text_structure.xml 79.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 16 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczy marszałek Sejmu Józef Oleksy)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefOleksy">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefOleksy">Na sekretarzy powołuję posłów Waldemara Dobrowolskiego i Beatę Świerczyńską.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefOleksy">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Beata Świerczyńska.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefOleksy">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefOleksy">W naszym posiedzeniu uczestniczy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej pan Lech Wałęsa, którego serdecznie witam.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefOleksy">Protokół pierwszego posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefOleksy">Porządek dzienny posiedzenia został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefOleksy">Informuję, że Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w dniu 5 listopada br. przedłożyła sprawozdania o dwóch pilnych rządowych projektach ustaw dotyczących zmiany ustawy budżetowej na rok 1993 oraz terminów przedłożenia projektu ustawy budżetowej i projektów uchwał budżetowych gmin na rok 1994.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o uzupełnienie porządku dziennego o rozpatrzenie projektu uchwały w sprawie 75 rocznicy odzyskania niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefOleksy">Wniosek ten został pozytywnie zaopiniowany przez Prezydium Sejmu oraz Konwent Seniorów. W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje dodanie nowych punktów porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefOleksy">2. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o pilnym rządowym projekcie ustawy o terminach przedłożenia projektu ustawy budżetowej oraz projektów uchwał budżetowych gmin na rok 1994.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefOleksy">3. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy budżetowej na 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefOleksy">4. Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie 75 rocznicy odzyskania niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefOleksy">Tak więc dotychczasowy jedyny punkt porządku dziennego otrzymałby oznaczenie punktu pierwszego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu przewiduje rozpatrzenie sprawozdań komisji oraz projektu uchwały w dniu 10 listopada, tj. w środę.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Ciemniewski: Jest sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy budżetowej zgodnie z regulaminem Sejmu winno się odbyć na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Fakt, że jest to ustawa przedstawiona przez rząd w trybie pilnym, nie zwalnia Prezydium Sejmu od skierowania tego projektu na posiedzenie plenarne. Art. 34 jest w tym względzie dość jednoznaczny, powiedziałbym - zupełnie jednoznaczny. W związku z tym zwracam się do Wysokiej Izby, by ta decyzja o przeprowadzeniu drugiego czytania nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JerzyCiemniewski">Wysoki Sejmie! Jeśli chodzi o nieprzestrzeganie zasad sformułowanych w regulaminie Sejmu, to nie jest to pierwsza sprawa w tej kadencji. Rozumiem, że większość rządowa jest taką większością, że może przeprowadzić każdą uchwałę w tej Izbie. Może przeprowadzić również zmianę regulaminu Sejmu. Można wprowadzić do regulaminu Sejmu przepis, zgodnie z którym przestrzegać się będzie pewnych zwyczajów, pewnych reguł, pewnych przepisów regulaminu dopóty, dopóki nie będzie to przeszkadzać większości rządowej. Tego rodzaju przepis regulaminu Sejmu Wysoka Izba może uchwalić, ale dopóki tego rodzaju przepis nie zostanie uchwalony, proszę Prezydium Sejmu o przestrzeganie treści przepisów regulaminowych.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefOleksy">Pan poseł w swej wypowiedzi oprócz uzasadnienia swego sprzeciwu zawarł również pouczenie pod adresem Prezydium Sejmu. Nie pierwsze to pouczenie w tej krótkiej jeszcze kadencji.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefOleksy"> Chcę powiedzieć, że Prezydium Sejmu wraz z Konwentem Seniorów badało całość sprawy. Chcę też przypomnieć, że art. 34 regulaminu Sejmu dotyczy projektu ustawy budżetowej, nie wypowiada się natomiast, panie pośle, w sprawie nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Bez Konwentu Seniorów, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefOleksy">Kierując się tym, Prezydium Sejmu wraz z Konwentem Seniorów przyjęło taką właśnie interpretację sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefOleksy">Proszę państwa, w tej sytuacji będziemy musieli rozstrzygnąć sprawę w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: Przerwa.)</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefOleksy">Jeszcze nie zarządziłem głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KrzysztofKamiński">Krzysztof Kamiński, klub KPN. Uważam, że nie można głosować nad regulaminem Sejmu. Jeśli jest taka kontrowersja, to prosiłbym o zarządzenie przerwy i zebranie się komisji regulaminowej, która odpowie na pytanie, czy można decydować o treści regulaminu Sejmu bez jego nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefOleksy">Proszę państwa, chodzi o wykładnię regulaminu Sejmu, której Prezydium Sejmu dokonało. Jest do tego uprawnione.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefOleksy">W związku z tym przystępujemy do głosowań nad wprowadzeniem do porządku obrad punktów 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za wprowadzeniem do porządku obrad Sejmu punktu 2 w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o pilnym rządowym projekcie ustawy o terminach przedłożenia projektu ustawy budżetowej oraz projektów uchwał budżetowych gmin na rok 1994, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów, za wnioskiem głosowało 296 posłów, przeciw - 77, 17 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JózefOleksy">Poddaję pod głosowanie drugi wniosek - o wprowadzenie do porządku obrad punktu 3 w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy budżetowej na 1993 rok.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JózefOleksy">Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za wnioskiem głosowało 301 posłów, przeciw - 87, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JózefOleksy">Rozumiem, że zaproponowany punkt 4, uzgodniony z Konwentem Seniorów, o pierwszym czytaniu projektu uchwały w sprawie 75 rocznicy odzyskania niepodległości nie został oprotestowany, jest więc przyjęty do porządku obrad. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że porządek dzienny posiedzenia zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje w debacie nad punktem 1 porządku dziennego, dotyczącym przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów programu działania rządu, podział czasu pomiędzy kluby i koło poselskie proporcjonalnie do ich wielkości w granicach od 17 do 110 minut, tj. debatę długą. Prezydium Sejmu proponuje ponadto ograniczenie debat nad punktami 2 i 3 porządku dziennego do pięciominutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przewiduje, że Sejm w dniu dzisiejszym wysłucha przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów programu działania rządu. Dyskusję natomiast przeprowadzi w dniu jutrzejszym, po wznowieniu posiedzenia o godz. 15. Do czasu wznowienia obrad odbędą się posiedzenia komisji w celu zaopiniowania członków Rady Ministrów. Głosowanie w sprawie udzielenia rządowi wotum zaufania odbędzie się 10 listopada, tj. w środę, o godz. 9. Po głosowaniu Sejm przystąpi do rozpatrzenia punktów 2 i 3 porządku dziennego, dotyczących drugich czytań pilnych projektów ustaw. Przypominam, że pilne projekty ustaw Sejm rozpatruje jedynie w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów program działania rządu wraz z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#JózefOleksy">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Waldemara Pawlaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WaldemarPawlak">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Historia Polski nie zaczęła się ani 4 ani 50 lat temu. Przejmujemy całą spuściznę historyczną, ze wszystkimi jej słabościami i osiągnięciami. Zrobimy wszystko, by nie zniszczyć niczego, co jest naszym wspólnym dorobkiem, a naprawić przynajmniej część tego, co boli, utrudnia rozwój i odbiera satysfakcję z naszych dokonań. Naszym strategicznym celem jest rozwój kraju w wymiarze intelektualnym, kulturowym i gospodarczym. Rozwój taki możemy osiągnąć, gdy porozumienie i współpraca będą silniejsze od walki, a w poszukiwaniu równowagi zajdziemy dalej niż w dążeniu do dominacji.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WaldemarPawlak">Polsce potrzebne są głębokie reformy, ale muszą być to reformy robione z ludźmi i dla ludzi. Polacy są realistami i nie oczekują cudów. Chcą natomiast, by władza traktowała ich po partnersku, by mówiła im prawdę, by z tej prawdy wyciągała realistyczne wnioski, by wreszcie określała zamiary stosownie do sił i możliwości.