text_structure.xml 126 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 49)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ryszard Bober)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RyszardBober">Proszę państwa o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#RyszardBober">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RyszardBober">W imieniu przewodniczącego Waldemara Pawlaka oraz własnym witam serdecznie państwa senatorów przybyłych na posiedzenie komisji. I w naszym wspólnym imieniu witam wszystkich, którzy chcą wziąć udział w posiedzeniu dotyczącym kwestii biogazu rolniczego jako szansy dla gospodarstw, dla rolnictwa oraz dla samorządów.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#RyszardBober">W związku z tym, że nie mam jeszcze listy gości, powitam państwa gremialnie, żeby nikogo nie pominąć. Są reprezentowane ministerstwo gospodarki, jak również ministerstwo klimatu i ministerstwo rolnictwa. Mamy sygnał, że pan minister się spóźni, ale do nas dotrze.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#RyszardBober">Temat biogazu, biogazowni rolniczych i nie tylko rolniczych jest bardzo istotny, ale w obszarze rolnictwa cały czas mamy też problem obiegu węgla. Tak że chcemy połączyć 2 sprawy: wykorzystać ślad węglowy w gospodarstwach poprzez produkcję biogazu, biometanu… Z drugiej strony jest to szansa na dodatkowe dochody dla rolników, generalnie tych, którzy prowadzą działalność zwierzęcą. No, chcemy jak najbardziej efektywnie wykorzystać odpady, które są odpadami w postaci obornika, gnojówki, gnojowicy, jak również odpady z poziomu przemysłu, przetwórstwa rolnego. Chcemy w to włączyć odpady komunalne, które stanowią taki element dodatkowy, dzięki któremu możemy produkować biogaz w połączeniu z substratem rolniczym, tak to nazwijmy.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#RyszardBober">W związku z tym, że mam już pełną listę gości, pozwolę sobie przywitać państwa. Jest z nami pan Jarosław Wiśniewski… Przepraszam państwa, ale w kolejności wpisów na liście obecności będę wymieniał, kto uczestniczy w dzisiejszym posiedzeniu połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#RyszardBober">Oczywiście nie muszę przypominać, że posiedzenie jest transmitowane, nagrywane i że będzie sporządzony protokół. Rozumiem, że wszyscy mają świadomość, czym jest RODO, i że, uczestnicząc w tym posiedzeniu połączonych komisji, tym wszystkim wymogom podlegają.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#RyszardBober">Rozumiem, że na sali nie ma osób, które zawodowo zajmują się lobbingiem.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#RyszardBober">Tak? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#RyszardBober">Te formuły zostały odczytane i przez państwa przyjęte do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#RyszardBober">Myślę, że panowie senatorowie co do porządku obrad, czyli tego jednego punktu, nie mają uwag.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#RyszardBober">Pan Jarosław Wiśniewski, radca w Departamencie Rynków Rolnych w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pan Konrad Wojnarowski, podsekretarz stanu, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Pan Miłosz Motyka, podsekretarz stanu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Towarzyszą panu ministrowi zastępca dyrektora Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii Janusz Pilitowski, jak również główny specjalista Aleksander Słowik. Jest z nami również administrator w biurze ministra, pan Bartosz Grabelak. Jest z nami pani Agnieszka Karwat, kierownik Wydziału Energetyki tegoż ministerstwa…</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Funduszu…)</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#RyszardBober">Artur Zawisza, współorganizator, przepraszam… To z inicjatywy pana Artura, prezesa Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego, zwołane zostało dzisiejsze posiedzenie. To na państwa wniosek debatujemy i tym tematem się będziemy zajmowali. Towarzyszą panu Arturowi jako przedstawiciele unii pan Sebastian Janas i pan Bartłomiej Janas. Pan Franciszek Nowak, Polskie Towarzystwo Rolnicze… Mamy gości dużo, ale trudno… Pan Dariusz Bojsza, prezes zarządu inicjatywy dla środowiska i energii. Hanna Grochowiecka, udziałowiec Biogazowni Rypin. Maciej Mularski, prezes Stowarzyszenia Producentów Pomidorów i Ogórków pod Osłonami. Urszula Hasiec, ekspertka Stowarzyszenia „Przyjazna Gospodarka”. Marek Pituła, prezes Polskiego Stowarzyszenia Biometanu. Przemysław Krawczyk, przedstawiciel Rady OZE Konfederacji „Lewiatan”. Ekspert… Nie potrafię tego odczytać. Janusz Markowski, ekspert OZE, bank polski… Narodowy Bank Polski?</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#RyszardBober">Dyrektor do spraw zrównoważonego rozwoju w Goodvalley Polska, pani Anita Bednarek. Stronę społeczną rolników reprezentują: prezes podlaskiej izby Zdzisław Łuba, członek tejże izby Jarosław Rogowski, prezes Ryszard Borys z Dolnośląskiej Izby Rolniczej, Stanisław Barna, członek zachodniopomorskiej izby… Ale nieobecny. Dalej: prezes Lech Gryko, Zielona Energia Michałowo Spółka z o.o.; Witold Konarski, wiceprezes Mazowieckiej Izby Rolniczej. Dotrze do nas jeszcze pan poseł, marszałek Marek Sawicki, który będzie również miał wystąpienie. Jest z nami także Grzegorz Anczewski, Krajowa Rada Izb Rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#RyszardBober">W związku z tym, że wszystkich państwa już powitałem, chyba możemy rozpocząć procedowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#RyszardBober">Propozycja jest taka, abyśmy najpierw wysłuchali wystąpienia pana ministra Miłosza Motyki, a w następnej kolejności pan minister zabierze głos. Zobaczymy, jak z czasem… Potem jeszcze pan marszałek Marek Sawicki, pan Artur, a potem będziemy mieli szeroką dyskusję w tym temacie.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MiłoszMotyka">Szanowni Panowie Przewodniczący! Wysoki Senacie! Szanowni Państwo! Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MiłoszMotyka">Cieszymy się z tego posiedzenia i z tej debaty. Kilkanaście miesięcy temu w tym samym miejscu Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności wspólnie z komisją klimatu debatowała nad kwestią OZE. Wtedy rozmawialiśmy, debatowaliśmy na temat rozwiązań dotyczących sektora wiatrowego, wykorzystania jego potencjału, konkretnych zapisów ustawowych, ale i wykorzystania potencjału polskich przedsiębiorców w tym krwiobiegu, w szeroko rozumianej gospodarce, nie tylko w sektorze elektroenergetyki. Dzisiaj możemy powiedzieć, że te zapisy, te konkluzje i te wnioski, które wtedy były składane przez branżę, przez senatorów, zostały wpisane w rządowy projekt ustawy likwidującej zasadę 10H, odblokowującej potencjał lądowej energetyki wiatrowej, obejmującej wsparcie dla mieszkańców okolicy wiatraków, ale też usprawniającej procedury, bo procedura planistyczna środowiskowa w tym samym czasie… To są tylko niektóre ze zgłaszanych wtedy sugestii i wniosków, które ze strony senatorów, ze strony branży i ze strony przedsiębiorców się pojawiały. To jest wymierny efekt tamtej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MiłoszMotyka">Chcę, żeby po tym posiedzeniu komisji również takie résumé, takie wskazanie dla nas, dla resortu klimatu i środowiska, nad którym będziemy mogli pracować, się pojawiło, bo to jest dla nas solidny materiał dający nam gwarancję… poczucie tego, że to, co robimy, będzie miało później odzwierciedlenie i poparcie w pracach Senatu, parlamentu, i będzie dawało gwarancję, że to, co robimy, jest szeroko nie tylko konsultowane, ale wdrażane przede wszystkim, a później poddawane pod głosowanie. Projekty, które dotychczas tutaj w Senacie przedstawialiśmy – wdrażające dyrektywę RED II, dotyczące odnawialnych źródeł energii, poprawiające system rozliczeń dla prosumentów, co do rynku mocy – udawało się, także dzięki dyskusji, przeprowadzić z poparciem szerokiej większości. Później uzyskiwały one podpis prezydenta. Jestem przekonany, że tak samo będzie z ustawą odległościową, która jest obszerną ustawą i w zamierzeniu zawierać będzie, wreszcie, system wsparcia dla biometanu powyżej 1 MW, wprowadzi chociażby zapisy dotyczące gazociągu bezpośredniego. W kolejnych aktach prawnych, na których pojawienie się liczę i w których, w co wierzę, wnioski z tej dyskusji się będą zawierały, dotyczących wskazania obszaru przyśpieszonego rozwoju OZE, czyli wdrażania dyrektywy RED III, wskazania przez samorządowców, z którymi chcemy tę transformację prowadzić… Oni są w tym zakresie bardzo aktywni. Chodzi o to, żeby biogaz, biometan, którego potencjał – wskazany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, ministerstwo rolnictwa, a zaraz także krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu, o którym jeszcze powiem, jest bardzo duży – znalazł się… Tzn. żebyśmy mogli wskazać miejsca, w których będzie można odpowiednio szybko, po konsultacjach społecznych, otwartych, wskazujących na potrzebę takiego rozwiązania, wykorzystywać ten potencjał lokalnie. Co do zasady chyba już rozumiemy potrzebę dekoncentracji i decentralizacji polskiego systemu energetycznego. Jesteśmy w stanie dzisiaj z pełną otwartością powiedzieć: tak, idziemy w tę stronę, bo to jest m.in., poza gwarancją stabilnych dostaw energii elektrycznej i ich niskich cen, gwarancja bezpieczeństwa, rzecz fundamentalna. Bo po prostu system rozproszony doskonale się sprawdził w kryzysowej sytuacji, szczególnie za naszą wschodnią granicą.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MiłoszMotyka">To namacalne doświadczenie musi być przez nas niejako wdrożone w życie i temu mają służyć takie spotkania, temu mają później służyć projekty ustaw i temu mają służyć inwestycje narodowego funduszu ochrony środowiska we współpracy z innymi jednostkami. By to wzmacniać… Dlatego też podjęliśmy decyzję i stąd późniejszy wniosek… Mam na myśli decyzję podjętą przez Europejski Bank Inwestycyjny o zwiększeniu środków w ramach programu „Energia dla wsi” z 1 miliarda do 3 miliardów. Kolejny krok to są sprawy związane z usprawnieniem wydawania pozwoleń, skróceniem procedur, a jeśli chodzi o wnioski, to ich szybsze procedowanie.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MiłoszMotyka">Dziękujemy za tę aktywność branży, przedstawicielom branży, którzy są zrzeszeni w Radzie Koordynacyjnej do spraw rozwoju sektora biogazu i biometanu i którzy bardzo ciężko pracują kadencja po kadencji, a tak naprawdę tydzień po tygodniu, nad konkretnymi rozwiązaniami. To jest jeden z waszych postulatów, który musi zostać wdrożony, tak aby ten proces nie był gehenną dla rolników i przedsiębiorców. Fundamentalnym zadaniem dla polskiej wsi jest, aby, o czym już mówiliśmy, przede wszystkim w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego… To musi być realizowane.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MiłoszMotyka">Kolejnym aspektem związanym z bezpieczeństwem, które gwarantują polscy rolnicy i przedsiębiorcy, jest dzisiaj bezpieczeństwo energetyczne. Skoro w sektorze rolnictwa odrobiliśmy lekcję i jest tam taki system wsparcia dla rolników, który gwarantuje im to, że państwo stoi po ich stronie, a procedury nie są tak uciążliwe, to w sektorze energetycznym musi być po prostu tak samo. I tutaj pracujemy wraz z narodowym funduszem ochrony środowiska nad lepszą wydolnością systemu i przystępnością tych wniosków, tak żeby rolnik wiedział, jak szybko może środki uzyskać i jak się po nie ubiegać, żeby miał pewność, że dany urzędnik jest od tego, żeby go wspierać, a nie cokolwiek utrudniać, żeby ta procedura była wreszcie przejrzysta, żeby łatwiej było później – to kolejny aspekt, o którym chcę powiedzieć – przyłączyć odpowiednią instalację do sieci.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MiłoszMotyka">Poza obszarami przyspieszonego rozwoju OZE, zwiększeniem środków na biogazownie i biometanownie i skróceniem procedur pracujemy nad rozwiązaniami dotyczącymi sieci. Mamy taką determinację, żeby tym roku, do końca roku to rozwiązanie przeprowadzić. Planujemy wielką zmianę prawa energetycznego, wsłuchując się także w te wnioski, które branża do nas zgłasza. I te dotyczące przyłączy gazowych, i te do sieci energetycznej… Tu musi być zmiana. Tak więc liczymy na dyskusję. W ciągu najbliższych dni przekażemy projekt do konsultacji publicznych. Liczymy na konkretne wnioski z państwa strony. Chcemy ten projekt przeprowadzić przez parlament, przez Sejm i przez Senat i w tym roku przegłosować. Dzisiaj myślimy o rozwiązaniach legislacyjnych, o środkach na inwestycje. Nasza praca, z której doświadczenie państwo już mają, daje gwarancję, że to będzie wykonane. Chcę po drodze państwu taką deklarację złożyć… Chodzi o gwarancję, że prawo, to dobre prawo, które współtworzymy, będzie realizowane i wdrażane przez dobrze przygotowanych ludzi. Bo na końcu są konkretne decyzje administracyjne, urzędnicze, a państwo muszą mieć gwarancję i pewność, że ci ludzie stoją po dobrej stronie mocy, po zielonej stronie mocy dającej gwarancję bezpieczeństwa energetycznego, tańszego prądu, a jednocześnie lepszej dochodowości i rozwoju obszarów wiejskich. Chcemy, by to uwrażliwienie… by potencjał biogazu, biometanu był uwolniony w poczuciu potrzeb inwestycyjnych w jednostkach administracyjnych, w narodowym funduszu ochrony środowiska, by ten potencjał, który zapisany w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu… I tu nasza deklaracja jako resortu klimatu i środowiska: do końca II kwartału w pełni, w scenariuszu ambitnym i w scenariuszu bazowym, zostanie on przedstawiony i tam biogaz i biometan będzie miał bardzo silną rolę. Chcemy, by te ambitne cele zapisane w Krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu do 2030 r., które wpłyną na niskoemisyjne rolnictwo, na niskoemisyjną gospodarkę, były wypełnione. Legislacyjnie wypracujemy takie rozwiązania, które uzyskają szerokie poparcie – jestem o tym przekonany. Inwestycyjnie… Będą na to środki. Chcę też, by rolnicy, przedsiębiorcy nie przechodzili gehenny administracyjnej związanej z przyłączeniem, związanej z całym procesem inwestycyjnym, by było to po prostu coś, co jest dzisiaj absolutnie priorytetem. Skoro mówimy, że bezpieczeństwo jest priorytetem, to po prostu wszystkie ręce na pokład – administracyjnie, inwestycyjnie, legislacyjnie. Nie tylko parlament i rząd, ale wszystkie agendy rządowe realizujące de facto te inwestycje, powinny być w to zaprzęgnięte, a rolnik czy przedsiębiorca nie powinien być klientem czy beneficjentem, ale osobą, która jest równorzędnym partnerem dla państwa. Bo to dzięki rolnikowi i przedsiębiorcy nie tylko bezpieczeństwo żywnościowe, ale i energetyczne będzie realizowane. Jestem o tym przekonany, że ten potencjał w pełni odblokujemy.