text_structure.xml
9.9 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie Pana Posła Michała Stuligrosza skierowane przez Pana Marszałka w dniu 21 lipca br. (znak: SPS-024-1428/06) do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie promocji i rekonstrukcji instalacji paramilitarnych Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego uprzejmie informuję, że prawnymi formami ochrony zabytków przewidzianymi w art. 7 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 r. są: wpis do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego i ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.</p>
<p xml:id="div-2">Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Zielonej Górze prowadzi aktualnie postępowanie administracyjne w sprawie wpisania do rejestru zabytków schronu 717 w ramach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego położonego w obrębie miejscowości Pniewo k. Kaławy. W trakcie konsultacji prowadzonych z władzami samorządowymi ustalono konieczność objęcia ochroną konserwatorską całego zespołu fortecznego, przy czym ustalono, że najlepszą formą ochrony będzie ustanowienie parku kulturowego jako najbardziej właściwego dla tego rodzaju obiektów. Park kulturowy ustanawia Rada Gminy lub w przypadku gdy teren objęty ochroną przekracza granicę jednej gminy - związek gmin, po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Ochroną w ramach parku kulturowego byłyby objęte nie tylko pojedyncze schrony lub ich zespoły, układ podziemnych korytarzy, zapory przeciwczołgowe, ale także odznaczający się szczególnymi wartościami kulturowymi krajobraz forteczny.</p>
<p xml:id="div-3">Decyzja o budowie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (Front Ufortyfikowany Łuku Odry-Warty) została powzięta w latach 1926/27 i dotyczyła terenu o naturalnych właściwościach obronnych, wzdłuż granicy II Rzeczypospolitej. W założeniu miał to być najsilniejszy system fortyfikacyjny na wschodnich granicach Trzeciej Rzeszy. W centralnym odcinku linii obrony ograniczonej rzekami Odrą i Wartą zakładano powstanie dużego systemu podziemnego łączącego ze sobą trzy linie obronne. Przewidywany koszt inwestycji szacowany był na 1800 mln marek.</p>
<p xml:id="div-4">Budową fortyfikacji tzw. Oderstellung kierował III Inspektorat Umocnień z siedzibą w Kostrzynie n. Odrą, natomiast prace w terenie prowadziły dwa sztaby fortyfikacyjno-saperskie zlokalizowane w Torzymiu i Sulęcinie. Realizację umocnień powierzono specjalistycznym przedsiębiorstwom budowlanym. W 1937 r. oceniono fortyfikacje jako częściowo nadające się do walki i wydano rozkaz szkolenia ich obsady. Wkrótce wstrzymano prace, aby podjąć ich kontynuację w zakresie modernizacji w latach 1944-1945. Odcinek został zdobyty przez Armię Czerwoną wobec słabego oporu Niemców na przełomie stycznia i lutego 1945 r. W okresie powojennym stacjonowały tutaj jednostki Armii Czerwonej, a następnie do 1958 r. Ludowego Wojska Polskiego. Naziemne schrony wykorzystywane były do testów artyleryjskich, a w podziemiach planowano utworzenie składowiska odpadów radioaktywnych. Do 1993 r. część podziemnych korytarzy zajmowała jednostka Armii Radzieckiej.</p>
<p xml:id="div-5">Podziemia MRU są jednocześnie największym i najważniejszym zimowiskiem nietoperzy w Polsce. Co roku zimuje tam od 20.000 do 30.000 osobników należących do 12 gatunków. Jest to największa w Środkowej Europie zimowa kolonia tych ssaków. Ochrona tego stanowiska jest ważna dla zapewnienia stabilności populacji kilku gatunków na dużym obszarze, gdyż do MRU przylatują na zimowanie nietoperze z odległości do 260 km. W podziemiach MRU znajduje się Rezerwat Przyrodniczy ˝Nietoperek˝ i ˝Nietoperek II˝ ustanowiony w celu ochrony stanowisk lęgowych nietoperzy. Aktualnie część założenia dopuszczona jest również do ruchu turystycznego.</p>
<p xml:id="div-6">Międzyrzecki Rejon Umocniony jest własnością gmin: Lubrza, Międzyrzecz i Bledzew, na terenie których jest położony. W obrębie Gminy Międzyrzecz zarządzającym jest Międzyrzecki Ośrodek Sportu i Rekreacji. Natomiast na terenie Gminy Lubrza odcinek tzw. Pętli Boryszyńskiej jest dzierżawiony prywatnemu przedsiębiorstwu świadczącemu usługi turystyczne.</p>
<p xml:id="div-7">Gminy w szerokim zakresie promują Międzyrzecki Rejon Umocniony. Przede wszystkim w Internecie na stronach własnych gmin, na stronie www.ziemialubuska.pl oraz na specjalnie w tym celu utworzonej stronie www.bunkry.pl. Informacje o MRU zawarte są w ulotkach i folderach turystycznych, które rozdawane są w punktach informacji turystycznej, ośrodkach wypoczynkowych itp. Do zwiedzania obiektów zachęcają również tablice informacyjne umieszczone w strategicznych miejscach w regionie. MRU promowane jest również poprzez cyklicznie organizowaną w maju imprezę pod nazwą Zlot Miłośników Fortyfikacji, której organizatorem jest Urząd Gminy Lubrza. Inną formą promocji jest wytyczenie i oznakowanie trasy Lubrzański Szlak Fortyfikacji. Przez tereny tych gmin przebiegają także. Europejski Szlak Rowerowy R-1 i Europejski Szlak Pieszy E-11. W sąsiedztwie funkcjonują również gospodarstwa agroturystyczne nastawione na obsługę specjalistycznych wycieczek zainteresowanych historią tego zespołu fortyfikacji.</p>
