PPC / ppc

text_structure.xml 874 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Małgorzata Kidawa-Błońska, Ryszard Terlecki, Włodzimierz Czarzasty i Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#ElżbietaWitek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Konrada Frysztaka, Magdalenę Łośko, Pawła Rychlika i Piotra Saka.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Paweł Rychlik i Piotr Sak.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ElżbietaWitek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Magdalena Łośko i Paweł Rychlik.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ElżbietaWitek">Wysoka Izbo! Witam bardzo serdecznie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Andrzeja Dudę. Witamy, panie prezydencie.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ElżbietaWitek">Witam członków Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ElżbietaWitek">Witam członków korpusu dyplomatycznego oraz pozostałych gości przybyłych w celu wysłuchania informacji ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Informacja Ministra Spraw Zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2023 roku.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ElżbietaWitek">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Zbigniewa Raua w celu przedstawienia informacji.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ZbigniewRau">Wielce Szanowny Panie Prezydencie! Wielce Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Ekscelencje! Szanowni Członkowie Korpusu Dyplomatycznego! Szanowni Państwo! Mam dzisiaj zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie informację rządu o założeniach i kierunkach polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#ZbigniewRau">Pandemia COVID-19, a następnie ubiegłoroczne preludium do wojny za wschodnią granicą wypełnione aktywnością dyplomatyczną najwyższych polskich władz, wreszcie wznowienie rosyjskiej agresji na Ukrainę, które zbiegło się z polskim przewodnictwem w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie zaburzyły wiele aspektów naszego życia publicznego, w tym także, nad czym ubolewam, regularność sejmowej debaty o polityce zagranicznej. Niesprowokowana, nieuzasadniona agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę postawiła przed polską polityką zagraniczną pytania fundamentalne, na które codziennie i na bieżąco udzielaliśmy odpowiedzi. Dziś nadeszła pora, aby w sposób pogłębiony przedstawić jej założenia, zadania i kierunki oraz poddać ją debacie parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Doświadczamy dziś przełomowego momentu w historii Europy. Agresja rosyjska i prowadzona przez Ukrainę wojna obronna są zmaganiem o przyszłość Europy, o normy i wartości, wokół których będzie się organizować życie polityczne kontynentu, będą się kształtować relacje transatlantyckie, a także będzie się tworzyć instytucjonalny kształt nowej architektury politycznej i bezpieczeństwa w Europie, a szerzej — w polityce międzynarodowej. Rosyjska agresja skłania do refleksji o sprawach fundamentalnych dla każdego uczestnika systemu międzynarodowego, a dla Polski, która jako jedyny członek NATO i Unii Europejskiej graniczy zarówno z Ukrainą, jak i z Rosją i Białorusią, ma wymiar refleksji egzystencjalnej. Moment historycznego przełomu, którego jesteśmy świadkami, wymaga od nas odpowiedzi na pytanie, jakiego świata chcemy dla Polski, jaki porządek międzynarodowy jest dla niej najbardziej odpowiedni.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Najbardziej fundamentalnym imperatywem polskiej polityki jest trwanie i przetrwanie Rzeczypospolitej w wolności i rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#ZbigniewRau">Jest to niezbędny warunek pomyślności wszystkich Polaków w kraju i za granicą. Rzeczpospolita jest wspólnym dobrem tych, którzy pozostają z nią w tożsamościowym związku i kultywują jej kulturę oraz tradycje. Dla polskiej tożsamości tradycja tej właśnie łączności z ideą wolnej i niepodległej Rzeczypospolitej ma znaczenie szczególne, często była bowiem w przeszłości zachowywana przez Polaków rozproszonych po całym świecie, tworząc następnie silny fundament pod odbudowę niepodległej polskiej państwowości. Trwanie i przetrwanie Rzeczypospolitej jest naszym wspólnym zobowiązaniem wobec przyszłych pokoleń Polaków na całym świecie. Ten imperatyw winien także kierować naszą polityką zagraniczną, wskazując na wynikające z historycznych doświadczeń, tradycji politycznej i ustrojowej trzy najważniejsze jej zasady. Pierwszą z nich jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa. Każdy naród ma niezbywalne prawo do pokoju. W tym celu jesteśmy gotowi do współpracy z każdym podmiotem stosunków międzynarodowych opierającym swoją politykę na poszanowaniu równouprawnienia i samostanowienia narodów.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#ZbigniewRau">My, Polacy, doskonale znamy wartość pokoju. W ciągu ostatnich trzech dekad Polska wykorzystała swoją dziejową szansę, jaką dał jej pokój w Europie. Z kraju znajdującego się na peryferiach sowieckiego imperium, zadłużonego i przytłoczonego brakiem wolności, zdołaliśmy zbudować państwo dysponujące dynamiczną gospodarką, odporną na kryzysy zewnętrzne, będące członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego, najpotężniejszego sojuszu obronnego w historii ludzkości, i integrujące się w Unii Europejskiej — wolnych i równych narodów, należących do najwyżej rozwiniętych na świecie. W tym czasie Polska stała się liderem wzrostu gospodarczego w Europie, potroiła dochód narodowy brutto na głowę mieszkańca tak, że mierzony w sile nabywczej oscyluje na poziomie 79% średniej unijnej. W następnej dekadzie jesteśmy w stanie ten wskaźnik wyrównać.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#ZbigniewRau">Pokój ma zatem dla nas wartość bardzo wymierną. Lepiej niż ktokolwiek w Europie znamy też koszty, jakie niesie za sobą wojna. Wiemy doskonale, że agresja zbrojna, szczególnie taka jak agresja i okupacja niemiecka w latach 1939–1945, wiąże się z tak ogromnymi stratami, że często trudno jest zrekompensować je przez dziesięciolecia. Dlatego musimy aktywnie kształtować taki system bezpieczeństwa międzynarodowego, w którym napaść zbrojna będzie coraz mniej prawdopodobna. Ten zaś winien sprowadzać się nie tylko do udziału w polityczno-obronnych sojuszach, zapewniających wiarygodne odstraszanie i skuteczną obronę przed ewentualnym agresorem. Zapobieganie agresji winno mieć zawsze wymierny finansowy komponent, tak by eliminować ją z każdej racjonalnej kalkulacji zysków i strat potencjalnego agresora. W praktyce oznacza to także uczestnictwo Polski w organizacjach i koalicjach zdolnych do nakładania sankcji gospodarczych na państwa zagrażające pokojowi. To niezbędny element utrzymania pokoju na świecie.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Drugą zasadą, którą kierujemy się w polityce zagranicznej, jest demokratyzacja stosunków międzynarodowych oparta na suwerennej równości wszystkich państw i narodów. Stanowi ona antytezę wszelkiego rodzaju imperializmów, dążeń hegemonicznych, koncertów mocarstw i stref wpływów. Takie podejście do polityki międzynarodowej jest głęboko osadzone w naszej tradycji politycznej i ustrojowej, odwołującej się do wolności i równości, zsyntetyzowanej w hasłach: „Równi z równymi”, „Wolni z wolnymi” i „Nic o nas bez nas”.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#ZbigniewRau">Istotę naszej antyimperialnej tradycji oddał najprościej i najpełniej Adam Jerzy Czartoryski, gdy pisał, cytuję: Każdy naród niezawisły — podobnie jak jednostka w porządku powszechnym — ma prawo do własnego rządu i budowania społecznego szczęścia wedle własnego rozumienia. Toteż żaden inny naród, nie mogąc drugim władać, a tym bardziej uważać za własność czy narzędzie, nie ma prawa ingerowania w to, co tamten uznaje za dobre dla rozwoju własnego wewnętrznego dobrobytu. Pod żadnym pretekstem obca interwencja nie może naruszać wspólnego ustroju, aby siłą — co jest przeciwne naturze i prawu — przemieniać dwa narody w jedno społeczeństwo. Koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#ZbigniewRau">W dążeniu do demokratyzacji polityki międzynarodowej szczególnie intensywnie współpracujemy z państwami naszego regionu. To nie przypadek. Narody Europy Środkowej i Wschodniej łączą wyjątkowe antyimperialne tradycje i doświadczenia; wnosimy je jako nasz ważny wkład w kształtowanie dobra wspólnego w Europie i na świecie. Dlatego uważamy się za epicentrum ważnych współczesnych wartości, które bronią Europy przed tendencjami hegemonistycznymi, instytucjonalizacją przewagi państw dużych nad średnimi i małymi, przed ześlizgnięciem się w kompromisy z autorytaryzmami. Wiemy lepiej niż inni, iż przyszłości Europy nie da się zbudować na kompromisie wolności ze zniewoleniem, lecz wyłącznie na odrzuceniu imperialnych tradycji. To dlatego chcemy Europy równych i wolnych narodów, solidarnie opowiadając się po stronie państw ofiar użycia siły zbrojnej, takich jak dziś Ukraina, a wcześniej, w 2008 r. Gruzja.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#ZbigniewRau">Premier Ignacy Jan Paderewski tuż po odzyskaniu niepodległości deklarował w Sejmie w 1919 r., cytuję: Jestem przedstawicielem narodu, który zawsze walczył o niepodległość innych uciemiężonych ludów. Nie jesteśmy imperialistami i nie zamierzamy anektować jakiegokolwiek obcego kraju czy narodu. Polska nigdy państwem zaborczym nie była i nigdy nim nie będzie. Koniec cytatu. Tej tradycji jesteśmy i będziemy wierni,…</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#ZbigniewRau">…dlatego też Polska nie akceptowała i nie będzie akceptować dzielenia państw na lepsze i gorsze, na państwa, które mają prawo do pełnego i swobodnego podejmowania decyzji o swojej przyszłości, bezpieczeństwie czy sojuszach, i takie, które są go pozbawione. Takie stanowisko prezentowaliśmy, sprawując niedawno funkcję niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ, a także w minionym roku — w roli przewodniczącego OBWE.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Trzecią zasadą naszej polityki zagranicznej jest legalizm rozumiany jako przestrzeganie prawa międzynarodowego. Budowanie pokoju jest możliwe tylko z wykorzystaniem zasad, które dają wszystkim państwom równe szanse, możliwość rozwoju i zapewnienia dobrobytu ich obywatelom. Ich źródłem są przede wszystkim Karta Narodów Zjednoczonych i Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z Helsinek oraz Paryska Karta Nowej Europy, a także traktaty o granicach, dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Najważniejsze postanowienia tych źródeł prawa międzynarodowego stoją na straży suwerennej równości i poszanowania praw wynikających z suwerenności, powstrzymania się od użycia siły, a nawet groźby jej użycia, nienaruszalności granic, integralności terytorialnej, pokojowego załatwiania sporów, nieingerencji w sprawy wewnętrzne. Prawo do obrony uważamy za niezbywalne prawo każdego narodu, którego nie można ani się wyrzec, ani ograniczyć. To oznacza także możliwość ubiegania się o członkostwo w organizacjach obrony kolektywnej, które prawo to pozwalają skutecznie realizować. Będziemy tego prawa bronić nie tylko dla siebie, ale także dla wszystkich państw aspirujących do członkostwa w NATO i Unii Europejskiej. Skoro mówimy o prawach uniwersalnych, to żadne państwo nie może być ich pozbawione. Ten pogląd wyrażamy od lat i od niego nie odstąpimy.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Co najmniej od 2007 r., od wystąpienia prezydenta Rosji Władimira Putina na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa, największe zagrożenie dla pokoju w Europie wynika z polityki Rosji. Polityka ta zmierzała bezpośrednio do wymuszania zmian w europejskiej architekturze bezpieczeństwa, które wprowadzały zasadniczą nierówność w dostępie do bezpieczeństwa. Rosja dążyła do uzyskania w Europie statusu, który pozwalałby jej ograniczać wolność i bezpieczeństwo sąsiadów. Niestety, stopniowo Rosja przechodziła od słów do czynów i stało się jasne, że dąży do wymuszenia na społeczności międzynarodowej uznania jej najbliższego sąsiedztwa za jej sferę wpływów.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#ZbigniewRau">Pamiętamy, że tę złowrogą tendencję jako pierwszy dostrzegł śp. prezydent prof. Lech Kaczyński. On też jako pierwszy podniósł alarm. W sierpniu 2008 r. na placu Niepodległości w Tbilisi, gdy do stolicy Gruzji zbliżały się rosyjskie czołgi, w otoczeniu prezydentów naszego regionu wzywał Europę do powstrzymania rosyjskiego imperializmu. Ostrzegał: Jeśli Rosja nie zostanie powstrzymana, rosyjski imperializm nie zatrzyma się na Gruzji, ale jutro kolejną jego ofiarą będzie Ukraina — cytuję dalej — pojutrze państwa bałtyckie, a później może czas i na mój kraj, na Polskę. Rok później w swoim wystąpieniu na Westerplatte z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej prezydent Kaczyński wzywał, cytuję: Nie wolno ustępować imperializmowi ani nawet skłonnościom neoimperialnym. Nie zawsze, tak jak w przypadku Monachium, daje to tak szybkie i tragiczne rezultaty, ale z czasem takie rezultaty przychodzą zawsze. To wielka nauka dla całej współczesnej Europy, dla całego świata. Rok po Monachium wybuchła wojna. Poprzedził ją pakt z 23 sierpnia 1939 r., zwany paktem Ribbentrop-Mołotow, o podziale wpływów w dużej części Europy. Nie wolno ustępować imperializmowi. Koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#ZbigniewRau">Dziś powtarzamy te słowa w naszej polityce zagranicznej bardzo często, ponieważ kryzys bezpieczeństwa bardzo się w Europie zaostrzył. Dziś Ukraina, i z nią cała Europa, płaci straszną cenę za niezastosowanie się do ostrzeżeń prezydenta Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#ZbigniewRau">Ich źródłem były nasze, środkowoeuropejskie doświadczenia z imperializmem. Te doświadczenia są więc istotą naszego bezpieczeństwa, pozwalają nam dostrzec nadchodzące zagrożenia wcześniej niż innym.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#ZbigniewRau">W ostatnich miesiącach pokoju polska dyplomacja z panem prezydentem, premierem, ministrami spraw zagranicznych, obrony narodowej, spraw wewnętrznych na czele podejmowała wraz z sojusznikami z NATO, partnerami z Unii Europejskiej i całego wolnego świata wszelkie możliwe starania, aby do wznowienia rosyjskiej agresji na Ukrainę nie dopuścić, aby przekonać Rosję, że wojna z Ukrainą może skończyć się katastrofą dla samej Rosji, a na pewno przyniesie niepotrzebne ofiary Ukrainie, i może zmienić globalną architekturę pokoju w taki sposób, że zaczniemy wszyscy żyć w świecie dużo bardziej niebezpiecznym, gdyż utrzymanie pokoju będzie coraz bardziej kosztowne.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#ZbigniewRau">Nasza polityka zagraniczna zmierzała do osiągnięcia dwóch celów. Po pierwsze, dążyliśmy do zmobilizowania społeczności międzynarodowej do zdecydowanej reakcji w przypadku wznowienia rosyjskiej agresji. Po drugie, w imieniu społeczności Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, której przewodnictwo objąłem w styczniu ub.r., staraliśmy się wpłynąć na władze rosyjskie, aby zrezygnowały z planów wznowienia wojny.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#ZbigniewRau">W lutym ub.r. udałem się do Moskwy, aby jako przewodniczący OBWE przeprowadzić rozmowy z ministrem Siergiejem Ławrowem. Zapewniał mnie, że Rosja nie ma planów uznania niepodległości znajdujących się pod jej kontrolą separatystycznych organizmów politycznych utworzonych na okupowanym ukraińskim terytorium. Szybko okazało się, że były to niewiele warte zapewnienia. Rosja zamierzała sięgnąć po agresję zbrojną, instrument zakazany przez prawo międzynarodowe i stawiający ją poza wspólnotą narodów zainteresowanych pokojem, bezpieczeństwem i współpracą, zrzeszonych w OBWE.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#ZbigniewRau">Prezydent Putin odrzucił pokój i wybrał wojnę, gwałcąc fundamentalne normy prawa międzynarodowego z Kartą Narodów Zjednoczonych na czele. W tej sytuacji celem naszej polityki jest doprowadzenie do tego, by dla każdego było jasne, że ten jego wybór doprowadzi Rosję do strategicznej klęski, a Ukraina zwycięży, przetrwa i odsunie widmo wojny od naszych granic.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#ZbigniewRau">Z tą intencją udzielamy wsparcia Ukrainie walczącej z rosyjskim najazdem, gdyż suwerenna równość państw oznacza dla nas w praktyce prawo wyboru przez naród ukraiński własnej tożsamości, ustroju, politycznych afiliacji i militarnych sojuszy, a także decydowania, jak długo walczyć i kiedy rozpocząć negocjacje z Rosją. Jesteśmy realistami, dlatego nie wierzymy w możliwość zawarcia kompromisu między wolnością i zniewoleniem. To jest lekcja, którą wynieśliśmy z XX w. i będziemy o niej pamiętać. Z tą świadomością prowadzimy rozmowy z administracją prezydenta Bidena na temat amerykańskiej koncepcji takiego ukształtowania architektury bezpieczeństwa w naszej części Europy po zakończeniu wojny rosyjsko-ukraińskiej, aby zagwarantować Ukrainie i jej zachodnim sąsiadom, a więc także Polsce, bezpieczny i pokojowy rozwój w oparciu, z jednej strony, o zaangażowanie polityczno-wojskowe Stanów Zjednoczonych, a z drugiej, o ścisłą i wspieraną przez Stany Zjednoczone współpracę polityczno-wojskową państw naszego regionu z Ukrainą.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#ZbigniewRau">Polska jak każdy naród w sytuacji kryzysu musi samodzielnie definiować kryteria sukcesu. Dla nas jest to przywrócenie pokoju w Europie, respektowanie norm prawa międzynarodowego oraz stworzenie kolejnych systemowych, instytucjonalnych barier zabezpieczających Polskę przed reemisją imperializmu. Dążąc do tego celu, współpracujemy ze wszystkimi naszymi sojusznikami z obszaru transatlantyckiego, a także wieloma sojusznikami pozaeuropejskimi, wśród których na czoło wysuwają się Japonia, Republika Korei i Australia. To jest prawdziwa koalicja wolnego świata.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Wcielając w życie trzy zasady polskiej polityki zagranicznej, Polska korzysta z szerokiego politycznego instrumentarium, w którym fundamentalną rolę odgrywa członkostwo w ONZ oraz regionalnych organizacjach międzynarodowych: NATO, Unii Europejskiej oraz instytucjonalnych formach współpracy w naszym regionie.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#ZbigniewRau">Od ponad 70 lat Pakt Północnoatlantycki stanowi najbardziej efektywny instrument obrony pokoju w Europie, o czym świadczy jego niezmienna atrakcyjność dla potencjalnych członków i stały proces rozszerzania, ostatnio o Finlandię i Szwecję. W przypadku Finlandii rekordowo szybki proces ratyfikacji przystąpienia do Sojuszu już ją zakończył. W przypadku Szwecji jeszcze trwa, ale jesteśmy przekonani i dokładamy starań, by skłonić naszych sojuszników, Turcję i Węgry, którzy jeszcze umów o przystąpieniu Szwecji do NATO nie ratyfikowali, by uczynili to bez zbędnej zwłoki. NATO jest kluczowym forum naszej współpracy ze Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią i Francją, czyli naszymi sojusznikami dysponującymi bronią jądrową i ponoszącymi szczególną odpowiedzialność za utrzymanie pokoju wynikającego z przywileju i stałego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#ZbigniewRau">Z kolei położenie Polski na wschodniej flance Sojuszu Północnoatlantyckiego nakłada na nas szczególne obowiązki związane z utrzymaniem naszego potencjału obronnego na odpowiednio wysokim poziomie. Nasze Siły Zbrojne muszą bowiem dysponować zdolnościami pozwalającymi nie tylko na skuteczną obronę własnego terytorium, ale także na przyjście z ewentualną odsieczą zaatakowanym sojusznikom. W praktyce politycznej oznacza to bezprecedensowe inwestycje w nasz własny potencjał obronny.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#ZbigniewRau">Sposób, w jaki Ukraina mierzy się z przeważającymi siłami wroga, inspiruje. Podziw budzi odpieranie przez naród ukraiński kolejnych rosyjskich szturmów na miasta, obiekty cywilne, infrastrukturę krytyczną. Nasi ukraińscy sąsiedzi, na których nikt z możnych tego świata nie stawiał i którym odmawiano pomocy, spodziewając się i szybkiej, i nieuchronnej klęski, bohatersko trwają w oporze. Mimo kolejnych ciosów obliczonych na złamanie ich woli walki, ciosów wymierzanych, co należy podkreślić, często z pogwałceniem wszelkich norm i konwencji, w sposób po prostu zbrodniczy, ukraińskie społeczeństwo wciąż broni swojej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#ZbigniewRau">Wyrazy niezwykle wysokiego uznania, panie ambasadorze Zwarycz.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#ZbigniewRau">Tym samym Ukraina udowadnia, że sąsiadujące z Rosją państwo średniej wielkości jest w stanie skutecznie powstrzymać rosyjską agresję konwencjonalną, o ile dysponuje wystarczająco silnym potencjałem obronnym, systemem sojuszy i polityczną determinacją, a także jak ważna jest wspólnota narodowa, jej tożsamość, historia i tradycja dla przetrwania państwa i stawiania skutecznego oporu najeźdźcy. Przykład ukraiński wskazuje, że my w Polsce jesteśmy na dobrej i właściwej drodze, że wzmacnianie naszej polskiej tożsamości, budowanie poczucia dumy z tej tożsamości, historii i tradycji jest konieczne dla kształtowania odporności państwa na przyszłe zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#ZbigniewRau">Dlatego Polska w NATO jest wiarygodnym sojusznikiem, który z odpowiedzialnością podchodzi do własnego bezpieczeństwa i rozumie zasadę niepodzielności bezpieczeństwa oraz widzi potrzebę umacniania relacji transatlantyckich. Dlatego będziemy nadal zwiększać wydatki na obronność do poziomu co najmniej 3% PKB, obecnie ponad 4% PKB, rozwijać nowoczesny potencjał obronny, brać udział w misjach i operacjach NATO oraz wspierać zdolność Sojuszu do reagowania na zagrożenia ze wszystkich kierunków geograficznych. Zachęcamy innych sojuszników do poparcia ambitnego celu w zakresie wydatków na obronność, gdzie 2% PKB będzie traktowane nie jako maksimum, ale jako niezbędne minimum.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#ZbigniewRau">Odpowiedzialność za wspólne bezpieczeństwo sojuszników powoduje, że Polska aktywnie współtworzyła i współtworzy założenia dokumentów strategicznych NATO. Przed zeszłorocznym szczytem w Madrycie Polska zaproponowała sojusznikom dostosowanie strategii odstraszania Sojuszu na jego wschodniej flance i przejście od koncepcji odstraszania przez nieuchronność kontrataku, zakładającej możliwość czasowego oddania terytorium pod okupację agresora, do koncepcji odstraszania, opartej na gotowości obrony każdego fragmentu NATO-wskiego terytorium.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#ZbigniewRau">Takie dostosowanie strategii NATO uznaliśmy za konieczne po tym, czego świadkami byliśmy w Buczy pod Kijowem, gdzie okupacyjne wojska rosyjskie wymordowały ludność cywilną. Nie możemy do tego dopuścić na własnym terytorium. Przekonaliśmy do tego sojuszników. Nowa koncepcja strategiczna NATO, przyjęta na szczycie w Madrycie, zakłada właśnie obronę przed wtargnięciem agresora. Będziemy wspierać rozwój niezbędnych do tego struktur dowodzenia wojsk, infrastruktury, planów i ćwiczeń. Chcemy przed lipcowym szczytem w Wilnie zatwierdzić nowy model Sojuszu, który zapewni zdolność do obrony terytorium NATO od pierwszego dnia agresji.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#ZbigniewRau">Po decyzjach podjętych przez NATO w odpowiedzi na rosyjską agresję na Ukrainie wiarygodność tej misji jeszcze bardziej wzrosła. Stało się tak także dlatego, że dzięki parasolowi NATO większa jest gotowość sojuszników do udzielania wsparcia Ukrainie, a zmniejsza się ryzyko eskalacji przez Rosję konfliktu na terytoria państw Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#ZbigniewRau">W decyzjach o rozmieszczaniu wojsk ani Sojusz, ani poszczególne państwa nie mogą się czuć ograniczone aktem stanowiącym NATO — Rosja z 1997 r., ponieważ to Rosja złamała najważniejsze zobowiązania zawarte w tym dokumencie. Jednostronne respektowanie ograniczeń dotyczących rozmieszczania sił bojowych Sojuszu na jego wschodniej flance byłoby odbierane jako słabość i zachęta do dalszej agresji i zagrażałoby bezpieczeństwu NATO.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#ZbigniewRau">Przyznanie Rosji w 1997 r., a więc przed rozszerzeniem Sojuszu o Polskę, Węgry i Czechy, podstawy do wysuwania wobec NATO żądań zmierzających do ograniczania ilości i potencjału sił Sojuszu mających prawo stacjonować na terytoriach nowych członków było nieroztropne, ale jednostronne utrzymywanie przez Sojusz tego politycznego zobowiązania wobec Rosji po dokonaniu przez nią napaści na Ukrainę i aneksji Krymu w 2014 r. doprowadziło do ukształtowania się w Moskwie groźnego przekonania, że logika stref wpływów wciąż jest uprawnioną kategorią polityczną w relacjach Rosji ze światem demokratycznym. To przekonanie doprowadziło Rosję w grudniu 2021 r. do wysunięcia pod adresem Sojuszu Północnoatlantyckiego ultimatum, w którym Rosja, grożąc Ukrainie wojną, domagała się wycofania wojsk NATO z państw wschodniej flanki Sojuszu, a więc i z Polski. To ultimatum zostało odrzucone, a Rosja dokonała napaści na Ukrainę. Sytuacja ta dowodzi w sposób jednoznaczny, że Rosja traktuje wszystkich swoich sąsiadów tak samo. Atakuje Ukrainę, ale zagraża też państwom bałtyckim, Finlandii, Szwecji, Rumunii i Polsce. Z tego powodu będziemy popierać propozycję wypowiedzenia deklaracji Rosja-NATO z 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#ZbigniewRau">Jeśli Rosja powróci do przestrzegania prawa międzynarodowego, to i tak będziemy potrzebowali nowego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#ZbigniewRau">Dalej będziemy też wspierać politykę otwartych drzwi, która świadczy o przywiązaniu Sojuszu do zasady, że każde państwo obszaru traktatowego spełniające niezbędne warunki może zostać członkiem NATO. Tym samym — podkreślę to raz jeszcze — nie uznajemy żadnej koncepcji dzielenia Europy na strefy wpływów. Będziemy wspierać Ukrainę w jej staraniach o dołączenie do Sojuszu. Cieszymy się z przystąpienia do Sojuszu Finlandii, a wkrótce także Szwecji.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#ZbigniewRau">Wspieramy i będziemy wspierać dalsze zacieśnianie współpracy NATO z Unią Europejską. Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie z jednej strony potwierdziła fundamentalną rolę obecności wojskowej Stanów Zjednoczonych dla bezpieczeństwa i stabilności na naszym kontynencie, a z drugiej strony wskazała na zasadniczą ułomność koncepcji tzw. autonomii strategicznej interpretowanej jako przeciwwaga dla transatlantyckiego wymiaru naszej polityki. Stąd z zainteresowaniem, ale i ze sceptycyzmem, przysłuchujemy się obecnej debacie przede wszystkim we Francji po powrocie prezydenta Macrona z Chin.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#ZbigniewRau">NATO pozostaje strukturą absolutnie niezbędną w zakresie kolektywnej obrony. Unia Europejska natomiast wspiera te wysiłki w zakresach politycznym, gospodarczym, sankcyjnym, a także komplementarnie do NATO w kwestiach polityczno-wojskowych, czego przykładem było uruchomienie na wniosek Polski misji wsparcia wojskowego dla Ukrainy oraz wykorzystanie środków europejskiego instrumentu na rzecz pokoju w celu refinansowania dostaw sprzętu wojskowego dla Sił Zbrojnych Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Jesteśmy członkami Unii Europejskiej, ponieważ w dzisiejszej politycznej konstelacji naszego kontynentu uczestnictwo w integracji europejskiej w sposób najpełniejszy wyraża aspiracje społeczeństw europejskich do współdziałania na rzecz dobra wspólnego wszystkich Europejczyków. Jest to także stanowisko przytłaczającej większości polskiego społeczeństwa, a tym samym każdego polskiego rządu niezależnie od jego barw politycznych. Niemniej jednak pamiętamy, że Unia Europejska nie jest organizacją sui generis. Unia została powołana i istnieje dla zjednoczonych różnorodności, dla wolnych i równych narodów. Czerpie swą moc z ich woli politycznej wyrażonej w traktatach w granicach powierzonych jej tam kompetencji. Jest zatem instrumentem, za pomocą którego członkowie wspólnie realizują swoje cele. Ich realizacja stanowi dobro wspólne zarówno każdego członka z osobna, jak i wszystkich członków razem. Dążąc do realizacji swoich celów, Polska jest świadoma tego, że — jak to niegdyś ujęła Margaret Thatcher — o ile Amerykę stworzyła filozofia, to Europa powstała z historii. Dodajmy od razu, że najczęściej z historii narodów dominujących i zdominowanych. Europa w większości składa się z państw małych i średnich, których cele są tak samo ważne, jak tych o największym potencjale demograficznym, ekonomicznym i politycznym. Dlatego Polska w swojej polityce europejskiej dąży i dążyć będzie do modus operandi opartego na konsensusie wszystkich członków Unii, a nie na ustaleniach różnego rodzaju europejskich tandemów, pięciokątów, czworokątów, trójkątów, a tym bardziej dyktatu najpotężniejszego państwa członkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#ZbigniewRau">Polska dąży też i dążyć będzie do tego, by instytucje Unii Europejskiej w swoim niepożądanym aktywizmie nie naruszały różnorodności państw członkowskich, a przede wszystkim — ich konstytucyjnej tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#ZbigniewRau">Niezależnie od doraźnych zwrotów w naszych relacjach z unijnymi instytucjami nie ma alternatywy dla takiej strategii politycznej. Do Unii weszliśmy i w Unii pozostaniemy, by wzbogacać naszą polską tożsamość, a nie ją ograniczać, by umacniać naszą kilkusetletnią demokrację, a nie dopuszczać do jej skarlenia, by rosnące od trzech dekad poziom i jakość naszego życia uległy dalszej dynamizacji, a nie spowolnieniu.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#ZbigniewRau">Ta strategia polityczna może odnieść pożądany skutek tylko wtedy, gdy wolność i równość państw członkowskich zostaną zachowane. Bez wątpienia największy deficyt wolności ujawniany jest poprzez coraz powszechniejsze podejmowanie decyzji w wyniku głosowania większościowego, które skutkuje narastającą nierównością członków Wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#ZbigniewRau">Państwa małe i średnie, których możliwości tworzenia skutecznych koalicji, w tym koalicji blokujących, są nieporównanie mniejsze niż państw największych, systemowo pozostają na pozycjach przegranych, kiedy chcą same bronić swoich praw, interesów czy potrzeb. Kiedy zaś są przegłosowywane, to w ich sprawach decydują za nie inni, co oznacza, że ich wolność jest zasadniczo naruszana.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#ZbigniewRau">Z kolei deficyt równości najpełniej ujawnia zachwiana równowaga strefy euro, gdzie ma miejsce petryfikacja nierównowagi fiskalnej i gospodarczej. Część państw od momentu przyjęcia wspólnej waluty nie jest w stanie rozwijać się trwale i harmonijnie, część zaś notuje stałą nadwyżkę eksportu, przeciwdziałając aprecjacji własnej waluty dzięki utrzymującej się stagnacji gospodarczej u innych. Jest to zatem system, który radykalnie ogranicza niezbędny komponent równości: równość szans.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#ZbigniewRau">Polska polityka w Unii Europejskiej będzie zatem zmierzać, w celu zachowania wolności państw członkowskich, do zdecydowanej obrony zasady jednomyślności tam, gdzie obecny stan prawny ją gwarantuje,…</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#ZbigniewRau">…oraz do faktycznego rozszerzania formuły konsensusu tam, gdzie stan prawny zezwala na stosowanie zasady większości kwalifikowanej. Podobnie będzie otwarta na wszelkie impulsy reformatorskie zmierzające do ochrony ich równości, szczególnie przywrócenia równości szans. Otwartość ta nie może zakładać a priori wykluczania żadnych rozwiązań, takich jak chociażby systemowe, częściowe oddłużanie czy czasowy lub stały powrót państw członków strefy euro do walut narodowych. Polska obrona wolności i równości państw członkowskich Unii Europejskiej najpełniej służy europejskiemu konsensusowi, który z kolei stanowi warunek i podstawę europejskiej jedności.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#ZbigniewRau">Konsensus taki, wbrew jego krytykom, pozwala na prowadzenie skutecznej unijnej polityki, chociażby na wprowadzanie sankcji wobec Rosji, dziesięciu pakietów restrykcji gospodarczych, finansowych i indywidualnych, czy militarne wsparcie Ukrainy, np. poprzez wspomniany już europejski instrument na rzecz pokoju, a więc inicjatyw, w których powstaniu i prowadzeniu Polska odgrywała i odgrywa rolę wiodącą.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Obok Paktu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej zasadniczym punktem odniesienia dla polskiej polityki zagranicznej jest nasze najbliższe sąsiedztwo — Europa Środkowo-Wschodnia. Jest to region, gdzie ukształtowana została nasza narodowa tożsamość i gdzie tym samym wykuwały się zasady naszej polityki zagranicznej. Zasadnicze znaczenie dla naszego regionu ma fakt, iż w ostatnich stuleciach wszystkie zamieszkujące go narody, od Finów na północy, po Greków na południu, od Czechów na zachodzie, po Białorusinów i Ukraińców na wschodzie, doświadczały przedkładania siły ponad prawem przez sąsiadujące mocarstwa: Niemcy, Rosję, Turcję, Austrię. W rezultacie wszystkie narody naszego regionu kilkakrotnie doświadczały utraty niepodległości. Przykładowo w 1815 r. w drodze postanowień zawartego na kongresie wiedeńskim pokoju europejskiego utworzono Królestwo Polskie, złączone unią personalną z Rosją. Polacy uzyskali symboliczną autonomię polityczną, edukacyjną i prawo do własnej, polskiej armii, ale wszystko to stało się bez ich udziału i bez ich woli. Autonomią mogli cieszyć się wyłącznie w ramach rosyjskiego imperium. Podobnie pozorne przywileje otrzymali Polacy w Wielkim Księstwie Poznańskim, pozostając w państwie pruskim, a namiastkę wolności — mieszkańcy Krakowa. Faktycznie w 1815 r., w roku europejskiego pokoju, w naszym regionie tylko jedno jedyne państwo mogło cieszyć się niepodległością — Czarnogóra.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#ZbigniewRau">To wspólne doświadczenie pozwala postrzegać imperializm jako zasadniczy powód zagrożenia dla pokoju, bezpieczeństwa, międzynarodowej współpracy, politycznej stabilności, cywilizacyjnego rozwoju czy dobrobytu, zagrożenia bynajmniej nie tylko dla narodów i państw naszego regionu. To przecież z naszej części Europy imperializm wyprowadził I i II wojnę światową. To także tu zrodził się jałtański podział Europy, który był integralną częścią zimnej wojny.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#ZbigniewRau">Dziś imperialna agresja Rosji przeciw Ukrainie rodzi także globalne implikacje polityczne, energetyczne i społeczne związane z próbami wywołania przez Rosję kryzysu żywnościowego. Ten imperializm miał historycznie różne formy ustrojowe, takie jak zachodni absolutyzm monarszy, wschodnia despocja, potem zaś totalitaryzm w nazistowskiej i komunistycznej postaci. Zawsze jednak zaciekle niszczył rodzimą wolnościową myśl polityczną, demokratyczne instytucje rodzimego ustroju czy rodzime republikańskie praktyki polityczne, jednocześnie deprecjonując, oczerniając i wyszydzając ich dorobek w dyskursie międzynarodowym. Dzisiaj takim modus operandi posługuje się Rosja, próbując narzucić Ukrainie zasady rosyjskiego świata, ruskiego miru, utożsamiając demokratyczne osiągnięcia ukraińskiej państwowości z faszyzmem i nazizmem.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#ZbigniewRau">Polska polityka zagraniczna w naszym regionie realizuje zatem dwa zasadnicze dla naszej racji stanu cele: lokalny i globalny. Cel pierwszy sprowadza się do podmiotowości każdego państwa regionu, a przede wszystkim do podmiotowości regionu jako całości. Tylko wtedy możliwa jest wspólna odpowiedzialność za los wszystkich naszych państw i solidarność z każdym z nich. Imponująca solidarność większości państw regionu z walczącą z rosyjskim agresorem Ukrainą wskazuje, iż polityka ta może liczyć na sukces. Stoi za nim wspólne doświadczenie historyczne wskazujące na to, że pozbawienie niepodległości jednego państwa regionu nieuchronnie prowadzi do utraty niepodległości przez pozostałe.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#ZbigniewRau">Drugi cel sprowadza się do wspólnego, możliwie maksymalnego oddziaływania przez państwa regionu na kształtowanie polityki wolnego świata, demokratycznej Europy i Sojuszu Północnoatlantyckiego. Z jednej strony dotyczy to kreowania architektury bezpieczeństwa, adekwatnej do obecnego, stale zwiększającego się poziomu zagrożenia regionu. Z drugiej strony dotyczy to wdrażania międzynarodowych instrumentów rozwoju ekonomicznego, tak by zapewnić naszą najbardziej dynamiczną integrację nie tylko wewnątrz Unii, samej Unii Europejskiej, ale także w całej zachodniej wspólnocie jako regionie politycznej stabilności, społecznej harmonii i dobrobytu. Swój potencjał polityczny Polska musi wywodzić z aktywności w regionie. Polska musi wychodzić z inicjatywami politycznymi integrującymi interesy, wartości i polityczne doświadczenia narodów, z którymi dzielimy przeszłość i z którymi wspólnie chcemy i będziemy budować przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#ZbigniewRau">Chciałbym w tym miejscu jeszcze raz stanowczo podkreślić: w polityce wobec państw o większym potencjale politycznym czy ekonomicznym Polska zawsze powinna stawać po stronie mniejszych i historycznie boleśnie doświadczonych państw Europy Środkowej i Wschodniej i sceptycznie podchodzić do ofert uczestnictwa w konstelacjach politycznych, w których rola Polski miałaby się sprowadzać do reprezentowania w regionie interesów i politycznych koncepcji państw z tradycjami dominacji.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#ZbigniewRau">Nasza polityka zorientowana na wzmacnianie politycznego potencjału regionu się sprawdziła i pozwoliła na stworzenie skutecznej koalicji wspierającej Ukrainę w jej wojnie obronnej. To właśnie z naszego regionu wypłynęło najsilniejsze wsparcie polityczne dla Ukrainy, ale także, proporcjonalnie rzecz biorąc, militarne, jeśli posłużymy się kryterium dochodu narodowego. Pamiętamy, że premier Mateusz Morawiecki i wicepremier Jarosław Kaczyński razem z premierami Czech i Słowenii byli pierwszymi szefami rządów europejskich, którzy udali się do okrążonego przez armię rosyjską Kijowa, aby okazać solidarność i gotowość do udzielania wszelkiej możliwej pomocy. W ten sposób Polska wraz z partnerami z regionu symbolicznie zdefiniowała przynależność do koalicji wspierającej Ukrainę. Ten, kto mieni się członkiem koalicji wolnego świata przeciwko imperializmowi i autokracji, musi udać się do Kijowa i okazać solidarność walczącemu z najeźdźcą narodowi ukraińskiemu. W ślad za Polską podążyli inni, w tym przewodniczący wszystkich instytucji Unii Europejskiej, przywódcy państw wolnego świata, a ostatnio tę samą drogę przebył prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Budując regionalne powiązania i wzmacniając głos naszego regionu w świecie, przede wszystkim na forum Unii Europejskiej i NATO, Polska inicjuje i wzmacnia regionalne formaty współpracy. Należy do nich przede wszystkim inicjatywa Trójmorza, której zadaniem jest harmonizowanie rozwoju gospodarczego w Unii Europejskiej. Będziemy dążyć do tego, aby inicjatywa Trójmorza stała się instytucjonalnym kołem zamachowym także w powojennej odbudowie Ukrainy, która musi być skorelowana z akcesją Ukrainy do Unii Europejskiej, a więc rozbudową odpowiednich połączeń infrastrukturalnych. Także z tego powodu zależy nam, aby Rumunia i Bułgaria możliwie szybko uzyskały członkostwo w strefie Schengen.</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#ZbigniewRau">Kolejnym formatem jest Bukaresztańska Dziewiątka, która obecnie stanowi instrument naszych zabiegów w NATO o zwiększenie bezpieczeństwa jego wschodniej flanki, bliższą współpracę transatlantycką oraz integrację wysiłku na rzecz wsparcia dla Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#ZbigniewRau">Z kolei Grupa Wyszehradzka, najstarszy format regionalnej współpracy, wciąż pozostaje w instrumentarium naszej polityki zagranicznej i liczymy, że w przyszłości ponownie możliwe będzie pełne wykorzystanie jej potencjału.</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#ZbigniewRau">Ubolewamy nad faktem, że Polska i Węgry fundamentalnie inaczej postrzegają rosyjską agresję na Ukrainę — zarówno jej przyczyny, jak i pożądany scenariusz jej zakończenia. Ta rozbieżność dotyczy żywotnego interesu Polski i całej Europy, dlatego będziemy przekonywać naszych węgierskich partnerów do nowego spojrzenia na naturę zagrożenia ze strony Rosji, by móc w pełni wykorzystać potencjał naszych relacji, a także je pogłębić.</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#ZbigniewRau">Trójkąt Lubelski łączy Polskę, Litwę i Ukrainę, a w przyszłości także demokratyczną Białoruś. Jest on postrzegany przez naszych ukraińskich sąsiadów doświadczających rosyjskiej inwazji jako antyteza ruskiego miru i stojącej za nim imperialnej ideologii. Wspólnie z Litwą będziemy dążyć do tego, aby format ten stanowił najbliższy instrument harmonizowania strategii na rzecz politycznego, militarnego, gospodarczego wsparcia ukraińskiej wojny obronnej, a następnie odbudowy tego kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#ZbigniewRau">Podobną rolę odgrywa tworzony ostatnio Format Ryski, który oferuje płaszczyznę stopniowej instytucjonalizacji politycznej, wojskowej, energetycznej, transportowej, cybernetycznej i gospodarczej współpracy Polski ze wszystkimi państwami bałtyckimi.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#ZbigniewRau">Podobne znaczenie ma również Trilog, w ramach którego Polska współpracuje z Rumunią i Turcją. Polska w basenie Morza Czarnego ma bliskich i sprawdzonych sojuszników zainteresowanych tak jak my powstrzymaniem rosyjskiego imperializmu i wzmacnianiem pokoju. Dlatego będziemy zacieśniać nasze strategiczne relacje z Turcją, kluczowym sojusznikiem odpowiadającym w sposób szczególny za bezpieczeństwo Morza Czarnego, a także szeroko rozumianego Bliskiego Wschodu. Prowadzimy z naszymi tureckimi sojusznikami stały dialog zmierzający do umocnienia NATO, także poprzez jego rozszerzenie.</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#ZbigniewRau">Strategiczne relacje łączą nas w sposób szczególny również z Rumunią, która nad Morzem Czarnym, podobnie jak Polska nad Morzem Bałtyckim, z Bukaresztańskiej Dziewiątki dysponuje największym potencjałem politycznym, militarnym i gospodarczym. To z Rumunią koordynujemy nasze stanowisko w sprawie wzmocnienia potencjału odstraszania wschodniej flanki NATO, a także w sprawach polityk Unii Europejskiej. Będziemy tę współpracę zacieśniać w duchu najlepszych tradycji sojuszu polsko-rumuńskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Szczególnie ożywiona współpraca łączy Polskę z państwami sojuszniczymi, na których ciąży ponadstandardowy obowiązek obrony pokoju na świecie, a więc mocarstwami nuklearnymi i członkami Rady Bezpieczeństwa: Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią i Francją. Stany Zjednoczone odgrywają szczególną rolę w naszym myśleniu o świecie i naszej polityce zagranicznej, także polityce bezpieczeństwa. Są naturalnym przywódcą wolnego świata, mocarstwem de facto europejskim, od dziesięcioleci zaangażowanym w obronę pokoju, bezpieczeństwa oraz zapewnienie optymalnych warunków rozwoju Europy.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#ZbigniewRau">Rosyjska agresja na Ukrainę potwierdziła nasze stanowisko, że bez Stanów Zjednoczonych, bez ich aktywnego zaangażowania wolność narodów europejskich byłaby zagrożona. Sojusz polsko-amerykański zawsze był, jest i będzie jednym z fundamentów bezpieczeństwa Europy, gdyż jest on oparty nie tylko na wspólnocie strategicznych interesów, ale także na zbliżonym postrzeganiu polityki międzynarodowej, dążeniu do jej demokratyzacji, odrzuceniu imperializmów, koncertu mocarstw, stref wpływów, a przede wszystkim umiłowaniu wolności.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#ZbigniewRau">W ciągu ostatnich miesięcy Stany Zjednoczone udzieliły, podobnie jak Polska, bezprecedensowej pomocy Ukrainie, naszemu napadniętemu przez Rosję sąsiadowi. Wyrażamy uznanie dla prezydenta Joe Bidena i jego administracji za amerykańskie wsparcie dla Ukrainy. Nigdy wcześniej w historii Ameryka nie zaangażowała się w takim stopniu w obronę pokoju za naszą wschodnią granicą i prawa narodów naszej części kontynentu do wolności i pokojowego rozwoju, a więc w powstrzymanie imperializmu.</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#ZbigniewRau">Odnotowujemy z satysfakcją, że doświadczenia polsko-amerykańskiego sojuszu wpływają na amerykańskie stanowisko w sprawie Ukrainy, w którym często przywoływane są bliskie nam hasła: „Nic o was bez was”, „Nic o Ukrainie bez Ukrainy”. Hasło to jest wspólne tradycji wielu narodów naszego regionu. Polskie wolnościowe tradycje, tradycje oporu przeciwko imperialnej opresji, są wciąż żywe i pozostają źródłem inspiracji dla całego wolnego świata, w tym także dla Stanów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#ZbigniewRau">Wkrótce w Polsce gotowość operacyjną osiągnie amerykańska baza obrony przeciwrakietowej w Redzikowie. Do Polski przeniesione zostało także stałe wysunięte dowództwo V korpusu armii amerykańskiej. Będziemy dążyć do systemowej, trwałej obecności wojsk amerykańskich na naszym terytorium. Będzie to naszym zdaniem sprzyjać globalnej wiarygodności Stanów Zjednoczonych jako przywódcy wolnego świata i dostarczyciela globalnego, strategicznego odstraszania. W tych relacjach Polska nie jest wyłącznie konsumentem bezpieczeństwa, które zapewniają Europie Stany Zjednoczone, samodzielnie i poprzez Sojusz Północnoatlantycki, ale jest też suwerennym partnerem wnoszącym wkład do wspólnej polityki. Świadczy o tym szczególnie współpraca w zakresie pozyskania przez polskie Siły Zbrojne uzbrojenia amerykańskiej produkcji, w tym samolotów F-35, systemu Patriot, czołgów Abrams i wyrzutni rakietowej HIMARS.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#ZbigniewRau">Polska od lat buduje współpracę energetyczną ze Stanami Zjednoczonymi, w tym szczególnie w zakresie zakupu skroplonego gazu ziemnego od amerykańskich dostawców. Nasza współpraca ze Stanami Zjednoczonymi przyniosła obu stronom wymierne korzyści w obliczu potrzeby odcięcia się od surowców z Rosji. Kontrakty zawarte w minionych latach umożliwiają pozyskanie przez Polskę rocznie ze Stanów Zjednoczonych około połowy polskiego zapotrzebowania na gaz.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#ZbigniewRau">Z satysfakcją przyjęliśmy korektę w polityce amerykańskiej w sprawie niemiecko-rosyjskiej współpracy energetycznej, gdy doszło do rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wnieśliśmy także bardzo poważny wkład w ukształtowanie przekonania, że współpraca transatlantycka winna służyć zmniejszeniu udziałów surowców pochodzących z Rosji w Europie, ale przede wszystkim w polskim portfelu energetycznym.</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#ZbigniewRau">Perspektywicznym obszarem współpracy jest energetyka nuklearna. Decyzja polskich władz o wyborze amerykańskich technologii do budowy trzech reaktorów pierwszej polskiej elektrowni jądrowej nie tylko wzmocni bezpieczeństwo energetyczne Polski, lecz także jeszcze silniej zwiąże Polskę i Stany Zjednoczone jako partnerów z uwagi na swój strategiczny charakter i ekskluzywność cywilnych technologii nuklearnych. Osobno rozwijana jest współpraca w zakresie opracowywania i pozyskiwania małych modułowych reaktorów jądrowych, SMR-ów.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#ZbigniewRau">Z satysfakcją stwierdzam, że systematycznie rośnie wartość wymiany handlowej między Polską i Stanami Zjednoczonymi, które są ósmym partnerem handlowym Polski. Stany Zjednoczone są również drugim państwem, jeśli chodzi o bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce. Oznacza to, że pomimo rosyjskiej agresji na Ukrainę i toczącej się za naszą wschodnią granicą wojny w Polsce istnieje sprzyjający i bezpieczny klimat dla amerykańskich inwestycji bezpośrednich.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Jednym z najważniejszych dla nas partnerów politycznych pozostaje Wielka Brytania. Żałujemy, że w związku z jej wyjściem z Unii Europejskiej zakres naszej współpracy uległ ograniczeniu, ale z pełnym szacunkiem odnosimy się do demokratycznego wyboru narodów Zjednoczonego Królestwa modelu i kierunku rozwoju, zgodnie z którym udział w procesie integracji europejskiej stał się po prostu nieatrakcyjny. Wielka Brytania pozostaje dla Polski jednym z najbliższych partnerów ze względu na silne więzi historyczne i społeczne, polską diasporę zamieszkującą Zjednoczone Królestwo, a także wkład w obronę pokoju w Europie i na świecie. Stale potwierdza ona swoją kluczową rolę dla bezpieczeństwa europejskiego, systematycznie zwiększając swoje zaangażowanie w obronę wschodniej flanki NATO oraz we wsparcie wojskowe dla Ukrainy, którego to wsparcia jest, obok Stanów Zjednoczonych i Polski, jednym z liderów.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#ZbigniewRau">Jesienią 2021 r. rząd brytyjski najszybciej z naszych zachodnich sojuszników zareagował na hybrydowy atak ze strony Białorusi, kierując kompanię wojsk inżynieryjnych do zabezpieczenia granicy polsko-białoruskiej. W zeszłym roku rozmieścił w Polsce system obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej Sky Sabre, dodatkowe siły lądowe oraz czołgi Challenger 2. Brytyjskie samoloty zostały skierowane do wzmocnienia ochrony przestrzeni powietrznej nad Polską i Rumunią. Wielka Brytania jako państwo ramowe NATO zwiększyła także obecność wojskową w Estonii.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#ZbigniewRau">Z punktu widzenia naszej polityki zagranicznej należy podkreślić wspólnotę celów i metod, jaka dała o sobie znać w związku ze wznowieniem rosyjskiej agresji na Ukrainę. Podczas gdy inni sojusznicy obawiali się, że dozbrajanie Ukrainy będzie zmarnowanym wysiłkiem, gdyż nie będzie ona w stanie się obronić, rząd brytyjski podzielał nasze oceny, że Ukraina skutecznie będzie się bronić. Od początku wznowienia rosyjskiej agresji Wielka Brytania obok Polski należy do czołówki dostarczycieli pomocy wojskowej, humanitarnej i finansowej dla Ukrainy. Polska i Wielka Brytania od lat współpracują w zakresie szkolenia armii ukraińskiej. Wspólnie w ciągu ostatnich lat wyszkoliliśmy kilkadziesiąt tysięcy ukraińskich żołnierzy. Będziemy tę współpracę kontynuować także w ramach nowego formatu bliskiej współpracy politycznej grupującego Wielką Brytanię, Polskę i Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#ZbigniewRau">Satysfakcją napawa fakt, iż znakomitej współpracy politycznej towarzyszy wzrost obrotów handlowych między naszymi państwami. Wielka Brytania, mimo pandemii COVID-19 oraz opuszczenia Unii Europejskiej i jej wspólnego rynku, pozostaje czwartym największym rynkiem eksportowym dla polskiej gospodarki. Z tego powodu, a także uwzględniając wagę współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa, Polska jest żywotnie zainteresowana polubownym rozstrzyganiem sporów unijno-brytyjskich na tle implementacji unijno-brytyjskich umów o wystąpieniu z 2019 r. i współpracy z 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Ostatnie 2 lata charakteryzują się intensyfikacją polsko-francuskiej współpracy politycznej, także w ramach Trójkąta Weimarskiego, a także współpracy wojskowej i gospodarczej. To wzmocnienie relacji między naszymi państwami wynika z rosyjskiej agresji na Ukrainę. Łączy nas z Francją ocena tej sytuacji oraz polityka zmierzająca do okazywania wszelkiego możliwego wsparcia Ukrainie przez wspólnotę międzynarodową, w tym państwa Unii Europejskiej i jej instytucje oraz Sojusz Północnoatlantycki. Ściśle współpracujemy z Francją w działaniach zmierzających do rozszerzenia koalicji państw uczestniczących w przekazywaniu Ukrainie nowoczesnego sprzętu niezbędnego do prowadzenia skutecznej wojny obronnej. Szczególnie intensywnie staramy się do tego przekonywać naszych niemieckich sojuszników.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#ZbigniewRau">Z satysfakcją obserwujemy ewolucję stanowiska Francji w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej, szczególnie poparcie przez Francję decyzji o przyznaniu Ukrainie statusu państwa kandydującego. Rosja dąży do narzucenia nam takiej interpretacji polityki europejskiej, która wyklucza członkostwo Ukrainy w instytucjach zachodniego świata. To dlatego zdecydowane stanowisko Francji, odrzucające tę rosyjską wizję Europy, ma tak istotne znaczenie dla przyszłości naszego kontynentu. Jednocześnie ze sceptycyzmem podchodzimy do francuskich inicjatyw doprowadzenia do jakiejś formy rozmów między Rosją i Ukrainą. Nie odnotowujemy niestety żadnych sygnałów świadczących o tym, by Rosja była gotowa zrewidować swoją politykę terytorialnych podbojów. Ewentualne wygenerowanie takich rozmów nie może się wiązać z żadnymi specjalnymi gwarancjami dla Rosji, poza oczywiście przestrzeganiem norm prawa międzynarodowego, które stanowią gwarancję pokoju dla wszystkich innych państw.</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#ZbigniewRau">Wysoko cenimy sobie natomiast rosnące zaangażowanie Francji w politykę odstraszania Rosji w ramach NATO. Francja jest obecna na wschodniej flance NATO jako państwo ramowe poprzez swoją obecność w Rumunii oraz w Estonii, gdzie uczestniczy w nadzorze lotniczym i morskim tego obszaru. Co więcej, należy z uznaniem odnotować udział francuskiego lotnictwa w misji patrolowania przestrzeni powietrznej nad Polską.</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#ZbigniewRau">Intensyfikacji ulega nasza współpraca w dziedzinie uzbrojenia oraz koordynacja wymiany wojskowo-technicznej i przemysłowej. Jednym z kluczowych jej obszarów jest domena kosmiczna. W ostatnich dniach ubiegłego roku została podpisana umowa przewidująca pozyskanie przez Polskę dwóch satelitów tworzących wraz z infrastrukturą naziemną system obserwacji Ziemi, który znacznie zwiększy potencjał informacyjny polskich Sił Zbrojnych i będzie mieć także zastosowanie cywilne.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#ZbigniewRau">Godnym uznania jest fakt, że ożywieniu relacji politycznej z Francją towarzyszy wzrost kontaktów i współpracy gospodarczej. Rośnie nasza wymiana handlowa, która w ubiegłym roku osiągnęła rekordowy poziom. Będziemy dążyć do tego, by współpraca polsko-francuska objęła także udział w odbudowie Ukrainy. Francja dysponuje w tej dziedzinie unikalnym doświadczeniem, a Polska, ze względu na położenie geograficzne i wspólną granicę z Ukrainą, może zapewnić francuskim przedsiębiorstwom działającym na Ukrainie wyjątkowo sprzyjające warunki.</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Jednym z naszych najważniejszych sojuszników i politycznych partnerów jest Republika Federalna Niemiec. Ostatnie trzy dekady bezsprzecznie zasługują na nazwanie ich epoką wyjątkową w historii naszych relacji, które sięgają przecież ponad 1000 lat. Integrujemy się w Unii Europejskiej, prowadzimy dialog polityczny w formacie Trójkąta Weimarskiego, jesteśmy sojusznikami w NATO. Ponad 20 lat temu Polska przejęła od Niemiec odpowiedzialność za bezpieczeństwo wschodniej flanki Sojuszu. Z roku na rok bite są kolejne rekordy naszych obrotów handlowych.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#ZbigniewRau">Mógłbym zakończyć swoją wypowiedź na temat wzajemnych relacji tą konstatacją i stwierdzeniem, że będziemy dążyć w naszej polityce do wzmacniania wszystkich pozytywnych tendencji i osiągnięć ostatnich trzech dekad, ale ze względu na szczególny charakter relacji polsko-niemieckich, ich historię oraz ich znaczenie dla przyszłości Europy, a nawet szerzej — dla porządku międzynarodowego, wymagają one bardziej szczegółowego omówienia.</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#ZbigniewRau">Duża część norm obowiązującego prawa międzynarodowego ukształtowana została w związku lub pod wpływem doświadczeń z polityką Niemiec, a więc z polityką, której szczególnie doświadczyła Polska i której doświadczyli Polacy. To dlatego jest naszym obowiązkiem dążyć do nadania stosunkom polsko-niemieckim kształtu, który można byłoby określić modelowym w stosunkach międzynarodowych. Co zatem należy uczynić, by taki modelowy stan naszych relacji osiągnąć? Trzy kwestie mają tu zasadnicze znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#ZbigniewRau">Po pierwsze, zgadzamy się z kanclerzem Olafem Scholzem, że rosyjska agresja na Ukrainę jest wydarzeniem haniebnym i momentem przełomowym w historii Europy. Podzielamy jego opinię, że nic w Europie nie będzie już takie samo, a zatem europejska architektura bezpieczeństwa i polityka obronna sojuszników muszą ulec zmianie, aby udzielić skutecznej pomocy Ukrainie i nie dopuścić do rozlania się konfliktu na cały kontynent. Z satysfakcją odnotowaliśmy zapowiedź, iż w polityce niemieckiej nastąpi epokowa zmiana, owa zeitenwende. Wzywaliśmy naszych niemieckich partnerów do takiego zwrotu od lat. Cieszy nas zatem fakt przyznania się niemieckiej klasy politycznej do błędów i ostatecznej porażki dotychczasowej, prowadzonej w zasadzie nieprzerwanie od czasów Willego Brandta, polityki zbliżania ze Związkiem Sowieckim, a później z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#ZbigniewRau">Domagaliśmy się porzucenia polityki przymykania oczu na agresywny charakter rosyjskiej polityki, która z roku na rok przybierała na sile. Wskazywaliśmy na bezpośrednie zagrożenie dla pokoju w Europie, jakie wiązało się z budową Gazociągu Północnego. Budowa pierwszej nitki tego gazociągu była kontynuowana pomimo rosyjskiej agresji na Gruzję w 2008 r. i przy pełnym wsparciu niemieckiego rządu, który zaproponował wówczas Rosji, niejako w nagrodę, Partnerstwo dla Modernizacji. Budowa drugiej nitki Gazociągu Północnego została przez Niemcy zainaugurowana rok po rosyjskiej agresji na Ukrainę, aneksji Krymu i okupacji Donbasu, gdy Rosja objęta już była unijnymi sankcjami.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#ZbigniewRau">Nasze ostrzeżenia rząd Niemiec ignorował, przedkładając współpracę z Rosją i ekonomiczne korzyści z niej wynikające ponad obronę pokoju w Europie i bezpieczeństwo swoich sojuszników i partnerów, w tym Polski oraz pozostałych krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Dlatego dzisiaj oczekujemy, że nasze bezpieczeństwo i nasze interesy będą traktowane w polityce Niemiec priorytetowo.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#ZbigniewRau">Taka niemiecka polityka jest możliwa. Taka niemiecka polityka jest potrzebna. Na taką politykę Niemiec, opartą o empatię wobec interesów własnych sojuszników, czekamy.</u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#ZbigniewRau">Pierwszym znaczącym krokiem takiej polityki byłaby zmiana niemieckiego stanowiska wobec aktu stanowiącego Rosja — NATO, który, jak wspomniałem, nakładał ograniczenia w rozlokowaniu istotnych sił wojskowych NATO na wschodniej flance Sojuszu. Rząd Niemiec bronił tej deklaracji w przeszłości, mimo że Rosja dokonała aneksji Krymu, a dziś bombarduje Kijów. Nikt nie przyjmie z większą satysfakcją zmiany niemieckiej polityki w tym zakresie niż Polska, państwa wschodniej flanki NATO,…</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.108" who="#ZbigniewRau">…a zwłaszcza Ukraina, która deklaruje, iż poprzemy niemiecką inicjatywę przeniesienia tego dokumenty do niechlubnej historii.</u>
          <u xml:id="u-3.109" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.110" who="#ZbigniewRau">Po drugie, przedstawiciele najwyższych władz niemieckich niejednokrotnie uzasadniali przyznawanie Rosji priorytetów w niemieckiej polityce zagranicznej wobec Europy Środkowo-Wschodniej dążeniem do naprawienia krzywd i zadośćuczynienia Moskwie za napaść Rzeszy Niemieckiej na Związek Sowiecki w 1941 r. W ten sposób była uzasadniana nawet budowa Gazociągu Północnego. Szanując moralne motywacje niemieckiej polityki oraz uznając potrzebę zadośćuczynienia za krzywdy i szkody wyrządzone przez Niemcy w okresie II wojny światowej, stwierdzić należy, że wiarygodność tych motywacji opiera się na jednakowym podejściu do wszystkich ofiar i wyrządzonych szkód bez względu na wyznanie, narodowość, pochodzenie i obywatelstwo. Niemcy mają wobec Polski i Polaków czy np. wobec Ukraińców nie mniejszy dług niż wobec Rosjan.</u>
          <u xml:id="u-3.111" who="#ZbigniewRau">Ten dług Niemiec wobec Polski wciąż jest niestety nieuregulowany. Ten stan rzeczy dramatycznie obciąża nasze relacje. Dowodem na to są kolejne uchwały Wysokiej Izby wskazujące, wzywające do rozwiązania problemu braku niemieckiego zadośćuczynienia dla Polski za straty, jakie poniosła wskutek niemieckiej agresji i okupacji w latach 1939–1945. Wykonując wolę Wysokiej Izby wyrażoną w uchwale z 14 września 2022 r., na początku października oficjalnie wystąpiliśmy do rządu Niemiec o podjęcie rozmów w sprawie jednoznacznego przyjęcia politycznej, historycznej, prawnej oraz finansowej odpowiedzialności za wszystkie krzywdy i szkody wyrządzone Polsce i jej obywatelom w wyniku rozpętania przez III Rzeszę Niemiecką II wojny światowej i traktatowe uregulowanie tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-3.112" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.113" who="#ZbigniewRau">Na początku stycznia otrzymaliśmy oficjalną odpowiedź na nasze wystąpienie, w której rząd Republiki Federalnej Niemiec stwierdził, że nie jest zainteresowany rozmowami na ten temat, gdyż uważa sprawę zadośćuczynienia za skutki niemieckiej zbrojnej napaści na Polskę za zamkniętą i uregulowaną. Zatem między Polską, ofiarą niemieckiej napaści, a Niemcami, agresorem, sprawcą szkód i cierpień, istnieje różnica zdań w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-3.114" who="#ZbigniewRau">Problem istnieje i będziemy konsekwentnie dążyć do jego rozwiązania. Nie istnieje bowiem żaden system moralny ani porządek prawny, w którym o odpowiedzialności moralnej czy materialnej wobec ofiary zbrodni decyduje wyłącznie sprawca tej zbrodni, a więc agresor.</u>
          <u xml:id="u-3.115" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.116" who="#ZbigniewRau">Będziemy także przekonywać naszych niemieckich partnerów, że rozwiązanie problemu braku niemieckiego zadośćuczynienia dla Polski i Polaków leży zarówno w obopólnym interesie, jak i w uniwersalnym interesie społeczności międzynarodowej. Wszak naszym celem jest stworzenie systemu, w którym wszczynanie wojen będzie nieopłacalne, a agresor zawsze będzie musiał wypłacić odszkodowanie za wyrządzone krzywdy i szkody. Tego będziemy domagać się od Rosji wobec Ukrainy. To jest konieczne w relacjach między Niemcami a Polską.</u>
          <u xml:id="u-3.117" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.118" who="#ZbigniewRau">Po trzecie, chciałbym paniom i panom posłom szerzej przedstawić nasz stosunek do niemieckich aspiracji przywódczych w Europie. Jak zapowiedziałem, z uwagą będziemy obserwować zapowiadany zwrot w polityce Niemiec, ową epokową zmianę. Mamy przy tym nadzieję, że będzie ona oznaczała także odejście od dotychczasowej niemieckiej praktyki polegającej na nacjonalizowaniu korzyści z integracji w Unii Europejskiej i ochoczym dzieleniu się jej kosztami, a także konsekwencjami niemieckich błędów z innymi członkami Unii. M.in. ze względu na tę dotychczasową praktykę Niemiec nie ma w Europie powszechnego zainteresowania tym, aby powierzyć Niemcom przywództwo kontynentu. Nie mamy zatem wątpliwości, iż Europa nie potrzebuje niemieckiego przywództwa, nie potrzebuje ograniczania równości państw członkowskich w sprawach fundamentalnych dla ich suwerenności…</u>
          <u xml:id="u-3.119" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.120" who="#ZbigniewRau">…— nie potrzebuje tego — za pomocą rozszerzania metody podejmowania decyzji w Unii Europejskiej większością głosów. Znamienne jest to, że Niemcy nie proponują takiego samego usprawnienia procesu decyzyjnego w Sojuszu Północnoatlantyckim, na forum którego bronią jednomyślności.</u>
          <u xml:id="u-3.121" who="#ZbigniewRau">Niemcy są i pozostaną naszym sojusznikiem i ważnym politycznym partnerem, ale będziemy dążyć do takiego kształtu naszych dwustronnych relacji, w którym pojęcie partnerstwa będzie jednakowo rozumiane przez obie strony, jako relacja dwóch równych sobie podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-3.122" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.123" who="#ZbigniewRau">Będziemy więc zachęcać niemieckich partnerów do tego, aby w swojej polityce dokonali historycznego zwrotu także wobec Polski i jej interesów. Wierzymy, że taka zmiana leży w interesie obu państw oraz całej Europy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ElżbietaWitek">Drugą część wystąpienia… Pan minister będzie kontynuował po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#ElżbietaWitek">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 35 do godz. 10 min 53)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#ElżbietaWitek">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 16. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#ElżbietaWitek">Proszę ministra spraw zagranicznych pana Zbigniewa Raua o kontynuowanie swojego wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym pokrótce omówić naszą politykę wobec pozostałych państw sojuszniczych. Stosunek naszych partnerów do rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz poziom ich zaangażowania w udzielanie jej pomocy w odpieraniu rosyjskiej agresji są dla nas podstawowym kryterium określającym zakres i intensywność naszej współpracy dwustronnej w najbliższej perspektywie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ZbigniewRau">Należy z satysfakcją stwierdzić, iż od czasu agresji Rosji na Ukrainę mogliśmy liczyć na dobre koalicyjne współdziałanie ze strony Kanady, Norwegii, Danii, Szwecji, Finlandii, Włoch, Hiszpanii, Grecji, Portugalii, Królestwa Niderlandów, Belgii i Luksemburga. Wspólnie podkreślamy znaczenie NATO dla bezpieczeństwa europejskiego i konieczność skutecznej koordynacji inicjatyw unijnych w polityce obronnej z planami i z działaniami Sojuszu. Łączy nas także dążenie do wymierzenia sprawiedliwości sprawcom zbrodni na pokoju, czyli rosyjskiej napaści na Ukrainę oraz zbrodni wojennych popełnianych przez siły rosyjskie w toku tej wojny.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ZbigniewRau">Ważną rolę w NATO oraz w polityce odstraszania i powstrzymywania rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie odgrywa Kanada. Nasze relacje z Kanadą są znakomite. Współpracujemy w ramach wysuniętej obecności NATO na wschodniej flance, wspólnie szkolimy ukraińskich żołnierzy, oferujemy pomoc uchodźcom i dostarczamy niezbędnego uzbrojenia walczącej Ukrainie. Bez wątpienia będziemy nasz sojusz z Kanadą rozwijać i umacniać.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ZbigniewRau">Nasza współpraca z państwami Europy Północnej jest wzorowa i zwiększa nie tylko wspólne klasyczne bezpieczeństwo, ale także już przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego całej Europy. Służą temu m.in. wspólne przedsięwzięcia z Danią i Norwegią, z którymi niedawno ukończyliśmy projekt Baltic Pipe i działamy na rzecz ambitnego rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Jednocześnie jesteśmy przekonani, że członkostwo Szwecji i Finlandii w NATO będzie domknięciem luki w instytucjonalnej architekturze współpracy w naszym regionie. Dlatego już w maju ub.r. zadeklarowaliśmy gotowość przyjścia obu państwom z pomocą zbrojną, gdyby zostały zaatakowane w okresie trwania procedury akcesyjnej do Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ZbigniewRau">W relacjach z Hiszpanią i Włochami będziemy kontynuować tradycję regularnych konsultacji międzyrządowych. Z Hiszpanią tworzymy grupę przyjaciół polityki spójności Unii Europejskiej opartą na przekonaniu o konieczności utrzymania mechanizmów działania wspólnotowego na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności, również w regionach mniej zaawansowanych gospodarczo.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#ZbigniewRau">Polsko-włoska i polsko-hiszpańska współpraca polityczna mogą też sprawić, że refleksja nad dalszym pogłębianiem integracji europejskiej — często zmonopolizowana przez najbardziej wpływowe państwa członkowskie Unii — stanie się bardziej pluralistyczna. Jesteśmy przekonani, że Włochy i Hiszpania będą naszymi niezachwianymi sojusznikami w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#ZbigniewRau">Z Królestwem Niderlandów prowadzimy regularny dialog ekspercki — w kwestiach europejskich i bezpieczeństwa — w ramach Konferencji Utrechckiej, która w tym roku odbędzie się już po raz 32., tym razem w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#ZbigniewRau">W tym kontekście chcę podkreślić, iż będziemy pogłębiać dialog polityczny z azjatyckimi partnerami strategicznymi — Japonią i Republiką Korei. Podzielają one naszą ocenę rosyjskiej agresji na Ukrainę i intensyfikują współpracę z NATO, co potwierdził zeszłoroczny szczyt Sojuszu w Madrycie.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#ZbigniewRau">Japonia, dzięki objęciu w tym roku niestałego miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, zyskuje na znaczeniu jako państwo współkształtujące dyskusję na temat najistotniejszych wyzwań dla bezpieczeństwa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#ZbigniewRau">Będziemy też rozwijać współpracę gospodarczą, w tym zabiegać o kolejne inwestycje japońskie i południowokoreańskie oraz działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa energetycznego Polski, o czym świadczy już zapowiedź budowy elektrowni jądrowej w kooperacji z koreańskimi partnerami. Republika Korei staje się również coraz ważniejszym partnerem w wymiarze obronności — dostawy południowokoreańskiego uzbrojenia przysłużą się modernizacji naszych Sił Zbrojnych i wzmocnią bezpieczeństwo Polski, przekładając się także na potencjał odstraszania i obrony NATO na wschodniej flance.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#ZbigniewRau">Obchody 50. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych Polski z Australią w 2022 r. oraz zdecydowana pomoc militarna, gospodarcza i humanitarna tego państwa dla Ukrainy są dowodem naszych bliskich relacji. Mamy nadzieję, że dalsze wzmocnienie tych relacji w nadchodzącym roku nastąpi przy współpracy dwustronnej w perspektywie politycznej, gospodarczej i międzyludzkiej, a temu mogłaby służyć organizacja wizyt na najwyższym szczeblu.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Polska tradycja sprzeciwu wobec dyktatu mocarstw i przywiązanie do zasady suwerennej wolności i równości państw, czyli równego prawa narodów do wyboru modelu rozwoju, sojuszy i członkostwa w instytucjach integracyjnych, zobowiązują nas do sprzeciwu wobec kreślenia ostatecznych granic Unii Europejskiej i NATO oraz konsekwentnego opowiadania się za polityką otwartych drzwi i wspierania aspiracji członkowskich zarówno państw Europy Wschodniej, jak i Bałkanów Zachodnich. Wspieramy wysiłki integracyjne Bałkanów Zachodnich, dlatego cieszy nas niedawne przyznanie Bośni i Hercegowinie statusu kandydata do członkostwa w Unii oraz rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną, a także decyzja zniesienia od 2024 r. wiz dla obywateli Kosowa, z którym kilka miesięcy temu Polska nawiązała stosunki konsularne. Nadal wspieramy bezpieczeństwo tego państwa dzięki obecności wojskowej i policyjnej w ramach misji NATO i Unii Europejskiej. Niezmiennie sprzeciwiamy się upolitycznieniu procesu rozszerzania i opowiadamy się za utrzymaniem jego technicznej natury, także w rozmowach z Serbią i Czarnogórą. Równolegle zachęcamy rządy państw regionów do podwojenia wysiłków na rzecz demokratyzacji.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#ZbigniewRau">Zauważamy szkodliwe dla państw regionu działania Rosji, której celem pozostaje utrzymanie pozytywnych przemian transformacyjnych jak najdalej od swoich granic, także poprzez wzniecanie sporów i dezinformację na Bałkanach. Przestrzegamy naszych bałkańskich partnerów przed podatnością na takie działania i pozostajemy gotowi do dzielenia się z nimi doświadczeniami w zakresie zwalczania dezinformacji oraz wspierania integracji europejskiej m.in. za pomocą instrumentów dwustronnych, a także poprzez proces berliński.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Partnerstwo Wschodnie, którego jednym z inicjatorów, a następnie animatorów w Unii Europejskiej, była Polska, przygotowało Ukrainę i Mołdawię do statusu kandydata do Unii Europejskiej. To dzięki politycznym inwestycjom dokonanym w przeszłości w instrument Partnerstwa Wschodniego możliwe było natychmiastowe zaproponowanie przez pana prezydenta Andrzeja Dudę, aby w odpowiedzi na rosyjską agresję Unia Europejska przyznała Ukrainie status kandydata do członkostwa. Propozycja została przez państwa Unii Europejskiej i Komisję Europejską przyjęta. To z polskiej inicjatywy, w czasie, gdy na ukraińskie miasta spadały bomby, Europa zdecydowała się na krok, którego bała się wykonać wcześniej. W ten sposób dokonała się mentalna rewolucja, która zmienia nie tylko nasz region, ale także — jestem o tym przekonany — zmieni całą Europę.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#ZbigniewRau">Pozwolą państwo, że teraz powiem kilka słów o tym, jak wyobrażam sobie przyszłość stosunków polsko-ukraińskich i politykę rządu w tej sprawie. Przede wszystkim Rzeczpospolita Polska będzie nadal dokładać wszelkich możliwych starań, aby Ukraina pokonała wojska rosyjskie i odzyskała suwerenność na całym swoim uznawanym międzynarodowo terytorium. Dołożymy także wszelkich starań, aby umożliwić Ukrainie jak najszybsze członkostwo w strukturach wolnego świata, którego instytucjonalnymi formatami w naszym regionie są Unia Europejska i NATO. Będziemy to czynić w imię najbardziej żywotnego, egzystencjalnego interesu Polski. Bezpieczna Ukraina to bezpieczna Polska, to pokojowa Europa. To jest sprawa naszej racji stanu, dlatego Polska jest sprzymierzeńcem Ukrainy w obronie pokoju, powstrzymywaniu rosyjskiego imperializmu i dążeniu do obrony norm prawa międzynarodowego. Chwała Ukrainie, że stawiła tak skuteczny opór.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#ZbigniewRau">Pragnęlibyśmy, aby w przyszłości Ukraina była czymś więcej niż tylko partnerem w ramach Unii Europejskiej i NATO oraz czymś więcej niż dobrym sąsiadem, z którym mamy przyjazne relacje oraz dobrą współpracę gospodarczą. Naszym celem jest takie ukształtowanie wzajemnych relacji, aby między Polską i Ukrainą wyeliminować potencjał do jakichkolwiek poważniejszych tarć na tle interpretacji historii czy położenia obywateli identyfikujących się z polską mową, kulturą i tradycjami. Polacy i Ukraińcy nie tylko u siebie w ojczyźnie, ale i w drugim kraju powinni czuć się jak u siebie w domu.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#ZbigniewRau">Rosyjska agresja tak bardzo zbliżyła nasze narody i dostarczyła tak ogromnego społecznego kapitału sympatii i zaufania, że stoimy przed unikatową w ostatnich stuleciach szansą odtworzenia zniszczonej przez niemieckich i moskiewskich zaborców oraz bolszewicki totalitaryzm wspólnoty polsko-ukraińskiej. Kilkaset lat wspólnych dziejów dowodzi zaś, że gdy Polacy i Ukraińcy współpracują, to zwiększa się bezpieczeństwo i dobrobyt całego regionu, a także nasza pozycja wobec państw zachodnich. Natomiast gdy między nami powstają spory i konflikty, to — jak przekonywał jeszcze w XIX w. wielki ukraiński pisarz Pantełejmon Kulisz — wzmacniamy tylko wschodniego despotę, wzmacniamy Moskwę. W obliczu rosyjskiego imperializmu republikańska tradycja naszej starej Rzeczypospolitej staje się atrakcyjna dla wszystkich związanych z nią narodów — Ukraińców, Polaków, Litwinów i Białorusinów. To jest ideowy potencjał, który będziemy chcieli wzmacniać, tworząc z niego fundament pod przyszłą ścisłą współpracę polityczną.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#ZbigniewRau">A zatem w XXI w. wspólnota Polski i Ukrainy winna przejawiać się jako trwała współpraca dwóch bardzo bliskich sobie językowo, kulturowo i mentalnie narodów zamieszkujących w dwóch suwerennych państwach.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#ZbigniewRau">W tym duchu podczas ostatniej wizyty państwowej prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Polsce prowadziliśmy rozmowy o nowym podejściu do wzajemnych relacji także w sprawach związanych z historią oraz upamiętnianiem ofiar wojen, represji i mordów.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Nowym zadaniem polskiej dyplomacji będzie takie wykorzystanie instrumentów partnerstwa, aby wspomagać Ukrainę i Mołdawię w procesie akcesji do Unii, a Gruzję w kontynuowaniu wdrażania proeuropejskich reform, by w przyszłości również uzyskała status kandydata. Pragniemy sukcesu modernizacji Mołdawii jako dobrego, motywującego przykładu dla narodów Europy Wschodniej. Potrzebujemy sukcesu Mołdawii jako gwarancji, że Rosja nie zdoła otworzyć tam kolejnego frontu w wojnie przeciwko Ukrainie i całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#ZbigniewRau">Dlatego konsekwentnie, z dużym zaangażowaniem wspieramy proces proeuropejskich reform w Mołdawii. Jest to szczególnie istotne wobec nasilającej się presji politycznej, gospodarczej oraz energetycznej ze strony Rosji. W 2022 r. udzieliliśmy Kiszyniowowi wsparcia finansowego oraz organizacyjnego w obliczu napływu uchodźców z Ukrainy. Polska jest wiodącym dostarczycielem pomocy rozwojowej dla Mołdawii, m.in. w obszarach polityki regionalnej, rozwoju obszarów wiejskich, rewitalizacji miast, tworzenia efektywnego systemu obrony cywilnej. Prężnie działa kiszyniowski oddział Fundacji Solidarności Międzynarodowej, dzielimy się know-how polskiej transformacji.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#ZbigniewRau">Zachęcamy partnerów z Unii do wspierania dalszych wysiłków integracyjnych tych państw, co przybliży nas do wspólnego celu, jakim jest poszerzenie obszarów bezpieczeństwa, stabilności i dobrobytu w Europie. Równocześnie chcemy rozwijać dwustronnie korzystne kontakty z Armenią i z Azerbejdżanem, mając nadzieję na postępy procesu pokojowego między nimi.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#ZbigniewRau">Patrząc na sąsiadów naszych sąsiadów, państw Partnerstwa Wschodniego, zamierzamy kontynuować współpracę polityczną i gospodarczą z państwami Azji Centralnej, szczególnie z Kazachstanem i Uzbekistanem.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Odrębnym zagadnieniem są nasze relacje z Białorusią. Naszym długookresowym celem jest Białoruś demokratyczna, wolna i niepodległa. Polska nie będzie bezpieczna tak długo, jak długo jej sąsiedzi nie będą wolni i suwerenni, zdolni do demokratycznego decydowania o swoim ustroju i kierunku rozwoju. Nie mamy wątpliwości, że miejsce Białorusinów jest we wspólnym europejskim domu, na którego tradycje składa się także dziedzictwo dawnej naszej politycznej wspólnoty Rzeczy Pospolitej. Polska będzie konsekwentnie do takiej przyszłości Białorusi dążyć, udzielając tymczasowego schronienia wszystkim, którzy nie mogą dziś czuć się na Białorusi jak u siebie w domu i którym grozi tam niebezpieczeństwo ze względu na ich polityczne przekonania.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#ZbigniewRau">Dziś postrzegamy Białoruś jako państwo całkowicie uzależnione od agresywnej Rosji, rządzone przez pozbawiony jakiejkolwiek demokratycznej, społecznej legitymacji reżim, który zamienił ojczyznę Białorusinów w wielkie więzienie, a Rosji udostępnia swoje terytorium do przeprowadzania ataków na Ukrainę. Jakiś czas temu skierowaliśmy wobec władz Białorusi propozycję, która zmierzała do zwiększenia pola politycznego manewru, także manewru gospodarczego, w zamian za zaprzestanie represji i prześladowań. Niestety prowadzone rozmowy nie przyniosły satysfakcjonującego nas rezultatu. Białoruskie władze kontynuują represje wobec własnego społeczeństwa oraz wrogą politykę wobec Polski, czego jednym z elementów jest sprowokowany przez reżim Łukaszenki kryzys graniczny. Taka polityka będzie miała konsekwencje dla naszych relacji.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#ZbigniewRau">Taką politykę zakończyć będą mogły jedynie demokratyczne przemiany na Białorusi, które pozwolą temu państwu ponownie skorzystać z oferty współpracy w ramach Partnerstwa Wschodniego. Dlatego Polska wspiera i będzie wspierać białoruskie środowiska niezależne, w tym media, białoruskich uchodźców, studentów i przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#ZbigniewRau">Będziemy się domagali zwolnienia więźniów politycznych, w tym działaczy organizacji polskich z Andrzejem Poczobutem na czele.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#ZbigniewRau">Jeśli władze białoruskie w dalszym ciągu będą odmawiały jego zwolnienia, będą kontynuować represje wobec swoich obywateli, w tym przedstawicieli polskiej mniejszości, jeśli w dalszym ciągu będą prowokować atak migracyjny na granicy z Polską, będziemy konsekwentnie dążyć do nakładania przez Unię Europejską kolejnych sankcji, a także stosować pełną gamę represaliów będących w naszej suwerennej dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Agresywna polityka Federacji Rosyjskiej pozostaje największym zagrożeniem dla pokoju w Europie, w tym bezpieczeństwa Polski. Ponad rok temu, 24 lutego 2022 r., Rosja rozpoczęła brutalną inwazję na Ukrainę, kolejny raz demonstrując dążenie do podporządkowania sobie sąsiednich narodów, dążenie, którego ofiarą tak wiele razy stawała się również Polska. W toku inwazji zobaczyliśmy obrazy, które znaliśmy z naszej własnej historii, niejednokrotnie z osobistych doświadczeń naszych rodzin: mordy, grabieże, gwałty, tortury, wywózki, niszczenie infrastruktury cywilnej i pogarda dla ludzkiego życia. W naszej części świata wiemy zbyt dobrze, z czym wiąże się rosyjska agresja i jak wygląda rosyjski sposób prowadzenia wojny. W zeszłym roku Rosja po raz kolejny pokazała twarz agresora, który w wojnie, a nie w pokoju, widzi realizację swoich interesów strategicznych. Dlatego niezmiennym celem naszej polityki zagranicznej jest ograniczanie i powstrzymywanie imperialnych ambicji Rosji. Polski rząd trwa na stanowisku, że tak długo, jak Rosja nie zakończy swojej agresji na Ukrainę, nie wycofa swoich wojsk z międzynarodowo uznawanego ukraińskiego terytorium, tzn. także z Półwyspu Krymskiego,…</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#ZbigniewRau">…będzie pozostawać poza wspólnotą cywilizowanych narodów i będziemy do tego w naszej polityce dążyć, zwalczając przedwczesne propozycje odbudowywania mostów z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#ZbigniewRau">Pragnę w tym miejscu podkreślić, że nie myślimy przy tym o Rosji jako o państwie skazanym raz na zawsze na imperialną despocję i status pariasa. Nie wierzymy w fatalizm rosyjskiego losu. Odróżniamy Rosję, która jest, od tej, która mogłaby być. Ta, która jest, musi ponieść strategiczną klęskę, zarówno na froncie, jak i poprzez dalekosiężne koszty nakładanych na nią kolejnych sankcji.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#ZbigniewRau">Rosja, która mogłaby być po wycofaniu wojsk z całego terytorium Ukrainy i rezygnacji z „wyzwalania” innych państw i ich terytoriów, po zakończeniu agresji, po ukaraniu sprawców, miejmy nadzieję, wreszcie stanie się normalnym państwem demokratycznym, Rosją Andrieja Sacharowa i Anny Politkowskiej, Rosją Memoriału.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#ZbigniewRau">I taka Rosja będzie normalnym członkiem wspólnoty międzynarodowej, i z taką Rosją chcielibyśmy współpracować,…</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#ZbigniewRau">…ale takiej Rosji nie ma.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Przywiązujemy dużą wagę do rozwijania relacji z pozostałymi państwami w grupie BRICS. Planujemy dokonać wkrótce wysokiej rangi nominacji ambasadorskich do dwóch państw tej grupy dla podkreślenia ich znaczenia w naszej polityce. Doceniamy wagę stosunków z Chinami, jednym z najpotężniejszych państw świata, stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ. Z tego tytułu Chiny ponoszą szczególną odpowiedzialność za utrzymanie pokoju na świecie. Liczymy, że będą aktywniej reagować na niszczenie tego pokoju przez Rosję. W dialogu z Chinami będziemy więc przekonywać, że skutki wojny na Ukrainie nie mają charakteru regionalnego. Przyzwolenie na uciekanie się do wojny jako narzędzia polityki, zmiany granic siłą i rewizjonizm przyniosłyby trudne do przewidzenia konsekwencje nie tylko w Europie, ale również w Azji. Polska docenia chińskie deklaracje o respektowaniu suwerenności i integralności terytorialnej wszystkich państw. Doceniamy również jasno wyartykułowany sprzeciw Pekinu wobec użycia lub gróźb użycia broni jądrowej w stosunkach międzynarodowych. Chcielibyśmy jednak ujrzeć bezpośrednie zastosowanie zasad prawa międzynarodowego przez Pekin w odniesieniu do rosyjskiej agresji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#ZbigniewRau">Pragnę podkreślić, że kwestia Ukrainy była jedną z najważniejszych poruszanych w dialogu politycznym z Chinami, który był prowadzony w 2022 r. Z satysfakcją odnotowujemy, że udało się utrzymać wysoki poziom komunikacji polsko-chińskiej także w okresie pandemii i pomimo wprowadzonych przez władze chińskie radykalnych ograniczeń bezpośrednich kontaktów z zagranicą związanych z pandemią COVID-19. Po zniesieniu tych restrykcji oczekujemy szybkiego powrotu do regularnych i bezpośrednich kontaktów dyplomatycznych, jak również biznesowych, turystycznych, a także w sferze edukacyjnej z Chinami. Powrót Chin do regularnych kontaktów fizycznych ze światem jest dla nas szczególnie ważny z racji najważniejszego wyzwania, jakim jest budowanie zrównoważonych relacji gospodarczych z tym krajem, także przez innych naszych europejskich partnerów. Obserwujemy z zainteresowaniem intensyfikację polityki wobec Chin ze strony Hiszpanii, Niemiec i Francji. Pomimo pojawienia się przed pandemią pewnych pozytywnych trendów, jak rosnąca dynamika polskiego eksportu do Chin, 2022 r. nie był pod tym względem najlepszy z racji znów szybko rosnącego deficytu po polskiej stronie.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#ZbigniewRau">W trakcie trzeciego posiedzenia polsko-chińskiego komitetu międzyrządowego w czerwcu 2022 r. przekazałem mojemu chińskiemu odpowiednikowi, ministrowi Wang Yi, że Polska oczekuje większej otwartości Chin w rozwiązywaniu problemów w dwustronnych relacjach gospodarczych. Skuteczność w tej mierze będzie dla nas probierzem jakości polsko-chińskiego partnerstwa. Będzie to miało również decydujące znaczenie w określaniu poziomu dalszego zaangażowania Polski we współpracę regionalną z Chinami w takich formatach jak Europa Środkowo-Wschodnia — Chiny.</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#ZbigniewRau">W odniesieniu do Chin nasza polityka będzie nadal wykorzystywać mechanizmy dialogu i instrumenty współpracy Unii Europejskiej, jako że w obszarach takich jak polityka handlowa to przez Unię Europejską realizowane są interesy państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#ZbigniewRau">Polska będzie w dalszym ciągu współkształtowała nowe ramy tych relacji w oparciu o konkurencję, systemową rywalizację, ale i współpracę. Naszymi wyznacznikami będą nadrzędne zasady wzajemności i równych warunków konkurencji. Będziemy jednocześnie dbać o to, aby strategiczne decyzje zapadające w Brukseli na temat Chin odzwierciedlały w adekwatnym stopniu interesy Polski i naszego regionu.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Dostrzegamy ogromny potencjał współpracy z Indiami w obszarze zarówno politycznym, gospodarczym, jak i kulturalnym. Indie to największa demokracja świata, słusznie aspirująca do adekwatnego i proporcjonalnego udziału w kształtowaniu demokratycznej debaty o największych globalnych wyzwaniach, jak i instytucjonalnego odzwierciedlania rosnącej roli Indii w świecie. Polska popiera te aspiracje, dostrzegając w indyjskiej demokracji potencjalny modelowy przykład harmonizowania bardzo różnych interesów grup społecznych, narodowościowych i religijnych. Można powiedzieć, że Indie są dzisiaj laboratorium przyszłej demokratycznej polityki globalnej. Międzynarodowa rola Nowego Delhi została wzmocniona objęciem przewodnictwa przez to państwa w grupie G20 oraz Szanghajskiej Organizacji Współpracy.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#ZbigniewRau">Dobrym prognostykiem dla dalszego ożywienia współpracy gospodarczej z Indiami w 2022 r. było uruchomienie nowego połączenia pasażerskiego PLL LOT z Mumbajem oraz przywrócenie bezpośrednich połączeń lotniczych z Nowym Delhi.</u>
          <u xml:id="u-5.52" who="#ZbigniewRau">Rozwijaliśmy relacje z Indiami. Wyrazem rozwoju tych relacji była pierwsza od 9 lat wizyta szefa polskiej dyplomacji w Nowym Delhi w kwietniu 2022 r., realizowana przeze mnie także w roli urzędującego przewodniczącego OBWE. W tym charakterze wziąłem udział w międzynarodowej konferencji Raisina Dialogue. Moim głównym celem było przedstawienie w szerokim gronie wpływowych przedstawicieli świata polityki i mediów perspektywy Polski wobec agresji Rosji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-5.53" who="#ZbigniewRau">Ważnym tematem moich spotkań był również przegląd relacji polsko-indyjskich. Rok 2023 będzie kolejnym, w którym będziemy liczyć na dalsze utrwalenie regularności kontaktów wysokiego szczebla między Polską i Indiami.</u>
          <u xml:id="u-5.54" who="#ZbigniewRau">W ostatnich latach kontakty między Polską i Brazylią uległy znacznej intensyfikacji, co potwierdzone zostało na spotkaniach przeprowadzonych na różnych szczeblach. W marcu br. spotkałem się z ministrem spraw zagranicznych Carlosem França, który przebywał w Warszawie w związku z przekazaniem pomocy humanitarnej dla Ukrainy oraz koordynacją ewakuacji obywateli brazylijskich.</u>
          <u xml:id="u-5.55" who="#ZbigniewRau">W sierpniu w Brazylii odbyły się polsko-brazylijskie konsultacje polityczno-gospodarcze na szczeblu wiceministrów spraw zagranicznych, natomiast we wrześniu na spotkaniu prezydenta Dudy z prezydentem Bolsonaro w Nowym Jorku podpisano dwie umowy, które powinny ułatwić współpracę gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-5.56" who="#ZbigniewRau">W interesie Polski jest utrzymywanie wysokiej dynamiki relacji z Brazylią, która jest naszym najważniejszym partnerem handlowym w Ameryce Łacińskiej i która po objęciu w styczniu 2023 r. prezydentury przez Luiza Inácio Lulę da Silva prawdopodobnie wzmocni swój status jednego z głównych liderów w ramach tzw. globalnego Południa. Na przyjazne relacje z Brazylią wpływ ma również liczna Polonia. Ok. 2 mln Brazylijczyków szczyci się polskim pochodzeniem i w różnej formie zachowuje polskie tradycje.</u>
          <u xml:id="u-5.57" who="#ZbigniewRau">Polska postrzega Republikę Południowej Afryki jako priorytetowego partnera w Afryce, zarówno jeśli chodzi o stosunki bilateralne, jak i w kontekście partnerstwa strategicznego RPA z Unią Europejską. Polska i RPA mają długą tradycję współpracy tak dwustronnej, jak i w ramach stosunków wielostronnych. Obydwa kraje współpracowały przy okazji wielu inicjatyw na forum ONZ, przede wszystkim w zakresie ochrony praw człowieka. Cieszą nas południowoafrykańskie inwestycje w Polsce oraz rosnąca wymiana handlowa między naszymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-5.58" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Państwa członkowskie Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej są postrzegane przez Polskę jako perspektywiczni partnerzy handlowi i inwestycyjni. Rozwój dwustronnej współpracy ekonomicznej wpłynie na dywersyfikację wymiany handlowej Polski skoncentrowanej na rynku unijnym, co zwiększy jej odporność na zaburzenia w światowej gospodarce. Choć podzielamy wspólne wartości i rozumiemy konieczność utrzymania porządku opartego na prawie międzynarodowym, co zostało zaznaczone na grudniowym, pierwszym w historii szczycie Unii Europejskiej i ASEAN, pojawiają się między nami rozbieżności dotyczące np. reakcji na rosyjską agresję na Ukrainę, nad czym musimy konsekwentnie pracować.</u>
          <u xml:id="u-5.59" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Polska liczy na konstruktywną współpracę z rządem Izraela prowadzoną w duchu poszanowania łączącej nas wielowiekowej wspólnej historii oraz wzajemnego zrozumienia i szacunku. Wierzymy, że tylko szczery dialog równych sobie stron pozwoli na rozwijanie relacji bilateralnych i rozwiązywanie sporów. Pozytywnie odbieramy proces normalizacji i zacieśniania stosunków między Izraelem a państwami arabskimi.</u>
          <u xml:id="u-5.60" who="#ZbigniewRau">Polska tradycyjnie wspiera bliskowschodni proces pokojowy i pozostaje przy stanowisku, że tylko rozwiązanie dwupaństwowe zapewni trwałe i sprawiedliwe porozumienie między narodami izraelskim i palestyńskim.</u>
          <u xml:id="u-5.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.62" who="#ZbigniewRau">Z całą mocą potępiamy przemoc, akty terroru i wszelkie jednostronne działania mogące zaognić konflikt, a także wszelkie naruszenia prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-5.63" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.64" who="#ZbigniewRau">Polska równie stanowczo będzie sprzeciwiać się zarówno próbom zepchnięcia Izraela do morza, jak i próbom wypchnięcia Palestyńczyków z ziemi, na której żyją od setek lat.</u>
          <u xml:id="u-5.65" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.66" who="#ZbigniewRau">Dlatego będziemy kontynuować wspieranie władz i mieszkańców Autonomii Palestyńskiej i będziemy reagować na wszelkie przejawy dyskryminacji i łamania prawa międzynarodowego i humanitarnego.</u>
          <u xml:id="u-5.67" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.68" who="#ZbigniewRau">Rosyjska agresja na Ukrainę podkreśliła kluczowe znaczenie stosunków z państwami Bliskiego Wschodu dla dywersyfikacji naszych źródeł energii. Polski rząd będzie kontynuował intensyfikację współpracy z naszym największym partnerem w tym regionie, czyli z Arabią Saudyjską, wierząc, że jej rosnące zainteresowanie rozwojem relacji z państwami Europy Środkowej przyczyni się do zwiększenia naszego bezpieczeństwa energetycznego. Rozwój rodzimej infrastruktury gazowej pozwoli także wykorzystać dynamicznie rosnący potencjał Kataru i Egiptu w procesie uniezależniania europejskiej energetyki od rosyjskiego gazu. Popieramy też inicjatywy współpracy regionalnej w branży gazu i wiążące się z nimi perspektywy rozwoju europejskiego sektora energetycznego, a także ich potencjał w łagodzeniu regionalnych konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-5.69" who="#ZbigniewRau">Będziemy dążyć do tego, by współpraca w sektorze energetycznym umocniła relacje ekonomiczne i polityczne z państwami Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Imponująca skala transformacji państw Półwyspu Arabskiego, a także rozwój gospodarczy Egiptu — jednego z naszych największych partnerów w Afryce — stanowią ważne szanse na dalszej geograficznej dywersyfikacji naszych zagranicznych relacji handlowych. Kluczowe dla powodzenia tych starań pozostają stabilizacja i walka z terroryzmem w regionie, dlatego będziemy kontynuować zaangażowanie międzynarodowe w działania w tym zakresie. Przychylnie odnosimy się także do zmian obyczajowych w państwach arabskich Zatoki Perskiej, szczególnie tych, które wpływają na poprawę sytuacji kobiet.</u>
