text_structure.xml
41.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#SławomirPiechota">Szanowni państwo, witam.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#SławomirPiechota">Przede wszystkim przepraszam za moje spóźnienie. Niestety, nie byłem dzisiaj wystarczająco przezorny, pewnie gdybym był bardziej przezorny, mógłbym uniknąć komplikacji, które się pojawiły i byłbym tu odpowiednio wcześniej. Przepraszam państwa za moje spóźnienie.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#SławomirPiechota">Otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Petycji.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#SławomirPiechota">W projekcie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia mamy trzy punkty.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#SławomirPiechota">Po pierwsze, petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach w zakresie niewpuszczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemców posiadających wizy państw strefy Schengen, którzy mogą stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#SławomirPiechota">W punkcie drugim mamy petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a w punkcie trzecim – petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#SławomirPiechota">Czy do takiej propozycji porządku posiedzenia są uwagi?</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#SławomirPiechota">Nie słyszę, a zatem przystępujemy do realizacji przyjętego porządku.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#SławomirPiechota">Bardzo proszę pana posła Marcina Duszka o przedstawienie petycji w sprawie zmiany ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach w zakresie niewpuszczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemców posiadających wizy państw strefy Schengen, którzy mogą stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#SławomirPiechota">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#MarcinDuszek">Dzień dobry.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#MarcinDuszek">Panie przewodniczący, tematem wiodącym, który będę dzisiaj referował, jest petycja Stowarzyszenia Interesu Społecznego „Wieczyste” z dnia 8 stycznia 2016 roku, która polega na żądaniu zmian przepisów prawa, poszczególnych przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach regulujących niektóre aspekty odmowy wjazdu cudzoziemca na teren Rzeczypospolitej Polskiej. Do petycji został dołączony proponowany tekst nowelizacji wraz z uzasadnieniem. Według uzasadnienia proponowane zmiany mają uniemożliwić wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom Unii Europejskiej, posiadającym wizę Schengen, osobom, które złożyły wniosek o nadanie statusu uchodźcy, jeżeli takie osoby mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa zdrowotnego lub fizycznego.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#MarcinDuszek">Petycja będąca przedmiotem dzisiejszego posiedzenia obejmuje żądanie zmiany przepisów o randze ustawy. Petycja mieści się w zakresie zadań i kompetencji Sejmu. Spełnia wymogi formalne określone w art. 4 ust. 1 ustawy o petycjach.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#MarcinDuszek">Pierwsza z proponowanych zmian w ustawie o cudzoziemcach odnosi się do przepisu regulującego wyłączenia z zakresu stosowania ustawy. W myśl obowiązującego art. 2 pkt 2 ustawy nie stosuje się jej do obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają. W petycji proponuje się dodać na końcu owego przepisu sformułowanie „z zastrzeżeniem art. 28 ust. 2 pkt 6, 7, 9 i 10”.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#MarcinDuszek">Przede wszystkim należy zauważyć ust. 2 w art. 28 ustawy o cudzoziemcach zawiera tylko trzy punkty a w przedstawionym projekcie nie przewiduje się wprowadzenia kolejnych. Z tego względu wydaje się, że proponowane odesłanie miało kierować do ust. 1 w art. 28 ustawy o cudzoziemcach, który zwiera katalog przypadków (znajduje się tam dziesięć punktów), w których cudzoziemcowi odmawia się wjazdu na terytorium RP. Proponowane rozwiązanie jest nietrafne, ponieważ kwestię wjazdu oraz jego odmowy w odniesieniu do wyżej wymienionej grupy osób reguluje już inna ustawa a mianowicie – ustawa z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium RP. Dodatkowo należy wskazać na odnoszące się do powyższej materii regulacje zawarte w stosowanym bezpośrednio w krajowym porządku prawnym rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku ustanawiającym wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice, tzw. kodeks graniczny Schengen.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#MarcinDuszek">Proponowany ust. 2a w art. 28 ustawy o cudzoziemcach jest powtórzeniem aktualnego pkt 3 w ust. 2 w art. 28 ustawy o cudzoziemcach.