text_structure.xml 59.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 8 stycznia 1988 r. Komisja Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, obradująca pod przewodnictwem posła Tadeusza Łodykowskiego (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- projekt budżetu państwa na 1988 r. w części dotyczącej współpracy gospodarczej z zagranicą,</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- sprawozdanie z działalności Komisji za okres od początku IX kadencji do 31 grudnia 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą z ministrem Władysławem Gwiazdą i wiceministrem Helmutem Floethem, wiceminister finansów Andrzej Dorosz, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Rady Ministrów oraz Komisji Zagranicznej Rady Krajowej PRON.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Otwierając obrady, poseł Tadeusz Łodykowski (PZPR) poinformował, że w wyniku zmian w strukturze komisji sejmowych przeniesiono problematykę gospodarki morskiej do Komisji Transportu, Żeglugi i Łączności, ale niektórzy posłowie będą pracowali w obydwu komisjach. Komisję w nowym kształcie czekają nieuszczuplone obowiązki, wymagające nie mniejszego, niż dotychczas, wysiłku. Przewodniczący zwrócił się też do ministra W. Gwiazdy o poinformowanie o zmianach w resorcie w ostatnim okresie.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Projekt budżetu państwa na 1988 rok w części dotyczącej współpracy gospodarczej z zagranicą przedstawił minister współpracy gospodarczej z zagranicą Władysław Gwiazda:</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Propozycje dotyczące budżetu pragnę zaprezentować na tle przewidywanego wykonania zadań handlu zagranicznego w 1987 r. i założeń planu na 1988 r.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Wyniki 1987 r. w obu obszarach można uznać za zadowalające, a nawet dobre. Według prowizorycznych danych, plan eksportu do krajów I obszaru płatniczego zostanie wykonany w 100%, osiągając poziom 10,8 mld rubli transferowych. Plan importu wykonano z nadwyżką (plan - 10.640 mln rt, wykonanie - 10.800 mln. rt). Saldo obrotów towarowych oscyluje w granicach zera, płatniczych zaś jest minusowe z uwagi na obroty z ZSRR: planowaliśmy saldo ujemne w wysokości 400 mln rt, a ostatecznie, łącznie z przeniesionym z roku poprzedniego, wyniesie ono ok. 800 mln rt.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Wyniki importu były rekordowe, mimo że pomniejszają je skutki obniżki cen ropy i produktów naftowych importowanych z ZSRR rzędu 350 mln rt.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Optymistyczne są wyniki wymiany towarowej z krajami II obszaru płatniczego. Szacuje się, że eksport wyniesie ponad 7 mld dolarów (plan - 6.550 mln dol.). Przekroczony zostanie również plan importu, osiągając 5,8 mld dol. Wyniki płatnicze są bardzo dobre. Planowaliśmy w eksporcie 6,2 mld dol., a według danych banku wyniosą one 6.830 mln dol. Umożliwiło to zwiększenie importu w celu lepszego zaopatrzenia materiałowo-surowcowego naszej gospodarki. Saldo obrotów płatniczych wyniesie w tym obszarze ok. 1 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Według CPR na 1988 r., eksport do krajów I obszaru płatniczego osiągnąć ma wartość 11,4-11,5 mld rt, co oznacza wzrost o 6,5%; import ma utrzymać się na poziomie wykonania 1987 r. i wynieść 10,9 mld rt. Przy założeniu dalszego spadku cen ropy i produktów naftowych importowanych z ZSRR byłby to wynik bardzo dobry.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W II obszarze płatniczym wpływy z eksportu towarów i usług planuje się na 7.260 mln dol. Przy przewidywanym wykonaniu eksportu w 1987 r. w wysokości 6,9 mld dol. oznacza to przyrost w granicach 5%.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Jeżeli uwzględnić przewidywane zmniejszenie eksportu węgla i wyrobów walcowanych, ten poziom eksportu ogółem do krajów II obszaru uznać należy za bardzo ambitny. Traktujemy go jednak jako minimalny. Musimy robić wszystko, żeby utrwalić dobre tendencje i wyniki 1987 r., które łączymy z systemem bodźców ekonomicznych wprowadzonych przed rokiem. Mam tu na myśli ulgi w podatkach dochodowym i od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń, pozytywne działanie funduszu nagród ministra dla najlepszych eksporterów, uporządkowanie i udrożnienie systemu rachunków odpisów dewizowych oraz politykę kursową, zwłaszcza w drugiej połowie ub. roku.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Jesteśmy przekonani, że te zachęty powinny być utrzymane i udoskonalone w roku bież., co pozwoli utrzymać dobrą tendencję w obrotach z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Zadania planu ubezpieczane są przez założenia budżetowe. Ponieważ szczegółowe dane zostały przedstawione wcześniej, pragnę omówić tylko kilka podstawowych założeń. Po raz pierwszy od lat projekt budżetu zamyka się nadwyżką wydatków nad dochodami, gdyż zgodnie z projektem ustawy budżetowej, podatek obrotowy i dochodowy z działalności gospodarczej przedsiębiorstw przekazywane są bezpośrednio do budżetu Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Projekt budżetu zakłada dochody w wysokości 10,4 mld zł i wydatki w wysokości 21,1 mld zł. Podstawową pozycję dochodów stanowią wpływy z opłat celnych od przesyłek zagranicznych oraz od towarów przywożonych i wywożonych w niehandlowym obrocie towarowym z zagranicą (9 mld zł). Podstawowym źródłem pozostałych dochodów są wpływy z tytułu kar, grzywien i sprzedaży towarów zajętych w postępowaniu karnym skarbowym i celnym oraz przypadłych na rzecz skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Założone wydatki są wyższe o ok. 4,8 mld zł od przewidywanego wykonania 1987 r., co wynika głównie z założonego wzrostu dotacji na rachunek wyrównawczy w handlu zagranicznym. Dotacje te nie zostały wykorzystane w 1987 r. w całości ze względu na aktywną politykę kursową. Z 6,5 mld zł do 7 mld zł wzrosną nagrody za wyniki w handlu zagranicznym. Wzrastają też wydatki na utrzymanie placówek zagranicznych, Instytutu Koniunktur i Cen oraz z resortowego Ośrodka Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Planujemy jednocześnie zmniejszenie o 1,8 mld zł wydatków jednorazowych, głównie dotacji na sfinansowanie udziału MHZ w Banku Rozwoju Eksportu.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Projekt budżetu został opracowany z uwzględnieniem działań oszczędnościowych, jest mobilizujący, a jego realizacja będzie wymagała dużego zdyscyplinowania.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">W listopadzie ub. roku Rada Ministrów nadała statut nowemu ministerstwu, w grudniu zostało podpisane zarządzenie w sprawie jego regulaminu organizacyjnego. Od 1 stycznia br. Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą podjęło normalną pracę w nowej strukturze i z nową obsadą. Jak wiadomo, genezą powstania resortu było skupienie w jednym urzędzie zadań b. Komitetu Rady Ministrów ds. Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, pionu współpracy gospodarczej z zagranicą URM oraz ministra handlu zagranicznego. Nowe ministerstwo nie jest efektem kolejnej reorganizacji. Chodziło o stworzenie nowego urzędu centralnego o jednorodnym i pełniejszym zakresie działania, gdyż dotychczasowy nie przystawał już do zadań oczekujących resort w II etapie reformy gospodarczej. Wiązać to należy z zanikaniem zadań związanych z operatywnym oddziaływaniem na podmioty gospodarcze oraz wzmocnieniem prac nad kierunkami i strategią powiązań Polski ze światem, a także przyjęciem kategorii współpracy jako zasadniczego kierunku rozwijania powiązań ekonomicznych z zagranicą. W nowym ministerstwie nasilone będą działania w sferze współpracy oraz proeksportowej przebudowy gospodarki. Zadania te będą realizowane przez tworzenie ekonomicznych, organizacyjnych i prawnych mechanizmów i reguł służących wykorzystywaniu istniejącego potencjału gospodarki oraz przez inicjowanie i stymulowanie przekształceń strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Nowe ministerstwo liczy 13 departamentów i komórek równorzędnych, co wobec dotychczasowych 23 departamentów jest bardzo radykalnym ograniczeniem. Nowe departamenty mają wyraźnie sztabowy charakter. M.in. dwa departamenty są odpowiedzialne za kształtowanie i wdrażanie ekonomicznych instrumentów pośredniego sterowania oraz za prowadzenie polityki dewizowej, kredytowej i płatniczej, a także polityki w zakresie cen dewizowych.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Odpowiednim departamentom powierzono zagadnienia bezpośredniej współpracy przedsiębiorstw oraz tworzenia przedsiębiorstw wspólnych z partnerami zagranicznymi. Jest to szczególnie istotne w świetle intensywnych prac nad doskonalszymi regulacjami prawnymi w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Jeżeli chodzi o sprawy kadrowe, to zmniejszono liczbę dyrektorów i wicedyrektorów departamentów z 60 do 26, a liczbę etatów pozostałych pracowników ograniczono o 30%. Około 170 byłych pracowników nie znalazło miejsca w nowym urzędzie. Dążymy do tego, aby większość decyzji podejmowana była na szczeblu departamentu. Wyodrębnione zostało stanowisko sekretarza stanu, któremu powierzono problematykę rozwoju eksportu. Dwóch wiceministrów b. MHZ przechodzi do innej pracy. Nie zatrudnieni w nowym ministerstwie pracownicy, z reguły wysokiej klasy fachowcy, znajdą zatrudnienie w przedsiębiorstwach handlu zagranicznego, spółkach prawa handlowego i podmiotach koncesjonowanych. Zajmujemy się każdym z nich z osobna, żeby prawidłowo wykorzystać ich kwalifikacje zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Koreferat nt. projektu budżetu na 1988 r. w części dotyczącej współpracy gospodarczej z zagranicą przedstawił poseł Jerzy Sendlewski (ZSL):</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Materiały resortowe należy uznać za syntetyczne, metodologicznie poprawne.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Dochody budżetowe w 1988 r. wyniosą 10,4 mld zł. Rozsądne z ekonomicznego punktu widzenia wydaje się wyłączenie z dochodów resortu - dochodów z działalności gospodarczej przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Założone wydatki mają być o 29% wyższe, co uzasadnia się zwiększeniem wypłat z funduszu nagród za wyniki w handlu zagranicznym, wzrostem dotacji na rachunek wyrównawczy oraz wydatków na utrzymanie placówek zagranicznych, instytucji celnych i innej działalności. Wzrost wydatków jest różny w poszczególnych działach: na naukę wydatki wzrosną o 15,7%, na administrację państwową - o 14,2%. W materiałach nie podano, o ile wzrastają koszty podróży zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Wzrastają też o prawie 500 mln zł koszty utrzymania placówek handlowych. Przy omawianiu tego tematu na poprzednich posiedzeniach posłowie wnosili wiele zastrzeżeń co do celowości niektórych podróży zagranicznych i stwierdzili, że poszczególne placówki handlowe gospodarują dość rozrzutnie - zbyt wysokie są wydatki na pomieszczenia, środki lokomocji itp. Kierownictwo resortu powinno tym zagadnieniom poświęcić więcej uwagi.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Trudno jest dzisiaj jednoznacznie przewidzieć, czy założone dochody i wydatki będą w ostatecznym rozliczeniu takie, jak je przedstawiono; warunkuje to aktualną sytuacja w kraju - zarówno cenowa, jak i wynikająca z II etapu reformy gospodarczej, a także nieprzewidziane zmiany podstawowego kursu złotego do dolara.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Założona w projekcie budżetu dotacja na rachunek wyrównawczy w handlu zagranicznym (5 mld zł), z którego finansowane są subwencje do eksportu towarów rolno-spożywczych oraz niektórych innych towarów eksportowych, a także do towarów importowanych, rozliczanych wg cen urzędowych - może być niewystarczająca, ponieważ ustalanie potrzeb będzie uzależnione głównie od tego, czy polityka kursowa przejmie na siebie zadanie zapewnienia rentowności eksportu.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Kierunki wydatkowania środków budżetowych na 1988 r. z merytorycznego punktu widzenia nie budzą zastrzeżeń, a ich wysokość wydaje się uzasadniona. Zwracam jednocześnie uwagę, że w poszczególnych działach dochody wzrastają w niewielkim procencie lub też są równe, a nawet niższe od przewidywanego wykonania w 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Pozycja naszego kraju w międzynarodowym podziale pracy jest nieadekwatna do potencjału gospodarczego Polski. Niedostatecznie rozwinięty eksport powoduje niski import, co oznacza złe i pogarszające się zaopatrzenie materiałowe przemysłu i rynku, a także inwestycji; dotyczy to zwłaszcza importu z krajów II obszaru płatniczego. Zmuszeni zostaliśmy do ograniczeń importowych, aby przynajmniej częściowo realizować zobowiązania wynikające z zadłużania zagranicznego, co w sposób istotny obciąża bilans płatniczy. W tej sytuacji podstawowe zadania to aktywizacja eksportu do obu obszarów, aby umożliwić zakupy importowe oraz pełniejszą obsługę naszego zadłużenia. Jest to podstawa normalizacji naszych stosunków finansowych z różnymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Wymaga to mobilizacji wszystkich zasobów, w tym usług i budownictwa, nawet gdyby w niektórych asortymentach powodowało to przejściowe trudności w zaopatrzeniu rynku wewnętrznego. Eksport paliw, surowców i towarów nisko przetworzonych musi jednak mieć tendencję malejącą, a wzrostową - eksport towarów przetworzonych, o wysokie j jakości i nowoczesności oraz niskich kosztach wytwarzania.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Realizacja tych celów wymaga systemowych modyfikacji warunków ekonomiczno-finansowych na rzecz proeksportowej restrukturyzacji gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Pozytywne efekty przynosiły w 1987 r. zmiany kursu złotego, rozszerzony zakres stosowania cen umownych opartych o ceny transakcyjne, podwyższenie stawki ulg w podatku dochodowym za wartość eksportu wolnodewizowego towarów wysoko przetworzonych oraz za jego przyrost i ulg za obniżenie kosztów produkcji eksportowej, a także przebudowa systemu rachunków odpisów dewizowych, powiększanie co roku funduszu nagród w relacji do wzrostu eksportu itd.