PPC / ppc

text_structure.xml 81.1 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 16 min. 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przewodniczy na posiedzeniu Marszałek Sejmu Czesław Wycech)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#CzesławWycech">Wysoki Sejmie! W dniu 26 października 1962 r. Rada Państwa podjęła uchwałę w sprawie zwołania sesji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#CzesławWycech">Uchwała ta brzmi:</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#CzesławWycech">„Na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 2) Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Rada Państwa postanawia zwołać czwartą sesję Sejmu III kadencji z dniem 31 października 1962 r.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#CzesławWycech">Przewodniczący Rady Państw Aleksander Zawadzki,</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#CzesławWycech">Sekretarz Rady Państwa Julian Horodecki”.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#CzesławWycech">Na podstawie powyższej uchwały Prezydium Sejmu — zgodnie z art. 42 regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — ustaliło termin posiedzenia na dzień dzisiejszy.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#CzesławWycech">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#CzesławWycech">Powołuję na sekretarzy posłów Stanisławę Biskupską i Tadeusza Urbana.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#CzesławWycech">Protokół i listę mówców prowadzi posłanka Stanisława Biskupska.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#CzesławWycech">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#CzesławWycech">Protokół 12 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciwko niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#CzesławWycech">Prezydium Sejmu usprawiedliwia nieobecność na posiedzeniu 20 posłów, których nazwiska umieszczone będą w załączniku do protokołu dzisiejszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#CzesławWycech">Wysoki Sejmie! W nocy z dnia 31 lipca i 1 sierpnia br. zmarł Leon Kruczkowski, poseł na Sejm, członek Rady Państwa, wybitny pisarz i działacz polityczny.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#CzesławWycech">Naród polski, kultura polska, my wszyscy doznaliśmy niepowetowanej straty. Odszedł od nas człowiek, któremu talent pisarski i żarliwość ideowa zjednały szacunek i uznanie najszerszych rzesz ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#CzesławWycech">Poseł Leon Kruczkowski urodził się w dniu 28 czerwca 1900 roku w Krakowie, gdzie kończy studia chemiczne i przez szereg lat pracuje w przemyśle. W 1939 r. jako oficer rezerwy bierze udział w kampanii wrześniowej. Lata wojny i okupacji spędza w oflagu.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#CzesławWycech">Od wczesnej młodości Leon Kruczkowski wiąże się ideowo z ruchem robotniczym i chłopskim. Znajduje to wyraz we współpracy z Komunistyczną Partią Polski, z PPSlewicą i radykalnym ruchem ludowym oraz w działalności literackiej, której poświęca się całkowicie od trzydziestego roku życia i której owocem są tak głębokie i zaangażowane ideowo dzieła, jak powieść „Kordian i cham”.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#CzesławWycech">Od pierwszych chwil po wyzwoleniu Leon Kruczkowski staje w szeregach Polskiej Partii Robotniczej. Jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki, a potem jako wieloletni prezes Związku Literatów Polskich zajmuje się sprawami odbudowy i organizacji życia kulturalnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#CzesławWycech">Postać Leona Kruczkowskiego związana jest od wielu lat z Sejmem. Piastuje on nieprzerwanie mandat poselski — od Krajowej Rady Narodowej poprzez Sejm Ustawodawczy i Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I i II kadencji. Pracuje w Komisji Kultury i Sztuki, Komisji Spraw Zagranicznych oraz w Komisji Ziem Zachodnich. W latach 1957–1958 pełni obowiązki przewodniczącego Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej, do końca jest członkiem zarządu Grupy.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#CzesławWycech">Nazwisko Leona Kruczkowskiego, wybitnego działacza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na froncie kulturalnym, członka Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, było również znane w międzynarodowym ruchu obrońców pokoju, w ramach którego rozwijał owocną działalność. Świadczy o tym przyznanie mu w roku 1953 międzynarodowej nagrody „Za utrwalanie pokoju między narodami”.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#CzesławWycech">Licznym zajęciom społecznym i politycznym posła Leona Kruczkowskiego towarzyszyła zawsze wytężona działalność pisarska.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#CzesławWycech">Głęboka ideowość i pryncypialność, pasja bojownika o socjalistyczne przemiany, połączona z wrażliwością na podstawowe problemy moralne i polityczne naszej trudnej epoki, ze spokojną, intelektualną analizą rzeczywistości, znalazły wyraz w takich dziełach, jak szeroko znane w Polsce i poza jej granicami dramaty „Niemcy” i „Pierwszy dzień wolności”.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#CzesławWycech">Polska Ludowa wysoko oceniła wszechstronną działalność Leona Kruczkowskiego, przyznając mu Order Budowniczych Polski Ludowej, Order Sztandaru Pracy oraz Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#CzesławWycech">Śmierć Leona Kruczkowskiego do głębi poruszyła nas wszystkich. Sejm stracił w jego osobie wybitnego działacza politycznego i społecznego, społeczeństwo — wybitnego pisarza, wszyscy straciliśmy bliskiego nam człowieka o wielkim rozumie i sercu. Pozostało jednak dzieło jego życia, które nadal służyć będzie sprawie pokoju, postępu i socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#CzesławWycech">Proponuję uczcić pamięć posła Leona Kruczkowskiego chwilą milczenia.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#komentarz">(Chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#CzesławWycech">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#CzesławWycech">Uważam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — zgodnie z art. 76 ust. 3 Ordynacji Wyborczej — stwierdził wygaśnięcie mandatu posła Leona Kruczkowskiego z dniem 1 sierpnia 1962 r. na skutek śmierci.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#CzesławWycech">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#CzesławWycech">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#CzesławWycech">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#CzesławWycech">Uważam, że Sejm porządek dzienny, przedstawiony przez Prezydium Sejmu, zatwierdził.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#CzesławWycech">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu uchwały o Narodowym Planie Gospodarczym na 1963 r. (druk nr 103) i projektu ustawy budżetowej na rok 1963 (druk nr 104).</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#CzesławWycech">Głos zabierze Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów obywatel Stefan Jędrychowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StefanJędrychowski">Wysoki Sejmie! W pracach nad projektem Narodowego Planu Gospodarczego i budżetu na rok 1963 rząd musiał się liczyć z trudnościami, jakie powstały w naszej gospodarce w tym roku, przede wszystkim w związku z tegorocznymi niepomyślnymi wynikami w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StefanJędrychowski">W rezultacie niekorzystnych warunków atmosferycznych plony podstawowych upraw są niższe niż w roku 1961.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StefanJędrychowski">Tak na przykład plony zbóż z jednego hektara są o prawie 2 q niższe niż w roku 1961, plony ziemniaków o około 30 q niższe, buraków cukrowych o 37 q niższe, oleistych o 0,8 q. Do tego dochodzi bardzo zły urodzaj owoców oraz gorsze plony siana, roślin pastewnych, tytoniu i wielu warzyw. Trzeba jednak zaznaczyć, że sytuacja w zakresie plonów jest zróżnicowana pod względem terenowym i plony zbóż były wyższe niż w 1961 r. w sześciu województwach, a plony ziemniaków w trzech.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StefanJędrychowski">Wskutek niedosiewów na wiosnę tego roku ogólna powierzchnia zbiorów, która stosownie do założeń planu miała być zwiększona o prawie 120 tys. ha w porównaniu z rokiem poprzednim, w rzeczywistości zmniejszyła się o 80 tys. ha. Ponieważ zwiększyła się przy tym powierzchnia pod uprawami przemysłowymi, a zwłaszcza pod oleistymi i burakami cukrowymi, a także w pewnym stopniu powierzchnia uprawy ziemniaków i roślin siewnych, powierzchnia zbiorów zbóż uległa większemu zmniejszeniu — o 265 tys. hektarów.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StefanJędrychowski">W rezultacie zbiory zbóż w stosunku do roku 1961 są niższe o około 2 mln ton, zbiory ziemniaków — o około 7.500 tys. ton, zbiory buraków cukrowych — o 1.300 tys. ton. Jedynie zbiory nasion oleistych mimo niższych plonów są wyższe o 95 tys. ton ze względu na poważne zwiększenie areału. W rezultacie wartość produkcji roślinnej w roku bieżącym będzie niższa o 13,1% od poziomu osiągniętego w roku 1961, co prawda poziomu rekordowego w historii naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#StefanJędrychowski">Niepomyślne warunki atmosferyczne nie tylko doprowadziły do spadku produkcji roślinnej, ale odbiły się także niekorzystnie na produkcji zwierzęcej. Mimo tego, że spis w czerwcu bieżącego roku wykazał w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrost pogłowia bydła o 4,6% i pogłowia trzody chlewnej o 1,4%, produkcja żywca wieprzowego, mleka i jaj, a także wełny w 1962 r. nie osiągnie poziomu założonego w planie.