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MiłoszMotyka">Cieszę się na tę dyskusję. Jesteśmy jako resort klimatu i środowiska – myślę, że ta współpraca tego dowodzi – tymi, którzy te wnioski bardzo poważnie potraktują i wpiszą je w swoje projekty aktów prawnych, w swoje zalecenia. Wszystkiego dobrego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze, za te słowa, które tu padły, bardzo, bardzo zobowiązujące resort i pokazujące, że państwo pracujecie… Od nas będzie zależało tempo procedowania tej bardzo ważnej ustawy i rozporządzeń wykonawczych, które państwo będziecie musieli potem wnieść.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RyszardBober">Oczywiście bez środków niewiele się uda. Dlatego zapraszam pana ministra z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, pana Konrada Wojnarowskiego, który, jak myślę, równie optymistycznie wskaże nam, jak i kiedy będzie można po te środki sięgać.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KonradWojnarowski">Panowie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo! Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KonradWojnarowski">Czy optymistycznie? Za chwilę do tego przejdziemy. Myślę, że z jednej strony można spojrzeć optymistycznie, a z drugiej trochę mniej optymistycznie – w zależności od horyzontu czasowego wykorzystania środków, również środków europejskich. Pozwólcie państwo, że podzielę się kilkoma refleksjami osobistymi, ale przede wszystkim refleksjami z punktu widzenia Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, dotyczącymi tematyki dzisiejszego spotkania.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#KonradWojnarowski">Jak wiemy, rośnie presja na transformację energetyczną i zrównoważony rozwój, a rolnictwo naszym zdaniem – myślę, że także wszystkich siedzących tutaj na sali – może zyskać nową rolę, bo poza produkcją żywności… Może stać się kluczowym sektorem w wytwarzaniu energii elektrycznej, otwierając tym samym przed polskimi rolnikami nowe szanse i możliwości. Produkcja biogazu staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem w polskim rolnictwie, np. w gospodarstwach hodowlanych, gdzie wytwarzanie biogazu opiera się na przetwarzaniu odpadów organicznych, takich jak odchody zwierzęce, odpady roślinne oraz inne materiały biodegradowalne. Biogazownie mogą wytwarzać zarówno energię elektryczną, jak i cieplną, co daje rolnikom możliwość zaspokajania własnych potrzeb energetycznych, a także sprzedaży nadwyżek energii do sieci.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#KonradWojnarowski">Polska dysponuje jednymi z największych możliwości produkcji biogazu w Europie, jednak jego wykorzystanie wciąż pozostaje na niskim poziomie w porównaniu do naszych sąsiadów. Produkcja energii ze źródeł odnawialnych prowadzi do zróżnicowania dostępnych na wsi źródeł energii i polepszania stabilności dostaw energii, a także przyczynia się do kreowania aktywnych postaw poprzez uczestnictwo w procesie wytwarzania i wykorzystania energii odnawialnej, czyli prosumenctwo, i kształtowania świadomości ekologicznej. Ponadto wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz sieci energetycznych stanowi znaczący element zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a rolnictwo dysponuje ogromnym potencjałem wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii, szczególnie w zakresie energii z biomasy. Zmiany technologiczne związane z redukcją emisji środowiskowych, w tym w zakresie rozwoju biogazu, są niezbędne zarówno z uwagi na wymagania regulacyjne, jak również w celu powstrzymania niekorzystnych zmian klimatycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#KonradWojnarowski">Jak wiemy, w ostatnim czasie została opublikowana ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu, potocznie nazywana, jak wiemy, specustawą biogazową. Specustawa biogazowa ma za zadanie usprawnić proces realizacji biogazowni rolniczych oraz zachęcić rolników do inwestowania w odnawialne źródła energii. Wprowadza szereg rozwiązań, które mają na celu przyspieszyć i usprawnić proces inwestycyjny, m.in. w zakresie pozwoleń na budowę czy ułatwiania w wydawaniu warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do sieci. Szeroki wybór technologii przetwarzania biomasy na energię, jej dostępność i zróżnicowanie stanowią szansę dla gospodarstw rolnych, które mogą stać się ważnymi dostawcami surowców energetycznych i odbiorcami energii z tych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#KonradWojnarowski">Teraz trochę o środkach. W ramach programu FEnIKS, również za pośrednictwem ministerstwa klimatu i narodowego funduszu ochrony środowiska, o czym wspominał pan minister Motyka, wspierany jest rozwój produkcji energii ze źródeł odnawialnych w ramach działania 2.2 „Rozwój OZE” z budżetem 738 milionów euro, a wsparcie można otrzymać na budowę lub rozbudowę instalacji produkujących energię elektryczną i/lub ciepło z biogazu, a także systemów magazynowania energii oraz infrastruktury umożliwiającej przyłączenie do sieci. Dodatkowo możliwe jest uzyskanie wsparcia na inwestycje w instalacje wytwarzające biometan wraz z przyłączeniem do sieci gazowej, a wsparcie udzielane jest w formie zwrotnej. Ze środków FEnIKS finansowane mogą być duże instalacje, w przypadku biogazu o mocy powyżej 0,5 MW. Beneficjentami wsparcia mogą być przedsiębiorstwa z sektora MŚP oraz duże.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#KonradWojnarowski">Co ważne, biogazownie rolnicze, stricte rolnicze de facto nie są wspierane ze środków FEnIKS. Dlaczego? O to trzeba było zadbać na poziomie programowania perspektywy 2021–2027 i mógł to zrobić ówczesny rząd oraz, jak myślę, w tym kontekście również komisarz do spraw rolnictwa, który w tym czasie swoją funkcję sprawował. My dzisiaj jesteśmy w przededniu czy właściwie już w momencie dyskusji nad przyszłymi ramami finansowymi. Wieloletnie ramy finansowe pojawią się najprawdopodobniej w drugiej połowie roku albo pod koniec tego roku i pokażą możliwości finansowania na kolejną perspektywę, czyli perspektywę 2027–2034. Musimy, jak myślę, zrobić wszystko jako środowiska biogazowe, samorządowe, na czele tutaj z panami przewodniczącymi, z resortami, z senatorkami i senatorami, aby taki komponent odnoszący się stricte do biogazowni rolniczych umieścić w tych ramach finansowych. Myślę, że to jest bardzo, bardzo ważne, żeby do tego wsparcia dla rozwoju OZE, w kontekście uwalniania OZE czy w kontekście przyłączeniowym, inteligentnych sieci energetycznych dla obszarów wiejskich – to już jest – dołączyć ten komponent związany stricte z biogazowniami rolniczymi. I nad tym będziemy pracować. Oczywiście jeśli chodzi o mniejsze biogazownie, to jest możliwość pozyskania środków z programów regionalnych. Jak wiemy, system dysponowania środkami europejskimi w Polsce jest bardzo zdecentralizowany i 44% środków jest w zarządzaniu regionów. Niezależnie od tego, który to region, i niezależnie od tego, powiedziałbym, jaki zarząd operuje tymi środkami, jest możliwość pozyskania środków europejskich w tym zakresie, jeśli chodzi właśnie o mniejsze instalacje.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#KonradWojnarowski">Tych możliwości związanych z rozwojem OZE i z pozyskaniem finansowania jest naprawdę dużo. Myślę, że należy też zapewnić o takiej otwartości zarówno z mojej strony, ale i ze strony wszystkich tych, którzy mogą w czymś pomóc. Jeżeli są jakieś pytania albo potrzeba, aby porozmawiać, powiedziałbym, osobiście, to oczywiście jestem otwarty i chętnie służę pomocą. Użyję instrumentów, które są dostępne, aby tego wsparcia udzielić. No, musimy wywierać też presje na Komisję Europejską i na wszystkich decydentów, bo mimo tych wszystkich potrzeb, które są dzisiaj… Mówimy o tym, że polityka spójności jest ważna, że ważne są środki europejskie dla regionów – i te międzyregionalne, i regionalne, i transgraniczne – że ważna jest kwestia bezpieczeństwa. Przesunięcie środków w ramach KPO, 30 miliardów zł na Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności… Tych potrzeb jest na pewno dużo. Niemniej jednak wierzę w to głęboko, że w przyszłej perspektywie, czyli tej, nad którą my teraz pracujemy, w tym obecna nowo powołana Komisja Europejska, uda się wywalczyć większy komponent dedykowany stricte biogazowniom rolniczym. Poza tym, tak jak mówię, w ramach OZE można korzystać m.in. z tych instrumentów, które tu wymieniłem.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#KonradWojnarowski">Zachęcam do współpracy, do dyskusji. I dziękuję za zaproszenie. Wierzę, że przed nami dobry czas i kawał dobrej roboty do wykonania zarówno dla rolnictwa, jak i polskiej samorządności. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze, za informację.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RyszardBober">Wiadomo, że… Jak to wygląda od strony praktycznej, zaraz posłuchamy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RyszardBober">Zapraszam pana Artura Zawiszę, prezesa Unii Pracodawców i Producentów Przemysłu Biogazowego i Bioetanowego, aby podzielił się refleksjami, powiedział, co służy, co przeszkadza i co powinniśmy zrobić, żeby wreszcie już nie tylko rozmawiać, ale żeby biogazownie powstawały. One są tym komponentem, który będzie miał na energetykę duży wpływ, szczególnie, tak jak pan minister Motyka mówił, na tę rozproszoną, i w momencie, nie daj Boże, jakiegoś kryzysu, będzie tym stabilizatorem.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ArturZawisza">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#ArturZawisza">Szanowni Panowie Przewodniczący! Państwo Senatorowie jako gospodarze tego miejsca! Przybyli Goście, czyli przedstawiciele izb rolniczych! Drodzy Przyjaciele z branży biogazowej i biometanowej!</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#ArturZawisza">Przede wszystkim bardzo dziękuję obu panom przewodniczącym za zwołanie tego dedykowanego tematowi biogazu rolniczego posiedzenia 2 wysokich komisji senackich. Panu przewodniczącemu Ryszardowi Boberowi dziękuję za bardzo szybkie podjęcie tej inicjatywy, którą jako branża biogazowa i biometanowa złożyliśmy. Panu przewodniczącemu Pawlakowi dziękuję za współgospodarzenie, ale i za całokształt jego wieloletnich działań na rzecz rozwoju biogazownictwa w Polsce, bo przecież to on, pan premier Waldemar Pawlak jest niejako historycznie kojarzony z hasłem: „Biogazownia w każdej gminie”.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#ArturZawisza">Wprawdzie do tego nam ciągle daleko, ale zrobiłem sobie małe podsumowanie statystyczne i okazało się, że mamy w kraju nieco ponad 170 biogazowni rolniczych – tyle powstało w ciągu tego, można powiedzieć, 20-lecia polskiego biogazu, bo pierwsza biogazownia rolnicza powstała w roku 2005. Mamy na sali Anitę Bednarek, dyrektor z firmy Goodvalley i Goodvalley Agro, która była wtedy inwestorem, a dzisiaj jest operatorem. Jeżeli idzie to 20-lecie… W ciągu pierwszych 10 lat, czyli właśnie wtedy, kiedy pan premier Pawlak był szczególnie aktywny, powstało blisko 100 biogazowni rolniczych. To było jesienią 2016 r… Ale biorąc pod uwagę cykl inwestycyjny, powinniśmy to zaliczać do pierwszej dziesięciolatki. W Polsce były 93 biometanownie, a w tej chwili mamy 174, rolnicze, jak podaje KOWR. Tak że pierwsza dziesięciolatka jest lepsza niż druga dziesięciolatka – jak dotąd, choć dajmy jej jeszcze szansę. Do, powiedzmy, jesieni 2026 r. będziemy mieli pełne porównanie tych 2 dekad.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#ArturZawisza">Rzeczywiście zabieram tu głos jako współinicjator, jak pan przewodniczący Ryszard Bober zaznaczył, gdyż jako prezes Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego postulowałem zorganizowanie tego posiedzenia razem ze wszystkimi organizacjami skupionymi wokół porozumienia na rzecz biogazu i biometanu. My w gronie tych 7 organizacji bardzo blisko współpracujemy. Jak pan minister Motyka wspomniał, jesteśmy reprezentowani w Radzie Koordynacyjnej, której on przewodniczy, koordynujemy prace konkretnych grup roboczych, których jest 7, grup do spraw poszczególnych zagadnień biogazowych i biometanowych.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#ArturZawisza">A jeszcze zaznaczę, że my cały czas staramy się wszystkie 3 reprezentowane tu ministerstwa, w tym także rolnictwa i rozwoju wsi oraz funduszy i polityki regionalnej, inspirować naszymi postulatami, np. tworząc katalog postulatów branżowych, bardzo obszerny, a jednocześnie szczegółowy, blisko 30-stronicowy, gdzie wskazujemy – o kilku z tych postulatów powiem za chwilę – to, co, jak uważamy, ciągle jest jeszcze, by tak powiedzieć, niedoskonałe w regulacjach prawnych fundujących rozwój biogazu i biometanu.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#ArturZawisza">O kwestii warunków przyłączenia dyskutujemy z operatorami sieci dystrybucyjnych. Ostatnio spotkaliśmy się z kolegami Przemkiem Krawczykiem i Lechem Gryką na takiej roboczej naradzie z Polskim Towarzystwem Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, gdzie argumentowaliśmy za wydzieleniem w całym systemie energetycznym 500 MW mocy dla biogazowni. Możemy dochodzić do tego stopniowo poprzez pewne zaplanowane działania, o których jeszcze za chwilę dwa słowa powiem.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#ArturZawisza">Oprócz tego obserwujemy i recenzujemy te poszczególne programy, o których pan minister Wojnarowski mówił. Przygotowujemy różnego typu analizy pokazujące, jak sfinansować inwestycje prywatne, spółdzielcze i komunalne, inwestycje w instalacje biogazu i biometanu rolniczego i komunalnego. Tutaj są poszczególne ścieżki, takie jak „Energia dla wsi”, takie jak wspomniany tu FEnIKS, czyli działanie 2.2, takie jak „Kogeneracja powiatowa”, takie jak planowany przez NFOŚiGW tzw. duży biometan, ale i tzw. biogaz komunalny, też planowany przez NFOŚiGW, choć w nieco innej odsłonie niż wcześniej. Tę poprzednią, nieudaną odsłonę my zresztą oprotestowywaliśmy i teraz mamy schadenfreude. Post factum widać, że mieliśmy niestety rację, nie po raz pierwszy zresztą. Znowu mieliśmy rację, ostrzegając przed pewnym negatywnym rozwojem wypadków.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#ArturZawisza">Ja nie chcę tutaj wyręczać wszystkich obecnych, którzy reprezentują branżę. Za chwilę pewnie do głosu zgłosi się pan prezes Karol Janas, potem wszystkie pozostałe osoby reprezentujące poszczególne organizacje. Chcę jednak zauważyć kilka kwestii, kwestii do tej pory nierozwiązanych. Można powiedzieć: skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak niedobrze? Dlaczego mamy tylko niespełna 200 instalacji biogazu rolniczego czy 440 instalacji biogazu w ogóle? W kraju o takim biopotencjale – jak się mówi, porównywalnym do niemieckiego – mamy tak słabo rozwinięty rynek biogazowy. W naszym kraju mamy większy biopotencjał niż sąsiednia Republika Czeska, a ona jest wyżej niż my w kwestii rozwoju i biogazu, i biometanu. No, to jest przecież kraj porównywalny. Ktoś powie: gdzie nam się równać do Niemiec? Ale już do Czech – moglibyśmy. Niestety to porównanie wypada in minus dla naszego kraju. A więc skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak niedobrze? Ja państwu dziękowałem, ale to już koniec pochwał, teraz postulaty.