text_structure.xml 521 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Marek Borowski oraz Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę panie posłanki i panów posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MarekBorowski">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Renatę Szynalską i pana posła Witolda Firaka.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MarekBorowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Witold Firak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MarekBorowski">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Wniosek o uchwalenie wotum nieufności dla ministra przekształceń własnościowych Wiesława Kaczmarka.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia wniosku przedstawionego przez pana posła Leszka Zielińskiego, wystąpienia sprawozdawcy komisji pana posła Marka Olewińskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania...</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o półgodzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekBorowski">Zgodnie z zasadą, jaka w Sejmie jest przyjęta, klub ma prawo poprosić o taką przerwę.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, czy ktoś chce zgłosić wniosek przeciwny i uzasadnić go?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MarekBorowski">Bardzo bym prosił, żeby nie polemizować z sali.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie ma takiej propozycji, to ogłaszam przerwę do godz. 9 min 40.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 06 do godz. 9 min 41)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę panie posłanki i panów posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 13 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania nad wnioskiem o uchwalenie wotum nieufności wobec ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MarekBorowski">Zgodnie z art. 61h ust. 2 oraz art. 61f ust. 6 regulaminu Sejmu Sejm uchwala wniosek o uchwalenie wotum nieufności dla poszczególnych ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o uchwalenie wotum nieufności dla ministra przekształceń własnościowych pana Wiesława Kaczmarka, w brzmieniu proponowanym w druku nr 1755, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#MarekBorowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#MarekBorowski">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna wynosi 204. Za wnioskiem opowiedziało się 124 posłów, przeciw - 187, wstrzymało się 95 posłów.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów odrzucił wniosek o uchwalenie wotum nieufności dla ministra przekształceń własnościowych pana Wiesława Kaczmarka.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Krystynę Sienkiewicz i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#MarekBorowski">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#MarekBorowski">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, nad którym głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 8, zawierający zmiany do ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#MarekBorowski">Jest pytanie. Pan poseł Lityński prosi o wyjaśnienie wniosku mniejszości, jak rozumiem, tak?</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prosiłbym panią poseł sprawozdawcę o wyjaśnienie, jakiej ustawy dotyczy art. 8 i co zawiera merytorycznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Art. 8 znowelizowanej ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym i rentowym w systemie pracowniczym jest fragmentem ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Pierwsze czytanie projektu tej ustawy - już rozszerzonej o rehabilitację społeczną i zawodową - odbyło się 10 maja i został on skierowany do Komisji Polityki Społecznej, Komisji Zdrowia i Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Autorzy wniosku mniejszości, kierując się logiką pracy legislacyjnej, uznali, że skoro równocześnie trwają prace nad ustawą macierzystą, byłoby niezasadne lokowanie owego art. 8 w ustawie, która tyczy zupełnie innej materii. Zawartość merytoryczna art. 8 jest taka, że określa on to, co będzie w przyszłości zawarte w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#KrystynaSienkiewicz">W komisji przeciw wnioskowi mniejszości, czyli za uchwaleniem ustawy w proponowanym przez komisję kształcie, głosowało 13 posłów, 6 było przeciw - poparli oni wniosek mniejszości. Nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo. To są wystarczające wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 8 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 397 posłów. Za wnioskiem mniejszości opowiedziało się 83 posłów, przeciw - 281, wstrzymało się od głosu 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 8 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Społecznej oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#MarekBorowski">Głosowało 404 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy opowiedziało się 400 posłów, przeciw - 1 poseł, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#MarekBorowski">Pierwsze czytanie:</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#MarekBorowski">— rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#MarekBorowski">— poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1627),</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#MarekBorowski">— poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1710),</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#MarekBorowski">— rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#MarekBorowski">— rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej,</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#MarekBorowski">— poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym,</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#MarekBorowski">— komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektów ustaw oraz odbył debatę.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#MarekBorowski">Projekty ustaw zawarte w drukach nr 1627, 1628, 1686, 1739, 1740 i 1759 Sejm skierował do komisji w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 1710.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#MarekBorowski">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawartego w druku nr 1710, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#MarekBorowski">Głosowało 400 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu opowiedziało się 164 posłów, przeciw - 224, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#MarekBorowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z druku nr 1710 do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Interpelacje i zapytania.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#MarekBorowski">Przypominam, że Sejm wysłuchał wczoraj odpowiedzi na interpelację grupy posłów z Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN w sprawie roli rodziców w wychowaniu dzieci w świetle ostatnich wypowiedzi ministra edukacji narodowej, udzielonej przez ministra edukacji narodowej Jerzego Wiatra.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#MarekBorowski">Wobec wniosku o uznanie tej odpowiedzi za wystarczającą zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#MarekBorowski">Poddam wniosek o uznanie odpowiedzi za wystarczającą pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za uznaniem odpowiedzi na interpelację grupy posłów z Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN za wystarczającą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#MarekBorowski">Głosowało 391 posłów. Za uznaniem odpowiedzi za wystarczającą opowiedziało się 273 posłów, przeciw - 83, wstrzymało się 35 posłów.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm uznał odpowiedź na interpelację za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Przekształceń Własnościowych, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Marka Olewińskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#MarekBorowski">W związku z tym Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#MarekBorowski">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 1715-A.</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Olewińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Komisja Przekształceń Własnościowych, Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisja Ustawodawcza przedkładają Wysokiej Izbie dodatkowe sprawozdanie z rozpatrzenia poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MarekOlewiński">Ogółem zgłoszono 39 poprawek, 5 wycofano w trakcie prac komisji. Tak więc sprawozdanie, które przedkładam, zawiera ogółem 34 poprawki, z czego 13 komisje oceniają pozytywnie, a 21 negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MarekOlewiński">Ponieważ poprawki te zostały szczegółowo omówione przez posłów wnioskodawców podczas drugiego czytania oraz w sposób przejrzysty są zapisane w dodatkowym sprawozdaniu, szanując czas Wysokiej Izby, nie będę ich omawiał. Będę oczywiście służył dodatkowymi wyjaśnieniami, jeżeli podczas głosowania zajdzie taka potrzeba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MarekBorowski">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu. Przedstawiają również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi będziemy głosować zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. a, b i c wnioskodawcy proponują, aby formy rozporządzania składnikami majątku przedsiębiorstwa państwowego dotyczyły również zorganizowanych części mienia przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MarekBorowski">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku mniejszości będzie dodanie nowego pkt. 4 w art. 2, który zawiera definicję „zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa państwowego”, a także zmiany w art. 39 ust. 1 pkt. 1, 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MarekBorowski">Czy potrzebne są objaśnienia? Nie.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. a, b i c oraz do art. 2, polegającego na dodaniu pkt. 4, a także do art. 39 ust. 1 pkt. 1, 2 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#MarekBorowski">Głosowało 384 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 96 posłów, przeciw - 285, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. a, b i c oraz do art. 2, polegający na dodaniu pkt. 4, a także do art. 39 ust. 1 pkt. 1, 2 i 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 2 do art. 1 wnioskodawcy w dodawanym po ust. 2 nowym ustępie proponują, aby odrębnych ustaw wymagała prywatyzacja przedsiębiorstw lub spółek sektorów: spirytusowego, naftowego i gazowego, zbrojeniowego, bankowego, a także: instytucji ubezpieczeniowych, sieci i centrali telekomunikacyjnych, elektrowni i sieci energetycznych, portów morskich, rzecznych i lotnisk oraz kopalni węgla kamiennego i brunatnego, kopalni i zakładów przetwórczych miedzi, siarki i minerałów.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#MarekBorowski">Ewentualne wyjaśnienia? Niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2 do art. 1, polegającego na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 2 do art. 1, polegający na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu, w związku z tym, iż spośród biorących udział w głosowaniu 383 posłów za wnioskiem opowiedziało się 121, przeciw - 250, a wstrzymało się 12, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 3 do art. 1 wnioskodawcy w dodawanym po ust. 2 nowym ustępie proponują, aby zbycie powyżej 50% akcji każdej ze spółek sektora tytoniowego regulowała odrębna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#MarekBorowski">Ewentualne objaśnienia? Niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3 do art. 1, polegającego na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#MarekBorowski">Głosowało 380 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 112 posłów, przeciw - 261, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 3 do art. 1, polegający na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 1 do art. 1 wnioskodawca w dodawanym nowym ust. 3 proponuje, aby Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określała przedsiębiorstwa państwowe o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, których prywatyzacja wymaga jej zgody.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 1, polegającej na dodaniu nowego ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#MarekBorowski">Głosowało 378 posłów. Za poprawką opowiedziało się 267 posłów, przeciw - 89, wstrzymało się 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 1, polegającą na dodaniu ust. 3, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 2 do art. 2 pkt 1 wnioskodawca proponuje poprawkę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#MarekBorowski">Głosowało 379 posłów. Za poprawką opowiedziało się 379 posłów, przeciw nie głosował nikt z posłów, również nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 2 pkt 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 4 do art. 2 pkt 5 wnioskodawcy proponują, aby uprawnionymi pracownikami w rozumieniu tej ustawy były także osoby, które przepracowały w przekształconym przedsiębiorstwie co najmniej 10 lat, niezależnie od tego, kiedy nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku uczyni bezprzedmiotowymi poprawki nr 3 i 5.</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.46" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2 pkt 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.47" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.48" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.49" who="#MarekBorowski">Głosowało 379 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 71 posłów, przeciw - 275, wstrzymało się 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.50" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 2 pkt 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.51" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 3 rozpatrzymy przy rozpatrywaniu poprawki nr 19.</u>
          <u xml:id="u-11.52" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 4 do art. 2 wnioskodawca proponuje nową redakcję pkt. 5.</u>
          <u xml:id="u-11.53" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.54" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki uczyni bezprzedmiotowymi poprawki nr 3 i 5.</u>
          <u xml:id="u-11.55" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.56" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4 do art. 2 pkt 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.57" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.58" who="#MarekBorowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-11.59" who="#MarekBorowski">Głosowało 379 posłów. Za poprawką opowiedziało się 4 posłów, przeciw - 371, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.60" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 4 do art. 2 pkt 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.61" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 5 do art. 2 pkt 6 wnioskodawcy w nowej definicji rolnika lub rybaka w rozumieniu tej ustawy proponują, aby: przepisy ustawy dotyczyły także ich następców prawnych, wydłużyć z 3 do 5 lat okres dostarczania przedsiębiorstwu surowców, ograniczyć pośrednie dostarczanie surowca tylko do sieci skupowej zorganizowanej przez przedsiębiorstwo oraz określać wartość surowca według cen przyjmowanych do obliczania podatku rolnego w ostatnim roku, a nie w ostatnim półroczu, jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-11.62" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.63" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 5 do art. 2 pkt 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.64" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.65" who="#MarekBorowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-11.66" who="#MarekBorowski">Głosowało 376 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 113 posłów, przeciw - 225, wstrzymało się od głosowania 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.67" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 5 do art. 2 pkt 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.68" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 6 do art. 2 pkt 6 wnioskodawcy proponują, aby obniżyć ze 100 q do 60 q minimalną wartość surowca dostarczanego przez rolnika lub rybaka przedsiębiorstwu.</u>
          <u xml:id="u-11.69" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.70" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 6 do art. 2 pkt 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.71" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.72" who="#MarekBorowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-11.73" who="#MarekBorowski">Głosowało 372 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 100 posłów, przeciw - 266, wstrzymało się od głosowania 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.74" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 6 do art. 2 pkt 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.75" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 7 do art. 2 wnioskodawcy proponują w dodawanym pkt. 7 podać definicję „przedstawicielstwa rolników”.</u>
          <u xml:id="u-11.76" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.77" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2, polegającego na dodaniu pkt. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.78" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.79" who="#MarekBorowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-11.80" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że wobec 323 posłów głosujących za wnioskiem, 2 przeciw i 47 wstrzymujących się od głosowania, na ogólną liczbę 372 posłów, Sejm wniosek mniejszości do art. 2, polegający na dodaniu pkt. 7, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-11.81" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 5 rozpatrzymy przy rozpatrywaniu poprawek nr 21 i 22.</u>
          <u xml:id="u-11.82" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 6 wnioskodawca w dodawanym po art. 2 nowym art. 3 proponuje, aby nie mniej niż 25% akcji lub nie mniej niż 25% środków pochodzących ze sprzedaży przedsiębiorstwa przeznaczać na realizację celów związanych z tworzeniem powszechnych funduszy emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-11.83" who="#MarekBorowski">Łącznie z tą poprawką głosować będziemy nad poprawką nr 31, polegającą na skreśleniu art. 56, w którym komisje proponują, aby co najmniej 10% wszystkich oferowanych do zbycia akcji przeznaczyć na zasilenie systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-11.84" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-11.85" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.86" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek polegających na dodaniu po art. 2 nowego art. 3 oraz skreśleniu art. 56, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.87" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.88" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.89" who="#MarekBorowski">Głosowało 370 posłów. Za przyjęciem poprawek opowiedziało się 135 posłów, przeciw - 220, wstrzymało się 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.90" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki polegające na dodaniu po art. 2 nowego art. 3 oraz skreśleniu art. 56 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.91" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 8 do art. 3 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wyznaczyć maksymalny okres 3 lat do zakończenia prywatyzacji przedsiębiorstwa komercjalizowanego w celu prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-11.92" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.93" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 3 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.94" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.95" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.96" who="#MarekBorowski">Głosowało 375 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 93 posłów, przeciw - 280, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.97" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 3 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.98" who="#MarekBorowski">Wniosek mniejszości nr 9 został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-11.99" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 10 do art. 4 ust. 1 pkt. 1 i 3 wnioskodawcy proponują, aby minister przekształceń własnościowych, dokonując komercjalizacji przedsiębiorstwa na wniosek organu założycielskiego albo z własnej inicjatywy, musiał uzyskać zgodę rady pracowniczej tego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-11.100" who="#MarekBorowski">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 12.</u>
          <u xml:id="u-11.101" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.102" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4 ust. 1 pkt. 1 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.103" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.104" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.105" who="#MarekBorowski">Głosowało 377 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 145 posłów, przeciw - 223, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.106" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4 ust. 1 pkt. 1 i 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.107" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 11 do art. 4 ust. 1 pkt 2 wnioskodawcy proponują, aby w przypadku komercjalizacji przedsiębiorstwa rolno-spożywczego wymagany był wniosek nie tylko dyrektora i rady pracowniczej, ale także przedstawicielstwa rolników dostarczających surowce do tego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-11.108" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje odpowiednie zmiany w art. 4 ust. 2 i 4.</u>
          <u xml:id="u-11.109" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.110" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 i 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.111" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.112" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.113" who="#MarekBorowski">Głosowało 376 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 102 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się 57 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.114" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 i 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.115" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 12 do art. 4 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby w przypadku komercjalizacji z własnej inicjatywy minister przekształceń własnościowych musiał uzyskać zgodę rady pracowniczej przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-11.116" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.117" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.118" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.119" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.120" who="#MarekBorowski">Głosowało 373 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 56 posłów, przeciw - 312, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.121" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.122" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 7 lit. a do art. 4 wnioskodawca w dodawanym po ust. 2 nowym ustępie proponuje, aby w przypadku komercjalizacji na wniosek organu założycielskiego organ ten zawiadamiał o zamiarze komercjalizacji dyrektora przedsiębiorstwa oraz radę pracowniczą.</u>
          <u xml:id="u-11.123" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.124" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.125" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 polegającej na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.126" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.127" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.128" who="#MarekBorowski">Głosowało 376 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 286 posłów, przeciw - 87, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.129" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 4 polegającą na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-11.130" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 7 lit. b do art. 4 wnioskodawca proponuje nową redakcję ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-11.131" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.132" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.133" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.134" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.135" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.136" who="#MarekBorowski">Głosowało 375 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 37 posłów, przeciw - 332, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.137" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 4 ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.138" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 8 do art. 6 wnioskodawca proponuje, aby prezesa pierwszego zarządu spółki powoływać spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu.</u>
          <u xml:id="u-11.139" who="#MarekBorowski">Komisje proponują, aby pierwszym prezesem spółki był dyrektor komercjalizowanego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-11.140" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.141" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.142" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.143" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.144" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.145" who="#MarekBorowski">Głosowało 375 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 38 posłów, przeciw - 330, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.146" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.147" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 13 do art. 9 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby akt komercjalizacji ustalał również cel komercjalizacji, a także termin zakończenia prywatyzacji (o ile komercjalizacja nastąpiła w tym celu).</u>
          <u xml:id="u-11.148" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.149" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 9 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.150" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.151" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.152" who="#MarekBorowski">Głosowało 377 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 96 posłów, przeciw - 264, wstrzymało się od głosu 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.153" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 9 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.154" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 9 do art. 10 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby skreślić przepis stanowiący, że postanowienie o wpisaniu spółki do rejestru handlowego oraz związane z tym wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw państwowych jest skuteczne od pierwszego dnia miesiąca po wydaniu postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-11.155" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.156" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.157" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 10 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.158" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.159" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.160" who="#MarekBorowski">Głosowało 375 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 365, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.161" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 10 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.162" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 14 do art. 11 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby w składach rad nadzorczych spółek powstałych z przekształcenia przedsiębiorstw rolno-spożywczych mieli po jednym przedstawicielu rolnicy lub rybacy i pracownicy.</u>
          <u xml:id="u-11.163" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast proponują, aby w skład pierwszej rady nadzorczej wchodziło m.in. dwóch przedstawicieli pracowników albo pracowników i rolników lub rybaków.</u>
          <u xml:id="u-11.164" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość wniosków mniejszości nr 15 i 16 oraz poprawki nr 10.</u>
          <u xml:id="u-11.165" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.166" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 14 do art. 11 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.167" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.168" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.169" who="#MarekBorowski">Głosowało 372 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 335 posłów, przeciw - 11, wstrzymało się 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.170" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 14 do art. 11 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-11.171" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 17 do art. 11 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby możliwość nieustanawiania rady nadzorczej w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością dotyczyła tylko spółek zatrudniających mniej niż 100 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-11.172" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.173" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 11 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-11.174" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.175" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-11.176" who="#MarekBorowski">Głosowało 372 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 35 posłów, przeciw - 333, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.177" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 11 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-11.178" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 18 do art. 12 wnioskodawcy w nowym brzmieniu przepisu proponują, aby szczególny tryb powoływania rady nadzorczej spółki obowiązywał do czasu zbycia przez skarb państwa ponad połowy akcji tej spółki, a nie, jak proponują komisje, do czasu gdy skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem spółki. Członkowie rady nadzorczej wybierani są spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu.</u>
          <u xml:id="u-11.179" who="#MarekBorowski">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowe staną się wnioski nr 19–21 oraz poprawka nr 11 lit. a i b.</u>
          <u xml:id="u-11.180" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani posłanka Jadwiga Błoch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JadwigaBłoch">Panie pośle, jeśli pan mógłby udzielić odpowiedzi, to mam takie pytanie: Jaki egzamin składać będą wybrani przez pracowników członkowie rad nadzorczych w przypadku komercjalizacji przedsiębiorstwa, która rozpocznie się po roku od wejścia w życie niniejszej ustawy? Nadmienię, że moje pytanie ma związek z treścią art. 60 ust. 4, w którym znajduje się odesłanie właśnie do tego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarekOlewiński">Członkowie rad nadzorczych będą zdawali egzamin, tak jak wszyscy kandydaci na członków rad nadzorczych. Są określone przepisy w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MarekBorowski">Czy pani posłanka uzyskała odpowiedź?</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Słabą.)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Błoch: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#MarekBorowski">Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 12, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#MarekBorowski">Głosowało 376 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 53 posłów, 313 było przeciw, 10 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 12 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 19 do art. 12 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby w skład rady nadzorczej spółki, w której skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem, wchodziły - po 1/5 - osoby wybrane przez pracowników i rolników lub rybaków.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast proponują, aby w tych spółkach 2/5 składu rady nadzorczej stanowiły osoby wybrane przez pracowników albo przez pracowników i rolników lub rybaków.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 20.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 19 do art. 12 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#MarekBorowski">Głosowało 374 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 99 posłów, przeciw - 267, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 19 do art. 12 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 20 do art. 12 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby do czasu, gdy skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem spółki, osoby wybrane przez pracowników stanowiły nie mniej niż połowę członków rady nadzorczej, a nie, jak proponują komisje, 2/5 rady.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 20 do art. 12 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#MarekBorowski">Głosowało 368 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 44 posłów, przeciw - 304, wstrzymało się 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 20 do art. 12 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 21 do art. 12 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby tryb wyboru i odwoływania członków rady nadzorczej ustaliła Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, a nie, jak proponują komisje, statut lub regulamin spółki.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 21 do art. 12 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#MarekBorowski">Głosowało 370 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 44 posłów, przeciw - 324, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 21 do art. 12 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo! Uwaga zapisana przy wniosku mniejszości nr 21 jest autonomicznym wnioskiem, który obecnie rozpatrzymy.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#MarekBorowski">We wniosku tym wnioskodawcy proponują, aby niedokonanie wyboru przedstawicieli pracowników i rolników lub rybaków do składu pierwszej rady stanowiło przeszkodę do wpisania spółki do rejestru handlowego oraz do podejmowania ważnych uchwał.</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 12 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#MarekBorowski">Głosowało 368 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości opowiedziało się 51 posłów, przeciw - 315, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek do art. 12 ust. 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 11 lit. a, do art. 12 ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby dodać przepis stanowiący, że kadencja przedstawiciela pracowników trwa nie dłużej niż 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-15.43" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-15.44" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.45" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.46" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.47" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.48" who="#MarekBorowski">Głosowało 360 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 104 posłów, przeciw -227, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.49" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 12 ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.50" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 11 lit. b do art. 12 wnioskodawca proponuje, aby po ust. 4 dodać nowy ustęp stanowiący, że na pisemny wniosek 15% pracowników spółki przeprowadza się głosowanie nad odwołaniem przedstawiciela pracowników z rady nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-15.51" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-15.52" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.53" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12, polegającej na dodaniu po ust. 4 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.54" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.55" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.56" who="#MarekBorowski">Głosowało 367 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 360 posłów, przeciw - 3, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.57" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 12, polegającą na dodaniu po ust. 4 nowego ustępu, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.58" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 22 do art. 13 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 4 stanowiący, że pełnienie funkcji z wyboru w zakładowej organizacji związkowej jest zajęciem, którego nie mogą wykonywać członkowie rad nadzorczych spółek, których jedynym akcjonariuszem pozostaje skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-15.59" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.60" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 13, polegającego na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.61" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.62" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.63" who="#MarekBorowski">Głosowało 363 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 85 posłów, przeciw - 249, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.64" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 13, polegający na skreśleniu ust. 4, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.65" who="#MarekBorowski">Do art. 14 zgłoszono cztery wnioski mniejszości i dwie poprawki. Wszystkie propozycje dotyczą liczby członków rad nadzorczych wybieranych przez pracowników albo pracowników i rolników lub rybaków po zbyciu przez skarb państwa ponad połowy akcji tych spółek.</u>
          <u xml:id="u-15.66" who="#MarekBorowski">Przyjęcie którejkolwiek z tych propozycji spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-15.67" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 12 do art. 14 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby uzależnić liczbę członków wybieranych przez pracowników albo pracowników i rolników lub rybaków od wielkości rady.</u>
          <u xml:id="u-15.68" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast proponowały, aby pracownicy wybierali 1/3 składu rady, a pracownicy i rolnicy lub rybacy po 1/6 składu rady.</u>
          <u xml:id="u-15.69" who="#MarekBorowski">Komisje proponują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-15.70" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.71" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 12 do art. 14 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.72" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.73" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.74" who="#MarekBorowski">Głosowało 355 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 211 posłów, przeciw - 142, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.75" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 12 do art. 14 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.76" who="#MarekBorowski">Do art. 15 zgłoszono dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-15.77" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 27 wnioskodawcy proponują, aby członkowi rady nadzorczej spółka mogła wypowiedzieć stosunek pracy, a także zmienić na niekorzyść warunki pracy lub płacy, ale tylko za zgodą rady nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-15.78" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 28 wnioskodawcy proponują analogiczne unormowanie, ale w innej redakcji.</u>
          <u xml:id="u-15.79" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast proponują, aby w tym czasie spółka nie mogła członkowi rady wypowiedzieć stosunku pracy ani zmienić na niekorzyść warunków pracy lub płacy.</u>
          <u xml:id="u-15.80" who="#MarekBorowski">Wnioski te poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-15.81" who="#MarekBorowski">Przyjęcie pierwszego spowoduje, że drugi stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-15.82" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 27.</u>
          <u xml:id="u-15.83" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 27 do art. 15, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.84" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.85" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.86" who="#MarekBorowski">Głosowało 365 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 60 posłów, przeciw - 304, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-15.87" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 27 do art. 15 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.88" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 28.</u>
          <u xml:id="u-15.89" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 28 do art. 15, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.90" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.91" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.92" who="#MarekBorowski">Głosowało 361 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 78 posłów, przeciw - 278, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.93" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 28 do art. 15 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.94" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 29 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 16 stanowiący, że pracownicy spółki powstałej po komercjalizacji, zatrudniającej średniorocznie powyżej 500 pracowników, mają prawo wybrania jednego członka zarządu.</u>
          <u xml:id="u-15.95" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość wniosków mniejszości nr 30, 31 i 32.</u>
          <u xml:id="u-15.96" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.97" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.98" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.99" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.100" who="#MarekBorowski">Głosowało 363 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 86 posłów, przeciw - 274, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.101" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 16 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.102" who="#MarekBorowski">Do art. 16 ust. 1 zgłoszono dwa wnioski mniejszości dotyczące tej samej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-15.103" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 30 do art. 16 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby w spółkach powstałych po komercjalizacji pracownicy mogli wybierać jednego członka zarządu, jeżeli spółka zatrudnia średniorocznie powyżej 2500 pracowników, a nie powyżej 500, jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-15.104" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 31 wnioskodawcy proponują, aby spółka zatrudniała powyżej 1000 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-15.105" who="#MarekBorowski">Wnioski te poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-15.106" who="#MarekBorowski">Przyjęcie pierwszego spowoduje, że drugi stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-15.107" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 30.</u>
          <u xml:id="u-15.108" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 30 do art. 16 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.109" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.110" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.111" who="#MarekBorowski">Głosowało 363 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 58 posłów, przeciw - 280, wstrzymało się 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.112" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 30 do art. 16 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.113" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 31.</u>
          <u xml:id="u-15.114" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 31 do art. 16 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.115" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.116" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.117" who="#MarekBorowski">Głosowało 351 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 142 posłów, przeciw - 181, wstrzymało się 28 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.118" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 31 do art. 16 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.119" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 32 do art. 16 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby zasady oraz tryb wyboru i odwołania przez pracowników członka zarządu ustaliła Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, a nie statut spółki, jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-15.120" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.121" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 32 do art. 16 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.122" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.123" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.124" who="#MarekBorowski">Głosowało 355 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 48 posłów, przeciw - 301, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.125" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 32 do art. 16 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.126" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 33 do art. 17 ust. 4 pkt 2 wnioskodawcy proponują, aby umowa o sprawowanie zarządu w spółce przez osobę fizyczną lub prawną nie przewidywała możliwości wypłacania osobie zarządzającej części wynagrodzenia w akcjach spółki.</u>
          <u xml:id="u-15.127" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.128" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 17 ust. 4 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.129" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.130" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.131" who="#MarekBorowski">Głosowało 342 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 70 posłów, przeciw - 258, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.132" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 17 ust. 4 pkt 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.133" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 14 do art. 17 wnioskodawca w dodawanym ust. 8 proponuje, aby umowa o sprawowanie zarządu w spółce przez osobę fizyczną lub prawną podlegała złożeniu do sądu rejestrowego.</u>
          <u xml:id="u-15.134" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-15.135" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 34 do art. 17 wnioskodawcy w dodawanym ust. 8 proponują, aby umowa ta podlegała wpisowi do rejestru handlowego.</u>
          <u xml:id="u-15.136" who="#MarekBorowski">Przedstawione propozycje poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-15.137" who="#MarekBorowski">Przyjęcie pierwszej z nich spowoduje bezprzedmiotowość drugiej.</u>
          <u xml:id="u-15.138" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką.</u>
          <u xml:id="u-15.139" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 17, polegającej na dodaniu nowego ust. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.140" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.141" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.142" who="#MarekBorowski">Głosowało 351 posłów. Za poprawką opowiedziało się 348 posłów, przeciw - 3, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-15.143" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 17, polegającą na dodaniu nowego ust. 8, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.144" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 35 wnioskodawcy proponują, aby wykreślić z projektu ustawy dział III dotyczący komercjalizacji z konwersją wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-15.145" who="#MarekBorowski">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowe staną się wnioski mniejszości nr 36–41 oraz poprawka nr 15.</u>
          <u xml:id="u-15.146" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.147" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na skreśleniu działu III, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.148" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.149" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.150" who="#MarekBorowski">Głosowało 344 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 97 posłów, przeciw - 246, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-15.151" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na skreśleniu działu III, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.152" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 36 do art. 25 ust. 2 wnioskodawcy w dodawanym pkt. 8 proponują, aby do wniosku o przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z udziałem skarbu państwa i wierzycieli był dołączony także program naprawczy przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-15.153" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.154" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 25 ust. 2, polegającego na dodaniu pkt. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.155" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.156" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.157" who="#MarekBorowski">Głosowało 342 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 101 posłów, przeciw - 239, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.158" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 25 ust. 2, polegający na dodaniu pkt. 8, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-15.159" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 15 do art. 26 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby minister przekształceń własnościowych przedstawił wierzycielom posiadającym wierzytelności konwertowalne projekt aktu komercjalizacji bez zbędnej zwłoki.</u>
          <u xml:id="u-15.160" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki uczyni bezprzedmiotowym wniosek mniejszości nr 37.</u>
          <u xml:id="u-15.161" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-15.162" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.163" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 26 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.164" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.165" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.166" who="#MarekBorowski">Głosowało 343 posłów. Za poprawką opowiedziało się 340 posłów, przeciw - 2, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-15.167" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 26 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.168" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 38 do art. 26 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby przedłużyć termin dla wierzycieli na odmowę wyrażenia zgody na objęcie udziałów w spółce za wierzytelności z 1 miesiąca do 3 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-15.169" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.170" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 26 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.171" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.172" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.173" who="#MarekBorowski">Głosowało 340 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 178 posłów, przeciw - 161, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-15.174" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 26 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.175" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 39 do art. 28 wnioskodawcy proponują, aby przedsiębiorstwo państwowe mogło przekształcić się w spółkę z udziałem wierzycieli, jeżeli zgodę na objęcie udziałów wyrażą wierzyciele posiadający powyżej 75% sumy wszystkich wierzytelności konwertowalnych, a nie powyżej 50%, jak chcą komisje.</u>
          <u xml:id="u-15.176" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.177" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 39 do art. 28, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.178" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.179" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.180" who="#MarekBorowski">Głosowało 335 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 175 posłów, przeciw - 157, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.181" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 39 do art. 28 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.182" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 40 do art. 28 wnioskodawcy proponują, aby przedsiębiorstwo państwowe nie mogło się przekształcić w spółkę z udziałem wierzycieli.</u>
          <u xml:id="u-15.183" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.184" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 40 do art. 28, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-15.185" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-15.186" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-15.187" who="#MarekBorowski">Głosowało 340 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 181 posłów, przeciw - 157, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.188" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 40 do art. 28 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-15.189" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 41 wnioskodawcy przedstawiają nową redakcję art. 31.</u>
          <u xml:id="u-15.190" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-15.191" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Błoch: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-15.192" who="#MarekBorowski">Pani posłanka Jadwiga Błoch, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JadwigaBłoch">Panie marszałku, prosiłabym pana posła sprawozdawcę o wyjaśnienie: Czy wskazane w art. 31 wyłączenie wspólników, którzy objęli udziały za wierzytelności w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z udziałem wierzycieli, z odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe jest ograniczone czasowo, czy też obowiązywać będzie przez cały okres uczestnictwa tego wspólnika w przedmiotowej spółce?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MarekOlewiński">Muszę powiedzieć, że pytanie jest bardzo trudne i jednoznacznie nie mogę na nie w tej chwili odpowiedzieć, ponieważ wynika ono z przepisów, które są podane w art. 31 - w brzmieniu, oczywiście, które zostało przyjęte przez komisje. Tak szczegółowo nie analizowaliśmy tej sprawy. Myślę, że na to pytanie będziemy mogli odpowiedzieć po szczegółowym przeanalizowaniu wszystkich przepisów.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan minister prosi o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MarekBorowski">Pan minister jest gotów?</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AndrzejŻebrowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W wersji zaproponowanej przez połączone komisje wspólnicy spółki nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki osobistym majątkiem zarówno wtedy, kiedy są wspólnikami, jak i później, dlatego że te zobowiązania mogłyby powstać wyłącznie z tego tytułu, iż są lub kiedyś byli wspólnikami. Tak więc sugerowana tu poprawka nie zmienia istoty sprawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 31, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 335 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 146 posłów, przeciw - 151, wstrzymało się od głosu 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 31 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 42 wnioskodawcy w dodawanym przed art. 32 nowym artykule proponują, aby minister przekształceń własnościowych w ciągu 3 lat od chwili komercjalizacji zaoferował do zbycia osobom trzecim wszystkie akcje spółki należące do skarbu państwa, chyba że Rada Ministrów ustali inaczej.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu nowego artykułu przed art. 32, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#MarekBorowski">Głosowało 327 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 51 posłów, przeciw - 276, nie wstrzymał się żaden poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu nowego artykułu przed art. 32 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 43 do art. 33 wnioskodawcy, skreślając przepis, zgodnie z którym akcje są zbywane m.in. w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia, proponują, aby:</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#MarekBorowski">— podstawę do określenia ceny zbycia przedsiębiorstwa lub jego akcji stanowiła wartość księgowa przedsiębiorstwa,</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#MarekBorowski">— uprawnionymi do określenia ceny zbycia byli przedstawiciele skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#MarekBorowski">— dolną granicę ceny, poniżej której przedsiębiorstwo w całości lub jego akcje nie mogą być zbyte, określała komisja prywatyzacyjna powołana przez prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast proponują, aby szczegółowy tryb i warunki zbycia akcji określiła Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 33, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#MarekBorowski">Głosowało 336 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 121 posłów, przeciw - 210, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 33 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#MarekBorowski">Do art. 35 ust. 2 zgłoszono dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 44 wnioskodawcy proponują, aby pierwsza rata ceny za akcje wynosiła co najmniej 40% tej ceny.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 45 wnioskodawcy proponują, aby pierwsza rata wynosiła co najmniej 30% ceny za akcje.</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast proponują, aby pierwsza rata stanowiła co najmniej 20% ceny za akcje.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#MarekBorowski">Wnioski te poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#MarekBorowski">Przyjęcie pierwszego z nich uczyni bezprzedmiotowym drugi.</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 44 do art. 35 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#MarekBorowski">Głosowało 339 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 150 posłów, przeciw - 185, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.36" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 44 do art. 35 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.37" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem następnym, a więc tym, który przewiduje wpłatę 30% ceny za akcje.</u>
