text_structure.xml
37.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#JarosławZieliński">Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw obywatelskich, cudzoziemców i migracji sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#JarosławZieliński">Witam serdecznie panie i panów posłów. Witam naszych gości. Pozwólcie, że przywitam wszystkich gości imiennie.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#JarosławZieliński">Witam pana Tomasza Cytrynowicza, szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców; pana Kamila Kisiela, zastępcę dyrektora Departamentu Spraw Międzynarodowych i Migracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji; pana Macieja Lipca, dyrektora Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA; pana Cezarego Maliszewskiego, zastępcę dyrektora Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA; panią Anetę Kmitę, dyrektor Departamentu Systemów Wsparcia Procedur Migracyjnych w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#JarosławZieliński">Witam pana pułkownika Straży Granicznej Pawła Hołoweńko, dyrektora Zarządu do Spraw Cudzoziemców Komendy Głównej Straży Granicznej. Witam panią Katarzynę Zajkowską, dyrektor Departamentu Transformacji Cyfrowej Ministerstwa Cyfryzacji, oraz panią Katarzynę Kopytowską, dyrektor Departamentu Rejestrów Państwowych Centralnego Ośrodka Informatyki.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#JarosławZieliński">Szanowni państwo, realizujemy kolejny punkt z planu pracy naszej podkomisji. Chcę poinformować panie i panów posłów, że jesteśmy na bieżąco, dokładnie zgodnie z terminarzem przyjętego planu pracy. Chcę podziękować bardzo serdecznie za materiał w formie pisemnej, za informację, którą przekazał nam minister spraw wewnętrznych i administracji na dzisiejsze posiedzenie naszej podkomisji. Myślę, że panie i panowie posłowie członkowie podkomisji otrzymali ten materiał. Dziękuję sekretariatowi Komisji za przesłanie go. Wprawdzie było to chyba wczoraj, ale mamy ten materiał, będzie łatwiej rozmawiać. Nie otrzymaliśmy żadnego materiału pisemnego od ministra cyfryzacji, ale rozumiem, że będziemy mieli informację podczas posiedzenia podkomisji, panie ją złożą.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#JarosławZieliński">Szanowni państwo, temat rejestrów państwowych w kontekście rejestracji cudzoziemców, ich form pobytu czy ubiegania się o pobyt w naszym kraju to jest sprawa niezwykle ważna. Mamy informację zawierającą wykaz tych systemów, rejestrów, który został przekazany przez MSWiA. Jedne rejestry, jak wiemy i widzimy z tego materiału, prowadzone są przez Straż Graniczną, inne przez Urząd do Spraw Cudzoziemców. Mamy też system PESEL. Tu jest pytanie takie: Czy dzięki tym rejestrom mamy pełną wiedzę o tym, kto na terenie naszego kraju przebywa i w jakim charakterze? Po drugie, czy te rejestry siebie widzą? Czy jest jakiś zintegrowany sposób, rejestr, system, który pokazuje nam to w jednym miejscu, że wszystkie zainteresowane i uprawnione służby mogą do niego sięgnąć i zobaczyć, jak to wygląda? Czy też jest tak, że one są rozproszone i nie wie jeden o drugim, że się mijają?</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#JarosławZieliński">To pytanie zadaję świadomie, bo kiedy pracowaliśmy w MSWiA, kiedy ja byłem w rządzie, w resorcie spraw wewnętrznych i administracji, pracowaliśmy nad zintegrowaniem tych systemów, tych rejestrów. To był właściwie początek prac. Co było potem dalej i co jest dzisiaj, to chcemy się dowiedzieć po prostu.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#JarosławZieliński">To proszę w takim razie pana ministra Tomasza Cytrynowicza, szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, bo otrzymałem informację, że pan będzie głównym referentem, pierwszym. Prosimy o informację, a potem według kolejności i uznania państwo będziecie mogli zabrać też oczywiście głos i powiedzieć, co jest istotne dla tego naszego dzisiejszego tematu.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#JarosławZieliński">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#TomaszCytrynowicz">Panie przewodniczący, szanowne panie posłanki, szanowni panowie posłowie, tak jak pan przewodniczący wspomniał, wczoraj dostali państwo materiał pisemny dotyczący szeregu rejestrów, które funkcjonują w dziedzinie rejestracji rozmaitych postępowań cudzoziemców. Nie będę referował bezpośrednio tego materiału, postaram się państwu wyłuskać najważniejsze rzeczy z niego – to, co jest w nim istotne, i to, o czym pan przewodniczący wspomniał na samym początku, co jest celem tej dyskusji i informacji. Czyli w jaki sposób te rejestry funkcjonują w kontekście bezpieczeństwa państwa i dostępnej dla wszystkich właściwych organów informacji.