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Bodźce te będą miały również w przyszłości wpływ na aktywizację eksportu. To, co się sprawdziło, należy udoskonalać i traktować jako systemowe, wieloletnie stymulatory eksportu. Tymczasem docierają do nas wiadomości, jakoby minister finansów chciał znieść część tycią stymulatorów, np. ulgi w podatku dochodowym za eksport. Oczywiście, docelowo powinniśmy dążyć - przy aktywnej polityce kursowej - do zmniejszania rozmiarów obciążeń importowych i dopłat. Nie powinno się przyznawać dopłat ze środków budżetowych, a jedynie że środków własnych, i to do poszczególnej transakcji, na okres przejściowy, aby zapewnić rentowność produkcji. Wszelkie ulgi powinny być uzależnione od wskaźnika efektywności eksportu. W aktualnej sytuacji ulgi nie mogą jednak być likwidowane, a powinny być stabilne - i to zarówno dla produkcji eksportowej, jak i wszelkiego rodzaju usług eksportowych, w tym usług budowlanych. Usługi eksportowe na całym świecie wyprzedzają rozwój eksportu towarowego.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Komisja powinna zająć stanowisko popierające utrzymanie preferencji proeksportowych. Wnoszę o pozytywne zaopiniowanie projektu budżetu w części dotyczącej Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#TadeuszŁodykowski">Na dzisiejszym posiedzeniu mamy wypracować uwagi i wnioski, które skierujemy do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. Poza generalnym ustosunkowaniem się do projektu budżetu resortu współpracy gospodarczej z zagranicą na rok przyszły, proszę o zgłaszanie w dyskusji wniosków szczegółowych, dotyczących przedstawionego projektu stanowiska Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławUrban">Lektura materiału przedstawionego przez resort budzi pewien niepokój. Jakie będą skutki, poza zmianą salda, nowego sposobu zapisu działalności gospodarczej resortu - zgodnie z ostatnim rozporządzeniem Ministerstwa Finansów? Czy nie zmniejszy to zainteresowania pracowników handlu zagranicznego rozwojem działalności eksportowej i importowej?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławUrban">Czym należy tłumaczyć wzrost zatrudnienia w administracji celnej?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławUrban">W budżecie przewiduje się wzrost kosztów utrzymania placówek handlowych za granicą o 496 mln zł. Społeczeństwo ocenia pracę tych służb raczej krytycznie. Takie uwagi przekazuje się nam na spotkaniach z wyborcami. Chciałbym spytać, czy resort zamierza przeprowadzić reorganizację tych placówek i atestację stanowisk?</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StanisławUrban">Dlaczego nie przewiduje się zwiększonych wpływów z opłat celnych z gospodarki nie uspołecznionej i od ludności? Znaczna część opłat celnych wnoszona jest w walutach obcych. Zmienione zostały kursy walut, a więc powinno to również wpłynąć na zmianę wysokości planowanych wpłat z tytułu opłat celnych.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StanisławUrban">Po stronie wydatków w budżecie resortu współpracy gospodarczej z zagranicą przewiduje się wzrost z powodu zmiany kursu walut. Dlaczego wobec tego nie uwzględnia się tego wzrostu po stronie dochodów?</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#StanisławUrban">Czy przewidziana jest zmiana wysokości opłat celnych w 1988 r., a także uporządkowanie przepisów całego systemu, celnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MichałMarkiewicz">Realizacja zadań resortu w ub.r. przebiegała prawidłowo. Obroty handlu zagranicznego były korzystne, ale czy potrafimy ocenić, jakim kosztem całej gospodarki to się odbywało i jaki miało wydźwięk społeczno-polityczny w związku z niedoborami zaopatrzenia na rynku wewnętrznym?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MichałMarkiewicz">Do budżetu państwa nie wpłynęła znaczna część środków z przedsiębiorstw uspołecznionych, gdyż uzyskiwały one ulgi w podatku dochodowym z tytułu eksportu. Czy jednak ulgi te pozostawały w jakimś godziwym stosunku do korzyści, jakie uzyskiwaliśmy z eksportu? Stanowiły one niejednokrotnie poważne kwoty, które powodowały niemałą lukę w budżecie państwa. Zastanowić więc się trzeba, czy są one proporcjonalne do efektów.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MichałMarkiewicz">W stosunku do zatrudnionych przy produkcji eksportowej uchylono próg wzrostu wynagrodzeń. Miało to określony wydźwięk społeczny. Nieszczelność naszego systemu finansowego i systemu płac powodowała, że przekraczanie tego progu szło w niektórych przypadkach dalej, niż upoważniały do tego osiągnięcia gospodarcze. Jak zamierzamy sterować systemem ulg w przyszłości, ażeby nie było takich przypadków jak w 1987 r.?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MichałMarkiewicz">Forsowaliśmy często na siłę realizację planu eksportu. Zdarzało się, że importowaliśmy wyeksportowane przez nas uprzednio towary po dużo wyższych cenach niż te, jakie nam zapłacono w eksporcie. Trzeba podjąć działania uniemożliwiające występowanie takich zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MichałMarkiewicz">W 1987 r. odnotowaliśmy pozytywne zjawisko przeliczenia dolara po bardziej realnym kursie złotówkowym. Trzeba w r. 1988 kontynuować aktywne działania na rzecz dalszej weryfikacji kursów walut i w miarę możliwości stopniowo likwidować „czarny rynek”. To właśnie obecna praktyka dwóch kursów walutowych skłania do krótkoterminowych wyjazdów za granicę na zarobek w dolarach, które po przeliczeniu „czarno rynkowym” dają pokaźne sumy.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MichałMarkiewicz">Popieram przedstawiony nam projekt budżetu resortu współpracy gospodarczej z zagranicą na 1988 rok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZdzisławSkakuj">Nie wnoszą zastrzeżeń do przedstawionego projektu budżetu. Chciałbym natomiast ustosunkować się do uwag i wniosków naszej Komisji, które mają być przekazane Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. W punkcie 4 tych uwag proponuje się stymulowanie eksportu przez system ulg w podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń i w podatku dochodowym oraz utrzymanie tych ulg na dotychczasowym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ZdzisławSkakuj">Uważam, że nie należy stosować ulg w podatku dochodowym, gdyż dochody mogą zwiększać się w wyniku prowadzenia aktywnej polityki kursowej. Nasz system bankowy powinien w sposób realistyczny stymulować działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ZdzisławSkakuj">Budżet państwa spełnia określoną rolę i musi mieć zapewnione dochody. Ponadto trzeba gromadzić odpowiednie środki na spłatę naszych zadłużeń, m.in. przez zapewnienie zwiększonych dochodów budżetu państwa z produkcji eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ZdzisławSkakuj">Nie jestem również zwolennikiem zniesienia progu wynagrodzeń w produkcji eksportowej. Należałoby wprowadzić systemowy dodatek do funduszu płac, wolny od podatku, zależny od wielkości wpływów z eksportu i modyfikowany stosownie do jego opłacalności. Dodatek ten powinien być wypłacany załogom przedsiębiorstw eksportujących i phz.