          <u xml:id="u-20.38" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 45 do art. 35 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.39" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.40" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.41" who="#MarekBorowski">Głosowało 339 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 203 posłów, przeciw - 127, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.42" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 45 do art. 35 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.43" who="#MarekBorowski">Pierwsza teczka z głosowaniami za nami.</u>
          <u xml:id="u-20.44" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 46 w nowym brzmieniu art. 36 wnioskodawcy - wprowadzając prawo do nieodpłatnego nabycia przez uprawnionych pracowników i rolników lub rybaków do 15% akcji - proponują, aby łączna wartość nominalna tych akcji nie mogła przekroczyć iloczynu liczby uprawnionych osób oraz kwoty 18 wynagrodzeń miesięcznych w sektorze przedsiębiorstw, obliczonych z okresu 6 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia, a w przypadku spółki powstałej w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, które w dniu wykreślenia z rejestru miało uregulowane zobowiązania, przyjąć w iloczynie kwotę 24 średnich wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-20.45" who="#MarekBorowski">Konsekwencją tej poprawki będzie skreślenie art. 37 oraz bezprzedmiotowość wniosków mniejszości od 47 do 55 i poprawek nr 16, 17 i 18.</u>
          <u xml:id="u-20.46" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.47" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 46 do art. 36 i polegającego na skreśleniu art. 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.48" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.49" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.50" who="#MarekBorowski">Głosowało 345 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 32 posłów, przeciw - 312, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.51" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 46 do art. 36 i polegający na skreśleniu art. 37 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.52" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 47 do art. 36 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 oraz w dodawanym nowym ustępie - wprowadzając prawo do nieodpłatnego nabycia przez uprawnionych pracowników do 15% akcji - proponują, aby łączna wartość nominalna tych akcji nie mogła przekroczyć iloczynu liczby uprawnionych pracowników oraz kwoty 18 wynagrodzeń miesięcznych w sektorze przedsiębiorstw, obliczonych z okresu 6 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia, a w przypadku spółki powstałej w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, które w dniu wykreślenia z rejestru miało uregulowane zobowiązania, przyjąć w iloczynie kwotę 24 średnich wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-20.53" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 50 do art. 37 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby rolnikom lub rybakom przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji, a nie, jak proponują komisje, 15% akcji.</u>
          <u xml:id="u-20.54" who="#MarekBorowski">Nad tymi wnioskami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-20.55" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych wniosków spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 49.</u>
          <u xml:id="u-20.56" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.57" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 36 ust. 1 oraz polegającego na dodaniu w art. 36 nowego ustępu, a także do art. 37 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.58" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.59" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.60" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Za wnioskami opowiedziało się 237 posłów, przeciw - 107, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.61" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 36 ust. 1 oraz polegający na dodaniu w art. 36 nowego ustępu, a także do art. 37 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.62" who="#MarekBorowski">Obecnie przystąpimy do rozpatrzenia pozostałych propozycji dotyczących art. 36.</u>
          <u xml:id="u-20.63" who="#MarekBorowski">W pierwszej kolejności rozpatrzymy łącznie poprawki nr 19 i 3.</u>
          <u xml:id="u-20.64" who="#MarekBorowski">W poprawkach tych do art. 2 pkt 5 oraz art. 36 wnioskodawca proponuje, aby:</u>
          <u xml:id="u-20.65" who="#MarekBorowski">— do uprawnionych pracowników do otrzymania nieodpłatnie akcji skarbu państwa zaliczyć także osoby, które nabyły prawa do emerytury albo renty I lub II grupy,</u>
          <u xml:id="u-20.66" who="#MarekBorowski">— minister pracy i polityki socjalnej określił tryb ustalania tych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-20.67" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-20.68" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość poprawek nr 5, 16, 21 i 22.</u>
          <u xml:id="u-20.69" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.70" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek nr 3 i 19 do art. 2 pkt 5 i do art. 36, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.71" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.72" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.73" who="#MarekBorowski">Głosowało 343 posłów. Za przyjęciem poprawek opowiedziało się 127 posłów, przeciw - 149, wstrzymało się 67 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.74" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki nr 3 i 19 do art. 2 pkt 5 i do art. 36 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.75" who="#MarekBorowski">W poprawkach nr 5 i nr 21, polegających na dodaniu w art. 2 po pkt. 5 nowego punktu oraz na dodaniu po art. 36 nowego artykułu, wnioskodawca proponuje, aby:</u>
          <u xml:id="u-20.76" who="#MarekBorowski">— do uprawnionych pracowników zaliczyć także osoby, które przepracowały w przekształconym przedsiębiorstwie co najmniej 10 lat, niezależnie od tego kiedy nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy,</u>
          <u xml:id="u-20.77" who="#MarekBorowski">— pracownikom tym przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia 15% akcji.</u>
          <u xml:id="u-20.78" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-20.79" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 22.</u>
          <u xml:id="u-20.80" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.81" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek nr 5 i 21 do art. 2 i do art. 36, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.82" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.83" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.84" who="#MarekBorowski">Głosowało 339 posłów. Za przyjęciem poprawek opowiedziało się 53 posłów, przeciw - 232, wstrzymało się 54 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.85" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki nr 5 i 21 do art. 2 i do art. 36 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.86" who="#MarekBorowski">W poprawkach nr 5 i nr 22, polegających na dodaniu po pkt. 5 w art. 2 nowego punktu oraz na dodaniu po art. 36 nowego artykułu, wnioskodawca proponuje, aby:</u>
          <u xml:id="u-20.87" who="#MarekBorowski">- do uprawnionych pracowników zaliczyć także osoby, które przepracowały w przekształconym przedsiębiorstwie co najmniej 10 lat, niezależnie od tego kiedy nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy,</u>
          <u xml:id="u-20.88" who="#MarekBorowski">- pracownikom tym przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji.</u>
          <u xml:id="u-20.89" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-20.90" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.91" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek nr 5 i 22 do art. 2 i do art. 36, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.92" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.93" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.94" who="#MarekBorowski">Głosowało 344 posłów. Za przyjęciem poprawek opowiedziało się 48 posłów, przeciw - 293, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.95" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki nr 5 i 22 do art. 2 i do art. 36 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.96" who="#MarekBorowski">Nad poprawkami nr 16 i 17 nie głosujemy w związku z wcześniejszymi ustaleniami.</u>
          <u xml:id="u-20.97" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 18 do art. 36 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby liczbę akcji nieodpłatnie udostępnianych uprawnionym grupom pracowników określał statut spółki.</u>
          <u xml:id="u-20.98" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.99" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 48.</u>
          <u xml:id="u-20.100" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.101" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 36 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.102" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.103" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.104" who="#MarekBorowski">Głosowało 353 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 236 posłów, przeciw -115, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.105" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 36 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.106" who="#MarekBorowski">Panie pośle, według naszych wyliczeń teraz będzie poprawka nr 20, zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-20.107" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 20 do art. 36 polegającej na dodaniu nowego ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby upoważnić ministra przekształceń własnościowych do ustalenia, w których spółkach prawo do nieodpłatnego nabycia akcji przysługuje osobom zatrudnionym w instytucjach naukowych, których prace badawcze i wdrożeniowe w sposób istotny przyczyniły się do rozwoju prywatyzowanego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-20.108" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.109" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.110" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 36, polegającej na dodaniu nowego ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.111" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.112" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.113" who="#MarekBorowski">Głosowało 354 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 92 posłów, przeciw - 186, wstrzymało się 76 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.114" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 36 polegającą na dodaniu nowego ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.115" who="#MarekBorowski">Wniosek mniejszości nr 50 rozpatrzyliśmy łącznie z wnioskiem mniejszości nr 47.</u>
          <u xml:id="u-20.116" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 51 do art. 37 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-20.117" who="#MarekBorowski">Przepis ten stanowi, że uprawnieni rolnicy lub rybacy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia tych akcji.</u>
          <u xml:id="u-20.118" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 52.</u>
          <u xml:id="u-20.119" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.120" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.121" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.122" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.123" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 127 posłów, przeciw - 212, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.124" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37, polegający na skreśleniu ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.125" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 52 do art. 37 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby uprawnieni rolnicy lub rybacy mogli skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, jeżeli złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia tych akcji w ciągu 12 miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru, a nie, jak proponują komisje, w ciągu 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-20.126" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.127" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.128" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.129" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.130" who="#MarekBorowski">Głosowało 345 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 126 posłów, przeciw - 213, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.131" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.132" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 53 do art. 37 w nowym brzmieniu ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby ilość akcji przysługujących każdemu rolnikowi i rybakowi mógł określić rozporządzeniem minister przekształceń własnościowych w porozumieniu z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-20.133" who="#MarekBorowski">Komisje natomiast nie przewidują odstępstwa od prawa nabycia przez rolnika lub rybaka akcji w równej liczbie.</u>
          <u xml:id="u-20.134" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.135" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.136" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.137" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.138" who="#MarekBorowski">Głosowało 338 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 331, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.139" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.140" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 54 do art. 37 wnioskodawcy przez skreślenie ust. 4 proponują, aby rolnikowi i rybakowi przysługiwało prawo do nabycia akcji tylko w jednej spółce, a nie, jak proponują komisje, nie więcej niż w dwóch spółkach.</u>
          <u xml:id="u-20.141" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tego wniosku spowoduje odpowiednią zmianę w art. 38 ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-20.142" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.143" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37, polegającego na skreśleniu ust. 4 i do art. 38 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.144" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.145" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.146" who="#MarekBorowski">Głosowało 334 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 3 posłów, przeciw - 324, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.147" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 polegający na skreśleniu ust. 4 i do art. 38 ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.148" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 24 do art. 37 ust. 5 wnioskodawca proponuje, aby po wyrazie „rozporządzenia” dodać wyraz „szczegółowy”.</u>
          <u xml:id="u-20.149" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.150" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.151" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 37 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.152" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.153" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.154" who="#MarekBorowski">Głosowało 349 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 293 posłów, przeciw - 54, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.155" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 37 ust. 5 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.156" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 55 do art. 37 ust. 6 wnioskodawcy proponują, aby Rada Ministrów określała sposób wyłaniania przedstawicielstwa rolników lub rybaków po uwzględnieniu stanowiska związków zawodowych rolników i społeczno-zawodowych organizacji rolniczych oraz izb rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-20.157" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.158" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37 ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.159" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.160" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.161" who="#MarekBorowski">Głosowało 341 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 133 posłów, przeciw - 200, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.162" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 ust. 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.163" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 56 do art. 38 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-20.164" who="#MarekBorowski">Przepis ten stanowi, że jeżeli umowa zbycia akcji przewiduje, iż nabywca akcji będący stroną tej umowy, po wykonaniu określonych w niej zobowiązań może nabyć kolejne akcje, Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może przedłużyć okresy, o których mowa w ust. 2, do czasu wykonania tych zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-20.165" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.166" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 38, polegającego na skreśleniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.167" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.168" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.169" who="#MarekBorowski">Głosowało 342 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 155 posłów, przeciw - 182, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.170" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 38 polegający na skreśleniu ust. 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.171" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 57 do art. 41 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wniosek o prywatyzację bezpośrednią składany przez dyrektora przedsiębiorstwa i radę pracowniczą był także wnioskiem przedstawicielstwa rolników i rybaków.</u>
          <u xml:id="u-20.172" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.173" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 41 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.174" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.175" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.176" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 88 posłów, przeciw - 256, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.177" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 41 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.178" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 25 do art. 43 wnioskodawca proponuje, aby przed dokonaniem czynności rozporządzających pełnomocnik ds. prywatyzacji sporządzał bilans zamknięcia oraz aby po dokonaniu czynności rozporządzających pełnomocnik wystąpił do sądu o wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru.</u>
          <u xml:id="u-20.179" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.180" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.181" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 43 ust. 2 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.182" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.183" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.184" who="#MarekBorowski">Głosowało 344 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 337, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.185" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 43 ust. 2 i 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.186" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 26 do art. 45 wnioskodawca proponuje, aby zapisać, że zastrzeżenie dotyczące nierozwiązywania stosunku pracy z członkami rady pracowniczej dotyczyło także pracodawcy, który kupił przedsiębiorstwo.</u>
          <u xml:id="u-20.187" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.188" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.189" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 45, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.190" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.191" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.192" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Za poprawką opowiedziało się 4 posłów, przeciw - 343, nie wstrzymał się od głosu żaden poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.193" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 45 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.194" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 58 do art. 48 wnioskodawcy w dodawanych po ust. 3 nowych ustępach proponują, aby kupujący przedsiębiorstwo przeznaczył dodatkowo 15% ceny przedsiębiorstwa na rozwój bazy surowcowej.</u>
          <u xml:id="u-20.195" who="#MarekBorowski">Wnioskodawcy proponują również, aby Rada Ministrów określiła sposób wydatkowania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-20.196" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.197" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 48, polegającego na dodaniu po ust. 3 dwóch nowych ustępów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.198" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.199" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.200" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 93 posłów, przeciw - 207, wstrzymało się od głosu 47 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.201" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 48, polegający na dodaniu po ust. 3 dwóch nowych ustępów, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.202" who="#MarekBorowski">We wniosku mniejszości nr 59 do art. 48 ust. 6 wnioskodawcy proponują, aby pierwsza rata należności za przedsiębiorstwo wynosiła co najmniej 20%, a nie 30%, jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-20.203" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.204" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 48 ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.205" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.206" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.207" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 190 posłów, przeciw - 153, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.208" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 48 ust. 6 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.209" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 27 do art. 49 ust. 2 wnioskodawca proponuje zmianę o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-20.210" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.211" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.212" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 49 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.213" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.214" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.215" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 342, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-20.216" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 49 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.217" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 28 do art. 50 ust. 2 wnioskodawca proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-20.218" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.219" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.220" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 50 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.221" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.222" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.223" who="#MarekBorowski">Głosowało 341 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 332, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.224" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 50 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.225" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 29 lit. a do art. 51 ust. 1 wnioskodawca proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-20.226" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.227" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.228" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów jest za przyjęciem poprawki do art. 51 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.229" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.230" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.231" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 243, przeciw - 92, wstrzymało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.232" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 51 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.233" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 29 lit. b do art. 51 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby w wypadku niezłożenia w ciągu 6 miesięcy wniosku do rejestru handlowego skarb państwa mógł przedsiębiorstwo także sprzedać lub wnieść do spółki.</u>
          <u xml:id="u-20.234" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.235" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.236" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 51 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.237" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.238" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.239" who="#MarekBorowski">Głosowało 352 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 5 posłów, przeciw - 345, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.240" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 51 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.241" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 30 lit. a do art. 53 ust. 1 wnioskodawca proponuje zmianę o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-20.242" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-20.243" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.244" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 53 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.245" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.246" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.247" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 5 posłów, przeciw - 341, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.248" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 53 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.249" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 30 lit. b do art. 53 ust. 2 wnioskodawca proponuje zmianę o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-20.250" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-20.251" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.252" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 53 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.253" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.254" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.255" who="#MarekBorowski">Głosowało 351 posłów. Za poprawką opowiedziało się 4 posłów, przeciw - 346, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.256" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 53 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.257" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 32 do art. 60 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby przepisy ustawy stosować do spółek, w których nie rozpoczęto udostępniania akcji na zasadach preferencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-20.258" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.259" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.260" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 60 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.261" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.262" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.263" who="#MarekBorowski">Głosowało 350 posłów. Za poprawką opowiedziało się 105 posłów, przeciw - 238, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.264" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 60 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.265" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 33 do art. 63 ust. 2 wnioskodawca proponuje korektę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-20.266" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-20.267" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.268" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 63 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.269" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.270" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.271" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Za poprawką opowiedziało się 341 posłów, przeciw - 3, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.272" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 63 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.273" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 34 wnioskodawca proponuje, aby skreślić art. 64.</u>
          <u xml:id="u-20.274" who="#MarekBorowski">Przepis ten dotyczy spraw wszczętych i nie zakończonych na podstawie dotychczas obowiązującej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-20.275" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.276" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.277" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu art. 64, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.278" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.279" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.280" who="#MarekBorowski">Głosowało 353 posłów. Za poprawką opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 351, żaden poseł nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.281" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu art. 64 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.282" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.283" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Przekształceń Własnościowych, Komisję Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.284" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.285" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.286" who="#MarekBorowski">Głosowało 353 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy opowiedziało się 231 posłów, przeciw - 111, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.287" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-20.288" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.289" who="#MarekBorowski">Proszę państwa jeszcze o chwilę ciszy. Pan poseł sprawozdawca chciałby powiedzieć dwa słowa na zakończenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że ta ustawa, oczekiwana przez miliony pracowników i rolników, rybaków związanych z przedsiębiorstwami przemysłu rolno-spożywczego, została uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MarekOlewiński">Proszę państwa, wyrażam nadzieję, iż po ewentualnych poprawkach Senatu w sierpniu będziemy mogli przyjąć tę ustawę ostatecznie.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MarekBorowski">Przekazuję prowadzenie obrad panu marszałkowi Małachowskiemu, który mimo iż prowadził obrady wczoraj do godz. 2 w nocy, dzisiaj jest w dobrej kondycji.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym państwa o szybsze podejmowanie decyzji w kwestii pozostania bądź opuszczenia sali, ponieważ chciałbym rozpocząć rozpatrywanie następnego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o samorządzie gospodarczym oraz o poselskim projekcie ustawy o izbach przemysłowo-handlowych (druki nr 132, 1300 i 1623).</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Łochowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od prawie 5 lat toczy się w parlamencie i środowisku gospodarczym dyskusja nad przyszłym kształtem samorządu gospodarczego. Projekt ustawy o samorządzie gospodarczym (druk nr 132), złożony w Sejmie 16 listopada 1993 r. i podpisany przez ponad 150 posłów reprezentujących wszystkie ugrupowania sejmowe z wyjątkiem KPN, był w pierwotnej postaci projektem opartym w najważniejszych swych stwierdzeniach na projekcie Senatu poprzedniej kadencji. Przeszedł on wówczas przez wszystkie szczeble procesu legislacyjnego. Do pracy nad ostatecznym kształtem ustawy o samorządzie gospodarczym posłowie z podkomisji zajmującej się ustawą zaprosili wiele organizacji, przedsiębiorców, stowarzyszeń i niezależnych ekspertów. Zebrano też skrupulatnie wszystkie indywidualnie nadesłane opinie i oceny. Wykonano wiele ekspertyz, wysłuchano wielu informacji przedstawicieli samorządów gospodarczych państw Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefŁochowski">Dzisiejszy tekst poselskiego projektu ustawy o samorządzie gospodarczym, przekazany pod obrady Sejmu, jest tekstem zawierającym dorobek poważnej, merytorycznej dyskusji nad ustawą. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej w przedstawionym komisjom sejmowym stanowisku poparł poselski projekt ustawy, z uznaniem odnosząc się do poczynionych w stosunku do pierwotnego tekstu zmian. Rząd uważa, że prawne uregulowanie funkcjonowania samorządu gospodarczego będzie kształtować podstawy systemu gospodarczego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefŁochowski">Wszyscy zgadzają się, że dzisiejszy stan zorganizowania się przedsiębiorstw jest kiepski i nie odpowiada potrzebom szybko rozwijającej się gospodarki wolnorynkowej. Głównymi wadami dzisiejszej organizacji, opierającej się na ustawie o izbach gospodarczych z 1989 r., są: niereprezentatywność całego środowiska i jego rozbicie; brak jednego, mocnego stanowiska w konkretnych sprawach dotyczących całej gospodarki, jak i poszczególnych jej branż i elementów; brak umocowania formalnoprawnego, dającego organizacji samorządu gospodarczego uprawnienia publicznoprawne do konsultacji, oceny i opiniowania planów, programów gospodarczych, wysokości podatków itp.; brak informacji gospodarczej o podmiotach i prowadzonej przez nie działalności; brak profesjonalnej, dobrze zorganizowanej promocji.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JózefŁochowski">Projekt ustawy o samorządzie gospodarczym, który państwu przedstawiam w imieniu i z upoważnienia Komisji Ustawodawczej, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, większość tych ułomności próbuje usunąć.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JózefŁochowski">Projekt został w ciągu tych prawie trzech lat w zasadniczy sposób zmieniony. Tysiące wniosków, jakie wpłynęły do komisji i podkomisji, zostało skrupulatnie rozważonych i uwzględnionych. Jednak pod warunkiem, że zachowywały one trzy podstawowe zasady stanowiące myśl przewodnią i kręgosłup ustawy, to jest: po pierwsze, powszechność przynależności do regionalnych organizacji na zasadach zbliżonych do organizacji samorządu terytorialnego, po drugie, niezależność od rządu, w tym niezależność finansowa, po trzecie, prowadzenie krajowej i okręgowych baz danych jako informacji o podmiotach gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JózefŁochowski">Utrzymanie tych trzech zasad w ustawie, a szczególnie powszechnej przynależności, jest kluczowym, jedynym i niezastępowalnym warunkiem tego, co najważniejsze dla samorządu, a mianowicie uznania i nadania mu siły niezbędnej dla racjonalnego istnienia.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JózefŁochowski">W tym miejscu chciałbym wyrazić ogromne zadowolenie z tego, że po kilku latach dyskusji, a w końcowej fazie po spotkaniu u pana prezydenta Kwaśniewskiego, nie ma praktycznie osób - oczywiście wśród zwolenników istnienia samorządu w ogóle - które kwestionują potrzebę powszechnej przynależności. Jest jedynie problem drogi i czasu dochodzenia do tej powszechności i to należy traktować jako problem ciągle otwarty.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JózefŁochowski">Chcę jednak stanowczo podkreślić i stwierdzić, że dalsza liberalizacja i cofanie się nie są już możliwe, zachwiane zostałyby bowiem podstawowe założenia i sens tworzenia tej ustawy. Alternatywa może być tylko taka: przyjęcie prezentowanego dziś projektu albo trwanie w tym bezładzie, jaki jest teraz.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#JózefŁochowski">Chcę także przypomnieć, że przez ten bardzo długi okres dyskusji nad koncepcją samorządu gospodarczego nie pojawił się, niestety, żaden projekt, który można byłoby uznać za lepszy i alternatywny wobec prezentowanego projektu.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#JózefŁochowski">Niestety, nie uzyskał aprobaty ani trzech komisji, ani środowiska gospodarczego projekt ustawy o izbach przemysłowo-handlowych przedłożony przez grupę posłów (druk nr 1300), który zakładał - obok również obligatoryjnej przynależności - utrzymywanie samorządu z podatków, a więc z budżetu państwa, oraz mianowanie części władz i powoływanie izb przez rządowe struktury administracyjne. W wyniku dyskusji nad tym projektem komisje jednomyślnie przyjęły, że wiodącym projektem będzie projekt ustawy o samorządzie gospodarczym (druk nr 132).</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#JózefŁochowski">I to właściwie wszystko, co mogę na temat tego projektu powiedzieć przedstawiając sprawozdanie. Podczas dyskusji zarówno w podkomisji, jak i na posiedzeniu trzech komisji inicjatorzy projektu z druku nr 1300 nie zgłosili praktycznie żadnych propozycji zmian nawiązujących do ich projektu. Stąd też dalsze prace ograniczyły się do prac nad poprawkami do projektu ustawy o samorządzie gospodarczym (druk nr 132).</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#JózefŁochowski">Potwierdza to tezę, że najprościej jest krytykować i negować, natomiast znacznie trudniej stworzyć coś lepszego, chyba że celem tej negacji jest utrwalanie tego, co jest, i obrona koncepcji, że najlepszym samorządem jest jego brak. Odpowiedź na pytanie, komu i dlaczego może na tym zależeć, pozostawiam Wysokiej Izbie i wszystkim tym, którzy biorą bardzo aktywny udział w tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#JózefŁochowski">Wiele razy podczas dyskusji nad tym projektem czyniono mu zarzut niezgodności z konstytucją. Dwukrotnie projekt był przedmiotem analizy prawnej. Zarówno opinia Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu z dnia 21 marca 1994 r., jak i opinia Zespołu Badań Konstytucyjnych Biura Legislacyjnego Sejmu z września 1995 r. jednoznacznie stwierdzają, że przepisy prezentowanego projektu ustawy o samorządzie gospodarczym (druk nr 132) nie są sprzeczne z konstytucją. Dotyczy to zarówno kwestii powszechnej przynależności do samorządu gospodarczego, jak i kwestionowanego problemu zakresu kompetencji organów tego samorządu. Tak więc komisje - po zapoznaniu się z tymi opiniami - nie mają wątpliwości co do tego, że projekt nie jest sprzeczny z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#JózefŁochowski">Kolejną kontrowersyjną sprawą stały się składki członkowskie określane nawet jako dodatkowy podatek rujnujący przedsiębiorstwa. Ustawa przewiduje natomiast, że zasady ustalania wysokości składek określą same podmioty gospodarcze na walnym zgromadzeniu i wpiszą to do statutu, górną wysokość składki zaś, którą będzie można zaliczyć w koszty, określi minister finansów w porozumieniu z ministrem przemysłu i handlu.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#JózefŁochowski">W art. 28 proponujemy, aby do nie uiszczonych składek stosować przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Propozycja ta wywołała wiele dyskusji. Dlaczego? Przecież tych, którzy będą płacić, przepis ten nie dotyczy. Wszyscy mogliby płacić niewiele, np. po 10 zł, tak jak się płaci dzisiaj w już istniejącym samorządzie gospodarczym, miesięcznie, i nie byłoby to ani obciążeniem, ani podatkiem, ani nadmiernym finansowym uszczupleniem dla przedsiębiorstw. Przecież to rząd świadczyłby poprzez administrację skarbową usługi wobec samorządu. Niemniej jednak skoro jest tyle głosów krytycznych, uważam, że sprawa tego przepisu pozostaje otwarta, zależna od decyzji państwa.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#JózefŁochowski">W projekcie mówi się też, że wszystkie dochody organizacji samorządu gospodarczego mogą być przeznaczone wyłącznie na działalność statutową.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#JózefŁochowski">Prezentowany przeze mnie projekt ustawy w art. 1 ust. 4 nie przewiduje także żadnych władczych uprawnień w stosunku do zrzeszonych w samorządzie podmiotów gospodarczych w zakresie zarówno prowadzonej przez nie działalności gospodarczej, jak i całokształtu spraw związanych z działalnością podmiotów gospodarczych. Przewiduje również, że samorząd gospodarczy jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega wyłącznie ustawom.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#JózefŁochowski">Organizacja samorządu gospodarczego działa wyłącznie na podstawie ustawy i statutu. Wybory do władz samorządu są powszechne i tajne - mówi o tym art. 14. Powszechny samorząd ma ustawowo zagwarantowane demokratyczne reguły wyboru władz, sprawną kontrolę działania i wymiany władz. Te stwierdzenia zawarte w ustawie potwierdzają, że jest ona w pełni zgodna z zasadami demokracji i prawem.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#JózefŁochowski">Projekt ustawy przewiduje także utworzenie okręgowych i centralnej baz danych o podmiotach gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą. Te bazy danych prowadzone byłyby przez samorząd gospodarczy. Zawierać one będą dane, których upublicznienie nie może pod żadnym pozorem naruszać tajemnicy handlowej, a więc dane, których dostępność gwarantuje Kodeks handlowy. Różnica polegałaby na tym, że w wykazie prowadzonym przez samorząd podmioty mogłyby zamieszczać dodatkowe informacje - dobrowolnie zgłaszane - promujące ich działalność. Tak więc byłby to w pewnym sensie system promocji tych przedsiębiorstw. System informacji miałby być oparty na najlepszych wzorach i doświadczeniach zagranicznych, powiązany z systemem zagranicznym w sposób zapewniający przedsiębiorstwom możliwość szybkiego uzyskania pożądanej informacji nie tylko o podmiotach krajowych, ale także o zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#JózefŁochowski">Ustawa zakłada powszechność przynależności do samorządu gospodarczego i dowolność wyboru jednej z pięciu organizacji, tj. izb przemysłowo-handlowych, izb budownictwa, zrzeszeń handlu i usług, zrzeszeń transportu i rzemiosła. Jedynie w wypadku rzemiosła przynależność jest limitowana posiadaniem odpowiednich kwalifikacji.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#JózefŁochowski">Ustawa zakłada dobrowolność zrzeszania się w związkach krajowych organizacji regionalnych. Mówi o tym art. 7 ustawy. Jeżeli minimum 10 organizacji regionalnych nie wyrazi aprobaty dla utworzenia organizacji centralnej, nie będzie ona mogła powstać.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#JózefŁochowski">Niezależnie od powszechnej przynależności do tych pięciu organizacji wszystkie podmioty gospodarcze na zasadzie pełnej dobrowolności mogą należeć do izb branżowych bilateralnych lub do izb z udziałem kapitału zagranicznego. Jedynym ogranicznikiem jest liczba podmiotów, które mogą powołać izbę. Tak więc w wypadku krajowej izby byłoby to 100 podmiotów, izba regionalna mogłaby powstać przy akceptacji 50 podmiotów. Ustawa przewiduje również dla tych izb pełne uprawnienia wynikające z art. 2 i art. 3.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#JózefŁochowski">Ustawa przewiduje kary wobec podmiotów gospodarczych, które uporczywie naruszają prawo i zasady rzetelnego obrotu towarowego. Sprowadzają się one do kilku kar dyscyplinarnych, ujętych w projekcie ustawy. Nie ma w niej więc - jak to się próbuje wmówić - żadnych kar w rodzaju zakazu prowadzenia działalności czy też odbierania koncesji. Samorząd i jego organy - zgodnie z ustawą - żadnych koncesji nie będą udzielać i niczego też nie mają prawa podmiotom odbierać.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#JózefŁochowski">Do tego sprowadzają się główne zapisy najnowszego projektu ustawy - po poprawkach posłów, które uwzględniają zgłoszone zmiany.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#JózefŁochowski">Do projektu zgłoszono też dwa wnioski mniejszości. Pierwszy dotyczy art. 8 ust. 3; postuluje się w nim, aby oddziały terenowe izb regionalnych miały pełną samodzielność, łącznie z odrębnymi władzami. Większość członków komisji była przeciw takiej propozycji, ponieważ mogłoby to doprowadzić do atomizacji organizacji i jej niepotrzebnego podziału. Drugi wniosek dotyczy możliwości większego dyscyplinowania podmiotów nie przestrzegających przepisów dotyczących działalności gospodarczej przez możliwość wystąpienia izby do sądu przeciw takim podmiotom.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#JózefŁochowski">W tym miejscu chciałbym powiedzieć kilka uwag o opiniach wyrażanych o projekcie przez tzw. środowiska gospodarcze. Przeciwnicy ustawy wyrażali swoje opinie najczęściej na podstawie nie faktycznego tekstu, ale dezinformacji i wytycznych zainteresowanych przedsiębiorców, próbujących wmówić innym przedsiębiorcom, że są ich reprezentantami i organizacjami samorządowymi.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#JózefŁochowski">Ścierały się też podczas dyskusji dwie koncepcje. Jedna - finansowana i prezentowana przez Centrum im. Adama Smitha - promująca wzorce amerykańskie, i druga - koncepcja europejska, którą wybraliśmy jako inicjatorzy tej ustawy jako nam bliższą, szczególnie w kontekście bliskiego członkostwa w Unii Europejskiej, z widocznymi korzyściami tego systemu również dla naszej gospodarki. Proponowany projekt jest bowiem najbliższy tego, co funkcjonuje od wielu lat w większości rozwiniętych gospodarczo krajów Europy: 76% przedsiębiorstw w Unii Europejskiej objętych jest obligatoryjnym systemem przynależności do organów samorządu gospodarczego. Chcę także powiedzieć, że prezentowany projekt uzyskał pozytywną opinię związku izb przemysłowo-handlowych Unii Europejskiej jako projekt gwarantujący dobre funkcjonowanie samorządu w Polsce oraz kompatybilność ze strukturami samorządowymi Unii.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#JózefŁochowski">Rzecz dziwna, że o ile we wszystkich innych sprawach tak chętnie i bez głębszego zastanowienia wzorujemy się na Unii Europejskiej i naśladujemy wszystko, co w niej istnieje, to w przypadku tej ustawy wielu jej przeciwników nie chce skonstatować, że tędy też biegnie droga do tej wytęsknionej Europy. Istnienie apolitycznych izb gospodarczych jest we współczesnej Europie zjawiskiem powszechnym i nikt nigdzie - ani w Niemczech, ani we Francji, ani w Austrii czy we Włoszech - w obowiązkowym członkostwie nie dopatruje się zagrożenia dla demokracji czy swobód gospodarczych, co próbowali wmówić oponenci ustawy, m.in. ze wspomnianego już Centrum im. Adama Smitha. Trzeba umieć odróżnić wolny, dobrze zorganizowany rynek od gospodarki zanarchizowanej.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#JózefŁochowski">Projekt jest przejawem starań o wprowadzenie logiki i zdrowego rozsądku tam, gdzie nadal jest dużo bałaganu i nieuczciwości. Jest to w interesie zarówno przedsiębiorców, jak i ich klientów. Dla klientów i kontrahentów przedsiębiorstw zrzeszonych w izbach gospodarczych pojawi się bowiem możliwość sprawdzenia ich wiarygodności, przedsiębiorstwa zaś będą mogły lepiej bronić się przed nieuczciwymi konkurentami, chronić swoje interesy i występować wspólnie wobec państwa. Będą miały możliwość mówienia spójnym głosem, czego decydująca o gospodarczej kondycji Polski sfera jest dotychczas pozbawiona. Będzie to szczególnie korzystne dla małych i średnich firm, których głos nabierze takiego samego znaczenia jak głos gospodarczych gigantów.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#JózefŁochowski">Polska stara się o włączenie jej do Unii Europejskiej. Podobne starania czynią nasi bliżsi i dalsi sąsiedzi z Europy Środkowo-Wschodniej. To oznacza, że trzeba dostosowywać nasze uregulowania prawne i organizacyjne do modelu, jaki obowiązuje w Unii, gdzie sami przedsiębiorcy poprzez dobrze funkcjonujące struktury samorządu bardzo skrupulatnie pilnują swoich interesów, a szczególnie podatków, dotacji, ceł, opłat wyrównawczych itp. obciążeń i przywilejów, ale również występują wspólnie z promocją, organizują przepływ informacji, współuczestniczą w programowaniu polityki gospodarczej wewnętrznej i zewnętrznej. Są więc partnerem dla rządu i struktur ponadrządowych. Zrozumieli to już nasi sąsiedzi, uchwalając odpowiednie ustawy o samorządzie gospodarczym wzorowane na rozwiązaniach dominujących w Unii Europejskiej. Rozwiązania te przyjęły już Węgry, Słowacja i Słowenia. W podobnym kierunku zmierzają prace legislacyjne w krajach nadbałtyckich - Litwie, Łotwie i Estonii.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#JózefŁochowski">Czy mogą występować różnice między modelami? Oczywiście, że mogą, ale nie w pryncypiach, które decydują o tym, czy to, co tworzymy, jest samorządem czy nie, czy samorząd ten jest niezależny finansowo i funkcjonuje w oparciu o zasady demokratyczne. Było też wiele głosów, aby uznając powszechność przynależności, rozłożyć dochodzenie do tego w czasie. Czy jednak stać nas na to, by w okresie tak ważnym dla dobrego przygotowania polskich przedsiębiorców do bezpośredniej konfrontacji z dobrze zorganizowanym rynkiem zachodnim, bogatym w doświadczenia i sprawdzone organizacje, zrezygnować z powołania samorządu gospodarczego?</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#JózefŁochowski">Małym i średnim przedsiębiorstwom najbardziej jest potrzebny ich samorząd, a więc ich reprezentacja, choćby wobec fiskusa, który bardzo chętnie sięga do ich kieszeni, gdy układa budżet, ale nie zawsze pamięta o warunkach dla ich rozwoju. Ta właśnie reprezentacja upomni się poprzez własnych, umocowanych ustawowo przedstawicieli o godziwe warunki prowadzenia sklepiku z żywnością, ale także dużej polskiej firmy. Przykładem tego może być fakt, że przy uchwalaniu Kodeksu pracy wszyscy zapomnieliśmy o małych przedsiębiorstwach i zakładach rzemieślniczych w zakresie zasad tworzenia funduszu socjalnego, co dzisiaj jest dla nich ogromnym problemem, nie tylko zresztą fiskalnym. W gospodarce, która stabilizuje i stymuluje rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, nie może być obojętne, czy istnieje lub nie zorganizowany system ich reprezentacji.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#JózefŁochowski">Ustawa będzie także wyjściem naprzeciw żądaniom klientów i konsumentów domagających się rzetelnej informacji o producentach i stworzenia możliwości dochodzenia swoich praw wobec nieuczciwych i niesolidnych. Ta ustawa narzuca przedsiębiorstwom tylko jedno - że mają stworzyć swoją powszechną reprezentację na zasadach demokratycznych i mają wspólnie z instytucjami państwa dbać o rozwój polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#JózefŁochowski">Na koniec chciałbym podziękować wszystkim tym, którzy tak bardzo aktywnie uczestniczyli w pracach nad ustawą; zarówno tym, którzy bezpośrednio brali udział w dyskusji nad tą ustawą, jak i setkom tych, którzy przesłali swoje opinie na piśmie. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Łochowskiemu, sprawozdawcy komisji.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 79 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Zbigniewa Kaniewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od kilku lat w środowiskach gospodarczych trwają poszukiwania polskiego modelu samorządu gospodarczego. Propozycji w tym zakresie jest sporo, zwłaszcza w odniesieniu do rozwiązań cząstkowych. Część z tych rozwiązań wzajemnie się wyklucza, co powoduje, że dyskusje przedłużają się, przybierając niekiedy ostrą formę oskarżeń o zamach na wolność gospodarczą. Autorzy tych wszystkich propozycji mają jednak wspólną cechę - widzą potrzebę powołania samorządu gospodarczego. Sojusz Lewicy Demokratycznej podziela taki pogląd, uznając, iż funkcjonowanie samorządu gospodarczego nie może być sprzeczne z podstawowymi zasadami funkcjonowania organizacji samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ZbigniewKaniewski">Samorząd gospodarczy nie jest pojęciem nowym. W Europie i Polsce jest znany od wielu lat. Najstarszymi jego formami są cechy rzemieślnicze i organizacje kupieckie.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#ZbigniewKaniewski">Sama definicja samorządu gospodarczego nie jest określona jednolicie. W jednym przynajmniej panuje zbieżność poglądów, bowiem przyjmuje się, że samorząd gospodarczy jest powszechną organizacją podmiotów gospodarczych będących podmiotem prawa publicznego, a więc publicznego zaufania. Tym samym powstaje możliwość przekazywania samorządowi gospodarczemu pewnych funkcji publicznych, takich m.in., jak: współudział w tworzeniu systemu dokształcania i szkolnictwa zawodowego, współtworzenie infrastruktury informacyjnej gospodarki, promocja gospodarcza podmiotów, branż, regionów, kraju, sądownictwo polubowne i arbitrażowe, a także legalizacja dokumentów w obrocie krajowym i zagranicznym. Celem zaś uznanym za podstawowy dla istnienia samorządu gospodarczego jest reprezentowanie i ochrona interesów gospodarczych jego członków oraz dbałość o prawidłowość obrotu gospodarczego, o czym często się zapomina.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#ZbigniewKaniewski">Aby realizować te zadania, samorząd musi wyłonić swoją reprezentację, która będzie współdziałać z rządem na szczeblu krajowym, a z władzami lokalnymi w terenie. Ponadto taka reprezentacja jest niezbędna w celu podjęcia współpracy na arenie międzynarodowej, tym bardziej że wiele izb gospodarczych chce z nami nawiązać stosowne kontakty. Poza tym trzeba podkreślić, że silny samorząd gospodarczy ma charakter antybiurokratyczny, osłabia bowiem w istocie państwową władzę biurokratyczną, co nie zawsze urzędnikom jest na rękę.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#ZbigniewKaniewski">Powstaje zatem pytanie: W jaki sposób ma powstać silny samorząd gospodarczy? Czy ma to być pączkowanie obecnie istniejących organizacji gospodarczych? Jest ich sporo, ale nie kwapią się specjalnie do tworzenia wspólnej reprezentacji, każda z nich bowiem ma własne i często jedynie słuszne poglądy na gospodarkę. Część tych poglądów wzajemnie się wyklucza, co pozwala centralnej administracji wykorzystywać rozbieżność opinii między organizacjami gospodarczymi dla kreowania często własnych propozycji rozwiązań, własnych przemyśleń. Potrzebny jest zatem impuls, który przyspieszyłby proces powstawania samorządu gospodarczego o charakterze bardziej powszechnym niż to jest obecnie. Doświadczenia krajów Unii Europejskiej w tym zakresie są zachęcające, gdyż 3/4 przedsiębiorstw działa w samorządzie opartym na systemie prawa publicznego, a więc przyjęło system powszechnej przynależności. Przyjęcie tej zasady wymaga jednak precyzyjnego określenia demokratycznych zasad wyłaniania władz organizacji samorządu gospodarczego, aby wyeliminować możliwości tworzenia się różnych koligacji w celu przejęcia władzy przez część podmiotów gospodarczych. Takie niebezpieczeństwo może zaistnieć. Dlatego - zwłaszcza u progu tworzenia się samorządu gospodarczego - należy wprowadzić rozwiązania ustawowe w postaci ordynacji wyborczej, która by to niebezpieczeństwo eliminowała. Sojusz Lewicy Demokratycznej przywiązuje do tej sprawy dużą wagę. Można tu wykorzystać już istniejące zapisy w ustawie o samorządzie rolniczym, który - jak sądzę - będzie dobrze służył interesom rolników.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace nad projektem ustawy o samorządzie gospodarczym trwały długo. Sojusz Lewicy Demokratycznej brał w nich udział. W toku tych prac pojawiło się sporo kontrowersji, jednak nie wszystkie z nich zostały rozwiązane, co uwidoczniło się zwłaszcza po przyjęciu sprawozdania przez połączone komisje. Od tego czasu zarówno do Sejmu, jak i do klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej zaczęły napływać ze środowisk gospodarczych kolejne propozycje i uwagi do przyjętego przez komisje sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#ZbigniewKaniewski">Mając na uwadze to, że projekt ustawy o samorządzie gospodarczym ma zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników, klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej zobowiązał posłów do przeprowadzenia dodatkowych konsultacji, które potwierdziły obawy części przedsiębiorców co do niektórych zapisów projektowanej ustawy. Sojusz Lewicy Demokratycznej nie może być więc głuchy na te uwagi. Potrzebny jest zatem w tej sprawie kompromis pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami omawianego projektu ustawy. Sojusz Lewicy Demokratycznej pragnie tego kompromisu poszukiwać, albowiem stoi na stanowisku, że przy tak znacznych kontrowersjach ustawa w obecnym kształcie nie może być przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#ZbigniewKaniewski">W tej sytuacji Sojusz Lewicy Demokratycznej proponuje wprowadzenie do projektu ustawy o samorządzie gospodarczym szeregu poprawek o istotnym znaczeniu zwłaszcza dla ustawowego zapewnienia demokratycznego sposobu wyłaniania władz samorządu gospodarczego. Krytycy rozwiązań obecnie zawartych w projekcie ustawy podnoszą problem, że niejasność zapisów dotyczących tej kwestii jest na rękę obecnym strukturom gospodarczym i ludziom tam funkcjonującym. W ich rozumieniu może to utrwalić istniejące obecnie struktury i zniechęcić przyszłych członków samorządu gospodarczego do aktywnych postaw w kreowaniu oblicza samorządu zgodnie z intencją ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#ZbigniewKaniewski">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie zamierza chronić obecnych struktur organizacyjnych i kadr, wobec tego proponuje poprawki do projektu ustawy, które precyzyjnie będą określały zasady ordynacji wyborczej tworzonego od podstaw samorządu gospodarczego. Proponujemy zatem dodanie rozdz. 