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#TomaszCytrynowicz">Na początek podzielę te wszystkie rejestry, których jest kilkadziesiąt. Nazwy, które państwo otrzymali w informacji, to są nieliczne, czasami zbiorcze nazwy różnych rejestrów funkcjonujących w tym zakresie, więc podzielę je może po ustawach, na podstawie których funkcjonują. Po pierwsze, rejestr PESEL, który funkcjonuje na podstawie ustawy o ewidencji ludności. Po drugie, krajowy zbiór rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców funkcjonujący na podstawie ustawy o cudzoziemcach. W tym zbiorze jest w zasadzie gros rejestrów właściwych, będę o tym jeszcze mówić. Są też dwa rejestry wspomniane w materiale funkcjonujące na podstawie ustawy o Straży Granicznej.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#TomaszCytrynowicz">Natomiast wydaje mi się, że tym, co jest najbardziej interesujące dla państwa, jest krajowy zbiór rejestrów, ewidencji oraz wykazu w sprawach cudzoziemców. To jest podstawowy system, w którym gromadzone są dane o cudzoziemcach, o postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców w Polsce. Dla uproszczenia ten krajowy zbiór będę nazywał Systemem Pobyt, bo on funkcjonuje w sferze publicznej oraz sferze technicznej pod tą nazwą i mamy już kolejną wersję tego systemu. Obecnie składa się chyba z 38 rejestrów i ewidencji zasilanych przez rozmaite organy, m.in. Straż Graniczną, szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, wojewodów oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji. Do tego rejestru, do wglądu do danych zawartych w tych rejestrach mają dostęp organy administracji publicznej, które są wymienione jako taka ogólna kategoria, oraz wymienione z nazw pewne organy, które powinny posiadać w zasadzie, można powiedzieć, stały dostęp. To są głównie służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa, straż Graniczna, MSWiA, sądy i prokuratury, w pewnych wypadkach określonych ustawami również inne organy państwa.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#TomaszCytrynowicz">Proszę państwa, System Pobyt zapewnia komunikację pomiędzy tymi organami, zapewnia identyfikacje cudzoziemców na podstawie jednego identyfikatora, jakim jest numer systemowy osoby, zapewnia komunikację ze służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo państwa w taki sposób, że każda decyzja podejmowana w sprawie cudzoziemca w sprawie zezwolenia na pobyt, zezwolenia na wydanie dokumentu podlega konsultacjom ze Strażą Graniczną, Policją oraz Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego. To się odbywa w sposób automatyczne poprzez ten system. System jest zintegrowany, nad czym pracowaliśmy, jak pan przewodniczący wspomniał, od wielu, wielu lat.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#TomaszCytrynowicz">W Systemie Pobyt jest zintegrowany również tzw. wykaz cudzoziemców, których pobyt jest na terytorium Polski niepożądany. Do niego również mają dostęp wszystkie organy właściwe, odpowiedzialne albo za wydanie wizy, albo wydanie decyzji o wjeździe cudzoziemca do Polski. Jest on również połączony z Systemem Informacyjnym Schengen, więc zakazy wjazdu wydawane w ramach zobowiązań do powrotu są umieszczane od razu w Systemie Informacyjnym Schengen na okres wymieniony w decyzjach o zobowiązaniu do powrotu. Oprócz tego oczywiście do wykazu są wpisywane rozmaite inne akty związane z wydaniem zakazu wjazdu, na przykład wyroki sądów Rzeczypospolitej Polskiej określone odpowiednio ustawą. Wysokość kary determinuje długość okresu obowiązywania wpisu.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#TomaszCytrynowicz">To jest wszystko połączone, zintegrowane i zapewnia nam prawidłowy nadzór właściwych służb nad przepływem i pobytem cudzoziemców w Polsce. Tak jak powiedziałem, wszystkie postępowania administracyjne są rejestrowane w tym systemie. Do tego powinienem jeszcze wspomnieć o Centralnym Rejestrze Wizowym zasilanym przez ministra spraw zagranicznych.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#TomaszCytrynowicz">Oprócz tego zbioru rejestrów, oprócz Systemu Pobyt funkcjonuje system PESEL. Jeśli mówimy o cudzoziemcach, on ma takie znaczenie, że mogą być w nim rejestrowane dane cudzoziemców, którym został nadany numer PESEL. Jego znaczenie wzrosło wraz z agresywną wojną Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie, ponieważ w krótkim okresie czasu duża liczba obywateli Ukrainy przybyła do Polski. Aby sprawnie zorganizować ich rejestrację użyto systemu, który został przygotowany przez Straż Graniczną, a w konsekwencji potem dane te zostały przekazane do systemu PESEL i dużej liczbie Ukraińców zostały również nadane numery PESEL.