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#MarcinDuszek">Ostatnia propozycja, czyli zmiana brzmienia ust. 3 w art. 28 ustawy o cudzoziemcach zmierza do zawężenia katalogu wyłączeń w stosowaniu przepisów ust. 1 z art. 28 ustawy o cudzoziemcach o pkt 6, 9 i 10 w odniesieniu do cudzoziemca, który przejeżdża przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tranzytem w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego nr 562/2006. Są to cudzoziemcy niespełniający warunków wjazdu, jednak – na zasadzie wyjątku – w przypadku, gdy posiadają dokument pobytowy lub wizę krajową innego państwa, zezwala się im na wjazd na terytorium innych państw członkowskich w celu tranzytu.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#MarcinDuszek">Właśnie tego dotyczy petycja, która dzisiaj dotarła pod obrady naszej Komisji.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#MarcinDuszek">Wnioski, panie przewodniczący, przedstawię po ewentualnej dyskusji.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#SławomirPiechota">A zatem otwieram dyskusję, mamy przedstawiciela Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, pana dyrektora Michała Błeszyńskiego z Urzędu do Spraw Cudzoziemców.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#SławomirPiechota">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#MichałBłeszyński">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#MichałBłeszyński">Panie przewodniczący, szanowni państwo, po zapoznaniu się z treścią petycji oraz proponowanymi zmianami w przepisach ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach stwierdzamy, iż petycja w zakresie owych żądań w całej rozciągłości nie jest zasadna.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#MichałBłeszyński">Jeżeli chodzi o pierwszą proponowaną zmianę w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, jak była mowa w sprawozdaniu pana posła, aktualna konstrukcja przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach oraz ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin jest następująca: generalna zasadą jest, iż przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach nie stosuje się do cudzoziemców, którzy są objęci zakresem podmiotowym tej drugiej ustawy, aczkolwiek w tej właśnie drugiej ustawie, w jej art. 2a, enumeratywnie wskazuje się przepisy ustawy o cudzoziemcach, które należy stosować w odniesieniu do cudzoziemców. Pośród przepisów, które są wymienione w art. 2a ustawy o wjeździe (tak skrótowo ją nazywając) nie ma przepisów art. 28 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#MichałBłeszyński">Zakładając, że w proponowanej zmianie, dołączonej do petycji istotnie jest tylko oczywista omyłka pisarska i chodzi tutaj o zastrzeżenie art. 28 ust. 1 pkt 6, 7, 9 i 10, należy zauważyć, iż znacząca treść normatywna tychże przepisów w odniesieniu do obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, obywateli państw członkowskich EFTA oraz Konfederacji Szwajcarskiej a także członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają, zawarta jest już w przepisach ustawy o wjeździe. Jest tutaj mowa o art. 11 ust. 1 tejże ustawy.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#MichałBłeszyński">O czym mowa? Organizacja składająca petycję domagała się, żeby do obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz innych kategorii cudzoziemców zrównanych z tymi obywatelami stosować następujące podstawy odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#MichałBłeszyński">– okoliczność, że cudzoziemiec posiada podrobiony lub przerobiony dokument podróży, wizę lub inny dokument uprawniający go do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytorium – jest to art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o cudzoziemcach;</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#MichałBłeszyński">– okoliczność, że wjazd następuje w okresie obowiązywania wpisu do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany – jest to pkt 7;</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#MichałBłeszyński">– okoliczność, że jego wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub pobyt na tym terytorium może stanowić zagrożenia dla zdrowia publicznego – jest to pkt 9;</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#MichałBłeszyński">– okoliczność, że odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymagają względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub stosunki międzynarodowe Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#MichałBłeszyński">Należy zauważyć, że jeżeli chodzi o art. 11 ust. 1 ustawy o wjeździe, jak już powiedziałem, znacząca część treści normatywnej przepisów, do której odnosi się organizacja składająca petycję, jest już zawarta właśnie w tym przepisie. Zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 1 można odmówić wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdy wjazd cudzoziemca następuje w okresie obowiązywania wpisu do wykazu (chodzi tutaj o wykaz cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany), co znacząco powtarza treść art. 28 ust. 1 pkt 7. Zgodnie z pkt 2 w art. 11 ust. 1 ustawy o wjeździe można odmówić wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, co odpowiada znacząco treści normatywnej art. 28 ust. 1 pkt 10 ustawy o cudzoziemcach, lub zdrowia publicznego, co odpowiada art. 28 ust. 1 pkt 9 ustawy o cudzoziemcach. Ponadto, w pkt 3 w art. 11 ust. 1 ustawy o wjeździe, jest zawarta podstawa odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odnosząca się do okoliczności, iż cudzoziemiec nie posiada dokumentu, o którym mowa w art. 9 ust. 1 lub 2 ustawy, czyli dokumentu podróży lub innego dokumentu, w oparciu o który cudzoziemiec może wykazać posiadanie prawa swobody przemieszczania się, krótko mówiąc, dokumentu wykazującego obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, co wydaje się w znacznej części odpowiadać również art. 28 ust. 1 pkt 6, który odnosi się do pewnych cech dokumentów, jakimi posługuje się cudzoziemiec chcący wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#MichałBłeszyński">O ile jednak art. 11 ust. 1 ustawy o wjeździe w całości, w stu procentach nie powtarza treści normatywnej art. 28 ust. 1 pkt 6, 7, 9 i 10, do których odnosi się organizacja składająca petycję, o tyle należy pamiętać, że osoby będące w zakresie podmiotowym regulacji ustawy o wjeździe stanowią szczególną kategorię cudzoziemców korzystającą na podstawie prawa Unii Europejskiej z prawa do swobodnego przemieszczania się po terytoriach państw członkowskich. Wszelkie ograniczenia związane z ową swobodą w krajowych porządkach prawnych należy ustanawiać z uwzględnieniem przepisów prawa Unii Europejskiej regulującego tę swobodę. Jest tutaj mowa między innymi o art. 27 ust. 1 i 2 dyrektywy 2004/38/WE z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie prawa obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Jest to bardzo restrykcyjny przepis, który znajduje swoje potwierdzenie w obecnej regulacji art. 11 ust. 1 oraz art. 12a ustawy o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin. Biorąc pod uwagę to, jaki jest kontekst normatywny, jakie są normy wyższego rzędu, niestety, jeżeli chodzi o prawa i obowiązki w zakresie wjazdu, nie można w całości zrównać cudzoziemców objętych zakresem ustawy o wjeździe z cudzoziemcami objętymi zakresem regulacji ustawy o cudzoziemcach właśnie z uwagi na to, że osoby te korzystają z pierwotnej swobody przemieszczania się, która może być ograniczona, że tak powiem, w ograniczony sposób.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#MichałBłeszyński">Jeżeli chodzi o propozycję zmiany art. 28 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach, w naszej ocenie, propozycja ta nie jest zasadna. Pragnę zwrócić uwagę, iż w tym momencie art. 28 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach stanowi, iż są trzy zasadnicze przypadki, w których następuje wyłączenie w całości stosowania art. 28 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach, czyli tego przepisu, który zawiera enumeratywny katalog podstaw odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wyłączeniem z ogólnego katalogu są objęte osoby, które posiadają wizę wydaną w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy, czyli w celu przyjazdu ze względów humanitarnych z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe. Wyłączenie obejmuje też cudzoziemca, który zadeklarował zamiar złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz cudzoziemca, który posiada zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu. Chodzi tutaj o zezwolenie, o którym mowa w art. 181 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Z różnych przyczyn osoby mogą znajdować się w dosyć szczególnej sytuacji.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#MichałBłeszyński">Jeżeli chodzi o pozwolenie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osobom, które złożyły wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej a postępowanie trwa, to pozwolenie na wjazd wynika między innymi z tego, żeby wdrożyć art. 6 i 9 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2013/32/ UE z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#MichałBłeszyński">Pragnę zaznaczyć, iż nie jest tak, że w przypadku, gdy osoba stanowiąca chociażby zagrożenie dla obronności państwa wjedzie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dlatego że nie było podstawy do odmowy wjazdu z uwagi na to, że złożyła wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, może potem całkowicie swobodnie poruszać się po terytorium. Będzie wówczas podstawa do administracyjnego zatrzymania takiej osoby na podstawie art. 87 ust. 1 pkt 4 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a potem w związku z tą podstawą do umieszczenia jej w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców lub w areszcie dla cudzoziemców. Gdyby chodziło o inne przypadki niż przypadki osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej, istnieje podstawa do zatrzymania administracyjnego na podstawie art. 394 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach a potem, w oparciu o podstawę zatrzymania, do umieszczenia takiej osoby w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców lub w areszcie dla cudzoziemców.