text_structure.xml 660 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Jan Król, Franciszek Jerzy Stefaniuk i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MaciejPłażyński">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MaciejPłażyński">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią posłankę Dorotę Arciszewską-Mielewczyk oraz panów posłów Andrzeja Folwarcznego, Jacka Szczota i Adama Stanisława Szejnfelda.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MaciejPłażyński">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani posłanka Dorota Arciszewska-Mielewczyk i pan poseł Andrzej Folwarczny.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MaciejPłażyński">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Andrzej Folwarczny i Jacek Szczot.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MaciejPłażyński">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MaciejPłażyński">Protokół 59 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izbo! Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu nie przeprowadził głosowań nad wnioskami o odrzucenie:</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MaciejPłażyński">- rządowego projektu ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”;</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MaciejPłażyński">- informacji prezesa Rady Ministrów o powodach, przebiegu i przeciwdziałaniu negatywnym następstwom konfliktu wokół jednostki specjalnej GROM.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący te głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, że posłowie nie zgłosili gotowości zadawania pytań w sprawach bieżących, dotychczasowy punkt 2 porządku dziennego stał się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MaciejPłażyński">Informuję również, że po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Sprawa wyboru Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby w pierwszym czytaniu projektu ustawy budżetowej na rok 2000 Sejm przeprowadził debatę długą.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MaciejPłażyński">Za chwilę przeprowadzimy głosowania nad wnioskami o odrzucenie projektu ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji PKP oraz informacji dotyczącej jednostki specjalnej GROM.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MaciejPłażyński">Następnie rozstrzygniemy w głosowaniu sprawę wielkości Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia nowelizacji prawa wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MaciejPłażyński">Po zakończeniu głosowań przystąpimy do pierwszego czytania projektu ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MaciejPłażyński">Głosowania, w szczególności w sprawie uchwały o powołaniu i wyborze składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i Senatu oraz ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta, przewiduję na godzinę 20.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#MaciejPłażyński">Zaraz państwu to wytłumaczę.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy: Kodeks karny skarbowy, Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy, o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o ratyfikacji międzynarodowej konwencji przeciwko braniu zakładników.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#MaciejPłażyński">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AndrzejFolwarczny">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#AndrzejFolwarczny">- Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji, wspólnie z Komisją Gospodarki - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#AndrzejFolwarczny">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących wynagrodzenia osób pełniących funkcje publiczne, a także osób zatrudnionych w niektórych zakładach pracy - o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#AndrzejFolwarczny">- Etyki Poselskiej - o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#AndrzejFolwarczny">- Kultury Fizycznej i Turystyki - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#AndrzejFolwarczny">- Zdrowia - o godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#AndrzejFolwarczny">Pierwsze posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustaw o reprywatyzacji nieruchomości i niektórych ruchomości osób fizycznych, przejętych przez państwo lub gminy miasta stołecznego Warszawa, oraz o rekompensatach odbędzie się o godz. 14.45 w sali nr 24.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#AndrzejFolwarczny">Posiedzenie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej odbędzie się dziś o godz. 12 w sali nr 301a w starym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MaciejPłażyński">Dzisiaj Dzień Edukacji Narodowej. Chciałbym złożyć życzenia wszystkim nauczycielom. Pracownikom oświaty życzę satysfakcji i zadowolenia. Życzę też zadowolenia z budżetu, nad którym zaczniemy pracę.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami o odrzucenie:</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MaciejPłażyński">1) rządowego projektu ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1368),</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MaciejPłażyński">2) informacji prezesa Rady Ministrów o powodach, przebiegu i przeciwdziałaniu negatywnym następstwom konfliktu wokół jednostki specjalnej GROM.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia wniosku o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez ministra transportu i gospodarki morskiej pana Tadeusza Syryjczyka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#MaciejPłażyński">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Zgłasza się poseł Styczeń.)</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Styczeń, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Styczeń: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Styczeń w październiku.)</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#MaciejPłażyński">Nie działa, dlatego że pan poseł zapomniał po raz kolejny karty. Nie chodzi o pana posła, ale o to, że ciągle ktoś zapomina. No, to już trudno, poczekamy jeszcze minutę na wyrobienie karty.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#komentarz">(Chwila przerwy)</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz o zmianie niektórych ustaw, zawartego w druku nr 1368, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 371 posłów. Za - 158, przeciw - 210, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz o zmianie niektórych ustaw do Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji oraz do Komisji Transportu i Łączności w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia wniosku o odrzucenie informacji dotyczącej konfliktu wokół jednostki specjalnej GROM.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pana Kazimierza Marcinkiewicza oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#MaciejPłażyński">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#MaciejPłażyński">Odrzucenie tego wniosku będzie oznaczało, że Sejm przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji prezesa Rady Ministrów o powodach, przebiegu i przeciwdziałaniu negatywnym następstwom konfliktu wokół jednostki specjalnej GROM, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 376 posłów. Za - 148, przeciw - 206, wstrzymało się 22.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawa wyboru Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że w debacie nad projektami zmian w prawie wyborczym kluby parlamentarne przedłożyły rozbieżne wnioski w sprawie liczebności Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz zmian w ustawie o wyborze prezydenta, to jest albo komisji średniej, albo komisji małej. Zwracam się zatem do Sejmu, aby ten problem rozstrzygnął w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#MaciejPłażyński">Jako pierwsza została zgłoszona propozycja, aby Komisja Nadzwyczajna została powołana jako komisja średnia.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#MaciejPłażyński">Poddam tę propozycję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#MaciejPłażyński">Jej odrzucenie będzie oznaczało, że Sejm podjął decyzję o powołaniu komisji małej.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem propozycji powołania Komisji Nadzwyczajnej jako komisji średniej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 374 posłów. Za - 197, przeciw - 171, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm propozycję przyjął, a tym samym podjął decyzję, że Komisja Nadzwyczajna będzie komisją średnią.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#MaciejPłażyński">W związku z podjętą decyzją Sejmu informuję, że termin zgłaszania kandydatur posłów delegowanych przez kluby i koła do pracy w Komisji Nadzwyczajnej upływa dzisiaj o godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#MaciejPłażyński">Głosowanie w sprawie powołania i wyboru składu osobowego tej komisji odbędzie się o godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego dopiero o godz. 20?)</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#MaciejPłażyński">Godz. 20 - dlatego że gdyby pojawił się wniosek o odrzucenie projektu budżetu w pierwszym czytaniu, to również ten wniosek poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#MaciejPłażyński">Nie zachęcam państwa do składania takiego wniosku, ale gdyby...</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu ustawy budżetowej na rok 2000 (druk nr 1392).</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku!...</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zajęcie miejsc i spokojne wysłuchanie pana premiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#LeszekBalcerowicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moim zadaniem dzisiaj jest przedstawienie głównych punktów dotyczących budżetu na rok 2000, budżetu, który przedstawiam w imieniu koalicyjnego rządu Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności. Jest to budżet szczególny nie tylko ze względu na symboliczną datę 2000 r. i nie tylko ze względu na to, że to jest budżet 10-lecia polskiej transformacji. Jest on szczególny dlatego, że jest bardzo ważną częścią pakietu odpowiedzi na pytania o zagrożenia, zadania i szanse, jakie stoją przed naszym krajem.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#LeszekBalcerowicz">Od 10 lat Polska nadrabia dystans do najbardziej zamożnych krajów świata. Najważniejsze decyzje dotyczące drogi, jaką wybraliśmy, zapadały na tej sali 10 lat temu w efekcie wyborów 1989 r. i zapadały później. Owe decyzje rzadko były łatwe. Generalnie w czasach przełomowych jest bardzo niewiele decyzji łatwych, a dobrych dla rozwoju. Dla rozwoju trzeba bardzo często podejmować decyzje trudne, a jak się ich unika, to płaci rozwój, czyli płacą ludzie - tyle tylko, że w nieco dalszej perspektywie. O generalnej trafności decyzji, które były podejmowane na początku, w niektórych przynajmniej przypadkach w latach następnych mogą świadczyć obiektywne fakty i to, że gospodarka polska na tle innych krajów świata, w tym krajów OECD, zaliczana jest do kilku najszybciej rozwijających się, że inwestycje zagraniczne napływają do naszego kraju, że poważne instytucje ratingowe poprawiają oceny naszej gospodarki, że Komisja Europejska w ostatnim raporcie oceniła pozytywnie stan naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podobnie jak i dotychczas, tak i w przyszłości decyzje tutaj podejmowane będą miały kluczowe znaczenie dla tempa, charakteru naszego rozwoju, dla kształtu i jakości polskiego państwa. Jednym z najważniejszych zadań, jakiemu musimy sprostać, jest tworzenie lepszych warunków w celu utworzenia dużo większej liczby miejsc pracy, albowiem w tym roku i w następnym na rynku pracy pojawi się, co roku, kilkaset tysięcy młodych ludzi. I jest chyba oczywiste, że nie stworzymy im dobrych miejsc pracy przez rozbudowę biurokracji, ani także przez rozwój robót publicznych, tylko przez umożliwienie przedsiębiorstwom małym, średnim i dużym szybszego tworzenia miejsc pracy. Jeżeli czasami mówimy: polityka prospołeczna, że troszczymy się o społeczeństwo, to chyba nie możemy oderwać tego od troski, co więcej, od czynu, który by, zrealizowany, pozwolił zaoferować polskim przedsiębiorcom większą liczbę trwałych, dobrych i konkurencyjnych miejsc pracy dla młodych ludzi w Polsce. Wydaje mi się, że słowo społeczny, prospołeczny, jeżeli się to pomija albo temu szkodzi, w gruncie rzeczy sygnalizuje antyspołeczne postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#LeszekBalcerowicz">Innym ważnym zadaniem jest szybkie i dobre przygotowanie Polski do wejścia do Unii Europejskiej. Jest to w naszym narodowym interesie. Rdzeniem tego przygotowania są zmiany, które i tak musielibyśmy robić, nawet gdyby z jakiegoś powodu to wejście było nierealne albo nie brane w rachubę. Rdzeniem tego przygotowania jest umacnianie stabilności i rozwoju polskiej gospodarki i wzmacnianie polskiego państwa, tak aby ono lepiej wykonywało podstawowe zadania w zapewnianiu ludziom bezpieczeństwa, dobrego porządku prawnego, który jest nie tylko tworzony, ale i egzekwowany, zapewnienie minimalnej a bezpiecznej sieci opieki socjalnej. Te zadania musielibyśmy wykonywać w każdych okolicznościach. Robimy to dla siebie, a nie dla innych. I warto to robić dobrze i skutecznie.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżet, a ściślej pakiet budżetowy, który dzisiaj prezentuję, jest wyrazem, sposobem realizacji wcześniejszych strategicznych dokumentów rządowych. I bez jego akceptacji owe dokumenty stawałyby się nieważne całkowicie lub częściowo. Mam tu na myśli „Strategię rozwoju gospodarki 2000–2003” oraz „Strategię finansów publicznych i rozwoju 2000–2010”. Dzisiaj prezentujemy konkret zawarty już we wcześniejszych strategicznych decyzjach rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#LeszekBalcerowicz">Chcę parę słów powiedzieć o sytuacji wyjściowej. Wiemy, że w tym roku tempo wzrostu polskiej gospodarki będzie niższe niż w latach poprzednich, ale na tle innych krajów - i tak zawsze trzeba oceniać tempo wzrostu - Polska utrzyma się w czołówce krajów OECD. Co więcej, po pierwszym okresie tego roku, nad którym ciążyły jeszcze echa wstrząsów zewnętrznych - kryzysu rosyjskiego, zwolnienia rozwoju w gospodarce niemieckiej - odnotowujemy sygnały świadczące o przyspieszeniu wzrostu w polskiej gospodarce. I jeżeli podejdziemy do problemu rzetelnie, odwołując się między innymi do opinii bezstronnych obserwatorów, którzy nie są zainteresowani tendencyjnymi ocenami i mają jednocześnie odpowiednią wiedzę, to musimy stwierdzić, że polska gospodarka na tle innych gospodarek naszego regionu obronną ręką przeszła przez trudniejszy czas: końcówkę zeszłego roku i pierwszą połowę tego roku. To zostało odnotowane w ocenach miarodajnych, bezstronnych instytucji ratingowych. Nie wynika z tego, że w polskiej gospodarce nie ma zjawisk bądź procesów, którymi trzeba się niepokoić. Trzeba jednak niepokoić się produktywnie, to znaczy nie deklarować, że takie zjawiska są, lecz z ich istnienia wyciągać wnioski w zakresie polityki gospodarczej. Wszystko inne jest pustosłowiem. Takim zjawiskiem, które z całą pewnością trzeba mieć pod baczną obserwacją, jest wzrost deficytu w obrotach bieżących, który przekroczy najprawdopodobniej 6% PKB. Co to jednak znaczy wyciągać wnioski z tego zjawiska? To znaczy prowadzić politykę gospodarczą, która będzie umacniać finanse publiczne, zapewniać wzmocnienie stabilności gospodarki i zwiększać konkurencyjność przedsiębiorstw zarówno od strony strukturalnej, jak i bieżącej sytuacji ekonomicznej. To między innymi powinno skłaniać wszystkich - w interesie własnym i społecznym - aby wykazywać umiarkowanie płacowe.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#LeszekBalcerowicz">Wczoraj późnym wieczorem wróciłem z Finlandii, do której udałem się z krótką wizytą. Tam jest jedno słowo kluczowe, które łączy, a nie dzieli w intensywnym dialogu społecznym między rządem, pracodawcami i związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#LeszekBalcerowicz">Dziękuję bardzo. Tym słowem, proszę państwa, jest konkurencyjność. Uwaga wszystkich stron skupia się na tym, jak zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstw, bo każdy wie - niezależnie od tego, czy jest to przedstawiciel związku zawodowego czy pracodawca, czy też przedstawiciel rządu - że od tego zależy sytuacja milionów ludzi.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#komentarz">(Głos z sali: To się nazywa korporatyzm.)</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#LeszekBalcerowicz">I może właśnie to słowo „konkurencyjność” i troska o nią w praktyce, a nie w słowie, powinno być płaszczyzną dyskusji nad najważniejszymi sprawami gospodarczymi, które zarazem, ponieważ dotyczą milionów ludzi, są sprawami społecznymi. Zresztą oderwanie spraw społecznych od gospodarczych jest sztuczne.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Chciałbym teraz przedstawić pewną logikę projektowania budżetu, której nie da się oderwać od całości polityki społeczno-gospodarczej, a następnie wedle tej przedstawionej krótko logiki omówić główne aspekty ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#LeszekBalcerowicz">Są cztery grupy czynników, na które trzeba zwrócić uwagę, gdy w sposób odpowiedzialny projektuje się budżet danego kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#LeszekBalcerowicz">Po pierwsze, trzeba przyjąć założenia co do czynników, które wpływają na nas, na naszą gospodarkę, ale które są od nas niezależne. Chodzi tu przede wszystkim o prognozy dotyczące gospodarki światowej, szczególnie tych krajów, które są głównymi partnerami. Dalej chodzi o takie czynniki wewnętrzne, które są dane, które są zdeterminowane i mają istotny wpływ na sytuację gospodarczą, a same nie poddają się w ogóle albo poddają się na krótką metę kontroli. Do takich czynników należy głównie tendencja demograficzna. Wyż demograficzny jest czynnikiem danym, powstał znacznie wcześniej, my zaś musimy zapewnić warunki dla tworzenia miejsc pracy dla setek tysięcy młodych ludzi. Te bardzo ważne czynniki należy trafnie prognozować, zawsze z jakimś marginesem błędu.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#LeszekBalcerowicz">Druga grupa czynników to polityka gospodarcza inna niż sam budżet. Chodzi tu o to, jaki będzie rozwój sytuacji w sektorze przedsiębiorstw. W dużej mierze zależy to od wysiłku samych przedsiębiorców; rząd nie zrobi za nich reform w przedsiębiorstwach. Rząd jest natomiast zobowiązany stwarzać warunki umożliwiające naprawę przedsiębiorstw lub skłaniające do tej naprawy; taki jest obowiązek rządu w wolnej gospodarce. Ale w kraju dokonującym transformacji rząd odpowiada za tempo prywatyzacji i tempo uzdrawiania chorych sektorów. W zależności od tego, jak się to kształtuje, mamy taką a nie inną sytuację budżetową. W budżecie bowiem zawsze odbija się zarówno świat zewnętrzny, jak i świat krajowy. Bardzo ważna jest również sytuacja w innych jednostkach sektora finansów publicznych, np. w ZUS. Tu przyjęto założenia dotyczące uzdrawiania sytuacji; niezwykle ważne założenia, które zawsze trzeba przyjmować, dotyczące tempa uzdrawiania sektorów ekonomicznie chorych, tzn. przynoszących straty, które w strategii rządowej miały i mają być uzdrowione. Wreszcie ogromną rolę w całościowej polityce gospodarczej odgrywa polityka centralnego banku, polityka Narodowego Banku Polskiego. Planując budżet, przyjęliśmy pewne założenia, które krótko przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#LeszekBalcerowicz">Trzecia grupa czynników to założenia dotyczące kształtu samego budżetu. Kształt budżetu jest częścią polityki gospodarczej, ale nie całością. Kształt samego budżetu obejmuje przede wszystkim trzy sprawy. Po pierwsze, jaki jest poziom fiskalizmu i charakter systemu podatkowego. Po drugie, jakie jest saldo zarówno budżetu państwa, jak i całości finansów publicznych, tzn. czy się żyje na kredyt, kosztem przyszłych pokoleń, czy - jak w niektórych krajach, a ich liczba rośnie - ma się budżet zrównoważony lub nawet z nadwyżką. I wreszcie, po trzecie, chodzi o to, na co wydaje się publiczne pieniądze, w jakiej mierze na wydatki związane ściśle z rozwojem i wykonywaniem przez państwo jego podstawowych zadań, a w jakiej mierze na inne cele o charakterze bieżącej konsumpcji. Chodzi także o jakość wydatkowania; jak wiadomo, w Polsce mamy ciągle jeszcze mnóstwo do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę Państwa! Są trzy grupy czynników, które określają sytuację gospodarczą. Czwartym punktem jest właśnie sytuacja gospodarcza, a konkretniej, przewidywane tempo rozwoju i inflacja, poziom zatrudnienia i związany z tym poziom bezrobocia. Wszystko to zależy od tego, co się będzie działo w otoczeniu, od demografii, od jakości polityki pozabudżetowej odnoszącej się do przedsiębiorstw i innych jednostek gospodarczych, od jakości otoczenia prawnego i wreszcie od kształtu samego budżetu. Czyli nie da się wyizolować budżetu z całości. Nie można mieć dobrego budżetu przy złej pozabudżetowej polityce gospodarczej i dlatego musi to być koordynowane. Chcę powiedzieć tu jeszcze jedno - ta polityka gospodarcza ma znaczenie nie tylko krótkookresowe. Prywatyzacja ma znaczenie nie tylko dla roku budżetowego, ale i dla lat następnych, bo od niej zależy sposób działania przedsiębiorstw i to, czy będą miały zyski, czy też straty. Kształt tego budżetu jest bardzo ważny nie tylko dla 2000 r., ale i dla lat następnych, bo od tego zależy, ile będziemy musieli wydatkować na obsługę długu. Jeżeli byłby większy deficyt, to w budżetach lat następnych trzeba by więcej pieniędzy przeznaczyć na obsługę długu publicznego, czyli odpowiednio mniej pieniędzy mieć na inne wydatki, w tym wydatki związane z umacnianiem państwa i z rozwojem, tym niezbywalnym warunkiem polepszania sytuacji życiowej milionów ludzi. Czyli, jak widać, projektując budżet na dany rok wraz z całym pakietem spraw, które są nierozerwalnie z nim związane, decydujemy nie tylko o przyszłości na dany rok, ale i na następne lata. I na tym polega waga tych decyzji. One muszą być całościowe i z natury rzeczy nie są krótkookresowe.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym teraz wedle przedstawionych czterech grup zagadnień omówić główne założenia budżetu.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#LeszekBalcerowicz">Czynniki zewnętrzne. Proszę państwa, jedno jest pewne: Polska gospodarka będzie poddawana stopniowo rosnącej presji konkurencyjnej. To jest efekt wcześniej podjętych decyzji - przez kolejne rządy - decyzji, których w żadnej mierze nie kwestionuję. Zdecydowaliśmy się na stopniowe otwarcie gospodarki, wiedząc, że otwarcie przynosi szansę na rozwój, ale także przynosi zadania do rozwiązania. I jest naprawdę tylko jedna dobra odpowiedź na rosnącą presję konkurencyjną, i o niej mówiłem: konkurencyjność przedsiębiorstw, umacnianie konkurencyjności przedsiębiorstw. To się da skonkretyzować w postulatach dotyczących polityki społeczno-gospodarczej. Najkrócej mówiąc, trzeba tworzyć takie warunki, żeby ludzie w przedsiębiorstwach, ci, którzy decydują, mogli maksymalnie dużo czasu przeznaczyć na ich naprawianie, jeśli są w złej sytuacji, czyli jak najmniej biurokracji, która wiąże się także z korupcją. Chodzi o to, aby właścicielami byli ci, którzy nie podlegają bieżącym presjom politycznym, czyli o odpolitycznienie przedsiębiorstw przez prywatyzację. Dalej: aby otoczenie prawne nie było ciężarem i aby przedsiębiorstwa, jeśli mają tworzyć więcej miejsc pracy, nie były dławione ciężarem fiskalizmu.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#LeszekBalcerowicz">Myślę, że co najmniej te warunki to jest konkretna odpowiedź na hasło: zwiększać konkurencyjność, jeśli rośnie konkurencja. Zadanie zwiększania konkurencyjności poprzez działania, o których miałem okazję powiedzieć, dotyczy szczególnie tych sektorów, które do tej pory korzystały z przejściowej ochrony, czasami wydłużonej w czasie. Ale bardziej się tego nie da wydłużyć. Nie da się po prostu wydłużyć bez narażenia na szwank naszych podstawowych zewnętrznych interesów związanych z negocjacjami z Unią Europejską. Mam tu na myśli: hutnictwo, w pewnej perspektywie transport kolejowy - tu też nastąpi otwarcie - i energetykę. To są te główne przykłady sektorów, w których potrzeba wzrostu konkurencyjności - wobec przyrostu - jest kluczowa. Ale dotyczy to, może w mniejszym natężeniu, wszystkich innych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#LeszekBalcerowicz">Mówiąc o czynnikach zewnętrznych, chciałbym także powiedzieć, że są one obarczone nadal sporą niepewnością. Nikt dokładnie nie jest w stanie przewidzieć rozwoju sytuacji na Wall Street. Od tego w kluczowy sposób zależy to, czy amerykański cud gospodarczy - bardzo szybki wieloletni wzrost - utrzyma się czy się nie utrzyma, a jeśli się nie utrzyma, to w jaki sposób, miękko czy niemiękko.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#LeszekBalcerowicz">My przyjmujemy założenie - tak jak większość analityków życia gospodarczego - że nie będzie załamania, a jeżeli będzie zakończenie tego cudu gospodarczego, to w sposób łagodny. Więcej za tym przemawia niż za czymś innym. Ale jest oczywiście spory margines niepewności.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#LeszekBalcerowicz">Przyjmujemy, że w gospodarce niemieckiej, która jest naszym głównym partnerem (to jest trzydzieści parę procent polskiego eksportu), przyszły rok przyniesie szybszy wzrost gospodarczy niż ten rok. Gdyby to założenie miało się nie spełnić, oczywiście warunki działania byłyby gorsze niż przewidywane w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#LeszekBalcerowicz">Przyjmujemy, że nasz eksport na rynki wschodnie, w tym do Rosji, nie może nadal spadać,...</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Na skutek czego?)</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#LeszekBalcerowicz">... bo już drastycznie spadł wskutek załamania gospodarczego w tym kraju. Są pewne objawy ożywienia gospodarczego w tym kraju, ale wysoce niepewne z powodu sytuacji politycznej. Nie przyjmujemy tutaj superoptymistycznych założeń co do wzrostu eksportu. Zakładamy, że nie będzie pogorszenia. I to jest założenie realistyczne. Tyle, jeżeli chodzi o pierwszy czynnik.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#LeszekBalcerowicz">Zewnętrzne determinanty naszego rozwoju. O tendencjach demograficznych już mówiłem. Są one wielkim wyzwaniem. Mamy tu moralne - nie tylko polityczne, proszę państwa - obowiązki. Spełnia się je nie deklaracjami, tylko uelastycznieniem rynku pracy, odciążeniem pracodawców, uproszczeniem i obniżeniem podatków bezpośrednich, zniesieniem przepisów, które rodzą paraliż, a bardzo często korupcję. To jest praktyczna odpowiedź na owo wyzwanie; i czy będzie w rzeczywistości, zobaczymy na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#LeszekBalcerowicz">Teraz chciałem parę słów poświęcić drugiej grupie czynników, a mianowicie założeniom co do pozabudżetowej polityki gospodarczej, które przyjęliśmy, konstruując budżet. Generalnie założyliśmy, że rządowe strategie będą realizowane nie tylko w rządzie, ale i w parlamencie. O tych strategiach mówiłem. Jakie są ich filary? Przypomnę - kolejność nie ma tu znaczenia, bo one tworzą pakiet - dalsze wyraźne ulepszanie otoczenia prawnego przedsiębiorstw i innych jednostek gospodarczych. Chciałbym tutaj wspomnieć o odbiurokratyzowaniu, które niekiedy z trudem „przebija się” przez tę salę, mamy bowiem pewien pakiet projektów rządowych, które od dawna są rozpatrywane, ale tylko niektóre „się przebiły” - i za to wyrażam wdzięczność. Bardzo ważna ustawa o działalności gospodarczej, która radykalnie zmniejszyła liczbę najbardziej korupcjogennych form ingerencji państwa, czyli polityków i urzędników, w życie gospodarcze, to znaczy koncesji. Wiele jednak zostało jeszcze do zrobienia. Mamy sytuację taką, że jest dużo projektów, a znacznie mniej rezultatów, szczególnie jeśli chodzi o projekty ustaw. Zwracam się kolejny raz z prośbą do Wysokiej Izby o przychylne potraktowanie projektów ustaw, których zasadniczym celem jest zmniejszenie ciężarów biurokratycznych nakładanych na przedsiębiorców i zmniejszenie możliwości korupcji. Prosiłbym bardzo, żeby te ustawy miały tutaj priorytet.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#LeszekBalcerowicz">Dodam przy okazji, że przygotowaliśmy na kolejnych posiedzeniach zespołu ds. odbiurokratyzowania gospodarki pakiet projektów ustaw oraz innych aktów prawnych, które mają zasadniczo odbiurokratyzować mieszkalnictwo - od projektowania do wykonawstwa obiektów budowlanych. Nad tą sferą, tak ważną społecznie, ciąży ogromny bagaż biurokracji, a to jest jak niewidzialny podatek, który podwyższa koszty i m.in. dlatego mamy za mało mieszkań. Wyrażam nadzieję, że ten pakiet propozycji znajdzie tutaj przychylne przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#LeszekBalcerowicz">Kolejna sprawa. Jeżeli mówimy poważnie o przyspieszeniu tworzenia miejsc pracy, to w świetle doświadczeń innych krajów oraz analiz przygotowanych przez kompetentne organizacje międzynarodowe, na czele z OECD, należy dokonać reformy instytucji rynku pracy, usunąć niepotrzebne obciążenia biurokratyczne i usztywnienia. Kraje OECD są zasadniczo zróżnicowane pod względem poziomu zatrudnienia i bezrobocia, mimo że wszystkie działają w tych samych warunkach międzynarodowych i wszystkie podlegają tzw. globalizacji, to różnią się kolosalnie średnim wskaźnikiem bezrobocia. Bezrobocie wynosi w granicach 5% w Stanach Zjednoczonych, w Wielkiej Brytanii, w granicach kilku procent w Holandii, Danii i kilkanaście procent we Francji, w Niemczech, w Hiszpanii. Dlaczego? Odpowiedź na to pytanie nie leży w sferze spekulacji. Mamy dosyć solidnej wiedzy empirycznej. Główna przyczyna tkwi w różnicach w instytucjach rynku pracy. Tam gdzie są duże usztywnienia, tam gdzie są bardzo duże presje płacowe, przedsiębiorstwa płacą konkurencyjnością, a wskutek tego mniejszą zdolnością do tworzenia miejsc pracy. Czynnik pracy staje się droższy, przedsiębiorcy wobec tego instalują maszyny. Ludzie są bezrobotni, maszyny są czynne. Taki jest społeczny skutek polityki nazywanej niekiedy prospołeczną. Moim zdaniem w świetle wszystkich analiz nie ma wątpliwości, jaka jest prawdziwa polityka społeczna. Takie jest wyzwanie, przed którym ta Izba stanie, jeżeli będzie chciała zapewnić miejsca pracy setkom tysięcy młodych ludzi w Polsce. Zostały przygotowane przez rząd propozycje w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#LeszekBalcerowicz">I jeszcze jedno chcę powiedzieć. Przy bardzo dużych różnicach w średnich wskaźnikach bezrobocia, różnicach zależnych głównie od tego, jakie są instytucje rynku pracy, jest jedna bardzo interesująca rzecz. Otóż bezrobocie w grupie mężczyzn w wieku 20–55 lat jest mniej więcej takie samo w różnych krajach, które mają bardzo różne przeciętne wskaźniki bezrobocia. Kto płaci społeczną cenę za to w krajach, w których przeciętny wskaźnik bezrobocia jest wysoki? Odpowiedź - kobiety i młodzież. Tam, gdzie wskutek złej polityki dotyczącej rynku pracy jest wysokie bezrobocie, ciężar tego bezrobocia spada na kobiety i na młodzież. To są między innymi wyniki ostatnich analiz OECD, organizacji, do której Polska należy. Myślę, że pojęcie polityki prorodzinnej powinno być w tym kontekście bardzo dobrze rozważone.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#LeszekBalcerowicz">Następny filar polityki gospodarczej, który jest uwzględniony w strategii długofalowej i założony w odpowiednim kształcie przy projektowaniu budżetu, to reforma edukacji. Ona ma oczywiście znaczenie długofalowe, jej efekty nie pojawią się jeszcze z dostateczną siłą w roku następnym, ale z całą pewnością trzeba ją traktować jako długofalową inwestycję na rzecz zwiększania zdolności polskiej młodzieży do sprostania wyzwaniom nowoczesnej gospodarki. To jest inwestowanie w kapitał ludzki. O wydatkach na oświatę powiem potem.</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#LeszekBalcerowicz">Chcę także powiedzieć, że rząd przy projektowaniu budżetu oraz całej strategii społeczno-gospodarczej przyjął jasne założenia dotyczące prywatyzacji, która - pozwolę sobie powiedzieć raz jeszcze - jest fundamentalną reformą zarówno polityczną, jak i gospodarczą. Jest reformą polityczną, bo odpolitycznia gospodarkę i zawęża zakres zainteresowania polityków obsadzaniem rad nadzorczych, jako że wtedy zajmują się tym wreszcie prywatni właściciele i tylko oni powinni się tym zajmować. Jest reformą gospodarczą, bo bez niej nie ma naprawy przedsiębiorstw, po prostu nie ma szans, żeby, przeciętnie rzecz biorąc, wyjść ze strat i osiągać zyski. A za straty jednych ludzi, jak wiemy, płacą inni. I to jest zasadnicze znaczenie prywatyzacji jako reformy zarazem politycznej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#LeszekBalcerowicz">Rząd założył dużą skalę prywatyzacji, odpowiadając właśnie na te potrzeby. Mierzona sumą przychodów w przyszłym roku ta skala to ponad 17 mld. Jest tu też dodatkowe uzasadnienie - ale dodatkowe, odrębne od tego najważniejszego, które przedstawiłem - a mianowicie to, że przychody z prywatyzacji są już rozdysponowane, mają swoje zasadnicze przeznaczenie - reforma emerytalna, jeden niestety z nielicznych przykładów jakiejś współpracy ponad podziałami, rekompensaty, których wypłatę rząd planuje rozpocząć od przyszłego roku w formie gotówkowej, i inne społeczne cele, rozpoczęcie reprywatyzacji. Tak więc sprawne i dobre przeprowadzenie przekształceń własnościowych jest fundamentalną reformą polityczną i gospodarczą i zarazem niezbędnym warunkiem zrealizowania już podjętych zobowiązań wobec rozmaitych grup społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród reform, które zostały uwzględnione zarówno w strategii długookresowej, średniookresowej, jak i w założeniach budżetu znajdują się też uproszczenie i obniżka podatków. Ma to znaczenie nie tylko na krótką, ale i na dłuższą metę. Od tego zależy, jak duża będzie szara strefa, a w konsekwencji, po pewnym czasie, ile wpłynie dochodów podatkowych. Od tego również zależy, jaka część aktywności przedsiębiorcy i każdego człowieka będzie przeznaczana na zajęcia społecznie bezużyteczne, a nawet szkodliwe - wykorzystywanie niejasnych przepisów podatkowych, próba ucieczki w szarą strefę - a jaka wobec tego część czasu będzie wykorzystywana na działania produktywne, które służą poprawie warunków materialnych każdego człowieka, każdej rodziny, a w konsekwencji całego społeczeństwa. To jest umacnianie konkurencyjności przedsiębiorstwa, zwiększanie liczby miejsc pracy - i w tym się zawiera społeczny sens tej reformy. Oprócz tego obejmuje ona w zakresie podatków pośrednich dostosowanie do przewidywanych wymagań Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po omówieniu czynników zewnętrznych i generalnie od nas niezależnych, po omówieniu w wielkim skrócie zasadniczych założeń co do polityki gospodarczej, innych niż budżet, chcę przejść do trzeciego punktu, to jest do kształtu samego budżetu. Kształt samego budżetu - jeszcze raz przypomnę - obejmuje trzy sprawy: po pierwsze, stronę dochodów, po drugie, jakie jest saldo, jeśli deficyt, to jaka jest tendencja, i po trzecie, co wynika z pierwszego i drugiego, jaki jest pułap wydatków, tu jest prosta arytmetyka, i coś co wykracza poza prostą arytmetykę - na co się wydaje publiczne pieniądze. I w tej kolejności chciałbym powiedzieć parę słów.</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#LeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o stronę dochodów, to przy założeniach dotyczących świata zewnętrznego oraz polityki gospodarczej, o której mówiłem, przewidujemy, że dochody budżetu państwa - to jak wiemy obejmuje tylko szczebel centralny - wzrosną realnie o 5,8%, z czego dochody podatkowe - realnie o 4,6%. W bardzo dużym tempie rośnie jedna pozycja, której wzrost tłumaczy dużą dynamikę ogółu dochodów, to jest zysk płacony przez NBP, bo rząd założył że ten zysk wyniesie 2,4 mld zł. Szanowni państwo, dochody budżetu centralnego rosną w tym roku realnie szybciej niż w latach poprzednich. Przy reformie podatków omówię to, ponieważ, jak wiadomo, często jeszcze wbrew faktom się powtarza, że mamy tu do czynienia z jakąś jaskrawą obniżką dochodów budżetu, z przyspieszeniem wzrostu realnego dochodów budżetu. Jeśli ktoś mówi, że za mało, a więc w gruncie rzeczy opowiada się za wzrostem fiskalizmu, to wtedy niech już nie mówi, że jest za obniżaniem bezrobocia, bo jedno z drugim naprawdę trudno pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#LeszekBalcerowicz">Teraz, proszę państwa, deficyt, a może szerzej - saldo budżetu. Otóż w naszych finansach publicznych, w tym tzw. budżecie państwa, a ściślej w budżecie szczebla centralnego, nadal będzie występować deficyt. Wedle zamierzeń rządu ma on być mniejszy niż deficyt w 1999 r., który został przedstawiony w założeniach i dotyczy całości sektora publicznego włącznie z deficytem funduszy pozabudżetowych. Konkretniej, w samym budżecie państwa deficyt tegoroczny, zgodnie z przedłożeniem na ten rok, wynosi 12,8, a w roku 2000 ma nastąpić bardzo nieznaczne obniżenie - do 12,7. Natomiast jeśli chodzi o całość finansów publicznych, i to jest wskaźnik miarodajny, całościowy, rząd zakłada, że deficyt wyniesie 13,3 mld zł wobec 17,67 deficytu prognozowanego na ten rok. Relacja deficytu całego sektora finansów publicznych do PKB ma wynieść wedle przewidywań rządu 2,9% w tym roku i obniżyć się do 1,96 w roku następnym. Mamy więc pewną obniżkę deficytu. Trzeba dodać, że rząd podjął decyzję o wypłacie rekompensat, spełniając zobowiązania wynikające z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Suma rekompensat wypłacona w 2000 r. ma wynieść 3,28 mld zł. W pewnym stopniu to są dodatkowe wydatki, których jednakże wśród normalnych wydatków budżetowych nie ujmujemy, a są zgodne ze standardami, które uznajemy za słuszne. Ale trzeba pamiętać, że to są dodatkowe - w sensie ekonomicznym, co najmniej w części - wydatki.</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#LeszekBalcerowicz">Jeszcze może jeden punkt, kiedy mówimy o deficycie i skutkach ekonomicznych. Wśród wydatków, zgodnie z przyjętymi dobrymi standardami, mieszczą się także bardzo ważne dotacje, tym razem na reformę, a mianowicie na reformę emerytalną. I one rosną z 4 mld do 8,3 mld, a być może więcej, o czym zaraz powiem. Skutek makroekonomiczny tych wydatków jest mniej szkodliwy niż innych wydatków. W sumie gdyby obliczyć taki syntetyczny wskaźnik negatywnego wpływu wszystkich tych czynników dla oszczędności krajowych, to dochodzimy do następujących liczb - ów wskaźnik negatywnego wpływu w 1999 roku szacujemy na -2,4, a w przyszłym roku, przy tych wszystkich założeniach, ma on wynieść -1,22. Oznaczałoby to spory postęp w uzdrawianiu finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Chciałbym przejść do trzeciego punktu kształtu budżetu, który budzi najwięcej uwagi, przynajmniej do tej pory, a mianowicie do wydatków. Tu mamy dwie kwestie: kwotę do wydatkowania i sposób rozdysponowania. Kwota do wydatkowania wynika z decyzji i prognoz dotyczących dochodów. Powiedziałem, miałem okazję powiedzieć tutaj, że realne dochody budżetu państwa rosną o 5,8 realnie, a założony deficyt budżetu państwa, który nominalnie jest prawie taki sam jak w roku ubiegłym, ma wynieść 12,7, w porównaniu z 12,8 w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#LeszekBalcerowicz">Chcę jeszcze jedno dodać, mówiąc o pułapie wydatków. Trzeba mianowicie jeszcze uwzględnić w wydatkach sumy, których nie było w takiej skali w dotychczasowych budżetach, a mianowicie środki strukturalne, pomocowe z Unii Europejskiej. Otóż bez tych środków pułap wydatków zaplanowanych w budżecie wynosi 154,1 mld, a przy doliczeniu środków z Unii Europejskiej, w wersji maksymalnej, będzie on wynosił 156,6. Te dwa składniki dają nam bardzo wydatny realny wzrost wydatków.</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#LeszekBalcerowicz">Przed jakimi zadaniami, ciśnieniami czy problemami stanął rząd, planując rozdysponowanie, czy w ogóle analizując sprawę wydatków. Po pierwsze, istotne, zasadnicze było to, że po stronie dochodowej nie można doprowadzać do sytuacji, kiedy rozwój i tworzenie miejsc pracy będą dławione, bo to byłoby w zasadniczym konflikcie z deklarowanym powszechnie celem o zmniejszaniu bezrobocia, zwłaszcza wśród młodych. To było pierwsze założenie. Drugie zasadnicze założenie, że skala deficytu nie może przyczyniać się do wzrostu ryzyka załamania gospodarki wskutek zaburzeń, jakie przecież wystąpiły właściwie we wszystkich krajach naszego regionu w trakcie transformacji, z Węgrami w 1994 r. na czele i z Czechosłowacją parę lat temu. Czechy, jak wiecie państwo, wie szanowna Izba, do dziś dnia są w recesji, to znaczy PKB spada, bo dorobili się trzy lata temu kryzysu makroekonomicznego. Żaden odpowiedzialny rząd i żaden odpowiedzialny parlament nie mogą ryzykować sytuacją całego kraju niezależnie od tego, jak szlachetne cele głosi się przy propozycjach zwiększania wydatków. W związku z tym przyjęliśmy takie właśnie założenia dotyczące deficytu. Osobiście byłbym rad, żeby ten deficyt był jeszcze mniejszy.</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#LeszekBalcerowicz">I wreszcie trzecia sprawa. Mając określoną pulę wydatków jako sumę przewidywanych dochodów, dopuszczalnego deficytu oraz kwoty środków pomocowych, trzeba było przyjąć pewne kryteria ich rozdysponowania. Te kryteria musiały być spójne z głoszonymi celami, a mianowicie umocnieniem państwa w zakresie jego podstawowych zadań, umocnieniem tych sfer życia, które najściślej wiążą się z rozwojem i tworzeniem miejsc pracy. Takie były kryteria i wedle tych kryteriów przebiegał niełatwy proces planowania struktury wydatków. Wedle tych kryteriów w szczególny sposób są potraktowane wydatki najściślej związane z rozwojem oraz z podstawowymi funkcjami państwa. Oznacza to oczywiście konieczność ograniczania dynamiki innych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#LeszekBalcerowicz">W budżecie na rok 2000 pojawiły się pewne czynniki, które łagodziły te, zresztą zrozumiałe, napięcia. Pierwszym czynnikiem było to, że niektóre pozycje wydatków niejako w sposób naturalny się zmniejszyły lub zanikły. Na przykład wydatki na obsługę długu publicznego są mniejsze o 2 mld. Dlaczego? Bo udało nam się, choć w bardzo skromnym jeszcze zakresie, obniżać deficyt. Gdybyśmy bardziej obniżyli deficyt w latach ubiegłych, mielibyśmy mniejsze wydatki w roku przyszłym na obsługę długu, ale w każdym razie mamy tu ok. 2 mld mniej wydatków. Dalej. Pewne wydatki o charakterze jednorazowym, które wystąpiły w tym roku, z natury rzeczy nie wystąpią w następnych latach, na przykład dotacja do uruchomienia kas chorych - był to wydatek jednorazowy, sięgający 1,6 mld, czyli mamy kilka miliardów jak gdyby naturalnego luzu. No i wreszcie to, że pojawiła się wpłata zysku z NBP, z całą pewnością rozszerzyło pole manewru. Choć szczerze mówiąc, lepiej byłoby, aby pewne trwałe podwyżki wydatków finansowane były z innych źródeł niż źródło tego typu.</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#LeszekBalcerowicz">Chcę jeszcze, omawiając generalnie wydatki, powiedzieć, że możliwości bardzo wydatnego zwiększenia wydatków na cele ważne dla państwa i dla rozwoju są uzależnione od przyjęcia przez Wysoką Izbę pakietu ustaw racjonalizujących, które rząd przesłał do Wysokiej Izby. Innymi słowy bez akceptacji tego pakietu tempo wzrostu bardzo ważnych wydatków na polepszenie działania państwa i na rozwój musiałoby być znacząco mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#LeszekBalcerowicz">I wreszcie ostatnia uwaga generalna. Chciałbym tu od razu zasygnalizować, że kwota dopłat do drugiego filaru systemu emerytalnego - bardzo duża, 8,3 mld w porównania z 4 mld zł - może ulec zwiększeniu. Nie mamy jeszcze dokładnych danych, bo nie zakończył się proces zgłaszania się osób uprawnionych - takie dane pojawią się do końca listopada i jeżeli potwierdzi się to przypuszczenie, to rząd przedstawi odpowiednią zmianę w budżecie. Ta dotacja jest wydatkiem na bardzo ważną reformę. Wymaga to oczywiście - sfinansowanie tej reformy - sprawnej prywatyzacji; im później, tym mniejsze dochody.</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#LeszekBalcerowicz">Teraz, panie marszałku, Wysoka Izbo, chciałbym krótko omówić pewne pozycje wydatków, które mieszczą się w sferze określonej przez priorytety - rozwój i podstawowe funkcje państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#LeszekBalcerowicz">Edukacja w rozumieniu zarówno oświaty podstawowej, średniej, jak i wyższej. Na oświatę, czyli szkolnictwo podstawowe i średnie, zaplanowano wydatki o 4,7% wyższe niż przewidywane wykonanie w tym roku, a więc jest to bardzo znaczący realny wzrost. Na szkolnictwo wyższe - o 3,3% realnie, z tym że jednocześnie rozszerzamy system pożyczek studenckich. W tym roku 100 tys. studentów było objętych tym systemem. W budżecie roku 2000 przewidujemy dotację do funduszu pożyczek i kredytów studenckich w wysokości prawie 149 mln zł. Nastąpi więc zwiększenie liczby studentów o najniższych dochodach mających szanse na pożyczki, które są, jak widać, subsydiowane, a na inne formy bieżącej pomocy materialnej w budżecie przyszłorocznym proponuje się przeznaczyć 724 mln zł, co oznacza wzrost prawie o 5% realnie. Mówiąc o szkolnictwie wyższym, chcę też dodać, że nadal rosną środki w pozycji, do której chyba wszyscy przywiązujemy wielką wagę, mianowicie w pozycji inwestycje w szkolnictwie wyższym. Chodzi o to, żeby temu pędowi do oświaty towarzyszyła odpowiedź w postaci zwiększenia fizycznych możliwości kształcenia. Chcę przypomnieć, że w roku 1999 przeznaczyliśmy na ten cel 336 mln zł wobec 162 mln w roku 1998, czyli wzrost realny wyniósł prawie 96%. W 2000 r. takiego wzrostu realnego nie jesteśmy w stanie powtórzyć, ale od tak zdecydowanie podwyższonego pułapu będzie następował dalszy wzrost realny o ponad 7%, czyli do sumy 381 mln zł - prawie podwojenie w jednym roku i bardzo wydatny wzrost w roku następnym.</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#LeszekBalcerowicz">Badania naukowe. Proszę państwa, tu wzrost realny jest w przybliżeniu równy przewidywanemu wzrostowi PKB - 5,2, przy czym chcę powiedzieć, że w tej dziedzinie też jest potrzebna reforma, nie wystarczy powiedzieć: pieniądze. A wywodzę się z tego środowiska - uważam, że moim głównym zawodem jest zawód nauczyciela akademickiego - w związku z tym chciałbym coś na ten temat powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: To widać.)</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#LeszekBalcerowicz">Otóż, proszę państwa, tutaj musimy działać w kierunku zwiększania udziału nakładów finansowych pochodzących ze sfery gospodarki, zwłaszcza jeżeli chodzi o badania stosowane i prace rozwojowe, które z natury rzeczy powinny na początku zakładać, że pojawi się produkt, który będzie pozytywnie oceniony przez rynek. Zwiększanie finansowania przez przedsiębiorstwa tej sfery badań i prac rozwojowych wiąże się bardzo ściśle z rozwojem przedsiębiorstw. Reforma gospodarcza, prywatyzacja, ale także wspomaganie różnych form kooperacji w badaniach między mniejszymi przedsiębiorstwami ma tu wielkie znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Jakie będą zachęty?)</u>
          <u xml:id="u-7.55" who="#LeszekBalcerowicz">Pani posłanko, rozumiem, że będzie następna faza pytań i odpowiedzi, być może tę formę dialogu społecznego będziemy dalej prowadzić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.56" who="#LeszekBalcerowicz">Trzecia pozycja, do której rząd również przywiązuje dużą wagę, to są nakłady na infrastrukturę transportową. Jest oczywiste, że bez jej rozwoju nie ma na dłuższą metę szybkiego rozwoju gospodarczego. Polsce groziłaby ponadto coraz większa liczba wypadków. Dlatego te nakłady zostały potraktowane w sposób szczególny. Przypomnę, że w budżecie na 1999 r. realny wzrost tej pozycji wyniesie 14,5%, a w roku 2000, przy uwzględnieniu możliwych środków z Unii Europejskiej, łączne nakłady na infrastrukturę transportową wzrosną realnie o 23,6%, z tego wydatki na inwestycje na liniach kolejowych wzrosną o ponad 14% realnie, a wydatki na utrzymanie, modernizację i budowę dróg w roku 2000 mają się zwiększyć realnie o ponad 25%.</u>
          <u xml:id="u-7.57" who="#LeszekBalcerowicz">Czwarta pozycja, która w przedłożeniu rządowym traktowana jest w sposób szczególny - w przekonaniu rządu, myślę, podzielonym przez Wysoką Izbę - to wydatki na wieś, w tym na rolnictwo. Otóż jeśli uwzględnić możliwe środki zewnętrzne, w tym środki z Unii Europejskiej, to suma tych wydatków - nie liczę nakładów socjalnych, na KRUS, gdzie jest kilkanaście miliardów złotych, to pozostawiam na boku, tylko wydatki o charakterze rozwojowym i na bieżące funkcjonowanie pewnych instytucji - kompleks wydatków, włącznie ze środkami zewnętrznymi, wzrośnie wedle przedłożenia rządowego realnie o 46,5%.W strukturze tych wydatków kładzie się nacisk na inwestycje, tworzenie miejsc pracy poza rolnictwem. Oprócz tego w innych pozycjach mamy zwiększenia wydatków na poprawę jakości wiejskiej oświaty. W budżecie zarezerwowano specjalną kwotę 100 mln zł na stypendia dla młodzieży wiejskiej, niezależnie od kompleksu wydatków na wieś i rolnictwo, gdzie, jak powiedziałem, nakłady, włącznie ze środkami zewnętrznymi, w wersji maksymalnej mają zwiększyć się o 46,5%.</u>
          <u xml:id="u-7.58" who="#LeszekBalcerowicz">Piąta pozycja, na którą chciałbym zwrócić uwagę, to są dotacje na restrukturyzację sektorów, które podlegają przemianom i są ekonomicznie chore, to znaczy przynoszą straty. Tutaj rząd proponuje także wydatne zwiększenie nakładów. Ta kategoria wydatków ma wzrosnąć z 1,65 mld w 1999 r. do 2,25 mld w 2000 r. Mieszczą się tutaj nakłady na reformę górnictwa oraz na reformę służby zdrowia, a ściślej na system osłonowy. Na ten drugi cel wydatki w tym roku mają wynieść 82 mln zł, a w roku 2000 — 265 mln zł, czyli trzy razy więcej.</u>
          <u xml:id="u-7.59" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc prezentację głównych punktów pakietu budżetowego, chciałbym jeszcze parę słów poświęcić ostatniej grupie czynników, to znaczy wynikom gospodarczym, albo inaczej - przewidywanej sytuacji gospodarczej. Sytuacja gospodarcza - jak starałem się powiedzieć - zależy od dwóch sił: od sił od nas - od kraju, od państwa - niezależnych oraz od sił od nas zależnych. Co do sił niezależnych to przypomnę, że przewidujemy - i na tym przewidywaniu oparty jest budżet - że sytuacja zewnętrzna będzie lepsza od sytuacji z drugiej połowy 1998 r. oraz z pierwszej połowy 1999 r. To założenie jest bardziej prawdopodobne od założenia przeciwnego. Założenie to jest jednym z ważnych powodów, iż przewidujemy, że w 2000 r. wzrost gospodarczy w Polsce przekroczy 5%. Ściślej mówiąc, ma on wynieść 5,2%. Ale u podstaw tego założenia leży nade wszystko projektowana polityka gospodarcza, która, jak powiedziałem, ma wpływ nie tylko na rok 2000, ale i co najmniej na następnych parę lat.</u>
          <u xml:id="u-7.60" who="#LeszekBalcerowicz">Przewidujemy, że w wyniku współgrania niezależnych czynników zewnętrznych i zależnych od nas czynników wewnętrznych będzie następował dalszy spadek inflacji. Przebyliśmy daleką drogę od inflacji wynoszącej 30–40% miesięcznie do poniżej dziesięcioprocentowej rocznie. Jeszcze mamy tu trochę do zrobienia - musimy inflację obniżyć poniżej 2% rocznie, blisko 1% to docelowa, dopuszczalna inflacja. Zakładamy, że w przyszłym roku inflacja spadnie do poniżej 6%. Przypomnę, że jeszcze w 1997 r. wynosiła ona prawie 15%. A zatem mamy do czynienia z konsekwentnym procesem obniżania inflacji.</u>
          <u xml:id="u-7.61" who="#LeszekBalcerowicz">Trzeci zasadniczy składnik sytuacji gospodarczej to tempo wzrostu zatrudnienia i związane z tym tempo obniżania się bezrobocia. Tutaj sukcesy są kluczowo potrzebne i w zasadniczym stopniu zależą zarówno od kształtu budżetu, jak i od reform mu towarzyszących, na czele z ulepszaniem otoczenia prawnego przedsiębiorstw, odbiurokratyzowaniem, uproszczeniem i obniżaniem podatków. Generalnie chodzi o odciążenie tych, którzy tworzą pracę, czyli pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-7.62" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc prezentację głównych punktów dotyczących pakietu budżetowego, chcę wyrazić nadzieję, że dalsza debata przebiegnie w stylu i w duchu, które odpowiadają wadze zadań, jakie musimy wykonać, i szans, jakie musimy wykorzystać, to znaczy, że będzie to debata poważna, rzetelna i fachowa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.63" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 9 do 138 minut, to jest debatę długą.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MaciejPłażyński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MaciejPłażyński">Rozpoczynamy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MaciejPłażyński">W imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność głos zabierze pan poseł Henryk Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność - tego większego członu, który siłą rzeczy ponosi główną odpowiedzialność polityczną za funkcjonowanie koalicji rządowej i rządu - po raz drugi powierza mi zaszczyt przemawiania i przedstawienia jego stanowiska wobec projektu budżetu proponowanego przez nasz rząd. Jest to dla mnie zaszczyt, ale również poważne wyzwanie, muszę bowiem powściągnąć, co naturalne, swoją naturalną pasję polemisty i muszę przedstawić stanowisko klubowe. Mam nadzieję, że sprostam temu zadaniu i nie...</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A uczciwość wobec wyborców?)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#HenrykGoryszewski">Panie pośle, pozwoli pan, że o uczciwości wobec wyborców będziemy rozmawiali z naszymi wyborcami. Po prostu.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A prawda?)</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Jest to ostatni budżet kończącego się tysiąclecia. Zwrócił na to uwagę pan premier Balcerowicz. Ale to nie z tego powodu należałoby mówić o tym budżecie, że jest w pewnych obszarach wyjątkowy. (Nie z tego powodu również i dlatego, że prawdopodobnie św. Hieronim pomylił się o 4 lata i tak naprawdę jesteśmy już w 2003 r.). Ten budżet jest nieporównywalny, z innych powodów, z tymi budżetami, które uchwalaliśmy w poprzednich latach, a w związku z tym utrudniona jest również analiza. Bo jednym z najprostszych sposobów analizowania budżetu jest porównywanie go z poprzednimi i ustalanie trendów wzrostu bądź trendów schyłkowych, czy to po stronie dochodowej, czy wydatkowej budżetu. Już budżet 1999 r., kończącego się roku, musiał zaabsorbować skutki reformy samorządowej, przesunięcia kompetencji, które sprawiały, że nie można było w sposób prosty porównywać wielkości w poszczególnych działach i częściach budżetu przewidywanych na odpowiednie tytuły z wielkościami przewidywanymi w latach poprzednich. Obecny budżet musi zaabsorbować skutki reformy zdrowia, ubezpieczeń, ustawy o finansach publicznych, ale przede wszystkim ustawy o działach. Sprawia to, że analiza wewnętrzna budżetu, ustalenie trendów rozwoju, rozmowa o tym, kto w tym nadchodzącym roku skorzysta, a kto będzie miał utrudniony dostęp do środków budżetowych, są niesłychanie trudne. Rozumiem, że z tego powodu kontynuowana jest niezbyt chlubna tradycja, zapoczątkowana, o ile dobrze wiem, w schyłkowych czasach premiera Kołodki, polegająca na tym, że z budżetu wyrzuciło się rubrykę, która mówiła o przewidywanym wykonaniu poszczególnych pozycji wydatków i dochodów budżetowych w roku poprzedzającym ten, na który budżet jest uchwalany. Mam nadzieję, że w budżecie następnym, kiedy będziemy już mieli pewne odniesienie do 2000 r., a więc w pierwszym budżecie nowego tysiąclecia, ta rubryka będzie.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#HenrykGoryszewski">Wysoka Izbo, Panie Premierze i Panie Wicepremierze! Sądzę też, że rok najbliższy będzie również rokiem doskonalenia ustawy budżetowej i zbliżania jej w pełni do wymogów ustawy o finansach publicznych. Konieczna jest w tym względzie dalsza ewolucja budżetu, a przede wszystkim kurs na objęcie całego segmentu finansów publicznych, poza oczywiście budżetami samorządowymi, poza budżetem samorządowym, budżetem państwa - poprzez dołączenie do budżetu szczegółowych planów wydatków i dochodów funduszy pozabudżetowych, agencji, różnego rodzaju instytucji, które tkwią w sferze finansów publicznych, a które tradycyjnie znajdują się poza ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#HenrykGoryszewski">Budżet na 2000 r. budowany jest w specyficznej sytuacji gospodarczej. Wydarzenia ostatnich miesięcy, odnotowanie zmian w rytmie życia gospodarczego, przyrost produkcji przemysłowej w ostatnich miesiącach pozwalają nam mieć nadzieję, żywić pewność, nie tylko zresztą chodzi o pewność żywioną przez polityków, ale również przez wielu ekonomistów, zarówno polskich, jak i obcych, że minęliśmy już ową schyłkową fazę cyklu koniunkturalnego i weszliśmy ponownie w fazę wzrostu koniunktury. Jesteśmy już po kryzysie rosyjskim, w jakiś sposób uporaliśmy się z nim, mimo że miał on katastrofalny wpływ na stan naszego eksportu na Wschód. Kryzys rosyjski, chciałbym zwrócić na to uwagę Wysokiej Izby, ujawnił raz jeszcze słabość naszej gospodarki, naszą słabość eksportową, naszą niedostateczną ofertę, niedostatecznie atrakcyjną ofertę dla społeczeństw zasobnych. W związku z tym to, co tradycyjnie sprzedawaliśmy na rynkach wschodnich i czego nie mogliśmy tam umieścić skutkowało albo ograniczeniem produkcji z wszystkimi tego skutkami, łącznie z okresowym wzrostem bezrobocia, bądź też przerzucaniem tej oferty na rynki krajowe i w jakiś sposób przyczyniło się dzięki temu do obniżenia inflacji, do uzyskania pod tym względem wyników lepszych niż te, które były zakładane w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#HenrykGoryszewski">W tym kontekście, sądzę, i nie jestem odosobniony w tym mniemaniu, że zakładany wzrost gospodarczy na poziomie 5,2% produktu krajowego brutto jest możliwy w przyszłym roku do osiągnięcia, aczkolwiek będzie wymagał ze strony rządu bardzo uważnego i odważnego monitorowania procesów gospodarczych i w razie czego, w razie potrzeby, wspierania tych procesów wzrostowych. Inflacja na poziomie 5,7% też jest możliwa do osiągnięcia. Byłby to kolejny wynik, który by nas przybliżał do osiągnięcia wreszcie poziomu inflacji w tym przedziale wielkości, jaki jest najczęściej spotykany w krajach wyżej rozwiniętych, w krajach mających mocniejszą gospodarkę i stanowiących ekonomiczną czołówkę Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#HenrykGoryszewski">Deficyt budżetowy, wynoszący 1,87% produktu krajowego brutto, jest niższy niż deficyt ubiegłoroczny, to prawda. Ale chciałbym podkreślić, że jest to tylko połowa sfery finansów publicznych. Sfera budżetowa obejmuje mniej więcej połowę całej sfery finansów publicznych. Jeżeli chodzi o deficyt całej sfery, pan premier Balcerowicz oceniał go na 2,9, nawet pesymistyczne oceny zakładają, że będzie się kształtował na poziomie 3% produktu krajowego brutto bądź w najgorszym wypadku przekroczy go o niewielkie setne, podkreślam - setne części procenta. Nawet według ekspertów funduszu walutowego jest to poziom, który nie grozi nam sam przez się jakimikolwiek zawirowaniami gospodarczymi, to zagrożenie mieści się w innej sferze zjawisk makroekonomicznych, zjawisk gospodarczych, ale o tym będę mówił za chwilę. Niemniej jesteśmy w pobliżu cały czas granicy bezpieczeństwa finansowego i nie wolno nam tej granicy przekroczyć. Przynajmniej ze strony mojego klubu, a sądzę, że pod tym względem jest pełna jedność obu klubów stanowiących większość rządową, mogę zadeklarować wolę, że będziemy bronili się przed jakimikolwiek rozwiązaniami, które by groziły podwyższeniem deficytu sfery finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Ten budżet powinien być oceniany w kontekście deklaracji programowej, której Wysoki Sejm wysłuchał z ust pana premiera Buzka. W tej deklaracji pan premier zwrócił uwagę, że głównymi priorytetowymi celami rządu na nadchodzące dwa lata kadencji Sejmu są: rolnictwo, tworzenie miejsc pracy i bezpieczeństwo; że tym celom towarzyszą inne priorytety, takie jak chociażby oświata, nauka i komunikacja. Zwłaszcza w tym segmencie transportowym, dlatego że odnotowaliśmy w minionych latach wyraźną poprawę w zakresie łączności, natomiast nacisk w polityce komunikacyjnej, w sektorze komunikacji trzeba tym razem położyć - w tym roku i w następnych latach - na segment transportowy. Jak te priorytety są realizowane w budżecie? Jak my je widzimy? Nakłady na rolnictwo wzrastają brutto o 48%. To prawda, że w znacznej części środki pochodzą z zagranicy - są uzyskiwane w ramach programu SAPARD i programu PHARE. Niemniej jednak również w wypadku krajowych środków budżetowych w tym zakresie, w tym segmencie nakładów na rolnictwo wzrost wynosi 19%. Czy to jest wzrost wystarczający? Tu już słyszałem pewne głosy po centrolewicowej stronie ław sejmowych prowokujące mnie do polemiki. Panie i panowie posłowie, nie ma takiego budżetu, który ma wystarczające środki, zawsze można by zagospodarować i wydać więcej, tylko nie można więcej wydawać, niż to jest możliwe. Wzrost 19-procentowy po chudych latach dla rolnictwa - wtedy kiedy wyczerpały się wcześniejsze środki wspierania zagranicznego i kiedy trzeba było się zmierzyć z kryzysem gospodarczym, jaki czyhał na nas w 1998 i 1999 r. - to jest wzrost znaczący. Gdyby nie było środków pochodzących z zagranicy, to mogę złożyć tu deklarację w imieniu mojego klubu, że te środki - może nie 48%, ale 40–45% - byłyby wygospodarowane ze środków krajowych, dlatego że realny przyrost wydatków w budżecie - po wszystkich odliczeniach - na te cele, które były realizowane w 1999 r. i przechodzą na rok 2000, wynosi 3,5 mld zł. Było więc w razie czego źródło, do którego można było sięgnąć w celu sfinansowania tego 40-procentowego wzrostu nakładów na rolnictwo. Natomiast uzyskanie środków zagranicznych, które zresztą ci, którzy uzyskiwali, uważali wcześniej, w poprzednich latach, za swój sukces polityczny i za swoją zasługę dla rolnictwa - dlaczego więc nie mielibyśmy tego teraz - my i nasz rząd - uważać za swoją zasługę i za swój sukces w polityce rolnej? - otóż dzięki temu, że te środki się pojawiły, to można było w budżecie bieżącym sfinansować dodatkowo inne, również pozarolnicze, tytuły budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#HenrykGoryszewski">Zwalczanie bezrobocia. Jego efektem jest zakładane zahamowanie przyrostu bezrobotnych, mimo nadchodzącego wyżu demograficznego roczników, które będą podejmowały po raz pierwszy pracę. Bezpieczeństwo. Biorąc pod uwagę wymiar sprawiedliwości, prokuraturę, sądy, policję, nakłady wzrastają realnie o 4,2%, realnie to znaczy, że wzrastają o współczynnik zakładanej inflacji i ponadto jeszcze, od tej wielkości licząc, dodatkowo o 4,2%. Podobnie z dwoma pozostałymi priorytetami wymienianymi przeze mnie, na które chciałem zwrócić uwagę Wysokiej Izby: oświata, nauka i transport.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#HenrykGoryszewski">Przed 10 miesiącami, kiedy jako sprawozdawca relacjonowałem budżet 1999 roku, mówiłem o tym, że tak naprawdę o szansach naszego rozwoju i o szansach naszego dobrego włączenia się, dobrego dla nas, do Wspólnoty Europejskiej zadecydują dwa segmenty naszego życia. Po pierwsze, jak naród polski będzie wykształcony. Czy będzie w stanie korzystać, włączyć się intelektualnie w rytm dorobku światowego i korzystać z tego dorobku oraz po drugie, transport, szerzej komunikacja, ponieważ ona stwarza infrastrukturę, przy której niedostatkach i niedomogach nie chcą w danym kraju, w danym regionie inwestować poważni przedsiębiorcy.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#HenrykGoryszewski">Otóż na oświatę i naukę dodatkowo, łącznie - w stosunku do środków ubiegłego roku - przeznaczonych jest ponad 2 mld złotych. W tych środkach są również pieniądze, mówię to w dniu święta wszystkich polskich nauczycieli, na ich zasłużone przez nich podwyżki płac.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#HenrykGoryszewski">Inwestycje w szkolnictwie wyższym, to, co jest bardzo istotne, w 1999 roku w stosunku do 1998 wzrastają o około 100% i w 2000 r. wzrastają o kolejne 50%. To oznacza, że nakłady na inwestycje w szkolnictwie wyższym wzrastają w tym okresie dwuletnim w sumie trzykrotnie.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#HenrykGoryszewski">Środki na transport. Patrzymy również i na ten segment polityki rządu pozytywnie, dlatego że wzrost środków na transport wynosi w założonym budżecie ponad 35%. Subwencja drogowa dla powiatów i województw wzrasta ponad 11%. Są więc szanse, byle by tylko te pieniądze były dobrze zagospodarowane. Chodzi o to, żeby zwiększyć zakres i inwestycji drogowych, i zakres remontów, i unowocześniania dróg lokalnych, tych dróg, które są w gestii województw, powiatów i gmin.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#HenrykGoryszewski">Jest, panie i panowie posłowie, jeden element, który napawa niepokojem. Ten niepokój podziela, jak każdy, kto uważnie słuchał, i rząd, i klub Akcji Wyborczej Solidarność, który reprezentuję. Jest nim bilans na rachunku obrotów bieżących.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#HenrykGoryszewski">Deficyt na poziomie 6%, a różnie może się złożyć, i na podobnym poziomie w przyszłym roku, stanowi ogromne wyzwanie dla polskiej polityki gospodarczej. Jest to i skutek aprecjacji złotego, i skutek kryzysu rosyjskiego, o którym mówiłem, ale jest to również skutek importochłonności inwestycji zagranicznych, odpowiadających za ogromną część naszego importu, zwłaszcza zaopatrzeniowego. I jest to skutek negatywnego bilansu obrotów z Unią Europejską. Bardzo często bowiem zapomina się w tych analizach, że Unia Europejska lwią część swojej nadwyżki w handlu światowym realizuje właśnie z Polską.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! To nie jest kwestia oceny moralnej, czy ta nadwyżka jest uzasadniona, wytłumaczalna, usprawiedliwiona moralnie czy nie. Ona jest konsekwencją ciągle niedostatecznej nowoczesności polskiej gospodarki. Kryzys rosyjski, jak to już mówiłem parę minut wcześniej, unaocznił nam to po raz któryś. Jeśli chodzi o towary, których nie mogliśmy umieścić na rynku wschodnim, nie byliśmy w stanie walczyć dla nich z powodzeniem o rynki zachodnie, ponieważ oferty są ciągle zbyt drogie i zbyt mało atrakcyjne. Dlatego też w moim przekonaniu, podzielanym przez mój klub, kryzys naszego handlu zagranicznego, tak można by powiedzieć, słabość - może lepiej - naszego handlu zagranicznego, bo on za ten kryzys, za ten ujemny bilans głównie odpowiada, ma strukturalny charakter. Trwa od 1993 r. nieprzerwanie. Od 1993 r. Jako ówczesny wicepremier pamiętam, że po raz pierwszy pojawił się w marcu 1993 r. taki właśnie ujemny wynik.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#HenrykGoryszewski">Dlatego też ten problem musi być przedmiotem szczególnej troski rządu i parlamentu i nas posłów tworzących większość rządową. Musimy zarówno bardzo konsekwentnie wdrażać długofalowe niestety instrumenty, których efekty będą widoczne dopiero po latach, sprowadzające się do przebudowy i unowocześnienia polskiej gospodarki, począwszy od jej prywatyzacji, od dokończenia tego dzieła prywatyzacji, a skończywszy na wspieraniu inwestycji unowocześniających naszą ofertę eksportową, na przebudowie struktury gałęzi gospodarczych, w których tę najważniejszą rolę muszą przejąć gałęzie dające wysoko przetworzone, o wysokiej rentowności i o wysokiej atrakcyjności produkty. To wymaga czasu.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#HenrykGoryszewski">Ostatnia kwestia. Wysoki Sejmie, częścią budżetu są budżety tzw. kancelarii, czyli instytucji organów państwa, które są od rządu niezależne i w konsekwencji tworzą jeden budżet państwa, ale dołączają autonomicznie w stosunku do rządu swoje projekty budżetów. Jak w poprzednich latach, tak i w tych wzrosty wydatków w tych częściach budżetu są znacznie wyższe od średniego przyrostu wydatków, przyjętego dla całego budżetu. Jestem głęboko przekonany, że Komisja Finansów Publicznych nad tym się z troską pochyli. My posłowie Akcji Wyborczej Solidarność będziemy tego pilnowali i doprowadzimy, tak jak w poprzednich latach, do tego, żeby skala wydatków była na takim poziomie, jaki jest przyjęty dla całego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zadeklarować, że klub wyborczy Akcji Wyborczej Solidarność...</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Klub Parlamentarny.)</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Nie wiedziałam, że to jest klub wyborczy.)</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kracik: Zmienił pan nazwę.)</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Myślisz już o wyborach.)</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#HenrykGoryszewski">... popierając projekt budżetu, wnosi o jego skierowanie do Komisji Finansów Publicznych oraz o zobowiązanie pozostałych komisji sejmowych do wyrażenia opinii na temat odpowiednich części budżetu.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Leszek Miller w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mój szanowny przedmówca, pan poseł Henryk Goryszewski, dał do zrozumienia, że gdyby nie był skrępowany stanowiskiem klubu AWS, to powiedziałby swoje zdanie. Ja jestem w lepszej sytuacji, mogę wypełnić oczekiwanie pana premiera Balcerowicza i mówić szczerze, a także rzetelnie.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#LeszekMiller">Debata budżetowa w każdych warunkach wymaga oceny stanu państwa i stopnia realizacji fundamentalnych potrzeb społeczeństwa. Taką parlamentarną debatę o stanie państwa proponowaliśmy kilka tygodni temu, mając przekonanie, że jest ona właśnie teraz szczególnie potrzebna. Niestety, bez skutku. Mieliśmy nadzieję, że świadomość potrzeby takiej debaty towarzyszyła panu premierowi Jerzemu Buzkowi, kiedy w lipcu tego roku oznajmił, że na początku września przedstawi w Sejmie dokonania dwuletnich rządów AWS i UW oraz plan działań na następne dwa lata. Jak wiele innych, tak i ten zamysł nie został zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#LeszekMiller">Powody blokady debaty o państwie są jasne. Sprawy w Polsce idą w złym kierunku. Wyhamowano proces szybkiego rozwoju gospodarczego. Dramatycznie pogłębiają się nierówności dochodowe. Wzrasta bezrobocie i bieda. Ograniczeniu uległa dostępność opieki lekarskiej i edukacji. Swój wielki dramat przeżywa wieś. Powszechne stało się przekonanie o niekompetencji oraz o braku elementarnej sprawiedliwości i uczciwości w działaniu rządzącej koalicji. Zmniejszyła się efektywność i wzrosły koszty rządzenia. Biurokracja i niesprawność władz stają się przeszkodą w rozwoju. Obywatele czują się coraz mniej bezpieczni. Jak pokazują wyniki badań, zdecydowana większość Polaków ma poczucie, że nie ma wpływu na to, co się dzieje w ich własnym państwie. O społecznych notowaniach rządu nie warto mówić.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#LeszekMiller">W tej sytuacji rządzący, z jednej strony, ośmieszają państwo, organizując nocne włamanie i prucie szafy pancernej w jednostce wojskowej, a z drugiej, podważają wiarygodność państwa, naruszając zaufanie milionów emerytów i rencistów do państwowej instytucji ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#LeszekMiller">Sprawy zaszły już tak daleko, że nawet w szeregach koalicji dojrzała świadomość, że nie potrafi ona rządzić, że nie wie, jak realizować nadzieje i aspiracje Polaków. Jeden ze znanych posłów Unii Wolności powiedział niedawno, że: „rząd wyczerpał swoje możliwości” i że: „nie ma premiera”. Pan poseł się oczywiście zagalopował, biorąc własne pragnienia za rzeczywistość. Każdy przecież widzi, że pan premier jest i rząd jest, i na tym właśnie polega problem.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! Przedstawiając dwa poprzednie projekty budżetu, rząd Jerzego Buzka szukał usprawiedliwień dla swoich słabości poza sobą i własnym zapleczem. Najpierw były to żale i propagandowe oskarżenia pod adresem poprzedników, później próby obciążenia winą za stan polskiej gospodarki rządów w Rosji, Azji i Brazylii. Obecnie, jak słyszymy, winnym okazał się bliżej nieznany minister ochrony środowiska i zasobów naturalnych pan Jan Szyszko. W ramach planu likwidacji błędów i rekonstrukcji rządu tylko on bowiem ma utracić stanowisko. Opinia publiczna z zapartym tchem będzie śledzić dobroczynne skutki tej zmiany dla jakości pracy rządu i kondycji polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#LeszekMiller">Przedłożenie Wysokiej Izbie projektu budżetu na rok 2000 zbiegło się w czasie z ogłoszeniem przez pana premiera tzw. nowego otwarcia i listy priorytetów na najbliższe 2 lata. Te cele są jak najbardziej słuszne. W ich zestawieniu odnajdujemy wręcz elementy świadczące o przyznaniu przez rząd słuszności zarzutom zgłaszanym przez SLD do dotychczasowych działań koalicji. Niestety w całości nie można mieć w tej sprawie satysfakcji. Po pierwsze, dlatego że te priorytety to nic innego, jak spóźniony powrót do części zobowiązań przedstawionych już przez rząd przed dwoma laty - przedstawionych i niezrealizowanych, przedstawionych i zapomnianych. Po drugie, dlatego że te priorytety to nic innego, jak rejestr zaniechań oraz skutek błędów rządu. Po trzecie wreszcie, dlatego że ponowne powtórzenie tych priorytetów ma w dużej mierze cechy zabiegu propagandowego.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#LeszekMiller">Jak można mówić o polityce zwiększenia bezpieczeństwa obywateli bez przeznaczenia na ten cel zwiększonych w sposób liczący się środków? Do tego jeszcze pozwolę sobie wrócić. Jakże odpowiedzialnie zapowiadać stworzenie dodatkowych instrumentów walki z przestępczością finansową czy też uruchomienie centralnego rejestru pojazdów samochodowych, nie przeznaczając na ten cel niezbędnych środków finansowych? Jakże uczciwie mówić o poprawie działania ratownictwa medycznego, czyli ratowaniu życia, zmniejszając o ponad 40% środki na ten cel? Czy rzeczywiście uzasadniona jest euforia autorów budżetu dotycząca niezwykle ważnego dla całej Polski problemu wsi i rolnictwa? Budżet jest tutaj bardzo optymistyczny. Zwraca uwagę wzrost nakładów na rozwój terenów wiejskich. A na marginesie: pan premier Balcerowicz w tygodniku, w którym zamieszcza swoje stałe felietony, napisał, że te nakłady będą rosły o 79%. Dzisiaj poinformował już tylko o nakładach w wysokości 46%. Ale, tak na marginesie, to, że wzrastają, to jedna z tych propozycji, którą oceniamy pozytywnie. W dużej części środki na ten cel pochodzą z Unii Europejskiej i widać stąd pierwsze korzyści ze zbliżania się do Unii. I, panie pośle Goryszewski, to jest sukces rządu pana premiera Buzka, to, że te środki zostały uzyskane. My tego nie będziemy kwestionować, cieszymy się z tego. Trzeba wszakże pamiętać, że rząd musi przygotować stosowne projekty oparte na standardach Unii Europejskiej, a z tym jest nie najlepiej. Przykład pewnego ministra - niech imię jego będzie zapomniane - który utracił prawie 40 mln dol., niech będzie tutaj pouczający.