text_structure.xml 95.9 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławKowalski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławKowalski">Powołuję na sekretarzy posłów Józefa Ozgę-Michalskiego i Henryka Trzebińskiego. Protokół i listę mówców prowadzi poseł Trzebiński.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WładysławKowalski">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WładysławKowalski">Protokół 49 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WładysławKowalski">Wysoka Izbo! Są daty w dziejach myśli polskiej, w dziejach jej dorobku kulturalnego, których ominąć nie można w naszej codziennej, żmudnej, ciężkiej pracy nad budową zrębów Polski ludowej, gdyż te daty historyczne wplątują się w naszą współczesność, stanowią z nią organiczną całość, wskazują nam źródła naszej teraźniejszości.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WładysławKowalski">Taką datą jest data urodzin największego poety Polski, przypadająca w dniu 24 grudnia, a której 150-letnią rocznicę obchodzimy w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WładysławKowalski">Adam Mickiewicz był wielkim trybunem naszych dążeń wolnościowych, walk naszych o postęp. Jego twórczy dorobek jest nie tylko własnością naszego narodu, ale równocześnie jest naszym wielkim wkładem twórczym do postępowej kultury ogólnoludzkiej.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi Kruczkowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKruczkowski">Wysoki Sejmie! Lat temu 150 urodził się Adam Mickiewicz — wielki objawiciel twórczej mocy naszego narodu i jeden z przodujących duchów na szlaku postępu, na szlaku rozwojowym ludzkości. Genialny poeta i żarliwy człowiek czynu, myśliciel i trybun ludów, czarodziej słowa i bojownik rewolucyjnych sztandarów, urodził się, aby dać swemu narodowi nie tylko nieśmiertelne piękno i wiecznie żywe źródła wzruszeń, ale i wysokie prawdy społeczne i moralne, światu zaś całemu — mocne poczucie wspólnoty i solidarności wszystkich sił walczących o wolność i doskonalenie życia.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełKruczkowski">Przez sto lat z górą naród polski mógł czerpać z bogactwa wielkiej spuścizny twórczej Mickiewicza. Nigdy jednak dotychczas nie była ona udostępniona najszerszym masom narodu. Nigdy również w długim okresie tych stu lat nie objawiano społeczeństwu Mickiewicza pełnego, Mickiewicza nie tylko poety, ale i działacza-rewolucjonisty, jednego z tych mocnych i dalekowidzących ludzi swojej epoki, którzy zrośnięci nierozdzielnie ze swymi ludami, prowadzili je do walki z siłami wstecznictwa, ukazywali drogi i kształty przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełKruczkowski">Polskie klasy posiadające starały się na swój sposób i według swoich potrzeb ideologicznych brązowić oblicze wieszcza, starannie zacierając w jego rysach wszystko to, co mówiło o Mickiewiczu-bojowniku sprawy ludowej, szermierzu postępu i braterstwa narodów. W rękach ideologów burżuazyjnych bywał Mickiewicz i świątkiem na ołtarzykach sytego kołtuństwa i kiedy indziej — upiorem poezji, tyranizującym z poza grobu życie narodowe; bywał konserwatywnym piewcą zaściankowej szlachetczyzny i kiedy indziej — tajemniczym mistykiem prorokiem-mesjanistą.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełKruczkowski">Dzisiaj dopiero — właśnie dzisiaj, w dzisiejszej Polsce — przychodzi czas zrozumienia i pojęcia w całej pełni, w całej ludzkiej i społecznej treści zjawiska, któremu na imię: Mickiewicz. I dziś dopiero, w Polsce ludowej, nadszedł czas przekazania tego zjawiska, udostępnienia tych ksiąg, pełnych rozumu i namiętności, całemu narodowi, jego milionowym masom.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełKruczkowski">Dziś właśnie jesteśmy zdolni patrzeć na Mickiewicza, jakim był naprawdę: wielkiego przez to, że chociaż pełen przeciwieństw, pełen sprzeczności wewnętrznych klasy, która go wydała, pełen okrutnego losu narodu, którego był cząstką z krwi i kości, pełen wreszcie niepokojów i powikłań Europy ówczesnej, Europy zwycięskiej burżuazji i pierwszych rewolucji ludowych — przecież w istocie swojej wyrażał głębię i potęgę głównego nurtu dziejowego, tego nurtu, który najuparciej drąży opory i bezwłady gnuśności, zacofania, egoizmu — heroicznego nurtu przekształcania, ulepszania świata.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełKruczkowski">Dziś właśnie, w Polsce demokracji ludowej, myśląc i mówiąc o Mickiewiczu, widzimy w nim jednego z tych, którzy im pełniej biorą w siebie swój czas, całą dramatyczną treść swojej epoki, tym widoczniej stają się — przez to właśnie — rzecznikami przyszłości, nieoderwalnym i nieodzownym ogniwem, decydującym o ciągłości historycznego procesu.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełKruczkowski">Dziś właśnie w Polsce, rozpoczynającej nowy rozdział swoich dziejów marszem do socjalizmu, chcemy i powinniśmy mówić o Mickiewiczu bez niedomówień, przekształceń czy przemilczeń, rozumnie oddzielając to, co w nim było z przemijających, płynnych refleksów epoki: mistykę mesjanistyczną i złudzenia napoleonizmu, egzaltację polityczną i utopijność koncepcji społecznych — od tego, co brzmi i dzisiaj klarownie i dźwięcznie, żywo i współcześnie. Do tego nawiązujemy, to chcemy i będziemy udostępniać milionowym masom naszego narodu, jako jego prawne dziedzictwo i wspólne dobro.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełKruczkowski">Wysoka Izbo! Pragnę przypomnieć, że w dniu 5 maja 1945 r. pierwszy parlament Polski ludowej, Krajowa Rada Narodowa powzięła uchwałę, w której czytamy:</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełKruczkowski">„Krajowa Rada Narodowa, przejmując niezrealizowaną inicjatywę Sejmu Ustawodawcze go z 1920 roku w sprawie zbiorowego wydania dzieł Adama Mickiewicza, w pełni doceniają wielką rolę twórczej myśli wielkiego poety polskiego i słowiańskiego dla kultury narodowej w odrodzonej Polsce, postanawia pod wysokim protektoratem Prezydenta Krajowej Rady Narodowej Bolesława Bieruta, zrealizować pomnikowe wydawnictwo pod nazwą „Wydanie Narodowe Dziel Adama Mickiewicza”, aby dostarczyć całemu społeczeństwu autentycznych tekstów poety we wzorowym opracowaniu krytycznym i typograficznym”. Jak Wysokiej Izbie wiadomo, w drugiej połowie grudnia rb. wyszły spod pras drukarskich 4 pierwsze tomy „Narodowego Wydania. Dzieł Adama Mickiewicza”, w pięknej szacie typograficznej i w nakładzie 100.000 egzemplarzy. Jest rzeczą godną podkreślenia, że ten pierwszy poważny krok w realizacji cytowane uchwały Krajowej Rady Narodowej zbiegł się z historycznej miary wydarzeniem, jakim był niedawny kongres Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jest niewątpliwy i znamienne związek wewnętrzny między tym doniosłym aktem politycznym, otwierającym nowy okres budowania ustroju demokratyczno-ludowego w Polsce, a tamtym ważnym wydarzeniem kulturalnym. W związku z tym ujawniła się nie po raz pierwszy i na pewno nie po raz ostatni nie rozerwał na ciągłość historyczna wszystkich twórczych sił i twórczych wątków naszego życia narodowego.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PosełKruczkowski">Ale postać i twórczość Mickiewicza to nic tylko nasze rodzime, polskie dobro. Nazwanie go już — i słusznie — największym obok Puszkina poetą słowiańszczyzny. W istocie, obaj dokonali rewolucji w poezji swoich narodów i obaj osiągnęli szczyty w doniosłości i mistrzostwie słowa, promieniując na wszystkie braterskie ludy słowiańskie. Obaj ugruntował swoją serdeczną przyjaźń we wspólnych marzeniach o „czasach idących, kiedy narody, zapomniawszy o sporach, zjednoczą się w wielkiej rodzinie”.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PosełKruczkowski">I oto jesteśmy świadkami hołdu dla Mickiewicza, składanego w tych dniach przez wszystkie ludy słowiańszczyzny, przez narody Związku Radzieckiego i krajów demokracji ludowej. Szczególnie uroczyste obchody w Moskwie i innych miastach ZSRR były manifestacją głębokiego kultu, jakim narody tego wielkiego kraju otaczają imię Mickiewicza. Kult ten nie ma nic wspólnego z okolicznościową frazeologią. Jego pełnym pokryciem i jego utwierdzeniem w milionowych masach narodów radzieckich są ogromne nakłady dzieł naszego wieszcza, tłumaczonych na liczne języki tych narodów. Mickiewiczowskie tomiki w rękach robotników Moskwy, kołchoźników ukraińskich i białoruskich, w rękach Gruzinów i Uzbeków — to nie tylko zdumiewające spełnienie marzeń, snutych przed 120 laty na petersburskich spacerach przez polskiego poetę i jego szlachetnych przyjaciół — rosyjskich rewolucjonistów. To zarazem jedno z wielkich zwycięstw tej idei braterstwa narodów, której szermierzem sto lat temu, w dniach „Wiosny Ludów”, był Adam Mickiewicz, a którą dziś widomie, w codziennym życiu realizuje kraj zwycięskiego socjalizmu i kraje demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PosełKruczkowski">Wysoka Izbo! Trybuna, z której przemawiam, jest mównicą Sejmu Ustawodawczego naszego ludowego Państwa. Przywykliśmy słyszeć z niej słowa, mówiące o różnych wielkich i małych, ale zawsze żywych, dzisiejszych i jutrzejszych sprawach i problemach naszego współczesnego bytu narodowego, o trudnych i niezwykłe odpowiedzialnych zadaniach naszej teraźniejszości i przyszłości. Jeśli w tej chwili myśli nasze kierują się z głębokim hołdem ku cieniom jednego z największych ludzi, jakich Polska wydała, ku cieniom Adama Mickiewicza, genialnego poety i żarliwego bojownika wolności i postępu, to hołd ten dyktuje nam nie tylko pamięć głębokich wzruszeń, jakie czerpaliśmy wszyscy z jego ksiąg, z jego poezji, ale również pełna świadomość tego, że myśl mickiewiczowska jest cząstką nas samych, że my, współcześni, twardą i uciążliwą, ale pewną i nieodwołalną drogą idziemy — ramię w ramię z wolnymi, braterskimi narodami — ku tym ogromnym celom, które On, Adam Mickiewicz, wskazywał laską niestrudzonego pielgrzyma wolności i rozwiniętym sztandarem żołnierza „Wiosny Ludów”.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#komentarz">(Oklaski,)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WładysławKowalski">Wysoka Izbo! Z żalem stwierdzam, że w czasie bieżącej sesji Sejmu Ustawodawczego zmarł w dniu 15 grudnia rb. po długiej chorobie wybitny działacz Stronnictwa Pracy, poseł na Sejm, Franciszek Mańkowski.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Wszyscy wstają.)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WładysławKowalski">Franciszek Mańkowski urodził się 25 stycznia 1872 r. jako syn robotnika rolnego w majątku Taczanów w Wielkopolsce.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WładysławKowalski">Mając lat 16 wyrusza w poszukiwaniu pracy i chleba do Westfalii, gdzie rozpoczyna wśród polskich górników pracę, mającą na celu podniesienie ich świadomości narodowej i przeciwstawienie się fali germanizacji.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WładysławKowalski">Tworzy w Westfalii Zjednoczenie Zawodowe Polskie oraz gniazda „Sokoła”.