text_structure.xml
15.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 25 kwietnia 1978 r. Komisja Prac Ustawodawczych i Komisja Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska wspólnie obradujące pod przewodnictwem posła Adama Łopatki (PZPR) i posła Edwarda Dudy (ZSL) rozpatrzyły projekt ustawy o zmianie ustawy o radach narodowych przedstawiony przez Radę Państwa.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu uczestniczył członek Rady Państwa Henryk Szafrański, sekretarz OKFJN Witold Jarosiński, przedstawiciele ministerstw: Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z wiceministrami: Czesławem Kotelą i Ludwikiem Ochockim, Rolnictwa z wiceministrem Alfredem Jackowiakiem, Komunikacji, Kultury, Górnictwa, Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, przedstawiciele: Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Prokuratury Generalnej z zastępcą Prokuratora Generalnego Kazimierzem Kukawką, Centralnej Rady Związków Zawodowych, Zrzeszenia Prawników Polskich.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Na wstępie głos zabrał członek Rady Państwa poseł Henryk Szafrański (PZPR), który przedstawił zebranym uzasadnienie projektu ustawy wniesionego przez Radę Państwa i czytanego w dniu 29 marca na posiedzeniu Sejmu. Projekt ustawy, jak stwierdził mówca, był przedmiotem szerokiej konsultacji, zorganizowanej w terenie przez przewodniczących wojewódzkich rad narodowych i spotkał się na ogół z pozytywną oceną.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#AndrzejBondarewski">Mówca podzielił się z zebranymi uwagami na podstawie konsultacji w różnych środowiskach. Zdaniem posła, projekt nowelizacji powinien mieć charakter ramowy, jednakże obecnie nakreślane ramy wydają się zbyt ciasne. Nie mieszczą się w nich bowiem wszystkie uprawnienia komitetów kontroli społecznej, których funkcją, obok innych, powinno być organizowanie podobnych ogniw wszędzie tam, gdzie ich dotychczas nie powołano, w miastach i na wsi. W tekście ustawy powinno się również znaleźć sformułowanie, iż komitet winien być stymulatorem rozwoju różnorodnych komórek kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#AndrzejBondarewski">W czasie konsultacji podkreślano wielokrotnie konieczność precyzyjnego ustalenia funkcji i zadań rzecznika kontroli społecznej, W projekcie przewiduje się utworzenie takiego stanowiska, z tym jednak, że należy ustalić, jaki jest zakres wydawanych przez niego poleceń, jaka możliwość egzekwowania jego decyzji dotyczących przedsiębiorstw gospodarczych i instytucji, jakie uprawnienia do decyzji.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#AndrzejBondarewski">W założeniach projektu komitetów kontroli społecznej nie przewiduje się naruszania czy ograniczenia funkcji kontrolnych komisji rad narodowych. Wydaje się jednak konieczne sprecyzowanie wzajemnych stosunków obu tych organów, uregulowanie tej sprawy w ustawie. Zdaniem posła, niefortunne jest także formułowanie, że komitety kontroli społecznej podporządkowane są radom narodowym: są to przecież organy rady narodowej i tę zmianę należy uwzględnić w ustawie.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#AndrzejBondarewski">Poseł Zygmunt Surowiec (ZSL) powołał się również na uwagi, wnioski i materiały, wynikające z przeprowadzonych w terenie konsultacji. Dyskutanci zwracali uwagę m.in. na konieczność wyposażenia komitetów kontroli społecznej w odpowiednie uprawnienia, ustalenie ich zadań szczegółowiej, niż to zawiera projekt.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#AndrzejBondarewski">Warto również rozważyć możliwość wniesienia poprawki, w następującym brzmieniu: Komitety kontroli społecznej mogą występować do właściwych organów o ukaranie, w drodze służbowej lub dyscyplinarnej, osób winnych zaniedbań i naruszenia obowiązków, w przypadkach rażących zaniedbań, narażających na szkodę interes społeczny - występować o zwolnienie takich osób z zajmowanych stanowisk”.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#AndrzejBondarewski">Poseł zwrócił uwagę na konieczność podniesienia rangi rzecznika kontroli społecznej oraz zapisania jego uprawnień w projekcie ustawy. Postulował też większą systematyzację i uporządkowanie zawartych w projekcie propozycji. Działaczom w terenie trzeba umożliwić zaznajomienie się z formami i doświadczeniami istniejących organów kontroli społecznej na podstawie materiałów, którymi dysponować powinna Kancelaria Rady Państwa.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#AndrzejBondarewski">Poseł Ryszard Wojna (PZPR) poparł wygłoszone w dyskusji uwagi o konieczności podniesienia rangi rzeczników kontroli społecznej. Szczególnie ważne jest to w gminach, gdzie owi ludzie należeć muszą do najsprawiedliwszych, zyskać powszechne zaufanie jako ci, do których można się zwrócić z każdą krzywdą, czy niesprawiedliwością.