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#StefanJędrychowski">Wartość produkcji zwierzęcej szacowana jest na poziomie tylko o 0,5% wyższym niż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#StefanJędrychowski">W rezultacie całkowita wartość globalnej produkcji rolniczej ukształtuje się na poziomie o 8,6% niższym od założonego w planie na ten rok oraz o 7,8% niższym od poziomu zeszłorocznego. Jest to jednocześnie poziom wyższy tylko o 1,8% od poziomu wyjściowego dla planu 5-letniego — roku 1960.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#StefanJędrychowski">Niekorzystne wyniki w rolnictwie poważnie odbiły się na całości wyników gospodarki narodowej w roku bieżącym. Dochód narodowy, który zgodnie z planem miał wzrosnąć o około 7%, wzrośnie tylko o 2–3%, i to mimo na ogół dość pomyślnych wyników innych działów gospodarki poza rolnictwem, a szczególnie produkcji przemysłowej, która według przewidywań wzrośnie o 8,7% W porównaniu z rokiem ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#StefanJędrychowski">Prowadzona przez państwo ludowe polityka pomocy rolnictwu, koncentracji sił i środków dla podniesienia jego poziomu, wykorzystania wszystkich rezerw w państwowych gospodarstwach rolnych, spółdzielniach produkcyjnych i indywidualnych gospodarstwach chłopskich — jest polityką słuszną. Tak na przykład w roku gospodarczym 1961/62 dostawy nawozów sztucznych wzrosły o 12,3%, dostawy wapna nawozowego o 41,5%. Produkcja środków ochrony roślin wzrosła o 18,1%, w porównaniu z 1961 r., z tym że nie wszystkie one znalazły zastosowanie, między innymi wskutek mniejszego nasilenia szkodników i nie sprzyjających warunków atmosferycznych dla stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Ogółem wartość dostaw traktorów, silników i maszyn rolniczych wzrosła o 22,1% w porównaniu z rokiem 1961. Dostawy kwalifikowanych nasion zbóż były w roku gospodarczym 1961/62 o około 26% wyższe, a dostawy kwalifikowanych sadzeniaków ziemniaka — o 24% wyższe niż w roku poprzednim.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#StefanJędrychowski">Poziom nakładów inwestycyjnych w rolnictwie wzrósł w roku 1962 o 7% w stosunku do roku 1961. Gdyby nie pomoc państwa w dostawach środków produkcji oraz pomoc agrotechniczna i organizacyjna, udzielona rolnictwu, rozmiary obniżenia produkcji rolnej byłyby znacznie większe. Niepomyślne wyniki tego roku zmuszają nas do jeszcze większej koncentracji sił i środków na rzecz pomocy rolnictwu obecnie i w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#StefanJędrychowski">Niedobór zbóż i pasz przy stosunkowo wysokim stanie pogłowia zwierząt, osiągniętym w roku bieżącym na podstawie dobrych urodzajów roku ubiegłego, stwarza zagrożenie dla stanu hodowli. Zaistniała więc konieczność znacznego zwiększenia importu zbóż i pasz w porównaniu z planem i w porównaniu z latami ubiegłymi. Import zbóż konsumpcyjnych i paszowych, który w roku gospodarczym 1960/61 wyniósł 2.220 tys, ton, a w roku gospodarczym 1961/62–2.203 tys. ton, w roku gospodarczym 1962/63 wyniesie 2.700 tys. ton. W roku kalendarzowym 1963 wyniesie 2.850 tys. ton, z tym że pewne dostawy antycypacyjne przyjdą już w tym roku. Jednocześnie w roku 1963 prawie podwojony zostanie import makuchów i mączki rybnej.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#StefanJędrychowski">Ten wzrost importu jest absolutnie konieczny po to, aby zapewnić rolnictwu niezbędną pomoc paszową w celu utrzymania pogłowia trzody chlewnej i osiągnięcia dalszego wzrostu pogłowia bydła. Z drugiej strony tegoroczne wyniki w produkcji rolnej nie pozwalają na założenie wzrostu eksportu rolno-spożywczego, odgrywającego poważną rolę w naszym bilansie handlowym. Przeciwnie, przewiduje się zmniejszenie tego eksportu o 10,4% w porównaniu z rokiem bieżącym, w którym poziom roku 1961 zostanie przekroczony tylko o 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#StefanJędrychowski">Rzecz jasna, że obie te konieczności poważnie wpływają na nasz bilans handlowy i płatniczy, który zwłaszcza w zakresie obrotów z rozwiniętymi krajami kapitalistycznymi cechuje i tak duże napięcie.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#StefanJędrychowski">O przyczynach tego napięcia, trwającego od kilku lat, mówił I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, tow. Władysław Gomułka, w swoim przemówieniu na Kongresie Związków Zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#StefanJędrychowski">Realne warunki, istniejące w naszym handlu z rozwiniętymi krajami kapitalistycznymi, oraz osiągnięty stan zadłużenia nie pozwalają na założenie w planie na rok 1963 ujemnego salda w obrotach towarowych i usługowych z krajami kapitalistycznymi. W tej sytuacji problem handlu zagranicznego, a zwłaszcza problem zrównoważenia obrotów z krajami kapitalistycznymi, stał się niezwykle ważny.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#StefanJędrychowski">Aby zrównoważyć bilans handlowy przy jednoczesnym koniecznym wzroście importu zbóż i pasz i zmniejszeniu eksportu rolno-spożywczego, musieliśmy założyć dość drastyczne z punktu widzenia potrzeb gospodarki ograniczenie importu surowców i półfabrykatów przywożonych z rynków wolnodewizowych, a także zwiększenie eksportu wielu produkowanych przez nas surowców i półfabrykatów, które z powodzeniem mogłyby być przerobione przez nasz przemysł przetwórczy, ale których wywóz jest niezbędny do zrównoważenia bilansu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#StefanJędrychowski">Ograniczenie importu dotyczy zwłaszcza bawełny, wełny, juty, włókien sztucznych i innych surowców włókienniczych, skór surowych, tłuszczów technicznych, polichlorku winylu, a także wyrobów hutniczych i metali nieżelaznych. Zwiększenie eksportu dotyczy między innymi wyrobów hutniczych, siarki, karbidu, barwników i innych artykułów chemicznych, drewna i przetworów drzewnych. Rzecz jasna, że musiało to się odbić na założonym w planie na rok 1963 poziomie produkcji przemysłu lekkiego, maszynowego i metalowego oraz przetwórczego przemysłu chemicznego.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#StefanJędrychowski">Jednocześnie plan handlu zagranicznego ustala mobilizujące, trudne przy dotychczasowych naszych subiektywnych możliwościach, ale obiektywnie możliwe zadania wzrostu eksportu maszyn i urządzeń oraz przemysłowych artykułów konsumpcyjnych nie tylko do krajów socjalistycznych i do krajów słabo rozwiniętych, ale również do rozwiniętych krajów kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#StefanJędrychowski">Eksport maszyn, urządzeń i środków transportu powinien osiągnąć poziom o 15,4% wyższy niż w roku 1962, przy czym w jeszcze silniejszym stopniu, gdyż o około 30%, powinien wzrosnąć ten eksport do krajów kapitalistycznych, co prawda w stosunku do dosyć niskiego obecnego poziomu. Eksport towarów konsumpcyjno-przemysłowych powinien wzrosnąć o 24,4%, w tym do krajów kapitalistycznych — o 32,7%. Ogólnie biorąc, obroty handlu zagranicznego w 1963 r. powinny wzrosnąć o 4,5% w porównaniu z rokiem 1962, przy czym eksport powinien wzrosnąć o 6%, a wzrost importu powinien utrzymać się w granicach 3,2%.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#StefanJędrychowski">Pełne wykonanie ustalonych zadań eksportowych i utrzymanie importu w określonych granicach, a w każdym razie niepogorszenie założonego w planie stosunku między eksportem a importem — stanowi jeden z warunków przezwyciężenia trudności w całej naszej gospodarce i osiągnięcia korzystnego startu dla ostatnich lat planu 5-letniego. Dlatego rozwój eksportu i produkcji eksportowej, usuwanie wszelkich hamulców i przeszkód musi się stać jednym z centralnych zadań nie tylko aparatu handlu zagranicznego i przemysłu, ale wszystkich ogniw naszej gospodarki. Trzeba przy tym troszczyć się nie tylko o wykonanie zadań przyszłorocznych — z natury rzeczy określonych stosownie do realnej oceny dość ograniczonych możliwości jednego roku — ale o stworzenie podstaw do trwałego rozwoju naszego eksportu i zmiany jego struktury w kierunku zwiększenia udziału gotowych wyrobów przemysłowych, w kierunku wzbogacenia różnorodności eksportowanych towarów i rozwoju handlu ze wszystkimi grupami krajów.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#StefanJędrychowski">Oczywiście, podstawowe znaczenie ma dla nas dalszy pomyślny rozwój obrotów handlowych i współpracy gospodarczej z krajami socjalistycznymi, który uzyskał obecnie nowe bodźce w postaci programu działania Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej w zakresie koordynacji planów produkcyjnych i inwestycyjnych, specjalizacji i kooperacji produkcji państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#StefanJędrychowski">Wielką wagę przywiązujemy także do dalszego rozwoju współpracy i obrotów z rozwijającymi się gospodarczo krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Będziemy także starali się utrzymać i rozwijać wymianę handlową z rozwiniętymi krajami kapitalistycznymi, wymianę opartą na równości stron i wzajemnych korzyściach, zwalczając wszelkiego rodzaju dyskryminację i przeszkody w wymianie międzynarodowej, stwarzane przez zamknięte ugrupowania krajów kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#StefanJędrychowski">Projekt planu przewiduje, że globalna produkcja przemysłowa wzrośnie o 5% w stosunku do roku 1962, przy czym wzrost ten rozłoży się nierównomiernie pomiędzy poszczególne gałęzie przemysłu. Produkcja przemysłu włókienniczego (łącznie z dziewiarskim) oraz przemysłu skórzano-obuwniczego ukształtuje się na poziomie nieco niższym niż w roku bieżącym (98–99%); produkcja przemysłu spożywczego — ze względu na zaopatrzenie surowcowe — osiągnie poziom tylko nieznacznie wyższy niż w roku bieżącym. Również produkcja przemysłu gumowego wzrośnie nieznacznie. Jak corocznie od szeregu lat silniej niż przeciętnie wzrośnie produkcja przemysłu elektrotechnicznego — o 13,7%, maszynowego i konstrukcji metalowych - o 11,7%, przemysłu środków transportu — o 11%, metalowego — o 8,6% i chemicznego — o 9,5%, chociaż tempo wzrostu produkcji w tych przemysłach będzie niższe niż w lach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#StefanJędrychowski">Produkcja przemysłu energetycznego, obejmującego elektrownie zawodowe, wzrośnie o 8,5%; nie jest to jednak równoznaczne ze wzrostem produkcji energii elektrycznej, który w całej gospodarce wyniesie 6,2% w dostosowaniu do potrzeb i do bilansu paliw. Tempo wzrostu produkcji we wszystkich innych gałęziach przemysłu nie zostało ograniczone ze względu na zaopatrzenie w surowce, lecz określone stosownie do oceny zdolności produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#StefanJędrychowski">Silniej niż przeciętnie wzrośnie produkcja przemysłu porcelanowo-fajansowego — o 11,1%, szklarskiego — o 8,1%, odzieżowego również o 8,1% i solnego także w tym samym stosunku — o 8,1%. W rezultacie tak założonego wzrostu produkcji poszczególnych gałęzi przemysłu produkcja środków wytwarzania Wzrośnie o 6,6%, a produkcja przedmiotów spożycia — o 2,6%.