3a, ustalającego zasady i tryb przeprowadzania wyborów do organów organizacji samorządu gospodarczego. Wskazujemy w nim, że:</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#ZbigniewKaniewski">1) wybory do organów organizacji samorządu gospodarczego będą powszechne, równe, tajne, bezpośrednie lub pośrednie;</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#ZbigniewKaniewski">2) podmiot gospodarczy realizować będzie swoje prawa wyborcze przez przedstawiciela upoważnionego przez organy osoby prawnej;</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#ZbigniewKaniewski">3) czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach przedstawicieli na walne zgromadzenie organizacji samorządu terytorialnego przysługiwać będzie wszystkim podmiotom gospodarczym reprezentowanym przez daną organizację;</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#ZbigniewKaniewski">4) wybory przeprowadza się w okręgach wyborczych i zarządza je zarząd organizacji samorządu gospodarczego danej organizacji;</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#ZbigniewKaniewski">5) podział mandatów na okręgi wyborcze następuje przy zachowaniu jednakowej normy przedstawicielskiej;</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#ZbigniewKaniewski">6) prawo zgłaszania kandydatów w wyborach przedstawicieli na walne zebranie samorządu gospodarczego przysługuje wszystkim podmiotom gospodarczym;</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#ZbigniewKaniewski">7) zgłoszenie kandydatury wymaga pisemnego poparcia co najmniej 20 podmiotów gospodarczych;</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#ZbigniewKaniewski">8) spisy uprawnionych do udziału w głosowaniach wywieszać się będzie na 14 dni przed dniem wyborów;</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#ZbigniewKaniewski">9) każdy podmiot może wnieść zażalenie w sprawie nieprawidłowości spisu, łącznie ze złożeniem skargi do sądu rejonowego;</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#ZbigniewKaniewski">10) pierwsze posiedzenie nowo wybranego walnego zgromadzenia zwołuje ustępujący zarząd, nie później niż 30 dni od daty odbycia się wyborów.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#ZbigniewKaniewski">To tylko niektóre zasady przeprowadzania wyborów do organów organizacji samorządu gospodarczego. Chcę jednak podkreślić, że te zasady, które przed chwilą wymieniłem, dotyczą funkcjonującego samorządu gospodarczego. To jest jeden problem.</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#ZbigniewKaniewski">Drugi problem, który wymaga osobnego rozwiązania, to zapewnienie demokratycznych zasad i trybu wyłaniania organów organizacji gospodarczych podczas pierwszych wyborów. To niezwykle ważna kwestia, do której Sojusz Lewicy Demokratycznej przywiązuje zasadnicze znaczenie. Żaden podmiot gospodarczy nie może być w tej procedurze pominięty. Dotychczas takie wątpliwości powstawały. W związku z tym Sojusz Lewicy Demokratycznej proponuje m.in., aby pierwsze wybory odbywały się pod nadzorem wojewody i by odbywały się w dzień wolny od pracy. Data pierwszych wyborów powinna być podana do publicznej wiadomości nie później niż na 3 miesiące przed dniem wyborów. Termin zgłaszania kandydatów nie może być krótszy niż 2 miesiące, a podanie do publicznej wiadomości listy kandydatów nie może mieć miejsca później niż jeden miesiąc przed dniem pierwszych wyborów. Kadencja nowo wybranych władz w pierwszych wyborach trwać powinna 2 lata. Proponujemy, żeby pierwsze wybory były ważne wówczas, jeżeli weźmie w nich udział co najmniej 10% uprawnionych do głosowania. To tylko niektóre z zasad, które - naszym zdaniem - zapewniają możliwość powszechnego udziału podmiotów gospodarczych w pierwszych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej po analizie napływających wniosków proponuje kolejne poprawki, które naszym zdaniem mogą być ważnym elementem kompromisu w ostatecznym kształtowaniu projektu omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#ZbigniewKaniewski">Po pierwsze, SLD proponuje zachowanie możliwości zrzeszania się podmiotów gospodarczych w innych organizacjach niż wymienione w projekcie ustawy, działających na podstawie odrębnych przepisów. Ta ważna, jak sądzę, poprawka idzie w parze z kolejną propozycją Sojuszu Lewicy Demokratycznej, aby nie pozbawiać możliwości dobrowolnego zrzeszania się podmiotów gospodarczych w różnych organizacjach. Proponujemy zatem skreślenie w całości art. 58 w projektowanej ustawie, który w istocie eliminowałby taką możliwość. W ten sposób istniejące dotychczas organizacje gospodarcze będą mogły dalej funkcjonować zgodnie z intencją ustawodawcy. Poza tym, co pragnę podkreślić, pozostawiamy dowolność w tworzeniu organizacji ogólnokrajowych.</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#ZbigniewKaniewski">Po drugie, Sojusz Lewicy Demokratycznej proponuje, aby kontrowersyjny w obecnej chwili problem składek na rzecz organizacji samorządu gospodarczego rozstrzygnąć w następujący sposób. Rada Ministrów w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy określi w drodze rozporządzenia maksymalną wysokość składki podlegającej zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów lub odliczaniu od podatku płaconego w formie zryczałtowanej. To jest jakby jedna płaszczyzna problemu. Proponujemy także, aby w celu uchronienia się przed ustaleniem zbyt wysokiej składki postanowić w ustawie, że Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia maksymalną wysokość składki, którą uchwalą organizacje samorządu gospodarczego na okres pierwszej kadencji, czyli na pierwsze 2 lata. Nasza propozycja jest, jak sądzimy, skutecznym mechanizmem zabezpieczającym przed ewentualnym nadmiernym apetytem w ustalaniu wysokości składki, tym bardziej że w tej sprawie napłynęło, jak wiemy, sporo różnego rodzaju propozycji i wątpliwości. Proponujemy również wykreślić z projektu ustawy przepis mówiący o postępowaniu egzekucyjnym w przypadku nieterminowego uiszczania składek, pozostawiając ten problem do rozwiązania w statucie danej organizacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#ZbigniewKaniewski">Ponadto, wobec licznych wniosków, Sojusz Lewicy Demokratycznej proponuje wprowadzenie możliwości złożenia zażalenia do właściwego sądu rejonowego od orzeczenia sądu odwoławczego w przypadku podania do publicznej wiadomości orzeczenia o nałożeniu kary na podmiot gospodarczy na przykład za nierzetelne prowadzenie działalności gospodarczej czy za nieprzestrzeganie zasad etyki i dobrych obyczajów w obrocie gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#ZbigniewKaniewski">Sojusz Lewicy Demokratycznej, kierując się potrzebą ciągłego doskonalenia działalności poszczególnych organizacji samorządu gospodarczego, proponuje wprowadzić kolejną poprawkę, która stworzy danemu podmiotowi gospodarczemu możliwość zmiany organizacji samorządu gospodarczego po roku członkostwa w tej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przytoczyłem część poprawek, które przedkłada klub Sojusz Lewicy Demokratycznej. Poprawki te odpowiadają w dużej mierze zgłoszonym wnioskom i uwagom. Do 25 czerwca 1996 r. napłynęło do naszego klubu ponad 250 pism i listów od organizacji i osób indywidualnych w sprawie projektu ustawy o samorządzie gospodarczym. Są to listy i pisma zarówno popierające projekt ustawy, jak i odnoszące się do niego krytycznie. Są to dokumenty zarówno o pogłębionej treści, jak i hasłowe, natury powielaczowej. Na uwagę zasługuje opinia Rady Ministrów, której wnioski zostały w pełni uwzględnione w poprawkach Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#ZbigniewKaniewski">Kilka dni temu na ręce wicemarszałka Sejmu pana posła Marka Borowskiego wpłynął list i uchwała Polskiej Rady Biznesu podpisane przez prezesa rady panią Henrykę Bochniarz. Polska Rada Biznesu proponuje, aby podjąć jeszcze jedną próbę poprawienia obecnego projektu ustawy i skierować go ponownie do prac w komisji sejmowej. W liście czytamy także, iż odrzucenie obecnego projektu ustawy bez próby jego poprawienia odsunęłoby sprawę samorządu gospodarczego na kolejnych kilka lat. Sojusz Lewicy Demokratycznej pozytywnie odpowiada na ten apel i liczy na powszechną dyskusję w ciągu najbliższych miesięcy. Propozycja ta jest tym bardziej zasadna, że docierają do nas sygnały, iż coraz częściej przedsiębiorcy podzielają nasz punkt widzenia. Tak więc nadszedł już czas, aby przedsiębiorcy przestali się spierać, a przystąpili do konstruktywnej współpracy nad modelem polskiego samorządu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#ZbigniewKaniewski">Poprawki, jakie w tym zakresie zgłasza Sojusz Lewicy Demokratycznej, wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom, stanowiąc poważny kompromis pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#ZbigniewKaniewski">W toku tej dyskusji będziemy musieli wspólnie odpowiedzieć na podstawowe pytanie: Czy dalsze kontynuowanie niezbędnych reform gospodarczych w kontekście naszych starań o wejście Polski do struktur europejskich jest możliwe przy ograniczonych możliwościach oddziaływania rozdrobnionych organizacji gospodarczych na procesy gospodarcze w naszym kraju?</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#ZbigniewKaniewski">Sojusz Lewicy Demokratycznej, kierując się tą przesłanką, proponuje przekazanie poprawek do komisji w celu ich wnikliwego przeanalizowania. Projekt ustawy bowiem w obecnym kształcie nie mógłby być zaakceptowany przez Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#ZbigniewKaniewski">Klub Parlamentarny SLD rezerwuje sobie prawo do ostatecznego stanowiska w zależności od reakcji środowisk gospodarczych na nasze poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#AleksanderMałachowski">Chcę pana poinformować, że ja także otrzymałem jako wicemarszałek Sejmu pismo od pani Bochniarz. Wydaje mi się, że to, co Polska Rada Biznesu proponuje, jest rozwiązaniem racjonalnym. Tylko chcę państwa uczulić, że w tej sprawie istnieje olbrzymi lobbing po obu stronach. Posłowie muszą się zdobyć na wielką samodzielność myślenia, dlatego że istnieją bardzo daleko idące naciski z obu stron. Przeprowadziłem w imieniu marszałka Zycha spotkanie z przedstawicielami rzemiosł gospodarczych. Przedstawiają oni sytuację rzemiosła jako bardzo ciężką, a to mogłoby znacznie wpłynąć na poprawienie sytuacji rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#AleksanderMałachowski">Mówię to po to, żebyśmy mieli świadomość, że sprawa nie przejawia się tylko tu, na tej sali. Ona się przejawia jako silny lobbing w całej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Zbigniewowi Kaniewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Wójcika z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiane w dniu dzisiejszym poselski projekt ustawy o samorządzie gospodarczym oraz poselski projekt ustawy o izbach przemysłowo-handlowych, zawarte w drukach nr 132 i 1300, to jedne z najdłużej przygotowywanych projektów ustaw w obecnej kadencji Sejmu, praktycznie od listopada 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławWójcik">W krajach Unii Europejskiej istnieją dwa modele izb przemysłowo-handlowych. Jeden z nich to tzw. model francuski — z obligatoryjną przynależnością lub rejestracją. Ten model mają: Francja, Niemcy, Grecja, Włochy, Luksemburg, Holandia, Hiszpania i Austria. Zrzeszonych jest w tym systemie 11,5 mln przedsiębiorstw. Pokrywa się to z liczbą przedsiębiorstw działających w tych krajach, które wymieniłem. Drugim modelem jest tzw. model anglo-saksoński — z dobrowolną przynależnością. Funkcjonuje on w Wielkiej Brytanii, Belgii, Danii, Portugalii, Irlandii, Finlandii, Szwecji, Norwegii. Izby w tych państwach zrzeszają około 3,5 mln przedsiębiorstw. Samorząd gospodarczy państw Unii Europejskiej tworzy zrzeszenia w celu lepszego skonsumowania korzyści wypływających z integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławWójcik">Wzmocnienie rynkowej pozycji międzynarodowej środowisk gospodarczych jest możliwe, jeśli samorząd ma stworzone odpowiednie podstawy prawne do swego istnienia. Samorząd gospodarczy umocowany ustawowo pełni funkcję strony dla rządu. Nadaje przedsiębiorcom pozycję publicznoprawną wobec rządu, dba o przestrzeganie zasad etyki i uczciwości kupieckiej.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławWójcik">Państwo potrzebuje partnera w celu wprowadzenia uregulowań prawnych w pewnych obszarach działalności gospodarczej, ochrony uczciwej konkurencji i eliminowania nieuczciwej, kształcenia zawodowego i konsultowania rozwiązań gospodarczych. Im większy obszar przestrzeni gospodarczej zajmie ustawowo usankcjonowany samorząd, tym mniej pozostanie tego obszaru dla niczym nie skrępowanych, nieuczciwych działań i szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#StanisławWójcik">Art. 3 omawianego projektu mówi, że organizacje samorządu gospodarczego mają prawo do opiniowania założeń ogólnokrajowej polityki gospodarczej i projektów ustaw oraz aktów wykonawczych do tych ustaw w zakresie objętym zadaniami tych organizacji. Oznacza to, że samorząd staje się prawdziwym partnerem dla rządu, w myśl zasady: nic o nas bez nas. W rozwiniętych systemach gospodarki rynkowej rola samorządu gospodarczego jest znacząca i nikogo nie trzeba przekonywać, że izby przemysłowo-handlowe są istotnym czynnikiem stabilizującym i pozytywnie modelującym obrót gospodarczy. Projekt ustawy, który omawiamy w dniu dzisiejszym, nie ogranicza wolności gospodarczej, ale nadaje jej ramy prawne. Jesteśmy za wolnością gospodarczą, ale przeciw anarchii.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#StanisławWójcik">Izby będą mogły stworzyć podstawową bazę danych o podmiotach, co ułatwi i uwiarygodni kontakty gospodarcze między nimi. Powszechna przynależność stanowi istotę funkcjonowania samorządu, oznacza możliwość inwentaryzacji i poznania procesu powstawania, a także działania przedsiębiorstw w nowych warunkach gospodarczych oraz przeciwdziałania negatywnym zjawiskom temu towarzyszącym. W projekcie ustawy przewiduje się, że wysokość płaconych składek zależna jest od decyzji członków organizacji samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#StanisławWójcik">Omawiany w dniu dzisiejszym projekt nie jest projektem doskonałym, ale - co nie ulega wątpliwości - pilnie potrzebnym. Dalsze przeciąganie dyskusji prowadzi pośrednio do obniżenia zdolności rozwojowych polskich firm, które mogą za przykładem firm zagranicznych wiele zyskać, posiadając własną, silną reprezentację samorządową.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#StanisławWójcik">W imieniu Klubu Parlamentarnego PSL zgłaszam następujące poprawki.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#StanisławWójcik">W art. 6 ust. 4 proponujemy nadać następujące brzmienie: Organizacje samorządu gospodarczego, o których mowa w ust. 1, działają w okręgach dostosowanych do podziału administracyjnego kraju.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 2 — w art. 11 w ust. 6 zastąpić słowa: „w porozumieniu z” słowami: „po zasięgnięciu opinii”.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 3 - w art. 13 ust. 2 pkt. 5 nadać brzmienie: zasady wyboru przedstawicieli do rady organizacji samorządu gospodarczego oraz zasady wyboru, odwoływania i uzupełniania składu pozostałych organów, zaś ust. 3 pkt 1: radę organizacji samorządu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 4 - poszczególnym ustępom art. 15 nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#StanisławWójcik">1. Najwyższą władzą organizacji samorządu gospodarczego wymienionego w art. 6 ust. 1 jest rada przedstawicieli wybranych w powszechnych wyborach przez podmioty gospodarcze reprezentowane przez daną organizację zwaną dalej radą.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#StanisławWójcik">2. Zarząd organizacji samorządu gospodarczego zwołuje co najmniej raz w roku radę izby lub radę zrzeszenia nie później niż do dnia 30 czerwca następnego roku.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#StanisławWójcik">3. Nadzwyczajne zebranie rady izby lub rady zrzeszenia zwołuje zarząd organizacji samorządu gospodarczego:</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#StanisławWójcik">1) z własnej inicjatywy,</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#StanisławWójcik">2) na wniosek komisji rewizyjnej,</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#StanisławWójcik">3) na wniosek co najmniej 1/5 podmiotów gospodarczych reprezentowanych przez tę organizację.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#StanisławWójcik">4. Nadzwyczajne zebranie rady izby lub rady zrzeszenia obraduje nad sprawami, dla których zostało zwołane.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 5 - w art. 16 ust. 1 nadać brzmienie: Do wyłącznej właściwości rady organizacji samorządu gospodarczego należy (...) Ust. 2 otrzymuje brzmienie: Poza kompetencjami, o których mowa w ust. 1, do właściwości rady organizacji samorządu gospodarczego, o których mowa w art. 6 ust. 1, należy wybór przedstawicieli do rady zrzeszających je organizacji.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#StanisławWójcik">Po przyjęciu poprawek nr 3, 4 i 5 należy zastąpić odpowiednio we wszystkich artykułach określenia: zjazd, walne zgromadzenie, kongres określeniami: rada w odniesieniu do szczebla regionalnego, wojewódzkiego i szczebla krajowego.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 6 - w art. 31 pkt 6 otrzymuje brzmienie: współdziałanie z branżowymi izbami przemysłowo-handlowymi w przygotowaniu opinii o założeniach regionalnej polityki gospodarczej dotyczącej branż przez nie reprezentowanych.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 7 - w art. 33 dodać ust. 4a w brzmieniu: Związek izb przemysłowo-handlowych Rzeczypospolitej Polskiej współdziała z branżowymi izbami przemysłowo-handlowymi w przygotowaniu opinii o projektach aktów prawnych i założeniach ogólnokrajowej polityki gospodarczej w zakresie dotyczącym branż przez nie reprezentowanych.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 8 - w art. 53 skreślić w ust. 2 pkt 3. W przypadku przyjęcia przez Sejm tej poprawki dokonać odpowiednich zmian w tekście ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#StanisławWójcik">Poprawka nr 9 - w art. 57 ust. 1 dodać: w art. 53 ust. 2 pkt. 1 i 2, i odpowiednio w art. 57 ust. 2 pkt. 1 i 2.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#StanisławWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponuję w imieniu klubu PSL odesłać projekt do komisji, by miała ona możliwość dokonania korekty, naniesienia zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Stanisławowi Wójcikowi.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Króla z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JanKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawione sprawozdanie połączonych komisji ma rzeczywiście długą historię. Trzykrotnie sprawozdanie podkomisji cofane było do tejże podkomisji, ponieważ pojawiały się zasadnicze wątpliwości co do rozstrzygnięć proponowanych przez podkomisję. Brało się to stąd, iż podkomisja nie była reprezentatywna dla problematyki omawianej przy okazji samorządu gospodarczego. W ostatniej fazie, kiedy pojawił się alternatywny projekt ustawy i został skierowany do podkomisji, nie zostali nawet zaproszeni eksperci, a eksperci, którzy towarzyszyli wnioskodawcom, zostali wyproszeni z posiedzenia podkomisji. Nie mówię już o tym, że w pewnej fazie prac nad ustawą przestali być zapraszani reprezentanci środowisk innych niż te, które miały być beneficjentami tej ustawy, jej rozstrzygnięć, tych, które miały inne zdanie w omawianej kwestii. Wreszcie posiedzenie połączonych komisji, które przyjęły przedłożony „produkt”, przedłożone sprawozdanie, przypominało raczej maszynkę do głosowania niż rzetelne zastanowienie się, nad czym rzeczywiście się głosuje. I teraz mamy tego efekt. Może zresztą dobrze się stało, że sprawozdanie to w końcu ujrzało światło dzienne, bo uruchomiło wielką publiczną debatę nad kwestią samorządu gospodarczego, reprezentacji świata biznesu. Cały czas środowiska, które mają ustanawiać samorząd gospodarczy, środowiska przedsiębiorców, miały nadzieję, że połączone komisje sięgną po rozum do głowy i albo zawrą rozsądny kompromis, albo zaproponują sprawozdanie, które kreuje rzeczywisty samorząd gospodarczy. Natomiast w efekcie prac komisji projekt, choć zawiera w tytule pojęcie samorządu gospodarczego, nie kreuje samorządu gospodarczego rozumianego jako ogniwo władzy publicznej, jako reprezentacja przedsiębiorców wobec administracji rządowej, wobec świata zewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#JanKról">Mamy oto bowiem do czynienia z projektem, w którym proponuje się wtłoczenie wszystkich prowadzących działalność gospodarczą w 5 z góry wskazanych organizacji. I chyba przy okazji prac nad tą ustawą doświadczyliśmy czegoś, co nie powinno towarzyszyć pracom Wysokiej Izby, pracom komisji. Mianowicie tego, że nie mogą być reprezentantami, sprawozdawcami, członkami podkomisji posłowie będący stroną w toczącym się sporze. Reprezentują oni bowiem osobisty interes przez fakt, że są równocześnie reprezentantami organizacji, które mają czerpać korzyści z rozstrzygnięć ustawowych. To tak a propos dyskusji nad pewnymi obyczajami, nad etyką pracy poselskiej. To jest ważne doświadczenie i bardzo pouczające. Tam gdzie dochodzi do konfliktu interesów, nie regulamin ma decydować o tym, kto ma procedować nad daną ustawą i mieć głos decydujący. Powinny tutaj funkcjonować określone obyczaje, pewne reguły gry, których nam ciągle brak.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#JanKról">Gdy mówimy bowiem o samorządzie gospodarczym, należy mieć na uwadze, po pierwsze, potrzebę właściwego wyłonienia reprezentacji przedsiębiorców i, po drugie, trzeba się zdecydować, jakiego rodzaju ma to być przedstawicielstwo. W projekcie alternatywnym definiowaliśmy to tak — tutaj przywołam poprzez analogię przedwojenny samorząd gospodarczy, a także rozstrzygnięcia kontynentalne — że reprezentacją, organem samorządu gospodarczego mają być izby przemysłowo-handlowe, izby gospodarcze. Można używać innych jeszcze nazw, ale to jest ten organ samorządu gospodarczego, który powinien być wyłaniany w drodze powszechnych, tajnych, wolnych wyborów. Nie wolno wtłaczać przedsiębiorców do pseudosamorządowych klatek, bo to przypomina inną koncepcję państwa — państwa totalnego, a nie demokratycznego — i gospodarkę centralnie planowaną, a nie wolną gospodarkę rynkową.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#JanKról">I tu od razu z zadowoleniem odnotuję wypowiedź posła Kaniewskiego, który wskazał właściwy kierunek myślenia o samorządzie gospodarczym - niestety dopiero w drugim czytaniu, ale cieszę się, że ten kierunek myślenia znalazł swoje odzwierciedlenie. Pan poseł wskazał na potrzebę stworzenia ustawowo zagwarantowanego mechanizmu wyboru przedstawicielstwa samorządu gospodarczego. Oczywiście jest to dopiero punkt wyjścia, bo w dalszym ciągu nie został zdefiniowany organ, który miałby być powoływany w drodze powszechnych, tajnych - organizowanych czy to przez wojewodę, czy pod nadzorem wojewody, czy przez Państwową Komisję Wyborczą - wyborów. To ciągle nie jest zdefiniowane. Kierunek jest właściwy, ale musimy wskazać organ. Mówienie o wyłanianiu w drodze powszechnych wyborów - a tak zrozumiałem tę propozycję; nie przedstawiono jej na piśmie - wyłącznie delegatów na zjazdy organizacji wskazanych w tej ustawie jest też, powiedzmy sobie szczerze, kpiną z wyborców. Każde wybory - czy do parlamentu, czy prezydenckie, czy do samorządu terytorialnego - jeżeli mają powszechny charakter, wyłaniają określone organy władzy publicznej. Tymi organami nie są zjazdy, które oczywiście miałyby się konstytuować jednorazowo, a jeżeli chodzi o propozycję w ustawie, miałyby powoływać zarządy, czyli organy wykonawcze. Nie byłyby one przecież reprezentacją działającą w sposób ciągły, pod której nadzorem miałby pracować zarząd jako władza wykonawcza. Kierunek jest więc właściwy, tylko nie jest to dopowiedziane. A jeżeli miałoby to być dopowiedziane w duchu sprawozdania - powołanie delegatów na zjazdy tych organizacji - to w moim przekonaniu jest to bardzo niekonsekwentna propozycja.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#JanKról">Ponadto samorząd musi mieć określone zadania własne, które wykonywałby jako organ publiczny. Znowu mamy tutaj do czynienia z sytuacją, w której w propozycjach zawartych w sprawozdaniu takich zadań samorządowi czy tym organizacjom — bo to nie jest samorząd — się nie przypisuje, bo przypisać ich nie można. Mam więc pytanie do przedstawiciela rządu, który, zdaje się, jest na sali, jak się ma na przykład propozycja prowadzenia baz danych przez izby gospodarcze wedle projektu ustawy do decyzji Rady Ministrów o przyjęciu projektu ustawy mówiącej o sądowym rejestrze gospodarczym, który — jak dowiadujemy się z informacji prasowej — umożliwiłby uczestnikom rynku orientację o ich partnerach w interesach, a także dawałby wiedzę o przedsiębiorstwach niewypłacalnych. Czy mamy tu do czynienia z dublowaniem zadań, czy rząd chciałby przekazać tę kompetencję samorządowi gospodarczemu — tego nie wiemy. To jest również jeden z powodów, dla których rząd stosował uniki w debacie i wobec proponowanych rozwiązań ustawy o samorządzie gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#JanKról">Kiedy mówimy o autentycznym samorządzie, to trzeba mówić o źródłach jego finansowania i o kontroli finansów samorządu gospodarczego. Jeżeli zgodzilibyśmy się ze stanowiskiem wyrażanym przez teoretyków i sięgnęli do doświadczeń europejskich, kontynentalnych, to propozycje zawarte w sprawozdaniu nie są porównywalne czy tożsame z rozwiązaniami w zakresie samorządu gospodarczego funkcjonującymi w Europie Zachodniej. Tam samorząd stanowi gospodarcze ogniwo władzy publicznej i nie ma nic wspólnego z organizacjami przedsiębiorców, które są liczne, dobrowolne i nie stoją w sprzeczności z organami samorządu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#JanKról">I tutaj znowu ukłon w kierunku propozycji kolegów posłów z SLD, że należy pozostawić istniejące organizacje, bo nikomu one nie przeszkadzają. Natomiast nasuwa się pytanie: Dlaczego tak późno to się dzieje, kiedy mamy do czynienia z drugim czytaniem projektu ustawy. Przecież te zagrożenia dla istniejących organizacji były bardzo mocno sygnalizowane wcześniej. Dopiero gdy rzeczywiście mamy do czynienia z tym sprawozdaniem, czyli gdy ta przysłowiowa kropla wody przelała czarę goryczy, powstają rozsądne propozycje. Oczywiście będziemy musieli znaleźć wyjście z tej bardzo skomplikowanej sytuacji proceduralnej. Ale o tym jeszcze może później.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#JanKról">A więc środki publiczne powinny być w dyspozycji samorządu gospodarczego, a więc powinny pozostawać również pod kontrolą publiczną. Tymczasem - i tutaj kilka szczegółów o sprawozdaniu, odnoszę się, proszę państwa, do sprawozdania, nie do pewnych idei, pomysłów, które na żywo, na gorąco się rodzą - w sprawozdaniu, które zostało poddane tak druzgocącej krytyce przede wszystkim środowiska zainteresowanych przedsiębiorców, a po drugie, publicystów, świata nauki, mamy do czynienia z groźnymi zapisami.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#JanKról">Art. 58 likwiduje podstawowe prawo gospodarki rynkowej, a więc wolność zrzeszania się, wyrażoną w art. 84 konstytucji i art. 6 ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#JanKról">Art. 16 wprowadza obowiązek składki jako ciężaru publiczno-prawnego i sprzecznie z konstytucją możliwość jego regulowania przez korporacyjne statuty, a nie w drodze ustawy.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#JanKról">Art. 2 projektu nie przekazuje części władzy państwowej samorządowi, co mija się z istotą samorządu.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#JanKról">Art. 4 wyznacza rząd do nakładania zadań państwowych na samorząd, co rodzi groźbę przekształcenia samorządu w organ administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#JanKról">Art. 24 projektu nakłada na przedsiębiorców sankcje publicznego napiętnowania, bez możliwości odwołania się do sądu powszechnego, co jest sprzeczne z polskim ustawodawstwem.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#JanKról">Art. 16 łamie zasadę ordynacji wyborczej do samorządu wskutek braku zdefiniowania organów jego władzy i zasad ich wyborów.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#JanKról">Art. 6 wprowadza nierówność reprezentacji branż poprzez nadanie statusu samorządowego tylko niektórym z nich. Mam tu na myśli izby budowlane, co jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#JanKról">Art. 53 i 63 likwidują dziesiątki izb w województwach, ograniczając ich liczbę w każdym województwie do 5. Oznacza to zanik pewnej zdrowej konkurencji oraz niszczenie olbrzymiego społecznego dorobku i potencjału.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#JanKról">Art. 11 i 12 projektu dublują istniejące rejestry państwowe i samorządowe, o czym mówiłem, oraz wprowadzają zagrożenie dla tajemnicy handlowej poprzez brak trybu i zakresu gromadzenia danych.</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#JanKról">Art. 2 projektu wprowadza ponadto nieuczciwą konkurencję, umożliwiając prowadzenie przez tzw. organizacje samorządowe działalności gospodarczej konkurencyjnej wobec zrzeszonych w niej przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-30.18" who="#JanKról">Kończąc, chciałbym, po pierwsze, zwrócić się do rządu, a w szczególności do premiera Cimoszewicza jako prawnika i byłego ministra sprawiedliwości. Panie premierze, bardzo prosiłbym o jasne stanowisko rządu wobec omawianej problematyki. Jak rząd widzi kwestie samorządu gospodarczego w świetle reformy centrum gospodarczego, projektów reformy administracji publicznej, prac prowadzonych chociażby nad ustawą o sądowym rejestrze gospodarczym, a także prac nad ustawą prawo przemysłowe, które to prawo przypuszczam, że będzie określać podmioty uprawnione do reprezentacji w ramach samorządu gospodarczego. Tak było przed wojną, że najpierw było ustanowione prawo przemysłowe, a potem prawo o izbach przemysłowo-handlowych.</u>
          <u xml:id="u-30.19" who="#JanKról">Równocześnie chciałbym zapytać, jak to się dzieje, że szefowie doradców prezydenta, premiera, wicepremiera do spraw gospodarczych prof. Kołodki wyrazili publiczny sprzeciw i zaniepokojenie wobec projektowanych rozwiązań, a poza panem prezydentem, który zajął stanowisko dość jednoznaczne, mówiąc, że w takim kształcie ustawy nie podpisze, mamy do czynienia z pewnymi unikami przede wszystkim ze strony rządu. Również opinie prezesa Sądu Najwyższego oraz Rady Legislacyjnej nie mogą być pominięte w dalszych pracach nad problematyką reprezentacji świata biznesu.</u>
          <u xml:id="u-30.20" who="#JanKról">Drugim adresatem mojego wystąpienia i pytania chciałbym uczynić kolegów posłów z PSL. Otóż istnieje bardzo dobra analogia związana z samorządem rolniczym, który powstaje w tej chwili na naszych oczach w duchu mądrej, rozsądnej ustawy, która oczywiście kreuje właśnie w drodze powszechnych wyborów izby rolnicze jako organy samorządu rolniczego. Nic prostszego, panowie posłowie, jak to doświadczenie, które w tej chwili już przeżywamy, przenieść na problematykę samorządu gospodarczego. Wystarczy zrozumieć, że samorząd gospodarczy to nie są organizacje gospodarcze. Rolnicy poza samorządem rolniczym mogą się zrzeszać dowolnie i mają święte do tego prawo. Tutaj ta analogia jest bardzo na czasie i proszę o zwrócenie na nią uwagi.</u>
          <u xml:id="u-30.21" who="#JanKról">Również chciałbym się zwrócić do rzemieślników polskich, a więc tych prowadzących bardzo specyficzną, na ogół rodzinną działalność gospodarczą, którzy mając nadzieję, że przy okazji tej ustawy ich problemy zostaną rozwiązane, zgodzili się na włączenie problematyki rzemiosła do tej ustawy. Myślę, że popełnili błąd, ponieważ w innym trybie szybciej można było uchwalić ustawę o rzemiośle. W przypadku zaś tej ustawy mija czas, a ich problemy są nie załatwione. Okazuje się, że to oczekiwanie było oczekiwaniem płonnym.</u>
          <u xml:id="u-30.22" who="#JanKról">Co dalej? To jest w tej chwili bardzo istotne i trudne pytanie, szczególnie w świetle wystąpienia pana posła Kaniewskiego z SLD, w sytuacji kiedy mamy do czynienia z drugim czytaniem projektu ustawy i tylko poprawki dzisiaj wniesione mogą być rozważone przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-30.23" who="#JanKról">Podejmowaliśmy próbę poprawienia tego projektu ustawy przez wykreowanie na jego podstawie rzeczywistego samorządu gospodarczego. To okazało się praktycznie niemożliwe, bo tu trzeba pisać nowy projekt ustawy. Oczywiście również moi klubowi koledzy wniosą szereg poprawek, w sytuacji - a to jest zasadniczy wniosek mojego klubu - gdyby Sejm nie odrzucił w trzecim czytaniu w całości sprawozdania. Wtedy oczywiście można jakąś próbę cywilizowania tego projektu ustawy jeszcze podjąć, ale narażamy się na ogromne niebezpieczeństwo, łącznie z tym, że będzie to ustawa, myślę, skutecznie zaskarżalna do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-30.24" who="#JanKról">W moim przekonaniu rozsądniejszym wyjściem byłoby odrzucenie w całości tego sprawozdania i to jest wniosek, który przedstawiam w imieniu klubu. Natomiast po tej debacie, która się rozpoczęła, rzeczywistej debacie o samorządzie gospodarczym - to jest jedyny pozytywny efekt tego sprawozdania - zastanowić się należy z udziałem środowisk przedsiębiorców, a nie tylko wybranych organizacji, jak w najlepszym kształcie zapewnić reprezentację temu środowisku, jak powołać, wykreować samorząd gospodarczy, jeżeli uznamy, że czas na jego powstanie nadszedł.</u>
          <u xml:id="u-30.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Królowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, że pan poseł zgłosił wniosek o odrzucenie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Moszyńskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#TadeuszMoszyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest to dosyć istotne, że w sprawie tego projektu ustawy dostaliśmy tak dużo różnego rodzaju stanowisk, wyrazów poparcia lub wyrazów dezaprobaty.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#TadeuszMoszyński">Gdyby oglądać rzeczywistość gospodarczą, samorządową i stosunek do tego projektu ustawy poprzez pryzmat nadesłanych opinii, można by wyraźnie podzielić się na dwie części. Są zwolennicy projektu ustawy, którzy przysłali swoje stanowisko, najczęściej bardzo lakonicznie go popierając. Dużo było opinii skierowanych przeciwko projektowi ustawy. I trzeba obiektywnie stwierdzić, że były one szczegółowe, udokumentowane i zawierały szereg istotnych propozycji, które zmieniały jak gdyby filozofię tego projektu ustawy. Opinie przemawiające za projektem ustawy były, jak wspomniałem, dosyć lakoniczne, praktycznie ograniczały się do tego, że w tym projekcie ustawy wzmacnia się rolę samorządu. To prawda, taki samorząd, nawet w ten sposób utworzony, odgórnie, mieniłby się reprezentacją wszystkich podmiotów gospodarczych. Tylko jest pytanie: Czy to powinno być wymuszane ustawą? Czy ten autorytet, to przedstawicielstwo powinno być budowane poprzez oddolne poparcie?</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#TadeuszMoszyński">Inne argumenty za projektem ustawy były wzięte jak gdyby nie z tego projektu, nie dotyczyły tej ustawy. To była sprawa ochrony konsumenta. Nie ma nigdzie nawet jednego słowa na temat ochrony konsumenta w tym projekcie ustawy. Widziano również wiele plusów tego projektu w likwidacji szarej strefy i nieuczciwej konkurencji. Mówiono o uporządkowaniu obrotu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#TadeuszMoszyński">Poseł sprawozdawca wspomniał, że w tym projekcie ustawy nie ma kar. Ściśle mówiąc, są kary, ale trudno nazwać je karami - za nieuczciwe wykonywanie zawodu, powiedzmy, rzemieślnika, za nieuczciwe handlowanie, za nieuczciwy obrót gospodarczy. Jakież to są kary? Są to: upomnienie, nagana i pozbawienie uprawnień statutowych. Nawiasem mówiąc, uprawnień statutowych, których jeszcze w tej chwili nie znamy, bo nie ma tych statutów, więc mówienie, że to uporządkuje obrót gospodarczy, że to zlikwiduje szarą strefę, nieuczciwą konkurencję, że będzie chronić konsumenta, jest argumentem nie odnoszącym się do tego projektu ustawy. Te argumenty nie mogą dotyczyć tej ustawy. Ta ustawa tego nie reguluje i argumentowanie w ten sposób jest wprowadzaniem społeczeństwa w błąd.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#TadeuszMoszyński">Wielokrotnie spotykałem się z pytaniem: Dlaczego jest pan przeciwko tej ustawie? - bo ja jestem zainteresowany (zainteresowana) tym, żebym miał się gdzie odwołać, jeżeli nieuczciwy rzemieślnik albo taksówkarz mnie oszuka. Prawda jest taka, że odwołać się można, ale sankcji i możliwości uporządkowania tych spraw, o które chodzi ludziom, w tej ustawie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#TadeuszMoszyński">Pan marszałek wspomniał o tym, że w tej sprawie ścierały się różne, bardzo mocne lobbies. Może spróbujmy odsłonić, kto i dlaczego. Otóż ustawy bronili: Krajowa Izba Gospodarcza, izby przemysłowo-handlowe, izby budownictwa, zrzeszenia handlu i usług, zrzeszenia transportu. To są te organizacje, które są wpisane do projektu ustawy jako te, do których później, po wejściu w życie ustawy, musiałyby należeć wszystkie podmioty gospodarcze w Polsce. I teraz weźmy taki przykład: W tej chwili izba przemysłowo-handlowa, Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa w Kielcach zrzesza 94 podmioty gospodarcze. Z chwilą wejścia w życie tej ustawy zrzeszałaby ponad, albo około, 30 tys. podmiotów, co w związku z przymusem płacenia składki i jej komorniczą egzekucją stwarzałoby zupełnie komfortową sytuację zarówno ekonomiczną, jak i w tym sensie, że ustawa wzmacniałaby wyraźnie rolę tej organizacji, tej izby przemysłowo-handlowej, dawałaby jej co prawda naciąganą, ale legitymację do reprezentowania tych 30 tys. podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#TadeuszMoszyński">Oczywiście reprezentowanie 30 tys. podmiotów jest sprawą trudną. My reprezentujemy tutaj sporą część społeczeństwa, a jak widzimy, zdania w określonych kwestiach są bardzo różne, i to nawet w obrębie klubu one się zmieniają, bo różne są interesy. Inne są interesy detalisty, mającego sklepik rodzinny, w którym pracują 2, 3 osoby z rodziny, a inne są dążenia tych podmiotów, tych spółek, nie spółek, różnego rodzaju organizacji, które dysponują olbrzymimi powierzchniami handlowymi i budują megasamy czy inne tego typu sklepy, obiekty. Jest oczywiste, że oni kierują się zupełnie innymi albo w dużej części różnymi interesami i reprezentowanie razem tych kolosów... Bo przecież mówi się, że będzie i Huta Sendzimira, i pani handlująca marchewką. Co może być wspólnego w przypadku tak dobranych podmiotów gospodarczych? Mogą być wspólne sprawy podatkowe, ale też nie do końca. Zostawmy to jednak. Jest poza sporem to, że niewiele dobrego na temat tej ustawy można powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#TadeuszMoszyński">Wrócę jeszcze do tego, kto jest zwolennikiem ustawy. Jak wykazałem, jest o co walczyć ze strony tych organizacji, które w tej chwili są wpisane do ustawy. Natomiast kim są przeciwnicy ustawy? I tutaj jest kłopot - kłopot polegający na tym, że dosyć trudno ich zdefiniować. Niewątpliwie są to te organizacje samorządu gospodarczego, które już istnieją, typu: związek pracodawców polskich, Business Centre Club, związek biznesu polskiego i jeszcze wiele, wiele innych. Po pierwsze dlatego, że gdyby ta ustawa weszła w życie, to te organizacje przestałyby istnieć z mocy prawa, więc mają o co walczyć. Akurat nie dotyczy to BCC, bo to jest spółka prywatna. Argument na rzecz odrzucenia argumentów tej strony, czyli przeciwników ustawy, jest taki, że BCC chce być jedynym reprezentantem biznesu i podmiotów gospodarczych w Polsce. Jest trochę słuszności w tym argumencie, ale oprócz tych przykładowo wymienionych przeze mnie firm, które są przeciwko tej ustawie, przeciwko ustawie jest jeszcze - drobiazg - ok. 70% wszystkich przedsiębiorców w Polsce. Powstaje pytanie: Czy jeśli chodzi o ustawę samorządową, czyli nie ustawę typu Kodeks karny, Kodeks drogowy lub jakiś inny, który powinien istnieć, żeby regulować stosunki w społeczeństwie, musimy w celu regulacji spraw dotyczących samorządu gospodarczego produkować ustawę, która spotyka się ze sprzeciwem ponad 70% podmiotów, które mają być zrzeszone w tym samorządzie? Unia Pracy stoi na stanowisku, że absolutnie nie można tego robić. W tym kształcie, w jakim przedstawiono nam projekt ustawy w sprawozdaniu, tej ustawy poprzeć absolutnie nie możemy. Natomiast z wielkim uznaniem witamy propozycję przedstawioną przez posła Kaniewskiego, dotyczącą modyfikacji tej ustawy. I to jest ten kierunek, który Unia Pracy chętnie poprze. Nawiasem mówiąc, wyszło trochę paradoksalnie, że tylko PSL jest autorem tego projektu i tylko on walczył, żeby w takim kształcie ten projekt powstał, bo słyszymy, że SLD nie jest zainteresowane tą wersją projektu. Podobnie Unia Wolności, Unia Pracy. No więc kto pozostaje? Nie wiem, jakie będzie miał zdanie w tej sprawie BBWR. Pozostaje jednak PSL. Przecież PSL nie ma żadnego interesu, żeby tak restrykcyjną i tak oprotestowaną ustawę uchwalać, bo przecież cóż to za interes. PSL ma swoje izby rolnicze, zresztą mam nadzieję, że w przyszłości będą przyzwoicie funkcjonowały. Natomiast faktem jest, że podmiotom gospodarczym PSL chce zafundować ustawę znacznie gorszą niż sam ma dla izb rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#TadeuszMoszyński">Jeszcze jedna sprawa na koniec, właściwie dwie. Otóż przychylam się tu do zdania posła Króla, bo mam bardzo podobne spojrzenie na temat samorządu gospodarczego, ale również uważam, że najwięcej straciło na odrzuceniu tej ustawy, na tych poprawkach, na tym przewlekaniu, rzemiosło polskie. I faktycznie, gdyby to była oddzielna regulacja prawna dla rzemiosła, to ona by się nie spotkała z tak dużą obstrukcją i z tak dużymi protestami. A poza tym ona uwzględnia pewne tradycyjne już zasady, które bez większych protestów bądź nawet z zadowoleniem środowisko rzemieślnicze by przyjęło. Taką ustawę o rzemiośle (osobną) trzeba by stworzyć i sądzę, że Unia Pracy poprze taką regulację.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#TadeuszMoszyński">Zupełnie na koniec sprawa podkomisji. Otóż wspominał pan poseł Król bardzo krytycznie o tym, jak podkomisja była tworzona i jak działała. Potwierdzam fakt, że była ona tworzona w sposób niedemokratyczny. Chciałem uczestniczyć w pracach tej podkomisji, niestety, zostałem pozbawiony tego prawa. Zadbano skrzętnie, żeby w podkomisji znaleźli się tylko zwolennicy tego rozwiązania, które nam przedstawiono w formie sprawozdania. Natomiast przeciwnicy ustawy nie mieli wstępu, nie mogli być członkami podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#TadeuszMoszyński">Podsumowując, stanowisko Unii Pracy jest następujące: odczuwamy wyraźną potrzebę istnienia samorządu, ale samorządu tworzonego oddolnie, w sposób może nie spontaniczny, ale dobrowolny, samorządu, który przejmie pewne uprawnienia państwa i który będzie je wykonywał. Jesteśmy za tym, żeby podmioty gospodarcze były reprezentowane w silnym samorządzie, ale nie samorządzie tworzonym odgórnie za pomocą ustawy, która bezwzględnie narzuca potrzebę czy konieczność uczestniczenia w nim. Słysząc, że są wnioski o przesłanie projektu ustawy do komisji, i widząc pewną szansę poprawienia jej, zwłaszcza po poprawkach, które przedstawił poseł Kaniewski, my również dołączamy się do wniosku o ponowne skierowanie tego projektu do komisji i przedstawiam poprawki Unii Pracy do tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan marszałek wspomniał, że z jego udziałem toczyły się jakieś rozmowy, zgłaszali się przedstawiciele. Było pewną tradycją tej Izby, że w przypadku projektów kontrowersyjnych marszałek informował o skali listów, które napłynęły, stanowisk, które zostały zgłoszone. Czy dysponuje pan marszałek informacją, która by obiektywizowała, kto jest za, kto jest przeciw (i z jakich przyczyn) w stosunku do projektu, który jest rozważany? Tego typu informacja ułatwiłaby nam ocenę tych szczątkowych informacji, które są tu w debacie przytaczane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AleksanderMałachowski">Kiedy pan poseł z SLD wspomniał o liście pani Bochniarz, stwierdziłem, że dostałem taki sam list i przy okazji powiedziałem, że w imieniu marszałka Zycha przewodniczyłem także spotkaniu, które się tu, w Sejmie, odbyło z przedstawicielami rzemiosła, którzy bardzo utyskiwali na swój los, przedstawiali zagrożenia, jakie stoją przed całym rzemiosłem - z różnych powodów - i pokładali wielkie nadzieje w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#AleksanderMałachowski">Natomiast to, o czym pan mówi, prawdopodobnie będzie można ustalić. Zaraz poproszę, żeby nasz sekretariat zapytał, czy jest już jakieś zestawienie tych listów, tego dużego lobbyingu, z którym mieliśmy do czynienia w tej sprawie. Nie umiem panu powiedzieć w tej chwili, czy takie zestawienie jest gotowe, ale zaraz się to wyjaśni.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Moszyńskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Janinę Kraus z klubu BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskutowany projekt ustawy o samorządzie gospodarczym jest kompilacją poselskich projektów ustaw o samorządzie gospodarczym i izbach przemysłowo-handlowych, w której wyniku wygładzono w pewnym stopniu budzące zastrzeżenia sformułowania zawarte w obu projektach wyjściowych. Trzeba jednak podkreślić, że wygładzono tylko, a nie wyeliminowano.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#JaninaKraus">Formalnie, na przykład, usunięta została obligatoryjna przynależność wszystkich podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą do określonych organizacji samorządu, ale zastąpiono ją zadekretowaną zasadą powszechności. Z punktu widzenia interesów podmiotów gospodarczych wychodzi na jedno, ponieważ w obecnym wydaniu projektu ustawy, w myśl art. 10 ust. 2, wprawdzie mogą one nie dokonywać zgłoszenia do żadnej z ustawowo określonych organizacji samorządu, ale i tak będą przez nie reprezentowane. Te ostatnie będą też występowały w ich imieniu oraz decydowały np. o formach i zakresie możliwej do uzyskania przez te podmioty gospodarcze pomocy wynikającej z przynależności do samorządu.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#JaninaKraus">Analogicznie wygląda sprawa z dopuszczoną w art. 53 możliwością zrzeszania się na zasadzie pełnej dobrowolności w branżowych izbach przemysłowo-handlowych oraz izbach o charakterze międzynarodowym z udziałem podmiotów i kapitału zagranicznego. Brzmi to demokratycznie i atrakcyjnie, ale analiza treści art. 56 ust. 2, art. 57 ust. 1 w kontekście art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 4, art. 24 ust. 2 rozwiewa wszelkie złudzenia. Tego rodzaju izby są bowiem pozbawione prawa opiniowania założeń ogólnokrajowej i regionalnej polityki gospodarczej, projektów ustaw oraz aktów wykonawczych do nich. Organy władzy i administracji rządowej nie są zobowiązane do kierowania do nich wymienionych projektów aktów, a o zakresie informacji możliwych do uzyskania przez te izby od organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego decydować ma minister przemysłu i handlu w porozumieniu z „właściwymi”, czyli ustawowo tworzonymi, organizacjami samorządu.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#JaninaKraus">Kontrowersyjny problem składek został odsunięty w czasie przez odesłanie go do statutów organizacji samorządu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#JaninaKraus">Trzy sprawy, Wysoka Izbo, są dla nas niejasne i niepewne.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#JaninaKraus">Po pierwsze, jakie mają praktycznie obowiązywać zasady odpłatności za prace wykonywane przez organizacje samorządowe na rzecz zlecających je organów administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#JaninaKraus">Po drugie, nie wiadomo, dlaczego minister finansów dopiero po upływie 15 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy ma ustalać maksymalną wysokość składki zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów lub odliczanej od podatku płaconego w formie zryczałtowanej.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#JaninaKraus">Po trzecie wreszcie, nieuzasadnione wydaje się obciążenie podmiotów gospodarczych, które nie zgłosiły akcesu do ustawowo stanowionych organizacji samorządu, składkami na rzecz tych ostatnich. Te składki miałyby bowiem charakter swego rodzaju podatku.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#JaninaKraus">Nie do zaakceptowania jest również dla nas art. 62, mówiący o ustawowym przejściu z mocy prawa majątku dotychczasowych organizacji samorządu na organizacje nowo powoływane. Chodzi bowiem o majątek powstały z dobrowolnych składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, własnej działalności oraz dochodów z majątku. Majątek ten nie był tworzony przez członków i darczyńcę z myślą o wyposażaniu organizacji powoływanych przez autorów projektu ustawy, a tym bardziej nie był tworzony z myślą o służeniu interesom władz tych nowych organizacji. W związku z tym można uznać, że art. 62 jest sprzeczny z duchem postanowień art. 7 utrzymanych w mocy przepisów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#JaninaKraus">Trzeba też powiedzieć, że doświadczenia wynikające dla samorządów terytorialnych z przejmowania przez nie zadań realizowanych uprzednio przez państwo wykazują, iż środki przeznaczane na ich realizację są niewspółmiernie małe w stosunku do rzeczywistych potrzeb. Dlatego uważamy, że ustalanie wysokości środków na wykonywanie przez organizacje samorządu gospodarczego zadań zleconych z zakresu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego powinno być dokonywane w uzgodnieniu z tymi organizacjami.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#JaninaKraus">Wszystkie te problemy wynikają z wylansowanej przez Krajową Izbę Gospodarczą i Business Centre Club idei nieuniknionego wprowadzenia w Polsce samorządu gospodarczego, powszechnego, a w gruncie rzeczy łączącego w sobie wykonywanie administracji publicznej w sferze działalności gospodarczej przez osoby bezpośrednio zajmujące się taką działalnością z funkcjami lobbistycznymi właściwymi organizacjom samorządu gospodarczego, których głównym zadaniem jest reprezentowanie interesów gospodarczych zrzeszonych w nich podmiotów i organizowanie im różnorodnej pomocy, a także kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej (a więc funkcji sprawowanych dotąd przez istniejące izby gospodarcze).</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#JaninaKraus">Całe zło, naszym zdaniem, polega na tym, że nowe wydanie powszechnego samorządu gospodarczego nie zostało wprowadzone obok, ale zamiast istniejących dotąd jego form lobbistycznych w postaci izb gospodarczych. W proponowanym obecnie kształcie samorząd gospodarczy ze względu na ogromną liczbę włączonych do niego podmiotów z natury rzeczy stać by się musiał biurokratyczną monstrualną hybrydą, którą wewnętrzne sprzeczności czyniłyby dysfunkcjonalną wobec przypisywanych ustawowo tej formie samorządu celów i zadań. Powszechność w tym wypadku powoduje bowiem połączenie w jedną całość podmiotów o skrajnie sprzecznych interesach i cechach, łączy się bowiem gospodarcze wieloryby z planktonem, takie giganty przemysłowe jak huty czy państwowe spółki węglowe ze średnimi i małymi przedsiębiorstwami, importerów z eksporterami, wytwórców z pośrednikami, państwowe podmioty z prywatnymi, rzemieślników z przemysłowcami. W tej sytuacji przyjęcie zasady, iż w wyborach do organizacji samorządu każdy podmiot ma jeden głos, jest takim samym - naszym zdaniem - nieporozumieniem jak zasada, że liczba głosów jest proporcjonalna do np. wysokości składek czy parametrów gospodarczych. Tutaj potrzebne byłoby jakieś rozsądne wyważenie.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#JaninaKraus">Poza tym proponowana forma samorządu miesza dokładnie funkcje menedżerskie i lobbistyczne z wielką polityką i funkcjami publiczno-prawnymi. To, co budzi niepokój społeczny, a więc rodzący korupcję i różnego rodzaju nieprawidłowości bezpośredni styk prywatnych interesów z polityką, zapobieżeniu czemu służyć ma ustawowe ograniczenie łączenia funkcji publicznych z prowadzeniem działalności gospodarczej, tutaj staje się obowiązkową, generalną zasadą. To może być dobre w krajach bogatych, o ustabilizowanej gospodarce i długoletniej tradycji tego rodzaju mariaży, ale nie w Polsce w okresie wielkich transformacji systemowych i kształtowania się dopiero tzw. klasy średniej.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Jest tu jeszcze jedna kwestia ogólniejszej, ustrojowej natury, przemawiająca przeciwko proponowanej wersji samorządu gospodarczego jako publicznej władzy samorządowej sprawowanej przez menedżerów i biznesmenów. Jest to sprzeczne z podstawową zasadą stanowiącą o sensie samorządności jako formy realizowania zasady subsydiarności oraz obywatelskich praw i wolności. W naszym rozumieniu samorząd, jeśli ma wykonywać administrowanie sprawami publicznymi, ma sens, jest dopuszczalny tylko wówczas, gdy jest powszechny i służy ogółowi ludzi, a nie jakiejś jednej grupie interesów - interesów sprzecznych z interesami innych grup społecznych - oraz ma charakter społeczny, a nie prywatny.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#JaninaKraus">Tak więc samorząd ma sens i jest nawet pożądany w wypadku określonych jednostek terytorialnych, gdy skupia i dotyczy wszystkich bez wyjątku mieszkańców i ma na celu dobro wszystkich, ich dobro wspólne. Nie jest tak natomiast w wypadku, gdy część funkcji administracyjno-publicznych zostaje przekazana wybranej grupie interesów, np. grupie reprezentującej interesy podmiotów gospodarczych. Taka koncepcja byłaby do przyjęcia, gdyby jej wdrożeniu towarzyszyło utworzenie równie silnego i powszechnego samorządu konsumentów. A o tych sprawach, Wysoka Izbo, powinna przesądzić i rozstrzygnąć konstytucja.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#JaninaKraus">Na koniec trzeba powiedzieć, że nie powinno się uchwalać ustawy, która spotyka się ze zdecydowanym i większościowym sprzeciwem tych, których ma ona na siłę uszczęśliwić. Formułując nasze krytyczne uwagi, uwzględnialiśmy protesty zarówno te, które przekazywane były bezpośrednio na nasze ręce, jak i wygłaszane w mass mediach. W tym stanie rzeczy klub nasz zdecydowany był zgłosić wniosek o odrzucenie projektu ustawy w obecnej jego wersji. Wobec jednak zgłoszonych z tej trybuny poprawek, których dokonany na żywo ogląd, wydaje nam się, stwarza szansę na usunięcie podstawowych mankamentów tej ustawy, na tym etapie z tego wniosku o odrzucenie projektu rezygnujemy. Jednak nasze ostateczne stanowisko uzależnimy od wyników prac w komisji,</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Swoje odrębne stanowisko w tej sprawie przedstawi w dyskusji pan poseł Saar.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Janinie Kraus.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Andrzeja Gołasia z koła BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AndrzejGołaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponad sześć lat demontujemy stare struktury państwowe, na których opierała się Polska Rzeczpospolita Ludowa, i tworzymy nowe, na miarę naszych potrzeb i europejskich aspiracji - ale wciąż jeszcze dalecy jesteśmy od zakończenia tej niezwykle ważnej przebudowy. Szczególnie dotkliwie daje się odczuć brak konstytucji i zawartych w niej podstawowych norm funkcjonowania naszej młodej demokracji i gospodarki wolnorynkowej. Przypuszczam, że gdyby obowiązywała już nowa konstytucja z wpisaną w nią zasadą, która jest fundamentem postępu i pomyślności współczesnych demokracji Zachodu, a mianowicie zasadą swobody prowadzenia działalności gospodarczej, to wielu moich przedmówców, a pewnie i ja sam, nie musiałoby tutaj upominać się o sprawy wręcz elementarne. Najistotniejszy spór wokół projektu ustawy o samorządzie gospodarczym toczy się bowiem nie o te czy o inne szczegółowe zapisy. Chodzi o wybór w swej istocie ustrojowy: Czy wolnym obywatelom i wolnym przedsiębiorcom państwo może narzucać formy aktywności, zrzeszania się i publicznego wyrażania opinii całych środowisk? Otóż w przekonaniu moim i moich kolegów z BBWR - absolutnie nie może i nie powinno.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AndrzejGołaś">Wysoki Sejmie! To, co proponuje się nam w tym projekcie ustawy, jest o tyle zwodnicze, że stanowi mieszankę rozwiązań dobrych, pożytecznych i oczekiwanych przez polskich przedsiębiorców z rozwiązaniami żywcem przeniesionymi z epoki realnego socjalizmu, kiedy państwu wydawało się, że wszystko wie lepiej od swoich obywateli. Na pewno wszystkim przedsiębiorcom byłoby wygodniej i bezpieczniej działać, gdyby czuli za sobą silne, solidarne i cieszące się wysokim autorytetem struktury cechowe czy branżowe. Tak, tylko że nie można równocześnie przyznawać tym strukturom uprawnień typu władczego i dyscyplinującego. W ujęciu autorów projektu ustawy samorząd staje się jednak właśnie supersędzią, superkontrolerem czy nawet swego rodzaju superwywiadownią o podległych mu podmiotach. Co więcej, kreuje się nowe szczeble i hierarchie władzy, wręcz całą administrację w celu zarządzania sprawami, które z natury rzeczy i konstytucyjnego porządku demokracji są domeną wolnych przedsiębiorców, owych — jak mawiał prezydent Jefferson — wolnych oraczy.