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#AndrzejBondarewski">Istnieje w naszym kraju rozwinięta instytucja listów, skarg i zażaleń obywateli, którzy przywykli, że ich głosy nie pozostają bez echa. Wiele spośród tych uwag powinno trafić właśnie do rzecznika kontroli społecznej. Warto by więc określić zarówno zakres jego obowiązków, a także terminy przyjmowania interesantów.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#AndrzejBondarewski">Poseł Jadwiga Giżycka-Koprowska (SD) zabrała głos w sprawie ochrony prawnej kontrolerów społecznych oraz konieczności określenia przez Radę Państwa form takiej ochrony. W tekście uchwały mowa jest tylko o ochronie w zakresie stosunków pracy, a to stanowczo za mało. Kontroler społeczny powinien podlegać takiej samej ochronie, jak każdy inny funkcjonariusz państwowy.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#AleksanderZarajczyk">Konsultacje na temat ustawy organizowane były jak gdyby trzema torami i przyniosły wiele interesujących materiałów i wniosków. Warto teraz wszystkie te uwagi zebrać i wykorzystać do dalszej pracy. Nigdzie nie wysuwano żadnych zastrzeżeń co do generalnych zasad projektu. Jest natomiast wiele szczegółowych uwag, słusznych i wymagających uwzględnienia. Podważano np. zasadność sformułowania, iż wnioski z kontroli społecznej mają być kierowane do Najwyższej Iżby Kontroli. Komitety, jako organy rad narodowych w pierwszym rzędzie powinny się zwracać właśnie do nich.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#AleksanderZarajczyk">Warto też zwrócić uwagę na zwiększenie możliwości społecznego kontrolowania oraz konsekwentną egzekucji wniosków pokontrolnych. Rozwiązania wymaga zarówno problem skuteczności kontroli, jak też obsługa techniczna komitetów. Poseł wyraził pogląd, iż nie należy precyzować ilu członków ma liczyć komitet, a pozostawić to do uznania w terenie, w zależności od konkretnych potrzeb i możliwości.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#JanKamiński">Około 70% działalności w zakresie obrotu towarowego, budownictwa mieszkaniowego, usług realizuje się poprzez spółdzielczość, gdzie ściśle określone są kompetencje rad nadzorczych, komisji sklepowych oraz innych organów samorządu. Poseł zgłosił w związku z tym dwa wnioski: po pierwsze, dać wyraz potrzebom właściwej reprezentacji organów samorządu spółdzielczego w komitetach kontroli społecznej, ściślej skoordynować działalność organów kontroli społecznej oraz wykorzystać doświadczenia i upowszechnić najlepsze formy pracy istniejących organów samorządu spółdzielczego. Po drugie, rozważyć czy konieczne jest podkreślanie możliwości występowania z wnioskami do Najwyższej Izby Kontroli. Niekiedy znacznie więcej pożytku przynosi odwoływanie się do decyzji samorządu, który ma możliwość zdejmowania nieodpowiednich ludzi z kierowniczych stanowisk, udzielania im upomnień oraz stosowania innych sankcji. Ta Społeczna działalność i społeczne egzekutywa najbardziej odpowiada intencjom ustawodawcy.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#JanKamiński">Poseł Stanisław Maciejewski (ZSL) zaproponował, aby jedną z form pracy komitetów było składanie publicznych informacji na temat osób i instytucji źle pracujących, niezgodnie z interesem społecznym.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#WitoldJarosiński">Konsultacje wykazały, że opinia publiczna przyjęła ideę powołania komitetów kontroli społecznej z zadowoleniem, niemniej jednak projekt ustawy, a także uchwały Rady Państwa wymaga dyskusji i dopracowania. Podstawową niewyjaśnioną sprawą są wzajemne relacje między komitetami kontroli społecznej a komisjami rad narodowych. Należy zapobiec kolizji kompetencyjnej. Istotnym brakiem projektu ustawy jest brak sformułowania o współpracy komitetów kontroli społecznej z samorządem mieszkańców miast.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#WitoldJarosiński">W przedłożonych projektach nie jest dostatecznie jasno określony stosunek komitetów kontroli społecznej do wszystkich innych instytucji i organizacji; wspomina się jedynie o stosunkach z NIK-iem. A przecież tylko zagwarantowanie odpowiednich kontaktów ze wszystkimi - praktycznie rzecz biorąc - instytucjami i organizacjami może zapewnić dużą efektywność działalności komitetów kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#WitoldJarosiński">Projekty nic nie mówią o zabezpieczeniu administracyjnej strony prac komitetów. Biorąc pod uwagę ciężar gatunkowy sprawy którymi te komitety będą się stykać, wydaje się konieczne zorganizowanie dla nich odpowiedniej służby kancelaryjnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#SylwesterZawadzki">Na podkreślenie zasługuje ścisły związek idei komitetów kontroli społecznej z nową Konstytucją PRL, w której uwypukla się zarówno rolę rad narodowych jako organów samorządu, jak i rangę społecznej kontroli. Uchwała o komitetach kontroli społecznej spełnić ma trzy podstawowe cele: zapewnić koordynację wszelkiej kontroli społecznej, zapewnić większą skuteczność tej kontroli oraz stworzyć system kontroli społecznej w wyniku skoordynowania wszystkich obowiązujących form kontroli.