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#LeszekMiller">Kiedy słucha się o priorytetowym podejściu do spraw wsi, nie sposób pominąć milczeniem tego, że w projekcie budżetu zmniejszono środki dla Agencji Rynku Rolnego, która miała, zgodnie z założeniami paktu dla wsi, zwiększać bezpośrednie dopłaty do produkcji rolnej. Zmniejszono środki na dopłaty do oprocentowania kredytów, na zakup środków do produkcji rolnej oraz na skup. Nie zapewniono odpowiednich środków na wspieranie postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Zmniejszono środki na budowę i utrzymanie urządzeń wodno-melioracyjnych. Czy są więc podstawy do aż takiego optymizmu? Absolutnym nieporozumieniem jest mówienie także na tle budżetu o priorytecie związanym z, jakże potrzebnym, inwestowaniem w człowieka. Przyrosty ilościowe części środków nie zmieniają tu sytuacji głębokiej i niebezpiecznej zapaści.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! Pierwszym pytaniem, jakie adresujemy do autorów tego budżetu, jest pytanie o rzetelność i prawdziwość diagnozy społeczno-gospodarczej sytuacji kraju oraz o pewność i trwałość podstaw zawartej w budżecie prognozy na najbliższy rok. Równolegle pytamy o to, czy budżet rozwiązuje któryś z wielkich problemów stojących przed Polską. Pytamy o to, na ile ten budżet zbieżny jest z oczekiwaniami i potrzebami społecznymi i na ile trafna jest z tego punktu widzenia polityka prowadzona i planowana przez jego autorów. Niestety, lektura projektu nie daje podstaw do pozytywnych odpowiedzi na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#LeszekMiller">Można oczywiście zgodzić się ze stwierdzeniami, że pod rządami koalicji AWS i UW zasadniczo innego budżetu złożyć się nie da. Jest to kwestia kompetencji, wyobraźni, a nie obiektywnych niemożności. Mamy w związku z tym zasadnicze zastrzeżenia co do projektu budżetu.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#LeszekMiller">Po pierwsze, co jest szczególnie ważne, rząd, szukając oszczędności, tnie bezlitośnie wydatki na świadczenia emerytalno-rentowe oraz płace sfery budżetowej. Renty i emerytury mają wzrosnąć tylko o 0,3% - powtarzam: 0,3% - co jest już poniżej wszelkiej przyzwoitości, i to nawet w porównaniu z żałosną waloryzacją z tego roku, wynoszącą 1%. Próbuje się w ten sposób zaoszczędzić na emerytach ok. 500 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#LeszekMiller">Realny wzrost płac w sferze budżetowej przewiduje się zaledwie na poziomie 1%, przy planowanym na 3% wzroście płac w sferze przedsiębiorstw, co ma dać budżetowi kilkaset milionów oszczędności. W tej sytuacji nie może dziwić, że wymienionych wskaźników płac nie uzgodniono w Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Nie mogą też dziwić zaawansowane już prace rządowe nad rozwiązaniami, które wykluczają negocjacje dotyczące płac w sferze budżetowej z kompetencji Komisji Trójstronnej.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#LeszekMiller">Po drugie, nie można zaakceptować innej rządowej inicjatywy wymierzonej w emeryckie budżety, jaką jest pomysł zakazujący łączenia pracy z wcześniejszą emeryturą. Jest to krzywdzące, niesłuszne i, jak wszelkie znaki na to wskazują, sprzeczne z konstytucją. Za to ta decyzja ma przynieść 680 mln zł następnych oszczędności. Trzeba przypomnieć, że wcześniejsi emeryci rekrutują się z likwidowanych zakładów pracy. Rząd zapewne uważa, że emeryci pracują, bo mają taki kaprys. Tymczasem prawda jest taka, że emeryci podejmują pracę, ponieważ nie chcą być klientami pomocy społecznej, której wskutek obcinania środków i tak nie mogliby uzyskać. Wielu obywateli udało się na wcześniejszą emeryturę, wiedząc, że będą mogli dorobić. Teraz rząd chce im to prawo odebrać. Trzeba przyznać, że ta inicjatywa to dziwna forma spełnienia obietnicy pana premiera wyrażonej w exposé, dotyczącej gwarancji bezpiecznej starości. Czyżby chodziło o to, że praca męczy i bywa niebezpieczna?</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#LeszekMiller">Po trzecie, wątpimy w plany oszczędności, jakie mają przynieść dziwaczne projekty rządowych ustaw, na przykład projekt ustawy dotyczącej trzech dni bezpłatnego urlopu zamiast zwolnienia lekarskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#LeszekMiller">Po czwarte, w budżecie przyjęto niczym nieuzasadnione założenie co do wpływów i dotacji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W tym roku podobne błędy kosztowały już ponad 4 mld zł. W przyszłym roku po raz kolejny zakłada się bardzo optymistyczny wskaźnik ściągalności składek na poziomie blisko 99%. Tak naprawdę jest to kolejna zapowiedź kredytów dla ZUS, kolejne zobowiązanie dla następnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#LeszekMiller">Po piąte, w projekcie zakłada się bardzo optymistyczną obniżkę kosztów obsługi długu krajowego oraz równie optymistyczny wysoki kurs złotówki do dolara na koniec 2000 r. Rzeczywiście koszty spadają, kiedy finansowanie tego długu emisją krótkoterminowych papierów wartościowych zastępuje się finansowaniem poprzez emisję obligacji długoterminowych. Trzeba mieć jednak świadomość, że w następnych latach zwiększy to koszty obsługi długu krajowego. Tak więc i w tym wypadku w budżecie, kosztem przyszłości, stara się łatać dziurawą teraźniejszość. Jeśli nawet spełniłyby się plany rządu dotyczące kursu walut, to musi to oznaczać znaczne pogorszenie warunków do zwiększenia polskiego eksportu, co tak optymistycznie zaplanowano na następny rok.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#LeszekMiller">Oddzielnym powodem do naszych zastrzeżeń odnośnie do przedłożonych rachunków budżetowych jest fakt, że projekt rządowy nie opisuje rzeczywistego stanu finansów publicznych. Po raz pierwszy od 1989 r. świadomie poupychano rozmaite wydatki poza budżetem. Niedobory w ZUS zostały pokryte kredytem bankowym, nie zaś dotacją budżetową. Podobne rozwiązanie zastosowano w wypadku pokrycia znacznej części kosztów restrukturyzacji górnictwa kredytem z Agencji Rozwoju Przemysłu. Minister finansów przykazał brać kredyty, które trzeba będzie spłacić. Dlaczego ta praktyka jest przenoszona na rok 2000 i na następne lata? Jedyna trafna odpowiedź jest taka, że świadomie zakłada się, iż spłata kredytów nastąpi już w czasie rządów innego ugrupowania lub innej koalicji i nie trzeba zbytnio się przejmować, co się w tym czasie wydarzy. Czy uczciwość, prostota i przejrzystość finansów publicznych nie nakazywały ująć tych wszystkich pozycji w projekcie ustawy budżetowej? Czy narastanie zobowiązań płatniczych w następnych latach - z mocnym postanowieniem przetrwania jakoś roku 2000 - nie oznacza ucieczki od odpowiedzialności?</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#LeszekMiller">Wszystko, co w tej sprawie dzieje się wokół budżetu w roku bieżącym i co jest planowane na rok przyszły, uprawnia - o czym piszą liczni ekonomiści i eksperci - do nazwania omawianego dziś projektu: budżetem ewakuacji. Ten projekt w żadnym razie nie jest przejawem odpowiedzialnego myślenia w kategorii ciągłości państwa.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! W ocenie Sojuszu Lewicy Demokratycznej podstawowym założeniem przy opracowywaniu budżetu musi być przekonanie, że Polska potrzebuje trwałego, bezpiecznego i akceptowanego przez społeczeństwo rozwoju. Jego podstawą zaś jest szybki wzrost gospodarczy i umocnienie konkurencyjności polskiej gospodarki. Tutaj w pełni zgadzamy się z panem premierem Balcerowiczem, że konkurencyjność polskiej gospodarki jest warunkiem fundamentalnym. Jesteśmy gotowi współpracować z panem premierem w tych wszystkich kwestiach, które do tego prowadzą. Nie uważamy jednak, że ten projekt budżetu zmierza właśnie w tę stronę.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#LeszekMiller">W 1997 r., w okresie rządów SLD–PSL, wzrost gospodarczy sięgnął rekordowego pułapu 7% PKB. W pierwszym pełnym roku rządów koalicji AWS–UW wzrost ten wyniósł tylko 4,8%, choć rząd zakładał 5,6%.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#LeszekMiller">Rząd chciał dobrze, ale wyszło tak jak zwykle. Warto pamiętać, że w I kwartale tego roku osiągnął żałosne 1,5%. Na cały rok bieżący koalicja planowała wzrost 5,1%. Nie wydaje się, żeby ten pułap został osiągnięty; może będzie 3%, może trochę więcej. Blado brzmią na tym tle obietnice premiera, że rząd AWS–UW zapewni rozwój gospodarczy na poziomie 7–8%.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#LeszekMiller">Pan Balcerowicz miał rację, mówiąc dzisiaj, że Polska powinna odrabiać dystans. Odrabia, ale już wolniej niż dwa lata temu. Nikt nie neguje - chcemy to wyraźnie zaznaczyć - że polska gospodarka się rozwija, i to też jest zasługą obecnego rządu, ale podkreślamy, że rozwija się coraz wolniej.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#LeszekMiller">Panie Premierze! Pan jest nie tylko znanym ekonomistą, ale także miłośnikiem sportu. Pozwolę sobie przedstawić przykład właśnie z tej dziedziny. Wyobraźmy sobie, że rozwój gospodarczy w jakimś sensie przypomina bieg sztafetowy. Pałeczka, która dotyczy sprawności i poziomu rozwoju gospodarczego, jest przekazywana z ekipy do ekipy, od zawodnika do zawodnika. Otóż nie może pan zakładać, że chce pan tę pałeczkę przekazać Rosji, Białorusi czy Rumunii. Pałeczkę tę powinien pan przekazać zawodnikowi w biało-czerwonej koszulce, który stoi na poziomie 7% PKB, bo taki wskaźnik był największy; i dopiero od tego będzie się liczył postęp. Jeżeli to wszystko będzie poniżej 7%, to oznacza to wzrost, ale wolniejszy. Jeżeli państwo osiągną wzrost gospodarczy ponad 7%, to cały SLD na tej sali przywita to gromkimi brawami.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#LeszekMiller">Projekt budżetu zakłada także redukcję deficytu w handlu zagranicznym. Nie wiadomo jednak, na czym opiera się to założenie. W projekcie budżetu założono deficyt na poziomie 6,1% PKB, obecnie wynosi on prawie 7% PKB. Widać, że nie działają żadne samoregulacyjne czynniki, które odwracałyby tendencję wzrostową, a polityka schładzania gospodarki w tym względzie nie przyniosła żadnych efektów. Deficyt osiągnął rozmiary niebezpieczne — pan poseł Goryszewski był uprzejmy o tym także wspomnieć — stanowi groźbę destabilizacji finansów państwa i gospodarki. Warto tu przypomnieć, że jesienią 1997 r. pan premier Balcerowicz w otoczeniu niezależnych ekonomistów surowo ganił rząd SLD–PSL za rzekome sprowadzenie na Polskę niebezpieczeństwa kryzysu finansowego, gdyż — jak tłumaczył przejętym obywatelom — deficyt w handlu zagranicznym niebezpiecznie zbliża się do nieprzekraczalnej granicy 5% PKB. W rzeczywistości koalicja SLD–PSL zakończyła swoją kadencję na poziomie deficytu 3,2% PKB. W dwa lata później, teraz, deficyt osiągnął 7% PKB.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#LeszekMiller">Pan premier oszczędnie na ten temat mówi, milczą niezależni ekonomiści.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#LeszekMiller">Rząd nie odpowiada też na pytanie, co konkretnie będzie robił dla zabezpieczenia się przed dalszym wzrostem tego deficytu. Po prostu zakłada się, że nastąpi jego redukcja, bo poprawi się ujemne saldo wymiany zagranicznej. Należałoby sobie życzyć wzrostu eksportu, ale nie jest to zapowiadane, w każdym razie nie zapowiada się nic takiego, co pozwalałoby przewidywać taki rozwój sytuacji. Rodzime przedsiębiorstwa mają bardzo niską rentowność, już połowa z nich przynosi straty i znalazła się na krawędzi niewypłacalności. Eksport ma wciąż strukturę bardzo tradycyjną, a popyt krajowy w głównych elementach kieruje się ku importowi, który z pewnością nadal będzie wzrastał. Stąd znaczenie polityki ulg inwestycyjnych, co postulowane jest przez Sojusz Lewicy Demokratycznej. Nasze stanowisko podzieliła sejmowa komisja budżetu i finansów, która proponuje wprowadzenie korzystnych zmian do ustaw podatkowych. Niestety, słyszymy, że ze względów ambicjonalnych rząd obstaje za odrzuceniem tych propozycji, z oczywistą szkodą dla gospodarki. Mamy nadzieję, że to nie nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#LeszekMiller">Proponowaliśmy też wielokrotnie konkretne działania wspierające rodzimą wytwórczość. W uzasadnieniu do budżetu jest parę ogólnikowych deklaracji tego dotyczących, ale w uzasadnieniu nie pada żadna kwota, którą rząd przeznaczyłby na realizację przyjętego przez siebie programu wspierania małych i średnich przedsiębiorstw. Chce natomiast przeznaczyć 4 mln zł na utworzenie agencji wspierającej rozwój przedsiębiorczości. Jest to, jak sądzę, klasyczny przykład walki z biurokracją przez tworzenie kolejnych biurokratycznych ogniw do walki z nią.</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#LeszekMiller">Jest to kolejny budżet, który nie realizuje dwóch zasadniczych programów rządowych: wspierania przedsiębiorczości i promocji eksportu. Rząd w tej sprawie jest bezradny. Karmienie nas procentowymi wskaźnikami, mówienie, że dopłaty do kredytów eksportowych wzrosną aż o 49%, co odpowiada aż 10 mln zł, jest żenujące.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#LeszekMiller">W ocenie SLD budżet na 2000 r. powinien zawierać instrumenty ograniczenia bezrobocia, rozwijania różnych form pomocy społecznej, aktywizacji zawodowej. Budżet tego nie zawiera. Stwierdza się natomiast, że dzięki reformom rynku pracy stopa bezrobocia zostanie zmniejszona na koniec 2002 r. do 10,9%; tak na marginesie, byłaby to ta liczba, która została osiągnięta przez rząd SLD–PSL. Tymczasem rzetelne szacunki specjalistów wskazują, że bezrobocie wzrośnie w 2000 r., i potem, nawet do ok. 15%. Z rządowych programów restrukturyzacji niektórych gałęzi przemysłu wynika, iż zwolnionych zostanie 30 tys. górników, 15 tys. hutników, 17 tys. pracowników przemysłu zbrojeniowego, 40 tys. kolejarzy, 20 tys. nauczycieli i niestety tylko 1 minister.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#LeszekMiller">W konstrukcji budżetu istotne miejsce przypisano wpływom z prywatyzacji. Chcę w tej sprawie wyraźnie podkreślić, że prywatyzacja jest źródłem dochodów znacznym, ale przejściowym, gdyż po pewnym czasie nie ma już czego prywatyzować. Jeśli tak, to środki stąd uzyskane powinno się lokować w inwestycje strategiczne i różne programy rozwojowe. Do takich inwestycji SLD zalicza działania związane z przystosowaniem gospodarki polskiej do standardów Unii Europejskiej, dostosowanie naszej armii do wymagań NATO, działania naprawcze dotyczące podstawowych reform społecznych oraz sektorowe programy restrukturyzacyjne. Przeznaczenie dochodów z prywatyzacji na łatanie bieżących dziur albo na cele tak wydumane, jak reprywatyzacja, jest taktyką samobójczą. Państwo i społeczeństwo nic z tego nie będzie miało. Drugi raz już się nic nie sprywatyzuje, a środki znikną bezpowrotnie. Dyskusja nad budżetem i świadomość ogromu społecznych potrzeb powinny skłonić zwolenników reprywatyzacji do chwili zadumy.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! Poświęciłem wiele uwagi wzrostowi gospodarczemu, niektórym problemom związanym z wydatkami, ale głównie wzrostowi gospodarczemu, bowiem szybki rozwój jest podstawowym i pierwszym priorytetem Sojuszu Lewicy Demokratycznej, drugim jest sprawiedliwy i racjonalny podział. Niezbędne są w szczególności inwestycje w człowieka, to również warunek naszego powodzenia w jednoczącej się Europie.</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#LeszekMiller">Korzystam w tym miejscu z okazji, by złożyć wszystkim nauczycielom najlepsze życzenia w związku z przypadającym dziś Dniem Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#LeszekMiller">Pan marszałek uczynił to wprawdzie, życząc nauczycielom radości z budżetu, ale w tej sprawie pan marszałek raczył żartować. Wbrew optymistycznym zapowiedziom pana ministra Handke, którego reforma na dobrą sprawę została sprowadzona do dwóch „g”: gimbus i gimnazjum, budżet oświaty, szkolnictwa wyższego, a także nauki na rok 2000 jest bardzo niski. Udział wydatków na edukację w PKB spadnie w przyszłym roku poniżej 4%, a więc poniżej granicy uznawanej przez międzynarodowe organizacje edukacyjne za próg odpowiadający w medycynie tzw. śmierci klinicznej. Takie postępowanie rządu to okaleczanie przyszłych pokoleń. Cieszymy się bardzo, że nasze zaniepokojenie taką sytuacją podzieliła Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Pod apelem do parlamentarzystów o przeznaczenie na oświatę minimum 5% PKB podpisało się wielu posłów z Unii Wolności i AWS, nawet bardzo znaczących, jak panowie Frasyniuk, Lityński, Ujazdowski. Ze względu na powagę sytuacji zwracam się zatem do posłów UW i AWS o jasne zadeklarowanie w dzisiejszej debacie, że nie uzyska ich poparcia projekt nakładów na oświatę w projektowanej postaci. Trzeba poprzeć słuszne postulaty, w tym także postulaty NSZZ „Solidarność” w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#LeszekMiller">Rażąco niskie są także wydatki na kulturę, której ochrona i rozwój jest jednym z celów polityki SLD. Wynoszą one ok. 0,3% wydatków ogółem. Od dawna postuluje się przeznaczenie na tę dziedzinę co najmniej 1%, co gwarantuje minimum rozwojowe. Tak też konstruuje się budżety centralne państw Unii Europejskiej, w których też, jak dziś u nas, na kulturę łożą budżety regionalne i lokalne. Tymczasem rząd pozostaje obojętny na te sprawy - chodzi o powszechnie znane położenie instytucji kulturalnych i środowisk twórczych. Uznał zapewne, że przerzucenie odpowiedzialności za kulturę na barki samorządów rozwiąże wszystkie problemy i zwolni go z odpowiedzialności. Nigdy nie było tak niskich nakładów na kulturę, jak w przedłożonym projekcie. Władze wojewódzkie i powiatowe alarmują, że nie stać ich na wypełnianie podstawowych obowiązków. Teatry redukują ilość premier i przedstawień, biblioteki stoją przed widmem likwidacji, w wielu powiatach nie utworzono ich wcale, wbrew ustawie. Rząd nie proponuje niczego, co mogłoby poprawić kulturalną kondycję społeczeństwa, żadnych nowych rozwiązań, które mogłyby zwiększyć źródła finansowania kultury. Tak aktywny w walce o media, rząd traktuje kulturę jak świat zbędny.</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#LeszekMiller">Jednym z najważniejszych oczekiwań społecznych i jednym z głównych celów programowych SLD jest bezpieczeństwo publiczne i walka z przestępczością. Wspominałem już o tym. Budżet oceniamy zatem także pod tym kątem. Rząd zapowiedział, a Sejm wpisał niedawno do swojej uchwały zobowiązanie do przedstawienia wraz z projektem budżetu na rok 2000 krajowego programu zwalczania przestępczości. Programu nie ma - być może dlatego, że rząd dość długo zwalczał w ramach afer w MSWiA sam siebie - projekt budżetu zaś nie potwierdza wielokrotnych zapowiedzi, że bezpieczeństwo publiczne stanowi najważniejszy priorytet obecnej koalicji. Przy planowanej inflacji 5,7% realny wzrost nakładów na bezpieczeństwo wyniesie mniej niż 3%. Nie należy się łudzić, że rozwiąże to jakikolwiek problem, może go jedynie złagodzić. Dla porównania przypomnę, że w czasie rządów SLD–PSL ten wskaźnik przekraczał 7%, jak na przykład w roku 1995.</u>
          <u xml:id="u-11.46" who="#LeszekMiller">Wysoki Sejmie! Rząd nie zapomniał w budżecie o sobie. Potwierdzeniem niech będzie zestawienie zawarte na str. 98 uzasadnienia projektu. Otóż dowiadujemy się z niego, że tempo przyrostu wydatków na administrację państwową przewyższa wzrost wydatków na wszystkie inne podstawowe funkcje państwa, tzn. na sądownictwo, wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo publiczne i obronę narodową.</u>
          <u xml:id="u-11.47" who="#LeszekMiller">Niepokoi nas również, że w projekcie rządowym widoczna jest zapowiedź dominacji centralnych finansów publicznych. Nie ma zapowiadanego wzmocnienia finansowego samorządu terytorialnego, na który przerzucono w sposób mechaniczny większość zadań związanych z obsługą podstawowych potrzeb społecznych. Oceny fachowców spoza Ministerstwa Finansów przewidują przy tym, że niedobór w finansach samorządowych będzie ponaddwukrotnie większy od założeń rządowych.</u>
          <u xml:id="u-11.48" who="#LeszekMiller">Wysoki Sejmie! Przedłożony projekt to budżet zapowiadający kolejny rok kłopotów i zaklinania rzeczywistości. Z tego punktu widzenia jest to rzeczywiście budżet szczególny. Kiepska zawartość budżetu nie będzie jedynym kłopotem koalicji, dojdzie jeszcze pytanie, kto go będzie realizował. AWS i UW postanowiły bowiem dołączyć do umowy koalicyjnej aneks, w którym zobowiązują się do odpartyjnienia upartyjnionego przez siebie państwa, a to by oznaczało, że tysiące aktywistów utraci posady w administracji rządowej czy spółkach skarbu państwa. Kto będzie wtedy realizował budżet, skoro zabraknie jedynych jego popleczników? Postanowiono także, że kandydaci na ważne funkcje publiczne będą wyłaniani w drodze konkursu - tu jednak czujność nie zawiodła i kandydat na szefa ZUS został powołany bez konkursu.</u>
          <u xml:id="u-11.49" who="#LeszekMiller">Panie i Panowie Posłowie! W dwa lata po przejęciu władzy przez AWS i UW podziały społeczne są coraz większe, a nadzieje coraz mniejsze. Rząd nie radzi sobie ze swoimi zadaniami i obowiązkami. W gospodarce spada to, co miało rosnąć, a rośnie to, co miało spadać. Wojciech Misiąg, oceniając rządowe przedłożenie w sprawie przyszłorocznego budżetu na łamach przyjaznej przecież rządowi „Rzeczpospolitej”, stwierdza: dewizą autorów projektu było przeżyć rok 2000, potem zobaczymy, co dalej. I dalej ocenia, że budżet na rok 2000 nie próbuje nawet rozwiązywać najważniejszych problemów sektora publicznego, przepychając je do przodu i koncentrując się na utrzymaniu bieżącej równowagi.</u>
          <u xml:id="u-11.50" who="#LeszekMiller">Koalicja AWS–UW dopracowała się unikalnego dorobku, tworzy państwo o minimalnej odpowiedzialności, coraz mniej sprawne, ale za to coraz bardziej zbiurokratyzowane i coraz droższe. Stworzyła budżet, który konserwuje biedę setek tysięcy polskich rodzin, który emerytom proponuje wegetację, a wszystkim innym - poza najbogatszymi - złudzenia. Stworzyła budżet, w którym rząd chlubiący się reformami nie mówi o nich ani słowa, bo przecież postulat naprawy reform ogłoszony przez pana premiera też ma charakter bardziej wirtualny. Ten budżet czyta się jak nekrolog reform, to budżet aspołecznej polityki, pogłębiający nierówności społeczne i zubożenie społeczeństwa, nie niwelujący, lecz - odwrotnie - umacniający źródła przyszłych konfliktów. Taki projekt nie może liczyć na poparcie Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Będziemy dążyć w pracach w komisjach sejmowych do jego zasadniczej rewizji. Rzeczywistość i przyszłość Polaków widzimy inaczej niż obecna koalicja.</u>
          <u xml:id="u-11.51" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak?)</u>
          <u xml:id="u-11.52" who="#LeszekMiller">Nasza koncepcja budżetu to szybki i trwały rozwój, sprawiedliwy podział i korzystna integracja ze światem, w tym z Unią Europejską. Integracja na korzyść, a nie tylko na koszt Polski. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.54" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#StanisławZając">Proszę panią poseł Grażynę Staniszewską o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#GrażynaStaniszewska">Dziękuję. Pan przewodniczący Leszek Miller był uprzejmy nakreślić wirtualny obraz rozpadającego się państwa, rozpadającej się gospodarki. Jakże to kontrastuje z opinią Komisji Europejskiej oceniającą stan gotowości naszego kraju do przystąpienia do Unii. Czyżby pan przewodniczący tego nie zauważył? A może chodzi po prostu tylko o rozgrywki polityczne? Mój klub nie twierdzi, że koalicja AWS–UW jest łatwa, że jest zgodna, tak jak i nie twierdził, że koalicja SLD i PSL była łatwa i zgodna. Dzisiejsze trudności tej koalicji są w pewnym sensie następstwem precedensu i stylu uprawiania polityki, jaką zainicjował po 1989 r. układ SLD i PSL.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#StanisławZając">Bardzo proszę panie i panów posłów o zachowanie spokoju, tak jak państwo zachowaliście ten spokój przed kilkoma minutami.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, pani poseł, proszę o kontynuowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#GrażynaStaniszewska">Przewodniczący Leszek Miller liczy na niewiedzę słuchaczy dzisiejszej debaty, liczy na to, że ludzie oglądający nas z ekranów telewizorów uwierzą, iż wzrost gospodarczy, który miał miejsce za czasów koalicji SLD i PSL był jego dziełem. Liczy na to, że obserwatorzy dzisiejszej debaty nie wiedzą, iż efekty gospodarcze uzyskuje się po 2–3 latach. Tamten wzrost to był efekt pracy i zmian dokonany przez poprzednie ekipy.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#GrażynaStaniszewska"> Tak jak dzisiejsza zapaść jest efektem braku działań koalicji SLD i PSL. O tym wie każdy ekonomista.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#GrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obradujemy w Dniu Edukacji Narodowej. Budżet, który dziś rozpatrujemy, budżet roku 2000 to pierwszy budżet od roku 1989, który zalicza nakłady na edukację do wydatków wzmacniających tendencje rozwojowe gospodarki. Nigdy wcześniej nie nadano takiego priorytetu i takiej wagi wydatkom na edukację. Chciałoby się powiedzieć, że to najwyższy czas.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#GrażynaStaniszewska">Sprawne państwo i nowoczesna gospodarka to kompetentni, dobrze wykształceni ludzie, potrafiący rozwiązywać problemy i podejmować decyzje. Podstawą zmian, które rozpoczęły się w 1989 r. były wielkie i zasadnicze decyzje gospodarcze. Teraz najwyższy czas na krok następny, na edukację. Edukacja to najważniejsze zadanie u progu nowego tysiąclecia. Jeżeli chcemy dopędzić szybko mknący pociąg europejskiej gospodarki, musimy postawić na edukację. Dzisiejsze rynki wymagają od firm i pracowników stałej i wysokiej jakości, szybkiego tempa, szybkiej nauki nowych elementów, innowacyjności. Czy można to osiągnąć nie inwestując w edukację? Czy po wejściu do Unii Europejskiej, gdy otworzą się dla nas europejskie rynki pracy, będziemy w stanie konkurować swoimi kwalifikacjami z pracownikami innych krajów? Przeciętny polski pracownik ma dziś mniej lat nauki w szkole i częściej niż w Europie mało przydatne przygotowanie zawodowe. Aż 60% Polaków w wieku produkcyjnym ma wykształcenie niepełne średnie, zawodowe lub niższe. Międzynarodowe badania OECD wykazały, że Polacy znacznie gorzej potrafią korzystać z informacji i wiedzy. Ponad 40% badanych znalazło się na najniższym poziomie, miało problemy ze zrozumieniem prostych informacji, instrukcji, rozkładu jazdy, wykresów. W krajach zachodnich podobne problemy miało zaledwie 15% badanych.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#GrażynaStaniszewska">Czy w Unii Europejskiej, do której zmierzamy, polskie usługi i towary będą konkurencyjne wobec towarów i usług innych krajów? Już teraz wiele produktów europejskich jest tańszych i lepszych od naszych, a przecież u nas praca ciągle jeszcze kosztuje mniej. Jednak już niedługo będziemy mogli konkurować tym, że godzina pracy jest u nas tańsza. Inwestorom coraz częściej będzie się opłacało przenosić produkcję na Wschód, na Ukrainę czy do Chin. Z gospodarczego punktu widzenia w przyszłości mniej będą się liczyć wynalazki, licencje zawsze można kupić, najnowsze technologie przyjdą wraz z kapitałem i inwestycjami. To, co może stanowić o sile polskiej gospodarki, to zespoły ludzkie, sprawnie wykorzystujące i tworzące wiedzę potrzebną do podejmowanych zadań. W nasyconym informacjami społeczeństwie liczyć się będzie dobre, powszechne przygotowanie pracowników, którzy potrafią sami wyszukiwać informacje, sprawnie się komunikować i tworzyć nową wiedzą przydatną do podejmowania decyzji i zadań. Tylko wtedy polska gospodarka i polska praca będzie więcej warta, gdy w godzinę polski pracownik potrafi wytworzyć więcej jakościowo niż jego zachodni kolega. Do tego jednak potrzebna jest dobra edukacja, taka, która daje umiejętność samokształcenia, komunikowania, posługiwania się informatyką i językami obcymi.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#GrażynaStaniszewska">Rozpoczęte w tym roku zmiany, zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, zmiany w systemie oświaty, stwarzają właśnie taką szansę na lepszą edukację, na szkołę przygotowującą młodych ludzi do szybko zmieniającej się rzeczywistości, na równy start w udane życie i młodzieży wiejskiej, i ludzi niepełnosprawnych, na rozwiązanie wielu problemów gospodarczych. Jednak nowe prawo, zmiany organizacyjne, same z siebie nie zmienią polskiej szkoły. O tym, czy oświata będzie lepsza, zadecydują tak naprawdę nauczyciele i dyrektorzy szkół, lokalne władze i rodzice. Dlatego dobrze, że w projekcie budżetu na rok 2000 subwencja oświatowa wzrasta o kilkaset milionów złotych, dając tym samym podstawę do wdrożenia wreszcie po tylu latach motywacyjnego systemu płac dla nauczycieli. Dobrze, że wzrastają kwoty na remonty i inwestycje oraz na dowóz dzieci do szkół. Dobrze, że wzrastają kwoty na inwestycje szkół wyższych, na pożyczki studenckie i na badania naukowe.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#GrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Klub Parlamentarny Unii Wolności deklaruje, że będzie zabiegał o zwiększenie nakładów na edukację w czasie prac nad budżetem, a zwłaszcza na te konkretne zadania i programy, które są dźwignią polskiej szkoły, które wpłyną na szybsze przygotowanie młodych ludzi do swobodnego poruszania się w szybko zmieniającym się świecie, na ich zdolność do innowacji, na ich konkurencyjność, zdolność do kontrolowania zmian. Edukacja jest priorytetem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności w budżecie roku 2000.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#GrażynaStaniszewska">Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie zabiegał o to, aby motywacyjny system płac nauczycieli miał mocną podstawę finansową. Zbadamy wszystkie kwoty, które w tej chwili są zapisane w projekcie, spróbujemy je zweryfikować i stworzyć rzeczywiście mocną podstawę awansu nauczycieli. Będziemy popierali zainicjowany półtora roku temu przez posłów i wojewódzkich koordynatorów edukacji informatycznej program „Pracownia internetowa w każdej gminie i w każdym gimnazjum”.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: To trzeba zmienić Balcerowicza.)</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#GrażynaStaniszewska">W ciągu półtora roku do polskich szkół, przede wszystkim wiejskich, dzięki naszemu programowi trafiło 33 tys. komputerów. Do 1998 r. rocznie kupowano 400–600 komputerów. Przeszkolono około 9 tys. nauczycieli. Szkoły i środowiska lokalne otrzymały narzędzie pozwalające dotrzeć do każdej wiedzy, każdej informacji, ułatwiające komunikację z całym światem. Nie ma znaczenia, czy szkoła z internetem mieści się w stolicy, czy w małej wiosce, możliwości są takie same. W szkole z internetem nauczyciel nie wykłada, jest raczej przewodnikiem, pomaga uczniowi samodzielnie zdobywać wiedzę. To fundamentalna zmiana i fundamentalna szansa.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#GrażynaStaniszewska">Na marginesie, dzisiaj w południe, dosłownie za godzinę, w gimnazjum na Ursynowie minister edukacji i prezes Telekomunikacji Polskiej SA podpiszą list intencyjny w sprawie preferencyjnych stawek dla szkolnego internetu. Realizacja zobowiązań, które zostaną podpisane, obniży koszty funkcjonowania szkół na pewno w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#GrażynaStaniszewska">Pracownia internetowa w każdej szkole, program, który stworzyliśmy tu w Sejmie, właściwie ponad podziałami, to pierwszy krok do edukacji na miarę następnego tysiąclecia. W czasie prac nad budżetem będziemy zabiegali o wsparcie takich właśnie rozwojowych przedsięwzięć.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#GrażynaStaniszewska">Panie i Panowie Posłowie! Zacznijmy, począwszy od budżetu roku 2000, sukcesywnie inwestować w edukację. To inwestycja o największej stopie wzrostu. Dobre wykształcenie to najlepszy kapitał i największa szansa na podniesienie poziomu życia, na sukces Polski i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#GrażynaStaniszewska">Klub Parlamentarny Unii Wolności apeluje o porzucenie tych dość niskich rozgrywek i o skupienie naprawdę wszystkich sił, by, wzorem krajów zachodnich, a właściwie całego świata, który stawia przede wszystkim na edukację, bo pozwala ona łatwiej rozwiązywać problemy wsi, problemy zmieniających się i przeżywających trudności gałęzi gospodarki, również Rzeczpospolita Polska począwszy od roku 2000 postawiła właśnie na edukację. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale czy premier się zgodzi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kalinowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy coś nowego w debacie nad budżetem - Unia Wolności apeluje do własnego przewodniczącego partii, który jest jednocześnie wicepremierem i ministrem finansów, o to, żeby zmienić podstawowe kwestie zawarte w tym budżecie. Jest to rzeczywiście coś nowego!</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Przedstawiając z trybuny sejmowej projekt budżetu na rok 1999, zapewniał pan, panie wicepremierze, że będzie to budżet przełomu w gospodarce i finansach kraju, że przyniesie przyspieszenie rozwoju i poprawę równowagi wewnętrznej. Dziś trzeba stwierdzić, że przełom rzeczywiście nastąpił, ale w kierunku odwrotnym, w kierunku pogorszenia sytuacji materialnej większości ludzi naszego kraju, bez względu na to, gdzie mieszkają. Za rządów poprzedniej koalicji dynamika rozwoju osiągała 7%, obecna koalicja już w I półroczu br. zmniejszyła ją do ok. 2%. W dodatku podstawą tego nader skromnego wzrostu jest głównie handel, a właściwie sprzedaż towarów importowanych lub wytworzonych z importowanych komponentów. Natomiast dynamika wartości dodanej przemysłu jest ujemna i wynosi -0,9%. Krótko mówiąc, żyliśmy wtedy lepiej niż dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JarosławKalinowski">Import, preferowany polityką kursową, doprowadził do głębokiego regresu wytwórczości krajowej, wiele branż przemysłu chyli się ku upadkowi. Ok. 45% podmiotów gospodarczych ponosi dziś straty, a jeszcze więcej utraciło płynność finansową i ma trudności z wypłatą wynagrodzeń oraz składek ZUS. Całkowicie załamał się eksport, tak dużego spadku, o prawie 9%, nie było od ośmiu lat. W dodatku firmy prowadzące działalność eksportową znajdują się w gorszej sytuacji finansowej niż te, które nie eksportują. Głęboki regres przeżywa budownictwo mieszkaniowe, tak mało mieszkań jak obecnie nie budowano w Polsce od 47 lat. Jeszcze gorsza sytuacja jest w rolnictwie. Poważny spadek opłacalności produkcji w ostatnich dwóch latach pozbawił rolników możliwości inwestowania, a nawet zakupu środków produkcji niezbędnych do odnowy cyklu produkcyjnego. Wiele rodzin rolniczych żyje dziś w niewyobrażalnej biedzie.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#JarosławKalinowski">Te bardzo optymistyczne zapowiedzi zwiększenia nakładów na rolnictwo nie dają, niestety, szansy na zwiększenie dochodowości gospodarstw rolniczych i to tej grupy podstawowej. Jeżeli to nie nastąpi, a nie nastąpi, to nadal w najlepszej sytuacji będą gospodarstwa dwuhektarowe, pod warunkiem wszakże, że będzie tam dwóch emerytów, a dziś trzeba dodać jeszcze jeden warunek, że będą to emeryci zdrowi.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#JarosławKalinowski">Pogarsza się sytuacja materialna polskich rodzin. Jak wynika z danych, około 20 mln Polaków żyje na poziomie poniżej minimum socjalnego, z czego 6 mln osób na poziomie poniżej minimum biologicznego. Spośród państw Europy Zachodniej i Środkowej Polska jest krajem o największym zróżnicowaniu dochodów. W tej dziedzinie jesteśmy prawdziwym prymusem. Ale powinniśmy tak naprawdę się tego wstydzić.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#JarosławKalinowski">Rządzący chwalą się, że gospodarka nasza jest mocna i szybko się rozwija, a twórca cudu gospodarczego chwalony jest za granicą - i to naprawdę brzmi jak ironia. Nasz rząd jest chwalony, bo za taki wkład, jaki dzisiaj Polacy wnoszą w podtrzymanie i rozwój koniunktury państw Unii Europejskiej, powinien być chwalony.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#JarosławKalinowski">Trzeba mówić również o takich faktach, że dziś już ponad 70% dodatniego bilansu handlowego całej Unii Europejskiej z całym światem pochodzi z Polski. Za to obecny rząd oczywiście będzie chwalony.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#JarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Nieprzyzwoite jest wmawianie rolnikom, pracownikom sfery budżetowej, emerytom, że powinni się cieszyć z tego, co mają. Nieprzyzwoite jest też straszenie ich, że jeśli ośmielą się zakłócić spokój i samozadowolenie koalicji AWS–UW, to mogą mieć jeszcze większą biedę niż w Rosji. Nikt nie może dziś zaprzeczyć, że stan naszej gospodarki od 2 lat systematycznie się pogarsza. Rząd niezmiennie tłumaczy swoje niepowodzenia kryzysem gdzieś na świecie lub pogorszeniem się koniunktury w krajach Unii Europejskiej. Takie szukanie winy na zewnątrz jest zwykłym nadużyciem.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#JarosławKalinowski">Prawda jest taka, że w roku ubiegłym PKB w krajach Unii Europejskiej wzrósł o prawie 3%. I był to wskaźnik wyższy niż rok wcześniej. W roku bieżącym koniunktura jest również pomyślna. A mimo to nasz eksport do krajów Unii Europejskiej spada. Z kolei rynek rosyjski, zwłaszcza na artykuły żywnościowe, straciliśmy na własne życzenie, a nasze miejsce zajęły inne kraje, również nasi południowi sąsiedzi, którzy dzisiaj byli wymieniani, czyli Czesi i Węgrzy.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#JarosławKalinowski">Polska nie została w ostatnich latach nawiedzona przez trzęsienia ziemi i inne kataklizmy. Naszą gospodarkę niszczy polityka obecnego rządu oparta na dogmatach liberalnych. Niszczy ją niekompetencja rządzących. Skutkiem tego jest pogorszenie sytuacji, poziomu życia większości rodzin w Polsce. Najwyższy czas na zmianę tej polityki.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#JarosławKalinowski">Członkowie całego rządu, a szczególnie minister finansów, nie potrafią nawet przewidzieć skutków własnej polityki. Są zaskoczeni tym, że realne życie i gospodarka nie przystaje do ich wyobrażeń sprowadzonych do kilku prostych formuł makroekonomicznych. Przykładem niech będzie realizacja budżetu bieżącego roku. I nie dziwmy się, że ludzie nie mają zaufania do tego rządu i do jego głównego księgowego, skoro już po kilku miesiącach realizacji budżetu okazuje się, że PKB nie wzrośnie o 5,1%, a tylko może o 3,5, a produkcja przemysłowa nie wzrośnie o 8%, gdyż przez 8 miesięcy wzrosła o 0,9%. Eksport miał wzrosnąć o 14%, a tymczasem spadł już prawie o 9%. Deficyt na rachunku bieżącym bilansu płatniczego miał wzrosnąć o 13%, a tymczasem po 7 miesiącach bieżącego roku osiągnął ponad 200% poziomu z analogicznego okresu roku ubiegłego. Stopa bezrobocia osiągnęła już prawie 12%, a planowane było tylko 9,4%. Oznacza to, że coraz więcej ludzi traci pracę przez nieudolność liberalnej polityki i jej kreatorów.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#JarosławKalinowski">To tylko kilka danych dokumentujących niewiarygodność obecnego rządu. W granicach planu utrzymał się tylko wskaźnik inflacji. Jest to jednak sukces wątpliwej wartości, gdyż od 2 lat rząd zmniejsza inflację kosztem wzrostu deficytu w handlu zagranicznym - czyli żyjemy na kredyt - oraz kosztem stabilizacji cen żywności, czyli pogorszenia dochodów ludności rolniczej. Również spektakularnie wysoki kurs złotego podtrzymywany jest wpływami walutowymi z wyprzedaży majątku skarbu państwa kapitałowi zagranicznemu.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#JarosławKalinowski"> A co się stanie za kilka lat, gdy już nie będzie majątku do sprzedaży? Odpowiedzią na takie pytania rząd nie zaprząta sobie głowy. Podobnie wątłe podstawy ma formalne utrzymywanie w br. planowanego deficytu budżetu państwa. Za pomocą jakich manipulacji to się osiąga, wszyscy na tej sali wiemy. Myślę, że zajmie się tym w odpowiednim czasie NIK i Komisja Finansów Publicznych - w trakcie oceny wykonania budżetu za bieżący rok i w trakcie formułowania wniosków o udzielenie rządowi absolutorium. Oczekujemy szczególnie dokładnego rozliczenia przyrostu zadłużenia całego sektora finansów publicznych, a nie tylko budżetu państwa, oraz ustalenia dodatkowych kosztów finansowych, które poniesie całe społeczeństwo w latach następnych z powodu manipulowania kasowym deficytem budżetu państwa oraz zmuszania ZUS, kas chorych, Agencji Rynku Rolnego i innych jednostek do zaciągania kredytów i pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#JarosławKalinowski">Rządowy projekt budżetu na rok 2000 jest w naszej ocenie jeszcze mniej wiarygodny od tegorocznego, a obraz stanu całych finansów publicznych jest jeszcze bardziej zamazany. Rząd powinien wyjaśnić społeczeństwu i Wysokiej Izbie:</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#JarosławKalinowski">Po pierwsze, co ma spowodować nagły wzrost aktywności gospodarczej i poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstw, skoro Narodowy Bank Polski nadal ma utrzymywać absurdalnie wysoką stopę procentową, która powoduje, że zaciągnięcie kredytu grozić może przedsiębiorstwu niewypłacalnością i upadłością, a wysoki import przy zawyżonym kursie złotego będzie jeszcze mocniej eliminował wytwórczość krajową?</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#JarosławKalinowski">Po drugie, co ma spowodować, że zamiast głębokiego spadku eksportu w br. będziemy w roku przyszłym mieli wysoki, aż 14-procentowy jego wzrost, skoro w przemyśle następuje realny spadek inwestycji nowo rozpoczynanych, a nadwartościowy kurs złotego będzie prowadził do pogłębiania nieopłacalności eksportu?</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#JarosławKalinowski">Po trzecie, co ma spowodować zatrzymanie wzrostu deficytu w obrotach bieżących - w bilansie płatniczym - jeżeli stawki celne w imporcie będą się zmniejszać, a rząd zakłada, że średni kurs złotego w roku 2000 wyniesie 3,9 zł za 1 dolara (a już dzisiaj przekracza 4 zł)?</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#JarosławKalinowski">Po czwarte, co będzie czynnikiem spadku bezrobocia, jeśli pogarszają się warunki dla krajowej wytwórczości, a głównym czynnikiem wzrostu PKB będzie - tak jak i w tym roku - wzrost sprzedaży towarów importowanych?</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#JarosławKalinowski">Nawet nie oczekujemy odpowiedzi na te pytania, nie usłyszelibyśmy bowiem nic nowego, tylko powtarzane od dwóch lat te same banalne stwierdzenia, że gospodarka będzie szybko się rozwijać, jeśli ograniczy się deficyt budżetowy, jeszcze bardziej zmniejszy wydatki na cele społeczne, obniży podatki dla najbogatszych i przyspieszy tempo wyprzedaży majątku skarbu państwa kapitałowi zagranicznemu. To już słyszeliśmy - niejednokrotnie również dzisiaj z tej trybuny słyszeliśmy. To samo znalazło się raz jeszcze w uzasadnieniu do projektu budżetu na rok 2000.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#JarosławKalinowski">Wysoki Sejmie! Rząd nie radzi sobie z gospodarką, ale zamiast wykorzystać inne źródła dochodów należnych budżetowi, sięga do kieszeni podatników. To akurat wychodzi mu najlepiej. Nie godzimy się na taką politykę. Nie godzimy się na wprowadzenie już w przyszłym roku 7-procentowej stawki VAT na usługi komunalne, ponieważ to dodatkowo obciąży najbiedniejszą część społeczeństwa; spowoduje między innymi podwyżki cen komunikacji miejskiej, wody i innych usług bytowych. Nie godziny się na wprowadzenie 3-procentowej stawki VAT na nieprzetworzone produkty rolne w warunkach gwałtownie pogarszającej się opłacalności produkcji rolnej. Wprowadzić natomiast należy stawkę zerową, z możliwością odliczania podatku VAT zawartego w środkach do produkcji rolnej. Nie godzimy się na tak wysoką, 16-procentową, podwyżkę akcyzy na paliwa silnikowe.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#JarosławKalinowski"> Skala tej podwyżki powinna być zredukowana co najmniej o połowę. Dążenie do szybkiego dostosowania stawek podatków pośrednich do stawek przyjętych w Unii Europejskiej jest absolutnie nieuzasadnione. Nie wolno nam zapominać, że poziom dochodów ludności w Polsce jest kilkakrotnie niższy niż w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#JarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Projekt budżetu na rok 2000 wynika z obcej Polskiemu Stronnictwu Ludowemu filozofii, którą konsekwentnie wyznaje obecna koalicja - z filozofii egoizmu liberalnego, z klasowego egoizmu kapitalistycznego i antyludzkiego. Zakłada się w tym budżecie, że dochód narodowy przeznaczony na spożycie osobiste wzrośnie o 4%, średnia emerytura wzrośnie o 0,3%, w sferze budżetowej wynagrodzenia wzrosną o 1%, a w całej gospodarce zaledwie o 2%. Wzrost ten oczywiście mieści się w dolnych rejestrach błędu statystycznego. Żaden rząd, żadna koalicja nie odważyły się zaproponować tak nędznych podwyżek. Zadaję pytanie: Gdzie się podziała - albo gdzie się podzieje - i kto skonsumuje, największą, resztę z owego 4-procentowego wzrostu spożycia? To jest niezwykle ważne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#JarosławKalinowski">Wysoki Sejmie! My, ludowcy, nie możemy zaakceptować budżetu, który oparty jest na mało wiarygodnych podstawach, który poszerza obszary biedy w kraju, a głównym beneficjentem przyrostu dochodu narodowego czyni wąską grupę najbogatszych, który nie tworzy podstaw dla przyszłego rozwoju kraju, a byt gospodarki opiera na wyprzedaży majątku narodowego. Polskie Stronnictwo Ludowe wyznaje inną filozofię, ma inną wizję zgodną z zasadami społecznej gospodarki rynkowej, ma inny program rozwoju gospodarki i lepszy sposób na poprawę warunków życia ludzi. Nie poprzemy przedłożonego budżetu obecnej koalicji. Czas na zmiany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Jana Łopuszańskiego o zabranie głosu w imieniu Koła Poselskiego „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałoby się powiedzieć: Panie Premierze! - dokładnie jak przed rokiem. Konstrukcja budżetu państwa rozpoczyna się od przyjęcia pewnych założeń. Realizacja budżetu jest zależna od spełnienia tych założeń. Jeżeli się okaże, że założenia są nieadekwatne do rzeczywistości, to staniemy w obliczu niemożności realizacji budżetu. Zabierając głos w imieniu „Naszego Koła”, chciałbym przede wszystkim powiedzieć, że wydaje nam się bardzo wątpliwe założenie, iż Wysoka Izba w 100% przyjmie projekty zmian w podatkach. Jeżeli to się nie stanie, to z kolei plan budżetowy stanie pod znakiem zapytania. A skąd rząd wie, co zrobi Sejm w tej sprawie? Pomijam tutaj podstawową przesłankę tego założenia, że jeżeli liderzy Unii Wolności coś postanowią, to AWS zazwyczaj to przegłosuje. Czy jednak przy konstrukcji budżetu nie jest błędem brak ostrożności jego konstruktorów? Czy uznanie za pewne dochodów, które pewnymi bynajmniej nie są, jest działaniem właściwym? Na przykład produkt krajowy brutto może okazać się mniej uległy panu ministrowi finansów niż partnerzy koalicyjni.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JanŁopuszański">Założony został realny wzrost PKB w 2000 r. na poziomie 5,2%, to jest o 0,7% wyższy niż w roku bieżącym. Niektórzy chcieliby przewidywać, iż ten wzrost będzie jeszcze wyższy. A co będzie, jeżeli będzie on niższy? Czy dobrze pamiętam, że plan w tym roku zakładał 4,5% realnego wzrostu PKB? Czy zostanie on wykonany do końca tego roku?</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanŁopuszański">Rząd założył wskaźnik inflacji 5,7%. Według niektórych analiz na koniec roku inflacja przekroczy 7%. Jeżeli nawet w 2000 r. będzie stopniowo maleć, to nie sądzę, aby zeszła do poziomu założonego w tym projekcie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JanŁopuszański">Założono kurs dolara w 2000 r. na 3,95 zł, obecnie mamy 4,10 zł; czyli założono aprecjację. Wydaje się nam, że są w tym dwa błędy. Pierwszy, diagnostyczny — łudzą się ci, którzy sądzą, że w związku z takim założeniem obsługa długu publicznego będzie tak tania, jak to założyli. Drugi błąd, działaniowy — przecież zwiększenie pozycji złotego do dolara i wysiłki ekonomiczne w tym zakresie będą blokowały eksport. Założono, że w 2000 r. eksport wzrośnie o 14%, import tylko o 9%, a zatem zmniejszy się niekorzystny bilans w handlu zagranicznym. I to ma nastąpić w warunkach umocnienia złotówki w stosunku do dolara? To bardzo ciekawe założenie. Założono też, że saldo ujemne w bilansie płatniczym nie przekroczy 5,7% PKB. Rozumiem intencje tego założenia, ponieważ różni analitycy, także na świecie, mówią, że 6% salda ujemnego w bilansie płatniczym w stosunku do PKB to granica bezpieczeństwa. Chcę jednak przypomnieć, że niektóre kraje, np. Malezja, nie przekroczyły tej granicy, a popadły w ciężki kryzys finansowy. Krótko mówiąc, kryzys ten im zorganizowano; może się to zdarzyć równie dobrze w stosunku do Polski. Jaka w związku z tym jest wiarygodność tego typu założeń? Jak połączyć w jednym czasie — jest to następne założenie tego budżetu — reformę podatków, kilka wielkich reform strukturalnych w państwie i jednocześnie zmniejszanie deficytu budżetowego? Wydaje się to kwadraturą koła.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JanŁopuszański">W „Naszym Kole” przewidujemy, że budżet oparty na takich założeniach po prostu nie zostanie zrealizowany, nawet gdyby został uchwalony. Umacnia nas w tym wypowiedź przedstawicielki Unii Wolności, która w swoim dzisiejszym wystąpieniu do określenia sytuacji, w której się znaleźliśmy, użyła sformułowania „zapaść”. Tak dalece krytyczne nie było nawet SLD.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JanŁopuszański">Na marginesie chciałbym zwrócić uwagę na bardzo istotny fakt strukturalny. Od wielu lat, właściwie od tych 10 lat polskich reform, nieodmiennie w spadku po PRL funkcjonuje tylko jedno duże liczydło dla polskiej gospodarki. Znajduje się ono w Ministerstwie Finansów. W związku z tym przy szczegółowych debatach na temat tego, jaka ma być struktura wydatków i struktura dochodów, jesteśmy skazani na konstatacje pana ministra finansów. W krajach demokratycznych większy uniwersytet przy pomocy swoich środków jest w stanie policzyć na bieżąco budżet dla państwa, a Polska w tym zakresie ma strukturę kraju zupełnie niedemokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JanŁopuszański">Następna kwestia - miejsce budżetu w strukturze produktu krajowego brutto. Na przestrzeni ostatnich lat udział budżetu w PKB systematycznie maleje. W 1999 r. założono wydatki 28,8%, mają one zmaleć w 2000 r.; założone dochody, 21,7%, też mają być mniejsze w roku 2000. Gdybyśmy np. założyli, że dochody budżetu od 1992 r., tj. w ciągu ostatnich 8 lat, były stałe i wynosiły 30% PKB - zrobiliśmy takie akademickie wyliczenie - to łączne dochody uzyskane na przestrzeni tych ostatnich 8 lat byłyby większe o ok. 100 mld zł, czyli o kwotę wynoszącą ponad 2/3 dochodów tegorocznego budżetu! Na przestrzeni 8 lat! Jeżeli twórcy budżetu poszukują pieniędzy, pytają, gdzie one są, i mówią, że ich w kasie nie ma, to właśnie tu m. in. były pieniądze. Dlaczego ich nie podjęto? Po pierwsze, dlatego że funkcjonuje mit, iż budżet, czyli państwo, wydaje pieniądze nieefektywnie. Trzeba przyznać, że przekazywanie tych samych pieniędzy przeróżnym agencjom zwiększa efektywność zjawisk korupcyjnych w państwie; to jest efekt podstawowy. Po drugie, co jest chyba istotniejsze, jest tu głębsza przyczyna - zmniejszanie udziału budżetu państwa w PKB to oczywiście tendencja stała, nie tylko tego rządu; tak jest na przestrzeni wielu ostatnich lat. Taki jest skutek walki z państwem narodowym i realizowania wizji globalistycznych. To jest naczelna doktryna współczesnych liberałów.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#JanŁopuszański">Dlaczego? Bo coraz mniejszy budżet to coraz mniejsze zadania państwa, a państwo, które nie wypełnia swoich zadań, to państwo niepotrzebne; i być może niektórym o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#JanŁopuszański">W tym punkcie doktryna liberałów jest doskonale zgodna z marksistowską doktryną o stopniowym zaniku państwa. Nie jest to dziwne, jeśli się zważy, że w Polsce, niezależnie od tego, która opcja polityczna rządzi, polityka gospodarcza jest nieodmiennie w rękach wąskiej grupy byłych członków podstawowej organizacji partyjnej PZPR w SGPiS.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#JanŁopuszański">Ta sama tendencja do umniejszania roli budżetu jest widoczna w kształtowaniu deficytu budżetowego. W 1990 r. założony został deficyt na poziomie 2,1% PKB, w 2000 r. - już na poziomie 1,78%. Unia Europejska, do której tak usilnie się dostosowujemy, zakłada dopuszczalność deficytu w wysokości 3%. Co to oznacza? To oznacza, że gdyby deficyt w roku przyszłym był taki, jak w bieżącym, to realne zwiększenie dochodów państwa wynosiłoby ponad 2 mld zł, a gdyby wynosił 3%, te unijne 3%, to realne zwiększenie dochodów państwa wynosiłoby ponad 8 mld zł. A my jeszcze w Unii nie jesteśmy.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#JanŁopuszański">Rząd ubolewa, że nie ma pieniędzy w kasie państwa na różne ważne zadania. Naprawdę nie ma czy może nie chce się ich mieć? Skąd wziąć pieniądze na realizację roszczeń pielęgniarek, na kredyty mieszkaniowe, na dłuższe urlopy macierzyńskie, na dopłaty do rolnictwa itd.? A między innymi z właściwego ukształtowania deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#JanŁopuszański">Sądzę, że od razu liberałowie będą krzyczeć, że proponujemy pobudzanie inflacji. A to nieprawda, bo nawet 4 czy 5% deficytu budżetowego w polskich warunkach to zbyt mało, żeby spowodować inflację, a to dlatego, że w Polsce brak jest pieniędzy na polskim rynku i są wolne moce produkcyjne: surowce, ręce do pracy, technologie, struktury gospodarcze. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego nie jest kreowany polski pieniądz, który mógłby ożywić naszą gospodarkę?</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#JanŁopuszański">To też ma swoje uzasadnienie, bardzo istotne uzasadnienie polityczne. Jeżeli przed 10 laty przyjęto zdradziecki plan zamiany polskich długów zagranicznych z czasów PRL na własność polskiego majątku — autorstwem tego planu w swojej książce przechwalał się m.in. pan George Soros — to realizacja tego planu wymaga ograniczenia ilości pieniędzy w rękach polskich, aby kapitał obcy mógł swobodnie przejmować polski majątek.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#JanŁopuszański"> I to jest istotny sens tzw. schładzania polskiej gospodarki, łatania dochodów budżetowych dochodami z prywatyzacji, stabilizowania kursu złotego wpływami dewiz przeznaczonymi na wykup polskiego majątku. A pomyśleliście, panowie, co będzie, gdy już majątek zostanie sprzedany? Co będzie z budżetem, z finansami, z kursem złotego, co będzie z Polską?</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#JanŁopuszański">W ubiegłym roku porównałem z trybuny sejmowej taką politykę do działań ojca-alkoholika, który wynosi z domu sprzęty, by mieć za co pić.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#JanŁopuszański">Słyszałem opinię - to dla mnie bardzo ciekawe - wygłoszoną przez rzekomego przedstawiciela prawicy. Opinia brzmiała: „Co będzie po wyprzedaży majątku polskiego? Nic nie będzie. Będziemy pożyczać”. Doprawdy? Będą nam tak pożyczać w nieskończoność? Kiedy to spłacimy i z czego? Była w historii Polski taka szaleńcza doktryna w polskiej polityce, że gdy wylejemy morze krwi w różnych powstaniach, to inni będą musieli się z nami liczyć, będziemy mieli szczególniejsze prawa. Dziś głosi się analogiczną doktrynę, że gdy po bohatersku spłacimy długi PRL własnym polskim majątkiem, to będą musieli nam pożyczać. Przecież takie rozumowanie to jest jakaś farsa intelektualna.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#JanŁopuszański">Wydatki państwa. Bardzo krótko chcę powiedzieć, że polegają głównie na cięciach w obszarze socjalnym. Gdzie mamy tę politykę prorodzinną? Gdzie gwarancje bezpiecznej starości? Oczywiście polega to też na cięciach w zakresie strategicznego wspierania rolnictwa itd. Tę listę można by mnożyć. A twierdzenie, że nie ma pieniędzy na realizację tego typu planów, brzmi niewiarygodnie w ustach tych, którzy czynami dowodzą, że tych pieniędzy nie chcą mieć.</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#JanŁopuszański">Dochody państwa. W 62% mają pochodzić z wpływów z podatków pośrednich. Ciężar podatków pośrednich spada na barki tych, którzy wydają pieniądze. Bogaci będą oszczędzać, bo będą mieli znaczne nadwyżki. Dla nich te podatki nie są nadmiernym ciężarem. Biedni wydają 100% swoich dochodów i jeszcze im często brakuje środków. Czyli oni tymi podatkami pośrednimi są przygnieceni w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#JanŁopuszański">Ale ciekawsze jest co innego, to, że przecież taka wielkość podatków pośrednich to jest kara za obrót pieniądza, za uczestnictwo w obrocie pieniądza. I pomyśleć, że tego typu rozwiązania projektują ludzie, którzy odwołują się do ideologii liberalnej.</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#JanŁopuszański">Mamy doprowadzić do poszerzenia VAT, za to cła maleją - bo Unia Europejska, bo Światowa Organizacja Handlu, CEFTA, traktat z Schengen. Za chwilę się okaże, że uzyskamy z ceł, i to w warunkach, kiedy nie walczymy z nieuczciwą konkurencją importową, tak małe kwoty, że nie będziemy w stanie utrzymać rozbudowanych służb celnych.</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#JanŁopuszański">Dochody od osób fizycznych. Stawki mają zmaleć w górnych progach. Rozumiem, że elektorat Unii Wolności, dość zresztą wąski, może czuć się zadowolony w związku z takim projektem. Ale przecież to prowadzi do rozwarstwienia ekonomicznego społeczeństwa, które to rozwarstwienie już dzisiaj jest ogromne. A rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa buduje nastroje rewolucyjne. A może po prostu niektórym inżynierom techniki społecznej dokładnie o to chodzi?</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#JanŁopuszański">Likwidacja ulg mieszkaniowych. Likwidacja ulg inwestycyjnych. To elementy tego samego scenariusza. W dochodach od podmiotów gospodarczych likwidacja ulg dla zakładów pracy chronionej - to elementy tego samego scenariusza. A jednocześnie dramatycznie maleją dochody z zysków i dywidend od majątku państwa. „Nasze Koło” uważa, że błędna jest polityka opierania wpływów państwa wyłącznie na podatkach, szczególnie jest to niebezpieczne w okresach kryzysu. Trzeba się w związku z tym zastanowić nad przyszłą strukturą własnościową w państwie polskim. A przy okazji zastanawiamy się, czy tak mały wpływ z przedsiębiorstw państwowych jest tylko skutkiem procesów prywatyzacyjnych i zmniejszenia majątku państwa, czy także skutkiem celowego obniżania efektywności podmiotów stanowiących własność państwa na progu prywatyzacji, żeby je można było taniej prywatyzować.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#JanŁopuszański">Pan premier i minister finansów Leszek Balcerowicz, przedstawiając założenia budżetu, podkreślił dzisiaj, że stoimy wobec budżetu na 2000 r. jako budżetu szczególnego. Tu się z nim akurat zgadzam. To prawda, to jest budżet szczególny, charakterystyczny dla całej polityki gospodarczej lat ostatnich - nie tylko dla polityki tego rządu, ale wielu rządów poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#JanŁopuszański">Polityki niszczącej polską gospodarkę, rabunkowej wobec polskiego majątku narodowego, importującej bezrobocie, pauperyzującej większość narodu, rodzącej konflikty społeczne, prowadzącej do stopniowej anihilacji państwa polskiego; polityki podyktowanej obłędnym zamiarem dostosowania Polski do wszystkich żądań międzynarodowych, jakie się tylko pojawią - z Unii Europejskiej, Światowej Organizacji Handlu, które wynikają z traktatu z Schengen, a także tych wynikających z CEFTA oraz z Banku Światowego, IMF, Klubu Londyńskiego, Klubu Paryskiego - można to mnożyć. To wszystko dzieje się bez patrzenia na niszczycielskie dla Polski - dla państwa i dla narodu polskiego - skutki realizacji tych żądań. Tę politykę odrzucamy i dlatego „Nasze Koło” tego budżetu poprzeć nie będzie mogło. Wspólnie z Konfederacją Polski Niepodległej - Ojczyzna, z Ruchem Odbudowy Polski wnosimy o odrzucenie projektu budżetu w pierwszym czytaniu. Twierdzimy, że lepiej zrobić to teraz, niż 4 miesiące po wniesieniu projektu do Sejmu stanąć wobec kryzysu budżetowego, i to na dodatek w niedoczasie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pan posłowi.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Janinę Kraus w imieniu Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przygotowując się do tej debaty w imieniu reprezentacji parlamentarnej Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna, zastanawiałam się, jaki sens ma ta dyskusja, jeśli - jak poinformowały opinię publiczną media - projekt budżetu został już uzgodniony przez koalicję AWS–UW i z wielu symptomów wynika, że posłowie tej większości, być może obawiając się rozwiązania Sejmu, przyjmą każdy jego wariant. Te wątpliwości powiększała świadomość dwóch faktów. Po pierwsze, przedłożony przez rząd projekt nie tylko powiela błędy wszystkich poprzednich budżetów i najbardziej dla Polski szkodliwych założeń polityki społeczno-gospodarczej, które wielokrotnie wcześniej oprotestowaliśmy, lecz także zawiera wyraźnie prowokacyjną w obecnej sytuacji ogromnych niedostatków budżetowych propozycję z jednej strony obniżenia stawek podatku dochodowego dla osób najbogatszych, z drugiej zaś - zwiększania podatków pośrednich kosztem całej słabszej ekonomicznie części społeczeństwa. Zostało to zawarte w projekcie budżetu na rok 2000, mimo że niezbędna w tej sprawie ustawa podatkowa nie została jeszcze uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Występując w tej debacie, będę oceniała przedłożony przez rząd projekt budżetu w taki sposób, jak każe to robić składane przez wszystkich posłów ślubowanie. A zobowiązuje ono patrzeć na ten projekt nie z punktu widzenia wymagań Unii Europejskiej czy Międzynarodowego Funduszu Walutowego, ale jak nakazują to dobro ojczyzny i pomyślność wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#JaninaKraus">W tym wypadku „wszystkich” znaczy przede wszystkim tych, którzy żyją z budżetu lub których praca, poziom życia, dach nad głową, zdrowie, bezpieczeństwo zależą od tego, czy w budżecie znajdą się odpowiednio duże środki na zaspokojenie ich najpilniejszych, najbardziej palących potrzeb. Chodzi o potrzeby, których podstawowa część społeczeństwa z uwagi na niski poziom dochodów nie jest w stanie zaspokoić sama, ze swoich środków, we własnym zakresie. Mówię o tym, aby zwrócić uwagę tych wszystkich, którzy od długiego już czasu z ogromną determinacją, słusznie, a często bezskutecznie domagają się podniesienia dochodów, lepszych warunków edukacji dla dzieci, lepszej opieki zdrowotnej, zaprzestania masowego likwidowania miejsc pracy, a zwalnianym pracownikom przyznania godnych osłon socjalnych - nie będą miały szans powodzenia, jak długo w budżecie nie znajdą się na ten cel odpowiednio duże środki, o których wielkości ostatecznie zadecyduje Sejm.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#JaninaKraus">Jestem posłem trzecią kadencję i „przerabiam” już dziewiąty budżet. Dlatego wiem, że jeśli budżet jest ogólnie rażąco mały i na wszystko brakuje, sprawą dalszą są dyskusje gdzie, komu i ile urwać, aby komuś innemu niewiele dołożyć. W ten sposób niczyich potrzeb w całości się nie zaspokoi, a wielu postawi w sytuacji jeszcze gorszej niż przewiduje to projekt budżetu.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#JaninaKraus">Dla milionów ludzi, tych najsłabszych i najbardziej bezbronnych, przyszłoroczny budżet może oznaczać już nie tylko degradację, biedę i ubóstwo, ale nędzę i w ogóle załamanie podstaw egzystencji z powodu braku dachu nad głową, odpowiednich środków do życia, głodu, odpowiedniej opieki medycznej czy pielęgnacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#JaninaKraus">Według stosowanej przez OECD, a także przez GUS, tak zwanej miary relatywnej (która oznacza przyjęcie 50% wydatków gospodarstw domowych przy zastosowaniu skal ekwiwalentności OECD) w 1998 roku w Polsce żyło 6 mln ludzi ubogich. A te 50% przeciętnych dochodów to, według parytetu siły nabywczej, w USA prawie 5 razy więcej, a w Niemczech 3 razy więcej niż w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Ponad połowa ludzi żyje poniżej minimum socjalnego. I fakt kolejny. W 1999 roku Polska znalazła się w grupie krajów najbardziej zróżnicowanych pod względem dochodów. Wyższe od Polski zróżnicowanie występuje już tylko w Albanii i w Rosji. Można więc powiedzieć, że dotychczasowa polityka gospodarczo-społeczna, w tym budżetowa, doprowadziła do osiągnięcia wielkiego „sukcesu”, stworzone zostało społeczeństwo dwubiegunowe, jeśli chodzi o położenie społeczne. Z jednej strony bieda, nędza, ludność zbędna, a z drugiej strony często nieuzasadnione bogactwo i oligarchia finansowa. Dlatego nie można dać się zwieść tym posłom, którzy w tej debacie będą drzeć szaty, walczyć jak lwy o pieniądze dla poszczególnych działów sfery budżetowej, a później bez względu na wynik tych heroicznych wysiłków w obronie interesów jakiejś części wyborców zagłosują za całością tego dramatycznie złego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#JaninaKraus">Szanse na jakąkolwiek poprawę sytuacji w Polsce w przyszłym roku rozstrzygną się tu, w tym gmachu, w Wysokiej Izbie, przede wszystkim w zależności od tego, jak wielkie zostaną uchwalone dochody budżetowe, i jak wielka będzie globalna pula finansów publicznych do podziału. A z tym, Wysoka Izbo, jest tragicznie. Przedłożony przez rząd projekt budżetu na 2000 rok przewiduje po stronie wydatków 154,1 mld złotych, po stronie dochodów 141,4 mld złotych i deficyt w wysokości 12,7 mld złotych. W stosunku do 1999 roku realnie dochody mają wzrosnąć o 5,8%, a wydatki 5,4%. Produkt krajowy w 2000 roku ma wynieść 676 mld złotych i ma być realnie wyższy o 5,2%.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#JaninaKraus">I ważna informacja, Wysoka Izbo. Dochody budżetowe stanowić więc mają 20,9% PKB, a wydatki - 22,8%. Warto w związku z tym zauważyć, że jeszcze w 1995 roku te pierwsze stanowiły 29,3% PKB, a te drugie - 31,9%. Mimo nieznacznie wyższej planowanej w 2000 r. dynamiki dochodów i wydatków budżetowych od dynamiki PKB, nadal budżet jest dramatycznie mały w stosunku do obiektywnie uzasadnionych potrzeb. Nie pozwoli on na zaspokojenie nawet najbardziej palących, bieżących potrzeb państwa i społeczeństwa, nie mówiąc oczywiście o tworzeniu już jakichś mocniejszych podstaw do bardziej dynamicznego, efektywniejszego niż dotąd, rozwoju kraju oraz poprawy warunków życia podstawowej części społeczeństwa w następnych latach.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#JaninaKraus">Rząd w zasadzie nie będzie miał możliwości prowadzenia jakiejś aktywnej polityki gospodarczej i społecznej, a niedofinansowane odpowiednio samorządy skazane zostaną bądź na niewykonywanie nałożonych na nie zadań, bądź na finansowanie zagraniczne. Ten budżet nie ułatwi też przybliżenia terminu przyjęcia Polski do Unii Europejskiej, bo być może zabraknie nam środków budżetowych na wniesienie własnego wkładu finansowego, niezbędnego do uruchomienia środków pomocowych zapowiadanych przez Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#JaninaKraus">W tej sytuacji absurdem jest programowe zmniejszanie procentowego udziału finansów publicznych w PKB. Jeszcze w 1995 roku udział wydatków finansów publicznych wynosił 49,7%. Dla porównania, w Niemczech w tym samym czasie - prawie 50%, w Austrii - prawie 53%, we Francji - prawie 54%, w Danii - ponad 62%, w Szwecji - ponad 66%. W 2000 r. w Polsce udział tych wydatków ma osiągnąć poziom 43,9%. Pan wicepremier minister finansów Leszek Balcerowicz w strategii dla finansów publicznych zapowiada na następnych lat 10 dalsze ograniczenia, po 1 punkcie procentowym rocznie.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Jest to metoda leczenia anemii przez upuszczanie krwi. Taki kierunek zmian uzasadnia się w projekcie ustawy budżetowej następująco: „Trzeba podkreślić, że zmniejszenie obciążenia PKB wydatkami publicznymi, a zatem poszerzanie sfery wydatków prywatnych, jest jednym z podstawowych warunków jego szybkiego wzrostu. Przy odwrotnej strategii: utrzymywania czy wręcz wzrostu udziału wydatków publicznych w PKB, tempo wzrostu PKB byłoby niższe i w efekcie - realna wartość wydatków publicznych byłaby po pewnym czasie niższa niż w wariancie niższego ich udziału w PKB oraz szybszego wzrostu gospodarki”.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#JaninaKraus">Panie premierze - mam nadzieję, że pan premier, nieobecny na sali, jednak słyszy te słowa - mówiąc językiem parlamentarnym: to są po prostu nieprawdy. Zamieszczając je w tak poważnym dokumencie przedkładanym posłom Sejmu, obraża pan tych z nich, którzy mają orientację w poruszanej przez pana problematyce. Analizy rzeczywistych trendów rozwojowych w Europie Zachodniej, w dynamicznie rozwijających się krajach Azji, Ameryki dowodzą jednoznacznie, że w długich okresach nie ma wyraźnych stałych i prostych korelacji między dynamiką i efektywnością wzrostu gospodarczego a procentowym udziałem wydatków sektora publicznego w PKB. Najważniejszymi determinantami okazują się tu nie żadne procenty, tylko ogólny poziom rozwoju gospodarczego i konkretne pieniądze określane w liczbach bezwzględnych. Najwięcej zależy tu od wielkości PKB przypadającego na jednego mieszkańca i zamożności podstawowej części społeczeństwa, a także od takich czynników, jak: poziom rozwoju infrastruktury, wielkość nakładów na naukę, unowocześnianie gospodarki, efektywność inwestycji, produkcji i usług, międzynarodowa konkurencyjność gospodarki i rozsądny protekcjonizm państwowy oraz ochrona rynku wewnętrznego przed nieuczciwą konkurencją.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#JaninaKraus">Ogólna prawidłowość jest taka, że w krajach znajdujących się na dorobku (a takim krajem jest Polska), jeśli mają się one rozwijać szybko i efektywnie, bez wygubienia biedniejszej części społeczeństwa - nakłady na wydatki publiczne muszą być relatywnie dużo większe niż w krajach wysoko rozwiniętych, w których większość obywateli ma dość pieniędzy, aby na własny koszt korzystać z najbardziej podstawowych dobrodziejstw cywilizacji, a wielkie i bogate firmy prywatne mogą sobie pozwolić, z korzyścią dla siebie, na finansowanie z własnych pieniędzy rozwoju nauki i całej gospodarki, na zasadach komercyjnych. Widomym przykładem działania tej prawidłowości jest konieczność udziału państwa w finansowaniu budowy autostrad w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! W świetle naszych analiz budżet na rok 2000 musi i może być większy. Znacząco większa musi być też ogólna pula finansów publicznych, za pomocą których państwo i samorządy mogłyby pełniej i lepiej realizować zadania. Dyskusja nad projektem budżetu nie jest oczywiście odpowiednim czasem do prezentowania propozycji jakiegoś generalnego programu naprawczego, ale jeśli stawia się jako pierwszoplanowy postulat znacznego zwiększenia dochodów, a tym samym wydatków budżetu oraz całego sektora publicznego, to trzeba, choćby tylko wskazując kierunki działań, powiedzieć, jakie są w tym zakresie możliwości. W naszej ocenie właściwym i realnym rozwiązaniem tych problemów jest generalna zmiana strategii i polityki społeczno-gospodarczej, tak by umożliwiała ona zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego, wzrostu zatrudnienia, przy równoczesnym utrzymaniu wysokiej efektywności ekonomicznej gospodarki, systematyczne podnoszenie dobrobytu wszystkich obywateli. Musi to być nasza własna strategia, wolna od zagranicznego dyktatu. Tym celom powinny służyć: oparcie wzrostu gospodarczego w pierwszej kolejności na rozwoju rynku wewnętrznego, uzyskiwanego przede wszystkim za pomocą własnych sił i własnych środków, z odpowiednim wykorzystaniem części rezerw dewizowych i wzrostu dochodów jako czynnika napędzającego koniunkturę. Powinno się to odbywać w ramach możliwie pełnego cyklu inwestycyjno-produkcyjno-konsumpcyjnego. Efektem tego powinien być m.in. wzrost dochodów budżetowych i generowanie nowych rodzimych kapitałów. Temu generowaniu kapitałów sprzyjać też będzie powszechne uwłaszczenie, które, mam nadzieję, Wysoka Izba w najbliższym czasie zaakceptuje. Pozwoli to m.in. łagodzić skutki kryzysów światowych. Wreszcie domagamy się rezygnacji z restrukturyzacji bazującej na bezzatrudnieniowym wzroście gospodarczym i likwidacji mocy produkcyjnych w strategicznych i potencjalnie najbardziej konkurencyjnych sektorach.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Ten budżet w żadnym przypadku nie odpowiada nakreślonym wyżej kierunkom. Jest to budżet antyspołeczny, antyrozwojowy, a przez to nieodpowiedzialny. Ponieważ jesteśmy współautorami wniosku o odrzucenie projektu budżetu na rok 2000 w pierwszym czytaniu, damy temu wyraz podczas głosowania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Grabowskiego w imieniu Koła Parlamentarnego Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#DariuszGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bierzemy udział w zasadniczej debacie parlamentarnej. Zwykle było tak, że dokumentami, które dostawaliśmy do analizy, były projekt budżetu i założenia polityki pieniężnej. W tym roku założeń polityki pieniężnej nie dostaliśmy. To jest trochę tak, jakby przekazać partyturę bez połowy nut i jednocześnie przekonywać, że powinno się wiedzieć wszystko i śpiewać tak, jak należy. Co gorsza, te otrzymane nuty są pełne fałszów, nieczystości i zakłamań.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#DariuszGrabowski">Co w związku z tym? W związku z tym powinniśmy sobie otwarcie powiedzieć, że Sejm jest postawiony w sytuacji lekceważenia, swoistej pychy ze strony takich instytucji, jak Narodowy Bank Polski, ale także Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#DariuszGrabowski">Formalna strona budżetu pozostawia bardzo wiele do życzenia. Metodologia została zmieniona, w związku z tym powinno być przedstawionych szereg dodatkowych wyjaśnień, odniesień, zestawień procentowych. Tego zupełnie nie ma i w związku z tym zachodzi pytanie, czy tak naprawdę chodzi tu o ukazanie jakieś prawdy, czy też o ukrycie tej prawdy. Czy chodzi o ukazanie prawdy o stanie polskiej gospodarki, prawdy o intencjach i pomysłach twórców budżetu, o ich kompetencji, czy też przeciwnie - chodzi właśnie o to, by to wszystko ukryć i by nikt nie wiedział, jak wyglądają realia?