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#MichałBłeszyński">Jeżeli chodzi o proponowaną zmianę art. 28 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach, pragnę zwrócić uwagę, że jak była mowa w sprawozdaniu, przepis ten pozwala Rzeczypospolitej Polskiej na wykonanie do tej pory art. 5 ust. 4 lit. a rozporządzenia nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice, czyli kodeks graniczny Schengen. Obecnie od dnia 12 kwietnia 2016 roku jest to art. 6 ust. 5 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2016/399 z dnia 9 marca 2016 roku w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice, czyli również kodeksu granicznego Schengen. Po prostu drugie rozporządzenie, które weszło w życie w dniu 12 kwietnia 2016 roku w całości zastąpiło poprzednie rozporządzenie. W zasadzie ma ono taką samą treść normatywną, a więc przepis art. 6 ust. 5 lit. a nowego rozporządzenia jest właściwie odpowiednikiem art. 5 ust. 4 lit. a poprzedniego rozporządzenia z 2006 roku.</u>
<u xml:id="u-4.15" who="#MichałBłeszyński">Oba przepisy rozporządzeń, i ten poprzedni, i ten obecny, statuują obowiązek państw członkowskich zezwolenia na wjazd na swoje terytoria w celu tranzytowym, jeżeli obywatel państwa trzeciego posiada dokument pobytowy lub wizę długoterminową wydane przez inne państwo członkowskie i udaje się właśnie do tego państwa. Odmowa w świetle owych przepisów, poprzedniego obecnie już nie obowiązującego oraz tego, który go zastąpił, jest możliwa, jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w krajowym wykazie wpisów państwa członkowskiego, którego granice zewnętrzne obywatel państwa trzeciego chce przekroczyć a wpisowi towarzyszy instrukcja odmowy wjazdu lub tranzytu. W chwili obecnej, art. 20 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach w istocie odpowiada, w zdecydowanej większości pozwala na wykonanie owego przepisu, ponieważ ogranicza katalog podstaw odmownych właśnie do podstawy związanej z obowiązywaniem wpisu danych cudzoziemca do wykazu osób, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany. Jest to odpowiednik krajowego wykazu, o którym mowa w rozporządzeniu.</u>
<u xml:id="u-4.16" who="#MichałBłeszyński">Poszerzenie zakresu podstaw odmownych w stosunku do osób, które znajdują się w sytuacji uregulowanej obecnie w art. 6 ust. 5 lit. a rozporządzenia nr 2016/399, byłoby niezgodne z owym rozporządzeniem, w konsekwencji czego w naszej ocenie również ta propozycja organizacji wnoszącej petycję nie jest zasadna.</u>
<u xml:id="u-4.17" who="#MichałBłeszyński">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję panu dyrektorowi za tak precyzyjne przedstawienie stanu prawnego w tym zakresie.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#SławomirPiechota">Chciałbym dopytać, czy w konkluzji można postawić wniosek, że kwestie zawarte w petycji są dzisiaj precyzyjnie uregulowane w obowiązującym prawie, w tym także w przepisach, które właśnie teraz weszły w życie?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#MichałBłeszyński">Tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję bardzo panu dyrektorowi.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#SławomirPiechota">Kto z państwa chciałby zabrać głos w dyskusji w sprawie petycji?</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#SławomirPiechota">Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#SławomirPiechota">Wobec tego, w oparciu o wyjaśnienia pana dyrektora Błeszyńskiego, bardzo proszę pana posła referenta o przedstawienie konkluzji i rekomendacji co do sposobu rozstrzygnięcia petycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#MarcinDuszek">Załączony proponowany tekst nowelizacji w niektórych miejscach jest zredagowany w sposób nieprecyzyjny a przedstawione uzasadnienie jest dosyć lakoniczne, co łącznie utrudnia rozpoznanie intencji autorów petycji a, w konsekwencji, ocenę proponowanych zmian.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#MarcinDuszek">Zawarte w petycji żądanie zmiany przepisów prawa odnosi się do unormowań regulujących kwestię odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W petycji proponuje się rozszerzenie zakresu stosowania ustawy o cudzoziemcach na obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członków ich rodzin. Tymczasem, związane z tym zagadnienia są już regulowane przez ustawę z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin oraz przez przepisy kodeksu granicznego Schengen, o czym w dyskusji wspominał również pan dyrektor, przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#MarcinDuszek">Wydaje się zatem, ze zgłoszone propozycje zmiany obowiązujących przepisów nie są uzasadnione, w związku z powyższym wnoszę o oddalenie petycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#SławomirPiechota">Mówiąc precyzyjnie, Komisja podejmie decyzję o nieuwzględnieniu żądania będącego przedmiotem petycji.