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WładysławKowalski">W 1919 r. wraca do kraju i rozpoczyna działalność polityczną w Narodowej Partii Robotniczej, z której ramienia otrzymuje w 1927 r. mandat poselski.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WładysławKowalski">W 1939 r. Franciszek Mańkowski zostaje aresztowany przez władze hitlerowskie. Po wyjściu z więzienia bierze czynny udział w pracach podziemnej organizacji Stronnictwa Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WładysławKowalski">W 1945 r. organizuje powojenne Stronnictwo Pracy, a w 1946 r. po oczyszczeniu szeregów stronnictwa zostaje prezesem jego zarządu głównego.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WładysławKowalski">Funkcji tej zrzeka się, gdy zostaje złożony chorobą.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WładysławKowalski">W uznaniu zasług Franciszka Mańkowskiego Rada Naczelna Stronnictwa Pracy nadała mu godność honorowego prezesa stronnictwa, którą piastował on do ostatnich dni swego życia.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WładysławKowalski">Proponuję, aby Izba uczciła pamięć Zmarłego chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#komentarz">(Chwila ciszy.)</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm Ustawodawczy uznał mandat pasła Franciszka Mańkowskiego za wygasły.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#WładysławKowalski">W dniu 18 listopada 1948 r. otrzymałem pismo Józefa Sacka, w którym wymieniony w związku z zamierzonym przesiedleniem się do Państwa Izraela zrzeka się mandatu poselskiego, uzyskanego z listy państwowej nr 3.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#WładysławKowalski">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie zabiera.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm Ustawodawczy uznał mandat posła Józefa Sacka za wygasły.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#WładysławKowalski">Komunikuję Izbie, że od Ob. Prezydenta Rzeczypospolitej otrzymałem pismo następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#WładysławKowalski">„Do Ob. Marszałka Sejmu Ustawodawczego w miejscu.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#WładysławKowalski">Podaję niniejszym do wiadomości, zgodnie z art. 49 ust. 1 Konstytucji, że dnia 22 października 1948 r. nastąpiła wymiana dokumentów ratyfikacyjnych konwencji polsko-radzieckiej o kwarantannie i ochronie roślin uprawnych przed szkodnikami i chorobami, podpisanej w Warszawie dnia 2 kwietnia 1948 r. Tekst konwencji załączam.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#WładysławKowalski">Prezydent Rzeczypospolitej (—) Bolesław Bierut,</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#WładysławKowalski">Prezes Rady Ministrów (—) J. Cyrankiewicz,</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#WładysławKowalski">Minister Spraw Zagranicznych (—) Z. Modzelewski”.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#WładysławKowalski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Ajnenkiel Eugeniusz, Augustyn Józef, Bancerz Stefan, Bęben Bronisław, Bieńkowski Witold, Bocheński Aleksander, Cabała Franciszek, Chabaj Kazimierz, Czyżewski Kazimierz, Domański Jerzy, Drąg Adam, Fijałkowski Wiesław, Grajek Czesław, Gronkiewicz Jan, Hiżowa Emilia, Izydorczyk Jan, Kaźmierczak Józef, Kłuszyńska Dorota, Kowalik Władysław, Kuzańska-Obrączkowa Maria, Lewińska Pelagia, Młotecki Władysław, Morawski Jerzy, Moskwa Zygmunt, Motyka Lucjan, Nowak Roman, Oleszczak Witold, Orłowski Bolesław, Pawelczyk Roman, Pilchowa Rozalia, Popławski Stanisław, Raabe Henryk, Rak Jan, Szlęzak Faustyn, Świętochowska Kazimiera, Tilgner Jerzy Damazy, Tkocz Karol, Wiślicz-Iwańczyk Eugeniusz, Witaszek Jan, Witoszka Jan, Witos Ludwik, Wyrzykowski Henryk.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#WładysławKowalski">Udzieliłem urlopu posłowi Wójcikowi Stanisławowi na 2 dni.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#WładysławKowalski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów następujący posłowie: Bobrowski Czesław na przeciąg bieżącej sesji w związku z pełnieniem obowiązków posła R. P. w Sztokholmie, Drewnowski Jerzy na okres półroczny z powodu wyjazdu za granicę, Gajewski Piotr na okres 2 miesięcy z powodu choroby, Gwiazdowicz Michał od dnia 27 grudnia 1948 r. do dnia 31 stycznia 1949 r. z powodu choroby, Jędrychowski Stefan od dnia 23 grudnia 1948 r. do dnia 4 stycznia 1949 r., Leszczycki Stanisław od dnia 30 grudnia 1948 r. do dnia 7 stycznia 1949 r., Okrajni Wawrzyniec na okres 5 miesięcy z powodu choroby, Piotrowski Roman od dnia 23 grudnia 1948 r. do dnia 5 stycznia 1949 r. z powodu wyjazdu, Wysocki Lesław od dnia 25 grudnia 1948 r. do dnia 5 stycznia 1949 r. z powodu choroby.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#WładysławKowalski">Czy Wysoka Izba zgadza się na udzielenie powyższych urlopów? Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#WładysławKowalski">Uważam, że Izba zgodziła się na udzielenie wymienionych urlopów.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#WładysławKowalski">Proponuję Izbie wprowadzenie następujących zmian w doręczonym Obywatelom Posłom porządku dziennym, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#WładysławKowalski">Punkt 1: Exposé Prezesa Rady Ministrów — zostaje zdjęty z porządku dzisiejszego posiedzenia. Exposé to oraz przemówienie ob. Ministra Skarbu zostaną wprowadzone do porządku dziennego posiedzenia Sejmu, które odbędzie się w dniu 10 stycznia 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#WładysławKowalski">Natomiast na dzisiejszym posiedzeniu Rząd złoży oświadczenie w sprawie zniesienia systemu kartkowego, reformy płac oraz polityki cen na 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#WładysławKowalski">Punkt 5: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji międzynarodowej konwencji telekomunikacyjnej, podpisanej w Atlantic City dnia 2 października 1947 r. (druk nr 393) — zostaje zdjęty z dzisiejszego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#WładysławKowalski">Ponieważ w dniach 28 i 29 grudnia br. złożono nowe projekty ustaw, proponuję na podstawie art. 17 ust. 2 oraz art. 50 pkt. 4) regulaminu Sejmu Ustawodawczego uzupełnienie dzisiejszego porządku dziennego po punkcie 10 następująco:</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#WładysławKowalski">a) jako punkt 11 — Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1949 r. (druk nr 403),</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#WładysławKowalski">b) jak punkt 12 — Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o scaleniu zarządu ziem odzyskanych z ogólną administracją państwową (druk nr 406),</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#WładysławKowalski">c) jako punkt 13 — Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o Funduszu Wczasów Pracowniczych Komisji Centralnej Związków Zawodowych w Polsce, zamieszczonego we wniosku posłów klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (druk nr 402).</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#WładysławKowalski">W ten sposób punkt 11 rozesłanego porządku dziennego otrzymałby kolejny numer 14. a numeracja następnych punktów zostaje odpowiednio zmieniona.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#WładysławKowalski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję zmiany porządku dziennego. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu Ministrowi Przemysłu i Handlu ob. Hilaremu Mincowi dla złożenia oświadczenia w sprawie zniesienia systemu kartkowego, reformy płac oraz polityki cen na 1949 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#komentarz">(Powitany oklaskami)</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#Komentarz">Wysoka Izbo! Z polecenia Rządu pragnę naświetlić zagadnienia, dotyczące zniesienia systemu kartkowego, reformy płac oraz polityki cen, którą Rząd zamierza realizować w 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#Komentarz">Z dniem 1 stycznia 1949 r. zostanie ostatecznie zlikwidowany w Polsce system reglamentowanego zaopatrzenia kartkowego. System ten był koniecznością, związaną ze skutkami zniszczeń wojennych i z okresem odbudowy gospodarczej. System zaopatrzenia kartkowego posiadał szereg ujemnych cech, które coraz wyraźniej występowały w miarę postępującej stabilizacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#Komentarz">Do tych ujemnych cech systemu kartkowego należało: przymusowy asortyment towaru, wydawanie często od razu całej ilości towarów, przeznaczonej na cały miesiąc, marnotrawstwo artykułów odbieranych, a nie zawsze konsumowanych, zahamowanie operatywnej szybkości obrotu przez konieczność gromadzenia zapasów towarów, przeznaczonych na zaopatrzenie kartkowe, obciążenie aparatu dystrybucyjnego dodatkową pracą ewidencyjno-manipulacyjną i szereg innych.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#Komentarz">Największą jednak wadą systemu kartkowego była konieczność użycia poważnej części będącego w dyspozycji Funduszu Płac na pokrycie różnicy między cenami wolnorynkowymi a cenami sztywnymi oraz kosztów dystrybucji w sposób niezróżnicowany ani z punktu widzenia kwalifikacji pracownika, ani z punktu widzenia wydajności jego pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#Komentarz">Odpowiednio do możliwością jakie stwarzała wzrastająca podaż artykułów, objętych zaopatrzeniem reglamentowanym, podejmowane były w ciągu 1948 r. decyzje, ograniczające ten system. Z dniem 1 kwietnia 1948 r. zniesiono przydziały cukru, kaszy, ziemniaków i wyrobów dziewiarskich; z dniem 1 listopada 1948 r. przydziały węgla; z dniem 1 listopada 1948 r. przydziały chleba i mąki. W zamian za to pracownicy otrzymali ekwiwalenty pieniężne, obliczone według cen wolnorynkowych.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#Komentarz">Przewidywania Rządu odnośnie możliwości zniesienia zaopatrzenia kartkowego w cukier, kaszę, ziemniaki, wyroby dziewiarskie, węgiel, chleb i mąkę, okazały się słuszne, a wybór momentu, w którym zniesienie to nastąpiło, okazał się trafny. Likwidacja reglamentowanych przydziałów na te artykuły nie tylko nie pogorszyła zaopatrzenia ludności, ale niewątpliwie zaopatrzenie to polepszyła, nie powodując perturbacji na rynku.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#Komentarz">Z dniem 1 stycznia 1949 r. będą zniesione kartki na wszystkie pozostałe artykuły zaopatrzenia reglamentowanego, a mianowicie materiały wełniane i bawełniane, obuwie, mięso oraz tłuszcze. Ekwiwalenty gotówkowe za znoszone przydziały zostały wmontowane w nową siatkę płac po cenach rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#Komentarz">Możliwość zniesienia zaopatrzenia kartkowego materiałów wełnianych i bawełnianych jak również obuwia wynika z przewidywanego poziomu zaopatrzenia rynku w te towary w 1949 r. w związku ze wzrostem produkcji i importu.