PPC / ppc

text_structure.xml 855 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Piotr Zgorzelski, Małgorzata Kidawa-Błońska, Włodzimierz Czarzasty i Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ElżbietaWitek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ElżbietaWitek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Martę Kubiak, Pawła Rychlika, Aleksandrę Gajewską i Krzysztofa Truskolaskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Marta Kubiak i Paweł Rychlik.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ElżbietaWitek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Marta Kubiak i Aleksandra Gajewska.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#ElżbietaWitek">Posłowie sekretarze zajęli swoje miejsca. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ElżbietaWitek">Protokół 77. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, chciałabym powitać uczestników Podhalańskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku z Zakopanego, których zaprosił pan poseł Andrzej Gut-Mostowy.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ElżbietaWitek">Witamy również pana Hamleta Minasyana, głównego inspektora do spraw przestrzegania praw człowieka Rady Gospodarczej i Społecznej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#ElżbietaWitek">Wysoka Izbo! 22 czerwca br. zmarł Henryk Kisielewski — zasłużony ludowiec, społecznik, poseł na Sejm II kadencji oraz były wicemarszałek województwa mazowieckiego.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#ElżbietaWitek">Uczcijmy jego pamięć chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#komentarz">(Chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj mu świeci.)</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Niech odpoczywa w pokoju wiecznym.)</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#komentarz">(Posłowie: Amen.)</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#ElżbietaWitek">Po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podjęłam decyzję o skreśleniu z porządku dziennego bieżącego posiedzenia punktu: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskich projektach ustaw: o ustanowieniu Narodowego Dnia Wspomnienia Gehenny Polskich Dzieci Wojny, o ustanowieniu Narodowego Dnia Dzieci Wojny, druki nr 3147, 1380 i 3373.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#ElżbietaWitek">Punkt ten zostanie rozpatrzony podczas kolejnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#ElżbietaWitek">Na 77. posiedzeniu Sejm nie przeprowadził trzeciego czytania rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3279 i 3372.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący trzecie czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#ElżbietaWitek">Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty:</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#ElżbietaWitek">— Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela subsydiarnego Rafała Gawła z dnia 6 lutego 2022 r., przedłożonego przez adwokat Magdalenę Spisak, o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej poseł Joanny Lichockiej, druk nr 3162,</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#ElżbietaWitek">— Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela subsydiarnego Rafała Gawła z dnia 6 lutego 2022 r., przedłożonego przez adwokat Magdalenę Spisak, o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Piotra Glińskiego, druk nr 3163,</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#ElżbietaWitek">— Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela subsydiarnego Rafała Gawła z dnia 6 lutego 2022 r., przedłożonego przez adwokat Magdalenę Spisak, o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mariusza Błaszczaka, druk nr 3164,</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#ElżbietaWitek">— Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela subsydiarnego Rafała Gawła z dnia 6 lutego 2022 r., przedłożonego przez adwokat Magdalenę Spisak, o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Pawła Szefernakera, druk nr 3165.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#ElżbietaWitek">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3429.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na skrócenie terminu, o którym mowa w art. 37 ust. 4 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o rządowych projektach ustaw…</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#ElżbietaWitek">Czy mogę państwa posłów prosić o wyciszenie rozmów?</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#ElżbietaWitek">— o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym,</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#ElżbietaWitek">— o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3324, 3361 i 3415.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023,</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o Zespole Pomocy Humanitarno-Medycznej.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3410, 3411 i 3414.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#ElżbietaWitek">Komisja Polityki Społecznej i Rodziny przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, druk nr 3426.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na skrócenie terminu, o którym mowa w art. 34 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu, w uzgodnieniu z Konwentem Seniorów, przedłożyło projekt uchwały w sprawie uczczenia pamięci generała Władysława Sikorskiego w 80. rocznicę śmierci, druk nr 3450.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#ElżbietaWitek">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie pogarszającej się sytuacji ekonomicznej polskich producentów rolno-spożywczych oraz wzrostu cen dla konsumentów, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#ElżbietaWitek">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#ElżbietaWitek">Informacja w tej sprawie, a także wykaz ustaw, które Senat przyjął bez poprawek, dostępne są w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#ElżbietaWitek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PawełRychlik">Drodzy Panie i Panowie Posłowie! Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PawełRychlik">— Etyki Poselskiej — o godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PawełRychlik">— do Spraw Służb Specjalnych — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PawełRychlik">— do Spraw Unii Europejskiej — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PawełRychlik">— Infrastruktury — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PawełRychlik">— Obrony Narodowej — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PawełRychlik">— Ustawodawczej — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PawełRychlik">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej wspólnie z Komisją Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PawełRychlik">— Kultury i Środków Przekazu — o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PawełRychlik">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — o godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PawełRychlik">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PawełRychlik">— Zdrowia — o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PawełRychlik">— Finansów Publicznych — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PawełRychlik">— Infrastruktury — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PawełRychlik">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PawełRychlik">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — o godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PawełRychlik">— Obrony Narodowej wspólnie z Komisją Polityki Społecznej i Rodziny — o godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PawełRychlik">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PawełRychlik">— Polityki Społecznej i Rodziny wspólnie z Komisją Polityki Senioralnej — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PawełRychlik">— Spraw Zagranicznych — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PawełRychlik">— do Spraw Służb Specjalnych — o godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PawełRychlik">— Kultury i Środków Przekazu — o godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PawełRychlik">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — o godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PawełRychlik">— Łączności z Polakami za Granicą — o godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PawełRychlik">— Polityki Senioralnej — o godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PawełRychlik">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — o godz. 19,</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PawełRychlik">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — o godz. 19.30. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Przedstawiony przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie uczczenia pamięci generała Władysława Sikorskiego w 80. rocznicę śmierci (druk nr 3450) — aklamacja.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#ElżbietaWitek">„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia pamięci generała Władysława Sikorskiego w 80. rocznicę śmierci”</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#ElżbietaWitek">4 lipca 1943 roku zginął generał Władysław Sikorski, naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#ElżbietaWitek">Władysław Sikorski urodził się w 1881 roku na Podkarpaciu. W czasie I wojny światowej działał na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. Wyróżnił się w trakcie bitwy warszawskiej w 1920 roku, przyczyniając się do zwycięstwa nad bolszewicką Rosją.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#ElżbietaWitek">W okresie II Rzeczypospolitej pełnił funkcje premiera rządu, ministra oraz szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Był współzałożycielem opozycyjnego Frontu Morges — późniejszego Stronnictwa Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#ElżbietaWitek">W 1939 roku we Francji został premierem rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie i naczelnym wodzem. Od tego czasu kierował polskimi pracami na emigracji mającymi na celu odzyskanie niezawisłości i odbudowę Wojska Polskiego. Kontynuował później tę misję w Wielkiej Brytanii. W 1943 roku upomniał się o prawdę o sowieckiej zbrodni na polskich oficerach w Katyniu.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#ElżbietaWitek">Polacy w okupowanym kraju wiązali z generałem Władysławem Sikorskim wielkie nadzieje na wolność. Gdy 4 lipca 1943 roku wracał z inspekcji Armii Polskiej na Wschodzie, tuż po starcie samolotu z Gibraltaru doszło do katastrofy lotniczej, w której zginęli naczelny wódz i towarzyszące mu osoby.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#ElżbietaWitek">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w 80. rocznicę śmierci generała Władysława Sikorskiego, czci Jego pamięć jako premiera, naczelnego wodza i sternika sprawy polskiej, który do końca swych dni niestrudzenie zabiegał o odzyskanie niepodległości Ojczyzny”.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, żebyśmy przyjęli tę uchwałę przez aklamację.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#ElżbietaWitek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci generała Władysława Sikorskiego w 80. rocznicę śmierci.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#ElżbietaWitek">Mamy wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#ElżbietaWitek">A może nie ma wniosków formalnych? Nic się nie wyświetla.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#ElżbietaWitek">Nic się nie wyświetla. Matko, jak to dobrze, jaka ulga.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Bo nic nie działa, pani marszałek. Nic nie działa u was.)</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: W Platformie nic nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Borys Budka.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#ElżbietaWitek">O, już mam.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BorysBudka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej składam wniosek o przerwę i zwołanie Konwentu Seniorów celem wprowadzenia jako pierwszego punktu porządku obrad podjęcia przez Sejm Rzeczypospolitej uchwały…</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Jakie to już jest nudne.)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#BorysBudka">…wzywającej rząd do skorzystania z przewidzianych prawem Unii Europejskiej mechanizmów solidarnościowych i zapewnienia ochrony interesów Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Jakie bzdury.)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#BorysBudka">Pani marszałek, to nie czas, żeby w KPRM-ie urządzać polityczne happeningi z niemogącym nic załatwić premierem Rzeczypospolitej. Dzisiaj jest czas, żeby powiedzieć Polakom prawdę. Polacy podjęli wielki wysiłek, pomagając uchodźcom z Ukrainy, i ten wysiłek będzie doceniony przez kraje członkowskie Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Widzimy, jak jest, doceniamy, widzimy.)</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#BorysBudka">Dzisiaj rząd Rzeczypospolitej i Prawo i Sprawiedliwość to jedyne podmioty, które kłamią na temat przymusowej relokacji. Skorzystajcie z mechanizmów, 2 mld euro środków przeznaczonych na pomoc dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Odpuść.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BorysBudka">Złóżcie wniosek, to jest projekt uchwały…</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ElżbietaWitek">Z wnioskiem przeciwnym pan poseł Radosław Fogiel.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#RadosławFogiel">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Składam wniosek przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Oszuści.)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#RadosławFogiel">Ale wzywałbym przewodniczącego Budkę do tego, że jeżeli już wychodzi na tę mównicę i chce przekonywać Wysoką Izbę do zgodzenia się na proces przymusowej relokacji nielegalnych imigrantów…</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#RadosławFogiel">…to niech nie używa zasłony dymnej, niech nie mówi o mechanizmach solidarnościowych, niech nie mówi o korzystaniu z jakichś narzędzi. Nie, ta solidarność ma polegać na tym, że jeżeli się nie zgodzimy, to mamy płacić pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Oszuści! Oszuści! Oszuści!)</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Cicho tam.)</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#RadosławFogiel">I dobrze o tym wiecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ElżbietaWitek">Za chwileczkę, proszę państwa, skorzystam z uprawnień regulaminowych, nie będę miała żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Oszuści.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RadosławFogiel">Pokrzyczcie, pokrzyczcie, ja poczekam.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skończcie z tym oszustwem.)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#RadosławFogiel">To jeżeli państwo już się wykrzyczeli…</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#RadosławFogiel">Doskonale wiecie, że nie ma żadnego automatyzmu, że jest to uznaniowa decyzja Komisji Europejskiej…</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamiesz.)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#RadosławFogiel">…i to, o co walczycie, byłoby tak naprawdę skazaniem Polski na obowiązkowe przyjęcie nielegalnych imigrantów.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Kłamiesz jak Morawiecki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RadosławFogiel">Powiedział o tym Weber, powiedział o tym inny polityk Europejskiej Partii Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ElżbietaWitek">Zgłoszony został wniosek o przerwę. Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za ogłoszeniem przerwy?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Moment, karty nie mam.)</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 439 posłów. 199 — za, 231 — przeciw, 9 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ostatnich dniach strajkują producenci malin w polskim zagłębiu malinowym — w Kraśniku, w Opolu Lubelskim. W poniedziałek pojawił się poseł z PiS-u, pan poseł Choma, wczoraj już nikt z PiS-u się nie pojawił. Wstyd, nie macie odwagi stanąć przed producentami malin, przed polskimi rolnikami, żeby skierować do nich jakiekolwiek słowa otuchy i nadziei. Ale tej nadziei nie ma, bo nie działacie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#StefanKrajewski">Panie Premierze! Wzywam pana do tego, żebyście zablokowali granice przed napływem malin z Ukrainy, z Mołdawii, z innych krajów, bo producenci dostają poniżej 5 zł za kilogram malin w skupie. Nic nie zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#StefanKrajewski">W kwietniu mówiliśmy o tym, że trzeba działać. Zacznijcie procedować nad ustawą o ochronie polskiego rolnictwa, którą złożyliśmy ponad rok temu. Ale wy tego nie potraficie zrobić i nie działacie. A dzisiaj urzędnicy w ministerstwie mają największe zadanie: napisać książkę dla pana ministra Telusa. Wszyscy najważniejsi urzędnicy piszą książkę dla pana ministra Telusa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#ElżbietaWitek">Oczywiście to nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#ElżbietaWitek">Pan minister Kowalski chce odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! 42 tys. polskich plantatorów malin, którzy na 21 tys. ha w 2022 r. wyprodukowali 105 tys. t polskich malin, rzeczywiście patrzy z niepokojem w przyszłość. Dlaczego? Dlatego że w 2022 r. import mrożonych malin z Ukrainy do Polski wzrósł o 1/3, to było ponad 22 tys. t.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Putin.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A ty odróżniasz maliny od truskawek?)</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JanuszKowalski">I kiedy patrzymy na dane z 2023 r. styczeń — kwiecień, to widzimy, że ten import wzrósł o kolejne 117%, do ponad 7 tys. t, tylko przez 4 miesiące przed sezonem.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wina Putina.)</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#JanuszKowalski">Teraz pan Stefan Krajewski stawia słusznie — słusznie — postulat, który popiera polski rząd, który popiera 42 tys. polskich rolników: zablokowanie importu mrożonych malin, nie tylko malin, również porzeczek i truskawek, z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ale maliny deserowej czy przemysłowej?)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#JanuszKowalski">Momencik, proszę, posłuchajmy.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale macie zabawę.)</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#JanuszKowalski">Wczoraj byliśmy w tej sprawie w Dorohusku, nie powinniśmy się kłócić, powinniśmy mówić jednym głosem.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ale to ważne, pan minister powinien to wiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#JanuszKowalski">Pan minister Robert Telus, pan minister Waldemar Buda, przy wsparciu pana wiceministra Bartosika, razem w kwietniu 2023 r. przekonywali komisarza Dombrovskisa z Europejskiej Partii Ludowej, do której należy Polskie Stronnictwo Ludowe i Platforma Obywatelska, żeby wpisać mrożone maliny, porzeczki i truskawki na listę do zakazu importu. Przekonywaliśmy, pokazywaliśmy, że będzie z tym ogromny problem. W kwietniu walczyliśmy i walczymy dalej. Szanowni państwo, niestety usłyszeliśmy od pana Dombrovskisa z Europejskiej Partii Ludowej i pani Ursuli von der Leyen również z Europejskiej Partii Ludowej twarde nein.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#JanuszKowalski">Nie wiem, dlaczego pan, panie Władysławie Kosiniak-Kamysz, się uśmiecha.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz: …co się z Wojciechowskim stało?)</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Janusz, to może trzeba było po angielsku.)</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#JanuszKowalski">Ponieważ ja, szanowny panie prezesie, choćby dzisiaj jestem w stanie wsiąść w samochód i pojechać do Dombrovskisa, do Manfreda Webera, do Ursuli von der Leyen i przekonać ich, żeby w końcu Unia Europejska zgodziła się na postulat pana ministra Telusa i pana ministra Budy i zakazała importu ukraińskich malin, które dzisiaj zalewają polski rynek. To jest w interesie polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#JanuszKowalski">W tej sprawie, szanowni państwo, naprawdę chciałbym, żebyśmy, chociaż dla was już jest kampania wyborcza, mówili jednym polskim głosem. Chcecie pomóc? To wesprzyjcie polski rząd i powiedzcie twardo swoim kolegom z Europejskiej Partii Ludowej, żeby się z nami zgodzili.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto jest…)</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#JanuszKowalski">Nawet dzisiaj jestem w stanie pojechać.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#JanuszKowalski">My nie chowamy głowy w piasek. Dzisiaj pan minister Robert Telus zaprosił plantatorów do ministerstwa, rozmawiamy, szukamy pomysłu.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest komisarz Wojciechowski?)</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#JanuszKowalski">Pan minister Rafał Romanowski jeździ po Polsce, wczoraj nawet o godz. 23 spotykał się z firmami, żeby drożej skupowały maliny. I za to wielka chwała. Ale starajmy się w tej sprawie ponadpolitycznie mówić jednym głosem i nie wykorzystujcie tego w grze politycznej, bo 42 tys. polskich rolników czeka na wspólny głos w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest komisarz PiS-owski?)</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#JanuszKowalski">Powiedzmy Brukseli: zakaz importu mrożonych malin z Ukrainy to jest priorytet.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Deserowych czy…)</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#JanuszKowalski">Ta decyzja musi być wydana jak najszybciej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanuszKowalski">I od razu wesprzyjcie polski rząd, jeśli chodzi o to, żeby decyzja w sprawie zakazu importu z Ukrainy zbóż, rzepaku, nasion słonecznika…</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Komisarz Wojciechowski jest od tego.)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanuszKowalski">…która 15 września może być wygaszona, została przedłużona. Lojalnie wesprzyjcie Rzeczpospolitą.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Komisarz Wojciechowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Arkadiusz Iwaniak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#ArkadiuszIwaniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#ArkadiuszIwaniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze Telus! To ogromny wstyd, bo to pan powinien stanąć tutaj, na tej mównicy…</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#ArkadiuszIwaniak">…i udzielić informacji — a wysyła pan swojego zastępcę — jaka jest sytuacja na rynku zbóż i jaka jest sytuacja na rynku owoców miękkich. Mówi pan, że pan rozmawia z rolnikami, że chce pan rozmawiać i że zastanawia się pan nad interwencyjnym skupem malin. Tylko wie pan, że za 2 tygodnie, zanim pan się zastanowi, ten problem sam się rozwiąże. Ale pojawia się kolejny problem. To porzeczka czerwona, porzeczka czarna, czereśnia.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wina Putina.)</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#ArkadiuszIwaniak">Zajmiecie się tym problemem wtedy, kiedy owoce same spadną z drzew.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#ArkadiuszIwaniak">Pan wyjdzie i powie, jaka jest sytuacja na rynku zbóż. Wczoraj chcieliśmy dowiedzieć się w Elewarr, jaka jest sytuacja magazynowa. Nie wiem, czy pan wie, że pana podwładni nie chcieli nam udzielić informacji, jakie mamy stany magazynowe.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jest informacja bieżąca na ten temat.)</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#ArkadiuszIwaniak">Sam pan powiedział, że jeśli się nie wywiezie tego zboża, to pan złoży dymisję. Ta dymisja czeka pana za 3 tygodnie.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, proszę państwa, przepraszam bardzo, ale to są wnioski formalne, a państwo rozpoczynacie debatę. Nie może tak być.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Informacja bieżąca jest na ten temat.)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#ElżbietaWitek">Jesteśmy przy wnioskach formalnych. To nie był, panie pośle, wniosek formalny. Jeżeli następnym razem tak będzie, to wyłączę mikrofon. Nie może tak być, że państwo wykorzystujecie ten punkt do tego, żeby wygłaszać mowy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: A słyszała pani, co mówił minister Kowalski?)</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani się zachowuje jak opozycja.)</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Paweł Zalewski, Polska…</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan minister Telus.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Klimczak: Ja już od razu w trybie sprostowania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#RobertTelus">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za to pytanie, pani marszałek, bo dzięki temu wnioskowi mogę całą Izbę, ale przede wszystkim społeczeństwo poinformować o tym, jaka jest sytuacja na rynku zbóż. Mam wrażenie, że co niektórym zależałoby na tym, żeby ta sytuacja była naprawdę zła. Wielu polityków opozycji występuje w programach i krzyczy, że ta sytuacja jest bardzo zła, że Telus sobie nie poradził, że Polska jest zalana zbożem, a to jest kłamstwo. To jest manipulacja, kolejna manipulacja, która służy tylko i wyłącznie Putinowi. Apeluję do wszystkich polityków — tak jak tu już było powiedziane — żeby w tej sprawie mówić jednym głosem. Każdy wasz fake news, który jest puszczany na Twitterze, służy Putinowi, każdy fake news.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wina Putina.)</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#RobertTelus">Robicie to świadomie. Najgorsze jest to, że wy, posłowie wybrani przez Polaków, służycie Putinowi, a nie służycie Polsce.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wina Putina.)</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#RobertTelus">Jeżeli chodzi o zboże, drodzy państwo, przez ostatnie 4 miesiące wyeksportowano z Polski ponad 4,5 mln t.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#RobertTelus">To jest wynik, który naprawdę cieszy wszystkich. 4,5 mln t zostało wyeksportowane. Jeżeli chodzi o rolników, wyeksportowano ok. 70% magazynów. To zalegało u polskiego rolnika. Zostało jeszcze ok. 30%. Dlatego jeszcze przedłużyliśmy, pani marszałek, drodzy państwo, ten skup promowany, do którego dopłaca się z polskiego budżetu, do 15 lipca. Idziemy na rękę rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#RobertTelus">Rozmawiamy z rolnikami. Ciągle jesteśmy z rolnikami. Nie jesteśmy z rolnikami tylko na dożynkach jak wy, tylko jesteśmy z rolnikami, kiedy jest trudno, kiedy jest tragedia, kiedy jest wojna.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#RobertTelus">Będziemy z Polakami, bo to jest nasz obowiązek. Spełniamy swój obowiązek dobrze.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Wy ich dożynacie, a nie na dożynkach jesteście.)</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#RobertTelus">Stąd, drodzy państwo, ponad 15 mld zł na pomoc dla polskiego rolnika. Niejednokrotnie słyszałem od posłów opozycji, że to jest rozdawnictwo. To znaczy, że nie wiecie, co to znaczy bezpieczeństwo żywności. To znaczy, że nie służycie Polsce.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kłamiesz!)</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#RobertTelus">A my będziemy służyć Polsce, będziemy pomagać polskim rolnikom, bo wiemy, że to jest w interesie polskiego rolnika.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Rolnicy przetrwają.)</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#RobertTelus">Jeżeli chodzi o maliny…</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ale deserowe czy przemysłowe?)</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#RobertTelus">…drodzy państwo, spotykamy się z branżą po raz kolejny, nie pierwszy raz.</u>
          <u xml:id="u-23.22" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pan tak kłamie, że tego nie da się słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-23.23" who="#RobertTelus">Zresztą pan poseł z opozycji również brał w tym udział i wie, że to są merytoryczne rozmowy. Dziś będzie kolejna rozmowa i z plantatorami, i z tymi, którzy skupują. Mamy rozwiązanie, drodzy państwo, ogłosimy je za parę godzin, nie, jak tutaj powiedział kolega, po zbiorze. Za parę godzin to ogłosimy. Jedna ze spółek zaczyna skupować od dziś. Dziś będzie skupować. Nie jutro, tylko dziś zaczyna skupować.</u>
          <u xml:id="u-23.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, Robert!)</u>
          <u xml:id="u-23.26" who="#RobertTelus">Bo jesteśmy z polskimi rolnikami, bo to jest w ich interesie. A wy swoimi…</u>
          <u xml:id="u-23.27" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: No czym? No czym?)</u>
          <u xml:id="u-23.28" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Niech pan głupot nie opowiada.)</u>
          <u xml:id="u-23.29" who="#RobertTelus">…tekstami, które wypowiadacie tu, na mównicy i które wypisujecie na Twitterze, służycie tylko i wyłącznie Putinowi, a nie polskiemu rolnikowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.31" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wina Putina.)</u>
          <u xml:id="u-23.32" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przecież pan głupoty opowiada. Do roboty…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PawełZalewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Straszycie nas imigrantami, a nic nie robicie, aby Polacy nie wyjeżdżali z kraju. Ludzie boją się drożyzny, braku możliwości skutecznego leczenia, złej edukacji, która odbiera życiowe szanse. Dziś pan premier zwołuje naradę. Czy po to, aby rozwiązać któryś z problemów Polaków?</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak!)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PawełZalewski">Nie. Po to, aby nakręcać nienawiść do obcych, do Unii Europejskiej, do przeciwników politycznych.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PawełZalewski">A to wszystko, gdy żadna partia nie popiera przymusowej relokacji i istnieją rozwiązania, aby Polskę wyłączyć z tego mechanizmu na lata. Zamiast budzić strach wobec obcych, zróbcie coś, aby w kraju było więcej Polaków. Poprzyjcie nasz projekt dotyczący zwiększenia nakładów na edukację do 6% PKB. Trzecia droga jest po to, aby w wyborach Polska gospodarna zastąpiła was, którzy marnujecie potencjał Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A wniosek formalny gdzie? Wniosek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ElżbietaWitek">Oczywiście to nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Stanisław Bukowiec, Porozumienie.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: O, ten będzie dobry. Kartkę ma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#StanisławBukowiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeszcze niedawno Grupa Azoty stawiana była przez rząd za przykład wzorcowej spółki Skarbu Państwa. Tym bardziej zaskakująca i niezrozumiała jest informacja o planach przejęcia Zakładów Azotowych „Puławy”, jednego z zakładów Grupy Azoty, przez spółkę Orlen. Wzbudza to ogromny niepokój wśród pracowników i związkowców z Zakładów Azotowych w Tarnowie, którzy obawiają się o przyszłość całej grupy, ale także o swoje miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#StanisławBukowiec">Tę niepewność dodatkowo potęguje brak jakiejkolwiek informacji ze strony właściciela — Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale od tego są pytania bieżące, a nie wnioski formalne.)</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#StanisławBukowiec">W opinii ekspertów sprzedaż jednego ze strategicznych podmiotów grupy może doprowadzić do katastrofalnej sytuacji pozostałych podmiotów. Dodatkowo, gdyby zakup Puław przez Orlen doszedł do skutku, to za tę transakcję zapłacą wszyscy: rolnicy poprzez wyższe ceny nawozów, a kierowcy poprzez wyższe ceny paliw. Wobec powyższego wnoszę o przerwę i informację od pana ministra Sasina dotyczącą przyszłości Grupy Azoty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, nad wnioskiem o przerwę było już głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże! Jako członek komitetu społecznego obchodów 80. rocznicy ludobójstwa ukraińskiego na Polakach zapraszam czcigodnych państwa posłów…</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Oświadczenia na koniec.)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#GrzegorzBraun">…do licznego udziału w wydarzeniach, które odbędą się już w najbliższą sobotę — w konferencji historyczno-naukowej.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę do oświadczeń.)</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#GrzegorzBraun">W niedzielę pan Listowski, prezes stowarzyszenia organizacji kresowych, zaprasza pod Grób Nieznanego Żołnierza, gdzie odbędzie się uroczysty apel poległych i bestialsko pomordowanych.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest wniosek formalny?)</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#GrzegorzBraun">A formalnie wnioskuję o odroczenie tego posiedzenia do czasu demontażu flag obcego państwa, które powisają na tym budynku, a w kontekście antypolskiej polityki reżimu kijowskiego te flagi obrażają pamięć pomordowanych i żywych.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ruski…)</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Koniec.)</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#GrzegorzBraun">Ogarnijcie się, zdejmijcie…</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#ElżbietaWitek">Ponieważ padł wniosek o odroczenie posiedzenia, poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odroczenie posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pracować się nie chce.)</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Rosyjski ambasador na tej imprezie będzie?)</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan przyjdzie, to pan zobaczy.)</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 438 posłów. 11 — za, 412 — przeciw, 15 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Sośnierz…</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#ElżbietaWitek">Nie widzę, niestety.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#ElżbietaWitek">Wydaje mi się, że tak, ale nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#ElżbietaWitek">Na pewno?</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-30.18" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#DobromirSośnierz">To wspaniale podziwiać, jak rząd rozwiązuje problemy, które sam stworzył w 2018 r. za ministerialne pieniądze. Polskie sadzonki i wiedza na temat sadownictwa malin pojechały na Ukrainę i jak wiele razy narzekamy na to, że interwencjonizm państwowy nie działa, to teraz zadziałał!</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#DobromirSośnierz">Proszę, brawo, wasza zasługa! Raz polski podatnik już zapłacił za to, żeby wspierać konkurencję na Ukrainie, teraz polski podatnik zapłaci za to, żeby skupować interwencyjnie maliny i wszystko po to, żeby polski podatnik mógł utrzymać wysokie ceny w swoich sklepach. Myślę, że powinniśmy nagrodzić polskiego podatnika i jego bezinteresowność gromkimi brawami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 32 do godz. 10 min 37)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 2. i 3. porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Andrzeja Kosztowniaka o przedstawienie sprawozdań komisji zawartych w drukach nr 3410 i 3411.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AndrzejKosztowniak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AndrzejKosztowniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdania z druków nr 3410 i 3411 dotyczące sprawozdań Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023, druk nr 3322.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#AndrzejKosztowniak">Sejm na 77. posiedzeniu w dniu 16 czerwca 2023 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych celem rozpatrzenia. Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu powyższego projektu na posiedzeniu w dniu 28 czerwca 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić, przyjąć projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#AndrzejKosztowniak">Proszę państwa, jeśli chodzi o druk nr 3411, pozwolę sobie przytoczyć zapisy dotyczące sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw z druku nr 3323.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#AndrzejKosztowniak">Sejm na 77. posiedzeniu w dniu 16 czerwca 2023 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia. Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 28 czerwca 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#AndrzejKosztowniak">W trakcie posiedzenia komisji, szanowni państwo, rozpatrywaliśmy poszczególne uwagi, ale i poszczególne poprawki. Komisja rekomendowała rozstrzygnięcie. Wydaje mi się, że w tym roku nawet wyjątkowo spokojnie przebiegały prace jak na posiedzenie komisji finansów w zakresie nowelizacji budżetu, więc mam nadzieję, że w takiej formule również dokończymy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze ponownie pan poseł Andrzej Kosztowniak, który tym razem przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AndrzejKosztowniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AndrzejKosztowniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość odnośnie do projektu zmiany ustawy budżetowej na 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#AndrzejKosztowniak">W nowelizacji ustawy budżetowej wykorzystane zostały scenariusze makroekonomiczne z wieloletniego programu finansowego państwa na lata 2023–2026. W zeszłorocznym uzasadnieniu projektu ustawy budżetowej na 2023 r. założono, że w 2023 r. realny wzrost gospodarczy będzie wynosił 1,7%, niemniej jednak już w trakcie prac nad tym dokumentem wszystkie czynniki zewnętrzne, które pochodziły nie tylko z gospodarki polskiej, ale przede wszystkim europejskiej i światowej, wskazywały na to, że ten scenariusz będzie nieco mniej przychylny. Jeśli chodzi o przygotowany scenariusz makroekonomiczny na potrzeby budżetu państwa w 2023 r., to odbyło się to w warunkach wyjątkowo wysokiej niepewności nie tylko w odniesieniu do przewidywanych tendencji w gospodarce w 2023 r., ale również do bieżącej sytuacji makroekonomicznej i geopolitycznej. Prognozy makroekonomiczne sporządzone były w momencie, kiedy nieznane były jeszcze, szanowni państwo, ostateczny wymiar, ale i skala, struktura załamania aktywności gospodarczej w drugiej połowie 2023 r. wynikającego z wojny na Ukrainie. Rosnące ceny energii napędzające wzrost inflacji oraz skutki zacieśniania polityki monetarnej wprowadzonej przez Narodowy Bank Polski utrudniły przewidywanie skali wahań w zakresie tempa wzrostu PKB w kolejnym roku. Wyniki gospodarcze za 2022 r. okazały się zbliżone, a nawet nieznacznie lepsze od tych, jakich oczekiwano. Według prognozy Komisji Europejskiej z lutego br. PKB w Unii Europejskiej na 2023 r. zwiększy się zaledwie o 0,8%.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#AndrzejKosztowniak">W analogicznym projekcie w lipcu ub.r. Komisja Europejska założyła, że to tempo PKB dla Unii Europejskiej będzie jeszcze niższe, na poziomie 0,6%. Niższa od prognoz dynamika i aktywność w krajach Unii Europejskiej, a także ogólna sytuacja gospodarcza na świecie obrazuje to, że skala spowolnienia wywołana kryzysem energetycznym, ale i też spuścizną COViD-u, jest dużo większa, szanowni państwo, niż zakładały wszystkie rynki, ale też wszystkie instytucje międzynarodowe. Choćby dynamika wzrostu konsumpcji prywatnej niestety w Polsce w tym zakresie się załamała, ale też nie jest tak niska jak w przypadku większości państw Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#AndrzejKosztowniak">To, co istotne, i to, co godne podkreślenia, to wzrost poziomu eksportu. Mamy dzisiaj, szanowni państwo, de facto w tym roku dodatni bilans handlu zagranicznego, bardzo wysoki poziom zatrudnienia w naszym kraju, rekordowy jak dla naszego kraju, ale też bardzo wysoki realny wzrost płac w gospodarce. On zwiększył się do poziomu 12%. Założeniem było ok. 10,1%, a nastąpił jeszcze wyższy wzrost.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#AndrzejKosztowniak">Co istotnie w nowelizacji budżetu, nowelizujemy budżet przede wszystkim w trzech podstawowych wartościach, a więc dochody spadają o 3 mld zł, wydatki wzrastają o ok. 20 mld zł, a deficyt budżetowy wzrośnie o 24 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#AndrzejKosztowniak">Panie Marszałku! Pragnę w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość złożyć na pańskie ręce sześć poprawek do powyższego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy pan poseł Andrzej Szlachta wykorzysta resztę czasu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AndrzejSzlachta">Pani Marszałku! Wysoka Izbo! Kontynuując omawianie tych dwóch projektów, chciałbym przypomnieć, że w ustawie okołobudżetowej wprowadzono kilka zmian. Zmiana pierwsza dotyczy zwiększenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych; zmiana druga wprowadza do budżetu środki finansowe w wysokości 90 mln na inwestowanie i rozwój oferty dydaktycznej; zmiana trzecia wprowadza finansowanie cyfryzacji; zmiana czwarta dotyczy Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej; zmiana piąta wiąże się ze wzrostem wynagrodzenia w sferze finansów publicznych; zmiana szósta odnosi się do Karty Nauczyciela: wprowadzamy z okazji 250. rocznicy Komisji Edukacji Narodowej dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 1125 zł.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AndrzejSzlachta">Korzystając z okazji, chciałem złożyć na ręce pana marszałka dwie poprawki w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję za poprawki.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz zapraszamy na mównicę pana posła Janusza Cichonia, który wraz z panią poseł Zofią Czernow przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JanuszCichoń">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Nowelizacja ustawy budżetowej to w gruncie rzeczy kolejny etap dewastacji finansów państwa, dewastacji polskich finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JanuszCichoń">Budżet przestał być planem finansowym, bo obok budżetu wyrosły fundusze celowe, jest ich coraz więcej i osiągają monstrualne rozmiary. Wydają też coraz więcej i to są fundusze bez limitu wydatków, ale z gwarancjami państwa, często bez dochodów własnych. W efekcie rosną zadłużenie i koszty jego obsługi. Ratujecie się, pogrążając finanse publiczne, omijając instrumenty rynkowe. Tak było w listopadzie ub.r., kiedy trzeba było wpłacić zaliczkę na zakup uzbrojenia w USA, czy niedawno, kiedy kupowaliście sprzęt w Korei. Jaki dług w ten sposób wygenerowaliście? Minister finansów nie wie, wie, ale nie powie, a może z kolei MON, a może odwrotnie, w zależności od tego, kogo pytamy.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#JanuszCichoń">W państwie PiS nie ma żadnych reguł ani zasad. Łamiecie zasady budżetowe, a stabilizującą regułę wydatkową zmieniacie co roku, dostosowując do doraźnych potrzeb. Państwo nie ma przy tym żadnego planu, żadnej strategii, jest tylko propaganda, jak w strategii odpowiedzialnego rozwoju. Nie wiem, jak słowo „odpowiedzialnego” przechodzi wam jeszcze przez gardło.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#JanuszCichoń">Sięgacie coraz głębiej do naszych kieszeni, zadłużacie przyszłe pokolenia, przy czym już nie wydajecie, tylko dajecie publiczne pieniądze. Bez oceny efektywności, bez oceny racjonalności. Dajecie, komu chcecie i kiedy chcecie, głównie swoim, na wille na przykład. Obywatelom też dajecie, słyszymy i widzimy, chociażby w nowelizacji budżetu. Miliony na wille dla swoich, 16 mld rezerwy na pstryknięcie premiera, pytanie, którego premiera. Grosze dla nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#JanuszCichoń">Okradliście z dochodów samorządy, teraz im dajecie, komu na, komu nie. Mówimy w tym kontekście: sprawdzam. Pytamy, czy chodzi wam o dobro polskich rodzin, czy tylko o ich głosy. Bo budżet w waszym wydaniu dzisiaj to tylko fundusz wyborczy PiS.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PiotrZgorzelski">Prosimy panią poseł Zofię Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Obietnic trzeba dotrzymywać. Są setki obietnic PiS, które nie zostały spełnione bądź które zostały spełnione w minimalnym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#ZofiaCzernow">PiS obiecuje waloryzację świadczenia wychowawczego 500+ do 800+ od stycznia przyszłego roku, bo pan prezes powiedział, że w tym roku nowelizacja budżetu jest niemożliwa i nie można dokonać waloryzacji tego świadczenia. A my mówimy za Donaldem Tuskiem: sprawdzam i proponujemy…</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#ZofiaCzernow">…zwiększenie tego świadczenia już od 1 czerwca tego roku.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#ZofiaCzernow">Zamiast tworzyć ogromne rezerwy w budżecie państwa na bliżej nieokreślone cele, skierujmy część tych pieniędzy do rodzin na pomoc w wychowywaniu dzieci.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#ZofiaCzernow">Oto 16 mld zł w ramach nowej rezerwy bez konkretnych zadań i celów, po to aby rząd szastał tymi pieniędzmi publicznymi, podkreślam, na prawo i lewo w czasie kampanii wyborczej bez żadnej kontroli, tak jak to ma miejsce przy rozwiązywaniu wielu dotychczasowych rezerw. Nie godzimy się na to. Skierujmy te pieniądze tam, gdzie są najbardziej potrzebne. Brak waloryzacji świadczenia przy galopującej inflacji spowodował znaczące zmniejszenie jego realnej wartości. Koniecznie trzeba to wyrównać. I to trzeba zrobić teraz, a nie traktować tego jak obietnic wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#ZofiaCzernow">Apeluję do większości sejmowej o poparcie tej poprawki, co będzie potwierdzeniem waszej dobrej intencji w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#ZofiaCzernow">Podsumowując — poprawka zwiększa kwotę 500+ do 800+ od 1 czerwca tego roku, a źródłem finansowania tej poprawki jest część nowej rezerwy celowej, o której przed chwilą szeroko mówiłam. Po prostu ta rezerwa jest nie wiadomo na co i nie jest potrzebna w budżecie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam teraz pana posła Dariusza Wieczorka, który przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DariuszWieczorek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#DariuszWieczorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta nowelizacja budżetu to kolejny przykład wielkiego oszustwa finansowego, które ten rząd realizuje przez ostatnich 8 lat. Można powiedzieć, że tę filozofię rządzenia i to credo, które realizujecie jako Zjednoczona Prawica, można ująć w kilku słowach: żeby lud prosty darzył was miłością, zabieracie im kasę po cichu, a rozdajecie głośno.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#DariuszWieczorek">Robicie to w tej nowelizacji budżetu po raz kolejny. Przecież wiemy, że 420 mld zł już wydaliście poza budżetem. Wiemy, że w ten budżet wpisujecie po stronie dochodowej chociażby kwestie dotyczące odpisu gazowego czy odpisu energetycznego. Rodzi się pytanie: Po co było zabierać Polakom te miliardy złotych i sztucznie podnosić ceny energii, ceny węgla? Przecież to tylko przez działania tego rządu doprowadziliście do takiej inflacji. Po co było dzisiaj mówić i oszukiwać również w tej nowelizacji budżetu, że oto znowu uszczelniliście lukę VAT-owską? Co uszczelniliście? Nic nie uszczelniliście. Biorąc pod uwagę 18- czy prawie 19-procentową inflację w lutym tego roku, wyliczenie jest proste. Jeżeli dochody z podatku VAT planuje się na 250 mld zł, a inflacja, ceny towarów rosną o 20%, to proste wyliczenie jest takie, że VAT-u wpłynie o 50 mld więcej. W związku z czym nie oszukujcie i nie mówcie, że to nagle jest jakieś uszczelnienie. Po prostu przez tę waszą politykę gospodarczą okradacie Polaków, bo ta inflacja jest największym podatkiem, jakim mogliście obciążyć Polki i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#DariuszWieczorek">Przyrost zadłużenia to 240 mld zł. Rzeczywiście kampania wyborcza się zbliża, w związku z czym już bez żadnych oporów i bez żadnych ograniczeń wykorzystujecie pieniądze budżetowe do kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#DariuszWieczorek">Oczywiście w tej nowelizacji również wpisujecie, że jednak jest minus 27 mld zł, bo generalnie zwróciliście Polakom nadpłacone podatki. I znowu mogę przypomnieć to, co powiedziałem na początku: żeby lud prosty darzył was miłością, zabieracie po cichu, rozdajecie głośno.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: My po cichu rozdaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#DariuszWieczorek">Zabraliście nam te pieniądze przez Polski Ład, przez ten bałagan, którego narobiliście. Zabraliście nam te pieniądze w ubiegłym roku i żadnej łaski nie robicie, że nam je zwracacie. Ale zwracam uwagę na jedną rzecz. Zabieraliście te pieniądze w roku 2022, inflacja wynosi 18% i oddajecie te pieniądze w roku 2023. Zaciągnęliście u Polek i Polaków nieoprocentowaną pożyczkę w wysokości 27 mld zł. Takie są wasze działania i w taki sposób działacie. Ten budżet najlepiej to pokazuje.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#DariuszWieczorek">Mówiąc o rozdawaniu głośnym — rozdajecie samorządom 14 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: To jest po cichu. To jest po cichu.)</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#DariuszWieczorek">Już widzę wszystkich posłów PiS-u, jak tutaj siedzicie, już widzę te czeki, widzę, jak będziecie jeździć i będziecie rozdawać te pieniądze. A ja wam mówię bardzo prosto: wystarczy nie psuć samorządu, nie psuć finansowania samorządu. Polski Ład zabrał samorządom 14 mld zł, a dzisiaj chcecie zwracać im te 14 mld. Samorząd, jak sama nazwa wskazuje, powinien sam podejmować decyzje co do wydatków na swoim terenie, co do wydatkowania środków finansowych. To nie rząd będzie decydował, co trzeba robić w małych miejscowościach, którą drogę wybudować. Wam się w głowach już poprzewracało od tego centralizmu demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#DariuszWieczorek">Kolejna kwestia. Z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej dajecie nauczycielom 900 zł na rękę. 75 zł miesięcznie na rękę dajecie nauczycielom. Wstyd.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Ile wy dajecie?)</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#DariuszWieczorek">Weźcie nasz projekt ustawy o 20-procentowych podwyżkach dla sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#DariuszWieczorek">Podobny będzie dodatek motywacyjny dla sfery budżetowej. Podobne będzie jednorazowe wynagrodzenie dla sędziów, asesorów sądowych. To jest właśnie takie głośne rozdawanie pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#DariuszWieczorek">Apeluję do wszystkich: te pieniądze trzeba wziąć, ale nie głosować na PiS. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Czesław Siekierski przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nowelizacja budżetu w trakcie trwania roku budżetowego jest dopuszczalna.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#CzesławSiekierski">Jeśli chodzi o obecną nowelizację zwraca uwagę to, w jakim momencie, jaki czas, jakie powody… Zbliżają się wybory. Trzeba po prostu przygotować środki na wybory.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#CzesławSiekierski">Obecny stan finansów publicznych jest bardzo nieprzejrzysty i zupełnie inny od tego, co mówi nam rządowa propaganda. Recesja w trakcie pandemii okazała się płytsza, niż wcześniej zakładano. Stąd mieliśmy silne po-COVID-owe odbicie, które dawało złudzenie, że finanse publiczne nie są w złym stanie. Od 2020 r. skala wyprowadzania wydatków do funduszy poza kontrolą parlamentu osiąga bardzo duże wielkości. I tak: w roku 2021 deficyt z tego tytułu wyniósł 263 mld zł, w 2022 r. — 340, w 2023 r. ma być to ponad 420 mld zł. Chodzi mi tu dokładnie o fundusze poza kontrolą parlamentu. Deficyt wygenerowano w skali ok. 13% PKB.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#CzesławSiekierski">Budżet państwa przestał być budżetem państwa, bo duża część wydatków rządu płynie poza nim i poza kontrolą parlamentu. Od wielu lat wprowadza się finansowanie działań rządu i instytucji państwowych poprzez wykorzystanie innych funduszy oraz instrumentów finansowych pozostających poza sektorem finansów publicznych. Fundusze te zadłużają się w naszym imieniu i pozyskują fundusze, ale nie na finansowanie długofalowych procesów rozwojowych, przede wszystkim inwestycji, lecz na finansowanie wydatków bieżących.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#CzesławSiekierski">Na początku marca premier Morawiecki zapowiedział konsolidację finansów publicznych. Miała ona polegać na likwidacji funduszy stworzonych do walki z pandemią, kryzysem energetycznym, konsekwencjami rosyjskiej agresji na Ukrainę. Fundusze Polskiego Funduszu Rozwoju i BGK miały zostać włączone do budżetu państwa. Jednak tak się nie stało. Generalnie te środki nie zostały skonsolidowane tak, jak zapowiadał to pan premier.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#CzesławSiekierski">Od 2019 r. obserwujemy obniżanie wiarygodności ekonomicznej naszego kraju. To powoduje ograniczenie napływu inwestycji zewnętrznych. Jest obawa o ryzyko. Wreszcie odchodzimy od przedsiębiorczości i kreatywności, a powstaje system wzmacniający rolę państwa w gospodarce, można powiedzieć: system narodowo-rynkowy, w którym coraz więcej będzie kolesiostwa i dalszego marnotrawstwa środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#CzesławSiekierski">Niestety obecnie nie mamy prawdziwego obrazu finansów publicznych, a to, co się dzieje, jest chaotyczne i może w przyszłości rodzić wiele negatywnych skutków. Po raz pierwszy w historii Kolegium NIK nie wyraziło pozytywnej opinii na temat absolutorium za 2020 r., o czym też przy okazji warto powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#CzesławSiekierski">Dlatego rząd, który próbuje coś ukrywać bądź uchwala nieprawdziwy budżet, oszukuje nie tylko sam siebie, ale przede wszystkim obywateli, przedsiębiorców, inwestorów oraz wszelkie instytucje, które są związane z kreowaniem rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#CzesławSiekierski">Trudno w takiej sytuacji popierać te rozwiązania. Jesteśmy im przeciwni. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Michała Urbaniaka, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! PiS wyprowadza kolejne zobowiązania poza budżet państwa, ponieważ po prostu widzimy, że to się nie spina. Aktualnie mamy do czynienia z kolejną nowelizacją i kolejnym zwiększeniem wydatków. To jest gotowy przepis na katastrofę, bo zadłużanie będzie prowadzić do jeszcze większej spirali. To pozabudżetowe zadłużenie Polski, które dzisiaj tutaj kilka razy wybrzmiało, w 2019 r. wynosiło ok. 55 mld, teraz prawie osiem razy więcej — 422 mld. Sam koszt obsługi polskiego długu publicznego w 2024 r. to będzie 105 mld zł. Reguła wydatkowa też naturalnie została już wykpiona przez ten rząd.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MichałUrbaniak">Widzimy też, że w 2022 r. Najwyższa Izba Kontroli, pierwszy raz w historii, nie oceniła budżetu pozytywnie, bo ten rząd w szalony sposób prowadzi nas w kierunku gospodarczej katastrofy. Mam wrażenie, że właśnie nie zamierza zwalniać, bo zaraz będzie kampania wyborcza i potrzebne będzie w niej mięso wyborcze, a nie dobro Polski. Przygotowaliście też nowe wypłaty dla budżetówki. Teraz głośno o tym mówicie. Zmieniacie ustawę. Bo w roku wyborczym trzeba czymś ludzi zachęcać, a taki sposób uważa się za najprostszy. Zamiast poważną pracą, pracą nad budżetem, to lepiej sypać pieniądze, prawda?</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#MichałUrbaniak">Po zwiększeniu tych wydatków: budżet — 601 mld zł w 2023 r., a wydatki — 693 mld. To jest prawie 100 mld różnicy. To będzie deficyt, który wszyscy będziemy w przyszłości spłacać. Ale widzę też, że Platforma Obywatelska jest niewiele lepsza, bo poprawka dotycząca 800+ — zgłoszona.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Oj, Konfederacja.)</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#MichałUrbaniak">Czyli gracie w tę samą grę, co grają PiS-owcy. Bo ten układ niszczy Polskę już od wielu lat.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#MichałUrbaniak">Za nic mają spójność etniczną i bezpieczeństwo naszego narodu, sprowadzając setki tysięcy, dziesiątki tysięcy imigrantów. Za nic mają wolność Polaków, uderzając w ludzi restrykcjami COVID-owymi przez 2,5 roku. Za nic mają suwerenność, ulegając Unii Europejskiej. I wreszcie właśnie za nic mają gospodarkę, doprowadzając Polskę do bankructwa, a Polaków w przyszłości do biedy przez drukowanie kolejnych miliardów złotych.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#MichałUrbaniak">Mam propozycję. Przygotowałem sobie taki projekt. To jest jeden pierdyliard złotych z wizerunkiem Mateusza Morawieckiego. Może warto wprowadzić taki banknot do obiegu, będą państwo mieli mniej drukowania, duży nominał, oszczędzicie trochę papieru. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Państwo na zeszyt — doprowadziliście tę wizję rządu Prawa i Sprawiedliwości do doskonałości, do perfekcji. Ta nowelizacja najlepiej tego dowodzi. Wpływy do budżetu, mimo wyższej inflacji, są niższe niż pierwotnie zaplanowaliście. Trzeba naprawdę być Einsteinem, żeby do tego, panie ministrze, doprowadzić. Wyższa inflacja to wyższe podatki do budżetu, a wy tak kreowaliście rzeczywistość, że wam nie starczyło. Musieliście przyjść i zwiększyć deficyt o miliardy złotych do poziomu 92 mld. Państwo na zeszyt to 322 mld zł na koniec I kwartału, z których się do dziś rzetelnie nie rozliczyliście przed obywatelami. Pobraliście pieniądze z kasy i nie przynieśliście rachunków, bo do dziś, jeżeli chodzi o te 322 mld zł, nie ma badania Najwyższej Izby Kontroli z porządnego gospodarowania tymi pieniędzmi. A wisienką na torcie jest fakt, że ubiegłoroczna ustawa budżetowa to tylko 12% faktycznego deficytu państwa.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PaulinaHennigKloska">Chwalicie się dobrym stanem finansów publicznych. Nie, finanse publiczne są obecnie w bardzo złym stanie, tylko co innego raportujecie na poziomie kraju, a co innego na poziomie Unii Europejskiej. Jeżeli spojrzymy na poziom kraju, deficyt za ubiegły rok wynosi 12,6 mld zł. Jeśli spojrzymy na to, co raportujecie na poziomie Unii Europejskiej, prawdziwy deficyt państwa wynosi 101 mld, a deficyt sektora finansów publicznych — 115 mld zł. To jest wasza definicja państwa, państwa na zeszyt. My się pod taką definicją nie możemy i nie będziemy podpisywać. To doprowadziło do tego, że rentowność polskich obligacji, chodzi o 6%, to drugi najdroższy dług na poziomie Unii Europejskiej — 48 mld zł. Oczywiście za waszymi przyjaciółmi z Węgier, którzy jeszcze mają wyższą inflację i jeszcze większe problemy z deficytem strukturalnym. Jeszcze w nowelizacji, w której zwiększacie deficyt, zostawiliście sobie kilkanaście miliardów nie wiadomo na co, by jeździć po kraju w kampanii wyborczej i rozdawać puste czeki. Nie ma na to naszej zgody. Dlatego składamy poprawkę, by 12 mld zł z subwencji ogólnej przenieść na stałe na edukację. To jest zgodne z postulatem Polski 2050 i Polskiego Stronnictwa Ludowego, by zwiększyć nakłady na oświatę do poziomu 6% PKB. Polska dalej tak nie pojedzie. Polskie dzieci zasługują na inwestowanie w nie, ale faktycznie w nie, w ich przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Samorządy dostają pieniądze i inwestują w oświatę.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PaulinaHennigKloska">I dlatego potrzebne jest dofinansowanie polskiej oświaty, którą doprowadziliście do ruiny, bo za nami zamknięty rok szkolny, w którym rodzice wydali rekordowe pieniądze na korepetycje swoich dzieci, wożąc dzieci od nauczyciela do nauczyciela. Nie ma na to naszej zgody. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PiotrZgorzelski">Przyjmujemy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana posła Roberta Kwiatkowskiego, który przedstawi stanowisko koła Lewica Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#RobertKwiatkowski">Zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#RobertKwiatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj wieczorem pan premier Morawiecki podzielił się z nami ważną wiadomością. Poinformował mianowicie na Facebooku, że zadłużenie na jednego mieszkańca Polski wynosi ok. 40 tys. zł. Ciekawa wiadomość, zwłaszcza że publicznie na stronach rządowych możemy zapoznać się z informacją, że dług Skarbu Państwa wynosi ok. 1200 mld zł. To po przeprowadzeniu prostych rachunków, drodzy państwo z Ministerstwa Finansów, znaczyłoby, że jest nas jakieś 31,5 mln obywateli. Ale przecież jest nas więcej. Nietrudno rozwikłać tę tajemnicę. Wystarczy spojrzeć do dokumentów, jakie ten sam rząd przekazuje do Brukseli, do Komisji Europejskiej i do Eurostatu.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Są jeszcze lepsze wyniki.)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#RobertKwiatkowski">Z tego jasno wynika, że ten dług na koniec ubiegłego roku wynosił ok. 1,5 bln zł, a planowany na koniec tego roku, przynajmniej zgodnie z założeniami, bo mam dokument z datą 17 kwietnia, będzie wynosił, drodzy państwo, już 1 739 802 mln zł. To jest naprawdę dobry wynik, dobry w cudzysłowie, bo on oznacza, że dojdą do tego zadłużenia, o którym mówił premier, do tych 40 tys. zł, dodatkowych tysięcy na głowę jednego mieszkańca, dodatkowych kosztów obsługi tego długu.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#RobertKwiatkowski">Panie Ministrze! Zwracam się tu zwłaszcza do ministra Skuzy, który trochę mnie zbył podczas ostatniej debaty budżetowej. Czas położyć karty na stół i poinformować, i o taką informację pisemną proszę, ile wynosi dług Skarbu Państwa wedle metodologii unijnej na koniec pierwszej połowy 2023 r. Cechą charakterystyczną tego budżetu, Wysoka Izbo, jest dramatyczne, jak wiemy, zadłużanie państwa, i to w tempie zupełnie niespotykanym, poza COVID-em. Rozumiemy, że jest kampania wyborcza i część z tych wydatków finansuje cele niemal partyjne, ale apeluję o jakiś umiar, o jakiś rozsądek i ograniczenie tego rozpasania. Po drugie, cechą tego budżetu jest, rzecz jasna, ukrywanie tych wydatków, bo trudno się zorientować, co, jak i kiedy. I po trzecie, o czym już na sam koniec chcę przypomnieć, chodzi o wyprowadzanie dochodów. Gdyby rząd Mateusza Morawieckiego wypracował tzw. podatek zasobowy, czyli windfall tax, to budżet państwa mógłby zostać wzbogacony o ok. 13 mld zł, które pochodziłyby głównie z Orlenu. A tak te zaskórniaki, zaskórniaki w cudzysłowie oczywiście, bo chodzi o 13 mld, zostały na kontach Orlenu…</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Na inwestycje.)</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#RobertKwiatkowski">…pod kontrolą, mam nadzieję, Ministerstwa Aktywów Państwowych, ale już nie pod kontrolą parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Na inwestycje.)</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#RobertKwiatkowski">Ostatnia smutna cecha tego budżetu to wyprowadzanie wydatków i ukrywanie dochodów po to, żeby parlament nie miał żadnej kontroli ani nawet prawa wglądu. Jest jasne, że w związku z tym koło Lewicy Demokratycznej będzie głosować przeciwko temu przedłożeniu budżetowemu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania: 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PiotrZgorzelski">To może niech pani poseł skończy rozmowę, a głos zabierze pani poseł Anna Wojciechowska.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nie, nie odpuści.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Jako wiceprzewodnicząca Komisji Finansów Publicznych złożyłam wniosek do podkomisji ds. instytucji finansowych, aby wreszcie dowiedzieć się, ile mamy pieniędzy poza budżetem. Do dzisiaj przewodniczący Porzucek nie zwołał… chyba raz odbyło się posiedzenie komisji. Pan poseł otrzymuje dodatek, a my w dalszym ciągu nie wiemy. Prawdą jest to, co powiedział pan poseł Kwiatkowski, że w sprinterskim, iście wyścigowym tempie zbliżamy się do zadłużenia budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Ministrze! Listek figowy… Co państwo dali? Samorządowi zabraliście pieniądze, a teraz mówicie, że w swojej łaskawości dajecie. Nauczycielom nie daliście podwyżki, a teraz mówicie: Komisja Edukacji Narodowej ma rocznicę i damy wam 1000 zł. Siedemdziesiąt kilka złotych miesięcznie… Czy wam po prostu nie wstyd?</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Według jakich przeliczeń?)</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#KrystynaSkowrońska">W niektórych instytucjach podwyżki wynagrodzeń wyniosły 150%. Nauczyciele nie dostali podwyżek. Jak wam nie wstyd? Mógłby pan wreszcie powiedzieć prawdę, bo co innego wiemy, co innego jest w księgach PFR, BGK, a co innego pan opowiada. My się na takie bajki nie nabierzemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Polski budżet jest jedną wielką niewiadomą, jest nieprzewidywalny. Sposób przeprowadzenia nowelizacji jest nie do przyjęcia, ale rząd jest głuchy na wszelkie uwagi i prośby. Wszystko odbywa się bez przygotowania i z zaskoczenia. Niewybaczalne jest zwiększenie deficytu o 24 mld zł tylko po to, by zrealizować obietnice przedwyborcze. To kolejne zadłużenie na wydatki wyborcze PiS-u i pokrycie wydatków wynikających z nieudolności rządu. Pytanie, jakie jest realne zadłużenie naszego kraju. Podawane są bardzo różne wartości. Jaki jest naprawdę dzisiaj dług publiczny? Dlaczego nie zostały zwiększone dochody budżetu państwa i nie ujęto obniżenia inflacji? Z prostych wyliczeń wynika, że pozostanie ok. 8 mld zł. To będą środki na kolejne prezenty wyborcze. Spłaciliśmy dług Gierka, a następne pokolenia będą musiały zaciskać pasa, by spłacić długi Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Mirosława Nykiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MirosławaNykiel">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koalicja Obywatelska powiedziała w maju: sprawdzam. Zaproponowała wprowadzenie 800+ już na dzień dziecka. Przedstawiciele rządu PiS mówili, że to niemożliwe, bo budżet jest zamknięty. Co zrobili po 2 miesiącach? Składają projekt nowelizacji budżetu. Niemożliwe stało się możliwe. Nagle przypomnieliście sobie państwo o budżetówce. Chcecie dać dodatek na miesiąc przed wyborami. Pracownicy budżetówki nie chcą jałmużny, chcą podwyżki. Jako Koalicja Obywatelska już dawno zaproponowaliśmy projekt 20-procentowej podwyżki dla tej grupy. Kompletnym skandalem jest fakt, że ten dodatek będzie wypłacany także sędziom trybunału Julii Przyłębskiej. Resumując, powiem: kasa dla Przyłębskiej jest, dla dzieci na 800+ nie ma. Że wstydu nie macie, to wiemy, ale dzieci przecież macie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PiotrZgorzelski">Pana posła Michała Szczerby nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PiotrZgorzelski">Jest pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nowelizacja budżetu była okazją do umieszczenia tam wydatków związanych z podwyższeniem świadczeń rodzinnych. Świadczenia rodzinne, czyli m.in. zasiłki rodzinne, nie są waloryzowane — chodzi zarówno o ich wysokość, jak i o próg dostępu — od 2016 r. Skumulowana inflacja od kwietnia 2016 r. do kwietnia 2023 r. wynosi 47,3%. Próg dostępu dla czteroosobowej rodziny to 674 zł. Jeśli choć jedna osoba pracuje na etacie, otrzymuje płacę minimalną, to rodzina zostanie pozbawiona zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego. Chciałem zapytać, czy rząd przewiduje waloryzację zasiłków rodzinnych i waloryzację progów dotyczących zasiłków rodzinnych w bieżącym roku i w przyszłym roku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie! Wysoka Izbo! Za waszch czasów nie było żadnych pieniędzy w samorządach. Rozumiem, że nam tego zazdrościcie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#GrzegorzLorek">Chciałem zapytać państwa ministrów, jakie środki zostały w tym roku przeznaczone i jakie będą przeznaczone… Nie wiem, czy te panie, które tak nieładnie się tu wypowiadały, pracowały w samorządzie na szczeblach decyzyjnych, bo ja tak.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Oj, chłopie, chłopie.)</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Każda z nas.)</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani! Za waszych czasów w powiecie wybudowano jedną schetynówkę i nic więcej, bo nie było pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Nie chwal się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#KlaudiaJachira">Od mojego ostatniego wystąpienia trochę się zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze do Spraw Bezpieczeństwa Energetycznego Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze Morawiecki! Proszę oddać mi i podatnikom 24 mld zł, bo o tyle podnosicie deficyt budżetowy w tym roku. Co pan zrobił z taką górą pieniędzy? Gdzie pan to roztrwonił?</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#KlaudiaJachira">Panie Ministrze Ziobro! Proszę oddać mi i obywatelom 26 mld zł należnych z Unii Europejskiej. Pana warcholstwo i niszczenie niezależnych sądów jest temu winne.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Panie marszałku, co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#KlaudiaJachira">Zjednoczona Prawico! Oddajcie mi i podatnikom 16 mld zł z pożyczek, które będziemy musieli spłacać. Będziemy musieli tyle zapłacić za wasze szalone religijne i nacjonalistyczne projekty.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze Kaczyński! Niech pan odda mi, Polkom, Polakom 167 mld zł, które ukrył pan przed Wysoką Izbą i wyrzucił poza budżet.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#KlaudiaJachira">Nie umiecie rządzić. Umiecie tylko okradać budżet mój, Polek i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałam upomnieć się i zapytać pana ministra o to, jak pan zamierza poprawić sytuację finansową zespołów orzekających o niepełnosprawności. Sytuacja finansowa tych zespołów w całej Polsce jest dramatyczna. Nie tylko wynagrodzenia pracowników są bardzo niskie, ale również stawki orzeczników są na takim poziomie, że tych orzeczników brakuje. Brakuje lekarzy i tak naprawdę już część zespołów mocno ograniczyło działalność orzeczniczą. Ale wkrótce zostanie ona całkowicie wstrzymana. Czy partii rządzącej nie zależy — a wiemy już po wielu działaniach, że nie zależy — na ludziach z niepełnosprawnością? Ci ludzie czekają w wielkich kolejkach, bo czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku o przyznanie grupy, o wydanie orzeczenia jest bardzo długi. Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! PiS przez 8 lat swoich rządów zadłużył państwo bardziej niż wszystkie rządy po 1989 r. Ale PiS jeszcze osiągnął mistrzostwo w innych dziedzinach. Po pierwsze, powołał największą liczbę funduszy i w ramach tych funduszy wydał miliardy złotych. Przewiduje się, że to jest ponad 420 mld zł, a wydaje się, że naprawdę nikt nie wie, jaka to jest kwota. Kolejne mistrzostwo PiS-u to, proszę państwa, ciche zabieranie i głośne rozdawanie. PiS po cichu zabrał przedsiębiorcom, podnosząc różnego rodzaju podatki, wprowadzając składkę zdrowotną. Składka zdrowotna — przypomnę, że to 9% — to jest dodatkowy podatek. PiS zabrał samorządowcom, zabrał całej sferze budżetowej, w tym emerytom i rencistom, poprzez inflację, a jednocześnie bardzo głośno krzyczy i rozdaje pieniądze. Tylko zasada jest taka: zabieracie z jednej kieszeni 100 zł, z drugiej oddajecie 50 zł i uważacie, że to jest wasz sukces. To niestety jest wielka hipokryzja i to jest hańbiące dla tego rządu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wprowadzona znienacka nowelizacja budżetu to katastrofa…</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Znienacka?)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#MałgorzataPępek">…jeżeli chodzi o przewidywalność i spójność procesu budżetowego. Przez kilka ostatnich lat przekonywaliście, że nie można nowelizować budżetu. Teraz okazuje się, że jednak można. To wszystko pokazuje, że tamta narracja była jednym wielkim kłamstwem. W przyjętym dokumencie pogorszyliście prognozę dla naszej gospodarki, a jednocześnie nie robicie absolutnie nic, żebyśmy jako kraj otrzymali środki z KPO. Dobrze wiecie, że dzięki tym pieniądzom można odbudować gospodarkę i zrealizować wiele ważnych inwestycji, takich jak chociażby wyczekiwana w moim regionie modernizacja linii kolejowej nr 97 na odcinku Żywiec — Sucha Beskidzka. Przesuwa się cały czas przetargi, bo z powodu waszych wewnętrznych wojenek nasz kraj nie dostał ani grosza unijnych dotacji.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#MałgorzataPępek">Proszę o pisemną odpowiedź na pytanie: Ile wynosi faktyczny dług państwa, łącznie z zadłużeniem pozabudżetowym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Proszę o odpowiedź pisemną na pytania, które w tej chwili zadam. Pierwsze to jest: Jaki był koszt chyba największego rządu ministrów, premierów, podsekretarzy stanu w 2022 r., ujmując wszystkie wynagrodzenia, świadczenia i nagrody, które ministrowie otrzymali w roku 2022? Kolejne pytania to: Kiedy będzie zrealizowany postulat 20-procentowej podwyżki dla nauczycieli? Kiedy będą wprowadzone emerytury stażowe i czy są w ogóle zabezpieczone środki na wypłatę tych emerytur stażowych? Czy są zabezpieczone środki na rewaloryzację 500+ i w jakiej wysokości? Bardzo bym prosił w tym obszarze o pisemną odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbliżające się wybory parlamentarne spowodowały, że Prawo i Sprawiedliwość postanowiło kupić nauczycieli. Postanowiło ono kupić nauczycieli za kwotę 1 tys. zł. Szanowne panie i panowie, 1 tys. zł to oczywiście jest określona kwota, natomiast nauczyciele niewątpliwie nie czekają na 1 tys. zł, tylko czekają na podwyżkę płac w wysokości 20%. W związku z tym mam pytanie: Kiedy owa podwyżka nastąpi?</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JanSzopiński">Natomiast jeśli idzie o nagrodę, to niewątpliwie rząd dyskryminuje pracowników administracji i obsługi szkół. Pracownicy administracji i obsługi szkół są tak samo elementem pracy szkoły, natomiast podwyżki otrzymują nauczyciele, a pracownicy administracji i obsługi — nie.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JanSzopiński">I ostatnie pytanie. Kiedy w końcu doczekamy się decyzji rządu w sprawie przyznania emerytur stażowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Chciałem spytać, czy prawdą jest, że poziom długu publicznego Polski, również z tymi środkami, o których wspomina opozycja, to nadal jest jeden z najniższych poziomów w całej Unii Europejskiej. Biorąc pod uwagę to wszystko, warto zastanowić się, czego tak naprawdę chce opozycja.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MarcinPorzucek">Szanowni Państwo! Pani poseł Skowrońska — nie ma jej już — chwilę wcześniej, gdy weszła na tę mównicę, została poinformowana przez sekretariat komisji o tym, że zwołane jest posiedzenie podkomisji i że temat tego posiedzenia jest dokładnie taki, jaki sobie życzyła. A więc w ogóle nie ingerowałem w to, już to zostało przeprowadzone jakiś czas temu.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MarcinPorzucek">Natomiast chciałem podkreślić jedną ważną rzecz: rząd Prawa i Sprawiedliwości, rząd Mateusza Morawieckiego wspiera samorządy. Miałem okazję w tym tygodniu odwiedzić kilkanaście gmin północnej Wielkopolski i mogę powiedzieć, że samorządowcy, włodarze, wójtowie, burmistrzowie, starostowie są bardzo zadowoleni z tej współpracy. Jestem przekonany, że jeszcze bardzo wiele rzeczy zrobimy wspólnie, ku niestety smutnym minom polityków opozycji.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wmawialiście Polakom, że dzięki porozumieniu z Solidarnością budżetówka otrzyma podwyżki. I co z tego zostało? Wypłata jednorazowych dodatków dla nauczycieli i pracowników wymiaru sprawiedliwości. Pensje powinny wzrosnąć przynajmniej o wskaźnik inflacji. Oszukujecie w telewizji publicznej, tzw. publicznej, że ceny przestały rosnąć. To kłamstwo. W czerwcu mamy najwyższą inflację w Unii Europejskiej. Pracownicy budżetówki powinni otrzymać waloryzację comiesięcznych pensji, a nie jednorazowe dodatki. W ten sposób próbujecie kupić poparcie nauczycieli, bo wypłata dodatku ma być dzień przed ciszą wyborczą. Ale nauczyciele nie dadzą się tak łatwo oszukać.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Stanisław Tyszka.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PiotrZgorzelski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nowelizacja ustawy budżetowej oczywiście jest dopuszczalna, jak najbardziej powinna mieć miejsce, ale ta nowelizacja to, szanowni państwo, propaganda i oszustwo. To zabieranie po cichu obywatelom poprzez gigantyczną inflację, drożyznę, wysokie ceny energii i oczywiście to propaganda w postaci pięknych czeków, które będziecie rozwozić.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MartaWcisło">Ale to także, szanowni państwo, przedwyborczy fundusz PiS. 16 mld zł zapisane na nieznany cel do dyspozycji pana premiera. Na co pójdzie te 16 mld w obliczu gigantycznego zadłużenia szpitali? To ponad 20 mld. Na Lubelszczyźnie, u mnie, w regionie, z którego pochodzę, to 1150 mln. Tragiczna sytuacja szpitali powiatowych. W ub. tygodniu byłam w Janowie Lubelskim. Starosta chce likwidować oddział ginekologiczno-położniczy. Wczoraj protesty w Lubartowie w związku z odwołaniem dyrektora szpitala. Tworzycie fikcję, tworzycie papierowe czeki i państwo na zeszyt, który będą spłacać nasze dzieci i wnuki. Hańba!</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Wojciech Saługa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WojciechSaługa">Panie Marszałku! Dzisiaj obywatele z tej debaty mogą się dowiedzieć, że przyszło nam żyć w czasach, w których minister finansów nie wie, ile wynosi zadłużenie państwa, albo, co gorsza, wie, ale tę informację ukrywa.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Opozycja wie.)</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#WojciechSaługa">Pan Morawiecki chwali się, że budżet państwa jest w dobrej sytuacji, w dobrej kondycji, że jest dobry. To ja zapraszam, jedźcie pod Biedronkę, pod Żabkę, zobaczcie, ile kosztuje kawa, jedźcie do McDonalda, zobaczcie, ile kosztuje burger, jedźcie nad morze — danie dnia to ponad 40 zł, toaleta 5 zł, sok do piwa 3 zł.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#WojciechSaługa">Ale to jest stara zasada: notoryczny dłużnik ukrywa prawdę. Notorycznym dłużnikiem jest dzisiaj rząd, bo rząd żyje tylko dzięki inflacji, dzięki temu, że w cenach ma VAT, dzięki drożyźnie ma duże dochody i okrada Polaków z ich oszczędności całego życia, oszczędności dzięki ich pracy i oszczędności w postaci tego, co trzymają w bankach.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#WojciechSaługa">Ale mam dobrą wiadomość dla Polaków: skończy się PiS, skończy się drożyzna.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Sylwester Tułajew, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SylwesterTułajew">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To bardzo dobra ustawa, szczególnie ustawa okołobudżetowa, która w art. 4 zwraca uwagę na dochody jednostek samorządu terytorialnego. Ponad 14 mld zł dzięki zapisom tej ustawy trafi do samorządów lokalnych. Bardzo ważne pieniądze i bardzo potrzebne na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#SylwesterTułajew">Pani poseł pytała o inwestycje, na co idą te pieniądze, więc warto powiedzieć, że pieniądze budżetowe, pieniądze rządowe poszły m.in. na podpisaną dzisiaj umowę z miastem Lublin na kwotę 64 mln zł, aby można było zrealizować z pieniędzy rządowych budowę szkoły specjalnej w Lublinie. To m.in. 271 mln zł z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg, które w tym roku trafiają do województwa lubelskiego, gdzie będą mogły być realizowane przez gminy, przez powiaty ważne inwestycje drogowe. To 30 mln zł dla miasta Lublin.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#SylwesterTułajew">Poprzyjcie tę ustawę i opowiedzcie się po stronie samorządu terytorialnego albo powiedzcie samorządowcom, że jesteście temu przeciwni. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#RyszardWilczyński">Wysoka Izbo! Co byśmy powiedzieli o człowieku, który nie wie, ile ma długu? Na dodatek jeszcze nie chce policzyć tego długu i ujawnić tego rodzinie. Powiedzielibyśmy, że jest skrajnie nieodpowiedzialny. 38 mln Polaków nie wie, jak duży ma dług zaciągnięty przez PiS. To co, 38 mln Polaków jest nieodpowiedzialnych? Nie, to wy jesteście nieodpowiedzialni, a na dodatek jesteście wstrętnymi kłamczuchami, bo nie chcecie podać, jakie te wartości rzeczywiście są. Przykład kłamstwa: inflacja miała wynieść — tak było zapisane w budżecie na ten rok — 9,8%. Gdyby tak miało być, to inflacja musiałaby spaść i od tego miesiąca utrzymywać się na poziomie poniżej 4,5%. Proszę powiedzieć Polakom, jaka będzie inflacja w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#RyszardWilczyński">Zabraliście ludziom oszczędności. Za waszych rządów wartość pieniądza spadła o 50%. To jest zorganizowana grabież. Wygląda na to, że wam zależy na inflacji, bo dzięki temu możecie stale generować pieniądze. To jest skandal i trzeba wreszcie z tym skończyć.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#CzesławSiekierski">W swoim wystąpieniu mówiłem o negatywnych procesach, które zachodzą w budżecie, o pewnych bardzo istotnych niedociągnięciach.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#CzesławSiekierski">Teraz chciałbym zapytać o bardziej konkretne rzeczy, o które pytali też inni posłowie. Pojawiają się różne liczby. Jaki jest zatem rzeczywiście stan zadłużenia, jeśli chodzi o metodę państwa, metodę krajową, metodę unijną? Jak to się kształtuje wobec budżetu, wobec samorządu, wobec przedsiębiorstw? Jakie są koszty obsługi długu w 2023 r., a jakie były w 2022 r.? O ile zmniejszył się majątek obywateli w wyniku procesu inflacyjnego? Wreszcie, jakie są przewidywane — jak zakładacie — wpływy z tytułu podatku inflacyjnego? To jest taki cichy podatek. Jeśli natomiast chodzi o sprawę związaną z finansowaniem pensji nauczycieli, ile rzeczywiście pokrywa budżet centralny, ile płacą samorządy w rozbiciu na różne jednostki? Jakie są środki na interwencję na rynku rolnym? Ta interwencja jest niezbędna. To samo dotyczy zadłużenia szpitali, szczególnie szpitali powiatowych. Czy przewidujecie wpływ środków z KPO i z wieloletnich ram finansowych w tym roku? W jakiej skali? Z KPO — raczej nie, jest jeszcze finansowanie krajowe. I wreszcie, jakie były i są pensje tzw. erki w różnych okresach waszych rządów? Ta liczba wiceministrów jest bowiem rzeczywiście imponująca. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas tej debaty nad jedną z najważniejszych ustaw, ustawą budżetową, padało wiele inwektyw, kłamstw. Były to często wypowiedzi pozamerytoryczne. Ale jedno ze stwierdzeń dotyczyło stabilizującej reguły wydatkowej. Rzekomo rząd łamie wszelkie zasady właśnie związane z tą regułą.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#AndrzejSzlachta">Mam pytanie do pani minister: Czy nowelizacja ustawy budżetowej oraz zmiana ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na 2023 r. w jakikolwiek sposób naruszają zasady stabilizującą regułę wydatkową? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Rosati, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DariuszRosati">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Jedną z głównych wad tej nowelizacji jest to, że powoduje ona dalszy wzrost zadłużenia państwa, długu publicznego. Chciałbym zapytać, panie ministrze, czy zdaje pan sobie sprawę z tego, że gdyby inflacja była na poziomie określonym przez Radę Polityki Pieniężnej, czyli na poziomie 2,5%, a nie na poziomie 14,5% jak w ubiegłym roku czy 12% jak w tym, to poziom długu publicznego w relacji do PKB przekroczyłby już 60% produktu krajowego brutto, co zmusiłoby rząd do dokonywania bardzo drastycznych cięć w wydatkach albo do podnoszenia podatków. W istocie rzeczy rząd wybrał inflacyjną drogę wychodzenia z długu i zabiera Polakom ponad 220 mld zł, co właściwie z punktu widzenia reguł rachunków narodowych stanowi dług zaciągnięty u społeczeństwa. Tak że gdyby dodać te 220 mld zł, które odebraliście ludziom z ich oszczędności, do długu, który na koniec tego roku ma wynieść 1750 mld zł, mielibyśmy zadłużenie sięgające powyżej 60%. Chciałbym, żeby pan się do tego odniósł i odpowiedział na pytanie, czy rząd rzeczywiście toleruje wysoką inflację właśnie dlatego, żeby sztucznie zaniżać wielkość zadłużenia w kraju.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Konrad Frysztak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#KonradFrysztak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Krótka lekcja ekonomii. To ten rząd zabiera wam codziennie pieniądze w taki sposób, że płacicie więcej za towary ze sklepowych półek. To ten rząd zabrał pieniądze samorządom, np. samorządowi Radomia — 231,5 mln zł tylko w ciągu ostatnich 3 lat. Im jest mało. Dziś obiecują, że oddadzą naszemu miastu pieniądze, będzie to kwota 45 mln, ale nie mówią, że na kredyt…</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#KonradFrysztak">Trochę o finansach: 231 mln zł to ubytek tylko i wyłącznie związany z podatkiem PIT w Radomiu. W tym czasie rząd zrekompensował utracone podatki w kwocie 46 mln zł. Zwiększył subwencję o 38 mln zł. Czyli nadal pozostaje ubytek w wysokości 146 mln zł. I dziś obecny na tej sali przewodniczący komisji finansów kolęduje po radomskich mediach i mówi, że Radom otrzyma 45 mln zł. Tu nadal chodzi o 100 mln zł, które zabraliście naszemu miastu, a za te 100 mln zł — utwardzenie dróg, budowa nowego szpitala, inwestycje w inne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Twój…)</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#KonradFrysztak">I to z tego, panie pośle, powinien pan się wytłumaczyć przed radomianami. Proszę tu wyjść i powiedzieć, że oddacie naszemu miastu też pozostałe 100 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam teraz na mównicę sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Sebastiana Skuzę.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan przewodniczący będzie miał także czas na swoją wypowiedź po panu ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SebastianSkuza">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dużo pytań dotyczyło państwowego długu publicznego, definicji krajowej i unijnej. Przedstawiam te dane, one są ogólnie dostępne, są przekazywane do Komisji Europejskiej. Nigdy nie było jakichkolwiek zarzutów czy ze strony Najwyższej Izby Kontroli, czy Komisji Europejskiej, że statystyki są nierzetelne. Tak jak powiedziałem, dług sektora instytucji rządowych i samorządowych, czyli to najszersze w rozumieniu definicji unijnej, za rok 2022 wyniósł 1512 mld. W relacji do PKB jest to 49,1.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#SebastianSkuza">Chciałbym zwrócić uwagę na dwie rzeczy, na dwa aspekty. W 2015 ta relacja wyniosła 51,3, w 2020–57,2, więc udało się zbić o ponad 8 pkt procentowych w ciągu 2 lat i nie była do tego potrzebna reforma OFE.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Rosati: Wystarczyła inflacja.)</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#SebastianSkuza">Nie można również podchodzić do tego w taki sposób, że gdyby inflacja była inna, to PKB byłoby inne. Gdyby inflacja była inna, myślę, że mielibyśmy inne rentowności. Nie można zmieniać w systemie tylko jednej zmiennej. Nie można, absolutnie nie zgadzam się z takim podejściem.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#SebastianSkuza">Co do kwestii ufunduszowienia, chciałbym odczytać pewną informację, z którą już chyba państwa zapoznawałem. Agencja ratingowa Scope zwraca uwagę, że rząd Niemiec coraz chętniej tworzy specjalne fundusze, których nie dotyczą reguły budżetowe. Zadłużenie tych funduszy to obecnie ok. 212 mld euro, czyli 6% PKB. To nie uwzględnia nowego funduszu na zbrojenia w wysokości 100 mld euro. Mówię o Niemczech, nie o Polsce.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie rentowności…)</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: A jaka jest inflacja?)</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#SebastianSkuza">Co do kwestii jednostek samorządu terytorialnego, chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że inwestycyjne wydatki samorządu terytorialnego w roku 2022 były rekordowe, ok. 65 mld. W tym roku plany to 115 mld, czyli zasadniczy wzrost. I to wszystko przy stałym, a wręcz malejącym zadłużeniu: obecnie to zadłużenie jest poniżej 90 mld, czyli poniżej 3% PKB. Jednostki samorządu terytorialnego są zadłużone poniżej 3% PKB, czyli nawet w COViD-zie i przy podwyższonej inflacji nie zostały wypchnięte w zadłużenie. Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego jest na poziomie stabilnym, można powiedzieć niskim, poniżej 3% PKB.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#SebastianSkuza">Co do kwestii dochodów jednostek samorządu terytorialnego, to trzeba zwrócić uwagę, że obniżenie PIT-u to dodatkowe środki z sektora publicznego do sektora osób prywatnych i przedsiębiorstw. To jest ten uzysk, taka była decyzja Wysokiej Izby: mniej środków w sektorze publicznym, więcej w sektorze prywatnym. Obecnie jednostki samorządu terytorialnego mają wyzwania, ale większym wyzwaniem — tutaj zgadzamy się z samorządowcami, z większością z nich — nie jest strona dochodowa, jest strona wydatkowa, a wsparcie ze strony rządowej od 2020 r. w tym zakresie jest znaczne.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#SebastianSkuza">Padła w dyskusji kwestia, że będą wręczane czeki. Nic bardziej mylnego. Projekt nowelizowanej ustawy okołobudżetowej zakłada algorytm tych środków bez żadnej uznaniowości. Na poziomie prac komisji do miast na prawach powiatu zostały stworzone przepisy, które gwarantują minimalny poziom finansowania dla miast na prawach powiatu, nie mniej niż 30 mln. Dodatkowe środki na ten cel dla miast na prawach powiatu to 215 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: A ile zabraliście?)</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#SebastianSkuza">Jednostki samorządu terytorialnego, niektóre, zwłaszcza metropolie, chciałyby zwiększenia udziałów zwłaszcza w podatku dochodowym od osób fizycznych, ale przy tak wysokiej kwocie wolnej — a ze strony opozycji padają zapowiedzi zwiększenia tej kwoty — z całym szacunkiem, w mniejszych, w mniej zamożnych gminach po prostu baza PIT-u skurczyłaby się diametralnie bądź po prostu by nie istniała.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#SebastianSkuza">A co do kwestii prognoz. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zwróćmy uwagę, w jakim jesteśmy otoczeniu geopolitycznym i makroekonomicznym. Jeszcze do niedawna niektórzy ekonomiści prognozowali, że inflacja w Polsce przekroczy 25%, nie wierzyli, że inflacja w tym roku może być jednocyfrowa. My, przyjmując założenie do nowelizacji budżetu, ostrożnościowo zaplanowaliśmy na poziomie 12%.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#komentarz">(Poseł Robert Kwiatkowski: 9,8%)</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#SebastianSkuza">12% — mówię o nowelizacji, a nie o pierwotnym budżecie.</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#SebastianSkuza">Mówi się, że zbyt niskie dochody, że dochody powinny być wyższe z powodu inflacji. Zwracam uwagę na to, co również zostało podkreślone w nowelizacji ustawy budżetowej. Spadek PKB i spadek konsumpcji oraz jeszcze jedna rzecz, która nie była przewidziana w projekcie ustawy budżetowej, a mianowicie zerowy VAT na żywność. To jest kwota rzędu ok. 9 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#SebastianSkuza">Co do wysokości rezerwy, o której się tutaj mówi, to 16 mld, to nie jest to rezerwa w dyspozycji prezesa Rady Ministrów. To jest rezerwa budżetowa na określone cele, które mogą być zmienione za zgodą sejmowej Komisji Finansów Publicznych. Ta rezerwa ma być głównie przeznaczona na takie wyzwania jak rolnictwo, przedłużenie funkcjonowania wsparcia Ukraińców i obronność.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#SebastianSkuza">Jak nieprzewidywalne jest otoczenie makroekonomiczne i geopolityczne, to mogę… Na zakończenie może powiem o sytuacji, która miała miejsca w 2021 r., gdy kluby opozycyjne i w Sejmie, i w Senacie, te większościowe, zgłaszały poprawki dotyczące zmniejszenia nakładów na obronność i przeznaczenia ich na zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#SebastianSkuza">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ile trzeba było czekać od października 2021 r. do lutego 2022 r.? To już pozostawię bez komentarza, ale myślę, że potrzebna byłaby tutaj jakaś odrobina refleksji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Przywitajmy znajdującą się na galerii grupę mieszkańców Łodzi, Grupę Wolnych Łódź, która przybyła na zaproszenie pani poseł Małgorzaty Niemczyk. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Niech żyje Łódź!)</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PiotrZgorzelski">A teraz zapraszam na mównicę sejmową sprawozdawcę komisji, pana przewodniczącego Andrzeja Kosztowniaka.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Panie marszałku, ja chciałbym się bardziej odnieść do słów, które zostały wypowiedziane.)</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PiotrZgorzelski">Raczej w trybie sprostowania niż jako sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AndrzejKosztowniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję serdecznie za udzielenie mi głosu. Chciałbym się pokrótce odnieść do tych słów, które zostały wypowiedziane. Choć mównica sejmowa nie powinna być teatrem dyskusji o poszczególnych samorządach, niemniej jednak pan poseł Konrad Frysztak wywołał tę dyskusję, myślę, że zupełnie niepotrzebnie. Pierwsza uwaga to taka, że jak się bardzo mocno bije o każdy stół paluszkiem, można sobie go złamać i będzie wtedy bolało. Ale zupełnie poważnie mówiąc, to nasze miasto — mówię dzisiaj o Radomiu — niestety cierpi z racji tego, w jaki sposób są zarządzane finanse naszego miasta i pan poseł wykrzyczał tutaj pewne liczby. Prezydent miasta podaje inne, pan poseł podaje inne, trudno trafić za jednym i za drugim, niemniej jednak prawda jest taka, szanowni państwo, że miasto Radom dzisiaj wydaje ponad miarę, w sposób nieracjonalny pieniądze. Myślę, że gdyby prezydent w końcu zaczął w sposób racjonalny wydatkować pieniądze, to wtedy sytuacja samego miasta byłaby dużo lepsza. Przypomnę, że w momencie, kiedy ja byłem prezydentem, budżet miasta wynosił niecały 1 mld zł, a dzisiaj prezydent ma prawie 1550 mln zł i na nic nie ma. To chyba jest sugestia do tego, żeby po prostu zrezygnował. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PiotrZgorzelski">Rozumiem, że z wystąpienia jako sprawozdawca komisji pan poseł rezygnuje.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do projektów ustaw poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie te projekty do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#PiotrZgorzelski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#PiotrZgorzelski">Wyglądamy z utęsknieniem pana posła Sobonia, którego na razie nie ma, a dopóki nie przybędzie, nie będziemy mogli rozpocząć punktu.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale może ktoś mógłby go zastąpić?)</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#PiotrZgorzelski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#PiotrZgorzelski">Upoważniony jest pan minister Soboń, pani minister, więc być może pan minister Soboń gdzieś tutaj już jest.</u>