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ZdzisławSkakuj">Jeżeli załoga będzie widziała korzyści, jakie może osiągnąć z produkcji eksportowej, to za pośrednictwem samorządu wymusi na dyrekcji podejmowanie takiej produkcji. Nie możemy rozwiązywać problemów gospodarczych państwa samymi tylko przepisami. Trzeba to czynić przez uświadamianie załóg i doprowadzenie zasad ekonomiki do codziennego myślenia zatrudnionych. Praca przy produkcji eksportowej musi stać się poważną motywacją osobistą, i to nie tylko w sensie finansowym; w grę mogą wchodzić również inne korzyści - takie, jak możliwość otrzymania mieszkania, wyjazd za granicę itp.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#ZdzisławSkakuj">Nie zgadzam się z opinią, że zbyt częste zmiany przepisów powodują destabilizację. Wiemy wszyscy, że za mało produkujemy i za mało eksportujemy. Musimy zatem zmieniać przepisy tak długo, aż osiągniemy zamierzony cel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszŁodykowski">Rozumiem, że poseł Z. Skakuj postuluje o zrezygnowanie w naszej opinii z pkt. 4, który proponuje utrzymanie dotychczasowych ulg w podatku dochodowym i w podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń, a w miejsce tego wprowadzenie systemu motywującego do podejmowania produkcji eksportowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#FranciszekGuz">W pkt. 3 naszych wniosków proponujemy stworzenie zachęt do podejmowania produkcji eksportowej przez system nagród ministra dla najlepszych eksporterów. Z informacji, jakie posiadam wynika, że pracownicy nie odczuwają skutków tego systemu nagród. Jestem pracownikiem jednego z zakładów eksportujących i równocześnie działaczem związkowym. Uważam, że należałaby raczej przewidzieć systemowe dopłaty do funduszu płac, gdyż z tego mieliby korzyść nie tylko kierownicy przedsiębiorstw, ale i pracownicy.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#FranciszekGuz">Do przedstawionego projektu budżetu resortu na 1988 r. nie mam zastrzeżeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#TadeuszŁodykowski">Członkowie naszej Komisji, niejednokrotnie wizytowali placówki handlu zagranicznego. Prawie wszędzie podnoszono problem systemu wynagrodzeń stwierdzając, że nie skłania on do podejmowania wysiłków dla zwiększania eksportu. Czy resort widzi ten problem i czy przewiduje się jakieś zmiany w systemie wynagradzania pracowników handlu zagranicznego w 1988 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LechCiupa">Zadania handlu zagranicznego w r. 1987 zostały sprawnie zrealizowane. Czy jednak efektywność naszego eksportu była taka, że możemy zwiększyć środki na spłatę naszego zadłużenia? Oby nie było tak, jak w budownictwie, że plany są wykonywane, a kolejka oczekujących na mieszkania wydłuża się.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#LechCiupa">Zgadzam się ze stwierdzeniem, że ruchy cen na rynkach światowych są nieustanne i trudne do przewidzenia i że wpływa to na ostateczny bilans dochodów naszego handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#LechCiupa">Polemizowałbym z propozycją wprowadzenia systemowych dopłat do funduszu wynagrodzeń w produkcji eksportowej. Taka metoda może zdawać egzamin w zakładzie pracy o produkcji jednorodnej. Jeżeli jednak prowadzi się produkcję wielokierunkową, jak np. w Zakładach im. Cegielskiego, sprawa nie jest prosta, gdyż część załogi będzie otrzymywać dodatki, a inni, którzy pośrednio również przyczyniają się do wzrostu produkcji eksportowej, nie będą mogli korzystać z dodatkowych funduszy. Jestem za tym, ażeby w ogóle znieść nagrody i cały problem preferowania produkcji eksportowej rozwiązać przez dobrze opracowany system ulg w podatkach, słowem - przez system ekonomiczno-finansowy.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#LechCiupa">W zakładach mięsnych w Kole, które produkują na eksport, dyrektor zakładu otrzymał 240 tys. zł tytułem nagrody eksportowej. Wywołało to niezadowolenie załogi i zrozumiałe komentarze.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#LechCiupa">Stosowane u nas przeliczenia kursów walutowych są właściwie fikcją. Załóżmy np., że ktoś zarabia w USA 1100 dolarów miesięcznie i przeliczmy te dolary po czarnorynkowej cenie. Wypadnie nam bajońska suma. Trzeba jednak brać pod uwagę nie nasze nierealne przeliczenia, ale to, co w USA można za taką sumę dolarów kupić.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#LechCiupa">Stosowany w produkcji eksportowej system ulgi preferencji zdaje na razie egzamin, przynosi określone efekty i należałoby go dalej stosować przynajmniej przez najbliższe 2–3 lata.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#LechCiupa">Doceniam trudną pracę resortu współpracy gospodarczej z zagranicą, ale chciałbym zasygnalizować, że coraz częściej zgłaszane są protesty przeciw nadmiernej biurokracji uprawianej przez pracowników zarówno samego resortu, jak i central handlu zagranicznego. Od pół roku grupa osób, którą chce założyć spółkę eksportową w woj. konińskim, nie może doczekać się ostatecznej decyzji. A chodzi w tym przypadku o eksport usług, a więc najbardziej intratną formę eksportu.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#LechCiupa">Mamy określoną politykę handlu zagranicznego, opartą na decyzjach Sejmu, ale np. niektóre gwarectwa na terenie woj. włocławskiego kierują się własnymi ustaleniami, nie zawsze zgodnymi z tą ogólną polityką.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#LechCiupa">Po powołaniu zintegrowanego resortu przemysłu równocześnie powstały wspólnoty węglowe, gwarectwa i wreszcie przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#LechCiupa">Wydłużyła się więc droga w załatwianiu niektórych spraw, co może mieć wpływ na opóźnianie pewnych decyzji, dotyczących również eksportu.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#LechCiupa">Popieram przedstawiony nam projekt budżetu resortu na 1988 r., ale uważam, że musi być on bardziej skorelowany z wynikami pracy handlu zagranicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZdzisławBarański">Sytuacja płatnicza w walutach krajów II obszaru uległa w 1987 r. dalszemu znacznemu pogorszeniu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#ZdzisławBarański">Zadłużenie w tych walutach wzrosło o 3.223 mln dolarów, z czego 1.633 mln dolarów przypada na niezapłacone odsetki, dopisane do kapitału dłużnego, a drugie tyle wynika z przeliczenia na zdeprecjonowane dolary zadłużenia wyrażonego w innych walutach (tj. na różnice kursowe). Projekt planu na 1988 r. przewiduje dalszy wzrost zadłużenia o 950 mln dol. do sumy 37.700 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#ZdzisławBarański">Należy podkreślić, że projekt planu na 1988 r. zamyka się ogólnym deficytem w kwocie 470 mln dolarów, który jest ujęty w tablicy bilansu w pozycji „deficyt środków”, a w omówieniu planu określony jako „luka finansowa”. Tego rodzaju ujęcie jest sprzeczne z ogólnie przyjętymi zasadami sporządzania planu bilansu płatniczego. Nie można bowiem planować wypłat w dewizach, na które nie ma w planie pokrycia we wpływach bieżących oraz wykorzystanych kredytach, spłatach kredytów udzielonych i rezerwach. Co gorzej, w omówieniu planu na s. 7 stwierdza się, że wielkość tego deficytu może ulec zwiększeniu, gdy trzeba będzie zapłacić 150 mln dol. z tytułu „umowy Gierek-Schmidt” i 275 mln dolarów rat kapitałowych dla ZSRR. Łączny deficyt może więc osiągnąć sumę 895 mln dolarów, na co nie przewiduje się w projekcie planu żadnego pokrycia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RyszardSzunke">Ustosunkowanie się do głównych propozycji preliminarza budżetowego resortu współpracy gospodarczej z zagranicą jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe z uwagi na sposób ujęcia dochodów z działalności gospodarczej. Jeśli dochody mają stanowić 2,7% ich dotychczasowego poziomu, to są one na tyle skażone metodologicznie, że porównania są mało wiarygodne.