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#TomaszCytrynowicz">W tej chwili przez system rejestrujący wjazd i pobyt przeszło ponad 3,7 mln obywateli Ukrainy. Obecnie w bazie PESEL znajduje się, proszę mnie poprawić, jeśli będę się mylił, 825 tys. osób, które będą uprawnione do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy na podstawie nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, która była przyjęta wiosną tego roku. Natomiast tam jest ich więcej. Myślę, że około 1 mln. Ta liczba 825 tys. wynika z tego, że to są dane pełne, które posiadamy. Pozostałe dane były na przestrzeni tych 2 lat zbierane na podstawie dostępnych informacji i cudzoziemcy, Ukraińcy mają teraz okazję, żeby te dane uzupełnić. Dane są uzupełniane po to, aby w przyszłości udzielić im tego zezwolenia na pobyt czasowy.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#TomaszCytrynowicz">Skoro wspomniałem już o Systemie Pobyt i systemie PESEL, to wspomnę też o jednym z modułów Systemu Pobyt, czyli o module obsługi spraw, który będzie miał istotne znaczenie w procesie uzyskiwania przez obywateli Ukrainy wspomnianych zezwoleń na pobyt czasowy i który będzie umożliwiał komunikację pomiędzy rejestrami Systemu Pobyt a systemem PESEL. To jest narzędzie, które zintegruje na razie do tego celu działanie tych dwóch systemów. Poprzez moduł obsługi spraw będziemy uzyskiwać informacje, które znajdują się obecnie w systemie PESEL, czyli dane o dokumencie podróży, dane biometryczne, dane odcisków palców oraz wszelkie istotne dane, które nam będą niezbędne i wystarczające do tego, żeby wydać prawidłową decyzję w sprawie wydania zgody na pobyt czasowy bądź też odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy dla tej dość dużej już w tej chwili liczby ludzi.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#TomaszCytrynowicz">Oczywiście w kontekście bezpieczeństwa muszę zaznaczyć i podkreślić, że każda decyzja będzie wcześniej skonsultowana ze Strażą Graniczną, Policją oraz Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego w sposób, o którym również wspomniałem wcześniej, czyli poprzez inny moduł, moduł obsługi zagrożeń, który w ramach Systemu Pobyt umożliwia bezpośrednio komunikację ze służbami. Wydaje mi się, że wspomniałem o najważniejszych rzeczach w kontekście bezpieczeństwa.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#TomaszCytrynowicz">Oczywiście mamy też dużo różnych informacji dotyczących statystyk, więc myślę, że ja, moje koleżanki i koledzy, nie tylko z Urzędu do Spraw Cudzoziemców, będziemy w stanie odpowiedzieć na państwa pytania. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#JarosławZieliński">Czy państwo na tym etapie zechcecie uzupełnić wypowiedź pana ministra jeszcze o inne aspekty, zanim przejdziemy do pytań? Jako członkowie podkomisji oczekiwalibyśmy tego, zwłaszcza Ministerstwo Cyfryzacji powinno zabrać głos, prosimy o to. Może z pionu MSWiA jeszcze ktoś z państwa? Bardzo proszę. Straż Graniczna? Nie widzę chęci.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#KatarzynaKopytowska">Odnosząc się do wypowiedzi pana ministra Cytrynowicza, chciałabym potwierdzić wszystko, co powiedział, w kwestii związanej z wymianą informacji pomiędzy systemami rejestracji.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#KatarzynaKopytowska">Prawdą jest, że po wybuchu konfliktu na Ukrainie w bardzo szybkim czasie objęliśmy opieką informatyczną i możliwością zaistnienia obywateli Ukrainy poprzez nadawanie im numerów PESEL. To się wszystko wydarzało i wydarza do dzisiaj na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Jednocześnie został też stworzony tzw. rejestr obywateli Ukrainy, który oprócz podstawowych informacji o obywatelu zawiera w sobie także odciski palców, wizerunek i informacje o osobie, która sprawuje opiekę nad osobą małoletnią. Na bieżąco wymieniamy informacje z systemami Straży Granicznej i z Urzędem do Spraw Cudzoziemców.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#KatarzynaKopytowska">Co więcej, w takim całkiem nieodległym czasie dostosowaliśmy także rejestr obywateli Ukrainy do udostępnienia odcisków palców w celu wydania karty pobytu, tak że interoperacyjność pomiędzy systemami jest zachowana, na bieżąco są usuwane wszelkie niezgodności w danych. Jeżeli obywatel Ukrainy ma jakiś problem ze swoim statusem, na przykład w ZUS czy w NFZ, to zawsze jesteśmy w stanie to zweryfikować i właściwie pokierować takiego obywatela. Dzieje się to głównie w sytuacji, kiedy on wyjechał do Ukrainy na jakiś czas i wrócił. Zgodnie z przepisami po 30 dniach status zostaje mu odebrany automatycznie. Natomiast zawsze jest możliwość oczywiście przywrócenia, jeżeli tylko udowodni, że wjazd na terytorium Polski odbył się w związku z konfliktem zbrojnym. Współpracujemy tutaj ściśle, dane są wymieniane.