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#AndrzejGołaś">Otwarcie mówiąc, mamy do czynienia z próbą przywrócenia administracyjnej, zbiurokratyzowanej kontroli państwa nad sferą wolnej przedsiębiorczości. I nie można nam tu wmawiać, że podobne rozwiązania funkcjonują na przykład w Niemczech czy w innych krajach, bo należałoby wtedy objaśnić całą genezę tych rozwiązań, mocno specyficzną i raczej niepowtarzalną, a na pewno niemożliwą do skopiowania. Popatrzmy więc także na doświadczenia szwedzkie czy brytyjskie. Do ciekawych wniosków doprowadziłaby nas też analiza działalności rodzimego InterPolcomu - do roku 1989 przymusowo zrzeszającego inwestorów zagranicznych - choć nie byłyby to wnioski zachęcające.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#AndrzejGołaś">Oczywiście gra idzie też tutaj o ogromne pieniądze. Wedle różnych szacunków przymusowa przynależność do samorządu objęłaby około 2 mln firm, które płaciłyby składki rzędu 5–6 bln starych złotych rocznie. Praktycznie nie byłoby już żadnej kontroli wydawania tych pieniędzy, a są to środki wystarczające do tego, żeby zmienić system gospodarczy w Polsce, nie mówiąc już o wygraniu wyborów samorządowych, parlamentarnych czy prezydenckich. Nie mówię też już o tym, że na takich „drożdżach” dopiero pożywiłaby się nowa, już w pełni wolnorynkowa i w pełni samorządowa, ale jakaś znajoma nomenklatura.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#AndrzejGołaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozumiejąc i doceniając intencje autorów projektu ustawy o samorządzie gospodarczym, zwłaszcza ich chęć wzmocnienia drobnej przedsiębiorczości i rzemiosła, generalnie odmawiamy jednak akceptacji tego projektu. Obok rozwiązań słusznych wykreowali bowiem zbyt wiele zagrożeń, zbyt wiele pokus powrotu do dawnych metod ręcznego sterowania gospodarką i państwem. Na to naszej zgody nie będzie. Uznając jednak potrzebę poszukiwania najlepszych, a przy tym zgodnych z oczekiwaniem polskich przedsiębiorców rozwiązań, sugerujemy możliwość odwołania się do jakiejś formy referendum, w którym swobodnie mogliby się wypowiedzieć wszyscy zainteresowani. Lepiej dłużej i staranniej szlifować ustawę, niż spieszyć się z przyjęciem prawa, które może się okazać kotwicą dla polskiej przedsiębiorczości i dla polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Gołasiowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Eugeniusza Janułę z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Po trzyletniej pracy przystępujemy do drugiego czytania projektu ustawy o samorządzie gospodarczym, ustawy bardzo potrzebnej, korzystnej nie tylko dla systemu ekonomicznego, dla systemu gospodarczego, ale dla całokształtu naszego systemu państwowego. W budowaniu demokracji system polityczny musi być uzupełniony o obiektywnie działający system samorządności gospodarczej. Postulaty, żeby ekonomika była oddzielona od polityki, żeby nie ulegała wahaniom w okresie pewnych napięć politycznych, są bardzo zasadne; w wielu państwach taki system działa. Jednakże po trzyletniej pracy nad nim projekt ustawy, nad którym dzisiaj dyskutujemy, ma jeszcze pewne wady, uchybienia - w szczególności tam, gdzie chodzi o jasność, przejrzystość systemu demokratycznego w układzie gospodarczym. Musimy bowiem pamiętać, że samorząd gospodarczy potrzebny jest przede wszystkim małym i średnim firmom, a one w normalnym państwie wypracowują większą część tego, co nazywamy później elementami dobrobytu.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#EugeniuszJanuła">Stąd też Nowa Demokracja przychyla się do postawionych wniosków, żeby powrócić do pracy w komisjach nad przedłożoną ustawą, ale jednocześnie postulujemy, żeby te prace przebiegały szybko, bo jest również drugi aspekt - aspekt socjalny. Jeżeli ta ustawa, po poprawkach oczywiście, nie będzie uchwalona szybko, to może się zdarzyć, nawet zdarzy się na pewno, że np. straci pracę i źródło utrzymania w rzemiośle kilkadziesiąt, może kilkaset, szacunki tu są różne, tysięcy uczniów, którzy uczą się zawodu właśnie w zakładach rzemieślniczych. Są jeszcze inne elementy socjalne, w szczególności w zakresie miejsc pracy. Dlatego też prosimy, żeby prace nad tymi poprawkami - gdyż obecny projekt ustawy wymaga zmian, jeśli chodzi o przejrzystość, w szczególności zasad systemu demokratycznego, systemu wyboru itd. - również przebiegały możliwie szybko, tak żeby we wrześniu, najpóźniej w październiku, ta ustawa już w poprawionym kształcie mogła ujrzeć światło dzienne i stać się podstawą formowania zdrowego - zarówno w kategoriach gospodarczych, jak i w kategoriach systemu demokratycznego - samorządu gospodarczego. Samorząd gospodarczy jest bowiem potrzebny naszemu krajowi jako niezbędny, bardzo istotny element systemu demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Piotra Ikonowicza z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Awantura wokół samorządu gospodarczego toczy się między dwiema stosunkowo wąskimi grupami przedsiębiorców, które jednak mają bardzo duży wpływ na środki masowego przekazu i na elity polityczne oraz na parlament, rząd itd. Obie te grupy wszędzie próbowały - u premiera, u prezydenta, we wszystkich klubach, a nawet w naszym skromnym kole poselskim - uzyskać poparcie dla swojej koncepcji. I obie te grupy mają dość nieczyste intencje. Jedna z nich próbuje opisanego już tutaj skoku na kasę, tzn. chce utrwalenia pewnych struktur, mając aparat urzędniczy do ściągania składek i opanowania nowej struktury obligatoryjnego już samorządu, z którym to aparatem oddolna demokracja wszystkich pozostałych, większości podmiotów gospodarczych, które nie są nigdzie zrzeszone, musi przegrać. Z drugiej strony mamy grupę, którą symbolizuje słynny Business Centre Club z panem Goliszewskim i jego spółką z ograniczoną odpowiedzialnością pod tą nazwą. Stara się on nie dopuścić do powstania powszechnego samorządu gospodarczego, ponieważ nie ma ochoty na żadną wzajemną kontrolę wśród przedsiębiorców. A właśnie wzajemna kontrola, patrzenie sobie na ręce przez konkurujących ze sobą przedsiębiorców jest jedynym warunkiem skutecznego doprowadzenia do sytuacji, w której ci przedsiębiorcy nie będą oszukiwać reszty społeczeństwa, nie będą zaniżać dochodów, nie będą oszukiwać skarbu państwa. Nie ma lepszego kontrolera jednego przedsiębiorcy niż drugi przedsiębiorca, ponieważ on najlepiej wie, ile musi wynosić koszt, cena i jakie są warunki prowadzenia danej działalności.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PiotrIkonowicz">Chciałbym, aby w wyniku decyzji Wysokiej Izby żadna z tych grup nie wygrała, żeby wygrała większość przedsiębiorców polskich, którzy nie biorą w tej grze udziału, a którym samorząd gospodarczy jako taki jest niezbędny. Dlatego będziemy się przychylać do tego, aby w ostatecznym kształcie ustawy — projekt będzie, mamy nadzieję, zmieniony w komisji — która może być napisana na podstawie poprawek (na podstawie poprawek do projektu można napisać dobrą ustawę o samorządzie gospodarczym), uwzględniono jednak kanon powszechności i obligatoryjności, żeby w tym projekcie nie padała nazwa żadnej z dzisiaj istniejących „czapek” i organizacji samorządu gospodarczego, a raczej jego zalążków. Chodzi o to, żeby uzyskiwanie efektów wprowadzenia ustawy, oddolne, demokratyczne formowanie samorządu odbywało się bez dawania przywileju jakiejkolwiek dzisiejszej grupie nacisku i interesu. Szanse muszą być przynajmniej formalnie równe, bo de facto one nie są równe, skoro te środowiska już są zorganizowane, nawet jeżeli nie będą w ustawie wymienione. Chodzi przecież o to, że jeżeli przez dłuższy okres budowania gospodarki rynkowej za przyzwoleniem parlamentu, kolejnych liberalnych rządów, proces tworzenia się klasy przedsiębiorców odbywał się na granicy prawa bądź poza prawem, na zasadzie oszukiwania większości społeczeństwa, to kiedyś trzeba powiedzieć: dość. To kiedyś powiedzieć trzeba i przekonać nawet tych, którzy wcześniej bogacili się nieuczciwie, że warto stanąć po stronie polskiego społeczeństwa, polskiego rządu i polskiego państwa — stać się jego partnerem. Samorząd gospodarczy w Polsce jest potrzebny choćby po to, żeby rozwiązywać takie nabrzmiałe problemy, jak powstawanie sieci zagranicznych supermarketów niszczących klasę średnią, którą w głównej mierze, a w każdym razie w dużej mierze stanowią kupcy polscy, żeby rozwiązywać problemy międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki i poszczególnych sektorów i gałęzi tej gospodarki. Można to robić tylko wtedy, gdy środowisko przedsiębiorców będzie miało reprezentatywne przedstawicielstwo, które będzie partnerem dla rządu w kształtowaniu dochodów budżetu, w budowaniu konkurencyjności, dynamiki i ekspansji polskiej gospodarki. Dlatego opowiadamy się za przesłaniem tego projektu ustawy, jakże ułomnego, do komisji i próbą napisania ustawy od nowa, tak aby była realizowana z myślą o większości polskiego społeczeństwa i o większości przedsiębiorców, którzy w dotychczasowej grze o samorząd udziału nie brali.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PiotrIkonowicz">Istnieje wreszcie obawa wyrażona z tego miejsca, być może zasadna, że samo zadekretowanie, ustalenie ustawowe obligatoryjności i powszechności samorządu może nie uruchomić procesu organizowania się działaczy gospodarczych i przedsiębiorców, że nadal będą się w te klocki bawić tylko ci, którzy bawią się już teraz. Ale myślę, że taki jest los każdej ustawy i każdej demokracji, że wynik walki o to, jakie zdanie będzie prezentował polski sektor gospodarczy, zależy od plebiscytu aktywności. I demokracja, i powszechny samorząd, i ustawa o powszechnym obligatoryjnym samorządzie stworzą ramy takiego demokratycznego plebiscytu.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Piotrowi Ikonowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Kazimierza Modzelewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#KazimierzModzelewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w dzisiejszej dyskusji, podsumowującej prawie 3-letni okres naszych prac nad konstytucją gospodarczą, jaką stanie się ustawa o samorządzie gospodarczym, staję przed państwem jako przedstawiciel ponad 300-tysięcznej rzeszy rzemieślników, wśród których w tym okresie upowszechniło się i utrwaliło przekonanie, że państwo jak dotychczas nie zagwarantowało należytej ochrony i wsparcia małemu i średniemu przedsiębiorcy, a tym samym warsztatowi rzemieślniczemu. Ośrodki władzy państwowej, tworząc nowy ład rynkowy, decentralizując zarządzanie gospodarką, zgubiły z pola widzenia specyfikę średnich i małych firm. W listopadzie 1993 r. grupa posłów, w której miałem przyjemność się znaleźć, postanowiła naprawić ten błąd, przedstawiając Wysokiej Izbie poselski projekt ustawy o samorządzie gospodarczym. Za nami długi okres prac nad tą ustawą, przed nami szansa na dokonanie istotnego przełomu w procesie usprawniania funkcjonowania gospodarki oraz form i zasad działania podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#KazimierzModzelewski">Jako reprezentant istniejącego od wieków samorządu rzemiosła, jedynego samorządu gospodarczego w Polsce, który przetrwał wieki, a także okres ręcznego sterowania gospodarką, pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na kilka istotnych kwestii związanych z dyskutowanym dziś tematem. Rozbicie organizacji gospodarczych, utrata przez nie prawnych możliwości oddziaływania na rzecz małych i średnich firm w trakcie żywiołowego rozwoju gospodarki, fascynacja wielkim biznesem zepchnęły zakłady rzemieślnicze na daleki plan, spowodowały głęboki regres. Rozproszone małe i średnie firmy oraz ich organizacje nie są praktycznie partnerem ani dla władz lokalnych, ani dla państwowych, banków i innych instytucji finansowych, a ich problemy znajdują się na marginesie rozważań gospodarczych. Do niepokojących rozmiarów rozrasta się również zjawisko przechodzenia wielu zakładów do tzw. szarej strefy. W ocenie samorządu rzemiosła tę niezdrową, często wręcz patologiczną sytuację trzeba uporządkować. Nie można anarchii utożsamiać z demokracją i wolnością gospodarowania. Gospodarka rynkowa nie może być bezprawiem. Usankcjonowanie z mocy ustawy samorządu gospodarczego przyczyni się do położenia kresu negatywnym tendencjom w życiu społeczno-gospodarczym naszego kraju. W naszej opinii samorząd musi być rzeczywistym twórcą postępu społeczno-gospodarczego, a jego organizacje powinny skutecznie zapobiegać potencjalnym konfliktom, niwelować różnice interesów między pracobiorcami i pracodawcami, klientami i przedsiębiorcami, aktywnie współdziałać w zmniejszaniu bezrobocia oraz ograniczaniu szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#KazimierzModzelewski">Od maja 1989 r. rzemiosło funkcjonuje pod rządami ustawy o rzemiośle, która zamiast pobudzić do rozwoju jedyny wówczas całkowicie prywatny segment gospodarki zapoczątkowała degradację naszego środowiska, jednego z ważnych elementów składowych całej gospodarki. Zdaniem samorządu rzemiosła w projekcie ustawy na szczególne poparcie zasługuje uznanie partnerstwa organizacji samorządu gospodarczego wobec instytucji państwowych. Można to interpretować wprost jako poważną próbę wzmocnienia całego systemu gospodarczego kraju. Samorząd rzemiosła ze szczególną satysfakcją przyjął zawarty w projekcie ustawy zapis dotyczący powrotu do zasady obowiązku posiadania kwalifikacji zawodowych przez osoby wykonujące rzemiosło. Odstąpienie od tej zasady w ustawie o działalności gospodarczej oraz w ustawie o rzemiośle doprowadziło do obniżenia jakości usług, wykonywanych niestety często przez osoby nie mające podstawowej wiedzy i umiejętności w określonym zawodzie. Obniżenie jakości wykonawstwa jest przedmiotem stałych sygnałów płynących od społecznych organizacji konsumenckich i skarg klientów, którzy są bezsilni w sytuacji szkody wyrządzonej im przez nieumiejętnie wykonującego pracę. Wadliwie wykonana usługa może być wreszcie przyczyną nieszczęścia, a klasycznym tego przykładem jest dopuszczenie do wykonywania bez kwalifikacji takich rzemiosł, jak optyka okularowa czy mechanika pojazdowa.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#KazimierzModzelewski">Samorząd rzemiosła był w ciągu minionych lat organizacją, dzięki której mimo wielu barier rzemiosło mogło istnieć i rozwijać się. Samorząd potrafił umiejętnie kojarzyć interesy rzemiosła z interesami społeczeństwa i państwa. Obecnie samorząd ten, choć osłabiony, ale o nadal wysokim stopniu zorganizowania, obejmuje 478 cechów, 350 spółdzielni, 26 izb rzemieślniczych i ogólnopolską reprezentację w postaci Związku Rzemiosła Polskiego. W przypadku cechów, jak już mówiłem, organizacje te są tak stare, jak stara jest państwowość polska.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#KazimierzModzelewski">Wiele z tych organizacji, szczególnie Związek Rzemiosła Polskiego i izby rzemieślnicze, ale także cechy i spółdzielnie, od wielu lat pozostaje w układach partnerskich z organizacjami rzemiosła w krajach wchodzących w skład Unii Europejskiej, w której z około 15 mln przedsiębiorstw prawie 97% stanowią średnie i małe zakłady. W nich też znalazło pracę 90% zatrudnionych (poza rolnictwem). Rzemiosło i inne małe firmy wytwarzają ponad 50% produkcji przemysłowej tych krajów. Ich samorządy są partnerem dla rządu, gremiów decyzyjnych i innych organizacji gospodarczych i samorządów lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#KazimierzModzelewski">Nie ukrywam, że wnosząc nasze uwagi do projektu ustawy na kolejnych etapach jej przygotowywania, posiłkowaliśmy się rozwiązaniami dotyczącymi samorządu gospodarczego obowiązującymi w tych krajach. Dotyczy to zwłaszcza kwalifikacji zawodowych. Brak bowiem uregulowań tej kwestii w obowiązujących przepisach poważnie ogranicza nasze możliwości i współpracę z rzemiosłem tych krajów. Odnosi się to głównie do współpracy z rzemiosłem niemieckim, w której osiągamy najlepsze wyniki, także ekonomiczne. Na obecnym etapie tej współpracy główną przeszkodą w jej dalszym rozwijaniu jest formalny brak w Polsce wymogu posiadania kwalifikacji zawodowych przez rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#KazimierzModzelewski">Chcę także poinformować Wysoką Izbę, że Związek Rzemiosła Polskiego, którym mam zaszczyt kierować, jako członek stowarzyszony Europejskiej Unii Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw otrzymuje z tej organizacji, będącej agendą Unii Europejskiej, liczne sygnały świadczące o silnym poparciu naszych dążeń do ostatecznego uregulowania tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#KazimierzModzelewski">Wiele emocji, zwłaszcza w środowiskach wielkobiznesowych, wywołuje sprawa wprowadzenia zasady powszechności zrzeszania się w organizacjach samorządu gospodarczego. Należy wobec tego z całą mocą podkreślić, że działający na zasadzie powszechności samorząd gospodarczy w niczym nie narusza zasady wolności zrzeszania się obywateli. Według orzecznictwa Europejskiej Komisji Praw Człowieka tworzenie obligatoryjnych organizacji samorządowych, powoływanych w zakresie publicznym i mających charakter publicznoprawny, nie jest sprzeczne z zasadą swobody zrzeszania się obywateli, jeśli nie jest równoznaczne z wprowadzeniem zakazu tworzenia innych organizacji przez samych zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#KazimierzModzelewski">W imieniu 300-tysięcznej rzeszy rzemieślników wnoszę o przekazanie tego projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Modzelewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Zbigniewa Galka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#ZbigniewGalek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj rozpoczęliśmy drugie czytanie projektu ustawy, który już od trzech lat leży w Sejmie. Projekt ten wzbudza bardzo wiele emocji i powoduje wiele różnego rodzaju oświadczeń, i nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#ZbigniewGalek">W Polsce funkcjonuje dziś ułomny samorząd gospodarczy - przede wszystkim dlatego, że samorząd, który się dopiero od sześciu lat tworzy, opiera się na ustawie zawierającej istotne ułomności. Nie ma więc warunków prawnych, żeby rozwinąć wszystkie funkcje samorządu.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#ZbigniewGalek">W świecie funkcjonują dwa modele samorządu gospodarczego. W większości krajów Unii Europejskiej funkcjonuje model kontynentalny, opierający się na powszechnej reprezentacji podmiotów gospodarczych oraz posiadaniu przez samorząd istotnych praw publicznych. Moim zdaniem w momencie, w którym Polska zmierza do Unii Europejskiej, trudno mówić o tym, że będziemy rozwijali inne formy reprezentacji przedsiębiorców czy inne formy wspomagania rozwoju przedsiębiorczości niż te, które są stosowane w krajach, do których chcemy dołączyć.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#ZbigniewGalek">Wysoka Izbo! Nowoczesne gospodarki kreują przede wszystkim firmy małe i średnie. Właściwe zorganizowanie się tych firm i przygotowanie odpowiedniego dla nich zaplecza jest sprawą o strategicznym znaczeniu. Dlatego twierdzę, że sprawa samorządu gospodarczego w Polsce, samorządu powszechnego, jest jeszcze jedną naszą szansą, jeśli chodzi o Unię Europejską, a brak tego samorządu stanowi istotne zagrożenie dla polskiego przedsiębiorcy. Dlatego też olbrzymim nieporozumieniem są wypowiedzi, zgodnie z którymi należy dopatrywać się przyczyn wszelkiego zła, jakie może spotkać polską gospodarkę, w powstaniu samorządu powszechnego. Jestem też daleki od poglądu, że samorząd jest panaceum na wszystkie bolączki. Samorząd nie zastąpi prywatyzacji gospodarki, reformy sfery budżetowej, a szczególnie systemu ubezpieczeń społecznych, ani potrzeby powstania sprawnych instytucji finansowych, które spełniałyby kryteria konkurencji międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#ZbigniewGalek">Powołanie samorządu pozwoli na lepsze reprezentowanie interesów gospodarki, a więc pracodawców i pracobiorców, wobec otoczenia zewnętrznego, a przede wszystkim administracji państwowej. Po wprowadzeniu w życie ustawy samorząd gospodarczy stanie się faktycznie najważniejszym reprezentantem gospodarki w Polsce. Nie dziwi więc obawa klubów i stowarzyszeń uzurpujących sobie prawo do reprezentacji małych i średnich przedsiębiorstw, które stracą w ten sposób swoją pozycję, jak na przykład BCC, które jest prywatnym przedsiębiorstwem, a minimalna składka przynależności wynosi dla podmiotu minimum 7 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#ZbigniewGalek">Ustawa pozwoli na stworzenie zaplecza eksperckiego gospodarki, a także organów rządowych. Bardzo często widzimy, że są one ułomne nie z powodu złej woli politycznej, lecz tylko dlatego, że urzędnicy nie mają odpowiedniego wsparcia. Zachodzi pytanie, kto jest bliższy przedsiębiorcy: urzędnik w ministerstwie czy kolega wybrany demokratycznie?</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#ZbigniewGalek">Nieprawdą jest też to, że chodzi o obligatoryjną przynależność do 5 organizacji naczelnych. Przedsiębiorca będzie należał do organizacji na poziomie województwa, a ta organizacja poprzez decyzje swoich członków będzie mogła decydować, czy chce, czy nie chce należeć do tzw. czapki. Nieporozumieniem jest mówienie o składkach - wysokich - które będą kolejnym obciążeniem przedsiębiorcy. O ich wysokości będą decydować sami przedsiębiorcy na walnym zgromadzeniu członków.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#ZbigniewGalek">Kolejną kwestią, którą może pomóc rozwiązać samorząd gospodarczy, jest szkolnictwo zawodowe. Przy powszechnym samorządzie szkolnictwo zawodowe mogłoby być prowadzone przez samorządy gospodarcze. Bardzo ważną funkcją samorządu gospodarczego będzie organizowanie przedsiębiorców wokół pewnych celów w wypadkach, gdy działanie grupowe jest bardziej efektywne niż jednostkowe. Żadna mała lub średnia polska firma, a często nawet duża, nie jest w stanie samodzielnie promować się na obcych rynkach, doskonale to robią natomiast firmy holenderskie, niemieckie - tylko dlatego, że organizuje to dla nich samorząd, który dzięki skali, na jaką to robi, znacznie obniża indywidualne koszty.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#ZbigniewGalek">Wysoka Izbo! Samo pojęcie samorządu oparte jest na zasadzie powszechności. W samorządzie każdy ma bierne i czynne prawo wyborcze. Ważne jest, żeby procedury były w pełni demokratyczne i dawały równe szanse wszystkim, gdyż wówczas właśnie samorząd właściwie reprezentuje przedsiębiorców. Jeśli wybrane władze nadużyją udzielonego im zaufania, to nie zostaną po prostu ponownie wybrane. Dlatego też samorząd nie ma żadnych uprawnień władczych wobec podmiotów gospodarczych, nie stanowi więc dla nich zagrożenia i nie ogranicza ich wolności gospodarowania. Podmiot będzie miał prawo wyboru, do której organizacji chce należeć, można więc przypuszczać, że duże podmioty będą chciały skupiać się w izbach przemysłowo-handlowych, małe na przykład w izbach rzemieślniczych, zrzeszeniach prywatnego handlu itp.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#ZbigniewGalek">Kończąc, wnoszę o skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Galkowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Władysława Frasyniuka z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WładysławFrasyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest niedopuszczalne, żeby poseł partii socjalistycznej pan Piotr Ikonowicz z tej wysokiej trybuny mówił o polskich przedsiębiorcach, że mają nieczyste interesy. Bardzo proszę pana marszałka, by zwrócił uwagę posłowi, że takich rzeczy z trybuny mówić nie można.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WładysławFrasyniuk">Pan poseł Ikonowicz jest zresztą, jak zwykle, niekonsekwentny w słowach i w czynach. Mówi, że należy pisać ustawę od nowa, a jednocześnie uważa, że trzeba ją pisać na podstawie wniesionych tutaj w trakcie drugiego czytania poprawek.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WładysławFrasyniuk">Z pewnym zdumieniem wysłuchałem wypowiedzi dwóch moich poprzedników. Mam wrażenie, jakbym słuchał przytoczonych przez nich argumentów nie w 1996 r., ale w 1986 r., a może nawet w 1976 r. - taka głęboka tęsknota za brakiem konkurencji, za jedną słuszną i właściwą organizacją, kontrolowaną najczęściej przez właściwych i słusznych urzędników, którzy kierują tymi organizacjami.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WładysławFrasyniuk">Panie i Panowie! Prawo, które skłóca, nadaje się wyłącznie na śmietnik. Gdyby nawet ta ustawa była najlepsza, to fakt tak wielkiego sprzeciwu wobec niej nakazuje, by jej nie uchwalać.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WładysławFrasyniuk">Wysoka Izbo! Nie należy tworzyć prawa, którego jedynym skutkiem będzie konflikt - panowie, przemawiający przed chwilką, doskonale zdają sobie z tego sprawę. Likwidowanie mocą ustawy ważnych, pożytecznych organizacji, stworzonych oddolnie, spontanicznie organizacji społeczeństwa obywatelskiego to powrót do życia upiora roku 1948. Wtedy też jednym pociągnięciem pióra likwidowano niezależne organizacje, niszcząc Polskę. Czy Sejm wolnej i demokratycznej Rzeczypospolitej ma powrócić do tych praktyk?</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WładysławFrasyniuk">Unia Wolności jest, i zawsze była, za tym, aby środowiska przedsiębiorców miały silną reprezentację wobec administracji. Jesteśmy za samorządem gospodarczym, także powszechnym, ale nie przymusowym. Siedem lat temu rozstawaliśmy się z przymusowymi samorządami i innymi przymusowymi organizacjami społecznymi. Słusznie powiedział pan poseł Jan Król z mojego klubu, że państwo, którego parlament zapędza przedsiębiorców prawnym przymusem do klatek pseudosamorządowych, to państwo z nie wyleczoną leninowską gangreną. Nie ma na to zgody zarówno w środowiskach gospodarczych, jak i w Unii Wolności. Jeśli ta ustawa zostanie uchwalona, to nie będzie to samorząd gospodarczy, lecz „sejmogwałt” na polskich przedsiębiorcach.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WładysławFrasyniuk">Odkąd przemawiamy tu, w Sejmie, jako ludzie wolni, nad żadną ustawą nie głosowano przy tak wielkim sprzeciwie środowiska, którego ma dotyczyć, które dzięki niej samo ma się rządzić. I wobec żadnej z ustaw, nad którymi tu głosowaliśmy, poprzednie większości parlamentarne nie były tak głuche na głos opinii publicznej, jak wobec tej.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#WładysławFrasyniuk">Panie i Panowie! Posłowie koalicji PSL–SLD! Jeżeli uchwalicie tę ustawę, to pobijecie rekord buty parlamentarnej w III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Z Biura Listów i Skarg otrzymałem informację, o którą prosił pan poseł Jaskiernia. Jest ona bardzo obszerna, zawiera nazwy instytucji, które nadesłały swoje uwagi do tego projektu ustawy. Z tej informacji wynika, że 129 instytucji wyraża poparcie, albowiem do 4 czerwca pozytywnie wypowiedziały się 93 instytucje, a po tym terminie - tylko 36. Natomiast przeciw ustawie do 4 czerwca wypowiedziało się 85 instytucji, a od 18 czerwca aż 142, prawie dwa razy więcej, czyli akcja się nasiliła. Z tego wynika, że po 4 czerwca przeciwnicy ustawy zwiększyli swoją aktywność.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#AleksanderMałachowski">W sumie nie są to zbyt wielkie liczby, jeśli porównać je z liczbą uwag, które do tej pory napływały do Sejmu w innych sprawach. Niemniej jest to istotne, jeśli się zważy, że były to listy od instytucji, które reprezentują większą liczbę osób.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo pracownikom Biura Listów i Skarg za dostarczenie tej informacji. Jeśli ktoś z państwa posłów jest zainteresowany treścią tego dokumentu, to proszę bardzo, jest on do dyspozycji Wysokiej Izby, tu, przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Władysławowi Frasyniukowi.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Pawła Saara z klubu BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PawełSaar">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po latach dyskusji prace nad projektem ustawy o samorządzie gospodarczym zbliżają się do finału. Ta swego rodzaju konstytucja gospodarcza, tak potrzebna polskim przedsiębiorcom, ale także - a może przede wszystkim - polskim konsumentom, a więc ogromnej części naszego społeczeństwa, nie tylko uporządkuje stosunki gospodarcze w naszym kraju, lecz także stworzy realne szanse na szybkie unowocześnienie naszej gospodarki. Nowoczesną gospodarkę kreują bowiem przede wszystkim firmy małe i średnie. Właściwe zorganizowanie się tych firm i przygotowanie odpowiedniego dla ich rozwoju zaplecza jest sprawą o strategicznym znaczeniu. Uchwalenie ustawy w brzmieniu zaakceptowanym przez trzy komisje sejmowe będzie kolejnym krokiem Polski na drodze do Unii Europejskiej. Ustawowe uporządkowanie stosunków gospodarczych w Polsce, w tym m.in. wprowadzenie zasady powszechności zrzeszania się podmiotów gospodarczych w organizacjach samorządowych, sprzyjać będzie rozwojowi społeczno-gospodarczemu i wbrew temu, co mówią przeciwnicy ustawy o samorządzie gospodarczym, wyzwoli inicjatywy przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PawełSaar">Samorząd gospodarczy będzie te inicjatywy wspierać, a nadto będzie wpływać na ograniczenie niekorzystnych zjawisk społecznych i gospodarczych, jakie zrodziły się w okresie transformacji ustrojowej. W gospodarce polskiej funkcjonuje szara strefa. Jej rozmiary zależą od stopnia uporządkowania i stabilności całej gospodarki, od jakości prawa i jego egzekwowania, od polityki gospodarczej. Powszechna przynależność do organizacji samorządu gospodarczego i wprowadzenie rejestrów podmiotów gospodarczych poważnie ograniczą skalę tego i innych niekorzystnych zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PawełSaar">Coraz częstszą przyczyną różnorodnych konfliktów są relacje przedsiębiorca (rzemieślnik) - klient. W przypadku konfliktu klientom pozostaje tylko postępowanie na drodze sądowej w celu wyegzekwowania swoich praw. Długa to procedura i wysokie koszty. W obecnym stanie prawnym organizacje samorządu gospodarczego nie są w stanie aktywnie wpływać na postawę etyczną i zawodową swoich członków. Praktycznie zapewnia to nieograniczoną swobodę nierzetelnym usługodawcom czy producentom i wywołuje poczucie bezsilności konsumenta. Wprowadzenie zasady powszechności zrzeszania się podmiotów gospodarczych w organizacjach samorządowych przyniesie szereg wymiernych korzyści społeczeństwu. Główne korzyści wynikać będą z możliwości ochrony interesów konsumentów, w szczególności poprzez:</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PawełSaar">— możliwość skutecznego dochodzenia roszczeń klientów w przypadku nierzetelnie wykonywanych usług i produkcji,</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PawełSaar">— zapewnienie przez organizacje samorządu sprawnego załatwiania skarg i zażaleń w obrębie własnego środowiska, bez potrzeby angażowania w te sprawy sądów powszechnych,</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PawełSaar">— zlikwidowanie anonimowości w prowadzeniu działalności gospodarczej,</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PawełSaar">— ustabilizowanie działalności podmiotów gospodarczych w układach lokalnych,</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PawełSaar">— rozwijanie racjonalnych form konkurencji rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#PawełSaar">Wysoki Sejmie! Na zakończenie chcę jeszcze podkreślić trzy ważne sprawy związane z ustawą.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#PawełSaar">Po pierwsze, związanie się z jedną z organizacji samorządu gospodarczego wymienionych w art. 6 ust. 1 projektu zapewni przedsiębiorcom należytą reprezentację wobec władzy i administracji państwowej i samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#PawełSaar">Po drugie, zgodnie z projektem organizacje samorządu gospodarczego nie mają żadnych władczych uprawnień w stosunku do reprezentowanych w nich podmiotów gospodarczych w zakresie prowadzonej przez te podmioty działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#PawełSaar">Po trzecie, przewidywana składka będzie mogła być zaliczana do kosztów uzyskania przychodów w granicach określonych przez ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#PawełSaar">Panie Marszałku! Kończąc, pragnę zgłosić poprawkę do treści art. 10 projektu ustawy, którą składam na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Pawłowi Saarowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Zbigniewa Zyska, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Partii Demokratycznej Przedsiębiorczość Polska pragnę wyrazić stanowisko wobec projektu ustawy o samorządzie gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#ZbigniewZysk">Od dłuższego już czasu dawaliśmy wyraz głębokiej trosce środowisk gospodarczych o losy tej ustawy, słusznie przez wielu określanej mianem konstytucji gospodarczej. Troska ta wynikała m.in. z bacznej obserwacji sceny politycznej i ekonomicznej, na których to jak w soczewce kumulowały się dążenia różnych grup i kręgów usiłujących przeforsować swoje koncepcje. Podstawowym więc motywem naszej aktywności w tym zakresie była konieczność doprowadzenia tej kwestii do końca, tj. uchwalenia wreszcie ustawy w kształcie odpowiadającym potrzebom gospodarki rynkowej i racji stanu Rzeczypospolitej oraz interesom możliwie najszerszych kręgów przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#ZbigniewZysk">Zdawaliśmy sobie i zdajemy sprawę z trudności materii, zwłaszcza w kontekście nagłaśnianych mocno sprzeciwów niektórych, niekiedy znaczących i silnych środowisk lobbystycznych wspieranych przez ugrupowania polityczne i środki masowego przekazu. Towarzyszyły nam także obawy o ewentualność przekształcenia się przyszłej organizacji samorządu gospodarczego w potężną instytucję żyjącą własnym i ku sobie zwróconym życiem, ograniczającą autonomię ekonomiczną swoich członków, swoistą także superwładzę wobec konstytucyjnych organów państwowych. Szczególnym przedmiotem naszej uwagi była kwestia zaspokajania przez przyszły samorząd gospodarczy aspiracji środowiska przedsiębiorców, zakresu świadczenia wobec tego środowiska oraz obciążeń i ograniczeń wynikających z tytułu przynależności.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#ZbigniewZysk">Świadomi byliśmy także doświadczeń zachodnioeuropejskich związanych z funkcjonowaniem obligatoryjnego i dobrowolnego modelu samorządu gospodarczego, a także wiążących się z tym problemów integracyjnych z gospodarką krajów Unii Europejskiej. Dlatego, co podkreślam, nasze stanowisko w kwestii projektu ustawy o samorządzie gospodarczym nie stanowi bynajmniej koniunkturalnego gestu, lecz jest konsekwencją ciągłej troski o najżywotniejsze interesy środowiska społecznego przedsiębiorców i losy gospodarki naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#ZbigniewZysk">W celu zobiektywizowania swojego stosunku do tej sprawy partia nasza już od dłuższego czasu prowadziła badania nad istotą, rolą i kształtem samorządu gospodarczego. W ciągu ostatnich trzech miesięcy przeprowadziliśmy badania ankietowe obejmujące m.in. wiele obecnie funkcjonujących organizacji samorządu gospodarczego, tj. izby gospodarcze i przemysłowo-handlowe, zrzeszenia handlu i usług, cechy i izby rzemieślnicze. Wśród badanych były instytucje i urzędy publiczne oraz organy samorządu terytorialnego, wojewodowie, prezydenci, burmistrzowie miast, a także przedsiębiorcy zrzeszeni i nie zrzeszeni. Materiały badań są do wglądu w biurze partii.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#ZbigniewZysk">Z badań wynika, że zdecydowana większość respondentów uznała, że samorząd gospodarczy powinien być przede wszystkim organizacją zrzeszającą podmioty gospodarcze, a nie instytucją publiczną reprezentującą ich interesy, ale ich nie zrzeszającą. Także przytłaczająca większość badanych opowiedziała się za poglądem, że członkostwo podmiotów gospodarczych w organizacji samorządu gospodarczego powinno być raczej powszechne. Notabene, jako najczęstsze uzasadnienie tego stanowiska służyła chęć bardziej zorganizowanego, cywilizowanego, etycznego i efektywnego kreowania gospodarki rynkowej w naszym kraju. Pragnę zwrócić także uwagę, że większość ankietowanych uważała za konieczną autonomię samorządu gospodarczego względem organów rządowych. Na ogół uzasadniano to obawą o sterowanie środowiskiem przedsiębiorców przez np. ministra przemysłu i handlu innymi aniżeli rynkowe mechanizmami i instrumentami. Zdaniem większości respondentów głównym źródłem finansowania samorządu gospodarczego winny być składki członkowskie, stanowiące składnik kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw, a także darowizny i dotacje członków. Znaczna część badanych zakładała także możliwość prowadzenia przez samorząd ograniczonej działalności gospodarczej. Charakterystyczne, że niewielki zaledwie odsetek sugerował możliwość korzystania przez te organizacje z kiesy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#ZbigniewZysk">Mimo sygnalizowanych przez posła sprawozdawcę opinii różnych organizacji i środowisk dotyczących treści przedmiotowego projektu pragniemy zwrócić uwagę, że w świetle naszych badań projekty ostatnie, tzn. z druków nr 132 i 1300, były znane przez respondentów fragmentarycznie, pomimo że naszym zdaniem były to najbardziej miarodajne źródła pozyskiwania ocen proponowanej ustawy. Jest to dla nas, parlamentarzystów, istotny sygnał świadczący, że nie zawsze wykorzystujemy w pełni konsultację społeczną w motywowaniu swoich stanowisk na forum Sejmu, w różnych zresztą kwestiach. Nie może tak być, że ważne decyzje dotyczące znacznych obszarów społecznych, politycznych czy gospodarczych, niekiedy działających w dłuższej perspektywie czasowej, powstawać będą podług pobożnych życzeń posłów i ewentualnie ich najbliższego otoczenia.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#ZbigniewZysk">Na zakończenie. Z naszych sondaży wynika, że oprócz wielu różnych problemów przyszła ustawa powinna przede wszystkim rozstrzygnąć kompetencje i uprawnienia samorządu gospodarczego wobec władz państwowych i samorządu terytorialnego, zadania organizacji oraz jej podmiotowość wobec rynku i gospodarki. Zdaniem Partii Demokratycznej Przedsiębiorczość Polska powyższe kwestie - stosownie do potrzeb i możliwości naszego państwa - nie zostały uwzględnione w przedkładanym dzisiaj projekcie zgodnie z naszymi intencjami i w związku z tym wnoszę o przyjęcie następujących poprawek:</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#ZbigniewZysk">1. W art. 2 ust. 1 dopisać pkt 1a w brzmieniu: „występowanie do organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego z inicjatywą w zakresie regulacji prawnych”.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#ZbigniewZysk">2. Art. 4 ust. 4 skreśla się.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#ZbigniewZysk">3. W art. 6 po ust. 2 dodać ust. 2a w brzmieniu: „Organizacje terytorialnego samorządu gospodarczego mogą tworzyć także inne związki niż wymienione w ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#ZbigniewZysk">4. W art. 7 konsekwentnie po wyrazach: „art. 6 ust. 2”, dodaje się wyrazy: „i 2a”.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#ZbigniewZysk">5. W art. 9 po wyrazach: „ art. 6 ust. 2”, dodaje się konsekwentnie wyrazy: „i 2a”.</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#ZbigniewZysk">6. W art. 11 w ust. 1 po wyrazach: „okręgowe bazy danych”, dodaje się wyrazy: „podmiotów należących do tych organizacji”, oraz dodaje się drugie zdanie w brzmieniu: „Dane zawierają informację objętą wpisem do ewidencji działalności gospodarczej lub koncesji albo rejestru handlowego”.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#ZbigniewZysk">Ust. 4 otrzymuje brzmienie: „Dane zawarte w bazach danych są jawne i udostępniane nieodpłatnie”.</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#ZbigniewZysk">7. W art. 14 w ust. 1 po wyrazie: „tajne” dodaje się wyrazy: „spośród członków danej organizacji”.</u>
          <u xml:id="u-52.16" who="#ZbigniewZysk">8. W art. 15 w ust. 1 wyrazy: „reprezentowanych przez daną organizację” zastępuje się wyrazami: „członków organizacji”.</u>
          <u xml:id="u-52.17" who="#ZbigniewZysk">9. W art. 16 ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie: „uchwalanie wysokości składek nie przekraczających górnych ich wysokości określanych przez Radę Ministrów”.</u>
          <u xml:id="u-52.18" who="#ZbigniewZysk">10. W art. 21 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie: „Podmiot gospodarczy należący do organizacji samorządu gospodarczego ma prawo:”.</u>
          <u xml:id="u-52.19" who="#ZbigniewZysk">W pkt. 2 wyrazy: „przez którą jest reprezentowany”, skreśla się.</u>
          <u xml:id="u-52.20" who="#ZbigniewZysk">11. W art. 22 w ust. 1 wyrazy: „przez którą jest reprezentowany” skreśla się, a wyrazy: „od dnia jej podjęcia” zastępuje się wyrazami: „od dnia powzięcia o niej wiadomości, jednak nie później niż w ciągu 6 miesięcy od podjęcia uchwały”.</u>
          <u xml:id="u-52.21" who="#ZbigniewZysk">W ust. 2 wyrazy: „od dnia podjęcia” zastępuje się wyrazami: „od dnia powzięcia”.</u>
          <u xml:id="u-52.22" who="#ZbigniewZysk">12. W art. 24 w ust. 1 wyrazy: „określonych w art. 23” zastępuje się wyrazami: „określonych w statucie”, a po wyrazach: „podmiot gospodarczy” dodaje się wyrazy: „będący członkiem organizacji”.</u>
          <u xml:id="u-52.23" who="#ZbigniewZysk">Ust. 4 skreśla się.</u>
          <u xml:id="u-52.24" who="#ZbigniewZysk">W ust. 6 po wyrazach: „art. 6 ust. 2 pkt. 1, 2, 4 i 5” dodaje się konsekwentnie wyrazy: „i 2a”.</u>
          <u xml:id="u-52.25" who="#ZbigniewZysk">W ust. 7 po wyrazie: „określają” dalsza część zdania otrzymuje brzmienie: „właściwe organy samorządu gospodarczego”.</u>
          <u xml:id="u-52.26" who="#ZbigniewZysk">13. W art. 53 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „Podmioty gospodarcze mogą tworzyć także inne organizacje, do których stosuje się odpowiednie przepisy Prawa o stowarzyszeniach, z tym że organizacje te muszą zrzeszać wyłącznie podmioty prowadzące działalność gospodarczą”.</u>
          <u xml:id="u-52.27" who="#ZbigniewZysk">14. Art. 58 skreśla się.</u>
          <u xml:id="u-52.28" who="#ZbigniewZysk">15. W art. 63 ust. 3 ostatnie zdanie skreśla się.</u>
          <u xml:id="u-52.29" who="#ZbigniewZysk">Wnoszę w imieniu Partii Demokratycznej Przedsiębiorczość Polska o przekazanie projektu ustawy do komisji sejmowej, a swoje pozytywne głosowanie uzależniam od przyjęcia proponowanych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-52.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Zyskowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jana Skrobisza, nie zrzeszonego, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanSkrobisz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrywany dzisiaj projekt ustawy nie jest projektem o samorządzie gospodarczym. Jest to projekt o obowiązkowej przynależności przedsiębiorstw do organizacji narzuconych im wbrew woli przez grupę posłów. Wokół projektu tej ustawy narosło już wiele mitów i przekłamań. Zwrócę uwagę państwa posłów na niektóre z nich.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#JanSkrobisz">Zwolennicy ustawy twierdzą, że proponowany przez nich kształt samorządu gospodarczego jest oparty na wzorcach obowiązujących w Unii Europejskiej. Uważają oni, że integrując się z Unią Europejską musimy przyjmować podobne standardy. Otóż nie jest to prawdą. Na 15 państw Unii Europejskiej w 8 obowiązuje samorząd obligatoryjny, natomiast w 7 jest on dobrowolny. Unia Europejska nie preferuje przymusowej przynależności do samorządu gospodarczego. Warunku takiego nie ma także w tzw. Białej Księdze, zawierającej wszystkie warunki integracji Polski z Unią Europejską. Ponadto w krajach Unii Europejskiej, tam, gdzie istnieje przymusowa przynależność do samorządu gospodarczego, samorząd ten ma strukturę terytorialną. Natomiast posłowie autorzy projektu proponują strukturę branżową. Przyjęcie takiej struktury stanie się zagrożeniem dla polskiej gospodarki, będącej jeszcze w procesie reformowania.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#JanSkrobisz">Wysoka Izbo! Przecież mamy w Polsce jeszcze ogromny sektor przedsiębiorstw państwowych, które na mocy tej ustawy wchodziłyby do samorządu gospodarczego. Spowoduje to dominację przedstawicieli ministerstw w strukturach tego samorządu. Czym to się skończy, przykładem może być dla nas wszystkich ostatnie 50 lat gospodarki państwowej.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#JanSkrobisz">Następnym mitem wokół tej ustawy jest mit tworzony przez autorów projektu, który zakłada, że wprowadzenie w życie ustawy ograniczy szarą strefę i podniesie poziom etyki przedsiębiorców. Muszę stwierdzić, że również w tym wypadku oczekiwania te mijają się z doświadczeniami państw Unii Europejskiej. Na przykład w Hiszpanii, Włoszech, Grecji, gdzie istnieje przymusowy samorząd gospodarczy, szara strefa wytwarza ok. 20%, a w przypadku Grecji do 30% produktu krajowego brutto. A jeżeli chodzi o etykę przedsiębiorców, to we Włoszech akcja „czyste ręce” ujawniła, jak bardzo struktury samorządu gospodarczego stały się przystanią dla powiązanych z mafią przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#JanSkrobisz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród zwolenników ustawy tworzone jest błędne przekonanie, że zjednoczeni przedsiębiorcy będą mieli większy wpływ na rząd i polityków, którzy do tej pory korzystali z podziałów i braku zorganizowania się tych środowisk. Prawdą jest, że słabość środowisk przedsiębiorców wynika z braku zorganizowania się. Ale czy przymus jest na to lekarstwem? Wątpię. Pomieszanie w jednej strukturze samorządu gospodarczego zarówno przedsiębiorstw państwowych, jak i prywatnych oznacza, że każdy rząd poprze dyrektorów przedsiębiorstw państwowych i uzyska dostateczny wpływ na politykę prowadzoną przez samorząd gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#JanSkrobisz">Obawiam się, że taki samorząd będzie przyklepywał kolejne niekorzystne dla przedsiębiorców sektora prywatnego przepisy. Czytając ten projekt ustawy, dostrzega się tęsknotę jej autorów do gospodarki socjalistycznej. Jest to niepokojące zjawisko, zważywszy, że ostatnio uchwaliliśmy niepopularną ustawę o zobowiązaniach podatkowych, dając urzędom skarbowym duże uprawnienia do zaglądania do naszych kieszeni i kont bankowych. A wszystko to robimy wbrew naszym wyborcom.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#JanSkrobisz">Według badań przeprowadzonych przez Demoskop w 1996 r. aż 73% przedsiębiorców nie zgadza się z przymusową przynależnością do samorządu gospodarczego. Te badania powinny uzmysłowić zwolennikom ustawy, że chcą na siłę uszczęśliwiać większość przedsiębiorców, którzy tego wcale nie oczekują od nich.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#JanSkrobisz">Na zakończenie przedstawię jedną sprzeczność tej ustawy z konstytucją. Otóż art. 58 projektu ustawy likwiduje podstawowe prawo gospodarki rynkowej, to jest wolność zrzeszania się, wyrażoną w art. 84 konstytucji i art. 6 ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#JanSkrobisz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu około 1,5 mln podmiotów gospodarczych zatrudniających około 4 mln pracowników, jako poseł Unii Polityki Realnej oraz zwolennik stworzenia dobrego klimatu dla powstającej z tak wielkim trudem klasy średniej, składam wniosek o odrzucenie poselskiego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Jan Skrobisz.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jacka Kocjana z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JacekKocjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany projekt ustawy o samorządzie gospodarczym przedłożony w sprawozdaniu przez wysokie komisje spotkał się wśród większości przedsiębiorców ze zdecydowanym sprzeciwem i stwierdzeniem, że ustawa w proponowanym kształcie jest nie do przyjęcia. Podzielam te opinie i jestem za odrzuceniem projektu ustawy w tej wersji. Nie można zgodzić się na powstanie monopolistycznych struktur tworzonych odgórnie, wbrew opiniom przedsiębiorców, które wyeliminują setki organizacji działających już na polskim rynku, pozbawiając je konstytucyjnego prawa do wolności zrzeszania się. Wiele zaproponowanych rozwiązań jest nie do zaakceptowania. Aby jednak można było właściwie ocenić zapisy tego projektu i odnieść się do nich, pozwolę sobie przedstawić w skrócie zakres przedmiotowy i podmiotowy organizacji z otoczenia gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JacekKocjan">W krajach gospodarki rynkowej powszechnie działają w otoczeniu gospodarki następujące typy organizacji, które grupują te same podmioty gospodarcze. Są to:</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#JacekKocjan">— organizacje rzemiosła,</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#JacekKocjan">— izby przemysłowo-handlowe,</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#JacekKocjan">— organizacje pracodawców,</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#JacekKocjan">— organizacje lobbingowe i stowarzyszenia zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#JacekKocjan">Podziały te ukształtowały się w sposób naturalny i zawsze były stymulowane przez władze państwowe. Państwa, w których rozwijała się gospodarka rynkowa, wspierały odrębność tych organizacji po to, aby nie dopuścić do powstania monopolistycznej pozycji żadnej z nich. Prawo w tych krajach gwarantuje, że w interesie ogółu społeczeństwa uprawnienia i rola, którą pełnią te organizacje, są ściśle rozgraniczone. Model takiej struktury organizacji działających w otoczeniu gospodarki występuje w większości krajów na świecie.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#JacekKocjan">Charakterystyczne cechy tych organizacji i różnice między nimi przedstawię w krótkiej informacji.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#JacekKocjan">Po pierwsze, organizacje rzemiosła. Cechą charakterystyczną działalności rzemieślniczej jest stosowanie prostych technologii i narzędzi, niewielkie zatrudnienie pracowników najemnych, dominujące zatrudnienie członków rodziny, szkolenie przywarsztatowe w zawodzie. W celu ochrony własnych interesów rzemieślnicy stowarzyszają się w cechy i izby rzemieślnicze. Organizacje te pełnią równolegle funkcje izb przemysłowo-handlowych i organizacji pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#JacekKocjan">Po drugie, izby przemysłowo-handlowe. Mają one charakter organizacji wielobranżowych z określonego administracyjnie terenu działania. We Francji są to izby departamentowe, w Niemczech landowe, w USA stanowe. Ich podstawowym celem działania jest maksymalizacji zysku w obrocie towarów i usług pomiędzy podmiotami zgrupowanymi na danym terenie. Powszechną formą działania izb przemysłowo-handlowych jest:</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#JacekKocjan">— promocja towarów i usług,</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#JacekKocjan">— promocja podmiotów gospodarczych i regionów dla inwestorów zewnętrznych,</u>
          <u xml:id="u-56.12" who="#JacekKocjan">— tworzenie prawa zwyczajowego w obrocie towarami i usługami,</u>
          <u xml:id="u-56.13" who="#JacekKocjan">— arbitraż gospodarczy,</u>
          <u xml:id="u-56.14" who="#JacekKocjan">— współkształtowanie prawa związanego z obrotem towarowym,</u>
          <u xml:id="u-56.15" who="#JacekKocjan">— szkolenie w zakresie obrotu towarowego.</u>
          <u xml:id="u-56.16" who="#JacekKocjan">Izby przemysłowo-handlowe są wspierane przez władze państwowe i regionalne. Mają one decydujące i wprost wyrażone uprawnienie do kształtowania prawa w zakresie obrotu towarowego. W żadnym kraju o gospodarce rynkowej nie mają wprost wyrażonego uprawnienia do kształtowania prawa finansowego i gospodarczego. Na tym obszarze pełnią funkcję lobbingowe. Tak wyraźny podział jest uzasadniony tym, że izby regulują przepływy kapitałowe z i do podmiotu gospodarczego, czyli wpływają na cenę wyrobów i usług. Nie mogą wprost oddziaływać na wnętrze przedsiębiorstwa, czyli koszty. W żadnym kraju Unii Europejskiej nie ma jednej wspólnej z pracodawcami organizacji. W interesie ogólnym każde z tych państw dba o wyraźne oddzielenie uprawnień izb i organizacji pracodawców oraz o ich autonomię organizacyjną, dlatego nigdzie nie działają tam krajowe izby branżowe.</u>
          <u xml:id="u-56.17" who="#JacekKocjan">Po trzecie, organizacje pracodawców. Te organizacje są zrzeszeniami podmiotów gospodarczych, których głównym celem jest regulacja stosunków między pracą a kapitałem. Organizacje pracodawców są pozbawione uprawnień do kształtowania prawa związanego z obrotem towarowym, z przepływami kapitałowymi. Ich celem jest długofalowy, bezkonfliktowy rozwój podmiotu gospodarczego, rozwój wymaga zaś wypracowania zysku. Każdy konflikt w podmiocie gospodarczym ogranicza jego rozwój, dlatego też pracodawcy uznają pracowników za podmiot stosunków pracy i prowadzą z nimi prewencyjny dialog, kończący się podpisaniem układów zbiorowych. Do podstawowych uprawnień organizacji pracodawców należy współkształtowanie warunków pracy i płacy, warunków bhp, systemów kształcenia zawodowego, jakości i produktywności, systemów ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, programów rozwoju gospodarczego i społecznego w wymiarze krajowym, branżowym i regionalnym, prawa dotyczącego stosunków pracy, prawa gospodarczego i finansowego.</u>
          <u xml:id="u-56.18" who="#JacekKocjan">Po czwarte, organizacje lobbingowe i stowarzyszenia zawodowe. Organizacje lobbingowe powoływane są do realizacji wspólnych celów, głównie ekonomicznych. Stosują na ogół instrumenty nacisku na polityków. Organizacje lobbingowe na ogół nie mają konotacji prawnej, nie mogą w sposób sformalizowany oddziaływać na kształt prawa gospodarczego i finansowego. Oddziałują na prawo poprzez naciski i wyrażanie różnych opinii. W tej kategorii mieści się m.in. sławetna, często tu przywoływana BCC. Istotną rolę do spełnienia mają organizacje zawodowe, np. księgowych, radców prawnych, lekarzy. Poprzez oddziaływanie na swoje środowisko doprowadzają do unifikacji zachowań i działań, tworzą normy etyki zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-56.19" who="#JacekKocjan">Jak wynika z tej informacji, w krajach o gospodarce rynkowej nie ma monopolistycznej formy organizacyjnej przedsiębiorców. Jesteśmy jedynym państwem w Europie, a może i na świecie, które funduje sobie nowatorskie rozwiązanie o wyjątkowo skomplikowanej, niefunkcjonalnej strukturze pod nazwą „samorząd gospodarczy”. Jest to co najmniej niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-56.20" who="#JacekKocjan">Wydaje się, że projekt ustawy o samorządzie gospodarczym nie był konstruowany w oparciu o jakikolwiek sprawnie działający wzorzec, znany z krajów o rozwiniętej gospodarce rynkowej. Mój sprzeciw wobec tej ustawy, a także sprzeciw wielu przedsiębiorców, wywołują m.in. następujące rozwiązania:</u>
          <u xml:id="u-56.21" who="#JacekKocjan">1) Niezrozumiałe jest, dlaczego za organizacje samorządu gospodarczego uznaje się pięć organizacji, z których każda realizuje rozbieżne cele.</u>
          <u xml:id="u-56.22" who="#JacekKocjan">2) Powołuje się zbiurokratyzowaną strukturę kilku organizacji na szczeblu regionalnym i krajowym, której utrzymanie spadnie na barki przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-56.23" who="#JacekKocjan">3) Wprowadza się obowiązkową składkę, nowy podatek, który nie będzie podlegał kontroli państwa. Państwo ma określić wysokość składki zaliczanej w ciężar kosztów, natomiast organizacje samorządu określą wysokość składki w dowolnej wysokości.</u>
          <u xml:id="u-56.24" who="#JacekKocjan">4) Nie opłacona składka będzie ściągana w trybie administracyjnym przez urzędy skarbowe.</u>
          <u xml:id="u-56.25" who="#JacekKocjan">5) Powołuje się kartelowe struktury gospodarki, które są zaprzeczeniem konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-56.26" who="#JacekKocjan">6) Planuje się powołanie ogólnopolskiego rejestru podmiotów gospodarczych, dublując już istniejące. Koszty tej operacji pokryją oczywiście podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-56.27" who="#JacekKocjan">7) Organizacje samorządu gospodarczego mogą wnosić o wykreślenie podmiotu z rejestru, jeżeli nie będzie on przestrzegał regulaminu ustalonego przez daną organizację.</u>
          <u xml:id="u-56.28" who="#JacekKocjan">Nie można się zgodzić na to, by powstał taki twór, który według mnie mógłby stać się przeszkodą w przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Opowiadam się za takim samorządem gospodarczym, który byłby utworzony jako organizacja samorządowa w rozumieniu instytucji publiczno-prawnej. Wtedy udział podmiotów gospodarczych jest powszechny - wszystkich podmiotów na terenie działania izby - i niezależny od jakichkolwiek wymagań formalnych. Prawa i obowiązki członków nie są zależne od samych organizacji, lecz powinny być określone w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-56.29" who="#JacekKocjan">Na mocy ustawy powinno się powierzyć podstawowym organom samorządu funkcje z zakresu administracji publicznej jako zadania własne, a nie powierzać zadania rządowe, uzależniając się od rządu. W takim samorządzie, w jego organach powinni zasiadać wyłącznie przedsiębiorcy, a nie urzędnicy - pracownicy organów samorządowych. Taki samorząd nie powinien prowadzić działalności gospodarczej, koszty powinien pokrywać ze środków budżetowych, np. budżetu regionu. Działalność w nim powinna być wykonywana nieodpłatnie, powinny być tylko zwracane koszty.</u>
