text_structure.xml 13.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W związku z otrzymanym przy piśmie z dnia 19 września br., nr SPS-024-3393/07, zapytaniem posła Sebastiana Karpiniuka w sprawie finansów jednostek samorządu terytorialnego uprzejmie informuję.</p>
        <p xml:id="div-2">Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz zasady ich ustalania i gromadzenia, a także zasady ustalania i przekazywania subwencji ogólnej oraz dotacji celowych z budżetu państwa określa ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966, z późn. zm.).</p>
        <p xml:id="div-3">Od 2004 r. uległy likwidacji dotacje celowe na te zadania, które zostały przekazane jednostkom samorządu terytorialnego do realizacji jako zadania własne i które finansowane są obecnie z dochodów własnych odpowiednio: gmin, powiatów i województw. W miejsce dotacji jednostki samorządu terytorialnego otrzymały zwiększone dochody własne w wyniku zwiększonych udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych.</p>
        <p xml:id="div-4">Należy zwrócić uwagę, iż przed dokonaniem jakichkolwiek zmian systemowych prowadzone są rachunki symulacyjne mające na celu zapewnienie, aby zmiana sposobu finansowania zadań nie spowodowała uszczuplenia środków przeznaczonych na wykonanie tego zadania, zaś zamiana źródła dochodów (np. z dotacji na dochody własne) była ekwiwalentna.</p>
        <p xml:id="div-5">Równocześnie z wprowadzeniem istotnych zmian w systemie finansów jednostek samorządu terytorialnego wprowadzony został mechanizm dostosowawczy. Jednostki samorządu terytorialnego otrzymują środki finansowe na wyrównanie ewentualnych różnic w dochodach w związku ze zmianą sposobu finansowania zadań. W przypadku gmin i powiatów jest to część równoważąca subwencji ogólnej, zaś województwa otrzymują część regionalną. Sposób podziału środków ww. części subwencji na 2004 r. był określony ustawowo, natomiast od 2005 r. - w drodze stosownych rozporządzeń Ministra Finansów.</p>
        <p xml:id="div-6">Jedną z podstawowych zasad, na których opiera się system finansowy jednostek samorządu terytorialnego, jest obiektywizacja zasileń budżetów samorządowych w formie subwencji ogólnej z budżetu państwa. Oznacza to w szczególności:</p>
        <p xml:id="div-7">1) ustalenie ściśle sformalizowanych zasad ustalania wielkości subwencji ogólnej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego,</p>
        <p xml:id="div-8">2) zniesienie możliwości uznaniowego przyznawania przez Ministra Finansów - z własnej inicjatywy lub w wyniku kierowanych do resortu indywidualnych wniosków - dodatkowych środków, poza określonymi w ustawie.</p>
        <p xml:id="div-9">Na przykład wysokość części wyrównawczej subwencji ogólnej dla gmin w zakresie kwoty podstawowej uzależniona jest od wielkości dochodów podatkowych, możliwych do uzyskania przez gminę oraz liczby mieszkańców faktycznie zamieszkałych w gminie, a dokładniej - od relacji między wskaźnikiem określającym wielkość dochodów podatkowych gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy.</p>
        <p xml:id="div-10">Wysokość natomiast kwoty uzupełniającej wchodzącej w skład części wyrównawczej subwencji ogólnej:</p>
        <p xml:id="div-11">- dla gmin uzależniona jest od gęstości zaludnienia w gminie, w relacji do średniej gęstości zaludnienia w kraju i dochodu gminy na 1 mieszkańca,</p>
        <p xml:id="div-12">- dla powiatów uzależniona jest od wskaźnika bezrobocia w powiecie, który obliczany jest jako iloraz stopy bezrobocia w powiecie i stopy bezrobocia w kraju,</p>
        <p xml:id="div-13">- dla województw uzależniona jest od przeliczeniowej liczby mieszkańców województwa.</p>
        <p xml:id="div-14">Tak więc część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin, powiatów i województw zarówno w zakresie kwoty podstawowej, jak i kwoty uzupełniającej jest naliczana według zobiektywizowanych i ustawowo określonych kryteriów, nie według zgłaszanych potrzeb.</p>
        <p xml:id="div-15">Zgodnie z art. 28 ust. 1 ww. ustawy kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych.</p>
