text_structure.xml 106 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 13 minut 01)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Robert Mamątow)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RobertMamątow">Bardzo serdecznie witam państwa na czterdziestym posiedzeniu Komisji Petycji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#RobertMamątow">Mamy dzisiaj, Szanowni Państwo, do rozpatrzenia 8 petycji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RobertMamątow">Chciałbym na początku bardzo serdecznie przywitać gości zaproszonych w związku z rozpatrywaniem poszczególnych petycji. Są z nami: pani Danuta Głowacka-Mazur z Ministerstwa Sprawiedliwości; pani Magdalena Garstka-Gliwa z Ministerstwa Sprawiedliwości; pani Karolina Marzec-Franke z Ministerstwa Sprawiedliwości; pani Małgorzata Żmudka-Wyrwał, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich; pani Małgorzata Żera, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich; pan Karol Popławski, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich; pan Adrian Pokrywczyński, Związek Powiatów Polskich; pan Tomasz Lis, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych; pani Małgorzata Kurzawa, Główny Inspektorat Sanitarny; pan Mateusz Wiśniewski, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska; pan Grzegorz Kuczaj, Ministerstwo Infrastruktury; pan Maciej Thorz, Ministerstwo Infrastruktury; pan Bartłomiej Ługowski, Ministerstwo Infrastruktury; pani Małgorzata Typko, Ministerstwo Klimatu i Środowiska; pani Małgorzata Osińska, Ministerstwo Klimatu i Środowiska; pan Krzysztof Osiński, Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej; pani Justyna Kudiuk, Centralny Zarząd Służby Więziennej; pani Joanna Luther, Centralny Zarząd Służby Więziennej; pan Paweł Żurek, Centralny Zarząd Służby Więziennej; pani Wioleta Kacprzak, Centralny Zarząd Służby Więziennej; pan Zbigniew Wasiak, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; pani Joanna Zarzecka, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Bardzo serdecznie witam panią Danutę Antoszkiewicz ze współpracownikami. Jest z nami też pan Adam Ostrowski, Związek Miast Polskich. Bardzo serdecznie wszystkich państwa witam.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#RobertMamątow">Zanim rozpoczniemy prace nad petycjami, muszę zapytać, czy na sali znajdują się osoby wykonujące zawodowo działalność lobbingową w rozumieniu ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#RobertMamątow">Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#RobertMamątow">W takim razie przechodzimy do pierwszej petycji.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#RobertMamątow">Jest to petycja z dnia 29 lutego 2024 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 3 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska w celu uregulowania problemu ochrony środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniem świetlnym w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#RobertMamątow">Przypominam, żeśmy tę petycję już rozpatrywali. Wystąpiliśmy do kilku instytucji o opinie i napłynęło tych opinii dość sporo.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#RobertMamątow">Proszę o przypomnienie treści tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PaulinaBedyńska">Dzień dobry państwu. Paulina Bedyńska, Biuro Analiz i Petycji.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PaulinaBedyńska">Jest to petycja indywidualna – pracę nad nią są kontynuowane – wniesiona przez osobę fizyczną. Autor petycji postuluje, aby do słowniczka definicji zawartych w art. 3 ustawy – Prawo ochrony środowiska dodać nowy rodzaj emisji związany z energią, tj. „światło”. Autor petycji podkreślił, że w Polsce brakuje regulacji prawnych zarówno w ustawie – Prawo ochrony środowiska, jak i aktach wykonawczych pozwalających na skuteczne przeciwdziałanie i ograniczanie rosnącego z roku na rok zjawiska zanieczyszczenia środowiska naturalnego przez sztuczne światło.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PaulinaBedyńska">14 maja 2024 r. Komisja Petycji rozpoczęła rozpatrywanie petycji. W dyskusji zabrała wówczas głos Anna Ronikier-Dolańska, zastępca generalnego dyrektora ochrony środowiska w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, która zgodziła się z istotą problemu podniesionego w petycji. W imieniu Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wypowiedziała się pani Małgorzata Żmudka- Wyrwał, ekspertka prawna w Zespole Prawa Administracyjnego i Gospodarczego, która podkreśliła, że problem jest niewątpliwie interdyscyplinarny i związany z pewnymi nakładami finansowymi. Komisja zdecydowała wówczas o zasięgnięciu opinii Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Głównego Inspektora Sanitarnego, Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz Ministerstwa Rozwoju i Technologii.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PaulinaBedyńska">W odpowiedzi z 14 czerwca 2024 r. minister funduszy i polityki regionalnej wyjaśnił, że nie jest właściwy w sprawie i nie prowadzi działań bezpośrednio służących wyeliminowaniu problemu zanieczyszczenia światłem.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PaulinaBedyńska">Ministerstwo Rozwoju i Technologii w odpowiedzi z czerwca 2024 r. podkreśliło, iż ustawa – Prawo ochrony środowiska znajduje się w zakresie kompetencji ministra klimatu i środowiska, natomiast znajdujące się we właściwości ministra rozwoju i technologii tzw. rozporządzenie WT, czyli rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, ustala wyłącznie warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod budowę.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PaulinaBedyńska">W ocenie głównego inspektora ochrony środowiska – to jest odpowiedź z 20 czerwca 2024 r. – do chwili obecnej w przepisach polskiego prawa w zakresie ochrony środowiska nie ma regulacji dotyczących emisji światła do środowiska. Tak więc Inspekcja Ochrony Środowiska w ramach działań kontrolnych nie może poddać ocenie parametrów eksploatacji instalacji w zakresie dotrzymania lub przekraczania standardów emisji światła. W związku z powyższym kwestia emisji światła przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą nie podlega w obecnym stanie prawnym kontroli inspektora ochrony środowiska. W ocenie głównego inspektora ochrony środowiska nie ma potrzeby podjęcia inicjatywy ustawodawczej w związku z projektami zmian prawnych w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniu środowiska przez sztuczne światło.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PaulinaBedyńska">Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi z 19 czerwca 2024 r. wskazało, że kwestie poruszone w petycji wykraczają poza kompetencje resortu zdrowia. Resort nadmienił także, iż w procedurze oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest wyłącznie organem opiniodawczym, zaś ostateczną decyzję o realizacji planowanego przedsięwzięcia podejmuje organ właściwy do wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PaulinaBedyńska">Ministerstwo Klimatu i Środowiska w odpowiedzi z 29 czerwca wskazuje, iż tematyka zanieczyszczenia sztucznym światłem ma złożony i interdyscyplinarny charakter. W ocenie resortu przedmiotowa kwestia powinna zostać rozpatrzona dwuaspektowo: w odniesieniu do szczegółowych warunków technicznych urządzeń i instalacji świetlnych, także do ich lokalizacji, eksploatacji oraz, oddzielnie, ich wpływu na środowisko, w tym zdrowie ludzi. W ocenie resortu przepisy zawarte w rozporządzeniach technicznobudowlanych wydają się być niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PaulinaBedyńska">Na przedmiotowy problem zwraca również uwagę rzecznik praw obywatelskich. W piśmie z 18 stycznia 2024 r. skierowanym do ministra rozwoju i technologii rzecznik wskazuje, że polskie prawo nie przewiduje obecnie kompleksowej regulacji określającej dopuszczalne natężenie oświetlenia zewnętrznego, jak i rodzaju tego oświetlenia. W ocenie ministerstwa niewystarczające uregulowanie kwestii warunków technicznych urządzeń i instalacji świetlnych nie stanowi przesłanki uzasadniającej wdrożenie norm uszczegóławiających te przepisy w prawie ochrony środowiska. Ponadto resort podnosi, iż brak jednoznacznego stwierdzenia szkodliwości nadmiernej emisji światła na zdrowie oraz jego natężenia uniemożliwia wprowadzenie odpowiednich regulacji służących do monitorowania emisji światła poprzez wprowadzenie badań przy użyciu referencyjnych i równoważnych metod pomiarowych.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PaulinaBedyńska">Jak wskazało Ministerstwo Zdrowia w stanowisku do wystąpienia rzecznika praw obywatelskich z 2023 r., w przeszłości ministerstwo nie podejmowało prac związanych z zagadnieniem wpływu sztucznego światła na zdrowie ludzkie. W związku z tym należy stwierdzić brak weryfikacji przez ministerstwo negatywnego wpływu przedmiotowego oddziaływania na zdrowie i jednoznaczne stwierdzenie jego szkodliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PaulinaBedyńska">W opinii Ministerstwa Infrastruktury z 8 lipca 2024 r. obowiązujące przepisy dotyczące wymogów technicznych w zakresie urządzeń do oświetlania dróg są wystarczające i resort nie przewiduje zmian w tym zakresie. Natomiast jeśli chodzi o reklamy emitujące światło, to w ocenie resortu większość takich reklam jest lokalizowana poza pasem drogowym dróg publicznych, np. na terenach prywatnych. Na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to rada gminy może ustalić, w formie uchwały, zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tj. tablic reklamowych, urządzeń reklamowych.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PaulinaBedyńska">Dysponujemy także pismem prezesa Zarządu Związku Powiatów Polskich, pana Andrzeja Płonki, z 5 czerwca, który pozytywnie opiniuje ogólne założenia.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PaulinaBedyńska">W opiniach organów samorządowych – mamy takie, m.in. marszałka województwa opolskiego, marszałka województwa mazowieckiego – pojawia się argument, że sama zmiana art. 3 w celu uregulowania problemu ochrony środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniem świetlnym jest niewystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PaulinaBedyńska">Wysoka Komisjo, tożsama petycja została złożona do Sejmu w dniu 1 marca 2024 r. Komisja do Spraw Petycji na posiedzeniu 6 marca 2025 r. uchwaliła dezyderat do prezesa Rady Ministrów, w którym to zwraca się o przedstawienie kompleksowej oceny postulatów zawartych w petycji. Komisja wnosi też o dokonanie komplementarnej i systemowej analizy postulowanych rozwiązań, które obejmują obszary znajdujące się w kompetencjach różnych resortów. Ponadto komisja zwróciła się o rozpoczęcie prac koncepcyjnych nad przygotowaniem rozwiązań prawnych odnoszących się do problemów określonych przez wnioskodawcę przy uwzględnieniu m.in. dyrektywy Parlamentu Europejskiego w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciele urzędów i ministerstw, którzy zostali zaproszeni w związku z rozpatrywaniem tej petycji… Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w sprawie tej petycji?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę. I proszę się przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MałgorzataTypko">Dzień dobry państwu. Małgorzata Typko, Ministerstwo Klimatu i Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MałgorzataTypko">Ponieważ była tu mowa o dezyderacie Komisji do Spraw Petycji, chciałabym wyjaśnić, że trafił on do ministra klimatu i środowiska, który to minister został przez prezesa Rady Ministrów wskazany do skoordynowania przygotowania stanowiska w tej sprawie we współpracy z resortami zaangażowanymi w temat. Wskazane zostały Ministerstwo Zdrowia oraz Ministerstwo Infrastruktury. Dodatkowo do prac włączyliśmy Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Tę odpowiedź w tej chwili przygotowujemy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AdrianPokrywczyński">Adrian Pokrywczyński, Związek Powiatów Polskich.