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WaldemarPawlak">Pierwsza zmiana, jaką zapowiada nasz rząd, odnosi się więc do metod i sposobów działania: pragmatyzm, twarde chodzenie po ziemi, spokojne porządkowanie państwa i gospodarki, uparte umacnianie naszej siły i niezależności. Rząd nie zamierza się ścigać w zgłaszaniu reformatorskich pomysłów. Chcemy, jak dobry gospodarz, porządkować nasze polskie podwórko i spokojnie realizować korzystne dla społeczeństwa reformy.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Rząd nawet przy najlepszych chęciach nie zapewni tego, by wszyscy obywatele Polski byli bogaci, ale obowiązkiem rządu i państwa jest zapewnić szanse równego startu - a więc opiekę zdrowotną w podstawowym wymiarze, powszechny dostęp do oświaty oraz opiekę społeczną dla najbiedniejszych. Sukcesy, które każdy z nas osiągnie w różnych dziedzinach życia, zależeć będą wówczas od indywidualnych wyborów, talentów oraz wytrwałości.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WaldemarPawlak">Wydatków na potrzeby nauki, oświaty, kultury i zdrowia nie chcemy traktować jako obciążenia budżetu, lecz jako inwestycję w nas samych, podlegającą podobnym rygorom, ale i korzystającą z podobnych przywilejów jak inne ważne inwestycje. Dobro jednostki chcemy postrzegać w harmonii z dobrem państwa. Suwerenność, zwłaszcza gospodarcza, rozwój i dobrobyt nowoczesnego państwa wiążą się ściśle z jego potencjałem edukacyjnym, naukowym i intelektualnym.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WaldemarPawlak">Polityka rządu zmierzać będzie do skutecznego wspierania procesów transformacji społecznej i gospodarczej w oparciu o nowoczesny system finansowania badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych. Rozwijane będą te dziedziny nauki, które reprezentują w skali międzynarodowej szczególnie wysoki poziom, te, które służą rozwojowi cywilizacyjnemu narodu, które zwiększają konkurencyjność polskich towarów i usług oraz ułatwiają tworzenie nowych miejsc pracy; te, które mogą stanowić o specyfice naszego wkładu w naukę światową.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#WaldemarPawlak">Troską rządu będzie zapewnienie stosownych środków budżetowych zgodnie z przyjętymi na 1993 r. „Założeniami polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa” oraz wprowadzenie instrumentów ekonomicznych i normatywnych zmniejszających drenaż mózgów, pobudzających postawy proinnowacyjne podmiotów gospodarczych i prowadzących w efekcie do praktycznego wykorzystywania krajowej myśli naukowo-technicznej.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#WaldemarPawlak">W 1994 r. rząd zainicjuje publiczną debatę nad problemami polskiej szkoły i jej reformowaniem, w tym również nad statusem zawodowym nauczyciela. We współpracy z samorządami zadbamy o to, by profil kształcenia uwzględniał zmiany w gospodarce i na rynku pracy. W rejonach o szczególnym nasileniu bezrobocia wśród młodzieży rząd będzie popierał zwiększanie liczby stypendiów na naukę (do 18 roku życia) zamiast zasiłków dla bezrobotnych (od 16 roku życia).</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#WaldemarPawlak">Niezbędne jest przyspieszenie reformy szkolnictwa zawodowego. Szczególnie ważne jest rozwijanie różnych form kształcenia na odległość, w tym także kształcenia dorosłych (przekwalifikowywania). W celu poprawienia warunków funkcjonowania oświaty najpóźniej w 1994 r. nastąpi oddłużenie wszystkich szkół i placówek oświatowych. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli i wychowawców.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#WaldemarPawlak">W szkolnictwie wyższym proste rezerwy rozwoju zostały już prawie wyczerpane. Rząd zapowiada zakończenie procedury nowelizacyjnej ustawy o szkolnictwie wyższym i ustawy o wyższym szkolnictwie zawodowym, kształcącym specjalistów na potrzeby gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#WaldemarPawlak">Będą również tworzone warunki do łączenia różnych typów szkół wyższych, jak i warunki do umacniania ich samodzielności.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#WaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Był czas, kiedy w epoce przemysłowej nasz romantyzm i niekonwencjonalność w poszukiwaniu rozwiązań nie zawsze sprzyjały sukcesom. Teraz nastają nowe czasy. Świat jest coraz bardziej złożony, coraz bardziej potrzeba ludzi odważnych, z wyobraźnią i temperamentem, którzy w każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji potrafią znaleźć rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#WaldemarPawlak">Dziś nasza polska kultura, wyrosła z wielu doświadczeń różnych środowisk, w którą wpisane są doświadczenia różnych narodów, może stanowić atut w wyścigu o najwyższą pozycję wśród narodów świata, jeśli potrafimy ją twórczo wykorzystać. Do spraw kultury rząd odnosić się będzie z najwyższą wrażliwością. Będziemy tworzyć ekonomiczne, finansowe i prawne warunki dla rozwoju i ochrony polskiej twórczości artystycznej. Ambicją rządu jest, by dzieła polskich twórców, których celem — jak mówił Stefan Żeromski — jest „wypatrywanie i wyszukiwanie w ciemnościach drogi do szczęścia dla ojczystego plemienia”, stały się powszechnie dostępne dla każdego Polaka.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#WaldemarPawlak">Rząd posunięciami prawnymi i finansowymi sprzyjać będzie władzom samorządowym, organizacjom społecznym, fundacjom, instytucjom i osobom prywatnym, których ambicją jest upowszechnianie kultury. Przyspieszeniu ulegnie odbudowa Teatru Narodowego, który odegrał tak znaczącą rolę w naszej dawnej i najnowszej historii.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#WaldemarPawlak">Troską rządu będzie, by dobra książka była dostępna dla każdego. Na szczególną pomoc, obok wybitnych instytucji kulturalnych, mogą liczyć ci wszyscy, którzy pracują w najtrudniejszych środowiskach i warunkach. Rząd zwiększy starania o pełną ochronę dziedzictwa kulturalnego, będącego dorobkiem wszystkich narodów historycznie tworzących kulturę Rzeczypospolitej. Uczyni wszystko, by narodowe dziedzictwo kulturalne Polski, które często bezprawnie znalazło się poza granicami kraju, wróciło na właściwe mu miejsce. Wszystko to, co wcześniej powiedziałem, wymaga nowego, systemowego uregulowania ekonomicznych zasad funkcjonowania kultury.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#WaldemarPawlak">Budować silną i zasobną Polskę może tylko zdrowe społeczeństwo. Niestety, stan zdrowia Polaków napawa troską. Polacy żyją o pięć lat krócej niż obywatele bogatej części Europy. Narasta epidemia chorób układu krążenia, o dynamice zagrażającej biologicznej sile narodu. Ponad połowa przedwczesnych zgonów mężczyzn w wieku 35–65 lat związana jest ściśle z paleniem tytoniu i nadużywaniem alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#WaldemarPawlak">Wielki kapitał, jakim jest zdrowie narodu, nie może być nadal trwoniony. Jego ochrona będzie jednym ze strategicznych celów gospodarki i inwestycją w przyszłość Polski. Narodowy Program Ochrony Zdrowia musi znaleźć nie tylko właściwe miejsce w naszych zamierzeniach, ale również niezbędne środki w budżetach resortów, województw i gmin, aby mógł być realizowany.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#WaldemarPawlak">Sama służba zdrowia, obciążona skutkami niekorzystnej sytuacji, znalazła się w zapaści. Zbyt wolne tempo reform i skąpe środki doprowadziły do stanu, który wymaga radykalnych działań, jeśli chcemy poważnie mówić o powszechnej i publicznej opiece zdrowotnej. Musi ona ulec szybkiej reorientacji w kierunku powszechnie akceptowanej w świecie, nowoczesnej podstawowej opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania, wczesnej diagnostyki, standaryzowanego poziomu usług medycznych w szpitalach oraz nowoczesnego systemu ratowania w sytuacji zagrożenia życia.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#WaldemarPawlak">Wszystkiego nie możemy zrobić równocześnie. Koncentrując się jednak na sprawach najważniejszych, możemy osiągnąć poprawę odczuwalną dla ogromnej większości pacjentów. Chcemy wykorzystać istniejącą bazę sanatoryjną na intensywną rehabilitację, chorym umożliwić powrót do aktywnego życia ekonomicznego i społecznego zamiast automatycznego wysyłania na rentę. Będzie to również miało ten skutek, że oszczędzi pieniądze przeznaczone na emerytury, a równocześnie zapewni pracę w rejonach uzdrowiskowych.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#WaldemarPawlak">Musimy stopniowo zmienić system finansowania opieki zdrowotnej. W części będzie on korzystał nadal z budżetu, ale możliwie najszybciej rozpoczniemy stopniową budowę powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych, opartych na rzetelnej umowie określającej zakres ubezpieczenia. Ubezpieczenie umożliwi powiązanie finansowania z usługami medycznymi i będzie jednym ze sposobów przeciwdziałania pauperyzacji środowiska medycznego.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#WaldemarPawlak">Dla zapewnienia zdrowych warunków życia - tak bardzo zagrożonych, zwłaszcza w niektórych regionach kraju - rząd będzie realizował politykę ekologiczną państwa, której celem jest zachowanie walorów i zasobów środowiska naturalnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#WaldemarPawlak">Realizacja tych założeń polegać będzie m.in. na egzekwowaniu wymagań środowiska w każdej działalności społeczno-gospodarczej na terenie kraju oraz na odpowiedniej polityce w stosunku do naszych sąsiadów.