</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#DariuszGrabowski">Jesteśmy w trakcie roku 1999 i projekt budżetu zawiera we wstępie analizę wykonania budżetu tego roku. Powiedzmy sobie otwarcie - budżet na rok 1999 nie zostanie wykonany zarówno po stronie dochodów, jak i po stronie wydatków. Podstawowe z punktu widzenia interesu gospodarczego i społecznego, z punktu widzenia racji stanu wskaźniki - tempo wzrostu, dynamika zatrudnienia - nie zostaną wykonane. Jedyne pozytywy, które można dostrzec w tym budżecie, to, po pierwsze, fakt, że ludzie chcą płacić i płacą uczciwie podatki, że dochody z podatków od osób fizycznych przekraczają założenia zawarte w projekcie budżetu. I to jest dowód, że ludzie chcą być uczciwi, mimo że im się to utrudnia. Po drugie, pozytywem jest to, że - powiem kolokwialnie - gospodarka jeszcze dyszy i państwo jeszcze dyszy, mimo że złamano konstytucję na skutek braku pieniędzy w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#DariuszGrabowski">I w związku z tym, jeśli jest źle - a nikt nie jest w stanie powiedzieć, że jest dobrze - to trzeba sobie zadać pytanie, jaka powinna być terapia, jakie powinny być środki. Należałoby więc oczekiwać, że ten budżet na rok następny będzie inny i będzie zawierał te nowe środki i nowe rozwiązania. Tymczasem projekt budżetu na rok 2000 przypomina tutaj lekarza z „Przygód dobrego wojaka Szwejka”, który to lekarz, bez względu na chorobę, stosował tylko jedną terapię - była nią lewatywa.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#DariuszGrabowski"> Mamy mniej więcej podobną sytuację. Filozofia tego budżetu polega przede wszystkim na tym, by było małe państwo i mały budżet, by, po drugie, reguły gry były nierówne dla podmiotów gospodarczych, uprzywilejowując jednych, komplikując życie drugim, by dominacja polityki nad gospodarką była coraz wyraźniejsza i by wreszcie wyprzedawać czym prędzej, jak leci i co się da. W związku z tym kiedy patrzy się na założenia tego budżetu, to widać wyraźnie, że są one księżycowe i nierealne.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#DariuszGrabowski">Tempo wzrostu, które się zakłada na rok 2000, jest nie do osiągnięcia, gdy uwzględni się instrumenty, które w tym budżecie są zaproponowane. Tempo eksportu jest także nie do osiągnięcia. Ale są parametry, które są bliższe realiów. Sprawa pierwsza, to jest zatrudnienie. Zakłada się wzrost zatrudnienia o 1%. Tylko co to naprawdę oznacza? Przyrost ludności w wieku produkcyjnym szacuje się na ok. 600 tys. Saldo, z ubytkiem przechodzących na emeryturę czy zmarłych, wynosi ok. 300 tys., a 1% to jest 100 tys. W związku z tym co się stanie z 200 tys. ludzi, którzy wejdą w wiek produkcyjny? Otóż albo będą wegetować, najprawdopodobniej na prowincji, na wsi, albo od razu zasilą rzesze bezrobotnych. I to jest pierwsza konstatacja.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#DariuszGrabowski">Druga sprawa dotyczy emerytów i rencistów. Zakłada się wzrost emerytur i rent o 0,3%. To jest efekt reformy systemu emerytalnego, którą sobie zafundowaliśmy. Ale tak naprawdę trzeba powiedzieć, że to nie będzie wzrost, a spadek, bo przecież waloryzacja rent i emerytur będzie dopiero w czerwcu. Co więcej, gotów jestem się założyć, że tempo inflacji będzie wyższe od prognozowanego w budżecie i wtedy z definicji dochody emerytów będą po prostu niższe. Co gorsza, struktura koszyka zakupów emerytów z reguły jest taka, że inflacja tam jest większa od inflacji w innych przedziałach, np. surowców i półproduktów przemysłowych. A to wszystko skutkuje tak, że emerytury w przyszłym roku spadną. To jest dopiero, można powiedzieć, inwokacja do tego, co się będzie działo z emerytami przez następnych szereg lat.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#DariuszGrabowski">Kwestia instrumentów, które proponuje się w tym budżecie, to jest przede wszystkim wzrost podatków pośrednich. Powiedzmy sobie otwarcie, przyszły rok wbrew deklaracjom rządu to jest rok wzrostu podatków pośrednich, VAT i akcyzy. To jest wreszcie wprowadzenie VAT do rolnictwa i opodatkowanie VAT środków produkcji dla rolnictwa. To jest wreszcie likwidacja ulg inwestycyjnych. To są wyższe ceny urzędowe na nośniki energii. To jest wreszcie specyficzna polityka płacy minimalnej, zbliżająca ją do zasiłku dla bezrobotnych, co absolutnie demotywuje ludzi do podejmowania pracy. To jest wreszcie aprecjacja złotówki i wysoka stopa procentowa. Te wszystkie elementy spowodują, że obciążenia podatkowe i dla konsumentów, i dla producentów będą w przyszłym roku wyższe. A jeśli będą wyższe, to to będzie skutkowało ograniczeniem popytu, a także ograniczaniem konsumpcji, a to się w konsekwencji przełoży na rentowność przedsiębiorstw, w tym także małych i średnich. Co więcej, ta polityka podnoszenia cen będzie moim zdaniem jednym z głównych czynników nakręcających spiralę inflacyjną. Jak już powiedziałem, należy liczyć się z wyższą stopą inflacji, niż założono w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#DariuszGrabowski">Na drugim biegunie będziemy mieli politykę kursu walutowego i stopy procentowej, które są skrajnie niekorzystne dla eksporterów, preferujące importerów, preferujące tych wszystkich - i to jest sedno sprawy - którzy najczęściej przywożą tutaj swoje dewizy i spekulują nimi, czy papierami skarbowymi państwa, na giełdzie. To są jedyni, którzy wyniosą korzyść z tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#DariuszGrabowski">Jeśli chodzi o dochody budżetu, to powiedzmy otwarcie, że szacowany wzrost wpływów z VAT jest iluzoryczny. Z czego ma wynikać 15-procentowy wzrost w sytuacji dekoniunktury, ograniczania popytu wewnętrznego? Kto będzie zwiększał produkcję? Czy sektor mieszkaniowy, który nie będzie miał zamówień? To jest po prostu nierealne.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#DariuszGrabowski">Z drugiej strony bardzo wysokie są wpływy z Narodowego Banku Polskiego; wzrost sięga 500%. To stawia Narodowy Bank Polski w dziwnym świetle. Instytucja, która z roku na rok może podnieść swoją rentowność 5-krotnie, to dziwna instytucja. To nie uwiarygodnia tej instytucji w opinii zdrowo myślącego konsumenta lub producenta. Choćby z tego powodu to jest zła informacja. To są nierealne dane. Nie liczmy na to, że NBP wpłaci tyle pieniędzy do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#DariuszGrabowski">Są także konsekwencje budżetowe dla konsumentów, chociażby w postaci wyższej akcyzy na samochody. Ta wyższa akcyza to przypomnienie pewnej, powiedziałbym, bolszewickiej metody dzielenia i odbierania tym, którzy mają. Ponieważ ludzie już się przyzwyczaili do samochodów, ponieważ stał on się niezbędny w ich życiu, to teraz - czy chcą, czy nie chcą - będą musieli zapłacić. W związku z tym nałożenie dodatkowego podatku nie stanowi żadnego problemu, ponieważ ludzie ten ciężar będą musieli udźwignąć.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#DariuszGrabowski">Trzeba sobie zdawać sprawę z tego - i to jest rzecz bardzo poważna - że przy podniesieniu podatków pośrednich o ok. 10% i założonym tempie wzrostu - 5% wpływy z podatków praktycznie będą rosły wolniej niż to wynikałoby z podanych przeze mnie cyfr. A jeśli przyrost będzie mniejszy, to oznacza to, że tak naprawdę ściągalność podatków się zmniejszy. To natomiast oznacza, że Ministerstwo Finansów i urzędy skarbowe właściwie nie będą wykonywały swoich obowiązków. To jest pytanie, które trzeba zadać panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#DariuszGrabowski">Kolejna kwestia. Zakłada się, że wzrost wpływów z podatku od osób prawnych wyniesie tylko 0,3%. Moi państwo, ta wielkość jest bardzo znacząca i trzeba ją rozszyfrować. Jeśli już obecnie mamy i w przyszłym roku będziemy mieli do czynienia z bardzo szybką prywatyzacją dużych polskich przedsiębiorstw, często bardzo rentownych, z reguły przechodzących w ręce kapitału zagranicznego, a jednocześnie wpływy z podatku od osób prawnych nie rosną, to oznacza to, że te podmioty nie będą płaciły podatku. To jest bardzo przykra konstatacja. Jeśli polskie podmioty płacą, a tamte nie będą płaciły, to widać, jakie jest zjawisko.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#DariuszGrabowski">Nie chciałbym być złym prorokiem, ale syndrom ZUS, jaki dało się zaobserwować w tym roku, kiedy około 9 miesiąca pojawiły się problemy z finansowaniem, pojawi się znacznie wcześniej w wypadku budżetu państwa. Poród będzie przedwczesny. To będzie być może szósty, a być może siódmy miesiąc przyszłego roku. Już dzisiaj trzeba szukać rozwiązań, które zapobiegną dodatkowym problemom.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#DariuszGrabowski">Jeśli chodzi o wydatki... Będę skracał wypowiedź, ponieważ mój czas upływa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, czas znacząco mija.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#DariuszGrabowski">Przepraszam, jeśli pan marszałek pozwoli, to jeszcze tylko kilka słów.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#DariuszGrabowski">W wydatkach dominują tzw. wydatki sztywne, a to oznacza, że właściwie nie ma pieniędzy na to, co gospodarce jest najbardziej potrzebne do rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#DariuszGrabowski">Są także pewne dziwne zjawiska, o których muszę powiedzieć. Przykład: wydatki na sport rosną o 3%, a w przyszłym roku mamy olimpiadę. Kto mi wytłumaczy, że naprawdę nie musimy wydać dodatkowych pieniędzy na olimpiadę, gdy chcemy uzyskać jakiś efekt? To się, mówiąc żargonem, nie trzyma kupy, ale to jest powszechne zjawisko w tym budżecie. Tu po prostu nie ma informacji, gdzie naprawdę, w jakiej szufladzie są pieniądze i dlatego zawarte w nim dane nie są wiarygodne.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#DariuszGrabowski">Jest jeszcze jedna kwestia, o której muszę powiedzieć, to jest informacja dotycząca Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dotacja dla tego zakładu jest wysoka, ale mamy tutaj do czynienia ze szczególnym mechanizmem. Deficyt budżetowy będzie finansowany, i o tym mówi projekt budżetu na str. 78, m.in. z prywatnych funduszy emerytalnych, które utworzyliśmy. Cyrkulacja pieniądza będzie następująca: fundusze będą pożyczały budżetowi, budżet, ponieważ musi spłacać bankom, będzie przepychał to w formie odsetek i spłat rat do banków, banki, ponieważ stały się własnością kapitału zagranicznego, będą mogły te pieniądze transferować za granicę.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#DariuszGrabowski"> Jest to pewien zamknięty mechanizm i w jaki oto sposób pieniądze z funduszy emerytalnych będą mogły wypłynąć z Polski.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#DariuszGrabowski">Na zakończenie kilka słów o prywatyzacji. Prywatyzacja energetyki, prywatyzacja ubezpieczeń - to jest dokładnie zaprzeczenie tego, co zrobiono w II Rzeczypospolitej, kiedy z rąk kapitału zagranicznego odzyskano i energetykę, i ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#DariuszGrabowski"> My robimy odwrotnie, a na dodatek ta prywatyzacja to jest definitywne przekreślenie uwłaszczenia. Proszę pojechać chociażby do takiego miasteczka, jak Andrychów, gdzie byłem - ludzie zakładają tam komitety obrony uwłaszczenia - i powiedzieć, dlaczego to już jest mrzonka.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#DariuszGrabowski">Na koniec jedno zdanie. Jest budżet Ministerstwa Obrony Narodowej, w tym budżecie są ograniczane środki i jest wiele przedsięwzięć rozpoczętych. Te środki zostaną zmarnotrawione, ponieważ danie części, a nie całości oznacza, że nic nie zostanie zrobione, np. 17 samolotów stoi i czeka na trochę pieniędzy, a utopiono w nie już 400 mln zł. Jak się nie da trochę, to samoloty za 400 mln trzeba będzie złomować i to jest efekt oszczędnościowej polityki rządu.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#DariuszGrabowski">Podobnie rzecz się ma z niepełnosprawnymi, z ograniczaniem dla nich środków, a przede wszystkim z rolnictwem. W rolnictwie, moi państwo, wprowadzenie VAT i zmiana systemu opodatkowania będzie przede wszystkim skutkować obniżeniem dochodów, a dodatkowe dotacje nie zrekompensują tego spadku. W związku z tym nie będzie większych pieniędzy w rolnictwie, a wręcz przeciwnie - mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#DariuszGrabowski">Kończąc, to nie jest budżet dla Polski...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, bardzo proszę, już czwarty raz pan kończy. Bardzo proszę, to jest kwestia 7 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#DariuszGrabowski">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#DariuszGrabowski">... to nie jest budżet dla Polski, to nie jest budżet dla Polski na początek następnego tysiąclecia. To jest budżet łez dla konsumentów, dla producentów i dla państwa.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#DariuszGrabowski">Ruch Odbudowy Polski będzie głosował przeciwko takiemu budżetowi. Dziękuję, panie marszałku. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławZając">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławZając">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Arndta, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PawełArndt">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Budżet państwa, każdego państwa, to nie tylko proste odwzorowanie dochodów i wydatków w danym roku. Jest on także odbiciem stanu gospodarki, pochodną tego, co działo się w kraju przez wiele lat. Gdyby zastosować ten punkt widzenia i budżet byłby rzeczywiście tak zły, jak twierdzi opozycja, to ona w części jest również za to odpowiedzialna. W tej materii podzielam pogląd wyrażony przez panią poseł Staniszewską.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PawełArndt">Pan poseł Grabowski i wcześniej pan poseł Miller straszyli emerytów i rencistów niskim wzrostem dochodów - o 0,3%. Jednak zapomnieli oni dodać, że jest to wzrost realny. Tak naprawdę przecież emerytury wzrosną o ok. 6% i warto o tym pamiętać. Nie jest to może wiele, ale jest to znaczna różnica.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PawełArndt">Budżet również zawiera wytyczne funkcjonowania gospodarki na okres dłuższy niż rok, określa cele i sposoby dochodzenia do tych celów. Rząd na najbliższe lata wytyczył kilka priorytetów. Jeden z głównych to przyspieszenie tworzenia nowych miejsc pracy. Jest to niewątpliwie połączone ze wzrostem gospodarczym. Założony wzrost PKB o 5,2% jest prognozą optymistyczną, ale, mam nadzieję, realną do osiągnięcia. Uwarunkowania zewnętrzne, sytuacja gospodarcza głównych partnerów handlowych skłania do, co prawda, umiarkowanego, ale jednak optymizmu. Wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy to procesy długofalowe. Podaż pracy uwarunkowana jest m.in. sytuacją demograficzną kraju. Od połowy lat osiemdziesiątych w Polsce występuje malejące tempo wzrostu liczby ludności. Ludność Polski w porównaniu z innymi krajami europejskimi jest stosunkowo młoda, oczywiście w sensie demograficznym. W ostatnich 10 latach obserwuje się wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym o ok. 1,5 punktu procentowego, zmalał zaś udział ludności w wieku przedprodukcyjnym o ok. 4 punkty procentowe.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PawełArndt">Następstwem obserwowanego spadku urodzeń będą zmiany w strukturze ludności według wieku - zmaleje udział grupy dzieci i młodzieży do lat 17 w ogólnej populacji do 23% w roku 2010. Natomiast w najbliższych latach w wiek aktywności zawodowej wchodzić będą roczniki 18-latków i to w liczbie ponad 600 tys. rocznie. Spowoduje to wzrost zapotrzebowana na nowe miejsca pracy. Dodatkowo restrukturyzacja rolnictwa i innych gałęzi gospodarki spowoduje efektywne zmniejszenie zatrudnienia. Również planowana racjonalizacja zatrudnienia w sferze budżetowej ograniczy liczbę zatrudnionych w tej dziedzinie o ok. 1% rocznie. W związku z tym pożądane jest zwiększenie tempa wzrostu produktu krajowego brutto. Wymaga to m.in. zwiększenia stopy inwestycji, co z kolei wymaga wzrostu stopy oszczędności. Oszczędności krajowe rosły w ostatnich latach zbyt wolno, aby podtrzymać szybki wzrost gospodarczy w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PawełArndt">Najbliższe lata upłyną na przygotowaniu Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej. Perspektywa wstąpienia do Unii oraz wzrost zaufania do lokowania kapitału w Polsce winny spowodować zwiększenie zaangażowania inwestorów zagranicznych. Razem ze środkami pomocowymi może to oznaczać przyrost kapitału zagranicznego na dużo większą skalę niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PawełArndt">W 2000 r. nastąpi wzrost dodatniego salda inwestycji bezpośrednich. Oprócz czynników wymienionych przed chwilą, na wielkość inwestycji będzie miał wpływ przebieg procesu prywatyzacji. Szacuje się, że saldo inwestycji bezpośrednich w 2000 r. wyniesie ok. 7,5 mld dolarów amerykańskich. Pozytywna ocena polskiej gospodarki sprzyjać będzie napływowi kapitału zagranicznego w formie inwestycji portfelowych. Bezpośredni wpływ na decyzję o ulokowaniu kapitału w Polsce może mieć wysoka rentowność polskich papierów wartościowych, emisja obligacji na rynkach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PawełArndt">W ramach całego segmentu wydatków publicznych stopniowo dokonuje się jego strukturalna przebudowa. Ważne jest to, aby zwiększyć udział i rozmiary wydatków o charakterze rozwojowym. Takie właśnie propozycje zawarte są w projekcie budżetu na rok 2000. Do grupy tej niewątpliwie zalicza się wydatki na: badania naukowe - tutaj nominalny wzrost nakładów w stosunku do 1999 r. wynosi 111,2%, szkolnictwo wyższe - 109,2%, oświatę i wychowanie - 110,6% oraz na infrastrukturę - aż o 119,9% nominalnie, a w ramach tego na infrastrukturę transportową, o czym już dzisiaj na tej sali była mowa, licząc w tym środki pomocowe, nakłady będą wyższe niż w 1999 r. o 30,7% nominalnie. Oczywiście wzrost gospodarczy zależy jeszcze od szeregu innych czynników. W roku 2000 zakłada się dalszy rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, wzrost ich konkurencyjności. Duże znaczenie dla gospodarki będą miały zmiany w systemie podatkowym, o tym jednak będą mówili inni.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PawełArndt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Akcja Wyborcza Solidarność niezmiennie w swoich programach stawia na prorodzinność swojej polityki. W projekcie budżetu znalazły się między innymi ulgi prorodzinne. Pozwolą one rodzinom wielodzietnym na płacenie niższych podatków. Chciałbym poruszyć jednak inny problem, niewątpliwie związany z ochroną rodziny, problem mieszkalnictwa. Otóż, zostały opracowane nowe programy wspierania sektora mieszkaniowego środkami publicznymi. Przeprowadzone zmiany ustrojowe spowodowały, że mieszkalnictwo zostało poddane działaniu praw rynkowych. Mimo wielu pozytywnych zmian w ostatnich latach nastąpił spadek liczby oddanych do użytku mieszkań. I to działo się nie tylko teraz za koalicji AWS–UW, ale również, panie prezesie Kalinowski, za koalicji SLD–PSL — tych mieszkań oddawało się mało, a nawet jeszcze mniej.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Dużo więcej.)</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#PawełArndt">A nawet jeszcze mniej.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#PawełArndt">W 1997 r. oddano mniej mieszkań aniżeli w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#komentarz">(Głos z sali: W 1998 r. oddano mniej niż w 1997 r., a w 1999 r. pobito rekord.)</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#PawełArndt">1999 rok jeszcze się nie skończył.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#PawełArndt">Kolejny problem wynika z dekapitalizacji istniejących budynków. W skali kraju na remonty wydaje się zaledwie 1/3 niezbędnych środków. Tak zwana luka remontowa szacowana jest jako równowartość kosztu budowy około 750 tys. mieszkań. Struktura demograficzna wskazuje, że w najbliższych latach pokolenie wyżu demograficznego będzie zakładać rodziny, oczekując na nowe mieszkania. W tym czasie zwiększy się liczba osób w przedziale wiekowym powyżej 45 lat i tylko część młodych może liczyć na mieszkania po starszym pokoleniu. Niezbędne są więc działania, aby sytuację w mieszkalnictwie zmienić. Wiele instrumentów oddziaływania państwa wymaga istotnych modyfikacji. Przygotowane bądź przygotowywane programy wspomagania sfery mieszkalnictwa mają swoje odzwierciedlenie w projekcie budżetu państwa. Rzecz dotyczy zarówno eksploatacji istniejących zasobów mieszkaniowych, jak i wspierania nowego budownictwa. W celu umożliwienia gminom prowadzenia aktywnej polityki czynszowej i w przyszłości pełnego urynkowienia gospodarki mieszkaniowej, a także w celu zapewnienia prawidłowości tej gospodarki w prywatnych zasobach czynszowych proponuje się modyfikację systemu dodatków mieszkaniowych. Właśnie wczoraj otrzymaliśmy projekt ustawy o dodatkach mieszkaniowych. Jego wprowadzenie w życie spowoduje rozszerzenie kręgu gospodarstw domowych uprawnionych do otrzymywania pomocy. W roku 2000 na ten cel przewidziano kwotę 550 mln zł, to jest o 32% wyższą niż w roku 1999. Natomiast w roku 2001 ma to już być kwota 950 mln zł. W roku przyszłym ma być wprowadzony program wspomagania remontów budynków mieszkalnych. I na ten cel przewidziano środki w projekcie budżetu - mają to być dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych. Czy jest to lepsze rozwiązanie od istniejących ulg remontowych? Nie wiem. Nie są jeszcze znane szczegóły na ten temat. Sądzę jednak, że w toku dalszych prac zarówno nad budżetem, jak i nad podatkami tę kwestię rozstrzygniemy. Nadal będzie funkcjonował program wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych. W ramach wspierania nowego budownictwa - zarówno czynszowego, spółdzielczego lokatorskiego, jak i własnościowego - realizowane będą kolejne programy. Kontynuowany będzie program wspomagania budownictwa czynszowego ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Nowością są natomiast: socjalny program mieszkaniowy oraz program „Własne mieszkanie”. Na ich realizację w projekcie budżetu przewiduje się odpowiednio 25 i 180 mln zł w roku 2000 i znacznie większe kwoty w latach następnych. Pewnej modyfikacji ulegnie wspierany przez państwo program długoterminowego systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe, a także preferencyjny kredyt na infrastrukturę towarzyszącą budownictwu mieszkaniowemu.</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#PawełArndt">Wysoki Sejmie! W moim przekonaniu rysuje się szansa na przerwanie pewnej niemocy dotyczącej mieszkalnictwa.</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#PawełArndt">Na koniec chciałbym powiedzieć kilka słów o jednej, być może drobnej sprawie. W projekcie budżetu, w ramach rezerw celowych, pod hasłem: realizacja programu „Gniezno '2000” została zapisana kwota 4 250 tys. zł. Nie jest to wielka kwota, lecz sam fakt jej istnienia wskazuje, że chcemy dbać o naszą historię i kulturę narodową.</u>
          <u xml:id="u-29.17" who="#PawełArndt">Wysoki Sejmie! O tych i o innych sprawach z pewnością dyskutować będziemy podczas pracy nad budżetem w komisjach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Wiadernego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł Staniszewska, dołączył też do tego poseł Arndt, powiedzieli, że oczywiście wszystko co złe, to zrobiła poprzednia koalicja SLD–PSL. Jak długo to można powtarzać? Wsłuchajcie się państwo w to, co mówią wasi koledzy z klubu AWS. Wymyślcie coś dla społeczeństwa, coś pozytywnego, coś ciekawszego. Tego już ludzie nie chcą słuchać.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować poglądy zespołu posłów i senatorów związkowych Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych na projekt ustawy budżetowej na rok 2000. Prezentowany dziś projekt ustawy budżetowej nie powinien być żadnym zaskoczeniem. Każdy, kto uważnie przeanalizował przyjętą przez rząd w czerwcu br. „Strategię finansów publicznych i rozwoju gospodarczego Polska 2000–2010” wiedział, co czeka polskie społeczeństwo w 2000 r. Ogólne dogmaty o ograniczaniu wydatków socjalnych, zmniejszeniu podatków, które przyczynią się do wzrostu gospodarczego, restrukturyzacji, która polega na likwidacji sektorów gospodarczych oraz przyspieszeniu prywatyzacji, powtarzane są od blisko dwóch lat, bez jakiejkolwiek symulacji wskazującej, że takie działania przyniosą wymierne, policzalne skutki.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#JózefWiaderny">Owszem, z dotychczasowej praktyki rządów AWS–UW widać, że jest odwrotnie. PKB rośnie w znacznie mniejszym stopniu niż zakładano, a bezrobocie dokładnie odwrotnie. Rentowność przedsiębiorstw spada jeszcze szybciej niż inflacja, zwłaszcza przedsiębiorstw zagranicznych. Produkt krajowy brutto uzależniony jest od wzrostu importu, co coraz bardziej niszczy polskie przedsiębiorstwa i bilans handlu zagranicznego. Nie przeszkadza to jednak rządzącym liberałom zachwycać się swoimi sukcesami w zakresie deficytu budżetowego. W razie czego postraszy się nas możliwością globalnych kryzysów, które zachwieją naszą gospodarką.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JózefWiaderny">Wysoka Izbo! Po lekturze rządowej strategii wydawało się, że nic nas już nie zaskoczy. A jednak pan premier Balcerowicz uczynił wiele, aby to zmienić. Projekt budżetu na 2000 r. wskazuje, że autentyczną władzę w Polsce sprawują wyłącznie kluby biznesu, a firmuje to koalicja, w skład której wchodzi związek zawodowy „Solidarność”. Co więcej, wskazuje, że tylko oni są obywatelami pierwszej kategorii, w odróżnieniu od milionów Polaków żyjących z pracy własnych rąk i umysłów, od weteranów pracy, niepełnosprawnych i bezrobotnych. Już po raz trzeci za rządów Jerzego Buzka i Leszka Balcerowicza mam okazję wypowiadać się w imieniu lewicy związkowej, w imieniu OPZZ, o prezentowanym budżecie. I muszę powiedzieć wprost: nie było jeszcze dla polskiego społeczeństwa tak złego projektu budżetu państwa. Wydaje się, że rząd nic nie zrozumiał z lekcji z tego roku. Złe i źle wprowadzane reformy: emerytalna, zdrowia, oświaty i samorządowa powinny was, panowie posłowie AWS i Unii Wolności, czegoś nauczyć. Owszem, nauczyły was tylko jak obsadzać nowe stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#JózefWiaderny">To, że brakuje na leczenie, to, że brakuje na wynagrodzenia pracowników ochrony zdrowia, nauczycieli - cóż was obchodzi? Osiągnęliście sukces, bo rząd przetrwał. Usunięto jedynie ministra ochrony środowiska, który wyraźnie nie pasował do tego rządu, był on chyba za merytoryczny i zbyt przejmował się swoją rolą, sprzeciwiając się prywatyzacji lasów.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#JózefWiaderny">Wysoka Izbo! Gdy przeczyta się projekt budżetu państwa na rok 2000, można się tylko przerazić. Wbrew temu, co czytamy w uzasadnieniu, wydatki na sferę socjalną spadają w sposób niespotykany w jakimkolwiek kraju europejskim. Na marginesie muszę dodać, że do mistrzostwa opanowano sztukę kamuflażu, według budżetu bowiem wydatki wzrastają. Oczywiście jeżeli dodamy sporą dotację do ZUS, która musi zapewnić sprywatyzowanie systemu ubezpieczeniowego, to tak będzie. Jednak jeśli chodzi o wydatki na pomoc społeczną, to warto zwrócić uwagę, że w roku 1998 z zasiłków okresowych skorzystało blisko 960 tys. osób, a w roku 1999 zaplanowano wydatki, które umożliwią przyznanie zasiłków około 300 tys. osób. W roku 2000 problem sam się rozwiąże, bo nikt nie otrzyma zasiłku, środki bowiem zaplanowano wyłącznie na świadczenia obligatoryjne. I dzieje się tak w sytuacji, gdy aż 77% bezrobotnych nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#JózefWiaderny">Poziom wzrostu środków na finansowanie domów pomocy społecznej jest również niższy od inflacji. Przypomnę, że w obecnym roku wydatki na ten cel spadły realnie blisko o jedną czwartą. To samo dotyczy usług opiekuńczych. Oczywiście można zwiększyć wydatki, zabierając pieniądze przeznaczone na rodziny zastępcze czy domy dziecka. Jednak naszym liberałom nie przychodzi do głowy sięgnąć do kieszeni tych, którzy mają pieniądze. To naruszałoby bowiem podstawowe dogmaty i interesy rządzących.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#JózefWiaderny">Idąc dalej, w związku z olbrzymim wzrostem liczby młodzieży na rynku pracy naczelnym celem rządowej strategii oraz budżetu na rok 2000 ma być szybszy wzrost i niższe bezrobocie realizowane poprzez aktywną politykę dotyczącą rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#JózefWiaderny">I cóż czytamy w budżecie? Dotacja na Fundusz Pracy wyniesie zaledwie 744 mln zł, w związku z tym na stypendia dla bezrobotnych absolwentów proponuje się znacznie mniej niż w obecnym roku.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#JózefWiaderny">Co więcej, zdaniem OPZZ zaniżony jest plan wydatków na zasiłki i świadczenia przedemerytalne, ale rząd ma na to recepty. Wprowadzenie zakazu pracy dla osób pobierających takie zasiłki i świadczenia, a przypomnę, mogą oni dorobić około 300 zł miesięcznie, przyniesie zysk budżetowi wynoszący 120 mln zł. Czy tym ten rząd chce załatać braki budżetowe? Podobny manewr stosuje się w przypadku wcześniejszych emerytów, co ma przynieść 680 mln zł oszczędności. OPZZ ma lepszą receptę. Gdybyśmy wprowadzili zakaz pracy dla członków obecnego rządu, osiągnęlibyśmy znacznie większe zyski budżetowe, i co więcej, perspektywy na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#JózefWiaderny">Szumne zapowiedzi o aktywnej polityce dotyczącej rynku pracy rozmijają się w oczywisty sposób z rzeczywistością. Urzędy pracy przekaże się powiatom, OHP się zlikwiduje i problem rozwiązany. Oszczędności zaś osiąga się poprzez nieprzekazywanie dotacji budżetowej, tak jak to ma miejsce w tym roku, i od razu jest argument, że pieniędzy nie potrzeba. Tymczasem „prezes Krajowego Urzędu Pracy potwierdziła, że od lipca br. wypłaca tylko zasiłki. I jeśli minister finansów nie przekaże należnej dotacji do Funduszu Pracy, to nie tylko że nie będą zrealizowane zakontraktowane programy aktywne, ale Krajowy Urząd Pracy będzie płacił kary za niezrealizowanie umów”.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#JózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd zapowiada realne zwiększenie dochodów ludności o 4%. Ciekawe jednak, skąd bierze się taki optymizm, skoro wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw mają wzrosnąć realnie o 2,7%, płace sfery budżetowej o 1%, zaś emerytury i renty o 0,3%. Ludność, o której mowa w budżecie, to chyba tylko ci, którzy mają dochody z własności, z kapitału, z lokat bankowych w większości zwolnionych od opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#JózefWiaderny">Rząd zapowiada również rozwiązywanie kwestii buntujących się pracowników poprzez zdecentralizowanie negocjacji płacowych, ograniczanie roli płacy minimalnej, liczne skreślenia w Kodeksie pracy - zwiększenie elastycznych form zatrudnienia i elastyczności czasu pracy. Kiedy rząd przyjmował kolejne dokumenty, kiedy składał takie projekty, związkowcy z „Solidarności” zajmowali się lustracją, dekomunizacją lub obroną swoich kolegów na funkcjach rządowych. Dziś ze zdumieniem przecierają oczy i składają protesty o łamaniu zasad dialogu społecznego. Nie należy spodziewać się, aby rząd wywodzący się z „Solidarności” w jakikolwiek sposób się z nimi liczył. Obrona interesów pracowniczych, obrona polskich rodzin spoczywa głównie na OPZZ. Posłowie OPZZ wnioskują zatem o odrzucenie tego antypracowniczego i antyspołecznego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#JózefWiaderny">Nie ma już o czym z tą koalicją dyskutować, bowiem dotychczasowa polityka wskazuje, że może być już tylko gorzej. Pan premier Balcerowicz - szkoda, że go nie ma na sali - zaproponował ostatnio wprowadzenie trzech dni bezpłatnego zwolnienia, zamiast uciążliwej procedury zwolnień lekarskich. Oczywiście to dla dobra pracownika. Dzisiaj proponujemy, panie premierze, aby pan Balcerowicz skorzystał z tego pierwszy i to na pełne 365 dni. I to będzie lepsze dla Polski i dla nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Puzynę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy przysłuchuję się głosom opozycji padającym z tej trybuny, mam wrażenie, że gdyby nawet reforma służby zdrowia udała się w stu procentach, wyszła idealnie, to i tak na nic by się to zdało, bo głupota i ślepota na pozytywne przejawy życia wśród opozycji jest nieuleczalna, jak się zdaje.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie nasza głupota.)</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WłodzimierzPuzyna">Mam także wrażenie, że rzeczywiście warto było uczynić z edukacji priorytet budżetowy i warto na edukację stawiać. Rozumiem także w tym momencie, dlaczego koalicja SLD i PSL, wtedy kiedy była u władzy i teraz kiedy jest w opozycji, wszelkimi siłami blokuje reformę edukacji. Prawda jest taka, że ludzie wyedukowani są optymistami i argumenty, które padają, odwołujące się do pesymizmu, uważają za śmieszne. Całe oparcie opozycji w pesymizmie, a szkoda, bo to nie jest kapitał, na którym cokolwiek można zbudować dobrego dla kraju.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#WłodzimierzPuzyna">Wysoki Sejmie! Tradycyjnie w trakcie debaty budżetowej najgorętsze spory toczą się na temat wysokości kwot, które w planie finansowym państwa przypisuje się poszczególnym dziedzinom funkcjonowania państwa. Rzadko w debatach budżetowych pochylamy się nie tylko nad wysokością kwot i przypisaniem ich odpowiednim działom, ale także nad tym, komu, w czyje ręce składamy pieniądze publiczne i jakie mechanizmy prowadzą do wykonania budżetu, a to jest ważne, bo nie tylko sama wysokość kwot w budżecie decyduje o skutecznym funkcjonowaniu finansów publicznych. Nie od dziś wiadomo, że powierzenie pieniędzy publicznych urzędnikom i obarczenie ich misją dokonania dalszego podziału pomiędzy tych, którzy z budżetu państwa czerpią na niższych szczeblach struktur państwa, nie jest metodą najlepszą. W dawnych czasach, w systemie scentralizowanym, do którego tęsknią przedstawiciele dzisiejszej opozycji, w skansenie komunistycznym innej metody nie było.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#WłodzimierzPuzyna">Dzisiaj natomiast powodów, żeby utrzymywać uznaniowy scentralizowany system dystrybucji pieniędzy publicznych pomiędzy jednostki niższych szczebli, już nie ma. Przecież chlubimy się reformą samorządową, udaną reformą. Mamy gminy, są powiaty, działają województwa samorządowe. One są powołane do rozwiązywania problemów lokalnych - na własną odpowiedzialność i własny rachunek. One wypełniają szereg funkcji, które kiedyś były finansowane z budżetu i realizowane przez władze centralne. To dlatego budżet centralny jest mniejszy. Państwo po prostu jak Koszałek-Opałek nie zauważyli tego, że budżet już nie obsługuje wielu funkcji, nad którymi kiedyś musieliśmy się zastanawiać. Stąd jest mniejszy i nad tym chyba płakać nie należy.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#WłodzimierzPuzyna">Oczywistą logiczną konsekwencją decentralizacji zadań powinna być decentralizacja finansów państwa. I jeżeli domagamy się od samorządów odpowiedzialnego wypełniania ich funkcji, to także musimy dbać o to, żeby warunki konstruowania i realizowania budżetów samorządowych sprzyjały wypełnianiu przez nie misji. Bardzo niezdrowa jest sytuacja, gdy samorząd jest skazany na wydzieranie od dysponentów rządowych dotacji na swoje podstawowe zadania i do ostatnich dni roku nie ma pewności, jakie pieniądze, na co i kiedy dostanie. W tym roku niestety byliśmy świadkami tego typu dramatycznych zmagań samorządu o dotacje na utrzymanie różnych instytucji, w tym instytucji kultury, pomocy społecznej, na inwestycje oświatowe. Wójtowie, starostowie, marszałkowie niemało czasu musieli zmitrężyć na pisanie pism, jeżdżenie do Warszawy, wydeptywanie ministerialnych korytarzy. Skorzystało chyba na tym tylko PKP, bo dzięki tym podróżom ma lepszy wynik finansowy.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#WłodzimierzPuzyna">Ten czas poświęcony niestety na tę mitręgę w zmaganiach z centralistycznymi mechanizmami to jest czas stracony, to są stracone pieniądze, to jest niepotrzebny stres. To także jest nie najlepszy wizerunek reformy w oczach tych, którym ona miała służyć. To wreszcie jest zmniejszona szansa na lepsze gospodarowanie na poziomie samorządowym, a na tym powinno nam szczególnie zależeć. O ile w ubiegłym roku te ręczne korekty były uzasadnione tym, że do ostatniego dnia roku Sejm nie mógł się zdecydować, jakie zadania powierza samorządowi, a jakie zatrzymuje w gestii organów centralnych - i w tych próbach recentralizacji czy trzymania centralizmu jako podstawowej przesłanki funkcjonowania państwa SLD, które dzisiaj tak broni samorządu, bardzo było skuteczne, niestety, o czym dzisiaj pan przewodniczący Miller jakby zapomniał — o tyle uzasadnione było w ubiegłym roku zachowanie pewnych mechanizmów awaryjnych, żeby dostosować system finansowy do systemu ustrojowego. W tym roku, jak sądzę, mamy doświadczenia i te doświadczenia powinny nam pomóc w takim skonstruowaniu procedur budżetowych, żeby sytuacji, o których mówiłem przed chwilą, uniknąć. Powinniśmy przy wykonywaniu budżetu ograniczyć, wyeliminować ręczne sterowanie na rzecz stworzenia sterowania systemowego.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#WłodzimierzPuzyna">Trzeba sobie postawić pytania: Czy rzeczywiście musi minister edukacji rozdysponowywać 76 mln zł na dożywianie uczniów w szkołach gminnych? Czy trzeba ręcznie także rozprowadzać pieniądze na pomoc społeczną, na dotacje na kulturę, na ograniczenie ubóstwa wśród dzieci? Warto, jak sądzę, w toku prac nad budżetem dokonać przeglądu reliktów dawnego systemu (w postaci środków pozostających w gestii administracji centralnej, a przewidzianych docelowo dla samorządu) i spróbować przeprowadzić operację systemowego przeniesienia tych pieniędzy z centrum wprost do budżetów samorządowych, na przykład poprzez podniesienie udziału w podatkach i subwencjach. Oczywiście nie jest możliwe wyeliminowanie dotacji. Ale tam, gdzie one są niezbędne, warto by opracować, wydaje się, już teraz plan rozdziału tych dotacji i przedstawić ten plan samorządom wtedy, kiedy tworzą swoje budżety, bo będzie wówczas łatwiej skonstruować lepsze budżety samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#WłodzimierzPuzyna">Wysoki Sejmie! Wiadomo, że w dzisiejszych warunkach zasilanie z budżetu państwa budżetów samorządowych jest nieuniknione, ale można się zastanawiać, czy właściwe jest czynienie z wojewody pośrednika w przekazywaniu pieniędzy między budżetem centralnym a budżetami samorządów. Jeżeli wojewoda staje się tym głównym kanałem przepływu dotacji dla samorządu i dysponuje większymi pieniędzmi niż te, którymi dysponuje marszałek województwa, a ponadto decyduje, na co przeznacza te środki - mówi o tym choćby art. 43 ust. 3 ustawy budżetowej - to powstaje pytanie, kto jest gospodarzem województwa i czy takie ustawienie mechanizmu nie prowadzi do wypaczenia konstrukcji ustrojowej, którą wszakże tutaj wypracowaliśmy. Należy się nad tym zastanowić. Wydaje się też, że należałoby pomyśleć o tym, żeby te przekazy - jeśli są nieuniknione - były bezpośrednie i żeby wojewoda pełnił swoją ustrojową rolę nadzoru nad legalnością działania samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#WłodzimierzPuzyna">Myślę, że dzięki dobremu klimatowi pracy, charakterystycznemu dla komisji samorządu terytorialnego, będziemy w stanie zaproponować odpowiednie udoskonalenia, które ułatwią czynienie pożytku z pieniędzy publicznych na poziomie samorządowym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Smolarka z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#RyszardSmolarek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić uwagi szczegółowe do przedłożenia projektu budżetu na rok 2000. Ten projekt budżetu, jak wiemy, powinien korespondować z przyjętymi dotychczas przez rząd dokumentami programowymi w zakresie rolnictwa, a mianowicie z dokumentem „Program spójnej polityki strukturalnej rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa” z 13 lipca 1999 r. oraz Paktem dla wsi i obszarów wiejskich przyjętym tydzień później, 22 lipca 1999 r. Ten pierwszy dokument określa około 7-letnią perspektywę przemian na polskiej wsi. Trzeba powiedzieć, że przedłożenie powinno również korespondować z deklaracjami rządu i pana wicepremiera ministra finansów Balcerowicza, zgodnie z którymi nakłady na rolnictwo wzrosną rewolucyjnie w roku 2000 - aż o 46,5% w stosunku do roku 1999. A jak jest w rzeczywistości? Nie będę może państwu szczegółowo tego udowadniał, ale oba dokumenty mam przy sobie - i pakt, i program - i widać (str. 62 i 63), że oprócz instrumentarium finansowego, które nie koresponduje w niczym z przedłożeniem budżetu, jest tu również wyszczególnienie zadań rzeczowych w prawie 20 pozycjach, które powinny być realizowane właśnie w ramach tego budżetu. Podam trzy drobne przykłady.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#RyszardSmolarek">Po pierwsze, zmiana struktury gospodarstw rolnych poprzez preferencje kredytowe przy zakupie gruntów rolnych - 550 tys. ha, jak planuje się w tym dokumencie. Przy założeniu dynamiki z 1999 r. i przy proponowanym wsparciu trzeba będzie 30 lat, żeby taki obrót nastąpił.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#RyszardSmolarek">Po drugie, objęcie do 30 tys. rolników systemem rent strukturalnych w okresie przedakcesyjnym. Zero środków w tym budżecie, żadnego instrumentarium nie ma, jeżeli chodzi o tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#RyszardSmolarek">Po trzecie, utworzenie 615 tys. nowych miejsc pracy dla mieszkańców wsi, w tym dla absolwentów szkół. Gdyby założyć takie tempo tworzenia nowych miejsc pracy w ramach środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i Krajowego Urzędu Pracy, to, panie premierze, wysoki rządzie, na to, żeby zrealizować ten punkt, trzeba 60 lat. Jeżeliby wziąć pod uwagę marzenia o rzekomym strumieniu środków euro, które mają spłynąć i wraz z dolarami z Banku Światowego zapewnić ten skokowy wzrost nakładów na rolnictwo i polską wieś, to trzeba by było rzeczywiście ten optymizm podzielić. Ale tak niestety nie będzie. Mając bowiem w pamięci sprawność tego rządu w załatwianiu środków z zewnątrz na przykładzie PHARE - z powodu pana ministra Czarneckiego utraciliśmy prawie 40 mln ECU - i niezałatwienie przez ponad 2 lata pożyczki z Banku Światowego w kwocie 40 mln dolarów (pozycja ta była już zapisana w ustawie budżetowej na rok 1999 na restrukturyzację polskiej wsi) trzeba powiedzieć, że nie można tak postępować. Polską wieś bowiem karmiliśmy już przez rok tymi dolarami z Banku Światowego, które lada moment miały spłynąć. I co? - i nie spłynęły. Negocjacje co do tej kwoty i kwoty na rok 2000 mają się dopiero rozpocząć 2 listopada. Aby udowodnić dodatkowo słuszność mojego stwierdzenia dotyczącego nieudolności działań rządu w tym zakresie, chcę jeszcze przytoczyć fakt, że z kontroli NIK również wynika, iż ten rząd nie był w stanie wydać ok. 1 bln starych złotych z budżetu 1998 r. na rolnictwo i restrukturyzację polskiej wsi. Jeżeliby to wszystko wziąć pod uwagę, to nie będę komentował tego, jaka jest perspektywa, jakie są szanse na te te środki.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#RyszardSmolarek">Chciałbym jeszcze w kilku zdaniach powiedzieć, jak wygląda zaangażowanie, jeśli chodzi o SAPARD i możliwości korzystania z tych środków. Od 20 lipca jest decyzja, rozporządzenie Komisji Unii Europejskiej - 168 mln euro jest do dyspozycji polskiego rządu. Trzeba jednak pamiętać, że w ramach SAPARD jest pięć zasad, a jedna z nich mówi, że wydatki, na które mogą być użyte środki SAPARD w zakresie polityki regionalnej, muszą być utrzymane przynajmniej na takim samym poziomie jak poziom w poprzednim okresie programowania. Trzeba powiedzieć, że na dzisiaj nie jest przygotowane rozporządzenie co do priorytetów, na jakie mają być przeznaczone te środki. Wprawdzie wstępnie rząd wybrał cztery cele i pewne propozycje procentowe, ale nie jest to uzgodnione, nie jest też złożony program operacyjny, który do końca grudnia ma być przedłożony w Brukseli. Nie jest akredytowana agencja płatnicza; są różne dywagacje o tworzeniu regionalnych oddziałów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, są inne pomysły, ale będzie to opóźniać rzeczywiste korzystanie z tych środków. Należy zauważyć, że na rozpatrzenie przyjętego programu operacyjnego i propozycji Komisja Unii ma 6 miesięcy. Trzeba powiedzieć z tej trybuny również to, że rok obrachunkowy - po tych problemach i kłopotach, które miała Komisja Unii Europejskiej - kończy się 15 października. A do tego jeszcze samorządy, wójtowie i również beneficjenci, rolnicy, nie wiedzą, na jakich drukach i jak to sporządzać. Z tego wynika, iż może się okazać, że w roku 2000 skorzystamy z tychże środków w bardzo nikłym stopniu albo prawie wcale.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#RyszardSmolarek">Jeżeliby więc odłożyć na bok faktyczne nakłady na rolnictwo w większości pozycji, to są one niższe w 1999 r.; bez SAPARD i bez środków z Banku Światowego. I tu po kolei.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#RyszardSmolarek">Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która jest podstawowym instrumentarium rządu, ministra rolnictwa przy realizacji polityki rolnej, restrukturyzacji i unowocześnienia polskiej wsi. Jeżeli odjąć sztucznie przypisane, hipotetyczne środki z SAPARD w kwocie 200 mln zł do dotacji i subwencji, to nominalne i realne nakłady są niższe w roku 2000, bo wynoszą 950 mln zł, a w roku 1999 wynosiły 963 mln zł. A gdyby jeszcze odjąć ciążące na Agencji zobowiązania, to nakłady te realnie na rok 2000 będą mniejsze. Będą one dużo mniejsze niż w roku 1998, za koalicji PSL–SLD.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#RyszardSmolarek">Agencja Rynku Rolnego. Nominalna kwota dotacji i subwencji na 2000 r. rzeczywiście wygląda optymistyczne - ok. 48% więcej niż w 1999 r. Ale naga prawda jest bardzo szara. Jeżeli odjąć wzrastające trzykrotnie wydatki majątkowe, naszym zdaniem na zbędną bazę magazynową, i planowaną kwotę zobowiązań Agencji Rynku Rolnego, wynikającą z jej zadłużenia na koniec 1999 r., wynoszącą ok. 881 mln, to faktyczne nakłady na interwencję na rynku będą niższe niż w 1999 roku.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#RyszardSmolarek">Panie Marszałku! Z braku czasu będę koncentrował się tylko na najważniejszych sprawach. Pomimo...</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę kończyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JanKról">Nie koncentrować na najważniejszych sprawach, tylko pana czas zakończył się. Już pół minuty jest przekroczony i w tym momencie może pan wygłosić dwa zdania zakończenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#RyszardSmolarek">Panie marszałku, liczyliśmy czas, naszym zdaniem prezesowi Kalinowskiemu doliczono więcej. W związku z tym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JanKról">Proszę pana, nie będę na tym poziomie prowadził z panem sporu, bo po prostu to nie ma sensu. Nikt nie kwestionuje liczonego czasu. Nikt nie ma interesu zabierać komukolwiek czasu. Daję panu jeszcze minutę.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RyszardSmolarek">Jeżeli chodzi o KRUS, trzeba powiedzieć, że jest to 1% realnie mniej bez środków na renty socjalne. Dopłaty do kredytów na cele rolnicze również są realnie niższe. Również jest mniej na postęp biologiczny, doradztwo, jak również mniej jest na utrzymanie urządzeń wodnych i melioracyjnych. W budżetach wojewodów jest również stagnacja lub w większości niemal spadek.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#RyszardSmolarek">Już kończąc, w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu polskiej wsi, proszę pana, panie premierze Balcerowicz, niech pan pokaże z tej trybuny szczerze i uczciwie, bez zaklęć, na tych liczbach, które przytoczyłem, które są zawarte w dokumentach, które mają posłowie, gdzie w dniu dzisiejszym jest ta radykalna poprawa, gdzie jest ten wzrost? Nie zaprzeczamy, że pieniądze z Unii Europejskiej - SAPART i z Banku Światowego są realne w roku 2001 i w latach następnych, ale powiedzmy sobie uczciwie, jeśli chodzi o 2000 rok, jest to pewna iluzja i karmienie wizją eurodolarów, które realnie na polską wieś nie spłyną. Jak to się skończyło, dobrze wiemy i nie będę już o tym mówił. Skończy się oczywiście taka propozycja budżetu zbijaniem inflacji kosztem wsi, ubożeniem, spadkiem nakładów na inwestycje, również jeżeli chodzi oddalanie faktycznej perspektywy integracji polskiej wsi z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#RyszardSmolarek">Kończąc, panie marszałku, Wysoka Izbo, w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego deklaruję, że przyjrzymy się bardzo szczegółowo poszczególnym pozycjom i będziemy w dalszych pracach zgłaszać poprawki zmierzające do zapewnienia adekwatnych nakładów na wieś, rolnictwo stosownie do jego rangi i problemów, z jakimi musi się ono uporać w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#RyszardSmolarek">Z pewnością będziemy zgłaszać zwiększenie nakładów budżetowych na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencję Rynku Rolnego, postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej i roślinnej, na doradztwo rolnicze i oświatę rolniczą oraz stworzenie powszechnego systemu stypendialnego dla młodzieży wiejskiej, stworzenie gwarancji socjalnych dla zmian restrukturyzacyjnych i demograficznych na polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#RyszardSmolarek">Znajdziemy i wskażemy również źródła pokrycia tych środków, o czym z braku czasu, niestety, nie mogę już mówić z tej trybuny; uczynimy to w pracach komisji. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kaczyńskiego, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielu moich przedmówców, w tym panowie Balcerowicz i Goryszewski, powoływali się na datę, na datę szczególną, której ten budżet dotyczy - rok 2000, koniec wieku, nawet koniec tysiąclecia.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JarosławKaczyński">Ja się odwołam do daty skromniejszej, mianowicie mamy koniec dekady. Koniec dekady, która także w sensie ekonomicznym, w sensie pewnej ekonomicznej logiki zaczęła się dokładnie 1 stycznia 1990 roku. Wtedy zaczęto wprowadzać tak zwaną reformę Balcerowicza. Wobec tego, jak sądzę, jest dobra okazja, także w trakcie tej debaty, by tę dekadę w paru słowach ocenić, bo na tle tej oceny, jak sądzę, można sformułować w sposób właściwy ocenę tego budżetu jako instrumentu polityki gospodarczej państwa, jako wyznacznika, o czym moi przedmówcy także mówili, przyszłości gospodarczej naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#JarosławKaczyński">Otóż, jaka ta ocena może być? Po pierwsze, wskaźnik syntetyczny, wzrost dochodu narodowego. Jeśli wziąć pod uwagę dochód narodowy roku 1989 i roku 1999, to rzeczywiście jest to wzrost. Na tle państw postkomunistycznych jest to z całą pewnością sukces. Zapytajmy jednak, czy to nie jest troszkę tak, że jak na garbatego - to przystojny. Otóż ten wzrost ekonomiczny - dalece nieimponujący - może być w granicach 30%. To nie jest dużo w okresie 10 lat, jak na państwo nisko rozwinięte, o niewielkim dochodzie narodowym na mieszkańca.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#JarosławKaczyński">Ten wzrost dochodu narodowego został osiągnięty pewnym kosztem, który to koszt, sądzę, warto krótko opisać. Otóż obserwujemy pełne załamanie budownictwa mieszkaniowego, fatalny stan dróg, czyli załamanie bardzo istotnego elementu infrastruktury gospodarczej i nie tylko gospodarczej państwa. Nastąpiło bardzo poważne zmniejszenie wydatków na naukę i na wiele innych dziedzin życia społecznego, z czym związany jest ich kryzys. To nie jest oczywiście jedyna przyczyna kryzysu różnych dziedzin, ale ta przyczyna jest z całą pewnością bardzo istotna. W gruncie rzeczy nastąpił, tak to trzeba określić, rozpad armii. Nie mamy dzisiaj tak naprawdę sił zbrojnych w całym tego słowa znaczeniu. Jeżeli egzaltacja wokół kilkusetosobowego oddziału GROM miała jakieś podstawy, to właśnie takie, że jest to być może jedyna jednostka, która jest siłami zbrojnymi w pełnym znaczeniu. Fatalna jest sytuacja w Policji - także infrastrukturalna i związana z płacami (ostatnio podniosła tę kwestię Unia Europejska) - itd. Krótko mówiąc, cena jest bardzo wysoka. Rozwój nie tylko nie był zrównoważony, ale był bardzo niezrównoważony.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#JarosławKaczyński">Oczywiście wiem, że gdyby ktoś chciał ze mną polemizować, to bardzo łatwo wskazałby te elementy sytuacji gospodarczej i społecznej, co do których nastąpiła poprawa. Mamy na przykład dużo więcej studentów niż mieliśmy. To jest niewątpliwie bardzo wielki sukces, niezależnie od tego, że znaczna część tych studiów to w gruncie rzeczy fikcja. Mimo wszystko jest to z całą pewnością sukces. Cena jest jednak bardzo wysoka. Nastąpiło w ciągu ostatnich 10 lat przesunięcie bardzo poważnej części dochodu narodowego w stronę pewnej grupy społecznej, grupy stosunkowo nielicznej. Efektywność tego przesunięcia jest niewielka. Trzeba dodać jeszcze do tego 70 mld dolarów długu, według oceny jednej z bardzo poważnych instytucji międzynarodowych, trzeba dodać różne inne negatywne elementy obecnej sytuacji, w szczególności fatalny stan handlu zagranicznego. Wreszcie nie znalazła się w wystąpieniu pana wicepremiera Balcerowicza sprawa poziomu unowocześniania naszej gospodarki, a powinna być w centrum każdego przemówienia na temat ekonomiczny. W roku 1989 zużycie wynosiło 67%, obecnie wynosi 66%, czyli w gruncie rzeczy postęp nie nastąpił i mamy do czynienia z sytuacją, która musi powodować takie skutki w handlu zagranicznym, jakie powoduje. Nasz przemysł, nasze usługi - bo przecież nimi też można handlować na rynku międzynarodowym - są bardzo niekonkurencyjne. To jest między innymi wynik poziomu technologicznego naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#JarosławKaczyński">W związku z tym nasuwa się ważne pytanie dotyczące budżetu, a mianowicie: Czy to jest rzeczywiście budżet ewakuacji - choć nie takiej, o jakiej mówią tutaj (jak sądzę, zbyt przejmujący się doraźnymi wynikami badań socjologicznych) panie i panowie z SLD, lecz ewakuacji polegającej na tym, by przetrwać do momentu, w którym polska gospodarka otrzyma duże zasilenie zewnętrzne z Unii Europejskiej; poprzez obniżenie podatków, poprzez zwiększenie inwestycji zagranicznych - czy też mamy do czynienia z próbą jakiejś dalej idącej zmiany? Ze względu na upływający czas już muszę kończyć. Pan marszałek, zdaje się, jest bardzo rygorystyczny. W związku z tym powiem tylko, że w przedstawionym budżecie takich oznak nie widać.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#JarosławKaczyński">W Polsce trzeba zacząć od państwa. Przede wszystkim trzeba wzmocnić państwo, by lepiej panować nad różnego rodzaju procesami, także ekonomicznymi, by obniżyć ogromny podatek korupcyjny, o którym nawet pan premier Balcerowicz wspominał, innego rodzaju podatki, niewidzialne, które ze względu na ogromną niewydolność państwa są na naszą gospodarkę nałożone. To jest także kwestia finansów publicznych, podkreślam: publicznych, a nie budżetowych, to znaczy odpowiedniego zorganizowania wydatków z tej części grosza publicznego, która do budżetu nie jest zaliczana. To jest jeszcze wiele innych problemów, które w tym budżecie nie zostały właściwie postawione.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#JarosławKaczyński">Są pewne elementy poprawy, choćby drogi, ale przełomu nie ma. Jest w dalszym ciągu ten swoisty determinizm nie codzienności, jak kiedyś pisał Mochnacki, ale determinizm coroczności, z którego ten rząd wyjść nie potrafi, a z całą pewnością, gdyby sondaże miały jakiś związek z rzeczywistością, nie będzie potrafił z tego wyjść także kolejny rząd, i to jest niestety nasza tragedia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JanKról">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#JanKról">Marszałek, jako sługa posłów, nic innego nie robi, tylko respektuje te zasady, które zostały przyjęte przez Izbę i regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Macieja Woźnickiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AndrzejMaciejWoźnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja też chciałbym odnieść się na wstępie do dziesięciolecia, które mamy za sobą, które mija. Otóż chciałbym przypomnieć, że w 1990 r. inflacja wynosiła prawie 250% i spadła w ciągu tych 10 lat wykładniczo, tak iż w roku przyszłym jest planowana na poziomie 5%.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AndrzejMaciejWoźnicki">Była tutaj mowa o Narodowym Banku Polskim, o polityce pieniężnej. Otóż ze swojej skrytki wyciągnąłem założenia polityki pieniężnej - nie wiem, jeżeli któryś z posłów ich nie ma, to powinien interweniować - które przyjmują cel inflacyjny dla Narodowego Banku Polskiego i pozwalają dzięki temu z roku na rok zwiększać dochody Narodowego Banku Polskiego, a to dlatego, że bony skarbowe są mniej oprocentowane w wyniku malejącej inflacji i wobec tego mniejszy jest koszt działań interwencyjnych na rynku otwartym Narodowego Banku Polskiego. A więc, jak widać, gospodarka rozwija się w dobrym kierunku i generalnie w dobrym kierunku zmierzają finanse publiczne. I dzięki Bogu, gdyby odnieść to do krajów sąsiednich, np. do naszego południowego sąsiada, to tam zaniedbanie polityki pieniężnej doprowadziło system bankowy do regresu i spadku wzrostu, który jest wyraźnym hamulcem polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AndrzejMaciejWoźnicki">Myślę, że warto byłoby odnieść się do trzech węzłowych problemów strategicznych, które przyjął rząd i jeszcze raz przypomnieć, że na rolnictwo - owszem, również ze środków pomocowych - w roku przyszłym przewidywany jest wzrost prawie o 50% realnie. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo, następny obszar, tutaj wzrost nakładów, w szczególności na komendy rejonowe i powiatowe policji, jest prawie 5-procentowy. Miejsca pracy i bezrobocie to następny obszar działania, nad którym chciałbym się zatrzymać. Przewidywać można, że realny wzrost wszystkich środków, które składają się na to, bo to jest cały proces tworzenia nowych miejsc pracy, to jest realnie więcej o 11%. W tym miejscu warto przyjrzeć się szczególnym obszarom budżetu, które do tego celu prowadzą.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AndrzejMaciejWoźnicki">Jeśli chodzi o nakłady na oświatę - warto pamiętać o tym, że mamy dzisiaj Dzień Nauczyciela - ten realny wzrost wydatków jest prawie o 5%, a minister edukacji narodowej zapowiadał wyraźny 3-letni program wzrostu wynagrodzeń dla nauczycieli. Wydatki na szkolnictwo wyższe wzrastają o 9%, jeśli chodzi o inwestycje, i w połączonym dziale z szkolnictwem wyższym - aż o 37% na naukę, jeśli chodzi o inwestycje w dziedzinie nauki. Wzrasta pomoc dla studentów - 5% realnie. Mamy nową pozycję w rezerwie budżetowej w postaci tych instrumentów kierowanych do ludności, do młodzieży wiejskiej, chodzi o warunki nauczania w szkołach wiejskich i stypendia dla młodzieży wiejskiej - 100 mln zł. To są działania, które wyraźnie prowadzą do tego, że przyjęte przez rząd strategiczne cele mają realne oparcie w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#AndrzejMaciejWoźnicki">Oczywiście ten budżet ma również mankamenty. O dwóch z nich chciałbym powiedzieć. Otóż planowana kwota wzrostu wydatków na opiekę społeczną wynosi nominalnie 12%; jak podano w tym zagregowanym budżecie jest to kwota ponad 10 mld zł. Jest wiele rozmaitych tytułów, na które te środki są przeznaczane, ale np. na zasiłki z opieki społecznej w budżetach wojewodów, to co później jest wypłacane przez ośrodki pomocy społecznej, mamy niestety realnie mniej środków niż w roku ubiegłym. Podział tych kwot na pomoc społeczną w budżetach wojewodów też wymaga korekty, dlatego że dzięki parametrycznemu podziałowi tych środków niektóre województwa mają bardzo wyraźny niedobór, np. w woj. łódzkim w przyszłym roku wojewoda przewiduje 190 mln zł niedoboru na zasiłki z opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#AndrzejMaciejWoźnicki">Inny obszar, wydaje się niepokojący, to praktyka budowania budżetu opartego na pożyczkach świadczonych Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych. W tym roku przyjmowaliśmy ustawę, która mówiła o 4 mld zł, w przyszłym roku budżet chce przeznaczyć 2 mld zł. Wydaje się, że ten sposób obsługi budżetu w pewnym sensie maskuje większy deficyt w budżecie, który z tego tytułu będzie powstawał. Otóż wystarczy popatrzeć w przewidywaną ściągalność składek z ZUS, żeby mieć tego jasną świadomość, że jest ona nierealna i wobec tego być może dalsze pożyczki będą tu niezbędne. Taki pomysł na konstrukcję budżetu z pożyczką, która de facto stanie się dotacją, bo nie ma innego wyjścia, jest ryzykowny ze strony ministra finansów, ponieważ może być przez Wysoką Izbę podchwycony jako sposób na budowę budżetu. Mówiąc przewrotnie, takim pomysłem chciałbym się tutaj podzielić: Proszę bardzo, w takim razie zamiast 2 mld zł spróbujmy na inne jeszcze tytuły przewidzieć pożyczkę w wysokości 12 mld zł; 5 mld zyskamy na jakieś wydatki potrzebne w rozmaitych obszarach, o których była tutaj mowa, a 5 mld niech posłuży zmniejszeniu zadeklarowanego w budżecie deficytu. W ten sposób będziemy mieli i mniejszy deficyt, i więcej pieniędzy. Jest to jednak pomysł, proszę państwa, na oszukanie gospodarki, który nie ujdzie płazem; i wobec tego chciałbym zaapelować do ministra finansów, żeby zechciał ten budżet budować zgodnie z tymi kanonami, które określa ustawa o finansach publicznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Jolantę Banach z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Chciałabym zaproponować państwu odpowiedź na pytanie, na co może liczyć polska rodzina w projekcie budżetu na 2000 r. - może nie w świetle wyedukowanego optymizmu pana posła Puzyny, ale niewyedukowanych interpretatorów liczb zawartych w tym projekcie budżetu. Jeśli mówię o rodzinie biednej, to mam na myśli rodzinę, która sytuuje się poniżej kryterium z ustawy o pomocy społecznej, czyli na przykład dla małżeństwa z trójką dzieci - poniżej dochodu 225 zł na osobę w rodzinie. Poniżej tej granicy ustawowej wedle GUS, wedle danych za 1998 r. żyje w Polsce 12% osób, tj. ok. 4,5 mln osób. Otóż i w tym, i niestety w przyszłorocznym projekcie budżetu takie osoby właściwie nie mogą na nic liczyć. Naprzeciw 4,5-milionowej rzeszy ludzi wychodzi pomoc społeczna, która - jak wynika z pisma ministra pracy z 30 czerwca br. - w I kwartale 1999 r. objęła świadczeniami 800 tys. osób, zaś na zadania obligatoryjne i fakultatywne brakuje 620 mln zł. Mówiliśmy zresztą o tym wielokrotnie, mówili o tym samorządowcy. Mam przed sobą pismo prezydenta miasta Gdańska, który zwraca się do posła Potulskiego, posła opozycji, z prośbą o podjęcie działań mających na celu zaradzenie temu, że Gdańsk utracił płynność finansową w zakresie realizacji obligatoryjnych i fakultatywnych zadań zleconych. Mamy tu więc do czynienia z nierealizowaniem ustawy i to chciałabym pokazać pani poseł Staniszewskiej, bo nie jest to rzeczywistość wirtualna - ja to pismo widzę, patrzę na nie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JolantaBanach">Zważywszy, że upór pana premiera Balcerowicza doprowadzi do uchwalenia ustaw podatkowych, w 2000 r. rodziny, o których mówiłam, nie będą niestety mogły liczyć na obniżenie stawki podatkowej, bo ta się nie zmienia. Natomiast zapłacą więcej za towary i usługi z powodu podwyższenia podatków pośrednich i doprawdy nie wyrówna tego ulga rodzinna na dziecko (drugie - około 12 zł i kolejne - około 18 zł), zwłaszcza że trafi ona także do 1,5 mln rodzin żyjących powyżej minimum socjalnego, czyli uznawanych przez rząd za rodziny bogate, bo takie jest kryterium przyznawania pomocy w wypadku zasiłków rodzinnych i ostatnio funduszu alimentacyjnego. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#JolantaBanach">Po drugie, jeśli chodzi o dział 86 rozdział: Zasiłki i pomoc w naturze, o czym była już mowa, z którego to rozdziału finansowane są zasiłku stałe, dodatki do tych zasiłków, zasiłki okresowe, renty socjalne, mamy niestety kolejny rok spadku nakładów realnych. W ubiegłym roku wynosił on 7,6%, natomiast w tym roku niedobór wynosi - oficjalnie wedle rządu - 1,2%, ale to nie jest do końca prawda, albowiem przewidywane wykonanie - na podstawie którego szacowano, nie wiedzieć czemu, wydatki według rządu, a wynika to z uzasadnienia - jest o 20 mln zł niższe niż w ustawie budżetowej. Domyślam się, że jest to reszta z ubiegłorocznej rezerwy celowej, która do przewidywanego wykonania nie została doliczona. Jak informuje jednak minister pracy, niewątpliwie te środki zostaną wydane. Ponadto trzeba jeszcze do przewidywanego wykonania wliczyć 50 mln zł rezerwy celowej, która leży i czeka. To była rezerwa na wydłużenie okresu pobierania przez kobiety ciężarne zasiłków. I w takim wypadku, jeśli wszystko zsumujemy, to się okazuje, że przewidywane wykonanie wynosi nie 1771 mln zł, ale 1841 mln zł, co oznacza, że planowane środki na zasiłki będą niższe realnie o 5,2%. W ten sposób niestety ukrywa się rzeczywisty wskaźnik wzrostu, a raczej spadku wydatków. Jeśli doliczymy do tego rachunku niedobór środków z tego roku, który wynosi - ta informacja jest zawarta w piśmie pani minister Lewickiej do Komisji Rodziny - 500 mln zł, to sytuacja w pomocy społecznej nadal będzie katastrofalna. Zwłaszcza że stopa bezrobocia pod koniec 2000 r. ma ulec zmniejszeniu tylko o 0,3%. W związku z tym znowu wszystkie osoby bezrobotne przyjdą do pomocy społecznej, w której nie ma już żadnych środków. Ponawiam w związku z tym pytanie pana posła Wiadernego: Czy taki stopień spadku nakładów na zasiłki z pomocy społecznej oznacza, że wypłacane będą tylko obligatoryjne, a fakultatywne nie? I czy w ogóle obligatoryjne będą miały zapewnione finansowanie?</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Niepokój i zdumienie budzi 95-procentowy spadek nakładów na usługi opiekuńcze, a więc 90-procentowy realny. Nie wiadomo, na podstawie jakich informacji czy przesłanek wyliczono, że w przyszłym roku będziemy potrzebowali mniej środków na ten cel, skoro, jak pisze również minister pracy w piśmie do Komisji Rodziny, wzrost liczby korzystających z usług opiekuńczych w I kwartale br. w porównaniu z I kwartałem ub. r. wyniósł 8,1%. Co będzie, jeżeli taka dynamika liczby świadczeniobiorców się utrzyma?</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#JolantaBanach">Największy nominalny i realny wzrost odnotowujemy w wydatkach na powiatowe centra pomocy rodzinie i na zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności. Przypomnijmy, że są to zadania powiatowe, na które rząd musi zapewnić środki, a na które środków w bieżącym roku nie zapewnił. Oznacza to, iż planowany wzrost wydatków jest pozorny, bo uzupełnia tegoroczne niedobory. Minister pracy oszacował je, jeśli chodzi o powiatowe centra pomocy rodzinie, aż na 30 mln zł. Jest to więc tylko swoiste uregulowanie zadłużenia, przeznaczone na dokończenie budowy infrastruktury administracyjnej, nie zaś na zwiększenie bezpośrednich świadczeń, kierowanych do osób uprawnionych. Zresztą fakt zupełnego braku odniesienia w tym budżecie nie do przewidywanego wykonania, ale także do zdefiniowanych niedoborów w dziale 86, niedoborów wielokrotnie zresztą przedstawianych komisjom sejmowym, jest poważnym mankamentem tego budżetu, nie pozwalającym w ogóle ocenić możliwości realizacji zadań z pomocy społecznej w przyszłym roku. Dotyczy to na przykład wydatków na rodziny zastępcze. Planowany ich realny wzrost, wraz z rezerwą celową, o 118%, w sytuacji, gdy istnieją ogromne zaległości, nawet z 1998 r., oznacza dalsze ograniczanie wydatków na ten cel i być może kolejne zaostrzenie kryteriów przyznawania świadczeń dla rodzin zastępczych, co miało już przecież miejsce 8 lipca 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#JolantaBanach">Myślę, że to podejrzenie jest słuszne, skoro minister pracy pisze do Komisji Rodziny, iż: „w wielu województwach nie uregulowano jeszcze zobowiązań MEN za rok 1998 w zakresie wypłat świadczeń dla rodzin zastępczych”. Zaległości natomiast w 1999 r., wedle odpowiedzi ministra pracy na interpelację, wynoszą aż 65 100 tys. zł. Jeśli zostaną one pokryte z planowanego niewielkiego wzrostu, to oznaczać to będzie dalszą, cytuję za ministrem pracy: „katastrofalną sytuację dzieci w rodzinach zastępczych”.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#JolantaBanach">W imieniu mojego klubu pragnę więc zapytać pana, panie premierze, z jakich pieniędzy zostaną uregulowane zadłużenia w zakresie świadczeń dla rodzin zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwie bardzo ważne rezerwy celowe, o których była mowa - na dożywianie dzieci i na program ograniczania ubóstwa wśród dzieci - po raz pierwszy od 1995 r., to znaczy od chwili ustalenia tych rezerw, nie rosną. Można oczywiście powiedzieć, że te środki są wystarczające, utrzymane na realnym poziomie, ale nikt nam tego nie powiedział, nikt nawet nie spróbował ocenić ich efektywności, określić, jakie potrzeby zaspokajają i w jakim stopniu. Tymczasem, wedle Głównego Urzędu Statystycznego, stopa ubóstwa mierzona minimum egzystencji, wzrosła z 4,6% w 1997 r. do, niestety, 5,6% w 1998 r. Z tego połowa populacji to dzieci i młodzież do 19 roku życia, a więc przeszło milion dzieci na pewno będzie potrzebowało pomocy żywnościowej. Nie wiemy, czy te środki, zaplanowane w budżecie na wspomaganie zadań własnych gminy, chociaż w 50% zaspokoją te potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#JolantaBanach">Na koniec uwaga generalna. Niestety wielu wydatków w omawianym przeze mnie dziale nie da się porównać ani do bieżącego, ani do ubiegłego roku, ponieważ 1 stycznia włączone zostały do tego działu zadania z innych działów lub zupełnie nowe. W ślad za tym niestety nie zmieniono w sposób adekwatny i przejrzysty metodologii konstrukcji budżetu. I tak, bardzo duży wzrost, na przykład, wydatków na taki tytuł, jak „pozostała działalność” nie wiadomo, co w sobie mieści. Na pewno wydatki na placówki opiekuńczo-wychowawcze, czyli na domy dziecka. Ale my nie wiemy, jaki to jest wzrost i czy wystarczy na zaspokojenie potrzeb, na to, co niezbędne. Nie wiadomo również, czy pod tytułem: pozostała działalność mieszczą się pieniądze na nowe zadania, interwencję kryzysową czy poradnictwo specjalistyczne. To jest ten rodzaj decentralizacji, o której mówił pan poseł Puzyna, tylko, nie wiedzieć dlaczego, adresował on swoje pretensje o brak decentralizacji środków finansowych, w ślad za tymi zadaniami, do lewej strony, skoro od dwóch lat ma wpływ na budżet realizowany przez koalicję.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#JolantaBanach">Kończąc, jeśli się weźmie pod uwagę zwiększenie zadań finansowanych z działu: Opieka społeczna, to realny wzrost poziomu inflacji w 2000 r. oznacza niestety dalsze pogorszenie sytuacji, tym bardziej że wiele wydatków w budżecie 1999 r. zostało, jak wiemy, niedoszacowanych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Zastanawiam się momentami, czy jesteśmy na seminarium, które ocenia budżet, czy rozpoczęliśmy debatę nad projektem budżetu. Dostaliśmy rządowe stanowisko i rządową propozycję, rozpoczynamy prace nad tym projektem. Ile w tej debacie jest o budżecie, a ile o obronie ministra ochrony środowiska przez SLD, nie chcę komentować. Jest oczywiście trochę harców historycznych i politycznych. Co jest poważnie krytykowane, a z czym trudno nawet podjąć polemikę? Do poważnej krytyki za chwilę przejdę. A to, z czym trudno polemizować, to na przykład zarzuty z gatunku: liberałowie z AWS. Nie bardzo rozumiem, w Unii Wolności już przyzwyczailiśmy się do tego epitetu, ale w takim kontekście nie bardzo rozumiemy. Jak podjąć polemikę z kimś, kto jako przedstawiciel „Naszego Koła” mówił o kwadraturze koła, ale nie powiedział: jakiego. Nie wiem. Jak tłumaczyć to, i tłumaczyć się z tego, że prywatyzacja nie jest po to, aby wyprzedać majątek narodowy, ale po to, aby pokryć potrzeby np. reformy systemu emerytalnego. Jeśli ktoś czytał kierunki prywatyzacji i materiały, to mógł wyczytać, że trzeba 8,5 mld zł na to, żeby dokapitalizować ten fundusz. A dlaczego tak trzeba zrobić, to proste. Jeżeli do tej pory był system repartycyjny, a teraz chcemy składkę odkładać indywidualnie, żeby pracowała na rynku, to skądś muszą pochodzić pieniądze. Wydaje mi się, że trzeba nie przestrzegać elementarnych zasad uczciwości, żeby robić zarzut z tego tytułu, że z majątku narodowego na narodowy cel przeznacza się pieniądze, i prywatyzację nazywać złodziejską. Wydaje mi się, że to miejsce, z którego przemawiamy, na tego rodzaju mijanie się z prawdą po prostu nie zasługuje i ta trybuna powinna się wtedy rumienić. Jak spierać się z kimś, kto głosi, że AWS i Unia Wolności chcą anihilacji państwa. Tym, dla których termin: anihilacja nie jest to końca jasny, powiem - chodzi o wyparowanie państwa. Jest taki zarzut. Rośnie produkt krajowy brutto, a maleje budżet i to jest przestępstwo polegające na tym, że im więcej w podatkach udziału samorządów, tym jest bardziej oczywiste, że budżet państwa musi operować mniejszymi sumami. Tym, którzy oburzają się na taki proces, chciałbym postawić pytanie: Czy samorząd terytorialny nie jest integralną częścią państwa i administracji państwowej? Czy nie macie tam marszałków, starostów, radnych? Dlaczego nie chcecie im dać pieniędzy? Nie ufacie im? Nie rozumiem tego.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#StanisławKracik">Osobnej analizy wymagałaby sofistyka pana przewodniczącego Millera, który martwi się tym, co będzie za trzy lata, kiedy - jak ma nadzieję - przejmie władzę, odpukać, ale równocześnie bez cienia zażenowania mówi o tym, że należy powiększać deficyt budżetowy, który będą spłacać wnukowie. Rozumiem, że Leszek Miller po prostu wie, że tylko na chwilę, jeżeli do tego dojdzie, porządzą, i następnej spłaty, tej za kilkanaście lat, którą trzeba będzie spłacać z deficytu budżetowego, jego formacja nie będzie musiała spłacać. Wydaje się, że trzeba wiedzieć, czego się chce: chce się wpompowywania pieniędzy, i to jest świetny dwugłos: lewa-prawa, z ROP włącznie, deficyt ma być duży i trzeba wypuścić pieniądze, natomiast nie można zaciągać zobowiązań, które będą płatne za 2–3 lata. To jest, muszę powiedzieć, nie do pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#StanisławKracik">Jest projekt budżetu. I co dalej? Chciałbym postawić pewną tezę i proszę, by panie posłanki i panowie posłowie nie odebrali jej jako impertynencji, bo mówię również o sobie. Od tego, czy jesteśmy i będziemy pracowici, czy też niekoniecznie, będzie zależał ostateczny kształt budżetu. Bo to jest tak. Nie wolno nam zwiększyć deficytu budżetowego, ale przecież wolno nam zmieniać i przesuwać środki, ustalać określone ważne cele i analizować, ile pieniędzy na co potrzeba. Jaka jest pragmatyka w Sejmie? Każda komisja - ja jestem w Komisji Finansów Publicznych - będzie teraz pracować nad dokumentem pt. Opinia do budżetu. I co otrzymamy? Nie trzeba być prorokiem, by to przewidzieć. Każda komisja przedstawi opinię, że jest za mało pieniędzy. Jeżeli jest zgoda co do tego, że na rok następny edukacja jest celem najistotniejszym, który sobie wszyscy stawiamy, to ciekaw jestem, czy chociaż z jednej komisji nadejdzie taka opinia, że jest za dużo pieniędzy i można by było je przesunąć na edukację. Boję się, że takiego wniosku nie dostaniemy. Obawiam się, że jest tak, iż składamy przyrzeczenie poselskie, myśląc i mówiąc, że odpowiadamy za całą Rzeczpospolitą, a potem bierzemy pod uwagę cele, którymi zajmuje się nasza komisja, i uważamy, że nam się należy najwięcej. I co w efekcie wychodzi? W efekcie takiego myślenia i takiego działania wychodzi kompromis w postaci projektu rządowego. Jest bowiem tak jak w „Faraonie”, w opisie modlitwy dzieci do Ozyrysa - wszystkie dobre intencje zderzają się w powietrzu i nie docierają do celu. Trzeba by się zatem umówić co do tego, jeżeli chcemy mówić np. o tym, że jakiś priorytet jest źle czy niewłaściwie ustawiony.