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AdrianPokrywczyński">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AdrianPokrywczyński">Troszeczkę zniuansuję, ponieważ było tu powiedziane, że my tak pozytywnie oceniliśmy… W naszej opinii kierunek oczywiście wydaje się pozytywny, bo rzeczywiście jest to jakiś problem, natomiast my wskazujemy, że rozwiązanie wskazane w petycji, tj. zmiana definicji w prawie ochrony środowiska, może nie wystarczyć. Po pierwsze, trzeba skonstruować odpowiednią definicję światła, opisać, o czym my w ogóle mówimy. Prawda? W ustawie jest zdefiniowany np. hałas czy pole elektromagnetyczne. I trzeba by było od tego zacząć. Ja podejrzewam, że tutaj musieliby się przede wszystkim naukowcy wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#AdrianPokrywczyński">Po drugie, trzeba wskazać, kto by to kontrolował, jaki organ. Organów ochrony środowiska trochę jest, w tym starostowie, ale nie tylko oni, bo i wójtowie, i generalny dyrektor ochrony środowiska, i minister właściwy do spraw klimatu, bo on też jest przecież organem ochrony środowiska. Tak więc trzeba by było tutaj wybrać, tak ustrojowo, kto miałby się zajmować kontrolowaniem natężenia czy nakierowania tego światła. Jeżeli miałaby to być rola samorządów, to niestety wiązałoby się to z nakładami, bo do tego pewnie potrzebne by były odpowiednie urządzenia pomiarowe. I trzeba by było przygotować pracowników merytorycznie, tak by stali się specjalistami w zakresie emisji światła. No, na to wygląda. To na pewno by były duże nakłady. Oczywiście jeżeli ustawodawca tak zdecyduje, to trzeba będzie to zrealizować, ale trzeba to przemyśleć pod kątem organizacyjno-finansowym. Fajnie, że, jak tu usłyszeliśmy, to będzie wspólne stanowisko strony rządowej, bo jak pani legislator przedstawiała te opinie, to brzmiało to trochę jak Polska resortowa… Każdy po swojemu widzi ten problem. A faktycznie potrzebujemy kompleksowej analizy i opinii strony rządowej. Tak że zwracamy na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#AdrianPokrywczyński">Jako korporacja samorządowa wnosimy, żeby się przyjrzeć temu problemowi i dalej procedować tę petycję. Może coś z tego wyniknie, jakiś konkretny projekt. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Ekspert Prawny w Zespole Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Małgorzata Żmudka-Wyrwał: Tak, ja bym chciała.)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MałgorzataŻmudkaWyrwał">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MałgorzataŻmudkaWyrwał">Bardzo nas cieszą te głosy…</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Ale proszę się przedstawić.)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MałgorzataŻmudkaWyrwał">Małgorzata Żmudka-Wyrwał z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MałgorzataŻmudkaWyrwał">…To, że w ogóle zaczęło się coś dziać w tym temacie, ale, tak jak państwo widzicie, każdy z autorów tych opinii wycinkowo traktuje sprawę. To wszystko trzeba zebrać, ująć razem. No, nie za bardzo rozumiemy odpowiedź ze strony Ministerstwa Zdrowia, że: nie dotyczy, nie dotyczy, nie dotyczy… Przepraszam, ale to jest środowisko. Tutaj chodzi o wpływ na człowieka, więc to musi dotyczyć tego resortu.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MałgorzataŻmudkaWyrwał">Mamy jeszcze jeden argument, dość mocny. Jest takie ciało jak Polski Komitet Normalizacyjny, który się zajmuje tłumaczeniem norm. Są normy w zakresie oświetlenia, ale one są nieprzetłumaczone i nie wszędzie powoływane w aktach prawnych. Jeżeliby załatwić chociaż to… To już będzie jakiś początek, mała zmiana, a może dużo zdziałać. To jest uzupełniająco… Bardzo jesteśmy ciekawi dalszych prac.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#RobertMamątow">Pani powiedziała, że można wprowadzić tę poprawkę… Ale to nie dotyczy tej petycji.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KarolPopławski">Karol Popławski, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KarolPopławski">Tak trochę ad vocem wypowiedzi pana…</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Przepraszam bardzo, tak na przyszłość. Jest zasada, że na posiedzeniu Komisji Petycji głos zabiera jeden przedstawiciel z danego ministerstwa.)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KarolPopławski">Przepraszam bardzo…</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Ale panu już udzieliłem głosu, więc teraz nie zabiorę…)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#KarolPopławski">Bardzo przepraszam, nie wiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#KarolPopławski">Króciutko. Ja chciałbym tylko odnieść się do kwestii, które były podniesione przez przedstawiciela zarządu powiatów. Tak, generalnie nasze doświadczenia, które wynikają także z kontaktów ze środowiskiem akademickim, wskazują na potrzebę specjalizacji. Ze względu na to, że w poszczególnych stanowiskach resortowych wskazywano na duże kompetencje inspektoratów budowlanych, pewnie na szczeblu wojewódzkim… To byłoby najwłaściwsze.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#KarolPopławski">Zwracamy uwagę także na kwestię certyfikacji, która musiałaby temu towarzyszyć. W tej chwili jest problem z certyfikowaniem oświetleniowców. To znaczy oczywiście jest wiedza i jest zaplecze, ale musiałyby za tym pójść i środki, i wymogi. Takie certyfikaty są wydawane np. elektrykom, natomiast stricte oświetleniowcom nie. Tak więc za tym musiałyby iść konkretne programy szkoleniowe, organizowane pewnie w porozumieniu z polskim związkiem oświetleniowym bodajże, który zresztą wykazuje gotowość daleko idącej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#KarolPopławski">My oczywiście podtrzymujemy do tej pory wyrażone przez nas stanowisko. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę, Pani Senator. A później pan senator Masłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JolantaPiotrowska">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JolantaPiotrowska">Temat jest ciekawy i w Polsce do tej pory niepodjęty tak naprawdę. My już wcześniej dyskutowaliśmy nad tą petycją i poprosiliśmy o tyle różnych opinii w tej sprawie, żeby utwierdzić się w przekonaniu… tzn. móc zadecydować, co dalej z tym zrobić.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JolantaPiotrowska">Ja jestem ciekawa po tej wypowiedzi pani reprezentującej ministerstwo klimatu, czy jest już wypracowane konkretne stanowisko…</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#JolantaPiotrowska">Jeszcze nie ma. Dobrze. To nie będę już pytała dalej.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#JolantaPiotrowska">Ja uważam, że moglibyśmy podjąć prace nad tą petycją. Takie rozwiązania są już znane w innych krajach europejskich. Jak tu w opracowaniu mamy podane, we Włoszech, w Hiszpanii, Portugalii, Słowenii czy w Chorwacji. Jak tu było podnoszone, jest to temat u nas nieopracowany zupełnie, nie ma analiz. Nasza komisja, jak myślę, nie byłaby w stanie dotrzeć do wszystkich źródeł, tak by móc wyjaśnić samo zjawisko w drobnych szczegółach i opracować niezbędne dane. Uważam, że powinniśmy ten temat monitorować i być może pójść drogą komisji sejmowej, a być może zawiesić prace naszej komisji nad tą petycją do czasu uzyskania odpowiedzi przez komisję sejmową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, pan senator Masłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PiotrMasłowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PiotrMasłowski">Jestem zwolennikiem, gorącym zwolennikiem postulatu z tej petycji. W sytuacji, w której nie ma uregulowań dotyczących zanieczyszczenia światłem… Z punktu widzenia życia przeciętnego mieszkańca to może być bardzo kłopotliwe, bo na chwilę obecną nie ma nawet jak zaprotestować… Jeżeli, nie wiem, miałbym sąsiada wariata, który postawiłby słup z oświetleniem halogenowym, który… Ja nie mam żadnej podstawy prawnej, żeby na to reagować. Dlatego uważam, że tym tematem powinniśmy się zająć. A te kwestie związane ze zdrowiem, z ochroną środowiska itd. są dla mnie zupełnie jasne. Zresztą jak się obserwuje to, co się dzieje na świecie, to można zauważyć, że już normą jest kierowanie oświetlenia drogowego, że tak powiem, w dół, a nie tak jak u nas, czyli we wszystkich kierunkach itd. Długo można mówić na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PiotrMasłowski">Ja składam wniosek o kontynuowanie prac nad tą petycją, chociaż jestem świadomy słabości w tej materii naszej komisji i Senatu jako instytucji, bo my nie jesteśmy w stanie swoimi siłami przygotować tak wielopłaszczyznowych zmian w prawie, jakich postulat zawarty w tej petycji faktycznie wymaga. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#RobertMamątow">Nie jest tak do końca, Panie Senatorze, bo przepisy prawa budowlanego regulują, że jak chce się postawić np. słup…</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#RobertMamątow">Szanowni Państwo, poznaliśmy opinie wielu instytucji i wiemy, że temat jest bardzo złożony, wymaga naprawdę wielu badań, ekspertyz. Komisja nasza nie jest w stanie przygotować kompleksowego rozwiązania. Dlatego proponuję państwu, żebyśmy tę petycję przekazali do Ministerstwa Klimatu i Środowiska w celu wykorzystania w pracy nad tą petycją, która już w ministerstwie jest. Tak że my byśmy zamknęli prace legislacyjne nad tą petycją. Taki jest mój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#RobertMamątow">Jest też wniosek pana senatora Masłowskiego.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#RobertMamątow">Czy są inne? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#RobertMamątow">Mój wniosek jest najdalej idący, a jest to wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją i przekazanie jej do ministerstwa klimatu. Taki wniosek stawiam. Jeśli on nie przejdzie, nie uzyska większości, to przegłosujemy wniosek pana senatora Masłowskiego.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#RobertMamątow">Kto jest za moim wnioskiem o niekontynuowanie prac nad tą petycją? (3)</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#RobertMamątow">Kto jest przeciw? (2)</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#RobertMamątow">Komisja większością głosów podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac nad petycją nr P11–33/24 i o przekazaniu jej do ministerstwa klimatu w celu wykorzystania w pracach, które tam się toczą nad podobną petycją.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#RobertMamątow">Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#RobertMamątow">Jest to petycja z dnia 7 marca 2024 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 8 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych w celu dodania ust. 5 dotyczącego świadczenia pieniężnego dla małżonka zmarłej osoby uprawnionej do tego świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#RobertMamątow">Ta petycja, tak jak poprzednia, była już wcześniej przez nas rozpatrywana.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę o przypomnienie treści tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#GabrielaKopania">Dzień dobry. Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#GabrielaKopania">Jest to petycja indywidualna. Przypomnę tylko, że dodany przepis miałby na celu przyznanie pozostałemu przy życiu małżonkowi osoby uprawnionej, o której mowa w art. 8 ust. 1, 50% świadczenia i pomocy, pod warunkiem, że wdowa czy wdowiec złoży wniosek oraz wykaże, że spełnia warunki wskazane w art. 70 ust. 1–3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz nie zachodzą względem niej czy jego przesłanki wskazane w art. 4 ustawy o działaczach opozycji.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#GabrielaKopania">Wysoka Komisja rozpoczęła rozpatrywanie petycji 4 czerwca. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wypowiedziało się wówczas i wskazało na istnienie wątpliwości dotyczących wprowadzenia wnioskowanej regulacji. Przedstawiciel Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wskazał na wysokość kwot dla wdów i wdowców, o których przyznanie wnioskuje petytor. Byłyby to kwoty wyższe niż świadczenie otrzymywane przez kombatantów.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#GabrielaKopania">Wysoka Komisja postanowiła wystąpić do ministerstwa rodziny, Ministerstwa Finansów oraz Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o opinie. Wszystkie wymienione organy przesłały swoje opinie.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#GabrielaKopania">Ministerstwo Finansów podkreśliło, że kwestia dotycząca zmian w ustawie pozostaje we właściwości ministra rodziny, jednak należy zwrócić uwagę, że preambuła do ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej jednoznacznie określa katalog osób, które mają prawo do świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej. A zatem przyznanie świadczenia i pomocy dla małżonka zmarłej osoby uprawnionej wykracza poza cel ustawy. Ministerstwo nie ma możliwości zweryfikowania kosztów podanych przez wnioskodawcę petycji.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#GabrielaKopania">Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w odpowiedzi wskazał, że w polskim systemie prawa kombatanckiego istnieją już rozwiązania prawne przewidujące, że po śmierci osoby zaangażowanej w działalność niepodległościową lub represjonowanej z powodów politycznych prawo do pewnych świadczeń nabywa współmałżonek. Są stosowne przepisy zawarte w ustawie o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, na mocy których wdowy lub wdowcy po kombatantach pobierają comiesięczne świadczenia pieniężne w wysokości prawie 350 zł, posiadają 51-procentową zniżkę na krajową komunikację autobusową i kolejową oraz mogą otrzymać doraźną pomoc pieniężną od szefa urzędu do spraw kombatantów. Z kolei na podstawie ustawy o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej wdowom po takich żołnierzach przysługuje świadczenie pieniężne, ryczałt energetyczny w wysokości prawie 300 zł.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#GabrielaKopania">Obecnie środowisko wdów i wdowców jest blisko o 50% większe od samego środowiska kombatanckiego. Można szacować, że liczba wdów i wdowców, którzy docelowo mogliby stać się beneficjentami rozwiązań proponowanych w petycji, wynosi ok. 15 tysięcy osób. Wartość ta osiągnięta zostałaby jednak nie wcześniej niż w ciągu kilku lat, bowiem tylko w przypadku ok. 2 tysięcy wdów ich zmarły małżonek już miał potwierdzony przez szefa urzędu status. Pozostałe wdowy musiałyby dopiero dowieść w postępowaniu przed urzędem, że takowy mu się należał, co byłoby warunkiem sine qua non uznania ich za wdowy po działaczach opozycji antykomunistycznej.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#GabrielaKopania">Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wyraża również wątpliwości co do proponowanej w petycji wysokości tego wsparcia. Jeżeli wdowy i wdowcy otrzymywaliby kwotę prawie 900 zł miesięcznie, to trzeba by brać pod uwagę to, że wdowy po kombatantach otrzymują świadczenia w łącznej wysokości 349 zł, a sami kombatanci i osoby represjonowane – niecałe 680 zł. Wystąpienie takich dysproporcji każe przemyśleć postulowaną w petycji wysokość takiego świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#GabrielaKopania">Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w swojej opinii podkreśliło, że wdowom pozostałym po kombatantach oraz osobach podlegających różnym formom represji w okresie wojny przysługuje cały szereg różnych świadczeń. Przyznanie uprawnień do świadczenia pieniężnego wdowom po działaczach opozycji powodowałoby uprzywilejowanie tych osób, przykładowo w stosunku do kombatantów lub byłych więźniów obozów koncentracyjnych. Wprowadzenie rozwiązań przewidzianych w petycji mogłoby spowodować również wysuwanie roszczeń przez wskazane grupy o zmianę dotychczasowej wysokości przysługujących świadczeń pieniężnych lub zwiększenie zakresu tych świadczeń lub ich przyznanie. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśliło, że nie prowadzi obecnie prac nad przedstawianym zagadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#GabrielaKopania">Chciałabym jeszcze dodać, że autor petycji kilka dni temu zmodyfikował jej treść, wskazując, że świadczenie dla wdów i wdowców miałoby wynosić 20%, a nie 50% kwoty przysługującej zmarłej uprawnionej osobie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo. To jest bardzo znacząca zmiana i myślę, że w dobrym kierunku to idzie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#RobertMamątow">Ale otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#RobertMamątow">Kto z gości zaproszonych chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#ZbigniewWasiak">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#ZbigniewWasiak">Zbigniew Wasiak, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#ZbigniewWasiak">Odpowiedź ministra rodziny została już tutaj bardzo szczegółowo przedstawiona przez biuro analiz. Ja tylko zwrócę uwagę na aspekt wiążący się z tą modyfikacją, o której już usłyszeliśmy. Mianowicie zwrócę uwagę na już funkcjonujący – choć w praktyce wejdzie w życie 1 lipca i wypłaty będą od 1 lipca – nowy rodzaj quasi-świadczenia, czyli chodzi o odstąpienie od zasady zbiegowej w przypadku rent wdowich, co będzie oznaczało, że wdowy lub wdowcy po działaczach opozycji, tak jak i po innych osobach, uprawnieni do świadczeń emerytalno-rentowych, od 1 lipca nabędą prawo do części świadczenia swojego małżonka. A więc ten postulat, tak zmodyfikowany przez ustawę obowiązującą od 1 stycznia, która spowoduje dla wszystkich realizację świadczenia od 1 lipca, jest już realizowany. Dlatego ta modyfikacja nie wpływa na zakres naszej odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MichałSeweryński">Wydaje się, że to, co powiedział przedstawiciel ministerstwa na końcu, jest sprawą decydującą. Bo jeżeli ten otwarty w tej chwili do użytkowania system świadczeń wdowich będzie dalej rozwijany, to niejako pochłonie również ten wniosek, który mamy w tej chwili przed sobą. A więc zapewne należałoby jeszcze skonsultować się z ministerstwem co najmniej co do zakresu stosowania przepisów o tych rentach wdowich, bo to jest dopiero początek, i od tego uzależnić nadanie dalszego biegu tej naszej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#RobertMamątow">Z tego, co zrozumiałem i co wiem, to już jest ustawa, która wchodzi w życie od 1 lipca, tak że…</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ona 1 stycznia weszła…)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#RobertMamątow">Właśnie.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A wypłaty będą od 1 lipca.)</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#RobertMamątow">Okej, tak. Czyli tu już nie ma co pytać, tylko musimy w tym momencie podjąć decyzję, co robimy dalej.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#RobertMamątow">Tak swoją drogą, to pan z ministerstwa ma rację, ale tu chodzi o jakby dodatkową… Prawda? Tak jak dzisiaj dostają kombatanci, osoby represjonowane… Tzn. nie kombatanci, ale osoby represjonowane, dostają tysiąc siedemset ileś złotych miesięcznie. Tak, tak, 1 tysiąc 700 zł, i ileś tam… Wiem, naprawdę to wiem. A jeśli tu byłoby dodatkowo 20%, to można by się nad tym zastanowić. Ale wtedy powstałaby taka sytuacja, o jakiej usłyszeliśmy, tzn. uprawnienia kombatanckie, jakie dzisiaj się otrzymuje, byłyby wtedy niższe niż te, które panie wdowy dostaną po małżonkach przykładowo. Bo z tego, co wiem, wynika, że gros osób represjonowanych, które otrzymują dzisiaj dodatek, to są mężczyźni.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, pani senator prosiła o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JolantaPiotrowska">Dzisiaj mówimy w zasadzie o działaczach opozycji antykomunistycznej i o osobach represjonowanych. Ja mogę powiedzieć, jako że pracuję również w Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, że my podejmujemy się pracy nad zmianami w ustawie dotyczącymi osób, które były nieletnie, ale były w opozycji antykomunistycznej, lecz ustawa ich nie objęła. To nie jest duża grupa osób. Tutaj zaś mamy do czynienia z grupą, jak słyszeliśmy, ok. 15 tysięcy osób. I ja, szczerze mówiąc, byłam za tym, żeby nie kontynuować prac w sprawie tej petycji, ponieważ przekonywały mnie te argumenty, że wdowy czy wdowcy po osobach z opozycji antykomunistycznej otrzymywałyby większe świadczenie niż wdowy czy wdowcy po kombatantach. Dlatego też byłam tego zdania. Ale teraz petycja została zmodyfikowana, jest zejście do 20%, a co do tego nie mamy jeszcze stanowiska, bo wszystkie te stanowiska, które mamy, odnosiły się do 50%. Jestem za tym, żeby wystąpić jeszcze raz w tej sprawie i zapytać o opinię, co by było w sytuacji, gdyby to świadczenie się zmniejszyło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#RobertMamątow">Czy są jeszcze inne głosy?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#RobertMamątow">Ja myślę, że to pytanie trzeba by skierować głównie do ministra finansów. Prawda? Bo jeśli chodzi o ministerstwo rodziny, to mamy jasność, pan tu powiedział, że stanowisko ministerstwa rodziny się nie zmienia, więc…</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#RobertMamątow">Jest zgoda na propozycję pani senator, żebyśmy jeszcze raz wystąpili do ministra finansów z racji tego, że jest tu modyfikacja i byłby to mniejszy koszt? Ale ja bym jeszcze do ministerstwa pracy wystąpił…</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#komentarz">(Senator Jolanta Piotrowska: I do urzędu jeszcze…)</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#RobertMamątow">Odpowiedź urzędu mamy z 20… Ale można spróbować.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#komentarz">(Senator Jolanta Piotrowska: Tam wszyscy analizują kwestię 50%, a nie 20%.)</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#RobertMamątow">Dobrze, okej. Szanowna Komisjo, decyzja jest taka, że występujemy jeszcze raz o opinie do różnych urzędów z zapytaniem i z prośbą o ustosunkowanie się do nowej propozycji, też poprawionej petycji, ze zmianą z 50% na 20%, jeśli chodzi o przekazywanie dodatku dla wdów i wdowców po osobach represjonowanych. Jest na to zgoda?</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Senator Michał Seweryński: Zgoda.)</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#RobertMamątow">Komisja podjęła decyzję o zasięgnięciu opinii urzędów w sprawie tej petycji i o przekazaniu informacji o modyfikacji przez petytora wysokości tych dodatków.