PPC / ppc

text_structure.xml 929 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4667 4668 4669 4670 4671 4672 4673 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4686 4687 4688 4689 4690 4691 4692 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Ryszard Terlecki, Piotr Zgorzelski, Małgorzata Gosiewska, Włodzimierz Czarzasty i Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RyszardTerlecki">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RyszardTerlecki">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Rafała Bochenka, Filipa Kaczyńskiego, Martę Kubiak i Patryka Wichra.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#RyszardTerlecki">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Rafał Bochenek i Filip Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#RyszardTerlecki">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Filip Kaczyński i Marta Kubiak.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#RyszardTerlecki">Protokół 78. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#RyszardTerlecki">Na 78. posiedzeniu Sejmu Sejm nie przeprowadził głosowania nad wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach, druk nr 3291.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący to głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#RyszardTerlecki">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projekcie ustawy o zmianie ustawy gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3485.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, na podstawie art. 95 regulaminu Sejmu, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#RyszardTerlecki">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#RyszardTerlecki">— o rewitalizacji rzeki Odry,</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#RyszardTerlecki">— o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#RyszardTerlecki">— o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#RyszardTerlecki">— o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027,</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#RyszardTerlecki">— o zmianie ustawy o sporcie.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#RyszardTerlecki">Sprawozdania te to odpowiednio druki nr 3420, 3466, 3464, 3447 i 3455.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#RyszardTerlecki">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#RyszardTerlecki">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach uchwał:</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#RyszardTerlecki">— w sprawie ustanowienia roku 2024 Rokiem Arcybiskupa Antoniego Baraniaka,</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#RyszardTerlecki">— w sprawie ustanowienia roku 2024 Rokiem Romualda Traugutta,</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#RyszardTerlecki">— a także w sprawie ustanowienia roku 2024 rokiem Wincentego Witosa. Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3439, 3440 i 3441.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#RyszardTerlecki">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach uchwał:</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#RyszardTerlecki">— w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#RyszardTerlecki">— w sprawie ustanowienia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej roku 2024 Rokiem Marka Hłaski,</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#RyszardTerlecki">— w sprawie ustanowienia roku 2024 Rokiem Rodziny Ulmów,</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#RyszardTerlecki">— w sprawie ustanowienia Roku 2024 Rokiem Kazimierza Wierzyńskiego,</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#RyszardTerlecki">— w sprawie ustanowienia Roku 2024 Rokiem Melchiora Wańkowicza.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#RyszardTerlecki">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3470, 3462, 3463, 3468 i 3469.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#RyszardTerlecki">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#RyszardTerlecki">Właściwa komisja przedłożyła opinie dotyczące wniosków w sprawie powołania członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, druki nr 3473 i 3474.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#RyszardTerlecki">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał:</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#RyszardTerlecki">— debaty krótkiej w łącznej dyskusji nad punktami dotyczącymi sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 2022 r., sprawozdania o „Informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2022 roku przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego” oraz sprawozdania o działalności Narodowego Banku Polskiego w 2022 r.,</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#RyszardTerlecki">— 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad sprawozdaniami komisji o uchwałach rocznicowych,</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#RyszardTerlecki">— 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie fałszywych zarzutów o napływie migrantów do Polski i przedstawienia realnie prowadzonej polityki wizowej oraz migracyjnej w celu zapewnienia Polakom bezpieczeństwa, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#RyszardTerlecki">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#RyszardTerlecki">Informacja w tej sprawie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#RyszardTerlecki">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#RafałBochenek">Panie i Panowie Posłowie! Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#RafałBochenek">— Infrastruktury — godz. 10.15,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#RafałBochenek">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#RafałBochenek">— Etyki Poselskiej — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#RafałBochenek">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wspólnie z Komisją Obrony Narodowej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#RafałBochenek">— do Spraw Unii Europejskiej wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#RafałBochenek">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#RafałBochenek">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#RafałBochenek">— do Spraw Unii Europejskiej wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#RafałBochenek">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#RafałBochenek">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#RafałBochenek">— Infrastruktury — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#RafałBochenek">— Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#RafałBochenek">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#RafałBochenek">— Zdrowia — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#RafałBochenek">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#RafałBochenek">— Kultury i Środków Przekazu — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#RafałBochenek">— Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#RafałBochenek">— Gospodarki i Rozwoju — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#RafałBochenek">— Obrony Narodowej — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#RafałBochenek">— Finansów Publicznych wspólnie z Komisją Gospodarki i Rozwoju — godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#RafałBochenek">— Kultury i Środków Przekazu — godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#RafałBochenek">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#RafałBochenek">— Obrony Narodowej — godz. 18.30,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#RafałBochenek">— Finansów Publicznych — godz. 19,</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#RafałBochenek">— Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 19,</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#RafałBochenek">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 19,</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#RafałBochenek">— Polityki Senioralnej wspólnie z Komisją Zdrowia — godz. 19.30. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pierwsze słowa prawdy w tej kadencji.)</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Wyrwał się jak filip z konopi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że z galerii przysłuchuje się naszym obradom klub seniora z Ościsłowa zaproszony przez posła Arkadiusza Iwaniaka.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#RyszardTerlecki">Do wniosków formalnych zgłosili się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Władysław Kosiniak-Kamysz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WładysławKosiniakKamysz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary. W 80. rocznicę rzezi, ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach Rzeczypospolitej wnoszę o godne upamiętnienie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To uchwała będzie przecież dzisiaj.)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wnoszę o ekshumację zwłok naszych rodaków. Wnoszę o pochówek ciał naszych rodaków. Wnoszę o godne upamiętnienie…</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: To nie jest wniosek formalny. W ten sposób to nie jest dobre.)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#WładysławKosiniakKamysz">…w imieniu milionów Polaków, w imieniu rodzin, w imieniu środowisk kresowych. Potrzebujemy tego upamiętnienia i potrzebujemy rozpatrzenia wniosku o przyjęcie uchwały zaraz po rozpoczęciu obrad. I to jest wniosek do pana marszałka, żeby zmienił harmonogram obrad…</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale Konwent Seniorów zaopiniował.)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#WładysławKosiniakKamysz">…i żebyśmy zaczęli od tej uchwały. Proszę o oddanie czci ponad 100 tys. naszych rodaków pomordowanych w bestialski sposób. Nie chodzi o rozdrapywanie ran.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#WładysławKosiniakKamysz">Chodzi o to, żeby rana się zabliźniła. Chodzi o to…</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że odpowiednią uchwałę przyjmiemy o godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Arkadiusz Iwaniak, klub…</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz: Bardzo proszę o powstanie i o minutę ciszy dla ofiar.)</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pan czym grać politycznie?)</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale to odpowiednią ustawę trzeba przyjąć.)</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie.)</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: A światłość wiekuista niechaj im świeci.)</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Niech odpoczywają w pokoju wiecznym.)</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#komentarz">(Głosy z sali: Amen.)</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Arkadiusz Iwaniak klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ArkadiuszIwaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu 202 156 osób, które podpisały się pod projektem dotyczącym renty wdowiej, domagam się, aby Sejm na tym posiedzeniu Sejmu zajął się obywatelskim projektem. Obywatelskim tzn. takim, który — jak państwo mówiliście — cenicie najbardziej.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Zajmowaliśmy się…)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#ArkadiuszIwaniak">Prawo i Sprawiedliwość nauczyło nas, że potrafi zająć się projektem ustawy w trakcie jednego posiedzenia Sejmu. To państwo z Prawa i Sprawiedliwości mówicie, że seniorzy są dla was najważniejsi. Skoro tak, to spowodujcie, żeby na tym posiedzeniu Sejmu, na posiedzeniu komisji ten projekt trafił pod obrady.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#ArkadiuszIwaniak">Chcemy o nim rozmawiać, możemy go zmieniać i dostosowywać. Nie mówcie też państwo, że nie ma pieniędzy na wprowadzenie tego projektu, bo to jest rozłożone na lata. Są pieniądze na różne wasze pomysły, nawet nie będą mówił jakie. Również w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są pieniądze na rentę wdowią. Domagamy się tego w imieniu…</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, to nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wniosek o przerwę. Szanowni państwo, ruszyła wielka akcja informacyjna „Aleja milionerów PiS”.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JakubRutnicki">Jeździmy nad morze, w góry i na mazury i pokazujemy patologię władzy PiS. Nepotyzm, korupcja i kolesiostwo.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JakubRutnicki">Panie Premierze! Wczoraj obiecałem coś mieszkańcowi Kołobrzegu, który pracował 50 lat i dostaje emeryturę 1800 zł.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Za Platformy dostałby 880 zł.)</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#JakubRutnicki">On mnie poprosił: Zapytajcie premiera, jak to jest, że Sadurska zgarnęła w PZU ponad 9 mln zł, a ja mam głodową emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#JakubRutnicki">Panie Premierze! Żądamy przerwy i wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#JakubRutnicki">Sobie miliony a Polakom na wakacje PiS-owską drożyznę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Złodzieje! Złodzieje! Złodzieje!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#RyszardTerlecki">Rozumiem, że pan to mówił do swojego klubu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Panie marszałku, wniosek przeciwny.)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A w jakim trybie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli to był wniosek formalny o przerwę, to składam wniosek przeciwny, chociaż zastanowić by się należało nad jedną rzeczą.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Zastanowić to nie ty.)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Trzeba mieć mózg, żeby się zastanowić.)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PiotrKaleta">Panie pośle Rutnicki, bardzo bym prosił, żeby pan w tej chwili napisał może sms do pana Donalda Tuska albo do jego teściowej, niech on ujawni swoje wynagrodzenia, swój stan majątkowy. On i jego żona.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PiotrKaleta">Będziemy wdzięczni, jeżeli wy dzisiaj powiecie Polakom, ile Donald Tusk dorobił się w Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Złodzieje!)</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Najpierw działki Morawieckiego.)</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Złodzieje! Złodzieje! Złodzieje!)</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Sprzedawczyki, wszystko sprzedadzą…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#RyszardTerlecki">Zgłoszony został wniosek formalny o przerwę w obradach.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#RyszardTerlecki">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Żadnej przerwy.)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#RyszardTerlecki">Kto z pań i panów posłów jest za zarządzeniem przerwy w obradach, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#RyszardTerlecki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#RyszardTerlecki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#komentarz">(Głos z sali: My chcemy pracować.)</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy leniuchować.)</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze nie zaczęli, a już chcą przerwy.)</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#RyszardTerlecki">Głosowało 425 posłów. 202 — za, 220 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#RyszardTerlecki">Sejm wniosku nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#RyszardTerlecki">Z wnioskiem formalnym — pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PawełZalewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W niedzielę wielu Polaków, także wierzących, zostało dotkniętych wykorzystaniem jednego z najważniejszych miejsc w Polsce, klasztoru jasnogórskiego, do dzielenia Polaków i wzbudzania wśród nich wrogości.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co za bezczelność, co za cham.)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PawełZalewski">To wydarzenie pokazuje, jak ważne jest oddzielenie tronu od ołtarza, Kościoła od państwa. Polska 2050 taki program ma. Zakłada on powrót do autonomii obu tych instytucji z uwzględnieniem ich celów i z poszanowaniem uczuć religijnych. W przyszłym Sejmie Polska 2050 będzie gwarantem realizacji tego programu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle, oszukał pan marszałka Sejmu, ponieważ to nie był wniosek formalny, tylko oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Oszustwo! Oszustwo!)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Magdalena Sroka, Porozumienie.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#RyszardTerlecki">Jest pani poseł Sroka?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#RyszardTerlecki">A jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MagdalenaSroka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żeby nie oszukiwać, powiem: wnoszę o przerwę i uzupełnienie porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Buuu…)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Było już.)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Już była przerwa.)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#MagdalenaSroka">Szanowni Państwo! Kiedy miesiąc temu Polskę obiegła informacja o śmierci 8-letniego Kamilka, wszyscy byli głęboko poruszeni. Wtedy pan minister Jacek Sasin, ówczesny wicepremier, zadeklarował, że spółki Skarbu Państwa wesprą instytucje, które są odpowiedzialne za pomoc ofiarom przestępstw. Ale nikt nie przypuszczał, że spółki Skarbu Państwa będą wspierać instytucje, przekazując miecz wart ćwierć miliona złotych o. Tadeuszowi Rydzykowi. Tak właśnie będą przekazywane środki ze spółek Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie kłam! Nie kłam!)</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#MagdalenaSroka">Dlatego bardzo proszę pana marszałka…</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj.)</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: No i wsparł wczoraj…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#RyszardTerlecki">To też nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#RyszardTerlecki">Pan minister Sasin poprosił o głos. Chwileczkę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Oddaj miecz.)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Oddaj miecz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JacekSasin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie sądziłem, że poziom pajacowania w tej Izbie osiągnie aż tak wysoki poziom.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ty nie pajacuj, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JacekSasin">Ale cóż, niektórzy nazywają tę salę cyrkiem. Widzę, że państwo zdecydowaliście się tę opinię, która panuje w społeczeństwie, potwierdzić.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#JacekSasin">Najpierw powiem o sprawie, która jest niezwykle ważna, rzeczywiście wsparcia dla instytucji, które dbają o rodzinę, które reagują na wszystkie przypadki…</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pedofilii w Kościele.)</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wymyślaj teraz na siłę.)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#JacekSasin">…agresji, wszystkie przypadki przestępstw, które się zdarzają, przemocy.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Jedyna rodzina, jaką wspieracie, to Radio Maryja.)</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#JacekSasin">Otóż tak, cały czas jesteśmy w dialogu z ministrem zdrowia i mamy przygotowany pakiet wsparcia ze spółek Skarbu Państwa…</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Pakiet Sasina.)</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#JacekSasin">…ale to nie spółki i nie minister aktywów państwowych będą decydować o tym, jak te pieniądze wykorzystać. Chcemy to zrobić jak najlepiej i w najbliższym czasie będziemy komunikować już o bardzo konkretnych działaniach i celach, na które te pieniądze zostaną przekazane.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#JacekSasin">A teraz druga sprawa. Tu chciałbym państwu uświadomić, że właśnie pod naszymi rządami, pod rządami Prawa i Sprawiedliwości, spółki Skarbu Państwa z powodzeniem realizują swoją społeczną misję.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tłuste koty.)</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#JacekSasin">Realizują społeczną odpowiedzialność biznesu.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#JacekSasin">Spółki Skarbu Państwa za rządów Prawa i Sprawiedliwości są dobrze zarządzane.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#komentarz">(Głos z sali: To po co te…)</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#JacekSasin">Zarabiają godnie i mogą sobie pozwolić na to, żeby wspierać inicjatywy społeczne ważne dla społeczeństwa. To rzeczywiście jest nowa jakość, której wy nie rozumiecie, bo za waszych rządów spółki Skarbu Państwa zarządzane przez waszych pseudofachowców z Platformy Obywatelskiej, którzy właśnie…</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: O CPK mówisz?)</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kradnijcie.)</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#JacekSasin">Tak, o kradzieżach wy rzeczywiście dużo wiecie, bo to za waszych rządów było powszechne.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było to przez 8 lat udowodnić.)</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#JacekSasin">I próbujecie swoje standardy przenosić na nas. Nie przenoście swoich standardów na nas. Mamy inne standardy niż wy.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile się da.)</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#JacekSasin">Nasze standardy zarządzania, fachowość tych, którzy dzisiaj zarządzają spółkami Skarbu Państwa, powodują, że spółki wypracowują zyski, którymi dzielą się ze społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Azoty, Azoty, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-17.30" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Hodowca tłustych kotów.)</u>
          <u xml:id="u-17.31" who="#JacekSasin">Wspierają liczne inicjatywy, również te kulturalne, ponieważ spółki Skarbu Państwa stały się mecenasami instytucji kultury, muzeów narodowych, chociażby takich muzeów jak Zamek Królewski w Warszawie czy Zamek Królewski na Wawelu.</u>
          <u xml:id="u-17.32" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Azoty, panie Sasin, zyski.)</u>
          <u xml:id="u-17.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Nitras, spokój.)</u>