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#ArturZawisza">My rzeczywiście walczymy o to, aby w pakiecie sieciowym projektowanym przez ministerstwo znalazło się rozwiązanie, dzięki któremu regularnie, systematycznie budowana będzie ta rezerwa 500 MW. Chodzi o zgłaszanie do sieci dystrybucyjnych przez starostwa powiatowe informacji o wydanych pozwoleniach na budowę biogazowni rolniczych, tak aby można było zawiązywać w systemie tę rezerwę i dojść w końcu do 500 MW. Chcemy mieć jakiegoś rodzaju gwarancję, że jeżeli będzie miejsce, to ono będzie przeznaczone właśnie dla biogazu rolniczego. W dyrektywach unijnych są przepisy, które nie są w tej chwili uwzględniane w polskim porządku prawnym, a które takie pierwszeństwo dla stabilnych i sterowalnych źródeł energii przewidują. To à propos warunków przyłączenia.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#ArturZawisza">Jeżeli idzie o kwestie finansowe, ale nie w sensie wsparcia inwestycyjnego, tylko w sensie systemów wsparcia operacyjnego, no to tu mamy cały czas gorącą linię z ministerstwami, na czele z Ministerstwem Klimatu i Środowiska. My jednak uważamy, że cena referencyjna nie powinna być pomniejszona o 5% czy 10%, że ona powinna być w 100% wypłacana tym, którzy działają w systemach gwarantowanych feed-in tariff czy feed-in premium.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#ArturZawisza">Co więcej, uważamy za nieszczęśliwą tę nowelizację, która była swego rodzaju wrzutką legislacyjną, a w której dodano ust. 1a do art. 39a ustawy o OZE, który to przepis pogorszył znacząco warunki działania biogazowni. Pogorszył w tym sensie, że wedle tego przepisu należy odliczać od pomocy operacyjnej całą pomoc inwestycyjną, a nie tylko tę jej część, która bezpośrednio służy wytworzeniu energii elektrycznej. I tu szukamy jakiegoś modus vivendi. Jest na sali pan dyrektor Pilitowski, z którym bardzo konkretne dyskusje robocze prowadzimy. Myślę, że ministerstwo widzi tutaj pewne pole manewru, by co najmniej złagodzić ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#ArturZawisza">My uważamy, że należałoby w ogóle wprowadzić odrębną cenę referencyjną dla tzw. biogazowni semi-szczytowych, czyli takich, które mają wydane warunki przyłączenia tylko na określony, np. 12-godzinny, kilkunastogodzinny czas pracy. Te biogazownie byłyby tak projektowane i budowane, aby przykładowo przy przyłączeniu 0,5 MW przez ten okres 12-godzinny mogły pracować 2 półmegawatowe silniki. Wtedy ta cena referencyjna nie odnosiłaby się do mocy – pół plus pół daje 1 MW – tylko do wydajności, do produkcji biogazu. I to by realnie oddawało to, co się faktycznie w tej instalacji dzieje. Niestety te tzw. szczytowe warunki przyłączenia, jakie są dzisiaj wydawane, powodują nieekonomiczność takich przedsięwzięć, niemożność spłacenia zaciągniętych kredytów. One są najzwyczajniej w świecie nieopłacalne, stąd zresztą nie cieszą się nadzwyczajnym powodzeniem. Nie jest to zbawieniem dla sektora biogazu, jak niektórym mogłoby się wydawać.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#ArturZawisza">Jeżeli idzie o kwestię następną, trzecią od końca z tych, o których chcę powiedzieć, kwestię decyzji środowiskowych, to mamy do czynienia z licznymi w skali kraju nadmiernymi ingerencjami organów administracyjnych. Przedstawiciele samorządu, z całym szacunkiem dla nich, niekiedy uważają, że… Mimo iż mamy w rozporządzeniu jasno napisane, że biogazownia do 0,5 MW nie wymaga decyzji środowiskowej, oni próbują liczyć tzw. kumulację. Jeśli biogazownia jest budowana choćby przy zakładach mięsnych, to zamiast przyznać, że mamy tutaj lepszy efekt środowiskowy, oni się zastanawiają, czy nie mamy gorszego efektu środowiskowego. To są 2 niezależne od siebie zakłady, ale przez nich… Nie wiem, jak to powiedzieć. No, wspólnie liczone są te 2 zakłady produkcyjne. Zdarzają się próby narzucenia obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej, co w naszej ocenie jest niezgodne z prawem. Ale prawo to jest niezbyt wyraźnie zapisane, to trzeba by wyraźniej zapisać.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#ArturZawisza">Uważamy, że można by nawet zwiększyć ten limit z 0,5 do 1 MW – mam na myśli zwolnienie z decyzji środowiskowej – w szczególności tam, gdzie chodzi o biogazownie przestrzennie i funkcjonalnie związane z chowem, hodowlą zwierząt. Jesteśmy na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, są tutaj przedstawiciele izb rolniczych – wydawałoby się, że ten postulat powinien znaleźć szczególne zrozumienie. A więc jeszcze raz: zwolnienie z decyzji środowiskowej do 1 MW przy przestrzennym i funkcjonalnym połączeniu z chowem czy hodowlą zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#ArturZawisza">Wreszcie kwestia rozporządzenia dotyczącego magazynowania odpadów. Taki magazyn może nawet kilka milionów złotych kosztować, a jest on narzucony regulacjami. Rzecz w tym, że ten koszt nie jest ujęty w tzw. uśrednionym koszcie wytworzenia energii elektrycznej, który minister klimatu i środowiska bierze pod uwagę, wydając rozporządzenie o cenie referencyjnej. Czyli jest nakaz budowy magazynu odpadów, ale później się tego nie wlicza do nakładów inwestycyjnych na biogazownie. Okazuje się, że wobec tego nakłady te… A przez to cena referencyjna jest niestety zaniżona. Widząc ten problem, uważamy, że w szczególności biogazownie rolnicze nie muszą za każdym razem budować osobnych magazynów na odpady. Są np. takie powłoki z geowłókniny, które mogłyby zastępować te magazyny, które spełniałyby dokładnie te same funkcje, jakie są przewidziane dla magazynów odpadów.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#ArturZawisza">I wreszcie ostatnia sprawa z tych, o których chcę powiedzieć. Moje znakomite koleżanki i koledzy powiedzą dużo więcej, być może dużo mocniej i ostrzej, niż ja mówię z tego miejsca. Chodzi o to, żeby w przypadku tych funduszy, o których tutaj bardzo dużo mówił nam pan minister Wojnarowski, każdorazowo, gdy w grę wchodzi kogeneracja, czyli wytwarzanie nie tylko energii elektrycznej, ale i energii cieplnej, ciepłociąg mógł być – mówię o każdym z tych programów – finansowany w ramach dotacji na instalację biogazową. Bo czasem bywa tak, że biogazownik dostaje dotację na budowę tego, co służy wytwarzaniu energii elektrycznej, a potem zostaje sam z problemem ciepła. Owszem, niektórzy świetnie sobie radzą, np. Lech Gryko ogrzewa miasteczko Michałowo przy granicy białoruskiej, ale musiał, jak sobie wyobrażam, ponieść koszty tego ciepłociągu. A wydawałoby się, że z funduszy publicznych, z tych dofinansowań można by takie koszty pokrywać.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#ArturZawisza">A więc to jest garść bardzo konkretnych postulatów, jak to się mawia, de lege ferenda, które znakomite ministerstwa mogłyby wziąć pod uwagę. Z panem ministrem Motyką, jak już było mówione, na bieżąco o tym dyskutujemy w Radzie Koordynacyjnej, tylko to jest taka praca, która nie zawsze jest widoczna dla ludzkich oczu. To jest posiedzenie otwarte, dostępne dla opinii publicznej. Jak mówił pan przewodniczący Ryszard Bober, jest ono transmitowane, zapisywane, więc to pójdzie w świat. No, chcielibyśmy, aby te właśnie szczegółowe postulaty wybrzmiały i każdemu dały do myślenia, żeby były – nie wiem, jak to powiedzieć – mobilizatorem do dalszych działań regulacyjnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#RyszardBober">Rozumiem, że kolejnym mobilizatorem będzie prezes Stowarzyszenia Małych Biogazowni Rolniczych i przedstawiciel unii producentów, pan Karol Janas. Tak?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#RyszardBober">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KarolJanas">Dzień dobry. Pan już mnie tutaj przedstawił.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#KarolJanas">Na początku powiem, że nie jestem zbyt dobrym mówcą. Jest to jedno z moich nielicznych wystąpień w tak zacnym gronie.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#KarolJanas">Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#KarolJanas">Jestem rolnikiem, ogrodnikiem, który prowadzi gospodarstwo rolno-ogrodnicze. Specjalizujemy się głównie w uprawie pomidorów pod osłonami i w hodowli bydła. Właśnie z tego względu, z racji specyfiki naszej produkcji, w 2021 r. wybudowałem pierwszą biogazownię, a na koniec 2024 r. drugą biogazownię. Moi przedmówcy, w tym pan minister, powiedzieli praktycznie wszystko na temat potencjału biogazowego, jaki drzemie w polskim rolnictwie. W 100% się z tym zgadzam. Niestety nie do końca jest tak różowo, jak to było wcześniej mówione, więc powiem, jak to wygląda, na swoim przykładzie.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#KarolJanas">Pierwszą biogazownię wybudowałem w 2021 r. w ramach gospodarstwa rolno-ogrodniczego na taryfie FIT do 0,5 MW. Skorzystałem wtedy z dofinansowania z POIiŚ na działanie 1.6.1. I fajnie, bo każda dotacja… Powtarzam to na różnych spotkaniach razem z panem prezesem, z panem Arturem czy z panem Przemkiem Krawczykiem. Każde dofinansowanie tego typu działalności pozwala po prostu spiąć ten cały biznes. To jest opłacalne w dziedzinie rolnictwa i jak najbardziej należy dalej w tym kierunku iść.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#KarolJanas">Ale powiem, po co tak naprawdę tu jestem. Co do pierwszej biogazowni, to jestem żywym przykładem, że… Jestem na taryfie FIT – wytwarzam prąd, wystawiam fakturę, wiem, po ile sprzedaję. To tylko kwestia wytworzenia tego prądu, cena referencyjna jest znana. Fajnie to wszystko działa. Niestety przy drugiej biogazowni już nie jest tak fajnie, ponieważ obliguje mnie… Jestem w tej chwili na taryfie FIP, bo wiadomo, że… Nie wiem, czy państwo wiedzą, ale ten poziom się zmienił na 400 kW, powyżej 400 kW jest się w systemie FIP i już nie jest tak różowo. Działam jeszcze na takich zasadach, że jeżeli przez 6 godzin z rzędu cena energii elektrycznej na giełdzie towarowej jest ujemna, to zarządca rozliczeń nie wyrównuje mi salda. Czyli de facto ja nie wiem, ile zarobię, ile będę miał przychodu z tej drugiej biogazowni. Porównuję ją do tej pierwszej, no bo jeżeli ceny są ujemne… A to się nasila w tych okresach. Już nawet w styczniu wystąpiły ceny ujemne. Ja de facto nie wiem, ile zarobię na tej drugiej biogazowni.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#KarolJanas">A więc to jest ten pierwszy aspekt, który prowadzi do wniosku, że w tej chwili pali się pomarańczowe światło, już nie zielone. No, nie ma zielonego światła dla biogazowni, zapaliło się pomarańczowe światło, a zaraz będzie czerwone, właśnie z racji tych cen ujemnych. Bo ten gospodarz, rolnik, który ma jakąkolwiek hodowlę… To się super wpisuje w gospodarstwo rolnicze, ogrodnicze, tak jak jest w moim przypadku. Ja tę energię cieplną wykorzystuję w 100% do ogrzewania moich upraw szklarniowych. Mogę się tu pochwalić, że w Polsce jestem, jak myślę, pionierem. Biogazownia rolnicza wykorzystuje odpady rolnicze wytwarzane w gospodarstwie, w chowie zwierząt, takie jak gnojowica czy obornik, wykorzystuje je do wytwarzania energii, a ciepło powstające w wyniku wytwarzania energii elektrycznej służy do ogrzewania upraw szklarniowych, przez co zmniejszam zużycie paliwa, jakim jest miał węglowy. I to się w to super wpisuje.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#KarolJanas">Niestety w tym momencie są podejmowane takie kroki, które, że tak powiem… Moi przedmówcy ładnie powiedzieli, że to tak fajnie wygląda. No, chyba tylko wygląda, bo tak naprawdę niektóre przepisy… Ta ostatnia, że tak powiem, zmiana prawa, która nastąpiła w 2024 r., na koniec zeszłego roku, stanowi, że ani jedna godzina wytwarzania energii elektrycznej nie będzie wyrównywana przez zarządcę rozliczeń, jeżeli jest się na taryfie FIP. A wiemy, że te biogazownie do 400 kW… Powyżej 400 kW one są już w systemie feed-in premium, więc przychód z tych biogazowni nie jest zapisany, że tak powiem, czarno na białym. Ja cały czas porównuję to do swojej pierwszej biogazowni. Tam wiem, że daną ilość energii, którą wytworzę, sprzedam po określonej cenie. W przypadku tej drugiej biogazowni tego nie wiem. Jeśli wystąpi ta przesłanka 6 godzin z rzędu, to zarządca rozliczeń nie wyrówna mi salda. A teraz, po 2024 r., ma być tak, że ani jedna godzina nie będzie wyrównywana przez zarządcę rozliczeń.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#KarolJanas">To skutkuje tym, że ze środowiska biogazowego – a ja jestem też przedstawicielem Stowarzyszenia Małych Biogazowni Rolniczych – już płyną głosy, że ten mocno zaciągnięty hamulec uniemożliwia rozwijanie się biogazowni rolniczych. Dlaczego? Dlatego że rolnicy de facto nie wiedzą, czy przez te 6 godzin – teraz ma to dotyczyć każdej godziny – cokolwiek na tym zarobią. A jeśli chodzi o biogaz rolniczy, to nie jest tak, że się podejdzie i zakręci kurek z gazem czy, że tak powiem, wyłączy silnik. To tak nie działa. Tam zachodzą procesy fizyczne, biochemiczne i tego się nie da zatrzymać z dnia na dzień, nie da się z godziny na godzinę tego wyłączyć. A więc myślę, że te przepisy, które są wprowadzane, będą mocnym hamulcem, że wykorzystywanie tego potencjału rolnictwa, hodowli zwierząt będzie bardzo mocno spowalniało. Wszystkie dofinansowania do biogazowni rolniczych są jak najbardziej pozytywne. Ja zawsze powtarzam wszystkim moim kolegom biogazownikom, że trzeba z tego korzystać, trzeba się wspierać. Ale oni zadają pytanie: ale co ze sprzedażą energii? No i tu rozkładam ręce.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#KarolJanas">Dlatego, Drodzy Państwo, musimy ten potencjał wykorzystać. Ja apelowałbym, tak jak tu pan prezes powiedział, aby poczynić pewne kroki, aby ten biogaz naprawdę wspierać. Biogazownie rolnicze to stabilne wytwarzanie prądu przez 24 godziny. One poprawiają rentowność gospodarstwa. Wszystkie odpady, czy to gnojowica, czy to obornik, są zagospodarowane, a to poprawia rentowność gospodarstwa każdego rolnika, ogrodnika. A więc trzymajmy się, ale nie… Apelowałbym, aby naprawdę skupić się na skorygowaniu tych przepisów po to, żeby te biogazownie w dalszym ciągu mogły się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#KarolJanas">A uważam, że w tej chwili to już naprawdę jest pomarańczowe światło, jesteśmy blisko czerwonego światła, blisko tego, żeby biogazownie rolnicze przestały się rozwijać. Te regulacje, które są wprowadzane, będą, że tak powiem, prowadzić do tego, że nie będziemy się rozwijać. Ja już dostaję takie sygnały od swoich kolegów, którzy byli u mnie, którzy oglądali u mnie te biogazownie. Słyszę od nich: mówiłeś, że tak jest różowo, a wcale tak różowo nie jest. No zgadza się, na tę chwilę nie jest tak fajnie, jak było.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#KarolJanas">Jest na sali mój brat, który też prowadzi gospodarstwo rolno-ogrodnicze. Tak naprawdę prowadzimy gospodarstwo wielopokoleniowe, przekazywane z pradziadka na dziadka, z dziadka na ojca. On wystąpił o warunki przyłączenia. Na obecną chwilę nie dostał warunków przyłączenia, bo sieć po prostu nie jest w stanie przyjąć tego prądu. I to też jest poważny problem. Prosiłbym pochylić się nad tym i zrobić coś w tym kierunku, żeby to po prostu usprawnić.