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do petycji nr 3, jest to petycja z 6 marca 2024 r., uzupełniona 16 marca 2024 r., w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym oraz ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym w celu dostosowania przepisów ustawy do art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo o przypomnienie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MaciejKowalski">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MaciejKowalski">Maciej Kowalskiej, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MaciejKowalski">Jest to petycja kontynuowana, petycja indywidualna, wniesiona przez pana Sebastiana Adamowicza. Autor petycji zaproponował zmiany w ustawie o referendum ogólnokrajowym, a konkretnie w art. 16 ust. 2 i art. 55 ust. 1 oraz w ustawie o referendum lokalnym w art. 47. Wnoszący petycję uważa, że przepisy te w swojej treści, która stanowi o wydaniu rozporządzeń, nie są szczegółowo określone. A tę szczegółowość określania rozporządzeń przewiduje Konstytucja Rzeczypospolitej w art. 92, który stanowi, że rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie takie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. To podaję w kwestii przypomnienia.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#MaciejKowalski">Dodam jeszcze tylko, że do Sejmu wpłynęła taka sama petycja, o tożsamej treści i wnioskach, złożona przez tego samego autora. Komisja do Spraw Petycji zasięgnęła opinii Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji, w której to opinii wskazano, że w przepisach art. 16 ust. 2 i art. 55 ust. 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym oraz w art. 47 ustawy o referendum lokalnym wytyczne nie zostały sformułowane i nie można ich jednoznacznie wywieść z innych przepisów tych ustaw. Tym samym postulaty zawarte w petycji należy uznać za zasadne i rozważyć uzupełnienie wymienionych w petycji przepisów upoważniających o treść wytycznych. Sejmowa Komisja do Spraw Petycji w dniu 10 października ubiegłego roku zdecydowała się uchwalić dezyderat kierowany do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, niemniej jednak ja dzisiaj, po prześledzeniu strony internetowej, na której zamieszczane są dezyderaty Komisji do Spraw Petycji, nie odnalazłem takiego dezyderatu.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#MaciejKowalski">Nasza komisja pracowała już nad tą petycją w dniu 26 czerwca 2024 r., głos zabrała wówczas obecna na posiedzeniu przedstawicielka biura Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, która stwierdziła, że Krajowa Rada nie zgłasza żadnych uwag do zaproponowanych zmian w art. 55 ust. 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym. Komisja postanowiła również zwrócić się o opinię do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. I taka opinia wpłynęła do komisji. Opiniujący stwierdza, że w odniesieniu do zmiany dotyczącej rozporządzenia wydawanego przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej należy wskazać, że obecne obowiązujące rozporządzenie uwzględnia podział ról członków komisji, tj. przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego i członka, wobec powyższego w ocenie Departamentu Administracji Publicznej w MSWiA proponowana zmiana art. 16 ust. 2 ustawy o referendum ogólnokrajowym wydaje się niezasadna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję panu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#RobertMamątow">Czy ktoś z zaproszonych gości chciałby zabrać głos? Z ministerstwa spraw wewnętrznych? Tu patrzę na państwa, bo zostaliście państwo… Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#RobertMamątow">Ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#RobertMamątow">Ja stawiam wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją, znając odpowiedź ministerstwa spraw wewnętrznych, którą tutaj przytoczył pan mecenas. I dlatego stawiam ten wniosek, jaki wskazałem na początku.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów jest za moim wnioskiem o niekontynuowanie prac nad tą petycją? (5)</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#RobertMamątow">Komisja jednogłośnie podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac nad petycją nr P11–44/24.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#RobertMamątow">Jest to jest petycja z dnia 6 maja 2024 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne w celu dodania art. 28a dotyczącego nadania osobowości prawnej naturalnym ciekom i zbiornikom wodnym.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę o przypomnienie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#GabrielaKopania">Raz jeszcze Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#GabrielaKopania">Wysoka Komisjo, jest to petycja zbiorowa wniesiona przez Fundację „Dobre Państwo”. Komisja Petycji rozpoczęła rozpatrywanie tej petycji 31 lipca ubiegłego roku. W dyskusji zabrała głos przedstawicielka Ministerstwa Infrastruktury, która wskazała, że nie dostrzega potrzeby wprowadzenia zmian legislacyjnych postulowanych w petycji. Komisja postanowiła jednak o wystąpieniu do Ministerstwa Infrastruktury oraz do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o opinie o przedmiocie petycji. Dysponujemy tymi opiniami.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#GabrielaKopania">Minister klimatu i środowiska wskazał, że resortem właściwym jest tu Ministerstwo Infrastruktury, jednak zaznaczył, że elementy przyrody jako składowe środowiska pozostają pod ochroną konstytucyjną. Ministerstwo wskazało na celowość zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania w praktyce przepisów konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska jako działania poprzedzającego ewentualną realizację i wdrożenie postulowanych zmian legislacyjnych. Konwencja w swojej preambule zawiera potwierdzenie potrzeby ochrony zachowania i ulepszania stanu środowiska oraz zapewnienia zrównoważonego i przyjaznego środowisku rozwoju. Strony konwencji uznały również, że odpowiednia ochrona środowiska jest niezbędna dla ludzkiej pomyślności i korzystania z podstawowych praw człowieka, włączając w to prawo do życia jako takiego.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#GabrielaKopania">Minister infrastruktury w odpowiedzi wskazał, że ochrona środowiska ma swoje umocowanie konstytucyjne w art. 74 ust. 2. Ponadto ramowa dyrektywa wodna przyznaje szereg narzędzi służących ochronie wód na terenie Unii Europejskiej. Postanowienia ramowej dyrektywy wodnej zostały implementowane do polskiego porządku prawnego ustawą – Prawo wodne. Minister dodał również, że rzekom nadaje się osobowość prawną i takie rozwiązania zostały wprowadzone m.in. w Ekwadorze, w Kanadzie czy w Nowej Zelandii, resort ma wiedzę w tym zakresie, ale uzyskanie podmiotowości prawnej przez rzeki we wskazanych krajach było wynikiem różnych czynników – w przypadku Nowej Zelandii przeważyły kwestie kulturowe, w Ekwadorze nadanie osobowości prawnej miało na celu ochronę rzeki przed zanieczyszczeniami związanymi z eksploatacją ropy naftowej. Należy jednak wskazać, że występują liczne wątpliwości prawne dotyczące możliwości funkcjonowania w polskim systemie prawnym rzek posiadających osobowość prawną. Odnoszą się one chociażby do sposobu reprezentacji rzeki, odpowiedzialności rzeki za szkody spowodowane powodzią, realizacji wszystkich obowiązków związanych z prawidłowym gospodarowaniem rzeką, wynikających z przepisów unijnych. Tym samym ideę nadania osobowości prawnej rzekom należy rozpatrywać w kontekście konieczności wprowadzania głębokich zmian systemowych o charakterze organizacyjnym, finansowym i prawnym, związanych z gospodarką wodną, w szczególności w sferze prawa cywilnego. Dokonywanie tak daleko idących przeobrażeń mogłoby nastąpić tylko przy pewności co do uzyskania znaczących, pozytywnych efektów dla środowiska wodnego. Na dzień dzisiejszy jednak takiej pewności brak. Tym samym wydaje się, że bardziej celowe jest doskonalenie i poprawienie już istniejących rozwiązań prawnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#RobertMamątow">Właśnie, podkreślam szczególnie to stwierdzenie Ministerstwa Infrastruktury: kto by miał reprezentować rzekę?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#RobertMamątow">Dobrze. Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#RobertMamątow">Czy ktoś z państwa, z zaproszonych gości, chciałby zabrać głos na temat tej petycji? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę, pani senator Piotrowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#JolantaPiotrowska">Ja myślę, że ta petycja jest dosyć ciekawa i pokazuje, że nie jest wywrotowa, bo w innych krajach zostały zastosowane takie rozwiązania. Ale z drugiej strony uważam… Aha, uważam też, że gdyby zbiorniki wodne w naszym kraju mogły mówić, to bardzo dużo, i to bardzo dużo złego powiedziałyby o gospodarce, która jest prowadzona, zarówno jeśli chodzi o rzeki, jak i o jeziora.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#JolantaPiotrowska">Myślę jednak, że przepisów prawnych jest wystarczająco dużo – jest chociażby wspomniana tu konwencja w Aarhus, która w Polsce nie jest w pełni przestrzegana, tak uważam, jest też prawo wodne, jest wiele innych przepisów, które może nie są doskonałe, więc powinny być udoskonalane, ale one mogłyby w wystarczający sposób zabezpieczyć potrzeby wód czy płynących, czy stojących.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#JolantaPiotrowska">W każdym razie stawiam wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją, mimo że całym sercem jestem za tym, żeby prowadzić w Polsce odpowiednią gospodarkę wodną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RobertMamątow">Tak na marginesie dodam, że w tym roku było wyjazdowe posiedzenie komisji w Rynie. Pamiętacie, Państwo? I na tym spotkaniu było kilkunastu włodarzy gmin i powiatów z tego terenu, ale nikt tego problemu nie poruszył, nikt na ten temat słowem się nie odezwał. Tak że jest to…</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#RobertMamątow">Jest to też znaczące.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#RobertMamątow">Przyłączam się do wniosku pani senator… Ale proszę bardzo, bo chciałaby pani to uzupełnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JolantaPiotrowska">Tak, bo zapomniałam o istotnym argumencie. Wszystko jest dobrze, jeśli chodzi o obronę – w cudzysłowie – interesów danego zbiornika, danej rzeki. Ale co ma być wtedy, kiedy rzeka jest winna, kiedy wylewa i trzeba płacić odszkodowania? Kto wtedy podjąłby się jej reprezentacji, szczególnie wypłaty odszkodowań osobom, które poniosły szkodę? A więc jest to dodatkowy argument za tym, żeby nie kontynuować prac nad tą petycją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RobertMamątow">No tak, przedstawiciel by był…</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RobertMamątow">Chciał pan zabrać głos? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MaciejThorz">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MaciejThorz">Maciej Thorz, Ministerstwo Infrastruktury, Departament Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MaciejThorz">Ja zwrócę uwagę na jeszcze jedno. Otóż te przykłady ze świata to przykłady z systemu anglosaskiego bądź innego, my zaś jesteśmy spadkobiercami kultury Rzymu i systemu rzymskiego, a więc takie rozwiązanie rozwaliłoby nam cały system prawa cywilnego. Także naszą konstytucję trzeba by było zmienić, bo przecież mamy w niej odniesienie do suwerenności narodu i do suwerena. A więc szereg komplikacji, które… Wydaje mi się, że jeżeli tę energię poświęcimy na realizowanie w praktyce tych istniejących przepisów chroniących rzeki, to będzie z tego więcej pożytku niż z wprowadzenia takich idei.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo. Pan marszałek jeszcze chciałby zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MichałSeweryński">Proszę państwa, myśmy tu przeprowadzili całkiem poważną dyskusję nad, ośmielam się to powiedzieć, niepoważną propozycją. Bo jeżeli rzeka miałaby mieć osobowość prawną, to powstawałoby pytanie: jak ona wyrażałaby swoje oświadczenie woli? Przecież to jest nonsens. To jest nonsens. Nonsensownych petycji nie powinniśmy rozpatrywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję, Panie Profesorze.