          <u xml:id="u-17.34" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-17.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest na sali lekarz? Nitras potrzebuje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Nitras się zaciął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JacekSasin">Razem z panem premierem Piotrem Glińskim w ostatnim czasie informowaliśmy o tym, pokazywaliśmy te wspaniałe dzieła sztuki, które zasiliły państwowe zbiory na Wawelu czy na Zamku Królewskim.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Sasin, Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Azoty, panie Terlecki, Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JacekSasin">To są wybitne dzieła sztuki, w tym, chociażby jeśli chodzi o Zamek Królewski, zaginiony, zrabowany z Zamku Królewskiego bardzo cenny obraz Canaletta, który wrócił na swoje miejsce na Zamku Królewskim w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nitras, lekarstwa.)</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Panie Sasin, Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Głos się zabiera z mównicy i teraz mówi pan minister.)</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#JacekSasin">Te instytucje kultury zdobywają coraz większe zainteresowanie.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Ostrołęka. 50 gr marży Orlenu. Oddaj miecz.)</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Ruski gaz.)</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#JacekSasin">W dalszym ciągu są chętnie odwiedzane, są jeszcze chętniej odwiedzane przez turystów nie tylko z Polski, ale i całego świata.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#JacekSasin">Chcę państwa też poinformować, bo macie jakąś obsesję na punkcie o. Tadeusza Rydzyka…</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: 300 baniek.)</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#JacekSasin">Rozumiem was, rozumiem wasze problemy emocjonalne.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#komentarz">(Głos z sali: A my nie rozumiemy waszego złodziejstwa.)</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#JacekSasin">Może należałoby udać się do specjalistów, żeby oni, że tak powiem, wypowiedzieli się na temat tych waszych problemów.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Importerzy rosyjskiego gazu LPG.)</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#JacekSasin">Spokojnie, również państwa poinformuję, że tenże miecz, który tak bardzo was zainteresował…</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: O Azotach niech pan powie.)</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#JacekSasin">Jak rozumiem, szukacie każdego sposobu, żeby zaistnieć w przestrzeni publicznej. Nie mając żadnego pomysłu, żadnego programu, żadnej propozycji dla Polaków,…</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#JacekSasin">…próbujecie czepiać się każdej sprawy, która — wydaje wam się — może wam pozwolić przez chwilę uzyskać paliwo do tego, żeby znowu rozpętać jakieś głupie kampanie medialne. Otóż informuję państwa, że ten miecz został zakupiony, tak jak wiele innych dzieł sztuki do polskich muzeów, przez fundację Grupy Enea i został przekazany do Muzeum „Pamięć i Tożsamość”, które jest instytucją państwową.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: 5 minut o niczym.)</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#JacekSasin">Nie jest to instytucja o. Rydzyka. Jest to muzeum współprowadzone przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Oszuści.)</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#JacekSasin">Tenże miecz będzie jednym z eksponatów muzeum, które otworzy swoje podwoje w październiku. Już dzisiaj zapraszam państwa do tego, żeby odwiedzać to muzeum. Myślę, że może dowiecie się czegoś o historii Polski…</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#JacekSasin">…i zrozumiecie, że państwo, w tym spółki Skarbu Państwa, musi również wspierać nasze dziedzictwo narodowe, budowanie instytucji kultury, że to jest ważne.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#JacekSasin">Dla was ważne jest rozpłynięcie się Polaków w Unii Europejskiej w wielokulturowym społeczeństwie, które chcecie budować.</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Panie Sasin, Azoty. Azoty są dla nas ważne.)</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie krzycz.)</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#JacekSasin">A dla nas jest ważne to, żeby Polacy pozostali Polakami, żeby mieli swoje instytucje kultury, żeby wiedzieli, skąd pochodzą, jaką mają historię, jaką mają kulturę i żeby mogli być dumni z tego swojego dorobku.</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Nawet pan marszałek jest zażenowany tym, co pan mówi.)</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#JacekSasin">To was boli. To was boli, bo wy tę dumę chcecie zabić. Ale my tę dumę z Polski, z naszej historii i z naszej tradycji będziemy dalej budować.</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze!)</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-19.40" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Zabytki to się do muzeum przekazuje, a nie…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#RyszardTerlecki">Z wnioskiem formalnym pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Poseł Mularczyk nie bił brawo.)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Sasin, a co Azoty…)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#RyszardTerlecki">Państwo, którzy są na galerii, mają okazję podziwiać poziom chamstwa części klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KrzysztofBosak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiaj obchodzimy 80. rocznicę krwawej niedzieli i Konfederacja jako siła konstruktywnej opozycji pragnie zaproponować projekt traktatu polsko-ukraińskiego, który pozwoliłby zamknąć sprawę niepochowanych ofiar, sprawę ekshumacji. Proponujemy projekt traktatu do rozpatrzenia przez wszystkie siły polityczne i przez stronę ukraińską. Proponujemy, żeby rząd przeanalizował ten nasz projekt. Korzystając z obecności pani minister Paprockiej, przedstawiciela pana prezydenta Andrzeja Dudy, apelujemy — ze względu na to, że propozycja traktatu prezydenckiego ciągle nie jest nam znana — o to, żeby przeanalizować tą propozycję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tę, nie tą.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#KrzysztofBosak">Proponujemy uregulowanie prowadzenia ekshumacji i działalności urzędników Instytutu Pamięci Narodowej na Ukrainie, stworzenie mauzoleum pamięci wszystkich ofiar, po akceptacji odpowiednich przepisów międzynarodowych ściganie sprawców, postawienie ich przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, ale także upamiętnienie sprawiedliwych Ukraińców, którzy pomagali Polakom. To wszystko jest materią do uregulowania traktatowego między Polską a Ukrainą. Apelujemy o to. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#RyszardTerlecki">To też nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JoannaSenyszyn">Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RyszardTerlecki">Wątpię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Zwrócili się do mnie o interwencję posłowie i posłanki XXIX sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży, którzy poczuli się zlekceważeni przez Kancelarię Sejmu, rzecznika praw dziecka i przede wszystkim ministra edukacji i nauki. Oburzyła ich nieobecność Przemysława Czarnka i Mikołaja Pawlaka. Przegłosowali uchwałę, w której zobowiązali Kancelarię Sejmu do zorganizowania kolejnego posiedzenia, na które ci panowie już się pofatygują. W odpowiedzi usłyszeli, że wszystko jest w porządku, bo Sejm Dzieci i Młodzieży ma charakter edukacyjny i patriotyczny.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha! Ha! Ha!)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JoannaSenyszyn">Wnoszę o odroczenie obrad i wezwanie ministra edukacji do tego, aby odpowiedział na pytanie, czy sejmowa edukacja ma polegać na przyzwyczajaniu młodzieży do tego, że posłowie i posłanki mogą być przez rządzących lekceważeni, nie tylko…</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#RyszardTerlecki">Zgłoszony został wniosek formalny o odroczenie posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#RyszardTerlecki">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#RyszardTerlecki">Kto z pań i panów posłów jest za odroczeniem posiedzenia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#RyszardTerlecki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa!)</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#RyszardTerlecki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa!)</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Może by pan marszałek poczekał chwilę.)</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pan marszałek mówił o chamstwie teraz, tak?)</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#RyszardTerlecki">Głosowało 423 posłów. Za — 199, przeciw — 216, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#RyszardTerlecki">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#RyszardTerlecki">Z wnioskiem formalnym pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Kiedy złodziej krzyczy: łapać złodzieja, ja odpowiadam.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kłamiesz!)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JanuszKowalski">Pokażemy w każdym mieście, w każdym województwie aleje łapówkarzy, aferzystów, przekręciarzy Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Złodzieje!)</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#JanuszKowalski">Pan Grodzki, którego chronicie immunitetem, któremu prokuratura chce postawić zarzuty, będzie numerem jeden.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Oddaj kasę!)</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#JanuszKowalski">Przypomnimy aferę śmieciową w Warszawie!</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie krzycz.)</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#JanuszKowalski">Pokażemy złotych chłopców Donalda Tuska i samego Donalda Tuska, który nosi buty za 3 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Kolorowe kredki.)</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#JanuszKowalski">Polski emeryt, polski rolnik ma 1,5 tys. zł emerytury, a Donald Tusk za 5 lat nicnierobienia — 30 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Witek, weź go wynieś z mównicy.)</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#JanuszKowalski">Ukrywa swój majątek. Jako jedyny polski polityk przepisał majątek na żonę w czasie pełnienia funkcji.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#JanuszKowalski">Ujawnimy majątek Donalda Tuska i wszystkich aferzystów Platformy. Chcecie pokazać złodziei? Pokażemy złodziejstwo PO-PSL z lat 2007–2015.</u>
          <u xml:id="u-27.17" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Oddaj kasę! Oddaj kasę! Oddaj kasę!)</u>
          <u xml:id="u-27.18" who="#JanuszKowalski">Dokładnie tak, oddacie całą kasę. Pokażemy aferzystów!</u>
          <u xml:id="u-27.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Patrz, bo ci żyłka pęknie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RyszardTerlecki">To nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma wniosków przeciwnych.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#RyszardTerlecki">Ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 31 do godz. 10 min 33)</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#RyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (druki nr 3278 i 3349).</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#RyszardTerlecki">Proszę pana posła Sławomira Skwarka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#SławomirSkwarek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych, druki nr 3278 i 3349.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#SławomirSkwarek">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 24 maja 2023 r. powyższy projekt do połączonych komisji do pierwszego czytania. Komisje po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 13 czerwca 2023 r. wnoszą, by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Tyle formuły oficjalnej.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#SławomirSkwarek">Z tego miejsca chciałbym gorąco podziękować panu prezydentowi Andrzejowi Dudzie za podjęcie inicjatywy ustawodawczej, a pani sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta pani Małgorzacie Paprockiej za zwięzłe, merytoryczne przedstawienie projektu podczas obrad komisji. Wiem, że Kancelaria Prezydenta współpracowała podczas przygotowywania projektu ustawy z posłami pochodzącymi z Małopolski, panem posłem Władysławem Kurowskim i panem posłem Patrykiem Wichrem, żywotnie zainteresowanymi rozwiązaniami wielu problemów z zakresu działalności samorządów lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#SławomirSkwarek">Muszę stwierdzić, że obrady komisji przebiegały bardzo spokojnie i były merytoryczne. Za projektem ustawy opowiedziało się 22 posłów, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 21 posłów.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#SławomirSkwarek">Projektowana ustawa tworzy narzędzia pozwalające rozwiązać wiele problemów pojawiających się w codziennej praktyce administracji samorządowej, szczególnie na terenach, które w przeszłości były pod zaborem austriackim, tzw. Galicji, ale nie tylko. Ma ona charakter jednostkowy, charakter szczególnego umocowania prawnego i dotyczy ułatwienia nabywania przez gminy własności nieruchomości pozostających w ich władaniu w dniu wejścia ustawy od co najmniej 20 lat i zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej nawierzchni. Ustawa rozwiązuje problemy, które choć istnieją od wielu lat, do tej pory nie doczekały się rozwiązania ustawowego. W opinii Biura Analiz Sejmowych potwierdzono zgodność z konstytucją i nie przedstawiono zastrzeżeń odnośnie do prezydenckiego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#SławomirSkwarek">W związku z powyższym jeszcze raz wnoszę w imieniu połączonych komisji by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Szymon Pogoda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#SzymonPogoda">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość wobec przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych, druki nr 3278 i 3349.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#SzymonPogoda">Projektowana ustawa ma na celu ułatwienie nabywania przez gminy własności nieruchomości, które pozostają w ich władaniu w dniu wejścia w życie ustawy od minimum 20 lat zajętych pod drogi i niezaliczonych do dróg publicznych, jednocześnie będących drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni. Braku uregulowania stanu prawnego niektórych dróg dotyczy szczególnie terenów górskich i podgórskich. Trudności z dostosowaniem się do wymogów określonych w przepisach technicznych wynikają przede wszystkim z ukształtowania terenu. Osadnictwo w wielu miejscowościach ma charakter rozproszony, a poszczególne wsie składają się z niewielkich osad. Prowadzące do nich drogi często są bardzo kręte, wąskie, o dużych kątach nachylenia. W wyniku niespełnienia warunków technicznych praktycznie niemożliwe jest nadanie im statusu dróg publicznych.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#SzymonPogoda">Obecna sytuacja niesie szereg trudności zarówno dla mieszkańców wielu miejscowości, jak i samorządów. W szczególności dotyczy to możliwości dokonania przez mieszkańców podziału nieruchomości działki budowlanej, uzyskania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu czy uzyskania pozwolenia na budowę domu. Brak dostępu do dróg mających uregulowany stan prawny, a zwłaszcza status dróg publicznych, w istocie poważnie ogranicza prawa podmiotowe właścicieli takich nieruchomości. Brak regulacji stanowi również problem dla samorządów, które nie mogą właściwie wykonywać swoich zadań. Zgodnie z obowiązującym prawem nie wolno im dokonywać nakładów inwestycyjnych na nieruchomościach, do których nie posiadają tytułu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#SzymonPogoda">Jeśli chodzi o procedowany projekt ustawy, nabycie własności nieruchomości będzie następowało na wniosek wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta, który zostanie złożony w terminie do 31 grudnia 2035 r. na podstawie decyzji wydanej przez właściwego miejscowo starostę. Projekt przewiduje również możliwość nabycia nieruchomości z inicjatywy 2/3 właścicieli, którzy wystąpią do organu wykonawczego gminy o złożenie wniosku o nabycie nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#SzymonPogoda">Zaproponowana przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ustawa zabezpiecza zarówno interes gmin, interesy wspólne mieszkańców, jak i właścicieli nieruchomości, pod drogami ogólnodostępnymi.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#SzymonPogoda">Mając na uwadze powyższe, klub Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie ocenia przedstawiony projekt ustawy i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Pani Minister! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, przedłożenie pana prezydenta ma regulować kwestie dotyczące szczególnie terenów górskich i podgórskich objętych kiedyś zaborem austriackim, tj. województwa małopolskie, podkarpackie, śląskie. Brakuje natomiast w tym uzasadnieniu informacji dotyczących wyjaśnienia skali problemu oraz informacji, czy to przedłożenie dotyczy także innych województw. Prosiłbym panią minister o informację w tym względzie. Również brak jest informacji dotyczących skutków finansowych dla gmin, jakie z tym mogą być powiązane. Ponadto chciałbym dopytać o kwestie regulacji tej specustawy. Czy państwo analizowaliście jej spójność z przepisami dzisiaj obowiązującej ustawy o drogach publicznych czy chociażby rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie przepisów dotyczących dróg publicznych? Czy przypadkiem tutaj nie występuje jakiś konflikt? Czy państwo w tym względzie analizowaliście te przepisy?</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MateuszBochenek">Na posiedzeniu komisji pojawił się wątek dotyczący aspektów, które nie zostały ujęte, które nie funkcjonują w systemie prawa, jak chociażby pojęcie nieruchomości niezabudowanej. Co prawda, była podejmowana próba zdefiniowania tego pojęcia przez sądy administracyjne, jednakże w kontekście spraw podatkowych. Dlatego wydaje się w tym względzie także zasadne, aby wprowadzić zmiany, które nie będą budziły żadnych wątpliwości, także wątpliwości interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MateuszBochenek">Idąc dalej, chciałbym dopytać o kwestię dotyczącą art. 4 ust. 2, czyli kwestię decyzji o nabyciu nieruchomości, którą wydaje właściwy miejscowo starosta wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej na wniosek wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta. Czy nie pojawi się pewien spór, także interpretacyjny, w przypadku miast na prawach powiatów, w których właśnie prezydent miasta jednocześnie wykonuje zadania starosty? Czy państwo pod tym względem analizowaliście tę kwestię? Bowiem orzecznictwo sądów administracyjnych konsekwentnie podkreśla, że gmina nie może być stroną w postępowaniu administracyjnym, odwoławczym, nadzwyczajnym w sprawie indywidualnej, w której w I instancji decyzję wydaje wójt, burmistrz lub prezydent, ponieważ nie jest możliwe wystąpienie organu orzekającego w sprawie jednocześnie w roli strony tego postępowania. Pytam o to, czy miasta na prawach powiatu nie będą miały problemów z realizowaniem przepisów tej specustawy.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MateuszBochenek">Kwestia, na którą zwraca uwagę także Sąd Najwyższy, ale również korporacje samorządowe, to sprawa dotycząca vacatio legis. Sąd Najwyższy ma wątpliwości co do tak krótkiego terminu, 14-dniowego. Zdaniem Sądu Najwyższego wydaje się on zbyt krótki, w szczególności z uwagi na interes właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, którzy chcieli ujawnić swoje dane nieruchomości lub dopełnić formalności znoszących nieuregulowany stan prawny nieruchomości. Również strona samorządowa podnosi kwestie dotyczące wejścia w życie tego projektu ustawy w środku roku budżetowego. Dlatego zdaniem strony samorządowej zasadne byłoby wprowadzenie tej ustawy z początkiem roku budżetowego, aby można było również odszkodowania i kwestie finansowe zabezpieczyć w budżecie powiatu.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#MateuszBochenek">Zresztą także w kontekście finansowym pojawiają się pytania ze strony samorządowej, co z dotacją w związku z nałożeniem na starostę nowego zadania. Przypomnę, że środki własne i finansowanie samorządów są na coraz gorszym poziomie. Coraz trudniej jest realizować zadania samorządom ze względu na ograniczanie środków własnych. Dlatego też prosiłbym o wyjaśnienia dotyczące finansowania tego zadania. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#RyszardTerlecki">Na galerii witamy przedstawicielki kół gospodyń wiejskich i seniorów z województwa lubuskiego, na zaproszenie pani poseł Katarzyny Osos.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo serdecznie państwa pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos ma pan poseł Maciej Kopiec, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MaciejKopiec">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MaciejKopiec">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Druk nr 3278 dotyczy wprowadzenia ułatwień nabywania przez gminy terenów zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi pozostającymi we władaniu samorządów od co najmniej 20 lat od wejścia w życie ustawy. Regulacja dotyczy dróg, po których odbywa się ruch pojazdów oraz pieszych, które są utwardzone i połączone z drogami publicznymi. Ta regulacja pozwala na uzyskanie własności takich dróg przez gminę, która wypłaci właścicielowi odszkodowanie. Spowoduje to wiele ułatwień przy wykazywaniu właścicielom działek dostępu ich nieruchomości do drogi publicznej. Potrzebne jest to szczególnie przy podziale działek, uzyskaniu warunków zabudowy czy pozwoleniach na budowę.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MaciejKopiec">Za projektem przemawia jego pozytywny skutek dla samorządów, które dziś nie mają możliwości inwestowania w nieruchomości, których nie są właścicielem. To rozwiązanie może poprawić stan wielu dróg dojazdowych do małych osiedli czy skupisk domów, które do tej pory były pomijane przez samorząd w czasie prowadzenia remontów, ponieważ samorządy nie mogły wydatkować pieniędzy na drogi, których nie były właścicielem. Nadanie im statusu drogi publicznej też nie wchodziło w grę, ponieważ drogi te nie spełniają warunków określonych w przepisach technicznych dla dróg publicznych.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#MaciejKopiec">Projekt jest bardzo prosty, powinien być wprowadzony już dawno. W mojej ocenie nie przystaje do jego autora, prezydenta Polski. Spokojnie mógł to być projekt poselski lub rządowy, ale widocznie wśród większości parlamentarnej brakuje inicjatyw rozwiązujących realne problemy, tym bardziej jeśli chodzi o problemy znienawidzonego przez Zjednoczoną Prawicę samorządu terytorialnego. Należy pamiętać, że prezydent zawsze odpowiada przed historią własnego kraju. Nigdy nie powinien odpowiadać przed partią i pryncypałami.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#MaciejKopiec">Czego mogliśmy się spodziewać od prezydenta w czasie, gdy zajmuje się własnością niepublicznych dróg dojazdowych? Mogliśmy liczyć na kontynuację dobrosąsiedzkiej polityki polsko-ukraińskiej, którą zapoczątkował niegdyś najlepszy prezydent wolnej Polski Aleksander Kwaśniewski. Mogliśmy oczekiwać wypełnienia woli politycznej mentora pana Andrzeja Dudy, pana prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który w odważnym i potrzebnym wystąpieniu w Tbilisi przepowiedział rosyjskie ambicje terytorialne. Jako zwierzchnik Sił Zbrojnych, wypełniając tę schedę polityczną, prezydent Duda mógł już w 2015 r. przedłożyć ustawę o obronie Ojczyzny, która została napisana dopiero rok temu, po eskalacji napaści na Ukrainę. Mogliśmy od pana Dudy oczekiwać jako od zwierzchnika Sił Zbrojnych dymisji nieskutecznego ministra obrony narodowej, który pozwala na to, by rosyjskie rakiety atomowe latały nad Polską. Mogliśmy od ciągle uczącego się prezydenta oczekiwać refleksji wywołanej wojną w Ukrainie. Zamiast tego obserwowaliśmy podpisanie, tak, bolszewickiej ustawy lex Tusk. Mogliśmy oczekiwać od pana prezydenta także wstawiennictwa za tysiącami mieszkańców Polski poszkodowanych w wyniku barbarzyńsko prowadzonego projektu Centralnego Portu Komunikacyjnego i kolei dużych prędkości. Mogliśmy oczekiwać inicjatywy ustawodawczej, którą prezydent Duda obiecywał, o skończeniu z ojczyzną dojną, tymczasem akolici partii rządzącej nadal doją ją w najlepsze, czego skutki widzimy także w inflacji. Od prezydenta mogliśmy także oczekiwać, że z jego inicjatywy odblokowany dla Polski zostanie Europejski Fundusz Odbudowy, który, mimo że będziemy go spłacać, nie zasilił polskiej gospodarki i polskiego bezpieczeństwa ani jednym euro. Przypominam, że także dzięki osobistym decyzjom pana Dudy pieniądze te są nadal zablokowane.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#MaciejKopiec">Wreszcie jako Ślązak muszę to powiedzieć — a przecież prezydent zapewniał, że otworzy drzwi Pałacu Prezydenckiego dla wszystkich — mogliśmy spodziewać się jako Ślązacy inicjatywy uznającej mniejszość etniczną śląską i język śląski, które są ważne dla ponad 0,5 mln mieszkańców Polski.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#MaciejKopiec">Mam takie wrażenie, bo w tym projekcie napisano, że dotyczy on głównie południa Polski, terenów, jak pisze pan prezydent, będących niegdyś pod zaborem austriackim, że jest on napisany na zlecenie prezesa Kaczyńskiego, któremu zamarzyła się kampania wyborcza śladami Karola Wojtyły.