          <u xml:id="u-5.70" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.71" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Wielkim politycznym wyzwaniem jest dialog z państwami pozaeuropejskimi, dla których rosyjska agresja na Ukrainę jest wydarzeniem geograficznie odległym. Jak wykazał opublikowany niedawno Raport Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, deficyt informacji o przyczynach i przebiegu wojny skutecznie wykorzystuje rosyjska machina propagandowa dążąca do zantagonizowania państw pozaeuropejskich z Ukrainą i wspierającą jej obronę koalicją wolnego świata. Polska będzie tym rosyjskim działaniom aktywnie przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-5.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.73" who="#ZbigniewRau">W przeciwieństwie do wielu państw Europy Zachodniej nigdy nie byliśmy mocarstwem kolonialnym, nie ciemiężyliśmy narodów ani w Afryce, ani w Ameryce Południowej, ani w Azji.</u>
          <u xml:id="u-5.74" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.75" who="#ZbigniewRau">Mamy własne doświadczenia z rasistowskimi politykami mocarstw europejskich, dlatego Polska posiada istotny potencjał wiarygodności i będziemy z niego…</u>
          <u xml:id="u-5.76" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.77" who="#ZbigniewRau">…aktywnie korzystać.</u>
          <u xml:id="u-5.78" who="#ZbigniewRau">Modelowym przykładem naszych relacji mogą być stosunki Polski z Rwandą. Traktujemy się ze wzajemnym szacunkiem, a Polska jest postrzegana przez rwandyjskich partnerów jako europejski przyjaciel nieobciążony kolonialną tradycją i kolonialnym stosunkiem do państw afrykańskich. Podobne partnerskie relacje łączą nas z Sudanem i innymi państwami Afryki. Będziemy więc kontynuować i intensyfikować naszą aktywność polityczną na tym kierunku, czemu służył ostatni udział pana prezydenta w forum państw najsłabiej rozwiniętych w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, a także wizyty pana premiera oraz innych członków rządu w państwach Zatoki i w Afryce oraz udział w formatach gromadzących głowy państw, szefów rządów i ministrów państw pozaeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-5.79" who="#ZbigniewRau">Będziemy rozwijać polskie inicjatywy ułatwiające dostęp do zbóż państwom regionu, których mieszkańcy dotkliwie odczuwają rosnące ceny żywności. Nasza dyplomacja będzie też kontynuować wsparcie rozwojowe oraz zaangażowanie na rzecz zakończenia konfliktów w regionie. Działania w tym zakresie pozostają kluczowe dla ograniczania nieregularnej migracji do Europy, która wpływa na destabilizację naszego kontynentu, ogranicza jego bezpieczeństwo i jest wykorzystywana przez naszych nieprzyjaciół do podważania jedności Unii Europejskiej i ataków na nasze granice.</u>
          <u xml:id="u-5.80" who="#ZbigniewRau">Polska podtrzymuje wolę dialogu z Iranem. Wspieramy dyplomatyczne wysiłki na rzecz wzmocnienia reżimu nieproliferacji broni masowego rażenia i przywrócenia porozumienia nuklearnego. Jednocześnie z niepokojem przyglądamy się sytuacji wewnętrznej w Iranie i wzywamy irańskie władze do niestosowania przemocy wobec pokojowych manifestantów oraz przestrzegania podstawowych praw człowieka. Nasze zaniepokojenie budzą też niektóre działania podejmowane przez Iran w polityce zagranicznej. Szczególnie sprzeciwiamy się wsparciu wojskowemu udzielanemu Rosji w jej zbrodniczej agresji na Ukrainę. Polska dyplomacja liczy na refleksję i korektę polityki przez władze państwa, które w przeszłości samo boleśnie doświadczało zewnętrznej agresji.</u>
          <u xml:id="u-5.81" who="#ZbigniewRau">Polska dostrzega rosnącą rolę Afryki Subsaharyjskiej jako regionu coraz mocniej współdecydującego o rozwiązywaniu spraw globalnych i przyczyniającego się do demokratyzacji stosunków międzynarodowych. Polska będzie wspierać procesy stabilizacji oraz wzmacniania potencjału gospodarczego państw Afryki Subsaharyjskiej, a także inicjatywy na rzecz łagodzenia skutków kryzysu żywnościowego.</u>
          <u xml:id="u-5.82" who="#ZbigniewRau">Państwa takie jak Senegal i Nigeria, które w ubiegłym roku odwiedził prezydent Rzeczypospolitej, są perspektywicznymi partnerami m.in. w dziedzinie dywersyfikacji źródeł energii. Jako państwo o tradycji wolnościowej z niepokojem przyglądamy się rosyjskim quasi-kolonialnym w swej logice działaniom obliczonym na uzależnienie, eksploatację i psucie standardów dobrych rządów państw afrykańskich.</u>
          <u xml:id="u-5.83" who="#ZbigniewRau">W relacjach z partnerami z Ameryki Łacińskiej nasze zainteresowanie tradycyjnie koncentruje się na współpracy gospodarczej oraz na wsparciu Polonii. Chcemy jednak położyć większy nacisk na rozwój dialogu politycznego, ponieważ państwa regionu popierające pokojowe współistnienie, suwerenność i integralność terytorialną będą odgrywać coraz istotniejszą rolę w umacnianiu porządku międzynarodowego opartego na prawie. Okazją do ożywienia współpracy z partnerami w regionie będzie pierwszy od 2015 r. szczyt Unia Europejska — Wspólnota Państw Latynoamerykańskich i Karaibów, który odbędzie się w tym roku w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-5.84" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Zasady Organizacji Narodów Zjednoczonych pozostają fundamentem obecnego porządku międzynarodowego i bezpieczeństwa Polski. Będziemy dalej ich bronić i na forum ONZ przeciwstawiać się łamiącej te zasady rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wraz z partnerami zamierzamy wykorzystać w tym celu Zgromadzenie Ogólne ONZ, w którym Rosja nie ma prawa weta. Niemal jednogłośne potępienie przez Zgromadzenie Ogólne rosyjskiego ataku na Ukrainę jasno wykazało, że polityka agresji jest odrzucana przez wspólnotę międzynarodową. Podejmiemy także działania w celu uniemożliwienia wyboru Rosji i wysuwanych przez nią kandydatów do organów ONZ. Jednocześnie będziemy popierać kroki zmierzające do przezwyciężenia obecnego kryzysu w Organizacji i wspierać rozsądne postulaty jej reform. Bez sprawnie funkcjonującego systemu ONZ pokój i przestrzeganie prawa międzynarodowego będą stale zagrożone. W ubiegłym roku skutecznie przyczyniliśmy się do przyjęcia szeregu ważnych dokumentów w tej kwestii na forum zarówno ONZ, jak i innych organizacji wielostronnych. Rezultatem polskiej inicjatywy i naszych intensywnych zabiegów dyplomatycznych było doprowadzenie do zawieszenia Federacji Rosyjskiej w prawach członka Rady Praw Człowieka ONZ, jak również Światowej Organizacji Turystyki. Zamierzamy kontynuować działania zmierzające do dalszej izolacji Rosji na forach wielostronnych do momentu, gdy ta nie zakończy swojej agresji oraz nie zacznie przestrzegać podstawowych zasad ładu międzynarodowego, do przestrzegania których sama się zobowiązała.</u>
          <u xml:id="u-5.85" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.86" who="#ZbigniewRau">Zwracamy uwagę na płynące z rosyjskiej agresji zagrożenie dla globalnego bezpieczeństwa żywnościowego. Kwestia ta była szczególnie ważnym punktem obrad 33. sesji Regionalnej Konferencji ONZ do spraw Wyżywienia i Rolnictwa dla Europy, zorganizowanej w Łodzi w maju zeszłego roku. Podczas sesji niemal jednomyślnie przyjęta została decyzja potępiająca działania Moskwy.</u>
          <u xml:id="u-5.87" who="#ZbigniewRau">Niezmiennie ważnym aspektem naszego zaangażowania wielostronnego jest promocja i obrona powszechności, niepodzielności i współzależności praw człowieka. Po zakończeniu w 2022 r. 3-letniego członkostwa w Radzie Praw Człowieka ONZ będziemy kontynuować nasze aktywne zaangażowanie na rzecz podnoszenia standardów praw człowieka, szczególnie w kontekście obchodzonej w tym roku 75. rocznicy przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-5.88" who="#ZbigniewRau">Oprócz zaangażowania w obszar pokoju i bezpieczeństwa oraz w dziedzinę praw człowieka istotny pozostaje dla nas trzeci filar działalności ONZ: promowanie zrównoważonego rozwoju. Będziemy włączać się w wysiłki ONZ, m.in. zmierzające do zapobiegania kryzysom, do realizacji celów zrównoważonego rozwoju, do zwalczania negatywnych skutków zmian klimatycznych, szczególnie w małych państwach wyspiarskich. Zamierzamy kontynuować aktywny udział Polski w dyskusjach i pracach dotyczących wdrażania Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Chcemy być wiarygodnym, odpowiedzialnym i aktywnym partnerem w tym obszarze. Wyrazem tego są nasze starania o członkostwo w Radzie Gospodarczej i Społecznej ONZ. Wierzymy, że ONZ pozostaje najważniejszą platformą współpracy międzynarodowej na rzecz zrównoważonego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.89" who="#ZbigniewRau">Wysoka Izbo! Ponad rok temu, jeszcze zanim zaczął się pełnoskalowy konflikt zbrojny na Ukrainie, Polska objęła roczne przewodnictwo w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. W trakcie uroczystej inauguracji naszego przewodnictwa w Wiedniu deklarowałem, że zagrożenie wojną na obszarze OBWE jest największe od II wojny światowej, a celem Organizacji powinno być działanie na rzecz budowy bezpieczeństwa i środków zaufania oraz wysiłków zmierzających do rozwiązywania zamrożonych konfliktów na obszarze OBWE.</u>
          <u xml:id="u-5.90" who="#ZbigniewRau">Pod naszym przewodnictwem OBWE podejmowała próby deeskalacji napięć. Pierwszą ważniejszą inicjatywą polskiego przewodnictwa, przedstawioną przeze mnie w Wiedniu 8 lutego, była propozycja uruchomienia w ramach OBWE tzw. odnowionego dialogu bezpieczeństwa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.91" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.92" who="#ZbigniewRau">Propozycja ta zyskała poparcie naszych partnerów oraz była przedmiotem moich rozmów podczas wizyty w Moskwie w dniach 14 i 15 lutego. Jeżeli próby deeskalacji okazały się w ostatecznym rozrachunku nieskuteczne, to z pewnością nie przez brak zaangażowania z naszej strony. Dobrej woli w poszukiwaniu pokojowych rozwiązań i dialogu zabrakło po stronie rosyjskiej. Jak już wskazałem, możemy się dziś domyślać, że w chwili, gdy odbywałem rozmowy z ministrem Ławrowem, rosyjscy generałowie otrzymali stosowne rozkazy, a wybuch wojny był już najprawdopodobniej przesądzony.</u>
          <u xml:id="u-5.93" who="#ZbigniewRau">W obliczu największego od II wojny światowej konfliktu w Europie Polska przyjęła na siebie odpowiedzialność za obronę fundamentalnych zasad OBWE, jej misji i wieloletniego dorobku. Było to ekstremalnie trudne zadanie, zważywszy na fakt, że większość decyzji na forum Organizacji podejmowanych jest w drodze konsensusu, a sama Organizacja nie jest przystosowana do działania w warunkach wojny między państwami członkowskimi. Nasza determinacja pozwoliła jednak przeciwdziałać destrukcyjnej taktyce przyjętej przez Federację Rosyjską. Obrona zasad i zachowanie funkcjonalności OBWE stały się wymiernym dorobkiem polskiego przewodnictwa. Przez cały jego okres zapewnialiśmy polityczne i moralne wsparcie Ukrainy, eksponując jednocześnie skalę rosyjskich zbrodni. Odpowiedzią strony rosyjskiej na potępienie agresji przez nas i kraje podobnie myślące były konsekwentne i bezpardonowe ataki na polskie przewodnictwo. Obliczone były na zastraszenie, wymuszenie neutralnego kursu, delegitymizowanie podejmowanych przez nas działań i dyskredytowanie nas w oczach zachodnich sojuszników.</u>
          <u xml:id="u-5.94" who="#ZbigniewRau">W zasadzie w pełni zrealizowany został kalendarz mandatowych wydarzeń OBWE we wszystkich trzech wymiarach aktywności Organizacji. Wraz z podobnie myślącymi państwami trzykrotnie uruchomiliśmy tzw. mechanizm moskiewski, procedurę pozwalającą zbadać przypadki łamania międzynarodowego prawa humanitarnego oraz praw człowieka przez siły rosyjskie na terenie Ukrainy, a także w samej Rosji. Wraz z Biurem Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE zorganizowaliśmy Warszawską Konferencję Wymiaru Ludzkiego OBWE, wydarzenie, które zastąpiło coroczne spotkanie implementacyjne wymiaru ludzkiego, które nie mogło się odbyć ze względu na obstrukcję ze strony Rosji. Pomimo obaw udało się zapewnić ciągłość operacyjną OBWE w terenie, przedłużając mandaty prawie wszystkich misji OBWE, w tym w krajach Azji Centralnej, na Bałkanach Zachodnich oraz w Mołdawii.</u>
          <u xml:id="u-5.95" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.96" who="#ZbigniewRau">Zagwarantowaliśmy, przy wsparciu moralnym, ale przede wszystkim finansowym wielu państw uczestniczących w OBWE, ciągłość obecności Organizacji na Ukrainie po tym, jak Rosja zablokowała przedłużenie mandatów najdłużej działających misji terenowych Organizacji, tj. Specjalnej Misji Monitorującej OBWE oraz Biura Koordynatora Projektów OBWE w Ukrainie. 1 listopada ub.r. pełną operacyjność uzyskał nowy program wsparcia dla Ukrainy, zapewniający pomoc dla ludności cywilnej dotkniętej działaniami wojennymi.</u>
          <u xml:id="u-5.97" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.98" who="#ZbigniewRau">Polska przeprowadziła OBWE przez ten burzliwy rok, pokazując, że w niektórych sytuacjach należy zrezygnować z neutralności i opacznie rozumianej bezstronności. Zbrodnie wojenne i pogwałcenie wszelkich zasad współżycia państw wymagają jednoznacznej i zdecydowanej reakcji.</u>
          <u xml:id="u-5.99" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.100" who="#ZbigniewRau">Zorganizowaliśmy w dniach 1 i 2 grudnia ub.r. Radę Ministerialną OBWE w Łodzi. Pokazała ona jedność państw podobnie myślących oraz ich jednoznaczną akceptację polskiego podejścia zakładającego wsparcie Ukrainy w myśl obrony zasad i fundamentalnych wartości organizacji.</u>
          <u xml:id="u-5.101" who="#ZbigniewRau">Czas polskiego przywództwa w OBWE był testem dla polskiej dyplomacji — testem umiejętności wykorzystania instrumentów dyplomacji wielostronnej nie tylko w celu budowy własnego wizerunku czy też realizacji narodowych interesów, ale przede wszystkim w celu przeciwstawienia się zagrożeniom egzystencjalnym dla bezpieczeństwa i stabilności naszego regionu oraz obszaru euroatlantyckiego. Obrona zasad i zachowanie funkcjonalności OBWE stały się wymiernym dorobkiem polskiego przewodnictwa. Stanowią one wypracowany wzorzec postępowania, a także istotny punkt odniesienia dla krajów w przyszłości przewodzących organizacji w sytuacjach, w których miałoby dochodzić do rażących naruszeń prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-5.102" who="#ZbigniewRau">Panie i Panowie Posłowie! Prowadzenie polskiej polityki zagranicznej w oparciu o zaprezentowane Wysokiej Izbie zasady, wytyczanie zasadniczych dla tej polityki kierunków, realizacja jej celów wymagają w zmieniającej się dzisiaj konstelacji międzynarodowej refleksji generalnej. W polityce, każdej polityce, w tym polityce zagranicznej, kwestia czasu posiada znaczenie podstawowe. Konstelacje polityczne ewoluują i zmieniają się w czasie, warunkując powodzenie realizacji zamierzonych celów.</u>
          <u xml:id="u-5.103" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.104" who="#ZbigniewRau">Zatem rozpoznanie czasu jako dogodnego do realizacji danych celów pozwala dopiero na mobilizację środków i okazanie determinacji w działaniu, tak by wysiłki te przyniosły pożądane skutki. Jest tak dlatego, że w jednym czasie użycie takich samych środków i okazanie takiej samej determinacji prowadzi do realizacji zamierzonych celów, a w innym — oznacza tylko marnowanie potencjału.</u>
          <u xml:id="u-5.105" who="#ZbigniewRau">To założenie musi być jeszcze przyjmowane z konstatacją, że w naszej części Europy narody muszą czekać dłużej na sprzyjającą im koniunkturę, aby móc realizować swoje cele, niż narody większe i potężniejsze. Tym samym winny okazywać szczególne wyczulenie na czas zmian politycznych konstelacji, szczególną gotowość do należytej mobilizacji dostępnych środków i szczególną determinację w celu realizacji zamierzonych celów. Innymi słowy: winny prowadzić politykę ambitną, gdy pojawia się na nią szczególne zapotrzebowanie.</u>
          <u xml:id="u-5.106" who="#ZbigniewRau">Rosyjska agresja na Ukrainę zmieni polityczne konstelacje w Europie, trzeba więc dążyć do tego, by pozycja Polski, jej bezpieczeństwo i warunki rozwoju doprowadziły do poprawy jej statusu w Europie. Przyczynią się do tego wzrost potencjału politycznego i militarnego Polski wynikający z oddalenia groźby rozlania się rosyjskiego imperializmu na Europę i, mamy taką nadzieję, zwycięstwo Ukrainy w wojnie obronnej. Dla Polski, a także dla państw naszej części Europy obecny kryzys międzynarodowy związany z zagrożeniem dla pokoju w Europie, potencjalnie groźny dla bezpieczeństwa Polski, musi być czasem szczególnie ambitnej polityki, polityki, jak to określano w czasach marszałka Józefa Piłsudskiego, licytowania polskich spraw wzwyż.</u>
          <u xml:id="u-5.107" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.108" who="#ZbigniewRau">Tylko taka polityka może pozwolić — powtórzę to raz jeszcze — na przekucie obecnie wzmocnionej pozycji tak Polski, jak i całego regionu w status niezbędnego zwornika bezpieczeństwa, stabilności i jedności wspólnoty transatlantyckiej, tym samym — na istotne zwiększenie szans naszego globu na pokojowe przetrwanie.</u>
          <u xml:id="u-5.109" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie ministrze. Dziękuję, panie prezydencie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, zarządzam przerwę do godz. 12:45.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 56 do godz. 12 min 51)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 16. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 103 do 5 minut, to jest debatę średnią. Łączny czas przeznaczony na wystąpienia w debacie to 240 minut.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy głos zabierze pan poseł Radosław Fogiel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RadosławFogiel">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#RadosławFogiel">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Panie i Panowie Posłowie! Przede wszystkim bardzo dziękuję panu ministrowi za ten całościowy i wyczerpujący obraz zarówno obecnej sytuacji, jak i zamierzeń polskiej polityki zagranicznej w nadchodzącym roku. Dzisiejsza debata, z uwagi na przerwę spowodowaną obiektywnymi okolicznościami, o których mówił pan minister, a także ze względu na zupełnie nowe realia po rosyjskim ataku na Ukrainę, skłania do nieco bardziej całościowego spojrzenia na tematykę relacji międzynarodowych, i to nie tylko w kategoriach czysto bieżących, choć oczywiście sytuacja za naszą wschodnią granicą jest od 24 lutego zeszłego roku najważniejszym punktem odniesienia.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#RadosławFogiel">Co stanowi fundament polityki zagranicznej Prawa i Sprawiedliwości? Jakie są jej podstawowe założenia, które widoczne są we wszystkich działaniach i inicjatywach, o których mówił chwilę temu z tej mównicy pan minister Rau? Źródłem, do którego nieustannie się odwołujemy, jest polityka zagraniczna śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego. To on na tej sali 23 grudnia 2005 r. sformułował zasadnicze założenie niezbędne do prowadzenia podmiotowej polityki: aby być traktowanym jako duży europejski naród, trzeba chcieć nim być. My chcemy być dużym europejskim narodem i konsekwentnie do tego dążymy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#RadosławFogiel">Jak deklarowaliśmy Polakom, ubiegając się o ich ponowne poparcie w 2019 r., centrum naszej działalności stanowią racja stanu, polskie interesy narodowe i podmiotowość Polski. Podmiotowość i zerwanie z klientyzmem w polityce zagranicznej, klientyzmem kamuflowanym niekiedy przez pociągające może na pierwszy rzut oka hasła, takie jak np. płynięcie w głównym nurcie, bo realnie ogranicza się to zawsze do realizowania polityki innych państw przy zachowaniu co najwyżej roli herolda wobec partnerów regionalnych. Widzieliśmy to bardzo jasno, gdy polityka naszego zachodniego sąsiada przewidywała współpracę z Rosją, czego efektem było podejmowanie decyzji ponad głowami naszego regionu, co podkopywało zaufanie tych krajów również do Polski i odbijało się na wzajemnych stosunkach. Dziś dzięki zmianie paradygmatu polskiej polityki zagranicznej jesteśmy niekwestionowanym liderem naszego regionu, cieszącym się zaufaniem partnerów. Symbolicznym wyrazem tego może być fakt, że podczas zwołanej zaraz po rosyjskiej agresji, już 25 lutego ubiegłego roku, zdalnej sesji szczytu Sojuszu Północnoatlantyckiego przywódcy państw Bukaresztańskiej Dziewiątki wspólnie właśnie z Warszawy łączyli się z pozostałymi członkami sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#RadosławFogiel">Usłyszymy pewnie za chwilę — już słyszymy z części ław — rytualne zaklęcia o rzekomym spadku znaczenia Polski. Ale mówimy o faktach i nie powinniśmy tracić z oczu realnego stanu sprawy. W ostatnich latach pozycja Polski zdecydowanie wzrosła, ale co ważniejsze, otwiera się również inna możliwość. Pojawia się szansa na stałą zmianę naszego statusu. Status w stosunkach międzynarodowych jest wyznacznikiem rangi państw w hierarchii sił. Jest czymś dużo trwalszym niż pozycja, która może zmieniać się w zależności od konkretnych wydarzeń. Przed 2015 r. przyjmowano niestety status państwa podporządkowanego, wzywającego innych do zajęcia pozycji lidera. Najlepszym tego przykładem było niesławne berlińskie wystąpienie i apel o niemieckie przywództwo.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#RadosławFogiel">Jestem przekonany, że gdyby nie tektoniczna w skali zmiana w polskiej polityce zagranicznej po 2015 r., nadal by tak było. Zamiast budować koalicję i motywować partnerów do przekazywania czołgów Leopard Ukrainie, Warszawa czekałaby na decyzję Berlina. Dziś, jak powiedziałem, po odrzuceniu statusu państwa podporządkowanego i osiągnięciu statusu państwa samodzielnie prowadzącego swoją politykę, pojawia się przed nami nowa szansa. Dzięki naszej roli we wsparciu Ukrainy, dzięki decyzjom skutkującym znacznym wzmocnieniem armii, dążeniu do roli zwornika bezpieczeństwa wschodniej flanki NATO i osiągnięciu pozycji lidera regionu istnieje perspektywa trwałego wzmocnienia naszego statusu.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#RadosławFogiel">Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Śp. prezydent Lech Kaczyński w swej polityce zagranicznej kierował się czterema podstawowymi wartościami: wolnością, sprawiedliwością, solidarnością i prawdą. Tymi wartościami…</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#RadosławFogiel">Współprowadzi, panie pośle, odsyłam do konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#RadosławFogiel">Tymi wartościami kierujemy się i my. Wybrzmiewało to z każdego zdania wystąpienia ministra spraw zagranicznych. Solidarnie wspieramy walczącą o wolność Ukrainę. Solidarność, sprawiedliwość i wolność to podstawy naszego widzenia przyszłości Unii Europejskiej. Relacje międzynarodowe, w tym relacje z sąsiadami, muszą być oparte na prawdzie. Prawda i sprawiedliwość wymagają też osądzenia winnych zbrodniczej agresji.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#RadosławFogiel">W ślad za śp. prezydentem Lechem Kaczyńskim wyznaczamy cztery priorytetowe obszary w polityce zagranicznej: politykę bezpieczeństwa, politykę środkowoeuropejską, politykę energetyczną oraz politykę pamięci.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#RadosławFogiel">Zacznę od polityki bezpieczeństwa. Jednym z podstawowych jej założeń, obok zwiększania własnych możliwości obronnych, jest wzmacnianie obecności Polski w Sojuszu Północnoatlantyckim. To najskuteczniejszy w historii sojusz obronny, gwarantujący bezpieczeństwo swoim członkom. Na terytorium Polski mamy w końcu znaczące siły sojusznicze, a sami jesteśmy i możemy być wzorem dla innych krajów, jeśli chodzi o wydatki obronne. Naszą ambicją jest przekonanie sojuszników, by poziom 2% PKB był minimum, punktem wyjścia, a nie tym, co staramy się osiągnąć. Wzmacniamy swoją rolę w Sojuszu również poprzez aktywność w formatach regionalnych, takich jak Bukareszteńska Dziewiątka. W pełni zgadzam się ze słowami pana ministra na temat rozwoju współpracy NATO — Unia Europejska. Jeżeli jakakolwiek autonomia strategiczna ma mieć sens, to taka, która sprawi, że Unia Europejska będzie realnym wzmocnieniem i uzupełnieniem relacji transatlantyckich i związanych z nimi kwestii bezpieczeństwa, a nie ich negacją czy dystansowaniem się.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#RadosławFogiel">Przejdźmy do polityki środkowoeuropejskiej. 23 grudnia 2005 r. podczas uroczystości swego zaprzysiężenia przed Zgromadzeniem Narodowym prezydent Lech Kaczyński mówił: „Strategiczny sojusz z Ukrainą powinien nabrać bardziej konkretnych kształtów. Ścisła współpraca z Litwą, a także Łotwą i Estonią (…) i dążenie do nadania jej trwałego charakteru to nasze cele”. Dzisiaj mamy właśnie z tym do czynienia. Zdefiniowaliśmy konieczność budowania odporności regionalnej na zagrożenia zewnętrzne i na bazie tej diagnozy podjęliśmy odpowiednie działania i inicjatywy. Współpracujemy chociażby w ramach Trójkąta Lubelskiego czy Formatu Ryskiego. Współpraca ta odbywa się na wielu poziomach — nie tylko głów państw i ministrów spraw zagranicznych, ale również przewodniczących parlamentów czy komisji parlamentarnych. Mówił o tym minister Rau, zaznaczając rolę współpracy z państwami regionu w procesie demokratyzacji polityki międzynarodowej. Polska swoją siłę czerpie z potencjału regionu Europy Środkowej i Wschodniej — dzisiaj ta siła i wspólne działanie państw regionu są widoczne jak nigdy. Gdyby nie impuls, który wyszedł właśnie stąd, i determinacja nasza i naszych partnerów, Ukraina być może nadal nie miałaby statusu państwa kandydującego. Ubolewać przy tym należy, że trzeba było krwawej wojny, by przełamać opory niektórych państw członkowskich. Wsparcie akcesji unijnej Ukrainy i Mołdawii, ale i innych aspirujących do członkostwa państw, pozostaje jednym z priorytetów polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#RadosławFogiel">Polityka energetyczna. Bezpieczeństwo energetyczne od lat odgrywało kluczową rolę w naszych działaniach i zamierzeniach. Od roku cała Europa jak na dłoni widzi wagę tego aspektu polityki. Polska w znakomitym stopniu zbudowała odporność na uzależnienie energetyczne i rosyjski szantaż przez takie inwestycje infrastrukturalne jak chociażby terminal gazowy w Świnoujściu — przypomnijmy, inicjatywa śp. prezydenta — rurociąg Baltic Pipe czy budowę interkonektorów i tworzenie alternatywnych źródeł dostaw energii. Nie można nie wspomnieć tutaj o polsko-amerykańskim partnerstwie, jeśli chodzi o energetykę jądrową.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#RadosławFogiel">I polityka pamięci, która jest ostatnim, ale równie ważnym, z wyodrębnionych obszarów polityki zagranicznej. Marszałek Piłsudski przestrzegał, że naród, który traci pamięć, przestaje być narodem — staje się jedynie zbiorem ludzi czasowo zajmujących dane terytorium. Wyrazem prowadzenia polityki pamięci jest przełomowa decyzja — a wcześniej przygotowanie całościowego raportu — o podjęciu działań w celu uzyskania rekompensat za straty, jakie poniosła Polska w rezultacie niemieckich zbrodni w czasie II wojny światowej. Ale polityka pamięci to również pamięć wyniesiona z naszych wielowiekowych, jak też całkiem niedawnych doświadczeń i działanie w oparciu o te doświadczenia. Gdy w 2010 r. prezes Jarosław Kaczyński ostrzegał przed rosyjskim imperializmem, jedyne, co słyszał w odpowiedzi, to zarzuty rusofobii. Takie podejście, zamykanie oczu na fakty, ignorowanie zagrożenia leżało u podstaw wieloletniej błędnej polityki wielu krajów europejskich. Mimo oczywistych faktów, mimo jasnego wyłożenia przez Putina rosyjskich aspiracji w Monachium w 2007 r. uważano, że Rosję można obłaskawiać. Było to tak skuteczne jak założenie, że osiedlowemu gangsterowi można oferować coraz większe sumy w nadziei, że w końcu przestanie być gangsterem i terroryzować okolicę. Po Monachium mieliśmy atak na Gruzję w 2008 r., nielegalną aneksję Krymu w 2014 r. i w końcu barbarzyński atak na Ukrainę w 2022 r. Dziś, w końcu, głos Polski i całego regionu został usłyszany, a wnioski, przynajmniej zgodnie z werbalnymi zapewnieniami, wyciągnięte. Ale to na nas spoczywa odpowiedzialność, by pamięć o tym, kto miał rację i trafnie oceniał rzeczywistość, nie zniknęła i była elementem podejmowania strategicznych decyzji w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#RadosławFogiel">Przy okazji parlamentarnej debaty nad kierunkami polityki zagranicznej nie sposób nie wspomnieć o kilku dodatkowych istotnych elementach. Jeden z nich to rola parlamentu w kształtowaniu debaty w relacjach międzynarodowych. Warto tu wymienić chociażby uchwałę Wysokiej Izby w sprawie uznania Rosji za państwo wspierające terroryzm i drugą, którą, mam nadzieję, przyjmiemy na tym posiedzeniu, w sprawie konieczności powołania specjalnego trybunału do spraw zbrodni agresji przeciwko Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#RadosławFogiel">Warte wzmianki są podjęte działania na rzecz aktywnej obecności Polski w Afryce. Polska ma ogromny potencjał prowadzenia polityki na tym kontynencie, polityki nieobarczonej negatywną historią. Wspomniana przez pana ministra Rwanda i utworzenie tam ambasady jest tego najlepszym przykładem i symbolem.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#RadosławFogiel">Niedawny sukces naszej dyplomacji to również porozumienie z Izraelem dotyczące wzajemnych — co warto podkreślić — wizyt młodzieży, przywracające partnerskie i równorzędne relacje między naszymi krajami w tym aspekcie.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#RadosławFogiel">Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W moim przekonaniu, w przekonaniu Prawa i Sprawiedliwości, zarówno powyższe uwagi, jak i treść wystąpienia pana ministra dowodzą niezbicie, że polityka zagraniczna oparta o wartości, prowadzona w sposób podmiotowy i bez kompleksów jest skuteczna, przynosi rezultaty, zapewniając bezpieczeństwo i rozwój Rzeczypospolitej. I taką politykę będziemy kontynuować. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Paweł Kowal, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PawełKowal">Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Ambasadorowie! Wysoka Izbo! Polityka zagraniczna już dawno nie jest zadaniem tylko dla elegantów w melonikach. Szczególnie teraz, w drugim roku wojny, rozmowy na temat polityki zagranicznej toczą się wokół każdego polskiego stołu. W Polsce rok temu zdarzyło się coś wyjątkowego — powstanie humanitarne. Powstanie przeciwko przemocy i agresji Rosji, ale jeszcze bardziej powstanie „za”, powstanie za wolnością, i wsparcie dla Ukrainek i Ukraińców uciekających przed rakietami Putina.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PawełKowal">Mówiąc o polityce zagranicznej po tym doświadczeniu, mówimy przede wszystkim o oczekiwaniach Polek i Polaków. Pytając o politykę zagraniczną, tak naprawdę odrabiamy lekcje z politycznej wyobraźni. Takie są i będą kryteria naszej oceny polityki zagranicznej tego rządu. Czy jest realistyczna? Czy faktycznie zapewnia bezpieczeństwo Polakom? Czy rząd potrafi ją prowadzić na miarę aspiracji obywateli? Czy rząd ma plan, jak ma wyglądać miejsce naszej ojczyzny za 5–10 lat w tym nowym świecie, który powstaje na naszych oczach?</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PawełKowal">Polki i Polacy zadają sobie pytanie, jak będzie wyglądał świat po tej wojnie. I słyszą od premiera, że jesteśmy hubem. Hub to centrum logistyczne. To kwestia geografii. My jako posłanki i posłowie Koalicji Obywatelskiej, jako polscy politycy chcemy dzisiaj powiedzieć Polakom, że nasza ambicja to nie jest bycie hubem, tylko bycie partnerem, równorzędnym partnerem w budowaniu tego nowego świata,…</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PawełKowal">…że polskie aspiracje są zbudowane na realnych podstawach i możliwościach naszego kraju. Mamy prawo jako Polacy w ten sposób myśleć o bezpieczeństwie i przyszłości naszych dzieci i wnuków.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PawełKowal">Słyszymy, że będzie nowy traktat z Ukrainą. Pana prezydenta już przy wystąpieniach opozycji nie ma, ale może ktoś podpowie. My odpowiadamy: Już powinien być, już powinien być projekt. Jego elementem powinien być plan szybkiego wejścia Ukrainy do NATO i Unii Europejskiej i nasze wsparcie, i ścisła współpraca gospodarcza, tranzyt — popatrzcie, co się stało ze zbożem, rząd nie dał rady — synergia w produkcji i przetwórstwie produktów rolnych, pomysł na przyszłość, także jeżeli chodzi o przemysł zbrojeniowy.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PawełKowal">Mówi się, że naszą wadą narodową jest akcyjność. My wiemy, jak to zmienić. Plan polityczny, obietnice muszą na naszych oczach zostać zamienione w zobowiązanie prawne, które potem musi zostać zrealizowane. Czy Polacy i Ukraińcy są gorsi od Włochów, Francuzów, Niemców, którzy mają swoje traktaty elizejski czy kwirynalski? Mówi się, pan premier mówi, że jesteśmy mocarstwem moralnym. Nasza odpowiedź: Tak, ale to nie czas na frazesy. My proponujemy konkrety. Chcemy, żeby Polska zagrała na miarę, a nawet powyżej, dzisiejszych możliwości. I wiemy, że ta szansa jest teraz i że nasz kraj nie może jej zmarnować. Mamy naszą receptę na trudne czasy — grać na miarę aspiracji.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PawełKowal">Teraz pomyślcie logicznie. Tu nie chodzi o to, bo my tacy nie jesteśmy, że mówimy, że rząd PiS wszystko zrobił źle. My potrafimy nawet czasami przyklasnąć, jak jest coś dobrego. Chodzi o to, że robi za mało i powoli. Jeśli coś nas dzisiaj motywuje do szczególnej walki w najbliższych wyborach, walki politycznej w Polsce, to właśnie przekonanie, że w tych trudnych czasach, w tym nieszczęściu, na tym uskoku dziejów można zrobić dla Polski znacznie więcej i znacznie szybciej. Przykład: Polska już teraz potrzebuje nowej, realnej inicjatywy w sprawie odbudowy Ukrainy. Ten proces musi uwzględniać interesy polskich firm, polskich rodzinnych przedsiębiorstw,…</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PawełKowal">…ten proces musi uwzględniać interesy polskich samorządów.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Hienizm.)</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PawełKowal">Inny przykład, o którym już powiedziałem: zboże. Mogliśmy pokazać, że jesteśmy w stanie to zorganizować. Polska potrafiła to zrobić w XVI w., a nie potrafi w XXI w., bo ktoś chciał zarobić na wojnie.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#PawełKowal">Drugi warunek — obliczalność rządu. W takich czasach jak teraz, panie i panowie posłowie, panie ministrze, ta obliczalność jest istotą polskiej racji stanu. Pokażę to panu na przykładzie. Gdy rosyjskie czołgi grzały już silniki na granicy z Ukrainą, ciągle odbywały się spotkania przedstawicieli rządu z agentami Kremla. Le Pen, Orbán, Salvini — zna pan dobrze te nazwiska. Było to w imię niechęci do Unii Europejskiej. Ale więcej, większość w tym Sejmie podjęła próbę odebrania własności jednej z firm naszego najważniejszego sojusznika. Mówię to nie po to, żeby wypominać, mówię to dla przestrogi. Bo my widzimy, że to jest polityka od ściany do ściany i wiemy, że to jest do zmiany, natychmiast.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#PawełKowal">I po trzecie, chcemy polityki realnej. Nasze miejsce jest na Zachodzie. Dzisiaj Zachód to jest właśnie ta koalicja, o której pan mówi, koalicja wolnego świata, koalicja antyputinowska. Chodzi o naszą wspólną grę jako Unii Europejskiej, wspólny plan ze Stanami Zjednoczonymi.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#PawełKowal">Kwestia NATO. Pan mówi: sojusznik Węgry. A jaki to sojusznik, który zablokował wejście Szwecji do NATO?</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale formalnie członek NATO.)</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#PawełKowal">Przecież to jest kolejne bolesne uderzenie w nasze najbardziej wrażliwe interesy bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#PawełKowal">Druga sprawa. My nie chcemy ciągle słuchać, że będzie skasowany akt stanowiący NATO — Rosja. My chcemy skutecznego rządu, który potrafi to przeprowadzić, i my wiemy, jak to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#PawełKowal">I sprawa trzecia. Czekamy na plan na Wilno, na szczyt NATO w Wilnie. Patrzymy na prezydenta Bidena i dziękujemy Opatrzności, że nie dała nam na tę czarną noc wojny Trumpa jako prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#PawełKowal">Ale przecież wiemy, że w Ameryce jest i straszy widmo izolacjonizmu i że to nie może trwać wiecznie. I to jest powód, dla którego nie będziemy przyłączać się do żadnych krzyków na partnerów w Unii Europejskiej. Trzeba ich zmieniać, trzeba perswadować, trzeba używać dyplomacji ze względu na polskie bezpieczeństwo, trzeba też krytykować, ale trzeba to robić mądrze.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#PawełKowal">Dzisiaj nad Europą, nad kontynentem unosi się faktycznie duch myślenia w kategoriach: nigdy więcej Nord Stream. Ale trzeba wykorzystać ten czas i ten moment. Trzeba zaproponować nowe rozwiązania w polityce energetycznej. Trzeba znaleźć sposób, by naprawdę zabrzmiało: nigdy więcej Nord Stream. Bo to jest albo-albo, panie ministrze: albo tezy z przemówienia premiera w Heidelbergu, czyli koncert mocarstw i nieszczęście dla Polski w tle, albo polityka wspólnej europejskiej drogi, tylko do tego trzeba realnej gry i odwagi.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#PawełKowal">Polityka europejska to jest największa porażka tego rządu. Pan długo mówił, ale nie powiedział pan: KPO. Ja też bym chętnie nie powiedział: KPO, bo za tym KPO kryje się los polskich pacjentów, szpitali, kryje się szansa na polską modernizację, na to, żebyśmy grali na miarę innych państw europejskich. Teraz premier Morawiecki jedzie do Waszyngtonu i tam krytykuje Unię Europejską. Słyszałem na własne uszy, jak premier krytykował w Kijowie Unię Europejską, mówiąc, że to jest najgorsze zło, w momencie kiedy na miasta ukraińskie leciały ruskie rakiety. To opowiadanie o złej Unii jest wbrew polskim interesom.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#PawełKowal">Wiem, myśmy słyszeli w listopadzie 2022 r., kiedy lider Prawa i Sprawiedliwości mówił, że moralnie byłoby słusznie wystąpić z Unii. Nasza odpowiedź jest inna: Polska ma skłonność do unii, do unii brzeskiej, do unii lubelskiej, a dzisiaj do Unii Europejskiej, bo to służy polskiemu interesowi narodowemu. To byłoby bardzo niemoralne występować z Unii, bo o to walczyły pokolenia Polaków i za to oddawały krew.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#PawełKowal">Dzisiaj premier zaprzyjaźnionego państwa z naszego regionu w kuluarach konferencji mówi, że problemy z praworządnością w Polsce osłabiają w kluczowym momencie polskie argumenty. Tak jest, na tym polega infantylność w polityce międzynarodowej, że ktoś nie potrafi połączyć kropek. Chodzi o to, że jak tu zagra źle, to w sprawach bezpieczeństwa nie zagra na miarę wielkości Polski. A zatem wizja silnej Polski, która gra na miarę aspiracji Polaków, aby polityka nie była robiona z żabiej perspektywy.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#PawełKowal">Catherine Ashton w swojej ostatniej książce pokazuje, i słusznie, że na procesy historyczne trzeba patrzeć przez pryzmat przyczyn i ich konsekwencji. Putin, panie ministrze, nie spadł nam z nieba. Putin nie spadł z nieba, nie przyszedł nagle 24 lutego. To prawda, Putina wyhodowały pieniądze zachodnich państw i koncernów, ale Putina wyhodowało też wsparcie populistycznych autorytarnych partii antyeuropejskich. Putin żywił się niechęcią do Europy i Zachodu i na tym też wyrastał. I łaska pańska, że rząd Mateusza Morawieckiego nie poszedł dalej w tym wsparciu w przededniu wojny. Orbán, panie ministrze, jest toksyczny, on chce zmiany granic w Europie. On szykuje Polsce wszystko, co najgorsze. Każda siłowa zmiana granic jest wbrew polskim interesom,…</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#PawełKowal">…czy na Krymie, czy bliżej, i wy powinniście każdego dnia przypominać o tym Orbánowi.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#PawełKowal">W polityce trzeba odwagi. W 1991 r. taką odwagą wykazał się Jan Krzysztof Bielecki, który w imieniu polskiego rządu, jako pierwszy na świecie uznał Ukrainę. Na początku XX w. Ron Asmus, wybitny strateg amerykański, mówił o NATO aż po Kaukaz. To była wspólna polityka: rządu kierowanego w tamtym czasie przez Donalda Tuska, ministra Sikorskiego, ale także prezydenta Lecha Kaczyńskiego, polityka realizująca plan Partnerstwa Wschodniego. To jest kwestia powrotu do 2008 r. i otwarcia drzwi do Unii i do NATO dla Ukrainy, Gruzji i Mołdawii, bo i ona już tego chce.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#PawełKowal">W 1988 r., kiedy powstawała Unia Europejska, Jan Paweł II w wystąpieniu przed Parlamentem Europejskim mówił o Europie suwerennej i wyposażonej w wolne instytucje, ażeby ta Europa rozszerzyła się do granic, jak mówił Wojtyła, jakie wyznacza jej geografia, a jeszcze bardziej — historia. Trudne czasy, panie ministrze, skracają historię. Dzisiaj można to zrealizować, tylko trzeba wrócić do tego planu i trzeba go realnie wykonywać. Nie jest to dzisiaj żaden wymysł ani prometejska mrzonka. To jest szansa, to jest realna szansa.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#PawełKowal">Białoruś. Panie ministrze, nie ma już żadnych złudzeń. Żadnych złudzeń. My musimy zrobić stawkę na wolną Białoruś. Tam ponad 2 tys. ludzi siedzi w więzieniu i są torturowani. Tam jest zgnieciona cała mniejszość polska, tam w barbarzyński sposób, celowo, przez Łukaszenkę, niszczone są polskie cmentarze, my na to patrzymy. Trzeba zrobić stawkę na rząd Białorusi, który czeka na możliwość, żeby legalnie wrócić do władzy. Czas zmierzać do końca. Jesteśmy za tym, żeby wykorzystać zmianę, która dzieje się na naszych oczach, by stała się polską szansą. Jesteśmy za tym, by zagrać na miarę aspiracji Polaków. Takiej polityki rząd dzisiaj nie prowadzi, dlatego składam wniosek, mimo tego, że starał się pan, o odrzucenie informacji o polityce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#PawełKowal">Panie Ministrze! W „Henryku IV” Szekspira król Edward słyszy: Jakbyś potrafił zarządzać królestwem, kiedy nie umiesz dobrze posła użyć? I to trzeba też dzisiaj powiedzieć. Zniszczona służba zagraniczna, zmarnowane losy wielu polskich dyplomatów i ich ciężka praca dla Rzeczypospolitej. Nawet w tej drobnej sprawie korzystam z okazji i apeluję do pana: wielu polskich dyplomatów, nie tylko na Ukrainie, także przykładowo w Iraku, pracuje w strachu przed wojną, oni powinni mieć odpowiedni status. Tyle razy o to prosiliśmy, a wy obiecywaliście.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#PawełKowal">Panie Ministrze! Jak to się stało, bo ja nie przyjmuję tych wytłumaczeń, że myśmy pana w tej roli tak dawno tu nie widzieli? Mógł Paderewski, pierwszy, w lutym 1919 r., mogli inni, mógł Skubiszewski, mógł Geremek i mógł Meller, a pan nie może należycie dotrzymać tej tradycji, żeby przyjść i rozmawiać z posłami. Każdy poważny cel pana rządu tak naprawdę potrzebuje synergii wielu sił politycznych. Tu nie chodzi o to, że pan czyni despekt Sejmowi czy naszym wyborcom. To chodzi o to, że szanse i nadzieje idą na zatracenie. I w imię tego trzeba uszanować parlament. Pan musi być gotowy, tak jak dzisiaj, do rozmowy o najważniejszych sprawach Polski, także z tymi, którzy na pana nie głosują. Bo to jest sprawa wszystkich Polaków. Dyplomacja i polityka zagraniczna to naprawdę już nie jest kwestia dla eleganckich ludzi w melonikach.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Cylindrach.)</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#PawełKowal">I w cylindrach.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#PawełKowal">Pytam ludzi, przyjaciół, o czym mam dzisiaj tu powiedzieć. Ludzie mówią: powiedz jedno — żeby nie mieszali do strategicznych interesów państwa i narodu codziennej walki politycznej. I powiem panu na koniec tak — i proszę to przyjąć jako nasze przesłanie — nie może być program walki ponad programem solidarności. Nie może być program walki politycznej i partyjnej ponad programem solidarności w kontekście niebezpieczeństw, ale też szans, jakie stają przed Polakami. Proszę to przemyśleć. I tu stawiam kropkę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Maciej Konieczny, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MaciejKonieczny">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Ambasadorowie! Wysoka Izbo! Żyjemy w ciekawych czasach. Wieści o końcu historii okazały się mocno przesadzone. Wojna, pandemia, przetasowania na globalnej scenie, wszystko to sprawiło, że polityka zagraniczna zyskała w ostatnich latach na znaczeniu. Rosyjska agresja na Ukrainę sprawiła, że Polska znalazła się w samym centrum wydarzeń. Dziś od zwycięstwa Ukrainy w wojnie z rosyjskim agresorem zależy nasze bezpieczeństwo w nadchodzących dekadach. Od powodzenia ukraińskiej odbudowy zależeć będzie stabilność naszego regionu na długie lata. Od tego, jak silna i solidarna okaże się Unia Europejska, zależy to, czy poradzimy sobie z największymi wyzwaniami współczesności — kryzysem klimatycznym, kryzysem energetycznym, wojną, wszechwładzą wielkich korporacji.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MaciejKonieczny">Z tymi wyzwaniami nikt nie poradzi sobie samodzielnie. Siła i niezależność Polski zależą od naszych sojuszy. Wspólny europejski głos na globalnej scenie to najlepsza gwarancja tego, że będziemy odgrywać istotną rolę w światowej polityce. Bez tego staniemy się jedynie obserwatorami. O relacjach między państwami nie może decydować wyłącznie naga siła. Polska i zjednoczona Europa powinny stać na straży międzynarodowego prawa oraz praw człowieka. Musimy być gotowi wspólnie zawalczyć o bezpieczniejszy, sprawiedliwszy i bardziej demokratyczny świat.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MaciejKonieczny">Szkoda, że ta ważna debata o polityce międzynarodowej odbywa się dopiero teraz. Należy docenić polityczne, militarne oraz humanitarne wsparcie, jakiego nasz kraj udziela broniącej się Ukrainie. Kwestionowanie pozytywnej roli, jaką odegrali obecny polski rząd i prezydent, byłoby zwyczajnie niemądre. Równie niemądre jak sugerowanie, że zaangażowanie na rzecz Ukrainy możliwe jest wyłącznie dzięki rządom PiS-u. Tak oczywiście nie jest. W tej kwestii, w kwestii wsparcia dla Ukrainy, panuje w naszym kraju szczęśliwie daleko idący konsensus. Na najwyższe uznanie zasługuje przede wszystkim fala solidarności i bezinteresownej pomocy, jakiej naszym zaatakowanym sąsiadom udzielili sami Polacy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MaciejKonieczny">Obserwując politykę rządu Prawa i Sprawiedliwości, nie da się nie dostrzec jednak istotnego paradoksu. Z jednej strony polski rząd udziela ogromnego wsparcia Ukraińcom walczącym o to, aby stać się częścią demokratycznej, egalitarnej i opartej na prawach człowieka Europy, z drugiej ten sam rząd Zjednoczonej Prawicy opiera swoją politykę na coraz ostrzejszej antyeuropejskiej retoryce, popada w kolejne kosztowne konflikty z Komisją Europejską i na własne życzenie pozostaje w ogonie europejskiej integracji. Taki paradoks.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MaciejKonieczny">Rząd PiS robi bardzo wiele, aby Ukraina stała się częścią Unii Europejskiej, i coraz więcej niestety, żeby Polskę z tej Unii wyprowadzić. Robi to w dodatku wbrew woli polskiego społeczeństwa. Lewica nie ma potrzeby idealizować Unii Europejskiej, wiele rzeczy jest w Unii do poprawy, konflikty interesów są jak najbardziej realne. Podobnie jednak jak ogromna większość polskiego społeczeństwa nie mamy wątpliwości, że integracja europejska służy Polsce, że będąc w Unii, jako społeczeństwo jesteśmy bezpieczniejsi, zamożniejsi, a nasze prawa są lepiej chronione. My jako Lewica gotowi jesteśmy walczyć o lepszą, bardziej sprawiedliwą Unię.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MaciejKonieczny">Najpotężniejszy zarzut, jaki stawiamy rządom Zjednoczonej Prawicy, jest taki, że wiedzeni ideologicznym zacietrzewieniem, partykularnymi, partyjnymi interesami i autorytarnymi tendencjami we własnym obozie skłóciliście Polskę z Europą.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MaciejKonieczny">Postawiliście interes partyjny ponad interes Polski, a własne ideologiczne obsesje — ponad jednoznaczną wolę polskiego społeczeństwa. Tu nie chodzi już tylko o ogromne pieniądze, które codziennie tracimy przez wasz ośli upór w obronie szkodliwych działań ministra Ziobry czy też na froncie walki z zawsze groźnymi świerszczami. Polska na własne życzenie traci wpływ na to, jak będzie wyglądała Europa w przyszłości. Zamiast wykorzystać naszą obecną pozycję do trwałego zwiększenia roli Polski w Unii Europejskiej, rządzący wolą krzyczeć: Niemcy nas biją!</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#MaciejKonieczny">Prawica stawia fałszywą alternatywę: więcej suwerenności albo więcej Europy. Zamiast budować sojusze, które byłyby w stanie uczynić Unię Europejską bardziej sprawiedliwą, bardziej demokratyczną, Prawo i Sprawiedliwość woli flirtować ze skrajną, antyeuropejską, często prorosyjską prawicą w rodzaju Orbána, Salviniego, Le Pen czy postfaszystowskiej partii Vox w Hiszpanii.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#MaciejKonieczny">Lewica doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że silna i prawdziwie suwerenna Polska musi opierać się na silnej i suwerennej Europie z bardzo konkretnych powodów: nie będzie silnej Polski bez silnego europejskiego przemysłu. Europa musi być w stanie sama na miejscu produkować potrzebne leki, elektronikę, mieć wszystkie kluczowe technologie. Żeby naprawdę móc decydować o sobie, musimy skończyć z samowolą wielkich międzynarodowych korporacji decydujących ponad naszymi głowami. Polska sama tego nie zrobi. Może to zrobić sprawna i zjednoczona Europa.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MaciejKonieczny">W dniu zbrodniczej napaści na Ukrainę jako Lewica staliśmy ramię w ramię z naszymi ukraińskimi partnerami. Apelowaliśmy o wsparcie walczącego kraju i umorzenie zagranicznego długu Ukrainy. Kierowała nami oczywiście troska o bezpieczeństwo Polski i braterskie wsparcie dla sąsiada.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#MaciejKonieczny">Równie ważne było dla nas przekonanie, że polityka zagraniczna musi opierać się na poszanowaniu prawa międzynarodowego i praw człowieka. Wszędzie. Polska, w której wciąż żywa jest pamięć wojennej przemocy i krzywd zadanych przez rosyjski imperializm, powinna być motorem globalnej sprawiedliwości. Tak jak dzisiaj wspieramy naszych ukraińskich przyjaciół, tak powinniśmy wspierać prześladowanych Kurdów, bronić praw Palestyńczyków żyjących w warunkach apartheidu.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#MaciejKonieczny">Używam tego słowa w oparciu o opinię największych organizacji broniących praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#MaciejKonieczny">Powinniśmy stać na straży prawa międzynarodowego i praw człowieka nawet wtedy, kiedy to nie jest dla nas wygodne. Nie tylko ze względu na nasz moralny obowiązek, ale również dlatego, że brak jednolitych standardów naraża nas na konkretne geopolityczne konsekwencje. Odwracając się od państw globalnego Południa i ich potrzeb, sami tworzymy wyrwy skrzętnie wykorzystywane przez Rosję, Chiny, Arabię Saudyjską, Iran, autorytarne państwa o mocarstwowych ambicjach, które porządek międzynarodowy wyobrażają sobie zupełnie inaczej niż my i nie tak, jak my chcielibyśmy go widzieć. Żeby skutecznie realizować interesy, dbać o bezpieczeństwo, działać na rzecz prawa międzynarodowego i praw człowieka, Polska potrzebuje wiarygodności.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#MaciejKonieczny">Dzisiaj niestety o to trudno. Polsce trudno krytykować np. szkodliwy, uderzający w Europę flirt Emmanuela Macrona z Pekinem, bo latami sami tkwiliśmy w rozbijackim sojuszu z populistyczną antyunijną prawicą. Trudno wiarygodnie argumentować przeciwko uderzającym w klimat i bezpieczeństwo Europy błędom w niemieckiej polityce energetycznej, bo sami ciągniemy się w ogonie zielonej transformacji,…</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#MaciejKonieczny">…zupełnie bez sensu blokując chociażby rozwój energetyki wiatrowej.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#MaciejKonieczny">Kluczowym zadaniem nowego rządu będzie więc to, żeby tę wiarygodność przywrócić. Prawo i Sprawiedliwość traktuje politykę zagraniczną jako spektakl dla swoich wyborców: zobaczcie, ale im pokazaliśmy. Niestety bardzo często kosztem naszych interesów i sojuszy. Dzisiaj, gdy u naszych granic toczy się wojna, to jest więcej niż błąd. Musimy to zmienić. Polityka zagraniczna Polski nie może być dłużej zakładnikiem partyjniackich interesów.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#MaciejKonieczny">Dlatego nie możemy poprzeć informacji ministra spraw zagranicznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Władysław Kosiniak-Kamysz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! „Bezpieczeństwo” to słowo odmieniane przez wszystkie przypadki. Od roku to jest wartość, którą chyba doceniamy jeszcze bardziej niż kiedykolwiek za naszego życia, za życia współczesnych pokoleń. Bezpieczeństwo, okazuje się, nigdy nie jest dane raz na zawsze i ta bolesna prawda powtarza się, szczególnie po wybuchu wojny na Ukrainie. Rozpatrujemy bezpieczeństwo w trzech szczególnych obszarach: bezpieczeństwa narodowego, z uwzględnieniem bezpieczeństwa militarnego, bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa energetycznego. I na tym w swoim wystąpieniu się skupię.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WładysławKosiniakKamysz">Zacznę od bezpieczeństwa żywności, bo sprawy nabrzmiały. Protestują gospodarze, rolnicy, protestują mieszkańcy Polski przeciwko temu, że zagrożone jest bezpieczeństwo żywności. Doszło do sytuacji, w której rząd chwalący się, że nie przepuści nawet muchy przez granicę, że jest zwarty, silny, gotowy w każdym czasie, doprowadził do tego, że umknęły mu tysiące tirów. Wprowadziliście pojęcie zboża technicznego, które tak naprawdę nie istnieje. Jest niekontrolowany napływ zboża, kurczaków, owoców i innych produktów rolnych do Polski. Za chwilę okaże się, że nie tylko zboże jest techniczne, kurczak będzie techniczny, drób techniczny, maliny techniczne — wszystko będzie techniczne i będzie w niekontrolowany sposób dojeżdżać do Polski. Nie słuchaliście naszych głosów i nie przyjęliście ustawy o ochronie polskiej żywności. Nie wytransferowano z Polski milionów ton zboża do Afryki Północnej, gdzie jest bardzo potrzebne. Nie wprowadziliście kaucji, o które w naszej ustawie złożonej w lipcu ub.r. apelujemy. To jest miara nieudolności i zagrożenia bezpieczeństwa żywnościowego Polski. To bezpieczeństwo jest po prostu dzisiaj zagrożone — bezpieczeństwo produkcji żywności w Polsce, bezpieczeństwo konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WładysławKosiniakKamysz">Jesteśmy za pomocą dla Ukrainy, udowodniliśmy to nie jako partie polityczne, nie jako klasa polityczna i nie jako rządzący czy opozycja. Udowodnili to przede wszystkim Polacy. Wsparcie dla Ukrainy — tak; niszczenie polskiego rolnictwa, polskiego przemysłu rolno-spożywczego, polskiej gospodarki — nie.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wsparcie dla Ukrainy — tak, ale nie budowanie fortun oligarchów. Wsparcie dla Ukrainy — tak, ale nie kosztem polskich konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#WładysławKosiniakKamysz">Polacy pokazali, że chcą pomagać. Racją stanu Polski jest wolna i niepodległa Ukraina i zwycięstwo Ukrainy. Trzeba wspierać Ukrainę w tych działaniach, ale też trzeba patrzeć na swój interes i swoje działania. Oczekujemy od rządu postawienia jasnych warunków współpracy już dzisiaj. Nie dzień po zakończeniu miejmy nadzieję zwycięskiej dla Ukrainy wojny, ale już dzisiaj, teraz. Że to nie firmy francuskie, niemieckie będą pierwsze do odbudowy Ukrainy, tylko ci, którzy byli pierwsi do pomocy, ci, którzy przyjęli Ukraińców pod swój dach, czyli Polacy.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#WładysławKosiniakKamysz">Trzeba postawić jasne warunki dziś i teraz, choćby w wymianie handlowej. Dlaczego polskie mięso, polska wieprzowina wciąż nie może być sprzedawana na Ukrainę, a w niekontrolowany sposób w drugą stronę wjeżdżają produkty rolne? I w sprawie historii, bo o polityce historycznej pan przewodniczący też mówił, trzeba jasno i wyraźnie powiedzieć w 80. rocznicę rzezi wołyńskiej: nie dla niszczenia szans na przyszłość, tylko żeby ta przyszłość była zbudowana na silnym fundamencie, że prawda historyczna i szacunek dla minionych pokoleń muszą znaleźć swoje miejsce.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#WładysławKosiniakKamysz">Ekshumacja, upamiętnienie i niepompowanie nastrojów, które mogą to zniszczyć. To jest nasza racja stanu i tego oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#WładysławKosiniakKamysz">Jeśli chodzi o bezpieczeństwo narodowe, jesteśmy za dalszym wzmacnianiem obecności Polski we wszystkich sojuszach, szczególnie w Sojuszu Północnoatlantyckim i w Unii Europejskiej. Jeśli chodzi o sprawy NATO, wygląda to lepiej niż sprawy Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#WładysławKosiniakKamysz">USA — kluczowa rola i nasze wsparcie dla tego, jaką Amerykanie odgrywają rolę, jeżeli chodzi o ich obecność w Polsce, w Europie, rolę w Sojuszu Północnoatlantyckim.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#WładysławKosiniakKamysz">Chcę zadeklarować, że my w przeciwieństwie do was nie zerwiemy kontraktów na modernizację polskiej armii. Wy kontrakty z naszymi sojusznikami z Francji zerwaliście, przez to osłabiliście bezpieczeństwo narodowe i militarne Polski. My podtrzymamy kontrakty ze Stanami Zjednoczonymi i ze wszystkimi innymi partnerami, ale będziemy się domagać tego, żeby ich obecność w postaci inwestycji gospodarczych w Polsce była większa, tak żeby spełnić zasadę, o którą wnioskujemy, którą odrzuciliście — 50/50. 50% produkcji w Polsce, na terenie Polski, w polskich zakładach i tych, które w Polsce zainwestują, i 50% zakupów spoza granic Polski.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#WładysławKosiniakKamysz">To jest zasada gwarantująca Polsce bezpieczeństwo. Ale kontrakty na te ważne sprawy, modernizację polskiej armii utrzymamy, jeżeli Polacy nam powierzą rządy po kolejnych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#WładysławKosiniakKamysz">Jeśli chodzi o pozycję Polski w Unii Europejskiej, to w ogóle jest już cała dyskusja o problemach polskiej dyplomacji, o tym, jakie są największe. Wiarygodność, skuteczność i jakość. Wiarygodność — polska dyplomacja jest wykorzystywana nie na użytek powszechnie uznany za oczywisty, tj. osiągania swoich celów na arenie międzynarodowej. Polska dyplomacja wielokrotnie częściej jest używana do polityki, a może nawet do politykierstwa, tu, w naszej ojczyźnie, a nie osiągania celów na zewnątrz naszych granic. To nie są założenia wiarygodnej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#WładysławKosiniakKamysz">Jeśli chodzi o relację z naszymi partnerami w Unii Europejskiej, to trzeba zacząć od sąsiadów. Od 8 lat mówicie o reparacjach. Po 7 latach waszych rządów przedstawiliście raport. Wysłaliście notę dyplomatyczną, otrzymaliście na nią odpowiedź, nic nie osiągnęliście, a w Sejmie nie zgodziliście się na powołanie komisji, która wzmacniałaby dyplomację parlamentarną. Po wygranych wyborach będziemy kontynuować te działania, tylko dużo skuteczniej, bo musimy zmienić pozycję Polski w Unii Europejskiej. Ona jest dzisiaj na marginesie, ona jest po prostu słaba, nie osiągamy tam celów. I to nie jest sprawa tylko i wyłącznie pieniędzy z KPO, choć to najbardziej wzniosła sprawa,</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#WładysławKosiniakKamysz">Chwaliliście się nowym planem Marshalla, budowaliście i stawialiście bilbordy z tej okazji, fety i objazdy po Polsce, a tych pieniędzy wciąż nie ma, są straty, są kary, które musimy płacić. Te pieniądze mogłyby dzisiaj zmienić politykę energetyczną, bezpieczeństwo energetyczne, politykę żywnościową, bezpieczeństwo zdrowotne i w każdym innym wymiarze. Ich po prostu nie ma, bo jesteście w tym względzie skrajnie nieskuteczni. Od 2 lat, kiedy zagłosowaliśmy jako PSL — Koalicja Polska za KPO, nie jesteście w stanie przywieźć pieniędzy, które leżą na stole, a marzycie o pieniądzach, których nawet nie widzicie. My marzenia też możemy mieć, ale dyplomację ocenia się za skuteczność, za realną jakość jej działania.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#WładysławKosiniakKamysz">Ta skuteczność w Unii Europejskiej, słaba pozycja Polski to nie tylko KPO, to przegrana dyrektywa o pracownikach delegowanych. Dopóki my rządziliśmy, ona była dużo bardziej korzystna dla Polski, wy ją po prostu przegraliście. To przegrana dyrektywa dotycząca samochodów spalinowych. Może dlatego że w 2021 r. w Glasgow pani minister od energii zgodziła się na to, że od 2035 r. nie będzie można sprzedawać samochodów spalinowych, a później szukaliście koalicji, której nie byliście w stanie zbudować. Niestety, bo to jest zła dyrektywa i Unia wymaga zmian. Tak samo jak dyrektywa metanowa uderza w Polskę.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#WładysławKosiniakKamysz">Unię trzeba zmieniać, bo to zmierza w złym kierunku,…</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#WładysławKosiniakKamysz">…ciągłego narzucania jakichś zasad, które są wbrew społeczeństwom, wbrew narodom tworzącym Unię Europejską. Ale Unię Europejską można zmieniać wtedy, kiedy się jest w niej silnym, a nie słabym. Mogliśmy zająć miejsce Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej, będąc przy głównym stole, ale wy nie byliście do tego zdolni. W ramach Unii Europejskiej, w ramach NATO trzeba wzmacniać nie tylko nasze strategiczne partnerstwo z naszymi sąsiadami będącymi w tych strukturach, ale również sojusz militarny i gospodarczy z państwami północnymi z basenu Morza Bałtyckiego, zarówno ze Szwecją i Finlandią, jak i z Norwegią. To jest kierunek, na którym nam bardzo zależy.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#WładysławKosiniakKamysz">Miałkość i skuteczność waszej polityki pokazana jest również w wysprzedawaniu majątku narodowego. Sprzedaliście srebra rodowe, sprzedaliście Lotos za bezcen, a mieliście te srebra wzmacniać i odkupywać, skłamaliście i oszukaliście tutaj wyborców.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#WładysławKosiniakKamysz">Sprzedajecie polską ziemię. Opublikowaliśmy dzisiaj dane…</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: O czym pan mówi? Ale kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#WładysławKosiniakKamysz">Przedstawiliśmy dane z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Rok 2015, kiedy my rządziliśmy, to wtedy mówiliście, że wysprzedawana jest polska ziemia. To było 412 ha ziemi rolnej i leśnej w ciągu roku. Rok 2022–5119 ha, ponad 12 razy więcej sprzedanej ziemi polskiej.</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Sprzedawcy polskiej ziemi. Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#WładysławKosiniakKamysz">Sprzedajecie srebra rodowe, sprzedajecie polską ziemię, sprzedajecie polską gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#komentarz">(Głos z sali: I zboże techniczne.)</u>
          <u xml:id="u-14.32" who="#WładysławKosiniakKamysz">Na koniec tej części — jakość dyplomacji.</u>
          <u xml:id="u-14.33" who="#komentarz">(Głos z sali: A pan prezydent zadowolony.)</u>
          <u xml:id="u-14.34" who="#WładysławKosiniakKamysz">To, o czym mówił pan poseł Kowal.</u>
          <u xml:id="u-14.35" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-14.36" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Polska ziemia…)</u>
          <u xml:id="u-14.37" who="#WładysławKosiniakKamysz">Utraciliśmy najlepszych dyplomatów, zniszczyliście wydziały handlu zagranicznego, nie ma dyplomacji gospodarczej. Deficyt w handlu zagranicznym w ubiegłym roku to prawie 20 mld euro. To jest fatalny wynik, to jest miara porażki. Dyplomację gospodarczą, i w obrębie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, i w obrębie ministerstwa gospodarki, zastąpiliście zagranicznymi biurami handlowymi, które w większości nie działają. A w Indiach, które mają 1200 mln mieszkańców, jest jedna osoba odpowiedzialna za promocję polskiej gospodarki. To jak my mamy zdobywać nowe rynki? Skoro rynek wschodni jest zamknięty — i słusznie — to jak mają polscy przedsiębiorcy sprzedawać swoje produkty w innych kierunkach, jeżeli nie ma dyplomacji gospodarczej? Takich przykładów słabej jakości pełnionych funkcji jest wiele.</u>
          <u xml:id="u-14.38" who="#WładysławKosiniakKamysz">Dużo lepiej niż politykę rządu — tutaj pokazałem jej wady — oceniamy politykę prowadzoną przez pana prezydenta. Dobrze, że on w tym trudnym czasie wojny na Ukrainie wziął na siebie dużo większy ciężar prowadzenia rozmów z głowami państw i prowadził tę politykę w zakresie Ukrainy, w zakresie bezpieczeństwa Polski, bo wy robicie to naprawdę bardzo słabo. Wiarygodność, skuteczność i jakość polskiej dyplomacji są mizerne.</u>
          <u xml:id="u-14.39" who="#WładysławKosiniakKamysz">Dlatego wnioskujemy o odrzucenie raportu, sprawozdania, prezentacji pana ministra o polityce zagranicznej Rzeczypospolitej. Ona musi ulec radykalnej poprawie — jesteśmy do tego przygotowani. Zwycięstwo partii demokratycznych w kolejnych wyborach to pewność uzyskania pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy…</u>
          <u xml:id="u-14.40" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Szef klubu nie wie, nad czym debatujemy.)</u>
          <u xml:id="u-14.41" who="#WładysławKosiniakKamysz">…to poprawa pozycji Polski w Unii Europejskiej i relacji z sąsiadami będącymi w strukturach NATO i Unii Europejskiej, to poprawa jakości, wiarygodności i skuteczności polskiej dyplomacji.</u>
          <u xml:id="u-14.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#KrzysztofBosak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Drodzy Obywatele! To jest pierwsza chyba poważna debata, w której mamy czas spokojnie rozmawiać o polityce zagranicznej. Po wielu latach rządów partii, która obiecywała wstawanie z kolan. Ale wykorzystajmy ten moment.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym się skupić przede wszystkim nie na krytyce tego, co już wybrzmiało — wiele głosów krytycznych tutaj padło — ale na przedstawieniu tego, jaka jest wizja Konfederacji, bowiem Konfederacja jest partią, która budzi wielkie emocje. Coraz więcej Polaków patrzy na Konfederację z dużym zainteresowaniem, także z ław opozycyjnych to zainteresowanie nam towarzyszy, wyczuwamy tutaj nerwowość. Więc warto powiedzieć, jaka jest nasza wizja polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#KrzysztofBosak">Pierwsza i oczywista rzecz — Polska jest częścią świata zachodniego, nikt tego przy zdrowych zmysłach nie kwestionuje i w tej chwili nie wchodzi w grę w przypadku Polski żadna alternatywna wizja prowadzenia polityki zagranicznej niż rozwijanie relacji gospodarczych z innymi państwami oraz rozwijanie współpracy w ramach tych struktur, w których jesteśmy — w interesie narodowym i zgodnie z racją stanu. To trzeba na starcie powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#KrzysztofBosak">I teraz powiedzmy kilka słów o tych strukturach. Dwie najważniejsze — bo tutaj minister zrobił nam przegląd wszystkich możliwych, 3 godziny wypełnił — w ramach których w tej chwili państwo polskie prowadzi swoją politykę, to jest NATO i Unia Europejska. Zwolennikami przystąpienia do NATO — trzeba to uczciwie powiedzieć — byliśmy wszyscy lub ogromna większość z nas. Zdaje się, że w tej Izbie, zanim do niej dołączyłem, ze dwóch posłów głosowało przeciw, reszta była za. Zwolennikami Unii Europejskiej nie byliśmy, mieliśmy swoje bardzo poważne argumenty, natomiast fakt, że w Unii Europejskiej w tej chwili jesteśmy, widzimy. Tego faktu nikt nie kwestionuje. Zdajemy sobie sprawę, że zadanie, jakie postawiło przed nami jako polskimi politykami w tej chwili polskie społeczeństwo, to jest uprawianie skutecznej polityki racji stanu w tych warunkach, jakie są zastane.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Nie zastane, tylko niezrealizowane.)</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#KrzysztofBosak">To są fakty, to trzeba powiedzieć wyraźnie.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#KrzysztofBosak">Jak definiujemy rację stanu? Po pierwsze, w stosunkach bilateralnych. Chodzi o jak najlepsze stosunki pokojowe rozwoju gospodarczego ze wszystkimi państwami, z którymi to jest możliwe. Nic na siłę. Widzimy bardzo wyraźnie, że z niektórymi to nie jest możliwe. I tego wówczas nie postulujemy. Natomiast tam, gdzie to jest możliwe — oczywiście tak. W ramach NATO polityka oczywiście jak najbardziej jest nam potrzebna i każde działanie musi być analizowane indywidualnie. Warto zwrócić na to uwagę: NATO nie jest organizacją, w odróżnieniu od Unii Europejskiej, przymusową. W polskiej polityce w ramach NATO w poprzednich latach były popełnione poważne błędy.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#KrzysztofBosak">W niektóre sprawy, w które angażowały się państwa NATO-wskie, nie zdecydowaliśmy się jako Polacy angażować. I dobrze. Dam przykład: wojna w Libii. Polacy nie byli potrzebni, żeby obalać rząd w Libii. Nie zaangażowaliśmy się — bardzo dobrze. Wówczas późniejszy minister spraw zagranicznych, nieobecny, ale poprzednik, Waszczykowski, pamiętam, z opozycyjnych ław krytykował rząd Platformy Obywatelskiej. Zachęcał, żebyśmy jeszcze pojechali bombardować Iran, marzył o tym na łamach partyjnej gazety Prawa i Sprawiedliwości. Nie pojechaliśmy, i bardzo dobrze, bo Polacy nie chcą finansować wojen, które nie są w naszych interesach. Natomiast są sprawy współpracy obronnej w ramach NATO, które są zgodne z naszą racją stanu. W nie trzeba się angażować, ale rzecz jest w tym, na jakich zasadach. Polityka polegająca na tym, że my będziemy napinać muskuły poprzez rozdawanie całego uzbrojenia, które mamy, to nie jest mądra, racjonalna polityka. Dobrze wynegocjowane kontrakty, na czas, nie jak grunt pali się pod nogami — to jest dobra polityka. Takiej polityki potrzebujemy.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#KrzysztofBosak">Warto też powiedzieć kilka słów o polityce w ramach Unii Europejskiej. Jesteśmy zwolennikami współpracy europejskiej, gospodarczej, także politycznej. Współpraca wymaga wolności, dobrowolności i pewnego poziomu różnorodności pomiędzy podmiotami, które mają współpracować. Jeżeli integracja europejska ma polegać na tym, że zniknie różnorodność podmiotów, które w Europie istnieją — wszystkie będą takie same, regulowane tym samym prawem, nie będą miały wolności i nie będzie dobrowolności — to już nie ma współpracy. To jest po prostu zglajchszaltowanie, urawniłowka, coś, co dobrze znamy i źle wspominamy. To, co widzimy w polskiej polityce zagranicznej, to aktywizm i brak strategii. Nie chcemy, żeby polityka polegała na rozdawaniu zasobów, bo to nie jest strategia. Nie chcemy, żeby polityka polegała na uzależnieniu technologicznym od jednego partnera, bo to nie jest strategia. Dobrze, że minister dzisiaj tego nie zapowiedział. Zauważamy to. Nie chcemy, żeby polityka polegała również na zadłużaniu się. Zauważamy to, że w tej chwili premier jest w Stanach Zjednoczonych. Pan minister jest tutaj. Premier pojechał tam szukać finansowania kontraktów, które już ogłosił jako wynegocjowane. To dość zabawna sytuacja, niestawiająca ani pana ministra, ani nas tu wszystkich w poważnym świetle.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#KrzysztofBosak">Cele polityki zagranicznej: podmiotowość, do której niezbędna jest suwerenność, bezpieczeństwo, rozwój i dobrobyt. O tym rozwoju, o tym dobrobycie było bardzo mało, właściwie pan minister wczoraj podczas zamkniętego posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych więcej mówił na temat dyplomacji ekonomicznej, dając przykłady innych państw, w których to jest dobrze zorganizowane, niż dziś. Wiemy dlaczego. Bo na to ma wpływ premier Morawiecki, podobnie jak na politykę europejską. Pan minister dziś reprezentuje rząd, ale rząd ma politykę, na którą w wielu obszarach nie ma wpływu. To się musi zmienić. Polityka musi się rządzić strategią, musi się rządzić racjonalnością i musi być koordynowana. Nie może być tak, że każdy w tym rządzie realizuje swoją własną politykę zagraniczną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PawełZalewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 4 lata czekaliśmy na tę debatę, po to aby wokół polityki zagranicznej budować porozumienie narodowe. Dziś, pół roku przed wyborami, tak naprawdę ta debata została sprowadzona jedynie do kampanijnej propagandy PiS. To źle, bo polityka zagraniczna powinna służyć długookresowym celom państwa.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PawełZalewski">Jakie zatem są efekty prowadzonej przez PiS od 8 lat polityki zagranicznej? Czy odpowiada ona potrzebom państwa, które leżąc na granicy dwóch porządków międzynarodowych, może jako pierwsze ponieść negatywne konsekwencje dalszych zmian w Europie? Na ile skutecznie Polska wspiera Ukrainę i ratuje porządek naruszony rosyjską inwazją? Bo wiemy, że tylko porządek oparty na prawie oznacza dla nas pokój i bezpieczeństwo. Polska do realizacji swych celów potrzebuje rzetelnych sojuszy, a każdy z nich wymaga ciągłych zabiegów na rzecz utrzymania wspólnego wysiłku. Dlatego Polska jako najbardziej tego potrzebująca powinna szukać rozwiązań jednoczących swych sojuszników wobec Rosji i mobilizujących do pomocy dla Ukrainy. Powinna wspierać także propozycje, które pomagają w przezwyciężaniu wewnętrznych problemów innych państw: Niemiec, Francji czy Włoch. W Polsce 2050 podchodzimy do tych wielostronnych sojuszy bez afektu, lecz z realizmem. Dobrze rozumiemy różnicę interesów naszych oraz niemieckich czy francuskich.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PawełZalewski">Z drugiej strony wiemy, że oddawanie naszego losu w ręce wyłącznie jednego państwa jest wyrazem naiwności lub bezsilności. Państwo o takim położeniu jak Polska, aby skutecznie działać na rzecz pojednania sprzecznych interesów oraz różnych percepcji zagrożenia wśród swoich sojuszników, musi odwoływać się do odpowiednio silnej zasady moralnej, zasady, którą wszyscy członkowie będą mogli uznać dobrowolnie i się jej podporządkować. Nie musimy jej wymyślać. W NATO i Unii Europejskiej taka zasada istnieje, to praworządność. To do niej odwołują się traktaty europejskie i Pakt Północnoatlantycki. To ona stanowi oś konstytucji wszystkich członków. To ona wreszcie została zaatakowana przez Rosję na Ukrainie, ale także w największych krajach Zachodu przez korupcję czy próbę wpływu na wyniki wyborów. Co ważne, posiadamy odpowiedni autorytet moralny, aby tej zasady używać, bo przecież daje go nam postawa Polaków, tak otwarta na pomoc uchodźcom ukraińskim czy zgody na ryzyko związane z logistyczną pomocą dla walczących.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PawełZalewski">Tak powinno być, a jak jest? Jest dokładnie odwrotnie. PiS, zamiast wzmacniać europejski porządek, kwestionuje go i podkopuje. W ten sposób daje argumenty Kremlowi, że Polska nie jest integralną częścią Zachodu, a to legitymizuje rosyjską ekspansję i dominację w Europie Wschodniej. Dzieje się tak na poziomie polityki rządowej, ale także partyjnej. Wbrew wszystkim zasadom polityki premier Morawiecki uczestniczy w zjazdach, organizuje je, z partiami, z liderami, którzy uważają, że Polskę i ich więcej dzieli, niż łączy. Jednocześnie PiS oddaje nasz los całkowicie w ręce Stanów Zjednoczonych, których fundamentalna rola gwaranta bezpieczeństwa w Europie nie jest zagwarantowana na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PawełZalewski">PiS traktuje Unię Europejską jako instrument niemieckiej polityki, zapominając, że powstała ona i działa właśnie jako mechanizm ograniczania niemieckiej potęgi w Europie. Jarosław Kaczyński wie, że historia jest pamięcią polityki, a naród może zaakceptować politykę zagraniczną przede wszystkim w oparciu o doświadczenie historyczne. Jednak z faktu, że Polska była ofiarą Niemiec, wyciąga wniosek, że Niemcy są wciąż naszym wrogiem. My uważamy inaczej: kluczowym wnioskiem z naszej historii jest, aby kraj, który ogłosił Zeitenwende, był po naszej stronie. Udało się to Niemcom i Francuzom. Dlaczego ma się nie udać nam?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PawełZalewski">Przypomnę, że o politykę opartą na takich wnioskach dopominał się niezapomniany prof. Bartoszewski. PiS nie dostrzega zagrożenia dla interesów polskich w narodowych egoizmach, które prowadzą do protekcjonizmu. Widzi je za to w polityce wspólnotowej. Rząd ustawia się plecami do kluczowego sporu w relacjach między Unią Europejską a USA o to, jak ożywić gospodarkę po pandemii i w dobie inflacji. Zachowuje się tak, zamiast wspierać Komisję Europejską w rozmowach z USA, aby protekcjonistyczna polityka Waszyngtonu nie naruszała europejskich interesów oraz aby odpowiedzią na nią były ogólnoeuropejskie regulacje, a nie protekcjonistyczne działania Berlina i Paryża.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PawełZalewski">Dalej, PiS zupełnie nie potrafi wykorzystać geograficznego położenia Polski i jej potencjału dla polityki handlowej. Skandal ze zbożem ukraińskim pokazał, że przy tym rządzie polskie firmy nie wezmą udziału w odbudowie Ukrainy. Ciągle nie ma pieniędzy dla Polaków z KPO tylko dlatego, że realizuje się partyjne interesy. Całkowita kompromitacja w negocjacjach pakietu Fit for 55.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PawełZalewski">I wreszcie kluczowa sprawa: Skąd ta polityka? Otóż celem PiS jest rozluźnienie dotychczasowych sojuszy i oparcie nowego porządku na współpracy państw Europy Środkowo-Wschodniej pod amerykańskim protektoratem. Ma to zerwać ograniczenia w polityce wewnętrznej spowodowane traktatami europejskimi i umożliwić przebudowę kraju zgodnie z wizją Jarosława Kaczyńskiego. W tej koncepcji zasada praworządności jest przeszkodą w realizacji celów PiS, a nie instrumentem obrony polskich interesów. Dla PiS obecna Unia jest szkodliwym gorsetem, a nie gwarantem rozwoju i bezpieczeństwa. Ten wrogi stosunek do europejskich sojuszników tłumaczy też, dlaczego Jarosław Kaczyński pozwolił na zrujnowanie polskiej dyplomacji. Jej zadaniem jest bowiem szukanie pojednania, pogodzenia sprzecznych interesów, tymczasem istotą polityki PiS jest konflikt. Przez 8 lat PiS zniszczył politykę zagraniczną państwa. W zamian zbudował mechanizm działający wyłącznie na rzecz partyjnych interesów.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PawełZalewski">Najwyższy czas przywrócić polityce zagranicznej jej właściwą państwową, a nie partyjną rolę oraz pozycję Polski jako jednego z liderów w Europie. Taki jest jeden z najważniejszych celów Polski 2050 w tych wyborach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Gowin, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JarosławGowin">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Dobrze, że zdecydował się pan poddać swoją politykę, politykę rządu ocenie parlamentu, ta debata jest bardzo potrzebna. Muszę powiedzieć, że z zainteresowaniem wysłuchałem wystąpienia pana ministra. Co więcej, mogę powiedzieć, że z satysfakcją stwierdzam, że pod wieloma tezami, które pan minister wypowiedział, gotów jestem się podpisać. Mówię o satysfakcji, ponieważ bardzo potrzebujemy tego, żeby w tak głęboko, szkodliwie podzielonym kraju budować, przynajmniej próbować budować, konsensus w sprawach najbardziej fundamentalnych. Mam wrażenie, że to, co pan minister mówił, w większym stopniu oddaje poglądy pana ministra niż praktykę obecnego rządu, ale doceniam to, że starał się pan pokazać ciągłość polskiej polityki zagranicznej w ciągu ostatnich 30 lat. Ciągłość, która nie zmienia oczywiście tego, że w różnych sprawach możemy inaczej rozkładać akcenty czy wręcz fundamentalnie się spierać. O jednym i o drugim będzie mowa w moim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JarosławGowin">Żeby nie tracić czasu na jakieś retoryczne zawikłania, zawijańce, powiem, że jeżeli chodzi o ten podstawowy wymiar, przez którego pryzmat ocenia się dzisiaj, zwłaszcza w kraju o takim położeniu geopolitycznym, politykę zagraniczną rządu, czyli stosunek do rosyjskiej agresji, napaści na Ukrainę, generalnie rzecz biorąc, to, co powiedział pan minister, zasługuje na uznanie. Rząd dobrze zdaje egzamin w tej sprawie, tak jak znakomicie ten egzamin zdało całe polskie społeczeństwo i jak, co warto byłoby może, panie ministrze, docenić, zdaje go także opozycja, popierając politykę rządu w sprawie Ukrainy. To generalne polskie poparcie militarne, poparcie dyplomatyczne, poparcie humanitarne, to przede wszystkim ta wielka, wspaniała akcja pomocy ukraińskim uchodźcom ze strony milionów polskich rodzin. To wszystko dowodzi tego, że właściwie oceniamy polską rację stanu.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JarosławGowin">Dwa podstawowe wnioski płyną z rosyjskiej agresji. Po pierwsze, trzeba się zbroić, a po drugie, trzeba wzmacniać sojusze. Jeżeli chodzi o zbrojenie, mówił o tym pan minister Kosiniak-Kamysz, opozycja na pewno będzie podtrzymywać te programy, te zobowiązania, które zostały podjęte przez obecny rząd, natomiast chcemy większego udziału polskiego przemysłu zbrojeniowego w tych przedsięwzięciach modernizacyjnych dla polskiej armii. Jeżeli chodzi o wzmacnianie sojuszy, sytuacja jest bardziej złożona. Dobrze, że udało się wyprostować relacje ze Stanami Zjednoczonymi, które z jednej strony były nadwyrężone takim niedojrzałym poparciem dla jednego z kandydatów w amerykańskich wyborach prezydenckich, a z drugiej strony przez sprawę lex TVN, czyli skandalicznej próby zdławienia jednego z niezależnych mediów, należącego do kapitału amerykańskiego.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JarosławGowin">Natomiast zupełnie inaczej wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o relacje z Unią Europejską. Tutaj mamy do czynienia z zapaścią, a pod pewnymi względami nawet z katastrofą. Panu ministrowi rzeczywiście nie przeszło przez usta sformułowanie Krajowy Plan Odbudowy, a przecież to jest wielka porażka tego rządu. Co więcej, pod znakiem zapytania staje wypłata środków strukturalnych. Oczekiwałem, że pan minister przedstawi jakieś propozycje, jak zapobiec temu zagrożeniu. Generalnie chcę powiedzieć, że naprawa relacji z Unią Europejską będzie jednym z najważniejszych, obok kontynuacji polityki wobec agresji na Ukrainę, rosyjskiej agresji na Ukrainę, podstawowych zadań następnego rządu. I chcę też powiedzieć, panie ministrze, że rozumiem te argumenty, które pan podawał, jeżeli chodzi o racje dotyczące sprzeciwu wobec rozmaitych elementów działań instytucji unijnych. Rozumiem potrzebę wspierania czy przeciwstawiania się nadmiernie ideologicznym i zbyt głębokim ingerencjom w politykę wewnętrzną państw członkowskich. Tylko sposób, w jaki rząd PiS-u to robi, jest nieskuteczny, jest przeciwskuteczny, dlatego że daje pretekst, a w niektórych przypadkach podstawę do tego, żeby instytucje unijne ingerowały coraz bardziej, na razie w nasze sprawy wewnętrzne, a to jest precedens. Niewątpliwie efektem rządu PiS-u będzie poszerzenie skali władzy i ingerencji biurokracji brukselskiej.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JarosławGowin">Reasumując, chciałbym powiedzieć, że Porozumienie popiera politykę rządu w sprawie Ukrainy i jednoznacznie krytycznie ocenia politykę wobec Unii Europejskiej. Zarazem wyrażamy niedosyt, brakło już czasu, żeby o tym mówić, w przypadku innych wektorów polskiej polityki zagranicznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani marszałek Małgorzata Gosiewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MałgorzataGosiewska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Wysłuchaliśmy exposé pana ministra w bardzo specyficznym i trudnym czasie. Od ponad roku trwa brutalna agresja Rosji na Ukrainę, pełnoskalowa, dramatyczna wojna, która zmieniła architekturę bezpieczeństwa Polski, Europy i świata. Pamiętamy jednak, że okupacja terenów wschodnich Ukrainy i Krymu trwa od 2014 r. I w tych warunkach przychodzi nam określić kierunki i priorytety polityki międzynarodowej, zwłaszcza tych obszarów, które służyły wzmocnieniu bezpieczeństwa naszego państwa. Stanowi to niewątpliwie wyzwanie, zwłaszcza w obliczu różnych możliwych scenariuszy. W swoim wystąpieniu skoncentruję się przede wszystkim na tym, czym zajmuję się od lat, czyli na kierunkach polityki wschodniej Polski, właśnie w kontekście budowania bezpieczeństwa w regionie, który obecnie stanowi wschodnią flankę NATO.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MałgorzataGosiewska">Rosyjskie działania zbrojne wymierzone w integralność Ukrainy w ostatnich latach znacząco zmieniły sytuację geopolityczną w Europie Środkowej i Wschodniej. Koniecznością stało się zagwarantowanie bezpieczeństwa, przede wszystkim nowym państwom członkowskim NATO, tym przyjętym po 1999 r., czyli Polsce, Estonii, Łotwie i Litwie, a także Rumunii i Bułgarii, bo to właśnie w tę stronę nakierowane zostały rosyjskie działania destabilizujące. Polska polityka wschodnia koncentruje się zatem na wzmocnieniu stosunków z krajami Europy Wschodniej i zwiększeniu obecności Polski w regionie jako ważnego gracza politycznego i gospodarczego. Podstawowymi celami tej polityki muszą zatem być: budowanie silnych sojuszy obronnych oraz zacieśnianie współpracy w zakresie bezpieczeństwa i obrony w regionie. Może i musi się to odbywać na zasadzie partnerstwa, z uwzględnieniem interesów własnych, bez pomijania tematów trudnych i niewygodnych. I tak się właśnie dzieje. To cel pierwszy. Cel drugi to promowanie demokracji i praw człowieka na Wschodzie, zwłaszcza na Białorusi, w Gruzji i Mołdawii, poprzez zaangażowanie w projekty i inicjatywy wspierające rozwój społeczny i gospodarczy krajów partnerskich. Głównym zadaniem w tym obszarze jest stałe upominanie się o więzionych na Białorusi przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, w tym Polaków, którzy za sprzeciw wobec autorytarnej i despotycznej władzy są surowo karani. I upominamy się. Musimy też wspierać tych, którzy zdecydowali się na opuszczenie swojego kraju lub zostali do tego zmuszeni, którzy na obczyźnie walczą o wolność i demokratyczne standardy, wspierać dziennikarzy i niezależne media. Chodzi również o stanowcze inicjowanie sankcji wobec rządzących satrapów i ograniczanie możliwości ich poruszania się po Europie i świecie. Są to przejawy zwykłego solidaryzmu, który stanowi naszą wizytówkę i jest naszym atutem. Naszą wizytówkę, szanowni państwo, bo waszą wizytówką stał się swego czasu Aleś Bialacki uwięziony dzięki informacjom, których udzielił wasz MSZ.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#MałgorzataGosiewska">Warto wskazać tutaj działania prowadzone przez Fundację Solidarności Międzynarodowej na rzecz wspierania prodemokratycznych przemian w państwach takich jak Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Ukraina czy Tadżykistan. W ubiegłym roku fundacja przekazała samej tylko Ukrainie pomoc o wartości 80 mln zł, w tym 25 nowych ambulansów, sprzęt strażacki, ponad 3 tys. generatorów. Ponadto prowadzi ona program opieki nad sierotami wojennymi i kobietami uwolnionymi z rosyjskiej niewoli, a także wspiera budowę miasteczek dla przesiedleńców na Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#MałgorzataGosiewska">W Mołdawii działania fundacji pomagają mieszkańcom kraju korzystać ze środków europejskich i rozwijać społeczeństwo obywatelskie, poprawiać warunki życia i stymulować przedsiębiorczość. Realizowane projekty dotyczą wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, wsparcia rozwoju miast, rewitalizacji, wsparcia i wdrożenia polityki rozwoju regionalnego, rozwoju społeczności lokalnych. Fundacja wspiera m.in. mołdawski Generalny Inspektorat do Spraw Sytuacji Nadzwyczajnych w stworzeniu grupy poszukiwawczo-ratowniczej, która w przyszłości będzie mogła uzyskać certyfikację Międzynarodowej Grupy Doradczej do Spraw Poszukiwań i Ratownictwa i pracować w tym systemie.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#MałgorzataGosiewska">W przypadku Białorusi działania koncentrowały się i koncentrują na wsparciu niezależnych mediów — w tym gazet, portali informacyjnych i stacji radiowych — oraz organizacji broniących praw człowieka i osób represjonowanych, niezależnych instytucji edukacyjnych, inicjatyw miejscowych, organizacji i środowisk mających na celu rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Wcześniej obejmowały również umacnianie białoruskiej tożsamości narodowej i języka, rozwój przedsiębiorczości, umacnianie więzi między społeczeństwem białoruskim a polskim.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#MałgorzataGosiewska">Z kolei w przypadku Gruzji naszą powinnością jest wspieranie oddolnych ruchów społecznych, które wyrażają aspiracje europejskie i proatlantyckie. Wbrew stanowisku i działaniom oficjalnej władzy nie chcą one poddać się rosyjskiej dominacji. Naszym zadaniem jest również domaganie się przestrzegania podstawowych praw, jak np. prawo do leczenia i opieki. Widzimy, że w przypadku byłego prezydenta Gruzji Micheila Saakaszwilego są one stale łamane. Szanowni państwo, dzięki aktywnym działaniom premiera Mateusza Morawieckiego udało się zbudować w Unii Europejskiej koalicję 27 państw, które poparły nasze starania o możliwość zbadania prezydenta przez niezależny zespół lekarzy i ściągnięcie prezydenta Saakaszwilego na leczenie do polskiego szpitala. Mam nadzieję, że te działania zakończą się sukcesem.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#MałgorzataGosiewska">Zacieśnienie współpracy gospodarczej z krajami regionu poprzez rozwijanie kontaktów handlowych, inwestycyjnych, naukowych i kulturalnych w duchu prometeizmu to cel trzeci. Szczególną pozycję zajmuje tutaj polityka historyczna — z jednej strony jako pewna forma autorefleksji narodowej, a z drugiej jako narzędzie polityki zagranicznej. Dzisiaj nie ma sprzeczności między tymi polami. Potrzeba moralnego zadośćuczynienia za krzywdy, a także wypracowania polityki historycznej, która, odwołując się do wspólnego dziedzictwa, nie rezygnując z prawdy, będzie fundamentem nowych relacji. To polityka historyczna musi nadążać za polityką międzynarodową, która dziś determinowana jest przez potrzebę budowania wspólnoty państw zagrożonych agresywną polityką Kremla, wspólnoty opartej na współpracy niezależnych państw będącej gwarantem bezpieczeństwa, państw działających w demokratycznym duchu i tradycji republikańskiej. Tylko postawa otwartości i odwaga do stanięcia w prawdzie umożliwiają utrzymywanie dobrych wzajemnych relacji i stanowią obronę przed niepożądanymi wpływami innych wrogich państw. Źle rozumiana polityka historyczna stanowi narzędzie rosyjskiej manipulacji, czego doświadczaliśmy przez lata w relacjach polsko-ukraińskich. Teraz właśnie jest najlepszy czas, by budować współpracę między naszymi narodami, państwami w oparciu o prawdę, tak by nigdy więcej nic nie mogło, a raczej nikt nie mógł, nas podzielić. Bardzo wyraźnie mówił o tym prezydent Andrzej Duda podczas wizyty prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełeńskiego w Warszawie. Wysyłając jasny przekaz do Rosji, powiedział: Już nigdy nas nie skłócicie. Podkreślił też, że: wielkie narody w najważniejszych momentach historii potrafią przekroczyć największe dzielące je różnice i razem patrzeć w przyszłość. Jesteśmy wielkimi narodami i nie boimy się rozmów o najtrudniejszych tematach historii. Polska udowodniła, że w obliczu nieszczęścia jest w stanie nieść pomoc pomimo trudnej historii. Mamy jednak prawo oczekiwać, że kiedy skończy się czas wojny, pokonane zostaną wszystkie przeszkody utrudniające prowadzenie pełnych prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych, które umożliwią godny pochówek tych, którzy zginęli tylko dlatego, że byli Polakami.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#MałgorzataGosiewska">Cel czwarty to budowanie silnej tożsamości europejskiej w regionie przez propagowanie wartości europejskich i promowanie idei integracji europejskiej zgodnie z pierwotną wizją ojców założycieli, czyli tzw. Europy Ojczyzn. W tym wymiarze Polska wyraźnie też domaga się otwartych drzwi w polityce Unii Europejskiej dla Ukrainy, Mołdawii, Bałkanów Zachodnich i Gruzji. Jednak w przypadku tej ostatniej musi to się odbyć pod pewnymi warunkami z uwagi na występujące silne rozbieżności pomiędzy dążeniami społecznymi, które są w pełni proeuropejskie, a aktualną, niestety, prorosyjską polityką władz.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#MałgorzataGosiewska">Te cztery cele, a właściwie główne filary polityki wschodniej, stanowią ważny element polityki zagranicznej, która zapewni Polsce większe bezpieczeństwo i umocni jej pozycję w Europie. Stanie się to dzięki aktywności na forum międzynarodowym oraz kształtowaniu środkowoeuropejskiego systemu bezpieczeństwa. Musimy więc stale dopominać się o należne Polsce miejsce w strukturach zachodnich poprzez dalsze aktywne działanie na wielu polach, w tym m.in. poprzez wielowymiarowe wsparcie dla Ukrainy, któremu towarzyszą działania polityczne i dyplomatyczne na innych kierunkach zmierzające do rozszerzenia i konsolidacji antyrosyjskiej koalicji. Przypomnę też, że zbudowaliśmy tzw. koalicję czołgową, budujemy samolotową, proponujemy koalicję dotyczącą odbudowy Ukrainy. To właśnie dzięki tej aktywności w przeciągu roku dwukrotnie gościliśmy w Polsce prezydenta Stanów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#MałgorzataGosiewska">Osobnym aspektem o fundamentalnym znaczeniu jest zbudowanie silnych stosunków transatlantyckich, w których Polska zdobywa pozycję lokalnego lidera. Wielokrotnie udowodniliśmy nasze przywiązanie do zobowiązań sojuszniczych. Wiemy, że potęga militarna i prestiż NATO działają odstraszająco na Rosję, utrzymując państwa znajdujące się pod amerykańskim parasolem sojuszniczym poza zasięgiem rosyjskich operacji wojskowych. Sojusz Północnoatlantycki, zgodnie z postulatami Polski, państw bałtyckich, Rumunii, na szczycie w Madrycie latem ubiegłego roku podjął decyzję o dalszym wzmacnianiu wschodniej flanki NATO. Nie nastąpiło jednak zdecydowanie przejście od odstraszania na zasadzie wysuniętej obecności do odstraszania w oparciu o zasadę wysuniętej obrony. Zadanie to zatem nadal stoi przed polską dyplomacją. Doświadczenie ukraińskie jest kluczowe dla uzasadnienia tego postulatu. Masowe zbrodnie rosyjskie popełnione na ludności cywilnej okupowanych ziem przekonują, że celem operacyjnym wojskowej obrony Polski musi być zapobiegnięcie okupacji jakiegokolwiek fragmentu terytorium Rzeczypospolitej. Jego czasowa utrata i później ewentualne odbicie na zasadzie ukarania agresora może bowiem skutkować wyzwalaniem masowych mogił naszych pomordowanych współobywateli, co jest scenariuszem, na który w żadnym wypadku nie możemy się zgodzić, choć pamiętamy, że taki scenariusz zakładali przecież nasi poprzednicy.