          <u xml:id="u-99.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani minister go upoważniła.)</u>
          <u xml:id="u-99.12" who="#PiotrZgorzelski">Jest już poszukiwany, więc może za chwilę da jakiś znak.</u>
          <u xml:id="u-99.13" who="#PiotrZgorzelski">Tymczasem zarządzam przerwę do momentu pojawienia się pana ministra Sobonia, aby nie tracić niepotrzebnie czasu.</u>
          <u xml:id="u-99.14" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 50 do godz. 11 min 53)</u>
          <u xml:id="u-99.15" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-99.16" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (druk nr 3381).</u>
          <u xml:id="u-99.17" who="#PiotrZgorzelski">Proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Artura Sobonia o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#ArturSoboń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy dzisiaj rzeczywiście przyjemność przedstawić Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#ArturSoboń">Celem tego projektu, on jest naprawdę kompleksowym, dużym projektem, jest zwiększenie ochrony klientów instytucji finansowych oraz wzmocnienie odporności i stabilności rynku finansowego, a także rozwój naszego polskiego rynku finansowego, aby służył budowie gospodarki i przekładał oszczędności Polaków na inwestycje, budując polski kapitał.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#ArturSoboń">Projekt realizuje postulaty, które zapisaliśmy w Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego przyjętej przez Radę Ministrów 1 października 2019 r., która jest realizacją „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”. Zrealizowanie tego projektu, wypełnienie tych zapisów, które przedstawiamy dzisiaj w Wysokiej Izbie, oznaczałoby faktyczną realizację Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Jednocześnie projekt eliminuje dla Polaków bariery dostępu do rynku finansowego oraz zwiększa poziom cyfryzacji zadań realizowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego, w szczególności obowiązków nadzorczych komisji.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#ArturSoboń">Projekt ustawy zakłada wprowadzenie zmian w ustawach regulujących wykonywanie działalności przez podmioty rynku finansowego, w szczególności banki, fundusze inwestycyjne, firmy inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, krajowe instytucje płatnicze, a także spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. W sumie jest to nowelizacja 32 ustaw, które wymagają zmian legislacyjnych. Oprócz kompleksowych i przekrojowych zmian w ustawach sektorowych dotyczących rynku finansowego wprowadza również zmiany m.in. w tak dużych i istotnych z punktu widzenia tego rynku ustawach jak ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym czy w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#ArturSoboń">Zaproponowane w projekcie ustawy zmiany są podyktowane obserwacją zmian, które zachodzą na rynkach finansowych. Te działania służą temu, aby realizować cele tego rynku finansowego — cele rozwojowe, cele zapisane, tak jak powiedziałem, w Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego — i budować zaufanie inwestorów indywidualnych do tego rynku. Jestem głęboko przekonany, że nasz rynek kapitałowy, z którego jesteśmy dumni, bo udało się zbudować naprawdę solidne podstawy, ma dzisiaj coś, co nazwałbym takim sufitem, który jest nad nami i który przez przyjęcie tych przepisów umożliwi nam wejście na jeszcze wyższy poziom rozwoju tego rynku.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#ArturSoboń">Pogrupowałbym kilka kluczowych kwestii, które w tym projekcie zostały zapisane, na trzy obszary. Po pierwsze, są to ramy regulacyjne właśnie dla rynku finansowego i tutaj chciałbym wskazać na uproszczenie wymogów regulacyjnych w przypadku funduszy inwestycyjnych pasywnych, czyli tzw. ETF-ów, które dzisiaj na rozwiniętych rynkach, np. na rynku amerykańskim, stanowią już połowę wszystkich funduszy i są bardzo atrakcyjną z punktu widzenia klientów formą inwestowania, bo są, po pierwsze, transparentne, po drugie, ich koszty są niskie.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#ArturSoboń">Kolejnym elementem są obligacje transformacyjne, które umożliwią finansowanie projektów wspierających zrównoważony rozwój kraju. Taki instrument na pewno przy wyzwaniach związanych z polską transformacją pozwoli na pozyskiwanie w ten sposób kapitału.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#ArturSoboń">Następna kwestia to usunięcie przypadków tzw. gold-platingu, czyli sytuacji, w której wdrożenie tych przepisów unijnych — a umówmy się, że na rynku kapitałowym są to przede wszystkim przepisy europejskie — finalnie oznaczało jeszcze bardziej restrykcyjne w polskim prawie rozwiązania niż te, które są konieczne, i tego typu przypadki zostały wyeliminowane, tak aby nasz rynek kapitałowy był rynkiem konkurencyjnym na takim poziomie jak Niemcy czy Francja.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#ArturSoboń">Przeszczepiamy coś, co wydaje mi się w tym projekcie ważne — mam nadzieję, że dla Wysokiej Izby też — czyli instytucję znaną z prawa podatkowego, instytucję czynnego żalu, w której ten, który jest zainteresowany skorzystaniem z tego trybu, sam zgłosi fakt nieprawidłowości do Komisji Nadzoru Finansowego, co w drodze dialogu z komisją może być potraktowane jako podstawa do nałożenia mniejszej kary czy uzgodnienia tej kwestii z KNF.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#ArturSoboń">Wreszcie zmiany dotyczące outsourcingu i podoutsourcingu bankowego. W sytuacji, w których nasze banki chcą i korzystają — bo jesteśmy tutaj rzeczywiście w awangardzie — z nowoczesnych, najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych, często takich rozwiązań, które można pozyskać nie tylko na rynku poza bankiem, ale u takich podmiotów, które są nowymi podmiotami, start-upami i podmiotami całkowicie innowacyjnymi, tego typu ułatwienie, czyli brak zezwolenia KNF-u, w tym projekcie wprowadzamy.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#ArturSoboń">Drugi obszar to obszar ochrony klienta instytucji finansowych. To jest zawsze z punktu widzenia państwa priorytet, dla nas też, dlatego w tym projekcie jest to sprawa zasadnicza. Tutaj zwrócę uwagę na kilka kwestii.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#ArturSoboń">Po pierwsze, ograniczenie możliwości oferowania obligacji korporacyjnych wśród klientów detalicznych poza rynkiem regulowanym, alternatywnym systemem obrotu oraz platformami finansowania społecznościowego poprzez wprowadzenie, uwaga, minimalnej wartości nominalnej takich obligacji — określiliśmy ją na 40 tys. euro lub oczywiście równowartość tej kwoty w polskich złotych — a także wprowadzenie obowiązku sprzedaży obligacji klientom detalicznym wyłącznie za pośrednictwem firm inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#ArturSoboń">Ograniczamy możliwość wprowadzania praw uczestnictwa alternatywnych spółek inwestycyjnych do obrotu wśród osób fizycznych będących inwestorami profesjonalnymi oraz wprowadzamy zakaz zaciągania przez takie spółki pożyczek od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#ArturSoboń">Wprowadzamy także przepis ograniczający powoływanie się na autorytet czy wykorzystywanie autorytetu Komisji Nadzoru Finansowego w celu pozyskiwania klientów. Mamy dzisiaj tego typu sytuację, że podmioty, które mają agresywne czy ryzykowne produkty finansowe, wykorzystują taki czy inny rejestr, który istnieje w KNF, do tego, aby prezentować się przed klientami jako firmy, które są jakoś regulowane i dzięki temu bezpieczniejsze. Tego typu wprowadzanie klientów w błąd zostanie wyeliminowane.</u>
          <u xml:id="u-100.14" who="#ArturSoboń">Kolejnym elementem, na który bym tutaj zwrócił państwa uwagę, jest zapewnienie organowi nadzoru nad dostawcami usług płatniczych instrumentów, które umożliwiają efektywny nadzór w celu ochrony użytkowników i zapewnienia zgodności działalności dostawców z przepisami prawa, w tym wprowadzenie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy na przykład poprzez kryptowaluty.</u>
          <u xml:id="u-100.15" who="#ArturSoboń">Następny element, który tutaj wprowadzamy, to uzupełnienie obowiązku informacyjnego realizowanego przez zakłady ubezpieczeń w przypadku wyczerpywania się sumy gwarancyjnej o informację na temat przysługujących niektórym rentobiorcom nowych uprawnień — możliwości zgłoszenia do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego roszczeń o wypłatę renty.</u>
          <u xml:id="u-100.16" who="#ArturSoboń">Wreszcie wprowadzenie dla Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego obowiązku informacyjnego wobec osób poszkodowanych i uprawnionych o możliwości wyczerpania się określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.</u>
          <u xml:id="u-100.17" who="#ArturSoboń">Trzeci, ostatni obszar w tym projekcie, który chciałbym podkreślić, na który chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby, to generalnie wzmocnienie odporności i zwiększenie stabilności systemu finansowego. Jesteśmy dzisiaj po doświadczeniach obserwowanych w innych państwach, na innych rynkach i tego typu bodźce, które dzisiaj będą polski system finansowy czynić jeszcze bardziej odpornym, jeszcze bardziej stabilnym, są czymś, co z całą pewnością jest pożądane. Tutaj chciałbym podkreślić między innymi umocowanie Komisji Nadzoru Finansowego, jeśli chodzi o szybkie zastosowanie żądania blokady rachunku w przypadku uzasadnionego podejrzenia przestępstwa związanego z wykorzystaniem informacji poufnej. Nie chcę tutaj odwołać się do przykładów, ale jak państwo śledzą to, co się dzieje w naszym kraju, o czym wie opinia publiczna, to na pewno w głowie takie przykłady sobie państwo odnajdują.</u>
          <u xml:id="u-100.18" who="#ArturSoboń">Wreszcie chciałbym zwrócić uwagę na lokaty strukturyzowane, czyli zapewnienie efektywności monitorowania tego rynku poprzez określenie dokładnego zakresu nadzoru i wprowadzenie obowiązku sprawozdawczego dla banków rekomendujących, oferujących lub umożliwiających zawarcie umowy dotyczącej lokaty strukturyzowanej, lokaty, która siłą rzeczy jest mniej bezpieczna, bardziej ryzykowna niż tradycyjna lokata, ponieważ jest powiązana z wartością np. złota czy innych produktów.</u>
          <u xml:id="u-100.19" who="#ArturSoboń">To są kwestie, co do których chciałbym, żeby one wybrzmiały. Oczywiście jeśli Wysoka Izba będzie miała w pierwszym czytaniu, tutaj, na sali plenarnej, pytania, to bardzo chętnie na te pytania odpowiem. Liczę na wsparcie przez całą Izbę tego obszernego, rzeczywiście sporego projektu, skądinąd poprzedzonego wieloletnią pracą, bo to nie jest projekt, który napisaliśmy miesiąc temu, on był naprawdę poprzedzony konsultacjami z rynkiem i długą analizą. Jest to projekt, który z jednej strony służy rozwojowi, stabilizacji rynku kapitałowego i daje Polakom, klientom nowe instrumenty, tak aby tutaj, w Polsce, rynki tego typu instrumentów, jak właśnie np. ETF, mogły się rozwijać, a z drugiej strony tworzy odpowiednie narzędzia służące ochronie tych klientów, tak aby Polacy efektywnie i bezpiecznie zamieniali swoje oszczędności na inwestycje. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Adam Gawęda, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#AdamGawęda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#AdamGawęda">Omawiany projekt, bardzo szeroko przedstawiony już przez pana ministra, ma na celu przede wszystkim uporządkowanie i usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego, w szczególności w zakresie eliminacji barier w dostępie do rynku finansowego, usprawnienia nadzoru nad rynkiem finansowym, ochrony klientów instytucji finansowych, ochrony akcjonariuszy, w tym mniejszościowych, w spółkach publicznych oraz zwiększenia poziomu cyfryzacji w realizacji przez Komisję Nadzoru Finansowego i Urząd Komisji Nadzoru Finansowego obowiązków nadzorczych poprzez odpowiednie zmiany w zakresie ustaw je regulujących.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#AdamGawęda">Zmiany w tym zakresie wynikają z obserwacji zdarzeń zachodzących na rynku finansowym oraz zasadności odbudowy zaufania inwestorów, zwłaszcza detalicznych, do tego rynku. Prowadzi to do wniosku, że niezbędna jest przekrojowa i kompleksowa nowelizacja ustaw regulujących różne obszary rynku finansowego. Projekt zakłada nowelizację wielu ustaw, aż 32. Pan minister już przedstawił w tych trzech głównych punktach, jakie obszary będą w tej ustawie regulowane. Ja zwrócę uwagę na niektóre zmiany, które są bardzo istotne, a które są wprowadzane przez tę regulację.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#AdamGawęda">To jest ujednolicenie rozwiązań prawnych dotyczących uprawnień poszczególnych służb do uzyskiwania informacji zawierających tajemnice prawnie chronione, a także rozszerzenie obowiązku zachowania w tajemnicy informacji o przekazaniu danych uprawnionym służbom; wprowadzenie regulacji dotyczących outsourcingu i podoutsourcingu bankowego mających na celu uproszczenie obowiązujących procedur oraz dostosowanie ich do wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego; nadanie KNF dodatkowych uprawnień w zakresie nakładania kar pieniężnych na podmioty nadzorowane; umożliwienie korzystania z doręczeń elektronicznych w rozumieniu ustawy o doręczeniach elektronicznych w odniesieniu do czynności kontrolnych i innych czynności nadzorczych KNF niemających formy decyzji administracyjnej; nowelizacja przepisów dotyczących tzw. rachunków uśpionych, tzn. takich rachunków, które dotyczą osób zmarłych, lub rachunków zapomnianych, która wychodzi naprzeciw postulatom zmniejszenia zakresu informacji o tych rachunkach przekazywanych gminom jako potencjalnym dziedziczącym.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#AdamGawęda">Projekt ustawy nie wymaga przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia czy konsultacji bądź też uzgodnienia.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#AdamGawęda">Projekt ustawy w naszym przekonaniu bardzo pozytywnie wpłynie na działalność mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w obszarze outsourcingu i podoutsourcingu bankowego, m.in. w zakresie uproszczenia stosowanej procedury dotyczącej powierzenia czynności przedsiębiorcy zagranicznemu.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#AdamGawęda">Wprowadzone regulacje dotyczące digitalizacji i elektronizacji doręczeń ułatwią i usprawnią wzajemną współpracę pomiędzy KNF a podmiotami nadzorowanymi.</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#AdamGawęda">Projekt ustawy — tylko przypomnę — jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#AdamGawęda">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Izabelę Leszczynę, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#IzabelaLeszczyna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku zgodnie z uzasadnieniem rządu ma na celu uporządkowanie, usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego, w szczególności w zakresie usprawnienia nadzoru nad rynkiem finansowym.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#IzabelaLeszczyna">Usprawnienie nadzoru jest potrzebne, to fakt absolutnie niezaprzeczalny. W ostatnich latach nadzór w gruncie rzeczy często szwankował — żeby użyć eufemizmu — i nie realizowano zadań. Przytoczmy przykład z ostatnich dni: elektrownia Będzin. W krótkim czasie akcje Będzina wzrosły z 5 zł do 160 zł, a przewodniczący KNF-u, który — przypomnijmy — zarabia 82 tys. zł miesięcznie, spał. I gdyby nie awantura na forach, awantura internautów i alarmy, to pewnie spałby dalej. Natomiast jak już się obudził, to i tak zajął się nie tym, co trzeba, tzn. sprawdzał nie to, co trzeba. Nie zajął się na razie insider tradingiem, chociaż wszystko wskazuje na to, że właśnie w tym obszarze mieliśmy do czynienia z patologią.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#IzabelaLeszczyna">Projekt ma na celu też ochronić klientów instytucji finansowych, akcjonariuszy mniejszościowych, bo ma zwiększyć poziom cyfryzacji w KNF-ie i w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego, żeby te obowiązki nadzorcze były lepiej wykonywane. Ale czy cyfryzacja pomoże KNF-owi wykonywać lepiej swoje zadania? Wątpię. Bo KNF pod rządami władz wybieranych przez PiS w zasadzie popełnia same błędy. Trudno powiedzieć, nie wydaje się, żeby z niekompetencji, bo przecież tam pracują kompetentni ludzie, raczej tańczy tak, jak mu zagra partia rządząca. Do dzisiaj ani KNF, ani prokuratura nie wyjaśniły afery GetBack. Pamiętacie państwo? Tysiące emerytów, którzy zbierali na operacje, na rehabilitację, zostało oszukanych, do dzisiaj nie odzyskali pieniędzy — 5 mld zł. KNF unikał sprawy jak ognia, kompletnie nie wypełniał swoich zadań wynikających z nadzoru i z ustawy, która przecież jest i te zadania na niego nakłada.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#IzabelaLeszczyna">Rząd pisze, że ta ustawa jest niezbędna. Niezbędne jest to, że na przedostatnim posiedzeniu Sejmu przed wakacjami — a po wakacjach to już mamy kampanię, koniec kadencji i koniec rządów PiS-u — wy wrzucacie nowelizacje 32 ustaw? I naprawdę uważacie, że nie wprowadzicie chaosu ani w procesie legislacyjnym tu, w Sejmie, ani później w stosowaniu tej ustawy czy tych ustaw w życiu?</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#IzabelaLeszczyna">W dodatku, jak zawsze w przypadku PiS-u, wprowadzają rzeczy dobre, ważne, potrzebne, na które oczywiście czeka rynek finansowy, ale przy okazji robią mnóstwo złych rzeczy. Już pierwszy artykuł, uwaga, dotyczący Straży Granicznej rozszerza uprawnienia straży w zakresie dostępu do szeregu tajemnic prawnie chronionych. Straż Graniczna będzie miała dostęp do informacji objętych tajemnicą skarbową, bankową, ubezpieczeniową. Naprawdę to jest potrzebne? Mało tego, dalej piszą, że konieczność pozyskiwania takich informacji zdaniem rządu zachodzi w przypadku działań mających na celu np. zapobiec przestępstwom, wykryć przestępstwa, ustalić sprawców przestępstw takich jak umieszczenie niebezpiecznego urządzenia lub substancji na statku, spowodowanie katastrofy w komunikacji czy — zupełnie pozbawione związku z informacjami o charakterze finansowym — przeszkadzanie akcji ratowniczej. Czy wy naprawdę się słyszycie? Naprawdę w takich przypadkach chcecie dać Straży Granicznej dostęp do tajemnicy skarbowej? To jeszcze dajcie go Poczcie Polskiej. Poczcie już raz daliście wybory, więc może już nawet to ma, a my nie wiemy.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#IzabelaLeszczyna">Jeszcze chyba sanepidowi. Nie wiem, czy jest jakaś służba, która nie ma dostępu do informacji i do tajemnicy skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#IzabelaLeszczyna">Więc w ogóle wątpliwości legislacyjne budzi to, że cała ustawa jest niezgodna zasadami techniki prawodawczej, bo ustawą zmienia się jedną ustawę, ewentualnie jeszcze jakąś inną, która jest potrzebna do realizacji tej, no ale, na Boga, nie 32 ustawy. Jak zawsze PiS wprowadza chaos informacyjny. Będziemy procedować nad tą ustawą, bo rzeczywiście rynek na nią czeka od kilku lat.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Tak jest w normalnym kraju, ale nie tutaj.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Wieczorek przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#DariuszWieczorek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rzeczywiście znowu mamy do czynienia z takim potworkiem legislacyjnym — 1746 stron, które otrzymaliśmy 2 tygodnie temu. Rzeczywiście zmiana 32 ustaw. I rodzi się pytanie, co robiono przez osiem ostatnich lat. I rodzi się pytanie, czy rzeczywiście pan minister i ministerstwo przeanalizowało funkcjonowanie dotychczasowych przepisów, bo mam wrażenie, że znowu mamy do czynienia z jakimś lobby poszczególnych instytucji, które nie wykorzystują instrumentów, które już są w obecnie funkcjonujących ustawach, i jeszcze chcą dać większe uprawnienia, większe uprawnienia chociażby Komisji Nadzoru Finansowego.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#DariuszWieczorek">Jest pytanie, czy wyjaśnialiście działania Komisji Nadzoru Finansowego. Mówiliśmy tutaj o aferze Getin Banku, ale przecież również komisja nie reagowała na kwestie dotyczące umów frankowych, jak ten cały proces się rozpoczął. Te zapisy przecież się pojawiały. Pytanie, czy rzeczywiście te instytucje w tym zakresie dobrze działały.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#DariuszWieczorek">Rzeczywiście znowu wprowadzacie taki dodatkowy system wyciągania informacji o przedsiębiorcach, o Polakach. Bo to nie jest tylko walka, nie wiem, z terroryzmem czy walka z praniem brudnych pieniędzy. Przecież do dzisiaj te wszystkie instytucje funkcjonują, te wszystkie instytucje są. Więc jest pytanie, bo jeżeli sobie nie radzą, to może trzeba się zastanowić nad reformą tychże instytucji, a nie nad wprowadzaniem takiego potworka ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#DariuszWieczorek">Rzeczywiście Straż Graniczna… Rodzi się pytanie, po co Straży Granicznej dostęp do tych wszystkich tajnych informacji. Przecież Straż Graniczna jest chyba od tego, żeby pilnować, kto wjeżdża do Polski, kto wyjeżdża, i odpowiednie instytucje informować, jeżeli jest jakiś podejrzany proces czy jakieś podejrzane osoby, a nie będzie kolejna instytucja, która będzie miała dostęp do tajnych informacji.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#DariuszWieczorek">Nie wiem, pojawia się zmiana w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników. Tam do dostępu do tych tajnych informacji dodajecie szefa Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej. Rodzi się pytanie. No to dobra, to co robią prokuratury, to co robią wszystkie agencje, to co, jeszcze szef Służby Więziennej będzie sprawdzał aresztowanych i więźniów, czy oni piorą brudne pieniądze, czy coś złego robią? To jest w ogóle jakieś kompletnie bezsensowne działanie.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#DariuszWieczorek">Oczywiście są też te rozwiązania, o tym już wspominaliśmy, są też te rozwiązania, które dla systemu bankowego są dobre. Ale tak jak mówię, raczej idzie to w takim kierunku, że dajecie ogromne możliwości KNF, jeżeli chodzi o podejmowanie różnych decyzji i karanie, więc jest też obawa, czy czasami nie będzie to nadużywane w stosunku do jakichś podmiotów, które niekoniecznie są wygodne dla obecnej władzy. Więc my się po prostu też tego obawiamy, żeby to nie było w jakichś działaniach politycznych wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#DariuszWieczorek">Jeżeli chodzi o rynki kapitałowe, to pojawiają się dwie rzeczy, pojawia się jedna rzecz. Bank państwowy będzie mógł prowadzić działalność maklerską. Zaczynamy się zastanawiać. Co, Bank Gospodarstwa Krajowego będzie zakładał biuro maklerskie, będzie emitował obligacje i później będzie sobie tymi obligacjami obracał przez swoje biuro? Zaczynamy już iść w bardzo niebezpieczną procedurę.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#DariuszWieczorek">Kolejna rzecz, z innego obszaru, to jest kwestia funduszu ubezpieczeniowego. I oto nakładacie — już i tak ci policjanci są biedni, mało zarabiają, nie ma ludzi — nakładacie jeszcze na nich obowiązek, żeby informowali o każdym wypadku drogowym fundusz ubezpieczeniowy i żeby wysyłali informacje, i upraszczacie oczywiście tym ubezpieczycielom, którzy ściągają z nas gigantyczną kasę. Płacimy za to wszystko. Niech oni sobie sami zrobią taki system, a nie jeszcze będziecie policjantów namawiali do tego, żeby firmom ubezpieczeniowym robiły dobrze. Kompletnie bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#DariuszWieczorek">Czujemy, że w tym projekcie ustawy, w tych 32 ustawach zadziałało gigantyczne lobby prywatnych banków, prywatnych firm, prywatnych ubezpieczycieli.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: I państwowej też.)</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#DariuszWieczorek">I to jest bardzo niebezpieczne. Będziemy się temu przyglądać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jacek Protasiewicz przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Rozpoczynamy prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JacekProtasiewicz">Jak zapewnia rząd w uzasadnieniu, wspominał o tym pan minister w swoim wystąpieniu, nowe przepisy mają uporządkować i usprawnić funkcjonowanie instytucji rynku finansowego, a w szczególności w zakresie eliminacji barier dostępu do tegoż rynku, usprawnienia nadzoru nad tymże rynkiem, ochrony klientów instytucji finansowych, ochrony akcjonariuszy mniejszościowych i w spółkach publicznych oraz poziomu cyfryzacji w sprawowaniu przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz urząd KNF obowiązków nadzorczych.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JacekProtasiewicz">Trudno kwestionować taki cel ustawy, niemniej jednak trzeba, panie ministrze, zapytać, dlaczego tak obszerny dokument, ponad 1700 stron, który zawiera nowelizację aż 32 innych ustaw, trafia pod obrady Sejmu niemalże w ostatniej chwili, w ostatnich tygodniach obecnej kadencji. Przecież nad tak poważnym dokumentem i jednocześnie tak ważnym należałoby pracować spokojnie, a nie w pośpiechu, mając przed sobą jedno, może jeszcze dwa posiedzenia Sejmu do zakończenia kadencji. To musi budzić wątpliwości. To musi budzić podejrzliwość, która już została wyrażona w tej debacie przez posła, przedstawiciela Lewicy. Ale to jest wasza odpowiedzialność, że taka sytuacja zaistniała. Bo mówił pan o wielu latach wcześniejszej pracy. Niemniej ta praca nie powinna być tak prowadzona, ażeby taki dokument trafiał na koniec kadencji pod obrady parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#JacekProtasiewicz">Konsekwencją proponowanych zmian, jak to zostało określone przez rząd w uzasadnieniu, ma być m.in. ujednolicenie zasad dostępu Straży Granicznej czy — w innym wymiarze — CBA do informacji prawnie chronionych. Rząd oczywiście oświadcza, że to w celu skuteczniejszej walki z przestępstwami. Ale w imieniu klubu Koalicji Polskiej — PSL, Unii Europejskich Demokratów i Konserwatystów chciałbym wyrazić — powiem szczerze: już coraz bardziej nikłą — nadzieję, że będziemy mieli możliwość w trakcie dalszych prac nad tym projektem w Komisji Finansów Publicznych przekonać się i naprawdę dowiedzieć się, czy nowe kompetencje, zwłaszcza dla Straży Granicznej, są konieczne i niezbędne, czy rzeczywiście są uzasadnione. Będziemy się temu podczas dalszych prac przyglądać, aczkolwiek, jak powiedziałem, mam świadomość, że te prace będą się odbywały w trybie ekspresowym, co budzi nasze poważne zaniepokojenie, bowiem nie będzie nawet czasu na to, ażeby konsultować się z partnerami społecznymi, z partnerami, z organizacjami reprezentującymi instytucje finansowe, takie chociażby jak Związek Banków Polskich czy organizacje zrzeszające banki spółdzielcze, albowiem ogromna część proponowanych nowelizacji i zmian dotyczyć będzie m.in. Prawa bankowego, w szczególności Prawa bankowego. Aczkolwiek znajdą się tam nowelizacje również innych ustaw, w tym ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej, ustawy o usługach płatniczych, ustawy o kredycie konsumenckim i ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, czy wreszcie nowelizacja Prawa o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#JacekProtasiewicz">Generalnie w imieniu klubu Koalicji Polskiej oczekuję, że prace nad tą naprawdę bardzo, wyjątkowo obszerną ustawą, obejmującą tak wiele obszarów, przebiegać będą starannie i z zachowaniem zasad starannej legislacji, co niestety rzadko zdarza się, panie ministrze, tej ekipie rządowej, a w szczególności temu ministerstwu. Przypomnę chociażby prace nad ustawą o ogólnoeuropejskim instrumencie emerytalnym, o którym będziemy jeszcze dzisiaj dyskutować, która tak de facto zawiera w sobie jeszcze jedną ustawę, ustawę nowelizującą zasady działalności SKOK-ów. Liczymy na rzetelną pracę. Niewiele tutaj mamy wiary, że taka właśnie będzie, ale będziemy patrzeć wam na ręce, ponieważ ryzyko, że stoją za tym działania lobbystyczne, niestety jest zbyt duże. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak czytam ten projekt ustawy, to odczuwam potrzebę, żeby już weszły w życie działania sztucznej inteligencji, bo tylko sztuczna inteligencja jest w stanie wyłapać sprzeczności między tym, co napisano na stronie 137, a tym, co napisano na stronie 1643. Nie ma możliwości, żeby czytając to przez parę godzin czy nawet parę dni, coś takiego wyłapać. To wymaga jakiegoś sprawdzenia, bo to jest sterta nonsensów.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, połowa tej ustawy to są rzeczy słuszne, które po prostu powinny być wprowadzone 8 lat temu. Nie wiadomo, dlaczego nie zostały wprowadzone. Ćwierć tej ustawy to są nonsensy polegające na tym, że prostujemy to, co PiS narobiło przez ostatnie parę lat. A ćwierć to są nonsensy po prostu żywe, niezwiązane z PiS-em. Już koledzy tutaj… Jest w ogóle skandalem, że partia, która udaje prawicę, doprowadziła do sytuacji, w której my oklaskujemy wystąpienia przedstawicieli centrolewicy czy nawet lewicy. Bo niestety tak ta ustawa została skonstruowana.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, naprawdę trzeba pozwolić rynkowi działać, ale działanie rynku nie polega na dawaniu 1700 stron legislacji. Co prawda, to dotyczy nie tylko rynku, tylko przy okazji podobno — nie liczyłem tego nawet, przepraszam, liczę tu na odpowiedzialność szanownej Lewicy — 30 innych ustaw jest również zmieniane. Coś takiego powinno być analizowane przez praktycznie wszystkie komisje sejmowe i to powinno potrwać jednak mimo wszystko tak z miesiąc, co najmniej miesiąc, bo te komisje powinny między sobą też powymieniać uwagi.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#JanuszKorwinMikke">Przykro mi. Przykro mi, ale mimo że połowa, jak już mówiłem, tych przepisów jest rozsądna, to nasze podejrzenia, że tam są zawarte jakieś rzeczy kompletnie absurdalne, powodują, że nie możemy tej ustawy poprzeć. Mamy cień nadziei, że w komisjach z tym się zrobi jakiś porządek, ale podzielam opinię wielce czcigodnego posła Protasiewicza, że ta nadzieja jest bardzo niewielka, i niczego nie możemy rządowi obiecać. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Michała Gramatykę, który przedstawi stanowisko koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeżeli ta ustawa wejdzie w życie, to dostęp do informacji o wszystkich naszych operacjach finansowych uzyska Straż Graniczna. Po co takie uprawnienie tej właśnie służbie? Nie wiadomo. Złośliwi twierdzą, że to dlatego, że ta służba jeszcze takiego uprawnienia nie ma — wszystkie inne mają, a Straż Graniczna jeszcze nie ma.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MichałGramatyka">Przypomnijmy: żyjemy w kraju, w którym od roku urząd skarbowy może zaglądać na nasze konta niezależnie od tego, czy jesteśmy podejrzewani o jakieś przestępstwo, czy też nie jesteśmy o nie podejrzewani. Korzysta z tego uprawnienia na potęgę. Podobnie zresztą jak korzysta z prawa do blokowania rachunków. W ubiegłym roku skarbówka zablokowała ponad dwa razy więcej rachunków bankowych niż w roku 2019. Za chwilę jeszcze sobie to uprawnienie rozszerzycie, bo właśnie pchacie przez Sejm zmiany w Ordynacji podatkowej, z których wynika, że bez podania przyczyny i bez jakiegokolwiek wytłumaczenia będziecie mogli zablokować dowolny rachunek, kartę płatniczą, a nawet BLIK-a na 4 dni. Po co? Nie wiadomo.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MichałGramatyka">To wszystko się składa na obraz jak z serialu „Czarne lustro” albo z pamiętnego reality show „Wielki Brat”. Rząd może gromadzić i przetwarzać nasze dane bez naszej woli, bez naszej zgody, bez żadnego obowiązku sprawozdawczego, nie wiadomo po co i nie wiadomo dla jakich celów. Znacie nasze numery telefonów, skojarzone z numerami PESEL — podobno dla potrzeb spisu rolnego. Znacie lokalizację naszych samochodów — podobno dla celów opłat za drogi. To nic, że znieśliście opłaty za drogi. Tego przepisu o gromadzeniu danych nie znieśliście. On zawsze dotyczył również dróg, za które nikt nie płaci, bo są po prostu bezpłatne. A teraz do niemal pełnego katalogu służb, które mogą mieć dostęp do wszystkich rządowych baz danych, dodajecie jeszcze Straż Graniczną, nie wiadomo po co.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#MichałGramatyka">To nie jest tak, że ta ustawa jest zła. Ona w większości przypadków reguluje rzeczy potrzebne, reguluje rzeczy pożądane. Doceniam i odnotowuję na plus np. kwestię dostosowania systemu doręczeń elektronicznych. Wreszcie — ustawę o doręczeniach elektronicznych uchwaliliśmy ponad 2 lata temu. Cenne jest ograniczenie zjawiska gold-platingu. Nigdy dosyć walki z nadregulacją. Ale na Boga, po co dawać swoim zwyczajem, waszym zwyczajem dodatkowe uprawnienia tym, którzy ich po prostu nie potrzebują?</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#MichałGramatyka">W toku prac w komisjach będziemy przedstawiać swoje stanowisko. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#KrystynaSkowrońska">Duża ustawa, skrytykowana przez całą opozycję, 32 nowelizacje ustaw i dostęp dla Straży Granicznej do informacji niejawnej. To naprawdę nie usprawni, nie zwiększy bezpieczeństwa bankowego systemu finansowego — ani obligacje transformacyjne.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym zapytać, jak prowadzenie nadzoru w trybie zdalnym przez Komisję Nadzoru Finansowego ma usprawnić, zwiększyć bezpieczeństwo. To jest tylko gwarancja, jeśli chodzi o lepsze albo wygodniejsze funkcjonowanie, dla Komisji Nadzoru Bankowego. Następcze nałożenie sankcji na członków zarządu za naruszenie przepisów prawa nawet po ustaniu pełnienia funkcji — szanowni państwo, dzisiaj jeżeli jest stwierdzona nieprawidłowość, Komisja Nadzoru Finansowego może występować do stosownych służb. Czynności kontrolne KNF-u realizowane zdalnie — o tym mówiłam. Rynek nadzorowany i czynny żal — o to chciałam zapytać. Informacje o planach naprawy skierowane przez banki do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego — przecież to rozwiązanie dzisiaj istnieje.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#KrystynaSkowrońska">Nie rozwiązaliście państwo przez 8 lat kolejnych dwóch ważnych spraw, tzn. sprawy frankowiczów, od 2015 r., kiedy zgłaszaliśmy ustawę dotyczącą przewalutowania, przez 8 lat z waszej strony nic, a także od 2018 r. problemu wskaźników referencyjnych, który pojawił się na rynku bankowym. Komitet Stabilności Finansowej w tym zakresie nie pokazuje danych.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#KrystynaSkowrońska">I jeszcze termin wprowadzenia w życie. Przecież państwo nakładacie dodatkowe obowiązki, wdrożyliście dodatkowe rejestry dla instytucji finansowych, a terminy wejścia w życie… Popatrzcie państwo, jakie króciuteńkie terminy wejścia w życie wprowadzacie. Popatrzcie, ile nowych regulacji państwo wprowadziliście w stosunku do instytucji finansowych. A w odniesieniu do SKOK-ów — to, co powiedział jeden z moich przedmówców — państwo wydłużacie terminy wejścia w życie, jeśli chodzi o kwestie dotyczące odpowiedniego kapitału…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PiotrZgorzelski">Zmierzamy do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KrystynaSkowrońska">…co stwarza ryzyko dla banków. Nic nie zrobiliście przez te 8 lat dla bezpieczeństwa, tylko nakładacie dodatkowe obowiązki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#KrystynaSkowrońska">A to nałożenie obowiązku w odniesieniu do Straży Granicznej to już jest kuriozum.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! W swoim wprowadzeniu mówił pan o tym, że projekt nowelizuje 32 ustawy, ale też załączono do niego prawie 700 merytorycznych uwag w wyniku konsultacji. W tym wprowadzeniu mówił pan również o wprowadzeniu instytucji czynnego żalu w obszarze rynku kapitałowego, jeśli chodzi o Komisję Nadzoru Finansowego. Czy mógłby pan minister przybliżyć ten temat?</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#TadeuszTomaszewski">Po drugie, mówił pan również o instrumentach dotyczących ograniczenia wprowadzania do obiegu brudnych pieniędzy w kontekście rynku kryptowalut. Jakie instrumenty prawne zawiera ta ustawa dotyczące właśnie prania brudnych pieniędzy w kontekście rynku kryptowalut? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rynek kapitałowy, rynek finansowy oczywiście musi być zapewniony i musi być w pewnych ramach, natomiast zastanawiam się, czy dzisiaj, kiedy de facto kończy się kadencja tego Sejmu, na dobrą sprawę już niewiele czasu zostało do dyskusji, powinniśmy procedować nad tym tak obszernym materiałem, bo to naprawdę jedna z najdłuższych, najszerszych ustaw. Wiemy, że w tym zakresie należy wiele zrobić. Wiemy o tym, że jeśli chodzi o pracę KNF-u, są różnego rodzaju zastrzeżenia, i to zastrzeżenia słuszne.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Zastanawiam się, czy w projekcie ustawy są potrzebne aż tak duże uprawnienia dla niektórych organów i czy będziemy pewni, że te informacje, które będą posiadały poszczególne służby, rzeczywiście tylko w tych służbach zostaną zachowane. Chodzi mi o zabezpieczenie wszelkiego rodzaju danych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wskazane w projekcie propozycje trudno ocenić z perspektywy samego rynku finansowego, ale i inwestora w sposób jednoznaczny. Z jednej strony zyskujemy dzięki nim większe bezpieczeństwo czy transparentność, a także zostaną usunięte z rynku podmioty o wątpliwej reputacji. Z drugiej strony ustawa nakłada dodatkowe obowiązki i koszty na emitentów, wypycha z rynku część podmiotów o dobrej jakości kredytowej i może skierować inwestorów w stronę pożyczek czy weksli, gdzie jak powszechnie wiadomo, ochrona jest mocno ograniczona, co zmniejszy dywersyfikację i pozbawi część inwestorów możliwości inwestowania.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MałgorzataPępek">Czy w związku z tym, że jest to dość duża nowelizacja, bo projekt przewiduje liczne zmiany w wielu aktach prawnych, ustawodawca przewidział odpowiedni okres vacatio legis, tak aby podmioty rynku finansowego mogły do tych wszystkich zmian należycie się przygotować? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Cichoń, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#JanuszCichoń">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zmiany mają doprowadzić do usprawnienia działania instytucji rynku finansowego, a tutaj wiodącymi instytucjami są z pewnością KNF i Urząd Komisji Nadzoru Finansowego.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#JanuszCichoń">Ale czy w tym kontekście te proponowane rozwiązania pozwoliłyby na niedopuszczenie do takiej sytuacji, z jaką mamy do czynienia w przypadku notowań Elektrociepłowni Będzin? Przypomnę: przebitka 1000%…</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Tak, pisaliśmy wszyscy o tym.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#JanuszCichoń">…w ciągu miesiąca. Ktoś nieźle się na tym obłowił. Czy rzeczywiście UKNF był bezradny w tej sprawie i czy dalej będzie bezradny w podobnych sytuacjach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem spytać o tzw. certyfikaty turbo. Czy jest to instrument bezpieczny dla klientów, dla inwestorów?</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MarcinPorzucek">I drugie pytanie: Czy ograniczenie nabywania obligacji korporacyjnych przez klientów indywidualnych nie będzie stanowić wyzwania dla sektora MŚP? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kontynuując to, o czym już mówili posłowie, chciałam powiedzieć, że jest to olbrzymi materiał, ponad 1700 stron. Liczne zmiany w ustawach utrudniają właściwą analizę projektu, a dogłębna analiza projektu jest konieczna, bo jak doświadczenie nas uczy, wiele zmian trafia takimi, że tak powiem, bocznymi ścieżkami do takich czasami bardzo łagodnych zapisów, które powodują ogromne skutki. Bardzo się obawiam, że pośpiech może spowodować, że będzie wiele błędów w tej ustawie, a zagrożenie bezpieczeństwa na rynkach finansowych jest największym błędem, a może się zdarzyć.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#ZofiaCzernow">I jeszcze jedno pytanie. Czytając analizę czy rozpatrując złożone wnioski, zauważyłam, że rzecznik finansowy złożył wiele wniosków, ale większość z nich została oddalona. Jednak musimy zwrócić na to uwagę, bo rzecznik finansowy nie ma narzędzi w swojej pracy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Moje pytanie brzmi następująco: Czy i w jaki sposób ta nowa ustawa mogłaby zapobiec takiej sytuacji, jaka miała miejsce w przypadku Getin Noble Banku, kiedy część osób posiadających tam oszczędności, namówiona przez doradców klienta, zamieniła te oszczędności na obligacje, po czym po upadku i po decyzji o przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku swoje ulokowane tam oszczędności bezpowrotnie straciła? Pytanie to zadaję, ponieważ zwraca się z tym do mnie, do mojego biura poselskiego całkiem liczne grono obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, w tym często emeryci, a nie żadni bankierzy, nie żadni potentaci finansowi, którzy namówieni zaufali doradcom i stracili.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#JacekProtasiewicz">I czy jest jakikolwiek sposób — to jest drugie pytanie — żeby zrekompensować tym, którzy na skutek przymusowej restrukturyzacji, a wcześniej jeszcze na skutek błędnych porad pracowników Getin Noble Banku, stracili ogromne pieniądze, czasami oszczędności całego życia? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AdamGawęda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak już tu mówiliśmy, to oczekiwana i kompleksowa ustawa. Ustawa ukierunkowana na usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego w zakresie eliminacji barier tego rynku wskazywana jest przez opozycję jako bardzo potrzebna. I oczywiście od razu krytyka, bo jak mogłoby być inaczej? Totalna opozycja równa się totalna krytyka nawet najlepszych projektów i dobrych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AdamGawęda">Panie Ministrze! Jak wobec padających tutaj słów krytycznych na funkcjonowanie rynku kapitałowego wpłyną uproszczenie procedur licencyjnych, uproszczenie obowiązków w zakresie raportowania, ale także w zakresie wzmocnienia ochrony inwestorów indywidualnych? Czy rozwiązania dotyczące odpowiedzialności byłych firm i osób pełniących funkcje w firmach audytorskich, jednostkach zainteresowania publicznego za naruszenia powstałe w czasie, gdy były firmami lub osobami pełniącymi funkcje w firmach audytorskich, np. funkcje członka zarządu lub rady nadzorczej, będą wystarczające? Jak uregulowane będą uprawnienia niektórych służb, w tym podnoszone przez opozycję uprawnienia dostępu do informacji Straży Granicznej? Czy ujednolicenie rozwiązań prawnych dotyczących uprawnień poszczególnych służb do uzyskiwania informacji zawierających tajemnice prawnie chronione jest dobrym rozwiązaniem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PiotrZgorzelski">Na te pytania oraz na pytania zawarte w wystąpieniach klubowych postara się odpowiedzieć pan minister Artur Soboń — sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czemu tak późno?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#ArturSoboń">Postaram się zatem, panie marszałku, rzeczywiście na te pytania odpowiedzieć, ale jeśli można, to przeczytam dzisiaj obowiązujący art. 10c ustawy o Straży Granicznej. Chodzi o to, żeby naprawdę w tej kwestii nie było żadnej niejasności i aby ją wyjaśnić. Cytuję: Jeśli jest to konieczne dla skutecznego zapobieżenia przestępstwom określonym w art. 9e ust. 1 lub ich wykrycia oraz ustalenia sprawców i uzyskania dowodów, Straż Graniczna może korzystać z informacji dotyczących umów ubezpieczenia, a w szczególności z przetwarzanych przez zakłady ubezpieczeń danych podmiotu, w tym osób, które zawarły umowę ubezpieczeniową, a także przetwarzanych przez banki informacji stanowiących tajemnicę bankową oraz informacji dotyczących umów o rachunek papierów wartościowych, umów o rachunek pieniężny, umów ubezpieczenia lub innych umów dotyczących obrotu instrumentami finansowymi, a w szczególności z przetwarzanych przez uprawnione podmioty danych osób, które zawarły takie umowy. Później stosuje się odpowiednio SKOK-i itd., wszystkie te instytucje, które zostały wymienione.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#ArturSoboń">Krótko mówiąc, chcę zauważyć, że już dziś tego typu przepisy w odniesieniu do Straży Granicznej istnieją. Ta zmiana na wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji dostosowuje wyłącznie technicznie te przepisy do rozwiązań analogicznych jak w Policji. Nie jest to przypadek, że one dzisiaj istnieją także w odniesieniu do Straży Granicznej, ponieważ zjawiska przestępczości na globalnym rynku usług finansowych nie mają granicy i Straż Graniczna jest jedną z instytucji, która z punktu widzenia naszego bezpieczeństwa ma tutaj rolę do odegrania. Już nie mówię o przemycie czy handlu ludźmi, ale mówię o rynku usług finansowych — tu Straż Graniczna jest tą instytucją, która dba o nasze bezpieczeństwo. My tutaj nic istotnego nie zmieniamy, poza technicznymi kwestiami dostosowania uprawnień do tych, które posiada Policja.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#ArturSoboń">Bardzo wiele było przykładów różnego rodzaju nieprawidłowości. Nie chcę wchodzić w szczegóły, bo też zachęcam pana Protasiewicza do tego, żeby zapoznał się z raportem KNF-u, tym poniedziałkowym, dotyczącym Będzina, bo to jest, jak myślę, ciekawa dla wszystkich i pouczająca lektura. Natomiast są kwestie dotyczące zarówno informacji poufnej, jak i przede wszystkim ograniczeń związanych ze sprzedażą obligacji korporacyjnych, które de facto dla takiego Kowalskiego…</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: O swoim Kowalskim pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#ArturSoboń">Każdego Kowalskiego, w cudzysłowie oczywiście, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#ArturSoboń">…będą dostępne przede wszystkim przez fundusze, co zapewni inwestorom bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#ArturSoboń">Odnośnie do konsultacji — prace nad tym projektem rozpoczęliśmy w 2020 r. Prace rzeczywiście trwały niezwykle długo i poprzedzone były konsultacjami. Jak państwo pewnie zauważyli — jakby jednak odejść od tej trochę złośliwej formuły wyliczania wszystkich stron — sama ustawa ma ponad 200 stron, ale pozostała informacja to jest właśnie wynik dwóch tur konsultacji publicznych, rozmów z instytucjami finansowymi. Zachęcam wszystkich państwa do kontaktów ze Związkiem Banków Polskich, bo on potwierdzi to, o czym mówię, czyli to, że mamy za sobą potężne konsultacje. A więc naprawdę niczego nie robimy tutaj w pośpiechu. Nie mówię, że tak niekiedy nie bywało, ale w tym przypadku naprawdę nie ma z naszej strony pośpiechu. Jest długa, rzetelna, kompleksowa praca.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#ArturSoboń">Odnośnie do pytania o BGK i usługi maklerskie chcę powiedzieć, że wprowadzając jednolitą licencję bankową wynikowo wpisujemy, ponieważ BGK się wpisuje z nazwy, również nazwę Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#ArturSoboń">W sumie chcę powiedzieć, że jest to projekt, w którym nie ma jednej takiej zmiany, o której byśmy powiedzieli, że to jest to. Są zmiany może troszkę mniej ważne, troszkę bardziej ważne, te obligacje korporacyjne są bez wątpienia jedną z najważniejszych, ale każda z nich sama w sobie jest techniczna, drobna, dająca pewne nowe możliwości, np. wprowadzana po to, żeby sprzedawać nowe produkty.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#ArturSoboń">Było pytanie o to, czy będą dodatkowe koszty. Nie, będą dodatkowe możliwości właśnie dla instytucji finansowych, po to aby mogły się rozwijać, rozbudowywać swoją ofertę. Natomiast w sumie jest ona jednak takim game changerem dla rynku, bo powoduje, że te możliwości, które wygeneruje, będą dawały szansę na jego dalszy rozwój. I to jest to, o co nam przede wszystkim chodzi w „Strategii rozwoju rynku kapitałowego”.</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#ArturSoboń">Pan poseł Grabczuk pytał o zabezpieczenie danych. Oczywiście tu nie ma żadnych wątpliwości, że te dane są zabezpieczone. Czy jest rozwiązanie, nie odnosząc się do konkretnych przykładów, które państwo posłowie przytaczali, które uwzględnia tego typu przypadki? Tak, są w tych obszarach te przypadki nieprawidłowości. Z nich wyciągamy legislacyjne wnioski, aby w pełni zabezpieczyć rynek przed takimi nieuczciwymi praktykami.</u>
          <u xml:id="u-135.11" who="#ArturSoboń">Pan poseł Porzucek pytał o certyfikaty Turbo. To nie jest nowe rozwiązanie dla klientów. Jest to coś, co chcielibyśmy, aby było sprzedawane na polskiej giełdzie papierów wartościowych przez polskie instytucje finansowe, a nie przez instytucje zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-135.12" who="#ArturSoboń">Rzecznik finansowy i jego chęć dotycząca własnych przepisów. Jest ustawa o rzeczniku, ona była procedowana, natomiast nie chcielibyśmy jeszcze bardziej rozbudowywać tych przepisów, bo można byłoby w nieskończoność zwiększać objętość tej ustawy. W którymś momencie trzeba było powiedzieć, że to jest ten projekt, z którym wychodzimy. Jesteśmy dzisiaj na posiedzeniu plenarnym Wysokiej Izby z tym projektem, i tak obszernym, na co sami państwo zwrócili uwagę. Nie chcieliśmy go, tak jak powiedziałem, rozbudowywać jeszcze bardziej.</u>
          <u xml:id="u-135.13" who="#ArturSoboń">Czynny żal to jest rozwiązanie analogiczne do rozwiązania w prawie podatkowym. Dzisiaj jest trochę tak, że ta sankcja, te możliwości nadzoru i kary są automatyczne i bezwarunkowe. Nie ma możliwości, aby sam zainteresowany wyszedł z inicjatywą. Tutaj taką możliwość stwarzamy. Wydaje mi się, że jest to rozwiązanie, które przynajmniej dla części uczestników rynku będzie potencjalnie atrakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-135.14" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie odpowiedział pan na żadne moje pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-135.15" who="#ArturSoboń">Na jakie, przepraszam, nie odpowiedziałem, pani poseł? Odpowiedziałem na to, czy zabezpiecza…</u>
          <u xml:id="u-135.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Wskaźniki referencyjne.)</u>
          <u xml:id="u-135.17" who="#ArturSoboń">Wskaźniki referencyjne dotyczące czego? Czy zabezpiecza przed tymi nieprawidłowościami? Tak, zabezpiecza obligacje korporacyjne.</u>
          <u xml:id="u-135.18" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: WIBOR…)</u>
          <u xml:id="u-135.19" who="#ArturSoboń">Szczerze powiedziawszy, nie usłyszałem tego pytania. Jeśli pani poseł zada mi je na piśmie, to choć oczywiście ono wykracza poza zakres ustawy, ja pani poseł na piśmie odpowiem. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PiotrZgorzelski">Króciutko, pani poseł, bo dzisiaj wszyscy walczymy, żeby posiedzenie odbywało się sprawnie ze względu na napięty harmonogram. Proszę o nieprzedłużanie, jeżeli nie ma takiej potrzeby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#KrystynaSkowrońska">Ależ oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#KrystynaSkowrońska">Nie otrzymałam odpowiedzi na pytanie dotyczące wskaźników referencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#KrystynaSkowrońska">I jedna rzecz, panie ministrze. Pan zreferował, że państwo pracujecie od 2020 r. My mamy jedno posiedzenie i jeszcze jedno. Proszę zważyć, czy są bardzo profesjonalne. Akurat się na tym znam. Wiem, że pralnie i inne rzeczy można było zrobić zdecydowanie wcześniej. To była wasza niechęć do pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PiotrZgorzelski">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku, zawarty w druku nr 3381, do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#PiotrZgorzelski">Jednocześnie informuję, że nie odbędą się głosowania planowane na godz. 13.30.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej (druki nr 3145 i 3265).</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Ewę Szymańską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#EwaSzymańska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych w sprawie rządowego projektu ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej, druk nr 3145.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#EwaSzymańska">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierowała w dniu 12 kwietnia 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych do pierwszego czytania. Komisja Finansów Publicznych po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 23 maja 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalił załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PiotrZgorzelski">Pierwszy głos zabierze pan poseł Andrzej Szlachta, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AndrzejSzlachta">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej, druki nr 3145 i 3265.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#AndrzejSzlachta">Utworzenie Centralnej Informacji Emerytalnej odpowiada na zapotrzebowanie społeczne. Ma eliminować obawy i lęki oraz pozwolić Polakom lepiej planować przyszłość, tym bardziej że według danych GUS-u Polacy mają do dyspozycji coraz więcej pieniędzy, które mogą oszczędzać. O niewydajnym sposobie oszczędzania i gromadzenia nadwyżek finansowych świadczą dane dotyczące tego, gdzie Polacy lokują swoje oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#AndrzejSzlachta">Gotówka jest drugim największym składnikiem aktywów finansowych gospodarstw domowych. Ustępuje jedynie bieżącym depozytom rozliczeniowym. W stosunku do Produktu Krajowego Brutto dysponujemy największą ilością gotówki spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Polacy trzymają blisko 1200 mld zł w aktywach, które realnie przynoszą im straty.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#AndrzejSzlachta">Powołanie Centralnej Informacji Emerytalnej może zmienić te przyzwyczajenia i spowodować, że Polacy będą chętniej oszczędzać, wykorzystując bardziej opłacalne dla siebie instrumenty. Centralna Informacja Emerytalna, gromadząc dane we wszystkich filarach zabezpieczenia emerytalnego, ma spełniać trzy podstawowe zadania: po pierwsze, ma dostarczać informacje poglądowe o stanie oszczędności emerytalnych i wysokości przepływu świadczenia, po drugie, umożliwiać otrzymywanie informacji o stanie kont w wersji elektronicznej w jednym miejscu, po trzecie, umożliwiać aktualizację danych osobowych za pomocą rejestrów publicznych. Obecnie np. po zmianie adresu czy numeru dowodu osobistego obywatele, którzy chcą zachować aktualne dane i otrzymywać z instytucji bieżące informacje, muszą udać się do każdej z nich osobno, aby zgłosić nowe dane. Projektowana ustawa stanowi uzupełnienie nie jednego, a wielu uregulowań rangi ustawowej. Podobne rozwiązania do projektowanej Centralnej Informacji Emerytalnej zostały już utworzone w wielu państwach wysokorozwiniętych.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#AndrzejSzlachta">Omawiana przedmiotowa ustawa jest zawiera 52 artukuły. Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#AndrzejSzlachta">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość poprze przedmiotowy projekt ustawy na dalszych etapach prac legislacyjnych. Jednocześnie składam na ręce pana marszałka pięć poprawek. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Dariusza Rosatiego, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#DariuszRosati">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panów ministrów nie widzę, więc się z nimi nie witam. Zabieram głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie rządowego projektu ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#DariuszRosati">Po pierwsze, chciałbym powtórzyć opinię przedstawioną podczas pierwszego czytania: uważamy ten projekt za niepotrzebny. Informacje, które ma gromadzić Centralna Informacja Emerytalna, są dostarczane na bieżąco i dostępne dla wszystkich uczestników systemów, wszystkich filarów emerytalnych. Już w tej chwili na żądanie zarówno ZUS i KRUS zarówno filar publiczny, jak i filary prywatno-pracowniczy oraz prywatno-indywidualny, dostarczają informacji o stanie rachunków, o przewidywanej wysokości świadczenia emerytalnego. Nie wiem, na jakiej podstawie rząd twierdzi — żadnych badań przecież nie przedstawiono — że Polacy domagają się scentralizowanego systemu informacji emerytalnej w sytuacji, kiedy sami bez żadnego kłopotu, bez żadnego problemu mogą sprawdzać stan swoich środków emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#DariuszRosati">Argumenty podane w uzasadnieniu ustawy, że potrzebna osobnych loginów i osobnych haseł do dwóch czy trzech kont emerytalnych, są komiczne. Nie można traktować obywateli, którzy odkładają na swoją emeryturę, jak analfabetów. To naprawdę nie jest jakiś wielki problem, żeby używać dwóch czy trzech loginów zamiast jednego. Nie uzasadnia to w żaden sposób powoływania nowej instytucji, której funkcjonowanie ma kosztować 20 mln zł rocznie.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#DariuszRosati">Dodatkowo to rozwiązanie nakłada określone obowiązki na instytucje emerytalne. Będą one musiały obciążyć swoich pracowników dodatkowymi obowiązkami raportowania o stanie środków emerytalnych na bieżąco, co więcej, z częstotliwością raz na tydzień. Słyszeliśmy opinie ze strony funduszy emerytalnych, że będzie to stanowiło poważne obciążenie wiążące się z dodatkowymi kosztami. Krótko mówiąc, nie widzimy żadnej wartości dodanej, a przynajmniej takiej, która by uzasadniała powoływanie nowej instytucji. To jest pierwszy punkt. Projekt jest niepotrzebny.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#DariuszRosati">Ten projekt rodzi również ryzyko nadużyć. To jest drugi poważny argument za tym, żeby tego projektu w ogóle nie przyjmować. Skąd wynika ryzyko nadużyć? Po pierwsze, prowadzeniem od trony technicznej Centralnej Informacji Emerytalnej ma zajmować się spółka prawa handlowego PFR Portal, spółka podległa Polskiemu Funduszowi Rozwoju, który jest instytucją podlegającą z kolei nadzorowi prezesa Rady Ministrów. Mamy taką sytuację, że wszystkie nasze dane dotyczące wszystkich naszych oszczędności emerytalnych będzie gromadziła spółka, którą nadzoruje premier rządu, nad którą kontrolę bieżącą sprawuje minister cyfryzacji, w ustawie nazywany uparcie ministrem do spraw informatyzacji, mimo że nie ma takiego stanowiska w rządzie polskim. Jest minister do spraw cyfryzacji. Tak się składa, że ministrem do spraw cyfryzacji, szanowni państwo, jest pan Janusz Cieszyński — człowiek znany z tego, że w sposób ewidentnie niegospodarny prowadził politykę w Ministerstwie Zdrowia, zakupując sprzęt, który nie nadawał się do użytku, i nie poniósł z tego tytułu żadnych konsekwencji tylko dlatego, że prokuratura pod kontrolą pana Ziobry nie wszczęła postępowania — a jeżeli je wszczęła, to je umorzyła. W związku z tym mamy taką sytuację, że ewidentne nadużycia, ewidentna niegospodarność, marnowanie pieniędzy w postaci zakupu respiratorów od podejrzanych handlarzy bronią czy zakupu maseczek, które się do niczego nie nadawały, po prostu nie zostały rozliczone. Teraz ten człowiek będzie nadzorował pełną informację związaną z tym, ile Polacy mają pieniędzy na emerytury i zgromadzonych na funduszach emerytalnych. Chcę powiedzieć, że nie mam zaufania do pana ministra Cieszyńskiego. Powiem więcej: nie mam także zaufania do pana premiera Morawieckiego, który będzie nadzorował całe to przedsięwzięcie. Dlatego nie godzę się na to, żeby kosztem tego, że będę miał tylko jeden login i jedno hasło, ci panowie mieli wgląd w moje oszczędności emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#DariuszRosati">Na koniec chcę powiedzieć, że ci panowie będą mieli dostęp do ogromnej bazy danych. To będzie jedna z najbogatszych baz danych osobowych, obejmująca dane wrażliwe, dane osobowe, które będzie można wykorzystywać do rozmaitych innych celów, także komercyjnych. Nie mam żadnych gwarancji, że takie wykorzystywanie danych do celów niezgodnych z celem ustawowym nie może mieć miejsca. Tak jak powiedziałem, zaufanie jest ostatnią rzeczą, jaką jesteśmy gotowi obdarzyć obecny rząd z panem Morawieckim i z panem Cieszyńskim.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#DariuszRosati">W związku z tym klub Koalicji Obywatelskiej będzie głosował przeciwko temu projektowi.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę panią poseł Katarzynę Kretkowską, która przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministerstwo jest nieobecne na naszym posiedzeniu, więc trudno mi je przywitać. W projekcie dotyczącym Centralnej Informacji Emerytalnej czytamy, iż ma on na celu stworzenie narzędzia, dzięki któremu każdy obywatel, który wyrazi taką wolę, będzie miał w jednym miejscu dostęp do informacji o stanie swoich oszczędności emerytalnych i poglądowej wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego ze wszystkich trzech filarów: publicznego, czyli ZUS, KRUS, otwartych funduszy emerytalnych, prywatnego filaru pracowniczego współtworzonego czy tworzonego przez pracodawców, czyli pracowniczych planów kapitałowych, pracowniczych programów emerytalnych, i wreszcie prywatnego filaru indywidualnego, na który składają się indywidualne konta emerytalne oraz indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego. Dodatkowo dowiadujemy się, że za pomocą strony internetowej gov.pl i publicznej aplikacji mobilnej mObywatel nastąpi digitalizacja kontaktów między instytucjami systemu emerytalnego, ubezpieczonymi i oszczędzającymi. Ten centralny rejestr emerytalny ma zatem być rodzajem integratora kilku dotychczasowych rejestrów.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#KatarzynaKretkowska">Niewątpliwie w Polsce przydałby się intuicyjny, nowoczesny, kompleksowy system informacji emerytalnej, do którego przeciętny obywatel z łatwością się zaloguje, w którym będzie miał dostępne wszystkie dane na temat przyszłości i wysokości swojej emerytury, a także możliwości odkładania na tę emeryturę. Takie systemy funkcjonują lub są testowane w szeregu krajów Europy i świata. Jednak w czasie pierwszego czytania tego projektu na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych zgłoszonych zostało szereg uzasadnionych wątpliwości dotyczących samego projektu oraz sposobu procedowania nad nim.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#KatarzynaKretkowska">Po pierwsze, nie było dla nas jasne — i nie jest do dzisiaj — dlaczego pierwsze czytanie projektu dotyczącego rejestru emerytur stworzonego i nadzorowanego przez Ministerstwo Cyfryzacji odbywa się na posiedzeniu wyłącznie komisji finansów, bez udziału komisji cyfryzacji, bez udziału komisji rodziny, polityki społecznej. Dlaczego zajmować się tym miała akurat komisja finansów, a komisje: cyfryzacji i polityki społecznej nawet nie zostały poproszone o przedstawienie opinii? Nie padło też w czasie tego pierwszego czytania jakieś logiczne wytłumaczenie naszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#KatarzynaKretkowska">Zasadnicze wątpliwości budzi podmiot, który ma zarządzać tym centralnym rejestrem emerytalnym, mianowicie PFR Portal. To spółka prawa handlowego, która ma podlegać Ministerstwu Cyfryzacji i do której mają być przeniesione dane wrażliwe obywatelek i obywateli dotyczące wysokości składek emerytalnych i pochodnych. Tymczasem Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako jednostka finansów publicznych realizuje zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych i to on — ponieważ jest wskazany przez ustawodawcę jako jednostka rozliczeniowa w zakresie świadczeń emerytalnych — powinien być wskazany do prowadzenia tego typu rejestru. Dlaczego ustawodawca miałby przenosić dane do spółki prawa handlowego? Jest to niejasne, mocno wątpliwe czy wręcz groźne.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#KatarzynaKretkowska">Kolejną wątpliwość budziły koszty tego projektu — 30 mln rocznie w pierwszych latach, potem 20 mln rocznie — i to, czy ponoszenie tych kosztów jest w tej chwili najważniejsze, po to żeby obywatel za jednym kliknięciem, a nie kilkoma kliknięciami otrzymał potrzebną informację. Czy obywatele w ogóle oczekują takiej usługi? W odpowiedzi usłyszeliśmy, że PFR poprzedził to pewnym rekonesansem, niekoniecznie badaniem opinii publicznej, dotyczącym tego, czy ludzie chcą takiego serwisu — i wyszło mu, że chcą — i że projekt będzie przyczyniał się do pogłębiania świadomości finansowej i będzie skłaniał ludzi do oszczędzania na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#KatarzynaKretkowska">Związki zawodowe, które opiniowały ten projekt, zwracały uwagę — cytuję NSZZ „Solidarność” — iż tworzenie w tej chwili Centralnej Informacji Emerytalnej jest zadaniem mało priorytetowym na tle absolutnej konieczności podjęcia wysiłku w celu zmodernizowana Platformy Usług Elektronicznych ZUS i uczynienia jej łatwiejszą, bardziej efektywną w odbiorze dla użytkowników. W szczególności chodzi o ułatwienie osobom fizycznym rozliczania zobowiązań ubezpieczeniowych w sytuacji zawierania umów związanych z opieką, ze sprzątaniem czy z innymi pracami w gospodarstwie domowym. Związek zwracał także uwagę na to, iż istnieją obawy, że ułatwienia dostępu do wyników finansowych mogą powodować mało racjonalne decyzje czy inne zagrożenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#KatarzynaKretkowska">W tym konkretnym projekcie raczej nie widać niczego, co by sprzyjało pogłębianiu świadomości finansowej obywateli, jak to strona rządowa tłumaczyła, może poza pogłębianiem świadomości konieczności odkładania na starość określonych kwot, bo przy tej władzy można liczyć jedynie na emerytury głodowe.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#KatarzynaKretkowska">Klub Parlamentarny Lewica, nie znając jeszcze poprawek…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KatarzynaKretkowska">…które dzisiaj zostały zgłoszone, a mogą to być niebezpieczne wrzutki, poinformuje w czasie trzeciego czytania, jak będzie głosował nad tym projektem. Skłaniamy się ku negatywnej opinii.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PiotrZgorzelski">Zwracam się do wszystkich o dyscyplinę czasową ze względu na napięty harmonogram.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PiotrZgorzelski">Ale zanim zaprosimy do wystąpienia pana posła Czesława Siekierskiego, chciałbym w imieniu nas wszystkich przywitać gości, którzy zasiedli na galerii i są mieszkańcami Tychów i Lędzin, a przybyli na zaproszenie pani poseł Bożeny Borys-Szopy. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#PiotrZgorzelski">I teraz już pan poseł Czesław Siekierski przedstawi stanowisko swego klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Ale chyba jesteśmy tu w przodzie, mamy zapas czasowy. No, ale to już nie ja decyduję.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#CzesławSiekierski">Szanowni Państwo! Najpierw założenia. Centralna Informacja Emerytalna ma zapewnić Polakom dostęp w jednym miejscu do informacji o wszystkich posiadanych produktach emerytalnych. Logując się do ewidencji, każdy użytkownik będzie mógł sprawdzić zagregowane informacje dotyczące uczestnictwa w systemie emerytalnym opartym na trzech filarach. Zgodnie z założeniami ustawy każdy będzie mógł się dowiedzieć, jaka będzie jego przyszła emerytura, ponadto celem ustawy będzie także podniesienie świadomości odnośnie do oszczędzania i zainteresowania Polaków produktami emerytalnymi. Jak to pięknie brzmi.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#CzesławSiekierski">Istotne zastrzeżenia budzi bezpieczeństwo danych i wyboru odpowiedniego modelu, który będzie gromadził megadane w tej ewidencji. Prawie 160 podmiotów — instytucje zarządzające IKE, IKZE, EPP, PPK i OFE — będzie dostarczało informacje do Centralnej Informacji Emerytalnej, a więc prawie 24 mln Polaków objętych ZUS, z kolei 3,2 mln ma pracownicze plany kapitałowe, a 15 mln Polaków jest w OFE. Te informacje pokazują skalę danych, które trzeba odpowiednio zabezpieczyć, aby nie doszło do wycieku albo nie były one przedmiotem cyberataków. W obecnej sytuacji geopolitycznej niestety jesteśmy bardzo narażeni na takie ataki.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#CzesławSiekierski">Do tego dochodzą jeszcze dodatkowe obowiązki, które będzie realizował dział informatyki KPRM-u, który będzie odpowiedzialny za integrację całej ewidencji i systemu z serwisem internetowym gov.pl oraz publicznymi aplikacjami mobilnymi. Mimo wszystko ministerstwo cyfryzacji zapewnia, że uwzględniło wszystkie zastrzeżenia, jakie zgłoszono podczas konsultacji, i zapewnia, że dane Polaków w tej ewidencji będą bezpieczne. To warto pamiętać i to zapewnienie ma wyjątkowe znaczenie, jeśli zostanie dotrzymane.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#CzesławSiekierski">Podczas dyskusji na posiedzeniu komisji finansów zwrócono uwagę również na to, że cała Centralna Informacja Emerytalna ma podlegać Polskiemu Funduszowi Rozwoju. W opinii ekspertów, ale także instytucji finansowych najbardziej odpowiednim podmiotem do realizacji tego przedsięwzięcia powinien być ZUS, który posiada odpowiednie doświadczenie w gromadzeniu danych i administrowaniu nimi. Państwowy Fundusz Rozwoju realizuje inne zadania, nie wydaje się podmiotem właściwym, ale posiada jeszcze dostęp do informacji emerytalnych Polaków, które w wielu przypadkach są bardzo wrażliwe. Wskazywał też na to pan poseł prof. Rosati. Dlatego też ZUS i KRUS byłyby odpowiednimi podmiotami do realizacji tej ewidencji, biorąc pod uwagę również ich ustawowy określony katalog zadań w kwestii ubezpieczeń społecznych i informacji emerytalnych. Wszystkie argumenty, które zostały przedstawione, nie przekonują nas, że to rozwiązanie jest celowe. Zabrakło nam argumentów, które by przekonały co do idei, potrzeby kreowania tak złożonego systemu informatycznego, systemu gromadzenia tak ogromnej liczby danych.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#CzesławSiekierski">Wreszcie, jak wynika z oceny skutków regulacji, wdrożenie Centralnej Informacji Emerytalnej będzie kosztowało 40 mln zł, może to dla budżetu nie jest dużo, samo dostosowanie systemu ZUS-u — 7,5 mln, ale potem utrzymanie informacji będzie kosztowało ponad 20 mln rocznie. To są pewnie założenia wstępne. Jakie to będą rzeczywiście wydatki, to się okaże, przecież powstaje nowy system…</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PiotrZgorzelski">Czy można prosić o wyciszenie dyskusji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#CzesławSiekierski">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie Pośle! Zwróciłem się tylko do państwa posłów o wyciszenie dyskusji, a pan ma jeszcze swój czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#CzesławSiekierski">A, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#CzesławSiekierski">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#CzesławSiekierski">Pytanie, czy w obecnej, trudnej sytuacji ekonomicznej nowelizowanego budżetu, który był przedmiotem dzisiejszych obrad, takie wydatki są dzisiaj priorytetem. To jest pytanie, czy nie ma pilniejszych wydatków, które są dziś ważne dla Polek i Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana posła Mirosława Suchonia, który przedstawi stanowisko koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej po przedstawieniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Centralna Informacja Emerytalna to projekt, którego istotą jest gromadzenie, wytworzenie pewnego systemu, który będzie gromadził dane dotyczące zabezpieczenia emerytalnego, zarówno z tej części publicznej, za którą odpowiada głównie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jak i tych filarów — nazwijmy to — zabezpieczenia prywatnego, gdzie mamy różne produkty emerytalne: IKE czy też filar pracowniczy. Generalnie cała koncepcja sprowadza się do tego, aby te wszystkie dane, dzisiaj przechowywane w wielu miejscach, zagregować w jednym systemie i udostępnić obywatelom. Zgodnie z intencjami wnioskodawców, zgodnie z intencjami rządu, które zostały wyrażone m.in. w uzasadnieniu ustawy, centralna informacja ma przyczynić się po pierwsze do zwiększenia świadomości każdego obywatela w zakresie zabezpieczenia emerytalnego, a po drugie z uwagi na tę świadomość — również wzmocnić skłonność do budowania swojego kapitału emerytalnego z uwzględnieniem różnych filarów, które oferuje system, nie tylko opierając się na filarze publicznym.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście założenie jest jak najbardziej słuszne. Idea, z którą się zgadzamy, mogłaby jednak zostać wdrożona w zupełnie inny sposób. Przypomnę, że funkcjonuje w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych system, który kosztował nas, wszystkich obywateli, wiele milionów złotych, może już nawet koszty przekroczyły miliard złotych, i w tym systemie gromadzone są informacje dotyczące ubezpieczeń tego filara publicznego. Nic nie stałoby na przeszkodzie, aby w ramach rozwoju tego systemu wprowadzić również możliwość pokazywania, umieszczania w tym systemie informacji o filarach prywatnych. Gdyby takie założenie zostało przyjęte, to oczywiście nie byłoby żadnej przeszkody, żeby coś takiego dokonać. Natomiast rząd zdecydował się, że wyprowadzi te dane do spółki, która jest de facto spółką biznesową, co prawda dzisiaj pod kontrolą państwa, ale to jest coś, czego do tej pory nie było. Informacje o kapitale zgromadzonym przez miliony obywateli trafią de facto poza system, zostaną zagregowane i będą pod kontrolą. Należy mieć tu jednak na uwadze fakt, że niezbyt szczelną kontrolę. Tak że podchodzimy do tego pomysłu z rezerwą, bo chociaż pomysł jest wart rozważenia, to sposób realizacji bardzo poważne wątpliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę, jako pierwsza pani poseł Henryka Krzywonos-Strycharska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem projektu ustawy ma być stworzenie centralnej izby informacji o wszystkich produktach oszczędzania emerytalnego. Po co więc tworzyć nową instytucję za 20 mln zł rocznie w sytuacji, gdy obecnie istniejące fundusze mają obowiązek dostarczania danych na żądanie uprawnionych organów? Panie ministrze, proszę mi powiedzieć: Po tym, co pan zrobił, jak można panu jeszcze raz zawierzyć w jakiejkolwiek sprawie? Emeryci panu nie wierzą. Tyle. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Wszyscy nie wierzymy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Centralna Informacja Emerytalna — znowu centralne rządzenie, centralna informacja, jesteśmy zewidencjonowani chyba już wszędzie. To jest kolejna spółka pana ministra od mrocznych interesów z handlarzem bronią. Kolejne intratne stanowiska dla tłustych kotów, to kolejny wydatek 20 mln zł rocznie z naszego budżetu. Rząd dopatrzył się, że emeryci mają oszczędności i może je zagospodarować na swoje potrzeby, ale najważniejsze, że powstanie kolejny, właśnie tak jak mówiłam, centralny rejestr ze wszystkimi informacjami wrażliwymi o Polakach. Ani sam rejestr, ani osoby zarządzające nie budzą naszego zaufania.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Jeszcze nie wiadomo kto.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ustawa wymienia, jakie produkty będą znajdować się w tej bazie Centralnej Informacji Emerytalnej. Chciałem jednak zapytać, czy budowany system będzie na tyle elastyczny, że kolejne ewentualnie pojawiające się na rynku produkty, oszczędności na przyszłość będą mogły być tam włączane. Mam na myśli np. trwające w parlamencie prace nad takimi rozwiązaniami jak właśnie prawo do emerytury stażowej, jak kwestia wcześniejszych emerytur nauczycielskich, jak obywatelski projekt ustawy o emeryturze wdowiej czy ewentualnie inne rozważane. To jest pytanie właśnie o elastyczność systemu. Czy może być on poszerzany i na jakich warunkach? Druga kwestia, poza tym założeniem ustawowym: Jak na dzień dzisiejszy ocenia pan szanse — kiedy ten system będzie dostępny dla osób uprawnionych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jakiś czas temu Wysoki Sejm obradował nad funduszami emerytalnymi z ZUS-em na czele w kwestii dotyczącej obowiązku udzielania rzetelnych oraz terminowych informacji związanych z emeryturami, ich wysokością oraz ilością zgromadzonych środków. Nie wiadomo, ile wówczas pieniędzy wydały poszczególne firmy, ale z pewnością nie były to małe kwoty.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#JanSzopiński">Gdy już wszyscy uporaliśmy się z postawionymi przed tamtą ustawą zadaniami oraz te firmy zdążyły rozliczyć koszty, Prawo i Sprawiedliwość ogłosiło wszystkim Polakom, że cała ta robota była zbędna, bo teraz podatnicy, w tym emeryci, zapłacą blisko 210 mln za nowy, zintegrowany system. Czy tak wygląda gospodarskie myślenie i dbałość o środki publiczne w wydaniu wciąż jeszcze obecnego rządu?</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#JanSzopiński">Chciałbym zapytać, czy pan premier zna już firmę informatyczną odpowiedzialną za realizację tego projektu i czy będą zachowane jakieś pozory przetargu publicznego, czy całość zostanie utajniona. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozmawiamy o Centralnej Informacji Emerytalnej i nie sposób nie zapytać o dwie kwestie, które na pewno interesują co najmniej kilkanaście milionów Polaków — emerytury stażowe i rentę wdowią. Czy w ramach całego schematu te dwa obszary będą ujęte w tym programie informatycznym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mamy jeden z najdroższych i najbardziej licznych rządów i instytucji okołorządowych. I co? I jest propozycja powołania kolejnej instytucji — Centralnej Informacji Emerytalnej, która absolutnie jest nikomu niepotrzebna. Ale trzeba będzie wydać 20 mln zł i zapewnić stanowiska dla swoich.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#ZofiaCzernow">Ta instytucja nie pomoże żadnemu emerytowi. Odwrotnie — wielu obywateli wprowadzi w błąd, bo już nie będzie wiadomo, do jakiej instytucji się udać. Mało tego, najważniejsze jest to — co należałoby w tym momencie podkreślić — że funkcjonowanie tej instytucji może doprowadzić do wielkich nadużyć, bowiem będą transferowane bardzo wrażliwe dane osobowe i przy okazji wiele tych danych może po prostu wypłynąć. Ja się nie zgadzam, aby moje dane osobowe były przekazywane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czemu nie skorzystano z systemu ZUS-u, mObywatel, ePUAP? Byłoby to praktycznie za darmo, a efekt byłby zbliżony.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#ZdzisławWolski">Ale mam też inną wątpliwość. Centralna Informacja Emerytalna będzie dawała zainteresowanym dostęp do wyników finansowych swoich oszczędności długofalowych w czasie rzeczywistym. Może to spowodować impulsywne decyzje o rezygnacji z IKE, IKZE, PPK czy PPE, czyli programów oszczędzania długofalowego. Czy pan minister przewiduje, a jeśli tak, to jakie, działania informatyczne, edukacyjne dla tych ludzi z nastawieniem na to, że oszczędzanie długofalowe to nie tylko stałe wzrosty, ale i możliwe spadki, że trzeba na to patrzeć w dłuższym wymiarze czasowym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Centralna Informacja Emerytalna to pomysł, który tak naprawdę nie wiadomo komu i w jakim celu ma służyć. Jaki jest rzeczywisty cel tego projektu? Jaki problem społeczny ma rozwiązać i czy nie skończy się wydaniem znacznej ilości środków publicznych na narzędzie, które okaże się tylko i wyłącznie wam przydatne, abyście mogli zaglądać w portfele obywateli?</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#MałgorzataPępek">Jeśli tym celem ma być zliczenie stanów kont z wielu produktów z powodu nadmiernego rozproszenia, to jakie jest uzasadnienie tego, aby robiła to instytucja inna niż ZUS? Tym bardziej że urząd posiada już platformę usług elektronicznych, a dodanie funkcjonalności pozwalającej na skumulowanie środków na rozproszonych kontach na pewno byłoby tańsze niż 40 mln zł, te, które są potrzebne do stworzenia Centralnej Informacji Elektronicznej. Należy sobie zadać kluczowe pytanie: Czy wątpliwe argumenty, którymi posługuje się rząd, są warte wydawania aż 40 mln zł z kieszeni podatników? Czy my jesteśmy państwem, które nie ma co robić z pieniędzmi, bo ma aż takie nadwyżki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem wielkim zwolennikiem upraszczania przepisów prawa, a nie ich komplikowania, a mam wrażenie, że my niestety również w Sejmie to prawo jeszcze bardziej komplikujemy. Dyskutowaliśmy przed chwilą nad ustawą, która ma dużo ponad tysiąc stron. Proszę państwa, naszym zadaniem powinno być to, by tworzyć prawo, które będzie proste, jasne i które będzie mógł zrozumieć przeciętny obywatel.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Mam wrażenie, że dotyczy to również instytucji. Ten rząd dubluje instytucje, powołuje instytucje. Oczywiście pojawia się pytanie, dlaczego. W moim przekonaniu najczęściej tylko i wyłącznie po to, żeby dać swoim ludziom pracę.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#KrzysztofGrabczuk">Kolejna rzecz. Tam będą dane wrażliwe. Coraz więcej instytucji, również rząd, upoważnia się do tego, by dysponowały tymi danymi wrażliwymi.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#KrzysztofGrabczuk">I ostatnia rzecz. Proszę państwa, za to wszystko również trzeba będzie zapłacić, na to będą potrzebne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#KrzysztofGrabczuk">Jestem absolutnie przeciwko temu, aby tworzyć nowe instytucje i jeszcze dodatkowo za to płacić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W uzasadnieniu ustawy znajduje się informacja, że powstanie Centralnej Informacji Emerytalnej ma przyczynić się do zwiększenia długoterminowych oszczędności Polaków i że Polacy będą chętniej oszczędzać. Czy rzeczywiście będzie taka motywacja? Czy to wywoła taką motywację?</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#CzesławSiekierski">Ta konstrukcja jest wyjątkowo zawiła. W mojej ocenie budowa tego całego systemu ewidencji może spowodować skutek odwrotny. Co ma zainteresować ludzi, jakie elementy mają zainteresować ludzi, aby zwiększyli swoje oszczędności w systemach emerytalnych? My mamy swoje propozycje. Jako PSL mówimy, żeby dodatkowej pracy w okresie emerytalnym nie obciążać dodatkowymi daninami, aby ona mogła powiększać zasoby emerytów. Poza tym pojawiają się głosy, że państwo będzie chciało kontrolować i sprawdzać prywatne oszczędności emerytalne. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Podczas debaty nad rządowym projektem ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej padały słowa krytyczne i skrajne, o tym, że ten projekt jest zupełnie niepotrzebny. Deprecjonowano w ogóle znaczenie tego systemu. Dlatego chciałem zwrócić się do pana ministra z pytaniem, czy dotychczas w krajach europejskich, zwłaszcza w krajach Unii Europejskiej, powstały podobne systemy informacji emerytalnej. Jakie są doświadczenia? Jakie są pożytki? Czy — tak jak niektórzy sugerują — tworzy się ten system po to, żeby inwigilować emerytów? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak, informacja powinna być rzetelna i prawdziwa, ale PiS przez 8 lat swoich rządów przyzwyczaił nas do prostych partyjnych chwytów propagandowych, a w roku wyborczym przechodzi już do zenitu. Ta propaganda sięga zenitu. Tym razem ofiarą padli emeryci i renciści. ZUS wysyła do wszystkich informację o waloryzacji świadczeń. Oczywiście na dole jest piękna laurka, jak to wspiera emerytów i rencistów i im pomaga.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To prawda.)</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#KrzysztofGadowski">Informacja jest podpisana przez premiera, ministra oraz panią prezes ZUS-u. Tylko zapomniał o jednym. Zapomniał poinformować emerytów i rencistów o tym, że w kraju szaleje drożyzna, że płacą potężne rachunki, że trzeba płacić za energię, za media po kilkaset procent…</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Nie na temat.)</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#KrzysztofGadowski">Informacja powinna być prosta i rzetelna. Pytam, panie ministrze, kto zapłacił za tę waszą propagandę, za propagandę tego rządu. Ile kosztowało to emerytów i rencistów? Jakie to są pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej to, szanowni państwo, skok na bazę danych. To pełna inwigilacja, centralizacja, to dojenie obywateli, bo ten projekt ma kosztować rocznie 20 mln zł. Ma prowadzić to spółka. Instytucje takie jak ZUS, jak KRUS mają dane, ale nie, trzeba stworzyć spółkę, która będzie obywateli kosztowała 20 mln zł. Kto za tym stoi? Minister, jak mówią obywatele, vel respiratorek Cieszyński. Panie ministrze, jeśliby te pieniądze były z pana budżetu, niech pan tworzy tę spółkę, ale nie z pieniędzy publicznych. Za te wydatki, za to marnotrawstwo publicznych środków będziecie centralnie rozliczeni, centralnie oskarżeni i może centralnie osadzeni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Osadzeni. Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Osadzeni, oskarżeni. Co jeszcze?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam teraz na mównicę ministra cyfryzacji pana Janusza Cieszyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#JanuszCieszyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Posłowie Platformy Obywatelskiej są dzisiaj zaniepokojeni o pieniądze emerytów.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: No tak. Piszecie, że o 150% wzrosły świadczenia.)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#JanuszCieszyński">Gdzie byliście, szanowni państwo, kiedy sami zabraliście 150 mld zł?</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#JanuszCieszyński">A dlaczego to zrobiliście?</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Drożyzna, inflacja — ile zjadła?)</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#JanuszCieszyński">Bo państwo za waszych czasów zbankrutowałoby, gdyby nie ta księgowa sztuczka pana Rostowskiego i pana Tuska.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Do ZUS-u te pieniądze.)</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie te pieniądze poszły?)</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#JanuszCieszyński">Doskonale o tym wiecie. Wstyd wam, więc krzyczycie.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#JanuszCieszyński">Ale po kolei, żeby odpowiedzieć na wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#JanuszCieszyński">Szanowni Państwo! Pani poseł Krzywonos pyta: Po co Centralna Informacja Emerytalna? Emeryci nie będą jej ufać. Szanowni państwo, warto powiedzieć o tym, że to jest serwis, który przede wszystkim będzie skierowany nie do emerytów, tylko do tych, którzy właśnie na emeryturę oszczędzają. Wszyscy państwo doskonale zdajecie sobie sprawę z tego, że przewidzenie dzisiaj, ile będzie wynosiła moja emerytura, kiedy mam 30, 40, 50 lat i jestem w środku kariery zawodowej, oszczędzam w ZUS-ie, może mam OFE, może mam PPK, może mam IKE, może mam IKZE, może mam szereg innych produktów emerytalnych, to nie jest prosta matematyka.</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#JanuszCieszyński">Jest pan prof. Rosati. Pan się na tych sprawach zna doskonale, wie pan, że to nie jest tak łatwo dzisiaj policzyć, ile, przy konkretnych procentach, które mogą, ale nie muszą się zmaterializować, będzie wynosiła taka emerytura. To nie jest proste działanie. Właśnie po to chcemy zaprezentować każdemu zainteresowanemu obywatelowi narzędzie, przy pomocy którego ta nieprosta matematyka będzie dostępna w postaci przejrzystej informacji.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-185.14" who="#JanuszCieszyński">Słyszę właśnie, że mówi pan o aplikacji. Dokładnie o to chodzi. Chodzi o aplikację, którą zaprezentuje każdemu zainteresowanemu, bo dane będą przekazywane tylko wobec tych osób, które się na to zgodzą i świadomie podejmą decyzję o tym, że system odpyta Zakład Ubezpieczeń Społecznych, kilkadziesiąt instytucji finansowych o to, jakie produkty emerytalne te osoby mają.</u>