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#StefanJędrychowski">Produkcja węgla kamiennego powinna osiągnąć co najmniej 111 mln ton. Jednak ze względu na konieczność utrzymania eksportu węgla na osiągniętym poziomie bilans węgla będzie bardzo napięty i dlatego należy wzmóc wysiłki w obu kierunkach — możliwie jak największego przekroczenia planu produkcji i osiągnięcia istotnych oszczędności w zużyciu paliw. Produkcja węgla brunatnego powinna osiągnąć co najmniej 14.150 tys. ton, gazu ziemnego — 918 mln m3, energii elektrycznej — 37.600 mln kWh. Produkcja stali surowej powinna osiągnąć poziom około 8 mln ton, dokładnie 7,956 tys. ton, a cementu 8.225 tys. ton. Produkcja kwasu siarkowego wyniesie 909 tys. ton, nawozów azotowych 364 tys. ton, a fosforowych — 285 tys. ton w przeliczeniu na zawartość czystego składnika.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#StefanJędrychowski">Spośród wyrobów gałęzi przemysłu maszynowego, elektrotechnicznego i metalowego szczególnie silnie wzrośnie produkcja silników okrętowych, maszyn i urządzeń dla przemysłu chemicznego, hutniczego, papierniczego i rolno-spożywczego, ciągników oraz maszyn, narzędzi rolniczych, maszyn włókienniczych, łożysk tocznych, maszyn elektrycznych wirujących, transformatorów, kabli silnoprądowych i telefonicznych, samochodów ciężarowych i autobusów oraz telewizorów, skuterów, motorowerów i lodówek. Zostanie zmniejszona natomiast produkcja radioodbiorników, rowerów, pralek i maszyn do szycia, gdyż popyt na te wyroby jest niższy od obecnego poziomu produkcji, a przy tym może być częściowo pokryty z nagromadzonych zapasów. Przemysł będzie musiał skoncentrować tę produkcję z mniejszej ilości fabryk, przekształcając profil produkcyjny części fabryk na wyroby bardziej potrzebne. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na podniesienie poziomu technicznego i wzbogacenie asortymentu wyrobów odpowiednio do potrzeb rynku.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#StefanJędrychowski">Szczególnie trudne zadania stoją przed przemysłem lekkim, który przy utrzymaniu produkcji, ogółem biorąc, na poziomie roku bieżącego, a w niektórych gałęziach poniżej tego poziomu i przy zmniejszeniu zaopatrzenie surowcowego będzie musiał przestawić asortyment produkcji na wyroby mniej materiałochłonne, a jednocześnie lepsze jakościowo i poszukiwane przez ludność, i wzbogacić asortyment produkcji. Dostawy na rynek artykułów z produkcji bieżącej przemysłu lekkiego uzupełnione zostaną pełnowartościowymi towarami z zapasów w sieci zbytu i handlu.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#StefanJędrychowski">Ogółem biorąc, o ile plan produkcji przemysłowej na rok 1963 zostanie wykonany w stu procentach, produkcja globalna przemysłu będzie o około 3 mld zł w cenach porównywalnych wyższa, niż to przewidywał plan 5-letni na rok 1963. Rzecz zrozumiała jednak, że wyprzedzenie w stosunku do planu 5-letniego będzie jednak mniejsze niż w latach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#StefanJędrychowski">Perspektywy produkcji rolniczej w 1963 r. przedstawiają się niejednolicie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Uwzględniając wytworzony stan rzeczy — szczególnie trudności w bilansie paszowym mimo przedsięwziętych środków dla uzupełnienia tego bilansu w drodze zwiększonego importu nie możemy założyć wzrostu produkcji zwierzęcej. Szacuje się, że ukształtuje się ona na poziomie 98% w stosunku do roku bieżącego. Głównym zadaniem polityki gospodarczej w tej dziedzinie będzie Osiągnięcie dalszego wzrostu pogłowia bydła o 2,5% oraz niedopuszczenie do jakiegoś poważniejszego obniżenia pogłowia trzody chlewnej. Zadanie niedopuszczenia do spadku pogłowia dotyczy przede wszystkim województw centralnych i południowo-wschodnich silniej dotkniętych trudnościami paszowymi. Natomiast województwa zachodnie i północne, posiadające lepsze warunki paszowe, powinny dążyć do dalszego rozwoju hodowli.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#StefanJędrychowski">Zróżnicowana dla województw i powiatów pomoc paszowa ze strony państwa, powiązana z dostawami trzody chlewnej, bekonów i mleka, przy jednoczesnym jak najpełniejszym i najbardziej racjonalnym wykorzystaniu własnych zasobów paszowych rolnictwa powinna przyczynić się do wykonania tego zadania.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#StefanJędrychowski">W szacunku wzrostu produkcji roślinnej opieramy się na założeniu średnich warunków atmosferycznych. Przy przyjęciu tego założenia i na podstawie wzrostu dostaw nawozów sztucznych, środków ochrony roślin, nasion kwalifikowanych i postępu mechanizacji, a także opierając się na trendzie przeciętnego wzrostu plonów z roku na rok w ciągu kilku ostatnich lat — możemy założyć wzrost produkcji roślinnej o 11,6% w stosunku do niskiego poziomu tegorocznego.</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#StefanJędrychowski">Szacunek takiego wzrostu produkcji opiera się na założeniu osiągnięcia następujących plonów z 1 ha: zbóż — 17,3 q, ziemniaków — 145 q, buraków cukrowych — 265 q, oleistych — 14 q.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#StefanJędrychowski">Projekt planu zakłada zwiększenie powierzchni zbiorów o około 130 tys. ha w stosunku do roku 1962. Będzie to wymagało wyrównania zmniejszenia, jakie nastąpiło w roku 1962 w ilości około 80 tys. ha i dodatkowego zagospodarowania około 50 tys. ha odłogów i ugorów. Zadanie to wymaga wielkiego wysiłku i uwagi ze strony władz terenowych, państwowych gospodarstw rolnych, spółdzielni produkcyjnych i kółek rolniczych na wiosnę. Powierzchnia upraw zbożowych powinna wzrosnąć o około 170 tys. ha, częściowo kosztem zagospodarowania gruntów obecnie nie obsianych i kosztem pewnego zmniejszenia powierzchni pod ziemniakami. Areał uprawy roślin oleistych osiągnął optymalne rozmiary, dostosowane do obecnego wewnętrznego zapotrzebowania na nasiona oleiste krajowej produkcji, i nie przewiduje się jego powiększenia.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#StefanJędrychowski">Przy takich założeniach w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej wartość globalnej produkcji rolniczej powinna być w roku 1963 wyższa o 5,8% w porównaniu z rokiem bieżącym. Będzie to jednak jeszcze poziom niższy o 2,6% niż osiągnięty w roku 1961, a tylko o 7,7% wyższy niż poziom roku 1960. Oznacza to, że w ciągu pierwszych trzech lat pięciolatki produkcja rolnicza osiągnie przeciętne roczne tempo wzrostu 2,5%, gdy tymczasem z planu 5-letniego wynika konieczność osiągania przeciętnego rocznego tempa wzrostu o 4,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#StefanJędrychowski">Na rok 1963 nie możemy założyć wyższych liczb, chociaż przy sprzyjających warunkach atmosferycznych można by osiągnąć lepsze wyniki. Założenie wyższych zadań byłoby nierealistyczne. Jedyną możliwą metodą planowania produkcji rolniczej jest orientowanie się na przeciętne warunki atmosferyczne.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#StefanJędrychowski">Sytuacja, jaka wytworzyła się w produkcji rolniczej w toku realizacji planu 5-letniego, oraz wielki, ciążący na całej gospodarce narodowej import zbóż i pasz zmuszają do podjęcia wielu dodatkowych środków w celu podniesienia produkcji rolnej. Przewidziane w planie 1963 roku środki pomocy rolnictwu są poważne. Zaopatrzenie rolnictwa w nawozy azotowe wzrośnie o 12,2%, a w nawozy fosforowe — o 11,9%. Niestety, nie możemy założyć w tej chwili wzrostu dostaw nawozów potasowych, chociaż staramy się o zwiększenie importu z krajów socjalistycznych. Dostawy wapna nawozowego wzrosną o około 45%, a środków ochrony roślin — o około 25%. Wartość dostaw traktorów, silników i maszyn rolniczych wzrośnie o 18,6%. Rolnictwo otrzyma między innymi 19.820 traktorów 4-kołowych i gąsienicowych.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#StefanJędrychowski">Zaopatrzenie w pasze treściwe ze względu na tegoroczne trudności paszowe wzrośnie o około 28%, a w tej liczbie dostawy pasz wysokobiałkowych zostaną zwiększone o około 32%.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#StefanJędrychowski">Przewidziana suma kredytów obrotowych dla gospodarstw chłopskich i spółdzielni produkcyjnych łącznie z kredytami z własnych środków SOP-ów w roku 1963 wyniesie 7.850 mln zł, co oznacza wzrost o około 9% w porównaniu z rokiem 1962.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#StefanJędrychowski">Silną dźwignią wzrostu produkcji rolniczej powinny się stać wzrastające poważnie z każdym rokiem nakłady inwestycyjne. Projekt planu przewiduje, że inwestycje produkcyjne w rolnictwie (nie licząc budownictwa mieszkaniowego) wzrosną w roku 1963 o 22,8% przy ogólnym wzroście inwestycji o 8,3%. Jest to tempo znacznie wyższe niż w jakimkolwiek innym dziale gospodarki. W kwocie absolutnej wyniosą one 17 mld zł. W tej liczbie inwestycje państwowych gospodarstw rolnych wyniosą 3.500 mln zł, inne państwowe inwestycje w rolnictwie, jak na przykład melioracje podstawowe, elektryfikacja i państwowe ośrodki maszynowe — wyniosą 4.700 mln zł oraz inwestycje produkcyjne indywidualnych gospodarstw chłopskich, kółek rolniczych i spółdzielni produkcyjnych powinny wynieść 8.800 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#StefanJędrychowski">Szacuje się przy tym, że nakłady z Funduszu Rozwoju Rolnictwa na inwestycje kółek rolniczych wyniosą 3.400 mln zł, a pomoc kredytowa państwa o charakterze inwestycyjnym dla indywidualnych gospodarstw chłopskich i spółdzielni produkcyjnych wyniesie 2.500 mln zł, wzrastając w porównaniu z rokiem bieżącym o 19%.