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#StanisławKracik">Trudno przecież tak założyć i postawić tezę, że premier Balcerowicz nie wie o tym, że są w Polsce rodziny, skoro przy każdym ważniejszym wystąpieniu mówi o milionach polskich rodzin. Nie Leszek Balcerowicz daje pieniądze, Sejm uchwala budżet. Leszek Balcerowicz przygotowuje projekt, rząd go przyjmuje i akceptuje, a my mamy się wziąć do pracy. Czyja to odpowiedzialność, na kogo spada wina za to, że tak doprecyzowujemy w komisjach budżet, iż mamy np. budowę gmachów użyteczności publicznej, w których są szklane bariery i szklane schody, i mamy domy dziecka, w których brakuje na żywność czy ogrzewanie? Zestawmy te dwa cele i zapytajmy, kto za to ponosi winę. My, bo nie dokonaliśmy właściwej analizy i nie określiliśmy tego, co jest pierwsze - że źle zbilansowane zostały np. potrzeby wspomnianego już domu dziecka. I nie zwalajmy winy ani na rząd, ani na ministra finansów. Zadajmy sobie pytanie, czy dostatecznie dobrze pracowaliśmy nad tym budżetem, tak by na takie rzeczy, na sprawy, które są społecznie nośne, drażliwe, mają głęboki rezonans - często w związku z tym trzeba powiedzieć, że jest to po prostu niesprawiedliwe - nie zabrakło pieniędzy. Możemy natomiast ustalić, że jakąś tamę czy zaporę zbudujemy dwa lata później.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#StanisławKracik">Należy zauważyć, że miarą pewnej swobody, jaką dysponujemy, kiedy mówi się o finansach publicznych, są inwestycje. Ten rok nie jest rokiem przełomu; jest rokiem kontynuacji. I trudno się spodziewać, że nagle na inwestycje będziemy w stanie przeznaczyć dużo większe pieniądze. Ale jednak warto prześledzić propozycje, które zmierzają w projekcie budżetu do skrócenia cyklu inwestycyjnego. Mówił już tu dzisiaj o tym poseł Grabowski, ale przy okazji armat, wyrzutni i celów wojskowych. Natomiast tu chodzi o to, żeby się umówić, iż z 65 szpitali należy zbudować i zakończyć 30, a nie 65 budować i budować, a pacjenci nie będą mogli się w nich leczyć. I to też od nas zależy, dlatego że strażnik pieniędzy publicznych pilnuje tych pieniędzy, ale nie spiera się o to, który szpital i kiedy ma być skończony. Warto o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#StanisławKracik">Ostatnia uwaga dotyczy państwowych funduszy celowych. Może warto też przy tej okazji zastanowić się, czy to jest dobry układ, w którym w ub. roku państwowe fundusze celowe to było 100 mld zł, w tym roku będzie 112, z czego 30, w zaokrągleniu, to jest dotacja z budżetu państwa. Zatem ponad 80 mld zł w państwowych funduszach celowych jest poza kontrolą parlamentu. Trzeba postawić pytanie, czy nie została tutaj przekroczona pewna proporcja, bo godzi się przypomnieć, że w tym relacjach to parlament kontroluje tylko 60% pieniędzy publicznych. Myślę, że to nie jest temat przy okazji ustawy budżetowej, ale tak naprawdę, jeżeli teraz od tej refleksji nie rozpoczniemy działań zmierzających w kierunku zmiany tych proporcji, to takiego kroku nigdy nie zrobimy.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#StanisławKracik">Myślę zatem, że budżet roku 2000 będzie taki, na ile wnikliwie i odpowiedzialnie nad nim popracujemy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Dorna, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#LudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata budżetowa powinna być racjonalna, a o to trudno. Racjonalności i debacie publicznej zagrażają dwa niebezpieczeństwa. Z jednej strony różowy, optymistyczny, nadmiernie optymistyczny, pogląd na rzeczywistość i ten pogląd znalazł się w wystąpieniu pana premiera Balcerowicza. Ale jest niebezpieczeństwo drugie - niebezpieczeństwo czarnowidztwa, pewnej katastroficznej wizji, której tutaj po raz pierwszy ton nadała w swoim wystąpieniu klubowym przedstawicielka Unii Wolności twierdząc, że Polska znajduje się obecnie w stanie zapaści. Do przedstawicielki Unii Wolności dołączyli, wsparli ją, przedstawiciel „Naszego Koła”, KPN–OP, a także charyzmatyczny przywódca robotników polskich poseł Józef Wiaderny.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#LudwikDorn">Przestrzegam przed tym czarnowidztwem, bo Polska nie jest w stanie zapaści. Gdyby była w stanie zapaści, inna byłaby tutaj dyskusja. Natomiast można powiedzieć tak: istnieją związane z sytuacją obecną i z przyszłym rokiem bardzo poważne zagrożenia. Wobec tego podstawowym pytaniem dotyczącym budżetu jest pytanie, czy on na te zagrożenia odpowiada, czy będzie umożliwiać państwu na nie reakcje? I niestety nie odpowiada. W jakimś sensie jest to projekt nieodpowiedzialny, który także nie znalazł tutaj odpowiedniego uzasadnienia, no i stąd moja pretensja do wicepremiera Balcerowicza. Gdybyśmy debatowali bowiem nad polityką rolną, wyszedł na tę trybunę minister Balazs i zaczął w godzinnym przemówieniu przekonywać Wysoką Izbę, że krowę doi się od cycków, to bylibyśmy wzburzeni. Wyszedł pan wicepremier Balcerowicz i w długim przemówieniu przekonywał Wysoką Izbę, że przedsiębiorstwa powinny być konkurencyjne, że w gospodarce rynkowej państwo to niewiele może, stwarza pewne ramy, ale działalności produkcyjnej nie prowadzi. Przekonywał do oczywistości, które do ustawy budżetowej nijak się mają. Mówił słuszne rzeczy, ale bez związku z tematem. Ja postaram się mówić w związku z tematem.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#LudwikDorn">Otóż ten budżet należy oceniać z dwóch w pewnym sensie tożsamych punktów widzenia. Po pierwsze, jak się ma do programu rządu, a po drugie, czy w zupełnie podstawowych zagrożonych sferach zapewnia państwu wypełnianie przypisanych mu zadań publicznych. Zajmijmy się dwoma priorytetami rządu i dwoma podstawowymi zadaniami publicznymi państwa.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#LudwikDorn">Po pierwsze, sprawa bezpieczeństwa publicznego. Premier stwierdził, że jest to jeden z priorytetów rządu, bodajże nawet wymienił go na pierwszym miejscu. Mamy wzrost nakładów na bezpieczeństwo publiczne o 2,7% przy spadku nakładów na Komendę Główną Policji o ponad 19% i nie przewidziano żadnych środków na Krajowe Centrum Informacji Kryminalnej. Można powiedzieć tak: jeżeli nie przewidziano środków na Centrum Informacji Kryminalnej, postuluje się teraz w programie rządu Policję Krajową, która by była w ramach Komendy Głównej, to jaka może być tutaj w tej sprawie polityka rządu, skoro w ogóle żadnych środków nie przewidziano - co więcej, przewidziano tutaj obniżkę nakładów. Można powiedzieć, że kiedy premier mówił w wystąpieniu telewizyjnym o priorytecie, jakim jest bezpieczeństwo publiczne, to tak sobie gaworzył naiwnie i niewinnie, ale to przystoi dzierlatce, a nie premierowi rządu, który rządzi 40-milionowym narodem.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#LudwikDorn">Kwestia druga - zagrożeń dla reform. Premier mówił, że tutaj trzeba porządkować, ja jestem nieco bardziej krytyczny w ocenach. Zajmijmy się reformami podstawowymi, dotyczącymi egzystencjalnych interesów obywateli, czyli reformami zabezpieczeń emerytalno-rentowych i ubezpieczeń zdrowotnych. Przyjęto założenie, całkowicie nierealne, 99-procentowej ściągalności składek na FUS. Suma dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie jest większa niż w zeszłym roku. Jeśli chodzi o kasy chorych, to sytuacja jest podobna, przy czym przewidziano, że pod koniec 2000 r. kasy, można powiedzieć, wyjdą idealnie na zero.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#LudwikDorn">Wysoka Izbo! Sytuacja jest taka - pomijając inne kwestie związane ze służbą zdrowia, źle obliczoną składkę, a także takie niesłychanie szkodliwe i groźne zjawisko, jak dążenie części środowisk lekarskich, które dogadały się z władzami gmin, do uwłaszczenia się na majątku zakładów opieki zdrowotnej, swego rodzaju dzikiej prywatyzacji - że można powiedzieć tyle: system informatyczny ZUS nie zacznie porządnie działać przed majem czy czerwcem 2000. Tego rodzaju informacje - a starałem się o to - sygnalizują zarówno specjaliści informatycy z Europy, bo tam ta sprawa jest głośna, jak i z Polski. W związku z tym stwierdzenie, że można liczyć, iż wszystko tu jest na styk, jest całkowicie bezpodstawne i nieodpowiedzialne, grozi po prostu państwu polskiemu jego załamaniem się w sferze zadań publicznych, a budżet na to wyzwanie całkowicie nie odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#LudwikDorn">Pan marszałek sygnalizuje, że należy kończyć, więc będę kończył i konkludował.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#LudwikDorn">Jest jeszcze jedna kwestia związana z bezpieczeństwem publicznym, to jest niesłychany wprost art. 48 w części tekstowej, który po prostu ustanawia grę o sumie zerowej między funkcjonariuszami różnych formacji policyjnych o uposażenia i wynagrodzenia. Jeżeli ktoś by chciał zrobić dobrze przestępcom, to wprowadziłby ten przepis. Oznacza to stały konflikt i intrygi między formacjami policyjnymi o skompromitowanie kolegów po to, żeby wyrwać więcej z budżetu dla siebie.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#LudwikDorn">Natomiast — ponieważ muszę już kończyć — sądzę tak: ten budżet premiera Buzka i wicepremiera Balcerowicza należy ocenić krótko, sięgając do słów, jakie wypowiedział książę Hamlet do śmiertelnych szczątków błazna Yoryka. Wysoka Izbo, ta czaszka już się nie uśmiechnie i trzeba to po prostu przyjąć do wiadomości. Jeżeli ten rząd, ta koalicja, pewna cała formacja historyczna nie chce zejść do grobu w ramach wielkiej kompromitacji, utraty legitymacji do sprawowania władzy w Polsce nie na jedną, ale na wiele kadencji, także w atmosferze pewnej niesławy historycznej — przy swoich ogromnych zasługach poprzednich — to musi doprowadzić do zmiany sytuacji: nie zmiany koalicji rządowej, ale zmiany premiera i wicepremiera, i musi paść tutaj jakaś realna zapowiedź nowelizacji budżetu w przyszłym roku, bo ten budżet w tym kształcie jest nie do utrzymania i będzie prowadził tę koalicję w tańcu śmierci do przepaści pod przewodem dwóch politycznych zombi. Dziękuję, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#JanKról">Jednak element czarnowidztwa pojawił się w pana wypowiedzi mimo wcześniejszego zastrzeżenia, ale to już oczywiście pana pogląd.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Grunt, że rząd jest zadowolony.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Rząd jest zawsze zadowolony.)</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Szyszkę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TomaszSzyszko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pochylając się nad przedłożonym przez rząd projektem ustawy budżetowej, rozpoczynamy debatę nie tylko, jak sądzę, nad prognozą przyszłorocznych wpływów czy wydatków, ale przede wszystkim nad kształtem polityki państwa w najważniejszych sferach jego życia oraz jego obywateli. Mówimy przecież o gospodarce, o rynku pracy, o polityce podatkowej, o bezpieczeństwie, o oświacie, że wymienię tylko niektóre z tych obszarów. Dlatego też dyskusji również nad rolą rządu i państwa w tych obszarach nie można, jak sądzę, zawęzić do zestawień samych tylko i wyłącznie, nawet jeżeli one coś by znaczyły i wiele obrazowały, liczb dotyczących paruprocentowego wzrostu czy też spadku nakładów na tę czy inną dziedzinę. Wydaje mi się, że powinniśmy również w tej debacie pamiętać o tych celach i zadaniach obecnej koalicji oraz tego rządu, które wcześniej były wyrażone w programie wyborczym i nie tak dawno zostały ponownie sformułowane przez pana premiera Buzka.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#TomaszSzyszko">Przejdę w tej chwili do poszczególnych kwestii, ponieważ są jednak w tym budżecie pewne elementy, które muszą niepokoić, i, jak sądzę, w tej debacie powinniśmy je wyjaśnić. Są również takie, o których wyjaśnienie będę prosił. Jeżeli chodzi o założenia makroekonomiczne, to wiemy, że projekt ustawy budżetowej na rok 1999 zakłada wzrost na poziomie 5,6%. Myślę, że jest to śmiała projekcja szczególnie w kontekście pewnych sytuacji obiektywnych, pewnego otoczenia. Wiemy, że rząd bardzo długo zastanawiał się, czy może być to projekcja wcześniej zapowiadana, nawet na poziomie wyższym - 5,6%, czy też, jak twierdzili niektórzy bardziej pesymistycznie nastawieni analitycy, na poziomie poniżej 5. Jest to na pewno śmiała projekcja, która każe nam sądzić, że rząd ocenia sytuację gospodarczą tak, że na pewno możemy mówić tutaj o tym, że wychodzimy z pewnej dekoniunktury gospodarczej, o tym, że na pewno ten budżet i ta polityka gospodarcza ma prorozwojowy charakter. Nasuwa się jednak pytanie, czy ten poziom wzrostu może być realny wobec pewnych wskaźników dotyczących stopy inwestycji wobec PKB. Jeżeli ten wskaźnik będzie utrzymany tylko i wyłącznie na poziomie 30%, to jest to dość istotna, jak sądzę, przesłanka, która w połączeniu z taką, a nie inną polityką pieniężną Narodowego Banku Polskiego, z określoną stopą kredytu lombardowego może budzić istotne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#TomaszSzyszko">Druga kwestia, podnoszona już wcześniej przez moich przedmówców, a odnosząca się do prognozowanego przeciętnego kursu dolara na 2000 r., ustalonego na poziomie 3,9 czy 3,95. W moim przekonaniu może to jednak w konsekwencji doprowadzić do realnej aprecjacji złotego i spowodować dalsze pogłębienie nierównowagi w rachunku obrotów bieżących poprzez pogorszenie warunków eksportu i względne potanienie importu. To może być pewne zagrożenie dla wzrostu gospodarczego poprzez chociażby zmniejszony popyt na towary i usługi krajowe, ponieważ popyt krajowy będzie ukierunkowany na towary i usługi zagraniczne, przy mniejszym popycie zagranicy na nasze towary i nasze usługi. To może spowodować trudniejszą sytuację, jeśli chodzi o bilans płatniczy i o deficyt, co może wskazywać na poważne zagrożenia finansów naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#TomaszSzyszko">Według uzasadnienia do projektu ustawy budżetowej działania w zakresie polityki gospodarczej i społecznej będą koncentrowały się na następujących obszarach: na restrukturyzacji wybranych sektorów gospodarki, przyspieszeniu przekształceń własnościowych, zwiększeniu innowacyjności i przedsiębiorczości, poprawieniu bardzo istotnego, mającego wpływ na efektywność gospodarczą naszych przedsiębiorstw wskaźnika i kontynuowaniu, porządkowaniu wielkich reform dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych, ochrony zdrowia oraz edukacji, które były wcześniej wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#TomaszSzyszko">Są to bardzo istotne wyzwania, ale jeżeli skonfrontujemy je z tymi kwestiami, które przedłożył pan premier w swoim wystąpieniu dotyczącym nowych priorytetów na kolejne dwa lata rządów koalicji, to mogą pojawić się wątpliwości dotyczące drugiego segmentu, który w pewnym sensie jak boje stabilizuje politykę gospodarczą tego rządu, myślę tu o reformie podatkowej. Możemy mieć cały szereg wątpliwości, czy rzeczywiście w tak krótkim okresie - mówię to również jako zwolennik obniżania podatków - możemy obniżać jednocześnie podatki od osób prawnych, które są bardzo istotne - zgadzam się, że te podatki w niedalekiej przyszłości zdecydują o tym, czy będzie rozwój gospodarczy, czy będą tworzone nowe miejsca pracy, ale wiem też, że nigdy to przełożenie nie następuje w perspektywie jednego, a nawet czasami dwóch lat - i podatki od osób fizycznych oraz zwiększać podatki pośrednie, VAT i podatki akcyzowe. Nie wiem. Apeluję również do ministra finansów, abyśmy jeszcze raz rozważyli kwestię tempa zmniejszania stawek w obu tych podatkach - i w podatku od osób prawnych, i w podatku od osób fizycznych. Wydaje mi się bowiem, że tutaj właśnie mogą pojawić się bardzo istotne napięcia. Nie mówię już o pewnym wydźwięku społecznym i politycznym tego zagadnienia, choć niestety obniżka tych podatków dla ludzi o dochodach niższych i o dochodach wyższych, w tych właśnie grupach, nie jest symetryczna. Wydaje mi się, że ten problem może mieć istotny wpływ na zapowiadany właśnie wzrost gospodarczy, jeżeli zgodzilibyśmy się na to, że chcemy znieść tak istotne i w tak poważnym stopniu oddziałujące na naszą gospodarkę, na budownictwo ulgi podatkowe dotyczące remontów oraz budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#TomaszSzyszko">Przygotowany bowiem przez rząd dość późno system - myśmy jeszcze nie byli w stanie tego odpowiednio zanalizować - do końca przynajmniej mnie nie przekonuje. Czasami lepsze jest niestety wrogiem dobrego. I dobrze powinniśmy się nad tym zastanowić, bo wydaje nam się, że te ulgi się sprawdziły. Nie chcę już podejmować wątku polemicznego, tego, jakich grup społecznych one dotyczyły, ale wydaje mi się, że mają one cały czas bardzo istotne znaczenie dla całej gospodarki, i dla budownictwa, i dla szeroko pojętej polityki prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#TomaszSzyszko">Natomiast mam poważne wątpliwości dotyczące właśnie podnoszenia VAT i podatku akcyzowego. Te podatki uderzą w znacznym stopniu w dużą część naszego społeczeństwa, tę mniej zamożną. Wydaje mi się, że gdybyśmy porównywali te stawki ze stawkami tychże podatków w krajach Unii Europejskiej, to niestety u nas średnio są one znacznie wyższe. Nie jesteśmy jeszcze w Unii, może rozważmy, czy rzeczywiście to będzie, że tak powiem, odpowiedni impuls, a nie tylko w jakimś sensie, niestety, przejaw fiskalizmu w tym przypadku naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#TomaszSzyszko">Chciałbym również odnieść się do problemu deficytu budżetowego. Wydaje mi się, że trzeba pochwalić ten bardzo ambitny cel, aby deficyt budżetowy był obniżany, i oczywiście będę bronił tego celu. Niewątpliwie deficyt budżetowy ma wpływ na to, że finanse publiczne są zdrowe i na pewno to, że polski rząd, w dość niestabilnej sytuacji gospodarczej świata, a szczególnie finansów, systematycznie obniża deficyt budżetowy może w jakiejś perspektywie mieć decydujący wpływ w momentach np. jakichś kryzysów. Natomiast oczywiście czym innym jest kwestia, w jaki sposób ten deficyt powinniśmy spłacać. Wydaje mi się, że zaproponowane przez Ministerstwo Finansów instrumenty nie zawsze są właściwe, że o wiele taniej przyszłoby nam spłacać ten deficyt poprzez finansowe rynki zagraniczne niż za pomocą pewnych instrumentów dotyczących właśnie rynku krajowego.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#TomaszSzyszko">Podniosę jeszcze jedną sprawę bardzo silnie związaną z deficytem, a jest to połączone z kwestią, z którą mieliśmy do czynienia nie tak dawno. Czy zaproponowany na poziomie 1,9% deficyt jest rzeczywisty. Czy w różnego rodzaju agendach rządowych, jak chociażby ZUS i Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, i różnych zapisach nie kryją się jednak, jak ocenia wielu analityków, pewne elementy, które kazałyby powiedzieć o tym, że ten deficyt de facto jest większy. I czy rzeczywiście ta przyszłoroczna dotacja dla ZUS i FUS jest właściwa, albowiem nie chcielibyśmy mieć do czynienia ze swojego rodzaju powtórką z historii, że ktoś będzie nagle kozłem ofiarnym w sytuacji, w której wcześniej wiemy, że mogą się pojawić bardzo istotne wątpliwości, czy rzeczywiście ta dotacja jest odpowiednia. Oczywiście można jeszcze te kwestie drążyć, ja bym na tym poprzestał.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#TomaszSzyszko">Jeżeli chodzi o priorytety rządu i to bardzo istotne odniesienie ich do kwestii budżetu. Wydaje mi się jednak, że ta cała ideologia, bo tak niestety muszę to nazwać, czy swojego rodzaju retoryka używana przez opozycję nie może znaleźć żadnego uzasadnienia w tym wszystkim, o czym tu mówiono. Te bardzo istotne wzrosty nakładów o 50%, jeżeli chodzi o rolnictwo. Oczywiście, wiem, może pojawić się zarzut, że w tym są również środki z zewnętrznych funduszy, z SAPARD, z PHARE, ale trzeba odnieść się do tego w ten sposób: panowie, parę lat temu żeście nie zadbali, żeby była kontynuacja tego.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#TomaszSzyszko">Druga kwestia. Jest bardzo duży wzrost, jeżeli chodzi o naukę - na poziomie prawie ponad 3%, również jeśli chodzi o bezpieczeństwo, istotny element, który, jak sądzę, ma bardzo duży wpływ na pewne nastroje społeczne, na poziomie ponad 4%. Odnosi się to zarówno do sądów, prokuratury, jak i do szeroko pojętego bezpieczeństwa. Nie można powiedzieć, że w tej dziedzinie nie ma postępu. Oczywiście możemy dyskutować na temat tego, jak te środki są rozlokowane wewnętrznie. Sądzę, że będziemy się nad tym zastanawiali w Komisji Finansów Publicznych. Być może dokonamy pewnych istotnych przesunięć. Nie można jednak zaprzeczyć temu, że postęp jest i że rząd dba o bezpieczeństwo. Ma to związek z priorytetami, które niedawno przedstawił premier Buzek.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#TomaszSzyszko">Wreszcie kwestia dotycząca tworzenia nowych miejsc pracy. Myślę, że tu jest też bardzo istotna odpowiedź. Ten rok będzie rokiem przełomowym, jeżeli chodzi o nakłady na infrastrukturę transportową, drogową i szereg innych elementów. Wiemy, że infrastruktura drogowa w Polsce staje się wąskim gardłem. W tym wypadku też obserwujemy bardzo istotny postęp: w obecnym budżecie przewidziano ok. 35% środków więcej. To jest bardzo istotna, zasadnicza zmiana. To będzie miało wpływ na szereg przedsiębiorstw oraz na sytuację bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#TomaszSzyszko">Na koniec chciałbym polemizować z opozycją, szczególnie z SLD. Panowie kreślicie pewien obraz niezwykle czarny, niemal katastrofy.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: To poseł Dorn.)</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#TomaszSzyszko">Jest to, w moim przekonaniu, myślenie życzeniowe, ale w pewnym sensie to rozumiem. Nie tak dawno - parę tygodni temu - przewodniczący Miller mówił o tym, że powrócić do władzy można tylko i wyłącznie poprzez destabilizację państwa. A skoro destabilizacji nie ma, to trzeba o niej mówić - przede wszystkim w mediach. Jak wiemy, rzeczywistość medialna jest często o wiele bardziej sugestywna od rzeczywistości prawdziwej. A niewątpliwie nie chcemy wam odmówić sukcesu co do tego, że opanowaliście media publiczne, szczególnie telewizję.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#TomaszSzyszko">I druga kwestia. Panowie mówicie, że jeżeli wrócicie do władzy, to dokonacie pewnych korekt w ekonomii, w gospodarce kraju. W moim przekonaniu temu myśleniu towarzyszy przysłowie bardzo bliskie waszemu myśleniu, że naprawić zegarek bądź jakąś maszynę może tylko ten, kto ją zepsuł. My tego poglądu nie podzielamy.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#TomaszSzyszko">Konkludując, chciałbym powiedzieć - mając zaszczyt przemawiać w imieniu Zespołu Poselskiego AWS-ZChN - że popieramy ten budżet i opowiadamy się za przekazaniem go do stosownej komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szarawarskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Cieszę się, że pan poseł Szyszko podejrzewa nas o to, że myślimy. My akurat myślimy o was odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#AndrzejSzarawarski">Jestem posłem z woj. śląskiego i czytam projekt budżetu na rok 2000 z mieszanymi uczuciami. Na przykładzie woj. śląskiego widać bowiem wyraźnie, że realizowana jest przez rząd teza werbalna o przekazywaniu władzy w dół, natomiast wynika z tego, że robi się to drogą centralizacji finansów publicznych w rękach ministra finansów. Wydawać by się mogło, że skoro mandaty poselskie ze Śląska uzyskali...</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Z listy krajowej.)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#AndrzejSzarawarski">... premier Jerzy Buzek, przewodniczący klubu AWS Marian Krzaklewski, wicepremier, minister finansów, szef Unii Wolności pan Leszek Balcerowicz, minister gospodarki pan Janusz Steinhoff - i mógłbym tak jeszcze wymieniać wielu prominentnych przedstawicieli obecnej koalicji rządzącej - to na Śląsk popłyną środki budżetowe i pomocowe stosownie do rangi i znaczenia trudnych procesów przemian gospodarczych i społecznych, jakie tam zachodzą.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Tak za Gierka było.)</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#AndrzejSzarawarski">Ale to wrażenie mylne. Po raz kolejny obecny rząd proponuje Śląskowi finansowanie budżetowe poniżej minimalnych potrzeb. Zdaniem posłów SLD sytuacja jest zła, a niedofinansowanie wielu dziedzin zbliża się do punktu krytycznego. Budżet wojewody śląskiego określony w projekcie budżetu państwa na rok 2000 na kwotę 1647 mln zł charakteryzuje się niedoborem ponad 800 mln zł. Szczególnie niskie nakłady przewiduje się na opiekę społeczną. Zabraknie - panie pośle Niesiołowski, to wcale nie jest śmieszne - 254 mln zł na opiekę społeczną,...</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Nie z tego się śmieję.)</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Poseł Niesiołowski śmieje się z siebie.)</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Śmiałem się z czego innego.)</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#AndrzejSzarawarski">... z czego ponad 105 mln zł na zasiłki dla najbiedniejszych i na pomoc rzeczową, 72 mln zł na domy pomocy społecznej, 23 mln zł na rodziny zastępcze i tak dalej, i tak dalej. Aż dziw bierze, jak drastycznie rozmijają się głoszone przez obecną koalicję hasła mówiące o sprawiedliwej, prorodzinnej polityce społecznej z realnymi nakładami na pomoc społeczną, która w praktyce oferuje biednym jeszcze mniejszą pomoc niż w bieżącym roku. W gospodarce komunalnej zabraknie aż 152 mln zł na inwestycje, w tym te przejęte od państwa przez gminy. Pokrywa to aż 1,54%, nie mylę się, 1,54% wielkości zgłoszonych potrzeb. Jeszcze gorzej wygląda budżet województwa samorządowego, który przy wydatkach na bezwzględnie udokumentowane potrzeby rzędu 585 mln zł wyniesie zaledwie 435 mln zł. Projekt budżetu jest wyraźnie antysamorządowy. Widać to wyraźnie w woj. śląskim, w którym wiele gmin nie może nawet w pełni realizować swoich dochodów własnych z uwagi na zapaść finansową głównych gałęzi przemysłu występujących na tym terenie, szczególnie górnictwa i hutnictwa. Rządowe programy restrukturyzacji tych branż wymuszają na gminach ustępstwa i ulgi w ściąganiu od kopalń i hut należnych gminom opłat, nie dając im praktycznie w zamian nic. Na przykład ustawa o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej i zadaniach gmin górniczych obiecywała gminom górniczym w zamian za utracone dochody zwiększony udział w podatku dochodowym od osób fizycznych i preferencyjne kredyty na rozwój. Kredyty - obwarowane koniecznością budowy kosztownych i czasochłonnych programów aktywizacji gospodarczej gmin - są praktycznie dla gmin zbyt drogie i niedostępne. Natomiast ani w projekcie ustaw podatkowych, ani w budżecie nie doszukaliśmy się żadnych preferencji dla gmin górniczych. Zapis więc w ustawie górniczej stał się kolejną pustą obietnicą bez pokrycia. O restrukturyzacji górnictwa, na którą środki w budżecie państwa są zawsze niewystarczające, nie będę mówił. Symboliczny pogrzeb kopalń, urządzony przed kilku dniami przez górników z „Solidarności”, wymownie świadczy o tym, co ludzi w środowiskach górniczych o tym sądzą.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#AndrzejSzarawarski">Powiaty ziemskie na Śląsku wykazują już w bieżącym roku niedobór środków na finansowanie zadań na poziomie 25–30%. Ale rządu jakby to nie obchodzi. Nie ma w projekcie budżetu znaczących zmian w finansowaniu powiatów ani propozycji zwiększenia ich dochodów własnych. Nic więc dziwnego, że na poniedziałkowym spotkaniu posłów z działaczami samorządów gminnych, powiatowych i samorządu wojewódzkiego, zorganizowanym przez marszałka sejmiku śląskiego, wybranego z opcji AWS-owskiej, stawili się głównie posłowie SLD. Koalicję rządową reprezentował zaledwie 1 poseł AWS i 2 posłów Unii Wolności. Widocznie sumienie nie pozwoliło kilkudziesięciu innym posłom AWS i Unii Wolności - wiedzącym, jak zły jest projekt budżetu państwa dla woj. śląskiego - na wzięcie udziału w tej dyskusji i na spojrzenie w oczy kolegom samorządowcom w większości pochodzącym z ich opcji politycznej. Dlatego posłowie SLD w imieniu śląskich samorządowców zgłoszą wiele wniosków korygujących budżet między innymi w obszarze dofinansowania komunikacji tramwajowej i autobusowej, finansowania działalności Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, któremu grozi bankructwo, i w wielu innych sprawach, w których rządzącej koalicji zabrakło wyobraźni, jeśli chodzi o kreowanie konkretnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#AndrzejSzarawarski">Drastycznie niedofinansowanym obszarem są inwestycje w służbie zdrowia, m.in. szpitale w Bielsku-Białej, Rybniku, Raciborzu czy choćby inwestycje Śląskiej Akademii Medycznej. Poziom założonego w budżecie finansowania tych inwestycji drastycznie odbiega od ekonomicznej racjonalności gwarantującej szybkie ich uruchomienie i normalne funkcjonowanie. W tej sprawie także zgłosimy stosowne poprawki.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#AndrzejSzarawarski">Wydawać by się mogło, że przynajmniej w obszarze stwarzania ogólnorozwojowych warunków dla regionu władze państwowe rodem ze Śląska wykażą więcej inicjatywy. Ale i tu spotyka nas duże rozczarowanie. Brak środków w budżecie na wiele ważnych dla państwa i regionu inwestycji infrastrukturalnych. Nie ma pieniędzy na budowę drogi z Bielska-Białej przez Żywiec na granicę słowacką w Zwardoniu, mimo iż Słowacy po swojej stronie praktycznie taką drogę już kończą. Nie ma pieniędzy na budowę drugiej nitki drogi z Bielska-Białej do granicy w Cieszynie. Nie wspomnę już o budowie autostrad A-1 i A-4. Nie ma złotówki na rozbudowę lotniska w Pyrzowicach, mimo iż posłowie wszystkich opcji politycznych zgodnie w tej sprawie do rządu występowali. Nie doszukaliśmy się także zapisów o finansowaniu newralgicznej dla Śląska inwestycji, drogowej trasy średnicowej, w której utopiono już bardzo wiele pieniędzy, a która ciągle nie spełnia swojej funkcji. Podobno 60 mln zł na tę inwestycję zakamuflowano w rezerwie ogólnej rządu.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#AndrzejSzarawarski">Mógłbym takich przykładów podawać wiele. W podobnej sytuacji jest zresztą wiele innych województw. Mam więc nadzieję, że powszechna krytyka, z jaką spotkały się propozycje budżetowe na rok 2000 na Śląsku, zburzy nieco pewność i samozadowolenie premiera Jerzego Buzka, wicepremiera Leszka Balcerowicza czy przewodniczącego klubu AWS Mariana Krzaklewskiego i pozwolą na korektę budżetu dla Śląska, przynajmniej w odniesieniu do tych najbardziej newralgicznych spraw. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wielowieyskiego z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najważniejszą sprawą w tym trudnym budżecie będzie tworzenie warunków do rozwoju i większego zatrudnienia, zwłaszcza naszej młodzieży. Panuje w tej sali zgoda, że jest to związane między innymi z lepszą konkurencyjnością naszych przedsiębiorstw i ze sprawnością eksportową. Ale poprawa tej sprawności następuje powoli, i, jakby chcieli niektórzy posłowie opozycji, trzeba by na przykład dewaluować złotówkę, żeby pobudzić eksport. Ale pamiętajmy, że odbyłoby się to kosztem poziomu życia, kosztem naszej siły nabywczej, siły nabywczej ludności, całej ludności, tylko po to, żeby części przedsiębiorstw było lżej i łatwiej. Nie byłoby to ani mądre, ani uczciwe.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AndrzejWielowieyski">Aby usprawnić nasze przedsiębiorstwa, trzeba i prywatyzować, i poprawiać ich warunki pracy, ich otoczenie i zwłaszcza szanse inwestycyjne. Niezbędny jest do tego napływ kapitału obcego, a z nim razem technologii. W tym roku obce inwestycje bezpośrednie wyniosą ok. 7 mld dol., a jeśli chodzi o rok 2000, zakładamy, że wzrost ich ma wynieść 7,5 mld dol., czyli około 30 mld zł. Odpowiada to około 20% naszego preliminarza budżetowego, nad którym dyskutujemy. Skąd wzięlibyśmy te pieniądze na rozwój gospodarki, gdyby nie napływ obcych środków z zagranicy? O ileż większe byłoby bezrobocie, a także słabość naszych eksporterów bez obcych technologii i lepszego managementu. Ale po to, aby ten kapitał napływał, musimy mu stwarzać warunki, musimy być atrakcyjni; musimy też nadawać sygnały, że u nas warto inwestować i warto gospodarować. Dlatego istotne jest, aby zarówno własne, jak i obce przedsiębiorstwa otrzymywały od nas sygnały, że będziemy obniżać stawki podatkowe, że stawki amortyzacyjne będą dogodniejsze, że warto w Polsce inwestować i działać.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#AndrzejWielowieyski">Innym warunkiem rozwoju są inwestycje strukturalne: autostrady, drogi, modernizacja kolei, telekomunikacji, struktur komunalnych. To też jest istotny warunek dla obcych inwestorów. I tu staje problem Warszawy, która jest ważnym ogniwem przyciągania obcych do naszej gospodarki. Trzeba stwierdzić chłodno, że Praga, Budapeszt, a nawet Bukareszt, w którym niedawno byłem, nie mówiąc już np. o Wiedniu, są miastami znacznie bardziej atrakcyjnymi, lepiej wyposażonymi, łatwiej przyciągają obcego klienta i obcego inwestora. Mówił o tym ostatnio w swoim wywiadzie prasowym warszawski poseł Maciej Jankowski.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#AndrzejWielowieyski">W imieniu zatem mojego klubu, klubu Unii Wolności, stwierdzam, że będziemy zabiegać m.in. o większe inwestycje komunikacyjne dla Warszawy, o które występuje prezydent miasta Paweł Piskorski. Nie zabiegamy o to dlatego, że Warszawa więcej wpłaca do budżetu niż otrzymuje, bo tak być powinno. Warszawa jest bogatsza od innych województw, od innych części kraju, zawsze ktoś zresztą jest wydajniejszy i więcej dokłada do całości, a trzeba to tylko racjonalnie dzielić. Nie chodzi też o wzniosłe budowanie stolicy przez cały naród, jak to nieraz przedtem mówiono, bo to tylko irytuje. Natomiast chodzi o to, aby potraktować poważnie zagrożenie zablokowania, korkowania się w coraz większym stopniu największego i najważniejszego węzła komunikacyjnego w kraju, jakim jest Warszawa. Modernizacja transportu, budowa autostrad bez równoległego rozwiązywania problemów tego centralnego ośrodka, węzła komunikacyjnego Polski byłaby bez sensu, a dla inwestorów obcych ta sytuacja zablokowania stolicy w najbliższych, najprawdopodobniej, 3–5 latach byłaby, i słusznie, czynnikiem w pełni odstraszającym od naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#AndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! W czasie debaty, zwłaszcza ze strony PSL i radykalnej prawicy, domagano się twardo zwiększania wydatków na różne słuszne cele - na emerytury, na rolnictwo, na niektóre pensje. Przypominam, że rok temu w dyskusji nad budżetem podobne żądania wysuwał pan prof. Kaleta i inni posłowie z SLD (ciekawe, że dzisiaj są trochę ostrożniejsi). Podkreślano wtedy, że dochody będą na pewno wyższe, a wydatki można w związku z tym podwyższać. No i cóż, okazało się, że mimo wzrostu wpływów z niektórych podatków (nasze płace wzrosły wyraźnie, emerytury także nieźle wzrastały pomimo ubolewań panów posłów Millera czy Kalinowskiego); w pewnych ważnych pozycjach planowane dochody, dochody z gospodarki, nie zostały jednak wykonane. Zabraknie do wykonania budżetu około 2% dochodów, zwłaszcza ze względu na kryzys rosyjski. I jak byśmy wyglądali, gdybyśmy wtedy ustępowali posłom SLD i gdyby deficyt był o te następne 2 mld większy? Większy byłby dług państwa, inflacja prawdopodobnie nie spadałaby, tylko by troszkę wzrosła, a odczuliby to najbardziej - tak zwykle bywa - emeryci i najmniej zarabiający, bo to przecież oni zwykle tracą najbardziej na wzroście cen.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#AndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! Ten budżet może wspierać rozwój kraju i może zaspakajać właściwe potrzeby społeczne, jeżeli będzie racjonalnie wykonywany, a to wymaga konsekwencji i dyscypliny. Złotówka publiczna jest rzeczą świętą, a chciałbym stwierdzić, że w 1998 r. na przykład - to jest przykład rażący, ale chyba nie jedyny - tylko nieuzasadnione ulgi w VAT w zakresie dotyczącym zakładów pracy chronionej wyniosły, jak się zdaje, około 1 mld zł. Wyciekł 1 mld zł w sposób społecznie nieuzasadniony, ponieważ ulgi te nie miały bezpośredniego związku ani z pracą i faktem zatrudnienia, ani potrzebami pracowników niepełnosprawnych. Głośno już o tym w prasie, ale te sumy - i to jest groźna sprawa - były tak duże, że nic dziwnego, iż podjęty został wielki wysiłek ze strony zakładów pracy chronionej, aby tworzyć odpowiednie lobby, różnymi sposobami wywierać naciski i obronić w parlamencie, obronić w budżecie te niezwykłe, absurdalne i niesprawiedliwe dla części przedsiębiorstw ulgi. Powtarzam: niesprawiedliwe, dlatego że uzyskuje je tylko niewielka część przedsiębiorstw, co się odbywa oczywiście kosztem reguł wolnej gry na rynku, kosztem innych przedsiębiorstw, które pracują w warunkach gorszych. Tak więc ostrożnie z ulgami.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#AndrzejWielowieyski">Ale jeszcze bardziej trzeba uważać z wydatkami. I tu z głęboką troską odnoszę się do ostatnio podjętej przez Ministerstwo Finansów próby zmiany i rozluźnienia dyscypliny narzuconej ustawą o finansach publicznych, która między innymi ograniczyła możliwość przesunięć wydatków w ciągu roku w ramach zatwierdzonego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#AndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! Jest rzeczą oczywistą, że dyscyplina i racjonalność budżetów publicznych może być realizowana tylko przy dobrej, rzetelnej współpracy między rządem, a zwłaszcza Ministerstwem Finansów, i parlamentem, a także między władzami wykonawczymi i uchwałodawczymi w samorządzie. W ramach tej współpracy trzeba będzie zwykle korygować budżet w ciągu roku. To jest normalne, tak bywa w większości gmin, tak może być również w przypadku budżetu państwa. Trzeba przesuwać jakieś wydatki w budżecie, ale trzeba go znowelizować w sposób normalny, zwykły, tak jak się go zatwierdza. Chociaż mogę się zgodzić, że to jest dość uciążliwe. Natomiast na pewno będzie to mniej szkodliwe niż rozluźnianie czy powrót do dawnej swobody manipulowania wydatkami przez administrację, co zwiększa tylko nieodpowiedzialne planowanie, arbitralne poczynania urzędników i rozluźnianie, co jest rzeczą naprawdę istotną, społecznej kontroli nad pieniądzem publicznym.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#AndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! Proponuję przekazanie projektu do komisji, które, jak sądzę, mają szansę zaproponować nam tekst społecznie racjonalny.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z punktu widzenia profesji, którą reprezentuję, nie interesują mnie tak bardzo wszystkie wskaźniki makroekonomiczne, ale chcę się odnieść co najmniej do dwóch. Pierwszy - wzrost produktu krajowego brutto - byłby dla nas satysfakcjonujący, gdybyśmy jednak powielili to, co kiedyś było naszą dumą, to, że wzrost PKB był na poziomie 7%. Niestety, od tego jesteśmy daleko i w związku z tym mamy problemy z finansowaniem także wydatków. Myślę, że będzie dużym osiągnięciem koalicji, jeśli dopracuje się takich założeń, bo to wtedy pobudzi popyt, a także nakręci dalszą koniunkturę gospodarczą. I drugi wskaźnik, który jest przerażający, też związany z siódemką, ale już z tą osiąganą - 7% deficytu w obrotach bieżących w handlu zagranicznym. Można powiedzieć, że doprowadzamy do degresji naszej gospodarki i także do ograniczenia rynku pracy, bo importujemy siłę roboczą, ale w postaci gotowego produktu. Tego nie można zaliczyć do osiągnięć koalicji Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności. Nad tym, szanowni panowie, szanowne panie, reprezentujący tę koalicję, musicie zdecydowanie popracować, żeby wypracować środki na inne sektory, na wydatki, w tym także na rolnictwo i wieś. Tym tematem chciałbym się przede wszystkim zająć.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RomanJagieliński">Ja rolnictwo obserwuję w specyficzny sposób, ale nigdy nie udało się żadnemu rolnikowi osiągnąć dobrego plonu, kiedy za tych, którzy mają nawozić jego rolę, uznaje tylko skowronki. Skowronki latają wysoko, ale nawożą rzadko, w związku z tym mam też zastrzeżenia do tych zapisów, które przedstawiliście w projekcie budżetu. Też uznajecie, jak w przed chwilą zaprezentowanym przykładzie, że to, co jest skowronkiem, co może nim być, na pewno już będzie tym, co uzdatni polskie rolnictwo, w tym także i obszary wiejskie. Przykład z realizacji budżetu w 1999 r. - były zapisane pieniądze z pożyczki Banku Światowego, które miały wpłynąć na wzrost zatrudnienia w zawodach pozarolniczych na obszarach wiejskich. Tych pieniędzy nie ma. W związku z tym, jaka jest podstawa do tego, żeby traktować to co jest zapisane bardzo poważnie, że dostaniemy następną pożyczkę z Banku Światowego, że uzyskamy pieniądze z SAPARD i to rzędu 168 mln euro, co w przeliczeniu na złotówki daje kwotę 800 mln. Myślałem, że moi eksperci, eksperci Partii Ludowo-Demokratycznej, tendencyjnie oceniają budżet na rzecz rolnictwa w 2000 r. Ale dzisiaj dostałem argument, że jednak się nie mylą - jest to druk oficjalny, który dostał każdy z posłów, ekspertyza nr 191 pana prof. dr hab. Zdzisława Fedorowicza. Na stronie 9 jest tabela: Struktura wydatków budżetowych i procenty wzrostu. Proszę popatrzeć: 1999 r. - 1,49 PKB na rolnictwo; 2000 r. - 1,48 PKB na rolnictwo. Jest to realny wzrost nakładów rzędu tylko pokrycia inflacji, czyli 107,7. I komentarz do tego: Finansowanie rolnictwa wbrew składanym deklaracjom nie zostało potraktowane w sposób priorytetowy. Być może większe środki na promowanie tego działu gospodarki będą wydzielone z innych źródeł, ale w konstrukcji budżetu udział tych wydatków w całości nie rośnie, lecz maleje.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#RomanJagieliński">Jak na to teraz popatrzę, na środki, które nie najczęściej są efektywnie wydatkowane, bo nie widzę tutaj efektywności w stosunku do przekształceń strukturalnych na polskiej wsi, jeśli nakład wynagrodzeń dla pracowników w dziale: Rolnictwo ma być rzędu wzrostu 538% - aż wykrzyknik... Gdzie, w którym miejscu i jakie nakłady mamy w tym kierunku ponieść? Z drugiej strony, gdy zdajemy sobie sprawę z tego, że polskiemu rolnictwu potrzebna jest wiedza i informacja, a nakłady na doradztwo rolnicze, na postęp biologiczny, na inspekcję weterynaryjną, na ochronę roślin maleją, i to nie tylko realnie, ale i nominalnie, to zastanawiamy się, jaka jest możliwość, że z tego rolnictwa zrobimy rolnictwo bardzo nowoczesne, skoro tej wiedzy brakuje. A ja wręcz twierdzę, że brakuje nam szkoleń, które powinny być permanentne, dla naszych rolników, tych, którzy mają szansę uczestniczyć także na rynku Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#RomanJagieliński">Maleją nakłady nominalne na utrzymanie urządzeń melioracyjnych. Nie zatrzymaliśmy degradacji, mimo że swego czasu przyjęliśmy program melioracji do 2015 r. i oczywiście w następstwie tego, niezależnie, czy to jest rząd tej koalicji, powinny być w budżecie zapisane kwoty, tak by stan melioracji był utrzymany, a nawet wręcz by melioracja była poszerzana. Podobna sytuacja jest z usługami geodezyjnymi, spółkami wodnymi, nawozami wapniowymi. Jest tu w dalszym ciągu ograniczenie.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#RomanJagieliński">Chcę, panie marszałku, powiedzieć o tym, co jest bardzo ważne i niepokojące, a mianowicie, że nominalnie dopłaty do odsetek na cele rolne będą na poziomie 85%. Jaka jest więc możliwość wsparcia kapitałowego rolnictwa i wsi? Przecież przy tym poziomie prognozowanej inflacji będzie automatycznie recesja. My tego kapitału nie otrzymamy w postaci kredytu inwestycyjnego czy w postaci kredytu rzeczowego wspierającego bezpośrednio produkcję.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#RomanJagieliński">Chciałbym więc, żeby jednak nie gloryfikować tego, co słyszę. Nawet dzisiaj pewien sens został podważony, bo pan premier Leszek Balcerowicz w swojej wypowiedzi, napisanej, stwierdził, że wzrost nakładów będzie rzędu 78%, a dzisiaj usłyszeliśmy, że tylko 48%. Moje dane, które, jeśli chcecie, proszę podważyć, są tylko na poziomie poniżej 10%, czyli niewiele więcej ponad inflację. A po drugie, nie widzę jeszcze możliwych efektów, które moglibyśmy uzyskać z przesunięć pewnych finansów, na przykład z nowelizacji ustawy o społecznym ubezpieczeniu rolników, z wprowadzenia podatku VAT czy też wprowadzenia podatku dochodowego, bo tego niestety nie podjęliście się zrobić na 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#RomanJagieliński">To są refleksje. Ja życzę, żeby to zmienić, bo nie jestem zwolennikiem rzucenia na nogi polskiej gospodarki, polskiego rolnictwa. To, co wypowiadam jako krytyczne, proszę potraktować jako wynikające z intencji, z tego, że życzę polskiemu społeczeństwu, w tym także mieszkającemu na wsi i polskim rolnikom, żeby im się lepiej wiodło, szczególnie tym, którzy chcą uczestniczyć na stałe i być tymi, którzy dostarczają dostateczną i wysokiej jakości żywność. I żeby znów nie słyszeć, tak jak w dniu wczorajszym opinia publiczna została poinformowana przez panią Gronkiewicz-Waltz, że pojawiło się niebezpieczeństwo wzrostu inflacyjnego, albowiem zaobserwowano nadmierny wzrost cen artykułów rolnych, co oznacza: żywnościowych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Halla z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AleksanderHall">Mam zaszczyt przemawiać w imieniu zespołu konserwatywno-ludowego działającego w ramach klubu AWS. Na początku muszę z przykrością stwierdzić, że ton i poziom wystąpień przedstawicieli opozycji lewicowej, a także tzw. prawicy, były dalekie od tego, czego można i należałoby oczekiwać w ramach jednej z najpoważniejszych debat w parlamencie. Był to ton rysujący apokaliptyczny obraz polskiej gospodarki, którą ma dobić przygotowany przez rząd budżet. Nie było w tym ani prawdy, ani rzetelności, natomiast było bardzo wiele demagogii.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#AleksanderHall">Pan prezes Kalinowski, który nawet nie zająknął się na temat tego, że zaplanowano w tym budżecie wydatki na rolnictwo i wieś o 46% wyższe niż w budżecie tegorocznym, przedstawił bardzo oryginalną teorię gospodarczą, w myśl której Unia Europejska rozwija się, eksploatując polską gospodarkę. To naprawdę bardzo oryginalny pogląd.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#AleksanderHall">Polska gospodarka opisywana przez przedstawicieli opozycji to gospodarka pozostająca w permanentnym kryzysie, gospodarka, w której majątek narodowy jest wyprzedawany w ręce obcych. Jednym słowem to fałszywy i zupełnie niemający nic wspólnego z rzeczywistością obraz narodowej klęski. W ten sposób nie można prowadzić poważnej debaty.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#AleksanderHall">Padł na tej sali - i to ze strony przedstawicieli tzw. prawicowej opozycji - chyba po raz pierwszy w historii III Rzeczypospolitej kuriozalny wniosek o odrzucenie budżetu w pierwszym czytaniu. Jednak jest potrzebna rzetelność i powaga. Sejm ma prawo i obowiązek pracować nad budżetem, może dyskutować z rządem, może zmieniać koncepcje rządowe, natomiast przyjęcie postawy takiej arogancji i takiego nieliczenia się z rządem i ciężką pracą wykonaną przez rząd jest dowodem pogardy dla państwa i niezrozumienia zasad, na których państwo się opiera.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#AleksanderHall">Nie może być łatwym budżetem budżet państwa, które od 10 lat stara się, i to z sukcesem, nadrabiać dystans do gospodarek państw, dla których historia okazała się szczęśliwsza, państwa, które podjęło wysiłek po okresie zaniechań poprzedniej koalicji SLD i PSL przeprowadzenia reform społecznych i ustrojowych. Trafne jest założenie przyjęte przez rząd, że budżet na rok 2000 ma służyć podstawowemu celowi polityki gospodarczej: osiąganiu i utrwalaniu szybkiego wzrostu gospodarczego, albowiem tylko trwały wzrost polskiej gospodarki zapewni Polsce godną pozycję wśród światowych i europejskich państw, zapewni wzrost zamożności polskiego społeczeństwa, tworzenie nowych miejsc pracy i zaspokajanie realnych i ważnych potrzeb społecznych.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#AleksanderHall">Ton wystąpień przedstawicieli opozycji zarówno lewicowej, jak i tak zwanej prawicowej czy pseudoprawicowej wskazuje na to, iż jest to patrzenie na budżet tylko pod kątem potrzeb społecznych, tylko pod kątem wydatków. Zupełnie nieistotne jest to, aby te wydatki miały realne pokrycie w dochodach państwa, i aby gwarantowały zachowanie stabilności gospodarki, zdrowie finansów publicznych. To jest mówienie „dać” i to jest zrozumiałe u przedstawicieli SLD i PSL, jakkolwiek by na to patrzeć, partii wywodzących się z ugrupowań starego systemu, w którym miało miejsce w końcowej fazie realnego socjalizmu życie na kredyt i wydawanie publicznych pieniędzy bez pokrycia. Tak było, taka jest tradycja tych ugrupowań i szkoda, że akurat ta tradycja jest z taką butą i pewnością siebie kontynuowana w tej sali przez przedstawicieli tych właśnie ugrupowań.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#AleksanderHall">Uważamy, że rządowy projekt budżetu na rok 2000 dobrze służy rozwojowi Polski. Słuszne jest przyjęcie założenia, że budżet na rok 2000 musi być rozpatrywany i postrzegany w ścisłym związku z założeniami rządowej pozabudżetowej polityki gospodarczej przewidującej ograniczenie zbiurokratyzowania gospodarki, zmniejszenie obciążeń przedsiębiorstw, kontynuowanie prywatyzacji gospodarki, tak potrzebnej w celu uwolnienia jej od nacisków politycznych, zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstw i uzyskania środków na finansowanie reform, a także wywiązanie się państwa z zobowiązań w sprawie rekompensat i przeprowadzenie aktu pewnej dziejowej sprawiedliwości, czyli reprywatyzacji. Niezwykle ważnym elementem tej koncepcji gospodarczej jest także przeprowadzenie reformy podatkowej, niezbędnej dla oczyszczenia szarej strefy oraz wyzwolenia ludzkiej aktywności i tworzenia nowych miejsc pracy. SKL popiera ten program rządowy, gdyż naszym zdaniem dobrze on służy długofalowym interesom Polski. Będziemy go bronić w Sejmie. Wyrażamy nadzieję, że większość parlamentarna jednoznacznie go poprze w pracach nad budżetem i innymi projektami rządowymi.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#AleksanderHall">Trafny jest także wybór rządu zapowiadający ograniczenie deficytu budżetowego - bez tego nie będzie zdrowych finansów publicznych - dalsze obniżanie inflacji. Trafne jest też określenie priorytetów dotyczących wydatków. Przypominam, są nimi: umocnienie podstawowych funkcji państwa - zgadzam się, że nie są one w tej chwili jeszcze dostatecznie mocne i muszą być umacniane - angażowanie się w wydatki przede wszystkim na sfery życia narodowego służące rozwojowi - rozwojowi społeczeństwa, rozwojowi i tworzeniu warunków, w których będą mogły godnie żyć polskie rodziny, i wreszcie tworzeniu nowych miejsc pracy. Trzeba odnotować z uznaniem, że następuje w tym budżecie wzrost wydatków na edukację i na naukę. Z pewnością nie jest on wystarczający, ale jest on dostosowany do aktualnych możliwości naszego państwa i naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#AleksanderHall">Bardzo znaczący natomiast jest wzrost wydatków na infrastrukturę transportu, 23,6%, i wreszcie na wieś i rolnictwo, aż 46,5%, łącznie oczywiście ze środkami pochodzącymi ze źródeł zewnętrznych, a także podział tych środków na inwestycje, oświatę wiejską, tworzenie miejsc pracy na wsi i poza rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#AleksanderHall">To jest na pewno trudny budżet, ale budżet dobrze służący potrzebom naszego kraju, budżet konstruowany z myślą nie tylko o roku 2000, ale - co równie ważne - o tym, co będzie po roku 2000 z Polską i z polską gospodarką. On z całą pewnością nie zadowoli tych, którzy wolą na tej sali wygłaszać demagogiczne i nieoparte na faktach deklaracje polityczne, mające przedstawiać Polakom ich kraj jako kraj klęski, niepowodzenia, a nawet kraj apokalipsy, ale ci Polacy, którzy z namysłem dokonując pewnej pracy intelektualnej i obiektywnego osądu tego, co dokonała Polska w ciągu 10 lat, będą w stanie chłodno i rzetelnie ocenić przedłożony projekt i założenia prorozwojowe, które za nim stoją, i powinni być z tego budżetu zadowoleni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabellę Sierakowską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#IzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Postaram się tak bardzo spokojnie, bez tej czarnej wizji, tylko nie wiem, czy mnie się to uda, jako że koalicja AWS–UW kolejny raz przedstawia budżet i nie będzie to jednak budżet przełomu i nie będzie to także budżet małej stabilizacji. Według mnie wprowadza on dalsze zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania państwa. Kryzys, jaki toczy wychłodzoną gospodarkę, to, po pierwsze, wór długów rządowych, fatalny stan bilansu płatniczego, ogromny deficyt handlowy, zapowiedź spadku dochodów ludności, pchanie się w ogromne kłopoty w związku z przygotowaniami rządu do reprywatyzacji, to tylko mała część problemów, które stają przed krajem, a dzieła tego dopełnia projekt budżetu.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#IzabellaSierakowska">Wzrost PKB prognozowany przez Ministerstwo Finansów w projekcie budżetu na rok 2000 i który został zaaprobowany przez rząd ma wynieść 5,2% wobec 3–4% w tym roku, z tym że rzecz w tym, że na ten rok zakładano wzrost rzędu 5,5% i tyle samo szacowano też pierwotnie na przyszły rok, a ostatnie dwa miesiące sprawiły, że rząd musiał obniżyć prognozę. Inflacja natomiast na koniec przyszłego roku ma spaść do 5,2% z 7,5%... z 7,7% prognozowanych na koniec tego roku, a średnioroczna do 5,7%. I to nie jest do końca pewne, czy te założenia się uda zrealizować. Natomiast jeżeli chodzi o deficyt budżetowy w roku 2000, to ma się on zmniejszyć do 12,7 mld złotych.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#IzabellaSierakowska">Ekonomiści twierdzą, panie ministrze, panie premierze, że jest to fikcja, jako że pamiętają doskonale tegoroczne praktyki rządu, że rząd obchodząc prawo przerzucał swoje wydatki budżetowe na inne instytucje. Oto na przykład 400 mln złotych na restrukturyzację górnictwa poza ustawą budżetową wyłoży Agencja Rozwoju Przemysłu, Bank Handlowy rozpoczął w zastępstwie rządu wykup zadłużenia służby zdrowia. Szacuje się, że około 4 mld zł zostanie zamienione na rządowe papiery wartościowe, czym powiększony zostanie dług wewnętrzny. Natomiast faktyczny dług służby zdrowia sięga już 7 mld złotych. Dodajmy do tego jeszcze 4 mld pożyczki dla ZUS, którą też powinien sfinansować rząd, i faktycznie deficyt budżetowy będzie dużo większy.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#IzabellaSierakowska">Pamiętajmy jeszcze, że na odchodne pan prezes Alot zapowiedział, że ZUS zabraknie w przyszłym roku ok. 4 mld złotych, a więc zacznie się wszystko od początku.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#IzabellaSierakowska">Subwencje dla samorządów, szanowni państwo, wzrosną do przeszło 25 mld zł, czyli aż o 16,8%, no ale cóż to jest dla budżetu samorządów skoro wiemy doskonale, z jakimi problemami się dzisiaj borykają. Do tych zadań, jakie posiadają, rząd rzuca w teren między innymi, jeszcze przerzucając na barki terenu, troskę o losy lokalnych połączeń kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#IzabellaSierakowska">Dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyniesie ponad 14 mld, o tym mówiłam, ale to jeszcze nie koniec.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#IzabellaSierakowska">Nieznacznie rośnie dotacja na potrzeby Funduszu Alimentacyjnego, na KRUS, na zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne. Eksperci w materiałach, które otrzymaliśmy, biją na alarm, że zapomniało się zupełnie o tym, że zapomnieliście państwo rządzący o straszliwym, wciąż wzrastającym w naszym kraju ubóstwie. Niepokoi mnie również niedocenianie przez wielkiego planistę potrzeb nauki, szkolnictwa wyższego, oświaty, kultury i ochrony zdrowia. I wprawdzie na badania naukowe wyasygnowano 3 mld zł, przy czym w tym roku było to 2,7 mld zł, ale jest to wielkość zbyt mała, aby zapobiec zapaści nauki polskiej; to samo dotyczy szkolnictwa wyższego. Jest co prawda trochę więcej pieniędzy na szkolnictwo wyższe, ale nędza, w jaką popadły wyższe uczelnie, jest widoczna gołym okiem; poza tym koliduje to w ogóle z ogromnymi zadaniami, które nakłada się na szkolnictwo wyższe. Oświata i wychowanie: pan poseł Hall był taki zadowolony, że tyle pieniędzy dobry rząd przeznacza na oświatę i wychowanie. Dla laika kwota 20 mld zł to rzeczywiście bardzo dużo, ale za te pieniądze nie da się niestety zrealizować zadań, jakie na szkolnictwo nakłada reforma oświaty. Samorządy poza tym twierdzą, że nawet gdyby dodano jeszcze ze 2 mld zł, to i tak nie zaspokoiłoby się tych ogromnych potrzeb, jakie są. Tymczasem w dzisiejszej „Gazecie Wyborczej” jest taki piękny artykuł „Prezent dla nauczyciela”. Otóż pan minister Handke znów obiecuje nauczycielom podwyżki, tylko pytam: Z czego? Sięgam do opracowanego przez Biuro Studiów i Ekspertyz materiału - nie będę przytaczać całego materiału - i w trzecim punkcie czytam: Relacje omawianych wydatków do PKB, dochodów budżetu państwa oraz ich udział w wydatkach budżetu w odniesieniu do nauki i szkolnictwa wyższego nie ulegają znaczącym zmianom w porównaniu z przewidywanym wykonaniem roku poprzedniego. Natomiast w odniesieniu do oświaty i wychowania można odnotować zmniejszenia wszystkich wspomnianych relacji, na co pewien, ale niewielki wpływ ma przesunięcie części wydatków do działu: Opieka społeczna.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#IzabellaSierakowska">Kochani Nauczyciele! Pan minister Handke znów wam obiecał podwyżkę - już trzy razy od 1 stycznia w tym roku - pod warunkiem, że zaakceptujecie zmianę Karty nauczyciela. Myślę, że na ten temat będzie mówił obszerniej pan poseł Zaciura. Natomiast co mnie niepokoi? Zwolnienia nauczycieli i ani grosza na działania osłonowe. Dziś mówiło się delikatnie o 20 tys. Będzie więcej. Tylko grosza nie ma na to, żeby człowiekowi, który będzie musiał odejść z zawodu, w jakiś sposób pomóc. I znów jesteśmy poniżej 4% produktu krajowego brutto. A więc, szanowni państwo, panie pośle Hall, nie chodzi o to, żeby dać, ale o to, żeby chociaż uczciwie traktować ludzi, którzy bardzo, bardzo ciężko pracują.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#IzabellaSierakowska">W ogóle w wypadku tego budżetu jest szereg spraw, na które nie otrzymałam odpowiedzi. Proszę mi na przykład powiedzieć: Jakie długi przechodzą na rok 2000? Ile naprawdę zabraknie ZUS? Co będzie z długami służby zdrowia? Kto będzie płacił za długi samorządów? Powiedzcie mi w końcu państwo uczciwie, gdzie ukryto w budżecie bardzo poważną kwotę - około 800 mln zł - którą bezprawnie obciążono tegoroczne składki ubezpieczeń zdrowotnych, zamiast finansować ten wydatek z budżetu 1998 r. W końcu decyzja Trybunału Konstytucyjnego jest jednoznaczna: trzeba zapłacić, trzeba oddać bez żadnej łaski. Ciągnęło się to tak długo, kosztowało to mnóstwo zdrowia ludzi, którzy na to czekali. Oby nie było tak, że ci ludzie znów będą musieli czekać kilka lat. Propozycja waloryzacji rent i emerytur. Wysoki Sejmie, to jest upokarzające. Tak nie może być. To świadczy o stosunku do starszego i schorowanego człowieka. Popatrzcie państwo na siebie w lustro przed tym głosowaniem i popatrzcie na tych ludzi, którzy nie mają za co wykupić leków, którzy nie mają za co zapłacić czynszu - i realnie podwyżka 0,3. To są granice błędu. A przecież ta rzeczywistość dla starego i schorowanego człowieka jest naprawdę bezlitosna. Czy za takim budżetem można głosować? Naprawdę nie.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#IzabellaSierakowska">Tutaj padają z państwa strony, szczególnie koalicji rządzącej, słowa: coś poprawimy - nic nie poprawicie, wiecie o tym doskonale, że nic nie poprawicie! Nie możemy jako Sejm zwiększyć deficytu budżetowego, skąd weźmiemy pieniądze - komuś zabierzemy, komuś damy? To nie o to przecież chodzi.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Po co obiecujecie?)</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#IzabellaSierakowska">Co obiecujecie? Gospodarkę trzeba ruszyć, zresztą ja na pytania nie odpowiadam, pan premier Balcerowicz będzie odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#IzabellaSierakowska">Z ubolewaniem stwierdzam, że rok 2000 może stać się dla polskiego społeczeństwa rokiem płaczu. Bogatsi ludzie dadzą sobie radę, ale w naszym kraju jest ich niewiele, natomiast upokorzenie czeka tych wszystkich, którzy są uzależnieni od budżetu, i nad tym ubolewam. A przecież państwo, tak jak powiedziałam, przegłosujecie to, bo w końcu jeszcze dwa lata w tym Sejmie musicie pobyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Marię Stolzman z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MariaStolzman">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Swoje krótkie wystąpienie chcę poświęcić wydatkom budżetowym na rolnictwo. Członkowie opozycji sieją w tym zakresie defetyzm, twierdząc, że niby jest wzrost, ale właściwie to jest spadek lub w najlepszym przypadku brak spadku. Dobrze, że temu czarnowidztwu nie towarzyszy pogarszający się stan rolnictwa, gdzie, dzięki Bogu, sytuacja zaczyna się poprawiać.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MariaStolzman">W debacie na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi uczyniono zarzut, że w budżecie wykazano środki pomocowe i że to stanowi jedyne źródło wzrostu. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych środki pomocowe muszą być uwidocznione w budżecie m.in. dlatego, że w wielu przypadkach ich wykorzystanie wiąże się ze współfinansowaniem również ze strony budżetu, choć nie tylko. Jeżeli jednak odliczyć środki pomocowe SAPARD i PHARE we wszystkich częściach omawianego fragmentu budżetu, to wzrost w projekcie budżetu na 2000 r. w porównaniu z obowiązującą ustawą budżetową na 1999 r. wynosi 19–20,21%. Przyglądając się poszczególnym elementom projektu budżetu, trzeba stwierdzić, że w większości z nich występuje efektywny wzrost lub pozostają one na zbliżonym do tegorocznego poziomie z uwzględnieniem inflacji, a zatem trudno mówić o spadku.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#MariaStolzman">Czy ten budżet jest łatwy, czy kiedykolwiek jakikolwiek budżet jest łatwy? Jakie są główne zagrożenia? Otóż główne zagrożenia widzę w regulacjach Unii Europejskiej dotyczących pozyskiwania i wykorzystania środków pomocowych, to znaczy w czasie ich wydania, ponieważ są tutaj opóźnienia; i tu zgadzam się z panem posłem Smolarkiem, że to jest sprawa dla nas niebezpieczna. Mam jednak zaufanie, w odróżnieniu od opozycji, czemu się skądinąd nie dziwię, że nasz rząd zrobi wszystko, co do niego należy, żeby ewentualne opóźnienia nie były zawinione przez stronę polską. Wyrażany tu optymizm znajduje uzasadnienie w dobrym kierowaniu tymi sprawami przez ministra Sameckiego p.o. szefa Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#MariaStolzman">Sądzę też, że wiele spraw w wykorzystaniu środków budżetowych można jeszcze udoskonalić. Nie chcę tu wchodzić w szczegóły, ale jestem przekonana, że środki na tzw. postęp biologiczny mogą być efektywniej wykorzystywane, ale to wymaga uelastycznienia zasad stosowania niektórych dopłat, wielokrotnie zresztą o tym mówiłam na posiedzeniach komisji rolnictwa w poprzedniej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#MariaStolzman">Mam nadzieję, że w wyniku prac nad budżetem, które teraz Sejm rozpocznie z dużą energią, zostanie nieco powiększony budżet na rolnictwo i jego restrukturyzację, gdyż niewątpliwie potrzeby w tym zakresie są bardzo wielkie.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#MariaStolzman">Na zakończenie chciałabym się odnieść do wystąpienia pana posła Dorna. W dniu edukacji zwrócił się on do posłanki, która jest nauczycielką, z wielką złośliwością twierdząc, iż powiedziała ona, że Polska jest w zapaści. Trzeba naprawdę złej woli, żeby nie chcieć zrozumieć, że koleżanka Staniszewska nie wygłaszała swojej opinii, a cytowała pana Leszka Millera. To jest bardzo proste do zrozumienia, chyba że się tego nie chce zrozumieć. Myślę, że to był przykry incydent. Poseł Dorn jest niezrzeszony, jednak wymaga się od posła jakiejś uczciwości. Nawiasem mówiąc, lubię słuchać przemówień posła Dorna i żałuję, że w tym przypadku tak nieładnie się znalazł. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od spraw szczegółowych i personalnych chciałbym powrócić do debaty budżetowej. Od razu muszę powiedzieć, że jestem nią bardzo głęboko rozczarowany. Tylko pan poseł Kaczyński postawił rzeczywisty problem, jaki stoi przed Polską, zwrócił uwagę Wysokiej Izby na to, że warto po 10 latach dokonać pewnego wstępnego bilansu i podsumowania, z okazji dyskusji budżetowej, dotyczącego sensowności, kierunków i skutków polityki pana premiera Balcerowicza, bo przecież bez względu na to, jaki minister finansów, poza krótkim okresem, kilku miesięcy, Polską od 1989 r. rządził, zawsze realizował on politykę pana premiera Balcerowicza. Poza tym jednym przemówieniem pozostałe przemówienia skupiały się bądź na harcach i złośliwościach, które prezentowali nam pan Miller czy pani Sierakowska, bądź na trafnych, istotnych, ważnych, ale szczegółowych analizach. Przy okazji chcę powiedzieć, że te harce i złośliwości były możliwe tylko za cenę deklaracji, jaką pan Miller na samym początku złożył i w tym świetle należy patrzeć na ich przemówienia. Myślę o hołdowniczej deklaracji wobec Unii Europejskiej, głoszącej, że SLD popiera, popierało i będzie popierać wejście do Unii Europejskiej. A to właśnie kwestia wejścia do Unii Europejskiej - nie chcę niestety powiedzieć: negocjacji, a może i nie mogę powiedzieć: negocjacji, ale decyzji o wejściu do Unii Europejskiej - jest problemem, który stoi przed Polską i który powinien znaleźć odzwierciedlenie w budżecie. Z przykrością muszę powiedzieć, że ma on bardzo znikome odzwierciedlenie, o czym za chwileczkę będę mówił. W pozostałych kwestiach jest to budżet kontynuacji: kontynuujemy złą tradycję, polegającą na tym, że dyskutujemy nad budżetem, który jest opracowany w oparciu o domniemane dochody podatkowe, które nie są przegłosowane, w związku z tym nie ma jasności, jakie one naprawdę będą. Co więcej, wiadomo, że nie tylko opozycja jest temu przeciwna, ale w samej koalicji są niejasności, jakie one mają być.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#AntoniMacierewicz">Druga kwestia, nie ma, podobnie jak w przeszłości, jasności, co się dzieje z polskimi rezerwami walutowymi. Proszę państwa, to jest 27 mld dolarów, to jest 3/4 dyskutowanego budżetu, a nie ma tutaj jasności. Minister finansów, rząd, przedkładając nam budżet, nie powiedział, jaką rolę odgrywają w polskim budżecie te rezerwy finansowe, jakie jest ich miejsce, jaka jest ich rola, jaki przychód kraj uzyskuje z tych rezerw finansowych, gdzie one są zainwestowane, na jaki procent. Nic w tej materii nie wiemy. Ba, w budżecie zakłada się, że złotówka wciąż będzie w istocie niewymienialna. Chciałbym się spytać, raz jeszcze zadam pytanie, które już dwukrotnie zadawałem: Jak państwo wyobrażacie sobie obecność Polski w Unii Europejskiej bez wymienialnej waluty? Jak to ma wyglądać, jak to ma być zrobione? Uzyskujemy w tej sprawie obietnice, ale ciągle nie ma realizacji.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#AntoniMacierewicz">I wreszcie sprawa najważniejsza, od której zacząłem - Polska a Unia Europejska. W pewnym sensie kwestia ta jest uwzględniona w budżecie rolnictwa, ale w jaki sposób? Wzrost, jaki ma osiągnąć rolnictwo, jest przede wszystkim sfinansowany z dotacji, z wpływów z Unii Europejskiej. Mówiła już o tym pani posłanka Stolzman. W 3/4 mają to być wpływy z Unii Europejskiej. Cóż to znaczy? To, że polska polityka rolna będzie dyktowana przez dobrą wolę Unii Europejskiej. Z tych konsekwencji trzeba sobie zdać sprawę. Pokazują nam one, że w istocie nie uwzględniono w tym budżecie centralnego i zasadniczego problemu, który stoi przed Polakami jako narodem, Polską jako państwem - sprostania wyzwaniu, jakim jest Unia Europejska. Z tego punktu widzenia jest to budżet, w którym niestety kontynuuje się doświadczenia przeszłości, nie zwraca się uwagi i nie wybiera punktu zasadniczego; ani w dziedzinie transportu, ani bezpieczeństwa, ani rolnictwa nie widać świadomości wyzwań, jakie stanęły przed Polską. Dlatego z przykrością muszę powiedzieć, że ten budżet nie realizuje potrzeb narodu polskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Jurgiela z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#KrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po dwóch latach funkcjonowania Sejmu III kadencji przystąpiliśmy dzisiaj do prac nad budżetem na rok 2000. Naszą powinnością jest zdecydowana ocena tego, co proponują nasi ministrowie, instytucje budżetowe, a także organy władzy samodzielnie ustalające swoje budżety. Powinniśmy rozważyć punkt po punkcie celowość wydatków, celowość utrzymania jednostek budżetowych oraz sposób wydawania pieniędzy. Trudne to zadanie, ale na Sejmie ciąży największy obowiązek - dbałość o stan finansów publicznych państwa.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#KrzysztofJurgiel">1 stycznia 1999 r. wprowadziliśmy w życie trzy niezbędne reformy państwa, a od 1 września czwartą - reformę oświaty. Budżety powiatów i województw na 1999 r. były opracowane przez ministra finansów. W wielu przypadkach wraz z kompetencjami nie przekazano odpowiedniej wielkości środków na ich realizację. Powinniśmy na podstawie dotychczasowych informacji uzyskanych od samorządów przeanalizować funkcjonowanie poszczególnych sfer i ocenić, czy w przedstawionym przez rząd budżecie rozwiązano te problemy. Zdaniem samorządowców z roku na rok zwiększa się uzależnienie jednostek samorządowych od państwa. Nowo powstałe województwa nie mają żadnych instrumentów prowadzenia polityki regionalnej. Finansowanie województw samorządowych na rok 1999 zostało zaplanowane tak, by tylko zdołały one przetrwać rok budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#KrzysztofJurgiel">W przedłożonym projekcie budżetu na 2000 r. następuje ogólnie przyrost subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego; jest on znaczny, o 17%. Spowodowany jest on w głównej mierze przez przyrost części oświatowej subwencji ogólnej z 16 mld w roku 1999 do 19,2 mld w roku 2000. Należy przy tym jednak uwzględnić fakt, iż znaczna część zadań finansowych w 1999 r. w formie dotacji (m.in. doskonalenie nauczycieli, jednostki pomocnicze szkolnictwa) w 2000 r. zostały ujęte we wspomnianej dotacji.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#KrzysztofJurgiel">Znaczny jest również przyrost, jeśli chodzi o część drogową subwencji ogólnej dla powiatów i województw - 11% w stosunku do roku 1999. Niestety brakuje podziału na poszczególne województwa.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#KrzysztofJurgiel">Największym niepokojem napawa fakt minimalnego przyrostu części wyrównawczej subwencji ogólnej - z 232 mln w 1999 r. do 232,6 w roku 2000. Z uwagi na to, iż w budżetach województw przewidziane są dotacje w rozdziale dotyczącym urzędów marszałkowskich, gdzie kwoty wynoszą od 6,5 mln (woj. mazowieckie) do 2,6 mln (woj. podlaskie), wątpliwy jest sam fakt istnienia tego typu subwencji. Województwa zamożniejsze, otrzymujące mniejszą w przeliczeniu na mieszkańca, choć globalnie większą subwencję wyrównawczą, otrzymują wysoką dotację na utrzymanie urzędów marszałkowskich. Poza tym powstaje pytanie, czy województwa o słabszym poziomie, również gospodarczym, mają mniej do zrobienia, a w związku z tym potrzebują mniejszych nakładów na administrację. Założenia i cele reformy były moim zdaniem inne.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#KrzysztofJurgiel">Należy też zwrócić uwagę na fakt, że w 2000 r. nie przewiduje się dotacji na kulturę. Wydatki na nią będą więc musiały być sfinansowane z subwencji wyrównawczej, która pozostaje praktycznie na niezmienionym poziomie. Na przykład braki w budżecie województwa podlaskiego z tego tytułu mogą wynieść około 9 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#KrzysztofJurgiel">Projekt załącznika nr 7 „Wykaz inwestycji wieloletnich” obejmuje 94 zadania merytoryczne. Inwestycje te występują we wszystkich praktycznie działach gospodarki. Wartość kosztorysowa inwestycji wynosi 25,7 mld zł, nakłady budżetu państwa do poniesienia w 2000 roku i w latach następnych 12 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#KrzysztofJurgiel">W uzasadnieniu do ustawy budżetowej na str. 283 przedstawiono wykaz liczby inwestycji w poszczególnych województwach. W zestawieniu tym brak trzech województw, w tym województwa podlaskiego. Powstaje pytanie: Dlaczego region wymagający wsparcia, tak zwana ściana wschodnia, jest pomijany w podziale środków budżetowych?</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#KrzysztofJurgiel">W związku z brakiem ustawy o wspieraniu rozwoju regionalnego, brakiem polityki regionalnej na Sejmie spoczywa szczególna odpowiedzialność za sprawiedliwy podział środków.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#KrzysztofJurgiel">Dotacje dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalono w projekcie ustawy budżetowej na kwotę 14 mln zł. Powstaje pytanie: Czy wielkość ta nie jest zaniżona i czy problemy z finansowaniem w 2000 r. wypłat z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie będą największym zagrożeniem dla stabilności finansowej państwa? Zagrożenie wynika z planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w którym założono, że ściągalność należnej Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych kwoty z tytułu składki na ubezpieczenia społeczne wyniesie prawie 99% - realnie ocenia się, że to może być 97%, a więc zabraknie 1,7 mld zł - oraz z nieuwzględnienia w rachunku kosztów jakichkolwiek wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2000 r. na obsługę długu zaciągniętego w 1999 r. i przewidywanego do zaciągnięcia w 2000 r. Musimy dokonać w ustawie budżetowej takich zapisów, aby nie było wątpliwości, że należne emerytom i rencistom środki finansowe zostaną przekazane w terminie i w pełnej wysokości niezależnie od ewentualnych kłopotów ZUS. Komisja Finansów Publicznych podczas prac nad budżetem powinna rozważyć możliwość zwiększenia realnego wzrostu świadczeń emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#KrzysztofJurgiel">Reforma ochrony zdrowia doprowadziła do powstania nowej grupy przedsiębiorstw - samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej. Cieszy fakt, że na wsparcie restrukturyzacji jednostek ochrony zdrowia zaplanowano na 2000 r. 265 mln zł, w 1999 r. były to 82 mln zł. Niezbędne jest także wygospodarowanie środków na finansowanie inwestycji przejętych przez samorządy 1 stycznia 1999 r. Konieczne jest ustalenie zaległości w tym zakresie. Analizy wymaga też funkcjonowanie kas chorych, które osiągną w roku 1999 deficyt w wysokości około miliarda złotych.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#KrzysztofJurgiel">Kilka słów jeszcze na temat organizacji pozarządowych. Należy zwrócić większą uwagę na wykorzystywanie środków przez te instytucje, przeprowadzać kontrole, gdyż często środki te są wykorzystywane w sposób niewłaściwy.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#KrzysztofJurgiel">Chciałbym powiedzieć też kilka słów na temat Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Ostatnio uczestniczyliśmy w otwarciu szkoły polskiej w Wołkowysku. Niepokoi jednak fakt, że w roku bieżącym Ministerstwo Finansów nie przekazuje środków przeznaczonych na repatriację wspólnocie. Myślę, że jeśli podczas prac Komisji Finansów Publicznych wygospodarujemy środki, część z nich będzie można przeznaczyć na „Wspólnotę Polską”, jako że kilka milionów może spowodować to, że zostaną zakończone inwestycje, m.in. jedna z inwestycji w Wilnie.</u>