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#komentarz">(Senator Stanisław Pawlak: Można mieć swój magazyn energii?)</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#KarolJanas">Magazyn energii? Powiem panu, że tak, tylko w obecnych przepisach energetycznych magazyn energii… Bardzo dobrze pan tutaj powiedział. W przepisach energetycznych jest tak, że każdy magazyn energii jest traktowany jako jednostka wytwórcza.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#komentarz">(Senator Waldemar Pawlak: Dodatkowe źródło…)</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#KarolJanas">Dodatkowe. No, magazyn energii nie powinien być tak traktowany. Powinien być tak traktowany, żeby… Ten magazyn trzeba jakoś tym prądem naładować, a on jest traktowany, w świetle przepisów prawa energetycznego, jako źródło wytwórcze.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba zmienić przepisy.)</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#komentarz">(Głos z sali: No tak!)</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#KarolJanas">Bardzo dobrze, bardzo dobrze…</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Po to tu jesteśmy.)</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Z tym jest problem.)</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#KarolJanas">I z tym jest problem, tak.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale po to tu jesteśmy, żeby rozwiązywać…)</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#KarolJanas">Dlatego…</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Później będę udzielał państwu głosu. Proszę nie przeszkadzać sobie wzajemnie. Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#KarolJanas">Co dalej? Jeśli chodzi o temat dofinansowań, to fajne programy są. Polecam je, tak jak wcześniej powiedziałem, wszystkim rolnikom i ogrodnikom, którzy mają jakąkolwiek hodowlę. Zwróciłbym jednak uwagę… Tu jest też pani Agnieszka – dzień dobry. Uważam, że zbyt długo, Drodzy Państwo, to trwa. Jestem tego przykładem, choć uważam, że w moim przypadku i tak było dość szybko. Znam takie przypadki, że dofinansowanie rozpatrywane jest przez 2–3 lata. Przecież składając wniosek dotyczący danej inwestycji… To trwa 2–3 lata. Wszyscy wiedzą, jak pędzi inflacja, te ceny się rozjeżdżają. No, nie może to tak długo trwać. Tak bym to, że tak powiem, ujął. Ja z takiego niskiego poziomu zaczynam i mówię, jak to fizycznie wygląda. Naprawdę apelowałbym o to, aby pochylić się nad sprawnością rozpatrywania tych wniosków, bo to wiele inwestycji po prostu zabija. Zabija je zbyt długi czas oczekiwania, ta niepewność, ale też zmiana obecnych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#KarolJanas">Tak jak wcześniej powiedziałem, są już tego przykłady. Jest na sali pan Przemysław, który wie, że jest masa ludzi, którzy w tej sytuacji mogą się rozmyślić. Oni dowiadują się o tych nowych przepisach, o tych 6 godzinach, a także o tym, że po 2024 r. żadna godzina nie będzie rozliczana w systemie biogazowym. Drodzy Państwo, tutaj generalnie 30–40 gr od 1 kWh odchodzi. W tym całym systemie, w całym tym bilansie finansowym to się po prostu nie spina.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#KarolJanas">To taka drobna uwaga. Apelowałbym o to, aby poczynić te kroki, tak żeby ten biogaz rolniczy naprawdę się rozwijał, bo tu jest duży potencjał. Nasi sąsiedzi… Jeżdżę też po Europie. Przed budową pierwszej czy drugiej biogazowni uczestniczyłem w różnych spotkaniach u naszych zachodnich sąsiadów. Tu jest potencjał, wykorzystajmy to, bo rolnicy… Ja jeszcze wspomnę, że był kryzys związany z odpadami, z nadwyżką zbóż, z wojną na Ukrainie. Biogazownie mogą służyć do tego, aby ten nadmiar płodów rolnych skomasować. Cała społeczność rolnicza byłaby zadowolona z tego. No, to wszystko w jednym kółku się zamyka, tak że apelowałbym o to. Dziękuję. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo za ten głos praktyka.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#RyszardBober">Pan minister Michał Kołodziejczak do nas dotarł. Witam serdecznie. Mówiłem, że pan minister później dotrze.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#RyszardBober">Rozumiem, że chce pan zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#RyszardBober">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MichałKołodziejczak">Proszę państwa, biogazownie są najbardziej stabilnymi i najlepszymi źródłami energii – powinny być też najbardziej promowane – jakie są w Polsce dostępne. Nie ma nic bardziej szkodliwego dla produkcji polskiego biogazu i biometanu niż obecnie proponowana ustawa wiatrakowa. W państwach Europy Zachodniej zauważyliśmy już pewien proces, który wiatraki spowodowały. Uderzyły one w biogazownie, zajęły ich miejsce, doprowadziły do bankructwa wielu biogazowni na zachodzie Europy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MichałKołodziejczak">Według mnie mamy w Polsce, w ministerstwie rolnictwa, jednych z najlepszych ekspertów od biogazowni, ekspertów, którzy są dzisiaj ze mną na sali. Zgłaszają oni szereg uwag do ministerstwa, które jest wiodące w temacie biogazowni. To są np. takie uwagi, żeby 2 tysiące MW dla polskich biogazowni… Pokazujemy to na przykładzie wiatraków na morzu, a chodzi o to, żeby była możliwość przyłączenia bezwarunkowego. Zgłaszamy takie uwagi i propozycje regularnie.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MichałKołodziejczak">Moje zdanie w tej kwestii jest jasne i konkretne. Od wielu lat mówimy w Polsce o dywersyfikacji zarobków dla polskich rolników. Wiatraki nie będą stanowiły tej dywersyfikacji, kręcące się śmigła nie będą należały do polskich rolników. Pewnie żadna złotówka z tych inwestycji nie będzie się przekładać na dywersyfikację zarobków naszych, polskich chłopów. To nie jest stabilne źródło energii. Mowa o wyłączaniu, choćby na godzinę, dostaw energii z biogazowni nie jest czymś zrozumiałym, tak na logikę.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MichałKołodziejczak">Mówimy o bateriach na energię. Trzeba jasno powiedzieć, że biogazownie takie magazyny energii posiadają, chociażby na 1 dobę. Taki magazyn stanowi kopuła na biogazowni, to jest naturalna bateria na energię. Po 24 godzinach, kiedy ona zostanie napełniona, ten biogaz jest po prostu spalany. Nie ma z tym większego problemu, oczywiście poza brakiem możliwości zarobku.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli mowa o odnawialnych źródłach energii, to powinniśmy jasno zaznaczyć tereny, które będą przewidziane dla polskich biogazowni, budowanych w szczególności przez polskich rolników. To tam w pierwszej kolejności powinny zostać zbudowane linie energetyczne. To jest zgodne z logiką. Bardzo się cieszę, że ten temat jest podejmowany w Senacie, w tej Izbie, która jest według mnie najważniejsza w Polsce. Mam nadzieję, że ten głos rozsądku, o którym często mówią eksperci z ministerstwa rolnictwa, zostanie wysłuchany.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli mówimy o produkcji energii, to zakończę tym, o czym powiedziałem na początku. Nie ma bardziej stabilnego i w dłuższej perspektywie czasu tańszego źródła energii niż biogazownie, w szczególności rolnicze. Powinniśmy je promować, one powinny być szeroko dofinansowywane. Sam podpisywałem wniosek, w którym zwracałem uwagę na konieczność zwiększenia budżetu „Energii dla wsi” do 3 miliardów zł. Cieszę się, że taki wniosek został pozytywnie wysłuchany, że wszedł w życie. Dwiema rękami podpisuję się pod tym, co powiedział mój przedmówca, pan Janas. To jest głos praktyka, to jest głos rozsądku, to jest głos, którym powinniśmy się kierować, to jest głos, który powinien być tutaj wysłuchany, to jest głos, który jest słuchany w ministerstwie rolnictwa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#RyszardBober">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, czy ktoś z państwa, z zaproszonych gości, się zgłasza? Ja na pewno oddam głos rolnikom, ale to po przerwie kawowej, która jest zaplanowana na godzinę 13.00. A jeszcze przed przerwą… Proszę bardzo, jeśli ktoś z państwa, którzy mają doświadczenie w produkcji biogazu… Chcę, żebyśmy zamknęli temat tych problemów, które państwo zgłaszacie do dalszej debaty, do dalszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#RyszardBober">Niekoniecznie trzeba podchodzić do mównicy. Każdy z państwa ma mikrofon, można go włączyć. To jest ten czarny przycisk, pierwszy z… O, tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#komentarz">(Członek Rady Nadzorczej Biogazowni Rypin Sp. z o.o. Hanna Grochowiecka: Szanowni Państwo…)</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#RyszardBober">Ale na siedząco, bo nie będzie słychać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#HannaGrochowiecka">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#HannaGrochowiecka">Moje nazwisko Hanna Grochowiecka. Reprezentuję Biogazownię Rypin, która jest już od roku 2015… Wybudowano ją ze środków unijnych, z dofinansowaniem. W początkowym okresie nie była w żadnym systemie wsparcia, bo nic takiego nie było. Jak się pojawił system wsparcia dla istniejących biogazowni, przeszliśmy na system aukcyjny.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#HannaGrochowiecka">I cóż chciałabym powiedzieć? Szanowni Państwo, system aukcyjny dobiega końca, wsparcie się kończy. Chciałabym tu powiedzieć, że państwo ładnie mówiliście o rozwoju biogazowni, o ich przyroście, o liczbach, o finansowaniu, o dofinansowaniu, ale cały czas mówiliście o instalacjach nowych, tych, które będą powstawały. W żadnej wypowiedzi nie słyszałam o tym, że istnieją biogazownie, które się sprawdziły, że są już ludzie, którzy potrafią to robić, którzy mają doświadczenie. W żadnym programie nie ma wsparcia dla biogazowni istniejących, a one wymagają już rozbudowy, modernizacji, wprowadzenia nowych technologii, wymagają sterylizacji bądź jeszcze innych… Są różne zmiany, które można by było wprowadzić, a finansowania tych inwestycji w programach nie widać.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#HannaGrochowiecka">Kończy się okres dofinansowania w systemie aukcyjnym i zostajemy właściwie z niczym, nie wiemy, co będzie dalej. Odbierałam niedawno, 2 dni temu, nagrodę „Forbesa” – laureatem była inna firma – i tam ludzie powiedzieli, że tak naprawdę najważniejsza jest strategia rozwoju. Będąc w biogazowni, chciałabym widzieć jakąś perspektywę, strategię dochodzenia do tego, co chcemy zrobić.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#HannaGrochowiecka">Na koniec wypowiem może trochę dramatyczne słowo: ratunku! Tak wołają tonący, ludzie w potrzebie. Chciałabym, żebyście państwo zrozumieli, że istniejące biogazownie, które już się zamortyzowały, także potrzebują odbudowy, nowych silników, potrzebują tego ratunku. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#RyszardBober">O zabranie głosu, jeszcze przed przerwą, prosił pan premier Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WaldemarPawlak">Szanowni Państwo! Panie Przewodniczący!</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WaldemarPawlak">Chciałbym zwrócić państwa uwagę, że w systemie energetycznym nie ma żadnej stabilności, szczególnie w kwestii zużycia energii. Na Rynku Dnia Następnego minimalna cena energii wynosi dzisiaj minus 7 zł, a maksymalna – 1 tysiąc 62 zł za 1 MWh. Takie są dzisiaj rozbieżności godzinowe w cenach energii na rynku.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WaldemarPawlak">Toczy się szeroka dyskusja o tym, że w systemie energetycznym potrzebne są rezerwy mocy w elektrowniach gazowych. Wydaje się, że w tym kontekście nad biogazowniami też trzeba byłoby pomyśleć w trochę inny sposób. To kwestia tego, co pan mówił o tych cenach ujemnych. No więc najprostszym i najtańszym sposobem magazynowania tego w kontekście jednodniowych wahań cen jest zwykły zbiornik membranowy. To jest bardzo prosty akumulator. To może być wystarczające do niwelowania tygodniowych różnic w zużyciu energii, różnic między dniami roboczymi a sobotą i niedzielą. I w tym kontekście warto byłoby się zastanowić, czy te duże inwestycje w źródła gazowe dla firm energetycznych… czy właśnie biogazownie nie powinny być wzmocnione o tego typu funkcjonalności. Chcę zwrócić uwagę, że takie podejście obserwujemy na Zachodzie, u naszych sąsiadów. To się nazywa system Flex – biogazownie wypełniają tę właśnie lukę, tzn. uzupełniają generację z fotowoltaiki i gazu. To nie jest sprzeczność, to jest właśnie rozsądne, efektywne zagospodarowanie tych funkcjonalności. No, biogazownie mogą wchodzić z generacją wtedy, kiedy jest potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WaldemarPawlak">I teraz zastanówcie się nad taką prostą sprawą. Zamiast sprzedawać energię w ciągu dnia po cenie bieżącej, godzinowej, moglibyście magazynować tę energię i sprzedawać ją rano i wieczorem. Rano, w szczycie porannym, ceny są na poziomie 500–660 zł za 1 MWh, a wieczorem, tak jak wspominałem, są na poziomie 700 zł, 1 tysiąca zł, 950 zł. Jeżeli biogazownia mogłaby pracować w takim systemie… A mamy tutaj do czynienia ze zwykłymi generatorami, z silnikami spalinowymi, które można odpalić z minuty na minutę. Tylko to oczywiście wymaga zmian, nowej konfiguracji i pewnych nakładów. Z jednej strony chodzi o magazynowanie, z drugiej strony o elastyczne generowanie.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WaldemarPawlak">W moim przekonaniu warto to brać pod uwagę. Chciałbym, żebyśmy patrzyli na biogazownie jako na ważny element całego systemu energetycznego. Ale nie mówię o takim płaskim profilu produkcji, że produkujemy jak leci, tylko o tym, że biogazownie mogą produkować wtedy, kiedy ceny są najwyższe i kiedy jest największe zapotrzebowanie na energię elektryczną.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#WaldemarPawlak">Te lokalne biogazownie mają jeszcze jedną, kapitalną zaletę. One są blisko miejsc zużycia, tzn. są na końcowym odcinku łańcucha dostaw. Wobec tego straty w przesyle energii będą znacznie mniejsze niż w przypadku elektrowni gazowych, które startują w dużych zakładach energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WaldemarPawlak">Taka uwaga na marginesie. Trzeba zwrócić uwagę na dużą zmienność zużycia energii w ciągu dnia i w ciągu tygodnia. To są te podstawowe zmienne, które akurat biogazownie mogą bardzo skutecznie zagospodarować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#RyszardBober">Godzina 13.00 minęła. Teraz już…</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Michał Kołodziejczak: Panie Przewodniczący, jeden mały komentarz ad vocem wypowiedzi pana premiera.)