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#MaciejKopiec">Tak na koniec. Właśnie rozpoczyna się szczyt NATO w Wilnie. Proszę sobie wyobrazić, że ktoś pyta pana prezydenta Dudę o jego ostatni sukces polityczny, a pan prezydent, już nie będę się znęcał i nie będę mówił, w jakim języku, odpowie, że napisał ustawę o niepublicznych drogach dojazdowych w gminach wyzwolonych spod zaboru austriackiego i zdobył dla niej większość.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#MaciejKopiec">Lewica poprze ten projekt, bo jest on ważny i potrzebny i nie jest moim celem kwestionowanie jego zasadności. Wykazuje jednak, że powinien to być projekt rządowy albo poselski, bo w tej formie godzi w majestat urzędu prezydenta kraju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści stanowisko wobec sprawozdania komisji o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych, druki nr 3278 i 3349.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#StefanKrajewski">Projekt dotyczy ułatwienia nabywania przez gminy własności nieruchomości pozostających w ich władaniu w dniu wejścia w życie ustawy od co najmniej 20 lat i zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych, przeznaczone do korzystania przez nieokreśloną liczbę użytkowników, stanowiące uzupełnienie sieci dróg służących miejscowym potrzebom, funkcjonalnie zbliżone do dróg publicznych i połączone z drogami publicznymi.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#StefanKrajewski">Komisje przyjęły poprawki legislacyjno-redakcyjne. Większych zmian nie było i mamy nadzieję, że poprawki zmieniające kształt tej propozycji się nie pojawią. Jest to na pewno rozwiązanie potrzebne i oczekiwane zarówno przez samorządy, jak i przez mieszkańców. Ten problem bowiem nie dotyczy tylko południa Polski. Takie drogi są w różnych gminach, w różnych miejscach. To są drogi, które drogami publicznymi nie są, a tak naprawdę spełniają tę funkcję. To były drogi dojazdowe do pól, to były drogi, które były drogami chociażby na terenie państwowych gospodarstw rolnych, a później, na skutek przemian, te drogi stały się drogami ogólnodostępnymi, ale nie są drogami publicznymi, w związku z tym samorządy nie mogą skorzystać często dotacji, z dofinansowania do tych dróg, nie mogą ich naprawiać, remontować, zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#StefanKrajewski">Oczywiście były podejmowane próby przejęcia tych dróg poprzez zasiedzenie, jednak kwestia ustalenia wszystkich właścicieli, którzy zgłaszają swoje prawa — wszystkich często nie da się ustalić — powodowała, że to działanie kończyło się fiaskiem. Ten projekt ma to wszystko zmienić. Pozwoli on samorządom te drogi przejąć, uznać je za drogi publiczne. Ale nie jest to obowiązek, jest to działanie fakultatywne. W pierwszej kolejności na pewno wystąpią o to ci samorządowcy, którzy mają problem z takimi drogami. Z tych dróg korzysta często bardzo dużo osób. Była droga, powiedzmy, dojazdowa do pól, a dzisiaj na tych terenach powstało jedno osiedle czy więcej osiedli i wszyscy chcą tę drogę mieć, samorząd robi wszystko, by tę drogę przejąć. To rozwiązanie na pewno przyspieszy i ułatwi przejmowanie takich dróg.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#StefanKrajewski">W ostatnich latach samorządy przebudowują dużo dróg, tam gdzie jest możliwość, korzystają z dofinansowania z funduszy Unii Europejskiej, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, w ramach działań prowadzonych z dofinansowaniem z budżetu krajowego, ale też z budżetów województw, w których są budowane te właśnie najmniejsze drogi, pod warunkiem że spełniają one kategorię dróg publicznych — inaczej nie dałoby się tego zrobić. A więc pewnie nie trzeba dzisiaj się licytować o to, kto składa ten projekt, bo czy byłby to projekt poselski, czy projekt rządowy, czy projekt prezydencki, jeśli on ma coś ułatwić, zmienić, to warto, żeby cały Sejm przyjął ten projekt. Jeśli ktoś uzna, że są potrzebne jakieś poprawki, których w tym momencie się nie udało przewidzieć, to one są potrzebne. Natomiast na to rozwiązanie oczekują mieszkańcy naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#StefanKrajewski">Jako Klub Parlamentarny Koalicja Polska będziemy głosować za tym projektem, popierać go, czekając na pierwsze pozytywne efekty tego rozwiązania. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słyszę tutaj z ust niemal wszystkich przedstawicieli klubów, że Polska czeka na to rozwiązanie. Dlaczego na nie czeka? Dlatego że, rozumiem, najpierw III Rzeczpospolita zabroniła samorządom czegoś robić i cała Polska czeka, aż III Rzeczpospolita się wycofa się z tego zakazu i pozwoli samorządom to robić. Czyli, krótko mówiąc, po raz kolejny zwalczamy problemy, które nie powinny w ogóle istnieć.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanuszKorwinMikke">Już pomijam fakt, że rzeczywiście to nie powinien być projekt prezydencki, to nie powinien być w ogóle projekt ustawy, to powinno być załatwiane w innym trybie. My tylko zwracamy uwagę, że przy okazji zostaną pewno naruszone interesy prywatnych właścicieli niektórych kawałków ziemi używanych lub nie jako drogi.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JanuszKorwinMikke">Chciałbym natomiast zauważyć, że istnieją bardzo poważne sprawy, podobne, które powinny być rozwiązane, dotyczące np. ogromnych ilości mienia, że tak powiem, powojennego, na ogół pożydowskiego, ale niekoniecznie. Należałoby zrobić ustawę, która pozwoli je sprzedać w drodze licytacji, a następnie odłożyć te pieniądze dla ewentualnych właścicieli, jeśli się zgłoszą, i wreszcie uruchomić te grunty. W niektórych miastach to jest przecież tragedia, np. w Łodzi, prawda, ale dotyczy to również mniejszych miejscowości. To są problemy, którymi trzeba się zająć. Niestety nie mamy 15 ludzi, żeby zgłosić projekt ustawy, ale dziwi mnie, że PiS, który tak dba, prawda, o załatwianie spraw, nie potrafił załatwić tej prostej sprawy przez 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanuszKorwinMikke">Będziemy głosowali za tą ustawą, ale przypominamy — takie rzeczy w ogóle nie powinny zajmować uwagi Wysokiego Sejmu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Myślę, że każdy z nas miał taki moment w swoim życiu, że gdy przemieszczał się z jednego miejsca do drugiego, jego droga przebiegała przez taką drogę, która wyglądała na drogę publiczną, wyglądała na drogę ogólnodostępną, ale gdyby przyjrzeć się szczegółom, pewnie zdarzyło się i tak, to w świetle przepisów był to teren prywatny, a droga, którą się poruszaliśmy, była drogą tradycyjną, która funkcjonowała od wielu, wielu lat, może nawet od setek lat, ale nigdy nie była zagospodarowana przez samorząd czy przez inną władzę, która funkcjonowała na tym terenie.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#MirosławSuchoń">Z pewnością w regionie, w którym mieszkam, czyli w południowej części województwa śląskiego, na Podbeskidziu, na Śląsku Cieszyńskim czy Żywiecczyźnie, takich dróg jest mnóstwo. Wynika to z tradycji, wynika to z przepisów, które funkcjonowały na tym terenie przez setki lat. Oczywiście z jednej strony dzięki temu, że istnieją takie drogi, możemy się poruszać, ale z drugiej strony rzeczywiście bardzo często dochodzi do sytuacji, w których trzeba podjąć działania remontowe, trzeba podjąć działania, które np. zabezpieczą ten teren bądź też spowodują, że będzie można zabudować większą część danego terenu, ale po badaniu okazuje się, że dana droga jest właśnie drogą tradycyjną, nie została przejęta przez gminę, w związku z czym gmina nie może prowadzić remontu takiej drogi.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#MirosławSuchoń">Celem tego projektu jest właśnie ułatwienie nabywania przez gminy własności nieruchomości pozostających w ich władaniu w dniu wejścia w życie ustawy od co najmniej 20 lat i zajętych pod drogi. Chodzi właśnie o te nieruchomości, po których od wielu lat przebiegają drogi tradycyjne, ale ze względu na charakter takich dróg nie było możliwości przejęcia ich przez samorząd — chodzi np. o wymagania techniczne.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#MirosławSuchoń">W mojej ocenie ta ustawa rozwiązuje jeden z ważnych problemów m.in. takich regionów jak mój. W związku z tym Koło Parlamentarne Polska 2050 będzie popierało ten projekt ustawy na dalszym etapie i głosowało za jego przyjęciem, stosując zasadę sprzyjania mieszkańcom w rozwiązywaniu tych problemów, które rzeczywiście występują. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej popiera prezydencki projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych. Równocześnie wyrażamy zdziwienie, że tego rodzaju konkretne regulacje prawne zgłasza prezydent, a nie posłowie czy rząd. Urząd prezydencki ma inne zadania, których niestety nie wykonuje podczas obecnej kadencji. Procedowany projekt, choć potrzebny, jest tak wycinkowy i szczegółowy, że zgłoszenie go przez prezydenta wręcz ośmiesza najwyższy urząd w Polsce. Doprawdy Kancelaria Prezydenta mogłaby pisać prezydentowi, a następnie zgłaszać projekty rozwiązujące globalne interesy Polski i obywateli, a nie zajmować się drobiazgami, bo to nie należy do obowiązków urzędu prezydenta. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zapisali się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę osób zgłoszonych do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projektowany art. 4 ust. 4 stanowi, że w sytuacji, gdy co najmniej 2/3 właścicieli nieruchomości użytkowanych jako drogi ogólnodostępne stanowiących dojazd do co najmniej 10 zabudowanych nieruchomości wystąpi do wójta o złożenie wniosku dotyczącego wydania decyzji o nabyciu nieruchomości, składa on stosowny wniosek do właściwego miejscowo starosty. Czy ten przepis nie będzie powodował konfliktu? Mówimy o 2/3 właścicieli nieruchomości. Co z pozostałą częścią tych właścicieli nieruchomości? Jak zabezpieczone są ich interesy?</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#TadeuszTomaszewski">Mam drugie pytanie. Czy ten przepis nie wywoła presji na wójta, burmistrza czy prezydenta ze względu na to, że ci właściciele, którzy składają ten wniosek, oczekują pozytywnego dla siebie rozstrzygnięcia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ustawie słusznie próbuje się uregulować stan prawny dróg ogólnodostępnych, ale nie publicznych. Mam dwa zastrzeżenia. Starosta ma być organem wydającym, gminy wnioskują. Generalnie jest to zadanie zlecone, czyli zadanie rządu zlecone samorządowi. I znowu, jak wiele innych zadań, jest ono zlecane samorządowi bez pieniędzy, bo tam nie ma ani słowa o dotacjach na te cele dla samorządu, a koszty będą zawsze. Czasami są niewielkie, a czasami, jeżeli jest skomplikowana sytuacja prawna, potrzebne są duże ekspertyzy. Czyli to znowu cios w samorządy. Druga sprawa: jest to oparte na modelu zasiedzenia bez odszkodowania. Jest tam jednak odszkodowanie, co jest sprawą kontrowersyjną, ale czy niektóre jednostki… Nawet u mnie w Częstochowie jest przychodnia, która się szarpie…</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Władysław Kurowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie Ministrze! Dziękuję panu prezydentowi za wniesienie tego projektu, dotyczącego regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych, pod obrady Sejmu, a pani minister za koordynowanie prac nad tym projektem i nadanie ostatecznego kształtu tej ustawie. Dziękuję też panu ministrowi infrastruktury wraz z zespołem pracowników nad pracą nad tym projektem. Prace nad tym projektem trwały od 2021 r. i za pracę w tym pierwszym okresie dziękuję również panu wojewodzie małopolskiemu i jego pracownikom merytorycznym, a także samorządowcom z ziemi myślenickiej. Szczególnie chcę tutaj wymienić samorządowców z Wiśniowej, Myślenic i Pcimia oraz samorządowców z ziemi sądeckiej. To bardzo potrzebny projekt, oczekiwany przez mieszkańców, którzy będą mogli w pełni korzystać ze swoich praw właścicielskich np. przy pozyskiwaniu pozwolenia na budowę, gdzie jest potrzebny…</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WładysławKurowski">…dostęp do drogi ogólnodostępnej, ale także przez samorządowców, którzy będą mogli …</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#RyszardTerlecki">Jest.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PatrykWicher">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Na pani ręce wielkie podziękowanie dla prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Wielki, ważny projekt dla setek tysięcy mieszkańców, w szczególności południowej Polski. Dziękuję panu ministrowi Andrzejowi Adamczykowi, panu ministrowi wraz z zespołem oraz wszystkim samorządowcom z ziemi sądeckiej, myślenickiej, a także tym, którzy współpracowali na pierwszym etapie, jak pan poseł Kurowski to podkreślił. Dziękuję też za to, że mogliśmy współdziałać i mieć jakiś wkład w przygotowanie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PatrykWicher">Moi Drodzy Państwo! 17 tys. spraw w samym Krakowie jest nie do rozstrzygnięcia, bo jest klincz w sądach. Nie mówię o tych, które są „na biegu”, które są jeszcze niezgłoszone. Setki tysięcy spraw w samej Małopolsce. Skala jest gigantyczna i wynika faktycznie z przekształceń katastrów na parcele i nie tylko. A ponadto prezydent Rzeczypospolitej Polskiej reprezentuje każdego indywidualnego Polaka i nie ma niegodnej ustawy dla prezydenta. Prezydent jest pierwszym obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej i reprezentuje właśnie obywateli — i za to mu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panowie Ministrowie! Projekt ustawy w sprawie dróg ogólnodostępnych. Nasuwają się dwa pytania: Jakie skutki finansowe poniosą gminy po wprowadzeniu przedmiotowej ustawy i czy pan prezydent kalkulował to dla poszczególnych gmin — co do wielkości i co do obszaru? Prosiłbym też o dookreślenie art. 4 ust. 2, ponieważ tam w rozstrzygnięciu dotyczy to funkcji starosty, prezydenta, wójta, burmistrza, a są takie miasta, przynajmniej w moim okręgu, jak Sosnowiec czy Dąbrowa Górnicza, gdzie prezydent pełni funkcję zarówno starosty, jak i prezydenta. Prosiłbym o dookreślenie tych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RafałAdamczyk">Cieszę się, że pan prezydent troszczy się o drogi ogólnodostępne, ale składał również projekt ustawy dotyczący emerytur stażowych, obiecywał, że będzie wspierał emerytury stażowe. Chciałbym przy okazji zapytać, kiedy pan prezydent wystąpi o emerytury stażowe. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Pani Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce jest wciąż bardzo wiele dróg, które mają nieuregulowany stan prawny. Oczywiście to należy zmienić. Dotyczy to przede wszystkim dróg, które są ogólnodostępne, ale nie są drogami publicznymi. Co z tym się wiąże? Po pierwsze, brak możliwości inwestowania np. przez samorządy, brak możliwości ubiegania się o środki finansowe, ale również perspektyw co do możliwości osiedlania się. Zatem oczywiście ten projekt wiele problemów może rozwiązać, ale chciałbym zauważyć, że warto zawsze przy różnego rodzaju wywłaszczeniach brać również pod uwagę interes właścicieli prywatnych. Czasami dla budżetu państwa nie są to duże pieniądze, natomiast dla tych, którzy są właścicielami, mają istotny wpływ na ich sytuację materialną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#IwonaKurowska">Szanowny Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Niezwykle ważny i potrzebny projekt ustawy zarówno z punktu widzenia mieszkańców, jak i samorządów, właścicieli nieruchomości i mieszkańców. Szczególnie samorządy miały związane ręce, bo zgodnie z obowiązującym prawem nie mogły inwestować na nieruchomościach, których nie są właścicielem. Tymczasem mieszkańców nie interesuje, czyja jest ta droga, czyj jest ten grunt, oczekują po prostu jeżdżenia po bezpiecznych drogach, a drogę postrzegają jako własność samorządową. Bardzo serdecznie dziękuję zarówno pani minister, jak i państwu ministrom z całym zespołem za ten niezwykle ważny i potrzebny projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Postawa oczekiwana, tak tu wszyscy podkreślamy, przez samorządy, bo pozwala uregulować stan prawny dróg. Często w biurach poselskich spotykamy się z sytuacją, że przychodzą mieszkańcy i pytają: Panie pośle, czy może pan zainterweniować u wójta, u burmistrza, ponieważ droga była do pewnego momentu zrobiona, a dalej nie jest kontynuowana? I tutaj, idąc do samorządu, przeważnie można przypuszczać, jaki będzie efekt i jaki będzie skutek, co pan wójt, burmistrz powie, że nie może uregulować stanu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#GrzegorzAdamWoźniak">I pytanie dotyczące dróg, które przechodzą przez tereny leśne. Czy również będzie to dotyczyło terenów, gdzie w ewidencji jest: Ls? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Z całą pewnością trzeba podziękować panu prezydentowi za tę inicjatywę ustawodawczą. Rzeczywiście trzeba zadać pytanie, dlaczego tak późno, ale lepiej późno niż wcale. Natomiast rzeczywiście jest wiele takich pytań szczegółowych, które już tutaj padły. Myślę, że na etapie posiedzeń komisji doczekamy się szczegółowych odpowiedzi na nie i ewentualnych korekt w ramach tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#GrzegorzRusiecki">Chciałbym zapytać panią minister o kwestię odwołania od decyzji starosty dotyczącej przejęcia dróg, jak to będzie wyglądało. I druga kwestia: Czy Kancelaria Prezydenta chociażby szacunkowo określiła koszty związane z przejęciem przez samorządy dróg? Bo nie ulega wątpliwości, że jasność, czytelność stanu prawnego każdej nieruchomości, zwłaszcza dróg, w kontekście chociażby odpowiedzialności cywilnej właściciela nieruchomości jest rzeczą niezwykle istotną, ale wiemy, że będzie to rodziło odpowiedne koszty. Czy kancelaria takie koszty szacowała? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pojawiła się poboczna debata, czy prezydent, jeżeli chodzi o swój urząd, godnie postąpił, że taki projekt ustawy wniósł pod obrady. Myślę, że prezydent, nawet gdyby zajął się jedną osobą w państwie, ma do tego prawo i nawet obowiązek, żeby w tych kwestiach zadbać o obywatela czy obywateli. Tak że, jeżeli miałbym odpowiedzieć na to pytanie, odpowiedziałbym, że prezydent ma prawo i dobrze, że porusza takie kwestie. Mówię to też do swoich kolegów.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MarekDyduch">Natomiast chciałem zapytać, czy dzisiejszy, obecny stan prawny zabraniał gminom czy powiatom odkupienia takich dróg, które miały charakter publiczny, ale są prywatne. Czy prawo tego zakazywało, uniemożliwiało to? Czy ta ustawa po prostu jest tylko udogodnieniem w tej kwestii? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! W projekcie przedłożonym przez pana prezydenta została pominięta kwestia dotycząca ustalenia wysokości dotacji. Państwo uzasadniacie, że w zasadzie te zadania są bezkosztowe, niemniej jednak mamy wszyscy świadomość, że żadne postępowanie administracyjne nie jest bezkosztowe. I nie chodzi tutaj tylko o koszty pracy, ale również o koszty administracyjne, a te mogą być duże w przypadku postępowania administracyjnego wymagającego przeprowadzenia rozbudowanego postępowania dowodowego oraz angażującego wiele stron.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MateuszBochenek">Zwracam uwagę na ten aspekt chociażby ze względu na to, że samorządy realizują zadania z zakresu administracji rządowej i są to bardzo często zadania skrajnie niedofinansowane.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MateuszBochenek">W związku z tym raz jeszcze prosiłbym o informację dotyczącą kwestii finansowych i kwestii dotacji na realizację zadania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałbym zapytać o kwestię konsultowania tego projektu ustawy, dlatego że w uzasadnieniu jest mowa o konsultacji wyłącznie z ciałem doradczym pana prezydenta, takim ciałem doradczym, do którego pan prezydent zaprasza, jak rozumiem, przedstawicieli, chociaż tam jest wielu ministrów kancelarii, byłych samorządowców. Niemniej jednak wynika z uzasadnienia czy inaczej: nie wynika z uzasadnienia, że ten projekt był konsultowany z organizacjami powiatów czy gmin, co w sposób oczywisty wydaje się błędnym postępowaniem.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MirosławSuchoń">Jeżeli popatrzymy na pismo Związku Powiatów Polskich, to z tego stanowiska jasno wynika, że po pierwsze, to będzie kosztować, a po drugie, jest wiele przyczyn, dla których należałoby te przepisy doprecyzować.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#MirosławSuchoń">Pytanie: Pani minister, dlaczego to nie było konsultowane właśnie w takiej szerokiej formule z korporacjami samorządowymi? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JoannaSenyszyn">Oczywiście prezydent ma inicjatywę ustawodawczą i może składać projekty ustaw na każdy temat. Niemniej jest interesujące, czym kierowała się Kancelaria Prezydenta, przekładając akurat projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych, i dlaczego nie zostało to scedowane na rząd lub posłów. W obecnej kadencji nie mieliśmy zbyt wielu inicjatyw ustawodawczych prezydenta. Skąd zatem zainteresowanie akurat takim wycinkowym problemem?</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#JoannaSenyszyn">A przy okazji: byłabym wdzięczna, gdyby można było uzyskać odpowiedź na pytanie, ile projektów ustawodawczych skierował do Sejmu prezydent Duda od początku swojej pierwszej kadencji, od roku 2015? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos zabierze sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pani Małgorzata Paprocka.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MałgorzataPaprocka">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na wstępnie chciałam podziękować w imieniu pana prezydenta za poparcie dla omawianego projektu płynące ze strony wszystkich sił politycznych.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MałgorzataPaprocka">Tak jak dzisiaj było już powiedziane przez kilkorga z państwa posłów, jest to faktycznie inicjatywa ustawodawcza bardzo istotna dla wielu Polaków i pozwalająca rozstrzygnąć bardzo ważne realne problemy związane z własnością gruntów, z dostępem do drogi, z określeniem warunków zabudowy, czyli tak naprawdę chodzi o pełne władztwo nad tą nieruchomością, której są właścicielami.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MałgorzataPaprocka">Jeśli pan marszałek pozwoli, odniosę się do tych kwestii, które pojawiły się w wystąpieniach, w stanowiskach klubowych. Oczywiście odniosę się również do pytań adresowanych do Kancelarii Prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#MałgorzataPaprocka">Pan poseł Bochenek w imieniu Koalicji Obywatelskiej zadał konkretne pytanie o to, czy inicjatywa dotyczy terenu całego kraju. Oczywiście, tak. Jest pewien nacisk — tak jak wskazano w uzasadnieniu — na tereny dawnego zaboru austriackiego, ale to jest po prostu kwestia wynikająca z uwarunkowań historycznych, natomiast ustawa oczywiście nie ma żadnego ograniczenia przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#MałgorzataPaprocka">Co do kosztów — pozwolę sobie odnieść się do tej kwestii, bo to będzie od razu odpowiedź na szereg pytań, które w tym zakresie się pojawiły — trzeba zwrócić uwagę na dwie okoliczności. Po pierwsze, ustawa z punktu widzenia samorządów ma charakter fakultatywny. To organy gminy będą decydować, czy będą chciały skorzystać z tych rozwiązań. Jednocześnie w żaden sposób nie są wyłączone przepisy, które kształtują dochody jednostek samorządu terytorialnego. Trzeba patrzeć po prostu na cały system prawny. Trzeba przypomnieć o dotacjach corocznie określanych przez Wysoką Izbę w ustawach okołobudżetowych. Tak że finansowanie dla tych rozwiązań jest zapewnione.