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#SławomirPiechota">Czy jest sprzeciw wobec takiej propozycji?</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#SławomirPiechota">Nie słyszę, a zatem podejmujemy taką decyzję.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#SławomirPiechota">Bardzo dziękuję panu dyrektorowi i, jak rozumiem, pani również.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#SławomirPiechota">Szanowni państwo, przechodzimy do punktu drugiego. W drugim punkcie naszego porządku mamy petycję dotyczącą zmiany ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#SławomirPiechota">Bardzo proszę panią poseł Joannę Augustynowską o przedstawienie petycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JoannaAugustynowska">Wpłynęła petycja podpisana i przygotowana przez panią…oczywiście, teraz na szybko nie mogę znaleźć nazwiska.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#JoannaAugustynowska">Już mówię, o co chodzi. Petycja została wniesiona przez osobę fizyczną. Z charakteru pisma domyślam się, że jest to emerytka, której sprawa bezpośrednio dotyczy. Petycja spełnia wymogi formalne wskazane w ustawie o petycjach oraz mieści się w zakresie zadań i kompetencji adresata.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#JoannaAugustynowska">W petycji zaproponowano następujące zmiany.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#JoannaAugustynowska">Po pierwsze, zaproponowano zrównanie emerytur starego portfela z aktualnymi oraz wyrównanie wstecz należności, po drugie, uwzględnienie naliczania przy obliczaniu wysokości emerytury lub renty dodatkowej kwoty do każdego miesięcznego wynagrodzenia, renty, emerytury w wysokości 45% średniej krajowej za każde dodatkowe studia z magisterium i bez magisterium, z licencjatem, za każde studium podyplomowe, studium nauczycielskie, każdy kurs językowy w szkole języków obcych lub zdany egzamin językowy, szkołę pomaturalną, szkołę średnią i każdy kurs doszkalający, jak też danie dodatkowej nagrody pieniężnej za dodatkowe wykształcenie z oceną bardzo dobrą. Należy wskazać, że w petycji wnosi się o zmianę w dotychczasowych zasadach naliczania emerytur. Co do zasady miałaby ona dotyczyć osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku, które korzystają z tzw. zdefiniowanego świadczenia.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#JoannaAugustynowska">Teraz powiem tak: z dużym szacunkiem wobec seniorów, wobec pani będącej autorką petycji, niestety, z bólem serca muszę powiedzieć, że rozumiem, iż naszym emerytom żyje się ciężko, dlatego że system emerytalny nie działa, natomiast proponowane rozszerzenie, po pierwsze, należałoby ocenić pod względem finansowym (myślę, że w proponowanej formie byłoby to zbyt duże obciążenie dla budżetu), po drugie – dokładanie do dzisiaj mocno rozbudowanego systemu emerytalno-rentowego kolejnych wariantów, możliwości byłoby nie tym kierunkiem, który uznaję za słuszny. Nie wiem, co mam powiedzieć, ale przyznam szczerze, że podobne petycje czyta się z ciężkim sercem, dlatego że z seniorami coś trzeba zrobić.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#JoannaAugustynowska">Zaznaczenie, że temat jest ważny, że seniorom żyje się źle, że nie wszyscy dostają wysokie emerytury, na pewno jest ważne, natomiast w formie zgłoszonej petycji nie bardzo widzę podstawy do dalszej pracy.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#JoannaAugustynowska">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#SławomirPiechota">Bardzo proszę, pan dyrektor Marek Bucior – bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#MarekBucior">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#MarekBucior">Chciałbym podkreślić podstawową kwestię, a więc to, że system ubezpieczeń społecznych jest systemem wypłacającym świadczenia, ale wypłacającym świadczenia za wniesione składki. W związku z tym, w systemie ubezpieczeń społecznych istnieje relacja zwrotna. Najpierw są składki, które są tytułem do wypłacenia później świadczenia.