          <u xml:id="u-185.15" who="#JanuszCieszyński">Dlatego, szanowni państwo, to jest dobra usługa, która spełnia prawdziwy, społeczny cel. Cel, którym jest uświadomienie, jaki jest związek oszczędzania w wieku produkcyjnym z wysokością świadczenia emerytalnego, które ma się na starość.</u>
          <u xml:id="u-185.16" who="#JanuszCieszyński">Pani poseł Wojciechowska mówiła, że to jest nowy rejestr i że to nie budzi zaufania. Ale szanowni państwo, powtarzam, to jest rejestr, to jest usługa, która będzie tylko dla osób, które się na to zdecydują. Jeżeli państwo prześledzicie, jak wyglądały prace nad tym projektem na etapie rządowym, to zobaczycie, że wszelkie wątpliwości w tym zakresie zostały wyeliminowane. To na wniosek Ministerstwa Cyfryzacji zmiany względem pierwotnej propozycji Polskiego Funduszu Rozwoju przewidywały to, że żadne dane nie będą awansem wczytywane do systemu i nie będą wykorzystywane bez jasnej zgody zainteresowanego.</u>
          <u xml:id="u-185.17" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Tomaszewski pytał, czy system będzie mógł być rozszerzony. Tak, będzie mógł być rozszerzony. Każdy kolejny produkt emerytalny będzie do niego wchodził, a jeżeli pojawią się jakieś nowe rozwiązania — chociaż akurat emerytura stażowa, o którą część z państwa pytała, będzie tym systemem objęta — jeżeli pojawią się jakieś inne pomysły, to w toku prac legislacyjnych też będą mogły być uwzględnione w tym systemie. System powstanie według szacunków ekspertów z Polskiego Funduszu Rozwoju w ciągu 2 lat od wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-185.18" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Szopiński pytał, czy znana jest firma, która wykona ten system. Nie. Tak jak w przypadku wszystkich innych systemów realizowanych ze środków publicznych odbędzie się przetarg nieograniczony. Każda firma informatyczna będzie mogła wziąć w nim udział.</u>
          <u xml:id="u-185.19" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Adamczyk pytał, czy będą emerytury stażowe i renty wdowie. O emeryturach stażowych już mówiłem. Jeżeli chodzi o renty wdowie, to na ten moment jeszcze nie będzie to uwzględnione, ale jest to na pewno coś, co warto zrobić w przyszłości, tak żeby i to świadczenie było uwzględnione w ramach wyniku, który będzie prezentował system.</u>
          <u xml:id="u-185.20" who="#JanuszCieszyński">Pani poseł Czernow mówiła, że jest to instytucja, która nie pomoże emerytom. Otóż, szanowni państwo, nie tworzymy żadnej nowej instytucji. Firma Portal PPK, po pierwsze, już istnieje, a po drugie, już dzisiaj administruje dla ponad 3 mln obywateli powszechnymi programami kapitałowymi, czyli realizuje inne zadania publiczne. Tak że, po pierwsze, wbrew temu, co państwo mówiliście, nie tworzymy nowej spółki, a po drugie, jest to spółka, która już dzisiaj realizuje zadania publiczne na mocy innej ustawy. Nie słyszałem jakichkolwiek informacji na temat tego, że byłyby co do standardu realizacji tej usługi jakiekolwiek wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-185.21" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Wolski pytał, dlaczego nie wykorzystać systemu ZUS. To jest bardzo zasadne pytanie. Przede wszystkim dlatego, że jak z pewnością państwo wiecie, właśnie za czasów rządów Platformy Obywatelskiej 14 osób zostało zatrzymanych przez CBA w związku z przekrętami przy informatyzacji ZUS-u. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest firmą, w której funkcjonuje jeden dostawca i zamiast przetargu, który będzie tu zastosowany, trzeba wszystkie zmiany zlecać do konkretnego podmiotu, który już tam ma kontrakt i ma ten kontrakt od wielu, wielu lat. Wszyscy, którzy zajmują się informatyzacją, doskonale o tym wiedzą, poza państwem, którzy tutaj snują jakieś insynuacje.</u>
          <u xml:id="u-185.22" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Wolski obawia się także o to, że ten system może powodować impulsywne decyzje odnośnie do tego, jak swoimi oszczędnościami zadysponują obywatele. Otóż w mojej ocenie jest dokładnie na odwrót, ponieważ ten system da dokładne przełożenie pomiędzy tym, jak wyglądają dzisiaj nasze oszczędności emerytalne, z jakich produktów korzystamy i ile będą wynosiły nasze pobory w momencie, w którym zaczniemy pobierać świadczenie emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-185.23" who="#JanuszCieszyński">Pani poseł Pępek pytała o to, jaki jest cel projektu. Czy będziemy zaglądać do kont obywateli? Szanowna pani poseł, nikt nie jest zainteresowany tym, żeby zaglądać do kont obywateli. Dostęp do systemu będą miały wyłącznie te osoby, które zdecydują się go aktywować, a wszelkie dane zostaną przekazane do systemu dopiero w momencie, w którym obywatel świadomie wyrazi zgodę i zainteresowanie tym, żeby z tego systemu korzystać. Jeżeli chodzi o cel jego powstania, to wydaje mi się, że już na początku na temat się wypowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-185.24" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Grabczuk mówił, że prawo jest niejasne, a ustawa ma tysiąc stron. No ma 38.</u>
          <u xml:id="u-185.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ta ustawa. Generalnie.)</u>
          <u xml:id="u-185.26" who="#JanuszCieszyński">Ma 38, tyle to ma wspólnego z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-185.27" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Siekierski pytał o to, jak zainteresować obywateli oszczędzaniem. Proponował jednocześnie, żeby zainteresować ich oszczędzaniem, szanowni państwo, poprzez co? Poprzez dopłaty, poprzez wpłacanie pieniędzy na ich oszczędności emerytalne. Wydaje się, że trudno w gorszy sposób wspierać oszczędzanie obywatela niż zastępowanie prywatnych oszczędności wpłatami ze środków publicznych należących do wszystkich Polaków. Natomiast zawsze — i o tym się mówi we wszystkich eksperckich gremiach — najlepszym sposobem jest edukacja. A w jaki sposób edukować? Przede wszystkim, w mojej ocenie, pokazując prostą zależność: tyle odłożyłem, na taką emeryturę mogę liczyć; z takiego instrumentu skorzystałem, o tyle zwiększy się moje świadczenie emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-185.28" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Szlachta pytał, jak to wygląda w innych krajach. Otóż takie systemy powstają w Holandii, w Wielkiej Brytanii, w Australii, czyli w tych krajach, gdzie rynki kapitałowe są najbardziej rozwinięte i do których dojrzałości rynków kapitałowych Polska także chciałaby dążyć.</u>
          <u xml:id="u-185.29" who="#JanuszCieszyński">Pan poseł Gadowski pytał o to, kto zapłacił za listy. Szanowni państwo, jak państwo wiecie, takie listy są wysyłane każdego roku do wszystkich ubezpieczonych i nie ma w tym nic nowego. Tak że wiadomo, że dodanie paru linijek tekstu czy jednej strony nie wiąże się z jakimikolwiek istotnymi kosztami.</u>
          <u xml:id="u-185.30" who="#JanuszCieszyński">I pani poseł Wcisło. No właśnie, że trzeba stworzyć spółkę. Otóż, szanowna pani poseł, ta spółka — muszę panią zmartwić — już istnieje, obsługuje 3300 tys. Polaków i ma się dobrze. I bardzo się cieszę, że jeżeli Sejm zdecyduję się tę ustawę uchwalić, będzie miała do realizacji kolejne ważne zadanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (druki nr 3186 i 3361).</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Adama Gawędę o przedstawienie sprawozdania komisji, ale jeśli pan poseł pozwoli…</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#komentarz">(Poseł Sprawozdawca Adam Gawęda: Bardzo proszę, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#PiotrZgorzelski">…to chciałem serdecznie przywitać grupę mieszkańców z powiatu lublinieckiego, która przybyła na zaproszenie pana posła Andrzeja Gawrona. Przywitajmy bardzo serdecznie państwa.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AdamGawęda">Tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#AdamGawęda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo się cieszymy, że grupa z tego regionu przebywa tutaj z wizytą, a ja mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#AdamGawęda">Sejm na 77. posiedzeniu 14 czerwca br. zgodnie z regulaminem Sejmu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#AdamGawęda">Projekt ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym służy wykonywaniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego. Rozporządzenie dotyczy stworzenia nowego ogólnoeuropejskiego produktu zabezpieczenia emerytalnego w III filarze emerytalnym na szczeblu unijnym.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#AdamGawęda">Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny może przyczynić się do rozwoju wydajnych rynków kapitałowych Unii Europejskiej pobudzających inwestycje, a tym samym wzrost gospodarczy w całej Unii Europejskiej. Ponadto dobrze funkcjonujący rynek emerytur indywidualnych otworzy konsumentom szeroką ofertę indywidulanych produktów emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#AdamGawęda">Projekt ustawy wprowadza również zmiany w zakresie funkcjonowania spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Wprowadzane zmiany podyktowane są koniecznością realizacji postanowień uchwały nr 48/2021 Komitetu Stabilności Finansowej z 19 marca 2021 r. w sprawie rekomendacji dotyczących działań wspierających stabilne funkcjonowanie spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#AdamGawęda">Komitet Stabilności Finansowych rekomendował pojęcie działań, które mogą pozytywnie wpłynąć na stabilność i rozwój sektora kas. Pomimo niewielkiego udziału w sektorze usług finansowych kasy wraz ze zrzeszającą je Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową pozostają ważnym elementem rynku tych usług, pełniąc istotną rolę głównie na poziomie lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#AdamGawęda">Znajomość lokalnego rynku oraz bliskie, długoterminowe relacje z członkami powinny przyczynić się do lepszej realizacji ich potrzeb. W aktualnie obowiązujących przepisach zauważalne są bariery, których usunięcie przyczyni się do zmniejszenia zagrożeń dla funkcjonowania tego sektora. W celu realizacji rekomendacji KSF dotyczących kas konieczne było podjęcie prac legislacyjnych polegających na wprowadzeniu zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Projektowane zmiany są wynikiem prac Grupy Roboczej KSF do spraw wsparcia stabilności sektora banków spółdzielczych oraz sektora kas.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#AdamGawęda">Odnosząc się do tego pierwszego, wcześniej wskazanego zakresu, chcę powiedzieć, że wymaga tutaj podkreślenia fakt, że obecnie różnorodność przepisów na poziomie państw członkowskich skutkuje rozdrobnieniem i niejednolitością rynków emerytur indywidualnych oraz małą podażą III-filarowych produktów.</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#AdamGawęda">W związku z powyższym, aby likwidować bariery między rynkami krajowymi w zakresie gromadzenia oszczędności długoterminowych, proponuje się wprowadzenie nowego produktu emerytalnego, którym jest OIPE — tak jest on potocznie nazywany w skrócie. Ma on służyć zwiększeniu konkurencji między podmiotami oferującymi programy emerytalne oraz zapewnieniu korzyści skali. Ponadto ma on umożliwić dostawcom oferowanie OIPE przez transgraniczną dystrybucję za pośrednictwem elektronicznych kanałów dystrybucji, co wpłynie na konkurencyjność tego rynku na szczeblu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#AdamGawęda">Produkt powinien przynieść korzyści oszczędzającym, dając im dostęp do lepszych i tańszych produktów. Dodatkowo powinien też zwiększyć stopy oszczędności oraz zmniejszyć luki w poziomie dochodów pomiędzy okresem aktywności zawodowej a okresem emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#AdamGawęda">Ponadto należy wskazać, że w ramach OIPE powinny funkcjonować krajowe subkonta otwarte w ramach każdego konta OIPE. Każde z nich powinno uwzględniać te cechy indywidualnego produktu emerytalnego, których obecność warunkuje objęcie ulgami składek wpłacanych na rzecz OIPE lub wypłat, jeżeli są one dostępne w państwach członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#AdamGawęda">Należy zauważyć, że rozporządzeniu z roku 2019 towarzyszy zalecenie Komisji Europejskiej w sprawie traktowania pod względem podatkowym indywidualnych produktów emerytalnych. Komisja Europejska zachęca państwa członkowskie do zapewnienia równego traktowania OIPE i podobnych produktów krajowych przy jednoczesnym zachowaniu funkcjonujących krajowych kryteriów w zakresie stosowania ulg podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-187.13" who="#AdamGawęda">Z tego też względu zaproponowane ulgi wzorowane są na istniejących rozwiązaniach w zakresie indywidualnych kont emerytalnych, zwanych dalej IKE. Przyjęte zatem zostało rozwiązanie, w którym wpłaty na subkonto OIPE będą pochodziły ze środków oszczędzającego po opodatkowaniu podatkiem dochodowych od osób fizycznych, natomiast zwolnione z opodatkowania będą dochody uzyskiwane z inwestycji w czasie oszczędzania, jak i dochód związany z wypłatą środków z konta lub subkonta.</u>
          <u xml:id="u-187.14" who="#AdamGawęda">Pragnę tutaj podkreślić, że zaproponowane rozwiązanie na wzór IKE wynika też z tego, że IKE jest pozytywnie oceniane przez instytucje finansowe i oszczędzających.</u>
          <u xml:id="u-187.15" who="#AdamGawęda">Z danych Komisji Nadzoru Finansowego wynika bowiem, że na dzień 30 czerwca 2020 r. na IKE oszczędzało 861 565 osób. W Polsce w obecnie obowiązującym stanie prawnym za zbliżony produkt do OIPE można właśnie uznać IKE jako funkcjonujące w III filarze emerytalnym. Stąd w niniejszym projekcie wzorowano się na już istniejących dobrych oraz sprawdzonych rozwiązaniach w tym zakresie. OIPE mają stanowić uzupełnienie systemu obecnych państwowych, pracowniczych lub indywidualnych emerytur krajowych, ale nie zastępują ani nie harmonizują systemu krajowych emerytur indywidualnych. Projekt ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym kreuje realne szanse na zwiększenie oszczędności emerytalnych Polaków i wskazuje, czym jest indywidualny produkt emerytalny. Jasno określony cel emerytalny oparty na umowie między dostawcą lub dystrybutorem OIPE a indywidualnym oszczędzającym przewiduje akumulację kapitału aż do momentu przejścia na emeryturę i zapewnia dochód po osiągnięciu wieku emerytalnego. Projektowane terminy wejścia w życie proponowanej regulacji umożliwiają dostosowanie się ich adresatów do procedowanych zmian. Należy w tym miejscu też wskazać, że minister finansów jako organ odpowiedzialny za przygotowanie regulacji krajowych zapewniających skuteczne stosowanie przepisów rozporządzenia powiadomi Komisję i Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych o przepisach krajowych stosownie do treści art. 67 ust. 1 tego rozporządzenia. Projekt może mieć wpływ na sektor małych i średnich przedsiębiorstw. W odniesieniu do kas projekt będzie wspierał stabilne funkcjonowanie całego sektora kas oraz dalszy jego rozwój. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-187.16" who="#AdamGawęda">W trakcie posiedzenia komisji miałem przyjemność złożyć pięć poprawek, które zostały przyjęte. Jednocześnie Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2023 r. wnosi, by Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PiotrZgorzelski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Robert Warwas, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#RobertWarwas">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#RobertWarwas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym, druki nr 3186 oraz 3361.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#RobertWarwas">Wysoka Izbo! Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny ma zapewnić obywatelom Unii Europejskiej nowe możliwości oszczędzania na emeryturę. Jego największą wartością będzie możliwość inwestowania transgranicznego, a także przeniesienia ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego przy zmianie miejsca zamieszkania z jednego do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Co ważne, założenie konta w ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym i wypłacanie środków będzie dobrowolne.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#RobertWarwas">Wprowadzenie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego ma na celu zapewnienie oszczędzającym na emerytury większego wyboru i zaoferowanie bardziej konkurencyjnych indywidualnych produktów emerytalnych przy jednoczesnym wzmocnieniu ochrony konsumentów. Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny ma stanowić uzupełnienie systemu obecnych państwowych pracowniczych lub indywidualnych emerytur krajowych, ale nie zastępuje ani nie harmonizuje krajowych emerytur indywidualnych. Wprowadzone zostaną zwolnienia z opodatkowania dochodów generowanych w czasie oszczędzania na subkoncie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego. Dotyczyć to będzie także dochodów powstałych w momencie wypłaty środków z takiego subkonta po zrealizowaniu celu oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#RobertWarwas">Dla zachowania równości osób, które oszczędzają w ramach ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego w Polsce i na terytorium innego państwa Unii Europejskiej, wprowadzone zostaną również zwolnienia z opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym od świadczeń. Ponadto limit kosztów i opłat związanych z prowadzeniem ogólnoeuropejskiego indywidualnego programu emerytalnego będzie wynosił 1% zgromadzonego kapitału. Osoby korzystające z ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego co roku będą otrzymywały informację o świadczeniach, które będą zawierać kluczowe informacje na temat stanu zgromadzonych oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#RobertWarwas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zgłaszam cztery poprawki o charakterze legislacyjnym mające na celu skorelowanie wprowadzonych zmian z funkcjonującymi ustawami. Pierwsza poprawka dotyczy art. 29. Ma na celu ujednolicenie wprowadzonej zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn ze zmianą zawartą w art. 28 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Druga poprawka ma na celu usunięcie błędu. Chodzi o odniesienie wypłaty transferowej do przypadku określonego w ustawie o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym. Trzecia poprawka dotyczy art. 36. Ma na celu dostosowanie tego przepisu do dodawanego art. 3s ust. 2 i 3 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, który określa kary finansowe nakładane na osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Tymczasem aktualnie w projekcie ustawy dodany art. 3r ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym nie odnosi się w swojej treści do jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. W związku z tym konieczne jest uzupełnienie treści tego przepisu. Zmiany zaproponowane w czwartej poprawce są zmianami o charakterze legislacyjnym i mają na celu ujednolicenie wprowadzonych zmian ze zmianami zawartymi w ustawie z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw, która wchodzi w życie z dniem 1 października 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Elżbieta Witek)</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#RobertWarwas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mając na uwadze powyższe, w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wnoszę o przyjęcie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu komisji, druk nr 3361, wraz ze zgłoszonymi poprawkami. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#ElżbietaWitek">Marszałek się zmienił w międzyczasie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Joannę Frydrych, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#JoannaFrydrych">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam przyjemność przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania komisji dotyczącego rządowego projektu ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#JoannaFrydrych">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Początkowe zapisy przedmiotowej ustawy dotyczące OIPE są implementacją rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 czerwca 2019 r. Natomiast spora część przepisów wykracza poza zakres ustawy, a dotyczy licznych nowych przepisów dotyczących SKOK-ów. Ich wprowadzenie nie jest wymagane dyrektywą europejską, więc siłą rzeczy nasuwa się pytanie: Po co to znalazło się w tej ustawie? Powszechną wiedzą jest, że w latach 90. SKOK-i zostały reaktywowane przez pana Grzegorza Biereckiego, wpływowego senatora z ramienia PiS. W związku z tym znowu nasuwa się pytanie, czy nadanie SKOK-om właściwości instytucji bankowej nie jest budowaniem zaplecza finansowego PiS. Jeżeli udzielacie takiego wsparcia SKOK-om, to proszę odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Komisja Nadzoru Finansowego wyraziła zgodę na wdrożenie przymusowej restrukturyzacji w Podkarpackim Banku Spółdzielczym i pozwoliła na rozłożenie banku, który w 100% był polskim bankiem. Dlaczego na tydzień przed walnym zgromadzeniem nie pozwoliła na dokapitalizowanie tego banku? Dlaczego wiele instytucji, przedsiębiorstw straciło swoje pieniądze? Wszyscy ci, którzy mieli konta w Podkarpackim Banku Spółdzielczym, nigdy wam tego nie zapomną. A mówi się nawet, że kluby piłkarskie potraciły pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#JoannaFrydrych">Szanowni Państwo! Zapisy ustawy dotyczące ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego zasługują na poparcie, jednakże zapisy dotyczące SKOK-ów omówi szczegółowo pan poseł Dariusz Rosati. Chciałabym jednak zwrócić uwagę na fakt, że 8 lat rządów PiS to strata dla systemu emerytalnego w Polsce i demontaż tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#JoannaFrydrych">Polityka to sztuka doboru wartości. W systemie emerytalnym to człowiek powinien być w centrum uwagi — jego zabezpieczenie finansowe, stabilizacja i szeroko pojęte bezpieczeństwo. Po 8 latach waszych rządów w centrum uwagi stanęły jedynie wasze ego polityczne i cel zysku wyborczego. Co zrobiliście przez 8 lat? Oszukaliście emerytów, fundując im niskie świadczenia. Zafundowaliście im drożyznę, jakiej nie było od lat, a do tego nawet nie zadbaliście o to, aby świadczenia nie straciły na wartości. O 480% przez 8 lat waszego panowania wzrosła liczba emerytów pobierających emerytury niższe niż minimalna. W grudniu 2022 r. wypłacono 365,3 tys. emerytur niższych niż najniższa emerytura. Tak mówi raport ZUS-u z 2023 r. Pani poseł Borowiak wczoraj na posiedzeniu podkomisji stałej ds. polityki społecznej domagała się źródła tych danych i niniejszym to czynię. Tutaj jest raport ZUS-u wydany przez Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#JoannaFrydrych">Szanowni Państwo! Bieda dzisiaj ma twarz Mateusza Morawieckiego. To twarz biedy, złodziejstwa, afer i kłamstwa. Przez 8 lat waszych rządów nie potrafiliście nawet przeprowadzić jednej skutecznej kampanii informacyjnej, dlaczego warto pracować, płacić składki na ubezpieczenie emerytalne i oszczędzać na jesień życia. Przykładem jest wasze dziecko — PPK, gdzie nowymi uczestnikami stało się jedynie 718 tys. osób, a ponad 7 mln Polaków złożyło deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat. Przeproście i odejdźcie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Rosati ma 1 minutę i 4 sekundy.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#DariuszRosati">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedłożenie rządowe nosi tytuł: Projekt ustawy o ogólnopolskim indywidualnym produkcie emerytalnym. I podtytuł: Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Zapisy o SKOK-ach, które znalazły się w tym dokumencie, nie mają nic wspólnego z ogólnoeuropejskim indywidualnym produktem emerytalnym ani nie są wykonaniem prawa europejskiego. To jest ta irytująca cecha legislacji PiS-owskiej, która polega na tym, że do projektów ustaw dotyczących jakiegoś tematu wrzuca się, a w istocie przemyca się przepisy dotyczące zupełnie innych tematów. To jest sprzeczne z zasadami dobrej legislacji i w ogóle nieuczciwe w stosunku do Izby, a także do ogółu obywateli.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#DariuszRosati">Te zapisy dotyczące SKOK-ów są bardzo zasadnicze, one dają cały szereg uprawnień dodatkowych SKOK-om, a jednocześnie zmniejszają zakres i poziom nadzoru i skalę wymogów kapitałowych potrzebnych do tego, żeby SKOK-i prowadziły bezpieczną działalność. To jest po prostu próba stworzenia czy pogłębienia sytuacji asymetrii, jaką mamy w sektorze bankowym — mamy sektor SKOK-ów, który cieszy się po prostu pewnymi przywilejami, natomiast obejmują go zupełnie inne, znacznie łagodniejsze przepisy dotyczące wymogów kapitałowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#DariuszRosati">Pani Marszałek! W imieniu klubu Koalicja Obywatelska chciałbym złożyć poprawki, które polegają na wykreśleniu z projektu ustawy wszystkich zapisów dotyczących SKOK-ów.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Podstawowa część omawianego projektu ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym projekcie emerytalnym rzeczywiście jest realizacją rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 2019 r. Chodzi o to, aby rozszerzyć możliwość oszczędzania w trzecim filarze także o produkty o charakterze transgranicznym i te zasady są określone w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#TadeuszTomaszewski">Ustawodawca przewiduje, że co roku w ustawie budżetowej będzie podana trzykrotność średniej płacy, którą można odkładać w ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym. To oszczędzanie jest ważne dla tych, którzy przemieszczają się za granicę. Będą mogli w państwie, w którym rozpoczynają to oszczędzanie, dalej to czynić i jeśli rozpoczną to u nas, w Polsce, będą mogli korzystać z rozwiązań podatkowych, które przewiduje ta ustawa, czyli ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych wtedy, kiedy osiągnie się określony cel, czyli pobiera się te środki z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego lub też w przypadkach podanych wcześniej z określonym uwarunkowaniem. Myślę, że oprócz istniejących już w polskim systemie form oszczędzania w III filarze to jest element rzeczywiście dodatkowy. W tej chwili właściwie na rynku ogólnoeuropejskim, jak wynika z uzasadnienia ustawy, jest jedna propozycja. Nie wiemy też, jakie będą koszty zarządzania tym instrumentem. Mówi się, że koszt zarządzania to nie więcej niż 1%, te koszty, które się tam pojawiły, są w granicach 0,72%. Jednak to wpływa na osiągnięcie efektu końcowego związanego z gromadzeniem środków w ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym. Ustawa mówi, że można maksymalnie odłożyć trzy średnie krajowe. Jeśli będzie to więcej, to oczywiście prowadzący taki rachunek powinien o tym poinformować i zwrócić środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#TadeuszTomaszewski">To jest jeden z elementów. Ale dziś polski system emerytalny wymaga wielu działań. W tej chwili w kontekście wysokiej inflacji i drożyzny to, z czym mamy do czynienia, to zubożenie emerytów i rencistów. Dlatego też klub Lewicy złożył stosowne projekty ustaw do laski marszałkowskiej. Po pierwsze, chodzi o przeprowadzenie waloryzacji dwa razy do roku, jeśli inflacja przekracza 10%–1 marca i 1 września. To jest bardzo ważne, bo trzynastka i czternastka to jest tylko odpowiedź na inflację, ale to nie podnosi wysokości świadczenia. Waloryzacja podnosi wysokość świadczenia, czyli chroni realną emeryturę. Po drugie, chodzi o to, o co my tutaj prosimy, a partia rządząca nie chce się na to zdecydować, nie chce debatować, mimo jakby zaleceń czy informacji przekazywanych ze strony pani marszałek, że możemy procedować w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. To jest sprawa emerytur stażowych, co do których mamy projekt obywatelski, ale także projekt złożony w marcu 2020 r. przez klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#TadeuszTomaszewski">Problemem jest również to, o czym mówiła przed chwilą posłanka -nazywam to kwestią emerytur śmieciowych. Chodzi o 360 tys. osób, które dzisiaj pobierają emerytury poniżej emerytury minimalnej. Jest to oczywiście efektem przemian społeczno-gospodarczych, z którymi na początku lat 90. mieliśmy do czynienia, czyli funkcjonowania umów śmieciowych, braku odpowiedniego czasu udokumentowanego: kobiety — 20 lat, mężczyźni — 25 lat, jeśli chodzi o okresy składkowe. Uważamy także, że należy podnieść średnią, jeśli chodzi o wyliczanie emerytur KRUS-owskich — nie 90% minimalnej emerytury ZUS-owskiej dla KRUS-owskiej, jak przyjął polski parlament, a 100%. I oczywiście bardzo ważna systemowa ustawa, o której będziemy rozmawiać dzisiaj wieczorem — ustawa obywatelska o emeryturze wdowiej, która daje nadzieję na normalne funkcjonowanie w szczególności kobietom.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#TadeuszTomaszewski">Dziękuję uprzejmie. Klub Lewicy będzie głosował za przyjęciem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Jacka Protasiewicza, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#JacekProtasiewicz">Pani Marszałek! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Po raz drugi na tej sali debatujemy nad rządowym projektem ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#JacekProtasiewicz">O ile podczas pierwszego czytania, przed bez mała 5 tygodniami, w imieniu klubu Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego, Unii Europejskich Demokratów, Konserwatystów, wnioskując o przekazanie omawianego projektu do prac w komisjach, liczyłem, że przyniosą one jego poprawę, o tyle dzisiaj muszę w imieniu naszego klubu oświadczyć, że jesteśmy wynikiem tych prac rozczarowani, i to mocno. Nie ze względu na proponowane przepisy dotyczące samego produktu emerytalnego, bo jak zaznaczyłem już podczas pierwszego czytania, jeśli chodzi o nasz klub oraz tworzące go ugrupowania polityczne, jesteśmy za tworzeniem otoczenia prawno-instytucjonalnego, które zachęcać będzie Polaków do odkładania na przyszłe emerytury, na okres po zakończeniu działalności zawodowej. Taką rolę ma właśnie spełniać ów ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny, który — jako inicjatywa Unii Europejskiej — został zaproponowany i opisany w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2019 r. Celem tego rozporządzenia jest stworzenie takiego instrumentu dobrowolnego odkładania na emeryturę przez obywateli Unii Europejskiej, który będzie atrakcyjną odpowiedzią na istniejącą faktycznie w Unii różnorodność przepisów dotyczących III filara oszczędzania emerytalnego, co z kolei skutkuje rozdrobnieniem i niejednolitością rynków emerytur indywidualnych oraz małą podażą produktów III-filarowych. I rzeczywiście istnieje szansa, że w efekcie przyjęcia ustawy o tymże ogólnoeuropejskim produkcie emerytalnym zwiększy się konkurencja pomiędzy podmiotami oferującymi programy emerytalne, co z kolei powinno przynieść korzyści oszczędzającym poprzez dostęp do lepszych i tańszych produktów.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#JacekProtasiewicz">Podczas prac w Komisji Finansów Publicznych było dla nas zrozumiałe, że przyjęcie tej ustawy będzie pociągać zmiany w kilku aktach prawnych regulujących w całości lub w części zasady działania rynku ubezpieczeń emerytalnych, np. w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej czy nawet w ustawie o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym lub w Prawie bankowym.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#JacekProtasiewicz">Jednak zakres zmian, które ustawa o ogólnoeuropejskim i indywidualnym produkcie emerytalnym — podkreślam raz jeszcze ten tytuł ustawy — wprowadza do ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych jest, pani marszałek, co najmniej zdumiewający, ale powiedziałbym: szokujący.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#JacekProtasiewicz">Pan minister Skuza próbował tych zapisów bronić, mówiąc, że są one konsekwencją postanowień wydanych w marcu 2021 r. przez Komitet Stabilności Finansowej. Ich celem miało być zwiększenie stabilności SKOK-ów, a tym samym zwiększenie bezpieczeństwa ulokowanych tam oszczędności. Ale ten argument już sam w sobie wystawia fatalną ocenę temu rządowi. Bo jeśli zalecenia były wydane już ponad 2 lata temu, to co to oznacza? Że przez te 2 lata pieniądze Polaków zgromadzone w SKOK-ach nie były należycie zabezpieczone. Nie były tak bezpieczne, jak powinny być.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#JacekProtasiewicz">Ale jest jeszcze inny problem. Otóż ta ustawa, przypominam: o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym, rozszerzając paletę usług finansowych, które mogą być oferowane przez SKOK-i, jednocześnie przesuwa aż do 2031 r. warunek spełnienia przez SKOK-i wymogów bezpiecznościowych, tj. związanych ze stabilnością kapitałową. Równocześnie ustawa ta monopolizuje wyłącznie dla SKOK-ów nazwę: Unia Kredytowa, czyli sformułowanie, które jest powszechnie używane w obiegu międzynarodowym dla tego typu instytucji finansowych. A jeśli dodamy do tego jeszcze zapisane w ustawie uprawnienie dla kasy krajowej SKOK do tworzenia specjalnego funduszu wsparcia edukacji i promocji, to każdy minister, nawet tak cierpliwy, jak pan minister Skuza, jest bez szans, jeśli chciałby tutaj bronić tezy, że takie były postanowienia Komitetu Stabilności Finansowej albo rekomendacje Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. A skoro tak, to naprawdę, pani marszałek, mamy do czynienia z dwiema różnymi ustawami, z których jedna jest ukryta w drugiej. Nawet nie ma jej w tytule.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#JacekProtasiewicz">W imieniu klubu stawiam pytanie rządowi, ale też pani marszałek, która odpowiada za jakość prac naszej Izby: Dlaczego? Co takiego się kryje za zmianami zaproponowanymi w ustawie o SKOK-ach, że są one ukryte w innej ustawie? To jest niedopuszczalna praktyka legislacyjna, dlatego nie poprzemy tego rozwiązania, jeżeli to nie zostanie naprawione. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Należałoby zacząć być może od tego, że ta ustawa nie jest ustawą o europejskim indywidualnym produkcie emerytalnym, ale jest tak naprawdę ustawą, do której zostały wrzucone bardzo różne rozwiązania, w ogóle nie związane z pierwotnym przedmiotem ustawy. I myślę, panie ministrze, że jeżeli mielibyśmy wskazywać przyczynę tak dużych problemów w zakresie stosowania w Polsce prawa, jeżeli mielibyśmy wskazywać przyczynę tego, że na obsługę prawną, analizy prawne, wszelkiego rodzaju opinie wydawane są w Polsce gigantyczne pieniądze, bo chyba nigdzie w Europie nie wydaje się tak dużo na obsługę prawną, jak wydaje się w Polsce, to jedną z przyczyn tego zjawiska, panie ministrze, jest to, co robi dzisiaj rząd. Chodzi o to, że gdy przepisy prawne nie budzą wątpliwości i mogłyby być przedmiotem konsensusu w Wysokiej Izbie, a takim w istocie mógłby być projekt dotyczący ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego, to niestety rząd PiS robi wszystko, żeby ten konsensus zburzyć.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#MirosławSuchoń">Materia ustawy, która dotyczyła produktu emerytalnego, była ze wszech miar słuszna. Trzeba dzisiaj wyraźnie powiedzieć, że ten publiczny filar, ale także prywatny filar, który jest realizowany w Polsce, z pewnością nie wyczerpuje szerokiego spektrum instrumentów finansowych, dzięki którym Polacy mogliby uskładać na godne emerytury. Jeśli chodzi o europejski produkt, który byłby wyłączony spod jurysdykcji m.in. rządu PiS, który tak naprawdę np. chce zabrać 15% oszczędności, które Polacy zgromadzili w OFE — ta ustawa nadal jest w parlamencie — to jeżeli moglibyśmy wybierać, jeżeli obywatele mogliby wybierać, dzięki temu produktowi pieniądze zgromadzone na emeryturę byłyby bezpieczne. Natomiast państwo uczynili z tej ustawy tak naprawdę ustawę o wszystkim i o niczym. O ile w pierwszym czytaniu mówiłem o tym, że ta ustawa idzie w dobrym kierunku, o tyle teraz stwierdzam, że niestety podczas prac komisji poszła w kierunku złym.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#MirosławSuchoń">Szczególną uwagę chcę zwrócić na to, co państwo proponują w zakresie SKOK-ów. To jest kolejny przypadek, w którym rozluźniają państwo dyscyplinę finansową, wprowadzają kolejne przywileje. Należy tutaj zapytać, które SKOK-i są blisko upadłości, że rząd PiS musi takie prawo uchwalać.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! W imieniu Koła Parlamentarnego Polska 2050 niestety nie mogę poprzeć tego projektu ustawy, który poszedł w bardzo złym kierunku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rundy pytań.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#ElżbietaWitek">Zamykam listę posłów, którzy zgłosili się do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#ElżbietaWitek">Jaką pierwszą poproszę panią poseł Krystynę Skowrońską, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#ElżbietaWitek">1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Mam pytania do pana ministra. Ustaliliśmy, że wymogi kapitałowe, tzw. współczynnik wypłacalności, dla banków wynosi minimum 8%, dla SKOK-ów — minimum 8%. Państwo proponujecie zmiany zgodnie z wymogami Komitetu Stabilności Finansowej i mówicie, że takie zalecenie dał komitet w 2020 r. Co robiliście państwo przez 3 lata? Dlaczego przesuwacie do 2031 r. wejście w życie przepisów dotyczących wymogu kapitałowego dla SKOK-ów. A zatem ile wynosi dzisiaj? Jakie jest zagrożenie dla systemu? Przypomnę, że do 2015 r. banki, czyli bankowy fundusz, się złożyły i zapłaciły 5,3 mld zł za upadłość SKOK-ów, żeby ludzie nie ponieśli żadnej straty. Co państwo w tym czasie zrobili, żeby rynek był bezpieczny, a SKOK-i wypełniły przepisy dotyczące posiadanych kapitałów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AleksandraGajewska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To dobrze, że pojawił się zupełnie nowy instrument służący gromadzeniu kapitału na emeryturę. Można powiedzieć, że oszczędzania nigdy za wiele, tym bardziej że w naszym kraju to dodatkowe oszczędzanie wciąż jest na bardzo niskim poziomie. Wszyscy chcielibyśmy, żeby ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny cieszył się jak największym zainteresowaniem. Niestety patrząc na partycypację w dotychczasowych narzędziach dodatkowego oszczędzania, można mieć uzasadnione obawy o powodzenie tego projektu. Rodzi się zatem pytanie, czy za wprowadzeniem OIPE pójdzie jakakolwiek szeroka akcja informacyjna i edukacyjna. Czy nie warto bardziej zainwestować w edukację i w szerzenie informacji, a nie pozwalać ministrowi, wobec którego wciąż są uzasadnione wątpliwości opinii społecznej, na dostęp do danych wrażliwych w ramach CIE?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł. Zadała pani pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#AleksandraGajewska">Niech państwo zastanowią się nad tym, gdzie państwo chcą ten kapitał kierować.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#ElżbietaWitek">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim należy zacząć od tego, że termin przewidziany na wdrożenie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego jest liczony od 22 marca 2021 r. Jesteśmy więc 2 lata po terminie jego wprowadzenia. Niemniej jednak najważniejszym efektem pojawienia się tego produktu w naszym kraju może być to, że Polacy zaczną w większym stopniu interesować się już istniejącymi na rynku produktami emerytalnymi, bo z dotychczasowych badań wynika, że niechęć obywateli do inwestowania wynikała z obaw przed zmianami ustawowymi i politycznymi. Obawiają się, że zostaną im zabrane pieniądze, które de facto są ich prywatnymi oszczędnościami. Dlatego proszę o odpowiedź na pytanie: Czy mający powstać produkt jest wolny od jakiegokolwiek ryzyka politycznego? Czy w niniejszej ustawie zawarto mechanizmy, które uniemożliwiałyby decydowanie o zgromadzonych pieniądzach Polaków? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mamy tu kolejną regulację dotyczącą emerytur. Pytania nasuwają się same. Ile to będzie kosztować Polki i Polaków? Jakie nowe stanowiska do obsadzenia przez rządzących się pojawią i ile to będzie kosztować? Skoro inne produkty emertytalne, o których państwo mówiliście wcześniej, są tak dobre, to co, oprócz dyrektywy, skłoniło rząd do wprowadzenia takiego rozwiązania? Czemu znajdują się tam zapisy dotyczące SKOK-ów? Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#ZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa w części dotyczącej ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego jest dobra, ale mam pytanie. Produktem zbliżonym do tego produktu na rynku krajowym, polskim jest indywidualne konto emerytalne służące do gromadzenia oszczędności na okres emerytalny. Popularność IKE, ponad 800 tys. na koniec minionego roku, jest bardzo mała, a indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego — jeszcze mniejsza. Jaką pan, panie ministrze, przewiduje popularność OIPE w sytuacji, kiedy Polacy nie ufają rządzącym, nie wierzą w stabilność systemu emerytalnego, nie wierzą w dobrą pracę Komisji Nadzoru Finansowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Ewę Kołodziej, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#EwaKołodziej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Skoro rząd tak to zachwala, mówi, że wszystko jest tak świetne i Polakom żyje się tak dobrze i dostatnio, to chciałam zapytać, czy zadbacie o Polaków, czy zadbacie o moich rówieśników. Czy ich jesień życia będzie bezpieczna? Z moich obserwacji wynika, że bardzo ciężko żyje się seniorom, zwłaszcza tym, którzy są samotni. Chciałam w związku z dzisiaj przedstawionym projektem zapytać o to, ile osób w Polsce oszczędza w ramach dodatkowych funduszy emerytalnych i jaka będzie emerytura np. osoby z rocznika 1978. To mój rocznik. Chciałam również zapytać, jaka będzie stopa zastąpienia, jeśli chodzi o ten rocznik, ponieważ chcielibyśmy być pewni, że będziemy mieli bezpieczną emeryturę, bezpieczną starość. Doskonale wiemy, z jakimi kłopotami borykają się seniorzy. Dzisiaj wieczorem będziemy procedować nad projektem ustawy o rencie wdowiej. Seniorzy od wielu lat apelują do nas o to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#EwaKołodziej">…by ten projekt był procedowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#EwaKołodziej">W związku z tym będziemy się nad nim pochylać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, bardzo dziękuję, naprawdę. Zadała pani pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#EwaKołodziej">…ponieważ fundusze seniorów są dramatycznie niskie. Dziękuję ślicznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#JacekProtasiewicz">Korzystając z okazji, z tego, że dyskutujemy nad ogólnoeuropejskim indywidualnym produktem emerytalnym, chciałbym zapytać o zagadnienie związane nie ściśle z tym produktem, ale z emerytami jak najbardziej.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#JacekProtasiewicz">Otóż nasz klub zainicjował kilka miesięcy temu ogólnopolską akcję zbierania podpisów pod projektem ustawy „Uczciwa Polska”. Jednym z elementów tej ustawy było wprowadzenie rozwiązania, które mówi o tym, że w przypadku odejścia jednego z dwojga małżonków emerytów ten, który pozostaje — czasami pogrążony w żalu — tylko z jedną emeryturą, będzie mógł zachować wyższe świadczenie emerytalne oraz połowę tego drugiego świadczenia. Czy pani marszałek przewiduje wniesienie jeszcze w tej kadencji tego projektu pod obrady Sejmu? Podpisy zostały zebrane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#ElżbietaWitek">Powinien pan wiedzieć lepiej ode mnie, co z tą ustawą, co z tymi podpisami. Mam to publicznie powiedzieć? Chyba nie.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! PiS przez 8 lat przyzwyczaił nas do tanich partyjnych chwytów propagandowych. W roku wyborczym ta propaganda sięga zenitu. Tym razem chodzi o emerytów i rencistów, którzy przy okazji powiadomienia o waloryzacji ich świadczeń dostali tzw. wyborczą ulotkę podpisaną przez premiera, przez panią minister i przez panią prezes ZUS-u. Dostali ją wraz z informacją o waloryzacji świadczeń. Oczywiście mowa jest również o tym, że rząd opiekuje się emerytami i rencistami. Szkoda tylko, że rządzący zapomnieli o szalejącej drożyźnie, o galopującej inflacji, o rosnących cenach żywności, leków i rachunków, które pożerają tę waloryzację i demolują domowe budżety.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#KrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Informacja powinna być rzetelna i prawdziwa. Pytam, ile kosztowała ta partyjna propaganda. Ile środków zapłacił ZUS z budżetu, można powiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#ElżbietaWitek">Tylko się zmniejsza, to tak? propos.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Dariusz Rosati, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#DariuszRosati">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Procedowany projekt ustawy zawiera szereg przepisów, jak mówiliśmy, dotyczących SKOK-ów. Są to fundamentalne zmiany regulujące działalność spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Stwarzają dodatkowe możliwości działań finansowych. Na czym to polega? Kasy będą teraz mogły prowadzić rachunki powiernicze, będą mogły świadczyć usługi płatnicze, będą mogły przyjmować udziały inwestorskie. Zwracam na to uwagę dlatego, że kasy generalnie znajdują się w kiepskiej sytuacji finansowej. W tej chwili 10 z 20 kas jest objęte postepowaniem naprawczym. Kasy mają kapitały własne znaczne poniżej wymogu. W projekcie ustawy o OIP odkłada się termin spełnienia wymogu kapitałowego przez kasy do 2031 r., a zatem będziemy mieli sytuację, w której będziemy mieli SKOK-i świadczące rozmaite usługi finansowe bez żadnej gwarancji, że będą miały kapitał, który sprawi, że środki obywateli będą bezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo, jesteśmy w turze pytań, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#ElżbietaWitek">Panowie, krótko i zwięźle, bo to są pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#CzesławSiekierski">Pani marszałek jest straszna.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#CzesławSiekierski">Proszę Państwa! Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Ustawa o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym to krok w dobrym kierunku. Daje możliwość oszczędzania na przyszłość. Mam pytania. Z czego wynika to opóźnienie? Jakie będzie opodatkowanie? Jaki będzie system wdrożenia? Co zrobicie z problemem upowszechnienia? Jakie instytucje się tym zajmą? Jakie będą koszty zarządzania na poszczególnych szczeblach? Jakie będą zmiany w innych ustawach? Jak będą przygotowani do tych zmian zainteresowani? Wreszcie, dlaczego tę dobrą ustawę psujecie wrzutką dotyczącą SKOK-ów? Wiele osób kiedy usłyszy o SKOK-ach w tej ustawie, to będzie myślało, że to jest połączone, że przy ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym będą majstrować SKOK-i. To po prostu szkodzi tej ustawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#ElżbietaWitek">To były konkretne pytania. Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ja też mam pytania dotyczące SKOK-ów, bo to jest bardzo zastanawiająca sytuacja. Rozluźniają państwo wymogi pomimo tego, że sytuacja kas — jak mówili też moi przedmówcy — wcale nie jest za dobra. Bardzo bym prosił w związku z tym, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi na piśmie według stanu na 30 czerwca 2023 r. Mieliśmy informację na koniec roku i chcę wiedzieć, czy coś się zmieniło. Ile kas działa w Polsce? Ile jest objętych postępowaniami naprawczymi? Ilu na 30 czerwca tego roku jest członków kas? Jaka jest na 30 czerwca wartość kredytów przeterminowanych i jaki jest ich udział w portfelu kredytowym? Wszyscy o tym mówią, a my chcemy znać konkret. Ostatnia rzecz. Ile kas odnotowało zysk w 2022 r.? W jaki sposób ten zysk został podzielony? Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#ElżbietaWitek">To też były pytania. Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#ElżbietaWitek">Jako ostatni pytanie zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ta ustawa to projekt rządowy. Przed chwilą rozpatrywaliśmy również inny projekt rządowy o Centralnej Informacji Emerytalnej. Ciekawe, dlaczego nie ujęto tego ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego w tamtym projekcie ustawy. To też jest przecież III filar, oszczędzanie na emeryturę, a nie ma tego produktu właśnie w wykazie Centralnej Informacji Emerytalnej. W związku z powyższym chciałem zapytać, czy synchronizacja w tej sprawie powinna jednak mieć miejsce. Ona nie ma miejsca. Druga kwestia. Czy w aktualnym stanie prawnym na polskim rynku funkcjonują inne firmy europejskie, które proponują taki ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny? Jaki jest proponowany koszt zarządzania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#ElżbietaWitek">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#ElżbietaWitek">O udzielenie odpowiedzi poproszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Piotra Patkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PiotrPatkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku chciałbym kilka rzeczy sprostować, żeby nie powstało błędne wrażenie po wypowiedzi państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PiotrPatkowski">Przepisy dotyczące regulacji SKOK-ów po pierwsze są wynikiem prac w ramach instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego, czyli Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w ramach tzw. grupy GRASS. Te prace toczyły się już kilka lat temu, miały na celu, po pierwsze, wzmocnić na tyle działalność SKOK-ów, które by powodowały nie tylko równe szanse na rynku finansowym w porównaniu z bankami komercyjnymi i bankami spółdzielczymi, ale także pozwoliłyby wzmocnić je kapitałowo.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kapitał trzeba mieć. Kapitał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#ElżbietaWitek">Pani Poseł!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PiotrPatkowski">I teraz bardzo istotna rzecz. Pan poseł Rosati wskazał na asymetrię i tak, faktem jest, że w obecnym stanie prawnym występuje asymetria, jeśli chodzi o możliwości pomocy dla SKOK-ów, które znajdują się w ciężkiej sytuacji finansowej w porównaniu z bankami komercyjnymi i bankami spółdzielczymi, bo w tym momencie banki spółdzielcze…</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nieprawda, nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PiotrPatkowski">…i banki komercyjne mogą tworzyć instytucje mające na celu wsparcie innych podmiotów w ramach tej grupy, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, co pokazał przykład resolution Getin Banku, kiedy powstał instytucjonalny system ochrony i banki komercyjne złożyły się na to, żeby ten proces resolution mógł przejść, tylko po to, żeby…</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Trzeba było…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, upominam panią po raz drugi. To nie jest debata, którą pani może prowadzić z ławki. Jest odpowiedź na pytanie, więc bardzo proszę, żeby się…</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale jest ona kiepska i nieprawdziwa.)</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę, żeby się pani powstrzymała, pani poseł. Zgodnie z regulaminem pan minister odpowiada. Trzecim razem to już nie będzie upomnienie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PiotrPatkowski">Tylko po to, żeby system bankowy zachował stabilność i oczywiście było to zachowanie nad wyraz odpowiedzialne. Przypomnę, że pierwszą grupą, która mogła tworzyć takie podmioty i ma z tego tytułu przywileje podatkowe, zachęty podatkowe, były banki spółdzielcze. Więc pytanie, czemu banki spółdzielcze mogą tworzyć takie podmioty i korzystać z zachęt podatkowych, banki komercyjne mogą tworzyć takie podmioty i korzystać z zachęt podatkowych, a SKOK-i nie mogą. Tutaj odpowiedź grupy GRASS była jednoznaczna — tak, SKOK-i powinny móc na takich samych zasadach jak banki komercyjne i banki spółdzielcze tworzyć takie podmioty.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PiotrPatkowski">Po drugie, nie ukrywajmy, że istotą działania banków komercyjnych, spółdzielczych czy SKOK-ów, tak jak każdego przedsiębiorstwa, jest ukierunkowanie na zysk. Ten zysk oczywiście musi być odpowiedzialny, musi dbać o interes swoich klientów, ale wiadomo, że zysk jest tutaj, tak jak w gospodarce wolnorynkowej, zasadą kluczową. I wiadomo, że to zysk powoduje stabilność działania tych banków. W związku z tym grupa GRASS pochyliła się nad takimi działaniami, które pozwalałyby SKOK-om budować swój zysk w sposób odpowiedzialny, nie zagrażający swoim klientom, ale likwidujący asymetrię pomiędzy SKOK-ami, bankami spółdzielczymi i bankami komercyjnymi. Czy to powoduje, że teraz te trzy grupy podmiotów zlewają się w jeden? Oczywiście nie. Dalej każdy ma swoją specyfikę, swoją działalność, swoje ograniczenia. Niemniej tam, gdzie to zostało określone dla SKOK-ów jako odpowiedzialne i bezpieczne, nad tym grupa GRASS się pochyliła.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PiotrPatkowski">I teraz drugie istotne zastrzeżenie. Przepisy dotyczące SKOK-ów nie pojawiły się w tej ustawie, w tym projekcie ustawy na poziomie komisji sejmowej. One pojawiły się już wiele kwartałów temu, były poddane konsultacjom i uzgodnieniom publicznym w ramach rządowego procesu legislacyjnego i mogły do niego zgłaszać swoje uwagi sektor bankowy, instytucje reprezentujące sektor bankowy i każdy inny podmiot, który zauważałby tutaj przepisy zagrażające stabilności sektora finansowego. I jak państwo widzicie w dokumentach, które zostały przekazane, takie uwagi, które by podnosiły alarm zagrożenia dla instytucji systemu finansowego, nie zostały podniesione, a właśnie dlatego konsultowaliśmy te przepisy, żeby nie było wrażenia, że te przepisy są dodane wczoraj czy tydzień temu. Te przepisy były dodane wiele kwartałów temu, każdy mógł się z nimi zapoznać, każdy mógł do nich zgłosić uwagi, te przepisy nie są absolutnie żadną nowością na rynku.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PiotrPatkowski">Tak że pamiętajmy o tej chronologii: grupa GRASS, następnie konsultacje, uzgodnienia publiczne w ramach rządowego procesu legislacyjnego, potem prace nad Komisją Finansów Publicznych w ramach tych działań. Też pamiętajmy, że ta ustawa wprowadza nowe zasady dla SKOK-ów, ale też wprowadza to, o czym państwo mówiliście w zakresie MREL, to nie jest żadna nowość ani zmiana dla SKOK-ów, tylko legislacyjna poprawa tych przepisów. Przypomnę, że to Sejm już w zeszłym roku przeprowadził takie przepisy, była taka decyzja Wysokiej Izby. My jako Ministerstwo Finansów wskazywaliśmy na to, że jeśli chodzi o czyste prawo unijne, to tutaj dyrektywa regulująca zasady MREL nie nakłada takiego obowiązku na SKOK-i i taką decyzję podjęła Wysoka Izba rok temu. Nie jestem uprawniony do tego, żeby z tą decyzją teraz polemizować, natomiast jestem zobowiązany do tego, żeby to, co podjęła Wysoka Izba, miało walor legislacyjnej poprawności i stosowalności, w związku z czym teraz to prostujemy. Natomiast nie wpadajmy tutaj w retorykę, że to są nowe przepisy. To nie są nowe przepisy. To są przepisy, które sektor zna już od roku. Nie ma żadnej jakościowej zmiany w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PiotrPatkowski">Bardzo ważną kwestią, którą tutaj też czuję się w obowiązku sprostować, była informacja o PPK, że rzekomo uczestniczy w nich tylko 718 tys. Polaków. Jest to informacja nieprawdziwa i nie wiem czemu. To już jest kolejny raz, kiedy z tej mównicy prostuję tę nieprawdziwą informację podawaną przez posłów Platformy Obywatelskiej. Rzeczywiście 718 tys. to jest liczba, która jest ważna przy PPK, ale jest to liczba osób, które zapisały się w tym roku do PPK, natomiast poprawną liczbą uczestników PPK jest 3300 tys., co oznacza wskaźnik partycypacji na poziomie 43,7%, a zgromadzony kapitał to jest prawie 15 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PiotrPatkowski">Mam więc prośbę do posłów Platformy Obywatelskiej: nie powielajcie tej fałszywej informacji o rzekomych 718 tys. ludzi, którzy są w PPK, bo to jest nieprawda. To 3300 tys. To jest informacja publiczna, można ją w ciągu kilku minut znaleźć w Internecie, więc trochę nie rozumiem tej retoryki.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PiotrPatkowski">Kwestią, którą też czuję się zobowiązany tutaj podnieść, jest kwestia emerytur, które były podwyższane przez 8 lat rządów Platformy i przez 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości. Przytoczę te dane. W latach 2007–2015 emerytura minimalna wzrosła z 524 zł do 757 zł, czyli o 200 zł, a za rządów Prawa i Sprawiedliwości w takim samym, 8-letnim przedziale czasowym wzrosła z 757 zł — mówię o kwotach netto — do 1445 zł, to jest wzrost o 91% przez 8 lat, a z uwzględnieniem dochodów emerytów z trzynastej emerytury i czternastej emerytury wzrosła do 1648 zł netto, to jest wzrost o 118%. Oczywiście dążymy do tego, żeby to było więcej, bo mamy skalę wyzwań, z którymi wszyscy się mierzymy, natomiast porównajmy sobie te kwoty: 200 zł z naddatkiem za rządów Platformy Obywatelskiej i ponad 700 zł za rządów Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Była inflacja.)</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PiotrPatkowski">Pani poseł, dobrze, że pani mówi o inflacji. Proszę sobie porównać skumulowaną inflację za ostatnie 8 lat. Jeszcze raz podaję skumulowany wzrost procentowy minimalnej emerytury: 91% bez trzynastki i czternastki i 118%, uwzględniając trzynastkę i czternastkę. To są kwoty netto. Chyba pani nie twierdzi, że skumulowana inflacja za ostatnie 8 lat to jest 118%, chyba że stosujemy tu jakąś równoległą matematykę. Ale też przeciętna emerytura…</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, w komisji będzie pani mówiła do woli, a tu obowiązuje regulamin.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, panie ministrze. Proszę też nie odnosić się do słów posłów, tylko odpowiadać na pytania, będzie prościej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PiotrPatkowski">Jasne, natomiast czułem się zobowiązany to sprostować, bo padały nieprawdziwe informacje.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PiotrPatkowski">Ważne było też pytanie dotyczące banku spółdzielczego. Pamiętajmy, że procedura resolution, którą podejmuje też Bankowy Fundusz Gwarancyjny, ma na celu nie tylko uchronienie stabilności systemu finansowego, ale też ochronę deponentów i depozytów, które są zamieszczone w danej instytucji. Z czego to wynika? Pamiętajmy, że upadłość czy to komercyjnego banku spółdzielczego, czy SKOK-u zawsze jest najgorszym możliwym rozwiązaniem. Procedura resolution ma na celu nie tylko ochronę depozytów, które znajdują się w danym podmiocie, do wartości sumy gwarantowanej przez BFG, ale także ochronę tych depozytów, których wartość przekracza wartość gwarancji BFG. Dlatego podejmujemy działania w tym zakresie. Natomiast pamiętajmy o tym, że BFG wchodzi tylko w momencie, w którym już nie ma możliwości uratowania danego podmiotu, jedynym wyjściem dla niego jest upadłość. W związku z tym BFG chroni te podmioty przed upadłością, czego przykładem są działania nie tylko banków spółdzielczych, ale także Getinu czy Idea Banku.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Tyle pan nakłamał, że oj.)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#PiotrPatkowski">Natomiast istotną rzeczą jest to, żeby te działania — tak jak to było w przypadku Idei i Getinu — rzeczywiście chroniły także te depozyty, których nie obejmuje gwarancja BFG, takie jak np. depozyty NGOs, samorządu terytorialnego czy zakładów budżetowych. To jest również w tym zakresie podniesione.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nakłamał pan.)</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#PiotrPatkowski">Była prośba, żeby na pytanie pana posła Suchonia odpowiedzieć na piśmie. Oczywiście tej prośbie uczynimy zadość. Na pozostałe pytania, w przypadku których była prośba o odpowiedź na piśmie, również będziemy odpowiadać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie odpowiedział pan na pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#ElżbietaWitek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3191 i 3324).</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Krzysztofa Lipca o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#KrzysztofLipiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka pragnę zarekomendować Wysokiemu Sejmowi uchwalenie ustawy nowelizującej Kodeks spółek handlowych.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#KrzysztofLipiec">Pokrótce przypomnę, czego ta ustawa dotyczy. Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych związana jest z implementacją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady. Dotyczy ona transgranicznych spółek: ich tworzenia, znoszenia, likwidowania. Prawo europejskie wymaga tego, aby ta dyrektywa została wdrożona do polskiego porządku prawnego. Dlatego też — tak jak powiedziałem na początku — Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka w toku swoich prac przygotowała projekt ustawy z druku nr 3324 i dlatego też wnoszę, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony do tego druku projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#ElżbietaWitek">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#ElżbietaWitek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Marek Ast, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MarekAst">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3191 i 3324.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#MarekAst">Tak jak poseł sprawozdawca już powiedział, przedłożenie rządowe stanowi kolejny etap implementacji tzw. pakietu prawa spółek. Na tę adaptację do prawa polskiego składają się następujące dyrektywy: dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2121 z 27 listopada 2019 r., która zmienia dyrektywę Unii Europejskiej 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek, oraz druga dyrektywa — 2019/1151, która zmienia wcześniej obowiązującą dyrektywę w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Oczywiście chodzi o pogłębienie integracji w ramach jednolitego rynku unijnego. Regulacje, które zostały zaproponowane przez rząd, nie budzą kontrowersji, co zresztą w trakcie posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka było widoczne. Tak że to procedowanie przebiegało sprawnie, mimo że to szeroka regulacja.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#MarekAst">W imieniu klubu parlamentarnego będę proponował kilka poprawek, ale poprawki mają charakter doprecyzowujący oraz głównie redakcyjny, też legislacyjny. Myślę, że te poprawki nie powinny stanowić jakiegoś problemu na dalszym etapie procesu legislacyjnego. Przekazuję pani marszałek te poprawki. Jednocześnie oczywiście Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość w dalszym ciągu będzie popierał ten projekt, wnosząc do Wysokiej Izby o jego uchwalenie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Grzegorza Rusieckiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Może na początku wyrażę tylko ogromny zaszczyt, że dzisiaj obrady prowadzi pani marszałek, co jest rzadko spotykane. Tak że bardzo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#ElżbietaWitek">Ale zdarza się czasami, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#GrzegorzRusiecki">Zdarza się, zdarza się. Bardzo nam miło, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#GrzegorzRusiecki">Wysoka Izbo! Mam przyjemność zaprezentować stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3191, i sprawozdania komisji, druk nr 3324.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#GrzegorzRusiecki">Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wdraża dwie unijne dyrektywy. Zmiany te w sposób znaczący poszerzają możliwość w zakresie dokonywania transgranicznych oraz krajowych reorganizacji spółek handlowych. Głównym celem nowelizacji jest implementacja do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady. Pierwsza jest w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek, a druga — w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#GrzegorzRusiecki">Nowelizacja ta ułatwi spółkom prowadzenie działalności na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej i dostosowanie polskich przepisów w tym obszarze do przepisów unijnych. Zawiera ona m.in. przepisy ochronne dotyczące podmiotów, których interesy mogą zostać naruszone w wyniku transgranicznego przekształcania, podziału lub połączenia spółek, oraz rozwiązania, które mają przeciwdziałać wykorzystywaniu transgranicznego przekształcania tych spółek. Przewiduje ona także nowe rodzaje reorganizacji spółek, tj. uproszczone połączenie oraz podział przez wyodrębnienie, które umożliwią istotnie ułatwienia proceduralne i pozwolą na większą elastyczność prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiany te mają skutkować zwiększeniem poziomu konkurencyjności polskiego rynku na tle innych państw Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#GrzegorzRusiecki">Sam projekt ustawy nie budzi wątpliwości. Jest on związany z implementacją przepisów unijnych, tak jak wspomniałem. Natomiast zawarte w art. 14 i art. 15 kwoty, które są przewidywane przy wdrożeniu tych rozwiązań, już budzą pewne wątpliwości. Na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości dość wyczerpująco przedstawili informacje dotyczące kwot określonych w art. 14, natomiast dość nieczytelnie, w mglisty sposób przedstawili wyższe kwoty zawarte w art. 15. W związku z tym w imieniu klubu parlamentarnego składam poprawkę, aby art. 14, w ramach kwot, które przewidywane są do implementacji tych przepisów, zrównał te kwoty z tymi, które są określone w art. 14. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Katarzynę Ueberhan, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Lewicy w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, zawartego w druku nr 3191, wraz ze sprawozdaniem komisji, zawartym w druku nr 3324.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#KatarzynaUeberhan">Niniejszy projekt ustawy to długo wyczekiwana implementacja, to próba regulacji kolejnego etapu implementacji, tzw. pakietu prawa spółek, na który składają się regulacje z zakresu unijnego prawa spółek, tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1151 z dnia 20 czerwca 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#KatarzynaUeberhan">Implementowana unijna dyrektywa stanowi milowy krok w kierunku pogłębiania integracji w ramach jednolitego rynku unijnego. Jest odpowiedzią na dotychczasowe niedostateczne regulacje prawne. Przypomnijmy jednak, że termin implementacji dyrektywy 2019/2121, na mocy której w porządkach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej mają zostać uregulowane transgraniczne podziały i transgraniczne przekształcenia oraz ma być zmodyfikowana procedura transgranicznych połączeń, upłynął już 31 stycznia 2023 r. Niestety nie we wszystkich krajach członkowskich, należy do nich też Polska, udało się wdrożyć te odpowiednie przepisy w wyznaczonym terminie. W Polsce efektem prac Ministerstwa Sprawiedliwości nad opracowaniem projektu odpowiedniej ustawy był pierwszy projekt zmieniający Kodeks spółek handlowych, który został opublikowany w sierpniu 2022 r. Po kilku miesiącach oczekiwań opublikowano też informację o dalszych krokach i ostatecznym projekcie, który wpłynął do Sejmu w dniu 4 maja 2023 r., a 26 maja trafił do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu, a następnie został skierowany do prac w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#KatarzynaUeberhan">Projekt zmian w Kodeksie spółek handlowych dotyczy nie tylko szczegółowego uregulowania nowych procedur transgranicznych, przekształcania i podziału oraz dostosowania przepisów o transgranicznych połączeniach spółek. Zakłada on także wprowadzenie nowego typu podziału krajowego, podziału przez wyodrębnienie, i nowej możliwości uproszczenia i łączenia spółek oraz zwiększenie zdolności reorganizacyjnej spółki komandytowo-akcyjnej. Co istotne, z perspektywy podatkowej wprowadzony zostanie obowiązek zarządu polskiej spółki dotyczący złożenia wraz z wnioskiem do sądu rejestrowego wniosku do organu podatkowego o wydanie opinii, której przedmiotem ma być przede wszystkim ocena, czy nie istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonanie reorganizacji transgranicznej może mieć na celu unikanie opodatkowania w rozumieniu Ordynacji podatkowej oraz odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści lub prowadzić do nadużycia prawa w rozumieniu ustawy o VAT.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#KatarzynaUeberhan">W toku prac komisji zgłoszono poprawki, w tym zmianie uległ termin wejścia w życie przepisów. Został on przesunięty z planowanego 1 sierpnia br. na 15 września br. Na te zmiany rynek oczekuje z niecierpliwością, co wiemy z doniesień medialnych, jeżeli chodzi o nowe możliwości transgranicznych reorganizacji. Choć warto zauważyć, że nie wszystkie tego typu reorganizacje muszą czekać na przyjęcie niniejszego projektu, bo już teraz na podstawie unijnej zasady swobody przedsiębiorczości można skutecznie przeprowadzić projekt transgranicznego przekształcenia spółki polegającego na przeniesieniu siedziby spółki do lub z Polski czy do lub z innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej wraz ze zmianą formy prawnej, tj. redomicyliacji.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#KatarzynaUeberhan">Ponieważ implementowana unijna dyrektywa stanowi milowy krok w kierunku pogłębienia integracji i jest oczekiwaną zmianą, klub Lewicy popiera niniejsze przedłożenie. Po pracach w komisji nasza rekomendacja nie uległa zmianie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Krzysztofa Paszyka, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#KrzysztofPaszyk">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe mam przyjemność przedstawić nasze stanowisko w sprawie sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Zarówno sam projekt, jak i sprawozdanie komisji odpowiednio opatrzone są drukami sejmowymi nr 3191 i 3324.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#KrzysztofPaszyk">Nowelizacja wśród zmian przewiduje m.in. wprowadzenie do polskiego systemu prawnego uregulowań, które umożliwią spółkom uczestniczenie w dwóch nowych transgranicznych procesach: podziale i przekształceniu transgranicznym. Na mocy aktualnie obowiązujących przepisów możliwe jest przeprowadzenie jedynie połączenia transgranicznego. Projektowane zmiany znacznie ułatwią ekspansję spółek poza rynek krajowy. Zdaniem naszego klubu liczba podmiotów gospodarczych w naszym kraju pracujących właśnie na tam transgranicznym rynku jest dzisiaj bardzo znacząca. Liczba tych podmiotów jeszcze wzrasta, więc te przepisy to taki ostatni dzwonek, jeżeli chodzi o ten obrót gospodarczy, zwłaszcza w przypadku naszych rodzimych przedsiębiorców, bo przecież przede wszystkim ich interesem powinniśmy się na tej sali kierować, co niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#KrzysztofPaszyk">Projekt przewiduje, że podział transgraniczny będzie mógł zostać dokonany przez przeniesienie majątku spółki dzielonej na nowo związaną spółkę lub spółki. Podział transgraniczny będzie wymagał uzyskania zaświadczenia zgodności podziału transgranicznego z prawem krajowym. Co istotne, do dnia otrzymania takiego zaświadczenia podział transgraniczny będzie podlegać prawu państwa siedziby spółki dzielonej, a po tym dniu podlegać będzie w odniesieniu do każdej z nowo zawiązanych spółek prawu państwa jej siedziby. Dyrektywa nałożyła obowiązek wdrożenia tego typu procedury na wszystkich członków Unii Europejskiej. Według nowelizacji zostanie wprowadzony także nowy typ połączenia, połączenie przez wyodrębnienie, o czym będzie mowa poniżej.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#KrzysztofPaszyk">Projektowane zmiany przewidują również możliwość przekształcenia spółki kapitałowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę zagraniczną podlegającą prawu państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa strony umowy i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie Unii Europejskiej lub państwa strony umowy, z jednoczesnym przeniesieniem co najmniej siedziby statutowej do tego państwa. Warto wyraźnie podkreślić, że według projektowanych zmian przekształcenie transgraniczne nie będzie wiązało się wymogiem przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#KrzysztofPaszyk">Projekt przewiduje, że do przepisów k.s.h. zostaną wprowadzone również inne zmiany dotyczące reorganizacji spółek, w tym przede wszystkim dwa nowe procesy reorganizacyjne, tj. łączenie się spółek o charakterze uproszczonym oraz nowy typ podziału spółek, czyli podział przez wyodrębnienie, o czym wcześniej mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#KrzysztofPaszyk">Jak zaznaczono powyżej, do regulacji krajowych planowane jest wprowadzenie nowego typu łączenia spółek o charakterze uproszczonym. Dyrektywa obliguje państwa członkowskie do wprowadzenia nowego typu łączenia transgranicznego, polegającego na tym, że jedna spółka lub więcej spółek w chwili rozwiązania bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na inną istniejącą spółkę, spółkę przejmującą, bez konieczności emisji nowych akcji lub ustanawiania nowych udziałów przez spółkę przejmującą, pod warunkiem że jedna osoba posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek lub wspólnicy łączących się spółek posiadają ich papiery wartościowe oraz udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączonych spółkach.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#KrzysztofPaszyk">Jedną z największych zmian, która ma zostać wprowadzona do k.s.h., jest również dodanie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji podziału spółek, tj. podziału przez wyodrębnienie. Ten typ podziału będzie miał zastosowanie do operacji zarówno transgranicznych, jak i krajowych.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#KrzysztofPaszyk">Wysoka Izbo! Projektowane zmiany znacznie ułatwią ekspansję polskich spółek poza rynek krajowy, co należy przyjąć z aprobatą, a jako klub, który wspiera i stara się na etapie każdej inicjatywy legislacyjnej, która ma służyć polskim, rodzimym przedsiębiorcom, te warunki poprawiać, liczymy na to, że sprawnie uda się ten projekt uchwalić. Jesteśmy, tak jak to prezentowaliśmy przy okazji pierwszego czytania, za jak najsprawniejszym przeprowadzeniem procesu legislacyjnego dotyczącego tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przeczytam komunikat.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Komisja przedłożyła opinię w sprawie wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka, druk nr 3465.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Marszałek Sejmu proponuje, aby Sejm w dyskusji nad tym punktem wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę…</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Pani marszałek, proszę o 4 minuty dla kół w przypadku Błaszczaka.)</u>