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#Komentarz">W szczególności w sektorze państwowym wyprodukujemy w 1949 r. około 6 milionów metrów tkanin wełnianych i około 30 milionów metrów tkanin bawełnianych oraz o około 1.200 tysięcy par obuwia skórzanego więcej niż w 1948 r. Ponadto przewidywany jest w 1949 r. wzrost importu obuwia o pól miliona par w stosunku do 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#Komentarz">Na odcinku zaopatrzenia w mięso Rząd uczynił poważny wysiłek inwestycyjny i finansowy dla wzmożenia produkcji hodowlanej, rozwoju chłodnictwa i rozbudowy przemysłu konserwowego. Przy pomocy systemu kontraktacji zakupów trzody chlewnej, odpowiedniej polityki dystrybucji pasz, właściwej organizacji aparatu handlowego Rząd niewątpliwie osiągnie przyśpieszenie tempa wzrostu pogłowia i zasadniczą poprawę sytuacji rynkowej na odcinku mięsnym. Oczywiście, że nie wyklucza to wszystko możliwości pewnych okresowych bądź lokalnych trudności w zakresie zaopatrzenia w mięso. Trudności te istnieją niezależnie od zagadnienia reglamentacji zaopatrzenia, a powoduje te trudności niedostateczny jeszcze stan pogłowia, tym bardziej niedostateczny, że mamy do czynienia z dodatnim zjawiskiem ciągle wzrastającego zapotrzebowania ludności pracującej. Zniesienie zaopatrzenia kartkowego przez likwidację związanego nieuchronnie z tym systemem marnotrawstwa — niewątpliwie przyśpieszy likwidację tych trudności i normalizację rynku mięsnego.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#Komentarz">Od strony pokrycia towarowego największe trudności stwarza odcinek tłuszczowy, na którym, jak wiadomo, ciągle jeszcze znajdujemy się w deficycie. Obok wysiłku na odcinku produkcji hodowlanej poprawa zaopatrzenia rynku w tłuszcze będzie rezultatem rozbudowy przemysłu tłuszczowego i wzmożonego w 1949 r. importu tłuszczów jadalnych, który wyniesie około 28.000 ton. Wysiłki te nie mogą jednak dać natychmiastowego rezultatu. W związku z tym jednocześnie z likwidacją systemu kartkowego Rząd postanowił wprowadzić z dniem 1 stycznia w niektórych okręgach bony tłuszczowe dla świata pracy. Bony te zapewnią ludności pracującej możność nabycia słoniny, smalcu, masła i margaryny według norm, ustalonych dla poszczególnych kategorii pracowników i pozostających na ich utrzymaniu członków rodzin, Może się nasunąć pytanie: czym różni się przydział tłuszczów na bony od systemu kartkowego? Różnica polega na tym, że nabycie tłuszczów na podstawie bonów odbywać się będzie po cenie wolnorynkowej, że unika się zawiłej techniki związanej z dystrybucją zaopatrzenia kartkowego, kosztów tego zaopatrzenia oraz innych jego ujemnych stron. Ponadto bony pomyślane są na okres przejściowy i w miarę poprawy stopnia zaopatrzenia rynku w tłuszcze zostaną one zniesione.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#Komentarz">Może się także nasunąć pytanie: dlaczego nie może być wprowadzony również system bonów na mięso? Bony analogiczne do bonów tłuszczowych nie dadzą się zastosować do mięsa, albowiem technika dystrybucji mięsa jest całkowicie odmienna i — jak wykazały doświadczenia z systemem kartkowym — przydziały mięsa łączą się z konieczności z wydawaniem od razu wielkich ilości mięsa, co nie leży w interesie konsumenta i prowadzi do marnotrawstwa produktów. Ponadto zaś asortyment mięsa jest tak różnorodny, że wprowadzenie zakupów na podstawie bonów byłoby w naszych warunkach technicznie niewykonalne.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#Komentarz">Reasumując należy stwierdzić, że zniesienie zaopatrzenia reglamentowanego na odcinku wełny, bawełny i obuwia, w związku z poprawą sytuacji rynkowej w stosunku do ubiegłych lat, nie budzi wątpliwości. W zakresie mięsa i tłuszczu przewidywane perspektywy rozwoju, jak również poczynione przez Rząd wysiłki, w pełni uzasadniają zniesienie systemu kartkowego, tym bardziej, że likwidacja związanego z nim marnotrawstwa przyśpieszy rozwiązanie istniejących jeszcze na tym terenie trudności. W sumie likwidacja zaopatrzenia kartkowego stanowić będzie wielki krok naprzód w zaopatrzeniu ludności, choć niewątpliwie stawia ona uspołecznionemu aparatowi dystrybucyjnemu wielkie wymagania, wynikające z konieczności liczenia się z potrzebami konsumenta w stopniu znacznie większym, niż to miało miejsce i mogło mieć miejsce przy zaopatrzeniu kartkowym, operującym z konieczności ograniczonym i odgórnie ustalanym asortymentem towarów.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#Komentarz">Wysoka Izbo! Z dniem 1 stycznia 1949 r. przeprowadzona będzie reforma płac, połączona z ich podwyżką.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#Komentarz">Istniejący w Polsce system płac posiada szereg ujemnych cech, wynikających z warunków, w jakich odbył się jego rozwój w latach ubiegłych. Wady tego systemu polegają głównie na tym, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie częściowo w naturze niezależnie od ilości i jakości wykonywanej! pracy; gotówkowa część wynagrodzenia zawiera w sobie usztywnione równowartości pieniężne skasowanych w 1948 r. naturaliów; wysokość ruchomej części wynagrodzenia, tj. wszelkiego rodzaju premii, jest w stosunku do płac zasadniczych nadmierna; istnieją poważne dysproporcje między poziomami płac w poszczególnych gałęziach życia gospodarczego i odcinkach administracji państwowej, sposób obliczania płac jest skomplikowany i niezrozumiały dla pracowników.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#Komentarz">Te wszystkie wady istniejącego systemu płac powodują ujemne skutki natury zarówno gospodarczej i politycznej jak i psychologicznej, a system płac nie stanowi dostatecznego bodźca do podnoszenia kwalifikacji pracownika i wydajności jego pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#Komentarz">Reforma systemu płac polega na wmontowaniu w płace ekwiwalentu za straty, wynikające ze zniesienia kart żywnościowych i kart odzieżowych oraz różnic w cenie obuwia wydawanego przez szereg zakładów po cenach zniżonych. Uwzględniony jest także ekwiwalent za podwyżkę cen dojazdowych biletów kolejowych, tramwajów, gazu, i elektryczności, przewidzianą od dnia 1 stycznia 1949 r. Pracownicy korzystali dotąd z biletów dojazdowych i tramwajowych oraz płacili za gaz i elektryczność ceny, które były wybitnie deficytowe i zmuszały do dopłat ze Skarbu Państwa do poszczególnych przedsiębiorstw komunikacyjnych i energetycznych. Słuszną jest rzeczą, by Państwo zużywane na ten cel sumy wypłacało pracownikom jako część ich wynagrodzenia, ponieważ równocześnie skasowany zostaje przywilej, z którego korzystały dotąd również warstwy zamożniejsze, płacąc na równi z klasą robotniczą niskie ceny usług komunikacyjnych i energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#Komentarz">Ekwiwalenty dla indywidualnego pracownika obliczone są oczywiście w cyfrach przeciętnych, mogą więc w poszczególnych przypadkach nie pokryć się z sumą, jaką podwyżki taryf odbić się mogą na budżecie jednostkowym. Odchylenia mogą mieć miejsce zarówno w górę jak i w dół. Ale dla klasy robotniczej jako całości ekwiwalenty stanowią pełną rekompensatę dokonanych podwyżek.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#Komentarz">W miejsce wycofanych kart rodzinnych wypłacane będą przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasiłki rodzinne, które stanowić będą bardzo poważną pozycję w budżecie pracowników, zwłaszcza niżej uposażonych, a obarczonych liczną rodziną. Tak np. pracownik mający na utrzymaniu żonę i 5-cioro dzieci, na które przysługuje zasiłek, otrzymywać będzie zasiłek rodzinny w wysokości 11.600 zł miesięcznie. Z odpowiednio niższych zasiłków rodzinnych korzystać będą pracownicy o mniejszej ilości członków rodziny na utrzymaniu.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#Komentarz">Dla ujednolicenia i porównywalności płac wszyscy pracownicy płacić będą podatek od wynagrodzeń z tym, że grupom pracowniczym, dotąd od podatku tego zwolnionym, wmontowany zostanie do wynagrodzenia odpowiedni dodatek. Dokonany będzie znaczny krok naprzód w kierunku ustalenia normalnej proporcji między płacą podstawową a ruchomą częścią płac, wynikającą z przekroczenia normy i innych szczególnych osiągnięć. Zostaną złagodzone dysproporcje między poziomami płac w różnych dziedzinach gospodarki i administracji. Przeprowadzona będzie poprawa płac pracowników, którzy pracują w specjalnie ciężkich warunkach lub w dziedzinach szczególnie ważnych dla gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#Komentarz">Niezależnie od podwyżek, wynikających ze zniesienia zaopatrzenia kartkowego, z wmontowania do płac sztywnych dodatków-ekwiwalentów za podwyżkę cen kolejowych biletów dojazdowych, tramwajów, gazu i elektryczności, nastąpi podniesienie realnych płac przeciętnie około 10%. Podwyżka ta nie może być oczywiście powszechną, ani równomierną, gdyż przy istniejących dysproporcjach podwyżka mechaniczna byłaby pogłębieniem wadliwości systemu płac.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#Komentarz">By zdać sobie sprawę z tego, czy tego rodzaju przeciętna podwyżka płac jest podwyżką dużą czy też małą, należy uzmysłowić sobie, że wymaga ona dodatkowych świadczeń od gospodarstwa narodowego na sumę wynoszącą w stosunku rocznym 53 miliardy zł.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#Komentarz">Założony na 1919 r. wzrost płac realnych wymagać więc będzie wielkiego wysiłku ze strony Państwa i stanowić będzie niewątpliwie poważne polepszenie stopy życiowej mas pracujących. Wzrost ten nie wyczerpuje zagadnienia podwyżki płac, albowiem pozostają otwarte poważne możliwości indywidualnego osiągnięcia podwyżki zarobków poprzez wzrost wydajności pracy, W okresie prac nad reformą systemu płac były celowo przez reakcję rozpowszechniane pogłoski, że rzekomo nie będzie to podwyżka, a obniżenie poziomu płac. Nie trzeba dodawać, że pogłoski te są oczywiście z gruntu fałszywe. Rzecz jasna — mogą być oddzielne sporadyczne wypadki, gdy ktoś z naruszeniem obowiązujących przepisów uzyskał szczególnie wysoki poziom uposażenia i w tym wypadku rzeczywiście nastąpić może obniżenie tego wynagrodzenia. W sumie jednak klasa robotnicza, olbrzymia większość pracowników otrzyma więcej i to znacznie więcej w stosunku do obecnego poziomu.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#Komentarz">Przygotowanie reformy płac wymagało trudnych i żmudnych prac. Nie jest wykluczone, a nawet jest pewne, że przy tej pracy popełniona została pewna ilość błędów. Błędy te będą w trakcie wykonania reformy w ciągu miesiąca stycznia i lutego 1919 r. wyławiane i poprawiane. Poza naprawianiem błędów jednak system płac, ustalony przez reformę w 1949 r., dalszym zmianom podlegać nie będzie, Należy podkreślić, że żadne ruchy płac, z wyjątkiem ruchu, związanego ze wzrostem wydajności pracy, nie mogą w 1919 r. mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#Komentarz">Nowy system płac będzie znacznie lepszy od dotychczasowego, nie będzie on jednak pozbawiony szeregu wad. Będzie on poważnym krokiem naprzód na drodze do uporządkowania systemu płac, ale sprawy tej całkowicie i bez reszty jeszcze nie rozwiązuje, Podwyższenie poziomu płac, jest bowiem tylko etapem podniesienia stopy życiowej mas pracujących — ograniczonym jednak tymi możliwościami, jakie stwarza przewidywany poziom produkcji na 1949 r. i wzrost dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#Komentarz">Nowe uposażenia funkcjonariuszów państwowych, wojska, nauczycieli itd. są już w zasadzie uregulowane prowizorycznymi zarządzeniami rządowymi.