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#RyszardSzunke">Porównanie dochodów i wydatków w zagadnieniach szczegółowych, gdzie jest to możliwe, budzi wątpliwości. Wzrost wydatków tłumaczony jest wzrostem kosztów. Dochody są niższe - z wyjątkiem wpłaty PIHZ i sprzedaży w Instytucie Koniunktur i Cen - o symboliczną zresztą kwotę 25 tys. zł. Czyżby wzrost kosztów utrzymania działał tylko w jedną stronę?</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#RyszardSzunke">Nasuwa się podejrzenie, czy nie mamy do czynienia ze swoistą niegospodarnością poszczególnych ludzi. A może cała gospodarka przestawia się na wzrost kosztów nie zaś dochodów?</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#RyszardSzunke">Kwoty, którymi operujemy w budżecie, świadczą o tym, że merytoryczna działalność resortu odbywa się poza jego budżetem.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#RyszardSzunke">Proszę o odpowiedź na pytania dotyczące gospodarczych skutków działalności resortu w dziedzinie skuteczności nagród ministra i sposobu ich wypłacania oraz wpływu na proces aktywizacji eksportu, a także oddziaływania aktywnej polityki kursowej na koszty produkcji eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#RyszardSzunke">Proszę również o odpowiedzi na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#RyszardSzunke">- Czego można oczekiwać po podjętych już decyzjach liberalizujących politykę koncesjonowania i jaka będzie praktyka w tej dziedzinie?</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#RyszardSzunke">- Czy po istotnej modyfikacji progu podatkowego nie należy oczekiwać zmniejszenia zainteresowania eksportem, ponieważ suma ulg i ich znaczenie będą mniejsze?</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#RyszardSzunke">- Czy rachunek odpisów dewizowych działa już zadowalająco?</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#RyszardSzunke">- Co będzie z rachunkiem odpisów rublowych?</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#RyszardSzunke">- Czy w ciągu roku funkcjonowania Bank Rozwoju Eksportu potwierdził swoją przydatność w dziedzinie proeksportowej restrukturyzacji gospodarki?</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#RyszardSzunke">- Czego można oczekiwać w dziedzinie poprawy bilansu płatniczego w obu obszarach płatniczych w części zależnej od działalności Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JanCzapiewski">Największy błąd w naszej polityce handlu zagranicznego polega na tym, że wywozimy substancję organiczną z rolnictwa. Źródłem dużych dochodów eksportowych może i powinno być przetwórstwo, ale do tego potrzebne są maszyny. Oczywiście, kontrahent zagraniczny chętnie kupuje tani, nie przerobiony towar.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JanCzapiewski">W naszej sytuacji musimy eksportować za wszelką cenę. Nawiązując do wypowiedzi ministra, chciałbym zapytać, co jest najskuteczniejszym czynnikiem wzrostu eksportu: nagrody resortowe, ulgi systemowe, czy inne elementy? W poprzednich latach nie było tak dużego wzrostu wydatków na nagrody za osiągnięcia w eksporcie. A ile wynosiły ulgi? Może warto byłoby podać, ile wynosiły one w przeliczeniu na 1 dolar i 1 rubel uzyskany z eksportu? O ile wzrosły nagrody, a o ile obroty? Czy biura radców handlowych otrzymują również nagrody za zwiększanie eksportu do danego kraju? W których gałęziach naszej gospodarki mamy najwięcej sukcesów eksportowych?</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JanCzapiewski">W których osiągamy najlepszy uzysk dolarowy? Do których branż i wyrobów najwięcej dopłacamy, oprócz rolnych? Jaki przewiduje się kurs dolara i rubla do złotówki w 1988 r. po zmianach cen? Rozumiem, że to trudna sprawa, ale trzeba umieć przewidywać. Jaki będzie stosunek rubla do dolara?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#EdwardSzymański">Zabieram głos pod wrażeniem grudniowego posiedzenia Sejmu, na którym rozważaliśmy wielkość deficytu budżetowego za 1987 r. Na budżet 1988 r. również patrzę pod tym kątem. Mam na myśli czynniki kształtujące ten budżet i wpływające na wielkość deficytu. Eksport ma w tym znaczny udział. Na dotacje do eksportu idą miliardowe środki. W tym kontekście patrzę na wniosek posła Z. Skakuja. Słuszny jest wniosek posła L. Ciupy, by nie rezygnować z punktu 4. projektu opinii: nie powinniśmy w eksporcie robić gwałtownych ruchów. Wzajemne oddziaływanie zmiany kursu walutowego i ulg doprowadziło do tego, że w przedsiębiorstwach nastąpił w 1987 r. prawie dwukrotny przyrost środków własnych. Powoduje to nacisk na inwestycje bez pokrycia i będzie prowadziło - poza deficytem budżetowym - do pogłębiania inflacji. Proponuję zatem utrzymać pkt 4. projektu opinii, dopisując na końcu pierwszego zdania następujący tekst: „tak korygowany, by stymulował efektywny eksport i pożądane zmiany w jego strukturze geograficznej i towarowej”.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#EdwardSzymański">W przyszłości powinniśmy rozpatrywać nie tylko część budżetu dotyczącą Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, ale także projekt bilansu płatniczego oraz sprawę obsługi zadłużenia. Wtedy nasza opinia byłaby pełniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#TadeuszŁodykowski">Wszyscy podzielamy ten pogląd i sądzę, że będziemy mogli wystąpić z nim do Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#TadeuszŁodykowski">Wniosek dotyczący pkt. 4 traktujemy jako rozwiązanie kompromisowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanPryszcz">W całej rozciągłości popieram wniosek posła E. Szymańskiego. Należy też rozszerzyć to, o czym mówił poseł L. Ciupa.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#JanPryszcz">Na spotkaniach w przedsiębiorstwach różnych branż - od przemysłu metalowego przez węglowy do szklarskiego - oraz na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów wskazywano, że należy stale mieć na uwadze to, co wynika z dwóch liczb ilustrujących zadłużenie państwa: 37,7 mld dolarów i 6,6 mld rubli.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#JanPryszcz">Rada Banków w swej opinii podkreśla, że należy prowadzić aktywną politykę kursową, kredytować przedsięwzięcia proeksportowe i zapewnić sprawne funkcjonowanie ROD.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#JanPryszcz">Mam pytanie do ministra: na s. 6 pisze się, że założono wzrost wydatków o 15,7%. Jest to niewątpliwie wynik posługiwania się cenami z okresu, gdy projekt budżetu był opracowywany. A co będzie po tegorocznych podwyżkach? Na s. 7 mówi się m.in. o założonym spadku dochodów Centralnego Inspektoratu Standaryzacji. Jest to zbyt ostrożne. Tej instytucji warto płacić, jej rola jest wyraźnie pozytywna. Czy należy więc zakładać spadek dochodów CIS?