          <u xml:id="u-67.13" who="#KrzysztofJurgiel">Obszarów wymagających wsparcia środkami budżetu jest dużo. Myślę, że opinie komisji merytorycznych i końcowa opinia Komisji Finansów Publicznych pozwolą w ramach przedstawionego budżetu przesunąć środki na realizację tych zadań, które są niezbędne, a nie zostały zauważone przez rząd. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W związku z projektem budżetu dla rolnictwa i wsi na 2000 r. jest dużo euforii ze strony przedstawicieli rządu. Potwierdza to nawet zawsze pragmatyczny pan poseł Henryk Goryszewski. Twierdzi się, że wraz ze środkami Unii Europejskiej jest to 46–48% - w jednym z wywiadów pan premier Balcerowicz mówił o 79% - a ze środków własnych 19%. Jak jest faktycznie? Środki własne przedstawione poszczególnym dysponentom na rzecz wsi i rolnictwa, łącznie z utrzymaniem administracji i obsługą dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych w latach 1994–1998 na inwestycje w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym, dają wzrost nominalny w stosunku do przewidywanego wykonania budżetu rolnictwa i wsi w 1999 r. o 7% (str. 128 uzasadnienia do budżetu). Środki na Agencję Rynku Rolnego w części 35 budżetu nie zwiększają się o 16%, gdyż nie uwzględniono decyzji Komisji Finansów Publicznych z zeszłego tygodnia o zwiększeniu tych środków w roku bieżącym o sumę 181 mln zł, realizując art. 44 ustawy budżetowej, która stwierdzała, że oszczędności na finansowaniu długu publicznego w pierwszej kolejności będą przeznaczane dla Agencji Rynku Rolnego.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#StanisławStec">Unia Europejska faktycznie postawiła do dyspozycji naszego kraju środki na realizację programu SAPARD w sumie 787 mln i nie są one włączone do wydatków budżetowych ani do dochodów budżetowych, są one ujęte w załączniku nr 3 do budżetu, jest informacja w tym zakresie. Jednak z uwagi na brak opracowania programu operacyjnego SAPARD oraz określenia przez Unię ostatecznych zasad finansowania programu i jego wdrażania, możliwości wykorzystania tych środków nastąpią praktycznie w drugim półroczu roku 2000 i potrwają 3,5 miesiąca, ponieważ rok obrachunkowy Unii Europejskiej kończy się 15 października. Ponadto znaczącym ograniczeniem przy wykorzystaniu programu SAPARD w 2000 r. jest to, że jeśli chodzi o inwestycje dochodowe, tzn. przetwórstwo i inwestycje w gospodarstwie rolnym oraz tworzenie alternatywnych źródeł dochodu, udział inwestora krajowego musi wynosić 50% nakładów. Drugie założenie jest takie, że zadanie inwestycyjne należy zrealizować, a później będzie refundacja środków pochodzących z Unii Europejskiej. W związku z tym fachowcy oceniają, że możliwość absorpcji tych środków w 2000 r. będzie wynosić w granicach 30–40% i to dotyczyć będzie głównie środków na infrastrukturę gmin i wsi.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#StanisławStec">Dzisiaj natomiast, moim zdaniem, najważniejszym zadaniem polskiej dyplomacji jest uzyskanie zgody Komisji Europejskiej na to, aby środki z programu SAPARD, które nie będą wykorzystane w 2000 r. z przyczyn obiektywnych i subiektywnych, mogły być przeznaczone do wykorzystania w roku 2001 i ewentualnie w latach następnych. Analizując szczegółowo środki przeznaczone dla rolnictwa i wsi, stwierdzić trzeba, że suma środków przeznaczona dla Agencji Rynku Rolnego - 728 mln, mniej o 80 mln w stosunku do wykorzystanych środków w roku 1999, nie pozwoli realizować założeń wynikających z Paktu dla wsi, a mianowicie stosować bezpośrednich dopłat do produkcji dla rolników, oprócz tego, co rozpoczęto w 1999 r., a mianowicie dopłat do zboża. Ponadto zmniejszając środki na oprocentowanie do kredytów rolniczych nie wyrówna się możliwości korzystania z kredytów na zakup środków do produkcji rolnej o równowartości 10 q na 1 ha użytków. Wiemy, że w roku 1999 było najpierw 6, później 10, a teraz jest 8 q. Trzeba zrobić wszystko, żeby wyrównać to do 10 q. Brak jest zabezpieczenia odpowiednich środków, moim zdaniem, na postęp biologiczny w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Co prawda realnie poziom jest utrzymany ten sam, jak w 1999 r., ale musimy pamiętać, że w kolejnych dwóch latach, w 1998 r. i w 1999 r., zmniejszano środki w stosunku do 1997 r. o 25%. W związku z tym te środki są absolutnie niewystarczające na zabezpieczenie utrzymania uprawy roślin i hodowli zwierząt na potrzeby polskiego rolnictwa. Zmniejszyły się środki na budowę i utrzymanie urządzeń wodno-melioracyjnych w kraju, a w informacjach, jakie posiadam, na przykład w województwie wielkopolskim były poważne trudności, aby utrzymać, nie rozbudowywać, melioracje te, które winny być realizowane ze środków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#StanisławStec">W pracach nad budżetem posłowie SLD będą dążyć do zwiększenia środków na te cele, o których przed chwilą wspominałem. Mimo że za rozwój rolnictwa odpowiada również samorząd wojewódzki, to do jego dyspozycji pozostawiono tylko 4% środków budżetu państwa przeznaczonych dla wsi i rolnictwa. W związku z tym można zadać pytanie, jak przebiega decentralizacja finansów publicznych?</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#StanisławStec">Biorąc pod uwagę bardzo trudną sytuację ekonomiczną podmiotów rolnych w bieżącym roku, przedstawione możliwości wspierania sytuacji dochodowych w projekcie budżetu oceniam jako bardzo skromne, a środkom krajowym przeznaczonym na wspieranie wsi i rolnictwa daleko do zaplanowanych 3% wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#StanisławStec">Pan premier Balcerowicz w swoim wystąpieniu stwierdził, że budżet dla rolnictwa preferuje inwestycje i nowe miejsca pracy. Nie będzie rozwoju inwestycji w rolnictwie, jeżeli będzie utrzymywany 50% udział inwestora, gdyż rolnicy nie mają środków własnych. Nie będzie również rozwoju inwestycji w rolnictwie, jeżeli będzie nadal ograniczany wzrost zadłużenia przez ministra finansów, co powoduje, że środki na dopłatę do kredytów inwestycyjnych w 1999 r. w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie będą wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#StanisławStec">Faktycznie przewidziano w rezerwie celowej więcej środków z Banku Światowego na nowe miejsca pracy w środowisku wiejskim, ale 65% tych środków pochodzi z budżetu roku 1999, gdyż nie podpisano dotychczas umowy z Bankiem Światowym, żeby zrealizować sumę 152 mln przewidzianą w roku 1999 na wspieranie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#StanisławStec">Pan premier w swoim wystąpieniu stwierdził również, że w budżecie jest 100 mln na stypendia dla młodzieży wiejskiej. Byłoby to bardzo potrzebne, z tym że wypowiedź jest nieścisła, bo w rezerwie celowej pozycja nr 25, mówi się: środki na poprawę warunków nauczania w szkołach wiejskich, remonty oraz na stypendia dla młodzieży wiejskiej. W związku z tym nie chodzi tylko o stypendia. Musimy powiedzieć, że w szkołach wiejskich, w gminach typowo rolniczych, w zakresie inwestycji i remontów naprawdę jest dużo do zrobienia, bo te gminy na swoje bieżące utrzymanie muszą zaciągać kredyty i nie mają środków, aby realizować zadania w zakresie remontów.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#StanisławStec">Perspektywy, długofalowe rozwiązania problemów produkcji rolnej i rolnictwa apeluje nawet Unia Europejska. Przewiduje to Pakt dla wsi i rolnictwa, ale poprawy dramatycznej sytuacji dochodowej producentów rolnych nie przewiduje, moim zdaniem, budżet na 2000 rok.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#StanisławStec">Rząd przygotował projekt VAT dla rolnictwa, który miał obowiązywać od 1 stycznia 2000 roku. Ma być neutralny dla budżetu, ale jest korzystny dla pośredników, a nie dla rolników. I dzięki determinacji członków Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Finansów Publicznych projekt ten odrzucono, zobowiązując resorty finansów i rolnictwa do przygotowania rozwiązania satysfakcjonującego rolników oraz wprowadzającego VAT od importowanej niskoprzetworzonej żywności. Mimo że w 1999 roku akcyzę na paliwa zwiększono o 25%, przez co między innymi wzrosły ceny paliw prawie o 50%, to nadal na 2000 rok przewiduje się wzrost akcyzy na paliwa aż o 16%. A chciałbym przypomnieć w tym miejscu, że rząd dał negatywną opinię do projektów ustaw dwóch klubów poselskich o zwrocie akcyzy zawartej w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej, mimo że takie ulgi stosuje się w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#StanisławStec">W budżecie dla rolnictwa na 2000 rok przewiduje się 508 tys., nie 508 mln, tylko 508 tysięcy, na monitorowanie dostępu polskich artykułów rolno-spożywczych do rynków zagranicznych i na monitorowanie wielkości importu. Mam pytanie, czy za tę kwotę można promować polskie produkty rolne za granicą? Czy można wprowadzać dopłaty do eksportu polskich produktów? Czy można monitorować wielkość importu produktów rolnych? Na te trzy zadania jest potrzeba chwili, żeby były one wspierane.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dochody budżetowe mają wzrosnąć o 5,8%. Jest to odważne założenie, biorąc pod uwagę to, że dochody podatkowe w 1999 r. zostaną zrealizowane tylko w 97,2% oraz że mimo upływu 9 lat od rozpoczęcia prac nad jednolitym systemem komputeryzacji organów skarbowych założone cele nie zostały w pełni osiągnięte. System ten nie obsługuje wszystkich zadań organów podatkowych, a szczególnie rachunkowości wpływów podatkowych oraz wprowadzanej przez urzędy egzekucji administracyjnej. Poszczególne urzędy zmuszone są do zakupu i użytkowania lokalnych aplikacji, a nawet stosowania pod koniec XX w. tradycyjnych, ręcznych procedur księgowania. Ma to negatywny wpływ na egzekwowanie należnych podatków.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#StanisławStec">Na koniec chciałbym zwrócić uwagę na wzrost wydatków w urzędach samodzielnie planujących wydatki. Wynosi on od 3,2% realnie aż do 134%. Widzę tu źródła oszczędności, które winny być przeznaczone m.in. dla środowisk wymagających realnej pomocy, zabezpieczenia podstawowych praw człowieka do godnego życia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Jarmuziewicza z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Ma pan 1 minutę i 33 sekundy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim krótkim z konieczności, jak pan marszałek zauważył, wystąpieniu chciałbym zwrócić uwagę na kilka tendencji, jakie można zauważyć odnośnie do omawianego projektu budżetu na rok 2000, związanych z infrastrukturą drogową i kolejową. Wielka szkoda, że posłowie opozycji nie chcą zauważyć dobrych tendencji towarzyszących temu budżetowi w zakresie tej problematyki. W tym zakresie jest to rok absolutnie przełomowy. Ten rząd jako pierwszy podjął się rozwiązania bardzo trudnego problemu kolei państwowych.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#TadeuszJarmuziewicz">Wieloletnie przekładanie problemu PKP na później powodowało coraz większe zaangażowanie państwa i deprecjację przedsiębiorstwa. Rok 2000 będzie pierwszym rokiem w historii PKP, w którym pojawią się elementy rynkowe, a nie, jak dotychczas, rozważania nad źródłami i metodami pokrywania strat. W omawianym budżecie na rzecz PKP przewidziane są m.in. środki na infrastrukturę w wysokości 422 mln zł, co stanowi o ponad 8% więcej niż w 1999 r. Środki te przeznaczone będą na budowę linii krajowych o państwowym znaczeniu. Pojawia się pozycja: 610 mln zł na finansowanie ulg przewidzianych ustawą, nad którą debatowaliśmy w ubiegłym tygodniu, oraz nowa pozycja: ponad 50 mln zł, wcześniej nie występująca w budżecie państwa, na system dotacji dla samorządów wojewódzkich na utrzymanie linii deficytowych.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#TadeuszJarmuziewicz">Bardzo ważne z punktu widzenia interesów państwowych, a przede wszystkim skuteczności działania aparatu celnego, są przejścia graniczne. Na ich rozbudowę przewiduje się wydatki w wysokości ponad 100 mln zł, tj. blisko 9% więcej niż w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#TadeuszJarmuziewicz">Kilka słów o infrastrukturze drogowej, o ile pan marszałek pozwoli, ponieważ słyszę już sygnał informujący, że kończy się czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pospiesznym, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Zgodnie z obowiązującymi przepisami nakłady na utrzymanie, modernizację i budowę dróg muszą stanowić co najmniej 30% planowanych wpływów z podatku akcyzowego od paliw silnikowych. W bieżącym roku nakłady te wyniosą 3462 mln zł, zaś w 2000 r. zaplanowany został wzrost do kwoty 3860 mln zł, czyli o ok. 11,5%. Jest oczywiste, że do wydatków rozwojowych można zaliczyć tylko tę część nakładów na drogi, która przeznaczona jest na modernizację i budowę dróg. Na ten cel przeznaczono ok. 46% łącznych nakładów na utrzymanie, modernizację i budowę dróg. Ponadto w 2000 r. przewidziane jest zaciągnięcie kredytów z międzynarodowych instytucji finansowych na budowę i modernizację dróg w wysokości 105 mln dolarów, to jest 427 mln zł. Łącznie z budżetu państwa w 2000 r. na utrzymanie, modernizację i budowę dróg przeznaczy się 4287 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#TadeuszJarmuziewicz">Należy także pamiętać o tym, że począwszy od 2000 r. aż do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej środki na budowę i modernizację dróg zostaną zwiększone o środki z pomocy przedakcesyjnej, w ramach programu ISPA, w granicach 200 mln euro rocznie. Oznacza to, że w 2000 r. na utrzymanie, budowę i modernizację dróg wydatkowanych zostanie około 5 169 mln zł, czyli o 49% więcej niż w obecnym roku. Szacuje się, że z kwoty tej na budowę i modernizację dróg przeznaczonych zostanie około 3 100 mln zł, to jest o 95% więcej niż w roku obecnym.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#TadeuszJarmuziewicz">Jeśli według posłów opozycji taka polityka budżetowa jest w dalszym ciągu niewłaściwa, to mamy do czynienia albo z niewiedzą, albo ze złą wolą. Moja osobista ocena budżetu w części związanej z wydatkami na infrastrukturę drogową, kolejową oraz przejścia graniczne jest co najmniej dobra. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Ponieważ o wielu innych częściach budżetu była już mowa wcześniej, w swoim wystąpieniu chcę się odnieść jedynie do budżetu szkolnictwa wyższego i nauki.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#EwaSikorskaTrela">W ostatnich latach w Polsce wzrosło wyraźnie społeczne zapotrzebowanie na edukację wyższą. Przemiany zachodzące od 1989 r. w gospodarce rozbudziły aspiracje edukacyjne młodzieży. Wykształcenie traktowane jest obecnie jako inwestycja, która może zapewnić w przyszłości lepszą pracę i lepszą płacę. Stawia to konkretne wymagania wobec systemu kształcenia, wymuszając poszerzenie oferty edukacyjnej zarówno w zakresie ilości, jak i formy oraz treści kształcenia. Znacznie rozwinęła się w Polsce sieć szkół wyższych - w roku 1998 mieliśmy już 266 szkół wyższych, z tego 104 to szkoły państwowe, w których kształci się aktualnie 74% młodzieży studiującej. Natomiast niepokojącym zjawiskiem jest to, iż coraz mniej młodzieży kształci się na studiach dziennych - tylko 42% ogółu studiujących; pozostali podejmują naukę na studiach płatnych: wieczorowych, zaocznych czy eksternistycznych. Pocieszający jest natomiast fakt, iż 28% absolwentów średnich szkół zawodowych i aż 69% absolwentów liceów ogólnokształcących podejmuje studia. W efekcie znacznie wzrósł odsetek kształcącej się młodzieży w wieku 19–24 lat, co znajduje swój wyraz we współczynniku skolaryzacji. Współczynnik ten w roku 1999 wynosi już prawie 33%. Współczynnik skolaryzacji w szkolnictwie wyższym w 1999 r. wzrósł w porównaniu do roku 1990 prawie trzykrotnie. W roku akademickim 1999–2000 ilość studentów w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosła o 61 tys., co stanowi wzrost o 6,3%. Natomiast w tym samym czasie liczba nauczycieli akademickich wzrosła jedynie o 1,4%. W 1998 r. rozpoczęły działalność wyższe szkoły zawodowe, w których studiuje już 10 tys. studentów.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#EwaSikorskaTrela">Niepokojącym zjawiskiem jest to, iż środki z budżetu państwa przeznaczane na szkolnictwo wyższe nie są wystarczające ze względu na szybki i wręcz lawinowy wzrost liczby przyjmowanych studentów. Uczelnie w Polsce borykają się dziś z ogromnymi niedoborami środków finansowych, kadrowych i lokalowych. Pracownicy szkół wyższych i nauki od lat żyją nadzieją, że budżet następnego roku będzie lepszy niż budżet roku poprzedniego. Nauczyciele akademiccy czekają na zmiany, pracując w coraz trudniejszych warunkach, z coraz liczniejszymi rocznikami i grupami studentów. Pracują na paru etatach, gdyż płace na uczelniach są nadal niskie i całkowicie nieadekwatne do poziomu wykształcenia i umiejętności, a także nakładu pracy, jaki wnoszą w działalność dydaktyczną i naukową.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#EwaSikorskaTrela">W budżecie na rok 2000 proponuje się, by wynagrodzenie pracowników państwowej sfery budżetowej, a więc i pracowników szkół wyższych, wzrosło realnie o 1%. W projekcie ustawy budżetowej przewiduje się tylko jedną podwyżkę — od 1 stycznia 2000 r. Propozycji tej nie zaakceptowali partnerzy społeczni i nie nastąpiło uzgodnienie w Komisji Trójstronnej. Tak symbolicznego 1-procentowego wzrostu płac nie zaakceptują również pracownicy uczelni, po raz kolejny bowiem zmuszeni byliby wykonywać znacznie większą pracę za tę samą płacę. Przypominam: wzrost liczby studentów w roku akademickim 1999–2000 jest ponad sześcioprocentowy w porównaniu z rokiem poprzednim, a płace wzrosłyby jedynie o 1%. Jest to trudne, jak powiedziałam, do zaakceptowania i nie znajdzie zrozumienia w środowisku akademickim. Mam nadzieję, że przy dalszych pracach nad budżetem w Komisji Finansów Publicznych i w innych komisjach znajdziemy jakieś dodatkowe środki, aby mógł być wzrost płac o 2%, jak miało to miejsce w tym roku. Chodzi o kwotę 149 mln zł, która zapewniłaby wzrost 2-procentowy.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#EwaSikorskaTrela">Dobrze, iż wzrasta w roku przyszłym o 19 tys. osób liczba studentów otrzymujących pomoc stypendialną. Z pomocy tej w 2000 r. korzystać będzie 38% studentów studiów dziennych. Wzrasta też kwota przewidziana w budżecie państwa na fundusz pożyczek studenckich i wynosić będzie 148 mln zł. W roku bieżącym banki udzieliły kredytów dla 97 tys. studentów. W roku przyszłym jeszcze większa liczba studentów będzie mogła skorzystać z pomocy państwa. By wyjść naprzeciw studentom z rodzin niezamożnych, znowelizowane zostało rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie zasad, trybu i kryteriów udzielania kredytów i pożyczek studenckich, tak aby studenci z rodzin najmniej zamożnych, którzy zazwyczaj nie mogli skorzystać z kredytu z powodu trudności ze znalezieniem poręczycieli, mogli bez poręczycieli taki kredyt uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#EwaSikorskaTrela">Z zadowoleniem przyjmuję informację, iż w przyszłorocznym budżecie, podobnie jak miało to miejsce w roku bieżącym, wyraźnie wzrastają środki na inwestycje w szkolnictwie wyższym. Wąskim gardłem dalszego rozwoju uczelni jest brak bazy dydaktycznej, sal wykładowych, pracowni, bibliotek. Już dziś uczelnie zmuszane są wynajmować od różnych instytucji sale na zajęcia dydaktyczne.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#EwaSikorskaTrela">W ustawie budżetowej zapisano na inwestycje w szkolnictwie wyższym kwotę 386 mln zł. Mam uwagę i jednocześnie prośbę, aby środki te były sprawiedliwiej dzielone, gdy bowiem się przegląda zestawienie dotacji budżetowych na inwestycje w szkołach wyższych w latach 1990–1999, wyraźnie widać, iż jeśli chodzi o przydział tych środków, preferowane były jedynie trzy uniwersytety w Polsce: Uniwersytet Warszawski, który otrzymał 74 mln zł, Uniwersytet Poznański im. Adama Mickiewicza, który otrzymał ponad 100 mln zł, i Uniwersytet Jagielloński, który otrzymał 73 mln zł. Dla porównania: największy w Polsce północnej Uniwersytet Gdański otrzymał w tym czasie jedynie 19 mln zł, a budujemy wydział prawa i administracji i od lat borykamy się z ogromnymi kłopotami finansowymi, jeśli chodzi o potrzeby tej budowy.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#EwaSikorskaTrela">Ogólnie w zakresie szkolnictwa wyższego wydatki budżetu państwa wyniosą ponad 5500 mln zł, a więc wzrosną w porównaniu z rokiem 1999 o ponad 9%. Stanowi to 0,82% produktu krajowego brutto, wobec 0,81% w roku bieżącym. Przypominam, iż komisja, w której pracuję, Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży skierowała do rządu dezyderat uchwalony w dniu 24 lipca tegoż roku, w którym postulujemy, aby w roku 2000 szkolnictwo wyższe otrzymało co najmniej 0,9% produktu krajowego brutto, a nauka - 0,6% produktu krajowego brutto. Przy zaproponowanym dziś budżecie wszystkie negatywne skutki niedofinansowania od lat szkolnictwa wyższego utrzymają się: starzejąca się kadra naukowa, coraz większa liczba studentów na studiach płatnych oraz spadek jakości kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jesteśmy w przededniu przystąpienia do Unii Europejskiej. Wiadomo, że tam przede wszystkim liczy się człowiek wykształcony, bo tylko taki będzie mógł się zmierzyć z silną konkurencją. Jesteśmy liderem wśród państw postkomunistycznych i nie możemy zaprzepaścić naszej wiodącej roli. Trzeba tylko determinacji i decyzji politycznej, iż stawiamy na edukację, bo to najpewniejsza i najlepsza inwestycja dla każdego narodu i dla każdego państwa, także dla nas. Uczelnie nie mogą istnieć bez uprawiania nauki. Tymczasem w budżecie na rok 2000, przedłożonym dziś Sejmowi, polska nauka pozostanie nadal niedofinansowana. Trudno uznać za zadowalającą poprawę, gdy w roku przyszłym nakłady na naukę z 0,437% produktu krajowego brutto wzrosną jedynie do 0,451% i stanowić będą niecałe 2% budżetu państwa, czyli 3 mld zł. Przypomnę: w roku bieżącym budżet nauki wynosił 2405 mln zł. W przedłożonym budżecie w dziale: Nauka zwraca uwagę istotny wzrost wydatków na inwestycje związane z potrzebami badań naukowych. Na tę część budżetu nauki planuje się wzrost środków aż o 44% w porównaniu z rokiem 1999 i ma on wynosić 436 mln zł. Aparatura naukowo-badawcza w instytutach naukowych jest w 70% zdekapitalizowana. A wiadomo, iż nie da się uprawiać nauki bez jej oprzyrządowania, zwłaszcza w instytutach eksperymentalnych. Nauka w krajach zachodnich zasilana jest w dwukrotnie większym stopniu ze źródeł pozabudżetowych niż z budżetu. U nas proporcje są odwrotne. Jedynie 0,3% produktu krajowego brutto to środki pozabudżetowe, które zasilają naukę. Należałoby bardzo ostrożnie modyfikować istniejący już system prawno-finansowy, dający ulgi inwestycyjne czy zwolnienia z opodatkowania środków przeznaczanych na działalność badawczą. Powinno się tworzyć systemy zachęcające prywatnych przedsiębiorców i inne podmioty prawne do inwestowania w naukę. Tak jest na całym świecie. Problem w tym, że w Polsce przemysł państwowy jest słaby ekonomicznie, a przedsiębiorstwa małe i średnie nie mają wystarczających środków, by inwestować w prace badawcze, natomiast obcy inwestorzy swoje laboratoria badawcze lokują poza granicami Polski. Skoro więc u nas nie udaje się pozyskać więcej środków pozabudżetowych na naukę, musi być ona wspomagana w większym stopniu, niż ma to miejsce w tej chwili, z budżetu państwa. Działania są niezbędne, albowiem nakłady na badania i rozwój w przeliczeniu na jednego mieszkańca w Polsce są siedmiokrotnie mniejsze niż w krajach Unii Europejskiej, a trzykrotnie mniejsze niż w Czechach. Budżet szkolnictwa wyższego i nauki na rok 2000, przedłożony dziś Sejmowi, jest nieznacznie wyższy niż w roku bieżącym, ale jednak wyższy. Natomiast płace pracowników szkół wyższych wzrosną mniej, bo tylko o 1% ponad inflację. I to budzi mój sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Wnoszę o przekazanie projektu budżetu do Komisji Finansów Publicznych w nadziei, że poddany on zostanie korzystnej dla środowiska akademickiego i naukowego korekcie, o co będę wnosiła. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Barbarę Blidę z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Puzyna zarzucił nam, a właściwie odesłał nas, tzn. lewą stronę sali, do szkoły, ponieważ wykształcenie wyzwala podobno optymizm i pobudza do jakiegoś weselszego spojrzenia na świat. Myślę, że pan poseł się trochę zapędził i nie doczytał statystyk, bo gdyby je doczytał, to by wiedział, że na posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej w znaczącej części głosowali również ludzie nauki i kultury, intelektualiści. Myślę, że pan poseł powiedział, co chciał powiedzieć, a niekoniecznie to, co pomyślał, albo powiedział za szybko, zanim pomyślał. Postaram się w takim razie to pozytywne myślenie zaprezentować i spojrzeć na budżet państwa czy na propozycję budżetu państwa z odrobiną optymizmu, chociaż nie będzie to łatwe.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#BarbaraBlida">Pan premier Balcerowicz stwierdził, że hamulcem w rozwoju budownictwa mieszkaniowego jest nadmierna biurokracja i że usunięcie tych barier spowoduje przyrost ilości nowo oddawanych mieszkań. Z pewnością istnieją pewne bariery administracyjne, występują pewne procedury, które trwają zbyt długo, ale gdyby to było takie proste, panie premierze Balcerowicz - mam nadzieję, że pan mnie słyszy - to dawno byśmy wszyscy z kryzysu mieszkaniowego wyszli. Naprawdę nie jest to takie proste. Gdyby to było takie proste, nie byłoby dzisiaj ponad 200 tys. mieszkań w budowie i to od wielu, wielu lat z jednego tylko powodu - ponieważ brakuje ludziom pieniędzy na ich dokończenie. Sądzę, że na podstawie swojego doświadczenia mogę stwierdzić, że zwiększenie skali budownictwa mieszkaniowego bez znaczącego wzrostu bezpośredniego zaangażowania środków publicznych nie jest możliwe. Dotyczy to szczególnie przygotowania terenów pod budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#BarbaraBlida">Zapowiadany był narodowy program mieszkaniowy, na razie ten program, jakby ukrywany, ukazał się wyłącznie w Biuletynie Informacyjnym Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Mam nadzieję, że rząd zechce ten program jako swój oficjalny dokument przekazać parlamentowi, ażebyśmy mogli wzorem ubiegłych kadencji Sejmu - myślę, że to była dobra tradycja - przedyskutować go i porozmawiać na temat tego, jak dzisiejsza koalicja rządowa widzi możliwość rozwiązania problemu mieszkaniowego naszych obywateli. Nowym programom, które są zapowiadane, m.in. programowi „Pierwsze mieszkanie”, nie mieliśmy możliwości jako posłowie jeszcze się przyjrzeć, ale z doniesień prasowych wiemy, że rząd taki program przyjął. Mogę tylko stwierdzić, że potrzebne jest preferowanie budownictwa mieszkaniowego własnościowego, a w związku z tym uruchomienie kredytów w preferencyjnej formie. Rząd proponuje preferencje w postaci wykupu części odsetek od udzielonych kredytów, ale chcę zwrócić uwagę na to, ile w Polsce jest młodych rodzin, i nie tylko młodych rodzin, które nie mają tego pierwszego mieszkania i które nie mają prozaicznej rzeczy, która nie pozwoli im skorzystać z wykupu odsetek - żeby skorzystać z wykupu odsetek, trzeba najpierw zaciągnąć kredyt, a większość młodych ludzi, młodych małżeństw nie ma zdolności kredytowej, a więc nie będzie mogła zaciągnąć kredytu mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#BarbaraBlida">Tak więc z tym programem musi iść w parze przekazywanie dalszych środków na Krajowy Fundusz Mieszkaniowy z przeznaczeniem na rozwój towarzystw budownictwa społecznego, które już dziś dynamicznie się rozwijają. Musimy jednak również uruchomić inny program, który pozwoliłby na budowę mieszkań socjalnych, bo takie też są potrzebne. Towarzystwa budownictwa społecznego zapewniają mieszkania na wynajem, ale nie dla ludzi zarabiających poniżej średniej, a już na pewno nie dla tych, którzy żyją na granicy ubóstwa, a niestety takich ludzi również mamy bardzo wielu. Nie chciałabym, ażeby ktoś kiedyś powiedział, że parlament, uchwalając ten budżet, zachował się tak, jak mówi przysłowie - że nigdy bogaty nie zrozumie biednego.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#BarbaraBlida">Chciałabym, ażebyśmy mogli preferować rozwój budownictwa mieszkaniowego zarówno dla tych, których stać na własne mieszkanie, na własny dom, jak i dla tych, którzy to pierwsze mieszkanie muszą wynająć albo zamieszkać w lokalu socjalnym. Cały zaś program mieszkaniowy może przyczynić się do rozwoju miejsc pracy. Przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe to jest warunek podstawowy i na to musimy w znaczącej części skierować środki publiczne. Ustawa o popieraniu budownictwa mieszkaniowego, którą znowelizował Sejm, wprowadziła możliwość uruchomienia kredytów dla gmin na przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe, jak również na remonty czy możliwość przeznaczenia na to środków w postaci preferencyjnych kredytów. Ale w ślad za tym, skoro rozszerzyliśmy możliwość udzielania kredytów z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, musi pójść znaczący przyrost środków z budżetu państwa kierowanych na te cele, a więc 250 mln zapisanych w projekcie ustawy budżetowej na ten cel moim zdaniem jest kwotą niewystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#BarbaraBlida">Proszę państwa, przecież można uruchomić wiele programów w gminach, ale musimy zachęcić gminy, zachęcić małe i średnie przedsiębiorstwa do tego, żeby zechciały w takich programach uczestniczyć. Będą tworzyły się miejsca pracy, będziemy w stanie zapewnić Kowalskim, naszym rodakom, pracę, a to jest dzisiaj najważniejsze, bo za pracą pójdą pieniądze i to również pieniądze na mieszkania dla tych ludzi, którzy znajdą pracę. Żeby nie być gołosłowną, można zrobić coś tak prozaicznego jak w porozumieniu czy w montażu finansowym środków z gminy, jakichś środków pomocowych przeznaczonych na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, uruchomić na przykład programy wymiany stolarki okiennej, która jest w Polsce w fatalnym stanie. Stworzyłoby to wiele miejsc pracy zarówno w wykonawstwie, jak i w produkcji tychże okien. Taka prozaiczna sprawa mogłaby już skutkować wieloma miejscami pracy. A więc jeszcze raz powtórzę, że Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, moim zdaniem, powinien otrzymać więcej środków z budżetu państwa, ponieważ o możliwości udzielania kredytów preferencyjnych z tego funduszu zdecydowaliśmy w nowelizacji ustawy o popieraniu budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#BarbaraBlida">Chciałabym również w ślad za panem posłem Szyszką - za część jego wypowiedzi chciałam serdecznie podziękować - zaapelować do państwa posłów. Wprawdzie będziemy nad tym głosowali w przyszłym tygodniu, ale jeszcze jest czas, żebyśmy się wspólnie zastanowili nad likwidacją ulg w podatku dochodowym skierowanych na wykonywanie remontów i na budownictwo mieszkaniowe, na tak zwaną dużą ulgę mieszkaniową i na kasy mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#BarbaraBlida">Proszę państwa, dopóki nie mamy, a nie mamy na dzisiaj, nowej ustawy, która wprowadzałaby nowy system finansowania budownictwa mieszkaniowego, pierwsze mieszkanie jest dopiero w sferze teorii, nie mamy niczego w zamian, to nie likwidujmy jeszcze na 2000 rok ulg w podatku dochodowym. Zostawmy je. Gdy rząd przedstawi projekty ustaw w 2000 r., te ustawy przyjmiemy ze skutkiem wejścia ich w życie począwszy od 2001 r. Wtedy powiemy, że zamiast ulg w podatku dochodowym dajemy polskim rodzinom nowe systemy kredytowania. Natomiast dzisiaj chcemy im zabrać ulgi, a nie dajemy w zamian żadnego innego programu. Mam nadzieję, że pan poseł Szyszko przebije się ze swoim głosem rozsądku w klubie.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#BarbaraBlida">Na koniec chciałam jeszcze poprosić pana posła Szyszkę, ażeby zechciał zastanowić się i może wycofać część swojej wypowiedzi, w której zarzucił Sojuszowi Lewicy Demokratycznej to, że cieszymy się z tego - można parafrazując wypowiedź pana Szyszki tak to zinterpretować - że im lepiej, tym gorzej. Tak nie jest, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#BarbaraBlida">Sojusz Lewicy Demokratycznej, posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jak również ludzie z nami związani naprawdę są również zainteresowani tym, ażeby powiodło się temu rządowi. Bo jak się temu rządowi nie powiedzie, to nie powiedzie się również wszystkim naszym rodzinom, a tego nie chcemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Skrzypka z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WładysławJózefSkrzypek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Oceniając cele polityki społeczno-gospodarczej do 2002 roku, należy zgodzić się z autorami ustawy budżetowej, że ten właśnie okres i sukces projektowanych przedsięwzięć w gospodarce rozstrzygnie o przyszłym kształcie gospodarki polskiej w perspektywie do 2010 roku. Przestrzegałbym jednak przed nadmiernym optymizmem. Historie gospodarcze, a także teoria cyklu koniunkturalnego Keynesa uczy nas, że nie można w gospodarce zakładać w perspektywie 10 lat samej koniunktury. Należy się też liczyć z mniej lub więcej niepewnymi sytuacjami w gospodarce światowej. Te obecne zjawiska kryzysowe występują na pewno znacznie krócej niż pamiętny kryzys naftowy w latach siedemdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WładysławJózefSkrzypek">Pozostając więc przy optymizmie autorów ustawy budżetowej, chcę w dalszej części wystąpienia krytycznie odnieść się do niektórych jej zapisów.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WładysławJózefSkrzypek">Jednym z większych problemów społecznych naszego kraju jest obecnie kwestia poziomu bezrobocia, która z dużą siłą odżyła z końcem 1998 r. Dla teoretyków makroekonomii nie było to zresztą niespodzianką, gdyż wiedzą oni doskonale, że nie da się skutecznie walczyć jednocześnie z inflacją i bezrobociem. Doceniając osiągnięcia rządu w walce z inflacją, gdyż na obecnym etapie rozwoju gospodarczego są one bezsporne, należy się zastanowić nad pytaniem: Czy jest sens zabiegania o jeszcze niższy wskaźnik wzrostu cen, czy jednak skupić się bardziej na walce ze wzrastającym bezrobociem? Zdecydowanie wybrałbym drugie rozwiązanie, czyli bardziej zdecydowaną walkę z bezrobociem, albo inaczej - podejmowanie zdecydowanych działań w kreowaniu wzrostu zatrudnienia. Tymczasem w projekcie ustawy budżetowej przewiduje się niewielki, bo rzędu 0,6% rocznie, przyrost zatrudnienia do 2002 r. W efekcie na koniec 2002 r. zakłada się niewielki spadek bezrobocia, do poziomu 10,9%. W polityce tworzenia nowych miejsc pracy należy liczyć przede wszystkim na sektor małych i średnich przedsiębiorstw. Jest to na pewno słuszne założenie, ale czy rozwiązania proponowane w celu pobudzenia ich aktywności gospodarczej są wystarczające? Korzystne są na pewno decyzje dotyczące obniżenia stawek podatku dochodowego, łatwiejszego dostępu do środków rozwojowych, konieczne jest także stosowanie określonego systemu preferencji dla firm zwiększających zatrudnienie. Przyniosłoby to na pewno szybsze efekty na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#WładysławJózefSkrzypek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mija już prawie rok od wprowadzenia reformy administracyjnej kraju. Funkcjonują województwa mające charakter regionów, powiaty i gminy. Wiele dawnych ośrodków wojewódzkich utraciło rangę stolicy województwa, m.in. 130-tysięczny Włocławek, z którego pochodzę i który reprezentuję jako poseł. Po niespełna roku funkcjonowania tej reformy muszę stwierdzić, że rząd w dużym stopniu zapomniał o obiecanych środkach na rozwój byłych ośrodków wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#WładysławJózefSkrzypek"> W nowym układzie wojewódzkim środki dla byłego woj. włocławskiego, zaplanowane na budowę nowych obiektów, walkę z bezrobociem, dla rodzin zastępczych, nie zostały zapewnione. Takie inwestycje, jak budowa hali sportowej, trasy P-2 we Włocławku oraz zapory podwłocławskiej nie znalazły odzwierciedlenia w budżecie. Zbyt małe środki przeznaczono na dokończenie budowy szpitali w Rypinie oraz Aleksandrowie Kujawskim.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#WładysławJózefSkrzypek">Chciałbym jeszcze raz podkreślić, że miasta, które straciły statut wojewódzki, jak dotychczas nie otrzymały obiecanych środków na rozwój. Mało tego, w opracowanej koncepcji strategii dla woj. kujawsko-pomorskiego zapomniano szybko, że Włocławek ma już w wielu dziedzinach wykształcone funkcje regionalne i nie można tego zmarnować. Postawiono zatem Włocławek w jednym szeregu z Grudziądzem i Inowrocławiem, zakładając z góry stagnację tego miasta.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#WładysławJózefSkrzypek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Myślę, że byłe miasta wojewódzkie, które utraciły status wojewódzki, takie m.in. jak Włocławek, zasługują na szczególne potraktowanie w budżecie wielu najbliższych lat, zgodnie zresztą ze złożonymi deklaracjami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Zaciurę z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W czasie dzisiejszej debaty zainteresowały mnie w szczególności dwa wystąpienia: pierwsze to wystąpienie pani poseł Grażyny Staniszewskiej, która w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności zachwalała, jakie to piękne czasy przed edukacją i to promowała w Dniu Edukacji Narodowej, i drugie pani poseł Sikorskiej-Treli, która przedstawiała sytuację w szkolnictwie wyższym w jakże innym wymiarze - szczerze, dokładnie, krytycznie. Pod tym ostatnim wystąpieniem mógłbym się podpisać, chciałem tylko wnieść aneks w postaci dwóch stwierdzeń:</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#JanZaciura">— po pierwsze, tegoroczne nakłady na szkolnictwo wyższe wyniosą 0,83 produktu krajowego brutto, a miało być 2%, komisja domagała się 0,90;</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#JanZaciura">— po drugie, proponowana podwyżka płac dla pracowników szkolnictwa wyższego w 2000 r. jest najniższa w ciągu ostatnich 6 lat, bo tylko 1% powyżej inflacji, a ze skromnością muszę przypomnieć, że w tym okresie były lata, w których wynagrodzenia pracowników szkolnictwa wyższego podnoszono o 50%, tego nikt jakby nie zauważył.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#JanZaciura">Z przedłożonego projektu budżetu wyziera niestety zwykła, brutalna prawda - nie będzie więcej pieniędzy na oświatę. Postulaty środowiska nauczycielskiego, specjalistów i związków zawodowych, aby na oświatę przeznaczać minimum 5% produktu krajowego brutto można włożyć między bajki. Jeżeli oświata potrzebuje pieniędzy na remonty, dowożenie, pomoc socjalną, opiekę nad dzieckiem, na płace i osłony socjalne, niech te potrzeby zaspokoi samorząd gminny, powiatowy i wojewódzki lub wygospodarzy we własnym zakresie. W 1999 r. było mało, bo tylko 3,19% produktu krajowego brutto, ale nie będzie więcej, proszę posłuchać: będzie 3,05%, a więc znacznie mniej. Jak w tej sytuacji zachwalać, że coś, co jest mniejsze, ma być większe, trudno doprawdy zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jedna z wielonakładowych gazet krytykując projekt budżetu woła wielkimi zgłoskami: litości dla posłów, budżet jest bowiem nieczytelny, nieporównywalny z poprzednim rokiem; z jednej strony zmieniono formułę prezentacji, z drugiej porównania w zakresie kultury czy oświaty wypadają wręcz przewrotnie. I cytuję: tam gdzie budżet wydaje się wykazywać wzrost wydatków, wydatki te faktycznie maleją. Jak bowiem przyjąć informację o względnym wzroście subwencji oświatowej, która obejmuje teraz pełny rok dla gmin, powiatów i województw, jeżeli wielkość tegoroczna obejmowała tylko kilka miesięcy, w tym przypadku dla powiatów i województw, a przenosimy skutki tej subwencji na 12 miesięcy, na pełny rok kalendarzowy.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#JanZaciura">Jak można porównywać wielkość środków przekazywanych w ramach subwencji, jeżeli tegoroczną subwencję oświatową dla gmin waloryzuje się o prognozowaną inflację i proponowany wzrost płac, tj. o 1% ponad inflację, nie mówi się zaś szczerze, że tegoroczna subwencja w około 10% została uzupełniona przez samorządy terytorialne i w około 10% - przez świadczenia rodziców.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#JanZaciura">Od wielu lat rządy nie mogą się zdobyć na odwagę i obliczać potrzeby edukacyjne według pełnych, a więc faktycznych, wykonanych w poszczególnych pozycjach środków. Czas to uczynić, jeżeli finanse publiczne mają być oparte na zdrowych podstawach; wtedy i tylko wtedy można uzdrowić wewnętrzną strukturę subwencji oświatowej. Dzisiaj 87% w tejże subwencji to środki przeznaczone na płace i pochodne, a tylko 13% na pozostałe wydatki. Trzeba to zmienić; fundusze płac, jak w wielu innych dziedzinach, mogłyby stanowić 40–60% subwencji, pozostałe zaś stanowiłyby niezbędne wielkości zabezpieczające normalne funkcjonowanie systemu oświaty.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#JanZaciura">Od kilku lat resort edukacji narodowej wbrew ustawie budżetowej uprawia swoistą propagandę sukcesu, w której to propagandzie rok bieżący szczególnie się zaznaczył, albowiem proponowano trzy podwyżki, zrealizowano z trudem jedną; obecnie na następny rok znów się coś obiecuje. W roku 2000 sytuacja może się powtórzyć. Oto w projekcie ustawy budżetowej dla tzw. budżetówki założono jedną podwyżkę, od 1 stycznia, w realnej wysokości 1%. Powtarzam: w realnej wysokości 1%. Tymczasem, jak podano we wtorkowej prasie, Ministerstwo Edukacji Narodowej złożyło przedstawicielom związków zawodowych ofertę nie do odrzucenia, promując nową Kartę nauczyciela i obiecując, że w roku 2000 podwyżki realne wyniosą 6%, a w ciągu 3 lat 16%. Jak to uczynić, gdzie znaleźć pieniądze na pokrycie tych obietnic? Jedni mówią, że w subwencji jest wszystko zawarte, inni zaś twierdzą, że pieniądze te znajdą się dzięki oszczędnościom uzyskanym w samej oświacie. Oby te oszczędności nie doprowadziły do dalszego zubożenia pracowników edukacji, czego życzę im w Dniu Edukacji Narodowej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Stanisława Jankowskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MaciejStanisławJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słuchając dyskusji, która się tu dzisiaj toczy, poczułem się tak, jakbym żył w innym świecie niż przedmówcy. Bo w kraju nie jest tak, jak się to tu przedstawia. Jest faktem, że każdy z nas ma pewne swoje priorytety, ma bardzo ważne sprawy, które, jak uważa, powinny być wsparte albo załatwione przez budżet państwa. Jeżeliby patrzeć na to fragmentarycznie, to ma rację; o tym świadczy też fakt, że wiele posłanek, wielu posłów przedstawia to z wielkim uczuciem i ze znajomością rzeczy - tyle że nie można dać, jeśli się nie ma, czyli finanse państwa są takie, jakie są. Na pewno w wielu miejscach jest jeszcze w dalszym ciągu bardzo dużo marnotrawstwa, pieniądze państwowe są niesprawiedliwie i niesłusznie wykorzystywane, często jest to transmisja do prywatnej kieszeni. Już zupełnie przekonałem się o tym pracując w komisji na rzecz uregulowania zarobków. Z kasy państwowej idą kolosalne pieniądze, zupełnie niewypracowane. Mam nadzieję, że Komisja Nadzwyczajna dosyć szybko skończy swoją pracę. Ale także i w tej komisji wyraźnie widać, że lobby na rzecz wyprowadzania pieniędzy z budżetu państwa do prywatnych kieszeni jest duże. Nie jest to lobby partyjne, nie jest to lobby stron; dotyczy to i przedsiębiorstwa państwowego, i fundacji, ale i samorządów.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MaciejStanisławJankowski">Jeśli by słuchać tylko dzisiejszych wystąpień, to można odnieść wrażenie, że żyjemy już w kraju prawie zbankrutowanym, że jesteśmy zbankrutowanym społeczeństwem. Znam tę naszą Polskę od kilkudziesięciu lat. Wiem, jak wyglądały miejscowości nie tylko w Polsce B, ale i w Polsce D, na terenie północno-wschodnim. Znam wiele innych regionów. Porównuję, jakie były one 30 lat temu, jakie 10 lat temu, a jakie są teraz. To wystarczy zobaczyć — jak są ubrani ludzie, co kupują w sklepach. A kupują. W sklepie, który znam od początku, od 30 lat, kiedyś chleb był dwa razy w tygodniu, a kiełbasa raz na miesiąc. W tej chwili jest to normalny mały sklepik, małe delikatesy. Przecież właściciel z tego żyje, a to znaczy, że ludzie kupują. Myślę, że Polska wygląda po tych 10 latach znacznie lepiej, a wygląda tak dlatego, że się rozwija, że się reformuje.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MaciejStanisławJankowski">Możemy porównać naszą sytuację z sytuacją krajów sąsiednich. W Polsce wiele spraw przeprowadzono szybciej i generalnie lepiej. Przecież to nie straszliwie zubożałe społeczeństwo kupuje 700 tys. nowych samochodów rocznie.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Na kredyt.)</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#MaciejStanisławJankowski">Słyszałem, że na kredyt, ale na ogół Polacy umieją liczyć i wiedzą, czy mogą wziąć kredyt. Jakoś nie słyszę, by odbierano samochody za niespłacanie kredytów, a więc można je spłacać.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#MaciejStanisławJankowski">W Polsce jest rzeczywiście za duża, jak na cywilizowany kraj, sfera biedy. Autentycznie biednych jest około 2 mln osób w Polsce. Trzeba też jednak zrozumieć, że zmiany mogą nastąpić wtedy, gdy nie będą zwiększane charytatywne wydatki z budżetu państwa, lecz będą one właściwie kierowane, tylko do naprawdę bezradnych, a przede wszystkim na rozwój.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#MaciejStanisławJankowski">Sprawa kierowania pieniędzy na naukę. W konstytucji jest zapis o darmowym dostępie do nauki. Jednak dotowanie studentów jest dotowaniem zarówno biednych, jak i bogatych. Jeżeli ktoś mówi, że trzeba wspomóc, to trzeba dodać, iż należy wspomóc studentów autentycznie biednych. Faktem jest, że obecnie na studiach jest znacznie mniej osób pochodzenia wiejskiego niż przed wojną. Pomóc może system państwowych stypendiów kierowanych do biednych i zdolnych.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#MaciejStanisławJankowski">Mówi się z tej trybuny, że służba zdrowia jest niedoinwestowana, fatalna itd. Życie mówi co innego. Proszę odwiedzić kilka szpitali i zobaczyć, jaka jest sytuacja w jednym szpitalu, a jaka w drugim. Dziesiątki placówek zdrowia były prowadzone przez menedżerów, którzy nie zadłużyli tych jednostek. Nie zawsze to jest odzwierciedlane w ich dalszej karierze zawodowej. Czasami wręcz na tym przegrywają, ale to jest złe. Z drugiej strony są wielkie szpitale zarządzane dosłownie w skandaliczny sposób. Przypomina to zły PGR sprzed 20 lat. Jest tam marnotrawstwo ludzi, pracy, czasu, złe traktowanie pacjentów w wyniku głupoty, a nie braku pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#MaciejStanisławJankowski">Marnujemy też czas nas wszystkich. Przecież byłoby znacznie lepiej, gdyby Polak mógł pracować, zamiast stać w korkach, w urzędzie, pisać petycje, podania. Dla mnie nie ma innej drogi rozwoju kraju niż pomoc państwa nakierowana na wzrost aktywności społecznej, aktywności przedsiębiorstwa, aktywności w uczelniach. Nie ma innej drogi. Jednak nie można tego robić, zadłużając budżet państwa, ponieważ to nie my będziemy dzisiaj za to płacić, tylko będą płacili nasi następcy. Nie ma długów, których ktoś nie musi spłacić.</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#MaciejStanisławJankowski">Słyszałem tutaj wątpliwości: Po po co wchodzimy do Unii Europejskiej, po co mamy przestrzegać prawa europejskiego, po co nam CEFTA. A jak może być inaczej? To pobrzmiewa szalenie patriotycznie, ale co w zamian? Czy Polska ma być słaba, zacofana, z zamkniętymi granicami w środku Europy? Jaki to będzie postęp? Sadzę, że zamiast pokrzykiwać, że nie odpowiadają nam przepisy i że nie poddamy się hegemonii państw zachodnich, lepiej będzie, jeśli będziemy brali przykład z Irlandii, która zgodnie z tymi przepisami, umowami jakoś daje sobie wyśmienicie radę.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#MaciejStanisławJankowski">Faktem jest, że wiele należy naprawić, jednak to nie może być rozrzutność. Należy sensownie wydawać pieniądze. Rzeczywiście popełniono w Polsce wiele błędów. Sądzę, że nie wszystkie wydatki w budżecie są ułożone najsensowniej. Każdy z tych wydatków ma swoich obrońców, ale znajdzie się też wielu, którzy wiedząc, że tak nie jest najlepiej, nie powiedzą, że to jest nie najlogiczniejsze.</u>
          <u xml:id="u-83.11" who="#MaciejStanisławJankowski">Jednym z mankamentów poprzedniego parlamentu i tego parlamentu jest traktowanie Warszawy jako wielkiego ośrodka marnotrawiącego środki ekonomiczne. Są one marnotrawione tylko w jednym wypadku - ustroju Warszawy. Teraz pracuje podkomisja samorządności, która chce uczynić ustrój Warszawy ustrojem logicznym.</u>
          <u xml:id="u-83.12" who="#MaciejStanisławJankowski">Efektem jest na pewno zmniejszenie liczby radnych z 800 do 80 czy kilkudziesięciu paru. To będą oszczędności. Ale proszę zauważyć, że regularne obcinanie pieniędzy na rozwój infrastruktury w Warszawie, na metro, na budowę obwodnic, z jednej strony degraduje Warszawę, a z drugiej strony zuboża państwo. Bo jest faktem, że do miasta z taką infrastrukturą, jak jest Warszawa, z takimi możliwościami komunikacyjnymi, jakie są w Warszawie, kapitał nie przyjdzie, miejsc pracy nie będzie przybywać, tylko ubywać. W Warszawie w korkach ludzie tracą kilkadziesiąt milionów godzin, zmarnowanych albo na mniejszą robotę wykonaną, albo dla rodziny, co powinno interesować tych, którzy chcą budować rodzinę, i słusznie, chcą, żeby rodzice więcej czasu spędzali z dziećmi. Nie będą spędzać tego czasu z dziećmi, bo będą ten czas spędzać w korkach. Ja uważam, że tu oszczędności są złe ekonomicznie.</u>
          <u xml:id="u-83.13" who="#MaciejStanisławJankowski">To się jeszcze nakłada na to, że zdrowotność mieszkańców Warszawy, wskutek ilości decybeli w Warszawie, stale się pogarsza. Czyli koszty leczenia też będą coraz większe. Koszty sprawności też będą coraz większe. Dzisiaj o tych sprawach miał mówić szczegółowo prezydent Piskorski - poseł Piskorski i prezydent równocześnie - no ale nie zapisano go do głosu. Ja myślę, że paru moich kolegów, innych, z Warszawy też nie zostało zapisanych do głosu. Ale to jest bardzo ważna sprawa. Po prostu: im będziemy sprawniejsi, im infrastruktura będzie lepsza... Różne dobre pomysły przejawiły się we wszystkich głosach, na przykład to, co pani minister Blida mówiła o uzbrajaniu terenów. Jasne, że powinno być tak, że miasto uzbraja teren i sprzedaje uzbrojone działki, to przyspiesza budownictwo, jest wtedy inna w ogóle wartość ziemi, inna wycena. Czyli i z jednej, i z drugiej strony jest wiele szczegółowych dobrych pomysłów. Natomiast gdy się mówi generalnie, że państwo musi dać, to jest mówienie tylko i wyłącznie do widowni, bo państwo nie da, gdy nie ma. Gdy więcej zrobimy, to więcej możemy wtedy dawać.</u>
          <u xml:id="u-83.14" who="#MaciejStanisławJankowski">Będzie oczywiście złożony do Komisji Finansów wniosek o zmianę finansowania metra i ulic warszawskich i ja go z całego serca poprę, dlatego że to nie jest tylko dla warszawiaków, to jest też większe generowanie pieniędzy z Warszawy do całego kraju, do budżetu państwa. Ale te warunki trzeba stwarzać - i w Warszawie, i w wielu innych miejscach. Trzeba pracować nad ograniczaniem rozdawnictwa, kierowaniem pomocy tylko do naprawdę upośledzonych. W naszym kraju liczba leniwych, którzy też korzystają z pomocy, jest wystarczająco duża. Sam znam miejscowości, gdzie jest 25% bezrobocia, a nie można znaleźć ludzi do pracy - do pracy, nie na posadę, nie na pensję, tylko do pracy.</u>
          <u xml:id="u-83.15" who="#MaciejStanisławJankowski">Uważam, że trzeba pracować nad tym budżetem, pewne korekty na pewno można zrobić, natomiast jest to budżet wyraźnie ułożony tak, żeby reformy szły dalej, żeby zmiany w państwie szły dalej. I, jak do tej pory, z krajów „byłego obozu” nie jesteśmy na ostatnim miejscu ani na przedostatnim w tym wyścigu do dobrobytu. Myślę też, że gdy więcej będzie inwencji, a mniej narzekań, gdy naprawdę zajmiemy się tylko biednymi, a nie udającymi biednych czy leniwymi, to szybciej po prostu staniemy się normalnym krajem średniego dobrobytu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Lecha Szymańczyka z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#LechSzymańczyk">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Swoje wystąpienie zacznę od wypowiedzi premiera Leszka Balcerowicza z dnia 9 listopada 1998 r., wygłoszonej w Sejmie podczas prezentowania przez rząd AWS–UW projektu budżetu na 1999 r.: „wobec tego, że te i inne czynniki, warunki startu, warunki towarzyszące, są dane obiektywnie, to rozwój zależy przede wszystkim od jakości polityki wobec gospodarki, a jakość polityki wobec gospodarki, mówiąc wprost, zależy od jakości polityków - każdy naród ma taki rozwój, jakich wybiera polityków”. Następny cytat: Jakość polityków zależy od tego, w jaki sposób potrafią dobrać środki do celów, czyli innymi słowy czy są kompetentnymi. Bo można głosić cele i nie potrafić dobrać środków do realizacji tych celów.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#LechSzymańczyk">I jeszcze jeden cytat: Do tego oczywiście trzeba mieć odpowiednią wiedzę, żeby wiedzieć, co jest, co się sprawdza dla rozwoju, a co nie.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#LechSzymańczyk">Na tym koniec cytatów z wypowiedzi pana premiera Leszka Balcerowicza i mógłbym tym zakończyć swoje wystąpienie, dając wyraz dezaprobacie dla przedłożonego projektu budżetu koalicji AWS–UW, bo zdroworozsądkowym kryterium on nie odpowiada. Natomiast odpowiada innym, wynikającym ze sparafrazowania powiedzenia przewodniczącego SLD też Leszka, ale Millera, że rząd poznaje się po tym, nie jak zaczyna, tylko jak kończy.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#LechSzymańczyk">Podejrzewam, że z takim budżetem zakończycie niechlubnie swoją karierę, panowie koalicjanci.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#LechSzymańczyk">Panie Marszałku! Panie Premierze! Powstaje zatem zasadnicze pytanie: Co dalej z narodem, z gospodarką i z krajem? Czemu tak demonstracyjnie w tym budżecie ignorujecie oczekiwania społeczne? Nie ma tygodnia, miesiąca, aby z tego powodu nie wybuchało niezadowolenie społeczne o różnym natężeniu i o różnej sile, protesty ludzi, z którym rząd premiera Buzka zerwał dialog społeczny przy stole, natomiast prowadzi go na ulicach, drogach, w rytm pałek, gazów łzawiących, kul policyjnych i karabinów gładkolufowych. Taki jest w skrócie bilans dwóch lat sprawowania władzy przez AWS–UW. Odnoszę wrażenie, że premier Balcerowicz, że cały rząd premiera Buzka nie zdaje sobie sprawy z dramatyzmu sytuacji społecznej, w której się dzisiaj znajdujemy. Dramatyzm nie polega wyłącznie na załamaniu się światowych rynków finansowych. Wynika on z sytuacji społecznej spowodowanej wielkim rozwarstwieniem dochodów obywateli, a budżet nie zawiera żadnej nowej propozycji poprawy sytuacji, stanowi kontynuację starej doktryny gospodarczej schładzania gospodarki i obniżenia konkurencyjności Polski, ograniczenia roli państwa w stymulowaniu rozwoju gospodarczego, doktryny wykupywania Polski przez międzynarodowy, często spekulacyjny, kapitał.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#LechSzymańczyk">Panie Premierze! Zadaję zatem pytanie: Czy rząd zamierza przyciągnąć kapitał inwestycyjny, promować proeksportową inwestycję, w jaki sposób tego typu inwestycje będą premiowane, a w jaki sposób będzie się ścigać i karać tych spekulantów, którzy przychodzą do Polski, aby wykorzystać i naruszyć dorobek milionów obywateli? Ten projekt budżetu nijak się ma do zapowiedzi programów z kampanii wyborczej AWS–UW oraz éxpose premiera z 10 listopada 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#LechSzymańczyk">Panie premierze! Wypadałoby zatem wyjaśnić społeczeństwu, co się stało i gdzie są pieniądze w tym budżecie na składane przez pana obietnice, gdyż podstawowym zadaniem rządu będzie zapewnienie polskim rodzinom odpowiednich standardów życia. Co pozostało z filozofii proponowanego przez pana szybkiego wzrostu gospodarczego na poziomie 8–9% PKB, przyspieszenia w tworzeniu nowych miejsc pracy, wzrostu płac dla nauczycieli, podniesienia realnych wynagrodzeń pracownikom ochrony zdrowia, wsparcia konkurencyjności nowoczesności krajowego przemysłu oraz jego proeksportowej orientacji, a także wsparcia rozwoju wsi i małych miast oraz tworzenia nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich? Gdzie są środki w tym budżecie na realizację narodowego programu budownictwa mieszkaniowego? Gdzie są pieniądze na specjalne stypendia dla najzdolniejszych uczniów i studentów z rodzin wielodzietnych ze wsi i małych miast? Takich pytań można by zadać wiele. Odpowiedź znajduje się w projekcie budżetu, a oznacza ona stagnację lub degradację dla wielu dziedzin naszego życia. Dla rządu jest to totalna kompromitacja.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#LechSzymańczyk">Gołym okiem widać, że złożone publicznie obietnice nie są realizowane. Podejrzewam koalicję AWS–UW o złą wiarę, o destrukcję, a w konsekwencji o demontaż polskiej gospodarki. Wiem, że napływ kapitału jest Polsce potrzebny, ale wiem też, że niszczenie polskiego przemysłu i rolnictwa, nieodpowiedzialna wyprzedaż polskiego majątku narodowego do wzbogacenia obywateli nie doprowadzą.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#LechSzymańczyk">W związku z tym pytam rząd Rzeczypospolitej Polskiej: Jak długo jeszcze będzie następował spadek dynamiki tempa wzrostu PKB, spadek tempa konsumpcji, spadek rentowności przedsiębiorstw, a tym samym spadek wpływów do budżetu, który obywatele zasilają podatkami, oczekując od niego stosownego wsparcia w postaci usług społecznych? Oczywisty jest fakt, że im mniejsze podatki, tym mniejszy budżet, tym mniejsza dostępność do nauki, lecznictwa i gwarancji bezpieczeństwa emerytalnego. Jest to budżet regresu w rolnictwie i w przedsiębiorczości. Jest on pasywny i nie można w nim dostrzec perspektyw rozwiązywania podstawowych problemów społecznych. Został zbudowany zgodnie z koncepcją polityki podatkowo-fiskalnej, według której niskie podatki winny dotyczyć wszystkich i nie powinny służyć wzrostowi produkcji i zwiększaniu zatrudnienia. Ta koncepcja nie wytrzymuje krytyki ani na płaszczyźnie teoretycznej, ani praktycznej. Jestem przekonany, że rząd koalicji AWS–UW nie chce walczyć z przyczynami, lecz prowadzi walkę ze skutkami fatalnego gospodarowania, kontynuując koncepcję schładzania gospodarki, co wiąże się z ograniczeniem popytu wewnętrznego. Rząd ten prowadzi działania doraźne, a nie długofalowe.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#LechSzymańczyk">Panie Premierze! Jako odpowiedzialna opozycja niczego nie będziemy przyjmowali na wiarę i oczekujemy od rządu Rzeczypospolitej Polskiej konkretnych argumentów wyrażonych nie w deklaracjach, a w konkretnych przedłożeniach rządowych. Takim dokumentem jest budżet. Dlatego też proszę o przeanalizowanie jeszcze raz tego budżetu i przesunięcie środków, tak aby umacniał on tendencje prorozwojowe naszej gospodarki i aby zostały w nim uwzględnione interesy obywateli i państwa. Posłów koalicji AWS–UW proszę, aby mieli odwagę przyznać się do popełnionych błędów i dokonali głębokich zmian w konstrukcji przedstawionego budżetu, tak by był on zgodny z waszymi, państwo posłowie, deklaracjami wyborczymi, które przywiodły was na Wiejską.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#LechSzymańczyk">Panie Premierze! Jeszcze raz wzywam do odpowiedzialności. Kosztami przemian nie można wyłącznie obciążyć ludzi pracy, tych, których jest wprawdzie najwięcej, ale którzy dziś, w wyniku błędnej polityki gospodarczej pańskiego rządu, znaleźli się w najtrudniejszej sytuacji bytowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Berdychowskiego z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po takim wystąpieniu, jakiego byłem świadkiem przed chwilą, powiem szczerze, że trudno jest uwierzyć, iż opozycja w dniu dzisiejszym chciałaby prowadzić nad tak ważnym dokumentem, jakim jest budżet państwa, debatę z koalicją rządową. Trudno jest uwierzyć, że ludzie, którzy mówią nieprawdę, którzy tak kłamią, mogą z drugiej strony proponować rozwiązania, które będą dobrze służyły naszemu krajowi. I powiem szczerze, że ze zdziwieniem i ze zdumieniem usłyszałem w wypowiedzi pana posła, że w roku 2000 będziemy mieli do czynienia z regresem w wydatkach na rolnictwo. Jestem przekonany, że pan poseł po prostu budżetu nie czytał. Jeżeli 46-procentowy wzrost wydatków z przeznaczeniem na restrukturyzację wsi i rolnictwa nazywamy regresem, to już nie rozumiem, co znaczy słowo regres. Przecież nie można w taki sposób czytać ustawy budżetowej, nie można podawać tak ewidentnych kłamstw.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#ZygmuntBerdychowski">Myślę, że w odróżnieniu od pana posła, w odróżnieniu od ugrupowania, które pan reprezentuje, my, posłowie Akcji Wyborczej Solidarność, mamy odwagę i robimy dokładnie to, co mieliśmy zapisane w programie. Obiecywaliśmy, idąc do wyborów, że zrobimy wszystko, aby przebudować gospodarkę, przebudować sferę budżetową, stworzyć nowoczesne, silne państwo - po to, by nie być dłużej zakładnikiem przeszłości, przeszłości niechlubnej, którą państwo zbudowaliście.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debata nad budżetem w wolnych i demokratycznie rządzonych państwach zawsze będzie wzbudzała emocje. Ilekroć bowiem wydajemy grosz publiczny, to okazuje się, że w pewnym momencie zaczyna go brakować. Pojawiają się wtedy nowe cele, nowe oczekiwania i nowe żądania, których realizacja zawsze prowadzić by musiała do katastrofy finansów publicznych i bankructwa każdego, nawet najbogatszego kraju w świecie. Jest zatem miarą odpowiedzialności tych, którzy rządzą, i tych, którzy pozostają w opozycji, aby w trakcie tej debaty zachowywać się odpowiedzialnie, nie proponować czegoś, co jest nierealne i grozi katastrofą. Nie jest bowiem rolą posła powtarzanie tylko tego, co usłyszy na spotkaniach z wyborcami, miarą jego odpowiedzialności za kraj i ludzi, których reprezentuje, jest również, a może przede wszystkim wskazywanie rozwiązań trudnych, takich, które nie wzbudzają entuzjazmu, niosą z sobą wyrzeczenia i ograniczenia. Takiej właśnie zwykłej ludzkiej odpowiedzialności brakowało dziś w wystąpieniach opozycji. Totalna krytyka, brak konstruktywnych wypowiedzi, negacja osiągnięć, lekceważenie czy wręcz kpina z rządowego przedłożenia. Coraz to nowe propozycje wydatkowania coraz to większych pieniędzy, których nikt przecież jeszcze nie zarobił.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie i Panowie z opozycji, nie możecie bez końca uciekać od odpowiedzialności za państwo, odpowiedzialności tym większej po waszej stronie, że rządziliście Polską nieudolnie i źle, bez determinacji w pracy zmierzającej do naprawy Rzeczypospolitej, po półwieczu komunistycznych, socjalistycznych rządów i kierowania gospodarką centralnie przez Komitet Centralny waszej partii.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: To jest pana zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tym roku byliśmy świadkami wielu uroczystości związanych z dziesiątą rocznicą rewolucji „Solidarności”. Wszyscy zgodnie przy tych okazjach podkreślaliśmy, że mijająca dekada - znaczona zasadniczą przebudową państwa i gospodarki - dała Polsce niepowtarzalną szansę na przezwyciężenie tego nieszczęśliwego fatum, które skazywało nas ciągle na niewolę, stagnację czy emigrację. Dziś bogatsi w doświadczenia ostatnich lat wiemy już na pewno, że:</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#ZygmuntBerdychowski">— po pierwsze, bogactwa narodu nie zbuduje się w oparciu o deficyt i kredyt;</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#ZygmuntBerdychowski">— po drugie, odbieranie ludziom pieniędzy i inicjatywy poprzez coraz szersze regulacje i coraz wyższe podatki musi prowadzić do biedy i zniewolenia.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#ZygmuntBerdychowski">Tylko prywatna własność, konkurencja i równe prawa dla wszystkich podmiotów dają nam szansę na stabilizację. Dziś wiemy już na pewno, że trudna, wymagająca wyrzeczeń polityka gospodarcza, zmierzająca do budowy otwartej, zdolnej do konkurencji na rynkach światowych gospodarki, daje szansę na sukces. Każdy, kto tak ochoczo dziś krytykuje rządowe przedłożenie, może zobaczyć u naszych sąsiadów, co by spotkało Rzeczpospolitą, gdybyśmy idąc śladem zgłaszanych przez opozycję postulatów, spróbowali z nich skonstruować program dla naszej gospodarki - chaos, spadek poziomu życia, korupcja, mniej lub bardziej zorganizowana przestępczość, a wreszcie cierpienia ludzi, którym ciągle się obiecuje, że dla ich dobra coś się zrobi później, lepiej.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Przecież to wszystko obiecujecie teraz.)</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#ZygmuntBerdychowski">I tak się zastanawiam, czy takiej właśnie Polski chce dziś opozycja, przedstawiając swoje nierealistyczne, nieodpowiedzialne i nierozważne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: My nie chcemy, a wy tak właśnie robicie.)</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#ZygmuntBerdychowski">Czy rzeczywiście musimy przeżyć te wszystkie nieszczęścia, abyście państwo zrozumieli, że negując zasadnicze filary polityki rozwoju, spychacie Polskę na margines Europy?</u>
          <u xml:id="u-87.13" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: To wy spychacie, taka jest wasza rola.)</u>
          <u xml:id="u-87.14" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa budżetowa jako najważniejsza ustawa przedkładana corocznie parlamentowi przez rząd nie tylko odzwierciedla stan naszej gospodarki, określa kształt polityki gospodarczej, ale również wyznacza cele możliwe do osiągnięcia w krótszym i dłuższym horyzoncie czasowym. Planowany na przyszły rok wzrost gospodarczy w wysokości 5,2% produktu krajowego brutto nie jest wartością samą w sobie. Stanowi trwałe jedyne źródło zwiększania dochodów obywateli, zwiększania konsumpcji i zapewnienia naszemu krajowi szybszego rozwoju cywilizacyjnego, zbliżającego nas do wysoko rozwiniętych krajów zachodnich. Zaplanowany wzrost gospodarczy daje nam szansę na uzyskanie przez budżet państwa wpływów na poziomie 141 mld zł, co stanowi prawie 21% produktu krajowego brutto. Dochody budżetu państwa realizowane będą poprzez nowy, tworzony właśnie z inicjatywy tego rządu w Komisji Finansów Publicznych system podatkowy. Dziś już nikt nie powinien mieć wątpliwości, że obecna koalicja jest zdeterminowana, aby dać Polsce system podatkowy spójny, stabilny, prosty, prowadzący do:</u>
          <u xml:id="u-87.15" who="#ZygmuntBerdychowski">1) obniżenia udziału podatków w produkcie krajowym brutto,</u>
          <u xml:id="u-87.16" who="#ZygmuntBerdychowski">2) ograniczenia redystrybucji bogactwa narodowego, co powinno prowadzić do zwiększenia inwestycji, a nie konsumpcji,</u>
          <u xml:id="u-87.17" who="#ZygmuntBerdychowski">3) obniżenia podatków bezpośrednich kosztem zwiększenia podatków pośrednich,</u>
          <u xml:id="u-87.18" who="#ZygmuntBerdychowski">4) zwiększenia efektywności poboru podatków,</u>
          <u xml:id="u-87.19" who="#ZygmuntBerdychowski">5) zmniejszenia szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-87.20" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Kto panu to napisał?)</u>
          <u xml:id="u-87.21" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tak nadzwyczajnej sytuacji, w jakiej od dwóch lat znajduje się nasza gospodarka przede wszystkim na skutek, jak powiedziałem, nieudolnych, nieodpowiedzialnych rządów poprzedniej koalicji, rząd przyjął, że koniecznym uzupełnieniem dochodów budżetu państwa będą kredyty i pożyczki w wysokości 12 mld zł, stanowi to prawie 2% produktu krajowego brutto. Równocześnie dotychczas zaciągnięty dług publiczny wzrośnie na końcu przyszłego roku do sumy prawie 270 mld zł, co będzie oznaczało, że na jego obsługę będziemy zmuszeni przeznaczyć prawie 19 mld zł w 2000 r. I każdy z nas, jak siedzimy na tej sali, musi uznać, iż życie na kredyt jest niesłychanie kosztowne. Te łatwo podejmowane jeszcze niedawno decyzje o zaciąganiu coraz to nowych pożyczek każą nam dziś prawie 12% naszego produktu krajowego brutto przeznaczyć na spłatę odsetek. Ile to szlachetnych celów udałoby się zrealizować, jak bardzo moglibyśmy pomóc naszym obywatelom, gdyby tylko nie te odsetki? A przecież w tym miejscu trzeba powiedzieć, że tylko dzięki determinacji tego rządu powstrzymaliśmy dwa lata temu zabójczy proces narastania deficytu w finansach publicznych. Gdyby bowiem prawica postępowała tak jak lewica, mielibyśmy dziś do czynienia z długiem publicznym o wiele większym, takim, którego obsługa pochłaniałaby znacznie większe kwoty, i nie moglibyśmy realizować wielu społecznie tak bardzo pożądanych celów i zadań.</u>
          <u xml:id="u-87.22" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Urodziłem się i mieszkam w regionie, w którym życie na kredyt nie jest modne. Reprezentuję ugrupowanie polityczne, które nie chce kosztem przyszłych pokoleń wydawać dziś dużych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-87.23" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak pokazała niedawna przeszłość, dyscyplina w finansach publicznych jest najlepszą szczepionką przeciwko zarazie, jaka opanowała gospodarki niektórych krajów z nami sąsiadujących po kryzysie w Rosji. Te pieniądze, które rząd pożyczy, te pieniądze, które rząd będzie chciał wydawać na wiele bardzo szlachetnych celów, nigdy już nie będą pieniędzmi, które będą mogły być przeznaczone na inwestycje. Ci ludzie, którzy dziś tych pieniędzy najbardziej potrzebują, którzy dziś ich najbardziej poszukują, będą musieli trafić na mur obojętności i niemożności, bo przecież rządowi zawsze bardziej opłaca się pożyczać.</u>