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#StefanJędrychowski">Wykonanie tak wielkiego i tak rosnącego programu inwestycyjnego w rolnictwie wymaga rozwiązania wielu problemów — usprawnienia opracowywania dokumentacji technicznej, zwłaszcza typowej; wzmocnienia potencjału wykonawczego, zwłaszcza dla państwowych gospodarstw rolnych i spółdzielni produkcyjnych; zaopatrzenia w materiały i elementy prefabrykowane indywidualnego budownictwa wiejskiego i udzielenia mu pomocy fachowej; wzmocnienia aktywności kółek rolniczych w dziedzinie mechanizacji rolnictwa i rozwiązania licznych spraw organizacyjnych, technicznych i ekonomicznych, wiążących się z tą dziedziną.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#StefanJędrychowski">W pierwszej połowie 1963 r. będzie opracowany program dalszych przedsięwzięć, mających na celu udzielenie pomocy rolnictwu i przyśpieszenie wzrostu produkcji rolnej oraz rozwiązanie problemu niedoboru bilansu zbożowego i paszowego.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#StefanJędrychowski">Inne działy gospodarki poza przemysłem i rolnictwem rozwijają się według projektu planu w następującym tempie:</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#StefanJędrychowski">Produkcja budowlano-montażowa wzrośnie o 7,6%, wartość przewozów i usług transportu i łączności — o 6,3%, wartość detalicznych obrotów handlowych — o 3,6%. Wartość produkcji leśnictwa utrzyma się na poziomie roku bieżącego.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#StefanJędrychowski">Chciałbym na chwilę zatrzymać się nad zadaniami transportu. Zadania wszystkich gałęzi transportu, a zwłaszcza kolei i portów, kształtują się na poziomie wyższym, niż przewidziano w planie 5-letnim. Koleje i porty przeżywały w roku bieżącym znaczne trudności. Sytuacja ta odbijała się ujemnie na całej gospodarce narodowej, a zwłaszcza na produkcji węgla. Dlatego też przezwyciężenie tych trudności — w portach przede wszystkim przez mechanizację procesów przeładunkowych, na kolei przez kompleksowe rozwiązanie trudności w węźle katowickim i stajach portowych oraz przez dodatkowe dostawy środków trakcyjnych — to jedno z bardzo ważnych zadań 1963 r.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#StefanJędrychowski">Powinni także o tym pamiętać wszyscy klienci kolei. W roku 1963 musi być rygorystycznie przestrzegana dyscyplina prac załadunkowych i rozładunkowych. Niedopuszczalne jest przetrzymywanie wagonów pod załadunkiem i wyładunkiem, obniżanie poniżej normy prac załadunkowych w niedziele święta. Należy przyśpieszyć mechanizację załadunku i rozładunku. Od sprawnej pracy kolei i jej klientów zależy w dużej mierze sprawne funkcjonowanie całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#StefanJędrychowski">Przy założonym w planie tempie wzrostu produkcji i usług oraz zadaniach obniżenia kosztów własnych produkcji wytworzony dochód narodowy wyniesie 446 mld zł i wzrośnie o 5,2% w stosunku do roku 1962. Dochód narodowy do podziału, uwzględniający wyniki obrotów kredytowych z zagranicą, będzie w sumach absolutnych nieco wyższy i wyniesie 449 mld zł, natomiast w stosunku do roku 1962 wzrośnie nieco niżej, bo o 4,9%.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#StefanJędrychowski">Poziom dochodu narodowego do podziału będzie niższy o około 6 mld zł, czyli o około 1,4%, niż to przewidzieliśmy w planie 5-letnim licząc szacunkowo w warunkach porównywalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#StefanJędrychowski">Inwestycje netto wzrosną w roku 1963 o 8,7%, a ich udział w dochodzie narodowym zwiększy się z 18,8% w roku 1962 do 19,5% w roku 1963. Wzrost inwestycji netto o 8,7% powiada wzrostowi całości nakładów inwestycyjnych o 8,3%. Poziom inwestycji w gospodarce narodowej, liczony w cenach 1962 r., wyniesie 125.600 mln zł, a po uwzględnieniu projektowanych od 1 stycznia 1963 r. obniżek cen niektórych maszyn, urządzeń i materiałów — 124.700 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#StefanJędrychowski">Z tej sumy przypada na nakłady limitowane w gospodarce uspołecznionej około 103.300 mln zł, to znaczy na inwestycje centralne, terenowe, przedsiębiorstw, zjednoczeń jednostek budżetowych. Na nielimitowane inwestycje, realizowane w ramach czynów społecznych, SFOS-u, inwestycji szybko rentujących się itp. — 2.600 mln zł oraz na inwestycje w indywidualnym i spółdzielczym rolnictwie (wraz z kółkami rolniczymi), w indywidualnym i spółdzielczym budownictwie mieszkaniowym i inne inwestycje indywidualne - 18.800 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#StefanJędrychowski">Poziom nakładów inwestycyjnych zarówno w całości, jak i limitowanych inwestycji w gospodarce uspołecznionej przy pewnych przesunięciach wewnętrznych między pozostałymi grupami, licząc w tych samych cenach, jest o około 300 mln zł wyższy od poziomu przewidywanego w planie 5-letnim na rok 1963, a więc praktycznie na tym samym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#StefanJędrychowski">Powstaje pytanie, dlaczego w trudnym roku 1963 nie proponujemy zmniejszenia nakładów inwestycyjnych w stosunku do planu 5-letniego. Odpowiedź na to jest prosta. Zmniejszenie inwestycji w roku 1963, trzecim roku planu 5-letniego, wówczas gdy większość podstawowych inwestycji planu 5-letniego jest w pełnym toku, gdy wiele z nich ma przynieść efekty produkcyjne w roku 1964 i 1965, musiałoby się odbić bardzo poważnie na wykonaniu podstawowych zadań planu 5-letniego. Ulga spowodowana zmniejszeniem napięcia planu inwestycyjnego byłaby niewielka, gdyż mogłoby to tylko w bardzo nieznacznym stopniu odciążyć bilans handlu zagranicznego, a szkody byłyby ogromne. Oznaczałoby to spotęgowanie trudności w naszej gospodarce w latach następnych, gdyż ogromna większość inwestycji produkcyjnych związana jest w sposób bezpośredni lub pośredni z handlem zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#StefanJędrychowski">Nieosiągnięcie efektów przewidzianych w planie inwestycyjnym oznaczałoby w ostatecznym rachunku albo uszczuplenie możliwości eksportowych, albo konieczność zwiększenia importu, albo też niemożność osiągnięcia zaplanowanego poziomu gospodarki i poziomu życia.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#StefanJędrychowski">Przy utrzymaniu poziomu nakładów inwestycyjnych, przewidzianego w planie 5-letnim, zaistniała konieczność dokonania po ważnych zmian w strukturze planu inwestycyjnego, przegrupowań środków pomiędzy działami i gałęziami gospodarki narodowej. Konieczność tych zmian wiąże się z przekroczeniem pierwotnego, przyjętego w planie 5-letnim szacunku kosztów wielu obiektów inwestycyjnych, zwłaszcza w górnictwie, energetyce, hutnictwie, przemyśle chemicznym i przemyśle maszynowym, oraz z koniecznością włączenia do planu wielu nowych zadań, wiążących się z potrzebami gospodarki narodowej, niedostatecznie uwzględnionymi w planie 5-letnim lub które wyłoniły się w toku realizacji planu.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#StefanJędrychowski">Wymienię niektóre z nich. Na przykład potrzeba zwiększenia programu wierceń w poszukiwaniu ropy naftowej i gazu, rozszerzenia przetwórstwa w hutnictwie żelaza i metali nieżelaznych, wielu inwestycji związanych z potrzebami eksportu lub wynikających ze specjalizacji naszego kraju w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, dodatkowe inwestycje związane z reformą szkolną i niektóre inne. W sumie powstała konieczność dokonania przegrupowania w nakładach inwestycyjnych ostatnich trzech lat planu 5-letniego rzędu 60 mld zł, na ogólną sumę przewidzianych planem limitowanych nakładów w gospodarce uspołecznionej na te trzy lata — 327 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#StefanJędrychowski">Opracowany projekt korekty programu inwestycyjnego pięciolatki przewiduje, że ogólna suma limitowanych inwestycji w gospodarce uspołecznionej wyniesie za te trzy lata 337.600 mln zł, przy czym zwiększenie przypadnie na lata 1964 i 1965, dla których tempo wzrostu inwestycji w planie 5-letnim było ustalone niższe niż dla lat poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#StefanJędrychowski">Projekt planu inwestycyjnego na rok 1963 antycypuje już zmiany wynikające z projektu korekty planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#StefanJędrychowski">W stosunku do struktury ustalonej w planie 5-letnim dla roku 1963 w projekcie planu proponuje się zwiększenie udziału inwestycji produkcyjnych z 70,9%, przewidzianych w planie 5-letnim na ten rok, do 71,5% oraz zmniejszenie odpowiednie udziału inwestycji nieprodukcyjnych z 29,1% do 28,5%.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#StefanJędrychowski">W stosunku do roku 1962 inwestycje produkcyjne wzrosną o 10,4%, gdy inwestycje nieprodukcyjne wzrosną tylko o 3,5%. Jak już zaznaczyłem, w ramach inwestycji produkcyjnych najsilniej wzrosną nakłady w dziale rolnictwa — o 22,8%. Wzrost nakładów w przemyśle wyniesie 9,6%, w leśnictwie — 9,9%. Nakłady na przedsiębiorstwa budowlano-montażowe rosną o 8,9%, co tłumaczy się koniecznością stworzenia zaplecza technicznego i odpowiedniego zaopatrzenia w sprzęt przedsiębiorstw w związku z poważnym wzrostem robót budowlano-montażowych, wykonywanych systemem zleceniowym.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#StefanJędrychowski">Stosunkowo niewielki wzrost — o 4,1% — występuje w dziale transportu i łączności w związku z dostosowaniem zakupów taboru morskiego i kolejowego do realnych możliwości produkcyjnych. W porównaniu do roku 1962 proponuje się zmniejszenie nakładów na obrót towarowy o 5%, chociaż poziom tych nakładów w kwotach absolutnych będzie wyższy niż przewidziany w planie 5-letnim.