text_structure.xml
18 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 18 kwietnia 1972 r. Komisja Oświaty i Wychowania, obradująca pod przewodnictwem posła Jaremy Maciszewskiego (PZPR), rozpatrzyła rządowy projekt ustawy — KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW NAUCZYCIELA.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W obradach udział wzięli:</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele sejmowej Komisji Nauki i Postępu Technicznego;</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele: Ministerstwa Oświaty i Wychowania z ministrem Jerzym Kuberskim, Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z prof. Zdzisławem Kaczmarkiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych oraz wicedyrektor Zespołu NIK — Tadeusz Sztejnert;</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego z prezesem Marianem Walczakiem.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu uczestniczył również Kierownik Wydziału Oświaty i Nauki KC PZPR — Romuald Jezierski.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">W pierwszej części posiedzenia, obejmującej referat ministra i odpowiedzi na pytania posłów uczestniczyli również posłowie — członkowie Komisji Prac Ustawodawczych.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Uzasadnienie wniesionego przez rząd do laski marszałkowskiej projektu ustawy — KARTA I OBOWIĄZKÓW NAUCZYCIELA przedstawił Minister Oświaty i Wychowania — Jerzy Kuberski (streszczenie referatu podajemy na kartach z numeracją rzymską).</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Na pytania posłów: Barbary Szambelan (PZPR), Janiny Fleming (bezp.), Jerzego Hagmajera (bezp. „Fax”), Tadeusza Kwaśniewskiego (SD — Kom. Prac Ustawodawczych), Leopolda Szydłowskiego (ZSL), Mieczysława Klimowicza (bezp.), Jerzego Bukowskiego (bezp. — Kom. Nauki i Postępu Technicznego), Wacława Auleytnera (bezp. „Znak”), Ignacego Dziadka (PZPR — Kom. Prac Ustaw.), Alfonsa Klafkowskiego (bezp. — Kom. Prac Ustaw.), Bolesława Dylaka (ZSL — Kom. Prac Ustaw.), Sylwestra Kaliskiego (PZPR — Kom. Nauki i Post. Techn.), Pawła Dąbka (PZPR — Kom. Prac Ustaw.), Marii Kotlickiej (bezp.), Tadeusza Młyńczaka (SD — Kom. Nauki i Post. Techn.), Franciszka Bajora (ZSL), Eugenii Łoch (PZPR), Danuty Bartosiewicz (bezp.), Zbigniewa Załuskiego (PZPR), Haliny Kiliś (SD), Teresy Skubały (SD) i Kazimierza Czarneckiego (PZPR) odpowiedzi udzielili: minister oświaty i wychowania — Jerzy Kuberski oraz przedstawiciel Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki — prof. Zdzisław Kaczmarek.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">W dyskusji udział wzięli posłowie: Mieczysław Serwiński (bezp. — Kom. Nauki i Postępu Techn.), Jerzy Bukowski (bezp. — Kom. Nauki i Post. Techn.), Jerzy Hagmajer (bezp. „Pax”), Janina Fleming (bezp.), Janina Kocemba (PZPR), Wacław Auleytner (bezp. „Znak”), Maria Łopatko (ZSL), Mieczysław Klimowicz (bezp.), Maria Gilewska (bezp.), Władysław Szczepański (PZPR), Teresa Skubała (SD), Stanisław Ciosek (PZPR — Kom. Nauki i Post. Techn.), Bogdan Waligórski (PZPR), Zbigniew Załuski (PZPR), dodatkowych wyjaśnień udzielili: minister oświaty i wychowania — Jerzy Kuberski oraz przedstawiciel Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki — prof. Zdzisław Kaczmarek.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Przedmiotem rozważań były nie tylko przepisy zawarte w projekcie ustawy — KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW NAUCZYCIELA, lecz również doręczony posłom projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie uposażenia nauczycieli i nauczycieli akademickich.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">W toku dyskusji wyrażono pełne poparcie dla projektu ustawy. Podkreślono m.in., że jest to pierwsza w historii Polski Ludowej tak gruntowna poprawa pozycji i warunków materialnych nauczycieli. Przeznaczone na ten cel bardzo duże środki powinny być jak najbardziej racjonalnie wykorzystane.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Ustawa stwarza zdaniem posłów — warunki podniesienia autorytetu nauczycieli i rangi zawodu nauczyciela. Powinna ona przyczynić się do podejmowania tego zawodu przez najbardziej wartościową młodzież.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Zarówno w pytaniach, jak i w dyskusji, wskazywano na potrzebę bardziej precyzyjnego sformułowania niektórych przepisów ustawy. Rozważano m.in. przepisy dotyczące kształcenia i doskonalenia nauczycieli, wymiaru godzin i płac, przyznawania nagród i odznaczeń, uprawnień socjalnych nauczycieli, form zawiązywania i rozwiązywania umowy o pracę z nauczycielem, zaopatrzenia emerytalnego nauczycieli.