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#Komentarz">W czasie od dnia 3 stycznia 1919 r. do dnia 8 stycznia 1949 r. nastąpi podpisanie wszystkich nowych układów zbiorowych w tych dziedzinach pracy, gdzie płace regulowane są układami.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#Komentarz">Dla ułatwienia pracownikom przejścia przez okres od dnia 1 stycznia 1949 r. do dnia wypłaty zarobków obliczonych według nowych zasad zarządzono wypłatę pracownikom, korzystającym dotąd z kartek i pobierającym wynagrodzenie płatne z dołu, w czasie od 2 do 4 stycznia. zaliczki w kwocie 2.501 zł.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#Komentarz">Sprawa częściowej reformy systemu ubezpieczeń społecznych w kierunku poprawy sytuacji świata pracy na tym odcinku została wniesiona do Sejmu i wejdzie wkrótce pod obrady Wysokiej Izby, dlatego jej w tej chwili szczegółowiej nie omawiam.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#Komentarz">Wysoka Izbo! Zniesienie systemu kartkowego i przejście z aprowizacji reglamentowanej na wolnorynkową stawia z wielką ostrością zagadnienie właściwego wzajemnego układu cen towarów i usług. Nasz układ cen wyrósł w specjalnych warunkach i nie jest pozbawiony szeregu wad i dysproporcji, W momencie „bitwy o handel” na wiosnę 1947 r. szło o zatrzymanie cen na istniejącym poziomie. Nie było wówczas możliwości przeprowadzenia zmian układu cen i dlatego postawiono jedynie zadanie utrzymania ich na takim poziomie, na jakim ukształtowały się w momencie rozpoczęcia „bitwy o handel”.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#Komentarz">Po pierwszych początkowych sukcesach „bitwy o handel” Rząd na przełomie 1947–48 r. miał już możność przeprowadzenia pewnych korektyw we wzajemnym układzie cen towarów i usług, przeprowadzając jednocześnie z tymi korektywami stabilizację cen na okres 1948 r. Zapowiedź Rządu o stabilizacji cen na 1948 r. została w zasadzie dotrzymana — z jednym wyjątkiem, który chcę tu omówić i który wydaje się być w pełni usprawiedliwiony. Mianowicie na 4 tygodnie przed końcem roku Rada Ministrów uchwaliła podwyższenie ceny wódki, kierując się szczególnymi względami konieczności zmniejszenia konsumpcji alkoholu. Zakreślony cel został osiągnięty, gdyż dzięki wzrostowi cen wyrobów Monopolu Spirytusowego konsumpcja alkoholu w miesiącu grudniu znacznie zmalała.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#Komentarz">W 1949 r. Rząd zamierza nadal prowadzić politykę stabilizacji cen. Muszą jednak być poczynione pewne zmiany we wzajemnym układzie cen dla usunięcia najbardziej rażących dysproporcji. Oznacza to, że niektóre ceny kształtujące się na zbyt wysokim poziomie musi się obniżyć, inne zaś kształtujące się na zbyt niskim poziomie — podwyższyć.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#Komentarz">Jakie ceny obniżamy?</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#Komentarz">Zostaje obniżona cena chleba i mąki przy utrzymaniu jednak cen rolniczych i utrzymaniu marż dystrybucyjnych. Ponadto Rząd wyrówna straty aparatu dystrybucyjnego na. obniżeniu ceny mąki w remanentach towarowych. Obniżenie cen chleba i mąki, jest stosunkowo nieznaczne, gdyż wynosi zależnie od gatunku 1 do 2 zł na kilogramie. Są to jednak artykuły szerokiego spożycia tak, że ta obniżka cen w poważnym stopniu dodatnio odbije się na budżecie rodziny pracownika. Obniżka ta wskazuje ponadto na kierunek, w jakim idzie polityka Rządu, zmierzająca do obniżek cen na artykuły pierwszej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#Komentarz">Dalej obniżona zostaje ceną cukru o 5 zł na kilogramie. Cukier był jednym z pierwszych artykułów, nad którego dystrybucją i poziomem cen panujemy już od trzech lat. Według cukru sądzono o polityce Rządu i nic dziwnego, że chcąc utrudnić sytuację reakcja i spekulanci rozszerzali systematycznie pogłoski o przewidywanej podwyżce ceny cukru. Zniżka cen cukru podkreśla jeszcze raz kierunek polityki Rządu, przekreślający nadzieje spekulantów i reakcjonistów.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#Komentarz">Obniżone zostają ceny mydła w stopniu bardzo poważnym, bo średnio o 22%. Przemysł państwowy w zasadzie obsługiwał dotąd na odcinku mydła jedynie zapotrzebowanie resortów i zaopatrzenie kartkowe, występując na wolnym rynku tylko z nieznacznymi ilościami tego towaru. W 1949 r. przemysł państwowy wystąpi jako decydujący czynnik na odcinku zaopatrzenia rynku w mydło. Umożliwi to wzmożony, bo przekraczający dwadzieścia kilka tysięcy ton import tłuszczów technicznych. Poważna obniżka cen tego podstawowego artykułu powszechnego użytku stanowić będzie również poważną pozycję w budżecie rodzinnym.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#Komentarz">Cena olejów roślinnych zostanie obniżona z 386 do 350 zł, co jest wyrazem przekonania o konieczności stworzenia preferencji dla użycia tłuszczów roślinnych w związku z zacofaniem produkcji hodowlanej i trudnościami na odcinku zaopatrzenia rynku w tłuszcze.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#Komentarz">Następuje obniżenie cen piwa o 10–18%, co ma swoją specjalną wymowę wobec przeprowadzonego podwyższenia cen wódki.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#Komentarz">Obniżone zostaną ceny na poważne asortymenty wyrobów wełnianych w rozmiarze od 5 do 12%.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#Komentarz">W kołach handlu państwowego obserwowano z zadowoleniem wzmagający się w ostatnim okresie popyt na towary wełniane, mający niewątpliwie podłoże spekulacyjne i obliczony na podwyżkę ten tkanin wełnianych. Popyt ten przyczynił się do upłynnienia remanentów towarowych społecznej sieci dystrybucyjnej. Dokonywana obecnie obniżka przekreśli nadzieje spekulantów na osiągnięcie zysków zorganizowanego przez nich sztucznie popytu.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#Komentarz">Jakie ceny towarów i usług podwyższamy?</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#Komentarz">Pomijając zagadnienie kolejowych biletów dojazdowych, biletów tramwajowych, energii elektrycznej i gazu, których podwyżka zostaje zrekompensowana w pełni w płacach, pomijając również regulację cen wewnątrz sektora państwowego, która jest problemem uporządkowania buchalterii narodowej i nie dotyka konsumenta — podwyższone zostaną:</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#Komentarz">1) niektóre usługi w PKP, a mianowicie taryfy pasażerskie, które podwyższone zostają o 15% z wyłączeniem dojazdów podmiejskich, oraz o 50% opłaty za miejsca sypialne. Ulgi dla członków związków zawodowych oraz bezpłatne przejazdy na wczasy zostają utrzymane. Przyczyną tej podwyżki są zbyt niskie, bo wynoszące 12–60 mnożniki taryf kolejowych w stosunku do przedwojennych.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#Komentarz">2) Następuje pewna podwyżka opłat radiowych oraz wzrost opłaty za kartę pocztową do 10 zł również ze względu na zbyt niski mnożnik w stosunku do przedwojennego.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#Komentarz">3) Ceny wyrobów tekstylnych poza wełną wzrastają od 12 do 30%. W granicach objętych zaopatrzeniem kartkowym podwyżka ta znajduje rekompensatę we wmontowaniu do płac ekwiwalentów za zniesioną kartę odzieżową. Nie bez wpływu na decyzję o tej podwyżce pozostałe zwyżka cen surowca bawełnianego na rynkach światowych, z którą musimy się liczyć, bo jak wiadomo, bawełna u nas nie rośnie.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#Komentarz">4) Cena soli zostaje podwyższona do 20 zł za jeden kg. Sól jest artykułem o wyjątkowo niskim mnożniku w stosunku do cen przedwojennych. Niski poziom cen soli powoduje trudność w jej dystrybucji i niedostateczne zaopatrzenie sieci handlowej w sól, gdyż marże dystrybucyjne przy obecnym niskim poziomie ceny powodują nieopłacalność handlu solą.</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#Komentarz">W sumie operacja w zakresie cen 1949 r. sprowadza się do obniżki cen szeregu podstawowych artykułów masowego spożycia przy jednoczesnych pewnych podwyżkach, zmierzających do usunięcia rażących dysproporcji we wzajemnym układzie cen i usług.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#Komentarz">Poza przeprowadzonymi podwyżkami zostaje w pełni utrzymany zakaz podwyższania cen na wytwory przemysłu państwowego i usług Państwa oraz samorządu.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#Komentarz">Oceniając w całości tę szeroką operację gospodarczą, której istotną treść i cele przedstawiłem Wysokiej Izbie, musimy dojść do przekonania, że stanowi ona poważny krok w kierunku uporządkowania bardzo ważnych dziedzin naszego życia gospodarczego i jest nowym ogniwem w łańcuchu poczynań Rządu, zmierzających do dalszej systematycznej poprawy sytuacji materialnej mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#Komentarz">Zdajemy sobie sprawę z tego, że jest to operacja obliczona na wielką skalę i nie pozbawiona wskutek tego pewnych niebezpieczeństw. Stawia to przed Rządem, związkami zawodowymi, partiami politycznymi i aparatem administracyjnym poważne i odpowiedzialne zadania, wymagające energii, sprężystości i szczególnej czujności. Mogą bowiem być i będą niewątpliwie podjęte przez wroga klasowego próby zakłócenia toku wykonywania tych reform i spaczenia ich istotnego sensu i kierunku.</u>
          <u xml:id="u-5.52" who="#Komentarz">Zamierzona szeroka operacja gospodarcza wymaga wielkiego wysiłku finansowego.</u>
          <u xml:id="u-5.53" who="#Komentarz">Powstaje naturalne pytanie, z jakich źródeł pokrywane będzie to wzrastające zapotrzebowanie środków finansowych. Odpowiedzią na to jest wskazanie na źródło właściwe naszemu systemowi gospodarczemu i naszemu ustrojowi. Źródłem tym jest wzrost akumulacji, opartej na wzroście produkcji i na twardym systemie oszczędności, który musi się stać niewzruszalnym prawem naszej gospodarki. Nie ulega wątpliwości, ze przy czynnym poparciu mas pracujących zamierzone sobie zadania osiągniemy, stwarzając w ten sposób nowe możliwości rozwoju gospodarczego kraju i nowe możliwości dalszego podniesienia stopy życiowej mas pracujących,</u>