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#RobertMamątow">Jest wniosek pani senator Piotrowskiej, który ja poparłem, o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów jest za tym wnioskiem? (5)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#RobertMamątow">Komisja jednogłośnie podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac nad petycją nr P11–64… tak, P11–64/24, o niekontynuowaniu prac nad tą petycją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#RobertMamątow">Jest to petycja z dnia 3 kwietnia 2024 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 100 §1 i art. 223h §1 ust. 2, 3 i 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy w zakresie zmian dotyczących odbywania kary pozbawienia wolności bliżej miejsca zamieszkania rodziny skazanego oraz zmiany sposobu przeprowadzania kontroli osobistej osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę o przypomnienie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MaciejKowalski">Jest to petycja indywidualna, wniesiona przez osobę fizyczną. I jest to petycja kontynuowana. Dotyczy zmiany kodeksu karnego wykonawczego. Autor petycji przedłożył 2 postulaty.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MaciejKowalski">Pierwszym z nich jest propozycja zmiany art. 100 §1 w zakresie odbywania przez skazanych kary pozbawienia wolności w zakładach karnych najbliżej miejsca zamieszkania ich rodzin. W opinii autora petycji obecne brzmienie regulacji dotyczących odbywania bezwzględnej kary pozbawienia wolności w jednostkach penitencjarnych jest wysoce krzywdzące nie tylko dla osadzonych, ale także dla ich rodzin, które bardzo często muszą udawać się na widzenie kilkaset kilometrów. Autor petycji podkreśla też, że niektórych tych rodzin bardzo często nie stać na taką podróż.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#MaciejKowalski">W odniesieniu do tego postulatu chciałbym tylko dodać, że art. 100 kodeksu karnego wykonawczego do 2011 r. przewidywał, że skazany odbywa karę we właściwym zakładzie karnym położonym w miarę możliwości najbliżej miejsca zamieszkania. Został on zmieniony z dniem 1 stycznia 2012 r. na zapis w obecnym brzmieniu, stanowiący, że skazany odbywa karę we właściwym ze względu na rodzaj, typ, system wykonywania kary lub zabezpieczenie zakładzie karnym. Chciałbym też dodać, że skazany oczywiście może złożyć wniosek o przeniesienie do innego zakładu karnego, a decyzja dyrektora podlega zaskarżeniu do sądu penitencjarnego w trybie art. 7 kodeksu karnego wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#MaciejKowalski">Drugi postulat dotyczy zmiany zakresu i sposobu przeprowadzania kontroli osobistej skazanych. Wnoszący petycję uważa, że obowiązujące przepisy pozwalają na kontrolę osobistą, która u skazanych wzbudza poczucie lęku, upokorzenia czy też obniża jego samoocenę. Jak podkreśla autor petycji, kontrole osobiste najczęściej polegają na ściągnięciu ubrań i bielizny. Zdaniem wnioskodawcy kontrole te odbywają się bez żadnego uzasadnienia i wykazania podstaw do podjęcia czynności kontrolnych. W związku z powyższym autor petycji wnosi, aby wprowadzono ograniczenie dotyczące przeprowadzania kontroli osobistej, tak aby można było ją przeprowadzić „w przypadku wykazania za pośrednictwem zapisu z monitoringu lub urządzeń technicznych, bezinwazyjnych służących do kontroli pobieżnej skazanego”. Te kontrole osobiste również podlegają zaskarżeniu do sądu penitencjarnego w trybie art. 7 kodeksu karnego wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#MaciejKowalski">Ta petycja była już przedmiotem prac Komisji Petycji 26 czerwca ub.r. Na posiedzeniu głos zabrał przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, który poinformował o wysłaniu przez rzecznika do Ministerstwa Sprawiedliwości wystąpienia, w którym zasygnalizowano problem odbywania przez osadzonych kary pozbawienia wolności w zakładach karnych położonych daleko od ich miejsca zamieszkania. Rzecznik uzyskał zapewnienie resortu, że problem ten jest dostrzegany i traktowany z należytą uwagą. Przekazano też informację o utworzeniu nowych jednostek penitencjarnych. Działania te mają w niedługim czasie wpłynąć na poprawę sytuacji osób osadzonych. Głos zabrał również inny przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, który poinformował o możliwości wielokrotnego składania wniosków o przeniesienie do innego zakładu karnego bliżej miejsca zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#MaciejKowalski">W odniesieniu do kontroli osobistej prowadzonej w charakterze prewencyjnym przedstawicielka rzecznika podkreśliła, że są to sytuacje nagminne. Duża skala jest spowodowana tym, że służba więzienna boryka się z problemem przemycania środków odurzających.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#MaciejKowalski">Komisja zdecydowała o zasięgnięciu opinii Centralnego Zarządu Służby Więziennej o przedmiocie petycji i taka opinia do komisji wpłynęła. Jeżeli chodzi o pierwszy postulat, to dyrektor generalny Służby Więziennej podkreślił że nie ma obecnie realnej możliwości wprowadzenia nowego brzmienia art. 100 k.k.w., jak postuluje się w petycji. Nowy stan prawny w tym zakresie spowoduje znaczącą różnicę w poziomach zaludnienia jednostek na terenie kraju – jedne rejony będą balansowały na granicy przeludnienia, a inne pozostaną znacząco niedoludnione. Jeżeli zaś chodzi o zakres kontroli osobistej oraz warunki i sposób jej przeprowadzenia, to absolutnie nie wymaga to zmiany w związku z argumentacją przywołaną w uzasadnieniu petycji. Osiągnięcie celu kontroli osobistej, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa i porządku oraz zapobieganie popełnianiu przestępstw w zakładach karnych, aresztach śledczych oraz w miejscach pracy skazanych lub tymczasowo aresztowanych odbywa się z zachowaniem standardu minimalnej ingerencji w dobra osobiste osoby kontrolowanej.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#MaciejKowalski">Reasumując, zaznaczono, że w ocenie Centralnego Zarządu Służby Więziennej aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące miejsca odbywania kary przez skazanego i utrzymywania więzi z rodziną oraz sposobu kontroli osobistej osadzonych nie naruszają zasad humanitaryzmu, wykonywania kary pozbawienia wolności i nie wymagają zmian. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#RobertMamątow">Mamy liczną reprezentację Służby Więziennej. Czy państwo chcielibyście zabrać głos w sprawie tej petycji?</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">Szanowna Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">Chciałbym zabrać głos w imieniu ministra sprawiedliwości. W imieniu ministra…</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Prosimy się przedstawić.)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">Magdalena Garstka-Gliwa, Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">Postuluję, aby pozostawić petycję bez nadania jej dalszego biegu. W ocenie ministra sprawiedliwości oba postulaty zawarte w petycji nie powinny być uwzględnione. W naszej ocenie obecne brzmienie kodeksu karnego wykonawczego powinno pozostać takie, jakie jest. Rozszerzone stanowisko przedstawią oczywiście obecni na posiedzeniu przedstawiciele Centralnego Zarządu Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">Ja chciałabym się odnieść do pierwszego postulatu zawartego w petycji, czyli dotyczącego zmiany miejsca odbywania kary pozbawienia wolności na takie bliżej miejsca zamieszkania. W naszej ocenie najważniejsze jest to, żeby skazany przebywał w jednostce określonego typu, czyli w jednostce typu zamkniętego, otwartego bądź półotwartego, w jednostce, w której jest wprowadzony właściwy system terapeutyczny odbywania kary. To jest podstawa skierowania do jednostki określonego typu, zgodnie z decyzją klasyfikacyjną podjętą przez komisję penitencjarną. Oczywiście, z drugiej strony, mamy argument, że skazany powinien mieć kontakt z rodziną czy też ze światem zewnętrznym, szeroko rozumianym. Niemniej jednak najważniejsze jest osadzenie w jednostce właściwego typu, tak żeby była tam prowadzona polityka resocjalizacyjna wobec skazanej osoby – co nie oznacza, że skazany nie może składać wniosku o przeniesienie do jednostki bliżej miejsca zamieszkania. I mam wrażenie, że te wnioski w większości przypadków są uwzględniane, zwłaszcza że przysługuje skarga na decyzję dyrektora jednostki o nieprzeniesieniu do jednostki bliżej miejsca zamieszkania. Tak że w tym zakresie postuluję, żeby petycji nie nadawać dalszego biegu.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#MagdalenaGarstkaGliwa">A odnosząc się do drugiej części petycji, czyli sposobu prowadzenia kontroli osadzonych… Nie możemy zapominać, że najważniejsze jest bezpieczeństwo jednostki, a problem wnoszenia na teren jednostek przedmiotów niedozwolonych, przede wszystkim środków odurzających, jak i telefonów, jest problemem na ogromną skalę. Dlatego również co do tej części petycji wnosimy, aby nie nadawać jej dalszego biegu. Jeśli chodzi o kontrolę osobistą, to oczywiście na początku zawsze przecież jest kontrola pobieżna. Kontrola osobista dokonywana jest tylko wtedy, kiedy jest uzasadnienie dla jej przeprowadzenia. I raczej też te kontrole nie są nadużywane. Osadzonym przysługuje skarga… Najważniejsze jest tu to, żeby kontrola była we właściwy sposób dokumentowana – i to się dzieje. Na sposób przeprowadzenia kontroli przysługuje skarga do sądu penitencjarnego, gdzie dokonywana jest ocena, czy kontrola była zasadna, prawidłowa i legalna. Dlatego też, tak jak na początku postulowałam, wnoszę o to, aby nie nadawać petycji dalszego biegu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WioletaKacprzak">Dzień dobry. Kpt. Wioleta Kacprzak, Biuro Prawne, Centralny Zarząd Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WioletaKacprzak">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WioletaKacprzak">Centralny Zarząd Służby Więziennej oczywiście zgadza się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez panią sędzię. Ja tylko dodam, że stanowisko zaprezentowane tu przez biuro analiz, stanowisko dyrektora generalnego Służby Więziennej, pozostaje w pełni aktualne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#RobertMamątow">Pozwolę sobie jako pierwszy zadać pytanie, bo chciałbym się upewnić. Swego czasu miałem w moim biurze senatorskim interwencję rodziców chłopaka, który przebywał w zakładzie karnym. Oni przyszli do niego na widzenie i zostali poddani rewizji osobistej. Czy to jest zgodne z prawem? To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#RobertMamątow">I jeszcze chciałbym spytać… Mówimy tu o osadzaniu skazanych bliżej miejsca zamieszkania. Jaka jest w tej chwili w kraju liczba osób, które oczekują na, że tak powiem wprost, odsiadkę? Z tego, co wiem, wynika, że jest to dość duża liczba. I tu właśnie jest kwestia: jak to pogodzić – prawda? Bardzo proszę, to są moje 2 pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PawełŻurek">Witam serdecznie. Mjr Paweł Żurek, Centralny Zarząd SW, biuro ochrony.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PawełŻurek">Jeżeli chodzi o kontrole osobiste osób ubiegających się o wstęp, to jest tu reżim ustawy o Służbie Więziennej, art. 19, i tam jest opisana procedura, podobnie jak w przypadku osoby pozbawionej wolności. Czyli można powiedzieć, że taka osoba, która jest poddawana tej kontroli… My zazwyczaj mamy informację na temat tego, że mogą być przenoszone np. jakieś grypsy czy środki odurzające. Taka osoba jest np. wpisana do ewidencji osób, które są zainteresowane pozyskaniem… Nie jest to regułą. Z każdej kontroli jest sporządzany protokół i może ona być zaskarżona do sądu, stąd też jest sądowa kontrola tych czynności i my to dokumentujemy. Jeżeli dana osoba nie chce poddać się tej kontroli, to po prostu nie wchodzi na teren jednostki. Czyli jeżeli ktoś czuje się niepewny w tym temacie, to zawsze może odmówić i wtedy my po prostu odmówimy mu wstępu na teren jednostki. To tyle, jeżeli chodzi o kontrolę.