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#KatarzynaKopytowska">To tyle, co chciałabym powiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#JarosławZieliński">Bardzo proszę, pani przewodnicząca Piekarska.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Panie, panowie, to rzeczywiście jest bardzo ważny temat, bo po raz pierwszy rozmawiamy o takich technicznych kwestiach związanych z pobytem cudzoziemców.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Docierały do mnie informacje – fakt, że to są dane czy informacje sprzed wakacji, a chodzi o art. 435 ustawy o cudzoziemcach, czyli kryteria uznania za cudzoziemca niepożądanego. Teraz tak. Kiedy Ukraińcy wpisani do rejestru osób niepożądanych lądowali w Krakowie czy na innych lotniskach, to w tym momencie zostali bezwarunkowo… Taką uzyskałam informację, powtarzam, że tego nie sprawdzałam, ale uzyskałam taką wiedzę z kilku źródeł. Kieruję pytanie do przedstawiciela Straży Granicznej: Czy rzeczywiście tak jest, że biorąc pod uwagę szczególny status Ukraińców w Polsce, nie weryfikuje się, czy byli wpisani do rejestru osób niepożądanych? Gdyby pan zechciał odpowiedzieć.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#PawełHołoweńko">Panie przewodniczący, szanowni państwo, zanim przejdę do odpowiedzi, to króciutko, bo pan przewodniczący wywoływał stronę rządową, chciałbym uzupełnić wypowiedź swoich przedmówców.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#PawełHołoweńko">Straż Graniczna digitalizuje sukcesywnie nasze czynności związane z realizacją czy to postępowań, czy czynności sprawdzających wobec cudzoziemców, rozwijając poszczególne moduły w ramach centralnej bazy danych Straży Granicznej. Rozbudowa tych modułów polega na tym, że rozbudowujemy zakres przetwarzanych danych poprzez pełną digitalizację określonych czynności prowadzonych wobec cudzoziemców z jednoczesną interoperacyjnością z poszczególnymi organami, które odpowiadają za zarządzanie procesami migracyjnymi w Polsce, a w szczególności za proces nielegalnej migracji. Czyli mówiąc kolokwialnie – Straż Graniczna jest połączona poprzez usługi bezpośrednie z Systemem Pobyt, o czym już powiedział pan minister Cytrynowicz.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#PawełHołoweńko">Ta interoperacyjność polega na kilku elementach. Po pierwsze, odpowiem na pytanie pani poseł. Jeśli chodzi o obywateli Ukrainy, to w trakcie odprawy granicznej, prowadzenia czynności kontrolnych związanych z odprawą graniczną wobec cudzoziemców funkcjonariusz – poprzez wprowadzenie danych do naszych systemów w sposób, podkreślam, automatyczny – dokonuje sprawdzeń w szeregu systemów informacyjnych, ale też poszukiwawczych.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#PawełHołoweńko">Jednym z tych systemów poszukiwawczych jest moduł wykaz, o czym już powiedział pan minister Cytrynowicz, czyli osób niepożądanych na terytorium kraju. Z kolei System Informacyjny Schengen jest pomocny w kontekście osób, które zostały objęte decyzjami w przedmiocie zobowiązania cudzoziemca do powrotu i został im orzeczony zakaz ponownego wjazdu na terytorium Polski i państw obszaru Schengen.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#PawełHołoweńko">W konkretnym przypadku obywatela Ukrainy, jeżeli mamy informację z Systemu Pobyt, że wpis jest aktywny, to funkcjonariusz obligatoryjnie – podkreślam, obligatoryjnie – kieruje do drugiej linii kontroli granicznej, po to żeby zweryfikować, po pierwsze, czy wpis jest w dalszym ciągu aktualny, jaka jest podstawa wpisu, jaki jest powód wpisu. W zależności od indywidualnej sytuacji cudzoziemca, badając jego status prawno-faktyczny… Jeżeli to jest obywatel Ukrainy, to może zdarzyć się tak, że pomimo aktywnego wpisu do Systemu Pobyt, a w tym przypadku wykazu, w szczególnych okolicznościach może być wydana zgoda na wjazd tego cudzoziemca. Podkreślam, w wyjątkowych sytuacjach, jeżeli przemawiają za tym względy humanitarne czy interes państwa. Natomiast co do zasady po sprawdzeniu szczegółowych informacji, co to jest za wpis, jaki jest powód wpisu itd., temu cudzoziemcowi najczęściej wydawana jest decyzja w przedmiocie odmowy wjazdu zgodnie z przepisami ustawy o cudzoziemcach.