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#WaldemarPawlak">Będziemy rozwijali edukację ekologiczną, której wynikiem winna być odpowiedzialność każdego obywatela za realizację ochrony środowiska w miejscu pracy, zamieszkania i wypoczynku. Współcześnie, gdy dobry stan środowiska naturalnego jest tak bardzo ceniony, w rozwoju turystyki upatrujemy nie tylko ważną dziedzinę gospodarki, lecz także szansę kulturowego otwarcia na świat.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#WaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Wydatki na politykę społeczną będą traktowane jako praktyczne spełnienie konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej. Rząd nie będzie traktował tych wydatków jako zwykłego obciążenia budżetu. Inwestowanie w człowieka i jego otoczenie będzie społecznym i moralnym nakazem rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#WaldemarPawlak">Do zadań rządu o najwyższym priorytecie należeć będzie walka z bezrobociem, która na pierwszym etapie powinna doprowadzić do zahamowania przyrostu bezrobocia, a następnie do jego zmniejszenia. Zwalczanie tego zjawiska musi się stać nakazem dla wszystkich resortów i administracji terenowej. Rząd wystąpi o wprowadzenie ustawowego obowiązku oceny decyzji gospodarczych, w tym przekształceń własnościowych, w kontekście ich skutków dla rynku pracy. Kto niszczy miejsca pracy, będzie musiał ponosić konsekwencje finansowe, zasilające fundusze tworzenia nowych możliwości zatrudnienia. Szczególny nacisk położony będzie na zmniejszenie bezrobocia wśród młodzieży. Wdrożone zostaną ulgi dla przedsiębiorstw zatrudniających absolwentów szkół i uczelni. Zapewniona zostanie w formie zasiłku pomoc państwa osobom, które zostały pozbawione pracy, z uwzględnieniem zróżnicowanej sytuacji w poszczególnych rejonach.</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#WaldemarPawlak">Powszechny system ubezpieczeniowy jest niewydolny. Doraźnie, mimo ogromu potrzeb, możliwe są tylko niewielkie korekty. W dłuższej perspektywie konieczna jest głęboka reforma systemu ubezpieczeń społecznych. Rząd przedstawi Sejmowi projekt kompleksowej reformy w tym względzie. Zapewni ona poprawę kondycji finansowej ubezpieczeń przez stabilizację źródeł finansowania i uporządkowanie systemów organizacyjnych. Wymagać to będzie wyraźnego rozgraniczenia między tym, co finansuje budżet, i tym, co jest finansowane ze składek opłacanych przez pracowników i pracodawcę, a także wyodrębnienia oddzielnych funduszy dla poszczególnych grup.</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#WaldemarPawlak">System emerytalno-rentowy ulec powinien zróżnicowaniu zarówno co do form organizacyjnych, jak i sposobów finansowania. Obok systemu świadczeń powszechnych, gwarantowanych przez państwo, będziemy tworzyć warunki do rozwoju systemów ubezpieczeń dodatkowych bądź alternatywnych.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#WaldemarPawlak">Zreformowaniu ulegnie system zasiłków rodzinnych. Zmiany w tym systemie będą miały na celu skoncentrowanie pomocy dla rodzin o niskich dochodach. Rząd zaproponuje Sejmowi wprowadzenie kategorii minimum socjalnego. Zostanie ono wykorzystane jako kryterium warunkujące udzielenie pomocy państwa osobom żyjącym poniżej tego minimum. Będziemy dążyć do zbudowania mieszanego systemu pomocy społecznej, w którym inicjatywy obywateli, władz terenowych i samorządów lokalnych przeplatają się z działaniami profesjonalnych służb rządowych. Żaden obywatel żyjący w trudnych czasach, w trudnych warunkach bytowych, nie może czuć się osamotniony i opuszczony.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#WaldemarPawlak">Wiele nieporozumień wywołuje obecnie reforma podziału administracyjnego kraju oraz kształt administracji i rola samorządu terytorialnego. Intencją rządu jest tworzenie warunków do funkcjonowania sprawnej administracji państwa i silnego samorządu, dysponującego szerokim zakresem kompetencji i rzeczywistymi możliwościami finansowymi. Tylko taki samorząd może być liczącym się partnerem administracji państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#WaldemarPawlak">Z dużą rozwagą będziemy traktować sprawy związane z doskonaleniem administracji państwowej. Opowiadamy się za stopniowym dobrowolnym poszerzaniem kompetencji gmin samorządowych, w tym za przejęciem przez nie szkół. Chcemy doskonalić urzędy centralne, ustabilizować zatrudnionych w nich urzędników, porządkować zamówienia publiczne, umacniać pozycje wojewodów. Szczegółowo analizujemy zakres i sposób wprowadzania tzw. programu pilotażowego. Dotychczasowe prace nie pozwalają jednak uznać koncepcji powiatów samorządowych oraz ewentualnych zmian w podziale administracyjnym za w pełni przygotowaną. Rząd będzie kontynuował dotychczasowe prace.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#WaldemarPawlak">Fundamentem działania państwa jest prawo. Od kilku lat następuje jego zasadnicza przebudowa. Proces ten będzie kontynuowany. Podjęte zostaną poważne projekty kodyfikacyjne. Jednocześnie, wyciągając wnioski z dotychczasowych doświadczeń, musimy uporządkować proces tworzenia prawa. Jego wysoka jakość, spójność i zrozumiałość będą zagwarantowane przez wykorzystanie wiedzy wszystkich środowisk prawniczych i odpowiednie zasady tworzenia rządowych projektów prawa.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#WaldemarPawlak">Niezaprzeczalne znaczenie ma prawidłowe funkcjonowanie instytucji wymiaru sprawiedliwości i gwarantowania ładu i bezpieczeństwa wewnętrznego. Bezwarunkowo respektowana będzie zasada niezawisłości sędziów i sądów, politycznej bezstronności organów ścigania. Rząd podejmie wysiłek zagwarantowania tym instytucjom odpowiednich warunków działania.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#WaldemarPawlak">Państwo nie może pozostawić swoich obywateli na łasce losu. Ludzie nie powinni żyć w strachu przed utratą życia, zdrowia, mienia. Dotyczy to szczególnie zagrożeń przestępczością, napadów z bronią w ręku, wymuszeń, napadów na drogach, włamań do mieszkań. Należy dążyć do usuwania przyczyn i ograniczania przestępczości zorganizowanej i gospodarczej, do walki z korupcją, oszustwami bankowymi, oszustwami podatkowymi, praniem brudnych pieniędzy, kradzieżami samochodów, produkcją i handlem narkotykami. Niezbędne jest również wzmocnienie ochrony granicy w celu zapobiegania przemytowi towarów. Pilnym problemem jest wypracowanie jednolitej polityki wobec cudzoziemców naruszających polski porządek prawny. Nastąpi szybkie wzmocnienie struktur zajmujących się zwalczaniem przestępczości i odpowiedzialnych za przestrzeganie tajemnicy państwowej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#WaldemarPawlak">Dla poprawy efektywności pracy organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne państwa i porządek publiczny ważna jest właściwa koordynacja działań sądów, prokuratury, Policji, Straży Granicznej, urzędów celnych i skarbowych oraz administracji rządowej, centralnej i terenowej, łącznie z administracją samorządową. Zamierzając zapewnić wszystkim organom chroniącym prawo możliwość skutecznego działania, przeciwstawiać się będziemy wszelkim próbom nacisku na nie, a w szczególności na prokuratury i sądy. Jesteśmy zdecydowanie przeciwni wszelkim przejawom wykorzystywania tych organów przeciwko opozycji. Wierzymy także, iż opozycja nie wyjdzie w swych działaniach poza granice dopuszczalne prawem.</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#WaldemarPawlak">Armia cieszy się w naszym kraju dużym zaufaniem. Wojsko to nie tylko obronność i bezpieczeństwo zewnętrzne. To także szkolenie specjalistów i oddziaływanie na gospodarkę. W wojsku widzieliśmy zawsze gwaranta naszej niepodległości. Dziś siły zbrojne borykają się z wieloma trudnościami, przede wszystkim natury finansowej. Minimalny program rządu to zahamowanie spadku nakładów oraz tworzenie podstaw do stopniowego unowocześniania sił zbrojnych. Umożliwi to ich planowy rozwój oraz stabilne warunki dla przemysłu zbrojeniowego, jednego z tych przemysłów, które mogą konkurować z przemysłami innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#WaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Naczelnym zadaniem w polityce zagranicznej będzie dbałość o umacnianie naszej niepodległości i suwerenności oraz poprawę pozycji na arenie międzynarodowej. Będziemy respektować cele polityki zagranicznej określone w „Założeniach polskiej polityki bezpieczeństwa” podpisanych przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Są to: integracja z Unią Europejską, zacieśnianie współpracy, a następnie członkostwo w NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej oraz aktywna rozbudowa stosunków dwustronnych i współpracy regionalnej. Państwo musi prowadzić politykę zagraniczną opartą na powszechnie uznanej polskiej racji stanu. Na zewnątrz musimy mówić jednym głosem.