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#MarekBucior">Co więcej, świadczenie musi być powiązane z kwotą wnoszonych składek, które z kolei odzwierciedlają wysokość zarobków, naszych wynagrodzeń. Jeżeli tak, to – oczywiście – w systemie ubezpieczeń społecznych wszystkie elementy dodatkowe poza składkami należy odrzucić. W związku z tym jeżeli świadczenie odzwierciedla nasze wynagrodzenie i wniesione przez nas składki, to jak przyczyniliśmy się do budowania finansów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to w tym wypadku, takie postulaty jak dodatkowy bonus np. za świadectwo z ocenami celującymi nie znajduje żadnego uzasadnienia, ponieważ nie idzie za tym żadne przysporzenie do systemu ubezpieczeń społecznych. Jeżeli ktoś ma dobre świadectwo maturalne a nigdy nie opłacał składek do systemu ubezpieczeń społecznych, trudno, żeby w przyszłości korzystał z zasobów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, żeby społeczeństwo później przyczyniało się do zaspokojenia potrzeb takich osób. Jest to podstawowa kwestia.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#MarekBucior">Z kwestią tą wiążą się takie postulaty wyrażone w petycji jak uwzględnienie w świadczeniu 45% średniej krajowej. Oczywiście, nie znajduje to żadnego uzasadnienia. Nie znajdują żadnego uzasadnienia kwestie dotyczące nagród pieniężnych za dodatkowe wykształcenie.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#MarekBucior">Jedynym elementem, który chciałbym tu podkreślić (z punktu widzenia prawnego, jak również logicznego, systemowego, ekonomicznego wskazane wcześniej kwestie nie znajdują uzasadnienia) jest sprawa starego portfela. Rzeczywiście, w latach 1993–98 powstał problem starego portfela. Wiązał się on z wprowadzeniem ustawą z 1990 roku, właściwie po roku 1991, od roku 1993 obniżenia kwoty bazowej do 91% przeciętnego wynagrodzenia. Normalnie kwota bazowa, która jest wykorzystywana w obliczaniu świadczeń w starym systemie emerytalnym wynosi 100%, w roku 1993 została ona obniżona do 91% a później była stopniowo podwyższana aż do osiągnięcia 100% od roku 1999. Rzeczywiście, pomiędzy rokiem 1993 a końcem roku 1998 mamy okres narastania, tworzenia się starego portfela.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#MarekBucior">Należy jednak wyraźnie podkreślić, że kwestia istnienia starego portfela została rozwiązana. Mam tutaj na myśli przede wszystkim ustawę z dnia 16 lipca 2004 roku, która wprowadziła mechanizm stopniowego podnoszenia dotychczasowych świadczeń, które były obniżone.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#MarekBucior">Możemy powiedzieć tak: społeczeństwo, osoby ubezpieczone, emeryci zostali podzieleni na dwie grupy, na tych urodzonych przed rokiem 1930, jak też na tych urodzonych po roku 1929. Podział ten został wprowadzony tylko i wyłącznie ze względu na stopniową, związaną z kosztami budżetowymi ścieżkę podnoszenia świadczeń. Jeżeli spojrzymy na ów proces z perspektywy roku 2016, należy podkreślić, że właściwie od dnia 1 marca 2006 roku wszyscy urodzeni przed 1930 rokiem mają już podniesione i zwaloryzowane świadczenia od kwoty bazowej 100%. W związku z tym od tej daty, czyli od dnia 1 marca 2006 roku, nie mamy już tego problemu w przypadku najstarszych osób urodzonych przed rokiem 1930. Dzięki kolejnym działaniom kolejnych rządów taki sam skutek nastąpił również wobec osób urodzonych po roku 1929. Zarówno pełna waloryzacja świadczeń, jak i podniesienie świadczeń od stuprocentowej kwoty bazowej w poszczególnych krokach ostatecznie nastąpiło, ostatecznie ukształtowało się od dnia 1 marca 2008 roku. A więc z perspektywy roku 2016 należy powiedzieć, że od ośmiu lat problem ten jest rozwiązany, nie istnieje.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#MarekBucior">To właściwie tyle.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#MarekBucior">Z punktu widzenia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, oczywiście, petycja jest bezzasadna.</u>
<u xml:id="u-12.9" who="#MarekBucior">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#SławomirPiechota">Kto z państwa chciałby zabrać głos w dyskusji?</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#SławomirPiechota">Trochę się włączę, ponieważ pani poseł referent podniosła kwestie, które – jak mi się wydaje – wymagają wymiany poglądów. Chodzi o to, że coś z tym systemem trzeba zrobić, że z ciężkim sercem trzeba czegoś szukać. Myślę, że podstawowa kwestia jest taka, że możemy wydać tyle, ile zbieramy. Wiemy, ile dzisiaj w systemie mamy pieniędzy. Wiemy, jak są one zbierane. Wiemy, że to, co jest zbierane, jest dalece niewystarczające na świadczenia, które trzeba wypłacić. A zatem stajemy wobec najprostszego dylematu, jak zwiększyć zasób albo – jak w ramach tego zasobu – komuś odebrać a komuś dołożyć.