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#PawełHołoweńko">Odpowiadając na pytanie pani poseł, to się dzieje w sposób automatyczny, jeżeli jest aktywny wpis, jest przeprowadzana kontrola szczegółowa na drugiej linii odprawy kontroli granicznej, żeby potwierdzić informacje elektronicznie pozyskane z systemów innych instytucji.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Czy takie szczególne postępowanie, że wpis jest aktywny, nie został wycofany, dotyczy tylko obywateli Ukrainy? Co do innych cudzoziemców, którzy przyjeżdżają, automatycznie ich wjazd na terytorium Rzeczypospolitej jest zablokowany, czy też jest taka procedura?</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#JarosławZieliński">Proszę bardzo, czy państwo posłowie macie inne pytania, czy uwagi?</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#JarosławZieliński">Proszę bardzo, pani przewodnicząca.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#MariaMałgorzataJanyska">Generalnie chciałabym zapytać, czy w całym systemie, który dzisiaj państwo przedstawiacie, macie jeszcze – z całą pewnością, bo to wynika z bieżących analiz i z sytuacji, która zawsze może się bardzo dynamicznie zmieniać – i jakie zdiagnozowane słabe punkty, które należy opanować i jaka jest polityka w tym zakresie? Rozumiem, że to będzie pewnie też jakimś elementem strategii migracyjnej i tych dokumentów, które będą tworzone, bo chodzi mi chociażby o taki przykład, który był bardzo znamienny, że przenikały nam osoby przez granicę, a niekoniecznie wiedzieliśmy później… Albo nawet nie przenikały, tylko może, że tak powiem, „brały nas tranzytem” i później niekoniecznie wiedzieliśmy, co się działo.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#MariaMałgorzataJanyska">To ten słynny projekt, który został nazwany „Poland.Business Harbour”, gdzie Straż Graniczna zarejestrowała ponad 95 tys. wiz, które były wydane, właściwie nie trzeba było spełniać specjalnie żadnych warunków, żeby tu wjechać, program był rozszerzony – wszyscy wiemy na jakie kraje – a Straż Graniczna zanotowała tylko 13 tys. przejść do Polski na podstawie tych wiz. Z tą całą resztą coś tam się stało. Prawda? Później też niekoniecznie wiadomo było do jakiej firmy, czy trafiły, czy nie trafiły, firmy okazywały się fikcyjne itd. Bardzo ważna jest kontrola, co się później dzieje z tymi osobami.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#MariaMałgorzataJanyska">Byłam też wczoraj na takim spotkaniu, na którym główny inspektor pracy mówił o systemie badania pewnych rzeczy, ale on wskazywał bardziej na sytuację, w której na 100% było wiadomo, że pracownicy trafili do firmy. Potem sprawdzane są warunki pracy w tych firmach, płace itd.; czy warunki są spełnione, czy pracownicy nie pracują dłużej, niż mają określony czas pobytu. Jednak było tak, i to dosyć masowo, że nie było kontroli nad dużą częścią cudzoziemców, którzy się w różnych miejscach pojawiali. W jaki sposób to teraz możemy opanować?</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#JarosławZieliński">Kto się czuje bardziej na siłach?</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#TomaszCytrynowicz">Wspomniała pani o bazach danych funkcjonujących w zakresie rynku pracy. Rzeczywiście, są to dane istotne, ponieważ pozwalają na monitorowanie przepływu pracowników na terytorium Polski i monitorowanie pracy – tego, czy wykorzystują udzielone autoryzacje do dostępu do terytorium i do rynku pracy w sposób deklarowany wcześniej. To ma znaczenie z dwóch punktów widzenia, zarówno kontroli na rynku pracy, czyli zakresu działania właściwości ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, jak i kontroli dostępu do terytorium, czyli bezpieczeństwa.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#TomaszCytrynowicz">Zostały już zainicjowane działania związane z jak najbardziej pełnym dostępem do istniejących baz danych służb i służb migracyjnych. Chcemy – i to jest w zasadzie celem, o którym już była mowa w strategii migracyjnej – jak najbardziej zdigitalizować procedurę, a więc mieć dostęp do baz danych, które pozwolą nam uzyskać możliwie najszerszą informację o cudzoziemcu, czyli danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Krajowej Administracji Skarbowej. Chcielibyśmy mieć również dostęp do Rejestru Stanu Cywilnego, aczkolwiek może to być badane również w inny sposób niż poprzez dostęp automatyczny. Jeśli chodzi o Krajowy Rejestr Karny, to działania zostały podjęte, będą realizowane w dalszych postępach digitalizacji całości procedury migracyjnej.