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#MałgorzataPaprocka">Przygotowując projekt inicjatywy, przeprowadziliśmy kompleksową analizę systemu prawnego. W ocenie Kancelarii Prezydenta nie będzie żadnych kolizji między tą ustawą specjalną a systemem kształtującym drogi i drogi publiczne. Nie jest również żadnym wyjątkiem ta sytuacja, z którą mamy do czynienia, bo to są rozwiązania przewidziane również specustawach czy w ustawach dotyczących nieruchomości, które dzisiaj obowiązują. Czyli chodzi o koincydencję pomiędzy wójtem, burmistrzem — w tym przypadku burmistrzem — czy prezydentem miasta na prawach powiatu a uprawnieniami starosty, które z omawianego dzisiaj projektu wypływają. Tak jak mówię, takie rozwiązanie są dzisiaj systemowi znane. Ze strony ministerstwa nie było żadnych sygnałów, że są jakiekolwiek trudności. Ze strony Kancelarii Prezydenta również. Nasza uwaga również nie była zwraca na takie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#MałgorzataPaprocka">Odnoszę się do stanowiska klubu Lewicy. Dziękuję za poparcie klubu dla inicjatywy, To cieszy, ale wystąpienie przedstawiciela Lewicy muszę niestety określić jako żenujące. Zapewniam pana posła… Z jednej strony zachęcam do zapoznania się z uprawnieniami konstytucyjnymi prezydenta. Myślę, że pan poseł nie ma wiedzy o tym, czym prezydent się zajmuje i jaką politykę prowadzi. Zapraszam chociażby do zapoznania się ze stroną internetową prezydenta. To może trochę poszerzy wiedzę pana posła na ten temat. Chyba tylko tak mogę odpowiedzieć. Skoro pan poseł tak chętnie przywoływał pana prezydenta Kwaśniewskiego, to pan prezydent ostatnio w związku z książką, którą wydał, udziela bardzo wielu wywiadów. Zachęcam do zapoznania się ze stanowiskiem i oceną prezydenta Kwaśniewskiego, jeśli chodzi o prezydenturę pana Andrzeja Dudy, w szczególności w zakresie prowadzenia polityki zagranicznej. Jset tam pełne wsparcie, a jej ocena jest bardzo wysoka. Myślę, że Wysokiej Izby chyba nie trzeba przekonywać — szczególnie jeśli chodzi o kwestię polityki zagranicznej prowadzonej przez prezydenta, jego aktywności — że rola Polski na arenie międzynarodowej wzrosła. Jeśli trzeba, to tym gorzej.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#MałgorzataPaprocka">Co do inicjatywy, to w tym miejscu chciałam podziękować za stanowisko pana posła Patryka Wichra, jak również za stanowisko pana posła Marka Dyducha w tej części, bo naprawdę trudno odnosić się do takiego poziomu wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#MałgorzataPaprocka">Pan poseł Korwin-Mikke. Tutaj chciałam się odnieść do jednej kwestii, bo nie chciałabym, aby w sprawozdaniu z posiedzenia Wysokiej Izby pozostała pewna fałszywa teza. Kancelaria Prezydenta, przygotowując tę inicjatywę, kładła bardzo duży nacisk na ochronę interesów właścicieli. Z jednej strony — to też padło w pytaniach o drogę sądową — tutaj jest klasyczna droga sądowa. W pierwszej instancji mamy starostę, w drugiej instancji wojewodę, a następnie jest cała droga sądowo-administracyjna z kontrolą decyzji. Oczywiście jest zagwarantowane odszkodowanie na zasadach rynkowych. Omawiany dzisiaj przez Wysoką Izbę projekt od wielu specustaw różni to, że nie ma tutaj rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że mówimy jednak o nieruchomościach, o drogach, w przypadku których mamy co najmniej 20 lat władania, więc to nie są sytuacje zaskakujące dla właścicieli nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#MałgorzataPaprocka">Chciałam jeszcze raz powtórzyć ten wątek, o którym mówiłam wcześniej: beneficjentami są nie tylko samorządy, lecz także właściciele nieruchomości, bo zyskują chociażby dostęp do drogi, bo będzie im łatwiej o uzyskanie warunków zabudowy — są przecież uczestnikami całego postępowania. Mogą oczywiście dbać o swoje interesy, ale uregulowanie tych kwestii jest nie tylko w interesie… Pomijam sam fakt, że droga będzie lepsza, bezpieczniejsza, więc jest to jak najbardziej kwestia konieczna.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#MałgorzataPaprocka">Przechodzę do tych wątków, do których się nie odnosiłam. Pan poseł Tomaszewski pytał o art. 4, który mówi o wniosku 2/3 właścicieli i dodatkowo o kryterium 10 nieruchomości. Wydaje się, panie pośle, że faktycznie te kryteria są, jeśli weźmiemy pod uwagę, jaki jest stan faktyczny w miejscowościach podgórskich czy w ogóle zlokalizowanych na terenie dzisiejszego województwa małopolskiego, wysokie. To jest jednak gwarancja bardzo dużego udziału zainteresowanych właścicieli. Jednocześnie przecież pozostałym osobom tak samo będą przysługiwały wszystkie gwarancje, zarówno procesowe, jak i odszkodowawcze w tym zakresie. Powiem szczerze, że podczas pierwszego czytania i omawiania projektu nie były zgłaszane wątpliwości, nie było w tym zakresie proponowanych również poprawek.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#MałgorzataPaprocka">Pan poseł Dyduch pytał jeszcze o to, czy to jest ustawa, która reguluje materię dziś nieuregulowaną, czy to ułatwia. Dziś nie ma możliwości uregulowania na podstawie obowiązującego stanu prawnego. Ta ustawa likwiduje bariery, które dzisiaj są.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#MałgorzataPaprocka">Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za dotychczasowe prace, pierwsze czytanie w komisji, dzisiejszą dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-71.13" who="#MałgorzataPaprocka">Chciałam się jeszcze odnieść do kwestii konsultacji i tego, w jaki sposób ta inicjatywa została zaprojektowana, a następnie zgłoszona przez pana prezydenta. Jest to inicjatywa, która pochodzi od samorządu. Panowie posłowie wspominali również o inicjatywie ze strony województwa małopolskiego. To jest odpowiedź na realne problemy kilkudziesięciu samorządów, ale również kilkudziesięciu tysięcy czy kilku setek tysięcy obywateli.</u>
          <u xml:id="u-71.14" who="#MałgorzataPaprocka">I dziwi, szczególnie z tej strony sceny politycznej, zarzut odnośnie do prezydenta, że chce taką kwestię uregulować. Powiem szczerze, że zarzuty, które padają bardzo często przy inicjatywach, dlaczego tak późno, dlaczego nie posłowie, to nie są jednak zarzuty do Kancelarii Prezydenta. To, że pan prezydent odpowiada na postulaty kierowane przez samorządy, przez obywateli i chce ważne dla ludzi kwestie uregulować, to raczej jest zaleta prezydentury i raczej należy na to patrzeć pozytywnie, niż krytykować.</u>
          <u xml:id="u-71.15" who="#MałgorzataPaprocka">W ostatnich słowach chciałam bardzo podziękować również Ministerstwu Infrastruktury, panu ministrowi za współpracę przy tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-71.16" who="#MałgorzataPaprocka">Panie marszałku, Wysoka Izbo, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Rafał Weber.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Stanowisko rządu odnośnie do przedłożenia pana prezydenta Andrzeja Dudy jest stanowiskiem pozytywnym. Doceniamy tę aktywność legislacyjną pana prezydenta. Argumenty, które pojawiły się w uzasadnieniu, ale także argumenty, które pojawiły się w rozmowach między nami, Kancelarią Prezydenta a Ministerstwem Infrastruktury, są dla nas oczywiste, przekonujące. Zresztą dzisiaj po raz kolejny pani minister Małgorzata Paprocka je ładnie wyłuszczyła.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#RafałWeber">Należy uregulować tę kwestię, należy wprowadzić rozwiązania, których celem będzie ułatwienie nabywania przez gminy własności nieruchomości gruntowych pozostających w ich władaniu w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy. To pomoże, z jednej strony, samorządowcom w uregulowaniu stanu prawnego, a później wprowadzeniu odpowiedniego standardu utrzymania i inwestowania w tę infrastrukturę drogową. Dzisiaj tego legalnie robić nie mogą. A z drugiej strony, obywatele, którzy mieszkają, których domy są usytuowane przy takich drogach, uzyskają dostęp do bezpiecznej, komfortowej i dobrze utrzymanej drogi publicznej. Tak że nie ma tutaj tych, którzy są przegrani, nie ma tych, którzy w jakikolwiek sposób cierpią na tych rozwiązaniach prawnych. Jest to ustawa, która, co też zresztą zostało powiedziane, wypełnia swoją formułę, jak też zapewnia właścicielom możliwości uzyskania środków finansowych za przekazanie tej drogi pod cele publiczne jako drogi publicznej.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#RafałWeber">Ja też bardzo gorąco dziękuję wszystkim tym, którzy zwracali uwagę na ten problem. Są tutaj z nami posłowie, pan poseł Patryk Wicher, pan poseł Władysław Kurowski, posłowie ziemi małopolskiej. Faktycznie tam ten problem występuje najczęściej. Liczby, które zostały tutaj przedstawione, najlepiej o tym świadczą. Myślę, że samorządowcy po przyjęciu tego projektu ustawy odetchną z ulgą i będą mogli we właściwy sposób realizować swoje zadania związane z drogami gminnymi.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#RafałWeber">Oczywiście podziękowania dla pana prezydenta Andrzeja Dudy za tę inicjatywę, dla pani minister Małgorzaty Paprockiej — za koordynację procesu legislacyjnego. Wiem, że w ten proces był też włączony, i to już od 2019 r., a nawet wcześniej, pan wojewoda, a dzisiaj minister w Kancelarii Prezydenta pan Piotr Ćwik. Tak że faktycznie wiele osób przyczyniło się do tego, że te przepisy wejdą w życie.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#RafałWeber">Ten projekt udowadnia też, że prezydent złożył inicjatywę, która jednoczy wszystkie kluby i koła parlamentarne. Nawet ci, którzy wypowiadali się z bólem serca, na końcu mówili o poparciu dla tego projektu. To też jest wartość sama w sobie.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#RafałWeber">Rozumiem nostalgię Lewicy i klaszczącej jej Platformy Obywatelskiej co do prezydenta Kwaśniewskiego, ale myślę, że ta strategia polityczna i ta realizacja polityki choroby filipińskiej nie powinna się powtórzyć w naszym kraju. Mamy zupełnie inną strategię polityczną, zupełnie inne podejście do tego ważnego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ależ pan jątrzy. Tego nie było. Niech pan da się wypowiedzieć swojej koleżance.)</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#RafałWeber">Myślę, że wszyscy powinni również na to zwrócić uwagę i ocenić, jak było kiedyś i jak jest teraz. Zachęcam do tego, szanowni państwo, wszystkie koła i wszystkie kluby parlamentarne. To też będzie świadczyło o państwa konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pani poseł Arent niech się wypowie.)</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#RafałWeber">Skoro mówicie jedno, to też proszę w drugim zdaniu nie zaprzeczać sobie, tylko mówić to, co się powiedziało wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#RafałWeber">Jeszcze raz bardzo gorąco dziękuję wszystkim tym, którzy przyczynią się do uchwalenia tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MałgorzataPępek">Z uzasadnienia projektu wynika, że problemy, które ma regulować ustawa, dotyczą szczególnie terenów górskich i podgórskich objętych kiedyś zaborem austriackim. Jednocześnie nie ma wiadomości o skali dróg objętych projektowanymi przepisami i przez to nie jest możliwe konkretne oszacowanie skutków finansowych dla gmin, co jest kompletnym nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MałgorzataPępek">Ziemia żywiecka, skąd pochodzę, była kiedyś pod zaborem austriackim. Mieszkańcy mojego regionu nie mają jak według przedstawionej propozycji dowiedzieć się, o jaką ilość dróg chodzi, bo projektodawca nie podał danych w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#MałgorzataPępek">Dlaczego zakładane przez ustawę uporządkowanie stanu dróg ma odbywać się za odszkodowaniem? Jeżeli w projekcie wskazano model zasiedzenia, to dlaczego projektodawca nie jest konsekwentny i dorzuca elementy modelu wywłaszczenia za rekompensatą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#RyszardTerlecki">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 3129 i 3300).</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią poseł Ewę Szymańską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#EwaSzymańska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z druku nr 3129.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#EwaSzymańska">Sejm na 77. posiedzeniu w dniu 15 czerwca 2023 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia. Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 16 czerwca br. roku wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalił załączony projekt ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Ewa Szymańska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#EwaSzymańska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie przedłożonego przez grupę posłów projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z druku nr 3129 po pierwszym czytaniu, nad którym komisja finansów pracowała podczas posiedzenia w dniu 16 czerwca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#EwaSzymańska">Projektowana ustawa ma na celu wsparcie mikro-, małych i średnich przedsiębiorców prowadzących działalność w gminach o wysokim wskaźniku bezrobocia, będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Instrumentem służącym osiągnięciu tego celu ma być skrócenie okresu amortyzacji budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat do 5 lub 10 lat w zależności od poziomu bezrobocia. Obejmuje to gminy położone w powiatach o wysokim bezrobociu, a jednocześnie niskim dochodzie, czyli obszary potencjalnie zagrożone procesem wyludnienia.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#EwaSzymańska">Przewiduje się, że będzie to bardzo atrakcyjna zachęta dla inwestorów do tworzenia miejsc pracy, która przy okazji będzie korzystna również dla finansów publicznych państwa, będzie wspierać równomierny rozwój Polski, wpływać na rozwiązanie problemów społecznych, socjalnych, zdrowotnych i ekonomicznych. Zakłada się, że wprowadzenie projektowanych zmian w długoterminowej perspektywie przełoży się na rozwój tych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#EwaSzymańska">Rozwiązanie przewidziane w projekcie obejmuje podatników PIT i CIT, czyli podatników posiadających status mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy — Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z projektem ci podatnicy będą mogli indywidualnie ustalać stawki amortyzacyjne dla wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych, wytworzonych we własnym zakresie budynków, lokali mieszkalnych i budowli zaliczanych do I i II grupy klasyfikacji środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#EwaSzymańska">Rozwiązanie to, jak wspomniałam, ma na celu wsparcie przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w gminach o wysokim bezrobociu oraz jednocześnie niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Warunkiem stosowania indywidualnie ustalanej stawki amortyzacji jest położenie nieruchomości w gminie zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz dochód na mieszkańca gminy jest niższy niż 80% dochodu na mieszkańca kraju. Długość dopuszczalnego okresu amortyzacji ma jednocześnie zależeć od wysokości przeciętnej stopy bezrobocia w powiecie, w którym położona jest nieruchomość. Dla nieruchomości w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi od 150% do 200% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, proponuje się, aby okres amortyzacji nie mógł być krótszy niż 10 lat, a dla nieruchomości w powiecie o przeciętnej stopie bezrobocia powyżej 200% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju proponuje się, aby okres amortyzacji nie mógł być krótszy niż 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#EwaSzymańska">Rozwiązanie znajdzie zastosowanie wyłącznie do środków trwałych, jak już wspomniałam, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji po 31 grudnia 2022 r. Wysokość ww. wskaźników ustalana będzie z zastosowaniem danych gromadzonych i publikowanych przez właściwe organy, tj. przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w zakresie stóp bezrobocia oraz przez ministra właściwego ds. finansów publicznych w zakresie wskaźników dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca dla poszczególnych gmin, stanowiących podstawę do wyliczenia rocznych kwot części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat na dany rok dla gminy. Stosowne dane będą ogłaszane w drodze obwieszczenia do końca każdego roku.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#EwaSzymańska">Rozwiązanie zawarte w projekcie ustawy będzie stanowiło pomoc de minimis. Projektowane regulacje nie osiągną wartości mogących negatywnie wpłynąć na swobodę konkurencji i wymianę handlową między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#EwaSzymańska">Projekt zakłada wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 2023 r., z tym że art. 1 w zakresie art. 22j ust. 12 i art. 2 w zakresie art. 16j ust. 12 wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#EwaSzymańska">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera przedłożony projekt ustawy i będzie głosował za jego uchwaleniem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie bardzo widzę żadnego ministra, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! No skandal. Pan zauważył? Raczy pan zauważyć, że członkowie rządu… No do tego punktu powinien być minister. Czy pan ogłosi przerwę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#RyszardTerlecki">Nie, nie ogłoszę. Może pani zrezygnować z głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#KrystynaSkowrońska">No to czy pan zmobilizuje pana ministra, bo przecież powinien być przedstawiciel rządu w takiej części.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#KrystynaSkowrońska">Regulamin Sejmu mówi o tym, że minister powinien reprezentować rząd w trakcie prac nad ustawą. To nie jest ustawa obywatelska, że nie musi być ministra. To jest największy skandal. Ale pan jest do tego przyzwyczajony, ja niekoniecznie. I nie wiem, co mam zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#RyszardTerlecki">Może pani zrezygnować z głosu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#KrystynaSkowrońska">Nie, proszę pana, nie będę rezygnować z głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#RyszardTerlecki">To bardzo proszę, ma pani jeszcze 4 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KrystynaSkowrońska">Nie ma ministra na sali. Uprzejmie proszę pana marszałka o wyciągnięcie konsekwencji na przyszłość. To jest skandal, to jest największy skandal.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#KrystynaSkowrońska">Pani poseł Ewa Szymańska powiedziała, że jest to coś dobrego. Niekoniecznie. Jest na sali pan poseł Sachajko, który reprezentuje tę inicjatywę. W zakresie pomocy dla gmin, dla samorządów, które mają wysoki wskaźnik bezrobocia i niskie dochody, jest to określona pomoc dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Jest pan minister.)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#KrystynaSkowrońska">To dobrze.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#KrystynaSkowrońska">Pan się spóźnił. Pan się spóźnił, proszę pana, 2 minuty, przynajmniej jeśli chodzi o moje wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#RyszardTerlecki">Ale jeszcze nie zdążyła pani nic istotnego powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#KrystynaSkowrońska">Pan mnie cenzuruje? To chyba nie ten okres.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#KrystynaSkowrońska">Długo ten projekt przeleżał. Jaka będzie pomoc dla mikro- i małych przedsiębiorstw? Może niewielki, bo do zainwestowania trzeba atrakcyjności położenia. My nie wiemy, z jakich powodów te samorządy są biedne. Dlatego ta przyspieszona amortyzacja, która spowoduje m.in. chęć inwestowania na takich terenach, może się do tego przyczynić, ale musimy to sprawdzić. Inne instrumenty zachęcające w całej Polsce do inwestowania to m.in. przepisy dotyczące specjalnych stref ekonomicznych, estoński CIT, który daje szansę niewyprowadzania zysku albo niepłacenia podatku do momentu, kiedy się zysku nie wyprowadzi z firmy albo go zainwestuje. I zgłaszałam taką uwagę na posiedzeniu komisji, żeby te samorządy otrzymały wsparcie. Państwo mówicie, że nawet jeżeli będą miały z tego tytułu ubytki w dochodach, bo mają z PIT-u dochód dodatkowy, to nie wpłynie to w tym zakresie na ich bogacenie. Nie wiemy, w jakiej perspektywie może przyczynić się to do poprawienia m.in. kondycji gminy w zakresie zmniejszenia bezrobocia albo poprawienia dochodów. Powinniśmy wprowadzić taki okres, w którym będziemy się temu ponownie przyglądać. Ta ustawa nie ma takiego okresu, żebyśmy mogli się dowiedzieć, czy ten instrument, kiedy zostanie zastosowany, będzie dobrze służył środowisku.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#KrystynaSkowrońska">Projekt przeleżał długo, czyli państwo do tego nie przywiązywali dużej wagi. Wnioskodawcy zapewne chcieli, żeby ich projekt był procedowany jak najszybciej, ale rząd na ten temat długo milczał. Rozumiemy, że dopiero w momencie, kiedy dał zielone światło, ten projekt wjechał do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Ministrze! Chciałabym panu powiedzieć, skoro pan przyszedł, spóźniony, że warto by było poszerzyć estoński CIT…</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń: Poszerzyliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#KrystynaSkowrońska">…dotyczący spółdzielni, bo o tym też mówiliśmy. Na tych terenach też działają spółdzielnie. To również byłaby szansa, bo estoński CIT obowiązuje w takim okrojonym wymiarze. Jeżeli chcemy mówić o określonym wzorcu, o tym, żeby firmy miały określone wsparcie, żeby mogły ten zysk inwestować i nie płacić podatku, to na tym należałoby się również skupić. A to jest taki drobiażdżek. Nie wiem, jak on będzie służył środowisku w tych biednych gminach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt w założeniu ma na celu wsparcie przedsiębiorstw inwestujących w gminach, które mają wysoki wskaźnik bezrobocia i niskie dochody. Intencja ta oczywiście nie budzi naszych zastrzeżeń. Założenie, by wspomóc regiony słabo rozwinięte gospodarczo, z wysokim poziomem bezrobocia poprzez wsparcie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących tę działalność trudno kwestionować. Instrument, który ma służyć osiągnięciu tego celu, czyli skrócenie okresu amortyzacji i środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat, w zależności od poziomu bezrobocia, do 5 czy 10 lat także tych zastrzeżeń nie budzi. Na posiedzeniu komisji przyjęliśmy poprawkę, by ta zniżka w amortyzacji, to przyspieszenie amortyzacji obowiązywało już od momentu uzyskania pozwolenia na budowę, a nie dopiero w momencie zakończenia inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#KatarzynaKretkowska">Projekt dotyczy zmiany podatkowej. Będzie kolejną zmianą podatkową dla przedsiębiorców. Tylko w ostatnim miesiącu bodaj czwartą z rzędu, a chyba kilkusetną od początku kadencji PiS. To jest przecież totalny absurd. Ta konkretna propozycja zmiany wpłynęła do Sejmu w październiku ubiegłego roku i przeleżała, nie wiadomo czemu, 8 miesięcy. Podatki powinny być przecież przewidywalne i niezmienne. Jeśli już muszą być zmieniane, to nie częściej niż raz w roku, a nie kilkanaście razy czy częściej. Na częste zmiany w prawie i problemy z interpretacją przepisów wskazało w ostatnim badaniu jako zasadniczy problem aż 72% dyrektorów finansowych polskich przedsiębiorstw. Czy ta konkretna zmiana przyniesie korzyść rzeczywiście małym przedsiębiorstwom, które nie inwestują przecież wielomilionowych kwot w budynki? W praktyce finansowo może to być korzyść dla takich przedsiębiorstw niewielka. Konkretną korzyść przyniósłby powrót do poprzednich zasad dotyczących składki zdrowotnej, tych sprzed Polskiego nie-Ładu, gdy mogła być ona odliczana.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#KatarzynaKretkowska">Dzisiaj brak możliwości odliczania znacząco zmniejsza dochody i zwiększa obciążenia okołopodatkowe polskich przedsiębiorstw. Rzeczywistą korzyść przyniosłoby zmniejszenie cen nośników energii: paliwa, energii elektrycznej i gazu, a przecież rząd ma kontrolę nad spółkami Skarbu Państwa, które te ceny wyznaczają. To te ceny zabijają polskie małe i średnie firmy. W ubiegłym roku ilość bankructw i niewypłacalności wzrosła o 30%. To o takie zmiany należałoby zabiegać, panie pośle Sachajko, w ramach państwa prawicowej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jakiej prawicowej?)</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#KatarzynaKretkowska">W tym projekcie nadal brakuje mechanizmu rekompensaty dla samorządów z tytułu uszczuplenia ich dochodów. Nawet jeśli ma to być amortyzacja nowych inwestycji, których jeszcze nie ma, to jednak dochody te będą mniejsze. Dochody już zostały dramatycznie uszczuplone pseudoreformą podatkową, nieuzupełnioną właściwą rekompensatą dochodów bieżących samorządów z tytułu wprowadzenia zwolnień dla wybranych grup podatkowych i podniesienia progu. Nie mówiąc już o tragedii związanej z niedostateczną subwencją oświatową, która trafia do samorządów w wysokości tylko 50, maksimum 60% kwoty, jaka winna trafiać, co zawsze przy tych okazjach będę przypominać. Niemniej klub parlamentarny Lewicy sam ten projekt, zgodnie z jego intencjami, poprze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Kontynuujemy dzisiaj prace nad poselskim projektem zmian w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz od osób prawnych w formie drugiego czytania. Po posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, które odbyło się ponad 3 tygodnie temu, pierwotny projekt, nad którym debatowaliśmy 15 czerwca, uległ niewielkim zmianom, z których jedna doprecyzowuje, że skorzystanie z szybszej, krótszej, a przez to korzystniejszej dla przedsiębiorcy formy amortyzacji będzie możliwe już w momencie uzyskania pozwolenia na budowę, wraz ze zgłoszeniem rozpoczęcia inwestycji w odpowiednim urzędzie, a nie dopiero po jej zakończeniu. To bez wątpienia dobre rozwiązanie, lepsze od proponowanego w pierwotnej wersji projektu, dlatego w imieniu klubu Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego, Unii Europejskich Demokratów i Konserwatystów zagłosowałem w komisji za jego przyjęciem, jak też za pozytywną oceną całego, poprawionego już projektu.