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#RyszardBober">No, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MichałKołodziejczak">Panie Premierze, bardzo słuszna uwaga, tylko proszę zwrócić uwagę na to, o czym ja powiedziałem, upominając się o 2 GW mocy dla biogazowni, jeśli chodzi o przyłączenie do sieci energetycznej. W Polsce w tej największej dolinie w ciągu doby notujemy zapotrzebowanie na energię elektryczną rzędu 15–16 GW, w szczycie to jest ok. 21 GW. Biogazownie, zapewniając ok. 10% w szczycie i trochę inny procent w dolinie, nie powinny się dostosowywać do nieregularności dostaw innych źródeł energii. To te źródła powinny to zrobić w pierwszej kolejności, bo biogazownie mogą być w pełni przewidywalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WaldemarPawlak">Tak, tak, tylko zwracam uwagę, że… Właśnie to, co pan minister powiedział, jest bardzo dobrą uwagą. Na tych obecnych sieciach przesyłowych można bez problemu dużo więcej energii przesłać. No, w nocy one są niewykorzystywane, z kolei w południe są przeładowane. Jeżeli przesyłamy w szczytach wieczornych dwadzieścia kilka gigawatów mocy, to właśnie… A jeżeli bierzemy pod uwagę biogazownie, to może się okazać, że model funkcjonowania biogazowni, jakim jest źródło uzupełniające, a nie źródło, które pracuje w równym tempie, daje dużo większe efekty. Policzcie sobie, to bardzo prosty rachunek. Jeżeli tę energię, którą macie w biogazie, sprzedacie w tych godzinach – no, nie po 1 tysiąc zł, ale po 800 czy 600 zł – to nie będziecie mieć problemu z cenami ujemnymi. Tak będzie, jeżeli wprowadzone zostaną tego typu rozwiązania. Mamy pewne możliwości związane z magazynami energii, którymi mogą być np. samochody elektryczne. One nie tylko pobierają energię, mogą też oddawać tę energię do systemu. Mówię o tym, żebyśmy szukali przestrzeni, szukali błękitnego oceanu, a nie działali w taki sposób, jak to było kilkanaście lat temu. Bo kilkanaście lat temu funkcjonalność biogazowni była bezdyskusyjnie bardzo duża, ale dzisiaj mamy inny problem w systemie energetycznym i warto szukać takich właśnie mocnych stron, które biogazownie na pewno mają. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#RyszardBober">I zapraszam na kawę, wchodzimy po krętych schodach na drugie piętro.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#RyszardBober">Spotykamy się za 15 minut, o 13.20. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#RyszardBober">I oczywiście wracamy zaraz do debaty, do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Przerwa w obradach)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#RyszardBober">Zapraszam państwa do zajęcia miejsc.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#RyszardBober">Wznawiamy posiedzenie połączonych komisji po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#RyszardBober">Kolega z Podlaskiej Izby Rolniczej prosił o głos, tak?</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#RyszardBober">Proszę się przedstawić, bo jest nam to potrzebne do protokołu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#ZdzisławŁuba">Łuba Zdzisław, Podlaska Izba Rolnicza.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#ZdzisławŁuba">Panie Premierze… Nie ma, ale będzie. Obiecał.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#ZdzisławŁuba">Panie Przewodniczący! Panowie Ministrowie! Senatorowie i Panie Senatorki!</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#ZdzisławŁuba">Mało nas tu na razie jest. No, ale to chyba…</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Szanowni Państwo, w tej sali potem jest jeszcze kolejne posiedzenie, o godzinie 14.15, a wiem, że bardzo dużo osób chciałoby jeszcze zabrać głos. W związku z tym rozpoczynamy w takim składzie, w jakim jesteśmy. Myślę, że pozostali dotrą.)</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#ZdzisławŁuba">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#ZdzisławŁuba">Ja chciałbym powiedzieć, że bardzo się cieszę z wystąpienia pana ministra Kołodziejczaka. Pan minister Motyka też jest za biogazowniami. Od naszego premiera, pana Pawlaka, to w ogóle się to wszystko zaczęło. Czyli nic nie stoi na przeszkodzie, żeby było zielone światło. A tu kolega, który jest praktykiem w tych biogazowniach, mówi, że to światło z pomarańczowego staje się czerwone. Tak więc ja tego do końca nie mogę zrozumieć. Wystąpienie pana ministra Kołodziejczaka, który powiedział, że te wiatraki to nie powinny mieć miejsca, pierwsze miejsce powinny zająć biogazownie… No, my rolnicy jesteśmy za tym i bardzo to popieramy. No, kurczę, nie wiem, co stoi na przeszkodzie, żeby te biogazownie ruszyły.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#ZdzisławŁuba">Panie Premierze, ja w panu widzę największą nadzieję. Było mówione, że był pan minister Sawicki, ale teraz nie ma… Ja w wystąpieniu telewizyjnym, na początku, po objęciu władzy przez ten rząd, słyszałem, jak minister Sawicki mówił, że… Nie chcę tu nikogo obrazić, ale chyba mówił do całego rządu: weźcie się za robotę. Chodziło mu o biogazownie. Te biogazownie powinny rosnąć jak grzyby po deszczu. A z tego, co pani mówi, że mają te jedne z pierwszych biogazowni i też potrzebują jakiegoś dofinansowania… Kolega mówi, że otrzymanie pozwolenia trwa 3 lata.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#ZdzisławŁuba">Finansowanie tych biogazowni powinno być – ja tak uważam – w 100%… Bo, jak wiecie, my… Czy tu chodzi o zniszczenie polskiego rolnictwa, czy o wsparcie polskiego rolnictwa? Skoro tu mamy orła z koroną, to… Chyba ktoś chce tę koronę zdjąć – nie wiem, jak to inaczej powiedzieć. Chodzi o to, żeby polski rolnik miał własny prąd. Kolega tu mówił, że można wykorzystać ciepło. Mam koleżankę, która ma szklarnie. Ona mówi, ile teraz, w te chłodne dni potrzeba miału do spalenia, jaki to jest koszt, żeby w tych namiotach było ciepło. No więc tu po pierwsze, jest energia, po drugie, jest ciepło. Czyli nasze produkty rolnicze, polskie, byłyby tańsze, jak ja bym miał tańszą energię. Przecież to żadna tajemnica, że w Polsce energia jest nie najdroższa w Unii, ale… Ktoś tu się nawet pokusił, żeby powiedzieć, że najdroższa na świecie. No więc jeśli my, rolnicy polscy, mielibyśmy możliwość budowania biogazowni i czerpania z tego naprawdę taniej energię, bez mała darmowej energię, a nawet ciepła do własnych budynków… Już nie powiem, że obok mogłaby powstać szklarnia, która by naprawdę przynosiła dodatkowe zyski.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#ZdzisławŁuba">Tak więc ja nie rozumiem, w czym tkwi problem. Czy chodzi o to, że ustawa wiatrakowa ma być ważniejsza od biogazowni? No, pan minister Motyka mówił, że zielone światło. Ale chyba to ministerstwo środowiska wprowadzało ustawę wiatrakową. Wiatraki, proszę państwa, nie są nasze, polskie – dobrze o tym wiemy. No i w sytuacji, gdy brakuje wiatru, to brakuje prądu. Fotowoltaika… No, jest na to program unijny. Ktoś powiedział, że to nasz komisarz Wojciechowski zawalił sprawę, bo jest program FEnIKS i w tym programie FEnIKS my, rolnicy polscy, nie zostaliśmy ujęci pod względem dotacji do biogazowni. No, ja myślę, że w europarlamencie jest nie tylko 1 osoba z Polski, nie tylko 1 reprezentant Polski. Chociaż uważam… Czy nasz pan komisarz Wojciechowski był tak sprawczy, że na jedno jego słowo – czy brak słowa – zabrakło pieniędzy? Według mnie…</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#ZdzisławŁuba">Proszę państwa, idziemy w kierunku fotowoltaiki, co… Wiecie, że teraz, jak jest czy będzie bardzo dużo słońca, to te fermy – tak to nazwę – fotowoltaiki są wyłączane. Bo zaczęliśmy nie od tej strony, nie mamy linii przesyłowych, linie przesyłowe mamy może nie przedwojenne, ale takie z czasów krótko po wojnie, mają z 50 lat. A biogazownie są na miejscu, miejscowe.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#ZdzisławŁuba">No i każdy jeden rolnik… Ja jestem z Podlasia. Swego czasu moi rodzice mieli 10 krów. Ja mam, że tak powiem, o jedno zero więcej, czyli 100 krów. No i już jest problem z gnojówką. Mam mieć duże ilości ziemi, żeby ten azot pomieścić. A pofermentu z biogazowni mogę używać na polu każdą ilość. Tak więc tu ochrona środowiska… No, to wszystko jest, większych plusów chyba nie ma.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#ZdzisławŁuba">Ja kiedyś słuchałem pana premiera Pawlaka, i o tym, co tłumaczył… No, tylko nie wiem… No, proszę państwa, PSL teraz też rządzi, jest koalicjantem, wiceminister w Ministerstwie Klimatu i Środowiska jest z PSL, pan Motyka, pan minister Kołodziejczak jest z Platformy… No, wszyscy są jednego zdania… I o co chodzi? Czy naprawdę tu wchodzą w grę jakieś biznesy? Bo inaczej tego nie mogę nazwać.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#ZdzisławŁuba">Bez mała co drugie gospodarstwo w Polsce mogłoby mieć biogazownię, darmowy prąd, i kraje Mercosur tak chętnie by do nas nie wchodziły, bo nasze produkty żywnościowe byłyby nie tylko zdrowe, lecz także tanie. Bo, proszę państwa, mając produkcję bydła mlecznego… U mnie zbiornik na mleko cały czas się chłodzi. 2 razy dziennie hala udojowa… W nocy światło się świeci dla krów. Już nie powiem… W lecie wiatraki chodzą. No i ile ja płacę za energię? Nie będę tu wchodził w sprawy polityki, ale ja poprzednio płaciłem 1 tysiąc 300 zł za prąd, a teraz płacę ponad 3 tysiące zł. No to o ile to moje mleko mogłoby być tańsze? I każdy konsument by to odczuł. Tak więc nie rozumiem…</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Chciałbym, żebyśmy się skupiali na… i żebyśmy skracali wypowiedzi, bo chętnych do zabrania głosu jest dużo. Ja też produkuję mleko, znam te wszystkie uwarunkowania. Rozmawiamy o biogazie, po to, żeby…)</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#ZdzisławŁuba">No tak, tak, Panie Przewodniczący, tak.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#ZdzisławŁuba">To następna…</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: …doprowadzić do deregulacji. I na tym obszarze się skupmy, co zrobić, żeby ułatwić…)</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#ZdzisławŁuba">To następna sprawa: trzoda chlewna. To już u nas…</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Za 45 minut będzie minister rolnictwa i porozmawiamy sobie szerzej w kontekście Mercosur, rolnictwa…)</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#ZdzisławŁuba">Ale sekundę, tylko powiem jeszcze, Panie Przewodniczący…</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#ZdzisławŁuba">Nie, nie, jedna kwestia: trzoda…</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: No, teraz trzoda…)</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#ZdzisławŁuba">Trzoda chlewna. Tylko to powiem. Proszę państwa, u nas upada trzoda chlewna z racji ASF, ale teraz wszedł następny problem: nie ASF, tylko sądy. Żeby ktoś tego źle nie odebrał… Bo nasz kolega rolnik za zapachy, tak to nazwę, dostał…</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Ale naprawdę będziemy o tym rozmawiać za chwilę.)</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#ZdzisławŁuba">Tak, ale biogazownia by zatrzymała te zapachy.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Ale wiemy o tym.)</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#ZdzisławŁuba">No to skoro wszyscy wiemy…</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Ale mówmy o tych sprawach, które tu dotyczą… Oczywiście, że problem tzw. funkcji wsi jest na tapecie ministerstwa rolnictwa i w tym obszarze na pewno będzie też…)</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#ZdzisławŁuba">No ale, Panie Przewodniczący… Czyli te biogazownie są nam potrzebne jak rybie woda.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Tak jest, mówiłem na początku o rolnictwie…)</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#ZdzisławŁuba">Czyli, Panie Pawlak, ja trzymam pana za słowo – kiedyś oglądałem program z panem – że pan będzie wszelkimi siłami pomagał, wspierał rolnictwo pod kątem stawiania tych biogazowni.</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Tak jest. I na pewno…)</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#ZdzisławŁuba">Chciałbym, żeby pan premier odpowiedział.</u>
          <u xml:id="u-21.35" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Odpowie, na koniec się ustosunkuje.)</u>
          <u xml:id="u-21.36" who="#ZdzisławŁuba">No to dobrze, dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, wiem, że do debaty zgłaszała się pani Anita z Goodvalley. Proszę bardzo, w kolejności… Potem oddam głos panom.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AnitaBednarek">Dzień dobry, witam.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AnitaBednarek">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#AnitaBednarek">Reprezentuję firmę Goodvalley, przedsiębiorstwo rolno-spożywcze, pewnie szerokiemu gronu bardziej znane jako Poldanor, które w 2005 r. wybudowało pierwszą biogazownię w Polsce. I chciałabym zwrócić państwa uwagę na jedną rzecz, tak trochę złośliwie, trochę przekornie: mamy 20 lat polskiego biogazu, a ciągle biogaz jest w Polsce uznawany za innowację. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#AnitaBednarek">Po drugie, od 10 lat mamy ustawę OZE i mam wrażenie, że odkąd ta ustawa się pojawiła, to jest tak naprawdę chyba gorzej, niż było przed ustawą OZE – też troszeczkę złośliwie to mówię – dlatego że my ostatnią biogazownię wybudowaliśmy w 2015 r., czyli dokładnie w tym roku, w którym została wprowadzona i zaimplementowana ustawa OZE. Niemniej jednak, jak mówię, tu trochę mojej złośliwości z natury wyszło.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#AnitaBednarek">Ale teraz to, co chciałabym powiedzieć. Szanowni Państwo, chciałabym zwrócić uwagę na 2 podstawowe kwestie. I tutaj się zgodzę z panią z Rypina – przepraszam, ale nie pamiętam nazwiska – że powinniśmy się skupić z jednej strony na tym, jak przyspieszyć proces administracyjny i co robić, żeby te biogazownie w Polsce, przede wszystkim biogazownie rolnicze, bo o takich mówimy na tym posiedzeniu komisji, się rozwijały. Kolega, pan Artur Zawisza, powiedział tutaj, jak myślę, sporo na temat tych barier, które nas jako branżę mocno bolą.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#AnitaBednarek">Ja mogę powiedzieć jako przedstawiciel przedsiębiorstwa rolno-spożywczego, że takie podstawowe bolączki… Bo my planujemy budować kolejne biogazownie. Mamy sporo ferm trzody chlewnej i chcielibyśmy, żeby przy każdej fermie trzody chlewnej była taka instalacja, bo to jest najlepsza dostępna technologia i technika przetwarzania odchodów zwierzęcych zgodnie z konkluzjami BAT. Mało tego, często się zdarza… I w jednej z naszej lokalizacji, właśnie tej wybudowanej w 2015 r., Szanowni Państwo, nie dostalibyśmy pozwolenia zintegrowanego, gdybyśmy nie budowali biogazowni. Niemniej jednak – powiem, żeby też tak uwiarygodnić to, co mówię – wybudowaliśmy ją najmniejszym kosztem. Ona kompletnie nie jest efektywna, wybudowaliśmy ją, bo musieliśmy, a nie dlatego, że to się w ogóle z punktu widzenia czy to środowiskowego, czy ekonomicznego w jakikolwiek sposób opłacało. Bo po prostu, jak wiemy, dużo złego zaczęło się dziać w przepływach pieniężnych i rentowności biogazowni po 2012 r.