          <u xml:id="u-5.54" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy skarbowej z preliminarzem budżetowym na 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy skarbowej z preliminarzem budżetowym na 1949 r. odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 24 lutego 1948 r. o państwowym planie inwestycyjnym na 1948 r. (druk nr 401).</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#WładysławKowalski">Powyższy projekt ustawy odsyłam do Komisji Planu Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o umarzaniu prywatno-prawnych wierzytelności państwowych (druk nr 400).</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#WładysławKowalski">Powyższy projekt ustawy odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#WładysławKowalski">Punkt 5 został zdjęty z porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o nadaniu ustroju miejskiego gminie wiejskiej „Wirek” w pow. katowickim, woj. śląskim (druk nr 399).</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o poborze rekruta (druk nr 388).</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#WładysławKowalski">Czy w tej sprawie kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie dekretu z dnia 28 lipca 1948 r. o najmie lokali (druk nr 398).</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#WładysławKowalski">Czy w tej sprawie kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisyj Odbudowy oraz Prawniczej i Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o odstąpieniu Zamku Poznańskiego gminie m. Poznania (druk nr 397).</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#WładysławKowalski">Czy w tej sprawie pragnie kto zabrać głos? Nikt, głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji. Skarbowo-Budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie dekretu z dnia 22 grudnia 1945 r. o ochronie hodowli zwierząt gospodarskich (druk nr 396).</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#WładysławKowalski">Czy w tej sprawie pragnie kto zabrać głos? Nikt do głosu się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Rolnictwa i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 11 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1949 r. (druk nr 403).</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt do głosu się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o scaleniu zarządu ziem odzyskanych z ogólną administracją państwową (druk nr 408).</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt do głosu się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisyj Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych, _ Przystępujemy do punktu 13 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o Funduszu Wczasów Pracowniczych Komisji Centralnej Związków Zawodowych w Polsce, zamieszczonego we wniosku posłów klubu poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (druk nr 402).</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt do głosu się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy odsyłam do Komisji Pracy i Opieki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 14 porządku dziennego: Zmiana składu osobowego niektórych komisji stałych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#WładysławKowalski">Na zasadzie art. 61 ust. 2 regulaminu Sejmu Ustawodawczego zgłaszam wniosek o zmianę składu jednej ze stałych komisyj, a mianowicie proponuję wprowadzenie do Komisji Kultury i Sztuki jako członka posłanki Zofii Nałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#WładysławKowalski">Uważam, że Izba wniosek mój przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 15 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych o rządowym projekcie ustawy o zmianie dekretu z dnia 10 listopada 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk (druki nr 349 i 387).</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#WładysławKowalski">Jako sprawozdawca głos ma poseł Dura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełDura">Wysoka Izbo! Ustawa o zmianie dekretu z dnia 10 listopada 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk dotyczy jedynie przedłużenia terminu składania podań o zmianę i ustalenie imion i nazwisk. Wymieniony dekret odnosi się do osób, które w okresie od września 1939 r. do maja 1945 r. w walce z okupantem, w wojsku albo w pracy konspiracyjnej, lub celem ochronienia się przed prześladowaniami ze strony faszystowskiego okupanta przybrały inne nazwiska. Artykuł 11 dekretu ustalał, że prośby o zmianę imienia 4 nazwiska mogą być zgłaszane najpóźniej do dnia 31 grudnia 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełDura">Dekretem z dnia 27 października 1947 r. termin ten został przedłużony do dnia 31 grudnia 1948 r. Ustawa wnoszona przedłuża ten termin do 31 grudnia 1949 r. Ustawa nie budzi merytorycznych zastrzeżeń, Poprawki połączonych Komisyj. Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych mają charakter porządkujący i redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełDura">Imieniem połączonych komisyj wnoszę:</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełDura">Wysoki Sejm uchwalić raczy projekt ustawy z druku nr 349 z poprawkami jak w druku nr 387.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy w brzmieniu, zaproponowanym przez komisje, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WładysławKowalski">Zatem projekt ustawy został w drugim czytaniu przez Sejm uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WładysławKowalski">Ponieważ w drugim czytaniu nie przyjęto żadnych poprawek, proponuję przystąpić do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie dekretu z dnia 10 listopada 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#komentarz">(Oklaski,)</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 16 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Odbudowy oraz Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawdę budowlanym i zabudowaniu osiedli (druki nr 357 i 394).</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Tołwińskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełTołwiński">Wysoka Izbo! W imieniu Komisyj Odbudowy i Prawniczo-Regulaminowej mam zaszczyt referować projekt ustawy o zmianie prawa budowlanego, przepisów o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli. Prawo budowlane zostało już dwukrotnie zmieniane. W 1946 r. wydana została ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym kraju, a w 1948 r. znowelizowana została część przepisów tego prawa, dotycząca procedury przeprowadzania wywłaszczeń nieruchomości. Obecne przedłożenie rządowe upoważnia Ministra Odbudowy w porozumieniu z właściwymi ministrami do wydawania rozporządzeń zmieniających przepisy budowlane czy prawo budowlane w części, dotyczącej zagadnień techniczno-policyjnych i bezpieczeństwa pracy. Zmiany te i uprawnienia obejmują szereg artykułów ustawy z 1928 r., która przy dzisiejszym postępie techniki i przy innym zupełnie nastawieniu w naszej polityce odbudowy miast i wsi nie może zostać w dawnej formie — musi ulec zmianie, Komisja Odbudowy z własnej inicjatywy zwracała się już w tej sprawie do Ministra Odbudowy o przeprowadzenie rewizji prawa budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełTołwiński">Praca w naszym Ministerstwie Odbudowy została rozpoczęta, wymaga jednak dokładnych studiów i dłuższego okresu czasu na jej przeprowadzenie. Dlatego Rząd na wniosek Ministra Odbudowy wniósł projekt ustawy, która upoważnia Ministra Odbudowy w porozumieniu z właściwymi ministrami do wydawania zarządzeń w sprawach najpilniejszych. Jakie to są sprawy najpilniejsze, szczegółowo nie będę mówił, ograniczę się tylko do paru przykładów.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełTołwiński">Pierwszy przykład — stosunki warszawskie, gdzie zostały zmienione przepisy o własności gruntowej. Ustawa przewiduje uprawnienia dla miast przerzucenia opłat adiacyjnych na właścicieli terenu. Obecnie właścicielem terenu jest miasto, jest gmina. Koniecznością jest zmienić ten przepis w drodze rozporządzenia, umożliwiającego gminie miejskiej stosowanie przepisów w stosunku do inwestora a nie do właściciela działki.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełTołwiński">W dziedzinie budownictwa wiejskiego mamy również cały szereg nowych inwestycji, wynikających z przebudowy wsi, które nie mieszczą się w ramach dawnych przepisów budowlanych. Mamy przy budowie osiedli robotniczych — teraz w związku z akcją budowy osiedli robotniczych — znowu szereg nowych inwestycji, wymagających stosowania nowych zasad technicznych. To wydaje się w dostateczny sposób uzasadniać konieczność zmiany prawa budowlanego, opracowania tych przepisów i upoważnienia Ministra Odbudowy do wydawania w drodze rozporządzeń odpowiednich przepisów, dotyczących właśnie tych spraw technicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełTołwiński">Sam wniosek Komisyj Odbudowy oraz Prawniczej i Regulaminowej całkowicie aprobuje przedłożenie rządowe, wprowadza tylko do niego poprawki o charakterze stylistycznym. I dlatego wnosimy, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy z druku nr 357 z następującymi poprawkami:</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełTołwiński">W tytule wyrazy „w sprawie zmiany” zastępuje się wyrazami „o zmianie”;</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełTołwiński">W art. 1 nowy projektowany ust. 3 otrzymuje brzmienia: „(3) Minister Odbudowy w porozumieniu z Ministrami: Administracji Publicznej, Ziem Odzyskanych, Obrony Narodowej oraz Pracy i Opieki Społecznej może wydawać w drodze rozporządzenia dla całego obszaru Państwa lub jego części ulgowe przepisy policyjno-budowlane, dopuszczające odchylenia od wymagań art. 172–316. Przepisy dla wsi będą wydawane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych”.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełTołwiński">W art. 2 w wierszu 1 i 2 wyrazy: „Ministrowi Odbudowy i Ministrowi” zastępuje się wyrazami: „Ministrom: Odbudowy oraz”.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosełTołwiński">Sama ustawa jest krótka i sprowadza się do upoważnienia Ministra Odbudowy łącznie z właściwymi ministrami do wydawania zarządzeń dotyczących tej. części prawa budowlanego z 1928 r., która ma charakter techniczny i techniczno-policyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławKowalski">Otwieram rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos w tej sprawie? Zgłoszenia nie słyszę, wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez komisję, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WładysławKowalski">Projekt ustawy został w drugim czytaniu uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WładysławKowalski">Ponieważ w drugim czytaniu nie zostały przyjęte żadne poprawki, proponuję przystąpienie do trzeciego czytania. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WładysławKowalski">Wobec tego przystępujemy do trzeciego czytania projektu ustawy w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WładysławKowalski">Kto jest za przyjęciem powyższego projektu ustawy, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 17 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego o dekretach Rządu Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#WładysławKowalski">a) z dnia 28 lipca 1948 r. o częściowej zmianie dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (Dz.U.R.P, nr 36, poz. 257);</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#WładysławKowalski">b) z dnia 15 września 1948 r. o rozciągnięciu na cały obszar woj, śląskiego mocy obowiązującej rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej o zaopatrywaniu ludności w wodę i usuwaniu nieczystości i wód opadowych (Dz.U.R.P. nr 44, poz. 317);</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#WładysławKowalski">c) z dnia 16 września o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 grudnia 1928 r. o granicach Państwa (Dz.U.R.P. nr 47, poz. 348);</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#WładysławKowalski">d) z dnia 6 października 1948 r. o zmianie granic woj. lubelskiego i woj. warszawskiego (Dz.U.R.P. nr 49, poz. 371) — (druk nr 386), Głos ma sprawozdawca poseł Jonsik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJonsik">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 28 lipca 1948 r. o częściowej zmianie dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wprowadza dwie zmiany. Pierwsza zmiana, zawarta w art. 1, dotyczy rozszerzenia kompetencji Głównego Urzędu. Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. O ile pierwotne uprawnienia Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk ograniczały się do nadzoru nad prasą, publikacjami i widowiskami oraz do kontroli wszelkiego rodzaju utworów, rozpowszechnianych za pomocą druków, obrazków i słowa, to obecnie rozszerzamy kompetencje tego urzędu przez udzielenie mu prawa kontroli zakładów poligraficznych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełJonsik">Druga zmiana, jaką wprowadza wymieniony dekret, idzie w kierunku organizacyjno-ustrojowym. Mianowicie dotychczas na czele Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk stał dyrektor. Obecnie następuje zmiana co do. tytułu, a mianowicie obecnie stać będzie na czele urzędu naczelny dyrektor, który jest mianowany przez Radę Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Ponadto zastępcy naczelnego dyrektora są mianowani przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek naczelnego dyrektora Głównego Urzędu.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełJonsik">Dalsza zmiana jest wprowadzona w art. 5. Zmiana ta przewiduje, że rejonowe Urzędy Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w I i II instancji mogą być zespolone z urzędami administracji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełJonsik">Komisja Administracja i Bezpieczeństwa Publicznego jednomyślnie omawiany przeze mnie dekret zatwierdziła, wobec tego w imieniu komisji mam zaszczyt prosić o zatwierdzenie tego dekretu przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełJonsik">Jeżeli chodzi o pkt. b), to rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o zaopatrywaniu ludności w wodę i o usuwaniu nieczystości i wód opadowych obowiązywało dotychczas na całym obszarze Rzeczypospolitej z wyjątkiem woj., śląskiego. Rozporządzenia te dotyczyły zdrowia publicznego. Obowiązek zaopatrywania ludności w wodę i usuwania nieczystości i wód opadowych spoczywał na gminach. W dążności do zaprowadzenia jednolitego systemu prawnego, jednolitych świadczeń przez gminy, dekret rozszerza mac obowiązującą wspomnianego rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej na obszar woj. śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełJonsik">Komisja Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego jednomyślnie dekret ten zatwierdziła, wobec tego imieniem komisji mam zaszczyt prosić o zatwierdzenie tego dekretu przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełJonsik">Dekret z 15 września 1948 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 grudnia 1927 r. o granicach Państwa wprowadza w zasadzie jedną zmianę. Mianowicie zmiana idzie w tym kierunku, że osoby, które przekroczyły granicę Państwa bez właściwych dokumentów albo w miejscu nie przeznaczonym na to, sąd może ukarać karą więzienia od roku do lat trzech, gdy dotychczas kara ta zamykała się karą aresztu do jednego roku. Podwyższenie sankcji karnych jest podyktowane względami na bezpieczeństwo Państwa. Dekret przewiduje, że w wypadkach mniejszej wagi, sąd może zastosować złagodzenie kary, a więc może wymierzyć karę aresztu.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełJonsik">Z uwagi na to, że dekret jest uwarunkowany względami na bezpieczeństwo Państwa, Komisja Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego dekret ten jednomyślnie zatwierdziła i w imieniu tej komisji mam zaszczyt prosić o zatwierdzenie tego dekretu przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełJonsik">Jeżeli chodzi o czwarty dekret z dnia 6 października 1948 r., dotyczący zmiany granic woj. lubelskiego i woj. warszawskiego, to dekret ten wyłącza pow. siedlecki oraz m. Siedlce z granic woj. lubelskiego i włącza te dwa powiaty do granic woj, warszawskiego. Ta zmiana podziału administracyjnego jest podyktowana tym, że Siedlce gospodarczo jak i komunikacyjnie ciążą do terenów administracyjnych tak Warszawy jak i woj. warszawskiego i zmiana ta idzie po linii życzeń społeczeństwa siedleckiego.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełJonsik">Dlatego w imieniu Komisji Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego mam zaszczyt wnieść o zatwierdzenie tego dekretu przez Sejm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WładysławKowalski">Kto jest za zatwierdzeniem czterech dekretów, zawartych w druku nr 386, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że dekrety te zostały jednomyślnie przez Sejm zatwierdzone.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WładysławKowalski">Poproszę o dalsze przewodnictwo Wicemarszałka Barcikowskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Wicemarszałek Barcikowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 18 porządku dziennego: Sprawo zdanie Komisyj Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lipca 1948 r. w sprawie zmiany ustawy o zbiórkach publicznych. (Dz.U.R.P. nr 30, poz. 250) — (druk nr 384).</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca poseł Dura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełDura">Wysoka Izbo! Dekret w sprawie zmian ustawy o zbiórkach publicznych dotyczy ustawy z dnia 31 marca 1933 r. i obejmuje dwie zmiany korygujące, które postaram się scharakteryzować.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełDura">W art. 2 ustawy dekret wprowadza zmianę upraszczającą sposób uzyskiwania zezwoleń na zbiórka, odbywające się na terenie więcej niż jednego województwa, przekazując udzielanie zezwoleń na zbiórkę w tych wypadkach właściwym ministrom, to jest na terenach ziem odzyskanych — Ministrowi Ziem Odzyskanych, na terenach pozostałych — Ministrowi Administracji Publicznej.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełDura">Ustawa z dnia 15 marca 1933 r. dość zawile ujmowała to zagadnienie, ustalając sposób uzyskiwania zezwolenia na zbiórki za zgodą każdej wojewódzkiej władzy administracyjnej oddzielnie, bądź też oddawała prawo udzielania zezwolenia tej wojewódzkiej instancji, na której terenie znajdowała się centrala zabiegającej o zezwolenie instytucji, ale po uzgodnieniu i za zgodą wszystkich wojewódzkich władz administracji ogólnej, na obszarze której zbiórka miała się odbywać. Dekret tę dość uciążliwą procedurę słusznie usuwa, przenosząc decyzję na właściwych ministrów.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełDura">Druga zmiana dotyczy art. 13 wspomnianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PosełDura">Artykuł ten ustala i wymienia instytucje, do których ustawa ta nie stosuje się.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PosełDura">Dekret skreśla punkt b) art. 13 wspomnianej ustawy, który wyłączał spod działania ustawy zbiórki, związane z celami i tradycjami religijnymi. Przez to wyłączenie stwarzano niezdrowy przywilej gromadzenia i użytkowania funduszów społecznych bez obowiązku składania sprawozdań i poddawania się kontroli społecznej.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PosełDura">W Polsce ludowej wszystkie organizacje robotnicze i chłopskie uważają obowiązek składania sprawozdań i kontrolę społeczną za dźwignię moralności publicznej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PosełDura">Zaufanie wiernych nie może być przez duchowieństwo dyskontowane jako zwolnienie od obowiązku składania sprawozdań z zużycia funduszów publicznych, toteż słusznie dekret ten anachronizm w naszych warunkach usuwa. Jestem przekonany, że poważna część duchowieństwa wszystkich wyznań podziela nasze stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PosełDura">Ustawa z dnia 15 marca 1933 r. nie tylko w tym punkcie, stwarza niejasne sytuacje. W szeregu innych artykułów zawiera ona pewne anachronizmy, które powodują niejasności.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PosełDura">W imieniu połączonych Komisyj Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych wnoszę, aby Sejm powziął następujące uchwały:</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PosełDura">1. Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdza dekret, ogłoszony w Dzienniku Ustaw nr 36 pod poz. 250.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#PosełDura">2. Sejm wzywa Rząd do znowelizowania ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz.U.R.P, nr 22, poz. 162) w kierunku usunięcia przywilejów, które ta ustawa stwarza dla pewnych grup społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy kto pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Poseł Bieńkowski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Głos ma poseł Bieńkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WitoldBieńkowski">Wysoka Izbo! Ze względu na to, że przepisy dekretu nie wykluczają, jeżeli idzie o zbiórki na wszystkich terenach, terenu kościoła i wobec tego zbiórka na terenie kościoła podlegałaby niespotykanej dotąd kontroli, klub mój będzie głosował przeciw temu dekretowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Traktujemy to jako oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za zatwierdzeniem powyższego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Jeden głos.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Dekret przeważającą większością został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">W druku nr 384 jest zamieszczona w punkcie 2 rezolucja do zatwierdzonego przed chwilą dekretu.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto jest za przyjęciem powyższej rezolucji w myśl wniosku komisyj, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Czy Kolega głosuje przeciw?</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Poseł Bieńkowski Witold: Wstrzymuję się.)</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że rezolucja ta została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 19 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisyj Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o ustalaniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości (Dz. U.R.P. nr 36, poz. 251) — (druk nr 385).