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JacekProtasiewicz">Tak też będzie głosował mój klub podczas trzeciego czytania, co nie zmienia naszej opinii, że przedstawione rozwiązania z winy rządzących są spóźnione, albowiem choć to bardzo prosty i krótki projekt, przeleżał w zamrażarce u pani marszałek prawie 9 miesięcy, a wejść w życie ma dopiero po kolejnych prawie 6 miesiącach. Poza tym nie zmienia się nasza opinia, że omawiany projekt, choć przedstawiany jako duża ulga dla polskich przedsiębiorców, zwłaszcza tych średnich, małych czy mikroprzedsiębiorstw z obszarów dotkniętych wysokim bezrobociem, to zaledwie kropla w morzu ich potrzeb i ledwie niewielkie wsparcie w udręce prowadzenia działalności gospodarczej w realiach najwyższej w ciągu ostatnich 20 lat, bardzo wysokiej inflacji, przy zabójczych cenach nośników energii i stale rosnących kosztach pracy, które w ostatnim roku, w tym roku wystrzeliły wręcz, powiedziałbym, kosmicznie. Także nowe zasady odliczania składki zdrowotnej i chaotycznie zmieniane prawo, w szczególności podatkowe, nie sprzyja prowadzeniu działalności gospodarczej w Rzeczypospolitej Polskiej pod waszymi rządami.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JacekProtasiewicz">Dlatego w imieniu Koalicji Polskiej raz jeszcze proponuję rządzącym — dobrze, że siedzi tu pani minister — aby w tych trudnych dla przedsiębiorców czasach skorzystali z naszych rozwiązań, już dawno wypracowanych w dialogu z przedsiębiorcami. Po pierwsze, zamiast nieskończenie i gwałtownie podnosić wysokość składki ZUS-owskiej — a przypomnę, że w tym roku jest ona prawie o 20% wyższa niż w poprzednim i wynosi już ponad 1,5 tys. na miesiąc, a czasami dochodzi wręcz do 2 tys. — można wprowadzić dobrowolny ZUS. Przedsiębiorca będzie płacić tyle, ile w danym miesiącu może, na ile go stać. Nie obawiajcie się, że polscy przedsiębiorcy będą naciągać i oszukiwać na masową skalę, to nie są oszuści. Zaufajcie Polakom, zwłaszcza tym, którzy prowadząc działalność gospodarczą, decydując się na ryzyko z tym związane, biorą odpowiedzialność za siebie i swoje rodziny we własne ręce, a nie oddają jej w ręce urzędników czy menedżerów. Oni doskonale rozumieją, że od wysokości odłożonego kapitału emerytalnego zależeć będzie wysokość ich przyszłej emerytury, więc ryzyko naciągania na jakąś masową skalę jest naprawdę niewielkie.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#JacekProtasiewicz">Po drugie — znowu się zwracam do pana ministra — wróćcie do starych, tych sprzed fatalnych zmian wprowadzonych tzw. Polskim Ładem, zasad rozliczania składki zdrowotnej, która była odliczana od podatku, a dzisiaj znacząco zmniejsza dochody przedsiębiorców i zwiększa ich obciążenia okołopodatkowe. Wreszcie obniżcie ceny nośników energii, a zwłaszcza paliwa. Puszycie się pełną kontrolą nad spółkami Skarbu Państwa, a więc możecie to zrobić. Mówicie, że jesteście rządem, który może wszystko, obniżcie więc ceny paliwa, energii i gazu, ponieważ obecne zabijają polską przedsiębiorczość. Przypomnę, że w zeszłym roku liczba bankructw i niewypłacalności wśród osób prowadzących w Polsce działalność gospodarczą wzrosła o 30%. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#RyszardTerlecki">Witamy jeszcze grupę ze Środowiskowego Domu Samopomocy z Paterka, która przybyła na zaproszenie pani poseł Ewy Kozaneckiej. Pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Może ja na jakieś przywitanie bym sobie zasłużyła, żeby było małe?)</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#RyszardTerlecki">Małe. Dobrze, będę pamiętać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JanuszKorwinMikke">Nie będę powtarzał postulatów kolegi Jacka Protasiewicza, większości bardzo słusznych. Nie chcę również kwestionować intencji projektodawców tej ustawy. Polecam tylko, żeby przed projektowaniem ustaw najpierw przeczytać najlepszą polską książkę polityczną, czyli książkę „Król Maciuś Pierwszy”, która mówi, co się dzieje, jak się robi rzeczy, kierując się dobrymi intencjami. Piekło jest wybrukowane dobrymi intencjami. Otóż co nastąpi? Po pierwsze, jest to manipulacja, ingerencja w gospodarkę. Proszę państwa, jeżeli jakaś gmina ma bezrobocie i jest biedna, to normalnie jest to zachęta, żeby jak najbardziej ulokować tam swoje produkty. Do tego celu nie trzeba żadnych szczególnych zachęt. Jest to normalny, naturalny proces…</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń: A czemu się nie lokują w takim razie?)</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JanuszKorwinMikke">…żeby to robić, i nie widzę powodów, żeby się do tego mieszać. Powoduje to potworne komplikacje. Zaczną się dyskusje, które przedsiębiorstwa są małe czy średnie, a które nie są małe czy średnie. Ludzie zaczną rozbijać swoje duże przedsiębiorstwa na cztery małe, żeby w czterech gminach robić interesy i dostawać reżimowe pieniądze. Potem zaczną się dyskusje, która gmina ma dostatecznie wysoki poziom bezrobocia, żeby znaleźć się na liście gmin, w których można to dostać. No potworne komplikacje państwo robicie, zamiast pozwolić, żeby rynek samodzielnie to uregulował.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#JanuszKorwinMikke">Mam jeszcze uwagę, że nie byłoby żadnego dramatu, gdyby np. jakaś gmina zamieniła się w jedno wielkie ładne wrzosowisko, gdzie przyjeżdżaliby turyści. Nie byłoby żadnego dramatu. Kraj polski nie musi być jednolity. Słyszałem tutaj przedstawicieli Łodzi, że np. w Łodzi jest za mało lasów. A dlaczego ma być dużo lasów w Łodzi? W Holandii w ogóle nie ma lasów i jakoś żyją, prawda? Ludzie uważają, że wszędzie musi być jednakowo. Otóż, proszę państwa, nie musi. Różnorodność jest bardzo ważna i trzeba pozwolić działać naturalnym mechanizmom gospodarczym, a nie zawsze i wszędzie pakować ten kij i Wisłę tym kijem zawracać. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Oczywiście przyspieszona amortyzacja, jeśli chodzi o budynki w strefach o większym bezrobociu, a niższym dochodzie na mieszkańca, istotnie może być zachętą do inwestowania, ale tylko zachętą, natomiast żeby przedsiębiorcy w Polsce chcieli inwestować, musimy przywrócić stabilność w gospodarce, takie podstawowe stabilne reguły, a także warunki inwestowania szersze niż amortyzacja. Mam tu oczywiście na myśli stopy procentowe. By w Polsce wróciła normalność, musimy obniżyć stopy procentowe, ale nie sztucznie, na potrzeby kampanii wyborczej, tylko faktycznie musi to wynikać z uspokojenia sytuacji w gospodarce. Wtedy budynki różnego typu zaczną się swobodnie budować, a Polacy zaczną inwestować swoje środki. I wtedy zachęty do inwestowania na terenach, gdzie trudniej o aktywność zawodową, wyższe dochody i niższe bezrobocie, oczywiście mają sens i będziemy takie rozwiązania wspierać. Niestety mam wrażenie, że w dzisiejszych warunkach rynkowych, przy obecnych stopach procentowych, tego typu rozwiązania pozostaną tylko na papierze, a nie będą w istotny sposób kreować rozwoju gospodarczego,…</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PaulinaHennigKloska">…ani na wschodzie kraju, ani nigdzie indziej, ponieważ po prostu przedsiębiorcy w tak niestabilnych warunkach nie będą inwestować swoich pieniędzy. Nie przez przypadek jest tak, że ta niska stopa inwestycji, najniższa od 30 lat, w stosunku do PKB jest najniższa faktycznie wśród przedsiębiorców krajowych. Bo to, że ściągniecie sobie inwestora zagranicznego, który zrobi tu dużą inwestycję, do której polski kraj, podatnik dopłaci ogromne pieniądze, to nie jest sposób na kreowanie dobrych miejsc pracy. My chcielibyśmy jednak, by inwestycje były oparte na krajowych przedsiębiorcach, by to oni zostawali tu ze swoimi biznesami, by to oni chcieli tutaj trwale inwestować, tworzyć miejsca pracy, nie tylko opierając się na taniej sile roboczej, ale po prostu reinwestując swoje zyski z nadzieją na kolejne wysokie zyski i dobrobyt obywateli. To jest właściwy sposób kreowania zrównoważonego rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PaulinaHennigKloska">A więc dzisiaj tak, musimy odbudować wyższą stopę inwestycji wśród przedsiębiorców krajowych, wśród obywateli Rzeczypospolitej, ale nie tylko w taki sposób, jak dzisiaj to robicie, w oparciu o zagranicznych inwestorów, o duże korporacje z jednorazowymi dużymi strzałami. To polscy obywatele muszą odzyskać zaufanie do państwa i trzeba działać dużo szerzej niż na poziomie przyspieszonej amortyzacji. Dzisiaj mamy ogromy problem z przeterminowanymi płatnościami. Rozmawialiśmy o tym przy innej okazji. Dzisiejsze propozycje nie rozwiązują problemu płacenia podatku od niezapłaconych, nieterminowo płaconych zobowiązań. To są dzisiaj dużo większe problemy polskich przedsiębiorców, nad którymi też trzeba się pochylić. Będziemy oczywiście głosować za tym rozwiązaniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła parlamentarnego Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, po stanowisku komisji.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy wprowadzenia możliwości skrócenia okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat odpowiednio do 5 lub 10 lat. Adresatami projektowanych rozwiązań mają być mikro-, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie gmin położonych w powiatach o wysokim wskaźniku bezrobocia, będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Projekt wyszedł ze środowisk przedsiębiorców skupionych wokół Pawła Kukiza. Ci przedsiębiorcy chcą inwestować na obszarach wiejskich, bo takie obszary mają dla nich wiele zalet, czyli niskie koszty pracy, niskie koszty gruntu, niskie koszty budowy takich budowli niemieszkalnych. Aczkolwiek przy mikro- i małych przedsiębiorcach ważny jest okres zwrotu. I dlatego ci przedsiębiorcy zwrócili się z prośbą o to, aby skrócić okres zwrotu amortyzacji. Proszę sobie wyobrazić: ktoś chce zbudować, powiedzmy, masarnię i jeżeli on ją zbuduje, to tak naprawdę ten okres zwrotu przypada na jego wnuków. I dlatego trzeba go skrócić, tak żeby było to dodatkową zachętą dla nich, aby tam się pobudowali.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#JarosławSachajko">Polacy mają ok. 2 bln zł oszczędności, chcieliby je zainwestować, ale chcieliby to zrobić jak najszybciej, by móc obracać tymi pieniędzmi dalej, nie chcą czekać przez dwa pokolenia, aż te pieniądze do nich wrócą.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#JarosławSachajko">Pani poseł Skowrońska mówiła o pomocy dla samorządów. I to właśnie jest pomoc dla samorządów. Jest bardzo dużo wiejskich samorządów, które nie mają w zasadzie pieniędzy z innego źródła niż środki z podatku rolnego. One wtedy tylko wegetują, obracając tą małą ilością pieniędzy. Dlatego tutaj, jeżeli powstaną inwestycje, to się pojawią za chwilę wpływy z PIT, wpływy z CIT i te firmy, te gminy zaczną się rozwijać i będzie nam się Polska rozwijała równolegle.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie, bo będzie amortyzacja…)</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#JarosławSachajko">Pani poseł, 5 lat szybko zleci, a ludzie przecież będą w tej gminie żyć dłużej niż 5 lat. To naprawdę szybko zleci.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Skąd pan to wie?)</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#JarosławSachajko">Pani poseł, prosiłbym, żeby nie dopowiadać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle, proszę nie dyskutować z panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JarosławSachajko">Ja mam 50 lat, pani trochę mniej, i zleciało. 5 lat również zleci.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JarosławSachajko">Dlatego cieszę się, że wszystkie kluby i koła chcą popierać tę inicjatywę. Oczywiście ta ustawa nie rozwiązuje wszystkich problemów. Ale ważny problem rozwiązujemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#RyszardTerlecki">Pani Joanna Senyszyn, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej popiera poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, druki nr 3129 i 3300, gdyż być może — niestety tylko: być może — przyczyni się do zmiany, do poprawy sytuacji mikroprzedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#JoannaSenyszyn">Równocześnie podzielamy pogląd, że ciągłe zmiany ustaw podatkowych są niezwykle kłopotliwe dla podatników i niekoniecznie przynoszą planowane efekty. Przykładowo wielu emerytów nie tylko nie zyskało na polskim bałaganie, nazwanym szumie Polskim Ładem, ale wręcz straciło, bo nie odliczają choćby ulg rehabilitacyjnych ani składki zdrowotnej, która wcześniej była odliczana w większości. Zarazem zmniejszyła się kwota odpisu na organizacje pozarządowe, które z tego powodu znalazły się w trudnej sytuacji, zwłaszcza te, którym rząd nie daje pieniędzy w związku ze swoją polityką przysparzania PiS-owi głosów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#JoannaSenyszyn">W przypadku procedowanej ustawy też nie wiemy, jakie efekty przyniesie jej przyjęcie. Ustawy podatkowe, ale nie tylko takie, są ciągle nowelizowane, warto zatem pamiętać maksymę Tacyta: im bardziej chore państwo, tym więcej w nim ustaw i rozporządzeń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zgłosili się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#RyszardTerlecki">Może pół minuty na pytanie wystarczy…</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! To jest maluśki krok we właściwym kierunku. Bo w Polsce inwestycje jako procent PKB spadły z poziomu 20,4% w 2015 r. do 16,8% w 2022 r. W 2015 r. byliśmy na średnim poziomie w Unii Europejskiej, w tej chwili niestety tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym chciałem zapytać: Jakie działania podejmuje rząd, aby zwiększyć inwestycje w Polsce? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pół minuty. Chyba pan żartuje.)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#RyszardTerlecki">Wcale nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Powiaty z wysokim poziomem bezrobocia, amortyzacja. Bardzo bym prosił, żeby udzielił mi pan minister pisemnej odpowiedzi na pytanie, których powiatów to dotyczy, gdzie jest tak wysoki poziom bezrobocia, że będzie realizowana tam ustawa w zakresie amortyzacji budynków mieszkalnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja wielu polskich przedsiębiorstw jest bardzo trudna, a jest ona jeszcze trudniejsza w małych miejscowościach, miejscach, gdzie jest duże bezrobocie. Tutaj potrzebne są rozwiązania systemowe. A te rozwiązania systemowe oznaczają m.in. stałość i przewidywalność prawa, to, że prawo jest czytelne.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Druga rzecz: niskie podatki. Nie możecie państwo uwzględniać tu 9-procentowej składki zdrowotnej, która te facto jest dodatkowym podatkiem. Tylko i wyłącznie rozwiązania dotyczące dłuższej perspektywy mogą przynieść taki efekt, że polscy przedsiębiorcy zechcą finansować… Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#RyszardTerlecki">W międzyczasie jeszcze pozdrawiamy radnych z Garwolina, którzy obserwują nasze obrady z galerii, a przybyli na zaproszenie pani poseł Iwony Kurowskiej.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Adresatami projektowanych rozwiązań mają być mikro-, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie gmin położonych w powiatach o wysokim wskaźniku bezrobocia, będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JanSzopiński">Mam takie oto pytanie: Czy rządzącym można ufać i wierzyć w to, że to, co robią w tej ustawie, robią z myślą o przedsiębiorcach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RyszardTerlecki">Ale pytanie pan zadał.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Adam Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Widać, że przedsiębiorcy również się przysłuchują naszym obradom, ponieważ po ostatniej debacie o przyspieszonej amortyzacji — co prawda ona dotyczyła terenów o wysokim bezrobociu i niskich przychodach — pojawiła się prośba do pana ministra. Przedsiębiorcy prosili, aby zapytać również o to, czy jest analiza ze strony ministerstwa i czy są przymiarki, żeby wprowadzić zmiany w naliczaniu amortyzacji również na pozostałych terenach, w pozostałych powiatach w Polsce. Oczywiście nie o takiej dużej amortyzacji mówimy, ale czy są takie przymiarki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa dotyczy płatników PIT-u i CIT-u i proponuje m.in. uzależnienie okresu amortyzacji od stopy bezrobocia w danym powiecie. To jest bardzo słuszne rozwiązanie, ale mam odrobinę wątpliwości. Pytanie: Czy nie ma założenia, że w niektórych przypadkach dojdzie do przekroczenia dopuszczalnej wspólnotowym prawem skali pomocy de minimis i zarzutów naruszenia swobody konkurencji i wymiany…</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale to tylko do wysokości…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#ArturŁącki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście każda ustawa, która chociaż w części pomoże przedsiębiorcom, jest ustawą przez nich oczekiwaną. Tylko problem polega na tym, że wy, panowie z PiS-u i panie z PiS-u, tak to robicie, że najpierw chochlą tym przedsiębiorcom zabieracie, jak chociażby w przypadku składki zdrowotnej, a później łyżeczką oddajecie, jak w przypadku tej ustawy dla kilku powiatów. Moje pytanie jest takie: Jakich konkretnie powiatów będzie dotyczyła ta ustawa? I drugie pytanie: Czy nie warto zacząć wreszcie pracy nad zmianą całego systemu amortyzacji budynków i budowli, bo on jest złodziejski?</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam prośbę do pana ministra, aby powiedział nam i Wysokiej Izbie, ilu gmin będzie to dotyczyło zgodnie z obecnymi wyliczeniami, bo to się może zmienić w przyszłym roku, oraz jaki będzie koszt wejścia w życie tej ustawy dla budżetu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MartaWcisło">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na potrzeby kampanii wyborczej PiS tworzy ustawę, mówiąc, że pomaga przedsiębiorcom poprzez skrócenie amortyzacji z 40 do 10 lat, a tym samym zwiększenie dochodu dla przedsiębiorcy. Moje pytanie do pana ministra: Czy dochód od amortyzacji, który jest księgowym dochodem, będzie objęty składką zdrowotną? Bo to nie jest dochód z podstawowej działalności i absolutnie nie powinno być od niego liczonej składki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#KrystynaSkowrońska">Gminy o niskich dochodach i wysokim bezrobociu mają mieć dla mikro- i małych przedsiębiorców określoną ulgę. Panie ministrze, pytanie: Ile jest gmin spełniających te kryteria i w których województwach? Poprosimy o mapę, bo wszyscy jesteśmy zainteresowani, jak to narzędzie będzie służyło. Chodzi o koszty transportu, to ważne, i jaka jest tam dostępność dróg.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#KrystynaSkowrońska">Poseł mówił o masarni. Panie pośle, sam pan wie, że pogłowie trzody chlewnej się zmniejszyło i rolnicy mają kłopot. Zboże techniczne — doskonale pan o tym wie, a o masarniach pan mówi? Niech pan się weźmie za ten rząd, żeby wreszcie pomógł rolnikom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#RyszardTerlecki">Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich latach, za rządów Prawa i Sprawiedliwości, poziom bezrobocia znacznie spadł. Mamy najniższy poziom bezrobocia w całej Unii Europejskiej. Ale chciałem zapytać, bo wsłuchiwałem się w te pytania, w te głosy polityków opozycji: Panie ministrze, czy prawdą jest to, o czym mówił chociażby pan poseł Łącki, czyli że ten złodziejski system amortyzacji obowiązywał przez cały czas rządów Platformy Obywatelskiej?</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: I przez 8,10 lat rządów PiS-u.)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#MarcinPorzucek">I czy to prawda, że dopiero rząd Prawa i Sprawiedliwości to zmienia? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przez cały okres 10 lat rządów PiS-u obowiązywał.)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, pani już przemawiała, zadawała pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie ulega wątpliwości, że dobrobyt bierze się z pracy i każda forma wsparcia dla przedsiębiorców jest jak najbardziej słuszna, zwłaszcza na tych terenach, które objęte są wysokim bezrobociem. Natomiast ważne byłoby, żeby wspierać generalnie przedsiębiorców. W związku z tym mam pytania do pana ministra: Co z podwójnym opodatkowaniem składką zdrowotną? Co ze stabilnością podatkową? Co ze stabilnością prawa? To są elementy, które decydują o tym, czy przedsiębiorcy decydują się na dodatkowe inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Od kilku lat systematycznie pogarszają się warunki prowadzenia działalności gospodarczej dla polskich przedsiębiorców. Skutkiem tego jest spadające zainteresowanie podejmowaniem tej działalności. Mam pytanie do pana ministra: Czy takie drobne, pojedyncze zmiany mogą ten trend odwrócić? Dlaczego rząd nie podejmuje się kompleksowego rozwiązania problemów, które utrudniają działalność gospodarczą przedsiębiorcom? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są gminy, które nie z własnej winy zostały biedne. W byłym województwie wałbrzyskim bezrobocie sięgnęło 900 tys. ludzi z przemysłu górniczego, elektronicznego, włókienniczego. Te gminy historycznie są biedne i takim gminom trzeba pomagać, nawet w taki sposób jak ulgi podatkowe. Ale chciałem zapytać ministerstwo, czy ktoś zrobił analizę w tych gminach, w których upadł przemysł. Chodzi o ustalenie, jak to skutkuje pokoleniowo, jak to wpływa na poziom życia w tych gminach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mali i mikroprzedsiębiorcy mówią: to jest dobry ruch, ale dla niewielkiej grupy i bardzo niewielki.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#JoannaFabisiak">A pytają o coś innego. Pytają o rozwiązania systemowe. O tym była mowa właściwie w każdej wypowiedzi. Chodzi o nośniki energii i tragiczny wręcz ZUS, który niszczy przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#JoannaFabisiak">Pytanie. Chciałabym usłyszeć od pana ministra, i proszę o odpowiedź na piśmie, ile mikro- i małych przedsiębiorstw upadło? Czy planujecie państwo rozwiązania systemowe, o których była tu mowa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Faktycznie ten projekt ustawy jest kroplą w morzu potrzeb. Brakuje konkretnych systemowych rozwiązań, które byłyby realnym wsparciem dla przedsiębiorców, którzy rzeczywiście znajdują się w niezwykle trudnym położeniu. Obowiązkiem rządzących jest tworzenie takich rozwiązań, które będą wsparciem dla przedsiębiorców, aby ci mogli prowadzić inwestycje. W tym mógłby pomóc także KPO, a tych środków niestety nie mamy. Kiedy zatem środki z KPO trafią do Polski? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym zapytać o skalę oddziaływania tych nowych przepisów w Polsce. Krótko mówiąc: Ile powiatów dzisiaj kwalifikowałoby się do tego, ażeby zastosować mechanizmy przewidziane w tej ustawie? Rozmawialiśmy o tym 3 tygodnie temu, ale ciągle nie otrzymaliśmy tej informacji na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#JacekProtasiewicz">Po drugie, jakie zdaniem rządu będą skutki finansowe dla samorządów, które ten mechanizm wobec przedsiębiorców będzie obowiązywał? Oczywiście chodzi o skutki finansowe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JoannaSenyszyn">Posłowie już pytali o liczbę gmin z wyższym bezrobociem, a więc tych, których dotyczy projekt. Ale czy projektodawcy lub rząd szacowali, ilu przedsiębiorców ewentualnie zyska na wejściu w życie tej ustawy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#RyszardTerlecki">Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Artur Soboń.