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#StefanJędrychowski">W dziale inwestycji nieprodukcyjnych przy ogólnym ich wzroście w stosunku do roku 1962 o 3,5% przewiduje się wzrost nakładów w dziale oświaty, nauki i kultury o 15,6% w związku z koniecznością zapewnienia realizacji rzeczowego programu budownictwa szkolnego; dalej przewiduje się zwiększenie nakładów na budownictwo mieszkaniowe o 3,9% i zmniejszenie nakładów w działach gospodarki komunalnej oraz ochrony zdrowia, opieki społecznej i kultury fizycznej — o około 8%. W tych działach, w których ogólne nakłady inwestycyjne ulegają zmniejszeniu, w zasadzie nie przewiduje się rozpoczynania nowych inwestycji, a cały wysiłek będzie skoncentrowany na terminowym oddaniu do użytku obiektów, znajdujących się w budowie.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#StefanJędrychowski">Projekt planu inwestycyjnego na rok 1963 zakłada dalszą koncentrację nakładów na najważniejszych, podstawowych odcinkach, a także w ramach poszczególnych działów i gałęzi gospodarki — na inwestycjach kontynuowanych kosztem nowo rozpoczynanych. Tak na przykład udział inwestycji nowo rozpoczynanych w całości nakładów na inwestycje centralne zmniejsza się z 10,5% w roku 1962 do 8,4% w roku 1963.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#StefanJędrychowski">Nakłady na inwestycje oddawane do użytku stanowią 27,4% wartości kosztorysowej inwestycji planu centralnego, gdy w planie na rok 1962 wskaźnik ten wyniósł 24,1%. Projekt planu na rok 1963 zakłada między innymi oddanie do eksploatacji około 1.200 MW mocy w energetyce, 6 nowych poziomów w kopalniach węgla, 4 sortownie i 5 płuczek węgla, wykonanie 220 tys. wierceń w poszukiwaniu ropy i gazu, ukończenie budowy rurociągu naftowego do transportu ropy naftowej z ZSRR do Polski i Niemieckiej Republiki Demokratycznej, 102 km gazociągów gazu ziemnego, VII pieca martenowskiego w hucie Łabędy.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#StefanJędrychowski">W przemyśle chemicznym zakończona będzie budowa I etapu Toruńskich Zakładów Włókien Sztucznych do produkcji elany, uruchomiony będzie między innymi oddział mocznika w Kędzierzynie i oddział kwasu siarkowego w Tarnobrzegu. Na przełomie roku 1963 i 1964 uruchomiony będzie w Blachowni oddział tereftalenu dwumetylu, półproduktu do produkcji elany.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#StefanJędrychowski">W przemyśle spożywczym uruchomiona zostanie nowo budowana cukrownia w Werbkowicaich i 3 nowe chłodnie składowe.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#StefanJędrychowski">W roku 1963 będzie intensywnie kontynuowana budowa wielu obiektów górnictwa, hutnictwa żelaza, przemysłu metali nieżelaznych i przemysłu chemicznego, których oddanie do użytku przewidziane jest w latach następnych, jak kopalnie węgla w Zagłębiu Rybnickim, Zakłady Rafineryjne i Petrochemiczne w Płocku, kombinat nawozów azotowych w Puławach, stalownia konwertorowo-tlenowa w hucie im. Lenina, huta tlenku cynku w Miasteczku, kopalnia miedzi w Lubinie i wiele innych.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#StefanJędrychowski">Ważnym zadaniem obok terminowego uruchomienia obiektów inwestycyjnych, przewidzianych do uruchomienia, jest sprawne włączenie ich do produkcji, skrócenie okresu rozruchu, należyte przygotowanie nowych załóg.</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#StefanJędrychowski">Druga pozycja, wpływająca na wielkość akumulowanej części dochodu narodowego — przyrost rezerw i zapasów — w planie na rok 1963 ulega obniżeniu w porównaniu z faktyczną wielkością tego przyrostu w roku 1962.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#StefanJędrychowski">W roku 1962 zapasy i rezerwy wzrosną o około 29 mld zł. Przewiduje się, że w roku 1963 wzrosną one o około 18 mld zł. Założenie to opiera się na następujących przesłankach. Dotychczas wzrost zapasów wyprzedzał w praktyce, nieraz znacznie, wzrost produkcji przemysłowej, nie ma to jednak obiektywnego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#StefanJędrychowski">Tym bardziej w roku 1963, przy niższym tempie wzrostu produkcji przemysłowej, nie możemy dopuścić do nadmiernego wzrostu zapasów.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#StefanJędrychowski">Ponadto w roku 1963 zakłada się świadome zmniejszenie zapasów niektórych surowców i materiałów w przemyśle ze względu na sytuację w handlu zagranicznym. Zakłada się zmniejszenie zapasów towarów rynkowych w handlu o 4.200 mln zł, ponieważ wzrosły one nadmiernie ponad plan w roku 1962. Plan zaopatrzenia handlu detalicznego w towary uwzględnia obok dostaw z przemysłu również dostawy kosztem zmniejszenia zapasów hurcie. Chodzi tu o towary pełnowartościowe, w pełni odpowiadające potrzebom rynku.</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#StefanJędrychowski">Założenia te są realne. Normalne funkcjonowanie gospodarki narodowej nie wymaga tak wysokich zapasów. Zrealizowanie tych założeń będzie jednak wymagało systematycznej akcji we wszystkich ogniwach naszej gospodarki w celu niedopuszczenia do nadmiernego wzrostu zapasów. Akcja ta powinna polegać na usprawnianiu planowania, ewidencji i kontroli wykonania planu przyrostu zapasów, ulepszaniu planowania i organizacji zaopatrzenia materiałowego, systematycznych przeglądach stanu zapasów i energicznym upłynnianiu zapasów zbędnych lub nadmiernych, na dalszym polepszaniu współpracy między handlem a przemysłem i lepszym asortymentowym dostosowaniu produkcji do potrzeb rynku, produkowaniu tylko na zamówienia, a nie na skład, oraz na wielu innych środkach. Rząd opracowuje program działania w tym kierunku. Utrzymanie zapasów w gracach zakreślonych przez plan zależy jednak od działania w tym samym kierunku na wszystkich szczeblach naszego aparatu gospodarczego, od rozwinięcia w tym kierunku działalności konferencji samorządu robotniczego i całego aktywu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#StefanJędrychowski">Projekt planu przewiduje wzrost spożycia o 3,8%, przy czym wzrost spożycia indywidualnego wyniesie 3,6% oraz wzrost spożycia zbiorowego — 5,2%. Wyższy wzrost spożycia zbiorowego wynika między innymi z założonego tempa rozwoju usług socjalno-kulturalnych, a zwłaszcza w dziedzinie nauki, szkolnictwa wyższego i szkolnictwa zawodowego, bowiem koszty rzeczowe usług nieprodukcyjnych zalicza się do spożycia zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#StefanJędrychowski">Wzrost spożycia indywidualnego opiera się z jednej strony na szacunku dochodów ludności nierolniczej i rolniczej, a z drugiej strony — na realnych możliwościach dostaw towarów i usług dla pokrycia siły nabywczej ludności.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#StefanJędrychowski">Osobowy fundusz płac przy wykonaniu planów produkcyjnych i usługowych w 100% wzrośnie o 4,4%, przy czym zatrudnienie w gospodarce uspołecznionej, nie licząc uczniów, wzrośnie o 2,2%, a przeciętne płace brutto — o 2,1%. Globalny fundusz płac, to znaczy osobowy i bezosobowy razem, wzrośnie o 4,2%.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#StefanJędrychowski">Projekt planu na rok 1963 zakłada niższy przyrost zatrudnienia niż ten, który miał miejsce w latach ubiegłych. Przyrost zatrudnienia za pierwsze dwa lata pięciolatki miał wynieść według planu 5-letniego 263.400 osób, a według przewidywanego wykonania wyniesie 528.200 osób. Przekroczenie założonych w planie liczb zatrudnienia miało ten ujemny skutek, że wzrost funduszu płac przypadał w większym stopniu nowo zatrudnionym, a w mniejszym stopniu polegał na wzroście przeciętnych płac pracowników już zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#StefanJędrychowski">Zgodnie z projektem planu przyrost zatrudnienia w roku 1963 w stosunku do roku 1962 w gospodarce uspołecznionej, nie licząc uczniów, wyniesie średnio rocznie 167 tys. osób, z czego 55 tys. przypada na przemysł, 37 tys. na budownictwo, 24 tys. na oświatę, naukę i kulturę, 16 tys. na transport i łączność i około 13 tys. na dział ochrony zdrowia, opieki społecznej i kultury fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#StefanJędrychowski">Zahamowanie tendencji do nadmiernego wzrostu zatrudnienia jest więc ze wszech miar słuszne, wymaga jednak zwiększenia na wszystkich szczeblach wysiłków w celu przyśpieszenia wprowadzania postępu technicznego, ulepszenia organizacji pracy i na tym gruncie — zwiększenia wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#StefanJędrychowski">Sprawa postępu technicznego jest kluczową, decydującą sprawą w naszej gospodarce. Postęp techniczny decyduje w ostatecznym rachunku o tempie wzrostu wydajności pracy, o poziomie obniżki kosztów materiałowych, o uruchomieniu nowych asortymentów produkcji, między innymi produkcji na eksport, o jakości produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#StefanJędrychowski">Niestety, jak dotychczas plany rozwoju techniki nie są w pełni i terminowo realizowane. Traktowane są one jako druga kategoria planów, gorsza od planów produkcji. To niedocenianie zagadnień planowania postępu technicznego i realizacji tych planów na wszystkich szczeblach naszej gospodarki jest główną przyczyną zbyt słabego w stosunku do potrzeb wzrostu wydajności pracy, zbyt wysokiego poziomu kosztów własnych, pozostawania poziomu technicznego produkcji w tyle za potrzebami eksportu i kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#StefanJędrychowski">Dlatego przy opracowaniu w przedsiębiorstwach planów techniczno-ekonomicznych na rok 1963 i programu działania przy realizacji tych planów należy zwrócić uwagę szczególnie na zagadnienie postępu technicznego. Chodzi także o poprawę organizacji kierowania rozwojem nauki i techniki na wszystkich szczeblach naszej gospodarki, o doskonalenie systemu bodźców w kierunku sprzyjającym postępowi technicznemu.