          <u xml:id="u-254.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-254.10" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Bardzo dziękuję, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-254.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-254.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę, pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw po przedstawieniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedstawiony przez rząd projekt ustawy dotyczy implementacji europejskich przepisów dotyczących prawa spółek. Jest to kolejny etap wdrażania tzw. pakietu prawa spółek. W wymiarze europejskim rozwiązania te stanowią milowy krok w kierunku pogłębiania integracji w ramach jednolitego rynku unijnego. Dzięki tym rozwiązaniom, które zostały zaprojektowane przez instytucje europejskie, polskie firmy zyskają lepsze możliwości ekspansji na wszystkich rynkach Europy. To są bardzo potrzebne przepisy.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#MirosławSuchoń">Problem w tym, że polska gospodarka jest w bardzo złym stanie. Jeżeli popatrzymy na kwestie dotyczące sytuacji polskich firm, to musimy zobaczyć, że w zeszłym roku ponad 100 tys. firm więcej niż w roku ubiegłym zawiesiło działalność, było 30% więcej upadłości. To oznacza, że zanim polskie firmy zaczną myśleć o ekspansji zagranicznej, tak naprawdę trzeba im umożliwić działalność w Polsce. A przypomnę, że każda firma gwarantuje miejsca pracy, każda firma to są wynagrodzenia, każda firma to są inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#MirosławSuchoń">Jeżeli bardzo dogłębnie przeanalizujemy obraz polskiej gospodarki, który rysuje się dzisiaj, to okaże się, że nie jest to obraz optymistyczny. Pomimo propagandy rządu jest bardzo ciężka sytuacja, bardzo niski poziom inwestycji, bardzo mała chęć zakładania działalności gospodarczej, co powoduje, że jeżeli popatrzymy w przyszłość, to okaże się, że ta przyszłość rysuje się w bardzo, bardzo czarnych barwach.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście ten projekt ustawy należy poprzeć i Polska 2050 udzieli poparcia temu projektowi, chyba że coś się zmieni na etapie trzeciego czytania i zostaną złożone poprawki, które wykraczają poza zakres tego przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#MirosławSuchoń">Natomiast my proponujemy bardzo konkretne rozwiązania dla polskich firm. O tym mówili Szymon Hołownia i Władysław Kosinak-Kamysz w ostatnią sobotę. Po pierwsze, stabilność. Żadnych zmian podatkowych, które uderzałyby w polskie firmy. Gwarancja stabilności podatkowej. To jest ważne dla Polaków. Będziemy stali na straży tego, aby politycy nie podnosili podatków. Chcemy, aby składkę zdrowotną, która niszczy polskie firmy, w formie podatku zamieniono na składkę zdrowotną, która będzie wiadoma i oczywista do obliczenia, taką składkę zdrowotną, która była przed zmianami, które zostały wprowadzone w Polskim Ładzie. Płatność podatków VAT i CIT tylko od zapłaconych faktur. To wszystko to jest to, co spowoduje płynność polskich firm i umożliwi im ekspansję zagraniczną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam serdecznie powitać goszczące dzisiaj w Sejmie panie ze stowarzyszenia Kobiety w Centrum, z oddziału warmińsko-mazurskiego.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo serdecznie wszystkie panie witamy.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A teraz przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polscy przedsiębiorcy borykają się z różnymi problemami, jeśli chodzi o prowadzenie działalności gospodarczej. Z jednej strony jest to składka zdrowotna, która de facto jest nowym podatkiem w wysokości 9%, z drugiej strony wysokie raty kredytów i trudności w ich uzyskaniu, a zatem trudności w utrzymaniu płynności finansowej. Kolejny element to inflacja, ale także drożyzna. Wszyscy, którzy dzisiaj kupują prąd czy gaz, płacą za to znacznie, znacznie więcej, zatem rentowność i opłacalność wielu polskich firm znacznie się obniżyła. Niestety niepokojący jest fakt, że w porównaniu z poprzednimi latami coraz mniej osób jest zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej. Zatem każde ułatwienie i każde wsparcie polskich przedsiębiorców zasługuje na uwagę. Sądzę, że współpraca międzynarodowa i firmy transgraniczne mogą w tym procesie odegrać ważną rolę zwłaszcza we wschodniej Polsce, ale nie tylko. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przepisy mające m.in. wspomóc ekspansję polskich firm za granicą na pewno ucieszą przedsiębiorców, którzy od dawna czekali na takie rozwiązania prawne. Należy zwrócić uwagę na fakt, że aby nasze rodzime przedsiębiorstwa mogły prowadzić ekspansję na innych rynkach, muszą dalej istnieć, a niestety rząd poprzez wiele wprowadzanych zmian prawnych i podatkowych robi wiele, aby rozwój firm spowalniał, nie mówiąc o ogromnej liczbie tych podmiotów, które przez waszą niekorzystną politykę nie będą miały już okazji skorzystać z tej ustawy, bo zwyczajnie przestaną istnieć. Dane pokazują, że kilkadziesiąt procent firm ogranicza wydatki na rozwój, wiele z nich ogranicza zatrudnienie lub zmuszonych jest do zwolnień pracowników. Jeśli tak dalej będzie rozwijać się sytuacja, to nie będzie miał kto prowadzić tych firm na innych rynkach. Jak rząd zamierza rozwiązać ten problem?</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#ZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jedna ze zmian zakłada, że zarząd spółki, składając wniosek do sądu rejestrowego, np. o zgodę na odstąpienie od wymogu sprawozdania czy od wymogu badania planu podziału transgranicznego przez biegłego, załącza zgody wspólników. To rozwiązanie wydaje się słuszne, natomiast mam pytanie, tak z ostrożności: Czy nie byłoby dobrze sprecyzować, które dane osobowe będą gromadzone i przetwarzane? Czy nie należałoby tego na wszelki wypadek doregulować dla bezpieczeństwa danych osobowych? Bo tu jest zapis natury bardzo ogólnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wsparcie przedsiębiorców każdego rodzaju, w każdej płaszczyźnie zasługuje na uznanie i poparcie, zwłaszcza gdy mówimy o działalności gospodarczej o charakterze transgranicznym. To niezwykle istotne, aby polskie firmy rozwijały się również na rynkach zagranicznych, to jest szczególnie ważne w miejscowościach przygranicznych. Mam pytanie, panie ministrze: Czy ministerstwo dysponuje danymi, ilu podmiotów może dotyczyć projekt ustawy, nad którym w tej chwili procedujemy, związany z przekształceniami spółek prawa handlowego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciałem zapytać o kwestie związane z płynnością finansową. Bo rzeczywiście, aby korzystać z tych przepisów, które są w zaproponowanym projekcie, firmy muszą być w dobrej kondycji, dzięki temu mogą poszerzać swoją działalność. Ostatnie działania — m.in. wprowadzenie tzw. Polskiego Ładu, który jest absolutnym bezładem, dezorganizuje działalność polskich firm — spowodowały, że zwłaszcza te mniejsze firmy cierpią na brak płynności finansowej. Jest to związane z wyższymi podatkami, z większymi obciążeniami natury biurokratycznej. W związku z tym mam pytanie: Czy państwo planują w ogóle jakiekolwiek działania, które ulżyłyby polskim firmom? Bo duże korporacje międzynarodowe sobie radzą, spółki Skarbu Państwa sobie radzą, ale jak wynika ze statystyk, polskich firm, małych, średnich, rodzinnych ubywa na skutek działań rządu PiS. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Marcina Warchoła o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MarcinWarchoł">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MarcinWarchoł">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zmiany proponowane w tym projekcie pozwalają na przeniesienie działalności gospodarczej do innego państwa bez konieczności likwidacji, z zachowaniem wszystkich ulg, pozwoleń, z zachowaniem praw i obowiązków. W obecnym stanie prawnym, jeżeli polski przedsiębiorca chce rozpocząć działalność w innym kraju Unii Europejskiej, musi albo zlikwidować swoją działalność w Polsce i otworzyć na prawie obcym spółkę, albo musi być ograniczony do otwarcia jedynie oddziału tej spółki. Natomiast te zmiany, które dotykać będą ponad 0,5 mln przedsiębiorców, sprawią, że polscy przedsiębiorcy będą łatwiej mogli dokonywać ekspansji na rynki zagraniczne. To, że chcą to czynić, pokazują dane statystyczne.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#MarcinWarchoł">Drodzy Państwo! Przedsiębiorcy polscy w 75% przypadków występują w procesach transgranicznego łączenia spółek w roli podmiotów przejmujących, czyli chcemy się rozwijać, chcemy dokonywać ekspansji na rynki zagraniczne. Ten projekt to ułatwia. To jest projekt, który pozwoli na działalność gospodarczą w innym kraju Unii Europejskiej. To jest projekt, który pozwoli na to, że polscy przedsiębiorcy będą się rozwijać jeszcze dynamiczniej niż obecnie. Wzrośnie poziom konkurencyjności polskiej gospodarki, wzrośnie elastyczność działania polskich przedsiębiorców. Większy rozwój i jednocześnie ochrona praw interesów i kontrahentów spółek — to są niewątpliwe zalety tego projektu. Bardzo dziękuję za wszystkie tutaj skierowane głosy pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#MarcinWarchoł">Odnosząc się do obaw dotyczących naruszenia danych osobowych, chcę powiedzieć, że nie ma takich obaw. Bezpośrednio prawo w zakresie RODO dotyczy również tych tutaj rozwiązań. Tak że bardzo proszę o pozytywne przyjęcie tego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3232, 3232-A i 3358).</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panią poseł Barbarę Bartuś o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Sprawozdanie to jest zawarte w druku nr 3358.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#BarbaraBartuś">Projekt, o którym mówimy i który zawiera się w sprawozdaniu, dotyczy potrzeby dostosowania przepisów Kodeksu karnego dotyczących przestępstwa szpiegostwa do stale zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, postępu technologicznego, jak i ciągłych modyfikacji sposobu działania potencjalnych sprawców czynów zabronionych. Pierwsze czytanie projektu ustawy z druku nr 2332 wraz autopoprawką odbyło się na 77. posiedzeniu Sejmu w dniu 13 czerwca, po czym marszałek Sejmu skierowała ten projekt do rozpatrzenia właśnie do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Komisja zebrała się w dniu 14 czerwca i rozpatrzyła przedstawiony projekt. W posiedzeniu tej komisji poza członkami komisji, poza posłami, poza pracownikami Kancelarii Sejmu wzięli udział pan Stanisław Żaryn, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, przedstawiciele wydziału Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego KPRM-u, główny specjalista w Departamencie Bezpieczeństwa Narodowego, przedstawiciel Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, też dyrektor z Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, czyli i dyrektor, i przedstawiciel, przedstawiciele Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, jak również przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, naczelnik Wydziału Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych Departamentu Strategii i Planowania Obronnego Ministerstwa Obrony Narodowej. Przedstawiam te osoby, które były na posiedzeniu komisji, bo podczas posiedzenia komisji wzbudzało to wielkie zainteresowanie. Pan przewodniczący kilkakrotnie musiał wskazywać te osoby, te osoby były wywoływane do odpowiedzi i sprawdzane, na ile ten projekt znają, bo ten projekt był projektem poselskim.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#BarbaraBartuś">Ten projekt ustawy zawiera 12 artykułów. Będziemy nowelizować nie tylko, tak jak wskazuje nazwa, ustawę — Kodeks karny, ale także ustawę z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, także ustawę z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin. Także będziemy nowelizować tym projektem ustawę z dnia 6 lipca 2001 r. o przetwarzaniu informacji kryminalnych, ustawę z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, jeszcze ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym i ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego. Art. 8 to ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych. Będziemy też zmieniać w art. 9 ustawę z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, ustawę o zmianie ustawy — Kodeks karny z dnia 7 lipca 2022 r. Vacatio legis dla tej ustawy, którą planujemy uchwalić, ustalono na 14 dni od dnia ogłoszenia, za wyjątkiem art. 1 pkt 2, art. 5 pkt 2 i 4 oraz art. 7 pkt 2 i 4, które mają datę wejścia w życia określoną na dzień 1 października obecnego, tj. 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#BarbaraBartuś">Komisja po rozpatrzeniu tego projektu z autopoprawką i przyjęciu poprawek wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić ten projekt ustawy, który jest załączony właśnie w druku nr 3358. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Waldemara Andzela o przedstawienie stanowiska Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Rusiecki: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Zwiefka: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Zwiefka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#TadeuszZwiefka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Niewiele brakowało, a mógłbym wypowiedzieć się na temat tego procesu legislacyjnego dotyczącego ustawy, krótko mówiąc, szpiegowskiej bardzo pozytywnie. Zabrakło jednego elementu, o którym za chwilę będę mówił.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#TadeuszZwiefka">Szanowni Państwo! Jest rzeczą oczywistą, że w czasie, kiedy za naszą wschodnią granicą toczy się wojna, kiedy rozwój technologiczny staje się coraz bardziej skomplikowany i przynosi coraz więcej możliwości przeprowadzenia działań szpiegowskich, działań terrorystycznych, działań skierowanych przeciwko bezpieczeństwu państwa, reakcja legislacyjna powinna być bieżąca. Mimo iż generalnie jestem przeciwko częstemu nowelizowaniu przepisów kodeksowych, o czym państwo doskonale wiedzą, bo niejednokrotnie o tym mówiłem, w tym szczególnym przypadku, dotyczącym przestępstwa szpiegostwa, uważam, że te reakcje powinny być adekwatne do sytuacji, jaka ma miejsce w naszym otoczeniu.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#TadeuszZwiefka">Mimo iż zwykle jesteśmy przeciwni zwiększaniu kar za popełnione czyny zabronione, ponieważ samo zwiększanie kary niekoniecznie prowadzi do skuteczności odstraszania od popełniania przestępstw, czyli nie jest to warunek wyłączny dobrej prewencji, to w tym przypadku, porównując to zresztą do kar, które są zasądzane w innych krajach, zwiększenie kar za popełnienie przestępstwa szpiegostwa przeciwko naszemu krajowi czy za podejmowanie działań terrorystycznych przeciwko bezpieczeństwu naszego kraju uważam za uzasadnione, zarówno w dolnym, jak i w górnym wymiarze. To odnośnie do samych zmian w Kodeksie karnym.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#TadeuszZwiefka">Natomiast to, co również przyjmuję z zadowoleniem, to ustanowienie przepisów dotyczących funkcjonowania Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, szczególnie jej szefa. Dziękuję za szeroką dyskusję, która odbyła się podczas posiedzenia naszej komisji po pierwszym czytaniu, i za wysłuchanie wszelkich uwag, które zgłaszaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#TadeuszZwiefka">Oczywiście pozostają pewnie jeszcze wątpliwości — one nigdy do końca nie będą rozwiane — jeśli chodzi o działania szefa ABW w związku z danymi pozyskanymi przy ingerowaniu w działanie systemów teleinformatycznych oraz o ewentualnym przechowywaniu czy niszczeniu tych danych, ale myślę, że kwestia nadzoru cywilnego będzie na bieżąco te sprawy rozwiązywała.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#TadeuszZwiefka">Zwracałem także uwagę na fakt, że przy przechodzeniu pracowników poszczególnych agencji, o czym pani poseł Bartuś była uprzejma wspomnieć, zachowanie stopnia posiadanego nie zawsze musi być automatyczne. Czasami różnica w charakterze poszczególnych służb jest na tyle duża, że należy także weryfikować kwestie przydatności natychmiastowej i umiejętności, które są niezbędne do tego, aby móc taki czy inny stopień w danej służbie posiadać.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#TadeuszZwiefka">Powiedziałem, że ten projekt ustawy ma minus, a właściwie nawet dwa. Pierwszy polega na tym, że jest to niezwykle specjalistyczna ustawa, dotycząca niezwykle istotnych kwestii i prosiliśmy z naciskiem, aby przedstawić nadzwyczajnej komisji opinię Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Zostaliśmy zapewnieni, że wielokrotnie to było dyskutowane, że oczywiście taka opinia będzie, ale ta opinia do dzisiaj do nas nie dotarła. Żałuję więc, że nie ma przedstawiciela posłów wnioskodawców, aby mógł nam odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Będzie. Będzie za moment.)</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#TadeuszZwiefka">Ale teraz go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#TadeuszZwiefka">I druga negatywna kwestia związana z tą konkretną legislacją, zresztą z następną też.</u>
          <u xml:id="u-271.10" who="#TadeuszZwiefka">Drodzy Państwo! Wielokrotnie mówiliśmy z tej trybuny, ale także na posiedzeniach naszej komisji o zasadach techniki legislacyjnej. Ja rozumiem, że wygodniej jest powrzucać sobie różne koncepcje, różne pomysły, od prawej do lewej do jednej nowelizacji. Ale to nie jest okej, kiedy jedną nowelizacją obejmujemy dziewięć ustaw.</u>
          <u xml:id="u-271.11" who="#TadeuszZwiefka">Tutaj przymrużyłbym oko, ponieważ siedem z nich rzeczywiście dotyczy kwestii związanych ze zmianą przepisów dotyczących przestępstwa szpiegostwa czy działań terrorystycznych. Ale jedna zmiana jest zupełnie z tym niezwiązana, a mianowicie zmiana w ustawie o CBA, gdzie mówimy o dodatku stołecznym. Tak że tak to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-271.12" who="#TadeuszZwiefka">Drodzy Państwo! Klub Koalicji Obywatelskiej nie będzie przeciwny zaproponowanym zmianom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Śmiszek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#KrzysztofŚmiszek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Lewicy mam zaszczyt zaprezentować nasze stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#KrzysztofŚmiszek">Po pierwsze, niewątpliwie sytuacja geopolityczna, wojna Rosji przeciwko Ukrainie i potencjalnie zwiększona infiltracja obcych wywiadów na terenie Polski wymagają przyjrzenia się tym przepisom, które co do zasady mają chronić nasze społeczeństwo, nasz kraj przed tymi działaniami. Nie ma co zamykać oczu, zagrożenie istnieje. Toczy się wojna, także cybernetyczna, także wojna na wywiady, i trzeba w sposób rzetelny, profesjonalny przyjrzeć się tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#KrzysztofŚmiszek">Jako Lewica z ulgą przyjęliśmy wycofanie się z pomysłu karalności szpiegostwa nieumyślnego, bo takiego kuriozum demokratyczny świat nie widział. Słusznie, że wycofano się z tego bezsensownego pomysłu. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#KrzysztofŚmiszek">Po drugie, niestety nie zmieniono znacząco w czasie prac legislacyjnych projektowanego przepisu, który naszym zdaniem budzi pewną wątpliwość.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#KrzysztofŚmiszek">Chodzi o to, że te zmienione przepisy polskiego Kodeksu karnego będą znajdowały zastosowanie w razie popełnienia przestępstwa przy użyciu systemów teleinformatycznych z zagranicy. To powoduje, że ściganie takich przestępstw będzie miało miejsce niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu zabronionego. Czyli legalne działania zagranicą będą ścigane w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#KrzysztofŚmiszek">Po trzecie, projekt dotyczący art. 115 Kodeksu karnego — wprowadzenie definicji agresji. Oczywiście jest to pewnego rodzaju szerokie pojęcie. Nie jest jasny cel wprowadzenia tego typu definicji, nawet samej takiej nazwy czy instytucji agresji. Nie wiadomo, co za tę agresję można uznawać.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#KrzysztofŚmiszek">Istotną kwestią jest również kryminalizowanie brania udziału w działalności obcego wywiadu. W obecnym brzmieniu to: działanie na rzecz obcego wywiadu. To jest pewnego rodzaju novum, bo dotychczasowa doktryna, a także praktyka orzecznicza oparte były na elemencie aktywnej współpracy z obcym wywiadem rozumianej jako przynależność do struktury obcego wywiadu. Naszym zdaniem jest to za mało uzasadnione, zbyt lakonicznie uzasadnione i, jak podnoszą niektóre organizacje chroniące prawa człowieka, może doprowadzić do obniżenia standardu ochrony przed tego typu działaniami.</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#KrzysztofŚmiszek">Kolejna kwestia to karalność dezinformacji. Trzeba się zastanowić, czy przypadkiem nie wylejemy dziecka z kąpielą, czy nie jest to uderzenie w wolność słowa, w wolność przepływu informacji i czy nie wywoła to pewnego rodzaju efektu mrożącego, jeśli chodzi o tę podstawową wartość, wolność obywatelską, jaką jest wolność słowa.</u>
          <u xml:id="u-273.8" who="#KrzysztofŚmiszek">Zagrożenie karą — kara dożywotniego pozbawienia wolności za popełnienie wybranych typów przestępstw szpiegostwa. Naszym zdaniem posługiwanie się karą dożywotniego pozbawienia wolności czy wprowadzanie jej do systemu karnego jest zastrzeżone dla bardzo szczególnych sytuacji zagrożenia życia społecznego. My, Lewica, zawsze stoimy na stanowisku, że to nieuchronność kary, efektywność w ściganiu przestępstw, także tych poważnych, ciężkich przestępstw, do jakich należy przestępstwo szpiegostwa, jest ważniejsza niż taka automatyczna wiara, że jak podniesiemy wymiar kary czy zagrożenie karą, to nagle te przestępstwa nie będą miały miejsca.</u>
          <u xml:id="u-273.9" who="#KrzysztofŚmiszek">Uważamy także, że modyfikacja art. 26 ustawy o działaniach antyterrorystycznych może nieść ze sobą zagrożenie automatycznym stosowaniem aresztu tymczasowego w przypadku przestępstwa szpiegostwa. Nadal istnieje ryzyko zbyt ekstensywnego prowadzenia kontroli operacyjnej, szczególnie w odniesieniu do kwestii dezinformacji. Przepisy naszym zdaniem nie gwarantują ochrony przed nadmierną inwigilacją, a niestety ostatnie lata, przede wszystkim afera Pegasusa, wykazały, że takie ryzyko istnieje.</u>
          <u xml:id="u-273.10" who="#KrzysztofŚmiszek">Podsumowując — Lewica uważa, że ten projekt jest potrzebny i ta dyskusja jest potrzebna. Mamy sytuację nadzwyczajną, ekstraordynaryjną i jesteśmy gotowi do rozmowy, ciągłej rozmowy, profesjonalnej, rzetelnej rozmowy na temat tego wyzwania. Niemniej jednak uważamy, że w pewnych momentach ten projekt ustawy jest chaotyczny, w niektórych momentach trochę populistyczny, głównie w odniesieniu do kar, i niesie pewne zagrożenia dla podstawowych praw i wolności obywatelskich. Będziemy jeszcze się zastanawiać, jakie zająć stanowisko wobec tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Marek Biernacki, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MarekBiernacki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawiam stanowisko wobec sprawozdania komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw; nie wiem, jakie to druki.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#MarekBiernacki">Projekt tej ustawy został skierowany do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Cała sprawa związana z tym projektem jest dosyć złożona, ponieważ o tym, że aktualna definicja szpiegostwa nie spełnia swoich wymogów, nie służy skutecznie działaniu w zakresie ochrony polskich interesów, nie służy państwu polskiemu, już wiadomo od dawna. Wiemy też, że inni, nasi sąsiedzi, nasi partnerzy, Francuzi, inne państwa pracują nad zmianą tych zapisów. Myśmy także zaczęli pracować od 2018 r. w Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Przypominam to, bo to jest ważne. Pracowaliśmy nad tym z ówczesnymi szefami ABW, panem prof. Pogonowskim i panem płk. Lobą, uczestniczyła w tym też prokuratura i sędziowie. Wszyscy wykazywali, że ten projekt ustawy jest potrzebny i ta ustawa musi być zmieniona. Nagle z winy prokuratury… prokurator krajowy wycofał ten projekt, wycofał prace. I w momencie ostrej kampanii wyborczej i zatrzymania kilku sabotażystów i szpiegów rosyjskich nagle jest akcja: ustawa o szpiegostwie. Myślałem, że wrócimy do tamtej starej ustawy, którą przygotowywaliśmy. Nie, stworzono nową ustawę, w której de facto podniesiono tylko sankcje karne — tak naprawdę jest to clou wieczoru. Ale, co ciekawe, pani sprawozdawca bardzo dokładnie, bo się przysłuchiwałem, wymieniała wszystkie instytucje, które w tym uczestniczyły. Tylko że wiecie państwo co? Nie było tam instytucji, która tę ustawę będzie stosować — nie było przedstawicieli sędziów. To jest dziwne, bo tej ustawy nie będą stosować służby, nie będą stosować prokuratorzy. Prokuratorzy będą wnosić.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale nie było jeszcze…)</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#MarekBiernacki">Tę ustawę w zakresie szpiegostwa i tych zapisów będą stosować sędziowie. Więcej: marszałek 28 chyba czerwca wystąpił do krajowej rady… tak, do krajowej… żeby nie pomylić się w tych zapisach… 13 czerwca odbyły się obrady tutaj, na sali poselskiej. 14 czerwca, dzień później, już pracowała Komisja Nadzwyczajna. 16 czerwca wpłynęły do Kancelarii Sejmu uwagi — uwagi, to nie była opinia, ale uwagi — Sądu Najwyższego, a dwudziestego trzeciego — Krajowej Rady Sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#MarekBiernacki">Marszałek wystąpił w dobrym czasie, bo 29 maja, do tych dwóch instytucji o stanowisko. Źle się stało, bardzo się źle stało, że nie obradowano i nie rozpatrywano tych uwag. Dlaczego posiedzenie Sejmu nie mogło się odbyć w tym tygodniu, posiedzenie komisji nie mogło się odbyć w tym tygodniu?</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#MarekBiernacki">Nawet KRS, który różnie funkcjonuje, wskazywał na problemy techniczne, bardzo istotne problemy techniczne, które mogą wynikać z podniesienia sankcji, zwłaszcza dolnej granicy kary, ponieważ to będzie wymagało innego składu sędziowskiego, innych pomieszczeń. Warto byłoby o tym podyskutować. W ogóle uważam, że warto byłoby więcej podyskutować o szpiegostwie, bo jak państwo widzicie, cała sala jest za tym, że trzeba coś zmienić w tej ustawie. Nie należałoby się jej bać. I mimo wszystko nie należałoby się bać okresu wyborczego, bo wierzę w moich przyjaciół, traktuję tak wszystkich kolegów posłów, którzy wznieśliby się ponad swoimi ambicjami, nawet politycznymi, i nie wykorzystywaliby tego do gry politycznej.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#MarekBiernacki">Uwag Sądu Najwyższego do projektu jest szereg. Trudno je nawet wymienić. Wskazuje, że nawet samo uzasadnienie jest — nie chcę mówić, że infantylne — zaskakujące. Nie ma żadnych danych, nie ma liczb, ile jest tych spraw, z czego wynikają problemy z tymi sprawami. Nie ma tu w ogóle tego żadnego opracowania. Więcej: jak się też wyraźnie wskazuje, były łamane podstawowe zasady, które powinny funkcjonować, w których powinny być spełnione wymagania proporcjonalności. Nie ma tego. Zasady swobodnego uznania sędziowskiego poprzez właśnie podniesienie kar. Ten element został naruszony — to jest uwaga Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#MarekBiernacki">Ja mogę mieć na to różne spojrzenie, ale przepraszam, to jest Sąd Najwyższy. To wymaga debaty, wymaga nawet porozmawiania na posiedzeniu komisji. Tego nie było. Oczywiście zakładam, że Senat w oparciu o te materiały będzie mógł nad tym popracować i wtedy będziemy o wiele bardziej mądrzejsi i będziemy mogli coś zrobić z tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-275.8" who="#MarekBiernacki">Oczywiście tak jak większość będziemy popierać ten projekt. Ja tylko mówię: szkoda, szkoda.</u>
          <u xml:id="u-275.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Warto na początku docenić, chociaż pana posła Saka nie widzę wśród obserwujących, pewien proces, to, jaki projekt wchodził do komisji kodyfikacyjnej, a w jakim kształcie on z tej komisji kodyfikacyjnej wyszedł. No bo w zasadzie to są dwa różne teksty, warto o tym wspomnieć w kontekście pewnej gorączki legislacyjnej, która trwa w polskim parlamencie, tak charakterystycznej dla obecnego rządu. Dużo rzeczy zostało poprawione w taki sposób, że staje się możliwe zagłosowanie za tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#MichałGramatyka">Ale trzy elementy w dalszym ciągu budzą moje wątpliwości. Trzy elementy, nie licząc tych, które zostały podniesione przez moich przedmówców. Np. art. 130 § 4 Kodeksu karnego — karalność, jeśli chodzi o dezinformację, w polskim Kodeksie karnym w mojej ocenie, a myślę, że nie tylko w mojej, powinna się odnosić wyłącznie do terytorium Polski i wyłącznie na tym terytorium być ścigana. Rozumiem miętę autorów projektu do tzw. zasady represji wszechświatowej polskiego Kodeksu karnego, ale operacyjnie będzie to bardzo trudne do zrealizowania. Jak i dlaczego przy obecnym brzmieniu tego przepisu polskie organy ścigania mają wykazywać, że dezinformacja miała na celu wywołanie poważnych zakłóceń w ustroju albo w gospodarce Rzeczypospolitej lub innego państwa, lub innej organizacji międzynarodowej? To jest wręcz niewykonalne.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#MichałGramatyka">Art. 130 § 5 tego nowego Kodeksu karnego — ustanawiacie państwo nowy typ kwalifikowany przestępstwa szpiegostwa, ale nie wyjaśniacie, nie definiujecie, w jaki sposób odróżnić dywersję od sabotażu. Prawo karne jest prawem, które musi być dookreślone. Tu musi być bardzo konkretny opis, inaczej bardzo trudno będzie kogoś skazać. Bardzo trudno będzie sądowi te przepisy zastosować. Już pomijając wszystko inne, służby nie mogą przecież działać w oparciu o zasadę: dajcie człowieka, a my znajdziemy na niego paragraf.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#MichałGramatyka">Bardzo groźny i bardzo ważny jest art. 130 tego Kodeksu karnego. On znacząco poszerzy granicę stosowania kontroli operacyjnej. A to dlatego, że ustawa zmienia nie tylko Kodeks karny, ale również dokonuje zmian w działaniu służb specjalnych. Do katalogu działań są wprowadzone nowe typy przestępstw, a to faktycznie poszerzy katalog działań operacyjnych w szczególności po stronie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#MichałGramatyka">Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie podkreślał, że prawo, które pozwala na ingerencję w prywatność, musi być skonkretyzowane, musi być poddane kontroli sądu. Po aferze Pegasusa, po aferze podsłuchowej, która — wszystko na to wskazuje — dotyczyła członków administracji rządowej, która była przez nich inspirowana, naprawdę powinniśmy budować zaufanie do służb specjalnych w naszym kraju. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam przywitać serdecznie gości z miejscowości Sierakowo z gminy Kowalewo Pomorskie, osoby, które przyjechały do Sejmu na zaproszenie pana posła Mariusza Kałużnego. Witamy serdecznie w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić poprawki dotyczącego procedowanego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3358.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WaldemarAndzel">Chodzi o ustawę zwaną antyszpiegowską, ustawę niezwykle potrzebną szczególnie w dzisiejszych czasach, kiedy trwa atak na Ukrainę i kiedy na terytorium naszego kraju działają szpiedzy, którzy są oczywiście ciągle zatrzymywani przez nasze służby, o czym świadczy choćby niedawna informacja.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#WaldemarAndzel">Najważniejsze poprawki dotyczą przestępstwa szpiegostwa, zdefiniowanego w art. 130 § 1 Kodeksu karnego, zwiększające wymiar kary na czas nie krótszy od 5 lat pozbawienia wolności. Zmianie ulega również § 2 cytowanego przepisu, gdzie proponujemy wymiar kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 8 lat albo karę dożywotniego pozbawienia wolności. Rekomendujemy, aby osoby kierujące działalnością obcego wywiadu jak również organizatorzy takiej działalności podlegali karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 10 lat, albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. Taki sam wymiar kary przewidujemy dla funkcjonariuszy publicznych lub osób pełniących dyspozycyjnie terytorialną służbę wojskową w przypadku popełnienia przestępstwa. Proponujemy również zmiany w przepisach ustawy o obronie Ojczyzny poprzez konieczność uzyskania zgody na fotografowanie, filmowanie lub utrwalenie w inny sposób wizerunków obiektów o znaczeniu obronnym, strategicznym dla Rzeczpospolitej Polskiej, jak również karę aresztu i grzywny za dokonywanie tych czynności bez zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#WaldemarAndzel">Większość wnoszonych poprawek przed drugim czytaniem ma charakter legislacyjny, wynika z uwag Biura Legislacyjnego Sejmu. Poprawki merytoryczne dotyczą zgód na działalność obcego wywiadu na terytorium Rzeczypospolitej i są wprowadzone poprzez dodanie art. 8 do ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#WaldemarAndzel">Były jeszcze pytania. Chciałem stwierdzić, że Komisja do Spraw Służb Specjalnych zaopiniowała pozytywnie projekt ustawy. Było to omawiane na posiedzeniu Komisji do Spraw Służb Specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#WaldemarAndzel">Na podstawie art. 45 ust. 1 regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zgłaszam poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#WaldemarAndzel">Uważam, że ten projekt ustawy powinien być poparty poprzez wszystkie kluby parlamentarne, ponieważ opisane powyżej przestępstwa godzą w bezpieczeństwo naszej ojczyzny. Przyjęcie tej ustawy jest niezwykle ważne i istotne, aby poprawić bezpieczeństwo naszego kraju i naszych obywateli. Dziękuję bardzo wszystkim za dotychczasową współpracę przy pracach nad tym projektem ustawy. Dziękuję bardzo i pani marszałek przekazuję…</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas — 1 minuta, jak zawsze.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Również nie ma.</u>
          <u xml:id="u-280.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#GrzegorzRusiecki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Nie ulega wątpliwości, że przestępstwo szpiegostwa powinno być nie tylko obarczone wysoką karą, ale również świadomością, że ta kara jest nieuchronna. W tym zakresie wyposażenie służb specjalnych, odpowiednich służb w narzędzia, które pozwolą skutecznie wykrywać takie działania, takich przestępców, jest również istotne.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#GrzegorzRusiecki">Chciałbym zapytać, czy Ministerstwo Sprawiedliwości dysponuje danymi, ile w ciągu ostatnich lat, myślę, powiedzmy, na przestrzeni ostatnich 5 lat, wykryto w Polsce procederów szpiegowskich. Ilu osobom przestawiono zarzuty? Jak te postępowania się zakończyły? Mam świadomość tego, że to są pytania dość szczegółowe, więc prosiłbym o udzielenie odpowiedzi na te pytania na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trudno nie zgodzić się z faktem, że aktualne zagrożenie konfliktami zbrojnymi nasila podejmowanie przez obcy wywiad działań o charakterze szpiegowskim i w związku z tym może istnieć potrzeba dostosowania przepisów Kodeksu karnego dotyczącego postępowania szpiegostwa do sytuacji geopolitycznej i postępu technologicznego. Ale każda taka zmiana musi być przeprowadzona w sposób przemyślany, natomiast projekt, nad którym obecnie procedujemy, budzi wątpliwości interpretacyjne i nie tylko. Decydując się chociażby na poszerzenie zakresu penalizacji, projektodawca powinien przeprowadzić badania orzecznictwa sądów powszechnych, a następnie dokonać bilansu przesłanek mających uzasadnić objęcie zakresem kryminalizacji zachowań niepenalizowanych.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#MałgorzataPępek">Proszę o odpowiedź na pytanie, czy te badania w ogóle zostały przeprowadzone, bo uzasadnienie projektu nie przedstawia argumentów ani danych statystycznych potwierdzających zawarte stwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MarcinPorzucek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać, czy podwyższenie tu minimalnej kary z 1 roku do 5 lat wpłynie na bezpieczeństwo naszego kraju. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Rusiecki: Bardzo krótko, merytorycznie.)</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Idziemy jak burza z tymi obradami.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">To było ostanie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o odpowiedź sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pana ministra Stanisława Żaryna.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#StanisławŻaryn">Pani Marszałek! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Spróbuję krótko zaadresować odpowiedź we wszystkich wątkach, które się tutaj pojawiły.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#StanisławŻaryn">Pierwsza sprawa, bo była podnoszona kilkukrotnie, to kwestia karalności i dezinformacji. Widzę tutaj pewną niedokładną analizę tych przepisów. Wskazuję, że przepis, który dotyczy karania dezinformacji, jest tak zbudowany, że traktuje dezinformację jako jedną z form działań operacyjnych obcego wywiadu i to jest jednoznacznie zapisane w tym projekcie zmian w Kodeksie karnym. Dezinformacja ma być karana, jeżeli jest zadaniem wykonywanym na zlecenie obcego wywiadu przeciwko interesom RP.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#StanisławŻaryn">Wskazuję, że rzeczywiście traktujemy tego typu działania jako coś szalenie niebezpiecznego, co zagraża interesom RP. Trzeba to traktować jako zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Te zapisy są odpowiedzią na realne działania i ustalenia polskich kontrwywiadów. Przypomnę, że już w roku 2014 mieliśmy pierwszą taką sprawę, kiedy to Stanisław S. został zatrzymany, usłyszał zarzuty współpracy z rosyjskim GRU i ostatecznie został skazany na karę kilku lat pozbawienia wolności. On również otrzymywał zadania od obcego wywiadu, wywiadu rosyjskiego. Miał prowadzić działania informacyjne, inspiracyjne, żeby mylić opinię publiczną i prowadzić operację dezinformacyjną.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#StanisławŻaryn">Takich zdarzeń, takich działań, które pokazują, że jest to aktywna forma prowadzenia działań wywiadowczych przeciwko Polsce, było więcej. Wspomnę tylko o niedawnych informacjach z marca, kiedy to ABW rozbiła dużą siatkę szpiegowską, która także na zlecenie rosyjskiego wywiadu prowadziła działania z zakresu walki informacyjnej. A więc te przepisy są odpowiedzią na realne działania naszych przeciwników, wrogich służb wywiadowczych, które wykorzystują dezinformację do tego, żeby szkodzić państwu polskiemu. Jest to dezinformacja rozumiana w tym przepisie jako forma działań wywiadowczych. Nie ma to nic wspólnego z ograniczaniem wolności słowa, z wprowadzaniem cenzury. Jest tutaj mowa wyłącznie o penalizowaniu jednej z form działań wywiadowczych przeciwko Polsce.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#StanisławŻaryn">Pan poseł Gramatyka wskazał też na kwestię definicji. Informuję pana posła, że terminy dywersja i sabotaż to są dwa różne terminy. To jest na tyle dobrze opisane w literaturze fachowej i słownikowej, że nie było potrzeby rozbudowywania zapisów definicyjnych w tym aspekcie. Wspominam o tym, bo to też było coś, co się przewijało przez kilka wystąpień. Ten projekt nie dotyka kwestii procedur związanych z kontrolą operacyjną. Tutaj wszystkie dotychczasowe procedury zostają w mocy. Kluczowe zawsze będą działania i decyzje polskiego sądu, który jest tą instytucją, której zdanie jest najważniejsze. Decyzje sądu są zawsze niezbędne, żeby taką procedurę rozpocząć.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#StanisławŻaryn">Co do słów pana posła z klubu Lewicy, wskazuję, że penalizacja dotycząca działań z użyciem systemów teleinformatycznych… To również, moim zdaniem, wynik niezrozumienia przez osoby analizujące te przepisy. Ten przepis jest nam potrzebny chociażby po to, żeby móc próbować ścigać hakerów, którzy z polecenia rządów czy wrogich nam służb wywiadowczych prowadzą działania spoza naszego terytorium, które są obliczone na destabilizowanie istotnych instytucji państwowych, istotnych systemów teleinformatycznych, które są chronione przez polskie instytucje, głównie przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Takie przepisy są potrzebne po to, żebyśmy mogli ustalać, kto odpowiada za te ataki, i próbować prowadzić działania mające na celu pociągnięcie takich ludzi do odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#StanisławŻaryn">Wydaje mi się, że dobrze, że często w tej debacie wskazywano na radykalne podniesienie poziomu zagrożenia karą. Przestępstwo szpiegostwa jest to przestępstwo, które — jak wynika z teorii i praktyki — bardzo często jest poprzedzone pewną kalkulacją, na ile współpraca z obcym wywiadem się komuś opłaca, na ile jest zagrożona karą więzienia, jak długa może być ta kara. Jesteśmy przekonani, że podniesienie górnego poziomu zagrożenia aż do dożywocia jest warunkiem, żeby wysłać jasny sygnał, że nie ma wątpliwości, że tego typu przestępczość jest przez nas ścigana w sposób bardzo jednoznaczny, jest oceniana jako jeden z najgorszych występków, zbrodni, najgorszych przypadków zdrad państwa polskiego i naszej ojczyzny. Jest rzeczą oczywistą nie tylko dla nas, lecz także dla naszych sojuszników — co ma odzwierciedlenie w różnego rodzaju wyrokach, które media często opisują — że ktoś, kto dopuszcza się zdrady, współpracy z obcym wywiadem przeciwko Polsce, przekazuje mu informacje, które szkodzą naszemu państwu, powinien być z całą surowością rozliczony i ukarany. Temu służy nie tylko zmiana dotycząca tych tzw. widełek, jeśli chodzi o zagrożenie karą, lecz także jednoznaczne wskazanie po raz pierwszy, że każda osoba, która zostanie skazana za przestępstwo szpiegostwa, powinna utracić prawa publiczne i nie powinna mieć prawa być wybieraną na funkcje publiczne, polityczne. To jest jednoznaczne wskazanie i dopełnienie pewnego systemu, który również chcemy stworzyć, wprowadzając ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#StanisławŻaryn">Pojawił się też szereg różnego rodzaju wątpliwości dotyczących również procedur. Wskazuję, że ani procedury związane z podejmowaniem decyzji o aresztach, ani procedury związane z kontrolą operacyjną to nie są rzeczy, które są objęte tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#StanisławŻaryn">Co do spraw szpiegowskich, to mamy świadomość tego, że Polska jest coraz mocniej dotykana przestępczością szpiegowską. Przypomnę tylko, że od lutego 2022 r. polski kontrwywiad — zarówno wojskowy, jak i cywilny — zidentyfikował ok. 21 współpracowników służb rosyjskich czy białoruskich. Te sprawy się toczą i musimy mieć świadomość, że wojna wywiadów przeciwko Polsce trwa. Jest to realne zagrożenie dla naszego państwa, a analiza ostatnich 30 lat pokazuje, że często sądy są bardzo liberalne wobec osób podejrzanych o szpiegostwo. Zdarzały się i wyroki w zawieszeniu, i wyroki poniżej 3 lat pozbawienia wolności — to są sytuacje, które z punktu widzenia zagrożeń, z jakimi się stykamy, naszym zdaniem nie powinny występować i stąd decyzja o zwiększeniu kar. Musimy jako państwo zacząć poważnie traktować własne interesy i dbać o nasze bezpieczeństwo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę przedstawiciela wnioskodawców pana posła Jarosława Krajewskiego.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#JarosławKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że rozmawiamy dzisiaj na temat ustawy antyszpiegowskiej, ponieważ jest to bardzo dobry sygnał, że polscy parlamentarzyści wiedzą, jakie są zagrożenia i jak adekwatnie do tych zagrożeń reagować.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#JarosławKrajewski">Zacznę od tego, że podczas pierwszego czytania, również tutaj, na sali plenarnej, pojawiały się opinie — one dzisiaj też były powielane — że ten projekt powinien być dłużej procedowany w parlamencie. Chciałbym jednak poinformować Wysoką Izbę, że ten projekt ustawy wpłynął 17 kwietnia, a dzisiaj mamy lipiec i naprawdę to był wystarczający czas, żeby i państwo parlamentarzyści, i zainteresowane instytucje, organy państwa, jak również organizacje pozarządowe mogły przedstawić swoje propozycje ewentualnych uwag lub korekt. Warto pamiętać, że tak samo praca w nadzwyczajnej komisji do spraw zmian w kodyfikacjach była świetną okazją, żeby spokojnie, merytorycznie porozmawiać. Chciałabym podziękować zarówno rządowi za bardzo dobrą współpracę, jak i parlamentarzystom i wszystkim osobom, które w merytoryczny sposób wzięły udział w dyskusji, co zrobić, żeby Polki i Polacy byli bezpieczni. Co zrobić, żebyśmy mogli z czystym sumieniem w Wysokiej Izbie powiedzieć, że dbamy o bezpieczeństwo naszych rodaków. Sprawa jest bardzo prosta. Jeżeli zapewnimy adekwatne narzędzia prawne polskim służbom specjalnym, mam na myśli służby kontrwywiadowcze, jeżeli zapewnimy podwyższenie kar za szpiegostwo — również do najwyższej kary dopuszczalnej dzisiaj w Rzeczypospolitej Polskiej, czyli dożywocia — to będziemy mogli mówić o tym, że wysyłamy bardzo wyraźny sygnał, prewencyjny sygnał: zero litości dla szpiegów.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#JarosławKrajewski">Mówimy, że chcemy zbudować silne państwo, które będzie miało adekwatne rozwiązania prawne. Jestem przekonany, że jesteśmy już na ostatniej prostej i liczę na to, że wszystkie kluby parlamentarne, które chcą budować silne państwo, które będzie mogło gwarantować naszym rodakom bezpieczeństwo, poprą ustawę antyszpiegowską i będziemy mogli mówić o wprowadzeniu tych dobrych rozwiązań prawnych w życie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę jeszcze posła sprawozdawcę komisji panią poseł Barbarę Bartuś.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Szanowny Panie Wnioskodawco! Ja tylko gwoli uzupełnienia mojego pierwszego wystąpienia, bo zabrakło też podziękowań — podziękowań dla przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, ale też całej komisji za taką dyskusję nad tym punktem. Podczas posiedzenia debatowaliśmy tylko nad tym punktem blisko 3 godziny. Te poprawki, które były przyjmowane, były bardzo szeroko omawiane i chciałam dodać, że na koniec w głosowaniu nikt przeciwko temu projektowi ustawy, przeciwko przyjęciu sprawozdania nie głosował. Za to też bardzo serdecznie dziękuję wszystkim posłom, nie tylko z mojego klubu parlamentarnego, którzy ten projekt ustawy poparli, ale też bardzo serdecznie dziękuję posłom opozycji, że nie byli przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#BarbaraBartuś">Tak jak mówił pan wnioskodawca, reprezentant wnioskodawców, bardzo ważne jest, abyśmy w tym zakresie poprawili uregulowania, które dzisiaj są niewystarczające. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania złożono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, na podstawie art. 95 ust. 2 regulaminu Sejmu kieruję ten projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A teraz, jeżeli państwo pozwolą, przywitam uczestników, pracowników i rodziców Warsztatu Terapii Zajęciowej z Wielopola Skrzyńskiego, którzy przyjechali do Sejmu na zaproszenie pana posła Fryderyka Kapinosa. Bardzo serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego, ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3216 i 3365).</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Grzegorza Lorka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#GrzegorzLorek">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę przedstawić sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego, ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3216 i 3365.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#GrzegorzLorek">Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach po rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniach w dniach 1 i 15 czerwca 2023 r. rekomenduje projekt pod obrady Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#GrzegorzLorek">Wielce Szanowni Państwo! Ponieważ przede mną są posłowie, którzy czynnie brali udział w pracach, więc pozwolicie państwo, że streszczę sprawozdanie dla przypomnienia kilku ważnych zagadnień związanych z tą ustawą. Akt składa się z czterech kodeksów. Ma on na celu przede wszystkim szeroko rozumiane zwiększenie dostępu obywatela do wymiaru sprawiedliwości. Tu jest wykorzystanie funkcji narzędzi IT. Wiąże się to z dobrymi praktykami wypracowanymi w trakcie pandemii COVID-19. Chodzi o posiedzenia zdalne. To się sprawdziło. Da to możliwość przyspieszenia procedowania nad sprawami w sądach. To bardzo ciekawe zagadnienie i bardzo dobre rozwiązanie, które może przyspieszyć procedowanie nad sprawami.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#GrzegorzLorek">W zakresie zmian ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych należy zwrócić uwagę na to, że są one wynikiem realizacji postulatów wyrażonych w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 6 grudnia 2018 r. w sprawie Słomka przeciwko Polsce, skarga nr 68924/12, które poruszają zagadnienie właściwości sądu orzekającego o pozbawieniu wolności w trybie policji sesyjnej. Nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych rozwiązuje tę kwestię. To rozwiązanie w pełni wypełnia wytyczne Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i zasługuje na pełne poparcie. Nowelizacja przepisów Prawa o ustroju sądów powszechnych prowadzi także do zwiększenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Odbyła się bardzo długa, rzeczowa dyskusja na ten temat. To bardzo ważne, istotne zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#GrzegorzLorek">Kolejne zmiany dotyczą ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks postępowania karnego i mają na celu urzeczywistnienie naczelnej zasady postępowania karnego, jaką jest zasada trafnej reakcji karnej, jak również realizacji prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Proponowane w Kodeksie postępowania karnego zmiany przewidują prawidłowe ukształtowanie i stosowanie instytucji łączenia spraw do wspólnego postępowania oraz instytucji wyłączania spraw do odrębnego rozpoznania, co służyć będzie skróceniu procesu karnego i przyspieszeniu jego biegu. Ponadto w projekcie przewidziano wprowadzenie w procedurze karnej doręczeń pism sądowych oraz pism procesowych, które sąd posiada w wersji elektronicznej, poprzez portal informacyjny sądów powszechnych. Zmiany w Kodeksie postępowania karnego obejmują także umożliwienie przeprowadzenia czynności przesłuchania świadka w postępowaniu przygotowawczym przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, co będzie miało znaczenie z punktu widzenia ekonomiki procesowej.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#GrzegorzLorek">W rządowym projekcie ustawy, który właśnie prezentuję, przewiduje się także wprowadzenie nowego rozwiązania służącego zapewnieniu ofierze przestępstwa przesłuchiwanej w postępowaniu sądowym w charakterze świadka możliwości składania zeznań w warunkach wykluczających bezpośredni kontakt z oskarżonym, co jest bardzo istotne zarówno w sferze proceduralnej, sądowej, jak i dla tego pokrzywdzonego.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#GrzegorzLorek">Za pozytywne należy również uznać zmiany przewidziane w Kodeksie karnym wykonawczym, mające na celu ukształtowanie efektywnego mechanizmu zaliczania mienia objętego zabezpieczeniem majątkowym na poczet zaspokojenia tytułów zabezpieczenia. Mechanizm ten polega na wprowadzeniu do porządku prawnego regulacji, które z zabezpieczonego mienia pozwolą wykonać zawarte w wyroku rozstrzygnięcia o charakterze majątkowym. Taka zmiana zwiększy efektywność i szybkość zaspokojenia należności na poczet ofiar przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#GrzegorzLorek">Reasumując, przedłożony projekt zawiera zmiany dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, które przede wszystkim mają wymiar praktyczny i realnie usprawniają procesy karne i cywilne, a tym samym przyczyniają się do zapewnienia jeszcze lepszego dostępu obywatela do sądu.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#GrzegorzLorek">Wielce Szanowni Państwo! Panowie Posłowie! Chciałem bardzo podziękować za czynny udział w dyskusji, za bardzo ciekawą i rzeczową dyskusję, mam nadzieję, również przy następnych czytaniach, co się za chwilę wydarzy. Przyczyni się to do powstania dobrego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wielce Szanowni Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#GrzegorzLorek">Chciałbym przedstawić projekt, który Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość oczywiście popiera, i do tego projektu złożyć poprawki. Bardzo istotną poprawką, która powstała w toku dyskusji i prac komisji, jest poprawka pierwsza, która przewiduje, że sąd II instancji rozpoznaje sprawę w składzie jednego sędziego, a prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów. Ta poprawka wychodzi naprzeciw dyskusji, która odbyła się w komisji. Są też inne poprawki. Na koniec chciałbym podkreślić, że projektowane zmiany idą w kierunku informatyzacji wymiaru sprawiedliwości, co z punktu widzenia obywatela jako strony postępowania jest procesem wysoce pożądanym.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#GrzegorzLorek">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość oczywiście popiera przedłożony projekt. Składam poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Tadeusz Zwiefka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#TadeuszZwiefka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To kolejna ustawa, wobec której zgłaszam tę samą uwagę. Wpakowaliście do niej ileś aktów prawnych, które są tym jednym aktem zmieniane. Nie wiem, czy państwo zwrócili na to uwagę, ale ani przy pierwszym czytaniu, ani dzisiaj, ani nawet w czasie prac Komisji Nadzwyczajnej nie zwrócono uwagi na jeden z elementów, który wydaje się najbardziej istotny w tych zmianach, ukrywany przez PiS. Najlepiej, żeby nikt go nie zauważył. To zmiany w ustawie o prokuraturze. To są zmiany dyskwalifikujące tę ustawę. To jest właśnie wasz największy błąd: wprowadzacie dobre zmiany, które chciałoby się poprzeć, ale jednocześnie pakujecie tam coś, co absolutnie nie może być przyjęte. Doskonale wiecie, że byliśmy przeciwni łączeniu funkcji ministra sprawiedliwości z funkcją prokuratora generalnego. Przez wiele lat w Polsce funkcjonował zupełnie niezależny prokurator generalny, wy musieliście to zmienić. Co robicie teraz? W obliczu katastrofy wyborczej, bo jesienią przegracie wybory, kastrujecie funkcję prokuratora generalnego i przerzucacie jego uprawnienia na prokuratora krajowego.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#TadeuszZwiefka">Wystarczy przeczytać pierwszy zapis: do zadań prokuratora krajowego w szczególności — podkreślam: w szczególności — należy wykonywanie czynności i uprawnień prokuratora generalnego. Dalej są jeszcze inne kwiatki: że prokurator krajowy może żądać od prokuratora generalnego. Ludzie, puknijcie się w głowę. Jak podwładny może żądać od swojego szefa?</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#TadeuszZwiefka">Nie będę przytaczał wszystkich tych zapisów, które tam są. Generalnie chodzi o to, że chcecie prokuratora generalnego, który po wyborach nie będzie waszym prokuratorem generalnym, odstawić na bok. Mogę państwu obiecać jedną rzecz: jakiekolwiek zmiany dzisiaj wprowadzicie, one nie uchronią ani Zbigniewa Ziobry, ani innych osób odpowiedzialnych za niszczenie prawa i praworządności w Polsce od odpowiedzialności, którą trzeba będzie ponieść.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#TadeuszZwiefka">Jeszcze jedna uwaga, mianowicie: przez te całe 4 lata jedno było bardzo widoczne: przewaga prokuratorskich uwag do zmian kodeksowych nad opiniami sędziów. Jakoś opinie sędziów były zawsze mniej istotne niż uwagi wnoszone przez prokuratorów.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#TadeuszZwiefka">W dalszym ciągu — pani poseł Barbara Dolniak. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiaj w instancji odwoławczej orzekają składy trzyosobowe. To ma zapewnić przy zróżnicowanym doświadczeniu i predyspozycjach poszczególnych członków składu zwiększoną gwarancję trafności orzeczenia. Poszukujecie państwo rozwiązań, które mają przyspieszyć postępowanie przed sądami, natomiast wprowadzacie rozwiązania, które obniżają standard merytoryczny, a także rzetelną kontrolę instancyjną. Mało tego, wiceminister sprawiedliwości na posiedzeniu komisji mówi, że jest to rozwiązanie tymczasowe. Proszę państwa, jeżeli tymczasowymi rozwiązaniami chcecie reformować sądownictwo, to proszę wybaczyć, ale nie dziwota, że przez 8 lat nie zreformowaliście wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#BarbaraDolniak">Mało tego — mówił już o tym pan poseł Zwiefka — minister Ziobro ma pełną świadomość, że lada moment odda władzę. I co robi? Wprowadza do projektu rozwiązanie, które ma zapewnić zabezpieczenie interesów jego ludzi i pozwolić jemu samemu na rządzenie z tylnego rzędu. Nic z tego, panie ministrze. Jesteśmy zwolennikami jako Koalicja Obywatelska rozdzielenia funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości i nie pozwolimy panu na rozwiązania, które pozwalają na wpływanie przez polityków na decyzje i funkcjonowanie prokuratury. Jak dzisiaj wygląda prokuratura przy waszych rządach, wszyscy doskonale wiemy. Chcecie pozbawić prokuratora generalnego wszelkich kompetencji, przekazując je prokuratorowi krajowemu. A tego jak zabezpieczacie? Ano w ten sposób, że by odwołać prokuratora krajowego lub pozostałych zastępców prokuratora generalnego, będzie wymagana pisemna zgoda prezydenta państwa. Nie wymyślajcie żadnych sposobów. Władzę trzeba oddać, i to w sposób rzeczywisty.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#BarbaraDolniak">Dlatego składamy wniosek o odrzucenie projektu ustawy, tym bardziej że naruszyliście zasadę trzech czytań, a jeżeli wniosek nie zostanie przyjęty — poprawki, które, mam nadzieję, chociaż w części zmienią treść tego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Andrzej Szejna, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#AndrzejSzejna">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie pragnę zwrócić uwagę, że sposób procedowania nad tym projektem ustawy ze względu na zakres regulacji jest po prostu skandaliczny. Projekt nosi tytuł: rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego, ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Już w samym tytule znajduje się wzmianka o nowelizacji dwóch kodeksów oraz ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych, natomiast te inne ustawy to szczególnie ustrojowo niebezpieczna ustawa — Prawo o prokuraturze. Szanowni państwo, razem 18 ustaw ulegnie nowelizacji. Zaznaczam, że są to zmiany w różnych gałęziach prawa, a projekt nie został podzielony do pracy we właściwych komisjach i podkomisjach. Nad projektem pracowała podkomisja do spraw nowelizacji prawa cywilnego. Jak już wskazałem, zakres zmian w przedłożonej nowelizacji zdecydowanie wybiega poza materię przedstawioną w tytule. Dlaczego rząd przysyła do Sejmu projekt, który następnie procedowany jest wbrew zasadom prawidłowej legislacji? To kolejne mataczenie PiS, gdyż nowelizacja k.p.c. to tzw. zasłona dymna, a najistotniejsze zmiany z punktu widzenia PiS dotyczą ustawy — Prawo o prokuraturze. Pomimo wielu logicznych propozycji zmian w Kodeksie postępowania cywilnego, na które patrzyliśmy przychylnym okiem i pozytywnie wypowiadał się na ich temat także rzecznik praw obywatelskich, przedłożona ustawa nie powinna być przyjęta w całości.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#AndrzejSzejna">W całym tym projekcie dla PiS kluczowa jest nowelizacja ustawy — Prawo o prokuraturze. To właśnie tzw. kukułcze jajo, ponieważ rząd PiS chce zabezpieczyć się na wypadek nieuchronnej utraty władzy. Minister Zbigniew Ziobro i jego akolici dążą do uwłaszczenia się na prokuraturze i postawienia za jej nadrzędny cel ochronę polityków i aparatu PiS przed odpowiedzialnością karną. Już teraz postępowania dotyczące polityków Zjednoczonej Prawicy, ich bliskich oraz przyjaciół są umarzane albo nie dochodzi w ogóle do ich wszczęcia. Prezes NIK oświadczył, że kontrolerzy skierowali do prokuratury ponad 200 doniesień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę Skarbu Państwa. Prokuratura podjęła zaledwie kilka. Prokuratura ma ścigać przestępców, a nie zajmować się ochroną polityków PiS. W przedłożonej nowelizacji szereg kompetencji zostaje przekazanych prokuratorowi krajowemu, który jest jednocześnie pierwszym zastępcą prokuratora generalnego. Problem polega na tym, że ilość tych kompetencji jest tak duża, że warto zadać sobie pytanie, po co w takim razie w Polsce jest prokurator generalny po tej nowelizacji, skoro wszystko będzie mógł zrobić prokurator krajowy, oczywiście nominat PiS.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#AndrzejSzejna">Zmianie ulega także tryb odwołania prokuratora krajowego. Projekt zakłada, że będzie go mógł odwołać prezes Rady Ministrów za pisemną zgodą prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Po przegranych przez PiS wyborach kolejnym prokuratorem generalnym na mocy obowiązujących przepisów zostanie kolejny minister sprawiedliwości, który nie będzie de facto miał żadnych uprawnień wobec prokuratorów, ponieważ jego kompetencje przejmie prokurator krajowy, którego nie będzie można odwołać bez zgody prezydenta Andrzeja Dudy. Mówię o prezydencie, który popisał się wydaniem niejednej niekonstytucyjnej decyzji. Prokurator generalny polecenia podległym prokuratorom wydaje wedle tej nowelizacji za pośrednictwem prokuratora krajowego, czyli kolejny prokurator generalny złamie prawo, jeżeli ośmieli się wydać polecenie podległym prokuratorom i pominie w tym procesie nominata Zbigniewa Ziobro, który nie zostanie odwołany z funkcji prokuratora krajowego, ponieważ prezydent nie wyrazi zgody. Ten zabieg, który jest zawarty w tej ustawie zablokuje działania prokuratury po wyborach do momentu ponownego rozdzielenia funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości oraz całkowitego odpolitycznienia prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#AndrzejSzejna">Pragnę zwrócić Wysokiej Izbie uwagę, że w projekcie znajduje się również przepis, który dodaje do ustawy — Prawo o prokuraturze art. 17 § 3 o treści: Siedziba Prokuratury Krajowej mieści się w budynku położonym w Warszawie przy ul. Postępu 3. Nie przyjęło się, aby ustawy normowały adresy poszczególnych instytucji. W trakcie obrad podkomisji, jak i Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach zwracały na to uwagę legislatorki z Biura Legislacyjnego Sejmu. Słusznie nazywały ten przepis nieuzasadnionym precedensem. Chyba że PiS ma zamiar zarzucić nas teraz projektami ustaw, w których będzie wypisywał adresy wszystkich ministerstw, urzędów i innych instytucji państwowych. Zadaniem Sejmu jest uchwalanie mądrego i spójnego prawa, a nie tworzenie precedensów dla ministra Zbigniewa Ziobry. Apeluję do posłanek i posłów, których obowiązkiem jest stać na straży godności tej Izby: proszę nie robić z Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej maszynki do nadawania adresów. Proszę dbać o jakość i logiczność uchwalanego prawa. I nie mówię tu o logice PiS, że władzy raz zdobytej się nie oddaje.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#AndrzejSzejna">Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy będzie głosował przeciw uchwaleniu tej ustawy i składa również do tej ustawy poprawki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Ta nazwa ma mylący tytuł. Ona powinna się nazywać: akcja ewakuacja dla polityków Solidarnej Polski i innych, bo w istocie, mimo kilku mylących zapisów, być może obejmujących ważne z punktu widzenia potrzeb sprawy, jest to przede wszystkim ustawa stworzona po to, aby zakonserwować środowisko jednej z partii politycznych w Prokuraturze Krajowej, tak aby tam przyczółek polityczny, być może jakiś na przyszłość, został osiągnięty. Ale naszą rolą, rolą Wysokiej Izby, jest to, aby sprawy nazywać po imieniu i nie pozwalać na taki skandaliczny proceder, który niestety swoje wzorce czerpie naprawdę z ustrojów, do których nie chcielibyśmy się odwoływać. Ta ustawa absolutnie dyskwalifikuje swoimi zapisami dalsze prace. Myślę, że ona też pokazuje, że czas najwyższy w nieodległej przyszłości raz na zawsze uporządkować kwestię prokuratury. Mamy jako Koalicja Polska, jako Polskie Stronnictwo Ludowe pomysł, aby prokurator krajowy był wybierany w wyborach powszechnych, np. przy okazji wyborów dotyczących prezydenta Rzeczypospolitej, aby dysponował niezwykle mocnym mandatem społecznym, który absolutnie uniemożliwiałby jakiekolwiek próby upolityczniania tego organu, czego mamy dzisiaj kolejny namacalny przykład właśnie w zapisach tej ustawy. To jest rzecz karygodna, na to nie ma zgody.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#KrzysztofPaszyk">W imieniu Koalicji Polskiej również składam wniosek o odrzucenie tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Tu już padło sporo słów na temat upolityczniania instytucji prokuratury, więc zajmę się innym tematem, jaki jest w tej ustawie. Kiedy PiS nie wie, skąd wyciągnąć pieniądze na absurdalne programy rozdawnictwa, to uderza np. w kierowców. Najpierw rząd ustanowił bardzo wysokie mandaty, bo wcześniej kwota, jeszcze dość niedawno, bodaj w zeszłym roku, wartość mandatu mogła wnosić do 500 zł, teraz do 5 tys. zł, a obecnie rząd chce także konfiskować samochody albo ich równowartość. My uważamy, że należy surowo karać pijanych kierowców, ale przede wszystkim powinniśmy karać ich sprawiedliwie, i to tych, którzy się dopuszczają danego czynu, jak trzeba nawet zamykać ich do więzień, ale państwo nie powinno uderzać na oślep z całej siły, byle tylko zwiększać swoje wpływy do dziurawego budżetu, bo wasz rząd będzie chciał odbierać własność kierowcom lub oczekiwać równowartości np. pożyczonego samochodu, którego wartość nie musi przystawać do majętności akurat danego niezbyt mądrego kierowcy, który wsiadł za kółko. Ponadto powinien być karany kierowca, nie cała jego rodzina, która też może partycypować w posiadaniu np. danego samochodu, a przypominam, że wiele gospodarstw domowych w Polsce ma jeden samochód i brak jakiejkolwiek możliwości dojazdu do pracy czy do szkoły może utrudniać życie wszystkim. Już sama głupota kierowcy też je pewnie utrudnia.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#MichałUrbaniak">I jeżeli chcemy zwiększać bezpieczeństwo na drogach, bo zakładam, że o to państwu chodzi w tym projekcie, być może warto popatrzeć na to od nieco innej strony, choćby też od strony jakości polskich dróg, a nie kolejnego utrudniania ludziom życia. Przypominam też o tym, na jakie przepisy się państwo zgodzili, np. na powstawanie stref czystego transportu w miastach, tzw. czystego transportu, bo w praktyce to będzie utrudnianie tylko dla tych, których nie stać na nowy samochód, np. elektryczny.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#MichałUrbaniak">Macie w tym projekcie też parę zmian, które mogłyby iść w dobrym kierunku, choćby w Kodeksie postępowania cywilnego, ale właśnie te kierunkowo sensowne rzeczy są przykrywane przez takie absurdy jak upolitycznianie prokuratury, o czym już było mówione, czy właśnie konfiskata samochodów za przestępstwa, co może wpływać także na rodzinę danego delikwenta. Po prostu przestańcie uderzać w zwykłych ludzi i uprawiać taką odpowiedzialność zbiorową. Zostawcie ludzi i samochody w spokoju i nie wyciągajcie rąk po czyjąś własność. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Przemiła i Zawsze Uśmiechnięta Pani Dyrektor! Jest jeszcze czas, by pani namówiła swoich szefów, by odrzucić projekt tej ustawy. Koło Parlamentarne Polska 2050 podpisuje się pod tymi słowami, które wygłosili wcześniej przedstawiciele innych klubów, ale zdajemy sobie sprawę, że projekt zostanie przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#TomaszZimoch">Jeśli tak, to składamy dwie poprawki. Projekt ustawy zakłada m.in. wprowadzenie na stałe do polskiego porządku prawnego posiedzeń zdalnych. Zgodnie z tym, co proponują organizacje pozarządowe, zwracamy uwagę, że rozwiązanie dotyczące porządku prawnego w zakresie posiedzeń zdalnych po raz pierwszy zostało wprowadzone na szeroką skalę w trakcie pandemii. Pozwoliło to na ochronę życia i zdrowia obywateli, a także umożliwiło funkcjonowanie sądów w czasie kolejnych lockdownów. Równocześnie wdrożenie posiedzeń zdalnych na niespotykaną dotychczas skalę było szansą na zwiększenie cyfryzacji polskiego wymiaru sprawiedliwości. Posiedzenia zdalne są szansą, aby usprawnić przebieg postępowań sądowych oraz zwiększyć efektywność całego wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#TomaszZimoch">Biorąc to wszystko pod uwagę, właśnie kwestię zaufania obywateli do sądów oraz konstytucyjną zasadę jawności postępowania, jednego z kluczowych elementów prawa do sądu, chcę powiedzieć, że przepisy dotyczące posiedzeń zdalnych powinny uwzględniać możliwość uczestnictwa w posiedzeniach zdalnych publiczności, przedstawicieli mediów oraz osób zaufania.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#TomaszZimoch">Współczesny wymiar sprawiedliwości musi korzystać z nowych technologii w celu zwiększenia swojej efektywności. Takim krokiem jest właśnie wprowadzenie na stałe posiedzeń zdalnych. Zmieniają się środki, ale cel pozostaje ten sam, czyli prawo do sprawiedliwego, jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny, niezawisły sąd. I oby obywatele mieli poczucie, że wyrok, który zostanie wydany w ich sprawie, faktycznie jest sprawiedliwy, musi on zostać wydany zgodnie z wymogami sprawiedliwości proceduralnej.</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#TomaszZimoch">Jedną z takich gwarancji — powtarzam po raz kolejny — jest poszanowanie zasady jawności postępowania oraz możliwości udziału publiczności. Projektowane przepisy w tym aspekcie nie spełniają w dostatecznym stopniu powyższych gwarancji. W związku z tym rekomendujemy wprowadzenie odpowiednich poprawek do projektu ustawy, które będą gwarantować możliwość udziału w posiedzeniach zdalnych publiczności czy osób zaufania, choćby dziennikarzy, i będą tym samym realizować zasadę jawności postępowania sądowego, będącą jednym z kluczowych elementów konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażoną w art. 45 konstytucji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli tak, to proszę się zapisać.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwsza pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze ds. Bezpieczeństwa Energetycznego Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Będziemy obradować teraz nad tym, ile jest prokuratora krajowego w prokuratorze generalnym albo na odwrót, czyli jeżeli minister Ziobro zrzeknie się teraz swoich kompetencji na rzecz prokuratora Święczkowskiego, a jego odwołanie uzależni od zgody prezydenta, to po przegranych przez Zjednoczoną Prawicę wyborach będzie mógł dalej zarządzać upolitycznioną prokuraturą. Umożliwi to złoczyńcom ze Zjednoczonej Prawicy spokojne życie i nieodpowiadanie za łamanie prawa, afery gospodarcze, okradanie budżetu, łamanie konstytucji i takie tam inne. Będą też mogli zatrzymać swoje majątki, których dorobili się na tych dziadowskich rządach. To co? Czy rozkładamy złoty parasol nad złoczyńcami z tego rządu?</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie jest żadną tajemnicą, że jeszcze urzędujący rząd dba o to, aby Polacy byli karani finansowo za wszystko, i to w maksymalnym wymiarze, bo jeżeli mamy 10-procentowy wzrost wynagrodzenia minimalnego, który zaowocuje podwyżką w wysokości netto ok. 100 zł, to karę mamy podniesioną od 1 lipca nieraz o 20–30%. Czy w Polsce kara ma nadal wymiar odstraszający? Z tego, co widzę, karanie stało się sposobem na pokrywanie wydatków na rządowe programy.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#JanSzopiński">Czy pan premier Morawiecki zdaje sobie sprawę, że w Polsce urzędy skarbowe mogą naliczać kary do 33 mln zł, a człowiek, który przeoczy termin ubezpieczenia samochodu, może stracić nawet swój cały roczny dochód? Czy członkowie rządu wraz z zatrudnionymi w spółkach Skarbu Państwa żonami lub mężami nie oderwali się zbytnio od codziennego życia zwyczajnego Polaka? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zdalne posiedzenia, które wymusiła pandemia, w pewnym sensie przyczyniły się do tego, że cyfryzacja wymiaru sprawiedliwości nabrała tempa. Jeśli jeszcze będzie ona wdrożona w sposób przemyślany i kompleksowy, to istnieje realna szansa na zwiększenie efektywności całego wymiaru sprawiedliwości. Trzeba jednak przy tym pamiętać, że wprowadzane rozwiązania powinny zapewniać odpowiednią ochronę praw i wolności obywateli w zakresie prawa do sądu. I tutaj należy zadać pytanie: Jak zapewnić dostęp do rozpraw chociażby publiczności lub mediom? Czy np. biegli z psychiatrii i psychologii, których opinie opierają się na bezpośredniej obserwacji oskarżonego, będą w stanie poprawnie wykonywać w ten sposób swoje obowiązki? Należy zwrócić uwagę szczególnie na mimikę, zachowanie oskarżonych, które również są informacją zwrotną. Jakie rząd proponuje rozwiązania tego rodzaju problemów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kontynuując wątek, który rozpoczął pan poseł Tomasz Zimoch, a który dotyczy jednocześnie bardzo wrażliwej sprawy społecznej, chciałem już teraz prosić o odpowiedź na pytanie o udział publiczności, dziennikarzy, osób zainteresowanych sprawą w posiedzeniach zdalnych. Proszę, panie ministrze, o wyjaśnienie, czy ten udział będzie zapewniony, czy jest to możliwe i na jakich zasadach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Paulina Matysiak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obecny stan faktyczny przedstawia się następująco: rozprawy zdalne mają miejsce. Powszechną praktyką jest udział publiczności w rozprawach zdalnych przez Internet. Sekretariaty sądów wydają publiczności, dziennikarzom czy osobom zaufanym linki służące do połączenia się z salą rozpraw na wniosek. Publiczność, dziennikarze czy osoby zaufane zgłaszają się do udziału w znikomym odsetku spraw, wydawanie im linków nie stanowi więc znacznego obciążenia dla sekretariatów sądów. Aktualnie procedowany projekt nie zawiera gwarancji udziału publiczności w rozprawach zdalnych przez Internet. I co to oznacza, Wysoka Izbo? Jeśli osoba z niepełnosprawnością opiekująca się małym dzieckiem lub mieszkająca daleko od sądu, w którym odbywa się rozprawa, będzie chciała obserwować jej przebieg, nie będzie mogła tego zrobić, nawet jeśli rozprawa będzie odbywała się on-line. Jeśli ktoś będzie miał rozprawę w sądzie w odległej miejscowości, to sam będzie mógł połączyć się z sądem przez Internet, ale osoby mu bliskie, odnośnie do których chciałby, żeby mu towarzyszyły jako osoby zaufane, będą musiały pojechać do tego sądu nawet kilkaset kilometrów i obserwować sprawę na ekranie monitora na sali rozpraw. Dziennikarz, który chciałby śledzić proces odbywający się w innej części kraju, nie będzie mógł się połączyć przez Internet. Dlaczego państwo nie zapewniacie takiej możliwości osobom bliskim, zaufanym i dziennikarzom?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Co znaczyły pana słowa, iż rozwiązania dotyczące składów jednoosobowych mają charakter tymczasowy? Tymczasowy, jeżeli chodzi o funkcjonowanie sądów — to taka ma być reforma w państwa wydaniu? Czy panu nie jest znana mająca moc zasady prawnej uchwała Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z kwietnia tego roku, w której stwierdzono, że prowadzenie podczas pandemii rozpatrywania spraw w II instancji w składach jednoosobowych było wadliwe? Skoro wówczas było wadliwe, to również, albo tym bardziej, musi być wadliwe w czasach, kiedy tej pandemii nie ma. Skąd bierzecie takie projekty? I jeszcze publicznie mówicie państwo na posiedzeniu komisji sejmowej, że jest to rozwiązanie tymczasowe. Nie dość, że wprowadzacie rozwiązanie, które ma zabetonować wasze interesy w prokuraturze, to jeszcze tworzycie iluzję reformy wymiaru sprawiedliwości. Wstyd. Najwyższa pora zrezygnować z pracy w Ministerstwie Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To jest kolejna ustawa, którą udowadniacie państwo, że jedyną doktryną przy uchwalaniu ustaw w polskim parlamencie jest bajzel. Jedna ustawa, nowelizowanych 18 ustaw, w tym tak ważne jak Kodeks postępowania karnego czy Kodeks postępowania cywilnego. Trzeba by zadać pytanie, ile już było w tej kadencji, panie ministrze, tych zmian tak ważnych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#GrzegorzRusiecki">Ale nie ulega wątpliwości, że główną intencją tej ustawy jest przede wszystkim informacja skierowana do polskiego społeczeństwa, że minister Ziobro, Solidarna Polska, Prawo i Sprawiedliwość pogodziły się już z tym, że w październiku przegrają wybory i trzeba się przygotować na czas po. Na mocy tej ustawy prokurator generalny traci kontrolę nad prokuratorem krajowym. To jest jakieś kuriozum. Pokazujecie państwo, że dla was ustawy nie mają służyć państwu, nie mają służyć dobru publicznemu, tylko mają służyć waszym partyjnym interesom. Ale chcę was zapewnić, szanowni państwo, że co się odwlecze, to nie uciecze, a odpowiedzialność tych wszystkich, którzy dokonywali przestępstw, prędzej czy później dopadnie.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#KamilaGasiukPihowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! PiS wie, że wygra, że przegra nadchodzące wybory…</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pierwsze słowo do dziennika.)</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#KamilaGasiukPihowicz">…i najlepszym dowodem na to jest właśnie złożona przez was ustawa o zabetonowaniu prokuratury. Ta ustawa nie tylko pokazuje panikę i strach obecnego rządu i Ziobry, ale pokazuje przede wszystkim to, że z przegraną się już pogodziliście i tylko szukacie sposobu na to, żeby uniknąć odpowiedzialności za 8 lat popełniania przestępstw. Dlatego kluczowe kompetencje prokuratora generalnego nagle oddajecie prokuratorowi krajowemu. Betoniarki poszły w ruch, beton się leje hektolitrami, tak, że nawet adres prokuratury wpisaliście do ustawy. To jest głęboka zmiana dotychczasowego modelu prokuratury na model zarządzany z tylnego krzesła. Ale nie ma takiego betonu, którego nie można zdetonować. I to zrobią wyborcy, oni wybiorą taką większość, która będzie zdolna skruszyć prezydenckie weto i oddać prokuraturę znowu w ręce obywateli, a nie partii, tak jak to zrobiliście. I wiecie, że nie będzie żadnego tylnego krzesła, tylko będzie tylna prycza.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Marcina Warchoła.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MarcinWarchoł">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#MarcinWarchoł">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję za te pytania, bo one są okazją do pokazania gigantycznego sukcesu, który Ministerstwo Sprawiedliwości pod kierunkiem pana ministra Zbigniewa Ziobry odniosło w zakresie rozpraw zdalnych.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#MarcinWarchoł">Tak, proszę państwa, polski wymiar sprawiedliwości przeżył ogromną zmianę, reformę poprzez wprowadzenie rozpraw zdalnych. Już dziś 1/3 spraw, które wpływają do polskich sądów, są to sprawy w formie elektronicznej, w formie cyfrowej. Od początku wprowadzenia systemu elektronicznego do naszych sądów już mamy przeszło 75 mln zł oszczędności na przesyłkach pocztowych. Zwiększenie skuteczności doręczania przesyłek do 3 dni — w ciągu 3 dni pełnomocnik otrzymuje na swoją skrzynkę pocztową korespondencję z sądu. Drodzy państwo, to jest rewolucja. Następnie 0,5 mln doręczeń w ciągu miesiąca, miesięcznie 0,5 mln e-doręczeń. Od samego początku, od 1 grudnia 2021 r., kiedy wprowadziliśmy ten system, to jest już przeszło 9 mln e-doręczeń. Do tego dochodzą rozprawy zdalne, które cieszą się coraz większą popularnością, które pozwalają sprawnie z każdego miejsca w Polsce brać udział w rozprawie, zarządzać rozprawą, zaoszczędzać czas.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#MarcinWarchoł">Co do pytań — nie ma żadnych obaw o udział publiczności w trakcie rozpraw. Ten udział będzie zapewniony, tak jak był do tej pory zapewniony, z tym że na sali rozpraw — na sali rozpraw, która zapewnia możliwość bezpośredniego kontaktu publiczności z sądem, na sali rozpraw, która zapewnia możliwość brania udziału w wydarzeniach rzeczywiście, a nie tylko w sposób wirtualny. Wirtualny udział jest zapewniony dla stron — dla stron, które takie prawo do tej pory mają i będą miały dalej. Będzie możliwość otrzymania od strony, od sądu kontaktu do takiej rozprawy zdalnej czy do przesłuchiwanych świadków, to jest bardzo ważne, również dowody osobowe będą mogły być przeprowadzane w sposób zdalny, tak jak do tej pory to miało miejsce. A więc e-doręczenia, rozprawy na odległość — ogromny sukces pana ministra Zbigniewa Ziobry. Chciałbym podziękować wszystkim pracownikom resortu sprawiedliwości za codzienną ciężką pracę przy wdrażaniu tych bardzo ważnych dla Polaków rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#MarcinWarchoł">Ten projekt, drodzy państwo, służy też poprawie efektywności, sprawności i skuteczności wymiaru sprawiedliwości. To są zmiany w Kodeksie postępowania karnego. Możliwość kontynuacji rozprawy pomimo zmiany składu sądzącego — bardzo ważne rozwiązanie. Choroba sędziego czy inne problemy losowe do tej pory powodowały, że rozprawa musi się toczyć od początku, takie są zalecenia procedury karnej. Teraz rozprawa będzie mogła być prowadzona w dalszym ciągu. Możliwość tzw. wyroku częściowego, bez konieczności czekania latami na wyrok skomplikowany, złożony podmiotowo albo przedmiotowo. W sprawach, w których jest wielu oskarżonych, wiele różnych wątków, będzie można orzekać częściowo, sędzia będzie mógł tak gospodarować rozprawą jak sprawny menedżer — część wątków sobie wcześniej osądzi, a co do pozostałych będzie mógł dalej prowadzić rozprawę. Wreszcie narada wstępna — kolejna nowość w polskiej procedurze karnej, która umożliwi również zamykanie pewnych wątków przesądzonych. Tak że będzie szybciej, sprawniej i taniej, taniej dla obywateli. Dziękuję więc wszystkim za poparcie tego projektu, w szczególności koleżankom i kolegom z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-325.5" who="#MarcinWarchoł">Co do kwestii związanych z pytaniami pani poseł — otóż jest poprawka, bardzo dobra, złożona przez pana posła Lorka, która przewiduje, że prezes sądu będzie mógł zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów…</u>
          <u xml:id="u-325.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ale ja nie o to zapytałam, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-325.7" who="#MarcinWarchoł">…jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.</u>
          <u xml:id="u-325.8" who="#MarcinWarchoł">Prokuratura. Drodzy państwo, prokurator generalny nadal będzie naczelnym organem prokuratury, nadal będzie wyznaczał kierunki i wytyczne działania prokuratury, nadal będzie realizował powierzone uprawnienia w zakresie nominacji prokuratorów, będzie powoływał na stanowiska prokuratorskie. Natomiast te zmiany dostosowawcze dotyczą zaledwie przeniesienia dotychczasowych kompetencji z zarządzenia kompetencyjnego, które było aktem wewnętrznym, do ustawy. Drodzy państwo, poczytajcie zarządzenie kompetencyjne. Tam jest przecież mowa o tym, że prokurator generalny wszystkie czynności i uprawnienia, który ma w zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych, może scedować na prokuratora krajowego.</u>
          <u xml:id="u-325.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ale teraz ceduje.)</u>
          <u xml:id="u-325.10" who="#MarcinWarchoł">My tylko przenosimy to do ustawy. Następnie decyzje w sprawach osobowych prokuratorów — do tej pory mogły być przenoszone na prokuratora krajowego…</u>
          <u xml:id="u-325.11" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ale teraz są.)</u>
          <u xml:id="u-325.12" who="#MarcinWarchoł">…na podstawie zarządzenia, teraz na podstawie ustawy. Powoływanie na stanowiska funkcyjne prokuratora regionalnego, okręgowego czy rejonowego również na podstawie zarządzenia kompetencyjnego mogło być przenoszone na prokuratora krajowego.</u>
          <u xml:id="u-325.13" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Zwiefka: To teraz są.)</u>
          <u xml:id="u-325.14" who="#MarcinWarchoł">To prokurator krajowy, nie zapominajmy, jest kierownikiem całej prokuratury, zgodnie z ustawą Prawo o prokuraturze, i jako kierownik ma mieć realne narzędzia. On te narzędzia do tej pory miał, ale na podstawie instrumentów prawnych o charakterze wewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-325.15" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Zwiefka: Oczywiście, że miał, nic mu teraz nie jest potrzebne.)</u>
          <u xml:id="u-325.16" who="#MarcinWarchoł">Teraz będzie to ustawa, co zapewni jawność, jasność, przejrzystość rozdziału kompetencyjnego między prokuratora generalnego i prokuratora krajowego.</u>
          <u xml:id="u-325.17" who="#MarcinWarchoł">A na koniec wreszcie powiem, że komisja wenecka i Komisja Europejskiej wielokrotnie wskazywały na konieczność zmiany w zakresie prokuratury i te zmiany, które tutaj są, również idą w tym kierunku, więc powinniście się cieszyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.18" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Zwiefka: Ale nie tego typu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, na podstawie art. 95 ust. 2 regulaminu Sejmu kieruję ten projekt ponownie do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (druki nr 3337 i 3375).</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Piotra Babinetza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PiotrBabinetz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#PiotrBabinetz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, druk nr 3337.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#PiotrBabinetz">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierowała w dniu 13 czerwca 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Kultury i Środków Przekazu do pierwszego czytania. Komisja kultury zajęła się tym projektem na posiedzeniu już w dniu 15 czerwca. Wywołało to pewne dyskusje i skutkowało głosowaniem. W tym głosowaniu komisja wyraziła zgodę na to, by rozpatrywać projekt w czasie krótszym niż 7 dni od dnia dostarczenia druku posłom.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#PiotrBabinetz">Uznaliśmy, tak jak przedstawiała to strona rządowa, że ten projekt ustawy jest pilny, bo ma on rzeczywiście zapewnić prawne i instytucjonalne podstawy do pewnego i bezpiecznego funkcjonowania bardzo ważnych, bardzo zasłużonych dla Polski instytucji: Biblioteki Polskiej w Paryżu i Muzeum Polskiego w Rapperswilu, a zarazem umożliwić w razie czego w przyszłości podejmowanie podobnych działań wobec innych polskich instytucji. Rzeczywiście te dwie instytucje, w Paryżu i w Rapperswilu, to instytucje, które są ważne, jeśli chodzi o polskie dziedzictwo i kulturę, a wręcz były tymi miejscami, w których polskie uchodźstwo przechowywało myśl o Polsce niepodległej, o polskiej tradycji i o polskim narodzie przez najgorsze czasy zaborów i okupacji. Komisja, po rozpatrzeniu projektu w dniu 15 czerwca, w wyniku głosowania jednogłośnie, 10 głosami za, przyjęła powyższy projekt, oczywiście po rozmowie, debacie, dyskusji, po drobnych poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#PiotrBabinetz">W efekcie Komisja Kultury i Środków Przekazu wnosi do Wysokiego Sejmu, aby raczył uchwalić projekt tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwsza pani poseł Joanna Lichocka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#JoannaLichocka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Prawa i Sprawiedliwości oczywiście popiera zmiany w projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Wprowadza ona narzędzia umożliwiające polskiemu państwu ratowanie, wspieranie i funkcjonowanie w przyszłości instytucji, które działają poza granicami kraju, a które były tworzone przez Polaków przez wiele dekad, gdy polska tożsamość i polska kultura były zagrożone. Mówię tu oczywiście o dziele Wielkiej Emigracji, o Bibliotece Polskiej w Paryżu czy też o dziele trochę późniejszym, ale też związanym z emigracjami powstaniowymi — muzeum w Rapperswilu. Jak wiemy, było wiele zagrożeń dla tych instytucji, aby one w ogóle mogły funkcjonować. Polski rząd Mateusza Morawieckiego musiał stoczyć wielki bój o to, żeby muzeum w Rapperswilu utrzymać, żeby nie zostało ono podzielone, żeby jego dorobek i zbiory nie zostały rozproszone.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#JoannaLichocka">Wprowadzenie tych narzędzi w tej ustawie zagwarantuje również w przyszłości, że takie instytucje jak muzeum w Rapperswilu czy Biblioteka Polska w Paryżu będą istniały dalej, będą miały możliwość uzyskiwania funduszy. Tu są wprowadzone rozwiązania, które są już sprawdzone przez Instytut Pileckiego. One dobrze działają i mamy nadzieję, że to zagwarantuje na kolejne dekady istnienie tych naszych polskich ośrodków kultury, a także tworzenie kolejnych, bo przecież to nie musi być związane z emigracją, z działaniem emigracyjnym Polaków, którzy dla polskiej wspólnoty działają wtedy, kiedy w Polsce są wielkie problemy, kiedy są zabory, kiedy jest okupacja. Przecież tak jak Instytut Pileckiego tworzy swoje oddziały poza granicami kraju, tak możemy też tworzyć inne ośrodki kultury w czasach szczęścia i rozwoju Polski po to, żeby tę kulturę promować i żeby umożliwiać jej rozwój i oddziaływanie również na rynki zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#JoannaLichocka">Dlatego bardzo się cieszymy, że ta ustawa wpłynęła, że to jest szybkie przedłożenie rządowe, że ono przełamuje pewien — co tu kryć — imposybilizm, który cechował polskie państwo po 1989 r., kiedy nie można było pewnych ograniczeń, które blokowały możliwości, przekroczyć. Ten rząd zdobywa się na to, żeby wreszcie wspierać takie instytucje i bardzo się z tego cieszę, bo muzeum w Rapperswilu i Biblioteka Polska w Paryżu mają gwarancje istnienia, i to przy pełnym wsparciu polskiego rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Z satysfakcją i przyjemnością mogę stwierdzić, że w czasie jednej kadencji nawet ministerstwo, które nie słynie z dobrych i akceptowalnych rozwiązań, może się zdobyć na projekt, który zdobędzie akceptację — jestem więcej niż pewna — całej Izby. I to projekt, który jest bardzo ważny dla polskiej kultury i bardzo ważny dla podtrzymania czy budowy polskiej tożsamości. Ta zmiana ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w pierwszym rzucie ratuje czy też umacnia istnienie i zbiory Biblioteki Polskiej w Paryżu i muzeum w Rapperswilu — tak ciągle mówimy, choć już w tej chwili muzeum w Rapperswilu nie istnieje. Ale istniało i przyznaję, że przez kadencje i zmiany ekip w Ministerstwie Kultury na Krakowskim Przedmieściu nie udało się znaleźć rozwiązania, które by to muzeum ratowało. Z pewną satysfakcją patrzę na ten projekt, ponieważ osobiście nie raz i nie dwa w próbach ratowania istnienia i zbiorów tego muzeum uczestniczyłam, nie ja tylko jedna, ale chciałam powiedzieć, że to była taka sprawa, która stała się trochę sprawą ogólnonarodową. Obie te instytucje — i Biblioteka Polska w Paryżu, i muzeum w Rapperswilu — po pierwsze, mają naprawdę cenione i znane zbiory, po drugie, są symbolem tego przetrwania polskości i Polski poza granicami kraju w ciężkich, trudnych czasach zaborów czy zawieruch wojennych i rzeczywiście były takim kawałkiem Polski za granicami. Natomiast funkcjonowanie w tej chwili w obcym kraju według reguł obcego prawa było naprawdę bardzo trudne i ciągle nie można było znaleźć metody, sposobu, żeby umożliwić wpływ na działalność tej instytucji, na możliwość finansowania ze źródeł polskich. Były to problemy, z którymi borykała się niejedna ekipa. Tak jak mówiła pani poseł Lichocka, rzeczywiście była tu jakaś taka niemożność, tylko przypomnę, że niemożność wszystkich ekip, także z lat 2005–2007 nie wyłączając, tak dla sprawiedliwości. Chwalę, ale chcę powiedzieć prawdę, jak było.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Ten projekt mój klub Koalicji Obywatelskiej, który mam zaszczyt reprezentować, przyjął naprawdę z ogromną satysfakcją i zadowoleniem. To rzeczywiście jest znalezienie jakiegoś patentu — ja się tak trochę boję, że to otwiera drogę na przyszłość, bo jak zwykle, jak się takie ścieżki otwiera, to można ich nadużywać, ale na razie ratujemy to, co najważniejsze. Być może to jeszcze obecną polską emigrację satysfakcjonuje i umacnia w poczuciu, że ta Polska z nimi jest także poprzez te wyjątkowe zbiory. Więc tak jak powiedziałam, naprawdę jesteśmy usatysfakcjonowani. Jak trzeba, to potrafimy także pochwalić. Uważamy, że jest to jedna z ważniejszych ustaw, jakie w tej kadencji Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także ten Sejm w obszarze kultury może podjąć.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Mamy do tego projektu jedno, jedyne zastrzeżenie i chcemy je sformułować w postaci składanej poprawki. Otóż jakkolwiek byłoby to ważne i jakkolwiek by się spieszyło, to 7-dniowe vacatio legis wydaje nam się zbyt krótkie, odstające od normy przyjętej w legislacji, więc składamy poprawkę dotyczącą tego, że ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, i liczymy na wzajemność. Pochwaliliśmy projekt i regulacje, bardzo proszę, żeby wnioskodawcy przychylili się do tej poprawki, bo ona naprawdę ma sens. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Prokop-Paczkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Często chwalimy się tym, że my, Polacy, jesteśmy obecni wszędzie. Mieszkaliśmy i mieszkamy, pracowaliśmy i pracujemy na wszystkich kontynentach świata i wszędzie na świecie nasi pozostawiają po sobie ślad. Szczególnie cenny ślad to to, co po sobie zostawili i zostawiają artyści. W następstwie dziejowych wydarzeń, nierzadko tragicznych okoliczności, musieliśmy emigrować, czyli wyjeżdżać ze swoich domów, osiedlać się za granicą, pozostawiać swoich bliskich. Te i inne państwa wielokrotnie nam pomagały, dlatego tak bardzo napawa smutkiem to, jak część z nas, Polaków, a szczególnie część z was, rządzących, traktuje współczesnych emigrantów.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">O swojej emigracji, tej z XIX w., mówimy, że jest wielka, i jesteśmy dumni z tego, co pozostawili nam jej przedstawiciele. Ich dzieła powstałe z tęsknoty za domem, bliskimi, ojczyzną uznajemy za wybitne i chcemy się nimi chwalić. W XIX w. powstało sporo organizacji i placówek mających za zadanie ocalić spuściznę kulturową naszych emigrantów. Dziś często z różnych powodów — braku finansowania, wymiany pokoleniowej osób sprawujących opiekę czy problemów organizacyjnych — możemy tę spuściznę stracić, jest ona zagrożona. Dlatego zasadne jest, aby polskie państwo podjęło działania stwarzające ramy prawne, które pozwolą na zapewnienie instytucjom systemowego wsparcia, a co za tym idzie, zabezpieczą, będą konserwować zabytki, a także to, co nie mniej ważne, nowocześnie i profesjonalnie propagować to nasze dziedzictwo poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Lewica popiera utworzenie specjalnych instytucji kultury i ich podmiotów zależnych w miejscach przechowywania zabytków. Na początek mają powstać podmioty zabezpieczające zbiory Biblioteki Polskiej w Paryżu i muzeum polskiego w szwajcarskim Rapperswilu. W wyniku zaniedbań i braku należytej troski — i tu trzeba wprost powiedzieć — poprzednich rządów straciliśmy np. Hôtel Lambert, w którym działo się tak wiele ważnych dla nas rzeczy. Nie możemy zatem popełnić kolejnych błędów zaniechania i stracić Biblioteki Polskiej w Paryżu znajdującej się w samym sercu Paryża, działającej nieprzerwanie od 1838 r. Pamiątki po Wielkiej Emigracji, czyli rękopisy Mickiewicza, pierwsze wydanie „O obrotach sfer niebieskich” Kopernika, pamiątki po Chopinie czy dzieła malarskie Boznańskiej, Stryjeńskiej, Axentowicza, powinny rozsławiać polską kulturę i sztukę.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Niezwykle cenne dzieła sztuki zgromadzone w Rapperswilu autorstwa Józefa Chełmońskiego, Józefa Brandta, Leona Wyczółkowskiego i innych to także wspaniałe pamiątki, które trzeba ocalić. Nie udało się uratować starej siedziby w muzeum zamkowym, na szczęście udało się znaleźć inną. Nie wolno doprowadzić do degradacji i rozproszenia zbiorów. Zasłużenie Biblioteka Polska w Paryżu została w pisana do rejestru Pamięci Świata UNESCO.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Popierając utworzenie stosownych instytucji, będziemy zwracać szczególną uwagę, aby pracowała w nich dobrze wykształcona kadra i żeby odbywały się tam kompetentne, transparentne konkursy, bo niestety jak wiemy, w ostatnich latach rządzący pozwalają sobie na obsadzanie ważnych stanowisk politycznymi nominatami. Będziemy z troską przyglądać się realizacji zapisów ustawy, którą — tak jak wcześniej mówiłam — poprzemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#JarosławRzepa">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta pożoga wojen, wichry zaborów, które przeszły przez teren Polski, spowodowały, że część naszego dziedzictwa, głównie tego kulturowego, znalazła się w pewnym okresie poza granicami naszego kraju. Na szczęście znaleźli się ludzie, którzy potrafili o to dbać, potrafili to gromadzić, potrafili to otaczać odpowiednią ochroną. Niestety czas mija nieubłaganie i również ludzie, którzy o to dbali, przestają już w pełni wywiązywać się z obowiązków, które wykonywali z wielkim zaangażowaniem. Dlatego też propozycję nowelizacji tej ustawy przyjmujemy z wielkim zadowoleniem, wiedząc, że jej intencją jest w pierwszej kolejności właśnie ochrona tych dwóch bardzo ważnych miejsc: Biblioteki Polskiej w Paryżu i Muzeum Polskiego w Rapperswilu w Szwajcarii.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#JarosławRzepa">Ta gwarancja finansowania pozwoli nie tylko na zapewnienie funkcjonowania tych instytucji jako instytucji zależnych, ale również pozwoli na wykorzystanie nowoczesnych środków przekazu, jakie mamy, jeśli chodzi o prezentację. Mam nadzieję, panie ministrze, że to się odbędzie w ramach środków, które zostaną przekazane.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#JarosławRzepa">O tych cennych zbiorach państwo już mówiliście, ale oczywiście jeszcze raz pozwolę sobie je przytoczyć. W zbiorach biblioteki w Paryżu znajdują się bezcenne obiekty: rękopis Adama Mickiewicza, cenne pamiątki związane z Fryderykiem Chopinem, pierwsze wydanie dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach ciał niebieskich” czy też dzieła wybitnych polskich artystów: Olgi Boznańskiej, Zofii Stryjeńskiej, Teodora Axentowicza i Sary Lipskiej.</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#JarosławRzepa">Natomiast Muzeum Polskie w Rapperswilu to przede wszystkim zbiory sztuki Józefa Chełmońskiego, Józefa Brandta, Leona Wyczółkowskiego, Olgi Boznańskiej. To, szanowni państwo, ważny moment, właśnie dlatego, że uda się zadbać o te dzieła, że uda się je zabezpieczyć, że uda się całkowicie inaczej pokazać polską kulturę, która — powiem to z ubolewaniem — nie jest w zbiorach w Polsce, w naszych muzeach, ale być może kiedyś tak się stanie i bardzo mocno na to liczę. Dzisiaj jest potrzeba, żeby pomóc w tych miejscach, gdzie są one zgromadzone.</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#JarosławRzepa">Dlatego zaproponowane w projekcie rozwiązania usuną przede wszystkim praktyczne problemy związane z obiektywnym brakiem możliwości wskazania właściwych przepisów obcego państwa. Chodzi o to, o czym państwo mówiliście, odnośnie do Instytutu Pileckiego. Instytut Pileckiego, który miałem okazję osobiście zwiedzić w Berlinie, funkcjonuje bardzo dobrze i mam nadzieję, że również te rozwiązania pozwolą dostosować to do przepisów państwa, w którym te instytucje będą prowadzone.</u>