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#MałgorzataGosiewska">Przyciąganie potencjału wojskowego Stanów Zjednoczonych, a szerzej: NATO oraz pogłębianie współpracy regionalnej na wschodnich krańcach Sojuszu na rzecz wspólnej obrony przed rosyjskim zagrożeniem są zatem głównymi zadaniami polskiej polityki zagranicznej. Rdzeniem tej współpracy jest obecnie Polska i państwa bałtyckie, a kluczem do sukcesu — zbudowanie przez nie wspólnej konstrukcji obronnej z Ukrainą. Obecność w tym formacie innych państw regionu, ze szczególnym wskazaniem na Szwecję, Finlandię, Rumunię, byłaby bardzo pożądana, a wsparcie ze strony Czech i Słowacji jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#MałgorzataGosiewska">Biorąc pod uwagę przekształcenia w układzie sił i rosnącą pozycję oraz umacniającą się podmiotowość międzynarodową Europy Środkowej, należy intensyfikować współpracę w ramach inicjatyw regionalnych, takich jak Trójkąt Lubelski, B9 oraz otwarcie i prowadzenie aktywnej polityki wobec krajów skandynawskich jako potencjalnego sojusznika w obliczu zagrożenia rosyjskiego. Jest to korzystne tak dla regionu, jak Polski, która staje się kluczowym graczem w tym regionie, a także w ramach nowego formatu współpracy, jaki zawiązany został między Polską, Wielką Brytanią i Ukrainą. Sądzę, że warto również rozważyć możliwość rozszerzenia koncepcji Trójmorza o kraje skandynawskie.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#MałgorzataGosiewska">W prezentowanym przeze mnie stanowisku głównym i stałym wyzwaniem dla Polski jest Rosja, a zwłaszcza jej imperialne zapędy. Warto podkreślić, że nasz demokratyczny system, z naturalną tendencją do poszerzania sfery demokracji, bezpieczeństwa i rozwoju na państwa położone między nami a Rosją, powoduje, że samo już istnienie niepodległej, a przede wszystkim silnej Rzeczypospolitej podważa stabilność panowania rosyjskiego nad Białorusią i uniemożliwia jego prostą restaurację w odniesieniu do Ukrainy i państw bałtyckich.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#MałgorzataGosiewska">Czas, w jakim przyszło nam teraz funkcjonować, jest nam zadany. Musimy wykorzystać go na zbudowanie systemu bezpieczeństwa regionalnego dostatecznie silnego, by mógł przetrwać o własnych siłach lub z ograniczonym jedynie wsparciem amerykańskim i brytyjskim w obliczu zagrożenia rosyjskiego. Z roli sojusznika zastępczego przechodzimy do roli sojusznika pożądanego. Szanowni Państwo! Przedstawione przeze mnie główne kierunki polityki wschodniej wpisują się w zaprezentowane w dzisiejszym exposé ministra spraw zagranicznych pana Zbigniewa Raua kierunki polityki międzynarodowej. Od ich realizacji zależą nasza pozycja, nasze relacje oraz nasze bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#MałgorzataGosiewska">Powiedziałam na początku, że przyszło nam debatować o polityce zagranicznej w sytuacji toczącej się na Ukrainie wojny. Polska wobec swoich sąsiadów zachowała się jak trzeba. Dlatego pragnę bardzo serdecznie podziękować wszystkim instytucjom publicznym zaangażowanym w niesienie pomocy, samorządom oraz organizacjom pozarządowym, które nie szczędzą swoich wysiłków i środków. Szczególnie jednak chciałabym podziękować rodakom za zaangażowanie w tę pomoc, za okazanie serca i przyjęcie uchodźców wojennych w swoich domach. Dziękuję również Polakom rozsianym po całym świecie za wsparcie, jakiego udzielili i nadal udzielają Ukrainie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę, pan poseł Grzegorz Schetyna, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#GrzegorzSchetyna">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Exposé ministra spraw zagranicznych to zawsze ważny czas debaty o polityce zagranicznej i stanie polskiej dyplomacji, zawsze przywiązywaliśmy do tego wagę. Teraz jest mowa o naszych interesach, szansach, strategiach, planach, scenariuszach. To jest dobra tradycja wszystkich rządów Rzeczypospolitej, które corocznie przedstawiają w Sejmie informację ministra spraw zagranicznych na temat polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#GrzegorzSchetyna">Pan, panie ministrze, wraz ze swoim rządem uznaliście, że nie musicie Polek i Polaków o niczym informować. Nie przedstawił pan exposé po objęciu urzędu w sierpniu 2020 r., nie było pana w Sejmie w 2021 r., nie doczekaliśmy się pana wystąpienia również w ubiegłym roku, 2022 — w tak ważnym momencie, kiedy Rosja napadła Ukrainę, a miliony Polaków pytały w strachu i niepewności, co będzie dalej. To jest szczególnie niewybaczalne. I nie powiedział pan o tym dzisiaj ani słowa, zasłaniając się tylko sytuacją COVID-ową. Sejm wtedy pracował, byliśmy tutaj, ale pana w tym Sejmie nie było. Gdzie pan był przez te ostatnie 3 lata?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Sejm pracował zdalnie.)</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#GrzegorzSchetyna">Polska polityka zagraniczna, o czym wielokrotnie wam mówiliśmy, mówiliśmy też panu, pana poprzednikom, nie może być polityką chaotyczną, krótkowzroczną, przypadkową i reaktywną. Musi być zgodna z polską racją stanu. Nie może być antyzachodnia, antyeuropejska ani antydemokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#GrzegorzSchetyna">Jeśli chcemy być naprawdę skuteczni w dzisiejszym skomplikowanym świecie, trzeba mieć długofalową wizję, popartą głęboką analizą różnych scenariuszy działań i realizacją naszych narodowych interesów — to oczywiste. Tymczasem wy nigdy nie mieliście żadnej wizji. Dziś, panie ministrze, nie macie nawet aktualnej „Strategii polskiej polityki zagranicznej”. Wasza polityka, jak możemy przeczytać na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, realizuje cele zawarte w strategii, której okres obowiązywania minął w 2021 r. To jest kompromitacja. Proszę to sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#GrzegorzSchetyna">Agresywna polityka Rosji wywróciła dotychczasowy system bezpieczeństwa międzynarodowego, więc dzisiaj potrzebujemy — o tym chcemy rozmawiać — reform, potrzebujemy niezbędnych działań. Wy uprawialiście politykę, ale potrzebna jest dyskusja, która poprzedzi następne działania. Potrzebna jest poważna rozmowa, debata o tym, jak zabezpieczyć interes Polski w nowej geopolitycznej rzeczywistości. Potrzebujemy nowego paradygmatu bezpieczeństwa i właściwego zdefiniowania sojuszy w nowej sytuacji w ramach Unii Europejskiej i NATO. A wasza polityka, polityka zagraniczna to jest pasmo złych wyborów i nietrafionych diagnoz. Wszyscy dobrze pamiętamy, kiedy ogłaszaliście w 2016 r. tu, z tego miejsca, że waszym strategicznym sojusznikiem w Unii Europejskiej będzie Wielka Brytania…</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: I jest.)</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#GrzegorzSchetyna">…która za chwilę Unię Europejską opuściła. Wasz najlepszy przyjaciel Orbán, który was szkolił, jak niszczyć i zawłaszczać państwo, dziś jest największym obrońcą interesów Putina, to jest oczywistość, podobnie jak Łukaszenka, ciepły człowiek, z którym brataliście się i chcieliście budować sojusze.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#GrzegorzSchetyna">Przez ostatnie lata, kiedy był czas, by wciągać, zapraszać Ukrainę do współpracy ze strukturami europejskimi, wspierać ją we wdrażaniu prointegracyjnych reform, co wtedy robiliście? Uprawialiście wtedy politykę historycznych połajanek, prowokując narodowców i radykałów z jednej i z drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy za to straszyliście śmiercią…)</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#GrzegorzSchetyna">Kwintesencją waszej antyukraińskiej obsesji wtedy, w tamtym czasie była nowelizacja ustawy o IPN-ie. Przy okazji skłóciliście nas nie tylko z Ukrainą, ale też z Izraelem i ze Stanami Zjednoczonymi. Wielokrotnie apelowaliśmy wtedy o deeskalację, o rozwiązanie historycznych sporów z Ukrainą. Ale jak widać, trzeba było wojny, żebyście się opamiętali. Lepiej późno niż wcale.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#GrzegorzSchetyna">Postawiliście na Donalda Trumpa, przepuszczając w czasie amerykańskiej kampanii skandaliczny atak na prezydenta Joe Bidena. I to również była błędna kalkulacja.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Bzdura!)</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Bzdura! Współpracowaliśmy z prezydentem Stanów Zjednoczonych.)</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#GrzegorzSchetyna">Strach pomyśleć, jak byśmy dzisiaj wyglądali, gdyby prezydentem Stanów Zjednoczonych pozostał Trump, tak jak sobie tego życzyliście. Myśleliście, że Polacy tego nie pamiętają, że nie będą o tym pamiętać przy wyborach? Będą pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#GrzegorzSchetyna">Jako pierwsza partia w demokratycznej, wolnej Polsce po 1989 r. zniszczyliście ponadpartyjny konsensus wokół najważniejszych celów polityki zagranicznej, zaprzęgając politykę zagraniczną do partyjnej furmanki pełnej dyletantów i amatorów. To jest wasza polityka zagraniczna.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nasz człowiek w Warszawie.)</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#GrzegorzSchetyna">Dzisiejsze zagrożenia pokazują bardzo wyraźnie, jak ważne jest szukanie tego, co wspólne — zawsze wam o tym z tego miejsca mówiliśmy — co kształtuje strategię celów ponad partyjnymi podziałami. To jest polityczny elementarz. Ale dla was polityka zagraniczna to kolejny pretekst do dzielenia Polaków i taka pałka, którą możecie walić w opozycję. Ciągle to robicie. Obce wam są takie pojęcia jak kompromis, dialog, konstruktywny spór, który pozwala wypracować najlepsze rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: A wy ciągle kłamiecie.)</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę powiedzieć, panie ministrze, ile razy pan spotkał się z przedstawicielami głównych sił politycznych w Polsce, by porozmawiać o polityce zagranicznej, żeby zapytać, jaka jest opinia opozycji, jakie są pomysły. Deklarowaliśmy relacje…</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan chyba sobie jaja robi.)</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Totalna opozycja.)</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#GrzegorzSchetyna">Ale chce pani wystąpić? To można się zgłosić. Dlaczego pani przeszkadza? To jest niegrzeczne.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Niech pan nie robi polityki.)</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#GrzegorzSchetyna">Ja robię politykę, zagraniczną właśnie, i chcę wam wytłumaczyć, że wy jej nie robicie.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#GrzegorzSchetyna">Ile razy zwołaliście, zwołał prezydent Duda Radę Bezpieczeństwa Narodowego w ostatnim czasie? Dlaczego nie zrobiliście tego wtedy, kiedy wiedzieliście, byliście ostrzeżeni przez Amerykanów, że będzie agresja Rosji na Ukrainę? Nie zwołaliście wtedy Rady Bezpieczeństwa Narodowego, nie rozmawialiście wtedy z opozycją, nie uważaliście, że to ma sens.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#GrzegorzSchetyna">Z polityki zagranicznej uczyniliście element politycznego szantażu i zbudowaliście to w takiej konstrukcji, że kto nie popiera bezkrytycznie waszej polityki, jest zdrajcą i agentem Putina. Bardzo często wczoraj minister rolnictwa nawet o tym mówił. To jest bardzo wygodne dla was, ale to jest ogromnie szkodliwe dla Polski. Nie zastraszycie nas i bardzo wyraźnie wam mówimy: będziemy patrzeć wam na ręce, będziemy patrzeć i będziemy krytykować, jeżeli będzie taka potrzeba, waszą nieudolną politykę zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#GrzegorzSchetyna">Wiele dzisiaj pan mówił, panie ministrze, o rosyjskiej agresji, o sytuacji na Ukrainie, w regionie i oczywiście o tym, że PiS wszystko przewidział, wiedział, że sam będzie ratował świat. Nie usłyszeliśmy jednak, panie ministrze, pańskiej strategii, pomysłu na tym, co będzie po wojnie, po działaniach wojennych,…</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#GrzegorzSchetyna">…w jaki sposób chcecie zobaczyć pozycję Polski i jaki macie na to pomysł. Chętnie byśmy o tym porozmawiali, bo wspieraliśmy i będziemy wspierać wszelkie wysiłki rządu mające na celu pomoc polityczną, wojskową czy humanitarną — tu jesteśmy wszyscy za, wielokrotnie o tym mówiliśmy i deklarowaliśmy nasze wsparcie — ale nie będzie naszej zgody — chcę, żeby bardzo wyraźnie to wybrzmiało — żeby sprawa wojny i agresji rosyjskiej na Ukrainę była próbą czy pretekstem do budowania złych stosunków z naszymi partnerami w Unii Europejskiej i ataku na nich, bo to robicie, to jest dla was pewien pomysł polityczny.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#GrzegorzSchetyna">Nie można dzielić Unii Europejskiej, jeśli chodzi o agresję rosyjską, o wojnę na Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#GrzegorzSchetyna">To jest elementarz. Każdy racjonalny rząd w obliczu wojny i bezpośredniego zagrożenia stara się wzmacniać istniejące…</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Staranie się o pomoc…)</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#GrzegorzSchetyna">Ale proszę nie przeszkadzać. Dlaczego pani jest niegrzeczna? Tak się nie robi, to jest parlament.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ja bardzo proszę o spokój na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#GrzegorzSchetyna">Dla was ta wojna to jest pretekst do atakowania unijnych partnerów — partnerów, z którymi jesteśmy w Unii Europejskiej i z którymi wspólnie powinniśmy budować politykę, powinniśmy budować politykę wschodnią. Tak zawsze było, przez lata było. A dla was konflikt z nimi jest, jak mówicie, politycznym złotem. Widzieliśmy to też przy wizycie prezydenta Zełenskiego. Nie można robić takich rzeczy, jakie zrobił wtedy premier Morawiecki — przy wizycie prezydenta Zełenskiego przeprowadził atak na kraje zachodnie, i to było w obecności prezydenta Ukrainy. Nie może tak być. To jest po prostu przeciwskuteczne. Szkodzicie sobie i nam wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: No jak tak może być…)</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#GrzegorzSchetyna">Ale o konkretach chcę powiedzieć, bo to nie wybrzmiało dzisiaj. Chcę powiedzieć o tym, jak wy traktowaliście relacje z Rosją, jak dla was business as usual w polityce rosyjskiej był czymś oczywistym. Od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę wydaliście ponad 53 mld zł na import surowców z Rosji. Za samą ropę przelaliście na Putinowskie konta po rozpoczęciu wojny blisko 40 mld zł, z czego kremlowski dyktator z powodzeniem finansował działania wojenne. W 2022 r. awansowaliście nawet na pierwsze miejsce pod względem importu rosyjskiej ropy w całej Unii Europejskiej. W styczniu tego roku Orlen był największym odbiorcą rosyjskiej ropy naftowej wśród firm Unii Europejskiej. 2 lata po aneksji Krymu w 2016 r. prezydent Duda twierdził na wspólnej konferencji z premierem Danii Rasmussenem, to cytat, że Rosja nie jest ani naszym nieprzyjacielem, ani wrogiem, tylko sąsiadem, z którym my chcielibyśmy mieć jak najlepsze relacje, tak jak z każdym sąsiadem. W czasie szczytu NATO w Londynie w 2019 r. pan prezydent Duda przekonywał partnerów, że Rosja to jest nasz sąsiad, z którym nie we wszystkich sprawach się zgadzamy, to cytat, na wiele kwestii mamy inny punkt widzenia, ale tu nie ma mowy o żadnej wrogości. Koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nic się nie zmieniło…)</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Nic się nie zmieniło, dzisiaj też…)</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#GrzegorzSchetyna">I trzeba z Rosją rozmawiać, bo, cytuję, Rosja jest sąsiadem, bo Rosja jest partnerem, bo dzisiaj świat to jest także wielkie pole wymiany gospodarczej. I apelował, że nie wolno się zamykać i nie wolno żadnego kraju bezwzględnie izolować. Trzeba stwarzać szansę na to, że relacje uda się poprawić, mówił prezydent Duda, i prowadzić dialog z Rosją jako partner. Koniec cytatu. 2 miesiące przed rosyjską agresją, kiedy już zostaliście ostrzeżeni przez Amerykanów, zorganizowaliście w Warszawie, wszyscy to widzieliśmy, zjazd grupy stronników Putina, na czele z największą zwolenniczką Putina i aneksji Krymu Marine Le Pen, którą z pełnymi honorami limuzyny premiera Morawieckiego obwoziły po Warszawie. Więcej — pod koniec stycznia, niecały miesiąc przed agresją rosyjską na Ukrainę, kiedy rosyjskie czołgi już podjeżdżały pod granice ukraińskie, Mateusz Morawiecki pojechał do Madrytu i tam razem z przyjaciółmi Kremla fetował konwencję prorosyjskiej partii Vox.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#GrzegorzSchetyna">A więc mówimy jeszcze raz: Polska potrzebuje dziś nowej, całościowej polityki wschodniej. Potrzebujemy nowej strategii wsparcia dla Ukrainy, ale również konsekwentnej polityki wobec pozostałych państw Partnerstwa Wschodniego,…</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#GrzegorzSchetyna">…będą o tym mówić nasi koledzy, wobec Partnerstwa Wschodniego i wobec Białorusi. To dzisiaj jest kluczowe. Potrzebujemy dobrego planu odbudowy Ukrainy i wsparcia jej unijnych aspiracji, we współpracy ze Stanami Zjednoczonymi i z partnerami w Unii Europejskiej. Kluczowe jest przygotowanie mądrej konstrukcji finansowania i rzetelnej, długofalowej mapy drogowej. To jest dzisiaj ten czas. To jest zadanie dla naszej polityki. Mamy tu ogromną rolę do odegrania. Skuteczna polityka wschodnia nie może być polityką rywalizacji. Polityka wschodnia musi mieć europejską twarz, musi być polityką całej Unii Europejskiej. Ale to również polityka, która musi słuchać polskiego głosu. I my to zapewnimy. To będzie polityka przez nas przygotowywana.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#GrzegorzSchetyna">Dużo dziś pan mówił, panie ministrze, o bezpieczeństwie. To dobrze, bo wojna w Ukrainie przewartościowała całą geopolityczną rzeczywistość w regionie. To jest coś oczywistego. Ale w tej nowej sytuacji bezpieczeństwa bezprecedensowe znaczenie mają dobre, sensowne inicjatywy, projekty, które powinniśmy budować i które powinniśmy składać. Dzisiaj te kwestie bezpieczeństwa są podstawowe i one są oczywiście najważniejsze. To jest polityka naszego bezpieczeństwa wewnętrznego. Polityka, która musi się skończyć, i mam nadzieję, że się skończyła, to polityka rozmontowywania i osłabiania naszej armii prowadzona przez Macierewicza i jego Misiewiczów przez lata. To już jest koniec, mamy nadzieję, że to już nigdy nie wróci, że ta sytuacja już nigdy nie wróci.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#GrzegorzSchetyna">Jeśli chodzi o zakupy, powiem tutaj parę słów, bo ruszyliście po zakupy uzbrojenia. My jesteśmy bardzo otwarci także na rozmowy, ale i na debatę o tej kwestii. Uważamy, że powinna to być kwestia wspólna. To jest nasz budżet, to są pieniądze podatników. Dozbrojenie, zmiana, te wielkie zakupy nie będą zakończone w perspektywie jednej kadencji, przecież z tego zdajemy sobie wszyscy sprawę. Dlatego oczekujemy rozmowy — nie wyrzucania pieniędzy, rozpisywania, wyrzucania, wyciągania pieniędzy ze wszystkich kieszeni, tylko rzetelnej rozmowy o planie, o konstrukcji, o strategii tych zakupów. Chcemy o tym rozmawiać i też deklarujemy po wygranych wyborach rozmowy w otwarty sposób z przyszłą opozycją.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#GrzegorzSchetyna">Wasza polityka oparta jest na negatywnych emocjach i straszeniu. Widzimy to w polityce wewnętrznej za każdym razem, każda wasza aktywność właśnie na tym się zasadza. Polityka zagraniczna nie może polegać na poszukiwaniu wroga. To nie jest tworzenie atmosfery oblężonej twierdzy. Polityka zagraniczna właśnie nie może być taka, jaka jest wasza polityka wewnętrzna. Musi być zupełnie inna. Trzeba szukać partnerów, trzeba szukać tego, co łączy, co jest w stanie zbudować nową jakość relacji w Unii Europejskiej i wśród krajów wolnego świata. Dla nas Unia Europejska zawsze będzie partnerem i miejscem wspólnoty, miejscem spotkania, miejscem marzeń pokoleń Polaków o gwarancji wolności i bezpieczeństwa. Dzisiaj krytykujecie Unię, cały czas prowadzicie politykę podważania jej podmiotowości, jej sensowności, atakujecie ją za złe pomysły, propozycje, wpisujecie w afery korupcyjne, a przecież proponowaliście, prezes Kaczyński z tego miejsca w 2016 r. proponował nowe traktaty unijne, mówił, że przygotujecie nowy traktat. Gdzie są te traktaty? Gdzie jest ta wasza propozycja, gdzie jest wasza aktywność?</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#GrzegorzSchetyna">Po prostu tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Armię unijną chciał…)</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#GrzegorzSchetyna">I dlatego musicie o tym pamiętać i zawsze będziemy wam o tym przypominać. Jeżeli ktoś atakuje Unię Europejską, to zawsze jest to doskonałe paliwo dla rosyjskiej propagandy. Zawsze tak będzie. Musicie o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#GrzegorzSchetyna">Wasz głos podniesiony na Unię, wasz atak nie budują waszej pozycji, tylko osłabiają pozycję Polski. Musicie o tym pamiętać, to elementarz polityczny, panie ministrze. Wierzę, że weźmie to pan poważnie pod uwagę w ramach następnych aktywności.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#GrzegorzSchetyna">Jest jeszcze jedna kwestia, która nie wybrzmiała, o której chcę powiedzieć. Chodzi o członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej. Nie może być tak, że wy przekonujecie, że Unia Europejska jest skończona, jest formułą, która jest historyczna, że jest rządzona przez bandę biurokratów, że okrada z suwerenności kraje członkowskie, i w tym samym zdaniu zapraszacie Ukrainę do Unii Europejskiej. Jakim wy chcecie być adwokatem? Jak chcecie ich wspomóc i przekonać? Przecież to jest absurdalne. Tak nie można, takich rzeczy się nie robi.</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#GrzegorzSchetyna">W 2016 r. zaczęliście wojnę z Unią Europejską i to ma nie tylko polityczne, ale też wizerunkowe konsekwencje. Taka antyunijna polityka jest czymś absolutnie katastrofalnym, bo nie widzicie możliwości, które macie. Macie komisarza do spraw rolnictwa. W kampanii wyborczej obiecujecie wyrównanie unijnych dopłat dla rolników. Minęło 7 lat i niczego nie zrobiliście. Macie komisarza, a w ogóle nie widzicie tutaj związku. Nie jesteście w stanie wyegzekwować od niego elementarnej pracy w tej kwestii. To jest absurdalne.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#GrzegorzSchetyna">To jest pańska robota, naprawdę, to jest pańska rola, żeby o tym mówić i to przywoływać.</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#GrzegorzSchetyna">Już mówiono tu o nieskuteczności w głosowaniach, np. w kwestii ograniczeń w używaniu — mówił o tym prezes Kosiniak-Kamysz — silników spalinowych do 2035 r., o braku koalicji blokującej. Nie macie realnego wpływu na politykę klimatyczną. Też będziemy o tym mówić. Sami zgodziliście się na pewne zobowiązania, przyjmując nowe ograniczenia emisji w ramach Fit for 55, a dzisiaj krzyczycie, że to jest wina złej Unii. Przecież to jest wasze zobowiązanie, sami to zrobiliście. To jest niepoważne.</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#GrzegorzSchetyna">Jedyna sprawa, w której wykazaliście się ponadstandardową aktywnością, to jest oczywiście walka z Krajowym Planem Odbudowy. Skutecznie to zablokowaliście. I druga rzecz: codziennie wyciągają się milionowe kary za zniszczenie Trybunału Konstytucyjnego, prawodawstwa, Sądu Najwyższego, za bezsensowny spór z Czechami o Turów. To jest coś fatalnego i nie do zaakceptowania. Tego nie można akceptować, to jest po prostu nieskuteczność.</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#GrzegorzSchetyna">I teraz ostatnia sprawa. Chcę o tym panu powiedzieć tutaj publicznie. To jest kwestia, która była sygnalizowana już przez przewodniczącego Kowala, chodzi o ludzi, którzy poświęcali się, aktywnie wykonując pracę dyplomatyczną na rzecz państwa polskiego. Wyrzuciliście ich z pracy po 2015 r., zmusiliście do odejścia wielu wybitnych fachowców, dyplomatów, ludzi, którzy tworzyli konstrukcję, całą politykę zagraniczną po 1989 r. Potrzebowaliście miejsc dla swoich, a resztę po prostu degradowaliście, marginalizowaliście, często poniżaliście. Tak się nie robi.</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Zatrudniliście Mularczyka.)</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#GrzegorzSchetyna">Nie powiedział pan o tym ani słowa, panie ministrze, a ja oczekuję, że pan się do tego odniesie.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#GrzegorzSchetyna">Nie można tego tak zostawić, bo się ludzi tak po prostu nie wyrzuca, nie traktuje się tak ludzi, którzy Rzeczypospolitej służyli aktywnie, z wielkim poświęceniem i zaangażowaniem. Tak się nie robi.</u>
          <u xml:id="u-26.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.34" who="#GrzegorzSchetyna">I na koniec powiem tak: oczywiście potrzebujemy nowej debaty, bo musimy myśleć o tym, co będzie po wojnie, po działaniach wojennych, jakie efekty przyniesie budowanie nowych sojuszy, nowych relacji, współpracy transatlantyckich, europejskich relacji, mądrych i dalekowzrocznych koalicji. To wszystko musimy budować, to będzie robota, to będzie praca polskiej polityki zagranicznej. Zawsze będziemy o tym pamiętać i będziemy wspierać każdy dobry pomysł, który pojawi się z waszej strony. Chcę jednak bardzo wyraźnie powiedzieć i będziemy to powtarzać: kto odwraca się tyłem do Zachodu, kto odwraca się tyłem do wolnego świata, ten zawsze staje twarzą w twarz z Rosją. I to jest ostrzeżenie, które wynika z historii Polski, aktualne od wielu lat, od dekad, od stuleci. I proszę o tym pamiętać. Wasze anachroniczne relacje z Zachodem są nie do przyjęcia. Nie można demontować państwa prawa, nie można niszczyć podstawowych wartości, nie można odwracać się od Europy. Dlatego nie możemy zaakceptować pańskiej informacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.36" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: I to niech pan zapamięta.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Andrzej Szejna, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AndrzejSzejna">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Quasi-exposé pana ministra na koniec kadencji czy, jak pan to określa, przedstawienie założeń polityki zagranicznej na ostatnie miesiące rządów PiS, jak wierzę, jest nie tylko ewenementem w skali europejskiej, ale chyba żartem? la prima aprilis i dowodem na brak strategii rządu w tym obszarze przez ostatnie 7 lat. Czy w pełni poważnie proponujecie nowe otwarcie, gdy jak na dłoni widać ruiny i zgliszcza polskiej polityki zagranicznej oraz upartyjnionej dyplomacji? Nie warto, panie ministrze, zasłaniać się aktywnością rządu i prezydenta po agresji terrorystycznej Rosji Putina na Ukrainę. Zgoda, wiele działań było ze wszech miar potrzebnych, często skutecznych na arenie międzynarodowej, wspieranych przez całe społeczeństwo polskie i opozycję, ale zostały one podjęte dopiero w dniu wybuchu wojny i były czynione na wstępie z ociąganiem, pretensjami, a nie we współdziałaniu z Unią Europejską czy NATO.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AndrzejSzejna">Z jaką emfazą powtarzacie słowa prezydenta Lecha Kaczyńskiego z Tbilisi, że dzisiaj Gruzja, jutro Ukraina, a pojutrze Polska. Zrozumiałem z wystąpienia pana ministra spraw zagranicznych, że uważacie się za proroków w polityce wschodniej. Wojna toczy się w Ukrainie od 2014 r., zatem jak wytłumaczycie, że od czasu objęcia władzy w Polsce przez PiS, czyli przez 7,5 roku ani razu premier Szydło czy premier Morawiecki nie postawili swojej stopy na ziemi ukraińskiej w ramach oficjalnej wizyty?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#AndrzejSzejna">Dopiero 1 lutego 2022 r. premier Morawiecki złożył wizytę, gdy napięta sytuacja oczywiście tego wymagała.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#AndrzejSzejna">Unia Europejska to nasz główny polityczny i gospodarczy obszar działania, ale zapominacie, że opiera się na współpracy demokratycznych państw i zestawie fundamentalnych wartości, takich jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Państwo, które nie spełnia kryteriów demokratycznych, nie może prowadzić wiarygodnej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#AndrzejSzejna">Dziś chwała Ukrainie, że się broni, ale żal, że stoi przy niej za słaba dyplomatycznie Polska z kwestionowaną praworządnością. Dziś Polska jest Ukrainie i częściowo w okresie wojny Unii potrzebna, ale czy po zakończeniu konfliktu niepraworządna i antyeuropejsko adresowana polityka zagraniczna Polski PiS będzie dla kogokolwiek atrakcyjna?</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#AndrzejSzejna">Marzeniem Ukrainy jest stanie się częścią Zachodu i pomoc w realizacji aspiracji członkostwa w Unii Europejskiej i NATO nie przykryje pasma waszych porażek i działań osłabiających prestiż międzynarodowy Polski. Na wielu przykładach można dowieść, że znaczenie polityki zagranicznej PiS, szczególnie w relacjach europejskich, jest minimalne, a zainteresowanie partnerstwem — słabe, gdyż głos MSZ czy premiera zawsze jest roszczeniowy, wojowniczy i szkodliwy dla bezpieczeństwa obywateli przebywających poza granicami. Przykładem są również relacje z największym politycznie lub gospodarczo partnerem — Niemcami. Pomimo dwukrotnych jednomyślnych uchwał wspierających, dotyczących roszczeń czy reparacji, nie wyszliście poza puste gesty i pohukiwania.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#AndrzejSzejna">Co można dziś powiedzieć o promocji gospodarczej Polski za granicą? Czy podjęliście jakiekolwiek próby wypracowania z opozycją, jak w wielu krajach Unii Europejskiej, wspólnych stanowisk w takich sprawach jak energetyka, bezpieczeństwo czy definiowanie i wspieranie żywotnych interesów gospodarczych Polski? Opozycji nie informujecie, chociaż te kwestie powinny być uzgadniane i realizowane ponad podziałami politycznymi, a dowodem jest właśnie ta o wiele lat spóźniona debata. Pod rządami PiS polityka zagraniczna służy celom populistycznej polityki wewnętrznej, tam, gdzie możecie podbić swoje słupki poparcia, bez względu na to, jak bardzo może ucierpieć prestiż międzynarodowy Polski i interesy naszych przedsiębiorców, rolników i obywateli.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#AndrzejSzejna">Dziś jest 13 kwietnia 2023 r. To 709. dzień bez środków unijnych z Krajowego Planu Odbudowy dla Polski. W ocenie Komisji Europejskiej kwestie związane z niezawisłością polskich sędziów nie dają pewności, iż środki unijne będą w naszym kraju wydawane w sposób zgodny z regułami Unii Europejskiej. Dziś marzenia pana Zbigniewa Ziobry o wyprowadzeniu Polski z Unii Europejskiej są nierealne ze względu na mocne poparcie obywateli dla naszego członkostwa, ale robicie to krok po kroku, niszcząc instytucje demokratycznego państwa prawa i stawiając nas poza nawias obowiązywania prawa i dorobku europejskiego. Kary nałożone na Polskę na dzień 13 kwietnia 2023 r. za Turów — 315 mln zł, Sąd Najwyższy — prawie 2,5 mld zł, suma — 2769 mln zł. To jest efekt gospodarczy polityki zagranicznej. Nie wiem, czy pana. A może pana Zbigniewa Ziobry? Komisja podtrzymała naliczanie kar a minister Szynkowski vel Sęk ukrył to wstydliwie przed opinią publiczną. Dlaczego? Bo na użytek wewnętrznych gierek politycznych Zjednoczonej Prawicy politykę zagraniczną i pozycję w Unii Europejskiej ustawia antyeuropejski i antyrządowy Zbigniew Ziobro.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#AndrzejSzejna">Równie nieskutecznie walczycie o miejsca pracy w instytucjach unijnych dla Polek i Polaków. Stanowimy jedynie 4,5% personelu Komisji Europejskiej i zajmujemy poniżej 4% stanowisk zarządzających, tymczasem eksperci wskazują, że reprezentatywność Polski zostanie osiągnięta przy 8% obsadzenia stanowisk przez naszych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#AndrzejSzejna">Polityka zagraniczna powinna być postępowa, inkluzywna i nie może być oparta tylko na rywalizacji zero-jedynkowej, polegającej na tym, że jeden wygrywa, bo drugi przegrywa.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#AndrzejSzejna">Powinna być ona zbudowana w oparciu o wartość dodaną, bo w przeciwnym wypadku zaprzeczacie sensowi istnienia NATO, Unii Europejskiej czy trybunałów międzynarodowych i wspólnej ochronie praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#AndrzejSzejna">Dzisiejsza debata nie może być przez Lewicę poważnie traktowana jako projekcja przyszłej polityki zagranicznej nawet na 6 miesięcy, które wam zostały, ale może być traktowana jako bilans błędów i niedoróbek, które strąciły Polskę z pozycji partnera w Unii Europejskiej do pozycji enfant terrible obok Węgier Orbána.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#AndrzejSzejna">Lewica posiada własny program polityki zagranicznej, gotów do użycia w razie wygranych przez opozycję wyborów. Na pewno, aby stać się z powrotem równorzędnym partnerem, zaczniemy od pokonania niedowładu demokracji w Polsce. Unia Europejska musi być odporna na zagrożenia bezpieczeństwa. Lewica doda do polskiej polityki zagranicznej upodmiotowienie Europy Środkowo-Wschodniej w ramach Unii Europejskiej i NATO w formacie bukaresztańskim, czyli dziewięciu państw wschodniej flanki NATO. Konieczna jest nowa jakościowo współpraca w tej dziedzinie z Finlandią i Szwecją. Należy odnowić w realiach po wojnie z Rosją politykę Partnerstwa Wschodniego Unii Europejskiej. Projekt ten dowodzi, że polityka Unii Europejskiej wobec Europy Wschodniej może być bardziej owocna niż działania dwustronne.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#AndrzejSzejna">Zwrócimy większą uwagę całej Unii na południowy wymiar polityki, którego znaczenie w obecnej sytuacji wynika również z zagrożeń bezpieczeństwa energetycznego Wspólnoty. Polska i Europa, oprócz osadzenia w NATO, potrzebują własnej, komplementarnej współpracy obronnej. Przywrócimy silną pozycję Polski w Unii Europejskiej. Zakończymy szkodliwy spór Polski z Unią Europejską przez zapewnienie niezależnego i sprawiedliwego sądownictwa. Odnowimy fasadową dziś współpracę z Francją i Niemcami w ramach Trójkąta Weimarskiego. Dzięki tym działaniom Polska będzie jednym z kilku państw decydujących o kierunkach rozwoju Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam przywitać młodzież z Liceum Ogólnokształcącego nr 2 im. Cypriana Kamila Norwida w Stargardzie. Bardzo serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zapraszam pana posła Władysława Bartoszewskiego, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Padło tutaj pytanie, dlaczego nie było exposé ministra spraw zagranicznych od 2019 r. Odpowiedź na to, jak podejrzewam, znam, tylko że ona nie jest przyjemna. Otóż dlatego, że Polska nie prowadzi polityki zagranicznej,…</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WładysławTeofilBartoszewski">…więc nie bardzo jest o czym mówić. Problem z tym jest strukturalny, kiedyś o tym pisałem. Problem polega na tym, że Kancelaria Prezydenta i sam pan prezydent zajmują się polityką ze Stanami Zjednoczonymi, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów zajmuje się polityką związaną z Unią Europejską, a całą resztę przerzucają na pana ministra. W związku z tym mamy tu ewidentne rozproszenie planowania, przygotowania i realizacji działań w polityce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Jakie są tego konkretne skutki? Prowadzi to do sporów kompetencyjnych, braku koordynacji i braku gwarancji wypracowania spójnej strategii. Doskonałym przykładem tego jest to, cośmy osiągnęli, a czegośmy nie osiągnęli na szczycie NATO w Madrycie. Osiągnęliśmy tam przyjazd 700 biurokratów z komputerami, których w ciągu godziny można wytransportować z Polski, a nie obecność wojsk amerykańskich, np. brygady pancernej, na terenie Polski. Na tym polega brak koordynacji polityki zagranicznej, bo my nie wiemy, czego chcemy. Jak nie ma celu, to nie można wypracować strategii. A jak nie ma strategii, to nie można jej zrealizować. I na tym polega główny problem z naszą polityką zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Zmieniła się drastycznie sytuacja geopolityczna Polski na świecie. To nam, Polakom, nam, Polsce, daje szansę, jakiej nie mieliśmy od stuleci. Reakcja naszych obywateli, naszych samorządów, organizacji pozarządowych i rządu w sprawie wojny na Ukrainie była perfekcyjna i doprowadziła do drastycznego, dramatycznego wzrostu pozytywnego wizerunku Polski na świecie. Ale żeby coś z tym zrobić, to trzeba mieć plan i wiedzieć, jak go wykorzystać. A tymczasem my tego nie posiadamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo. Niestety czas minął, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">To jeszcze jedno zdanie, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Panie Ministrze! Pan mówił dużo o skuteczności i o ambitnej polityce zagranicznej polskiego rządu, cytując Piłsudskiego o licytowaniu polskich spraw wzwyż. Tylko że — nie wiem, czy pan minister gra w pokera — to tak, jakby pan pojechał do Brukseli i licytował wysoko, a jak Bruksela mówi „sprawdzam”, to nie ma pan pokera ani karety, tylko jedną parę, może dwie. Jak pan jedzie do Berlina, to oni mają Zeitenwende, która nam się nie podoba, bo jej nie realizują. A co my im mówimy, jaką mamy strategię, żeby to zmienić? Mamy strategiczną koncepcję autonomii we Francji i co my z tym robimy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Tutaj nie mamy żadnego planu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JanuszKorwinMikke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wasza Ekscelencjo! Różne możemy mieć zdanie o Rosji, ale wszyscy chyba uważamy, że spanie z niedźwiedziem w jednym łóżku jest ryzykowne, dlatego im dalej Rosja jest od naszych granic, tym lepiej.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#JanuszKorwinMikke">Serca nam zamarły, kiedy wojska rosyjskie podchodziły pod Kijów. Na szczęście okazało się, że prezydent, rząd i wojsko ukraińskie stanęło na wysokości zadania i niepodległości Ukrainy nic już na szczęście nie grozi. Sukcesy wojsk rosyjskich, średnie zresztą, niczego nie zmieniają. Natomiast wszyscy zapominamy o podstawowym rosyjskim sukcesie geopolitycznym, jakim jest to, że 9 września 2021 r. jego ekscelencja Włodzimierz Putin zmusił szantażem jego ekscelencję Aleksandra Łukaszenkę do podpisania 28 porozumień, które praktycznie wcielały Białoruś do Rosji. Ostatnie z tych porozumień wchodzi w życie w 2023 r. i pańskie ministerstwo, panie ministrze, nie ma pojęcia nawet o tym, kiedy to porozumienie wchodzi w życie. Dzwoniłem trzy razy i nikt w waszym wydziale o tym nie wie.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#JanuszKorwinMikke">Co ciekawsze, zniknął pistolet przyłożony do głowy Białorusi, czyli Nord Stream. I po raz kolejny, już 20 lat się wykręca od tego ZBIR-u i znów podskakuje, znów się nie zgodził na wcielenie. Jest rosyjski plan, żeby wcielić Białoruś do 2030 r… z czego wynika, że on tego nie wcieli. Co myśmy zrobili, żeby poprzeć jego ekscelencję Aleksandra Łukaszenkę, żeby go nie wpychać w objęcia Rosji? Przeciwnie — robimy, co można, żeby to nastąpiło.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#JanuszKorwinMikke">Czy pan wie, panie ministrze, że Putin dwukrotnie żądał zwolnienia prorosyjskiego kandydata na prezydenta, pana Wiktora Babaryki? I Łukaszenka odmówił, ten człowiek dostał 14 lat.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Ministrze! Jak pan tam wprowadzi prawa człowieka, to on wyjdzie. Jak pan tam wprowadzi demokrację, to on wygra wybory i przyłączy Białoruś do Rosji. Pan tego chce? Nawet gdyby Łukaszenka był ludożercą, to ja będę popierał Łukaszenkę, bo ja chcę mieć niepodległą Białoruś. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Kazimierz Choma, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#KazimierzChoma">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że tutaj jest bardzo dużo retoryki przedwyborczej, bardzo wiele niestety nieprawdziwych informacji, które z przykrością się konstatuje, nawet jeśli się nie ma głębokiej wiedzy dyplomatycznej. Ale wystarczy poczytać w Internecie, na Wikipedii, w dostępnych źródłach na temat np. partii Vox, która nazywa Putina zbrodniarzem, organizuje pomoc dla Ukrainy, a tutaj przez państwa jest określana jako proputinowska. Zupełne nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#KazimierzChoma">Mówicie państwo o jakichś akcjach PiS-u zasilania pieniędzmi Rosji. Przypomnijcie sobie, jakie wy pieniądze płaciliście, jakie kontrakty gazowe zawieraliście…</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Cały czas kupujecie gaz, LPG, cały czas kupujecie, do dnia dzisiejszego, 3 mld…)</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#KazimierzChoma">… i inne, które zaowocowały rzeczywiście ogromnymi miliardami…</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Te miliardy w zeszłym roku…)</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#KazimierzChoma">…które szły na Wschód dla wzmocnienia Putina. To nie prezes Kaczyński jest nazywany jego człowiekiem w Warszawie — to wasz lider. To wasz minister spraw zagranicznych stawiał pod ścianą podczas Majdanu Ukraińców, grożąc im, żeby w ogóle nie przedstawiali zdań odrębnych. Przestańcie kłamać, bo tego się nie da słuchać.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#KazimierzChoma">Natomiast chciałbym tak bardziej konkretnie powiedzieć, korespondując z wystąpieniem, z exposé pana ministra, za które jestem bardzo wdzięczny, bo było ono podmiotowe, konkretne, ustanawiające perspektywę godnego państwa, które prowadzi mądrą, przemyślaną politykę zagraniczną. Jestem bardzo wdzięczny za szereg sformułowań. Bardzo mądrze… Miałem już bardzo wiele telefonów w międzyczasie z pochwałami właśnie za to wystąpienie i za tak jednoznaczne określenie perspektywy rozwoju państwa polskiego, z którego wszyscy powinniśmy być dumni. Mówicie państwo o narodzie, a sami występujecie w Unii Europejskiej przeciwko państwu polskiemu, nie głosując…</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przeciwko państwu.)</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#KazimierzChoma">…za KPO dla Polski, nie głosując za udzieleniem pomocy, bez przerwy stosując retorykę przeciwko swoim obywatelom. I wy mówicie, że wyborcy tego nie widzą. Zobaczycie, czy nie widzą, czy widzą.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#KazimierzChoma">Przechodzę do bardziej konkretnych spraw. Mówiliśmy również o pewnym problemie, poważnym problemie, który stworzył się, jeśli chodzi o zboże z Ukrainy. Powiem o takich kilku działaniach Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które zostały podjęte w ostatnim czasie. W związku z tą trudną sytuacją na polskim rynku zbóż MSZ podjęło szeroko zakrojone działania mające na celu wsparcie ulokowania nadwyżek tych produktów w państwach akredytacji polskich placówek dyplomatycznych. Zlecono następujące zadania departamentu ekonomicznego we współpracy z departamentami terytorialnymi: rozeznanie zapotrzebowania i możliwości realizacji zakupów polskiej pszenicy paszowej lub konsumpcyjnej i kukurydzy przez podmioty na rynkach państwa akredytacji; po drugie, identyfikację ewentualnych barier, ograniczeń w eksporcie ww. produktów na rynek państwa akredytacji i podjęcie działań na rzecz ich zniesienia; po trzecie, wskazanie instytucji, partnerów, podmiotów gospodarczych w państwie akredytacji zainteresowanych nabyciem ww. produktów rolnych, wraz ze wskazaniem danych osób do kontaktu, czyli maila, telefonu. To były założenia. Przekazano placówkom dyplomatycznym polską ofertę w zakresie dostaw pszenicy i kukurydzy, parametry cenowe, dostępne ilości, cechy jakościowe — aktualna oferta sprzedażowa przekazana przez KOWR 11 kwietnia br.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Cały rok przewał na techniczne zboże.)</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#KazimierzChoma">Jest taki fragment „Dezyderaty”: Unikaj głośnych i napastliwych, unikaj głośnych — są udręką ducha. Niech pan nie będzie udręką ducha.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale to są fakty — przewały na zboże techniczne.)</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#KazimierzChoma">Dotychczasowe efekty podejmowanych przez placówki działań zamieszczono w założonym zestawieniu tabelarycznym w podziale na poszczególne regiony geograficzne.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Zboże techniczne — wyborcy będą to pamiętać.)</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#KazimierzChoma">Uprzejmie proszę panią marszałek, żeby zwróciła uwagę panu posłowi, że to nie jest jego czas na wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle, o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KazimierzChoma">Afryka i Bliski Wschód. Wszystkie placówki z regionu Afryki i Bliskiego Wschodu przedstawiły polską ofertę partnerom z krajów swojej akredytacji. W większości przypadków oczekiwana jest nadal oficjalna odpowiedź powodowana przede wszystkim trwającym ramadanem i ograniczeniami z tego wynikającymi — zakończenie 20 kwietnia — a także koniecznością dokładnej analizy polskiej oferty w zestawieniu z własnymi potrzebami, krajowymi zbiorami oraz możliwościami zakupu. Kluczowe są tutaj parametry oferowanego zboża, ponieważ kraje podlegające pod departament Afryki i Bliskiego Wschodu mają szczególne wymagania z uwagi na proces przechowywania. Wstępne zainteresowanie zakupem pszenicy wyraziły: Zjednoczone Emiraty Arabskie, Algieria, Maroko, Libia, Syria, Tunezja, Egipt, Iran, Burkina Faso, a także prywatne podmioty z Senegalu, Rwandy i Izraela. Ewentualnie jest zainteresowanie ze strony Sudanu, który ma otrzymać 20 tys. t w ramach darowizny. Sygnalizowana jest jednakże konieczność spełnienia określonych warunków, przede wszystkim ilościowych — głównie ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich zainteresowanie jest dużymi, skonsolidowanymi zamówieniami i jest taki jeden partner po stronie polskiej — cenowych, czyli tutaj też jest pole do negocjacji, jeśli chodzi o ceny, a także spełnienia określonych wymagów dotyczących procedur eksportowych, fitosanitarnych czy wymogów jakościowych.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#KazimierzChoma">W przypadku Algierii i Tunezji konieczny jest udział polskich podmiotów w przetargu na import zboża lub podpisanie porozumienia międzyrządowego o współpracy — mówimy tutaj o Tunezji. W odniesieniu do Zjednoczonych Emiratów Arabskich placówka proponuje włączenie tematu współpracy w zakresie zakupu zbóż do agendy rozmów ministerialnych w trakcie wizyty przedstawicieli Zjednoczonych Emiratów Arabskich w Polsce, czyli pod koniec maja br., oraz uwzględnienie w składzie delegacji lokalnego podmiotu. W naszym przypadku jest to spółka rządowa Silar, która administruje zapasami strategicznymi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W przypadku Maroka konieczne jest pilne zorganizowanie misji polskich ekspertów w celu omówienia szczegółów oferty na miejscu. Proponuje się termin od 11 kwietnia do 20 kwietnia, a także udział KOWR-u w targach rolno-spożywczych w maju br. w Maroku.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#KazimierzChoma">Istnieje możliwość uplasowania zboża z Polski na rynku irańskim, który przed wojną był istotnym odbiorcą zboża ukraińskiego. W czwartek 13 kwietnia o godz. 10 rozpoczęło się spotkanie koordynacyjne dotyczące podsumowania operacyjnych aspektów działań, jeśli chodzi o możliwości uplasowania polskich zbóż na rynkach Afryki i Bliskiego Wschodu. Udział wezmą wszystkie nasze placówki w regionie, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, KOWR, Departament Współpracy Ekonomicznej, Departament Afryki i Bliskiego Wschodu. Jeśli chodzi o rynki wschodnie, to zainteresowanie zakupem polskiego zboża wyraziły dotychczas Armenia oraz Uzbekistan. Placówki dyplomatyczne oczekują na odpowiedź pozostałych państw regionu.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#KazimierzChoma">Jeśli chodzi o Amerykę Północną i Amerykę Południową, to otrzymano informacje o działaniach podjętych przez następujące ambasady Rzeczypospolitej Polskiej: w Hawanie, Brazylii, Meksyku, Bogocie, Chile, Panamie, a także w krajach dodatkowej akredytacji. Placówki te oczekują na odpowiedź lokalnych instytucji, którym przesłano ofertę dotyczącą sprzedaży zbóż. Placówka w Panamie zidentyfikowała jeden otwarty przetarg na zakup zbóż w Gwatemali.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#KazimierzChoma">Jeśli chodzi o Azję i Pacyfik, to kilka państw nie wyraziło zainteresowania interwencyjnym zakupem. Chodzi m.in. o Chiny, Japonię i Australię. Jest to związane m.in. z koniecznością spełnienia określonych standardów fitosanitarnych. Warto jednak zaznaczyć, że nawet w tej grupie państw istnieją pewne niszowe możliwości eksportu, np. Japonia sygnalizowała chęć zakupu skrobi kukurydzianej i mąki ziemniaczanej. Na tym etapie kontaktu z partnerami w regionie sporo państw w niezobowiązujący sposób odniosło się z zainteresowaniem do polskiej oferty dotyczącej importu zboża, zaznaczając przy tym konieczność sprawdzenia procedur, jeśli chodzi o zapotrzebowanie na rynku wewnętrznym. Chodzi m.in. o Indie, Indonezję, Malezję, Pakistan, Singapur, Tajlandię i Wietnam. Kontakty zostały nawiązane w okresie od 30 marca do 7 kwietnia. Obecnie oczekujemy na informację zwrotną.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To co robiliście w tej kwestii przez cały rok?)</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#KazimierzChoma">Do tej grupy można zaliczyć również Republikę Korei, która po wizycie ministra Kołakowskiego w lutym 2023 r. skierowała do KOWR-u dodatkowe zapytania w sprawie polskiej oferty. Warto jednak zaznaczyć, że wszyscy rozmówcy zwracali uwagę na konieczność spełnienia wymogów fitosanitarnych, aby uzyskać dostęp do rynku wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale to jest zboże techniczne. Tak je nazywacie. Z robalami.)</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#KazimierzChoma">Chciałbym jeszcze podkreślić, że jest tutaj cały szereg dalszych działań…</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale nie trzeba mówić wszystkiego.)</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#KazimierzChoma">Właśnie trzeba to mówić wbrew państwa oczekiwaniom, bo ludzie tego oczekują. Państwo powtarzacie jedno i to samo, że PiS jest zły, a my podejmujemy konkretne działania.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: PiS równa się drożyzna, PiS równa się drożyzna.)</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#KazimierzChoma">Warto odnotować potencjał rynku pakistańskiego. Tylko w okresie od maja 2022 r. do kwietnia 2023 r. Islamabad sprowadził 2,5 mln t pszenicy, głównie z Rosji. Oczekujemy jeszcze na szczegółowe odpowiedzi od trzech polskich placówek w regionie Azji i Pacyfiku. Chodzi o Filipiny, Mongolię i Tajwan.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#KazimierzChoma">Jednocześnie zwrócono się do naszego stałego przedstawicielstwa przy ONZ w Rzymie o zebranie informacji dotyczących niedoborów w zakresie tych płodów rolnych, które moglibyśmy plasować na poszczególnych rynkach. Podjęto również działania mające na celu zidentyfikowanie tych agend i organizacji systemu narodów zjednoczonych, które mogłyby pomóc uplasować płody rolne z Polski na właściwych rynkach. Chodzi tutaj przede wszystkim o identyfikację potencjalnych rynków, wyasygnowanie środków na finansowanie sprzedaży, wsparcie logistyczne.</u>
          <u xml:id="u-40.14" who="#KazimierzChoma">Poproszono o wsparcie w zakresie pozyskania informacji o krajach graniczących z Ukrainą, przede wszystkim o Bułgarii, Słowacji, Rumunii, Węgrzech, jeśli chodzi o ich gotowość do zaangażowania się w akcję lobbingową wobec instytucji unijnych i innych organizacji międzynarodowych, czego przejawem był wspólny list premierów adresowany do przewodniczącej Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-40.15" who="#KazimierzChoma">Wszystkie powyżej wskazane inicjatywy i działania podejmowane są w stałej, bieżącej konsultacji z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departamentem Współpracy Międzynarodowej, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa oraz Departamentem Wsparcia Eksportu.</u>
          <u xml:id="u-40.16" who="#KazimierzChoma">W imieniu wszystkich, dla których ten problem jest istotny, chciałbym serdecznie podziękować Departamentowi Współpracy Ekonomicznej oraz Ministerstwu Spraw Zagranicznych za podejmowanie tych działań, bo w przeciwieństwie do ciągłej krytyki, utyskiwań, krzyków i ataków to są właśnie konkretne działania. Serdecznie za nie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.18" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A zboże w skupie po 800.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">— o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe,</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">— o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">— o rządowym projekcie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa,</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">— o poselskim projekcie ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">— o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym,</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">— o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3122, 3141 i 3159.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu…</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A pan wie, wobec czego? Ale pan poseł wie, co ja czytam i czego to dotyczy?</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Chętnie, pani marszałek, wyjaśnię.)</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dobrze, w związku z tym, że…</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Uzasadniam sprzeciw. Wysoka Izbo…)</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie, nie będzie pan, panie pośle, bardzo proszę… Panie pośle, proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Można? Pani marszałek zapytała mnie. Pani marszałek zwróciła się do mnie.)</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie. Proszę zejść z mównicy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Czy mogę uzasadnić sprzeciw?)</u>
          <u xml:id="u-41.21" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-41.22" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Czy mogę uzasadnić sprzeciw, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-41.23" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie, nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-41.24" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że zgłosił pan sprzeciw…</u>
          <u xml:id="u-41.25" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Straciła pani ciekawość. Jeśli to są takie dobre projekty, to jeszcze nie jest powód…)</u>
          <u xml:id="u-41.26" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ponieważ usłyszałam sprzeciw, do głosowania nad tymi punktami przejdziemy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-41.27" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 16. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-41.28" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AgnieszkaPomaska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Z ubolewaniem stwierdzam, że dziś udowodnił pan defensywną politykę europejską tego rządu, chociaż można mówić o pewnej niezręczności, bo przecież to nie pan prowadzi dzisiaj politykę zagraniczną czy politykę europejską. Wspominał zresztą o tym pan przewodniczący Schetyna i pytał, gdzie pan był przez te 4 lata. I może nie było pana, dlatego że przez te 4 lata kto inny był wykonawcą polskiej polityki zagranicznej. Wykonawcą polskiej polityki zagranicznej był np. pan Janusz Kowalski, dzisiaj minister w waszym rządzie, który zapowiadał referendum w sprawie obecności Polski w Unii Europejskiej. Referendum ma się podobno odbyć w 2027 r. A może politykę zagraniczną prowadzi dzisiaj pan minister Ziobro, który regularnie szantażuje premiera? O polityce zagranicznej słyszymy w Polsce wtedy, kiedy jest jakiś konflikt z krajami unijnymi, z komisją europejską albo właśnie wtedy, kiedy mamy do czynienia z tego typu wypowiedziami. A być może jest tak, że politykę zagraniczną prowadzi pan poseł Mularczyk, który dzielnie walczy o reparacje. Gdzie walczy o te reparacje? Ano walczy na Twitterze.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Na Twitterze.)</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#AgnieszkaPomaska">I być może dlatego dzisiaj — nad czym ubolewam, panie ministrze — niewiele osób w Polsce zna nazwisko ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AgnieszkaPomaska">Ale za to dziś o polityce europejskiej Polki i Polacy usłyszeli, dlatego że nadal będą płacić za wasze błędy. Unia Europejska potrąciła już Polsce 360 mln euro i za chwilę potrąci kolejne 153 mln unijnych funduszy. Ponad 2 mld zł miało trafić do polskich miast, miasteczek, do polskich wsi, na inwestycje. Tych pieniędzy nie ma i to jest wasza wina i wasza odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#AgnieszkaPomaska">Premier Morawiecki blisko 3 lata temu, tutaj, z tej mównicy zwracał się do opozycji. Europejski Fundusz Odbudowy to kolejny sukces, który kłuje was w oczy. Tak mówił do opozycji. 58 mld euro, 250 mld zł na inwestycje po COVID-zie.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#AgnieszkaPomaska">Panie Ministrze! Gdzie są te pieniądze, gdzie jest 250 mld zł, które należą do Polek i Polaków? Hiszpania do tej pory otrzymała 6 mld euro, Czechy — 928 mln, Słowacja — 709 mln euro. A Polska? A Polska — zero.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Zero.)</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#AgnieszkaPomaska">I pewnie nie jest przypadkiem, że jednym z winnych jest pan minister Ziobro.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#AgnieszkaPomaska">Pan premier Morawiecki w exposé pod koniec 2019 r. mówił: mamy plan dla Unii. Po pierwsze, mówił o ambitnym budżecie unijnym. Jaki mamy dzisiaj tego efekt? Ano mamy dzisiaj zagrożoną część środków unijnych dla Polski. Mówił o rozbudowanej polityce rolnej. Obiecywaliście dopłaty dla rolników. A co mamy? Mamy magazyny pełne zboża, protestujących rolników i cwaniaków związanych z tym rządem, zarabiających na kryzysie zbożowym.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#AgnieszkaPomaska">Opowiadał pan o wzmocnieniu grupy przyjaciół spójności. Nic takiego się nie stało. Dlatego że polska polityka zagraniczna jest oparta i prowadzona tylko na potrzeby polityki wewnętrznej. Mogliście być liderem w Unii, a niestety tak się nie stało. Mogliście być liderem polityki energetycznej, a postanowiliście uniezależnienie od Rosji zamienić na zależność od krajów arabskich, przy okazji wyprzedając polskie stacje Lotosu Węgrom. Mogliście zaproponować reformy instytucjonalne Unii, a proponujecie dezintegrację. Proponujecie Unii konsensus, słusznie. Ale jak chcecie do niego doprowadzić, skoro przez waszą politykę przebijają głównie frustracja i kompleksy?</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#AgnieszkaPomaska">Panie Ministrze! Wasza polityka europejska to polityka niewykorzystanych szans. Zmarnowaliście ostatnie 8 lat. Na szczęście za kilka miesięcy Polki i Polacy was z tego rozliczą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam teraz przywitać wycieczkę związku niewidomych z Gorzowa, która przysłuchuje się obradom Sejmu. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę, pan poseł Maciej Gdula, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MaciejGdula">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MaciejGdula">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zwracam się do ministra Mularczyka. Niestety nie ma już pana ministra Raua, zniknął, tak jak zniknął wcześniej na dłuższy czas. Zniknął też pan prezydent, nie ma nawet żadnego pana ministra z Kancelarii Prezydenta. Gdy popatrzymy na ławy opozycji i ławy PiS, to widać, że opozycja teraz sama ze sobą rozmawia o polityce zagranicznej. To jest bardzo miłe, bo to opozycja będzie rządzić za 6 miesięcy, i to dobrze, że teraz uzgodnimy główne kierunki polityki zagranicznej, bo ta polityka, którą proponuje rząd, jest polityką naznaczoną złymi założeniami.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Spróbuj pogadać z Mularczykiem.)</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#MaciejGdula">Nie zgadzam się w jednej ze spraw, które podjął w swoim dobrym przemówieniu Grzegorz Schetyna. Tam niestety jest wizja, tam niestety jest strategia, tylko to jest zła wizja i zła strategia. One są oparte na akceptowaniu kilku założeń, które są bardzo wątpliwe, np. że w obecnej sytuacji najważniejsze jest to, żeby osłabić Niemcy, bo to wzmocni Polskę. To jest dzisiaj założenie polityki Prawa i Sprawiedliwości. Albo że w obecnej sytuacji mamy doskonałą okazję, żeby wykazać wyższość moralną naszych polityków wobec polityków innych krajów europejskich, zwłaszcza tych największych, zwłaszcza wobec Niemiec i Francji. To są fatalne założenia. Jest również takie założenie, że rolą Polski jest hamowanie integracji europejskiej, hamowanie wszystkich procesów, które sprowadzają się do zacieśnienia więzi między krajami europejskimi, i stworzenie instytucji, która będzie ważna w procesach geopolitycznych. Mnie dzisiaj, przyznam, włosy stanęły na głowie dęba, jak usłyszałem…</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Widać, stoją.)</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#MaciejGdula">…że rząd Prawa i Sprawiedliwości będzie wspierał — to jest jego główny cel w Unii Europejskiej — te kraje, które chcą wyjść ze strefy euro.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Albo czasowo wprowadzić walutę narodową.)</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#MaciejGdula">No to jest rzeczywiście świetna wizja polityki europejskiej. Przyznaję, że to jest zaskakujące. To jest bardzo zły prognostyk dla polityki wschodniej, bo są jakieś sprawy, w których się oczywiście zgadzamy, np. kwestia, że Ukraina została najechana przez Rosję i jest ofiarą. Tu się zgadzamy, to jest jasne. Że Ukraina bohatersko się broni, ale nie będzie mogła się obronić, jeżeli nie będzie pomocy organizowanej dla niej przez całą wspólnotę transatlantycką — tu się zgadzamy, oczywiście. Zgadzamy się co do pomocy uchodźcom z Ukrainy. Ale też zgadzamy się, że tu nie ma jakichś wielkich zasług rządu, że akceptuje te oczywistości, bo każdy inny rząd — zobaczą państwo — rząd opozycyjny, który powstanie na jesieni, też będzie te założenia realizował i te oczywistości akceptował. Wyciągnie natomiast na pewno pełne konsekwencje z prostej prawdy: Polska jest krajem leżącym nad Wisłą. Ten kraj leży nad rzeką, która nie jest rzeką amerykańską, afrykańską czy azjatycką, tylko europejską, i dlatego musimy przede wszystkim patrzeć na nasze relacje z krajami europejskimi. To jest fundament naszej polityki zagranicznej, międzynarodowej, to zadecyduje o sile Polski. Zastanawiam się, czy rząd będzie w stanie podtrzymać ogień solidarności europejskiej, kiedy padają oskarżenia ze strony ministrów tego rządu, że za wojnę na Ukrainie odpowiedzialne są Niemcy, ponieważ kupowały węglowodory. To mówią ministrowie rządu, który kupował węgiel od Rosji, kupował ropę od Rosji.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: PiS kupuje węglowodory.)</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#MaciejGdula">To nie jest polityka wiarygodna. Ktoś, kto nie jest wiarygodny, nie może zbudować poparcia dla Ukrainy. Mówię to z pełnym przekonaniem i zastanawiam się, czy jesteśmy w stanie wiarygodnie domagać się ochrony praw człowieka, kiedy na granicy polsko-białoruskiej prawa człowieka nie są przestrzegane. Tylko w tym roku znaleziono 10 ciał ofiar tej granicy, także ofiar pushbacków. Te osoby ukrywały się przed polskimi służbami, bojąc się, że zostaną cofnięte na Białoruś, że nie będzie im dane złożenie wniosków o ochronę międzynarodową. Jeżeli chcemy być wiarygodni, musimy być konsekwentni, musimy rzeczywiście stać przy wartościach.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#MaciejGdula">Tak samo słuchałem ministra Raua, który mówił o tym, że będziemy walczyć o prawa kobiet na Bliskim Wschodzie. To mówi ktoś, kto jest reprezentantem rządu, który zaostrzył prawo antyaborcyjne, uderzając w prawa kobiet. Dla mnie to jest deficyt wiarygodności. Tutaj jest tak wiele problemów z polityką tego rządu, że mam bardzo… W zasadzie nie mogę się ucieszyć tym, że łączą nas jakieś oczywistości, bo w praktyce się rozjedziemy.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#MaciejGdula">Teraz kilka konkretów. Bardzo chciałem usłyszeć, jaka jest wizja ministra spraw zagranicznych polskiego rządu, jeżeli chodzi o zorganizowanie odbudowy Ukrainy. Były tylko hasła, że będziemy brać w tym udział, ale jaka jest nasza rola w tzw. finansowym Ramstein? Jaka jest nasza rola, jeśli idzie o udział w tym panelu odbudowy Ukrainy? Nie dowiedzieliśmy się tego. Szukałem jakichś śladów naszej obecności, ale nie znalazłem. Jeżeli nie ma nas w tym panelu, to czy może sami bilateralnie chcemy organizować tę odbudowę? Nie usłyszeliśmy tego.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#MaciejGdula">Jeżeli chodzi o Białoruś, to zgadzamy się oczywiście w pewnych kwestiach, zgadzamy się, jeśli idzie o to, że stoimy po stronie białoruskiego społeczeństwa. Oczywiście, że tak. Ale co dalej, co więcej, np. jeżeli chodzi o sankcje? W moim przekonaniu są konieczne sankcje wobec reżimu Białorusi, ale czy są konieczne takie same sankcje wobec Białorusi jak wobec Rosji? Tutaj mam bardzo duże wątpliwości, a rząd w tę stronę zmierza. Białoruś nie powinna przystąpić do wojny, to jest w interesie Polski, Ukrainy i białoruskiego społeczeństwa. Jeżeli będziemy popychać sankcje do tego samego poziomu co sankcje wobec Rosji, to ułatwimy wejście Białorusi do wojny. To nie jest w naszym interesie, to powinniśmy bardzo wyraźnie zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#MaciejGdula">Jeśli chodzi o Ukrainę i politykę pamięci, bo to jest sprawa niezwykle istotna, to cieszę się, że polscy politycy przypominają o ofiarach Wołynia, ale nie może być tak, że polscy politycy przypominają o polskich ofiarach, ale nie przypominają o polskich winach. Bo partnerstwo i wspólną pamięć można zbudować tylko na prawdzie. Musimy zatem mówić także o procesach, które miały miejsce w latach 30., burzeniu ukraińskich cerkwi i przymusowej polonizacji, katolicyzacji ludności ukraińskiej. Bez tego nie będzie pojednania.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#MaciejGdula">Więc apeluję do rządu o to, żeby zwiększył swoją wiarygodność, bo bez tego nie pomożemy Ukrainie, nie zbudujemy dobrej polityki wschodniej, i o współpracę z Unią Europejską, bo to nie są wrogowie, to są nasi przyjaciele. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Dobrobyt Polaków i Polski zależy zarówno od dobrze prowadzonej polityki wewnętrznej, jak i dobrze prowadzonej polityki zagranicznej. Wbrew temu, co próbuje krzyczeć opozycja, zarówno z mównicy, jak i z ław sejmowych, rząd Prawa i Sprawiedliwości dobrze sobie radzi w obydwóch aspektach. Właściwe kierunki w polityce zagranicznej wytyczył już prof. Lech Kaczyński, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, który, po pierwsze, ostrzegał przed imperializmem Rosji, po drugie, domagał się prawdy historycznej, w tym prawdy historycznej w relacjach międzynarodowych i może dlatego też zginął nad Smoleńskiem.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#BarbaraBartuś">Po trzecie, wykazywał kierunki dbania o bezpieczeństwo w tym bardzo zwracał uwagę na bezpieczeństwo energetyczne, ale też budował sojusze, budował współpracę międzynarodową z państwami, które mają podobne interesy jak Polska. To prof. Lech Kaczyński zainicjował inicjatywy m.in. Trójmorze, które zostało sformalizowane w 2016 r. przez prezydenta Andrzeja Dudę i prezydent Chorwacji. To, że diagnoza rzeczywistości była właściwa, że jest właściwa i kierunki wytyczone przez prezydenta prof. Lecha Kaczyńskiego są właściwe, widzi już prawie cały świat oprócz naszej opozycji. Często słyszymy to tutaj, w Polsce, podczas pobytu czy prezydenta Stanów Zjednoczonych czy Ukrainy, ale też parlamentarzystów, premierów, osób z wielu, wielu krajów. Możemy to usłyszeć w Polsce, ja wielokrotnie słyszałam to z różnych stron, będąc na różnych wyjazdach w ramach OBWE. Kierunki wytyczone przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego są kontynuowane przez Prawo i Sprawiedliwość. O tym właśnie dzisiaj mówił prof. Zbigniew Rau, minister spraw zagranicznych podczas swojego exposé.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#BarbaraBartuś">Panie Ministrze! Ze swej strony, ale nie tylko ze swej chciałam bardzo serdecznie podziękować za to merytoryczne wystąpienie. Za to, że możemy wziąć udział w debacie. Opozycja nie znalazła zarzutów do exposé pana ministra. Główne osoby reprezentujące opozycje mówiły o tym, że pan minister się nie spotykał, że nie był, że dopiero teraz przedstawia exposé. A ja chciałam przypomnieć 2020 r., czyli początek rządów tej kadencji Prawa i Sprawiedliwości, marzec, kiedy wszyscy byliśmy tak strasznie wystraszeni pandemią, kiedy Sejm na początku w ogóle się zbierał…</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: No nie wszyscy, bo niektórzy respiratory sprzedawali na lewo.)</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#BarbaraBartuś">…kiedy ratowaliśmy Polaków, kiedy musieliśmy walczyć o to, kiedy posiedzenia Sejmu jako jednego z pierwszych parlamentów w Europie zaczęły się odbywać zdalnie, kiedy wprowadziliśmy te zmiany. Chyba dzisiaj wszyscy zapominają to, co wtedy mówiliście. Wtedy inne ważne, ratujące ustawy trudno było uchwalić, bo nie chcieliście w ogóle debaty. Wtedy mówiliście zupełnie o czym innym.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Jak nie było tej debaty, to jak mieliśmy mówić?)</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#BarbaraBartuś">Pragnę przypomnieć, że 24 lutego 2022 r. Rosja zbrojnie napadła na Ukrainę. Chciałam też przypomnieć przy okazji tej debaty, że w 2021 r. w grudniu pan minister Rau przejął już przewodnictwo w OBWE — Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, i tę swoją rolę wypełnił wzorowo. Jest jeden głos, że było to zbawienne dla OBWE, że to właśnie Polska miała przewodnictwo. Aktywność pana ministra Raua w tym zakresie, jego decyzje, kierunki, które OBWE wytyczał, wyznaczał, były tymi, dzięki którym OBWE w tym momencie przetrwała …</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Właściwe były.)</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#BarbaraBartuś">…tak, były właściwe, mówiąc najogólniej. Było to wzorowo prowadzone przewodnictwo. Z tymi problemami, które OBWE ma, przejście tego czasu, tego roku przewodnictwa było tym, z czym niewielu by sobie poradziło.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ścieżka zdrowia.)</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#BarbaraBartuś">Te słowa płyną zarówno ze Stanów Zjednoczonych, z Ukrainy, z Kanady, jak i innych krajów, mówiła to chociażby przewodnicząca ze Szwecji. Jako polska przewodnicząca delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego miałam zaszczyt i przyjemność te wielkie słowa uznania niejednokrotnie przyjmować i potem przekazywać panu ministrowi. A mogłam je przekazywać dlatego, że — może nie było takiego punktu w obradach — pan minister cały czas ma kontakt z parlamentem. Osobiście na posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych przychodził, chociażby właśnie prezentując te stanowiska. Pan minister miał też swoje wystąpienie, kiedy to właśnie Zgromadzenie Parlamentarne OBWE odbywało się na tej sali. Pan minister prof. Zbigniew Rau tutaj występował, reprezentując Polskę, i mówił. Każdy mógł wtedy wziąć w tym udział.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#BarbaraBartuś">Chciałam za jeszcze jedno panu ministrowi podziękować, nie tylko za te kierunki, za merytoryczne wystąpienie. Chciałam podziękować panu ministrowi za angażowanie nas, parlamentarzystów, do tego, żebyśmy tę politykę prowadzili wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#BarbaraBartuś">Widzę tutaj panią poseł Pomaską, z którą współpracujemy w OBWE. Jestem zszokowana, pani poseł, że tak krytycznie pani się odnosi… Wspólnie byłyśmy w Birmingham. Współpraca z panem ministrem i otwartość na tę współpracę pana ministra była zawsze, niezależnie od opcji politycznej.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ale może oceniać krytycznie.)</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#BarbaraBartuś">Wydawało mi się, że politykę zagraniczną jako dobro nadrzędne traktujemy jednakowo, że to jest polityka zagraniczna państwa polskiego, a naród polski powierzył władzę w Polsce Prawu i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ale może mieć inne zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#BarbaraBartuś">Panie pośle, jeżeli pan będzie miał swój czas, to pan wystąpi. A pozwoli pan, że skończę.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Po pani.)</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: To już za chwilę.)</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#BarbaraBartuś">Cieszę się z dzisiejszej debaty, cieszę się z tych kierunków. Jeszcze jedną rzecz chciałam tylko w skrócie poruszyć, może ktoś jeszcze będzie o tym mówił, pan minister trochę wspomniał o tym. Dziękuję za odbudowywanie naszych placówek dyplomatycznych, za budowanie nowych placówek, za odtwarzanie ambasad, które tak licznie zostały zlikwidowane przez rząd Platformy Obywatelskiej, w szczególności w momencie, kiedy ministrem był pan minister Sikorski. Tak jak rząd Platformy i PSL-u likwidował u nas poczty, posterunki Policji, tak były likwidowane na potęgę konsulaty, ambasady.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy rozwijacie pocztę.)</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Chyba dawno pani na poczcie nie była.)</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#BarbaraBartuś">Dzisiaj są one odtwarzane, a nawet są tworzone w takich miejscach, w których — tak wydawałoby się przeciętnemu Polakowi — to nie jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#BarbaraBartuś">Byłam w Rwandzie, byłam w Kigali i widziałam, jak państwa prowadzą politykę, jak jest prowadzona polityka w małych afrykańskich biednych państwach. Nie zostawiają żadnego obszaru.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Czytaliśmy w „Fakcie”.)</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#BarbaraBartuś">Silna Polska, silne państwo. To, jak tę siłę budujemy i jacy jesteśmy, zależy też od tego, jak ta polityka jest prowadzona.</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Silna Polska w Unii Europejskiej.)</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#BarbaraBartuś">Ta polityka prowadzona przez Prawo i Sprawiedliwość od ponad 7 lat idzie we właściwym kierunku i oby tak dalej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam przywitać wycieczkę z Liceum Ogólnokształcącego im. Heliodora Święcickiego w Międzyrzeczu. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Sławomir Nitras, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SławomirNitras">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#SławomirNitras">Pani Marszałek! Ja też bardzo żałuję, że pan minister z nami nie wytrzymał. Mam nadzieję, że jeszcze wróci.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#SławomirNitras">Na mnie zrobiło duże wrażenie, kiedy pan minister powoływał się na 30 lat polskiej prosperity gospodarczej, kiedy mówił czasami buńczucznym tonem, ale z dumą, o Polsce, o jej dorobku, o jej osiągnięciach. Czuć było w słowach pana ministra siłę i pewność siebie. Powoływał się na marszałka Piłsudskiego, który mówił o polityce wzwyż. I to było bardzo dobre. Tylko pytanie jest takie, pojawiło mi się od razu pytanie: Skąd się to wzięło? Skąd ta siła? Skąd te 30 lat prosperity gospodarczej? Skąd ta rosnąca pozycja Polski na świecie? I tu zabrakło mi jednej rzeczy, dosyć istotnej. Pewnej ciągłości. Bo te 30 lat prosperity gospodarczej to również polityka zagraniczna. To, jak ona była prowadzona, decydowało o tym, że Polska mogła bezpiecznie pomiędzy sąsiadami w Unii Europejskiej się rozwijać. Pytanie — tego mi zabrakło u pana ministra Raua — było o to, co z tym potencjałem, tą pozycją, również z pewną koniunkturą polityczną, którą Polska dzisiaj ma. Bo ma. Wynikiem wojny w Ukrainie, co jest oczywiście wielkim dramatem, jest pewna koniunktura polityczna, którą Polska może wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#SławomirNitras">To jest pytanie. Czy my tę koniunkturę polityczną dzisiaj wykorzystamy do tego, żeby destabilizować Unię, by mówić o zmianie traktatów, tak naprawdę nie wiadomo ku czemu zmierzającej? Bo ja nigdy nie usłyszałem, w jaką stronę my Unię chcemy prowadzić. Czy raczej wykorzystamy ją do tego — do czego namawiałem wczoraj również na posiedzeniu komisji pana ministra — żeby załatwić najistotniejsze sprawy z punktu widzenia polskiego bezpieczeństwa? Czyli: pokazać światu, pokazać Unii Europejskiej, jaka powinna być droga Ukrainy do NATO, jaka powinna być droga Ukrainy i innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, które są poza strukturami europejskimi, do Unii Europejskiej, wykorzystać ten czas. Tu jest polska rola. Tu Polska powinna być przywódcą. Czy my powinniśmy ten czas wykorzystać na awantury w Unii, czy do tego, żeby zrealizować coś, co jest żywotnym interesem Polski w Unii? Nie mam wątpliwości, że powinniśmy robić to drugie. A niestety pan minister Rau proponuje robić to pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#SławomirNitras">Dzisiaj nasza buńczuczność bierze się z sojuszy, z sojuszy militarnych, z sojuszy gospodarczych, więzi gospodarczych, które mamy. Siła polskiej gospodarki bierze się z dobrych relacji, z tego, że jesteśmy w Unii, że jesteśmy połączeni z silnymi europejskimi gospodarkami. Nasza siła militarna bierze się przede wszystkim stąd. Nie bójmy się tego powiedzieć, że za nami stoją amerykańskie siły, europejskie siły, ale głównie amerykańskie siły militarne. To się stąd bierze.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#SławomirNitras">Panie Ministrze! W tej chwili trzeba pamiętać, że jeszcze 2 lata temu wy byliście gotowi zaprzeczyć polsko-amerykańskiemu sojuszowi, pójść na wojnę dyplomatyczną ze Stanami Zjednoczonymi o telewizję albo o IPN. Byliście w stanie podważyć ten sojusz. I szczęście, że wam się nie udało. Bo gdzie byśmy byli dzisiaj, gdybyście ten sojusz podważyli? Dzisiaj mamy dokładnie taką samą sytuację. Ten dobrobyt, te 30 lat to są nasze związki europejskie, nasza integracja europejska. I wy dzisiaj podważacie ten sojusz, podkopujecie.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#SławomirNitras">Pan, człowiek wykształcony, profesor, człowiek doświadczony, wyznaje doktrynę Sobolewskiego, którego rola w PiS-ie jest znacznie większa niestety niż pana. Doktryna Sobolewskiego, on to powiedział, w Unii Europejskiej brzmi: w kwestiach europejskich z Unią europejską będziemy rozmawiać: ząb za ząb. W XXI w. cywilizowani ludzie po 15 latach naszej obecności w Unii Europejskiej mówią, że będziemy realizować politykę: ząb za ząb. Dokąd nas to może zaprowadzić? To jest doktryna Sobolewskiego. To jest doktryna polityki PiS-u. To jest doktryna, którą wykształcony i doświadczony minister spraw zagranicznych, prof. Zbigniew Rau, niestety musi realizować. I to wystąpienie, buńczuczne wystąpienie bez priorytetów, za to podkreślające, jacy jesteśmy silni, dzisiaj było tego dowodem.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#SławomirNitras">Panie Ministrze! Powiem panu tak. To pana wystąpienie było w duchu przesiąknięte pewnym duchem sanacji, przedwojennej sanacji. Ono było żywcem wyciągnięte z Polski przedwojennej, z sanacji. Tak samo jak sanacyjne elity nie dostrzegacie zagrożeń, które stoją przed Polską. Macie wręcz mocarstwowe wyobrażenie o swoich możliwościach. Powoływanie się na Piłsudskiego zastąpiliście… Właściwie w każdej sprawie macie cytat z Lecha Kaczyńskiego. Po prostu wszystkie problemy świata potrafił rozwiązać. To też jest w duchu sanacyjne. To nic nie wnosi, poza takim sanacyjnym wzmożeniem. I jeszcze jedno, też sanacyjne. Wrogów macie blisko. Rosja jest oczywistym. Ale Niemcy, Unia Europejska i Francja? Gdyby ktoś pod adresem Niemców czy Francuzów mówił tak, jak pan mówił dzisiaj… Gdyby ktoś, np. minister spraw zagranicznych, w Zgromadzeniu Narodowym Francji albo minister spraw zagranicznych Niemiec w Bundestagu tak powiedział w kierunku Polski, jak pan powiedział dzisiaj do Niemców, byśmy byli wszyscy oburzeni. A dlaczego ta sanacyjno-PiS-owska Polska może to robić? Do czego ma to nas doprowadzić? Wrogów macie blisko, a przyjaciół macie w Rwandzie, bo pani posłanka pojechała do Rwandy. I pan minister mówi, że mamy przyjaciół w Rwandzie. W Brazylii mamy przyjaciół, w Indiach, a wrogów mamy blisko. Dokąd nas to zaprowadzi?</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#SławomirNitras">Naprawdę mamy parę minut politycznej koniunktury. Musimy je dobrze wykorzystać, bo od tego rządu zależy bezpieczeństwo Polski nie dzisiaj, ale za 5, 6 lat, kiedy sytuacja może się diametralnie zmienić. Potraktujcie to jako przestrogę, życzliwą przestrogę, bo nie mówimy o waszym losie, tylko o losie naszej ojczyzny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Przemysław Czarnecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MałgorzataTracz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Katastrofa klimatyczna jest faktem, podobnie jak kryzys bioróżnorodności. Naukowcy są co do tego zgodni, a na rzecz ochrony klimatu i przyrody działają ONZ, Unia Europejska oraz regionalne organizacje międzynarodowe. O klimacie, o przyrodzie nie było za dużo w przemówieniu pana ministra. Tak naprawdę w całym 3-godzinnym przemówieniu było kilka słów o agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju ONZ. To tylko pokazuje, że polska polityka zagraniczna te tematy ignoruje, że zostały one zaniedbane, a wręcz są świadectwem porażek tego rządu. Takim tematem jest np. globalna polityka. Na kolejnych szczytach klimatycznych ONZ polska delegacja jest po prostu niewidzialna. Nasz rząd nie deklaruje na nich odejścia od paliw kopalnych, a np. w Glasgow na COP26 największym osiągnięciem było otrzymanie tytułu skamieliny dnia za matactwa węglowe.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MałgorzataTracz">Ale wróćmy do Europy. Białowieża — krytyka masowej wycinki drzew ze strony UNESCO, spór z Komisją Europejską, potem TSUE. Tak naprawdę od rzezi drzew uchroniła nas tylko groźba kary w wysokości co najmniej 100 tys. euro dziennie za każdy dzień nielegalnych wycinek. Sprawa do dziś jest nierozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#MałgorzataTracz">Następna nieudolność — Turów. To taki sztandarowy przykład, jak wygląda dyplomacja i polityka zagraniczna w wykonaniu PiS. Miesiącami trwały spotkania, także na poziomie ministerstw spraw zagranicznych, a efektami są konflikt polsko-czeski, pozew do TSUE i 68,5 mln euro kary, którą potrącono nam z funduszy europejskich. Ale jak mieliśmy prowadzić normalną politykę zagraniczną, skoro przez 1,5 roku, tj. przez cały czas trwania negocjacji, nie było ambasadora Polski w Pradze, a ten, który był na misji, został odwołany, bo mówił prawdę o tym, że nie chcecie rozwiązać kwestii Turowa. Dodajmy teraz kwestię najświeższą, czyli wielką krucjatę Ziobry w obronie polskich lasów przed Unią Europejską. Tak naprawdę jest to kolejne pole konfliktu z Unią, a MSZ nie potrafi nad tym zapanować.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#MałgorzataTracz">Skuteczna polityka zagraniczna to ta oparta na dyplomacji, na konsensusie, na szacunku dla partnerów i doświadczeniu. Niestety tego nie ma w wykonaniu MSZ pod rządami PiS. Na szczęście za pół roku to się zmieni. Prowadzona przez opozycję polityka zagraniczna będzie uwzględniała także ważne dla nas kwestie klimatu i środowiska.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tragedia.)</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Kacper Płażyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Adam Szłapka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AdamSzłapka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bieżące relacje międzynarodowe czy polityka zagraniczna? Żebyście dobrze to zrozumieli, w żeglarstwie jest tak, że obiera się cel, ustala kurs i nawiguje, steruje, wykorzystując warunki pogodowe. Można przemieszczać się inaczej, tak jak nas pchają te warunki, ale to jest dryf. Taki dryf może się wydawać skuteczny, wyglądać nawet całkiem nieźle, ale jak się nie ma sterowności, to się człowiek czy taka łódź roztrzaska o najbliższą skałę. I to jest właśnie różnica między bieżącymi stosunkami międzynarodowymi a polityką zagraniczną. I to, co robi PiS, to jest właśnie dryf, także w relacjach polsko-amerykańskich.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#AdamSzłapka">Dziś wyglądają one może nawet dobrze, ale czy to jest zasługa PiS? Czy to jest zasługa waszej przemyślanej polityki? Czy waszą zasługą jest nasze położenie geograficzne? Czy waszą zasługą jest to, jak zachowali się Polacy? Gdzie byśmy byli dzisiaj, gdyby spełniły się wasze marzenia dotyczące wyników wyborów w Stanach Zjednoczonych, w których jednoznaczne popieraliście Trumpa? Panie ministrze, czy uzgodniony był z panem tweet pana ministra Szynkowskiego vel Sęka, w którym wprost popierał Trumpa? Czy uzgodnione z panem były tweety pana posła Sobolewskiego? Czy prezydent Andrzej Duda konsultował z ministerstwem spraw zagranicznych swoje zachowanie bezpośrednio po wyborach? Nie. To był dryf. To wszystko to była kompletnie nieprzemyślana polityka. Postawienie wszystkiego na jedną kartę, czyli na Donalda Trumpa, jeśli chodzi o relacje z USA, było kompletnie nieodpowiedzialne. To, że dziś nasze stosunki ze Stanami Zjednoczonymi wyglądają dobrze, jest zasługą Polaków, jest zasługą wszystkich poprzednich rządów, jest zasługą decyzji Stanów Zjednoczonych, które uważają nasze miejsce w świecie za strategiczne. Cała wasza polityka wobec Stanów Zjednoczonych była podporządkowana tylko i wyłącznie polityce wewnętrznej. Słuchając was, jesteśmy absolutnie przekonani, że wy byście kupili tysiąc abramsów za dowolną cenę…</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Tysiąc kotletów.)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#AdamSzłapka">…tylko za zgodę Amerykanów na nacjonalizację TVN, bo do tego chcecie sprowadzać politykę.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#AdamSzłapka">Panie Ministrze! To nawet nie jest pana wina. To jest wina tego, że Jarosław Kaczyński po prostu podjął decyzję, że cała polityka zagraniczna, cała polityka zewnętrzna będzie podporządkowana sprawom wewnętrznym ze szkodą dla polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Robert Kwiatkowski.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RyszardTerlecki">Co to jest? Liga demokratyczna?</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Poseł Robert Kwiatkowski: Lewica Demokratyczna.)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#RyszardTerlecki">Lewica Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Pan mówi do nas czy do telefonu? Już się pogubiliśmy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#RobertKwiatkowski">Panie Marszałku! W wystąpieniu pana ministra spraw zagranicznych dostrzegam jeden wielki deficyt, o czym zresztą miał okazję mówić mój przedmówca. Otóż polska polityka zagraniczna stała się wykładnią polityki wewnętrznej, a nawet gorzej, polityki partyjnej.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#RobertKwiatkowski">Lata 90. Można je krytykować i oceniać na wiele różnych sposobów. Charakteryzowały się pewną zgodą i zrozumieniem przez główne siły polityczne tego, jaka jest polska racja stanu. Zarówno polityka obronna, jak i polityka zagraniczna były wyłączone spoza bezpośredniego międzypartyjnego sporu, a był to czas — niektórzy na tej sali dobrze to pamiętają — kiedy spory były nadzwyczaj gorące. Natomiast w pewnych sprawach był konsensus. Właśnie dzięki temu Polska dziś może cieszyć się uznaniem jako stabilny, przewidywalny członek Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz nieco mniej stabilny i znacznie mniej przewidywalny członek Unii Europejskiej. My po prostu na przełomie stuleci wykorzystaliśmy naszą szansę, a przyczynił się do tego pewien konsensus w polskiej polityce zagranicznej, nie tylko polityce obronnej. To zostało przez rządy Prawa i Sprawiedliwości zburzone. Nie wiem, czy powinniśmy mieć o to pretensje do prof. Raua. Jest on posłusznym wykonawcą tej linii polityki partyjnej dotyczącej spraw zagranicznych. To wielka strata właściwie nie do odrobienia, ponieważ Polska — podobnie jak cały kontynent i cały świat — stoi przed coraz większymi wyzwaniami.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#RobertKwiatkowski">Z uznaniem odnotowujemy sposób, w jaki rząd Prawa i Sprawiedliwości reaguje na kryzys, który przeszedł ze Wschodu, i sobie z nim radzi. Dzieje się tak zresztą z pomocą i przy wsparciu opozycji, w tym opozycji demokratycznej. Tu też nie ma sporu. Przecież wyzwania, jakie stawia przed nami świat — o tych wyzwaniach minister Rau w swoim wystąpieniu milczy bądź traktuje je naskórkowo — są znacznie większe. Do nich zaliczałbym sprawy związane z oddziaływaniem technologii na społeczeństwa i gospodarki, sprawy klimatu, sprawy związane z demografią. Można oczywiście zapytać: co ma piernik do wiatraka. Co ma starzenie się polskiego społeczeństwa do polskiej polityki zagranicznej? Ma bardzo wiele, bo wszystkie kryzysy migracyjne zaczynają dotyczyć także Polski. Były np. wykorzystywane jako instrument agresji na Polskę ze strony Białorusi, bo przecież tysiące migrantów, uchodźców po białoruskiej stronie granicy nie znalazło się przypadkiem. Ci ludzie zostali wypędzeni ze swoich krajów na skutek różnego rodzaju katastrof. Zostali skuszeni perspektywą lepszego życia na terenie Unii Europejskiej, bo cała Unia Europejska, nie tylko Polska, się starzeje. Takiego międzysektorowego, przekrojowego spojrzenia ewidentnie w tym raporcie o stanie polskiej polityki zagranicznej brakuje. Pamiętam, kiedy wówczas jeszcze wicepremier Morawiecki, krytykował takie silosowe myślenie, jeśli chodzi o polski rząd i o administrację, zwłaszcza administrację gospodarczą. Tego typu krytykę, panie ministrze, można odnieść także do wystąpienia na temat polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#RobertKwiatkowski">Oczywiście możemy chwalić się otwieraniem różnego rodzaju ambasad, udziałem w licznych konferencjach międzynarodowych itd., ale jeśli już mówimy o podporządkowywaniu polityki zagranicznej polityce wewnętrznej -nie partyjnej — to spróbujmy spojrzeć na to tak, jak postulowała jedna z moich przedmówczyń. Mamy do czynienia z katastrofą klimatyczną i nie da się tego problemu rozwiązać ani w jednym kraju, ani podczas jednej kadencji. Temu powinno towarzyszyć systemowe myślenie na pokolenia, a nie na jedno wystąpienie czy dwa. To moim zdaniem najsłabszy element zaprezentowanego wystąpienia ministra spraw zagranicznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#RyszardTerlecki">Witamy przebywających na galerii uczniów i dyrekcję Niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego Cogito z Żywca, przybyłych na zaproszenie pani poseł Małgorzaty Pępek. Pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Duda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#ElżbietaDuda">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Za naszą wschodnią granicą toczy się regularny, najkrwawszy od II wojny światowej konflikt w Europie. 24 lutego ub.r. miała miejsce nielegalna, barbarzyńska inwazja imperialnej Rosji na niepodległe i suwerenne państwo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#ElżbietaDuda">Polska od pierwszego dnia wojny jest solidarna z Ukrainą. Jako kraj znajdujący się najbliżej konfliktu wojennego otworzyła granicę, serca, dała schronienie, dzieląc się wszystkim tym, co posiada. Zapewniliśmy bezpieczeństwo codziennego życia. Wzięliśmy na siebie ogromną odpowiedzialność, przyjmując ponad 7 mln uciekających przed wojną osób, w zdecydowanej większości kobiet i dzieci. Przyjąć taką liczbę osób, nie mając obozów dla uchodźców, to ewenement na skalę światową.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#ElżbietaDuda">Walka Ukraińców o wolność nie tylko swoją, bo trzeba zaznaczyć, że także całej Europy, trwa nadal. Dobra koniunktura gospodarcza Polski, najniższe od 30 lat bezrobocie pozwalają na zatrudnianie uchodźców wojennych na mocy specustawy. Polska była i jest nadal w czołówce krajów wspierających Ukrainę w obliczu rosyjskiej inwazji.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#ElżbietaDuda">Ale dzisiejszy świat to system naczyń połączonych. Konflikt wojenny wywołał globalne skutki i pokazuje, jak dużo jest do zrobienia w kwestii bezpieczeństwa, w kwestii ochrony granic, w kwestii bezpieczeństwa energetycznego, informatycznego.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#ElżbietaDuda">Być może jest to też dobry moment, aby w tej sytuacji skłonić stronę ukraińską do zakończenia polityki milczenia lub zniekształcania prawdy historycznej na temat rzezi wołyńskiej i włączenia się w godne upamiętnienie ofiar. Zbrodnie na ludności polskiej na Wołyniu i w Małopolsce wschodniej bez wątpienia do dzisiaj dzielą Polaków i Ukraińców. Obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej nie tylko w Warszawie, lecz także w miejscach śmierci Polaków na Ukrainie są niezbędne, aby pamięć o nich trwała, podobnie jak niezbędna jest wytężona edukacja w kraju i za granicą. Dobrze, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych prowadzi w tej sprawie nieustanny, często trudny, dialog ze stroną ukraińską, która — co trzeba podkreślić — jest na ten dialog otwarta. W związku z 80. rocznicą krwawej niedzieli MSZ podjęło pracę nad narzędziami dla placówek, które pozwolą im na uwzględnienie tej rocznicy w działaniach z zakresu dyplomacji historycznej. Na szczególną uwagę zasługuje budowanie polsko-ukraińskiej relacji na dobrych doświadczeniach z historii, czego przykładem ostatnio były wspólne uroczyste obchody 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#ElżbietaDuda">Tylko na prawdzie historycznej, pielęgnowaniu pamięci możemy budować trwałą przyszłość. Polityka historyczna jest trwałym atrybutem polityki państwa, również polityki międzynarodowej. Umiejętne wykorzystanie dotychczas zdobytych dobrych doświadczeń i wykluczenie błędów to najlepszy kierunek. I choć to praca na lata, Ministerstwo Spraw Zagranicznych robi wszystko, aby była skuteczna. Za to serdecznie, panie ministrze, dziękuję. Historia może stać się czymś, co łączy, a nie dzieli. Zróbmy to wspólnie, razem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Cezary Tomczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#CezaryTomczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysłuchaliśmy wielogodzinnego wystąpienia pana ministra Raua, podczas którego mogliśmy usłyszeć, jaki rząd PiS-u jest wspaniały. To były słowa, a ja wam pokażę w ciągu 30 sekund fakty.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#CezaryTomczyk">To są fakty. To jest bilbord obrazujący pana premiera Mateusza Morawieckiego z informacją, że będzie 770 mld zł dla Polski. I wie pan, jak wyglądają fakty? Tak wyglądają.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: 0 zł.)</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#CezaryTomczyk">Zero. Tak wyglądają fakty — 0 zł dla Polski. To jest fakt, to jest dokładnie liczba, jaką udało wam się dowieźć, jeżeli chodzi o środki unijne w tej chwili. To jest niestety obraz sytuacji, która pokazuje, w jakim miejscu jesteśmy jako Polska, gdzie jest nasza polityka zagraniczna i jaką rolę wy w tym odgrywacie. Pan powinien być tego twarzą, gdyby ktokolwiek w Polsce wiedział, kto jest dzisiaj ministrem spraw zagranicznych. Niestety tego nie wiadomo. Ale fakty są takie, że dla Polski jest 0 zł mimo obiecanych 777 mld, które miały trafić do Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Czochara, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Panie marszałku, niech pan nie gada ciągle przez telefon. To niepoważnie wygląda.)</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#RyszardTerlecki">A panu to przeszkadza?