          <u xml:id="u-56.30" who="#JacekKocjan">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zdaję sobie sprawę, że stworzenie takiego modelu samorządu gospodarczego, najlepiej na poziomie regionalnym, jest możliwe dopiero po przeprowadzeniu decentralizacji państwa i reformy samorządu terytorialnego. Na obecnym etapie należy rozważyć drogę budowania samorządu poprzez rozwój dobrowolnych, samorządowych organizacji, tworzonych oddolnie, odzwierciedlających autentyczne potrzeby polskich przedsiębiorców, i przy ich aprobacie. M.in. w tym celu zgłaszam szereg poprawek - ujętych w 34 punktach - do projektu, które są próbą nadania zdroworozsądkowego kierunku zmian tej niefortunnej ustawy. Ze względu na brak czasu i na to, że istotę poprawek już przedstawiłem, nie będę ich szczegółowo omawiał.</u>
          <u xml:id="u-56.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jackowi Kocjanowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Pasonia z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#StanisławPasoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Minęły już ponad dwa lata od chwili, kiedy to w listopadzie 1993 r. został złożony w Sejmie projekt ustawy o samorządzie gospodarczym. Uważam, że powołanie samorządu gospodarczego i ustawowe określenie jego uprawnień jest jak najbardziej konieczne, uporządkuje bowiem struktury organizacyjne podmiotów gospodarczych. W demokratycznym państwie, państwie prawa, państwie pluralizmu politycznego oraz państwie, które od 1989 r. dąży konsekwentnie do sprawnej i konkurencyjnej gospodarki rynkowej, nie może zabraknąć organizacji, które będą reprezentowały interesy wszystkich podmiotów gospodarczych wobec rządu, administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz Sejmu i Senatu. Będą także pilnować przestrzegania zasad etyki w postępowaniu podmiotów gospodarczych, zagadnieniach konkurencji oraz będą gromadziły niezbędny zasób informacji.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#StanisławPasoń">O potrzebie zrzeszania się zróżnicowanych podmiotów życia gospodarczego może świadczyć fakt, że już obecnie w oparciu o inne ustawy działa ponad 250 różnych organizacji, które w różnej formie pełnią funkcję samorządów skupiających podmioty gospodarcze, a przypomnę tylko, że w Polsce działa ponad 2 mln różnych firm.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#StanisławPasoń">Odwołam się w tym miejscu do historii. To izby handlowe jako organizacje prawno-polityczne, broniąc interesów handlu i przemysłu i będąc samorządnym przedstawicielem kupców i przemysłowców, rozwinęły się właśnie na początku XIX w. Rewolucja francuska, upaństwowiając życie gospodarcze, zniosła wcześniejsze wolne stowarzyszenia przedsiębiorców. To Napoleon, reformując państwo, powołał w 1802 r. do życia izby handlowe jako instytucje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#StanisławPasoń">Powołanie samorządu było równoznaczne ze zmniejszeniem zaangażowania państwa w gospodarkę. Dzięki temu, mimo obligatoryjności, tworzenie samorządu nie godziło w interes podmiotów gospodarczych, bo nie ograniczało ich swobody. Wręcz odwrotnie: pozwalało, by problemy dotąd rozstrzygane przez państwo teraz rozstrzygała reprezentacja samorządu. Taki sens miało pojęcie samorządu gospodarczego w II Rzeczypospolitej, gdzie funkcjonowało prawo o izbach przemysłowo-handlowych oraz prawo o izbach rzemieślniczych. I tak rozumiała je przedwojenna Encyklopedia Nauk Politycznych.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#StanisławPasoń">Projekt ustawy, nad którym dzisiaj dyskutujemy, nie odpowiada żadnemu z przytoczonych przeze mnie przykładów. Sam, będąc prywatnym przedsiębiorcą, byłem współzałożycielem Izby Gospodarczej w Nowym Sączu, do której jednak przynależność jest dobrowolna, a nie, jak zostało przyjęte w proponowanej wersji ustawy, obligatoryjna. Należę również do tych, którzy płacą składki, choć nie są one przymusowe. Pragnę również dać odpór licznym głosom: nigdy nie należałem i nie należę do Business Centre Club. Prezentowany przeze mnie pogląd jest zgodny ze zdaniem moich wyborców oraz jest to mój prywatny pogląd, jako posła i przedsiębiorcy, bez żadnych nacisków. Fakt obligatoryjnej przynależności członkowskiej budzi najwięcej kontrowersji i protestów ze strony środowisk przedsiębiorców. Jest to niewątpliwie krok wstecz w stosunku do ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, która wprowadziła m.in. zasadę dobrowolności zrzeszania się podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#StanisławPasoń">Tak więc od 1 stycznia 1989 r. istnieje w Polsce zasada całkowitej dobrowolności zrzeszania się podmiotów gospodarczych, którą teraz proponowany projekt chce odebrać. Nie prowadzi to do decentralizacji i rozszerzenia wolności gospodarczej, wręcz odwrotnie, ogranicza tę wolność, ponieważ ograniczeniem jest obowiązek należenia do samorządu. Jest to ślad mentalności feudalnej i cechowej, która nie pasuje do dzisiejszej sytuacji społeczno-ekonomicznej i politycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#StanisławPasoń">Skoro już w 1989 r. wywalczyliśmy demokrację, która chyba i dla lewicy, i dla prawicy, i dla Polskiego Stronnictwa Ludowego znaczy to samo, to nie róbmy teraz kroku wstecz, lecz idźmy do przodu i budujmy dalej tę demokrację. Samorząd gospodarczy ma być przecież jedynie stworzoną przez państwo platformą do samostanowienia grupy społecznej, a nie organizacją, do której się należy.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#StanisławPasoń">Drugim kontrowersyjnym zapisem w ustawie jest zapis dotyczący obowiązkowości płacenia składek członkowskich. W tej chwili wielu przedsiębiorców płaci składki dobrowolnie. Przymusowe płacenie składek oraz przymusowa przynależność przyczynią się do stworzenia nowej, zbiurokratyzowanej struktury administracji gospodarczej utrzymywanej przez przedsiębiorców. Urzędnicy nie będą zabiegali o fundusze na swoją działalność, gdyż każdy podmiot będzie musiał przystąpić do samorządu i opłacać składki. Poza tym w proponowanej wersji ustawy samorząd gospodarczy byłby jedną z nielicznych organizacji nie podlegających żadnej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#StanisławPasoń">Skoro w Polsce działa ponad 2 mln firm, to nietrudno obliczyć, że szefowie organów samorządowych będą dysponowali ogromnymi pieniędzmi. Co z płaconych przymusowo pieniędzy będzie miał mały przedsiębiorca? Czy nie będzie tylko pionkiem w kolebce układów tych wielkich? Czy przypadkiem pięć organizacji proponowanych w ustawie, do których będą musieli należeć przedsiębiorcy, nie będzie kolebką dla zbankrutowanych i wyeksploatowanych polityków, którzy wyczuli tam dobry interes na przyszłość?</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#StanisławPasoń">Odwołując się do doświadczeń innych państw, gdyż trzeba przyjmować dobre wzory, można wyróżnić kilka systemów organizacji samorządu gospodarczego. Na przykład w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Belgii i Czechach, które także od niedawna kroczą po nowej drodze reform, przynależność do organizacji samorządowych jest dobrowolna. W tym miejscu zwolennicy proponowanego projektu ustawy mogą podać, że w Niemczech, Austrii, Francji czy na Węgrzech przynależność jest obowiązkowa. Zgoda, tylko że w wielu krajach przynależność do izb jest dla klienta sygnałem wiarygodności firmy. Jeżeli muszą do niej należeć wszyscy, zanika jeden z wyznaczników zaufania do przedsiębiorcy. Monopol tych organizacji oznacza przejęcie całkowitej władzy w sferze gospodarki. Należy się też przyjrzeć, jak i od ilu lat funkcjonuje w wymienionych krajach demokracja.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#StanisławPasoń">Z toku dzisiejszej dyskusji, jak również z różnych form komentarzy prasowych wynika, że proponowany projekt ustawy ma zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników. Dowodzą tego m.in. zorganizowane i inspirowane opinie i protesty za i przeciw napływające z różnych stron kraju.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#StanisławPasoń">Przedsiębiorcy uważają, że ich głównym zadaniem będzie płacenie składek, a kontrola nad działaniami zarządu izb pozostanie iluzoryczna. Badania przeprowadzone w lutym 1994 r. przez Sopocką Pracownię Badań Społecznych wykazały, że 61% przedsiębiorców sprzeciwia się idei obowiązkowości zrzeszania się podmiotów gospodarczych i płacenia obowiązkowych składek. Za tym opowiada się natomiast 19%. W 1996 r. według Demoskopu już 73% przedsiębiorców nie zgadza się z pomysłem wprowadzenia obligatoryjnej, ustawowej przynależności do jakichkolwiek organizacji środowiskowych oraz składek członkowskich. Natomiast opowiada się za tym tylko 22%.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#StanisławPasoń">Jeżeli projekt ustawy zostanie uchwalony w proponowanej wersji, to może się on okazać istotnym krokiem wstecz w tworzeniu nowoczesnego systemu gospodarki rynkowej w Polsce, którą rozwijamy już od 1989 r. Osłabi bowiem i ograniczy wolność gospodarczą, zamiast ją rozszerzać i umacniać. Da monopol na reprezentowanie sfery gospodarczej działaczom, którzy nie potrafili się znaleźć i umocnić swych organizacji w warunkach wolnego rynku. Nie wykazali więc profesjonalizmu w nowej rzeczywistości. Proponowany projekt ustawy podetnie też egzystencję organizacji dobrowolnych i zatrzyma proces naturalnego, oddolnego tworzenia samorządu gospodarczego i w końcu wytworzy ogromne korporacje, które będą być może dążyły do powrotu i do wywierania presji na politykę gospodarczą rządu, co miało miejsce przed 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#StanisławPasoń">Zapewne wszystkie wątpliwości, które tutaj przedstawiają parlamentarzyści, a także rząd oraz pan prezydent Kwaśniewski, rozstrzygnie Sejm i dalszy tok demokratycznej procedury legislacyjnej. Mam jednak nadzieję, że ustawa, po wprowadzeniu w niej poprawek, zostanie uchwalona w niedługim czasie, potwierdzając w przyszłości w praktyce proponowane w niej zapisy i uregulowania prawne lub im zaprzeczając.</u>
          <u xml:id="u-58.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Pasoniowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Krzysztofa Budnika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#KrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W pełni przyłączam się do tych wszystkich wypowiedzi, w których podkreślano, że jest to jedna z ważniejszych ustaw i chyba rzeczywiście jedna z bardziej oczekiwanych przede wszystkim przez środowiska gospodarcze. Debatując o modelu samorządu gospodarczego - czy mają to być organizacje członkowskie, czy też mają mieć formułę władzy publicznej podobną do samorządu terytorialnego - wydaje się, że powinniśmy się zastanowić nad określeniem zadań i funkcji, jakie powinny spełniać samorząd gospodarczy czy też izby gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#KrzysztofBudnik">Uważam, że w obecnym czasie podstawowa funkcja, jaką winien spełniać samorząd gospodarczy, to wpływanie na opinię publiczną i państwo w kierunku tworzenia sprzyjających warunków do funkcjonowania gospodarki. Drugą funkcją niezwykle ważną i potrzebną jest świadczenie usług publicznych; nie sprawowanie władzy publicznej, ale świadczenie usług publicznych na rzecz zrzeszonych członków, na przykład w zakresie doradztwa, szkolnictwa. Musimy pamiętać, że jesteśmy w pierwszym okresie budowania i uczenia się mechanizmów wolnorynkowych funkcjonowania gospodarki i takich usług podmioty gospodarcze przede wszystkim potrzebują. Prywatyzacja odbywa się nie tylko poprzez przekształcanie istniejących państwowych podmiotów gospodarczych w podmioty sektora prywatnego, ale również poprzez powstawanie nowych podmiotów gospodarczych. Dlatego zapotrzebowanie na tego rodzaju usługi jest bardzo duże i stąd taka silna presja, by tworzyć samorząd gospodarczy, ale nakierowany na czynności usługowe dla swych członków.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#KrzysztofBudnik">Inną ważną funkcją powinno być gromadzenie informacji istotnych dla gospodarki i powszechnie dostępnych dla każdego zrzeszonego podmiotu gospodarczego, bo to w jego imieniu i na jego rzecz te informacje powinny być gromadzone.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#KrzysztofBudnik">Czwarta ważna funkcja to opiniowanie aktów prawnych. To właśnie ta kompetencja może zadecydować, że przyszły samorząd gospodarczy stanie się partnerem dla władzy tak na szczeblu rządowym, centralnym, jak i samorządu terytorialnego. Skoro przyjmiemy, a możemy przyjąć takie założenie, że samorząd gospodarczy będzie kreowany przede wszystkim przez małe i średnie podmioty gospodarcze i głównie im będzie służyć, choćby poprzez strukturę liczbową naszej gospodarki, to pamiętajmy o tym, że to samorząd gospodarczy będzie tym pierwszym partnerem dla poszerzającego się zakresu prywatnego sektora w Polsce. Z tego punktu widzenia należy dążyć do rezygnacji ze sprawowania funkcji władczych wobec swych członków przez samorząd gospodarczy niezależnie od wyboru formuły, czy jako organizacji członkowskich czy władzy publicznej, poprzez decentralizację funkcji państwowych, a skierowanie tych funkcji władczych, kreacyjnych na zewnętrzną władzę publiczną. Samorząd gospodarczy nie ma bowiem pilnować podmiotów gospodarczych, czy poprawnie się zachowują, ale nadzorować organy władzy państwowej, prawodawczej, wykonawczej, czy nie wkraczają zbyt głęboko w wolność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#KrzysztofBudnik">Chciałbym sprostować także kilka wypowiedzi pana posła sprawozdawcy. To nie jest tak - taki przykład został podany w sprawozdaniu - że nikt nie zauważył negatywnych konsekwencji ustawy o funduszu socjalnym. W trakcie prac legislacyjnych posłowie opozycji, Unii Wolności, podnosili i poddawali pod rozwagę komisji i całej Izbie negatywne skutki tej ustawy właśnie dla małej i średniej przedsiębiorczości. Powiedziałbym, że nie jest tak, że zabrakło głosów opozycji bądź że nikt nie zauważył tego, ale zabrakło właśnie silnej reprezentacji samorządowej, która by wsparła nasze głosy, aby przekonać większość sejmową do tego, by nie uchwalała w takim kształcie ustawy - tak, aby teraz rzeczą pilną nie stawała się jej nowelizacja. A wierzymy, że ta nowelizacja rzeczywiście zostanie podjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#KrzysztofBudnik">Jest to rzeczywiście bardzo ważny przykład, bo może posłużyć stwierdzeniu, że ustawa o samorządzie gospodarczym wbrew wielu oczekiwaniom i twierdzeniom nie poprawi warunków funkcjonowania w gospodarce prywatnego sektora, sektora przedsiębiorców, a w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw. To władza ustawodawcza właśnie powinna poważnie podejść do stanowionego prawa, tak aby uwzględniać specyfikę tego powstającego dopiero obszaru prywatnych przedsiębiorstw i przedsiębiorców uczących się przecież wolnego rynku.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#KrzysztofBudnik">Wiele osób, uzasadniając wersję proponowaną w sprawozdaniu komisji zawartym w druku nr 1623, powoływało się na system zachodni. Pragnę zwrócić uwagę, że nawet posłowie podający ten przykład, podpierając się tym przykładem, wskazywali, że właśnie system zachodni jest oparty na rejestrach podmiotów gospodarczych. Przyjmijmy do wiadomości, że w Polsce już zadecydowaliśmy inaczej, rejestry podmiotów gospodarczych będą prowadziły sądy. Jest to niesłychanie istotna sprawa, ponieważ rejestr podmiotów gospodarczych musi rzeczywiście być wiarygodny, musi cieszyć się dużym zaufaniem publicznym, bo z nim związany jest cały szereg domniemań mających istotne znaczenie dla obrotu prawnego i obrotu gospodarczego. Nie odważyłbym się powierzać organizacjom członkowskim tak ważnej dziedziny funkcji państwowych, bo to ona będzie decydowała o tym, czy będą stosowane zasady uczciwej konkurencji, czy będzie następowało zmniejszanie szarej strefy gospodarczej, czy też nie. A więc przyjmijmy takie założenie, że samorząd gospodarczy, który chcemy wykreować, nie będzie wypełniać tej kompetencji, bo będziemy dbać o to, aby w sposób prawidłowy było to wykonywane przez sądy.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#KrzysztofBudnik">Wiele słów też padło na temat finansowania. Krytykowano projekt z druku nr 1300 w związku z tym, że jest w nim zapisane finansowanie z budżetu. Według tej wersji finansowanie też następuje z budżetu, tylko w drodze pośredniej. Przecież niczym innym nie są odpisy od podstawy opodatkowania. Tak że analogiczne są oba rozwiązania, a w każdym razie nie może to być zarzut wobec alternatywnego projektu, który jednak został opracowany i zgłoszony.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#KrzysztofBudnik">Chcę się sprzeciwić wypowiedzi pana posła sprawozdawcy, który powiedział, że ze strony posłów opozycji nie było konstruktywnego nastawienia, konstruktywnych propozycji. Jest to stwierdzenie krzywdzące. Ośmielę się stwierdzić, że tak właśnie jest również, jeśli chodzi o moją osobę, pracowałem bowiem w połączonych komisjach. Podobnie jak poseł Moszyński, starałem się wejść w skład podkomisji, aby pracować nad tą ustawą, ale podobnie jak kandydatura pana posła Moszyńskiego również moja została odrzucona. Takie zaś odrzucanie kandydatur raczej nie jest przyjęte w obyczajach parlamentarnych, ponieważ podkomisja grupuje raczej posłów zainteresowanych, a nie według klucza partyjnego.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#KrzysztofBudnik">Nie chwalmy się też rzetelnością tego projektu ustawy. Ośmielam się złożyć blisko 80 poprawek, częściowo również w imieniu kolegów. Inni posłowie także składali po kilkadziesiąt poprawek. Artykułów w ustawie jest 66. Tak duża liczba poprawek najlepiej świadczy o tym, że jednak ci posłowie, którzy decydowali o kształcie tej ustawy, nie dołożyli należytej staranności, aby uwzględnić wysuwane wnioski i propozycje tych, którzy myśleli inaczej o samorządzie gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#KrzysztofBudnik">Skoncentruję się na najistotniejszych poprawkach, będących w dużej części również pewną propozycją poszukiwania kompromisu, dania szansy znalezienia kompromisu. Te najistotniejsze dotyczą rozdz. 9, a więc przepisów końcowych ustawy. Poprawki w istocie sprowadzają się do skreślenia większości tych przepisów, przy założeniu, że Sejm uchwali ustawę wprowadzającą przepisy ustawy o samorządzie gospodarczym. Jest to rozwiązanie podobne do tego z ustawy o samorządzie terytorialnym, gdzie również w ustawie Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym rozwiązano wiele kontrowersyjnych problemów związanych z okresem przejściowym. Oczywiście wymaga to, niestety, wydłużenia vacatio legis tej ustawy. Proponuję, aby to był okres realny, a więc wskazuje się w odpowiedniej poprawce datę 1 stycznia 1998 r. To prawda, że to znacznie oddala wejście w życie ustawy o samorządzie gospodarczym, ale też przyjmijmy, że samorząd gospodarczy bez akceptacji środowiska, jego większości, przy jego wdrażaniu w atmosferze konfliktu się nie sprawdzi. Wymagane jest, aby należycie spełniał on swoje funkcje, poparcie i świadomość potrzeby istnienia ze strony tych, którzy będą korzystać z jego usług, kreować ten samorząd i wpływać na jego wypowiedzi, które mają być ważne i istotne dla władzy prawodawczej, dla władzy wykonawczej, aby mogły zostać uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#KrzysztofBudnik">W poprawce proponuję również zapis pozytywny, w którym zakaże się, będzie to przepis postulatywny, angażowania się w działalność polityczną. To nie jest zagrożenie wydumane i nie jest to też przepis wyjątkowy. W wielu instytucjach, w wielu korporacjach zawodowych takie przepisy są wprowadzane, aby utrzymać bezstronność i wiarygodność danego organu, danej instytucji czy danej korporacji zawodowej. Jest to bardzo ważne, ponieważ są obawy, że samorząd gospodarczy może finansowo angażować się w działalność polityczną. Jeżeli nawet te obawy nie są podzielane, nie wydaje mi się, aby były poważniejsze sprzeciwy dotyczące tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-60.12" who="#KrzysztofBudnik">Cały szereg poprawek ogranicza również treść art. 2 poprzez skreślenie wielu kompetencji. Dotyczy to kompetencji o charakterze władczym bądź rozdzielającym dobra reglamentowane. Nie wydaje się, aby jako zadanie własne można było przypisać samorządowi gospodarczemu rozdzielanie dóbr ograniczonych. To będzie jedynie konfliktować środowisko. Zawsze będzie powstawało pytanie, dlaczego koncesję otrzymał jeden podmiot gospodarczy a drugi nie. To będzie premiowało, niejako zachęcało do tworzenia różnych stosunków układowych, a nie tego nam potrzeba w pierwszym okresie rodzenia się samorządu gospodarczego, zwłaszcza że chcemy go ustanowić ustawą, a w mniejszym stopniu dopuszczamy powstawanie oddolne, poprzez samą świadomość potrzeby istnienia i współdziałania w jego ramach. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby stopniowo tego rodzaju kompetencje były przekazywane organizacjom samorządu gospodarczego w drodze zadań zleconych, co przewiduje art. 4, ale wówczas nie będzie to zadanie własne samorządu, lecz zadanie zlecone, poddane pełnej publicznej kontroli.</u>
          <u xml:id="u-60.13" who="#KrzysztofBudnik">Wiele kontrowersji budzi również sądownictwo organizacyjne, zwłaszcza w zakresie proponowanych sankcji. Myślę tutaj o swoistej karze, którą jest podanie orzeczenia sądu organizacyjnego do publicznej wiadomości. Jest to analogiczna kara do tej, która znajduje się w katalogu Kodeksu karnego. Jest to kara dodatkowa z zakresu prawa karnego i w tym samym brzmieniu została wprowadzona do ustawy o samorządzie gospodarczym. Stanowi to pewne zaprzeczenie idei, że samorząd gospodarczy ma służyć podmiotom, pomagać im, a nie ich pilnować czy karać, tym bardziej że w proponowanej strukturze sądownictwa organizacyjnego nie przewiduje się normalnej kontroli sądowej. Sądy karne z wielką wstrzemięźliwością orzekają te kary, odsyłam do odpowiedniej statystyki, a samorząd gospodarczy, podając do publicznej wiadomości bez kontroli sądowej, bo tu już w drugiej instancji może być ogłoszone orzeczenie, może wywołać nieodwracalne skutki, może wyeliminować z rynku dobry podmiot gospodarczy, ponieważ akurat w innych organach większość mają jego konkurenci. Nie można tego przepisu utrzymać. Nie można wykluczyć, jeżeli nie złej intencji, to choćby nawet pomyłki, skoro zdarzają się one w sądach państwowych, w sądach kreowanych na mocy przepisów konstytucyjnych. Jak będzie wyglądała wówczas odpowiedzialność samorządu gospodarczego, której się nie przewiduje? Dlaczego inni zrzeszeni członkowie mieliby płacić wielkie odszkodowania, odpowiadając za błędy takiego sądu organizacyjnego? Tak więc sąd organizacyjny - tak, ale w zakresie przestrzegania statutów i innych uchwał organizacji, bo jest to przecież organizacja o charakterze członkowskim.</u>
          <u xml:id="u-60.14" who="#KrzysztofBudnik">Wiem, panie marszałku, że przekroczyłem znacznie limit czasu. Jeszcze jedna kwestia, która wydaje się bardzo ważna - prowadzenie działalności gospodarczej. To, czy samorząd gospodarczy - padały tutaj opinie, że jest to przecież organ władzy o charakterze publicznym - może w ogóle prowadzić taką działalność, wywołuje bardzo duże kontrowersje. Pamiętam jednak dyskusje z posiedzeń połączonych komisji, na których w ogromnej większości posłowie opowiadali się za utrzymaniem tego zapisu. W głosowaniu tylko dwóch posłów sprzeciwiało się temu. Cieszę się, że obecnie wypowiedzi przeciwko temu zapisowi są znacznie liczniejsze. Ale myśląc realnie, wsłuchując się w głosy większości parlamentarnej, proponuję zapis, zgodnie z którym dopuszczalne będzie prowadzenie działalności gospodarczej przez samorząd gospodarczy, ale ograniczy się to nie tylko do zadań własnych tego samorządu, ale również zastrzeże, że ta działalność nie może być konkurencyjna względem zrzeszonych członków. I wówczas rzeczywiście będzie ona mogła być zawężona tylko do funkcji usługowych na rzecz swoich członków, co jest chyba intencją ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-60.15" who="#KrzysztofBudnik">Jest cały szereg innych poprawek, również istotnych. Przyznaję, że duża część ma charakter legislacyjny, techniczny, nie zmieniają one istoty ustawy. Należy jednak wykorzystać to, że będziemy jeszcze debatować nad tą ustawą. Wniesione poprawki odnoszą się do poszczególnych artykułów, dają szansę, żeby jeszcze naprawić projekt tej ustawy, jeżeli już ma dojść do tego, że ona zgodnie z obecnie proponowaną filozofią będzie uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-60.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie przekroczył pan tak bardzo czasu. Natomiast wydaje mi się, że ma pan za sobą rekord, jeśli chodzi o liczbę zgłoszonych poprawek. Nie wiem, czy w historii parlamentaryzmu polskiego ktoś zgłosił 80 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Budnik: Ale to wspólnie z kolegami.)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#AleksanderMałachowski">Wszystko jedno, ale pan je zgłosił. Jest to swoisty rekord.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Krzysztofowi Budnikowi.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Romana Nowickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RomanNowicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłoszono z tej trybuny wiele ciężkich i konkretnych uwag oraz wiele poprawek do projektu ustawy o samorządzie gospodarczym. W większości zgadzam się z tymi poprawkami i nie będę do nich wracał.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#RomanNowicki">Chciałbym powiedzieć państwu, że dzień dzisiejszy jest dniem mojego sukcesu. Mówiłem kilkanaście miesięcy temu, że ta ustawa jest beznadziejna. Pisałem do Unii Europejskiej, kiedy autorzy tej ustawy próbowali manipulować opinią i twierdzili, że Unia Europejska mówi, iż warunkiem wejścia do niej jest posiadanie tego typu samorządu gospodarczego. Przedstawiłem wam odpowiedź XXIII...</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#RomanNowicki">Panie pośle, przeszkadza mi pan, chociaż pana bardzo lubię.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Budnik: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#RomanNowicki">Przedstawiłem w tej sprawie panom posłom, paniom posłankom opinię XXIII Generalnej Dyrekcji Unii Europejskiej, znanego polityka pana von Moltke, który zaprzeczał, że warunkiem wejścia do Unii Europejskiej jest posiadanie samorządu tego typu, który wyjaśniał, że w Unii Europejskiej zaledwie 7–8 krajów posiada tego typu samorząd. Pozostałe kraje nie posiadają i nie ma takiej potrzeby, żeby posiadały.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#RomanNowicki">Przy okazji wyszło na jaw, że nieprawdą jest, że kraje, które wprowadziły tego typu samorząd obligatoryjny, nagle przestały mieć problemy z szarą strefą. Okazało się, że nieprawdą jest, że kraje, które od dawna mają tego typu samorządy, nie mają problemu z jakością usług, z jakością wykonawstwa, że to jest panaceum na wszystkie kłopoty, które dzisiaj, w okresie wielkich przemian gospodarczych mamy, a one są charakterystyczne dla tych przemian.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#RomanNowicki">Chciałbym państwu powiedzieć, że w tej chwili nie wiem, o czym my mówimy. Po trzech latach pracy nad samorządem gospodarczym w tym wydaniu liczba przeciwników nie maleje, lecz rośnie. Badania opinii publicznej, których nikt nie może podważyć, obiektywne (bo jeśli chodzi o listy, to można mówić, tak, tak, tutaj coś jest), wykazują, że liczba przeciwników tej ustawy, pomimo nachalnej propagandy w jej sprawie, rośnie, a nie maleje. Przedsiębiorcy nie chcą tego typu ustawy. Pytam więc: O czym my dzisiaj mówimy? Po trzech latach do projektu ustawy jest 120 poprawek. Autorzy tej ustawy powinni uderzyć się w piersi i wycofać. 120 poprawek - gdybyśmy na podstawie tych poprawek opracowali nową ustawę o samorządzie gospodarczym (trwałoby to dwa tygodnie), to ona zadowoliłaby wszystkich albo prawie wszystkich, poza tymi, którzy stracili wielki szmal. Nie jesteśmy przeciwko samorządowi gospodarczemu, jesteśmy za samorządem godnym Polski na tym etapie rozwoju historycznego. To ma być samorząd demokratyczny, samorząd, który wykosi negatywne struktury po drodze. Nie miejmy złudzeń, wokół dobrego polskiego biznesu narosły różne patologiczne układy. Trzeba w takim razie stworzyć warunki do powstania samorządu, na jaki nas nie tylko stać, ale jaki nam jest potrzebny. I o to chodzi. Jeżeli po trzech latach pracy w Sejmie, w komisjach, po różnych manipulacjach przy okazji - jak trzeba będzie kiedyś wyjaśnić pewne szczegóły zabiegów nierzetelnych, niedobrych, o tę ustawę, to wyjaśnimy - zgłoszono 120 poprawek (z moją będzie 121, za chwilę ją zgłoszę, ale ona ma kilkadziesiąt punktów), to pytam: Czy w ogóle warto tego trupa reanimować?</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#RomanNowicki">Przecież, proszę państwa, problem dla nas, dla Sejmu - mnie nie interesują koterie i układy - dzisiaj jest taki: kto nam uwierzy, jeżeli my w ten kształt ustawy negatywnej włożymy najpiękniejsze rozwiązania dopiero po trzech latach, kto nam uwierzy, że tu znowu nie ma jakiejś manipulacji, że gdzieś tam pod spodem nie kryje się jakiś interes struktur, które chciały wejść w tę sprawę i zagarnąć część czegoś.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#RomanNowicki">Chcę podkreślić, że w pełni utożsamiam się z uwagami mojego klubu SLD. Była to wielka próba z naszej strony przeorania tej ustawy. Ale przecież wy to wiecie i ja to wiem, że wprowadzenie uwag klubu SLD do tej ustawy oznacza, że to nie będzie już ta ustawa, to już nie będą te „czapy”, które tam były zapisane. To jest demokratyczna, dobra ustawa. Różnica poglądów moich i moich kolegów z klubu polega tylko na jednym: czy z tego, co zgłosiliśmy i co zgłosiła Unia Pracy, Unia Wolności, i inne kluby, i co ja zgłoszę, zrobić nową ustawę w trybie przyspieszonym, czy ładować to w ten cień, w ten układ, który ma odbiór powszechnie negatywny. Jestem zwolennikiem nowej ustawy. Zgłaszam w takim razie w tej chwili wniosek o odrzucenie w drugim czytaniu całości projektu tej ustawy. Chciałbym, żeby to było w pierwszym czytaniu — żałuję. W drugim w takim razie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AleksanderMałachowski">W trzecim, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#RomanNowicki">W trzecim, tak jest. Żałuję, że nie można inaczej, ale w trzecim czytaniu należy odrzucić tę ustawę, bo jest potrzebna Polsce dobra ustawa o samorządzie gospodarczym. Wszyscy powinniśmy to zrobić, połączyć wysiłki w układzie ponadpartyjnym. A zresztą dzisiaj zauważyłem, że tu specjalnych różnic nie ma.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#RomanNowicki">Mam też pytanie na koniec tego wystąpienia, bo nie będę mówił - to nie jest konieczne - o szczegółach. Jaki jest podtekst tego, że bracia rolnicy, mając bardzo dobrą ustawę o izbach rolniczych - SLD im pomagał uchwalić tę ustawę - nagle wciskają nam (niektórzy z nich) taki... nie chcę nikogo obrazić, panie marszałku, ale czy knot to jest właściwe słowo w Sejmie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AleksanderMałachowski">Może to i niewłaściwe słowo, ale nie kwalifikuje się do skreślenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#RomanNowicki">To dobrze.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#RomanNowicki">Dlaczego? Czy chodzi tu o to, żeby nas później wyśmiać, że coś takiego przyjęliśmy?</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#RomanNowicki">A więc, proszę państwa, są w tej chwili dwie kwestie. Jedna kwestia jest taka, że - jeszcze raz to akcentuję - SLD zgłosił uwagi radykalnie zmieniające stary projekt ustawy, za którymi się w całej rozciągłości opowiadam. Złożę na piśmie uwagę dotyczącą artykułu wymieniającego organizacje, które po wejściu ustawy w życie miały niejako automatycznie stać się organizacjami samorządu gospodarczego. Te organizacje, które skupiają kilka procent podmiotów gospodarczych w Polsce, nagle miały uzyskać pieniądze i władzę nad ok. 2 mln podmiotów gospodarczych. I niech w podsumowaniu pan poseł Łochowski nie wmawia mi, że nie czytałem projektu ustawy i że mówię o czymś, czego tam nie ma. Otóż dokładnie czytałem ten projekt i stwierdzam, że poprzez różne zapisy stwarza on takie możliwości, żeby tę władzę, praktycznie rzecz biorąc, uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#RomanNowicki">Dlatego jeszcze raz proponuję odrzucić projekt tej ustawy w trzecim czytaniu. Proponuję też uwzględnić wszystkie uwagi jako bazę do przygotowania przez Sejm ustawy nowoczesnej, na dzisiejsze czasy, godnej dobrej opinii, jaką się cieszymy w Europie - takiej ustawy o samorządzie gospodarczym, która będzie świadczyła, że jesteśmy parlamentem nowoczesnym i myślimy o przyszłości, a nie o tym, żeby ratować czyjeś tam ambicje.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie wiem, ile pan złożył poprawek.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Poseł Roman Nowicki: 27.)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#AleksanderMałachowski">Zatem mamy 214 poprawek do tego projektu, jeżeli zostało to dokładnie policzone. Tak, 214.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, pragnąłbym powiedzieć jeszcze jedno. Wydaje mi się - przy czym mam tu na uwadze jedynie względy proceduralne - że trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że jeśli odrzucimy teraz ten projekt - przy czym naturalnie Izba jest suwerenna i może zrobić, co zechce - to on już w tym Sejmie nie wróci pod obrady, dlatego że kolejka jest olbrzymia. W tej chwili mamy dylemat, do końca kadencji zostało bowiem niewiele czasu, nieco ponad rok, a są setki projektów. Co więc zrobić, jak postąpić z wieloma projektami, co do których nie ma szansy, by zostały uchwalone? Jeżeli natomiast te poprawki trafią do komisji, projekt będzie dalej przedmiotem prac i wtedy w ramach pracy w komisji można stworzyć nowy projekt ustawy. Będzie wtedy szansa, by został on stosunkowo szybko uchwalony, bo będzie czekał już tylko na trzecie czytanie. Tak że ze względu na ekonomikę legislacyjną byłoby lepiej, jeśli ta ustawa ma zostać uchwalona - sam nie jestem zainteresowany, przedstawiam to państwu z obowiązku marszałka prowadzącego obrady - gdyby ten projekt mimo rzeczywiście rekordowej liczby poprawek (227 poprawek, zdaje mi się, nie było jeszcze w historii parlamentaryzmu polskiego - nie tylko pan prof. Budnik ma rekord, ale i ustawa) miał jeszcze szansę na przyjęcie przez Izbę. Ale, jak mówię, nie jestem tutaj upoważniony do wyrażania opinii innych niż dotyczące procesów legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Tadeusza Samborskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiany nam dziś w drugim czytaniu projekt ustawy o samorządzie gospodarczym jest niewątpliwie aktem potrzebnym i pożądanym. Zmiana warunków społeczno-politycznych na początku lat dziewięćdziesiątych w naszym kraju wymaga dostosowania do nich aktualnego ustawodawstwa. W tym też kierunku zmierza niniejsza inicjatywa. Niestety nie jest to projekt wolny od błędów. Więcej - w obecnym kształcie nie jest on do przyjęcia przez środowisko działające w obszarze tak dynamicznie rozwijającej się gospodarki. Przypomnijmy, że ustawa dotyczyć ma ponad 2 mln podmiotów gospodarczych. Nie jest więc obojętne, jaka będzie reprezentacja tych podmiotów w odniesieniu do ich działań, ich inicjatyw wobec rządu i parlamentu. Tymczasem z przedłożonego projektu wynika, że reprezentować to środowisko będzie 5 organizacji. Jest to niestety kolejna próba zredukowania roli rzeczywistej reprezentacji przedsiębiorców. Jaką bowiem wykładnię interesów tak wielkiego grona może zaprezentować zaledwie 5 organizacji? Jak dyskutować w zestawie przedstawicieli na przykład 400 tys. podmiotów o tym, co dla nich dobre, a co nie?</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy w różnych miejscach w mniej lub bardziej zakamuflowanej formie zakłada obligatoryjność przynależności. A taka obligatoryjność przynależności do organizacji samorządu gospodarczego wydaje się w polskich warunkach nieuzasadniona, a na pewno przedwczesna. Argumentacja, że taki model samorządu gospodarczego istnieje w wielu krajach, jest mało przekonująca, gdyż jeszcze więcej krajów obowiązkowej przynależności nie wprowadziło. Przy powoływaniu się na niemieckie czy austriackie rozwiązania należy pamiętać o tym, że tam tradycje samorządowe sięgają ubiegłego stulecia i kształtowały się w zupełnie odmiennych warunkach historycznych. Niemal obligatoryjna przynależność oraz ustawowe umocowanie 5 central samorządowych daje tym instytucjom pewność egzystencji, gwarantuje wysoką pozycję oraz stałość dochodów w zasadzie bez konieczności udowadniania własnej efektywności.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#TadeuszSamborski">Kolejnym negatywnym efektem wprowadzenia ustawy w jej obecnym kształcie byłoby wysokie prawdopodobieństwo likwidacji wykluwających się dopiero instytucji rzeczywiście samorządowych, przede wszystkim izb regionalnych oraz zrzeszeń branżowych. Jest bowiem wątpliwe, żeby przedsiębiorca zmuszony do opłacania składki na „ustawowy samorząd” znalazł jeszcze środki na składki do innych organizacji, które, nawiasem mówiąc, według ustawy nie będą uważane za organizacje samorządu gospodarczego. Dobrze więc, że w niektórych dyskusjach przewija się wątek rezygnacji z obligatoryjności na rzecz powszechności oraz większej liberalizacji w ściąganiu składek. Z obligatoryjnością bowiem wiązałaby się także obligatoryjna składka. Byłaby ona w zasadzie formą dodatkowego podatku. W sytuacji, kiedy mówi się o tworzeniu finansowych warunków rozwoju przedsiębiorczości, dodatkowe obciążenie przedsiębiorstw na pewno przyniesie odwrotne efekty. Należy przypuszczać, że składka opłacana przez przedsiębiorców - członków danej izby - będzie skorelowana z obrotami firmy. Z pewnością składka CPN, Coca-Coli czy Fiat Auto Poland będzie znacznie wyższa od składek płaconych przez drobnych przedsiębiorców. Czyj interes w takiej sytuacji reprezentować będzie izba, której funkcjonowanie zależy od składek?</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Negatywnie oceniają projekt sami przedsiębiorcy. Chcą wiedzieć, co otrzymają w zamian. Jest to postulat ze wszech miar słuszny. Nie zależy przecież nam wszystkim na powoływaniu kolejnej scentralizowanej instytucji, w której zasiądzie sztab wysoko opłacanych i z niczego nie rozliczających się pracowników, urzędników. Dziś trudno jest bowiem stwierdzić, czy i na ile głos przedsiębiorcy małego, słabego będzie w takiej organizacji wysłuchany. Szkoda ich inicjatywy i wiary w swobodę działalności gospodarczej, tak jak szkoda inicjatyw tych szczebli samorządu gospodarczego - regionalnych, wojewódzkich - które powstały na autentyczne zamówienie oddolne, z autentycznej potrzeby istnienia samorządnej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#TadeuszSamborski">Widzę w nowym projekcie także zagrożenie dla promocji gospodarczej realizowanej środkami budżetu państwa. Przedsiębiorcy, którzy będą musieli wnieść wysoką składkę do nowych izb, nie dorzucą już nic albo prawie nic do promocyjnych wysiłków państwa, a przecież już dziś większość działań w promocji polskiej gospodarki to wspólny wysiłek państwa i firm. Jako reprezentant nie tylko uprzemysłowionego regionu Dolnego Śląska i ziemi legnickiej, ale także lobby chłopskiego, interesów rolniczych, nie mogę nie wyrazić żalu, że właśnie wykluwająca się cenna inicjatywa tworzenia izb rolniczych, o których wspominał pan poseł Nowicki, nie będzie mogła - w świetle tego projektu - mieć obok siebie operatywnego i przyjaznego partnera do wspólnego działania, lecz organizację-molocha, z którym trudno będzie uzgodnić sprawy interesujące żywotnie tych, którzy najbardziej powinni być chronieni, a więc małych i średnich producentów, wytwórców, handlowców.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnosząc o ponowne skierowanie projektu ustawy do pracy w komisjach, w tym także do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, w celu nadania jej prawdziwie samorządnego kształtu, pragnę przypomnieć, że wszystkie sondaże przeprowadzone w niezależnych przedsiębiorstwach wykazują, iż około 70–80% z nich przeciwnych jest rozwiązaniom proponowanym w ustawie w jej obecnym kształcie.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Samborskiemu.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Ryszarda Zbrzyznego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pana posła Zbrzyznego.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#AleksanderMałachowski">W takim razie proszę pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odbyta już wcześniej debata nad poselskimi projektami ustaw o samorządzie gospodarczym (druk nr 132) i o izbach przemysłowo-handlowych (druk nr 1300), a także dzisiejsza debata nad sprawozdaniem połączonych Komisji: Transportu, Łączności, Handlu i Usług; Ustawodawczej oraz Systemu Gospodarczego i Przemysłu (druk nr 1623) potwierdzają moje spostrzeżenia. Parlament nasz staje się coraz częściej sceną, na której ścierają się różnego rodzaju interesy. Ta walka zaczyna przybierać coraz bardziej agresywne formy. Posłowie poddawani są różnego rodzaju naciskom. Pisemne protesty, oświadczenia, petycje i argumentacje docierają - jest ich dużo - do naszych skrzynek poselskich. Uważam to za rzecz normalną, za przejaw naszej młodej demokracji. Pozytywnie należy ocenić ten fakt, jeżeli walka ta dotyczy spraw przynoszących konkretne korzyści krajowi i gospodarce. Negatywnie jednak oceniam walkę, która dotyczy tylko poszczególnych grup, pragnących - w tym konkretnym przypadku - uzyskać wpływ na gospodarkę, a w efekcie na politykę. Taka jest rzeczywistość w krajach gospodarczo rozwiniętych, gdzie wpływ na politykę ma duży kapitał. Uważam, że nie akceptowanych przez społeczeństwo wzorców nie musimy powielać.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JanŚwirepo">Projekt ustawy przedstawiony przez połączone komisje wywołał szeroką dyskusję. Niepokoi mnie jednak ton publikacji przeciwników tej ustawy, ich słownictwo i prezentowany czarny scenariusz centralizacji gospodarki i powrotu do starego systemu. Posądza się posłów tworzących w komisjach kształt tej ustawy o przygotowywanie ustawy dla siebie, w celu ratowania organizacji, które ustawowo wejdą w skład samorządu gospodarczego, a których są członkami. Przeciwnicy reprezentują zazwyczaj wielki kapitał zrzeszony w różnych organizacjach, jak Business Centre Club, Klub Kapitału Polskiego, Polska Rada Biznesu, Konfederacja Pracodawców Polskich itp., zainteresowanych w tworzeniu dogodnych warunków rozwoju tego wielkiego kapitału. Te warunki nie zawsze są przyjazne dla działalności małych przedsiębiorstw, rzemieślników, drobnego transportu czy też małych zakładów usługowych i handlowych.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#JanŚwirepo">Za przyjęciem tej ustawy w wersji przedstawionej przez komisje wypowiadają się w większości izby rzemieślnicze, zrzeszenia prywatnego handlu i usług, cechy rzemiosł, zrzeszenia transportu, także wszyscy ci, którzy reprezentują małe interesy. Pozaparlamentarna dyskusja nad projektem ustawy wprowadziła dosyć klarowny podział na zwolenników i przeciwników ustawy według kryterium zamożności.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#JanŚwirepo">Dosyć niepokojąco zabrzmiała wypowiedź prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, która miała miejsce kilka dni przed odłożoną debatą nad tą ustawą w wersji przestawionej przez komisje. Prezydent stwierdził, reprezentując w ten sposób stanowisko wielkiego kapitału, że nie podpisze tej ustawy w wersji, która jest zawarta w projekcie komisyjnym.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#JanŚwirepo">Podstawowe argumenty przeciwników projektu ustawy o samorządzie gospodarczym w ujęciu prezydenta Konfederacji Pracodawców Polskich - jest to jakoby fragment procesu ponownej centralizacji życia gospodarczego, jego polityzacji poprzez wpływanie rządzących partii politycznych na tok spraw gospodarczych. Argumenty przytoczone w proteście podpisanym przez znaczne osobistości reprezentujące wielki kapitał to przede wszystkim obligatoryjność, która ma wzmocnić nie członków samorządu gospodarczego, jak przewiduje projekt ustawy w art. 1, 2, 3 i 4, ale posłów wnioskodawców tej ustawy pełniących wysokie funkcje w tych organizacjach. Uważam te zarzuty za niesłuszne i niezasadne, gdyż art. 14 jednoznacznie potwierdza, że wybory do organów samorządu gospodarczego są powszechne, pośrednie lub bezpośrednie i tajne, przy czym każdy podmiot ma jeden głos, co może ograniczyć wpływ wielkiego kapitału na występowanie w imieniu reprezentowanych podmiotów gospodarczych. Ale czy to jest wada?</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#JanŚwirepo">Następny argument dotyczy tego, że przymusowa składka jest jakby dalszym fiskalnym obciążeniem podmiotu gospodarczego. Art. 26 ust. 1 i 2 jednoznacznie określa maksymalną wielkość składki jako 10% dotychczasowych wpływów ze składek na rzecz izb i zrzeszeń rzemieślniczych i nie więcej niż 5% wpływów ze składek pozostałych związków.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#JanŚwirepo">Argument, że przyjęcie ustawy spowoduje duży społeczny koszt związany z likwidacją dziesiątków izb przemysłowych, towarzystw gospodarczych, stowarzyszeń handlowych, jest niezasadny. Ustawa nie rozwiązuje tych podmiotów. Wręcz odwrotnie, cały rozdz. 8 - w tym art. 53 ust. 1 - mówi, że podmioty gospodarcze mogą na zasadzie pełnej dobrowolności zrzeszać się w innych organizacjach. Art. 27 umożliwia podmiotom gospodarczym samorządu gospodarczego decydowanie o tym, by część składki - do 50% - mogła być przekazywana na rzecz innych organizacji.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#JanŚwirepo">Miałem możliwość uczestniczenia w spotkaniach organizowanych przez izby rzemieślnicze, zrzeszenia prywatnego handlu i usług, cechy rzemiosł, organizacje pracodawców. Dzięki temu mogę dziś podjąć z pełną świadomością decyzję, aby głosować za przyjęciem tej ustawy w wersji przedstawionej przez komisje. Uważam, że uchwalenie tej ustawy umożliwi małym i słabszym kapitałowo podmiotom gospodarczym odpowiednią reprezentację. Do chwili obecnej żadna władza administracyjna i gospodarcza nie liczyła się z nimi, a to jest przykre.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Maliszewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#StanisławMaliszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam ten psychiczny komfort, że jako młody początkujący poseł w 1993 r. nie złożyłem podpisu pod projektem ustawy (druk nr 132). Tam widnieje około setki nazwisk, i z prawa, i z lewa, i dlatego kilka wypowiedzi, w których sugerowano, że jakoby projekt tej ustawy forsuje Sojusz Lewicy Demokratycznej, jest po prostu nie na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#StanisławMaliszewski">Spotkałem się z przedsiębiorcami z woj. białostockiego i to, co chciałbym krótko przekazać, płynie właśnie od nich. Mianowicie nie ulega najmniejszej wątpliwości, że samorząd gospodarczy jako reprezentant przedsiębiorców jest bardzo potrzebny. Nie ma też najmniejszej wątpliwości, że naszym zadaniem jako ciała ustawodawczego, jest uchwalenie ustawy określającej ramy działalności takiego samorządu. Niemniej jednak projekt ustawy, o którym tu dyskutujemy (druk nr 132), w założeniu być może słuszny, wymaga bardzo wielkich korekt.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#StanisławMaliszewski">Nie chciałbym posunąć się tak daleko jak mój kolega, poseł Nowicki, aby wnosić o odrzucenie tego projektu w trzecim czytaniu - jak pan marszałek raczył zauważyć, wydłużymy niepotrzebnie drogę, a ustawa jest potrzebna - niemniej jednak uważam, że przed trzecim czytaniem ten projekt powinien być zdecydowanie przepracowany w komisjach. Pozwolę sobie zwrócić uwagę tylko na kilka spraw.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#StanisławMaliszewski">Po pierwsze, jak tu wszyscy mówili, jesteśmy przeciw powszechnemu obowiązkowi zrzeszania się, i to tylko w pięciu z góry wybranych organizacjach.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#StanisławMaliszewski">Po drugie, jesteśmy przeciwko narzucanym składkom ściąganym w trybie administracyjnym, bo w zasadzie i tak zapłacą je konsumenci, gdyż wejdą one w koszty działalności przedsiębiorstwa, a pieniądze pójdą na opłacanie ciepłych posad na kolejnych szczeblach biurokracji.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#StanisławMaliszewski">Po trzecie, samorząd gospodarczy ma mieć prawo do wszelkiej działalności gospodarczej. Wydaje mi się, że jest to jakieś nieporozumienie, gdyż nie wykluczamy sytuacji, że władza zrzeszająca podmioty gospodarcze będzie prowadzić działalność gospodarczą sprzeczną z interesem tych podmiotów - mając bowiem pełną informację o nich, może postępować niezgodnie z interesem zrzeszanych podmiotów. Dlatego też powinna się ona ograniczać jedynie do takich spraw, jak np. szkolenie, nie może natomiast wkraczać w zakres działalności zrzeszonych podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#StanisławMaliszewski">Po czwarte, dublowanie istniejących rejestrów państwowych i samorządowych - co przewidziane jest w art. 11 jako rejestr podmiotów gospodarczych - może stworzyć zagrożenie dla tajemnicy handlowej przez brak określenia trybu i zakresu gromadzenia danych. Dane są już gromadzone i nie ma potrzeby, by tworzyć kolejne rejestry.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#StanisławMaliszewski">Po piąte, przewidziany samorząd w myśl projektu ustawy nie ma praktycznie żadnych uprawnień samorządowych, bo nie przejmuje żadnych uprawnień państwa - jest to jakby tak samo dla siebie.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#StanisławMaliszewski">W związku z tym, podpisując się pod wszystkimi uwagami, które zgłosili moi koledzy z klubu, wnoszę o odesłanie projektu ustawy do odpowiednich komisji sejmowych. Może po uwzględnieniu tych ponad 200 poprawek powstanie lepsza ustawa.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#StanisławMaliszewski">Chciałbym też zwrócić uwagę, że powinniśmy się liczyć z opinią wyrażoną przez pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, który zapowiedział, że odmówi podpisania ustawy w obecnym kształcie, bo ustawa w takim kształcie nie powinna być uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Stanisławowi Maliszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#AleksanderMałachowski">Zabierze teraz głos ostatni z zapisanych na liście mówców pan poseł Jerzy Eysymontt, nie zrzeszony.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie zaznaczę, że nie mam zamiaru składać żadnych szczegółowych poprawek, chociaż wiele z tych, które są mi znane, popieram. Postaram się też nie powtarzać znanych już argumentów, chcę jednak wyrazić swoje stanowisko co do tej bardzo ważnej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JerzyEysymontt">Ustrój III Rzeczypospolitej, chociaż już niepodległej i w zasadzie demokratycznej, jest dopiero w trakcie kształtowania. Nadal nie mamy podstawowego aktu prawnego, konstytucji, a odnośnie do wielu projektów istnieją poważne kontrowersje wynikające zarówno z różnic w systemach wartości, jak i, a może w szczególności, z różnic interesów. Jeżeli więc niektórzy mówcy tę ustawę, nad którą dyskutujemy, nazywali konstytucją gospodarczą, to tym bardziej musi ona być poważnie przedyskutowana i bardzo szczegółowo przeanalizowana pod kątem tego, co wnosi dobrego, co zaś jest w niej wątpliwe.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JerzyEysymontt">W zasadzie nie ma chyba sporu o to, czy jest potrzebny samorząd gospodarczy, pytanie natomiast brzmi: Jaki? Według republikanów, których mam zaszczyt reprezentować, istnieje zawsze hierarchia zasad ustrojowych. W naszym przekonaniu zasadami nadrzędnymi i nienaruszalnymi, jeśli chodzi o gospodarkę, są wolność gospodarcza i konkurencja. Bez tego nie ma zdrowej i rozwojowej gospodarki. Dzisiejsza Polska naszym zdaniem nie może być krajem o ustroju korporacjonistycznym. Czasy ustrojów stanowych minęły, co zresztą wcale nie podważa nadal bardzo ważnej roli rzemieślników. Regulacje, które mają być wprowadzone — o charakterze ustrojowym — w żadnym wypadku nie mogą powodować już na starcie konfliktów antagonizujących środowiska przedsiębiorców. Byłoby to zaprzeczenie zasady, że regulacje ustawowe powinny tworzyć warunki równowagi, a nie je burzyć.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#JerzyEysymontt">Jeśli chodzi o spory dotyczące tego, jak szybko ewentualnie owa regulacja ma być wprowadzona, obawy, że trwa to długo — a rzecz to wiadoma — wydaje się, że w obecnej sytuacji nie jest to kwestia najważniejsza. Nie obawiałbym się także np. wydłużenia vacatio legis w stosunku do tej regulacji. Proces tworzenia organizacji przedsiębiorców oraz ich reprezentacji, szczególnie na szczeblu krajowym, naszym zdaniem powinien przebiegać raczej ewolucyjnie, w dłuższym okresie. Uzyskanie pełni praw wynikających z przepisów winno być możliwe dopiero wówczas, gdy organizacje regionalne uzyskają poparcie kwalifikowanej większości podmiotów gospodarczych, przedsiębiorców. Do tego czasu uprawnienia wyłonionych władz powinny być raczej ograniczone — wybrane władze winny mieć charakter tymczasowy. To wszystko, o czym tutaj wiele mówiono, wskazuje, iż zaakceptowanie tej regulacji w obecnej formule, jaką znajdujemy w sprawozdaniu komisji, jest niemożliwe. W każdym razie wynika to z naszych poglądów gospodarczych i naszej wizji ustroju Polski.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#JerzyEysymontt">Kilka jeszcze uwag towarzyszących. Lobbing i różnice interesów, o których tutaj często mówiono, są rzeczą normalną w funkcjonowaniu nowoczesnych społeczeństw. Prawo powinno natomiast sankcjonować, ale zarazem nie tworzyć warunków, które służyłyby czy też mogłyby służyć ograniczaniu konkurencji, rozrostowi koncesjonowania i etatyzmu. W obecnej formule ustrojowej Polski istnieje jeszcze wiele elementów właśnie tych grzechów pierworodnych, które prędzej czy później muszą się negatywnie odbić zarówno na rozwoju gospodarczym, jak i na unowocześnianiu naszej gospodarki, tak w kwestii tego, co wytwarza, jak i tego, jakimi posługuje się metodami - do tego na pewno dopuścić nie powinniśmy.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#JerzyEysymontt">Tak więc krótko reasumując, mogę z całym przekonaniem powiedzieć, że ta forma jest nie do przyjęcia, a jedynym rozwiązaniem może być podjęcie, jak tutaj już mówiono, próby zbudowania nowej ustawy z tych właśnie licznych poprawek - jak pan marszałek powiedział, ponad 200 - które zostały złożone. Czy jest to zadanie wykonalne, niech określi właściwa komisja.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#JerzyEysymontt">Już na sam koniec. Z niektórych wypowiedzi można by wnioskować, że przeciwnicy ustawy to wielkie rekiny, a ci, którzy chcieliby ją przyjąć, to biedne, małe płotki potrzebujące ochrony. Myślę, że tak nie jest. Rekiny są i po jednej, i po drugiej stronie - dla przykładu wspomnę niemałego rekina, jakim jest obecnie Krajowa Izba Gospodarcza. Lepiej zastanówmy się jeszcze raz nad tym wszystkim, nie róbmy błędu odnośnie do tego, co chcemy nazywać konstytucją gospodarczą Polski.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu pana Stanisława Padykułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#StanisławPadykuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym ustosunkować się tylko do kilku poruszonych tu przez posłów problemów, które dotyczyły zagadnień związanych z funkcjonowaniem rządu i jego zaangażowaniem w proces tworzenia prawa samorządu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#StanisławPadykuła">Pragnę przypomnieć, że rząd włączył się w ten proces od początku - już do pierwszego poselskiego projektu złożył udokumentowane poparcie dla takiej inicjatywy, przedstawiając jednocześnie 9-stronicową informację o ewentualnych poprawkach, które powinny być do tego projektu wprowadzone. W następnym okresie brał udział w pracach komisji sejmowych, w maju zaś przedstawił oficjalne stanowisko do poprzedniego projektu, w którym stwierdził, że podstawy systemu gospodarczego powinno kształtować prawne uregulowanie funkcjonowania samorządu gospodarczego. Z tego też względu ustawa o samorządzie gospodarczym musi uwzględniać różne racje i chronić różne interesy. W szczególności powinna ona, nie naruszając zasad powszechności przynależności, w sposób zrównoważony uwzględniać aspiracje i prawa podmiotów gospodarczych do zrzeszania się i reprezentowania interesów wobec organów samorządu terytorialnego i administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#StanisławPadykuła">Do obecnego projektu rząd nie przedstawił żadnej opinii. Powodem tego było spotkanie, które odbyło się z udziałem prezydenta. Informacja z tego spotkania została przedstawiona na posiedzeniu rządu, który podjął decyzję o niewnoszeniu opinii, uważał bowiem, że mamy tu do czynienia z końcowymi efektami legislacji i ostatecznie posłowie będą decydować o kształcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#StanisławPadykuła">Jeszcze raz powtarzam, że rząd opowiada się zdecydowanie za silnym, powszechnym samorządem, traktuje samorząd jak partnera i samorząd gospodarczy także chce traktować jak partnera, a nie jak ramię swojej działalności.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#StanisławPadykuła">Odnośnie do prawa przemysłowego, o którym tu wspomniał pan poseł Król, mogę powiedzieć tak. Opracowywanie projektu normującego prawo przemysłowe rozpoczęło się dopiero w tym roku, trudno więc było, jeśli się uwzględni 3-letnie funkcjonowanie projektów dotyczących samorządu gospodarczego, traktować to opracowanie tak, jakby wyprzedzało ono tamte projekty. Trudno byłoby nawet wprowadzić ten projekt pod obrady Sejmu, tak aby mogło to stanowić jakikolwiek wspólny dokument rozstrzygający problemy związane z samorządem gospodarczym. Mogę tylko zapewnić, że prawo gospodarcze, opracowywane w trybie pilnym, będzie ujmowało jedynie te kwestie dotyczące samorządu gospodarczego, które nie znajdą się w dokumencie uchwalonym przez Izbę - oczywiście nie wiem, w jakim czasie - i ewentualnie tylko te problemy, które będą wymagały doprecyzowania ze strony rządu. Na pewno nie będzie to ingerencja w samorządność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#StanisławPadykuła">Kolejny problem podniesiony przez pana posła Króla to rejestracja bazy podmiotów gospodarczych - chodzi o to, że rząd podjął decyzję o sądowym rejestrze podmiotów gospodarczych. Wydaje mi się, że tutaj najlepiej ten problem ujął pan poseł Budnik z Unii Wolności, który stwierdził, że rejestr rządowy czy rejestr sądowy jest rejestrem legalizacyjnym, natomiast rejestr samorządowy jest rejestrem informacyjnym. W związku z tym te dwa rejestry mogą się wzajemnie uzupełniać, nie będą ze sobą kolidować. Pewność związana z rejestracją sądową jest niewątpliwie elementem wzmacniającym wiarygodność funkcjonowania podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#StanisławPadykuła">Nie będę odpowiadał na pytania, które zadał pan poseł Król, kierując je bezpośrednio pod adresem pana premiera. Myślę, że pan premier ustosunkuje się do tych pytań.