</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#WicemarszałekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca poseł Dura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełDura">Wysoka Izbo! Omawiany dekret dotyczy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. o ustalaniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości i rozszerza to rozporządzenie Prezydenta wprowadzając nowe momenty.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PosełDura">Tytuł rozporządzenia rozszerza się i nadaje mu się brzmienie: „O ustalaniu nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych oraz o numeracji nieruchomości”.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PosełDura">Art. 1 otrzymuje brzmienie takie, jakie jest w dekrecie.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PosełDura">Połączone Komisje Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ziem Odzyskanych stwierdzają, że rozporządzenie to ma bardzo duże znaczenie zwłaszcza dla ziem odzyskanych, na terenie których następują stałe zmiany nazw, przy czym komisja powołana dla ustalania nazw miejscowości musi działać w porozumieniu z czynnikami miejscowymi, ustalając te nazwy. Na ziemiach odzyskanych istnieją na przykład miejscowości, posiadające trzy nazwy: jedną, ustaloną przez właściwą komisję której nazwa jest ogłoszona, drugą nazwę, przyjętą przez ludność miejscową i trzecią nazwę w formie na przykład nazwy kolejowej. Dlatego połączone komisje proszą Wysoką Izbę o przyjęcie następującej rezolucji w związku z zatwierdzeniem omawianego dekretu:</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PosełDura">„Sejm wzywa Rząd, aby przy wykonywaniu dekretu z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta R. P. z dnia 24 października 1934 r. o ustalaniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości (Dz.U.R.P. nr 36, poz. 251) komisja dla ustalania nazw miejscowości zasięgała przed dokonaniem zmiany nazw opinii właściwych rad narodowych”.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PosełDura">Komisje połączone wnoszą, aby Wysoki Sejm zatwierdził dekret, ogłoszony w Dzienniku Ustaw nr 36 pod poz. 251.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem powyższego dekretu, zechce wstać. Stoi większość. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że dekret ten został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">W druku nr 385 jest zamieszczona w punkcie 2 rezolucja do zatwierdzonego przed chwilą dekretu.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto jest za przyjęciem powyższej rezolucji w myśl wniosku komisji, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że rezolucja ta została jednomyślnie przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 20 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Odbudowy o dekretach Rządu Rzeczypospolitej Polskiej:</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">a) z dnia 28 lipca 1948 r. o obrocie i gospodarowaniu materiałami pochodzącymi z rozbiórki budynków (Dz.U. R.P. nr 36, poz. 247),</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#WicemarszałekBarcikowski">b) z dnia 25 października 1948 r. w sprawie zmiany dekretu z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (Dz.U.R.P. nr 50, poz. 389) (druk nr 395).</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#WicemarszałekBarcikowski">Głos ma sprawozdawca posłanka Hiżowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosłankaHiżowa">Dekretem z dnia 28 lipca 1948 r. Rada Ministrów postanowiła, a Rada Państwa zatwierdziła przepisy dotyczące wszystkich materiałów pochodzących z rozbiórek budynków w miastach.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PosłankaHiżowa">Nie było dotychczas żadnego prawnego sposobu reglamentacji materiałów budowlanych pochodzących z rozbiórek drogą obowiązujących szczegółowych przepisów, co powodowało bezplanowy wywóz lub też skup tych materiałów i puszczanie ich na rynek w okresie jesiennym, kiedy to popyt a więc i ceny są najniższe.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosłankaHiżowa">W pierwszym okresie naszej niepodległości byliśmy świadkami, jak materiały budowlane a w szczególności cegła ze zburzonych budynków — posłużyła do potwornej zabudowy okolic podwarszawskich.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PosłankaHiżowa">Dekret ten kładzie kres tej rabunkowej gospodarce i daje Ministrowi Odbudowy możność wydawania przepisów co do gospodarowania tymi materiałami. Minister Odbudowy może również w drodze rozporządzenia, wydanego w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej bądź Ministrem Ziem Odzyskanych, zakazać wywozu materiałów budowlanych z danej miejscowości — poza granice obszaru określonego w rozporządzeniu. Wywóz materiałów budowlanych z obszaru ziem odzyskanych reguluje rozporządzenie Ministra Ziem Odzyskanych.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PosłankaHiżowa">Art. 4 i 5 dekretu dotyczą specjalnie zasad gospodarowania żelastwem użytkowym pochodzącym z rozbiórek i powierza Ministrom Odbudowy oraz Przemysłu i Handlu określenie w drodze rozporządzenia zasad kwalifikowania i gospodarowania tym żelastwem, oraz daje możność powierzenia skupu tego materiału osobie prawnej prawa prywatnego lub publicznego po cenach ustalonych przez tych ministrów.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PosłankaHiżowa">Dekret powierza orzekanie w sprawach wykraczania przeciw przepisom rozporządzeń, wydanych na podstawie niniejszego dekretu, powiatowym, władzom administracji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PosłankaHiżowa">Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwalę:</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PosłankaHiżowa">Sejm Ustawodawczy zatwierdza dekret ogłoszony w Dzienniku Ustaw R. P. nr 36 pod poz. 247.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#PosłankaHiżowa">W imieniu Komisji Odbudowy proszę o zatwierdzenie tego dekretu.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#PosłankaHiżowa">Dekretem z dnia 25 października 1948 r. Rada Ministrów postanowiła, a Rada Państwa zatwierdziła zmiany dekretu z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PosłankaHiżowa">Dział I przepisów ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#PosłankaHiżowa">Po art. 1 dodaje się nowy artykuł: art. 1a. Dotyczy on uproszczonych przepisów doręczania. Dodanie tego artykułu było niezbędne zwłaszcza ze stanowiska rozbiórek.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PosłankaHiżowa">Konieczność natychmiastowego odzysku cegły i innych materiałów budowlanych, konieczność zatrudnienia, konieczność naprawy i użytkowania, nie pozwalają na długotrwałą procedurę poszukiwania właściciela budynku, a wymagają natychmiastowych decyzji i wykonania.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#PosłankaHiżowa">Przepisy tego artykułu podchodzą do tego zagadnienia od strony budynku a nie od strony właściciela.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#PosłankaHiżowa">Dział II. Rozbiórka budynków zniszczonych.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#PosłankaHiżowa">Art. 2 zmienia się. Właściciel budynku zniszczonego w przeciągu trzech lat nie przystąpił do rozbiórki. A więc albo nie mógł z tych czy innych przyczyn tego dokonać albo nie chciał. W każdym wypadku długotrwała procedura wzywania właściciela, oznaczania terminów, odwoływania — nie prowadzi do celu.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#PosłankaHiżowa">Wydaje się więc zupełnie słuszne i celowe, aby obecnie już władze budowlane lub organy powołane do odbudowy mogły, bez uciekania się do uzyskania zgody właścicieli, dokonywać rozbiórek zniszczonych budynków.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#PosłankaHiżowa">Przede wszystkim budynki zniszczone, a dotychczas nie rozebrane, grożą stale wzmagającym się niebezpieczeństwem zawalenia się. Po drugie wartość materiałów budowlanych z rozbiórek, a w szczególności cegły, z biegiem czasu stale zmniejsza się.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#PosłankaHiżowa">Następnie cały szereg okoliczności natury technicznej utrudnia odbudowę w sąsiedztwie zburzonego budynku. Art. 2 znakomicie zapobiega wszystkim tym utrudnieniom i zahamowaniom, pogłębionym koniecznością poszukiwania właściciela.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#PosłankaHiżowa">Art. 3 rozszerza przepisy art. 2 także na niezamieszkałe budynki uszkodzone, jeżeli istnienie budynku jest sprzeczne z planem zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#PosłankaHiżowa">Art. 7 ust. 3 zmienia się w myśl poprzednich zmian, w sensie nie wyznaczania obecnie właścicielowi budynku, uszkodzonego wskutek wojny, terminów dokonania naprawy.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#PosłankaHiżowa">Zastępczy remont odbywa się przez uprawnionego inwestora — bez wzywania właściciela do dokonania naprawy.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#PosłankaHiżowa">Natomiast dodaje się ust. 4, który osobom przewidzianym art. 7 ust. 1 i 2 daje możność korzystać z wyznaczonych im terminów przystąpienia do naprawy uszkodzonego budynku. Rygory stosują się w tym wypadku dopiero po niedotrzymaniu terminów przez inwestora.</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#PosłankaHiżowa">Wszystkie te zmiany dotyczą nowelizacji dekretu z dnia 25 października 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#PosłankaHiżowa">Dalej następują autonomiczne przepisy samej noweli, jako takiej, z 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#PosłankaHiżowa">Art. 2. Zajęcia i naprawy budynków, dokonane przed wejściem w życie dekretu z dnia 26 października 1945 r. przez instytucje społeczne, spółdzielnie mieszkaniowe oraz przez najemców przed 21 listopada 1945 r., pomimo braku dokumentacji prawnej, wobec braku w tym czasie przepisów, które regulowałyby zagadnienie remontów zastępczych, zostaną zalegalizowane na warunkach określonych w art. 9 dekretu z dnia 26 października 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#PosłankaHiżowa">Art. 3 ust. 1 legalizuje stan rzeczy, jaki został wytworzony przez naprawienie budynków uszkodzonych przed wejściem niniejszego dekretu w życie, bez uzyskania przewidzianego prawa (wezwanie właściciela, nadania zezwoleń przez wojewódzkie władze administracji ogólnej) przydziału do naprawy zastępczej. Budynki te przechodzą mocą tego artykułu do użytkowania na warunkach, określonych dekretem z dnia 26 października 1945 r. w brzmieniu noweli z 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#PosłankaHiżowa">Ust. 2 przewiduje uprawnienia władz budowlanych do rozszerzenia legalizacji omawianej w poprzednim ustępie, na budynki których naprawa została rozpoczęta przed wejściem niniejszego dekretu w życie.</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#PosłankaHiżowa">Ust. 3. Wykonanie orzeczenia przywrócenia w posiadanie budynków, określonych w ust. i i 2 art. 3 niniejszego dekretu, zawiesza się do czasu wygaśnięcia prawa użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#PosłankaHiżowa">Ust. 4 pogłębia przepis ust. 3, ochraniając użytkownika nawet w wypadku wykonania orzeczenia o przywrócenie w posiadanie.