</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Bardzo. Jest pan w fotelu marszałka Sejmu. Żonę niech pan pozdrowi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#KatarzynaCzochara">Już mogę?</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#KatarzynaCzochara">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj rzeczywiście mieliśmy okazję wysłuchać exposé ministra spraw zagranicznych pana Zbigniewa Raua, dzięki któremu mieliśmy okazję zapoznać się szczegółowo z kierunkiem polityki zagranicznej — w których momentach wzmacniamy tę politykę, gdzie, w jakim kierunku idziemy. Usłyszeliśmy również szeroko o agresji — agresji Rosji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#KatarzynaCzochara">Chciałabym odnieść się do słów posła, który wypowiadał się przede mną. Panie pośle, dzisiaj na arenie ogólnoświatowej Polska podawana jest jako przykład. Przykład z niej naprawdę warto brać. W związku z pomocą, jakiej Polska udziela, jesteśmy naprawdę wielkim przykładem. Rosja, która bezpodstawnie wkroczyła na tereny Ukrainy, rozpoczęła wojnę; my jesteśmy wymieniani jako lider Europy Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie są pieniądze?)</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#KatarzynaCzochara">Dzięki skutecznym działaniom rządu pod przewodnictwem pana premiera Mateusza Morawieckiego Polska jest liderem.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A nie prezesa?)</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#KatarzynaCzochara">To na nas opiera się obrona Ukrainy. W trakcie exposé usłyszeliśmy również o polityce dotyczącej chociażby relacji z państwem niemieckim. Szanowni państwo, o tym, że ważne są dobre relacje, jest naprawdę dużo słów powiedzianych. Natomiast jest też bardzo ważny jeden element, dotyczący niezałatwionych spraw. Spraw, które dotyczą chociażby odszkodowań czy też zagrabionego mienia Polaków, Polonii mieszkającej w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#KatarzynaCzochara">O niezaprzeczalnej roli Polaków w Niemczech świadczy chociażby pałac, który pełnił funkcję głównego ośrodka życia polskiej kultury, a także działalność Związku Polaków w Niemczech, organizacji polonijnej założonej 27 sierpnia 1920 r. Z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech oraz Związku Spółdzielni Polskich w Niemczech w 1933 r. powstał Centralny Bank Spółdzielczości Polskiej. Dzięki potężnej działalności Polonia w Niemczech miała wówczas swoje struktury gospodarcze, spółki rolno-handlowe, spółdzielnie, drukarnie, gazety, szkoły, bursy, instytucje opieki socjalnej, stowarzyszenia kulturalne, zespoły artystyczne oraz kluby sportowe. Na podstawie rozporządzenia Göringa z dnia 27 lutego 1940 r. Związek Polaków w Niemczech został rozwiązany, a cały jego majątek zrabowano. Oczywiście część działaczy rozstrzelano, wielu z nich uwięziono w obozach koncentracyjnych. Straty materialne poniesione przez polską mniejszość narodową w Niemczech spowodowane tylko konfiskatą majątku wycenione były na co najmniej 8,5 mln reichsmarek.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#KatarzynaCzochara">Rok temu pan prezes Jarosław Kaczyński mówił o reparacjach. Mówił o tym, że otrzymał je tak naprawdę prawie każdy kraj, poza Polską. Wtedy było to obiektem drwin, również ze strony opozycji. Dzisiaj, analizując te słowa, możemy powiedzieć, że były to słowa prawdziwe. Przez wiele lat Niemcy borykają się ze zbrodniami, które miały miejsce podczas II wojny światowej. Naziści skrzywdzili wiele niewinnych osób, mordując ich rodziny czy rozkradając majątki życia. Jednak gdzie w tym wszystkim jest miejsce dla nas, dla Polaków i Polek, których rodziny dotknęły tragedie wojny i spotkały się z niemieckim okupantem? Ludzie tracący majątki po 1940 r. nigdy ich nie odzyskali.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#KatarzynaCzochara">Zgodnie z zapowiedziami rząd Prawa i Sprawiedliwości przygotował odpowiednią notę dyplomatyczną do rządu Republiki Federalnej Niemiec, domagając się jednocześnie, aby MSZ podało w komunikacie, że w nocie dyplomatycznej do rządu Republiki Federalnej Niemiec domaga się odszkodowania za straty materialne i niematerialne w kwocie ponad 6 bln zł, a także zrekompensowania ofiarom agresji i okupacji niemieckiej oraz członkom ich rodzin wyrządzonych im szkód i krzywd. Jednocześnie rząd Prawa i Sprawiedliwości domaga się również podjęcia przez Republikę Federalną Niemiec konkretnych działań prowadzących do zwrotu dóbr kultury zagrabionych w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#KatarzynaCzochara">Panie Ministrze! Z tego miejsca chciałabym podziękować panu bardzo serdecznie za politykę, którą realizuje pana resort. Również z tego miejsca chciałabym podziękować panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu, który również, tak jak pan, odważnie upomina się o rację stanu Polski i o to, co zostało w czasie II wojny zagrabione i czego do tej pory nasi rodacy nie odzyskali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RyszardTerlecki">Wysoka Izbo! Na galerii mamy kolejną grupę zwiedzających. Jest to grupa z Klubu Seniora „Rozalka” z Bochni, przybyła na zaproszenie pana posła Stanisława Bukowca. Serdecznie państwa witamy.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#RyszardTerlecki">Głos ma pan poseł Dariusz Rosati, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DariuszRosati">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Największą słabością polityki zagranicznej pod rządami PiS jest to, że jest podporządkowana polityce wewnętrznej. Te wszystkie obsesje antyeuropejskiej, antyniemieckie, które dominują w polityce wewnętrznej i są podstawą podziałów, bardzo głębokich podziałów w polskim społeczeństwie, zostały niestety przeniesione na politykę zagraniczną. I pan ma niestety w tym swój udział.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#DariuszRosati">Jeśli domaga się pan tego, aby Polska była skuteczna w swojej polityce zagranicznej, żeby polska pozycja, status międzynarodowy był odpowiedni do naszych ambicji, to musi pan tę sytuację zmienić, musi pan się otworzyć na Zachód. MSZ, polska polityka zagraniczna lawiruje między Wschodem a Zachodem. Tworzymy instytucje i struktury regionalne, które mają zastąpić Unię Europejską. Nie idźcie tą drogą, dlatego że wszystkie te współprace regionalne to oczywiście świetny pomysł, ale one mogą być uzupełnieniem Unii Europejskiej. Unia Europejska to nasi przyjaciele, to nasi sojusznicy.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#DariuszRosati">Panie Ministrze! Niech pan nie szuka wrogów po tamtej stronie. Wrogowie są na Wschodzie. Proszę wziąć kurs na Zachód.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marcin Gwóźdź, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MarcinGwóźdź">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj ważny polityk Platformy Obywatelskiej, kiedyś minister spraw zagranicznych powiedział: Kto stoi plecami do Unii Europejskiej, do Niemiec, ten będzie stał twarzą w kierunku Rosji. Proszę państwa, dzisiaj Polska stoi twarzą w kierunku Rosji i wspiera walczącą Ukrainę. I tak się robi politykę zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#MarcinGwóźdź">Druga kwestia: błędna polityka z Czechami w sprawie Turowa. Czy państwo już nie pamiętacie wyroku TSUE? Gdybyśmy zrealizowali ten wyrok, na Dolnym Śląsku nie byłoby dzisiaj prądu. A mówi to były minister spraw zagranicznych, który pochodzi z Dolnego Śląska. Dzisiaj w Parlamencie Europejskim mówi się o projekcie rozporządzenia, które ma zredukować metan w sektorze energetycznym i zmienić rozporządzenie Unii Europejskiej. Jeśli do tego dojdzie, będzie to atak na polską energetykę i polską gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#MarcinGwóźdź">Ale, panie ministrze, miało być dzisiaj o gospodarce, więc chciałbym zwrócić uwagę na ekspansję gospodarczą Chin na arenie międzynarodowej, a szczególnie na projekt Inicjatywa Pasa i Szlaku. Projekt ten to współczesna gospodarcza odpowiedź na Jedwabny Szlak. Ocena sporządzona przez Bank Światowy ukazuje oszałamiającą skalę przedsięwzięcia i znaczenie tego projektu. W opinii Chin, ale nie tylko, to projekt stulecia, wart kilkaset miliardów dolarów, a może i więcej.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#MarcinGwóźdź">Mimo że w odrodzeniu jedwabnych szlaków fundamentalną rolę ewidentnie odgrywają Chiny i ich stolica, to dla wielu mieszkańców Azji Środkowej jest to istotny cel i projekt, który nie może pozostać niezauważony. Państwa Azji Środkowej widzą w projekcie ewidentne korzyści i wykorzystują ideę do własnych lokalnych celów. Europa, a szczególnie Polska, nie może pozostać bierna, wręcz przeciwnie — powinna odgrywać znaczącą rolę, nie tylko ze względu na swoje położenie geograficzne, ale również ze względu na trwający konflikt rosyjsko-ukraiński.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#MarcinGwóźdź">Już w 2015 r. Bank Eksportowo-Importowy Chin oznajmił, że w ramach Inicjatywy Pasa i Szlaku rozpoczął finansowanie 1 tys. projektów w 49 krajach, również w krajach Afryki. Ukazuje to, że projekt ma znacznie szerszy wymiar niż tylko gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#MarcinGwóźdź">Wielu ekspertów zwraca uwagę na zastawione pułapki związane z tą inicjatywą. Państwa biorące udział w Inicjatywie Pasa i Szlaku wpadają w pułapkę zadłużenia. Wskutek tego tracą one kontrolę nad swoją infrastrukturą, która często przechodzi w zarząd Chin, lub stają się zależne od nich w prowadzeniu swojej polityki. W ten sposób Pekin tworzy podstawę do intensywnej ekspansji gospodarczej i politycznej.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#MarcinGwóźdź">Chiny dzięki pozycji hegemona gospodarczego coraz mocniej oddziałują również na sytuację polityczną w Unii Europejskiej oraz w całej Europie. Świadczy o tym ostatnia wizyta prezydenta Francji Emmanuela Macrona oraz przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen. Jak donosi prasa, delikatnie rzecz ujmując, wizyta nie zakończyła się sukcesem, a prezydent Macron jest w swoim kraju mocno krytykowany, szczególnie za wypowiedź o napięciach w rejonie Tajwanu.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#MarcinGwóźdź">Pomimo intensywnych zabiegów relacje pomiędzy Chinami i Rosją są nadal bliskie, a obie strony deklarują ścisłą współpracę gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#MarcinGwóźdź">Współcześnie niestety po raz kolejny musimy postawić sobie pytanie, czy projekt dominacji gospodarczej musi prowadzić do konfliktów. Pytam zatem pana ministra: Jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych widzi zaangażowanie i udział Polski w chińskim projekcie Inicjatywa Pasa i Szlaku?</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#MarcinGwóźdź">A kończąc, chciałbym zacytować: wolni z wolnymi, równi z równymi. Panie marszałku, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Jach, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MichałJach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pozwolę sobie rozpocząć moje wystąpienie, cytując fragment wystąpienia śp. pana prof. prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Metropolitan Club w 2009 r.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MichałJach">„Tradycją mojego narodu jest walka za wolność waszą i naszą. Ta tradycja jest mi niezmiernie bliska, ale przywiązanie do niej to — wbrew krytykom — niejedyna przesłanka mojej polityki. Odrzucając wszelkie sentymenty, przesłankę najważniejszą stanowią interesy mojego kraju, Europy, świata. (…) Podkreślam, że nie idzie tutaj tylko o Polskę, lecz o wszystkie kraje Unii Europejskiej i do niej aspirujące — o cały krąg cywilizacyjny, do którego należymy. Nie dlatego warto go bronić, że jest to cywilizacja jedyna, są wszak inne; ani dlatego, że to cywilizacja nasza; lecz dlatego, że właśnie ta cywilizacja jest szczególnie przychylna człowiekowi”.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MichałJach">To mówił prezydent. Ale od tego czasu Unia Europejska zmieniła się i prawa człowieka są rozumiane nieco inaczej albo, można powiedzieć, diametralnie inaczej niż jeszcze kilkanaście lat temu. I dlatego, panie ministrze, po wysłuchaniu pańskiego exposé chcę podziękować, że pan reprezentuje i tworzy naszą politykę międzynarodową i realizuje cele właśnie w tym zakresie, o którym mówił wtedy pan prezydent Lech Kaczyński: za wolność waszą i naszą.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#MichałJach">Oczywiście dominującym celem tej polityki, co widać jasno, jest zapewnienie szeroko rozumianego bezpieczeństwa Rzeczypospolitej, bo jak powiedział kiedyś wielki dowódca NATO-wski: bezpieczeństwo nie jest wszystkim, ale bez bezpieczeństwa wszystko jest niczym. To bezpieczeństwo jest bardzo szeroko rozumiane, ale w tym kontekście było przesłanie, w domyśle, że kluczowym elementem tego bezpieczeństwa jest bezpieczeństwo zewnętrzne, bezpieczeństwo militarne, bo to bezpieczeństwo jest kwestią egzystencjalną dla każdego państwa. Chcę podkreślić, że nie tylko z tego wystąpienia, ale z realiów wynika, że w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego, militarnego okres rządów Prawa i Sprawiedliwości, a szczególnie ostatnie 3 lata, to jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa Rzeczypospolitej — to bardzo, bardzo wysoki poziom, z kierunkiem coraz bardziej rozwijającym to wzmocnienie. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa militarnego w Polsce to jest również m.in. podniesienie pozycji Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej. Polityka, którą realizuje resort, ale również cały rząd, polityka bezpieczeństwa militarnego, panie ministrze — bezpieczeństwo militarne jest domeną komisji, którą kieruję — jest sukcesem, jest powodem do tego, ażebyśmy my wszyscy, którzy to obserwowaliśmy, dziękowali panu ministrowi i wszelkim instytucjom w Polsce, które się do tego przyczyniają.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#MichałJach">Polska jest postrzegana jako ekspert, a przynajmniej jako państwo, które jest ważnym elementem w debatach międzynarodowych dotyczących bezpieczeństwa regionalnego i metod postępowania z tym barbarzyńskim państwem, jakim jest Rosja putinowska. Ale nie tylko putinowska, bo sama Rosja jest konstruktem, w którym to barbarzyństwo i dążenie do wojny jest wpisane w mentalność tego narodu, niezależnie od tego, czy tam jest szefem car, gensek czy prezydent Putin. Dlatego, panie ministrze, polityka, którą pan realizuje w zakresie domagania się restrykcji wobec Rosji, jest jak najbardziej godna pochwały i realizowania. Polska jest państwem, które stara się wprowadzić wszelkie możliwe rozwiązania, które napiętnują Rosję, a jednocześnie doprowadzą do jej ukarania.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#MichałJach">Panie Ministrze! W imieniu klubu chciałem szczególnie podziękować za to, co pan robi, a więc za wystąpienie i dążenie do tego, ażeby NATO wycofało się całkowicie z aktu stanowiącego o podstawach wzajemnych stosunków, współpracy i bezpieczeństwa, podpisanego w 1997 r. Jest to akt, którego Rosja praktycznie nigdy nie realizowała, od samego początku, a od kilku lat permanentnie go łamie, jest to niej tylko dokument służący do tego, żeby mogła uderzać w nasz Sojusz i w Polskę.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#MichałJach">Ważne jest również konsekwentne działanie naszego resortu, ażeby doprowadzić do międzynarodowych rozstrzygnięć dotyczących przejęcia majątku Rosji i rosyjskich oligarchów i przekazania go na rzecz odbudowy Ukrainy, ponieważ Rosja pomimo wielu wojen, które spowodowała w ostatnich latach, nie poniosła żadnych konsekwencji z tego tytułu. Wierzymy, że pańskie działanie doprowadzi do tego, że Rosja stanie przed trybunałem, który doprowadzi do pociągnięcia jej… Chodzi o trybunał, nad którego powołaniem rozpoczęliśmy w Sejmie debatę — trybunał do spraw zbrodni agresji przeciw Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#MichałJach">Panie Ministrze! Za prowadzenie polityki zewnętrznej, która tak podniosła poziom bezpieczeństwa zewnętrznego Polski, chciałem panu w imieniu klubu serdecznie i gorąco podziękować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DobromirSośnierz">O ile jest zrozumiałe, że rząd będzie chwalił swojego ministra, o tyle ja z ubolewaniem stwierdzam, że nawet krytyka płynąca z ust większości opozycji zupełnie źle diagnozuje przyczyny problemów, jakie ma Polska na arenie międzynarodowej. To, czy minister jest taki czy inny, to może dodać plus minus 10% do tego, jak państwo jest silne na arenie międzynarodowej. Cała reszta jest skutkiem siły tego państwa.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#DobromirSośnierz">Dlaczego nie może prowadzić suwerennej polityki międzynarodowej państwo, które jest całkowicie uzależnione od zewnętrznej kroplówki finansowej? Tak nie ma i nie będzie. I to wszyscy, cała klasa polityczna doprowadza do tego stanu. Czy to niemiecka partia dla Polaków, czy to partia uzależniona od transferów socjalnych — wszyscy prowadzicie do tego samego efektu. Bierzecie pieniądze z zewnątrz, od obcych dworów, od obcych rządów, potem się dziwicie, że nie macie żadnego ruchu. Przecież te pieniądze właśnie po to są. Unia Europejska to jest próba budowy imperium niemieckiego środkami pokojowymi. Te pieniądze to jest inwestycja w uległość rządów. Jeśli tego nie rozumiecie, jeśli chcecie brać te pieniądze i nie chcecie być ulegli, to nie rozumiecie. Przynajmniej stronnictwo pruskie rozumie, po co to jest, tak? Przynajmniej będzie uległe i będzie dostawało nagrodę od swojego pana. A wy próbujecie brać pieniądze i nie chcecie być posłuszni — tak się nie da. Jeśli chcecie być niezależni, to nie możecie brać cudzych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#DobromirSośnierz">Przecież łatwo sobie wyobrazić, próbując się na 5 minut postawić w odwrotnej sytuacji, co byśmy zrobili, gdybyśmy to my byli w stanie finansować rząd w cudzym kraju. Obiecalibyśmy, że dostanie pierdylion złotych, pierdylion jakichś tam ich rupii, i tylko poczekalibyśmy, aż premier tego kraju wróci do kraju, odtrąbi sukces, już rozda te pieniądze na papierze, a może nawet zacznie już je wydawać na poczet tego, co za chwilę ma przyjść, poczekalibyśmy do tego momentu i powiedzieli: Wiesz co? Jednak ci nie damy. I teraz zrób sztuczkę, Burek, zrób sztuczkę: wdrażaj mi tu kamień milowy, a tu zrób reformę sądów. I tak będzie. Dobry Burek, zrobiłeś. Albo nie, jeszcze ci nie dam, jeszcze jedną sztuczkę zrobisz. Naprawdę nie przewidujecie, że tak to się musi skończyć? Państwo, które próbuje żyć ponad stan, jest jak narkoman próbujący żyć z chwilówek. Nie możecie prowadzić polityki czternastek, piętnastek, socjalów i innych takich rzeczy, jeśli chcecie prowadzić niezależną politykę międzynarodową. No nie możecie, to się musi zgadzać. Jeśli chcecie dostawać pieniądze z zewnątrz, to musicie się liczyć z takimi właśnie kosztami.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#DobromirSośnierz">Jeśli Polska ma wykorzystać tę sytuację, to przesilenie na swoją korzyść, to musi zerwać z całą wewnętrzną polityką, która jest kulą u nogi, z tą polityką, która powoduje, że Polska nie potrafi uniezależnić się od finansowania z zewnątrz. Polska musi postawić na wolny rynek. Polska musi postawić na politykę, w której obywatele będą bogaci tym, co mają w portfelach, a nie tym, co dostają od rządu. Musi postawić na pracę, a nie na 4-dniowy dzień pracy, nie na kredyty za 2% finansowane przez podatników. Na to musimy postawić i wtedy będziemy mogli się postawić. Bo właśnie się budzimy z tej geopolitycznej drzemki, gdzie po 30 latach takiej beztroskiej twórczości nagle cały świat widzi nas bez spodni, jak my tu jesteśmy kompletnie nieprzygotowani: armii nie mamy, pieniądze wydane, zadłużenie potworne, dziura budżetowa tylko rośnie, dług emerytalny puchnie. A wy jeszcze w tym czasie proponujecie emerytury stażowe, trzynastki, czternastki, piętnastki? Przecież to jest sabotaż własnego państwa. W sytuacji, kiedy już w tej chwili 1/3 budżetu to są emerytury, wy chcecie to rozpompować jeszcze bardziej. No jak to państwo ma działać? Jak sobie wyobrażacie niezależną politykę w tej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#DobromirSośnierz">Te naiwne głosy, które tu padały ze strony niektórych posłanek z lewej strony, które mówiły o wartościach, o tym, że Polska za czasów opozycji zacznie wreszcie realizować politykę klimatyczną, opierają się na totalnym nierozumieniu, że polityka międzynarodowa ma charakter transakcyjny. Ta ideologia ekologiczna czy jakkolwiek inna to są tylko bajeczki dla frajerów, którym trzeba uzasadnić swój interes polityczny. Gaz był ekologiczny, dopóki Niemcy go mieli. Nord Stream się zepsuł i gaz już nie jest ekologiczny. Tak to działa. I wy się też tego nauczcie. Przestańcie żyrować cudzą politykę zagraniczną po polsku, przestańcie tłumaczyć niemiecki interes na polski i przestańcie uzależniać Polskę od transferów z Niemiec, a wtedy będziemy mogli prowadzić własną politykę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Andrzej Kryj, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AndrzejKryj">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pełnoskalowa wojna Rosji przeciwko Ukrainie oraz mocno zróżnicowana reakcja poszczególnych krajów na ten fakt sprawiły, że w Europie zaczął się rodzić nowy ład. I myślę, że z tym stwierdzeniem jako oczywistą oczywistością każdy z nas się zgodzi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AndrzejKryj">Jedna z moich koleżanek stwierdziła, że po 24 lutego 2022 r. Polska zachowała się jak trzeba. I to, że zachowaliśmy się jak trzeba, jest dostrzegane na świecie. Dzięki natychmiastowemu wsparciu Ukrainy, dzięki przyjęciu milionów uchodźców i staniu się hubem międzynarodowej pomocy dla naszego sąsiada Polska stała się kluczowym krajem w relacjach demokratycznego Zachodu z Ukrainą.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#AndrzejKryj">Nie bez znaczenia jest to, iż potwierdziły się także polskie ostrzeżenia przed Rosją, że nie okazaliśmy się rusofobami, tylko realistami, a przypomnę, że to właśnie część opozycji próbowała z nas zrobić rusofobów. Dziś to Polska jest liderem w Europie Środkowo-Wschodniej. Dziś to Polska jest równoprawnym partnerem Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Czy państwo z totalnej opozycji tego nie dostrzegają? Jeśli tak jest, to mam wrażenie, że żyjecie w jakiejś alternatywnej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#AndrzejKryj">W swym wystąpieniu pan minister spraw zagranicznych wskazał, że obok NATO, obok Unii Europejskiej zasadniczym punktem odniesienia dla polskiej polityki zagranicznej jest współpraca z krajami Europy Środkowej i Wschodniej. To niezwykle ważne, bo właśnie w oparciu o te kraje staramy się budować ten nowy europejski ład. Zacieśnianie wzajemnych związków i współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza, Bukareszteńskiej Dziewiątki, Trójkąta Lubelskiego czy Formatu Ryskiego jest szansą nie tylko dla Polski, ale i dla wszystkich krajów regionu, czy szerzej, całej Europy.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#AndrzejKryj">Oczywiście ta współpraca krajów Europy Środkowo-Wschodniej wymaga w niektórych formatach zredefiniowania, tak jak choćby w przypadku Grupy Wyszehradzkiej. Myślę, że przyjdzie czas na to, żeby doszło do takiej zmiany w zasadach, w celach funkcjonowania tej grupy. Szkoda, że tej rosnącej roli Polski w Europie Środkowo-Wschodniej zdają się nie dostrzegać politycy Platformy Obywatelskiej, Lewicy czy inni opozycyjni.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#AndrzejKryj">Stare powiedzenie mówi, że nikt nie jest prorokiem we własnym kraju. Oznacza to, że łatwiej znaleźć uznanie wśród obcych niż wśród swoich, że najtrudniej znaleźć uznanie u rodaków. O polskiej polityce realizowanej przez rząd, przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych pozytywnie mówią w Europie i na świecie. Bardzo dużo pozytywnych ocen uzyskują działania pana prezydenta i pana premiera Mateusza Morawieckiego. Bardzo pozytywnie była oceniana także rola Polski, rola pana ministra w czasie, kiedy przewodniczyliśmy obradom OBWE. Polska w tym momencie się sprawdziła. Dostrzeżcie państwo to, jaka była rola pana ministra w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#AndrzejKryj">Pozytywnie o Polsce piszą zagraniczne media. Mówi się bardzo dużo o tym, jak Polska staje się kluczowym partnerem w wielu kwestiach i dla wielu krajów ważniejszym niż Francja czy Niemcy. W wielu gazetach francuskich, niemieckich, brytyjskich szerokim echem odbiło się wystąpienie pana premiera Mateusza Morawieckiego wygłoszone na Uniwersytecie w Heidelbergu 20 marca 2023 r. Porównywano je z wcześniejszymi takimi wystąpieniami, które miał pan prezydent Macron na Sorbonie czy pan kanclerz Scholz.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#AndrzejKryj">Nie dostrzegacie państwo tego? Szkoda, bo wtedy widzielibyście, że o Polsce się mówi, że Polskę się ceni, Polskę się dostrzega. To ogromna zasługa wielu osób, w tym także pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#AndrzejKryj">Dzisiaj politycy opozycji atakują Prawo i Sprawiedliwość za rzeczy, które nie powinny być przedmiotem krytyki. Jeden z moich przedmówców przywoływał rzekomą doktrynę Sobolewskiego, a to nic innego, jak mówienie, że my, Polacy, powinniśmy z eurokratami rozmawiać jak równy z równym. Panowie i panie z opozycji, jesteście Polakami, macie polskie obowiązki, a ślepe słuchanie się dyrektyw unijnych może niestety przynieść Polsce szkody. Starajcie się to zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#AndrzejKryj">Panie Ministrze! Dziękuję za to sprawozdanie, dziękuję za te informacje i życzę, żeby plany związane ze wzrostem polskiej roli w Europie udało się panu i rządowi pana premiera Morawieckiego zrealizować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Monika Pawłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MonikaPawłowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jesteśmy w decydującym momencie naszej historii. Polska po 1989 r. przez wiele lat była uzależniona od rosyjskich surowców i wpływów rosyjskich służb na politykę naszego kraju. Teraz możemy śmiało powiedzieć, że jest wolna. Jesteśmy krajem, który niezmiennie od 2015 r. buduje swoją niezależność i pozycję na arenie międzynarodowej, m.in. dzięki dobrze prowadzonej polityce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MonikaPawłowska">Panie Ministrze! Polska z przysłowiowego chłopca do bicia stała się dumnym państwem, które zwłaszcza w kontekście barbarzyńskiej wojny na Ukrainie jest wizytówką wolności i solidarności na świecie. Wciąż patrzymy, jak państwa Europy Zachodniej nie mogą wyzwolić się z kajdan rosyjskiego imperializmu i rosyjskich wpływów w praktycznie każdej dziedzinie życia. Zasada współpracy z Rosją, taką, jaka ona jest, odeszła na szczęście do lamusa.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MonikaPawłowska">Przez wiele lat Prawo i Sprawiedliwość nie było słuchane w debacie o sytuacji na świecie, bo mówiliśmy jasno — Rosja jest naszym największym zagrożeniem. To śp. Lech Kaczyński, prezydent, ostrzegał: najpierw Gruzja, potem Ukraina, później państwa nadbałtyckie, przewidywał też, a następnie być może i nasza kolej. Zapłacił za swoją postawę najwyższą cenę.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#MonikaPawłowska">Wiele lat opozycja starała się stworzyć wizerunek Prawa i Sprawiedliwości jako partii rusofobów. Sam ówczesny marszałek Komorowski mówił w jednej ze stacji telewizyjnych o rusofobicznej postawie Jarosława Kaczyńskiego oraz o tym, jak wiele złego zrobił dla stosunków polsko-rosyjskich. Dziś możemy mówić dumnie — mówiliśmy prawdę i mieliśmy rację.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#MonikaPawłowska">Polska na arenie międzynarodowej stała się symbolem wolności. Polacy udzielili schronienia uchodźcom wojennym z Ukrainy. Otworzyliśmy serca i domy dla naszych sąsiadów. Jednocześnie nie przestajemy wspierać militarnie Ukrainy, a nasz głos jest słyszany na całym świecie. Jesteśmy ambasadorem wolności i suwerenności państw Europy. Teraz, gdy Rosja każdego dnia gwałci wszystkie zasady cywilizowanego świata, musimy jeszcze głośniej mówić o przestrzeganiu pokoju i respektowaniu praw i wolności. Rosja musi zapłacić za swoje czyny. Musimy głośno mówić o jak najszybszym ukaraniu winnych, opuszczeniu terytorium Ukrainy przez agresora i wypłaceniu reparacji. Tylko wtedy będziemy mówić o sprawiedliwości. Ten czas nadejdzie.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#MonikaPawłowska">Celem Polski przede wszystkim jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa w Europie. Dzięki skutecznej polityce międzynarodowej rządu premiera Mateusza Morawieckiego i wysiłkom, jakie premier, prezydent i minister spraw zagranicznych podejmują na co dzień, Polska jest zaufanym partnerem w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego, który wciąż dzięki naszym wysiłkom się rozszerza. Musimy się bronić i odstraszać potencjalnych agresorów. To my, Polacy, przekonaliśmy naszych sojuszników do poszerzenia strategii obronnych NATO oraz zabiegamy o stworzenie nowego modelu i sił Sojuszu. Większa obecność Polski w NATO to bezpieczeństwo naszej części Europy.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#MonikaPawłowska">Niestety z ubolewaniem musimy rewidować stan obecnej Europy. Niemcy przez wiele lat prowadziły politykę ocieplania stosunków z Rosją. Tworzyły swoją pozycję jako hegemona w Unii Europejskiej i kreowały się na lidera. Mimo iż pozostają naszym największym partnerem gospodarczym i nasze stosunki dyplomatyczne są na dobrym poziomie, to Niemcy wciąż nie zrozumiały, jaką rolę teraz powinny pełnić, jak ważna jest solidarność z poszanowaniem suwerenności swoich sąsiadów. Nie zrozumiały także, że Unia Europejska nie będzie prawdziwie zjednoczona, jeżeli krzywdy w niej nie zostaną naprawione. Dlatego w imieniu mieszkańców Lubelszczyzny tak ogromnie dotkniętych krzywdą II wojny światowej dziękuję polskiemu rządowi za starania w uzyskaniu reparacji za straty wyrządzone nam przez Niemców.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#MonikaPawłowska">Cieszy fakt, że stosunki polsko-amerykańskie są tak dobre. Wczoraj premier Mateusz Morawiecki podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych potwierdził kolejną dostawę uzbrojenia dla Polski, a minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak wciąż ogłasza kolejne etapy współpracy polsko-amerykańskiej. Dwukrotna wizyta prezydenta Joe Bidena jest potwierdzeniem, że Stany Zjednoczone są obecnie naszym najważniejszym partnerem w budowaniu bezpiecznej Europy i niezmiennie nas w tym wspierają. Państwa Europy muszą być zjednoczone. Dzięki wysiłkom m.in. pana, panie ministrze, i kierowanego przez pana resortu do tego dążymy. Na arenie międzynarodowej jesteśmy postrzegani z szacunkiem, a Polska osiąga porozumienia i kompromisy nieznane nam od lat.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#MonikaPawłowska">Za to dziękuję i proszę o dalszą tak wytężoną pracę. Oczywiście pan minister może liczyć na współpracę posłów i wsparcie dyplomacji parlamentarnej. Dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Ewa Szymańska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#EwaSzymańska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze wszystkimi państwami członkowskimi Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także z podmiotami spoza ONZ, m.in. z Watykanem czy Palestyną. Posiada w tych krajach ponad 90 ambasad, niektóre z nich posiadają akredytację poza państwami przyjmującymi. Dyplomacja realizowana jest również przez stałe przedstawicielstwa przy organizacjach międzynarodowych i w niektórych krajach, których państwowość jest nieuznawana. Ponadto Polska posiada 33 konsulaty generalne w 19 krajach świata.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#EwaSzymańska">Polityka poprzedniego rządu w latach 2007–2015 była nastawiona na zwijanie państwa, likwidowano wiele różnego rodzaju placówek w kraju, jak chociażby komisariaty Policji czy placówki pocztowe. Nie ominęło to również polskich placówek dyplomatycznych. Likwidowano ambasady, konsulaty, przedstawicielstwa. Dotyczy to przynajmniej 12 ambasad, 17 konsulatów generalnych i kilku przedstawicielstw.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#EwaSzymańska">Nasz rząd od 2016 r. stara się to zmienić, tworząc czy odtwarzając ambasady, konsulaty i stałe przedstawicielstwa. Wielu placówkom podniesiono klasę, a zarazem rangę, jak chociażby konsulatowi Rzeczypospolitej Polskiej w Montrealu — jest on teraz konsulatem generalnym. Klasa Agencji Konsularnej Rzeczypospolitej Polskiej w Irbilu podniesiona została również do klasy konsulatu generalnego. Tak na marginesie, miasto Irbil w irackim Kurdystanie jest najstarszym zamieszkałym od ponad 8 tys. lat miastem świata.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#EwaSzymańska">W ostatnich latach została znacząco zintensyfikowana polityka Polski wobec państw afrykańskich. Nastąpił rozwój dyplomacji w tym kierunku i utworzone zostały wcześniej zlikwidowane przez rząd PO-PSL Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Senegalu i Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Zjednoczonej Republice Tanzanii. Utworzono po raz pierwszy Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Chartumie czy Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Kigali w Rwandzie. Nastąpiło również wzmożenie bezpośrednich kontaktów dyplomatycznych z tą częścią świata. W 2017 r. zorganizowana została wizyta naszego prezydenta w Etiopii, a w 2022 r. odbyła się bezprecedensowa wizyta prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, po raz pierwszy na tym szczeblu, w Nigerii, na Wybrzeżu Kości Słoniowej oraz w Senegalu. Znacznie częściej niż za poprzednich rządów odbywały się wizyty na szczeblu ministra i wiceministrów spraw zagranicznych w krajach Afryki, np. w Sudanie, Rwandzie, Senegalu, Tanzanii, Angoli czy Nigerii, a po raz pierwszy — w takich krajach jak Namibia, Botswana. Wkrótce taka wizyta odbędzie się w Malawi. Wizyty te, mam nadzieję, zaowocują gospodarczo, gdyż związane są ze wzrostem zainteresowania polskich firm współpracą z państwami afrykańskimi.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#EwaSzymańska">Ogromną rolę pełni polska dyplomacja w zakresie współpracy gospodarczej, promowania polskiej kultury czy dbania o pamięć historyczną. Szczególnie chodzi tu o tzw. wadliwe kody pamięci związane z II wojną światową. Media zagraniczne, pisząc o tym okresie, o działaniach okupanta niemieckiego na terenach polskich posługują się sformułowaniami typu: polskie obozy koncentracyjne, polskie obozy śmierci czy polskie getta. Monitoring prowadzony przez polskie placówki dyplomatyczne i ich zdecydowane reakcje, czasem na drodze sądowej, mają na celu zapobiegać przenikaniu tych szkodliwych kodów pamięci do przestrzeni publicznej i kształtowanie świadomości zbiorowego odbiorcy.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#EwaSzymańska">Polskie działania w zakresie uzyskania odszkodowania od Niemiec za II wojnę światową, uświadomienie społeczności międzynarodowej i najważniejszym organizacjom międzynarodowym, że zbrodnie wojenne nie zostały rozliczone, zarówno pomogą w dialogu z Niemcami w tej sprawie, jak i spowodują używanie właściwego języka do przedstawiania faktów historycznych i eliminowanie wadliwych kodów pamięci.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#EwaSzymańska">Może na tym zakończę, ale mam jeszcze taką uwagę odnośnie do tego, co tutaj mówiła opozycja. Nie będę komentowała, bo właściwie tych, którzy najwięcej mieli tutaj do powiedzenia, nie ma, natomiast powiem tak: panie ministrze, pańskie wystąpienie było świetne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#TadeuszWoźniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Polityka uległości wobec Rosji i Niemiec, tak haniebnie budowana w latach 2007–2015, zwijanie polskiej dyplomacji, a więc polskiej obecności w świecie, stawianie dobra jednostki ponad dobrem państwa i narodu — mam nadzieję, że to wszystko na zawsze przeszło do historii. Wierzę, że już nigdy nie powiedzą na Kremlu, że polski premier to ich człowiek w Warszawie, że już nigdy polski premier nie zrzeknie się swojej godności w Warszawie, by de facto służyć interesom Berlina. Wizyty zagraniczne byłej pani premier w Berlinie i ówczesnego prezydenta w Tokio do dzisiaj wywołują poczucie wstydu w każdym zdroworozsądkowym Polaku. Cieszę się, że od blisko 8 lat Polska prowadzi własną, niezależną i godną politykę i że nie jest już na kolanach.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#TadeuszWoźniak">Panie Ministrze! Swoje wystąpienie, co zrozumiałe, rozpoczął pan od pochylenia się nad sytuacją wojenną w Europie, od kwestii solidarności wolnego świata z ofiarą napaści i zbrodniczych działań wojennych. Po hybrydowych atakach na Polskę ze strony Białorusi, a następnie po pełnoskalowej napaści Federacji Rosyjskiej na Ukrainę działalność polskich placówek w Rosji, Białorusi i Ukrainie napotyka znaczne utrudnienia. W latach 2022–2023 Rosja i Białoruś wydaliły łącznie kilkudziesięciu polskich dyplomatów. Retoryka prezydentów oraz innych czołowych polityków współczesnych Rosji i Białorusi jest wyraźnie nieprzychylna, a nawet wroga wobec Polski. Władze rosyjskie publicznie uznały Polskę za państwo nieprzyjazne. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało ostrzeżenie dla obywateli polskich planujących wyjazd do Rosji, w którym czytamy: W związku z sytuacją na Ukrainie i ograniczonymi możliwościami podróży powrotnej do Polski MSZ odradza wszelkie podróże do Rosji. Obywatelom polskim pozostającym w Federacji Rosyjskiej rekomendujemy opuszczenie jej terytorium dostępnymi środkami komercyjnymi i prywatnymi. Tak pisali polscy urzędnicy 3 marca. W ostatnich dniach MSZ ponowiło swoje ostrzeżenie. Komunikat z 31 marca brzmi następująco: Ministerstwo Spraw Zagranicznych przypomina o ostrzeżeniu dla podróżujących do Federacji Rosyjskiej, które pozostaje aktualne.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#TadeuszWoźniak">Pragnę podkreślić, że dzisiaj, tj. 13 kwietnia, obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, zbrodni popełnionej na polskich oficerach wziętych do niewoli po napaści Rosji sowieckiej na Polskę w 1939 r. Nie możemy jednak udać się dziś do Katynia ani do innych miejsc, aby pokłonić się prochom Polaków pomordowanych przez sowieckich oprawców. Nie możemy modlić się w ich intencji i w intencji ojczyzny, klęcząc na nieludzkiej ziemi i wspominając bezmiar ofiar zbrodni popełnionych przez imperium zła. Te ofiary zbrodni komunistycznych czekają dziś na nas, a nas tam nie ma. Nie było nas tam, gdy Federacja Rosyjska, będąca spadkobierczynią Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, napadła na swego sąsiada, na Ukrainę i znów mordowała niewinnych ludzi, uprowadzała i gwałciła, porywała dzieci i wywoziła je w głąb Rosji, aby powetować sobie własne straty w ludziach. Ta Federacja Rosyjska, na której czele stoi były oficer KGB, stosuje dzisiaj metody podobne do tych, jakie stosowano powszechnie w słusznie minionych czasach sowieckich.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#TadeuszWoźniak">Szanowny Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Przyszedł czas, aby podjąć niezwykle ważną decyzję. Poddaję pod rozwagę ideę mogącą być przejawem sprawiedliwości dziejowej: proponuję, aby po raz ostatni ekshumować szczątki Polaków spoczywające na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu i w innych miejscach byłego Związku Sowieckiego, aby sprowadzić je do Polski i tu wyprawić im pogrzeb godny elity narodu polskiego. Trzeba sprawić, aby ci ludzie spoczęli w polskiej ziemi, w specjalnie przygotowanym miejscu, które stałoby się święte dla każdego patrioty i które odwiedzałyby miliony Polaków i gości zagranicznych. Powinien to być kompleks z ołtarzem ojczyzny, wokół którego zgromadzone zostałyby dziesiątki tysięcy relikwii polskich męczenników. Zdaję sobie sprawę, że przy dzisiejszym stanie stosunków polsko-rosyjskich jest to przedsięwzięcie trudne, ale wierzę, że nie jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#TadeuszWoźniak">W miejscach dzisiejszych pochówków należałoby pozostawić instalacje wybudowane przez państwo polskie, aby te miejsca nadal stanowiły memento dla tych, dla których życie ludzkie stanowiło, stanowi lub będzie stanowić jedynie fakt polityczny. Realizacja tego wyjątkowego przedsięwzięcia na zawsze uwolniłaby nas przed szantażem ze strony naszych nieprzyjaciół, że groby naszych rodaków, naszych bohaterów będą niszczone, a ślady zbrodni i ślady polskości będą zacierane. W kwietniu ub.r. Rosjanie zagrozili zniszczeniem Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, a od czerwca ub.r. uległy realnemu zniszczeniu polskie cmentarze na Białorusi, w tym liczne miejsca pochówków polskich bohaterów, żołnierzy Armii Krajowej. Jako dumny naród nie możemy pozwolić na bezkarne bezczeszczenie prochów naszych rodaków, a szczególnie tych, którzy oddali życie za ojczyznę.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#TadeuszWoźniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Na zakończenie tego wystąpienia ponawiam mój apel wyrażony chwilę temu. Sprowadźmy prochy naszych bohaterów z ziemi przeklętej, z ziemi nieludzkiej do domu, do Polski. Tu jest ich miejsce, tu zapewnimy im należny szacunek, pamięć i bezpieczeństwo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Piotr Babinetz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PiotrBabinetz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję bardzo panu ministrowi za tak szerokie przedstawienie polskiej ambitnej, niezwykle aktywnej i skutecznej polityki zagranicznej, tego zgodnie z cytowanym przez pana ministra marszałkiem Piłsudskim, licytowania sprawy polskiej wzwyż. To tak na przekór dzisiejszym krytykom domniemanej sanacyjności tego wystąpienia. Cenne było podkreślenie przez pana ministra wagi spraw Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej, państw Międzymorza i Trójmorza, w tym rozwoju przyjaźni i wzmacniania współpracy oprócz oczywistych państw Grupy Wyszehradzkiej także z Litwą, Łotwą i Estonią, to np. wspomniany przez pana ministra format ryski, oraz m.in. Rumunią.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PiotrBabinetz">Jako przewodniczący sejmowej komisji kultury niejako z urzędu chcę się upomnieć o pewne działania w obszarze polityki historycznej oraz szeroko rozumianej kultury i naszego dziedzictwa narodowego. Myślę, że warto tutaj zwrócić uwagę, iż cenne byłoby jeszcze wzmocnienie aktywności i pracy instytutów polskich w tych krajach i nie tylko w tych krajach. Warto wykorzystać np. pamięć wspólnych zwycięskich bojów Polaków i Łotyszy przeciwko bolszewickiej Rosji w 1920 r. czy przypominać o początkach światowego przemysłu naftowego w Polsce dzięki Ignacemu Łukasiewiczowi i następujących zaraz potem podobnych działaniach rumuńskich.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PiotrBabinetz">Instytuty polskie powinny również organizować różnorodne przedsięwzięcia dotyczące dziesięciu postaci, które zostały przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowione patronami tego roku, a przypomnę, że są to: Mikołaj Kopernik, Jan Matejko, Maurycy Mochnacki, Aleksandra Piłsudska, Wojciech Korfanty, Aleksander Fredro, Wisława Szymborska, Paweł Edmund Strzelecki, Jadwiga z Działyńskich Zamoyska i Jerzy Nowosielski, więc jest z kogo wybierać. Oczywiście myślę, że należałoby dobrać trafnie patronów, których warto propagować poprzez instytuty polskie w poszczególnych państwach, tak aby byli to ludzie interesujący dla Polaków czy dla Polonii w tych krajach, ale także, aby ich przypominanie było przydatne w kontekście rozwoju relacji kulturalnych i społecznych Rzeczypospolitej z tymi państwami, z tymi narodami i środowiskami. Ponadto dobrze byłoby tworzyć jeszcze kolejne instytuty polskie, szczególnie na terenie Bałkanów Zachodnich. Wiem, że prace przygotowawcze są tam prowadzone. W Ameryce Łacińskiej, przede wszystkim w Brazylii, w której jest przecież wielka polska diaspora, czy np. we Lwowie. Rozwój współpracy kulturalnej Polski z poszczególnymi państwami będzie również wzmacniał nasze dobre z nimi relacje i będzie cząstką budowy międzynarodowej wspólnoty obrony wolności człowieka oraz obrony niepodległości państw i narodów przed moskiewskimi wrogami wolności i niepodległości. A taką pracą przecież zajmuje się pan minister, za co jeszcze raz panu ministrowi bardzo dziękuję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#RyszardTerlecki">Mamy 1 godzinę na 45 pytań, ale pani marszałek zarządziła posiedzenie Konwentu Seniorów o godz. 17.15, a więc trzeba będzie ogłosić 10 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#RyszardTerlecki">Mam nadzieję, że wszyscy państwo się zmieścicie, jeżeli na pytania będzie po 1 minucie.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, jako pierwsza pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Witold Zembaczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WitoldZembaczyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W pana exposé zabrakło mi ewidentnie odniesienia do sytuacji w rejonie Indo-Pacyfiku. Skoro stawia pan relacje ze Stanami Zjednoczonymi ponad relacje z Unią Europejską, dlaczego pominął pan zupełnie sytuację Tajwanu? Skoro oczekuje się od nas również w ramach polityki obecnego rządu, żebyśmy stali z Ukrainą, dlaczego nie stanąć również po stronie Tajwańczyków? Oni bardzo wyraziście dążą do tego, żeby ich sytuacja międzynarodowa i właściwie geopolityczna nie powtórzyła losu Ukrainy. Dlatego uważam, że w tej wypowiedzi zdecydowanie zabrakło odniesienia do tej kwestii, ponieważ konstrukcja exposé wydaje się niekonsekwentna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Antoni Macierewicz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka zagraniczna PiS-u — samo to sformułowanie brzmi jak oksymoron, bo PiS nie ma polityki zagranicznej. Główny zwrotnicowy za granicą czuje się wyobcowany kulturowo, a jak już tam innych wysyła, to wiadomo, jak to się skończyło. Nie rozumiecie świata, więc postanowiliście z nim walczyć, stąd kary nałożone przez Unię na nasz kraj za brak praworządności, wycinkę puszczy, katastrofę w Turowie. Te razy spływają po was, przepraszam za wyrażenie, jak po kaczce.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#KlaudiaJachira">Nie chcecie uprawiać polityki zagranicznej na kolanach, ale uprawiacie ją na leżąco. Jako jedyni głosowaliście przeciwko wyborowi Donalda Tuska na szefa Rady Europejskiej: 1 do 27. Jak już z kimś się zbratacie, to okazuje się, że to przeciwnicy Unii Europejskiej albo agenci wpływów Putina jak Trump, Orbán, Erdo?an, Le Pen czy Salvini. Czy mogło być jeszcze gorzej?</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#AnitaSowińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Minister Rau powiedział w swoim wystąpieniu, że Polska może uczyć inne kraje tego, jak walczyć z dezinformacją. Jest to kompletnie niewiarygodne, ponieważ to właśnie PiS i Solidarna Polska tworzą dezinformację, np. na temat Unii Europejskiej. Przykładów jest mnóstwo, szczególnie w polityce klimatycznej. Ochrona lasów, energetyka, jedzenie mięsa, robaki — wszędzie tam politycy prawicy szerzą fake newsy.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#AnitaSowińska">Miejmy świadomość, że do brexitu doprowadziła właśnie dezinformacja, która była sączona przez lata przez nieodpowiedzialnych polityków. To samo dzieje się teraz w Polsce. To jest droga do wyjścia Polski z Unii Europejskiej, tak samo jak stało się to z Wielką Brytanią. To polityka nieodpowiedzialności i przedkładania własnego interesu nad interes społeczny. To polityka sprzyjania interesom Rosji, która powoduje osłabienie Polski i Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#RyszardTerlecki">Teraz zamknę listę posłów zgłoszonych do pytań, bo rzeczywiście to zaniedbałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam pytanie w sprawie koordynacji polityki zagranicznej przez pana ministra. Wiadomo, jaka jest konstytucyjna rola pana prezydenta. Jest też rząd, w którym istotną rolę odgrywa pana resort, ale jest przecież jeszcze ministerstwo do spraw unijnych, a także coraz większa jest rola ministra obrony, który ma istotny wpływ na te relacje bezpieczeństwa. Jest wreszcie jeszcze Nowogrodzka. Nie mówię już o samorządach, nie mówię o koordynacji na szczeblu międzynarodowym, jeśli chodzi o pewne wspólne działania z Unią Europejską czy z innymi instytucjami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#CzesławSiekierski">Przewodniczył pan także Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. To trudna rola, ale bardzo istotna i niezbędna. Wreszcie pojawia się problem instrumentów, problem monitoringu rynków. To, że zaistniała taka sytuacja na granicy, wynika z braku monitoringu rynków zagranicznych. Państwo musi mieć instrumenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Proszę przedstawić zarys tego traktatu, który mamy sygnować, który był anonsowany przez Kancelarię Prezydenta jeszcze w zeszłym roku. Pański wiceminister Wawrzyk w ostatnich dniach powiedział, że ten traktat ma przenieść, użył takiego sformułowania, nasze relacje z Ukrainą na inny poziom, a pan powiedział dziś, że Ukraina ma być dla Polski czymś więcej. Proszę to skonkretyzować.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#GrzegorzBraun">3 maja ub.r. prezydent belwederski Duda powiedział, że spodziewa się, że między Polską a Ukrainą nie będzie granicy, i wzmocnił to jeszcze, mówiąc, że faktycznie nie będzie tej granicy. Ten sam prezydent Duda i prezydent Zełenski odezwali się tymi samymi słowami w ostatnich dniach, w trakcie tego spotkania w Warszawie. Proszę powiedzieć: Czy to jest pańska polityka, żeby nie było granicy?</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła? Coś takiego.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#RyszardTerlecki">Jest pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#TadeuszWoźniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Jestem przekonany, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych przygotowało różne warianty na okoliczność zakończenia wojny rosyjsko-ukraińskiej. Nie wiemy jeszcze, kiedy się ona skończy, ale już dziś wiemy na pewno, że ona się skończy.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#TadeuszWoźniak">Obecnie jesteśmy bardzo aktywni jako przyjaciele i obrońcy Ukrainy i Ukraińców. Po wojnie zaś trzeba będzie ułożyć dobrosąsiedzkie stosunki oparte na wzajemnym zaufaniu, współpracy we wszystkich dziedzinach. Nie możemy pozwolić, aby inne państwa cynicznie wykorzystywały poranioną Ukrainę i zbijały na tym własny potencjał polityczny i gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#TadeuszWoźniak">Należy pamiętać, że po wojnie trzeba będzie ułożyć na nowo relacje z Rosją i Białorusią. Wierzę, że Białoruś nie da się wchłonąć lub całkowicie podporządkować ekspansywnej Rosji. Wierzę, że stanie się państwem w pełni niepodległym i demokratycznym. Białorusini coraz bardziej dają wyraz swemu przywiązaniu do wartości bliskich narodom wolnego świata. Wspieranie dzisiejszej białoruskiej opozycji to także polska racja stanu. Chcemy mieć za naszą wschodnią granicą przyjazne, pokojowo nastawione, demokratyczne państwa, a nie de facto ruski mir. W tej sprawie nie do przecenienia jest polityka zagraniczna Polski.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#TadeuszWoźniak">Panie Ministrze! Czy jesteśmy już gotowi do podjęcia takich rozmów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Krząkała, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MarekKrząkała">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać pana ministra o skuteczność polityki wobec Niemiec. Dlaczego upada idea budowy pomnika upamiętniającego polskie ofiary okupacji w Berlinie? Dlaczego cała pierwotna koncepcja budowy domu i centrum dokumentacji utknęła w martwym punkcie? Co udało się załatwić w kwestii nauczania języka polskiego jako ojczystego w Niemczech? Jaka jest koordynacja działań między Ministerstwem Spraw Zagranicznych a Ministerstwem Edukacji i Nauki? Czy podziela pan drogę obraną przez ministra Czarnka? Mam też pytanie o spodziewane zadośćuczynienie od Niemców. Chciałbym zapytać, jakie są efekty dotychczasowych działań. Jaką strategię przyjęliście? Na jakich podstawach prawnych się opieracie?</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MarekKrząkała">Żałuję też, panie ministrze, że dzisiejsza debata to tylko debata średnia. Po tak długim okresie przerwy mogła ona zostać wydłużona, bo nie wyczerpaliśmy wszystkich wątków, dlatego swój głos w dyskusji pozwolę sobie wyrazić w dzisiejszym oświadczeniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Scheuring-Wielgus, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JoannaScheuringWielgus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przysłuchiwałam się dzisiaj pana długiemu przemówieniu i jedna rzecz mnie zaciekawiła, ponieważ pan zapowiedział, że my jako Polska deklarujemy pomoc kobietom na Bliskim Wschodzie. To oczywiście jest okej, ale nie wiem, czy pan wie, że polskie kobiety też potrzebują pomocy polskiego rządu i polskiego państwa, więc tylko chciałam panu to przypomnieć. Chciałabym, żeby pan ten wątek rozwinął w swojej wypowiedzi, w odpowiedzi na moje pytanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pańskie dzisiejsze przemówienie adekwatne do czasu, kiedy nie było informacji ministra spraw zagranicznych o priorytetach polityki zagranicznej, zawierało wiele stwierdzeń mówiących o różnych formatach współpracy subregionalnej, w szczególności w Europie. To odnotowałem. Padło też takie zdanie, w którym pan odcina się od możliwości jakiejś pogłębionej współpracy z tymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej, które są najbardziej, że tak powiem, silne ekonomicznie. Odczytałem to jako brak akceptacji m.in. dla znanego i kiedyś obecnego formatu współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego, a wydaje mi się, że podstawą funkcjonowania w takim ugrupowaniu, jakim jest Unia Europejska, jest dobry kontakt ze wszystkimi stronami, tym bardziej że są obszary, chociażby przyszłe członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej. Bez państw takich jak Francja i Niemcy tego nie da się rozwiązać, one będą kluczowe z punktu widzenia tych decyzji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#RyszardTerlecki">Na galerii witamy młodzież ze Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej Korpus „Jodła” w Łącznej. Bardzo serdecznie pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa pytania. Pierwsze: Jeżeli uważa pan Rosję i Białoruś za naszego wroga, to czy nie wie pan, panie profesorze, że wroga trzeba dzielić, a nie łączyć? I drugie pytanie, które brzmi: Dlaczego uważa pan, że mamy w tej chwili głównego wroga, czyli Białoruś? Białoruś nie chce być naszym wrogiem, to myśmy wpędzili Białoruś, myśmy wpędzili Łukaszenkę… Atakując Łukaszenkę, zrobiliśmy z niego naszego wroga. O tym trzeba stale pamiętać. Jeszcze ostatnie pytanie, trzecie: Po czym poznać agenta rosyjskiego? Po tym, że głośno wrzeszczy: precz z Rosją, zniszczyć Rosję, a po cichu wpycha Białoruś w objęcia Rosji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam nadzieję, że zdążę z trzema pytaniami. Docierają do nas informacje, że z powodu warunków pracy w ministerstwie wiele osób zwalnia się, nowi kandydaci się nie zgłaszają, a ministerstwo wyrzuca doświadczonych dyplomatów albo z nich rezygnuje. Pytanie zatem: Ile jest dzisiaj wakatów w centrali i na placówkach, także ambasadorskich? Ile osób odeszło od początku pana kadencji jako ministra z innych powodów niż emerytura? Dlaczego w exposé, panie ministrze, zabrakło miejsca dla kwestii konsularnych i Polonii? Czy zmiana prawa wyborczego spowoduje, że w wyniku konieczności oddania sprawozdania z wyborów w czasie krótszym niż niezbędny do obliczenia głosów te głosy się zmarnują? Chodzi o symulację wyborów dokonaną w Londynie. I kolejne pytanie: Jak wygląda polityka promocji polskich kandydatów do pracy w organizacjach międzynarodowych, w tym w instytucjach Unii Europejskiej? Które departamenty się tym zajmują? Jakie mamy osiągnięcia w promocji zatrudnienia Polaków w tych miejscach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Duda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#ElżbietaDuda">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ochrona i promocja wolności religii lub przekonań jest fundamentem praw człowieka i jednym z priorytetów polskiej polityki zagranicznej. Panie ministrze, jakie kroki podejmuje pan czy Polska na arenie międzynarodowej na rzecz ochrony praw chrześcijan? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska jest obecnie największym sojusznikiem Ukrainy i ambasadorem tego kraju w Unii Europejskiej. Panie ministrze, chciałbym zapytać: Czy to przełoży się później na samą odbudowę Ukrainy i na to, jaką rolę nasz kraj będzie w tej odbudowie spełniał? Czy my jako Polska mamy jakąś strategię, jeśli chodzi o przyszłą odbudowę? Czy powstał u nas pomysł na budowę tej strategii? Budżet odbudowy to kwota 350 mld, a nawet 700 mld dolarów, jak szacują specjaliści. Jaki kawałek tego tortu może przypaść w udziale polskim przedsiębiorcom? Do podziału firmy będą miały więc miliardy dolarów. Jak się jednak okazuje, walka o intratne kontrakty już się rozpoczęła, dlatego nie warto zwlekać.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JanSzopiński">Szanowny Panie Ministrze! Poproszę o odpowiedź na piśmie o działaniach i polskiej dyplomacji, i pana kierującego resortem spraw zagranicznych w sprawie, którą podejmowałem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Ministrze! Mam świadomość, że moje pytanie będzie pewnie traktowane marginalnie, ale jako przewodniczący Polsko-Bangladeskiej Grupy Parlamentarnej — taka istnieje, niewielka, ale zacna — chciałbym zapytać, czy istnieje możliwość otworzenia, jeżeli nie ambasady, to przynajmniej punktu konsularnego w tym kraju, który sąsiaduje z Indiami. Wspomniał pan w swoim exposé o tym, jak ważnym partnerem są Indie, ale warto byłoby tego mniejszego, ale dynamicznie rozwijającego się partnera nie pomijać. Od konsula honorowego Bangladeszu w Polsce oraz z własnych doświadczeń wiem, że wielu polskich przedsiębiorców ulokowało tam swoje firmy i nie mają poczucia bliskiej ochrony konsularnej ze strony polskiej dyplomacji. Przedsiębiorcy bangladescy muszą jechać do Nowego Delhi, żeby starać się o wizę do Polski. Nasze wzajemne relacje gospodarcze mogłyby być lepsze, jeśli zrobilibyśmy jakiś krok w tym kierunku. Jestem bardzo chętny do rozmowy, panie ministrze, z panem albo z pana zastępcą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jeśli mówimy o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2023 r., to nie możemy zapomnieć o sprawach ważnych tu i teraz dla naszego kraju. Mówię o przygotowaniu traktatu czy szeroko rozumianego porozumienia z naszym wschodnim sąsiadem, czyli z Ukrainą. Dzisiaj jest to dla naszego kraju sprawa priorytetowa. Chodzi m.in. o udział naszego kraju w odbudowie Ukrainy po wojnie, udział polskich firm w tych inwestycjach. Panie ministrze, czy tworzone są jakieś plany lub podejmowane są przez ministerstwo obecnie działania, jeśli chodzi o politykę zagraniczną w związku z podejmowaniem działań inwestycyjnych na terenie Ukrainy? Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Ireneusz Raś, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Kowal, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MałgorzataSekułaSzmajdzińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W marcu odbył pan wizytę w Wietnamie. Jestem wiceprzewodniczącą parlamentarnej grupy polsko-wietnamskiej i jako jej reprezentantka proszę o odpowiedź na pytanie: Czy podczas tej wizyty były prowadzone rozmowy na temat udzielania wiz Wietnamczykom i potrzeby otwarcia konsulatu w Ho Chi Minh? Temat jest bardzo poważny — był nawet sygnalizowany przez ambasadę w Hanoi — ponieważ procedury udzielania wiz są bardzo wydłużone ze względu na brak pracowników w naszej placówce. Wietnamczycy chcą przyjeżdżać do Polski do pracy, a nasi pracodawcy bardzo ich potrzebują. Potrzebny jest konsulat w Ho Chi Minh, co sygnalizowali na posiedzeniu grupy zarówno posłowie partii rządzącej, jak i opozycji. Centrum gospodarcze znajduje się na południu Wietnamu. Ten teren najszybciej się rozwija, tam mieszka najwięcej ludzi. Wietnam ma bardzo prężną gospodarkę. To nasz czwarty partner handlowy w Azji. Musimy robić wszystko, żeby wykorzystać dobre relacje z tym krajem i zwiększyć eksport do niego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#RyszardTerlecki">Ogłaszam 10 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 12 do godz. 17 min 26)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#RyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#RyszardTerlecki">Zaczynamy od powitania uczniów szkoły podstawowej z Wierzbna koło Odolanowa zaproszonych przez pana posła Jana Mosińskiego.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#RyszardTerlecki">Witamy państwa i pana posła.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#RyszardTerlecki">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 16. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#RyszardTerlecki">Pytanie zadaje pan poseł Michał Szczerba.</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#komentarz">(Głos za sali: Panie marszałku, to chociaż może jakiś wiceminister?)</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#RyszardTerlecki">Ale pytanie może pan zadać, nagra się.</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Może w saloniku siedzą.)</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#RyszardTerlecki">Bardzo możliwe. Jeszcze minuta… nie, już minęło 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-111.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Poczekajmy na pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-111.14" who="#RyszardTerlecki">O godz. 18.30 będzie głosowanie. To już informuję państwa.</u>
          <u xml:id="u-111.15" who="#RyszardTerlecki">Mamy sympatycznych posłów, którzy nam ułatwiają pracę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MichałSzczerba">Dobry wieczór.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MichałSzczerba">Panie Marszałku! Panie Ministrze! To był bardzo intensywny rok, również rok pracy zgromadzeń parlamentarnych. Chciałbym poinformować, że Zgromadzenie Parlamentarne NATO, którego jestem wiceprzewodniczącym, wielokrotnie przygotowywało rezolucje, uchwały dotyczące wsparcia dla Ukrainy, również uznania Federacji Rosyjskiej za państwo terrorystyczne.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MichałSzczerba">Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Dwa konkretne pytania. Jedno bardzo ważne, bo w przededniu 80. rocznicy w getcie warszawskim. Jak wyglądają, panie ministrze, w tej chwili relacje polsko-izraelskie? Mamy dobry sygnał. Kilka dni temu w izraelskim Knesecie powstała grupa przyjaźni polsko-izraelskiej, więc my jako grupa polsko-izraelska tutaj, w Sejmie, w Senacie, będziemy mieć swojego partnera. Jak te relacje wyglądają z punktu widzenia ministerstwa?</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#MichałSzczerba">I druga sprawa. Jakie działania podejmuje rząd, żeby odblokować prace komisji NATO — Ukraina, które od 2017 r. blokuje rząd Węgier? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! 21 czerwca rozpoczną się w Małopolsce, w Krakowie, ale także w 13 innych miastach na terenie Polski III Igrzyska Europejskie. To jest największe wydarzenie sportowe w tym roku. Wysoki poziom współzawodnictwa sportowego to gwarancja, że w 19 dyscyplinach odbędą się bezpośrednie kwalifikacje do Igrzysk Olimpijskich, a w pozostałych również imprezy rangi mistrzostw Europy.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#TadeuszTomaszewski">Igrzyska więc będą okazją nie tylko do współzawodnictwa sportowego, ale także promocją regionu, naszego kraju, dziedzictwa kulturowego, zasady fair play. To mają być igrzyska dla pokoju.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałem zapytać, jak służby dyplomatyczne naszego państwa włączyły się w promocję tego wydarzenia i czy są prowadzone działania, aby w czasie otwarcia tej wielkiej imprezy byli tam przywódcy państw europejskich i Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Zastanawiam się, co się dzisiaj stało. W czwartym roku tej kadencji minister spraw zagranicznych składa Wysokiej Izbie informację o zadaniach polskiej dyplomacji. Wcześniej nie zrobił tego ani razu. A z tej mównicy pan minister raczył przemówić do posłów zaledwie cztery razy i tylko podczas dwóch posiedzeń Sejmu, a przypominam, że trwa właśnie 74. posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Czy my w ogóle mamy polską politykę zagraniczną? Czy my w ogóle mamy jakąś dyplomację?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Mamy nawet rachunki.)</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowni Państwo! Co to jest prawdziwa dyplomacja? To pragmatyzm, umiarkowanie, subtelność, wyczucie, powściągliwość, przenikliwość, rozwaga. Czy któreś z tych określeń pasuje do pana ministra i do jego rządu? Czy w ogóle któreś z tych określeń pasuje do PiS-u? Ja sądzę, że nie.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#KrzysztofPiątkowski">A zatem dzisiaj jesteśmy świadkami złożenia informacji o zadaniach — powiedziałbym raczej — antydyplomacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#RyszardTerlecki">A odrobina rozumu pasuje do pana posła?</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Powiedział pan, iż trzecią zasadą polskiej polityki zagranicznej jest legalizm rozumiany jako przestrzeganie prawa międzynarodowego. Zatem pytam, i apeluję, kiedy pan minister spowoduje, by rząd polski, zwłaszcza MSWiA, zaczął przestrzegać prawa międzynarodowego, a nie systematycznie je łamał.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#KatarzynaKretkowska">Od 1,5 roku na polsko-białoruskiej granicy trwa kryzys humanitarny, na polskiej ziemi giną ludzie. Mur za 1,5 mld zł nie zażegnał tego kryzysu, lecz tylko go spotęgował. W polskich lasach i bagnach konają ludzie, a polscy mundurowi, zamiast im pomagać, często tych ciężko poranionych cudzoziemców nielegalnie wypychają z powrotem w białoruską otchłań.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jak może tak polski poseł mówić? Dowody.)</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#KatarzynaKretkowska">Cudzoziemcy ci nie są agresorem, są ofiarami cynicznej polityki Łukaszenki, ale także bezwzględnej, nieskutecznej i antyludzkiej polityki MSWiA.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jak pani może tak mówić?)</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#KatarzynaKretkowska">Przegrywane są procesy sądowe…</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#KatarzynaKretkowska">…i minister Wąsik…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, skończyła pani zadawać pytania, proszę opuścić mównicę.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WandaNowicka">Polska polityka zagraniczna dotycząca Unii Europejskiej to fikcja. To, co usłyszeliśmy od ministra Raua, to pasmo antyunijnych uprzedzeń i lęków podlanych kompleksami z jednej strony, manią wielkości z drugiej. Wyobrażenia PiS-u na temat tego, czym Unia być powinna, mają się nijak do unijnych traktatów i zobowiązań Polski wynikających z naszego członkostwa, polskiej racji stanu i dobrobytu Polek i Polaków. Polski rząd obraził się na Unię, na złość Komisji Europejskiej nie zamierza stosować prawa traktatowego, zwłaszcza w zakresie przywrócenia praworządności, i nie zamierza zrobić nic, abyśmy przestali płacić miliony euro kar unijnych i abyśmy wreszcie dostali fundusze z KPO. Na złość cioci odmrożę sobie uszy, tylko nie własne uszy, ale uszy nas, Polek i Polaków. I jeśli my, prounijne społeczeństwo, nie odsuniemy PiS od władzy, to ostatnim aktem PiS-owskiej polityki unijnej będzie wyprowadzenie nas z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#RyszardTerlecki">Ma pani poseł małe szanse wygrać wybory.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Mieszkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 25 lat ciężkiej i wytrwałej pracy ufundowanej znakomitymi relacjami z Niemcami. PiS je dzisiaj niszczy i pan do tego niestety przykłada rękę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#KrzysztofMieszkowski">Chciałbym państwu odpowiedzieć na wasze hasło: polityka pamięci. Alina Witkowska w książce „Cześć i skandale”, znakomitej opowieści o polskich emigrantach po 1830 r., pisała: Znaczna część byłych powstańców odbywała triumfalny pochód przez Niemcy. Wszędzie niemal znajdowali ludność usposobioną entuzjastycznie, nierzadko witały ich bramy triumfalne.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#KrzysztofMieszkowski">Warto pamiętać także, że Karl Dedecius został uhonorowany Orderem Orła Białego — znakomity tłumacz, który m.in. przetłumaczył na język niemiecki poezję Różewicza, Herberta, Miłosza, ale także Wojtyły.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#KrzysztofMieszkowski">A więc nie rujnujcie tego, szanujcie te relacje.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzemysławKoperski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska i Czechosłowacja ustaliły ostateczny przebieg granicy po II wojnie światowej w 1958 r. Rok temu polski rząd ostro postawił na agendzie spraw międzynarodowych kwestię zwrotu od Czech długu granicznego wobec Polski, który wynosi prawie 369 ha. Minister Wawrzyk i poseł Jarosław Krajewski mówili, że po blisko 70 latach ten dług zostanie wyrównany.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PrzemysławKoperski">Panie Ministrze! Mam pytanie: Czy my mamy poważnie traktować te wypowiedzi pana ministra, pana posła? Czy w agendzie polskiego rządu, polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych jest ta sprawa? Czy będziemy chcieli odzyskać ten dług graniczny lub rekompensatę finansową? I jak to się ma do tego, co mówi prezydent Czech Petr Pavel, że Polska jest dzisiaj najważniejszym partnerem Czech i gdyby doszło do ataku, to Czesi będą nas po prostu bronić? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Szanowny Panie Ministrze! Mam pytanie dotyczące sytuacji w Ukrainie. Chodzi mianowicie o ewentualne incydenty dotyczące polskich obywateli, którzy w Ukrainie odbywają kary pozbawienia wolności, w tamtejszych więzieniach. Czy znane są panu ministrowi takie przypadki? Czy docierają do pana na ten temat informacje od polskich placówek dyplomatycznych w Ukrainie? Jeżeli tacy skazani odbywają kary, to czy istnieje w obecnej sytuacji międzynarodowej szansa na to, aby w porozumieniu z władzami Ukrainy polscy obywatele mogli odbywać kary pozbawienia wolności w polskich zakładach karnych? Czy podejmowane są przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych jakiekolwiek działania w tej sprawie? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Rosati, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Rutka, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarekRutka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z zadowoleniem należy przyjąć normalizację stosunków z Państwem Izrael. Dobrym krokiem jest przywrócenie przyjazdów edukacyjnych młodzieży izraelskiej do Polski. Była to istotna zadra w naszych wzajemnych relacjach i ta kwestia była podejmowana przeze mnie w Knesecie w czerwcu ub.r. i w styczniu tego roku. To dobrze, że po zmianie rządu w Izraelu udało się tę sprawę wyjaśnić i znormalizować.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MarekRutka">Państwo Izrael ma w Polsce ambasadora, natomiast Rzeczpospolita nadal nie ma ambasadora w Izraelu. Moje pytanie brzmi: Kiedy możemy spodziewać się reprezentacji naszego państwa na odpowiednim szczeblu w Izraelu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#TomaszGłogowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! W obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę dla Polski racją stanu jest nie tylko członkostwo w NATO, ale i aktywna obecność w Unii Europejskiej. Niestety nie wszyscy politycy obozu rządowego podzielają to stanowisko. W Unii Europejskiej trzeba skutecznie walczyć o krajowe interesy, a to niestety nie najlepiej wychodzi rządowi. Dwa przykłady z brzegu: pierwszy to zgoda na niekontrolowany wwóz ukraińskiego zboża do Polski i nawet stworzenie w tym celu nowej kategorii zboża technicznego, drugi to dyrektywa metanowa, która — jeśli będzie przyjęta w proponowanym kształcie — dotknie tylko Polskę, konkretnie śląskie kopalnie. W tej sprawie widać od 20 lutego aktywne działania ministra Sasina, od 20 lutego tego roku, tyle że prace nad tym dokumentem trwają od stycznia roku poprzedniego. Posłowie Platformy Obywatelskiej wielokrotnie w ciągu miesięcy dopytywali choćby na posiedzeniach Komisji do Spraw Unii Europejskiej, jakie jest stanowisko w tej kwestii polskiego rządu, jakie są podejmowane działania. Nie było odpowiedzi. Okazało się, że rząd polski nie zdołał w tej sprawie znaleźć żadnego sojusznika na poziomie Komisji Europejskiej i teraz pozostaje tylko liczyć na działania w Parlamencie Europejskim. Chciałem zapytać, czy na tym etapie można liczyć na efektywne zabiegi polskiego rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ubiegamy się o odszkodowania wojenne od Niemców i mamy następującą sytuację. Niemcy mówią: straciliśmy ziemie wschodnie. My mówimy: to nas nie obchodzi, bo straciliśmy też ziemie wschodnie. W bilansie jest to równe. Po drugiej stronie mamy jednego z trzech sygnatariuszy, Rosję, która ma sukcesję po Związku Radzieckim, a jest jednym z trzech sygnatariuszy ładu powojennego w Polsce. Mamy pakt dyplomatyczny w tej sprawie. Po trzecie, podważamy umowy, które zostały zawarte za czasów PRL-u, które m.in. ustanowiły granicę na Odrze i Nysie. Chciałem zapytać, jak w takich warunkach skutecznie możemy walczyć o odszkodowania, skoro wszędzie, gdzie byśmy spojrzeli, jest pat polityczny i dyplomatyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Cezary Grabarczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#CezaryGrabarczyk">Panie Ministrze! W Cieśninie Tajwańskiej narasta napięcie. Tajwan wytwarza 60% globalnej produkcji półprzewodników i 90% najbardziej zaawansowanych mikroprocesorów. Pandemia pokazała, jak dotkliwe dla światowej gospodarki jest przerwanie łańcuchów dostaw. W interesie świata leży to, aby w Cieśninie Tajwańskiej napięcie nie rosło. Pominął pan ten ważny aspekt, omawiając stan relacji polsko-chińskich. W interesie społeczności globalnej leży także to, aby mieszkańcy Tajwanu mogli przez swych przedstawicieli działać w organizacjach międzynarodowych, takich jak ICAO, WHO, Interpol, w ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatycznych. Czy polski rząd poprze starania Tajwanu o udział w tych organizacjach?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Andrzej Szewiński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W naszym interesie, w interesie Polek i Polaków jest odbudowa i umacnianie relacji z Unią Europejską. Nie będzie to jednak możliwe, dopóki rząd polski nie zacznie przestrzegać podstawowych wartości i zasad Unii Europejskiej, wspólnoty, czyli chociażby praworządności. Dopiero wtedy, kiedy uda się wypełnić tę podstawową zasadę, będzie można mówić o odbudowie i umacnianiu tych relacji, a poprzez to, co dzisiaj się dzieje, Polacy tracą miliardy. KPO — 55 mld euro, Fundusz Spójności — 76 mld euro, Izba Dyscyplinarna — 500 mln euro, Turów — 68 mln euro. To łącznie ponad 130 mld euro. To ogromne pieniądze, które powinny być dzisiaj inwestowane, które powinny służyć Polkom i Polakom. Dlatego też wzywam, panie ministrze, do tego, aby na nowo te relacje były konstruowane i odbudowywane.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu pan minister mówił też na temat twardego kursu wobec Rosji. W zeszłym roku w kwietniu była zainaugurowana akcja Stop Russia Now. Wynajęliście bilbordy za ponad 20 mln zł, żeby — jak to pan premier Morawiecki powiedział — budzić sumienia Europy, aby nie prowadzić interesów z Rosją. Chciałem pana ministra zapytać, czy pan wie, za jaką kwotę zostały sprowadzone węglowodory z Rosji od wybuchu wojny do końca 2022 r. Szanowni państwo, za 50 mld zł. Chciałem zapytać panie ministrze — bo mówimy o twardym kursie — jak to jest, że cały czas polski rząd sprowadza gaz LPG z Rosji. Nic się nie zmieniło. W zeszłym roku 3 mld zł — kwota za sprowadzony gaz. Ten gaz cały czas poprzez Białoruś płynie do Polski. Deklaracje czy konkretne działania? Panie ministrze, warto byłoby na to odpowiedzieć Polakom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Największe sukcesy w ciągu ostatnich 30 lat, jeżeli chodzi o polską politykę zagraniczną, były wtedy, kiedy polityka zagraniczna była uzgadniana pomiędzy rządzącymi i opozycją, kiedy budowano wspólne cele, takie jak członkostwo w Pakcie Północnoatlantyckim czy w Unii Europejskiej. Natomiast niestety przez ostatnie 8 lat rząd Prawa i Sprawiedliwości całkowicie sprywatyzował polską politykę zagraniczną, w zasadzie można powiedzieć, że ją upartyjnił. Sukcesem okazała się przegrana 27 do 1. Postawiliście państwo na kontakty z Salvinim, z Le Pen, witając ich jak głowy państwa w Warszawie. Współpracowaliście z Orbánem. Ciężko zaakceptowaliście wygraną nowego prezydenta w Stanach Zjednoczonych. Niestety dopiero wojna w Ukrainie zmieniła wasze podejście. Na nowo postawiliście na silne relacje transatlantyckie. Chcecie być ambasadorem Ukrainy w Unii Europejskiej, ale nie będziemy dobrym ambasadorem, rujnując nasze relacje w ramach Unii Europejskiej. To musi się poprawić. Ostatnie pytanie, panie ministrze. Czy bierze pan odpowiedzialność za możliwość wzięcia udziału przez Polaków mieszkających za granicą w wyborach parlamentarnych w tym roku?</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Obecność Polski w Unii Europejskiej to jest takie oczywiste, to jest polska racja stanu, szczególnie teraz, w czasie kryzysu wojennego w Ukrainie. Unia Europejska to są przede wszystkim partnerzy, a w pana wystąpieniu część naszych partnerów była przedstawiona jako wrogowie. Dlatego moje pytanie brzmi: Dlaczego część partnerów, przyjaciół traktuje pan jako wrogów? Moje pytanie: Jak idzie szukanie partnerów w kwestii dyrektywy metanowej, która jednoznacznie uderzy w śląskie kopalnie? Jak idzie szukanie przyjaciół, partnerów w kwestiach pieniędzy dla Polski z KPO, które są — dla każdego obywatela — teraz zakładnikiem małej partyjki Zbigniewa Ziobry? Jeśli pytamy o partnerów, chciałam zapytać o stosunek Polski do Węgier z racji ich stosunku do Rosji i wojny w Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Marta Golbik, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MartaGolbik">Mam pytanie o to, jak państwo tłumaczycie, jak sobie radzicie z paradoksem polegającym na tym, że na każdym kroku bojkotujecie mnóstwo działań Unii Europejskiej — mówicie o niej często w najgorszych słowach, przypomnę wypowiedź pani poseł Pawłowicz o unijnej szmacie, pana europosła Krasnodębskiego, który mówił o tym, że jeśli politycy Unii nadal będą działać z takim taktem politycznym, to wkrótce i w Polsce staniemy przed koniecznością referendum, byłego państwa posła Piętę, który o Unii mówił, że jest zarządzana przez wrogich chrześcijaństwu aborcjonistów i sodomitów — a zarazem chcecie być zwierzchnikiem wejścia Ukrainy do Unii Europejskiej. Jak wy godzicie te dwie rzeczy? Jak radzicie sobie z tym dualizmem, który u was powstał?</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakoś można.)</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#MartaGolbik">Macie skrajnie antyeuropejskich polityków w swoich szeregach, a chcecie pomagać…</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Arkadiusz Marchewka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MartaGolbik">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#ArkadiuszMarchewka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Miały być miliardy dotacji z Krajowego Planu Odbudowy, ale za to są miliardy kar i PiS-owski plan niewykorzystanych szans. Prawda jest taka, że gdybyście byli skuteczni w polityce zagranicznej, to dzisiaj moglibyśmy realizować w Polsce takie przedsięwzięcia, o których sami napisaliście, jak: 50 tys. miejsc dla dzieci do 3 lat w żłobkach, 100 tys. sal lekcyjnych z dostępem do szybkiego Internetu, 16 tys. szkół i instytucji edukacyjnych z nowymi laboratoriami naukowymi, m.in. sztucznej inteligencji, ponad 300 szpitali z nowym sprzętem i infrastrukturą, prawie 2 tys. niskoemisyjnych autobusów transportu miejskiego, 5 tys. firm ze wsparciem na działalność biznesową, nowe źródła ciepła, 1200 tys. komputerów i wiele, wiele innych. Tego wszystkiego nie będzie, bo jesteście po prostu nieskuteczni. W czasie kiedy wiele krajów Unii Europejskiej dostaje pieniądze na odbudowę gospodarek po pandemii, na wsparcie służby zdrowia, na ekologię, wyście się tak…</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo nie mają takiej opozycji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polską racją stanu jest też wsparcie naszych mniejszości — Polaków, którzy zostali na Kresach Wschodnich. Chciałbym wiedzieć, jaka jest agenda w tej kwestii pana ministra i jakie działania zamierza jeszcze podjąć w celu wsparcia organizacji, a także ewentualnego finansowania np. instytucji kultury czy edukacyjnych dla Polaków, którzy zostali za wschodnią granicą — na Litwie, na Białorusi czy na Ukrainie, ponieważ jeszcze z zeszłego roku mamy aferę ze szkołami, choćby w Połukniu, które były zamykane, i jest próba ich likwidacji. Pytanie, co w tej kwestii robi ministerstwo, co chce zrobić w przyszłości, aby tym Polakom pomóc, by nie zapomnieli i by Polska o nich nie zapomniała. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Adam Szłapka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielce Szanowny Panie Ministrze! Dzisiejsze wystąpienie, exposé, to plany na 2023 r., dlatego też nie ma zdziwienia, że tak dużo było mówione o pomocy Ukrainie, o realiach, jakie dzisiaj mamy u naszego sąsiada: wojna, napaść zbrojna Rosji, gwałty, mordy. O tym, jak Polska pomaga, pan mówił. Natomiast, panie ministrze, chciałabym, aby kilka słów też padło o tym — bo przecież są już rozmowy i plany, wojna się skończy, Ukraina będzie odbudowywana — czy rząd już podejmuje działania dotyczące pomocy polskim przedsiębiorcom, Polakom, żeby też tam mogli brać w tym udział i tam zarabiać.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#BarbaraBartuś">I jeszcze jedno, kilka konkretów: Ile placówek dyplomatycznych było zlikwidowanych za czasów Platformy Obywatelskiej i PSL-u? Jak te dane się przedstawiają i ile udało się stworzyć nowych placówek, ile nowych budynków jest budowanych i będzie wybudowanych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Kowal, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PawełKowal">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PawełKowal">Już właściwie tak na koniec jest dobra okazja, żeby w podsumowaniu zadać kilka konkretnych pytań. Myślę, panie ministrze, że byłoby dobrze, gdyby ta debata zakończyła się także jakimiś zobowiązaniami ze strony pana w kilku kluczowych kwestiach, które tu były podnoszone, które są dzisiaj naprawdę fundamentalne dla bezpieczeństwa obywateli Polski. Polski plan na szczyt NATO: Do czego realnie może się pan zobowiązać, co jest możliwe do wykonania po stronie rządu? Kalendarium prac nad traktatem z Ukrainą — niech wreszcie padną jakieś daty i jakieś konkrety. I sprawa, która mnie osobiście bardzo boli: Czy może się pan zobowiązać, że w każdej rozmowie, choć uważam, że nie powinien się pan w tym czasie spotykać z ministrem spraw zagranicznych Węgier, będzie pan mu mówił o polskiej racji stanu, o polskim interesie i o tym, że oni prowadzą do rewindykacji granic w Europie? Chciałbym wyjść z tej sali, myślę, że nie tylko ja, z takim przekonaniem, że na coś się umawiamy i że za rok będziemy mogli to podsumować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, ja również na zakończenie poruszę kilka kwestii. Pierwsza kwestia: dyplomacja gospodarcza. Promocja polskiego biznesu za granicą nie działa, a jeżeli już, to dotyczy wyłącznie firm, wąskiej grupy firm państwowych. W związku z tym, że nie było w pańskich słowach zarysowanego jakiegoś szerokiego planu dotyczącego dyplomacji gospodarczej, uważam, że tutaj jest potrzebne bardzo precyzyjne ze strony pana ministra wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#MirosławSuchoń">Druga sprawa: zabrakło w mojej ocenie kwestii konsularnych i Polonii. Zmiana prawa wyborczego spowoduje, że Polonia będzie miała utrudniony dostęp do możliwości oddania głosu. Pytanie, co w tej sprawie zrobi ministerstwo, jakie działania podejmie pan minister, żeby jednak nie doszło do takich drastycznych przypadków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#RyszardTerlecki">Wobec tego zarządzam 35-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#RyszardTerlecki">O godz. 18.30 przystąpimy do głosowania, a potem posłuchamy odpowiedzi pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Odpowiedzi nie będzie teraz?)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#RyszardTerlecki">Nie, odpowiedź będzie po głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 55 do godz. 18 min 31)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3158.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu…</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#ElżbietaWitek">Mogę prosić państwa posłów i państwa ministrów o zaprzestanie rozmów?</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#ElżbietaWitek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#ElżbietaWitek">W związku ze zgłoszonym sprzeciwem wobec propozycji uzupełnienia porządku dziennego o sprawozdanie zawarte w druku nr 3122 dotyczące projektu ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe sprawę tę rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-158.12" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-158.13" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgody na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu w przypadku sprawozdania z druku nr 3122, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-158.14" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-158.15" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-158.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-158.17" who="#ElżbietaWitek">Nie działa? Czekam, czekam. Słyszę, że tylu posłom nie działa. Czekam.</u>
          <u xml:id="u-158.18" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-158.19" who="#ElżbietaWitek">Ale tutaj nie działa.</u>
          <u xml:id="u-158.20" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, czy działa?</u>
          <u xml:id="u-158.21" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 396 posłów. 380 — za, 15 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-158.22" who="#ElżbietaWitek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-158.23" who="#ElżbietaWitek">W związku ze zgłoszonym sprzeciwem wobec propozycji uzupełnienia porządku dziennego o sprawozdanie zawarte w druku nr 3141 dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw sprawę tę rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-158.24" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-158.25" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgody na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu w przypadku sprawozdania z druku nr 3141, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-158.26" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-158.27" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-158.28" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 396 posłów. 203 — za, 191 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-158.29" who="#ElżbietaWitek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-158.30" who="#ElżbietaWitek">W związku ze zgłoszonym sprzeciwem wobec propozycji uzupełnienia porządku dziennego o sprawozdanie zawarte w druku nr 3159 dotyczące projektów ustaw o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa sprawę tę rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-158.31" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-158.32" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgody na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu w przypadku sprawozdania z druku nr 3159, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-158.33" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-158.34" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-158.35" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 397 posłów. 387 — za, 9 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-158.36" who="#ElżbietaWitek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-158.37" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby Sejm w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-158.38" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-158.39" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-158.40" who="#ElżbietaWitek">Na tym kończymy głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-158.41" who="#ElżbietaWitek">Poproszę jeszcze Konwent na chwileczkę tutaj, do tzw. ciemnego saloniku.</u>
          <u xml:id="u-158.42" who="#komentarz">(Głos z sali: A my mamy czekać?)</u>
          <u xml:id="u-158.43" who="#ElżbietaWitek">Powiedziałam, panie pośle, że zakończyliśmy głosowanie. Pan nie usłyszał.</u>
          <u xml:id="u-158.44" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 36 do godz. 18 min 41)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 16. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, uprzejma prośba. Zapraszam te osoby, które chcą wysłuchać pana ministra. Siądźcie państwo, słuchajcie. Te osoby, które z różnych względów mają inne obowiązki, bardzo proszę o to, żeby zajęły się swoimi obowiązkami.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle Szłapka, bardzo proszę…</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#ZbigniewRau">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chcę serdecznie podziękować zarówno za państwa udział w tej pełnej wigoru debacie, jak i za późniejsze zadawanie pytań. Zdaję sobie doskonale sprawę, że debata została zdominowana przez retorykę przedwyborczą, w związku z czym miała często publicystyczny charakter, pełen bardziej zamierzonych niż niezamierzonych złośliwości. Takie są reguły politycznej gry w okresie przedwyborczym. Sądzę jednak, że szkoda, że tak się stało, bo wczoraj wieczorem miałem przyjemność spotkać się z paniami posłankami i posłami Komisji Spraw Zagranicznych. Mieliśmy bardzo rzeczową, przyjazną, ba, powiem nawet, że kordialną, debatę. Charakter tej debaty wynikał z tego, że po prostu nie było kamer.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: To pana też dotyczy.)</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#ZbigniewRau">Powiem szczerze, że w sprawach tak ważnych jak polska polityka zagraniczna, która jest sztuką zapewnienia Rzeczypospolitej tego, na czym się opiera, a więc dobra wspólnego wszystkich Polaków, taka formuła, sądzę, była dużo bardziej stosowna, ale stało się tak, jak się stało.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Naprawdę źle nie było, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#ZbigniewRau">Sądzę, że po jednej stronie, jak powiedziałem, było dużo ujęć publicystycznych, które z natury rzeczy spłycały refleksję. Dlatego chcę podziękować bardzo serdecznie państwu posłom Kazimierzowi Chomie i Ewie Szymańskiej za to, że byli uprzejmi odstąpić od tej formuły, zapoznać się ze stosownymi materiałami i je przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Tylko dwie osoby z PiS-u.)</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#ZbigniewRau">Po ustaleniach z panem marszałkiem mam do dyspozycji mniej niż 15 minut i jestem zobowiązany do udzielenia odpowiedzi na pytania zadane przez 45 osób i ustosunkowania się do 33 głosów w debacie. Z natury rzeczy jest to zupełnie, zupełnie niemożliwe. Tak że zgodzą się państwo na to, że wybrałem cztery tematy, które przewijały się w naszej debacie, a także zostały powtórzone w formule zadawania pytań, i postaram się bardzo poglądowo do nich się ustosunkować, a na wszystkie pozostałe — powtarzam: na wszystkie — udzielę paniom i panom posłom odpowiedzi pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#ZbigniewRau">Kilku panów posłów, przede wszystkim pan poseł Rosati, pan poseł Nitras, wskazywało na bezsilność polskiej dyplomacji w Unii Europejskiej. Wynikało to z argumentu, który sprowadzał się do tego, że rząd, który mam zaszczyt reprezentować, prowadzi bój z instytucjami unijnymi, a konsekwencją tego jest właśnie nasza bezsilność w unijnych strukturach, mimo że staramy się, jak państwo zakładali, raczej werbalnie niż realnie, promować w Unii Europejskiej sprawę ukraińską.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Minister Kowalski kwestionuje komisarzy.)</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#ZbigniewRau">Powiem państwu, że odnoszę zupełnie inne wrażenie. Jestem przekonany, że nasza polityka pozwala, jeśli jest prowadzona z determinacją, doprowadzać do takich regulacji unijnych, które w sposób standardowy, jak to w Unii, reprezentują nasze narodowe interesy.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#ZbigniewRau">Porównam dwa zdarzenia. Państwo pamiętają dyrektywę o pracownikach delegowanych, której faktycznym inspiratorem była Francja. Dyrektywa została przyjęta w 2017 r. Stanowiła ona zaprzeczenie zasady swobody przepływu usług. I cóż, Francji udało się ją przeforsować, ale w taki sam sposób nam udało się doprowadzić do tego, że przymusowa relokacja imigrantów, która miała być konkluzją Rady Unii Europejskiej z 2015 r., została dzięki polskiej determinacji po 3 latach usunięta w wyniku właśnie konkluzji tejże Rady Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#ZbigniewRau">Przeforsowaliśmy to, co się udało, i nikt dzisiaj nie ma do nas o to pretensji. Wręcz przeciwnie, większość jest zdecydowanie po naszej stronie. Państwo, prezentując tę kwestię, kwestię naszej rzekomej bezsilności w Unii Europejskiej, argumentowali, że należy płynąć w głównym nurcie.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: A nie stać w szuwarach.)</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#ZbigniewRau">Szanowni Państwo z Opozycji! W tym nurcie wy płynęliście bardzo długo.</u>
          <u xml:id="u-160.16" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: 30 lat dobrobytu.)</u>
          <u xml:id="u-160.17" who="#ZbigniewRau">Tak jest. I płynęliście w nurcie, kierunek którego ustalał ktoś zupełnie inny. Cenię sobie udział w tej debacie — nie mogę go teraz zobaczyć — pana posła Tomczyka, który twierdził publicznie, że jesteśmy gotowi przyjąć nie 7200 uchodźców czy imigrantów w wyniku tej przymusowej relokacji, tylko absolutnie każdą liczbę imigrantów. I to właśnie był dowód na płynięcie w głównym nurcie.</u>
          <u xml:id="u-160.18" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Przyszła wojna na Ukrainie i przyjęliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-160.19" who="#ZbigniewRau">Nie, szanowni państwo, my nie chcemy płynąć w głównym nurcie. My kształtujemy główny nurt.</u>
          <u xml:id="u-160.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.21" who="#ZbigniewRau">To jest dowód na to i na tym polega ambitna polityka. Nurt jest dobry wtedy, kiedy my go współkształtujemy, a nie jest kształtowany za nas.</u>