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#SławomirPiechota">Myślę, że cały system emerytalno-rentowy dzisiaj jest niezwykle skomplikowaną konstrukcją. Wiemy, że chcemy premiować dłuższą pracę, chcemy premiować wyższe zarobki. Jeżeli zlikwidujemy premiowanie czegoś takiego, jeszcze bardziej możemy pogorszyć wpływy, ponieważ ludzie nie będą mieli perspektywy, że za lepiej płatną pracę i odprowadzane wyższe składki w przyszłości będą mogli liczyć na wyższą emeryturę. Chcemy, żeby w systemie funkcjonował mechanizm motywacyjny. Z drugiej strony wiemy, że – tak naprawdę – właściwie tylko to, co zbierzemy, możemy wydać, plus to, co możemy dołożyć z budżetu państwa a więc – z podatków. Myślę, że najbardziej precyzyjnie może to powiedzieć pan dyrektor Marek Bucior, przez wiele lat minister zajmujący się problematyką emerytalną, jak dalece dzisiaj niewystarczające są wpływy, jaka jest perspektywa na najbliższe lata wobec zachodzących procesów demograficznych, wobec ubywania ludzi, którzy będą płacić składki a przybywania osób uprawnionych do świadczeń.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#SławomirPiechota">Dlatego myślę, że oczywiste jest, iż chciałoby się, żeby świadczenia były wyższe, zwłaszcza w grupie osób, które mają je niskie, niewiele powyżej minimalnych bądź wręcz minimalne. Wiemy też, dlaczego świadczenia minimalne są ustawowe regulowane – ponieważ ze zwykłego wyliczenia ludzie ci nie mieliby nawet uprawnienia do minimalnej emerytury. Dlatego jest najniższa bariera, że niżej już nie może być.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#SławomirPiechota">Myślę, że jest to kwestia, o której trzeba pewnie nieustająco dyskutować, ponieważ zachodzą pewne procesy, zwłaszcza procesy demograficzne. Zachodzą też zmiany na rynku pracy. System cały czas musi być tak korygowany, żeby był jak najbardziej sprawiedliwy, ale też, żeby elementem owej sprawiedliwości była (mówiąc trochę w cudzysłowie) „nagroda” za pracę lepiej płatną i dłużej wykonywaną, żeby jednak ludzie nie uciekali z rynku pracy po osiągnięciu minimalnych wymogów, tylko żeby mieli powód i chęć jak najdłużej na rynku pracy funkcjonować. Ponadto chodzi o to, żeby funkcjonowali legalnie. Przecież wiemy, że ogromnym problemem jest też to, że wiele ludzi pracuje, ale nie pracuje w sposób zarejestrowany, ponieważ mówiąc trywialnie, się im to nie opłaca. Chodzi więc o to, żeby była zachęta: „pracujesz legalnie, odprowadzasz składki, w przyszłości będziesz miał świadczenie”.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#SławomirPiechota">Zapewne trzeba o tym dyskutować i ciągle szukać najlepszych rozwiązań, ale pewnie nie w tym trybie, jaki jest proponowany w petycji. Dlatego w tym gronie chyba nie mamy wątpliwości, że potrzebny jest inny tryb pracy nad tak skomplikowanym mechanizmem i jego ewentualnymi korektami.</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#SławomirPiechota">Rozumiem zatem, że jest wniosek o nieuwzględnienie żądania będącego przedmiotem tej konkretnej petycji. Czy jest sprzeciw wobec takiej propozycji?</u>
<u xml:id="u-13.8" who="#SławomirPiechota">Nie słyszę. Uznaję więc, że Komisja podjęła taką decyzję.</u>
<u xml:id="u-13.9" who="#SławomirPiechota">Rozumiem, że na omówieniu drugiej petycji emerytalnej pan dyrektor wraz ze współpracownikami już nie chce zostać. Druga też jest emerytalna, tyle że dotyczy posłów. Rozumiem, że nie jest to materia ministerstwa.</u>
<u xml:id="u-13.10" who="#SławomirPiechota">Rozumiem i dziękuję panom.</u>
<u xml:id="u-13.11" who="#SławomirPiechota">Szanowni państwo, przechodzimy do punktu trzeciego. Jest to petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora poprzez uchylenie art. 39 ust. 1.</u>
<u xml:id="u-13.12" who="#SławomirPiechota">Bardzo proszę, pan poseł Bogdan Latosiński, referent petycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#BogdanLatosiński">Dzień dobry.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#BogdanLatosiński">Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, szanowni państwo, jeszcze raz przepraszam za mój głos, na następne posiedzenie Komisji postaram się już wyleczyć.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#BogdanLatosiński">Petycja, którą mam zaszczyt referować, wpłynęła do Sejmu w dniu 11 stycznia 2016 roku, do Komisji została skierowana w dniu 26 stycznia. Została złożona przez osobę fizyczną, panią Zofię Śmierciak. Jej przedmiotem jest wniosek o wykreślenie art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Przepis ten stanowi, że posłowi i senatorowi w związku z zakończeniem kadencji przysługuje odprawa parlamentarna w wysokości trzech uposażeń. Odprawa nie przysługuje, jeżeli poseł lub senator został wybrany na następną kadencję. Wnioskodawczyni stwierdza w uzasadnieniu, że parlamentarzyści powinni pełnić swoją funkcję honorowo a wysokość należnej odprawy określa jako ograbienie budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#BogdanLatosiński">Petycja oczywiście mieści się w zakresie zadań i kompetencji Sejmu oraz spełnia wymogi formalne.