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#PosłankaHiżowa">Dekret ten daje szereg nowych możliwości w realizacji uporządkowania i odbudowy naszych miast oraz nie daje możliwości wykorzystania przez właściciela pracy inwestora w trudnych dniach powojennych.</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#PosłankaHiżowa">W imieniu Komisji Odbudowy wnoszę: Sejm Ustawodawczy zatwierdza dekret ogłoszony w Dzienniku Ustaw R. P. nr 50, poz. 389.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto pragnie zabrać głos? Nikt do głosu się nie zgłasza, Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem dekretów, zawartych w druku nr 395, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, iż dekrety zostały jednomyślnie zatwierdzone.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 21 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Oświatowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lipca 1948 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta R. P. z dnia 21 października 1932 r. o kwalifikacjach zawodowych do nauczania w szkołach i na kursach zawodowych (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 254) — (druk nr 389).</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Polkowskiemu:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełPolkowski">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Oświatowej mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie pod obrady i do zatwierdzenia dekret rządowy z dnia 28 lipca 1918 r. (Dz.U.R. P. nr 36, poz. 254) w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta R.P. o kwalifikacjach zawodowych do nauczania w szkołach i na kursach zawodowych z dnia 21 października 1932 r. (druk nr 389).</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełPolkowski">Dekret ten Komisja Oświatowa na posiedzeniu w dniu 26 listopada 1948 r. jednomyślnie zatwierdziła.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PosełPolkowski">Dekret powyższy formalnie składa się z 5 artykułów, merytorycznie z dwóch części. Wprowadzam ten podział dla wyjaśnienia treści dekretu. Jedna część wprowadza konieczne zmiany do wspomnianego rozporządzenia z dnia 21 października 1932 r., spowodowane zmianą organizacji szkolnictwa i zoraną tytułu „instruktor” na „nauczyciel zawodu”, część druga w art. 3 wspomnianego dekretu upoważnia Ministra Oświaty do ogłoszenia w drodze obwieszczenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezydenta R. P. z dnia 21 października 1932 r. o kwalifikacjach do nauczania w szkołach i na kursach zawodowych (Dz. U. R. P. nr 91, poz. 774).</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PosełPolkowski">Podstawę prawną do ogłoszenia w drodze obwieszczenia przez Ministra Oświaty jest art. 34 Konstytucji oraz ustawa z dnia 17 marca 1932 r. o upoważnieniu Prezydenta R. P. do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy. W oparciu o tę ustawę ogłoszono w dniu 28 grudnia 1934 r. rozporządzenie Prezydenta o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w niektórych działach administracji szkolnej (Dz. U. R. P. nr 110, poz. 976). Art. 59 wymienionego rozporządzenia wprowadza również szereg poprawek do pierwotnego tekstu pierwszego rozporządzenia z października 1932 r. o kwalifikacjach nauczycielskich w szkołach zawodowych, zaś przedkładany obecnie Wysokiej Izbie dekret wprowadza nowe poprawki, co w praktyce sprowadza się do tego, że ażeby zapoznać się z odpowiednim artykułem rozporządzenia o kwalifikacjach, trzeba położyć przed sobą aż trzy z różnych lat Dzienniki Ustaw. Dla uniknięcia tego, należy ogłosić w drodze obwieszczenia tekst jednolity, co czyni właśnie art. 3 przedkładanego obecnie dekretu.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PosełPolkowski">Przedkładany Wysokiej Izbie do zatwierdzenia dekret rozpatrywany od strony polityki kulturalno-oświatowej jest jednym ze szczebli podnoszenia w Polsce ludowej oświaty i nauczania na wyższy poziom programu i organizacji. Dekret ten jest konsekwencją zasady obowiązku kształcenia wszystkich obywateli w zakresie pełnej 7-klasowej szkoły powszechnej. Przyjęcie tej zasady czyniło anachronizmem ustawę z dnia 29 marca 1937 r. o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół dokształcających zawodowych (Dz.U.R.P. nr 24, poz. 152), niższych szkół zawodowych i kursów. Skoro młodzież jest obowiązana przed pobieraniem nauki zawodowej do ukończenia szkoły powszechnej, zwanej dzisiaj podstawową, to nie może jej programu powtarzać w szkole zawodowej. Toteż słusznie dekret z dnia 3 lutego 1947 r. (Dz. U. R. P. nr 14, poz. 52), zatwierdzony przez Wysoką Izbę w dniu 4 lipca 1947 r., podnosi publiczne szkoły zawodowe i kursy na tym stopniu nauczania do poziomu szkół średnich, co pociąga za sobą wstawienie odpowiednich poprawek w tekście rozporządzenia, dotyczącego kwalifikacji nauczycieli tych szkół, czemu zadość czynią ust. 3 i 4 przedkładanego Wysokiej Izbie dekretu, wprowadzające do odpowiednich artykułów — 5, 7, 9, 11 i 12 odpowiednie uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PosełPolkowski">Podobnie na skutek zmienionego przez Wysoką Izbę tytułu „instruktora szkół zawodowych” na tytuł: „nauczyciel zawodu”, trzeba było w tekście art. 1. 2, 12, 13, 15, 16, 18, 20 wyrazy: „instruktor”, „instruktorskie” zastąpić wyrazami: „nauczyciel zawodu” o czym mówią ust. 1 i 2 przedkładanego dekretu, Obowiązek referenta Komisji Oświatowej dyktuje mi zwrócenie uwagi Wysokiej Izby na ust. 5 przedkładanego dekretu, precyzujący ściślej wymagane zastępcze kwalifikacje do nauczania w tych szkołach. Poprzednio art. 15 październikowego rozporządzenia Prezydenta R. P. upoważniał ministra do przyznania kwalifikacji osobom, które normalnego przygotowania nie posiadały. Artykuł ten sformułowany był nieściśle. Wymagał wyróżnienia się w pracy nauczycielskiej i zawodowej oraz długoletniej praktyki. Na czym to wyróżnienie miało polegać i jak długa miała trwać ta praktyka, to leżało w kompetencji kwalifikującego urzędnika. Dlatego też ust. 5 art. 1 przedkładanego dekretu sprecyzowano ściślej, mianowicie: warunek przyznania zastępczych kwalifikacji, jeżeli kandydaci posiadają odpowiednią praktykę nauczycielską i zawodową.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PosełPolkowski">Ponieważ dekret w art. 1 wprowadza odpowiednie poprawki, spowodowane zmianą organizacji szkolnictwa w mocy pozostają art. 5, 7 i 9, ustalające kwalifikacje do nauczania w szkołach typu licealnego, a tym są: dyplom odpowiedniej szkoły wyższej, praktyka zawodowa nie nauczycielska w odniesieniu do przedmiotów zawodowych lub ściśle z zawodem związanych. W tym ostatnim wypadku wymaga ten warunek odpowiedniej decyzji ministra oraz ukończenia kursów pedagogicznych i odbycia praktyki. W odniesieniu do przedmiotów nie związanych z zawodem, np. język polski, wymagane są takie same kwalifikacje, co w szkołach ogólnokształcących odpowiedniego stopnia.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PosełPolkowski">Pozostają w mocy art. 12 i 14, dotyczące kwalifikacji nauczycieli zawodu, którzy zobowiązani. są do ukończenia szkoły średniej praktyki zawodowej nauczycielskiej i kursów pedagogicznych.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PosełPolkowski">Nie potrzebuję dodawać, że zachodzi zmiana tytułu naczelnej władzy oświatowej z dawnego Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na: Minister Oświaty — i zakończę przedłożeniem wniosku Komisji Oświatowej z dnia 26 listopada 1948 r. o zatwierdzenie przez Wysoką Izbę dekretu rządowego z dnia 28 lipca 1948 r. w sprawie zmiany kwalifikacji zawodowych do nauczania w szkołach i na kursach zawodowych (Dz. U. R. P. nr 36, poz. 254) — (duk nr 389) w brzmieniu jednomyślnie ustalonym, o którego uchwalenie proszę w imieniu Komisji Oświatowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy pragnie kto zabrać głos? Nikt do głosu się nie zgłasza, wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem powyższego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Wobec tego stwierdzam, że dekret został jednomyślnie zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Przystępujemy do punktu 22 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o dekrecie Rządu R. P. z dnia 25 października 1948 r. o zmianie dekretu z dnia 8 listopada 1946 r. o organizacji samorządu zawodowego lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i aptekarskiego (Dz. U. R. P. nr 50, poz. 385) — (druk nr 390), Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Zajączkowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełZajączkowski">Zmiany w dekrecie 2 dnia 8 listopada 1946 r. o organizacji samorządu zawodowego lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i aptekarskiego dotyczą terminu wyborów do tych samorządów. Zmiany dokonane w dekrecie pozwalają Ministerstwu Zdrowia na swobodę decyzji w tej mierze. Test to potrzebne w związku z wejściem w życie ustawy o powszechnej służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PosełZajączkowski">W imieniu Komisji Zdrowia wnoszę o zatwierdzenie powyższych zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Czy kto zgłasza się do głosu? Nikt się nie zgłasza. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszałekBarcikowski">Kto jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt się nie sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WicemarszałekBarcikowski">Stwierdzam, że dekret ten został jednomyślnie zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WicemarszałekBarcikowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#WicemarszałekBarcikowski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#WicemarszałekBarcikowski">W celu uchwalenia pilnych rządowych projektów ustaw następne posiedzenie odbędzie się w dniu dzisiejszym o godz. 17 z następującym porządkiem dziennym:</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#WicemarszałekBarcikowski">1) Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o rządowym projekcie ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 194.9 r. (druki nr 403 i 405).</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#WicemarszałekBarcikowski">2) Sprawozdanie Komisji Wojskowej o rządowym projekcie ustawy o poborze rekruta (druki nr 388 i 404), Zostanie teraz odczytany komunikat o posiedzeniach komisyj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefOzgaMichalski">Posiedzenie Komisji Wojskowej odbędzie się dziś, dnia 30 grudnia b. r., bezpośrednio po zarządzeniu przerwy obiadowej.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefOzgaMichalski">Posiedzenie Komisji Skarbowo-Budżetowej odbędzie się, dziś 30 grudnia b. r., bezpośrednio po zarządzeniu przerwy obiadowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszałekBarcikowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 12 min. 15.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>