          <u xml:id="u-160.22" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Niech pan pokaże wniosek z KPO.)</u>
          <u xml:id="u-160.23" who="#ZbigniewRau">Druga sprawa. Szanowni państwo, chciałbym kolejną…</u>
          <u xml:id="u-160.24" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ile pieniędzy z KPO?)</u>
          <u xml:id="u-160.25" who="#ZbigniewRau">To jest proces, łaskawy panie pośle. Pan doskonale to wie i na pewno…</u>
          <u xml:id="u-160.26" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ile kosztowały bilbordy na to?)</u>
          <u xml:id="u-160.27" who="#ZbigniewRau">…nie postąpimy tak jak pani premier Kopacz, kiedy poddała się od razu, jak usłyszała, na czym polega główny nurt.</u>
          <u xml:id="u-160.28" who="#ZbigniewRau">Szanowni Państwo! Teraz rzecz kolejna: odbudowa Ukrainy. To zagadnienie pojawiało się wiele razy w różnych państwa wypowiedziach. Rzeczywiście odbudowa Ukrainy jest projektem, który podjęło wiele środowisk w dyskursie i w działaniach międzynarodowych. Najbardziej rokującym projektem jest ten autorstwa grupy G7, plus Ukraina oczywiście. Tam nie tylko są członkowie grupy G7. Został dokooptowany, jak państwo wiecie, do tego i Bank Światowy, i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Nasza dyplomacja zarówno podejmuje działania natury bilateralnej z członkami G7, jak i działa przez porozumienia z naszymi partnerami ukraińskimi.</u>
          <u xml:id="u-160.29" who="#ZbigniewRau">Jednocześnie w wymiarze domowym, że tak to ujmę, poszczególne resorty promują na rynku wewnętrznym projekt udziału naszych firm w odbudowie Ukrainy. Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ścisłej współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii analizuje potencjał polskich firm, jeśli chodzi o ich zaangażowanie na Ukrainie. Do bazy prowadzonej przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu zgłosiło się do dnia wczorajszego 2110 polskich firm. Najliczniej reprezentowane są branże: budowlana — ok. 40%, transportowa, medyczna, rolna, spożywcza, motoryzacyjna, maszynowa i oczywiście IT. Na tym poprzestanę, jeśli chodzi o ustosunkowanie się do tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-160.30" who="#ZbigniewRau">Kolejna sprawa podniesiona m.in. przez pana posła Andrzeja Szejnę, ale nie tylko — nie ma pana posła — dotyczyła naszych sukcesów w obsadzeniu wiodących stanowisk w Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych dla naszych dyplomatów. Rozumiem, że intencją podnoszących tę kwestię było to, by wskazać, że nie dajemy sobie tutaj rady. Przypomnę zatem twarde dane, mianowicie liczbę Polaków zatrudnionych na stanowiskach dyplomatycznych i urzędniczych w ESDZ. Za rządów koalicji naszych poprzedników, PO-PSL, w 2012 r. było tych dyplomatów 86, w 2013 r. — 90, w 2014 r. — 101, w 2015 r. — 110, ale już w 2022 r. — 143. Jest postęp? Jest.</u>
          <u xml:id="u-160.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.32" who="#ZbigniewRau">Idziemy dalej, szanowni państwo. Kolejna kwestia była skomplikowana, bo państwo nie zajęli — mówię cały czas do państwa z opozycji — jednoznacznego stanowiska w tej kwestii. Pan poseł Rosati powątpiewał w zasadność grup regionalnych, obawiając się, że te tworzone czy współtworzone przez nas mogą zagrażać spójności Unii Europejskiej. A jednocześnie inni państwo wskazywali na zasadność intensyfikacji działań w innych formatach, szczególnie w Trójkącie Weimarskim. Pragnę państwa poinformować, że Trójkąt Weimarski funkcjonuje i ma się dobrze. W 2021 r. to zainteresowanie wzrosło, ministrowie spraw zagranicznych spotkali się dwukrotnie w tej formule, raz w Weimarze, jeśli dobrze pamiętam, to było trzydziestolecie tej instytucji, a w 2022 r. w Łodzi. Dwukrotnie spotkali się również prezydenci Polski i Francji oraz kanclerz Niemiec: w lutym 2022 r. w Berlinie i w lutym 2023 r. w Monachium. Od razu powiem, że najprawdopodobniej tej wiosny spotkamy się w formacie ministrów spraw zagranicznych we Francji. Myślę, że istota nieporozumienia między nami sprowadza się do tego, że my traktujemy Trójkąt Weimarski jako forum dyskusyjne…</u>
          <u xml:id="u-160.33" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: A my — decyzyjne.)</u>
          <u xml:id="u-160.34" who="#ZbigniewRau">…a państwo — decyzyjne.</u>
          <u xml:id="u-160.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-160.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-160.37" who="#ZbigniewRau">Na tym polega problem. Bardzo dziękuję za jakże trafną podpowiedź pana posła. Dziękuje bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.39" who="#ZbigniewRau">I ostatnia sprawa, którą chciałbym podnieść, jeśli państwo pozwolą.</u>
          <u xml:id="u-160.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Tajwan.)</u>
          <u xml:id="u-160.41" who="#ZbigniewRau">Tajwan jest ważny, ale będę musiał odpowiedzieć na tę kwestię pisemnie.</u>
          <u xml:id="u-160.42" who="#ZbigniewRau">Szanowni Państwo! Nie ma mojego poprzednika, ministra spraw zagranicznych pana posła Schetyny, który podniósł tę kwestię. Podniósł kwestii wiele, ale jedna utkwiła mi w pamięci. Wskazywał mianowicie, że nie tylko doprowadziliśmy do upadku naszej dyplomacji, do tego, że placówki zagraniczne naszej służby zagranicznej ulegają ograniczeniu bądź wręcz zanikowi, ale także dopuściliśmy się masowego pozbawiania pracy doświadczonych, jak dobrze pamiętam, znakomicie przygotowanych dyplomatów.</u>
          <u xml:id="u-160.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Szkolonych w Moskwie.)</u>
          <u xml:id="u-160.44" who="#ZbigniewRau">Pan minister był uprzejmy wyrazić autentyczną troskę. Zastanawiało mnie, dlaczego nie wskazał, o jakie środowisko mu chodzi. A więc sądzę, że domyślam się, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-160.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Insynuacje…)</u>
          <u xml:id="u-160.46" who="#ZbigniewRau">Szanowni Państwo! Ustawa o służbie zagranicznej dotyczy wszystkich członków służby zagranicznej — my wprowadziliśmy tę regulację — którzy odbyli kształcenie w zagranicznych podmiotach systemu szkolnictwa wyższego i nauki będących organami bezpieczeństwa innego państwa, wchodzących w skład resortów spraw zagranicznych, spraw wewnętrznych lub będących częścią sił zbrojnych państw spoza Unii Europejskiej, NATO, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii. Oznacza to, że ustawa nie dotyczy wyłącznie absolwentów jednej uczelni. Ale zgodnie z ustawą szef służby zagranicznej zwrócił się do szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o sporządzenie opinii w sprawie możliwości kontynuowania pracy w służbie zagranicznej przez absolwentów takich uczelni. Na ich podstawie szef służby zagranicznej wydał decyzje wobec 38 osób. Wszystkie były faktycznie absolwentami Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych. Najstarszy z absolwentów dyplom tej uczelni uzyskał w roku 1985. A wiecie państwo, kiedy uzyskał najmłodszy absolwent? W roku 1999, kiedy weszliśmy do NATO. To znaczy, że świadomie, celowo i dobrowolnie wybrał tę uczelnię, a nie żadną inną, planując karierę w polskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-160.47" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego miał dopuszczenie do tajemnicy państwowej…)</u>
          <u xml:id="u-160.48" who="#ZbigniewRau">Teraz trik polega na tym, panie pośle Zalewski, że do wydania tej opinii, jak pan wie, jak my wszyscy wiemy, doszło po rozpoczęciu działań wojennych za naszą wschodnią granicą. Te działania wojenne zostały zainicjowane przez stronę rosyjską, która traktowała tę uczelnię jeszcze w czasach radzieckich jako znakomitą inwestycję w rozwój najpierw sowieckiego, a potem rosyjskiego imperializmu. I tak się zastanawiałem, jeśli pan mi pozwoli, panie pośle, dlaczego pan minister Schetyna wyraził troskę w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-160.49" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego miał dopuszczenie do tajemnicy państwowej? Takie jest pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-160.50" who="#ZbigniewRau">Bo nikt w kraju, jak pamiętam, a rzecz ma już prawie rok, takiej troski nie wyrażał. I przypomniałem sobie treść mojego wystąpienia dzisiaj rano. Przypomniałem sobie, kto podobną troskę, ale expressis verbis, wyraził. Był to mój gospodarz w Moskwie Siergiej Ławrow. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-160.51" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.52" who="#komentarz">(Głos z sali: Co z dopuszczeniem do tajemnicy państwowej?)</u>
          <u xml:id="u-160.53" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#EugeniuszCzykwin">Mimo trwającej wojny władze Ukrainy nasilają działania, których celem jest likwidacja istniejącej od chrztu św. Włodzimierza największej na Ukrainie kanonicznej Ukraińskiej Prawosławnej Cerkwi, UPC. Tworzy ją ponad 10 tys. parafii, w których posługę niesie ponad 12 tys. duchownych, 262 klasztory z blisko 5 tys. mnichów i mniszek. Siłowo są przejmowane świątynie, są napaści na duchownych, z podcięciem gardła duchownemu w Winnicy, masowe rewizje w świątyniach i diecezjalnych centrach, prowadzona jest bezprzykładna akcja szkalowania i oczerniania wiernych w mediach.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#EugeniuszCzykwin">Uzasadnieniem prześladowań wiernych UPC są oskarżenia o kolaborację z agresorem kilku hierarchów i duchownych, których winy nie zostały dotychczas potwierdzone prawomocnymi wyrokami sądów. Każde państwo, w szczególności w czasie wojny, ma prawo szczególnie dbać o bezpieczeństwo, ale odpowiedzialność osób podejrzanych musi być indywidualna i w żadnym przypadku nie może być stosowana odpowiedzialność zbiorowa.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#EugeniuszCzykwin">W tych dniach władze podjęły działania zmierzające do odebrania UPC najważniejszych ławr, stanowiących duchowe centra nie tylko ukraińskiego prawosławia, ławry Kijowsko-Peczerskiej i Poczajowskiej, z których mnisi mają być wypędzeni siłą.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#EugeniuszCzykwin">W obronie prześladowanych wiernych UPC zabrali głos nie tylko zwierzchnicy prawosławnych Kościołów w świecie, m.in. patriarchowie Gruzji, Antiochii, biskupi bułgarskiego, amerykańskiego, ale także polskiego Kościoła. 15 marca w czasie audiencji ogólnej o los prawosławnych mnichów w Kijowie upomniał się papież Franciszek: Myślę też o prawosławnych mnichach ławry Kijowskiej. Proszę walczące strony o poszanowanie miejsc sakralnych. Zabrał też głos sekretarz generalny Światowej Rady Kościołów pastor Jerry Pillay.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#EugeniuszCzykwin">Zwracam się do pana ministra z pytaniem, czy podejmie, o co proszę, działania służące zapewnieniu wiernym UPC możliwości korzystania z elementarnych praw wolności, w tym prawa do modlitwy zgodnie ze swoim sumieniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#KrzysztofŚmiszek">Panie Ministrze! Piękne wystąpienie, pełne ważnych słów, których pan i pana formacja absolutnie nie rozumiecie. To niesamowite, że przez usta przedstawiciela PiS tyle razy przeszły słowa takie jak legalizm, demokratyzacja czy sprzeciw wobec autorytaryzmu — bez żadnej refleksji. Wartości, które bierzecie na sztandary w polityce międzynarodowej, to te same wartości, którymi pogardzacie w polityce wewnętrznej. Wy nie demokratyzujecie, wy demokrację niszczycie. Nikogo przed autorytaryzmem nie bronicie, wy go sami konstytuujecie. Polskiego prawa nie przestrzegacie, tylko się z niego jawnie śmiejecie. To wszystko razem jest dla Polski zabójcze i jest również przyczyną waszej największej porażki polityki zagranicznej, czyli zniszczenia relacji z Unią Europejską i niepozyskania pieniędzy z KPO od prawie 2 lat.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#KrzysztofŚmiszek">Postawił pan na początku fundamentalne pytanie, jakiej przyszłości chcemy dla Polski. Pomogę z odpowiedzią: chcemy przyszłości bez PiS, bo to jedyna droga do naprawy naszych międzynarodowych relacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie informacji.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe (druki nr 3096, 3096-A i 3122).</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo pana posła Piotra Króla o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale zanim pan poseł przedstawi to sprawozdanie, chciałem uprzejmie przywitać studentów Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dlatego was witam, bo wydaje mi się, że tematyka dzisiejszego posiedzenia was na pewno zafascynowała i porwała.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, Sejm ma swoje prawa.</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam też szkołę podstawową z Miejskiej Górki. Witam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, przepraszam za zamieszanie, ale taka już jest nasza rola, marszałków, żeby sobie po prostu czasami pomieszać.</u>
          <u xml:id="u-164.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PiotrKról">Bardzo cenię empatię pana marszałka. Tym bardziej że z mogę z dumą powiedzieć, że skończyłem zarówno szkołę podstawową, jak i studia politologiczne, więc kłaniam się państwu nisko. Mówią, że w życiu nie ma przypadków, jest tylko podświadomość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, w imieniu Prezydium Sejmu gratuluję panu serdecznie, że pan skończył szkołę podstawową. To jest dobra sprawa.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PiotrKról">Jeżeli pan marszałek pozwoli, to się zrewanżuję tym samym. Z tego, co wiem, to w Polsce to jest obowiązek, więc cieszę się, że wspólnie tego obowiązku dopełniliśmy.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie w PiS-ie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dlatego ja skończyłem.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PiotrKról">Tym optymistycznym akcentem…</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PiotrKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zacni Goście! W imieniu Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, odpowiednio druki nr 3096 i 3096-A.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PiotrKról">Sejm na 74. posiedzeniu w dniu 12 kwietnia 2023 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy wraz z autopoprawką do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PiotrKról">Komisje: Finansów Publicznych oraz Infrastruktury po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 12 kwietnia 2023 r. wnoszą, by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Informuję również, iż komisje, zgodnie z art. 43 ust. 3 regulaminu Sejmu, przedstawiają w swoim sprawozdaniu na żądanie wnioskodawców jeden wniosek mniejszości. Uprzejmie dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jerzego Polaczka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JerzyPolaczek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#JerzyPolaczek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Koleżanki i Koledzy! Wysoki Sejmie! Kontynuujemy prace nad tym ważnym społecznie projektem ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Wczoraj odbyła się dyskusja nad złożonymi poprawkami. W trakcie dotychczasowych prac kilka z nich przyjęto.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#JerzyPolaczek">W wystąpieniu, które miałem zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wygłosić, zwróciłem też uwagę na szerszy kontekst dotyczący obecności i trwałości polityki mieszkaniowej w polityce rządu Zjednoczonej Prawicy. To jest tendencja cały czas wzrostowa, jeśli chodzi o zmianę wskaźników dofinansowania budownictwa społecznego, budownictwa czynszowego, budownictwa komunalnego, budownictwa socjalnego. Pozwoliłem sobie przytoczyć dla porównania te podstawowe cyfry odwołujące się choćby do budownictwa społecznego czy komunalnego, gdzie dofinansowanie jest realizowane poprzez fundusz dopłat. Porównanie kwot z 2 lat, z 2014 r. i 2015 r., których suma wyniosła 200 mln zł, z kwotami z 2021 r. i 2022 r., których suma wyniosła 2200 mln zł, jest najlepszą puentą tego, w jaki sposób zmieniły się tu podejście instytucji państwa, współpraca z samorządami w realizacji różnego rodzaju również polityk lokalnych, wsparcie społecznych inicjatyw mieszkaniowych. Ten projekt wpisuje się w ciąg zdarzeń, którego efektem jest wzrost nakładów na dofinansowanie także tzw. bezpiecznych kredytów oprocentowanych na 2%. W materiałach roboczych towarzyszących ustawie wskazano, że łączne nakłady do 2033 r. w postaci dofinansowania tego oprocentowania wyniosą ponad 3,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#JerzyPolaczek">Ze swojej strony chciałbym tutaj zakomunikować, iż po analizie projektu ustawy Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość składa trzy poprawki: dwie redakcyjne i jedną, jak myślę, merytoryczną, wychodzącą naprzeciw stanowi faktycznemu. Ta kwestia była obecna w niektórych pytaniach czy w dyskusji publicznej. Mianowicie składamy poprawkę, która uwzględnia również sytuację osób, które prawo własności albo spółdzielcze prawo dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu rodzinnego nabyły w drodze dziedziczenia lub darowizny i zbyły przed uzyskaniem pełnoletności. W praktyce te osoby nie miały często szansy zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych w oparciu o taką nieruchomość, a niejednokrotnie również nie mogły skorzystać z uzyskanych wyników i sprzedaży środków, dlatego że po prostu nie miały ukończonych 13 lat. Były to osoby niepełnoletnie. Wprowadzenie do ustawy zmienianej rozszerzenia katalogu przypadków kwalifikujących się do udzielenia tzw. bezpiecznego kredytu 2-procentowego da takim właśnie osobom dodatkową szansę na skorzystanie z programu, można powiedzieć, niejako w oderwaniu od obrotu uzyskanego w drodze dziedziczenia nieruchomości, dokonanego w okresie, gdy nie miały one pełnego wpływu na podejmowane decyzje. Myślę, że jest to poprawka właśnie wychodząca naprzeciw potrzebie uzupełnienia katalogu osób objętych tą regulacją.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#JerzyPolaczek">Oczywiście Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość w pełnym zakresie będzie wspierał zarówno przyjęcie tej ustawy, jak i później — jej wdrażanie w skali całego rynku budowlanego i mieszkaniowego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Sibińska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#KrystynaSibińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak mówiłam wczoraj, będziemy pomagali poprawić ten projekt. W związku z tym w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska chcę opowiedzieć o poprawkach, które zgłosimy.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#KrystynaSibińska">Pierwsza poprawka zakłada zamianę 2% na 0%. To jest zgodne z naszym założeniem programowym. Chcemy oferować Polakom taki kredyt, który pozwoli wielu, wielu rodzinom spełnić marzenia o własnym mieszkaniu. To pozwoli na to, żeby ludzie, którzy wezmą kredyt, nie musieli spłacać go z odsetkami, których wartość często przewyższa wartość pobranego kredytu. Dlatego też nasza pierwsza poprawka będzie dotyczyła właśnie takich zmian. To jest kompleksowa poprawka, która zastępuje oprocentowanie 2% oprocentowaniem 0% ze wszystkimi tego konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#KrystynaSibińska">Kolejne poprawki dotyczą kwestii, którą poruszaliśmy w czasie debaty zarówno w Sejmie, jak i na posiedzeniu komisji. Mianowicie chcemy, żeby pieniądze, które są zbierane, oszczędzane mogły być również przeznaczane na remonty. Chodzi o remonty często pierwszych mieszkań, pierwszych lokali mieszkalnych bądź domów jednorodzinnych, o to, żeby ludzie, którzy wcześniej takie lokale czy domy zakupili, mogli je również remontować, bo często jest taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#KrystynaSibińska">Kolejna rzecz. Uważamy, że prawo do premii mieszkaniowej powinno podlegać dziedziczeniu. Nie wiem, dlaczego chcecie to wykluczyć. Przecież konta mieszkaniowe będą zasilane z budżetu całej rodziny. W związku z tym jeśli wydarzy się nieszczęście, to chcemy, żeby to prawo można było dziedziczyć.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#KrystynaSibińska">Kolejna rzecz. Zwiększamy pulę środków, które są przeznaczone na ten kredyt, na 2023 r. Dzisiaj jest przeznaczone 8 mln. Proponujemy, żeby było zapisane 103 mln. Jest obietnica pana ministra Budy, że w tym roku zamierza udzielić kredytów — nie on bezpośrednio — 10 tys. obywateli. To jest na pokrycie… Wiem, że pan minister Buda bodajże dzisiaj tłumaczył, że środki na III, IV kwartał w tym roku będą rozliczane dopiero w przyszłym roku, ale to jest mataczenie, to jest po prostu krętactwo.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#KrystynaSibińska">Następna rzecz. Chcę przedstawić poprawkę, która konsumuje projekt, projekt, który przewidywał rekompensatę i miał spowodować, żeby osoby, które wzięły kredyt dużo wcześniej, a inflacja i decyzja o podwyższeniu stóp procentowych, a w związku z tym i wzrost rat kredytowych spowodowały, że to jest bardzo duże obciążenie dla budżetów rodzinnych… My 26 kwietnia 2022 r., rok temu, złożyliśmy projekt ustawy o ochronie osób, które wzięły kredyty na mieszkania. Nawet ma druk ten projekt — druk nr 2266. On leży w zamrażarce. Dlatego ta ostatnia poprawka to jest skonsumowanie tego projektu. Chcemy pomóc tym ludziom, którzy wzięli kredyty, a podwyższone odsetki zjadają ich budżet domowy. Dziękuję. Kontynuuje mój kolega.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kontynuujecie jeszcze tylko 48 sekund, ale to już wasza decyzja.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zapraszam pana posła Krzysztofa Truskolaskiego, który był tak przewidujący, tak błyskotliwy i tak mądry, że w tym czasie zaprosił młodzież z Białegostoku,…</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">…żeby popatrzyła na niego z góry. Witamy serdecznie młodzież z Białegostoku i równie serdecznie witam pana posła.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dodamy kilka sekund, żeby pan się nie martwił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#KrzysztofTruskolaski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#KrzysztofTruskolaski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście zgłaszamy poprawkę, żeby obecni kredytobiorcy też mieli ulgę, bo przy tak dużej drożyźnie, przy tak wysokich stopach procentowych ludzie, którzy wzięli kredyty 2, 3, 4 lata temu, też powinni odczuć ulgę. Wy nie dajecie im nic. Dajecie 2% dla nowych, a co z obecnymi? Panie ministrze, proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#KrzysztofTruskolaski">Panie Ministrze! Na Twitterze chce się pan ze mną zakładać, ale niech się pan weźmie lepiej za robotę, żeby ten projekt nie wyglądał tak jak projekt „Mieszkanie+”, bo ludzie, którzy zaufali państwu, którzy zaufali rządowi, teraz płacą gigantyczne czynsze za swoje mieszkania, a miało być tak tanio. Jeżeli pan będzie się zajmować hazardem, jeżeli pan będzie się zajmować zakładami z innymi posłami, to to nie będzie kredyt na 2%, tylko to będzie kredyt na 20%, i to nie będą tanie kredyty, tylko będą horrendalnie drogie.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie pana posła Adriana Zandberga z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Ten program przyczyni się do wzrostu cen mieszkań, tak jak zresztą to było w przypadku poprzednich bliźniaczo podobnych. Naiwnie zaprojektowane dopłaty oczywiście wzmocnią popyt, a skoro podaż jest nieelastyczna, to efekt, czyli relatywne podniesienie ceny, jest dosyć oczywisty. Wyjaśniałem to państwu z rządu wczoraj, nie będę się powtarzać. Rząd nie był w stanie ani tu, ani w komisji sensownie odpowiedzieć, jak chce tego efektu uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#AdrianZandberg">Powiem tak, po raz kolejny ładujecie się państwo w projekt zrobiony bezmyślnie. I mam tu niestety déj? vu, bo parę lat temu Razem w podobnej sytuacji przestrzegało o błędach projektowych w programie „Mieszkanie+” i wtedy też nie chcieliście słuchać, więc nie będę kolejny raz państwu tłumaczyć, dlaczego naganianie bankom klientów tylko zaostrza, a nie rozwiązuje problem. Kto miał zrozumieć, zrozumiał, kto w ławach rządowych odmawia uznania realiów, ten nadal będzie trwać przy swoim.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#AdrianZandberg">Dzisiaj chciałbym powiedzieć o czymś innym, a mianowicie o pieniądzach, o tych 12 mld. One nie wezmą się z powietrza, tylko z budżetu. Jeśli wydamy je na dopłaty, nie wydamy ich na inne cele, a więc warto porozmawiać o tym, dokąd trafią te pieniądze. W chwili szczerość tu, poza salą, usłyszałem od kilku posłów PiS-u, że tak naprawdę nie chodzi o rozwiązanie problemu mieszkaniowego, tylko o to, żeby — jak to ujęli — pomóc branży. To powiedzmy sobie otwarcie, komu chcecie pomagać, szanowni państwo. Po pierwsze, bankom, bo to im będziecie przelewać żywą gotówkę. Jak rozumiem, bankierzy zdaniem rządu potrzebują teraz szczególnej pomocy. Pozwolę sobie nie zgodzić się, bo na koniec zeszłego roku ten sektor wyrobił na czysto 13 mld zł zysku, dwa razy więcej niż w roku poprzednim. Zdaniem Lewicy są w Polsce inni potrzebujący niż banki. Dalej, oczywistym beneficjentem tych waszych rozwiązań są duzi deweloperzy i pośrednicy. Otóż według danych KNF-u, szanowni państwo, średnia rentowność brutto tych firm, jeżeli chodzi o sprzedaż, w pierwszym półroczu 2022 r. to było prawie 30%. To jest branża, która od lat zarabiała świetnie na mocno pasożytniczym modelu biznesu, zarabiała, będąc bezwzględną wobec klientów, i naprawdę podłączanie jej teraz do publicznej kroplówki nie ma moralnego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#AdrianZandberg">Rynek mieszkaniowy wbrew temu, co się wydaje panu ministrowi — przynajmniej tak wnioskuję z tego, co mówił wczoraj — to nie jest spotkanie drobnych wykonawców budowlanych z rodzinami, które chcą kupić sobie mieszkanie na własność. To jest raczej spotkanie z jednej strony zdesperowanych ludzi, dla których kredyt na 30 lat to jest jedyna szansa na dach nad głową, a z drugiej strony średniego, dużego kapitału. Ten rynek jest już dzisiaj w znacznym stopniu kształtowany przez popyt o charakterze inwestycyjnym i to nie jest moja opinia, to jest cytat, dokładny cytat z KNF-u, który pisze o hurtowym nabywaniu mieszkań przez klientów instytucjonalnych, co kształtuje poziom cen. To ten kapitał dzisiaj od was także pośrednio dostaje kroplówkę.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#AdrianZandberg">Porozmawiajmy o tych efektach pośrednich. Im więcej pieniędzy wpływa do tego patologicznego systemu bankowo-deweloperskiego, tym bardziej zyskują ci, którzy zainwestowali wcześniej w spekulacyjny skup nieruchomości. Ci wszyscy, którzy już dzisiaj mają po 20–30 mieszkań, zacierają ręce, bo pieniądze z budżetu podtrzymujące ten patologiczny system zasilą pośrednio także ich. To właśnie im dajecie prezent. To jest ważna sprawa, jeśli mówimy o mieszkaniach. To ma nieco szerszy kontekst, bo te szalone wzrosty cen, do których rząd chce teraz dołożyć swoje, zwiększają opłacalność parkowania kapitału właśnie w nieruchomościach, spekulacjach na nieruchomościach. To jest kolejna zachęta do tego, żeby ulokować te pieniądze właśnie w tej branży gospodarki, a nie w innych.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#AdrianZandberg">Dlaczego to jest szkodliwe dla rozwoju? Bo pieniądze zaparkowane w nieruchomościach, szanowni państwo, nie poprawiają wydajności gospodarki, nie idą na sprowadzanie nowych technologii, na innowacje, na miejsca pracy. To wszystko staje się bardziej ryzykowne niż proste spekulowanie na mieszkaniach. Dzisiaj jest dużo łatwiej zaparkować te środki na tym rynku, który rząd dopali środkami z budżetu. Tak zrobią fundusze, tak zrobią oczywiście duzi gracze, ale za nimi pójdą też drobni ciułacze. To będzie efekt petryfikowania tej chorej struktury. Nie tylko naganiacie ludzi do banków, żeby zakredytowali się tam pod korek, ale także przyczyniacie się do takiej alokacji kapitału w polskiej gospodarce, która jest po prostu antyrozwojowa.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#AdrianZandberg">Tę kwotę wynoszącą 12 mld można było wydać dużo rozsądniej, zamiast przeznaczać ją na wsparcie dla deweloperki i banków. Moglibyśmy ją oczywiście przeznaczyć na samorządowe programy mieszkaniowe, ale można też sięgnąć po owoc wiszący dużo niżej. Można remontować pustostany z zasobów samorządowych. Mówimy o lokalach, które już znajdują się w centrach miast, a wokół nich jest cała infrastruktura — szkoły, autobusy i łatwy dojazd do pracy. Mówimy o lokalach, które stoją puste, bo samorządy nie mają wystarczających środków na remonty.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#AdrianZandberg">To oczywiście nie rozwiąże całego kryzysu mieszkaniowego w Polsce, ale to są grube tysiące mieszkań, które można by już oddać, żeby po prostu ostudzić ten rynek mieszkaniowy. To ważna sprawa. Te mieszkania dalej należałyby do samorządu, a nie przez 30 lat do banku jak w przypadku waszego, PiS-owskiego programu, a na remontach zarobiliby lokalni wykonawcy, a nie duzi pośrednicy.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#AdrianZandberg">Drodzy państwo, nie będziemy składać poprawek do tego mechanizmu, bo to jest mechanizm, którego nie można naprawić kosmetycznymi poprawkami. Wiemy to, bo taki mechanizm testowano nie raz — nie tylko u nas, ale także w innych krajach. Wiadomo, że nie działa, a ponosi on współodpowiedzialność za kosmiczne ceny mieszkań, które już obserwujemy na rynku. Nie będziemy też jak niektórzy bawić się w licytację na procenty, bo to dosyć pusta zabawa. Polska, drodzy państwo, potrzebuje publicznego programu mieszkaniowego z prawdziwego zdarzenia, a nie rządu w roli naganiacza dla banków. Niestety po tej dyskusji jest dosyć jasne, że żeby tak się stało, władzę w Polsce musi przejąć Lewica. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Tomczak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Uprzejmie zapraszam pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#JacekTomczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miejmy jednak nadzieję, że ta wizja nigdy nie będzie zrealizowana, bo, szczerze mówiąc, skończyłoby się to katastrofą dla polskiego mieszkalnictwa. Co by nie powiedzieć, to nie spekulanci zarobią na tym projekcie. Polskie rodziny zapłacą niższe raty kredytów, więc w tym zakresie adresatem wsparcia jest jednak polska rodzina, a nie spekulanci, jak twierdził pan Adrian Zandberg.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#JacekTomczak">Polski rynek mieszkaniowy znalazł się w dramatycznej sytuacji. Trzeba tu jasno wskazać odpowiedzialnego. Odpowiedzialny za tę sytuację jest rząd PiS-u. Od półtora roku mówimy, iż powinien powstać program tego typu jak ten, który jest teraz przygotowywany. Niestety PiS zwlekał z tym po to, żeby odpalić go jako swego rodzaju kiełbasę wyborczą dla Polaków przed wyborami. Gdyby ten program funkcjonował wcześniej, mógłby w pewnym stopniu zmniejszyć skutki tej katastrofy, która odbywa się dzisiaj na rynku mieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#JacekTomczak">Polaków nie stać na tak drogie mieszkania. Polacy utracili ponad 50% swoich zdolności kredytowych. Tylko w marcu mieliśmy spadek przyznawanych kredytów hipotecznych — to ok. 60% rok do roku. Liczba kredytów udzielanych w Polsce jest praktycznie marginalna. Polska i cały rynek mieszkaniowy hamuje, a właściwie pikuje i pędzi, by rozbić głowę o ścianę. W zeszłym roku było o 30% mniej inwestycji mieszkaniowych, a w tym kwartale także jest ich już mniej o 30%. Rozpoczęto prawie 60% mniej nowych inwestycji, które są budowane przez polskich przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#JacekTomczak">Dlaczego tak się dzieje? Inflacja, inflacja i jeszcze raz: inflacja. Inflacja wywołana przez ten rząd zabija polskie rodziny, prowadzi do drożyzny, ograniczenia zdolności kredytowych Polaków, wysokich kosztów mieszkań, a także ograniczenia inwestycji mieszkaniowych. Mamy wreszcie jakiś program, który daje jakąś małą nadzieję na to, że coś może się zmienić. Jest to niewątpliwie krok w dobrą stronę, ale czy jest to krok wystarczający? Naszym zdaniem jest niewystarczający, ponieważ poziom spadków na rynku mieszkaniowym jest dzisiaj tak duży, że ten impuls wsparcia powinien być znaczenie mocniejszy.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#JacekTomczak">Dlatego jako Klub Parlamentarny Koalicja Polska — PSL, UED, Konserwatyści proponujemy trzy poprawki do tego projektu ustawy. W pierwszej z nich chcielibyśmy zaproponować zdecydowanie większe wsparcie budowy mieszkań, tzn. wsparcie podobne do tego, jakie było w programie MdM, ale w uproszczonej wersji, w której Bank Gospodarstwa Krajowego udziela kredytobiorcy gwarantowanej dopłaty w wysokości 100 tys. zł do zakupu domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego. Program MdM pokazał, że te 3,5 mld zł, które państwo zainwestowało w proste rozwiązanie, jakim była dopłata do zakupu mieszkania, zwróciło się po zakupie 110 tys. mieszkań, ponieważ państwo odzyskało te 3,5 mld zł z samego VAT. Nie mówimy tu o podatkach i o rozkręceniu rynku mieszkaniowego, bo to przede wszystkim rozwój na rynku pierwotnym wspiera wzrost polskiego PKB. Rynek pierwotny mieszkań jest odpowiedzialny za 13% polskiego PKB i trzeba to docenić. Chcielibyśmy jak najbardziej zwiększyć dofinansowanie dla polskich rodzin w prosty sposób. Poprawimy zdolność kredytową polskich rodzin, kiedy obniżymy ceny mieszkań. Każda polska rodzina dostaje 100 tys. zł plus regulowany kredyt. Oczywiście taki program jest pewnym czasowym rozwiązaniem, które ma uratować rynek mieszkaniowy przed katastrofą, do której zmierzamy.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#JacekTomczak">Druga poprawka dotyczy kwestii związanych z polityką prorodzinną. Chcemy, żeby wsparcie w tym programie uzyskały także rodziny z dwójką dzieci i z trójką dzieci. Chcemy też zwiększyć możliwe do uzyskania kwoty kredytu. Przecież duża rodzina ma większe potrzeby kredytowe. Chcemy zwiększyć o 50 tys. zł wsparcie dla rodzin z jednym dzieckiem. W sumie byłoby to 650 tys. zł w przypadku rodziny z jednym dzieckiem, 700 tys. zł w przypadku rodziny z dwójką dzieci i 800 tys. w przypadku rodziny z trójką dzieci lub większą liczbą dzieci. To jest prosty element polityki prorodzinnej. Dziwię się, że taki element nie znalazł się w programie ugrupowania, które przecież szczyci się tym, że prowadzi politykę prorodzinną.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#JacekTomczak">Ostatnia poprawka i już kończę. W sposób oczywisty należy też wspierać rynek pierwotny, ponieważ to on wytwarza nowe zasoby, które są w Polsce potrzebne. Brakuje w Polsce 1,5 mln mieszkań, dlatego w przypadku nabycia lokalu na rynku pierwotnym proponujemy, żeby wartość dofinansowania była wyższa o 100 tys. zł. Zależy nam na tym, żeby powstawały nowe mieszkania. Te mieszkania są droższe, więc polskie rodziny, które chciałyby nabyć takie mieszkania, powinny być traktowane preferencyjnie, jeśli chodzi o możliwość zaciągnięcia wyższego kredytu regulowanego przez państwo. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Sytuacja na rynku mieszkań. Proponujecie niemal darmowe kredyty finansowane z pieniędzy podatników, w tym tych podatników, którzy dopiero spłacili albo nadal spłacają niezwykle drogie kredyty na zasadach rynkowych. Jest to skrajnie niesprawiedliwe. Ta sytuacja to doskonały przykład na to, czym różni się wolny rynek od socjalizmu, czym różni się Konfederacja od pozostałych partii politycznych. To jest doskonała odpowiedź na zadawane przez was ostatnio panicznie pytanie: Dlaczego Konfederacja ma tak wysokie poparcie, mimo że jest wycinana z większości mediów.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#KonradBerkowicz">W 2014 r. zostały wprowadzone absurdalne i kosztowne regulacje dotyczące budowy mieszkań, które spowodowały wzrost kosztów budowy mieszkań o 30%. Jedna z nich dotyczy tego, że Polska jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, w którym trzeba wstawiać w okno trzy szyby zamiast dwóch. Poza tymi regulacjami państwo pobiera też podatek PCC od zakupu mieszkań. Czyli z jednej strony mówicie, że troszczycie się o ludzi, których nie stać na mieszkania, ale jeśli ktoś chce kupić mieszkanie, to łup, nakładacie podatek PCC. Karacie go finansowo za to, że kupił mieszkanie, i dorzucacie jeszcze tzw. opłatę deweloperską. Czy nie dostrzegacie tej bezczelnej hipokryzji w tym, co robicie?</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#KonradBerkowicz">Jest też problem z dostępnością i cenami mieszkań. Mimo to kilkanaście procent mieszkań w Polsce nie jest wynajmowanych. Dlaczego? Nie dlatego, że ludzie nie chcą zarabiać na wynajmie, tylko dlatego, że przepisy, które wprowadziliście, powodują, że ludzie boją się wynajmować mieszkania, bo lokatorzy mogą przestać płacić czynsz i okupować mieszkanie. Nie da się ich eksmitować. Co więcej, uniemożliwiacie ludziom oszczędzanie na mieszkanie, bo oszczędności topnieją realnie przez inflację, którą wywołaliście. Do tego pobieracie skandaliczny podatek Belki od tzw. oszczędności, zysków kapitałowych. Rynkowe oprocentowanie kredytów jest oczywiście wysokie dlatego, że wysoka jest inflacja, którą wywołaliście wysokimi podatkami, lockdownami, biurokracją itd. Co w związku z tym proponujecie? Oczywiście nie wycofanie się ze wszystkich rzeczy, które ją spowodowały, ale kolejne rozdawnictwo na koszt podatników, w tym tych, którzy spłacają teraz drogie kredyty. To oczywiście zamiast uwolnić podaż — chodzi o to, żeby mieszkania były tańsze — stymuluje popyt, co oczywiście spowoduje, że mieszkania będą jeszcze droższe. Krótko mówiąc, po raz kolejny udowadniacie, że socjalizm bohatersko walczy z problemami, które nie istnieją w normalnym ustroju. Do tego chóru dołączył trzeci największy socjalista Rzeczypospolitej, czyli Donald Tusk, który obwieścił, że mieszkanie jest prawem, a nie towarem. Oczywiście to prawo będzie egzekwować za pieniądze cudze, podatników, bo przecież nie swoje.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#KonradBerkowicz">Wniosek z tego wszystkiego jest jeden: albo Konfederacja, albo kontynuacja. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez Tuska dzień stracony.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Doprowadzicie do tego, że mieszkania w Polsce będą droższe. Doprowadzicie do tego, że inflacja będzie utrzymywać się na poziomie powyżej celu inflacyjnego przez kolejne miesiące i lata. Doprowadzicie do tego, że stopy procentowe i wskaźniki referencyjne szybko nie zejdą do tych poziomów, do których mogłyby zejść, gdyby rząd prowadził odpowiedzialną politykę fiskalną, a bank centralny odpowiedzialną politykę monetarną. Niestety, nie wyciągacie żadnych wniosków ze wcześniejszych nieudolnych programów, które nakręcając popyt, zaniedbując podaż i zwiększenie konkurencji na rynku budowy mieszkań, doprowadziły do tego, że dzisiaj coraz mniejszą grupę osób — a już młodych to w ogóle — stać na zakup nowego pierwszego mieszkania czy też większego mieszkania przy powiększającej się rodzinie. Tak samo ta ustawa niczego nie rozwiąże. Pomija ona osoby, które dzisiaj nie dają rady płacić wyższych rat kredytów. Mało tego, dołoży im jeszcze te wyższe raty, dolewając benzyny do ognia i podpalając dalej inflację.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PaulinaHennigKloska">Po drugie, już w ogóle absurdem jest wasz sposób myślenia. Wybudowaliście z publicznych pieniędzy tanie mieszkania na wynajem, tanie tylko z założenia, bo okazało się, że czynsze w nich są dużo wyższe niż przeciętnie na wolnym rynku, gdzie można wynająć mieszkanie i uiścić wszystkie opłaty. Dlaczego? Bo zawyżają je koszty zarządów spółek, które te mieszkania budują, a potem nadzorują i odpowiadają za ich utrzymanie. Państwo w ten sposób, zamiast wybudować tanie mieszkania na wynajem, doprowadziło do tego, że macie drogie czynsze, do których teraz chcecie dopłacać z publicznych pieniędzy. To jest woda na młyn, zamknięte koło nieudolnych, absurdalnych rozwiązań, które proponujecie.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PaulinaHennigKloska">Tak samo jak na kontach chcecie obracać pieniędzmi. Proponujecie dopłaty na poziomie 10–15% zebranego kapitału z budżetu państwa, jednocześnie od zysków z tych lokat pobierając podatek Belki. To jest zwykłe przekładanie pieniędzy z portfeli Polaków do kieszeni Polaków, przekładanie ich z miejsca na miejsce. To nie jest żadne rozwiązanie problemu. Markujecie, bo nie macie pomysłu, jak rozwiązać te problemy.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PaulinaHennigKloska">Składam dwie poprawki. Jedna to usunięcie podatku Belki. Gdyby nie absencja m.in. posłów Wolnościowców, którzy tak krzyczą, że ten podatek trzeba usunąć, na posiedzeniu komisji finansów by przeszła. Druga jest taka, by zapewnić chociaż minimalny społeczny konsensus i dać możliwość skorzystania z tych rozwiązań osobom, które dziedziczą 1/6 albo 1/12 mieszkania, bo wtedy też nie można uznać, że człowiek ma gdzie żyć. W ramach sprawiedliwości społecznej przyjmijcie chociaż tę poprawkę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#DobromirSośnierz">Po pierwsze, dopłaty do mieszkań powodują tylko wzrost cen mieszkań. Już Lewica wam to tłumaczy.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#DobromirSośnierz">Okazuje się, że Adrian Zandberg zatrybił — jak on mógł, to wy też możecie. Czy zastanawialiście się np., dlaczego w miejscach, gdzie ludzie więcej zarabiają, mieszkania są droższe? Bo mogą być droższe, bo podaż jest ograniczona, a cena dostosowuje się do możliwości finansowych kupujących. Jeśli na rynku jest, powiedzmy, 100 mieszkań, to cena rynkowa będzie mniej więcej taka, jaką skłonnych będzie zapłacić 100 najbardziej zdeterminowanych nabywców. Jeśli więc dołożymy pieniędzy kupującym, to co się stanie, kochane pisiory? Tak, kupujący będą licytować wyżej, więc mieszkania będą droższe. Mieszkań nie przybędzie od tego, tylko będą droższe, ewentualnie skutek będzie taki, że człowiek z nr. 110 na liście przeskoczy tego z nr 99. To cały efekt tej zabawy.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#DobromirSośnierz">Oczywiście jeśli taki trend dłużej by się utrzymał, to rynek by pomału zareagował zwiększeniem podaży, ale tylko wtedy, jeśli inne przeszkody temu nie zapobiegną, np. jeśli jakiś cymbał nie wprowadzi w międzyczasie np. wymogu bezemisyjności mieszkań, nie zeroemisyjności, jak to bezmyślnie jest tłumaczone z dokumentów unijnych, tylko po polsku bezemisyjności. Tak jak się nie mówi: zeromyślności, tylko właśnie bezmyślności. Kolejna bezmyślna kalka. Jeśli np. ktoś nie nakaże wydawać świadectw energetycznych, jeśli nie wdroży jakiegoś innego kamienia milowego, jeśli nie nałoży jakiegoś kolejnego podatku, jakiejś opłaty deweloperskiej, nie każe podatnikom płacić PCC od tych mieszkań, to wtedy być może rynek by po jakimś czasie zareagował. Ale to bez sensu, nie tędy droga.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#DobromirSośnierz">Właśnie robimy wszystko, żeby tak naprawdę nie pozwolić budować mieszkań. Wdrażamy kolejne regulacje, obostrzenia, a dopiero co chcieliście walczyć z nadmiernym rozlewaniem miast. Dokładacie kolejne obowiązki: a to odległość parkingu od okna, a to ilość zieleni, a to bezemisyjność, a to panele na dachu, potrójne szyby. To jest ostra jazda na rowerku treningowym, gdzie pedałujemy w miejscu i nie posuwamy się dalej. Z jednej strony robicie coś, żeby napompować tam pieniądze, a z drugiej strony przeszkadzacie w tym, by budować mieszkania. Przecież to się nie może udać.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#DobromirSośnierz">Po drugie, gdyby nawet jakimś cudem to działało, to jest to i tak niesprawiedliwe. Każdy ma prawo wydawać swoje pieniądze na swoje potrzeby i spłacać swoje kredyty. Każdy wolny człowiek ma święte prawo nie spłacać cudzych kredytów, nawet jeśli nazwiemy tego człowieka bezosobowo podatnikiem. Podatnik też człowiek, po raz kolejny państwo promuje tutaj życie na kredyt. Płatnikami netto tych wszystkich projektów, dopłat do kredytów są ci, którzy kupują mieszkania za własne oszczędności. Dofinansowanie kredytów to jest zabawa na koszt oszczędzających, to jest kara za oszczędność. Jeśli oszczędzasz pieniądze, to państwo każe ci zapłacić podatek Belki, który już zresztą dwie dekady przeżył swojego patrona, a jak się zapożyczasz, to państwo cię poratuje groszem od tych frajerów, co oszczędzają, więc cała ta ekspansja kredytowa idzie dokładnie w poprzek polityki zacieśniania polityki monetarnej, czyli przeciwdziała przeciwdziałaniu inflacji. To jest bardzo droga kiełbasa wyborcza dla wybranych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#DobromirSośnierz">Co ciekawe, projekt jeszcze nieuchwalony, a państwo, ministerstwo ma tam rozpisane, już się chwali, podaje, kiedy można składać wnioski. Pokazuje to tylko fasadowość tej Izby. To już się wydarzyło, tylko my jeszcze o tym nie wiemy.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#DobromirSośnierz">To zły i niesprawiedliwy projekt. Wolnościowcy nie przyłożą do niego ręki.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">32 osoby zgłosiły się do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale my jeszcze biegniemy, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wy biegniecie, pani posłanko, widzę, jak biegniecie.</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie słyszeliśmy się od początku.)</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, ale po prostu patrzę na panią i widzę, jak biegniecie, tylko dlatego to mówię.</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, będę trzymał dyscyplinę czasową, dlatego że jesteśmy pół godziny po czasie, mówię to o naszych koleżankach i kolegach, którzy będą dzisiaj siedzieli do godz. 3 w nocy. Więc będę starał się to robić grzecznie, ale po 1 minucie będę jednak dosyć stanowczy.</u>
          <u xml:id="u-188.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jest na sali pani posłanka Joanna Senyszyn?</u>
          <u xml:id="u-188.15" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: O, i już jest oszczędność.)</u>
          <u xml:id="u-188.16" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: To ja — 2 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-188.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję za te błyskotliwe komentarze, ale na szczęście jest pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-188.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-188.19" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czas — 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#GrzegorzBraun">Oczywista groteska, festiwal hipokryzji. Najpierw robicie wszystko, żeby Polakom utrudnić bądź uniemożliwić pobudowanie, kupienie, utrzymanie własnego domostwa, a potem zajeżdżacie na białym koniku garbusku i gwarantujecie kredyt, który będzie tak nadzwyczajnie tani pod warunkiem, że się wszyscy obywatele na to złożą.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#GrzegorzBraun">Ale pytanie takie. Rok już minął, jak pochwalił się pan ambasador Deszczycia, reprezentujący wówczas Kijów w Warszawie, że właśnie wraz z rządem opracowuje program niesłychanie taniego mieszkalnictwa dla Ukraińców. A ponieważ od końca ub.r. radykalnie zwiększył się odsetek Ukraińców, którzy przybywszy tutaj, pragną pozostać już na stałe, pytam, czy to jest właśnie ten program dla nich. Czy to są tanie mieszkania dla Ukraińców plus, na które mają się złożyć wszyscy Polacy.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wiele młodych rodzin marzy o własnym dachu nad głową, ale jednocześnie obserwujemy ciągle rosnącą liczbę rodzin, która nie ma zdolności kredytowej. Zatem możemy powiedzieć, że nie dla nich jest cały ten program. Ale istnieje przecież premia mieszkaniowa, a gdyby ją wliczyć, uwzględnić przy branym kredycie, bardzo by to zwiększyło i pomogło tym rodzinom, które mogą tylko marzyć. Czy rozważaliście państwo taką możliwość, czy staraliście się rozmawiać z bankami, żeby w ten sposób problem rozwiązać? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotychczasowa polityka mieszkaniowa obecnego rządu to jedna wielka porażka. Według ostatnich szacunków w Polsce nadal brakuje 2 mln mieszkań. W ostatnim czasie doszła to tego zapaść na rynku kredytów hipotecznych, brak ich dostępności dla wielu polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MałgorzataPępek">Zawarte w ustawie wprowadzenie pożyczek ze stałą stopą procentową może wesprzeć pewną grupę obywateli w zdobywaniu własnego mieszkania, jednak nasz program, kredyt 0% wybiega jeszcze dalej i pomoże zdecydowanie większej liczbie osób, bo sytuacja, w której spłacany byłby jedynie zaciągnięty kapitał bez marży banków i bez odsetek od zaciągniętego zobowiązania, spowoduje realne zmniejszenie wysokości rat. Proszę zatem za odpowiedź na pytanie, czy rozwiązanie, które proponujemy, zostanie uwzględnione jako poprawka do obecnego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Lewica w trakcie tej debaty mówiła do rządu. Rządowy projekt dopłat do kredytu spowoduje następujące po sobie wydarzenia. Pieniądze trafią na rynek, ludzie pójdą z tymi pieniędzmi do deweloperów, ale mieszkań w magiczny sposób nie przybędzie, więc skoro mieszkań będzie tyle samo, a chętnych, pieniędzy więcej, to deweloperzy podniosą cenę. Jedynymi beneficjentami tego typu programu będą deweloperzy, którzy zwiększą marżę, i banki, które będą go obsługiwać. Więc oczywiście wszyscy z publicznych pieniędzy zrzucimy się na wyższe zyski banków w kolejnych latach. Rozumiem, że wszyscy ci, którzy będą głosowali za tą ustawą, głosują za wyższymi zyskami banków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Jakby pan był uprzejmy powiedzieć, przedstawić liczbę mieszkań, które rząd wybudował w ramach programu „Mieszkanie+”, a jeżeli pan dokładnej liczby nie zna, to bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź. I prosiłbym, żeby nie ujmował pan mieszkań, które wybudowali Polki i Polacy za własne środki lub środki pozyskane z kredytów, czy też deweloperzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta oferta rządu to generalnie oferta dla osób dobrze zarabiających, posiadających stabilne źródła dochodu. Nie ma w niej żadnej nadziei dla ludzi młodych, z których zdecydowana większość od 25 do 30 roku życia nie będzie miała zdolności kredytowych do podjęcia tego zobowiązania na 2% czy, jak chce inna partia, na 0%. Jaka perspektywa jest dla tychże młodych ludzi, którzy nie mają zdolności kredytowych? Mieszkanie wspólnie z rodzicami, wynajem bardzo drogich mieszkań czy może szukanie takiego rozwiązania w Berlinie czy w Wiedniu, bo tam szybciej będą mogli otrzymać to mieszkanie. Wobec powyższego chciałem zapytać pana ministra, jaka jest oferta pomocy mieszkaniowej właśnie dla tych młodych ludzi, którzy nie mają zdolności kredytowych, aby uczestniczyć w tym programie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pomijam fakt, że w długiej, średniej perspektywie ta ustawa zaszkodzi obywatelom, którzy chcą nabyć mieszkanie, ponieważ spowoduje wzrost cen mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Chciałem zapytać, jaki był klucz, jeżeli chodzi o określanie osoby, która nie ma zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych. Jeżeli popatrzymy na art. 3 tego projektu, to okaże się, że osoba, która posiada mieszkanie, np. otrzymała je w spadku, będzie uznana za osobę, która nie ma spełnionych potrzeb mieszkaniowych, a osoba, która ma np. 1/6 mieszkania po babci, 1/4 mieszkania po swoich rodzicach, będzie przez tę ustawę, przez państwa uznana za osobę, która ma spełnione potrzeby mieszkaniowe, mimo że tak naprawdę nie ma żadnego całego mieszkania, nie mieszka tam, to tylko udział w spadku. Jaki był klucz tak niesprawiedliwego określania osoby, o której mówiłem? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten pomysł to kolejna porażka rządowych programów mieszkaniowych. Po „Mieszkaniu+”, w przypadku którego ludzie czują się oszukani, teraz chwalicie się, że będą mieszkania z kredytem 2%. Ale realne oprocentowanie jest dużo wyższe — 2% plus marża banku plus prowizja, czyli będzie 5%. To dwa razy więcej niż przed podwyżkami stóp procentowych. Zmarnowaliście 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#MałgorzataChmiel">Już pomijam fakt, kto się załapie na ten kredyt. Mówicie, że maksymalnie będzie to 10 tys. osób. Chciałabym powiedzieć, że w 2021 r. o kredyt hipoteczny ubiegało się 240 tys. osób. Czyli planujecie to tylko dla małej cząstki. Pomijam to, że w tym roku jest zabezpieczone tylko 8 mln, co daje możliwość 776 osobom. Oszukujecie, kłamiecie, a brakuje 2 mln mieszkań dla ludzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Dobry wieczór.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Luka mieszkaniowa w Polsce jest szacowana na 1–2 mln mieszkań. Mam pytanie: Jaka liczba rodzin będzie mogła skorzystać z tego waszego programu w roku 2023 i kolejnych latach? Jaką pulą środków planujecie to wesprzeć? Bardzo wysoka inflacja, za którą wy, wasz rząd PiS-owski jest odpowiedzialny, powoduje, że cena za metr kwadratowy będzie rosnąć, a ilość budowanych mieszkań w związku z tą dużą inflacją, wysokimi stopami i brakiem zdolności kredytowych spadła — 30% w poprzednim roku, w tym roku może spaść jeszcze bardziej.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#MałgorzataNiemczyk">Nasze rozwiązanie: 0% kredytu jest lepszym rozwiązaniem. Kluczowym rozwiązaniem, poza naszą propozycją, powinno być uwolnienie terenów pod zabudowę, m.in. tych, które znajdują się w Krajowym Zasobie Nieruchomości i zarezerwowane są dziś wyłącznie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MałgorzataNiemczyk">…na realizację „Mieszkania+”. Pytam zatem…</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#MałgorzataNiemczyk">Uważajcie, aby nie wyszedł wam program…</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Krawczyk.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MichałKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W kampanii wyborczej w 2015 r. PiS obiecywał wybudowanie w Polsce 3 mln nowych mieszkań. Kiedy zdaliście sobie sprawę z tego, że nie jesteście w stanie tego zrobić, obiecaliście w ramach programu „Mieszkanie+” 100 tys. tanich, dostępnych mieszkań. Wybudowaliście nie 100 tys., tylko 15, i nie tanich, tylko drogich, bo za 50-metrowe mieszkanie każecie rodzinie płacić 3 tys. zł miesięcznie. A wystarczyło nie rezygnować z programu Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego „Mieszkanie dla młodych”, z którego skorzystało ponad 220 tys. młodych ludzi w Polsce. Jedyną receptą na tanie, dostępne mieszkania w Polsce jest odsunięcie PiS-u od władzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Głos z sali: I to już!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zdzisław Wolski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Większość Polek, Polaków traktuje uzyskanie nieruchomości w drodze dziedziczenia jako tożsame z darowizną od żyjącego członka rodziny. Pytam o art. 3 ust. 3, gdzie jest zapis, że dozwolone jest posiadanie nie więcej niż 50% nieruchomości uzyskanej w drodze spadku. Na przykład dwoje dzieci uzyskało dom, na każde przypada 1,5 mln, ale to jest 50%. Natomiast nie ma takiej możliwości w wypadku darowizny od żyjącego członka rodziny. Czy nie spowoduje to poczucia krzywdy, różnych zawirowań, być może trudnych negocjacji rodzinnych, że dziecko nie będzie chciało czy wnuczek nie będzie chciał darowizny mieszkania np. o wartości 200 tys. zł? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Marta Golbik, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MartaGolbik">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#MartaGolbik">Mam pytanie: Czy mają państwo propozycję dla tych osób, które wzięły kredyty wcześniej, przed wprowadzeniem przez państwa programu? My złożyliśmy poprawkę o zamrożeniu oprocentowania rat kredytu na poziomie z grudnia 2021 r. Pytanie, czy państwo myślą o tych osobach, które nie zdążą się załapać na ten wprowadzany przez was program. I drugie pytanie: Jakie państwo wprowadzają mechanizmy zabezpieczające oszczędności na kontach oszczędnościowych — i czy w ogóle jakiekolwiek — przed zdewaluowaniem się tych środków?</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#MartaGolbik">Muszę się zgodzić z moim przedmówcą, posłem Michałem Krawczykiem, że jedyną metodą na tanie mieszkania i na koniec drożyzny jest to, żeby PiS przestało rządzić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ciekawe, czy obywatele z tej oferty skorzystają.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Przekonujemy, przekonujemy.)</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Konieczny, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MaciejKonieczny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mateusz Morawiecki — kredyt 2%, Donald Tusk — kredyt 0%. Co to jest? Sejm Rzeczypospolitej czy targi bankowe? Naprawdę nie jesteśmy tutaj po to, żeby wciskać ludziom kredyty, nie jesteśmy po to, żeby dopłacać bankom do zysków, nie jesteśmy po to, żeby pompować i tak horrendalne zyski deweloperów. Za to mamy obowiązek, konstytucyjny obowiązek wspierać potrzeby mieszkaniowe Polaków. Stąd Lewica ma pomysł, dla niektórych być może rewolucyjny: zamiast bawić się w bankowych akwizytorów, może zacznijmy w końcu naprawdę budować mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Daria Gosek-Popiołek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Po prostu zakaszemy rękawy i będziemy budować.)</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Już pana posła widzę.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#DariaGosekPopiołek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sam mechanizm finansowania kredytów oznacza wzrost cen mieszkań. I wiemy to doskonale, bo taki był skutek poprzednich liberalnych programów wsparcia banków i deweloperów proponowanych w poprzednich latach w nadziei, że właśnie te podmioty rozwiążą kryzys mieszkaniowy. Nie rozwiązały, to widzimy teraz, kiedy większość Polaków w drastyczny sposób nagle traci zdolność kredytową.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#DariaGosekPopiołek">Panie Ministrze! Jakie mechanizmy chcecie wprowadzić w ustawie, by powstrzymać rosnące ceny mieszkań, które będą skutkiem tego programu? Jak macie zamiar wpłynąć na wysokość marży banków, które mogą sprawić, że te kredyty będą jeszcze droższe? Tak naprawdę koło się zamyka, a na końcu trzeba będzie ustawić się w kolejce po kredyt na dwa razy droższe mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed wyborami obiecywali miliony mieszkań. Są, ale mieszkania za milion. Obiecywali pomoc frankowiczom. Gdzie ta pomoc? Nie ma. Kłamali. Dziś obiecują kolejne mieszkania, kolejne programy za kolejne miliony. Tylko dla kogo? Wyliczyliście, że z tego programu ma skorzystać 10 tys. osób przy kwocie 8 mld, co daje liczbę ok. 1 tys. osób. Kto to liczył? Glapiński na swoim płaskowyżu? Na pewno nie matematyk. Szanowni państwo, to jedna wielka ściema, to jedno wielkie oszustwo, to stara, zepsuta kiełbasa wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, o której rozmawiamy, wprowadza też specjalne konto oszczędnościowe. Systematyczne wpłaty, co najmniej 11 wpłat rocznie w kwocie co najmniej 500 zł, będą gwarantować dodatkową premię mieszkaniową z budżetu państwa. I tu, panie ministrze, mam pytania, w zasadzie jedno, ale też sporo wątpliwości. Ponad 33% Polaków w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie zgromadziło żadnych pieniędzy ze względu na rosnące koszty utrzymania. Z kolei prawie 70% odpowiadających na pytania w tym badaniu twierdzi, że w obecnych warunkach ekonomicznych nie jest im łatwo odkładać. To są dane z badania „Oszczędzanie Polaków w inflacji”. Inflacja daje nam w kość i coraz mniej osób jest w stanie cokolwiek odłożyć. Ile osób w Polsce jest w stanie wpłacać co miesiąc 500 zł? Co z tymi osobami, które pracują na śmieciówkach? Co z tymi, które nie mogą podjąć takiego zobowiązania? Co z tymi, którzy nie mają stabilnego zatrudnienia? Dla kogo państwo tworzycie ten program?</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Magdalena Biejat, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MagdalenaBiejat">Wysoka Izbo! Rozmawiamy dzisiaj o projekcie dopłat do kredytów, który oznacza, że rząd hojną ręką dorzuci kilkanaście miliardów złotych do kieszeni banków i deweloperów. Kilkanaście miliardów złotych to jest wielokrotnie więcej, niż kiedykolwiek poszło rocznie na program „Mieszkanie+”. Ale ja już nawet nie oczekuję, że państwo się będą porywać na budowanie mieszkań na wynajem, bo wiem, że państwo tego nie robią, i ten projekt jest najlepszym dowodem na to, że państwo też już zrezygnowali i kompletnie skapitulowali, jeśli chodzi o ten obszar. Ale szanowni państwo, za te pieniądze można by wyremontować wszystkie pustostany należące do gmin. Wszystkie. Można by za te pieniądze zapewnić właściwie w ciągu miesięcy dostęp do nowych mieszkań we wszystkich gminach, w których są pustostany. Zastanówcie się nad tym, żeby naprawdę lepiej i z sensem wydać te pieniądze. Na mieszkania, które zostaną w zasobie gminnym, które będą służyć ludziom przez lata, a nie na pompowanie kieszeni banków i deweloperów.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KonradBerkowicz">Martwicie się tutaj ceną mieszkań, wysokością kredytów, chcecie to rozwiązywać kolejnym rozdawnictwem, które pogorszy te problemy, ale w tle jest jeszcze coś, o czym warto przypomnieć. Mimo naszych nawoływań premier Morawiecki nie zawetował, a miał do tego prawo, programu Fit for 55, którego konsekwencją jest dyrektywa wywłaszczeniowa zwana dla zmylenia przeciwnika dyrektywą mieszkaniową, która wprowadza przymusowe remonty klimatyczne. Wprowadzi je niedługo w Polsce, co w oczywisty sposób horrendalnie zwiększy cenę mieszkań. Tak więc z jednej strony udajecie, że próbujecie coś naprawić, a z drugiej strony robicie wszystko, żeby zniszczyć dobytek Polaków i Polek.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zapytać rząd o podatek Belki. On został wprowadzony w sytuacji, gdy był zerowy wzrost gospodarczy, ok. 70 mld dziury budżetowej i bardzo trudna sytuacja. Jeżeli dzisiaj rząd utrzymuje, że Polska ma świetną kondycję finansową, to po co utrzymywać ten podatek i przez to ograniczać chęć oszczędzania w Polsce? Bo to jednak kosztuje. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MarekDyduch">Drugie pytanie. Załóżmy, że za ok. 20 mld zł można byłoby dofinansować samorządy, które by budowały mieszkania komunalne. Szczególnie na prowincji są tanie grunty budowlane, a samorządy dzisiaj nie budują, bo nie mają pieniążków. Młodzi ludzie wyjeżdżają do dużych miast, które nie budują mieszkań komunalnych, dlatego że tam grunty są bardzo drugie i po co to robić. Więc jest pytanie, czy nie lepiej pieniądze przeznaczyć dla samorządów, które by mogły rozpocząć budowę mieszkań komunalnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pomimo naszych usilnych starań ten gniot dalej jest w Sejmie. Pokazała wczoraj Platforma czy Lewica, że dalej chce nad tym procedować, czyli dalej ten projekt im się podoba, pomimo że mówią inaczej, a mieli szansę odrzucić ten projekt. Ale skoro dalej tutaj został, to mamy też poprawki do tego projektu. Ratujmy, co się da, ratujmy portfele Polaków. Chcemy, by przy mieszkaniowych kontach, które tutaj są, lokatach mieszkaniowych była także możliwość odliczenia sobie od podstawy opodatkowania tego, co się wpłaci na te lokaty mieszkaniowe. Dzięki temu na koniec roku Polacy będą mieli niższy podatek.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MichałUrbaniak">Druga rzecz. Podatek od czynności cywilnoprawnych — 2% od wartości — który Polacy płacą, i płaczą, kiedy kupują mieszkania. Tego podatku nie powinno być przy pierwszych mieszkaniach, i to jest w poprawkach Konfederacji. Zachęcamy Izbę do poparcia. Może coś uda się uratować w tym gniocie.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Jest jeden element w tym programie, który nawet Konfederacja poprze, mianowicie oszczędzanie. Myślę, że powrót do zachęcania młodych ludzi czy rodziców młodych ludzi do oszczędzania na cele mieszkaniowe jest bardzo ważny, bardzo istotny. Powinniśmy zastanowić się, jak promować takie działania, bo cokolwiek by powiedzieć, jakikolwiek kredyt to jest obciążenie dla młodego gospodarstwa domowego. Wszystko jedno, czy ten kredyt będzie na 0%, czy będzie na 2%. Ten kredyt trzeba spłacić. Natomiast rozwiązanie, w którym ludzie oszczędzają pieniądze, tak jak to było kiedyś — przyznaję, że byłoby dobrym rozwiązaniem. Chodzi mianowicie o premie gwarancyjne, słynne książeczki, które niektórzy z nas pewnie mieli. Przyznaję, że ja miałem. Były one realizowane właśnie na cel wykupienia mieszkania. Nad tym się trzeba jeszcze bardziej zastanowić. Uważam, że to jest bardzo dobre. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na temat rządowych programów mieszkaniowych wiele tu już powiedziano. Wiemy, że z tego nic nie wyjdzie. Natomiast chciałbym zadać konkretne pytanie. Panie ministrze, jaką państwo macie ofertę dla tych ludzi, którzy 3–4 lata temu brali kredyty? Dzisiaj wysokość raty jest wyższa dwukrotnie, dwuipółkrotnie od tej, którą mieli jeszcze 2 lata temu. W tej racie bardzo często 95% stanowią odsetki, a tylko 5% stanowi kapitał. Jaką konkretnie propozycję macie dla milionów ludzi, którzy dzisiaj borykają się z trudnościami przy spłacie kredytów hipotecznych? Jeżeli nie macie żadnej, to apeluję do was: skorzystajcie z propozycji, którą przedstawiła Platforma, a mianowicie z propozycji zamrożenia wysokości rat kredytowych na poziomie z grudnia 2021 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przeżywamy dzisiaj kryzys mieszkalnictwa, a jednocześnie m.in. w zasobach SRK czy PKP widzimy mnóstwo pustostanów, jak to ma miejsce chociażby w przypadku województwa śląskiego. Dlatego proszę pana ministra o przedstawienie zestawienia pokazującego, ile konkretnie w poszczególnych miastach województwa śląskiego znajduje się pustostanów należących do PKP i SRK i jednocześnie dlaczego one nie zostały przekazane gminom przy odpowiednim dofinansowaniu na ich wyremontowanie. Bo dzięki temu przybyłoby mieszkań dla naszych mieszkańców. Kiedy te zmiany zostaną wprowadzone i kiedy te substancje trafią do samorządów przy odpowiednim wsparciu finansowym? Jeśli takich planów nie było, to proszę o szczegółową informację dlaczego. Jednocześnie apeluję o przygotowanie takich rozwiązań, aby te substancje mieszkaniowe trafiły do samorządów.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Każda młoda osoba w Polsce zadaje sobie pytanie, jak mieszkać. Ma do wyboru: kredyt, emigrację albo mieszkanie w domu rodzinnym. Właśnie dlatego połowa młodych Polek i Polaków do 35. roku życia mieszka w domu rodzinnym. To jest po prostu skandal i to jest wymiar tego kryzysu mieszkaniowego. Wynajem jest absurdalnie drogi. O zakupie mieszkania nie ma co marzyć. Na rynku brakuje przynajmniej 1 mln mieszkań. Obiecaliście 100 tys. mieszkań. Gdzie one są? Priorytetem państwa powinno być budownictwo społeczne, a programy z dojściem do własności mogą być jedynie jakimś tam dodatkiem. Polska zasługuje na prawdziwy program mieszkaniowy, który zwiększy ich podaż, obniży ich ceny oraz dzięki termomodernizacji obniży koszty energii. Nie uda się to bez dobrej współpracy państwa z sektorem prywatnym. Nie uda się to bez współpracy z samorządami, które na każdym kroku dobijacie. Przestańcie ściemniać. Zacznijcie budować. Mieszkanie powinno być prawem, a nie towarem. Tymczasem za waszych rządów stało się towarem luksusowym i niedostępnym, ale my to zmienimy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Tomaszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! PiS rządzi 8 lat i trzeba uczciwie powiedzieć, że poniósł, jeśli chodzi o mieszkalnictwo, gigantyczną porażkę. Najpierw obiecywaliście miliony mieszkań. Później to zweryfikowaliście — 100 tys. mieszkań. Wybudowaliście dwadzieścia kilka. Obiecywaliście mieszkanie+, a raptem okazało się, że mieszkanie+, w które ludzie zaangażowali swoje pieniądze, jest dzisiaj droższe, niż można wynająć na wolnym rynku. Za 50-metrowe mieszkanie trzeba płacić czynsz w wysokości 3 tys. zł. A przy okazji na samym początku wyrzuciliście wszystkie projekty, które obowiązywały za czasów Platformy i PSL-u, które były dobrymi projektami. Jeśli państwo chcecie pomóc kredytobiorcom, nie tylko tym, którzy za chwilę wezmą kredyt, ale tym, którzy wzięli kredyt w ostatnich latach, to wyciągnijcie naszą ustawę z zamrażarki, która zamraża raty kredytów na poziomie z grudnia 2021 r. Wtedy będę wierzył w wasze czyste intencje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ależ oklaski niesłychane.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Bo mądrze mówił.)</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Tomczak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#JacekTomczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednak mówienie, powiedzmy sobie szczerze, że mieszkanie jest prawem, to już są takie bardzo socjalistyczno-utopijne koncepty, które nie są zrealizowane w żadnym państwie. Opowieści, że państwo polskie za darmo dostarczy, wybuduje Polakom wszystkie mieszkania, można włożyć między bajki. Natomiast powiedzmy szczerze, że przez 30 lat w Polsce były dwa sensowne programy mieszkaniowe, które miały jakiekolwiek znaczenie dla polskiego rynku mieszkaniowego: wielka ulga budowlana i program MDM. Rząd przyjął inną koncepcję. Nie skorzystał z doświadczeń tych dwóch programów. Szkoda. Natomiast ten program mimo wszystko ma jakąś szansę odegrać pewną rolę i pomóc części polskich rodzin. Co do kwestii wzrostu cen mieszkań. To nie ten program będzie problemem. Problemem jest inflacja.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W 2005 r. obiecaliście Polakom 3 mln mieszkań w 8 lat. Ten czas minął w 2013 r. Nie udało się. W 2016 r. wróciliście do swojej obietnicy, znowu chcieliście budować 3 mln mieszkań. Mamy 2023 i dalej tych mieszkań nie widzę. Czy macie świadomość, że wy po prostu ośmieszyliście rolę państwowego dewelopera?</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale wygrali wybory.)</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PaulinaHennigKloska">Zostawcie tę kwestię samorządom i przestańcie się dalej ośmieszać.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pana ministra Piotra Uścińskiego.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, mam uprzejmą prośbę w swoim imieniu. Mamy trochę spóźnienia, więc…</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Piotr Uściński: Czyli troszeczkę… Postaram się, tak jak pan proponuje.)</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Byłoby bardzo fajnie.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PiotrUściński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za tę debatę. Było może trochę więcej pytań merytorycznych niż wczoraj, ale jednak duża część tej debaty skupiała się na polityce, od której też niestety nie ucieknę. Wiele pytań dotyczyło po prostu podstawowych zasad programu, który proponujemy, więc je przybliżę.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PiotrUściński">Po pierwsze, w naszym programie proponujemy dwa podstawowe filary. Jeden to konto mieszkaniowe, na którym będzie można oszczędzać pieniądze na zakup mieszkania w przyszłości. Od 3 do 10 lat oszczędzania. Będzie można wpłacać od 500 zł do 2 tys. zł miesięcznie, z tym że raz w roku będzie można mieć takie wakacje, czyli minimalna liczba wpłat, jak zostało przedstawione przez jedną z pań, to 11 wpłat po 500 zł, a maksymalnie 12 wpłat po 2 tys. zł. I te pieniądze będą oprocentowane, po pierwsze, przez bank. Bank normalnie będzie proponował oprocentowanie od lokaty. Oczywiście takie oprocentowanie może być różne w zależności od oferty banku, jednak nie może być ono niższe od realnych stóp procentowych, które są dostępne na rynku przy tego typu produktach. Natomiast oprócz tego oprocentowania proponujemy premię z budżetu państwa dopłacaną do tych lokat, do tego konta mieszkaniowego. I ta premia będzie wynosiła tyle, aby pieniądze nie dewaluowały się w czasie.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PiotrUściński">Było pytanie zadane wprost z sali przez jednego z posłów, jakie będą mechanizmy. Mechanizm będzie taki, że ta premia będzie dopłacana w wysokości albo w danym roku. Jeżeli była wyższa inflacja, to w wysokości inflacji. Jeżeli w danym roku był większy wzrost cen mieszkań, będzie w wysokości tego wzrostu cen mieszkań. Tak że za każdym razem taka rokroczna dopłata spowoduje, że pieniądze nie stracą na wartości. Jeżeli w danym roku ktoś zgromadził fundusze na 1 m2, 2 m2, 3 m2 czy 10 m2 mieszkania, to te pieniądze w momencie, kiedy będzie je wypłacał po 10 latach oszczędzania, wystarczą na nie mniej niż te 10 m2, a nawet więcej niż na te 10 m2. Jeżeli te odsetki bankowe będą jeszcze doliczone, pieniądze będzie można po tych 10 latach wypłacić jeszcze w okresie 5 lat razem z tą premią. Jeżeli ktoś zmieni swoje plany życiowe, bo mogą być takie sytuacje, nie będzie chciał tych pieniędzy przeznaczać na zakup mieszkania, będzie mógł te pieniądze wypłacić, jednak wtedy nie dostanie tej premii od państwa, ale dostanie odsetki, które się normalnie należą od lokaty, którą zapewnia bank.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PiotrUściński">Było pytanie dotyczące rodziny, która jest na tyle biedna, że nie stać jej nawet na oszczędzanie tych 11 rat po 500 zł. Zdajemy sobie sprawę, że taka rodzina nie będzie w stanie prawdopodobnie również w przyszłości kupić sobie mieszkania na kredyt, potem spłacać rat kredytu, więc dla tego typu rodzin, dla biedniejszych rodzin są mieszkania komunalne, są systemy budownictwa społecznego, które finansujemy. I może od razu w tym momencie się zatrzymam i odpowiem na pytania zadawane szczególnie przez posłów Lewicy, które dotyczą wsparcia państwa przy budowie budynków komunalnych oraz przy remoncie pustostanów komunalnych. Państwo przedstawiacie te postulaty. I one są słuszne, żebyśmy wspierali samorządy w budownictwie komunalnym, żebyśmy wspierali samorządy w remoncie pustostanów komunalnych. I my to robimy. Każdy samorząd, który zgłasza się do BGK, otrzymuje z Funduszu Dopłat 80% wsparcia przy budownictwie komunalnym. Nie było takiego wsparcia ani za rządów Platformy i PSL-u, ani wcześniej za rządów lewicy. Nie było takiego wsparcia. My to wsparcie dajemy. Każdy samorząd, który ma ochotę budować budynki komunalne, może korzystać z tego wsparcia i korzysta z tego wsparcia. W całej Polsce buduje się budynki z tym wsparciem.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PiotrUściński">Jeśli chodzi o remonty pustostanów komunalnych — tak, tych pustostanów komunalnych jest bardzo dużo i my to wspieramy. Również można dostać z Funduszu Dopłat 80% dofinansowania na remont pustostanu, a dodatkowo wprowadziliśmy jeszcze przepisy, które na określony czas — 2 lata, już teraz częściowo minął ten czas — zwalniają samorządy z wielu formalności związanych z prawem budowlanym, z prawem zagospodarowania przestrzennego właśnie przy remontach pustostanów. Jeżeli chcą wyremontować pustostany lub przekształcić jakieś inne budynki, pomieszczenia na mieszkania, oczywiście spełniające standardy mieszkań, mogą pominąć prawo budowlane w wielu kwestiach i pominąć prawo zagospodarowania przestrzennego, po to, żeby było łatwiej to zrobić, żeby mogły zrobić to szybciej, bo przecież w tych pustostanach komunalnych…</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Co pan opowiada? Przecież tego nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#PiotrUściński">Oczywiście, że jest. Pani nie pamięta może, ale była taka specustawa, do której dopisaliśmy takie rozwiązanie, i samorządy z tego korzystają. Mogą z tego rozwiązania korzystać i korzystają. Szanowna pani, jest takie rozwiązanie, proszę zajrzeć do specustawy, którą przyjęliśmy w zeszłym roku w kwietniu.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Po dzisiejszym posiedzeniu komisji już w nic panu nie uwierzę.)</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#PiotrUściński">W kwietniu zeszłego roku była specustawa, która wprowadziła takie rozwiązanie, szanowna pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#PiotrUściński">Więc jest 80% dofinansowania. Zwróćcie państwo uwagę, że wprowadziliśmy na jesieni zeszłego roku ustawę, dzięki której przy inwestycjach w mieszkalnictwo komunalne samorządy będą mogły liczyć nawet na 95% wsparcia z uwzględnieniem pieniędzy z KPO. W ministerstwie przygotowany jest już konkurs, będzie ogłoszony niebawem i samorządy będą mogły uzyskać nawet 95% na budownictwo komunalne, jeśli spełnią odpowiednie wymagania, ekologiczne wymagania dotyczące emisyjności, energooszczędności budynków.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o bezpieczny kredyt — 2% — podstawowe zasady to: do 45 lat życia, osoba, która nie posiadała mieszkania, z pewnymi wyjątkami, zastrzeżeniami dotyczącymi właśnie tego, że jeżeli ktoś uzyskał w spadku częściowo np. jakiś lokal, lecz w ogóle w nim nie mieszka, bo tam mieszka ktoś inny… To tego typu wyjątki są. Ale zasadniczo mamy rozwiązanie przygotowane dla tych, którzy nigdy nie mieli swojego mieszkania i chcą sobie kupić pierwsze mieszkanie. Dla osoby samotnej — 500 tys. zł, dla rodziny, czyli dla małżeństwa bądź osób wychowujących dzieci — 600 tys. zł, taki podwyższony limit. Kredyt o stałej stopie procentowej przez 10 lat, to będzie 2% plus marża banku.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#PiotrUściński">Było też tutaj, na tej sali, pytanie dotyczące marży banku, jaka ta marża banku będzie, były wątpliwości, że one będą wyższe. Nie, jest przepis, który zabezpiecza przed tym, żeby te marże banku nie były zbyt wysokie. Według tego przepisu, który jest w ustawie, one mają być nie wyższe niż marże, które stosuje bank przy innych tego typu produktach, w ogóle przy kredytach. Dodatkowo mechanizmem zabezpieczającym jest po prostu rynek. Banki będą mogły konkurować o klientów przy tym programie, stosując niższe marże. Ten bank, który zastosuje niższe marże, niższe opłaty, będzie mógł liczyć na większą liczbę klientów, którzy będą chcieli skorzystać za jego pośrednictwem z dobrodziejstw tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Było pytanie dotyczące liczby mieszkań wybudowanych w ramach programu „Mieszkanie+”. Te liczby często powtarzamy przy interpelacjach, które państwo składają, więc podam je prawie dokładnie, może nie co do jednego. Wybudowanych w systemie komercyjnym przez PFRN oraz w systemie społecznym — wybudowanych, oddanych do użytku — jest 19 800 mieszkań, natomiast w budowie pozostaje ponad 32 tys. W sumie to ponad 50 tys. mieszkań z „Mieszkania+”. Padały tutaj argumenty, że kiedyś obiecywaliśmy 3 mln mieszkań. Szanowni państwo, za naszych rządów, za rządów Prawa i Sprawiedliwości wybudowanych zostało grubo ponad 1 mln mieszkań, milion kilkaset tysięcy mieszkań. My będziemy dalej rządzili i kolejne setki tysięcy, kolejne miliony mieszkań będą budowane i będziemy uzupełniali tę lukę, która jest.</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Dzieci się nie chcą rodzić.)</u>
          <u xml:id="u-245.14" who="#PiotrUściński">Jedynie ilością mieszkań wybudowanych w Polsce możemy rozwiązywać problemy mieszkaniowe, bo zwiększona liczba mieszkań to lepsza dostępność, żeby je kupić, lepsza dostępność, jeśli chodzi o wynajmowanie mieszkań. Tak że jedyny rozsądny sposób rozwiązywania problemów mieszkaniowych to jest prowadzenie takich programów, które spowodują, że tych mieszkań po prostu pojawi się więcej, że zarówno popyt, jak i podaż będą się zwiększały.</u>
          <u xml:id="u-245.15" who="#PiotrUściński">Proponujemy rozwiązanie, które wspiera kredytobiorców. W normalnych warunkach, gdyby nie było wojny, gdyby nie było pandemii, te osoby, takie rodziny, takie osoby samotne mogłyby wziąć kredyt na podobnych warunkach. To są te warunki 2% plus marża banku — to są takie warunki, jakie były przed pandemią, i na takich warunkach ludzi było stać na kredyty, te osoby mogły wziąć kredyt, kupić sobie mieszkanie. I teraz co my chcemy zrobić i jaki chcemy osiągnąć efekt rynkowy? Chcemy, żeby takie osoby nie wypadły z rynku, żeby podaż drastycznie się nie zmniejszała, bo zmniejszanie drastyczne podaży powoduje automatycznie…</u>
          <u xml:id="u-245.16" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-245.17" who="#PiotrUściński">Przepraszam, takie drastyczne zmniejszanie popytu powoduje potem zmniejszanie podaży, a my nie chcemy, żeby to się kurczyło. Chcemy, żeby gospodarka — a dużym kołem zamachowym polskiej gospodarki jest budownictwo mieszkaniowe — chcemy, żeby to się dalej kręciło, bo to jest nam potrzebne, również całej gospodarce. Nie jest tak, jak państwo twierdzą. Przy programach Platformy i PSL-u, które były tutaj przez jednego z panów posłów wspominane, było przekazywanie wprost pieniędzy państwa do deweloperów. Tutaj tak nie ma, tutaj my wspieramy wprost kredytobiorców, którzy kupują swoje mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-245.18" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Patrzę do notatek, czy są jeszcze jakieś pytania, na które nie odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-245.19" who="#PiotrUściński">A, było pytanie jednej z pań poseł dotyczące tego, że planujemy tylko 10 tys. mieszkań. Wczoraj państwo mówili, że planujemy w ogóle 100 czy 200, dzisiaj mówicie, że będzie to 10 tys. kredytobiorców w tym roku. Tak jest zapisane w OSR ustawy, faktycznie, ale to są jakieś szacunki, że tyle osób się zgłosi w tym roku, w pierwszych miesiącach obowiązywania programu. Jesteśmy przygotowani na więcej. Jeżeli się zgłosi 50 tys., nie będziemy tego limitować, te osoby też uzyskają kredyty, proszę się o to nie martwić, bo tak jak państwo wiecie — bo już wczoraj tłumaczyłem, państwo możecie zajrzeć do ustawy — te wydatki zaproponowane na przyszły rok wystarczą dla jeszcze większej liczby kredytobiorców, którzy będą mogli nawet od razu wejść do tego programu.</u>
          <u xml:id="u-245.20" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Jeden z Wolnościowców mówił dużo o deregulacjach, o tym, że są zbyt duże regulacje dotyczące budownictwa. Faktycznie, ja się z tym zgadzam, dlatego prowadzimy prace nad nową ustawą o planowaniu przestrzennym, która wprowadza wiele ułatwień, deregulacji, przyspiesza procesy planowania, przyspiesza wprowadzanie nowych planów miejscowych, przyspiesza po prostu realizację inwestycji. Pracujemy także — trwa ostatni etap rządowy, za chwilę trafi to do parlamentu, prawdopodobnie na następnym posiedzeniu — nad dużą deregulacja Prawa budowlanego, w której też ułatwiamy budownictwo, w tym mieszkaniowe, w tym domów na swoje potrzeby. Bo proszę zwrócić uwagę: przy naszym programie bardzo ważnym elementem jest również wsparcie budownictwa jednorodzinnego, na własne potrzeby. Każdy może z tych dobrodziejstw programu skorzystać, również jeżeli buduje swój dom, nawet w systemie gospodarczym, może wziąć na to kredyt z wsparciem rządowym.</u>
          <u xml:id="u-245.21" who="#PiotrUściński">Na koniec jeszcze raz przypomnę to, co zaproponowałem wczoraj. To jest pewna prowokacja, bo uważam, że żaden z posłów Platformy Obywatelskiej nie wierzy w to, że wy kiedykolwiek wprowadzicie kredyt 0%. Nie wierzycie w to. Dlatego jeszcze raz proponuję: jeżeli ktoś z was wierzy, niech się założy. Cel nie jest hazardowy, cel jest charytatywny. Ja stawiam, jeszcze raz mówię o tym i podkreślam, stawiam swoją roczną dietę parlamentarną na to, że wam się tego nie uda wdrożyć.</u>
          <u xml:id="u-245.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-245.23" who="#PiotrUściński">Bardzo proszę, jeżeli któryś z posłów Platformy wierzy w to, że wy to zrobicie, to niech podejmie takie wyzwanie. Cel jest charytatywny: wpłaci na Caritas, za rok sprawdzimy. Nie zrobicie tego, bo nie wygracie wyborów, a gdybyście nawet mieli wygrać, to nie dogadacie się z resztą opozycji, żeby taki program wprowadzić, bo wy nigdy w to nie wierzyliście. Wy oszukujecie Polaków, mówiąc o kredycie 0%,…</u>