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#WaldemarPawlak">Chociaż nasze stosunki z sąsiadami oceniamy jako dobre, wciąż dalecy jesteśmy od wykorzystania ich wielkiego potencjału. Nikt w Europie tak jak my nie rozumie trudności politycznych, kulturowych, gospodarczych naszych sąsiadów - Rosji, Ukrainy, Białorusi i Litwy. Historia sprawiła, że przeżyliśmy krótszy okres bez gospodarki rynkowej i wcześniej do niej wróciliśmy. Rząd dołoży wysiłku, by ułatwiać polskim przedsiębiorcom współdziałanie z przedsiębiorcami tych krajów, zmierzające do wzrostu w nich zapotrzebowania na nasze produkty i efektywnego wykorzystania u nas dostaw z tej strefy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#WaldemarPawlak">Nasze relacje gospodarcze z zachodnim sąsiadem Polski, Niemcami, układają się wzorowo. Wymiana gospodarcza między nami jest zbilansowana. Wierzymy, że nie wyczerpaliśmy jeszcze wszystkich możliwości.</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#WaldemarPawlak">Chcemy ze wszystkimi sąsiadami mnożyć więzi formalne, wspólne projekty, formy dialogu oraz wydarzenia promujące poczucie pojednania i życzliwości. Będziemy się starać o powodzenie inicjatyw regionalnych, w szczególności Grupy Wyszehradzkiej i Rady Państw Morza Bałtyckiego.</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#WaldemarPawlak">Mocniej, zdecydowanie mocniej niż dotychczas, w naszych działaniach zewnętrznych uwzględniać będziemy sprawy gospodarcze. Trzeba zapewnić dobrą promocję i ochronę polskich interesów gospodarczych za granicą. W stosunkach z Zachodem będziemy zabiegać o zgodność politycznych deklaracji z codzienną praktyką handlową.</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#WaldemarPawlak">Myśląc o dalszej perspektywie, pamiętamy o krajach pozaeuropejskich. Szczególne znaczenie mają Chiny i Japonia. Polska aktywność gospodarcza będzie też ukierunkowana na inne kraje Dalekiego i Bliskiego Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#WaldemarPawlak">Stosunki ze Stolicą Apostolską zajmują z oczywistych względów szczególne miejsce. Rząd tworzy warunki do najlepszego ich rozwoju. Doceniając rolę Kościoła katolickiego w Polsce i względy historyczne, w najbliższej przyszłości w porozumieniu z przedstawicielami Stolicy Apostolskiej podejmiemy niezbędne kroki do pomyślnego zakończenia procesu ratyfikacji podpisanego już konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#WaldemarPawlak">Rząd będzie kontynuował prace nad uregulowaniem statusu prawnego innych kościołów.</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#WaldemarPawlak">Polska dostatnia i spokojna, Polska szanowana za granicą to najlepszy prezent, jaki możemy zrobić naszym rodakom rozsianym po całym świecie. Wierzymy, że ci, którym się powiodło, nigdy nie zapomną o swoich wsiach i miasteczkach, o szkołach, które otworzyły im wrota na świat.</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#WaldemarPawlak">Nie zapomnimy także o tych Polakach, którzy żyją w krajach biedniejszych niż Polska. Dla nich trzeba organizować pomoc duchową i materialną, umacniać w nich poczucie więzi z rodzinnym krajem. Należy pamiętać, że w bardzo wielu przypadkach są oni potomkami tych, którzy płacili najwyższą cenę za swe przywiązanie do ojczyzny. Pilnie rozważymy liczne postulaty Polonii zgłaszane władzom polskim, zwłaszcza na ubiegłorocznym zjeździe w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#WaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Jest rzeczą naturalną, że trudno dziś o jednolitą ocenę sytuacji w Polsce. Ustępujący rząd przedstawił swoją ocenę w „Raporcie o stanie państwa”. Uważamy, że potrzebna jest ocena nie tylko stanu państwa, lecz i społeczeństwa. To społeczeństwo polskie było głównym podmiotem wydarzeń, które w ostatnich latach przeżywamy, jego nadzieje i bezprzykładna ofiarność umożliwiły, zwłaszcza dwu pierwszym rządom solidarnościowym, przeprowadzenie bardzo bolesnych operacji na organizmie społecznym. Ale cierpliwość społeczna, choć większa niż wytrzymałość innych materiałów, ma swoje granice. Siły mostu nie bada się przez ocenę przęsła najsilniejszego ani przez średnią siłę przęseł, lecz przez siłę przęsła najsłabszego, bo ono decyduje o wytrzymałości całej konstrukcji.</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#WaldemarPawlak">Nie sposób nie dostrzec takich negatywnych zjawisk jak:</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#WaldemarPawlak">— gwałtowne pogorszenie bilansu handlowego, które może doprowadzić do spadku rezerw dewizowych,</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#WaldemarPawlak">— narastające bezrobocie — tu podkreślić należy, że coraz mniej ludzi wytwarza dochód narodowy, a coraz więcej uczestniczy w jego podziale — blisko 3 miliony bezrobotnych, nie licząc bezrobocia ukrytego, staje się sprawą dramatyczną, zwłaszcza w konfrontacji ze stanem budżetu,</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#WaldemarPawlak">— pogłębiający się kryzys budżetu państwa, wyrażający się w szybkim narastaniu sztywnych płatności (konieczność spłaty zadłużenia wewnętrznego i zagranicznego) oraz w trudnościach w sfinansowaniu planowanego deficytu budżetowego — o tym w dalszej części wypowiedzi,</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#WaldemarPawlak">— narastanie obszarów nędzy i ubóstwa, zwłaszcza na terenach wysokiego bezrobocia, a jednocześnie rozszerzanie się tzw. szarej strefy, nie przynoszącej żadnych dochodów budżetowi państwa,</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#WaldemarPawlak">— uchylenie się poprzedniego rządu od podjęcia wielu trudnych decyzji cenowych przewidzianych w ustawie budżetowej na rok 1993, co miało na celu poprawienie wizerunku politycznego przed wyborami.</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#WaldemarPawlak">Jednym z kolejnych problemów jest pogorszenie się poczucia bezpieczeństwa obywateli oraz pogłębiający się kryzys oświaty, ochrony zdrowia, nauki i kultury, a także zakłócenie prawidłowego funkcjonowania instytucji państwowych - w tym wymiaru sprawiedliwości - w wyniku politycznych ingerencji.</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#WaldemarPawlak">Uznając, że stan państwa i społeczeństwa wymaga obiektywnej oceny, zwrócimy się do parlamentu o jej dokonanie.</u>
          <u xml:id="u-7.55" who="#WaldemarPawlak">Wysoka Izbo! Nowy rząd nie zadaje sobie pytania: kontynuować dotychczasową politykę, czy też ją odrzucić. Pytamy natomiast, na ile i w jaki sposób można i trzeba tę politykę poprawić? Od poprzedników różnią nas nie tyle generalne cele, ile przede wszystkim metody, sposoby i środki ich realizacji. Będziemy dążyć do tego, by nie tylko chronić, ale i pomnażać te osiągnięcia, które tworzą podstawy dla gospodarki rynkowej i demokracji. Idea wolności gospodarczej przyniosła przecież zrównoważenie rynku, urealnienie kosztów i pobudzenie w szerokim zakresie ludzkiej przedsiębiorczości. Odejście od gospodarki niedoborów stworzyło warunki do racjonalnych zachowań producentów i zlikwidowało marnotrawstwo czasu nabywców. Wymienialność wewnętrzna złotego stworzyła podstawy do otwarcia gospodarki na świat i doprowadziła do ograniczenia zjawisk monopolistycznych. Reguły demokracji zasadniczo uszczupliły jednak margines czasu, w którym władza może się odrywać w swych działaniach od kontroli i poparcia społecznego. Ostatnie wybory są tego najlepszym przykładem.</u>
          <u xml:id="u-7.56" who="#WaldemarPawlak">Wszystkie powyższe osiągnięcia ostatnich lat są niepodważalnym, jakościowym przeobrażeniem kraju i obecny rząd będzie ich skrupulatnie strzegł.</u>
          <u xml:id="u-7.57" who="#WaldemarPawlak">Istnieje jednak i druga strona tego medalu. Są to koszty społeczne ponoszone w trakcie przemian. Twierdzimy, że istotna część tych kosztów była pochodną błędów, a przede wszystkim nadmiaru dogmatyzmu i niedostatku podejścia pragmatycznego.</u>
          <u xml:id="u-7.58" who="#WaldemarPawlak">Uważam, że bez pragmatycznej korekty dotychczasowej polityki społeczno-gospodarczej trudno byłoby liczyć na zneutralizowanie silnych napięć w kraju, co groziłoby zakwestionowaniem przez społeczeństwo samego kierunku przemian rynkowych. Dla rządu jest jasne, że nie może uzyskać akceptacji dalsze rozszerzanie marginesu biedy i ludzkiej beznadziei. Postęp w przeobrażeniach rynkowych nie może usprawiedliwiać spychania coraz szerszych grup ludzi na pobocze życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-7.59" who="#WaldemarPawlak">Okres, w którym „rząd był świetny i mądry, a społeczeństwo nie nadążało” nie ma szans na powtórzenie się w demokratycznym państwie.</u>