        <p xml:id="div-16">Kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla poszczególnych gmin, powiatów i województw (po wyłączeniu 0,6% rezerwy) naliczane są zgodnie z zasadami przyjętymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.</p>
        <p xml:id="div-17">Z przeprowadzonej analizy danych ze sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego wynika, że wykonane wydatki w latach 2004-2006 na zadania bieżące w działach: Oświata i wychowanie oraz Edukacyjna opieka wychowawcza, w relacji do otrzymanych przez te jednostki dochodów z tytułu subwencji i dotacji w wielu samorządach były wyższe lub niższe niż otrzymane środki. O zróżnicowaniu wydatków na zadania oświatowe decydują inne względy. Często są to warunki obiektywne, takie jak: charakter sieci osadniczej, liczba i poziom wykształcenia nauczycieli, organizacja sieci szkolnej oraz liczebność oddziałów.</p>
        <p xml:id="div-18">Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję, iż corocznie następuje wzrost łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej.</p>
        <p xml:id="div-19">Kwota części oświatowej subwencji ogólnej według ustawy budżetowej za rok 2005 i 2006 r.</p>
        <p xml:id="div-20">uległa zwiększeniu o dodatkowe środki.</p>
        <p xml:id="div-21">Zgodnie z art. 34 ust. 1 ww. ustawy minister właściwy do spraw finansów publicznych przekazuje właściwym jednostkom samorządu terytorialnego:</p>
        <p xml:id="div-22">1) część oświatową subwencji ogólnej, w 12 ratach miesięcznych - w terminie do 25 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty wynagrodzeń, z tym że rata za marzec wynosi 2/13 ogólnej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej;</p>
        <p xml:id="div-23">2) część wyrównawczą subwencji ogólnej, w 12 ratach miesięcznych - w terminie do 15 dnia każdego miesiąca;</p>
        <p xml:id="div-24">3) część równoważącą i regionalną subwencji ogólnej, w 12 ratach miesięcznych - w terminie do 25 dnia każdego dnia miesiąca.</p>
        <p xml:id="div-25">Należy również mieć na uwadze to, że poziom dochodów jednostek samorządu terytorialnego zależy nie tylko od wysokości środków otrzymanych z budżetu państwa w formie dotacji i subwencji, ale również od decyzji władz w zakresie dochodów własnych, na przykład w gminie jest to możliwość ustalania stawek w podatkach lokalnych.</p>
        <p xml:id="div-26">Na podstawie art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w budżecie państwa tworzona jest rezerwa subwencji ogólnej stanowiąca sumę:</p>
        <p xml:id="div-27">1) kwoty ustalonej w wysokości 2% sumy planowanych części wyrównawczych subwencji ogólnej, ustalonych dla gmin, powiatów i województw, w szczególności na zadania związane z pomocą społeczną oraz na wyrównywanie różnic w dochodach jednostek samorządu terytorialnego po zmianie systemu finansowania zadań,</p>
        <p xml:id="div-28">2) kwoty nie mniejszej niż kwota rezerwy przyjęta na dofinansowanie zadań, o których mowa w ust. 4 w ustawie budżetowej na rok bazowy, skorygowanej w przypadku zmiany zakresu realizowanych zadań.</p>
        <p xml:id="div-29">Dysponentem powyższych rezerw subwencji ogólnej jest minister właściwy do spraw finansów publicznych, w porozumieniu z właściwymi ministrami po uzyskaniu opinii reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego.</p>
        <p xml:id="div-30">Dotacje celowe, jakie jednostki samorządu terytorialnego otrzymują z budżetu państwa, przekazywane są przez dysponentów budżetu państwa, głównie przez wojewodów.</p>
        <p xml:id="div-31">W zakresie środków przekazywanych w ramach kontraktów wojewódzkich na realizację zadań finansowanych wyłącznie przy użyciu środków krajowych, uprzejmie informuję, iż kontrakty wojewódzkie realizowane są od roku 2001 i są instrumentem wspierania rozwoju regionalnego, negocjowane i zawierane w formie umowy pomiędzy stroną rządową, reprezentowaną przez Ministra Rozwoju Regionalnego, a samorządem województwa, reprezentowanym przez marszałka województwa. Wyboru projektów do realizacji w ramach kontraktu dokonuje zarząd województwa.</p>