</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#StefanJędrychowski">Przy tej sposobności pragnę zwrócić także uwagę na sprawę obniżki kosztów własnych. Pod tym względem nie wykonujemy zadań planu 5-letniego. Zakładane w planach rocznych tempo obniżki kosztów własnych jest niższe, niżby to wynikało z przeciętnych rocznych zadań, zawartych w planie 5-letnim.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#StefanJędrychowski">Ale i te zadania w roku 1962 nie zostały wykonane. Trzeba przy tym stwierdzić, że w planach techniczno-ekonomicznych przedsiębiorstw w roku 1962 pogorszono wskaźniki kosztów własnych w stosunku do wskaźników Narodowego Planu Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#StefanJędrychowski">Zadania obniżki kosztów na rok 1963 zostały nakreślone bardzo skromnie. Trudno było zresztą postawić wyższe zadania ze względu na stosunkowo niski wzrost produkcji i wiele zmian asortymentowych, pogarszających stosunek kosztów własnych do wartości produkcji, a koniecznych ze względu na potrzeby rynku wewnętrznego i eksportu. Przy opracowaniu planów techniczno-ekonomicznych w przedsiębiorstwach i ich zatwierdzaniu przez konferencje samorządu robotniczego należy szukać wszelkich dalszych możliwości obniżenia kosztów produkcji i usług, a zwłaszcza kosztów materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#StefanJędrychowski">Przechodząc do omówienia budżetu państwa na rok 1963 muszę zaznaczyć, że jest on zgodny z omówionymi poprzednio założeniami Narodowego Planu Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#StefanJędrychowski">Rząd przedkłada Wysokiej Izbie projekt budżetu państwa na rok 1963, zamykający się po stronie dochodów kwotą 263.600 min zł, a po stronie wydatków — kwotą 260.400 mln zł i wykazujący nadwyżkę dochodów nad wydatkami w kwocie 3.200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#StefanJędrychowski">Projekt zakłada wzrost dochodów o 2,5% oraz wzrost wydatków o 2,5% nie licząc środków rezerwowych do dyspozycji Rady Ministrów i rad narodowych w łącznej kwocie 3.600 mln zł. Trzeba dodać, że w warunkach porównywalnych, to znaczy po wyeliminowaniu obniżki cen niektórych artykułów zaopatrzeniowych i inwestycyjnych, wskaźniki wzrostu dochodów i wydatków wynosiłyby około 3,5%.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#StefanJędrychowski">Podstawowym źródłem wzrostu dochodów budżetu jest wzrost tych dochodów z gospodarki uspołecznionej. Ich podstawą jest akumulacja finansowa przedsiębiorstw uspołecznionych. Planuje się ją w wysokości 139.800 mln zł, co oznacza wzrost o około 3%, a w warunkach porównywalnych — o około 6%.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#StefanJędrychowski">Chciałbym podkreślić, że planujemy wzrost akumulacji stosunkowo ostrożnie, niemniej jednak zakładamy pełną realizację zadań obniżki kosztów, której znaczenie przy stosunkowo słabszym tempie wzrostu produkcji jest tym większe dla osiągnięcia planowanych dochodów budżetu z przedsiębiorstw uspołecznionych. Należy zaznaczyć, że w roku 1962 dochody budżetu z akumulacji finansowej przedsiębiorstw będą niższe, niż preliminowano, o około 3.300 mln zł na skutek niewykonania zadań w zakresie obniżki kosztów — głównie przez przedsiębiorstwa przemysłu ciężkiego, przemysłu materiałów budowlanych, przemysłu spożywczego oraz przez budownictwo, a częściowo wskutek niepełnej realizacji zadań produkcyjnych przez przemysł spożywczy w rezultacie sytuacji w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#StefanJędrychowski">Ostrożność w planie akumulacji finansowej przedsiębiorstw wyraża się w fakcie, iż plan ten nie uwzględnia możliwości przekroczenia planowanej produkcji przemysłowej, zwłaszcza artykułów konsumpcyjnych i trwałego użytku. Stąd też zadaniem przemysłu jest wykorzystanie wszystkich rezerw obniżki kosztów, a zwłaszcza materiałowych, i uzyskanie ponadplanowej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#StefanJędrychowski">Ogólnie biorąc dochody budżetu z gospodarki uspołecznionej wzrosną o 6.800 mln zł, tj. o 3,6%. Udział tych dochodów łącznie ze składkami przedsiębiorstw na ubezpieczenia społeczne w ogólnej sumie dochodów budżetu również wzrasta w porównaniu z rokiem 1962 i wyniesie około 85,1%.</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#StefanJędrychowski">Wpływy z podatków i opłat od gospodarki nieuspołecznionej zaplanowano w kwocie 10.900 mln zł, co oznacza ich wzrost o niecały 1%. Zakłada się, że kwota wpływów z podatku gruntowego wyniesie 5.800 mln zł. Opiera się ona na nie zmienionych zasadach polityki podatkowej w stosunku do wsi i na wymiarze podatku gruntowego na poziomie 1962 r. Niewielki wzrost o 1,4% wpływów z podatku gruntowego uzasadniony jest dążeniem do dalszego zmniejszenia zaległości podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#StefanJędrychowski">Bieżący rok charakteryzował się, szczególnie w zakresie gospodarki chłopskiej, niezłą realizacją świadczeń finansowych dla państwa. Należy tę tendencję utrzymać także w roku przyszłym.</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#StefanJędrychowski">Co do podatku obrotowego i dochodowego od gospodarki nieuspołecznionej, to jego kwota w roku 1963 wyniesie 3 mld zł, to znaczy ulegnie zmniejszeniu o około 3% w stosunku do 1962 r. Tłumaczy się to zmianą struktury tej gospodarki na rzecz powiększenia udziału rzemiosła świadczącego usługi dla ludności oraz przyznaniem dodatkowych ulg rzemieślnikom szkolącym uczniów. Jest to wyraz poparcia dla rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#StefanJędrychowski">Pozostałe wpływy z gospodarki nieuspołecznionej stanowią różnego rodzaju opłaty za nabytą ziemię, usługi elektryfikacyjne i inne wpływy. Łączna kwota tych dochodów wynosi 2.100 mln zł. Kształtowanie się tych dochodów w roku 1962 było niezadowalające i w roku 1963 należy zmierzać do poprawy dyscypliny w zakresie tych opłat. Trzeba dodać, że udział dochodów budżetu z podatków i opłat od gospodarki nieuspołecznionej na wsi i w mieście w globalnych dochodach budżetu pozostaje na nie zmienionym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#StefanJędrychowski">Przechodząc do świadczeń ludności na rzecz budżetu trzeba podkreślić, że w ogólnej sumie tych świadczeń, planowanej w kwocie 17.700 mln zł, podstawową pozycję stanowi podatek od wynagrodzeń — 14 mld zł. Wpływy z tego podatku zostały założone w Narodowym Planie Gospodarczym odpowiednio do zaplanowanego poziomu funduszu płac i średniej płacy.</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#StefanJędrychowski">Projekt budżetu przewiduje wzrost lokat PKO w budżecie w wysokości 3 mld zł. Przewidywanie to oparte jest na założonym w Narodowym Planie Gospodarczym wzroście pieniężnych dochodów ludności. Ponadto zakłada się, że spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe uzyskają wzrost wkładów w rozmiarze około 1 mld zł. Założenia te oparte są nie tylko na przewidywanym wzroście dochodów pieniężnych ludności, ale również na dalszym wzroście zaufania ludności do instytucji oszczędnościowych i zrozumienia korzyści zarówno indywidualnych, jak i społecznych, wynikających z lokowania czasowo wolnych zasobów pieniężnych w instytucjach oszczędnościowych.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#StefanJędrychowski">Z ogólnej sumy planowanych wydatków o około 54%, to jest 143.300 mln zł, przypada na finansowanie przedsiębiorstw i jednostek gospodarki narodowej. Największą pozycję w tej kwocie stanowią wydatki na sfinansowanie inwestycji, które planuje się w wysokości około 56 mld zł. Dotyczy to finansowania inwestycji z budżetu. Stanowi to wzrost o około 10% i wynika z omówionego przeze mnie wzrostu rozmiarów inwestycji, a w szczególności wzrostu centralnych inwestycji produkcyjnych finansowanych z budżetu. Wydatki pozainwestycyjne budżetu na finansowanie przedsiębiorstw i innych jednostek gospodarczych planujemy na rok 1963 w globalnej kwocie 87.200 mln zł. Chciałbym zwrócić uwagę na niektóre z tych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#StefanJędrychowski">Bezpośrednie, nieinwestycyjne wydatki budżetu na rolnictwo obejmują łącznie 6.100 mln zł oraz 4 mld zł stanowią przelewy na Fundusz Rozwoju Rolnictwa. Ponadto w formie dopłat z budżetu do produkcji niektórych maszyn rolniczych, nawozów, pasz i środków ochrony roślin, sprzedawanych poniżej koszów produkcji, wydatkuje się w 1963 r. około 1.100 mln zł. Ponadto rolnictwo otrzymuje kredyty bankowe dla gospodarki chłopskiej, o których już mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#StefanJędrychowski">Chciałbym dodać, iż w przyszłym roku obok rozszerzenia pomocy kredytowej dla wsi przewiduje się specjalne uwzględnienie potrzeb tych rejonów kraju, które zostały najbardziej dotknięte gorszym urodzajem w 1962 r.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#StefanJędrychowski">W rejonach kraju, w których występują szczególne potrzeby w zakresie budowy nowych budynków gospodarskich i mieszkalnych oraz remontów bądź też zachodzi konieczność zagospodarowania rolniczego, wprowadzone będą dalsze ulgi w korzystaniu z kredytów inwestycyjnych, ulgi polegające na obniżeniu oprocentowania, przedłużeniu okresu spłaty pożyczki i zwiększeniu sumy pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#StefanJędrychowski">Środki, które przeznaczamy dla rolnictwa, są znaczne. Ważnym więc zadaniem jest takie ich wykorzystanie, by przyczyniły się one w jak najskuteczniejszy sposób do osiągnięcia produkcyjnych założeń planu rolnictwa na 1963 r. i dalszego podniesienia poziomu gospodarki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#StefanJędrychowski">Charakteryzując wydatki na gospodarkę komunalną należy podkreślić, że obejmują one w kwocie 3.800 mln zł dopłaty do deficytowych usług dla ludności (gospodarka mieszkaniowa, woda, gaz, komunikacja miejska) oraz 4 mld zł na utrzymanie i kapitalne remonty urządzeń komunalnych, czyli łącznie na wydatki bieżące w tym dziale gospodarki idzie 7.800 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#StefanJędrychowski">Na utrzymanie dróg publicznych budżet przeznaczy w 1963 r. ponad 3.300 mln zł, z czego na drogi lokalne przypada ponad 630 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#StefanJędrychowski">Jeśli chodzi o wydatki budżetu na finansowanie pozostałych podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, a więc przemysłu, budownictwa i obrotu towarowego, to należy podkreślić, iż głównym źródłem finansowania działalności eksploatacyjnej przedsiębiorstw jest ich udział w osiąganych zyskach.</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#StefanJędrychowski">Do dyspozycji przedsiębiorstw pozostawia się na ich potrzeby w 1963 r. — 22.500 mln zł. Należy dodać, że w tej sumie obok finansowania wzrostu normatywnych środków obrotowych oraz środków na inwestycje przedsiębiorstw zabezpiecza się planowane środki na fundusz zakładowy.</u>