          <u xml:id="u-7.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.61" who="#WaldemarPawlak"> Kontynuując transformację systemową chcemy stworzyć nadzieję, że życie przeciętnego obywatela przestanie być miotane niezależnymi od niego siłami, że pojawią się gwarantowane przez państwo nieprzekraczalne granice regresu społecznego, że stworzone zostaną szanse na lepszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-7.62" who="#WaldemarPawlak">Koalicja rządowa dokonała szeregu uzgodnień programowych, które będą podstawą działania rządu i realizowanego programu gospodarczego. Z protokółami tych uzgodnień zapoznaliśmy Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-7.63" who="#WaldemarPawlak">Najwyższy priorytet będzie nadany produkcji eksportowej. Musi się ona rozwijać najszybciej ze wszystkich sfer polskiej gospodarki. Zwiększy to naszą konkurencyjność i pozwoli wpisać się w międzynarodowy podział pracy. Ekspansji eksportu podporządkować trzeba wiele rozwiązań polityki monetarnej i fiskalnej, w tym przede wszystkim system państwowych gwarancji kredytowych i ulg inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.64" who="#WaldemarPawlak">Niezależnie od aktywnych zabiegów o szybsze włączenie się Polski w struktury zachodnioeuropejskie konieczne jest wyraźne zdynamizowanie handlu w kierunku wschodnim, w tym także - dalekowschodnim, ponieważ na tych kierunkach geograficznych istnieją możliwości rozwoju polskiego eksportu, w tym rolno-spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-7.65" who="#WaldemarPawlak">Tworzyć trzeba strefy wolnocłowe, a także specjalne strefy ekonomiczne wzdłuż granicy wschodniej. Taka polityka sprzyjać będzie dopływowi kapitału zachodnioeuropejskiego ze względu na ułatwioną dostępność do rynków wschodnich. Będziemy prowadzić aktywną politykę w tym zakresie, wspomagając sektor państwowy i prywatny, między innymi przez powołanie instytucji wzajemnych, gwarantowanych przez państwo ubezpieczeń dokonywanych transakcji.</u>
          <u xml:id="u-7.66" who="#WaldemarPawlak">Sprawą kluczową dla polskiej gospodarki i dla społeczeństwa w najbliższych latach jest skuteczne zreformowanie i zrównoważenie finansów państwa. Zadanie to można realizować wyłącznie na ścieżce wzrostu gospodarczego, który to wzrost będzie możliwy dzięki polityce stymulującej popyt wewnętrzny, zwłaszcza inwestycyjny, a także w wyniku zasadniczej zmiany w podejściu do sektora państwowego. Polityka rozwoju konkurencji, przy równoprawnym traktowaniu wszystkich sektorów, w tym kapitału zagranicznego, przyczyni się do poprawy efektywności gospodarowania nie poprzez zgubną - także dla finansów państwa - masową upadłość przedsiębiorstw państwowych i utratę pracy przez ich załogi, lecz na drodze wspieranej aktywną polityką państwa modernizacji przedsiębiorstw oraz przekwalifikowywania pracowników.</u>
          <u xml:id="u-7.67" who="#WaldemarPawlak">Trzeba stwierdzić, że sytuacja w przemyśle jest niejednoznaczna i skomplikowana. Prawie połowa przedsiębiorstw przynosi straty, a część bardzo niskie zyski. Firmy podnoszące się z upadku dławione są z kolei nawisem zadłużeniowym. Mimo obserwowanego w bieżącym roku pewnego wzrostu produkcji przemysłowej jest ona nadal niższa o około 30% niż w roku 1989.</u>
          <u xml:id="u-7.68" who="#WaldemarPawlak">W tej sytuacji konieczne jest prowadzenie przez rząd aktywnej polityki przemysłowej, ze zwróceniem uwagi na najważniejsze dziś i w przyszłości problemy restrukturyzacji przemysłu, zwłaszcza górnictwa i zakładów zbrojeniowych. W skład polityki przemysłowej wejdzie także odpowiednia polityka proeksportowa i przekształceń własnościowych, powiązana z troską o stan zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-7.69" who="#WaldemarPawlak">Dla długookresowego wzrostu gospodarczego fundamentalne znaczenie ma kapitał ludzki. Jednym z najwyższych priorytetów polityki gospodarczej będzie przeciwdziałanie bezrobociu. Dlatego też pierwszeństwo musi być nadane inwestycjom tworzącym nowe miejsca pracy, głównie w sektorze eksportowym oraz w otoczeniu rolnictwa. Będziemy zabiegać o włączenie Polski do tzw. Europejskiego Programu Wzrostu. Duże znaczenie będzie mieć także system przekwalifikowywania siły roboczej oraz stymulowania drobnej przedsiębiorczości, m.in. przez rozszerzenie zakresu ulg inwestycyjnych i specjalnych stref ekonomicznych w regionach o wysokim bezrobociu. Polityka przemysłowa będzie uwzględniać wspieranie tych gałęzi, które tworzyć będą dodatkowe miejsca pracy, podnosząc zarazem konkurencyjność polskiego przemysłu w skali międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-7.70" who="#WaldemarPawlak">Kluczowe znaczenie dla wzrostu i poprawy efektywności, a więc i dla zwiększonych wpływów budżetowych, ma poprawa funkcjonowania infrastruktury. Szczególnie ważny jest dalszy rozwój transportu i telekomunikacji. Bardzo istotne jest również to, że tworząc i rozwijając sieć połączeń drogowych i kolejowych, wpisujemy się w paneuropejską sieć infrastruktury transportowej, co przy stale zwiększającym się poziomie współpracy międzynarodowej w transporcie ma ogromne znaczenie, zwłaszcza w przewozach tranzytowych. Należy zintensyfikować program budowy autostrad oraz towarzyszącej im infrastruktury usługowej. Rok 1994 będzie pierwszym rokiem realizacji programu budowy autostrad płatnych. W tej sprawie rząd zamierza stworzyć mechanizmy zezwalające na nietradycyjne finansowanie budowy autostrad. Mam na myśli udział krajowych i międzynarodowych organizacji finansowych, profesjonalnych inwestorów i innych, którzy są zainteresowani zainwestowaniem własnych środków w budowę autostrad.</u>
          <u xml:id="u-7.71" who="#WaldemarPawlak">Troską napawa rząd trudna sytuacja ekonomiczna i finansowa PKP, PLL „LOT” oraz największych polskich armatorów morskich. Uzdrowienie tej sytuacji wymaga podjęcia zdecydowanych prac restrukturyzacyjnych w tych przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-7.72" who="#WaldemarPawlak">Mając na uwadze strategiczną rolę łączności w rozwoju społecznym i ekonomicznym kraju, wyrażamy wolę kontynuowania rozwoju tej gałęzi gospodarki. Szczególna uwaga będzie poświęcona systematycznemu polepszaniu jakości, nowoczesności oraz zwiększaniu dostępności usług telekomunikacyjnych i pocztowych, w tym dla ludności żyjącej na obszarach wiejskich. Rząd będzie tworzył także warunki dla bardziej aktywnego angażowania różnych gałęzi polskiego przemysłu w rozwój łączności.</u>
          <u xml:id="u-7.73" who="#WaldemarPawlak">W ostatnich latach zburzony został istniejący przez wiele lat system bezpieczeństwa żywnościowego oraz zachwiana została samowystarczalność żywnościowa kraju. Polska stała się importerem netto żywności mimo nie wykorzystywanych możliwości produkcyjnych. Najtrudniejsze problemy rolnictwa biorą się z niedostatecznego obecnie popytu krajowego i zewnętrznego na produkty rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-7.74" who="#WaldemarPawlak">Przy kształtowaniu strategii w stosunku do rolnictwa musimy uwzględniać nie tylko wydajność pracy w samym rolnictwie, ale także wpływ strategii wobec rolnictwa na bezrobocie w kraju, także na rynek mieszkaniowy i na wydatki socjalne z budżetu. Przy dużym bezrobociu błędy w polityce rolnej mogą łatwo powiększyć obszary nędzy w miastach. Otwarcie na nieuczciwą konkurencję importu rolno-spożywczego było niczym innym jak zgodą na mnożenie bezrobocia. Z własnej winy przegraliśmy wiele miejsc pracy w rolnictwie i przemyśle spożywczym. Straciliśmy wiele miliardów dolarów, które zamiast służyć importowi technologii i modernizacji gospodarki niszczyły krajowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.75" who="#WaldemarPawlak">Rząd dostosuje się do reguł, jakie panują na rynkach światowych. W związku z tym dążyć będziemy do podobnego poziomu ochrony rynku, jaki istnieje w innych krajach. W interesie konsumentów i rolników jest dążenie do zdecydowanie większego zakresu stabilizacji rynku rolnego i ograniczenia skutków wahań produkcji i cen. Rząd będzie dążył do istotnego zwiększenia roli skupu i sprzedaży interwencyjnej, do wzrostu rezerw rolnych i do aktywnego gospodarowania tymi rezerwami na rynku krajowym. Możliwości zwiększenia środków z budżetu dla rolnictwa są w obecnej sytuacji ograniczone, stąd konieczność ich racjonalnego wykorzystania. Da to w krótkim czasie koncentrację pomocy państwa, zwiększonej szczególnie na wybranych kierunkach, na przykład kredyt dla rolnictwa z subwencjonowanymi lub kapitalizowanymi odsetkami może odegrać tu rolę decydującą.</u>
          <u xml:id="u-7.76" who="#WaldemarPawlak">Rząd doprowadzi do wzmocnienia rynku i instytucji rynkowych przez oddłużenie otoczenia rolnictwa i zmiany organizacyjne w powiązaniach między znaczącymi przedsiębiorstwami. Prywatyzacja otoczenia rolnictwa przeprowadzona zostanie z udziałem rolników. Pierwszeństwo przy sprzedaży lub dzierżawie ziemi po byłych pegeerach należy dawać przede wszystkim pracownikom pegeerów i rolnikom. W prywatyzacji otoczenia rolnictwa znaczący udział powinni mieć pracownicy tej sfery.</u>
          <u xml:id="u-7.77" who="#WaldemarPawlak">Kompleksowo rozwiązywane będą problemy w handlu zagranicznym towarami rolno-spożywczymi z zapewnieniem konkurencyjności polskiej żywności. Wszystkie te działania powinny umożliwić poprawę trudnej dziś sytuacji produkcyjnej i dochodowej rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-7.78" who="#WaldemarPawlak">Rząd w pełni docenia ważność tej części sektora gospodarki morskiej, którą jest rybołówstwo bałtyckie i dalekomorskie, będące istotnym elementem gospodarki żywnościowej kraju. Deklarujemy swoją pomoc i opiekę. Szczególnie pilne jest rozwiązanie problemu operowania naszej floty na wodach międzynarodowych - wymaga tego sytuacja polskich armatorów - oraz potrzebne jest sformułowanie konkretnych przedsięwzięć zmierzających do ożywienia polskiej gospodarki morskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.79" who="#WaldemarPawlak">Inną dziedziną zwiększającą produkcję i zatrudnienie powinno być budownictwo. Ma to być także instrument wzrostu skłonności do oszczędzania i do ograniczania bezrobocia, w tym na terenach małych miast i na wsi. Rząd będzie proponował wprowadzenie regulacji, które umożliwią stworzenie sprawnie funkcjonującego rynku budowlanego. Rząd będzie promował kompetencje władz samorządowych i nowe możliwości połączenia środków budżetowych z funduszami własnymi, Funduszem Pracy czy Ochrony Środowiska na cele infrastruktury komunalnej i lokalnych programów mieszkaniowych. Obok kredytów na zakup mieszkań powstaną instytucje kredytów kontraktowych.</u>