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#ArturSoboń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#ArturSoboń">Panie Marszałku! Tak gwoli wzajemnych uprzejmości zwrócę uwagę, że większość, pań poseł w szczególności, pytających ze strony klubu Platformy Obywatelskiej opuściła salę, nie wysłuchawszy odpowiedzi na zadawane pytania.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja czekam, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#ArturSoboń">Panu odpowiem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#ArturSoboń">Otóż precyzyjnie są tam dwa kryteria, które dotyczą gmin w powiatach, więc jeśli ktoś mnie pytał, ile jest powiatów, to jest to nieprecyzyjnie zadane pytanie. Według najnowszych danych jest to 855 gmin. Oczywiście takie dane przekażemy sejmowej Komisji Finansów Publicznych. Każdy poseł, który będzie zainteresowany tym, która gmina spełnia oba kryteria — bo kryterium bezrobocia jest rejestrowane na poziomie powiatu — będzie mógł zobaczyć, jakie to gminy aktualnie, przy obecnych wskaźnikach będą objęte szybszą stawką amortyzacji.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#ArturSoboń">Przy założeniu, pani poseł… Zwracam się do pani poseł Senyszyn. Określenie kosztów zawsze opiera się na założeniach, bo musimy projektować, ile tych inwestycji powstanie w poszczególnych gminach. Założyliśmy więc, że to będą trzy takie inwestycje w każdej gminie — i to jest odpowiedź na pytanie o przedsiębiorców, a jednocześnie o koszty. Przy tym założeniu to jest koszt ok. 117 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#ArturSoboń">Chcę zwrócić państwa uwagę w tej dyskusji… Oczywiście mówię to z wdzięcznością za to, że państwo gotowi są poprzeć ten projekt, projekt poselski, i za to parlamentarzystom klubu Prawo i Sprawiedliwość dziękuję, także za inicjatywę pana posła Jarosława Sachajki i posłów Kukiz’15. Ale to jest projekt realizowany w ramach realnej polityki spójności. Zwróćcie państwo uwagę na to, co zrobiliśmy przez ten ostatni okres, prowadząc politykę spójności, w ramach której transferuje się środki dla samorządów w największym stopniu do Polski lokalnej, do Polski powiatowej. Stąd też przy kolejnych transzach… W ostatnich 2 latach przekazaliśmy już ponad 25 mld zł ekstra dla samorządów. W tym roku będzie to 13,2 mld zł przy takim oto założeniu, że zawsze jest dolny limit, w przypadku gminy — 1,5 mln w tym roku, w przypadku powiatu — 3,4 mln zł, nawet jeśli dochody własnej bazy podatkowej są dochodami niższymi.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#ArturSoboń">Krótko mówiąc: dzisiejsza polityka spójności to polityka wyrównywania szans nie tylko pomiędzy dużymi miastami czy Polską zachodnią a Polską wschodnią, ale także w ramach regionów, gdzie mamy rozwarstwienie pomiędzy powiatami i pomiędzy gminami. To narzędzie jest jednym z narzędzi, które będą służyły wyrównywaniu szans dla tych gmin, które są mniej zamożne — które zdaniem pana posła Janusza Korwin-Mikkego tym samym same w sobie są bardziej atrakcyjne dla inwestorów. Tylko tyle, że tak się nie dzieje. Oczywiście można zaprzeczać rzeczywistości, uważając, że tym gorzej dla rzeczywistości, natomiast zaklęciami realnie polityki, w tym przypadku polityki spójności, nie zrealizujemy.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#ArturSoboń">Na dowód tego, że nasze narzędzia przynoszą efekty… Zobaczyłem sobie dzisiaj wyniki za I kwartał Polskiej Strefy Inwestycji, czyli rozwiązania trochę analogicznego do skróconej amortyzacji, tyle że w zakresie PIT-u i CIT-u dla nowych inwestycji. I czy to będą reinwestycje polskich firm, czy to będą… Zresztą jest coraz mniej, jak państwo być może zwrócili uwagę, inwestycji zagranicznych, jeśli chodzi o wsparcie w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Jest coraz więcej firm polskich, coraz więcej reinwestycji na terenach Polski wschodniej, bo co trzecia decyzja dotyczy terenu Polski wschodniej, w I kwartale 2023 r. — na 1,4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#ArturSoboń">Jeśli chodzi o wątki poboczne, które w tej dyskusji się pojawiły, a które warto skomentować, to jest wątek ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#ArturSoboń">Naprawdę tyle, ile zrobiliśmy w zakresie odciążenia przedsiębiorców poprzez… Mały ZUS+, preferencyjne składki, zbieg tytułów, ulga na start to są rozwiązania, które dzisiaj realnie służą przedsiębiorcom.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#ArturSoboń">Jeśli chodzi o samorządy, tutaj skala hipokryzji jest gigantyczna. Zwrócę państwu uwagę, w szczególności posłom Koalicji Obywatelskiej, że pomimo trudnej sytuacji dla wszystkich budżetów, i budżetów samorządowych, i budżetu państwa — mamy turbulencje zewnętrzne, mamy wysoką inflację — samorządy weszły ze stanem środków na kontach i lokatach blisko 40 mld zł. Samorządy pomniejszyły dług swojego sektora i samorządy dzisiaj inwestują nawet o 1/4 więcej niż na początku naszej kadencji, o 25% więcej. To jest 65 mld zł za rok 2022. Uwaga, w tym roku właśnie dzięki wsparciu ze strony rządu inwestycji samorządowych to będzie już absolutny rekord, bo w tym roku samorządy zainwestują 115 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#ArturSoboń">To są realne działania, które przynoszą efekty. A co wy proponujecie? Jak pan przewodniczący Tusk mimochodem na jednym ze spotkań powiedział: 60 tys. — kwota wolna, bez żadnych wyliczeń, bez żadnej odpowiedzialności, to wy oczywiście karnie złożyliście poselski projekt ustawy w tym zakresie. Co z tego projektu wynika? Z tego projektu wynika 45 mld zł mniej, z czego 15,5 mld dla samorządów. I konia z rzędem temu, i prezydentowi z Platformy, i posłowi z Platformy, który znajdzie w waszym projekcie słowo o rekompensatach, jakichkolwiek rekompensatach dla samorządów. A my jeszcze w tym roku ponad 13 mld zł dołożymy samorządom.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#ArturSoboń">Wreszcie pytania. Pan poseł Szopiński zadał z pasją pytanie, fundamentalne, czy można wierzyć. Odpowiadam: tak, dokładnie o to, w istocie chodzi.</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#ArturSoboń">Pan poseł Woźniak prosił o analizę pozostałych gmin i powiatów. Taką analizę przeprowadzimy.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#ArturSoboń">Pan poseł Wolski bał się o to, czy przedsiębiorcy nie przekroczą tej 3-letniej, skądinąd wysokiej, bo 200 tys. euro, pomocy de minimis. Jest odpowiednia baza, nie jest możliwe, aby tak się stało.</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#ArturSoboń">Pani poseł Wcisło pytała mnie, czy odpisy amortyzacyjne pomniejszą dochód. Wydaje mi się, że pani poseł powinna to wiedzieć, ale oczywiście potwierdzam, tak też się stanie i będzie miało to wpływ na niższą składkę zdrowotną.</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#ArturSoboń">Wreszcie temat samej składki zdrowotnej, który się tutaj przewijał, choć w tym projekcie w ogóle o niej nie ma mowy. Skala braku odpowiedzialności za słowa, które tutaj padły, wymaga mojego krótkiego komentarza. Drodzy państwo, naprawdę intelektualnie miałkim i bezcelowym zajęciem jest obrona stanu rzeczy z roku 2021. Z kilku powodów. Po pierwsze, w całej Unii Europejskiej są dwa sposoby, jeśli chodzi o skalę odliczania składki zdrowotnej: albo od podstawy opodatkowania, co dzisiaj jest dla części przedsiębiorców do limitu, albo składka nie jest odliczana od podstawy opodatkowania. Wyłącznie w Polsce występowało zjawisko odliczania składki zdrowotnej od finalnego zobowiązania podatkowego. Czym to skutkowało? Otóż skutkowało to dość specyficznym systemem podatkowym, utrzymywanym przez długie lata także za waszych rządów. Mianowicie mieliśmy system progresywno-regresywny. To znaczy do pewnego momentu faktycznie mieliśmy progresję podatkową, choćby ze względu na stawki podatkowe, przy bardzo małej kwocie wolnej, bo kwota wolna najlepiej działa w przypadku osób mniej zarabiających, ponieważ niweluje im podatek do zera albo blisko zera. Ale jak ktoś więcej zarabiał, jak ktoś był osobą bardziej zamożną, miał większe dochody, to odliczenie składki pozwalało mu niwelować ten podatek. Ba, jeśli miał różne inne przywileje zaszyte w systemie podatkowym, np. 50-procentowe koszty uzyskania przychodu, to praktycznie niwelował sobie ten podatek, bo on wynosił punkt procentowy czy dwa punkty procentowe. To jest naprawdę nie do obrony.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#ArturSoboń">Do obrony dzisiaj, niezależnie od tego, czy jesteśmy większymi zwolennikami progresji, czy mniejszymi zwolennikami progresji, jest wysoka kwota wolna i odpowiednie stawki podatkowe, które sprawiają, że system jest czytelny, że system jest sprawiedliwy i że system jest zrozumiały dla podatników. I naprawdę dzisiaj mówienie o tym w tej Izbie, mając świadomość tego, jak te zmiany zostały przeprowadzone, także przeze mnie, w połowie ubiegłego roku… Dzisiaj, drodzy państwo, efektywna średnia stawka PIT, jaką płaci Polak, jaką płaci podatnik w Polsce, wynosi dokładnie 8,47%. Efektywna stawka CIT, jaką płacą przede wszystkim duże firmy, bo stawkę CIT płacą przede wszystkim duże przedsiębiorstwa, to jest 16,76. Przy uwzględnieniu wszystkich obniżonych stawek, które wprowadziliśmy, 0%, 5% i 8%, średnia ważona stawka VAT w Polsce to jest dokładnie 16,85. Sami sobie odpowiedzcie, czy to są wysokie stawki podatkowe. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Plus składka zdrowotna, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MałgorzataPępek">Skrócenie w ramach ustawy okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat odpowiednio do 5 lub 10 lat jest niewątpliwie dobrym pomysłem.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MałgorzataPępek">Choć trudno posądzić rząd o miłość do przedsiębiorców, ktoś w końcu pomyślał, że pieniądze nie biorą się znikąd, a z ciężkiej pracy osób prowadzących działalności gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#MałgorzataPępek">Sam projekt może wesprzeć mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w gminach o wysokim wskaźniku bezrobocia i niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Ale dlaczego nie pójść dalej, tak by dać równe szanse wszystkim, a nie tylko wybranym przedsiębiorcom z terenów objętych wskaźnikami zapisanymi w ustawie?</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#MałgorzataPępek">Jaka jest zatem szansa na objęcie wszystkich firm w Polsce tymi przepisami? Czy robiono takie wyliczenia i ile by to mogło kosztować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#RyszardTerlecki">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskich projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią poseł Dominikę Chorosińską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#DominikaChorosińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Wspomnienia Gehenny Polskich Dzieci Wojny z druku nr 3147 oraz o poselskim projekcie ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Dzieci Wojny z druku nr 1380.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#DominikaChorosińska">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierowała w dniu 7 lipca 2021 r. projekt ustawy zawarty w druku nr 1380, a w dniu 12 kwietnia 2023 r. projekt ustawy zawarty w druku nr 3147 do Komisji Kultury i Środków Przekazu do pierwszego czytania. Komisja kultury wyraziła zgodę na wspólne rozpatrzenie projektów, jednak za wiodący uznała projekt z druku nr 3147.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#DominikaChorosińska">Komisja pracowała w atmosferze zgody, dlatego że celem nadrzędnym było uhonorowanie polskich dzieci wojny, ustanowienie nowego, tak istotnego święta w kalendarzu historycznym Polski. Pod dyskusję poddano dwie rzeczy, mianowicie datę ustanowienia tego święta oraz tytuł. I tutaj oboje wnioskodawcy byli skłonni do ustępstw. Wnioskodawca projektu z druku nr 3147 pan poseł Jacek Kurzępa zgodził się na skrócenie tytułu, a pani poseł Monika Falej zgodziła się na zmianę daty.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#DominikaChorosińska">Trzeba pamiętać, że ten straszny los polskich dzieci nie zakończył się wraz z wojną w 1945 r., bo trzeba pamiętać również o tym, że mamy do czynienia z tzw. wilczętami, czyli dziećmi żołnierzy wyklętych, o czym wspominał dyrektor Muzeum Dzieci Polskich — ofiar totalitaryzmu Ireneusz Piotr Maj. Podawał on za przykład syna małżeństwa Żubrydów, pana Janusza Niemca. Jego rodzice zostali zamordowani jako uznani za polskich terrorystów, a on, mając 4 lata, znalazł się w więzieniu w Sanoku. Za polskie dzieci wojny uznaje się osoby urodzone do 8 maja 1945 r.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#DominikaChorosińska">Od lat wkładano wysiłki w upamiętnienie polskich dzieci wojny. Tu wielkie podziękowania za ten wysiłek panu posłowi Jackowi Kurzępie, który towarzyszył temu środowisku jako socjolog młodzieży od wielu, wielu lat i któremu, myślę, należą się wielkie gratulacje, że doprowadził ten projekt do końca. Nie było łatwo. Również wielkie podziękowania dla pani poseł Moniki Falej za jej trud, za propozycję, aby za tym symbolem szły jeszcze inne czyny, abyśmy nie zapomnieli o takich osobach również w konkretnym wymiarze — proponowała ona bon rehabilitacyjny dla nich. Było to przy zgodzie wszystkich członków komisji.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#DominikaChorosińska">Pozwolę sobie przeczytać ostateczny tekst owej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#DominikaChorosińska">„Ustawa o ustanowieniu Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny”</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#DominikaChorosińska">W hołdzie Polskim Dzieciom Wojny, które mimo traumy, jakiej doświadczyły za przyczyną hekatomby II wojny światowej, zbrodniczych działań okupantów niemieckich i sowieckich, potrafiły dźwigać ze zgliszcz naszą wspólną Ojczyznę oraz w dowód respektu i wdzięczności za ich wysiłek, stanowi się co następuje:</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#DominikaChorosińska">Art. 1. Dzień 10 września ustanawia się Narodowym Dniem Polskich Dzieci Wojny.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#DominikaChorosińska">Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#DominikaChorosińska">Komisja rekomenduje, aby Wysoki Sejm uchwalił załączony projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Jacek Kurzępa, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#JacekKurzępa">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie projektu z druku nr 3373. Z dużą osobistą satysfakcją jako przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Wspierania Środowisk Dzieci Wojny rekomenduję w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przyjęcie dyskutowanego projektu o ustanowieniu Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#JacekKurzępa">Gehenna polskich dzieci wojny, związana z okrucieństwem II wojny światowej ze strony obu totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego, niewystarczająco jest obecna w świadomości współczesnych Polaków, mimo że dotyczy pokolenia naszych babć i dziadków. To oni wówczas stali się najbardziej bezbronnymi ofiarami zdehumanizowanych celów zbrodniarzy, dla których ludzkie życie nic nie znaczyło. Celem zarówno niemieckiego, jak i później sowieckiego okupanta było zniszczenie biologiczne narodu polskiego. W tym celu wykorzystywano różne metody zadawania okrucieństwa, gwałtu, bólu, cierpienia wobec najsłabszych…</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: O Ukraińcach nic?)</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#JacekKurzępa">…wyrwanych z domów rodzinnych — dzieci właśnie. Częstokroć ostatnim zapamiętanym obrazem bliskości z rodzicami był akt ich gwałtownej śmierci zadanej przez okupantów. Zabierano je do obozów koncentracyjnych, poddawano eksperymentom medycznym, zsyłano na roboty do Niemiec czy w głąb sowieckiej Rosji, wynaradawiano, poddawano próbom germanizacji i sowietyzacji. Wskutek działań wojennych i eksterminacji w tym czasie 2 mln dzieci straciło życie, w tym 600 tys. dzieci żydowskich. 200 tys. dzieci wywieziono do Niemiec w celu germanizacji. 710 tys. nieletnich zmuszano do pracy niewolniczej. 1,5 mln polskich dzieci po II wojnie światowej było sierotami, półsierotami oraz dziećmi opuszczonymi.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#JacekKurzępa">Wśród wielu przerażających aktów okrucieństwa wobec polskich dzieci wojny szczególnym przykładem jest niemiecki obóz koncentracyjny dla dzieci przy ul. Przemysłowej w Łodzi, jedyny taki obóz w okupowanej Europie, gdzie blisko 12 tys. dzieci było zmuszanych do ciężkiej pracy. Pamięć o polskich dzieciach łódzkiego obozu koncentracyjnego kultywuje Stowarzyszenie Dzieci Wojny w Polsce, Zarząd Główny w Łodzi, a od 2018 r. ogólnopolskie święto polskich dzieci wojny odbywa się pod pomnikiem Pękniętego Serca, upamiętniającym cierpienia polskich dzieci mordowanych i poniewieranych przez Niemców podczas II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#JacekKurzępa">Innym przykładem jest bestialstwo, jakie Niemcy wykazywali wobec dzieci Zamojszczyzny wywożonych do rodzin w III Rzeszy i germanizowanych tak skutecznie, że wiele nie wiedziało o swoim polskim pochodzeniu. Ta pamięć o nich jest podtrzymywana i rokrocznie wspominana przez Stowarzyszenie Dzieci Zamojszczyzny. Pamiętać musimy też dzieci z tysięcy gett, dzieci powstania warszawskiego, dzieci zamarznięte na Syberii oraz w drodze na nieludzką ziemię, wywożone do Kazachstanu, 1,5 mln dzieci sierot, kilkaset tysięcy okaleczonych oraz dzieci utraconych szans na godne życie.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#JacekKurzępa">Po zakończeniu działań wojennych rozpoczęła się tułaczka — dzieci, które przeżyły, poszukiwały swoich najbliższych, a ci dorośli swoich własnych dzieci — i ich walka o przetrwanie oraz wyrównanie utraconych szans edukacyjnych i zawodowych. Dzieci te miały nieporównywalnie trudniejszy start w dorosłe życie niż dzieci okupantów niemieckich, sprawców wojny i prześladowań. To właśnie dzieci wojny mają ogromny wkład w odbudowanie zniszczonej Polski. To nasi pionierzy, nasze mamy i ojcowie, babcie i dziadkowie. To dziś seniorzy, osoby powyżej 73. roku życia. Żyje ich obecnie w Polsce ok. 3 mln. Wam i pamięci waszych rówieśnych, którzy nie przetrwali wojny, o waszym heroizmie, woli przetrwania i trudzie życia dla Polski dedykujemy tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#JacekKurzępa">Klub Prawo i Sprawiedliwość w pełni popiera projekt ustawy proklamujący ustanowienie dnia polskich dzieci wojny.</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Krzysztof Piątkowski, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję pani poseł Monice Falej za projekt. Dziękuję panu posłowi Jackowi Kurzępie. Rzeczywiście dyskusja na temat obydwu projektów była zgodna. I słusznie, bo trudno się spierać o sprawy tak istotne jak chęć upamiętnienia zbrodni chyba najgorszej, jaką możemy sobie wyobrazić. Trudno zbrodnie porównywać, ale wtedy, kiedy jesteśmy świadkami albo słyszymy o zbrodniach przeciwko dzieciom, to serce nam pęka, tak jak pękło serce zbudowane przez Jadwigę Janus w samym środku łódzkiego parku na Bałutach, w bezpośrednim sąsiedztwie obozu na Przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#KrzysztofPiątkowski">W czasie wojny zginęło bardzo, bardzo wiele dzieci. Zginęło ich bardzo wiele w Polsce. Cierpiały, były świadkami cierpienia, głodowały, zmuszano je do pracy, bito, mordowano. Prawdopodobnie zdecydowanie ponad 2 mln dzieci na ziemiach polskich, polskich dzieci, wśród nich wiele dzieci pochodzenia żydowskiego… Ale przy okazji chcę przypomnieć o tym, że ginęły również dzieci przywożone do Polski w czasie II wojny światowej. Tutaj też ginęły dzieci, np. w Litzmannstadt Ghetto na terytorium mojego rodzinnego miasta, przywożone z tak nieodległych w sumie krajów jak Luksemburg, Austria, Czechy, Niemcy. Ginęli również Sinti, Romowie. Warto wspomnieć o miejscu, które wciąż w Polsce jest mało znane, które przeszło do historii jako kuźnia Romów, gdzie w jednej czynszowej kamienicy, podobnie jak obóz na Przemysłowej, wciśniętej w granice Litzmannstadt Ghetto, zmieszczono 6 tys. osób, a wśród nich naprawdę bardzo, bardzo wiele dzieci.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#KrzysztofPiątkowski">Jeszcze raz więc dziękuję. Dziękuję za hołd złożony dzieciom. Dziękuję też za to, że w jednym z projektów, uzasadnień projektów znalazł się opis obozu na Przemysłowej, bo to rzeczywiście szczególny przykład bestialstwa. Oczywiście historycy różnie informują o tym, ile dzieci tam zginęło. W starszych opracowaniach mówi się, że to ok. 12 tys., w nowych, m.in. autorstwa pracowników łódzkiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, mówi się, że to ok. 3 tys., ale przecież nie ma to większego znaczenia. To jest niewyobrażalna zbrodnia i to się nigdy, nigdy nie powinno wydarzyć.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#KrzysztofPiątkowski">Oczywiste, że klub Platformy Obywatelskiej poprze ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Monika Falej przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie Posłanki i Posłowie! Szanowne Dzieci Wojny! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy w sprawie sprawozdania komisji o poselskich projektach ustaw o ustanowieniu Narodowego Dnia Wspomnienia Gehenny Polskich Dzieci Wojny i o ustanowieniu Narodowego Dnia Dzieci Wojny.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#MonikaFalej">Z tej mównicy chciałabym państwu powiedzieć, że 2 lata czekamy tutaj, w Sejmie na to, żeby podjąć wspólną decyzję. Marzyłoby mi się, żeby podjąć ją przez aklamację. Pewnie przyczyny formalne nie będą na to pozwalać, ale myślę, że to powinno w ten sposób wybrzmieć, że ta ustawa powinna zostać przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#MonikaFalej">My w Sejmie czekamy 2 lata, ale państwo czekacie kilkadziesiąt lat na to, żeby oddać państwu hołd i cześć i pokazać cierpienie, jakiego dzieci polskie, żydowskie i każde inne doznały na ziemiach polskich od nazistów, od Sowietów, którzy krzywdzili dzieci, bijąc, okaleczając i mordując ich bliskich.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#MonikaFalej">Dlatego dzisiaj powinniśmy o tym naprawdę bardzo mocno pamiętać i mówić jasno jednym głosem: dzieci wojny to osoby, które doznały krzywdy. Dzieci wojny to osoby, które powinny być pamiętane i o które państwo polskie powinno zadbać. Dziś pewnie to zrobimy w sposób symboliczny, przyjmując ustawę o polskich dzieciach wojny, ale mam nadzieję, że państwo polskie pochyli się również nad waszym losem dnia dzisiejszego, że będziecie mieli lepszy dostęp do służby zdrowia, że będziecie mieli możliwość skorzystania z bonu rehabilitacyjnego, że będziecie mieli możliwość skorzystania z tego, co wam jest najbardziej potrzebne, ze spokoju i z godności. Żebyście dziś doświadczyli tego, co wam odebrano kiedyś. A dziś państwo polskie powinno wam gwarantować spokój, dobrą opiekę i godność.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#MonikaFalej">Z tego miejsca jasno mówię: klub parlamentarny Lewicy poprze ten projekt. Myślę, że to najwyższy czas, żebyście państwo chociaż w sposób symboliczny doznali spokoju i godności od tej Izby.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#MonikaFalej">Dziękuję wszystkim posłom i posłankom za pracę i liczę, że właśnie ponad podziałami te ofiary, które przyniosła wojna, i te ofiary, które przeżyły tę wojnę, które są świadectwem tego, co człowiek może drugiemu człowiekowi zrobić, doznają spokoju i symbolicznego upamiętnienia krzywd. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Rzepa przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#JarosławRzepa">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zabrane dzieciństwo, marzenia, zabrana rodzina i najbliżsi, zabrane człowieczeństwo. A najgorsze, że do końca życia żyli w traumie i nadal musieli walczyć, walczą o siebie, o swoje imię, o namiastkę jakiegoś zadośćuczynienia.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#JarosławRzepa">Dzieci inaczej przeżywają wojnę, zwłaszcza jeżeli są same. Oddzielone od rodzin, wywiezione do obozu, poddane eksperymentom. A nawet jeśli bliscy pozostali przy nich, dzieci były pod ich opieką, to tak samo głodowały, chorowały i umierały, uciekały na piechotę setki kilometrów, były siłą wcielane do niemieckiej szkoły i odzierane z polskości.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#JarosławRzepa">Straty, które w latach II wojny światowej poniosły dzieci i młodzież polska wskutek hitlerowskiej eksterminacji, były ogromne. 