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#AnitaBednarek">Tutaj bardzo ważną i istotną kwestią jest ta decyzja środowiskowa. Jeżeli biogazownia jest budowana – i to już zostało dzisiaj powiedziane – przy fermie trzody chlewnej, przy jakiejkolwiek hodowli, no to to zmniejsza oddziaływanie na środowisko. Dlaczego my musimy przeprowadzać kolejną procedurę, jak już jedna była np. w przypadku budowy fermy czy innego rodzaju działalności. Tak więc zwracam na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#AnitaBednarek">Zwracam również bardzo mocno uwagę, Szanowni Państwo, na reformę planistyczną, która bardzo mocno namieszała lokalnie. Tak, my wszyscy na nią czekamy, niemniej jednak jest sporo… Powiedziałabym: każdy sobie rzepkę skrobie. I gminy np. wstrzymują wydawanie warunków zabudowy nawet w sytuacji, w której decyzja nie jest wymagana, bo się zasłaniają… Jako wytłumaczenie przedstawiają to, że albo pracują nad planami ogólnymi, albo miejscowy plan… Albo ludzie wykorzystują, lokalni mieszkańcy, którzy – i to trzeba podkreślić wielokrotnie, Szanowni Państwo – nigdy, a przynajmniej tak wynika z mojego doświadczenia, biogazowni nie widzieli, ale mają najwięcej złego o biogazowni do powiedzenia i blokują bardzo dobre projekty, również przy hodowli… Tu akurat mam na myśli konkretny przykład, gdzie jest produkcja mleka, gdzie jest bydło. Akurat przykład mojego kolegi.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#AnitaBednarek">Kolejna kwestia, o której chciałabym powiedzieć, to redysponowanie, Szanowni Państwo, jeżeli chodzi o rynek mocy. Z tym się nie mogę jako przedstawicielka przedsiębiorstwa rolno-spożywczego – nie energetycznego, podkreślam – zgodzić, chociażby dlatego, że 20 lat mamy biogazownie, wiemy, jak wygląda bilansowanie tego gazu, biogazu, energii. I akurat w naszym przypadku biogaz jest bardzo istotny z uwagi na to, że jesteśmy kompletnie samowystarczalni energetycznie. My nie kupujemy ani jednej kilowatogodziny energii z zewnątrz, robimy to dzięki generalnej umowie dystrybucji, ale musimy tę energię wprowadzić do sieci. Szanowni Państwo, to nie jest tak, że my sobie popatrzymy na ceny ujemne i nie wprowadzimy energii wtedy, kiedy są ceny ujemne, a ferma w innej lokalizacji, przy której takiej biogazowni nie ma, nie dostanie prądu. Bo płacimy opłaty dystrybucyjne, mamy umowę z dystrybutorem tak skonstruowaną, że możemy tak robić, dzięki czemu bardzo dobrze poradziliśmy sobie w czasach, kiedy energia osiągnęła maksymalne poziomy, najpierw po COVID, potem kiedy wybuchła wojna w Ukrainie. To jest jakby kolejna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#AnitaBednarek">Zwracam też uwagę na punkt, który tu nie został poruszony, a mianowicie definicję linii bezpośredniej. Nie chcę, Szanowni Państwo, wchodzić w szczegóły, bo nie mamy wystarczająco dużo czasu, niemniej jednak rzucam hasło, żebyśmy też się z tym zaznajomili, bo to ma ogromne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#AnitaBednarek">I to byłoby tyle, jeżeli mowa o nowych biogazowniach. Niemniej jednak zgadzam się tu w 100%, Szanowni Państwo, z panią z Rypina: my zapominamy o tych, na których ten rynek się kształtował. Tak jak powiedziałam, pierwsza biogazownia w powiecie człuchowskim w tym roku obchodzi 20-lecie. Od 5 lat jest poza systemem wsparcia. Mamy ograniczoną moc, zredukowaliśmy moc, bo mimo że jesteśmy samowystarczalni, tak jak powiedziałam, mimo tego, że zużywamy energię i optymalizujemy nasze zyski i nasze przychody na różnych poziomach, przede wszystkim rolno-spożywczym, to zwyczajnie nam się nie opłaca produkować energii w tej pierwszej biogazowni w Polsce na pełnej mocy. I to nie dotyczy… Bo poza systemem wsparcia mamy już 3 biogazownie. Przepisy mówią, że możemy przejść na biometanownie. I o tym ciągle się mówi, o tym biometanie. Niemniej jednak musimy pamiętać, że kogeneracja jest bardzo potrzebna, chociażby ze względu na stabilizację sieci. I my naprawdę, Szanowni Państwo, nie chcemy być konkurencją dla wiatraków, dla fotowoltaiki, bo w Polsce jest miejsce dla wszystkich. Mam wrażenie, że tak trochę walczymy ze sobą, wzajemnie, a to naprawdę można fajnie, synergicznie połączyć, każdy może być zadowolony, można sobie tego wszystkiego nie wydzierać, tylko spróbować wypracować optimum, nie zapominać o tych biogazowniach, na których się edukowaliśmy, które wymagają dofinansowania czy inwestycji, czy w ogóle jakiegoś stabilnego systemu prawa. Bo my w Goodvalley nie budujemy biogazowni nie dlatego, że nas na to nie stać – jesteśmy dużym przedsiębiorstwem i nas stać na budowę biogazowni. Nie budujemy, bo my nie wiemy, co się stanie za rok czy dwa. Prawo się przez 20 lat tak często zmieniało i w tak nieadekwatnym środowisku działaliśmy, że… Jako ciekawostkę powiem państwu, że w 2017 r. osobiście uzyskałam dofinansowanie na budowę 3 biogazowni i właściciele zdecydowali: nie budujemy, bo nie wiemy, jak prawo będzie wyglądać i czy w ogóle za chwilę nie będziemy tego zamykać. Umowy o dofinansowanie były podpisane. Tak więc tu już nawet często nie chodzi o finanse, chodzi o poczucie bezpieczeństwa, planowanie. Każdy, czy to mały rolnik, czy duży rolnik… Szanowni Państwo, to jest biznes, nikt nie robi tego dla wolontariatu, tylko robi to po to, żeby produkować żywność. My możemy bardzo dobrze konkurować, jeśli chodzi o żywność, jeżeli tylko biogazownie będą w tym łańcuchu, w tym cyklu zamkniętym. Możemy obniżać emisję. Mamy doświadczenie kalkulacji śladu węglowego, od 2012 r. jako firma kalkulujemy, wiemy, jak ogromny wpływ mają biogazownie rolnicze w naszej gospodarce obiegu zamkniętego na ślad węglowy. I nie bylibyśmy konkurencyjni albo nie bylibyśmy liderami w kontekście zrównoważonego rolnictwa, gdybyśmy tego śladu węglowego nie redukowali dzięki biogazowniom.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#AnitaBednarek">To tak tym optymistycznym akcentem… Bo chciałabym, żeby tu wybrzmiały nie tylko nasze pretensje, potrzeby, lecz także fakt, że to, o czym tu mówimy, jest tak dobre dla rolnictwa i dla przemysłu rolno-spożywczego, chociażby w kontekście raportowania niefinansowego i… Ja wiem, że wielu teraz może powiedzieć: pojawił się Omnibus, za chwilę nikt nie będzie raportować. Niemniej jednak musimy się wszyscy czuć odpowiedzialni za pewne rzeczy. A jeżeli nie będziemy się czuć odpowiedzialni, to, jak myślę, ani biogazownia, ani nic nam nie pomoże. Bardzo dziękuję. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo za ten głos praktyka i pokazanie tych rzeczywiście samych pozytywów. Nie będziemy…</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo. Proszę się przedstawić i udzielam głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzemysławKrawczyk">Dzień dobry. Przemysław Krawczyk, Rada OZE, Konfederacja „Lewiatan”.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzemysławKrawczyk">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzemysławKrawczyk">Ja chciałbym nawiązać do wypowiedzi moich przedmówców. Bo dużo mówimy o konkurencji, jeśli chodzi o warunki przyłączenia, o to, co się w tej chwili dzieje, jeśli chodzi o nasz system energetyczny, tymczasem jako członek Rady OZE chciałbym przypomnieć, że my skupiamy się na wszystkich technologiach: zarówno wietrze, jak i fotowoltaice, jak i również biogazie. I to, co jest istotne i o czym, jak myślę, zapominamy, to że nie ma możliwości rozwoju systemu energetycznego i dalszego rozwoju źródeł wiatrowych, fotowoltaicznych bez rozwoju biogazu. My to coraz częściej słyszymy, dlatego że nasz system energetyczny cierpi. W tej chwili coraz częściej słyszymy od prezesa PSE, że niestety za bardzo oparliśmy się na źródłach pogodozależnych. To jest, przypominam, ok. 20 GW w systemie energetycznym mocy zainstalowanej, podczas gdy średnie zapotrzebowanie systemu energetycznego, KSE oscyluje w granicach od 18 do 25 GW. Co to znaczy? Że musimy się przyzwyczaić, że coraz częściej, niestety, system będzie generować nadprodukcję energii elektrycznej, ale brakuje rozwiązań, co robić, gdy słońce nam zgaśnie. Niestety nie patrzymy na nasz system energetyczny na przestrzeni całego roku. Jeśli zimą nie będzie słońca, to magazyny energii, o czym rozmawiamy, niestety nie zbawią naszego systemu energetycznego, bo tak naprawdę nie będzie ich czym naładować. Myślę, że musimy – już nie z punktu widzenia ekologii, nie z punktu widzenia ESG, ale z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego, może nawet nie jeżeli chodzi o ślad węglowy, ale właśnie o bezpieczeństwo energetyczne i coraz bardziej starzejące się elektrowni węglowe – wziąć pod uwagę to, że biogaz może być zamiennikiem.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PrzemysławKrawczyk">Niemniej jednak nie mogę się niestety zgodzić z tezą, że pozbawienie biogazowni pracy w dzień może rozwiązać problem rozwoju branży. Przypominam – myślę, że jesteśmy w takim gronie, w którym są też osoby, które eksploatują biogazownie już od wielu, wielu lat – że aby biogazownia była rentowna, średni wskaźnik efektywności musi być na poziomie minimum 85% czasu w ciągu roku. Czyli jeśli system energetyczny każe nam wyłączyć instalacje i przez 12 godzin produkcja jest zerowa, to przez pozostałe 12 godzin produkcja powinna wynosić 200%. Czyli powinniśmy mieć prawo do nadrabiania tego wolumenu, który utraciliśmy w dzień.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PrzemysławKrawczyk">Zgadzam się z tezą, że magazyn energii… Najlepszym rozwiązaniem jest magazyn naszego biogazu, paliwa pierwotnego.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PrzemysławKrawczyk">Magazyn energii litowo-jonowy dla biogazowni 0,5 MW, magazynujący przez 12 godzin, to jest koszt inwestycyjny na poziomie 8–9 milionów zł. Nie wiem, czy zdajemy sobie z tego sprawę. Magazyn energii w formie zbiornika na biogaz jest dużo, dużo tańszy. To jest koszt rzędu kilkuset tysięcy złotych. Tak więc magazynowanie energii w biogazie – wydaje mi się, że jesteśmy tutaj zgodni – to najlepsze rozwiązanie. Tylko niestety ustawa OZE w takiej konstrukcji, którą mamy dzisiaj, nie premiuje tego typu rozwiązań. Bo gdy chcemy dołożyć dodatkową jednostkę kogeneracyjną i osiągnąć wskaźnik efektywności na poziomie wspomnianych 90%, i pracować 2 razy mocniej, skoro pracujemy 2 razy krócej, to niestety wpadamy w zupełnie inny przelicznik, jeśli chodzi o cenę referencyjną. Co to znaczy? Że biogazownia sprzedaje wtedy energię elektryczną o 140 zł taniej na każdej megawatogodzinie. Czyli biogazownia 0,5 MW, która pracuje 24 godziny na dobę, wyprodukuje 4 tysiące MWh, a druga biogazownia, która pracuje z mocą 1 MW przez 12 godzin, również wyprodukuje 4 tysiące MWh, tylko że ta druga na każdej megawatogodzinie zarobi ok. 140 zł mniej. To jest prawie 600 tysięcy zł różnicy. Jak myślę, powinniśmy tutaj pamiętać o tym, że niestety system, zarówno ceny referencyjne, jak i całokształt systemu, pamięta dobre czasy, kiedy licząc cenę referencyjną, liczyliśmy, że instalacja będzie pracowała 7 tysięcy 800 godzin ekwiwalentnych. A dzisiaj, jak rozmawiamy w takim towarzystwie, widzimy, że to już jest historia i musimy się naszykować na zupełnie inny wariant pracy w naszych instalacjach. I niestety ekonomicznie eksploatacja takiej biogazowni w takich warunkach jest tak naprawdę gorsza. Dlatego istotą w tym wszystkim jest to, że jeśli chcemy mówić o rozwoju biogazowni, to musimy w pierwszej kolejności poprawić ustawę o odnawialnych źródłach energii.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#PrzemysławKrawczyk">Z kolei w kwestii finansowania… Bo również dużo mówimy o finansowaniu. Myślę, że tutaj reprezentacja Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej również może to potwierdzić. Nie ma możliwości skutecznego złożenia wniosku o dofinansowanie chociażby z programu „Energia dla wsi”, jeśli ktoś nie ma warunków przyłączenia do sieci energetycznej. Tak więc my możemy rozmawiać o dużym budżecie KPO, o nowych programach związanych z FEnIKS, o nowych naborach do programu „Energia dla wsi”, ale jeśli coraz więcej widzimy projektów, które nie są w stanie otrzymać warunków przyłączenia do sieci energetycznej…</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#PrzemysławKrawczyk">Tak więc to, co my… Jakie są nasze obawy jako Rady OZE, jako Konfederacji „Lewiatan”? Mamy ogromny potencjał, ogromną możliwość, bardzo duży potencjał, jeśli chodzi o finansowanie, bardzo duży potencjał, żeby wyrównać nasz system energetyczny, wziąwszy pod uwagę potrzeby KSE, również żeby zrobić to, o czym wspomniała moja przedmówczyni, czyli obniżyć ślad węglowy i zwiększyć konkurencyjność naszej żywności. Niemniej jednak jeśli nie podejmiemy tych wszystkich kroków teraz, w tym momencie i będziemy czekali na kolejną czy jeszcze kolejną nowelizację, to niestety ta cała perspektywa i te wszystkie możliwości nam się skończą i niestety za rok czy za dwa lata będziemy debatowali w tym samym punkcie. Dziękuję. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#RyszardBober">Tak, tak, już pamiętam. Najpierw pan pośrodku… Nie, tu obok pani Anity, tak… Żebyśmy nie mieli…</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ty byłeś następny? Dobra…)</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#RyszardBober">Pierwszy się zgłaszał… No dobra, to ustalcie to.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#RyszardBober">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#LechGryko">Już ustaliliśmy, zgodnie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#LechGryko">Zielona Energia Michałowo, Leszek Gryko.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#LechGryko">Nie ma 2 takich samych biogazowni, chociaż mogą być wybudowane w tej samej technologii. Ja akurat reprezentuję biogazownię, a w zasadzie zespół 2 biogazowni w Michałowie, które są elektrociepłowniami. Tutaj jest jeszcze jeden aspekt. Pozwolę sobie tutaj zabrać głos, żeby zwrócić państwa uwagę na ten inny obszar, czyli nie energii elektrycznej, tylko energii cieplnej.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#LechGryko">My jesteśmy usadowieni na skraju niewielkiego miasteczka we wschodniej części województwa podlaskiego. To jest miejscowość Michałowo, 3 tysiące mieszkańców. W 2015 r. postawiliśmy pierwszą biogazownię. Następnie po 5 latach okazało się, że spełnia ona oczekiwania, gdyż po prostu zaopatruje w energię cieplną punkty użyteczności publicznej. Burmistrz Michałowa wybudował 6,5 km sieci cieplnej, której dotychczas nie było, a my zasilamy 13 punktów energią cieplną. W ten sposób wyeliminowaliśmy praktycznie węgiel oraz olej opałowy. Nie mamy w Michałowie gazu, w związku z tym to jest jedyna alternatywa dla, że tak powiem, wspierania OZE. I tak jak wszyscy tu mówili o kwestii rozwoju, chcę zwrócić uwagę również na pomysł, że w tego typu miasteczkach można również alternatywnie budować sieci cieplne, które zapewniają, jednym słowem, pełne wsparcie społeczności lokalnej. Bo mówi się też dużo o protestach, niemniej jednak… Rzeczywiście, zbudowanie gdziekolwiek biogazowni nie obniży ceny energii elektrycznej dla mieszkańców, że tak powiem, obok, ale jeżeli chodzi o energię cieplną, to już owszem.