          <u xml:id="u-335.5" who="#JarosławRzepa">Bardzo serdecznie dziękuję w imieniu klubu Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego, Unii Europejskich Demokratów, Konserwatystów Marka Biernackiego za zgodną pracę nad tym projektem, za zrozumienie wszystkich idei i intencji tego projektu. Panie ministrze, powodzenia w realizacji tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-335.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak, państwa mają swoje granice, narody już te granice mogą przekraczać i Polacy są w różnych miejscach świata, więc powinniśmy wspierać zachowanie tego naszego unikatowego dziedzictwa narodowego również za granicami Polski. Dotowanie instytucji kulturalnych, które znajdują się na obczyźnie, jest więc jednym z celów zachowania tego właśnie dziedzictwa, ponieważ wokół tych instytucji kultury może integrować się Polonia czy Polacy na Kresach Wschodnich. Dlatego warto wspierać tych Polaków, by się nie wynaradawiali i wracali do polskości, pamiętali o niej, nawet jeśli jakaś rodzina od pokoleń znajduje się na obczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#MichałUrbaniak">Wobec tego ten projekt dotyczący utworzenia dodatkowych podmiotów przy instytucjach kultury prowadzonych już za granicą przez organizacje społeczne zdaje się projektem słusznym, który warto poprzeć, który może pomóc w przyszłości w zachowaniu bezcennych zbiorów, jakie znajdują się w wspomnianej już Bibliotece Polskiej w Paryżu czy Muzeum Polskim w Rapperswilu. Cieszymy się, że jest coś takiego, jestem naprawdę w szoku, że taka ustawa powstała, ale też jestem z tego zadowolony.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#MichałUrbaniak">Nie byłbym jednak sobą, gdybym nie zwrócił uwagi jeszcze na parę innych aspektów, bo właśnie bardzo dobrze, że takie projekty powstają, ale jest jeszcze bardzo dużo pracy do zrobienia także w obszarze zagrabionych dzieł sztuki. Mam tu ze sobą reprodukcję akurat jednego z portretów Fryderyka Chopina, autorstwa Ambrożego Mieroszewskiego. Problem z nim jest taki, że występował w wielu produkcjach, nawet telewizyjnych. Pojawiał się w wielu miejscach w Niemczech. Niemcy twierdzą, że to kopia, ale nie chcą tych kopii pokazać do weryfikacji polskim służbom. Przynajmniej nic mi o tym nie wiadomo. Może warto się, panie ministrze, tym tematem zainteresować, zająć się odzyskiwaniem tych dzieł sztuki. Tutaj też mamy wolę, żeby pomagać w tej kwestii, jeśli będzie taka potrzeba. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W uzasadnieniu tego projektu czytamy: Intencją nowelizacji jest w pierwszej kolejności objęcie systemową ochroną dwóch zbiorów o niemierzalnej dla polskiego dziedzictwa kulturowego wartości, znajdujących się w Bibliotece Polskiej w Paryżu we Francji oraz Muzeum Polskim w Rapperswilu w Szwajcarii. Obecnie tymi zbiorami opiekują się głównie podmioty utworzone na podstawie prawa obcego, które borykają się ze stale pogarszającą się sytuacją finansową, dlatego istnieje realne już zagrożenie, jeżeli chodzi o rozproszenie bezcennych zbiorów, co byłoby niepowetowaną stratą dla polskiego dziedzictwa narodowego. I tu nie ma żadnych wątpliwości. Tyle tylko, że w przepisach ani słowa o tych dwóch placówkach, a wypadałoby to wymienić. Uzasadnienie przepisem nie jest.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#TomaszZimoch">Dlatego Koło Parlamentarne Polska 2050 jest ostrożne, czy środki nie mogą być, nie będą przeznaczane na inne, wątpliwe cele. Dlatego zgłaszamy poprawkę. Uważamy bowiem, że z uwagi na dbałość o to, by podmioty zależne będące jednostkami organizacyjnymi mającymi siedzibę poza Polską, były tworzone przez instytucje kultury, o których mowa w art. 21 ust 2a ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, były tworzone wyłącznie wtedy, gdy jest to niezbędne dla ochrony dziedzictwa narodowego znajdującego się poza granicami kraju. Utworzenie takiego podmiotu powinno być poprzedzone pozytywną opinią właściwej komisji sejmowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Także nie ma.</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-340.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W instytucjach emigracyjnych znajdują się zbiory istotne dla polskiego dziedzictwa narodowego i wszyscy o tym doskonale wiemy. W tym celu instytucje kultury utworzone przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego będą mogły, zgodnie z projektem ustawy, realizować zadania przy pomocy jednostek, które mają siedzibę i prowadzą działalność kulturalną poza granicami Polski. Z tego miejsca nie tylko ja, ale wszyscy, mam nadzieję, liczymy, że przełoży się to na wysoką efektywność promocji Polski i zabezpieczenia naszych skarbów narodowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z treści niniejszego projektu wynika, że minister kultury będzie mógł transferować środki z budżetu Polski poza nasze granice. Transferować do zależnych od siebie podmiotów, które będą poza naszymi granicami prowadziły działalność. A zatem chciałem zapytać i poprosić o odpowiedź na piśmie, czy z pieniędzy polskich podatników będą tworzone nowe podmioty zależne od PiS-u, czy będziemy utrzymywać te stare. W jakiej wysokości będą przeznaczone środki na realizację tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#JanSzopiński">W uzasadnieniu ustawy mamy zapis: Intencją nowelizacji jest w pierwszej kolejności objęcie systemową ochroną dwóch zbiorów o niemierzalnej dla polskiego dziedzictwa kulturowego wartości, znajdujących się w Bibliotece Polskiej w Paryżu we Francji oraz w Muzeum Polskim w Rapperswilu w Szwajcarii. Tylko że w treści ustawy o tym nie ma ani słowa. Czy nie należałoby ująć tych zapisów w treści ustawy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#DariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ta ustawa nie dotyczy tylko dwóch podmiotów, a ja szczerze mówiąc, nie znajduję powodów, dla których taka działalność nie mogłaby być prowadzona przez instytuty polskie czy przez instytuty Adama Mickiewicza, ponieważ doprowadzacie do sytuacji, w której możliwy będzie transfer środków publicznych do spółek zakładanych poza granicami Polski, spółek będących poza jakąkolwiek kontrolą społeczną.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#DariaGosekPopiołek">Moją wątpliwość budzi także tryb na samym końcu tej kadencji Sejmu, podczas gdy przed ministerstwem są znacznie poważniejsze zadania jak np. ustawa o statusie artysty, która zabezpieczałaby byt wielu artystów, urlopy macierzyńskie, emerytury. Martwi mnie wizja transferu do tych ośrodków, bo wszyscy doskonale wiemy, jak kultura w Polsce jest niedofinansowana i jakie są kłopoty z jej udostępnianiem. Przypomnę cenę biletu dla zwiedzających Wawel — 151 zł, więc ta ustawa budzi bardzo wiele wątpliwości, i to zarówno jej tryb, jak i zapisy.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo powinno stwarzać możliwość uzyskania wsparcia instytucjonalnego i finansowego dla podmiotów dysponujących polskim dziedzictwem kulturowym również za granicą. Co do tego nikt nie ma wątpliwości. Natomiast mam kilka pytań i proszę o pisemną odpowiedź. W projekcie wymienione jako miejsca, w których znajdują się polskie zbiory, są m.in. Biblioteka Polska w Paryżu czy polskie muzeum zlokalizowane w jednym ze szwajcarskich miast. Mam pytania. Jakie obecnie formy finansowania mają wymienione wyżej placówki? Kto jest obecnie właścicielem wszystkich znajdujących się w nich dzieł? Dlaczego w ustawie przewidziano powołanie nowych instytucji kultury w miejsce tych podmiotów? Czy te instytucje nie mogą zwyczajnie otrzymywać funduszy od państwa polskiego na realizację swoich działań? Jakie są szanse, że po wejściu w życie ustawy nie dojdzie sytuacji, w której zbiory nie będą w żaden sposób rozproszone? Czy placówki po zmianach będą mogły starać się o poszerzenie zbiorów? Na jakich zasadach miałoby się to ewentualnie odbywać? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#GrzegorzRusiecki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wsparcie kultury, czyli naszego materialnego i niematerialnego dziedzictwa, jest nie tylko obowiązkiem polskich władz, lecz także zobowiązaniem, które mamy wobec przyszłych pokoleń Polek i Polaków. Na mocy tej ustawy będziemy wspierać dwie instytucje — jedną we Francji, drugą w Szwajcarii, i bardzo dobrze. Kultura nie jest może w porównaniu np. ze sportem taka seksowna, nie wzbudza tylu emocji co dobry mecz piłkarski, ale jest niezwykle potrzebna. Dofinansowanie ze strony ministerstwa czy poszczególnych samorządów jest jak najbardziej niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#GrzegorzRusiecki">Mam pytanie, panie ministrze. Czy z informacji, którymi pan dysponuje, którymi dysponuje ministerstwo, wynika, że na terenie Europy i na całym świecie są jeszcze inne instytucje tego typu, które wymagają wsparcia? Jeśli tak, to jakie to są instytucje? Jak już powiedziano, stwarzamy pewien precedens, który z całą pewnością w przyszłości będzie mógł być wykorzystywany. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Prokop-Paczkowska: Panie pośle, kultura jest bardzo seksowna, a dzieła sztuki…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#TomaszZimoch">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Z panem posłem długo bym mógł polemizować na temat tego — to jest w ogóle temat na audycję, oczywiście tylko w takim radiu osobistym — czy kultura nie może być jednak pełna emocji. Może być, to nie ulega wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Dwa krótkie pytania. Po pierwsze, czy poprze pan naszą poprawkę? Chodzi o to, żeby w każdej kolejnej takiej sytuacji sejmowa komisja kultury musiała wyrazić zgodę. Jakie jeszcze placówki, oprócz dwóch wymienionych w uzasadnieniu — podkreślam, nie w projekcie ustawy, ale w uzasadnieniu — powinny zostać według pana ministra w najbliższym czasie objęte przepisami tej ustawy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pana ministra Jarosława Sellina o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#JarosławSellin">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za ducha debaty, bo on świadczy o tym, że zarówno w komisji sejmowej, jak i tutaj, w czasie debaty dostrzegamy konsensualne poparcie planu objęcia przez państwo polskie opieki nad ważnymi instytucjami chroniącymi polskie dziedzictwo kulturowe za granicą. Jedna z nich to 185 lat historii, druga — 150 lat historii. Wydaje mi się to ważne i chyba wszyscy też to tak odczuwamy. Najwyższy czas, żeby się po prostu zrewanżować tym instytucjom, które powstawały w czasach niewoli, kiedy w sposób wolny i swobodny kultura polska ani nawet słowo polskie, język polski w różnych momentach nie mogły się spokojnie rozwijać. Wtedy właśnie powstawały instytucje, które tę wolność rozwoju polskiej kultury i polskiego języka zapewniały poza granicami kraju. Mało tego, te instytucje nie tylko w XIX w., lecz także w czasach PRL-u bardzo często miały swoje prywatne środki albo środki fundatorów, z których fundowały Polakom z kraju stypendia, stwarzały możliwości rozwoju własnych ambicji naukowych, możliwości pisania prac, umożliwiały pobyt w miejscach ważnych dla kultury — również światowej — jak np. Paryż, Londyn czy właśnie Szwajcaria, o której dzisiaj mówimy. Czas najwyższy, żeby państwo polskie się tym instytucjom zrewanżowało. Nie jest już tak łatwo, nie jest tak jak kiedyś, nie ma takiej gorliwości jak kiedyś, jeśli chodzi o pozyskiwanie środków prywatnych czy środków od zorganizowanych instytucji polonijnych. W dzisiejszych czasach państwo polskie jest już państwem, które zostało wpisane do rankingu różnych światowych organizacji ekonomicznych… Jest na liście państw rozwiniętych, zamożnych. Czas najwyższy, żeby państwo polskie zrewanżowało się tym instytucjom i pomogło im rozwiązać pewien problem.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#JarosławSellin">Chcę państwu powiedzieć, że wsparcie ze strony państwa polskiego dla tych instytucji emigracyjnych istnieje, tylko że póki co jest to wsparcie grantowe. Od 2020 r. mamy program wspierania archiwów, bibliotek i muzeów poza granicami kraju. Przekazujemy tym instytucjom dosyć poważne środki, ale są to środki na wydarzenia, które one zaplanowały. To grantowe wsparcie oznacza, że to jest konkurs, więc czasem środki można zdobyć, a czasem nie można ich zdobyć. Nie ma systematyczności. Nie ma się po prostu pewności co do finansowania. Od lat zbiera się w różnych miejscach w świecie… Można powiedzieć, że są takie zloty, zjazdy, które się nazywają MAB, czyli chodzi o polskie muzea, archiwa i biblioteki rozsiane po całym świecie. Najbliższe takie spotkanie odbędzie się we wrześniu w Szwajcarii, w Solurze, w tym miejscu, gdzie jest Muzeum Kościuszki, gdzie Kościuszko również zmarł. I właśnie te instytucje, spotykające się tak systematycznie co rok, sygnalizowały już od dawna, że oczekują ze strony państwa polskiego wsparcia, już nie tylko grantowego, ale podmiotowego, czyli po prostu utrzymywania twardych rzeczy: budynków, pensji dla pracowników, mediów, opłacania mediów itd. Dlatego ta ustawa jest potrzebna, żeby wreszcie ten plan zrealizować. I ona to umożliwia. Przy różnych próbach innych rozwiązań, które niestety się nie powiodły, okazało się, że właśnie taki mechanizm prawny na pewno okaże się skuteczny i będziemy mogli poprzez powołanie nowych instytucji współprowadzonych przez ministra i te instytucje, które dotąd opiekowały się tymi instytucjami, w sposób bezpieczny i pod kontrolą, o tym jeszcze parę słów powiem, przekazywać środki publiczne państwa polskiego dla tych instytucji, żeby one mogły żyć i żeby miały poczucie stabilności.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#JarosławSellin">Odpowiem na konkretne wątpliwości czy pytania, które tutaj się pojawiły. Pani poseł Śledzińska-Katarasińska powiedziała, że muzeum w Rapperswilu nie istnieje. Muzeum istnieje, tylko nie ma siedziby. Musi się ulokować w nowej siedzibie. Z zamku niestety musiało się wyprowadzić, z tego zamku od lat zajmowanego. Dlatego państwo polskie kupiło za naprawdę poważne pieniądze, ale moim zdaniem warto było to zrobić, Hotel Schwanen w tej samej miejscowości. To godne miejsce, bo w gruncie rzeczy, jeżeli chodzi o kolekcję rapperswilską, w ogóle ludzie zbierali się, żeby to muzeum powołać 150 lat temu właśnie w tym hotelu. Tam są korzenie tego naszego polskiego muzeum. I tam to muzeum trafi. To muzeum działa, czego dowód mamy w postaci np. aktualnej wystawy, prezentowanej już w Hotelu Schwanen, poświęconej Kopernikowi, bo mamy rok Kopernika. Po prostu czeka na przeprowadzkę do Hotelu Schwanen.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#JarosławSellin">Pyta pani, dlaczego takie krótkie vacatio legis. Szanowna pani poseł, kilka argumentów. Chcemy, żeby jak najszybciej otoczyć opieką te bezcenne dla polskiego dziedzictwa narodowego zbiory, bo to nasza powinność. Po drugie, istnieje zagrożenie pewnym rozproszeniem czy pogorszeniem stanu zachowania tych zbiorów wobec braku możliwości zapewnienia dalszej skutecznej ich ochrony przez dotychczasowych opiekunów. I po trzecie, istnieje perspektywa nieuchronnej zmiany pokoleniowej wśród opiekunów tych zbiorów i braku następców dla osób, które opiekują się zbiorami.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: Po tygodniu mówimy.)</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#JarosławSellin">Mało tego, mogę powiedzieć, że w oczekiwaniu na sfinalizowanie prac nad tą ustawą, na jej ostateczne uchwalenie mamy już przygotowane umowy do powołania tych instytucji i do powołania tych podmiotów zależnych, żeby to w miarę szybko zafunkcjonowało. Oni naprawdę już wiele lat na takie rozwiązanie czekają. W związku z tym nie chcemy tego procesu nadmiernie przedłużać.</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#JarosławSellin">Pani poseł Prokop-Paczkowska mówiła, że należy opiekować się polską emigracją i umożliwiać jej dalsze funkcjonowanie. Otóż właśnie te instytucje, te dwie na razie, które chcemy wziąć pod opiekę, są również takimi instytucjami, w których możemy zintensyfikować częstotliwość spotkań obecnej emigracji tam żyjącej, polskiej emigracji, zarówno we Francji, jak i w Szwajcarii. Może to funkcjonować jeszcze lepiej niż dotąd.</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#JarosławSellin">Pan poseł Michał Urbaniak przy okazji zapytał o odzyskiwanie zrabowanych dzieł sztuki. Takich sukcesów jak w ostatnich 8 latach w tej dziedzinie nigdy wcześniej nie mieliśmy. Powołaliśmy specjalny, wyspecjalizowany departament, który się wyłącznie tym zajmuje. Odzyskaliśmy w ostatnich latach ponad 700 dzieł zrabowanych w czasie II wojny światowej. To jest zadanie, można powiedzieć, nieustanne, ale tutaj w tej sprawie państwo polskie jest bardzo czynne.</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#JarosławSellin">Pan poseł Zimoch mówił, że w ustawie nie ma nazw tych instytucji, tylko są w uzasadnieniu. Panie pośle, jest tak, dlatego że mamy już plan powołania tych instytucji dedykowanych Bibliotece Polskiej w Paryżu i muzeum w Rapperswilu. W ustawie tej listy nie ma, dlatego że chcemy, żeby to było rozwiązanie systemowe, żeby w przyszłości można było, kiedy inne instytucje emigracyjne polskie zwrócą się z prośbą o taką samą opiekę państwa polskiego nad nimi, dedykować tę ustawę tymże innym instytucjom. Czy będą nowe podmioty? Być może będą, ale to właśnie będzie zależało od ich wolnej woli. Biblioteka Polska w Paryżu i Rapperswil od dawna sygnalizowały, że tego chcą. Inni, nikogo do tego nie zmuszamy, tego jeszcze nie sygnalizują. Przypuszczam, szczerze mówiąc, że będą obserwować jak to wyszło z Paryżem i Rapperswilem. Ewentualnie zgłoszą się w przyszłości. Dlatego w ustawie nie wylistowujemy, tylko w uzasadnieniu. Czy to będzie pod kontrolą? Oczywiście będzie pod kontrolą, dlatego że utworzenie nowej instytucji kultury z podmiotem zagranicznym każdorazowo będzie wymagało uzyskania zgód organizatora, ministra finansów oraz opinii ministra spraw zagranicznych o zasadności tego planu.</u>
          <u xml:id="u-353.9" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Ta poprawka dotyczy sejmowej…)</u>
          <u xml:id="u-353.10" who="#JarosławSellin">To nawet nie jest tylko decyzja samego ministra kultury. To jest szerzej uzgadnianie również z ministrem finansów, czy są środki na nowy pomysł, i z ministrem spraw zagranicznych, czy jest zasadność merytoryczna co do powołania nowej instytucji kultury pod opieką państwa polskiego. Poprawki, od razu panu powiem, którą pan zaproponował, nie poprę, bo jest kontrola, o której już przed chwilą…</u>
          <u xml:id="u-353.11" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Sejmowa? Nie.)</u>
          <u xml:id="u-353.12" who="#JarosławSellin">Sejmowej nie ma, ale jest rządowa, i to trójresortowa, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-353.13" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Ale mamy dużo nieufności.)</u>
          <u xml:id="u-353.14" who="#JarosławSellin">Myślę, że w ten sposób odpowiedziałem też na pytanie pana posła Jana Szopińskiego, jeżeli chodzi o nowe podmioty. Tak, nowe podmioty będą możliwe na mocy tej ustawy. Jeżeli jakaś instytucja, bo mamy przecież cenne instytucje w Londynie, w Chicago, w Nowym Jorku, we Włoszech, w Solurze w Szwajcarii — tu inna instytucja, o której już wspomniałem. Każda z tych instytucji w przyszłości, sięgając do mechanizmów z tej ustawy, będzie mogła, jeśli będzie miała taką wolę, zgłosić się, że też chciałaby trafić pod opiekę finansową państwa polskiego. To będzie możliwe.</u>
          <u xml:id="u-353.15" who="#JarosławSellin">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek powiedziała, że kultura w Polsce jest niedofinansowana. Pani poseł, informuję, że budżet np. w dyspozycji ministra kultury i dziedzictwa narodowego zwiększył się o 100% w porównaniu z rokiem 2015.</u>
          <u xml:id="u-353.16" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Może niedoinformowana…)</u>
          <u xml:id="u-353.17" who="#JarosławSellin">W ponad 30 programach grantowych, którymi dysponuje minister kultury, mamy dwa razy więcej pieniędzy niż jeszcze 8 lat temu, i o wielu z nich mógłbym mówić bardziej szczegółowo. A więc z tym dofinansowaniem kultury ze względu na to, że mój rząd potrafił również ogólny budżet państwa zwiększyć o ponad 100% w ostatnich 8 latach, ze względu na to, że potrafił walczyć z mafiami VAT-owskimi czy paliwowymi… Z tym budżetem jest coraz lepiej.</u>
          <u xml:id="u-353.18" who="#JarosławSellin">Pani przy okazji zapytała o ceny biletów na Wawelu. Informuję, że ta decyzja została dzisiaj zmieniona. To, co w paru mediach się dzisiaj pojawiło, informacja, że są jakieś szczególne, adresowane do szczególnych klientów za wysokie ceny biletów na Wawelu — ta decyzja została dzisiaj zmieniona.</u>
          <u xml:id="u-353.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.20" who="#JarosławSellin">Pani Małgorzata Pępek pytała, jakie mają teraz dofinansowanie… Przepraszam, pani Małgorzata Pępek zadała szereg bardzo szczegółowych pytań i poprosiła, żeby na nie odpowiedzieć na piśmie. Tych pytań było chyba osiem, więc obiecuję, że na piśmie pani poseł te odpowiedzi otrzyma.</u>
          <u xml:id="u-353.21" who="#JarosławSellin">Na pytanie pana posła Grzegorza Rusieckiego o inne instytucje już chyba odpowiedziałem. Są takie możliwości, instytucje mogą ewentualnie aspirować do wejścia w ten mechanizm i do opieki przez państwo polskie, ale na razie jeszcze takich sygnałów nie mamy. Tak jak mówiłem, od lat te dwie instytucje sygnalizowały, że takiej pomocy potrzebują i wreszcie to będzie możliwe. Myślę, szczerze mówiąc, że inne instytucje będą obserwować, jak to wyszło, czy to jest dobry mechanizm itd., itd., i być może w przyszłości się okaże, że tych próśb będzie więcej niż tylko te dwie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-353.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.23" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: Pani marszałek, czy ja mogę w trybie sprostowania?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W trybie sprostowania głos zabierze pani poseł Śledzińska-Katarasińska.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! My chyba oboje równie dobrze znamy historię muzeum w Rapperswilu, więc tylko za nieporozumienie mogę uznać to, że pan uznał za jakieś moje pretensje czy poprawki sformułowanie, że muzeum w Rapperswilu nie istnieje. Oczywiście myślałam o zamku w Rapperswilu, gdzie tego muzeum nie ma, a że ono istnieje…</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sellin: Jako instytucja.)</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">… i że jest zamek, to ja to wszystko wiem, panie ministrze, bo ja tam nawet byłam i o to się starałam. Tak że dziękuję bardzo, ale proszę mnie nie posądzać o brak wiedzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#TomaszKostuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt ma na celu m.in. zwiększanie ochrony i upowszechnianie wiedzy o zbiorach polskiego dziedzictwa kulturowego o szczególnym znaczeniu, które znajdują się poza granicami naszego kraju. Pomóc ma w tym stworzenie nowoczesnych i otwartych instytucji kultury, które zajmą się ochroną, zabezpieczeniem i konserwacją zbiorów.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#TomaszKostuś">Jakie wydatki są planowane na ten cel? Proszę o podanie danych w rozbiciu na najbliższe 3 lata.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#TomaszKostuś">Ile instytucji ma zostać utworzonych, a ile z nich będzie działać we współpracy z zagranicznymi instytucjami kultury?</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#TomaszKostuś">Czy tworzone jednostki będą podlegać bezpośrednio Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Kultury i Środków Przekazu w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ogłaszam przerwę do godz. 17.40.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 32 do godz. 17 min 42)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej (druk nr 3292).</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pana posła Arkadiusza Iwaniaka o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#ArkadiuszIwaniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#ArkadiuszIwaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia projektu obywatelskiego dotyczącego renty wdowiej. Chciałbym na wstępie swojego wystąpienia bardzo serdecznie podziękować wszystkim, którzy przyłączyli się do tego i wstąpili do Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej i tym wszystkim, którzy do tego komitetu nie weszli z różnych powodów, ale pomagali od samego początku. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować każdemu z osobna i wszystkim razem, tym, którzy podpisali się pod tym projektem ustawy, bo te 202 156 podpisów to tak naprawdę jest liczba pokazująca skalę potrzeb, jeśli chodzi o ten projekt obywatelski. Tak że jeszcze raz bardzo serdecznie państwu dziękuję. Wszystkim organizacjom — bo do Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej przystąpiło ponad 30 organizacji, a wiele, wiele innych organizacji związanych z seniorami przy tym projekcie bardzo mocno pomagało.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#ArkadiuszIwaniak">Jaki jest cel tego projektu? Otóż dość prosty: jest to zapobieżenie ekonomicznej degradacji gospodarstw domowych emerytów i rencistów wskutek śmierci jednego ze współmałżonków. Dzisiaj, szanowni państwo, blisko 1,5 mln osób w Polsce nie jest w stanie utrzymać — w sposób finansowy — swojego gospodarstwa domowego po śmierci swojego współmałżonka.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#ArkadiuszIwaniak">O tym, jak jest dzisiaj — bo teraz mówimy o projekcie — to pozwólcie państwo, że powiem kilka zdań, o tym, jaki jest dzisiaj stan prawny. W przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada, niestety, jednego świadczenia. A więc osoba uprawniona do kilku świadczeń musi dokonać wyboru: czy zostaje przy swoim świadczeniu emerytalnym, czy też obejmuje świadczenie po zmarłym współmałżonku, tzw. rentę rodzinną, czyli 85% tego świadczenia. A jeśli nie wybierze, to odpowiedni organ, który się tym zajmuje, dokona wyboru za nią i wybierze oczywiście świadczenie wyższe.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#ArkadiuszIwaniak">Jak to jest, tak mówiąc nie językiem prawniczym, dzisiaj i w naszym projekcie? Obecnie w małżeństwie emerytów, gdy umrze mąż, a więc dochodzi do zbiegu praw, o którym wcześniej powiedziałem, kobieta ma prawo do wyboru: albo zostanie przy swojej emeryturze, która niestety w większości przypadków jest zdecydowanie niższa niż świadczenie emerytalne współmałżonka, jej męża — i to jest pierwszy wariant, albo — to drugi wariant — wybierze 85% jego świadczenia, tzw. rentę rodzinną. My natomiast proponujemy inne rozwiązanie, bardziej korzystne. I tak jak jest w pierwszym wariancie, to wdowa będzie mogła wybrać, czy zostaje przy swoim świadczeniu emerytalnym, czy wybierze rentę rodzinną, ale w naszym, tym korzystniejszych rozwiązaniu: plus 50% świadczenia, z którego rezygnuje. To są warianty, które pozwalają tak naprawdę wybrać korzystniejsze finansowo świadczenie. Oczywiście ja daję przykład kobiety, ale ten sam mechanizm działa, jeśli chodzi o mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#ArkadiuszIwaniak">Dlaczego przykład kobiety? Bo, tak jak wcześniej powiedziałem, po pierwsze, kobiety żyją dłużej niż mężczyźni, a po drugie, to świadczenie emerytalne jest zdecydowanie niższe. I tutaj konkretny przykład: pan Mirosław, który był policjantem, pobierał emeryturę policyjną w wysokości 4 tys. brutto — za chwilę pokażę państwu, jak to może wyglądać — a jego żona, pani Ewa, emerytowana nauczycielka, pobiera emeryturę z ZUS-u w wysokości 2 tys. W dzisiejszym stanie prawnym pani Ewa może zostać przy swojej emeryturze, tych 2 tys., ewentualnie objąć 85% świadczenia po mężu, czyli 3400.</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#ArkadiuszIwaniak">W naszym wariancie, w tym korzystniejszym rozwiązaniu, przy rencie wdowiej pani Ewa będzie mogła wybrać te 3400 plus 50% swojej emerytury, plus dodatkowo 1 tys. zł. A więc tak naprawdę, porównując dzisiejszy stan prawny, to jest 3400 versus 4400 zł, czyli 1 tys. zł więcej. Co ważne, w tym projekcie zapisaliśmy, że renta wdowia ma obejmować wszystkich świadczeniobiorców, także tych, których emerytury i renty są wypłacane z innych źródeł niż Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, a więc chodzi o Policję, służby mundurowe, Straż Graniczną, straż pożarną, ale to są również rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-360.7" who="#ArkadiuszIwaniak">Trzeba jasno powiedzieć, że obecny stan zbiegu świadczeń jest niesprawiedliwy. Dzisiaj w gospodarstwie domowym, gdy oboje współmałżonków płaciło składki, odkładało na swoje emerytury, po śmierci jednego ze współmałżonków muszą wybrać wariant, który jest tak naprawdę wariantem oznaczającym połowę pieniędzy, które w gospodarstwie domowym były.</u>
          <u xml:id="u-360.8" who="#ArkadiuszIwaniak">W naszych szacunkach koszt renty wdowiej, bo o tym warto też powiedzieć, to 13 mld zł rocznie. W skali całego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to jest tak naprawdę 4%. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych to jest 285 mld. Ale jaka jest sytuacja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? W 2021 r. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych zwrócił do budżetu państwa blisko 20 mld zł, a fundusz emerytalno-rentowy w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zanotował 8 mld nadwyżki. To pokazuje, że dzisiaj jest nas stać na to rozwiązanie. Tak że składając ten projekt ustawy, składamy go w sytuacji, w której tak naprawdę budżet państwa też nie będzie dużo dopłacał do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bo przecież dzisiaj uchodźcy z Ukrainy również płacą składkę emerytalną, a nie będą z niej korzystali.</u>
          <u xml:id="u-360.9" who="#ArkadiuszIwaniak">Wpisaliśmy w tym projekcie ustawy również taki zapis, że ta ustawa będzie działała wstecz, a więc wszyscy, którzy zostali wdową lub wdowcem przed wejściem tej ustawy w życie, będą mogli z tej ustawy po prostu skorzystać. Bo byłoby pełną niesprawiedliwością, gdyby mogli korzystać tylko ci, którzy po prostu mogą korzystać z renty wdowiej po wejściu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.10" who="#ArkadiuszIwaniak">Jest w tej ustawie też jeden wyjątek, który płynie ze środowiska seniorów. Jest to trzykrotność 7-miesięcznej emerytury. Powyżej tej kwoty renta wdowia nie będzie przysługiwała.</u>
          <u xml:id="u-360.11" who="#ArkadiuszIwaniak">Dlaczego ten projekt? Ten projekt m.in. dlatego — tak jak na wstępie powiedziałem — że polscy seniorzy, którzy wiele przeżyli, doświadczyli wielu życiowych zakrętów, jednak dopiero po śmierci małżonka mogą zobaczyć, doświadczyć, jak trudno jest związać koniec z końcem, a renta wdowia jest dla nich nadzieją i wyjściem na prostą. Nie odbierajmy im, drodzy państwo, tej nadziei i pracujmy nad tym projektem na tym posiedzeniu Sejmu jak najdłużej, tak żeby ten projekt tak naprawdę przeszedł i żebyśmy za miesiąc, po powrocie z Senatu, mogli o tym projekcie dalej rozmawiać, żeby przed upływem kadencji ten projekt… Żebyśmy mogli się pochwalić, że tak naprawdę ludzie w trudnej sytuacji życiowej, po śmierci współmałżonka, z tego projektu mogą skorzystać. Renta wdowia jest oczekiwanym świadczeniem. 1,5 mln ludzi na to czeka.</u>
          <u xml:id="u-360.12" who="#ArkadiuszIwaniak">O dalszej części, o tym aspekcie będzie mówił Sebastian Koćwin, OPZZ. Bardzo proszę, wiceprzewodniczący, pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-360.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu przedstawicielowi.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę zastępcę przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pana Sebastiana Koćwina o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#SebastianKoćwin">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#SebastianKoćwin">Przyłączam się do podziękowań za licznie zebrane podpisy. To pokazuje, jak bardzo społeczeństwo jest zainteresowane rozwiązaniem, które dzisiaj przedstawiamy.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#SebastianKoćwin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polskie społeczeństwo starzeje się w coraz szybszym tempie. Seniorzy w Polsce w tej chwili stanowią prawie 1/4 ludności, a do końca obecnej dekady, czyli za 7 lat, będzie to już niemal 1/3, natomiast do 2050 r. — 40% społeczeństwa. Ich możliwości nabywcze będą miały więc wpływ na ogólny poziom konsumpcji. Oczywiste wydaje się to, że dwa czynniki: jakość życia oraz stopień samodzielności seniorów będą wpływać także na rodziny, które często sprawują przecież nad nimi opiekę. Poziom życia tej rosnącej grupy uwarunkuje również jakość życia całego społeczeństwa i ogólną kondycję naszej gospodarki narodowej. Równocześnie z procesem starzenia się społeczeństwa obserwujemy narastające zjawisko singularyzacji. Coraz więcej osób pozostaje w gospodarstwach jednoosobowych, coraz więcej osób starszych żyje samotnie, najczęściej dzieje się tak w wyniku śmierci jednego z małżonków. Zgodnie z prognozami za 7 lat, gdy niemal co trzecia osoba mieszkająca w naszym kraju będzie emerytem lub emerytką, ponad połowa jednoosobowych gospodarstw domowych będzie należała właśnie do osób w wieku 65+. Wielkość gospodarstwa domowego jest zaś najsilniejszym czynnikiem wpływającym na poziom życia seniorów, na ryzyko ubożenia.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#SebastianKoćwin">Jako dobrą swoją sytuację określa ponad połowa osób zamieszkujących z małżonkiem i tylko 30% osób samotnych. Analogicznie starsze osoby samotne cztery razy częściej oceniają swoją sytuację materialną jako złą, oczywiście w porównaniu z gospodarstwami dwuosobowymi. Doskonale obrazują to dane systemu opieki społecznej. W 2021 r. spośród 79 tys. seniorów, którzy otrzymali zasiłki stałe, aż 95% było osobami samotnie gospodarującymi.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#SebastianKoćwin">Należy jednak mocno podkreślić, że te dane dotyczą obecnych seniorów, obecnej sytuacji. Niestety emeryci, o których wspomniałem na początku, czyli ci, którzy będą stanowić 1/3, a potem niemal połowę populacji naszego kraju, będą otrzymywali świadczenie zdecydowanie niższe. Zgodnie z prognozami stopa zastąpienia za 7 lat spadnie o 9 punktów procentowych i wyniesie 47%, a za kolejne 10 lat będzie już poniżej poziomu 40%, czyli minimalnego standardu wyznaczonego przez Międzynarodową Organizację Pracy. Niestety ten poziom ma spadać, bo w 2050 r. to będzie poniżej 29%, a w 2060 r. — poniżej 25%.</u>
          <u xml:id="u-362.5" who="#SebastianKoćwin">Starzenie się społeczeństwa to problem, szanowni państwo, nas wszystkich, podobnie jak spadająca stopa zastąpienia, ale zjawiska samotnej starości i związanego z nią ubóstwa — już nie. To zjawiska, które niewspółmiernie i coraz mocniej uderzają przede wszystkim w kobiety. Musimy zdać sobie sprawę z tego, że sytuacja, w jakiej za chwilę będą nasze matki, a za 20–30 lat — kobiety z naszego pokolenia, będzie nieporównywalnie gorsza od warunków życia obecnych seniorek. Wprawdzie Polska jest krajem, który szczyci się jednym z najniższych w Europie wskaźników nierówności płacowych pomiędzy kobietami i mężczyznami — są różne badania, ale zasadniczo wynosi on ok. 9% — ale nie możemy się poszczyć taką samą równością, gdy idzie o świadczenia emerytalne. Polki otrzymują emerytury o 32% niższe od emerytur mężczyzn. Kobiety otrzymują emerytury o średnio ponad 1000 zł niższe od emerytur mężczyzn. Wpływ na niskie kobiece emerytury mają oczywiście nierówności płacowe na rynku, o czym powiedziałem przed chwilą — jednak są one stosunkowo niewielkie — ale niższe emerytury kobiet to też cena za okresy spędzone np. na urlopach macierzyńskich, rodzicielskich i wychowawczych. Chodzi o nierówny podział obowiązków przy opiece nad dziećmi i niepełnosprawnymi członkami rodzin zmuszający do pracy w niepełnym wymiarze godzin i do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Mówiąc wprost: nierówności emerytur są tak naprawdę ekonomicznym odbiciem nierówności w życiu społecznym. Chciałbym to z całą mocą podkreślić, bo zasady życia społecznego i zasady dotyczące emerytur, ich wysokości i sposobu naliczania są niczym innym jak umową społeczną. Tak naprawdę zależą tylko i wyłącznie od tego, co ustala się na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-362.6" who="#SebastianKoćwin">Rozwiązania wprowadzające rentę wdowią nie tylko są sprawiedliwą korektą różnicy wysokości świadczeń małżonków, którzy wypracowują wspólny majątek, dzielą się pracą zarobkową i nieodpłatną na rzecz rodziny, ale jest to także konieczność ekonomiczna i społeczna. Spadająca relatywna wysokość emerytur w połączeniu z rosnącą liczbą osób starszych oraz zjawiskiem osamotnienia seniorów oznaczać będzie plagę ubóstwa osób starszych i negatywnie wpłynie na gospodarkę i jakość życia, i to nie tylko seniorów, ale także ich krewnych.</u>
          <u xml:id="u-362.7" who="#SebastianKoćwin">Renta wdowia jest rozwiązaniem, które bezpośrednio przeciwdziała tym zjawiskom i istotnie ogranicza ich skutki społeczne. Myślę, że ponad 200 tys. podpisów pod projektem wyraźnie pokazuje wolę społeczeństwa, aby ten palący problem rozwiązać. W imieniu mojej organizacji, w imieniu komitetu obywatelskiego zwracam się do Wysokiej Izby o to, by stanęli państwo po stronie tych, którzy potrzebują pomocy tu i teraz, a szczególnie za kilka lat. Szczególnie apeluję — nie wiem, czy słyszy — do pana posła Jarosława Kaczyńskiego, aby udowodnił, że faktycznie chce Polski opiekuńczej. Ten projekt, podobnie jak inna niezwykle ważna dla nas kwestia, emerytury stażowe, jest dla pana i pana partii doskonałym testem. Chciałbym zobaczyć, że staniecie państwo po stronie wdów i wdowców. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Ewę Kozanecką z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej, druk nr 3292.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#EwaKozanecka">Główną regulacją zawartą w projektowanej ustawie jest zmiana jednej z zasad związanych ze zbiegiem prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych, a mianowicie zasady wypłaty jednego świadczenia. Zgodnie z tą zasadą osoba uprawniona do kilku świadczeń ma wybrać, które z nich chce otrzymywać, a jeżeli tego nie zrobi, to organ wypłacający świadczenie ma zrobić to za nią, wybierając świadczenie wyższe.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#EwaKozanecka">Projektodawcy proponują przyznanie wdowom, wdowcom prawa do świadczenia do zmarłym małżonku w dwóch wariantach, których realizacja jest uzależniona od wyboru wdowy, wdowca. Tymi wariantami są: wariant pierwszy — przysługująca po zmarłym renta rodzinna zostaje powiększona o połowę przysługującej wdowie, wdowcowi emerytury, emerytury rolniczej, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej; wariant drugi — świadczenia i emerytury przysługujące wdowie, wdowcowi zostają powiększone o połowę renty rodzinnej po zmarłym małżonku.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#EwaKozanecka">Taka konstrukcja świadczenia określanego w projekcie jako renta wdowia zakłada także, że jej wysokość nie może przekroczyć trzykrotności miesięcznej kwoty przeciętnej emerytury wypłacanej przez ZUS. Innymi słowy, to osoba uprawniona ma wybrać, które świadczenie chce otrzymywać w całości, a które w połowie.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#EwaKozanecka">Jednocześnie projektodawca przewiduje, że model 50% docelowego wskaźnika byłby osiągany etapami: pierwszy etap to okres od pierwszego półrocza obowiązywania ustawy — wskaźnik 15% — do drugiego półrocza — wskaźnik wzrasta do 20%; kolejny etap to kolejny rok obowiązywania ustawy, w którym wskaźnik osiąga wartość docelową, czyli 50%.</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#EwaKozanecka">Jako datę wejścia w życie większości projektowanych rozwiązań ustawy podano dzień 1 lipca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#EwaKozanecka">W tym miejscu pragnę wskazać na główne zasady związane z tematyką regulowaną w projekcie. Otóż emerytury i renty stanowią prawa nabyte przez osobę ubezpieczoną, która współuczestniczy w tworzeniu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez opłacanie stosownych składek. Warto też pamiętać o tym, co zabezpiecza ubezpieczenie emerytalne, a co — ubezpieczenie rentowe. Otóż w przypadku pierwszego z nich służy ono finansowaniu emerytury danej osoby po osiągnięciu wieku emerytalnego. Z kolei ubezpieczenie rentowe zabezpiecza nie tylko ryzyko niezdolności ubezpieczonego do pracy, ale również ryzyko jego śmierci i w konsekwencji ryzyko pozostawienia rodziny bez środków do życia. Czyli daje się zauważyć, że te dwa świadczenia są odrębne, a renta rodzinna jest niejako pochodną emerytury, bowiem gdyby zmarły nie posiadał prawa do emerytury, to jego rodzina po jego śmierci nie otrzymywałaby renty rodzinnej. Krótko mówiąc, renta rodzinna nie jest przeniesieniem świadczenia po zmarłym na jego najbliższych, a jedynie jest zabezpieczeniem tych spośród nich, którzy utracili żywiciela rodziny, czyli najczęściej chodzi o osoby małoletnie oraz te wdowy, tych wdowców, którym środków do życia dostarczał wyłącznie zmarły małżonek.</u>
          <u xml:id="u-364.7" who="#EwaKozanecka">Zasada, o której wspomniałam na wstępie, czyli zasada wypłaty jednego świadczenia przyznanego na podstawie ustawy, jest przez omawiany projekt gruntownie zmieniana, co w połączeniu z rozróżnieniem w systemie prawa i rozdzieleniem rozwiązań ustawowych związanych z emeryturą i rentą stanowi o tym, że projektowane regulacje w takim kształcie uderzają w fundamenty systemu emerytalno-rentowego opartego na związku wysokości danego świadczenia z sumą składek, które ubezpieczony opłacał w trakcie swojej aktywności zawodowej. Dodatkowo przyjęcie rozwiązań w zaproponowanym kształcie mogłoby godzić w zasadę równego traktowania wszystkich ubezpieczonych poprzez przyznanie de facto dodatków do emerytury dla wybranych grup ubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-364.8" who="#EwaKozanecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę podkreślić, że Prawo i Sprawiedliwość w swojej działalności szczególną wagę przywiązuje do pomocy emerytom i rencistom. Nie są to tylko hasła, bowiem za tym twierdzeniem stoją twarde fakty. Pierwszym z nich jest wymierna pomoc finansowa dedykowana emerytom i rencistom, przede wszystkim tym, którzy znajdują się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej. Chodzi tu o świadczenia powszechnie znane jako trzynasta i czternasta emerytura. Ale trzynastka i czternastka to nie jedyne zabiegi ukierunkowane na wspomnianą pomoc, bo zaraz za nimi należy wskazać korzystne dla emerytów i rencistów zmiany zasad waloryzacji ich świadczeń, a w szczególności ostatnią z nich, wprowadzającą mechanizm kwotowo-procentowy, dzięki któremu minimalna emerytura wynosi obecnie 1588,44 zł brutto, czyli o 250 zł więcej niż dotychczas. Nasze działania, które mają na celu wsparcie emerytów i rencistów, to także działania w ramach polityki fiskalnej, dla przykładu: podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł czy też zmniejszenie podatku dochodowego od osób fizycznych z 17% do 12%, co spowodowało, że ok. 70% emerytów przestało płacić podatki.</u>
          <u xml:id="u-364.9" who="#EwaKozanecka">Oprócz kwestii związanych z ubezpieczeniami społecznymi czy prawem podatkowym jesteśmy także szczególnie wrażliwi na tych, którzy w sposób szczególny potrzebują wsparcia. Chodzi tu o osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji. Dla nich zostało utworzone świadczenie uzupełniające w wysokości 500 zł. Nie można także nie wspomnieć o najnowszej inicjatywie rządu Prawa i Sprawiedliwości w zakresie wsparcia dedykowanego osobom z niepełnosprawnościami, a mianowicie o ustawie wprowadzającej do polskiego systemu prawa nowe świadczenie nazywane świadczeniem wspierającym.</u>
          <u xml:id="u-364.10" who="#EwaKozanecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak przedstawiłam, podając przykłady działania rządu w obszarze wsparcia udzielanego także emerytom i rencistom, Prawo i Sprawiedliwość jest formacją, która jest bardzo wrażliwa także na potrzeby tej grupy. Dlatego też klub Prawo i Sprawiedliwość rekomenduje przesłać przedmiotowy projekt ustawy do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-364.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Joanna Frydrych, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam przyjemność przedstawić stanowisko w sprawie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#JoannaFrydrych">Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie do systemu zabezpieczenia społecznego nowego świadczenia, tzw. renty wdowiej. Kierunek projektowanej regulacji pokrywa się z zapowiedziami zgłaszanymi również przez Platformę Obywatelską. W trakcie prac nad naszym projektem „Polska seniora” pod przewodnictwem pani poseł Marzeny Okły-Drewnowicz, w stosunku do którego rozpoczęliśmy konsultacje z seniorami na początku października 2017 r. i kontynuowaliśmy swoje prace w 2018 r. i 2019 r., wielokrotnie propozycja dodatku wdowiego czy renty wdowiej była konsultowana z seniorami. Wielokrotnie też słyszeliśmy ze strony seniorów potrzebę wprowadzenia takiej formy rozwiązań w systemie zabezpieczenia społecznego dla wdów i wdowców.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#JoannaFrydrych">Także podczas debat eksperckich organizowanych przez Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska eksperci uczestniczący w tych debatach opiniowani i zgłaszali konieczność poprawienia sytuacji gospodarstw domowych emerytów, bo przecież, gdy odejdzie któryś ze współmałżonków, z jednej emerytury trudno się utrzymać, zwłaszcza wtedy, gdy jest ona bardzo niska. Dlatego sytuację wdów i wdowców należy pilnie poprawić.</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy ma na celu wprowadzenie renty wdowiej. Będzie ona przysługiwać jednemu z małżonków w przypadku śmierci drugiego. Ustawa zakłada wprowadzenie dwóch wariantów, których wyboru dokonywała będzie osoba uprawniona do uzyskania świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#JoannaFrydrych">W pierwszym wariancie osobie uprawnionej będzie przysługiwała renta rodzinna po zmarłym małżonku powiększona o 50% przysługującej jej emerytury, w tym rolniczej, wojskowej i policyjnej, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, wojskowej i policyjnej renty inwalidzkiej. W drugim wariancie ww. świadczenia będą powiększone o 50% renty rodzinnej po zmarłym małżonku.</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#JoannaFrydrych">Według projektowanych przepisów renta wdowia nie może przekroczyć trzykrotności miesięcznej kwoty przeciętnej emerytury wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Prawo do renty wdowiej będzie przysługiwało wszystkim osobom, które nabyły prawo do renty rodzinnej i świadczeń emerytalno-rentowych przed wejściem ustawy, oraz tym, którzy nabędą je po wejściu w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-366.7" who="#JoannaFrydrych">Według wnioskodawców ustawy proponowane rozwiązania stanowią wsparcie w ponoszeniu m.in. stałych kosztów utrzymania, przyczyniając się tym samym do ograniczenia poziomu wykluczenia osób starszych, zwłaszcza kobiet, które ze względu na krótszy okres odprowadzania składek w wyniku opieki nad dziećmi i innymi osobami najbliższymi oraz ze względu na lukę płacową uzyskują niższą wysokość świadczenia emerytalnego. Podobne rozwiązania występują w innych krajach Unii Europejskiej, takich jak Litwa, Czechy, Niemcy, Włochy.</u>
          <u xml:id="u-366.8" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska popiera przedmiotowy projekt ustawy i jednocześnie wnosi o skierowanie go do dalszych prac w komisjach sejmowych, ponieważ doprecyzowania wymaga, co w sytuacji zbiegu tytułów prawa do świadczenia, np. emerytura jednego małżonka z ZUS, a druga z KRUS. Wyjaśnienia wymaga też fakt, dlaczego Zakład Ubezpieczeń Społecznych opóźnia wdrożenie rozwiązań, wskazując, że potrzebuje 9–12 miesięcy na wdrożenie tych regulacji. Jest to celowe działanie, mające na celu przede wszystkim zmniejszenie liczby uprawnionych do świadczeń, w tym rent wdowich.</u>
          <u xml:id="u-366.9" who="#JoannaFrydrych">Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych mimo przedstawienia opinii dotyczącej projektu ustawy nie przestawił precyzyjnego wyliczenia, ile będą kosztowały renty wdowie. Wydaje się, że konieczne jest tutaj również uwzględnienie całego systemu zabezpieczenia społecznego i włączenie innych organów rentowych.</u>
          <u xml:id="u-366.10" who="#JoannaFrydrych">Dlaczego też obok opinii ZUS-u nie ma opinii KRUS-u, Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ani Ministerstwa Sprawiedliwości? Są to podmioty, które uczestniczą w tworzeniu systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce, i konieczne jest uzyskanie także ich opinii. Brak tych opinii należy odczytywać jako brak zainteresowania ze strony obecnej ekipy rządzącej, czyli PiS-u, rozwiązaniem trudnej sytuacji wdów i wdowców.</u>
          <u xml:id="u-366.11" who="#JoannaFrydrych">I kolejna kwestia: konieczna do doprecyzowania jest również sytuacja, gdy drugie świadczenie wynika z przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-366.12" who="#JoannaFrydrych">Tak jak powiedziałam na początku, wnosimy o skierowanie projektu do dalszych prac w komisjach i popieramy przedmiotowy projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-366.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo. To bardzo fajne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Arkadiusz Iwaniak, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#ArkadiuszIwaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie oczekujemy od Prawa i Sprawiedliwości deklaracji, że ten pomysł wam się podoba, bo my wiemy, że ten pomysł państwu się podoba, bo w roku 2015 głosowaliście dokładnie za tym samym projektem ustawy, a ówczesna i obecna pani poseł Bartuś mówiła tak: „Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja, Prawo i Sprawiedliwość, które tu reprezentuję, i większość Polaków rozumiemy, że finanse Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być zbilansowane, ale gdy słyszymy ciągle tylko o sytuacji finansowej Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to tak jak większość Polaków zaczynam nerwowo reagować. Wszyscy płacimy składki, i to nie z myślą o sytuacji finansowej Funduszu Ubezpieczeń Społecznych czy nie z myślą o tym, żeby utrzymać Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ale po to, że gdy nie będziemy w stanie zarobkować ze względu na wiek czy chorobę, móc otrzymać świadczenie rentowe pozwalające na utrzymanie się” i dalsze życie i funkcjonowanie. To była pani Barbara Bartuś.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#ArkadiuszIwaniak">A więc dzisiaj, pani poseł, my oczekujemy też jako ci wszyscy, którzy się podpisaliśmy pod tym projektem ustawy, że państwo skierujecie go dalej do pracy w komisji i tak jak ustawę o referendach albo tak jak przez ostatnie 8 lat udowodniliście, że projekt ustawy jesteście w stanie przeprocedować w ciągu jednego posiedzenia Sejmu, tak i tym projektem się zajmiemy. A jeżeli chodzi o wszystkie uwagi czy to ZUS-u, czy państwa, to siadajmy i oczywiście na ten temat rozmawiajmy. W roku 2015, wtedy kiedy byliście w opozycji… Ten pomysł to jest praktycznie ten sam projekt ustawy z niewielkimi zmianami naniesionymi w związku z tym, że środowisko seniorów o to prosiło. Powiem więcej, to też nie jest jakaś tam kiełbasa wyborcza, tak jak trzynasta i czternasta emerytura, a tak naprawdę ten dodatek, bo to jest projekt, który jako Lewica składaliśmy już w 2012 r. Po 3 latach w zamrażarce doczekał się głosowania w 2015 r., a później w 2022 r. złożyliśmy go ponownie. Tym razem pani marszałek Witek zamroziła go na rok. Dlatego też postanowiliśmy zrobić z tego projekt obywatelski, bo państwo mówicie, że wszystko to, co obywatelskie, popychacie szybko do przodu, więc mam również taką nadzieję, że w przypadku tego tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#ArkadiuszIwaniak">A powiem więcej, bo nie wiem, czy państwo z Prawa i Sprawiedliwości wiecie, chociaż wasza nieobecność dzisiaj na tej sali świadczy o tym, że nie chcecie na ten temat posłuchać. 1200 tys. osób dzisiaj korzysta z renty rodzinnej, a więc wybiera po zmarłym współmałżonku to wyższe świadczenie. Dlaczego? Dlatego że to, o czym pani poseł przed chwilą mówiła, to wielkie wsparcie dla emerytów i rencistów jest po prostu czystą fikcją. Ba, powiem więcej jeszcze, pani poseł, bo nie wiem, czy pani o tym wie. Jeśli chodzi o pokrycie wydatków na emerytury i renty w 2021 r. ze składek zgromadzonych na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, wynosiło ono blisko 82%, za 2022 r. będzie wynosiło 85%, a w 2023 r. w związku z napływem uchodźców z Ukrainy, ale też i pracowników, migrantów zarobkowych do Polski, którzy płacą składki emerytalne, będzie wynosiło ponad 90%.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#ArkadiuszIwaniak">Trzeba też jasno powiedzieć, że nie jest to rozwiązanie nowatorskie, bo przecież zbieg świadczeń, np. emerytury i renty wypadkowej, już w polskim systemie funkcjonuje, a więc dzisiaj zbieg świadczeń tej renty rodzinnej i 50% też nie będzie nowum. A potem więcej pani, bo nie wiem, czy pani o tym wie, że na Litwie jest system polegający na tym, że wdowiec, wdowa mogą zatrzymać swoją emeryturę i otrzymują 100% świadczenia po zmarłym współmałżonku. W Niemczech jest tak, że też można utrzymać to w 100% do pewnego limitu i wtedy jest to obniżane o 40%. Podobne rozwiązanie jest we Włoszech. Ale w Czechach, a więc blisko, jest rozwiązanie niemal identyczne jak to, które jest proponowane w tym projekcie obywatelskim. „Solidarność”, dając opinię do tego projektu, zaproponowała, żeby zwiększyć zasiłek pielęgnacyjny i to będzie rozwiązanie dla emerytów. No tak, tylko zasiłek pielęgnacyjny jest dopiero po 75. roku życia, a więc kobieta przechodząca w wieku 60 lat na emeryturę będzie czekała na łaskawość „Solidarności” 15 lat. Więc to pokazuje, że jest to rozwiązanie nie najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#ArkadiuszIwaniak">I tak jak na wstępie powiedziałem, bo pani posłanka Kozanecka z Prawa i Sprawiedliwości powiedziała, że ta ustawa narusza fundamenty zasady równowagi i traktowania świadczeniobiorców. No ale jak to się ma do waszego głosowania w roku 2015, wtedy kiedy byliście w opozycji? Byliście za. Dzisiaj mówicie, że bardzo dużo zrobiliście dla emerytów i rencistów. Więc to jest dzisiaj tak naprawdę sprawdzian i test waszej prawdomówności. To, że bardzo często oszukujecie, to my oczywiście to wiemy. Natomiast dzisiaj emeryci i renciści, 1,5 mln osób oczekujących na ten projekt patrzy na to, jak zareagujecie. To dzisiaj od tego, jak będziemy procedować nad tą ustawą, zależy, jak ci ludzie będą na was po prostu patrzyli. To jest sprawdzian tego, jak tak naprawdę chcecie potraktować emerytów, czy mówić o tym przed wyborami, dając typową kiełbasę wyborczą, trzynasta i czternasta emerytura, tak naprawdę część, bo to jest dodatek, czy też jak państwo zaproponowaliście waloryzację 500+. Przecież to jest czysta obłuda. Nie bądźcie obłudni, zacznijcie z nami pracować nad tym projektem, niech pani wyjdzie na mównicę i powie, bo reprezentuje pani Prawo i Sprawiedliwość, czy jutro na posiedzeniu komisji ten projekt stanie, czy też będziemy czekać do następnej kadencji. Bo muszę panią zmartwić: przegracie te wybory m.in. właśnie przez emerytów, ale też i rolników, o czym dzisiaj rano mówiłem. A my w związku z tym, że to jest projekt obywatelski, będziemy nad nim dalej procedować, bo nie możecie go wrzucić do zamrażarki, on nie ulega dyskontynuacji jak projekty obywatelskie, więc my po wygranych wyborach, jeśli tego nie zrobicie, ten projekt złożymy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-368.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Żelazowska, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze mówi.)</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Co to za klub taki żywy, tak żywo reaguje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#BożenaŻelazowska">Taki żywy. Brawo!</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#BożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego, Unii Europejskich Demokratów, Konserwatystów przedstawiam stanowisko klubu odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z druku nr 3292.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#BożenaŻelazowska">Jest to projekt społeczny, który i tak zbyt długo czekał na wprowadzenie go pod obrady. Czekał oczywiście w zamrażarce sejmowej, a emeryci wciąż zbyt długo oczekują na te rozwiązania. A jak bardzo ten projekt był potrzebny, to my, posłowie Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego, wiemy najlepiej, ponieważ przygotowaliśmy pakiet ustaw pt. „Uczciwa Polska”, gdzie również są rozwiązania dotyczące wdowiej emerytury. Pod naszym projektem zebraliśmy ponad 130 tys. podpisów. Rozmawialiśmy z seniorami, z wdowami, z wdowcami i wiemy, jak trudno jest utrzymać się z jednej emerytury, która często jest bardzo niska, jak trudno jest wygospodarować środki, aby móc opłacić wciąż wzrastające czynsze, wykupić leki czy żeby było stać na pożywienie.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#BożenaŻelazowska">W naszym projekcie pt. „Uczciwa Polska” oprócz rozwiązań dla seniorów w postaci wdowiej emerytury przygotowaliśmy też pakiet odnośnie do nieopodatkowanej pracy dodatkowej. Jest on skierowany do osób pracujących i już płacących składki od umowy o pracę. Trzeci projekt był skierowany do ludzi młodych, którzy nie mają jeszcze swojego mieszkania, którym proponujemy niskooprocentowany kredyt na mieszkanie lub dom w Banku Gospodarstwa Krajowego i wkład własny od państwa w wysokości 100 tys. Ten projekt spodobał się PiS-owi i niektóre rozwiązania zostały już wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#BożenaŻelazowska">W naszym projekcie o dziedziczeniu emerytury proponujemy, aby w przypadku małżonków, którzy mają prawo do emerytury, gdy jeden z nich umrze, drugi miał prawo dziedziczenia przynajmniej połowy tej emerytury po zmarłym małżonku. To w żaden sposób nie zmienia innych zasad, jeżeli chodzi o wybór świadczenia emerytalnego przez współmałżonka po śmierci drugiego współmałżonka. Nasza propozycja jest bardzo dobra i przemyślana. Jest to propozycja uczciwa, w wielu kwestiach zbliżona do procedowanego projektu ustawy Lewicy. Procedowany projekt dotyczący wdowiej emerytury jest projektem obywatelskim, pod którym zebraliście państwo 200 tys. podpisów. Zakłada on, że senior po śmierci małżonka otrzymałby dodatkowo jego świadczenie emerytalne w wysokości 50%.</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#BożenaŻelazowska">Renta wdowia jest dziś, drodzy państwo, bardzo potrzebna polskim seniorom, polskim emerytom i tym, którzy mają najniższe świadczenia emerytalne, czyli świadczenia z KRUS, polskim rolnikom. Te pieniądze są niezbędne. Mamy nieustający proces starzejącego się społeczeństwa. Zaopiekujmy się naszymi seniorami, niech nie odchodzą z apteki, nie wykupiwszy leków, niech nie martwią się co miesiąc, z czego zapłacą wciąż wzrastający czynsz za mieszkanie czy rachunek za energię elektryczną, niech ich stać będzie na to, co w danym dniu zechcą sobie kupić do jedzenia. To jest nasz obowiązek, zwłaszcza że niedługo my również będziemy w takiej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-370.6" who="#BożenaŻelazowska">Jako klub Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego uważamy, że ten projekt powinien być przesłany do dalszych prac w komisji. Będziemy się nad nim wspólnie pochylali i szukali dobrych rozwiązań. Tak że bardzo wam dziękuję, drodzy państwo, za wykonaną pracę i myślę, że wspólnie wypracujemy dobre stanowisko dla polskich seniorów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie za to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Niewątpliwie bieda w Polsce ma twarz m.in. seniora. Ostatnie lata, niezależnie od tego, co zaraz powiedzą na mównicy pan minister albo pani minister, to spadek zasobności portfela emeryckiego. Przyczyniła się też do tego rozbujana przez ten rząd m.in. inflacja. Prawda jest taka, że w grupie seniorów ubóstwo rośnie najszybciej, a globalnie, jeżeli chodzi o ubóstwo, zrobiliśmy znowu krok wstecz, cofając się do statystyk z 2015 r. Żadne świadczenia nie zatrzymały tego spadku zasobności portfela, bo po prostu emerytury w ostatnich latach nie nadążają za inflacją i z każdej kolejnej emerytury — co wielokrotnie na tej mównicy uzasadniałam, pokazywałam i liczyłam — emeryci mogą kupić coraz mniej.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#PaulinaHennigKloska">Prawda jest też taka, że mamy bardzo niekorzystne odwracające się widełki demograficzne. Jeżeli dziś na 1 tys. osób w wieku produkcyjnym przypada niespełna 400 osób powyżej wieku emerytalnego, to w 2060 r. na 1 tys. osób pracujących będzie to już 800 osób przebywających na rencie czy emeryturze, a w 2080 r. prawie 840 osób. W tej perspektywie dzisiaj potrzebujemy ponad podziałami politycznymi niezwykle odpowiedzialnej debaty na temat przyszłości systemu emerytalnego. Ta debata i dyskusja muszą być połączone z oceną sytuacji na rynku pracy, bo tak jak powiedziałam, liczba osób będących w wieku produkcyjnym systematycznie nam się kurczy, a w ostatnich 10 latach z rynku pracy odpłynęło 2200 tys. osób będących w wieku produkcyjnym. To jest poważny spadek. Jeżeli dzisiaj mówimy o tym, że chcemy zamknąć politykę migracyjną, a demografia to najszybciej za 30 lat może nam tę lukę na rynku pracy uzupełnić, to dzisiaj musimy sobie odpowiedzieć, w jakim kierunku zamierzamy iść i czy pozwalamy na kurczenie się polskiej gospodarki, a co za tym idzie — narastających problemów w systemie emerytalnym i w wypłacie świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#PaulinaHennigKloska">Prognozy ZUS-u nie są tak optymistyczne, jak tutaj padało. W tym roku z budżetu państwa do wszystkich emerytur i rent dopłacamy ok 100 mld zł, mówię tutaj oczywiście o deficycie ZUS, KRUS, ale także o trzynastych i czternastych emeryturach, czy też emeryturach płaconych bezpośrednio z budżetu państwa — to jest ogromna kwota. Teraz pytanie: Jak ten projekt sfinansować? Z budżetu państwa czy poprzez pomniejszenie świadczenia? Bo to są — już, panie marszałku, kończę — jedyne dwa możliwe źródła, bo, tak jak powiedziałam, deficyt w tym roku według wariantu optymistycznego to jest ok 50 mld zł, a w 2027 r., w związku z tą niekorzystną sytuacją demograficzną, to może być już powyżej 90 mld zł według wariantu optymistycznego.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-372.4" who="#PaulinaHennigKloska">Tak jak powiedziałam: my w Polsce dzisiaj potrzebujemy odpowiedzialnej debaty i dyskusji ponad podziałami politycznymi o sytuacji emerytów w Polsce, o pogarszającej się sytuacji ekonomicznej emerytów, ale także w dłuższej perspektywie o sytuacji demograficznej i sytuacji w systemie emerytalnym i liczę na to, panie ministrze, że przy tym projekcie o tym wszystkim szczerze porozmawiamy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Powiedziałbym: tym razem, ale nie jestem złośliwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#ArturDziambor">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#ArturDziambor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Średnia długość życia mężczyzny w 2021 r. — 71,6 lat, kobiety — 79,6 lat. To znaczy, że mężczyzna składki do systemu wpłaca przez 45 lat, a odbiera je później, w formie emerytury, przez niecałe 7. Kobieta wpłaca składki przez np. 40 lat, a odbiera je przez 19. Oczywiście wszystko zależy od zarobków, emerytury są naliczane pewnym algorytmem. Najbardziej dotknięci tymi emeryturami są ci, którzy prowadzą jednoosobowe działalności gospodarcze, ludzie, którzy prowadzą własne firmy, którzy tworzą miejsca pracy — ci są najbardziej znienawidzeni również przez ten system, ponieważ oni odkładają składki na swoje głodowe emerytury, więc po prostu biada im, gdy przyjdzie moment, w którym dojdą do wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#ArturDziambor">Prawo i Sprawiedliwość miało dla tych ludzi ofertę jedynie propagandową, wynikającą z zasady, że przyjdzie moment, w którym ludzie będą mogli być przekupywani własnymi pieniędzmi i rząd się nauczy to robić. To jest zasada przyświecająca Prawu i Sprawiedliwości — trzynasta i czternasta emerytura się pojawiły, czternasta niedawno uchwalona jako coś, co na zawsze z nami będzie. Chyba że przyjdzie mądry gospodarczo rząd, który stwierdzi, że jednak te propagandowe trzynastki i czternastki powinny być zlikwidowane.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#ArturDziambor">Pomysł renty wdowiej nie jest oczywiście pomysłem nowym, ale jest konkretnym pomysłem na to, jak pomóc tym ludziom, którzy faktycznie trafiają w niesamowite finansowe problemy w momencie, gdy tracą współmałżonka na starość, gdy nie mogą sobie już pomóc. To rzeczywiście jest pomysł o wiele mądrzejszy niż wasze trzynastki i czternastki, które mają pomóc jedynie wam — w zdobyciu wyższego poparcia, ponieważ tych ludzi, którzy dzisiaj żyją za głodowe pieniądze i jakoś próbują jeszcze przetrwać, wy upadlacie, dając im trzynastki i czternastki, ale przy okazji opowiadając historię o tym, jak to wy będziecie ich zbawicielami.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#ArturDziambor">ZUS nie chce, żeby ludzie żyli za długo, ponieważ im krócej żyją, tym mniej pieniędzy ZUS musi wydawać. Natomiast myślę, że rozwiązanie w postaci renty wdowiej, czyli rozwiązanie, w którym jedno z małżonków dostaje chociaż część emerytury współmałżonka, który zmarł, gdy małżeństwo było już na emeryturze, jest zdecydowanie lepszym pomysłem niż wasza trzynastka i czternastka. Bardzo chętnie podniósłbym rękę za rozwiązaniem typu renta wdowia właśnie. Przeciwnie niż w przypadku tego, co zrobiliście wy, czyli trzynastki i czternastki. Najchętniej zmieniłbym jedno na drugie. To by było uczciwe. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuje serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, 16 osób zgłosiło się do zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanka Wanda Nowicka, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej! Panie Ministrze! Ustawa o rencie wdowiej jest bardzo oczekiwana społecznie, nie tylko przez wdowy i wdowców, ale praktycznie przez wszystkich, zarówno rodziny osób owdowiałych, jak i osoby młodsze, które chciałyby żyć i pracować z poczuciem bezpieczeństwa w przyszłości i nadzieją na godną starość. Bo osoba owdowiała nie tylko traci swojego wieloletniego życiowego partnera czy partnerkę, lecz traci także ogromną część dotychczasowego dochodu. A rachunki za mieszkanie czy inne wydatki są na takim samym poziomie, a z czasem rosną, jak obecnie w wyniku inflacji i galopującej drożyzny.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#WandaNowicka">Co gorsza, śmiertelność w społeczeństwie jest coraz większa. W 2022 r. liczba zgonów wyniosła blisko 450 tys. osób i była wyższa od liczby urodzeń o blisko 150 tys. osób, a zdaniem demografów ten trend nadwyżki zgonów nad urodzeniami się utrzyma. Zatem problem owdowiałych osób, zwłaszcza kobiet, ich trudnej sytuacji życiowej, jest problemem palącym, bo nie tylko wdowy i wdowcy borykają się z trudną, czasem wręcz dramatyczną sytuacją ekonomiczną, ale również ich dzieci, które muszą wspierać samotną mamę czy tatę do końca życia. To nie jest ani sprawiedliwe, ani uczciwe. Dlatego pytam Prawo i Sprawiedliwość: Czy poprzecie jak najszybsze przyjęcie tej ustawy, jeszcze na tym posiedzeniu? Dacie radę. Macie ogromne doświadczenie w procedowaniu nad projektami ustaw w ciągu jednego dnia. Wdowy i wdowcy na to czekają. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Argumentów za tym, że ustawa o rencie wdowiej jest potrzebna, nie trzeba daleko szukać, bo te argumenty przychodzą same. To dziesiątki telefonów do naszych biur poselskich od kobiet, które chciały podpisać się pod projektem, a przy okazji opowiadały swoje historie. Dla wielu z nich śmierć współmałżonka była nie tylko ciosem w serce, ale także w domowy budżet, bo wiele opłat nie zmniejszyło się magicznie o połowę. Jedna z pań wynajmowała z mężem mieszkanie na wolnym rynku, czynsz wzrósł niebotycznie w ciągu ostatnich miesięcy, a pieniędzy w kieszeni brakowało coraz bardziej. Renta wdowia pozwoliłaby jej na zachowanie wyższego świadczenia i oznaczała mniej codziennych wyrzeczeń. Ta kobieta mogłaby spać spokojnie, bo bez problemu wiązałaby koniec z końcem. Dla tej kobiety, dla tej pani, ale też wielu innych przykładowy 1 tys. zł więcej w miesiącu, kilkaset złotych więcej w miesiącu to naprawdę ogromna różnica i szansa na normalne i godne życie. Jeśli posłom i posłankom Prawa i Sprawiedliwości naprawdę zależy na wspieraniu obywateli, a zwłaszcza tych starszych, to pragnę zapytać, co stoi przeciwko temu, żeby zagłosować za tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#PaulinaMatysiak">Może pokażę: tak wygląda zamrażarka sejmowa, a tak wygląda komisja. Żeby państwu się nie pomyliło. Chcemy pracować nad tą ustawą, chcemy, żeby ona została przyjęta jeszcze w tej kadencji Sejmu, bo czekają na nią Polacy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Henryka Krzywonos-Strycharska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Bardzo się cieszę, że pan tu siedzi.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepiej tutaj.)</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Za późno.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Lubię siedzieć.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Wysoka Izbo! Tragedią dla starszych ludzi, którzy nie mogą już podjąć pracy, jest bieda po utracie najbliższej osoby spowodowana utratą jednego świadczenia emerytalnego w gospodarstwie domowym, w którym trzeba opłacać rachunki, kupować leki. Nie możemy zostawić ich bez pomocy. W związku z powyższym mam pytanie: Czy możemy choć raz dogadać się ponad podziałami, aby nasi seniorzy mogli godnie żyć? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Poseł Aleksandra Gajewska: Może nikt z państwa z PiS-u nie ściągnie, prawda?)</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie widać.)</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#komentarz">(Poseł Henryka Krzywonos-Strycharska: Niżej, bo zasłonisz.)</u>
          <u xml:id="u-383.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#AleksandraGajewska">Dziękuję za nawigację.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#AleksandraGajewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poruszany dziś temat renty wdowiej jest dla państwa z Prawa i Sprawiedliwości niewygodny, co widać po bardzo niskiej frekwencji, a praktycznie — można powiedzieć — nieobecności państwa na sali. Przecież to państwo chcieliby przedstawiać się jako partia, która miałaby troszczyć się o emerytów, jednak liczba głodowych emerytur za państwa rządów wzrasta drastycznie. Przypomnę, że w 2012 r., kiedy PiS był w opozycji, państwo poparli podobny projekt. Czy teraz, będąc u władzy, wy już zapomnieliście o swoich wcześniejszych stanowiskach, czy jesteście tacy cyniczni, że celowo przyjmujecie takie postawy? Do niedawna rząd utrzymywał, że renta wdowia to rozwiązanie niepotrzebne. Jednak, jak donoszą media, pod presją naszych wspólnych, opozycyjnych działań — Platformy, całej Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, PSL-u — rząd w końcu przyznał, że analizuje takie rozwiązania. Wobec tego zwracam się z pytaniem do wnioskodawców… Do państwa, przepraszam, zwracam się z pytaniem: Skoro ten projekt ma pomóc tak dużej liczbie potrzebujących osób, najczęściej kobiet, które po śmierci osoby najbliższej pozostają bez środków na utrzymanie gospodarstwa domowego, dlaczego państwa administracji zajęło tak wiele czasu przyznanie się do potrzeby takich zmian? Bardzo proszę nie zlekceważyć ponad 200 tys. podpisów ludzi i proszę wprowadzić te rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, pani poseł, uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#AnnaWojciechowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewiele jest osób z naszej prawej strony, z rządu również. W Polsce jest prawie ponad 8 mln rencistów i emerytów i to będzie wzrastało, dlatego że jesteśmy społeczeństwem starzejącym się. Przeciętna emerytura — przeciętna — to jest 3482 zł brutto. Nie jest duża grupa osób, które otrzymują taką emeryturę. Jest za to duża grupa osób, które mają bardzo niskie emerytury. Jest to sytuacja bardzo trudna. Jeżeli w gospodarstwie domowym znajdują się dwie osoby, to sytuacja ekonomiczna jest w miarę do opanowania, bo jedna emerytura idzie na opłatę wszystkich mediów, czynszów, bardzo drogiej energii, natomiast za drugą emeryturę można kupić jeszcze żywność i trochę leków. Nie jest to luksus, ale w pewnym wieku duże kwoty przeznacza się właśnie na samo leczenie, bo jaką mamy służbę zdrowia, też wszyscy wiemy. To bardzo ważny wydatek, ale są przecież wydatki stałe, takie jak czynsz, energia czy media, które po odejściu współmałżonka wcale nie znikają i nie dzielą się na pół, nie są o 50% zmniejszone. W życiu człowieka są takie chwile, gdy odchodzi jeden ze współmałżonków. To są bardzo trudne chwile. Nie dość, że tragedia osobista i osamotnienie, to rodzi się właśnie wtedy problem finansowy, bo przecież te opłaty stałe, jak powiedziałam wcześniej, nie są zmniejszane o 50%, o połowę. Budżet ogranicza się do tego stopnia, że emeryci muszą dokonać wyboru, czy kupić żywność, czy leki, czy opłacić czynsz, czy energię. Oszczędzają na wszystkim, na czym jest możliwość. Jest bardzo duży wzrost samobójstw wśród seniorów. Oni zasługują na dużą pomoc ze strony państwa, zawdzięczamy im bardzo wiele. Projekt tej ustawy jest bardzo dobry, bardzo potrzebny, bo pozwoli podnieść poziom życia osamotnionym emerytom i przywróci im poczucie…</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#AnnaWojciechowska">…bezpieczeństwa i szacunku.</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Wnioskodawcy! System emerytalny w Polsce wymaga wielu zmian. W dyskusji na temat jego reformy pojawiają się kwestie emerytur pomostowych czy emerytur stażowych, których domaga się coraz więcej osób w Polsce, a PiS unika tematu, podobnie jak przez lata unikał tematu renty wdowiej. Jednym z kluczowych zadań systemu emerytalnego jest zapewnienie godnego poziomu życia emerytom i emerytkom, czyli zapewnienie godnych emerytur. W ubiegłym roku realna wartość emerytur spadła o 4,7% względem 2021 r. Rząd PiS, zamiast wziąć się za poważną reformę systemu emerytalnego, zdecydował się łatać go dodatkami w postaci trzynastej emerytury i czternastej emerytury. Nie tak dba się o godność osób na emeryturze.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MałgorzataTracz">Wysoka Izbo! Dzisiaj mamy szansę pomóc procedowanym projektem wdowom i wdowcom. Renta wdowia obejmie 1,5 mln osób. Przyjęcie projektu renty wdowiej to pierwszy krok ku naprawie systemu i zapewnieniu godności naszym najstarszym obywatelom i obywatelkom. Nie zmarnujmy tej szansy. Zagłosujmy za tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Kołodziej, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#EwaKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obywatelski projekt ustawy mający na celu wprowadzenie renty wdowiej stanowi obecnie bardzo istotną propozycję, mającą na celu poprawę sytuacji materialnej samotnych wdów oraz wdowców, ale przede wszystkim cieszy się wysokim poparciem społecznym, w szczególności w grupie seniorów.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#EwaKołodziej">Szanowni Państwo! Jeżdżąc po całej Polsce na spotkania zauważyłam, że nie ma miejsca, w którym by seniorzy nie pytali o tę propozycję, o te rozwiązania. Myśmy zobowiązali się względem seniorów, że pomożemy im, jeżeli chodzi o kwestie finansowe. Samotni seniorzy potrzebują wsparcia finansowego, potrzebują naszych głosów. Przede wszystkim sytuacja emerytów prowadzących jednoosobowe gospodarstwo domowe po śmierci współmałżonka ulega drastycznemu pogorszeniu. W większości to kobiety zostające same, ponieważ aż 26% mężczyzn nie dożywa do emerytury. Niezbędne są jak najszybsze zmiany systemowe, właśnie takie jak renta wdowia, ponieważ doraźne wypłaty trzynastej emerytury czy czternastej emerytury nie są wystarczającymi świadczeniami zwłaszcza teraz, w czasie szalejącej inflacji, która zjada przychody emerytów.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#EwaKołodziej">Dlatego mamy pytania. Jakie jest stanowisko PiS-u i rządu w sprawie wprowadzenia rozwiązania systemowego w celu zabezpieczenia finansowego osób, które utraciły najbliższą osobę oraz świadczenie jej przysługujące przy jednoczesnych stale wzrastających stałych kosztach utrzymania? Bo dzisiaj szaleją ceny mediów, mieszkań oraz wszelakiego utrzymania. Czy rząd dostrzega pozytywne skutki społeczne, jakie wywoła wprowadzenie renty wdowiej, która przyczyni się do poprawy sytuacji materialnej osób owdowiałych, a tym samym zredukuje zakres korzystania z pomocy społecznej przez seniorów? I moje ostatnie pytanie, panie marszałku. Czy Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej nie powinna przyjąć i zastosować bardziej sprawiedliwych reguł obowiązujących przepisów prawa do pobierania ciężko wypracowanych przez długie lata pracy świadczeń emerytalno-rentowych? Dziękuję ślicznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kotula, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panowie! Halo, panie pośle Tomaszu Trela! Przepraszam, że nie zwracam uwagi, tylko tak po prostu mówię.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękuję, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałabym raz jeszcze z mównicy sejmowej podziękować organizacjom seniorów, związkom zawodowym, Lewicy, ale przede wszystkim tym, którzy podpisali się pod tym projektem. Zbieraliśmy podpisy i wiemy, że zapotrzebowanie na wprowadzenie tych regulacji jest absolutnie ponadpartyjne i ponadpolityczne. Panie ministrze, myślę że pan też o tym dobrze wie. Bo jednym z najważniejszych filarów dobrze funkcjonującego państwa, i będę to powtarzała do znudzenia, jest skuteczna, dobrze zorganizowana, oparta na systemowych rozwiązaniach polityka społeczna. Niestety nie jest to polityka społeczna ostatnich 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#KatarzynaKotula">Nasze społeczeństwo się starzeje a prognozy GUS mówią jasno, że w 2030 r. osób powyżej 60. roku życia będzie 11 mln, a w 2050 r. — już 14 mln, a to oznacza, że już wkrótce osoby powyżej 60. roku życia będą stanowiły 40% społeczeństwa. Wśród osób powyżej 60. roku życia aż 58% to są kobiety. Ten projekt oczywiście dotyczy nie tylko kobiet, ale w dużej mierze będzie skierowany do kobiet, a kobiety wciąż w Polsce są na głodowych emeryturach, o ponad 1100 zł niższych od emerytur mężczyzn. Aż 43% kobiet pobiera świadczenie poniżej 2500 zł. Ten trudny dla wszystkich rok był chyba najtrudniejszy właśnie dla seniorów i emerytów. Niestety, nie pomogła trzynastka, nie pomogła czternastka, nie pomogła nawet rekordowa waloryzacja. Wiemy, że po raz pierwszy od 23 lat emerytury z ZUS realnie straciły na wartości ok. 4,7%, i to oznacza, że rząd Prawa i Sprawiedliwości zawiódł seniorów w kryzysie. I żadna rządowa propaganda tego nie przykryje.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#KatarzynaKotula">Bieda wciąż ma twarz polskiej emerytki albo polskiego emeryta, ale najczęściej jednak emerytki, kobiety, która dodatkowo wyręcza państwo. W związku z tym głosowanie nad rentą wdowią to będzie głosowanie za seniorami i emerytami albo przeciwko seniorom i emerytom. Głosowanie w sprawie renty wdowiej będzie głosowaniem za biedą albo przeciwko biedzie.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Renta wdowia dzisiaj staje się koniecznością. Ten projekt nie tylko jest potrzebny, ale jest również pilny. Dzisiejsza dyskusja świadczy o tym, że jest to projekt powszechnie popierany. Dziś procedujemy nad projektem obywatelskim, pod którym popisało się ponad 200 tys. obywateli, ale przecież propozycje w tym zakresie przedstawiły niemal wszystkie partie opozycyjne, również Platforma Obywatelska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#GrzegorzRusiecki">Mamy dzisiaj w Polsce ponad 9 mln seniorów, a statystyka jest nieubłagana, ta liczba będzie rosła. Problem jest palący. Małżeństwa emeryckie, które przeżywają ze sobą kilkadziesiąt lat, w sytuacji osamotnienia, w sytuacji, w której zostaje jedno z nich, przeżywają nie tylko dramat osobisty, ale przeżywają również dramat ekonomiczny. Bo bardzo często są schorowani, zostają tylko z jednym źródłem dochodów. Wydaje się, że rozwiązanie, które jest proponowane w tej ustawie, w ustawach proponowanych przez inne formacje opozycyjne, jest wart dyskusji, jest warty zastanowienia, jest warty wsparcia. Dlatego że daje ono gwarancje niezachwianego źródła finansowania dla osób, które w tym wieku potrzebują naszego wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#GrzegorzRusiecki">Apeluję do nielicznych dziś posłów Prawa i Sprawiedliwości, aby kierując ten projekt do komisji, nie kierowali go do zamrażarki, ale rzeczywiście zdecydowali się na merytoryczną, pilnie potrzebną pracę nad tym dokumentem.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Przedstawiciele Inicjatywy Obywatelskiej! Szanowni Państwo popierający projekt ustawy: renta wdowia! Z tego miejsca chciałem serdecznie podziękować wszystkim osobom, które osobiście podpisywały listy poparcia w Będzinie, w Sosnowcu, w Dąbrowie Górniczej, w Jaworznie, w Krakowie, w Warszawie, w Gdańsku, w Opolu…</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W Bydgoszczy.)</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Toruniu.)</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#RafałAdamczyk">…w Bydgoszczy, w Toruniu, w każdym polskim mieście.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-396.5" who="#RafałAdamczyk">Wszystkim zaangażowanym organizacjom, dzięki którym obywatelski projekt ustawy: renta wdowia został poparty i podpisany przez ponad 200 tys. Polek i Polaków. Projekt jest obywatelski, ponadpartyjny i dotyczy polskich obywateli. Jak bardzo trudna jest sytuacja seniorów w Polsce, wszyscy doskonale wiemy. Szczególnie tych, którzy samotnie muszą borykać się z przeciwnościami losu.</u>
          <u xml:id="u-396.6" who="#RafałAdamczyk">Projekt ustawy: renta wdowia jest wymierną pomocą finansową dla wszystkich wdów i wdowców. Apeluję z tego miejsca do wszystkich partii politycznych, wszystkich tych, którzy dzisiaj popierają ten projekt i popierali go kilka lat temu, o poparcie go, co będzie jednoczesnym wsparciem i przejrzystą finansową pomocą dla seniorów w Polsce. Procedujemy nad tym projektem dzisiaj w ramach pierwszego czytania, ale możemy zająć się nim od jutra, pracować nad nim i zakończyć procedowanie nawet na tym posiedzeniu Sejmu. My jesteśmy gotowi. Zagłosujmy wspólnie za tym projektem. To będzie wielki sprawdzian dla całego polskiego Sejmu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-396.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Wnioskodawcy! Chciałabym poznać przede wszystkim stanowisko Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w tej kwestii, nad którą dzisiaj właśnie dyskutujemy, tak bardzo ważnej dla obecnych i przyszłych wdów i wdowców, którzy z pewnością mają i będą mieli wiele problemów, aby przeżyć do końca miesiąca ze swoich niskich emerytur czy rent. Na pewno pan minister wie, że na ubóstwo senioralne narażone są głównie kobiety, ponieważ najczęściej to właśnie one, co już zostało powiedziane, pozostają samotne po śmierci współmałżonka ze swoją niewielką emeryturą lub rentą rodzinną. Z takich, zazwyczaj niewystarczających, środków muszą utrzymać jednoosobowe gospodarstwo domowe. Dodatkowo kobiety mają niestety przynajmniej o 1000 zł emeryturę niższą niż mężczyźni.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#IwonaMariaKozłowska">W 2030 r. ponad 53% samotnych seniorów w wieku 65 lat będzie próbowało związać koniec z końcem, aby przeżyć, i 17% będą stanowiły osoby w wieku 80 lat. Do 2015 r., szanowni państwo, emerytura była na poziomie 60% średniego wynagrodzenia. Od tego czasu ta relacja obniża się nawet poniżej 50% i to właśnie dotyczy głównie kobiet. Przewiduje się, że emerytury za 20 lat będą na poziomie 30% średniego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowni Państwo! Właśnie dlatego należy kontynuować prace nad tym projektem. Koalicja Obywatelska od wielu lat mówi o rencie wdowiej. Chcemy dalej nad tym projektem pracować. To ważny projekt dla obecnych i przyszłych emerytów, rencistów, samotnych wdów i wdowców. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle Michale.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MichałSzczerba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Gerontolodzy od lat mówią, że cechą polskiego społeczeństwa jest feminizacja i singularyzacja starości, tzn. że mamy gospodarstwa jednoosobowe, zazwyczaj tworzone przez kobiety. Jest też nowa cecha polskiego społeczeństwa, która pojawiła się w ostatnich 8 latach. Tą cechą jest bieda. Tak, szanowni państwo, bieda, ponieważ według ostatnich danych seniorzy toną w długach. Zadłużenie polskich seniorów wynosi już 6,22 mld zł. Średnie zadłużenie polskiego emeryta w tej grupie wynosi 17 tys. zł. To są fakty. Faktem są długi, faktem jest również skrajne ubóstwo, które wynosi w tej chwili wśród seniorów blisko 5%. Liczba seniorów o głodowych emeryturach wzrosła czterokrotnie. Nie może być tak, szanowni państwo, że świadczenie emerytalne jest kaprysem władzy. Świadczenie emerytalne ma dawać emerytowi i emerytce bezpieczeństwo. Nie może zależeć od tego, czy jest rok wyborczy, czy jest próba handlu, ma być zagwarantowane, ma być elementem stałym. Taką propozycją jest renta wdowia, która jest projektem równościowym, na co też chciałbym zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MichałSzczerba">Szanowni Państwo! Chciałbym też zwrócić uwagę na to, że bieda, o której mówiłem, również ma swoje konsekwencje. Te konsekwencje to m.in. ubóstwo energetyczne, utrudnienia w dostępie do opieki medycznej — coraz więcej emerytów płaci za prywatną opiekę medyczną — wykluczenie komunikacyjne, ale również to, że bardzo często seniorzy są więźniami trzeciego, czwartego piętra. W ramach programu „Mieszkanie+” miały powstać mieszkania wspomagane. „Mieszkanie+” skończyło się katastrofą, a emeryci są więźniami trzeciego, czwartego piętra bez wind, które również obiecywaliście.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#MichałSzczerba">Popieramy z całą stanowczością rentę wdowią i bardzo dziękujemy komitetowi obywatelskiemu za tę inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#MichałSzczerba">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Rosa, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o rencie wdowiej to niesamowicie ważny projekt. Niesamowicie ważne jest to, byśmy jak najszybciej zaczęli nad nim pracować. Ubóstwo, beznadzieja i samotność wciąż zbyt często towarzyszą seniorom i seniorkom. Ponad 360 tys. osób w Polsce pobiera emeryturę głodową. Niesamowicie wielu seniorów bierze pożyczki na to, żeby móc pójść do lekarza, kupić leki albo się leczyć. Myślą o tym, czy zapłacić czynsz, rachunki za ogrzewanie, a może pójść do lekarza. Wciąż zbyt wielu seniorów myśli o tym, czy będzie miało za co kupić jedzenie, czy będzie w stanie kupić jedzenie. Dlatego to jest próba państwa uczciwości. My mówimy jasno: chcemy jak najszybciej zacząć pracować wspólnie nad tym projektem. Pytanie, czy państwo, którzy jeszcze macie większość, także tego chcecie. Domagam się od państwa odpowiedzi na to pytanie. Czy ten projekt będzie przegłosowany jeszcze w tej kadencji Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Powiem zupełnie otwarcie: nie spodziewam się, żeby Prawo i Sprawiedliwość chciało jakoś specjalnie szybko zacząć pracować nad tym projektem, bo to jest oczywiście projekt, który wprowadza pewien automatyzm, jeśli chodzi o uposażenia, emerytury. Automatyzm sprawi, że nie można będzie robić tego, co politycy PiS lubią najbardziej, czyli mówić: daliśmy, daliśmy, przekazaliśmy. Mniej ważne jest to, czy jest to zgodne z prawdą, ale można dokonać takiego pańskiego gestu. Tymczasem rzeczywiście systemowy sposób regulowania wysokości emerytur jest wyzwaniem, jest problemem od wielu lat. Wszyscy o tym wiedzą, ale tak naprawdę z punktu widzenia systemowego tej sprawy nie uregulowano.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#MirosławSuchoń">Mam pytanie do przedstawiciela inicjatywy o to, w jaki sposób będą wyliczane emerytury. Czy ten mechanizm, który jest dzisiaj, który odnosi się do wypracowanego kapitału i bierze pod uwagę dalszą spodziewaną długość życia, będzie nadal stosowany w takim zakresie, w jakim był, czy też będzie jakaś modyfikacja, która spowoduje, że emerytury przyznawane na starcie będą np. niższe? To jest bardzo ważne pytanie, które pojawia się w wielu wypowiedziach tych, którzy czekają na swoją emeryturę. Warto by było to wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#MirosławSuchoń">Druga rzecz. Koszty dotyczące funkcjonowania tego nowego rozwiązania zostały w przybliżeniu oszacowane w ostrożny sposób zaledwie na jeden rok. Mam pytanie o koszty w kolejnych latach. Spodziewamy się, że Polacy będą dłużej żyli, a to oznacza, że te koszty mogą być wyższe. Pytanie, czy były jakieś prace w kierunku takiego oszacowania ewentualnych kosztów funkcjonowania tego rozwiązania w przyszłości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Marcin Porzucek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle, bardzo uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MarcinPorzucek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym zapytać o działania rządu Prawa i Sprawiedliwości na rzecz emerytów i rencistów w ciągu ostatnich kilku lat. Faktycznie warto działać ponad podziałami, ale zupełnie inaczej niż robiła to Platforma Obywatelska, PSL i progresywna Lewica w roku 2012, gdy podniesiono wiek emerytalny do 67. roku życia polskim kobietom i mężczyznom. Progresywna Lewica, z której część polityków obecna jest także i dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Zapóźniona prawica.)</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#MarcinPorzucek">Drodzy państwo, Prawo i Sprawiedliwość dotrzymało słowa, obniżyło wiek emerytalny.</u>