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#StanisławPadykuła">Poseł Modzelewski poruszył problem braku zainteresowania rządu małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Panie pośle, w ubiegłym roku opracowano dokument rządowy pt. „Małe i średnie przedsiębiorstwa w gospodarce narodowej. Polityka wobec małych i średnich przedsiębiorstw na lata 1995–1997”. Dokument ten ujmuje aspekty wsparcia przez rząd małych i średnich przedsiębiorstw w latach 1995–1997. Są to aspekty prawne, finansowe, organizacyjne, a także informacyjne i szkoleniowe. Sprawozdanie z realizacji tego dokumentu pt. „Polityka wobec małych i średnich przedsiębiorstw w latach 1995–1997”, które przedstawia stopień zaangażowania rządu tymi problemami, zostało przedstawione sejmowej Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu i było ocenione pozytywnie. Myślę, że dalsze działania w tym zakresie, które są realizowane na bieżąco, dotyczące tych czterech aspektów czy obszarów dadzą w przyszłym roku jeszcze lepsze i bardziej widoczne efekty niż dotychczas. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Król chce, jak rozumiem, zadać pytanie panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JanKról">Muszę powiedzieć, że oczywiście trochę współczuję ministrowi Padykule, iż uczestniczy w tej debacie, ponieważ osobiście nie uczestniczył w pracach legislacyjnych. Rozumiem, że reprezentuje ministerstwo, ale w tej chwili może być w niezręcznej sytuacji. Niemniej te pytania muszą paść, choć raczej powinien na nie odpowiedzieć minister sprawiedliwości. Nawiązuję do informacji przekazanej przez pana ministra, że sądowy rejestr gospodarczy ma mieć charakter legalizacyjny, a nie informujący i że w związku z tym oba rejestry — czy baza danych, jak chce sprawozdanie — nie pozostają w sprzeczności. Otóż jeszcze raz, ponieważ nie mamy tego projektu, odwołam się do publikacji zamieszczonej w „Rzeczpospolitej”, w której się stwierdza, iż informacje o sytuacji podmiotów gospodarczych będą zgromadzone w jednym, w pełni skomputeryzowanym rejestrze. Umożliwi to uczestnikom rynku zdobycie wiedzy o ich partnerach w interesach, a także o przedsiębiorstwach niewypłacalnych. Regulacje te zawarte są w projekcie ustawy o sądowym rejestrze gospodarczym, zaakceptowanym wczoraj przez Radę Ministrów. I dalej: Te nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 1999 r. Tak długie vacatio legis spowodowane jest ogromnymi kosztami przedsięwzięcia, szacowanymi na ok. 44 mln nowych zł. Rzecz polega na tym, że z tej informacji wynika, iż ma to być rejestr dostępny dla podmiotów działających w sferze obrotu gospodarczego, a więc ma pełnić dwie funkcje: legalizacyjną i informacyjną. Druga funkcja, informacyjna, to są właśnie te koszty. Rząd decyduje się na poniesienie takich wydatków oczywiście ze środków, które pochodzą z podatków, ze środków publicznych. Nasuwa się pytanie: Czy jest sens tworzenia drugiego banku danych (czy bazy danych, jak chce projekt ustawy)? Trudno powiedzieć, ile by on kosztował, a też byłby finansowany ze środków przynajmniej w tej części publicznych, w jakiej zostaną one wpisane w koszty uzyskania przychodów, gdyby miały być finansowane ze składek.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JanKról">Odpowiedź nie była precyzyjna, że to mają być różne rejestry, o różnym charakterze. Ten rejestr rządowy ma mieć charakter legislacyjno-informacyjny. Czy tak jest, panie ministrze?</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Jeszcze pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Jerzy Jaskiernia chce zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym prosić pana ministra o informację, jak dalej zamierza postępować Rada Ministrów w tej sprawie. Jeśli dobrze zrozumiałem pana ministra, oświadczył pan, że Rada Ministrów nie zajmowała stanowiska w odniesieniu do tej wersji projektu, która była dzisiaj przedmiotem oglądu Wysokiej Izby w drugim czytaniu. Ponieważ dziś zgłoszono wiele poprawek, jest to sytuacja bezprecedensowa. W istocie tutaj w dalszym ciągu jest kilka wariantów ustawy. Chciałbym zapytać, czy rząd zamierza zająć stanowisko w tej sprawie i kiedy ewentualnie to uczyni. Bo to może rzutować na prace połączonych komisji, które będą musiały wypracować stanowisko w stosunku do wniesionych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#KrzysztofBudnik">W świetle pytań pana posła Króla i raczej chcąc bronić sądowego rejestru podmiotów gospodarczych, proszę o ustosunkowanie się pana ministra do pytania, czy tworzony rejestr podmiotów gospodarczych, zaakceptowany przez Radę Ministrów na posiedzeniu w formule projektu ustawy, ma wchodzić w całościowy system sądowy, obejmując na przykład również rejestr zastawów oraz odpowiednią ewidencję czy rejestr związany z księgami wieczystymi. Czy w związku z tym - zdaniem rządu - baza danych, ewidencja czy inaczej nazwany rejestr prowadzony przez samorząd gospodarczy, niezależnie od jego ostatecznej formuły, nie powinien być rejestrem czy ewidencją o charakterze prywatnym, na użytek samych organizacji członkowskich, a nie publicznym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MarekBorowski">Czy ktoś jeszcze ma jakieś pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#StanisławPadykuła">Może odpowiem najpierw panu posłowi Jaskierni na pytanie, które dotyczyło dalszego stanowiska rządu w sprawie, o której dzisiaj mówimy. Może nie do końca dopowiedziałem, że podtrzymuję to stanowisko, które było wyrażone w maju, a które dawało ogólny pogląd na to, jakiego samorządu gospodarczego rząd oczekuje jako rzeczywistego partnera do współpracy w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#StanisławPadykuła">Jeżeli teraz zapadnie decyzja o powrocie tego projektu do Sejmu i tworzeniu jakiegoś nowego czy też poprawionego dokumentu, to rząd włączy się w prace nad tą problematyką, która będzie go dotyczyła. Sądzę, że będzie wtedy również nowe stanowisko rządu wobec tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#StanisławPadykuła">Trudno mi odpowiedzieć na pytania związane z sądowym rejestrem podmiotów gospodarczych. Jest to potrzeba chwili. Nie można żądać od rządu, aby pozostawił ten problem nie załatwiony. Jakieś decyzje należałoby podjąć. Jeżeli nowy projekt, który się pojawi, będzie korelował z tym, co robi rząd, względnie będzie w sprzeczności z tym ujęciem problemu, to myślę, że rząd w tej kwestii zajmie również ostateczne stanowisko. Jeśli chodzi o dzień dzisiejszy, trudno mi powiedzieć, ponieważ z dzisiejszej debaty widać, że są daleko idące rozbieżności w kwestii samego projektu. Myślę, że na ten temat poseł Król otrzyma bardziej konkretną pisemną odpowiedź, jeśli chodzi o ten konkretny problem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarekBorowski">Proszę pana posła sprawozdawcę Józefa Łochowskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwie mógłbym powiedzieć, że po 3 latach dzisiaj dopiero rozpoczęła się dyskusja na temat tej ustawy. Albowiem dotąd przeciwnicy i ci, którzy nie zgadzali się z tym, co zaproponowaliśmy 3 lata temu, właściwie stawiali jeden wniosek, mianowicie że ta ustawa nie może istnieć w takim kształcie, a nie proponowali nic w zamian.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#JózefŁochowski">Projekt, o którym mówiłem i który był także przedmiotem sprawozdania, zaistniał tylko podczas pierwszego czytania i, jak panowie posłowie pamiętają, kiedy wybieraliśmy projekt wiodący na posiedzeniu trzech komisji, nie było ani jednego głosu za tym, aby wiodącym projektem był ten z druku nr 1300. A więc nie znalazł on uznania w oczach żadnego z posłów trzech komisji, w tym także wnioskodawców. Dlatego nie rozpowszechniajmy tutaj tego typu informacji, że alternatywny projekt nie był rozpatrywany lub nie był w ogóle brany pod uwagę. Chyba że ktoś dezawuuje absolutnie wszystkich posłów uczestniczących w pracach tych trzech komisji.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#JózefŁochowski">Chciałbym się od razu odnieść do sprawy niemożności pracy niektórych posłów, a zgłaszali to pan poseł Moszyński i bodajże pan poseł Skrobisz, mówiąc, że nie mogli brać udziału w pracach nad tą ustawą i że podkomisja została wybrana tak, że właściwie byli sami popierający ten projekt i żadnych jego przeciwników. Chcę przypomnieć, że na 13 posłów biorących udział w pracy podkomisji 8 posłów jest spoza koalicji. Nie bardzo bym się chyba zgodził z twierdzeniem — i również panowie posłowie, których wymienię — że byli oni za tym projektem ustawy, a więc pan poseł Ciemniewski, pan poseł Działoszyński, pan poseł Januła, pan poseł Marciniak, pan poseł Okoński, pan poseł Pańtak, który w tym czasie był w Unii Pracy, pan poseł Saar z BBWR i pan poseł Wójcik z Unii Wolności. Poza tym chyba nikt nie zmienił regulaminu Sejmu na czas pracy w tej komisji, tak by ktoś komukolwiek mógł zabronić przyjść na posiedzenie i zgłosić swoje wnioski i uwagi. A więc nie szermujmy tego typu argumentami, bo są one troszeczkę poniżej pasa.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#JózefŁochowski">Szkoda, że ta dyskusja nie rozpoczęła się właśnie 3 lata temu i że tych 200 wniosków, które dzisiaj zostały zgłoszone, nie zostało zgłoszonych wtedy. Być może dzisiaj bylibyśmy już dawno po uchwaleniu ustawy i dawno mielibyśmy już załatwiony ten temat. Natomiast nie możemy powiedzieć, że nie można wprowadzać czy tworzyć ustawy, która konfliktuje czy powoduje rozbieżność i różne ekstremalne podejścia do koncepcji. Bo jeżeli tylko weźmiemy pierwszą z naszych trzech, jak powiedziałem, zasad głównych tej ustawy, czyli sprawę powszechnej przynależności, to trzeba by to rozstrzygnąć na wstępie i potem dopiero dochodzić do sformułowań, które będą dalej.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#JózefŁochowski">W dzisiejszej dyskusji większość mówców, w tym także z opozycji, opowiedziała się za powszechną przynależnością do samorządu gospodarczego. I uważam za ogromny sukces tej 3-letniej pracy to, że doszło do tego prawie całkowitego consensusu; mówię: prawie, bo kilku kolegów było absolutnie przeciwnych. Ale przecież ustawa musi rozstrzygnąć pewne kwestie, bo nigdy nie będzie tak, że wszyscy się zgodzą na wszystko. I to zantagonizowanie poglądów przedsiębiorców musi nastąpić, bo nie ma trzeciej drogi. Dlatego też nie możemy tu mówić, że nie uchwalimy ustawy o samorządzie dopóty, dopóki środowisko będzie zantagonizowane. Jeżeli bowiem panowie zaproponują i wygra opcja dobrowolności, to ci, którzy złożyli ten projekt. Chcę powiedzieć, że przy okazji dzisiejszej dyskusji zarysowała się bardzo dziwna statystyka, bo koledzy mówili... między innymi pan Skrobisz mówił, że przemawia w imieniu 75% przedsiębiorców. Ciekaw jestem, skąd ich wziął, skoro ustawę jednoznacznie poparła Rada Gospodarki Polskiej, która skupia ponad milion podmiotów gospodarczych, zrzeszonych dobrowolnie w tych organizacjach, poczynając od 300 tys. przedstawicieli rzemiosła poprzez transport, usługi, zrzeszenie kupców oraz izby przemysłowo-handlowe. Stanowi to ponad milion ewidentnie zarejestrowanych i podpisanych przez przedsiębiorców deklaracji przynależności do organizacji. Skoro mamy wszystkich 2 mln z niewielkim hakiem, to skąd się wzięło 75% przeciwnych, a trzeba szacować, że co najmniej połowa tych, którzy nie należą dzisiaj do zrzeszonych organizacji — tych wymienionych przeze mnie — chyba też popiera koncepcję, którą przedstawiamy. Nie szermujmy więc — po raz drugi to powtarzam — tymi wielkimi liczbami, bo na liście, którą pan ma, jest podpisanych kilka przedsiębiorstw, które zrzesza słownie jedna firma, to znaczy ta, która się mieni przedstawicielem tych organizacji — i na to mamy także dokumenty. Nie będę tu ich wymieniał, aby nie podnosić temperatury tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#JózefŁochowski">Pan poseł Król zgłosił zastrzeżenia, że nie zapraszano ekspertów. Panowie, przez prawie 3 lata była pełna sala - kilku posłów i dziesiątki ekspertów. Proszę uprzejmie, są do wglądu protokóły i listy podpisów. W ostatniej fazie dyskusji, w ostatnim rozstrzygnięciu, które nic już nie zmieniło, po 3 latach wysłuchiwania tych samych argumentów z obu stron nie wzięliśmy nikogo z zewnątrz, ani jednej, ani drugiej strony. Zostali sami posłowie w celu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy. Ileż razy bowiem można słuchać tych samych wypowiedzi jednej i drugiej strony?</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#JózefŁochowski">Panowie Posłowie! Przecież pracujecie nie od dzisiaj nad ustawami i wiecie, że jest to jedyny sposób, żeby doprowadzić do rozstrzygnięć. I nie można powiedzieć, że była to maszynka do głosowania — myślę, że pan poseł Jaskiernia, który prowadził akurat posiedzenia trzech komisji, może również coś na ten temat dodać — że komisje mogły osiągnąć kompromis. Nie można było osiągnąć kompromisu, bo do dzisiaj nie było de facto żadnych uwag merytorycznych, poza drobnymi uwagami, które przecież uwzględnialiśmy — świadczy o tym chociażby dzisiejszy kształt ustawy, zupełnie inny niż ten, który złożyliśmy 16 listopada 1993 r. To przecież nie wzięło się z powietrza, to są również, panowie, wasze wnioski — uwzględnione tutaj. Ale mamy przykłady — i to też jest w protokołach — że panowie zgłaszali na jednym posiedzeniu uwagi, co do których zgłaszali dalsze uwagi na drugim posiedzeniu, po ich przyjęciu.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#JózefŁochowski">Kolejny zarzut — że wtłaczamy wszystkich do 5 organizacji i jest to totalitaryzm, powrót do mrocznej epoki. Panowie, skoro więc w Niemczech i w wielu innych krajach, w których jest obligatoryjna przynależność, istnieje nie 5, lecz jedna organizacja izb przemysłowo-handlowych, to tam jest supermroczna sytuacja. Nie sprowadzajmy czegoś do absurdu kompletnego. Dlaczego jest 5 organizacji? Po pierwsze, te organizacje funkcjonują dzisiaj na mocy nie zmienionej i obowiązującej ustawy o izbach gospodarczych z 1989 r.; mają ustawowe umocowanie i dlatego istnieją, dlatego mają uprawnienia, których inne nie mają. Trudno przyrównywać Krajową Izbę Gospodarczą, którą dzisiaj postponowano co kilka minut, do np. spółki z o.o., prywatnej, która mieni się reprezentantem. Przecież to jest chyba pomylenie pojęć. Nie mylmy lobbystycznych organizacji — które, daj Boże, niech się tworzą, organizują, działają i pomagają rzeczywiście przedsiębiorcom — nie stawiajmy ich na jednej linii z organizacjami umocowanymi ustawowo. I dopiero ta właśnie ustawa zamierza zmienić ustawę o izbach gospodarczych z 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#JózefŁochowski">Było także w dyskusji bardzo wiele - nie wiem, czy świadomych, czy nie - pomyłek, które trzeba będzie skorygować, ponieważ nie możemy się zgodzić np. ze stwierdzeniem, że art. 53 - odnoszę to również do wystąpienia pana posła Króla - likwiduje istniejące organizacje. Jakie? Jakie organizacje likwiduje art. 53? Umożliwia istnienie tysiącom organizacji.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#JózefŁochowski">Wróćmy jeszcze do tego, ile organizacji ma istnieć. Jeżeli się nie ograniczy ich liczby, to teoretycznie mogą powstać setki organizacji na szczeblu regionalnym. I kto wtedy ma reprezentować samorząd? To będzie to, co jest dzisiaj, to będzie po prostu mówienie i popiskiwanie głosem paru przedsiębiorców. Każdy zresztą będzie popiskiwał w inną stronę i skończy się na tym - jak się dzisiaj kończy dyskusja i jaka jest pozycja samorządu - że każdy coś tam mówi. Tylko kto tego słucha? Dlatego nadanie publicznoprawnych uprawnień temu samorządowi jest dzisiaj największą szansą dla samorządu i wielką sprawą, którą ta ustawa pozwala zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#JózefŁochowski">Teraz bardzo krótko chciałbym się odnieść do konkretnych wypowiedzi. Jestem absolutnie za tym - zresztą wyrażałem ten pogląd publicznie - żeby rzeczywiście bardzo precyzyjnie zapisać w ustawie sposób wyłaniania władz samorządu. Chcę tylko przypomnieć, że to nie jest rewolucyjna zmiana tej ustawy, bo ta idea mieściła się w zapisach mówiących, że zasady i tryb organizowania pierwszych wyborów tajnych, powszechnych itd. określi minister przemysłu i handlu. Ustawa go do tego zobowiązywała. Nie wyobrażam więc sobie, żeby ta ordynacja, jak ją nazywam, wyborcza, którą dzisiaj zgłosił pan poseł Kaniewski w imieniu klubu SLD, mogła być w zasadniczy sposób inna, niż ta, którą zaproponowano. A więc nie mówmy, że tego nie było w ustawie. Było, tylko przedstawione w inny sposób. Uznaliśmy, że nie ma sensu tych szczegółów umieszczać w projekcie ustawy, bo może to być w rozporządzeniu ministra przemysłu i handlu; nie zakładajmy, że minister miałby zrobić coś, co by łamało demokrację i powszechność, i tajność wyborów.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#JózefŁochowski">Sprawa skreślenia art. 28. Odnosiłem się do tego w moim sprawozdaniu. Jeżeli jest taka wola przedsiębiorców, aby tylko niektórzy płacili składki i żeby wyręczyć rząd, w sensie organów państwa i administracji, i nie ściągać tych składek w sposób administracyjny, to proszę bardzo, nikt o to nie będzie kopii kruszył. Uważamy, że to są sprawy, które należy załatwić w sposób pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#JózefŁochowski">To są de facto dwie uwagi zasadnicze, które zgłoszone zostały przez pana prezydenta; od tego zależało podpisanie tejże ustawy. Jeżeli ktoś dzisiaj próbowałby wmówić nam, że prezydent był przeciwny powszechności przynależności, to proszę to skonfrontować z faktami.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#JózefŁochowski">Dalej są oczywiste sprawy, np. żeby dać możliwość zmiany tej organizacji po roku. To są oczywiste rzeczy, przecież nikt nie może się przywiązać do organizacji na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#JózefŁochowski">W dalszych wystąpieniach koledzy zaproponowali, aby zmienić nazewnictwo, żeby określić precyzyjnie organy władzy wybieralnej, co zresztą postulował pan poseł Król. Jeśli się ktoś chciał doczytać, mógł się doczytać, że w projekcie wymienione jest walne zgromadzenie, wymieniony jest także kongres. Ale są to po prostu, jak koledzy twierdzili, historyczne nazwy w pewnych organizacjach. Dlatego proponujemy - m.in. zgłosił taką propozycję poseł Wójcik - aby rzeczywiście na szczeblu regionalnym nazywało się to walnym zgromadzeniem lub radą izby. Czyli wybiera się członków rady izby, izbę natomiast stanowią wszyscy członkowie, którzy należą czy też są reprezentowani przez daną organizację, przez daną izbę. Jeżeli koledzy będą mieli jeszcze jeden pomysł, inny, lepszy, żeby nazwać to np. regionalną izbą czy inaczej, i do tej izby wybierać bezpośrednio członków, to już jest tylko semantyka, to nie są problemy, które zmieniają koncepcję czy też sprawę. Jest to sprawa nazwy tego organu władzy, który będzie się wybierać w powszechnych wyborach. Oczywistą jest rzeczą, że nie można byłoby rozważać tego tak, że wybieramy do kongresu czy na zjazd ludzi, którzy jednorazowo przez kilka godzin są na sali władzą, a potem już tej władzy nie ma. To musi być władza, która będzie funkcjonować przez te dwa lata w pierwszej, a cztery w następnej kadencji, od wyborów do wyborów. I rozumiem, że to jest sytuacją normalną. Dlatego wyboru delegatów czy też członków tej rady nie można, panie pośle, nazwać kpiną, bo to będą normalne powszechne wybory, tak jak do wszystkich innych organów władzy.</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#JózefŁochowski">Pan poseł Moszyński zarzucał, że nie ma w tej ustawie ani jednego słowa o ochronie konsumenta, a mówiliśmy o tym. Tak, mówiliśmy o tym; rzeczywiście to nie jest ustawa o ochronie konsumenta, ale uważamy, że porządek, który chce ta ustawa wprowadzić w zakresie jawności prowadzenia działalności gospodarczej, rejestracji i pełnej informacji o podmiotach, jest dużym krokiem na drodze do poprawy obsługi konsumenta - chodzi o to, by dostarczano dobrych towarów, o których będzie wiadomo, skąd są, od kogo, by było wiadomo, z kim się podpisuje kontrakt, z kim się wchodzi w układ gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#JózefŁochowski">Zarzuty, że organizacje samorządu będą miały ogromną władzę, że będą miały ogromne pieniądze, że stworzą jakiś niebywały aparat administracyjny, traktuję jako zarzuty propagandowe, ponieważ przecież sama izba, sama władza tej izby wybrana w tajnych wyborach powszechnych będzie decydowała, kto ma tam być. Dlaczego ma to być jakaś administracja wydumana, skąd, kto? Kto ma tę administrację narzucić? Wprost nawet niektórzy koledzy w swoich wypowiedziach mówili, że będzie administracyjnie narzucona struktura, rozbudowana struktura administracyjna izb. O czym my tu w ogóle mówimy?</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#komentarz">(Głos z sali: O władzy i pieniądzach.)</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#JózefŁochowski">Dokładnie, bo jeżeli mówimy o władzy wybieranej, to jest zupełnie co innego i zupełnie czymś innym jest sprawa administracji, którą ewentualnie ta władza sobie zatrudni. To zależy od woli przedsiębiorców, co będą chcieli mieć: czy będą chcieli mieć sekretarkę i woźne-go, czy będą chcieli mieć ogromny aparat doradców ekonomicznych i prawnych, którzy będą im przygotowywali materiały i argumenty nie do zbicia przez rząd i przez władzę, wobec której będą występować.</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#JózefŁochowski">Jeszcze raz wracam — przy okazji nawiązywania do tej kwestii — do tego, co powiedziała pani poseł Kraus: powszechność czy dobrowolność. Jest to naprawdę kwestia wyboru koncepcji. I my, wnioskodawcy tej ustawy, wybraliśmy tę koncepcję. Nie ma innej koncepcji, która by zakładała dobrowolność przynależności. Jeżeli taka koncepcja zwycięży, to oczywiście nasza ustawa nie ma najmniejszego sensu, bo wtedy wypada tylko zrobić drobny retusz i zmienić po prostu nazewnictwo w obecnie obowiązującej ustawie o izbach gospodarczych z 1989 r., ostatniej ustawy IX kadencji Sejmu, i mamy to z głowy. Możemy to zrobić rzeczywiście w ciągu tygodnia. Ale skoro koledzy twierdzą, że — i tutaj nawiązuję do wypowiedzi pana posła Nowickiego — przecież można było dzisiaj zebrać te poprawki czy też, mając tę wiedzę, którą już mamy, opracować w ciągu dwóch tygodni ustawę, to ja pytam, dlaczego pan poseł Nowicki tej ustawy nie przygotował. Miał na to trzy lata. Poczekajmy wobec tego do końca wakacji, to nie będą 2 tygodnie, lecz 2–3 miesiące, i być może ukaże się wspaniały projekt, który z radością przyjmiemy, ja i moi koledzy, ponieważ chodzi o to, aby mieć rzeczywiście dobrą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-86.20" who="#JózefŁochowski">Sądząc z wypowiedzi panów posłów, wiele nieporozumień wynika z tego, że niektórzy koledzy naprawdę nie doczytali do końca projektu ustawy. I nie można dzisiaj mówić tak, jak pan poseł Samborski, który uczynił zarzut, że będą składki do dwóch organizacji i do tej drugiej nikt nie będzie się zapisywał. Pan poseł Samborski niestety nie doczytał projektu ustawy do końca, bo w nim się mówi, że połowa składki może być przeznaczona na tę drugą organizację — dobrowolną izbę branżową na przykład, bilateralną czy inną, i nie ma konieczności przyjmowania dwóch składek; tylko z tej jednej składki będą opłacane dwie izby. Panowie posłowie czynią zarzut, że właśnie państwowe przedsiębiorstwa zdominują całkowicie przyszły samorząd. Jak mogą państwowe przedsiębiorstwa zdominować przyszły samorząd, skoro każdy podmiot ma jeden głos, a dzisiaj już mamy około 60% podmiotów prywatnych? O czym my tutaj mówimy? Jakim supersędzią — jak powiedział pan poseł Gołaś — i superwywiadowcą ma być organ samorządowy? Tutaj powiem o artykule, który mówi o wewnętrznych karach stosowanych przez własny sąd organizacyjny. Przecież to dotyczy tylko i wyłącznie spraw tych, którzy sobie ten samorząd uchwalą i ustalą. Nawet dziś na sali zgłaszano diametralnie różne opinie. Bo z jednej strony pan poseł Moszyński powiedział, że on się spodziewał, że w tej ustawie będą restrykcyjne zapisy, kilka propozycji, odnośnie do nieuczciwych przedsiębiorców i do nieuczciwych sprzedawców itd,. a z drugiej strony mówimy: nie twórzmy supersędziego i superinkwizytora. No, gdzieś pośrodku musi się to spotkać. Chcę tylko przypomnieć, że te wyroki będzie ferował sąd organizacyjny, wybrany przez samych przedsiębiorców, a nie narzucony przez administrację czy kogoś z niebios, nie wiadomo kogo.</u>
          <u xml:id="u-86.21" who="#JózefŁochowski">Dlatego też z wieloma uwagami, które dzisiaj były tutaj skierowane pod adresem ustawy, absolutnie nie mogę się zgodzić i jeszcze raz powtarzam, że mówienie o jakichś manipulacjach jest naprawdę niepotrzebną demagogią. Pan poseł Nowicki się obraził, gdy mu kiedyś powiedziałem, że nie doczytał do końca ustawy. Potwierdzam - dzisiaj to jeszcze udowodnił, bo znów powiedział, że poprawki dziś zgłoszone zlikwidują tę centralną czapę. Powtarzam jeszcze raz: w projekcie ustawy nie przewidziano żadnych narzuconych czap. 10 organizacji regionalnych - 10 organizacji minimum - może na zasadach dobrowolnych powołać do życia swoją centralną organizację. Nie ma innego rozwiązania. Proponowałbym więc naprawdę czytać to do końca - mówię o tym, mimo że niektórzy się zastrzegają, że już to czytali.</u>
          <u xml:id="u-86.22" who="#JózefŁochowski">To samo odnoszę do posła Nowickiego. Nikt nigdy nie powiedział, a przynajmniej ja nie powiedziałem, że warunkiem wejścia do Unii jest sformułowanie tej ustawy. Proszę bardzo, niech ktoś przytoczy mi taką wypowiedź. Mówiliśmy natomiast, że to na pewno nas zbliży i ułatwi rozmowę i dyskusję z organami samorządowymi Unii Europejskiej. Co do tego nie mam żadnej wątpliwości i taką tezę potwierdzam. Potwierdzam także to, że mamy oficjalną, na piśmie, opinię podpisaną przez sekretarza generalnego i prezesa związku izb Unii Europejskiej popierającą nasz projekt ustawy. To mamy na piśmie i co do tego naprawdę nie ma żadnej wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-86.23" who="#JózefŁochowski">Chciałbym na koniec wyrazić żal, że rzeczywiście dopiero dziś wracamy do poważnej rozmowy i dyskusji na ten temat, eliminując, oczywiście, tego typu wypowiedzi jak pana posła Frasyniuka, które nie mieszczą się, jak myślę, w sferze takiej, aby trzeba było na nie odpowiadać — mam tu na myśli m.in. tę „leninowską gangrenę” i podobne inwektywy, które tu wytoczono przeciwko tej ustawie. Są to wypowiedzi na tyle niepoważne, że ich po prostu nie traktuję serio.</u>
          <u xml:id="u-86.24" who="#JózefŁochowski">Ostatnia sprawa: chciałbym się odnieść do tych badań Demoskopu, na które co trzeci przynajmniej mówca się powoływał. Chciałbym zaproponować państwu, aby zerknęli, jak były zadawane pytania i jakie były inne odpowiedzi na pytania Demoskopu, których, oczywiście, nikt nigdy nie podał: że np. 38% przedsiębiorców jest za samorządem i za tym, aby organizacje samorządowe funkcjonowały w naszej gospodarce, a o połowę mniej było temu przeciwnych. (Ale to już jest sprawa manipulowania i propagandą, i tym, co się wokół ustawy działo.) Jestem przekonany, że po zebraniu tych wszystkich uwag usiądziemy wreszcie do poważnej dyskusji i że stworzymy rzeczywiście ustawę, która będzie służyła wszystkim przedsiębiorcom. Nikt nigdy nie miał intencji, aby ustawę tworzyć komuś i jakimś strukturom. Ta ustawa w naszym wydaniu miała i powinna służyć wszystkim przedsiębiorcom. Natomiast nie łudźmy się, że na końcu absolutnie wszyscy zgodzą się z jedną jedyną wersją, jaką wybierzemy. Zawsze będziemy mieli przeciwników wybranego rozwiązania. Rzecz w tym, aby wysłuchać większości, a nie mniejszości - może bardziej krzykliwej - i faktycznie przygotować ustawę, która będzie tej większości służyć. Dziękuję państwu za te uwagi i zapraszam do dyskusji w trzech komisjach.</u>
          <u xml:id="u-86.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Król w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Król: Sprostowania wypowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JanKról">Po pierwsze, pan poseł Łochowski stwierdził, że powołując się na art. 53 ustawy mówiłem, iż artykuł ów likwiduje jakieś organizacje, gdy tymczasem odwrotnie, on właśnie umożliwia zrzeszanie się. Oto co mówiłem: art. 58 likwiduje dobrowolność zrzeszania się. Natomiast, oczywiście, art. 53, na który powołuje się pan poseł Łochowski, dopuszcza zrzeszanie się, ale pan poseł już nie dopowiada, że tu chodzi o izby branżowe. To są właśnie te ciągłe nasze rozmowy, w których się rozmijamy.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JanKról">Następne sprostowanie. Pan poseł Łochowski powiedział, że eksperci byli cały czas zapraszani, aż w końcu trzeba było przesądzić o pewnych sprawach i od jakiegoś momentu nie byli już zapraszani. Otóż nie zostali zaproszeni wtedy, kiedy w podkomisji pojawił się alternatywny projekt ustawy. Tego też pan poseł Łochowski nie dopowiada. Bardzo dziwny moment na to, by zaniechać zapraszania ekspertów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, czy to jest też sprostowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanKról">To jest sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MarekBorowski">A co pan prostuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JanKról">Informację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MarekBorowski">Nie, nie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JanKról">Prostuję informację. W swej wypowiedzi stwierdziłem, że w momencie pojawienia się alternatywnego projektu ustawy nie zostali zaproszeni eksperci, a nawet ekspert towarzyszący wnioskodawcy został wyproszony. Pan poseł Łochowski był łaskaw mówić, że, oczywiście, eksperci byli tak masowo i przez tak długi czas zapraszani, iż taki zarzut w ogóle nie może być postawiony. No więc właśnie dopowiadam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, umówmy się, że to nie jest sprostowanie. To jest różnica poglądów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JanKról">Nie, to nie jest różnica poglądów. Jest to różnica informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarekBorowski">A więc różnica informacji, ale w dalszym ciągu nie jest to, panie pośle, sprostowanie. Prosiłbym, żeby się trzymać regulaminu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanKról">Panie marszałku, nie będę w tej chwili polemizował. Na tym kończę. Po prostu na tych dwóch tylko przykładach chciałem się odnieść do wypowiedzi pana posła Łochowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Skrobisz w trybie...?</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Skrobisz: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jaskiernia też w trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Nie, pytanie do posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JanSkrobisz">Panie marszałku, panie pośle sprawozdawco, mam przed sobą wydruk stenogramu z mojego wystąpienia. Staram się nigdy nie odbiegać od tego, co mam przed sobą, czym posługuję się w swoim wystąpieniu. Otóż w ogóle nie zgłaszałem takiego wniosku czy pretensji, o których tutaj mówił pan poseł sprawozdawca, zauważając, że nie brałem udziału w posiedzeniach komisji. Czegoś takiego nie ma ani w stenogramie, ani czegoś takiego nie powiedziałem. Nie użyłem również sformułowania, że reprezentuję 75% podmiotów gospodarczych czy przedsiębiorców, natomiast powiedziałem, że według badań przeprowadzonych przez Demoskop w 1996 r. aż 73% przedsiębiorców nie zgadza się na przymusową przynależność do samorządu gospodarczego, a to jest co innego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł dał przykład klasycznego sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Skrobisz: A te badania, panie pośle, mam tutaj przed sobą.)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#MarekBorowski">Pan poseł Budnik? Też sprostowanie?</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#MarekBorowski">To może pan poseł sprostuje, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#MarekBorowski">Może zakończmy na tym sprostowania, bo nie wiem, ile jeszcze może ich być.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Chciałbym zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#MarekBorowski">Tak więc już nie sprostowanie, tylko pytanie. Ale jeśli pytanie, to pan poseł Jerzy Jaskiernia był pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#MarekBorowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania do pana posła sprawozdawcy. Wydaje mi się, że są one istotne. Pierwsze: Czy moglibyśmy usłyszeć tutaj, w Izbie, jakie były oczekiwania prezydenta Rzeczypospolitej? Są bardzo różne informacje przekazywane na temat tego, co się stało podczas spotkania z prezydentem Rzeczypospolitej. Ponieważ tam padła teza, że dojdzie do zawetowania tej ustawy, jest istotne, żebyśmy wiedzieli, jakie były oczekiwania i czy poprawki, które zostały dzisiaj zgłoszone - gdyby zostały przyjęte - wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JerzyJaskiernia">Drugie pytanie mam do pana posła sprawozdawcy. W wystąpieniu pana posła Króla było szereg zarzutów dotyczących ewentualnej niezgodności projektu ustawy z konstytucją. Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę: Czy są to nowe zarzuty, czy te, które już były rozpatrywane? Bo gdyby tam były również nowe zarzuty, to wydaje mi się, panie marszałku, że niezależnie od faktu, że jesteśmy już na etapie drugiego czytania i przed trzecim czytaniem - pozostała już tylko sprawa ustosunkowania się komisji do zgłoszonych poprawek - wobec zarzutu sprzeczności z konstytucją musielibyśmy zastosować tryb umożliwiający ponowną analizę tych zarzutów, ponieważ demokratyczne państwo prawa wymaga, abyśmy nie uchwalali projektów niezgodnych z konstytucją. Tak by było wtedy, kiedy tego typu zarzut by się potwierdził.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekBorowski">A trzecie pytanie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Trzecie pytanie zadam po odpowiedzi posła sprawozdawcy, bo ono jest uwarunkowane odpowiedzią, którą usłyszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekBorowski">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#KrzysztofBudnik">Przede wszystkim chcę powiedzieć, że to nie pan poseł Skrobisz wyrażał pewien żal z powodu niemożności uczestniczenia w pracach podkomisji; to ja byłem tym posłem. Tak że tutaj uzupełniam sprostowanie pana posła Skrobisza.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#KrzysztofBudnik">Chcę skierować cztery pytania do pana posła sprawozdawcy, wykazując w ten sposób słuszność tych, którzy wywodzili, że projekt ustawy nie jest rzetelnie przygotowany. Na przykład odsyłam do art. 14 ust. 1. Czy rzeczywiście projektodawcom, autorom ustawy chodziło o wybory tajne, czy też o przeprowadzenie głosowania tajnego? Jeżeli wybory mają być tajne, to będzie o nich wiedział jedynie zarząd. Jest to ewidentny błąd legislacyjny. W tym zakresie jest zgłoszona poprawka - uspokajam tutaj pana posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#KrzysztofBudnik">Natomiast jest inne, rzeczywiście chyba bardzo ważne pytanie, a nie potrafię sam sobie odpowiedzieć na nie. Chodzi o treść art. 19 i 22. Mówimy tutaj, na przykład w art. 19 ust. 2, o właściwym sądzie rejonowym. Podobnie jest w art. 22. Czy rzeczywiście wiemy, o który sąd rejonowy chodzi? Jakie przepisy będą rozstrzygały właściwość tego sądu rejonowego? Jeżeli to wiemy, to prosiłbym o odpowiedź na pytanie: Czy właściwość będzie ustalana na przykład według siedziby podmiotu gospodarczego czy według siedziby organizacji samorządu gospodarczego? A jeżeli tak, to czy statut przewiduje coś takiego, jak siedziba organizacji samorządu gospodarczego? Uważam, że to są ważne kwestie. Nie twierdzę, że projekt zawiera wadę, ale mam wątpliwości, czy takie ogólne odwołanie jedynie do przepisów o postępowaniu nieprocesowym - chodzi o Kodeks postępowania cywilnego - jest wystarczające; a w art. 22 w ogóle takiego odesłania nie ma.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#KrzysztofBudnik">Prosiłbym również, podobnie jak pan poseł Jaskiernia, o ustosunkowanie się do bardzo ważnej poprawki, którą zgłosiłem. Nie byłem w stanie jej szczegółowo omówić, bo i tak przekroczyłem czas. Chodzi o zaproponowaną nowelizację Prawa o stowarzyszeniach, a więc możliwość czynienia koalicji również przez osoby prawne, właśnie zgodnie z formułą Prawa o stowarzyszeniach. Przyjęcie tego przepisu pozwalałoby utrzymać dobrowolność zrzeszania się podmiotów gospodarczych poza samorządem gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#KrzysztofBudnik">Prosiłbym również o odniesienie się do tych poprawek w zakresie rozdz. 9, które wprowadzają szereg skreśleń z pewną intencją uchwalenia ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie gospodarczym, gdzie stworzyłoby się pole do znalezienia pewnych rozwiązań kompromisowych. Nie chcę powtarzać tych wszystkich kwestii spornych, ale to byłaby ta formuła legislacyjna, w której przyjrzelibyśmy się, jakie poprawki zostały przyjęte i która pozwoliłaby spełnić oczekiwania wszystkich środowisk gospodarczych, które widzą potrzebę stworzenia własnej silnej reprezentacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MarekBorowski">Czy ktoś z pań i panów posłów ma jeszcze jakieś pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł sprawozdawca jest już gotowy, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Co do pytania pana posła Jaskierni, dotyczącego oczekiwań, jakie pan prezydent wyraził podczas spotkania z przedstawicielami grup przedsiębiorców. Nie jestem upoważniony do interpretowania tego, co było, natomiast odbyłem wiele rozmów - szkoda, że nie ma ich bezpośrednich uczestników, oni może lepiej by odpowiedzieli - zarówno z odpowiedzialnymi ludźmi z Kancelarii Prezydenta, jak i z uczestnikami tego spotkania i moja wiedza może opierać się jedynie na tym. Te oczekiwania dotyczyły precyzyjnej - nazwę to w skrócie - ordynacji wyborczej; wiemy o co chodzi, to dzisiaj zostało zgłoszone dość szczegółowo przez pana posła Kaniewskiego w imieniu klubu SLD. Drugie zastrzeżenie dotyczyło art. 28 mówiącego o administracyjnym egzekwowaniu składek. Obie propozycje, a więc i skreślenia tego artykułu, i szczegółowego opisania przebiegu wyborów, zostały dzisiaj zgłoszone i osobiście odbieram to tak, że protest i zastrzeżenia pana prezydenta z chwilą, kiedy komisje i Wysoka Izba przyjmą te poprawki, ustają. Przyjęcie tych poprawek będzie po prostu uznane za wypełnienie woli pana prezydenta i przyjęcie jego propozycji w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JózefŁochowski">Natomiast co do zarzutów pana posła Króla, czy są one nowe czy stare. Dwa badania, które zostały przeprowadzone przez Biuro Legislacyjne i ekspertów konstytucyjnych, dotyczyły zgodności ustawy z konstytucją pod kątem przede wszystkim powszechnej czy obligatoryjnej przynależności i uprawnień władczych organów samorządowych. Takie dwa zastrzeżenia zostały zgłoszone i pod tym kątem była badana zgodność z konstytucją. Poza tym była jeszcze trzecia ekspertyza, tzw. porównawcza ekspertyza dwóch projektów, i w niej także odnoszono się do problemu konstytucyjności. W żadnej z tych trzech ekspertyz nigdzie nie padło stwierdzenie, że projekt ustawy jest pod tym względem sprzeczny z konstytucją. Natomiast dzisiaj zgłoszony zarzut niekonstytucyjności dotyczy innych spraw, mianowicie składki — z tego, co pamiętam — i art. 58. Są to więc nowe elementy i jeżeliby podchodzić do tej sprawy formalnie, to dobrze by było, aby zainteresowany względnie komisje wystąpiły o ekspertyzę jeszcze w tych dwóch sprawach, aczkolwiek sprawa składek była wyjaśniana pośrednio w którejś z tych ekspertyz per analogiam do innych stosowanych dzisiaj ustaw. Bo obligatoryjne składki istnieją np. w wielu obligatoryjnych samorządach zawodowych i nikt nigdy tego nie kwestionował, twierdząc, iż jest to zamach na konstytucję. Ponadto z moich rozmów z prawnikami wynika, że nie można składki zaliczać do obciążenia podatkowego. To są zupełnie inne rzeczy, szczególnie w wypadku, kiedy ustawa przewiduje dobrowolność uchwalania składek. A więc nie jest to narzucenie czegokolwiek z góry, co by było określone już stricte w ustawie, bo wtedy rzeczywiście można byłoby...</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JózefŁochowski">Mam zestaw wszystkich uwag pana posła Budnika i proponuję, abyśmy nie zamęczali dzisiaj Izby tymi szczegółami dotyczącymi właściwego sądu rejonowego. Ja nie jestem prawnikiem - podczas pracy nad tą ustawą takie sformułowanie zaproponowali nam prawnicy, twierdząc, że jest to określenie stosowane we wszystkich czy w większości ustaw i że sądy i zainteresowani będą wiedzieli, o co chodzi. Jeżeli jest to nieprecyzyjne, to nic nie będzie stało na przeszkodzie, żeby wrócić do tej sprawy na posiedzeniach komisji.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JózefŁochowski">Natomiast co do kwestii Prawa o stowarzyszeniach - my aż tak daleko nie korelujemy tutaj ustaw ze sobą, chociaż owszem, były w czasie prac nad ustawą dyskusje i nawet wnioski, aby równolegle rozstrzygnąć sprawy Prawa o stowarzyszeniach. Niemniej jednak do tego nie doszło i ta ustawa nie odnosi się bezpośrednio do kwestii ustawy o zrzeszeniach.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#JózefŁochowski">Poza tym może jest to nieprecyzyjnie zapisane, ale nie budzi absolutnie żadnej wątpliwości, że w art. 14 chodzi o wybory powszechne i tajne do organów samorządu gospodarczego. Jak powiedziałem, jeżeli również tutaj są jakieś uchybienia legislacyjne, można jeszcze do tego wracać, ale co do intencji - tak jak ja czytam ten artykuł - nie budzi to u mnie większych wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MarekBorowski">Czy odpowiedzi pana posła wywołały u pana posła Jaskierni potrzebę zadania tego ostatecznego pytania?</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już nie będzie to pytanie, bo pan poseł wyraźnie zaznaczył, że część wątpliwości prawno-konstytucyjnych była przedmiotem ekspertyz, część nie była. Pan poseł oczywiście odpowiadał na gorąco na te pytania, nie był więc w stanie szczegółowo tych spraw przeanalizować, ale proponuję - i to jest chyba zadanie Komisji Ustawodawczej - żeby jednak każdy z tych zarzutów, które postawił pan poseł Król, był poddany analizie - zgodnie zresztą z zasadą, że każdy tego typu zarzut jest wyjaśniany, ponieważ niewątpliwie przed głosowaniem w trzecim czytaniu musimy mieć pewność, że nie uchwalimy rozwiązania, które byłoby obarczone taką wadą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy pytania i odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#MarekBorowski">W związku z tym, że - o czym już dobrze wiemy - w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy bardzo wiele poprawek, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do punktów następnych, mianowicie 15 i 16.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#MarekBorowski">Przypominam, że Sejm postanowił o łącznym rozpatrzeniu punktów 15 i 16 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 15 i 16 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#MarekBorowski">15. Wniosek prezydium Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską w sprawie przedłużenia terminu rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu do dnia 30 czerwca 1996 r. (druk nr 1771).</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#MarekBorowski">16. Pierwsze czytanie poselskich projektów uchwał w sprawie:</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#MarekBorowski">1) uchylenia uchwały Sejmu RP z dnia 1 lipca 1994 r. o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (druk nr 1258),</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#MarekBorowski">2) zmiany uchwały Sejmu o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (druk nr 1004),</u>
          <u xml:id="u-111.13" who="#MarekBorowski">3) zmiany uchwały Sejmu o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (druk nr 917),</u>
          <u xml:id="u-111.14" who="#MarekBorowski">4) zmiany uchwały Sejmu o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (druk nr 1775).</u>
          <u xml:id="u-111.15" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu zastępcę przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej pana posła Stanisława Rogowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#StanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 10 stycznia 1996 r. prezydium Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską przesłało do pana marszałka Józefa Zycha pismo, w którym - była to odpowiedź na pismo pana marszałka - informuje o swoim stanowisku w sprawie dotychczasowych prac komisji oraz kontynuacji tych prac. W tym piśmie prezydium przypomina, że komisja przedstawiła sprawozdanie 14 marca 1995 r., które zostało rozpatrzone dopiero 14 września tegoż roku na 59 posiedzeniu Sejmu. W wyniku dyskusji oraz głosowania zostało ono odrzucone. Nie wyznaczono wówczas żadnych nowych zadań dla komisji, nie wskazano też wyraźnie, co komisja powinna czynić czy też jakie błędy popełniła w trakcie dotychczasowych prac. W związku z tym w owym piśmie z 10 stycznia 1996 r. - jeszcze raz powtarzam datę, bo ona tu jest ważna - a więc sprzed kilku miesięcy, komisja przedstawiła propozycję, aby przedłużyć jej prace do dnia 30 czerwca 1996 r., co w naszym mniemaniu pozwoliłoby na wykonanie kolejnego punktu uchwały, w której powierzono komisji określone prace, mianowicie dotyczącego porównania konkordatu z nową konstytucją - zgodnie z § 2 tejże uchwały z 1 lipca 1994 r. Można było wtedy przypuszczać, że prace konstytucyjne przebiegną szybciej i tekst konstytucji będzie już po drugim czytaniu - w kształcie, który by umożliwiał rozpoczęcie takich prac. Stąd właśnie termin 30 czerwca podany w tym piśmie.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#StanisławRogowski">W tym momencie jestem w pewnym kłopocie jako przedstawiciel komisji, bo nie jestem upoważniony, żeby wycofywać tego typu propozycje, natomiast - biorąc pod uwagę to, że dzisiaj jest 28 czerwca - wniosek, żeby przedłużyć prace komisji do 30 czerwca, sam by się dezawuował. Nie miałoby to żadnego merytorycznego sensu. Chciałbym przypomnieć, że komisja w naszym mniemaniu wypełniła swoje zadania tak, jak było to możliwe, tzn. oceniła zgodność konkordatu z obecnie obowiązującą konstytucją oraz z ustawami zwykłymi. Przedstawiła w sprawozdaniu stanowisko, że konkordat jest zgodny z konstytucją - wraz z wnioskiem mniejszości, który postulował odmienne rozstrzygnięcie - oraz że wraz z konkordatem trzeba zmienić cztery ustawy zwykłe. Przewidziała też pewne zmiany w innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#StanisławRogowski">Jeszcze raz przypominam, że Wysoki Sejm odrzucił to sprawozdanie. W tym stanie rzeczy prezydium komisji uważa, że komisja spełniła swoje zadania. Nie ma nowej konstytucji, nie został również ustalony termin referendum konstytucyjnego. Jeżeli Wysoki Sejm zechce przedłużyć mandat komisji do stosownego terminu, bardzo wyraźnie określi jej zadania i przedłuży tym samym jej prace, komisja oczywiście będzie w takim zakresie działać. Jeżeli Wysoki Sejm postanowi, że komisja powinna przestać istnieć, oczywiście przestanie ona istnieć. Powtarzam: komisja uznała, że zrobiła to, co było możliwe - przedstawiła sprawozdanie. W tym stanie rzeczy, jeżeli Sejm nie określi ani terminu, ani zakresu działań, komisja nie widzi możliwości dalszego działania w ramach umocowania takiego, jakie otrzymała w uchwale z dnia 1 lipca 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Rogowskiemu za przedstawienie stanowiska Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Jana Komornickiego w celu przedstawienia uzasadnień projektów uchwał zawartych w drukach nr 917 i 1258.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszę się, że prezentacji dwóch projektów uchwał mogę dokonać po wystąpieniu pana posła Stanisława Rogowskiego, bowiem w wypadku jednej z tych dwóch uchwał bardzo pomoże mi ono w zaproponowaniu Wysokiej Izbie ostatecznej konkluzji. Mam zaprezentować Wysokiej Izbie dwa projekty uchwał dla mnie czy dla nas jednak już dosyć historycznych: pierwszy projekt, naturalnie poselski, w sprawie zmiany uchwały Sejmu o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z druku nr 917 oraz poselski projekt uchwały w sprawie uchylenia uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 1994 r. o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z druku nr 1258.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#JanKomornicki">Od chwili, kiedy posłowie złożyli projekty tych uchwał, minęło wiele czasu. Proszę prześledzić numery druków sejmowych, które rozpatrujemy w tym punkcie porządku dziennego, od nr 917 - żeby nie przywoływać druku ustawy zasadniczej, tzn. projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu, który ma numer 327 - do nr 1775. Sam rozstrzał tych numerów druków świadczy o tym, że te inicjatywy uchwałodawcze czy różne wnioski były zbierane, przechowywane - bardzo przepraszam, nie jest to bezpośredni zarzut, ale muszę tu wyrazić swoje zdziwienie - mimo tego, że zmieniała się sytuacja, bo przecież projekty tych uchwał posłowie zgłaszali w związku z powstającymi nowymi faktami.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#JanKomornicki">I tak: kiedy Komisja Nadzwyczajna do spraw rozpatrzenia ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską zakończyła swoją pracę, 14 marca 1995 r., w konkluzji sprawozdania wyrażając opinię, że konkordat jest z konstytucją zgodny, posłowie, którzy uważali od początku, że jest złą rzeczą, raczej niedopuszczalną w praktykach prawnych, badanie zgodności traktatu międzynarodowego z nie istniejącym prawem, a więc z nie istniejącą konstytucją, zgłosili projekt uchwały z druku nr 917, który proponował z tej pierwotnej uchwały z dnia 1 lipca 1994 r. w sprawie trybu prac nad ustawą o ratyfikacji wykreślenie dwóch paragrafów, 2 i 3, które nakazywały komisji badać zgodność konkordatu z przyszłą, nie istniejącą jeszcze konstytucją. Było to zresztą także zgodne z wolą czy przypuszczeniami wielu posłów, którzy znacznie wcześniej podpisywali wnioski do Trybunału Konstytucyjnego, uważając, że uchwała Sejmu z 1 lipca 1994 r. w sprawie trybu prac nad ustawą nie jest zgodna z praktykami konstytucyjnymi stosowanymi w Rzeczypospolitej w stosunku do wszystkich podmiotów prawa międzynarodowego. Ponieważ Trybunał tego zażalenia nie rozpoznał, nie uznając się kompetentnym, stąd też ta inicjatywa. Ale tu, panie marszałku i Wysoka Izbo, sytuacja tak dalece się zmieniła, tak dużo nastąpiło nowych faktów, że chciałbym po prostu, korzystając z tego, że pierwsze czytanie się nie zakończyło, w imieniu wnioskodawców projekt tej historycznej uchwały z druku nr 917 wycofać. Zgłaszam oficjalnie, że ten projekt uchwały w sprawie zmiany uchwały Sejmu o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu wycofuję, tym bardziej że w międzyczasie zgłoszony został projekt uchwały o takim samym tytule, w druku nr 1004, który jest jednobrzmiący i który różni się tylko uzasadnieniem. Sprawozdawcą tamtego projektu jest pan poseł Krzysztof Król, o ile się nie mylę. I to jest zakończenie tamtej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#JanKomornicki">Natomiast istotną kwestią jest projekt uchwały w sprawie uchylenia uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 1994 r. w sprawie trybu prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z druku nr 1258, zgłoszony przez bardzo liczną grupę posłów reprezentujących niemal wszystkie kluby parlamentarne, o ile pamiętam, w dniu 19 września 1995 r., a więc 4 dni po odrzuceniu przez Sejm sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej przedstawionego, jak wspomniał mój poprzednik, 14 marca 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#JanKomornicki">Chciałbym, żebyśmy bardzo szybko prześledzili fakty, bo to jest dosyć istotne w tym momencie. 14 marca 1995 r. w druku nr 837-B Komisja Nadzwyczajna - nie będę podawał jej całej długiej nazwy, dla oszczędności czasu - przedstawiła sprawozdanie zawierające też wniosek mniejszości. Sejm dopiero 14 września sprawozdanie rozpatrzył, a 15 września 1995 r. przyjął wniosek mniejszości i sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej odrzucił. Zgodnie z przyjętą praktyką, a także zasadami regulaminowymi, odrzucenie sprawozdania komisji, jakiejkolwiek, albo odrzucenie sprawozdania rządowego powoduje w zasadzie konieczność podjęcia pracy od nowa i przedstawienia Sejmowi sprawozdania, które by Sejm satysfakcjonowało. Ponieważ Sejm odrzucił sprawozdanie komisji nie z powodu zawartości tego sprawozdania, tylko z powodu konkluzji stwierdzającej zgodność norm prawnych zawartych w konkordacie z obowiązującą konstytucją, komisja nie bardzo miałaby, zdaniem wnioskodawców tej uchwały, możliwość przystąpienia do pracy ponownie i - jak napisaliśmy w uzasadnieniu - poszukiwania satysfakcjonującego Izbę rozwiązania, czyli dążenia do konkluzji odwrotnej niż zawarta w sprawozdaniu komisji. Stąd też po prostu uznaliśmy w tym momencie, że dalsze istnienie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską byłoby tworzeniem pozorów działań w opinii społecznej, w rzeczywistości byłoby tworzeniem mitu, że jest jakiś organ Sejmu, który się sprawą zajmuje, podczas gdy to już nie mogłoby mieć miejsca. I takie były nasze przypuszczenia w dniu, kiedy składaliśmy projekt tej uchwały, a więc 19 września 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#JanKomornicki">Jaki jest stan na dziś? Na dzień dzisiejszy mamy zdezaktualizowany wniosek prezydium Komisji Nadzwyczajnej i fakt następujący. Ostatnie posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej odbyło się, o ile dobrze pamiętam - jestem jej członkiem - 14 marca 1995 r. A więc komisja po prostu jest ciałem martwym, żeby nie powiedzieć ciałem, które tworzy pozór tego, że istnieje jakiś organ Sejmu, który zajmuje się sprawą.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#JanKomornicki">Po drugie, 19 września 1995 r. uważaliśmy, że projekt ustawy ratyfikacyjnej, tak jak każdy projekt ustawy ratyfikacyjnej, proponujący wyrażenie zgody na podpisanie traktatu międzynarodowego, powinien być skierowany do Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Ustawodawczej celem rozpatrzenia. Stąd też proponowaliśmy taki tryb, jaki zdaniem wnioskodawców od początku powinien dla tej sprawy być przewidziany.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#JanKomornicki">Jednakże w ciągu roku i trzech miesięcy sporo się wydarzyło. Właściwie wszystko już wiemy na temat zgodności konkordatu z obecną konstytucją. Znany jest projekt nowej konstytucji. Nie mam zamiaru specjalnie rozważać sprawy zgodności projektu nowej konstytucji z konkordatem czy odwrotnie, po prostu dlatego że byłbym w stanie zgodzić się z twierdzeniem, które przyjęła Wysoka Izba, wygłoszonym z tej trybuny przez pana posła Kazimierza Pańtaka, który powiedział, że ani Komisja Nadzwyczajna, ani w ogóle żadna komisja nie ma prawa i nie powinna wygłaszać swoich opinii na temat zgodności jakichkolwiek aktów prawnych z konstytucją, bo od tego jest Trybunał Konstytucyjny, a w najlepszym razie, na użytek Sejmu, Komisja Ustawodawcza.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#JanKomornicki">W tej sytuacji w imieniu wnioskodawców chciałbym podtrzymać projekt uchwały w sprawie uchylenia uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 1994 r. o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (druk nr 1258).</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#JanKomornicki">W związku z tym, że tak wiele w tej chwili już wiemy i tak wiele się zmieniło, proponuję autopoprawkę w imieniu wnioskodawców do tego projektu, polegającą na wykreśleniu § 2, który proponował, ażeby rządowy projekt ustawy o ratyfikacji konkordatu skierować do Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej celem rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#JanKomornicki">W tej sytuacji proponowany przez wnioskodawców projekt uchwały składałby się praktycznie z jednego zasadniczego paragrafu stwierdzającego, że traci moc uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 1994 r. o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, w związku z czym Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską ulega rozwiązaniu. Kończy po prostu pracę.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#JanKomornicki">W moim głębokim przekonaniu istnieją wszelkie warunki do tego, żeby Wysoka Izba zdecydowała o tym, czy ratyfikować konkordat, czy nie, poprzez przyjęcie lub odrzucenie ustawy. Żadna komisja, ani ta, do której należy część wnioskodawców, i ja także, ani inne komisje, do których będziemy kierowali w tej chwili ten projekt ustawy, niczego już nie wniosą, będą tworzyły tylko pozór działania Sejmu czy jego organów w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#JanKomornicki">Na zakończenie propozycja najdalej idąca, która niejako wyczerpuje jeden z wniosków prezydium Komisji Nadzwyczajnej przedstawiony przez pana posła Stanisława Rogowskiego - że Sejm musi zdecydować, czy utrzymywać dalej ten pozór i Komisję Nadzwyczajną, która od roku i trzech miesięcy się nie zebrała i nie bardzo ma się w jakiej sprawie zbierać czy spotykać. Komisja miała prawo, w każdym razie w swojej większości, która przyjmowała sprawozdanie 14 marca, uznać wobec tego, że Sejm jej sprawozdanie odrzucił, w pewnym sensie zgłosił wotum nieufności, iż nie bardzo widzi możliwość dalszego działania.