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#BogdanLatosiński">Szanowni państwo posłowie, kiedy jest się posłem, trudno jest referować coś, co nas dotyczy, żeby nie było w tym stronniczości. Nie będę komentował cytatów, tego, co pani przedstawia w żądaniu petycji, ponieważ nie wypada mi tego komentować. Oczywiście, w pełni się z tym nie zgadzam. Będąc kilka miesięcy parlamentarzystą wiem, że jest to bardzo trudna i ciężka praca, niejednokrotnie przekraczająca jakiekolwiek normy Kodeksu pracy. Parlamentarzysta pełniący oczywiście bardzo zaszczytną funkcję posła lub senatora zazwyczaj bierze urlop bezpłatny. Niejednokrotnie nie ma już do czego powrócić.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#BogdanLatosiński">Mówiąc w skrócie, wnoszę o nieuwzględnienie petycji, żądania zgłoszonego przez wnioskodawczynię. Biuro Analiz Sejmowych podkreśla, że warto tutaj przedyskutować argument dotyczący posłów niezawodowych. Wiadomo, że w większości posłowie i senatorowie niezawodowi, czyli parlamentarzyści podejmujący działania niezawodowo pełnią jakieś funkcje. Prawo dopuszcza, że mają wynagrodzenie. Dlatego niejednokrotnie nie rezygnują z wynagrodzenia. Wielokrotnie jest ono wyższe niż to parlamentarzysty. Tutaj rzeczywiście można nad tym dyskutować, ale myślę, że można dyskutować w innym trybie.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#BogdanLatosiński">Mój wniosek jest o nieuwzględnienie żądania zawartego w petycji.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#BogdanLatosiński">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#SławomirPiechota">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#SławomirPiechota">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w dyskusji?</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#SławomirPiechota">Nie widzę.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#SławomirPiechota">Do wypowiedzi pana posła referenta dodam tylko, że myślę, iż z petycji wybrzmiewa pewne rozgoryczenie pani, która pomimo wysokich kwalifikacji, pomimo wielu lat pracy, ma niskie świadczenie. Tak jak już mówiliśmy w poprzednim punkcie, myślę, że jest to inny problem związany z tym, żeby w systemie było premiowanie za długą pracę, za pracę wymagającą wyższych kwalifikacji. Pewnie tutaj w poczuciu krzywdy jest odruch, żeby znaleźć kogoś winnego owej krzywdy. Myślę jednak, że niezależnie od goryczy trzeba stać na stanowisku, że pewne rozwiązania są elementem szerszego systemu, że rozwiązania te zostały wypracowane poprzez długą dyskusję.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#SławomirPiechota">W przypadku posłów wiadomo, że wykonywanie funkcji poselskiej najczęściej oznacza zawieszenie lub istotne ograniczenie wykonywania swojego zawodu. Po czterech latach czy więcej powrót do zawodu jest dosyć skomplikowany. W niejednym przypadku jest wręcz niemożliwy. Dlatego chodzi też o stworzenie pewnego mechanizmu, który z jednej strony umożliwia powrót do aktywności zawodowej po zakończeniu pełnienia mandatu poselskiego, ale jednocześnie chroni pewną niezależność posła. Chodzi także o to, żeby poseł miał jawne, jednoznaczne dochody, żeby nie było sytuacji, iż poseł nie ma dochodów.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#SławomirPiechota">Oczywiście, można trwać w pewnej fikcji, że wykonuje mandat zupełnie honorowo, społecznie i nie wiemy, z czego żyje, tylko że wtedy powstaje obawa, iż posiada inne źródła finansowania. Wówczas staje się bardziej podatny na wpływ chociażby ukrytych lobbystów. Chodzi więc o stworzenie mechanizmu, który zapewnia możliwość niezależności, umożliwia niezależne funkcjonowanie, ale jednocześnie, po zakończeniu pełnienia funkcji, umożliwia powrót do aktywności zawodowej.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#SławomirPiechota">Myślę, że rzeczywiście jest to przedmiot dyskusji na zupełnie innym forum a nie na forum Komisji do Spraw Petycji. To trochę tak jak z mechanizmem ordynacji wyborczej. Znamy pewne zalety, znamy wady, znamy argumenty krytyczne wobec dzisiejszych rozwiązań ordynacji wyborczej, ale pewnie nie jest kompetencją naszej Komisji, żeby w takim trybie wkraczać w tak skomplikowaną materię.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#SławomirPiechota">Ze swojej strony chciałbym więc podzielić pogląd przedstawiony przez pana posła referenta, podzielić propozycję podjęcia decyzji o nieuwzględnieniu żądania będącego przedmiotem tej konkretnej petycji.</u>
<u xml:id="u-15.8" who="#SławomirPiechota">Czy jest sprzeciw wobec takiej propozycji?</u>
<u xml:id="u-15.9" who="#SławomirPiechota">Nie słyszę, Komisja podjęła taką decyzję.</u>
<u xml:id="u-15.10" who="#SławomirPiechota">Dziękuję państwu.</u>
<u xml:id="u-15.11" who="#SławomirPiechota">Na tym wyczerpaliśmy porządek obecnego posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-15.12" who="#SławomirPiechota">Dzisiejsze wieczorne posiedzenie jest nieco przesunięte w związku z wyznaczeniem rozpoczęcia obrad o godz. 18.00. Pół godziny po rozpoczęciu obrad Sejmu zapraszam tutaj, do tej samej sali.</u>
<u xml:id="u-15.13" who="#SławomirPiechota">Dziękuję, zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>