text_structure.xml
10.3 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na Pana pismo z dnia 18 lipca 2006 r., przesyłające zapytanie Posła Kazimierza Matusznego w sprawie naliczania składki na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń osób pracujących sezonowo na terenie Unii Europejskiej, uprzejmie wyjaśniam:</p>
<p xml:id="div-2">Od dnia wejścia Polski do Unii Europejskiej uległa zmianie sytuacja prawna w zakresie zabezpieczenia społecznego polskich pracowników zatrudnionych w innych państwach członkowskich (tzw. pracowników migrujących). Do pracowników tych mają zastosowanie nie tylko polskie przepisy ubezpieczeniowe, ale przede wszystkim przepisy wspólnotowe w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, tj. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dziennik Urzędowy L 149 z dnia 5 lipca 1971r., str. 2-50, Celex nr: 31971R1408). Postanowienia tego rozporządzenia muszą być realizowane przez wszystkie państwa członkowskie, w tym Polskę, gdyż zgodnie z art. 249 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską rozporządzenie jest aktem prawa wspólnotowego o zasięgu ogólnym, wiążącym adresatów w całości i bezpośrednio stosowanym we wszystkich państwach członkowskich z pierwszeństwem przed niezgodnymi z nim przepisami prawa krajowego.</p>
<p xml:id="div-3">Powołane Rozporządzenie w części dotyczącej właściwego ustawodawstwa jest zbiorem norm kolizyjnych, które m.in. rozstrzygają, w którym państwie członkowskim pracownik migrujący podlega ubezpieczeniu społecznemu, czyli do systemu, którego państwa powinny być odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i z którego systemu przysługują świadczenia.</p>
<p xml:id="div-4">Zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia 1408/71 podstawową zasadą jest zasada podlegania ustawodawstwu jednego państwa członkowskiego. Ustawodawstwem tym - na mocy art. 13 ust. 2 pkt a) rozporządzenia 1408/71 - jest ustawodawstwo państwa miejsca wykonywania zatrudnienia, a w przypadku zatrudnień wykonywanych równolegle w dwóch różnych państwach - ustawodawstwo państwa miejsca zamieszkania (art. 14.2.b)i) rozporządzenia 1408/71).</p>
<p xml:id="div-5">Powyższe przepisy wspólnotowe oznaczają w praktyce, że od dnia 1 maja 2004 r. uległa zmianie sytuacja prawna niektórych osób zamieszkałych w Polsce, a podejmujących pracę (w tym pracę sezonową) w innym państwie członkowskim, np. w Niemczech. Dotyczy to tych osób, które:</p>
<p xml:id="div-6">- zatrudnione są w Polsce i w czasie płatnego urlopu wypoczynkowego (wakacji, ferii) dodatkowo podejmują pracę w Niemczech jako pracownicy sezonowi (art. 14.2.b)i) rzporządzenia 1408/71) lub</p>
<p xml:id="div-7">- pracują w Polsce na własny rachunek (w tym rolnicy podlegający ubezpieczeniu z mocy ustawy) i którzy przerywają pracę na własny rachunek w celu czasowego podjęcia pracy sezonowej w Niemczech (art. 14a.1a) rzporządzenia 1408/71).</p>
<p xml:id="div-8">Wymienione osoby zgodnie z rzporządzeniem 1408/71 podlegają polskim przepisom ubezpieczeniowym i składki na ubezpieczenia społeczne również z tytułu pracy sezonowej wykonywanej, np. w Niemczech, powinny być odprowadzane wyłącznie do polskiego systemu ubezpieczeniowego, tj. do ZUS. Zagraniczny pracodawca jest zobowiązany zgłosić pracownika sezonowego do polskiego ubezpieczenia oraz opłacać i rozliczać należne składki ubezpieczeniowe zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce.</p>
<p xml:id="div-9">Osoby nieaktywne zawodowo (np. bezrobotni, studenci, uczniowie, emeryci, renciści, osoby na urlopach bezpłatnych, osoby niepracujące ale nie zarejestrowane jako bezrobotne),podejmujące sezonowe zatrudnienie w innych państwach członkowskich zgodnie z art. 13 ust. 2 pkt a) rozporządzenia 1408/71 podlegają przepisom ubezpieczeniowym państwa miejsca wykonywania zatrudnienia. W przypadku podjęcia pracy sezonowej, np. w Niemczech, podlegają zatem ustawodawstwu niemieckiemu.</p>
<p xml:id="div-10">Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione informacje, należy stwierdzić że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym Polaków podejmujących sezonową pracę za granicą w państwach członkowskich UE/EOG wynikają z wyżej powołanych przepisów wspólnotowych. Obowiązek odprowadzania do polskiego systemu ubezpieczeniowego składek od pracy sezonowo wykonywanej w innym państwie członkowskim to realizacja przepisów wspólnotowych obowiązujących wszystkie państwa członkowskie UE/EOG. Obowiązek ten nie jest efektem działań pracowników Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, lecz wynika z polskiego ustawodawstwa wskazanego przez prawo wspólnotowe jako właściwe dla takich przypadków.</p>