</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#JanKomornicki">Kończąc, chciałbym prosić Wysoką Izbę o przyjęcie uchwały Sejmu w sprawie uchylenia uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 1994 r. o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską wraz z autopoprawką polegającą na skreśleniu § 2, a także o przejście do drugiego czytania projektu tej uchwały, albowiem to jest tak oczywisty projekt, że trzeba po prostu przejść od razu do drugiego czytania i zdecydować, że komisja powinna zaprzestać działania, a ten tryb zakończyć powinniśmy podjęciem decyzji przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Komornickiemu za przedstawienie uzasadnienia projektu uchwały zawartego w druku nr 1258 i wycofanie druku nr 917.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Wójcika w celu przedstawienia uzasadnienia projektu uchwały zawartego w druku nr 1004.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sensie prawnym i merytorycznym w zasadzie wszystko już w tej chwili zostało powiedziane na temat prac nad uchwaleniem ustawy o ratyfikacji konkordatu; nic więcej w tej sprawie chyba nie da się dodać.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#DariuszWójcik">Chciałbym zwrócić uwagę na sprawę tolerancji czy przyzwoitego zachowania się wobec i obywateli, i partnera w relacji państwo - partner zagraniczny, z którym umowa została podpisana. Już wielokrotnie, zabierając głos w tej sprawie, mówiłem, że przecież można odrzucić ustawę ratyfikacyjną. Jeżeli taki był wybór wyborców, taki jest wynik wyborów, taki jest kształt parlamentu, taki jest kształt Sejmu, to przecież ustawę ratyfikacyjną można odrzucić i wyraźnie, jednoznacznie to powiedzieć. Natomiast te zabawy, które toczą się w sprawie konkordatu przed Wysoką Izbą, narażają państwo polskie na utratę wiarygodności, na utratę szacunku i obywateli, i partnerów zagranicznych. Bo jakże można nazwać to, co się działo i dzieje z Komisją Nadzwyczajną, która przedłożyła sprawozdanie? Komisja Nadzwyczajna, w której jest zachowany parytet, w której jest większość z układu koalicyjnego, stwierdza, że nie ma niezgodności z obowiązującą konstytucją, a potem następuje odrzucenie przez Wysoką Izbę tego sprawozdania nie z przyczyn przecież merytorycznych czy z przyczyn ideowych, ideologicznych - bo gdyby to zostało powiedziane, tobym to uznał - ale z przyczyn, które dla mnie są nie do przyjęcia, przyczyn nieprzyzwoitych, niejasnych, ukrytych, za sprawą ukrytych tendencji, ukrytych chęci czy celów, jakimi część Wysokiej Izby, koalicja czy znaczna część koalicji, tutaj się kieruje.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#DariuszWójcik">W związku z tym apel zawarty w projekcie uchwały przedstawionej przez Konfederację Polski Niepodległej zmierza do tego, aby przerwać to - naszym zdaniem nieprzyzwoite - zachowanie. Przerwać to, co nie mieści się w kategoriach prawnych, merytorycznych, a więc zastanawianie się nad zgodnością konkordatu z konstytucją, której nie ma i nie wiadomo kiedy będzie. Jest to przecież absolutny absurd, proszę Wysokiej Izby, to całkowity absurd.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#DariuszWójcik">Zastanawiałem się, kiedy mój poprzednik zgłosił wniosek o wycofanie projektu uchwały, ponieważ jest projekt uchwały dalej idący, czy faktycznie nie złożyć też wniosku o wycofanie, czy to nie byłoby lepsze. Ale pomyślałem, że być może chodzi tutaj o jakieś inne elementy - poza ideowymi, ideologicznymi, poza związaniem się przyrzeczeniem wobec elektoratu - że chodzi właśnie o takie harce przed Wysoką Izbą i kolejne przedłużanie istnienia Komisji Nadzwyczajnej, która nie obradowała ponad rok. A może chodzi jeszcze o coś innego?</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#DariuszWójcik">Zacząłem się zastanawiać i zadałem sobie pytanie, czy prezydium Komisji Nadzwyczajnej bierze dodatki do diet. Bo jeśli tak, to podtrzymuję wniosek o rozpatrzenie projektu naszej uchwały, żeby zmienić tylko uchwałę o trybie przyjęcia ustawy o ratyfikacji konkordatu. Tylko że należałoby się zachować w sposób sprawiedliwy, konsekwentny i zgodny z tym pomysłem, jaki został przedstawiony, o przedłużeniu prac Komisji Nadzwyczajnej. A jaki to jest pomysł? Taki, aby Wysoka Izba powołała Komisję Nadzwyczajną do każdej ustawy, jaka jest przez Wysoką Izbę wnoszona, aby komisje nadzwyczajne sprawdzały zgodność każdej ustawy z projektowaną i przygotowywaną konstytucją. Jakże bowiem wytłumaczyć jedyny wyjątek w sprawie konkordatu? Jakże wytłumaczyć, że Wysoka Izba nie zajmuje się zgodnością z przyszłą konstytucją każdej ustawy? To byłoby sprawiedliwe. Projektów ustaw jest tak dużo, iż wydaje się, że da się obdzielić wszystkich posłów funkcjami w prezydiach komisji nadzwyczajnych, które byśmy powołali, i każdy będzie miał furtkę, jeśli chodzi o dodatek do diety poselskiej. Myślę, że może tu jest taki zamysł. Jeżeli poszlibyśmy w tym kierunku, to tylko z tego względu, bo innego uzasadnienia naprawdę nie znajduję, można utrzymać projekt uchwały o zmianie uchwały o trybie uchwalenia ustawy ratyfikującej konkordat.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#DariuszWójcik">Wszystko, co dzisiaj po raz kolejny omawiamy, jest po prostu sytuacją absurdalną. Jeżeli posłowie SLD utrzymują i chcą utrzymać sytuację absurdalną i ośmieszającą Wysoką Izbę, to być może należy iść dalej w kierunku tego absurdu i towarzyszyć w tym posłom SLD, powołać kilkadziesiąt komisji nadzwyczajnych do różnych ustaw i ustalania, czy są one zgodne z projektowaną konstytucją, czy też nie, obdzielić wszystkich funkcjami w prezydiach tych komisji, dać dodatki do diet - bo nie znajduję innego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#DariuszWójcik">W związku z tym podtrzymuję wniosek koła Konfederacji Polski Niepodległej o rozpatrzenie naszego projektu uchwały i o przyjęcie tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Dariuszowi Wójcikowi za przedstawienie uzasadnienia projektu uchwały zawartego w druku nr 1004.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabellę Sierakowską w celu przedstawienia uzasadnienia projektu uchwały zawartego w druku nr 1775.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#IzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wobec zgłoszonych zarzutów, posądzania nas o grę, przedstawiam dłuższą wersję swojego wystąpienia. Przemawiam w imieniu posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, którzy się pod tą uchwałą podpisali.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#IzabellaSierakowska">O co chodzi? W § 1 proponujemy skreślenie w uchwale z dnia 1 lipca 1994 r. daty. Co to oznacza? Oznacza to, że komisja nadal pracuje i zajmuje się konkordatem. Kiedy? Dopiero wtedy, kiedy w ogólnonarodowym referendum nowa konstytucja zostanie przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#IzabellaSierakowska">Takie rozwiązanie proponuje Sojusz Lewicy Demokratycznej parlamentowi, ciału, które jest władzą ustawodawczą, które musi dbać o to, aby prawo było przestrzegane. Dlaczego? Podaję te przyczyny tym, którzy już o nich zapomnieli.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#IzabellaSierakowska">Konkordat był podpisany 28 lipca 1993 r. przez rząd pani Hanny Suchockiej bez wiedzy parlamentu i społeczeństwa. Negocjacje prowadzono w ścisłej tajemnicy. Posłowie poprzedniej kadencji doskonale pamiętają: były wnoszone interpelacje, zapytania - ze strony rządu nie było żadnej odpowiedzi, nic. Potem Sejm został rozwiązany i ni stąd, ni zowąd w lipcu 1993 r. postawiono nas przed faktem dokonanym: konkordat został podpisany.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#IzabellaSierakowska">Konkordat nie jest zwyczajną umową międzynarodową. Jest to umowa szczególna, a jej wagę wyznaczają bardzo poważne konsekwencje prawne, Wysoka Izbo. Przypomnę jeszcze kilka ciekawych faktów. Dzisiaj w krajach demokratycznych konkordatów już się nie zawiera. Stolica Apostolska utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 146 państwami, natomiast aktualne konkordaty i inne umowy ma tylko z 46 państwami. We Francji, Niemczech, Szwajcarii obowiązują tzw. umowy ograniczone tematycznie albo terytorialnie. Natomiast pełne konkordaty mają tylko Austria, Hiszpania, Portugalia i Włochy - z tym że włoski konkordat jest bardzo ciekawy, bardzo długo nad nim pracowano, renegocjowano i nic się nie stało, że takie renegocjacje zostały przeprowadzone, i podpisał go papież Jan Paweł II.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#IzabellaSierakowska">Tak więc, Wysoka Izbo, została podpisana umowa szczególna i właściwie do dnia dzisiejszego nikt z podpisujących nie przedstawił przekonywających argumentów na rzecz konkordatu z punktu widzenia naszego państwa. Zadawane były w toku dyskusji publicznej pytania w rodzaju: Ile Polski w konkordacie? Padały również stwierdzenia w rodzaju: konkordat kościelnych przywilejów. I to wszystko wskazuje na niedopuszczalne, sprzeczne z polską racją stanu odstępstwo od zasady równości stron. Konkordat pomija interesy naszego państwa, przyznając jednocześnie stronie kościelnej uprawnienia będące nierzadko w sprzeczności z polskim systemem prawnym. W konkordacie nie mówi się nic o respektowaniu przez kościół porządku konstytucyjnego Polski. Ten temat podnosiliśmy usilnie w trakcie obrad Komisji Konstytucyjnej. Mówiono wtedy - i myśmy mówili - wydawać by się mogło, że taki zapis jest zbędny. I to właśnie podkreślali księża profesorowie, którzy reprezentowali kościół podczas obrad komisji, bo dotyczy to duchowieństwa polskiego, a w końcu nikt nie zarzuca duchowieństwu polskiemu braku patriotyzmu. To prawda, ale jednak należy pamiętać o hierarchicznej strukturze kościoła katolickiego, o bezpośredniej podległości papieżowi biskupów rezydencjalnych. Trzeba także pamiętać o tym, że w konkordacie z roku 1925 było zobowiązanie do poszanowania polskiej konstytucji. Z preambuły wynika, że Polska odzyskała dopiero niepodległość po roku 1989, a doskonale wiemy, że była uznawana przez cały świat już od roku 1918.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#IzabellaSierakowska">Ile spraw w konkordacie jest nie do zaakceptowania? Między innymi brak nadzoru państwa nad programem i realizacją nauczania religii w szkołach państwowych i objęcie katechezą najmłodszych. Nie do przyjęcia jest słynny już art. 22 mówiący o tym, że wszystkie zmiany w systemie finansowania, które dotyczą instytucji kościelnych i osób duchownych, a więc podatki, ulgi, zwolnienia podatkowe, mogą być dokonywane, ale tylko wtedy, gdy będą uzgodnione ze Stolicą Apostolską - i na dodatek muszą być korzystne dla Stolicy Apostolskiej, dla kościoła katolickiego u nas. Zdecydowanie różny jest zakres zobowiązań Rzeczypospolitej i Stolicy Apostolskiej w dziedzinie ochrony praw człowieka, podczas gdy - doskonale wiemy - Rzeczpospolita jest stroną międzynarodowych Paktów Praw Człowieka z roku 1966, europejskiej konwencji z roku 1950. Stolica Apostolska tych konwencji nie przyjęła i to stwarza istotny problem. Przy ocenie konkordatu zawartego w 1993 r. trzeba mieć wzgląd nie tylko na polskie prawo wewnętrzne, ale także na międzynarodowe zobowiązania Polski w zakresie ochrony praw człowieka. Podstawową bowiem zasadą dotyczącą konwencji ochrony praw człowieka jest zasada niedyskryminacji m.in. także ze względu na wyznawaną religię, a ta niedyskryminacja - jak doskonale wiemy - jest jednoznaczna z równością praw. Stawiam wam pytanie, szanowne koleżanki i koledzy: Czy możliwe jest utrzymanie takiej równości, jeżeli poprzez konkordat do wewnętrznego porządku prawnego państwa wprowadzone zostaną przepisy prawa kanonicznego?</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#IzabellaSierakowska">Zastrzeżenia wnosimy również do zapisów stwarzających różnicę w uprawnieniach kościoła katolickiego i pozostałych kościołów i związków wyznaniowych. Różnice te prowadzą do naruszenia zasady niedyskryminacji oraz zasady równych praw. Podobnie rzecz ma się z niejasną w świetle art. 24 konkordatu sytuacją zakładanych przez kościół cmentarzy i ich dostępnością dla innowierców i ateistów. My siedzący po lewej stronie sali doskonale wiemy, jakie mieliśmy kłopoty, zanim mogliśmy godnie pochować naszą koleżankę posłankę Wandę Sokołowską; takie były problemy.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#IzabellaSierakowska">Również dyskryminacyjny charakter wydaje się mieć zobowiązanie państwa na bardzo wysokim szczeblu umowy międzynarodowej do finansowania bądź to placówek oświatowych i wychowawczych prowadzonych przez kościół katolicki (o tym mówi art. 14), bądź też szkół kształcących duchownych katolickich (o tym mówi art. 15).</u>
          <u xml:id="u-118.9" who="#IzabellaSierakowska">Wysoka Izbo! Jakże można wyrazić zgodę na ratyfikację dokumentu, który wprowadza, delikatnie mówiąc, chaos do polskiego ustawodawstwa? Jakże się można godzić na zapis, że Rzeczpospolita uznaje również osobowość prawną wszystkich instytucji kościelnych, terytorialnych i personalnych, które uzyskały taką osobowość na podstawie przepisu prawa kanonicznego (art. 4)? Dlaczego prawo kanoniczne, a więc prawo jednego z kościołów w Rzeczypospolitej, ma automatycznie rozstrzygać o osobowości prawnej kościelnych instytucji? A podobnych orzeczeń o obowiązywaniu w Polsce dwóch praw jest w konkordacie mnóstwo.</u>
          <u xml:id="u-118.10" who="#IzabellaSierakowska">Obrońcy konkordatu w jego obecnym kształcie troszczą się o powagę naszego państwa, ale nie przeszkadza im to, że konkordat ów z zasady zobowiązuje władze państwowe do uzgadniania z władzami Kościoła Rzymskokatolickiego wielu posunięć, natomiast temu kościołowi pozostawia tylko obowiązek powiadamiania władz państwowych o swoich decyzjach.</u>
          <u xml:id="u-118.11" who="#IzabellaSierakowska">To tylko część pytań, tylko część spornych kwestii. Przechodzę do najważniejszej przeszkody, która zdecydowanie uniemożliwia kontynuowanie procesu ratyfikacji. Jest to niezgodność z obecnie obowiązującą konstytucją. Konkordat narusza obowiązującą konstytucyjną zasadę rozdziału kościoła od państwa (art. 82 ust. 2 konstytucji) i zastępuje ją odmienną normą niezależności i autonomii. Przyjęcie tej normy przed zmianą konstytucji doprowadziłoby do wystąpienia w wewnętrznym porządku prawnym Rzeczypospolitej dwóch odmiennych norm dotyczących tej samej materii, a jak doskonale wiemy, konsekwencją rozdziału kościoła od państwa jest niezależność prawa wydawanego przez te podmioty.</u>
          <u xml:id="u-118.12" who="#IzabellaSierakowska">Art. 82 konstytucji mówi poza tym, że stosunki państwo-kościół regulują ustawy, a nie konkordat - ustawa szczególna. Konkordat w sprzeczności ze wspomnianą zasadą rozdziału kościoła od państwa powierza duchownym państwową funkcję urzędnika stanu cywilnego. Konkordat wkracza szeroko w materię konstytucyjną - ogranicza przede wszystkim to, co jest dla nas najważniejsze, to, co jest najważniejsze dla społeczeństwa, suwerenne prawa parlamentu i obywateli do zgodnego z ich wolą ustalania przepisów nowej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-118.13" who="#IzabellaSierakowska">Tak jak powiedziałam na początku, próby, naciski na szybką ratyfikację, mimo że konkordat jest niezgodny z obowiązującym prawem, na pewno świadczą o pewnym niefrasobliwym stosunku do konstytucji, zarówno tej, którą mamy obecnie, jak i do tej, którą przygotowujemy. Polska jest demokratycznym państwem prawa i to musimy pamiętać. Pamiętać także należy o tym, że jednym z najważniejszych zadań tego parlamentu jest nowa konstytucja, którą powinniśmy spokojnie, bez żadnych nacisków przyjąć - naszą wspólną konstytucję. Konstytucję, o której kształcie zadecyduje społeczeństwo i my.</u>
          <u xml:id="u-118.14" who="#IzabellaSierakowska">Zgodnie z przedłożonym projektem zmiany uchwały z dnia 1 lipca 1994 r. klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej - posłowie, którzy się podpisali pod tą uchwałą - mówi, że do spraw związanych z konkordatem możemy wrócić dopiero po przyjęciu konstytucji w ogólnonarodowym referendum.</u>
          <u xml:id="u-118.15" who="#IzabellaSierakowska">I teraz kolejne pytanie, Wysoka Izbo: Czy po przyjęciu nowej konstytucji, w której być może będą spełnione odpowiednie dla ratyfikacji warunki, SLD powie „tak” dla konkordatu? Otóż odpowiadam, Wysoka Izbo, że jeżeli będzie to konkordat z tymi samymi zapisami, Sojusz Lewicy Demokratycznej na pewno powie „nie”. Z ogromnym szacunkiem odnosimy się do wszystkich ludzi wierzących, do wszystkich kościołów i związków wyznaniowych; wolność sumienia, religii, równoprawność kościołów, współdziałanie kościoła i państwa są dla nas podstawową zasadą demokracji. Socjaldemokracja zachowuje neutralność światopoglądową zarówno w pracy na zewnątrz, jak i w działaniach wewnętrznych. W naszych szeregach jest miejsce dla ludzi wierzących i niewierzących. Religia i wiara nie mają nic wspólnego ze złą, źle zredagowaną, niekorzystną dla naszego państwa umową międzynarodową. Na konkordat w tym kształcie nie może być zgody. I powtarzam: nie ma to nic wspólnego z ludźmi wierzącymi.</u>
          <u xml:id="u-118.16" who="#IzabellaSierakowska">Co robić? Czas do uchwalenia nowej konstytucji powinien być przeznaczony na obustronną pracę nad tym dokumentem. Informacja rządu o korzyściach płynących z tej wyjątkowej umowy dla społeczeństwa powinna być poprzedzona renegocjacjami dokumentu, w którym byłby określony czas jego obowiązywania, wykluczone finansowanie kościoła przez państwo i zaznaczone poszanowanie porządku prawnego Rzeczypospolitej. A więc winien to być obustronnie uzgodniony dokument, szanujący polskie prawo, a nie nota interpretacyjna strony polskiej, ta bowiem nie będzie wiążąca dla kościelnego partnera.</u>
          <u xml:id="u-118.17" who="#IzabellaSierakowska">Sojuszowi Lewicy Demokratycznej nie chodzi o to, aby ustawić się wobec kościoła katolickiego po drugiej stronie barykady. Zależy nam na tym, żeby stosunki państwo-kościół zostały zapisane we wzajemnej umowie, ale musi to być zapis precyzyjny, który nie będzie dyktatem kościoła, a nie chcemy, Wysoka Izbo, udowadniać, że potrafimy zgromadzić większość w parlamencie i powiedzieć „nie” dla tego dokumentu. Zależy nam na wypracowaniu rozsądnej płaszczyzny współpracy. W związku z powyższym wnoszę o przyjęcie projektu uchwały przedstawionego przez posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-118.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani posłance Izabelli Sierakowskiej.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tymi punktami porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#MarekBorowski">Proszę pana posła Longina Pastusiaka o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stosunek do konkordatu nie wynika z podziału społeczeństwa na wierzących i niewierzących, jak często próbuje się to przedstawiać, lecz z odpowiedzi na fundamentalne pytanie, jakie każdy parlamentarzysta na tej sali - łącznie z panem, panie pośle Wójcik - powinien sobie zadać: Na ile konkordat podpisany 28 lipca 1993 r., w takim momencie, o takiej właśnie treści, uwzględnia prawa i wolności wszystkich obywateli i czy uwzględnia należycie interesy i racje Rzeczypospolitej? Tu nie odbywają się żadne zabawy, panie pośle Wójcik, jak pan to był uprzejmy określić przed chwilą. Sojusz Lewicy Demokratycznej nie ma żadnych nieprzyzwoitych czy ukrytych motywów działania, co pan nam przypisał. Nasze motywy są jasne i zostały już dawno określone. Naszym motywem jest bronić interesów Rzeczypospolitej i bronić poszanowania prawa i konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#LonginPastusiak">Jednym z fundamentalnych praw człowieka jest prawo do wolności sumienia i religii, a także prawo do wolności myśli. Zdajemy sobie sprawę, że religia lub inne przekonania filozoficzne stanowią dla tego, kto je wyznaje, jeden z podstawowych składników jego własnej koncepcji życia. Dlatego też wolność religii lub przekonań musi być całkowicie szanowana i musi być całkowicie gwarantowana. Uważamy, że może ona w istotny sposób przyczynić się do realizacji spokoju społecznego i sprawiedliwości społecznej. Naruszenia zaś wolności myśli, sumienia i religii stanowią bezpośrednie źródło konfliktów, niepokojów społecznych, wywołują nienawiść nie tylko między ludźmi, ale całymi narodami. Dowodów na to dostarczają nam codzienne doniesienia z polityki światowej.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#LonginPastusiak">Uważamy, że z wolności myśli, sumienia i religii powinien korzystać w pełni każdy człowiek i we wszelkich okolicznościach. Lewica demokratyczna wychodzi z założenia, że religia i humanistyczne systemy przekonań mają tę samą rangę moralną. Wszystkie kościoły i związki wyznaniowe uznane przez państwo mają równe prawa i mogą swobodnie wypełniać swoją misję religijną. Jesteśmy przeciwko wszelkiemu przymusowi w sprawach religii lub przekonań.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#LonginPastusiak">Podzielamy pogląd utrwalony w praktyce w krajach demokratycznych, że prawo do wolności myśli, sumienia i religii najpełniej jest osiągalne, gdy sprawy wiary i przekonań filozoficznych są oddzielone od polityki. Doświadczenie historyczne uczy wymownie, że wolności tej nie służy uprzywilejowanie jakiegokolwiek kościoła lub związku wyznaniowego czy jakiegokolwiek poglądu filozoficznego.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#LonginPastusiak">Stoimy na stanowisku, że w państwie demokratycznym, jakim jesteśmy i chcemy być, władza publiczna należy do narodu, który ją sprawuje bezpośrednio lub przez wybranych przez siebie przedstawicieli. Nie do pogodzenia z wymogami systemu demokratycznego byłoby przypisywanie jakiemukolwiek organizmowi, który nie może się legitymować pochodzeniem z woli narodu, który nie został wyłoniony w demokratycznych wyborach, jakiejkolwiek władzy politycznej.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#LonginPastusiak">Wysoka Izbo! Rzeczpospolita jest demokratycznym państwem prawnym. Najwyższej rangi aktem prawotwórczym jest konstytucja. Prace nad projektem nowej konstytucji odpowiadającej wymogom demokracji, gospodarki wolnorynkowej i aspiracjom wolnościowym naszego narodu znajdują się w fazie końcowej. Uważamy, że rozstrzyganie o podstawach stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską w warunkach trwającego nadal prowizorium konstytucyjnego jest niewłaściwe. Nie odpowiada to przede wszystkim znaczeniu kościoła katolickiego w życiu naszego kraju. Według obowiązujących przepisów konstytucyjnych kościół jest oddzielony od państwa, a zasady stosunku państwa do kościoła oraz sytuację prawną i majątkową związków wyznaniowych regulują odpowiednie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#LonginPastusiak">Na niezgodność obowiązującej normy konstytucyjnej z zapisem konkordatowym o stosunkach państwo-kościół zwrócił uwagę nie kto inny, tylko rzecznik praw obywatelskich w liście do marszałka Sejmu z 26 kwietnia 1994 r., kiedy to — i tu pozwolę sobie zacytować — napisał: „Konkordat zawiera w art. 1 odmienną niż w art. 82 obowiązujących przepisów konstytucyjnych normę określającą stosunek państwa do kościoła, której przyjęcie przed zmianą konstytucji doprowadziłoby do wystąpienia w systemie wewnętrznego porządku prawnego Rzeczypospolitej dwóch odmiennych norm dotyczących tej samej materii”.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#LonginPastusiak">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej podziela te wątpliwości i uważa, że ich wyjaśnienie może nastąpić jedynie wówczas, gdy najpierw uchwali się nową konstytucję, albowiem dopiero wtedy będzie można ustalić, czy zawarty w niej model stosunków państwo-kościół jest zgodny z tym, co zostało zapisane w konkordacie. Przyjęcie odmiennego rozumowania oznaczałoby, że suweren, a więc naród, oraz działające w jego imieniu Zgromadzenie Narodowe byłyby ograniczone w możliwości przesądzenia tej niezwykle ważnej materii konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#LonginPastusiak">Rzecznik praw obywatelskich w tymże liście przestrzegł również — i znów pozwolę sobie zacytować: „Ratyfikowanie umowy międzynarodowej zawierającej postanowienia sprzeczne z konstytucją przed jej zmianą może doprowadzić do powstania wewnętrznej sprzeczności w systemie prawa, gdy na ratyfikację Sejm wyrazi zgodę zwykłą większością głosów, a zmiany konstytucji nie uchwali wymaganą kwalifikowaną większością. W odniesieniu do konkordatu oznaczałoby to istnienie w wewnętrznym porządku prawnym dwóch odmiennych norm dotyczących stosunków państwa do kościoła”. Otóż argument ten jednoznacznie przemawia za tym, aby w pierwszej kolejności uchwalić konstytucję, a dopiero później rozważyć ustawę o ratyfikacji konkordatu. Jak wynika z analizy konkordatu, dokonanej przez wielu ekspertów, niektóre jego artykuły nie są zgodne z obowiązującą konstytucją i ustawami, a nawet, i to chciałbym podkreślić, z art. 1 samego konkordatu, mówiącym o niezależności autonomii kościoła i państwa. Można powiedzieć, że ta niezależność i autonomia nie są równo rozłożone. Kościół został obdarzony większą niezależnością od państwa niż państwo od kościoła.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#LonginPastusiak">Eksperci wymieniają jako przykłady: przyznanie osobowości prawnej, prawa cywilnego wszystkim osobom prawnym tworzonym na podstawie prawa kanonicznego, zrezygnowanie przez państwo ze sporządzania aktu zawarcia małżeństwa cywilnego, brak nadzoru państwa nad programami i realizacją nauczania religii w szkołach państwowych, ograniczenie autonomii uniwersytetów państwowych przy tworzeniu wydziałów teologii, brak kryteriów w zakresie opodatkowania osób duchownych i kościelnych osób prawnych, szeroki zakres dotowania działalności religijnej przez państwo oraz brak kontroli nad wydatkowaniem subwencji państwowych. Nie są to argumenty wymyślone, lecz konkretne zarzuty typu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#LonginPastusiak">Konkordat, proszę Wysokiej Izby, podpisano. Nie zestawiono jednak wcześniej koniecznych w przypadku jego ratyfikacji zmian w prawie polskim. Nie dokonano też obliczenia jego skutków finansowych. Sejm i społeczeństwo polskie mają prawo wiedzieć przed ratyfikacją, jakie obciążenie z budżetu państwa wiąże się z realizacją tak sformułowanych artykułów konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie jest przeciwny regulacji stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską w formie umowy międzynarodowej. Jedną z takich form jest konkordat. Przeciwni jednak jesteśmy temu konkordatowi ze względów, które wymieniłem. Dlatego też Klub Parlamentarny SLD głosować będzie przeciw projektom uchwał zawartym w drukach nr 1004 i 1258. Zgłaszam wniosek o odrzucenie powyższych uchwał w pierwszym czytaniu. Rozumiem, że pan poseł Komornicki wycofał projekt uchwały zawarty w druku nr 917. Posłanki i posłowie z SLD będą głosować za uchwałą, która postuluje, aby ostateczne sprawozdanie Komisja Nadzwyczajna przedłożyła niezwłocznie po przeprowadzeniu referendum konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#LonginPastusiak">Przyjmujemy do wiadomości informację, że rząd prowadzi rozmowy ze Stolicą Apostolską. Naszym zdaniem rozmowy te powinny stworzyć warunki do renegocjacji konkordatu, opracowania wspólnych deklaracji lub wspólnych protokołów - protokołów, które wyeliminują wątpliwości i niedostatki obecnego konkordatu i które to dokumenty będą miały obowiązującą moc prawną.</u>
          <u xml:id="u-120.13" who="#LonginPastusiak">Takie praktyki są często stosowane w polityce traktatowej różnych państw, w tym również w polityce traktatowej Stolicy Apostolskiej. Tak na przykład - mówiono już o tym z tej trybuny - Stolica Apostolska postąpiła przy zawieraniu konkordatu z Włochami. Jeżeli możliwe to było z Włochami, to pytam: Dlaczego nie jest to możliwe z Rzecząpospolitą Polską? Może minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej zada takie pytanie swojemu odpowiednikowi w Watykanie. Chciałbym usłyszeć odpowiedź. Chciałbym również zwrócić uwagę, że historia dyplomacji zna wiele przykładów, kiedy rządy przedkładały parlamentom układy do zatwierdzenia, a legislatury wyrażały różne zastrzeżenia do tych traktatów. Niech mi wolno będzie jako amerykaniście posłużyć się przykładem z historii dyplomatycznej Stanów Zjednoczonych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#LonginPastusiak">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#LonginPastusiak">...gdzie również prezydent ratyfikuje układy międzynarodowe, ale za uprzednią zgodą senatu. Otóż w ciągu pierwszych 150 lat istnienia Stanów Zjednoczonych prezydenci przedłożyli senatowi do zatwierdzenia 928 traktatów i układów międzynarodowych. Z tej liczby 15 zostało odrzuconych przez senat, a do ponad 100 układów senat zgłosił poprawki zmieniające niekiedy zasadniczą treść tego układu.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#LonginPastusiak">Obowiązkiem każdego parlamentu, panie posłanki i panowie posłowie, jest bronić interesów państwa i interesów obywateli, których reprezentujemy.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Longinowi Pastusiakowi za przedstawienie stanowiska klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MarekBorowski">Obecnie stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawi pan poseł Aleksander Bentkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W wystąpieniu pani poseł Sierakowska bardzo mocno akcentowała fakt, że konkordat w swojej treści jest sprzeczny z naszym prawem, nie uznaje naszego prawa, porządku prawnego, i powoływała się na argument, że przecież w preambule nie ma żadnych uwarunkowań, powoływała się na argument, że mówienie o odzyskaniu niepodległości w 1989 r. jest w jakiś sposób obrazą naszej historii.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#AleksanderBentkowski">Chciałbym więc odwołać się do konkordatu, do treści konkordatu, a nie do dowolnych interpretacji. Chciałbym w swoim wystąpieniu przytoczyć kilka przykładów na to, jak opacznie można tłumaczyć treść konkordatu, i będę cytował konkordat, i będę się opierał na projekcie tej ustawy, a nie na domniemaniach.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#AleksanderBentkowski">Uznanie konstytucji i naszych ustaw jest zawarte w preambule w stwierdzeniu, że Rzeczpospolita Polska uwzględnia swe zasady konstytucyjne i ustawy przy tworzeniu tego konkordatu i przy ustalaniu treści tego konkordatu. Dla stron, które podpisują umowę międzynarodową, jest w związku z tym jasne, że jedna i druga strona uznaje zasady konstytucyjne i normy prawne obowiązujące w tych państwach. Jest więc taki zapis w konkordacie, konkretnie - jak powiadam - w preambule. Nie ma natomiast takiego zapisu w konkordacie, który kościół podpisał z Włochami. Nie jest prawdą to, co pani powiedziała. Nie jest również prawdą to, że w konkordacie mówi się o odzyskaniu niepodległości w 1989 r. Nie ma takiej daty w konkordacie, a zatem wprowadza pani w błąd społeczeństwo. Nie ma takiej daty, proszę wziąć konkordat, przeczytać - nie ma. Ja mam przed sobą konkordat, mogę cytować. Natomiast jest prawdą, że konkordat odwołuje się do stwierdzenia, że Polska odzyskała niepodległość, nie podając daty. I przytoczenie przykładu, że przecież Polska była podmiotem prawa międzynarodowego, była uznawana przez państwa, jako dowodu na to, że była państwem w pełni wolnym, w pełni suwerennym, jest chyba nieporozumieniem, bo dzisiaj państwem uznawanym w świetle prawa międzynarodowego, przez liczne inne państwa jest także Korea Północna. Czy pani chce twierdzić, że to jest dowód na to, że Korea Północna jest państwem wolnym i suwerennym?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzę teraz do samego konkordatu. Kolejna uwaga czy kolejny zarzut, że kościół katolicki podpisał tylko 46 konkordatów. Otóż wydaje mi się, że jest to argument przemawiający za tym, że podpisał aż 46 konkordatów. Proszę mi jednak powiedzieć, dlaczego w naszym konkordacie doszukujecie się aż tylu niekorzystnych rozwiązań dla państwa, przewidujecie aż takie nieszczęścia dla państwa polskiego? Czy słyszeliście państwo przynajmniej o jednym sporze między Państwem Watykańskim a innym państwem, z którym podpisało ono konkordat, na tle konkordatu? Czy były z tego powodu jakieś niepokoje społeczne? Czy były z tego powodu jakieś krachy gospodarcze? Myślę, że jest to właśnie przykład swoistej interpretacji konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#AleksanderBentkowski">Polskie Stronnictwo Ludowe stanowczo opowiada się za przyjęciem ustawy umożliwiającej ratyfikację konkordatu. Uważamy jednocześnie, że uzasadnione jest równoczesne uchwalenie przez Wysoki Sejm ustawy tzw. okołokonkordatowej, która zmieniałaby w niezbędnym zakresie Kodeks rodzinny, Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawę o aktach stanu cywilnego. Opowiadamy się za ratyfikacją konkordatu, ponieważ jesteśmy zdania, że konkordat wykorzystywany jest przez jego przeciwników do gier politycznych, do celowego wypaczania jego treści i ogłupiania społeczeństwa dowolnymi, wygodnymi dla nich interpretacjami treści konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#AleksanderBentkowski">Niektóre partie polityczne uczyniły sobie z konkordatu pretekst do kolejnego dzielenia społeczeństwa, grożąc mu w wypadku uchwalenia konkordatu nieprawdopodobnymi konsekwencjami w postaci szczególnych represji bądź innych uciążliwości. Ubierają się przy tym w togi obrońców wolności obywatelskich czy wręcz suwerenności państwa polskiego. Przekonują naiwnych, że po przyjęciu konkordatu Polska stanie się państwem kościelnym, niemalże Iranem Europy. Takie bzdury chętnie są przywoływane i podawane przez wielu naiwnych, którzy najczęściej nawet nie czytali konkordatu. Krótki czas wyznaczony na oświadczenie nie pozwala mi na obszerniejszą dyskredytację tez przedstawionych tu przez moich przedmówców, ale podam kilka przykładów takich prób interpretacji konkordatu, które świadczą o celowym wprowadzaniu w błąd społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#AleksanderBentkowski">Najczęściej powtarzanym zarzutem jest twierdzenie, że konkordat uniemożliwi grzebanie zmarłych niekatolików na cmentarzach będących własnością kościoła katolickiego. Chcę być precyzyjny i przytoczę fragment konkordatu, z którego wyprowadza się taką tezę. Art. 8 ust. 3: „Miejscom przeznaczonym przez właściwą władzę kościelną do sprawowania kultu grzebania zmarłych państwo gwarantuje w tym celu nienaruszalność”. I dalej: „Niniejszy przepis nie ogranicza stosowania prawa polskiego w przypadkach wywłaszczenia z zachowaniem standardów prawa międzynarodowego”. Zapis ten po prostu stwierdza, że własność kościoła jest nienaruszalna, że może on nią swobodnie dysponować, ale kiedy zaistnieje uzasadniona społeczna potrzeba, można kościół pozbawić własności w drodze wywłaszczenia.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#AleksanderBentkowski">Należy teraz zapytać: Co w tym zapisie jest nienormalnego czy szkodliwego? Przecież od pewnego czasu w Polsce każda własność jest nienaruszalna, nikogo nie można bez jego woli pozbawić własności; gwarantuje to przecież art. 7 konstytucji. Dlaczego zatem mienie kościoła ma być traktowane inaczej? Cmentarz jest przecież nieruchomością będącą mieniem kościoła. Wyprowadzanie z treści tego artykułu twierdzenia, że na podstawie tego zapisu kościół ma prawo do odmowy pochówku, jest nieuczciwe, ponieważ kościół ma już takie prawo. Powtarzam: kościół ma prawo do odmowy pochówku od roku 1959. W ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych w art. 6 ust. 2 stwierdza się bowiem, że teren cmentarny będący własnością kościoła może być przeznaczony na inny cel jedynie za zgodą władzy kościelnej. Już wtedy nie można było pozbawiać dowolnie kościoła własności. Natomiast art. 8 ust. 2 stanowi, że w miejscowościach, w których nie ma cmentarzy komunalnych, zarząd cmentarza wyznaniowego umożliwia pochówek na tym cmentarzu. Inaczej mówiąc, już w 1959 r. kościół uzyskał prawo do odmowy pochowania zmarłych na swoim cmentarzu w wypadku, gdy w danej miejscowości był drugi cmentarz, komunalny. Powtarzam: stało się tak w 1959 r.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#AleksanderBentkowski">Identyczny zapis został powtórzony w art. 45 ust. 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#AleksanderBentkowski">Stan prawny, który istnieje od 37 lat, został wpisany do konkordatu, a więc do umowy międzynarodowej. Od 37 lat każdy proboszcz, właściciel cmentarza kościelnego, ma prawo odmówić pochowania zmarłego na swoim cmentarzu, jeżeli w danej miejscowości jest cmentarz komunalny, i na tym tle nie było żadnych konfliktów. Nasuwa się pytanie: Dlaczego teraz, podając społeczeństwu półprawdy, straszy się je nieprawdopodobnymi konsekwencjami?</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#AleksanderBentkowski">Drugi, równie dobrze znany przykład nieuczciwego przedstawiania społeczeństwu treści konkordatu — art. 10 ust. 1 mówiący o małżeństwach kanonicznych. A oto treść tego przepisu: „Od chwili zawarcia małżeństwo kanoniczne wywiera takie skutki, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa zgodnie z prawem polskim...”. Przytoczyć też należy ust. 4: „Orzekanie w sprawach małżeńskich w zakresie skutków określonych w prawie polskim należy do wyłącznej kompetencji sądów państwowych”.</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#AleksanderBentkowski">Z zapisów tych wyprowadza się tezę, że uznanie ważności małżeństw kanonicznych stworzy warunki do łatwych konkubinatów, czy też stwierdzenie, że niemożliwe są rozwody. W tym miejscu należy zauważyć, że tę lukę w prawie wprowadzono ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do kościoła katolickiego. Od wejścia w życie tej ustawy powstała szczególna luka prawna. Do tego czasu obowiązywał przepis prawa o aktach stanu cywilnego, który zabraniał duchownemu udzielania ślubu kanonicznego nupturientom przed zawarciem przez nich związku małżeńskiego w urzędzie stanu cywilnego. Cytowana ustawa uchyliła ten zapis i od roku 1989 ta sama osoba, bez żadnych przeszkód i konsekwencji, może zawrzeć związek małżeński kanoniczny, a niemal następnego dnia z inną osobą drugi związek małżeński w urzędzie stanu cywilnego. Obecnie więc istniejący stan prawny stwarza warunki do niekaralnych związków bigamicznych. Ten nienormalny stan prawny zamierza zlikwidować konkordat, w którym stwierdza się, że bez względu na to, gdzie para nupturientów i przed kim złoży wspólne oświadczenie woli o zamiarze pozostawania w związku małżeńskim, a więc czy przed urzędnikiem stanu cywilnego, czy też przed księdzem, oświadczenie to uzyskuje status prawny i małżeństwo od tej chwili uznaje się za ważnie zawarte. Wprowadzenie więc zapisów konkordatu do prawa polskiego wyeliminuje istniejące obecnie możliwości zawierania bezkarnie podwójnych związków małżeńskich, a tym samym będzie zapobiegać przypadkom nie prawnej, ale faktycznej bigamii.</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#AleksanderBentkowski">Odnosząc się do zarzutów niemożności orzekania w przypadkach małżeństw kanonicznych rozwodów cywilnych, wystarczy odrobina dobrej woli, by przeczytać i zrozumieć art. 10 ust. 4, w którym stwierdza się, że: w zakresie skutków określonych w prawie polskim orzekanie w sprawach małżeńskich należy do wyłącznej kompetencji sądów państwowych. Otóż prawo polskie przewiduje instytucję rozwodu i oczywiście sądy będą mogły rozwody orzekać również w wypadku małżeństw kanonicznych. Ust. 6 tego artykułu przewiduje konieczność wprowadzenia niezbędnych zmian w prawie polskim i klub Polskiego Stronnictwa Ludowego przed dwoma laty złożył w Sejmie projekt ustawy zmieniającej kodeks rodziny, kodeks postępowania rodzinnego oraz ustawę o aktach stanu cywilnego. Proponowane zmiany normują tę problematykę całkowicie jednoznacznie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, bardzo proszę już o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie marszałku, konkluzja będzie bardzo szybko. Pozostało mi jeszcze tylko proste stwierdzenie, że kolejnym przykładem takiej właśnie swoistej interpretacji jest art. 12. Mówi się o tym, powszechnie się tłumaczy, że przecież konkordat wprowadza obowiązek nauki religii w szkole, a przepis brzmi: wprowadza się naukę religii w szkole zgodnie z wolą zainteresowanych. Nie ma takiej woli, nie ma religii w szkole. Czy może być przepis bardziej demokratycznie napisany? Jak sobie to wyobrażacie? Czy można inaczej zapisać tę wolę nauki religii w szkole? Będzie ona tylko wtedy, kiedy będzie taka wola rodziców.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AleksanderBentkowski">Reasumując, powiem na koniec państwu ciekawostkę: konkordat zawiera 23 merytoryczne artykuły, z tego 17 artykułów to przepisane artykuły z innych obowiązujących już ustaw w Polsce, zebrane w tej umowie międzynarodowej. 17 artykułów - tych najważniejszych - to już prawa nabyte przez kościół, zawarte w innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#AleksanderBentkowski">Reasumując, w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego stwierdzam, że dalsze odwlekanie decyzji o ratyfikacji konkordatu nie służy interesom Polski, dzieli społeczeństwo, wywołuje niepotrzebne emocje i ośmiesza Polskę na arenie międzynarodowej. Konkordat jest umową międzynarodową - zwykłą umową międzynarodową, nie szczególną, podpisaną przez...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, jestem zmuszony pana prosić o konkluzję. Konkluzja polega na tym, że stronnictwo coś popiera, coś proponuje, więc prosiłbym o nią, bo naprawdę już ponad 3 albo 4 minuty jest po czasie.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Ale to jest bardzo interesujące, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#MarekBorowski">Zapewniam panią posłankę, że tu każda wypowiedź jest niezwykle interesująca. Bardzo liczę też na pani posłanki wypowiedź, ale zapewniam, że będę przestrzegał czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AleksanderBentkowski">Proszę państwa, Polskie Stronnictwo Ludowe opowiada się bardzo jednoznacznie za ratyfikacją konkordatu i będzie podejmowało wszelkie działania, które będą zmierzać do szybkiej ratyfikacji. Stąd moja deklaracja, że będziemy głosować za takimi rozwiązaniami, które będą zbliżać nas do ratyfikacji, a będziemy przeciwni pomysłom, jak np. pomysł klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, odwlekania ratyfikacji na czas zupełnie nieokreślony.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Aleksandrowi Bentkowskiemu za przedstawienie stanowiska Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie panią posłankę Irenę Lipowicz o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Konkordat to umowa między państwem polskim a Stolicą Apostolską, której ratyfikacja należy do parlamentu. Dotychczasowe postępowanie partii rządzącej w tej kwestii budzi najwyższe zdumienie. Zastanówmy się bowiem, proszę państwa, czy mamy do czynienia z rzetelnymi wątpliwościami wobec umowy międzynarodowej, czy też mamy do czynienia z wielokrotnie zmienianą polityką, z wprowadzaniem w błąd opinii publicznej, z kluczeniem dla doraźnych celów politycznych i z wycofywaniem się z rozumienia wspólnej polskiej racji stanu, która na przykład panu Pastusiakowi jako wiceprzewodniczącemu Komisji Spraw Zagranicznych, jak sądziłam, jest bliska.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#IrenaLipowicz">Zastanówmy się przede wszystkim, czego dotyczy dzisiejsza dyskusja, a szczególnie wystąpienie pani poseł Sierakowskiej. Dotyczyło ono polemiki co do celowości ratyfikacji lub odrzucenia konkordatu. Czemu więc, Wysoki Sejmie, nie ma Sojusz Lewicy Demokratycznej tyle odwagi, żeby spojrzeć społeczeństwu prosto w twarz; podjąć decyzję i pozwolić Izbie zadecydować w kwestii ratyfikacji konkordatu. Przecież tak bardzo nawołuje do otwartości.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#IrenaLipowicz">Przypomnijmy wielomiesięczny kontredans, odmowę rozpatrywania sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej, która pod przewodnictwem członka Sojuszu Lewicy Demokratycznej posła Siemiątkowskiego stwierdziła po wielomiesięcznej pracy i po wysłuchaniu wszystkich ekspertów, a więc w sposób daleko bardziej kompetentny niż my w tej chwili, że ten konkordat nie jest sprzeczny z obowiązującą konstytucją. Jeżeli konkordat nie jest sprzeczny z obowiązującą konstytucją, to może jest sprzeczny z przyszłą konstytucją, z tekstem uchwalonym przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego, w której przecież pan poseł Pastusiak też brał czynny udział? Za jaką wersją głosował tam Sojusz Lewicy Demokratycznej, opowiadając się za przyjęciem końcowym dokumentu? Głosował za stwierdzeniem, że stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską reguluje konkordat. Jest to tekst przyjęty przez Komisję Konstytucyjną.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Nie, jest inne brzmienie: umowa międzynarodowa, nie konkordat.)</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#IrenaLipowicz">Umowa międzynarodowa całościowa, bo nie ma tu zastrzeżeń szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Nie ma tam słowa konkordat.)</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#IrenaLipowicz">Widziałam tekst w Komisji Konstytucyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarekBorowski">Nie, proszę państwa, prosiłbym, żeby już zaprzestać tej polemiki. Pana posła Pastusiaka proszę, aby nie dopowiadał z ław.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#IrenaLipowicz">Całościowa umowa międzynarodowa zawierana przez Stolicę Apostolską z państwem polskim nazywa się konkordat. Jeżeli to tylko nazwa państwa razi, to sądzę, że od nazwy możemy odstąpić w przyszłości, dla celów dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#IrenaLipowicz">Spotkamy się z nawoływaniem, żeby powołać Komisję Nadzwyczajną, która miałaby stwierdzić teraz z kolei, czy konkordat będzie zgodny z projektem uchwalonym przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego. Wystarczy przecież otworzyć tekst projektu konstytucji i przeczytać, co jest tam napisane (art. 18 i art. 41).</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#IrenaLipowicz">Czy konkordat jest sprzeczny z obowiązującą konstytucją?</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#IrenaLipowicz">Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej zapewniał nas przed chwilą, że jego rozumienie zasady rozdziału kościoła od państwa nie przewiduje w żadnym przypadku dyskryminowania kościoła katolickiego czy innych kościołów i że jest to formuła, która dopuszcza również konkordat. Nie ma więc sprzeczności. Mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której ten sam klub parlamentarny na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw konkordatu przedstawiał jedne racje, a na posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej w przeddzień wyborów prezydenckich godził się z innymi racjami. Słyszeliśmy tutaj od pani poseł Sierakowskiej, że Sejm przychylił się do wniosku mniejszości w tym zakresie. Przypomnijmy, że po wielomiesięcznym blokowaniu rozpatrywania sprawozdania ostatecznie podkomisja pani poseł Sierakowskiej przeforsowała swój wniosek. Przypominam, że był to wniosek, który budził ogromne wątpliwości i w którym znalazły się np. takie słowa o szkołach wyznaniowych, że służą one „indoktrynacji religijnej”, która jest na pierwszym miejscu, a nauka na drugim. Tekst sprawozdania przedstawionego przez panią poseł Sierakowską był tak emocjonalny i tak daleko odbiegał od standardów sprawozdania komisji sejmowej, że wywołał on duże poruszenie nawet wśród przeciwników konkordatu w komisji. Decyzja Sejmu w tym zakresie była więc decyzją o charakterze czysto politycznym. Usłyszeliśmy tutaj, Wysoki Sejmie, że konkordaty to zjawisko z przeszłości. Tymczasem wystarczy zapoznać się z dokumentami, żeby stwierdzić, że od 1960 r. zostało zawartych 59 umów o charakterze całościowym, w tym uzupełniające protokoły do konkordatów, ale do takich konkordatów, które zostały zawarte np. w 1919 r. czy w 1924 r.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#IrenaLipowicz">Proszę państwa, można w Polsce mieć różny stosunek do wiary, do religii. Proszę mi jednak powiedzieć: Dlaczego Tunezja i Maroko nie widzą zagrożenia w zawieraniu umów międzynarodowych o charakterze konkordatu ze Stolicą Apostolską, a Polska, jeżeli stałoby się tak, jak chce tego obecnie Sojusz Lewicy Demokratycznej, takie zagrożenie miałaby dostrzegać?</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#IrenaLipowicz">Pan poseł Bentkowski zwolnił mnie z obowiązku odparcia szczegółowych zarzutów, w bardzo kompetentny i skrótowy sposób przedstawił zarówno zarzuty, jak i właściwą odpowiedź na nie. Nie będę więc po raz kolejny ustosunkowywała się do sprawy cmentarzy, zawierania małżeństw, szkolnictwa, chciałabym tylko zacytować dwa interesujące dokumenty. Pani poseł Sierakowska mówiła, znowu wprowadzając społeczeństwo w błąd, o tym, że mają być rzekomo wielkie koszty w związku z wprowadzeniem konkordatu. Chciałabym zwrócić uwagę na materiały rządowe przedstawione komisji przez Biuro do Spraw Wyznań, z których wynika, że na podstawie ustawy z dnia 20 marca 1950 r. państwo przejęło od kościołów i związków wyznaniowych nieruchomości ziemskie o łącznym obszarze ok. 134 tys. ha. Obecnie oparcie Funduszu Kościelnego o dochody z przejętych nieruchomości, gdyby zechcieć zgodnie z prawem rozliczyć to, co sprzecznie z prawem odebrano kościołowi, oznaczałoby wydatki w wysokości 457 mld starych złotych, bo z tego czasu jest sprawozdanie, tj. na poziomie czterokrotnie wyższym od poziomu faktycznie przekazanych środków. Minister spraw zagranicznych przedstawił komisji dane: gdyby chcieć wyrównać sprawiedliwe roszczenia kościoła, to związane z tym koszty wielokrotnie przewyższą wszelkie świadczenia wynikające z konkordatu. Kościół wykazuje dobrą wolę i tych roszczeń nie podnosi, właśnie w duchu porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#IrenaLipowicz">Jeżeli więc przyjrzymy się po kolei wszystkim zarzutom, to widać ponad wszelką wątpliwość, że partia rządząca, zmieniając wielokrotnie stanowisko - co innego mówiąc na posiedzeniach klubu, co innego ustami swoich przedstawicieli, wysokich urzędników państwowych, co innego przedstawiając w Komisji Nadzwyczajnej, a co innego w Komisji Konstytucyjnej - stosuje różne manewry proceduralne, aby opóźnić rzeczową dyskusję. Jeżeli macie państwo tak ukształtowany pogląd w sprawie konkordatu, czemu nie dopuszczacie do tego, żeby parlament powrócił do normalnej procedury? Przecież to, o czym musimy decydować w tej chwili, to jest dyskusja zastępcza. W dalszym ciągu dyskutujemy na temat jakiejś proceduralnej uchwały, na temat pracy komisji, która już dawno zaprzestała działalności. Ta komisja to zresztą bardzo ciekawy problem. Proszę zwrócić uwagę, że prezydium komisji kieruje wniosek do Sejmu. Prezydium komisji mogło przecież zwołać posiedzenie komisji, jeżeli chciało zapytać o zgodność z uchwalonym już projektem w Komisji Konstytucyjnej, uchwalonym i dostępnym od ponad dwóch tygodni. Cóż powstrzymywało prezydium od zwołania posiedzenia komisji i uzyskania jej opinii, zamiast zwracać się bezpośrednio z wątpliwym proceduralnie wnioskiem do Sejmu? Mam nadzieję, że pan marszałek tego wniosku nie podda pod głosowanie, bo rozumiem, że to jest po prostu projekt uchwały, a nie wniosek prezydium komisji.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#IrenaLipowicz">Wreszcie jeszcze jeden bardzo poważny zarzut prawny. Proszę państwa, z tej trybuny podczas dyskusji nad ustawami o reformie centrum zapytałam: Dlaczego, skoro podczas sporów wokół konkordatu podnoszono zarzut, że jest to ważny akt prawny, który może się okazać sprzeczny z przyszłą konstytucją, nie zastosowano tej procedury do 12 ustaw regulujących w przeddzień uchwalenia konstytucji ustrój naszego państwa na szczeblu centralnym? Jeżeli nie ma to być dyskryminacja osób wierzących, albo tych niewierzących, które nie boją się maniakalnie konkordatu, to wówczas trzeba dopuścić normalną procedurę ratyfikacyjną. Trzeba mieć odwagę spojrzenia społeczeństwu w oczy i podjęcia zasadniczej decyzji albo trzeba powstrzymać procedurę uchwalania ustaw o reformie centrum. Z zasady demokratycznego państwa prawnego, na którą tak chętnie powołuje się Sojusz Lewicy Demokratycznej w ostatnich dniach, wynika zakaz nierównego traktowania, a to jest właśnie nierówne traktowanie. Powstaje wtedy uzasadnione podejrzenie dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#IrenaLipowicz">Reasumując, konkordat został uchwalony przez legalny i pośrednio, ale demokratycznie legitymowany (jak każdy rząd na świecie) demokratyczny rząd Rzeczypospolitej. Konkordat został przedstawiony Sejmowi we właściwy sposób. Trzech kolejnych ministrów spraw zagranicznych stwierdziło, że jest zgodny z polską racją stanu. Od 1993 r. trwa kontredans proceduralny zmierzający do tego, żeby uniemożliwić Sejmowi podjęcie merytorycznej dyskusji nad ratyfikacją konkordatu. Zabiegi proceduralne są niegodnym wybiegiem w tak poważnej sprawie. W 1994 r. rząd tej przecież koalicji przedstawił zapisy konkretnych ustaleń dotyczących ustaw okołokonkordatowych, ponieważ wszyscy zgadzali się, że konkordatowi takie ustawy muszą towarzyszyć. Zapewniano, że w grudniu 1994 r. prace przygotowawcze zostaną zakończone. Gdzie są projekty ustaw okołokonkordatowych?</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Współczesne konkordaty nie służą uprzywilejowaniu religii, kościoła czy jakiegokolwiek kościoła państwowego. Służą one poszanowaniu autonomii i niezależności partnerów życia społecznego. Jest ogromnie ważne, abyśmy wprowadzili atmosferę normalności, jeśli chodzi o to zagadnienie, i aby partia rządząca nie dokonywała posunięć dyskryminacyjnych w tak prestiżowej dla państwa polskiego sprawie, również w płaszczyźnie międzynarodowej. Sprawa jest ważna i wymaga godnego i odpowiedzialnego podejścia. Sojusz Lewicy Demokratycznej często powołuje się na wolę opinii publicznej, powtarzając opozycji, że trzeba było wygrać wybory. Według ostatnich badań opinii publicznej 54% społeczeństwa opowiada się za ratyfikacją konkordatu. Wzywam z tego miejsca Sojusz Lewicy Demokratycznej do uszanowania woli większości.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Sprostowanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#LonginPastusiak">Pani poseł Lipowicz jest bardzo aktywnym członkiem — mówię to z wielką satysfakcją i jako komplement — Komisji Konstytucyjnej, jednak nieprecyzyjnie przedstawiła Izbie, że tak powiem, zapis art. 19 projektu konstytucji, który przyjęliśmy w Komisji Konstytucyjnej. Artykuł ten brzmi następująco: Ust. 4. Stosunki między państwem a kościołem katolickim określą umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy. Nie ma więc słowa „konkordat”, które pani była uprzejma zacytować, a przypomnę, że umowy międzynarodowe to i konkordat, i traktat, i układ, i porozumienie, i konwencja. Jako historyk dyplomacji znam te wszystkie formy umowy. Chciałbym jeszcze drugie sprostowanie, pani poseł. Sojusz Lewicy Demokratycznej nie jest przeciwny konkordatowemu uregulowaniu stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską. Jesteśmy jedynie przeciwni temu konkordatowi. Nie dziwię się, że Watykan odmawia renegocjacji, bo gdybym był reprezentantem Watykanu, to też był odmawiał renegocjacji. Takiego korzystnego konkordatu to Watykan — Stolica Apostolska — nie ma z żadnym państwem na świecie. I proszę nie powoływać się na Maroko, na Tunezję, bo to są zupełnie różne konkordaty. Mówimy o konkretnym konkordacie, a nie o konkordacie w ogóle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, ta druga część wypowiedzi odbiegała dość znacznie od sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Zarzucono nam, że jesteśmy przeciwni konkordatowi.)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MarekBorowski">Panie pośle, jeżeli ktoś zarzuca, że drugie ugrupowanie jest przeciwne czemuś, to bardzo przepraszam, ale tu nie ma co prostować, to jest różnica poglądów.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: My wcale nie jesteśmy przeciwni.)</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#MarekBorowski">Panie pośle, to jest różnica poglądów.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pani posłanko, ale w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#IzabellaSierakowska">Minuta tylko.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#IzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwsze, pani poseł, proszę nie mijać się z prawdą z łaski swojej. Podkomisja stwierdziła jedno: konkordat jest niezgodny z art. 82 ust. 2 - o żadnej indoktrynacji nie było mowy - i z Paktami Praw Człowieka; to, o czym mówiłam w swoim wystąpieniu. I jeszcze jedna uwaga do pani jako do wybitnego prawnika. Jeżeli chodzi o reformy centrum, jeżeli będą niezgodne z konstytucją, to można je nowelizować, ale konkordatu, proszę pani, już pani nigdy nie znowelizuje.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MarekBorowski">A pani posłanka?</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: W trybie czystego sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#MarekBorowski">Spróbujmy zatem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#IrenaLipowicz">Pani poseł Sierakowska mówiła przed chwilą, że w raporcie podkomisji było tylko czyste stwierdzenie, że konkordat jest sprzeczny z konstytucją i nic poza tym. Cytuję sprawozdanie podkomisji pod kierunkiem pani poseł Sierakowskiej, w której udział został mi zresztą uniemożliwiony. Str. 5: Można dotować wyższe uczelnie konfesyjne, ponieważ nauka znajduje się tam na pierwszym miejscu, a indoktrynacja religijna na drugim. Natomiast w szkołach średnich i podstawowych, nie mówiąc już o przedszkolach, jest odwrotnie. Proste odczytanie tego fragmentu świadczy o tym, że zgodnie z opinią, którą zaprezentowała podkomisja, indoktrynacja religijna np. w szkole średniej znajduje się, według pani poseł Sierakowskiej, na pierwszym miejscu, a nauka na drugim. To dokładnie stwierdzałam w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#IrenaLipowicz">Ponadto, panie marszałku, ubolewając, że pan poseł Pastusiak przekroczył granice sprostowania, chciałabym ja z kolei sprostować, że pana stwierdzenia, iż konkordat jest niekorzystny dla państwa polskiego, nie przystoją wiceprzewodniczącemu Komisji Spraw Zagranicznych. Wie pan dobrze, panie przewodniczący, że tak nie jest. I nie wolno takich oskarżeń rzucać, bo to jest oskarżenie bardzo dużej wagi.