<p xml:id="div-8">Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego współfinansuje zadania z zakresu kultury realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury, instytucje filmowe, szkoły i uczelnie artystyczne, organizacje pozarządowe oraz podmioty gospodarcze poprzez programy operacyjne. Finansowanie działań w zakresie ochrony zabytków odbywa się poprzez program operacyjny o nazwie dziedzictwa kulturowe, którego celem jest m.in. ochrona i zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego, kompleksowa rewaloryzacja zabytków, zwiększenie roli zabytków i muzealiów w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości. Jednym z priorytetów tego programu operacyjnego jest rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych, z którego mogą być sfinansowane prace remontowo-konserwatorskie. Do 15 listopada br. można składać wnioski dotyczące refundacji wydatków poniesionych na zadania wykonane w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku. Natomiast w przyszłym roku można składać wnioski na projektowane prace remontowo-konserwatorskie. O dofinansowanie mogą się jedynie ubiegać właściciele obiektów wpisanych do rejestru zabytków.</p>
<p xml:id="div-9">W Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym wykonywane są doraźne remonty m.in. wykonano zabezpieczenie wejść do obiektów, oświetlenie pomieszczenia obiektu 717, podszybia obiektu 717, wykonano ścieżki z betonowych płyt ażurowych do obiektów 716 i 717, naprawę wejść do obiektu 716, wykonano roboty zabezpieczające i prace rozbiórkowe przy uszkodzonych wybuchem schodach żelbetonowych w wejściu obiektu 716. Niestety stwierdza się na obiektach akty wandalizmu. Elementy wyposażenia schronów bojowych i podziemnych korytarzy, takie jak drzwi do schronów, fragmenty osłon pancernych czy okablowanie itp., podlegają niekontrolowanemu demontażowi. Środki na remonty pochodzą z dochodów z obsługi ruchu turystycznego. Władze gminne podejmują również starania o pozyskanie środków finansowych z programu Phare 2003/004-379/01/08 Wdrażanie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w zakresie pomocy technicznej.</p>
<p xml:id="div-10">Międzyrzecki Rejon Umocniony w prostej linii liczy ok. 15 km. Podziemne korytarze zlokalizowane na głębokości od 8 do 38 metrów liczą ok. 30 km i obejmują główną drogę ruchu wraz z układem korytarzy pomocniczych oraz tzw. pętli - Nietoperskiej i Boryszyńskiej, gdzie zlokalizowano pomieszczenia koszarowe oraz magazynowe.</p>
<p xml:id="div-11">W podziemiach zespołu znajdowała się pierwotnie infrastruktura techniczna złożona m.in. z elektrowni wraz z sieciami przesyłowymi, sieci irygacyjno-kanalizacyjnej, sieci wentylacyjnej z filtrami powietrza oraz infrastruktury komunikacyjnej kolejki wąskotorowej. W części nadziemnej zlokalizowanych jest około 40 schronów bojowych lub schronów pozorowanych, a także ciągnące się kilometrami pasy żelbetowych zapór przeciwczołgowych oraz mosty obrotowe. W okresie powojennym większość tych urządzeń została zdemontowana i wywieziona lub zniszczona.</p>
<p xml:id="div-12">Zwiedzanie MRU jest możliwe przez cały rok. Zwiedzanie odbywa się tylko z przewodnikiem, obcokrajowcom oferowana jest opieka angielsko-, niemiecko-, lub rosyjskojęzycznego profesjonalnego przewodnika. Trasy zwiedzania dostosowane są do różnych potrzeb i możliwości zainteresowanych. Najdłuższa z nich proponuje ośmiogodzinną wycieczkę podziemnymi korytarzami oraz m.in. przejazd podziemną drezyną.</p>
<p xml:id="div-13">Pan Poseł w swoim piśmie zwraca uwagę na fakt, że ˝brak zabezpieczeń powoduje stałą groźbę wypadków, którym ulegają miłośnicy umocnień eksplorujący instalacje wojskowe pomiędzy rzekami Wartą a Odrą na własną rękę˝. Jednak Międzyrzecki Rejon Umocniony można zwiedzać wyłącznie pod opieką przewodnika, samodzielne próby zwiedzania, a tym bardziej eksploracji byłych urządzeń wojskowych są nielegalne.</p>
<p xml:id="div-14">Wyrażam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia usatysfakcjonują Pana Michała Stuligrosza, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.</p>
<p xml:id="div-15">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-16">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-17">Tomasz Merta</p>
<p xml:id="div-18">Warszawa, dnia 8 sierpnia 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>