          <u xml:id="u-406.5" who="#MarcinPorzucek">Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło trzynastą emeryturę i czternastą emeryturę. Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło emeryturę bez podatku.</u>
          <u xml:id="u-406.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Wcześniej, przed laty nie…)</u>
          <u xml:id="u-406.7" who="#MarcinPorzucek">Na rękę ta najniższa emerytura jest przeszło dwa razy wyższa niż w roku 2015. Co ważne, w kontekście działań obywatelskich — warto je oczywiście uszanować i z pewnością to uczynimy — warto pamiętać, jak 11 lat temu państwo zmieliliście prawie 2 mln podpisów Polaków, którzy chcieli referendum w sprawie podwyższenia wieku emerytalnego. Polacy wam tego nie zapomnieli w 2015 r. i pamiętają wam to do dziś. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-406.9" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Stąd te emerytury głodowe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Rusecka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Może byśmy wszyscy uwierzyli w te wasze dobre intencje, droga opozycjo, i z Lewicy, i z Platformy, i z PSL-u, ale wy wszyscy już rządziliście.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nigdy rządzić nie będziecie.)</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Jeszcze 3 miesiące.)</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#UrszulaRusecka">Jak wówczas wyglądało wsparcie dla emerytów? Jeżeli miarą tego miałby być ten happening, który uprawiacie tutaj, na sali, to w tym jesteście naprawdę aktorscy, świetni, tylko że z tego nic nie będzie. To jest sala sejmowa, a nie cyrk. Tutaj się pracuje nad ustawami, nad dobrymi rozwiązaniami dla emerytów.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#UrszulaRusecka">Te dobre rozwiązania dla emerytów ma właśnie rząd Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-408.6" who="#UrszulaRusecka">Przypomnę — już mój poprzednik o tym powiedział — o fatalnym podniesieniu wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-408.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Ktoś zbiedniał z tego powodu?)</u>
          <u xml:id="u-408.8" who="#UrszulaRusecka">Nie cieszcie się, państwo z Lewicy, że wtedy nie byliście w rządzie, bo przecież wasz minister pracy prof. Jerzy Hausner również popierał wydłużenie wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-408.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A lewica była przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-408.10" who="#UrszulaRusecka">Ale była wtedy podzielona, być może.</u>
          <u xml:id="u-408.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeciw była.)</u>
          <u xml:id="u-408.12" who="#UrszulaRusecka">A jakie środki były przeznaczane dla emerytów za naszych poprzedników? W roku 2015 — niecałe 4 mld. A rok 2023 zamknie się kwotą 70 mld.</u>
          <u xml:id="u-408.13" who="#komentarz">(Głos z sali: 400 tys.)</u>
          <u xml:id="u-408.14" who="#UrszulaRusecka">Naprawdę emeryci tego słuchają, panie pośle. Trzynasta emerytura, czternasta emerytura to jest upodlenie?</u>
          <u xml:id="u-408.15" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Tak. Jest. Jest.)</u>
          <u xml:id="u-408.16" who="#UrszulaRusecka">Szanowni Emeryci! To jest upodlenie — tak uważa konfederacja wolnościowa…</u>
          <u xml:id="u-408.17" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Ja jestem z Wolnościowców, ale zaraz…)</u>
          <u xml:id="u-408.18" who="#UrszulaRusecka">Wolnościowcy, tak, tak… Uważa, że to jest kiełbasa wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-408.19" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Oczywiście, że jest.)</u>
          <u xml:id="u-408.20" who="#UrszulaRusecka">Szanowni Państwo! Naprawdę wstydu nie macie. Mówię to, patrząc, jak wyglądała wasza polityka. Jedynie rząd Prawa i Sprawiedliwości jest skutecznym rządem, który wspiera polskich emerytów i dba o ich godną przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-408.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Bartuś, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Mam zaszczyt być posłem na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej od 2007 r. i pamiętam, co w tym Sejmie było mówione, nad czym w tym Sejmie głosowano. Dlatego dzisiaj z tak wielkim zaskoczeniem obserwuję koalicję rządową z lat 2007–2015, czyli Platformę Obywatelską i PSL, która z takim zaangażowaniem popiera projekt obywatelski. To ważny projekt — żeby to wybrzmiało — ale Prawo i Sprawiedliwość mówiło o tym przy okazji prac nad zmianami systemowymi, bo to, że nasze emerytury będą coraz niższe, było wiadomo już od wielu lat. To, że jest coraz mniej pracujących, a coraz więcej osób otrzymujących świadczenia emerytalne czy inne świadczenia, np. rentowe, też wiemy nie od dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#BarbaraBartuś">Pamiętam sytuację, kiedy były prace nad systemowymi zmianami dotyczącymi wypłat emerytur. Wtedy Prawo i Sprawiedliwość mówiło o tym problemie, o którym dzisiaj mówimy tutaj, w polskim Sejmie. Proponowaliśmy, aby te emerytury były emeryturami rodzinnymi, bo wiemy, że kobiety pracują o wiele krócej, a żyją o wiele dłużej. Nie wiem, czy powiedzieć: na szczęście, bo życzę mężczyznom, żeby ten okres życia był dłuższy. Wtedy powiedzieliście stanowczo: nie. Wtedy jedynym waszym rozwiązaniem było podniesienie wieku emerytalnego, żeby tych osób pracujących było więcej. Podnieśliście, i dla rolników…</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Frydrych: Dla rolników wyście podnieśli. Podnieśliście dla rolników. Proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#BarbaraBartuś">…i dla ubezpieczonych w ZUS, do 67. roku życia. Jak przejęliśmy władzę, dalej ten problem widzieliśmy. Dlatego aby pomóc emerytom, wprowadziliśmy takie rozwiązania, o których była już mowa. Pochyliliśmy się nad matkami, które nie wypracowały minimalnej emerytury. Chodzi o program mama+. Trzynastka, czternastka — zwiększamy te świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-410.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Frydrych: 300 tys. osób… To jest ważne.)</u>
          <u xml:id="u-410.6" who="#BarbaraBartuś">Dzisiaj musimy tę debatę rozpocząć jeszcze raz, tylko tak, jak to już było tutaj przedstawione. To rozwiązanie obywatelskiego projektu wchodzi w rozwiązania systemowe i systemowo trzeba nad tym projektem pracować.</u>
          <u xml:id="u-410.7" who="#BarbaraBartuś">I nie cieszcie się tak, droga opozycjo, że dzisiaj, przed wyborami będziecie taką akceptację do tego wnosić, będziecie krzyczeć, że to pójdzie do zamrażarki.</u>
          <u xml:id="u-410.8" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Tak. Idzie.)</u>
          <u xml:id="u-410.9" who="#BarbaraBartuś">Tak, do wyborów mamy niewiele czasu, ale projekty obywatelskie nie podlegają dyskontynuacji. Jeżeli nie uda się przepracować tego projektu w tej kadencji, to on wciąż będzie aktualny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-410.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-410.11" who="#komentarz">(Poseł Joanna Frydrych: 365 tys.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jezu, miałam pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#ArturDziambor">Pani poseł Rusecka prosiła o wytłumaczenie definicji upodlenia, więc od tego zacznę. Otóż, szanowni państwo, w tym momencie w Polsce 3,5 mln ludzi pracuje za najniższą krajową. Szacuję, że po tym, jak podwyższycie najniższą krajową w styczniu, ok. 4,5 mln ludzi będzie pracowało za najniższą krajową. To wszystko ludzie, którzy odkładają na głodowe emerytury.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: To źle czy dobrze?)</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#ArturDziambor">Bardzo źle.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#ArturDziambor">Mamy prawie 2 mln ludzi prowadzących własne działalności gospodarcze. Ci ludzie również odkładają na głodowe emerytury. Mamy emerytów, którzy najbardziej odczuwają skutki inflacji, którą wywołaliście. Jedyne, co ci ludzie mogą w tym momencie dostać, to zbawienie od rządu. Rząd daje trzynastkę i czternastkę…</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Ale wy nie dacie nic.)</u>
          <u xml:id="u-412.5" who="#ArturDziambor">…tak to nazwał propagandowo, i zamiast robić sensowne waloryzacje, niestety doprowadza do upodlenia tych ludzi, ponieważ zamiast dać im rzeczywistą ofertę i rzeczywistą szansę, żeby przetrwali…</u>
          <u xml:id="u-412.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Likwidujecie ZUS?)</u>
          <u xml:id="u-412.7" who="#ArturDziambor">Panie marszałku, czy dwie panie tutaj świergoczące mogłyby chociaż na sekundę…</u>
          <u xml:id="u-412.8" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-412.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Dlaczego na mnie?)</u>
          <u xml:id="u-412.10" who="#ArturDziambor">Mam jeszcze minutę i staram się słuchać, co panie mówią, ale ciężko jest mówić przy okazji.</u>
          <u xml:id="u-412.11" who="#ArturDziambor">Kontynuując: niestety, szanowni państwo, upadlacie ludzi, nie pomagacie ludziom. Oferta taka jak renta wdowia jest jakąś szansą, jest to zdecydowanie lepsze niż to, co zrobiliście w tym momencie z emerytami i z emeryturami, bo niestety nie pomagacie tym ludziom, a bardzo pomagacie sobie.</u>
          <u xml:id="u-412.12" who="#ArturDziambor">Natomiast — kontynuując moją wypowiedź sprzed chwili — zasugerowałem likwidację trzynastki i czternastki na rzecz tego, żeby wprowadzić takie rozwiązanie jak emerytura wdowia, czy renta wdowia. W uzasadnieniu jest zaznaczone, że koszt tej operacji z rentą wdowią będzie wynosił ok. 13 mld w pierwszym roku, ale wiemy, że każdego roku będzie gorzej, bo emerytów będzie coraz więcej. Tymczasem koszt trzynastki i czternastki to 22 mld. Czy możemy się umówić na to, że likwidujemy trzynastkę i czternastkę i wprowadzamy rentę wdowią? Chętnie to poprę.</u>
          <u xml:id="u-412.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-412.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Naprawdę niepotrzebne poparcie.)</u>
          <u xml:id="u-412.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Aha. Oklaskują.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pana ministra Stanisława Szweda.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam pana.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Trudna rola przed panem, ale pewnie da pan radę. Zobaczymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo się cieszę, że wszyscy mówimy jednym głosem o godnych warunkach życia naszych emerytów, rencistów. Tylko ważne są czyny i działania, które są podejmowane, a nie słowa. Zanim powiem kilka słów o samym projekcie, to warto jednak pewne rzeczy przypomnieć, bo u wielu tutaj, na tej sali, pamięć jest ulotna i nie pamiętają czasów, które były za poprzednich rządów Platformy Obywatelskiej i PSL-u.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#StanisławSzwed">Rozpocznę od tej pierwszej rzeczy, dotyczącej przywrócenia wieku emerytalnego, który przywrócił rząd Prawa i Sprawiedliwości, a który wyście podnosili. Przy okazji warto też przypomnieć, o czym już tutaj panie posłanki mówiły, że wtedy było ponad 1,5 mln podpisów pod projektem obywatelskim, aby w tej sprawie przeprowadzić referendum dotyczące podniesienia wieku emerytalnego. I co wtedy zrobiła koalicja Platformy Obywatelskiej i PSL-u? Odrzuciła ten wniosek i 1,5 mln podpisów poszło do kosza. A my zgodnie z zapowiedzią klubu Prawa i Sprawiedliwości chcemy, aby nad tym projektem dalej pracować i taka jest różnica między naszymi rządami a rządami, które państwo sprawowaliście.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#StanisławSzwed">Warto też powiedzieć o innych rozwiązaniach, które dotyczą sytuacji emerytów i rencistów, bo jeśli chodzi o rząd Prawa i Sprawiedliwości, to faktycznie robimy wszystko, żeby naszym emerytom żyło się godnie i uczciwie. To przede wszystkim kwestia związana z waloryzacją emerytur i rent. Prawo i Sprawiedliwość na to odpowiada, jest to jeden z najważniejszych elementów, jeśli chodzi o podwyższanie świadczeń, czyli waloryzacja. Przypomnę, że w tym roku jest to prawie 15-procentowa waloryzacja, ale wprowadzamy też waloryzację kwotowo-procentową, czyli podnosimy najniższe świadczenia, żeby najniższe świadczenia były wyższe, niż wynikałoby to z samej zasady waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Panie ministrze, może tę tablicę zdjąć wcześniej?)</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o kwestie waloryzacyjne, to warto też podkreślić, że w tym roku na waloryzację przeznaczyliśmy ponad 40 mld zł. To, że podnosimy świadczenia poprzez kwotowo-procentową waloryzację, też świadczy o tym, że chcemy poprawić sytuację osób pobierających świadczenia najniższe. A warto przypomnieć, że nastąpił ponad 80-procentowy wzrost w stosunku do roku 2015, jeśli chodzi o podwyższenie emerytury najniższej.</u>
          <u xml:id="u-414.5" who="#StanisławSzwed">Tzw. trzynasta i czternasta emerytura, czyli dodatkowe świadczenia, które dotyczą prawie wszystkich emerytów i rencistów. Przez te wszystkie lata, kiedy to obowiązuje, czyli nie w roku wyborczym, tylko przez ostatnie lata zarówno trzynasta, jak i czternasta emerytura funkcjonuje. Jeżeli policzylibyśmy nakłady na trzynastą emeryturę od 2019 r., również z tą emeryturą, która została wypłacona w tym roku, ponad 63 mld zł, z tzw. czternastą emeryturą, łącznie z tymi planami, które będą w tym roku — chodzi o 34 mld zł — to tylko te dwa działania pokazują, że ponad 100 mld zł trafiło już do emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-414.6" who="#StanisławSzwed">Kolejne kwestie. Wprowadziliśmy zmiany dotyczące tzw. emerytur czerwcowych, wykonaliśmy też wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący rocznika 1953. Jeśli chodzi o to, co ostatnio zrobiliśmy, to wprowadziliśmy rozwiązania, na których bardzo zależało organizacjom związkowym pracowników, czyli wyeliminowaliśmy wygasający charakter emerytur pomostowych. Wprowadziła to Platforma Obywatelska, wprowadziła zmiany polegające na tym, żeby emerytury pomostowe były niewygasające. My wprowadziliśmy to rozwiązanie i jest w tej chwili w Senacie, mam nadzieję, że na następnym posiedzeniu Sejmu te rozwiązania zostaną przyjęte i będzie już wprowadzone rozwiązanie, że emerytury pomostowe nie są emeryturami niewygasającymi. Czyli będzie to rozwiązanie, na które oczekiwali też pracownicy.</u>
          <u xml:id="u-414.7" who="#StanisławSzwed">Wprowadziliśmy bardzo ważne rozwiązanie, jakim jest „Mama 4+”, czyli rodzicielskie świadczenie uzupełniające, wprowadzające rozwiązania, jeśli mamy, wychowując dzieci, nie wypracowały sobie odpowiedniego stażu. I my w tym zakresie wypłacamy bądź najniższą emeryturę, bądź dopłacamy do najniższej emerytury. Z tego rozwiązania korzysta ponad 74 tys. mam i ojców, przeznaczamy na to prawie 2 mld.</u>
          <u xml:id="u-414.8" who="#StanisławSzwed">Ważne jest rozwiązanie dla tych emerytów i rencistów, którzy są niezdolni do samodzielnej egzystencji, w tym zakresie to również dodatkowe 500 zł dla tych osób, które z tego wsparcia mogą korzystać, łącznie, bo tutaj są nie tylko emeryci i renciści. Z tego rozwiązania korzysta ponad 580 tys. osób na kwotę ponad 4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-414.9" who="#StanisławSzwed">Zlikwidowaliśmy tzw. pułapkę rentową, to też jest nasze rozwiązanie, które wprowadziliśmy w życie, czyli wyrównaliśmy możliwość pobierania renty socjalnej i dorabiania do renty socjalnej. Zamieniliśmy rentę uczniowską na rentę socjalną — to kolejne pozytywne rozwiązanie, które w tym zakresie też wprowadzamy w życie. Czyli te rozwiązania, które wprowadzamy, idą w tym kierunku, aby poprawiać sytuację emerytów i rencistów. Ale wiemy, że sytuacja, jeśli chodzi o kwestie związane z emeryturami wdowimi, to jest ważny problem i też pochylamy się nad nim.</u>
          <u xml:id="u-414.10" who="#StanisławSzwed">I teraz odnośnie do samego projektu, bo też były dyskusje, jakie koszty mogą z tego wynikać. Jeśli chodzi o rozwiązania, które zostały zaproponowane w obywatelskim projekcie, mamy wyliczenia, które przygotował Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych policzył to w dwóch kategoriach: jeżeli 100% osób skorzystałoby z tego uprawnienia bądź 75%. I teraz już przechodzę do konkretnych kwot. O jakich kwotach mówimy? Jeżeli wchodziłoby w 2024 r., ponad 19,5 mld zł w przypadku 100% odnośnie do skorzystania z tego rozwiązania, a w przypadku 75% — prawie 15 mld zł. W 2025 r. już ponad 30 mld zł w przypadku 100% odnośnie do skorzystania, w 2029 r., czyli nie tak znowu odległym, ponad 40 mld zł, a w 2033 r. już ponad 51 mld zł dodatkowych środków, które musiałyby być przeznaczone na to rozwiązanie. I warto na ten temat dyskutować, zastanawiać się, w jaki sposób takie rozwiązania systemowe wprowadzać, tym bardziej że wiemy, że zawsze do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest dofinansowanie z budżetu państwa. Cieszymy się, że mamy dobrą sytuację budżetową również w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, że fundusz nie wykorzystuje całej dotacji, co wynika m.in. z dobrej sytuacji na rynku pracy. Warto przypomnieć, że mamy najniższą stopę bezrobocia ze wszystkich państw Unii Europejskiej. To powoduje, że mamy dobrą sytuację Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ale to nie oznacza, że nie dofinansowujemy z budżetu państwa tych rozwiązań. Dlatego warto na ten temat dyskutować, rozmawiać i też wprowadzać zmiany, które nie będą burzyły całego systemu emerytalnego, ale będą wychodzić naprzeciw oczekiwaniom. Dlatego jesteśmy gotowi również w ramach naszego ministerstwa na poziomie komisji pracować nad tym projektem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-414.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pana posła Arkadiusza Iwaniaka.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: O, jaki obywatel. To nie jest projekt polityczny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#ArkadiuszIwaniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#ArkadiuszIwaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jeszcze raz bardzo serdecznie podziękować tym wszystkim, podsumowując tę dyskusję, którzy zaangażowali się, po pierwsze, w pracę nad tym projektem, pisząc ten projekt ustawy, poprawiając ten projekt z 2012 r., również podziękować tym wszystkim, którzy pomagali i pracowali przy zbieraniu podpisów, co nie jest proste, o tym też pozwolę sobie słowo powiedzieć, ale też tym wszystkim, którzy się podpisali. 202 156 podpisów — to jest naprawdę imponujący wynik, tym bardziej że osoby starsze, to tak? propos tego, co Prawo i Sprawiedliwość zrobiło, nie chcą niestety, boją się podawać swojego numeru PESEL, bo Prawo i Sprawiedliwość nie zadbało niestety o bezpieczeństwo emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: W jakim zakresie?)</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#ArkadiuszIwaniak">Chciałbym też tylko powiedzieć o jeszcze jednej kwestii, bardzo ważnej. Przedstawiając ten projekt ustawy, mówiłem, że podobne rozwiązania są w kilku krajach. I takie rozwiązanie jest również w Niemczech. Chciałbym skierować do Prawa i Sprawiedliwości pytanie: Czy Polska ma być gorszym krajem w tym zakresie, jeżeli chodzi o pomoc emerytom, niż Niemcy? Bo to jest, myślę, dla państwa szczególnie ważne. Tak jak było tutaj powiedziane, jest to rozwiązanie systemowe, tylko problem polega na tym, że Prawo i Sprawiedliwość nie bardzo chce realizować rozwiązań systemowych. Gdyby chciało, to wspomniana waloryzacja emerytur i rent…</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale Lewica to zniosła.)</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#ArkadiuszIwaniak">To jest projekt złożony przez Lewicę, przez klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#ArkadiuszIwaniak">I druga waloryzacja to jest projekt…</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A kto zniósł waloryzację w 2006 r.?)</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#ArkadiuszIwaniak">Drogie Panie! Odrobinę kultury. Mówimy…</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Lewica zniosła waloryzację.)</u>
          <u xml:id="u-416.10" who="#ArkadiuszIwaniak">Wie pani co? Porozmawiamy. Nie jest pani na targu, tylko na sali sejmowej, więc naprawdę proszę się zachowywać.</u>
          <u xml:id="u-416.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-416.12" who="#ArkadiuszIwaniak">Rozumiem, że oszukujecie rolników i emerytów, ale naprawdę proszę o trochę, odrobinę kultury. Naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-416.13" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: PiS musiał ją przywrócić w 2007 r.)</u>
          <u xml:id="u-416.14" who="#ArkadiuszIwaniak">Klub Lewicy chyba kupi książkę savoir vivre i przekaże Prawu i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-416.15" who="#ArkadiuszIwaniak">Nie chcecie rozwiązań systemowych, bo gdybyście chcieli, to wprowadzilibyście projekt drugiej waloryzacji emerytur i rent. Przy szalejącej inflacji warto byłoby to zrobić, ale tego nie robicie. Nie robicie tego, bo przed wyborami można parę rzeczy pokazać, że jest dobry wujek, który realizuje te rzeczy. I pani posłanka Krzywonos mówiła m.in. o tym, żeby się dogadać ponad podziałami. Oczywiście na opozycji, choć losy tej ustawy były różne, się porozumiemy. I osoby, które przychodziły do biura w trakcie zbierania podpisów, były osobami, które mówiły bardzo często, że nie są wyborcami Lewicy, ale chcą poprzeć ten projekt, bo to jest projekt, który będzie im poprawiał życie. I to jest ważne. To tak naprawdę ten element, który jest ponad podziałami. Ale mam takie wrażenie, że państwo z Prawa i Sprawiedliwości nie chcecie nad tym projektem procedować tak szybko jak nad innymi projektami, np. o referendum, który pewnie w trakcie tego posiedzenia będzie procedowany.</u>
          <u xml:id="u-416.16" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Bo to jest projekt systemowy. Jest jakaś różnica.)</u>
          <u xml:id="u-416.17" who="#ArkadiuszIwaniak">Ale chcę państwu powiedzieć: bierzcie i korzystajcie z tego projektu. I mówcie, że to jest wasz projekt. Jeśli chodzi o nas, o tych, którzy przygotowali ten projekt, nie mamy nic przeciwko. Chwalcie się i mówcie, że to wasz projekt.</u>
          <u xml:id="u-416.18" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie o to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-416.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Mamy się czym chwalić, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-416.20" who="#ArkadiuszIwaniak">Jeśli chodzi o projekty, również o rozwiązania systemowe, które złożyliśmy, a które zamroziliście, którymi moglibyście się pochwalić, że chcecie pomagać emerytom, to są leki za 5 zł — skorzystaliście, a dzisiaj mówicie o trochę innym rozwiązaniu — to jest np. bon turystyczny, to minimalna emerytura, to emerytury stażowe, to zasiłek pogrzebowy. My również pracujemy nad projektem, którego wy nie dostrzegacie. Zostali np. podzieleni kombatanci, bo część z nich, ci wszyscy, którzy walczyli o wolność Polski, ma dostęp do leków za darmo, a część nie ma. Wy tego nie zauważacie. My to zauważyliśmy i za chwilę będzie taki projekt. Pytanie, jak te osoby potraktujecie.</u>
          <u xml:id="u-416.21" who="#ArkadiuszIwaniak">Kolejna kwestia to jest to, co powiedziałem, mówiąc o opinii „Solidarności”. „Solidarność” mówi, że trzeba dodatek pielęgnacyjny zwiększyć. No tak, tylko że mężczyźni, to było powiedziane, mogą z tego dodatku nie skorzystać, bo dożywają średnio do 72. roku życia. A więc my wychodzimy naprzeciw „Solidarności”, zapleczu Prawa i Sprawiedliwości. Obniżmy wiek w odniesieniu do dodatku pielęgnacyjnego i zwiększmy ten dodatek. I taki projekt ustawy złożymy. Zobaczymy, jak się państwo zachowacie.</u>
          <u xml:id="u-416.22" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Ale wy rozdawnictwo chcecie tu uprawiać. Takie rozdawnictwo przed wyborami.)</u>
          <u xml:id="u-416.23" who="#ArkadiuszIwaniak">Odpowiem państwu jeszcze na pytania.</u>
          <u xml:id="u-416.24" who="#ArkadiuszIwaniak">Pan poseł Suchoń zapytał, czy zmieniamy zasady naliczania emerytur. Nie, my ich nie zmieniamy, to wszystko pozostaje tak, jak było. Chodzi o to, żeby przy zbiegu dwóch świadczeń można było skorzystać z tych dwóch świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-416.25" who="#ArkadiuszIwaniak">Pan poseł Porzucek pytał o wiek emerytalny, o to, jak głosowała Lewica — wówczas Sojusz Lewicy Demokratycznej, może pan nie pamiętać i nie wiedzieć. My byliśmy przeciw. Dlaczego byliśmy przeciw? Bo m.in. również mamy rozwiązanie systemowe takie jak emerytura stażowa, które pokazuje, że jesteśmy przeciw podniesieniu wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-416.26" who="#ArkadiuszIwaniak">Pani posłanka Rusecka powiedziała, że to jest happening. No tak, dbałość o emerytów to jest dla państwa happening i pewnie element kampanii, a dla nas to są rozwiązania systemowe. Rozwiązania systemowe polegają na tym, że są raz wprowadzone i o nich się już więcej nie mówi, tylko się z nich korzysta.</u>
          <u xml:id="u-416.27" who="#ArkadiuszIwaniak">Pan, panie ministrze, powiedział, że wprowadzenie tego projektu będzie kosztowało blisko 20 mld w przyszłym roku. Tak, ja mówiąc o 13 mld, mówiłem o wprowadzeniu tego w tym roku, a wiem, że państwo macie z ZUS-u wyliczenia na ten rok i to wynosi 14 mld.</u>
          <u xml:id="u-416.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale wy złożyliście poprawkę na te 14 mld.)</u>
          <u xml:id="u-416.29" who="#ArkadiuszIwaniak">A więc my jako Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, nie mając dostępu do tak dokładnych danych, wyliczyliśmy to naprawdę, myślę, w sposób skrupulatny.</u>
          <u xml:id="u-416.30" who="#ArkadiuszIwaniak">To jest rozwiązanie, które ma przywrócić godność i normalność, ma spowodować, że ludzie w sytuacji kryzysu rodzinnego, wtedy kiedy umiera osoba bliska i zostaje jedna osoba w gospodarstwie domowym, nie będą się zastanawiali, czy zapłacić czynsz, czy zapłacić za leki, czy kupić sobie jedzenie. I państwo musicie to dostrzegać. A jeśli jest tak dobrze, jak twierdzi Prawo i Sprawiedliwość, to wyjdźcie na ulice i zapytajcie emerytów, co myślą o swoich świadczeniach emerytalnych. Nie jest wcale tak najlepiej. Ale oczywiście przywykliście do tego, żeby wychodzić tutaj na mównicę i po prostu — nie chcę mówić, że kłamać — mijać się z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-416.31" who="#ArkadiuszIwaniak">Pracujmy nad tym projektem ustawy jak najszybciej, bo to jest ważny projekt. Nawet jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma do tego projektu liczne uwagi, to my go chcemy przeprocedować. Jutro usiądźmy i pracujmy nawet do godz. 2 w nocy. Nie kończmy tego posiedzenia w dniu jutrzejszym, ale załatwmy tę sprawę tak, żeby przed naszymi wakacjami emeryci, którzy sami zostali w gospodarstwie domowym, mogli poczuć nasze wsparcie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">O głos jeszcze prosił zastępca przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pan Sebastian Koćwin.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#SebastianKoćwin">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#SebastianKoćwin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się bardzo krótko tylko parę wątków dopowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#SebastianKoćwin">Szanowni Państwo! Pojawił się m.in. wątek świadczenia, jak ono będzie wyliczone. Renta wdowia to ma być nasze świadczenie powiększone o 50% renty rodzinnej lub renta rodzinna powiększona o 50% naszego świadczenia. A więc tutaj nic się nie zmienia, nie ma żadnego innego wyliczenia, jeżeli chodzi o świadczenie emerytalne danej osoby. W tym zakresie myślę, że to powinno wystarczyć. Nie wiem, czy jest z nami pan poseł, który zadał to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#SebastianKoćwin">Druga sprawa. Do pana ministra Szweda chciałem się zwrócić. Nawet jeśli się spieramy, zawsze to są spory merytoryczne. Uczestniczymy w posiedzeniach zespołu do spraw ubezpieczeń społecznych RDS i zawsze te dyskusje są dobre. Ja w żaden sposób nie podważam tego, że państwo dużo elementów wprowadzacie, natomiast wydaje się, że renta wdowia jest świetnym rozwiązaniem. Dlatego cieszę się, że państwo też chcecie nad nim pracować, i bardzo liczę, że uda się to rozwiązanie wprowadzić. To jest rozwiązanie, o które OPZZ wnioskuje od wielu lat. Wydaje się, że cieszy się ogromną, powiedzmy, przychylnością społeczną, bo udało się zebrać pod tym 200 tys. podpisów, i wydaje się, że rozwiąże wiele problemów, które w tej chwili nie są rozwiązane tymi elementami, które do tej pory państwo wprowadzili.</u>
          <u xml:id="u-418.4" who="#SebastianKoćwin">Jeżeli chodzi o trzynastą i czternastą emeryturę czy świadczenie, bo czasami sporo osób mi zwraca uwagę, żeby nie używać określenia: emerytura, ale to się tak przyjęło potocznie — dla mnie jest jeden podstawowy problem i z trzynastą, i z czternastą emeryturą. Szanowni państwo, to rozwiązanie nie wchodzi do podstawy wymiaru świadczenia w kolejnym roku, a więc siłą rzeczy to świadczenie emeryta nie rośnie w kolejnych latach. Dlatego my cały czas podkreślamy, że dużo lepszym rozwiązaniem jest wyższa waloryzacja, ewentualnie takie rozwiązanie, które my promujemy, czyli właśnie renta wdowia.</u>
          <u xml:id="u-418.5" who="#SebastianKoćwin">I na sam koniec — wydaje mi się, szanowni państwo, że naprawdę nie ma sensu mówić o tym, co było 10 lat temu. Ja sam brałem udział w manifestacjach…</u>
          <u xml:id="u-418.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-418.7" who="#SebastianKoćwin">Z całym szacunkiem, proszę mi dać dokończyć.</u>
          <u xml:id="u-418.8" who="#SebastianKoćwin">Ja sam brałem udział w manifestacjach przeciwko wydłużeniu wieku emerytalnego. Doskonale pamiętam ten czas. Wielu naszych związkowców OPZZ tego nigdy nie zapomni, ale my rozmawiamy o zupełnie innych sprawach. Chcemy wprowadzić bardzo dobre rozwiązanie…</u>
          <u xml:id="u-418.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale bardzo dużo wprowadziliście.)</u>
          <u xml:id="u-418.10" who="#SebastianKoćwin">…i liczę, że państwo będziecie przychylnie do tego podchodzić i wspólnie uda się zrealizować na koniec tej kadencji Sejmu rozwiązanie w zgodzie pomiędzy wszystkimi partiami politycznymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-418.12" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Zrobimy to w następnej kadencji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję, jak myślę, przeprowadzoną w bardzo spokojnej atmosferze.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej zawarty w druku nr 3292, do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję państwu serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-419.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, dziękuję bardzo za obecność. Posłom i posłankom również.</u>
          <u xml:id="u-419.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (druki nr 3413 i 3426).</u>
          <u xml:id="u-419.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Urszulę Rusecką o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-419.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci z druku nr 3413.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#UrszulaRusecka">Marszałek Sejmu skierowała do pierwszego czytania powyższy projekt ustawy. Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny odbyło się wczoraj, na którym miało miejsce pierwsze czytanie i rozpatrzenie projektu.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#UrszulaRusecka">Szanowni Państwo! Procedując nad tą ustawą na wczorajszym posiedzeniu komisji, miałam takie déj? vu, ponieważ argumenty opozycji zupełnie nie zmieniły się od tych, które były podawane w 2016 r., kiedy wprowadzaliśmy nasze świadczenie wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#komentarz">(Głos z sali: 2016.)</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#UrszulaRusecka">Przypomnę, że od 1 kwietnia 2016 r. na drugie i kolejne dziecko przysługiwała kwota świadczenia wychowawczego „Rodzina 500+”, a na pierwsze dziecko było wprowadzone ograniczenie w związku z dochodem. Od 1 lipca 2019 r. wszystkie dzieci w systemie powszechnym na wniosek otrzymywały z tego programu 500 zł.</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#UrszulaRusecka">Opozycja cały czas próbuje ten dobry projekt zdewaluować, mówiąc, że nie spełnił swojej roli. Prawo i Sprawiedliwość stoi na stanowisku, że ten historyczny, przełomowy, pionierski projekt, który zmienił oblicze polskich rodzin, w 100% wypełnił rolę, którą zakładał, i żadne głosy po stronie opozycji nie zdeprecjonują tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#UrszulaRusecka">Gdyby od 1 kwietnia 2016 r. wyliczyć kwotę, jaka przysługiwała dziecku, które otrzymało takie świadczenie, do teraz, to jest to ok. 43 tys. zł. Tyle otrzymało jedno dziecko z naszego programu, to pierwsze, które rozpoczynało z nami ten projekt. Projekt, który, jak już wspomniałam, Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło do polskiego obiegu prawnego, zmienił funkcjonowanie polskiej rodziny, zmienił patrzenie na polską rodzinę. Polska silna jest siłą polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-420.7" who="#UrszulaRusecka">A co słyszymy 3 miesiące przed wyborami? Co słyszymy od opozycji, kiedy trochę się zapomną, że jesteśmy w okresie przedwyborczym? Otóż rzecznik Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej w jednym z wywiadów dla komercyjnej stacji mówi, że program 500+ wzmacnia przemoc i patologiczne postawy. To jest prawdziwe zdanie Platformy Obywatelskiej na temat tego programu. Pięknie maskują swój pogląd na temat programu podczas kampanii wyborczej, natomiast rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-420.8" who="#UrszulaRusecka">Wiele by mówić o programie, o tym, jak zmienił losy polskich rodzin. Te wszystkie tematy były poruszane podczas posiedzenia komisji. Teraz wprowadzamy nową odsłonę tego programu, zwiększamy kwotę do 800 zł na każde dziecko, również w systemie powszechnym, na wniosek. Rodzic nie będzie musiał nic zmieniać. Jeżeli wystąpił o to świadczenie w przypadku kwoty 500 zł, to od 1 stycznia 2024 r. dzieci dostaną kwotę w wysokości 800 zł.</u>
          <u xml:id="u-420.9" who="#UrszulaRusecka">Muszę się jeszcze odnieść do jednej kwestii, która wybrzmiała na posiedzeniu komisji. Otóż opozycja głośno mówiła, że to jest, po raz kolejny zresztą, kiełbasa wyborcza. Na poprzedniej debacie mieliśmy również głosy, w przypadku emerytur, że to jest kiełbasa wyborcza. To ja zapytam: Czy państwo zapomnieliście, jak wyglądała ta kadencja? Kiedy mieliśmy waloryzować, kiedy mieliśmy podnosić wysokość, zmieniać to świadczenie? Wtedy, kiedy na początku naszej kadencji wybuchła pandemia i musieliśmy wspierać polskie firmy, aby nie upadły, aby ludzie mieli pracę?</u>
          <u xml:id="u-420.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-420.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: W 2016 r.)</u>
          <u xml:id="u-420.12" who="#UrszulaRusecka">Dzięki temu i dlatego że wsparliśmy ich w roku 2020, dzisiaj mamy najniższe bezrobocie w Unii Europejskiej, ale tak naprawdę w Europie. Czy wtedy, kiedy wybuchła wojna za naszą wschodnią granicą i musieliśmy wspierać naszych gości, uchodźców zza naszej wschodniej granicy?</u>
          <u xml:id="u-420.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-420.14" who="#UrszulaRusecka">Teraz jest dobry czas na to, aby wesprzeć polskie rodziny i zmienić wysokość świadczenia na kwotę 800+, która przewyższa nawet skumulowaną inflację.</u>
          <u xml:id="u-420.15" who="#UrszulaRusecka">Wnoszę, aby Wysoka Izba ten dobry projekt dla polskich rodzin raczyła uchwalić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-420.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Teresa Wargocka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#TeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci z druku nr 3413.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#TeresaWargocka">Wysoka Izbo! Dla Prawa i Sprawiedliwości to jest bardzo ważny dzień. Po raz kolejny udowadniamy, że obietnice kampanii 2015 r. dotyczące prowadzenia aktywnej polityki prorodzinnej i wsparcia polskich rodzin są konsekwentnie realizowane. Tak jak powiedziała pani przewodnicząca komisji polityki społecznej, wprowadziliśmy program 500+ jako podstawowy, sztandarowy program tej polityki, który kieruje wsparcie finansowe do rodzin, do wszystkich rodzin wychowujących dzieci, program ponad podziałami politycznymi, ponad podziałami terytorialnymi, wiekowymi, płciowymi, po prostu program, który jest skierowany na wsparcie rodzin wychowujących dzieci, które są przyszłością dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Panowie, przeszkadzacie.)</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Przeszkadzacie.)</u>
          <u xml:id="u-422.5" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-422.6" who="#TeresaWargocka">Są tym potencjałem, o który musimy dbać, który musimy pielęgnować i wspierać. Program, który wyrównał szanse edukacyjne i szanse rozwojowe. My dobrze pamiętamy 2015 r., gdy przed początkiem roku szkolnego albo świętami Bożego Narodzenia słupy były oblepione karteczkami: chwilówka, szybki kredyt. Bo żeby zrobić święta dla rodziny, kupić prezenty, rodzice brali szybkie chwilówki, zadłużali swoje rodziny.</u>
          <u xml:id="u-422.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Kredyt. Kredyt na święta.)</u>
          <u xml:id="u-422.8" who="#TeresaWargocka">Taka była kondycja polskiej rodziny w 2015 r. Bieda miała twarz dziecka. Emeryci mieli wyższy dochód na osobę niż rodziny z trójką dzieci i więcej. Z tym skończyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-422.9" who="#TeresaWargocka">Pierwsza nowelizacja — 2019 r. Znieśliśmy kryteria. Po ocenie stanu budżetu i możliwości finansowych państwa, po ukróceniu karuzel VAT-owskich, różnego rodzaju mafii, po oszukiwaniu na akcyzie zwiększaliśmy budżet państwa rok do roku i wspieraliśmy polskie rodziny. Dzisiaj jest kolejny etap: końcówka naszej drugiej kadencji po wielkim problemie, jaki dla gospodarki i dla społeczeństwa wprowadziła inflacja spowodowana przez wojnę na Ukrainie, panie pośle, nie przez Prawo i Sprawiedliwość, ale przez pandemię i wojnę na Ukrainie. I to będziemy powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-422.10" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: No tak, tysiąc razy kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-422.11" who="#TeresaWargocka">Dzisiaj znów podejmujemy temat, który wypłynął z naszych rozmów z Polakami i mieszkańcami. Na każdym spotkaniu, które się odbyło, było pytanie: czy będzie waloryzacja. Bo jest mniej, bo jest trudniej. Po raz kolejny rodziny, które wychowują dzieci, nasz skarb narodowy, otrzymują waloryzację w wysokości 300 zł, wyższą niż skumulowana inflacja za 7 lat rządów. Proszę państwa, kwota, która już została skierowana do polskich rodzin — 42 tys. przez 7 lat. Każde dziecko…</u>
          <u xml:id="u-422.12" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Trudno, trudno.)</u>
          <u xml:id="u-422.13" who="#TeresaWargocka">Wyobraźcie sobie: wypoczynek, obozy, kolonie, zajęcia sportowe, muzyczne, po prostu godne życie.</u>
          <u xml:id="u-422.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-422.15" who="#TeresaWargocka">Nikt nie wyrównał tak szans edukacyjnych dzieci jak 500+. Nawet kwestia ubioru dzieci w szkole. Nie było tego ciuchlandu, że tak powiem, i nie było dzieci, które stać na luksusowe marki.</u>
          <u xml:id="u-422.16" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Ani PCK.)</u>
          <u xml:id="u-422.17" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Platforma Obywatelska. Pan poseł pomylił. To nie ta pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-422.18" who="#TeresaWargocka">Naprawdę to jest wielkie osiągnięcie naszego rządu. Chciałabym już w tej ostatniej minucie powiedzieć: nie przeszkodzicie nam w realizacji tej polityki, nie zabierzecie nam tego sukcesu. Państwa propozycja z Platformy: od 1 czerwca 2023 r. — jest blefem wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-422.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-422.20" who="#TeresaWargocka">Nie chcieliście tego programu. Obrażaliście rodziców, którzy biorą te pieniądze. Janusze, Grażyny, wczasy, przeszkadzają…</u>
          <u xml:id="u-422.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-422.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Kobiety nie będą chodzić do pracy.)</u>
          <u xml:id="u-422.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Królowie życia.)</u>
          <u xml:id="u-422.24" who="#TeresaWargocka">Ludzie kochani, wszystkie dzieci są ważne i warte wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-422.25" who="#TeresaWargocka">Kolejna propozycja: próg dochodowy. Jaki próg dochodowy? To są pieniądze skierowane do dzieci. Znów chcecie podzielić Polaków. Ludzie, którzy mają wysokie dochody, płacą wysokie podatki, a dziecko jest tak samo ważne i warte jak tam, gdzie rodzice nie pracują. Kolejna grupa posłów chce dyskredytować dzieci, których rodzice nie mają pracy.</u>
          <u xml:id="u-422.26" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopata: Boże kochany…)</u>
          <u xml:id="u-422.27" who="#TeresaWargocka">Przestańcie już, że tak powiem, poprawiać program Prawa i Sprawiedliwości. Prawo i Sprawiedliwość popiera ten rządowy projekt i będziemy konsekwentnie w kolejnej kadencji wspierać polskie rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-422.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-422.29" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Teraz zapraszam panią poseł Marzenę Okła-Drewnowicz z Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Tyle kłamstw…</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Platforma kłamie. To prawda.)</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Ale zacznę może od początku, od wczorajszego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Pani przewodnicząca sprawozdawczyni powinna tak naprawdę powiedzieć, jak wyglądało wczorajsze posiedzenie komisji. Po pierwsze, wnosiliśmy na tym posiedzeniu, żeby równocześnie z rządowym projektem procedowany był projekt poselski, który składaliśmy jako Koalicja Obywatelska, który miał nadany numer druku i też był skierowany do komisji. Zawsze była taka praktyka.</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Oczywiście że nie, bo chcieliście się podpinać…)</u>
          <u xml:id="u-424.6" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Tym razem nie byliście w stanie procedować nad tymi projektami razem. Różnica dotyczyła tylko wprowadzenia od 1 czerwca…</u>
          <u xml:id="u-424.7" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Natomiast najciekawsze na tym posiedzeniu komisji, szanowni państwo, było to, że naprawdę my jako cała opozycja: Lewica, PSL, Koalicja…</u>
          <u xml:id="u-424.8" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pieniędzy nie ma i nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-424.9" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">…naprawdę mówiliśmy merytorycznie i zadawaliśmy bardzo merytoryczne pytania, a dostawaliśmy tylko polityczne odpowiedzi. Być może było tak dlatego — jestem nawet przekonana, że to był prawdziwy powód — że były kamery państwa telewizji i chodziło o…</u>
          <u xml:id="u-424.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale my nie mówimy o projekcie ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-424.11" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">…polityczny przekaz, chcieliście mówić, co według was sądzimy na temat 500+, choć my mówiliśmy — nawet ja osobiście mówiłam — że to jest jeden z ważnych elementów polityki społecznej. Zawsze tak mówiłam i będę tak mówiła. Ale już szczytem hipokryzji, kłamstwa była wypowiedź pani minister rodziny i polityki społecznej. Pani minister potrafiła powiedzieć, że poprzedni rząd nie wprowadził żadnego programu, żadnego.</u>
          <u xml:id="u-424.12" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Na taką skalę? Zero.)</u>
          <u xml:id="u-424.13" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Pani minister, to naprawdę wstyd, po prostu wstyd. Może po kolei: roczny urlop rodzicielski. Rządziliście w 2007 r. Ile wtedy trwał urlop rodzicielski? 18 tygodni. Kiedy przejmowaliście po nas władzę, były to 52 tygodnie. Dalej, urlop ojcowski, świadczenie rodzicielskie, czyli 1 tys. zł dla studentek, bezrobotnych, rolniczek.</u>
          <u xml:id="u-424.14" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jednorazowe.)</u>
          <u xml:id="u-424.15" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz: Nie jednorazowe. Przez 12 miesięcy.)</u>
          <u xml:id="u-424.16" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Program „Maluch”, którym się pani tak chwali, to program wprowadzony przez rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u. Wy jeszcze zabraliście z tego programu dofinansowanie do wyngrodzeń niań. Proszę bardzo, w 2007 r. — za waszych rządów — liczba żłobków, klubów i dziennych opiekunów wynosiła 373, w 2015 r. — 2910.</u>
          <u xml:id="u-424.17" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: A ile teraz jest?)</u>
          <u xml:id="u-424.18" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Dalej, Karta Dużej Rodziny, ulgi podatkowe: na pierwszej dziecko — 1100 zł, na drugie — 2 tys., na trzecie i każde kolejne dziecko — 2700 zł. Łącznie to dofinansowanie czy też odliczenie mogło wynosić nawet 9600 zł. Przedszkole za złotówkę, bezpłatne podręczniki. Czy naprawdę trudno jest to przeczytać? Dlaczego w tak haniebny sposób państwo kłamiecie? To jest po prostu… Od wielu lat jestem w Sejmie,…</u>
          <u xml:id="u-424.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-424.20" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">…ale nigdy nie było takiej sytuacji, żeby minister nie widział polityki prorodzinnej, która powinna być ponad podziałami. Maluch? Jest tylko „Maluch+”, wcześniej nie było malucha. Pani minister, był. Pani się chwali rekordową kwotą w tym roku, a w ubiegłym roku nie było nawet złotówki na ten program.</u>
          <u xml:id="u-424.21" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Moje pytanie wczoraj na posiedzeniu komisji dotyczyło demografii. To dobre pytanie, bo kiedy wprowadzaliście państwo 500+, to mówiliście tak: dzięki temu programowi urodzi się w 2022 r. 371 tys. dzieci. Państwa eksperci mówili, że w wersji optymistycznej gdyby tego programu nie było, to urodziłoby się tylko 314 tys. dzieci. Ile dzieci urodziło się w 2022 r.? 305 tys. Dlatego o to pytamy. Zgadzamy się z założeniami programu 500+, jest to dobry program, ale dzieci się nie rodzą. Mało tego, 68% Polek w wieku od 18. do 45. roku życia zapytanych przez CBOS…</u>
          <u xml:id="u-424.22" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: A wie pani, które roczniki są teraz w wieku rozrodczym?)</u>
          <u xml:id="u-424.23" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">…czy planuje mieć dzieci, mówi, że nie planuje. Więc my o to pytamy. Zgadzamy się z założeniami programu 500+, będziemy go oczywiście kontynuować, ale pytamy, czy macie pomysł na politykę prorodzinną i demograficzną. W związku z tym…</u>
          <u xml:id="u-424.24" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Jeszcze 2 mln ludzi wyjechało.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam bardzo na chwilę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ja mogę panie prosić o ciszę?</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Nie można słuchać tych głupot.)</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pani, proszę panią o spokój. Czy pani mnie słyszy?</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tak, słyszę. Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-425.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-425.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Czas leciał, więc jeśli nie zdążę, to chcę tylko uzasadnić poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">My dzisiaj dajemy wam szansę. Wczoraj na posiedzeniu komisji nie dało się rozmawiać, bo w tej komisji się nie da rozmawiać, ale dzisiaj dajemy państwu jeszcze szansę, składając poprawkę…</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pozwalamy gwiazdorzyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam panią bardzo, ja pani przedłużę czas.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy mogę prosić o ciszę?</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jest cisza.)</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panią proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-427.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, gderacie.)</u>
          <u xml:id="u-427.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Słyszy pani mnie? Nie, panią z tyłu. Słyszy pani? Tak? W związku z tym bardzo proszę w spokoju słuchać. Przyjdzie pani kolej, będzie pani miała swój głos. Czy pani to zrozumiała?</u>
          <u xml:id="u-427.6" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Zrozumiałam.)</u>
          <u xml:id="u-427.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-427.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, przedłużam pani czas o minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">W związku z tym, że wbrew, można powiedzieć, parlamentarnemu zwyczajowi nie mieliśmy wczoraj nawet możliwości procedowania nad naszym projektem, projektem złożonym przez Koalicję Obywatelską, składam poprawkę. Chcemy, żeby świadczenie 800+ weszło w życie tak, jak planowaliśmy w projekcie, czyli z dniem 1 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Którego roku?)</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Wnoszę o to, żebyśmy mogli nad tym pracować. Jednocześnie informuję, że złożyliśmy poprawkę do nowelizacji ustawy budżetowej, która zabezpiecza te środki. Mówimy: sprawdzam. Chodzi o to, żeby te pieniądze były tu i teraz. Sprawdzamy, czy zależy wam na polskich rodzinach, czy chcecie, żeby pieniądze były dopiero wtedy, kiedy ludzie zagłosują przy urnach wyborczych. Trzeba rodziny traktować poważnie. One nie mogą być przedmiotem szantażu wyborczego. Właśnie dlatego, panie marszałku, składam niniejszą poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Nie rozumiem. Od 1 czerwca następnego roku? Nie od 1 stycznia?)</u>
          <u xml:id="u-428.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani nie udaje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Magdalena Biejat, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MagdalenaBiejat">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#MagdalenaBiejat">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Kiedy składaliście i przyjmowaliście projekt ustawy o 500+ w 2016 r., chwaliliście się, że ten projekt zwiększy dzietność w Polsce. Oczywiście tego nie zrobił, bo nie miał szans tego zrobić. Żeby zwiększyć dzietność w Polsce, trzeba umieć działać systemowo i systemowo zachęcać rodziny do posiadania dzieci. Ale to, co ten projekt zrobił, to rzeczywiście znacząco zmniejszył ubóstwo wśród dzieci. To jest fakt. Natomiast to było w 2016 r. i później. Dziś mamy rok 2023. Najnowsze dane za 2022 r. mówią o tym, że ponad 330 tys. dzieci w Polsce żyje w skrajnym ubóstwie. Ubóstwo relatywne dotyka niemal 1 mln polskich dzieci. Według wielu ekspertów w dziedzinie demografii i biedy prawdopodobnie w 2023 r. wskaźniki dotyczące poziomu skrajnego ubóstwa wśród dzieci i ubóstwa relatywnego będą znowu dobiegać do poziomów z 2015 r. I przez ten czas, przez te lata nie zrobiliście państwo nic. W zeszłym roku, już ponad rok temu my jako partia Razem wzywaliśmy do waloryzacji świadczenia 500+, bo już wtedy nie mogło ono spełniać tego podstawowego zadania, które przed nim stało. Chodzi o obniżenie, zmniejszenie ubóstwa wśród dzieci. I tak się składa, że o dzieciach, o tym skarbie narodowym, jak mówi pani posłanka Wargocka, przypominacie sobie w czasie kampanii wyborczej, przypominacie sobie przed wyborami. Nie rok temu, nie 2 lata temu, nie wtedy, kiedy należało waloryzować to świadczenie, ale akurat teraz, kiedy trwa kampania. I takie są fakty.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#MagdalenaBiejat">Mówimy bardzo wyraźnie: to świadczenie powinno być waloryzowane nie wtedy, kiedy komuś się przypomni, że dzieciaki nie powinny żyć w ubóstwie, nie wtedy, kiedy ten czy inny polityk uzna, że należy tego użyć w tej czy innej kampanii, ale co roku o stopę inflacji. I taką poprawkę składamy po raz kolejny, ponieważ wczoraj odrzuciliście ją na posiedzeniu komisji, ale zachęcam państwa, żebyście jednak ją przyjęli, żebyście naprawdę pokazali, że rzeczywiście zależy wam na dobru dzieci nie tylko dzisiaj, w przededniu kampanii wyborczej, ale każdego roku.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#MagdalenaBiejat">Zachęcam wszystkich państwa, którzy nas oglądacie, żebyście przyglądali się jutrzejszym głosowaniom w Sejmie, bo to, jakie intencje ma Prawo i Sprawiedliwość, będzie widać w czasie tych głosowań.</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#MagdalenaBiejat">Wczoraj również złożyłam poprawkę, która pozwala wprowadzić to świadczenie od 1 sierpnia tego roku, nie od 1 stycznia następnego roku, bo tak jak mówiłam, już teraz, w tym roku dzieci i ich rodziny zmagają się z coraz większym ubóstwem. Siła nabywcza rodzin maleje, udział pensji w polskiej gospodarce maleje i to świadczenie należy wprowadzać i waloryzować już teraz. Odrzuciliście państwo tę poprawkę, więc wychodzimy państwu naprzeciw i dzisiaj Lewica składa poprawkę o wprowadzaniu tej ustawy od 1 września tego roku, od początku roku szkolnego, symbolicznie.</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#MagdalenaBiejat">Zachęcam państwa, pani minister, do poparcia tych poprawek i do pokazania, że rzeczywiście rozumiecie, na czym polega skrajne ubóstwo wśród dzieci i ich rodzin, na czym polega walka z tym ubóstwem i że zależy wam rzeczywiście na dobru tych dzieci, a nie na tym, żeby zbierać punkty w sondażach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję za poprawki.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Władysław Kosiniak-Kamysz, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jesteśmy już w ferworze prekampanijnym, więc to rzadkie, żeby usłyszeć dobre słowo. Ale chciałem pani poseł Okła-Drewnowicz podziękować za dobre słowo, za wymienienie wszystkich projektów, które tutaj prezentowałem: Karta Dużej Rodziny, roczny urlop macierzyński, kosiniakowe, program żłobkowy „Maluch”, przedszkola za złotówkę, program senioralny, wprowadzenie Karty Dużej Rodziny, wszystko to, co miałem zaszczyt jako minister prezentować. Oczywiście możecie się czuć też współudziałowcami tego procesu, bo głosowaliście za tym i bardzo serdecznie za to dziękuję. Pewnie tylko przez brak czasu, może przez te docinki nie zdążyła pani poseł z Platformy powiedzieć, kto był autorem tego, ale zawsze jest szansa to naprawić.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: W rządzie Donalda Tuska…)</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#WładysławKosiniakKamysz">Tak jest. Bardzo się cieszę, że było to zauważone, bo polityka rodzinna nie rozpoczęła się w 2015 r., tylko była wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale się rozwinęła.)</u>
          <u xml:id="u-432.5" who="#WładysławKosiniakKamysz">Program 500+ jako program socjalny…</u>
          <u xml:id="u-432.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nie jest socjalny.)</u>
          <u xml:id="u-432.7" who="#WładysławKosiniakKamysz">…był programem potrzebnym i trafionym, tak. I też pragnę za to podziękować. Pomógł szczególnie wielodzietnym rodzinom, dał im szansę, to prawda. Ale oprócz celu socjalnego był często przez was wymieniany jako cel numer jeden cel pronatalistyczny, prodemograficzny, mający zwiększyć dzietność. I tu przytoczę słowa reprezentujących wówczas rząd podczas pracy nad tym projektem w ubiegłej kadencji: Demografia może stać się jedną z podstawowych barier rozwoju. Polska, jeśli nie zatroszczy się o kondycję ludnościową, nie dogoni krajów Unii Europejskiej pod względem zamożności. Na szczęście mimo dramatycznej sytuacji demograficznej możemy przełamać ten impas. No i ten impas niestety dla nas wszystkich nie został przełamany. Nawet taki program, który daje szansę na 500 zł co miesiąc, nie zmienił oblicza demograficznego. Tutaj rząd PiS-u poniósł sromotną porażkę. Rok 2017, początek działania programu 500+, to jest 400 tys. urodzeń. Rok 2022 to jest już tylko 300 tys. urodzeń. Najmniej dzieci od II wojny światowej, patrząc po wszystkich miesiącach upływających od zakończenia II wojny światowej, urodziło się w kwietniu — 21 tys. Umiera nas najwięcej od końca II wojny światowej, 425 tys. w ubiegłym roku. 125 tys. osób więcej zmarło niż się urodziło.</u>
          <u xml:id="u-432.8" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Pandemia była.)</u>
          <u xml:id="u-432.9" who="#WładysławKosiniakKamysz">Te dane są zatrważające. Niestety nie stworzyliście polityki demograficznej i nie zmieniliście pozycji Polski w rankingach dzietności. Nie jest nas więcej, tylko jest nas dużo mniej. Ten projekt nie spełnił tych oczekiwań. Trzeba sobie po prostu uczciwie powiedzieć, co się udało, co się nie udało, a co się może udać.</u>
          <u xml:id="u-432.10" who="#WładysławKosiniakKamysz">I tutaj nasza poprawka, nasza propozycja: 500+ podniesione o 300 zł. Jego wzrost o 300 zł powinien dotyczyć tylko i wyłącznie osób pracujących, aktywnych zawodowo…</u>
          <u xml:id="u-432.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-432.12" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-432.13" who="#WładysławKosiniakKamysz">…powinien dotyczyć tej rodziny, w której przynajmniej jedna osoba pracuje. I to mówią Polacy. 46% z nich w ogóle nie chce podwyżki 500+, ale jak im się mówi, że dla tych, którzy pracują, mówią: tak, ta podwyżka o 300 zł należy się pracującym.</u>
          <u xml:id="u-432.14" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nie dzielcie Polaków. Nie dzielcie dzieci. Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-432.15" who="#WładysławKosiniakKamysz">Mówią to na spotkaniach, mówią to do was. Wy do nas mówicie w kuluarach, że z chęcią byście za tym zagłosowali, więc zagłosujecie za tą poprawką, bo to jest szansa na zmianę dzietności w Polsce. Do tego trzeba dodać większą dostępność do żłobków, przedszkoli i program mieszkaniowy. To jest szansa na prawdziwą demografię, na zmianę oblicza demograficznego Polski. Chodzi o to, żeby to tsunami, ten huragan, który dzisiaj powoduje, że Polska wymiera, został zatrzymany. To zależy od was, bo macie możliwość poprzeć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-432.16" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: A ta poprawka to zmieni, prawda?)</u>
          <u xml:id="u-432.17" who="#WładysławKosiniakKamysz">Tutaj prośba do formacji demokratycznych: nie ma co licytować się z PiS-em, tylko trzeba szukać właśnie takich rozwiązań, które docenią aktywność zawodową, docenią przedsiębiorców i pracowników, docenią tych, którzy składają się na 500+. To jest też forma podziękowania tym, którzy składają się na 500+. To dofinansowanie, ale i docenienie pracy. Bardzo ważna rzecz: to będzie dotyczyło też tych, którzy pobierają 500+, a są obcokrajowcami, bo oni też muszą pracować, mają możliwość pracy w Polsce. A więc to docenienie i ta podwyżka będą dotyczyły wszystkich tych, którzy są aktywni zawodowo. Oczywiście matka wychowująca piątkę dzieci to osoba pracująca na pięciu etatach…</u>
          <u xml:id="u-432.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-432.19" who="#WładysławKosiniakKamysz">… — żebyście nie tworzyli jakichś fantasmagorii z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-432.20" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: A jak mąż straci pracę to co?)</u>
          <u xml:id="u-432.21" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wszystkie rozwiązania przewidziane w naszej poprawce, którą składam, dotyczą również samotnych rodziców. Uwzględniliśmy to, bo tu trzeba pokazywać mądre rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-432.22" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Jak mąż straci pracę, to nie ma pieniędzy.)</u>
          <u xml:id="u-432.23" who="#WładysławKosiniakKamysz">Mądrym rozwiązaniem jest docenianie pracy. Polska gospodarna, a nie Polska marnotrawna.</u>
          <u xml:id="u-432.24" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Najniższe bezrobocie, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: …w kontekście tego programu.)</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz: W kontekście waszym.)</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Krystian Kamiński z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Nigdy tylu aktywnych zawodowo nie było. Nie mówcie, że Polacy nie chcą pracować. Nie mieli pracy za waszych czasów i dlatego… Tkwicie mentalnie w tych czasach, kiedy rządziliście.)</u>
          <u xml:id="u-433.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopata: Dziewczyny, dajcie spokój.)</u>
          <u xml:id="u-433.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Polacy są najbardziej pracowitym narodem w Europie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedujemy nad drukiem nr 3413, ustawą o zmianie ustawy dotyczącej wychowywania dzieci, czyli ordynarną łapówką wyborczą, dla niepoznaki zwaną 800+.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Od 8 lat dajemy tę łapówkę.)</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#KrystianKamiński">Ten projekt to nieślubne dziecko Jarosława Kaczyńskiego i Donalda Tuska, który jedyne, co zrobił, to przyspieszył jego wprowadzenie. Jest proinflacyjny i obraźliwy dla ciężko pracujących Polaków. Coraz więcej Polaków to rozumie i widać to w sondażach. Projekt ma kosztować 25 mld rocznie, przy czym w tych wyliczeniach nawet nie uwzględniliście Ukraińców, którym lekką ręką przyznaliście te świadczenia, naturalnie bez pytania Polaków o zdanie.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#KrystianKamiński">Cały ten program będzie kosztował 65 mld rocznie. To 10% budżetu na jeden program społeczny.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Dla dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#KrystianKamiński">To decyzja bardzo odważna i problematyczna dla przyszłego rządu. Bo skąd te pieniądze wziąć?</u>
          <u xml:id="u-434.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak my będziemy rządzić, to będziemy mieli.)</u>
          <u xml:id="u-434.7" who="#KrystianKamiński">Wiadomo, długi, podatki, bo tyle potraficie. Wzmożona inflacja, bo tyle potraficie. Ale jeśli ktoś podchodzi do tego odpowiedzialnie, to widzi, że to się nie spina, i widzi, że to będzie ogromny problem dla naszego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-434.8" who="#KrystianKamiński">Dodatkowo spójrzmy na jedną ciekawą rzecz: dotychczas w art. 29 była mowa o tym, że koszty obsługi, o których mowa w ust. 3, wynoszą 0,1% kwoty przeznaczonej na wypłaty świadczeń wychowawczych, czyli ZUS przygarniał 40 mln z tych 40 mld. Teraz w art. 4 zmieniliście to na 0,15% i ZUS, zamiast przygarniać 40 mln, będzie przygarniał 97,5 mln. Podwyższacie dochody ZUS-u o 57,5 mln. W imię czego? Co się zmieni? Zmienią się cyferki: z 500 na 800. Czy ZUS potrzebuje 150% więcej? To jakiś przekręt. Albo nikt od was tego nie sprawdził, albo wy nie rozumiecie, jak to działa. To jest normalnie jakiś przekręt. Najwidoczniej w ZUS-ie ktoś zadbał o swoje interesy i wprowadził dodatkowo ten punkt. Bardzo ciekawe, swoją drogą.</u>
          <u xml:id="u-434.9" who="#KrystianKamiński">Może trzeba wam jasno i klarownie powiedzieć, że bogactwo bierze się z oszczędności i pracy. Może to wyświechtane hasła, ale też niewzruszone prawdy. Bogactwo nie bierze się z plusów, zadłużania się i dodruku pieniędzy, a to jedyne, co potraficie: opodatkować pracę i oszczędności, zamiast dać ludziom się bogacić. Wtedy te programy nie byłyby potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-434.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Najniższe podatki. Najniższe podatki za naszych czasów.)</u>
          <u xml:id="u-434.11" who="#KrystianKamiński">Dlatego Konfederacja zgłasza wniosek o odrzucenie tego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! W czerwcu ub.r. Jarosław Kaczyński mówił nam wszystkim i przekonywał nas głośno, że waloryzacja 500+ jest niemożliwa, bo będzie to ruch proinflacyjny. Muszę przyznać, że rzadko kiedy zgadzam się z prezesem Kaczyńskim, ale w tym przypadku się z nim zgadzam. Waloryzacja 500+, zwłaszcza z długu, będzie miała charakter proinflacyjny.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#PaulinaHennigKloska">Kiedy Jarosław Kaczyński wypowiadał te słowa, inflacja była mniej więcej na zbliżonym poziomie co teraz. Co się zmieniło? Zbliżają się wybory. Tylko dlatego to robicie. Nie interesuje was, jak to się przełoży na portfele Polaków długofalowo. Mówicie, że po Nowym Roku inflacja będzie niższa. Nawet jeśli będzie, to nie znaczy, że teraz mamy wziąć benzynę i dolać do rozżarzonego węgla, bo dokładnie tym to będzie.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Benzynę do węgla?)</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#PaulinaHennigKloska">Polska gospodarka naprawdę musi złapać oddech. To, że inflacja będzie niższa, po pierwsze, nie znaczy, że ceny spadają, czego wy wciąż nie rozumiecie…</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Ten program wspiera polską gospodarkę, dobrze pani to wie.)</u>
          <u xml:id="u-436.5" who="#PaulinaHennigKloska">…a po drugie, wcale nie znaczy, że stać nas na to, by dalej doprowadzać do topnienia zasobności naszych portfeli, emerytur czy rent, a dokładnie do tego chcecie doprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-436.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Na pewno?)</u>
          <u xml:id="u-436.7" who="#PaulinaHennigKloska">Czy my chcemy walczyć z ubóstwem? Tak, ale ten projekt pogłębi ubóstwo wśród seniorów.</u>
          <u xml:id="u-436.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Seniorów?)</u>
          <u xml:id="u-436.9" who="#PaulinaHennigKloska">Bo jeżeli wywoła inflację, to emerytury będą mniej warte.</u>
          <u xml:id="u-436.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Jaką inflację?)</u>
          <u xml:id="u-436.11" who="#PaulinaHennigKloska">Wy nawet podstawowych zasad ekonomii…</u>
          <u xml:id="u-436.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-436.13" who="#PaulinaHennigKloska">Panie marszałku, nie da się. Czy może pan zaprowadzić porządek na sali? Tak się nie da debatować w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-436.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Zawsze może pani przerwać i zejść.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">No właśnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie marszałku, prosiłabym o zaprowadzenie spokoju na sali. Minutę już straciłam.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani przestanie kłamać, a my przestaniemy mówić prawdę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, zrobimy tak: za chwilę w stosunku do pań każdej z osobna przeczytam ten dokument. Ten dokument kończy się wykluczeniem z obrad do jutrzejszego dnia włącznie, bez głosowań. W związku z tym proponuję taką umowę społeczną. Jakbyście były panie tak miłe, tak uprzejme, o co serdecznie proszę, i nie przeszkadzały swoim kolegom i koleżankom, to nie przeczytam tego dokumentu. A jeżeli będziecie panie przeszkadzały, to każdej z osobna to zrobię. I wiecie panie dobrze, że to zrobię. I jeszcze mam dla was złą informację: nikt nie jest w stanie tego odwołać. W związku z tym, jeżeli chcecie państwo siedzieć do jutra i brać udział w obradach, to bardzo proszę dać procedować innym. Gwarantuję również paniom to, że jeżeli wy będziecie przy głosie i z drugiej strony sali będą takie same sytuacje, zrobię to samo.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-439.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PaulinaHennigKloska">Więc czy chcemy walczyć z ubóstwem? Tak, chcemy walczyć z ubóstwem. Ten projekt pogłębi ubóstwo seniorów. Wystarczy znać się trochę na ekonomii. Czy chcemy zlikwidować biedę, głód wśród dzieci? Tak, dlatego chcemy zwiększyć pieniądze na edukację, by każde dziecko w szkole po prostu dostało ciepły posiłek. Czy chcemy, żeby ich rodzice mieli wyższe pensje, za które kupią więcej? Tak, niestety ten projekt osłabi siłę nabywczą każdej kolejnej wypłaty rodziców dzieci, o których dobrobyt chcecie dbać.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#PaulinaHennigKloska">Jest jeszcze drugi aspekt, kolejny niedofinansowania polskich usług publicznych, szkoły, dlatego trzeba pilnie zwiększyć i przeznaczyć więcej pieniędzy na polską oświatę. Jesteśmy po roku, w którym rodzice wydali rekordowe pieniądze na korepetycje swoich dzieci. Musimy oddłużyć szpitale powiatowe i skrócić kolejki do lekarzy specjalistów, by seniorzy w końcu przestali umierać w kolejkach do lekarza. Musimy postawić transport publiczny na nogi, bo pomoc sąsiedzka nie może być jedynym sposobem, by dostać się ze wsi do miasta, np. do lekarza czy do szkoły. Musimy przeprowadzić transformację energetyczną, sfinansować ustawę o asystencji osobistej, zrobić naprawdę wiele ważnych rzeczy, na które wy w budżecie państwa nie znaleźliście pieniędzy, bo po prostu nie chcieliście ich znaleźć, a to są rozwiązania systemowe, które sprawią, że Polska…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PaulinaHennigKloska">…nie stanie się sanatorium Europy. Po waszych rządach to nam niestety grozi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PaulinaHennigKloska">Młodzi albo wyjadą ze swoimi rodzicami, albo po prostu nie będą zakładać rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PaulinaHennigKloska">Polska 2050 nie poprze tego projektu waloryzacji…</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#DobromirSośnierz">To fajnie, że nie oszukujemy się już, że program ma mieć znaczenie demograficzne. Rzeczywistość brutalnie zweryfikowała te mrzonki i po krótkotrwałym wzroście liczby urodzeń powróciliśmy do trendu spadkowego, który mieliśmy wcześniej, tylko nawet z jeszcze bardziej stromym nachyleniem.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#DobromirSośnierz">Po raz kolejny okazało się, że wielka inżynieria społeczna opiera się na bardzo lichych przemyśleniach, więc obecna mądrość etapu głosi już jedynie, że to powiększenie teraz ma sprawić, że rodziny staną się tylko zamożniejsze i będą miały lepsze perspektywy rozwoju. I żeby sobie odpowiedzieć na pytanie, czy tak się stanie, zastanówmy się najpierw, dlaczego nie wyszło to, co miało wyjść pierwotnie. Po raz kolejny okazało się, że urzędnicy i ekonomiści tak naprawdę w niewielkim stopniu rozumieją skomplikowane zależności w gospodarce, które próbują regulować swoimi ustawami, i próba zmiany jednego parametru wywołuje lawinę konsekwencji bezpośrednich i pośrednich, których autorzy pierwotnego pomysłu najczęściej zupełnie nie ogarniają i nawet kiedy one nastąpią, nie zdają sobie sprawy z tego, że sami je pośrednio wywołali.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#DobromirSośnierz">Tak więc, jeśli rząd rozdaje pieniądze, to one muszą się skądś wziąć. Mogą się wziąć np. z podatków. Podatki mogą obciążyć większość obywateli bezpośrednio i wtedy kółko zataczane przez rządowy pieniądz jest łatwiej widoczne: podatnicy wpłacają podatki, rząd następnie nalicza swoją prowizję, opłaca urzędników, a potem te pieniądze wypłaca podatnikom z powrotem. I od razu wtedy widać, że dla obywateli jest to gra o sumie ujemnej, to znaczy, globalnie dostaną mniej, niż wpłacili.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#DobromirSośnierz">Ale jeśli coś nie działa, tam głosi prawo Murphy’ego, to rozbuduj to — nadal nie będzie działało, ale trudniej będzie zauważyć, że nie działa. No więc żeby trudniej było zauważyć, że to jest bez sensu, można oczywiście nakładać rozmaite podatki pośrednie, których płatnikami nie będzie taki przeciętny podatnik, tylko np. przedsiębiorca czy producent, pośrednik. Wtedy ostatecznie i tak zapłaci konsument w wyższych cenach, ale mało kto już dostrzeże związek jednego z drugim, zwłaszcza że przecież 500+ nie działa w próżni. Są tysiące innych programów rządowych, które drenują nasze kieszenie i te ceny podbijają, więc już nikt się nie połapie, co z czego wynika.</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#DobromirSośnierz">Można też zamiast podatków pieniądze dodrukować, czyli podać gospodarce taką kokainę. W pierwszej chwili taka gospodarka zachłyśnie się dodatkowym pieniądzem, ruszy jak ćpun na imprezę, ale w dłuższej perspektywie spowoduje to co? Inflację, tak, spowolnienie, niepewność, zahamowanie inwestycji i w efekcie będziemy biedniejsi, a nie bogatsi względem stanu, w którym państwo w ogóle by się w to wszystko nie mieszało. Oczywiście jednemu człowiekowi może się czasem polepszyć wskutek państwowego rozdawnictwa, bo jeśli państwo zabierze Kowalskiemu, a da Nowakowi, to Nowakowi realnie się poprawi na koszt Kowalskiego, ale całej gospodarki się w ten sposób nie da podnieść. Zawsze będą na tej loterii redystrybucyjnej jacyś wygrani, ale cała gospodarka na tym nie zyska. Nie da się wzbogacić ogółu rodzin pieniędzmi odebranymi ogółowi rodzin.</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#DobromirSośnierz">Od czego kraj się może wzbogacić? Ano od pracy, od tego, że będziemy wytwarzać więcej dóbr i usług, a następnie będziemy się mogli za pośrednictwem pieniędzy wymieniać tymi dobrami ze sobą. To jest jedyna droga. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Karolina Pawliczak, niezrzeszona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#KarolinaPawliczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! No cóż, dzieci z tego nie będzie. Mimo że 500+ ma swoją określoną i w mojej ocenie dość istotną funkcję społeczną i wsparło rodzinę, a przede wszystkim dzieci w rodzinach najbardziej potrzebujących i należy je oczywiście zwaloryzować, to program ten nie wypełnił podstawowego celu, któremu został przypisany, czyli zwiększenia dzietności w naszym kraju. I sami w sumie do tej sromotnej porażki się przyznaliście.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#KarolinaPawliczak">Niezależnie od tego, czy 500+, czy 800+ świadczenie to będzie wypłacane ok. 100 tys. dzieci mniej niż w momencie, gdy program był wprowadzany w 2016 r. Gdy ruszał program 500+, w rocznikach, które mógł objąć, było blisko 7 mln dzieci. W tych, które będą mogły korzystać z niego w przyszłym roku, będzie ich o 100 tys. mniej. To efekt radykalnego spadku liczby urodzeń w ostatnich latach. Od 2020 r. wynosi on ok. 20 tys. z roku na rok. Najnowsze dane GUS są dramatyczne i również nie pozostawiają złudzeń. To już kolejny miesiąc, kiedy rodzi się najmniej dzieci. Liczba urodzeń polskich dzieci już teraz spadła poniżej 300 tys., a przecież statystyki zawyża rosnąca liczba dzieci cudzoziemców urodzonych w Polsce i o tym również ani słowa nie mówicie. W zeszłym roku było ich 14,5 tys., więc ok. 5% ogólnej liczby i mniej więcej tyle z nich jest także beneficjentami 500+.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#KarolinaPawliczak">Naprawdę nie zastanawialiście, dlaczego tak się dzieje, czy może jeszcze nie dojrzeliście do tego i nie rozumiecie, że problem jest w zupełnie innym miejscu? Rodziny, które chcą zdecydować się na dzieci, przede wszystkim chcą bezpieczeństwa. Bezpieczeństwa mieszkaniowego, m.in. z dostępem do taniego konkurencyjnego kredytu mieszkaniowego, bo własność mieszkania da również gwarancję spokojniejszego życia. Bezpieczeństwa finansowego, zabezpieczenia powrotu kobiety po porodzie do pracy bez straty wartości wynagrodzenia, bezpiecznej i bezpłatnej procedury in vitro. Bezpieczeństwa dostępu do żłobków czy przedszkoli. Dobrej, bezpiecznej i mądrej edukacji bez czarnkowych urojeń i ideologii. I wreszcie, a właściwie przede wszystkim, bezpiecznej, o najwyższych standardach opieki okołoporodowej i ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#KarolinaPawliczak">Rodzina jest najważniejsza — to wasze niezmienne od lat hasło na wybory. Próbujecie wycierać sobie nim każdy polityczny wiec i bilbord, ale tak naprawdę, i życie to pokazuje niemal codziennie, liczą się dla was sondażowe słupki, bo właśnie w tragediach rodziny, w których państwo zawiodło, widać jak na dłoni waszą niemoc, bezradność i niekompetencje.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda, nie jesteśmy bezradni.)</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#KarolinaPawliczak">I to, że hasło to nie ma dla was tak naprawdę kompletnie żadnego znaczenia. Potrzeba nam bezpiecznego, mądrze i odpowiedzialnie zarządzanego państwa, które stworzy i da dobre warunki swoim obywatelom, odpowiedniej polityki prorodzinnej oraz społecznego wsparcia tych najbardziej potrzebujących. Również wsparcia oczywiście 800+. Wy zawiedliście w tych obszarach i nie tylko tych na całej linii. I w ostatnich tygodniach przed wyborami w kończącej się już kadencji tego na pewno nie zmienicie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">23 osoby będą zadawały pytania.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Aleksandrę Gajewską z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panią posłankę Katarzynę Kotulę z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! To program wprowadzony po to, by Polakom lepiej się żyło, żeby polskie rodziny miały godne życie i po to, by w Polsce rodziło się więcej dzieci — mówiła premier Beata Szydło w 2017 r. Pani premier mówiła też, że wzrost liczby urodzeń był celem rządu, a nawet utrzymywała, że baby boom zaczyna być faktem. Fakty są takie, że na polu demograficznym polegliście na całej linii i nie ma dzisiaj żadnego pomysłu, jak ten bardzo niebezpieczny jednak trend odwrócić. Program 500+ wyciągnął rodziny z biedy i o tym Lewica mówi od początku, to jest fakt. Ale dobrze wiecie, że skrajne ubóstwo znowu rośnie i wraca do poziomu z 2015 r. Na szczęście my na Lewicy wiemy, jak to zrobić. Jak zbudować prawdziwe państwo opiekuńcze, które wspiera i daje poczucie bezpieczeństwa, także tym młodym, którzy chcą założyć rodzinę, ale za waszych rządów niestety się na to nie decydują. Młodzi ludzie potrzebują dostępu do tanich mieszkań na wynajem, na które ich stać, gwarancji miejsca w żłobku, dobrej publicznej szkoły, bezpieczeństwa na rynku pracy. To wszystko w przyszłym rządzie załatwi Lewica, a dzieci będą się wtedy rodziły.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kretkowska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt 500+ nie przyniósł zakładanych, deklarowanych efektów wzrostu dzietności. Wszystkie działania rządu PiS w sferze społecznej, zwłaszcza w sferze opieki okołoporodowej, braku tej opieki, cała kwestia związana z aborcją, brakiem mieszkań, brakiem żłobków, o czym dzisiaj tutaj klub parlamentarny Lewicy mówi przy tej okazji…</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale mówimy o konkretnym projekcie.)</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#KatarzynaKretkowska">…i przy innych okazjach, spowodowały, że ta dzietność drastycznie maleje. Rząd, przedstawiając ten projekt, przedstawia koszty wprowadzenia tych zmian, mówiąc, że będzie to 24 mld zł w przyszłym roku, natomiast w kolejnych latach będzie to maleć, ponieważ rząd przewiduje, że w ciągu najbliższych 6 lat dzietność spadnie o ponad 0,5 mln pomiędzy rokiem przyszłym a 2029 r.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Urodzenia, urodzenia, nie dzietność.)</u>
          <u xml:id="u-454.4" who="#KatarzynaKretkowska">Przerażające jest to, że premier przedstawia projekt, informując, że dzietność spadnie o 0,5 mln, i nie zamierza z tym niczego zrobić, jak wynika z tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-454.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Projekt 500+ przestał działać, bo PiS swoją błędną polityką doprowadził do gigantycznej inflacji. Panie premierze, czy obecny rząd ma jakikolwiek pomysł na realizację pierwotnego planu programu 500+? Czy zrobicie coś, aby w Polsce podnieść ilość narodzin, czy postawicie na sprowadzanie uchodźców i emigrantów, którzy będą mieli za zadanie zastąpienie nas na rynku pracy?</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#JanSzopiński">W Polsce drastycznie spada dzietność. Dane demograficzne pokazują, że w 2022 r. urodziło się najmniej dzieci od czasów II wojny światowej. Dopóki Polki nie będą bezpieczne w swoim kraju, ten niekorzystny trend się nie zmieni. A nie zmieni się ten trend, dopóki PiS będzie u władzy. Nie oczekuję w tej sprawie od PiS-u odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zastanawiam się, czy w Polsce jest już tak dobrze z usługami publicznymi, takimi jak edukacja, ochrona zdrowia i transport publiczny, że państwo znaleźli pomysł na to, jak wydać pieniądze, żeby jednak zostały wydane niezbyt skutecznie. Jeżeli popatrzymy na skuteczność tego programu, to ona jest zerowa, a nawet minusowa. Dzietność drastycznie spadła. To też jest zasługa, w cudzysłowie, rządów PiS.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#MirosławSuchoń">Natomiast chciałbym zapytać o kwestię wzrostu wydatków na edukację. Edukacja de facto pozwala młodym ludziom realizować się w przyszłości i dobrze zarabiać. Państwo drastycznie zaniżyli poziom edukacji, w związku z czym powstaje pytanie, czy stać was na to, aby przyznać się do błędu i zwiększyć finansowanie kształcenia, zwiększyć finansowanie edukacji i dać młodym ludziom prawdziwe szanse na przyszłość, na dobrą przyszłość. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Konieczny, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#MaciejKonieczny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 500+ w 2015 r. to była naprawdę duża rzecz, to była dobra rzecz, to było rozwiązanie, które zmieniło na lepsze życie milionów polskich rodzin. To było coś, co naprawdę odmieniło życie bardzo wielu ludzi, sprawiło, że miliony dzieciaków wyjeżdżały na wakacje, często po raz pierwszy, zmniejszyło ubóstwo wśród dzieci, zwiększyło wolność i niezależność kobiet, na których barkach to wychowywanie dzieci spoczywało. I to na tej neoliberalnej pustyni, jaką była Polska, było naprawdę fantastyczne rozwiązanie i zmieniło Polskę na lepsze. Nie mam co do tego żadnych wątpliwości. Od początku było to rozwiązanie niedoskonałe, bo brakowało wpisania w to rozwiązanie waloryzacji, bo jako Lewica uważamy, że każde rozwiązanie powinno mieć charakter systemowy i powinno być waloryzowane, żeby nie było skazane na łaskę tego czy innego polityka. Ale mamy rok 2023. Udział płac w PKB spadł do poziomu sprzed rządów Prawa i Sprawiedliwości, do poziomu z czasów rządu Donalda Tuska. Jeżeli chodzi o to, jaka jest wielkość budżetu w relacji do PKB, jest najniższa w historii Polski. Naprawdę z tego dobrego początku z 2015 r. już prawie nic nie zostało. Dlatego musimy waloryzować 500+, ale to nie wystarczy. Potrzebujemy systemowych rozwiązań, potrzebujemy socjaldemokratycznej polityki, a tę może wprowadzić tylko Lewica.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Nie daj Boże.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PaulinaMatysiak">Dobry wieczór, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W politycznym krajobrazie świadczenie 500+ ma już swoje stałe miejsce, w które, wydaje mi się, wpisało się bez większego problemu, żeby to było jasne. W zasadzie można powiedzieć, że dziś Polacy nie wyobrażają sobie polskiej polityki społecznej bez właśnie tego świadczenia. Nie wyobrażają sobie też polityki społecznej bez tego świadczenia w zasadzie wszystkie ugrupowania, prawie wszystkie ugrupowania opozycyjne.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#PaulinaMatysiak">Natomiast to, co jest kluczowe, jeżeli mówimy o tego rodzaju świadczeniach, które mają pomagać, które mają wspierać, które mają obniżać poziom ubóstwa, to kwestia właśnie waloryzacji, bo to byłoby uczciwe rozwiązanie, to byłoby sprawiedliwe rozwiązanie, to dawałoby szansę na przygotowywanie swoich budżetów domowych bez tego, czy jakiś polityk podejmie decyzję, czy nie podejmie decyzji, czy będą wybory, czy nie będzie wyborów.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie waloryzujemy, tylko podnosimy.)</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#PaulinaMatysiak">To świadczenie powinno być waloryzowane każdego roku o wskaźnik inflacji. Sprawa powinna być prosta i załatwiona już dawno temu.</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Kowalski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#JanuszKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotrzymaliśmy słowa i wprowadziliśmy 500+. Dotrzymujemy słowa i wprowadzamy 800+. 7 mln polskich dzieci będzie pobierać wyższe świadczenie, ponieważ zlikwidowaliśmy Polskę biedy Donalda Tuska, Polskę głodnych dzieci, szczególnie na obszarach wiejskich. Dzisiaj mamy Polskę bezpieczną za czasów rządów premiera Jarosława Kaczyńskiego, dotrzymaliśmy słowa. Ale jest coś absolutnie niemoralnego w słowach Lewicy i Donalda Tuska, którzy obiecują legalną aborcję do 12. tygodnia ciąży. Niemoralnego, bo mówicie coś o dzietności, a wy nienawidzicie dzieci, które chcecie zabijać. I najważniejsze jest to, żeby wygrać wybory i nie dopuścić do tego, byście wasz progresywny program zrealizowali, dopuścili do tego, że będzie można zabijać legalną aborcją dzieci. Nie wypowiadajcie się na ten temat w ogóle, bo nie macie do tego prawa. To wy nienawidzicie dzieci, które chcecie zabijać.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Sylwester Tułajew, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#SylwesterTułajew">Panie Marszałku! Wysoka Izbą! Z prawdziwą satysfakcją w lutym 2016 r. głosowałem za przyjęciem programu 500+. Dotrzymaliśmy słowa, dotrzymaliśmy słowa jako Prawo i Sprawiedliwość. To, co obiecywaliśmy w kampanii, zostało zrealizowane. Dzisiaj proponujemy 800+, bo wiemy, że to jest program dobry, że to jest program, który służy polskiej rodzinie, że to jest program, który rzeczywiście wspiera młode pokolenie. Jednocześnie mówimy o najważniejszej sprawie, że to nie jest wydatek, że to nie jest jakiś koszt. To jest inwestycja, to jest inwestycja w młode pokolenie, w młodych ludzi. I dzisiaj mówmy również o kwotach. Dla rodzin mieszkających wyłącznie w samym Lublinie jest to rocznie 335 mln zł. Dla Lubartowa, małej miejscowości powiatowej, jest to kwota 26 mln zł. Dla małej gminy Wąwolnica jest to kwota 4600 tys. zł, które otrzymują rodziny każdego roku. I dzisiaj skutecznie pracujemy nad tym, aby to było 800+. I słowa dotrzymamy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Bartuś, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! W każdym państwie pobierane są podatki. I to jest normalne, tak jest zbudowana wspólnota państwowa. To właśnie od rządu każdego państwa zależy, na co te podatki są przeznaczane, co rząd, co państwo chce wspierać. I dlatego bardzo serdecznie dziękuję rządowi pana premiera Mateusza Morawieckiego, że tak mocno wspiera polskie rodziny, polskich emerytów, czego przykładem jest m.in. to świadczenie, które będzie podwyższone z 500 zł do 800 zł. Dlatego też są wypłacane trzynaste i czternaste emerytury. Państwo polskie wspiera rodziny, wspiera najsłabszych, ale wspiera też dzieci i rozwój rodzin. I myślę, że tylko pochwałą tego naszego projektu są te zarzuty, że robi się to w prekampanii wyborczej, że dzisiaj nad tym procedujemy, bo to właśnie polega na tym, że jest to dobre rozwiązanie, a państwo się go boicie, tak jak Platforma Obywatelska nie potrafi znaleźć odpowiedzi na pytanie, czy to jest dobry program, czy on powinien być, czy nie powinien.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#BarbaraBartuś">Jeszcze raz bardzo serdecznie dziękuję panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#BarbaraBartuś">…że nad tym projektem dzisiaj procedujemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałem zwrócić uwagę na aspekt, który, wydaje mi się, nie był poruszany. Mianowicie jeżeli państwo pojedziecie na Mazury, w góry, nad morze, zobaczycie polskie rodziny. Polskie rodziny zaczęły jeździć na wczasy. To też jeden z elementów programu 500+. Ale chodzi nie tylko o wypoczynek tych rodzin. Chodzi także o usługi. Te rodziny zostawiają to 500+ także w miejscach zakwaterowania, zostawiają w usługach, to się przekłada na pracę, na podatki, szanowni panowie konfederaci, to też wraca. A więc to nie jest tak, że to idzie w jedną stronę.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie, popyt.)</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#GrzegorzLorek">Panie pośle, nie wiem, czy pan ma rodzinę, czy nie. Zapraszam nad morze lub w góry. To się nazywa: popyt.</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-474.4" who="#GrzegorzLorek">Natomiast nie za bardzo rozumiem… Skoro ten program jest taki bardzo zły, to dajcie nam go poprawić, dajcie nam to podwyższyć i zostawcie nas z tym, bo to jest nasz sukces.</u>