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#SylwesterZawadzki">Celowość powołania komitetów kontroli społecznej jest niewątpliwa, ale należy rozważyć w jaki sposób uniknąć niebezpieczeństwa polegającego na osłabieniu dotychczasowych form kontroli społecznej. Doświadczenia wskazują bowiem, że często przy powoływaniu nowych, wyższych i doskonalszych instytucji demokracji socjalistycznej powoli obumierają instytucje dotychczasowe. Chodzi zaś o to, by komitety kontroli społecznej stały się m.in. bodźcem do udoskonalenia funkcji kontrolnych innych organów wyposażonych w odpowiednie kompetencje. W tym świetle wydają się niecelowe sformułowanie mówiące o tym, by inne organy kontroli społecznej uzgadniały wnioski pokontrolne z komitetami kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#SylwesterZawadzki">Należy także zwrócić uwagę, by nie doszło do nadmiernego zbiurokratyzowania form kontroli, co może nastąpić jeżeli komitety kontroli społecznej zostaną zobowiązane do realizacji planów pracy. Wówczas może nastąpić rozbieżność między realizacją planów, a problemami niesionymi przez życie.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#SylwesterZawadzki">Kolejna wątpliwość dotyczy celowości rozdzielenia funkcji przewodniczącego oraz rzecznika komitetu kontroli społecznej, co dopuszcza projekt uchwały. Taki rozdział osłabi bowiem funkcje i przewodniczącego i rzecznika. A przecież zakresy zadań są bardzo ściśle ze sobą związane i w interesie społecznym leży nadanie obu funkcjom odpowiedniej rangi.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#SylwesterZawadzki">Z punktu widzenia prawniczego, błędem jest powtarzanie w uchwale szeregu postanowień, które regulują ustawy, a więc akty prawne najwyższego rzędu. W projekcie uchwały jest wiele takich przypadków.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#SylwesterZawadzki">Wypada zgodzić się z posłem Jarosińskim i podniesioną przez niego koniecznością zabezpieczenia prac kancelaryjnych w komitetach kontroli społecznej. Zważywszy sytuację kadrową w gminach jest to zadanie bardzo trudne, tym bardziej, że tych funkcji kancelaryjnych nie można powierzać pracownikom urzędów gminnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#AdamŁopatka">Zastanawiając się jaki powinien być model funkcjonowania komitetów kontroli społecznej, dochodzi się do wniosku, że modelem tym powinna być komisja rady narodowej. W gruncie rzeczy, komitety kontroli społecznej nie będą niczym innym jak właśnie wyspecjalizowanymi komisjami rad. Takie podejście do sprawy pozwoli znacznie ograniczyć nowe przepisy, gdyż zasady pracy komisji rad narodowych są ujęto w ustawie o radach. Można mieć nawet wątpliwości czy potrzebna jest specjalna uchwała Rady Państwa w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#AdamŁopatka">Zgadzam się z posłem S. Zawadzkim w sprawie nadania odpowiedniej rangi rzecznikowi kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#AdamŁopatka">Kierownik wydziału w GRZZ Albin Mirończuk: Głównym problemem jest takie sformułowanie nowych przepisów, by komitety kontroli społecznej stały się częścią systemu kontroli, jednakże bez zatracania autonomicznych uprawnień wszystkich innych już istniejących organów kontroli społecznej, w tym także organów związkowych. Dlatego sprawą podstawową staje się precyzyjne określenie w przygotowywanych dokumentach wszystkich tych organów kontroli społecznej, o których w tych dokumentach się mówi.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#AdamŁopatka">Nasuwa się wątpliwość czy nie jest zbyt szerokie sformułowanie w projekcie uchwały, że komitety kontroli społecznej mają chronić prawa obywateli. Przecież na straży, podstawowych praw obywateli (np. prawa do pracy, czy prawa do ochrony zdrowia, nie mówiąc już o prawie wyborczym) stoją akty prawne najwyższego rzędu.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#AdamŁopatka">Po zamknięciu dyskusji wyłoniono 9 osobową podkomisję do spraw opracowania projektu ustawy o zmianie ustawy o radach narodowych. W skład podkomisji weszli z ramienia Komisji Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska posłowie: Franciszek Bąbal (ZSL), Krystyna Jandy-Jendrośka (bezp.), Józef Marchewka (PZPR), Ludwika Mieszkowska (PZPR) i Stanisław Kowalczyk (ZSL). Z ramienia Komisji Prac Ustawodawczych posłowie: Andrzej Bondarewski (SD), Kazimiera Plezia, Antoni Wesołowski (ZSL) i Sylwester Zawadzki (PZPR), który został przewodniczącym Komisji.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#AdamŁopatka">Poseł Sylwester Zawadzki (PZPR) został jednogłośnie wybrany na sprawozdawcę Komisji o Projekcie ustawy o zmianie ustawy o radach narodowych na posiedzeniu Sejmu.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>