          <u xml:id="u-245.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-245.25" who="#PiotrUściński">…i wiecie o tym dobrze. Żaden z was nie chce podjąć tego wyzwania, bo się boicie o swoje pieniądze. Dziękuję bardzo i proszę Wysoką Izbę o przyjęcie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-245.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jak pan będzie, panie ministrze, tak budował mieszkania, jak pan mi obiecał, że krótko będzie pan mówił, to marnie będzie.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt ustawy wraz z autopoprawką do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3090 i 3141).</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Pawła Hreniaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PawełHreniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3090, ustawy, która m.in. uelastycznia nabór do służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PawełHreniak">Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu skierował w dniu 17 marca 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych do pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PawełHreniak">Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 12 kwietnia 2023 r. wnosi, żeby Wysoki Sejm raczył uchwalić projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym bardzo proszę panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko z Prawa i Sprawiedliwości o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowni Państwo! Przedmiotowy projekt zakłada wprowadzenie zmian w ustawie o służbie cywilnej. Wieloletnie doświadczenia związane ze stosowaniem tej ustawy uprawniają do wprowadzenia szeregu zmian, zarówno merytorycznych, jak i doprecyzowujących. Projektowane zmiany obejmują w szczególności odbiurokratyzowanie i uelastycznienie naboru do służby cywilnej, zmiany w systemach czasu pracy, uelastycznienie zasad tworzenia i funkcjonowania komisji dyscyplinarnej, ustanowienie dnia służby cywilnej oraz odznaki honorowej za zasługi dla służby cywilnej. Wprowadzono również zmianę dotyczącą możliwości ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez cudzoziemców. Do tej pory kierownik urzędu czy dyrektor generalny mógł zatrudnić cudzoziemca tylko za zgodą szefa służby cywilnej, co w znacznej mierze wydłużało proces naboru. Wprowadzono również możliwość aplikowania, składania dokumentów w wersji elektronicznej. Jest to dostosowanie do wymogów czasu i nadążania za standardami dotyczącymi rynku pracy. Oczywiście wersja papierowa będzie nadal aktualna.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Wprowadzono również zmiany czasu pracy, ponieważ specyfika pracy w służbie cywilnej znacznie różni się od pracy biurowej. W związku z tym wprowadzono dodatkowe zapisy, które uelastyczniają czas pracy, a tym samym ułatwiają wykorzystanie potencjału administracji rządowej. Wprowadzono również możliwość zadaniowego, skróconego tygodnia, jeśli chodzi o czas pracy. Wprowadzono też możliwość świadczenia pracy tylko i wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. To jest dostosowanie zasad pracy do aktualnie obowiązujących potrzeb w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Ważne jest, że ta ustawa ustanawia Dzień Służby Cywilnej oraz Odznakę Honorową za Zasługi dla Służby Cywilnej. Są to działania mające na celu podkreślenie zasług osób, które w sposób wyjątkowy i z zaangażowaniem wykonują swoje działania.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Zwrócono również uwagę czy wprowadzono zmianę dotyczącą zakresu kompetencji szefa służby cywilnej, mianowicie nałożono na niego obowiązek w zakresie promowania zatrudnienia w służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Wprowadzono również przepisy, które są nowością, mianowicie przepisy uniemożliwiające zatrudnienie w korpusie służby cywilnej oraz w urzędach państwowych osób, które w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. pracowały lub pełniły służbę w organach bezpieczeństwa państwa lub były współpracownikami tych organów. Jak argumentuje minister spraw wewnętrznych i administracji, w związku z trwającym konfliktem, zagrożeniem zewnętrznych, atakiem wojsk Federacji Rosyjskiej na Ukrainę niestety osoby, które w tym okresie współpracowały z organami bezpieczeństwa i pełniły jakieś funkcje w tych organach, nie dają rękojmi rzetelności wykonywanych obowiązków służbowych, co może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od daty jej ogłoszenia, z wyjątkiem kilku artykułów.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Wczoraj na posiedzeniu komisji wprowadzono kilka poprawek, które dotyczyły art. 9. W związku z tym Prawo i Sprawiedliwość składa na ręce pana marszałka poprawkę, która wynika z poprawek przyjętych w czasie pierwszego czytania projektu na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Klub Prawa i Sprawiedliwości pozytywnie opiniuje przedstawiony projekt i wnioskuje o dalsze procedowanie oraz rozpatrzenie poprawek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#RyszardWilczyński">Wysoka Izbo! Nowelizacja ustawy o służbie cywilnej mogłaby przejść niemal niepostrzeżenie. Ot, kolejny akt prawny, który coś porządkuje i niewiele zmienia. Nadto to dobra okazja, by powiedzieć wyraźnie, wypomnieć PiS i uzmysłowić społeczeństwu, że z idei służby cywilnej jako opoki państwa niewiele zostaje idei służby apolitycznej, kompetentnej, stojącej na straży sprawności funkcjonowania państwa, nobilitującej ścieżki kariery zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#RyszardWilczyński">Służba cywilna była jednym z pierwszych łupów politycznych PiS. Jeszcze w roku 2015 wyeliminowano konkurs na wyższe stanowiska kierownicze, otwierając szeroko służbę cywilną na desant działaczy partyjnych. Dziś funkcjonowanie służby jest zagrożone. Trwa karuzela na stanowiskach kierowniczych, realne płace spadły, z roku na rok niemal dwukrotnie zmalało zainteresowanie naborami. Wynagrodzenie w administracji centralnej a powiatowej to przepaść. Ponad 3/4 urzędów powiatowych administracji zespolonej w powiatach ma przeciętne wynagrodzenie niższe niż średnia w gospodarce narodowej. Jest zdecydowanie gorzej, o czym świadczy informacja szefa służby cywilnej za rok miniony.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#RyszardWilczyński">Zmarnowano okazję na głębszą reformę służby. Wszak rok temu obchodzono stulecie służby cywilnej. Data 17 lutego, rocznica uchwalenia ustawy o służby cywilnej w roku 1922, miała się stać — dopiero teraz stanie się — Dniem Służby Cywilnej w Polsce. Ale z tą datą w tym roku nie zdążono.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#RyszardWilczyński">Mimo zawodu treścią i mimo mankamentów tego projektu Koalicja Obywatelska była gotowa projekt ten poprzeć. Niemniej przebieg posiedzenia komisji wczoraj zdanie to zmienia. Będziemy przeciw. Zdarzyło się to co zwykle: na ostatniej prostej wrzutka posła PiS, zmieniająca ustawę o Krajowej Szkole Administracji Publicznej, zdaniem legislatorów wychodząca poza ramy przedłożenia. Chodziło o służbę cywilną.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#RyszardWilczyński">Krajowa Szkoła Administracji Publicznej ma zacząć kształcić w trybie zdalnym, o czym będzie decydować premier. Zdaniem Stowarzyszenia Absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej to droga w jedną stronę. Nie da się prowadzić kursów zdalnych i jednocześnie utrzymać naboru stacjonarnego. Tak że jest to droga w kierunku obniżenia rangi szkoły i cenzusu jej absolwentów. W istocie chodzi o to, aby absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, ci tacy zdalni, nabyli prawa, by zyskać mianowanie w służbie cywilnej, bo każdy absolwent szkoły takie mianowanie otrzymać może. Teraz będzie to dotyczyć właśnie owych wszystkich pozakonkursowych urzędników z partyjnego nadania. Kolejna ścieżka budowania partyjnych, PiS-owskich elit.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#RyszardWilczyński">Ta wrzutka to podwójny faul. Trzeba wszystkim wiedzieć, że służba cywilna ma wbudowane ciało doradcze premiera: Radę Służby Publicznej. Jestem w tym 10-osobowym ciele jako przedstawiciel opozycji. Niby zaszczyt, ale dzisiaj czuję, że mnie i całą radę zlekceważono. Zrobił to premier. Co więcej, zmiana charakteru szkoły ma akceptację obecnego tu szefa służby cywilnej i najwyraźniej odbywa się za jego wiedzą. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej też ma swoją radę, której też nie zapytano o zdanie. A więc którą z zasad etyki służby cywilnej takie postępowanie realizuje: zasadę godnego zachowania, zasadę neutralności politycznej, zasadę bezstronności czy zasadę rzetelności? Odpowiedź jest oczywiście jedna: zasadę lojalności, ale politycznej, i nie jest to zasada służby cywilnej. Przy okazji pan minister, szef służby cywilnej, stwierdził, że Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, nosząca nazwę prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Kaczyńskiego, umiera. Szkoła im. Lecha Kaczyńskiego umiera. Mocne, prawda?</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#RyszardWilczyński">Czego się PiS nie dotknie, to schrzani. Perła w systemie służby publicznej — pamiętam z czasów, gdy byłem wojewodą, że to było marzenie urzędników, by ukończyć tę szkołę — gaśnie. Panie ministrze, nie wspomniał pan o tym w sprawozdaniu za rok 2022. Wnosimy poprawki, które mają na celu odrzucenie tej wrzutki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej mówi, że służba cywilna winna działać w celu zapewnienia rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej. Czy polska służba cywilna w państwie rządzonym przez PiS i Solidarną Polskę działa zgodnie z konstytucją? Otóż według wyborców Lewicy nie działa, bo gdyby działała zgodnie z konstytucją, to w rządzie i w ministerstwach nie doszłoby w ostatnich latach do tak wielu afer, niegospodarności i kolesiostwa, a za sprawą funkcjonariuszy tej służby politycy odpowiedzialni za nadużycia zasiadaliby teraz w zupełnie innych ławach niż bezpieczne i wygodne ławy rządowe i poselskie.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#JanSzopiński">Trudno się temu dziwić, skoro politycy prawicy tak dalece upolitycznili służbę cywilną, że w olbrzymiej większości przypadków urzędników na poszczególne stanowiska wybiera się według politycznych zasług, a nie merytorycznych kompetencji. Np. w 2021 r. w 40 komisjach na łącznie 63 komisje urzędników do służby cywilnej wybierali delegowani do komisji asystenci polityczni i pracownicy gabinetów politycznych rządowych polityków. Powoduje to upadek prestiżu służby cywilnej jako grupy mającej zapewnić zapisaną w konstytucji bezstronność i polityczną neutralność w wykonywaniu zadań państwa w administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#JanSzopiński">Kolejną przyczyną deprecjacji służby cywilnej jest brak dbałości rządu o odpowiedni, wysoki status społeczny i godziwe pensje tej elitarnej w założeniach kadry administracyjnej. Nawet szef służby cywilnej informuje, że relatywnie niskie i niekonkurencyjne wynagrodzenia są przyczyną odpływu kadr i nikłego zainteresowania pracą w administracji. Pan minister mniej więcej to samo powtórzył w dniu wczorajszym na posiedzeniu komisji. Brak istotnych podwyżek jest szczególnie dotkliwy obecnie ze względu na wysoką inflację, która obniża realne dochody członków służby cywilnej i ich gospodarstw rodzinnych. Urzędnicy korpusu służby cywilnej podnoszą także, że obecne rozwiązania systemowe nie gwarantują doboru merytorycznego na wyższe stanowiska, a nadmierna swoboda i uznaniowość w powoływaniu i odwoływaniu urzędników negatywnie wpływają na osobiste motywacje i realizację zadań państwa. Problemem jest także zbyt wolny proces profesjonalizacji służby cywilnej, a limity mianowań, choć rosną, pozostają nadal na niskim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#JanSzopiński">Niestety rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw nie rozwiązuje żadnego z powyższych problemów, a w ocenie parlamentarzystów Lewicy nie jest on nawet próbą wyeliminowania lub naprawy głównych problemów służby cywilnej w Polsce. Zakres projektu ustawy świadczy raczej o powierzchownym i selektywnym charakterze planowanej nowelizacji, a proponowane zmiany nie wpłyną na motywację do wstępowania do służby cywilnej ani nie poprawią jej stanu. Ustanowienie Dnia Służby Cywilnej, w którym i tak trzeba przyjść do pracy, czy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Służby Cywilnej, której prestiż dołuje, nie zastąpi godziwej pensji i rzeczywistego szacunku dla tej grupy urzędników.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#JanSzopiński">Trudno także zaakceptować pomysł, by osoby, które teraz przyznają się do pracy lub współpracy z organami bezpieczeństwa w latach 1944–1990, były automatycznie zwalniane z urzędów w ciągu 15 dni po wejściu w życie tej ustawy. Lewica nie popiera ani ówczesnych donosicieli, ani prawicowych prokuratorów stanu wojennego, ale osoby, które zostały wcześniej pozytywnie zweryfikowane przez organy państwa, oraz te, które się do tej działalności publicznie przyznają, powinny być traktowane tak samo, jak traktowani są inni funkcjonariusze publiczni, radni, posłowie i senatorowie. Grupa korpusu służby cywilnej liczy 118 tys. osób. 40 tys. zostanie poddanych weryfikacji przez IPN. Otóż, panie ministrze, ci pracownicy służby cywilnej nie oczekiwali na to, że będą poddani weryfikacji przez IPN, a potem wyrzuceni po 15 dniach z pracy bez żadnych odpraw. Oni oczekiwali podwyżek za swoją pracę.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#JanSzopiński">Klub mój protestuje przeciwko propozycjom, o których mówiłem, zawartym w tej ustawie i będzie w sposób zdecydowany głosował przeciwko niej. Panie marszałku, przedstawiam propozycję dotyczącą wykreślenia haniebnych przepisów, które się w tym projekcie znajdują.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Nowogórska, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Wysoka Izbo! Zacni Goście! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Koalicji Polskiej — PSL, Unii Europejskich Demokratów w sprawie druku sejmowego nr 3090, czyli rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#UrszulaNowogórska">Przed chwilą w wystąpieniu mojego kolegi wybrzmiał art. 153 konstytucji, który mówi o rzetelności wykonywania zadań w służbie cywilnej. Zostało również powiedziane, że ustawa o służbie cywilnej została wprowadzona 17 lutego 1922 r. Było to 100 lat temu, a my pochylamy się nad tą kwestią w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#UrszulaNowogórska">Projekt ustawy, nad którym w tej chwili dyskutujemy, jak zresztą czytamy w uzasadnieniu, dotyczy kilku różnych propozycji rozwiązań, m.in. odbiurokratyzowania i uelastycznienia naboru do służby cywilnej, zmiany w systemach czasu pracy, uelastycznienia zasad tworzenia i funkcjonowania komisji dyscyplinarnych, ustanowienia Dnia Służby Cywilnej i odznaki honorowej za zasługi dla służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#UrszulaNowogórska">Mam pytanie: Czy te propozycje są receptą na rozwiązanie wszystkich problemów i uzdrowienie bolączek w korpusie służby cywilnej? Jak państwo uważacie? Bo mi wydaje się, że nie. Zresztą w raporcie szefa służby cywilnej za 2022 r. są zawarte informacje, które świadczą o wielu niedomaganiach, które można byłoby rzeczywiście naprawić, czy też wielu życzeniach, które można byłoby spełnić, jeśli chodzi o korpus służby cywilnej. Z tego raportu m.in. wynika, że dynamika wzrostu wynagrodzeń w służbie cywilnej drugi rok z rzędu była niższa o 12,1% niż analogiczna dynamika w gospodarce narodowej. Ze względu na inflację, która wyniosła 14,1%, przeciętne wynagrodzenie w służbie cywilnej spadło o 4,6%. Nie nastąpił również wzrost kwoty bazowej. Realny spadek siły nabywczej wynagrodzeń w służbie cywilnej przy braku pokrycia skutków finansowych tego zjawiska jest bardzo mocno dostrzegany. Wszystkie te czynniki sprawiają, że praca w korpusie służby cywilnej nie była atrakcyjna ani korzystna, stąd pewnie wiele wolnych wakatów. Nie dziwi zatem spadek zainteresowania tymi zadaniami i tą pracą.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#UrszulaNowogórska">Szczególnie cierpi na tym administracja terenowa, głównie urzędy inspekcyjno-kontrolne, które odpowiadają za bezpieczeństwo i jakość życia obywateli i wymagają przy tym wysokospecjalistycznych wiedzy i kwalifikacji od swoich pracowników. Nie dziwi zatem, że pomimo 30-procentowego wzrostu ilości naborów na stanowiska w korpusie służby cywilnej więcej niż połowa naborów zakończyła się nieobsadzeniem stanowisk. W stosunku do 2021 r. w 2022 r. zatrudnienie spadło o 572 etaty, do poziomu 117 488 etatów w kategorii urzędów administracji niezespolonej, ze szczególnym uwzględnieniem administracji placówek zagranicznych. Przeciętne wynagrodzenie całkowite zawierające wszystkie składniki wynagrodzenia w służbie cywilnej wynosiło w zeszłym roku ok. 8083 zł brutto i było niższe o 12,1% w stosunku do analogicznego przypadku w gospodarce narodowej. Jest więc to wynagrodzenie niekonkurencyjne względem wszystkich innych wynagrodzeń, które można uzyskać na rynku w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#UrszulaNowogórska">Proponowane w projekcie rozwiązania w zakresie zatrudniania cudzoziemców, elektronicznej formy aplikowania na stanowisko, wyłaniania nie więcej niż pięciu kandydatów przez komisję prowadzącą nabór są jedynie półśrodkami — państwo doskonale o tym wiecie — i mają punktowy charakter, jeśli chodzi o rozwiązywanie problemów.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#UrszulaNowogórska">Co należy zrobić, żeby poprawić sytuację w służbie cywilnej? Należy przede wszystkim doprowadzić do wzrostu wynagrodzeń i wzrostu kwoty bazowej. Należy wpływać na profesjonalizację całej służby i jasno określić kierunki rozwoju i awansów zawodowych. Należy odpolitycznić tę służbę, zarówno jeśli chodzi o komisje naborowe, jak i o odwoływanie i powoływanie nowych kandydatów. Przede wszystkim przy naborach należy uwzględnić kwotę wynagrodzenia, aby osoby, które będą służyły w korpusie służby cywilnej, nie były zaskoczone tym, co zostaną po podpisaniu umowy.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#UrszulaNowogórska">Mówicie państwo również o podpisywaniu oświadczeń lustracyjnych. Zresztą wybrzmiało tutaj, że jest to obowiązek w przypadku osób, które urodziły się przed 1972 r., chodzi o okres od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. Może i jest uzasadnienie tego typu działań, ale wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach i przy dzisiejszych niebezpieczeństwach należy skupić się na tych zagrożeniach i lustracjach, które mogą wynikać z zatrudnienia nie do końca zweryfikowanych pracowników, bo taką ścieżkę państwo otwieracie.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#UrszulaNowogórska">I jeszcze jedno stwierdzenie. Na posiedzeniu komisji jasno wybrzmiał sprzeciw Stowarzyszenia Absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej dotyczący dualnego procesu prowadzenia edukacji. To się nie godzi.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#UrszulaNowogórska">Moje ugrupowanie podchodzi do tej ustawy z wielkim dystansem i nie udzieli poparcia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tą ustawą utrwalacie i sankcjonujecie PiS-owskie bizancjum urzędnicze.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#KrzysztofTuduj">Mamy największy rząd po 1989 r., jest 27 ministrów, a tylko 16 ministerstw. Zabrakło ministerstw dla tych ministrów. Jeśli doliczy się do tego sekretarzy i podsekretarzy stanu, to jest ich w rządzie ponad 100. To jest prawie 1/3 PiS-u. Ciekawy sposób rządzenia.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#KrzysztofTuduj">Mało tego, tutaj zmieniacie… Był sekretarz, a teraz będą sekretarze, bo, wiadomo, sekretarz brzmi lepiej niż podsekretarz, tak samo jak każdy leśnik chciałby być nadleśniczym, a nie podleśniczym. Czy powołacie też nadsekretarzy? Natomiast powstaje pytanie, czy za rozrostem administracji idzie zwiększenie odpowiedzialności. To jest pytanie o odpowiedzialność urzędniczą. Czy uzupełniacie te regulacje, tak żeby urzędnik odpowiadał za błędy urzędnicze? Oczywiście nie.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#KrzysztofTuduj">Ostatnia kwestia. Serwujecie paradoks uzasadniany rzekomo względami bezpieczeństwa. Po pierwsze, wyrzucacie z pracy bez odpraw ludzi, byłych współpracowników i funkcjonariuszy służb PRL. Jest to raczej niekonstytucyjne i dowodzi słabości kontrwywiadu, bo jeżeli mamy tych ludzi na tacy, to kontrwywiad powinien wiedzieć, czy są zagrożeniem czy nie. Zamiast przywrócić ich do wspólnoty narodowej, po prostu niepotrzebnie już ich w tym momencie krzywdzicie. Natomiast tym samym dajecie obcokrajowcom dostęp do pracy, domniemany, tzn. z automatu dostęp, bo teraz są sprawdzani. A więc grupie, z której najłatwiej rekrutować szpiegów działających przeciwko Polsce, dajecie dostęp do polskiej administracji. No bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z dużym zainteresowaniem słuchałem o tych wysiłkach, jak najlepiej dobierać żonatych kawalerów, jak zrobić szkołę, żeby tych żonatych kawalerów najlepiej kształciła. Otóż, proszę państwa, to jest niemożliwe. Mamy państwo półdemokratyczne i w tym momencie nie może być bezstronnych urzędników, którzy wykonują polecenia politycznych szefów.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#JanuszKorwinMikke">Są dwa systemy dobierania urzędników. Pierwszy, konfucjański — kandydaci zdają egzamin z poezji, historii Chin itd., a potem bez szemrania wykonują to, co mówią szefowie. Drugi, amerykański — przychodzi nowa partia, wywala wszystkich urzędników i bierze swoich, oczywiście ideologicznych. Są to dwa systemy. Można nad nimi dyskutować, ale nie można ich połączyć. Połączenie tych dwóch systemów jest po prostu logicznie niemożliwe. Tak że cała ta ustawa nadaje się po prostu na śmietnik. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Państwo i jego instytucje tworzą ludzie: pracownicy socjalni, inspektorzy sanepidu, pracownicy administracji sądów i urzędnicy samorządowi i ministerialni, którzy na co dzień z dala od pierwszych stron gazet wykonują imponującą i odpowiedzialną pracę dla dobra wspólnego. Zapewnienie im dobrego standardu pracy i płacy nie jest przywilejem, ale warunkiem siły państwa i jego zdolności do zapewnienia bezpieczeństwa i dobrych warunków życia wszystkim obywatelom. Profesjonalna i odpartyjniona służba publiczna to kluczowy element sprawnego, demokratycznego państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#TomaszZimoch">Te słowa zaczerpnąłem z programu Strategii 2050: Siła państwa tkwi w ludziach. Polska 2050 ma program, właśnie trzymam go w dłoni. To zbiór konkretnych prognoz i rekomendacji dotyczących poprawy sytuacji w służbie cywilnej. Szkoda, że w projekcie ustawy nie skorzystano z propozycji zawartych w tym programie, propozycji podkreślających konieczność profesjonalizacji i odpolitycznienia służby publicznej, a także zapewnienia jej pracownikom godnych warunków pracy i płacy. A przecież pan, panie ministrze, ten projekt zna. Nie chce pan słuchać opozycji? Jeszcze jestem w stanie to zrozumieć. Ale dlaczego nie słucha pan swoich kolegów, znakomitych fachowców ze Stowarzyszenia Absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej?</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#TomaszZimoch">Trzeba postawić państwo z głowy na nogi. Dlatego ponownie składamy poprawki. Należy odchudzić rząd. Obecnie funkcje w ministerstwach pełni niemal 1/3 posłów partii rządzącej. Rząd nie jest więc meblowany pod rzeczywiste potrzeby państwa, ale tak, by obdzielić stanowiskami tylko swoich. W tym celu tworzy się, dzieli, likwiduje ministerstwa oraz urzędy centralne, w zależności od potrzeb personalnych koalicji rządzącej. Trzeba z tym skończyć, zdecydowanie zmniejszyć liczbę wiceministrów, wzmacniając pozycję wyższych urzędników w służbie cywilnej. M.in. tego dotyczy jedna z poprawek. Ale musi się też skończyć skandaliczna sytuacja, w której państwo poszukuje specjalistów do pracy na odpowiedzialnych stanowiskach za kwotę niewiele przekraczającą wynagrodzenie minimalne.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Z pana raportu, raportu szefa służby cywilnej, wynika, że w zeszłym roku wynagrodzenie pracowników w służbie cywilnej uległo obniżeniu, podczas gdy państwo jest zobowiązane do zapewnienia pracownikom służby cywilnej warunków pracy zapewniających godne życie, w oparciu m.in. o godziwe wynagrodzenie za pracę.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Domagamy się także, by pracownicy służby cywilnej uzyskali uprawnienia do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych w porze nocnej, w niedzielę lub w święto, zamiast obligatoryjnego czasu wolnego przyznawanego przez pracodawcę.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#TomaszZimoch">Praca w służbie cywilnej nie może prowadzić do zubożenia osób ją wykonujących, a także nie może być wykonywana w gorszych warunkach finansowych niż praca w innych sektorach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#TomaszZimoch">Dlatego, panie marszałku, składam sześć poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle, za sześć poprawek.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">15 osób się zgłosiło do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się dopisać?</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, zamykam listę definitywnie.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas — minuta.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Joannę Senyszyn.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże pracownikom służby cywilnej i tych służb, które są odpowiedzialne m.in. za to, żeby lustrować pracowników służby cywilnej!</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#GrzegorzBraun">Otóż z tego, że ten projekt przynieśliście, wynika, że te służby najwyraźniej jedne drugich nie sprawdzają. Ilu ma być tych pracowników perspektywicznie, jak pan, panie ministrze, to planuje, skoro decydujecie się otworzyć szeroko drzwi dla naboru obcokrajowców, ludzi niezwiązanych z Polską pochodzeniem, a zatem pytanie, na ile nie tylko lojalnych, ale na ile zdolnych pojąć to, czym jest i czym ma być państwo polskie? Temu bym się sprzeciwiał. I proszę wyjaśnić, czy to również jest zakamuflowana ustawa Ukrainiec+, czy spodziewacie się…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#GrzegorzBraun">…że polska służba cywilna będzie zasilona przybyszami zza wschodniej granicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym na posiedzeniu komisji otrzymaliśmy stanowisko związku zawodowego Policji. Członkowie służby cywilnej w Policji stanowią 10% ogółu zatrudnionych w służbie cywilnej, czyli 25 tys. osób. Te 25 tys. osób zarabia dzisiaj trochę powyżej średniej. Pracownicy Policji skierowali postulaty do naszej komisji, a nasza komisja skierowała tę kwestię do pana ministra. Niestety pan minister nie dość, że od listopada nie odpowiada na interpelacje, to również nie odpowiada na stanowisko naszej komisji. Czy ktoś jest w stanie pomóc panu ministrowi, żeby pan minister odpowiedział nam, jakie ma plany dotyczące pracowników cywilnych Policji?</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#JanSzopiński">Otrzymaliśmy również stanowisko, które zostało skierowane do pana prezydenta, w którym pracownicy proszą o wzrost średniej płacy o 2500 zł i wpisanie stanowiska pracownika Policji do ustawy o Policji. Dziękuje bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam krótkie pytanie: Ile osób straci pracę w związku z art. 10, który jest wprowadzany w projekcie ustawy rządowej? Ilu pracowników, którzy złożyli oświadczenia lustracyjne, straci pracę? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeżeli rząd Prawa i Sprawiedliwości przedstawia Wysokiej Izbie projekt ustawy, w którym jest użyty wyraz „odbiurokratyzowanie”, to znaczy, że z pewnością zaraz po przyjęciu tej ustawy kolejne szeregi urzędnicze zostaną zasilone przez nominatów Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Ilu nominatów PiS-u zamierzacie państwo przyjąć po zakończeniu procedowania nad tym projektem ustawy? Ile stanowisk będzie dostępnych, chyba w zasadzie wszystkie, dla cudzoziemców? Patrzę na te regulacje z absolutnym zdziwieniem, ponieważ wiele państw w celu ochrony interesu własnego państwa zastrzega sobie na poziomie ustawy, że niektóre stanowiska mogą zajmować wyłącznie obywatele danego państwa. Prawo i Sprawiedliwość puszcza to…</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja w służbie cywilnej pogarsza się z roku na rok. Urzędnicy coraz częściej odchodzą do sektora prywatnego, a w samych urzędach zaczynają występować problemy z wykonywaniem zadań. Z tego względu zmiany zawarte w projekcie powinny być wdrażane sukcesywnie już kilka lat temu, a nie teraz, gdy dochodzi do takich sytuacji. Czasy, kiedy do pracy w służbie cywilnej ustawiały się kolejki, już dawno minęły, ale nie chcecie tego zauważyć. Nie jest dla was żadnym argumentem to, że w przyszłości może dojść nawet do częściowego paraliżu urzędów. Dlaczego mimo szumnych zapowiedzi nadal nie wprowadzono chociażby możliwości internetowego zgłaszania się do konkursów administracji rządowej, co mogłoby poprawić tę sytuację? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Korpus służby cywilnej to gwarancja sprawnego funkcjonowania demokratycznego państwa prawa. W tym miejscu trzeba zapytać: Jak to jest w naszym kraju? Jak wygląda wielkość korpusu służby cywilnej w Polsce w porównaniu do innych krajów podobnej wielkości w Unii Europejskiej? Jak zmieniła się liczebność korpusu, począwszy od 2015 r.? Dlaczego rząd nie dba o odpowiednie wynagradzanie służby cywilnej i doprowadza do obniżenia jej rangi i znaczenia? Co dalej ze służbą cywilną w Polsce? Czy rząd ma na to pomysł? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Służba cywilna pod rządami PiS-u stała się i nadal się staje coraz bardziej partyjną strukturą. Kiedy PiS doszedł do władzy, w pierwszej kolejności zrezygnował z konkursów na kierownicze stanowiska. Pytam: Czy chodziło wam tylko o realizację PiS-owskiego partyjnego celu, np. willa+, czy o danie szansy na stanowiska swoim, bo przecież wasze PiS-owskie orły i sokoły raczej nie miałyby tej szansy w konkursach? Uruchomiliście idealny program — program karuzela+. To ciągła zmiana stanowisk partyjnych działaczy. Po co? Bo trzeba kryć ich kompetencje? Bo rozmywa się odpowiedzialność? Wszyscy widzą, że programy działają perfekcyjnie, ale to program koryto dla swoich i program kryj kolegę.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Nasze państwo i nasze urzędy funkcjonują tylko dlatego, że nadal są tam apolityczni urzędnicy. Boję się myśleć, co będzie, jak ich zwolnicie, bo na razie nie chcecie im godnie płacić. Moje ostatnie pytanie brzmi: Jak do apolityczności służby cywilnej ma się współpraca szkolącej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MałgorzataNiemczyk">…ją kadry krajowej szkoły…</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł. Już skończyła pani swoje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#RyszardWilczyński">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zależy nam na tym, żeby służba publiczna działała dobrze i sprawnie. To nie ulega wątpliwości. Wiemy, że jest to służba de facto zaniedbana w stosunku np. do służb mundurowych. Na posiedzeniach Rady Służby Publicznej kilkukrotnie proponowałem, aby rozważyć mechanizm programu modernizacyjnego stworzonego właśnie na wzór służb mundurowych. Takie programy modernizacyjne nie tylko dotyczą materii, w której funkcjonują służby, ale są również mechanizmem podnoszenia płac, dźwigania płacy, wyrównywania tych dramatycznych dysproporcji. Miał pan w zasadzie możliwość zaproponowania w tej ustawie uruchomienia takiego narzędzia. Czemu to się nie stało? Czy pan minister naprawdę byłby gotów rozważyć, aby o takie narzędzie się ubiegać, starać i przy okazji kolejnej nowelizacji je wrzucić, włożyć po prostu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Art. 97 ustawy określa, że pracownikowi służby cywilnej, który wykonuje poza godzinami pracy pracę na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych, przysługuje tylko czas wolny w tym samym wymiarze. Nie jest przewidziane żadne dodatkowe wynagrodzenie, chociażby za pracę w godzinach nocnych. Nie jest przewidziany zwrot godzin w zwiększonym wymiarze. Jest to rozwiązanie niemoralne i niezgodne z art. 4 Europejskiej Karty Społecznej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#KrzysztofTuduj">Mam pytanie i prosiłbym uprzejmie o odpowiedź na piśmie. Ilu obecnie obcokrajowców pracuje w służbie cywilnej i z jakich państw? I pytanie: Jak liczne są zgłoszenia obcokrajowców do pracy w służbie cywilnej? Czy tutaj hurtowo zgłaszają się Niemcy, Szwedzi, Włosi, czy też są to osoby z innych krajów? Prosiłbym też o odpowiedź na piśmie, jakie to są liczby, kogo spodziewacie się zatrudnić dzięki tej regulacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po 90. roku przyjmowaliśmy, odnawialiśmy ustawę o służbie cywilnej, bo był ewidentny zarzut, że po Polsce Ludowej zostało bardzo dużo funkcjonariuszy, którzy tam pracują w administracji na różnych poziomach. Godziliśmy się na to, bo to jest interes państwa, żeby pewna kadra na wysokich stanowiskach była neutralna, bo władza się zmienia, nieraz są naciski polityczne czy inne, ale żeby państwo funkcjonowało, ta służba jest potrzebna. Dzisiaj widzimy nadmiar, powiedziałbym, interwencji w sprawy kadrowe, jeżeli chodzi o służbę cywilną, bo jest wiele informacji, że tam po prostu ta kadra się wymieniła na rzecz funkcjonariuszy różnych szczebli PiS-u. Proszę mnie utwierdzić w tym, że służba cywilna jest dzisiaj neutralna. Jaka jest rotacja właśnie w tym obszarze, jeżeli chodzi o funkcjonariuszy partii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Rozwiązanie ustawowe, o którym dzisiaj debatujemy, przewiduje jakby działanie prawa wstecz. Ci pracownicy służby cywilnej, którzy wcześniej złożyli oświadczenia lustracyjne mówiące o ich współpracy ze służbami, o których mowa w ustawie o IPN, dzisiaj ponownie będą weryfikowani. Na dobrą sprawę przewiduje się rozwiązanie umowy, stosunku pracy w ciągu 30 dni.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#TadeuszTomaszewski">Czy nie uważa pan minister, że to jest działanie prawa wstecz? Po drugie, czy nie obawiacie się państwo również stosownych skarg i rozpraw sądowych łącznie ze skargą do instytucji europejskich? I trzecie pytanie: Jakiej grupy osób w służbie cywilnej to rozwiązanie może dotyczyć? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#RyszardTerlecki">Teraz proszę o głos szefa służby cywilnej pana Dobrosława Dowiata-Urbańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#DobrosławDowiatUrbański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#DobrosławDowiatUrbański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć krótko, ale jednak kompletnie, szczególnie jeżeli chodzi o te wypowiedzi posłanek i panów posłów, które zawierały konkretne pytania, a takich było sporo.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#DobrosławDowiatUrbański">Zacznę od stanowiska, które w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej wygłosił pan poseł Wilczyński. Nie chcę tu się wdawać w szczegóły proceduralne dotyczące sposobu zgłoszenia poprawki zmieniającej ustawę o Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Zgłosił je na posiedzeniu komisji poseł, miał do tego prawo, a ja w imieniu rządu przedstawiłem stanowisko, że merytorycznie uważam tę poprawkę za słuszną i potrzebną właśnie po to, żeby Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, tak zasłużona 30-letnia już instytucja, nie obumierała na skutek coraz mniejszego napływu kandydatów. Stąd właśnie pomysł na drugą ścieżkę kształcenia w KSAP, nie żadną zdalną, bo ze zdalnością to nie ma nic wspólnego, tylko ścieżkę dualną, która będzie polegać na tym, że nie będzie szkoła rekrutować wyłącznie kandydatów bezpośrednio po studiach, bez żadnego doświadczenia zawodowego, ale takich, którzy już w służbie cywilnej, już w urzędach administracji rządowej są zatrudnieni, związali się już ze służbą cywilną, wiedzą, co chcą robić, wiedzą, na czym polega praca w urzędzie i zdecydowali się, nie rezygnując z pracy w urzędzie, jednocześnie część swojego czasu pracy poświęcić na dalsze kształcenie, szkolenie się w szkole.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#DobrosławDowiatUrbański">Pan poseł Szopiński w imieniu klubu parlamentarnego Lewicy zapytał o pewne liczby. Tu chciałbym sprostować, że z niecałych 118 tys. osób, które są zatrudnione obecnie w korpusie służby cywilnej, nie 40 tys., a ok. 22 tys. jest w wieku, który będzie powodował obowiązek złożenia oświadczenia lustracyjnego, czyli są to osoby starsze niż urodzone 1 sierpnia 1972 r.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#DobrosławDowiatUrbański">Dużo uwag, zastrzeżeń, dużo poglądów, które państwo wyrazili, dotyczyło finansowania służby cywilnej. Wcale nie będę ukrywał, bo przedstawiłem to przecież w sprawozdaniu szefa służby cywilnej za ubiegły rok i przedstawiam to konsekwentnie w sprawozdaniach szefa służby cywilnej za kolejne lata mojego urzędowania, że służba cywilna nie jest dostatecznie dobrze finansowana i powinna być finansowana lepiej, szczególnie dotyczy to pracowników administracji terenowej.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#DobrosławDowiatUrbański">Natomiast nie jest tak, że nic się w tym zakresie nie poprawia. Rzeczywiście były lata, kiedy kwota bazowa nie wzrastała w ogóle. Nie wzrastała np. w latach 2009–2015, ale już w roku bieżącym wzrasta o 7,8%. To prawda, że to mniej niż inflacja, ale to najwyższy wzrost kwoty bazowej w ogóle od czasu, od kiedy funkcjonuje mnożnikowy system wynagradzania w służbie cywilnej. A przecież trzeba pamiętać, że to nie wszystkie pieniądze, które idą na podwyżki i na wynagrodzenia w służbie cywilnej. Funkcjonują chociażby, wspomniał o nich przecież właśnie pan poseł Wilczyński, programy modernizacji służb mundurowych podległych MSW, które jednak, mimo że nazywają się programami modernizacji służb mundurowych, obejmują nie tylko funkcjonariuszy, obejmują również wynagrodzenia członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w służbach mundurowych. Funkcjonuje też program „Modernizacja Krajowej Administracji Skarbowej”. Łącznie, jeżeli weźmiemy pod uwagę pracowników cywilnych w służbach mundurowych oraz pracowników KAS-u, to ponad połowa członków korpusu służby cywilnej objęta jest programami modernizacji, które poprawiają ich wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#DobrosławDowiatUrbański">Pan poseł z Konfederacji i kilku innych posłów wyraziło obawę o dostęp do administracji, jaki rzekomo dajemy obcokrajowcom. Chciałem tutaj sprostować, że to nie tak. To znaczy, prawo do podjęcia pracy w służbie cywilnej już teraz mają osoby niebędące obywatelami polskimi, ale mające prawo podjęcia pracy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Na ogół są to obywatele Unii Europejskiej, ale nie tylko. Natomiast to prawo ograniczone jest tylko do tych stanowisk, które nie wiążą się z wykonywaniem władztwa państwowego, imperium państwa, najbardziej władczych wobec obywatela, wobec państwa czynności. Także wszystkie te stanowiska, z którymi np. wiąże się dostęp do informacji niejawnych, które wiążą się z wydawaniem decyzji administracyjnych, prowadzeniem kontroli itd. wyłączone są z zatrudnienia cudzoziemców i zastrzeżone są wyłącznie dla obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#DobrosławDowiatUrbański">Co się zmienia w tym projekcie ustawy? Tylko kwestia proceduralna. Już kierownicy urzędów, komendanci Policji, dyrektorzy generalni nie będą musieli za każdym razem pytać szefa służby cywilnej o możliwość bądź brak możliwości zatrudnienia cudzoziemca, będą sami decydować o tym, zgodnie z opisem stanowiska pracy, ponieważ sami wiedzą najlepiej, na jakie stanowisko pracy poszukują pracownika.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#DobrosławDowiatUrbański">Ile osób straci pracę na skutek lustracji? — zapytał pan poseł Adamczyk. Nie mogę oczywiście odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ to zależy, ile osób złoży oświadczenie lustracyjne, w którym dana osoba przyzna się do współpracy, pracy czy służby w organach bezpieczeństwa państwa. Natomiast nie spodziewam się, aby to były duże liczby, ponieważ mamy przecież doświadczenie. Taka procedura była przeprowadzona już w służbie zagranicznej i w Krajowej Administracji Skarbowej, gdzie objęto nią 65 tys. osób. Z tego grona wpłynęło zaledwie 130, słownie: sto trzydzieści oświadczeń lustracyjnych, w których pracownicy przyznali się do współpracy z organami bezpieczeństwa państwa lub do służby w nich.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#DobrosławDowiatUrbański">O niebezpiecznym otwarciu dla cudzoziemców już mówiłem. Tutaj nie widzę tego niebezpieczeństwa, ponieważ merytorycznie w tym zakresie nic się nie zmienia.</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#DobrosławDowiatUrbański">Pani poseł Pępek zapytała — bardzo konkretne pytanie — dlaczego nie wprowadzono dotychczas możliwości internetowego aplikowania na wolne stanowiska pracy w służbie cywilnej. To rzeczywiście pewne zaniedbanie, ale właśnie w tym projekcie wprowadzamy elektroniczne aplikowanie na wolne stanowiska pracy w służbie cywilnej jako podstawową formę aplikowania, budując jednocześnie równolegle z procedowaniem nad tymi przepisami elektroniczną bazę, która będzie służyła całej procedurze naborowej zarówno zgłaszaniu aplikacji, jak i procedowaniu tych aplikacji przez urzędy.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#DobrosławDowiatUrbański">Padło pytanie o liczebność korpusu, zwłaszcza w okresie od 2015 r. do teraz. Otóż ta liczba pozostaje stabilna i waha się w granicach 120 tys. osób. W 2015 r. mieliśmy właśnie 120 tys. członków korpusu służby cywilnej, według mojego sprawozdania, według stanu na 31 grudnia ub.r. ta liczba to ok. 117,5 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-293.12" who="#DobrosławDowiatUrbański">Ilu obcokrajowców? Pan poseł z Konfederacji zapytał, poprosił o odpowiedź na piśmie i takiej odpowiedzi udzielimy na piśmie, ilu obcokrajowców pracuje w administracji. Natomiast już teraz mogę powiedzieć, że są to przypadki jednostkowe. Ilu obcokrajowców starało się o takie zatrudnienie? Akurat tę liczbę mam w głowie. Od 2012 r. do 2022 r. takich aplikacji ze strony obcokrajowców było przez 10 lat 155 sztuk, a zatrudniono, o ile mnie pamięć nie myli, pięć osób. Tak że są to naprawdę wypadki marginalne.</u>
          <u xml:id="u-293.13" who="#DobrosławDowiatUrbański">Jeżeli chodzi o zatrudnianie funkcjonariuszy partyjnych w służbie cywilnej, to przy aplikacji, przy rekrutacji nie pytamy o przynależność partyjną. Natomiast warto tutaj podkreślić, że na szeregu najważniejszych stanowisk w służbie cywilnej istnieje zakaz przynależności do partii politycznych. Taki zakaz istnieje na wszystkich wyższych stanowiskach w służbie cywilnej oraz na stanowiskach urzędników mianowanych, więc nawet jeżeli ktoś był członkiem partii, to obejmując wyższe stanowisko w służbie cywilnej, musiał z tej przynależności partyjnej zrezygnować.</u>
          <u xml:id="u-293.14" who="#DobrosławDowiatUrbański">To chyba wszystko. Dziękuję bardzo paniom i panom posłom. Dziękuję panu marszałkowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w 175. rocznicę Wiosny Ludów na ziemiach polskich (druki nr 3067 i 3077).</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#RyszardTerlecki">Proszę pana posła Sławomira Skwarka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#SławomirSkwarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków przekazu o poselskim projekcie uchwały w 175. rocznicę Wiosny Ludów na ziemiach polskich, druk nr 3067.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#SławomirSkwarek">Marszałek Sejmu, zgodnie z regulaminem Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejm skierowała w dniu 7 marca 2023 r. powyższy projekt uchwały do komisji do pierwszego czytania. Wnioskodawców reprezentował i przygotował projekt uchwały poseł dr Bartłomiej Wróblewski, skądinąd według mojej najlepszej wiedzy Poznaniak i Wielkopolanin. Komisja, po przeprowadzeniu pierwszego czytania i rozpatrzeniu projektu uchwały, przyjęła projekt poprzez aklamację na posiedzeniu w dniu 9 marca 2023 r. Wnosi, aby Wysoki Sejm podjąć raczył załączony projekt uchwały o niniejszej treści:</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#SławomirSkwarek">„W 2023 roku przypada 175. rocznica Wiosny Ludów. Na jej fali wiosną 1848 roku o swoje prawa narodowe upomnieli się także Polacy z zaborów pruskiego i austriackiego.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#SławomirSkwarek">Na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego, na wieść o rewolcie w Berlinie, reprezentanci różnych środowisk politycznych, zarówno arystokraci, jak i demokraci, w dniu 20 marca 1848 roku w Poznaniu wspólnie powołali Komitet Narodowy, zaczęli także tworzyć lokalne komitety polskie. Domagano się szerokiej autonomii oraz rozpoczęto tworzenie polskich oddziałów wojskowych. Początkowo władze w Berlinie godziły się na to, jednak z czasem zaczęły coraz wyraźniej dążyć do stłumienia ruchu polskiego w Poznańskiem. Wbrew zawartym porozumieniom przystąpiono do rozbrajania polskich oddziałów. Wybuchło powstanie poznańskie 1848 roku. Doszło do walk. Pomimo odniesienia zwycięstw w starciach pod Miłosławiem, Sokołowem i Kcynią siły polskie zostały ostatecznie pokonane. Wielkopolska została objęta wojskowymi represjami.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#SławomirSkwarek">Na terenie Galicji reprezentanci wszystkich stanów i środowisk politycznych wystąpili z postulatami polonizacji administracji lokalnej i szkolnictwa, zniesienia pańszczyzny, zagwarantowania równego prawa dla wszystkich oraz wolności słowa. We Lwowie i w Krakowie powstały lokalne komitety narodowe. Skierowano adres do cesarza austriackiego, w którym domagano się reform ustrojowych. Władze austriackie nie wyraziły na nie zgody, a nastroje zostały stłumione przez wojsko.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#SławomirSkwarek">W Wielkopolsce niepowodzenia stały się jednak impulsem do szerzenia, zainicjowanej już wcześniej, idei pracy organicznej, która z czasem stała się tam dominującą formą polskiej aktywności łączącej społeczeństwo w solidarystycznej walce przeciw pruskiej władzy w sferze gospodarki, oświaty i kultury. Trwałą zdobyczą społeczeństwa zaboru austriackiego było ostateczne zniesienie pańszczyzny.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#SławomirSkwarek">W 175. rocznicę Wiosny Ludów na ziemiach polskich Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla jej uczestników, którzy marzyli o Niepodległej, a nie mogąc jej wywalczyć, stworzyli zaczyn do konsolidacji narodowej i wspólne dążyli do osiągnięcia tego celu w przyszłości”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Bartłomiej Wróblewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#BartłomiejWróblewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić nasze stanowisko wobec projektu uchwały w sprawie upamiętnienia 175. rocznicy Wiosny Ludów na ziemiach polskich.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#BartłomiejWróblewski">Pierwotny tekst tej uchwały dotyczył 175. rocznicy wybuchu powstania poznańskiego z 1848 r., ale dzięki cennej sugestii pana prof. Ryszarda Terleckiego, wicemarszałka Sejmu, ostatecznie uchwała uzyskała szerszy wymiar. Dotyczy ona dążeń niepodległościowych na ziemiach polskich w czasie Wiosny Ludów. To kolejny etap walki Polaków o wolność, suwerenność, niepodległość. Jest warty przypomnienia i upamiętnienia, tak że dobrze, że Sejm pracował nad podjęciem okolicznościowej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#BartłomiejWróblewski">Ta uchwała wpisuje się, szanowni panie i panowie posłowie, w szereg uchwał podejmowanych przez Wysoką Izbę w ostatnich dwóch kadencjach. Gdy je przygotowywałem, miałem na celu dwie rzeczy, z jednej strony pokazanie starań zbrojnych podejmowanych przez Polaków w XIX i XX w., dążących do suwerenności, niepodległości naszego państwa, a z drugiej strony podkreślenie znaczenia pracy organicznej, która kojarzy się przede wszystkim z Wielkopolską, ale wiemy, że była też prowadzona przecież w innych dzielnicach, w innych częściach naszego kraju. Do tych uchwał można zaliczyć uchwały o zwycięskich powstaniach wielkopolskich z 1806 r., 1918 r. i 1919 r., uchwały upamiętniające Jana Henryka Dąbrowskiego, gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk czy z okazji 100-lecia Międzynarodowych Targów Poznańskich. Ważną uchwałą była także uchwała upamiętniająca wielkopolską drugą konspirację, czyli część powstania antykomunistycznego z pierwszych lat po II wojnie światowej. Tak jest też w przypadku tej uchwały — ona łączy dwa wątki, insurekcyjny oraz organicznikowski.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#BartłomiejWróblewski">Chciałbym przy tej okazji podziękować komisji kultury za pochylenie się nad tą uchwałą i dobrą pracę, a także panu Dariuszowi Paprockiemu, społecznikowi i regionaliście z aglomeracji poznańskiej oraz prof. Przemysławowi Matusikowi z instytutu historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza za konsultacje historyczne.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#BartłomiejWróblewski">Bardzo serdecznie dziękuję i proszę Wysoką Izbę o dalsze procedowanie nad tą sprawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Mieszkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wolność to wartość bezcenna. W 1830 r. powstanie listopadowe zakończyło się porażką. Taki był rezultat działań tych wszystkich, którzy wtedy chcieli wolności. Ale okazało się, że nie wszyscy tę wolność cenili wówczas w Europie. Warto przypomnieć, że w 1830 r. powstanie listopadowe potępił Grzegorz XVI, uznając, że jest to występek przeciwko legalnej władzy carskiej. Zresztą z podobnym procederem mieliśmy do czynienia wtedy, kiedy wybuchło powstanie styczniowe w 1863 r. Również to powstanie zostało potępione przez innego papieża, już Piusa IX.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#KrzysztofMieszkowski">Przy okazji 175. rocznicy Wiosny Ludów na ziemiach polskich warto wspomnieć o legionie Adama Mickiewicza, który tworzył ten legion w 1848 r. w Rzymie, we Włoszech, jak byśmy dzisiaj powiedzieli. W założycielskim akcie legionu Mickiewicza wzięło udział 13 osób. Co ciekawe, wówczas z Mickiewiczem próbował współpracować Norwid, który jednak, jak się okazało, miał inne poglądy na rzeczywistość, na świat, także na literaturę i wycofał się z tego, jak sam powiedział: wymazałem się z listy tych, którzy ten legion tworzyli.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#KrzysztofMieszkowski">Koalicja Obywatelska oczywiście popiera tę uchwałę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Paulina Matysiak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu klubu Lewicy stanowisko w sprawie poselskiego projektu uchwały w 175. rocznicę Wiosny Ludów na ziemiach polskich.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#PaulinaMatysiak">Pod nazwą Wiosna Ludów do historii przeszedł szereg rewolucyjnych wystąpień w całej Europie, który zatrząsł posadami powiedeńskiego ładu. Od Hiszpanii po Rumunię i od Danii po Sycylię domagano się demokratyzacji życia publicznego, obalenia monarchii absolutnych, prawa narodów do samostanowienia, zniesienia pańszczyzny i barier klasowych. W niektórych krajach przyniosła pozytywne i niemal natychmiastowe skutki społeczne. Węgrzy uzyskali w ramach państwa habsburskiego daleko idącą autonomię. We Francji w miejsce monarchii wprowadzono republikę. Na ziemiach włoskich i niemieckich wykonano pierwszy krok do zjednoczenia terenów rządzonych przez różnych królów. W całej Europie zaczęto postrzegać narody nie jako wąskie kręgi szlachty i arystokracji zazdrośnie strzegące swoich przywilejów, ale jako grupy kulturowe zawierające w sobie cały przekrój społeczny i klasowy. Na tym fundamencie jest zbudowana współczesna Europa.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#PaulinaMatysiak">Na ziemiach polskich Wiosna Ludów trwała krótko i polskim rewolucjonistom nie udało się zbyt wiele osiągnąć. Wystąpienia objęły tereny zaborów austriackiego i pruskiego, a jej uczestnicy podnosili te same hasła, które niosły się po całej Europie — wolności, równości i prawa narodów do samostanowienia. Było to ważne wydarzenie w kontekście tworzenia nowoczesnego narodu polskiego, który chociaż znalazł się pod panowaniem różnych władców, zachował jedność. Warto dodać, że polska Wiosna Ludów jest jednym z niewielu przykładów żywego wydarzenia historycznego, które nie jest związane z pamięcią historyczną ziem dawnego zaboru rosyjskiego, która zdominowała polską pamięć historyczną. Tym bardziej warto dbać o pamięć o Wiośnie Ludów.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#PaulinaMatysiak">Dziedzictwo Wiosny Ludów, dziedzictwo walki o prawo narodów do samostanowienia, dziedzictwo walki za wolność waszą i naszą jest żywe do dzisiaj. Widzimy je w masowym i bezwarunkowym wsparciu, jakiego polskie społeczeństwo udziela walczącej Ukrainie. Widzimy je w walce przeciwko autorytaryzmowi w Białorusi. Widzimy je w niezgodzie na imperializm, autorytaryzm i wyzysk.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#PaulinaMatysiak">Lewica od stuleci stoi pod sztandarem walki za wolność waszą i naszą. Pod tym sztandarem stał Kościuszko, pod tym sztandarem stał Traugutt, pod tym sztandarem stał Piłsudski, bohaterowie, z których do dzisiaj słusznie jesteśmy dumni. Dlatego z pełnym przekonaniem zagłosujemy za tym projektem uchwały. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Brawo, panie pośle sprawozdawco.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#JarosławRzepa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdy, kto uczęszczał na lekcje historii, zna znaczenie Wiosny Ludów zarówno dla Polski, jak i Europy. To wydarzenie było pierwszą ogólnoeuropejską rewolucją. Oprócz haseł społecznych i politycznych pojawiły się postulaty narodowe. Podważało to system ustalony na kongresie wiedeńskim strzeżonym przez Święte Przymierze. Zjednoczenie się i wspólna walka z systemem wymagały odwagi i współpracy. Fakt buntu różnych narodowości był tylko jednym z wielu dowodów złych zasad systemowych panujących w tamtych czasach. Dla Polski ten czas był szczególnie ważny, ponieważ Wiosna Ludów była dla nas dążeniem m.in. do odzyskania niepodległości, wolności słowa czy do uwłaszczenia chłopów, którzy od wieków byli grupą często dyskryminowaną, zmagającą się z wieloma trudnościami.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#JarosławRzepa">Ogólnoeuropejski charakter Wiosny Ludów świetnie pokazuje, jak wydarzenia w jednym kraju mogą być inspiracją dla innych. Wiosna Ludów jest wydarzeniem pokazującym, że rzeczywistość można zmienić, wystarczy tylko mieć odpowiednią determinację i umiejętność zjednoczenia się w potrzebie.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#JarosławRzepa">W czerwcu 1848 r. powstała Liga Polska. Jej działania zmierzały w kierunku pogłębienia świadomości narodowej, wspierania chłopów, reorganizacji pracy na roli, ochrony polskiej ziemi przed całkowitym przejęciem przez Niemców, pracy oświatowej. Mimo swego legalnego charakteru Liga Polska została rozwiązana w 1850 r. W jej miejsce powstały tajne lub półlegalne organizacje. Organizacja ta jest świetnym przykładem na to, że Polacy potrafią połączyć siły, kiedy istnieje potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#JarosławRzepa">Mimo iż Wiosna Ludów nie przyniosła zwycięstwa w żadnym z państw, to zapoczątkowała szereg istotnych procesów, do których np. w Polsce należy zaliczyć podważenie systemu Świętego Przymierza, zmniejszenie znaczenia arystokracji, wzrost znaczenia burżuazji, likwidację pańszczyzny czy rozszerzenie praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#JarosławRzepa">Jednym z ważniejszych postulatów, jakie wywalczyła Polska, było również zachowanie języka polskiego w urzędach, kościołach, szkołach czy sądach. Przeciw germanizacji największy bój stoczyły obszary Pomorza, Warmii i Mazur oraz Śląska. Jak widać, dla Polaków Wiosna Ludów nie była walką o poprawę życia w państwie, ale o państwo.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#JarosławRzepa">Uważam, że w 175. rocznicę Wiosny Ludów powinniśmy uczcić odwagę, wolę walki, siłę Polaków. Powinniśmy także przede wszystkim pamiętać o wszystkich poległych walczących o to, by było lepiej.</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#JarosławRzepa">Klub Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego oczywiście poprze tę uchwałę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#GrzegorzBraun">Chwała bohaterom, hańba prowokatorom! We wszystkich aktach insurekcyjnych, rewolucyjnych inspirowanych, nie ma co owijać w bawełnę, przez rozmaite służby i loże, także w XVIII i XIX w. jest w praktyce nożowniczo-sztyletniczej ohydny wątek rewolucyjny, w niektórych momentach, zdaje się, wręcz konstytutywny. Nie darmo Marks z Engelsem z wielką nadzieją patrzyli w tę stronę i mówili: na Polaków zawsze możemy liczyć, bo wiedzieli, że żeby zwyciężyła rewolucja, potrzebna jest najpierw wojna, a żeby wojna rozgorzała na kontynencie, to potrzebna jest jakaś podpałka. Polacy zawsze byli chętną podpałką.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#GrzegorzBraun">Co do was, szanowni autorzy, sprawozdawcy reprezentujący lewicę z prawej strony tej sali, nieznośne jest to wasze podpieranie się przodkami i tymi często dzielnymi, choć niebacznymi powstańcami. Nieznośne jest wycieranie sobie gąb PiS-owskich różnymi świętościami i świetnościami naszej historii. Mówię „nieznośne” w dniu w którym, w poprzednim punkcie, procedowaliśmy nad ustawą o służbie cywilnej, która ma być lustrowana, a tego samego dnia, parę godzin wcześniej nominujecie, robi to premier Morawiecki, do Rady Nadzorczej BGK tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa — Kujdę, zapewne z poręki i rekomendacji prezesa Kaczyńskiego. Więc wszystko to jest załgane, wszystko to jest w waszych ustach i waszych papierach fałszywe. Na dodatek odzywają się cymbały z lewej strony tej sali, lewica z lewej, i na waszą hipokryzję oni odpowiadają brednią i urojeniem historycznym. Ignorancja króluje, ignorancja króluje w tej sali…</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Pan nie obraża nikogo.)</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#GrzegorzBraun">Wyzywam na pojedynek, porozmawiajmy o Wiośnie Ludów, porozmawiajmy o powstaniu poznańskim. Panie pośle sprawozdawco miły, już do kolekcji swoich uchwał niech pan lepiej opiewa to powstanie wielkopolskie z połowy XVII w., bo tam przynajmniej katolicy protestantów tłukli, w tym zdaje się wnuka czy syna Rejowego, który razem ze Szwedami łupił kościoły. Niech pan tym się zajmie.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#GrzegorzBraun">Oczywiście z pozoru niekontrowersyjna uchwała, ale ile bredni…</u>
          <u xml:id="u-305.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś.)</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Kobieta ignorantka, mężczyzna ignorant, nie ma o czym…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiele rzeczy już padło z tej mównicy na temat przedłożenia rzeczy potrzebnych i rzeczy niepotrzebnych. Chciałem wspomnieć jeszcze jeden wątek. Te wydarzenia z 1848 r. miały też ogromny wpływ na kształtowanie się polskiego ducha narodowego na Śląsku, na moim ukochanym Śląsku. Po raz pierwszy w historii w powszechnych wyborach, zarówno do parlamentu berlińskiego, jak i do parlamentu ogólnoniemieckiego we Frankfurcie nad Menem wybrano wtedy polskojęzycznych posłów — przedstawicieli chłopów i rzemieślników. Na 24 deputowanych tylko siedmiu reprezentowało szlachtę czy zamożne mieszczaństwo. Było to znaczące odstępstwo, znaczący krok naprzód wobec wszelkich poprzednich wyborów. Zarówno po niemieckiej, jak i po austriackiej stronie Śląska te protesty miały charakter stricte chłopski. Podnoszono postulaty zniesienia pańszczyzny, domagano się swobód obywatelskich. Co ważne, językiem tych protestów był język polski, a może nawet bardziej język śląski, bo to po śląsku mówili mieszkańcy tamtych ziem. Ten sam język, którego Polska uporczywie nie chce uznać, mimo że z ostatniego spisu powszechnego wynika, że posługuje się nim na co dzień prawie 0,5 mln osób.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#MichałGramatyka">Polska 2050 Szymona Hołowni oczywiście poprze to przedłożenie, a ja, korzystając z okazji, chciałbym podziękować tym wszystkim, którzy pielęgnują takie wydarzenia z historii mojej małej ojczyzny ze szczególnym uwzględnieniem redaktorów portalu Ślązag.pl za pielęgnowanie tradycji i przypominanie, jak na Śląsku rodziła i utrwalała się polskość. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Powiedziano już dużo, by i uzasadnić uchwałę, i ją skrytykować, a że słuchaczy na sali sejmowej garstka, to powiem tylko, że Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej popiera poselski projekt uchwały w 175. rocznicę Wiosny Ludów na ziemiach polskich. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#RyszardTerlecki">W tym wypadku zrezygnujemy z pytań.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież są zgłoszenia.)</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#RyszardTerlecki">Do głosowania nad tym projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Panie marszałku, jakimże to prawem kaduka uniemożliwia mi pan zadanie pytania?)</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#RyszardTerlecki">Prawem regulaminu Sejmu, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-310.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Brawo, duch iście rewolucyjny.)</u>
          <u xml:id="u-310.8" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Edukacji i Nauki — Przemysława Czarnka (druki nr 3032 i 3156).</u>
          <u xml:id="u-310.9" who="#RyszardTerlecki">Proszę przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Krystynę Szumilas o przedstawienie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na każdym spotkaniu, gdziekolwiek jesteśmy, słyszymy od ludzi: minister Czarnek musi odejść.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#KrystynaSzumilas">Nie chcemy, aby niszczył przyszłość naszych dzieci i wnuków. Protestujemy przeciwko indoktrynacji i upolitycznieniu szkoły, przeciwko marnym płacom nauczycieli, przeciwko traktowaniu edukacji jako łupu politycznego PiS i trampoliny do osobistej politycznej kariery ministra. To mówią ludzie. Dlatego złożyliśmy ten wniosek i podpisały się pod nim wszystkie kluby i koła opozycji demokratycznej, bo dla nas jest to projekt obywatelski, bo proszą nas o to obywatele, których pan minister i posłowie PiS nie chcą słuchać.</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#KrystynaSzumilas">Wysoka Izbo! Jest wiele zarzutów uzasadniających konieczność odwołania ministra Czarnka. Nie jest to jedynie program willa+, w ramach którego miliony złotych z polskiej edukacji pan minister przekazał na wille dla swoich, choć przyznaję, że jest to program wyjątkowo bulwersujący, szczególnie w sytuacji, w której obywatele latami czekają na swoje pierwsze mieszkanie, a program mieszkaniowy PiS okazał się jedną wielką klapą.</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#KrystynaSzumilas">Są też inne grzechy pana ministra. Przypomnę chociażby zrujnowanie prestiżu zawodu nauczyciela, ustalenie na poziomie płacy minimalnej pensji nauczycieli początkujących w zawodzie. Uprzedzając atak pana ministra, zapytam: Dlaczego choć przez 8 lat podnosicie wynagrodzenia nauczycieli, to ich pensja jest coraz marniejsza, a wykonywanie tego zawodu staje się upokorzeniem? Odpowiedź jest jedna: to nie dobro ucznia jest priorytetem dla ministra, a program partii i wykonywanie go za wszelką cenę i wbrew wszelkiemu rozsądkowi. Bo choć minister głośno krzyczy: Precz z komuną, to myśli i działa zgodnie z filozofią tamtego systemu i z hasłem: Program partii programem narodu.</u>
          <u xml:id="u-311.5" who="#KrystynaSzumilas">Prezes Kaczyński powiedział kiedyś: Musimy walczyć o duszę każdego Polaka. I minister Czarnek walczy. Chce wychować przyszłego wyborcę PiS. Temu ma służyć ideologizacja programów nauczania, likwidacja wiedzy o społeczeństwie oraz przepychanie fatalnego, ksenofobicznego podręcznika do HiT pana Roszkowskiego, notabene byłego europosła PiS. Temu ma służyć próba postawienia ponad rodzicami i nauczycielami politycznego kuratora oświaty. Na szczęście lex Czarnek zostało dwukrotnie zawetowane przez pana prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-311.6" who="#KrystynaSzumilas">Przypomnę też inne słowa prezesa: gdybyśmy przyjęli założenia czysto moralne, to niczego byśmy nie mieli, i kryjącą się za nimi tęsknotę związaną z zapewnieniem materialnego zaplecza dla partii, stąd program willa+, stąd rozdawanie pieniędzy na badania, drenowanie budżetu państwa bez żadnych reguł i zasad. I jeszcze jedno: język, którego używa pan minister, język konfrontacji i wykluczenia. Zamiast szacunku, kultury osobistej, tolerancji i empatii nasze dzieci i wnuki doświadczają języka agresji i stygmatyzacji, odbierają od ministra lekcję, że dla osiągnięcia celów politycznych można manipulować, kłamać i obrażać, poniżać i dyskredytować tych, którzy mają inne zdanie. Nie chcemy oglądać tragicznych skutków takiego podejścia do wychowania. Dlatego minister Czarnek musi odejść.</u>
          <u xml:id="u-311.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę kolejnego przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk o przedstawienie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Czarnek musi odejść…</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">…mówią dziś zgodnie uczniowie, studenci, nauczyciele i rodzice.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#RyszardTerlecki">Do lustra popatrzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Czarnek musi odejść — mówi 70% Polek i Polaków. Dwie na trzy osoby w Polsce nie chcą Czarnka na stanowisku ministra edukacji i nauki i to w ich imieniu jest ten wniosek. Dlatego nie będę dziś mówić do pana, panie ministrze, bo nie dla pana dziś jesteśmy. Jestem tutaj dla uczniów, rodziców, nauczycieli i wszystkich tych, którzy nie mogą już patrzeć, jak niszczy pan polską szkołę, drugi dom dla milionów polskich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Ten wniosek to głos młodych, was, uczniów i uczennic, bo dla nas młodzi mają głos. Słyszymy was i słuchamy. Nie chcecie obowiązkowej religii. Nie chcecie się uczyć z partyjnego podręcznika do HiT-u. Nie chcecie szczucia na mniejszości. Nie chcecie czytać obraźliwych i nienaukowych bzdur o in vitro. I nie chcecie Czarnka jako ministra. Ten wniosek jest w waszym imieniu. I w waszym, drogie nauczycielki i nauczyciele, którzy za swoją ciężką i ważną pracę wciąż otrzymujecie upokarzająco niskie pensje. W państwie PiS trudno zarabiać mniej niż początkujący nauczyciel. 2845 zł na rękę — tego nawet nie da się komentować. Nic dziwnego, że w ten rok szkolny weszliśmy bez ok. 70 tys. nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Mówię dziś dla was i w waszym imieniu, drodzy rodzice, którzy ze strachem patrzycie na policyjne statystyki samobójstw i prób samobójczych. W zeszłym roku odebrało sobie życie aż 156 dzieci, w tym sześcioro poniżej 12. roku życia. Dziecięcych prób samobójczych było aż 2031. Nie ma słów, by wyrazić żal za każdą z tych młodych osób. Przynajmniej części z tych tragedii można było uniknąć. Mogła im zapobiec polska szkoła, gdyby tylko oferowała młodym wsparcie psychologiczne z prawdziwego zdarzenia, godnie opłacanych specjalistów, psychologów dostępnych zawsze wtedy, kiedy są potrzebni. Na ich zatrudnienie samorządy potrzebują pieniędzy, ale Czarnek nie zawraca sobie głowy wciąż niewystarczającą subwencją oświatową, bo zbyt jest zajęty pompowaniem kasy do fundacji kolegów.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Jestem tu dla was, młode dziewczyny, drogie uczennice, które macie dość słuchania, jak Czarnek was obraża, jak wmawia wam niezdrowy tryb życia, jak chce was, i tylko was, odchudzać. Jakby sprawiało mu jakąś obleśną przyjemność upokarzanie i wpędzanie was w kompleksy.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Wniosek o odwołanie Czarnka to także wasz wniosek, drodzy maturzyści, którzy jeszcze na kilka miesięcy przed egzaminami nie mieliście pojęcia, na jakich zasadach będziecie je zdawać, bo szkoła Czarnka jest pogrążona w permanentnym chaosie.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Mówię także w imieniu dyrektorów, gospodarzy szkół, których Czarnek uporczywie próbuje a to straszyć więzieniem, a to zamieniać w strażników partyjnej linii w szkole.</u>
          <u xml:id="u-315.6" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Ten wniosek jest w imieniu wszystkich przyzwoitych ludzi, których oburza to, że Czarnek lekką ręką rozdaje dziesiątki nie swoich milionów swoim partyjnym kolegom, i to w czasie, gdy ponad 300 tys. dzieci wciąż żyje w skrajnym ubóstwie, w biedzie i w głodzie, które zagrażają ich życiu i zdrowiu. Na bezpłatny szkolny posiłek dla takich dzieci Czarnek pieniędzy nie znajduje, ale znajduje na apartamenty w Lublinie i willę na Mokotowie dla swoich kumpli z partii i parafii.</u>
          <u xml:id="u-315.7" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Ten wniosek jest w imieniu wszystkich tych, dla których polska szkoła, tak jak Polska, to skarb, o który trzeba dbać. Dla Czarnka Polska to skarbonka, z której bezczelnie i łapczywie podkrada pieniądze polskich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-315.8" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Czarnek musi odejść za krzywdy wyrządzane uczniom, nauczycielom i rodzicom. Obiecuję, że odejdzie. Nawet jeżeli nie stanie się to dziś, to już za kilka miesięcy, po wyborach, polska edukacja odzyska wolność, oddech i otwartość. Zbudujemy szkołę godnie opłacanych nauczycieli i bezpiecznych uczniów, szkołę bez indoktrynacji, bez religii i księdza, ale z dostępnym psychologiem i stomatologiem, szkołę, która nauczy, nakarmi i udzieli wsparcia, szkołę patrzącą w przyszłość, przygotowującą do dorosłego życia w pracy i w rodzinie. Bo taka szkoła się wam, uczniowie, nauczyciele i rodzice, po prostu należy.</u>
          <u xml:id="u-315.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę kolejnego przedstawiciela wnioskodawców pana posła Dariusza Klimczaka o przedstawienie uzasadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#DariuszKlimczak">Wysoka Izbo! Jest bardzo wiele powodów, dla których należy odwołać pana ministra Czarnka. To jest przede wszystkim fatalny język, którym się pan posługuje. To jest brak tolerancji, którym pan emanuje. To jest upolitycznienie szkoły. To jest bubel w postaci podręcznika do HiT-u. To są złe relacje z nauczycielami. To są złe relacje z otoczeniem szkoły. To jest nagonka na Związek Nauczycielstwa Polskiego. Powodów naprawdę jest bardzo wiele, nawet ta kropla, która przelała czarę goryczy, czyli afera willa+. Ale tę czarę pan konsekwentnie zapełniał bardzo wieloma błędami, które od początku pan popełniał. My zagłosowaliśmy i podpisaliśmy się pod tym, żeby pana odwołać, jeszcze z jednego bardzo ważnego powodu. Ponieważ nie zajmuje się pan tym, czym potrzeba. Jest naprawdę masa wyzwań w polskiej edukacji, w wychowaniu, w nauce, które pan nie wiadomo dlaczego pomija, ignoruje albo chyba najzwyczajniej w świecie nie ma żadnego pomysłu, jak z tym problemem dać sobie radę. Jeżeli pan nie ma pomysłów, jak w systemowy sposób likwidować problemy polskiej oświaty i polskiej nauki, to proszę skorzystać z programów demokratycznej opozycji albo przynajmniej zacząć realizować program swojej partii. Tak naprawdę nikomu nie wiadomo, dlaczego Prawo i Sprawiedliwość nie realizuje jednego ze swoich podstawowych postulatów, czyli wprowadzenia gabinetów stomatologicznych do szkół. Pan jest trzecim ministrem edukacji. Niech pan odpowie na pytanie, dlaczego żaden z was nie spełnił tej obietnicy, którą przed wyborami składała pani premier Beata Szydło. Mówiła nie tylko o gabinetach stomatologicznych, ale także gabinetach lekarskich w szkołach. Dlaczego tego nie zrealizowaliście?</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#DariuszKlimczak">Co to jest? Obietnica-? Taki program realizujecie?</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Te, co zlikwidowaliście…)</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#DariuszKlimczak">Mogę panu podsunąć pomysł. Jest przedstawiony przez klub PSL, Koalicji Polskiej. Nasz poseł doktor stomatologii Radosław Lubczyk opracował program dużo prostszy i łatwiejszy do zrealizowania: szkoła u stomatologa. Możecie go zrealizować. My jak tylko wygramy wybory, wspólnie z pozostałymi partiami demokratycznej opozycji taki program wprowadzimy. Bo bardzo potrzebna jest opieka stomatologiczna dla szkół.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#DariuszKlimczak">O kwestiach programowych powiem jeszcze w swoim wystąpieniu klubowym, ale problemem są finanse. Na nie narzekają samorządowcy, organy prowadzące, dyrektorzy szkół. Problem jest z subwencją oświatową, która nie wystarcza w bardzo wielu miejscach nawet na opłacenie wynagrodzeń nauczycieli. Proszę nie opowiadać, że nominalnie wzrosła ilość pieniędzy przeznaczana na subwencję oświatową, bo problem pozostaje ten sam. Cóż z tego, że przybyło pieniędzy, skoro dalej mamy te same kłopoty finansowe? To samo jest przecież w służbie zdrowia. I tam wzrosła ilość pieniędzy z naszych składek, ale mamy dłuższe kolejki do lekarzy i większe zadłużenie szpitali. Wszędzie popełniacie ten sam błąd. Resztę kwestii przedstawię w wystąpieniu klubowym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę przedstawiciela wnioskodawców pana posła Michała Gramatykę o przedstawienie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#MichałGramatyka">Panie Ministrze Czarnku! Na koniec przedstawię kilka cytatów, głównie z pana: Niekiedy istnieje konieczność zastosowania przymusu fizycznego, w tym kary cielesnej. Konieczność wydaje się oczywista. Kto kocha naprawdę, ten karci surowo. Albo inny cytat: Obrzydlistwa, zepsucie, deprawacja, niemoralne postępowanie. Skończmy słuchać idiotyzmów o jakichś prawach człowieka, o jakiejś równości. Ci ludzie nie są równi normalnym ludziom.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#MichałGramatyka">W szczególnie słabych momentach tego szaleństwa odwołuje się pan do sił nadprzyrodzonych: Szatan uderza w rodzinę. Jeśli ją zniszczy, zniszczy naród. Wreszcie przechodzę do mojego ulubionego cytatu, jeśli chodzi o poziom absurdu w pańskich wypowiedziach: cała ta ideologia LGBT wyrasta z marksizmu, z tego samego korzenia co niemiecki, hitlerowski narodowy socjalizm, który jest odpowiedzialny za wszelkie zło wojny, za mordowanie powstańców.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo to prawda.)</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#MichałGramatyka">Mam wrażenie, że kompletnie nie interesuje pana to, co mówi nauka, tradycja, Kościół, polska konstytucja. Ludziom, którzy są nieheteronormatywni, zarzuca pan wynaturzenie. Wprost, bez żadnej żenady nazywa ich pan zboczeńcami albo dewiantami tak, jakby to były prawdziwe problemy. 55 tys. polskich Niemców, dzieci polskich Niemców wbrew podpisanym przez Polskę konwencjom zostało przez pańską decyzję pozbawionych możliwości nauki języka ojczystego. Dla pana to przecież żaden problem.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#MichałGramatyka">1/4 uczniów w Polsce musi pobierać korepetycje. Kosztuje to rodziców niemal 3,5 mld zł rocznie. Wychodzi 723 zł na jednego ucznia. Dla pana to żaden problem. Pan woli grzmieć na swoich dewiantów czy wynaturzeńców. Mam wrażenie, że fundamenty naszego społeczeństwa, naszej tradycji, kultury, równość ludzi wobec prawa albo zakaz dyskryminacji nie mają dla pana żadnego znaczenia, że tkwi pan w mroku swoich przekonań, nie chcąc zobaczyć świata wokoło. Możemy wybaczyć dziecku, że boi się ciemności, ale zupełnie inaczej wygląda sprawa, gdy dorosły człowiek obawia się światła.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#MichałGramatyka">Panie Ministrze! Jest mi po prostu wstyd, gdy ktoś głoszący takie poglądy, posługujący się takim słownictwem reprezentuje Rzeczpospolitą Polską. Po prostu wstydzę się tego, że pełni pan ten urząd. Mam nadzieję, że dziś jest ostatni dzień, w którym pan go pełni.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę pana posła Tomasza Zielińskiego o przedstawienie opinii Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#TomaszZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić opinię Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży…</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ma pan zaszczyt.)</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#TomaszZieliński">…w sprawie poselskiego wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka, druk nr 3032.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#TomaszZieliński">Marszałek Sejmu zgodnie z art. 116 ust. 2 regulaminu Sejmu w dniu 24 lutego 2023 r. skierowała powyższy wniosek do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży w celu zaopiniowania.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#TomaszZieliński">Na posiedzeniu komisji w dniu wczorajszym odbyła się dyskusja nad złożonym wnioskiem. Wniosek uzasadniali przedstawiciele wnioskodawców z trzech klubów. Były to Koalicja Obywatelska, Lewica i PSL — Koalicja Polska. Następnie odbyła się debata nad wnioskiem, podczas której posłowie opozycji przedstawiali swoje argumenty, krytykując ministra edukacji i nauki oraz całe ministerstwo. Oprócz przedstawienia zarzutów zawartych w samym wniosku zarzucono ministrowi m.in. brak odpowiedniej liczby świetlic i stołówek w szkołach, to, że uczniowie potrzebują licznych korepetycji, dopuszczenie do użytku podręcznika „Historia i teraźniejszość”, a także sformułowano różnego rodzaju oskarżenia, zarzucając ministrowi np. spisienie polskiej szkoły, cokolwiek by to miało znaczyć.</u>
          <u xml:id="u-321.5" who="#TomaszZieliński">Przedstawiciele klubu Prawo i Sprawiedliwość w swoich wypowiedziach wskazywali na to, że wniosek o wotum nieufności zawiera nieprawdziwe informacje i w wielu wypadkach oparty jest na insynuacjach. Posłowie zwrócili uwagę na liczne błędy merytoryczne i rzeczowe zawarte we wniosku, jednocześnie podając w wątpliwość to, czy 122 posłów, którzy podpisali się pod wnioskiem, zapoznało się z jego treścią. Posłowie wskazali m.in. następujące błędy: pomylono kwotę udzielonego dofinansowania z programów ministra, która wynosi nie 130 mln zł, ale 170 mln zł, pomylono liczbę wakatów nauczycielskich w bieżącym roku szkolnym, która wynosi nie 70 tys., ale 8 tys., co stanowi 1% liczby wszystkich nauczycieli, pomylono rok szkolny — teraz jest rok szkolny 2022/2023, a nie rok szkolny 2021/2022.</u>
          <u xml:id="u-321.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Szkolne błędy. Do szkoły.)</u>
          <u xml:id="u-321.7" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Mądrego miło posłuchać.)</u>
          <u xml:id="u-321.8" who="#TomaszZieliński">To wy to podpisaliście.</u>
          <u xml:id="u-321.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.10" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Trzeba się uczyć, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-321.11" who="#TomaszZieliński">Poczekajmy, poczekajmy.</u>
          <u xml:id="u-321.12" who="#TomaszZieliński">W tekście dotyczącym o wotum nieufności przywołano uczelnię, która nie istnieje — Katolicki Uniwersytet Lubuski.</u>
          <u xml:id="u-321.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-321.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-321.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Minister Czarnek nie odpowiada za waszą edukację.)</u>
          <u xml:id="u-321.17" who="#TomaszZieliński">Po posłach głos zabrał Tomasz Rzymkowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, który się nie zgodził z zarzutami opozycji i przedstawił dane dotyczące m.in. rekordowego wzrostu subwencji oświatowej za rządów Prawa i Sprawiedliwości, który tylko w tym roku wyniósł 11 mld zł w porównaniu do 2022 r., wzrostu wynagrodzeń nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem nauczycieli młodych, rekordowego wzrostu nakładów na pomoc psychologiczno-pedagogiczną, dzięki któremu w bieżącym roku szkolnym zostanie zrealizowanych 3 mln dodatkowych godzin pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów w szkole.</u>
          <u xml:id="u-321.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-321.20" who="#TomaszZieliński">Minister Tomasz Rzymkowski ocenił wniosek o wotum nieufności także pod względem językowym. Sam naliczył w nim 38 błędów stylistycznych, merytorycznych, interpunkcyjnych i ortograficznych.</u>
          <u xml:id="u-321.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-321.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Do szkoły!)</u>
          <u xml:id="u-321.24" who="#TomaszZieliński">Wysoki Sejmie! Komisja Edukacji i Nauki Młodzieży po rozpatrzeniu tego wniosku na posiedzeniu w dniu 12 kwietnia 2023 r. postanowiła przedłożony wniosek zaopiniować negatywnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-321.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#RyszardTerlecki">Przypominam, że zgodnie z art. 116 ust. 1a regulaminu Sejmu po wyczerpaniu listy mówców głos może zabrać tylko prezes Rady Ministrów oraz minister edukacji i nauki. Nie są dopuszczalne pytania jako odrębny element debaty.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza w tej debacie głos ma pani poseł Mirosława Stachowiak-Różecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jak zauważył mój przedmówca, treść tego wotum zawiera sporo błędów, pomyłek i takich rzeczy. Wycisnęłam kilka zdań, żeby było o czym z państwem porozmawiać, do których się odniosę.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Piszecie państwo w tym wniosku, że minister Czarnek odmawiał współpracy ze związkami zawodowymi. Od czasu objęcia stanowiska ministra przez Przemysława Czarnka odbyło się 21 spotkań ze związkami w ramach Zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty. Ciekawostka, pan prezes Broniarz zaszczycił swoją obecnością członków zespołu jedynie dwa razy. Zatem pytam, kto komu odmawia współpracy i dialogu, kto kogo lekceważy.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Piszecie państwo we wniosku, że wedle danych ZNP brakowało w systemie aż 70 tys. nauczycieli, a dalej piszecie, że brakowało 20 tys. wakatów. To w końcu, szanowni państwo, ilu tych nauczycieli i ile wakatów czy etatów? Pomogę państwu na przyszłość. Nie trzeba pytać ZNP, bo może ci zajęci są liczeniem zaginionych beczek. Wiecie, z czym.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Whisky.)</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">To bez trudu można sprawdzić na stronach kuratoriów. Wiedzieliście o tym? Nie zaglądacie, bo waszym zdaniem od kliknięcia w klawiaturę hasła „kuratorium” odpadają palce. Z tych informacji wiemy, że brakuje 8 tys. wakatów, co stanowi niespełna 1% ogólnej liczby etatów nauczycielskich, z czego połowa to oferty dla pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów i terapeutów w związku z wprowadzeniem od 1 września standaryzacji zatrudnienia tychże. Zatem mamy 20 tys. nowych dodatkowych etatów dla psychologów i specjalistów, na co przeznaczamy 2 mld 400 tys. zł. 180 mln przeznaczamy na dodatkowe 3 mln godzin pomocy psychologiczno-pedagogicznej.</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Piszecie państwo jeszcze o tym, że dyrektorzy są zmuszeni prosić o pomoc emerytowanych nauczycieli i emerytowane nauczycielki. Teraz emeryt po sześćdziesiątce nie jest zdolny do pracy? Zapomnieliście, że nie byłby emerytem, gdybyście rządzili. Dzięki nam teraz pracuje, jak chce. I faktycznie dyrektor może go uprzejmie o pomoc poprosić.</u>
          <u xml:id="u-323.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-323.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-323.9" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Oczywiście Prawo oświatowe. Boli was Prawo oświatowe regulujące obecność funkcjonowania organizacji pozarządowych w szkole. Krótko, po przeczytaniu tego uzasadnienia jestem przekonana o jednym w tej sprawie. Uwierzyliście państwo we własne kłamstwa, które suflowaliście na ten temat. Wy o pozbawianiu rodziców praw, a tam chodziło o uznanie ich praw.</u>
          <u xml:id="u-323.10" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Dalej piszecie: po agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Na marginesie: To już jest po agresji? Nie wiem, o co chodzi, ale pozwolę sobie zauważyć, że wojna Rosji z Ukrainą niestety trwa nadal. Dalej piszecie, że ministerstwo powinno współpracować.</u>
          <u xml:id="u-323.11" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Oczywiście współpracuje, szanowni państwo. Zabrakłoby mi czasu, gdybym nawet wasz wzięła, żeby wymienić wszystko, co ministerstwo robi w tej sprawie, więc wymienię tylko kilka rzeczy: zwiększenie limitów uczniów w oddziałach, zwiększenie liczby godzin przeznaczonych na nauczanie języka polskiego, objęcie uczniów z Ukrainy pomocą materialną, ułatwienie zatrudnienia na stanowisku pomocy nauczyciela dla obywateli Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-323.12" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Krytykujecie koszty delegacji służbowych, ale komentarz w tej sprawie sobie podaruję.</u>
          <u xml:id="u-323.13" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Wreszcie programy. Międzypokoleniowe centra edukacji, na które ministerstwo przeznacza blisko 20 mln. Mowa o budowaniu więzi społecznych, rozwijaniu współpracy międzypokoleniowej, ale dla was to jakieś zacofane pomysły. Międzypokoleniowa współpraca? Po co to komu? Szanowni państwo, wolicie z warszawskiego ratusza finansować np. fundację edukacji seksualnej i takie projekty jak „Projekt test” i „Męskie branie” z poradami w stylu, cytuję: bezpieczniej jest przyjmować chemię doustnie niż wciągać nosem; żeby zmieniać miejsce wkłuć, idąc w stronę serca. To jest oczywiście, cudzysłów, przeciwdziałanie narkomanii. Organizacja otrzymała w ostatnich latach prawie 4 mln z warszawskiego ratusza. W mediach dużo o tym możecie sobie państwo poczytać.</u>
          <u xml:id="u-323.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy to macie zboczone zainteresowania.)</u>
          <u xml:id="u-323.15" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Rozwój potencjału infrastrukturalnego — 40 mln. Pozwólcie państwo, tak bardzo chcecie się o tym dowiedzieć, co mamy na ten temat do powiedzenia. Cytuję, co wy tam piszecie: wątpliwości co do rzetelności alokacji budzi fakt, że zdecydowana ich większość trafiła do organizacji związanych z Kościołem katolickim. Jak związane z Kościołem, to nierzetelne. Jak w resorcie kultury, panie ministrze, rozstrzygną konkurs na zabytki, to nie na kościoły, bo katolickie. Wedle takiego rozumowania trzeba by z programu ochrony zabytków wykluczyć kościoły, bo to jest waszym zdaniem faworyzowanie. Szanowni państwo, tu już chyba są potrzebne egzorcyzmy.</u>
          <u xml:id="u-323.16" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A tacy tolerancyjni podobno jesteście.)</u>
          <u xml:id="u-323.17" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Patriotyczne i prawicowe — złe.</u>
          <u xml:id="u-323.18" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Piszecie, że alokacja publicznych pieniędzy jest nietransparentna. Np. takie gimnastyczne stowarzyszenie z Lublina wam przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-323.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas się skończył. Czas minął.)</u>
          <u xml:id="u-323.20" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Powstało w 1906 r. Zanim larum podniesiecie…</u>
          <u xml:id="u-323.21" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Skończę.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Zapoznajcie się z jego historią, działalnością sportową, niepodległą. Mówiąc krótko, panie ministrze, obecność w gronie działaczy tej organizacji to zaszczyt, to kawałek lubelskich dziejów. Tak że gratuluję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Ostatnie zdanie na zakończenie.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">To trzeba było nie przeszkadzać. Nie wrzeszczeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, proszę skończyć swoje wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Kończę. Ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przyciski się zacięły.)</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#MirosławaStachowiakRóżecka">Szanowni Państwo! Serwowaliście przez lata szkołę, która miała właśnie serwować usługi edukacyjne, głównie te przydatne. Podcięliście autorytety, więzi międzyludzkiej wspólnoty i dzisiaj powiem wam krótko, na koniec: obronimy dziś Przemysława Czarnka, a w przyszłej kadencji wspólnie nadal będziemy przywracać szkołę opartą na wartościach, szkołę solidarną.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-329.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Minuta dziesięć, panie marszałku — pamiętamy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#RyszardTerlecki">Będę zmuszony przedstawicielom klubów opozycyjnych doliczać minutę.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pani poseł Katarzyna Lubnauer.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Pan minister Czarnek jest, można powiedzieć, kwintesencją rządów PiS-u: niekompetentny,…</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#KatarzynaLubnauer">…traktujący pieniądze publiczne jak własny folwark, ideologicznie zacietrzewiony, pełen pogardy dla kobiet i mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawda!)</u>
          <u xml:id="u-331.5" who="#KatarzynaLubnauer">Minister Czarnek traktuje edukację jak pole walki ideologicznej, jako miejsce, gdzie można szczuć jednych Polaków na drugich…</u>
          <u xml:id="u-331.6" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Co ci tam napisali?)</u>
          <u xml:id="u-331.7" who="#KatarzynaLubnauer">…rodziców na nauczycieli, mężczyzn na kobiety, wszystkich na dzieci z in vitro czy na osoby LGBT. Traktuje przy tym plecy uczniów jak stopień do dalszej kariery politycznej. Nigdy w tym nie chodzi o Polskę, o uczniów, o rodziców, o nauczycieli, zawsze chodzi o jego interes lub interes PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-331.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pleć. Nie bredź.)</u>
          <u xml:id="u-331.9" who="#KatarzynaLubnauer">Główne grzechy ministra Czarnka. Nauczyciele, z którymi się spotykamy, mówią wręcz o upodleniu, upokorzeniu, jeśli chodzi o ich płace. Nauczyciel, który pójdzie 1 września pierwszy raz do szkoły, dostanie pensję 90 zł większą niż minimum, niż płaca minimalna, ale nauczyciel u szczytu swojej kariery…</u>
          <u xml:id="u-331.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Za was było zero.)</u>
          <u xml:id="u-331.11" who="#KatarzynaLubnauer">…dostanie 1,25 płacy minimalnej. Zaznaczmy, że w roku 2015 to nauczyciel zaczynający pracę dostawał 1,3 płacy minimalnej.</u>
          <u xml:id="u-331.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.13" who="#KatarzynaLubnauer">Gdyby chcieć dać teraz tyle nauczycielowi zaczynającemu pracę, to byłoby to 4716 zł, a nie 3690 zł. Takie to są proporcje.</u>
          <u xml:id="u-331.14" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-331.15" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A ile płaca minimalna wynosiła?)</u>
          <u xml:id="u-331.16" who="#KatarzynaLubnauer">Kolejne grzechy. Traktuje on pieniądze publiczne jak pieniądze, które można dać swoim kolegom na interesy swojego środowiska politycznego: willa+, 5 mln dla Fundacji Polska Wielki Projekt, fundacji europosła Krasnodębskiego.</u>
          <u xml:id="u-331.17" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Bo Polska jest wielkim projektem.)</u>
          <u xml:id="u-331.18" who="#KatarzynaLubnauer">Następne — 4,5 mln dla fundacji, gdzie fundatorem jest człowiek z Kancelarii Prezydenta. Kolejne pieniądze to 500 tys. zł dla fundacji, która została założona na 3 dni przez złożeniem papierów. I tak traktowane są pieniądze publiczne — jak te, które można dać swoim.</u>
          <u xml:id="u-331.19" who="#KatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia — badania bez konkursów. Przyszedł pan Kurzępa? Nie widzę go na sali. 7,5 mln na badania dla dwóch uniwersytetów.</u>
          <u xml:id="u-331.20" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Zakazać badań. Jak przyjdzie Platforma, nie będzie żadnych badań.)</u>
          <u xml:id="u-331.21" who="#KatarzynaLubnauer">I zaznaczmy bardzo wyraźnie — po pierwsze, badania dotyczące życia seksualnego trzynasto-, czternastolatków, spożywania przez nich narkotyków twardych, kwestii ich religijności, ale powiem więcej, bez konkursu, bez recenzentów, z wolnej ręki, po prostu dlatego że się tak podobało panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-331.22" who="#KatarzynaLubnauer">Kolejne 7,5 mln na christianofobię w Polsce dla kolejnej uczelni, tym razem katolickiego uniwersytetu im. kardynała Wyszyńskiego. Dla Rydzyka najwięcej ze wszystkich ministerstw — 2,1 mln zł. Po prostu im się wszystkim należy.</u>
          <u xml:id="u-331.23" who="#KatarzynaLubnauer">HiT Roszkowskiego, ideologiczny, partyjny, nie nazwę tego podręcznikiem, bo się na podręcznik nie nadaje, i powiedzmy jasno, przepychany w sposób brutalny przez recenzje. Nawet jak recenzja była negatywna, to najwyżej powołano nowego recenzenta. Na szczęście uczniowie i nauczyciele go odrzucili i nikt z niego nie chce się uczyć. Powiedzmy jasno, tam właśnie uderzaliście w osoby urodzone z in vitro, traktując je jak gorszych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-331.24" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nie gadaj głupot.)</u>
          <u xml:id="u-331.25" who="#KatarzynaLubnauer">Powiem więcej — subwencja. Pan minister Czarnek uwielbia się chwalić tym, że subwencja wzrosła. Zapomniał tylko dodać, że w roku 2015 ta subwencja wynosiła 2,2% PKB, a teraz wynosi już tylko 1,93. Co to oznacza? Oznacza to tyle, że zaoszczędził w tym roku na subwencji tyle, że mógł dać te 8 mld, które dał przez ostatnich kilka lat, z 1 roku. Na tyle okradł samorządy.</u>
          <u xml:id="u-331.26" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Ale pani poseł, ciszej i niżej.)</u>
          <u xml:id="u-331.27" who="#KatarzynaLubnauer">Ostatnia kwestia. Lex Czarnek 1 i lex Czarnek 2 — próba zastępowania decyzji rodziców przez decyzje pani kurator Nowak, politycznej, nie tylko nienawistnej, co obrażającej jeszcze w dodatku wszystkie środowiska, m.in. środowisko LGBT. Ona miała decydować, a nie rodzice, na jakie zajęcia mogą lub nie mogą chodzić uczniowie w polskich szkołach.</u>
          <u xml:id="u-331.28" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Wyście nawet nie pytali rodziców.)</u>
          <u xml:id="u-331.29" who="#KatarzynaLubnauer">Ponad 70% Polaków chce odwołania ministra Czarnka, nie tylko za willę+, za całokształt. Za to, jaka jest polska szkoła, jak w małym stopniu pomaga uczniom, jaki jest ich stan psychiczny, jak wygląda sytuacja, jeśli chodzi o ich zdrowie psychiczne i jeśli chodzi o przeładowane programy. 44% Polaków uważa, że to jest najgorszy minister od 18 lat.</u>
          <u xml:id="u-331.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.31" who="#KatarzynaLubnauer">34% nie ma zdania, więc jeżeli na to spojrzymy, to naprawdę wygląda to koszmarnie.</u>
          <u xml:id="u-331.32" who="#KatarzynaLubnauer">Wiecie co, gdyby istniało takie prawo, to ministra Czarnka należałoby wsadzić do więzienia za profanację polskiej szkoły. Szkoda, że nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-331.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marcin Kulasek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#MarcinKulasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przemysław Czarnek niszczy polską edukację od przedszkola do uniwersytetu. Rozpocznijmy od jego najstarszych ofiar. Polską naukę i szkolnictwo wyższe trawią cztery choroby — grantoza, punktoza, czarnkoza i bieda.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#MarcinKulasek">Ustanowienie uczelni badawczych bez dodatkowego finansowania z budżetu państwa skutkuje tym, że mniejsze uniwersytety i politechniki stają do nierównej walki o środki na badania. Granty badawcze Narodowego Centrum Nauki z reguły zdobywają badacze z dużych ośrodków, co utrwala istniejący podział na Polskę A i B w dziedzinie nauki. Samo umiędzynarodowienie dorobku i badań nie skutkuje wzrostem znaczenia polskiej nauki na świecie. Polskie uczelnie nie zyskują w międzynarodowych rankingach. To by było pokrótce o grantozie i punktozie.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#MarcinKulasek">Teraz będzie o czarnkozie. Czym się objawia? Gdy 15 uczelni w Polsce wsparło udział swoich studentek i studentów w protestach po orzeczeniu trybunału pani Przyłębskiej w sprawie aborcji, minister Czarnek zapowiedział wstrzymanie środków na badania dla tych ośrodków. Resort nauki zaatakował też autonomię uczelni wyższych. Teraz każda decyzja uczelnianych komisji dyscyplinarnych może być uchylona przez resort nauki.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#MarcinKulasek">Pominę publicystyczne krucjaty ministra Czarnka, nie warto o tym mówić. Przejdę do ostatniej, czwartej choroby, do biedy. Pracownicy nauki i szkolnictwa wyższego od lat nie otrzymywali uczciwych podwyżek.</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy są nieuczciwe podwyżki?)</u>
          <u xml:id="u-333.6" who="#MarcinKulasek">Od 1 lipca 2023 r. pensja minimalna w Polsce będzie wynosiła 3600 zł brutto, a więc asystent na uniwersytecie będzie zarabiał o 5 zł brutto więcej. To skandal.</u>
          <u xml:id="u-333.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-333.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-333.9" who="#MarcinKulasek">Stypendia. Na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim kwota stypendium socjalnego waha się między 110 zł a 1050 zł. To kwota, za którą trudno utrzymać się w mieście wojewódzkim. Niektórzy jednak żyją jak pączki w maśle. Adam Glapiński dostaje dodatkowe 6 tys. zł za zasiadanie w Akademii Kopernikańskiej. Nawet nie zauważy tych pieniędzy na swoim koncie, a polscy naukowcy widzą pustkę w swoich portfelach. Dlatego jako Lewica domagamy się 20-procentowych podwyżek dla ludzi nauki i nauczycieli akademickich.</u>
          <u xml:id="u-333.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-333.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-333.12" who="#MarcinKulasek">Nie dla Czarnka. Tak dla wolności badań naukowych. Tak dla godnych płac.</u>
          <u xml:id="u-333.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-333.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie i Panie Posłanki! Ilu z państwa chciałoby, by nauczycielem waszego dziecka był Przemysław Czarnek?</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ja, ja.)</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: My, my.)</u>
          <u xml:id="u-335.5" who="#KatarzynaKretkowska">Widzę kilka rąk, może kilkanaście. Mniej niż 5% tej Izby akceptuje ministra Czarnka w roli wychowawcy młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-335.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A jak to pani policzyła?)</u>
          <u xml:id="u-335.7" who="#KatarzynaKretkowska">To najlepiej, najbardziej syntetycznie oddaje kwalifikacje ministra Czarnka do kierowania polską edukacją. Z wypowiedzi i działań ministra Czarnka, ignoranckich, zadufanych, podszytych butą, pogardą skrywającą kompleksy, jakieś fobie, wyłania się obraz antyministra, ponura karykatura szefa resortu edukacji. Minister tchórzy, nie przychodzi na posiedzenia komisji, unika konfrontacji z rzeczywistością, z problemami, z własnymi ograniczeniami. Zamiast tego kreuje w mediach pseudonaukowy świat zagrożeń jakimiś wyimaginowanymi ideologiami, przed którymi jak absurdalny samozwańczy Don Kichot chce chronić polską młodzież. Swoim kabotynizmem wywołuje zażenowanie także we własnym obozie politycznym.</u>
          <u xml:id="u-335.8" who="#KatarzynaKretkowska">Zdumiewa zatem nie tyle dyletantyzm i bufonada samego ministra, ile fakt tolerowania takiej osoby na czele resortu edukacji przez Zjednoczoną Prawicę. Mimo wszystko to zdumiewa, gdyż wydaje się, że w państwa obozie politycznym znajdą się osoby, którym po prostu zależy na edukacji. Ministrowi Czarnkowi zależy jedynie na samym sobie.</u>
          <u xml:id="u-335.9" who="#KatarzynaKretkowska">Polskie szkoły i polskie przedszkola nie są ani prawicowe, ani lewicowe, nie mają politycznych barw.</u>
          <u xml:id="u-335.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-335.11" who="#KatarzynaKretkowska">Mają one natomiast olbrzymie nierozwiązane problemy. Słusznie oddane samorządom, są jednak pozbawione należnego finansowania z budżetu państwa. Przemysław Czarnek nie potrafi o takie finansowanie zabiegać. Tylko na wydatki bieżące polskich szkół brakuje w tym roku 38 mld zł. Na zrekompensowanie inflacji polskim nauczycielom brakuje kolejnych 15 mld zł…</u>
          <u xml:id="u-335.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-335.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-335.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Skończyła się kartka.)</u>
          <u xml:id="u-335.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-335.16" who="#KatarzynaKretkowska">Samorządy dojone przez Polski Ład nie są już w stanie same uzupełniać własnymi dochodami luki w subwencji oświatowej spowodowanej przez rząd PiS-u. Minister Czarnek zamiast zająć się tym czym należy: przeciążonymi, spauperyzowanymi nauczycielami, przeciążonymi uczniami, przeciążonymi programami, przeciążonymi budynkami szkół, wreszcie przeciążonymi rodzicami, wygłasza bzdurne ideologiczne tyrady…</u>
          <u xml:id="u-335.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ty powiesz?)</u>
          <u xml:id="u-335.18" who="#KatarzynaKretkowska">…atakuje organizacje społeczne, antagonizuje całe środowisko oświatowe.</u>
          <u xml:id="u-335.19" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Posłanki i Posłowie PiS-u! Spójrzcie prawdzie w oczy. Miejcie odwagę…</u>
          <u xml:id="u-335.20" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#DariuszKlimczak">Wysoka Izbo! Warto zauważyć, że kiedy moja poprzedniczka zapytała, kto na tej sali chciałby, żeby nauczycielem jego dzieci był minister Czarnek, to nawet po stronie PiS-u nie podnosili rąk.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: 90% powiedziało: my.)</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#DariuszKlimczak">Wysoka Izbo! Jakimi cechami powinien wyróżniać się człowiek, który chciałby być dobrym ministrem edukacji i nauki. W moim przekonaniu powinien to być przede wszystkim człowiek empatyczny, tolerancyjny, komunikatywny. To powinien być człowiek, który z jednej strony rozumie innowacyjność…</u>
          <u xml:id="u-337.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-337.5" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Dariusz, nareszcie mówisz prawdę.)</u>
          <u xml:id="u-337.6" who="#DariuszKlimczak">…ale z drugiej strony także rozumie tradycje, konserwatyzm. To powinien być człowiek, który potrafi to zbilansować i uszanować poglądy każdego ucznia, każdego studenta. Z drugiej strony to powinien być człowiek, który daje gwarancje, że kiedy posyłam swoje dziecko do szkoły, to to dziecko idzie w miejsce, które jest jego przyszłością, w miejsce, które zapewnia mu bezpieczeństwo. Czy pan minister Czarnek dysponuje takimi cechami czy takimi umiejętnościami? Oczywiście nie.</u>
          <u xml:id="u-337.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-337.8" who="#DariuszKlimczak">Panie Ministrze! W moim przekonaniu jest pan chodzącym leksykonem wszystkich tych cech i zachowań, których nie powinien mieć minister edukacji i nauki.</u>
          <u xml:id="u-337.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-337.10" who="#DariuszKlimczak">Kiedy obserwuję pana pracę, jestem na 100% pewien, że resortem edukacji i nauki lepiej pokierowałby ChatGPT. A wie pan dlaczego? Bo sztuczna inteligencja z tego czatu na pewno nie wypuściłaby takiego bubla jak podręcznik do HiT, który stygmatyzuje dzieci, które urodziły się dzięki metodzie in vitro.</u>
          <u xml:id="u-337.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-337.12" who="#DariuszKlimczak">Nawet sztuczna inteligencja ma więcej kultury słowa i bycia niż pan. Nawet sztuczna inteligencja z tego czatu nie dopuściłaby do kompromitującej afery willa+, która przelała czarę goryczy. Bo to dlatego się teraz spotykamy w tej miłej atmosferze.</u>
          <u xml:id="u-337.13" who="#DariuszKlimczak">Panie Ministrze! Z panem jest jeden problem. Zamiast dbać o rozwój szkoły, próbuje ją pan kontrolować. Zamiast dbać o rozwój nauki, próbuje pan również ją kontrolować. Zmarnował pan mnóstwo czasu na forsowanie zwiększenia uprawnień nadzoru pedagogicznego kuratorów nad szkołą, co de facto było zwiększeniem nadzoru politycznego. To był pana błąd. Zderzył się pan nawet z prezydentem Dudą, ale niczego pana to nie nauczyło.</u>
          <u xml:id="u-337.14" who="#DariuszKlimczak">Pana polityka nie potrafi odpowiedzieć na podstawowe problemy, z którymi przychodzą i nauczyciele, i samorządowcy, i rodzice, i organy założycielskie, a problemy przecież pan zna, są dwa podstawowe. Pierwszy stanowi program nauczania, który jest niewłaściwy, przeładowany. Druga sprawa to są finanse. Panie ministrze, przecież pan wie, że trzeba koniecznie zreformować program nauczania. W polskiej szkole wciąż nie uczy się pracy zespołowej, myślenia projektowego, nie uczy się, jak uczeń ma radzić sobie w świecie, który jest przepełniony konkurencyjnością. Przecież ci ludzie wyjdą ze szkoły i będą musieli żyć w świecie pełnym konkurencyjności. W tej szkole trzeba wreszcie zacząć uczyć, jak odróżniać dobro od zła, fejk od prawdy, jak radzić sobie z wszechobecnym hejtem. Polska nie przygotowuje ucznia do życia w XXI w., nie uczy, jak korzystać z tego, co daje XXI w., i jak ustrzec się przed tym, co jest zagrożeniem XXI w.</u>
          <u xml:id="u-337.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-337.16" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Co to znaczy?)</u>
          <u xml:id="u-337.17" who="#DariuszKlimczak">I przede wszystkim trzeba skończyć z przeładowanym programem. Panie ministrze, dlaczego w Polsce uczymy, koncentrujemy się na nauce odróżniania rozmnażania roślin nago- i okrytonasiennych, a nie uczy się ucznia, jak napisać umowę? Przecież ten człowiek, który skończy szkołę średnią, będzie musiał napisać umowę. Czy on zawsze musi ją ściągać z Internetu? Czy uczymy dzisiaj w szkole takich umiejętności praktycznego odnalezienia się w życiu?</u>