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">Zabierając głos na zakończenie dyskusji przewodniczący Komisji poseł Jarema Maciszewski (PZPR) stwierdził, że generalne kierunki projektowanej ustawy, określone przyjętą strategią polityki oświatowej i naukowej państwa, zyskały w toku dyskusji pełną aprobatę.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Szereg kwestii podnoszonych przez posłów zostało wyjaśnionych przez przedstawicieli resortów. Poruszono jednak w dyskusji i takie sprawy, które wymagają dodatkowego rozważenia. Powinna tym zająć się podkomisja.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">Zadaniem podkomisji powinno być przeanalizowanie całego projektu ustawy, zbadanie czy jest ona w pełni spójna; podkomisja powinna rozważyć uwagi posłów, które padły w toku dyskusji, jak również zawarte w listach obywateli, które wpłynęły na adres Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Na wniosek przewodniczącego Komisji posła Jaremy Maciszewskiego, Komisja powołała podkomisję w składzie — posłowie: Jarema Maciszewski (PZPR) — przewodniczący, Franciszek Bajor (ZSL), Jerzy Hagmajer (bezp. „Pax”), Halina Kiliś (SD), Maria Łopatko (ZSL), i Władysław Szczepański (PZPR) oraz z ramienia Komisji Nauki i Postępu Technicznego — posłowie: Stanisław Ciosek (PZPR), Tadeusz Młyńczak (SD) i Mieczysław Serwiński (bezp.).</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Na sprawozdawcę ustawy na plenarnym posiedzeniu Sejmu powołano posła Jaremę Maciszewskiego (PZPR).</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">O PROJEKCIE USTAWY KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW NAUCZYCIELA.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Streszczenie referatu wygłoszonego przez Ministra Oświaty i Wychowania — Jerzego Kuberskiego na posłodzeniu Komisji Oświaty i Wychowania w dniu 18 kwietnia 1972 r.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#Sprawozdawca">Zawarte w protokole ustawy postanowienia stanowią realizację uchwały VI Zjazdu PZPR, która postanawia m.in., że „zapewnić należyty wzrost społecznej rangi zawodu nauczycielskiego, zwiększyć troskę o poziom ideowy oraz warunki życia i pracy środowiska nauczycielskiego”.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#Sprawozdawca">Ustawa odnosi się bezpośrednio do około 363 tys. nauczycieli, którzy kształcą i wychowują w różnych szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych 8,5 mln uczniów. Odnosi się również do 33 tys. nauczycieli akademickich, którzy kształcą i wychowują 348 tys. studentów.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#Sprawozdawca">Rząd we wstępie do projektu ustawy zawarł niejako deklarację, będącą wyrazem stosunku państwa do nauczycieli i nauczycieli akademickich. Projekt przewiduje określenie pozycji społecznej nauczyciela i nauczyciela akademickiego, należnych temu zawodowi praw i związanych z nimi obowiązków.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#Sprawozdawca">Projektowana ustawa ma znaczenie dla przyszłości, stanowi dobrą podstawę zamierzonej modernizacji systemu oświaty i wychowania.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#Sprawozdawca">Przedłożony projekt ustawy podkreślę znaczenie działalności nauczycieli i nauczycieli akademickich dla kształtowania postaw ideowych i społecznych młodzieży.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#Sprawozdawca">Kartę Praw i Obowiązków Nauczyciela jest więc uznaniem rangi społecznej zawodu nauczycielskiego z racji doniosłej jego roli w nauczaniu i wychowaniu młodego pokolenia dla narodu i państwa socjalistycznego.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#Sprawozdawca">W dalszym ciągu swego referatu minister Kuberski omówił przebieg prac nad przygotowaniem projektu ustawy, zwracając uwagę na szeroki zasięg konsultacji przeprowadzonych zarówno w środowisku nauczycielskim, jak i z aktywem partyjnym i związkowym.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#Sprawozdawca">Podstawowe kierunki ustawy i zmiany systemu płac zostały zaaprobowane przez zdecydowaną większość konsultowanych nauczycieli. Wiele zgłoszonych w toku konsultacji postulatów wprowadzono do projektu.