</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#JanPryszcz">Przedsiębiorstwa przeszły przez rok 1987 generalnie „suchą stopą”. Widzę w tym zasługę importu, który był możliwy dzięki efektom osiąganym w eksporcie. Trzeba doskonalić system ulgi preferencji dla eksportu; byłoby błędem, gdyby dziś nagle zdecydowano zmienić ten system. W przedsiębiorstwach apeluje się do posłów, żeby w zakresie ulg i preferencji utrzymać stan obecny. Nawiązując do wypowiedzi posła Z. Skakuja uważam, że duże, silne przedsiębiorstwa mają środki na rozwój pochodzące z wielu źródeł. Jeżeli chcemy pobudzać do eksportu przedsiębiorstwa małe i średnie, muszą one zainwestować. Dostęp do środków produkcji za złotówki jest utrudniony. Jesteśmy w przededniu uchwalenia ustawy o zakładowych systemach płacowych. Przedsiębiorstwa będą miały do dyspozycji dowolne preferencje eksportowe. Jeżeli potrzebne im będą środki specjalne - wrócą do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#JanPryszcz">Relacje: rubel - dolar - złoty są podnoszone przez wiele przedsiębiorstw myślących o rachunku opłacalności. W niektórych zakładach sprawa ta jest poważnym problemem. Trzeba podejmować odpowiednie działania.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#JanPryszcz">Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego postulują od dawna uzyskanie niewielkich odpisów dewizowych. Warto tę sprawę jeszcze raz przemyśleć ze względu na potrzeby tych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#JanPryszcz">Spodziewam się, że 13 bm., na wspólnym posiedzeniu z Komisją Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów sprawa ulg w podatku dochodowym zostanie wyeksponowana. Musimy odpowiedzieć obie na pytanie, w jakim stopniu ta kwota, która spowodowała zmianę ustawy budżetowej, rzeczywiście zależy od zmian w podatku dochodowym za eksport. Żebyśmy tylko nie wylali dziecka razem z kąpielą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JerzySurowiec">System zmienił się. Wpłaty od przedsiębiorstw przekazywane są wprost do Ministerstwa Finansów. Odpowiednia informacja o wysokości tych wpłat byłaby nam jednak potrzebna. Nie chodzi mi o zmianę systemu, lecz o informację.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JerzySurowiec">W załączniku nr 1 kwota 5 mld zł na dopłaty do nieopłacalnego eksportu nie figuruje. Czy mamy gwałtowną zwyżkę eksportu rolno-spożywczego, a nie ma dopłat do eksportu innych gałęzi?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JerzySurowiec">Uważam, że w dyskusji prezentowano wyjątkowo skrajne poglądy. Są przedsiębiorstwa, którym potrzebne są środki nie na płace, lecz na rozwój i nie należy pozbawiać ich ulg. Podatek dochodowy pozostaje w wysokości 65%. Przy produkcji eksportowej nie może tak być. System, który daje przedsiębiorstwu możliwość zwiększenia wydatków na fundusz płac, jest korzystny dla załogi. Z podziałem na różne cele przedsiębiorstwa sobie poradzą. Zostawmy załodze decyzję, kto bardziej zasłużył się dla eksportu: tokarz pracujący bezpośrednio przy produkcji eksportowej, czy np. komórka marketingowa.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JerzySurowiec">Centrale handlu zagranicznego wykazują dużą ociężałość. Nie są zainteresowane niewielkimi kontraktami Zawieranymi przez mniejsze firmy. A te mogą przecież szybko realizować dość istotne transakcje.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JerzySurowiec">Nawiązując do wypowiedzi posła S. Urbana, uważam, że nie należy szukać oszczędności tam, gdzie nie są one potrzebne. Nasz zakład importuje urządzenia firm „Bosch” i „Alfa Laval”. Nie ma miesiąca, żeby przedstawiciele tych firm u nas nie byli. Warto im jeździć i udowadniać, że np. zamierzony zakup we Włoszech nam się nie opłaci. Wysyłając swego przedstawiciela razem z firmą eksportową potrafiliśmy wynegocjować wiele dolarów na każdej tonie. W parze ze wzrostem eksportu powinny również rosnąć wydatki na takie wyjazdy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WalentyMilenuszkin">Dyskutujemy w gronie ludzie którzy ogólnie zorientowani są w sprawach handlu zagranicznego. Społeczeństwo ma jednak zupełnie inne wyobrażenie o tej dziedzinie działalności. Handel zagraniczny wiąże się z dochodami dolarowymi, które naturalnie przelicza się po cenach czarno-rynkowych. Niektórym wydaje się, że świat czeka na nasze artykuły, że dolary same płyną do kasy państwowej. Za to, że takie pojęcia pokutują w społeczeństwie, ponoszą dużą winę środki masowego przekazu. W telewizji i radiu mówi się wiele o przypadkach nieudolności władzy, o arogancji urzędników, o brudnych podwórkach itp. Nie wyjaśnia się natomiast trudnych problemów handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WalentyMilenuszkin">Proponuję, ażeby Prezydium naszej Komisji spotkało się z kierownictwem Komitetu ds. Radia i Telewizji dla omówienia niektórych spraw związanych z propagowaniem w środkach masowego przekazu problematyki handlu zagranicznego i eksportu, systemu wynagradzania w handlu zagranicznym itp.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WalentyMilenuszkin">W Gdańsku jest mała pracownia rzemieślnicza produkująca witraże. Przeznaczone są one przeważnie na eksport, który przynosi dochody państwu i rzemieślnikom. Oczywiście, wiele osób komentuje te wysokie dochody w sposób niezbyt przyjazny. Trzeba takie przypadki wyjaśniać i odpowiednio komentować.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#WalentyMilenuszkin">Musimy zakodować w świadomości społeczeństwa, że nie będziemy żyli, jeżeli nie będziemy eksportowali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WacławKosicki">Najwyższa Izba Kontroli przeanalizowała szczegółowo projekt budżetu Ministerstwa Współpracy z Zagranicą na 1988 r. i popiera w pełni wniosek koreferenta o przyjęcie tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WacławKosicki">Nie mamy również zastrzeżeń co do realizacji budżetu resortu w r. 1987. Obroty handlu zagranicznego zostały pomyślnie zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WacławKosicki">Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę, że następuje wzrost dopłat wyrównawczych, co stwierdzono również w raporcie Ekspertów Banku Światowego. Zasady II etapu reformy gospodarczej wprowadzają większą elastyczność kursów walutowych, a więc wzrost dopłat wyrównawczych nie powinien być tak duży. Zdarzają się przypadki, że niektóre przedsiębiorstwa przemysłowe wymuszają te dopłaty, przedstawiając nie zawsze rzetelne dokumenty. Trzeba to bardziej wnikliwie kontrolować.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#WacławKosicki">Uzasadniony jest wzrost funduszu nagród. Może nawet powinny być one większe i bardziej odczuwalne. Należy odstępować od przyznawania tych nagród dopiero pod koniec roku; nie spełniają one wówczas swej motywacyjnej roli.