          <u xml:id="u-87.24" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najważniejsze zadania, jakie budżet na rok 2000 ma do wypełnienia, scharakteryzowałbym w kilku oddzielnych grupach. I tak w pierwszej kolejności trzeba oczywiście powiedzieć o tym, iż obsługa długu publicznego i subwencje dla samorządów - a więc coś, co zostało zapisane w ustawach, coś, co rząd nasz musi realizować - stanowią prawie 30% całego budżetu. Transfery socjalne, czyli wszystko to, co musimy realizować, wywiązując się z tych obietnic, które zostały kiedyś złożone, z tych zapisów, których autorami sami byliśmy w ciągu dwóch lat, to jest prawie 28% budżetu - suma 42,5 mld zł. Na podstawowe funkcje państwa ten rząd postanowił przeznaczyć w budżecie na rok 2000 sumę prawie 30 mld zł, co oznacza wzrost o prawie 4%, pomimo iż w roku 1999 byliśmy świadkami, zwłaszcza jeżeli chodzi o te funkcje, wyjątkowo dużych nakładów z budżetu państwa, takich, jakich koalicja PSL–SLD nigdy w trakcie swojej czteroletniej kadencji - pomimo wielokrotnie deklarowanych intencji - nie była w stanie zagwarantować. Wydatki prorozwojowe to suma około 30 mld zł. Oczywiście łatwo jest w dniu dzisiejszym krytykować rząd, koalicję za to, że to jest tylko 30 mld zł, bo mamy świadomość, iż wielokrotnie wyższa suma zapisana w budżecie i tak pewnie nie zaspokajałaby wszystkich oczekiwań. Natomiast jest dla mnie rzeczą oczywistą, że to nie chęci decydują o określonych zapisach, lecz możliwości. I w końcu wydatki związane z rozwojem infrastruktury. Po raz kolejny w tym roku przeznaczamy na ten cel bardzo dużą sumę w budżecie, prawie 4 mld zł, co, myślę, w sposób istotny pozwoli na poprawę sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-87.25" who="#ZygmuntBerdychowski">Myślę, że warto wspomnieć również o tym, że w budżecie państwa wyszczegółowiono, po raz pierwszy zresztą, wydatki na wieloletnie programy restrukturyzacji niektórych branż. Mam tu na myśli górnictwo, zbrojeniówkę, hutnictwo, służbę zdrowia, budownictwo mieszkaniowe czy wreszcie rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich. Myślę, że po raz pierwszy udało nam się doprowadzić do sytuacji, w której w perspektywie kilkuletniej w odniesieniu do tak wielu branż naszej gospodarki narodowej określamy konieczne do poniesienia wydatki, aby przywrócić tym branżom konkurencyjność, ekonomiczną efektywność czy możliwość rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.26" who="#ZygmuntBerdychowski">I na koniec tylko słowo w sprawie budżetu rolnictwa i na rozwój obszarów wiejskich. Ogólna suma, jaką zapisano w budżecie na ten cel, to 4113 mln zł. Oczywiście opozycja podnosić będzie argument, iż część tej sumy pochodzi ze środków pomocowych Unii Europejskiej czy z kredytu Banku Światowego. Tak, zgadzam się z tym, ale przecież państwo, będąc w takiej samej sytuacji w pierwszych dwóch latach swojej kadencji, również korzystaliście ze środków pomocowych. Myślę, że te środki właśnie są najlepszą rekomendacją i zachętą do tego, abyśmy proces związany z naszym wejściem do Unii Europejskiej przyspieszali, abyśmy strzegli tych spraw jak źrenicy oka. Jest bowiem prawdą to, iż obywatele naszego kraju bardzo wiele zyskają na naszym wejściu do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-87.27" who="#ZygmuntBerdychowski">Myślę, że budżet, przygotowany w przedstawionym przeze mnie kształcie, daje pełną szansę na to, abyśmy w roku 2000 byli krajem stabilnym, dynamicznie się rozwijającym w odróżnieniu od innych krajów, które z nami sąsiadują. Budżet ten, jestem przekonany, da nam szansę na to, abyśmy w roku 2001 i w latach następnych mogli jeszcze szybciej rozwijać naszą gospodarkę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Longina Pastusiaka z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wysłuchałem mojego poprzednika i muszę powiedzieć: żenującego przemówienia mojego poprzednika, bo trzeba być rzeczywiście fantastą politycznym, żeby obciążyć Sojusz Lewicy Demokratycznej za problemy gospodarcze naszych sąsiadów. To jest tak, jakby Sojusz Lewicy Demokratycznej próbował obciążyć Akcję Wyborczą Solidarność za wybuchy na innych planetach. Taki to ma związek i taką wartość ma ta argumentacja.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#LonginPastusiak">Jeżeli jednak mowa o nieudolności rządu, to przypomnijmy sobie najbardziej obiektywny wskaźnik. To właśnie za rządów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, lata 1994–1997, Polska miała siedmioprocentowy wzrost — najwyższy wzrost w Europie. I życzymy temu rządowi, żeby przekroczył ten procent, a jeżeli będzie połowa, bo tyle się zapowiada wzrostu gospodarczego w tym roku, to też już będzie wielki sukces tego rządu. Jeżeli więc mowa o nieudolności, to przyjrzymy się właśnie najbardziej zobiektywizowanemu kryterium, jakim jest wskaźnik wzrostu dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako członek Komisji Obrony Narodowej chciałbym odnieść się do niektórych spraw związanych z budżetem na obronę narodową. Wydawać by się mogło, że wzrost o 9% planowanych wydatków na obronę w roku przyszłym w porównaniu z rokiem obecnym nie powinien być sygnałem alarmowym. Ale kiedy przyjrzeć się dokładniej strukturze wydatków, to nieuniknione, że muszą pojawić się pewne wątpliwości i pytania, które chcę właśnie postawić z tej trybuny i na które, panie premierze, oczekuję rzeczowej i precyzyjnej odpowiedzi ze strony rządu. Chcielibyśmy bowiem, aby w dziedzinie obronności, podobnie jak w dziedzinie polityki zagranicznej, istniał konsensus między różnymi ugrupowaniami. Droga jednak do konsensusu prowadzi przez dialog między rządem a opozycją, którego nie ma, prowadzi przez konsultacje między rządem i opozycją, których nie ma, oraz wyjaśnienie wszelkich wątpliwości. Dlatego będę prosił przedstawicieli rządu o wyjaśnienie moich wątpliwości i pytań dotyczących wydatków na obronę narodową.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#LonginPastusiak">Pierwsza i zasadnicza moja wątpliwość to czy mamy w projekcie budżetu na rok 2000 w dziedzinie obrony narodowej z rzeczywistym realnym wzrostem wydatków, jeżeli, powtarzam, jeżeli odliczyć dodatkowe pozycje w budżecie MON, których nie ma w obecnym budżecie. Tak na przykład w budżecie wojsk lądowych, gdzie przewiduje się wzrost o 0,44 mld zł, zaplanowano wydatki na udział jednostek wojskowych KFOR w Kosowie w misjach pokojowych NATO, czego nie było w budżecie obecnym - 1999 r. Misje pokojowe bowiem są w tym roku finansowane, przynajmniej częściowo, z rezerwy rządowej. Również w wydatkach na pozostałe jednostki przewidziano też jednostkę GROM. Jest to o tyle interesujące, że przy przechodzeniu tej jednostki z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji do Ministerstwa Obrony Narodowej przedstawiciele władz rządowych publicznie informowali o odrębnym dla tej jednostki, dla GROM, budżecie. Było to zrozumiane jako nieobciążające budżetu MON. Z tego widać, że niestety tak nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#LonginPastusiak">Ustawa budżetowa zakłada uzyskanie ok. 95 mln zł z prywatyzacji spółek przemysłu obronnego. Suma ta ma być wydatkowana na dalszą restrukturyzację tego przemysłu i techniczną modernizację wojska. Nasuwają się tutaj uwagi zgłaszane w dyskusji nad ustawą o wspieraniu restrukturyzacji przemysłu obronnego, dotyczące rzeczywistych kwot na te właśnie dwa zadania. Nigdzie jednak nie wspomina się o obsłudze finansowej zwalnianych pracowników w 2000 r. w przemyśle obronnym. Ocenia się, że mniej więcej 16–18 tys. osób może być z tych gałęzi przemysłu zwolnionych. W praktyce oznaczałoby to, że powyższa suma na cele wojskowe i obronne będzie w rzeczywistości niższa.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#LonginPastusiak">Analiza propozycji budżetu obrony narodowej skłania mnie również do postawienia na koniec następujących pytań. W jakim stopniu budżet MON w roku 2000 pokrywa wydatki na realizację:</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#LonginPastusiak">— Po pierwsze, rocznych zadań wynikających z programu Armia-2012,</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#LonginPastusiak">— Po drugie, zaplanowanych 65 celów zadań integracyjnych z Sojuszem Północnoatlantyckim?</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#LonginPastusiak">— Po trzecie, w jakim stopniu pokrywając wydatki wieloletnich strategicznych programów rządowych, na przykład środki OPL - Loara, czołg Twardy - Goryl itd.? Chcę powiedzieć, że w pierwszym kwartale Marynarka Wojenna ma przejąć pierwszą z dwóch fregat, które otrzymaliśmy od Stanów Zjednoczonych. O ile wiem - tak przynajmniej mnie informowano ostatnio w Waszyngtonie - należy się liczyć z poważnymi wydatkami związanymi z przystosowaniem tej fregaty do pełnej zdolności operacyjnej w służbie polskiej Marynarki Wojennej.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#LonginPastusiak">— Pytanie czwarte: Czy w budżecie MON przewiduje się środki na ten cel?</u>
          <u xml:id="u-89.11" who="#LonginPastusiak">— Po piąte, czy prywatyzacja spółek przemysłu obronnego poprawi zdolności partnerskiej kooperacji z firmami zachodnimi?</u>
          <u xml:id="u-89.12" who="#LonginPastusiak">— Po szóste wreszcie, czy jest szansa, że trudne obecnie warunki socjalno-bytowe kadry wojskowej i rodzin wojskowych ulegną poprawie, czy też mogą się pogorszyć w świetle obecnych propozycji budżetowych?</u>
          <u xml:id="u-89.13" who="#LonginPastusiak">Na koniec, panie marszałku, jedna ze spraw niezwiązanych z budżetem obronnym, ale istotna dla kondycji finansowej państwa, o której pan premier bardzo często mówi. Otóż od wielu lat mamy chroniczny deficyt bilansu w handlu zagranicznym, a od kilku lat również deficyt na rachunku obrotów bieżących. Sam fakt, że mamy duże rezerwy dewizowe, wynoszące obecnie ponad 27 mld zł, mnie osobiście nie uspokaja. Nie może nas również uspokajać fakt, że finansujemy deficyt rachunków bieżących napływem kapitału zagranicznego, bo ten napływ jest zmienny i nie będzie trwał wiecznie w takiej skali jak obecnie. W związku z tym zwracam się z ostatnim pytaniem do rządu: Jakie środki finansowe rząd przewiduje w roku 2000 na likwidację chronicznego deficytu handlowego lub przynajmniej jego zmniejszenie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Łozińskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Najpierw odniosę się do wypowiedzi pana posła Pastusiaka. Otóż, panie pośle, gospodarka nie rozwija się na zasadzie magii różdżki czarodziejskiej. Nie podejrzewam SLD o czary, o magię. Rozwój w latach 1994–1997 był wynikiem dobrej pracy rządu przed 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Ojej, panie pośle, panie pośle, poważnie.)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#AdamŁoziński">Podział budżetu państwa nie polega na tym, że dysponujemy określoną kwotą pieniędzy i dowolnie, różnie możemy układać budżet w kompozycję. W dużej części budżet jest już poukładany, jest bowiem konsekwencją roku poprzedniego, a nawet ubiegłych lat.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#AdamŁoziński">Dziwi i zaskakuje sposób oceny przez opozycję budżetu w zakresie edukacji. Pan przewodniczący Leszek Miller ubolewa nad tym, że wydatki na edukację są tylko na poziomie 4% produktu krajowego brutto. Jak pamiętam, w 1997 r. w dziale: Oświata i wychowanie wydatki były na poziomie 2,6%. Trzeba o tym pamiętać. Rzeczywiście tak było.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#AdamŁoziński">Pani posłanka Sierakowska odniosła się do ekspertyzy. Stwierdziła, iż eksperci napisali, że budżet jest zły. Pan poseł Zaciura cytuje prasę i również źle ocenia budżet. Proponuję państwu lekturę projektu ustawy budżetowej. Tam jest napisane, co naprawdę czeka nas w zakresie oświaty. Na budżet oświaty i wychowania składają się 3 części.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#AdamŁoziński">Pierwsza część to subwencja oświatowa dla samorządów gmin, powiatów i województw samorządowych, która - zgodnie z ustawą uchwaloną w roku ubiegłym - nie może być niższa niż 12,8% planowanych dochodów budżetu państwa i wynosi w tym roku 19 269 mln zł, co stanowi 13,6% wydatków państwa.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#AdamŁoziński">Druga część to środki finansowe w dziale: Oświata i wychowanie, które pozostają w dyspozycji ministrów i wojewodów. Jest to kwota ponad 700 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#AdamŁoziński">Trzecia część pieniędzy oświatowych to rezerwy celowe w kwocie 629 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#AdamŁoziński">Zgodnie z ustawą kompetencyjną zadania oświaty i wychowania w zakresie opieki nad dziećmi, tj. domy dziecka, rodzinne domy dziecka, pogotowie opiekuńcze, ogniska wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, stały się zadaniami powiatu i prowadzone są w obszarze pomocy społecznej w dziale 86: Opieka społeczna. W tym roku odbywa się to w formie dotacji celowych udzielanych przez wojewodów z działu 79: Oświata i wychowanie. Natomiast od 1 stycznia następnego roku środki budżetowe na finansowanie tych placówek zaplanowane zostały w dziale 86: Opieka społeczna. Subwencja nominalnie wzrasta o 16,4%. Aby realnie ten wzrost ocenić, trzeba uwzględnić dodaną do subwencji kwotę 1 146 mln zł, w związku ze zmianą finansowania niektórych zadań oświatowych. Porównywalna kwota subwencji to zatem 18 123 mln zł, czyli nominalny wzrost o 9,5%. W przeliczeniu na realne kwoty powyżej inflacji jest to kwota 628 mln zł. Podobnie wzrasta kwota rezerw celowych, z 430 mln zł do 629 mln zł. Razem, jeśli chodzi o wzrost ponad inflację, daje to kwotę 920 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#AdamŁoziński">Oczywiście ten budżet w pełni nikogo nie zadowala, na pewno ani rządu, ani nauczycieli, ani „Solidarności” nauczycielskiej, która oczekiwała środków na poziomie 5% produktu krajowego brutto. Budżet oświaty przy takim wskaźniku musiałby wynosić 33 mld zł. Obecnie jest to 20 600 mln zł. W porównaniu do produktu krajowego brutto jest to 3,05%, a więc zwiększył się z 2,97%.</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#AdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zgadzam się z apelem ministra Handke, który apeluje do polityków o zrozumienie tego, że edukacja to racja stanu. To ważna inwestycja, ale jest trudna do zrealizowania. Z jednej strony efektów od razu nie widać, a z drugiej zaniechania dziś to bardzo złe konsekwencje za lat kilka. W czerwcu tego roku Ojciec Święty przypomniał Wysokiej Izbie wezwanie żarliwego kaznodziei ks. Piotra Skargi: Kto ojczyźnie swej służy, sam sobie służy, bo w niej jego wszystko się dobre zamyka. Miejmy więc odwagę służyć sobie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Śleziaka z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#CzesławŚleziak">Będę musiał zrezygnować z pierwotnej wersji swojego wystąpienia ze względu na czas, jaki klubowi pozostał.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#CzesławŚleziak">W swoim wystąpieniu pragnę odnieść się do tej części projektu ustawy budżetowej na rok 2000, która dotyczy ochrony środowiska, leśnictwa i gospodarki wodnej, problemów nieobecnych dzisiaj na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#CzesławŚleziak">Chcę na samym początku powiedzieć, że jest to zły budżet dla ochrony środowiska, dla leśnictwa i dla gospodarki wodnej. Chcę powiedzieć, że zabraknie środków na takie sprawy, jak chociażby inwestycje centralne z zakresu gospodarki wodnej. Tutaj, co prawda, wskazuje się potencjalne źródła finansowania, jak narodowy fundusz - o tym za chwilę. Planuje się ukończenie w 2000 r. 2 z 9 inwestycji centralnych, ale w odniesieniu do 3 inwestycji, jak zbiornik wodny Świnna Poręba, zbiornik Wióry oraz stopień wodny w Malczycach, zaplanowane nakłady do poniesienia w 2000 r. są na bardzo niskim poziomie, co nie pozwoli na terminowe prowadzenie prac budowlanych i spowoduje dalsze przesunięcia terminów ukończenia powyższych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#CzesławŚleziak">Mniejsze są nakłady na leśnictwo w porównaniu do wydatków z ostatnich 2 lat. Spadła realna wielkość środków na zalesianie gruntów porolnych, na przebudowę drzewostanów. Na utrzymanie i funkcjonowanie parków narodowych przeznaczono w omawianym budżecie nominalnie o ok. 25% środków mniej. Przeznaczenie w rezerwach celowych 10 mln zł na rozbudowę Białowieskiego Parku Narodowego nie zapewnia realizacji Kontraktu dla Puszczy Białowieskiej. Nie ma pieniędzy na Mazurski Park Narodowy i na Turnicki Park Narodowy.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#CzesławŚleziak">W bardzo dramatycznej sytuacji znajduje się geologia. Środki na zaawansowaną już w 60% mapę geologiczną kraju są zdecydowanie niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#CzesławŚleziak">Chcę podzielić się z Wysoką Izbą, Panie Marszałku, Wysoka Izbo, dużym niepokojem i poważnym problemem. Po raz pierwszy w okresie istnienia Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej minister finansów, wbrew procedurom i prawu, rozpoczął ręczne nim sterowanie. Plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, stanowiący załącznik do projektu ustawy budżetowej na 2000 r., nie jest planem finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska przyjętym przez radę nadzorczą w lipcu 1999 r. i uzgodnionym z ministrem ochrony środowiska. To nie jest ten plan, panie ministrze, który rada przyjęła. Pytam, kto i w oparciu o jakie prawo podjął decyzję o zmianie planu? Kto tworzy niebezpieczny precedens? Chodzi tu o dotacje w wysokości 250 mln zł. O jakiej odpowiedzialności pan mówi, panie pośle Berdychowski.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#CzesławŚleziak">Żeby prawny aspekt tego problemu był jasny, cytuję fragment opinii prawnej Biura Studiów i Ekspertyz: ani minister finansów, ani minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa nie jest uprawniony do samodzielnego decydowania o treści planu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zamieszczonego w projekcie ustawy budżetowej. Kieruję ten problem osobiście do pana przewodniczącego Goryszewskiego. Myślę, że również kierowana przeze mnie komisja poważnie ten problem rozpatrzy.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#CzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę o kilkadziesiąt sekund. Dostosowanie Polski do unijnych standardów w ochronie środowiska to koszty oceniane na 35 mld euro. Dla porównania, Polska wydaje rocznie na ochronę środowiska około 2 mld zł, powinniśmy każdego roku znacząco zwiększać te wydatki, co zresztą zapowiadał pan premier Buzek w swoim exposé z 1997 r., jak również środki na ochronę środowiska by, cytuję, dobrze przygotować Polskę do wejścia do Unii Europejskiej, o czym dzisiaj mówił pan wicepremier Balcerowicz. Te zapowiedzi i deklaracje w świetle budżetu na 2000 r. to puste słowa; zamiast potrzebnego wzrostu, mamy regres, mamy pozaprawne manipulacje z planem finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#CzesławŚleziak">Wczoraj Komisja Europejska w raporcie oceniającym postęp państw starających się o członkostwo w Unii Europejskiej po raz kolejny krytycznie oceniła nasze wyniki w dziedzinie dostosowania prawa ochrony środowiska do prawa unijnego. Takie budżety jak ten na 2000 r., przynajmniej w części dotyczącej ochrony środowiska, nie przybliżają nas do Unii Europejskiej. Gdyby nie kilku zaangażowanych posłów z koalicji rządzącej, powiedziałbym, że koalicja AWS–UW nie rozumie znaczenia ochrony środowiska w integracji z Unią Europejską. Mam nadzieję, że jest to tylko projekt, jak chce pan poseł Kracik. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Przedstawiciel rządu wicepremier minister finansów zaapelował o poważną, rzetelną i fachową debatę. Jak było, każdy widział.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JanKulas">Czy naprawdę nas nie stać w tym Sejmie, żeby pewne fakty uznawać, szanować, żeby patrzeć na budżet w sposób racjonalny? Ma on zalety, atuty, ale ma i słabości, o co wyrażamy troski, niepokoje. Ale Polsce na pewno trzeba życzyć dobrze. Jeżeli poseł Pastusiak życzy mojemu rządowi 7-procentowego wzrostu gospodarczego kraju, to może za dwa, trzy lata to nam się uda, tylko czy opozycja wytrzyma te dwa, trzy lata, czego jej życzę.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Myślę, że trzeba zawsze mówić o okolicznościach, które warunkują budżet. Taką wielką barierą jest niewątpliwie poziom długu publicznego. Jakkolwiek by było w tym skromnym, ale realistycznym budżecie państwa, takim jaki może być w obecnej sytuacji gospodarczej, ponad 18 mld zł przeznaczamy na obsługę zadłużenia zagranicznego i krajowego. Zrobiłem sobie takie podstawowe wyliczenie - to jest dokładnie 12% wydatków budżetu państwa. Ta kwota na obsługę zadłużenia, przypominam, są to głównie długi z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, to naprawdę nie są czasy demokracji. Gdyby ta kwota była do dyspozycji rządu, wystarczyłoby na: bezpieczeństwo publiczne - 7 mld zł, na rolnictwo i obszary wiejskie - ponad 4 mld zł, na szkolnictwo wyższe - ponad 5,5 mld zł, na kulturę i sztukę - 649 mln zł i zostałby jeszcze 1 mld. Taka jest bariera dla naszego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#JanKulas">Panie i panowie z opozycji, nie można też udawać, iż powinno nas wspólnie niepokoić to, że poziom dochodów w tym roku będzie mniejszy o ponad 2 mld zł i o tyle też będą mniejsze wydatki. Ktokolwiek by rządził, to szacunek dla gospodarki, dla tego społeczeństwa powinien być tutaj prezentowany, jesteśmy posłami Rzeczypospolitej. Jeżeli są dobre wieści, a w tym budżecie są takie wieści, należy się z tego naprawdę cieszyć: to, że rośnie zaufanie do Polski za granicą; to że blisko 7,5 mld zł bezpośrednich inwestycji zagranicznych napłynie do Polski i w tym, i w przyszłym roku; to, że zmaleje inflacja poniżej 6%, jeszcze 10 lat temu była na poziomie 500–600%; to, że w przyszłym roku prognozowany jest realistyczny wzrost gospodarczy o 1%; to, że rysuje się korzystna koniunktura ekonomiczna w państwach Unii Europejskiej, a być może także w Rosji nastąpi wreszcie wzrost gospodarczy. Z tych pozytywnych tendencji należy się cieszyć, bo Polska w nich będzie odnajdowała swoje miejsce.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#JanKulas">Jeżeli mówimy o młodym pokoleniu, to trzeba wyrazić aprobatę dla tego, że prawie 150 mln zł lokujemy w funduszu pożyczek i kredytów studenckich. Chcemy kształcić młode pokolenie na wsi i w miastach i elementarne środki na to są zapisane w budżecie. Nie zapominamy również o kombatantach, ponadto 5 mln zł lokujemy w państwowym funduszu kombatantów. Ponad 251 mln zł przeznaczamy na odszkodowania dla patriotów, dla Polaków, którzy cierpieli dla ojczyzny, to jest ta wrażliwość posłów AWS.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#JanKulas">Nade wszystko trzeba zwrócić uwagę na tendencje rozwojowe, nie zapominając o tym, co jest naszą troską, bo tego nie ukrywamy. Chcielibyśmy, żeby emerytury i renty rosły realnie szybciej. Marzy nam się wzrost płac realnych na poziomie co najmniej 4–5%. Nie można straszyć społeczeństwa, że będzie gorzej, tyle że wzrost tych płac, tych emerytur będzie rzeczywiście stosunkowo niewielki. Te tendencje rozwojowe, na które stawiamy, to rozwój kapitału ludzkiego. Badania naukowe po raz pierwszy będą rozwijały się na poziomie wzrostu gospodarczego, to było naszym marzeniem od wielu lat.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#JanKulas">W tym budżecie są naprawdę dobre wieści dla rolników. Cokolwiek by powiedzieć, dla rolników i polskiej wsi po raz pierwszy przeznaczonych będzie ponad 4 mld zł i trzeba się z tego cieszyć, że prawie miliard złotych będzie pochodziło z funduszów SAPARD i PHARE. Trzeba też z uznaniem przyjąć, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeznaczy 1150 mln zł na restrukturyzację, unowocześnianie polskiego rolnictwa, że będą podejmowane zabiegi o utrzymanie rynku rolnego, w tym istotna jest troska o poziom dochodów realnych gospodarstw rolniczych. Agencja Rynku Rolnego będzie miała do dyspozycji 728 mln zł, a więc znacznie więcej niż w tym roku. Przewidziano nawet dotację dla Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Można uspokoić rolników i rencistów na polskiej wsi, że blisko 14,5 mld zł w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego sprawi, że terminowo i regularnie będą wypłacane emerytury i renty rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#komentarz">(Poseł Irena Maria Nowacka: Tak, takie grosze.)</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#JanKulas">Zapewniono również minimalne, podstawowe środki na dopłaty, na odsetki do kredytów rolniczych. Został spełniony postulat Polskiego Stronnictwa Ludowego, jeżeli chodzi o 105% wzrostu środków na postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej, o 106% wzrosną środki finansowe na postęp biologiczny w produkcji roślinnej, o blisko 105% będzie więcej pieniędzy na ośrodki doradztwa rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Z czego?)</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#JanKulas">Na pewno należałoby się zatroszczyć o większe środki dla izb rolniczych i mam wrażenie, że w Komisji Finansów Publicznych takie działania podejmiemy.</u>
          <u xml:id="u-95.12" who="#JanKulas">Panie i Panowie! Jeżeli rolnictwo uzyskało tak wielką aprobatę i sympatię społeczeństwa polskiego, jeżeli ze strony Unii Europejskiej są tak wielkie oczekiwania, to trzeba łączyć wysiłki i sprawić, żeby te 4100 mln zł dobrze wykorzystać, zagospodarować. To jest pole współdziałania nie tylko dla posłów AWS i Unii Wolności, ale i opozycja może tutaj wnosić uwagi.</u>
          <u xml:id="u-95.13" who="#JanKulas">Kończąc, bo czas mija...</u>
          <u xml:id="u-95.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Już minął.)</u>
          <u xml:id="u-95.15" who="#JanKulas">Panie i panowie, nikt z nas nie powiedział w tej debacie, a wicepremier prosił o rzetelność, że jest to budżet bardzo dobry czy nawet dobry, ale daje on szansę na wzrost gospodarczy. Są w nim zapisane wszystkie podstawowe wydatki. Dla rolnictwa może być to rzeczywiście oznaka pewnego przełomu. Nie można straszyć społeczeństwa, że dochody realne będą się zmniejszały. Myślę, że elementarne środki na ich wzrost są zabezpieczone. W Komisji Finansów Publicznych i w innych komisjach resortowych trzeba uczynić wszystko, żeby ten budżet poprawić, ulepszyć, uporządkować, żeby gwarantował on także pewną stabilizację polityczną. Do współdziałania na gruncie budżetu państwa nigdy apeli, wezwań nie jest za wiele. To jest budżet dla tego państwa, dla naszego społeczeństwa. Dlatego również tutaj deklaruję swoją współpracę i współdziałanie, żeby ten budżet poprawić, na ile się da, podreperować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czas przeznaczony na dyskusję został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie i panowie posłowie zgłosili się do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista zgłoszonych zamyka się na pozycji 37... Na pozycji 38 jest już pani posłanka Tomaszewska.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym zadać pytanie: Czy jeszcze ktoś chce się zapisać się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Ciesielski. Czy jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pan poseł Wagner i pan poseł Gabriel Janowski.)</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę, słucham.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jeszcze rolnik spod Warszawy i rolnik z Kampinosu.)</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">To już wszyscy? Zgłosiło się 44 posłów.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę panią posłankę Ewę Janik o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#komentarz">(Poseł Marek Wagner: Czy można, panie marszałku, w kwestii formalnej?)</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, w kwestii formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarekWagner">Panie Marszałku! Jesteśmy przygotowani do dyskusji nad budżetem, nad najważniejszą ustawą, i sądziliśmy, że te pytania będziemy zadawać ministrowi finansów panu Balcerowiczowi. Niestety...</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Chmielewski: Są przedstawiciele rządu.)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#MarekWagner">Pan minister bardzo dobrze się na tym zna, ale chcielibyśmy usłyszeć odpowiedzi na te pytania i ustosunkowanie się do tego od pana wicepremiera.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#MarekWagner">Dlatego stawiam wniosek o przerwę w dyskusji do czasu przyjazdu pana premiera Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Został zgłoszony wniosek formalny. Zgodnie z regulaminem...</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czy jest wniosek przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma wniosku przeciwnego.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#TadeuszWrona">Wnoszę o 15 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Wagner: Najpierw trzeba wniosek formalny przegłosować.)</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#TadeuszWrona">Formalnie w imieniu klubu AWS zgłaszam wniosek o 15 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Czy uzgadniał pan ten wniosek z klubem?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie i panowie posłowie, chcę spojrzeć realnie na sprawę. Jeśli jest wniosek formalny z prośbą o przerwę do chwili, kiedy na sali będzie obecny pan wicepremier minister finansów, to mogę go poddać pod głosowanie. Ale ten wniosek konsumuje również wniosek o przerwę 15-minutową, ponieważ rozumiem, że i jednej, i drugiej stronie sali chodzi o obecność pana ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wyjaśniam przy tym, iż jeżeli do tej pory nie będzie ministra finansów, to po przerwie będę musiał dalej poddać pod głosowanie wniosek formalny. Natomiast można uniknąć głosowania tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam 15 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności zgłaszam wniosek o przedłużenie przerwy do godz. 18.)</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: W czasie przerwy nie można zgłaszać wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zdarzało się, że kluby prosiły w czasie przerwy o jej przedłużenie.</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, na tablicy jest jedno ogłoszenie.)</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Pan premier zdąży przyjechać.)</u>
          <u xml:id="u-102.11" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego przedłużam przerwę do godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-102.12" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 29 do godz. 18 min 15)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MarekBorowski">Przypomnę, że odbyła się dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#MarekBorowski">Zgłosili się posłowie do zadania pytań. Odczytam w tej chwili listę osób, które zgłosiły się do zadania pytań. Jeśli ktoś jeszcze chciałby się do tej listy dopisać, to proszę za chwilę o zgłoszenie i na tym listę zamkniemy.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Była zamknięta!)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#MarekBorowski">Była zamknięta lista, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#MarekBorowski">Są więc 44 osoby na tej liście. Rozpoczynamy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani poseł Irena Nowacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#IrenaMariaNowacka">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Chciałabym zapytać pana premiera - ponieważ w projekcie budżetu piszecie państwo, że zwiększa się ilość środków na oświatę - ile z tych środków wpłynie na poprawę sytuacji w oświacie, a ile będzie przeznaczonych na dodatkowe zadania, jakie otrzymały samorządy. Biorąc pod uwagę, że ponad 80% gimnazjów mieści się dziś w budynkach szkół podstawowych, nie mają własnych bibliotek, pracowni komputerowych, nie ma zapowiadanych gimbusów itd., to chciałabym zapytać pana premiera, na ile ten zapis spowoduje, że sytuacja w oświacie będzie rzeczywiście lepsza.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#IrenaMariaNowacka">Sprawa kolejna. Piszecie, panie premierze, iż kasy chorych będą dysponowały środkami finansowymi nominalnie wyższymi o 2%, a znaczy to, że realnie będzie 3,5% mniej. Dodając do tego wszystkiego obecne zadłużenia kas, różny stopień realizacji finansowania świadczeń przez poszczególne kasy, można mieć uzasadnione obawy, iż wszystko to razem stanowi poważne zagrożenie dla funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Czy rząd zdaje sobie z tego sprawę, a jeśli tak, to jakie działania zamierza podjąć? Jakie działania podejmie pan, panie premierze, jeśli zakładana ściągalność składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych nie wyniesie 99%, lecz na przykład 97%? - bo przecież już w projekcie zakłada się, że planowane dotacja i pożyczka są niewystarczające. Co będzie, jeśli rzeczywiście nie ziszczą się te zamierzenia? Jak będzie wyglądała realizacja zobowiązań przez tenże fundusz?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#IrenaMariaNowacka">W projekcie budżetu przeznaczono mniejsze środki na kulturę. Te mniejsze środki na kulturę to nie tylko ograniczanie działalności teatrów, muzeów, domów kultury, ale likwidacja bibliotek wiejskich. Czy wobec tego faktu rząd ma pomysł na to, w jaki sposób zwiększyć źródła finansowania kultury?</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#IrenaMariaNowacka">I pytanie ostatnie. W jaki sposób rząd ma zamiar spełnić postulaty związków rolniczych, jeśli w projekcie budżetu zmniejsza się środki dla Agencji Rynku Rolnego, zmniejsza się środki na dopłaty do oprocentowania kredytów na zakup środków do produkcji rolnej i skup? Tych pytań można by było zadać tutaj o wiele więcej, ale myślę, że zrobią to moje koleżanki i koledzy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Seweryn Kaczmarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#SewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa pytania do pana premiera Balcerowicza. Z uzasadnienia ustawy wynika, że kwota wydatków na kulturę w 2000 r. realnie ma być wyższa niż w 1999 r. Jeżeli od wydatków na rok 2000 odejmiemy przewidywaną kwotę wydatków na dotację dla samorządowych instytucji kultury, której nie było w budżecie na rok 1999, wynika to z uzasadnienia, to się okazuje, że na kulturę limit wydatków w 2000 r. będzie o 20% mniejszy niż w roku bieżącym. Jak jest naprawdę - rosną wydatki, rośnie budżet czy nie?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#SewerynKaczmarek">I drugie pytanie. W 2000 r. wejdzie w życie ustawa o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP. Koszty restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe w całości powinno pokryć państwo, zgodnie z uregulowaniami wynikającymi z dyrektywy Unii Europejskiej 91/440. W którym rozdziale budżetu na rok 2000 są środki na ten cel? Zgodnie z wymogami unijnymi kolej powinna zostać oddłużona przez państwo, tzw. opcja zerowa, a nie z własnych środków. Dlaczego nie stosuje się tej zasady do Polskich Kolei Państwowych? Czy rząd polski chce do końca wyeliminować środek transportu, który przez 155 lat spełniał niezwykle ważną funkcję gospodarczą i obecnie na całym świecie odgrywa coraz większą rolę? A może alternatywą jest przeniesienie transportu na coraz bardziej zatłoczone drogi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Bogumił Andrzej Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Do zadania pytania w debacie nad projektem ustawy budżetowej na 2000 r., druk sejmowy nr 1392, skłoniły mnie zapisy zawarte w załączniku nr 3/1 do projektu ustawy budżetowej w części dotyczącej środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy i wydatków nimi finansowanych, w szczególności z funduszu ISPA, z którego na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska planowane są wpływy i wydatki na jednorodnym poziomie 57,7 mln euro, to jest 269431 tys. zł przy ustanowieniu ministra właściwego do spraw ochrony środowiska jako organu odpowiedzialnego za realizację tego.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Jak pan minister ustosunkuje się do faktu, że wyższą i zupełnie inną wielkość zadeklarowanej pomocy zagranicznej na 2000 r. zgłosiła w ramach programu ISPA Unia Europejska, jak to wynika bezpośrednio z informacji zawartej w Biuletynie Integracji Europejskiej dla Europy Środkowej i Wschodniej „Uniting Europe” z dnia 26 lipca nr 63? Z podanej informacji w tym biuletynie, który trzymam w ręku, wynika, że w dniu 20 lipca br. Komisja Europejska dokonała szacunkowego podziału środków finansowych pomiędzy 10 krajów starających się o członkostwo w Unii...</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#BogumiłAndrzejBorowski">To jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#BogumiłAndrzejBorowski">... w kwocie 1040 mln euro, przyznając Polsce udział 30–37% z możliwością wykorzystania tej kwoty w 2000 r. Przeliczenia wskazują, że do dyspozycji Polski została postawiona kwota 312–384 mln euro, z tego 50% na inwestycje w ochronie środowiska, to jest 156–190 mln euro.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Jak pan minister ustosunkuje się do stwierdzenia ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa: „wysokość pierwszej transzy ISPA na 2000 r. w przewidywanej kwocie około 150 mln euro planuje się na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska”, zawartego w informacji o stanie przygotowań do przyjęcia środków pomocowych Unii Europejskiej, dotyczącej funduszu ISPA, przedłożonej w Sejmie przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa we wrześniu bieżącego roku?</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Jak pan minister ustosunkuje się do faktu, że w trakcie rozpatrywania wspomnianej informacji na posiedzeniu sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, biuletyn nr 61 z 21 września 1999 r., i w ramach złożonych tam wyjaśnień podsekretarza stanu w ministerstwie ochrony środowiska poinformowano, że na 2000 r. zostanie postawiona do dyspozycji kwota 150 mln euro? Skąd zatem zapis w projekcie ustawy budżetowej: 57,7 mln? Trzeba rozumieć pytanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kazimierz Nycz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#KazimierzNycz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W swoim wprowadzeniu do debaty budżetowej wspominał pan swój pobyt w Finlandii i używał pan wielokrotnie słowa konkurencyjność. Konkurencyjność, przynajmniej tak jak ja to rozumiem, jest możliwa wtedy, kiedy są równe warunki startu. Jak pan premier ocenia możliwość konkurencyjności na przykładzie finlandzkim, zważywszy, że zróżnicowanie poszczególnych regionów naszego państwa jest znaczące, żeby nie powiedzieć olbrzymie?</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#KazimierzNycz">Reprezentując województwo podkarpackie, które jest na przedostatnim miejscu w Polsce, chciałbym zapytać, czy pan premier uważa, że to województwo stać na konkurowanie z województwem mazowieckim, z województwem śląskim czy też z województwem wielkopolskim i jakie działania w 2000 r. i w latach następnych zamierza podjąć rząd, aby doinwestować słabsze gospodarczo regiony i zrównać ich szanse startu w ramach Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#KazimierzNycz">Drugie pytanie. Wspomniał pan premier o tym, że będą tworzone lepsze warunki dla tworzenia nowych miejsc pracy, zwłaszcza dla setek tysięcy młodych ludzi w Polsce. Pan poseł Goryszewski natomiast twierdzi, że zaledwie zahamuje się przyrost bezrobotnych. Wobec powyższego pytam: Czy faktycznie zmniejszy się bezrobocie, czy będą tworzone miejsca pracy tylko i wyłącznie dla absolwentów? Co z bezrobotnymi starszymi, np. powyżej 35 roku życia, pozostającymi bez pracy nie z własnej winy, wskutek likwidacji zakładów pracy, którzy są bez środków do życia? Jak pan premier ocenia bezrobocie w różnych państwach, na które pan się powoływał, np. w Stanach Zjednoczonych około 5%, w Polsce kilkanaście procent. Czy pan może porównać warunki, które mają bezrobotni w tych państwach, np. osłony socjalne w krajach zachodnich i sytuacja po zakończeniu tzw. kuroniówki u nas - bieda z nędzą.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#KazimierzNycz">Trzecie pytanie. Wspomniał pan o potrzebie przygotowań Polski do integracji z Unią Europejską, wymienił pan stabilność i bezpieczeństwo państwa. Wschodnia granica będzie granicą Unii Europejskiej, gdzie występuje zarówno gorsza infrastruktura techniczna i braki kadrowe w stosunku do potrzeb. Czy pan premier przewiduje zdecydowane zwiększenie środków w budżecie 2000 r. i w latach następnych, doinwestowanie, dofinansowanie potrzeb zarówno technicznych, jak i kadrowych w straży granicznej, w służbach celnych, w policji? Jakie działania rząd podejmie, aby wyrównać istniejące dysproporcje?</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#KazimierzNycz">Kolejne pytanie. Zapowiedział pan znaczący wzrost nakładów na rozwój wsi i rolnictwa - o 46,5%, w tym poprawę jakości wiejskiej oświaty. Czym pan wytłumaczy w takim razie to, dlaczego nie uwzględniono w projekcie budżetu wniosku wojewody podkarpackiego o zwiększenie nakładów na rolnictwo o 8 mln zł, m.in. na inwestycje melioracyjne, inwestycje infrastrukturalne gmin. W podkarpackim mieszkańcy wsi stanowią ok. 60% całości biednego, potrzebującego nakładów finansowych regionu. Pytam również i dlatego, że woj. podkarpackie w lipcu nawiedził kataklizm, który swoim zasięgiem objął 11 powiatów, w wyniku którego nastąpił wzrost potrzeb. W związku z tym środki, o które występuje wojewoda podkarpacki, a parlamentarzyści bez względu na opcję polityczną przyłączają się do tego wniosku, wynoszą ok. 50 mln zł. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Sądzę, że panowie posłowie z AWS powinni raczej posłuchać tego, bo nie powinno wam być do śmiechu przy tym budżecie.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Z życiem, z życiem, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#BogdanPęk">Ja radzę dobrze, posłuchajcie.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytania, pytania!)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#BogdanPęk">Panie premierze, w oficjalnym dokumencie parlamentarnym Uwagi do projektu ustawy budżetowej na rok 2000, opracowanym przez poważnych, jak sądzę, ekspertów, w opinii prof. dra hab. Zdzisława Fedorowicza, było nie było ze Szkoły Głównej Handlowej, czytamy: Finansowanie rolnictwa wbrew składanym deklaracjom nie zostało potraktowane w sposób priorytetowy. Być może większe środki na promowanie tego działu gospodarki będą wydzielone z innych źródeł, ale w konstrukcji budżetu udział tych środków w całości nie rośnie, a maleje.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#BogdanPęk">Tak więc pytam - posłowie mają prawo do kompleksowego wyjaśnienia tej sprawy przez ekspertów układających budżet - jak to jest właściwie, jaka jest zależność między tym, co jest zapisane w budżecie państwa i obowiązywać będzie jako ustawa do wykonania, a tymi środkami, które mają wpłynąć z zewnątrz, czy są one już pewne, określone, na jakich to będzie warunkach? Czyli tak, po prawdzie, na co mogą polscy rolnicy liczyć?</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#BogdanPęk">Druga kwestia związana jest z utrzymaniem ważnego elementu, jaki pojawił się na mapie politycznej kraju, mianowicie powiatów. W Krakowie parę dni temu odbyło się spotkanie parlamentarzystów wszystkich opcji ze starostami wszystkich powiatów Małopolski i żeby tu nie budzić żadnych kontrowersji, to powiem, że wśród tych starostów 19 - na 22 - jest z Akcji Wyborczej Solidarność. Dżentelmeni ci wnieśli petycję do rządu RP, z której wynikało, że w budżecie powiatów zabraknie co najmniej 25% środków na wykonanie podstawowych zadań ustawowych. Czy pan premier przewiduje korektę budżetu na ten rok, by powiaty mogły się wywiązać z podstawowych zadań?</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#BogdanPęk">I druga kwestia. Jak to zostało określone w budżecie na przyszły rok? Według mnie nie ma istotnego wzrostu finansowania powiatów i sytuacja się powtórzy. O ile w pierwszym roku można można było się pomylić, nie doszacować, wszak docieramy ważną reformę, to w następnym roku nie byłaby to już pomyłka, lecz celowe działanie. Proszę uczciwie odpowiedzieć na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Stanisław Misztal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#StanisławMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Pierwsze pytanie. Czy środki przeznaczone dla kas chorych są wystarczające? Jeżeli tak, to co wpływa na pewne napięcia finansowe w służbie zdrowia, zwłaszcza jeżeli chodzi o pobory pielęgniarek?</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#StanisławMisztal">Drugie pytanie. Czy rząd zamierza wprowadzić bardziej surowe środki, by sankcjonować utrzymanie dyscypliny budżetowej na przykład wojewodów i prezydentów miast, po to by było bardziej zabezpieczone wydawanie publicznych środków finansowych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Mieczysław Jedoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Mam trzy pytania. Panie premierze, chciałbym dowiedzieć się, które liczby są prawdziwe: czy zawarte w projekcie ustawy budżetowej na rok 2000, czy też zawarte w uzasadnieniu do ustawy budżetowej na rok 2000? W projekcie ustawy na s. 2/1, czyli na pierwszej stronie załącznika nr 2, jest tabela zawierająca zbiorcze zestawienie wydatków według działów. Podane w niej liczby rażąco różnią się od analogicznych liczb podanych w uzasadnieniu na stronie 121.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MieczysławJedoń">Drugie pytanie. Jakie kwoty są zapewnione w projekcie budżetu na 2000 r. na współfinansowanie funduszy pomocowych ISPA i SAPARD?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#MieczysławJedoń">I trzecie pytanie. W ubiegłym roku było 49 województw, obecnie jest 16. Znaczną część kompetencji przejęły urzędy marszałkowskie. Dlaczego zatem w urzędach wojewódzkich zatrudnienie zmniejszyło się tylko o 16%? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Zbigniew Kaniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trosce o wpływy budżetowe chciałbym zadać panu premierowi Balcerowiczowi następujące pytanie. Panie premierze, w uzasadnieniu do ustawy budżetowej wspomina pan, że wpływy z cła zmniejszą się o 17%. W związku z tym, że środowiska przemysłowe stale zgłaszają potrzebę ograniczenia nieuczciwego importu, jedyną rozsądną propozycją jest wprowadzenie powszechnej komputeryzacji w urzędach celnych. Chciałbym w związku z tym zadać panu pytanie: Czy są przewidziane środki budżetowe na to niezwykle rentowne przedsięwzięcie, które da bardzo duże wpływy do budżetu państwa?</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#ZbigniewKaniewski">Pytanie drugie. W związku z tym, że z dużą troską wypowiadał się pan na temat tworzenia nowych miejsc pracy, chciałbym zapytać, czy pana zdaniem możliwość, którą rząd wprowadza do zmiany Kodeksu pracy - zresztą bez uzgodnienia ze związkami zawodowymi - co do zwiększenia liczby godzin nadliczbowych do 416 rocznie, co w istocie daje pracownikowi możliwość 11 godzin odpoczynku, a więc jest to powrót do okresu międzywojennego, jest bodźcem dla pracodawcy do tworzenia nowych miejsc pracy, czy też ma wpływ na ograniczanie liczby nowych miejsc pracy?</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#ZbigniewKaniewski">Trzecie pytanie dotyczy akcyzy. Czy pan premier nie uważa, że fetyszyzujemy tę sprawę? Są bowiem państwa w Unii Europejskiej, w których poziom akcyzy w koszcie paliwa jest niższy niż w Polsce. Czy zatem jest potrzeba podniesienia podatku akcyzowego w stosunku do państw, w których dochód narodowy jest wielokrotnie niższy niż u nas? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jerzy Zakrzewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan premier Buzek w swoim exposé obiecał - a powtórzył to w programie „nowego otwarcia” - wzrost nakładów na bezpieczeństwo publiczne, które w projekcie budżetu zostało określone jako priorytetowe. Jednak ogólny wzrost wydatków na ten cel, czyli 8,6%, nominalnie jest praktycznie taki sam jak całego budżetu, którego wzrost wynosi 8,5%. Chciałbym się dowiedzieć, panie premierze, gdzie jest ten obiecany priorytet i wzrost nakładów na bezpieczeństwo publiczne. Dlaczego wyraźnie jest dyskryminowana obrona cywilna? Realny spadek o 20% bardzo mnie dziwi. To samo dotyczy Państwowej Straży Pożarnej, która również wypada gorzej na tle innych służb. Czym wytłumaczy pan, panie premierze, planowany wzrost o 10,6% nakładów na Urząd Ochrony Państwa, zwłaszcza że w roku 1999 nastąpił wysoki wzrost środków dla UOP, aż o 31%, czyli wzrost w roku 2000 byłby z bardzo wysokiego pułapu.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JerzyZakrzewski">Z jakich przyczyn projekt budżetu po raz pierwszy utajnia różne dane, na przykład nie podając wydatków na Biuro Ochrony Rządu i chowając je pod ogólnikową pozycją: Pozostała działalność. Dlaczego projekt budżetu nic nie mówi o planach w zakresie modernizacji technicznej Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej. Jest to niepokojąca tendencja. Budzi ona moje zaniepokojenie. Dlaczego także projekt nic nie mówi o wydatkach na wprowadzenie nowych dowodów osobistych i innych dokumentów mających wspomóc walkę z przestępczością? Czy projektując budżet wzięto pod uwagę bardzo wysoki wzrost cen paliwa, które w działalności Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej stanowi istotną pozycję? Czy pańskim zdaniem nie stawia to pod znakiem zapytania ujętej w projekcie dynamiki realnych wzrostów nakładów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Stanisław Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka pytań do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#StanisławKalemba">Po pierwsze: Czy obowiązują jakieś przepisy Rady Ministrów regulujące zasady gospodarowania rezerwami dewizowymi państwa? Jakie są w tym zakresie kompetencje Rady Ministrów i NBP? Na jakim szczeblu podejmowane są na przykład decyzje dotyczące zakupu złota ze środków rezerwowego funduszu dewizowego?</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#StanisławKalemba">Po drugie: Proszę podać przykłady kraju Europy Środkowej i Zachodniej, w którym aktualnie stosowana jest wyższa niż w Polsce realna stopa procentowa banku centralnego, oraz przykład kraju, w którym rządowe papiery dłużne, obligacje skarbowe są oprocentowane realnie wyżej niż w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#StanisławKalemba">Po trzecie: Na str. 26 uzasadnienia w pkt. 5.1.2. (Prywatyzacja) stwierdza się, że zasadniczym celem prywatyzacji jest między innymi przyspieszenie tworzenia nowych miejsc pracy. I pytanie: Ile przybędzie nowych miejsc pracy w wyniku zrealizowania programu prywatyzacji? Kolejne pytanie (stawiałem je też w roku poprzednim): Jakie konkretne przedsięwzięcia podejmie rząd w celu zdecydowanego ograniczenia przemytu importowanych towarów? Stanowi to ok. 1/4 całego obrotu, jest połączone z dużej skali korupcją. Ograniczenie przemytu oczywiście powinno zwiększyć wpływy do budżetu i może wyeliminować nieuczciwą konkurencję w stosunku do polskich towarów.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#StanisławKalemba">Ostatnie pytanie. W uwagach do projektu ustawy budżetowej na 2000 r. sejmowego Biura Studiów i Ekspertyz w części 1 na str. 9 jest stwierdzenie, że jeżeli stosować kryterium przypadającej kwoty wydatków z budżetu w 2000 r. w stosunku do kwoty z roku poprzedniego, to faktycznie rolnictwo nie uzyskało priorytetów. Rolnictwo ma wzrost 107,7% przy średnim wskaźniku wynoszącym 108,5% i w całości budżetu w roku 1999 stanowiło to 1,49%, a w 2000 — 1,48%. Jak to się ma stricte do rolnictwa? Nie chodzi o obszary wiejskie, co jest związane z dochodami dla rolników, z postępem biologicznym, z doradztwem. Rolnictwo, według tego wskaźnika, na 16 działów jest na czwartej pozycji od końca. Z tego wynika, że na 16 działów w tych priorytetach 12 jest lepiej potraktowanych. Mówimy o rolnictwie, a nie o wszystkich nakładach na inwestycje, na obszary wiejskie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Józef Gruszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam cztery krótkie pytania. Bardzo proszę o informację: Po jakim średnim kursie dokonywana była zamiana walut obcych pochodzących z wpływów z prywatyzacji od inwestorów zagranicznych w przeliczeniu na złotówki oraz po jakim średnim kursie budżet nabywał waluty obce na spłatę zobowiązań zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JózefGruszka">Następne pytanie. Na s. 27 uzasadnienia w rozdziale 5.1.3: Zmiana na rynku pracy, stwierdza się m.in., że następować będzie redukcja kosztów pracy związanych z ubezpieczeniem społecznym. Od kiedy będzie następowało obniżenie składek na ubezpieczenia społeczne i jaki przewiduje się harmonogram tych składek na tle bilansu finansowego ubezpieczeń społecznych?</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JózefGruszka">Kolejne pytanie. Proszę o podanie sumy przypisów, nie wpływów, czterech podatków: dochodowego od osób fizycznych, dochodowego od osób prawnych, VAT i akcyzy, oraz ceł za I półrocze br., a także jakie jest przewidywane wykonanie za cały 1999 r. i prognoza na rok 2000.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#JózefGruszka">I ostatnie pytanie. W 2000 r. zakłada się udzielenie rządowych kredytów i pożyczek w wysokości 976,1 mln zł na finansowanie polskiego eksportu (art. 8 pkt 1 projektu ustawy budżetowej). Jaką sumę planowano na rok 1999 i jakie przewiduje się wykonanie? Gdyby były odchylenia od tego planu, to czym można je uzasadnić?</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#JózefGruszka">Panie Premierze! Ze względu na to, że pytania są bardzo precyzyjne i bardzo szerokie, bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Witold Deręgowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WitoldDeręgowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zadać następujące pytania panu wicepremierowi. W publicznych dyskusjach telewizyjnych i radiowych znający się na budżecie ekonomiści, naukowcy i praktycy stwierdzają, że obecny budżet został zbudowany na wątpliwych przesłankach, niegwarantujących wzrostu gospodarczego na poziomie 5,2%. Czy może pan wicepremier ten zarzut wyjaśnić i odeprzeć?</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WitoldDeręgowski">Dlaczego w okresie rządów tej koalicji namnożono w budżecie tyle funduszy celowych, pod płaszczykiem których ukrywa się różne wydatki? Niech pan minister odpowie, ile pieniędzy będzie krążyło poza budżetem? Będą to na pewno wielkie kwoty.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WitoldDeręgowski">Następne pytanie. Jedna zarobiona złotówka przez obywatela jest wielokrotnie obciążana podatkiem:</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#WitoldDeręgowski">— po raz pierwszy, gdy otrzymuje ją obywatel,</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#WitoldDeręgowski">— po raz drugi, gdy dokonuje za nią zakupu towarów,</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#WitoldDeręgowski">— i po raz trzeci obciążona jest podatkiem od wypracowanego zysku przez podmiot gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#WitoldDeręgowski">Ile w jednej złotówce stanowią obciążenia podatkowe, które wracają do budżetu państwa?</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#WitoldDeręgowski">I ostatnie pytanie. Czy zaprzeczy pan minister, że likwidacja różnego rodzaju ulg podatkowych spowoduje większe globalne obciążenie podatkowe ludności i zmniejszenie popytu wewnętrznego, oraz że jest pan twórcą polskiego fiskalizmu? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Wacław Olak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WacławOlak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W projekcie ustawy budżetowej w art. 25 zapisano szereg wskaźników dotyczących wzrostu emerytur i rent. Z przytoczonych tam wskaźników tylko pośrednio wynikają relacje, jakie wystąpią między wzrostem kosztów utrzymania i wzrostem czy też spadkiem dochodów emerytów i rencistów. W każdym razie przeciętny emeryt będzie miał trudności w wyliczeniu powyższych zależności, natomiast niewątpliwie odczuje w kieszeni. Aby nie zmuszać emerytów do skomplikowanych obliczeń, mam w związku z tym do pana premiera następujące pytania: Jak będą kształtować się te relacje między wzrostem kosztów utrzymania a spadkiem dochodów emerytów i rencistów w okresie od 1 stycznia 2000 r. do 1 czerwca 2000 r. oraz w ciągu całego roku?</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WacławOlak">Kolejne pytanie: wskaźnik 100,3 wzrostu emerytur i rent jest znacznie poniżej błędu, jaki występuje w tego typu obliczeniach budżetowych, w tym wskaźnika inflacji, wzrostu cen towarów i usług, a więc realnie wskaźnik ten może być niższy od 100%. W związku z tym mam pytanie: Czy przewiduje pan ewentualnie korektę tego wskaźnika po to, by emeryci nie mieli jednak dochodów znacznie niższych od wzrostu cen towarów i usług? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Ryszard Stanibuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chciałbym zapytać: Jaka jest obecnie średnia stopa oprocentowania lokat za granicą środków rezerwowego funduszu dewizowego w 1999 r.? Jaka jest zakładana na rok 2000? Proszę powiedzieć, jaka jest suma dochodów z tego tytułu w tych latach.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, w art. 3 ust. 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim postanawia się, że Narodowy Bank Polski wspiera politykę gospodarczą rządu. Chciałbym zapytać: Jak rząd ocenia wsparcie Narodowego Banku Polskiego w realizacji takich celów polityki gospodarczej, jak na przykład: wzrost eksportu, hamowanie tempa importu, poprawa salda handlu zagranicznego oraz zwiększanie inwestycji w sferze wytwórczej? Jaki jest przyrost zadłużenia oraz stan na koniec 1999 r. i 2000 r. całego sektora finansów publicznych w rozumieniu art. 9 ustawy o finansach publicznych? Jakie środki przewidziano w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na pokrycie odsetek od kredytów bankowych i pożyczek dla ZUS na 1999 r. i 2000 r.?</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, na 2000 rok planuje się wpływy z prywatyzacji w wysokości około 12 mld zł. Jest to zawarte w pkt. 7 na stronie 367 uzasadnienia. Pytanie moje brzmi: Ile wynoszą wpływy walutowe od inwestorów zagranicznych? Proszę, o ile to możliwe, podać sumę.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, proszę również szczerze i konkretnie o odpowiedź: W którym miejscu projektu budżetu zapisane są środki na dostosowanie polskiego prawa rolnego do zasad Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej? Proszę wskazać, gdzie to jest zapisane i jakie to są środki.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, jakie konkretne działania zostały uwzględnione w budżecie, aby wspierać i skutecznie chronić małe i średnie polskie przedsiębiorstwa przed obecnie niekorzystną polityką gospodarczą i nieuczciwą konkurencją? Dochody tych przedsiębiorstw w ostatnim roku są niekorzystne - około 75% dochodów w stosunku do roku poprzedniego, a może nawet będzie z tego tytułu zwolnionych około 100 tys. osób z tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, czy zakładany wzrost podatków pośrednich, VAT, akcyzy, likwidacja ulg inwestycyjnych, wzrost wielu cen: energii, paliw - czy wszystko to prowadzi do wzrostu dochodów ludności? W jaki sposób i na jakiej podstawie wyliczono przewidywany wzrost dochodów ludności, zakładany oczywiście w obecnym budżecie?</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#RyszardStanibuła">Obecny budżet zawiera optymistyczne założenia dotyczące wydatków w rolnictwie, oczywiście opartych na środkach z Brukseli, jak SAPARD i inne fundusze. Czy tak skonstruowany budżet, panie premierze, w którym aż 1/3 jego wydatków oparta będzie na zaplanowanych środkach finansowych pochodzących z Unii Europejskiej, jest właściwy? Co będzie, jeżeli tych środków nie uzyskamy, a przecież znane są nam kryteria i zasady ich przyznawania? Co rząd zrobi, aby uzyskać te środki terminowo i w zaplanowanej ilości?</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#RyszardStanibuła">Następne pytanie. Panie premierze, dlaczego w budżecie nie ma konkretnych preferencji dla polskiego eksportu ze strony oczywiście budżetu i Narodowego Banku Polskiego? Jakie działania podejmie rząd, aby zabezpieczyć odpowiednie środki finansowe na właściwą realizację zadań ustawowych Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej, obecne bowiem są niewystarczające?</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#RyszardStanibuła">I ostatnie pytanie, panie premierze, jeśli chodzi o wydatki na rolnictwo, które rzekomo uzyskały priorytet. Chciałbym zapytać, nawiązuję tutaj do wystąpień moich kolegów i materiałów zawierających uwagi do projektu ustawy budżetowej na rok 2000, gdzie Biuro Studiów i Ekspertyz komentuje: Finansowanie rolnictwa, wbrew składanym deklaracjom, nie zostało potraktowane w sposób priorytetowy. Nie będę tego tematu rozwijał, ale chciałbym zapytać, czy rzeczywiście tutaj Biuro Studiów i Ekspertyz kłamie, czy rząd podaje informacje nierzetelnie? Proszę o wykładnię i komentarz w tej sprawie, jak to właściwie jest. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Krystyna Łybacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#KrystynaŁybacka">Panie premierze! Bardzo pilnie słuchałam pańskiego wykładu z ogólnej teorii tworzenia budżetu rozpoczętego dzisiaj o godz. 9.15. Wykład był niezwykle interesujący, ale w kontekście tego pilnego słuchania mam pierwsze pytanie natury teoretycznej. Proszę mi powiedzieć, dlaczego przy konstrukcji tego budżetu nie wykorzystano możliwości, jakie dla jego treści i budowy niosą zapisy ustawy o finansach publicznych? Dlaczego na przykład w tej ustawie budżetowej brakuje programów wieloletnich? Taki wieloletni program byłby niezwykle cenny dla edukacji, bo przecież ta reforma - jak wszyscy wiemy - będzie trwała kilka lat. To byłoby rzeczywiście rzetelne postawienie kwestii finansowania edukacji. Dlaczego Rada Ministrów nie skorzystała z przewidzianej w art. 61 ust. 5 ustawy o finansach publicznych możliwości rozszerzenia zakresu podmiotowego ustawy budżetowej i nie włączyła do tej ustawy ani planu finansowego żadnej z agencji rządowych, ani planów finansowych największych instytucji parabudżetowych, a przecież de facto środki utworzone w ramach tych instytucji mają charakter funduszy celowych?</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#KrystynaŁybacka">I wreszcie, mówili o tym moi przedmówcy, ale pytam również, dlaczego budżet nie jest skonstruowany zgodnie z zapisem art. 61 ust. 3 wspomnianej ustawy o finansach publicznych, który mówi, że do budżetu państwa włączone są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, nie podlegające zwrotowi. To tyle na podstawie teorii.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#KrystynaŁybacka">A teraz, panie premierze, niezwykle istotne pytanie i będę bardzo wdzięczna za wyczerpującą odpowiedź. Zarówno pan premier, jak i pani przewodnicząca Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Grażyna Staniszewska, występująca w imieniu klubu Unii Wolności, ogłosili ten rok rokiem priorytetu edukacyjnego w budżecie. Panie premierze, mam ze sobą dokument, który pan niewątpliwie zna: „Średniookresowy program finansowania edukacji w latach 2000–2002”. Otóż w tym dokumencie, który powstał w kwietniu tego roku, możemy przeczytać, i teraz już będę wyłącznie cytować, że: przyrost nominalny w granicy od 1490 mln do 1800 mln nie daje możliwości sfinansowania programu reformy oświaty. W tych warunkach finansowaniu do 2005 r. musiałby ulec zarówno okres reformy wynagrodzeń, jak i modernizacja bazy materialnej oświaty i wychowania. Po podliczeniu wszystkich pozycji w tym budżecie, przyznaję, że jest to niezwykle trudne, bo ten budżet nie jest w układzie zadaniowym, przyrost nominalny wynosi 1182 mln. Panie premierze, jeżeli doliczyć do tego 500 mln planowanych na podwyżki płac, a tak naprawdę są to pieniądze nieznaczone, mówiąc kolokwialnie, czyli pozostające w subwencji ogólnej, które mogą być przeznaczone na podwyżki płac, otrzymujemy kwotę 1600 mln, a więc mieścimy się w przedziale wskazanym w średniookresowej strategii, w wariancie, który nie daje możliwości sfinansowania reformy.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#KrystynaŁybacka">Przejdźmy do szkolnictwa wyższego. Otóż pan premier powiedział dziś, że jest to kolejny priorytet. Nakłady nominalne rosną, przepraszam, nie chcę się pomylić, w związku z tym przeczytam: o 464 mln. W średniookresowej strategii czytamy: realne wzrosty nakładów o 400–500 mln, a więc realnie, jak pan premier doskonale wie, będą w przedziale 590–690, co ograniczy odtworzenie i rozwój bazy materialnej uczelni oraz wydłuży do 2005 r. okres wdrażania reformy wynagrodzeń. Dodam, że w planowanych wydatkach na szkolnictwo wyższe wydatki na działalność dydaktyczną rosną realnie zaledwie o 2,8%, a planuje się wzrost liczby studentów o 7,2%. Panie premierze, z góry uprzedzam jeden z wariantów pańskiej odpowiedzi, gdyby pan zechciał w tym duchu mi jej udzielić: proszę nie mówić o rzucającym na kolana wzroście nakładów na inwestycje, albowiem pan premier przynajmniej tak dobrze jak ja, a zakładam, że znacznie lepiej, wie, że rok 1999 w oświacie to był rok ograniczenia inwestycji do 1/5 nakładów 1998 r., natomiast w roku 1998 z kolei trzykrotnie zmalały nakłady na inwestycje w szkolnictwie wyższym w stosunku do 1997 r., a więc ten wzrost w 2000 r. inwestycji w stosunku do bardzo małej bazy powoduje, że to jest rzeczywiście realny wzrost, ale od relatywnie niskiej podstawy.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#KrystynaŁybacka">Ostatnie pytanie. Panie premierze, powiedział pan dziś, że jest pan człowiekiem ze środowiska akademickiego, nikt w to nie wątpi, na pewno zna pan więc miesięcznik „Forum Akademickie”. Otóż w tym miesięczniku w kontekście dyskusji budżetowej jest wypowiedź, a ja tylko pana pytam, panie premierze, czy pan się z nią zgadza, a pytam dlatego, że jest to wypowiedź pańskiego kolegi koalicyjnego, krótkotrwałego wicepremiera. Ta wypowiedź brzmi tak: „Nauka, edukacja i zdrowie służą szczególnie dobrze zbijaniu kapitału politycznego. Akumulacja negatywnych skutków ujawnia się w tych dziedzinach po latach. My zatem, nic dla ich poprawy nie robiąc, wyciągniemy z tego polityczne korzyści wówczas, gdy znajdziemy się w opozycji”. Panie Premierze! To jest wypowiedź prosta, jasna, czytelna, tyle że, nie wiem, czy pan się zgodzi, niezwykle cyniczna. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Ireneusz Niewiarowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#IreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Wysłuchaliśmy dziś wiele dramatycznych wypowiedzi na temat budżetu roku 2000, w tym także dotyczących finansowania rolnictwa. W związku z tym proszę o podanie faktów. Faktami i tylko faktami można przeciwstawić się demagogii i głoszeniu nieprawdy, głoszonej niestety także z trybuny sejmowej. Zatem pytam: Ile wynosiły nakłady w 1997 r., kiedy władzę sprawowało PSL i SLD, i w jakiej wysokości są w roku 2000 planowane wydatki na:</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#IreneuszNiewiarowski">1) Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#IreneuszNiewiarowski">2) Agencję Rynku Rolnego;</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#IreneuszNiewiarowski">3) rolnictwo we wszystkich częściach budżetu?</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#IreneuszNiewiarowski">Jaki procent wydatków przeznaczono ogółem na rolnictwo i KRUS w wydatkach w produkcie krajowym brutto?</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#IreneuszNiewiarowski">Jeszcze pytanie z innej dziedziny. Obciążenia z tytułu zadłużenia maleją, jest to niewątpliwie duże osiągnięcie: 2000 r. - 18,4 mld, co stanowi 11,9% budżetu, budżet 1999 r. - 21 mld, co stanowi ponad 14%. Za pomocą jakich instrumentów Ministerstwo Finansów chce osiągnąć te cele? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Edward Maniura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#EdwardManiura">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Chciałbym zadać dwa krótkie pytania, skierowane do pana ministra finansów. Kiedy będzie wiadomo, na jakie programy gminy będą mogły uzyskać środki w ramach programu SAPARD czy pożyczki z Banku Światowego? Na jakich warunkach ta pomoc będzie udzielana gminom?</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#EdwardManiura">Drugie pytanie: W którym kwartale 2000 r. emeryci i renciści mogą liczyć na rozpoczęcie wypłat rekompensat z tytułu niepodwyższania rent i emerytur w latach minionych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Wiktor Osik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WiktorOsik">Panie Marszałku! Panie Premierze! W projekcie budżetu państwa na 2000 r. zaplanowano znaczące wsparcie rolnictwa środkami finansowymi z programu SAPARD. Istnieje jednak uzasadniona obawa, że środki te nie zostaną w pełni wykorzystane. Brak jest programu operacyjnego, gminy oraz rolnicy nie wiedzą, na jakich zasadach będą mogli z tych środków korzystać. Nie wiedzą także, jakie należy zabezpieczyć środki własne. Jest obawa, że będzie za mało czasu na przygotowanie programów, opracowanie dokumentacji, załatwienie spraw formalno-prawnych, przeprowadzenie procedur przetargowych, zrealizowanie inwestycji i wystąpienie o refundację poniesionych kosztów. A należy mieć na uwadze fakt, że rok budżetowy w Unii Europejskiej kończy się 15 października.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WiktorOsik">W związku z tym pytam pana premiera, czy faktycznie istnieje zagrożenie wykorzystania w pełni środków z programu SAPARD w 2000 r.? Czy środki, które nie będą wykorzystane, przejdą na rok 2001? Jaka agenda będzie zajmowała się tym programem? Kiedy będzie przygotowany program operacyjny wykorzystania tych środków? Kiedy gminy i rolnicy otrzymają konkretną informację, na jakich zasadach będą mogli korzystać z tego funduszu i jakie środki własne powinni na ten cel zabezpieczyć? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Marek Kaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MarekKaczyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Kieruję swoje pytania do pana wicepremiera, ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MarekKaczyński">W projekcie ustawy budżetowej na 2000 r. w załączniku nr 7 zamieszczony jest wykaz inwestycji wieloletnich. Obejmuje on 94 zadania inwestycyjne, z czego 34 to inwestycje, mówiąc skrótowo, państwowe, a 60 to inwestycje samorządowe. W uzasadnieniu do projektu budżetu i w samym projekcie nie dostrzegłem, aby znalazła się w wyżej wymienionej grupie inwestycji chociażby jedna z terenu woj. podlaskiego. W związku z tym chcę skierować do pana premiera dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MarekKaczyński">Czy w biednym gospodarczo woj. podlaskim nie ma potrzeby realizacji nawet jednej inwestycji wieloletniej? Z mojego rozeznania wynika, że takich potrzeb jest bardzo wiele. Drugie pytanie z tym związane: Co jest powodem, że żadna z inwestycji wieloletnich państwowych czy samorządowych nie znalazła się w załączniku nr 7 do projektu ustawy budżetowej? Bardzo bym prosił szczególnie o odpowiedź na to drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#MarekKaczyński">Następne pytanie. W wypowiedziach wielu posłów padały różne informacje o realnej wysokości wzrostu płac nauczycieli w roku 2000. Nawet zauważyłem, że pan minister Karwacki przecząco kiwał głową, bo były to różne informacje. Bardzo proszę o sprecyzowanie, o ile dokładnie wzrosną realnie płace nauczycieli w roku 2000 w stosunku do roku 1999, w skali rok do roku.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MarekKaczyński">Pomijam kilka pytań, bo już padały. Następne pytanie. W uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej jedynym podanym motywem wzrostu eksportu ma być poprawa koniunktury na rynkach OECD i Rosji. Na 2000 r. przewidziano 976 mln zł na sfinansowanie importu z Polski do innych państw. Podam dla przykładu, że w roku 1998 przyznany limit środków na ten cel wykorzystany został tylko w 10%. Jak wiadomo, deficyt eksportu w stosunku do importu jest jedną z głównych przyczyn deficytu budżetowego i moje pytanie w związku z tym brzmi. W sytuacji, kiedy 976 mln jest zaplanowane na przyszły rok na, ogólnie mówiąc, wspieranie eksportu, jakie mechanizmy i działania ze strony resortu finansów zostaną uruchomione i podjęte, aby te środki efektywnie wykorzystać i w konsekwencji zwiększyć eksport?</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#MarekKaczyński">I jeszcze jedno pytanie. W świetle prowadzonych prac nad reformą systemu podatkowego wiadomo chyba wszystkim w tej Izbie, panu premierowi też, że komisja rolnictwa i Komisja Finansów Publicznych odrzuciły proponowaną stawkę podatku VAT dla rolnictwa w wysokości 3%, tzw. zryczałtowaną - wnosimy o wprowadzenie zerowej stawki VAT. Czy realne jest, panie premierze, wprowadzenie VAT dla rolnictwa w przyszłym roku i czy realne jest wprowadzenie zerowej stawki VAT? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Adam Łoziński.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#MarekBorowski">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#MarekBorowski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#MarekBorowski">To pan poseł Czesław Śleziak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#CzesławŚleziak">W debacie budżetowej z braku czasu nie mogłem precyzyjnie postawić problemu, postaram się więc zrobić to teraz, zadając jednocześnie konkretne pytania.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#CzesławŚleziak">Otóż oceniam negatywnie upolitycznienie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Od paru lat takiego upolitycznienia nie było - mam tu na myśli zarząd i radę nadzorczą. Ale chcę bronić i będę bronił prawa, na podstawie którego ten fundusz celowy działa. Prawo zostało złamane. Załącznik do projektu ustawy budżetowej, jakim jest plan finansowy narodowego funduszu, nie jest planem finansowym narodowego funduszu przyjętym przez radę nadzorczą funduszu 8 lipca 1999 r. i przyjętym do wiadomości przez kierownictwo resortu ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa 29 lipca. Kto, panie premierze, w ministerstwie zamienił plan finansowy, sięgnął bezprawnie po środki finansowe w wysokości 250 mln zł: na dotacje inwestycyjne przeznaczone na finansowanie inwestycji wieloletnich - 133 mln, współfinansowanie programu ISPA - 60 mln, rekultywację terenów zdegradowanych przez wojska Federacji Rosyjskiej - 35 tys. zł? Nie chcę się wypowiadać o meritum i zasadności tego, ale nie można postępować w ten sposób, łamiąc prawo, zamieniając plan finansowy, a tak się stało niestety. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł Ewa Janik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#EwaJanik">Panie Marszałku! Panie Premierze! Dwa pytania. Realizacja dochodów budżetu w roku bieżącym, jak wszyscy widzimy, jest niższa od określonej w pierwotnej ustawie budżetowej tegorocznej. Szczególnie boleśnie odczuwamy to w samorządach. Realizacja dochodów gmin w postaci udziałów w podatkach od osób prawnych i fizycznych, kart podatkowych czy spadków i darowizn jest w tej chwili - mam tutaj dane z 10 października z obrębu woj. śląskiego - o 10 punktów niższa niż wynikałoby to ze wskaźnika upływu czasu. Oczywiście odbija się to na możliwościach finansowania zadań gminnych. W świetle powyższego, wydaje się, nie widać przesłanek do prognozowania dochodu państwa na rok 2000 tak optymistycznie. Jak pan premier chce przekonać samorządy, że realizacja zobowiązań wobec budżetów gmin będzie w przyszłym roku, właśnie przy tej dużej dawce optymizmu, przebiegać w sposób właściwy i że tego typu rzeczy nie będą się powtarzać?</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#EwaJanik">I drugie pytanie. Jakich argumentów chce użyć pan premier dla poparcia tezy funkcjonującej w projekcie budżetu, że planowany deficyt jest maksymalny w świetle możliwości jego sfinansowania? W przedstawionych nam materiałach brakuje argumentów na poparcie tej tezy. Byłabym bardzo wdzięczna, gdyby pan zechciał je tutaj nam podać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JanKról">Pani poseł Anna Filek, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AnnaFilek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do dwóch pierwszych pytań sprowokowali mnie posłowie. Następne i tak miałam zadać, niezależnie od przebiegającej dyskusji. Tak więc pan poseł Wielowieyski był łaskaw bardzo demagogicznie i moim zdaniem bez rozeznania w finansach przedsiębiorstw stwierdzić, że na skutek ulg w VAT dla zakładów pracy chronionej wypłynął z budżetu 1 mld zł. Dlatego zapytuję rząd: Czy rząd jest świadomy tego, że ulgi w VAT są jedynymi ulgami, które faktycznie wyrównują szanse osób niepełnosprawnych na rynku pracy, że bez tych ulg większość niepełnosprawnych i znaczna część zakładów pracy chronionej, szczególnie spółdzielczych, padnie i że ok. 150 tys. osób zatrudnionych w nich po prostu pójdzie na bruk? Czy rząd, kalkulując ewentualne korzyści z takiej zmiany przepisów, rozważył również straty, tzn. rozważył to, że od tych zakładów, które padną, nie wpłyną podatki ani dochodowe, ani vatowskie, że ludzie, którzy zostaną zwolnieni, na skutek zmniejszenia dochodów będą sięgać po zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki socjalne i dodatki mieszkaniowe?