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł, ale pani rozpoczęła nową turę polemik.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#MarekBorowski">Miałbym taką propozycję, bo nie wiadomo, co nas czeka, jest jeszcze kilka wypowiedzi. Otóż jeśli to możliwe, prosiłbym, by nie używać sformułowań typu: pan wie, że tak nie jest, albo: ja wiem, co pan myśli. Po prostu to bardzo utrudnia procedowanie, bo natychmiast druga strona chce sprostować i wyjaśnić, co myśli. Wtedy będą rzeczywiście problemy.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#MarekBorowski">Teraz proszę panią posłankę Marię Nowakowską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MariaNowakowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przeciwieństwie do moich poprzedników nie będę mówiła o konkordacie, jego treści, bo nie o tym mamy dzisiaj debatować. Mieliśmy debatować o trybie dalszych prac nad projektem ustawy o ratyfikacji konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MariaNowakowska">Wysoka Izbo! Tak się stało, że prawie równo 3 lata temu rząd Hanny Suchockiej, rząd schodzący ze sceny, pozostawił nam coś, co natychmiast stało się kością niezgody. I nie sądzę, że taka była intencja tego rządu, ale tak niestety się stało. Pozostał nam konkordat zrobiony pospiesznie, niedokładnie, pełen kwestii spornych. Pozostał problem, którego przez 3 lata nie udało się rozwiązać. Odpowiedzialność za to ponosi i parlament, i rząd. Parlament, bo zabrakło woli dialogu, zabrakło merytorycznej, rzeczowej dyskusji, bo zbyt długo pracował nad konstytucją i wreszcie dlatego, że rząd nam pracy nie ułatwiał. Rekomendując Sejmowi przed dwoma laty ustawę o ratyfikacji konkordatu, rząd SLD i PSL zobowiązał się do przedstawienia tzw. ustaw okołokonkordatowych. Minister spraw zagranicznych zapewniał nas, że one są już w fazie końcowej. To nic, że rząd od tamtej pory się zmienił, zobowiązania jednak pozostały. Pozostaje zatem zapytać: Dlaczego rząd do dziś tych ustaw nie przedstawił? Nie wierzę, że minister kłamał. Dlaczego więc nie dokończono prac nad ustawami, a jeżeli dokończono, to dlaczego do Sejmu one nie wpłynęły? W czyim to leży interesie? Trudno zrozumieć logikę tych działań, zwłaszcza jeżeli obserwujemy to, co robi klub SLD. Ten klub w głosowaniu na tej sali odrzucił sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej stwierdzające, iż konkordat jest zgodny z obecną konstytucją, ale to przecież głosami posłów SLD, m.in. głosem posła Siemiątkowskiego, przyjęto w komisji zapis o zgodności konkordatu z ustawą zasadniczą. Posłowie tego klubu krytykowali rząd Hanny Suchockiej, że przygotował konkordat w tajemnicy przed opinią publiczną, zarzucali brak jawności prac nad umową z Watykanem, a przecież ci sami posłowie w czasie obecnego posiedzenia nie chcieli przyjąć propozycji Unii Pracy, by rząd przedstawił Sejmowi, a tym samym społeczeństwu, informację o prowadzonych ze Stolicą Apostolską rozmowach na temat konkordatu. Chciałabym więc zapytać bezpośrednio pana premiera, czy toczą się takie rozmowy. Stawiam to pytanie, chociaż premiera tu nie ma, liczę bowiem, że rząd udzieli tej odpowiedzi opinii publicznej. Społeczeństwo i parlament muszą wiedzieć, czy są szanse na wspólną interpretację spornych kwestii - jest ich przecież wiele. Nie jest grzechem popełniać błędy, ale grzechem jest nie naprawiać ich wtedy, kiedy jest jeszcze na to pora.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MariaNowakowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy nie chce, by sprawa ratyfikacji konkordatu była ciągłym, powracającym elementem rozgrywek na scenie politycznej, dlatego też przed dwoma laty zgłosiła projekt uchwały o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu. Chcieliśmy w atmosferze dialogu przeprowadzić dyskusję o tym, czy umowa ta jest zgodna z polskim prawem, bo jest to przecież podstawowy warunek tego, by ratyfikacja mogła nastąpić. Nie chcę tu rozpoczynać dyskusji, czy konkordat Polsce i Polakom jest w ogóle potrzebny, ale nawet dyskusja nad tym, czy zapisy konkordatu naruszają polskie prawo czy też nie, była dyskusją polityczną. Interpretacji dokonywano zgodnie z wiarą i emocjami, a nie wiedzą. Unia Pracy chce, by sprawa konkordatu została wyjaśniona i zamknięta ostatecznie, ale w błędzie jest ten, kto sądzi, że sposobem na to jest natychmiastowa ratyfikacja - chyba że ma tutaj na myśli zapis, który praktycznie nie pozwala na zmianę tej umowy po jej ratyfikacji. Tak, pod tym względem będzie to decyzja ostateczna, ale w opinii społeczeństwa polskiego sprawa ta nie zostanie zamknięta i w dalszym ciągu będzie wracać jak bumerang w kolejnych walkach politycznych. Takiego zamknięcia sprawy nie chcemy - nie wzmocni to przecież w żaden sposób polskiej demokracji. Dlatego uważaliśmy i uważamy nadal, że przed ratyfikacją konkordatu należy sprawdzić jego zgodność z nową ustawą zasadniczą - a więc najpierw konstytucja. Z tego też względu popieramy wniosek o przedłużenie prac Komisji Nadzwyczajnej, tak by mogła przedstawić swe sprawozdanie po referendum konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MariaNowakowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że są w Sejmie ugrupowania, którym zależy na szybkiej ratyfikacji konkordatu, ale nie mogę zrozumieć, dlaczego nie chcą tego zrobić zgodnie z zasadami demokracji. Uzasadnienie zawarte w projekcie grupy posłów PSL i KPN może zdumiewać, oburzać, a nawet niepokoić. Przykładów z druku nr 917 cytować nie będę, bo został wycofany, ale w druku nr 1004 czytamy: „Komisja Konstytucja Zgromadzenia Narodowego przyjęła nowy zapis o stosunkach państwa i kościoła. Tak więc nie ma przeszkód, aby konkordat został ratyfikowany”. Tak, to prawda, że takie zapisy są, ale Zgromadzenie Narodowe nowej konstytucji jeszcze nie przyjęło, a Polacy jej jeszcze nie zaakceptowali. A co będzie, jeżeli jej nie zechcą, jeżeli jednym z powodów tego będzie właśnie ten zapis? Czy tego właśnie wnioskodawcy się obawiają? Czy dlatego chcą podjąć działania uprzedzające?</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#MariaNowakowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polacy czekają na nową konstytucję - czekają i wierzą, że jej przyjęcie będzie wreszcie początkiem ładu prawnego. Dlatego nie możemy przenosić, rzutować na przyszłość starych konfliktów, a zrobimy to, jeżeli - przyjmując wcześniej konkordat - będziemy zmuszeni wprowadzić do konstytucji zapisy, których być może społeczeństwo nie zaakceptuje (być może je zaakceptuje, ale to trzeba sprawdzić). Unia Pracy tej konfrontacji się nie boi. Pośpiech przy podjęciu tak ważnej decyzji nie jest niczym uzasadniony. Pośpiesznie podpisany konkordat nie przyniósł przecież chluby ani tamtemu rządowi, ani Polsce, ani Stolicy Apostolskiej. Czy ktoś może stracić, jeżeli decyzję o ratyfikacji podejmiemy po referendum konstytucyjnym? Według nas nie. Nie straci przecież na tym kościół katolicki, bo jego prawa uregulowane są bardzo korzystną dla kościoła ustawą, nie straci także parlament, jeżeli decyzję o ratyfikacji podejmie przy społecznej akceptacji.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MariaNowakowska">Na koniec chciałabym zaapelować i do rządu, i do Wysokiej Izby. Do rządu o to, by wywiązał się z obowiązków, by złożył w Sejmie pakiet ustaw okołokonkordatowych, by wreszcie poinformował opinię publiczną o prowadzonych ze Stolicą Apostolską rozmowach - czy jest szansa na wspólną interpretację, bo umowa ta potrzebuje takiej interpretacji lub renegocjacji. Natomiast Wysoką Izbę chciałabym prosić o to, by dała sama sobie szansę na dialog ze społeczeństwem, a tym samym by poparła wniosek o przedłużenie prac Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani posłance Marii Nowakowskiej z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Stanisława Kowolika reprezentującego klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podpisany 28 lipca 1993 r. przez ministra spraw zagranicznych RP i nuncjusza apostolskiego w Polsce konkordat stanowi doniosłe wydarzenie nie tylko dla kościoła katolickiego w Polsce - jest również ważny w kategoriach stabilizacji wewnętrznej oraz potwierdzenia niepodległości państwa polskiego. Dzieje Polski to dzieje przede wszystkim dwóch wspólnot, wzajemnie się przenikających: państwa i kościoła katolickiego. Historia kościoła w Polsce jest nierozerwalnie związana z historią narodu. Wzajemne stosunki między państwem polskim i Rzymem mają długą tradycję i zawsze, od czasów Mieszka I, posiadały pierwszorzędne znaczenie dla kultury polskiej, polityki i naszej suwerenności. Właśnie związek ze Stolicą Apostolską włączył nas ponad tysiąc lat temu w krąg kultury łacińskiej i legł u podstaw suwerennego, niepodległego państwa polskiego. Ów związek stał się zupełnie wyjątkowy i w swej wyjątkowości zaszczytny, gdy następcą św. Piotra został nasz rodak, Karol Wojtyła. Miejsce, jakie zajmuje Ojciec Święty Jan Paweł II w Stolicy Apostolskiej, jest dla naszego narodu i państwa powodem do dumy, ale także musi być odczytane jako zadanie, jakie mamy do spełnienia w nowożytnej Europie. Z tego faktu wynikają dla Polaków jednoznaczne wnioski dotyczące regulacji stosunków państwa z kościołem katolickim.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#StanisławKowolik">Konkordat jako szczególna umowa międzynarodowa regulująca stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Watykanem decyduje praktycznie o długofalowych stosunkach między państwem a kościołem i dlatego nie powinien być przedmiotem doraźnej gry politycznej. Tymczasem ta kompromitująca nas na arenie międzynarodowej gra - kompromitująca nie tylko graczy z SLD, lecz Polskę i Polaków - trwa od kilku lat. Jestem przekonany, że coraz szersze kręgi społeczeństwa stwierdzają, że nie chodzi o takie czy inne zastrzeżenia do konkretnych sformułowań dokumentu - tutaj pomysłowość SLD w wymyślaniu zagrożeń jest wręcz zaskakująca. Powodem podstawowym wydłużania procesu ratyfikacyjnego w przekonaniu Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN jest walka ludzi uważających się za właścicieli państwa polskiego z kościołem katolickim. Buta i arogancja, szczególnie SLD, jest coraz bardziej widoczna.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zajmij się sobą...)</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#StanisławKowolik">Co mówisz?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, prosiłbym, by zrezygnować z tego typu okrzyków na sali, a pana posła proszę również o niereagowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#StanisławKowolik">Bo nie zrozumiałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MarekBorowski">Tak, tak, ale obowiązują pewne formy zwracania się do siebie, przynajmniej z tej trybuny.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MarekBorowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#StanisławKowolik">Ironizowanie w odniesieniu do wartości tysiącletniej chrześcijańskiej tradycji naszego narodu, ośmieszanie postaw religijnych i moralnych, próby wprowadzenia wychowania młodego pokolenia w duchu laickim, kształt projektu ustawy zasadniczej - to dowodzi nasilającej się, zaprogramowanej ateizacji życia w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#StanisławKowolik">Klub Parlamentarny BBWR i KPN uważa, że nawet wygrane wybory parlamentarne nie upoważniają do przekreślenia historii i podważania fundamentu naszego narodu. Tymczasem rządzące ośrodki lewicowo-liberalne w swej zarozumiałości i pogardzie dla polskiej tradycji nie tylko grają konkordatem, lecz uzurpują sobie kompetencje do stanowienia prawa decydującego o życiu i śmierci innych.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#StanisławKowolik">Myślę, panie i panowie posłowie, że czas się opamiętać. Czas stanąć wyżej, patrzeć ponad swe partyjne interesy, czas uznać dobro państwa za priorytet, za dobro wspólne. Tym dobrem, które już zbyt długo czeka na zrealizowanie, jest dziś konkordat.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#StanisławKowolik">Obecna ekipa rządząca stosuje zwodniczą metodę realizowania polityki i dialogu ze społeczeństwem. Otóż wydaje się jej, że jeżeli debaty w najważniejszych sprawach kraju zepchnie się na godziny wieczorne czy nocne, jeżeli będzie się manipulować informacjami, to uda się zataić przed społeczeństwem prawdę o faktach. Ta metoda jest stosowana od kilku lat w stosunku do konkordatu. Projekt konkordatu bowiem ciągle nie jest dostępny szerokim kręgom obywateli, a więc społeczeństwo niewiele wie o tym dokumencie, który będzie miał konsekwencje w życiu każdego z nas. Dyskusje prowadzi się ponad głowami obywateli, a projekt jest traktowany jak jakaś tajna klauzula układu wojskowego. Tymczasem jego upublicznienie w niczym by nie zaszkodziło, zdjęłoby natomiast zeń odium tajemniczości i wyjątkowości. Większość mediów niestety nie jest zainteresowana przedstawieniem społeczeństwu tego dokumentu. Polacy jednak patrzą i wyciągają wnioski. Odsetek naszego społeczeństwa opowiadający się za ratyfikacją konkordatu rośnie. Majowy sondaż wskazuje, że prawie 60% Polaków chce ratyfikacji konkordatu jeszcze w tym roku, natomiast liczba przeciwników konkordatu spadła do 24% badanych. A zatem społeczeństwo coraz lepiej jest zorientowane w sprawie i coraz właściwiej odróżnia istotę problemu od fobii i koniunkturalnych zachowań grup politycznych.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#StanisławKowolik">Państwo polskie zdecydowało się podjąć negocjacje w sprawie długofalowego uregulowania stosunków z kościołem katolickim. Ich efektem jest uzgodniony tekst umowy podpisanej przez obie strony, tekst, który - przyznajcie to szczerze i uczciwie, państwo posłowie - nikomu i niczemu nie zagraża. Nie zagraża z całą pewnością wolności światopoglądowej czy prawom państwa polskiego jako bytu suwerennego. Ale, twierdzę to z całym przekonaniem, że to, co się dzieje, zagraża powadze naszego państwa na scenie międzynarodowej. Należy stwierdzić również, że uproszczeniem czy nawet zabiegiem propagandowym jest głoszenie tezy, że zawarcie konkordatu zapewnia kościołowi katolickiemu pozycję uprzywilejowaną, a państwo staje się wyznaniowe. Po Soborze Watykańskim II, o czym zresztą tu była mowa, Stolica Apostolska zawarła, wedle źródeł, które miałem w ręku, ponad 60 umów konkordatowych, w tym również, co trzeba bardzo mocno podkreślić, z państwami wyznaniowymi: Tunezją, Marokiem czy Izraelem.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmyślnie nie rozwijam jednego aspektu omawianej sprawy, mianowicie relacji tego, co dzieje się wokół procesu ratyfikacyjnego, do Ojca Świętego Jana Pawła II. Przez wzgląd na jego osobę, na jego zasługi dla naszego państwa i narodu, przez wzgląd na jego rolę w historii kościoła i świata proszę: opamiętajcie się. Nasz rodak Jan Paweł II, największy z Polaków, na to sobie nie zasłużył.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#StanisławKowolik">Wedle powszechnego prawa międzynarodowego jedną z konsekwencji podpisania traktatu jest zobowiązanie stron do powstrzymania się od jakichkolwiek działań, które mogłyby utrudnić jego ratyfikację. Myślę, że trzeba wyciszyć emocje i oczekując na wizytę papieża Jana Pawła II w ojczyźnie uporządkować, co zostało niepotrzebnie i nieracjonalnie naruszone.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#StanisławKowolik">W imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN pragnę oświadczyć, że w naszym przekonaniu nie ma żadnych merytorycznych podstaw do dalszej zwłoki w procesie ratyfikacji konkordatu. A zatem wnoszę, po pierwsze, o odrzucenie projektu uchwały z druku nr 1775 i, po drugie, przejście do drugiego czytania projektu uchwały w sprawie uchylenia uchwały Sejmu RP z 1 lipca 1994 r. (druk nr 1258 wraz z autopoprawką) w celu umożliwienia jak najszybszej ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Stanisławowi Kowolikowi reprezentującemu Klub Parlamentarny BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Wuttke reprezentującego koło BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JerzyWuttke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Koła Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform - Solidarni w Wyborach wypowiadają się zdecydowanie za uchyleniem uchwały Sejmu RP z dnia 1 lipca 1994 r. o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji konkordatu. Opowiadamy się więc jednocześnie za rozwiązaniem Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji. Stanowczo sprzeciwiamy się stosowaniu nadzwyczajnej procedury uzgodnień, która dyskryminuje Stolicę Apostolską jako partnera Rzeczypospolitej Polskiej - wszak w przypadku jakiejkolwiek innej umowy międzynarodowej nie badamy jej zgodności z nie istniejącym prawem, z nie istniejącą, jak na razie, przyszłą konstytucją. Opowiadamy się zatem za postrzeganiem rzeczywistości w sposób normalny - tak jak to czyni większość naszych obywateli, a więc bez ideologicznych fobii, bez niczym nieusprawiedliwionej niechęci wobec Ojca Świętego i kościoła w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JerzyWuttke">Dotychczasowy przebieg sporu o ratyfikację konkordatu obnaża również postępującą niezborność poczynań rządu, parlamentu i prezydenta, co świadczy jak najgorzej o polityce zagranicznej państwa. Wszak to koalicyjny rząd jednogłośnie rekomendował Sejmowi ratyfikację konkordatu, a jednocześnie połowa członków rządzącej w koalicji głosuje w Sejmie przeciw ratyfikacji. Z kolei z urzędu prezydenckiego emitowane są sygnały sugerujące jakby zamiar ratyfikowania konkordatu. W dodatku dzieje się to w aurze tajemnych konsultacji, dyskretnych porozumień, niespodziewanych podróży, jak w tanim sensacyjnym filmie. Można odnieść wrażenie, że toczy się w Polsce jakaś polityczna gra - gra o pozyskanie przychylności i poparcia ze strony Stolicy Apostolskiej i kościoła w Polsce, przy jednoczesnym prowadzeniu szerokiej dezinformacji polskiego społeczeństwa i straszeniu go wieloma zagrożeniami stwarzanymi ponoć przez konkordat. Straszy się nas, że strona kościelna nie będzie przestrzegać prawa krajowego, że wolność kościoła będzie tożsama z jego pozaprawną działalnością gospodarczą, że istnieje w państwie polskim państwo kościelne itd.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#JerzyWuttke">Przy okazji sporów o konkordat pojawiła się również nowa koncepcja szczęścia. Sformułował ją pan prezydent Aleksander Kwaśniewski, kiedy stwierdził, że jest szczęśliwy, gdyż nie będzie musiał w Sejmie głosować w kwestii ratyfikacji konkordatu. Przyznajemy również szczerze, że nasze poczucie szczęścia wynika z wynalezienia ongiś papieru i druku, dzięki którym można uwiecznić wszystkie - stare i nowe - postawy, stanowiska i wypowiedzi posłów oraz innych osób publicznych na temat ratyfikacji konkordatu, sformułowane w tej kadencji Sejmu. Jeśli trzeba, zawsze będzie można do tych wypowiedzi wrócić.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#JerzyWuttke">Przy okazji, nieobecny teraz pan poseł Longin Pastusiak apelował tutaj do nas, posłów, byśmy strzegli interesów państwa i chronili je. Czy naprawdę pan poseł uważa, że musi nas pouczać o obowiązku patriotycznym? I inne pytanie: Dlaczego kolejny raz cytuje się list byłego rzecznika praw obywatelskich - wszyscy czytaliśmy ten tekst - który, przypomnę, sam jego autor określił w ten sposób: nie jest to opinia ani ekspertyza prawna; to tylko zauważone niejasności.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jerzemu Wuttke z koła BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Dariusza Wójcika z koła Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#DariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że cała nasza dyskusja czy większa część tej dyskusji jest po prostu nie na temat. Znaczna część wypowiadanych tutaj poglądów dotyczyła merytorycznej, prawnej zawartości konkordatu, natomiast projekty dotyczą nadzwyczajnego trybu prac nad konkordatem Komisji Nadzwyczajnej, uchwały podjętej 1 lipca 1994 r. Myślę, że tak czasem bywa, że jeżeli ktoś nie ma argumentu albo nie jest w stanie przekonać w danej sprawie, to po prostu mówi nie na temat; i myślę, że taka zasada socjotechniczna została tutaj zastosowana przez przedstawicieli SLD, starających się skierować dyskusję na inne sprawy. Były także inne zasady socjotechniczne, o których za chwilę powiem.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#DariuszWójcik">Chciałbym zwrócić się do pani poseł Sierakowskiej. Zdaje się, że ma słabą pozycję w swojej partii, nie mogąc już od wielu, wielu miesięcy doprowadzić do rozstrzygnięcia sprawy konkordatu, cały czas postulując i mówiąc, że jest przeciwko konkordatowi, za odrzuceniem, za nieuchwaleniem, ale nie jest w stanie jakoś tej swojej tezy i poglądów przepchnąć w ramach własnego ugrupowania. Co do wypowiedzianego zdania, że powinna być obustronna praca nad konkordatem, kiedy umowa jest podpisana i toczą się niepoważne, nieprzyzwoite gry proceduralne w imieniu SLD na tej sali i w komisjach, pani poseł Sierakowska na koniec mówi: Nie chcemy udowadniać, że potrafimy powiedzieć „nie” temu dokumentowi. Ależ, szanowni posłowie SLD, udowodnijcie to w końcu, bo to jest właśnie sprawa czysta, a nie prezentujecie takiego zachowania, z jakimi do tej pory mamy do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#DariuszWójcik">Chciałbym jeszcze nawiązać do wystąpienia pani poseł Nowakowskiej i do kwestii, iż KPN powołał się na zapis w projekcie konstytucji, a nie na uchwaloną konstytucję. To się zgadza, ponieważ KPN zaproponował, aby Komisja Nadzwyczajna przestała się zajmować projektem konstytucji, gdyż tam wszystko już w tej materii jest rozstrzygnięte. Cały czas krytykowaliśmy fakt, że rozpatruje się umowę międzynarodową w odniesieniu do aktu prawnego, który nie istnieje, którego nie ma, i tu zgadzamy się całkowicie z panią poseł i Unią Pracy, że należy od tego odejść, a najlepiej by było po prostu zlikwidować tę Komisję Nadzwyczajną.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#DariuszWójcik">Pani poseł Sierakowska jest za tym, żeby ta Komisja Nadzwyczajna istniała, aż uchwalimy konstytucję - i dopiero potem przystąpimy do sprawy konkordatu. Ale czymże ta komisja ma się zajmować? A może po prostu powołamy Komisję Nadzwyczajną do uchwalenia konkordatu, jeśli będzie taka potrzeba, i niech się tym zajmie? Ale tak naprawdę są komisje; można powołać Komisję Nadzwyczajną do uchwalenia konkordatu, do ratyfikacji konkordatu, która wszystkimi tematami się zajmie - uchwalaniem konkordatu w tej czy innej konfiguracji konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#DariuszWójcik">Chciałbym się zwrócić do pana posła Pastusiaka. Panie pośle, pan zastosował jeden zabieg, czyli mówienie nie na temat. Pan stosuje jeszcze jeden zabieg: mówi pan o tolerancji, o wolności poglądów filozoficznych, światopoglądu, o wolności religijnej. Bardzo pięknie mówi pan o tych wszystkich sprawach, chcąc całemu światu pokazać, jakie to SLD - i pan - jest tolerancyjne, jak pan przestrzega zasad wolności religijnej, światopoglądowej, filozoficznej. Tylko że pan nie przedstawił ani jednego argumentu za tym, iż konkordat w tej formie burzy tę wolność czy jej przeszkadza. Chcę zapytać: A jakim wolnościom szkodzi możliwość zawierania małżeństw kanonicznych, które od razu byłyby honorowane przez państwo? Jest to ułatwienie życia znacznej części polskich obywateli. Jeśli chodzi o inne kwestie, to państwo wielokrotnie - co już tutaj zostało wykazane - powołujecie się na rzeczy nieprawdziwe, których w konkordacie po prostu nie ma. Wprowadzacie w błąd społeczeństwo, mówiąc o niemożności pochówku i podobnych zagrożeniach, których nie ma.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#DariuszWójcik">Panie pośle Pastusiak, chciałbym powiedzieć tak: Chyba najważniejsze w tym wszystkim jest to, aby zdać sobie sprawę z tego, że jeśli w ogóle ma być dialog, to zasada tego dialogu jest taka: chodzi o to, aby zrozumieć drugą stronę, zrozumieć jej pozycję i funkcjonowanie, jej istnienie. Trzeba zrozumieć tę drugą, naszą stronę, zrozumieć to, że funkcjonuje ona nie tylko w świecie materialistycznym, ale że rzeczywistością równoważną jest również świat duchowy, religijny, świat wiary; zrozumieć i te związki małżeńskie, i to nauczanie. Mamy prawo być nauczani zgodnie z systemem wartości, które wyznajemy, zgodnie z rzeczywistością, która jest dla nas rzeczywistością równie namacalną jak rzeczywistość materialna dla pana, panie pośle. Jeżeli tego nie zrozumiemy, jeżeli nie będziemy chcieli podejść w sposób uczciwy do dialogu, nie wykażemy się tolerancją i chęcią zrozumienia innych, to będzie nam bardzo trudno ze sobą żyć.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Dariusz Wójcik z Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#MarekBorowski">Pani posłanka Maria Nowakowska; zgaduję, że chodzi o sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MariaNowakowska">Panie Marszałku! Chciałabym sprostować to, co powiedział pan poseł Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MarekBorowski">Nie, nie. Pani posłanko, czy będzie pani prostować wypowiedź pana posła Wójcika?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MariaNowakowska">Nie. Chciałabym sprostować to, co powiedział pan poseł Wójcik o moim wystąpieniu. Nie zrozumiał pan tego, co powiedziałam. Mówiłam o tym, co jest w państwa uzasadnieniu, o tym, że powołujecie się na przypuszczenia, a nie na fakt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MarekBorowski">Rzeczywiście było to sprostowanie, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę pana posła Eugeniusza Janułę reprezentującego Poselskie Koło - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Pragnę zapewnić wszystkich obecnych, a także ogół obywateli, że Nowa Demokracja, jak wszystkie inne ugrupowania, jest za uregulowaniem stosunków między Polską a Watykanem, jest za równorzędnym modus vivendi, tym bardziej że Watykan reprezentuje nie tylko skromne terytorialnie państwo, ale wielką siłę moralną oraz cieszy się wielkim szacunkiem światowej opinii publicznej. Dlatego też nie jesteśmy przeciwnikami, lecz zwolennikami uzyskania solidnego, zadowalającego obie strony porozumienia. Oczywiście jak zwykle są pewne problemy, dlatego że rozdział między sacrum a profanum, przede wszystkim w sferze świadomości, jest bardzo trudny. Z niepokojem przyglądamy się również trwającemu od pewnego czasu kontredansowi wokół problemów konkordatu. Z ubolewaniem stwierdzamy, że wpisał się do tego kontredansu w pewnym sensie pan prezydent, który w swoim czasie był zażartym przeciwnikiem, obecnie zdaje się kokietować kościół z jakichś względów taktycznych.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#EugeniuszJanuła">Natomiast przechodząc do meritum sprawy, uważamy, patrząc na treść obecnie parafowanego konkordatu, że jest on niekorzystny dla polskiej strony, jest on porozumieniem nierównoprawnym. Dobrze się stało, że w poprzednich wypowiedziach odwołano się do przykładów np. Maroka czy Tunezji. Tam kościołowi, Watykanowi chodzi o uregulowanie spraw nieznacznej mniejszości, w Polsce natomiast - mimo że mapa wyznaniowa zasadniczo zmienia się na niekorzyść kościoła katolickiego - obecnie jest i na pewno w przyszłości katolicyzm będzie wyznaniem podstawowym, a demokracja jest takim systemem, w którym chodzi o obronę mniejszości przed większością. Biorąc natomiast pod uwagę niektóre inklinacje części hierarchii katolickiej, istnieją obawy. Wprawdzie nie boimy się, że hierarchowie katoliccy chcieliby przenieść Polskę do okresu przywileju łęczyckiego, ale jednak w obecnym tekście konkordatu są określone przywileje.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#EugeniuszJanuła">Ja pani poseł nie przeszkadzałem. Są pewne przywileje, które wyraźnie prowadzą do asymetrii stron, zawarte kolejno w art. 15, art. 17, art. 22 oraz w art. 27 i 28. W związku z tym nie ukrywamy, że jesteśmy zwolennikami renegocjacji na konkretnych warunkach. Wspomniano, że takie renegocjacje się odbywają, renegocjacje treści konkordatu z XIX w.; one się odbywają na korzyść podmiotów, które w swoim czasie podpisywały z Watykanem nie bardzo korzystne, nie za bardzo równorzędne porozumienia konkordatowe.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#EugeniuszJanuła">Uważamy, że ratyfikacja renegocjowanego konkordatu jest możliwa, potrzebna społeczeństwu, potrzebna państwu. Dlatego też wprawdzie chcielibyśmy, żeby polska hierarchia kościelna starała się odnaleźć swój kościół z okresu encykliki Mater et magistra i II Soboru Watykańskiego, to jednak jesteśmy zdecydowanymi zwolennikami zawarcia rozsądnego, równorzędnego konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#EugeniuszJanuła">W związku z tym popieramy wniosek o przedłużenie prac Komisji Nadzwyczajnej nad opracowaniem porozumienia z Watykanem. Uważamy, że ten konkordat powinien mieć charakter równorzędny. Natomiast jeżeli miałby mieć charakter obecny, wtedy wzorem kardynała Wyszyńskiego musielibyśmy powiedzieć: non possumus.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Eugeniuszowi Janule reprezentującemu Poselskie Koło - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Piotr Ikonowicz z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że w dyskusjach nad stosunkami państwo-kościół nigdy nie może zabraknąć głosu dostojników kościoła i dlatego pozwolę sobie rozpocząć swoją wypowiedź od zacytowania stwierdzenia biskupa Pieronka, który całkiem niedawno powiedział, iż kościół żył 50 lat bez konkordatu i dalsze 50 lat się bez niego obejdzie. Myślę, że dzisiaj sytuacja kościoła katolickiego w Polsce jest na tyle luksusowa, że w tych słowach nie ma ani odrobiny przesady. Jeżeli jest nacisk na to, aby konkordat jak najszybciej ratyfikować, to tylko dlatego że trudno będzie znaleźć rząd w demokratycznym państwie — w miarę jak będziemy się upodabniać do rozwiniętych i nowoczesnych krajów zachodnich — który zgadzałby się na tak daleko idące ustępstwa wobec kościoła katolickiego, jak obecny rząd koalicji PSL–SLD.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PiotrIkonowicz">W związku z tym chciałbym stwierdzić, iż już dzisiaj między projektem konstytucji a podpisanym konkordatem istnieje sprzeczność, jeśli chodzi o artykuł mówiący o tym, iż władza, państwo i kościół są od siebie niezależne i autonomiczne. Otóż jak to brzmi w zestawieniu z dzisiejszą praktyką, jeżeli kościół autonomicznie i niezależnie od państwa importuje bez cła samochody i artykuły luksusowe, a państwo autonomiczne i niezależne od kościoła na to mu pozwala? Jak to brzmi, kiedy kościół autonomiczny i niezależny od państwa naucza religii w szkołach państwowych, a państwo autonomiczne i niezależne od kościoła za to mu płaci z naszych podatków? Myślę, że już tutaj jest sprzeczność, a przecież nie można wykluczyć sytuacji, w której - w wyniku poprawek i wniosków mniejszości zgłaszanych przy uchwalaniu ustawy zasadniczej - przejdzie zapis mówiący o rozdziale kościoła od państwa. Tutaj już wątpliwości interpretacyjnych nie będzie. Sądzę, że kościół katolicki dzisiaj postrzegamy poprzez pryzmat wielkiego Polaka Jana Pawła II, ale przecież tak jak kościół może się liczyć z tym, że kolejne rządy nie będą dla niego tak łaskawe, tak my zawierając umowę międzynarodową musimy się liczyć z kolejnym konklawe. Bardzo bym się obawiał, gdyby los praw i wolności obywatelskich, które są regulowane konkordatem, zależał od dobrej woli przyszłego papieża, od kolejnego konklawe, bo oczywiście nikt poważny w Polsce nie może się spodziewać złej woli ze strony obecnego papieża.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PiotrIkonowicz">Generalnie wydaje mi się, że stosunki państwo–kościół nigdy nie były lepsze. Wydaje mi się, że sytuacja kościoła katolickiego jest nieporównywalna z sytuacją kościoła w jakimkolwiek innym kraju europejskim, oczywiście na korzyść Polski. Jeżeli porównujemy proponowany konkordat — bo były tu głosy, że ten konkordat nie jest korzystniejszy niż inne konkordaty zawierane przez Watykan (odeślę do pierwszego z brzegu, do konkordatu z Republiką Włoską) — to te zapisy są nieporównywalne. Chciałbym przyłączyć się do tych, którzy mówią: opublikujmy np. kilka wybranych konkordatów i projekt tego konkordatu. Zróbmy tabelkę tych uprawnień i zobaczymy, jak niewspółmierny jest ten projekt z wszystkimi innymi konkordatami zawieranymi z innymi państwami. Rozumiem, że Komisja Nadzwyczajna jest powoływana w sytuacjach nadzwyczajnych, i taką sytuację nadzwyczajną mamy dzisiaj w Polsce. Nadzwyczajne są dzisiaj uprawnienia kościoła w państwie i nadzwyczajna jest sytuacja na tej sali, kiedy kolejne głosowania, jakby pilotażowe, w których obie strony — zwolennicy i przeciwnicy obecnego konkordatu — się przepierały i przegłosowywały, dawały przewagę lewicy, ale minimalną, często pojedynczych głosów, czyli w parlamencie panuje stan swoistej równowagi. Obie strony powiadają: My reprezentujemy większość polskiego społeczeństwa. Myślę, że bardzo źle się stało, że jednak nie przegłosowaliśmy, nie zadecydowaliśmy o cząstkowym przedkonstytucyjnym referendum. Wówczas te stwierdzenia można by zweryfikować. W takich sprawach jak konkordat, jak materia konstytucyjna, trzeba przede wszystkim kierować się przekonaniami większości społeczeństwa. Takie są reguły demokracji. Chciałbym, żebyśmy mogli to sobie powiedzieć, podejmując tę decyzję. Stąd przedłużanie tych prac, przedłużanie się tej nadzwyczajnej sytuacji, przedłużanie prac komisji, i stąd poparcie Polskiej Partii Socjalistycznej dla uchwały, która uzależnia zawarcie konkordatu od jego renegocjacji z jednej strony i od uchwalenia oraz ustaleń nowej konstytucji z drugiej.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Piotr Ikonowicz z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#MarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została...</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Można w trybie sprostowania, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku, Wysoki Sejmie! Pan poseł Ikonowicz powiedział o przedłużaniu prac komisji. Nie można mówić o przedłużaniu prac, jeżeli te prace od marca w ogóle się nie toczą. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#IrenaLipowicz">A po drugie, wydaje mi się, że elementarne zasady uczciwości nakazują jednak cytowanie cudzych wypowiedzi bez wyrywania ich z kontekstu, a tak się chyba stało z wypowiedzią ks. biskupa Pieronka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#MarekBorowski">Chciałbym się dowiedzieć, kto z posłów wnioskodawców chciałby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#MarekBorowski">Pan poseł Komornicki.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#MarekBorowski">Czy pan poseł Wójcik także? Nie.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#MarekBorowski">Pani posłanka Sierakowska? Też nie.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tym razem będę mówił krótko. Chciałbym podziękować wszystkim za przedstawienie swoich poglądów i racji. Z pewnym niepokojem muszę odnieść się do dwóch kwestii. Debata nasza dotyczyć miała projektów uchwał, które zostały zgłoszone, natomiast zupełnie niespodziewanie po raz kolejny przeprowadziliśmy głęboką analizę - z bardzo różną, w moim przekonaniu, znajomością przedmiotu - debatę na temat samego konkordatu, a także wymianę poglądów na temat jego zawartości. Widzę - a nie przypuszczałem tego - że do kolejnych specjalności Polaków dochodzi znakomita znajomość nie tylko naszego własnego konkordatu, ale także innych konkordatów.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JanKomornicki">Otóż przedmiotem naszej debaty, w tym także inicjatywy poselskiej, której autorów reprezentuję, było zmienienie dotychczasowego trybu prac nad ratyfikacją konkordatu, ponieważ tryb ten - okazało się - do ratyfikacji nas nie przybliżył, tylko od ratyfikacji nas oddalił. Pomijając treść tej dyskusji (do której nie bardzo mam ochotę się odnosić, choć znowu też niepokoi mnie troszkę kilka reakcji na sali, które nie świadczą, niestety, najlepiej o umiejętności szanowania odrębności poglądów), wydaje mi się, że inicjatywa mająca doprowadzić do zmiany dotychczasowego trybu pracy nad ratyfikacją konkordatu jako trybu nieskutecznego - czyli po prostu do stwierdzenia, że komisja wyczerpała swoje możliwości działania - i do podjęcia odważnej decyzji przyjęcia lub odrzucenia konkordatu, który, jak wszyscy twierdzili, nie może być renegocjowany, powinna zostać przez Wysoką Izbę uwzględniona. O to chodziło inicjatorom projektu uchwały, który przedstawiłem, i myślę, że Wysoka Izba, po rozważeniu, powinna jednak do tej kwestii odnieść się w sposób zdecydowany. Prowadziłoby to oczywiście do przecięcia wszelkich dalszych dyskusji, które rozpalają emocje nie tylko na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#JanKomornicki">Nie mogę zgodzić się - i do tego jednak się odniosę - że brak pośpiechu, który jest tutaj zalecany, jest wskazany, bo jeszcze można badać, bo to będzie bardziej demokratycznie. Bardzo przepraszam, wyrażam pogląd, że brak pośpiechu i dalsze zwalnianie tempa jest pozorowaniem działań. Pozorowanie działań w tej kwestii do niczego dobrego nie prowadzi i po prostu jest przedłużaniem tego, co dotychczas okazało się nieskuteczne i co zamiast przybliżyć ewentualną ratyfikację, oddala ją. Chcę wyraźnie powiedzieć: projekt uchwały, który przedłożyłem Wysokiej Izbie, podpisali zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy ratyfikacji konkordatu. I to jest znamienne. Proszę sobie dokładnie przejrzeć bardzo długą listę posłów, którzy tę inicjatywę podpisali. Oznacza to, że posłowie chcą, żebyśmy po prostu o tym zdecydowali i przestali pozorować działania.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#JanKomornicki">Chciałbym podziękować posłom, którzy w sposób kompetentny i spokojny, tak jak pan poseł Wuttke, odnieśli się czy zgłosili uwagi dotyczące problemu, jaki powstał. Problemu, który czasem był omawiany w sposób niezupełnie poważny, a wręcz może nawet niestosowny - przepraszam pana posła Ikonowicza, ale uważam pewien fragment jego wypowiedzi, kiedy mówił o konklawe, za niestosowny. Pan poseł Wuttke dał właśnie przykład odniesienia się z bardzo wielką powagą do problemu, który musimy rozstrzygnąć.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#JanKomornicki">Chciałbym podziękować panu posłowi Kowolikowi za poparcie wniosku o przejście do drugiego czytania projektu uchwały, który zaprezentowałem.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie wszystkich projektów uchwał. Głosować nad tymi wnioskami będziemy na najbliższym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (druk nr 1641).</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Andrzeja Towpika w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AndrzejTowpik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd ma zaszczyt przedstawić dzisiaj projekt ustawy upoważniającej prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych. Dotychczas brak było w stosunkach polsko-kanadyjskich umownej podstawy do udzielania pomocy prawnej w sprawach karnych. Pomoc ta była udzielana w wąskim zakresie na zasadzie wzajemności faktycznej. Omawiana umowa wypełnia istniejącą dotychczas lukę. Reguluje ona w sposób szczegółowy wszystkie najistotniejsze zagadnienia dotyczące wzajemnego udzielania pomocy prawnej w sprawach karnych w stosunkach między Polską a Kanadą. Zakres udzielania pomocy prawnej został ujęty bardzo obszernie i obejmuje dokonywanie wszystkich czynności procesowych. Omawiana umowa pozwoli na bardziej stabilną współpracę sądów i prokuratur obu państw. Ma zdecydowane poparcie rządu, zarówno Ministerstwa Sprawiedliwości, jak i Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AndrzejTowpik">W odniesieniu do przedstawionej umowy istniała różnica poglądów co do trybu ratyfikacji. Jest to związane z ust. 6 art. 1 przedstawionej umowy. Postanowienie to przewiduje udzielanie pomocy prawnej niezależnie od tego, czy czyn będący przedmiotem postępowania karnego na terytorium strony wzywającej jest przestępstwem według prawa strony wezwanej. Jest to postanowienie odmienne niż zwykle przyjmowane w umowach o pomocy prawnej zawieranych przez Polskę, chociaż jest to rozwiązanie typowe dla umów tego rodzaju zawieranych przez Kanadę, a także przez Stany Zjednoczone. Biorąc pod uwagę, że zobowiązanie ma charakter wzajemny, strona Polska uznała za możliwe przyjęcie wspomnianego zobowiązania. Rozwiązanie to nie jest sprzeczne z polskim porządkiem prawnym, jest jednak nowym rozwiązaniem. Przypomnę, że upoważnienia wyrażonego w formie ustawy wymaga ratyfikacja umów m.in. pociągających za sobą zmiany w ustawodawstwie. Biuro Prawne URM stoi na stanowisku, że zmiany w ustawodawstwie mogą polegać także na uzupełnieniu ustawodawstwa wewnętrznego przez normy - umowy międzynarodowe, które swoją regulacją wkraczają w tzw. materię ustawową i są bezpośrednio stosowane przez organy państwa. Oznacza to, że wymóg ratyfikacji po uprzednim upoważnieniu przez Sejm, w drodze ustawy, należy odnieść także do omawianej umowy. Zezwala ona na dokonywanie czynności procesowych z udziałem obywateli polskich w sprawach o czyny, które nie stanowią przestępstwa według prawa polskiego. Ratyfikacja wyłączy zatem w stosunkach z Kanadą zastosowanie art. 521 § 3 Kodeksu postępowania karnego, który przewiduje, że sąd i prokuratura mogą odmówić pomocy prawnej, jeżeli wniosek dotyczy czynu, który nie jest przestępstwem według prawa polskiego. Nastąpi to jednak zgodnie z art. 541 § 1 tego kodeksu, który przewiduje m.in., że przepisu tego nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej. Nie ma więc tutaj zmiany w ustawodawstwie, jest istotnie uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#AndrzejTowpik">Panie Marszałku! Wnoszę, by Wysoka Izba skierowała do komisji projekt ustawy o ratyfikacji umowy z Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Andrzejowi Towpikowi za przedstawienie projektu.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Longina Pastusiaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! O stosunkach polsko-kanadyjskich bardzo rzadko mówimy z tej trybuny. Przemawiam tu w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD, ale drugą już kadencję przewodniczę Polsko-Kanadyjskiej Grupie Parlamentarnej i z tego tytułu niech mi wolno będzie zacząć od spraw ogólniejszych. Umowa o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych jest bowiem częścią składową dwustronnych stosunków polsko-kanadyjskich.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#LonginPastusiak">O Polsce i Kanadzie mówi się potocznie, że są to kraje odległe od siebie, ale sobie bliskie. Dzieli nas ocean, różni nas historia, poziom rozwoju gospodarczego. Polska ma większą liczbę ludności niż Kanada, ale pod względem obszaru Polska stanowi zaledwie 3% terytorium Kanady. Przez kilkadziesiąt lat dzieliły nas różnice ustrojowe, przynależność do różnych ugrupowań politycznych, gospodarczych, a także militarnych. A jednak jesteśmy sobie bliscy, choć odnoszę wrażenie, jakby Kanada była bliższa Polsce i Polakom aniżeli Polska Kanadzie i Kanadyjczykom.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#LonginPastusiak">Do czynników sprzyjających rozwojowi wzajemnych stosunków i wzajemnemu zainteresowaniu zaliczyć można: po pierwsze, tradycje stosunków polsko-kanadyjskich (nasze kraje nigdy nie prowadziły ze sobą wojen, a wprost przeciwnie, podczas drugiej wojny światowej były sojusznikami); po drugie, komplementarność interesów gospodarczych; po trzecie, pomoc gospodarcza i charytatywna Kanady i Polonii kanadyjskiej dla Polski i społeczeństwa polskiego; po czwarte, szczególna aktywność obu krajów na arenie międzynarodowej (Polska i Kanada współpracują w wielu zapalnych punktach na świecie, w siłach pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych); po piąte, obecność znacznej Polonii kanadyjskiej, liczącej dziś ponad 300 tys. osób, co wpływa nie tylko na ożywienie kontaktów handlowych, ale na ruch turystyczny, zainteresowanie polską kulturą.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#LonginPastusiak">Wymieniłem tylko niektóre czynniki kształtujące stosunki dwustronne między naszymi krajami i wpływające na nie.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#LonginPastusiak">Od 1989 r., Wysoki Sejmie, datuje się ożywienie w stosunkach dwustronnych polsko-kanadyjskich i nasycanie tych stosunków infrastrukturą w różnych dziedzinach, również infrastrukturą umów i porozumień. Przykładem tego jest właśnie między innymi umowa między naszymi krajami o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych. Sporządzona została wprawdzie we wrześniu 1993 r., ale dopiero teraz znalazła się w porządku dziennym obrad Sejmu, i z tego, co wiem, panie ministrze, niestety nie jest to wina strony kanadyjskiej, że umowa ta dopiero teraz trafiła pod obrady Sejmu, to raczej wina strony polskiej. Jest to układ bardzo ważny i należy wyrazić żal, że dopiero teraz materializuje się. Wielokrotnie bowiem będąc w Kanadzie miałem okazję przekonać się, ile jest spraw, które mogłyby być sprawniej rozwiązywane, gdyby taka umowa obowiązywała wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#LonginPastusiak">Umowa, która jest przedmiotem naszej debaty, wypełnia dotkliwą lukę w stosunkach prawnych polsko-kanadyjskich. Po wejściu w życie ureguluje ona najistotniejsze kwestie w zakresie wzajemnego udzielania pomocy prawnej w sprawach karnych. Dzięki niej zarówno prokuratury, jak i sądy obu państw zwiększą swoją sprawność i skuteczność, a obywatele uwikłani w sprawy karne będą mogli liczyć na szybsze zadośćuczynienie i rozwiązanie swoich problemów.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#LonginPastusiak">Potrzeba umownego uregulowania w stosunkach polsko-kanadyjskich zasad udzielania wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych wynika niestety ze stałego wzrostu na terytoriach obu państw liczby spraw karnych o charakterze międzynarodowym, jak i ze złożoności tych spraw. Potrzeba istnienia dwustronnej umowy regulującej problematykę pomocy w sprawach karnych wynika również z faktu, że Kanada nie jest stroną, proszę Wysokiej Izby, europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych, sporządzonej w Strasburgu w 1995 r. Przypomnę, że postanowienia tej konwencji wobec Polski weszły w życie 17 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#LonginPastusiak">Brak dwustronnej regulacji zasad pomocy prawnej w sprawach karnych i udzielanie jej wyłącznie w wąskim zakresie na zasadzie wzajemności powodowało w praktyce wiele trudności, w niektórych zaś sprawach karnych wręcz uniemożliwiało ich prowadzenie. Ilustracją takiego stanu rzeczy może być głośna sprawa, skandaliczna, dotycząca spółki Hod-Impex w Warszawie, reprezentującej polskich producentów, od której kanadyjska firma Advance Capital Services Corporation wyłudziła towary wartości 37,5 mln USD. Omawiana umowa wypełnia więc dotkliwą lukę w zakresie obrotu w sprawach karnych w stosunkach polsko-kanadyjskich.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polsko-kanadyjska umowa o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych nie odbiega w swej treści od typowych umów międzynarodowych w tym obszarze działania. W dobie gwałtownie rozwijającej się przestępczości, przekraczającej granice państw, rodzi się konieczność wspólnych działań państw w celu zapobiegania jej i skutecznego zwalczania. Umowa o prawnej pomocy między Polską i Kanadą jest przejawem podejmowania takich działań.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#LonginPastusiak">Klub Parlamentarny SLD opowiada się za skierowaniem tej umowy do Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej celem szybkiego jej rozpatrzenia i przedłożenia Sejmowi wniosku o ustawowym upoważnieniu prezydenta Rzeczypospolitej do ratyfikacji umowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu prof. Pastusiakowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Janusza Dobrosza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Do najistotniejszych funkcji i zadań Sejmu należy wypełnianie istniejących dotychczas luk prawnych zarówno w sprawach dotyczących problematyki krajowej, jak i w układach międzynarodowych. Dlatego też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Ministerstwa Spraw Zagranicznych, by w pełni uregulować na drodze umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Kanadą kwestie dotyczące wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JanuszDobrosz">Coraz szersza międzynarodowa wymiana gospodarcza Polski ze światem rodzi nowe zjawiska, i to w obszarze kontaktów, które nie tak dawno mogłyby uchodzić za egzotyczne.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#JanuszDobrosz">W części podstawowej umowy w art. 1 duże znaczenie praktyczne może mieć zapis ust. 4, który mówi, że sprawy o przestępstwa dotyczące podatków, należności celnych oraz międzynarodowego transferu kapitału i płatności również podlegają zobowiązaniu o udzielaniu wzajemnej pomocy prawnej. Jak się okazuje, nie tylko tradycyjna wzajemna sympatia pomiędzy Polską a Kanadą może być podłożem wzajemnych działań, nie tylko Kanada pachnie żywicą, a Polska słynie z wielkiej gościnności. Ratyfikacja umowy o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (cytowany wyżej artykuł) daje nareszcie szansę na rozliczenie i ukaranie kanadyjskich obywateli ze spółki Hod-Impex, która na duże kwoty oszukała kilkanaście tysięcy polskich rolników, nie zapłaciła im - chodzi o słynną już aferę ziemniaczaną. Mówił o tym przed chwilą poseł Pastusiak, sprawa była naprawdę bardzo poważna i trudno było ją rozwiązać na drodze prawnej. Teraz będzie można to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#JanuszDobrosz">Ważny jest również art. 1 ust. 6 umowy - strony zobowiązują się do udzielania pomocy nawet wtedy, gdy czyn będący podstawą wniosku nie jest przestępstwem według prawa państwa, które wniosek ma wykonać. Ten przepis może wywoływać wiele kontrowersji, bo wiadomo, że w takiej sytuacji osoba, która przekracza prawo w innym kraju, odwołuje się potem do odmiennych interpretacji; nasz Kodeks postępowania karnego również inaczej to reguluje. Ale od tego jest właśnie umowa międzynarodowa.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zwrócić również szczególną uwagę na słuszne i pragmatyczne rozwiązania umowy zawarte w art. 3, określające zasady odmowy lub odroczenia udzielania pomocy, a zwłaszcza na ust. 1, który mówi, że strona wezwana może odmówić udzielenia pomocy, jeżeli uzna, że wykonanie wniosku naruszyłoby jej suwerenność, bezpieczeństwo, porządek publiczny lub inne podstawowe interesy państwa albo mogłoby spowodować poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#JanuszDobrosz">Kosztowna i skomplikowana jest sytuacja, kiedy w celu złożenia zeznań lub udzielenia podobnej pomocy, potrzebnej pomocy prawnej, jest konieczne przekazanie osób pozbawionych wolności. Układające się strony zagwarantowały osobie pozbawionej wolności na terytorium strony wezwanej, że bez jej zgody nie może się taka operacja odbyć (art. 10 ust. 1).</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#JanuszDobrosz">W części III umowy w art. 13 drobiazgowo określono, co winien zawierać wniosek o udzielenie pomocy prawnej. Będzie to szczególnie pomocne przy różnych sytuacjach, które same przez się będą tworzyć trudności interpretacyjne.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#JanuszDobrosz">Ponadto strony gwarantują sobie w art. 14 i 15, że na żądanie strony wezwanej informacje i dowody zawarte we wniosku nie mogą być upublicznione, a ujawnione mogą być tylko pod warunkiem i w zakresie określonym przez stronę wezwaną. To też bardzo dobry pragmatyczny przepis.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#JanuszDobrosz">W związku z faktem, że umowa przewiduje generalną zasadę, iż koszty udzielania pomocy prawnej ponosi strona wezwana, należy mieć nadzieję, że wnioski będą się przynajmniej równoważyć.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#JanuszDobrosz">Reasumując, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie ocenia treść umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych i będzie popierać jej przekazanie do Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Ustawodawczej, a oczywiście finalnie również jest za jak najszybszą ratyfikacją tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Dobroszowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Wierchowicza z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Także tutaj mamy do czynienia z umową międzynarodową, ale w jakże innej atmosferze, w jakże innym trybie. Zapewne ją bardzo szybko przyjmiemy. I słusznie, Wysoka Izbo, gdyż jest to umowa bardzo potrzebna w dobie rozwijającej się, narastającej przestępczości międzynarodowej, o czym mówili moi szanowni przedmówcy. Rzeczywiście tak jest. Umowa ta jest konieczna m.in. po to, by ścigać przestępstwa, by ścigać czyny naruszające prawo. Mowa tu była o aferach, które wyrządziły szkodę w mieniu obywateli polskich. Jest oczywiste, że z tej umowy możemy skorzystać, domagając się od strony kanadyjskiej wydania czy to sprawców, czy to dokumentów, dowodów mających na celu uzyskanie stosownego orzeczenia, co pozwoli na naprawienie szkód obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JerzyWierchowicz">To jest oczywiście jeden z elementów tej jakże korzystnej umowy. Należy się zgodzić z moimi przedmówcami, a także z panem ministrem, iż jest ona umową jakby rutynową, zawierającą wszystkie istotne elementy tego rodzaju regulacji międzynarodowych. Szczególnie zasługuje na podkreślenie bardzo szeroki zakres przedmiotowy i podmiotowy tej umowy międzynarodowej, zawierający się przede wszystkim w art. 1 umowy między Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JerzyWierchowicz">Moi przedmówcy, głównie pan poseł Dobrosz, dokładnie omówili szczegółowe rozwiązania tejże umowy, wskazując, że są one korzystne dla obu stron, dla Polski i Kanady. Ja wskażę tylko na art. 20, który pozornie jest kontrowersyjny, ale jednak oburzenia we mnie nie wzbudza, a nawet — ku memu pewnemu jakby zawstydzeniu jako prawnika — akceptuję go. Chodzi tutaj o to, iż art. 20 mówi, że niniejsza umowa ma zastosowanie do wszystkich wniosków przedłożonych po jej wejściu w życie, nawet jeżeli dotyczą czynów popełnionych przed tym terminem. Pozornie ta umowa, a nawet chyba faktycznie, łamie zasadę lex retro non agit. Ale jednak, biorąc pod uwagę skutki tego zapisu, należy, myślę, przychylić się do niego i akceptować, że rzeczywiście z praktycznego punktu widzenia czyny dzisiaj popełnione będą już ścigane i będzie udzielana pomoc w tych sprawach na mocy tejże umowy, która jeszcze dzisiaj nie wiąże, a wejdzie w życie z chwilą jej podpisania, z chwilą jej ogłoszenia i w określonym terminie zawartym w art. 22. Zatem także z tego tytułu można wyrazić satysfakcję.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#JerzyWierchowicz">Reasumuję: Uważając, zgodnie z tym, co powiedział pan minister i moi przedmówcy, że jest to umowa korzystna dla obu stron, jest to umowa konieczna, i wyrażając radość z tego, że tych regulacji jest coraz więcej w naszym systemie prawnym, w imieniu Unii Wolności wyrażam poparcie dla projektu ustawy ratyfikacyjnej i wnoszę o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wierchowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Andrzeja Towpika, by - jeśli chce - zabrał głos na zakończenie debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AndrzejTowpik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym tylko, po pierwsze, podziękować panom posłom Pastusiakowi, Dobroszowi i Wierchowiczowi za poparcie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#AndrzejTowpik">Po drugie, zgadzam się zarówno z ich ocenami dotyczącymi postanowień zawartych w umowie, jak i z ich oceną znaczenia praktycznego, szczególnie w odniesieniu do sprawy Hod-Impexu.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#AndrzejTowpik">Trzecia kwestia, o której chciałem powiedzieć, jest związana z uwagą pana posła Pastusiaka, że dosyć późno przystępujemy do procedury ratyfikacyjnej. Rzeczywiście nastąpiło tutaj znaczne opóźnienie. Chociaż - chciałbym przypomnieć - umowa została podpisana we wrześniu 1994 r., a nie we wrześniu 1993 r. Niemniej opóźnienie jest znaczne, a wynikało ono głównie z pewnej różnicy w opinii między Ministerstwem Sprawiedliwości a Biurem Prawnym Urzędu Rady Ministrów co do trybu, w jakim ta umowa powinna być ratyfikowana - czy w trybie uproszczonym, czy w drodze ustawy sejmowej. Dlatego wprowadzając w sprawy tej umowy, pozwoliłem sobie szerzej o tej kwestii powiedzieć. Spór w tej sprawie trwał rzeczywiście bardzo długo. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Towpikowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych do Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę. Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 83 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#AleksanderMałachowski">Czy pani posłanka sekretarz ma komunikaty? Nie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#AleksanderMałachowski">Nie zgłosił się także nikt z państwa posłów do złożenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#AleksanderMałachowski">Informacja o wpływie interpelacji i odpowiedzi na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom i panom posłom druku nr 1760.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#AleksanderMałachowski">Na tym kończymy 83 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#AleksanderMałachowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-173.11" who="#AleksanderMałachowski">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 3, 4 i 5 lipca 1996 r., został paniom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-173.12" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-173.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-173.14" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 38)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>