          <u xml:id="u-3.108" who="#StefanJędrychowski">Jeśli zaś idzie o dotowanie przedsiębiorstw, to chciałbym wymienić tu jedynie te, które związane są z dopłatami do nierentownej produkcji dla ludności i rolnictwa. Budżet przeznacza na ten cel 2.800 mln zł, z czego prawie 40% przypada na dotowanie środków produkcji dla rolnictwa, a ponad 20% — na dotowanie artykułów rynkowych. Ponadto dopłaty z budżetu do węgla sprzedawanego ludności wyniosą 3.100 mln zł oraz dopłaty do produktów zbożowych wyniosą około 2.300 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.109" who="#StefanJędrychowski">Pozostałe wydatki bieżące na finansowanie przedsiębiorstw mają w znacznej mierze charakter rozliczeniowy.</u>
          <u xml:id="u-3.110" who="#StefanJędrychowski">Jednym z podstawowych zadań budżetu państwa jest finansowanie potrzeb w zakresie urządzeń socjalno-kulturalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.111" who="#StefanJędrychowski">Łączna suma wydatków na urządzenia socjalno-kulturalne i ubezpieczenia społeczne w budżecie na 1963 r. wynosi 72.500 mln zł i wykazuje wzrost w stosunku do 1962 r. o 3.500 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-3.112" who="#StefanJędrychowski">Wydatki bieżące wynoszą 67.100 mln zł, wydatki inwestycyjne — 5.400 mln zł. Z ogólnej kwoty przyrostu 3.500 mln zł na urządzenia socjalno-kulturalne przypada 1.900 mln zł (wzrost o 4,2%), natomiast na ubezpieczenia społeczne — 1.600 mln zł (wzrost o 6,4%).</u>
          <u xml:id="u-3.113" who="#StefanJędrychowski">Chciałbym w związku z tymi wydatkami podkreślić kilka problemów charakteryzujących dynamikę wydatków na urządzenia socjalno-kulturalne i ubezpieczenia społeczne.</u>
          <u xml:id="u-3.114" who="#StefanJędrychowski">Wydatki na oświatę i naukę, szkolnictwo wyższe oraz kulturę planuje się na 1963 r. w globalnej kwocie 26.200 mln zł przy wzroście o 6,7%. Wydatki te stanowią świadczenia a rzecz ludności w zakresie zaspokajania jej potrzeb w dziedzinie ogólnego wykształcenia i rozwoju kwalifikacji zawodowych, a jednocześnie służą potrzebom rozwoju gospodarki narodowej. Rozwój coraz doskonalszych i skomplikowanych w obsłudze urządzeń wyborczych wymaga pracowników wysoko kwalifikowanych. W rozwoju produkcji coraz większą rolę odgrywa wiedza i umiejętności techniczne. Stąd wysoki wzrost w budżecie 1963 r. bieżących wydatków na naukę i postęp techniczny o 10%, szkolnictwo wyższe — o 7,8% oraz szkolnictwo zawodowe — o 15,6%.</u>
          <u xml:id="u-3.115" who="#StefanJędrychowski">Szczególnie wysoki wzrost wydatków na szkolnictwo zawodowe jest związany z realizowaniem uchwał VII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z 1961 r. Zgodnie z aktualnymi potrzebami społecznymi zmniejsza się dynamika wzrostu wydatków na szkoły podstawowe i średnie szkoły ogólnokształcące, a wzrasta dynamika wydatków na średnie szkoły zawodowe, których koszt prowadzenia jest znaczne wyższy. O ile w latach 1956–1960 liczba oddziałów w szkołach podstawowych wzrosła o 28%, to w latach 1961–1965 wzrost ten ma wynieść tylko 10,5%, gdy tymczasem wzrost oddziałów we wszystkich szkołach średnich — 85%, a w latach 1956–1960 wzrost ten wyrosił 37,7%. Z planowanego naboru młodzieży do szkół zawodowych w 1963 r. na szkoły kształcące kadry dla przemysłu ciężkiego, chemii i górnictwa przypada prawie połowa. Liczby te i wskaźniki charakteryzują dostatecznie kierunek nauczania, mający na celu przygotowanie odpowiednich kadr pracowników dla tych gałęzi gospodarki, których rozwój związany jest najbardziej z wprowadzaniem nowej techniki.</u>
          <u xml:id="u-3.116" who="#StefanJędrychowski">Drugim wielkim działem jest ochrona zdrowia. Wydamy na nią w 1963 r. — łącznie z opieką społeczną i kulturą fizyczną — 19.200 mln zł. Mimo przeznaczenia tej znacznej sumy nie we wszystkich dziedzinach ochrony zdrowia uzyskujemy już należyty czy lawet pożądany poziom. Osiągnęliśmy znaczną poprawę w zakresie lecznictwa otwartego. Zwiększyła się znacznie liczba lekarzy na 10 tys. mieszkańców: w 1949 r. wynosiła 3,5; w 1956 r. — 7,2, a w 1962 r. — prawie 11. W 1963 r. zakładamy dalszą poprawę, która wyrażać się będzie wskaźnikiem 11,7. Osiągnęliśmy duży postęp w metodach leczenia i w zaopatrzeniu ludności w leki.</u>
          <u xml:id="u-3.117" who="#StefanJędrychowski">Jeśli chodzi o tak zwane lecznictwo zamknięte, to w 1963 r. wzrost liczby łóżek w szpitalach wyniesie 3,6%, a liczba łóżek na 10 tys. mieszkańców wzrośnie z 47,3 w 1962 r. do 48,3 w 1963 r.</u>
          <u xml:id="u-3.118" who="#StefanJędrychowski">Przechodząc do wydatków na ubezpieczenia społeczne, na które wydamy w 1963 r. prawie 27 mld zł, należy podkreślić, że podstawową pozycję tych wydatków stanowią renty.</u>
          <u xml:id="u-3.119" who="#StefanJędrychowski">W ostatnich latach podnieśliśmy poziom wypłacanych rent, które były poprzednio bardzo niskie. Średnia renta dla ubezpieczonego, bez rent Ministerstwa Komunikacji, która w 1955 r. wynosiła 220 zł, wzrosła w 1960 r. do 678 zł, a w 1963 r. ma wynieść 732 zł. Wzrost wydatków na renty w budżecie na 1963 r. w stosunku do 1962 r. wyraża się wskaźnikiem 9,7% przy wzroście liczby rencistów o 5,7% i przeciętnej renty o 3,9%. Dynamika wydatków na renty jest także pochodną poważnego osiągnięcia w zakresie przedłużenia przeciętnego wieku życia.</u>
          <u xml:id="u-3.120" who="#StefanJędrychowski">Podkreślając wagę wydatków na urządzenia socjalno-kulturalne i ubezpieczenia społeczne oraz ich dynamikę, pragnę zaznaczyć, że rozwijamy te wydatki w maksymalnym stopniu, na jaki nas stać w 1963 r. Poprzez te wydatki uzyskujemy dalszą poprawę świadczeń, które pośrednio lub bezpośrednio przyczyniają się do wzrostu stopy życiowej ludności.</u>
          <u xml:id="u-3.121" who="#StefanJędrychowski">Pragnę również poinformować Wysoką Izbę, że przy stałym zwiększaniu wydatków na rozwój gospodarki narodowej oraz urządzenia socjalno-kulturalne kontynuujemy również w przyszłym roku politykę stabilności wydatków na administrację państwową. Projekt budżetu przewiduje w tym dziale wydatki na kwotę 6.100 mln zł, to znaczy na poziomie nieco niższym niż w roku 1962 (99,2%). Uzyskujemy to przez zmniejszenie wydatków inwestycyjnych dla potrzeb administracji. Wydatki bieżące na administrację państwową wzrastają nieznacznie, bo o 1%, co wynika głównie z konieczności pewnego zwiększenia limitu etatów tak zwanej administracji centralnej, z czego prawie połowa przypada na placówki terenowe Głównego Urzędu Statystycznego, którego działalność musi być rozszerzona z uwagi na potrzebę pogłębienia analizy rozwoju gospodarki narodowej i ułatwienia dzięki temu kierowania tym rozwojem.</u>
          <u xml:id="u-3.122" who="#StefanJędrychowski">Kończąc omówienie wydatków budżetu państwa chciałbym jeszcze wspomnieć o wydatkach na obronę narodową. Planujemy je w kwocie 21.800 mln zł, przy czym ich wzrost, licząc w tych samych cenach, wyniesie około 6%.</u>
          <u xml:id="u-3.123" who="#StefanJędrychowski">Istotną częścią omawianego budżetu państwa są budżety terenowe, których wydatki wynoszą 67 mld zł, z czego na wydatki bieżące przypada 46 mld zł, a na wydatki inwestycyjne — 21 mld zł. Ogólny wzrost wydatków budżetów terenowych wynosi 3% — bez uwzględnienia szeregu rezerw przenoszonych do budżetów terenowych w ciągu roku. W warunkach porównywalnych, to znaczy z uwzględnieniem tych rezerw, wskaźnik ten wynosi 8,1%. Budżety terenowe w 1963 r. sfinansują 72,1% wydatków na urządzenia socjalne i kulturalne i 83% nakładów na powszechne budownictwo mieszkaniowe, realizowane przez rady narodowe.</u>
          <u xml:id="u-3.124" who="#StefanJędrychowski">Pragnę podkreślić, że w budżecie państwa na 1963 r. zwiększa się udział budżetów terenowych w jego dochodach. Wyniesie on bowiem 14,3%, gdy w 1962 r. wyniósł 13,6%. W wydatkach udział budżetów terenowych utrzyma się bez większych zmian i wyniesie prawie 26%. Obrazuje to prawidłową tendencję do większego wiązania wydatków rad narodowych z dochodami własnymi, co jest ważnym czynnikiem podnoszenia roli rad narodowych w gospodarce państwa. W 1962 r. zastąpiono dotację wyrównawczą udziałami w dochodach gospodarki zarządzanej centralnie.</u>
          <u xml:id="u-3.125" who="#StefanJędrychowski">Zastąpienie dotacji wyrównawczej przez udziały było celowe i korzystne dla rad narodowych. Wzmogło się ich zainteresowanie działalnością przedsiębiorstw kluczowych, a utrzymanie tych udziałów zainteresowanie to dalej pogłębi.</u>
          <u xml:id="u-3.126" who="#StefanJędrychowski">Możliwości przesunięcia zadań ze szczebla centralnego, które by rzutowały na wzrost wydatków budżetów rad narodowych, zostały w ramach decentralizacji w zasadzie wykorzystane. W przyszłości więc w rozwoju tych budżetów powinny dominować dwie tendencje: wzrost własnych dochodów oraz decentralizacja zadań w obrębie rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-3.127" who="#StefanJędrychowski">Pierwsza tendencja powinna się wyrażać we wzroście gospodarności podległych radom narodowym jednostek gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-3.128" who="#StefanJędrychowski">Jeśli chodzi o tendencję drugą, to chciałbym poinformować, że o dużym znaczeniu dla Ludności rolniczej postulat w sprawie przeniesienia agend podatku gruntowego i opłaty elektryfikacyjnej z powiatów do gromad — realizowany jest etapami. W 1961 r. eksperymentował w tym zakresie 1 powiat (Chełm), w 1962 r. poszerzono eksperyment na dalsze 10 powiatów.</u>