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PawełŻurek">A teraz koleżanka odpowie w tym drugim temacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JoannaLuther">Dzień dobry państwu. Ppłk Joanna Luther, Biuro Ewidencji, Centralny Zarząd Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JoannaLuther">Szanowny Panie Przewodniczący! Drodzy Państwo!</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JoannaLuther">Odpowiadam na pytanie pana przewodniczącego. W tej chwili jednostki penitencjarne dysponują ok. 40 tysiącami orzeczeń oczekujących na wykonanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RobertMamątow">To dużo. Myślę, że przez to też trudno zrealizować ten postulat, który tu jest zgłoszony.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#RobertMamątow">Muszę więc ja podjąć decyzję.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#RobertMamątow">Szanowni Państwo, jeszcze na chwilę, zanim poddam pod głosowanie mój wniosek, który zaraz zgłoszę… Chodzi o ten problem… To kieruję do pana pułkownika czy raczej pana majora. Problem był w tym, że tego ojca kontrolowała pani ze Służby Więziennej. I ci ludzie dlatego do mnie z tym przyszli. Oczywiście ja zasięgnąłem języka, bo mam takie możliwości, i dowiedziałem się, że tak być nie powinno, ale jest to dopuszczalne. Czy to tak właśnie jest?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PawełŻurek">Rzeczywiście gdyby to była osoba przeciwnej płci, to sytuacja byłaby niedopuszczalna.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PawełŻurek">Jeżeli chodzi o kontrolę pobieżną, to tak. Ale jeżeli chodzi o kontrolę osobistą, to nie. Kontrola pobieżna jest robiona przy pomocy urządzeń technicznych – czyli to będzie bramowy wykrywacz metali, czy będzie to ręczny wykrywacz metali, czy też, jeżeli chodzi o bagaże, będzie to heimann, czyli taka prześwietlarka. Rzeczywiście mamy teraz, można powiedzieć, bardzo duży procent nowych funkcjonariuszek, one pełnią funkcje bramowego, tak że te stanowiska bramowe są obsadzane przez kobiety. Ale jeżeli te środki techniczne coś wskażą, to wtedy dyrektor wyznacza funkcjonariuszy tej samej płci co osoba kontrolowana, i oni dokonują dalszej kontroli. A więc w tej informacji mogła być i prawda, i nieprawda, czyli prawdą mogło być, że tę pierwszą część kontroli wykonywała kobieta, ale to była tylko kontrola pobieżna. Z kolei kontrola osobista za każdym razem jest wykonywana przez osobę tej samej płci co kontrolowany. Chyba że jest jakiś problem zdrowotny, który w kontroli osobistej… Bo te przemyty dotyczą różnych miejsc, na różne sposoby jest to robione. I może być wezwana np. osoba wykonująca zawód medyczny, bo, no, coś komuś wystaje, a my tego nie wyciągamy… No, nie chciałbym więcej wchodzić jakby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#RobertMamątow">Gdy byłem członkiem komisji praw człowieka, to takie tematy do mnie trafiały. W tej chwili nie jestem członkiem i takich tematów już nie ma, ale wspominam o tym, bo to było dla mnie zaskakujące.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę, pan marszałek jeszcze prosił o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MichałSeweryński">Proszę państwa, nikt z nas nie ma wątpliwości co do tego, że trzeba zachować stosunkowo… ten określony przez prawo stosunek – poszanowanie człowieka, który podlega nam wtedy, kiedy wykonuje się wobec niego karę. Rzecz jednak polega na tym, że jakkolwiek solennie byśmy sformułowali ten przepis – wskazując, że należy respektować godność człowieka, który odbywa karę – to i tak wszystko zależy od tego, jak w praktyce ktoś to wykona. Możemy jeszcze bardziej ulepszyć te przepisy, chcąc, żeby intymność, godność człowieka odbywającego karę nie były naruszane, i pokazując, że bardzo o to dbamy, ale ten, kto będzie chciał to naruszyć, i tak to naruszy, korzystając ze swojej przewagi, jaką ma tam w takiej chwili. Bo przecież nie każdy z funkcjonariuszy podlega codziennie jakiejś kontroli czy jakiejś ocenie. A więc trzeba by co najwyżej wzmóc działalność szkoleniową, wzmóc jakieś szkolenia, w których by uczulało się służbę więzienną na to, że kontrola to jest taki moment konfliktowy, w którym trzeba wykazać maksymalną cierpliwość, maksymalną staranność, ale i poszanowanie dla tego, kto wykonuje tę pracę. A więc gdybyśmy napisali ten przepis nawet tak pięknie, jak ja to teraz powiedziałem, to w praktyce znaleźliby się tacy, którzy i tak by go naruszali. Mnie się wydaje, że sama zmiana redakcji przepisów to nie jest remedium na te problemy, o których tu mówimy, a które w praktyce są.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo. No tak, tu nasuwa się samo pytanie, ale i sama odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#RobertMamątow">Szanowni Państwo, będąc kiedyś na jakiejś uroczystości w zakładzie karnym, powiedziałem, że więźniowie to są ludzie, żeby Służba Więzienna o tym pamiętała. Jeśli się o tym zapomina, to różne rzeczy się dzieją.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#RobertMamątow">No ale jest wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów jest za tym wnioskiem? (4)</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#RobertMamątow">Kto jest przeciw? (0)</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#RobertMamątow">Kto się wstrzymał? (1)</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#RobertMamątow">Komisja większością głosów podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac nad petycją nr P11–50/24. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#RobertMamątow">Jest to petycja z dnia 8 października 2024 r. złożona przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy oraz ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w celu wprowadzenia wymogu przeprowadzania testów dla kandydatów do partii politycznych, kandydatów na prezydenta, wójtów, prezydentów miast, burmistrzów, sołtysów i radnych.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#RobertMamątow">No, ciekawe. Bardzo proszę o przypomnienie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#EwelinaDraus">Dzień dobry. Ewelina Draus, Biuro Analiz i Petycji.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#EwelinaDraus">Jest to petycja indywidualna z dnia 8 października, wniesiona przez osobę fizyczną, która to petycja została przekazana przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich do Senatu. Autor petycji postuluje wprowadzenie obowiązkowych testów zawodowych dla kandydatów do partii politycznych, sporządzanych przez prawników i psychologów. Zdaniem petytora testy te powinny być proste i uwzględniać różne cechy kandydatów, takie jak kultura osobista, etyka, znajomość języka polskiego, elastyczność oraz reprezentowanie różnych grup społecznych. Według petytora testy te powinny być obowiązkowe dla każdej polskiej partii, niezależnie od przynależności politycznej. Kandydaci, którzy nie spełnialiby warunku określonej punktacji, nie mogliby być przyjmowani do partii. Dodatkowo kandydaci powinni być zróżnicowani osobowościowo. Zdaniem petytora nie może być nadmiaru liderów i liderek, muszą być również bierniejsi kandydaci. W petycji zawarty został wniosek, aby testy obowiązywały również kandydatów na prezydenta, z uwzględnieniem znajomości języka angielskiego. Ponadto autor postuluje, aby tego typu testy obowiązywały również wójtów, prezydentów miast, burmistrzów, sołtysów, radnych. Zdaniem petytora proponowane zmiany przyniosą wiele korzyści, w tym zwiększenie zaufania obywateli do polityków oraz poprawę efektywności działań rządu.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#EwelinaDraus">Odnosząc się do stanu prawnego, wskazać należy, że prawo wybieralności ma: w wyborach na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – obywatel Polski, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu; w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego – osoba mająca prawo wybierania tych organów. Czyli do rady gminy – obywatel Polski, obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim oraz obywatel Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy; do rady powiatu i sejmiku województwa – obywatel Polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze, odpowiednio, tego powiatu i województwa. W wyborach na wójta, burmistrza, prezydenta miasta – obywatel Polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje. Na koniec jeszcze dodam, że prawo kandydowania na sołtysa lub członka rady sołeckiej przysługuje każdemu mieszkańcowi sołectwa posiadającemu czynne prawo wyborcze. Z kolei aby przystąpić do partii politycznej, trzeba spełniać 2 wymogi, pierwszym z nich jest posiadanie obywatelstwa polskiego, a drugim jest ukończenie osiemnastego roku życia. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciele związków i ministerstw, które były zaproszone w związku z tą petycją, chcieliby zabrać głos? Ktoś z państwa?</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę, pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AdrianPokrywczyński">Mogę zabrać głos, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#AdrianPokrywczyński">Adrian Pokrywczyński, Związek Powiatów Polskich…</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Nie musi pan, ale…)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#AdrianPokrywczyński">Nie, nie, ja bardzo lubię przychodzić na posiedzenia tej komisji, ponieważ czasami stykamy się tu z bardzo ciekawymi pomysłami, tak jak ten tutaj. Niemniej jednak, no, petycja jest – przepraszam – absurdalna. Tak? Ja już pominę kwestię partii politycznych, bo tam ludzie sami powinni decydować, kto wchodzi do jakiej partii politycznej. Ale te testy dla wójtów, prezydentów… Nie bardzo wiem, jak miałoby to wyglądać w przypadku akurat tych warunków, które są tutaj, w petycji, proponowane – a tu są wymienione jakieś takie kompetencje miękkie, że tak powiem. No, nawet można by się zastanowić nad jakimiś testami zdrowotnymi – są czasami zgłaszane takie pomysły przy okazji wyborów prezydenckich – ale tutaj są wskazane jakieś takie elementy typu etyka, znajomość języka polskiego, kultura osobista… To jest absolutnie niemierzalne. A więc oczywiście postulujemy, żeby petycji nie rozpatrywać na dalszych, kolejnych etapach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AdamOstrowski">Adam Ostrowski, Związek Miast Polskich.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AdamOstrowski">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AdamOstrowski">Oczywiście zgadzając się z przedmówcą, dodam, że należy też zwrócić uwagę, że ta petycja nie ma charakteru generalnego, bo ona tak naprawdę odnosi się, wybiórczo, tylko do wójtów, burmistrzów, prezydentów. A dlaczego nie ma tu choćby np. starosty czy marszałka? Ale to już pytanie pewnie do petytora. Z drugiej strony nie ma to też charakteru określenia jakiegoś stricte cenzusu, bo nie chodzi ani o cenzus wykształcenia… No, cenzus wieku oczywiście mamy określony w ustawie i to pani mecenas przytoczyła. Ale to nie jest cenzus wykształcenia, bo to są zagadnienia kompetencji miękkich. Związek Miast Polskich jak najbardziej jest przeciwko tej petycji. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#RobertMamątow">Teraz pan marszałek jako pierwszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MichałSeweryński">Właściwie to, co tu zaproponowano, jest działaniem antydemokratycznym, bo to byłoby rozszerzanie kryteriów, które trzeba spełnić po to, żeby uczestniczyć w sprawowaniu władzy, a które dotyczą stanowisk, na jakie wybieramy ludzi. Każdy, kto oddaje głos na jakąś kandydaturę, sam sobie ustala kryteria, według których będzie oceniał tę osobę. I nic tu nie stoi na przeszkodzie. A więc my – w kontekście tego, co mówi konstytucja – nie możemy zrobić nic takiego, w czym ustawa przynosząca nowe kryteria, nowe wymagania od kandydatów przeczyłaby konstytucji. To jest petycja, której po prostu nie powinniśmy dalej rozpatrywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JolantaPiotrowska">Jak widzę zachowania niektórych polityków, przedstawicieli władzy, albo słyszę wypowiedzi, to czasem myślę, że przydałyby się jakieś testy. Ale to jest oczywiście tylko indywidualne myślenie w danej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JolantaPiotrowska">Przychylam się jednak do tego, co powiedział pan profesor, bo żyjemy w kraju demokratycznym. Petycja nie jest całościowa, nie uwzględnia wszystkich – nie ma tu wymienionych posłów, senatorów czy, tak jak panowie przedstawili, również marszałków, starostów, członków zarządów ciał samorządowych – a więc stawiam wniosek o niekontynuowanie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#RobertMamątow">Więcej wniosków nie ma.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#RobertMamątow">Poddaję pod głosowanie wniosek pana marszałka i pani senator o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów jest za? (5)</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#RobertMamątow">Komisja jednogłośnie podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac legislacyjnych nad petycją nr P11–129/24. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#RobertMamątow">Jest to petycja z dnia 4 października 2024 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego poprzez zmianę przepisów o doręczeniach komorniczych.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę o przedstawienie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MaciejKowalski">Jest to petycja zbiorowa, wniesiona przez Spółdzielnię Mieszkaniową „Bródno” w Warszawie. Petycja dotyczy zmiany ustawy – Kodeks postępowania cywilnego poprzez zmianę przepisów o doręczeniach, w tym doręczeniach komorniczych. Autorzy petycji w głównym nurcie swojego postulatu przystawili problem dłużników czynszowych. Są to osoby, które bardzo często ukrywają się, nie odbierają korespondencji dla uniknięcia wszczęcia postępowania sądowego. Takie zachowanie się pozwanego w przypadku złożonego w stosunku do niego pozwu o zapłatę prowadzi najczęściej w pierwszej kolejności do zawieszenia postępowania, właśnie ze względu na niemożność dostarczenia tego pierwszego pisma, a następnie, w przypadku nieustalenia adresu zamieszkania pozwanego przez powoda, właśnie z pomocą komornika poprzez doręczenia komornicze, do umorzenia postępowania. Jak podnosi Spółdzielnia Mieszkaniowa „Bródno”, w konsekwencji powoduje to, że duża liczba zasadnych roszczeń z należności czynszowych przedawnia się i nie można ich następnie dochodzić… to znaczy można ich dochodzić, ale nie są one jak gdyby ściągane. Zdaniem wnoszących petycję przepisy o doręczeniach pozwu znacznie utrudniają ściągalność zaległości czynszowych. Jest to zagrożenie dla pewności obrotu i płynności finansowej podmiotów, jakimi są właśnie spółdzielnie. Przenoszenie ciężaru poszukiwania dłużników na powoda, w tym przypadku właśnie na spółdzielnię, w opinii petytorów jest ich nadmiernym obciążeniem w sytuacji, kiedy sądy dysponują znacznie bardziej rozwiniętymi możliwościami ustalania stanu w zakresie adresu zamieszkania pozwanego.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#MaciejKowalski">Autorzy petycji zwracają również uwagę na dłużników, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w przypadku niezgodności wpisu danych ewidencyjnych z rzeczywistym miejscem siedziby firmy dłużnik prowadzący działalność traktowany jest jako osoba jej nieprowadząca i należy ustalić adres jego zamieszkania w celu wniesienia do sądu tego pierwszego pisma, czyli pozwu. Jest to traktowane inaczej niż w przypadku podmiotów wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego – mówimy tutaj o spółkach akcyjnych i spółkach z o.o. czy też o spółkach komandytowych.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#MaciejKowalski">Autorzy petycji proponują jednoznacznie uregulować w przepisach, iż w wypadku braku możliwości ustalenia adresu zamieszkania dłużnika, po wyczerpaniu doręczeń komorniczych, ustanawiany będzie kurator dla dłużnika nieznanego z miejsca pobytu. Wynagrodzenie tak ustanowionego kuratora powinno zachęcać do aktywnego poszukiwania dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#MaciejKowalski">Ponadto wnoszący petycję uważają, że należałoby w zakresie skutku doręczenia zrównać sytuację prawną dłużników – przedsiębiorców wpisanych do CEIDG z sytuacją podmiotów podlegających wpisowi do rejestru sądowego oraz osób reprezentujących te podmioty, czyli prokurentów, członków organów czy też likwidatorów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości chcieliby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SylwiaGórecka">Górecka Sylwia, Departament Prawa Cywilnego i Gospodarczego, Ministerstwo Sprawiedliwości. Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#SylwiaGórecka">Odnosząc się do postulatu autora petycji, chciałabym wskazać, że Ministerstwo Sprawiedliwości dostrzega problem związany z doręczeniami komorniczymi i z dodanym ustawą z 4 lipca 2019 r. art. 1391 k.p.c., przewidującym obowiązek doręczenia komorniczego w momencie, kiedy osoba fizyczna po dwukrotnej awizacji nie odebrała przesyłki zawierającej korespondencję sądową, pierwszą korespondencję sądową w sprawie. W ocenie ministerstwa ten przepis jest w pewnym zakresie z założenia dysfunkcjonalny, albowiem konieczność tych doręczeń komorniczych aktualizuje się nie tylko w sytuacji, gdy podany w pozwie adres jest nieaktualny, ale także wówczas, gdy jest aktualny, ale pozwany celowo nie odbiera przesyłki sądowej, co prowadzi oczywiście do naruszenia równowagi stron postępowania i daje dłużnikom możliwość skutecznej obrony przed roszczeniami z wykorzystaniem narzędzi o charakterze proceduralnym. Jednakże proponowane przez autora petycji rozwiązanie nie rozwiąże tego problemu, ponieważ… Na uwagę zasługuje fakt, że w momencie, kiedy sąd zwraca powodowi pismo sądowe celem doręczenia go pozwanemu przez komornika, to komornik próbuje je doręczyć na adres wskazany przez powoda w pozwie. I jeżeli komornik prowadzi już jakieś postępowanie egzekucyjne w stosunku do tej osoby i z urzędu wie, że ta osoba mieszka pod innym adresem, to wtedy próbuje na ten adres również to pismo mu doręczyć, a jeżeli okazuje się, że nie da się pism doręczyć na te adresy, to następnym etapem, z którego może skorzystać powód, jest złożenie wniosku do komornika o ustalenie adresu pozwanego. Wówczas komornik wykorzystuje wszystkie swoje instrumenty, a ma ich wiele – m.in. dostęp do bazy PESEL, może też zwrócić się do banków, do urzędu skarbowego – i on poszukuje adresu takiego pozwanego. Jeżeli nie uda mu się ustalić tego adresu, wtedy powód, mając postanowienie i protokół komornika, może złożyć w sądzie wniosek o ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego. Czyli generalnie niemożność doręczenia przez komornika w trybie art. 1391 pierwszej korespondencji w sprawie, bez złożenia następnie wniosku o ustalenie adresu pozwanego… A to nieustalenie i nieznany adres, zupełnie nieznany adres pozwanego to są 2 zupełnie różne sprawy. Aktualnie przepisy k.p.c. przewidują możliwość złożenia właśnie takich 2 wniosków: pierwszego – do komornika, a później drugiego do sądu. I sąd po przeanalizowaniu, czy te informacje wskazane w protokole i postanowieniu komornika są wiarygodne – a oczywiście są – ustanawia kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#SylwiaGórecka">Odnosząc się jeszcze do kwestii dostępu przez sąd do systemu PESEL, należy wskazać, że obowiązek zameldowania, który wynika z przepisów prawa administracyjnego, często nie jest tożsamy z kwestią adresu zamieszkania. Meldunek stały ma charakter wyłącznie ewidencyjny, niemal wyłącznie, i nie jest w żaden sposób egzekwowany ani sankcjonowany. Mówię o tym, ponieważ autor petycji podnosił, że sądy powinny same skorzystać z możliwości doręczenia pisma na adres zameldowania wskazany w systemie PESEL.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#SylwiaGórecka">Generalnie, tak jak powiedziałam, Ministerstwo Sprawiedliwości uważa za konieczną zmianę regulacji dotyczących doręczeń korespondencji sądowej zarówno osobom fizycznym, jak i przedsiębiorcom indywidualnym wpisanym do CEIDG, ale nie w kierunku proponowanym przez autora petycji. Zaraz jeszcze odniosę się do kwestii przedsiębiorców wpisanych do CEIDG. Chciałabym tu tylko powiedzieć, że aktualnie prowadzone są w Ministerstwie Sprawiedliwości prace analityczno-koncepcyjne, których celem jest zmiana tej regulacji dotyczącej doręczeń komorniczych, ale chcemy wypracować taką regulację, która nie będzie naruszać równowagi stron postępowania, to znaczy pozwoli zarówno powodowi na dochodzenie swoich spraw przed sądem, jak i pozwanemu na obronę swoich praw przed sądem, czyli zapewni każdej ze stron gwarancje procesowe.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#SylwiaGórecka">Odnosząc się do kwestii zrównania sytuacji prawnej dłużników – przedsiębiorców wpisanych do CEIDG z sytuacją podmiotów podlegających wpisowi do rejestru sądowego, chciałabym wskazać, że sprawa zastosowania takiej analogicznej regulacji w stosunku do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, wpisanych do CEIDG, napotyka na pewne problemy, bo jest związana z koniecznością pouczenia tych osób. Aktualnie wg obowiązujących przepisów ustawy o CEIDG na etapie wpisu do rejestru nie dokonuje się pouczeń przedsiębiorcy o procesowych skutkach zaniechania zmiany adresu do doręczeń na aktualny, w przeciwieństwie do przepisów dotyczących Krajowego Rejestru Sądowego. Tak więc wymagałoby to zmiany ustawy o CEIDG. Poza tym aktualnie przepis art. 36 ustawy o CEIDG przewiduje skuteczne prawnie doręczanie pism przedsiębiorcy wpisanemu do CEIDG przez organ ewidencyjny na dotychczasowy adres, pierwotnie wskazany we wpisie przedsiębiorcy do CEIDG, ale sankcja, o której mówi ust. 2 tego artykułu, dotyczy tylko skutków względem organu administracji prowadzącego rejestr. Tak więc tutaj potrzebne byłyby zmiany. I wydaje się, że zmiany, nad którymi obecnie prace analityczno-koncepcyjne prowadzi Ministerstwo Sprawiedliwości, będą miały na celu kompleksowe rozwiązanie problemu adresu do doręczeń fizycznych, w tym w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#SylwiaGórecka">Jeszcze kwestia pouczeń. Trzeba zauważyć, że nawet gdybyśmy teraz wprowadzili obowiązek pouczeń w ustawie o CEIDG co do skutków procesowych niewskazania adresu, aktualnego adresu do doręczeń w CEIDG, to nie będzie to miało skutku wobec osób już wpisanych do tej ewidencji, w stosunku do których nie jest dokonywany wpis zmiany danych.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#SylwiaGórecka">Tak że w ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości ta petycja jest nieuzasadniona i nie w tym kierunku powinniśmy pójść, zmieniając przepisy o doręczeniach komorniczych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RobertMamątow">Niemniej powiedziała pani na początku, że jest z tym problem.