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#WacławKosicki">Problem kosztów utrzymywania i poziom pracy placówek handlu zagranicznego jest w centrum uwagi społecznej. Należałoby kontrolować przypadki wypaczeń, które przejawiają się m.in. w zbyt komfortowym etylu życia niektórych pracowników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AndrzejDorosz">W dyskusji podnoszono problem stosowania ulg w podatku dochodowym i w podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń w stosunku do przedsiębiorstw produkujących na eksport. Podkreślano stymulującą rolę tych ulg w rozwoju produkcji eksportowej. Z drugiej strony poddawano pod rozwagę, czy ulgi takie należy stosować, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#AndrzejDorosz">W 1986 r. z tytułu różnego rodzaju ulg przedsiębiorstwa wpłaciły do skarbu państwa mniej o 112 mld zł. W roku następnym podniesiono parametry tych ulg, mając na uwadze deprecjację złotego i równoczesną deprecjację przeliczeń walutowych, w związku z czym kwota ulg wzrosła do 260–280 mld zł. Ogółem z różnych tytułów przedsiębiorstwa uzyskały ulgi w wysokości 440–460 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AndrzejDorosz">Ulgi z tytułu eksportu stanowią dla przedsiębiorstw istotne źródło dopływu środków na tzw. fundusz rozwoju. Wszyscy zgadzamy się, że konieczne jest pobudzanie przedsiębiorstw do produkcji eksportowej. Minister finansów może zmniejszyć parametry ulg i ograniczyć ich stosowanie, pewna jednak skala koncesji musi być zachowana.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#AndrzejDorosz">Do rozważenia jest propozycja posła Z. Skakuja o uruchomieniu dodatkowych środków na wynagrodzenia za produkcję eksportową. Chodzi o sformułowanie tej produkcji przez fundusz płac, a nie przez fundusz rozwoju. Trzeba brać jednak pod uwagę interesy nie tylko dużych, ale i małych przedsiębiorstw. Bank może przyznać środki na rozwój produkcji eksportowej nawet bez oprocentowania, ale de facto będzie to również koncesjonowanie tej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#AndrzejDorosz">Zakładamy, że polityka kursowa w 1988 r. będzie bardziej aktywna. Nie możemy doprowadzić do dalszej deprecjacji złotówki.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#AndrzejDorosz">Dążyć będziemy do utrzymania takiego stosunku złotówki, aby deprecjacja walut przewyższała deprecjację złotego.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#AndrzejDorosz">W dyskusji zwrócono uwagę na konieczność powiększania Funduszu Obsługi Zadłużenia. Musimy znaleźć środki na spłatę i obsługę zadłużeń. W tej sprawie muszą być podjęte wiążące decyzje. Nasze zadłużenia wzrosły do ponad 37 mld dolarów plus pewne zadłużenia w rublach transferowych. Ponad 2 mld dol. rocznie wynosi obsługa tych zadłużeń. Są to olbrzymie kwoty, które musimy wypracować. Dotychczas operacje te były dokonywane poza budżetem.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#AndrzejDorosz">Mamy nadzieję, że w II obszarze nie pogorszy się nasza sytuacja płatnicza. Gdybyśmy nasze zadłużenia liczyli np. w markach zachodnich czy frankach szwajcarskich, wtedy byłyby one znacznie niższe. Wszystko więc zależy od kursu walut, od skali ich przeliczeń.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#AndrzejDorosz">Z całą odpowiedzialnością mogę stwierdzić, że nie pogorszyła się nasza sytuacja płatnicza, a nawet udało się powiększyć nasze dewizowe rezerwy bankowe. Konwersja wzrostu odsetek w latach poprzednich nie była większa. Udało się nam podpisać porozumienia finansowe z naszymi zachodnimi wierzycielami co do przesunięcia okresu spłaty naszych zadłużeń.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#AndrzejDorosz">Uważam, że nie jest metodologicznym błędem wykazywanie deficytu budżetowego. Taki deficyt był i w latach poprzednich, ale nie był wykazywany. Teraz zdecydowaliśmy się nazwać go „luką finansową”. Bilans płatniczy jest publikowany i dyskutowany. Jest to więc przyjęcie właściwej taktyki postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#TadeuszŁodykowski">Dziękuję ministrowi A. Doroszowi za wyjaśnienia i mam nadzieję, że będzie on stałym uczestnikiem obrad naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#TadeuszŁodykowski">W swojej wypowiedzi wiceminister A. Dorosz wyjaśnił niektóre problemy bilansu płatniczego, które pozwolą lepiej zrozumieć złożoność problematyki handlu zagranicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WładysławGwiazda">Jestem zbudowany fachowością wypowiedzi posłów. Wiele cennych uwag i spostrzeżeń z dyskusji wykorzystamy w bieżących działaniach resortu.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WładysławGwiazda">O 250 osób wzrasta zatrudnienie w Głównym Urzędzie Ceł. Ma to na celu usprawnienie obsługi celnej na granicy. Opłaty celne wpływają do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WładysławGwiazda">Planowany wzrost kosztów utrzymania placówek za granicą dotyczy głównie podwyżek wynagrodzeń i poprawy wyposażenia tych placówek, a nie wzrostu zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#WładysławGwiazda">Opracowujemy koncepcję działania placówek handlu zagranicznego; prace mamy nadzieję zakończyć w I półroczu br.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#WładysławGwiazda">Chciałbym poinformować, że nasze placówki handlowe działają w 100 krajach i zatrudnionych w nich jest łącznie 508 pracowników, z tego 48% w placówkach trzy-, dwu-, a nawet jednoosobowych.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#WładysławGwiazda">Pracujemy nad modyfikacją systemu celnego; będzie to zrealizowane do końca 1988 r. Chcemy ten system doprowadzić do poziomu światowych systemów i do potrzeb restrukturyzacji naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#WładysławGwiazda">Prowadzimy dość ścisłą kontrolę stosowania ulg systemowych dla produkcji eksportowej. Mogą się zdarzyć przypadki wypaczeń, ale będziemy się starali je likwidować.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#WładysławGwiazda">W dyskusji poruszono sprawę eksportu i równoczesnego importu tych samych towarów. Zdarzają się takie przypadki, ale na ogół staramy się importować lepszy towar niż ten, który wyeksportowaliśmy. Mogą być wypaczenia i będziemy je eliminować. Wprowadziliśmy wewnętrzny eksport niektórych towarów w celu umożliwienia zakupów dla produkcji finalnej. Zasięg tego eksportu jest niewielki, ale pozwala na neutralizację niektórych negatywnych zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#WładysławGwiazda">Poruszono sprawę zniesienia ulg w podatku i innych systemowych dopłat do eksportu. Problemy te wymagają przemyślenia i głębszych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#WładysławGwiazda">W r. 1987 najwyższa nagroda, jaką przyznaliśmy z tytułu osiągnięć eksportowych, wynosiła 80 tys. zł, a w roku bież. przewiduje się ją zwiększyć do poziomu 90–100 tys. zł. Nie są to kwoty bulwersujące. Nagrodom dla dyrekcji towarzyszą nagrody dla załogi.