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#TomaszCytrynowicz">Pierwszym z tych etapów jest przygotowanie modułu obsługi spraw w wersji drugiej, umożliwiającej elektroniczne składanie wniosków o zezwolenie na pobyt, gdzie dane będą pełne i będzie możliwość zdalnego dostępu do rozmaitych funkcjonujących rejestrów, które będą potrzebne do wydania prawidłowej decyzji w sprawie migracyjnej, czyli uzyskania zezwolenia na pobyt bądź też jego odmowy. Natomiast mamy te luki zdiagnozowane i one głównie dotyczą naszych potrzeb w zakresie informacji dotyczących rynku pracy.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#JarosławZieliński">Czy pani przewodnicząca Maria Małgorzata Janyska jest zadowolona z tej odpowiedzi?</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#PawełHołoweńko">Odpowiadając na kwestie, które pani podniosła, dlaczego wjechała tak niewielka liczba cudzoziemców, uzyskując wizę w ramach programu „Poland.Business Harbour”. Dlatego, że te informacje są odnotowane w naszym systemie, czyli odpowiadamy za ewidencjonowanie danych dotyczących osób, które przekraczały granicę zewnętrzną, tych, które ochrania Straż Graniczna. Dopóki nie będzie systemu entry/exit, czyli tego systemu ogólnoeuropejskiego, w którym znajdą się wszystkie osoby przekraczające granicę w każdym państwie członkowskim, głównie cudzoziemcy na pobyty krótkoterminowe, niestety nie będziemy mieli pełnej informacji.</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#PawełHołoweńko">Co do informacji na temat…</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#PawełHołoweńko">Co do drugiej kwestii, którą pani poruszyła, jeśli chodzi o dostęp cudzoziemców do polskiego rynku pracy, Straż Graniczna już od wielu lat ma bezpośredni dostęp do systemów, do takiej aplikacji centralnej publicznych służb zatrudnienia, tam, gdzie są przetwarzane dane, gdzie rejestrowane są dane cudzoziemców dotyczące zatrudnienia w Polsce, typu zezwolenia na pracę, zezwolenia na pracę sezonową. Jest nam to potrzebne: a) w momencie dokonywania czynności kontroli z zakresu odprawy granicznej, czyli weryfikacji warunków wjazdu i pobytu, b) w zakresie czynności wewnątrz kraju, jeśli chodzi o podejmowanie czynności kontrolnych, jeśli chodzi o kontrolę legalności zatrudnienia i powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom. My te informacje w sposób elektroniczny wymieniamy i pozyskujemy w drugą stronę – z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#JarosławZieliński">Czy są inne pytania jeszcze?</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#JarosławZieliński">Chciałbym też parę pytań zadać. Najpierw jedno szczegółowe.</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#JarosławZieliński">Pan minister trochę o tym mówił, ale jeszcze dopytam, a potem jeszcze wrócę do punktu wyjścia naszego posiedzenia. Chodzi o system PESEL i Ukraińców, bo pan powiedział, że ponad 3 mln otrzymało numer PESEL, zostało wpisanych do systemu, a teraz, po wyjazdach z Polski dużej grupy, która przyjechała na początku, mamy tam osiemset kilkadziesiąt osób czy około miliona osób. To co się dzieje z tymi osobami? Czy system PESEL reaguje na tych, którzy wyjeżdżają z Polski? W jaki sposób te dane są wprowadzane? Ktoś może przyjechać do Polski, otrzymać numer PESEL, korzystać ze świadczeń, potem wyjechać. Czy wiemy o wszystkich, którzy wyjechali, skąd to wiemy? To jest pierwsze pytanie.</u>
<u xml:id="u-1.52" who="#TomaszCytrynowicz">To może doprecyzuję – nie powiedziałem, że 3,7 mln Ukraińców otrzymało numery PESEL. Powiedziałem, że zostało zarejestrowanych jako zdarzenia dotyczące wjazdu, czyli tyle osób wjechało. Jeśli chodzi o całkowitą liczbę osób, którym ten numer PESEL został nadany, to będę patrzył na koleżanki i kolegów z Ministerstwa Cyfryzacji i z departamentu rejestrów.</u>
<u xml:id="u-1.53" who="#TomaszCytrynowicz">Natomiast, jeśli chodzi o kwestię…</u>
<u xml:id="u-1.54" who="#PawełHołoweńko">Wiemy, panie przewodniczący, po pierwsze, dlatego że Straż Graniczna w sposób automatyczny, za pomocą odpowiednich usług teleinformatycznych przekazuje te informacje do Systemu Rejestrów Państwowych, w tym przypadku do systemu PESEL, w momencie kiedy cudzoziemiec przekroczył trzydziestodniowy okres pobytu zgodnie z przepisami specustawy. Dzieje się to w sposób absolutnie zautomatyzowany. Zagregowane dane są przekazywane do Systemu Rejestrów Państwowych po to, żeby zasilić system PESEL, a z systemu PESEL odpowiednie organy gminny czerpią informacje. To się odbywa w sposób absolutnie automatyczny.</u>
<u xml:id="u-1.55" who="#PawełHołoweńko">Tak to mniej więcej w takim telegraficznym skrócie wygląda, jeżeli chodzi o perspektywę Straży Granicznej.</u>
<u xml:id="u-1.56" who="#JarosławZieliński">A co do liczb, co do numerów PESEL dla Ukraińców?</u>