          <u xml:id="u-7.80" who="#WaldemarPawlak">Równocześnie prowadzona będzie polityka przeciwdziałania patologicznym zjawiskom w sferze budownictwa poprzez: ograniczanie szarej strefy celem ochrony legalnego rynku pracy oraz wprowadzenie obligatoryjnych zasad przetargów na roboty budowlane finansowane ze środków publicznych z kontrolą warunków przetargu.</u>
          <u xml:id="u-7.81" who="#WaldemarPawlak">Wysoka Izbo! Silne promowanie przez państwo orientacji eksportowej, inwestycyjnej oraz infrastrukturalnej wymagać będzie zwiększonych nakładów finansowych, tak zagranicznych, jak i krajowych (w tym środków budżetowych). Rząd podejmie działania na rzecz wzrostu krajowych oszczędności. Możliwości wewnętrzne kraju są jednak ograniczone, dlatego niezbędne jest zapewnienie dopływu kapitału zagranicznego ze źródeł prywatnych i międzynarodowych instytucji finansowych.</u>
          <u xml:id="u-7.82" who="#WaldemarPawlak">Rząd rozpatrzy propozycje korzystne dla inwestorów zagranicznych, decyzje dotyczące możliwości nabywania lub wieloletniej dzierżawy nieruchomości, w tym ziemi nierolniczej, i zapewni stabilność rozwiązań prawnych w tym zakresie. Warunkiem dopływu kapitału, zwłaszcza bezpośrednich inwestycji tworzących nowe miejsca pracy oraz transferujących nowoczesne technologie i techniki zarządzania, jest jak najszybsze porozumienie z Klubem Londyńskim w sprawie redukcji części długu.</u>
          <u xml:id="u-7.83" who="#WaldemarPawlak">Polska kontynuować będzie rozmowy z bankami komercyjnymi zgrupowanymi w Klubie Londyńskim w celu szybkiego unormowania wzajemnych stosunków. Umowa o restrukturyzacji i redukcji zadłużenia wobec banków musi być jednak realistyczna, a więc musi odpowiadać krótko- i długookresowym zdolnościom płatniczym Polski, oraz porównywalna z innymi umowami o redukcji zadłużenia zawartymi przez Polskę.</u>
          <u xml:id="u-7.84" who="#WaldemarPawlak">Polska będzie kontynuować dobrą współpracę z międzynarodowymi organizacjami finansowymi i wykorzystywać udostępniane przez nie środki na realizację celów zgodnych z priorytetami gospodarczymi. Szczególne znaczenie przywiązujemy do współpracy z Bankiem Światowym, Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Międzynarodową Korporacją Finansową, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju. Polityka ta powinna doprowadzić do uzyskania zgody Klubu Paryskiego na przeprowadzenie drugiego etapu redukcji polskiego zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-7.85" who="#WaldemarPawlak">Wysoka Izbo! Rząd bez dogmatyzmu i uprzedzeń będzie kontynuował proces przekształceń własnościowych, upatrując w nim instrument służący poprawie efektywności ekonomicznej i w konsekwencji poprawie sytuacji materialnej obywateli. Przekształcenia własnościowe winny być zrozumiałe dla ludzi i akceptowane przez społeczeństwo. Konieczne jest oczyszczenie złej atmosfery wokół prywatyzacji, skuteczniejsza ochrona interesów skarbu państwa, jasne i precyzyjne procedury. Uzdrowienie przedsiębiorstw i branż wymaga wsparcia kapitałowego, adaptacji nowoczesnych metod organizacji i zarządzania, otwarcia na nowe rynki zbytu. Warunkiem jego powodzenia jest współuczestnictwo menedżerów i pracowników w przekształceniach własnościowych. Warunek ten został wpisany w „Pakt o przedsiębiorstwie państwowym” oraz w rządowy program Narodowych Funduszy Inwestycyjnych — dla realizacji którego potrzebujemy jednak wyrazistych decyzji, wsparcia ze strony międzynarodowych instytucji finansowych — a także w programy kontraktów menedżerskich i sprzedaży ratalnej firm polskim inwestorom. Rząd dołoży starań, aby przekształcenia własnościowe szły w parze z porządkowaniem stosunków gospodarczych w sektorze państwowym. W możliwie krótkim czasie po przyjęciu przez Wysoką Izbę budżetu państwa przedłożymy projekt systemu zarządzania tym sektorem.</u>
          <u xml:id="u-7.86" who="#WaldemarPawlak">Ważnym zadaniem będzie przystosowanie struktury resortowej do wymogów gospodarki rynkowej. Równie ważne jest tworzenie warunków do efektywnego działania wszystkich podmiotów gospodarczych w budowanej gospodarce rynkowej. Gospodarka rynkowa wymaga poszanowania i gwarancji dla praw własności. Potrzeba na to długiego czasu i wielu zabiegów. Symbolicznym gestem na tej drodze będzie ustawa o reprywatyzacji, która na miarę możliwości państwa będzie stanowić zadośćuczynienie za wyrządzone krzywdy i potwierdzi trwałość praw własności.</u>
          <u xml:id="u-7.87" who="#WaldemarPawlak">Narzędziem realizacji wymienionych priorytetów polityki gospodarczej, jak również gwarancją stabilnego systemu finansów państwa, jest właściwa polityka budżetowa. Rząd jest świadomy swojej odpowiedzialności w tym zakresie i kształtując budżet na rok 1994 będzie dążył do obniżenia inflacji i ustanowienia deficytu budżetowego na takim poziomie, aby nie ograniczać w zbyt dużym stopniu możliwości kredytowania działalności gospodarczej oraz nie spowodować spiętrzenia spłat zadłużenia wobec banków w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-7.88" who="#WaldemarPawlak">W tym miejscu chcę jednak z całym naciskiem stwierdzić, że o ile można dyskutować, czy i w jakim stopniu występują dziś w gospodarce procesy pozytywne, o tyle nie ulega wątpliwości, że stan budżetu jest dramatyczny. Polityka gospodarcza poprzednich kilku rządów ułożyła się w sekwencję dezorganizującą stan finansów publicznych. Najpierw w wyniku zdławienia produkcji, zwłaszcza przedsiębiorstw państwowych, i nadmiernego obciążenia podatkami nastąpił gwałtowny spadek dochodów budżetu państwa. Spadek ten pogłębiany był systematycznym rozszerzaniem się tzw. szarej strefy, czyli obszaru, z którego - z przyczyn legalnych i nielegalnych - budżet żadnych podatków i ceł nie otrzymywał. Kolejne rządy tolerowały ten stan rzeczy, a wszelkie próby podejmowane przez opozycję w celu przeciwdziałania płynącym stąd zagrożeniom traktowano jako niemal zamach na podstawowe wolności gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-7.89" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.90" who="#WaldemarPawlak">Następnie, ratując się przed krachem budżetowym, systematycznie obcinano wydatki na oświatę, służbę zdrowia, naukę, kulturę, a także na świadczenia społeczne, w tym na emerytury i renty. Przez 4 lata nie podjęto przy tym żadnych reform systemu ubezpieczeń, ochrony zdrowia i edukacji, tak aby w sposób racjonalny, a nie przez brutalną redukcję wydatków obniżyć koszty funkcjonowania tych ważnych społecznie dziedzin. Decyzje o redukcjach wydatków podejmowane były przy tym bez odpowiedniego przygotowania prawnego, co owocowało licznymi orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego, obciążającymi później wydatki budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-7.91" who="#WaldemarPawlak">Efektem braku troski o dochody budżetowe stał się gwałtownie narastający deficyt budżetu państwa, pokrywany kredytami bankowymi. Odsetki od tych kredytów narastały jak kula śniegowa i w roku 1994 budżet będzie musiał zapłacić bankom kwotę około 85 bln zł, czyli więcej niż wyniosą roczne płace wszystkich nauczycieli, lekarzy, urzędników i innych pracowników cywilnej sfery budżetowej. Taka jest miara sukcesu poprzedniego i wcześniejszych rządów i taki spadek przejmuje rząd, który reprezentuję. Mimo to rząd uważa za niezbędne, by już w 1994 r. nastąpił wzrost realnych wynagrodzeń w sferze budżetowej, dołoży też jednocześnie w trakcie dalszych prac nad budżetem starań, aby relacja tych płac do płac w sferze materialnej osiągnęła poziom 90%.</u>
          <u xml:id="u-7.92" who="#WaldemarPawlak">Rząd pragnie także zapewnić realny wzrost najniższych emerytur i rent, podwyższając w 1994 r. ich relację do przeciętnej płacy z 35 do 38%, oraz szybciej niż wskaźnik wzrostu cen podwyższyć pozostałe emerytury i renty, podejmując w dalszych pracach starania, aby wzrost ten dodatkowo przyspieszyć przez ustalenie w 1994 r. wskaźnika waloryzacji na poziomie co najmniej 93%.</u>
          <u xml:id="u-7.93" who="#komentarz">(Wesołość na sali, głosy z sali: O...)</u>
          <u xml:id="u-7.94" who="#WaldemarPawlak">W taki właśnie sposób, stopniowo ale konsekwentnie, rząd zamierza realizować program wyborczy partii tworzących koalicję.</u>
          <u xml:id="u-7.95" who="#WaldemarPawlak">Niezbędny pakiet socjalny powinien obejmować także wspomnianą już reformę zasiłków rodzinnych, polegającą na ich podwyższeniu i skoncentrowaniu w rodzinach o niskich dochodach, oraz na wprowadzeniu dodatków mieszkaniowych dla osób ubogich, w powiązaniu z podwyżką zaniżonych czynszów w mieszkaniach komunalnych. W obu tych dziedzinach rząd wniesie do Sejmu stosowne ustawy.</u>