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#Sprawozdawca">Projekt ustawy zakłada łączne uregulowanie statusu prawnego nauczycieli i wychowawców szkół podstawowych, średnich i innych placówek oświatowo-wychowawczych oraz pracowników naukowo-dydaktycznych szkół wyższych. Uregulowanie statusu prawnego tych grup nauczycieli jednym akcie prawnym uzasadnione jest podobnym charakterem pracy, a w szczególności jednakowymi zadaniami w zakresie kształcenia i wychowania młodego pokolenia, podobną organizacją pracy i zbliżonymi wymaganiami kwalifikacyjnymi.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#Sprawozdawca">Projekt przewiduje podwyżkę płac pracowników szkolnictwa. W ramach globalnej kwoty 5,8 mld zł netto przeznaczonych na ten cel, średnie płace nauczycieli i nauczycieli akademickich zostaną podwyższone przeciętnie o około 40 proc. netto. Realizacja tej podwyżki nastąpi w 5 etapach — corocznie w okresie 5-letnim począwszy od 1 maja 1972 r. Podwyżka uposażeń w I etapie wyniesie około 25 proc. w stosunku do obecnego poziomu uposażeń.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#Sprawozdawca">Podstawowym założeniem projektowanych zmian w systemie płac nauczycieli i nauczycieli akademickich jest:</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#Sprawozdawca">— usunięcie dysproporcji w płacach nauczycieli poszczególnych typów szkół,</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#Sprawozdawca">— polepszenie statusu społecznego nauczycieli i nauczycieli akademickich i stworzenie w ten sposób warunków sprzyjających dopływowi do zawodu nauczycielskiego wartościowej kadry oraz zahamowaniu odpływu z zawodu wartościowych nauczycieli,</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#Sprawozdawca">— uproszczenie systemu płac oraz nadanie mu charakteru instrumentu sprzyjającego permanentnemu podnoszeniu przez nauczycieli ich kwalifikacji zawodowych i wyników w pracy.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#Sprawozdawca">Wysokość płac ma być uzależniona od wykształcenia i stażu pracy. Ukształtowana w przeszłości sytuacja płacowa stworzyła na skutek cząstkowych decyzji, jakie miały miejsce w różnych okresach, dysproporcje między nauczycielami zatrudnionymi w różnych typach szkół. Dziś, kiedy ograniczamy i w określonym zakresie likwidujemy te dysproporcje, możemy spotkać się — i to jest nieuchronne w pierwszym etapie podwyżki płac — z różną wysokością podwyżki, która nastąpi w płacach poszczególnych nauczycieli.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#Sprawozdawca">Nowy system płac stwarza także zasadniczo lepszą sytuację młodemu nauczycielowi, zarówno jeśli chodzi o jego wstawkę wyjściową, jak i perspektywy awansu w zawodzie.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#Sprawozdawca">Proponuje się podwyższanie z dniem 1 maja 1972 r. dodatków funkcyjnych. Mogą one i powinny spełniać funkcję ważnego instrumentu w doborze wysoko kwalifikowanych kadr kierowniczych w całym szkolnictwie.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#Sprawozdawca">Projektuje się ujednolicenie wymiaru godzin nauczania, uzależniając go w zasadzie od typu szkoły.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#Sprawozdawca">Projektuje się wprowadzenie nowych, podwyższonych stawek wynagrodzenia za godziny ponad wymiarowe od 1 września 1972 r. Godziny ponad wymiarowe będą jednak mogły być zlecane tylko w szczególnych przypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania i tylko w tych przypadkach, kiedy etatowe wymiary godzin nauczania nauczycieli zatrudnionych w szkole nie zabezpieczają liczby godzin dydaktycznych, wynikających z obowiązujących w danym roku planów nauczania.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#Sprawozdawca">W wyniku oceny obecnego i przewidywanego stanu organizacyjnego i kadrowego szkolnictwa projekt ustawy przewiduje:</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#Sprawozdawca">— Stworzenie podstawy prawnej umożliwiającej władzy szkolnej przenoszenie nauczycieli z urzędu na emeryturę po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, z równoczesnym uprawnieniem władzy szkolnej do przedłużenia okresu zatrudnienia w przypadkach szczególnych, uzasadnionych potrzebami kadrowymi danego terenu lub danej szkoły.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#Sprawozdawca">Ustawa przewiduje istotne zmiany w stosunku do stanu obecnego w zakresie polepszenia zaopatrzenia emerytalnego nauczycieli. Następuje ono przez zwiększenie się podstawy wymiaru emerytury, wprowadzenie dodatku do emerytury lub renty inwalidzkiej.