          <u xml:id="u-3.129" who="#StefanJędrychowski">Ostatnio rząd, działając w porozumieniu z prezydiami wojewódzkich rad narodowych, podjął uchwałę o przekazaniu agend podatku gruntowego i opłaty elektryfikacyjnej gromadom w dalszych 45 powiatach. Ogółem więc w 1963 r. decentralizacja w tym zakresie obejmować będzie już 56 powiatów. Chcę podkreślić, że dalsze przenoszenie agend, które jest pożądane z punktu widzenia obsługi ludności wiejskiej, może mieć miejsce, jeśli nie pociągnie to za sobą wzrostu etatów.</u>
          <u xml:id="u-3.130" who="#StefanJędrychowski">Zwrócę jeszcze uwagę na inny krok poczyniony w zakresie wzmocnienia roli rad narodowych w koordynacji i oddziaływaniu przez nie na gospodarkę narodową, znajdującą się na ich terenie. W 1962 r. wprowadzono obowiązek sporządzania terenowych bilansów pieniężnych dochodów i wydatków ludności i rozpatrywania i zatwierdzania planów obiegu pieniężnego (tak zwanych planów kasowych NBP) przez prezydia wojewódzkich rad narodowych. Ma to duże znaczenie dla funkcji gospodarczych wojewódzkich rad narodowych i krok ten powitały one jako krok pożyteczny.</u>
          <u xml:id="u-3.131" who="#StefanJędrychowski">Rozpatrywanie tych dokumentów pozwala bowiem radom na koordynację planów terenowych w zakresie produkcji, usług dla potrzeb ludności, obrotu towarowego oraz pozwala im na analizę dochodów ludności i wysuwanie wniosków dla polityki kredytowej i podatkowej. Prace w tym zakresie dopiero rozwijają się. Mają one jednak duże znaczenie także z punktu widzenia kierowania gospodarką w skali całego kraju. Analiza przez rady narodowe problemów związanych z dochodami i wydatkami pieniężnymi ludności pozwala im na sygnalizowanie rządowi zagadnień wymagających rozwiązania i spełnia w pewnym sensie rolę kontrolną w stosunku do polityki zaopatrzenia towarowego, polityki kredytowej i podatkowej, prowadzonej przez organy centralne.</u>
          <u xml:id="u-3.132" who="#StefanJędrychowski">Ogólna sytuacja gospodarcza i finansowa państwa w roku przyszłym wymaga szczególnej troski o oszczędne wydatkowanie środków i pełne zabezpieczenie dochodów budżetu, zarówno jeśli chodzi o wpływy z gospodarki uspołecznionej, jak i wpływy podatkowe. W rok 1963 wchodzimy przy ustabilizowanej i pewnej sytuacji finansowej. Świadczy o tym choćby poziom emisji — około 33 mld zł. Utrzymanie równowagi finansowej i stałości pieniądza będzie również zasadą polityki finansowej w 1963 r.</u>
          <u xml:id="u-3.133" who="#StefanJędrychowski">Obiektywne warunki naszej gospodarki, które znalazły odzwierciedlenie w projekcie planu i budżetu na rok 1963, pozwalają na założenie jedynie skromnej poprawy w dziedzinie płac.</u>
          <u xml:id="u-3.134" who="#StefanJędrychowski">Jak już wspomniałem, przy wykonaniu planów w 100% przewiduje się wzrost przeciętnych płac w gospodarce uspołecznionej o 2,1%. Jest to wzrost nominalny. Jeżeli urodzaj owoców i warzyw dopisze w przyszłym roku, to można się będzie spodziewać obniżki cen tych artykułów w porównaniu z nieurodzajnym rokiem bieżącym, a z doświadczeń ostatnich lat wiadomo, że wahania cen tych artykułów oddziaływają stosunkowo silnie na budżety rodzinne i we wzroście wskaźnika kosztów utrzymania w 1962 r. ceny warzyw i owoców odegrały decydującą rolę. W tym wypadku istnieją szanse, że wzrost płac realnych będzie wyższy niż wzrost płac nominalnych — odwrotnie, niż to się dzieje w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-3.135" who="#StefanJędrychowski">Bilanse planu zawierają ponadto niewielką rezerwę na ewentualne podwyżki płac dla tych kategorii pracowników, których płace dawno nie były regulowane.</u>
          <u xml:id="u-3.136" who="#StefanJędrychowski">W praktycznej realizacji planu możliwości te mogłyby być w jakimś stopniu powiększone gdyby zostały znalezione dodatkowe możliwości produkcji poszukiwanych przez ludność artykułów rynkowych w ramach istniejących możliwości zaopatrzenia w surowce i ustalonych limitów zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-3.137" who="#StefanJędrychowski">Na szczeblu centralnym znalezienie tych dodatkowych możliwości jest bardzo trudne, chociaż będziemy ich także szukać, gdyż plan centralny nie zawiera szczegółowego asortymentowego rozliczenia całego produktu społecznego.</u>
          <u xml:id="u-3.138" who="#StefanJędrychowski">Możliwości takie są znacznie większe na szczeblu zjednoczeń, a zwłaszcza na szczeblu przedsiębiorstw. Wysiłek organów samorządu robotniczego i dyrekcji przedsiębiorstw powinien pójść w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-3.139" who="#StefanJędrychowski">Pełne wykonanie i przekroczenie zadań eksportowych, zwiększenie produkcji na rynek w poszukiwanych asortymentach, otoczenie szczególną opieką potrzeb rolnictwa, utrzymanie się w limitach zatrudnienia i płac, obniżenie kosztów produkcji poniżej wskaźników odgórnych, przyśpieszenie wprowadzania postępu technicznego, terminowa realizacja inwestycji — oto w największym skrócie program działania, od realizacji którego będzie zależało, jak będzie w rzeczywistości wyglądał stan gospodarki w 1963 r. i jaki osiągniemy start dla dwu ostatnich lat obecnej pięciolatki.</u>
          <u xml:id="u-3.140" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#CzesławWycech">Konwent Seniorów na posiedzeniu w dniu wczorajszym rozpatrzył sprawę dalszego trybu prac Sejmu nad planem i budżetem na 1963 rok.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#CzesławWycech">Konwent Seniorów postanowił zaproponować Wysokiemu Sejmowi, aby nie przeprowadzać debaty przy pierwszym czytaniu, lecz ograniczyć się w dniu dzisiejszym do odesłania zreferowanych projektów planu i budżetu na 1963 r. do Komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#CzesławWycech">Konwent Seniorów proponuje, aby oba projekty odesłać do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów z tym, że poszczególne części planu i budżetu będą przedmiotem dyskusji właściwych komisji sejmowych zgodnie z art. 37 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#CzesławWycech">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm zgodził się z tą propozycją.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#CzesławWycech">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#CzesławWycech">Stwierdzam, że Sejm przekazał projekt uchwały o Narodowym Planie Gospodarczym na 1963 r., jak również projekt ustawy budżetowej na rok 1963 do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#CzesławWycech">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Zatwierdzenie uchwały Rady Państwa, podjętej między III a IV sesją Sejmu w sprawie zmian w składzie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#CzesławWycech">Rada Państwa przedstawia Sejmowi z wnioskiem o zatwierdzenie podjętą na wniosek Prezesa Rady Ministrów uchwałę z 28 lipca 1962 r. o następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#CzesławWycech">„Na podstawie art. 29 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Rada Państwa postanawia:</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#CzesławWycech">1) powołać Franciszka Waniołkę na stanowisko Wiceprezesa Rady Ministrów, odwołując go równocześnie ze stanowiska Ministra Przemysłu Ciężkiego,</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#CzesławWycech">2) powołać Zygmunta Ostrowskiego na stanowisko Ministra Przemysłu Ciężkiego”. Czy kto z Obywateli Posłów chce w tej sprawie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#CzesławWycech">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#CzesławWycech">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#CzesławWycech">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem przedstawionej uchwały Rady Państwa — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#CzesławWycech">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#CzesławWycech">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#CzesławWycech">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#CzesławWycech">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził uchwałę Rady Państwa z dnia 28 lipca 1962 r. w sprawie zmian w składzie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#CzesławWycech">Porządek dzienny został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#CzesławWycech">Na tym kończymy 13 posiedzenie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#CzesławWycech">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#CzesławWycech">O terminie następnego posiedzenia Sejmu zostaną Obywatele Posłowie powiadomieni.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#CzesławWycech">Proszę Obywatela Sekretarza Posła Urbana o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#TadeuszUrban">Najbliższe i posiedzenia komisji sejmowych odbędą się według następującego planu:</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#TadeuszUrban">Dziś, to jest 29 listopada, obradować będzie Komisja Spraw Wewnętrznych — bezpośrednio po posiedzeniu — w sali nr 102.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#TadeuszUrban">W piątek, dnia 30 listopada br.:</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#TadeuszUrban">1) Komisja Budownictwa i Gospodarki Komunalnej o godz. 11 2) Komisja Handlu Wewnętrznego o godz.10 3) Komisja Handlu Zagranicznego o godz. 11 4) Komisja Kultury i Sztuki o godz. 10 5) Komisja Obrony Narodowej o godz. 9 6) Komisja Przemysłu Ciężkiego, Chemicznego i Górnictwa o godz. 9 7) Komisja Przemysłu Lekkiego, Rzemiosła i Spółdzielczości Pracy o godz. 9 8) Komisja Zdrowia i Kultury Fizycznej o godz. 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#CzesławWycech">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 17 min. 55)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>