          <u xml:id="u-7.96" who="#WaldemarPawlak">Przewidujemy wniesienie do Sejmu w najbliższym czasie pakietu ustaw zwiększających dochody budżetu państwa w 1994 r. Dochodów będziemy poszukiwać przede wszystkim u tych, którzy powinni, ale nie płacą podatków. Konieczne będzie także zmodyfikowanie systemu podatkowego tak, aby obciążenia podatkowe były rozkładane bardziej sprawiedliwie niż dotychczas. Nie wszyscy przyjmą te propozycje z entuzjazmem, ale właśnie ten rząd - w przeciwieństwie do poprzednich - za ważną zasadę swego działania uważa ochronę najuboższych i solidarność społeczną.</u>
          <u xml:id="u-7.97" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.98" who="#WaldemarPawlak">W systemie podatkowym rząd dostrzega ważny instrument polityki gospodarczej. W tym celu będą rozszerzone ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym, będą eliminowane uregulowania podatkowe dyskryminujące przedsiębiorstwa państwowe oraz zostanie opracowany mechanizm redukcji zadłużenia budżetowego, ciążącego na części podmiotów gospodarczych z tytułu likwidowanych podatków. Zostaną więc stworzone przesłanki nie tylko naprawy finansów publicznych, lecz również rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-7.99" who="#WaldemarPawlak">Utworzona zostanie policja celna i znowelizowane będzie prawo gospodarcze, dzięki czemu ograniczy się przemyt i nie płacącą podatków tzw. szarą strefę. Dotychczasowe doświadczenia ze stosowaniem podatku od dochodów osobistych ludności wskazują, że konieczne będzie uproszczenie procedur i dokumentacji podatkowej. Celem zwiększenia skuteczności walki z szarą strefą zostanie przyspieszona komputeryzacja służb celnych i podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-7.100" who="#WaldemarPawlak">Dużą wagę rząd przywiązuje do szybkiego wdrożenia powszechnie obowiązujących zasad dokonywania zakupów publicznych przez jednostki budżetowe. Pozwoli to na uniknięcie wielu zbędnych kosztów i zwiększenie wydatków na finansowanie kluczowych zadań sfery usług społecznych. Szczególnie oszczędnie prowadzona będzie polityka wydatków na administrację publiczną. Jeszcze w tym roku rząd postara się obniżyć stan zadłużenia jednostek budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-7.101" who="#WaldemarPawlak">Ceny nośników energii pozostaną pod kontrolą rządu, gdyż współdecydują o kosztach wytwarzania w innych branżach oraz w znacznym stopniu wpływają na koszty utrzymania gospodarstw domowych. Będą one kształtowane z punktu widzenia całej gospodarki narodowej, a więc winny uwzględniać zarówno interesy dostawców jak i odbiorców, co oznacza również wolniejszą niż dotychczas, lecz nieuniknioną aktualizację cen wszystkich nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-7.102" who="#WaldemarPawlak">Skuteczna polityka gospodarcza i budżetowa wymaga dobrej współpracy rządu i Narodowego Banku Polskiego. Pierwsze dni funkcjonowania rządu pokazały, że współpraca taka jest możliwa, jest ona także konieczna ze względu na wspólną potrzebę rozwoju i umocnienia systemu bankowego w Polsce, w tym konieczność prawidłowego wrażania tzw. ustawy oddłużeniowej i stworzenia instytucji ubezpieczenia depozytów ludności składanych w bankach.</u>
          <u xml:id="u-7.103" who="#WaldemarPawlak">Rząd będzie wspierał rozwój rynku kapitałowego, traktując go jako ważny czynnik angażowania oszczędności wewnętrznych i zewnętrznych w inwestycje prężnych polskich przedsiębiorstw i banków.</u>
          <u xml:id="u-7.104" who="#WaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! W poszukiwaniu rozwiązań, które pozwoliłyby zdynamizować rozwój naszej gospodarki, liczymy na praktyczną wiedzę i współpracę polskich przedsiębiorców. Dołożymy starań, by ich inicjatywy, już wcześniej przedkładane i te, które jeszcze się pojawią, mogły być sprawnie wprowadzane w życie - dotyczy to np.: prywatyzacji ratalnej, funduszu gwarancyjnego, systemu ulg inwestycyjnych, rozwiązań zmierzających do umożliwienia koncentracji kapitału w formie grup holdingowych, i innych.</u>
          <u xml:id="u-7.105" who="#WaldemarPawlak">Rząd będzie pracował tak, aby poprawa, lepsza sytuacja była odczuwana w każdym polskim domu. Wtedy nie będzie dyskusji nad wskaźnikami, liczbami, bo wtedy nasze wyrzeczenia, nasza wspólna praca będą znajdowały potwierdzenie w naszych wspólnych sukcesach. Można opracować dobre ustawy, usprawniać struktury, jeśli jednak zabraknie ludzi z ich wiedzą, doświadczeniem i chęcią działania, struktury będą martwe lub przekształcą się w swoje przeciwieństwo. Deklarując własne intencje rząd liczy na współpracę i pomoc całego społeczeństwa, proporcjonalnie do możliwości każdego na jego stanowisku pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.106" who="#WaldemarPawlak">Szanowni Państwo! Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W życiu ludzi, społeczeństw i państw zdarzają się różne czasy, i łatwe, i trudne, zdarzają się i takie, które były udziałem naszych dziadów i ojców, gdy wygrywając wojnę militarnie, przegrywaliśmy ją politycznie. I przyszedł czas, kiedy kilka pokoleń Polaków nie mogło w pełni korzystać z demokracji i wolności, bo takie były realia tego świata. Dziś w drodze demokracji - wolnych wyborów - możemy określać naszą przyszłość. Demokracja nie oznacza tylko prostej woli większości, oznacza też poszanowanie praw i zdania mniejszości. Potrzebna jest współpraca wszystkich środowisk, twarda i wymagająca, nawet ostra, ale w konkretnych sprawach, z poszanowaniem zasad równowagi, tak aby nawet najsłabszy nie czuł się niepotrzebny czy pokrzywdzony, aby nawet najsilniejszy nie był przekonany o bezkarności.</u>
          <u xml:id="u-7.107" who="#WaldemarPawlak">Stać nas na to, aby Polska była silnym krajem, aby tu w Polsce każdy z nas mógł znaleźć swoje szczęście i swój sukces. To zależy od nas wszystkich, od naszej wspólnej pracy, od tego, czy potrafimy wykorzystać wszystkie nasze atuty, od tego, czy potrafimy przezwyciężyć wady. Historia dała nam rzadki prezent - kilka lat spokoju.</u>
          <u xml:id="u-7.108" who="#WaldemarPawlak">Kiedy inni zajęci są sobą, my mamy czas, by solidnie stanąć na nogi. Jeśli tego „oczka historii” nie wykorzystamy, możemy mieć pretensję tylko sami do siebie.</u>
          <u xml:id="u-7.109" who="#WaldemarPawlak">Można szukać wielkich słów, ale o sprawach podstawowych najlepiej mówić prostym językiem. I tu, przed Wysokim Sejmem, przed społeczeństwem możemy raz jeszcze powtórzyć słowa przysięgi złożonej przed panem prezydentem o dochowaniu wierności postanowieniom konstytucji, o tym, że dobro Ojczyzny i pomyślność obywateli będą dla nas zawsze najwyższym nakazem.</u>
          <u xml:id="u-7.110" who="#WaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Składam wniosek o udzielenie rządowi powołanemu przez pana prezydenta wotum zaufania.</u>
          <u xml:id="u-7.111" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję panu prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefOleksy">Do dyskusji nad przedstawionym programem przystąpimy w dniu jutrzejszym, to jest 9 listopada, o godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefOleksy">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefOleksy">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WaldemarDobrowolski">O godz. 18.30 rozpocznie się pierwsza tura posiedzeń komisji poświęconych opiniowaniu członków Rady Ministrów. Harmonogram posiedzeń komisji został włożony do imiennych skrytek w dolnej palarni.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WaldemarDobrowolski">W dniu 9 listopada 1993 r. o godz. 9, w sali nr 217, budynek Senatu, odbędzie się posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WaldemarDobrowolski">Zebranie Klubu Parlamentarnego BBWR odbędzie się w sali nr 14, 15 minut po ogłoszeniu przerwy.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#WaldemarDobrowolski">Przewodniczący Klubu Parlamentarnego BBWR zaprasza w dniu 9 listopada o godz. 12.30 do sali nr 14 na spotkanie posłów z województw: przemyskiego, krośnieńskiego, nowosądeckiego, bielskiego i wałbrzyskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#WaldemarDobrowolski">Uprzejmie przypominamy i serdecznie zapraszamy na spotkanie pań parlamentarzystek, które odbędzie się dzisiaj, godzinę po zakończeniu obrad, w budynku Senatu, sala nr 217.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#WaldemarDobrowolski">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#WaldemarDobrowolski">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego Unia Pracy odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 22 w budynku G.