<u xml:id="u-1.57" who="#CezaryMaliszewski">Tylko jeszcze uzupełniająco, bo oczywiście co do tego, co powiedział pan minister i pan ze Straży Granicznej – pod wszystkim się podpisujemy z zakresu spraw obywatelskich.</u>
<u xml:id="u-1.58" who="#JarosławZieliński">Zaraz wrócę do swoich dalszych pytań, ale pan poseł Paweł Hreniak chciałby zadać pytanie.</u>
<u xml:id="u-1.59" who="#PawełHreniak">Takie uzupełniające, jeżeli chodzi o status w systemie PESEL. Rozumiem, że on się zmienia w momencie wyjazdu. Tak? Jak to technicznie wygląda? Jak ten obywatel Ukrainy wraca na terytorium Polski, to status znowu się zmienia? Jakby pan mógł powiedzieć, w którym momencie zmienia się status w tym systemie, jak to tak technicznie funkcjonuje.</u>
<u xml:id="u-1.60" who="#CezaryMaliszewski">W rejestrze PESEL informacje dotyczące statusu pobytowego danej osoby… Identyfikujemy na przykład pobyt stały, pobyt czasowy, osoby o statusie „UKR”, które – w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy – przewidziano, aby objąć szczególną ochroną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ten status jest nadawany w określonych sytuacjach. Może się zmienić ze statusu w PESEL określonego jako „UKR” na kartę czy pobyt czasowy lub stały. Te informacje, w zależności od tego, w jakich okolicznościach dana osoba przyjeżdża czy wjeżdża, ulegają zmianie. Termin, na jaki dany status danej osoby jest nadawany w związku z przyjazdem, również jest określony przepisami prawa i ulega zmianie w zależności od tego, czy został przeterminowany; kiedy ta osoba mogła przebywać legalnie na terytorium Polski bez dokonywania innych określonych czynności, jej pobyt czasowy nie uległ zmianie na pobyt stały.</u>
<u xml:id="u-1.61" who="#CezaryMaliszewski">Łączenie się systemów informacji z zakresu systemów informatycznych Straży Granicznej, to, jak to się mówi, przepraszam, w języku informatycznym, jak strzelają do rejestru PESEL i jak zmieniają te dane… Nie czuję się władny ani kompetentny, żeby udzielić określonej informacji.</u>
<u xml:id="u-1.62" who="#PawełHołoweńko">Panie przewodniczący, to, co powiedział przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, pan dyrektor – oczywiście tak to się dzieje. Jeżeli cudzoziemiec, podkreślam, wyjechał i przekroczył 30 dni czy też w drugim procesie biznesowym, po weryfikacji w unijnej platformie solidarnościowej… Przekazujemy te informacje do Systemu Rejestrów Państwowych, czyli do systemu PESEL, i cudzoziemiec jest pozbawiany statusu „UKR”. Dlaczego jest pozbawiany i z czego to wynika? Wynika to z tego, że tych cudzoziemców już w Polsce nie identyfikujemy jako Straż Graniczna. Mamy informację w systemie, że ta osoba już wyjechała i mówiąc kolokwialnie – nie jest zainteresowana ochroną tymczasową w Polsce.</u>
<u xml:id="u-1.63" who="#PawełHołoweńko">Status PESEL „UKR” jest potrzebny tym Ukraińcom po to, żeby móc ubiegać się o szereg benefitów pomocy socjalnej, to jest po pierwsze. Po drugie, być w sposób legalny i uzyskać tzw. elektroniczny dokument pobytowy Diia.pl. Na podstawie tego statusu może uzyskać Diia.pl i z tym dokumentem elektronicznym, tytułem pobytowym Diia.pl może przekraczać granicę zewnętrzną Unii Europejskiej i przemieszczać się po innych krajach Unii Europejskiej. Dlatego jest potrzebny status „UKR”.</u>
<u xml:id="u-1.64" who="#PawełHołoweńko">Wszelkie informacje w tym zakresie są przekazywane drogą elektroniczną do Systemu Rejestrów Państwowych, systemu Straży Granicznej.</u>
<u xml:id="u-1.65" who="#PawełHreniak">Jakby pan pułkownik mógł odpowiedzieć, ile jest osób w bazie PESEL, jeżeli chodzi o Ukraińców, a ile ma już status osób, które wyjechały z naszego kraju? Dosyć ciekawa dana, to pokazałoby nam, w jakim zakresie Ukraińcy są zainteresowani tym, żeby pozostać w Polsce, ilu ich faktycznie starało się o status, który umożliwiał im uzyskanie PESEL, a ile osób wyjechało. To pokazuje pewne trendy.</u>
<u xml:id="u-1.66" who="#JarosławZieliński">Powiedzmy, że wrócił do Ukrainy czy pojechał do innych krajów Schengen – czy może korzystać ze świadczeń, które Polska zaoferowała Ukraińcom, uchodźcom z Ukrainy, uchodźcom wojennym, nadając im numery PESEL?</u>
<u xml:id="u-1.67" who="#JarosławZieliński">Proszę.</u>
<u xml:id="u-1.68" who="#KatarzynaKopytowska">Natomiast osób, które mamy z aktualnym statusem „UKR” i wnioskiem „UKR”… Tylko trzeba pamiętać, że to się zmienia, bo osoba wyjeżdża, status zostaje jej odebrany, później znowu może być przywrócony, tak że to się zmienia dynamicznie. Natomiast na dzień 4 listopada mieliśmy 972 907 osób, które mają aktualny status „UKR”, czyli te osoby mogą korzystać z tych wszystkich świadczeń.</u>