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#AnnaFilek">Do drugiego pytania sprowokowała mnie wypowiedź pana posła Berdychowskiego, który bardzo chwalił politykę podatkową preferowaną przez rząd, a w szczególności chyba przez pana wicepremiera. Otóż chciałabym zapytać: Czy rząd jest świadomy tego, że podnosząc podatki pośrednie na nieprzetworzone lub niskoprzetworzone artykuły rolnicze, na usługi komunalne, w tym komunikację miejską, uderza przede wszystkim w rodziny najbiedniejsze, wielodzietne, w emerytów i rencistów, a w zamian za to proponuje zmniejszyć podatki dla osób bardzo bogatych i bogatych, do których, jak sądzę, i my się zaliczamy? Mamy wobec tego zapytanie: Dlaczego rząd nie zamierza zrównoważyć budżetu poprzez podwyżkę dochodów z ceł? Tam, o ile nam wiadomo z protokołów NIK, są znacznie większe rezerwy niż w zakładach pracy chronionej, niż w wypadku podnoszenia podatków pośrednich.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#AnnaFilek">I teraz przedstawię moje własne trzy pytania, które zamierzałam już dawno zadać. Tak więc w budżecie założono żenująco niską waloryzację emerytur i rent, najniższą od 1990 r., bo o 0,3% ponad poziom planowanej inflacji, który wyznaczono na 5,7%, gdy tymczasem według dostępnych mi obliczeń, dokonanych przez niezależnych ekspertów, koszty utrzymania rodzin emeryckich 1- i 2-osobowych wzrosną o ok. 8% nominalnie, czyli ponad ten poziom o 2,3% realnie. Zapytuję wobec tego: Dlaczego rząd lekceważy obowiązujące prawo? Obowiązujące prawo, to jest ustawa o emeryturach i rentach z FUS, mówi przecież, że renty i emerytury mają być waloryzowane nie o kwotę wzrostu cen, lecz o kwotę wzrostu kosztów utrzymania rodzin emeryckich, i że dopiero jeśli byłaby ona mniejsza od kwoty wzrostu cen, można je waloryzować co najmniej o kwotę wzrostu cen. Pytam o to nie bez kozery, bo od 2 lat usiłuję się dowiedzieć, jak są liczone koszty utrzymania rodzin emerytów i rencistów. Wielokrotnie zapewniano mnie, że takie wyliczenie zostanie nam przedstawione na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej - do dzisiaj tak się nie stało. Dlatego proszę o odpowiedź pisemną, z dokładnym wyliczeniem, na to konkretne pytanie, ale na tyle szybko, abym mogła się ustosunkować do budżetu FUS na forum Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#AnnaFilek">Czwarte pytanie. Rząd przyjął w projekcie dotację celową na wypływ pieniędzy z FUS do otwartych funduszy emerytalnych w wysokości, o ile dobrze pamiętam, ok. 8 mld zł. Jest to wysokość dotacji, którą nam przedstawiano, kiedy zatwierdzaliśmy ustawę o funduszach emerytalnych i o emeryturach. Wtedy powiedziano nam, że te 8 mld zł odpowiada 4 mln osób, które się do tych funduszy zgłoszą. Prawie półtora miesiąca temu, na początku września, na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej pański zastępca, panie premierze, pan wiceminister Miller był łaskaw powiedzieć: Jest nam wiadomo, że do otwartych funduszy emerytalnych przystąpiło nie 4 mln, tylko 6 mln osób. Przedstawiał to jako niebywały sukces tej reformy. W związku z tym z prostych wyliczeń wynika, iż jeżeli na 4 mln przewidziano 8 mld, to na 6 mln powinno się przeznaczyć 12 mld. To jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#AnnaFilek">I druga kwestia, o którą też pytam: Czym, jakimi prywatyzacjami rząd ma zamiar uzupełnić te braki w tym roku i w latach następnych? One bowiem będą rosły. Prosiliśmy w Komisji Polityki Społecznej o wyspecyfikowanie przedsiębiorstw, które będą poddawane prywatyzacji w roku 2000 i latach następnych, uzupełnienie tych właśnie braków. Tego nie otrzymaliśmy i w związku z tym również proszę - oprócz odpowiedzi ustnej - o wykaz takich przedsiębiorstw i informację, czym państwo macie zamiar uzupełnić te ubytki w roku następnym i dalszych latach.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#AnnaFilek">I wreszcie ostatnie pytanie. Tajemnicą jest dla mnie rezerwa celowa w wysokości 200 mln zł, która została, powiedzmy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JanKról">Pani poseł, ale może zada pani pytanie. Pani przeprowadza wielkie wywody. Proszę o skoncentrowanie się na pytaniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AnnaFilek">A to nie jest pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanKról">Nie. Proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AnnaFilek">Dobrze, zaczniemy tak. Czego dotyczy rezerwa celowa w wysokości 200 mln zł, która została umieszczona w budżecie pod hasłem: Zakłady szkolno-rehabilitacyjne? Pytam o to, bo chodzi o wytłumaczenie. Otóż jeżeli takie zakłady już istnieją, to gdzie, przez kogo i z jakiej pozycji budżetu one były finansowane? Bo wtedy powinny się one znaleźć w określonej pozycji budżetu. A jeżeli one nie istnieją, to jakie to mają być zakłady i na jakiej podstawie umieszczono tę rezerwę celową? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JanKról">Proszę, pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Przed kilkoma miesiącami minister rolnictwa pan Artur Balazs, obejmując resort, stwierdził, że w polskim rolnictwie nie ma żadnego opłacalnego kierunku produkcji rolniczej. Pan minister Jerzy Kropiwnicki, szef Rządowego Centrum Studium Strategicznych, potwierdził, że rolnicy polscy spadkiem dochodów i dalszym wzrostem dysparytetu dochodowego, sięgającego 38 do 100, płacą za zwalczanie inflacji. Obecna dramatyczna sytuacja dochodowa oraz ocena, podsumowanie, tegorocznych zbiorów od strony ekonomicznej — przedstawiona przez oddział doradztwa rolniczego w Sielinku — mówi o, porównując wzrost kosztów i spadek cen, ujemnym dochodzie rolniczym. Stawiam pytanie: O ile zmniejszy się dysparytet dochodowy rolników, czyli bieda, w oparciu o założenie budżetowe, uwzględniając także koszty, a nie tylko wydatki na poszczególne działy? O ile wzrosną dochody rodzin rolniczych? Dlaczego rząd nie widzi lub nie chce widzieć, że nastąpiło realne ograniczenie wydatków — już i tak niższych w 1999 r., zdecydowanie niższych niż w latach 1993–1997 — na upowszechnianie doradztwa rolniczego, postęp biologiczny w produkcji roślinnej, zwierzęcej, dotacje do nawozów wapniowych, utrzymanie urządzeń melioracyjnych, wydatków na izby rolnicze, czyli na czynniki, które mogłyby zmniejszyć dystans dzielący nas od Unii Europejskiej, jeśli chodzi o konkurencyjność polskiego rolnictwa? Czy rząd naprawi swój błąd i wprowadzi autopoprawki zwiększające wydatki, doceniając rolę tych czynników?</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Czy minister Balazs - tak chętnie wypowiadający się na temat potrzeby rozwoju polskiego rolnictwa - akceptował tak zły projekt budżetu w zakresie rolnictwa na rok 2000, a szczególnie na wyżej wymienione cele? Czy rząd wprowadzi autopoprawkę uwzględniającą w projekcie budżetu wydatki na zwrot akcyzy w paliwie rolniczym?</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Chciałbym także uściślić pytanie pana posła Niewiarowskiego. Proszę, aby pan premier przedstawił, ile efektywnie wydano na rolnictwo w latach 1993–1997.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">I następne pytanie. Mimo że mówimy o projekcie budżetu na rok 2000, chciałbym zapytać pana premiera, kiedy zostaną uzupełnione braki w budżetach powiatów w tym roku? W woj. łódzkim brakuje w tym roku na oświatę ok. 70 mln zł. Kiedy to zostanie uzupełnione? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#JerzyFeliksBudnik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam dwa pytania do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#JerzyFeliksBudnik">Pierwsze pytanie. Nie tak dawno, bo zaledwie kilka miesięcy temu, minister spraw wewnętrznych i administracji podpisał z wszystkimi związkami działającymi w jednostkach Państwowej Straży Pożarnej porozumienie, z którego wynikają dość daleko idące zobowiązania płacowe rządu wobec tej grupy zawodowej. Tymczasem z projektu budżetu na 2000 r. w ogóle nie wynika, by te porozumienia miały być zrealizowane. Może to być powodem niepotrzebnych napięć i protestów. Może to porozumienie w momencie podpisywania było mało realne, ale zostało dwustronnie podpisane i powinno być dotrzymane. Czy, układając budżet na 2000 r., o tych przyjętych zobowiązaniach, wynikających z tego porozumienia, zapomniano?</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#JerzyFeliksBudnik">Drugie pytanie. Czy w ramach Narodowego programu walki z rakiem przewidziano, wzorem lat ubiegłych, środki na centralne - powtarzam: na centralne - zakupy sprzętu radiologicznego dla rejonowych szpitali, w tym szczególnie aparatów rentgenowskich i mammografów? Ani kasy chorych, ani samodzielne dziś szpitale, ani najbogatsze samorządy w większości tak drogiego sprzętu, przy wielu innych uzasadnionych potrzebach, nie są w stanie zakupić. A przecież bez profilaktyki, a więc bez badań na nowoczesnym sprzęcie radiologicznym, nie może być mowy o postępie w walce z rakiem, co zakłada bardzo ambitny - mam nadzieję, że również realny - Narodowy program walki z rakiem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JanKról">Pan poseł Janusz Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JanuszZemke">Panie Marszałku! Mam jedno pytanie do pana premiera, dotyczące MON i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zakończyliśmy w podkomisjach budżetowych analizę obu tych budżetów na rok przyszły. Moim zdaniem pojawia się podstawowy problem, który wymaga rozstrzygnięcia być może na forum rządu, przy udziale parlamentu. Otóż istotną pozycję w budżetach MON i MSWiA odgrywają wydatki na paliwa, smary itd. Wiadomo, że w tym roku ceny paliw i smarów poszły bardzo ostro w górę. Podobnie może być w roku przyszłym. I teraz pojawia się pewna sprzeczność: musimy bowiem zgodnie z wymogami NATO zakładać w przyszłym roku zwiększenie nalotów, tj. godzin lotu przypadających na pilota, tak samo okręty powinny więcej pływać, policja, która powinna lepiej pilnować bezpieczeństwa, powinna mieć nieco więcej środków na poruszanie się wozami patrolowymi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#JanuszZemke">Moje pytanie jest takie: Czy nie byłoby pożądane w tej sytuacji, ponieważ dotyczy to wszystkich służb mundurowych w naszym kraju, rozważenie jakichś rekompensat czy też innego sposobu finansowania zakupu paliw i smarów dla tych resortów? - w przeciwnym bowiem razie wszelkie nasze założenia stracą rację bytu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Zaciura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oświadczam, że z wielkim uznaniem przyjąłem wystąpienia panów posłów Andrzeja Wielowieyskiego i Macieja Jankowskiego w sprawie kontraktu dla Warszawy. Jednocześnie wprawiła mnie w zdziwienie informacja posła Jankowskiego, że prezydent Warszawy - wbrew zapowiedziom w dzisiejszej gazecie - nie został dopuszczony do głosu. W związku z tym mam trzy pytania „warszawskie”, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#JanZaciura">Po pierwsze, jak to się stało, że poseł, prezydent Warszawy, który zapowiedział w mediach, że zaprezentuje kontrakt dla Warszawy w trakcie debaty budżetowej, nie został dopuszczony do głosu? Nie wiem, czy to pytanie powinno być skierowane do pana premiera, czy też do pana marszałka, ale wydaje mi się, że należałoby w tej sprawie udzielić jakiejś informacji.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#JanZaciura">Po drugie, jakie jest stanowisko ministra finansów w sprawie kontraktu dla Warszawy? Czy Warszawa bez wyraźnego wsparcia z budżetu centralnego - wyraźnego, to znaczy większego, niż planuje - będzie za trzy lata miastem nieprzejezdnym i nieprzyjaznym dla jej mieszkańców?</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#JanZaciura">I trzecie pytanie odnośnie do tego samego. Ponieważ prezydent Warszawy zwracał się wielokrotnie do posłów z opozycji - rozumiem, że problem stolicy, Warszawy jest problemem ponad podziałami - o wsparcie inicjatywy kontraktu dla Warszawy, to zadam pytanie raczej polityczne: Czy Unia Wolności i Akcja Wyborcza Solidarność w ramach aneksu do umowy koalicyjnej nie mogłyby zawrzeć porozumienia w sprawie kontraktu dla Warszawy? Na pewno posłowie z opozycji taki kontrakt by wspierali.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#JanZaciura">I ostatnie pytanie dotyczące oświaty. Czy prawdą jest, panie premierze, że skutki finansowe wdrażania nowelizacji Karty nauczyciela, zapowiedziane w ustawie budżetowej, zostaną sfinansowane poprzez likwidację niektórych przywilejów nauczycielskich, na przykład zasiłku na zagospodarowanie, ograniczenie lub likwidację urlopów na poratowanie zdrowia oraz dywidendy w wyniku wdrażanej reformy systemu oświaty, oczywiście częściowo też w wyniku sytuacji demograficznej? Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JanKról">Odpowiem wprost na pana pytanie: pana posła Piskorskiego nie było na liście zapisanych do głosu, więc po prostu odpowiedź jest taka, a nie inna.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JanKról">Pan poseł Marek Dyduch, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Po powodzi w 1997 r. było w Polsce wiele głosów - pochodziły i z prawej, i z lewej strony - na temat tego, jak ten problem w następnych latach rozwiązać, jeżeli chodzi o odbudowę terenów popowodziowych. Mówiło się o dodatkowym opodatkowaniu polskiego narodu. Mówiło się o programie narodowym, żeby terenom, które ucierpiały w powodzi, pomóc. Po roku 1997 r. powódź się powtórzyła w roku 1998 - jej zakres był o wiele mniejszy, ale spowodowała wiele zniszczeń. W 1999 r. powódź znów się powtórzyła - mimo że w mniejszym zakresie, to odczuliśmy ją dość dotkliwie. Czyli problem się pojawia co roku. My natomiast obserwujemy, że co roku maleją środki na odbudowę terenów popowodziowych. W ubiegłym roku było to 1 600 500 tys. zł, w tym roku jest to 1 100 600 tys. zł. Tak więc, po pierwsze, trzeba byłoby zapytać, dlaczego te środki maleją. Gdy koalicja przyjęła inne rozwiązanie niż na przykład opodatkowanie narodu polskiego, powiedziała, że przez kilka lat odbuduje tereny popowodziowe, że będzie program. Okazuje się, że te środki co roku maleją. To jest pierwsze moje pytanie: Dlaczego maleją?</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MarekDyduch">Po drugie, umieszczane są te środki w rezerwie celowej i w każdym roku - w 1998 r., a w 1999 r. sytuacja się powtórzyła i boję się, że się powtórzy w 2000 r. - jako środki celowe są uruchamiane w zdecydowanej większości w drugiej połowie roku. Panie premierze, wiem, że jest to może mniej ważny problem, bo pana tereny nie ucierpiały w trakcie powodzi, ale chciałbym zapytać - bo chciałbym powiedzieć o tym swoim wyborcom - jak to jest faktycznie. Pytam więc: Dlaczego te środki, uwzględnione w rezerwie celowej, są uruchamiane dopiero w drugiej połowie roku?</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#MarekDyduch">I wreszcie, po trzecie, nie jest uruchamiana całość środków, czyli nigdy nie wydano w ciągu roku tyle środków, ile zaplanowano, tak więc kosztem odbudowy terenów popowodziowych realizuje się inne cele, wykorzystuje się te środki na inne cele. Trzecie moje pytanie. Polska na cel odbudowy terenów popowodziowych zaciągnęła pożyczkę w Banku Światowym. Ogromna biurokracja związana z funkcjonowaniem oddziału Banku Światowego w Polsce i ogromne zaległości w zawieraniu umów powodują, że ta umowa nie jest realizowana. Mało tego, my płacimy na obsługę tej pożyczki, a nie wykorzystujemy środków na powódź. Pytam: Gdzie tu jest logika? Postępowanie przy zaciąganiu pożyczek jest tak zbiurokratyzowane, że w znacznej części uniemożliwia to gminom pobieranie tych środków. Niektóre gminy oczywiście korzystają z tego, ale po różnego rodzaju prawie rocznych działaniach administracyjnych wiele gmin nie korzysta.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#MarekDyduch">I wreszcie ostatnia sprawa. Panowie mówicie, że szanujecie samorządy. Pytam: Jaki samorząd w Polsce na terenie, na którym była powódź i który ucierpiał od powodzi, może zaplanować jakąkolwiek inwestycję, zważywszy na doraźność rozwiązań w kwestii przekazywania na to środków z budżetu państwa? Wszystkie samorządy zatwierdzają budżety najpóźniej do stycznia każdego roku, a dostają środki w listopadzie, w październiku każdego roku. Jak one mogą planować swoje działanie? Jak my je szanujemy?</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#MarekDyduch">Na zakończenie pytanie o charakterze ogólnym. Panie premierze, czy nie ma pan wrażenia, że najlepszy budżet, jaki przyjęła koalicja AWS-Unia Wolności, to był budżet na 1998 r., zaplanowany i skonstruowany przez rząd PSL–SLD? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanKról">Pan poseł Władysław Stępień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WładysławStępień">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chciałbym zadać kilka pytań w sprawie najbiedniejszego ekonomicznie województwa, jakim jest woj. podkarpackie, którego jestem przedstawicielem. Pan premier Jerzy Buzek miesiąc temu w Rzeszowie powiedział, że rząd ma specjalny program dla tego województwa, co mija się z prawdą, bo nie ma takiego programu. Ale ponieważ rząd złożył projekt ustawy o polityce regionalnej - liczę, że ta ustawa spowoduje pewne ożywienie biednych regionów - chciałbym zapytać: Czy są pieniądze w budżecie państwa na 2000 r. na realizację tego programu, który Sejm najprawdopodobniej jeszcze w tym roku uchwali, bo ja nie mogę się w budżecie doczytać, czy są specjalne pieniądze na programy, na realizację gospodarczych przedsięwzięć w tych biednych województwach, na przykład w woj. podkarpackim, które jest ujęte w tych programach, podobnie jak inne województwa?</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WładysławStępień">Pytanie drugie. Był, panie premierze, taki zwyczaj, że recenzenci projektów budżetów, posłowie i inni, mieli zawsze przedstawiane porównanie nakładów przewidzianych w budżecie na następny rok z nakładami na rok bieżący. Łatwiej się czyta taki projekt budżetu i wtedy jest mniej niepotrzebnych pytań. Chciałbym zapytać: Dlaczego odstąpiono od tej formuły? Być może byłaby krótsza dyskusja i więcej zaufania do projektu budżetu, a chciałbym, żeby tak było, pomimo że jestem z opozycji. Chciałbym zapytać, panie premierze - ponieważ wszyscy obserwują proces wprowadzania trudnych reform, one wymagają środków, cierpliwości, determinacji - czy rosną realnie nakłady na oświatę i na służbę zdrowia w 2000 r. w stosunku do roku bieżącego, zważywszy na wskaźniki makroekonomiczne, w tym inflację.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WładysławStępień">Jeszcze jedno pytanie szczegółowe. 10 dni temu odpowiedział pan pisemnie na dezyderat sejmowej komisji ochrony środowiska w sprawie likwidacji zagrożeń ekologicznych w górnictwie siarki, szczególnie likwidacji wyrobiska w Kopalni Siarki „Machów”. W piśmie skierowanym do komisji napisał pan, że wyraża pan przekonanie, iż powinno być więcej środków, bo wydawanie mniejszej ilości środków to jest znaczne marnotrawstwo pieniędzy. Niestety budżet państwa nie uwzględnia obietnic, które pan przedstawił, ponieważ środki na roboty likwidacyjne w Kopalni Siarki „Machów” w projekcie budżetu na 2000 r. są niższe niż w roku bieżącym. Chciałbym zapytać, dlaczego tak się dzieje i dlaczego jest to niezgodne z pańską intencją wyrażoną w piśmie do komisji ochrony środowiska? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#JanKról">Pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania do pana premiera Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#BogdanLewandowski">Pierwsze pytanie. Czy dwa miliony ludzi żyjących w Polsce w skrajnej nędzy mogą liczyć na wystarczającą pomoc państwa, czy środki przeznaczone w projekcie budżetu na opiekę społeczną pozwolą bezdomnym przeżyć zimę? Czy rząd jest zdecydowany nie dopuścić do powtórzenia się ubiegłorocznej tragedii?</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#BogdanLewandowski">Drugie pytanie dotyczy nakładów na naukę. Projekt budżetu oznacza zgodę rządu na kontynuację zapaści w tej newralgicznej dla gospodarki i kultury dziedzinie. Proponowana podwyżka płac dla nauczycieli akademickich, pracowników naukowych i naukowo-technicznych jest po prostu śmieszna. Czy rząd nie obawia się drenażu mózgów, tego, że nastąpi dramat odchodzenia ze sfery nauki najbardziej utalentowanych osób? Czy rząd rozważa możliwość wprowadzenia ulgi podatkowej dla tych podmiotów gospodarczych, które zdecydowałyby się finansować badania naukowe?</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#BogdanLewandowski">I ostatnia kwestia. Na jakiej podstawie prawnej i w jakim celu mają powstać regionalne fundusze majątkowe? Czy nie obawia się pan, panie premierze, że ich powstanie podniesie koszty prywatyzacji i utrudni egzekwowanie odpowiedzialności? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#JanKról">Pan poseł Andrzej Skorulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AndrzejSkorulski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W projekcie ustawy budżetowej na 2000 r., w jej uzasadnieniu w pkt. 5.1.5 rząd zakłada pobudzenie aktywności gospodarczej małych i średnich przedsiębiorstw, wzrost ich konkurencyjności, zwiększenie ich udziału w produkcie krajowym brutto i eksporcie. To bardzo dobrze, bo jest to, myślę, filar wzrostu gospodarczego w naszym kraju. Miałoby to też przyczynić się do zmniejszenia bezrobocia na wsi i w małych miastach. Po dokładniejszym porównaniu założeń z zapisami ustawy nasuwają się jednak następujące pytania. Jak będzie można pobudzać aktywność gospodarczą, jeśli utrzymywana będzie realnie wysoka stopa procentowa oznaczająca drogi kredyt, jak ma wzrastać konkurencyjność tych małych i średnich przedsiębiorstw, skoro w 2000 r., zgodnie z propozycją rządu, stawki podatku dochodowego obniżone zostaną co prawda o 4 punkty procentowe - oczywiście chwała za to - lecz utrzymana zostanie w dalszym ciągu 6-punktowa dysproporcja na niekorzyść właśnie tych małych i średnich przedsiębiorstw, działających szczególnie jako osoby fizyczne i spółki cywilne? Będą one płaciły wyższe podatki - 36%, natomiast firmy duże - tylko 30%. Kiedy, panie premierze, będziemy mogli zrównać warunki działalności tych dwóch sektorów w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AndrzejSkorulski">I kolejne pytanie. W jaki sposób ma wzrastać udział małych i średnich przedsiębiorstw w produkcie krajowym brutto i eksporcie, jeśli na cały wachlarz zadań związanych z realizacją przedsięwzięć innowacyjnych i wdrożeniowych, a także na ułatwianie dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania oraz promocję małych i średnich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych w projekcie budżetu na 2000 r. zapisano 26,7 mln zł? Co prawda może się zdawać, że to duża kwota, ale to daje na 1 firmę działającą w tym sektorze bardzo śmieszną przecież sumę, bo 16 zł i 70 gr. Tym sposobem słuszne założenia dotyczące pobudzenia tego sektora gospodarki nie zostaną zapewne zrealizowane, a bez ich realizacji nie będą mogły powstawać nowe miejsca pracy w tym sektorze w obecnych warunkach. Panie premierze, czy w tym zakresie można jeszcze będzie coś zmienić w tym sektorze? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JanKról">Pan poseł Wiesław Szweda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WiesławSzweda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chcę przedstawić trzy problemy, co do których proszę o odpowiedź na piśmie z uwagi na późną porę i, jak sądzę, brak możliwości w tej chwili odpowiedzenia przez pana premiera osobiście.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WiesławSzweda">Problem pierwszy. Dochody budżetu woj. śląskiego, uzyskane jako 0,5-procentowy udział w podatku dochodowym od osób prawnych, za trzy kwartały bieżącego roku zostały zrealizowane w 48,2% w stosunku do planu całorocznego. Na spotkaniu w urzędzie wojewódzkim starostowie z powiatów ziemskich zgodnie zgłosili, że w IV kwartale nie mają już zdolności płatniczych. Swój deficyt określają na poziomie 25–30%. Niektóre rady powiatowe podjęły już decyzje o zaciągnięciu przez powiaty kredytów na wydatki w IV kwartale 1999 r. Propozycje podatkowe, zmniejszenie stawek podatkowych, powodują, że gminy, które partycypują w tych podatkach, uzyskają mniejsze dochody z tego tytułu w 2000 r. Spowoduje to - i starostowie powiatowi woj. śląskiego jednogłośnie to stwierdzili - że niestety powiaty w 2000 r. zbankrutują. Nie będzie środków finansowych na realizację ich ustawowych zadań. Co pan premier w tej sprawie sądzi? Jakie jest stanowisko pana premiera? Czy ma pan zamiar zaproponować w najbliższej ustawie dotyczącej dochodów samorządów terytorialnych rozwiązania, które spowodują rekompensatę utraconych dochodów z tytułu obniżenia stawek podatkowych w podatkach dochodowych od osób prawnych i od osób fizycznych?</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WiesławSzweda">Drugi problem. Pan premier jawi się jako osoba walcząca o racjonalizację wydatków budżetowych, ograniczając te wydatki, stwierdzając, że rozrzutność budżetowa jest bardzo duża. Natomiast w corocznej ustawie budżetowej marnotrawi się wiele środków finansowych, które mogłyby być przeznaczone na inne cele. Co roku marnotrawi się środki na inwestycje centralne wskutek złego ich przeznaczenia, złej alokacji. Tolerowanie realizowania inwestycji centralnych przez okres 20, a nawet 30 lat jest piramidalnym marnotrawstwem środków. Jak pan może - jako racjonalizator wydatków budżetowych - taką sytuację tolerować i co ma pan zamiar, panie ministrze, panie premierze, w tej sprawie zrobić?</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#WiesławSzweda">I problem trzeci. Dlaczego zabrakło w Ministerstwie Finansów dobrej woli i chęci w związku ze zmianą zasad prezentacji ustawy budżetowej i w tak niewłaściwy sposób, w tak nieczytelny sposób opracowano uzasadnienie do ustawy budżetowej? Taka prezentacja ustawy budżetowej niestety powoduje, że ministrowie z własnej woli, bez uzgodnień budżetowych, zmniejszają dotacje - tak jak się stało w wypadku dotacji na drogową trasę średnicową w 1999 r., którą zmniejszono z 80 mln zł do 40 mln zł. Taka prezentacja ustawy budżetowej jest w zasadzie nie do przyjęcia. Czy w tej sprawie pan premier, bądź Ministerstwo Finansów, ma zamiar podjąć jakieś działania, by to zmienić? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JanKról">Pani poseł Anna Zalewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AnnaZalewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Dlaczego rząd jednostronnie - bo nie przeprowadzono konsultacji ze związkami zawodowymi - ustalił podwyżkę płac nauczycielskich na 2000 r. na poziomie 1%, przy tak niskich płacach nauczycielskich? Będzie to chyba najniższa od początku lat dziewięćdziesiątych podwyżka płac nauczycielskich.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AnnaZalewska">Drugie pytanie. Czy prawdą jest, że podwyżka z tytułu wdrażania znowelizowanej Karty nauczyciela wyniesie w 2000 r. 65 zł brutto? Minister edukacji narodowej rozbudził wielkie nadzieje nauczycieli, związane z nowelizacją karty. Czy pan premier mógłby wskazać, gdzie w projekcie budżetu są pieniądze na podwyżki, które dzisiaj, w dniu edukacji, minister obiecał nauczycielom, a mówił, że płace wzrosną realnie o 6%? Czy będą to pieniądze pozabudżetowe? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JanKról">Pan poseł Michał Kaczmarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MichałKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam kilka pytań do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#MichałKaczmarek">Pytanie pierwsze. Podatek od środków transportowych włączony do ceny paliwa. Czy pan premier obali dzisiejszą praktykę, czy spowoduje, że przy zmianie wysokości akcyzy od paliwa beneficjentem będzie nie tylko budżet państwa, ale też samorządy? Akcyza zmienia się cztery razy do roku, a samorządy uczestniczą w tym podziale tylko raz. Wszystkie wcześniejsze zapowiedzi były takie, że samorządy w momencie przydzielania subwencji drogowej, potem włączenia do paliwa, będą beneficjentami w tym samym stopniu, co budżet państwa, co wiąże się ze wzrostem akcyzy. Mówię z uwagi na to, że oto nie podpisaliśmy dyrektywy o dostosowaniu dróg do 2017 r. do odpowiednich nacisków, jeżeli chodzi o nośność pojazdów, jest to więc problem tempa usprawniania dróg wojewódzkich i krajowych.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#MichałKaczmarek">Z tych się wiąże następne pytanie. Dzisiaj, po otwarciu mostu w Wyszogrodzie, temat pilności 14 mostów jest w dalszym ciągu otwarty. W ubiegłym roku posłużono się pewnym kruczkiem budżetowym. Zrobiono w ten sposób, że oto miasta grodzkie, jeżeli potrzebują mostu na Wiśle, muszą sobie radzić same, bo budżet państwa w tym nie uczestniczy. Poprzednio była taka praktyka, że budżet państwa budował mosty na Wiśle: kończył budować jeden, budował następny. Teraz to jest problem miast grodzkich, nie uczestniczy się w tym centralnie. Miasta grodzkie nie są w stanie unieść kosztów, średnio koszt mostu na Wiśle to 200 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#MichałKaczmarek">Pytanie trzecie, o sposób prowadzenia polityki regionalnej. Chciałbym wiedzieć, w świetle przygotowanych projektów, jak pan premier to widzi: Czy wydatkowanie tych niewielu środków przewidzianych w ustawie budżetowej ma być mocno scentralizowane, czy jest koncepcja większej samodzielność regionów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JanKról">Pan poseł Czesław Siekierski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#CzesławSiekierski">Jakie środki, jakie instrumenty są przewidziane w projekcie budżetu na wsparcie rozwoju eksportu? Konkurencyjność, o której mówił pan premier, jest bardzo ważna, ale przecież powszechnie znana jest zasada różnych form pomocy, jeśli chodzi o poprawę tej konkurencyjności. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#JanKról">Pan poseł Ryszard Smolarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#RyszardSmolarek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Z racji tego, że klub jest mały, mam mało czasu. Nie mogliśmy wszystkich wątpliwości wyjaśnić w debacie, w związku z tym korzystamy z formuły zapytań.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#RyszardSmolarek">Mam prośbę, żeby pan premier, czy minister rolnictwa, zechciał wyjaśnić, jakie przyczyny legły u podstaw niesfinalizowania umowy z Bankiem Światowym, dotyczącej 40 mln dolarów, jakie były zapisane na rok bieżący? Jakie przedsięwzięto kroki, jaka jest szansa, że ta historia się nie powtórzy, myślę o już zapisanej, zadeklarowanej kwocie na rok 2000.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#RyszardSmolarek">Druga sprawa. Jakie były przyczyny niewykorzystania środków budżetowych z budżetu rolnictwa 1998 r.? Bo wiemy, że prawie bilion złotych przeznaczony na rolnictwo został niewykorzystany przez poprzednika pana ministra Balazsa. Jakie środki zostały podjęte, żeby ta historia się nie powtórzyła, jeżeli chodzi o budżet 1999 r. i roku 2000? Niestety tamte tłumaczenia ówczesnego ministra rolnictwa sprowadzały się raczej do tego, że 30 czy 31 grudnia minister finansów przekazywał środki ministrowi rolnictwa i ten w sylwestra nie był w stanie ich wydać. Jeżeli to nieprawda, to jak to będzie wyglądało w tym roku, żeby się tak nie stało, jeśli chodzi o 1999 r.? Byłoby dobrze, gdyby i w 2000 r. takie historie się nie powtarzały, biorąc pod uwagę problemy, kłopoty i rangę spraw, które trzeba rozwiązywać w zakresie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#RyszardSmolarek">Mam również pytanie natury bardziej ogólnej, chciałbym jednak, żeby pewna kwestia została potwierdzona. Jaka jest ranga, ważność dokumentów produkowanych przez rząd, takich jak Pakt dla wsi i rolnictwa oraz Spójna polityka rolna, strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa? Mam co do tego duże wątpliwości. Prosiłbym o odpowiedź na piśmie, co z zestawu zadań rzeczowych, które w dokumencie Spójna polityka rolna, strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, zostały przewidziane na lata 2000–2006 (jest to dwadzieścia kilka pozycji) zostało przewidziane do realizacji w budżecie roku 2000? Jeżeliby się temu przyjrzeć, to przy dynamice, która jest projektowana na rok 2000 w wydatkach, nie uda się za mojego życia zrealizować niektórych pozycji zapisanych tutaj na str. 61–63. Sądzę że to niepokoi rolników, ale również posłów. I tu prosiłbym o odpowiedź na piśmie, które pozycje i w jakim zakresie będą wykonane w roku 2000.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#RyszardSmolarek">Proszę również o odpowiedź na piśmie - żeby już nie sprawiać kłopotów i nie zabierać czasu - na jakim etapie są negocjacje związane z SAPARD, na jakie cele i priorytety rząd zamierza przeznaczyć SAPARD w roku 2000. Kiedy będzie złożony program operacyjny w Brukseli? Kiedy ukaże się nowelizacja ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, zawierająca delegację do powołania jej oddziałów regionalnych, tak by można było już uruchomić tę uprawnioną agencję płatniczą i zbierać wnioski od wójtów, burmistrzów, którzy jeszcze w dalszym ciągu nie wiedzą, jak wygląda ten scenariusz, jak się to będzie odbywało? Kiedy będą również wzory tych wszystkich przedsięwzięć związanych z inwestycjami w rolnictwie, z infrastrukturą, z pozostałymi rzeczami? Kiedy to będzie realizowane? Są to sprawy bardzo istotne i ważne dla polskiej wsi. Chciałbym, żeby na te pytania udzielono odpowiedzi. Myślę, że będzie ona przyjęta z życzliwością przez posłów, kiedy ją otrzymamy na piśmie; nie sądzę, że moglibyśmy ją otrzymać teraz, bo jest mało czasu.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#RyszardSmolarek">Jeżeli natomiast pan marszałek pozwoli, to mam materiały dotyczące odpowiedzi na wątpliwości pana posła Niewiarowskiego co do wydatków na 1997 r., mogę to udostępnić. Pan minister, jak sądzę, również to uczyni. W 1997 r. realnie, uwzględniając inflację, jak w 1998 r., były większe wydatki; i tutaj nie ma żadnych wątpliwości. Mogę dać te materiały i nie chciałbym, żeby...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JanKról">Proszę je więc przekazać panu posłowi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Chojnacki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Mam kilka problemów, którymi chcę zainteresować pana premiera. Otóż w uzasadnieniu do ustawy budżetowej na str. 29 jest napisane: „W latach 2000–2002 zmiany w podatku akcyzowym będą polegały głównie na podwyższeniu stawek podatku, aby osiągnąć najniższy poziom obowiązujący w Unii Europejskiej”. I mamy: tytoń — w 2000 r. 28%, w 2001 — 34%, w 2002 — 33%. Nie rozumiem. Ale paliwa jeszcze bardziej — 18% w 2000 r., 4% w 2001 r., 3% w roku 2002. Gdzie tu jest dążenie do najniższych stawek podatku akcyzowego?</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#JanChojnacki">Kolejny problem przedsiębiorstwa - padło na ten temat dużo słów, pan premier jest zwolennikiem, ja też jestem zwolennikiem tego, żeby upraszczać system podatkowy dotyczący obciążania przedsiębiorstw. W związku z tym, czy nie uważa pan premier, że mówienie o zmniejszaniu podatku i o tym, że przedsiębiorstwa wysyłają jednakowej treści pisma o tym, jakie to korzyści płyną ze zmniejszenia podatku... Należałoby przedsiębiorstwa wyłączyć, żeby nie były obciążane finansowo z powodu 35 dni pierwszego chorobowego każdego pracownika w roku, żeby nie były obciążane w związku z Funduszem Pracy, Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Czy nie byłoby to lepsze rozwiązanie?</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie!)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#JanChojnacki">Kolejne pytanie... Będzie pytanie, niejedno. Przystępujemy w przyszłym roku do poważnej prywatyzacji - sektora energetycznego. W materiale jest przewidziane, że zostaną w trybie indywidualnym sprywatyzowane 4 elektrociepłownie, następnie będzie prywatyzacja kolejnych elektrowni, w tym elektrowni Bełchatów oraz Kopalni Węgla Brunatnego SA w Bełchatowie itd. Mam pytanie: Ile środków z prywatyzacji zostanie przekazanych na modernizację szeroko pojętego sektora energetycznego, a ile środków zostanie skonsumowanych na potrzeby bieżące budżetu?</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#JanChojnacki">Kolejna sprawa - inwestycje centralne. Mówiono tu o tym, że realizacja tych inwestycji trwa bardzo długo i rzeczywiście trwa długo. Czym pan premier uzasadnia to, że na inwestycje centralne w służbie zdrowia, w zdrowiu, krótko mówiąc, w 2000 roku jest przewidziane 198 mln, ale w 2001 roku już 265 mln, a w 2002 r. - 328. Na tle tego kwestia jednej takiej inwestycji centralnej - chodzi o Akademickie Centrum Medyczne w Zabrzu - której koszt oszacowano na 610 mln zł; w roku 2000 przeznacza się na tę inwestycję 10 mln. Jeśli tak dalej pójdziemy, to realizacja tej inwestycji będzie trwała nie 30 lat czy 20, ale 60; ale w roku 2001 przewidziano 50 mln, w roku 2002 już 125 mln. Jeśli wysokość tych środków tak wzrasta w następnych latach, to czym to jest uzasadnione i ewentualnie jak długo realizacja tej inwestycji w Zabrzu, według rozeznania pana premiera, będzie trwała? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#JanKról">Pan poseł Zbyszek Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#ZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwa pytania, jedno natury ogólnej. Koledzy i koleżanki posłowie pytali już o sytuację samorządu terytorialnego w bieżącym roku finansowym i pytano również o przyszłą ustawę o dochodach jednostek samorządowych. Chciałbym pana premiera zapytać, jak zrekompensował w projekcie budżetu, który dzisiaj omawiamy, projektowaną utratę dochodów jednostek samorządu w związku z planowanym obniżeniem podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych? Jak pan premier to zrekompensował w budżecie samorządom?</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#ZbyszekZaborowski">Drugie pytania dotyczy inwestycji centralnych. Koledzy już mówili o tym problemie postulując przyspieszenie tempa realizacji prowadzonych inwestycji. Chciałbym zapytać o dwie konkretne inwestycje. Jedna to polder Buków - zniknęła ta inwestycja z załącznika. Jest pytanie gdzie się podziała, czy występuje w budżecie na przyszły rok? Pytanie wydaje mi się zasadne, ponieważ jeszcze w bieżącym roku finansowym taka inwestycja była, a jej planowane zakończenie opiewało na rok 2001. Do jej zakończenia potrzeba jeszcze kilkadziesiąt milionów złotych. Mam nadzieję, że inwestycja ta znajduje się w budżecie, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#ZbyszekZaborowski">Z tym wiąże się drugie pytanie dotyczące drogowej trasy średnicowej. Prawdopodobnie ona również znajduje się w budżecie, ale z pewnością tak jak w bieżącym roku - środki są w subwencji drogowej dla powiatów. Pytanie: Jaka jest kwota i na polder Buków, i na drogową trasę średnicową, i czy ona się nie zmieni tak jak w przypadku drogowej trasy średnicowej zmieniła się w bieżącym roku po uchwaleniu budżetu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#JanKról">Pani poseł Ewa Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zwrócić uwagę na problem środków finansowych dla rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. Taka forma opieki nad dzieckiem jest lepsza i tańsza niż w państwowych domach dziecka. Stąd pytanie: Czy budżet na 2000 r. zawiera kwoty skorygowane w stosunku do tegorocznego budżetu po to, by nie zaistniały podobne trudności w wypłatach zasiłków jak w roku bieżącym?</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#EwaTomaszewska">I kolejne pytanie: Czy dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewiduje spodziewany dalszy wzrost liczby ubezpieczonych wchodzących do otwartych funduszy emerytalnych? - jest to bowiem kwestia szacunku co do liczby osób, które do końca roku zdecydują się na wejście do funduszy emerytalnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Chmielewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Państwo Ministrowie! Pierwsze pytanie: Jaka jest wartość pieniędzy przedakcesyjnych w relacji do innych złotówek budżetowych, czy nie należy tych funduszy traktować łącznie i jednakowo? Czy w budżecie są zarezerwowane kwoty na współfinansowanie programów finansowanych z zewnątrz? Na jakich danych opierają się dobre opinie instytucji międzynarodowych o Polsce?</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#JanChmielewski">W związku z dyskusją jeszcze raz trzeba postawić pytanie: Jak Polska przedstawia się na tle innych państw Europy Środkowej i Wschodniej, jeśli chodzi o stan gospodarki? Ważne pytanie, żeby wiedzieć, na jakim jesteśmy etapie rozwoju: Czy rzeczywiście - mimo transformacji ustrojowej - obecny poziom rozwoju Polski sięga rzędu 30% średniego poziomu Unii Europejskiej? Czy koszt inwestycji zagranicznych w Polsce rośnie, czy maleje z roku na rok? Jeśli rośnie, to o czym to świadczy? Proszę o wyjaśnienie kwestii ilości funduszy celowych. Ile budżet musi dopłacić do niewydolnego systemu ZUS i dlaczego musi dopłacić? Czy nie jest tak, że regiony bogate muszą się rozwijać szybciej i intensywniej po to, by wytworzyć środki dla regionów biedniejszych? - w przeciwnym bowiem razie wszyscy ugrzęźliby w biedzie.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#JanChmielewski">I ostatnie pytanie: Czy gdyby wcześniej zrealizowano restrukturyzację górnictwa, hutnictwa, przemysłu zbrojeniowego, to dziś byłaby możliwość realizacji słusznych zadań gospodarczych i społecznych na wyższym poziomie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#JanKról">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#GrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Mam cztery krótkie pytania. Pierwsze pytanie: Czy coroczne zmniejszanie dotacji do Agencji Techniki i Technologii - w projekcie budżetu na rok 2000 planowana jest kwota 2790 tys. zł - oznacza, że postęp techniczny, technologiczny i innowacyjność produktów polskiej gospodarki dorównują poziomowi w Unii Europejskiej? Czy dlatego z roku na rok są zmniejszane środki dla Agencji Techniki i Technologii?</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#GrzegorzWoźny">Kolejne pytanie: Jakie będą w następnym roku przychody, koszty i dochody z prywatyzacji mienia rolnego skarbu państwa? Nigdzie tego nie znalazłem, a w projekcie budżetu podano tylko, ile zostanie sprzedanych gruntów rolnych. To samo pytanie dotyczy przychodów z prywatyzacji mienia wojskowego skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#GrzegorzWoźny">I ostatnie pytanie: Jak długo w budżetach będą zabezpieczane środki na odszkodowania dla osób niesłusznie represjonowanych za działalność na rzecz niepodległości państwa polskiego? Ile jeszcze jest osób, które odszkodowań nie otrzymały? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#JanKról">Pan poseł Marek Wagner jako ostatni z pytających.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MarekWagner">Mam pytanie do pana premiera...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JanKról">Pan premier słucha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MarekWagner">... w związku z tym chciałbym, żeby usłyszał pan premier.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JanKról">Pan premier słucha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MarekWagner">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Mam dwa pytania. Jedno pytanie... Korzystam z takiej ściągi, która jest...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JanKról">Proszę nie przeszkadzać, panie pośle Pawlak, panu premierowi, bo pytania są kierowane do pana premiera Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MarekWagner">... która jest pana projektem budżetu przesłanym przez rząd. Jest tutaj oczywiście dużo rezerw celowych, ale o tym już nie będę mówił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JanKról">Pytanie, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MarekWagner">Jest w każdym razie rezerwa płacowa na zmiany organizacyjne - 19 200 tys. zł. Panie premierze, ma pan jakiś komitet czy organ ds. odbiurokratyzowania: Czy każda reorganizacja wiąże się ze wzrostem etatów? Czy pan w ogóle widzi możliwość reorganizacji połączonej z przesunięciem etatów, ze zmniejszeniem liczby etatów? Czy reorganizacja ma polegać na tym, że tych urzędników będzie więcej? Przecież pan to zapisuje tutaj i daje pieniądze, oczywiście w ramach rezerwy celowej. Jeśli chodzi o rezerwę celową, pan jest znowu wielkim zwolennikiem, by wszystko działo się samo, ale to pan uruchamia rezerwę celową, oczywiście dawkując te środki jak kroplówkę. Ale w tym przypadku zgadzam się, dobrze, że pan to uruchamia, bo rozdrapaliby wszystko.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MarekWagner">Druga sprawa, którą chcę poruszyć. Przewodniczący mojego klubu nazwał budżet przedstawiony przez rząd budżetem ewakuacji, co wywołało ogromne zdziwienie. Udowadnialiśmy merytorycznie, że rzeczywiście jest to budżet ewakuacji, skoro się nie myśli o przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pytanie, pytanie!)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#MarekWagner">Pytanie jest następujące. Panie premierze, czy dobrze rozumiem...</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#MarekWagner">... w rezerwach celowych jest rezerwa przeznaczona na wypłaty wynagrodzeń dla osób odwoływanych z kierowniczych stanowisk państwowych. Ta rezerwa wynosi 6 mln zł. Prosiłbym panią minister Wasilewską, żeby na tym swoim liczydełku wyliczyła to, pomogła mi, sprawdziła, czy się nie mylę. Jeżeli 6 mln zł podzieli się przez trzy - odprawy są trzymiesięczne - to zostaje 2 mln zł. Jeżeli te 2 mln zł podzieli się przez średnią pensję takiego pracownika na kierowniczym stanowisku...</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pytanie, pytanie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#JanKról">Proszę pytać, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MarekWagner">... przez 10 tys., to wychodzi na to, że dotyczy to 200 osób. W związku z tym mam następujące pytanie: Czy aż 200 ministrów chce się podać do dyspozycji premiera, tak jak to zrobili dwaj ostatni, czy rząd rzeczywiście ma jakiś plan ewakuacji, czy 200 wyższych urzędników ma zamiar odejść ze swoich stanowisk? Bo po co jest ta rezerwa? Pytam: po co jest ta rezerwa? Na okoliczność wypadku przy pracy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JanKról">Lista pytających została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#JanKról">Obecnie będą udzielane odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#JanKról">Będzie odpowiadało 6 członków rządu, głosowania będą więc około godz. 21, jak przewiduję. Proszę o pozostanie na sali tych posłów, którzy chcą wysłuchać odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#JanKról">Pierwszy odpowiadał będzie pan minister Jarosław Bauc, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JarosławBauc">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#JarosławBauc">Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym bardzo podziękować za pytania i wcześniejsze wypowiedzi, szczególnie te, które odnoszą się do mojego zakresu kompetencyjnego. W tych sprawach postaram się udzielić odpowiedzi. Mianowicie ustosunkuję się do tych wypowiedzi i odpowiem na te pytania, które dotyczyły makrowskaźników gospodarczych i polityki makroekonomicznej. Na ile będę mógł połączyć wypowiedzi z pytaniami, na tyle to uczynię. Do pewnych pytań szczegółowych jeszcze się odniosę.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#JarosławBauc">Otóż, proszę państwa, poseł Kaczyński odwołał się w swojej wypowiedzi do minionego dziesięciolecia i przyznał, że wzrost gospodarczy w Polsce w minionym dziesięcioleciu jest najwyższy w porównaniu ze wszystkimi krajami, które przechodzą okres transformacji, ale mimo to nie był zadowolony, uważał, że mogło być lepiej. Może mogło być lepiej, w każdym razie mamy jednak pewien układ odniesienia i w tym układzie odniesienia znajdujemy się na pewno na czołowej pozycji. Posłowie opozycyjni z kolei, SLD i PSL, wracali już tylko do okresu 1993–1997 i porównań z tym związanych. Proszę państwa, myślę, że powinniśmy się umówić i wprowadzić pewien konsensus, jeżeli chodzi o interpretację wzrostu gospodarczego, dynamiki gospodarczej, procesów gospodarczych. Otóż nie jest to taka sytuacja, iż z dnia na dzień, w zależności od tego, jaki rząd realizuje taką czy inną politykę, może tutaj nastąpić istotna zmiana. Właściwie mógłbym powiedzieć tak - w czteroletnim okresie rządów koalicji PSL–SLD akurat przypadkiem zdarzyło się tak, że mieliśmy wysoki wzrost gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Przypadkiem?)</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#JarosławBauc">To były jakby rzeczy zupełnie od siebie niezależne i wygenerowane przemianami dokonanymi na początku lat dziewięćdziesiątych. Rozumiem, że...</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JanKról">Przepraszam bardzo, panowie posłowie, panie poseł Wagner, już skończył się czas dyskusji i pytań, pan minister odpowiada, proszę mu to umożliwić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JarosławBauc">Z wypowiedzi można było odnieść wrażenie, że gdyby rządy sprawowała wciąż poprzednia koalicja, toby nie dopuściła do kryzysu w Rosji, a jeśliby nawet pozwoliła na ten kryzys, to prawdopodobnie nie spowodowałoby to takiego spadku eksportu, a tym samym spadku tempa wzrostu gospodarczego. Chcę powiedzieć, że jest to czynnik zupełnie egzogeniczny, niezależny od tego, kto rządzi w danym czasie. Chyba że panowie potraficie udowodnić, że umielibyście przeciwdziałać temu kryzysowi. Natomiast gdyby ten szybki wzrost gospodarczy w poprzednim okresie był wykorzystany do tego, by zreformować finanse publiczne, to pewnie gospodarka polska byłaby bardziej na ten kryzys uodporniona, i z tą tezą się zgadzam oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JarosławBauc">Druga sprawa, która wiąże się z założeniami makroekonomicznymi, dotyczy stopy bezrobocia. Mieliśmy pewne propozycje ze strony posłów opozycyjnych, jak można by ograniczyć bezrobocie. Pan poseł Miller zapytał, jak rząd zamierza obniżyć stopę bezrobocia, skoro likwiduje się miejsca pracy w górnictwie, hutnictwie i w przemyśle zbrojeniowym. Otóż rozumiem, że jest to recepta na walkę z bezrobociem sprowadzająca się do postulatu zwiększenia zatrudnienia w górnictwie, hutnictwie i w przemyśle zbrojeniowym. Pani poseł Blida wskazała z kolei na...</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kaniewski: Niech pan odpowiada na pytania, a nie...)</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JarosławBauc">Odpowiadam.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Marszałku! Co to jest za odpowiedź?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JanKról">Panowie, bo będziemy w nieskończoność prowadzili polemiki, a to nie ma sensu. Proszę o umożliwienie odpowiedzi panu ministrowi i wysłuchanie w spokoju tej odpowiedzi. Pan minister decyduje, w jaki sposób odpowiada i co mówi, więc po prostu...</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#JanKról">Proszę, panie ministrze, udzielać odpowiedzi możliwie syntetycznie i w związku z dyskusją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#JarosławBauc">Dziękuję. Będę się streszczał.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#JarosławBauc">Mieliśmy jeszcze jedną receptę na spadek bezrobocia - masowy wzrost wymiany okien w gospodarce polskiej.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#JarosławBauc">Teraz przejdę już do meritum. Kilka wypowiedzi odnosiło się stricte do tzw. chłodzenia gospodarki. Wypowiedziała się na ten temat pani poseł Sierakowska, pan poseł Szymańczyk i pan poseł Grabowski z Ruchu Odbudowy Polski. Proszę państwa, co tak naprawdę oznacza chłodzenie koniunktury? Otóż chłodzenie koniunktury za pomocą prowadzonej polityki gospodarczej oznacza wzrost restrykcyjności polityki, przede wszystkim fiskalnej. No to sobie pomówmy o wzroście restrykcyjności polityki fiskalnej. Rzeczywiście na początku 1998 r. postanowiliśmy zmienić błędną koncepcję polityki makroekonomicznej, spowodować wzrost restrykcyjności polityki fiskalnej i poluzować politykę pieniężną. Taki był początkowy zamiar, to się w dużej części udało, aczkolwiek nie całkiem. Dlaczego się nie całkiem udało? Dlatego że brak reform w sferach społecznych i tolerowanie nagannych praktyk w postaci bezwarunkowego spłacania długów jednostek budżetowych spowodowały, że tak naprawdę w 1998 r. polityka fiskalna była luźniejsza, niż zamierzaliśmy, gdyż nastąpił znaczący przyrost zadłużenia jednostek budżetowych, o 4 mld zł. W związku z tym czy rzeczywiście ten konieczny warunek chłodzenia koniunktury gospodarczej był spełniony? Nie.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#JarosławBauc">Drugi warunek to jest wzrost restrykcyjności polityki pieniężnej. Nastąpił dość znaczący spadek stóp procentowych. Jeżeli spadek stóp procentowych traktuje się jako przejaw wzrostu restrykcyjności polityki pieniężnej, to jest to chyba pewnym nieporozumieniem. Natomiast spadek stóp procentowych mógł być jeszcze większy, gdyby nie zjawiska występujące w jednostkach budżetowych, o których wcześniej wspominałem. Wreszcie nie można powiedzieć, żeby polityka kursowa była wyraźnie bardziej restrykcyjna. W związku z tym jeżeli jakiś rząd chłodził gospodarkę, to na pewno nie rząd polski, a raczej rząd rosyjski, stosując recepty takie, o jakich słyszeliśmy na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#JarosławBauc">Kilku posłów poruszyło kwestię malejącego udziału budżetu w PKB. Padały tutaj nawet pewne porównania. Pani poseł Kraus stwierdziła, iż w gospodarce polskiej to jest 20%, a w gospodarce niemieckiej 50%, przy czym oczywiście...</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: To nie na temat.)</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#JarosławBauc">Odnoszę się do wypowiedzi pani poseł. Oczywiście w przypadku polskiej gospodarki miała pani na myśli budżet państwa, w przypadku gospodarki niemieckiej - cały sektor publiczny. To są rzeczy nieporównywalne.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#JarosławBauc">Kilku posłów, w tym poseł Grabowski, postulowało wzrost udziału budżetu państwa, czyli wzrost redystrybucji dochodów ludności, argumentując to tym, że pobudzałoby to wzrost gospodarczy, zwiększało popyt. Proszę państwa, można byłoby powiedzieć, że jeżeli przez budżet państwa przechodziłoby 100% dochodów, wówczas mielibyśmy maksymalne tempo wzrostu gospodarczego. Jednak to maksymalne tempo wzrostu odnosiłoby się do zerowej bazy w niedalekiej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#JarosławBauc">Deficyt w obrotach bieżących to jest bardzo poważny problem. Kwestia ta wielokrotnie była podnoszona na tej sali. Przedstawiano też pewne recepty, jak temu zaradzić. Poseł Kalinowski postulował wzrost ceł, czyli zamknięcie się gospodarki, posłowie Miller, Grabowski i Kalinowski proponowali wzrost deficytu budżetowego, który...</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: To jest paranoja. Niech w ogóle nie gada, zamiast tego.)</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JanKról">Panie pośle Pęk, proszę o spokój. To nie jest zachowanie się godne posła. Nikt nie kwestionował pańskich pytań ani wypowiedzi. Nigdy.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Pan powinien pilnować, żeby na pytania odpowiadał.)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#JanKról">Pan minister odpowiada, odnosząc się do problematyki, która była poruszona, nie tylko na pytania. Będzie jeszcze odpowiadać pięciu przedstawicieli rządu, więc proszę o spokój na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#JarosławBauc">Generalnie, proszę państwa, wypisałem pewne cele polityki gospodarczej, jakie padały w tej dyskusji, i pewne narzędzia, które były proponowane. Te cele to przyspieszenie wzrostu gospodarczego, obniżenie wskaźnika bezrobocia, zmniejszenie deficytu na rachunku bieżącym - co do tego była zgoda wszystkich - integracja z Unią Europejską - tu były pewne podziały. Jaki był repertuar narzędzi dla realizacji tych celów?</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#JarosławBauc">Po pierwsze, wzrost deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#JarosławBauc">Po drugie, autarkia gospodarki i podniesienie ceł.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#JarosławBauc">Po trzecie, pan poseł Kalinowski proponował ograniczenie roli handlu w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#JarosławBauc">Po czwarte, proponowano zwiększenie zatrudnienia w chorych branżach gospodarki, o których mówiłem. Proponowano - pan poseł Grabowski - zdewaluować złotówkę i obniżyć stopy procentowe.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#JarosławBauc">Proszę państwa, gdybyśmy na podstawie tego repertuaru narzędzi spróbowali wywnioskować, jakie byłyby skutki, to można powiedzieć, że rzeczywiście wzrost gospodarczy może by się pojawił, ale raczej w rocznikach GUS niż w rzeczywistości. Pełne zatrudnienie może byłoby osiągnięte, ale z planowanymi przerwami w pracy, byłyby stabilne ceny, ale również puste półki, oraz rozwój eksportu, lecz zapewne wewnętrznego. W związku z tym zdecydowanie wolę te narzędzia i tę politykę gospodarczą, które zostały zaprezentowane w projekcie budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#JarosławBauc">Teraz odniosę się do kilku pytań szczegółowych. Pan poseł Kaniewski zwrócił uwagę na to, iż w niektórych krajach Unii Europejskiej nie ma takiego poziomu akcyzy na paliwa jak w Polsce. Nie jest mi znany taki przypadek w kraju Unii Europejskiej, tym bardziej że Unia Europejska wymaga spełnienia warunku minimalnego poziomu akcyzy na poszczególne wyroby i to jest warunek konieczny. Z tego warunku żaden z krajów, które ostatnio wstępowały do Unii, nie był zwolniony. Nie znam takiego przypadku. Ale jeśli jest, to prosiłbym o podanie tego przykładu.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#JarosławBauc">Pan poseł Zakrzewski nie znalazł w budżecie punktu dotyczącego dowodów osobistych. Otóż zaręczam państwu, że jest przewidziana wymiana dowodów osobistych i jest na to przewidziana również rezerwa w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#JarosławBauc">Rząd przyjął na ostatnim posiedzeniu - odpowiadam panu posłowi Kalembie - strategię celną, w której znajduje się jako jeden z istotnych elementów ograniczenie przemytu. Ten dokument będzie w bardzo krótkim czasie dostępny.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#JarosławBauc">Emerytury. Było kilka pytań dotyczących wzrostu emerytur. Proszę państwa, musimy być świadomi tego, że emerytury nie są wypłacane raz w roku, jest to proces ciągły i jeżeli na ten aspekt popatrzymy w ten sposób, to w roku 1999, na skutek znacznie niższego poziomu inflacji, realny wzrost emerytur przekracza grubo 3 punkty procentowe. Jeśli więc popatrzymy w perspektywie nieco dłuższej, to w sposób bardziej obiektywny ocenimy realny wzrost emerytur, który jest założony w budżecie. Analogicznie sytuacja wygląda, jeśli chodzi o kwestię wynagrodzeń sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#JarosławBauc">Mamy jeszcze pewien kompleks pytań - pani poseł Łybacka, pan poseł Śleziak podnosili problem funduszy celowych i agencji. Ja w części oczywiście podzielam poglądy, szczególnie pani poseł Łybackiej, która prosiła o to, by w budżecie poważniej traktować ten temat, by plany finansowe były bardziej szczegółowe i nie obejmowały tylko funduszy, lecz również inne podmioty, w tym agencje. Ustawa o finansach publicznych przewiduje, że do końca 1999 r. rząd przedstawi program dotyczący reformy funduszy i agencji celowych. W tej chwili toczą się prace. Jeszcze w tym miesiącu będzie jego pierwsza wersja i mam nadzieję, iż z tego punktu widzenia przynajmniej przyszłoroczny budżet będzie rzeczywiście wyglądał inaczej.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#JarosławBauc">Co do konkretnego pytania dotyczącego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, to muszę powiedzieć, że zgodnie z podjętymi decyzjami - wbrew temu, co mówi pan poseł Śleziak - podnoszone są wydatki na ochronę środowiska w porównaniu z poprzednią wersją. Obejmują wszystkie te projekty inwestycyjne, o które wystąpiło Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. A że źródłem finansowania są środki zgromadzone w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska, to chyba lepiej, jeśli jest tak, niż gdyby te środki miały być ulokowane w akcjach spółek giełdowych.</u>
          <u xml:id="u-207.12" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: To nie o to chodziło, tylko o to, kto złamał prawo.)</u>
          <u xml:id="u-207.13" who="#JarosławBauc">Przypomnę, że, na dzień dzisiejszy, panie pośle, w aktywach funduszu jest ok. 800 mln zł ulokowanych w spółkach prawa handlowego.</u>
          <u xml:id="u-207.14" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: Ja o to nie pytałem. O coś innego pytałem: Kto złamał prawo?)</u>
          <u xml:id="u-207.15" who="#JarosławBauc">Pytanie dotyczące rekompensat. Przygotowywany jest w tej chwili projekt rozporządzenia ministra skarbu i według tego projektu wypłata rekompensat rozpocznie się od marca 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-207.16" who="#JarosławBauc">Pytanie pani poseł Filek dotyczące drugiego filara. Otóż tutaj jest pewne nieporozumienie, mianowicie dotacja, która jest w budżecie zapisana, wynosząca 8 mld 300 mln zł, była zaprojektowana przy założeniu, że do drugiego filara przejdzie 6 mln osób, a nie 4.</u>
          <u xml:id="u-207.17" who="#JarosławBauc">Istnieje prawdopodobieństwo, że ta liczba osób zostanie przekroczona, jeszcze nie mamy pełnych danych, bo chodzi o to, żeby te umowy były efektywne, co do niektórych są duże zastrzeżenia. Ale jeśli się zdarzy tak, że rzeczywiście frekwencja, czy skłonność do uczestniczenia w reformie emerytalnej będzie wyższa niż zakładane 6 mln osób, wówczas nastąpi rzeczywiście korekta budżetu w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-207.18" who="#JarosławBauc">To wszystkie z pytań, które odnotowałem, a które dotyczą mojej kompetencji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JanKról">Najpierw będą odpowiedzi poszczególnych ministrów, ponieważ...</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Poseł Janina Kraus: Chciałabym sprostować, bo pan minister wymienił mnie z nazwiska.)</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#JanKról">Panią poseł wymienił, pani poseł chce sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#JaninaKraus">Panie ministrze, może pana zaskoczy ta wiadomość, że ja odróżniam udział budżetu państwa w PKB i udział finansów publicznych w PKB. W swoim wystąpieniu posługiwałam się danymi obrazującymi zarówno jedno, jak i drugie. Pana wypowiedź i odniesienie się do mojego wystąpienia odbieram po pierwsze, jako złośliwe, po drugie, jako próbę zdyskredytowania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JanKról">Ale to nie jest sprostowanie, pani poseł, to jest polemika z panem ministrem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JaninaKraus">... zdyskredytowania mojego wystąpienia, a także analiz Biura Studiów i Ekspertyz. Dlatego domagam się, panie ministrze,...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JanKról">Proszę sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#JaninaKraus">... żeby pan przeanalizował moje wystąpienie i odniósł się do niego na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JanKról">Pani poseł Barbara Blida, sprostowanie - tak?</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: I oświadczenie.)</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#JanKról">Oświadczenia będą po wyczerpaniu porządku obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#BarbaraBlida">Nie zamierzam się nikomu oświadczać, panie marszałku, tym bardziej panu wiceministrowi.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#BarbaraBlida">Pan wiceminister błędnie zinterpretował i w sposób ironiczny przedstawił część mojego wystąpienia. Otóż nie podawałam jako receptę na stworzenie nowych miejsc pracy wymianę stolarki okiennej w całym kraju, panie ministrze. Pan pewnie nie wymienił nigdy żadnego okna i stąd pan nie wie, że to może dać również pracę.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#BarbaraBlida">Powiedziałam, że montaż finansowy środków przekazywanych dla gmin, małych i średnich przedsiębiorstw i budownictwa mieszkaniowego może uruchomić nowe miejsca pracy. Wtedy kiedy się realizuje w tym montażu finansowym np. uzbrojenie terenu, tam muszą być ludzie, tam musi być koparka i tam jest robota dla ludzi, panie ministrze, i również może to być np. program wymiany stolarki okiennej jako element termomodernizacji.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#BarbaraBlida">I w kwestii formalnej, panie marszałku. Pan minister nie odpowiada, pan minister cenzuruje wypowiedzi posłów, pan minister nie słucha i opowiada pierdoły.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JanKról">A jednak to było oświadczenie, pani poseł, pod adresem pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JanKról">Pan poseł Śleziak, sprostowanie - tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#CzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja o niebie, a pan minister Bauc o chlebie. Pan minister wmawia mi pytanie, którego nie zadałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#JanKról">To proszę powtórzyć to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#CzesławŚleziak">Widocznie mnie błędnie zrozumiał. Pytam precyzyjnie, kto złamał prawo, kto zmienił, i na jakiej podstawie, plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który uchwaliła rada nadzorcza w lipcu tego roku, a który jest innym planem finansowym, na 250 mln zł, niż ten, który rada uchwaliła, który został dołączony do ustawy budżetowej. Chyba pytanie jest precyzyjne, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#JanKról">Będziemy rozumiem, odpowiadali w kolejności, a potem ewentualnie...</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#JanKról">Czy pan minister teraz chciałby odnieść się do tego pytania, bo może ktoś z kolegów odpowie.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu panią Halinę Wasilewską-Trenkner podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pytań jest bardzo dużo, pozwólcie zatem, że będę się starała pogrupować je i odpowiadać na pewne sprawy łącznie. Z tym że zanim zacznę odpowiedzi merytoryczne, chciałam bardzo króciutko powiedzieć o trzech sprawach, które wymagają wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Po pierwsze, zwracają państwo uwagę na to, że w budżecie państwa nie ma porównań roku 2000 do roku 1999. Otóż w uzasadnieniu przy omówieniu każdej pozycji wydatków - w poszczególnych działach - obok przewidzianych nakładów na rok 2000 są także wymienione wielkości wydatkowane w roku 1999 w danym dziale, ze wskazaniem - tam, gdzie można było - skąd pochodziły środki. To sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Sprawa druga. Szukałam tego, o co pani poseł Filek była łaskawa zapytać, skąd wzięło się 200 mln zł rezerwy - tak zanotowałam, przepraszam, tak słyszałam - na zakłady rehabilitacji społecznej inwalidów. Chciałam zwrócić uwagę, że ta rezerwa jest rezerwą wynoszącą tylko cztery miliony czterysta kilkadziesiąt tysięcy zł i jest ona związana z tym, że w kilku powiatach naszego kraju istnieją specjalne ośrodki szkoleniowe, pełniące rolę jednocześnie zakładów rehabilitacji i szkół, i dla tych jednostek pozostawiliśmy pewne środki w celu wyrównania tego, co otrzymują drogą normalnej subwencji jako szkoły, z tym, co wydają, z wydatkami o charakterze rehabilitacyjnym. Nie można było tego rozpisać w sposób dokładny, pani poseł, ponieważ poszczególne jednostki zmieniają w tym roku i na przełomie roku - tak nas informują powiaty i wojewodowie - sposoby organizacji. Wobec czego nie wiemy, czy to będą dotacje dla jednostki publicznej, czy niepublicznej, i dlatego sprawa pozostała w rezerwie celowej.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Wreszcie pan poseł Wagner w sposób nadzwyczaj zręczny, jak zawsze, zechciał państwu przedstawić uzasadnienie dla problemu ewakuacji rządu. Chciałam jednak powiedzieć, że pan poseł ze względu na to, że ta rezerwa ma długi tytuł, nie doczytał do końca. Ta rezerwa bowiem, wynosząca 6 mln zł, przeznaczona jest na kilka celów, poza sfinansowaniem odwołań osób z kierowniczych stanowisk jest przeznaczona również na sfinansowanie nagród jubileuszowych dla tych osób bądź należności za niewykorzystane urlopy, a także na te same cele dla osób, które pracują w małych jednostkach budżetowych liczących do 50 osób, oraz na samorządowe kolegia odwoławcze. Pan poseł Wagner doskonale wie, że ta rezerwa - niemal w niezmienionej wysokości - istnieje w budżetach państwa od 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli państwo pozwolą, to poruszę kwestię tego, iż podobno rozmnożyły się ostatnio fundusze celowe. Nie rozmnożyły się fundusze celowe, bo funduszy celowych od 1992 r. raczej ubywa w gospodarce, niż przybywa. Natomiast rozszerzyliśmy informację, proszę państwa — to trochę coś innego — rozszerzyliśmy informację o KRUS. KRUS bowiem został pokazany nie tylko jako fundusz główny, ale również zostały pokazane jego podfundusze istniejące od bardzo dawna. Chodzi o Fundusz Emerytalno-Rentowy, który państwo mieli zawsze w budżecie, o Fundusz Prewencji i Rehabilitacji oraz o Fundusz Administracyjny. Te fundusze czy te części KRUS nie były przedstawiane w poprzednich latach. Natomiast w tym roku podjęliśmy trud pokazania tego funduszu celowego w szerszym wymiarze.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Z sektorem pozabudżetowym wiąże się również w państwa pytaniach podnoszona kwestia kas chorych i wielkości środków przeznaczonych w budżecie na kasy chorych. W budżecie państwa środków przeznaczonych na kasy chorych nie ma. Natomiast w uzasadnieniu do budżetu państwa przedstawione są dwie tablice obrazujące bilansy sektora finansów publicznych. Kasy chorych jako jedna z części tego bilansu są wymienione zarówno dla roku 1999, jak i dla roku 2000. W kasach chorych ogólne dochody roku 1999 są oszacowane na 20 890 mln zł, na rok 2000 - na 21 312 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Pytali państwo również o to, czy są dodatkowe pieniądze w budżecie państwa związane z reformą służby zdrowia. Chcę powiedzieć, że w rezerwach celowych przewidziano prawie 265 mln zł na organizację programu osłon dla osób, które będą zmieniały pracę bądź rodzaj pracy w ramach służby zdrowia lub będą odchodziły z praktyki państwowej lub samorządowej do niepublicznych, prywatnych zakładów służby zdrowia. Pozostałą część budżetu służby zdrowia - jeśli chcemy ją porównać w odniesieniu do roku 2000 i do roku 1999 - stanowią środki zapisane w dziale: Ochrona zdrowia, w omówieniu budżetu państwa, które dotyczą wydatków w roku 1999. Te wydatki sięgają prawie 6247 mln zł. Musimy je pomniejszyć o kwoty związane ze specjalnymi dotacjami dla kas chorych za pierwszy okres działania i kwoty na uzupełnienie tych wydatków. W sumie jednorazowe wydatki w roku 1999 stanowiły prawie 2 mld zł. Jeżeli porównamy - po odjęciu wydatków jednorazowych - pozostałe nakłady w służbie zdrowia w dziale: Ochrona zdrowia, to okaże się, że wydatki te realnie rosną.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Podnoszono tutaj kwestię restrukturyzacji gospodarki. Jeden z panów posłów był łaskaw zadać pytanie, czy gdyby programy restrukturyzacji poszczególnych dziedzin gospodarki zostały podjęte wcześniej niż w roku 1998 i w roku 1999, to teraz byłoby łatwiej budżetowi i lepiej gospodarce. Z całym przekonaniem mogę powiedzieć, że gospodarce i budżetowi na pewno byłoby łatwiej. Mogę powiedzieć więcej: budżet mógłby dysponować w tej chwili 2 mld zł na finansowanie innych zadań, a jednocześnie Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym tu z troską państwo mówili, byłby w zupełnie innej sytuacji finansowej. Nie miałby bowiem ok. 2 mld zł nieściągniętych należności tylko i wyłącznie z tych dziedzin, które podlegają obecnie restrukturyzacji, zwłaszcza z górnictwa węgla kamiennego i PKP.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Z tym wiąże się jeszcze jedno pytanie, które państwo tu stawiali, dotyczące restrukturyzacji PKP. Otóż w ciągu debaty prawie w większości wystąpień przebijała się troska, że rząd zanadto poddaje się w polityce budżetowej i w polityce finansowej dyktatowi i zaleceniom Unii Europejskiej. Nie jest to jednak do końca tak, ponieważ akurat w przypadku konstrukcji projektu restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych rząd się temu dyktatowi, wskazanemu przez pana posła, nie poddał. Program przewiduje wewnętrzne samosfinansowanie poprzez emisję obligacji, sprzedaż obligacji i w ten sposób pozyskanie pieniędzy na restrukturyzację. To jedna droga. Druga droga to odstąpienie przez PKP innym zainteresowanym podmiotom gospodarczym części posiadanego, a zupełnie zbędnego majątku w postaci domów mieszkalnych, zbędnych terenów, szkół i temu podobnych urządzeń. Służba zdrowia i szkoły już od tego roku są w gestii samorządów.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Proszę państwa, padały również pytania o to, czy przewidziano wymianę dowodów osobistych. Pan minister Bauc już o tym mówił. Tym, którzy w to wątpią, chcę powiedzieć, że w rezerwach celowych w poz. 45 zapisano 30 mln zł na finansowanie kosztów rozpoczęcia akcji wymiany dowodów osobistych.</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">W ten sposób dotarliśmy do kolejnych problemów będących przedmiotem państwa zainteresowania, a mianowicie do problemów zbrojeniówki, finansów ministra obrony narodowej, nakładów na bezpieczeństwo publiczne i innych związanych z tym spraw.</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Pastusiak był łaskaw pytać o to, jak wygląda budżet ministra obrony narodowej, jeśli uwzględni się w nim wydatki, które w roku bieżącym, 1999, były finansowane z innych źródeł, w tym przede wszystkim nakłady na KFOR ponoszone faktycznie w roku 1999 z rezerwy ogólnej Rady Ministrów. Z bezpośredniego porównania doprowadzonych do takiego samego stanu budżetów roku 1999 i 2000 wynika, że wzrost nakładów na obronę narodową w roku 2000 wynosi 10% nominalnie, czyli 4,1% realnie.</u>
          <u xml:id="u-221.12" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o potrzeby wynikające z planu modernizacji armii do 2012 r., to prawdą jest, że są inne uwarunkowania realizacji tego programu obecnie niż w chwili jego rozpoczęcia w 1998 r. Prawdą jest jednak również to, że przedstawiona w załączniku do ustawy budżetowej projektowana kwota, o 1,4 mld zł niższa niż poprzednio, wynika po części z tego, iż dokonano pewnych zmian w samej konstrukcji programów, przecen tych programów, a ponadto nie ujęto w nich dwóch źródeł zasilania, które są źródłami pozabudżetowymi, a mianowicie pożyczki amerykańskiej oraz przychodów, jakie Agencja Mienia Wojskowego kieruje na potrzeby modernizacji armii.</u>
          <u xml:id="u-221.13" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Jeżelibyśmy uwzględnili wszystkie środki, jakie przewiduje budżet na cele obronne, to wydatki na nie w roku 2000 zbliżają się do poziomu 2,1% PKB. Jeśli zsumujemy wydatki, które są przeznaczone bezpośrednio na obronę, i wydatki, które są ujęte w Komitecie Badań Naukowych jako wydatki na naukę, ale na naukę związaną z obronnością, wówczas budżet na wydatki obronne w Polsce wyniesie 2,1% PKB, czyli tyle, ile wynika z zaleceń NATO.</u>