        <p xml:id="div-32">Poza wyżej wymienionymi środkami jednostki samorządu terytorialnego otrzymują z budżetu państwa dotacje celowe na realizację zadań z zakresu administracji rządowej, zadań własnych oraz zadań realizowanych na podstawie porozumień z organami administracji rządowej. Podziału kwot dotacji na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego dokonują samodzielnie wojewodowie. Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 49 ust. 1 i 3 powyższej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego kwoty dotacji celowych ustalane są w wysokości zapewniającej realizację ww. zadań, zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa do określania wydatków podobnego rodzaju.</p>
        <p xml:id="div-33">Jednostki samorządu terytorialnego w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami stosownie do postanowień ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego mogą potrącać 5% dochodów uzyskanych na rzecz budżetu państwa, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.</p>
        <p xml:id="div-34">Odrębnymi przepisami są:</p>
        <p xml:id="div-35">- art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.), zgodnie z którym od dnia 1 stycznia 2004 r. od wpływów osiąganych ze sprzedaży, opłat z tytułu trwałego zarządu, użytkowania, użytkowania wieczystego, czynszu dzierżawnego i najmu - nieruchomości Skarbu Państwa, starostwa powiatowe mogą potrącać 25% środków, które stanowią dochody powiatu, na którego terenie znajdują się te nieruchomości,</p>
        <p xml:id="div-36">- art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. z 2005 r. Nr 175, poz. 1459), zgodnie z którym starostowie od dnia 13 października 2005 r., tj. od dnia wejścia w życie ustawy, od wpływów osiąganych z opłat z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, mogą potrącać 25% środków, które stanowią dochody powiatu,</p>
        <p xml:id="div-37">- art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz.U. Nr 86, poz. 732, z późn. zm.), zgodnie z którym od dnia 1 czerwca 2005 r. dochodem własnym gminy jest 50% kwoty należności zwracanej przez dłużnika alimentacyjnego organowi właściwemu wierzyciela, której wysokość stanowią zaliczki wypłacane osobie uprawnionej, powiększone o 5%.</p>
        <p xml:id="div-38">Informację na temat wykonanych dochodów w budżetach jednostek samorządu terytorialnego, w tym wykonane dochody z dotacji i subwencji za lata 2004-2006 przedstawia poniższa tabela:</p>
        <p xml:id="div-39">Z powyższego zestawienia wynika systematyczny i wyraźny wzrost dochodów, z roku na rok przekraczający tempo wzrostu inflacji.</p>
        <p xml:id="div-40">Odnosząc się do pytania zawartego w zapytaniu Pana Posła Sebastiana Karpiniuka, tj. czy Minister Finansów podejmuje działania w celu zwiększenia dotacji dla samorządów z tytułu przekazywania im nowych zadań, należy zauważyć, iż zgodnie z art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, do zadań Komisji Wspólnej, stanowiącej forum wypracowywania wspólnego stanowiska rządu i samorządu terytorialnego, należy między innymi opiniowanie projektów aktów normatywnych, programów i innych dokumentów rządowych dotyczących problematyki samorządu terytorialnego, w tym także określających relacje pomiędzy samorządem terytorialnym a innymi organami administracji publicznej.</p>
        <p xml:id="div-41">Ponadto należy zauważyć, iż w procesie legislacyjnym, zgodnie z § 10 ust. 6 uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r., w sprawie Regulaminu pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221, z późn. zm.), częścią uzasadnienia do projektu aktu normatywnego jest ˝ocena skutków regulacji˝, która zawiera, między innymi, wskazanie źródeł finansowania zadań, zwłaszcza jeżeli projekt pociąga za sobą obciążenie budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.</p>
        <p xml:id="div-42">Z wyrazami szacunku</p>
        <p xml:id="div-43">Sekretarz stanu</p>
        <p xml:id="div-44">Elżbieta Suchocka-Roguska</p>
        <p xml:id="div-45">Warszawa, dnia 1 października 2007 r.</p>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>