          <u xml:id="u-337.18" who="#DariuszKlimczak">Następny problem stanowią finanse. Panie ministrze, czy ma pan świadomość, dlaczego ludzi tak zabolała afera willa+? Otóż z jednej strony ludzie widzą, że w polskiej szkole wciąż piszczy bieda, a z drugiej strony pan szerokim gestem rozdaje miliony i wille. To widzą nauczyciele, którzy stają na głowie, żeby zdobyć dodatkowe środki na zajęcia dla uczniów, na przygotowanie ich do egzaminów, do konkursów. Oni tego nie dostają, a widzą, że książę edukacji szerokim gestem rozdaje miliony i wille.</u>
          <u xml:id="u-337.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-337.20" who="#DariuszKlimczak">To jest nie do pomyślenia. To bulwersuje ludzi, także rodziców, którzy codziennie po pracy zamieniają się w taksówkarzy i wożą swoje dzieci od nauczyciela do nauczyciela na korepetycje. Płacą z własnej kieszeni, bo żeby dziecko nauczyło się języka obcego, po zajęciach w szkole podstawowej trzeba jechać na korepetycje. Myśli pan, że to się rodzicom podoba? Nie podoba się. Chodzi tu też o rodziców, którzy mają młodsze dzieci. Takie dzieci kończą lekcje o godz. 12.00. Co z nimi zrobić? Z pracy wraca się o godz. 16.00–17.00. Jeżeli jest świetlica, to pół biedy, ale co się dzieje w tych świetlicach… Czy minister zapewnił systemowe rozwiązanie dotyczące tego, co się dzieje w świetlicach? Przecież tam jest przepalany czas. A dlaczego tam nie ma nauki języka, nie ma zajęć dodatkowych czy korepetycji? Dlaczego nikt o tym nie pomyślał przez tyle lat?</u>
          <u xml:id="u-337.21" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Ale przecież rządziliście tyle lat.)</u>
          <u xml:id="u-337.22" who="#DariuszKlimczak">Panie Ministrze! Musi pan odejść. Nie wiem, czy odwołamy pana dzisiaj, czy nie, ale…</u>
          <u xml:id="u-337.23" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę bardzo, pan poseł Robert Winnicki, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#RobertWinnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Polskie szkolnictwo, polski system edukacji to jest system, w którym od lat dzieje się źle, w którym wszyscy się męczą. Męczą się rodzice, męczą się nauczyciele, męczą się uczniowie. Wszyscy są niezadowoleni z wyników, a biurokracja jest przepotężna. Tak naprawdę jest to system, który wymaga radykalnych, gruntownych zmian. I to, co zaproponował pan, co zaproponowały wasze rządy — bo tu trzeba podsumować tak naprawdę 8 lat — w kwestii systemu edukacji, to wszystko to jest to samo, co było, tylko jeszcze bardziej. Sądzicie, że jak tę chatkę z łyka poświęcicie wodą święconą i byle jak zatkniecie biało-czerwoną flagę, to stanie się to dobrze działającym system edukacji? Otóż tak nie jest i nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#RobertWinnicki">Waszym problemem jest to, że nie wierzycie w polskich rodziców, polskich uczniów ani polskich nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Bo w Boga wierzymy.)</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#RobertWinnicki">Gdybyście bowiem wierzyli w to, że nauczyciele są zdolni do racjonalnego nauczania, to dawno zlikwidowalibyście ten relikt, który blokuje dobre zmiany w edukacji, jakim jest Karta Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-339.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-339.6" who="#RobertWinnicki">Czy się stoi, czy się leży, tyle samo się należy. Ten, co uczy fatalnie, dostaje tyle samo co ten, co uczy bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-339.7" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Tak jak z posłami.)</u>
          <u xml:id="u-339.8" who="#RobertWinnicki">To jest po prostu absurd. Karta Nauczyciela — do likwidacji od zaraz, biurokracja — do likwidacji od zaraz. Uwolnić potencjał polskiej nauki i polskiego szkolnictwa potrafi tylko ten, kto ma odwagę reformować. Czy przez 8 lat zlikwidowaliście pokoje nauczycielskie, te bunkry ZNP i „Gazety Wyborczej”? Oczywiście nie. Wy ten system petryfikujecie. Czy zrobiliście coś, żeby pseudonauka gender studies przestała być finansowana z polskiego budżetu? Oczywiście nie. Wy potraficie dużo gadać. Pan minister jest specem od tego, żeby wzniecać tumany kurzu,…</u>
          <u xml:id="u-339.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-339.10" who="#RobertWinnicki">…z których absolutnie nic nie wynika. Nic nie wynika z tego, że bijecie non stop pianę, że machacie flagą, że robicie ze św. Jana Pawła II jedną wielką kremówkę, bo tak go portretujecie. Ślizgacie się po powierzchni tego, co w Polsce narodowe i chrześcijańskie, a tak naprawdę jesteście przaśni do bólu. Nie ma w was pasji,…</u>
          <u xml:id="u-339.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-339.12" who="#RobertWinnicki">…nie ma w was tego wszystkiego, co pociąga młodzież, co mogłoby rzeczywiście dać młodzieży jakieś konserwatywne odbicie. Jesteśmy 30 lat… Mamy jedno pokolenie mniej zdeprawowane, niż to było na Zachodzie. Przez te 30 lat ani Kościół, którego pan jest też w jakimś sensie reprezentantem jako profesor KUL, ani wy nic nie wyciągnęliście z doświadczeń Zachodu, jak robić konserwatyzm, który jest atrakcyjny, jak robić konserwatyzm, który jest skuteczny, jak robić konserwatyzm, który jest odważny i nie boi się radykalnych zmian. Wy po prostu przebimbaliście te 8 lat, a polska szkoła jak była dziadowska, tak jest dziadowska.</u>
          <u xml:id="u-339.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Pewnie za kilka minut będzie pan krzyczał z tej mównicy i atakował opozycję. To łatwe. Łatwe też jest ironicznie się uśmiechać, a obserwuję pana od kilku minut. Ale, panie ministrze, trudne byłoby wyjście do stojących przed Sejmem młodych ludzi. Od wielu minut krzyczą: Czarnek out! Tyle że pan nie potrafi rozmawiać z młodymi, nie ma pan na to odwagi.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A kto ich przyprowadził?)</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#TomaszZimoch">Strajkujący Ludwik mówi tak: Chcę odwołania ministra Czarnka, aby edukacja w szkole przestała kojarzyć się z twardą podstawą programową, łamaniem praw uczniowskich czy brakiem szacunku dla uczniów, nauczycieli i rodziców.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#TomaszZimoch">Protestuje przeciwko panu Tosia: Minister Czarnek nie zrobił nic dobrego dla edukacji. Jego zmiany nie są dla dobra ucznia, a wyłącznie dla dobra jego samego. Zamiast sprawiać — martwi się Tosia — że będę nabywała umiejętności i wiedzę, którą później wykorzystam, sprawia, że jestem zestresowana i cały czas żyję w niepewności.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#TomaszZimoch">Paulina, uczennica III klasy jednego z warszawskich liceów, stoi przed Sejmem z transparentem: Czarnek, oddaj mi szkołę. Poseł sprawozdawca pewnie powie, że Paulina się myli.</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#TomaszZimoch">Tomek z Wrocławia mówi tak: Minister Czarnek swoje poglądy stawia nad nauką. Mam dość ciągłego spychania szkoły do roli instytucji służącej do indoktrynowania dzieci. Chcę szkoły stawiającej na uczenie krytycznego myślenia i korzystania z nowoczesnych technologii.</u>
          <u xml:id="u-341.6" who="#TomaszZimoch">Mateusz dodaje: Ministrem edukacji nie może być osoba naładowana ideologicznie. Niedopuszczalne jest, żeby nazywał pan ludzi ideologią i dzielił ich na normalnych i nienormalnych.</u>
          <u xml:id="u-341.7" who="#TomaszZimoch">Dość takiego ministra ma też Maciej. Jego zdaniem minister edukacji powinien być opiekunem szkoły i jej sojusznikiem, sojusznikiem uczniów i nauczycieli. Pan Czarnek jest tego zaprzeczeniem. Tworzy szkołę czarno-białą, na siłę wytyczając ścieżkę edukacji, którą my nie chcemy iść.</u>
          <u xml:id="u-341.8" who="#TomaszZimoch">Ale, panie ministrze, przeciwko panu protestują również rodzice. Wystawiają panu rachunek. Czy pan wie, że 25% uczniów w Polsce pobiera korepetycje? Mikołaj Marcela, autor książki „Dlaczego szkoła cię wkurza i jak ją przetrwać”, uważa wprawdzie, że nie korepetycje są wielkim problemem, ale skostniała struktura polskiej szkoły, która podcina uczniom skrzydła i pozbawia ich wolnego czasu. W roku 2021/2022 Polacy wydali na korepetycje ponad 4 mln zł, a to naprawdę zaniżony wynik. W obecnym roku szkolnym kwota ta będzie podobno dwukrotnie większa.</u>
          <u xml:id="u-341.9" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Przedstawiam panu ten rachunek, proszę mu się przyjrzeć. A przede wszystkim niech pan nabierze odwagi, przestanie się ironicznie uśmiechać w Sejmie, niech pan wyjdzie do strajkującej młodzieży i porozmawia wreszcie z młodymi na temat szkoły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Michałek, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#IwonaMichałek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze…</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Witamy panią minister.)</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#IwonaMichałek">Na szczęście nie za Czarnka. No właśnie. Na szczęście nie za Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-343.4" who="#IwonaMichałek">Sprawy związane z sądownictwem, kwestie związane z in vitro, promowanie Polskiego Ładu, co do którego Porozumienie od początku mówiło, że to jest jeden wielki bubel. Wydawać by się mogło, że minister Czarnek to człowiek orkiestra.</u>
          <u xml:id="u-343.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Przepraszam, trzeba mówić także w imieniu Agrounii.)</u>
          <u xml:id="u-343.6" who="#IwonaMichałek">Dobrze, bardzo dobrze, oczywiście. Nie wiem, z czego pan się śmieje.</u>
          <u xml:id="u-343.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-343.8" who="#IwonaMichałek">Z czego się pan śmieje? Nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-343.9" who="#IwonaMichałek">Szkoda tylko, że swojej jakże bogatej wiedzy, swoich niebywałych wręcz kompetencji nie prezentuje w obszarze, za który jest odpowiedzialny, czyli w edukacji. Rozdawanie pieniędzy w programie willa+, upolitycznianie szkoły oraz uderzanie np. w edukację domową, brak dialogu ze środowiskiem pedagogicznym — to tylko niektóre z „osiągnięć” ministra Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-343.10" who="#IwonaMichałek">Tymczasem polski system edukacji wymaga gruntownej, mądrej zmiany. Nawet nie oczekujemy od pana Czarnka, żeby sam się tym wykazał.</u>
          <u xml:id="u-343.11" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Profesora Czarnka.)</u>
          <u xml:id="u-343.12" who="#IwonaMichałek">Wystarczy, żeby zaczął słuchać. Debat na temat stanu edukacji i potrzeb zarówno dzieci, jak i pracowników było naprawdę bez liku.</u>
          <u xml:id="u-343.13" who="#IwonaMichałek">Panie Ministrze! Zamiast zajmować się wyrokami sądów, ideologiami czy zaglądaniem ludziom do łóżka, wystarczy zacząć słuchać, co inni mają do powiedzenia w obszarze edukacji. Ma pan gotowe rozwiązania podane na tacy. Tylko trzeba chcieć zmienić coś na lepsze. Trzeba naprawić polski system edukacji tak, aby odpowiadał na dzisiejsze potrzeby i wyzwania.</u>
          <u xml:id="u-343.14" who="#IwonaMichałek">Na zakończenie zacytuję słowa ministra Czarnka w kwestii stosowania kar cielesnych. W tej kwestii też pan naprawdę okazał się być ekspertem: Niekiedy istnieje konieczność stosowania przymusu fizycznego, w tym kary cielesnej. Następny cytat: Konieczność stosowania tego rodzaju kar wydaje się być oczywista, bo kto kocha naprawdę, ten karci surowo. Tak więc nie pozostaje mi nic innego jak życzyć panu, panie ministrze, dużo miłości i trochę, naprawdę chociaż trochę refleksji nad tym, co pan mówi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-343.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo! Bardzo ładnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica jakaś.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#RyszardTerlecki">Trudno się w tym zorientować.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo… Teraz będzie. Ogień!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#JoannaSenyszyn">Minister Czarnek.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#JoannaSenyszyn">Emanacja PiS-owskiej arogancji, buty, niekompetencji, prostactwa, przekrętów i zwyczajnego chamstwa.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-345.4" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Wysoka kultura weszła na mównicę.)</u>
          <u xml:id="u-345.5" who="#JoannaSenyszyn">W demokratycznym państwie już dawno z hukiem wyleciałby z rządu, ale do PiS-owskiego pasuje jak ulał, bo u Kaczyńskiego wszyscy tacy sami. Jaki pan, taki kram.</u>
          <u xml:id="u-345.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-345.7" who="#JoannaSenyszyn">Czarnek dostał misję zniszczenia nie tylko polskiej szkoły, ale przede wszystkim polskiego narodu i państwa,…</u>
          <u xml:id="u-345.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-345.9" who="#JoannaSenyszyn">…bo takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie, a w Czarnkowej szkole ma być chowanie nie na obywatela Rzeczypospolitej XXI w., ale na obywatela zaściankowego XIX-wiecznego Kaczystanu, na przemocowego Polaka katolika i pełną cnót niewieścich matkę Polkę. Może to próba wymuszenia na innych własnego niespełnionego marzenia, bo sam ma żonę, która robi naukową karierę, i dwoje dzieci. A może zwyczajna obłuda, cechująca wszystkich polityków PiS.</u>
          <u xml:id="u-345.10" who="#JoannaSenyszyn">Zachwycacie się PiS-owską szkołą, ale syn Morawieckiego studiował za granicą, córka Glińskiego, dzieci Dworczyka i Kuchcińskiego, wnuki Macierewicza uczą się lub uczyły w prywatnych szkołach. Przypadek? Nie sądzę.</u>
          <u xml:id="u-345.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-345.12" who="#JoannaSenyszyn">Swoją misję Czarnek realizuje z pomocą nowakopodobnych kuratorek, dudziakopodobnych ekspertów z KUL i Radia Maryja, roszkowskopodobnych podręcznikopisarzy fałszujących i historię, i teraźniejszość. To, że misja nie przynosi skutku oczekiwanego przez PiS, zawdzięczamy wspaniałym, odważnym nauczycielom, cudownym uczniom i ich rodzicom, którzy wspólnie sprzeciwiają się upolitycznianiu i klerykalizacji polskiej szkoły oraz zamienianiu jej w fabrykę PiS-owskich suwerenów wyznających smoleńską religię. Należą się im podziękowania, które składam niniejszym w imieniu Koła Parlamentarnego Lewicy Demokratycznej i w swoim własnym, jako że przez 47 lat byłam nauczycielką akademicką na Uniwersytecie Gdańskim.</u>
          <u xml:id="u-345.13" who="#JoannaSenyszyn">Ogromna większość Polaków widzi te zagrożenia i źle ocenia ministra Czarnka. Ale skandaliczne jest nie tylko ideologizowanie szkoły, ale i wręcz aferalne zarządzanie ministerialnym budżetem. Zamiast zwiększyć pensję nauczycieli i urealnić oświatową subwencję, Czarnek trwoni nasze pieniądze na Rydzyka i funduje wille PiS-owskim poplecznikom. Wyrzucenie Czarnka to polska racja stanu. Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej popiera…</u>
          <u xml:id="u-345.14" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#ArturDziambor">Wolnościowcy, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#ArturDziambor">Szanowny Państwo! Poseł sprawozdawca powiedział, że komisja edukacji rekomenduje, by odrzucić ten wniosek, nie dopowiedział tylko, że posłowie Prawa i Sprawiedliwości ponieśli tam sromotne zwycięstwo w głosowaniu w obronie ministra Czarnka stosunkiem 19 do 19. Tak że wielkie sukcesy, wielkie sukcesy.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale to nie był nasz wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Wiemy doskonale, że go wybronicie. To jest oczywiste, że go wybronicie, jest was więcej po prostu, macie 235 głosów, więc go wybronicie. Ale dobrze by było, żebyście też przy okazji wiedzieli, jak bardzo źle robi wam ten minister i to ministerstwo.</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze robi. Bardzo dobry minister.)</u>
          <u xml:id="u-347.5" who="#ArturDziambor">Lex Czarnek, które dwukrotnie nie przeszło — na szczęście zostało odrzucone przez prezydenta — połączyło przeciwko wam scenę polityczną od skrajnego lewa do skrajnego prawa razem ze wszystkimi organizacjami nauczycielskimi, ze wszystkimi organizacjami edukacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-347.6" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! W tę sobotę, pojutrze odbywa się w Sejmie na sali kolumnowej forum edukacyjne, na które zjedzie się kilkanaście, kilkadziesiąt organizacji, fundacji i stowarzyszeń, szkół prywatnych, m.in. szkół edukacji domowej, edukacji domowej, którą minister Czarnek chciał zabić swoimi ustawami. Zjedzie się tutaj po to, żeby porozmawiać o alternatywnych formach edukacji, o tym, jak mogłaby wyglądać szkoła, gdyby ministerstwo edukacji się do niej nie wtryniało, gdyby ministerstwo edukacji nie istniało, tak byłoby najlepiej. Ale niestety istnieje i cały czas psuje.</u>
          <u xml:id="u-347.7" who="#ArturDziambor">Gdyby nie minister Czarnek i gdyby nie wasze, szanowni państwo, decyzje, nie trzeba by było tego forum organizować, ponieważ nie byłoby o czym gadać, moglibyśmy się spotkać po to, żeby pochwalić, jak doskonale jest w naszej polskiej szkole, a niestety nie jest.</u>
          <u xml:id="u-347.8" who="#ArturDziambor">Pensje nauczycieli to jest jakiś smutny żart. Nauczyciele w tym momencie są upodleni przez tę władzę i nie widzą też żadnej szansy na to, żeby była jakaś zmiana.</u>
          <u xml:id="u-347.9" who="#ArturDziambor">Dyskusji o urynkowieniu edukacji w ogóle nie ma, ponieważ zdecydowaliście się utrzymać ten skostniały postkomunistyczny system w szkole. Niestety zmiana w systemie edukacji, zmiana ministra polega na tym, że będzie może trochę więcej Jana Pawła II w lekturach, może trochę mniej „Ferdydurke”, może będziemy przesuwali… Może będzie o jedną lekcję historii więcej, o jedną lekcję matematyki mniej. Na tym polegają wszystkie zmiany. Nie macie żadnego pomysłu. Trwacie przy tym systemie. Nic nie zmieniacie, nie pomagacie, nie robicie absolutnie nic. Minister Czarnek jest po prostu osobą, która została przez was wystawiona na to stanowisko. Zresztą wiemy doskonale, że ramach nagrody pocieszenia. On nie powinien odejść sam. Wy wszyscy powinniście odejść.</u>
          <u xml:id="u-347.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, poseł niezależna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#HannaGillPiątek">Wysoka Izbo! Ministerstwo edukacji przerobił na ministerstwo płaskiej Ziemi, kuratoria na inkwizytoria, a szkoły na ideologiczne kościoły. To pan Przemysław Czarnek, minister lansu i autopromocji, z którego śmieje się dziś cała młodzież. Jako jedynemu udało mu się odwrócić czas i cofnąć polską oświatę z XXI w. do XIX w. W związku z tym właśnie dzisiaj powinniśmy odesłać go w przeszłość. Tam jest jego miejsce.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#RyszardTerlecki">Proszę teraz o zabranie głosu ministra edukacji i nauki pana Przemysława Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Celebryta.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#PrzemysławCzarnek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę państwa, po pierwsze, chcę podziękować za ten wniosek o wotum nieufności.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Naucz się go na pamięć.)</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#PrzemysławCzarnek">Tak naprawdę dziwię się, że pisała go chyba pani Dziemianowicz-Bąk, bo ona jest przecież doktorem nauk humanistycznych. Mamy 38 błędów na sześciu stronach.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#PrzemysławCzarnek">Trzeba się temu wszystkiemu przyjrzeć. Zostawiam już to, bo wiele na ten temat zostało powiedziane. Te błędy zostały już oczywiście wypunktowane.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#PrzemysławCzarnek">Mam kilka uwag do tego, co państwo powiedzieliście. Pani minister Michałek cytowała nie mnie… Czy pani minister już sobie poszła?</u>
          <u xml:id="u-351.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-351.7" who="#PrzemysławCzarnek">Otóż pani minister cytowała nie mnie, tylko pedagogikę klasyczną. Qui bene amat, bene castigat — kto prawdziwie miłuje, ten prawdziwie karci.</u>
          <u xml:id="u-351.8" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie wiedzą tego.)</u>
          <u xml:id="u-351.9" who="#PrzemysławCzarnek">To pedagogika klasyczna. To nie ja, to był cytat. Pani z cytatu zrobiła… Pani przypisuje go mi. Widać taka kompetentna jest pani minister. Szkoda.</u>
          <u xml:id="u-351.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.11" who="#PrzemysławCzarnek">Pani poseł Lubnauer. Jeżeli waszym jedynym osiągnięciem — waszym, bo przecież pani jest z tego ugrupowania, które rządziło przez 8 lat polską szkołą, polską gospodarką i polskim życiem społecznym — było to, że utrzymywaliście wynagrodzenie minimalne na poziomie głodowym, że Polacy otrzymywali głodowe wynagrodzenie minimalne, które było o 100% niższe niż teraz…</u>
          <u xml:id="u-351.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamiesz!)</u>
          <u xml:id="u-351.13" who="#PrzemysławCzarnek">…to gratuluję osiągnięć. Nauczyciele też byli na głodówkach.</u>
          <u xml:id="u-351.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.15" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-351.16" who="#PrzemysławCzarnek">My podnieśliśmy wynagrodzenie najmniej zarabiających o 75% w ciągu 7 lat, bo podnieśliśmy również pensję minimalną. Niech pani powie społeczeństwu, kto podnosi pensję minimalną. Pani Lubnauer? Nie. Rząd Prawa i Sprawiedliwości…</u>
          <u xml:id="u-351.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.18" who="#PrzemysławCzarnek">…zgodnie ze swoją zapowiedzią…</u>
          <u xml:id="u-351.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-351.20" who="#PrzemysławCzarnek">…nie zostawia Polaków w biedzie i nie zostawia w biedzie nauczycieli. 75-procentowe podwyżki wynagrodzeń dla najmniej zarabiających nauczycieli. Przyjmijmy…</u>
          <u xml:id="u-351.21" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.22" who="#PrzemysławCzarnek">Pani poseł Lubnauer, na spacer to na spacerniak. Cela+ została rozpoczęta przez pana Tuska.</u>
          <u xml:id="u-351.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Zwykły cham.)</u>
          <u xml:id="u-351.24" who="#PrzemysławCzarnek">Proszę państwa, 75-procentowe podwyżki wynagrodzenia dla nauczycieli, z czego 35% w ciągu ostatniego roku. My się generalnie państwu nie dziwimy. Cały ten spektakl, ten teatr, który państwo odegraliście, muszę powiedzieć, że nas uspokoił. To tylko oznacza, że rzeczywiście to my mamy rację. Nie było żadnych argumentów merytorycznych, same manipulacje, same fałszerstwa i chwalenie się tym, że pensja minimalna była o 100% niższa za rządów Platformy Obywatelskiej. Brawo dla was. Brawo.</u>
          <u xml:id="u-351.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Siła nabywcza była większa)</u>
          <u xml:id="u-351.27" who="#PrzemysławCzarnek">Mówię jeszcze do pani poseł Lubnauer. Pani zechciała powiedzieć o jakiejś pogardzie dla kobiet. Tak było, tak?</u>
          <u xml:id="u-351.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-351.29" who="#PrzemysławCzarnek">Moje drogie przyjaciółki i koleżanki, o czym ona mówi? Tu siedzą kobiety, pani poseł. Muszę pani powiedzieć jeszcze jedną rzecz.</u>
          <u xml:id="u-351.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Na Wróblewskiego się powołaj. On jest specem od kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-351.31" who="#PrzemysławCzarnek">W moim życiu są dwie osoby…</u>
          <u xml:id="u-351.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Prezes i kto?)</u>
          <u xml:id="u-351.33" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.34" who="#PrzemysławCzarnek">…do których mam największy respekt, największy szacunek i dla których się najbardziej staram. Tak się składa, że obie są kobietami. To Matka Boża i moja żona. Pani poseł mówi, że ja pogardzam kobietami.</u>
          <u xml:id="u-351.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.36" who="#PrzemysławCzarnek">Niech się pani zastanowi, szanowna pani. Niech się pani zastanowi.</u>
          <u xml:id="u-351.37" who="#PrzemysławCzarnek">Proszę państwa, pan poseł Gramatyka powiedział, że tkwimy w ciemnościach i dlatego trzeba pokazać nam realny świat. Chcę teraz państwu pokazać realny świat, bo to, że państwo napisaliście ten gniot pełen błędów — 38 błędów na sześciu stronach — to jest jasne, ale dlaczego tam kłamiecie? Dlaczego myślicie, że społeczeństwo tego kłamstwa nie usłyszy? Zaczynamy, szanowni państwo, obnażanie kłamstw Platformy, PSL, Polski 2050 i niestety Konfederacji też. Chcę się zwrócić do pana posła Winnickiego. Panie pośle, musi pan głosować na PiS, bo my chcemy zlikwidować Kartę Nauczyciela. Mamy to w swoim programie i będziemy to robić na jesieni tego roku.</u>
          <u xml:id="u-351.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.39" who="#PrzemysławCzarnek">Tylko niech pan na nas zagłosuje, panie pośle. Niech pan na nas zagłosuje, bo ja się z panem w wielu sprawach zgadzam. Karta Nauczyciela musi zostać zlikwidowana.</u>
          <u xml:id="u-351.40" who="#PrzemysławCzarnek">Proszę państwa, cytuję: polski system edukacji, m.in. w wyniku działań i zaniechań ministra Czarnka, znajduje się na skraju katastrofy. Proszę państwa, oto ta katastrofa.</u>
          <u xml:id="u-351.41" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan przeprosi…)</u>
          <u xml:id="u-351.42" who="#PrzemysławCzarnek">Dobrze, dobrze, zaraz pójdę, jeszcze chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-351.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Katastrofa — widzimy ją. Stoi na mównicy.)</u>
          <u xml:id="u-351.44" who="#PrzemysławCzarnek">Proszę państwa, to jest ta katastrofa. To jest, proszę państwa, wzrost subwencji oświatowej o 60% tylko w ciągu 7 lat — o 60%.</u>
          <u xml:id="u-351.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak samo jak 100 tys. mieszkań.)</u>
          <u xml:id="u-351.46" who="#PrzemysławCzarnek">A chcecie państwo zobaczyć, jak wygląda wzrost subwencji oświatowej w mieście Łodzi? W mieście Łodzi, szanowni państwo, ten wzrost jest imponujący. Zwracam się do pana Tomasza Treli. Panie Tomaszu, niech pan spojrzy na ten wykres. Rok 2015, ostatni rok rządów opozycji, w sumie wasz ostatni rok rządów. W 2015 r. subwencja oświatowa w mieście Łodzi wynosiła 556 mln zł. Wie pan, ile wynosi dzisiaj? 919.</u>
          <u xml:id="u-351.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.48" who="#PrzemysławCzarnek">I wy mówicie, że to jest edukacja na skraju upadku? Wy po prostu nawet kłamać nie potraficie,…</u>
          <u xml:id="u-351.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.50" who="#PrzemysławCzarnek">…przecież to są czyste dane. To są czyste dane.</u>
          <u xml:id="u-351.51" who="#PrzemysławCzarnek">Mamy, proszę państwa, wzrost wynagrodzeń nauczycielskich. Proszę zwrócić uwagę, jeszcze raz powtarzam, 76% wzrostu wynagrodzeń dla najmniej zarabiających, bo zadbaliśmy o najmniej zarabiających.</u>
          <u xml:id="u-351.52" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.53" who="#PrzemysławCzarnek">Wy nie dbaliście. To są pieniądze, które w ramach subwencji, tego gigantycznego wzrostu poszły do budżetów samorządów.</u>
          <u xml:id="u-351.54" who="#komentarz">(Głos z sali: Manipulant i kłamca.)</u>
          <u xml:id="u-351.55" who="#PrzemysławCzarnek">Najlepiej zarabiający nauczyciele otrzymują wynagrodzenie o 50% wyższe, 47.</u>
          <u xml:id="u-351.56" who="#PrzemysławCzarnek">Pani poseł Szumilas, jeśli to jest manipulacja, to niech pani powie, co samorządowcy robią z tą subwencją oświatową. Przecież subwencja oświatowa jest co do złotówki wyliczona na podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-351.57" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-351.58" who="#PrzemysławCzarnek">I ona poszła do samorządów. Jeśli więc to jest manipulacja, to co robią prezydenci Gdańska, Warszawy, Łodzi, Krakowa, Wrocławia, Poznania z tą subwencją? Marnują ją? Nie, przekazują właśnie na te wynagrodzenia dla nauczycieli, tylko pani nie potrafi tego zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-351.59" who="#PrzemysławCzarnek">Jeszcze jedna rzecz — obśmiany przez was polski ład podatkowy. Jesteśmy wdzięczni i tę wdzięczność przekazuję Ministerstwu Finansów i panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu w imieniu nauczycieli. Wiecie państwo, ile dzięki zmianom podatkowym przegłosowanym przez Prawo i Sprawiedliwość zaoszczędzili nauczyciele tylko w 2022 r. w wyniku obniżki podatków? Wiecie państwo ile? Ponad 900 mln zł zostało w portfelach nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-351.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.61" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-351.62" who="#PrzemysławCzarnek">900 mln. Doliczcie ten prawie 1 mld do tych 11 mld podwyżki subwencji, bo to są pieniądze, które zostały w portfelach nauczycieli. Bo my dbamy o nauczycieli. Wyście dziadowali na pensjach nauczycielskich, nie my. Nie my, nie my.</u>
          <u xml:id="u-351.63" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.64" who="#komentarz">(Głos z sali: A ile inflacja?)</u>
          <u xml:id="u-351.65" who="#PrzemysławCzarnek">Bieda w oświacie. Jeszcze raz pokażmy: 8 mld zł rządowych inwestycji. 8 mld zł tylko na przestrzeni kilku ostatnich lat na inwestycje infrastrukturalne, edukacyjne, samorządowe. Tyle samorządom dodatkowo dołożyliśmy do inwestycji edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-351.66" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.67" who="#PrzemysławCzarnek">I wy mówicie, że edukacja jest na skraju upadku czy że w edukacji źle się dzieje? Państwo po prostu nie macie wstydu.</u>
          <u xml:id="u-351.68" who="#PrzemysławCzarnek">W tym wniosku kłamiecie dalej. Otóż jest tu zapisane, proszę państwa… już poza tym, że nie ma katolickiego uniwersytetu lubuskiego. Żałuję, panie pośle Witoldzie Czarnecki.</u>
          <u xml:id="u-351.69" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Trzeba otworzyć.)</u>
          <u xml:id="u-351.70" who="#PrzemysławCzarnek">W Zielonej Górze jest znakomity Uniwersytet Zielonogórski, świetnie oceniany. Pan poseł jest z nim związany, dba o niego. Dziękujemy panu posłowi bardzo mocno.</u>
          <u xml:id="u-351.71" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.72" who="#PrzemysławCzarnek">Ale on nie jest katolicki. Nie szkodzi. Wam to chyba jakoś szkodzi.</u>
          <u xml:id="u-351.73" who="#PrzemysławCzarnek">Piszecie tutaj np. rzecz następującą. Piszecie mianowicie, że Przemysław Czarnek wykorzystuje swoje stanowisko ministerialne do promowania jednego tylko uniwersytetu i robi to na wyjazdach służbowych, proszę państwa, do Paryża i do Włoch. Tak tu jest napisane. W Paryżu byłem po to, żeby promować KUL, i we Włoszech byłem po to, żeby promować KUL. Nic więcej tu nie jest napisane. A wystarczyło zajrzeć na stronę internetową i zobaczyć — jest wydruk z tego — że w Paryżu, proszę państwa, osiągnęliśmy następujące efekty, uwaga, po kolei: zwiększenie subwencji poprzez Polską Akademię Umiejętności z przeznaczeniem na utrzymanie Biblioteki Polskiej w Paryżu będącej nieoficjalną ambasadą kultury polskiej we Francji.</u>
          <u xml:id="u-351.74" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-351.75" who="#PrzemysławCzarnek">Tak, proszę państwa, pierwszy punkt programu, który wy traktujecie jako promocję KUL-u, co też nie byłoby niczym złym, bo to jest jedna z najstarszych polskich uczelni. To była wizyta w polskiej bibliotece, gdzie mamy manuskrypty Fryderyka Chopina, proszę państwa, mamy polską świętość, mamy świątynię polskiej kultury. Tylko Lewica gardzi polską kulturą, gardzi skarbami narodowymi.</u>
          <u xml:id="u-351.76" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.77" who="#PrzemysławCzarnek">Dlatego ominęli ten punkt. Bo niby dlaczego mieliby uznać, że przyznaliśmy od razu 1 mln zł na dofinasowanie tej polskiej biblioteki w Paryżu?</u>
          <u xml:id="u-351.78" who="#PrzemysławCzarnek">Drugi punkt — wizyta w Szkole Polskiej im. Adama Mickiewicza przy Ambasadzie RP w Paryżu, najstarszej polskiej placówce edukacyjnej, oraz Szkole Polskiej przy Parafii św. Genowefy, poświęcenie sztandaru szkoły. Dwie szkoły, w których uczą się setki polskich dzieci. Tylko wy gardzicie polskimi dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-351.79" who="#PrzemysławCzarnek">Wiecie, co mi powiedzieli we Francji? Bo następna rzecz, która miała miejsce w Paryżu, to było ogromne spotkanie dla tłumów Polaków w ambasadzie polskiej. Wiecie, co mi powiedzieli? Panie ministrze, zróbcie w końcu wy coś, żeby nam się opłacało być Polakami. Wiecie dlaczego? Dlatego że minister z rządu Platformy Obywatelskiej, jak tam był ostatni raz i spotkał się z Polakami we Francji, w Paryżu, w ambasadzie, to powiedział: nie liczcie na nas, nie płacicie podatków w Polsce, to my wam nic nie damy. Tak traktujecie Polaków za granicą.</u>
          <u xml:id="u-351.80" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.81" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-351.82" who="#PrzemysławCzarnek">Macie w pogardzie Polaków za granicą i dlatego nie napisaliście, po co byłem w Paryżu i jakie miałem osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-351.83" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-351.84" who="#PrzemysławCzarnek">To samo w Rzymie, proszę państwa. W Rzymie było spotkanie z ministrem edukacji Republiki Włoskiej, była konferencja „Polska i Włochy wobec kryzysów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia” w ambasadzie polskiej, było spotkanie z przewodniczącą komisji spraw zagranicznych, temat dotyczący Ukrainy, temat dotyczący również dzieci ukraińskich tam, na miejscu, i była wizyta w poliklinice Gemelli. Poliklinika Gemelli też im nie odpowiada, bo tam się papież leczył, prawda?</u>
          <u xml:id="u-351.85" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.86" who="#PrzemysławCzarnek">Jak się papież leczył, to też ominęli ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-351.87" who="#PrzemysławCzarnek">Ale inwestycje, proszę państwa, są znane, wszystko jest oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-351.88" who="#PrzemysławCzarnek">Natomiast wróćmy do tej wykreowanej przez was, fikcyjnej afery, którą nazwaliście od nazwy budynku, który Fundacja „Polska Wielki Projekt” zakupiła od Skarbu Państwa. Rzeczywiście w ofercie było napisane: willa.</u>
          <u xml:id="u-351.89" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla swoich.)</u>
          <u xml:id="u-351.90" who="#PrzemysławCzarnek">Proszę państwa, przeznaczyliśmy 40 mln zł dla 45 organizacji na projekty edukacyjne. Uwaga, wiecie państwo, ile przeznaczyli prezydenci Platformy Obywatelskiej i Lewicy w kilkunastu miastach wojewódzkich w Polsce z pieniędzy publicznych tylko w 2022 r.? 1149 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-351.91" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-351.92" who="#PrzemysławCzarnek">Oni przeznaczyli na swoje fundacje, lewackie fundacje w dużej części, 1149 mln zł tylko w roku 2022, my — 40 mln dla 45 organizacji na projekty edukacyjne.</u>
          <u xml:id="u-351.93" who="#PrzemysławCzarnek">Dalej. Słyszeliśmy, szanowni państwo, że podobno tylko w samej Warszawie — żebyście państwo wiedzieli — 313 mln zł Rafał Trzaskowski w zeszłym roku przeznaczył na fundacje i stowarzyszenia.</u>
          <u xml:id="u-351.94" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Na przedszkola i żłobki, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-351.95" who="#PrzemysławCzarnek">Proszę państwa, szanowni nauczyciele warszawscy, idźcie do…</u>
          <u xml:id="u-351.96" who="#PrzemysławCzarnek">Na spacer na spacerniak, panie Nitras. Cela+ jest otwarta przez Tuska. Proszę siadać i słuchać.</u>
          <u xml:id="u-351.97" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.98" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Niby profesor, a prostak i cham.)</u>
          <u xml:id="u-351.99" who="#PrzemysławCzarnek">Gdyby Rafał Trzaskowski z 313 mln zł połowę przeznaczył nie na lewackie organizacje, tylko na podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli w Warszawie, to te podwyżki byłyby jeszcze o 5% wyższe. A gdyby w ogóle tych 313 mln na te lewackie organizacje nie przeznaczał, to podwyżki dla nauczycieli w Warszawie byłyby o 10% wyższe. Dlaczego tego nie robi? Bo finansuje te lewackie organizacje.</u>
          <u xml:id="u-351.100" who="#PrzemysławCzarnek">Teraz, proszę państwa, uwaga.</u>
          <u xml:id="u-351.101" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-351.102" who="#PrzemysławCzarnek">Zaraz panu powiem, co ja gadam, najlepsze przed nami.</u>
          <u xml:id="u-351.103" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.104" who="#PrzemysławCzarnek">Otóż wy krytykowaliście nasz program, który wy kreowaliście. Pani Kinga Gajewska na jednym ze spotkań mówiła, że trafiło im się jak ślepej kurze ziarno. Jak kura ślepa, to nawet ziarna dobrze nie widziała.</u>
          <u xml:id="u-351.105" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.106" who="#PrzemysławCzarnek">Tak jest, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-351.107" who="#PrzemysławCzarnek">Otóż, szanowna pani, szanowni państwo, przeczytajmy kilka naszych projektów edukacyjnych w ramach tego programu.</u>
          <u xml:id="u-351.108" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest minister edukacji? To jest cham.)</u>
          <u xml:id="u-351.109" who="#PrzemysławCzarnek">Na przykład zakup wyposażenia, wyposażenia do szkół działających w Ostrowie Lubelskim, zakup autobusu oraz wyposażenia ruchomego; zakup instrumentów dla Nałęczowskiego Ośrodka Kultury dla dzieci początkujących i średniozaawansowanych; zakup wyposażenia dla XXI liceum ogólnokształcącego, zakup sprzętu niezbędnego do realizacji zadań związanych z organizacją zajęć; szereg innych znakomitych projektów stricte edukacyjnych, zakup wyposażenia dla niepublicznego przedszkola z oddziałami zamiejscowymi. Wszystkie nasze projekty są projektami edukacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-351.110" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda, to zakupy nieruchomości.)</u>
          <u xml:id="u-351.111" who="#PrzemysławCzarnek">Uwaga, uwaga, uwaga! Na co przeznaczano pieniądze — 1149 mln zł tylko w 2022 r. w miastach zarządzanych przez Platformę Obywatelską? Proszę się skupić — uwaga! Projekt: córy warszawskie — siedlisko feministyczne — 1 mln zł, Teraz Poliż; projekt: walka z wykluczeniem, wieloletnia współpraca ze stałym finansowaniem — uwaga — fundacja właścicieli sex shopów z akcesoriami dla gejów fetyszystów.</u>
          <u xml:id="u-351.112" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.113" who="#PrzemysławCzarnek">Uwaga, to nie koniec! To wszystko w ramach tego 1149 mln zł. To jest na stronach internetowych tych miast. Uwaga! Rozpowszechnianie wiedzy na temat branży usług seksualnych i sytuacji pracownic i pracowników seksualnych w Polsce, uznanie pracy seksualnej za pracę, sprzeciwianie się jakiejkolwiek formie kryminalizacji pracy seksualnej — projekt za 1 mln zł, tyle pan prezydent m.st. Warszawy przeznaczył. Dalej, projekt: męskie branie, projekt test, spot reklamowy inscenizujący seks homoseksualny — 3,7 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-351.114" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-351.115" who="#PrzemysławCzarnek">I społeczna instytucja kultury prowadzona przez „Krytykę Polityczną”, skrajnie lewicową — 5,7 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-351.116" who="#PrzemysławCzarnek">Ale nie tylko Warszawa, niestety. Nie popisał się również tutaj Lublin. W Lublinie, proszę państwa, na Galerię Labirynt, skrajnie lewacką, przeznacza się z pieniędzy miejskich 2 mln zł. Wiecie na co? Na wystawę fotografii mężczyzn wcielających się w psy oraz specjalny występ — taniec erotyczny w ubraniu lateksowym.</u>
          <u xml:id="u-351.117" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-351.118" who="#PrzemysławCzarnek">Ludzie, was się trzeba bać! Was się trzeba bać!</u>
          <u xml:id="u-351.119" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.120" who="#PrzemysławCzarnek">Was się boją Polacy. Was się boją dzieci. Dlatego dziękujemy pani marszałek Witek…</u>
          <u xml:id="u-351.121" who="#komentarz">(Część posłów uderza w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-351.122" who="#PrzemysławCzarnek">…za ratowanie polskich dzieci, za wspieranie rodziców i ochronę dzieci. Chrońmy dzieci i wspierajmy rodziców, bo ich się trzeba bać. Gdyby oni, nie daj Boże, kiedyś rządzili edukacją, rozwalą nam nasze dzieci, rozwalą nam naszą młodzież. Całkowicie zdemoralizują.</u>
          <u xml:id="u-351.123" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.124" who="#PrzemysławCzarnek">To są te projekty. Was się trzeba bać, bo promujecie zboczenia i dewiacje, a na to wam nie pozwolimy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-351.125" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.126" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-351.127" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest wolne miasto.)</u>
          <u xml:id="u-351.128" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Przemek! Przemek! Przemek!)</u>
          <u xml:id="u-351.129" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: PiS! PiS! PiS!)</u>
          <u xml:id="u-351.130" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, ad vocem…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę zejść z mównicy, proszę zejść.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale było…)</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#RyszardTerlecki">Nie szkodzi.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Regulamin Sejmu obowiązuje.)</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos zabierze pan premier Piotr Gliński.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Willa+.)</u>
          <u xml:id="u-352.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Na mównicę wchodzi Unia Wolności.)</u>
          <u xml:id="u-352.9" who="#komentarz">(Poseł Artur Szałabawka: Jak było na liście razem z Balcerowiczem?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#PiotrGliński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, który jak państwo wiecie, realizuje w tej chwili swoje obowiązki po drugiej stronie Atlantyku, upoważnił mnie do przedstawienia stanowiska wobec przedmiotowego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#PiotrGliński">Odrzucamy w całej rozciągłości treść i uzasadnienie owego wniosku. Jest to typowy wniosek polityczny o bardzo wątłym uzasadnieniu merytorycznym, pełny przekłamań faktograficznych.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ortograficznych.)</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#PiotrGliński">Niestety także insynuacji i zwykłych nieprawd i demagogii, a także tak typowych dla polskiej opozycji skłonności do infantylnego psychologizowania,…</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#PiotrGliński">…również, notabene, przemilczania zasadniczych osiągnięć pana prof. ministra Przemysława Czarnka jako ministra edukacji i nauki. Jest także dowodem na kontynuację podstawowego elementu programowego polskiej totalnej opozycji. Pani poseł i kilka innych osób mówiło o opozycji demokratycznej. Przypominam, że demokratycznie wybrany w Polsce jest rząd, natomiast opozycja sama nazwała siebie opozycją totalną, i tu nie można odmówić jej konsekwencji w realizacji tych zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#PiotrGliński">Ten element, który mam na myśli, to jest takie podstawowe polityczne DNA państwa od 8 lat, chociaż korzenie tego podejścia są znacznie wcześniejsze i można je opisać jako takie skrajne, złe, żeby nie określać za każdym razem tego mianem nienawistnych, emocje wobec konkurentów politycznych. Warto przypomnieć, że te złe emocje zastępują debatę, dzisiaj też widzieliśmy takie przykłady, zastępują argumenty, zastępują rozmowę dla demokracji bardzo ważną. Te złe emocje przede wszystkim niszczą polską wspólnotę i polską demokrację. To jest ten swoisty paroksyzm złych emocji, który został zapoczątkowany w Polsce co najmniej po przegranych wyborach prezydenckich w 2005 r. i niestety niszczy Polskę do dnia dzisiejszego. Ten wniosek jest tego przykładem.</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#PiotrGliński">Dziś tę nienawiść skierowaliście państwo przeciwko jednemu z najbardziej konsekwentnych, wyrazistych i pracowitych ministrów polskiego rządu przeciwko prof. Przemysłowi Czarnkowi.</u>
          <u xml:id="u-353.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.10" who="#PiotrGliński">My możemy się różnić w poglądach, możemy być wyraziści w wyrażaniu tych poglądów, czasami one są wyrażane z dużymi emocjami, ale państwo celowo przekraczacie tę granicę, żeby dezawuować kogoś, żeby wykluczać z debaty publicznej. Dobrym przykładem jest np. nagonka na podręcznik prof. Roszkowskiego. Wrócę jeszcze do tego.</u>
          <u xml:id="u-353.11" who="#PiotrGliński">Niestety nienawiść, proszę państwa, to nie jest dobry pomysł na politykę…</u>
          <u xml:id="u-353.12" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Dobry, dobry.)</u>
          <u xml:id="u-353.13" who="#PiotrGliński">…i na nienawiści, na tych złych emocjach typowym postkomunistycznym zakłamywaniu rzeczywistości i insynuacjach nie wygracie państwo nadchodzących wyborów i nie odwołacie także państwo dzisiaj pana ministra Czarnka ze stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-353.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.15" who="#PiotrGliński">Przede wszystkim dlatego, że minister ten bardzo sprawnie i rzetelnie realizuje program polskiego rządu, z którym dwukrotnie szliśmy do wyborów parlamentarnych i dwukrotnie uzyskaliśmy od polskiego społeczeństwa mandat do przeprowadzania zmian i reform potrzebnych Polsce.</u>
          <u xml:id="u-353.16" who="#komentarz">(Głos z sali: A ta część o okradaniu?)</u>
          <u xml:id="u-353.17" who="#PiotrGliński">To, co robi Czarnek, jest zgodne z naszym programem i uzyskało mandat polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-353.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.19" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Pogarda i wille dla swoich.)</u>
          <u xml:id="u-353.20" who="#PiotrGliński">Ten mandat i ten program w skrócie można określić jako program Polski suwerennej, bezpiecznej, solidarnej, dbającej o wspólnotę i jej tożsamość, wreszcie dynamicznie się rozwijającej i odważnie podejmującej wyzwania współczesności. Do tego wszystkiego jest potrzebny nowoczesny system edukacji.</u>
          <u xml:id="u-353.21" who="#PiotrGliński">Oczywiście, że tak. A więc jest to program zapewniający warunki rozwojowe dla przyszłych pokoleń, bo taka właśnie suwerenna, bezpieczna, solidarna, świadoma swej tożsamości i nowoczesna powinna być polska szkoła. Będąca jednocześnie spójnym elementem sprawnego polskiego państwa, tak my to opisujemy w naszym programie i tak o realizujemy. Taka w coraz większym stopniu jest polska szkoła prowadzona przez ministra Czarnka. Tak, prof. Przemysław Czarnek broni suwerenności i tożsamości polskiej szkoły.</u>
          <u xml:id="u-353.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.23" who="#PiotrGliński">To państwo likwidowaliście historię w polskiej szkole.</u>
          <u xml:id="u-353.24" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Taka prawda.)</u>
          <u xml:id="u-353.25" who="#PiotrGliński">My przywróciliśmy tę historię i wprowadziliśmy także długo oczekiwany program „Poznaj Polskę”. Was to mało obchodziło.</u>
          <u xml:id="u-353.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Willa+.)</u>
          <u xml:id="u-353.28" who="#PiotrGliński">Tutaj jeden z panów posłów mówił, że obchodzi was teraz los polskich Niemców. Notabene, panie pośle, oczekuję jasnego głosu tych Niemców w takich sprawach jak polskie szkolnictwo w Niemczech czy prawa polskiej mniejszości w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-353.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-353.31" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-353.32" who="#PiotrGliński">Nie mówiąc już o tym, że bardzo chętnie usłyszelibyśmy, a myślę, że także Polacy, wszyscy nasi rodacy by usłyszeli stanowisko także polskich Niemców i polskich partii opozycyjnych w sprawie należnych Polsce odszkodowań za zniszczenia i zbrodnie niemieckie w czasie drugiej wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-353.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.34" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Kidawa-Błońska: Przepraszam, była uchwała? Była.)</u>
          <u xml:id="u-353.35" who="#PiotrGliński">Za waszych rządów, jak powiedziałem, lekcje historii były ograniczone, były także ograniczenia w budowaniu instytucji, które powinny dbać o polską tożsamość. Ten program „Poznaj Polskę”, który wspomniałem, jak państwo wiecie polega na tym, że szkoły mają wsparcie na organizowanie wycieczek edukacyjnych do instytucji tożsamościowych. Wyście ich nie budowali. Na film o rotmistrze Pileckim za waszych czasów nie znalazła się ani jedna publiczna złotówka.</u>
          <u xml:id="u-353.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to jest zasługa Czarnka?)</u>
          <u xml:id="u-353.37" who="#PiotrGliński">Na Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce nie znalazła się żadna publiczna złotówka za waszych czasów.</u>
          <u xml:id="u-353.38" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-353.39" who="#PiotrGliński">Nasza debata jest o rzeczach faktycznie ważnych. Ten system edukacji, który budujemy, ma wychowywać do wartości, ma wychowywać do wartości, które są podstawą funkcjonowania…</u>
          <u xml:id="u-353.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Kasa, kasa, kasa, takie są wasze wartości.)</u>
          <u xml:id="u-353.41" who="#PiotrGliński">Niech pani się nie denerwuje, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-353.42" who="#PiotrGliński">…które są podstawą wychowania młodego społeczeństwa, a także — jak pan widzi — te wartości są podstawowe dla funkcjonowania wspólnoty politycznej i kulturowej. Widzimy to wyraźnie w kontekście wojny na Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-353.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.44" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszystko panu jedno.)</u>
          <u xml:id="u-353.45" who="#PiotrGliński">Społeczeństwo, które posiada pewien zasób wartości i aksjologii, jest w stanie dokonywać cudów, jest w stanie dokonywać rzeczy niebywałych. Każda wspólnota, każde społeczeństwo te wartości posiadać powinno i te wartości są kształtowane w systemie edukacji.</u>
          <u xml:id="u-353.46" who="#PiotrGliński">Przez wiele lat państwa rządów nauczyciele nie otrzymywali żadnych podwyżek, była o tym mowa.</u>
          <u xml:id="u-353.47" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Prawda.)</u>
          <u xml:id="u-353.48" who="#PiotrGliński">Za ministra Czarnka podwyżki są najwyższe w perspektywie ostatnich lat. Bezpieczeństwo, które jest także elementem naszego programu. Nie było o tym mowy, ale warto wspomnieć. W ostatnim czasie 2 mld zainwestowano w pomoc psychologiczną. O 100% zwiększona została liczba psychologów i osób,…</u>
          <u xml:id="u-353.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.50" who="#PiotrGliński">…które zajmują się problemami polskich dzieci w szkole.</u>
          <u xml:id="u-353.51" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-353.52" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: I wzrasta liczba samobójstw.)</u>
          <u xml:id="u-353.53" who="#PiotrGliński">To jest rewolucyjna zmiana w systemie edukacji, która nie była możliwa za waszych czasów, ponieważ nie potrafiliście zadbać o polskie państwo, nie potrafiliście zadbać o polski budżet.</u>
          <u xml:id="u-353.54" who="#PiotrGliński">Nowoczesność. Tak, zgadzamy się tutaj, że szkoła powinna być nowoczesna. Tyle tylko, że za waszych czasów w tej szkole zmian w kierunku nowoczesności było niewiele. Za naszych czasów mamy laboratoria przyszłości, wielki program, gdzie kolejne miliony zaoszczędzone na mafiach VAT-owskich mogą być przeznaczane na innowacyjność w polskich szkołach i innowacyjność dla polskich uczniów,…</u>
          <u xml:id="u-353.55" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.56" who="#PiotrGliński">…nie mówiąc już o wielkich projektach dostępu do szerokopasmowego Internetu realizowanych w polskim szkolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-353.57" who="#PiotrGliński">Ale jest jeszcze jedna wyróżniająca cecha prof. Przemysława Czarnka jako ministra polskiego rządu, która państwa chyba szczególnie boli.</u>
          <u xml:id="u-353.58" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Zaskakująca prostota.)</u>
          <u xml:id="u-353.59" who="#PiotrGliński">Bo często próbujecie insynuować, próbujecie deprecjonować jego działania poprzez różne inwektywy, bardzo nierzetelne podawanie cytatów. Tu jeden cytat został ośmieszony. Naprawdę trzeba mieć minimum wiedzy, żeby odnosić się do tego. Ale często te cytaty wyrywane z kontekstu, jak państwo wiecie, służą tylko i wyłącznie jako taka demagogiczna pałka…</u>
          <u xml:id="u-353.60" who="#komentarz">(Głos z sali: TVP przede wszystkim.)</u>
          <u xml:id="u-353.61" who="#PiotrGliński">…którą stosuje się w polityce w celach obniżenia standardów demokracji. Panie pośle Nitras, pan wie, co to znaczy.</u>
          <u xml:id="u-353.62" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.63" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-353.64" who="#PiotrGliński">Mówiąc o cechach wyróżniających pana prof. Czarnka — jedną z nich jest zdecydowanie odwaga w realizacji zadań.</u>
          <u xml:id="u-353.65" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Już drugi raz.)</u>
          <u xml:id="u-353.66" who="#PiotrGliński">To was, państwa, denerwuje, że Czarnek jest ministrem skutecznym, który reformuje pewien obszar polskiego państwa, który został mu powierzony…</u>
          <u xml:id="u-353.67" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-353.68" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana nikt poważnie nie traktuje.)</u>
          <u xml:id="u-353.69" who="#PiotrGliński">…tak by to państwo, o które walczymy, stawało się coraz bardziej suwerenne — też was to boli, pana Nitrasa chyba najbardziej — solidarne, a więc dbające o wszystkich obywateli, bezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-353.70" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Pan to jest solidarny z Bąkiewiczem.)</u>
          <u xml:id="u-353.71" who="#PiotrGliński">Bez tej odwagi i determinacji nie byłoby polskiej reformy społecznej. Bez tej odwagi, która cechuje ministra Czarnka, drodzy rodacy, nie byłoby tej wielkiej polskiej reformy społecznej. Przypominam, 500+ jest symbolem, ale mamy przecież też wyprawkę szkolną 300+ i wiele innych reform, które udało się wprowadzić, bo ktoś był odważny i konsekwentny.</u>
          <u xml:id="u-353.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.73" who="#komentarz">(Głos z sali: Techniczna, techniczna.)</u>
          <u xml:id="u-353.74" who="#komentarz">(Głos z sali: Gliński i Bąkiewicz.)</u>
          <u xml:id="u-353.75" who="#PiotrGliński">Nie byłoby reformy polskiego bezpieczeństwa i w tej chwili pan Nitras by trząsł portkami przed Putinem.</u>
          <u xml:id="u-353.76" who="#komentarz">(Głos z sali: Co się pan denerwuje?)</u>
          <u xml:id="u-353.77" who="#komentarz">(Głos z sali: Ciśnienie rośnie.)</u>
          <u xml:id="u-353.78" who="#PiotrGliński">Ale PiS go broni i obroni…</u>
          <u xml:id="u-353.79" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.80" who="#PiotrGliński">…tak jak wielu innych polskich obywateli, bo przeprowadziliśmy tę reformę polskiego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-353.81" who="#PiotrGliński">Nie byłoby wreszcie reformy polskich finansów publicznych, bo ona umożliwia te pozytywne reformy w obszarze szkolnictwa. Wreszcie nie byłoby tych reform, które dotyczą polskiej tożsamości i są podstawą systemu wartości każdej wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-353.82" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan nie ma wartości, obojętnie, w jakiej jest partii.)</u>
          <u xml:id="u-353.83" who="#PiotrGliński">Państwa insynuacje, państwa złe emocje, drodzy rodacy, mówię o emocjach opozycji i tych inwektywach, które w tej chwili tu słyszymy.</u>
          <u xml:id="u-353.84" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie inwektywy? Co opowiadasz?)</u>
          <u xml:id="u-353.85" who="#PiotrGliński">Te techniki manipulacyjne i medialne kampanie defamacyjne.</u>
          <u xml:id="u-353.86" who="#komentarz">(Głos z sali: Panu TVP podlega…)</u>
          <u xml:id="u-353.87" who="#PiotrGliński">Bardzo dobrym przykładem takiej kampanii defamacyjnej jest kampania nienawiści wobec podręcznika prof. Wojciecha Roszkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-353.88" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-353.89" who="#komentarz">(Głos z sali: Cicho.)</u>
          <u xml:id="u-353.90" who="#PiotrGliński">Boli, widać wyraźnie, że to boli.</u>
          <u xml:id="u-353.91" who="#PiotrGliński">Ta kampania została doprowadzona do takiego absurdu — warto to Polakom przedstawić — że znaleźli się tacy zwolennicy polskiej opozycji totalnej, którzy w XXI w. we współczesnej Polsce nawoływali do palenia książek. Do tego doprowadziło to szaleństwo, które państwo prowadzicie.</u>
          <u xml:id="u-353.92" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Bąkiewicz, a pan mu kasę pakuje, pan mu miliony pakuje.)</u>
          <u xml:id="u-353.93" who="#PiotrGliński">To nawoływanie przez posła Nitrasa właśnie prowadzi do takich skutków, że ludzie nawołują do palenia książek w wolnym, demokratycznym kraju, jakim jest Polska. To jest plon waszego szaleństwa. Podobnie jak to odwracanie znaczeń. Dzisiaj cała ta debata to było zakłamywanie języka debaty publicznej, odwracanie znaczeń…</u>
          <u xml:id="u-353.94" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czarnek przykład.)</u>
          <u xml:id="u-353.95" who="#PiotrGliński">…widoczne także w tym państwa uzasadnieniu przedmiotowego wniosku i w wystąpieniach, które tutaj słyszeliśmy.</u>
          <u xml:id="u-353.96" who="#komentarz">(Głos z sali: W którym ministerstwie najwięcej nakradliście?)</u>
          <u xml:id="u-353.97" who="#PiotrGliński">Wszystko to jest raczej — łącznie z tymi krzykami, panie pośle Kierwiński…</u>
          <u xml:id="u-353.98" who="#komentarz">(Głos z sali: Bąkiewicz pozdrawia.)</u>
          <u xml:id="u-353.99" who="#PiotrGliński">…i tymi uwagami — oznaką słabości polskiej opozycji politycznej.</u>
          <u xml:id="u-353.100" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle Nitras, zwracam panu uwagę, że zakłóca pan obrady Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#PiotrGliński">Wskazuje również na słuszność działań prof. Przemysława Czarnka jako ministra edukacji i nauki.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakoś pan się ściszył tak.)</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#PiotrGliński">Trzeba kontynuować reformowanie systemu edukacji w kierunku wychowywania młodych ludzi do wartości. Bez tego nie przetrwamy jako wspólnota.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle Nitras, na podstawie art. 175 ust. 3 regulaminu Sejmu przywołuję pana do porządku.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: To bezsilność.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#PiotrGliński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tych wszystkich przedstawionych wyżej powodów odrzucamy przedmiotowy wniosek i wzywamy do głosowania przeciwko temu wnioskowi.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#RyszardTerlecki">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 18 do godz. 23 min 22)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o poselskich projektach uchwał w sprawie:</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#ElżbietaWitek">— obrony polskich lasów,</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#ElżbietaWitek">— ustanowienia Specjalnego Trybunału ds. Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3134 i 3137.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-359.6" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-359.7" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-359.8" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-359.9" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Edukacji i Nauki — Przemysława Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-359.10" who="#ElżbietaWitek">Przypominam, że zgodnie z art. 159 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Sejm wyraża wotum nieufności większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-359.11" who="#ElżbietaWitek">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży zaopiniowała wniosek negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-359.12" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-359.13" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-359.14" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-359.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-359.16" who="#ElżbietaWitek">U kogo nie działa?</u>
          <u xml:id="u-359.17" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-359.18" who="#ElżbietaWitek">Czy w tym innym czytniku, panie pośle, działa? Działa?</u>
          <u xml:id="u-359.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-359.20" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 450 posłów. Za było 218, 231 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-359.21" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-359.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-359.23" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Przemek! Przemek! Przemek!)</u>
          <u xml:id="u-359.24" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów odrzucił wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-359.25" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego…</u>
          <u xml:id="u-359.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-359.27" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle…</u>
          <u xml:id="u-359.28" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-359.29" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam minutę przerwy.</u>
          <u xml:id="u-359.30" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 25 do godz. 23 min 28)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MałgorzataGosiewska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej:</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Jerzego Małeckiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#MałgorzataGosiewska">A państwa bardzo proszę o przeniesienie rozmów w kuluary.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#JerzyMałecki">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o czterech projektach ustaw: o rządowym projekcie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, druk nr 3128; o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, druk nr 3127; o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, druk nr 3126; o poselskim projekcie ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk nr 1095.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#JerzyMałecki">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Głównym celem wskazanych projektów jest stworzenie podstawy prawnej do przyznania świadczenia pieniężnego sołtysom z tytułu pełnionej funkcji. Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła przedmiotowe projekty łącznie, przyjmując za projekt wiodący projekt rządowy z druku nr 3128 podczas posiedzenia, które się odbyło 12 kwietnia 2023 r., czyli wczoraj. W toku prowadzonej merytorycznej dyskusji zgłoszono cztery poprawki, które to poprawki zostały odrzucone przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#JerzyMałecki">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej pozytywnie zaopiniowała przedstawiony rządowy projekt ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, druk nr 3128, i opowiedziała się za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Jerzy Małecki.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#JerzyMałecki">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić oświadczenie klubu Prawo i Sprawiedliwość w sprawie czterech projektów ustaw: rządowego projektu ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, druk nr 3128, druku nr 3127, czyli senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, druku nr 3126, czyli poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, oraz poselskiego projektu ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk nr 1095.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#JerzyMałecki">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym składałem oświadczenie w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość. Ono się nie zmieniło. Te projekty ustaw doceniają pracę sołtysów i oczywiście klub Prawo i Sprawiedliwość jest za przyjęciem rządowego projektu ustawy. Jednocześnie na wczorajszym posiedzeniu komisji w drodze w sumie konsensusu pani minister obiecała, że pochyli się nad pewną zmianą do tej ustawy rządowej, w związku z czym składam poprawkę, która dotyczy tego, że osoba uprawniona do pobierania świadczenia musi spełnić wymagania, jeżeli chodzi o dany okres, tj. co najmniej dwie kadencje, ale nie mniej niż 8 lat. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MałgorzataGosiewska">W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska wystąpi pan Ryszard Wilczyński.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#RyszardWilczyński">Wysoka Izbo! Drodzy Sołtysi! Jest prawie godz. 12, zajmujemy się ważną dla was kwestią, jak uhonorować waszą ciężką pracę na rzecz sołectwa, na rzecz społeczności lokalnej. Przez wiele lat nie działo się nic, a teraz sypnęło projektami. PiS przypomniał sobie o was przed wyborami. Lepiej późno niż później. Chcę powiedzieć, że ostatni raz to była kwestia funduszu sołeckiego. 14 lat temu to rozwiązanie wprowadziła Platforma Obywatelska. Przez ten okres za rządów PiS-u nie działo się nic, jeżeli chodzi o sołectwo. Jesteśmy za tym świadczeniem, bo wam, trzeba to wyraźnie powiedzieć, się to świadczenie należy. Jednocześnie wnosiliśmy i wnosimy o to, żeby uhonorować pracę wszystkich tych, którzy teraz pracują i wykonują pracę jako pracownik gminy. Każdy sołtys powinien mieć prawo do takiego wynagrodzenia, bo pracuje. Inaczej musiałaby tę pracę wykonać po prostu gmina. I taką poprawkę, jak zresztą wiele innych, składamy.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#RyszardWilczyński">Gdyby PiS nie sabotował naszego projektu, a musicie wiedzieć, że w stosunku do nas PiS ustanowił rekord, ponad 3 lata mrożenia projektu wzmacniającego sołectwo — był złożony 11 marca 2020 r., czyli w Dzień Sołtysa — już dawno mielibyście takie świadczenie, taką możliwość, aby wasza praca była wynagrodzona. Bo trzeba PiS-owi i wszystkim przypomnieć taką biblijną zasadę: godzien robotnik zapłaty swojej. To dotyczy się was, drodzy sołtysi.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#RyszardWilczyński">Proponujemy też w tym projekcie, w naszych poprawkach, aby zabrać z projektu senackiego to, co wzmacnia sołectwo. Ważne są kwestie dotyczące możliwości utworzenia subkonta, abyście sołtysi razem ze swoją społecznością mogli gromadzić pieniądze z działalności własnej sołectwa, z darowizn, spadków, zapisów i ofiarności publicznej. Chcemy wam stworzyć możliwość, aby sołectwo pośredniczyło w ubieganiu się przez mieszkańców w ramach inicjatywy lokalnej o różnego rodzaju wartościowe przedsięwzięcia. To będzie nowelizacja ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#RyszardWilczyński">I znowu trzeba przypomnieć, że jest zdecydowanie więcej wzmacniających sołectwo kwestii: kwestia konta w banku, możliwość bycia beneficjentem, tak jak jest w przypadku stowarzyszenia, możliwość otrzymywania dotacji z budżetu, szerszy zakres funduszu sołeckiego czy prawo, aby ustanawiać swoją koncepcję, snuć plany rozwoju, aby sołectwo miało wreszcie swoje zadania własne. To wszystko jest w naszym projekcie, który jest mrożony.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#RyszardWilczyński">Składam wiele poprawek. Mam nadzieję, że zostaną uwzględnione, bo rozpatrujemy cztery projekty, w tym te, które właśnie sołectwo miały wzmacniać. Dalej głos zabierze kolega Jacek Protas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protas.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#JacekProtas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ileż to razy słyszeliśmy od przedstawicieli rządu PiS-u o otwartości na współpracę, o chęci wspólnego budowania projektów ustaw przy uwzględnieniu racji opozycji. Po raz kolejny okazało się, że to tylko słowa, bowiem kiedy w końcu do Sejmu trafiły projekty ustaw dotyczące statusu sołtysów i sołectw, to postanowiliście odrzucić czy zlekceważyć wszystkie projekty przygotowane wcześniej przez opozycję i skupić się wyłącznie na swoim, który jest wycinkiem problemów, które stoją przed szczeblem samorządu terytorialnego. Skupiliście się wyłącznie, niestety muszę to powiedzieć po raz kolejny, na kiełbasie wyborczej, natomiast nie zajęliście się wzmocnieniem statusu sołtysa, uregulowaniem pracy sołectw, jeżeli chodzi o danie im możliwości prowadzenia rzetelnej działalności, łącznie z przyjmowaniem darowizn, łącznie z gospodarowaniem środkami z różnego rodzaju funduszy. Nie pochyliliście się również nad zwiększeniem funduszu sołeckiego, bowiem co roku w budżecie państwa brakuje środków na to, żeby zgodnie z zapisami ustawy zwracać samorządom gminnym środki na fundusz sołecki. Zaprzepaściliście to.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Falej przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#MonikaFalej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przychodzą wybory, przychodzi czas, żeby puścić oko do sołtysów i rad sołeckich. Mieliśmy możliwość na posiedzeniu komisji procedować nad czterema ustawami, w tym nad tą wiodącą, która została przedstawiona przez Prawo i Sprawiedliwość. Ona akurat zakłada kilka rzeczy, które były również ujęte w poprzednich projektach, wcześniej złożonych, które do tej pory leżały w zamrażarce pani marszałek Witek. Puszczanie oka to jednak szansa, żeby sołtyski i sołtysi mieli szansę na lepsze funkcjonowanie jako ten najniższy szczebel samorządności, ale też jako osoby, które wykonują de facto zadania publiczne samorządu i które powinny mieć lepsze uposażenie, doposażenie i możliwość wykonywania pracy w zakresie swoich kompetencji, które są niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#MonikaFalej">Trochę żałuję, że nie mogliśmy połączyć tych projektów merytorycznie, zostały one połączone politycznie. Gdyby były połączone merytorycznie, na pewno więcej zyskałyby środowiska sołeckie, środowiska społeczności wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#MonikaFalej">Jako klub Lewicy złożyliśmy poprawki i w tym momencie również będziemy składać poprawki, tak by dopełnić chociaż w jakimś niewielkim zakresie te kwestie, które na pewno sołtysom i sołtyskom na wsi polskiej się przydadzą. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Robert Obaz w imieniu klubu Lewica przedstawi drugą część.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#RobertObaz">Pani Marszałek! Pani Minister! Szanowni Państwo! Powiem krótko o tych poprawkach. Bardzo dziękuję za to, że tak jak ustaliliśmy wczoraj na posiedzeniu komisji, klub Prawa i Sprawiedliwości złożył poprawkę. To była nasza poprawka. Uważaliśmy, że termin 10 lat, który był wcześniej wpisany do ustawy, jest nie do przyjęcia, ponieważ te kadencje w różnym czasie wygasają, różnie trwają. Składamy tożsamą poprawkę, pewnie w takim samym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#RobertObaz">Rozmawialiśmy też o obligatoryjnych dietach dla wszystkich, którzy przewodniczą innym jednostkom pomocniczym w gminie. Mówiliśmy o zmianie tytułu ustawy, ale też o dodaniu punktu, który będzie gwarantował wszystkim, którzy w jednostkach pomocniczych funkcjonują, zarządzają tymi jednostkami pomocniczymi… Chodzi o to, żeby ta dieta była nie fakultatywna, ale obligatoryjna. O tej poprawce też wczoraj rozmawialiśmy.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#RobertObaz">Tak więc w imieniu klubu Lewicy składam takie poprawki. Mam nadzieję, że na jutrzejszym posiedzeniu komisji pewnie dojdziemy do konsensusu i te poprawki zostaną przyjęte. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Urszula Nowogórska w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Rado! Mam ogromny zaszczyt powiedzieć kilka słów w imieniu swojego klubu, klubu Koalicji Polskiej — PSL, Unii Europejskich Demokratów i Konserwatystów Marka Biernackiego, w odniesieniu do procedowanych projektów, z projektem rządowym na czele. Chodzi o rządowy projekt ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, poselski projekt ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw, poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym i senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wszystkie te projekty są zawarte w drukach sejmowych nr 3128, 1095, 3126 i 3127.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#UrszulaNowogórska">Mnie szczególnie bliski jest projekt z druku nr 1095, ponieważ jest to projekt, który został złożony przez mój klub 2 lata temu. Ja wczoraj wyraziłam dokładne stanowisko naszego klubu i przekazałam ogromne podziękowania dla sołtysów oraz przesłałam im ukłony za ich ogromną, profesjonalną, ciężką pracę, za dbanie o rozwój społeczności lokalnych, za to, że są blisko ludzi, że słuchają ludzi, chcą inwestować, rozwijać sołectwa, chcą wzmacniać potencjał gmin naszej przepięknej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#UrszulaNowogórska">Natomiast, szanowna pani marszałek, korzystając z tego, że jest jeszcze taka formalność i możliwość merytoryczna, składam w imieniu naszego klubu poprawkę mającą na celu dodanie po art. 11 art. 11a. Chodzi o to, aby rozszerzyć zakres ustawy o przyznanie świadczenia emerytalnego również przewodniczącym organów wykonawczych jednostki pomocniczej gminy liczącej do 20 tys. mieszkańców, czyli po prostu przewodniczącym rad osiedli. Bardzo proszę o uwzględnienie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#UrszulaNowogórska">Oczywiście mój klub popiera projekt ustawy i zagłosuje za tym projektem. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun w imieniu koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże sołtysom byłym, obecnym i przyszłym!</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#GrzegorzBraun">To ważna chwila. Władza ubiega się o wasze względy, szanowne panie, szanowni panowie, i wyceniła was na 300 zł kierdziołkowego. Tyle zostało w tym projekcie, który wcześniej był obudowany jakimiś frazesami o tym, że tu się będzie regulować samorządność na poziomie sołectwa. Ostatecznie władza poszła na skróty. Nas zobligowano tutaj do tego, żeby procedować nad tym projektem w przyspieszonym tempie, tak żeby władza mogła już od lata te pieniądze, to kierdziołkowe wam rozdawać, żebyście oczywiście w porywie wdzięczności głosowali na tę władzę jesienią. Przez chwilę bałem się, że nie zostanie dochowana tradycja, ale koleżanka z PSL zrealizowała stały wariant gry, tzn. przelicytowała. Czy chodzi o to, żeby środki wypłacać nie tylko sołtysom, ale też przewodniczącym rad osiedli? Tak? Dobrze zrozumiałem? To jest właśnie ta gra, która się tutaj toczy. Lewica z prawej i lewica z lewej prześcigają się. Jedni mówią „pińcet”, drudzy mówią „tysiąc pińcet” i tak Polacy przekupywani są swoimi własnymi pieniędzmi.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#GrzegorzBraun">Kiedyś słowo „sołtys” brzmiało dumnie. Kiedyś, czyli w wiekach średnich. W tych strasznych, jak się zdaje niektórym, mrokach średniowiecza sołtys to był pan, to był kawał pana, to był ktoś przedsiębiorczy, ktoś, kogo większy od niego pan, czasem książę, mianował na takiego dyrektora zamieszania, który zorganizuje wieś, czasami miasto, miasta miewały też sołtysów. Ale to nie był przywilej, to był obowiązek, ponieważ nawet jeśli ktoś nie był rycerzem, szlachcicem, to się przez sołectwo de facto uszlachcał, gdyż brał na siebie obowiązek stawiania się konno i zbrojno w potrzebie. Gdyby dzisiaj takie kryterium wprowadzić, że sołtys, owszem, będzie pobierał kierdziołkowe, ale w zamian za to musi on czy też muszą wskazane przez niego osoby stawić się w potrzebie zbrojnej, nie szczędząc zdrowia, życia, majętności, to może byłoby mniej chętnych.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#GrzegorzBraun">To taka historyczna dygresja, która wskazuje na skalę upadku, upadku spraw Rzeczypospolitej, bo kiedyś właśnie to była przedsiębiorczość. To był kraj wolnych ludzi. A dzisiaj to jest kraj ludzi, którym za 300 zł chce się obiecać świetlaną przyszłość w państwie rządzonym przez Zjednoczoną łże-Prawicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie projektu ustawy, który powstał po przepracowaniu przez komisję szeregu innych projektów złożonych do Wysokiej Izby, których zadaniem była generalnie zmiana sytuacji sołtysów oraz ustanowienie dodatku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Projektów, które ostatecznie zostały ujęte w sprawozdaniu w formie jednego projektu, było cztery. Warto przypomnieć, że chyba najbardziej zaawansowany z punktu widzenia systemowego był projekt Polskiego Stronnictwa Ludowego, który bardzo szeroko podchodził do sytuacji, do lokalizacji wójta. Wydaje się, że gdyby ten projekt miał zostać przyjęty jako podstawa rozpatrzenia, to projekt, który teraz jest rozpatrywany przez Wysoką Izbę, byłby jeszcze lepszy.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#MirosławSuchoń">Drugim w kolejności projektem, jeżeli chodzi o jego systematykę i ujęcie w ramach prawnych, był projekt senacki, który też odnosił się wprost do ustawy o samorządzie gminnym i miał charakter systemowej legislacji, wykraczającej poza to, co zaproponował rząd. Niestety za podstawę rozpatrzenia został przyjęty może najmniej wysublimowany, taki wręcz toporny projekt, który nie odwoływał się do różnych kwestii systemowych, bo nawet projekt Solidarnej Polski odnosił się do ustawy o samorządzie gminnym. Ale został przyjęty za podstawę projekt rządowy, który de facto dotyczy wyłącznie świadczeń. A szkoda, ponieważ propozycje, które były w innych projektach, z punktu widzenia systemowego pewnie jeszcze lepiej mogłyby opisać prawnie sytuację sołtysów.</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#MirosławSuchoń">Niemniej jednak Polska 2050 będzie oczywiście wspierać ten projekt, ale chcielibyśmy jeszcze wprowadzić do niego jedną zmianę. Otóż proponujemy, aby ten próg, który rząd ustalił na lat 10, został obniżony do lat 5 i de facto, aby wprowadzić dwa progi w zakresie dodatkowego świadczenia: pierwszy próg w wysokości 150 zł dla tych osób — pań i panów — które pełniły funkcję wójta przez okres co najmniej 5 lat, oraz drugi próg dla osób, które pełniły funkcję wójta co najmniej 10 lat i wtedy, tak jak w projekcie, ta kwota dodatku wynosiłaby 300 zł. Na ręce pani marszałek składam te dwie poprawki i proszę o ich przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę w imieniu Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jako przedstawiciel koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia chciałem się ustosunkować do tych czterech złożonych projektów. Najbardziej racjonalnym projektem jest projekt rządowy, bardzo podobny do tego projektu, który my składaliśmy w ubiegłej kadencji. Należy docenić osoby, które zostały wybrane w ramach najczystszej postaci demokracji bezpośredniej w swoich lokalnych środowiskach, czyli sołtysów.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#JarosławSachajko">Nie popieramy populistycznych — bo tylko tak można je nazwać — pozostałych projektów składanych przez ugrupowania, które miały bardzo dużo czasu, żeby docenić sołtysów. Nie zrobiły tego, jak miały w ręku władzę.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: A fundusz sołecki to kto przyjął?)</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#JarosławSachajko">Nie zrobiły, kiedy odpowiadały za rządzenie, tylko w tej chwili próbują przypodobać się sołtysom, kiedy nie mają na to wpływu.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#JarosławSachajko">Nie możemy również poprzeć — przepraszam za dosłowność, ale inaczej nie można tego nazwać — bubla prawnego, który przygotowała Solidarna Polska, który mógłby narazić budżet państwa na gigantyczne straty, ponieważ w tym bublu prawnym za 2 dni bycia sołtysem — którego kadencyjność nie jest określona i mogłoby się tak zdarzyć, że w skrajnych wypadkach ktoś był jeden dzień jedną kadencję, a drugi dzień drugą kadencję — dostałby dodatek emerytalny. Dziwi, że ugrupowanie, które odpowiada za Ministerstwo Sprawiedliwości, odpowiada za sądownictwo, odpowiada za tworzenie tak ważnego prawa, taki bubel prawny przygotowało.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#JarosławSachajko">Mam nadzieję, że Wysoka Izba poprze projekt rządowy i w końcu po tylu latach ta ważna funkcja będzie miała odzwierciedlenie w postaci dodatku emerytalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadań pytanie.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pytanie pierwsze, poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-380.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#GrzegorzBraun">Pytanie jest standardowe: Z jakiego to sufitu zdjęliście te szacunki, które projekt ustawy przekuwa w prawo? 300 zł? Kto to zalicytował? Rozumiem, że sołtysi są tani w Rzeczypospolitej i nikt nie uznał za konieczne przelicytować tego. Ale na końcu projektu jest wyliczenie, jakie mają być limity wydatków na to kierdziołkowe. I ciekawi mnie, jeśli są te limity, bo to ma być wypłacane przez KRUS, co jest notabene elementem procesu upaństwawiania samorządów i co samo w sobie jest niewłaściwe, niekorzystne… Ale jeżeliby było za dużo tych sołtysów, co się zgłoszą, to co. Będą rzucać monetą, który dostanie, a który nie, czy są jakieś inne sposoby rozstrzygnięcia takiego dylematu? Skąd to obliczenie i na ilu sołtysów szacujecie te wydatki?</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dobrze, że rząd w końcu zajął się sprawą dodatków dla osób, które latami oddawały swoją wiedzę, energię i nieraz godziny swojego czasu lokalnym społecznościom, które tak wiele im zawdzięczają. Szkoda jednak, że nikt nie pomyślał o tym przez 8 lat rządów Zjednoczonej Prawicy i dopiero teraz, przed nadchodzącymi wyborami władza robi wszystko, aby przypodobać się ludziom, którzy znają ciężką pracę i pojęcie dobra społecznego.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#JanSzopiński">Natomiast mam pytanie: Dlaczego w ślad za tym nie ma żadnych projektów związanych ze środkami, którymi mogą dysponować sołtysi podczas swojej pracy? Dlaczego rząd nie podejmuje wysiłków, aby dać im nie tylko 300 zł, ale jakiś dodatek, aby zapewnić lepsze warunki do wykonywania codziennej pracy? Dziękuję bardzo. Poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela komisji. Otóż chciałem zapytać, dlaczego wybrano akurat ten projekt, jak już mówiłem w wystąpieniu klubowym, najbardziej toporny, najbardziej, powiedziałbym, wychodzący poza dotychczasową systematykę prawną. Inne projekty lokalizowały kwestie przedstawione w projektach w ustawie o samorządzie gminnym. Wydaje się, że z punktu widzenia systematyki prawa i pewnego racjonalnego podejścia ustawodawcy właśnie tak to powinno wyglądać. Te kwestie powinny być załatwione w tej ustawie, umieszczone w tej ustawie, by tworzyć jedną całość i obraz samorządu. Państwo wzięli najmniej wysublimowany projekt. Skąd taka decyzja, dlaczego i czy była w ogóle dyskusja na ten temat? Bardzo proszę o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam pytanie właśnie do pani minister, dlaczego w projekcie jest zaproponowane 10 lat. Możemy się domyślać, w tej chwili kadencja samorządu to jest 5 lat, aczkolwiek przez lata ta kadencja trwała 4 lata. Jest wielu sołtysów, którzy pełnili swoją misję przez dwie kadencje, ale dwie kadencje 4-letnie, czyli razem 8 lat. Czy nie rozważali państwo, że lepiej byłoby, aby ten okres skrócić do 8 lat, tak żeby ci wszyscy sołtysi, którzy przez lata pracowali na rzecz swojej małej ojczyzny, swojej wsi byli również docenieni w postaci tego dodatku? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sołtysi są najstarszą instytucją państwa polskiego od XIII w. Przetrwali Piastów, Jagiellonów, państwo krzyżackie, Andegawenów, Wazów, królów elekcyjnych, państwo rozbiorowe i PRL. Ciężka praca sołtysów powinna być doceniona, dlatego klub Koalicji Obywatelskiej złożył w 2020 r. ustawę zwiększającą finansowanie i doceniającą pracę sołtysa. Pytam, dlaczego ten rząd to zamroził. Przez 3 lata ustawa nie jest procedowana i teraz nagle przed wyborami procedujecie…</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez 8 lat nie przyjęliście tego.)</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#MałgorzataChmiel">…nad swoją ustawą, opartą również nie tylko na naszej, ale również innych klubów.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#MałgorzataChmiel">Fundusz sołecki powinien być szerszy. Rząd zaproponował comiesięczny dodatek tylko do emerytury dla sołtysa w wysokości 300 zł. To nie jest poważna propozycja. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Robert Obaz, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#RobertObaz">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Sołtys na zagrodzie równy wojewodzie, możemy dziś powiedzieć. Jak ważne to stanowisko, wiedzą wszyscy ci, którzy mieszkają na wsi czy współpracują z ludźmi ze środowisk wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#RobertObaz">Mam takie pytanie. Dzisiaj zapisaliśmy na sztywno w ustawie, że to jest 300 zł. I pytanie dotyczy tego, czy nie powinniśmy wpisać tam waloryzacji, ponieważ wszystkie dodatki, które są określone kwotowo, niestety z biegiem czasu z powodu inflacji tracą na wartości. Czy zapis dotyczący waloryzacji tych świadczeń nie powinien być też wpisany w tej ustawie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#RyszardWilczyński">Wysoka Izbo! Dowiadujemy się, że jest przychylność rządu, aby obniżyć wymóg uzyskania świadczenia, dodatku do emerytury do 8 lat pełnienia funkcji sołtysa. Bardzo za to dziękuję. Namawiałem do tego gorąco na posiedzeniu komisji, przeprowadziliśmy rozmowę z panią minister, jest otwartość. I na tym uprzejmości się kończą. Dlatego że rozmawialiśmy również o tym, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozwojem wsi się nie zajmuje, a wiem o tym, bo byłem 2 lata w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi i temat rozwoju wsi jako takiego gościł raz, i to na mój wniosek, w porządku obrad komisji.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#RyszardWilczyński">I teraz pytanie jest bardzo konkretne: W jaki sposób resort starał się wzmocnić pozycję ustrojową sołectwa i starał się, żeby sołectwo miało narzędzia swojego rozwoju? Proszę panią minister, niejako w ramach kontynuacji naszej rozmowy, o odpowiedź na piśmie, w jaki sposób rząd Prawa i Sprawiedliwości starał się wzmocnić ustrojowo sołectwo przez 8 lat. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#MałgorzataGosiewska">Również nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#MałgorzataGosiewska">A, jest, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Magdalena Stępniak, sołtys wsi Pomorzowiczki w gminie Głubczyce, czy Agnieszka Lemańczyk, sołtys wsi Proślice w gminie Byczyna…</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: O, kampania wyborcza.)</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#JanuszKowalski">…to są m.in. te panie, które świadczą o pięknej pracy 40 tys. sołtysów. Rzeczywiście my, Zjednoczona Prawica, Solidarna Polska, Prawo i Sprawiedliwość, pamiętamy o sołtysach. I kiedy dzisiaj słyszymy tych zakłamanych liberałów z Platformy Obywatelskiej, którzy jeszcze 10 lat temu proponowali m.in. sołtysom pracę prawie do śmierci… 67. rok, to właśnie, panie pośle Wilczyński, proponowaliście mieszkańcom obszarów wiejskich. To dokładnie proponowaliście.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Naucz się rozpoznawać zboża.)</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#JanuszKowalski">Wy, kłamliwa totalna opozycjo od Donalda Tuska, proponowaliście wszystkim mieszkańcom obszarów wiejskich, rolnikom, pracę do 67. roku życia. W tej sprawie milczcie.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Zboża się naucz rozpoznawać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę nie krzyczeć w ławach.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#KonradBerkowicz">W tym momencie sytuacja wygląda tak, że pieniądze z podatków płyną do Warszawy, do centrali i z centrali są łaskawie rozdzielane na samorządy. Tymczasem oczywiście byłoby dużo lepiej, sensowniej, godniej, gdyby pieniądze w większości zostawały po prostu w samorządzie, a niewielka część płynęłaby do Warszawy na podstawowe zadania państwa. Wtedy zresztą te jednostki samorządowe mogłyby konkurować między sobą wysokością podatków, efektywnością wydatkowania podatków, bo ludzie mogliby ewentualnie zmieniać miejsce zamieszkania, jednostki samorządowe, np. wybierać niższe podatki albo wyższe podatki, ale lepiej zarządzaną gminę. Tymczasem tak scentralizowaliście przez dekady ten system, że my dzisiaj się zastawiamy jako posłowie, ile w Pcimiu Dolnym sołtys powinien zarabiać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#DariuszBąk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! My dzisiaj nie mówimy o tym, ile ma zarabiać sołtys, bo praca sołtysa to jest głównie praca społeczna. Natomiast ten dodatek emerytalny, który jest autorskim projektem Prawa i Sprawiedliwości, proszę państwa, to jest uszanowanie postawy sołtysa, to jest również wyraz wielkiego zaufania do tej funkcji, a także zachęta dla wszystkich przedstawicieli społeczności, żeby się bardziej aktywizowali, bo rząd zauważa i stara się zaakcentować wielką rolę, jaką odgrywa sołtys. Te 300 zł, proszę państwa, naprawdę sprawiło sołtysom wielką radość, a także nam, którzy uczestniczymy w uchwaleniu tego projektu ustawy, również daje zadowolenie — rząd Prawa i Sprawiedliwości to wyjątkowy rząd nakierowany na służbę całemu narodowi polskiemu i wszystkim społecznościom. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Falej, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#MonikaFalej">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o te poprawki, ten projekt skupia się głównie na wsparciu sołtysek i sołtysów. Moje pytanie będzie dotyczyło dwóch rzeczy, dwóch aspektów. To kwestia związana z tym, czy jednak nie byłoby możliwe wniesienie poprawki, wniesienie przez panią minister autopoprawki dotyczącej zarządzania majątkiem rady sołeckiej przez sołtysów, bo jest to dosyć spory problem. I kwestie związane z funduszem sołeckim. Nie wszystkie samorządy ten fundusz sołecki mają w swojej gestii, nie przekazują radom sołeckim tych środków. Warto by było, żeby była to obligatoryjna kwestia, tak żeby rzeczywiście sołtysi i rady sołeckie mieli szansę i możliwości, by tymi środkami dysponować, oczywiście w odpowiedniej kwocie. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Szefernaker, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#PawełSzefernaker">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja chętnie odpowiem państwu z Platformy Obywatelskiej, jeżeli państwo mnie wysłuchają. W 2009 r. była propozycja takiej ustawy i ją odrzuciliście, jak rządziliście. W 2009 r. Prawo i Sprawiedliwość proponowało dodatek dla sołtysów. Nie zrobiliście tego w czasie swoich rządów. My musimy w tej chwili tego typu działania podejmować.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#PawełSzefernaker">Proszę państwa, ten program wpisuje się w cykl programów Prawa i Sprawiedliwości, które przywracają godność obszarom wiejskim, małym miejscowościom, ludziom, którzy na co dzień angażują się w życie tych miejscowości. Dodatki emerytalne dla druhów z jednostek ochotniczych straży pożarnych, program 500+, przywrócenie wieku emerytalnego także dla polskich rolników w małych miejscowościach, na wsiach — to było to, na co ludzie czekali. Dzisiaj jest kolejny program, dla sołtysów…</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Tereny popegeerowskie.)</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#PawełSzefernaker">…i wiele innych programów, inwestycje na terenach popegeerowskich. To wszystko robimy i będziemy dalej realizować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi panią minister Annę Gembicką o udzielenie odpowiedzi na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Co pan wraca do 15 lat wstecz?)</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, proszę nie krzyczeć w ławach.</u>
          <u xml:id="u-404.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Przepraszam. Proszę mi wybaczyć.)</u>
          <u xml:id="u-404.6" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję. Wybaczam.</u>
          <u xml:id="u-404.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#AnnaGembicka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#AnnaGembicka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałam podziękować za merytoryczne prace w komisji i dyskusję, która była potrzebna, bo udało się wypracować chociażby rozwiązanie dotyczące kadencji i określenia ilości lat. To była kwestia, która faktycznie wymagała rozstrzygnięcia. Pierwotnie my w projekcie proponowaliśmy kadencje. Później, w czasie prac nad projektami, także tymi, które były zgłaszane jeszcze w Senacie, doszliśmy do wniosku, że lepiej będzie określić to w formie lat. Finalnie obydwie te formy zostały połączone i wydaje mi się, że to jest faktycznie najlepsze, optymalne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#AnnaGembicka">Odnośnie do zarzutów politycznych, które się pojawiają, to, szanowni państwo, zostało to już podniesione przez moich przedmówców. Zwracam się do Platformy Obywatelskiej i PSL-u: mieliście państwo naprawdę bardzo dużo czasu, żeby takie rozwiązania wprowadzić. Podobnie jak inne rozwiązania, które wielokrotnie obiecywaliście: czy to dodatki dla OSP, czy to kwestie np. zniesienia wymogu przekazywania gospodarstwa przy przechodzeniu na emeryturę przez rolników. Nic z tym nie zrobiliście, a więc myślę, że to już po prostu dostatecznie podsumowuje wasze działania w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#AnnaGembicka">Jeżeli chodzi o pytania, które się pojawiły, to odniosę się do wypłacania tych środków przez KRUS. KRUS jest instytucją, która spośród instytucji rolniczych cieszy się największym zaufaniem wśród rolników. Wiemy, że wielu sołtysów to właśnie rolnicy. Placówki KRUS-u są zlokalizowane w każdym powiecie, więc także ze względów logistycznych uważamy, że to jest najlepsze rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#AnnaGembicka">Jeżeli chodzi o oszacowanie liczby osób, które będą uprawnione, to także było to sprawdzane w poszczególnych gminach poprzez wojewodów. Było też wykonane szacowanie.</u>