          <u xml:id="u-474.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Kwiecień, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#AnnaKwiecień">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Tu bardzo często wielu posłów wypowiada taką magiczną frazę, że mimo tego programu dzieci się nie rodzą. Otóż warto wiedzieć, że w czasie rządów Platformy Obywatelskiej i PSL-u wyjechało 2 mln młodych ludzi — młodych ludzi, którzy powinni mieszkać w Polsce i powinni zakładać rodziny, i z tego tytułu powinny przychodzić na świat dzieci. Proszę państwa, za ich czasów rocznie rodziło się 400 tys. dzieci. Co to znaczy? To znaczy, że w ciągu 8 lat rządów tak naprawdę, trzeba sobie wprost powiedzieć, jakby przez 5 lat nie urodziło się nawet jedno dziecko. 2 mln młodych ludzi wyjechało, to skąd mają być dzisiaj dzieci? To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#AnnaKwiecień">Druga bardzo ważna sprawa. Proszę państwa, pierwszy ogromny spadek liczby urodzeń był w latach 90., a to roczniki z lat 90. dzisiaj powinny w Polsce zakładać rodziny i powinny rodzić się dzieci. One się rodzą. Gdzie? W Wielkiej Brytanii, w Niemczech…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#AnnaKwiecień">…tam gdzie za waszych czasów wyjechały młode osoby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Teraz zapraszam pana posła…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#AnnaKwiecień">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Minister! Do trzech razy sztuka, może teraz uda mi się uzyskać od pani odpowiedź. Rząd Prawa i Sprawiedliwości tylko wyrywkowo chroni najuboższych. 670 tys. najuboższych polskich rodzin, gdzie jest 1700 tys. dzieci, od 2016 r. nie ma waloryzacji zasiłków rodzinnych i dodatków do tych zasiłków, ale także progów dostępu do zasiłków rodzinnych. To właśnie te najbiedniejsze rodziny wiedzą, że skumulowana inflacja to 47,3%. A rząd PiS-u mówi: nie dla waloryzacji zasiłków rodzinnych i progów dostępu, tego nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym — to jest pytanie — jak rząd zamierza chronić te rodziny, które są w najtrudniejszej sytuacji? Dlaczego nie wprowadzacie waloryzacji zasiłków rodzinnych i progów dostępu do tych zasiłków? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#DobromirSośnierz">Panie pośle Lorek, 500+ nie zwiększa żadnego popytu…</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak to nie?)</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Jak nie, jak tak?)</u>
          <u xml:id="u-484.3" who="#DobromirSośnierz">O, pan poseł już poszedł.</u>
          <u xml:id="u-484.4" who="#DobromirSośnierz">…bo przecież gdyby te pieniądze zostały w gospodarce, też by były wydane. To zmniejsza popyt, bo po drodze część tych pieniędzy zmarnujecie, więc ten popyt jest zmniejszony o kwotę, którą zmarnujecie, a nie jest zwiększony…</u>
          <u xml:id="u-484.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Całe zeszyty zostały spłacone.)</u>
          <u xml:id="u-484.6" who="#DobromirSośnierz">…bo te pieniądze nie biorą się znikąd, są po prostu przenoszone z jednego miejsca na drugie miejsce.</u>
          <u xml:id="u-484.7" who="#DobromirSośnierz">Ustaliliśmy już w pierwszej części mojego wystąpienia, że bogactwo nie bierze się z przekładania pieniędzy z jednej kieszeni do drugiej, tylko z pracy. A więc co powinien zrobić rząd, żeby tej pracy było więcej? Powinien stworzyć takie warunki, żeby ludziom się chciało i opłacało pracować, żeby mieli motywację do pracy…</u>
          <u xml:id="u-484.8" who="#komentarz">(Głos z sali: PiS nie daje zarobić, dobrze wiecie.)</u>
          <u xml:id="u-484.9" who="#DobromirSośnierz">…i żeby efekty ich pracy nie były przywłaszczane przez rząd, żeby nie musieli poświęcać czasu i wysiłku, pracy na omijanie podatków, na przezwyciężanie biurokratycznych barier, na studiowanie nowych przepisów, na kombinowanie. Takie warunki nazywamy wolnym rynkiem, czyli sytuacją, kiedy ludzie bez zbędnych przeszkód wymieniają się owocami swojej pracy. To jest właśnie piękny, uczciwy i — co ciekawe — skuteczny system, w którym nikt nie zagląda drugiemu w talerz, każdy żyje za swoje i nie próbuje się najeść na cudzy koszt. Takiego systemu chcemy i za takim będziemy się opowiadali. Głosujemy przeciwko tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-484.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Dzieci są dla wszystkich.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Tylko te dzieci będą pracować na pana też.)</u>
          <u xml:id="u-485.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Na pana emeryturę będą pracować.)</u>
          <u xml:id="u-485.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Poseł Rusecka w swojej wypowiedzi stwierdziła, że projekt 500+ w 100% spełnił swoje założenia. No, pani prezes ma inne zdanie — zdaje się, że powiedział, że w kwestii demografii niestety rząd Prawa i Sprawiedliwości poległ i program 500+ się nie sprawdził. Proszę ustalić jedną wersję. Pani wypowiedź generalnie brzmiała tak, jakby chciała pani powiedzieć, że ten projekt zlikwidował biedę.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Zlikwidował.)</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Zlikwidował.)</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#ArturDziambor">Tak nie za bardzo, bo przypomnę jeszcze raz, że 3,5 mln ludzi pracuje za najniższą krajową, a w przyszłym roku będzie to już prawdopodobnie 4,5 mln.</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#ArturDziambor">Pani poseł Wargocka powiedziała: Będziemy powtarzać, że inflację spowodowała pandemia i Putin. Kłamstwo powtarzane 1000 razy staje się prawdą, jest taka zasada, ale ludzie myślący i analizujący wiedzą doskonale, że tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#ArturDziambor">Pani Hennig-Kloska przypomniała, że Jarosław Kaczyński był przeciwny tej waloryzacji jeszcze niecały rok temu, mówił, że to by było proinflacyjne. Tylko krowa nie zmienia poglądów, a my wiemy, że Jarosław Kaczyński nie krowa.</u>
          <u xml:id="u-486.6" who="#ArturDziambor">Mam jedno konkretne pytanie, dlaczego to 800+ czy 500+ nie jest po prostu ulgą podatkową. Dlaczego rozdajecie te pieniądze w formie bezpośredniego przelewu, a nie chcecie dać tego w formie zwykłego odpisu podatkowego? I proszę nie używać argumentu, że jest to również dla osób niepracujących, ponieważ sami propagandowo używacie argumentu o tym, że nie ma w Polsce bezrobocia. Więc cóż stoi na przeszkodzie? Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Czochara.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#KatarzynaCzochara">Przypominam, panie pośle, że ulga podatkowa również została wprowadzona przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, wolna kwota od podatku — 30 tys.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Wy nie macie wolnej kwoty od podatku.)</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#KatarzynaCzochara">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rząd Prawa i Sprawiedliwości od samego początku stawiał na pierwszym miejscu polskie rodziny i Polskę, dlatego zostały wprowadzone programy prospołeczne, m.in. program 500+, a dzisiaj zmieniamy go na 800+, za co bardzo serdecznie w imieniu polskich rodzin dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-488.3" who="#KatarzynaCzochara">A jak wyglądało to za rządów Platformy Obywatelskiej, PSL-u, który tutaj tak pięknie przedstawiał swoje programy? Zapomniał powiedzieć o podwyższeniu wieku emerytalnego, zapomniał powiedzieć o podniesieniu VAT na ubranka i wielu innych, bardzo niekorzystnych decyzjach, m.in. bezrobocie chociażby w moich powiatach, prudnickim i nyskim, za rządów Platformy Obywatelskiej, PSL wynosiło ponad 20%. Dzisiaj jest to 2,7, a rozwój gospodarczy najwyższy, jeden z najwyższych w świecie. Dziękuję bardzo za wszystkie programy, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-488.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Koperski, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#PrzemysławKoperski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak pan marszałek doskonale wie i również część z państwa, reprezentuję okręg leżący blisko granicy z Republiką Czeską, więc trochę o Czechach.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#PrzemysławKoperski">Czechy mają prawie najlepsze rezultaty na polu dzietności w Europie: wskaźnik 1,7 został przekroczony w zeszłym roku, a wydają znacznie mniej pieniędzy na politykę prorodzinną niż Polska. Moje koleżanki i koledzy z Lewicy mówili już o tym, w jaki sposób oszukiwaliście polskie rodziny, nie waloryzując świadczenia 500+ przez kilka ostatnich lat czy w ogóle go nie waloryzując. Okazuje się, że sto kilkanaście euro to nie jest jedyny czynnik, który determinuje posiadanie dzieci. Wiedzą o tym doskonale koleżanki, które wyjechały za granicę, Polki, o których pani mówiła, bo trzeba przyznać, że sto kilkanaście euro w Polsce to jest zdecydowanie mniej, niż koleżanki, które wyjechały za granicę, otrzymują w Niemczech, we Włoszech czy w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale kto zabrał rodzinie?)</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#PrzemysławKoperski">Trzeba pamiętać o tym, że przede wszystkim kwestia bezpieczeństwa determinuje to, czy kobiety czują się bezpiecznie, czy mają dostęp do bezpłatnej edukacji seksualnej, czy mają bezpłatny dostęp do przedszkoli, czy mają bezpłatny dostęp do in vitro, czy mają bezpłatny dostęp do opieki zdrowotnej, m.in. do aborcji…</u>
          <u xml:id="u-490.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ale tylko kobiety? A faceci? A panowie nie biorą odpowiedzialności?)</u>
          <u xml:id="u-490.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A faceci nie są ojcami?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">No pewnie, no pewnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#PrzemysławKoperski">To wszystko dzieje się w Republice Czeskiej. Dlatego został przekroczony wskaźnik 1,7, a w Polsce niestety z roku na rok spada i dzisiaj już jest 1,38.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#PrzemysławKoperski">I chcę państwu powiedzieć, że jest też pewna optymistyczna wiadomość, ponieważ w Republice Czeskiej 20 lat temu ten wskaźnik wynosił 1,1, a w ciągu 20 lat Czesi doszli dzisiaj do wskaźnika 1,7. Jeżeli państwo zmienicie swoją politykę, a najlepiej oddacie ją w bardziej rozsądne ręce, to wtedy jest szansa na to, że Polki będą chętnie rodziły dzieci w Polsce, a nie w Czechach, nie we Włoszech czy w Niemczech. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale kto zabrał rodzinie, jak nie Lewica? Lewica zabrała. SLD zabrało. Lewica zabrała. Rodzinie zabrała Lewica.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pana nie było, panie pośle. Słyszy mnie pan?</u>
          <u xml:id="u-493.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kurowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-493.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-493.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Koleżanki powiedzą, o co chodzi. Pani koleżanki, jestem wobec was wyjątkowo…</u>
          <u xml:id="u-493.6" who="#komentarz">(Poseł Iwona Kurowska: Niech pan marszałek nie patrzy na mnie, bo ja się prawie nie odzywam.)</u>
          <u xml:id="u-493.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pani, jestem wobec was wyjątkowo elegancki, bo po prostu lubię z wami pracować, ale ponieważ pana posła nie było, to pokazuję, pan się zapyta i już będzie spokojniej.</u>
          <u xml:id="u-493.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#TeresaWargocka">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#TeresaWargocka">W tej debacie nad bardzo dobrym programem 500+, sztandarowym programem Prawa i Sprawiedliwości, padły zarzuty w stosunku do pani minister, że pani minister nie docenia osiągnięć poprzedniego rządu Platformy Obywatelskiej, PSL-u i nie docenia tamtych programów. Ale my mówimy o wsparciu finansowym rodzin wychowujących dzieci. Jak to wsparcie finansowe wyglądało? Nie było 500+, nawet nie było 100+.</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#TeresaWargocka">Szanowni Państwo! Zasiłek rodzinny, jedyna forma wsparcia finansowa rodzin; kryterium dochodowe — 539 zł. Jako opozycja, klub opozycyjny prosiliśmy co roku: podnieście kryterium, podnieście kryterium. Nie ma pieniędzy, nie ma pieniędzy. Po 6 latach podniesiono zasiłek rodzinny o 9 zł, a za kolejny okres nacisków Prawa i Sprawiedliwości podniesiono o 15 zł, a następnie o kolejne 15 zł. I to jest dorobek Platformy Obywatelskiej i PSL-u w obszarze wsparcia finansowego rodzin. 2 mln dzieci straciło prawo do tego żebraczego zasiłku, ponieważ kryterium dochodowe nie było zmieniane. Więc, proszę państwa, nie dyskutujcie już na temat 500+.</u>
          <u xml:id="u-494.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Dokładnie. A teraz 500+ nie ma kryterium.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Aleksander Mrówczyński, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#AleksanderMrówczyński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#AleksanderMrówczyński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zadam pytanie: Czy można krytykować program 500+, program pomocy polskim rodzinom, który teraz zamieniamy na 800+? Od 8 lat rząd Zjednoczonej Prawicy pomaga Polakom, pomaga polskim gminom. Za poprzedniego rządu kto miał mało w portfelu, miał jeszcze mniej. Kto miał dużo, miał jeszcze więcej. Dzisiaj bieda nie ma twarzy dziecka, a wielu samorządowców mówi, że zmiany w gminach wyprzedziły czas o 15–20 lat. Rodzina jest dla nas najważniejsza, żadna wasza krytyka tego nie zmieni. My dbamy o rodzinę w przeciwieństwie do naszych poprzedników. Jeszcze raz zapytam: Jak można totalnie krytykować dobro? Pewnie można ze strony totalnej opozycji. Zrobimy wszystko, żeby rząd Zjednoczonej Prawicy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Borowiak z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#AleksanderMrówczyński">…rząd Prawa i Sprawiedliwości dalej mógł rządzić, dalej mógł dawać dobro Polakom i polskim rodzinom.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle, bardzo to było mocne.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wzniosłe.)</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#JoannaBorowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zdumiewająca jest propozycja opozycji docenienia pracy poprzez wykluczenie z otrzymywania świadczenia podwyższonego o 300 zł tych dzieci, których rodzice nie pracują. To jest wyrzucenie dzieci poza margines i dzielenie społeczeństwa. Kuriozalna jest też taka próba docenienia pracy — ci, za których rządów było dwucyfrowe bezrobocie i zakupy na zeszyt, chcą dzisiaj doceniać pracę. Ja tylko przypomnę — to jest dwucyfrowe bezrobocie kontra bezrobocie dzisiaj najniższe w Unii Europejskiej. Ale już zdumiewa całkowicie i oburza hasło, które tutaj dzisiaj padło: Polska gospodarna, a nie marnotrawna. Gospodarka w Polsce się rozwija, PKB odnotowuje najwyższy wzrost w Unii Europejskiej, jeden z najwyższych w świecie. A dla nas pieniądze na rozwój i wsparcie dzieci to nie jest marnotrawstwo, to jest inwestycja i dlatego, pani minister, bardzo serdecznie dziękuję za ten program, za projekt podwyższenia świadczenia, które pomaga Polakom w wychowywaniu dzieci, do 800 zł miesięcznie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jakie miłe słowa padły w stosunku do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Bo zasłużyła.)</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Po 8 latach rządów PiS polska demografia jest w najgorszym stanie od II wojny światowej — w kwietniu urodziło się najmniej dzieci w historii pomiarów. Jeżeli chcemy odwrócić ten trend, to Polki, po pierwsze, powinny mieć zapewnione podstawowe bezpieczeństwo, w tym prawo do aborcji.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Ozdoba: Aborcja przede wszystkim.)</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#FranciszekSterczewski">A polskie rodziny powinny móc liczyć na realne wsparcie. Niestety, program 500+ nie spełnił oczywiście tych oczekiwań. Między latami 2016–2023 realna wartość 500 zł spadła do 336 zł, czyli o 1/3. Podwyżka do 800 zł to nie jest żaden prezent, ale tak naprawdę zwykłe wyrównanie, żeby 500 znów mogło znaczyć po prostu 500 zł. Ale nie może być tak, że rząd przypomina sobie o wyborcach i o rodzinach dopiero, gdy zbliżają się wybory, dlatego pora, by ta dyskusja zakończyła się systemowym rozwiązaniem. Jeżeli chcemy zagwarantować, by 500 zł było realnym, stałym wsparciem dla rodzin, to to świadczenie powinno być waloryzowane w odniesieniu do poziomu inflacji. Dopiero wtedy będzie to prawdziwa pomoc, a nie cowyborcze sztuczki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Kurowska, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#IwonaKurowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#IwonaKurowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Po pierwsze, pragnę bardzo serdecznie przeprosić wszystkie kobiety obrażone tu dzisiaj z tej mównicy, nazywane kobietami niepracującymi, bo kobiety, które wychowują dzieci — jedno, dwójkę, trójkę, więcej — to są kobiety ciężko pracujące. A jeśli jeszcze łączą to z pracą zawodową, to trzeba im oddać szacunek, ale jeśli się poświęcają wychowaniu dzieci, to chyba jeszcze bardziej, bo to wcale nie jest lżejsze. Więc z tego miejsca po prostu za te słowa bardzo wszystkie panie przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-504.3" who="#IwonaKurowska">Po drugie, bardzo trudno jest zwiększać dzietność, lansując liberalny styl życia na paradach równości i zachęcając do tego, żeby aborcja była na życzenie, i to praktycznie do ostatniego dnia. Tak jak tu przed chwilą padło: warunkiem bezpieczeństwa kobiet jest legalna aborcja. Chyba w ten sposób dzietności nie zwiększymy. Po trzecie, dzieci z rodzin wielodzietnych zasilą w przyszłości grupę wszystkich pracowników, którzy będą pracować na tych seniorów, o których się martwicie, że nie starczy na ich emerytury. I już ostatnie: bardzo dziękuję, pani minister, za to, że ten program jest, bo to jest inwestycja w to, żeby kolejne pokolenia były dobrze wykształcone, miały dobrą pracę i dobrze pracowały na przyszłych seniorów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Ozdoba, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#JacekOzdoba">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#JacekOzdoba">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Droga Pani Minister! Oczywiście program prodemograficzny to jest program, który wzmacnia bezpieczeństwo czy też mamy do czynienia z czymś, co jest absolutną inwestycją w przyszłość. Bo jak można nazwać lepszą inwestycję niż ta, która dotyczy przyszłych pokoleń? Oczywiście na tej sali, jak widzimy, są pustki, ale ta sala, w której po części siada opozycja, jest tą, można powiedzieć, zaskoczoną, ponieważ kilka lat temu Donald Tusk mówił, że program taki jak 500+ w swojej pierwotnej odsłonie nie może być zrealizowany, bo gdzieś te pieniądze są zakopane. Gdzie one były zakopane? Zakopane były tam, gdzie były zorganizowane grupy przestępcze. I tak się złożyło, że Kodeks karny został znowelizowany i przyszła zbrodnia VAT-owska. Wpływy pozwoliły realizować program 500+ na drugie dziecko. Ale rozwój tego programu i w tej chwili ta nowa odsłona dzięki pani minister świadczą o tym, że tylko i wyłącznie Zjednoczona Prawica dba o polskie rodziny. W przeciwieństwie do opozycji my uważamy, że duże polskie rodziny to jest inwestycja w przyszłość, a nie patologia, tak jak uważa Donald Tusk.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Panie ministrze, pan w to wierzy?)</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Dzień bez Tuska — dzień stracony.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Głos teraz zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pani minister Barbara Socha.</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią minister uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#BarbaraSocha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym pokrótce odnieść się do tych wszystkich kwestii, które tutaj były poruszone. Przede wszystkim polityka prorodzinna nie jest… Jest absolutnie, myślę, oczywiste, ale być może warte przypomnienia, że jednak od 2015 i 2016 r. zasadniczo zmieniła się polityka społeczna w Polsce. Ta polityka społeczna stała się nowoczesną polityką społeczną, taką jak w krajach zachodnich, właśnie przez to, że wprowadziliśmy szereg powszechnych programów, nie tylko programów socjalnych, skierowanych do osób o najniższych dochodach, do osób najbardziej potrzebujących pomocy. Wprowadziliśmy programy, które są programami powszechnymi kierowanymi do całego społeczeństwa ukierunkowanymi na konkretne grupy. W tym przypadku mówimy o rodzinach wychowujących dzieci. Nie jest absolutnie żadną tajemnicą, że bogactwo i rozwój gospodarczy pochodzą z pracy, ale żeby ta praca mogła być wykonywana, potrzebni są ludzie. Nie można porównywać osoby, która pracuje i na utrzymaniu ma tylko siebie, z rodziną, w której wychowuje się kilkoro czy więcej dzieci, bo to są zupełnie nieporównywalne sytuacje, nieporównywalne koszty utrzymania. Nie trzeba być ekspertem od polityki społecznej, żeby wiedzieć, że o ile koszty wychowywania dzieci w dużej mierze ponoszą rodzice, to korzyści z wychowywania tych dzieci są już odczuwane przez całe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#BarbaraSocha">Program „Rodzina 500+” był przełomowym programem, ale to nie był nasz jedyny program. Za nim poszły kolejne, mamy program „Dobry Start”, za nim był rozwój programu „Maluch+”. Dzisiaj po raz kolejny ogłaszamy nabór ciągły w ramach tego programu, aby wszystkie gminy, które istnieją w Polsce, w których jeszcze nie ma żłobków, mogły wziąć w tym programie udział. Przypomnę, że od stycznia nie tylko zwiększyliśmy wielokrotnie budżet tego programu, ale też wprowadziliśmy stałe dofinansowanie do opieki żłobkowej. Wprowadziliśmy też kolejny program, który zmienia filozofię opieki nad dziećmi do lat 3. Mam na myśli rodzinny kapitał opiekuńczy, czyli dofinansowanie dla rodziców dzieci właśnie w wieku żłobkowym, czyli 2-letnich i 3-letnich, niezależnie od tego, jaką formę opieki wybierają. Chcemy wspierać wszystkie rodziny, nie tylko te rodziny, które korzystają ze żłobków.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#BarbaraSocha">To nie wszystko, bo poza naszym resortem, ponieważ jako rząd działamy na rzecz rodzin wspólnie, powstały jeszcze inne programy. O nich wspomnę krótko. Wprowadziliśmy zmiany podatkowe, czyli ulgę dla dużych rodzin 4+. To oznacza, że rodziny, w których wychowuje się czworo bądź więcej dzieci, de facto nie płacą w Polsce podatków, dlatego że ta ulga się sumuje, czyli 85 tys. kwoty wolnej sumuje się z 30 tys., co oznacza, że mamy 115 tys. kwoty wolnej na jednego rodzica. Jeżeli to jest małżeństwo z kilkorgiem dzieci, to ta kwota łącznie wynosi 230 tys. zł. To są ogromne zmiany. Wprowadziliśmy też zmiany w Kodeksie pracy. Wprowadzamy na stałe pracę zdalną, ulgi, elastyczność pracy właśnie w wymiarze związanym ze świadczeniem pracy zdalnej.</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#BarbaraSocha">Wreszcie mamy programy mieszkaniowe. Oczywiście mogą państwo powiedzieć, że w tej kwestii, w tym obszarze jest bardzo wiele do zrobienia, i to jest prawda, ale to my wprowadziliśmy program „Mieszkanie bez wkładu własnego”, w którym zaszyte są też tzw. spłaty rodzinne, czyli kolejne umorzenia części kredytu związane z pojawianiem się kolejnych dzieci. Jest też chociażby program, który w tym tygodniu wszedł w życie, czyli bezpieczny kredyt 2%. Jako ciekawostkę, być może dla państwa dowcipną, podam tylko taką informację, że część ekspertów, analityków rynków mieszkaniowych wyłapała rzekomą lukę w tym programie, ogłosiła, że coś przegapiliśmy i pojawiła się luka, bo jeżeli jedna osoba skorzysta z tego kredytu 2% na pierwsze mieszkanie, druga osoba skorzysta z tego kredytu i w którymś momencie wezmą ślub, pobiorą się, to te dwie osoby będą mogły z tych dwóch mieszkań korzystać. Otóż nie, szanowni państwo, nic nie przegapiliśmy. To jest świadoma polityka prorodzinna, która służy temu, aby nie było zniechęcania do zawierania małżeństw, aby osoby, które decydują się w Polsce na małżeństwo, nie traciły na tym finansowo. Więc jest to działanie absolutnie świadome.</u>
          <u xml:id="u-508.4" who="#BarbaraSocha">Program „Rodzina 500+”, który dzisiaj ma tylu zwolenników, nie był tak pozytywnie oceniany od początku. Przypomnę tylko… Lewica wtedy nie głosowała, ale Koalicja Obywatelska wstrzymała się od głosu, nie popierała tego programu. Szanowni państwo, ja nie jestem parlamentarzystą, ale przychodząc do Sejmu, ciągle liczę na debatę, na dyskusję o różnych programach, o różnych pomysłach. Co słyszę z tej strony sali? Jedyny pomysł dla polskich rodzin, jaki państwo macie, to jest zmiana daty w naszej ustawie. To jest…</u>
          <u xml:id="u-508.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest prawda, halo. To jest automatyczna waloryzacja.)</u>
          <u xml:id="u-508.6" who="#BarbaraSocha">To nie jest debata, która pokazuje pomysły i ścieranie się różnych poglądów.</u>
          <u xml:id="u-508.7" who="#BarbaraSocha">Teraz chciałam się odnieść do skutków.</u>
          <u xml:id="u-508.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal.)</u>
          <u xml:id="u-508.9" who="#BarbaraSocha">Ja mówię, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-508.10" who="#komentarz">(Poseł Jacek Ozdoba: Wykluczyć…)</u>
          <u xml:id="u-508.11" who="#BarbaraSocha">Chętnie się do tego odniosę. Automatyczna waloryzacja czy zmiana daty to jest ciągle tylko poprawianie — w państwa przekonaniu — naszych pomysłów, a ja bym chciała usłyszeć nowe, świeże pomysły dotyczące tego, co macie państwo do zaproponowania Polakom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, że przerwę, pani minister, ale wydaje mi się, że są jakieś granice rozsądku. Prowadzę obrady od godz. 17. Przez 3 godziny był przedstawiany projekt renty wdowiej. Obiecuję pani jako wicemarszałek Sejmu, że jak będą przedstawiane tego typu projekty, to będę do pani dzwonił i panią zapraszał.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#BarbaraSocha">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#BarbaraSocha">Skutki wprowadzenia tego programu czy zmian, które ten program wprowadził, bo była mowa o kilku sprawach… Była mowa o ubóstwie. Szanowni państwo, ten program przyczynił się zasadniczo do ograniczenia ubóstwa. Dziwią mnie podawane takie dane, że w Polsce rośnie ubóstwo. Otóż nie.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Jak nie?)</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#BarbaraSocha">Nawet dla analityków zaskakujące są dane opublikowane przez GUS w lipcu, a przez Eurostat w czerwcu, z których wynika, że ubóstwo w Polsce nie rośnie, w odróżnieniu od tego, co dzieje się w innych krajach europejskich. Wracając do Eurostatu, czyli do porównania tego, jak to wygląda w krajach europejskich, Polska jest w tej chwili na 3. miejscu od końca, jeżeli chodzi o zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym, czyli jesteśmy na podium z najniższym zagrożeniem ubóstwem. To nie jest sytuacja, która była zawsze, bo przypomnę, że kilkanaście lat temu, w 2010 r., byliśmy na podobnym miejscu, ale na początku, na samym początku z drugiej strony, tak, dokładnie. Ubóstwo w Polsce maleje i to ubóstwo skrajne zatrzymało się na tym samym poziomie, mimo że mierzymy się z trudnymi warunkami zewnętrznymi, o których, myślę, że wszyscy wiedzą, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-510.4" who="#BarbaraSocha">Druga kwestia związana ze skutkami tego programu, o której w ogóle nie było mowy — a też mnie to nie dziwi, że to w ogóle nie było podniesione — pokazuje tylko absolutnie odwrotność tego, co przewidywała opozycja. Przypomnę, że kiedy ten program był wprowadzany, mówiło się o tym, słyszeliśmy, że kobiety będą masowo rezygnowały z pracy, będą siedziały w domu, cytuję. Tak się nie stało i ten program nie tylko że nie spowodował bierności zawodowej kobiet, to wręcz przeciwnie, przyczynił się do absolutnie rekordowego wzrostu zatrudnienia kobiet, wzrostu ich aktywności zawodowej, z bardzo prostej przyczyny. Ten program pomógł wejść na rynek kobietom, które wcześniej nie miały takich możliwości. Wywarł ogromną presję na wynagrodzenia kobiet, m.in. dzięki temu my dzisiaj — bo to oczywiście nie jedyny powód, ale myślę, że warto przy tej okazji wspomnieć — mamy w Polsce jedną z najniższych w Europie luk płacowych między kobietami a mężczyznami, a zatrudnienie kobiet cały czas rośnie.</u>
          <u xml:id="u-510.5" who="#BarbaraSocha">Ostatnia, w moim przekonaniu najważniejsza kwestia, do której chcę się odnieść — 6 minut mi jeszcze zostało — demografia. Szanowni państwo, trudno dyskutować o demografii, bo w 6 minut trudno mówić o tak złożonych procesach, natomiast kilka kwestii warto powtórzyć. Dzietność to nie to samo co liczba urodzeń, to jest pierwsza sprawa. Liczba urodzeń w Polsce maleje, bo liczba urodzeń to jest dzietność pomnożona przez liczbę kobiet, które mogą rodzić dzieci. Liczba urodzeń w Polsce maleje, dlatego że dramatycznie maleje liczba kobiet, które są w wieku do urodzenia dzieci.</u>
          <u xml:id="u-510.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie czują się w Polsce bezpiecznie. To proste.)</u>
          <u xml:id="u-510.7" who="#BarbaraSocha">Pokażę to na przykładzie jednego rocznika. Rocznik 1983, szczyt echa wyżu powojennego, czyli rocznik, w którym urodziło się w Polsce 750 tys. dzieci. Mniej więcej tyle samo, ile urodziło się w rocznikach powojennych. To było echo, czyli po wyżu powojennym przyszedł niż i później te roczniki wyżowe urodziły dzieci. W roku ’83 mieliśmy szczyt tego wyżu. Na świat przyszło 750 tys. dzieci. Te dzieci w 2003 r. miały 20 lat. To był czas, kiedy w Polsce szalało bezrobocie, kiedy byliśmy w przededniu wejścia do Unii Europejskiej w 2004 r. W 2005, 2006 r. ci ludzie mieli 22, 23, 24 lata i to jest ta grupa, która wyjechała z Polski zakładać rodziny bądź po założeniu rodziny rodzić dzieci za granicą, nie w Polsce. To był czas, kiedy mieliśmy w wieku odpowiednim do rodzenia dzieci rekordowe roczniki. Wtedy powinno być echo wyżu lat 80. W latach 2008, 2009, 2010, 2011 powinno być echo. Gdyby ono było tak samo silne jak echo lat 80., powinniśmy mieć 700 tys. urodzeń. A ile było? W 2003 r. urodziło się w Polsce 350 tys. dzieci, czyli nawet nie połowa tego co w przypadku roczników ich rodziców. To oznaczało, że wtedy w Polsce mieliśmy rekordowo niską dzietność. Co to dzisiaj oznacza? Rocznik 2003 ma dzisiaj 20 lat i te roczniki niżu, który miał być wyżem, ale niestety ten potencjał został zmarnowany, dzisiaj wchodzą w wiek rodzenia dzieci. Nie ma siły fizycznej, matematycznej ani żadnej innej, aby liczba urodzeń rosła nam przez najbliższe 20 lat. Dlatego mogę państwu powiedzieć, że co miesiąc będziecie mogli powiedzieć, że w Polsce rodzi się rekordowo mało dzieci, dlatego że nam dramatycznie spada liczba kobiet, które te dzieci mogą urodzić.</u>
          <u xml:id="u-510.8" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Ciekawe dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-510.9" who="#BarbaraSocha">Czy to oznacza, że się poddajemy i nie mamy pomysłów? Nie, to absolutnie nie oznacza nic takiego. Jesteśmy pierwszym rządem, który przygotował strategię demograficzną. Mogę też jako ciekawostkę podać, że najważniejsi, najbardziej uznani w Polsce demografowie z różnych stron, o różnych przekonaniach politycznych — bo każdy z tych naukowców oczywiście ma swoje poglądy — różnią się co do oceny naszej strategii. Oczywiście podkreślają, że pewne kwestie są w niej niezbyt mocno zaznaczone, inne zbyt mocno. Tutaj się ścieramy i to jest merytoryczna dyskusja. Natomiast przyznają jedno: od 20 lat apelowali do kolejnych rządów o przygotowanie strategii demograficznej i żaden rząd nad tym się nie pochylił. Dzisiaj mamy strategię demograficzną, będziemy ją realizować, chociaż sytuacja jest bardzo trudna i jesteśmy po tym czasie, kiedy był dobry moment.</u>
          <u xml:id="u-510.10" who="#BarbaraSocha">Dlaczego program „Rodzina 500+” na początku przyniósł efekty w postaci zwiększonej liczby urodzeń? Bo można powiedzieć, że ten rocznik, o którym mówię, miał wtedy 37–38 lat i to była końcówka takiego momentu, kiedy te kobiety mogły jeszcze urodzić swoje ostatnie dziecko. Od tamtego czasu, to był tzw. efekt tempa w demografii, nie ma takiej możliwości. Odniosę się do zarzutu, że w OSR-ze, w ocenie skutków regulacji, mamy malejącą liczbę dzieci. Oczywiście, że tak, dlatego że my wiemy doskonale, ile dzisiaj jest kobiet, które mają 25 lat. I my wiemy doskonale, ile za 5 lat będzie 25-letnich kobiet, bo one dzisiaj mają 20 lat. My wiemy, jaka jest liczebność tego rocznika, tak samo jak wiemy, ile będzie za 10 lat 25-letnich kobiet, bo dzisiaj mają lat 15. To nie jest czarna magia i to nie jest nic odkrywczego. To są po prostu statystyki, którymi się posługujemy, bo mamy to wszystko policzone, przemyślane i wiemy, jak to działa. I nie zaklinamy rzeczywistości, mówiąc, że spada dzietność, bo się mało dzieci urodziło. Jedno z drugim nie ma nic wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-510.11" who="#BarbaraSocha">Był przykład Czechów. Zachęcam do lektury raportu o Czechach autorstwa Instytutu Pokolenia. Nie zdążę tutaj przedstawić i ustosunkować się do tych kwestii, które były podjęte, za mało na to czasu. Włosi czy Niemcy mają dużo gorszą sytuację od nas, szanowni państwo, i to też nie jest zarzut do nich. My doskonale wiemy jak trudnym tematem jest mierzenie się z demografią, natomiast to absolutnie nie są dobre przykłady.</u>
          <u xml:id="u-510.12" who="#BarbaraSocha">I ostatnia rzecz. Pan poseł Kosiniak-Kamysz, który chyba wyszedł, mówił o poprawce odnoszącej się tylko do osób pracujących. Na pierwszy rzut oka to bardzo słuszna poprawka, ale co to znaczy: osoba pracująca? Czy jeżeli ktoś ma umowę zlecenia przez 1 dzień w miesiącu, będzie zaliczony jako osoba pracująca, czy nie? Czy jeżeli ktoś z różnych powodów straci pracę, nie z własnej winy, to jest to powód do tego, żeby odebrać tej rodzinie 500+? Czy kiedy przyjdą następne rządy i wróci sytuacja na rynku pracy, z którą mieliśmy do czynienia 15 lat temu, czyli ogromne bezrobocie, to też będzie powód do zabierania 500+? Myślę, że nie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-510.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-510.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#RyszardTerlecki">Głos ma sprawozdawca komisji pani poseł Urszula Rusecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#UrszulaRusecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję rządowi Prawa i Sprawiedliwości za to, że taki program, jak „Rodzina 500+”, został wprowadzony. Bardzo dziękuję, że kolejną odsłonę tego programu właśnie podczas tego posiedzenia będziemy mieli przyjemność przeprocedować i przegłosować. Mam przekonanie, że większość klubów, zresztą tak deklarowano podczas tej debaty, zagłosuje za tym bardzo dobrym projektem. Myślę, że wstydem jest jednak stanowisko Konfederacji, ale cóż, tego nie zmienimy. Myślę, że nastąpi refleksja u większości tych młodych ludzi, którzy popierają Konfederację, że jednak te rozwiązania, które kwestionuje Konfederacja, są dobrymi rozwiązaniami zwłaszcza dla nich, dla przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#UrszulaRusecka">Szanowni państwo z opozycji! Nie dziwi mnie, że nie ma tutaj praktycznie nikogo z Platformy Obywatelskiej, zwłaszcza tych przedstawicieli, którzy byli wtedy, kiedy w 2016 r. wprowadzaliśmy program „Rodzina 500+”. Nie ma nikogo z Polskiego Stronnictwa Ludowego, które za rządów Platformy i PSL-u tak naprawdę odpowiadało za politykę prorodzinną. Przypomnę, że był taki raport Najwyższej Izby Kontroli z roku 2015, który nie zostawił suchej nitki na polityce prorodzinnej, którą uprawiali Platforma Obywatelska razem z PSL-em. Powiem w ten sposób: do tej pory po transformacji w naszym kraju nikt nie prowadził tak dobrej systemowej polityki prorodzinnej, jak prowadzi rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#UrszulaRusecka">Jeżeli chcemy się odnieść do wartości, to powiem tak: w roku 2015, kiedy obejmowaliśmy władzę, na politykę prorodzinną była przeznaczana kwota 37 mld zł. W tym roku na wsparcie rodzin rząd Prawa i Sprawiedliwości przeznaczy ok. 117 mld zł. A więc proszę sobie porównać te wartości.</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#UrszulaRusecka">Ale dlaczego stać nas na taką właśnie politykę prorodzinną, na środki, które przeznaczamy na jeden z programów, „Rodzina 500+”, ale i na te inne, o których mówiła pani minister Socha, takich jak rodzinny kapitał opiekuńczy, jak wyprawka szkolna 300+, jak programy systemowe wspierające usługi społeczne, jakim są chociażby żłobki? Ano dlatego, że uszczelniliśmy finanse publiczne, walczymy z mafiami VAT-owskimi, mafiami paliwowymi. Przypomnijcie sobie państwo, że w momencie, kiedy obejmowaliśmy władzę, to budżet państwa polskiego po stronie wpływów, po stronie dochodów wynosił 285 mld zł. W tej chwili po stronie wpływów jest 605 mld zł. To jest po prostu przepaść. Przez te prawie 8 lat naszych rządów cały czas musimy nadganiać te 8 lat straconych przez naszych poprzedników. A jeżeli chodzi o same wpływy z uszczelnienia VAT-u, to jest to kwota ponad 250 mld zł. Tyle udało nam się ściągnąć środków dla naszych, polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-512.6" who="#UrszulaRusecka">Pani minister Barbara Socha wyjaśniała kwestie demografii. Cóż, muszę się odnieść do słów pani poseł Karoliny Pawliczak. Pani poseł, naprawdę, jest pani oporna na wiedzę demograficzną. Nie można mówić powierzchownie, tak na wprost, jak to mówią opozycja i sprzyjające jej media, że program 500+ nie przyniósł sukcesu demograficznego. Powiem tak: jeśli przypomnimy prognozy, z którymi mierzyliśmy się w roku przed wprowadzeniem 500+, to się okaże, że one były zastraszające, jeżeli chodzi o demografię. Nam udało się trochę ten trend zahamować. Ale jeszcze jasno i wyraźnie trzeba te dane przytoczyć.</u>
          <u xml:id="u-512.7" who="#UrszulaRusecka">Gdybyście państwo, nieobecni na tej sali i obecni z Lewicy, bo przecież też rządziliście… Wtrącę to tutaj, bo pan Tomaszewski mówił o waloryzacji świadczeń rodzinnych. Panie pośle, ale wy zlikwidowaliście w ogóle świadczenia rodzinne, jak rządziliście. To my tak naprawdę przywróciliśmy te świadczenia rodzinne. Gdybyście wtedy pomyśleli o problemie demograficznym, z którym Polska od lat 90. się zmaga, gdybyście wprowadzili tak przełomowe projekty i programy, nie mielibyśmy takiej sytuacji, z jaką mierzymy się teraz.</u>
          <u xml:id="u-512.8" who="#UrszulaRusecka">Porównujecie państwo Polskę z Czechami. Szanowni państwo, tam od 20 lat prowadzona jest polityka właśnie prorodzinna. My ją wprowadzamy dopiero od 8 lat i staramy się wprowadzać ją skutecznie, ale utraconego czasu nie nadrobimy. Oczywiście wracają do nas już Polki i Polacy, którzy wyjechali za waszych rządów, rządów Platformy na emigrację. Ale przypomnę: 2 mln Polek, Polaków wyjechało za rządów Platformy Obywatelskiej, bo do tego doprowadziliście.</u>
          <u xml:id="u-512.9" who="#UrszulaRusecka">Przewijał się temat związany z tym — to Lewica podejmowała — że wasze rządy będą tak wspaniałe, jeśli tylko dojdziecie do władzy. Nie daj Boże. 3 mln bezrobotnych. A jaka jest teraz stopa bezrobocia? Mamy najniższą stopę bezrobocia nie tylko w Unii, ale w ogóle w krajach europejskich. To jest właśnie prawdziwie prowadzona polityka gospodarcza kraju.</u>
          <u xml:id="u-512.10" who="#UrszulaRusecka">Jedną rzecz — to wybrzmiało w pytaniach — muszę jednak podkreślić. Za rządów Platformy Obywatelskiej 2 mln dzieci wypadło, jeżeli mówimy o świadczeniach, z systemu świadczeń rodzinnych, a próg uprawniający do tych świadczeń był niższy niż skrajne ubóstwo. 700 tys. dzieci w latach 2008–2015 żyło w skrajnej nędzy. Dlatego nie ma państwa z Platformy teraz na sali, bo wstyd jest tego wysłuchać.</u>
          <u xml:id="u-512.11" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Jestem, jestem.)</u>
          <u xml:id="u-512.12" who="#UrszulaRusecka">Jest jedna pani, przedstawicielka, ale po prostu wstyd, jak wyglądała wasza polityka prorodzinna.</u>
          <u xml:id="u-512.13" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Nam nie jest wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-512.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: No to tym gorzej. Nie ma czym się chwalić.)</u>
          <u xml:id="u-512.15" who="#UrszulaRusecka">Pan Kosiniak-Kamysz mówił o… Wybrzmiało hasło: Polska gospodarna, a nie Polska marnotrawna. Tak, panie przewodniczący, my dbamy o to, aby Polska była gospodarna, o to, żeby stać było mamę z dwójką, trójką, czwórką dzieci wyjechać nad morze, a nie tak, że dbaliście państwo tylko o elity. Wiem, że im potem przeszkadzało to, że są tłumy na plażach, że są tłumy na szlakach polskich gór, ale my się z tego cieszymy, bo o to chodzi, żeby nasze rodziny, polskie rodziny czerpały z dobrodziejstw, dobrego gospodarowania polskimi finansami.</u>
          <u xml:id="u-512.16" who="#UrszulaRusecka">Polska za rządów Prawa i Sprawiedliwości naprawdę gospodarczo radzi sobie świetnie. Jeżeli chodzi o przyrost PKB, mamy jeden z najwyższych w świecie po pandemii. Państwo oczywiście zapomnieliście, że jest jeszcze kolejny czynnik, który również nie wpływa dodatnio na demografię. To jest przecież pandemia. Przecież rozsądny rodzic zastanawia się podczas pandemii, czy decydować się na dziecko. To jest niepokój związany z naszą wschodnią granicą, związany z wojną. To są te czynniki, które też wpływają na sytuację demograficzną, obok tych obiektywnych, o których już wspomniałam, o tym, że zapomnieliście zadbać o demografię. Jak powiedziała pani minister Barbara Socha: rząd Prawa i Sprawiedliwości jest pierwszym rządem, który opracował solidną strategię demograficzną.</u>
          <u xml:id="u-512.17" who="#UrszulaRusecka">Jeszcze raz bardzo dziękuję pani minister Marlenie Maląg. Całemu resortowi, na ręce pani minister,…</u>
          <u xml:id="u-512.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-512.19" who="#UrszulaRusecka">…jak również panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu dziękuję za przygotowywanie tego projektu ustawy, za dobrą politykę ekonomiczną naszego kraju, za dobre rozwiązania dla polskich rodzin. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-512.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-513.3" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-513.4" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-513.5" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł, 1 minuta, sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#TadeuszTomaszewski">Tak, ma się rozumieć.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Przewodnicząca! Lewica nie zlikwidowała świadczeń rodzinnych. Lewica uchwaliła ustawę o świadczeniach rodzinnych 28 listopada 2003 r. Właśnie za rządów lewicy m.in. wprowadzono zapisy dotyczące zasiłków rodzinnych oraz dodatków do zasiłków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Ale waloryzację…)</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#TadeuszTomaszewski">Waloryzacji nie wprowadzacie od 2016 r. Po raz czwarty nikt z rządu nie umie na to pytanie odpowiedzieć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-514.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3380).</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#RyszardTerlecki">Proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana Jacka Ozdobę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#JacekOzdoba">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Projekt dotyczy wprowadzenia powszechnego systemu kaucyjnego na terytorium całego kraju po to, aby upowszechnić możliwość oddawania produktów plastikowych, szklanych czy też metalowych lub aluminiowych. Będzie to system powszechny, bezparagonowy, na terenie całego kraju. Określiliśmy wielkość sklepów, które będą zobligowane do tego, aby przyjmować te produkty, które są w opakowaniu, bądź też samo opakowanie, a wielkość powyżej 200 m2 zakłada, że te sklepy będą zobligowane. Czyli mniejsze nie będą zobowiązane z uwagi na możliwości lokalowe, a większe będą zobowiązane. Projekt został przekonsultowany z branżą tak, aby wypracować jak największy kompromis, aby również nie burzyć tego, co było stworzone, czyli tego systemu, który w tej chwili funkcjonuje, ale jest mniej uregulowany, czy też takiego, który jest wynikiem wieloletniej praktyki niektórych przedsiębiorców. Oczywiście najbardziej dotyczy to branży browarniczej. Tu również są okresy przejściowe. Przepisy, które wprowadziliśmy, zakładają, że ten system nie będzie burzony, a wręcz będzie spopularyzowany. Niezwrócona kaucja będzie szła na budowę systemu i nie będzie objęta żadnymi obciążeniami wynikającymi z systemu podatkowego. Reasumując, chodzi o to, aby butelki szklane do 1,5 l, butelki plastikowe, jak również opakowania metalowe czy też aluminiowe do 1 l były w powszechnym systemie i aby była możliwość ich zwrócenia. Chodzi o szkło wielorazowego użytku.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#JacekOzdoba">Odbyła się bardzo ciekawa debata — pewnie w pytaniach ten wątek będzie poruszany — dotycząca jednorazowego szkła. Muszę przyznać, że musieliśmy zważyć wszystkie za i przeciw. W ramach konsultacji ministerstwo uznało, że uwaga dotycząca wzrostu kosztów jest zasadna. Ta propozycja nie została zaakceptowana i ten projekt tego nie zakłada, czyli jest mowa o wielorazowym użyciu szkła.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#JacekOzdoba">Co ważne, podczas dyskusji nad tym projektem w świecie internetowym pojawiły się argumenty, że branża będzie musiała zapłacić 7 mld. To nieprawda. Określamy stawkę opłaty produktowej na 25 zł, ale jest to kwota maksymalna. Będziemy określali tę stawkę w drodze rozporządzenia, więc będziemy mogli ją określić na bardzo niskim, nieodczuwalnym poziomie, gdyby rzeczywiście była sytuacja, że przedsiębiorcy nie osiągną tego poziomu zbiórki.</u>
          <u xml:id="u-516.3" who="#JacekOzdoba">Generalnie jeśli chodzi o inicjatywę powstania tego projektu, to oprócz walorów edukacyjnych oraz badań opinii publicznych, które pokazują, że projekt jest powszechnie oczekiwany i Polacy chcą systemu kaucyjnego, jest jeszcze kwestia poziomów, do których osiągniecia jesteśmy zobowiązani w ramach członkostwa w Unii Europejskiej. Poziomy są dość precyzyjne i nie chcemy, aby Polska ponosiła konsekwencje z tego tytułu. Podczas tworzenia całego projektu przejrzeliśmy projekty, które są w różnych krajach europejskich, od systemów obowiązkowych do systemów bardziej liberalnych — czy właściwie wolnościowych, bo słowo „liberalne” akurat w kontekście debaty politycznej czasami ma pejoratywne wybrzmienie. Ale chodzi o to, aby ten system był jak najbardziej tworzony przez przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-516.4" who="#JacekOzdoba">Nie określiliśmy również w drodze ustawy, czy będzie jeden operator, czy będzie więcej operatorów, ponieważ dla konsumenta nie będzie to miało żadnego znaczenia, a tego typu regulacja zawężająca w mojej opinii mogłaby doprowadzić do sytuacji, kiedy powstałby… Wolny rynek nie miałby możliwości weryfikowania, kto jest lepszy, więc nie chcieliśmy tego zawężać. Stwierdziliśmy, że to przedsiębiorcy w ramach porozumienia zdecydują, jak ten system powinien wyglądać, czy powinno być dwóch, trzech operatorów. I tak oni powinni się ze sobą porozumieć. A więc absolutnie nietrafne są argumenty, że wybór jednego operatora jest właściwą drogą, dlatego że mogłoby to spowodować, że duże sieci — oczywiście mam na myśli te niekoniecznie z polskim kapitałem — zdominowałyby taki system, co spowodowałoby, że polscy przedsiębiorcy mieliby utrudnioną drogę poprzez rozwiązania techniczne.</u>
          <u xml:id="u-516.5" who="#JacekOzdoba">Nie określiliśmy również w drodze ustawy, w jaki sposób ta zbiórka miałaby się odbywać. Chcemy uniknąć sytuacji, że ustawodawca odgórnie narzuca np. powstawanie butelkomatów czy też innych systemów, co byłoby wynikiem działania określonych, zainteresowanych producentów butelkomatów. Dlatego stwierdziliśmy, że przedsiębiorcy sami zdecydują, czy to będzie sprzedawca, czy to będzie jakiś inny system, czy to będzie zautomatyzowane. To będzie dobrowolny wybór.</u>
          <u xml:id="u-516.6" who="#JacekOzdoba">Co do argumentacji, jeżeli chodzi o produkty mleczne, to przepisy unijne właściwie są precyzyjne, więc na tym bazowaliśmy. Absolutnie nie wykluczaliśmy tych produktów. Tu również przedsiębiorcy, jeżeli będą chcieli być w tym systemie, będą po prostu w tym uczestniczyć.</u>
          <u xml:id="u-516.7" who="#JacekOzdoba">Chciałbym zwrócić uwagę na to, że czas przewidziany na tworzenie tego czy właściwie okres, kiedy zakończyliśmy prace w ministerstwie, do momentu kiedy państwo parlamentarzyści mogą zapoznać się z projektem… To rzeczywiście powoduje, że jeszcze zdążymy. Mamy przed sobą notyfikację techniczną, która oczywiście wynika z prawa traktatowego Unii Europejskiej i trochę utrudnia ewentualne zmiany, ale wydaje się, że kompromis, który został wypracowany przy szerokim zainteresowaniu wszystkich środowisk politycznych, gwarantuje, że ten projekt zostanie zaakceptowany, wejdzie w życie i będziemy mogli w dość krótkim czasie stworzyć powszechny system bezparagonowy na terytorium całego kraju. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-517.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Danuta Nowicka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#DanutaNowicka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3380.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#DanutaNowicka">Jest to przedłożenie rządowe, które ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Projekt przewiduje zmiany w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach, ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym i stanowi częściową transpozycję do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#DanutaNowicka">W art. 9 powyższej dyrektywy jest zawarty obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l, wraz z ich zakrętkami i wieczkami, na poziomie 77% w 2025 r. oraz 90% w 2029 r.</u>
          <u xml:id="u-518.3" who="#DanutaNowicka">W celu zapewnienia wskazanych powyżej poziomów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w projekcie ustawy przewidziano wprowadzenie systemu kaucyjnego obejmującego opakowania na napoje z tworzyw sztucznych. Projekt określa wymagania dotyczące utworzenia i prowadzenia systemu kaucyjnego, który będzie wspomagać selektywne zbieranie odpadów powstałych z opakowań. Projekt zawiera także objęcie systemem kaucyjnym opakowań szklanych na napoje wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l oraz puszek metalowych o pojemności do 1 l.</u>
          <u xml:id="u-518.4" who="#DanutaNowicka">Przez system kaucyjny rozumiemy system, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje będących napojami jest pobierana opłata, która jest zwracana w momencie zwrotu opakowań albo odpadów opakowaniowych bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje w ramach systemu kaucyjnego będą zobowiązani do sfinansowania selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych, odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, transportu opakowań do wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania, prowadzenia ewidencji i sporządzania sprawozdań, rozliczania kaucji z jednostkami handlu detalicznego i hurtowego oraz innymi punktami zbierającymi opakowania i odpady, w szczególności finansowania wypłat kaucji, finansowania kosztów zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych przez przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę handlu detalicznego i hurtowego oraz inny punkt zbierający opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-518.5" who="#DanutaNowicka">Przewidywanymi efektami wprowadzonej regulacji będą: wzrost masy selektywnie zbieranych odpadów, zmniejszenie masy odpadów opakowaniowych z tworzywa sztucznego, szkła oraz metali w odpadach komunalnych, osiągnięcie unijnych celów w zakresie selektywnego zbierania butelek z tworzywa sztucznego po napojach do 3 l i zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska odpadami opakowaniowymi. Korzyścią będą: zwiększenie osiągalnego poziomu recyclingu odpadów opakowaniowych, zmniejszenie zaśmiecenia środowiska odpadami opakowaniowymi, jasne i przejrzyste zasady systemu kaucyjnego, który będzie jednolity w całym kraju, i zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych.</u>
          <u xml:id="u-518.6" who="#DanutaNowicka">Proponowana ustawa wprowadza dobre, oczekiwane rozwiązania dotyczące odpadów, dlatego klub Prawa i Sprawiedliwości będzie głosował za przyjęciem tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej, czyli Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej i Zielonych, mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o gospodarce opakowaniami, druk nr 3380.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#UrszulaZielińska">Dzięki Unii Europejskiej w końcu — i oby — wdrożymy system kaucyjny w Polsce. Projekt, który omawiamy, jest częściowym wdrożeniem dyrektywy europejskiej, zwanej potocznie dyrektywą single-use plastic. Dyrektywa pomaga stworzyć państwom członkowskim gospodarkę o obiegu zamkniętym, czyli taką, w której pierwszeństwo dajemy zrównoważonym, nietoksycznym produktom wielokrotnego użytku. Wdrożenie tej dyrektywy to większa konkurencyjność dla gospodarek polskiej i europejskiej, jednocześnie w mniejszym stopniu eksploatować będziemy cenne zasoby i środowisko naturalne. Projekt jest powszechnie akceptowany społecznie. Same zalety.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#UrszulaZielińska">W art. 9 dyrektywy jest zawarty obowiązek zapewnienia selektywnej zbiorki odpadów z tworzyw sztucznych na napoje do 3 l na poziomie 77% w 2025 r. i 90% w 2029 r. Dla zapewnienia tych poziomów dyrektywa sugeruje wprowadzenie systemu kaucyjnego, choć nie jest to obowiązkowe. W polskim projekcie ustawy ministerstwo zaproponowało nie tylko wprowadzenie systemu kaucyjnego dla opakowań plastikowych, ale również rozszerzenie go i objęcie nim opakowań szklanych wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 l oraz puszek. Za to rozszerzenie zakresu ponad minimum wymagane dyrektywą należy się Ministerstwu Klimatu i Środowiska i panu ministrowi Ozdobie pochwała. To rozszerzenie pozwoli przyspieszyć realizację celów recyclingu i odzysku dla szkła i metalu, nie tylko plastiku, przyspieszy też wdrożenie w Polsce gospodarki obiegu zamkniętego, a tego przecież chcemy. I tyle pochwał. Panie ministrze, chwaliłam. A teraz o tym, co możemy i powinniśmy zrobić w tej ustawie lepiej.</u>
          <u xml:id="u-520.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-520.4" who="#UrszulaZielińska">Po pierwsze, poprawka środowiskowa, czyli małpki, jak pan minister się domyślił. To jest opakowanie, którego w Polsce zużywa się codziennie 3 mln. To jest ponad 1 mld małpek rocznie, które zalegają na trawnikach, chodnikach, w parkach, lasach, są po prostu wszędzie. Panie ministrze, dlaczego nie zaprojektować pojemnego, najnowocześniejszego w Europie systemu kaucyjnego od początku? Włączmy małpki. Następna luka — sklepy o powierzchni do 200 m2 są wyłączone z obowiązku. Tak, wiem, one mogą brać udział w systemie kaucyjnym, ale nie mają obowiązku. To wyłącza potencjalnie całe bardzo powszechne sieci, sieć zieloną, nie będę jej nazywać, z małym zwierzątkiem w logo, nasze przydomowe sklepy tradycyjne. Włączmy, panie ministrze, mniejsze sklepy. Ten poziom 200 m2 to wciąż bardzo wysoki poziom. Ludzie pójdą ze swoimi opakowaniami do sklepów wielkopowierzchniowych, a ci mniejsi producenci po prostu stracą. Przyjmując, że ustawa wobec opóźnień we wdrażaniu dyrektywy — bo jednak tak szybko jej nie wdrażamy, pani minister pracuje nad nią już chyba czwarty rok, należy odroczyć sankcje nakładane na przedsiębiorców — wejdzie w życie do końca tego roku, a system kaucyjny, panie ministrze, musi obowiązywać od 2025 r., a potem na przedsiębiorstwa nakładane będą kary, zostawiamy handlowcom i operatorom zaledwie rok na stworzenie systemu odbioru opakowań od początku i wdrożenie systemu. Czy to wystarczy? Nie wystarczy, tak mówią unisono producenci i przedsiębiorcy. Jeżeli ustawa wejdzie w takim kształcie, to rok 2025 będzie rokiem gwarantowanych kar w wysokości 25 zł za każdy kilogram nieodebranych opakowań…</u>
          <u xml:id="u-520.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, to jest maks.)</u>
          <u xml:id="u-520.6" who="#UrszulaZielińska">…maksymalnie 25 zł. Oni po prostu mówią, że nie zdążą tego zrobić. Mówią, że potrzebują jednego roku. Odroczmy sankcje o rok.</u>
          <u xml:id="u-520.7" who="#UrszulaZielińska">Kolejna luka — brak równoległego wdrożenia przepisów o rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Pan minister to wie. To powinno wejść razem z tą ustawą kaucyjną.</u>
          <u xml:id="u-520.8" who="#UrszulaZielińska">I ostatnia ważna kwestia — wdrożenie podatku VAT od kaucji przy jednoczesnej luce w systemie, naliczaniu tego VAT-u w taki sposób, że przedsiębiorcy będą na tym Vacie tracić. System kaucyjny nie powinien być kolejnym ukrytym dla nich podatkiem. On powinien być zachętą. To jest kilka ważnych problemów, kilka ważnych luk, które wymagają pilnej naprawy w potrzebnej, ważnej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-520.9" who="#UrszulaZielińska">Panie ministrze, my jako klub Koalicji Obywatelskiej i Zieloni będziemy popierać tę ważną, potrzebną ustawę, ale proszę być otwartym dalej na te ważne poprawki, które będziemy chcieli w drugim czytaniu złożyć do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-520.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#AnitaSowińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2019 r. pan premier w swoim exposé powiedział: wprowadzimy system kaucyjny na jednorazowe butelki plastikowe i szereg programów redukujących zużycie plastiku. Już teraz wiemy, że ta obietnica nie zostanie dotrzymana, ponieważ po 8 latach rządu PiS system kaucyjny nie został wprowadzony, a to, że dzisiaj usiedliśmy i rozmawiamy o tej ustawie, to nie znaczy, że ona zostanie zaimplementowana, ponieważ ona wejdzie w życie dopiero w 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#AnitaSowińska">Polki i Polacy tracą już cierpliwość i nie rozumieją, dlaczego system kaucyjny, który jest tak potrzebny i ma tak duże poparcie społeczne, do tej pory nie został wdrożony. Ta ustawa powstała co najmniej 2 lata za późno. Niestety pomimo tak długiego czasu przygotowania projekt ma bardzo poważne wady systemowe i skupię się tutaj na trzech najważniejszych.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#AnitaSowińska">Po pierwsze, ustawa dopuszcza funkcjonowanie wielu komercyjnych operatorów systemu kaucyjnego pomimo faktu, że praktycznie wszystkie funkcjonujące w krajach Unii Europejskiej systemy kaucyjne opierają się na jednym podmiocie reprezentującym, a wyjątek stanowią tylko te kraje, w których dopuszczono do utworzenia dodatkowego operatora systemu przez niektóre sieci detaliczne. Jest to poważne zastrzeżenie, ponieważ system oparty na wielu operatorach będzie skomplikowany dla konsumentów, droższy w utrzymaniu, mniej efektywny i będzie miał znacznie gorszy wpływ na środowisko z uwagi na drogi transportowe. Poza tym taki system będzie wspierał przede wszystkim wielkie sieci handlowe, co może doprowadzić do naruszenia konkurencyjności i niekorzystnie wpłynąć zarówno na producentów napojów, jak i małe i średnie sklepy. Uważamy, że systemem powinien zarządzać jeden operator, który zgodnie z prawem europejskim i polskim nie jest traktowany jako monopolista, jeżeli jest to spółka not profit działająca na rzecz realizacji celu społecznie użytecznego, jakim jest ochrona środowiska.</u>
          <u xml:id="u-522.3" who="#AnitaSowińska">Drugą wadą ustawy jest naliczanie podatku VAT. W projektowanym systemie przedsiębiorcy mogą bezpowrotnie stracić VAT, co nie powinno mieć miejsca. Oni nie mogą być karani za system kaucyjny. To będzie ich zniechęcało do wprowadzenia. Kaucja powinna być pobierana na każdym etapie obrotu produktem w opakowaniu kaucjonowanym, podobnie jak to funkcjonuje w innych krajach oraz w obecnym systemie kaucyjnym dla szklanych butelek wielokrotnego użytku. W ten sposób zapewnilibyśmy szczelność systemu, prawidłowe funkcjonowanie pobierania kaucji w całym łańcuchu sprzedaży i jej niewliczanie do podstawy opodatkowania VAT-u.</u>
          <u xml:id="u-522.4" who="#AnitaSowińska">Trzecią wadą jest zakres opakowań, jakie obejmuje, a właściwie jakich nie obejmuje ustawa. Otóż nie obejmuje ona opakowań szklanych jednorazowego użytku, bo objęte regulacją są tylko butelki wielokrotnego użytku, i nie obejmuje kartonów na napoje. Myślę, że jednak warto się nad tym pochylić, ponieważ kartony stanowią znaczną część opakowań na napoje i w Polsce możemy się pochwalić funkcjonującym przemysłem recyklingu kartonów. Oczywiście zawsze musimy mieć na uwadze, że priorytetem powinny być opakowania szklane wielokrotnego użytku, ponieważ mają one najmniejszy wpływ na środowisko. Jednak jednorazowe opakowania plastikowe i kartony są na rynku i powinniśmy zrobić wszystko, co możliwe, by zwiększyć ich poziomy recyklingu.</u>
          <u xml:id="u-522.5" who="#AnitaSowińska">Odniosę się też do propozycji wydłużenia terminu wdrożenia systemu kaucyjnego. Rozumiem obawy przedsiębiorców, jednak uważam, że w obliczu katastrofy klimatycznej nie możemy sobie pozwolić na dalsze opóźnienia. Wszyscy musimy się zmobilizować do wytężonej pracy i nie odkładać projektu na później, szczególnie że mamy już przykłady dobrego funkcjonowania systemu kaucyjnego w innych krajach i można je właściwie skopiować, dlatego implementacja w Polsce powinna być krótsza. Uważam, że nie jest rozwiązaniem opóźnianie procesu, ale raczej pilna nowelizacja ustawy zaraz po wyborach wprowadzająca jednego operatora. I rozumiem, że po stronie opozycyjnej zgadzamy się co do tego, że to rozwiązanie jest najkorzystniejsze, dlatego liczę na współpracę i mam na nią nadzieję po wygranych wyborach jesienią.</u>
          <u xml:id="u-522.6" who="#AnitaSowińska">Odniosę się również do propozycji włączenia do systemu kaucyjnego tzw. małpek, czyli butelek 100- i 200-militrowych. Co do zasady popieramy ten pomysł, jednak lepszym rozwiązaniem byłoby zobowiązanie producentów napojów alkoholowych do wdrożenia małych butelek wielokrotnego, a nie jednorazowego użytku.</u>
          <u xml:id="u-522.7" who="#AnitaSowińska">Jak coś robić, to robić dobrze od początku. Dzięki takiemu rozwiązaniu moglibyśmy w końcu mieć czyste lasy i parki, a dodatkowo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję pani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#AnitaSowińska">…zyskalibyśmy środowiskowo, ponieważ butelki wielokrotnego użytku mają znacznie niższy ślad węglowy.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałoby się powiedzieć: wreszcie. Bardzo dobrze, że ten projekt rządowy — również pan czekał, kiedy Rada Ministrów go przyjmie, było pewne oczekiwanie — znalazł się w Wysokiej Izbie i jest przedmiotem obrad. Mówiliśmy o tym, kiedy była zmiana ustawy o odpadach i utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Mówiliśmy, że bez tego projektu nie jest to projekt pełny, i pan się z tym absolutnie zgadzał. Ponadto jest to też realizacja tego podstawowego celu, jakim jest gospodarka o obiegu zamkniętym. Opakowania stanowią istotną część produkowanych w chwili obecnej odpadów. Uporządkujemy ten system zarówno w odniesieniu do opakowań wielokrotnego użytku, jak i w odniesieniu do opakowań jednorazowych, ale właśnie wytwarzanych z tworzyw sztucznych. To przynosi tylko i wyłącznie korzyści, i to nie tylko dlatego że takie są wymagania gospodarki o obiegu zamkniętym i są takie dyrektywy, ale dlatego że po prostu nas nie stać na marnotrawstwo surowców. A przecież to są cenne surowce. Widzimy, jak wielka jest gama surowców tzw. krytycznych, a te, które są w opakowaniach, też taki walor mają, nie wszystkie, ale taki walor mają.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#AndrzejGrzyb">System kaucyjny, można stwierdzić, jest też oczekiwany społecznie. Naprawdę ludzie oczekują tego, że po zwróceniu butelki, za która oczywiście płacą, odzyskuje się wpłaconą wcześniej kaucję. Ten system jest dla wszystkich ludzi zrozumiały, on jest bardzo naturalny. Przecież pamiętamy jeszcze z praktyki własnej, że chodziliśmy z tą przysłowiową butelką zwrotną, czyli opakowaniem zwrotnym. Nic się w tej materii nie zmieniło. Ludzie są bardzo praktyczni, konsumenci są bardzo praktyczni, są w stanie wykonać tę pracę. W szczególności tam gdzie są np. pojemniki na zwrot opakowań, widzimy, że one nie są puste, one są pełne.</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#AndrzejGrzyb">Szkoda, że projekt ustawy nie jest konfrontowany z innymi projektami — projektami poselskimi, które zostały złożone. M.in. mój klub 2 lata temu złożył projekt ustawy o systemie kaucyjnym. On pewnie nie jest tak doskonały w rozwiązaniach jak projekt rządowy, bo oczywiście nie wszystkie dane są dostępne w przypadku projektów poselskich. Państwo dysponujecie zupełnie innymi kategoriami danych, jak również całym aparatem urzędniczym, który może tych danych dostarczyć. Ale dobrze byłoby, aby taka praktyka była stosowana.</u>
          <u xml:id="u-526.3" who="#AndrzejGrzyb">Jeżeli chodzi o cele recyklingu, musimy uzyskać pewne poziomy odzysku. Nie uzyskamy ich, nie zrobimy tego bez systemu kaucyjnego. To jest niewątpliwie ważne. Cele odzysku, jeżeli je zrealizujemy, to jednocześnie w przypadku np. opakowań plastikowych też zmniejszenie ilości nieprzetworzonego plastiku, a co za tym idzie — również podatku, który jest dochodem Unii Europejskiej. To już są 2 mld, o tyle mniej można będzie zapłacić, oczywiście jak wykonamy to zobowiązanie, jeżeli chodzi o nieprzetworzony plastik.</u>
          <u xml:id="u-526.4" who="#AndrzejGrzyb">Chciałbym postulować, aby jednak ministerstwo przychyliło się, aby rząd przychylił się do tego, aby włączyć opakowania wielowarstwowe kartonowe do tego systemu. Dlaczego? Dlatego że jest to już, proszę państwa wdrożone. Polska Federacja Producentów Żywności od wielu lat, jak tylko pamiętam, propagowała te opakowania zwrotne, przygotowała system recyklingu. Ponadto teraz buduje się nowa instalacja, instalacja w Ostrołęce, w której nie tylko będzie można odzyskać papier w procesie flotacji, ale również będzie można w sposób efektywny wykorzystać zarówno część plastikową, jak i folię aluminiową. To jest bardzo duża instalacja, która może sprostać zadaniom odzysku tych opakowań nie tylko z polskiego rynku, ale również z rynków krajów sąsiednich.</u>
          <u xml:id="u-526.5" who="#AndrzejGrzyb">Ponadto chciałbym, abyśmy nie ulegali tutaj sugestii ze strony sieci handlowych — i to mówię wprost — jeżeli chodzi o opakowania po mleku. Jeśli to zrobimy, to okaże się, że spółdzielczość mleczarska, producenci mleka i wyrobów mlecznych z jednej strony nie sprostają wszystkim celom związanym z odzyskiem opakowań, a z drugiej strony nie będą mieli też wsadu, recyklatu przy produkcji nowych opakowań. To jest też niezmiernie ważne. Dlatego uważam, że należy jednak to podtrzymać akurat w tym wypadku.</u>
          <u xml:id="u-526.6" who="#AndrzejGrzyb">Co do opakowań szklanych, jednorazowych, tych słynnych małpek — zróbmy wszystko, aby to uporządkować. To jest naprawdę problem społeczny, również środowiskowy, a ponadto też pewna rozrzutność.</u>
          <u xml:id="u-526.7" who="#AndrzejGrzyb">Na koniec chcę powiedzieć, że zdajemy sobie sprawę, że to pierwsze czytanie odbywa się w momencie, kiedy projekt ustawy jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie marszałku, ostatnie zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#RyszardTerlecki">Ostatnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#AndrzejGrzyb">…kiedy projekt ustawy jest w trakcie procesu notyfikacji, więc rozmowa w chwili obecnej o terminie wejścia byłaby niefortunna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wdrażanie dyrektywy SUP, co jest przedmiotem tego przedłożenia, to niewątpliwie materia, co do której nie sądzę, żeby była jakakolwiek inna pozycja zajęta przez którąś siłę polityczną. Wszyscy jesteśmy za tym, żeby Polska była czysta, żeby śmieci się nie walały i żeby surowce w jak największym stopniu wykorzystywać. Niewątpliwie to rozwiązanie wychodzi naprzeciw temu problemowi. Rzeczywiście Polacy na to czekają. Natomiast ten projekt ma strony mocne, ma strony słabe. Przede wszystkim tutaj w tle oczywiście mamy urzędników europejskich, którzy to narzucają, a jakże. Jak jest prawo unijne, to muszą być terminy, muszą być procenty, muszą być jakieś tam rygory do spełnienia, bo jak nie, to będą konsekwencje, kary unijne, na to będziemy narażeni.</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#KrzysztofTuduj">Tak że odnotujmy, że jak zwykle Unia Europejska nas tam batem popędza. Dobrze by było, żeby ten system był tak zbudowany, żeby ludzie po prostu chcieli z niego korzystać, żeby przedsiębiorcy chętnie z niego korzystali. Pan minister robi ukłon w stosunku do przedsiębiorców i wolnościowych działań, natomiast pojawiają się też koncesje przy tym systemie, więc jednak będzie tej kontroli urzędniczej trochę więcej, niż nam się zdaje.</u>
          <u xml:id="u-532.3" who="#KrzysztofTuduj">Natomiast, szanowny panie ministrze, korzystając też z okazji i trochę na uboczu tego tematu, chciałem zwrócić uwagę na problem recyklingu, a w zasadzie nie recyklingu, bo Polacy już się przyzwyczaili do tego, że te śmieci są segregowane. Wielu Polaków wybitnie denerwuje fakt, że są praktyki przestępcze, co tu dużo mówić, polegające na tym, że śmieci starannie segregowane przez Polaków są później mielone i zakopywane w różnych miejscach. W podobnych sprawach do pana ministra interpelowałem. Dziękuję za odpowiedzi. Natomiast widocznie brakuje jeszcze jakiegoś systemowego rozwiązania. Myślę, że może nadanie wojewódzkim inspektoratom ochrony środowiska uprawnień dochodzeniowo-śledczych mogłoby być ciekawym rozwiązaniem, bo pracownicy wykonują pewnego rodzaju prace, ale często napotykają na brak możliwości ustawowych, żeby te sprawy wyciągnąć i przestępców tego typu skutecznie postawić przed organami ścigania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Po pierwsze, chciałem bardzo podziękować za to, że podczas prac nad tym projektem była okazja do dyskusji, do dobrej merytorycznej rozmowy. Panie ministrze, duży szacunek dla pana. Tak powinna wyglądać praca nad tego typu projektami, abstrahując od tego, że nie udało się nam wynegocjować tego, z czym do pana przyszliśmy.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Jeszcze.)</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#MichałGramatyka">Jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-534.3" who="#MichałGramatyka">Jesteśmy jednym z niewielu krajów europejskich, który nie ma wprowadzanego systemu kaucyjnego. W zasadzie w basenie Morza Bałtyckiego tylko poza Rosją nie mamy wprowadzonego systemu kaucyjnego. Nie opłaca się nam po prostu życie bez takiego systemu, nie tylko ze względu na unijne kary, ale głównie, niezależnie od tego, jak patetycznie to zabrzmi, ze względu na przyszłość tego świata, ze względu na przyszłość naszej planety.</u>
          <u xml:id="u-534.4" who="#MichałGramatyka">Ta ustawa wychodzi naprzeciw gigantycznej, zasadniczej zmianie, zawsze istotnej dla naszego ugrupowania, dla Polski 2050 Szymona Hołowni, czyli jest pewną podstawą, pewnym wstępem do gospodarki obiegu zamkniętego. Wiemy to my, wie to pan minister, wiedzą to organizacje dbające o środowisko, że jeżeli odzysk surowców nie będzie, nie stanie się naszym priorytetem, jeżeli nie wprowadzimy surowców powtórnie do obiegu, to wkrótce wyczerpiemy surowce ziemi, a nasze otoczenie zalejemy po prostu śmieciami.</u>
          <u xml:id="u-534.5" who="#MichałGramatyka">Natomiast odzysk oznacza, że będziemy żyli taniej, zdrowiej, a naszym dzieciom, pańskim dzieciom zostawimy planetę w lepszym stanie. Chyba rzadko się zdarza projekt, który ma tak ogromne poparcie społeczne. W zależności od sondażu Polki, Polacy popierają tę inicjatywie na poziomie pomiędzy 75% a 90%. I to nie dziwi, dlatego że ten projekt jest pod wieloma względami opłacalny. Oprócz oczywistych, oczekiwanych skutków ekologicznych przynosi też korzyści ekonomiczne, finansowe, zwiększa konkurencyjność polskich przedsiębiorstw itd.</u>
          <u xml:id="u-534.6" who="#MichałGramatyka">Czego nam brakuje? Oczywiście jest kwestia szkła jednorazowego, czyli plagi naszych ulic, parków, skwerów, butelek jednorazowych, tzw. małpek. Planeta małpek — takiego hasztagu używamy podczas naszych akcji ekologicznych. Polska 2050 przeprowadza tzw. ekospacery. Dwumiesięczna akcja w 2021 r. — samego tylko szkła zebraliśmy 17 t. To pokazuje, jak gigantyczny to jest problem, jak gigantyczne to jest zanieczyszczenie.</u>
          <u xml:id="u-534.7" who="#MichałGramatyka">Chcemy również, żeby w system kaucyjny włączyć sklepy o powierzchni 100 m2, a nie, tak jak wskazuje ustawa, 200 m2. Dlaczego takie sklepy miałyby nie zostać w ten system włączone? Dlaczego mieszkanki, mieszkańcy wsi mieliby mieć mniejsze szanse segregowania niż mieszkańcy miast?</u>
          <u xml:id="u-534.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#DobromirSośnierz">Mój stosunek do tego wdrażanego systemu kaucyjnego jest ambiwalentny. Zaprojektowany w ten sposób, jak w tej ustawie, system ma niestety duży potencjał, żeby zmienić nasze życie na gorsze, chociażby dlatego, że nie gwarantuje, że nie będzie wymagał przechowywania butelek plastikowych niezgniecionych. Możemy sobie łatwo wyobrazić, jak skomplikuje to nasze codzienne życie, jeżeli kupimy sobie kilka zgrzewek wody mineralnej, a potem będziemy te niezgniecione kilka zgrzewek butelek trzymać w domu, transportować, pamiętać o tym, żeby jechać z tym na zakupy.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#DobromirSośnierz">Wydaje mi się, że ta akceptacja w okolicach 90% to jest manipulacja. Na oko — to jest oczywiście anegdotyczny dowód — widać, że entuzjazm do takich pomysłów jest drastycznie mniejszy niż 90% w społeczeństwie. Jak się rozmawia, to raczej trudno znaleźć ludzi, którzy niecierpliwie oczekują tego, jak będą musieli z kaucją latać z tymi butelkami i trzymać te niezgniecione plastikowe butelki.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#DobromirSośnierz">Problematyczny jest też tak naprawdę efekt środowiskowy. System zbiórki jest bardzo kosztowny na każdym etapie: maszyny, ich budowa, serwis, dowożenie, instalacja, dodatkowa powierzchnia, którą musimy wygospodarować w sklepach, przechowywanie w domach, jak też dodatkowa powierzchnia, która będzie musiała być na to przeznaczona, transport, mycie, odkażanie, selekcja, przetapianie, teren na składowanie tego i czasami uciążliwość dla okolicznych mieszkańców, nakłady pracy, które trzeba włożyć w to, żeby to funkcjonowało. Na oko trudno się tutaj dopatrzeć, czy to aby na pewno będzie zmniejszało ślad węglowy tego całego procesu. Dobrze, że nie ma w tej ustawie monopolu, którego się domaga socjalistyczna opozycja, ale z drugiej strony są koncesje, niestety, co też pewnie podroży ten system, bo wszystko, co jest koncesjonowane, jest zawsze droższe i niższej jakości. Tak naprawdę wdrażamy ten system, żeby Unia Europejska przestała nas smagać, zdzierać z nas te ich podatki czy właściwie kary, bo pozwoliliśmy na to, żeby ludzie, którzy nie mieszkają w tym kraju, narzucali nam, jak mamy się w swoim kraju urządzać.</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#DobromirSośnierz">Wolnościowcy wstrzymają się przy głosowaniu nad tym projektem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#RyszardTerlecki">Mamy teraz zgłoszenia do pytań.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#RyszardTerlecki">Jest zgłoszonych 15 osób.</u>
          <u xml:id="u-537.3" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-537.4" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas pytania na pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-537.5" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-537.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A ile?)</u>
          <u xml:id="u-537.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Pół minuty.)</u>
          <u xml:id="u-537.8" who="#komentarz">(Poseł Anita Sowińska: Pół minuty tylko? O Jezu…)</u>
          <u xml:id="u-537.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, ile?)</u>
          <u xml:id="u-537.10" who="#RyszardTerlecki">Pół.</u>
          <u xml:id="u-537.11" who="#RyszardTerlecki">…</u>
          <u xml:id="u-537.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Pół minuty to 30 sekund)</u>
          <u xml:id="u-537.13" who="#komentarz">(Głos z sali: O, jaka łaskawość.)</u>
          <u xml:id="u-537.14" who="#RyszardTerlecki">Spokojnie, zdąży pani zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#AnitaSowińska">Jeśli weźmiemy pod uwagę cały cykl życia produktu, to najbardziej korzystne są np. butelki na piwo, czyli właśnie butelki szklane wielokrotnego użytku. Ten wpływ można jeszcze zmniejszyć, jeżeli wprowadzimy standardową butelkę. I tutaj jest naprawdę bardzo duży potencjał, ale będzie to możliwe tylko wtedy, gdy będzie centralny operator systemu. Dlatego apeluję do wszystkich, żeby poparli ideę i poprawki, które złożymy, mam nadzieję, we wrześniu, bo na pewno nie w tym czytaniu, tylko w drugim czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany projekt zakłada wprowadzenie kaucji na jednorazowe butelki plastikowe i szklane, a także na puszki do napojów. Jest to wykonanie prawa unijnego, na które zgodzili się przywódcy wszystkich państw, żeby zostawić naszą planetę naszym dzieciom i potomkom. Pytam: Dlaczego od 4 lat co najmniej, ja przynajmniej od tylu lat jestem świadkiem, mimo naszych wniosków i nacisków dopiero teraz wprowadzacie kaucję? Trzeba było aż nacisków Unii Europejskiej? I dlaczego dopiero w 2025…</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tak długo będę powtarzał, że ten system powinien obejmować również jednorazowe opakowania szklane, czyli tzw. małpki, plagę naszych parków, ulic i skwerów, aż panu ministrowi te małpki będą się śniły po nocach.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Oj, dzisiaj to na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#MichałGramatyka">Miejmy nadzieję, że przekona to pana ministra do tego, żeby małpki trafiły do systemu kaucyjnego. Ale powinny też trafić jednorazowe butelki plastikowe po mleku i napojach mlecznych. Czy są takie plany? Kiedy ewentualnie zostanie to wprowadzone?</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-542.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Mleczne są. Są mleczne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Teresa Glenc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#RyszardTerlecki">Jest pani?</u>
          <u xml:id="u-543.2" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pani.</u>
          <u xml:id="u-543.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Chcę tylko uspokoić cały przemysł przetwórczy rolno-spożywczy, szczególnie mleczarski. W ustawie jest wprost napisane: opłata za 1 kg — maksymalnie 25 zł, więc ta opłata może być ustanowiona na poziomie np. 1 gr i tego właśnie dotyczą rozmowy z panem ministrem. Jako rząd będziemy się racjonalnie przyglądać wdrażaniu tego systemu. Spokojnie, to jest bardzo ważna ustawa. Dobrze, że ona jest procedowana i jesteśmy w kontakcie ze wszystkimi branżami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-545.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Ministrze! Skoro tak długo czekaliśmy na ten system kaucyjny, to oczywiście przyłączam się do apelu: wprowadźmy do tego systemu małpki. Polacy niestety czy stety uwielbiają je, każdego dnia wypijają 3 mln i to nie jest pomyłka. Gdzie trafiają te małe szklane butelki typu: wypij i wyrzuć? Nie do pojemnika na szkło, nie z powrotem do producenta, tylko po prostu na ulicę. Każdego dnia, jak idziemy, to widzimy, że te małpki sprawiają, że mamy te śmieci, dlatego naprawdę poradźmy sobie z małpkami…</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#KlaudiaJachira">…i włączmy je do systemu kaucyjnego. Możemy to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-546.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Poradzimy sobie…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieobecny.)</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Szczerba?</u>
          <u xml:id="u-547.3" who="#RyszardTerlecki">Też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-547.4" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska?</u>
          <u xml:id="u-547.5" who="#RyszardTerlecki">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-547.6" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Marta Wcisło?</u>
          <u xml:id="u-547.7" who="#RyszardTerlecki">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-547.8" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość?</u>
          <u xml:id="u-547.9" who="#komentarz">(Poseł Iwona Kurowska: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-547.10" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#IwonaKurowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chyba trudno…</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma głosu.)</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#IwonaKurowska">O właśnie. To jeszcze raz, panie marszałku, czas…</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#IwonaKurowska">Tak dla czystej przestrzeni wokół nas, tak dla dobrych nawyków Polaków. Myślę, że ta ustawa ma ogromny potencjał, jeśli chodzi o to, aby dzieci znowu nauczyły się zbierać butelki i oszczędzać dzięki temu pieniądze. Od czegoś trzeba zacząć, nie wszystkie sprawy rozwiążemy jedną ustawą, a myślę, że przedsiębiorcy naprawdę odkryją w tym potencjał i nauczą się produkować lepszej jakości opakowania i je zbierać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#PrzemysławKoperski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, czy pan wie, co to jest?</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Pokaż nam.)</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#PrzemysławKoperski">To jest płaszczak, taki mały rekinek. Dlaczego o nim mówię? Ponieważ na potomstwo płaszczaka czekamy 3,5 roku. 3,5 roku czekamy na ustawę o systemie kaucyjnym i, panie ministrze, muszę powiedzieć, że…</u>
          <u xml:id="u-550.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Że za 2 lata.)</u>
          <u xml:id="u-550.4" who="#PrzemysławKoperski">…trzymam kciuki, żeby panu udało się urodzić to dziecko. I chciałbym przegrać zakład, który przyjąłem, bo to jest w interesie Polski, Polek i Polaków, żeby w końcu system kaucyjny w Polsce zaczął działać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-550.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-550.6" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym uprzejmie zadać następujące pytanie i poprosić o odpowiedź na piśmie. Jak rozliczane będą środki finansowe związane z kaucją? Suma pieniędzy związana z kaucjami w skali kraju może wynosić setki milionów złotych. Będą to pieniądze zabrane z domowych budżetów polskich rodzin. Czy kwota związana z kaucjami pozostaje w gestii przedsiębiorcy, handlowca jako kwota wolna od wszelkich obciążeń podatkowych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Ministrze! Wszystko wskazuje na to, że Polska będzie 18 krajem w Europie, który wdroży system kaucyjny. Wreszcie nie jesteśmy na końcu listy. Kudos dla pana, panie ministrze. Mówił pan, że oszacował koszty włączenia do systemu kaucyjnego tych nieszczęsnych małpek. Jakie to były koszty? O ile to podraża koszt wdrożenia systemu kaucyjnego? Poprosimy o te małpki.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#RyszardTerlecki">Głos ma sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan Jacek Ozdoba.</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Małpki, małpki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#JacekOzdoba">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Rzeczywiście jestem trochę zaniepokojony, szczerze mówiąc. Nie wiem, nie chcę nic sugerować, ale to zainteresowanie niektórych posłanek, szczególnie małpkami, jest dość, powiedzmy, zagadkowe.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Tak, chcemy mieć czyste ulice, czyste parki.)</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#JacekOzdoba">Nie wiem, czy chodzi akurat o czyste ulice, czy jakieś inne zainteresowania.</u>
          <u xml:id="u-556.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Miliard rocznie.)</u>