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#LechGryko">No i teraz: z jakim problemem ja się tutaj borykam? Mówimy o „Energii dla wsi”. No, jestem jednym z potencjalnych beneficjentów, który zgłosił się do programu 2 lata temu. Wiem, że są tutaj przedstawiciele… Ja może się cieszę z tego powodu, że mój wniosek w ciągu 2 lat nie został jeszcze rozpatrzony, bo po prostu nie mam warunków przyłączeniowych. I chcę powiedzieć, że z tego pierwszego 1 miliarda, według danych ze strony narodowego funduszu – może one już są nieaktualne – wykorzystano ledwie 250 milionów. 750 milionów leży i możemy popatrzeć na nie przez szybkę. Ponad 200 wniosków nadal jest nierozpatrzonych, bo po prostu nie ma warunków przyłączeniowych. Spodziewam się, że z tym jest problem. Bo inaczej można by ten konkurs rozstrzygać w miarę, że tak powiem, nadchodzenia wniosków. Słyszymy o następnym 1 miliardzie, dojdziemy do 3 miliardów, ale to są pieniądze, na które będzie można tylko popatrzeć. Pieniądze są, nie ma problemu z finansowaniem biogazowni, jest jednak problem z warunkami przyłączeniowymi.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#LechGryko">Mówimy o tym, ile biogazowni zostało wybudowanych, to ja akurat posłużę się tutaj danymi z Urzędu Regulacji Energetyki, który prowadzi taką statystykę. I chcę państwu powiedzieć, że w roku 2023 łącznie wydano 7,5 tysiąca odmów przyłączenia źródeł. W roku 2024 – następne 7,5 tysiąca. To oznacza – jeżeli założyć, że URE i wszystkie OSD pracują w soboty i w niedziele – że odrzucanych było 20 takich wniosków dziennie.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#LechGryko">Skupmy się po prostu na jednym, konkretnym problemie. Resztę problemów przedsiębiorcy naprawdę rozwiążą sobie sami, bo tutaj… Tak jak powiedział Karol Janas, on naprawdę poradził sobie z tym, że wycofał węgiel ze swoich szklarni. Myśmy w Michałowie również wycofali węgiel z ogrzewania budynków, Goodvalley również wykorzystuje… Każdy zrobi biogazownię według jakiegoś swojego schematu, to nie jest problem. Ale my niestety nie możemy się donikąd podłączyć, a nie jesteśmy w stanie zużywać tej energii na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#LechGryko">To, co powiedział pan premier Pawlak, to bardzo dobry pomysł. Jeżeli mógłbym rzeczywiście przy pomocy cen, które są na rynku dnia następnego, w ten sposób operować… To nie do końca, Panie Premierze, tak, gdyż ja jestem szczęśliwy z tego powodu, że mam system wsparcia, który powiedział mi, że mam stałą cenę, i ja tak na dobrą sprawę dzisiaj produkuję według stałej ceny. Mnie nie są potrzebne te spekulacje na 1 tysiąc czy 2 tysiące zł. Mnie zależy tylko na tym, o czym powiedział Karol: żebym nie musiał dopłacać do tych cen ujemnych, i to jest wystarczające, ponieważ ja i tak, i tak dzisiaj operuję ceną 880 zł. I wygląda to w ten sposób, że chciałbym po prostu produkować pod linijkę według tej ceny 880 zł, na którą składa się cena z rynku dnia następnego, wynosząca dzisiaj 400–500 zł, a pozostałą kwotę dopłaca zarządca rozliczeń. I ja na tej podstawie ukształtowałem swój biznesplan. Niemniej jednak jeżeli ceny są wyższe, ja nie mam prawa według tych dzisiejszych, że tak powiem, zasad, takiej ceny uzyskać, ale oczywiście mam obowiązek dopłacić w momencie, kiedy są ceny ujemne. Tak że tyle.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#LechGryko">Jeszcze druga sprawa. Przypomniały mi się „Alternatywy 4”, gdzie była któraś tam generacja mocy i trzeba było wyłączać… No i ja właśnie nie wiem, w którym momencie… Czy jeżeli dostanę warunki, a dostałem je z PGE, na ten 12-godzinny harmonogram… Co mam ludziom powiedzieć? Że w nocy będziemy grzali, a w dzień nie będziemy grzali? Te warunki w ogóle nie odzwierciedlają generacji wiatrowej ani słonecznej, bo one są wydawane w bardzo prosty sposób. W przypadku PGE Białystok jest 12 godzin – od 6.00 do 18.00 nie pracujecie, od 18.00 do 6.00 pracujecie. I ja pytam: „Ale jak to? Może w styczniu, w lutym i w marcu byście nas, że tak powiem, puścili na dłużej?”. I słyszę odpowiedź: „W zasadzie nie wiemy, jak to rozliczyć. Tak jest prościej, łatwiej, mamy akurat taki schemat działania”. I tyle. W związku z tym wniosek, w którym… Może nie w każdej gminie powinna być biogazownia, ale w każdej, w której spełni ona określone, że tak powiem, warunki, również rozwojowe, społeczne itd. O to byśmy apelowali. Dzięki bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#RyszardBober">Na temat biogazu, biometanu i ich innego wykorzystania niż tylko poprzez silniki elektryczne miał mieć wystąpienie pan marszałek Marek Sawicki. Miał on pokazać przykład Siedlec. Pozytywne jest to, że można to skraplać, pakować w kontenery, być może przewieźć pod budynek, podłączyć i mieć źródło alternatywne. To będzie chyba najszybsze rozwiązanie, które zafunkcjonuje, ale musimy stworzyć odpowiednie prawo.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, kolega.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#DariuszBojsza">Dziękuję za udzielenie głosu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#DariuszBojsza">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#DariuszBojsza">Dariusz Bojsza, Stowarzyszenie „Inicjatywa dla Środowiska, Energii i Ekomobilności”.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#DariuszBojsza">Ja może zacząłbym od pewnych liczb. Po 20 latach funkcjonowania naszego sektora biogazu i biometanu mamy jakieś 315 MW mocy zainstalowanej we wszystkich biogazach – w rolniczym, w składowiskowym, z oczyszczalni ścieków. To tak trochę w kontrze do tych 400 instalacji, bo liczba 400 nic nam nie mówi. Ale jeżeli mówimy, że mamy 315 MW w całym systemie energetycznym, to znaczy, że jesteśmy kompletnie niewidoczni w krajowym systemie energetycznym. Nas po prostu nie ma. My nie jesteśmy w stanie ani czegokolwiek zbilansować, ani zabezpieczyć zeroemisyjnego rolnictwa. Tu trzeba sobie jasno powiedzieć, bo to chyba nie dość mocno wybrzmiało, że bez instalacji biogazowych nie zbilansujemy emisji w rolnictwie. Nasza żywność będzie obarczona śladem węglowym, nasza żywność zdrożeje, naszej żywności nikt nie będzie chciał kupować. Ja już tak mocno mówię. Jeżeli zatem chcemy ratować rolnictwo, eksport polskiej żywności, który przynosi do budżetu ok. 50 miliardów… Jeżeli chcemy zachować te przychody, to, na Boga, zróbmy coś. Bo gdzie my jesteśmy? 300 MW nic nie daje. Gdzie my jesteśmy? Jest 2025 r., niedługo przepisy dotyczące śladu węglowego wejdą w życie. To jest pierwsza rzecz.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#DariuszBojsza">Druga rzecz jest taka, że wchodząc w trzecią dekadę istnienia sektora biogazowego… De facto 2 główne problemy… Pierwsza sprawa to uratowanie polskiej żywności i zbilansowanie emisji. To jest zadanie dla sektora biogazu. Drugi problem, w którego rozwiązaniu sektor biogazu mógłby autentycznie pomóc, to jest właśnie to, o czym wspomniał premier Pawlak. Chodzi o stabilizację systemu energetycznego. Co prawda nie na wysokim napięciu, bo wiadomo… Powiedzmy to sobie, niech to jasno wybrzmi: to jest średnie napięcie, my jesteśmy małymi źródłami energetycznymi, bo biogazownie o mocy 0,5 MW czy 1 MW… Ile jest biogazowni powyżej 1 MW? Z całym szacunkiem, jesteśmy małymi, rozproszonymi źródłami energii, które świetnie wpisują się w plany dotyczące bezpieczeństwa energetycznego kraju, bo jak przyjdzie co do czego i zabraknie energetyki zawodowej, to będziemy wyspami wytwarzania energii. Z tego będą czerpać wszyscy, jak nie będzie energetyki zawodowej. Warto byłoby się przygotować do ewentualnej wojny, która zajmuje wszystkich Polaków, którzy zajmują się geostrategią, geopolityką. Wszyscy jesteśmy rzeczywiście do tej wojny strasznie źle przygotowani pod względem energetycznym. Kiedyś słyszałem wypowiedź, że najlepiej do wojny w Europie są przygotowani Niemcy, którzy mają najbardziej rozproszony system energetyczny. Oni mają chyba sto sześćdziesiąt kilka niezależnych okręgów energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#DariuszBojsza">Lokalne bilansowanie z wykorzystaniem instalacji biogazowych mogłoby rzeczywiście dosyć istotnie wesprzeć sieć energetyczną. Dlaczego tak się nie dzieje? Dlaczego nie bilansujemy? Nie bilansujemy, bo, z całym szacunkiem, nikt nie myśli o tym, żeby patrzeć na instalacje biogazowe jak na źródła bilansujące. Cały czas jesteśmy zaklęci w energii. Cały czas. Cały czas jesteśmy postrzegani jako źródła wytwórcze energii. Jesteśmy wynagradzani tylko i wyłącznie za wytwarzanie energii, a my przecież oddajemy do gospodarki narodowej coś więcej niż tylko wytwarzanie energii. Utylizujemy odpady, jesteśmy… Proszę mi pokazać bardziej elastyczne źródło energetyczne, które potrafi tak niezwykle bilansować. Proszę państwa, nasze generatory mogą pracować w charakterze indukcyjnym, mogą pracować w charakterze pojemnościowym. To nie jest tylko regulacja mocy czynnej, to jest też regulacja mocy biernej. Przecież my możemy regulować napięcia w sieci, możemy regulować w sieci straty. Kto tak potrafi? My to możemy robić z sekundy na sekundę, my możemy to robić z minuty na minutę, my możemy w każdej chwili włączyć i wyłączyć generator. Kto tak robi? Energetyka zawodowa, ale wiadomo, że to są inne moce. Ale nawet konwencjonalna gazówka nie ma do nas startu w zakresie regulacyjnym. Poza tym my możemy regulować zdalnie. Podkreślam: zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#DariuszBojsza">Uważam, że szczytowe biogazownie, o których była tu już mowa, pozwalają na niezwykle prymitywne i niegospodarne bilansowanie odgórne, bilansowanie nieefektywne. To jest tylko i wyłącznie odgórne regulowanie mocą czynną, czyli wytwarzaniem, produkowaniem energii. To jest strasznie słabe, to jest strasznie słabe. Przed chwilą powiedziałem, jaki mamy potencjał, jeżeli chodzi o bilansowanie. I takie bilansowanie, przepraszam bardzo, każdy operator sieci bierze w dzisiejszych czasach w ciemno. On by chciał mieć u siebie takie źródła do bilansowania, to jest niezwykle atrakcyjna usługa. Kto z niej korzysta? Są oczywiście operatorzy bardziej świadomi, którzy korzystają, i są tacy, którzy nie korzystają, ale odgórnie jest mowa tylko i wyłącznie o ograniczaniu produkcji. Proszę teraz pogadać z inwestorem i zapytać go, jak wyglądałaby w modelu finansowym stopa zwrotu w sytuacji, w której nagle zejdziemy z 8 tysięcy godzin na 4 tysiące godzin, bo mówimy o modelu 12/24. Opłaca się?</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#DariuszBojsza">Ktoś coś takiego zbuduje? Przecież to jest chore. Co dostajemy w zamian? Każą nam budować szczytową biogazownię i co dostajemy w zamian?</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#komentarz">(Przewodniczący Ryszard Bober: Ale prosiłbym o skracanie wypowiedzi, bo są chętni…)</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#DariuszBojsza">Już kończę. Nic nie dostajemy w zamian. W zamian dostajemy to, że łaskawie przyłączą nas do sieci. To jest warunek. Zostajemy przyłączeni do sieci. To jest po prostu żałosne.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#DariuszBojsza">Przypomnę tutaj jeszcze jedną ważną rzecz. Dyrektywa unijna o rynku energii wyraźnie nam sprzyja, jeśli chodzi o wypracowanie systemu wynagradzania za bilansowanie energetyczne. Prosimy o to, nasza branża prosi o wypracowanie takiego systemu wynagradzania za bilansowanie energetyczne, bo biogazownie powinny być wynagradzane nie tylko za wytwarzanie energii, ale również za bilansowanie energetyczne. Operatorzy powinni czerpać z tego pełnymi garściami. Oni będą to robić, tylko wypracujmy system wynagradzania za bilansowanie energetyczne.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#DariuszBojsza">Jeszcze ostatnia rzecz. Jeżeli rzeczywiście nasza żywność ma być pozbawiona śladu energetycznego, jeżeli nasze biogazownie mają zbilansować rolnictwo polskie… Proszę mi powiedzieć, czy jest jakaś inna alternatywa niż instalacje biogazowe. No, chyba nie ma. Chyba się nie mylę. Głównie na to powinniśmy stawiać i to robić. Dlaczego nasze instalacje biogazowe nie uczestniczą w żadnym systemie wynagradzania za emisje uniknięte? Przecież wytwarzamy emisje uniknięte. Nasza branża zabiega o to od wielu lat. W ramach porozumienia biogazowego, które zostało podpisane chyba w 2020 r., powstała specjalna grupa robocza, która miała wypracować taki system w ETS. Emisję unikniętą konwertujemy na uprawnienia do emisji w systemie ETS. Oczywiście to jest trudny temat i tu musi się zaangażować polski rząd. Grupa robocza pod egidą porozumienia biogazowego nie jest w stanie tego zrobić. Tu musi być zgoda wszystkich krajów członkowskich, tu musi być aktywna rola polskiego rządu. To jest czasochłonny proces, wymagania czasowe…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RyszardBober">Bardzo prosiłem, miało być ostatnie zdanie. Przepraszam, ale za 7 minut musimy otworzyć kolejne posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Prezes Zarządu Stowarzyszenia „Inicjatywa dla Środowiska, Energii i Ekomobilności” Dariusz Bojsza: Okej. Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#RyszardBober">Maciej Mularski, potem senator Górski.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MaciejMularski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MaciejMularski">Ja tylko pokrótce. Nazywam się Maciej Mularski, mam zaszczyt być prezesem Stowarzyszenia Producentów Pomidorów i Ogórków pod Osłonami.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#MaciejMularski">Może wydawać się dziwne, że tutaj jestem. Państwo też są członkami tego stowarzyszenia, razem budowaliśmy to stowarzyszenie. Dlaczego tu jestem? Dlatego, proszę państwa, że my szukamy zastępstwa dla ok. 800 tysięcy, a nawet 1 miliona t miału. My do 2040 r. musimy przestać używać ok. 800 tysięcy t miału.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#MaciejMularski">Kim jesteśmy? Mamy 1 tysiąc 400 ha pod szkłem. Produkujemy nasze majątki. Kapitał, który został włożony do budowy tego wszystkiego, to w ostatnich 20 latach 6,5 miliarda zł. Eksportujemy za ponad 0,5 miliarda zł, zatrudniamy bezpośrednio 25 tysięcy ludzi, pośrednio na naszym produkcie pracuje ok. 100 tysięcy ludzi. Statystyczny Polak zjada co roku 9 kilo pomidorów. To jest nasza praca. Nie będzie tego, jeżeli nie będziemy mieli energii cieplnej. Dlatego tutaj jestem. Tak jak pan powiedział, nie ma szans, żeby zbilansować się na jednym konkretnym typie energii. My bierzemy wszystko pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#MaciejMularski">Chciałbym prosić państwa o zwrócenie na nas uwagi, ponieważ my przez ostatnie 20 lat odrobiliśmy lekcje. Na każdy 1 ha szklarni musieliśmy mieć zamontowane 3 MW mocy cieplnej, ale odrobiliśmy lekcje i wiemy, że musimy mieć zamontowane poniżej 1 MW. Trzykrotnie zmniejszyliśmy zużycie ciepła w skali roku. Więcej już nie zrobimy. Szkoda, że nie ma pana ministra Motyki, któremu tłumaczymy już pół roku, że nie da się wymyślić czegoś, co już jest wymyślone. Nie da się.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#MaciejMularski">Świat mówi, że to jest koniec, jeśli chodzi o pewną technologię. Ja powiem panu, Panie Premierze, i panu, Panie Przewodniczący, że jestem w wielkim szoku, bo przynosimy badania światowych sław, światowych instytutów, a nas się namawia, żebyśmy zrobili takie same badania albo wymyśli cokolwiek innego. Nie. Tego po prostu nie da się zrobić. Możemy poczekać.