          <u xml:id="u-405.5" who="#AnnaGembicka">Odnośnie do tego, czy pieniędzy nie zabraknie i czy wszyscy dostaną po te 300 zł świadczenia, które zostało zapisane, to chcę powiedzieć, że nie ma tutaj powodów do obaw, bo nie ma zapisanego mechanizmu korygującego, który by powodował, że ta kwota będzie zmniejszona.</u>
          <u xml:id="u-405.6" who="#AnnaGembicka">Jeżeli chodzi o wymóg wieku, to już się do tego odnosiłam. Tak jak powiedziałam, była dyskusja na posiedzeniu komisji i bardzo się cieszę, że wspólnie udało się to wypracować.</u>
          <u xml:id="u-405.7" who="#AnnaGembicka">Dalej: Dlaczego projekty były zamrożone? Też już się do tego odnosiłam. Jeszcze raz powiem: Platforma miała 8 lat swoich rządów na zgłoszenie takiego projektu, a jeśli chodzi o PSL, to nawet, szczerze mówiąc, nie byłam w stanie policzyć, ale w 10 rządach państwo byliście, więc naprawdę szans było bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-405.8" who="#AnnaGembicka">Jeżeli chodzi o kwestie waloryzacji, to jest to zapewnione w ustawie w art. 7. Kwota 300 zł będzie podlegała waloryzacji. Nie ma potrzeby tego dodatkowo doprecyzowywać, bo to jest zapisane bezpośrednio w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-405.9" who="#AnnaGembicka">Odnośnie do kwestii ustrojowych, które były podnoszone, związanych z samorządem terytorialnym, czy kwestii dodatkowych, że tak powiem, obowiązków gmin wobec sołectw, to uważamy, że to wymaga większej dyskusji z przedstawicielami samorządów, ze związkami samorządów. Powiem szczerze, zrobiłam takie rozeznanie w gminach w moim województwie i zdania co do tych zmian były bardzo mocno podzielone. Proponowałabym, żeby jednak uregulować to w oddzielnym akcie po porządnej, dokładnej dyskusji z samorządami. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-405.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-405.11" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Trzymamy za słowo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MałgorzataGosiewska">O głos prosił również poseł sprawozdawca pan Jerzy Małecki.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#JerzyMałecki">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałem odpowiedzieć w sumie na trzy pytania. Po części pani minister odpowiedziała, ale chciałbym dać odpowiedź panu posłowi Suchoniowi.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#JerzyMałecki">Panie Pośle! Decyzja o tym, że projekt rządowy będzie projektem wiodącym, zapadła na posiedzeniu komisji. To komisja zdecydowała o tym, że tak się stało.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#JerzyMałecki">Do pana posła Sachajki — klub Prawa i Sprawiedliwości złożył poprawkę doprecyzowującą, że tu chodzi o dwie kadencje, ale nie mniej niż 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#JerzyMałecki">I odpowiedź na pytanie pana posła Obaza — w ustawie jest zapis o rewaloryzacji. Art. 7 projektu rządowego nr 3128 mówi dokładnie: Kwota świadczenia podlega corocznej waloryzacji od dnia 1 marca. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 41. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3133 i 3158).</u>
          <u xml:id="u-408.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Mieczysława Baszkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#MieczysławBaszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako sprawozdawca mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3133 i 3158.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#MieczysławBaszko">Projekt ustawy ma na celu dokonanie zmiany nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, tj. Szkoły Głównej Służby Pożarniczej na Akademię Pożarniczą oraz Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie na Akademię Policji w Szczytnie. Jest on procedowany również w związku z planowanym utworzeniem resortowej uczelni, Wyższej Szkoły Straży Granicznej, co wiąże się z koniecznością wprowadzenia zmian w systemie szkoleń kadr Straży Granicznej w procesie naboru.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#MieczysławBaszko">Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, zwanej dalej ustawą — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, publiczną uczelnię akademicką tworzy się w drodze ustawy. A zatem zmiana nazwy takiej uczelni również jest dokonywana w drodze ustawy.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#MieczysławBaszko">Natomiast w myśl art. 14 ust. 1 tej ustawy uczelnia jest uczelnią akademicką, jeżeli prowadzi działalność naukową i posiada kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej jednej dyscyplinie naukowej albo artystycznej. Uczelnia zawodowa, która w wyniku ewaluacji jakości działalności naukowej przeprowadzonej za lata 2015–2021 uzyskała kategorię naukową A+, A, B+ w co najmniej jednej dyscyplinie naukowej albo artystycznej z dniem wejścia w życie tego przepisu, tj. dniem 1 października 2022 r., uzyskała status uczelni akademickiej.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#MieczysławBaszko">Obydwie uczelnie spełniają powyższy warunek. W wyniku ewaluacji jakości działalności naukowej za lata 2017–2021 przeprowadzonej w 2022 r. Szkoła Główna Straży Pożarniczej, na mocy decyzji ministra nauki, edukacji i nauki, otrzymała kategorię naukową A+ w dyscyplinie naukowej: nauki o bezpieczeństwie oraz kategorię A w dyscyplinie: inżyniera środowiskowa, górnictwo i energetyka. Wskazać należy, że nazwa Akademia Pożarnicza będzie w sposób jednoznaczny identyfikować uczelnię, wskazując na charakter jej działalności, uwzględniając jednocześnie poniższe rozwiązania normatywne.</u>
          <u xml:id="u-409.5" who="#MieczysławBaszko">Obecnie Szkoła Główna Służby Pożarniczej to nowoczesna, dobrze wyposażona uczelnia o profilu ogólnoakademickim. Tradycje szkoły sięgają lat 30. ubiegłego wieku, zaś od 1982 r. jest to uczelnia, która nieprzerwanie kształci kadrę oficerską Państwowej Straży Pożarnej i specjalistów w zakresie ochrony przeciwpożarowej, inżynierii bezpieczeństwa i bezpieczeństwa wewnętrznego. Zmiana nazwy podkreśli profil jej działalności przejawiający się w prowadzeniu kształcenia przede wszystkim na studiach kończących się uzyskaniem tytułów zawodowych uprawniających do wykonywania zawodu inżynier pożarnictwa oraz prowadzeniu działalności naukowej w dwóch dyscyplinach naukowych ocenianych podczas ostatniej ewaluacji. Ponadto projektowana zmiana nazwy jest zgodna z misją i strategią uczelni, które dotyczą kierunków jej rozwoju. Uczelnia planuje systematycznie rozszerzać ofertę dydaktyczną o kierunki studiów umożliwiające studentom uzyskanie nowych kompetencji, kładąc jednocześnie nacisk na interdyscyplinarny charakter kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-409.6" who="#MieczysławBaszko">Na mocy decyzji ministra edukacji i nauki szkoła otrzymała w dniu 2 lutego 2023 r. pozwolenie na utworzenie studiów I stopnia o profilu praktycznym na kierunku: ratownictwo medyczne. Studia te przyczynią się do przygotowania profesjonalnych kadr na potrzeby Państwowej Straży Pożarnej oraz innych podmiotów ratowniczych. W planie rozwoju uczelni są także działania zmierzające do otwarcia kolejnych kierunków studiów o charakterze utylitarnym, wpisującym się w profil działalności uczelni oraz wychodzącym naprzeciw potrzebom działania MSWiA oraz służby w PSP.</u>
          <u xml:id="u-409.7" who="#MieczysławBaszko">W wyniku wieloletnich starań zostało wydane rozporządzenie ministra edukacji i nauki z dnia 26 sierpnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie studiów, które umożliwiło kształcenie strażaków w służbie kandydackiej na poziomie jednolitych studiów magisterskich oraz nadawanie im tytułu naukowego magistra inżyniera pożarnictwa. Wprowadzona regulacja powoduje, że w Szkole Głównej Służby Pożarniczej będą prowadzone studia I stopnia, studia II stopnia oraz jednolite studia magisterskie. Taki system kształcenia wyższego odpowiada potrzebom ochrony przeciwpożarowej i jest efektem ustawowo przyjętego modelu kształcenia w Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-409.8" who="#MieczysławBaszko">Celem jest także umożliwienie podnoszenia kwalifikacji i kompetencji zawodowych osobom, które prowadzą działalność w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa. W tym celu uczelnia prowadzi liczne studia podyplomowe. Tematyka tych studiów obejmuje inżynierię pożarową budynków, badanie przyczyn pożarów, zapobieganie poważnym awariom, ochronę przeciwpożarową lasów, ochronę ludności i inne podyktowane potrzebami służby w Państwowej Straży Pożarnej oraz wymaganiami otoczenia społeczno-gospodarczego. Ofertę kształcenia uzupełniają różne kursy i szkolenia doskonalące dla specjalistów z zakresu ochrony przeciwpożarowej i ochrony ludności.</u>
          <u xml:id="u-409.9" who="#MieczysławBaszko">Podstawą do konstruowania dobrej i skutecznej polityki kształcenia jest prowadzenie badań naukowych oraz kształcenie i promowanie kadry naukowej. Szkoła posiada uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora nauk w dyscyplinie: inżynieria środowiskowa, obecnie inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka, oraz w dyscyplinie: nauki o bezpieczeństwie. Warto również zaznaczyć, że Szkoła Główna Służby Pożarniczej była inicjatorem działań zmierzających do wyodrębnienia w dziedzinie nauk inżynieryjno-technicznych dyscypliny inżynierii bezpieczeństwa. W rozporządzeniu z dnia 11 października 2022 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych wyodrębniono przedmiotową dyscyplinę, w której pracownicy w przyszłości będą mogli prowadzić swoje badania naukowe.</u>
          <u xml:id="u-409.10" who="#MieczysławBaszko">Ustanowienie nazwy uczelni jako akademii podniesie z pewnością jej prestiż oraz poprawi rozpoznawalność na rynku uczelni w Polsce i na świecie jako uczelni będącej prekursorem w badaniach na rzecz ochrony przeciwpożarowej i poprawy bezpieczeństwa. Zmiana nazwy podkreśli jej naukowy charakter oraz będzie stanowiła potwierdzenie dużej wartości 40-letniego kształcenia pożarniczego w Polsce oraz prowadzonych badań naukowych.</u>
          <u xml:id="u-409.11" who="#MieczysławBaszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie w wyniku ewaluacji jakości działalności naukowej otrzymała kategorię naukową A w dyscyplinie: nauki o bezpieczeństwie oraz B+ w dyscyplinie: nauki prawne.</u>
          <u xml:id="u-409.12" who="#MieczysławBaszko">Podstawowym celem Wyższej Szkoły Policyjnej w Szczytnie jest zapewnienie jak najlepszej i jak najszerszej oferty dydaktycznej skierowanej głównie do funkcjonariuszy służb publicznych, których ponad 90% stanowią funkcjonariusze Policji. Proces kształcenia w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie wynika bezpośrednio z misji uczelni.</u>
          <u xml:id="u-409.13" who="#MieczysławBaszko">Z uwagi na przyjęte cele uczelni w Wyższej Szkole Policyjnej w Szczytnie prowadzone są zarówno studia stacjonarne, jak i niestacjonarne na następujących kierunkach: nauka o Policji, bezpieczeństwo wewnętrzne, kryminologia oraz informatyka. Nadmienić należy, że prowadzone przez Wyższą Szkołę Policyjną w Szczytnie studia na kierunku: nauka o Policji powiązane są z uzyskaniem I stopnia oficerskiego i stanowią istotny element kształcenia funkcjonariuszy Policji oraz integralny komponent systemu szkolnictwa wyższego i nauki.</u>
          <u xml:id="u-409.14" who="#MieczysławBaszko">Ważnym obszarem aktywności uczelni jest zapewnienie kształcenia w formie studiów podyplomowych. Uczelnia może pochwalić się bogatą ofertą tej formy kształcenia, czyli studiami podyplomowymi w zakresie zarządzania kryzysowego, zarządzania jednostką organizacyjną w administracji publicznej, kontroli w administracji publicznej, logistyki, cyberbezpieczeństwa, bezpieczeństwa imprez masowych i zgromadzeń publicznych, kryminalistyki w procesie karnym, taktyki i techniki zwalczania współczesnych form przestępczości zorganizowanej, rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania cyberprzestępstw popełnianych na szkodę banków oraz ich klientów, bezpieczeństwa dokumentów publicznych oraz zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym państwa na poziomie strategicznym.</u>
          <u xml:id="u-409.15" who="#MieczysławBaszko">Uczelnia aplikuje także o środki finansowe w ramach konkursów krajowych i międzynarodowych. Uczelnia pozyskuje środki krajowe dzięki udziałowi w konkursach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz krajowych i regionalnych programach operacyjnych. Aplikuje także o środki na realizację projektów do Narodowego Centrum Nauki. Realizowane badania mają przede wszystkim charakter badań stosowanych i przemysłowych lub prac rozwojowych dla konkretnych obiorców produktów z obszaru ogólnie pojętego bezpieczeństwa. Środki zagraniczne pozyskiwane są przede wszystkim w ramach projektów realizowanych w ramach Programu Horyzont 2020 w obszarze bezpieczeństwa a także 7. Programu Ramowego oraz innych funduszy europejskich.</u>
          <u xml:id="u-409.16" who="#MieczysławBaszko">O projekcie zmiany nazwy uczelni zostali poinformowani przedstawiciele społeczności akademickiej Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie. Podjętą inicjatywę oceniono bardzo dobrze. Dostrzeżono we wskazanym rozwiązaniu podniesienie prestiżu uczelni.</u>
          <u xml:id="u-409.17" who="#MieczysławBaszko">Podkreślenia wymaga, że w przypadku obydwu uczelni proponowane nazwy wyróżnią je spośród innych uczelni i zapewnią im większą rozpoznawalność oraz renomę, co przełoży się na pozytywny odbiór uczelni w otoczeniu społeczno-gospodarczym oraz umocni ich pozycję w obszarze szkolnictwa wyższego. Nazwy: Akademia Pożarnicza oraz Akademia Policji w Szczytnie będą bowiem w sposób jednoznaczny identyfikować uczelnie.</u>
          <u xml:id="u-409.18" who="#MieczysławBaszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Planowane utworzenie Wyższej Szkoły Straży Granicznej, czyli kolejnej resortowej uczelni nadzorowanej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ma na celu poprawę jakości kształcenia funkcjonariuszy i pracowników Straży Granicznej. Zmiany przyniosą dopełnienie systemu szkolenia Straży Granicznej o studia pierwszego stopnia, a w dłuższej perspektywie również drugiego stopnia, co pozwoli zdecydowanie zwiększyć poziom kompetencji kadr Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-409.19" who="#MieczysławBaszko">System szkolenia i doskonalenia zawodowego funkcjonariuszy Straży Granicznej wymaga zmian dostosowujących jego newralgiczne obszary do współczesnych wymogów. Brak dysponowania wewnętrznym systemem kształcenia własnych kadr na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia, a jedynie pozyskiwanie do swoich szeregów osób z wyższym wykształceniem będących absolwentami wyższych uczelni cywilnych, nie sprawdza się z perspektywy… Chodzi o to, że uczelnie cywilne… Ten system się nie sprawdza. Po to tworzy się Wyższą Szkołę Straży Granicznej w Koszalinie, żeby były lepsze kadry w naszej służbie obrony ojczyzny. Absolwenci uczelni Straży Granicznej dzięki kształceniu na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia będą lepiej niż dotychczas przygotowani do wieloaspektowej służby w szeroko rozumianej ochronie granic państwowych, jak również od razu zdobędą niezbędne kompetencje, o których już wspomniałem.</u>
          <u xml:id="u-409.20" who="#MieczysławBaszko">Trzeba podkreślić, że funkcjonariusze Straży Granicznej realizują zadania również poza granicami naszego kraju, dlatego ich szkolenie uzupełnione będzie także o zajęcia prowadzone przez ekspertów uczestniczących w misjach zagranicznych, odpowiedzialnych za współpracę międzynarodową, znających specyfikę działań służb i instytucji międzynarodowych takich jak m.in. Interpol, Europol czy Frontex.</u>
          <u xml:id="u-409.21" who="#MieczysławBaszko">Warto także podkreślić, że z utworzeniem uczelni związana jest zmiana systemu kształcenia, co powinno zapewnić stały poziom naboru na realizowane kierunki studiów.</u>
          <u xml:id="u-409.22" who="#MieczysławBaszko">Szkolenie służb mundurowych wymaga zapewnienia rozbudowanej infrastruktury, co będzie realizowane w najbliższych latach, ale już obecnie funkcjonujące zaplecze logistyczne Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej, który będzie przekształcony w wyższą uczelnię, będzie w stanie wypełnić potrzeby edukacyjne. Utworzenie uczelni planowane jest na 1 października 2023 r. Uczelnia będzie miała wpływ na system kształcenia kadr Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-409.23" who="#MieczysławBaszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na posiedzeniu komisji zostały zgłoszone trzy poprawki. Dwie poprawki zgłoszone przez przewodniczącego komisji Wiesława Szczepańskiego zostały przyjęte przez komisję. Jedna poprawka została zgłoszona przez wiceprzewodniczącego Piotra Kaletę i również została przyjęta. Całość projektu ustawy została przyjęta przez komisję. Komisja wnosi o dalsze procedowanie nad projektem oraz o jego przyjęcie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko klubu parlamentarnego przedstawi pan poseł Mieczysław Baszko.</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-410.5" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mieczysław Baszko przedstawia stanowisko klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#MieczysławBaszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedliwości wobec projektu ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#MieczysławBaszko">Chcę podkreślić, że klub Prawa i Sprawiedliwości jest za przyjęciem tej ustawy i prosi Wysoką Izbę o jej o przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Piotr Borys przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#PiotrBorys">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy ma na pewno charakter niezwykle pozytywny. Nam wszystkim powinno zależeć na tym, aby kształcić najlepszą kadrę w obszarze Policji, straży pożarnej, a także Straży Granicznej. Moje doświadczenie wynikające z kilkunastu wyjazdów na Ukrainę w czasie tego konfliktu zbrojnego i rozmowy z instytucjami państwowymi Ukrainy wskazały, że te właśnie służby na zapleczu wojny mogą spełniać niezwykle istotną rolę, szczególnie dobrze wyszkolone i skoordynowane, na różnych etapach wojny czy też zagrożenia. To zagrożenie może zawsze do Polski przyjść, to zagrożenie może mieć charakter zewnętrzny, ale także charakter wynikający z różnych potencjalnych katastrof.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#PiotrBorys">Do czego zmierzamy? Oczywiście zmiana charakteru Szkoły Głównej Służby Pożarniczej i przekształcenie jej w Akademię Pożarniczą, podobnie jak Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie w Akademię Policji w Szczytnie, to tak naprawdę standard wyższych uczelni, odpowiednich kategorii nadawanych ustawami. Myślę, że to ma charakter absolutnie pozytywny — nie chodzi tylko o nadawanie tytułów inżyniera, magistra i doktora w odpowiednich dyscyplinach — ale również ma charakter przede wszystkim naukowy. Bo przecież skorzystanie z wielu programów sieciowych, europejskich, „Horyzontu 2020”, z tego, co już uczelnie korzystają, wymiana doświadczeń z innymi uczelniami europejskimi to na pewno dobre doświadczenie i prestiż dla tych zawodów. Będziemy z całą pewnością to popierać.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#PiotrBorys">Jest oczywiście pytanie, na ile stworzenie szkoły dla służb Straży Granicznej w Koszalinie jest wykonalne na dobrym poziomie, bo przecież Koszalin nie jest ośrodkiem akademickim, ale ma ogromne, bardzo ważne aspiracje i początek znakomitych kadr. Myślę, że tutaj trzeba będzie poświęcić bardzo dużo uwagi, rzetelności, aby kadra tworząca uczelnię wyższą zrobiła to jak najlepiej jakościowo, aby osoby, które miałyby kończyć uczelnię, absolwenci posiadali niezbędną wiedzę, bo przecież pracowników Straży Granicznej nie ma aż tak wielu. To jest 15 tys. osób. Trzeba więc stworzyć przede wszystkim jakościową szkołę, która po tytule licencjata będzie miała możliwość z czasem pewnie uzyskania dla kolejnych absolwentów kolejnego etapu, II stopnia — magistra. To jest na pewno duże wyzwanie. Należy wesprzeć to pomocą kadrową, finansową, logistyczną, utrzymać jednocześnie pozostałe dwa ośrodki szkoleniowe Straży Granicznej, takie jak m.in. ten w Lubaniu na Dolnym Śląsku, bardzo dobry ośrodek. Będziemy się temu przyglądali, trzymając kciuki i przede wszystkim wspierając powstanie nowej szkoły dla przyszłych absolwentów, pracowników Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#PiotrBorys">Podkreślam raz jeszcze: należałoby sprawdzić jeszcze potrzeby w kompetencjach, bo przecież dzisiejsi absolwenci, którzy pracują w Straży Granicznej, rekrutują się z różnych dziedzin, z różnych uniwersytetów i szkół wyższych w Polsce, więc należałoby na pewno dużą wagę jakościową przyłożyć do tej szkoły. Tak że popieramy rozwiązania. Przede wszystkim najlepsze kompetencje kadry tych trzech służb są rzeczą zasadniczą w zmieniającym się świecie, który coraz bardziej wymaga od nas jakościowego przygotowania kadry. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-413.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-413.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawurowe wystąpienie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński w imieniu klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska Agencja Prasowa, 19 sierpnia: do wykazu prac legislacyjnych rządu został zapisany projekt ustawy, który ma na celu zmianę nazw uczelni Szkoły Głównej Służby Pożarniczej na Akademię Pożarniczą oraz Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#JanSzopiński">Dzisiaj mamy dzień 14 kwietnia, godz. 0.30. Ten projekt ustawy wpłynął do Sejmu w dniu 7 kwietnia. Mam takie nieskromne pytanie do rządu: Dlaczego rząd psuje nam radość procedowania nad tą dobrą ustawą? Dlaczego procedujemy nad tą ustawą o godz. 0.30? Pomiędzy 19 sierpnia a dzisiejszym dniem przedstawiciele resortu odbyli swoistego rodzaju Tour de Pologne. Można poczytać sobie na stronach internetowych uczelni w Szczytnie, ile konferencji się odbyło, ile razy zapowiedziano, że już właśnie zmieniamy tę ustawę. Wyjdzie na to, że Wysoki Sejm nie chciał zmienić tej ustawy, a tak po prostu nie jest. Raz jeszcze przypominam, że ona wpłynęła do Sejmu w dniu 7 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#JanSzopiński">Zmieniamy nazwę uczelni ze Szkoły Głównej Służby Pożarniczej na Akademię Pożarniczą i z Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie na Akademię Policji w Szczytnie oraz ustanawiamy i tworzymy nową uczelnię: Wyższą Szkołę Straży Granicznej, co wiąże się z koniecznością i kwestią dotyczącą zmian w systemie szkolenia kadr oraz w systemie naboru. Potencjał i osiągnięcia uczelni w Szczytnie w pełni uzasadniają zmianę nazwy na zawierającą wyraz „akademia”, co podkreśla naukowy profil działalności uczelni przejawiającej się w realizowanych przedsięwzięciach badawczych, w pracach rozwojowych, a także autonomicznym i nowoczesnym charakterze uczelni, z czym przedstawiciele Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych mieli szansę i okazję zapoznać się osobiście, wizytując tę uczelnię. Planowane utworzenie Wyższej Szkoły Straży Granicznej, kolejnej resortowej uczelni nadzorowanej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ma na celu poprawę jakości kształcenia funkcjonariuszy i pracowników Straży Granicznej. Straży Granicznej — ponad 18-tysięcznej formacji, która wykonuje niezbędne zadania w zakresie ochrony polskich granic.</u>
          <u xml:id="u-415.3" who="#JanSzopiński">Natomiast w ustawie, nad którą tutaj procedujemy, mamy również poprawki, które zostały zgłoszone przez posłów, w tym moim zdaniem najważniejsze poprawki, które zostały zgłoszone przez przewodniczącego komisji pana Wiesława Szczepańskiego. Dlaczego one zostały zgłoszone przez pana Wiesława Szczepańskiego i dlaczego resort nie uwzględnił tych zmian na początku bieżącego roku? Myślę, że pan minister tutaj to wytłumaczy, bo w komisji tego nie wytłumaczył.</u>
          <u xml:id="u-415.4" who="#JanSzopiński">Pragnę przypomnieć, że w dniu 13 stycznia 2023 r. Sejm uchwalił ostateczny tekst ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na początku inwazji podjęto decyzję, która dotyczyła ochrony ukraińskich uchodźców i dotyczyła decyzji, którą podejmowały instytucje Unii Europejskiej. Z ochrony tymczasowej korzysta ponad 4,2 mln obywateli Ukrainy w Unii, zapewniając wsparcie m.in. opieki zdrowotnej, edukacji i europejskiego rynku pracy. W dniu 10 października 2022 r. podjęto decyzję o przedłużeniu tej dyrektywy. Natomiast ta dyrektywa nie znalazła się w ustawie, którą cytowałem, z dnia 13 stycznia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-415.5" who="#JanSzopiński">Do wyjaśnienia zatem pozostaje, na jakim biurku ta dyrektywa przeleżała i dlaczego resort nie podjął kwestii dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy i przedłużenia tej dyrektywy do 2024 r., a musiał to uczynić przewodniczący komisji, uwzględniając poprawkę w ustawie, która dotyczy uczelni wyższych. Myślę, że pan minister to wytłumaczy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Urszula Nowogórska przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pochylamy się nad drukiem sejmowym nr 3133, czyli rządowym projektem ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#UrszulaNowogórska">Ta ustawa dotyczy trzech najważniejszych służb w naszym kraju: Państwowej Straży Pożarnej, Policji i Straży Granicznej. Sytuacja, która zdarzyła się w zeszłym roku, a związana jest z konfliktem na Ukrainie, pokazała, jak bardzo ważne jest doświadczenie, wyszkolenie i przygotowanie do wykonywania trudnych zadań w trudnych warunkach. Nasze służby te zadania wypełniły dobrze, bardzo dobrze. To, że zmieniamy profil dwóch uczelni: z Wyższej Szkoły Pożarniczej na Akademię Pożarniczą i Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie na Akademię Policyjną, na pewno podnosi prestiż kształcenia, podnosi również jakość tych uczelni, systematyzując je w kategorii uczelni na wysokim poziomie, w kategorii uczelni międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#UrszulaNowogórska">Natomiast musimy sobie zdać sprawę z tego, że te trzy formacje odpowiadają za zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa, porządku publicznego i prawnego, zapewniają bezpieczeństwo w zakresie ochrony granic, zapewniają bezpieczeństwo w działaniach ratowniczych i działaniu humanitarnym. To są trzy główne profile działalności tych trzech służb, o których mówimy w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#UrszulaNowogórska">Chciałam powiedzieć, że dotychczasowe doświadczenia i dotychczasowe działania służb: Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej pokazały, że w tym systemie kształcenia, który jest teraz, który niejednokrotnie jest uzupełniany przez uczelnie cywilne, musimy uzupełnić o dotychczasowe doświadczenia nabyte w ciągu ostatniego roku, i o to bardzo proszę, panie ministrze. To jest bardzo ważna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-417.4" who="#UrszulaNowogórska">Kolejna kwestia, o której — jak myślę — warto powiedzieć, to dobre wyszkolenie. Wyposażenie to też jest bardzo ważny element prawidłowego funkcjonowania służb, państwa, wypełniania wszystkich zakresów działań, które służby mają. Chciałam powiedzieć, że ustawy modernizacyjne, które były przyjmowane w budżecie tym i wcześniejszym sprawiają, że lepsze wyposażenie służb poprawia możliwość wykonywania wszystkich ich zadań i działań.</u>
          <u xml:id="u-417.5" who="#UrszulaNowogórska">Bardzo proszę i z tego miejsca zwracam się z gorącym apelem, aby zadbać o właściwe dofinansowanie wszystkich innych działań wykraczających poza zakres doposażenia. Jak państwo wiecie i docierają do nas różne informacje medialne, że czasem się zdarza tak, że mamy opóźnienia różnego rodzaju zapłatach za usługi, które są świadczone na rzecz tych służb. Więc właściwe wyszkolenie, kształcenie, przygotowanie, wyposażenie, ale również właściwe wypełnianie obowiązków poprzez zapewnienie właściwego finansowania, które jest obowiązkiem państwa polskiego. Jest to oparte na podstawowym systemie właściwego i godnego wynagradzania pracowników tych trzech służb.</u>
          <u xml:id="u-417.6" who="#UrszulaNowogórska">Odnosząc się do projektu ustawy, na którym teraz się pochylamy: mój klub oczywiście będzie głosował za jego przyjęciem. Proszę o pochylenie się nad tymi aspektami, o których powiedziałam, a których nie chcę szerzej rozwijać. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-417.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Tuduj w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#KrzysztofTuduj">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Konfederacja jest bardzo mocno za bezpieczeństwem Polaków, bezpieczeństwem w każdym wymiarze. Tam gdzie rząd PiS zasługuje na krytykę, nie szczędzimy jej i artykułujemy zarzuty, ale też zauważamy, jeżeli dzieje się coś pozytywnego. Trzeba powiedzieć, że w Policji dzieje się sporo rzeczy pozytywnych, szczególnie w kontekście ostatnich dziesięcioleci. Podobnie jest w przypadku Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#KrzysztofTuduj">Cóż, w tym momencie pozostaje pogratulować tym dwóm wyższym uczelniom, które zmieniają nazwy nie na skutek kaprysu, tylko na skutek, jak rozumiem, osiągnięcia takich poziomów dydaktycznych i naukowych, które na tę zmianę pozwalają. Zmiana musi być dokonana w trybie ustawowym. I tak powstaną Akademia Pożarnicza i Akademia Policji. Nie zdecydowali się państwo na nazwę Akademia Policyjna, choć byłoby to konsekwentne pod względem językowym. Rozumiem, że jakaś obawa dotycząca filmów amerykańskich z lat 90. tutaj troszkę to przysłoniła. Natomiast trzeba powiedzieć, że to jest również bardzo ważne i cenne ze względów promocyjnych. Myślę, że kandydaci będą chętniej zgłaszać się do tych uczelni, chętniej będą je kończyć i tak rozpoczynać ścieżkę kariery.</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#KrzysztofTuduj">Ta ustawa również zmierza w stronę utworzenia szkoły wyższej dla Straży Granicznej. Oczywiście jest tu zasadnicze pytanie dotyczące dysproporcji ilościowych, jeżeli chodzi o te służby. Policjantów jest 100 tys., podobna jest liczba strażaków, a funkcjonariuszy Straży Granicznej mamy ponad 15 tys. To tutaj może trochę w formie pytania… Jak rozumiem, budynek tej szkoły będzie to uwzględniać, nie będzie tu nie wiadomo jakiego gmaszyska, nie wiadomo jak wielkiej inwestycji. Rozumiem, że będzie to akuratny projekt. Niech zatem służy on również profesjonalizacji tej formacji, bo szanowni państwo, Wysoka Izbo, rzeczywiście stan zagrożenia bezpieczeństwa nie skończył się i chyba już nie wrócimy do tego, co było. Tak więc profesjonalizacja tych służb, ich właściwe dofinansowanie i właściwe traktowanie są w dalszym ciągu konieczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Zimoch przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Panie Dyrektorze! Obywatele Ukrainy, którzy 24 lutego 2022 r. przekroczyli granicę w jednym z krajów Unii Europejskiej, mogli na jego terytorium przebywać legalnie do sierpnia 2023 r. Komisja Europejska 10 października postanowiła jednak przedłużyć obowiązywanie dyrektywy o tymczasowej ochronie ukraińskich uchodźców co najmniej do 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#TomaszZimoch">Gdzieś coś przeoczono, o czymś zapomniano i trzeba było w trybie pilnym dokonać zmian w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy. Tylko dlaczego dzieje się to dzisiaj w ramach procedowania nad ustawą o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw. No właśnie: Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#TomaszZimoch">Podczas procedowania nad ustawą rząd zaskoczył nas zmianami w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy, przedłużając jej obowiązywanie o rok. To jest złe legislacyjnie postępowanie, naruszenie wszelkich zasad rzetelnej legislacji. Przecież trudno nagle szczegółowo zapoznać się z tekstem normatywnym na zupełnie inny temat niż procedowany projekt. To naruszenie zasad prawidłowej legislacji wynikających z art. 2 konstytucji oraz z zasady trzech czytań, a przede wszystkim — także brak legislacyjnego szacunku do instytucji polskiego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#TomaszZimoch">Jesteśmy państwowcami, oczywiście nie sprzeciwiamy się tej zmianie. Znani jesteśmy z tego, że potrafimy pracować, procedować, zgłaszać poprawki. Wiemy, że i na taką poprawkę czekają nasi ukraińscy goście. Nie tłumaczy to jednak, raz jeszcze podkreślam, przeoczenia, zagapienia i legislacyjnego nadużycia.</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#TomaszZimoch">Pocieszę pana, panie ministrze, że to nie pierwszy raz. Np. dzisiaj w czasie posiedzenia komisji sprawiedliwości dokonano wrzutki do innej ustawy, dotyczącej finansowania igrzysk europejskich. Tak procedować w polskim parlamencie naprawdę nie powinniśmy.</u>
          <u xml:id="u-421.5" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Baszko: A coś o Straży Granicznej?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#MałgorzataGosiewska">Jak pan minister chciałby porozmawiać z panem posłem, to proszę zrobić to indywidualnie.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pytanie pierwsze, poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże policjantom, strażnikom, granicznym strażakom! Bezpiecznej służby. Ilu wyjazdów, tylu powrotów, druhowie.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#GrzegorzBraun">Skoro mam tutaj pana ministra, to proszę go zaktualizowanie mojej wiedzy na temat składu studenckiej braci na uczelniach, o których mówimy, uczelniach, które służyć mają podnoszeniu kwalifikacji funkcjonariuszy trzech wymienionych specjalności. Proszę mi powiedzieć, ilu studentów uczy się i ilu ma się uczyć, z uwzględnieniem danych określających deklarowaną narodowość i kraj urodzenia tych, którzy zgłaszają się na studia policyjne w Szczytnie, którzy będą studiować to, co potrzebne strażnikom granicznym w Koszalinie i straży pożarnej w Warszawie. Chodzi o narodowość, kraj pochodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Piotr Borys, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#GrzegorzBraun">Bardzo proszę, panie ministrze, o odpowiedź na piśmie, proszę mi to rozpisać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MałgorzataGosiewska">Ale, panie pośle, naprawdę…</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Piotr Borys.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#PiotrBorys">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Chciałem tylko zapytać, jak wytłumaczyć wszystkim, którzy będą czytali ustawę o akademii policyjnej, o akademii pożarniczej i wyższej szkole dla Straży Granicznej, element dotyczący przedłużenia pobytu Ukraińców w Polsce, bo to faktycznie nie jest ani logiczne w tej ustawie, ani pragmatyczne. Pytanie jest takie, czy można by to zrobić w inny sposób niż trochę kuchennymi drzwiami, ratując czas i możliwości legislacyjne, które były? To moje pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#PiotrBorys">I drugie pytanie merytoryczne. Chciałbym zapytać, na co dzisiaj mogą liczyć studenci obecnych szkół wyższych policyjnej oraz pożarniczej i w perspektywie również Straży Granicznej, jeżeli chodzi o kwestię wykorzystania wymian międzynarodowych? Polska Policja podobnie jak Straż Graniczna powinny korzystać z szeregu różnych możliwości, Erasmusa, wymiany kadr, staży zewnętrznych. Mamy u siebie Frontex i pytanie w kontekście Straży Granicznej, na ile też współpraca z Fronteksem będzie możliwa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#KrzysztofTuduj">Panie Ministrze! Kontynuując dopytywanie o szkołę dla Straży Granicznej, chciałem zapytać, jak duża będzie to inwestycja, skąd weźmiecie kadrę, kiedy to ruszy, jak to będzie wyglądało, ilu studentów spodziewacie się posiadać na roku. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#MałgorzataGosiewska">I pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To dobra i potrzebna ustawa i wypada tylko pogratulować osiągnięć uczelniom pożarniczym i policyjnym. Dobrym rozwiązaniem są też poprawki, na które na pewno czekają nasi ukraińscy goście. To jest wydłużenie do 4 marca 2024 r. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w sprawie legalizacji ich pobytu, funduszu pomocy, ważności wiz i innych dokumentów, dotyczącej funkcjonowania m.in. zbiorowego zakwaterowania. Uprzejmie prosiłbym, panie ministrze, o to, abym te odpowiedzi, o których mówiliśmy na posiedzeniu komisji, jednak otrzymał pisemnie, w kwestii dotyczącej z jednej strony zaopatrzenia Policji, z drugiej strony pytań, które zostały też tam zadane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#MałgorzataGosiewska">O udzielenie odpowiedzi na postawione pytania uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana ministra Pawła Szefernakera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#PawełSzefernaker">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym podziękować za tak szerokie poparcie wyrażone przez przedstawicieli poszczególnych klubów i w trakcie pierwszego czytania, podczas posiedzenia Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz podczas dzisiejszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Odpowiadam na pytanie dotyczące komponentu tej ustawy. Jednym z komponentów tej ustawy jest także właśnie powołanie Wyższej Szkoły Straży Granicznej i ta ustawa przewiduje taki pakiet dla wszystkich trzech uczelni, w związku z tym nasze wcześniejsze zapewnienia, że będzie akademia, po prostu czekały na to, aby to poszło w jednym pakiecie. Przypomnę, że 23 marca 2023 r., więc 3 tygodnie temu, minister spraw wewnętrznych i administracji pan Mariusz Kamiński oraz minister edukacji i nauki pan Przemysław Czarnek podpisali list intencyjny w sprawie ustanowienia uczelni zawodowej Straży Granicznej i od tego czasu nie zwalniamy tempa. 10 dni później ustawa przyjęta przez rząd, 10 dni po przyjęciu przez rząd jest ona w parlamencie. Chciałem podziękować, że ona właśnie w taki sposób jest procedowana również w parlamencie, bo dzięki temu od 1 października uczelnia, Wyższa Szkoła Straży Granicznej w Koszalinie będzie mogła rozpocząć funkcjonowanie i w konsekwencji pierwszy nabór.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! To wynika także z tej dyskusji, ale powtórzę to: przede wszystkim troska o to, aby funkcjonariusze Straży Granicznej mieli wykształcenie, które będzie adekwatne do wyzwań, które się pojawiają w ostatnich latach. Ta formacja w ostatnim czasie podejmuje wiele nowych wyzwań. Przypomnę o kryzysie emigracyjnym na granicy z Białorusią, przypomnę o sytuacji na granicy z Ukrainą, która toczy nieprzerwanie od lutego 2022 r. wojnę. Funkcjonariusze Straży Granicznej odpowiedzialni za ochronę granicy państwowej, kontrolę ruchu granicznego, zapobieganie i przeciwdziałanie nielegalnej emigracji stoją na pierwszej linii frontu, pierwszej linii ochrony naszych granic. Aby wzmocnić ich kwalifikacje, aby wzmocnić ich umiejętności… Także od tego będzie zależało bezpieczeństwo polskiej granicy, bezpieczeństwo Polski i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#PawełSzefernaker">Jeżeli państwo stawia formacji coraz to nowe, poważne zadania i oczekuje od funkcjonariuszy ich skutecznego wypełniania, to musi zapewnić tym funkcjonariuszom właściwe do tego kompetencje, umiejętności, wyszkolenie. I to jest główny powód, dla którego ta uczelnia w takim trybie również w tej chwili powstaje, w trybie ekspresowym.</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Straż Graniczna jako formacja mundurowa do tej pory nie posiadała uczelni. Posiada ośrodki szkolenia Straży Granicznej, gdzie nie można zdobyć wyższego wykształcenia. Do tej pory wielu funkcjonariuszy uzupełniało wyższe wykształcenie w podmiotach zewnętrznych, bardzo często na wielu uczelniach w Polsce. Chcemy, aby to było właśnie w jednym miejscu, żeby kompetencje i kadra, która w tym się specjalizuje, były w jednym miejscu, i żeby ci, którzy będą wstępować do służby, mogli uzyskać kompetencje, wykształcenie właśnie na tej wyższej uczelni, ale żeby to także służyło funkcjonariuszom, którzy chcą uzupełnić swoje wykształcenie. W związku z tym na bazie Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Koszalinie powstanie wyższa uczelnia. Ośrodek dysponuje odpowiednią bazą dydaktyczną. Wielokrotnie bywałem w tym ośrodku. Myślę, że być może po powołaniu Wyższej Szkoły Straży Granicznej można byłoby odbyć tam wyjazdowe posiedzenie komisji, żeby zobaczyć, jak wygląda to miejsce. Jest tam ośrodek funkcjonujący na naprawdę najwyższym poziomie. Jest baza dydaktyczna, jest doświadczona kadra, która będzie w tej chwili również uzupełniana o osoby, które pozwolą na to… Kierunek, który ruszy od drugiego semestru przyszłego roku akademickiego, pierwszy kierunek — bezpieczeństwo granicy państwowej, będzie miał także taką kadrę, która pozwoli na to, aby studenci kształcili się jak najlepiej właśnie w Wyższej Szkole Straży Granicznej w Koszalinie. To jest pierwszy kierunek. Planowane są kolejne kierunki. Na pierwszym roku w przyszłym roku akademickim planowanych jest kilkadziesiąt osób. To są osoby, które są już funkcjonariuszami, albo takie, które będą rozpoczynały swoją drogę w Straży Granicznej. Później, z biegiem lat planowane są kolejne kierunki i możliwość także uzyskania stopnia magistra.</u>
          <u xml:id="u-433.5" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy wprowadza zmiany także nazwy uczelni, wiele także zostało na ten temat powiedziane. Myślę, że zarówno zmiana nazwy Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, jak i Szkoły Głównej Służby Pożarniczej podkreśli naukowy profil działalności tych uczelni przejawiający się w realizowaniu wielu przedsięwzięć badawczych mających charakter badań stosowanych prac rozwojowych, a także autonomiczny i nowoczesny charakter tych uczelni. Uczelnie są cenionym, liczącym się partnerem krajowym, zagranicznym w ramach realizacji przedsięwzięć o charakterze naukowo-badawczym. Jestem przekonany, że baza, którą dysponują, potencjał naukowy, zaplecze techniczne wspomogą realizację tego typu badań już jako akademii w obu przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-433.6" who="#PawełSzefernaker">Odpowiadam na pytania. Obecnie w Szczytnie kształci się 1948 studentów, z czego 75% to funkcjonariusze. W szkole w Szczytnie także 25% to są osoby, które nie są funkcjonariuszami, są na studiach cywilnych. Przypomnę, że żeby być funkcjonariuszem, trzeba być obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, bo jedno z pytań dotyczyło również tego.</u>
          <u xml:id="u-433.7" who="#PawełSzefernaker">Studenci szkoły korzystają także z wymiany zagranicznej, z Erasmusa — tu także odpowiadam na jedno z pytań.</u>
          <u xml:id="u-433.8" who="#PawełSzefernaker">Chciałbym również podziękować za to, że komisja przyjęła poprawkę dotyczącą wydłużenia legalności pobytu uchodźcom wojennym z Ukrainy. A dlaczego to, panie pośle, w tej ustawie? Dlatego że dla jednego artykułu trzeba byłoby nową ustawę przygotowywać. To jest jeden artykuł, to nie jest jakaś bardzo ciężka materia ustawowa, to jest jeden artykuł wydłużający termin, wydłużający termin ochrony legalności pobytu osób, które uciekają przed wojną. Nie wiemy, ile ta wojna potrwa. Obyśmy nie musieli w tej Izbie kolejnych terminów wydłużać. W związku z przedłużającą się wojną ten termin został przy okazji tej ustawy wydłużony. I za przyjęcie tej poprawki bardzo serdecznie dziękuję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-433.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#MałgorzataGosiewska">O głos prosi również poseł sprawozdawca, pan poseł Mieczysław Baszko.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#MieczysławBaszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jako poseł sprawozdawca chciałbym serdecznie podziękować resortowi, Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, ale przede wszystkim klubom i kołom poselskim, które bardzo merytorycznie podeszły do tej ustawy, bo ona jest bardzo ważna. Na pewno ta dojrzałość powinna być u każdego z nas, bo jednak największe wydarzenia, które były wspomniane też przez panią poseł, ale też te na granicy z Białorusią, to, co się działo i dzieje się zresztą do tej pory, bo jest bardzo dużo uchodźców — 71, a nawet do 100 czasami się zdarza… Straż Graniczna bardzo dobrze tutaj funkcjonuje. Cieszę się.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#MieczysławBaszko">Chcę tylko podziękować wszystkim posłom z komisji, że bardzo pozytywnie podeszli do tej ustawy. I oby jak najszybciej nadeszła ta historyczna chwila dla nas wszystkich, bo tworzymy nowe szkoły — akademię pożarnictwa czy akademię Policji w Szczytnie, czy uczelnię wyższą w Koszalinie Straży Granicznej. To jest też dla nas, dla wszystkich posłów, wielkie wydarzenie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zgodnie z informacją zawartą w ocenie skutków regulacji Wyższa Szkoła Straży Granicznej planuje pozyskać na swoją działalność środki z Unii Europejskiej w ramach następujących funduszy europejskich: Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami (IZGW) na lata programowe 2021–2027, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na lata programowe 2021–2027, Funduszu Azylu, Migracji i Integracji na lata programowe 2021–2027. Ponadto z OSR wynika, że na inwestycje planowane w latach 2025–2028 WSSG chce również pozyskać ze środków europejskich ok. 80 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#MirosławSuchoń">Jednak aktualna sytuacja związana z brakiem możliwości starania się o niektóre środki europejskie z powodu notorycznego łamania prawa wspólnotowego przez rząd PiS stawia pod znakiem zapytania możliwość pozyskania takich środków także w przyszłości z innych funduszów.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#MirosławSuchoń">Proszę o wyjaśnienie, w jaki sposób będą finansowane działalność oraz inwestycje w Wyższej Szkole Straży Granicznej, jeżeli nie będzie możliwości pozyskania środków europejskich z powodu sprzecznego z prawem działania rządu PiS.</u>
          <u xml:id="u-437.3" who="#MirosławSuchoń">Uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#MałgorzataGosiewska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#MałgorzataGosiewska">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 13 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#MałgorzataGosiewska">Informuję, że zgłosili się posłowie celem wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#MałgorzataGosiewska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#MałgorzataGosiewska">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#MałgorzataGosiewska">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-438.6" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze oświadczenie wygłosi poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-438.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże, dobry wieczór!</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#GrzegorzBraun">W trybie oświadczenia poselskiego chciałbym odnotować, że w trakcie debaty na temat polskiej polityki zagranicznej, która odbyła się w tej Wysokiej Izbie w dniu już wczorajszym, bo ten dzień upłynął, minister spraw zagranicznych Rau uchylił się był od odpowiedzi na pytanie o pakt Zełeński — Duda, już osławiony, już będący przedmiotem spekulacji, choć przecież jeszcze oficjalnie niepodpisany, ale anonsowany. To układ, porozumienie, umowa, pakt anonsowany od strony kancelarii prezydenta już w zeszłym roku, przypominany w szeregu napomknień, ale nigdy niezreferowany, nieprzedstawiony, nieokazany posłom, nawet na zamkniętym posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#GrzegorzBraun">Parę dni temu wiceminister spraw zagranicznych Wawrzyk zaanonsował, że widzi potrzebę takiego porozumienia, które, cytuję, przeniesie nasze relacje z Ukrainą w inny wymiar. A dziś minister Rau powiedział, że Polskę i Ukrainę powinno łączyć, cytuję, coś więcej. Otóż podkreślam: posłom na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nawet w elitarnym składzie Komisji Spraw Zagranicznych nie jest znany projekt tego dokumentu, nie zostało przedstawione żadne prowizorium, żaden zarys, a minister uchylił się od odpowiedzi na pytania. A ponieważ na mieście mowa jest o tym, że być może ma powiązać nas węzeł jakiejś konfederacji, zgłaszam w tej sprawie…</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Teresa Glenc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#MałgorzataGosiewska">Chyba też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-440.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 80. rocznica wybuchu powstania w warszawskim getcie to jedna z niewielu ważnych rocznic, która łączy, a nie dzieli i nie została zawłaszczona przez obecną władzę.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#KlaudiaJachira">Jak co roku na ulicach Warszawy będziemy wręczać żonkile. Ja również zostałam wolontariuszką i biorę udział w tej akcji. Tegoroczne hasło: „Łączy nas pamięć” jest szczególnie aktualne. Przez świat znowu przetacza się fala populizmu, nacjonalizmu, a nawet ludobójstwa, jak za naszą wschodnią granicą.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#KlaudiaJachira">W Polsce kandydat na prezydenta, który odczłowieczył osoby LGBT, wygrał wybory. Obecna władza brata się z faszystami, hojnie ich wspiera, obdarowuje willami, by mieli skąd głosić swe teorie. Inna partia, udająca wolnościowców, znowu wykluczyła z naszego życia Żydów, gejów, kobiety. Na naszej granicy bezbronne rodziny umierają w lasach. Odmówiono im prawa do człowieczeństwa, bo mieli nie ten kolor skóry i wyznawali nie tych bogów co trzeba. Stare wraca. Oczywiście skala jest inna, ale od odczłowieczania i wykluczania zawsze się zaczyna, a potem już idzie szybko, czasem bardzo szybko.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#KlaudiaJachira">Dlatego pamiętając o strasznej historii, która rozegrała się w warszawskim getcie, nie bądźmy wobec tych wszystkich znaków obojętni. Jeszcze możemy te demony zatrzymać, bo łączy nas pamięć.</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#KlaudiaJachira">„Wspomniałem Campo di Fiori</u>
          <u xml:id="u-441.5" who="#KlaudiaJachira">W Warszawie przy karuzeli,</u>
          <u xml:id="u-441.6" who="#KlaudiaJachira">W pogodny wieczór wiosenny,</u>
          <u xml:id="u-441.7" who="#KlaudiaJachira">Przy dźwiękach skocznej muzyki.</u>
          <u xml:id="u-441.8" who="#KlaudiaJachira">Salwy za murem getta</u>
          <u xml:id="u-441.9" who="#KlaudiaJachira">Głuszyła skoczna melodia</u>
          <u xml:id="u-441.10" who="#KlaudiaJachira">I wzlatywały pary</u>
          <u xml:id="u-441.11" who="#KlaudiaJachira">Wysoko w pogodne niebo”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałam się odnieść do omawianego teraz u nas w Sejmie projektu ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w latach 2007–2022.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#MałgorzataChmiel">Szanowni Państwo! Komisja będzie miała szerokie kompetencje oraz łączyć będzie w sobie właściwości sejmowej komisji śledczej i organu administracyjnego, wchodząc jednocześnie w kompetencje sądów powszechnych czy prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#MałgorzataChmiel">PiS siłowo przepycha tę ustawę, jawnie sprzeczną z konstytucją. Jej jedynym celem jest to, żeby PiS decydował o tym, kto może kandydować w wyborach. Celem jest oczywiście polowanie na Donalda Tuska. Codziennie widać to w telewizji, w telewizji publicznej oczywiście, i na twarzach polityków PiS, którzy zioną nienawiścią do Donalda Tuska. Widać, jak bardzo się go boicie, że tak bardzo wam on uwiera.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#MałgorzataChmiel">Jeśli intencją PiS-u jest zbadanie wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo Polski, to dlaczego komisja nie zbada pierwszych 2 lat rządów PiS-u, lat 2005–2007? Dopiero tam powinniśmy zbadać prawdziwe rosyjskie wpływy na bezpieczeństwo Polski, zbadać choćby umowy gazowe podpisane przez PiS z Gazpromem przez pana Wojciecha Jasińskiego w 2006 r., przez które Polska płaciła za gaz najwięcej w Europie. To należy zbadać.</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#MałgorzataChmiel">Jeszcze chciałam powiedzieć, dodać, że zasady powoływania i odwoływania członków komisji świadczą o tym, że komisja będzie bezpośrednio uzależniona od większości parlamentarnej. Fakt ten w połączeniu z planowaną publikacją raportu z prac komisji tuż przed wyborami parlamentarnymi w 2023 r. świadczy o tym, że działalność komisji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#MałgorzataChmiel">…będzie wykorzystana jedynie w celu prowadzenia…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#MałgorzataChmiel">…przez koalicję rządzącą nieczystej walki przedwyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#MałgorzataGosiewska">A, jest pan poseł jednak. Dobrze, przepraszam. Nie widziałam pana posła.</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-448.6" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WaldemarAndzel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświadczenie mam w sprawie ćwiczeń wojskowych prowadzonych przez Chiny wokół Tajwanu.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#WaldemarAndzel">W imieniu polsko-tajwańskiego zespołu parlamentarnego jako jego przewodniczący pragnę wyrazić głębokie zaniepokojenie prowokacyjnymi ćwiczeniami wojskowymi prowadzonymi przez Chiny wokół Tajwanu w ostatnim czasie. Jesteśmy po stronie Tajwanu i stanowczo sprzeciwiamy się użyciu siły w celu zmiany status quo w Cieśninie Tajwańskiej. Apelujemy również o pokój i stabilność w cieśninie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Już za kilka dni w Bydgoszczy rozpocznie się święto polskiej i światowej opery, czyli organizowany od 29 lat przez Operę Nova Bydgoski Festiwal Operowy, unikalny, jedyny w Polsce festiwal o takim zasięgu, tradycjach i repertuarze. Mam jeszcze żywo w pamięci pierwszy festiwal, który w 1994 r. pan dyrektor Maciej Figa zorganizował w nieukończonym gmachu, aby pokazać, że Bydgoszcz zasługuje na piękną operę, a on sam oraz Bydgoski Zespół Operowy potrafią zauroczyć i zadziwić polskich krytyków i melomanów. Mam osobistą satysfakcję, że jako wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego zapewniłem środki finansowe na zakończenie wieloletniej budowy, dzięki czemu w naszej operze można dzisiaj wystawiać najbardziej prestiżowe spektakle świata. Cieszę się także, że dzięki bliskiej współpracy z ministrem kultury udało się nam zapewnić rządowe współfinansowanie działalności i podniesienie prestiżu Opery Novej jako instytucji współfinansowanej przez samorząd oraz ministra kultury.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#JanSzopiński">Tegoroczny festiwal rozpocznie tradycyjnie zespół Opery Novej tym razem „Wesołą wdówką” Franza Lehára w reżyserii Jerzego Jana Połońskiego i pod kierownictwem muzycznym maestro Macieja Figasa. W programie tegorocznego festiwalu znajdą się efektowne i niebanalne inscenizacje wielkiej opery, opery pop, opery komicznej oraz baletów współczesnego i klasycznego w wykonaniu zaproszonych zespołów z Litwy, Chorwacji, Czech i Polski. W finale festiwalu z kolei wystąpią szczególni goście, artyści Narodowej Opery im. Tarasa Szewczenki w Kijowie, którzy wykonają „Nabucco”, wybitne dzieło Verdiego ze światowego kanonu operowego. Ich kolejna wizyta w Bydgoszczy przypadnie w czasie krwawej wojny i walki narodu ukraińskiego o wolność Ukrainy. Dlatego słynna scena chóralna „Va, pensiero” z opery Verdiego nabiera szczególnej i poruszającej wymowy.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#JanSzopiński">Wszystkich miłośników opery i baletu zapraszam bardzo serdecznie do Bydgoszczy na to wyjątkowe święto operowe. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#MałgorzataGosiewska">Piękne zaproszenie.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pana posła Marka Rutki nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#KrzysztofTuduj">Pani marszałek, ostrzegam, będę trochę mąciwodą w tej chwili, tak że proszę się przygotować.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#KrzysztofTuduj">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Dzisiaj w Sejmie odbyła się fantastyczna konferencja. Zaprosiła na tę konferencję pani szanowna marszałek Małgorzata Gosiewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#MałgorzataGosiewska">Już się boję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#KrzysztofTuduj">Konferencja o nazwie „Konferencja ekspercka dotycząca możliwości zwiększenia potencjału obronnego Polski poprzez racjonalizację przepisów ustawy o obronie i amunicji, ustawy o obrocie koncesjonowanym oraz ustawy o stanie wyjątkowym, a także potencjalnego wpływu tego typu zmian na rozbudowę liczebną Sił Zbrojny RP oraz warunki tworzenia ich zaplecza osobowego”. Rewelacja, tyle tylko że o tym nikt nie wiedział. Nie wiedzieli o tym posłowie Komisji Obrony Narodowej, której jestem członkiem, nie wiedzieli o tym posłowie komisji spraw wewnętrznych, której jestem członkiem. Ta konferencja nie była transmitowana, więc nikt nie może się dowiedzieć, co tam było mówione. Fantastyczny skład, kilkudziesięciu specjalistów. Byli przedstawiciele klubów sportowych, myśliwi, firmy, które produkują sprzęty proobronne, rewelacyjna sprawa. Natomiast nie wiadomo, co z tego wydarzenia ma wyniknąć, a w zasadzie nic z niego nie wyniknie, bo nikt się o nim nie dowiedział. Niestety głos specjalistów nie wybrzmi czy nie wybrzmiał dzisiaj. Mam nadzieję, że będzie do tego inna okazja. Ministerstwo spraw wewnętrznych w ogóle się nie pofatygowało, co było odnotowane na tym wydarzeniu, a przedstawiciel Ministerstwa Obrony Narodowej pokiwał głową i zgadzał się z tym, co było mówione, tyle tylko że nikt go nie rozliczy, bo to nie było nawet nagrane.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#KrzysztofTuduj">Szanowni Państwo! Po prostu jest tu tyle absurdów. Jednym z absurdów jest to, że kamizelek kuloodpornych Polacy nie mogą kupić sobie w Polsce, ale mogą je przywieźć z zagranicy. To jeden z absurdów, a tych absurdów jest kilkadziesiąt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#MałgorzataGosiewska">Nie, to nie były absurdy, panie pośle. To była konferencja przeze mnie współorganizowana. Będzie ciąg tego typu wydarzeń. Rozpoczynamy rozmowę. Chcemy się wzajemnie przekonywać do właśnie tego kierunku w racjonalizacji. Przy tej okazji serdecznie dziękuję wszystkim współorganizatorom tego wydarzenia, uczestnikom panelu.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, że pan poseł zauważył naszą konferencję. Jak mówię, będziemy w tym kierunku dalej maszerować.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#MałgorzataGosiewska">Oświadczenie wygłosi również pan poseł Antoni Macierewicz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#AntoniMacierewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem podziękować panu ministrowi Rauowi, który dzisiaj wygłosił jedno z najważniejszych oświadczeń, jedną z najważniejszych analiz związanych z polską polityką międzynarodową, w szczególności wskazując, jak istotna jest polityka, która z jednej strony wspiera Ukrainę, która przede wszystkim bazuje na utworzeniu struktury Międzymorza oraz sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi, a równocześnie jest świadoma zagrożeń, jakie związane są z polityką Francji i z polityką Niemiec. Dobrze, że to zostało jasno powiedziane. Dobrze, że zostało wykazane, w jak istotnym stopniu polska polityka stara się znaleźć rozwiązania tej dramatycznej sytuacji, w jakiej znajduje się dzisiaj Europa, i trudnej, w jakiej znajduje się Polska.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#AntoniMacierewicz">W ramach tej wypowiedzi znaleźliśmy się w szczególnej sytuacji z powodu Platformy Obywatelskiej i opozycji. Dawno już nie słyszałem tak bezczelnych, kłamliwych, niezwykłych wypowiedzi, fałszywie przedstawiających polską politykę, fałszywie przedstawiających politykę Prawa i Sprawiedliwości i Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#AntoniMacierewicz">W ramach tych wypowiedzi był także atak na politykę Prawa i Sprawiedliwości, jeżeli chodzi o Ministerstwo Obrony Narodowej, w latach 2015–2018. To była bardzo ważna wypowiedź pana Schetyny, który uznał, że wtedy Wojsko Polskie było niszczone. To jest bardzo istotne i myślę, że warto przywołać, na czym polegało wówczas niszczenie Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#AntoniMacierewicz">Otóż, po pierwsze, polegało na tym, że zostało zorganizowane przez ówczesnego ministra obrony narodowej międzynarodowe posiedzenie NATO, szczyt NATO, który doprowadził do tego, iż po raz pierwszy na stałe zostały w Polsce wojska Stanów Zjednoczonych oraz NATO-wskie. Po 1945 r., po odzyskaniu niepodległości w roku 1989, po wstąpieniu Polski do NATO przez cały czas było to niemożliwe. Stało się możliwe od momentu negocjacji i decyzji podjętych w roku 2016. To był przełom geopolityczny, który Platformie Obywatelskiej się nie podoba.</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#AntoniMacierewicz">Po drugie, istotną decyzją wówczas, w 2015 r., było utworzenie Wojsk Obrony Terytorialnej. Było to niesłychanie brutalnie atakowane przez Platformę Obywatelską, przez całą opozycję. Dzisiaj już nawet ci ludzie nie mają wątpliwości, jak bardzo istotną funkcję dla bezpieczeństwa lokalnego pełnią te wojska. Warto pamiętać, że dopóki nie zostanie utworzona obrona cywilna kraju, do tego momentu jedynie Wojska Obrony Terytorialnej dają minimum gwarancji bezpieczeństwa społeczności lokalnej. Rozumiem, że to jest także działanie, które jest szkodliwe dla bezpieczeństwa kraju, z punktu widzenia Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#AntoniMacierewicz">I wreszcie po trzecie, rozpoczęto wówczas produkcję broni — produkcję broni, która w dniu dzisiejszym stanowi główne wsparcie dla Ukrainy, ale przede wszystkim główne wsparcie dla polskiego wojska. To są armatohaubice Krab, których wyprodukowano 96, wydając wówczas 4,5 mld zł. Po drugie, to są moździerze Rak, których wyprodukowano wówczas 64 i wydano na to 900 mln zł. Po trzecie, to są zestawy rakietowe Piorun, których wyprodukowano 1300, wydając na to 932 mln. Jest to system rakietowo-artyleryjski Pilica, na który wydano 746 mln i który, także jak poprzednie zbrojenia, stanowi dla nas fundament bezpieczeństwa, a ukraińskie wojsko dziękuje Polsce, że dostarczono mu ten właśnie sprzęt. I wreszcie karabinki Grot, których wyprodukowano 53 tys., wydając 500 mln zł. One także służą poza Polską, w Ukrainie, i także tam są bardzo wysoko cenione. Wreszcie drony Warmate, których wyprodukowano 1000 sztuk, wydając 100 mln zł. Ale przy tym zestawie zbrojeń, których produkcja została rozpoczęta i zakończona właśnie wtedy, w ciągu tych 2 lat, ważne były negocjacje, które sprawiły, że w roku 2017 podjęto decyzję o tym, że Polska będzie dysponowała rakietami Patriot, które zostały przyjęte w tej formule, w jakiej dzisiaj posiadają je również wojska amerykańskie, a więc najnowocześniejszej, i to w cenie dwukrotnie mniejszej, niż początkowo żądano.</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#AntoniMacierewicz">Wymieniłem tylko niektóre decyzje, jakie podjęto w latach 2015–2018, ponieważ krytyka ze strony Platformy Obywatelskiej w tej sprawie, mówiąca, że niszczono wówczas wojsko, dotyczy także jeszcze jednej ważnej decyzji, mianowicie przesunięcia wojsk, które zostały wyeliminowane z granicy wschodniej i które przesunęła Platforma Obywatelska na zachód, tak żeby skutecznie bronić Berlina, może i Drezna. Te wojska zostały przesunięte wówczas na wschód. Aby to mogło się dokonać, podobnie aby mogły zostać powołane Wojska Obrony Terytorialnej, trzeba było się pożegnać z kilkoma generałami, którzy wówczas występowali przeciwko obronie wschodniej granicy Polski i przeciwko powołaniu Wojsk Obrony Terytorialnej. Rzeczywiście rozumiem, że dla Platformy Obywatelskiej, Lewicy i wszystkich tych, którzy budowali wojsko w oparciu o oficerów PRL-owskich, to była rzecz niedopuszczalna. Dla tych wszystkich, dla których najważniejsze było to, żeby nie bronić granicy wschodniej, tylko bronić granicy zachodniej, to była rzecz niedopuszczalna. Wojsko Polskie może przygotować się na agresję rosyjską tylko dzięki temu, że ma nowe uzbrojenie i ma oficerów, którzy są polskimi patriotami i dobrymi, skutecznymi oficerami.</u>
          <u xml:id="u-457.7" who="#AntoniMacierewicz">Mam nadzieję, że przedstawiciele Platformy Obywatelskiej i całej opozycji zaczną myśleć nad tym, co naprawdę mówią i do czego naprawdę dążą, bo ta krytyka, którą sformułowali, jest krytyką, która wspiera Rosję, która wspiera politykę antypolską. Liczę na to, że już nigdy więcej nie będziemy słyszeli takich wypowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-457.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#MałgorzataGosiewska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Proponowana przez rząd ustawa o niektórych zawodach medycznych znacząco ograniczy możliwość działania logopedów, a także finalnie zmieni status i uprawnienia zawodowe. Zdecydowanie ograniczy również dostęp do pomocy specjalistycznej w sektorze oświatowym i prywatnym. Logopedzi skierowali w tym zakresie swoje uwagi na ręce rządu i parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#RafałAdamczyk">Z tego miejsca zadaję panu premierowi pytania: Czy możliwe jest wyłączenie z projektu ustawy zawodu logopedy? Czy rząd rozpocznie prace nad odrębną ustawą przy udziale organizacji zrzeszających logopedów?</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#RafałAdamczyk">Apeluję i proszę o realizację postulatów polskich logopedów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie w sprawie pamięci ofiar zbrodni katyńskiej</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzień 13 kwietnia uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 14 listopada 2007 r. został ustanowiony Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#BarbaraBartuś">W kwietniu i maju 1940 r. Sowieci dokonali bezprecedensowej zbrodni na polskich jeńcach wojennych wziętych do niewoli we wrześniu 1939 r. W Katyniu, Miednoje, Piatichatkach, Bykowni, Kuropatach oraz innych, nieustalonych do dnia dzisiejszego miejscach zamordowano strzałem w tył głowy ok. 22 tys. polskich oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji Państwowej, Służby Więziennej i osób cywilnych. Zbrodnia zakwalifikowana jako ludobójstwo, zbrodnia przeciw ludzkości i zbrodnia wojenna była następstwem decyzji ówczesnego partyjnego kierownictwa Związku Sowieckiego ze Stalinem na czele z dnia 5 marca 1940 r. 3 dni wcześniej, 2 marca 1940 r., ludowy komisarz spraw wewnętrznych Ławrientij Beria skierował do Stalina wniosek, w którym zalecał rozstrzelanie bez postawienia zarzutów i formalnego wyroku polskich jeńców wojennych jako „zdeklarowanych i nierokujących poprawy wrogów władzy sowieckiej”. Za sformułowaniem tym kryło się stwierdzenie, że ludzi tych nie da się skłonić do akceptacji sowieckiego zniewolenia i współpracy. Ludzi wychowanych w niepodległościowej tradycji walki o niepodległość i etosie II Rzeczypospolitej nie dało się uczynić niewolnikami zbrodniczej ideologii, dlatego należało ich zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#BarbaraBartuś">Równolegle została podjęta decyzja o deportacji ok. 25 tys. krewnych ofiar zbrodni katyńskiej do Kazachstanu. Działania władz sowieckich były zbieżne z działaniami Niemców, którzy na okupowanych przez siebie ziemiach polskich realizowali takie akcje jak operacja „Tannenberg”, akcja AB czy Sonderaktion Krakau. Ich wspólnym celem była eksterminacja polskiej inteligencji, pozbawienie narodu jego warstwy przywódczej i państwowotwórczej. Tego typu działania Niemiec i Rosji układają się w logiczny ciąg zdarzeń, począwszy od wieku XVIII, w którym uzależniały one od siebie Rzeczpospolitą, korumpując i deprawując część warstwy przywódczej poprzez rozbiory, kolejne represje popowstaniowe, politykę rusyfikacji i germanizacji.</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#BarbaraBartuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie byłoby Katynia, gdyby nie doszło wcześniej do paktu Ribbentrop-Mołotow. Kolejna rocznica zbrodni katyńskiej powinna być przypomnieniem dla wszystkich polityków i sił politycznych w kraju o tym, jaka jest prawdziwa istota imperialnych zapędów Rosji, niezależnie od tego, czy jest ona carska, bolszewicka czy putinowska. Powinna być impulsem do refleksji nad bezkrytycznym odwoływaniem się do przywódczej roli Niemiec w Europie. Postawy takie pod pozorem fałszywie rozumianego realizmu politycznego zakładają rezygnację z żywotnych interesów naszej ojczyzny, sprowadzając Polskę do kraju będącego strefą wpływów Rosji lub Niemiec. Powinna być, ale niestety, jak pokazała dzisiejsza debata nad informacją ministra spraw zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2023 r., wciąż nie jest.</u>
          <u xml:id="u-460.5" who="#BarbaraBartuś">Na koniec pragnę przypomnieć słowa prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego, które 13 lat temu miał wypowiedzieć w Katyniu: „(…) Tragedia Katynia i walka z kłamstwem katyńskim to doświadczenie ważne dla kolejnych pokoleń Polaków. To część naszej historii. Naszej pamięci i naszej tożsamości. To jednak także część historii całej Europy, świata. To przesłanie dotyczące każdego człowieka i wszystkich narodów. Dotyczące i przeszłości, i przyszłości ludzkiej cywilizacji. Zbrodnia katyńska już zawsze będzie przypominać o groźbie zniewolenia i zniszczenia ludzi i narodów. O sile kłamstwa. Będzie jednak także świadectwem tego, że ludzie i narody potrafią — nawet w czasach najtrudniejszych — wybrać wolność i obronić prawdę”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#KonradFrysztak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 16 kwietnia 2023 r. w Pionkach będzie obchodzona 79. rocznica rozstrzelania żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#KonradFrysztak">25 lutego 1944 r. grupa partyzantów Armii Krajowej, wśród nich był również Adam Guzal ps. Jarema, przeprowadziła atak na wartownię fabryki prochu. Akcja zakończyła się niepowodzeniem. Podczas gwałtownej strzelaniny życie stracił partyzant o pseudonimie Orzeł, a Adam Guzal został ranny w głowę. „Jarema” początkowo ukrywał się w Augustowie, a później w Pionkach w mieszkaniu Józefa Marka ps. Kier.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#KonradFrysztak">Niestety kolaborant zdradził miejsce pobytu „Jaremy” i Niemcy aresztowali zaskoczonych żołnierzy państwa podziemnego. Przez kilka tygodni partyzanci Armii Krajowej byli przesłuchiwani i torturowani w radomskim gestapo. 19 kwietnia 1944 r. odbył się sąd doraźny i partyzanci zostali skazani na śmierć.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#KonradFrysztak">22 kwietnia 1944 r. w Pionkach, przy obecnej ul. Zwoleńskiej, odbyła się publiczna egzekucja partyzantów. Pamięć o tym tragicznym wydarzeniu jest celebrowana każdego roku, tak aby zachować wspomnienie na przyszłość i nie zatrzeć w pamięci heroicznej walki mieszkańców Pionek podczas II wojny światowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#JarosławGonciarz">Oświadczenie w sprawie Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#JarosławGonciarz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcąc pochylić się nad pamięcią wszystkich pomordowanych na rozkaz sowieckich władz, pragnę poprzez moje oświadczenie podkreślić znaczenie dzisiejszego dnia, podczas którego obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. 13 kwietnia każdego roku wspominamy tragiczny los, który spotkał prawie 22 tys. obywateli II Rzeczypospolitej pomordowanych przez funkcjonariuszy NKWD na rozkaz sowieckich władz.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#JarosławGonciarz">W krótkim rysie historycznym przypomnieć należy, iż data 17 września 1939 r. to jawne rozpoczęcie sowieckiej agresji na Polskę, gdzie w niewoli później znalazło się ok. 250 tys. polskich jeńców, w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego. 5 marca 1940 r. sowieckie władze podjęły decyzję o wymordowaniu polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Decyzja ta nie ominęła także Polaków przetrzymywanych w więzieniach NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#JarosławGonciarz">Likwidację obozu w Kozielsku rozpoczęto 3 kwietnia 1940 r. po trwających miesiąc przygotowaniach. 2 dni później podobne decyzje podjęto także z obozami w Starobielsku i Ostaszkowie. Przez następnych 6 tygodni Polacy wywożeni byli z obozów do miejsc kaźni. Z Kozielska 4404 osoby przewieziono do Katynia i zamordowano strzałami w tył głowy, zaś 3896 jeńców ze Starobielska zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach. Z kolei 6287 osób z Ostaszkowa rozstrzelano w gmachu NKWD w Kalininie i pochowano w miejscowości Miednoje.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#JarosławGonciarz">Chciałbym, aby moje oświadczenie było wyrazem hołdu oraz częścią pamięci o ofiarach tamtych dni i lat. Zachęcam jednocześnie do odwiedzenia funkcjonującego od niedawna portalu www.katynpromemoria.pl, który jest oparty na trójstopniowej narracji pozwalającej poczuć atmosferę miejsca, zanurzyć się w symboliczny katyński las i odkryć wydarzenia oraz miejsca znane z tragicznych kart polskiej historii. Podążając w głąb symbolicznego lasu, odkrywamy „głosy” ofiar, bliskich, świadków ekshumacji, dokumenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#MaciejKopiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Spółka CPK informuje na swojej stronie, że program kolejowy CPK składa się z 12 tras kolejowych, w tym 10 tzw. szprych prowadzących z różnych regionów Polski do Warszawy i Centralnego Portu Komunikacyjnego. Jedna z tych tras, biegnąca przez województwo śląskie, to linia 170. Dla tej linii został już wybrany wariant inwestorski, który przebiega przez wieś Palowice w powiecie rybnickim w gminie Czerwionka-Leszczyny.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#MaciejKopiec">W związku z uchylaniem się od konkretnych odpowiedzi przed wyborem wariantu inwestorskiego chciałbym jeszcze raz prosić o odpowiedzi na piśmie ministra Horałę.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#MaciejKopiec">Czy spółka CPK wystąpiła do konserwatorów zabytków, aby zweryfikować, czy na planowanym pod inwestycje terenie nie znajdują się obiekty chronione?</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#MaciejKopiec">Ile zabytków znajduje się na obszarze przewidzianym pod inwestycje w Palowicach? Proszę o przedstawienie listy takich obiektów.</u>
          <u xml:id="u-463.4" who="#MaciejKopiec">Czy jakieś zabytki znajdujące się na terenie Palowic zostaną zniszczone?</u>
          <u xml:id="u-463.5" who="#MaciejKopiec">Czy jakieś zabytki będą narażone na negatywne oddziaływanie inwestycji?</u>
          <u xml:id="u-463.6" who="#MaciejKopiec">Ile zabytków znajduje się na obszarze przewidzianym pod inwestycje na całej długości linii 170? Proszę o przedstawienie listy takich obiektów w podziale na poszczególne miejscowości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#KrzysztofJanuszKozik">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Parlamentarzyści! Mija dokładnie 100 lat od nominacji francuskiego dowódcy i bohatera I wojny światowej na marszałka Polski. 13 kwietnia 1923 r. na wniosek ówczesnego ministra spraw wojskowych Kazimierza Sosnkowskiego i premiera polskiego rządu Władysława Sikorskiego dekretem prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego Ferdynand Foch otrzymał stopień marszałka Polski. 2 dni później, 15 kwietnia, Francuz odznaczony został również Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderem Orła Białego. Uniwersytet i Politechnika Lwowska, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Poznański uhonorowały marszałka Focha tytułami doctora honoris causa. W uznaniu zasług dla armii gen. Józefa Hallera 26 kwietnia 1923 r. marszałek Foch został Honorowym Obywatelem Grudziądza, otrzymał również tytuł Honorowego Obywatela m.st. Warszawy. Jego ogromne zasługi dla wolnej Polski jeszcze przed nominacją podkreślił niezwykłym gestem sam Józef Piłsudski, który w lutym 1921 r. w szkole wojskowej w Saint-Cyr odpiął ze swego munduru własny krzyż Virtuti Militari i udekorował nim generała. Marszałkowską buławę odebrał podczas wizyty w maju 1923 r., entuzjastycznie witany przez Polaków.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#KrzysztofJanuszKozik">Marszałek Foch jest uważany za jednego z głównych twórców zwycięstwa sił sprzymierzonych w I wojnie światowej. Odegrał kluczową rolę w zwycięstwie strony alianckiej na froncie zachodnim I wojny światowej. Brał udział w powstrzymaniu brutalnej ofensywy niemieckiej we wrześniu 1914 r. w czasie bitwy nad Marną. W kwietniu 1918 r. został głównodowodzącym wojsk alianckich na terenie Francji. Awansowany w sierpniu 1918 r. do stopnia marszałka poprowadził ostatnią kontrofensywę przeciw Niemcom, która zakończyła się podpisaniem zawieszenia broni w Compi?gne. Reprezentował później Francję w czasie obrad kongresu paryskiego, dążąc do jak najpoważniejszego osłabienia państwa niemieckiego. Jako nieprzejednany wróg Niemiec Ferdynand Foch zasłużył się również dla sprawy odradzającej się Polski. Wspierał utworzoną w 1917 r. Armię Polską we Francji dowodzoną przez gen. Józefa Hallera. Swą zdecydowaną postawą i groźbą interwencji zbrojnej wymusił na rządzie niemieckim przerwanie kontrofensywy przeciwko powstańcom wielkopolskim, uznając ich za część sił ententy i dopisując do traktatu rozejmowego z Trewiru punkt o przerwaniu walk również w Wielkopolsce. Na kongresie pokojowym popierał polskie roszczenia. Foch miał ogromny wpływ na ostateczne postanowienia traktatu wersalskiego, w którym przyznano Polsce tereny większe niż te, które udało się zdobyć w powstaniu wielkopolskim. Dzięki temu w granicach II Rzeczypospolitej znalazły się Leszno, Rawicz, Zbąszyń, Bydgoszcz i Toruń. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wysłał do Polski francuską misję wojskową ze swoim bliskim współpracownikiem Maximem Weygandem na czele. Był też autorem korzystnej dla Polski linii demarkacyjnej na granicy z Litwą, zwanej linią Focha, pozostawiającej Wilno, Suwałki i Sejny po polskiej stronie.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#KrzysztofJanuszKozik">Ferdynand Foch został pierwszym obcokrajowcem, którego mianowano marszałkiem Polski. Udekorowany najwyższymi odznaczeniami wielu państw europejskich był honorowym obywatelem Europy i przede wszystkim wielkim bohaterem odrodzonej Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#MarekKrząkała">Szanowna Pani Marszałek! Dzisiaj odbyła się debata poświęcona polityce zagranicznej. Niestety była to debata średnia, klubom zabrakło czasu, by wszyscy zainteresowani mogli zabrać głos, dlatego pozwolę sobie skorzystać z formy oświadczenia poselskiego i zabrać głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#MarekKrząkała">Pan minister Rau sugerował dzisiaj, że problemy w Europie biorą się z powodu dominacji Niemiec i ich zapędów imperialnych. Problem w tym, że pan minister pomylił Rosję z Niemcami i rok 2023 z rokiem 1939. Zresztą nie jest pan minister jedyny.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#MarekKrząkała">Bardziej dobitnie wypowiada się prezes Kaczyński, który twierdzi, że Niemcy chcą doić Polskę, zabrać jej niepodległość, traktują Polaków w rasistowski sposób i dążą do budowy IV Rzeszy.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#MarekKrząkała">Również premier Morawiecki woli prowokować, prawić kazania i udzielać reprymendy Niemcom, zamiast szukać dialogu i wykorzystać zmianę polityki Niemiec wobec Rosji, którą pan zdaje się dostrzegać.</u>
          <u xml:id="u-465.4" who="#MarekKrząkała">Nie wspomnę o ministrze Ziobrze, który w fobiach niemieckich przebija prezesa, a robi to tylko po to, by przykryć fakt, że z jego powodu za łamanie praworządności płacimy 1 mln euro kary dziennie.</u>
          <u xml:id="u-465.5" who="#MarekKrząkała">Zatem, po pierwsze, stosujecie na co dzień antyniemiecką retorykę i celowo kreujecie Niemcy na wroga Polski, chociaż dziś mówi pan o największym sojuszniku i politycznym partnerze.</u>
          <u xml:id="u-465.6" who="#MarekKrząkała">Po drugie, ogarnia was dziwna amnezja w przypadku naszych relacji. Zakwestionowaliście mozolny, budowany latami dorobek pojednania, mówicie o Niemcach tak, jakby dopiero co, wczoraj zakończyła się II wojna światowa i nie przebyli oni żmudnej drogi demokracji, jakby nie było roku 1965 i listu biskupów z przesłaniem „przebaczamy i prosimy o wybaczenie”, jakby nie było roku 1990 i traktatów o uznaniu granic i o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Liczą się tylko ostatnie trzy dekady? Swoją drogą proszę powiedzieć, jak godzicie antyniemiecką propagandę agresywniejszą nawet niż za Gomułki, rozdrapywanie dawno zabliźnionych ran i rujnowanie owoców procesu pojednania, który przez lata był wzorem dla innych „trudnych sąsiedztw”, z listem biskupów napisanym pod przewodnictwem kard. Wyszyńskiego, abp. Kominka i abp. Karola Wojtyły?</u>
          <u xml:id="u-465.7" who="#MarekKrząkała">Po trzecie, zlekceważyliście całkowicie konsultacje międzyrządowe, obrady okrągłego stołu, rocznicę traktatu dobrosąsiedzkiego. Mieliście szansę na dialog, wybraliście drogę konfrontacji i szczucia.</u>
          <u xml:id="u-465.8" who="#MarekKrząkała">Po czwarte, zapominacie, że od kilkunastu lat jesteśmy wspólnie, i to na równych zasadach, w NATO i w Unii Europejskiej, jak równi z równymi, że łączy nas wspólnota wartości i interesów, że powinniśmy działać jako partnerzy i sąsiedzi. Skąd u was te kompleksy i poczucie niższości?</u>
          <u xml:id="u-465.9" who="#MarekKrząkała">Dlaczego zlekceważyliście początkowo ofertę rozmieszczenia baterii Patriot w Polsce? Czy tylko dlatego, że ta oferta była od niemieckiego rządu? To już nie jesteśmy razem w strukturach NATO?</u>
          <u xml:id="u-465.10" who="#MarekKrząkała">I oczywiście możecie mieć pretensje do kanclerza Scholza za powolne podejmowanie decyzji i ociąganie się z dostarczaniem broni Ukrainie. Tylko kto was słucha? Jaką przyjęliście formułę współpracy? I czy jesteście sami w porządku? Ile węgla i gazu sprowadziliście z Rosji po jej inwazji na Ukrainę? Kto sprzedał Lotos? Kto łamie praworządność?</u>
          <u xml:id="u-465.11" who="#MarekKrząkała">Po piąte, pytanie o skuteczność waszej polityki. Panie ministrze, niech pan powie, jakie są postępy budowy pomnika pamięci ofiar niemieckiej okupacji w Berlinie. Dlaczego ten pomysł upada? A może udało wam się rozwiązać kwestię nauczania języka polskiego?</u>
          <u xml:id="u-465.12" who="#MarekKrząkała">Dlatego apeluję do pana ministra, niech przynajmniej pan postara się być bardziej samodzielny w myśleniu i działaniu i wykorzysta potencjał, jakim jest nasze wspólne, partnerskie członkostwo w UE i NATO, w myśl zasady, o której pan dziś wspomniał, jak wolni z wolnymi i równi z równymi, bo nikt tej wolności i równości w Unii i w NATO wam nie zabiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#GrzegorzLorek">Racławice — nowa epoka</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#GrzegorzLorek">W XVIII w. traciliśmy niepodległość na raty aż do niesławnego 1795 r. Przez cały wiek XIX trwały spory pomiędzy politykami i historykami? Czy tak musiało się stać? Czy dumny naród w samym środku Europy był skazany na odejście w polityczną nicość? Szukano przyczyn tego upadku w agresywnej polityce państw sąsiadujących z Rzecząpospolitą. Mówiono też, iż to my sami, a właściwie ustrój panujący w naszym kraju, sprawiliśmy, że potężne państwo zniknęło z mapy Europy. Sądzę, że połączenie obu tych determinantów miało tu ogromne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#GrzegorzLorek">Zbyt późno elity Rzeczypospolitej zorientowały się, że potrzebne są dogłębne wieloaspektowe zmiany wewnętrzne, aby móc uratować kraj. Nadzieją były obrady Sejmu Wielkiego czy, jak kto woli, Sejmu Czteroletniego, które zaowocowały uchwaleniem 3 maja 1791 r. nowoczesnej jak na ówczesne czasy konstytucji. Przegrana wojna w jej obronie była bezpośrednią przyczyną drugiego rozbioru.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#GrzegorzLorek">Patrioci nie tracili nadziei i przygotowywali powstanie, na czele którego miał stanąć gen. Tadeusz Kościuszko — wychowanek królewskiej Szkoły Rycerskiej, uczestnik wojny w obronie Konstytucji 3 maja i bohater wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Kościuszko słusznie uważał, że tylko walka całego narodu, w tym także pogardzanych dotychczas włościan — chłopów, może przynieść efekt. Jego poglądy nie były popularne wśród szlachty, dla której chłopi byli, jakkolwiek to zabrzmi, dobrem czy inaczej elementem inwentarza.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#GrzegorzLorek">Po przysiędze na krakowskim rynku Kościuszko ruszył na Warszawę i 4 kwietnia 1794 r. pobił Rosjan pod Racławicami. Decydującą rolę w starciu mieli kosynierzy chłopscy. Kilka dni temu była rocznica tego starcia. Był to czas nadziei na zmiany, na wciągnięcie wszystkich do walki o wolność. Niestety mentalność zmienia się najwolniej i nie udało się przeforsować Kościuszce reform i przyciągnąć do Insurekcji wsi tak mocno, jak na to liczył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#RobertObaz">Oświadczenie w sprawie żwirowni w Czernikowicach w województwie dolnośląskim</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#RobertObaz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czernikowice to niewielka wieś w gminie Chojnów na Dolnym Śląsku. To tu od kilku tygodni mieszkańcy protestują przeciwko składowaniu odpadów w nieczynnej żwirowni. Protest stale się zaostrza, a przez całą dobę lokalni mieszkańcy pilnują, aby na teren żwirowni nie wjechały ciężarówki z odpadami, które mogą doprowadzić do skażenia środowiska.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#RobertObaz">W ramach rekultywacji terenu od kilku miesięcy na teren żwirowni zwożone były w dużych ilościach zmielone odpady komunalne z Lubina. Władze gminy Chojnów ustaliły, że pod warstwami ziemi ukrywa się odpady, które ewidentnie nie zostały ujęte w pozwoleniu na rekultywację. Wójt gminy Chojnów jeszcze w lutym zgłosił sprawę w różnych instytucjach, m.in. w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska we Wrocławiu, który jest najbardziej kompetentny do przeprowadzenia kontroli na terenie żwirowni. W związku z brakiem zdecydowanej reakcji WIOŚ okoliczni mieszkańcy zdecydowali się zablokować wjazd na teren zakładu. Właściciel terenu co prawda posiada pozwolenie na zakopywanie gruzu i ziemi, nie ma jednak pozwolenia na zakopywanie odpadów komunalnych czy chemicznych, których dopatrzyli się tam mieszkańcy.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#RobertObaz">Na fakt, że na terenie żwirowni składowane są odpady komunalne bez zezwolenia, wskazują wstępne wyniki kontroli przeprowadzonej w tym miejscu przez starostwo w Legnicy oraz wojewódzki inspektorat ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-467.4" who="#RobertObaz">Na dzień dzisiejszy właściciel żwirowni w Czernikowicach postanowił sprzedać udziały w działce, jednak sprawa nie została zakończona. Działalnością zakładu interesuje się również prokuratura.</u>
          <u xml:id="u-467.5" who="#RobertObaz">Sytuacje takie jak ta, do której dochodzi w Czernikowicach, są niedopuszczalne. Nie możemy pozwalać na bezkarne zanieczyszczanie terenów pod przykrywką rekultywacji. Kontrole przeprowadzane w takich miejscach powinny być nad wyraz szczegółowe i dokładne, tak aby mieszkańcy czuli się bezpiecznie, a środowisko nie było zanieczyszczane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Oświadczenie poselskie w sprawie ochrony wilka</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Według ekspertów z Instytutu Biologii Ssaków PAN trwa niekontrolowany i nielegalny odstrzał wilka. W latach 2002–2020 w Polsce odstrzelono nielegalnie 54 wilki, 37 zaś zostało złapanych we wnyki. Tu warto nadmienić, że 63,7 z tych przypadków przypada na lata 2017–2020. Sytuacje te miały miejsce głównie za zachodzie Polski.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Naukowcy alarmują, że w Polsce rocznie są zabijane nawet 144 wilki. Niestety wykrywalność tego rodzaju przestępstw jest niewielka, a w przypadkach, gdy udało się ustalić sprawcę, byli to myśliwi sześć na siedem przypadków.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Dyrektor Instytutu Biologii Ssaków PAN powiedział: „Mamy setki nielegalnych tego typu incydentów w kraju, osoby posiadające broń, świadomie, regularnie łamią prawo. Mnie to niepokoi”.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Naukowcy podkreślają, że trzeba się zastanowić nad podniesieniem kar za tego rodzaju przestępstwa. I ja w pełni się z tym zgadzam.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Warto przypomnieć, że wilki zostały objęte całkowitą ochroną w naszym kraju w 1998 r. Zabronione jest zatem ich zabijanie, okaleczanie, chwytanie, niszczenie nor i wybieranie z nich szczeniąt. Trzeba pamiętać, że wilki pełnią bardzo ważną rolę w ekosystemie — przyczyniają się bowiem do ochrony różnorodności biologicznej w naszych lasach. I trzeba zrobić wszystko, co możliwe, aby nasze dzieci i wnuki mogły oglądać tego wyjątkowego drapieżnika w jego środowisku naturalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#AgnieszkaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnim czasie została przygotowana ustawa o powoływaniu rad seniorów na poziomie powiatów i województw. Nowe przepisy mają jeszcze bardziej zaangażować seniorów w tworzenie lokalnego prawa.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#AgnieszkaSoin">Jako poseł ziemi dolnośląskiej bardzo cieszę się, że nasi seniorzy są niezwykle aktywni dzięki polityce samorządu województwa i dobrej współpracy z rządem. W regionie realizowane są liczne projekty, jak np. usługi asystenta, dzienne domy opieki medycznej, działania integrujące oraz podnoszące kompetencje seniorów.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#AgnieszkaSoin">Oddziaływanie poprzez gminne i powiatowe rady seniorów ma znaczący wpływ na aktywność osób starszych, a tym samym przeciwdziałanie zjawiskom wykluczającym tę grupę społeczną. Z dumą obserwuję budowanie i rozwój polityki senioralnej na Dolnym Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-469.3" who="#AgnieszkaSoin">W regionie z końcem marca odbył się Kongres Seniorów zorganizowany przez Dolnośląską Radę Senioralną, która działa od 2019 r. i podejmuje szereg inicjatyw wspierających, jak np. Dolnośląska Akademia Kompetencji Seniora, asystentura dla osób starszych, wzmacnianie rad senioralnych czy wsparcie uniwersytetów trzeciego wieku.</u>
          <u xml:id="u-469.4" who="#AgnieszkaSoin">Prawo i Sprawiedliwość wspiera seniorów, dostrzega ich potrzeby i podejmuje działania, które mają im służyć. Zwiększanie wynagrodzeń, waloryzacja emerytur, reforma przywracająca poprzedni wiek emerytalny, refundacja leków, tworzenie punktów rehabilitacji oraz dostęp do miejsc, gdzie mogą spędzać aktywnie i twórczo czas, to tylko niektóre z naszych działań, które podejmujemy i które będziemy kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-469.5" who="#AgnieszkaSoin">Jesteśmy tego gwarantem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiosną 1940 r. NKWD zamordowało blisko 22 tys. polskich obywateli wziętych do niewoli po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r. Zgładzenie polskich jeńców zostało przeprowadzone w tzw. trybie specjalnym, bez sądów, bez wyroków, na podstawie list śmierci. Byli wśród nich oficerowie Wojska Polskiego, policjanci, urzędnicy, naukowcy, profesorowie wyższych uczelni, lekarze, nauczyciele, prawnicy. Stanowili elitę narodu, jego potencjał obronny, intelektualny i twórczy. Jeńcy ginęli od strzału w tył głowy. Ofiary zostały pogrzebane w zbiorowych, bezimiennych mogiłach w Katyniu, Charkowie oraz Miednoje.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#BeataStrzałka">13 kwietnia 1943 r. świat obiegła wiadomość o odkryciu przez Niemców masowych grobów polskich oficerów zamordowanych przez Sowietów w Katyniu. W 1943 r. równolegle z ujawnieniem zbrodni rozpoczęło się fałszowanie przeszłości, a kłamstwo katyńskie stało się częścią zbrodni, która była i jest jednym z najbardziej wymownych przykładów ludobójstwa XX w. Stała się symbolem tego, do czego prowadzić może wojna, nienawiść, pogarda dla praw człowieka oraz nieustępliwa wola wynarodawiania.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#BeataStrzałka">Dziś w Dniu Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej składamy hołd ofiarom, dążąc do odsłonięcia całej prawdy historycznej. Zło nazywajmy złem, a ludobójstwo — ludobójstwem.</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#BeataStrzałka">Musimy wyciągnąć wnioski z historii i dać szansę przyszłości. Uczmy nowe pokolenia mądrego patriotyzmu, który w sąsiedztwie narodów pozwala dostrzegać więcej szans niż zagrożeń Patriotyzmu, który miłość do ojczyzny łączy z poszanowaniem wolności jednostki oraz praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-470.4" who="#BeataStrzałka">Zbrodnia katyńska już zawsze będzie przypominać o groźbie zniewolenia i zniszczenia ludzi i narodów, o sile kłamstwa. Będzie jednak także świadectwem tego, że ludzie i narody potrafią — nawet w najtrudniejszych czasach — wybrać wolność i obronić prawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Przedstawiam oświadczenie w sprawie funkcjonowania towarowej bocznicy kolejowej przy ul. Pocztowej w Gnieźnie i możliwości przeniesienia rozładunku towarów na inną bocznicę towarową.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#TadeuszTomaszewski">Przedstawiciele mieszkańców na dyżurze poselskim w dniu 4 kwietnia br. przedstawili mi swoje zastrzeżenia i obawy co do skutków funkcjonowania w ich sąsiedztwie towarowej bocznicy kolejowej, proponując jednocześnie dwie inne możliwe lokalizacje — bocznicę na Winiarach lub w obszarze przemysłowym przy ul. Pod Trzema Mostami, a tym samym wyprowadzenie ze śródmiejskiej strefy zamieszkania ciężkiego transportu samochodowego. Problem próbują rozwiązać już od 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#TadeuszTomaszewski">Jak mnie poinformowali, na bocznicy odbywa się rozładunek kilkuset ton kruszywa dziennie, często już od godz. 5 do godz. 23, a przejeżdżające ul. Pocztową samochody ciężarowe o wysokim tonażu przyczyniają się do mechanicznych uszkodzeń ich domów, które objęte są ścisłą opieką konserwatorską, oraz nawierzchni ulicy. Kurz, drgania terenu oraz nieznośny hałas spowodowany rozładunkiem towarów i wczesnoporanny uciążliwy ruch samochodów ciężarowych w żaden sposób nie sprzyjają naturalnemu funkcjonowaniu śródmiejskiej strefy, w jakiej zamieszkują.</u>
          <u xml:id="u-471.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec powyższego zwracam się z uprzejmą prośbą do PKP Polskie Linie Kolejowe SA Zakład Linii Kolejowych w Poznaniu, oddział gospodarowania, o przeanalizowanie możliwości przeniesienia rozładunku towarów na inną bocznicę towarową lub zaproponowanie innego rozwiązania oraz o pisemną odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#MałgorzataGosiewska">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godz. 9 rano. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 25)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>