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#WładysławGwiazda">Spotkaliśmy się z krytyką systemu wynagrodzeń pracowników handlu zagranicznego. System ten uzależnia wysokość zarobków od wyników pracy i jest uzgodniony z resortem pracy i polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#WładysławGwiazda">Nie fascynujemy się osiągnięciami handlu zagranicznego w 1987 r. Uważamy, że jest to pozytywna tendencja, którą powinniśmy podtrzymać w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#WładysławGwiazda">Mogą zdarzyć się przypadki zbyt biurokratycznego działania handlu zagranicznego. Wydanie ostatecznej decyzji związane jest często z przestrzeganiem określonych przepisów, jak np. z badaniem celowości powstania spółki eksportującej. Na ogół decyzje w tej sprawie wydawane są w okresie nie dłuższym niż 2 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#WładysławGwiazda">Nowelizacja przepisów w sprawie rachunków dewizowych będzie w najbliższych dniach przedmiotem obrad rządu. Chodzi nam o ujednolicenie stawek - tak, aby wynosiły one 10–20–30–40–50% - zależnie od stopnia przetworzenia. Mają to być stawki przedmiotowe. Będziemy zmierzali do ich podwyższania w następnych jatach, ale niestety, w 1988 r. nie możemy ich zwiększyć w sposób odczuwalny. Przewidujemy natomiast wykup certyfikatów w wysokości 1/9 odpisów na kontach przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#WładysławGwiazda">Opracowujemy nowy system stawek odpisów rublowych. Będą one powszechne, a nie eksperymentalne, jak w ostatnich dwóch latach. Zwłaszcza przy zakupach deficytowych urządzeń, np. obrabiarek będziemy preferowali tych, którzy eksportują więcej.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#WładysławGwiazda">Rozluźniamy koncesjonowanie. Jest obecnie ponad 650 koncesji. Chcemy iść dalej w tym kierunku, uaktywnić drobnych producentów. Inaczej rozłożyliśmy kompetencje phz: nie ma już obecnie ścisłego podziału towarowego, co powinno przyczynić się do lepszej obsługi producentów. Część central handlu zagranicznego nie umie przestawić się, interesuje się tylko dużym eksportem. Może znajdziemy sposób na to rutyniarstwo.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#WładysławGwiazda">Pytano, jaki instrument najskuteczniej stymuluje eksport. W 1987 r. wszystkie instrumenty zadziałały wspólnie - naszym zdaniem - nieźle. Na podstawie rozmów z wieloma przedsiębiorstwami dochodzimy do wniosku, że najskuteczniejsze są ROD, a potem ulgi w podatku dochodowym i w podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#WładysławGwiazda">Biura radców handlowych nie otrzymują żadnych nagród. Pracują tam urzędnicy państwowi o stałych poborach.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#WładysławGwiazda">Zapytywano, jaki będzie kurs walutowy. Sam chciałbym to wiedzieć. Być może, nie będziemy w stanie prowadzić tak aktywnej polityki kursowej, jak w II półroczu ub. roku. Dąży się wprawdzie do jak największej aktywizacji polityki kursowej, ale nie wolno zapominać, że podwyższenie kursu odbija się w postaci wzrostu cen na rynku wewnętrznym. Na to nie możemy sobie pozwolić. Ponieważ kurs walutowy jest substytutem dopłat, pragniemy doprowadzić do zlikwidowania dopłat do eksportu. To wiąże się właśnie z aktywną polityką kursową, do której namawiają nas m.in. Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy. Wzrost dopłat o 5 mld zł to stosunkowo nieduża suma, nawet w porównaniu do lat ubiegłych. Jest to raczej ubezpieczenie, nie zaś chęć wykorzystania tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#WładysławGwiazda">Planujemy doprowadzenie do sytuacji, w której phz będą mogły w szerokim zakresie korzystać z odpisów, np. od różnicy między ceną umowną a ceną transakcyjną w przypadku porozumienia się z producentem.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#WładysławGwiazda">Podstawowe znaczenie ma sprawa ulg w podatku dochodowymi Instrument ten zaliczam do działających najsilniej. Funkcjonuje dopiero rok. Mamy skłonności do zmian, nie czekając na pełną ocenę. Modyfikacja byłaby bardziej obiektywna, gdyby sprawę przedyskutować ponownie za rok.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#WładysławGwiazda">Podzielam zaniepokojenie posłów sprawą deficytu budżetowego w kontekście ulg eksportowych. Łączy się to z jednej strony ze wzrostem eksportu, z drugiej zaś, gdy mówimy o 250–270 mld zł na dotacje, nie zapominajmy, co się stało z innymi pozycjami budżetowymi. Około 60 mld zł zaoszczędziliśmy na dotacjach na rachunek wyrównawczy. Następne 60 mld zł zaoszczędziliśmy dzięki przejściu na ceny transakcyjne w eksporcie węgla. Dodajmy, że wskutek aktywnej polityki kursowej droższy import również powiększa obciążenia budżetu. Dziś będą dyskutowane u prof. Z. Sadowskiego sprawy zwiększenia ulg w podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#WładysławGwiazda">Jeżeli wierzymy, że eksport jest drogą wybrnięcia z trudności i doprowadzenia do równowagi gospodarczej, musimy być konsekwentni. Jeżeli chcemy doprowadzić do znacznego wzrostu eksportu, powinniśmy działać przymusem i mechanizmami ekonomicznymi.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#WładysławGwiazda">Przemysł nasz nie na możliwości modernizacyjnych. Potrzebne są środki. Trzeba je zapewnić temu, kto ma możliwości eksportowania, a bez dopływu środków nie będzie mógł eksportować. Chodzi nam także o możliwość konfrontacji naszych towarów z wyrobami zagranicznymi, o wymuszanie produkcji bardziej nowoczesnej i wyższej jakości.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#WładysławGwiazda">Jeżeli nie zdołałem odpowiedzieć na wszystkie pytania, zgłaszam gotowość uczynienia tego na następnym posiedzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#TadeuszŁodykowski">W wypowiedziach koreferenta i wielu posłów formułowane były jednoznaczne opinie na rzecz przyjęcia budżetu w przedłożonej postaci.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#TadeuszŁodykowski">Komisja przyjęła projekt budżetu na 1988 r. w części dotyczącej Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą w brzmieniu przedłożenia rządowego. Postanowiła również przedłożyć uwagi i wnioski Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#TadeuszŁodykowski">Pozytywnie oceniając dotychczasowe kierunki działania resortu, Komisja postuluje pod adresem Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą oraz innych właściwych resortów kontynuowanie tych działań, ą w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#TadeuszŁodykowski">- prowadzenie aktywnej polityki ustalania kursu złotego do walut obcych, - ograniczanie zakresu stosowania cen urzędowych w rozliczeniach handlu zagranicznego, co pozwoli na urealnienie cen i będzie miało istotne znaczenie w racjonalizacji wydatków budżetowych, - stwarzanie zachęt dla producentów-eksporterów przez system nagród ministra, - stymulowanie eksportu poprzez system ulg podatkowych - tak skorygowany, by stymulował efektywny eksport i pożądane zmiany w jego strukturze geograficznej i towarowej, - ograniczenie importu finansowanego centralnie na rzecz rozszerzenia zdecentralizowanego systemu finansowania importu i zasilania dewizowego.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#TadeuszŁodykowski">W kolejnym punkcie porządku dziennego rozpatrzono sprawozdanie z działalności Komisji od początku IX kadencji do 31 grudnia 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#TadeuszŁodykowski">Komisja przyjęła sprawozdanie bez uwag.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#TadeuszŁodykowski">Na zakończenie omówiono sprawy planu pracy Komisji związane ze zmianą zakresu jej działania.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>