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefOleksy">Informuję państwa, że zgłosił się jeden poseł w celu złożenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, głos ma pan poseł Marian Żenkiewicz z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opracowany przez ustępującą Radę Ministrów raport o stanie państwa jest dokumentem kontrowersyjnym. Autorzy jego wyszli znacznie poza okres, w którym sprawował władzę ostatni rząd. Dokonali globalnej oceny zmian, jakie nastąpiły w Polsce po 4 czerwca 1989 r. Takie podejście powoduje, że wnioski z tej oceny płynące są mało precyzyjne, szczególnie w stosunku do okresu sprawowania władzy przez autorów raportu. Wnioski te są w wielu przypadkach zupełnie odmienne od tego, co przedstawiali członkowie poprzedniego rządu, to znaczy rządu Jana Olszewskiego, zarówno podczas debat sejmowych, jak i w okresie po rozwiązaniu Sejmu. Ponadto ocena sytuacji na dzień sporządzenia raportu jest zbyt optymistyczna, gdyż nie przedstawia istotnych zjawisk, które w najbliższym czasie ujawniać się będą z dużą ostrością, a które są następstwem polityki ostatniego okresu. Niezależnie od tego szereg faktów przedstawionych w raporcie wymaga istotnego uściślenia. Dotyczy to m.in. następujących problemów:</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MarianŻenkiewicz">1. Zadłużenia wewnętrznego, które w I półroczu wzrosło o 52 bln zł, w raporcie natomiast brak jest szczegółowej oceny tego zjawiska, brak jest też analizy przyczyn i skutków olbrzymiego zadłużenia oświaty i służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MarianŻenkiewicz">2. Dramatycznej sytuacji, jaka powstała w byłych pegeerach, których grunta przejęte zostały lub przejmowane są przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Dramat, jaki jest udziałem licznej rzeszy pracowników tych gospodarstw, mogą zrozumieć tylko ci, którzy zetknęli się z tymi problemami bezpośrednio. Natomiast raport - poza przedstawieniem w sposób lakoniczny danych liczbowych o przejętych gruntach - nie zawiera głębszej analizy tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MarianŻenkiewicz">3. Oceny problemów mieszkalnictwa, spółdzielczości mieszkaniowej i budownictwa. Tu dla odmiany - obszernie, na sześciu stronach - zachwalane są rozwiązania tzw. nowego ładu mieszkaniowego. Nie znajdują one uznania ani wśród praktyków, ani wśród spółdzielców, szczególnie tych, którzy zasiedlili mieszkania w ciągu ostatnich trzech lat.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MarianŻenkiewicz">4. Jednostronnej oceny zmian w dziedzinie handlu zagranicznego, w tym zmian w handlu z państwami zachodnimi. Przecież Polska już w roku 1939 miała 1% udziału w handlu światowym, w roku 1965 udział ten wzrósł do 1,2%, podczas gdy dzisiaj wynosi zaledwie 0,4%. Jednocześnie na 81 stronie raportu - z żalem należy stwierdzić - mówi się tylko część prawdy o przyczynach odejścia od wymiany barterowej z byłym ZSRR. Kto w II połowie roku 1989 domagał się natychmiastowego przejścia na te rozliczenia, można łatwo sprawdzić w dokumentach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Mazowiecki: Panie marszałku, czy to jest osobiste oświadczenie, czy debata?)</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszystkim powinno zależeć na rzeczowej i obiektywnej ocenie stanu państwa. Musi być ona wolna od obciążeń politycznych i od sentymentów historycznych. Ma ona stanowić punkt odniesienia dla oceny stanu państwa zarówno w chwili podejmowania działań przez nowy rząd, jak i w momencie jego ustępowania. Dlatego też zwracam się do premiera obecnego rządu, pana Waldemara Pawlaka, aby dokonał niezależnej oceny stanu państwa na dzień rozpoczęcia działalności swego rządu, tak aby ocena ta mogła stanowić materiał porównawczy w stosunku do przedstawionego nam raportu. Jest to, moim zdaniem, konieczne, by przybliżyć nasze oceny do obiektywnej rzeczywistości. Jest to również konieczne ze względów historycznych, jest to również zgodne z treścią przedstawionego exposé nowego rządu.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefOleksy">O złożenie oświadczenia proszę panią poseł Grażynę Staniszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#GrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę wyrazić gorące zaniepokojenie tym, że - jak sądzę - większości posłów tej Izby obecne Prezydium Sejmu uniemożliwia wykonywanie obowiązków poselskich. Aby wykonać obowiązki poselskie, poseł musi mieć możliwość na czas - niezwłocznie po przesłaniu do marszałka - zapoznać się z projektami ustaw i uchwał. Ustępujący rząd przekazał pięćdziesiąt pięć projektów ustaw. One nie zostały powielone, decyzją pana marszałka, stąd posłowie nie mogli się z nimi zapoznać. Po dwóch tygodniach zostały te ustawy wycofane. Potem zostały wniesione inne ustawy przez mój klub, Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna. Do dnia dzisiejszego nie zostały one powielone. Nowelizacja ustawy budżetowej, która jest omawiana w tej chwili bez wymaganego regulaminem Sejmu pierwszego czytania na obradach plenarnych, została dostarczona ogółowi posłów dopiero dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#GrażynaStaniszewska">Proszę państwa, w regulaminie Sejmu oprócz tego, że wymaga się, aby wszelkie projekty dotyczące budżetu, w tym nowelizacje budżetu, były rozpatrywane na posiedzeniu plenarnym, wymaga się również, aby pierwsze czytanie odbyło się nie wcześniej niż siódmego dnia od doręczenia posłom druku projektu, chyba że Sejm postanowi inaczej. Otóż druk projektu został doręczony posłom w dniu dzisiejszym. 4 listopada byłam tutaj i usiłowałam się dowiedzieć, czy są jakiekolwiek projekty ustaw - chciałam odebrać je celem przygotowania się - nie było wówczas żadnych projektów ustaw ani w skrytkach, ani nie doręczono ich pocztą. W dniu 4 listopada również nie było w skrytkach zawiadomienia o tym, że wszyscy posłowie, a nie tylko członkowie komisji budżetowej, mają prawo pracować nad nowelizacją budżetu w dniu następnym, mianowicie 5 listopada. Dopiero w dniu dzisiejszym otrzymaliśmy w skrytkach antydatowane zaproszenia na posiedzenie komisji budżetowej na ubiegły tydzień, na 5 listopada.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#GrażynaStaniszewska">Proszę państwa, jeżeli ma zagościć taki styl pracy, że na mocy decyzji i z woli Sejmu po fakcie i po uchwaleniu przez komisję projektów ustaw będziemy się z nimi zapoznawać jako ogół posłów, to ja nie wróżę sprawnej pracy i nie widzę możliwości rozliczenia się parlamentarzystów przed wyborcami. Te terminy, chodzi o dostarczanie o 7 dni wcześniej projektów ustaw, są nie tylko po to, aby poseł osobiście mógł się z nimi zapoznać, ale i po to, by mógł przeprowadzić niezbędne konsultacje z gremiami, które go wybrały. Do tej pory Prezydium Sejmu nie dało nam takiej możliwości. Chciałabym wierzyć, że jest to tylko bałagan wynikający z tego, że obecni marszałkowie są marszałkami początkującymi; choć nie są początkującymi posłami i można by było oczekiwać lepszej znajomości prawa regulującego działanie parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefOleksy">Apeluję do pani poseł o powstrzymywanie się od ocen, które nie mają związku z charakterem pani oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefOleksy"> Rozumiem, że z Kancelarii Sejmu otrzyma pani poseł z całą pewnością wyjaśnienie, ponieważ fakty, które pani podnosi, na moje ucho, w wielu punktach są rozbieżne ze stanem mojej wiedzy na ten temat i podpisami złożonymi przeze mnie oraz skierowaniami, które Prezydium Sejmu przesłało do komisji. Jeśli nastąpiły nieprawidłowości, otrzyma pani takie wyjaśnienie i zobaczymy, jak sprawa wyglądała w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, pan poseł Jacek Soska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trybie oświadczenia pragnę stwierdzić, że klub Unia Demokratyczna ma swoich przedstawicieli w Prezydium Sejmu. Wicemarszałkiem Sejmu jest tak doświadczona pani poseł jak Olga Krzyżanowska, która była wicemarszałkiem w Sejmie poprzedniej kadencji. Unia ma również przedstawicieli w Konwencie Seniorów. Tak że nie rozumiem, dlaczego pewne rzeczy tutaj, z tej trybuny, są sygnalizowane przez doświadczonych parlamentarzystów Sejmu poprzedniej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#JacekSoska">Pragnę oświadczyć jeszcze jedno. Polskie Stronnictwo Ludowe z wyrozumiałością podchodziło do sprawy, kiedy w pośpiechu rząd tworzyła pani premier Hanna Suchocka. I to nie nasza czy premiera Pawlaka wina, że pod koniec maja został rozwiązany parlament i była nadzwyczajna sytuacja - kiedy rząd działał bez legitymacji Sejmu i bez legitymacji społecznej. Tak że proszę zważyć - być może pan prezydent był sprawcą tych wszystkich nieoczekiwanych rzeczy - że myśmy otrzymali pewien spadek, tak że proszę, ażeby rząd, którego premierem jest pan Waldemar Pawlak, miał możliwość rzetelnie przeanalizować te wszystkie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#JacekSoska">Nie rozumiem pana posła, który zabierał głos przed wystąpieniem premiera Pawlaka i mówił, że pewnych rzeczy nie rozumie.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Mazowiecki: Czy to debata?)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Czy pan marszałek to akceptuje?)</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#JacekSoska">Przepraszam, mam prawo do oświadczenia. Pani Staniszewska też oświadczała dosyć długo.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefOleksy">Mogę tylko, już na zakończenie obrad, zwrócić się do wszystkich państwa z prośbą, byśmy pamiętali, że Prezydium Sejmu również czyta ten sam regulamin, który czytają posłowie zgłaszający uwagi. Moim pragnieniem byłoby, by wszelkie uwagi, których wiele jeszcze może się pojawić, były zgłaszane w naszym gronie przed organizowaniem konferencji prasowych na ten temat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefOleksy">Zarządzam przerwę do jutra, do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 17 min 30)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>