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#MaciejMularski">Prosiłbym o państwa uwagę, jeżeli będziecie państwo pracować nad ustawą na temat biogazowni. My odbieramy każdą ilość ciepła w ciągu 24 godzin. Umiemy wykorzystać to ciepło i umiemy je zmagazynować. My zmagazynujemy, korzystając z bardzo prostych metod, każdą ilość ciepła, a, jak rozumiem, to ciepło jest problemem w biogazowni. Ciepło staje się problemem. Ja jestem pod bardzo wielkim wrażeniem drugiej części wypowiedzi. Myślę, że jeżeli z drugiej strony będzie chęć współpracy… Po tej stronie są fachowcy, tu wszyscy wszystko wiedzą. Mamy wszystko policzone, sprawdzone, zapisane i udowodnione, co jest rzeczą najważniejszą. Dziękuję bardzo. (Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MaciejGórski">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MaciejGórski">Ja jestem w szoku po tym, co usłyszałem 3 wypowiedzi temu, że w ciągu roku jest 7,5 tysiąca odmów. W związku z tym, Panie Przewodniczący, ja proszę o informację na piśmie – myślę, że to będzie informacja dla całej komisji – ile biogazowni zrezygnowało… Ilu inwestorów zrezygnowało w związku z brakiem zgody na przyłączenie? Ilu miało już wydane pozwolenie na budowę, ale z powodu niepewności rynkowych związanych ze sprzedażą zrezygnowało na tym ostatnim etapie? Bo to jest…</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RyszardBober">Jest przedstawiciel narodowego funduszu ochrony środowiska. Myślę, że część odpowiedzi uzyskamy.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo, Pani Kierownik.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#RyszardBober">Chodzi o to, że… Państwo w momencie, kiedy jest składany wniosek, wymagacie pozwolenia w zakresie przyłącza do sieci, żeby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AgnieszkaKarwat">Tak. To wymaga, proszę państwa… Program „Energia dla wsi” jest finansowany z Funduszu Modernizacyjnego. Fundusz Modernizacyjny niesie ze sobą pewien reżim wydatkowania środków ze strony narodowego funduszu. Na początku było tak, że w momencie, gdy dostaliśmy pierwszą zaliczkę z EBI, musieliśmy w ciągu 2 lat wydatkować środki. My nie możemy pozwolić sobie na to, żeby tych środków nie wydatkować. Jeżeli tego nie zrobimy, to Polska jako państwo straci te środki. To nie jest tak, że one zostaną przesunięte przez EBI na inne działanie. W tej chwili ten reżim został już trochę zmniejszony, ale wszystkie projekty muszą być rozliczone do 2030 r. Wiemy, jakie są opóźnienia… Ja nie mówię, że ze strony inwestorów są jakieś problemy, ale są różne opóźnienia, są problemy z technologiami biogazowni, które wyniknęły w zasadzie już na starcie. A my nie możemy pozwolić sobie na to, żeby utracić środki publiczne.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AgnieszkaKarwat">W drugim naborze pozostawiliśmy te same zasady tylko i wyłącznie dlatego… W pierwszym naborze przyszły wnioski na prawie dwukrotną kwotę budżetu programu. Najpierw startowaliśmy z 1 miliardem zł. Wobec tego w momencie, gdy otrzymaliśmy dodatkowe 2 miliardy, postanowiliśmy, że ten 1 miliard zostanie i będzie buforem dla tych wniosków, które zostały złożone w pierwszym naborze. W związku z tym siłą rzeczy musieliśmy zachować te same zasady w drugim naborze. Absolutnie my mamy już takie doświadczenia jako narodowy fundusz, że zawarliśmy umowę o dofinansowanie, o budowę źródeł OZE i po 2, 3 latach odwlekania nasi beneficjenci rezygnują z tych umów, dlatego że nie otrzymali warunków przyłączenia. W związku z tym my nie możemy sobie pozwolić na to, żeby mrozić te środki, bo projekty są już przygotowane i są biogazownie, które posiadają warunki przyłączenia. Nie możemy również pozwolić sobie na to, żeby stracić te pieniądze, bo są chętni. A my nie mamy przełożenia na to, żeby warunki przyłączenia zostały wydane</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#RyszardBober">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WaldemarPawlak">Słuchajcie, ponieważ mamy limitowany czas, spróbuję króciutko odnieść się do sprawy generalnej. Tu było pytanie: w czym problem? Problem jest dość jasny. Zadajmy pytanie: kto na tym zarabia? Firmy energetyczne nie za bardzo chcą się dzielić konfiturami z niezależnymi producentami i dostawcami. Sposób na to, żeby blokować niezależnych dostawców taniej energii czy ciepła… Były takie 2 główne sposoby. Pierwszy wiązał się właśnie ze zgodą na przyłączenie, a drugi to są regulacje. Regulacje, które wprowadzano w ostatnich latach, były nakierowane na interesy wielkich firm energetycznych, a nie na interesy drobnych, niezależnych producentów. To można zmienić. Jeżeli chodzi o warunki regulacyjne, to o pomstę do nieba woła takie proste zjawisko: można fizycznie wybudować każdą instalację w ciągu kilku miesięcy, a pozwolenia i procesy administracyjne trwają kilka lat, mówiąc delikatnie. Czasami to jest 6 albo 10 lat. W przypadku biogazowni instalacje są typowe. Na rynku samochodów robi się homologację typu samochodu, a nie każdego samochodu oddzielnie. Tutaj wymagania środowiskowe i inne wymagania administracyjne powinny być sformatowane w taki sposób, żeby nie było potrzeby tak długo procedować, bo wiadomo, jakie jest oddziaływanie na środowisko. Poza tym wykorzystano energię odnawialną jako takie paliwo polityczne do nakręcania emocji ludzi. Biogazownie są dzisiaj konstruowane tak jak spalarnie śmieci, tzn. powietrze jest zasysane z instalacji wewnątrz, żadne odory nie wychodzą na zewnątrz, bo to jest spalane.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WaldemarPawlak">Bardzo ważne jest zarządzanie energią w systemie energetycznym. Gdybyśmy zmienili trochę regulacje… Przede wszystkim gdyby firmy dystrybucyjne były niezależne od firm produkcyjnych, to byłyby zainteresowane kupowaniem tańszej energii od lokalnych producentów.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#WaldemarPawlak">Bardzo ważne jest to, o czym państwo tutaj mówili, tj. zagospodarowanie ciepła. To trzeba przy biogazowniach brać pod uwagę. Dla porównania warto pamiętać, że elektrownia atomowa, która, że tak powiem, jest na horyzoncie, to będzie wydatek rzędu 180 miliardów, a na bloki gazowe, które mają stabilizować system energetyczny… Tu są plany na poziomie ok. 20 miliardów zł. To pokazuje, gdzie jest przestrzeń. W wielu wypowiedziach pojawiał się wątek funkcjonalności i gotowości do stabilizacji systemu. Biogazownie w istotnej części mogą być aktywnym uczestnikiem systemu energetycznego. Regulacje w tym zakresie trzeba dostosować. Myślę, że ze wspólnego posiedzenia komisji takie rekomendacje dla Ministerstwa Klimatu i Środowiska, a także dla ministerstwa rolnictwa przygotujemy.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#WaldemarPawlak">Sami widzicie, że nasza młodzież jest tak zapracowana jak w tym starym dowcipie o gościu, którego na placu budowy zatrzymano z pustymi taczkami. I pytano go: „Panie, co pan tak biega z pustymi taczkami?”. A on: „Widzicie, taki zapiernicz, że nie ma czasu załadować”. Przygotujemy im te propozycje. Tutaj są też kolejne bardzo konkretne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#WaldemarPawlak">Linia bezpośrednia to jest sprawa dotycząca nie tylko biogazowni. To jest rzecz oczywista. W Europie są takie rozwiązania, że na linię przesyłową są nałożone obciążenia tylko podatkowe, tzn. akcyza i ewentualnie podatek za energię. A w Polsce wymyślono regulację, że linia bezpośrednia jest obciążona opłatą w wysokości 80% stawki przesyłowej w sieciach przesyłowych. Czyli nikt rozsądny nie jest w stanie wybudować własnej linii przesyłowej, bo żerują na tym sieci przesyłowe, które dostają opłatę za nic. To trzeba zmienić.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#WaldemarPawlak">To samo dotyczy magazynów energii. Wprowadzono regulacje, że magazyny energii się sumuje jako dodatkowe źródło. W niektórych przypadkach to ma uzasadnienie, a w niektórych jest zupełnie absurdalne, bo w przypadku fotowoltaiki magazyn służy właśnie do tego, żeby nie pchać tej energii wtedy, kiedy jest jej nadmiar. To też trzeba zmienić. Jeżeli mówimy o biogazowniach, to powiem, że moce na poziomie 1 MW, 2 MW, kilku megawatów, to nie są jakieś moce, które załamują sieci przesyłowe, nawet sieci średniego napięcia. Tutaj nie potrzeba nic rozbudowywać, trzeba zarządzać energią w sieci w taki sposób, żeby wykorzystać naturalne możliwości, które mają biogazownie.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#WaldemarPawlak">Bardzo cenna była uwaga pana Bojszy, jeżeli dobrze zanotowałem – potrzebne jest wynagrodzenie za bilansowanie systemu. W tym zakresie biogazownie mogą bardzo skutecznie działać. Pamiętajmy także o tym, że dzisiaj mówimy o zupełnie innym modelu biogazowni, tzn. o biogazowniach, które generalnie zagospodarowują odpady, a nie są konkurencją dla produkcji rolnej. Kiedyś braliśmy pod uwagę, ile potrzeba kukurydzy na 1 MW. Potrzeba 300 ha kukurydzy na 1 MW. To pokazuje, że w tym obszarze konkurencji nie ma.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#WaldemarPawlak">Jeżeli chodzi o zmianę gnojowicy na poferment… Tu jest taka klasyfikacja, że w niektórych przypadkach to jest uznawane za nawóz, a w innych nie jest uznawane za nawóz, choć jest to dokładnie ta sama technologia.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#WaldemarPawlak">Zmiany regulacyjne są możliwe. Wspólna inicjatywa pana senatora Bobera i komisji rolnictwa powinna zaowocować przyjęciem lepszych rozwiązań regulacyjnych, które będą nakierowane na to, żeby docelowo były niższe ceny zarówno energii elektrycznej, jak i ciepła dla końcowych konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#WaldemarPawlak">Pragnę też zwrócić państwa uwagę na jeszcze jedną rzecz. Jak macie to ustawione na własne potrzeby, tak jak w Goodvalley, to warto wykorzystywać energię odnawialną np. do ładowania samochodów elektrycznych, ponieważ teraz przyjęliśmy wreszcie ustawę o wdrożeniu RED II, gdzie jest współczynnik 4. To znaczy, że jeżeli do samochodu elektrycznego zapakuje się energię odnawialną, to można sobie odliczyć współczynnik redukcji emisji razy 4. To jest bardzo efektywne wykorzystanie energii elektrycznej i zmniejszanie zużycia paliw kopalnych, ponieważ silniki elektryczne w samochodach są znacznie sprawniejsze od silników spalinowych.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#WaldemarPawlak">Przygotujemy rekomendacje z panem przewodniczącym Ryszardem Boberem, żeby naszym kolegom ułatwić życie, a potem będziemy ich dręczyć, żeby to wdrożyli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#RyszardBober">Myślę, że zrozumienie dla problemu, dla tematu będzie nawet bez dręczenia.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#RyszardBober">Czy pan dyrektor z ministerstwa klimatu chciałby się jeszcze do tego odnieść?</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#RyszardBober">Króciutko, bardzo bym prosił, bo naprawdę musimy już kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanuszPilitowski">Dziękuję, Panie Przewodniczący. Dziękuję, Panie Premierze.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanuszPilitowski">W zasadzie po panu premierze trudno cokolwiek podsumowywać, bo pan premier już wszystko podsumował.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Senator Waldemar Pawlak: Ja dla pana nie jestem teraz groźny.)</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanuszPilitowski">Ale ja zawsze z wielką atencją odnoszę się do słów pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JanuszPilitowski">Wydaje mi się, że każda inicjatywa i spotkanie, które państwo zorganizowali jako reprezentanci Senatu, są ważne, istotne w kontekście tych wszystkich działań, które w Ministerstwie Klimatu i Środowiska się odbywają.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#JanuszPilitowski">Obok mnie siedzi pan prezes Artur Zawisza. Spotykamy się w zasadzie niemal co miesiąc i dyskutujemy o tych najtrudniejszych problemach. Wskazano 7 obszarów działania w ramach Rady Koordynacyjnej, są one określone w formule tematów zadaniowych do wykonania wspólnie z opiekunami wskazanymi przez Departament Odnawianych Źródeł Energii. Dotyczy to wielu kwestii, które były tutaj poruszane. Takim punktem odniesienia, również w zakresie oceny decyzji, która została podjęta w zakresie powołania podgrup roboczych w ramach rady koordynacyjnej, będzie termin 30 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#JanuszPilitowski">Ja mam nadzieję, że w tym czasie wiele kwestii związanych chociażby… Tu nie były poruszane takie kwestie jak zbiorczy punkt biometanu, ciepło spalania, wykorzystanie biometanu w transporcie. To zostało tutaj w jakiejś mierze pominięte, ale rozumiem, że specyfika… Uczestnicy tego spotkania akurat na te kwestie w niewielkim stopniu mają wpływ lub nie zwracają na nie uwagi. To są również sposoby wykorzystania potencjału w zakresie wytwarzania biometanu z biogazu rolniczego albo biogazu. Dziękuję serdecznie za inicjatywę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#RyszardBober">Ja rozumiem, że ustawa, która będzie wprowadzała pewne mocne deregulacje w obszarze przesyłu, o których mówił pan minister Motyka, ukaże się do końca marca. Tak? Takie były optymistyczne zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#komentarz">(Zastępca Dyrektora Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Janusz Pilitowski: Rozumiem, że mówimy o tzw. ustawie sieciowej. Do konsultacji zostanie ona przekazana, według deklaracji kierownictwa ministerstwa, do końca marca.)</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#RyszardBober">Do końca marca. Poproszę wówczas państwa, żebyście byli obecni na etapie prac sejmowych. Jeżeli Senat będzie się tym zajmował, to na pewno zaprosimy państwa do debaty, abyśmy mogli zaproponować ewentualne poprawki, wysłuchać państwa głosu i spróbować wprowadzić takie zapisy, żeby ustawa wam służyła i rozwiązywała istniejące problemy.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#RyszardBober">Dziękuję bardzo wszystkim za przybycie. Dziękuję panom senatorom.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#RyszardBober">Myślę, że odbyła się tu bardzo owocna dyskusja, debata.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#RyszardBober">Tak jak mówił pan premier, wystąpimy z wnioskami. Będzie to miało przełożenie na stanowienie prawa, które ułatwi… Wreszcie biogaz rolniczy w tym kontekście… Za chwilę będziemy mówili o ekoschematach. Temat śladu węglowego produktu był tutaj mocno podnoszony. Jest on istotny dla naszej konkurencji na zewnętrznych rynkach w przypadku produktów spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#RyszardBober">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#RyszardBober">Zamykam posiedzenie komisji rolnictwa oraz komisji gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 13 minut 03)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>