          <u xml:id="u-221.14" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Chciałabym poruszyć jeszcze dwie sprawy, o których była mowa, jeśli chodzi o obronność i bezpieczeństwo. Pan poseł Nycz pytał o kwestie związane ze Strażą Graniczną. Wedle informacji, jakie są w tej chwili nam udostępnione przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, informacji zawartych w budżecie budżet Straży Granicznej na rok 2000 nominalnie wzrasta o 10,3%, ponadto dodatkowo będzie zasilony ze środków pomocowych. Unia Europejska bowiem przeznacza w programie PHARE 99 ok. 28,6 mln zł na poprawę i unowocześnienie straży granicznych.</u>
          <u xml:id="u-221.15" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Ponieważ pytali państwo również o sprawy związane z granicą wschodnią i uszczelnianiem tej granicy, to chciałabym zwrócić uwagę na wydatki nie tylko Głównego Urzędu Ceł, które są przewidziane w budżecie, ale również głównego inspektora ceł, czyli GIC. Zauważą, państwo, znaczący wzrost wydatków na ten urząd związany z tym, że wspólnie ze stroną unijną buduje on w tej chwili sieć inwigilacji i kontroli przepustowości granicy wschodniej, a także rozbudowuje swoje placówki w kraju. To jest jeden z elementów, który służy także wzmocnieniu ochrony celnej.</u>
          <u xml:id="u-221.16" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">I wreszcie ostatnie sprawy, o których była mowa w państwa wystąpieniach, związane były z samorządem i sytuacją finansową samorządów. Monitoring, który przeprowadziliśmy po półroczu tego roku, wskazuje, że samorządy, nowe powiaty i województwa, są nie tylko posiadaczami zrównoważonych budżetów, ale że w skali globalnej ich budżety są budżetami o dodatnim saldzie, a zatem że wszędzie tam są dość znaczne jeszcze nadwyżki budżetowe do dyspozycji. To, co dotyczy wszystkich, nie musi być oczywiście prawdą w indywidualnym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-221.17" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Pytali państwo również o to, czy w roku 2000 wzrosną dochody samorządów. Skala wzrostu własnych dochodów samorządów w roku 2000 jest ściśle powiązana z decyzjami Wysokiej Izby odnośnie do reformy systemu podatkowego. Zmniejszenie ubytków we wpływach z podatku od osób fizycznych, związane z wycofaniem ulg, oznacza większe wpływy z tego podatku zarówno dla samorządów, jak i dla budżetu państwa. Te założenia legły u podstaw konstrukcji i budżetu, i bilansu całego sektora finansów publicznych, a zatem jest to ściśle powiązane.</u>
          <u xml:id="u-221.18" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">O tym, jaka jest skala zaangażowania budżetu państwa czy jaka jest skala odejścia budżetu państwa od funkcji centralnej na rzecz wspomagania samorządów, najlepiej świadczy wyliczenie, które dzisiaj przedstawił Wysokiej Izbie pan poseł Łopuszański. Pan poseł Łopuszański stwierdził bowiem, że gdyby przeprowadzić rachunek, jaki przeprowadzono w jego kole, wyliczyć, jaki powinien być budżet, by budżet państwa miał stały udział w stosunku do PKB prze wszystkie lata dziewięćdziesiąte, to byłby obecnie o 100 mld wyższy niż ten, z którym mamy obecnie do czynienia. Te 100 mld zł, proszę państwa, można odnaleźć w tym, co stanowi dochody własne samorządów i innych jednostek finansów publicznych, choćby kas chorych, które powstały w tym czasie. Po prostu budżet państwa zmieniał swój zakres, coraz bardziej ograniczając swoją bezpośrednią ingerencję w finanse publiczne.</u>
          <u xml:id="u-221.19" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.20" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Tyle w wielkim skrócie, przepraszam, ale chcąc oszczędzić państwa czas, pozwoliłam sobie w ten sposób udzielić odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JanKról">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pana Andrzeja Karwackiego.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: A kto pytał pana Karwackiego? Były pytania do ministra Balcerowicza.)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#JanKról">Były stawiane problemy, padały pytania, pani poseł, na które pan minister Karwacki krótko, mam nadzieję, odpowie.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#komentarz">(Poseł Edward Wende: Problem polega na tym, że nikt nie słucha.)</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#JanKról">Bardzo prosimy o w miarę zwięzłe odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AndrzejKarwacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szereg pytań pań i panów posłów dotyczyło kondycji oświaty i edukacji w roku przyszłym. Chciałbym bardzo podziękować za te pytania, gdyż one odzwierciedlają troskę państwa o egzystencję edukacji w roku przyszłym, o dalszy rozwój reformy oświaty. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#AndrzejKarwacki">Pani poseł Łybacka pozwoliła sobie nawiązać w zapytaniu do pewnych materiałów koncepcyjnych, które rząd przygotowywał, konkretnie do średniookresowego programu finansowania edukacji. Bardzo dziękuję za promocję tego materiału w Wysokiej Izbie. Jednocześnie chciałbym przekazać informację, że materiał kwietniowy miał dalsze wersje - wersję sierpniową, bardziej realną, która uwzględniała już wiele materiałów koncepcyjnych rządu, m.in. strategię finansów publicznych, strategię rozwoju gospodarczego, i konsumowała te elementy.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#AndrzejKarwacki">Z ogromną przyjemnością chciałbym stwierdzić, iż projekcja budżetu edukacji, ujęta w przedłożeniu rządowym - fragment dotyczący edukacji został przekazany komisji edukacji, informacyjnie, zgodnie z życzeniem - stanowi pierwszy etap realizacji tego programu.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#AndrzejKarwacki">Wysoka Izbo! Warunki, które zostały zapisane dla edukacji, stwarzają możliwość realizacji tego programu, wyznaczając wiele zadań. Z sali dochodzi zapytanie: Czy priorytetowych? Istotnie tak. Mogę to zdefiniować: ten priorytet zawiera się w przyjęciu określonych wskaźników wzrostu realnego nakładów na edukację, konkretnie 2,5-punktowego, a więc jest to preferencja.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#AndrzejKarwacki">Wysoka Izbo! W kontekście wielu zapytań, w których wyczuwam niepokój o przyszłość edukacji, chciałbym, w oparciu o materiał rządowy, przekazany do rozpatrzenia Wysokiej Izbie, przekazać wiarygodne informacje o kondycji edukacji w roku przyszłym. Podstawowymi wielkościami, które mogą charakteryzować przyszłość edukacji w roku przyszłym, jeżeli chodzi o oświatę i wychowanie, jest to, że nakłady w wymiarze nominalnym wzrastają o 2 mld zł, a w wymiarze realnym o ponad 900 mln zł. Pragnę jednak bardzo mocno podkreślić to, aby przy analizie materiałów budżetowych przestrzegać porównywalności struktury roku 1999 i 2000, i, przekazując tę informację - a jest ona zawarta również w materiale przekazanym Komisji Edukacji, Młodzieży i Nauki - chcę stwierdzić, że ta porównywalność została tam zapewniona. A więc jeszcze raz pozwolę sobie powtórzyć, że, jeżeli chodzi o dział oświaty i wychowania, w wymiarze nominalnym nakłady wzrastają o 2 mld zł, a w wymiarze realnym - o 920 mln zł. Jeżeli chodzi o wskaźniki wzrostu, nominalny wzrost wynosi 110,6, realny - 104,67. To jeżeli chodzi o oświatę.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#AndrzejKarwacki">Jeżeli chodzi o szkolnictwo wyższe i edukację, to ten wzrost z racji nieporównywalnej skali tego sektora jest oczywiście mniejszy: nominalny wzrost można ocenić jako kwotę 470 mln zł, realny - 177 mln zł, przy wskaźnikach odpowiednio 109,2 i 103,3. Jeżeli chodzi o ten dział, istotne zwiększenie jest na zadania inwestycyjne, bo mamy wskaźniki 114 i 108, co zwróciło zresztą uwagę pani poseł Łybackiej, która wydawała się podawać w wątpliwość to, czy ten wzrost jest realny. Istotnie faktem jest, iż w 1998 r. miało miejsce obniżenie w stosunku do 1997 r. nakładów na inwestycje w szkołach wyższych. Niemniej już 1999 r. odrobił tę depresję, rok 2000 gwarantuje dalej wysoki poziom. Chciałbym również podkreślić, że akurat jeżeli chodzi o to zadanie, tutaj budżet spełnia oczekiwania określone w średniookresowym programie finansowania, tzn. utrzymania inwestycji w szkolnictwie wyższym na poziomie trzystu kilkudziesięciu milionów złotych (aktualnie jest to nawet więcej - 380 mln zł). A więc to można uznać za satysfakcjonujące.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#AndrzejKarwacki">Szanowni państwo, konkludując niejako ten fragment mojej wypowiedzi, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na zapytanie, które postawiła chyba pani poseł Sierakowska. Każdą debatę budżetową otwiera konstatacja, jak się planowane wydatki mają do PKB i do innych wielkości makroekonomicznych. I to jest naturalne, to jest zresztą nawet pewną naszą praktyką, osób zarządzających pewnymi częściami budżetu. Natomiast nie do końca się zgadzamy, nie do końca się rozumiemy, jeżeli chodzi o metodologię. Czy rozumiemy PKB „biały”, czy PKB z szarą strefą - to już są różne wielkości i dają różny wynik. Jeżeli mówimy o nakładach na jakąś działalność, to czy mówimy tylko o nakładach rządowych w sensie budżetu państwa, czy o nakładach publicznych, czyli wraz z nakładami samorządów? I zwykle w takich sytuacjach wyrażane są oczekiwania, zapewne słuszne (ale na ile realne?), że na edukację czy na oświatę, bo różnie się to traktuje, powinno być nie mniej niż 4%, a kto inny powie, że nie mniej niż 5%. Ale to wszystko zależy od tego, jakie parametry weźmiemy pod uwagę. Jeżelibyśmy wzięli pod uwagę cały sektor publiczny, a więc również publiczne środki samorządów i publiczne środki szkół wyższych z czesnego, to te nakłady odniesione do PKB osiągają już 5-procentowy wskaźnik, a nawet go przekraczają. Ale tu musimy się metodologicznie po prostu zgodzić co do pewnych relacji.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#AndrzejKarwacki">Szanowni państwo, w tej sytuacji projekcja budżetu w zakresie edukacji, a zwłaszcza oświaty i wychowania daje możliwość realizacji zadań postawionych przed tym sektorem, jak też kontynuacji reformy oświaty. Myślę, że będzie to przedmiotem uwagi, będzie rozpatrywane bardziej szczegółowo przez komisję edukacji, gdyż chce ona poświęcić wiele posiedzeń tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#AndrzejKarwacki">Druga kwestia, która pojawiła się w kilku wypowiedziach, to jest kwestia środków na podwyżki dla nauczycieli, na wdrożenie nowelizacji Karty nauczyciela. Wysoka Izbo, warunki podwyżek w sektorze oświaty, rządowym i samorządowym, zostały zawarte w założeniach do budżetu, które były przedkładane Komisji Trójstronnej i w ramach tych procedur podlegały uzgodnieniu. W wyniku tych uzgodnień jest to 1% realnej podwyżki. Natomiast odrębną sprawą jest decyzja rządu o przedłożeniu Wysokiej Izbie projektu nowelizacji Karty nauczyciela, która to nowelizacja wprowadza nową pragmatykę stanowisk nauczycielskich, nową pragmatykę awansu, motywacji do pracy. Ten projekt nowelizacji pociąga za sobą pewne skutki budżetowe, które zostały ujęte w projekcie budżetu w dziale: Oświata i wychowanie w dwóch częściach, w znakomitej większości w subwencji oświatowej - w ramach realnego wzrostu tej subwencji o 700 mln zł - i, w części dotyczącej sektora oświaty rządowej, w stosownych rezerwach celowych na reformę - są trzy takie rezerwy - w sumie opiewających na kwotę 370 mln zł. Odpowiadając od razu na pytania o pewne wielkości i relacje, podam, że w sumie są to środki w wysokości 500 mln zł, w ramach subwencji i rezerw celowych, na wdrożenie motywacyjnego systemu stanowisk i wynagrodzeń nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#AndrzejKarwacki">Pytanie pani poseł Zalewskiej o to, jaki to będzie wzrost, czy to będzie 65 zł. Zaprzeczam, to nie będzie 65 zł, pewnie będzie więcej, natomiast nie określono tu żadnej normy w budżecie ani w nowelizacji Karty nauczyciela co do tego, jaki to będzie średnio wzrost. To jest przestrzeń finansowa, która została przewidziana w budżecie dla wdrożenia pewnego rozwiązania systemowego.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#AndrzejKarwacki">Pan poseł Zaciura pozwolił sobie zapytać, jakie są rokowania dotyczące sfinansowania. Jeszcze raz więc dobitnie chcę podkreślić, że pierwszy etap wdrażania nowelizacji Karty nauczyciela został zabezpieczony w aspekcie finansowym w projekcie budżetu przedstawionym Wysokiej Izbie do rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#AndrzejKarwacki">Pan poseł Stępień pytał o realny wzrost nakładów na oświatę i wychowanie. Podtrzymuję to, co powiedziałem - jest to wartość 4,67%.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: To skąd ta różnica, jeśli chodzi o opinię Biura Studiów i Ekspertyz?)</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#AndrzejKarwacki">I ostatnia kwestia związana z oświatą, ale również dotycząca problemów samorządu - kondycji samorządu, jeżeli chodzi o realizację zadań oświatowych. Oczywiście przyjmuję z uwagą informacje pana posła, iż samorządy regionu łódzkiego deklarują niedostatek środków w kwocie 80 mln zł, ale to jest zapewne subiektywna ocena, która niekoniecznie musi się przekładać na poziom subwencjonowania. W tej kwestii mogę tylko udzielić następującej informacji. W ciągu roku bardzo dokładnie śledzimy, monitorujemy realizację budżetu w jednostkach samorządu terytorialnego, zwłaszcza tych, które powstały po reformie ustrojowej. Pani minister Wasilewska przed chwilą wspominała, jak ta projekcja wygląda, jeżeli chodzi o półrocze. Mogę to przybliżyć: w oparciu o tę analizę podejmowane są na bieżąco działania w zakresie korekt kwot subwencji tam, gdzie standardy są niedofinansowane ze względów historycznych czy gdzie nastąpił wzrost zadań edukacyjnych w następstwie zwiększonej rekrutacji młodzieży do szkół średnich. W tym tygodniu uruchomiliśmy znaczne środki dla ponad 120 powiatów, było to następstwem wniosków dokumentujących przyrost liczby uczniów. Takie działania będziemy podejmowali w ciągu najbliższego miesiąca - w ramach warunków finansowych, jakie stwarza nam tegoroczny budżet. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-223.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#JanKról">Sprostowanie, pani poseł Łybacka.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#JanKról">Pan poseł Kaniewski też w trybie sprostowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KrystynaŁybacka">Panie marszałku, w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#KrystynaŁybacka">Panie Ministrze! Chciałabym sprostować, przy czym, pozwoli pan, posłużę się pana ulubionym terminem: przestrzeń finansowa, budżetowa. Poruszam się w nieco innej przestrzeni niż pan minister - ekspertów Biura Studiów i Ekspertyz, a pan minister porusza się w przestrzeni rządowej. Stąd nasze rozbieżności co do oceny. Eksperci wyraźnie powiedzieli, że realny wzrost jest na poziomie 2,8.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Wagner: Pani poseł, ale PKB z szarą strefą czy bez szarej strefy?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JanKról">Pan poseł Kaniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę poinformować, że pan minister wprowadził Wysoką Izbę w błąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#JanKról">Ale to już nie jest sprostowanie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#ZbigniewKaniewski">Ale to jest ważna informacja. Na posiedzeniu Komisji Trójstronnej nie było żadnych uzgodnień dotyczących kształtowania środków na wynagrodzenia w przyszłym roku. Mówię to jako wiceprzewodniczący Komisji Trójstronnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#JanKról">Panie Ministrze! Czy jest pan w stanie znaleźć się w jednej przestrzeni z panią poseł Łybacką?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AndrzejKarwacki">Krótko. Raczej nie jest to możliwe, bo moja przestrzeń to przestrzeń osoby zarządzającej, a nie recenzującej. Są to naprawdę różne przestrzenie, stąd też i wyniki tej oceny mogą być różne.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Najczęściej recenzenci są fachowcami.)</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#AndrzejKarwacki">Panie pośle, jeżeli chodzi o Komisję Trójstronną, być może, nie dopowiedziałem, o którą komisję chodzi, bo są...</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JanKról">Proszę zatem dopowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AndrzejKarwacki">Nie było skutecznych uzgodnień, natomiast procedowaliśmy nad podwyżkami w sferze budżetowej; uczestniczyłem w tym posiedzeniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej pana Artura Balazsa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#ArturBalazs">Panie Marszałku! Panie Premierze!...</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#JanKról">Pan minister umie się zwięźle wypowiadać; proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#ArturBalazs">Tak samo, panie marszałku, jak posłowie.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#ArturBalazs">Panie i Panowie! Budżet to liczby, chociaż mówiliśmy tu nie tylko o liczbach. Natomiast chodzi o to, aby pewne kategorie mogły być ze sobą porównywalne. Podważono wielokrotnie zakres wzrostu, jeśli chodzi o rolnictwo, w projekcie budżetu państwa; w związku z tym przytoczę liczby. Wydatki na rolnictwo, bez SAPARD: ustawa budżetowa, rok ubiegły - 3126 mln, rok bieżący - 3727 mln, wzrost o 19%. Razem z SAPARD wzrost 46%; o SAPARD powiem jeszcze kilka słów.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#ArturBalazs">Obecnie chciałbym się odnieść do dwóch pozycji w budżecie, które wywoływały największe kontrowersje i według przynajmniej części posłów są wątpliwe.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#ArturBalazs">Wydatki w ustawie budżetowej na Agencję Rynku Rolnego. Jest to typowy przykład różnicy w zakresie wykonania budżetu, ustawy budżetowej i projektu budżetu. Ustawa budżetowa w roku ubiegłym - 491, projekt budżetu w tym roku - 728, wzrost o 48%. Natomiast na budżet Agencji Rynku Rolnego składają się różne elementy: przede wszystkim dotacja budżetowa, i o niej tu dzisiaj mówimy, środki pochodzące ze sprzedaży zapasów, kredyty, a w obecnej sytuacji Agencji Rynku Rolnego również spłata zobowiązań z funduszy powodziowych. Oczywiście wymiar tego zapisu w przypadku wykonania budżetu na rok przyszły będzie zupełnie inny, ale jeśli mamy to porównywać, to musimy odnosić się do dotacji; wzrost tej dotacji to 48% - takie są liczby i tak trzeba do tego się odnosić. Tego się po prostu nie zmieni.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#ArturBalazs">Czy pieniądze z SAPARD to pieniądze łatwe? Nie, nie są to pieniądze łatwe, będziemy musieli spełnić szereg kryteriów. Pierwsze kryterium już spełniliśmy, przekazując do Unii Europejskiej dokument dotyczący spójnej polityki strukturalnej rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Dokument ten został dobrze przyjęty, jest omawiany w raporcie, który wielokrotnie był dzisiaj cytowany, i uzyskał bardzo dobrą opinię. To kryterium niezbędne przy ubieganiu się o środki spełniliśmy. Nie jest to rzecz ostateczna, do końca roku musimy złożyć program zapotrzebowania na środki sapardowskie, spełniając wiele kryteriów. W tej chwili pracujemy nad tym i nie ma żadnych tajemnic w tej sprawie. Powtarzam, nie są to środki łatwe, nikt nie może dzisiaj powiedzieć, że wszystkie te środki, które na dziś w budżecie Unii są zapisane, na pewno do Polski dotrą, ale będziemy robili wszystko, żeby dotarły. Jest pewien niepokój, jeśli chodzi o wypowiedzi wielu posłów, przede wszystkim PSL, którzy o tych środkach mówili z jakimś obrzydzeniem, jakby to były pieniądze gorsze, niechciane. Rozumiem, być może posłom PSL do końca na tych środkach nie zależy, natomiast zależy rolnikom i będziemy się starali o to, aby te środki do Polski dotarły.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#ArturBalazs">Sprawa kredytów Banku Światowego. Ta kwestia była podniesiona kilka miesięcy temu, na pierwszym posiedzeniu komisji rolnictwa, na którym byłem, i stan rzeczy był taki, że, jak wynikało z rozmów znacznie wcześniej rozpoczętych, te środki miały dotrzeć tylko do 7 województw w kraju. Natomiast w opinii komisji i mojej te środki powinny być przeznaczone dla wszystkich regionów kraju. I trzeba było zmieniać ten program, który Bank Światowy już tutaj uruchomił. Dyskusja na ten temat trwała długo, jesteśmy w końcowym jej etapie, chodzi o to, aby środki z Banku Światowego były związane ze wszystkimi regionami w kraju. Pan premier Balcerowicz był ostatnio w Stanach Zjednoczonych i zabiegał o to, aby środki na rolnictwo z Banku Światowego jak najszybciej do Polski dotarły; mam nadzieję, że tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#ArturBalazs">Pan poseł Stec mówił o tym, że w tym budżecie nie starczy pieniędzy na wzrost kredytowania kredytem obrotowym do 10 kwintali. Panie pośle, starczy, będziemy kredytowali na poziomie 10 kwintali. Pan poseł podawał też w wątpliwość rozszerzenie zakresu dopłat bezpośrednich - tu również składam taką deklarację, że będziemy zmierzali w kierunku rozszerzenia zakresu dopłat bezpośrednich dla rolników. Są pewne przymiarki, prognozy, już w przyszłym tygodniu będziemy rozmawiali w tej sprawie ze związkami zawodowymi rolników, żeby te środki zwiększyć.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#ArturBalazs">Pan poseł Smolarek powiedział, że gdyby to była prawda, to rzeczywiście budżet Agencji Rynku Rolnego stałby pod wielkim znakiem zapytania oraz że w budżecie 360 mln zł jest przeznaczone na inwestycje w Agencji Rynku Rolnego, to nieprawda. Pan poseł już po raz drugi publicznie podaje tę wiadomość - to nieprawda! Proszę bardzo, dysponujemy tutaj dokumentami i projektem budżetu - jest to 360 tys. zł, a nie milionów złotych, i to nie ma żadnego wpływu, panie pośle, na zakres budżetu, nie łamie i nie zmienia tego budżetu. Warto o tym wiedzieć i nie powtarzać rzeczy nieprawdziwych.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#ArturBalazs">W tej części pytań pan poseł Zarzycki wygłosił długie przemówienie dotyczące sytuacji ekonomicznej rolników, kryzysu, parytetu, upadku w zasadzie rolnictwa, obwiniając o to wszystko obecną koalicję. Nie lubię polemiki w tych sprawach, ale muszę się do tego odnieść, państwo zmuszacie mnie do tego. Znam lekarstwo na rolnictwo, jakie zaproponowało PSL w poprzednim wydaniu - to lekarstwo to kompletna likwidacja rynku rolnego, to doprowadzenie do sytuacji, w której w zasadzie żaden produkt na rynku nie był sprzedawany po cenie opłacalnej, to olbrzymi import, reeksport wysoko subsydiowanych produktów poprzez CEFTA z Unii Europejskiej. Znam te metody. Nie będziemy z nich korzystali. Robimy wszystko, by przywrócić rynek rolny rolnikom, by rolnicy byli istotnym podmiotem tego rynku. Taka sytuacja kreuje się powoli, nie zmienia się szybko. Pewne działania w tym zakresie zostały już wykonane. Interwencja na rynku rolnym w tym roku stwarza szanse rolnikom, że będą mogli na tym rynku się obracać.</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#ArturBalazs">Rozumiem rolę opozycji. Dziękuję tej części opozycji, która nie dyskutowała o budżecie rolnym i nie odnosiła się do liczb, wiedząc, jakie one są. Natomiast często w wypowiedziach posłów PSL była samospełniająca się nadzieja na to, że uda się spowodować, iż obraz tego budżetu dla rolnictwa będzie obrazem gorszym od poprzedniego. Ta nadzieja się nie spełni. Będziemy robili wszystko, aby budżet dla rolnictwa na przyszły rok był dobry, aby był to budżet wzrostu, rozwoju i szans dla rolnictwa. Taka jest deklaracja tego rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W trybie? (Poruszenie na sali, wesołość)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#BogdanPęk">Aż usłyszymy prawdę, drogi panie.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#BogdanPęk"> Aby nie wchodzić w głębokie dywagacje, oświadczę z pełną odpowiedzialnością, że panowie kłamiecie. </u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#BogdanPęk"> Panowie po prostu kłamiecie. </u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#BogdanPęk"> Okłamujecie Wysoką Izbę, a to jest nieuczciwe. </u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Oświadczenia są na końcu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę powiedzieć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#BogdanPęk">Moje pytanie było bardzo precyzyjne: Czy ma rację ekspert,...</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ma.)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#BogdanPęk">... który twierdzi, że nakłady na rolnictwo są niższe? Mówimy o ustawie budżetowej, panie ministrze. Proszę nie robić nam wody z mózgu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie ministrze, cierpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#BogdanPęk">Mówimy o tym, co jest zawarte w ustawie, którą Wysoka Izba podejmuje, a nie o funduszu SAPARD, który nie należy do ustawy budżetowej. Te środki nie są częścią ustawy budżetowej. Ucieszymy się, panie ministrze, jeżeli one będą, natomiast jest to patykiem na wodzie pisane. Prawda jest taka...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie ministrze, niech pan nie prowokuje posła. Jeszcze są pytania dodatkowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#BogdanPęk">... 1,49% w 1999 r. oraz 1,48% w 2000 r. Realny wzrost — przy inflacji 5,8% — 1,8%. To jest prawda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#ArturBalazs">Panie Marszałku! Proszę Państwa! Proszę wysłuchać całej naszej wypowiedzi. Minister Brzezik odniesie się do różnic, o których mówił przed chwilą pan poseł Pęk. Dopiero wtedy to uzupełnimy, jeżeli będą wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#ArturBalazs">Pan minister Brzezik jest przygotowany do szczegółowej odpowiedzi w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Smolarek: W trybie sprostowania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę, ale pod warunkiem, że w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#RyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pana ministra Balazsa i jego zastępcę, żeby zechcieli przeanalizować w stenogramie na s. 104 moje wystąpienie. Powiedziałem: Agencja Rynku Rolnego - nominalna kwota dotacji i subwencji na 2000 r. rzeczywiście wygląda optymistycznie. Około 48% więcej niż w 1999 r. Ale naga prawda jest bardzo szara. Jeżeli odejmiemy wzrastające trzykrotnie wydatki majątkowe... I tutaj macie państwo rzeczywiście 360 tys. w roku 2000. Nie powiedziałem tego. W stenogramie nie jest zapisane: 136. Trzykrotnie to znaczy trzykrotnie. 136 tys. - w roku 1999, a w 2000 r. planuje się wydatki majątkowe w wysokości 360 tys. zł. Proszę nie wmawiać tego, czego nie powiedziałem. Przekazuję stenogram. To jest tak: Naga prawda jest zupełnie inna.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Już raz to słyszeliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#RyszardSmolarek">Panie pośle, rolnicy też chcą usłyszeć.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma transmisji.))</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#RyszardSmolarek">Nakłady na Agencję Rynku Rolnego faktyczne będą niższe w 1999 r. Proszę bardzo, żeby pan zechciał zatrzymać stenogram. Wiem, że pan minister Brzezik przeniósł z komisji rolnictwa informację podawaną w układzie nakładów na inwestycje i nakładów związanych z zobowiązaniami, które agencja będzie musiała zapłacić.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#RyszardSmolarek">Mam prośbę, żeby pan marszałek doprowadził do sprostowania wypowiedzi ministra Balazsa, ponieważ to jest po prostu żenujące.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#RyszardSmolarek">Druga sprawa. My w swoich wystąpieniach - ani prezes Kalinowski, ani ja, ani żaden z posłów z PSL - nie powiedzieliśmy, że środki z Unii Europejskiej i środki z Banku Światowego są niepotrzebne polskiej wsi. Wszystkie nasze pytania dotyczyły tego, kiedy nasi rolnicy najszybciej będą mogli skorzystać z tych środków. Natomiast ironiczna forma, w jakiej pan próbuje to wmówić Polskiemu Stronnictwu Ludowemu, jest obraźliwa i nie na miejscu. Proszę bardzo o przeczytanie stenogramu wystąpienia - posłowie słyszeli to - i niewmawianie tego, co byście chcieli usłyszeć z ust posłów PSL, a czego oni nie powiedzieli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#ArturBalazs">Panie marszałku, nie wykluczam, że tutaj wystąpiła pewna autosugestia. Nie czytałem tego stenogramu, natomiast, panie pośle, na pewno w wystąpieniu telewizyjnym pan mówił o 360 mln zł. Mam taśmę i mogę ją odtworzyć. Tak że nawet jeżeli dzisiaj by w związku z tym, co pan wcześniej mówił...</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Smolarek: Proszę przeczytać.)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#ArturBalazs">Tego szczegółu nie dostrzegłem. Mam zapis wystąpienia telewizyjnego i wiem, co pan powiedział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#RyszardSmolarek">Przepraszam. Panie marszałku, sala sejmowa jest do rozmawiania na tematy, które były przedmiotem debaty budżetowej i wystąpień posłów z tej trybuny. W wystąpieniu telewizyjnym wynikało to z prędkości sumowania, taka kwota i takie proporcje również tam przedstawiono. Gdyby pan chciałby to usłyszeć, to umówmy się na spotkanie w osobnym programie. Natomiast tutaj pan po prostu nadużył swojego stanowiska, interpretując to, czego pan nie słyszał.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyszło szydło z worka.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana Ryszarda Brzezika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#RyszardBrzezik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do trzykrotnie tutaj przytaczanej ekspertyzy pana prof. Fedorowicza, jeśli chodzi o udział rolnictwa w wydatkach budżetu państwa. Pan profesor dość solidnie powołał się na źródło, a tym źródłem jest dołączone do budżetu uzasadnienie, w którym wyszczególnione są poszczególne działy. Aż trudno uwierzyć, żeby panowie posłowie, którzy zadawali te pytania, nie wiedzieli, że obok 40 działu: Rolnictwo, są również działy inne, które zasilają wydatki w rolnictwie. Jeśli powiem, że taki dział, jak: Handel, jest głównym źródłem zasilania Agencji Rynku Rolnego, że tam ujęte są środki Agencji Rynku Rolnego, że dział 49: Finanse, to wszystkie dopłaty do kredytów rolnych, to wówczas staje się zrozumiałe, że ta ekspertyza nie uwzględnia tych faktów. Myślę, że to powinno służyć za komentarz. Jeśli chodzi o nasz stosunek do opinii, którą za panami posłami i ekspertem przytoczę: Finansowanie rolnictwa wbrew składanym deklaracjom nie zostało potraktowane w sposób priorytetowy. Być może - i to jest dalszy ciąg ekspertyzy - większe środki na promowanie tego działu będą wydzielone w innych źródłach... I to są te źródła, o których profesor w ekspertyzie nie napisał, a które są znane. To jest odpowiedź, panie pośle, na pana wątpliwości, jak również na wątpliwości pana posła Kalemby i Stanibuły. Ta ekspertyza tych źródeł nie uwzględnia. Jeśli chodzi...</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Jest uwzględniony SAPARD w budżecie czy nie?)</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#RyszardBrzezik">Co do SAPARD, to, jeśli panie i panowie posłowie pozwolą, dwie minutki jeszcze na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Po co? Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#RyszardBrzezik">Te wielkości być może nie są interesujące, ale za to są prawdziwe. Porównuję wielkość wydatków w części 19 dla ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, która od tego roku dzieli się na 3 działy: rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych. W sumie jest to 2742 mln, co w stosunku do analogicznych wielkości roku bieżącego stanowi wzrost o 24,2%. Jeśli tę wielkość uzupełnimy o środki na rolnictwo w rezerwach wojewodów, wówczas ona wzrasta do 3727 mln, co w stosunku do 3127 mln w roku bieżącym stanowi wzrost o 19%. Jak panie i panowie posłowie widzicie, nie mówię o środkach z SAPARD, PHARE. Te środki to 797 - SAPARD, 35 - PHARE, czyli 822 mln zł. To w sumie wówczas daje 4550 mln zł i jest w stosunku do roku bieżącego wzrostem o 46%, o którym mówimy. I tutaj mamy ewidentnie wzrost środków budżetowych ze środków własnych o ponad 19%, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Środków pozabudżetowych.)</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#RyszardBrzezik">Trudno te wielkości podważać.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#RyszardBrzezik">Ponieważ w wystąpieniu panów posłów były pytania szczegółowe: o weterynarię, o postęp biologiczny, o wydatki na inwestycje melioracyjne, to jeśli można, zajmę jeszcze pół minuty na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Stec: Na komisji.)</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#RyszardBrzezik">Jeśli na komisji... Ale słyszałem, że panowie posłowie chcecie odrzucić projekt w pierwszym czytaniu, więc być może nie będzie okazji.</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Niech się pan nie boi.)</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#RyszardBrzezik">Ponieważ tutaj wskazywano, a dobrze byłoby, żeby wszyscy, a głównie rolnicy wiedzieli, że nie ma spadku środków na postęp biologiczny, bo jest wzrost o 5,7%.</u>
          <u xml:id="u-255.12" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Stec: Nie mówiliśmy o spadku.)</u>
          <u xml:id="u-255.13" who="#RyszardBrzezik">Są posłowie, którzy o tym mówili. Jedyny spadek, jaki można odczytać, to spadek na inwestycje w melioracjach; ale też wytrawni posłowie wiedzą, że te środki są uzupełniane z rezerwy celowej na odtworzenie melioracji podstawowych po powodzi. Większość środków w tym roku i w latach poprzednich...</u>
          <u xml:id="u-255.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wszędzie była powódź.)</u>
          <u xml:id="u-255.15" who="#RyszardBrzezik">Nie wszędzie była powódź, ale są to środki na ten sam cel. I powiem więcej, bo jeden z panów posłów, bodajże pan poseł Dyduch, mówił o trudnościach, jakie się wiążą z wykorzystaniem tych środków. W przypadku melioracji te środki są wykorzystywane w szybszym tempie od zakładanego. Wydajemy więcej, niż zakładaliśmy. Tutaj postęp jest znacznie większy. Tyle tytułem wyjaśnień. Jeśli państwo posłowie mają życzenie, to odpowiem szczegółowo w trakcie posiedzenia komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Stec: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chciałem panów posłów uspokoić i poinformować, że w tej chwili są udzielane odpowiedzi na zadane pytania. Jeżeli ktoś nie uzyskał odpowiedzi, to potem jeszcze raz dopuścimy do głosu.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Cieszyłbym się bardzo, gdyby nie było szmerów na sali, ponieważ jest to jednak budżet państwa na przyszły rok, temat bardzo ważny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wyczuwam na tej sali wielkiego, powszechnego i silnego pragnienia, abym się odnosił szczegółowo do każdej kwestii poruszonej w debacie, zwłaszcza po serii wypowiedzi przedstawicieli rządu. Do niektórych w każdym razie się ustosunkuję, ale najpierw dwie uwagi generalne.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Na zakończenie swego wprowadzenia do pakietu budżetowego pozwoliłem sobie wyrazić nadzieję, że debata nad tymi propozycjami będzie poważna, rzetelna i fachowa. Ujmując rzecz najdelikatniej, jak potrafię, chciałbym powiedzieć, że te oczekiwania, być może naiwne, tylko w części zostały spełnione. Zwłaszcza jeśli chodzi o wystąpienia, które miały reprezentować kluby opozycyjne, to moim zdaniem mieliśmy do czynienia z minimum merytorycznej dyskusji, natomiast z dużym nagrodzeniem dowcipów niskiego lotu i bardzo nierzetelnej krytyki. Zadziwiające jest...</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#LeszekBalcerowicz"> Tu mamy do czynienia z wielce zastanawiającym zjawiskiem, że te dowcipy są na podobnym poziomie i nawet przedmiot mają podobny. Oto pan przewodniczący Leszek Miller w odniesieniu do...</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pytania, bez komentarzy.)</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#LeszekBalcerowicz">Odnoszę się do wystąpień, proszę państwa, a odniosę się za chwilę do pytań. Jeszcze jedno chciałem, proszę państwa, powiedzieć a propos podwójnych standardów, bo część z państwa - zwłaszcza ci, którzy reprezentują kluby opozycyjne - uważa, że nie podlega żadnym standardom.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#LeszekBalcerowicz">A jeżeli przedstawiciele rządu starają się polemizować z tym, wywołuje to wrażenie oburzenia. Proponowałbym więc, żeby stosować jednolite standardy. W związku z tym chciałbym dokończyć myśl, którą zacząłem wypowiadać przed tymi sygnałami oburzenia. Otóż zauważyłem zadziwiające znaki podobieństwa, jeżeli chodzi o poziom i nawet punkty odniesienia dowcipów. Pan przewodniczący Leszek Miller w odniesieniu do rządu użył skrótu dwa „g”, a przedstawiciel skrajnej prawicy posługiwał się tutaj porównaniami typu „lewatywa”. Świadczy to o tym, że to znane powiedzenie „les extremes se touchent” — skrajności się stykają — również w tym punkcie znajduje swoje potwierdzenie.</u>
          <u xml:id="u-257.8" who="#LeszekBalcerowicz">Druga uwaga generalna. Szanowni państwo, starałem się uważnie wsłuchiwać w postulaty, określić kierunek, jaki wyznaczają. Mam na myśli te, które miały charakter merytoryczny, co niekoniecznie znaczy, że były trafne. Nawet prowadziłem pewnego rodzaju statystykę. I co z tego się wyłania? Zdecydowana większość wypowiedzi prowadzi do jednego: nawet jeśli wydatki rosną o 48,6% realnie, jest to za mało i w każdej pozycji ma być więcej. Niemal w 100% wypowiedzi przedstawicieli opozycji to jest jeden wielki chór: za mało, więcej pieniędzy - więcej pieniędzy, oczywiście bez wskazania źródła pokrycia. Proszę państwa, historia, jak wiemy zresztą chyba dobrze na tej sali, jest usiana przypadkami krajów, które zostały zniszczone przez wydatki bez pokrycia. Pamiętamy przecież, jakie mieliśmy warunki startu 10 lat temu. To był kraj, którego gospodarka została zniszczona przez gigantyczny deficyt budżetu, przez wydatki bez pokrycia. Byłoby może jednak dobrze, gdyby ta lekcja historii była również pamiętana w trakcie naszych kolejnych debat budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-257.9" who="#LeszekBalcerowicz">A teraz chciałbym sformułować tylko kilka uwag dotyczących paru kwestii, które może nie znalazły do tej pory odzwierciedlenia w odpowiedziach.</u>
          <u xml:id="u-257.10" who="#LeszekBalcerowicz">Pan poseł Nycz sformułował pytanie dotyczące bezrobocia. W telegraficznym skrócie mogę powiedzieć tak: najlepszą receptą, jak wiemy, na bezrobocie jest umożliwianie tym, co tworzą pracę, czyli pracodawcom, szybszego tworzenia miejsc pracy. I to się mieści w filarach strategii rządowej - zmniejszanie ciężarów nakładanych na pracodawcę, w tym zwłaszcza na drobne i średnie firmy, zniesienie biurokratycznych przepisów oraz zmniejszanie ciężarów podatkowych, zwłaszcza podatków bezpośrednich. Oprócz tego istnieje specjalny problem osób, które przez dłuższy czas są bez pracy. I tu rzeczywiście dodatkowo są konieczne skuteczne programy przeszkalania, skutecznego pośrednictwa pracy.</u>
          <u xml:id="u-257.11" who="#LeszekBalcerowicz">W związku z bezrobociem zadano także pytanie, czy uelastycznianie rynku pracy, w tym nowe przepisy, wzorowane zresztą na przepisach Unii Europejskiej, dotyczące nadgodzin będą służyć tworzeniu miejsc pracy, czy też nie. Odpowiadam na to: będą. Można to oprzeć na doświadczeniu krajów, które takie elastyczne formy mają, bo najważniejsza czy bardzo ważna rzecz dla tworzenia miejsc pracy to jest przeciwdziałanie nadmiernym kosztom pracy. Jeżeli przeciwdziała się nadmiernemu wzrostowi tych kosztów, to sprzyja się tym samym również tworzeniu miejsc pracy i zmniejszaniu bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-257.12" who="#LeszekBalcerowicz">Kolejne pytanie dotyczyło związków między prywatyzacją a zatrudnieniem. Proszę państwa, wydaje mi się, że generalna odpowiedź jest tutaj prosta. Co się dzieje z przedsiębiorstwem, które nie jest w stanie sprostać konkurencji przez dłuższy czas, albowiem nie ma właściciela albo właściciel jest upolityczniony? Takie przedsiębiorstwo, i to znamy z naszego doświadczenia, przez pewien czas, jeśli ma dostateczną siłę polityczną, utrzymuje ukryte bezrobocie, a potem prędzej czy później - jeżeli konkurencja się utrzymuje, bo kraj się nie zamyka - staje przed groźbą upadłości. Wobec tego jaką perspektywę mają pracownicy. Prywatyzację trzeba widzieć jako środek na umocnienie przedsiębiorstwa i przez to, po pewnym okresie niekiedy trudnych dostosowań, umożliwienie zachowania i zwiększenia zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-257.13" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę państwa, pan poseł Deręgowski, jeśli dobrze zrozumiałem jego wypowiedź, zwrócił uwagę na to, że w Polsce mamy za dużo podatków. Generalnie się z tym zgadzam. To, że mamy duże obciążenia podatkowe różnego typu, włącznie ze składkami, które są podatkami, wynika po prostu z wielkości wydatków i sposobów wydatkowania podatkowych pieniędzy. Wobec tego reformy po stronie wydatków, takie, które umożliwią bardziej racjonalne planowanie i realizację przeznaczenia tych wydatków, są kluczem do zmniejszania ciężarów podatkowych. Innym kluczem jest stosowanie najbardziej patologicznych ulg. Bez wątpienia ulgą najbardziej patologiczną, i tu odpowiadam na wypowiedź pani poseł Filek, są obecne ulgi dotyczące tzw. zakładów pracy chronionej. Przedstawiliśmy na ten temat dane opierające się na wynikach kontroli NIK. Te dane w moim przekonaniu są miażdżące. I mam nadzieję, że publikacje prasowe, które dotyczą poparcia w parlamencie tego patologicznego rozwiązania, są po prostu nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-257.14" who="#LeszekBalcerowicz">Małe i średnie przedsiębiorstwa - było pytanie, jak się je wspiera. Najkrócej - przez generalnie dobrą politykę stabilności, prostoty otoczenia prawnego i zmniejszania fiskalizmu oraz przez pewne wsparcie dodatkowe, wyspecjalizowane, zawarte w rządowym programie małych i średnich przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-257.15" who="#LeszekBalcerowicz">Pytano również przedstawicieli rządu - i to jest moja ostatnia uwaga - o współpracę między NBP i rządem, w tym Ministerstwem Finansów. Odpowiem. Ta współpraca dotyczy jednego centralnego punktu, a mianowicie zapewniania stabilności makroekonomicznej, czyli zmniejszania ryzyka kryzysu. Z mojej perspektywy, a myślę, że i z perspektywy rządu, mogę ocenić tę współpracę jako bardzo dobrą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zaraz, chwileczkę. Chwileczkę, musimy opanować tę burzę na sali.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zgłaszają się posłowie ze względu na niepełne informacje, czy tak mam rozumieć?</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#komentarz">(Poseł Leszek Miller: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Miller w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan premier Balcerowicz źle zrozumiał wyrażone przeze mnie opinie, na które się tutaj powoływał. Wobec tego korzystam z możliwości, żeby nadać im właściwy sens. A żeby nie przedłużać wypowiedzi, intencję, którą wyraziłem, zawrę w krótkiej anegdocie.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Mazowiecki: Panie marszałku, to jest sprostowanie czy anegdoty?)</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#LeszekMiller">Otóż zające udały się do sowy i powiedziały, że są prześladowane przez wilki. Zapytały, czy jest jakiś plan strategiczny, jeśli chodzi o postępowanie w stosunku do zajęcy. Mądra sowa powiedziała: Oczywiście, zamieńcie się w wilki. Zające powiedziały: To jest bardzo dobry pomysł, ale jak to zrobić?</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, stukanie w pulpity)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, jak sądzę, nie wszyscy rozumieją metafory - jak to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#LeszekMiller">Na to sowa: Ja nie zajmuję się taktyką, jestem od strategii.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#LeszekMiller">Proszę państwa, jeśli pan Leszek Balcerowicz uznaje, że gimnazjum i gimbus to są terminy obrażające rząd...</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Mazowiecki: Ale pan nie mówił o gimnazjum, tylko o dwóch „g”.)</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#LeszekMiller">... to ja do tej pory słyszałem, że to jest sztandarowa reforma rządu,...</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#LeszekMiller">... ale od tego momentu przychylamy się do opinii Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, tylko się zorientuję, kto z panów posłów nie uzyskał informacji.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zarzycki i pan poseł Kalemba.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zarzycki, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Balazs zarzuca mi nieznajomość realiów w rolnictwie polskim, a przecież przytaczałem także słowa pana ministra, że w polskim rolnictwie nie ma żadnego opłacalnego kierunku produkcji. Chciałbym zapytać o opinię Biura Studiów i Ekspertyz, o opinię sporządzoną na moją prośbę, o wydatkach budżetowych na rolnictwo i gospodarkę żywnościową w projekcie budżetu na rok 2000 - część 32: Rolnictwo, część 33: Rozwój wsi, część 35: Rynki rolne, część 85: Budżety wojewodów - w której stwierdza się: Niepokój budzi ponadto silne realne ograniczenie wydatków na tak istotne zadania, jak upowszechnianie doradztwa rolniczego, postęp biologiczny w produkcji roślinnej, postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej, dotacje do nawozów wapniowych, utrzymanie urządzeń melioracji wodnych. I podaje się, że realnie w przypadku doradztwa rolniczego to jest 93,5% środków tegorocznych.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Poseł Edward Wende: To nie jest sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Na dopłaty do nawozów - 94,6%, na postęp biologiczny w produkcji roślinnej - 84,7%, na postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej - 84,7%. Czy z tymi liczbami można dyskutować? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie można.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Rozumiem, że temat: rolnictwo może być dla niektórych denerwujący, ale proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stec, a następnie pan poseł Kalemba. I to wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Bardzo krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Tylko proszę powiedzieć, do kogo jest pytanie, i podać przedmiot pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#StanisławStec">Pan minister mówił o dotacji dla Agencji Rynku Rolnego, która faktycznie w ustawie budżetowej wynosiła 491 mln zł, ale później, na wniosek ministra finansów, na podstawie art. 44, zwiększono ją o 317 mln zł. Razem dotacja wynosi 808 mln zł. W związku z tym jeżeli dodamy 317 mln zł do wykonania, to wskaźnik jest inny.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#StanisławStec">Druga sprawa. 100 mln zł z rezerwy na remonty szkół trudno zaliczyć do środków na rolnictwo. Ewentualnie można to zaliczyć do środków na oświatę, ale nie można zaliczyć do środków na rolnictwo. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym oświadczyć w imieniu własnym i kolegów z Polskiego Stronnictwa Ludowego,...</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#StanisławKalemba">Ale w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">To nie jest pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#StanisławKalemba">... że pan minister Balazs źle zrozumiał nasze wypowiedzi. Opowiadamy się za zwiększeniem środków z budżetu konkretnie w pozycji: rolnictwo. Proszę nie mylić rolnictwa z obszarami wiejskimi w odniesieniu do tego, że budżet jest za mały. Jednocześnie jesteśmy za zwiększeniem środków pomocowych, między innymi w ramach SAPARD. Tu pan minister źle zrozumiał.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#StanisławKalemba">Druga sprawa. Zwracam się do pana premiera Balcerowicza. Zostały postawione bardzo konkretne pytania. Panie ministrze, chcę mieć od pana gwarancję, że odpowie pan na to na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#StanisławKalemba">Bardzo proszę pana marszałka o dopilnowanie odpowiedzi na te bardzo istotne pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Rozumiem, że pytania miały charakter retoryczny.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-274.9" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy budżetowej na rok 2000, zawartego w druku nr 1392, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-274.10" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-274.11" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-274.12" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W głosowaniu wzięło udział 362 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 71 posłów, przeciw - 216, 75 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-274.13" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-274.14" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z art. 58 regulaminu Sejmu projekt ustawy budżetowej wraz z załącznikami Sejm kieruje do rozpatrzenia do Komisji Finansów Publicznych, a poszczególne części projektu rozpatrują także właściwe komisje sejmowe, które przekazują Komisji Finansów Publicznych stanowiska zawierające wnioski, opinie lub propozycje poprawek - wraz z uzasadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-274.15" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z uchwałą Prezydium Sejmu w sprawie określenia trybu prac nad projektem ustawy budżetowej na rok 2000 komisje sejmowe przekażą swoje stanowiska Komisji Finansów Publicznych do dnia 29 października 1999 r., a Komisja Finansów Publicznych przyjmie sprawozdanie do dnia 3 grudnia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-274.16" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-274.17" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lepiej byłoby jednak, gdyby na sali było troszkę ciszej. O tak, tak może być.</u>
          <u xml:id="u-274.18" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawa wyboru Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-274.19" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Sejm podjął decyzję o liczebności Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-274.20" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedstawiło projekt uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego właściwej Komisji Nadzwyczajnej, który został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 1429.</u>
          <u xml:id="u-274.21" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proponuję, aby Sejm wyraził zgodę na zastosowanie w tym przypadku art. 47 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-274.22" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-274.23" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-274.24" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy zatem do pierwszego czytania projektu uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-274.25" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czy w tej sprawie ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-274.26" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kazimierz Janiak zgłasza się pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-274.27" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#KazimierzJaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Akcji Wyborczej Solidarność chciałbym zgłosić zmianę osób rekomendowanych przez nasz klub do tej komisji - rekomendację Kazimierza Ujazdowskiego zamienić na rekomendację dla posła Krzysztofa Oksiuty. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Ludwik Dorn, niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#LudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Blisko tydzień temu skierowałem na ręce marszałka Sejmu do Prezydium Sejmu pismo z prośbą o włączenie mnie do składu Komisji Nadzwyczajnej. Jak widać, moja prośba nie spotkała się z uznaniem Prezydium Sejmu. W związku z tym proszę o poddanie mojej kandydatury pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#LudwikDorn">Krótkie uzasadnienie: jestem przewodniczącym podkomisji, powołanej przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, która ma przygotować - właśnie już kończy przygotowanie - komisyjny projekt antykorupcyjnych nowelizacji ordynacji wyborczych i ustawy o partiach politycznych. Z tego względu, ponieważ podczas debaty deklarowano wolę, aby Komisja Nadzwyczajna zajęła się i tym aspektem, uważam, że mój udział w pracach tej komisji miałby pewną legitymację.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#LudwikDorn">Tydzień temu przy okazji omawiania kwestii Komisji Nadzwyczajnej do spraw reprywatyzacji zwrócono uwagę na to, że obecność posła niezrzeszonego może naruszać pewne polityczne parytety, co - ja to rozumiem - jest bardzo istotne, zwłaszcza przy ordynacjach wyborczych, dlatego niniejszym deklaruję, że, w przypadku wyboru do składu tej komisji, w kwestiach kluczowych dla zorganizowanych sił politycznych (czyli: wielkości okręgów, liczby wybieranych posłów i metody obliczania wyników wyborów) po prostu będę się wstrzymywał od głosu, aby nie naruszać równowagi politycznej w komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Więcej zgłoszeń nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proponuję, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-278.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-278.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-278.10" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-278.11" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Dorna, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#LudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam wniosek o włączenie mnie do składu podkomisji, z uzasadnieniem przedstawionym 30 sekund temu.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wycofaj ostatnie zdanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Dorn jest posłem niezrzeszonym, wobec tego nie ma kto zgłosić jego kandydatury i musi występować we własnym imieniu.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Wpłynęła autopoprawka pana posła Kazimierza Janiaka. Chodzi o zmianę w projekcie uchwały. W miejsce pana posła Kazimierza Ujazdowskiego pan poseł Janiak zgłosił kandydaturę posła Krzysztofa Oksiuty. To przyjmujemy jako autopoprawkę.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Natomiast kandydaturę pana posła Ludwika Dorna poddam pod oddzielne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Poddaję zatem tę kandydaturę pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za tym, aby pan poseł Ludwik Dorn, niezrzeszony, został dołączony do składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-280.9" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-280.10" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za wnioskiem głosowało 159, przeciw - 62 posłów, 137 posłów wstrzymało się.</u>
          <u xml:id="u-280.11" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że Sejm kandydaturę posła Ludwika Dorna przyjął.</u>
          <u xml:id="u-280.12" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością projektu.</u>
          <u xml:id="u-280.13" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu proponowanym w druku nr 1429 wraz z autopoprawką i z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-280.14" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-280.15" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-280.16" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za przyjęciem uchwały głosowało 353, przeciw - 2, 8 posłów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-280.17" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczej do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-280.18" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 60 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-280.19" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-280.20" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie jeszcze zgłosić się do oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-280.21" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-280.22" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie widzę. Rozumiem, że tylu posłów, ilu stoi, zgłasza się do oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-280.23" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Ja się zgłaszam.)</u>
          <u xml:id="u-280.24" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Kulas jeszcze. Dobrze, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.25" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam listę zgłoszonych do oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-280.26" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu w celu wygłoszenia oświadczenia poselskiego pana posła Bogumiła Andrzeja Borowskiego:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W pierwszych słowach chciałbym zapoznać Wysoką Izbę z informacją Biura Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy dotyczącą wydatków przeznaczonych na utrzymanie dróg krajowych w mieście stołecznym Warszawie w 1999 r. Wydatki bieżące na utrzymanie dróg krajowych w 1999 r. w Warszawie ogółem wyniosą 57 744 tys. zł, z tego finansowane ze środków Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych - 34 855 tys. zł, finansowane ze środków miasta stołecznego Warszawy...</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę na chwileczkę przerwać.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panowie posłowie, proszę nie stresować pana posła. Oni pana posła tu stresują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Nie, absolutnie nie... finansowane ze środków miasta - 22 889 tys. zł. Wydatki inwestycyjne na drogi krajowe w 1999 r. w Warszawie wyniosą ogółem 94 563 tys. zł, w tym finansowane ze środków Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych - 57 013 tys. zł, finansowane ze środków miasta stołecznego Warszawy - 37 550 tys. zł. A zatem już z podsumowania tego z grubsza wynika, że ze środków miasta stołecznego Warszawy w bieżącym roku sfinansowane będą utrzymanie dróg krajowych i realizacja inwestycji na nich na łączną kwotę ok. 60 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Ponadto chciałbym szanownym paniom i panom posłom przypomnieć fragment mojego oświadczenia z 9 listopada 1998 r. wygłoszonego na 34 posiedzeniu Sejmu: „W oświadczeniu wygłoszonym 23 września br. na 29 posiedzeniu Sejmu, a nawiązującym do prac nad uchwaleniem budżetu państwa na rok 1999, wyprzedzająco starałem się zapoznać panie i panów posłów z trudną sytuacją finansową m. st. Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Przypomniałem, że w latach 1994–97 wydatki na inwestycje i bieżące funkcjonowanie przebiegających przez Warszawę dróg krajowych i wojewódzkich były pokrywane z budżetu wojewody zaledwie w 42,3%. Tym samym budżet miasta musiał w zastępstwie sfinansować ze środków swoich 57,7% kosztów utrzymania dróg krajowych i wojewódzkich na olbrzymią wręcz kwotę 230 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Oświadczam - cytuję koniec tamtego oświadczenia - że, jak wykazuje przewidywane wykonanie za 1998 r., relacja ta nie uległa istotnym zmianom i w dalszym ciągu 56% wydatków na kwotę 90 mln zł będzie musiał pokryć w zastępstwie budżet miasta”. Dotyczy to 1998 r. Proste podsumowanie wydatków z budżetu miasta stołecznego Warszawy na inwestycje i bieżące funkcjonowanie przebiegających przez Warszawę dróg krajowych i wojewódzkich poniesionych w latach 1994–1999 daje wprost olbrzymią kwotę 480 mln nowych złotych.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Na tle tych faktów apeluję do szanownych pań i panów posłów o udzielenie poparcia inicjatywie Zarządu m.st. Warszawy, zgłoszonej do Sejmu RP i Senatu RP, w kwestii ogólnie znanego Wysokiej Izbie tzw. kontraktu dla Warszawy, chociażby w części obwodnicy wewnętrznej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z okazji Dnia Edukacji Narodowej życzę wszystkim nauczycielom dużo zdrowia i zadowolenia z wykonywania pięknego ale trudnego zawodu. Życzę, by rozpoczęte w tym roku w oświacie zmiany przyniosły jak najszybciej oczekiwane dobre owoce, dając nauczycielom więcej satysfakcji zawodowej i materialnej. Powinniśmy wszyscy pamiętać, że siła państwa i narodu jest w edukacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lewandowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z projektu budżetu na rok 2000, który był przedmiotem dzisiejszej debaty, wyziera smutek i ten smutek boleśnie kontrastował z wygłoszonym w duchu propagandy sukcesu przemówieniem pana premiera Balcerowicza. Napinaniem muskułów, chwackimi minami i gromkimi apelami nie przysporzy się budżetowi ani jednej złotówki i pan premier Balcerowicz jako wybitny ekonomista najlepiej o tym wie. Jeżeli następuje tak drastyczne obniżenie tempa produktu krajowego, a deficyt naszych obrotów zagranicznych przekracza stan alarmowy, to nie można poważnie mówić o poprawie sytuacji materialnej milionów ludzi, którzy utrzymują się z pracy, emerytury, renty i zasiłku dla bezrobotnych. Być może ten rządowy optymizm jest ofiarą złożoną na ołtarzu utrzymania koalicji, ale czy można w sposób uprawniony mówić o zrównoważonym budżecie, jeżeli zrównoważonego charakteru nie ma rządząca Polską koalicja AWS-Unia Wolności? I budżet, tak jak dotychczas, będzie przedmiotem ostrej, czasami wręcz brutalnej, walki politycznej między AWS a Unią Wolności do ostatnich dni kadencji, żeby nie powiedzieć dekadencji tej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#BogdanLewandowski">Co można powiedzieć o zdolności tej koalicji do skonstruowania optymalnego, w dzisiejszych warunkach, budżetu, skoro prominentny przedstawiciel koalicji poseł Henryk Goryszewski w wywiadzie radiowym expressis verbis stwierdził, że nie identyfikuje się z projektem budżetu i będzie mówić własnym głosem. A skoro już jestem przy panu pośle Goryszewskim, przewodniczącym sejmowej Komisji Finansów Publicznych, który reprezentował w dzisiejszej debacie klub Akcji Wyborczej Solidarność, to co z zarzutami, które na łamach „Gazety Polskiej” zostały sformułowane pod jego adresem. Jeżeli te zarzuty są prawdziwe i poseł piastując tak szczególną i odpowiedzialną funkcję sejmową reprezentuje interesy firm, których działalność prowadzi do znaczącego uszczuplenia należności skarbu państwa, to mamy do czynienia z ogromnym skandalem, który w wymiarze moralnym ostatecznie pozbawia AWS legitymacji do rządzenia państwem.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#BogdanLewandowski">Jeżeli zaś zarzuty „Gazety Polskiej” mają charakter insynuacji, to nie należy chować głowy w piasek i należy wypowiedzieć się w tej fundamentalnej sprawie w sposób jasny i zdecydowany. Z pewnością rację ma premier Balcerowicz, że w sprawach praktyk korupcyjnych należy działać energicznie, ale same słowa nie wystarczą. Nadszedł czas na czyny i próbę owoców. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariusza Olszewskiego, „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MariuszOlszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podczas poprzedniego posiedzenia Sejmu zabrał głos w debacie o ordynacji wyborczej poseł Akcji Wyborczej Solidarność Jacek Rybicki. Poseł Akcji był sprawozdawcą projektu ustawy zawartego w druku nr 1395.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#MariuszOlszewski">Na koniec debaty poseł Rybicki odniósł się do jednego głosu, głosu posła Mariusza Olszewskiego. Poseł Rybicki nazwał posła Olszewskiego hipokrytą, człowiekiem nieuczciwym. Poseł Rybicki posądził posła Olszewskiego o nieczystość intencji.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#MariuszOlszewski">Pragnąłbym oświadczyć z tego miejsca w obecności szanownych pań i panów posłów - nazywam się Mariusz Olszewski, na co zaświadczenie mam w dokumentach, takich jak dowód osobisty, paszport i legitymacja poselska. 8 października byłem obecny na sali, przysłuchiwałem się dyskusji, jednak nie zabierałem głosu w debacie w tym punkcie. Nie mówiłem również pod przybranym nazwiskiem. Żaden z posłów nie jest również moim bliźniakiem.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#MariuszOlszewski">Wysoka Izbo! Tworzy się fabuła rodem z opowieści Agaty Christie. Skoro nie zabierałem głosu, to kim jest osoba tak skrytykowana przez posła Rybickiego? Można tylko domniemywać. Pragnąłbym jedynie uzmysłowić posłowi Rybickiemu, że zabierało głos około 30 posłów, ale nie było wśród nich Mariusza Olszewskiego. Nie będę dalej snuł przypuszczeń, kogo poseł Rybicki na myśli miał. Odsyłam do Sprawozdania Stenograficznego.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#MariuszOlszewski">Jednak pozostaje puenta. Panie pośle Rybicki, mniejsza z tym, do kogo pan to mówił. Zostało użyte moje nazwisko. Oczekuję, że sprostuje pan z trybuny sejmowej swoją ewidentną pomyłkę i przeprosi za słowa wypowiedziane z tego miejsca. Nie chciałbym bowiem, wzorem senatora Unii Wolności, zaapelować, tym razem nie do premiera, ale do pana marszałka Sejmu, aby zechciał wezwać lekarza okulistę i laryngologa. Chwilowo mogę polecić panu posłowi Rybickiemu usługi jego znakomitego kolegi klubowego, znanego zamojskiego okulisty, posła Stanisława Misztala. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł Krasicka-Domka, też lekarz, zabierze głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniach 11–12 października b.r. odbyła się konferencja regionalna woj. małopolskiego w Lipnicy Małej na Orawie. Temat konferencji - nowe zadania polityki prorodzinnej dla administracji samorządowej. Już na wstępie pragnę podziękować marszałkowi małopolskiemu Markowi Nawarze i jego pełnomocnikowi do spraw polityki społecznej magister Marcie Mordarskiej za podjęcie tego niezwykle ważnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#ZofiaKrasickaDomka">W konferencji wzięli udział przedstawiciele organizacji pozarządowych z Polski oraz specjaliści z zakresu budowania systemów opieki nad dzieckiem z Holandii i z Londynu. Przedmiotem debaty stała się pomoc rodzinie w wychowaniu dzieci oraz działania służące konstruktywnemu rozwiązywaniu konfliktów i kryzysów w rodzinie. Równocześnie omówiono prorodzinną reformę profilaktyki i opieki nad dziećmi i młodzieżą.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#ZofiaKrasickaDomka">Istotne pytanie: dlaczego rodziny zastępcze w przypadku przejęcia opieki nad sierotami społecznymi zamiast form instytucjonalnych? Znawcy przedmiotu są zgodni co do tego, iż domy dziecka są kosztowniejsze od rodzin zastępczych i, niestety, głównie zapewniają dziecku, jeśli chodzi o hierarchię potrzeb, zaspokojenie tzw. potrzeb fizjologicznych, jak spanie, jedzenie, ubranie itp., lecz nie są w stanie spełnić oczekiwań w sferze psychoemocjonalnej - chodzi o to, co dziecko otrzymuje tylko w kontakcie bezpośrednim z rodzicami naturalnymi czy zastępczymi, w kontakcie określonym jako face to face. Toteż na szczególną uwagę zasługuje procedura wdrażania modelu rodzinnej opieki zastępczej w przypadkach sieroctwa i związanych z sytuacją kryzysową w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#ZofiaKrasickaDomka">Szczegółowe regulacje w sprawie rodzin zastępczych zawiera ustawa o pomocy społecznej z 29 listopada 1990 r. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 8 lipca br. Mam nadzieję, że ustalenia zawarte w nowym budżecie na rok 2000 spełnią te wymogi. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym podzielić się informacją, refleksją na temat wydarzenia obywatelskiego, które miało miejsce w ostatnią niedzielę w mieście Elblągu. Pragnę przypomnieć: tego dnia w Elblągu odbyły się konsultacje społeczne - mieszkańcy zabrali głos w sprawie przyszłości swego miasta. Na dzień dzisiejszy to miasto znajduje się w granicach woj. warmińsko-mazurskiego, ale już od wielu miesięcy nie było tajemnicą, że wielu elblążan zgłasza akces, chęć przynależenia do woj. pomorskiego. I to było podstawowe pytanie w tym referendum: czy jesteś za przynależnością do woj. pomorskiego?</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#JanKulas">Aby poszanować prawo, bo takie były intencje organizatorów, w tym także Akcji Wyborczej Solidarność, temu głosowaniu nadano charakter konsultacji społecznej. Mam przyjemność powiadomić państwa o tym wydarzeniu, bo byłem w Elblągu, obserwowałem to wielkie wydarzenie obywatelskie, rozmawiałem z ludźmi. W tymże głosowaniu wzięło udział blisko 45% uprawionych obywateli, innymi słowy ponad 42 tys. elblążan. Pragnę zwrócić uwagę, że jest to frekwencja znacznie większa niż w ostatnich wyborach samorządowych, porównywalna z frekwencją w wyborach parlamentarnych. Takie wydarzenie, taka wielka aktywność mieszkańców niewątpliwie zasługuje na uwagę i szacunek. Oczywiście, jak zawsze przy konsultacjach społecznych, ważny jest ich wynik i to on nie pozostawia wątpliwości. Otóż 98,7% elblążan opowiedziało się za przyłączeniem Elbląga do woj. pomorskiego. Z tych rozmów - bo, jak mówię, posłowie AWS nie byli stroną w tej sprawie: rozmawialiśmy, przysłuchiwaliśmy się, przytaczano argumenty historyczne, społeczne, gospodarcze, geograficzne, komunikacyjne, edukacyjne - z tychże racji, z tychże argumentów wynikało niezbicie, że w żywotnym interesie mieszkańców tego miasta leży przyłączenie go w przyszłości do woj. pomorskiego. Pragnę też zapewnić pana marszałka i Wysoką Izbę, że mieszkańcy Elbląga czynili to w powadze, w poszanowaniu obowiązującego prawa, nikt nie kwestionował ustaw, tego, że do 31 grudnia 2000 r. obowiązuje określony stan prawny. Jednak po 1 stycznia 2001 r., zgodnie z naszym ustawodawstwem samorządowym, gminy i miasta będą miały prawo wyrażać swoje opinie, a przede wszystkim będą mieli to prawo obywatele. To wielkie wydarzenie, tak silny głos, tak jednoznacznie, mocno artykułowany nie pozostawia wątpliwości, jaka jest intencja, jaka jest wola mieszkańców Elbląga. Było to, jak powiedziałem, przeprowadzone w sposób naprawdę godny szacunku, w spokoju, w powadze, tym bardziej taki głos powinien być wzięty pod uwagę przez nasz parlament, przez odpowiednie komisje sejmowe. Myślę, że przedstawiciele rządu także zauważyli ten głos. Nawet najsilniejszy i najlepszy głos, a taki to był głos, powinien być rozpatrzony zgodnie z naszym prawem. Wyrażam jednak nadzieję, że po 1 stycznia 2001 r. ten głos znajdzie odpowiednie zastosowanie prawne i organizacyjne. Cokolwiek by powiedzieć, Elbląg jako pierwszy wyraźnie, jednoznacznie wypowiedział się co do swojej przyszłości. Myślę, panie marszałku, że ten głos powinien być wzięty pod uwagę w naszych pracach jeszcze w tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#JanKulas">Na marginesie tego wydarzenia chciałbym powiedzieć, że dawno nie widziałem takiego zaangażowania, takiego rozbudzenia, takich dyskusji obywatelskich. Ludzie byli zgodni: czy z prawicy, czy z lewicy. Łączyła ich troska o wspólne miasto, o wspólną przyszłość, a tę przyszłość mieszkańcy Elbląga widzą na Pomorzu, w granicach woj. pomorskiego, co dla posła tejże ziemi, łatwo to stwierdzić, łączy się z pewną satysfakcją. Ale niech wszystko się odbędzie w zgodzie z prawem, w poszanowaniu prawa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Szymańskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#AntoniSzymański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na ubiegłym posiedzeniu Sejmu w oświadczeniach wystąpił poseł SLD z Gdańska pan Franciszek Potulski i powiedział o dwóch posłach gdańskich, w tym o mnie, o motywacji naszego głosowania na posiedzeniu połączonych komisji: Komisji Rodziny oraz komisji edukacji, która jest nieprawdziwa. Mianowicie powiedział on, że posłowie gdańscy opowiedzieli się przeciwko uchwale dotyczącej sytuacji dzieci i młodzieży w naszym kraju w związku z przeprowadzanymi reformami, przeciw wprowadzeniu tej uchwały pod obrady Wysokiej Izby, zamykając oczy na trudną sytuację dzieci, nie chcąc zwrócić uwagi na to, jakie są ich autentyczne problemy. Chciałbym wobec tego wyjaśnić, że rzeczywiście głosowałem przeciwko tej uchwale, ale nie dlatego, żebym się obawiał dyskusji na ten temat. Jestem współautorem uchwały Sejmu dotyczącej pomocy społecznej, która 3 tygodnie temu została przyjęta przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. W uchwale tej bardzo wyraźnie mówimy o potrzebach pomocy społecznej, w tym pomocy na rzecz rodzin, na rzecz dzieci i młodzieży. Mówimy o potrzebie zapewnienia środków finansowych na realizację zadań pomocy społecznej w roku przyszłym. Na posiedzeniach komisji sejmowych oraz na posiedzeniu Sejmu odbyła się głęboka i poważna dyskusja na temat sytuacji pomocy społecznej, a więc ten aspekt niedawno był bardzo wyraźnie poruszany. Również inne aspekty dotyczące sytuacji dzieci i młodzieży w zakresie reformy edukacji były z tej trybuny parokrotnie poruszane przez pana ministra edukacji narodowej, jak również wiceministrów. Podobna sytuacja dotyczy kwestii reformy służby zdrowia. Tak więc uchwała zaproponowana przez grupę posłów z SLD nie wnosiła żadnych nowych wątków, żadnych nowych treści. W tej sytuacji opowiedzenie się za uchwałą, która merytorycznie niczego nowego nie wnosiła, uznałem za bezzasadną. Nie jest to zatem chowanie głowy w piasek, jak stwierdził w oświadczeniu pan poseł Franciszek Potulski, ale odpowiedzialne potraktowanie Wysokiej Izby, która nie powinna być miejscem bezzasadnych, bezsensownych dyskusji. Czas Wysokiej Izby jest drogi, powinniśmy więc rozstrzygać ważne merytorycznie problemy, a nie powtarzać treści, które wielokrotnie były z tej trybuny wypowiedziane. Myślę, że to sprostowanie Wysokiej Izbie się należy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 1396.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Na tym kończymy 60 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przypominam, że porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu zwołanego na dni 20, 21 i 22 października 1999 r. został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję serdecznie wszystkim, którzy dotrwali do tego momentu, w szczególności tym, którzy poza salą Wysokiej Izby ofiarnie pracują - pracownikom Kancelarii Sejmu, mediom, Straży Marszałkowskiej, wszystkim innym, których nie jestem w stanie dostrzec fizycznie ani nawet ogarnąć myślą.</u>
          <u xml:id="u-296.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-296.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Do zobaczenia.</u>
          <u xml:id="u-296.9" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-296.10" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 22 min 11)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>