<u xml:id="u-1.69" who="#KatarzynaKopytowska">Jeżeli osoba wyjedzie albo zostanie jej przyznany jakiś się dokument wykluczający, to automatycznie z systemu Straży Granicznej ta informacja usługami sieciowymi jest przekazywana do rejestru „UKR” i status jest zdejmowany. Dynamicznie to się wszystko zmienia. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.70" who="#KatarzynaKopytowska">Musimy też powiedzieć, że często te osoby, nie wiedząc o tym, że status został im odebrany, zgłaszają się do nas z prośbą o wyjaśnienie, dlaczego nie mają przypisanego tego statusu. Po wyjaśnieniach różnie te sytuacje się kończą, zwykle taka osoba idzie do urzędu gminy albo weryfikuje ze Strażą Graniczną swój status i albo jest przywracany, albo nie.</u>
<u xml:id="u-1.71" who="#JarosławZieliński">Pan minister jeszcze, tak?</u>
<u xml:id="u-1.72" who="#TomaszCytrynowicz">Po drugie, chciałbym jeszcze nadmienić, że bodajże od lipca 2023 r. Ukraińcy, którzy wjechali do Polski w ramach ochrony czasowej, mogą uzyskiwać zezwolenie na pobyt czasowy, czyli mogą wnioskować o takie zezwolenie, o ile mają pracę lub prowadzą działalność gospodarczą. Po uzyskaniu takiego zezwolenia status „UKR” jest oczywiście im odbierany, więc w tej liczbie mniej więcej 700 tysięcy…</u>
<u xml:id="u-1.73" who="#JarosławZieliński">Zadajemy kolejne pytania, być może państwo tego nie macie pod ręką.</u>
<u xml:id="u-1.74" who="#JarosławZieliński">Wyszedł jeszcze przy okazji inny wniosek, który jakoś uzasadnia to, o co chciałbym zapytać na końcu, wracając do początku naszej rozmowy. Mianowicie, żebyśmy mogli spokojnie spać dzisiaj i przez kolejne noce, to powiedzcie państwo, jak to jest… Taki był też cel wywołania tego tematu, mamy dużą liczbę różnych systemów i rejestrów obsługiwanych przez różne podmioty. Pan minister na początku mówił, że niektóre, jak zrozumiałem – wolę powiedzieć, że niektóre, bo jak pan powie, że wszystkie, to będziemy dociekać dalej – są ze sobą skorelowane, zintegrowane. Zapytałem na początku, czy te systemy siebie widzą.</u>
<u xml:id="u-1.75" who="#JarosławZieliński">Ponawiam więc to pytanie: Czy one wszystkie siebie widzą? Czy jest w Polsce jakaś służba czy służby, organy, które w sytuacji, kiedy tylko to byłoby potrzebne, na przykład jest jakieś zdarzenie… Widzimy na ulicach naszych miast, szczególnie Warszawy, ale także innych miast, zarówno większych, jak i mniejszych, mnóstwo osób, które na pierwszy rzut oka widać, że są cudzoziemcami. Prawda? Oczywiście pewnie jest ich więcej niż taka obserwacja z wyglądu wskazuje. Ale załóżmy, że jest jakieś wykroczenie, przestępstwo, po sąsiedzku ktoś mieszka, zrobi coś złego.</u>
<u xml:id="u-1.76" who="#JarosławZieliński">Czy jest jakiś jeden organ? Czy jest służba, która wszystko może o każdym cudzoziemcu legalnie przebywającym w Polsce… Nie mówię o nielegalnych, bo o nich żaden system pewnie nic nie wie, skoro przedostali się do Polski nielegalnie, siłowo na przykład forsując granicę. Ale myślę o legalnych różnego rodzaju formach pobytu, w Polsce jest ich przecież sporo. Tu wojewodowie, tu minister jeden, tu minister drugi, tu Urząd do Spraw Cudzoziemców, tu minister pracy i polityki społecznej, pan powiedział właśnie, że trzeba by było dane stamtąd jeszcze ciągnąć.</u>
<u xml:id="u-1.77" who="#JarosławZieliński">Kończąc ten wywód, chcę zapytać, jaki jest stopień zintegrowania tych wszystkich różnorodnych systemów, podsystemów, rejestrów, podrejestrów? Czy możemy powiedzieć dzisiaj, że jest pełna integracja ich wszystkich? Z tego, co państwo mówiliście, mam jednak spore wątpliwości, czy tak rzeczywiście jest. Czy ten proces trzeba intensywnie kontynuować?</u>
<u xml:id="u-1.78" who="#TomaszCytrynowicz">Raczej powiedziałbym, że cudzoziemców może być mniej, niż wynika to z ich wyglądu na pierwszy rzut oka. Natomiast, jeśli chodzi o stopień zintegrowania, to…</u>
<u xml:id="u-1.79" who="#TomaszCytrynowicz">Natomiast mogę panu odpowiedzieć, ilu mamy cudzoziemców, którzy mają odpowiednie zezwolenie na pobyt w Polsce.</u>
<u xml:id="u-1.80" who="#JarosławZieliński">Proszę bardzo, pani przewodnicząca.</u>
<u xml:id="u-1.81" who="#JarosławZieliński">Wiem, że te dane były przywoływane, ale nie pamiętałem tego.</u>
<u xml:id="u-1.82" who="#JarosławZieliński">Cóż, jeżeli wyczerpaliśmy chęć zabierania głosu, zadawania pytań, udzielania odpowiedzi, to dziękuję naszym gościom za obecność, za udzielenie informacji, za odpowiedzi na pytania. Państwu posłom dziękuję za udział w posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-1.83" who="#JarosławZieliński">Zamykam posiedzenie podkomisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>