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#RobertMamątow">Ja mam propozycję, Szanowni Państwo. Musimy podjąć ostateczną decyzję, ale ja dzisiaj nie jestem w stanie takiej decyzji podjąć. Uważam, że powinniśmy oficjalnie wystąpić do Ministerstwa Sprawiedliwości z pytaniem, jak widzi ostateczne rozwiązanie tego problemu. Wystąpiłbym też do Naczelnej Rady Adwokackiej, bo oni też mają swoje doświadczenie… I wtedy byśmy podjęli decyzję.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#RobertMamątow">Jest zgoda?</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Zgoda.)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#RobertMamątow">Komisja podjęła decyzję o wystąpieniu w sprawie postulatu petycji do instytucji, o których mówiłem. I wtedy podejmiemy decyzję.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#RobertMamątow">I została nam ostatnia petycja, Szanowni Państwo.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#RobertMamątow">Jest to petycja z dnia 9 października 2024 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego celem wyłączenia z egzekucji komorniczej środków pochodzących z nadpłaty podatku dochodowego od emerytury oraz ulgi na dziecko.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę o przedstawienie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PaulinaBedyńska">Dzień dobry raz jeszcze. Paulina Bedyńska, Biuro Analiz i Petycji.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PaulinaBedyńska">Jest to petycja indywidualna z 9 października 2024 r., wniesiona przez osobę fizyczną. Autor petycji wniósł o podjęcie działań legislacyjnych w celu ochrony zwrotu nadpłaty podatku z emerytury oraz środków z tytułu ulgi na dziecko przed zajęciem komorniczym.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PaulinaBedyńska">Zdaniem wnoszącego petycję obecnie obowiązujące przepisy, mimo istniejących zabezpieczeń, w praktyce często nie chronią skutecznie tych środków, co prowadzi do poważnych naruszeń praw obywateli i pogorszenia ich sytuacji finansowej. W opinii petytora wprowadzenie postulowanych zmian zapewni ochronę najważniejszych świadczeń, które mają służyć wsparciu obywateli i nie mogą być przedmiotem zajęcia komorniczego. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób starszych oraz rodzin z dziećmi, które mogą znajdować się w trudnej sytuacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PaulinaBedyńska">Autor petycji postuluje wprowadzenie do działu V kodeksu postępowania cywilnego nowego przepisu w brzmieniu: „Nie podlegają egzekucji środki pochodzące z nadpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, które zostały zwrócone osobom pobierającym świadczenia emerytalne, oraz środki z tytułu ulgi na dziecko, przyznawane na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PaulinaBedyńska">Komornicy sądowi w toku sądowego postępowania egzekucyjnego dokonują zajęcia wierzytelności z wszelkich nadpłat, zwrotów podatków przysługujących dłużnikowi, nie ograniczając się jedynie do podatku dochodowego od osób fizycznych. W dziale V kodeksu postępowania cywilnego uregulowane zostały ograniczenia egzekucji. W art. 831 określone są enumeratywnie wyłączenia spod egzekucji i przepis ten jako przepis szczególny nie podlega wykładni rozszerzającej. Katalog wyłączeń nie wymienia jako wolnej od egzekucji żadnej ulgi podatkowej. Jeżeli wierzyciel w złożonym komornikowi wniosku egzekucyjnym zażąda skierowania egzekucji do któregokolwiek składnika majątku dłużnika wymienionego w omawianym przepisie, komornik umorzy postępowanie egzekucyjne.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#PaulinaBedyńska">Art. 833 kodeksu postępowania cywilnego wymienia kolejne ograniczenia egzekucji związane z uzyskiwaniem dochodów przez dłużnika ze źródeł wskazanych bezpośrednio w tym przepisie. Są to m.in. ograniczenia wynikające z kodeksu pracy, ograniczenia co do świadczeń, do których zastosowanie mają przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenia alimentacyjne, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PaulinaBedyńska">Art. 9022 reguluje prowadzenie egzekucji ze szczególnego rodzaju wierzytelności, którą określa jako „wierzytelność z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku” w rozumieniu ordynacji podatkowej. To jest tzw. wierzytelność podatkowa. W ordynacji podatkowej znajduje się także definicja zwrotu podatku, przez który rozumie się zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, a także inne formy zwrotu podatku przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciele urzędów…</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SylwiaGórecka">Górecka Sylwia, Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#SylwiaGórecka">Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że wyłączenie nadpłaty, zwrotu podatku spod egzekucji – niezależnie od tego, czy dotyczy to ulgi na dzieci, czy nadpłaty podatku dochodowego z emerytury – jest niezasadne. Ulga podatkowa na dziecko przysługuje rodzicowi, który rozlicza PIT z tytułu posiadania dziecka, nie zaś bezpośrednio dziecku, jak to ma miejsce np. w przypadku alimentów. Zarówno w przypadku ulgi na dziecko, jak i świadczeń o charakterze emerytalnym egzekucja z tej nadpłaty podatku dochodowego jest nierzadko jedynym świadczeniem, które wierzyciel jest w stanie wyegzekwować – ze względu na rozbudowany system zwolnień od egzekucji. Tych zwolnień, wyłączeń, ograniczeń egzekucji uregulowanych w art. 829 i następnych k.p.c. jest wiele. Ponadto ta należność, ta nadpłata nie służy do bieżącego zaspokajania potrzeb rodziny, lecz stanowi niejako źródło dodatkowych środków pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#SylwiaGórecka">Ustawodawca tak ukształtował postępowanie egzekucyjne, aby umożliwić zrównoważenie przeciwstawnych interesów wierzyciela i dłużnika. Wyrazem tego kompromisu pomiędzy zasadą, że podstawowym celem postępowania jest przymusowe zaspokojenie należności wierzyciela, a potrzebą ochrony dłużnika, poprzez zapewnienie mu minimum środków do egzystencji, są przewidziane w przepisach prawa wyłączenia spod egzekucji, które właśnie mają na celu zapewnienie określonym osobom niezbędnych środków do życia, ochronę dłużnika oraz jego rodziny. Ja nie będę wymieniać tych wszystkich wyłączeń i ograniczeń, bo ich jest bardzo dużo w różnych przepisach. Zaznaczę, że egzekucji zasadniczo nie podlega np. wynagrodzenie za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, co wynika z art. 871. Jeśli chodzi o świadczenia emerytalne, to egzekucja może dotyczy 75% tego świadczenia, czyli ograniczenia sięgają 25% uzyskiwanego świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#SylwiaGórecka">Ze względu na słuszne interesy wierzycieli, których prawem jest otrzymanie stwierdzonych tytułem wykonawczym należności, należy ocenić, że nie jest zasadne dokonywanie kolejnych zmian legislacyjnych we wskazanym przez autora petycji kierunku. Miejmy też na względzie, że minimalne wynagrodzenie za pracę, o którym wcześniej wspomniałam, cały czas rośnie. Z roku na rok ta kwota stanowiąca podstawę określenia wysokości kwoty wolnej od zajęcia, podlegającej ochronie, jest coraz wyższa, co utrudnia dochodzenie wierzytelności i działa, no, na niekorzyść wierzyciela. W związku z tym wprowadzenie kolejnego wyłączenia z egzekucji, tj. świadczenia, które ma charakter jednorazowy i nie służy zaspokojeniu podstawowych bieżących potrzeb, będzie, no, kolejnym utrudnieniem i wpłynie na coraz niższą efektywność egzekucji. Miejmy tu na uwadze również interesy fiskalne państwa, a przede wszystkim spójrzmy na to z perspektywy zasad równości i sprawiedliwości społecznej. W związku z tym w ocenie ministerstwa nie ma podstaw do zwolnienia z egzekucji komorniczej nadpłaty, zwrotu podatku w przypadku podatku od emerytury, jak i w przypadku ulgi na dzieci. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#RobertMamątow">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AdrianPokrywczyński">Ja bym chciał poprzeć stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości. Jako samorządy potencjalni wierzyciele nie możemy sobie pozwolić na coraz większe zwalnianie z egzekucji pewnych… Tym bardziej, że tu doszło do jakiegoś pomylenia pojęć. Przepraszam za tak brutalne słowa. No, ale nie można się zgodzić ze stwierdzeniem, że to jest niesłuszne zajęcie środków. Egzekucja jest po prostu realizacją stwierdzonego długu, stwierdzonego na drodze sądowej. Tak więc tutaj nie ma czegoś niesłusznego – ktoś komuś zalega pieniądze i po prostu powinien te pieniądze oddać. To nie są jakieś dodatkowe środki, które mają zapewnić egzystencję, tylko to są kwoty, które państwo zwraca z pewnych względów. To są dodatkowe środki, więc powinno zostać wyegzekwowane… Dlatego popieramy odrzucenie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RobertMamątow">Państwo Senatorowie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MichałSeweryński">Ja bym powiedział, że tutaj jest kwestia wyboru, czy mamy chronić interesy wierzyciela, czy interesy dłużnika. Wiadomo, że zawsze w gorszej sytuacji jest wierzyciel, bo to on ma podjąć czynności, które mają zapewnić spełnienie tego roszczenia. Jak się na to spojrzy z tego punktu widzenia, to wydaje się, że należałoby raczej wzmacniać pozycję wierzyciela. Ustawodawca powiedział: słuszne jest, żeby to, co należy się wierzycielowi, zostało wyegzekwowane, żeby jego prawo było respektowane. Jeżeli będziemy osłabiać narzędzia, które służą temu założeniu, no to nie zostanie zrealizowany podstawowy cel egzekucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PiotrMasłowski">Ja się podzielę swoim prywatnym doświadczeniem, które się wiąże z tą petycją, ale i z poprzednią. Miałem taką sytuację, że mieszkanie, którego jestem właścicielem… Lokatorzy, którzy tam mieszkali, pewnego dnia zniknęli, nie płacąc mi za 3 miesiące. I nie udało się doręczyć im żadnych dokumentów. Jedyne pieniądze, jakie potencjalnie mogłem wyegzekwować, to właśnie te ze zwrotu podatku. Komornik mnie wtedy o to zapytał. Wiedząc, że mają dwoje dzieci, zdecydowałem się tego nie robić.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PiotrMasłowski">Popieram wniosek, żeby nie kontynuować prac nad tą petycją. My takie patologiczne zjawiska tylko wzmocnimy, jeżeli zdecydujemy inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#RobertMamątow">Są inne wnioski? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#RobertMamątow">Poddaje wniosek pana senatora Masłowskiego pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów jest za tym, żeby nie kontynuować prac nad tą petycją? (4)</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#RobertMamątow">Komisja podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac nad petycją nr P11–131/24.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#RobertMamątow">Rozpatrzyliśmy ostatnią petycję.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#RobertMamątow">Wszystkim państwu dziękuję bardzo za przybycie na dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#RobertMamątow">Udało nam się skończyć przed upływem 2 godzin – jest dobrze.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#RobertMamątow">Szanowni Państwo, chciałbym przypomnieć, że jutro o godzinie 9.00 mamy kolejne posiedzenie komisji. Czekają bardzo, bardzo trudne 2 petycje, które musimy w końcu rozpatrzyć, zdecydować, czy tak, czy tak. To są petycje dotyczące rocznika 1953. Tak że zapraszam państwa jutro na godzinę 9.00 do sali nr 182. Musimy ostatecznie zmierzyć się z tym tematem.</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#RobertMamątow">Zamykam posiedzenie komisji w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-73.12" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 43)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>