<p xml:id="div-11">W Polsce zasady opłacania składek ubezpieczeniowych z tytułu wykonywanej pracy określa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zmn.). Ustawa ta nie przewiduje możliwości odmiennego uregulowania zasad opłacania składek dla jakiejś szczególnej grupy osób. Dlatego też,także w stosunku do osób będących w Polsce pracownikami lub prowadzących działalność na własny rachunek i podejmujących pracę sezonową w innych państwach członkowskich muszą być stosowane zasady wynikające z powołanej ustawy.</p>
<p xml:id="div-12">Ministerstwo oczywiście zdaje sobie sprawę z tego, że pewne grupy osób (jak np. pracownicy podejmujący sezonowe zatrudnienie w ramach urlopu wypoczynkowego) - z uwagi na obowiązek odprowadzania składek do polskiego systemu - mogą być postrzegane przez pracodawców zagranicznych jako mniej atrakcyjne, co może wpływać na rezygnację z ich zatrudniania. Jednakże zdaniem Ministerstwa:</p>
<p xml:id="div-13">- nie może być to powodem łamania przepisów wspólnotowych w zakresie zabezpieczenia społecznego,</p>
<p xml:id="div-14">- może to spowodować większe zainteresowanie pracodawców zatrudnianiem osób z Polski nieposiadających w kraju zatrudnienia,</p>
<p xml:id="div-15">Należy pamiętać, że nadal w odniesieniu do osób, które w Polsce nie są aktywne zawodowo, jak np.: bezrobotni, studenci/uczniowie, emeryci, renciści, osoby na urlopach bezpłatnych w zakresie zabezpieczenia społecznego obowiązuje ustawodawstwo państwa miejsca wykonywania zatrudnienia, czyli obowiązek opłacania składek ubezpieczeniowych do systemu ubezpieczenia społecznego danego państwa, a nie do systemu polskiego, tj. do ZUS. Oznacza to, że nadal istnieje możliwość sezonowego zatrudniania (np. w Niemczech) osób z Polski i nie oznacza to automatycznego zastępowania ich pracownikami z innych, pozaunijnych, państw.</p>
<p xml:id="div-16">Pragnę zapewnić, że obowiązujące uregulowania w omawianym zakresie nigdy nie miały na celu tworzenia barier fiskalnych ograniczających sezonowe zatrudnienie Polaków w innych państwach członkowskich. Postanowienia rozporządzenia nr 1408/72 mają za zadanie chronić pracowników migrujących, w tym pracowników sezonowych, m.in. przed negatywnymi konsekwencjami zmiany miejsca zatrudnienia. Ochronie tej służy przede wszystkim gwarancja objęcia pracownika ubezpieczeniem społecznym i prawo do uzyskania świadczeń należnych z tytułu podlegania temu ubezpieczeniu. Od dnia wejścia Polski do UE polscy pracownicy sezonowi muszą być traktowani na równi z pracownikami innych państw członkowskich, a zatem zgodnie z przepisami wspólnotowymi muszą podlegać ubezpieczeniu w jednym lub drugim państwie (zależnie od przypadku) według zasad, jakie wynikają z ustawodawstwa obowiązującego w tym państwie.</p>
<p xml:id="div-17">Problem sezonowego zatrudniania Polaków w Niemczech wynika z wewnętrznego ustawodawstwa obowiązującego w Niemczech, a nie z przepisów wspólnotowych. Należy zauważyć, że np. w Hiszpanii, w której także liczna grupa Polaków podejmuje sezonowe zatrudnienie problem, ten nie występuje, gdyż w myśl ustawodawstwa hiszpańskiego, tak jak i polskiego, pracownik zostaje objęty pełnym obowiązkowym ubezpieczeniem od pierwszego dnia pracy. Natomiast z informacji posiadanych na temat niemieckiego systemu zabezpieczenia społecznego wynika, że osoby, które w Polsce nie mają tytułu do objęcia ich ubezpieczeniem społecznym i podejmują sezonowe zatrudnienie w Niemczech z tytułu pracy sezonowej, objęte są niemieckim ubezpieczeniem społecznym wyłącznie z tytułu ryzyka wypadku przy pracy. W praktyce oznacza to:</p>
<p xml:id="div-18">- brak ochrony pracownika z tytułu innych ryzyk ubezpieczeniowych (tj. choroby, starości, niezdolności do pracy, śmierci), a tym samym np. brak możliwości zaliczenia tego okresu na prawo do emerytury lub renty,</p>
<p xml:id="div-19">- dla niemieckiego pracodawcy mniejsze koszty pracy wynikające z obowiązku opłacania za pracownika tylko składki na ubezpieczenie wypadkowe, a nie tak jak w przypadku innych grup pracowników - także składki na ubezpieczenie chorobowe, emerytalne, rentowe.</p>
<p xml:id="div-20">Zatrudnianie przez pracodawców niemieckich wyłącznie osób nieposiadających w Polsce tytułu do ubezpieczenia społecznego jest więc korzystne tylko dla tych pracodawców, gdyż obniża ich koszty pracy, lecz nie jest korzystne dla pracowników pozbawionych prawa do większości świadczeń z zabezpieczenia społecznego. Trudno jednak oczekiwać, że z uwagi na tak szczególne uregulowania zawarte w ustawodawstwie niemieckim ministerstwo będzie występowało z inicjatywą zmiany rozporządzenia 1408/71, a tym bardziej trudno oczekiwać, by pozostałe państwa członkowskie wyraziły zgodę na taką zmianę.</p>
<p xml:id="div-21">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-22">Minister</p>
<p xml:id="div-23">Anna Kalata</p>
<p xml:id="div-24">Warszawa, dnia 31 lipca 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>