          <u xml:id="u-556.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan odpowiada na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-556.5" who="#JacekOzdoba">Chciałbym zwrócić uwagę, że system kaucyjny, który proponujemy, rzeczywiście wypracowano w bardzo dużym kompromisie. Może czasami ta dyskusja odbywać się w ten sposób, że serce podpowiada co innego, ale jednak ważne jest to, aby postępować racjonalnie, żeby słuchać głosu wszystkich zainteresowanych stron. Rzeczywiście ten projekt jest tak wypracowany. Z uwagi na to chodzi o te propozycje dotyczące butelek plastikowych z tworzyw sztucznych do 3 l, szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 l oraz puszek metalowych czy też aluminiowych do 1 l bez paragonu na terenie całego kraju bez doprecyzowania liczby tych operatorów czy też kwestii związanych ze sposobem zbiórki.</u>
          <u xml:id="u-556.6" who="#JacekOzdoba">Odpowiadając na pytanie co do wielkości, chciałbym powiedzieć, że to wynika z prostej przyczyny. Mały kiosk, który będzie miał produkt, który będzie objęty zestawem kaucyjnym, nie ma możliwości lokalowej. Gdybyśmy zmniejszyli tę liczbę lub też wszystkich włączyli obowiązkowo, byłby wykluczony z udostępniania tego produktu, a chodzi o to, aby produkty były powszechne, więc dany przedsiębiorca, decydując się np. na opakowania wielorazowego użytku, szklane do 1,5 l, byłby wykluczony z możliwości dystrybucji tego produktu w małym sklepie. A te zielone sklepy, których oczywiście nazwy nie chcemy wymieniać, żeby nie tworzyć żadnego promowania, chociaż to jest dobra sieć, będą wybierały włączenie się do tego systemu z jednego prostego powodu. Osoba, która pójdzie kupić dany produkt, jeżeli będzie chciała w systemie kaucyjnym zwrócić, by wziąć jeszcze raz ten sam produkt, to pójdzie do tego samego sklepu, więc sklep będzie chciał, aby ten system powszechny był w tym właśnie sklepie, stąd też taka decyzja.</u>
          <u xml:id="u-556.7" who="#JacekOzdoba">Pan poseł Miszalski, muszę przyznać, dość kreatywnie przedstawił tę kwestię, choć nie rodzimego, polskiego gatunku. Można również szukać inspiracji w innych gatunkach, ale szczerze mówiąc, co do okresu prenatalnego nie znajduję żadnego innego stworzenia.</u>
          <u xml:id="u-556.8" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Ale Koperski…)</u>
          <u xml:id="u-556.9" who="#JacekOzdoba">Przepraszam, pan Koperski znalazł. Dziękuję bardzo za pomoc.</u>
          <u xml:id="u-556.10" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Co by pan bez nas zrobił?)</u>
          <u xml:id="u-556.11" who="#JacekOzdoba">Cieszę się, że ten system trafił pod obrady parlamentu. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w tej chwili 13 krajów uruchomiło ten system, a pozostałe kraje są w trakcie procedowania. Mowa o tym, aby rzeczywiście jak najszybciej ten projekt zakończyć. Oczywiście można słuchać uwag w imieniu Koalicji Obywatelskiej, ale z całym szacunkiem akurat Koalicja Obywatelska w tym temacie nie zrobiła nic.</u>
          <u xml:id="u-556.12" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Ale my nie rządzimy.)</u>
          <u xml:id="u-556.13" who="#JacekOzdoba">To powiem pani powiem tak: na pewno szybciej to zrobiła Zjednoczona Prawica niż zrobiłaby Koalicja Obywatelska. Na pewno jesteśmy bardziej zaawanasowani niż Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-556.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Czekaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-556.15" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Mogliśmy zrobić 3 lata temu, nie ma oporu.)</u>
          <u xml:id="u-556.16" who="#JacekOzdoba">Nie wchodząc już w polemikę indywidualną z paniami, odpowiadam na pytania co do zakresu. Pan poseł Tuduj mówił o Inspekcji Ochrony Środowiska. Trochę odbiega to oczywiście od problematyki, ale muszę przyznać, że ja się z panem zgadzam, my idziemy trochę w tym kierunku. Gdy spojrzeć na Inspekcję Ochrony Środowiska, przed 2016 r., aby pójść na kontrolę do przedsiębiorcy, musiało być wysłane zawiadomienie o możliwości kontrolowania 7 dni wcześniej. Tego już nie ma. Kiedy używaliśmy dronów po to, aby np. nagrać, zebrać materiał dowodowy o zakopywaniu odpadów niebezpiecznych w żwirowiskach, teoretycznie potrzebowaliśmy pokazywać legitymację. Dzisiaj tego już nie ma, to zostało zmienione. Dzisiaj można powiedzieć, że rzeczywiście funkcjonujemy na takiej quasi-zasadzie, że zbieramy ten materiał dowodowy. Oczywiście nie mamy tych uprawnień śledczych, o których pan mówił. Uważam rzeczywiście, że ta kompetencja mogłaby być rozszerzona wokół Inspekcji Ochrony Środowiska, tak jak i możliwość stosowania środków przymusu bezpośredniego, z uwagi na to, że mamy już przykłady, szczególnie w ostatnim okresie, kiedy zaostrzyliśmy działalność Inspekcji Ochrony Środowiska, że przestępczość zorganizowana dzisiaj w tym obszarze gospodarki odpadowej wie, że nie ma świętych krów, że państwo polskie działa. Są chociażby przykłady fizycznej napaści. Mieliśmy przykład próby rozjechania jednego z pracowników. Akurat był to, co prawda, pracownik Polskich Sieci Elektroenergetycznych, ale przedsiębiorca czy właściwie pseudoprzedsiębiorca był przekonany o tym, że to inspektor ochrony środowiska z mojego zespołu, który używał drona, bo wcześniej używał go właśnie departament zwalczania przestępczości.</u>
          <u xml:id="u-556.17" who="#JacekOzdoba">Jako ciekawostkę mogę powiedzieć, że w tej chwili przekroczyliśmy liczbę w zakresie importu, eksportu. To jest czysta statystyka, ale więcej eksportujemy odpadów niż importujemy. Importujemy tylko surowce, to, co potrzebujemy. Zakazaliśmy praktycznie wszystkich tych elementów, które mogliśmy w ramach członkostwa Unii Europejskiej, wyczerpaliśmy paletę zakazów, więc dzisiaj jesteśmy w awangardzie krajów, które najbardziej uszczelniły system w transgranicznym przemieszczaniu odpadów. Od lutego 2022 r. funkcjonuje system SENT, który znakomicie sprawdza się w innych obszarach, m.in. dzisiaj w problematyce związanej z przepływaniem, przepuszczaniem przez polskie granice, polskie terytorium produktów rolnych w ramach tego problemu, który jest wynikiem oczywiście wojny na Ukrainie. System SENT jest nałożony na transgraniczne przemieszczanie odpadów, sprawdza się znakomicie. Połączyliśmy to jeszcze z podwyższeniem dolnej i górnej granicy odpowiedzialności karnej w przypadku Kodeksu karnego. Bardzo dziękuję, bo na tej sali wszyscy to poparli. Tak samo jest w przypadku Kodeksu wykroczeń, tak samo jest w kwestii odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych, może nie karnej, kwestii odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, tam są kary do 5 mln. Odnośnie do Kodeksu karnego jest możliwość orzekania w przypadku przestępstw umyślnych nawiązki na rzecz narodowego funduszu ochrony środowiska aż do kwoty 10 mln zł. Można usłyszeć głosy, które wypływają z ust karnistów, że to jest gigantyczna kwota, ale patrzmy na to, jakie kto ma możliwości finansowe i z kim często mamy do czynienia w gospodarce odpadowej, która jest wielomilionowym, wielomiliardowym biznesem. Ale oczywiście to jest wątek poboczny. Cieszę się, że również on znajduje zrozumienie i że są popierane działania Zjednoczonej Prawicy w tym charakterze, bo zmiany, które są prowadzone, specjalne zespoły, wytyczne, również w zakresie funkcjonowania prokuratury, dają dzisiaj naprawdę gigantyczne wyniki. Widać to w statystykach, które pokazują liczbę aktów oskarżenia, również z tytułu prowadzenia działalności przestępczej w formie zorganizowanej, chodzi o naruszenie art. 183 Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-556.18" who="#JacekOzdoba">Dziwię się, że akurat posłowie Platformy Obywatelskiej w ogóle się odzywają, kiedy jest mowa o procesie karnym i gospodarce odpadowej, bo niestety, wie pani, ten obszar do 2015 r. to była katastrofa i wszyscy to powiedzą.</u>
          <u xml:id="u-556.19" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: A co z Wrocławiem? Co z Odrą?)</u>
          <u xml:id="u-556.20" who="#JacekOzdoba">A nie wiem, co „wy” itd., wie pani, trochę kultury, bo w tym wypadku nie wiem, co pani zrobiła w zakresie gospodarki odpadami i uszczelniania granic, ale wy importowaliście wszystko, co się dało. Zrobiliście śmietnisko Europy z Polski…</u>
          <u xml:id="u-556.21" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Dane mówią swoje.)</u>
          <u xml:id="u-556.22" who="#JacekOzdoba">Dane pokazują dokładnie, że miejsca porzuceń np. odpadów z tytułu nielegalnej działalności państwa Republiki Federalnej Niemiec, która nie chce się zobowiązać do tego, żeby zabrać te odpady… Pani mogłaby Europejską Partię Ludową czy Tuska poprosić, żeby jednak zabrali te odpady.</u>
          <u xml:id="u-556.23" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Zastanawiałam się, kiedy pan wymieni Tuska.)</u>
          <u xml:id="u-556.24" who="#JacekOzdoba">I my idziemy do TSUE, żeby jednak po prostu zabrali te odpady, które zostały porzucone. Ubolewam nad tym, że pani nie potrafi nawet przyznać się do tego, że eldorado dla przestępców odpadowych było do 2015 r., bo takie są po prostu fakty. Rozumiem pani krzyk, ale to tylko tak w drodze dygresji…</u>
          <u xml:id="u-556.25" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ja tylko mówię, nie krzyczę.)</u>
          <u xml:id="u-556.26" who="#JacekOzdoba">Szkoda, że nie uszczelniliście systemu, nie zmieniliście Kodeksu karnego, być może niektóre z nazwisk byłyby szybciej skrócone, ale niestety, tego się nie dało zrobić.</u>
          <u xml:id="u-556.27" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Pytania, panie ministrze, pytania.)</u>
          <u xml:id="u-556.28" who="#JacekOzdoba">Oczywiście prosimy o poparcie tego projektu. Notyfikacja techniczna rzeczywiście jest elementem, który jest, powiedzmy, utrudnieniem w zakresie ewentualnych modyfikacji, ale specjalnie podczas procesu legislacyjnego czy konsultacji zaprosiliśmy wszystkie siły polityczne. Dziękuję bardzo niektórym posłom, jak pan poseł Gramatyka, który na to zwrócił uwagę, bo rzeczywiście takie spotkania się odbyły. Tak samo jak i przekonsultowaliśmy to z branżą. W ocenie ministerstwa w tej chwili absolutnie nie ma potrzeby, aby modyfikować ten projekt. Dziękuję panu ministrowi Kowalskiemu za zwrócenie uwagi na te kwestie, które są dzisiaj podnoszone w dyskusji dotyczącej ewentualnej opłaty produktowej. Ustawodawca określił maksymalny stopień, ale gdyby przedsiębiorcy nie dali rady stworzyć czy właściwie zebrać na odpowiednim poziomie i byłaby kwestia związana z ewentualnymi kosztami, które by ponosili z tytułu tej opłaty, w drodze rozporządzenia wydaje się ich stawkę. Ta stawka może być tak minimalna, że naprawdę nie będzie tego problemu, więc ja bym dziś uspokajał i nie tworzyłbym wrażenia… Na pewno żadne takie kwoty, które padają w przestrzeni medialnej, nie będą nigdy związane z decyzjami ekipy rządzącej. Chyba że wygrają niektóre panie krzyczące na tej sali, to być może takie szaleństwo nastanie.</u>
          <u xml:id="u-556.29" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Na pewno nie. Wtedy będzie najlepszy system kaucyjny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#TomaszKostuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt dotyczy wprowadzenia od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego na jednorazowe butelki z plastiku do 3 l, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 l oraz metalowe puszki o pojemności do 1 l.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#TomaszKostuś">Jakie w związku z omawianą ustawą nowe obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami zostaną przekazane do realizacji przedsiębiorcom wprowadzającym do obrotu produkty w opakowaniach objętych planowanym systemem kaucyjnym?</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#TomaszKostuś">W jaki sposób rząd zamierza zachęcać małych przedsiębiorców, prowadzących sklepy w małych miejscowościach do lokowania w nich miejsc przyjmowania opakowań?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#RyszardTerlecki">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 3380, do Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-559.2" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-559.3" who="#RyszardTerlecki">Jednocześnie marszałek Sejmu na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu wyznacza termin przedstawienia sprawozdania komisji do dnia 11 lipca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-559.4" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3429).</u>
          <u xml:id="u-559.5" who="#RyszardTerlecki">Proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Janusza Kowalskiego o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wielki zaszczyt w imieniu pana wiceministra Rafała Romanowskiego, który prowadził prace nad tym projektem, przedstawić uzasadnienie tej bardzo ważnej zmiany legislacyjnej, zmiany ustawy o zagospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#JanuszKowalski">Zmiana to o tyle oczekiwana, że również uwzględniająca uwagi środowisk rolniczych, m.in. NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych, rolników, którzy protestowali w Szczecinie. To jest dowód na to, tak jak mówił minister Robert Telus, że rząd Prawa i Sprawiedliwości dotrzymuje słowa, wsłuchuje się w głosy rolników. Ta bardzo ważna zmiana, można ją określić w dziewięciu głównych konkretach. Oczywiście te konkrety, które wybrałem, nie wyczerpują całości tak ważnej ustawy, która zmienia kilka ustaw, po pierwsze, ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego, ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, Kodeks cywilny i ustawę o lasach.</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#JanuszKowalski">Przedstawię dziewięć konkretów z tej ustawy przygotowanej przez pana wiceministra Rafała Romanowskiego. Po pierwsze, ułatwienie wydzierżawiania gruntów na cele związane z pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych. OZE to przede wszystkim obszary wiejskie, a więc nieruchomości najniższych klas bonitacyjnych, klasa VI i klasa VIz będą mogły być wydzierżawiane na cele budowy OZE. Projekt przewiduje rozszerzenie katalogu nieruchomości zasobu własności rolnej Skarbu Państwa wyłączonych spod działania podstawowej zasady zagospodarowania nieruchomościami rolnymi zasobu, tj. zasady mówiącej, że są one rozdysponowywane w pierwszej kolejności w drodze wydzierżawienia albo sprzedaży na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych. Temu wyłączeniu podlegać będą dodatkowo nieruchomości rolne, w skład których wchodzi co najmniej 70% nieużytków lub użytków rolnych klasy VI i VIz wydzierżawianych na cele związane z pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych i znajdujących się poza granicami obszarów, na których utworzono, ustanowiono lub wyznaczono formy ochrony przyrody. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#JanuszKowalski">Konkret numer dwa: usprawnienie przekazywania gruntów Lasom Państwowym. Nieruchomości na Lasy będą przekazywane w prosty sposób w drodze umowy zamiast obecnie skomplikowanej procedury. Projekt przewiduje umożliwienie Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa przekazywania w drodze umowy Lasom Państwowym gruntów z przeznaczeniem na lasy oraz rozszerzenie tej możliwości o grunty przeznaczane na potrzeby gospodarki leśnej, na których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej. Dotychczas grunty przekazywane były Lasom Państwowym w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego starostę na wniosek Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Rozwiązanie to wpisuje się w działania na rzecz zmniejszenia ryzyka występowania negatywnych zjawisk związanych z niedoborem wody w środowisku przez zwiększenie areału obszarów leśnych, które zatrzymują wodę. Las ma wyjątkową zdolność magazynowania wody, gdy jest jej nadmiar, i oddawania jej w okresach suchych. Projektowane rozwiązania wpisują się w działania zmierzające do zwiększenia retencji wód na obszarach administrowanych przez Lasy Państwowe powiązane z realizacją założeń krajowego programu zwiększania lesistości na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-560.4" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 3 to pomoc finansowa dla jednostek samorządu terytorialnego. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa będzie mógł udzielać bezzwrotnej pomocy finansowej na budowę, remont czy rozbudowę dróg. Projekt przygotowany w ministerstwie rolnictwa zakłada, że KOWR będzie mógł udzielać bezzwrotnej pomocy finansowej na budowę, remont lub przebudowę dróg na nieruchomościach przekazywanych przez KOWR na rzecz jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-560.5" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 4 to możliwość oddłużenia osób prowadzących gospodarstwa rolne. Rolnik będzie mógł w zamian za spłatę zadłużenia przekazać KOWR własność swojej nieruchomości i jednocześnie dalej ją uprawiać jako dzierżawca. Jak ten mechanizm ma być realizowany w praktyce? Projekt przewiduje zapewnienie dalszej nieprzerwanej możliwości prowadzenia działalności rolniczej przez osoby fizyczne lub prawne prowadzące gospodarstwo rolne przez umożliwienie nabycia przez KOWR nieruchomości rolnej będącej ich własnością i spłaty przez KOWR w całości lub części ich zobowiązań powstałych w związku z wykonywaną działalnością rolniczą, a następnie umożliwienie zawarcia umowy dzierżawy nieruchomości, która weszła w skład zasobu własności rolnej Skarbu Państwa, z jej dotychczasowym właścicielem bez obowiązku przeprowadzania przetargu.</u>
          <u xml:id="u-560.6" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 5, czyli ułatwienia w spłacie zobowiązań wobec Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Ten postulat bardzo często był przez stronę społeczną, przez rolników podnoszony, m.in. rolników ze Szczecina i NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Chodzi o przedłużenie okresu spłaty należności rolników wobec KOWR i wprowadzenie mechanizmu zapobiegającego kumulowaniu się rat na koniec okresu spłaty. Projekt przewiduje wprowadzenie mechanizmu, sił na podstawie którego po dokonaniu odroczenia spłaty należności określony w umowie termin całkowitej spłaty należności będzie mógł zostać wydłużony o ten sam okres, na który udzielono odroczenia. W tym przypadku okres ten nie będzie mógł być jednak dłuższy niż 25 lat. Dotychczas było to 15 lat.</u>
          <u xml:id="u-560.7" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 6, czyli zmniejszenie wpływu wahających się cen pszenicy na wysokość czynszu dzierżawnego. Chcemy zmienić sposób liczenia czynszu dzierżawnego KOWR, dzięki czemu gwałtowane skoki cen pszenicy nie będą skutkowały gwałtownym wzrostem czynszu. Projekt przygotowany przez pana ministra Rafała Romanowskiego przewiduje, że należność z tytułu czynszu dzierżawnego za nieruchomości wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa określanego w umowie jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy ustalana ma być teraz na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za 11 kwartałów poprzedzających termin płatności czynszu. Obecnie jest na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającego termin płatności czynszu. To był jeden z bardzo ważnych postulatów rolników w trakcie rozmów z panem ministrem Robertem Telusem.</u>
          <u xml:id="u-560.8" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 7 jest bardzo ważny z punktu widzenia realizowanej w sposób profesjonalny polityki przez pana ministra Mariusza Błaszczaka, szefa resortu obrony. Chodzi o umożliwienie przekazywania nieruchomości na potrzeby związane z zakwaterowaniem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej KOWR będzie mógł przekazywać nieruchomości również na potrzeby Sił Zbrojnych. Projekt Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje wprowadzenie regulacji umożliwiającej nieodpłatne przekazywanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na wniosek prezesa Agencji Mienia Wojskowego nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa powierzonych Agencji Mienia Wojskowego na potrzeby związane z zakwaterowaniem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-560.9" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 8 to ułatwienia w obrocie nieruchomościami rolnymi na rynku prywatnym. Projekt ustawy przewiduje wyłączenie stosowania przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego w stosunku do nieruchomości rolnych, w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha, zamiast, jak obecnie, do nieruchomości rolnych o powierzchni do 0,3 ha bez względu na powierzchnię użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-560.10" who="#JanuszKowalski">Konkret nr 9 — więcej ziemi dla gospodarstw rodzinnych. KOWR będzie miał pierwszeństwo w pierwokupie nieruchomości rolnych po to, by móc je później przeznaczyć na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Projekt przewiduje wprowadzenie pierwszeństwa dla Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa do wykonywania prawa pierwokupu w przypadku zbiegu tego uprawnienia określonego w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego z prawem pierwokupu określonym w przepisach odrębnych. Grunty rolne będą następnie rozdysponowywane w pierwszej kolejności na utworzenie bądź powiększenie gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-560.11" who="#JanuszKowalski">Szanowni Państwo! Wiele z tych przepisów, które powstawały w ciągu ostatniego roku pod nadzorem pana ministra Rafała Romanowskiego, jest również przedmiotem i była przedmiotem rozmów z rolnikami i ze Szczecina, i z NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych, i ze wszystkich innych organizacji społecznych. Bardzo serdecznie za ten dialog w imieniu pana ministra Roberta Telusa dziękuję. Ufamy, że ta ustawa zyska poparcie wszystkich 460 posłów, ponieważ jest ważna dla polskiego rolnictwa. Serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-561.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#IwonaKurowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3429.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#IwonaKurowska">Niniejsza ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Proponowana przez rząd ustawa wprowadza wiele ułatwień, które mają na celu sprawniejsze zarządzanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa nieruchomościami rolnymi. Z przedstawionych dziewięciu konkretów chciałabym skupić się na kilku, które wydają mi się szczególnie istotne z punktu widzenia gospodarowania nieruchomościami rolnymi.</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#IwonaKurowska">W proponowanej ustawie w art. 24 ust. 1 pkt 1 zostaje wprowadzona ważna zmiana, która ma na celu umożliwienie KOWR-owi realizacji zadań ustawowych związanych ze wspieraniem działań na rzecz odnawialnych źródeł energii poprzez wydzierżawianie nieruchomości zasobu na cele związane z pozyskiwaniem energii elektrycznej przede wszystkim z instalacji fotowoltaicznych. W trakcie prac nad nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw krajowy ośrodek dokonał analizy nieruchomości wchodzących w skład zasobu celem wytypowania gruntów o niskiej przydatności rolniczej, to są klasy IV-VI, oraz nieużytków, których wykorzystanie może wspierać rozwój energetyki w Polsce poprzez wykorzystanie tych gruntów pod lokalizację instalacji fotowoltaicznych. W wyniku analizy wytypowano grunty o powierzchni blisko 31,5 tys. ha, które potencjalnie mogą być wykorzystywane poprzez zagospodarowanie dla potrzeb pozyskiwania odnawialnych źródeł energii.</u>
          <u xml:id="u-562.3" who="#IwonaKurowska">Należy zaznaczyć, że na podstawie obecnie obowiązujących przepisów ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi nie ma możliwości bezprzetargowego wydzierżawiania tego typu gruntów spółkom kapitałowym czy grupom kapitałowym prowadzącym działalność w zakresie produkcji energii odnawialnej. Trzeba podkreślić, że powierzchnia gruntów wydzierżawianych na cele związane z pozyskiwaniem energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznych będzie sukcesywnie zwiększana, a co za tym idzie — zwiększą się również coroczne wpływy z tytułu dzierżawy.</u>
          <u xml:id="u-562.4" who="#IwonaKurowska">Zmiany przewidziane w art. 24 ust. 4 mają z kolei umożliwić krajowemu ośrodkowi przekazywanie Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu Lasy Państwowe w drodze umowy gruntów, które — tak jak pan minister wspomniał — były przekazywane dotychczas w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego starostę z przeznaczeniem na lasy oraz rozszerzenie takiej możliwości o inne grunty na potrzeby gospodarki leśnej, które to rozwiązanie doskonale wpisuje się na rzecz zmniejszania ryzyka negatywnych zjawisk związanych z niedoborem wody w środowisku.</u>
          <u xml:id="u-562.5" who="#IwonaKurowska">Ważna również jest zmiana w art. 24 ust. 5, która polega na wprowadzeniu możliwości nieodpłatnego przekazania nieruchomości o powierzchni do 2 ha na rzecz jednostek samorządu terytorialnego bez konieczności uzyskiwania przez KOWR zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Propozycja ta ma na celu usprawnienie tej procedury, a jak wynika z praktyki w przypadku nieruchomości o niewielkich powierzchniach, wymóg uzyskania tej zgody okazał się zbędny.</u>
          <u xml:id="u-562.6" who="#IwonaKurowska">Podsumowując: propozycja zmian w ustawie z 19 października 1991 r. pozwoli na skuteczne realizowanie zajęć związanych z gospodarowaniem zasobem własności rolnej Skarbu Państwa, natomiast zmiany w ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego mają na celu doprecyzowanie i usprawnienie realizacji przepisów związanych z obrotem nieruchomościami rolnymi na rynku prywatnym. Ponadto zmiany w innych ustawach stanowią odzwierciedlenie doświadczeń w stosowaniu obowiązujących przepisów i ujednolicenie przyjętych tam rozwiązań w celu usprawnienia możliwości ich skuteczniejszego stosowania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#KazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Proponowane zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa potwierdzają, że w 2016 r. w zbyt daleko idący sposób ograniczono swobodę Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Po raz kolejny rząd PiS małymi krokami próbuje złagodzić bariery i ograniczenia, które sam wprowadził. Ustawa z 2016 r. miała doprowadzić do, po pierwsze, spadku cen ziemi rolnej. Dziś wiemy, że ceny ziemi rosną. Przypomnę, że w 2015 r. 1 ha ziemi rolnej kosztował 38 579 zł, zaś w II kwartale 2022 r. było to 59 358 zł. Po drugie, sprzedaż ziemi miała zostać zastąpiona dzierżawą ziemi rolnej. Z zapowiadanych haseł, że rolnicy będą mogli wydzierżawiać ziemię, niewiele pozostało. Rząd PiS zapowiadał wydzierżawienie ok. 100 tys. ha, zaś w 2021 r. wydzierżawiono 35,8 tys. ha. Z analizy projektu ustawy wynika, że proponowane zmiany nie są na tyle istotne, aby odblokować możliwość szerszego zakupu czy dzierżawy ziemi państwowej przez polskich rolników i przedsiębiorców po to, by zaktywizować działania KOWR w gospodarowaniu zasobem. Z tych zmian rolnicy nie skorzystają. To propozycje bardziej dla urzędników.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#KazimierzPlocke">Niepokoi nas próba ustawowego zalegalizowania użyczenia, która może być przedmiotem nieprawidłowości i patologii. Przykładem na potwierdzenie tej negatywnej oceny niech będzie proponowana treść art. 24 ust. 2, cytuję: mienie, które nie zostało zagospodarowane w trybie określonym w ust. 1, KOWR zabezpiecza, w szczególności może użyczyć na czas oznaczony nie dłuższy niż rok lub przeznacza na inne cele w trybie określonym w statucie krajowego ośrodka. Projektodawca nie podjął wysiłku, aby w jakikolwiek sposób uregulować zasady, na jakich mienie zasobu Skarbu Państwa będzie mogło być użyczane. Ten proces ma być scedowany na statut KOWR, który nie jest miejscem do regulowania zasad i procedur gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#KazimierzPlocke">Zdaniem mojego klubu sama idea wprowadzenia użyczenia jest niezwykle ryzykowna, niesie ryzyko braku transparentności w działaniu KOWR i może być źródłem wielu nieprawidłowości. To rozwiązanie oznaczać będzie, że ziemia rolna będzie za darmo przekazywana swoim. KOWR jako jednostka publiczna w ogóle nie powinien przekazywać gruntów rolnych za darmo. Racjonalnym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie zasady, że grunty, których nie udało się zagospodarować w formie dzierżawy, mogłyby być przeznaczone do specyficznej formy dzierżawy w trybie przetargowym z czynszem niższym, niż określają to obecne przepisy — dzierżawa za tzw. złotówkę za hektar. Czynsz wywoławczy byłby symboliczny, jednak procedura udostępniania mienia publicznego byłaby zrozumiała i transparentna. Takich rozwiązań w tym projekcie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-564.3" who="#KazimierzPlocke">Panie Ministrze! W tym projekcie nie ma zapisów odnoszących się do poddzierżaw ziemi rolnej. Wedle zapewnień generalnego dyrektora KOWR sprawa miała zostać prawnie uregulowana. Takich zapisów również w tym projekcie nie umieszczono. W tym kontekście Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest niewiarygodny, bo co innego mówi, a co innego robi. Nie do zaakceptowania są zapisy art. 5 ustawy o KOWR, w których proponuje się powołanie, uwaga, pełnomocników i doradców dyrektora generalnego w centrali lub oddziałach terenowych krajowego ośrodka. Proponowany zapis otwiera nieograniczone możliwości wzrostu zatrudnienia wszelkiego rodzaju pełnomocników, doradców zatrudnionych na podstawie powołania przez dyrektora generalnego KOWR w centrali i oddziałach terenowych. Jakie to nowe obowiązki zostały nałożone na KOWR, że jest potrzeba zwiększenia zatrudnienia? Ilu nowych doradców i pełnomocników otrzyma pracę? Ile to będzie kosztować polskiego podatnika? Jaki jest cel tej zmiany? To zwykły skok na stanowiska dla swoich.</u>
          <u xml:id="u-564.4" who="#KazimierzPlocke">Podsumowując: proponowane zapisy nie rozwiązują naszym zdaniem kompleksowo problemów wynikających z gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Dlatego też w imieniu mojego klubu wnoszę wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-564.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy dotyczący gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa został zarejestrowany pod numerem UD376 i złożony w kwietniu, uwaga, 2022 r. Minister rolnictwa informował wtedy, że planowany termin jego przyjęcia to II kwartał, uwaga, 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#JanSzopiński">W wewnętrznej korespondencji rządowej minister rolnictwa pisał wtedy, że część zmian ma na celu zapewnienie dalszej i nieprzerwanej możliwości prowadzenia działalności rolniczej w obliczu pojawiających się zaburzeń gospodarczych. Czytając informację dotyczącą tego samego projektu, pod tym samym numerem na zaktualizowanej stronie rządowej widzimy zupełnie inną informację. Oto jakimś niewyjaśnionym zbiegiem okoliczności przeskoczyła zakładana data jego przyjęcia. Nie o tydzień, nie o miesiąc, ale przeszło o rok. Co się stało? Czy projekt ten zaginął w czyjejś szufladzie, a może beneficjenci nie zasłużyli wtedy na profity z niego płynące? Ta sprawa na zawsze pozostanie tajemnicą urzędników pana premiera. Przeszło rok zwłoki, aby nagle sobie przypomnieć i uświadomić, że uprzywilejowanie fundacji rodzinnych w stosunku do innych osób prawnych w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi jest nieuzasadnione. Przecież całkiem niedawno, kilka miesięcy temu, byliście, panie i panowie, zupełnie innego zdania. Chciałbym wierzyć, że te miesiące nie były konieczne do uwłaszczenia wybranych rodzinnych fundacji, w skład których wchodzą rodziny wiadomo której partii. Niestety opozycja nie raz dawała wiarę rządowi w sprawie różnych ustaw. Wiara ta zawsze okazywała się kredytem zaufania bez żadnego pokrycia, kredytem wysokiego ryzyka, który nigdy nie został obrócony na dobro społeczeństwa. Sądzę, że warto temu w aspekcie tego projektu ustawy się przyjrzeć. Może warto, by Najwyższa Izba Kontroli pochyliła się nad tym zagadnieniem, mianowicie, które fundacje rodzinne w czasie od kwietnia 2022 r. do dnia dzisiejszego były beneficjentami korzystającymi ze szczególnego uprzywilejowania, kto zasiada w tych fundacjach i czy wszystko odbyło się w majestacie prawa.</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#JanSzopiński">Mój klub w odniesieniu do głosowania nad tym projektem ustawy ogranicza się do tego, że uprzejmie prosimy o odpowiedź na pytania, które zadałem w tej debacie. Wówczas podejmiemy stosowne decyzje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-566.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#ZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3429.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#ZbigniewZiejewski">Omawiany projekt ustawy wprowadza sporo zmian w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego, a także w ustawie o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa. Ustawa ta z pewnością jest ukłonem w stronę samorządu terytorialnego. Projekt zakłada wprowadzenie możliwości nieodpłatnego przekazania nieruchomości o powierzchni do 2 ha na rzecz jednostek samorządu bez konieczności uzyskania przez krajowy ośrodek wsparcia zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#ZbigniewZiejewski">To ważna zmiana, która liberalizuje prawo do nieodpłatnego przekazywania ziemi samorządom. Miasta, jak i gminy z pewnością entuzjastycznie przyjmą tę zmianę, dzięki której będą mogły w łatwiejszy sposób pozyskiwać nieruchomości, a następnie tworzyć inwestycje mieszkaniowe dla swoich obywateli. Mam nadzieję, że KOWR z dużą ochotą będzie przekazywał niewielkie działki pod inwestycje budowlane, na co czekają młode małżeństwa.</u>
          <u xml:id="u-568.3" who="#ZbigniewZiejewski">Ponadto projekt zakłada umożliwienie udzielania przez KOWR bezzwrotnej pomocy finansowej na budowę, remont oraz przebudowę dróg na nieruchomościach przekazanych przez KOWR na rzecz jednostek samorządu terytorialnego bez uprzedniego doprowadzenia ich do należytego stanu technicznego. KOWR jako ośrodek może w tym wypadku odegrać dużą rolę w inwestycjach drogowych samorządów. Ośrodek zarabia ogromne pieniądze na dzierżawie gruntów na obszarach wiejskich i wskazane jest, aby część tych środków wracała w postaci pomocy do gmin wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-568.4" who="#ZbigniewZiejewski">Niepokojące są jednak zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, które zakładają nieodpłatne przekazywanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na wniosek prezesa Agencji Mienia Wojskowego nieruchomości wchodzących w skład zasobu Agencji Mienia Wojskowego. Nasuwa się tutaj jednoznaczne pytanie: Czy w takich przypadkach ziemia ta będzie odbierana rolnikom i przekazywana Agencji Mienia Wojskowego oraz czy tym samym odbierze się rolnikom możliwość prowadzenia gospodarstwa na ziemiach przez nich dzierżawionych od KOWR?</u>
          <u xml:id="u-568.5" who="#ZbigniewZiejewski">W ustawie zawarte są także zmiany dotyczące płatności czynszów za ziemie dzierżawione od KOWR. Wprowadza się przepisy, które zaskoczą rolników, gdyż umożliwią pobieranie czynszu za użytki dotąd z tego zwolnione, czyli za użytki klasy VI i za VIz, wydzierżawione na cele związane z działalnością pozarolniczą, w tym głównie na cele związane z pozyskiwaniem energii z instalacji fotowoltaicznych. Z kolei należność z tytułu czynszu dzierżawnego za nieruchomości rolne wchodzące w skład zasobu będzie naliczana na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za 11 kwartałów poprzedzających termin płatności czynszu. Jest to wreszcie przyjęty dobry sposób naliczania, bo gminy od kilkudziesięciu lat prowadzą to w taki sposób, tylko w gminach jest jeszcze nie pszenica, a żyto.</u>
          <u xml:id="u-568.6" who="#ZbigniewZiejewski">Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, KOWR, będzie mógł w drodze umowy przekazywać Lasom Państwowym grunty z przeznaczeniem na lasy oraz grunty przeznaczane na potrzeby gospodarki leśnej, dla których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej. Dotychczas grunty przekazywane były Lasom Państwowym w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez starostę na wniosek KOWR.</u>
          <u xml:id="u-568.7" who="#ZbigniewZiejewski">Zapewniona zostanie możliwość kontynuowania działalności rolniczej przez osoby fizyczne i prawne prowadzące gospodarstwo rolne, które posiadają zadłużenie powstałe w związku z prowadzeniem przez nie działalności rolniczej. Rozwiązanie to będzie możliwe poprzez nabycie przez KOWR nieruchomości rolnej będącej ich własnością. Spłaty ich zobowiązań w całości lub w części zostaną pokryte przez KOWR, poprzez zawarcie umowy dzierżawy, a właścicielem dalej może być poprzedni właściciel. KOWR będzie mógł wydłużyć określony w umowie termin całkowitej spłaty należności, nie dłuższy niż 25 lat, o ten sam okres, na który udzielił odroczenia ich spłaty.</u>
          <u xml:id="u-568.8" who="#ZbigniewZiejewski">Chciałbym zwrócić się do pana ministra z pytaniem: Czy w przypadku tej ustawy rząd rozważa to, żeby przy naliczaniu czynszu dzierżawnego pod uwagę było brane żyto, tak jak to jest przy podatku rolnym, a nie pszenica? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-568.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, trochę tym rolnikom pomagacie, ale więcej szkodzicie. Samo przedłożenie rzeczywiście zawiera w sobie sporo usprawnień dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi. Korzystne jest szczególnie to, że te usprawnienia będą dotyczyły obrotu nieruchomościami w instytucjach administracji państwowej, że będzie można łatwiej je przekazywać Lasom, armii, przez Agencję Mienia Wojskowego, czy jednostkom samorządu terytorialnego. Tak że rzeczywiście są usprawnienia, jest racjonalizacja, są przepisy upraszczające.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#KrzysztofTuduj">Natomiast dotykając tematu związanego z rolnictwem, trzeba podkreślić, że więcej szkodzicie. Rolnicy bardzo dobrze pamiętają piątkę dla zwierząt, ten szalony pomysł, próbę jego realizacji, ale obecnie mamy do czynienia z bardzo dużym kryzysem — to naprawdę drastyczne sytuacje — związanym z importem z Ukrainy produktów rolno-spożywczych: zboża, ale nie tylko zboża, bo również producenci malin w tej chwili doświadczają problemów. Mam bardzo przykre doświadczenie. W zeszłym tygodniu byłem na spotkaniu w Strzegomiu. Spotkałem się z wyborcami i usłyszałem historię o rolniku, którego rodzina musi pilnować non stop, całą dobę, na zmianę, bo chce się targnąć na swoje życie w związku z tą dramatyczną sytuacją. Niestety pewnie to jeden z wielu przykładów wielkich problemów, jakie spotykają rolników.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#KrzysztofTuduj">Jako Konfederacja złożyliśmy wniosek o powołanie komisji śledczej w sprawie afery zbożowej. Dziękuję wszystkim posłom, którzy się pod tym podpisali, bo nas nie ma tylu, żeby zebrać 35 podpisów. Te osoby się tutaj podpisały, szacunek dla tych przyzwoitych posłów, ale oczywiście leży to w zamrażarce u pani marszałek, nikt nad tym nie chce procedować, a warto by było sprawdzić, kto się na tym pouwłaszczał itd.</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#KrzysztofTuduj">Przy tej okazji chciałem przypomnieć, że postulowaliśmy również komisję śledczą w sprawie śmierci śp. Andrzeja Leppera. Rację ma redaktor Sumliński, który mówi, że to jest afera wszystkich afer. Pod tym wnioskiem nie udało się zebrać 35 podpisów posłów tej kadencji Sejmu, ale jestem przekonany, że w przyszłej kadencji Sejmu uzbieramy te podpisy i będziemy skutecznie forsować wyjaśnienie tej sprawy wbrew ciszy, jaka wokół niej jest. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Plocke: To pytania.)</u>
          <u xml:id="u-571.3" who="#RyszardTerlecki">Zgłosili się posłowie do pytań.</u>
          <u xml:id="u-571.4" who="#RyszardTerlecki">A są, rzeczywiście, jest sześcioro państwa.</u>
          <u xml:id="u-571.5" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-571.6" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-571.7" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-571.8" who="#RyszardTerlecki">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-571.9" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-571.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-571.11" who="#RyszardTerlecki">Pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#IwonaKurowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jedno krótkie pytanie: Czy można prosić o sprawdzenie, jakiej liczby kilometrów dotyczy możliwość przekazywania środków na remont dróg, które KOWR może sfinansować, jeśli chodzi o utrzymanie i o remonty? Jaka to jest liczba kilometrów i czy są oszacowane środki, jakie mogą być na ten cel przeznaczone? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Uprzejmie proszę o wyjaśnienie na piśmie poglądu, że uprzywilejowanie fundacji rodzinnych w stosunku do innych osób prawnych w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi jest nieuzasadnione. Przypominam, że jeszcze rok temu byliście panowie dokładnie przeciwnego zdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#ZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym uzyskać odpowiedź od pana ministra na piśmie. W gminie Iława do przekazania jest do Agencji Mienia Wojskowego ponad 100 ha ziemi, rolnicy mają tam dzierżawę na 10 lat. I co w związku z tym? Czy pod te cele mieszkaniowe w gminie Iława potrzeba aż 100 ha, ponad 100 ha? Czy te umowy zostaną zabrane rolnikom ad hock w tym roku? I czy będzie pan pracował nad tym, żeby czynsz dzierżawny był w życie, a nie w pszenicy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Dorota Niedziela, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#DorotaNiedziela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałabym zapytać, panie ministrze, bo obiecanki cacanki, a KOWR robi swoje. To znaczy obiecaliście, że skończą się poddzierżawy, nie skończyły się. Jak wiemy, jeden z polityków nadal ma 140 ha poddzierżawione. Miało to być w ustawie, żeby było zakazane, a co się stało? Zrobiła się jeszcze gorsza patologia, czyli użyczenie. Już nie trzeba będzie w ogóle występować z wnioskiem o poddzierżawę, tylko będzie można od ręki komuś użyczyć np. 140 ha w Małopolsce albo 300 ha w Wielkopolsce. To wszystko są rodziny waszych polityków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#KazimierzPlocke">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W projekcie ustawy proponujecie wprowadzenie abolicji po to, żeby umożliwić osobom fizycznym bądź osobom prawnym udział w przetargach. Chciałbym zapytać, jakiej grupy abolicja będzie dotyczyć i na jaką kwotę zostało skalkulowane zobowiązanie wobec Skarbu Państwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos ma sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Janusz Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Wysoka Izbo! Przede wszystkim dziękuję szanownemu panu posłowi Zbigniewowi Ziejewskiemu za bardzo merytoryczne pytania. Odpowiedź dotycząca kwestii czynszu dzierżawnego: zostajemy przy pszenicy, nie rozważamy żyta.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#JanuszKowalski">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące Iławy, to oczywiście szanowny pan poseł otrzyma odpowiedź, tak jak sobie życzył, na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#JanuszKowalski">Jeżeli chodzi o ważne pytanie pana Jana Szopińskiego, zaszło pewne nieporozumienie. Nie mogliśmy mieć rok temu stanowiska takowego jak pan poseł mówił, ponieważ jeszcze ustawa o fundacjach rodzinnych nie obowiązywała. Obowiązuje od maja tego roku i tę zmianę, którą dzisiaj proponujemy, uważamy za bardzo istotną, tym bardziej że żadna fundacja rodzinna do dnia dzisiejszego nie została zarejestrowana, więc tutaj uwag nie ma. Mam nadzieję, że tym rozwialiśmy wątpliwości ze strony posłów Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-582.3" who="#JanuszKowalski">Jeżeli chodzi o odpowiedź dla szanownej pani poseł Kurowskiej, to nie ma tam limitów kilometrowych. W planie finansowym Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa będą założone określone środki na tego typu inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-582.4" who="#JanuszKowalski">Dziękuję panu posłowi Tudujowi za pierwszą część jego wypowiedzi i pozytywne słowa dotycząc tej kwestii, którą rekomendowali i którą postulowali rolnicy. Druga część to ewidentnie już jest kampania wyborcza, niepotrzebnie miesza się do tak ważnej sprawy jak kwestia zagospodarowania gruntami rolnymi kwestię komisji śledczej.</u>
          <u xml:id="u-582.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Tuduj: Bardzo potrzebnie, panie ministrze, bardzo potrzebnie.)</u>
          <u xml:id="u-582.6" who="#JanuszKowalski">Ufam jednak, że Konfederacja ten ważny projekt poprze, zachęcam do tego.</u>
          <u xml:id="u-582.7" who="#JanuszKowalski">Cóż mogę powiedzieć szanownym posłom Platformy Obywatelskiej? Smutne stanowisko, smutne, że będziecie głosować przeciwko tak ważnej ustawie, szczególnie w kontekście dzisiejszej sytuacji — zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. Tak niemerytoryczne stanowisko jest rzeczywiście dla samych rolników niezrozumiałe, ale jestem przekonany, że w związku z tą waszą polityką negacji wszystkiego, co robi rząd Zjednoczonej Prawicy, Donald Tusk kazał wam przyjąć takie stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-582.8" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: A jednak, byliśmy na kontroli, dlatego jesteśmy przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-582.9" who="#JanuszKowalski">Ale jestem przekonany, że rolnicy w październiku 2023 r. w sposób odpowiedni was przy urnach rozliczą.</u>
          <u xml:id="u-582.10" who="#JanuszKowalski">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-582.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-583.2" who="#RyszardTerlecki">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucanie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-583.3" who="#RyszardTerlecki">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-583.4" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 6 lipca.</u>
          <u xml:id="u-583.5" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-583.6" who="#RyszardTerlecki">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-583.7" who="#RyszardTerlecki">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-583.8" who="#RyszardTerlecki">Listę posłów zgłoszonych od oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-583.9" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas oświadczenia na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-583.10" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Maria Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-583.11" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-583.12" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Fryderyk Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#FryderykKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 29 czerwca br. odbył się pogrzeb zmarłego w wieku 76 lat w pięćdziesiątym drugim roku kapłaństwa śp. ks. prałata Kazimierza Czesaka, wieloletniego proboszcza parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Mielcu.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#FryderykKapinos">Ks. Kazimierz Czesak urodził się 24 lutego 1947 r. w Łazach. Był absolwentem liceum ogólnokształcącego w Bochni. Studiował teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie i 30 maja 1971 r. przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1971–1974 pracował jako wikariusz w parafii w Wierzchosławicach, a ponadto w 1973 r. obronił pracę magisterską z zakresu teologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1974 do 1978 r. był wikariuszem Bazyliki Katedralnej w Tarnowie. W latach 1978–1985 pracował jako wikariusz parafii św. Józefa w Tarnowie i kapelan szpitala wojewódzkiego w Tarnowie oraz od 1981 r. pełnił funkcję diecezjalnego duszpasterza pracowników służby zdrowia. Był także dekanalnym wizytatorem nauki religii oraz publikował artykuły w wydawnictwach diecezjalnych.</u>
          <u xml:id="u-584.2" who="#FryderykKapinos">W 1985 r. został mianowany proboszczem parafii w Ryglicach, a nieco później powierzono mu funkcję wicedziekana dekanatu tuchowskiego. W 1997 r. powierzono mu funkcję proboszcza parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Mielcu. 24 grudnia 2001 r. otrzymał godność kanonika gremialnego Kapituły Katedralnej w Tarnowie. Także w grudniu 2001 r. został dziekanem dekanatu Mielec Południe, za swoje zasługi został doceniony w XII edycji Plebiscytu Tygodnika Regionalnego Korso, w którym został wybrany na mielczanina roku 2007 r. i otrzymał skałkę Korso. Doprowadził do celowego zagospodarowania obiektów parafialnych i wyposażenia ich wnętrz, a także do urządzenia placu przykościelnego.</u>
          <u xml:id="u-584.3" who="#FryderykKapinos">W ramach przygotowań do konsekracji kościoła kierował pracami nad docelowym wystrojem świątyni. Był jednym z inicjatorów nadania patronatu Matki Bożej Nieustającej Pomocy nad miastem Mielcem i współorganizatorem uroczystości przyjęcia patronatu. Otrzymał w 2016 r. od papieża Franciszka godność kapelana jego świątobliwości prałata.</u>
          <u xml:id="u-584.4" who="#FryderykKapinos">W 2017 r. przeszedł na emeryturę i pozostał w parafii — jeszcze sekundkę, panie marszałku — Matki Bożej Nieustającej Pomocy jako rezydent. Śp. ks. prałat Kazimierz Czesak kończąc posługę diecezjalnego duszpasterza służby zdrowia, podczas ogólnopolskich spotkań i pielgrzymek do Częstochowy wielokrotnie spotykał się z ks. Jerzym Popiełuszką, który również był duszpasterzem średniego personelu medycznego. Podczas jednego z tych spotkań w Warszawie otrzymał od ks. Jerzego stetoskopy lekarskie, które następnie przekazał lekarzom fundacji diecezji.</u>
          <u xml:id="u-584.5" who="#FryderykKapinos">Ksiądz prałat zmarł w niedzielę 25 czerwca br., 2 dni przed liturgicznym wspomnieniem Matki Bożej.</u>
          <u xml:id="u-584.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze do spraw bezpieczeństwa energetycznego Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pod pozorami normalności trwa wojna z niezależnymi mediami — zakulisowymi naciskami, zastraszaniem i przekupstwem, z wykorzystaniem najwyższych urzędników i całej machiny państwowej, finansowej i ustawodawczej, koncesyjnej, sądowniczej i skarbowej. W ten sposób partia Jarosława Kaczyńskiego osacza dziennikarzy.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#KlaudiaJachira">Za pół roku wybory, więc się spieszą. Wiedzą, że tylko niedoinformowany albo wprowadzony w błąd wyborca czy wyborczyni może na nich zagłosować. To oszuści i złodzieje, którzy udają patriotów. Ich największym wrogiem jest jawność i informacja, dlatego walczą zażarcie, a trup ściele się gęsto. Wiele redakcji już zamilkło, inne powielają kłamstwa władzy, jeszcze inne pokornie wykonują ich wszystkie polecenia. To wielki wstyd. Ale są jeszcze w naszym kraju prawdziwi dziennikarze i media, którzy starają się rzetelnie informować, nie boją się przeprowadzać dziennikarskich śledztw i patrzeć władzy na ręce. To oni podpisali list, w którym zobowiązali się do informowania o naciskach polityków i urzędników na ich redakcje. Rozumiem, pod jaką są presją, i tym bardziej podziwiam ich odwagę i determinację. Pamiętajmy: jeśli pozwolimy PiS-owi wygrać wojnę z niezależnymi mediami, to za pół roku przegramy wolne wybory, a potem wolną Polskę.</u>
          <u xml:id="u-586.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-586.3" who="#komentarz">(Poseł Fryderyk Kapinos: Za pół roku to jakie będą wybory?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#RyszardTerlecki">Na głupotę nie ma rady niestety, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecna sekwencja zdarzeń zaczęła się w grudniu 2022 r., kiedy co najmniej jedna rakieta spenetrowała polski system obrony powietrznej i uderzyła w las pod Bydgoszczą. Całe zdarzenie ujawniło, że polski system obrony jest całkowicie nieskuteczny, zależny od dobrej pogody i przytomności polityków, a minister obrony narodowej oraz kierownictwo MON nie opracowało i nie wdrożyło żadnych skutecznych procedur obrony Polski na wypadek zagrożenia rakietowego. Dodatkowo rosyjskie działania rakietowe doprowadziły do skutecznego ujawnienia opinii publicznej, że w Polsce kierownictwo MON nie ma żadnego dobrego kontaktu z generałami. Ujawniono różnego typu kłamstwa, matactwa i niekompetencje w ścisłym kierownictwie MON.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#JanSzopiński">W czerwcu bieżącego roku Onet pisał o kolejnej aferze, tym razem o charakterze szpiegowskim w zakładach Nitro-Chem SA w Bydgoszczy, który produkuje bomby lotnicze i materiały wybuchowe dla polskiej armii, Ukrainy i wojsk NATO. Tej strategicznej firmy na służbowych komputerach działało oprogramowanie umożliwiające szpiegowanie i przekazywanie danych zewnętrznym odbiorcom oraz modyfikowanie i fałszowanie danych na dyskach twardych. Dzisiaj TVN przyniósł kolejną informację o zatrzymaniu przez CBA byłego prezesa Nitro-Chem pod zarzutem udziału w zorganizowanej grupie przestępczej.</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#JanSzopiński">Czy mieszkańcy Bydgoszczy żyją w mieście, które jest skazane na bezpieczeństwo, czy też żyją w mieście, które jest skazane na to, że w przypadku napaści Rosji na Polskę może być jednym z pierwszych celów ataków rakietowych i bombowych?</u>
          <u xml:id="u-588.3" who="#JanSzopiński">Ja z tego miejsca domagam się osobistego nadzoru pana premiera nad sytuacją w zakładach zbrojeniowych w Bydgoszczy i całą tą sytuacją związaną z atakiem rakietowym na Bydgoszcz. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-588.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#RyszardTerlecki">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel.</u>
          <u xml:id="u-589.3" who="#RyszardTerlecki">Chyba jej nie ma.</u>
          <u xml:id="u-589.4" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Władysław Kurowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie z okazji 100-lecia działalności Klubu Sportowego Gościbia Sułkowice.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#WładysławKurowski">Historia klubu sięga początków XX w. Oficjalnie przyjmuje się rok 1923, kiedy to został rozegrany pierwszy mecz sułkowiczan z drużyną przyjezdną. Gościbia była i jest i będzie miejscem spotkań wielkich sportowych emocji, a przede wszystkim miejscem, w którym wyłaniają się talenty, odbywają turnieje i mecze. To właśnie z Sułkowic pochodzi kilka reprezentantek Polski w piłce ręcznej, sporo piłkarzy, których zna Polska. To powód do dumy, zwłaszcza w roku tak pięknego jubileuszu.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#WładysławKurowski">Sułkowice od zawsze były miastem drobnych rzemieślników, robotników, ale takich ze sporym talentem, ludzi przedsiębiorczych, ambitnych, z silnym charakterem. Taki też stworzyli sobie klub, którego założycielem i pierwszym prezesem był Władysław Sala będący także jego czołowy zawodnikiem. Ten oficer Wojska Polskiego, nauczyciel w szkole powszechnej, od 1926 r. nauczyciel szkoły zawodowej w Sułkowicach zebrał i zorganizował młodych ludzi chcących grać w piłkę nożną. Początki działalności były bardzo trudne. Kopano na polach, pastwiskach. Buty, piłka — to było marzenie. Pierwsze boisko powstało w 1922 r. Kopiących było coraz więcej. W czasie wojny również próbowano grać w piłkę. II wojna światowa zniszczyła sport w Sułkowicach. Niemcy zamordowali wybitnych sportowców i działaczy. Władysław Sala zginął w swoim domu w 1944 r., a jego synowie zostali rozstrzelani w Krakowie. Po wojnie przystąpiono do odbudowy sportu w Sułkowicach. Lata 1980–1990 to dekada największych sukcesów sułkowickiej piłki nożnej. Wraz z rozwojem infrastruktury powstały także nowe sekcje klubu, tj. siatkówka, tenis stołowy, podnoszenie ciężarów, nawet wędkarstwo.</u>
          <u xml:id="u-590.3" who="#WładysławKurowski">Szanowni Państwo! Gratuluję wam wszystkich osiągnięć i życzę dalszych sukcesów, wytrwałości oraz codziennego zaangażowania w rozwój klubu. Życzę całemu zarządowi i działaczom pomyślnych decyzji, a zawodnikom sportowego ducha walki i radości z rywalizacji. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-590.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Szymon Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Apoteoza Donalda Tuska, odcinek 1: pamięć doskonała. O niczym nie zapomni, niczego nie pomyli, nawet zanik pamięci ma w odpowiedniej chwili.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#SzymonGiżyński">Apoteoza Donalda Tuska, odcinek 2: stałość poglądów. W niemieckiej i ruskiej wierze te same klepie pacierze.</u>
          <u xml:id="u-592.2" who="#SzymonGiżyński">Apoteoza Donalda Tuska, odcinek 3: w redakcji Mariana Hemara. Dwie są rzeczy, które czynią z pana typ społeczny o wartości wzoru — brak poczucia własnego komizmu, brak poczucia cudzego humoru.</u>
          <u xml:id="u-592.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Gonciarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Karolina Pawliczak, poseł niezależny.</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-593.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze Iwona…)</u>
          <u xml:id="u-593.4" who="#RyszardTerlecki">O, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-593.5" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#IwonaKurowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie z okazji 125-lecia OSP w Parysowie, które będzie miało miejsce w najbliższą niedzielę.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#IwonaKurowska">Ochotnicza straż pożarna w Parysowie powstała w 1897 r. z inicjatywy mieszkańców pod wodzą ks. proboszcza Wachowicza. Pierwszym prezesem został druh Piotr Migalski, a podjął się trudnego zadania wobec braku odpowiednio wyposażenia. Dopiero w 1951 r. OSP Parysów otrzymała pierwszy samochód. Był to dodge z demobilu. Początki były więcej niż skromne. Pierwsza strażnicą była drewniana szopa strażacka, która spłonęła w 1944 r. W 1984 r. strażacy z OSP Parysów otrzymali nowo wybudowaną strażnicę, która służy do dziś, wyposażona obecnie w nową elewację, instalację odgromową, ogrzewacze, nowy dach.</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#IwonaKurowska">Dużym sukcesem było włączenie jednostki do KSRG w 1995 r. Z okazji 100-lecia OSP otrzymała nowy sztandar, który został udekorowany najwyższym strażackim odznaczeniem złotym znakiem związku oraz otrzymał nowy bojowy samochód strażacki, który został ufundowany przez samorząd przy udziale Zarządu Głównego Związku OSP. Przy strażnicy powstał także pamiątkowy obelisk. Z okazji 120-lecia istnienia jednostka została odznaczona Złotym Znakiem Związku OSP RP za wieloletnią i ofiarną działalność w ochronie przeciwpożarowej dla dobra społeczeństwa i Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#IwonaKurowska">Dotychczasowa działalność i sukcesy OSP w Parysowie to wspaniały efekt wsparcia przez samorząd gminny, obecnie panią wójt Bożenę Kwiatkowską, starań kolejnych prezesów, obecnie pana Stanisława Piętki, poświęcenia i zaangażowania 31 strażaków, w tym pięciu druhen.</u>
          <u xml:id="u-594.4" who="#IwonaKurowska">W roku pięknego jubileuszu jako poseł ziemi garwolińskiej składam wyrazy szacunku i uznania za 125 lat służby pełnej zaangażowania z narażenie zdrowia i życia. Dzięki temu mieszkańcy mogą czuć się bezpiecznie, a strażaków z OSP nazywa się często jednostkami do zadań specjalnych, a nie tylko ochrony przeciwpożarowej. Z serca za to dziękuję. Życzę państwu dużo zdrowia, radości, satysfakcji z pięknej służby dla całej społeczności gminy Parysów. Boże, błogosław polskim strażakom, św. Florianie, otaczaj ich opieką. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-594.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#komentarz">(Poseł Fryderyk Kapinos: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-595.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#KrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Perła śląskich uzdrowisk, ważny ośrodek górniczy na przemysłowej mapie kraju, arena demokratycznych przemian i strajków, które przyczyniły się do zmiany ustroju w Polsce, miasto sportowych mistrzów. Tak w ogromnym skrócie mogę opisać swoją małą ojczyznę, Jastrzębie-Zdrój, które kilka dni temu świętowało 60-lecie nadania praw miejskich.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#KrzysztofGadowski">Choć pisana historia terenów wchodzących w skład obecnego Jastrzębia sięga 1295 r., to jego rozwój nastąpił w XIX i XX w, najpierw po odkryciu solanki jodowo-bromowej, dzięki czemu powstało znane w Europie uzdrowisko, jego ślady istnieją w mieście do dzisiaj. Klimat kurortu czujemy w parku zdrojowym, którego alejki, zabytkowe obiekty i organizowane tam wydarzenia przyciągają nie tylko mieszkańców, ale też wielu turystów. W czasach powojennych wraz z odkryciem złóż węgla kamiennego rozpoczęto budowę kopalń i osiedli mieszkaniowych. Jastrzębie weszło w nowy rozdział swojej historii, powstały kopalnie: Moszczenica, Jastrzębie, Borynia, Zofiówka, Pniówek. Miasto stało się prężnym ośrodkiem przemysłu wydobywczego.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#KrzysztofGadowski">W latach 80. Jastrzębie było jednym z największych ośrodków protestów robotniczych i jak pisze dzisiaj wielu historyków: gdyby nie stanęły kopalnie, nasz kraj prawdopodobnie wyglądałby inaczej. To dzięki bohaterskiej postawie górników i ich determinacji podpisano tu porozumienia jastrzębskie, tak ważne dla demokratycznej przyszłości Polski.</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#KrzysztofGadowski">Jastrzębie-Zdrój to fenomen. Z ludzi, którzy zjechali się tu z całej Polski, stworzyliśmy wspólnotę ze Ślązakami, tworząc niepowtarzalny klimat tego miejsca. Jestem dziś dumny z mojego miasta, które cały czas się rozwija i podąża z duchem czasu. To miasto z ogromnym potencjałem. Cieszę się, że prezydent Anna Hetman odczytuje te możliwości, wdraża konkretne projekty i zdobywa fundusze, stwarzając dobrą przestrzeń do życia.</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#KrzysztofGadowski">Z tego miejsca wszystkim mieszkańcom Jastrzębia-Zdroju składam serdeczne życzenia: bezpiecznej przyszłości i ciągłego rozwoju naszej małej ojczyzny. Włodarzom miasta życzę odważnych decyzji, wytrwałości w dążeniu do wytyczonych celów i sukcesów w ich realizacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-596.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Wicepremierze do spraw bezpieczeństwa energetycznego! Przestarzałe sieci energetyczne nie wytrzymują ilości energii wprowadzanej przez właścicieli instalacji fotowoltaicznych i wiatrowych. W lecie urządzenia kontrolujące energię odcinają ją, odcinają tę odnawialną i prosumenci nie mogą sprzedać prądu do sieci. To co robi rząd Zjednoczonej Prawicy w sprawie sieci energetycznych w Polsce, ma znamiona sabotażu gospodarczego. Sam nie dołożył do sieci praktycznie ani złotówki, a unijne pieniądze przeznaczone na modernizację sabotuje. W Polsce panuje boom na fotowoltaikę, ale w wyniku zaniedbań i interesów kilku dużych spółek w 3 lata odmówiono przyłączeń instalacji fotowoltaicznych, wiatrowych i magazynów energii na sumę ponad 11 GW. Ile to jest? To trzy elektrownie atomowe. Oby w Polsce nigdy nie powstały. Tylko inwestowanie w sieci energetyczne i magazyny energii może nas uratować przed kryzysem. Energia z wiatru i słońca jest nawet 5 razy tańsza od węgla.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#UrszulaZielińska">Apeluję do rządzących. Za chwilę zacznie się sezon grzewczy i znów lekką ręką wydacie kilkaset miliardów złotych na dopłaty do węgla i gazu. I tak w kółko. I tak będziecie powtarzać co roku. Jaki kraj stać na takie marnotrawstwo? To się musi skończyć bankructwem. Wasze rządy mogą skończyć się tylko bankructwem.</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Wszyscy zainteresowani wykonywaniem ekranów akustycznych!</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#RafałAdamczyk">Apeluję z tego miejsca do premiera i Ministerstwa Infrastruktury o zwiększenie nakładów finansowych na realizację ekranów akustycznych. Zdecydowanie realizacja tej formy zabezpieczenia akustycznego mieszkańców okolic głównych ciągów komunikacyjnych jest często jedyną formą poprawienia komfortu zamieszkiwania w rejonie dróg krajowych i autostrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#WaldemarAndzel">Oświadczenie na temat 100. urodzin pani Zofii Czekalskiej „Sosenki” — łączniczki w powstaniu warszawskim</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właśnie dzisiaj, 6 lipca, pani Zofia Czekalska ps. Sosenka obchodzi swoje 100. urodziny. Wszyscy wiemy, jak niewielu powstańców doczekało możliwości celebrowania takiego jubileuszu. Pani Zofia była łączniczką w powstaniu warszawskim. Każdy, kto zna panią Zofię, wie, jak pogodną, ciepłą i dowcipną jest osobą.</u>
          <u xml:id="u-601.2" who="#WaldemarAndzel">Osobiście życzę pani Zofii wielu dalszych lat w zdrowiu i niesłabnącego żaru ducha. Oby ta „Sosenka”, najpogodniejsza ze wszystkich sosenek, stała się przykładem dla młodego pokolenia, które żyje w czasach dostatku i komfortu. Przekaz pani Zofii Czekalskiej do młodych jest następujący: Myślcie o innych, pomagajcie słabszym, nie kłóćcie się. Wszystkiego najlepszego dla pani Zofii Czekalskiej!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie z 6 lipca 2023 r. w sprawie obchodów 83. rocznicy niemieckiej zbrodni dokonanej na 93 osobach w Trzetrzewinie</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W niedzielę 25 czerwca 2023 r. miałam zaszczyt kolejny raz wziąć udział w Trzetrzewinie w organizowanych przez stowarzyszenie Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej przy współpracy ze stowarzyszeniem Banderia Konna „Iskra” Dolina Dunajca oraz proboszcza parafii Trzetrzewina uroczystościach ku pamięci 93 ofiar rozstrzelanych w Trzetrzewinie. Celem uroczystości pod nazwą „W hołdzie 93 osobom rozstrzelanym w 1940 roku — pamiętamy!”, organizowanej w miejscu egzekucji — na cmentarzu w lesie we wsi Trzetrzewina, jest kultywowanie pamięci o naszych bohaterach oraz krzewienie wartości patriotycznych wśród mieszkańców Sądecczyzny.</u>
          <u xml:id="u-602.2" who="#BarbaraBartuś">Wydarzenia, które rozegrały się w lasach Trzetrzewiny 27 czerwca 1940 r., były jedną z wielu egzekucji i były częścią Akcji AB prowadzonej na terytorium Generalnego Gubernatorstwa. Jej celem była likwidacja polskiej inteligencji.</u>
          <u xml:id="u-602.3" who="#BarbaraBartuś">Szczególnie „zasłużonym” organizatorem niemieckich zbrodni na naszym terenie był szef sądeckiego gestapo Heinrich Hamann, który do Nowego Sącza przybył z końcem 1939 r. Nie bez przyczyny w kolejnych latach nazywano go katem Sądecczyzny. Terror i strach przed śmiercią stały się nieodłączną częścią życia codziennego Sądeczan w latach 1939–1945. Uzmysłowić to miały mieszkańcom regionu afisze śmierci rozlepiane jako przestroga dla niepokornych. Mieszkańcy miasta i regionu ginęli w różnych miejscach, które potomni teraz upamiętniają.</u>
          <u xml:id="u-602.4" who="#BarbaraBartuś">27 czerwca 1940 r. Niemcy zamordowali w trzetrzewińskim lesie łącznie 93 osoby. Data egzekucji nie była przypadkowa — tego dnia przypadały imieniny gen. Władysława Sikorskiego i szef sądeckiego gestapo Hamann nazwał egzekucję imieninami Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-602.5" who="#BarbaraBartuś">Uroczyste obchody rocznicy rozstrzelania 93 bohaterów w podsądeckiej Trzetrzewinie stały się już ważną tradycją i zawsze rozpoczynają się mszą świętą w kościele parafialnym. Sztandar wystawił I Batalion Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa wraz z asystą honorową, a apel pamięci odczytał funkcjonariusz Straży Granicznej. Po apelu złożyliśmy wieńce i wiązanki kwiatów pod pomnikiem upamiętniającym pomordowanych.</u>
          <u xml:id="u-602.6" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ma takiej kwoty, która byłaby wystarczającym zadośćuczynieniem za śmierć i cierpienie milionów Polaków w czasie II wojny światowej. Nie ma takich pieniędzy, które wynagrodziłyby rodzinom i bliskim śmierć osób zamordowanych w Trzetrzewinie i setkach innych miejsc masowych morderstw dokonanych przez Niemców. Jednak polskie dążenia do uzyskania od Niemiec reparacji to walka o elementarną sprawiedliwość oraz zadośćuczynienie dla ofiar tych barbarzyńskich czynów. Jesteśmy winni to ofiarom, ich rodzinom i całej naszej ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-602.7" who="#BarbaraBartuś">Bardzo dziękuję prezesowi stowarzyszenia Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej panu Markowi Uszko za zaproszenie na tę uroczystość, jednocześnie składam gratulacje z okazji 15-lecia działalności stowarzyszenia. Wszystkim osobom zaangażowanym w pracę nad przygotowaniem obchodów rocznicy tragicznych wydarzeń serdecznie dziękuję. Co roku te uroczystości są coraz lepiej zorganizowane, mają piękniejszą oprawę i co najważniejsze, przybywa na nie coraz więcej osób, w tym młodzieży. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#TeresaGlenc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 2 lipca obchodzimy Światowy Dzień Dziennikarza Sportowego. Szpakowski, Szaranowicz, Babiarz czy Borek to tylko kilku z najbardziej znanych polskich dziennikarzy sportowych, bez których komentarzy i relacji wielu fanów nie wyobraża sobie meczu lub innych wydarzeń sportowych. Często to właśnie relacja dziennikarza sportowego czyni mecz atrakcyjniejszym widowiskiem, rozbudza zapał kibica, buduje napięcie, podsyca emocje. Większość relacji staje się także źródłem wiedzy o konkretnej dziedzinie sportu. Z ust komentatorów i dziennikarzy sportowych padają słowa, które na długo zapadają w pamięci widzów, które potrafią rozbawić, czy też takie, które wzbogacają nawet mowę potoczną.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#TeresaGlenc">Dziś wszystkim dziennikarzom sportowym dziękujemy za przekazywaną wiedzę dotyczącą różnych dziedzin sportowych, fachowość, a także dostarczanie pozytywnych emocji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#MaciejKopiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Kiedy w styczniu tego roku zmieniła się stawka VAT na paliwo, a prezes Obajtek nie podniósł cen, opozycja mówiła głośno, że PiS oszukiwał obywateli przez wiele miesięcy, sztucznie zawyżając ceny, żeby mieć kolejne koryto do napychania swoich kieszeni. Wtedy w TVPis szedł jeden przekaz: że wojna, że kryzys i że to opozycja oszukuje. Nieprawda, kolejny raz to partyjni kolesie zasiadający na stołkach miesiącami ograbiali zwykłych obywateli, żeby osiągać ogromne zyski, sztucznie manipulując cenami. Pomimo że na polskim rynku detalicznym funkcjonują też inne sieci stacji paliw, to Orlen w głównej mierze decyduje o cenach hurtowych paliwa i marżach na nie. To niestety efekt niekonkurencyjnego rynku, który pozwala właśnie Obajtkowi pod ochronnym płaszczykiem rządowym sztucznie manipulować cenami.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#MaciejKopiec">Ostatnio w przestrzeni publicznej coraz częściej słyszymy o zjawisku greedflation, czyli o wykorzystywaniu przez wielkie firmy świadomości klientów o zbliżających się podwyżkach i nadmiernym podwyższaniu cen, które wynika nie tylko z rosnących kosztów, ale często z czystej chęci uzyskania dodatkowych, ponadprzeciętnych zysków. Prezes Orlenu mógłby zostać ambasadorem greedflation w Polsce, a to wszystko dzięki swojej polityce chciwości i zagrabiania ciężko zarobionych przez obywateli pieniędzy do własnego partyjnego portfela. Ostatnie dane Międzynarodowego Funduszu Walutowego pokazały, że za aż 45% inflacji w strefie euro odpowiada chciwość firm. Pomimo że Polska nie należy do strefy euro, to sztucznie zawyżane marże Obajtkowego Orlenu przez wiele miesięcy napędzały naszą inflację.</u>
          <u xml:id="u-604.2" who="#MaciejKopiec">Czy naprawdę okradanie obywateli na niebagatelną skalę powinno być przez rządzących ogłaszane jako wielki sukces państwowej spółki? Czy ogromne zyski kosztem obywateli to patriotyczna postawa PiS-u? Ile milionów trzeba ukraść, żeby dać sobie spokój? Co jeszcze musi się stać, żeby wreszcie doszło do zmiany?</u>
          <u xml:id="u-604.3" who="#MaciejKopiec">Naprawdę nie tak powinno wyglądać państwo. Rząd jest po to, żeby — szczególnie w czasach kryzysu — dbać o obywateli, a nie o swoje portfele. Tłumaczenia wyborców PiS, że tak, PiS kradnie, ale przynajmniej rzuca ochłapy dla ludu, są straszne. Co tydzień mamy do czynienia z nową aferą, z rozkradaniem kolejnych publicznych pieniędzy. W XXI w. PiS stworzył z Polski prywatny folwark bezprawia i niesprawiedliwości, a dodatki, które proponuje obywatelom, to nic w porównaniu z milionami, które przelewają się przez jego portfele. Trzeba nam państwa, które zapewni godne życie wszystkim obywatelom, a nie tylko tym wybranym z partyjnego klucza prawicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#EwaKozanecka">Szanowni Państwo! W dniu 1 lipca 2023 r. wspólnie ze strażakami oraz społecznością powiatu inowrocławskiego obchodziliśmy jubileusz 100-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Rusinowie, a także uroczystości związane z nadaniem i poświęceniem nowego sztandaru.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#EwaKozanecka">W naszej polskiej tradycji sztandar odgrywa ogromną rolę — umacnia patriotyzm, zagrzewa do czynów i wyzwala najpiękniejsze cechy ludzkiej osobowości. Nadanie tak wspaniałego symbolu, jakim jest sztandar, to wielki zaszczyt, a także uhonorowanie dotychczasowej, jakże trudnej i odpowiedzialnej służby strażackiej.</u>
          <u xml:id="u-605.2" who="#EwaKozanecka">W tym uroczystym dniu chciałabym skierować szczególne podziękowania do wszystkich strażaków, doceniając codzienną i ciężką służbę na rzecz niesienia bezinteresownej pomocy oraz nieustanny wysiłek w podejmowaniu inicjatyw na rzecz lokalnej społeczności. Wasze poświęcenie i praca w trudnych warunkach, często w sytuacji zagrożenia własnego życia, zasługują na wyrazy najwyższego uznania, a odwaga budzi szacunek i podziw, dzięki czemu jesteście wzorem dla wszystkich mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-605.3" who="#EwaKozanecka">Jubileusz 100-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Rusinowie to nie tylko ważne wydarzenie dla strażaków, ale również okazja do integracji społeczności jednoczącej ludzi wokół wspólnego celu — zapewnienia ochrony, bezpieczeństwa i pomocy wszystkim, którzy są w potrzebie.</u>
          <u xml:id="u-605.4" who="#EwaKozanecka">Pragnę przekazać wyrazy uznania i szacunku prezesowi oraz wszystkim tym, którzy tworzyli OSP oraz budują jej dzisiejszy kształt i wizerunek. Jestem niezwykle dumna, że mogę być druhną Ochotniczej Straży Pożarnej w Rusinowie i was wspierać.</u>
          <u xml:id="u-605.5" who="#EwaKozanecka">Wszystkim druhnom i druhom, członkom i sympatykom OSP w Rusinowie oraz osobom przez wiele lat zaangażowanym w jej rozwój życzę wszelkiej pomyślności oraz satysfakcji z pełnionej służby. Aby nigdy nie wypaliło się w was powołanie do pomocy drugiemu człowiekowi. Niech św. Florian ma was w opiece, strzeże podczas akcji oraz sprowadza bezpiecznie i szczęśliwie do waszych domów i rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#KrzysztofJanuszKozik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! III powstanie śląskie było ostateczną próbą zdobycia niepodległości i przyłączenia Górnego Śląska do Polski. Trwało od nocy z 2 na 3 maja do 5 lipca 1921 r. i było kulminacją trzech powstań śląskich, które miały miejsce po zakończeniu I wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#KrzysztofJanuszKozik">Górny Śląsk stanowił strategicznie i ekonomicznie ważny region, bogaty w złoża węgla i z rozwiniętym hutnictwem. Po zakończeniu wojny nieustalone granice spowodowały napięcia między Polską i Niemcami w kontekście przynależności tego obszaru. Powstanie śląskie miało na celu wyrażenie woli miejscowej ludności i przeprowadzenie plebiscytu, który miał zadecydować o przyszłości regionu.</u>
          <u xml:id="u-606.2" who="#KrzysztofJanuszKozik">Powstanie rozpoczęło się zbrojnym wystąpieniem polskiej ludności wspieranej przez żołnierzy i ochotników, którzy przeciwstawili się niemieckim władzom. Doszło do walk na ulicach, oblężenia budynków i starć z siłami niemieckimi. Powstańcy pomimo braku dostatecznego uzbrojenia zdołali skutecznie paraliżować działania władz niemieckich. Niemcy nie zamierzali jednak oddać Górnego Śląska bez walki. Wysłali posiłki wojskowe i rozpoczęli brutalną represję wobec powstańców i ludności cywilnej. Walki toczyły się przez kilka tygodni, przy czym obie strony poniosły znaczne straty. Ostatecznie pod naciskiem politycznym ze strony ententy, której celem było uniknięcie kolejnego konfliktu zbrojnego, postanowiono zorganizować plebiscyt. Plebiscyt na Górnym Śląsku odbył się w marcu 1921 r. i przyniósł podział regionu na część polską i niemiecką. Chociaż Polska zdobyła większość głosów, to na mocy decyzji Ligi Narodów znaczna część Górnego Śląska została przyznana Niemcom. Decyzja ta była powodem rozczarowania i napięć między Polską a Niemcami, które miały długofalowe konsekwencje dla relacji między tymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-606.3" who="#KrzysztofJanuszKozik">III powstanie śląskie, mimo że nie doprowadziło do całkowitego przyłączenia Górnego Śląska do Polski, było ważnym wydarzeniem w historii polskiego ruchu narodowego. Wyrażało pragnienie niepodległości i jednoczenia polskiej ludności, a walczący powstańcy stali się symbolem determinacji i walki o polskość na Śląsku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#GrzegorzLorek">Kolejny zapomniany</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#GrzegorzLorek">Skoro Łódź nazywana jest czasem miastem czterech kultur, to miastem ilu kultur był kiedyś mój Piotrków? Mieszkali w nim Polacy, Niemcy, Rosjanie, Żydzi, ale także Ormianie, Grecy i Szkoci. Mieszkali obok siebie katolicy, protestanci, prawosławni i żydzi. Każdy znalazł swój kawałek nieba w Piotrkowie.</u>
          <u xml:id="u-607.2" who="#GrzegorzLorek">Ważna dla historii miasta jest mniejszość żydowska zajmująca od wieków po II wojnę światową sporą część wschodniej części miasta. Nasi bracia starsi w wierze tworzyli jego dzieje na równi z innymi nacjami, a niekiedy, opuszczając miasto, stawali się ważni dla kultury polskiej.</u>
          <u xml:id="u-607.3" who="#GrzegorzLorek">Takim zapomnianym dziś całkiem piotrkowianinem jest Jan Adolf Hertz, który urodził się w Piotrkowie w 1878 r. Po skończeniu piotrkowskiego gimnazjum wyjechał do Warszawy i rozpoczął pracę jako dziennikarz. Pisał artykuły do „Przeglądu Tygodniowego” a później nawet do związanego z Narodową Demokracją „Rozwoju”. Próbował swoich sił jako poeta i, co ważniejsze, jako dramaturg, z czego był najbardziej znany. Był krytykiem teatralnym i tłumaczem.</u>
          <u xml:id="u-607.4" who="#GrzegorzLorek">Rozsławił go „Młody las” — utwór oparty na wydarzeniach strajku szkolnego z 1905 r., które miały miejsce także w gimnazjum w Piotrkowie. Początkowo była to sztuka teatralna, ale później na jej podstawie napisano scenariusz, który zrealizował Józef Lejtes, najlepszy polski przedwojenny reżyser. Opowieść Hertza była tak doskonale prowadzona, że film na jej podstawie zebrał laury od krytyków i uznanie publiczności. Został nawet wyróżniony, co w tamtych czasach było niesamowite, na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie. Powstała też książka. Warto po nią sięgnąć.</u>
          <u xml:id="u-607.5" who="#GrzegorzLorek">Hertz nie przeżył II wojny światowej. W obliczu aresztowania przez gestapo popełnił samobójstwo w 1943 r. Jego pusty grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#AleksanderMrówczyński">W dniu 2 lipca 2023 r. odbył się IX Franciszkański Piknik Rodzinny w Borzyszkowach na Kaszubach. Od 9 lat impreza organizowana przez Franciszkańskie Stowarzyszenie Pokochać Miłość cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem mieszkańców Kaszub oraz wielu turystów odpoczywających na ziemi goskiej (południowo-zachodnie Kaszuby). Głównymi celami pikniku są: promocja wartości rodzinnych, międzypokoleniowych i patriotycznych, promocja kultury i tożsamości kaszubskiej, promocja bezpiecznego trybu życia, integracja społeczności lokalnej, promocja wolontariatu oraz wsparcie osób wykluczonych społecznie i potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#AleksanderMrówczyński">Zaangażowanie miejscowej ludności przy organizacji pikniku oraz realizacja wartościowych pomysłów pomocowych sprawia, że cały dochód z pikniku (swojska gastronomia, loteria Frankolottek) zostaje przeznaczony na rehabilitację dzieci z powiatu bytowskiego, wsparcie misji Kościoła katolickiego w Ameryce Południowej i Afryce, wsparcie finansowe hospicjum w Chojnicach oraz na organizację wydarzeń kulturalnych dla miejscowej ludności i wigilii dla osób samotnych, opuszczonych i wykluczonych.</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#AleksanderMrówczyński">Podczas pikniku promuje się zasady bezpieczeństwa podczas przebywania nad akwenem oraz daje się możliwość rodzinnego spędzania czasu (darmowe atrakcje wodne, wesołe miasteczko dla najmłodszych, pokazy itp.).</u>
          <u xml:id="u-608.3" who="#AleksanderMrówczyński">Pragnę z tego miejsca podziękować organizatorom tego przedsięwzięcia, a zwłaszcza panu Rafałowi Maliszewskiemu, prezesowi stowarzyszenia, za to wielkie dzieło krzewiące wartości — wiarę, nadzieję i miłość. Piknik poprzedziła msza święta odprawiana przez księdza proboszcza Ryszarda Górnego przy udziale wspaniałego chóru Franciszkanie Maryi. Bóg zapłać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#RobertObaz">Oświadczenie poselskie w sprawie 52. edycji jarmarku staroci i osobliwości w Jeleniej Górze</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#RobertObaz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jarmark staroci i osobliwości organizowany w Jeleniej Górze od 1973 r. jest jedną z największych tego typu imprez w Polsce, na którą ściągają kolekcjonerzy z całej Europy. Swoje zbiory prezentują na pl. Ratuszowym i wzdłuż urokliwych uliczek starego miasta. Można tu kupić zabytkowy samochód, stare meble, broń, cacka ze szkła i porcelany, książki, bibeloty i tysiące innych rzeczy. Zwiedzający i potencjalni kupcy przez 2 dni będą to wszystko oglądać, targować się, słuchać ciekawych historii, kupować, uzupełniać bądź wymieniać swoje zbiory. Przechadzając się ulicami jeleniogórskiej starówki, możemy podziwiać imponujące kolekcje antyków, porcelany, rzeźb, obrazów i rękodzieła. Jarmark co roku odwiedzają tłumy mieszkańców, turystów oraz kolekcjonerów z Polski, Czech i Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-609.2" who="#RobertObaz">Bez wątpienia wydarzenia takie jak jarmark staroci i osobliwości budują i kształtują wizerunek miasta, bowiem dobrze zorganizowane wydarzenie społeczno-kulturalne w oryginalny i niekonwencjonalny sposób prezentuje miasto i jego atuty, umożliwia bezpośrednią prezentację, a przede wszystkim służy integracji i zacieśnieniu więzi z otoczeniem wewnętrznym i zewnętrznym. Takie działania, jak żadne inne instrumenty promocji, bezpośrednio angażują odbiorcę w danym miejscu i czasie. Miasto ma szansę zaprezentować się wtedy z jak najlepszej strony, pokazać to, na czym najbardziej mu zależy.</u>
          <u xml:id="u-609.3" who="#RobertObaz">Jarmark staroci i osobliwości należy do wydarzeń, które mówią o tożsamości danego miejsca, jego historii, tradycji, kulturze, pokazują ducha miasta. Dostarcza unikalnych przeżyć, zarówno kolekcjonerom, jak i obserwatorom.</u>
          <u xml:id="u-609.4" who="#RobertObaz">Tegoroczna jesienna edycja jarmarku staroci i osobliwości odbędzie się w dniach 23–24 września br. Z tego miejsca chciałbym zaprosić wszystkich do udziału w tym niesamowicie ciekawym i barwnym wydarzeniu. Ponadto jestem przekonany, że w stolicy Karkonoszy znajdą państwo wiele innych atrakcji, które umilą czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#AgnieszkaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głównym założeniem stworzonego przez rząd PiS planu odbudowy polskiej gospodarki po pandemii COVID-19 jest zrównoważony rozwój we wszystkich sektorach, zmniejszenie nierówności społecznych i stworzenie takich warunków dla obywateli, by polepszać ich jakość życia. Jednym z fundamentów programu jest stworzenie dodatkowych miejsc pracy dzięki inwestycjom m.in. w infrastrukturę czy transport.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#AgnieszkaSoin">Jako poseł PiS z Dolnego Śląska, ale także pełnomocnik struktur PiS we Wrocławiu z radością mogę poinformować, że mieszkańcy wrocławskiego Jagodna doczekają się w ciągu ok. 2 lat wydzielonego pasa dla autobusów. Inwestycja ta jest realizowana z Polskiego Ładu, a jej koszt to ponad 40 mln zł. Umowa na budowę trasy komunikacji zbiorowej pozwoli w przyszłości przy niewielkich nakładach finansowych przebudować ten fragment drogi na trasę, po której będą mogły poruszać się tramwaje. To kolejny dowód na to, że staramy się sprostać oczekiwaniom mieszkańców, którzy od lat czekają na rozładowanie korków w tym rejonie miasta, a także na skrócenie czasu dojazdu do miejsc pracy czy uczelni.</u>
          <u xml:id="u-610.2" who="#AgnieszkaSoin">Tylko do roku 2030 na realizację wszystkich projektów rząd przewiduje przeznaczyć ponad 650 mld zł, w tym rocznie ponad 72 mld zł. Zachęcam wszystkie samorządy do skorzystania z tych możliwości, czyli ze wsparcia finansowego na rozwój miast i gmin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! W związku z licznymi i powracającymi apelami mieszkańców i radnych gminy Trzemeszno (od 2012 r.), a także mając na uwadze możliwe prace projektowe w GDDKiA oraz podejmowane decyzje dotyczące remontów i przebudowy DK15, burmistrz Trzemeszna pan Krzysztof Dereziński zwrócił się do mnie z prośbą o poparcie i stosowne interwencje w sprawie działań mających na celu budowę ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż drogi krajowej nr 15 na odcinku Trzemeszno — Cytrynowo — Lubiń — Wydartowo wraz z przejściami dla pieszych w obrębie przystanków autobusowych zlokalizowanych w miejscowościach Cytrynowo i Wydartowo.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#TadeuszTomaszewski">Jak napisał w piśmie: Wskazany odcinek drogi krajowej jest systematycznie uczęszczany przez pieszych i rowerzystów, w dużej części (Cytrynowo, Wydartowo) jest to teren zabudowany. Ze względu na bardzo duże natężenie ruchu wskazany odcinek drogi krajowej nr 15 jest bardzo niebezpieczny i stwarza wysokie ryzyko wystąpienia wypadków i kolizji.</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z planowaną przebudową nawierzchni DK15 na odcinku Lubiń — Wydartowo istnieje duże prawdopodobieństwo jeszcze znacznego zwiększenia ruchu na drodze krajowej na terenie gminy Trzemeszno. W takim przypadku korzystanie z odcinka drogi krajowej przez pieszych i rowerzystów stanie się wręcz niemożliwe. Pragnę nadmienić, że na wymienionym odcinku DK15 Trzemeszno — Wydartowo brak jest chodników, przejść dla pieszych itp. oraz utwardzonych poboczy.</u>
          <u xml:id="u-611.3" who="#TadeuszTomaszewski">Mieszkańcy sołectw Cytrynowo, Lubiń i Wydartowo nie mają możliwości bezpiecznego przemieszczania się wzdłuż DK15 w stronę Trzemeszna (miejsca pracy, szkoły, urzędy użyteczności publicznej itp.) ani Wydartowa (najbliższa stacja PKP). W związku z ciągle rosnącym natężeniem ruchu na tym odcinku, licznymi wypadkami itp. przejechanie rowerem nawet krótkiego odcinka jest bardzo niebezpieczne, a mieszkańcy korzystający z komunikacji publicznej zmuszeni są przemieszczać się poboczami, narażając siebie i innych uczestników ruchu drogowego na wynikające z tej sytuacji niedogodności i niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-611.4" who="#TadeuszTomaszewski">Do otrzymanego pisma dołączona jest petycja podpisana przez 171 mieszkańców zainteresowanych miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-611.5" who="#TadeuszTomaszewski">Mając na uwadze bezpieczeństwo obywateli, uprzejmie proszę o zainteresowanie się sprawą i odpowiedź na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-611.6" who="#TadeuszTomaszewski">Czy i kiedy przewiduje się przebudowę drogi krajowej nr 15 na terenie gminy Trzemeszno polegającą na budowie ciągu pieszo-rowerowego na odcinku Trzemeszno — Cytrynowo — Lubiń — Wydartowo wraz z przejściami dla pieszych w obrębie przystanków autobusowych zlokalizowanych w miejscowościach Cytrynowo i Wydartowo?</u>
          <u xml:id="u-611.7" who="#TadeuszTomaszewski">Jaki jest ewentualny koszt przebudowy drogi?</u>
          <u xml:id="u-611.8" who="#TadeuszTomaszewski">Jakie podjęto dotychczas i jakie są planowane działania dotyczące poprawy bezpieczeństwa na drodze krajowej nr 15 na terenie gminy Trzemeszno?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#RyszardTerlecki">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 7 lipca 2023 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 07)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>