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#Sprawozdawca">— Wprowadzenie przepisu dopuszczającego przenoszenie nauczycieli z urzędu do szkoły w innej miejscowości w granicach danego kuratorium, w razie konieczności zapewnienia szkole obsady stanowisk nauczycielskich z kwalifikacjami odpowiadającymi potrzebom szkoły, albo w razie zmian organizacyjnych szkoły, uniemożliwiających dalsze zatrudnienie nauczyciela na dotychczasowym stanowisku.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#Sprawozdawca">Przenoszonemu nauczycielowi zapewnia się w nowym miejscu pracy odpowiednie do jego stanu rodzinnego mieszkanie, miejsce pracy w szkole dla współmałżonka, jeśli jest również nauczycielem, zwrot kosztów przeniesienia oraz zasiłek osiedleniowy, równoważny dwumiesięcznemu uposażeniu danego nauczyciela.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#Sprawozdawca">— Wprowadzenie zasady powoływania na stanowiska kierownicze w szkołach na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat, z możliwością ponownego powołania tej samej osoby na dalsze okresy.</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#Sprawozdawca">— Ustanowienie dla nauczycieli obowiązku stałego doskonalenia się i uczestniczenia w szkoleniu kursowym.</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#Sprawozdawca">— Rozszerzenie uprawnień zawodowych nauczycieli i nauczycieli akademickich w następującym zakresie:</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#Sprawozdawca">a) do statusu prawnego nauczycieli wprowadza się przepis o Dniu Nauczyciela — uroczystości, która będzie obchodzona każdego roku w dniu 14 października, jako rocznicy powołania Komisji Edukacji Narodowej;</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#Sprawozdawca">b) tworzy się fundusz socjalny dla wszystkich pracowników szkolnictwa. Decyzje o przeznaczeniu tego funduszu zostaną podjęte, a szczegółowe zasady jego wykorzystywania opracowane w porozumieniu ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego oraz po szerokiej konsultacji ze środowiskami nauczycielskimi;</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#Sprawozdawca">c) z tytułu 20-letniej pozytywnie ocenionej pracy pedagogicznej przyznają się odznaczenie państwowe;</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#Sprawozdawca">d) wprowadza się dla nauczycieli tytuły zawodowe nauczyciela dyplomowanego, wychowawcy dyplomowanego szkoły i profesora szkoły średniej;</u>
<u xml:id="u-1.52" who="#Sprawozdawca">e) rozszerza się obecne uprawnienia do bezpłatnego mieszkania dla nauczycieli pracujących na terenie wsi i małych miast — na tych nauczycieli po ich przejściu na emeryturę lub rentę oraz projektuje się przyznanie nauczycielom i nauczycielom akademickim prawa do dodatkowej powierzchni mieszkalnej. Mieszkanie bowiem jest także warsztatem pracy naukowej i pedagogicznej;</u>
<u xml:id="u-1.53" who="#Sprawozdawca">f) proponuje się przyznanie uprawnień do ulgi kolejowej i do zasiłku na zagospodarowanie przy podejmowaniu pracy w szkolnictwie również nauczycielom akademickim.</u>
<u xml:id="u-1.54" who="#Sprawozdawca">Stabilizacji nauczycieli w zawodzie służy zasada zawiązania stosunku pracy z nauczycielem przez mianowanie go na stałe, wprowadzenie ślubowania przy pierwszym mianowaniu na stanowisko nauczyciela, jak również wprowadzenie ustawowych ograniczeń możliwości rozwiązywania przez władzę szkolną stosunku prasy z nauczycielem mianowanym na stałe.</u>
<u xml:id="u-1.55" who="#Sprawozdawca">Wzrostowi rangi zawodu nauczyciela musi towarzyszyć wzrost jego odpowiedzialności służbowej. Gospodarce socjalistycznej i działalności społecznej powinna towarzyszyć możliwość rozwijania inicjatywy i dużej samodzielności przy jednoczesnym dużym poczuciu odpowiedzialności osobistej.</u>
<u xml:id="u-1.56" who="#Sprawozdawca">Projekt przewiduje zasadę oceniania, nauczycieli przez odpowiednią władzę szkolną, przy czym, w warunkach określonych w ustawie, ocena ta, potwierdzana wynikami komisyjnej wizytacji i rozmowy, może służyć za podstawę powołania nauczyciela lub wychowawcy na stanowisku nauczyciela dyplomowanego lub wychowawcy dyplomowanego.</u>
<u xml:id="u-1.57" who="#Sprawozdawca">Na zakończenie referatu minister Kuberski poinformował o podjętych przez władze szkolne i wyższe uczelnie środkach mających na celu wprowadzenie w życie projektowanej ustawy od 1 maja bieżącego roku.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>