2 mln dzieci straciło życie, w tym 600 tys. dzieci żydowskich. 200 tys. dzieci zostało wywiezionych do hitlerowskich Niemiec w celach germanizacyjnych, z czego wróciło ok. 15%. 710 tys. małoletnich zostało skierowanych do przymusowych prac fizycznych. 1,5 mln polskich dzieci po II wojnie światowej było sierotami, półsierotami, a także dziećmi opuszczonymi, z czego 320 tys. wymagało natychmiastowej opieki specjalistycznej w placówkach wychowawczych, terapeutycznych oraz medycznych. Skalę strat wojennych i zakres potrzeb przybliża obrazowe stwierdzenie Edwarda Rosetta z 1945 r. z Łodzi: Co szóste dziecko w kołysce, co czwarte dziecko w wieku przedszkolnym i co trzecie dziecko w wieku szkolnym pozostawało bez ojca lub bez matki, jeśli nie bez obojga rodziców.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#JarosławRzepa">Wojna wywołała również wiele traum, które nauka opisała jako syndromy tego czasu. Jednym z nich był tzw. syndrom KZ. Opisuje skutki pobytu dzieci i młodzieży w obozach koncentracyjnych, aresztach, obozach pracy. Miały one charakter bezpośredni oraz pośredni. Do pierwszej grupy należą oczywiście urazy cielesne, a do drugich następstwa przeżyć obozowych, opóźnienia w rozwoju intelektualnym, liczne przypadki chorób psychicznych i psychonerwic, brak rodziny, niski poziom wykształcenia. Nieludzkie warunki bytowania doprowadziły do wysokiej umieralności. Tylko co dziesiąte dziecko osadzone w obozie doczekało wolności. Tylko co trzeci lub co czwarty z dawnych młodocianych więźniów obozów hitlerowskich przeżył 30 lat od wyjścia z obozu koncentracyjnego. Tak skrótowo przytoczone wyniki badań zamyka następujący wniosek: hitleryzm mimo zadanej mu klęski zdążył częściowo zrealizować swój plan biologicznej zagłady naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#JarosławRzepa">Podstawowym elementem kompleksu wojennego był splot następujących zjawisk i zachowań: poczucie winy wobec tych, którzy zginęli, skłonność do płaczu i ogólna wrażliwość, afazja, sny koszmarne, lękowe, ogólna lękliwość, onieśmielenie oraz podejrzliwość dzieci w stosunku do obcych osób, zdominowanie słownictwa dzieci przez wyrazy opisujące wojnę i towarzyszące im zjawiska, np. głód, alkoholizm czy prostytucja.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#JarosławRzepa">Typowy dla kompleksu wojennego był także wzrost przestępczości dzieci i młodzieży, przedwczesne usamodzielnienie dzieci, które wkraczały w dorosłe życie bez odpowiedniego przygotowania, brak opieki domowej, ogólna atmosfera wojny wraz z dominującym poczuciem nienawiści wobec wroga, co rodziło agresję i chęć zemsty. Negatywne skutki niosło także obniżenie autorytetu prawa, możliwość nielegalnego wzbogacenia się, swoboda seksualna czy nadużywanie alkoholu. Na tym gruncie wytworzyły się nawet okrucieństwa będące efektem oddziaływania osób dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#JarosławRzepa">W latach 1940–1941 Rosja sowiecka deportowała ze wschodnich rejonów Polski ok. 1200–1500 tys. obywateli polskich. W przybliżeniu czwartą część stanowiły dzieci poniżej 16. roku życia. Wśród deportowanych rozrzuconych po całym terytorium ówczesnej Rosji uwięzionych lub zesłanych na osiedlenie, bez podstawowych środków do życia, zmuszanych do katorżniczej pracy panowała bardzo wysoka śmiertelność. Tych ciężkich warunków nie wytrzymały zwłaszcza dzieci, dlatego liczba zgonów wśród nich była dwukrotnie wyższa niż wśród dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#JarosławRzepa">To są, szanowni państwo, fakty. Jako klub Koalicji Polskiej bardzo serdecznie dziękuję posłom, pani poseł Monice Falej, panu posłowi Kurzępie, za złożone wnioski. Bardzo dziękuję, że potrafiliśmy wspólnie pracować nad propozycją tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#JarosławRzepa">Przyjmiemy ją i ustanowimy 10 września, bo jestem przekonany, że tak będzie, Narodowym Dniem Polskich Dzieci Wojny. Myślę, że ta uchwała jest początkiem tego, co jeszcze dla nich zrobimy w przyszłości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Michała Urbaniaka, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ofiarom należy się wieczna pamięć, a oprawcom wieczna hańba. Ten projekt wspomina o dzieciach pomordowanych przez sowieckich i niemieckich bandytów w trakcie II wojny światowej. Gehenna polskich dzieci wojny związana jest z okrucieństwem dwóch totalitaryzmów — totalitaryzmu niemieckiego, czyli narodowego socjalizmu, i Sowietów. Te dzieci stały się najbardziej bezbronnymi ofiarami zdehumanizowanych celów przyjętych przez zbrodniarzy, którzy nie poważali życia ludzkiego. Celem było zniszczenie narodu polskiego, zniewolenie, a także pozbawienie tożsamości, bo tożsamość często kształtuje się w młodym wieku.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MichałUrbaniak">Z tego powodu dzieciom wojny, a także tym, którzy później odbudowywali naszą ojczyznę, należy się pamięć, należy się cześć. 10 września, który zostanie Narodowym Dniem Polskich Dzieci Wojny, będzie bardzo ważną datą w naszym kalendarzu. Ponad 2 mln dzieci zginęło, a kolejne miliony miały złamane życiorysy przez obozy koncentracyjne, wywózki, rozłąki z rodzinami, z przyjaciółmi.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#MichałUrbaniak">Represje oczywiście nie odbywały się tylko na terenie Polski, bo dzieci doznawały cierpień także np. na odległej Syberii, gdzie trafiały w bydlęcych wagonach. Często były zabierane z ulicznych łapanek, były siłą zabierane od rodziców. Odległe tereny dzisiejszej Rosji stały się symbolem katorgi, męczeństwa, śmierci setek tysięcy Polaków. Nie mamy prawa o tym zapominać, nie mamy takiego prawa.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#MichałUrbaniak">Pamięć należy się też tym dzieciom, bo dzisiaj też jest ważna data, które były ofiarami ukraińskich bandytów, którzy mordowali w trakcie rzezi wołyńskiej. Swoją drogą dzisiaj nad ranem w ramach takiego uczczenia pamięci również tych dzieci narodowcy w Medyce wystawili prawie 100 krzyży, które symbolizują miejscowości, które poszły z dymem w trakcie krwawej niedzieli.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#MichałUrbaniak">To też jest kwestia, o której należy pamiętać, bo jesteśmy winni pamięć wszystkim ofiarom. Musimy pamiętać o każdym Polaku, zwłaszcza o tych najmłodszych, bo oni byli najbardziej bezbronni. Ta pamięć się im po prostu należy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Zalewski przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PawełZalewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wspólna pamięć buduje wspólnotę, wspólnotę narodową. W naszym przypadku wszyscy jesteśmy potomkami dzieci wojny. To nasi dziadkowie albo nasi rodzice — to oni przekazali nam wspomnienie tych strasznych czasów, tego zabranego dzieciństwa, ale także to wielkie zobowiązanie, aby do takich dramatycznych chwil nigdy już nie doszło. Ich wielkim pragnieniem zawsze było to, aby ich dzieci, wnuki i prawnuki nigdy nie przechodziły przez ten horror, tę gehennę, przez którą przeszli oni. To jest nasze wielkie zobowiązanie wobec naszych dzieci, wobec naszych potomków, aby pamiętać, bo pamięć uwrażliwia, bo pamięć powoduje, że zdajemy sobie sprawę z ryzyka, bo pamięć powoduje, że znamy cenę naszych działań.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PawełZalewski">Dzisiaj kluczowe jest to, aby ta pamięć została uczczona. Koło Parlamentarne Polska 2050 jest wdzięczne inicjatorom, państwu posłom za przygotowanie tego projektu, za to, że w tym roku, 10 września będziemy mogli, bo jestem przekonany, że tak będzie, obchodzić pierwszy Narodowy Dzień Wspomnienia Gehenny Polskich Dzieci Wojny. To jest bardzo ważne dziedzictwo, wobec którego musimy dzisiaj stanąć i pokłonić się dzieciom wojny.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PawełZalewski">Proszę państwa, na koniec mam taką myśl — wojna wydawała się nam czymś odległym, czymś z historii, a dzisiaj poznajemy kolejne dzieci wojny, tym razem wojny na Ukrainie. Pomagamy im, jesteśmy w to bardzo zaangażowani, robimy wszystko, to jest nasze zadanie, aby w Europie nie było takich wydarzeń, takich wojen. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz poprosimy panią poseł Joannę Senyszyn, która przedstawi stanowisko koła Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej popiera poselski projekt ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny i proponuje, aby został przyjęty przez aklamację.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#JoannaSenyszyn">Najpiękniej honoruje dzieci wojny poezja, dlatego przeczytam Wysokiej Izbie okolicznościowy wiersz Jacka Korczakowskiego „Dzieci wojny”.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#JoannaSenyszyn">„Ten chłopiec z miasta, co szedł przez rynek</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#JoannaSenyszyn">i niespodzianie runął na wznak.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#JoannaSenyszyn">Ta w sadzie, która zrywała jabłka,</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#JoannaSenyszyn">a do koszyka granat jej wpadł.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#JoannaSenyszyn">Ta, która właśnie biegła do domu,</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#JoannaSenyszyn">kiedy przysypał ją ściany gruz.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#JoannaSenyszyn">Ten mały, który przeszyty kulą</u>
          <u xml:id="u-159.9" who="#JoannaSenyszyn">zawołać „mamo!” nie zdążył już.</u>
          <u xml:id="u-159.10" who="#JoannaSenyszyn">Oni wszyscy, oni wszyscy,</u>
          <u xml:id="u-159.11" who="#JoannaSenyszyn">słomki, pączki, kwiaty, listki,</u>
          <u xml:id="u-159.12" who="#JoannaSenyszyn">poprzez rzekę ognia płyną,</u>
          <u xml:id="u-159.13" who="#JoannaSenyszyn">w wirze wojny toną, giną.</u>
          <u xml:id="u-159.14" who="#JoannaSenyszyn">W oszalałym, strasznym świecie</u>
          <u xml:id="u-159.15" who="#JoannaSenyszyn">przerażone płaczą dzieci.</u>
          <u xml:id="u-159.16" who="#JoannaSenyszyn">Ten harcerz, który na barykadzie</u>
          <u xml:id="u-159.17" who="#JoannaSenyszyn">upychał worki pod gradem kul.</u>
          <u xml:id="u-159.18" who="#JoannaSenyszyn">I ten w bandażu, co nosze dźwigał</u>
          <u xml:id="u-159.19" who="#JoannaSenyszyn">przezwyciężając swój własny ból.</u>
          <u xml:id="u-159.20" who="#JoannaSenyszyn">Ta złotowłosa sanitariuszka,</u>
          <u xml:id="u-159.21" who="#JoannaSenyszyn">po której wszelki zaginął ślad.</u>
          <u xml:id="u-159.22" who="#JoannaSenyszyn">Ten zuch, co naftą tanki podpalał</u>
          <u xml:id="u-159.23" who="#JoannaSenyszyn">i nagle z jękiem na ziemię padł.</u>
          <u xml:id="u-159.24" who="#JoannaSenyszyn">Oni wszyscy, niezliczeni,</u>
          <u xml:id="u-159.25" who="#JoannaSenyszyn">barwne kwiaty polskiej ziemi,</u>
          <u xml:id="u-159.26" who="#JoannaSenyszyn">niedojrzałych kłosów krocie,</u>
          <u xml:id="u-159.27" who="#JoannaSenyszyn">zastrzelone ptaki w locie.</u>
          <u xml:id="u-159.28" who="#JoannaSenyszyn">Walczą, giną wśród zamieci</u>
          <u xml:id="u-159.29" who="#JoannaSenyszyn">bohaterskie polskie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-159.30" who="#JoannaSenyszyn">I dzieci września, z burzonych domów</u>
          <u xml:id="u-159.31" who="#JoannaSenyszyn">i z posiekanych kulami dróg.</u>
          <u xml:id="u-159.32" who="#JoannaSenyszyn">I te z obozów, i z Zamojszczyzny,</u>
          <u xml:id="u-159.33" who="#JoannaSenyszyn">które na zawsze zniemczyć chciał wróg.</u>
          <u xml:id="u-159.34" who="#JoannaSenyszyn">Młodzi powstańcy z gorączką w oczach,</u>
          <u xml:id="u-159.35" who="#JoannaSenyszyn">którzy wierzyli w zwycięstwa cud.</u>
          <u xml:id="u-159.36" who="#JoannaSenyszyn">I cienie z Getta, które pan Korczak</u>
          <u xml:id="u-159.37" who="#JoannaSenyszyn">w wieczystą ciemność za sobą wiódł.</u>
          <u xml:id="u-159.38" who="#JoannaSenyszyn">Oni wszyscy, życiem swoim</u>
          <u xml:id="u-159.39" who="#JoannaSenyszyn">okupili czas pokoju,</u>
          <u xml:id="u-159.40" who="#JoannaSenyszyn">ich męczeństwa gorzka pamięć</u>
          <u xml:id="u-159.41" who="#JoannaSenyszyn">w ludzkich sercach pozostanie.</u>
          <u xml:id="u-159.42" who="#JoannaSenyszyn">Nie zagaśnie przez stulecia,</u>
          <u xml:id="u-159.43" who="#JoannaSenyszyn">cześć i chwała wojny dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-159.44" who="#JoannaSenyszyn">Cześć i chwała polskim dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-159.45" who="#JoannaSenyszyn">Ich męczeństwa gorzka pamięć</u>
          <u xml:id="u-159.46" who="#JoannaSenyszyn">nie zagaśnie przez stulecia.</u>
          <u xml:id="u-159.47" who="#JoannaSenyszyn">Cześć i chwała polskim dzieciom”.</u>
          <u xml:id="u-159.48" who="#JoannaSenyszyn">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, jako pierwsza głos zabierze pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#PiotrZgorzelski">Czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AnitaSowińska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzieci Wojny! Podczas II wojny światowej straciło życie ok. 2 mln dzieci w Polsce, w większości polskiego i żydowskiego pochodzenia. Dzieci cierpiały głód, traciły zdrowie, były zmuszane do ukrywania się, do ciężkiej pracy i ciągłego walczenia o przetrwanie.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AnitaSowińska">Dobrze, że dzisiaj Sejm ustanawia 10 września dniem upamiętniającym tamte wydarzenia. Naszym obowiązkiem jest pamiętać i sprawić, aby dzieci nigdy więcej nie były narażone na okrucieństwa wojny, niezależnie od ich pochodzenia, wyznania czy koloru skóry. Wszystkie dzieci cierpią tak samo.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AnitaSowińska">Pragnę podziękować wszystkim osobom, które były zaangażowane w długi proces ustanawiania dnia 10 września dniem upamiętniającym martyrologię dzieci wojny. Szczególne podziękowania składam na ręce posłanki Lewicy Moniki Falej, która złożyła oryginalny projekt ustawy i konsekwentnie zabiegała o jego przyjęcie. Dziękuję również posłowi Jackowi Kurzępie za współpracę ponad podziałami politycznymi i doprowadzenie do finalizacji projektu.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt ustawy dotyczy oddania hołdu wszystkim obywatelom Polski, w szczególności dzieciom skrzywdzonym i zamordowanym przez okupantów w okresie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#RafałAdamczyk">Kieruję pytanie do pana ministra: W jaki formalny sposób, jeżeli — a nie wątpię w to — Wysoka Izba przyjmie ten projekt, będzie czczony ten dzień w całej Polsce, w poszczególnych gminach? Czy jest już jakiś projekt, harmonogram uroczystości w ramach 10 września? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Również największe uznanie wyrażam dla tych, którzy zgłosili ten projekt, słuszny, dobry, potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#JoannaFabisiak">Jednocześnie chciałabym przenieść państwa do niedalekiej współczesności. 2022 r., Londyn, w którym na mocy wyroków sądowych odebrano 250 dzieci, dzieci, które przeżywają gehennę. Zostały odebrane z różnych powodów. Czasami z powodu biedy matki, czasami z powodu przemocy w rodzinie, przez co matka znalazła się z dzieckiem na ulicy. A ich gehenna polega na tym, że zostają przekazane do rodzin zastępczych w Wielkiej Brytanii. Są to rodziny angielskie, hinduskie, islamskie, a więc czasami o różnym, zupełnie innym wzorcu kulturowym.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#JoannaFabisiak">Mimo prób pomocy tym rodzinom ta pomoc jest ciągle niewystarczająca, bowiem należy stworzyć pełną edukację dla rodziców, jakie zachowania mogą w konsekwencji przynieść odebranie dziecka. Ale tej pomocy nie ma. Od pół roku walczę o prawa do edukacji dla rodziców, o ośrodek doradczy dla Polaków żyjących w dramatycznej sytuacji, czasami nie ze swojej winy. Jak dotychczas bez skutku. Stosowne ministerstwo mówi: pochylimy się. Jak długo można się pochylać? Czy w 2023 r. znów oddamy 250 dzieci? Przecież mamy ich za mało. Przecież ta pomoc jest konieczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#JoannaFabisiak">Ostatnie słowo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#JoannaFabisiak">A zatem proszę, aby ten 9 września był dniem narodowej pamięci o wszystkich dzieciach, o tych, które przeżyły traumę wojenną, i o tych, które przeżywają teraz, współcześnie traumę. I proszę o pomoc stosowne instytucje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#JoannaFabisiak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze do spraw bezpieczeństwa energetycznego Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Łatwo jest ustanawiać dni pamięci, budować pomniki i czcić tych, którzy odeszli. Trudniej jest nam cały czas zadbać o obecnie żyjących, o dzieci, które wciąż doświadczają przemocy w rodzinie, są wykorzystywane przez przedstawicieli różnych instytucji, instytucji, które zamiast je chronić — krzywdzą, trudniej zająć się kryzysem związanym ze zdrowiem psychicznym dzieci, zapobiec próbom samobójczym, wprowadzić kompleksową opiekę psychologiczną, zadbać o to, by dzieci nie były wykluczane ze względu na orientację czy poglądy, wspierać je, gdy walczą z kryzysem klimatycznym, bo leży im na sercu — teraz, tej młodzieży — przyszłość naszej planety. Jest tyle rzeczy do zrobienia, by zapobiec tu i teraz cierpieniom polskich dzieci, tych żyjących. Więc zostawcie umarłym grzebanie ich umarłych.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale umarłym już krzywdy nie zrobią, a żywym mogą.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Piotr Adamowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PiotrAdamowicz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PiotrAdamowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czasami pewne kwestie, pewne sprawozdania należy jednak uzupełnić. Pani poseł Falej wspomniała o tym, że projekt upamiętniający dzieci wojny przeleżał 2 lata. Tak to się stało, że 2 lata temu to Lewica złożyła tenże projekt. Wszystkie projekty okolicznościowe tego typu, upamiętniające, rocznicowe, trafiają do Komisji Kultury i Środków Przekazu, której jestem członkiem. Tak się zdarzyło, że prace nad tym projektem ruszyły dopiero wtedy, kiedy pojawił się projekt autorstwa posłów Prawa i Sprawiedliwości. No cóż, polityka.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale w tej komisji nagminnie łamie się regulamin.)</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Adamowicz: Nie ja.)</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zawsze tak się staje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Dziś w Polsce żyje ponad milion osób, które urodziły się przed 1945 r. Gehenna polskich dzieci obecna jest w naszych rodzinach. To nasi rodzice, dziadkowie, pradziadkowie. Oni nadal opisują te straszne sceny ze swojego życia. Dla upamiętnienia tego wydarzenia sprzed 80 laty, aresztowań dzieci w podpoznańskiej Mosinie, dzisiaj wspólnie, myślę, ponad podziałami politycznymi, przyjmiemy ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny. Stowarzyszenie Dzieci Wojny jako jedna z wielu organizacji pozarządowych od wielu lat kontynuuje prace związane z upamiętnieniem tych dzieci, ale też zabiega o świadczenia dla dzieci wojny. W tej sprawie Lewica złożyła stosowny projekt ustawy. Od kilku kadencji prowadzone są w tej sprawie rozmowy z rządem.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać przedstawiciela rządu: Czy rząd pracuje nad ustawą dotyczącą świadczeń dla małoletnich ofiar wojny? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! Hańbą była organizacja przez Niemców obozu koncentracyjnego dla dzieci w Łodzi, ale jeszcze większą hańbą jest to, że dopiero w roku 1970 kogoś skazano. W 1970 r. rozpoczął się proces. Do tej pory z osób, które odpowiadały za aresztowanie tych dzieci — tu przypomnę, tylko trójka z nich przeżyła, kilkaset czy nawet kilka tysięcy zginęło w łódzkim obozie, to były dzieci z Łodzi, ale nie tylko, również z miejscowości podłódzkich, ja jestem z ziemi łódzkiej — nikt praktycznie nie poniósł odpowiedzialności. O ile wiemy, kto odpowiada za KL Auschwitz, o ile wiemy o innych obozach koncentracyjnych, o tyle nadal sprawa dzieci, dzieci prześladowanych, dzieci mordowanych na ziemiach polskich, jest zbyt mało znana, już nie mówiąc o tym, że nie postawiono odpowiednich zarzutów, nie skazano tych, którzy za te zbrodnie odpowiadają. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To piękna i wzruszająca inicjatywa. Dziękuję pani poseł Monice Falej, koleżance z mojego klubu, że to zainicjowała. Jak widzę, wszyscy to popierają. Narodowy Dzień Polskich Dzieci Wojny będzie 10 września. Były pytania, czy już ten najbliższy odbędzie się z odpowiednim rozmachem, aby również oddziaływał na dorosłych, którzy mają znaczący wpływ na losy świata. Może jeśli mają odrobinę empatii, będzie to miało dla nich znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#ZdzisławWolski">Mam jedną uwagę. Około miliona osób, które urodziły się przed wojną czy w czasie wojny, ówczesnych dzieci, o których mówimy, dalej żyje. Nie mają one za sobą takiego dzieciństwa jak większość z nas, tylko bardzo brutalne i złe. Pamiętajmy o tym we wszelkich działaniach na rzecz seniorów, szczególnie w tym wieku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście dobrze jest pamiętać o dzieciach wojny. Z drugiej strony mówi się: na wojnie jak to na wojnie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#JanuszKorwinMikke">Natomiast pomyślmy również o dzieciach, które nie żyją w czasach wojny. Postawię np. pytanie, czy niemieckie Jugendamty zupełnie poza wojną nie odebrały więcej dzieci niż hitlerowcy porwali z Zamościa. To jest takie pytanie czysto praktyczne. Można zadać sobie pytanie, co się dzieje, jeśli chodzi o odbieranie dzieci w takich krajach jak np. Szwecja, czy w innych krajach przeżartych ideą socjalizmu, w których dziecko nie stanowi własności rodziców, tylko własność państwa. I dlatego, pamiętając o dzieciach wojny, chciałbym, żeby nie zapominać o dzieciach pokoju, które też często padają ofiarą państw, które żadnej wojny aktualnie nie prowadzą. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Każda wojna to spustoszenie, zniszczenia, ból, cierpienie, śmierć. Największy sprzeciw budzi fakt cierpienia małych, niewinnych dzieci i dlatego bardzo dobrze, że dzisiejszą uchwałą chcemy upamiętnić dzieci wojny, że chcemy ustanowić dzień, w którym będą one w sposób szczególny wspominane. Mam nadzieję, że to będzie okazja przede wszystkim do tego, aby zastanowić się nad dzisiejszą sytuacją dzieci, zarówno dzieci wojny — obok nas toczy się wojna — jak również naszych dzieci — te wojny bardzo często toczą się w domach, w środowiskach. O tych dzieciach również trzeba pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Ministrze! Chciałbym zapytać, czy w ramach wspierania dzieci wojny, o których mówi ta ustawa, czyli dzieci, które doświadczyły okrucieństw II wojny światowej, ministerstwo przewiduje jakieś zmiany legislacyjne np. wprowadzenie ulg, różnych udogodnień dla tych osób. Czy ministerstwo przygotowuje już konkretny program dotyczący tego, w jaki sposób, zarówno od strony ministerialnej, jak i samorządowej, ten dzień będzie czczony? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To ludzie ludziom zgotowali ten los. Cierpienie dzieci, niejednokrotnie powodujące śmierć, jest niewyobrażalne. Dzieci powinny myśleć o przyszłości, marzyć, planować, bawić się, a niestety w trakcie wojen umierają, giną. Dzisiaj oddajemy hołd i cześć tym wszystkim, którzy zginęli z rąk oprawców.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#MateuszBochenek">Chciałbym także, korzystając z tej okazji, wyrazić moje słowa uznania i podziękować mieszkance sosnowieckiego Jęzora, pani Halinie Skalbmierskiej, która jako małe dziecko trafiła do Kinderlager w Pogrzebieniu i która przez długie lata, pomimo traumy i wielkich przeżyć, przypominała o tym, co przeżyła, młodemu pokoleniu, uczniom w sosnowieckich szkołach, aby już nigdy więcej nie dochodziło do sytuacji, w których ludzie są mordowani. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzieci stały się najbardziej bezbronnymi ofiarami okrucieństw II wojny światowej. Nie sposób nie wspomnieć tutaj o działającym w Łodzi w latach 1942–1945 jedynym w Europie koncentracyjnym obozie pracy, przez który przewinęło się kilkanaście tysięcy dzieci — regularnie bitych, głodzonych i surowo karanych. Ustanowienie 10 września Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny oraz 8 maja święta państwowego zwanego Narodowym Dniem Dzieci Wojny, co przewiduje drugi projekt ustawy, przyczyni się do oddania hołdu milionom osób urodzonych przed II wojną światową lub w czasie samej wojny, które doznały cierpień i krzywd z rąk niemieckich i sowieckich okupantów — obecnie są to seniorzy powyżej 74 roku życia — dlatego dobrze, że oddaje się tym osobom należny szacunek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#ArturŁącki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanując i cierpienia dzieci odbieranych od rodzin, i szanując… nie, nie szanując, płacząc nad cierpieniami dzieci ukraińskich w czasie tej wojny, chciałem szanownym kolegom i koleżankom przypomnieć, że tą uchwałą mamy uczcić nasze polskie dzieci, które cierpiały w czasie II wojny światowej. Ja ze swojej strony — w imieniu mojej mamy i jej siostry, którym udało się wrócić z tej nieludzkiej ziemi, ale również w imieniu ich braci, którzy tam zostali na zawsze — chciałem serdecznie podziękować wszystkim tym, którzy pracowali nad tą ustawą — pani poseł, panu posłowi — i poprosić Sejm, żebyśmy tę uchwałę podjęli dzisiaj przez aklamację. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dzisiaj w czasie tych dyskusji często wspominamy o obozie przy ul. Przemysłowej w Łodzi, tym nietypowym, wyjątkowym miejscu na mapie niemieckiej zagłady. Chcę powiedzieć, że pamięć o tej zbrodni pielęgnowana jest w Łodzi od bardzo dawna. Chcę skorzystać z okazji i podziękować bardzo wielu ludziom: oczywiście Stowarzyszeniu „Dzieci Wojny”, ale też nauczycielom i uczniom łódzkich szkół, a szczególnie szkoły, pod którą stoi pomnik pękniętego serca, której młodzież każdego roku 1 czerwca organizuje bardzo znaczące i duże wydarzenia poświęcone właśnie dzieciom. Myślę o Szkole Podstawowej nr 81 im. Bohaterskich Dzieci Łodzi — to właśnie bohaterskie dzieci dzisiaj próbujemy uczcić — której dyrektorem jest od wielu lat pani dyrektor Bożena Będzińska-Wosik.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Chcę też wspomnieć, że oprócz wspomnianego wielokrotnie niedawno powstałego Muzeum Dzieci Polskich w Łodzi istnieje bardzo interesująca i ważna wystawa w Muzeum Tradycji Niepodległościowych, poświęcona właśnie martyrologii dzieci.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#KrzysztofPiątkowski">Jeszcze raz dziękuję wszystkim nauczycielom, młodzieży, dzieciom, które w Łodzi od wielu lat, od dziesiątek lat pamiętają o tej zbrodni.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Monika Falej, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! My do tej pory przeżywamy tragedię związaną z II wojną światową w sensie psychicznym, a nawet fizycznym. Po wojnie życie toczyło się nam różnie, ale w tej chwili jesteśmy najbardziej poszkodowaną grupą społeczną w Polsce. Nasze emerytury, renty wynoszą ok. 1300 zł. Szaleje drożyzna, rosną ceny, a państwo nam nie pomaga. Żadna tarcza, a teraz także Polski Ład, że się tak wyrażę, nas nie dotknął — mówił przedstawiciel Stowarzyszenia „Dzieci Wojny” Antoni Kwaśniewski z Iławy.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MonikaFalej">Dlatego z tego miejsca proszę Wysoką Izbę, proszę rząd, pana ministra, byśmy w tym symbolicznym dniu, w którym chcemy upamiętnić osoby, które przeżyły tę tragedię, naprawdę zaczęli się też tym zajmować tu i teraz, żeby oni mieli szansę na to, by godnie żyć. To, co jest istotne. 2 lata temu złożyłam projekt o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, by również dzieci wojny były objęte tą ustawą. Mam nadzieję, że będziemy nad nią procedować w trybie naprawdę pilnym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekty ustaw są odpowiedzią na zapotrzebowanie wielu środowisk społecznych związanych z dziećmi wojny. W Polsce w różnych regionach naszego kraju działają organizacje i stowarzyszenia, które integrują właśnie Dzieci Wojny. Ich głównym celem jest zapewnienie pomocy członkom w zakresie ochrony zdrowia, opieki społecznej, a także wsparcia zawodowego, administracyjnego i prawnego.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#JanSzopiński">Chciałbym z tego miejsca bardzo serdecznie podziękować autorom projektów tych ustaw, w tym mojej klubowej koleżance pani Monice Falej, za piękną inicjatywę. Chciałbym też zaapelować do rządu o to, aby wiele projektów, które Lewica składała w sprawie świadczeń dla dzieci wojny, spotkało się z aprobatą rządu, i abyśmy doczekali czasu, abyśmy z tego miejsca mogli procedować nad specjalną ustawą dotyczącą świadczeń dla dzieci wojny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że ta ustawa powinna być głęboką refleksją nad tym, co czyni człowiek. Nie ma wojny sprawiedliwej, a każda wojna jest okrutna. Nie ma wojny dobrej, niektórzy tak mówią, a każda wojna przynosi tylko straty, zniszczenia i mordy. I to jest pierwsza refleksja.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MarekDyduch">Druga: zauważcie czy zauważmy wszyscy, że to dzieci wojny w Rosji wywołały wojnę w Ukrainie, że to dzieci wojny, czyli społeczeństwo rosyjskie, akceptuje tę wojnę w Ukrainie, że to dzieci wojny, czyli społeczeństwo rosyjskie, akceptuje to, że z Ukrainy są wywożone dzieci. Tam jest zero refleksji — zero. Dzisiaj tą ustawą wszyscy krzyczymy: nigdy więcej wojny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Ten smutny czas pamiętają ci, którzy przeżyli. W tym smutnym czasie zginęło tak wiele dzieci. Pochylamy się nad losem tych, którzy odeszli. Winni jesteśmy im pamięć. 10 września będzie godnym uczczeniem wszystkich cierpień dzieci wojny. Ustanowienie tego święta będzie ważne dla kolejnych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#KrystynaSkowrońska">Ale nasuwa mi się refleksja. Pan minister siedzi i wszystkie środowiska polityczne zgadzają się. Mnie babcia, mama o tym opowiadała. Czy nie może pan wpłynąć na bardzo wielu swoich kolegów, którzy używają języka wojny i nie szanują innych, którzy mają w sercu Polskę. Niech pan zważy, że to jest również wojna. I to jest niesprawiedliwe, jeśli mnie, której wuj walczył pod Monte Cassino, jeden zginął pod Modlinem, mówi się, że nie jesteśmy patriotami. Niech pan zważy i zwróci uwagę swoim kolegom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzieci wojny to tak naprawdę nasze babcie, nasi dziadkowie, którzy przeżyli koszmar wojennego czasu, później stawiali na nogi nasze państwo, ale wtedy, kiedy przyszły przemiany w latach 90., także pomagali naszym rodzicom, żeby trud wychowania był realizowany najlepiej, jak można to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#MirosławSuchoń">Myślę, że nie ma w tej Izbie osoby, która uważałaby, że ustawa, która ustanawia ten szczególny dzień pamięci, byłaby złą ustawą, złym pomysłem. Myślę, że dzisiaj wszyscy powinni zagłosować za podjęciem tej ustawy. To będzie bardzo symboliczny, ale ważny element pamięci o pokoleniach, które kształtowały nasze społeczeństwo w tym trudnym czasie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam teraz na mównicę sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pana ministra Jarosława Sellina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JarosławSellin">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Projekt jest poselski, więc właściwie na pytania powinien odpowiadać poseł wnioskodawca, ale z racji tej, że padły pytania do przedstawicieli władzy wykonawczej, oczywiście nie mam zamiaru się od tego wyzwania uchylać.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JarosławSellin">Jeśli chodzi o nasze stanowisko wobec projektu poselskiego, to ono jest oczywiście pozytywne. Ustanowienie Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny wpisuje się w mądrą politykę historyczną, którą staramy się prowadzić od lat, i wypełnia pewną lukę, tego po prostu wśród tych narodowych dni pamięci dotąd brakowało.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#JarosławSellin">Warto zwrócić uwagę na datę, którą wybrano, bo to nie jest łatwe. Wiadomo, że dzieci — obywatele polscy i dzieci wręcz też etnicznie polskie cierpiały przez wiele lat z powodu wojny, ale trzeba było zdecydować się na jakąś datę. Tak jak w przypadku niedawno, kilka miesięcy temu, uchwalonej i wyznaczonej daty narodowej pamięci zbrodni pomorskiej trzeba było znaleźć datę związaną z jakimś konkretnym wydarzeniem, tak i tu zdecydowano się na taką datę symboliczną, właśnie 10 września, bo w tym dniu okupacyjne władze niemieckie przeprowadziły masowe aresztowania dzieci w wielkopolskiej miejscowości Mosina. Większość z tych dzieci trafiła do obozu koncentracyjnego w Łodzi, o którym wielu z państwa w tej debacie wspominało, i podzieliła losy innych masowo aresztowanych i przesiedlanych dzieci ze Śląska, z Zamojszczyzny, z Mazowsza czy z Małopolski.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JarosławSellin">Przy tej okazji chcę wspomnieć, jak powstała instytucja, która ma zajmować się pamięcią o polskich dzieciach wojny. Ona powstała 2 lata temu w Łodzi…</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PiotrZgorzelski">Poprosimy panią poseł Pępek o wyciszenie rozmowy telefonicznej.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Małgosia, ciszej.)</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie słyszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#JarosławSellin">Ona powstała w Łodzi, tam gdzie funkcjonował przez 3 lata niemiecki obóz koncentracyjny dedykowany dzieciom właśnie. Powołaliśmy ponad 2 lata temu Muzeum Dzieci Polskich — ofiar totalitaryzmów i to jest trwała instytucja, która będzie o tę pamięć dbać. Warto o tym powiedzieć, dlatego że jeśli chodzi o efektywne i skuteczne działania w dziedzinie polityki pamięci, to najlepiej jak one są prowadzone przez trwałe instytucje, które pracują dzień w dzień. Mamy wyznaczony dzień 10 września — jeszcze parę słów na ten temat powiem — kiedy pewnie będziemy po prostu celebrować Narodowy Dzień Polskich Dzieci Wojny, ale dzięki temu, że powołaliśmy tę instytucję, mamy miejsce, gdzie ta pamięć będzie dzień w dzień opowiadana poprzez wystawę stałą, wystawy czasowe, projekty edukacyjne, filmy dokumentalne, a może nawet fabularne, bo i takie rzeczy muzea już dzisiaj robią, debaty, konferencje, publikacje książkowe, czasopisma itd., itd. O tę pamięć będzie dbać konkretna instytucja dzień w dzień, a nie tylko incydentalnie, kiedy będziemy się organizować w dniu 10 września, żeby dedykowane temu dniu święto celebrować. A więc to jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#JarosławSellin">Rzeczywiście szacuje się, że w wyniku wojny śmierć poniosło, tutaj różne dane się podaje, ale wedle wyliczeń historyków, profesjonalistów, 2200 tys. dzieci — obywateli polskich. Mówię precyzyjnie: dzieci — obywateli polskich, bo oczywiście w sensie etnicznym to były różne dzieci, bo Polska przedwojenna, polscy obywatele byli zróżnicowani etnicznie. Poza ofiarami śmiertelnymi, wspominaliście państwo o tym w tej debacie, to dużo cierpień fizycznych i psychicznych, to kwestia ran wojennych, osierocenia, uwięzienia, przesiedlenia, wynarodowienia, niewolniczej pracy czy też skrajnej biedy. To wszystko dotknęło dzieci — obywateli polskich. Działania okupanta związane z eksterminacją, ale także germanizacją polskich dzieci zostały uznane przez uczestników konferencji UNESCO 3 lata po zakończeniu wojny, w 1948 r., za zbrodnie przeciwko ludzkości. Równie okrutny los spotykał najmłodszych ze strony sowieckiego okupanta. Dzieci wywożono na Syberię, poddawano katorżniczej pracy, nieludzkim warunkom bytowym, rzadko też miały one szansę na przetrwanie i powrót do ojczyzny. I wreszcie oczywiście także trzeba wspomnieć o tym, w dniu dzisiejszym, kiedy celebrujemy narodowy dzień pamięci ofiar rzezi wołyńskiej, że i z rąk niestety nacjonalistów ukraińskich na Wołyniu, w Małopolsce Wschodniej, na Podolu mordowane były też przez kilka lat polskie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#JarosławSellin">Padło kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#JarosławSellin">Pan poseł Rafał Adamczyk i pan poseł Grzegorz Rusiecki pytali, jak czcić. Wydaje mi się, że, tak jak mówiłem, muzeum, które już powołaliśmy i które funkcjonuje, na pewno weźmie datę 10 września pod uwagę i będzie jakieś specjalne, ekstraordynaryjne wydarzenia w tym dniu organizować, poza bieżącą, codzienną, podkreślam, działalnością, bo ma w swoim zestawie zadań, które opisaliśmy w statucie, m.in. takie zadania: działalność wystawiennicza, edukacyjna i naukowa dotycząca upamiętnienia najmłodszych ofiar całej II wojny światowej, gehenny polskich dzieci na terenach Polski okupowanych przez III Rzeszę i Związek Sowiecki, działalność wystawiennicza, edukacyjna i naukowa dotycząca losów dzieci — sierot wojennych w Polsce oraz, co też ważne, bo też warto i tę kategorię do kategorii dzieci wojny włączyć, dzieci żołnierzy wyklętych, bohaterów polskiego podziemia niepodległościowego, bo przecież one też swoje przeżywały z powodu prześladowań polskich patriotów kontynuujących walkę z bronią w ręku po II wojnie światowej.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#JarosławSellin">Oczywiście to muzeum na pewno będzie w tej sprawie bardzo aktywne. Ale co ponadto 10 września? To zostawiamy też inicjatywom społecznym, które zawsze mogą otrzymać wsparcie ministerstwa kultury. My mamy ponad 40 różnego rodzaju programów grantowych, również dedykowanych konkretnym wydarzeniom, eventom, mówiąc dzisiaj nowoczesnym językiem, wymyślanym w dziedzinie kultury czy dziedzictwa narodowego. A to idealnie się przecież nadaje do tej kategorii pamięci i dziedzictwa narodowego. Takie inicjatywy oczywiście będą mogły być wspierane przez władzę publiczną. Myślę, że też mogą się przecież pojawić jakieś upamiętnienia w postaci trwałej, które będą związane z gehenną polskich dzieci. Chodzi o odsłanianie tych upamiętnień 10 września w różnych miejscach, miejscach o symbolicznym znaczeniu dla upamiętnienia gehenny polskich dzieci w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#JarosławSellin">Z pewnością też, mam nadzieję, wiedza o tym, że taki dzień ustanowiliśmy, będzie asumptem do refleksji, działania czy podejmowania jakichś akcji przez władzę publiczną szczebla samorządowego, a mamy tych szczebli samorządowych przecież trzy. O to jestem raczej spokojny. Myślę, że takie inicjatywy oddolne się będą pojawiać, które na pewno będą mogły liczyć na wsparcie władzy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#JarosławSellin">Pan poseł Tomasz Tomaszewski pytał, czy rząd planuje prace nad dodatkowymi świadczeniami dla dzieci wojny. Pytał o to też Jan Szopiński. Jako przedstawiciel ministerstwa kultury nie jestem w stanie na to odpowiedzieć, ale przekażę to pytanie oczywiście do odpowiedniego resortu, czyli do ministerstwa rodziny.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#JarosławSellin">Przy okazji tej debaty, bardzo konsensualnej, gdzie wzajemnie sobie dziękowaliśmy za tę inicjatywę, zdziwiła mnie trochę uwaga, niepotrzebna, moim zdaniem, pani poseł Krystyny Skowrońskiej, że dzisiaj używa się języka wojny.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale na sali dzisiaj to było.)</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#JarosławSellin">Przy okazji tej debaty, debaty tak konsensualnie prowadzonej, nie chcę wchodzić w jakąś polemikę, ale naprawdę proszę się przyjrzeć wystąpieniom pani lidera politycznego na wszystkich wiecach, które odbywają się w ostatnich dniach w Polsce, jak tam jest język używany.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#JarosławSellin">I nawet wprost, kogo popieraliście, jakie środowiska popieraliście, które manifestowały kilka lat temu na ulicach polskich miast, które mówiły wprost i używały tego pojęcia: to jest wojna. Wy ich popieraliście i na salony brukselskie wprowadzaliście. Kto jest autorem przemysłu pogardy, wojennego przemysłu pogardy? Proszę się, zanim się innym to wypomni, nad własnym ogródkiem zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Mogę, panie marszałku?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PiotrZgorzelski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KrystynaSkowrońska">Tak łatwo przychodzi wam pouczać, panie ministrze. Przy okazji zaapelowałam do pana, jeżeli mówimy o dzieciach wojny, o oddawaniu hołdu tym, którzy odeszli, tym, którzy cierpieli głód, tym, którzy przeżyli i którym winni jesteśmy szacunek. I apelowałam, żeby nigdy nie było takiego języka jak dzisiaj na tej sali. Od pana kolegi politycznego.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Do Donalda Tuska…)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#KrystynaSkowrońska">Pani nie zabierała głosu, niech się pani nie odzywa. Pani też takim językiem mówi.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę się uspokoić, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#KrystynaSkowrońska">Proszę, pan nie jest profesorem. Ja zaapelowałam, że moim sercu… Nikt na tej sali nie będzie mnie nazywał, niszczył, że nie jestem patriotką. Panu tego nie powiedziałam. Zaapelowałam do pana jako do człowieka, do ministra kultury.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale o co chodzi?)</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#KrystynaSkowrońska">Siedzi cała galeria. Nie możecie używać takiego języka. Jesteśmy Polakami.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jakiego?)</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#KrystynaSkowrońska">Nienawiści, niszczenia innych ludzi, odbierania patriotyzmu, tego, co mamy w sercu. I niech pan nie będzie cyniczny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Belka w oku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni państwo posłowie, pani poseł Krystyna Skowrońska zwróciła uwagę, że mamy gości, którzy przebywają na galerii. A zatem chcę wam, szanowni państwo posłowie, powiedzieć, że jest to klub seniora z Kędzierzyna-Koźla, który przybył na zaproszenie pana posła Tomasza Kostusia. Powitajmy gości bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PiotrZgorzelski">Czy sprawozdawca komisji pani poseł Dominika Chorosińska zechce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#DominikaChorosińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym tylko wytłumaczyć pewne rzeczy, bo pani poseł Pęk być może nie zrozumiała, że po konsultacjach w związku z tymi dwoma projektami…</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma takiej pani poseł. Pępek.)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#DominikaChorosińska">Pępek, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#DominikaChorosińska">Pani poseł Pępek powiedziała o dacie 8 maja. Chciałabym powiedzieć, że po konsultacjach nad tymi dwoma projektami, gdzie w jednym była data 8 maja, a w drugim 10 września, ustalono, że za datę obchodów tego święta uznajemy datę 10 września. Ta data nie jest przypadkowa, o czym wspomniał już pan minister, bo wiąże się ona dokładnie z 1943 r., kiedy nastąpiło aresztowanie polskich dzieci w Mosinie. Wynikało to z akcji przeciwko dr. Witaszkowi, aresztowań związanych z tą akcją wśród rodzin patriotycznych. Aby rodziców jeszcze bardziej pognębić, porywano im wówczas dzieci. Te dzieci zostały wysłane do obozu w Łodzi. Rodziców zamykano w więzieniach, wywożono do obozów koncentracyjnych czy takich miejsc jak Fort VII w Poznaniu, gdzie ich mordowano. Dzieci znalazły się w piekle na ziemi, o którym już państwo słyszeli, ale pewnie nigdy dosyć mówienia o tym. I właśnie tego dnia, czyli 10 września, Niemcy aresztowali największą liczbę polskich dzieci, bo ok. 40 dzieci znalazło się w areszcie. Potem zostały wywiedzione do obozu koncentracyjnego. W sumie w tym obozie znalazło się 60 dzieci z Mosiny. Obóz był taką soczewką skupiającą losy dzieci z różnych części Polski, m.in. z Zamojszczyzny. Najwięcej dzieci było ze Śląska, były tam dzieci z Wielkopolski i z Pomorza. I właśnie dlatego chciałabym wytłumaczyć, w jaki sposób ta data została wybrana przez środowisko. Została ona skonsultowana i nie wzbudza wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#DominikaChorosińska">Z kolei dzień, który jako pierwszy był brany pod uwagę, czyli 8 maja, jest ważnym świętem narodowym, jest Narodowym Dniem Zwycięstwa. Dwa święta nie mogły być obchodzone jednego dnia.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#DominikaChorosińska">Chciałabym jeszcze odnieść się do wypowiedzi pana posła Adamowicza, który zarzucił, że projekt Lewicy powstał 2 lata temu, a projekt Prawa i Sprawiedliwości w tej chwili. To nie jest prawda, dlatego że wnioskodawca pan poseł Jacek Kurzępa od lat zajmuje się tą sprawą, wspomaga środowisko, jest osobą, która w poprzedniej kadencji powołała Parlamentarny Zespół ds. Wspierania Środowisk Dzieci Wojny. Za sprawą właśnie posła Jacka Kurzępy i tego zespołu odbyły się cztery Kongresy Polskich Dzieci Wojny tu, w Sejmie, w sali kolumnowej. A więc nie jest prawdą, jakoby to była sprawa nawet tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani poseł, ale czyj wniosek wpłynął pierwszy? Nie było takiego wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#DominikaChorosińska">Ja tylko chciałam powiedzieć, że pan poseł Jacek Kurzępa wniosek o ustanowienie dnia dzieci wojny złożył również w poprzedniej kadencji, więc jest zachowana ciągłość.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#DominikaChorosińska">Dziękuję bardzo. Dziękuję, naprawdę bardzo dziękuję wszystkim za jednomyślność, dziękuję wszystkim, którzy występowali w imieniu klubów i kół, za poparcie tej uchwały. Myślę, że tutaj, na sali plenarnej, zachowamy tę atmosferę pracy w komisji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Do ministra proszę i do Kowalskiego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PiotrZgorzelski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o rewitalizacji rzeki Odry (druki nr 3303 i 3420).</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie połączonych Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o rewitalizacji rzeki Odry.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#AnnaPaluch">Projekt został złożony do Sejmu 24 maja, a 2 dni później został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Pierwsze czytanie miało miejsce w trakcie 77. posiedzenia w dniu 14 czerwca tego roku. Złożono wówczas wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu. Sejm w głosowaniu ten wniosek odrzucił 232 głosami, po czym pani marszałek przekazała go połączonym Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa do szczegółowych prac. Posiedzenie połączonych komisji odbyło się 6 lipca i znów padł wniosek opóźniający prace nad projektem o wysłuchanie publiczne w dniu 28 lipca. Gdyby komisje ten wniosek przyjęły, uchwalenie ustawy w tej kadencji byłoby trudne, o ile nie niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#AnnaPaluch">Jednak wniosek opozycyjnego klubu został odrzucony 16 głosami przeciw, przy 13 za i przy 1 wstrzymującym.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Teatralne gesty w żaden sposób nie pomogą rzece Odrze, nie uratują tego cennego ekosystemu. Zapewnienie odpowiednich zasobów wody i poprawa jakości wody w Odrze może nastąpić dzięki inwestycjom przywracającym właściwe funkcjonowanie rzeki i funkcjonowanie środowiska naturalnego, dzięki zapewnieniu wsparcia finansowego i niezbędnych inwestycji oraz ustaleniu pierwszeństwa realizacji lub dofinansowania tych inwestycji na Odrze lub w jej zlewni.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#AnnaPaluch">Pragnę przypomnieć, że w momencie upływu terminu derogacji na wdrożenie dyrektywy ściekowej, tzn. 31 grudnia 2015 r., w Polsce powstało tylko 31% niezbędnych urządzeń w zakresie oczyszczalni i kanalizacji wymaganych przez tę dyrektywę. Trzeba zatem zaniedbania poprzedniego rządu PO-PSL sukcesywnie nadrabiać.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 8 lat, 8 lat, 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-211.8" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W celu realizacji inwestycji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PiotrZgorzelski">Przepraszam bardzo, poproszę o umożliwienie wystąpienia pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Głos z sali: …sprawozdanie komisji, a nie politykę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#AnnaPaluch">Państwo posłowie, nic nie zmieni tego faktu, ustalił to NIK. Na dzień 31 grudnia 2015 r., czyli wtedy, kiedy upłynął okres derogacji dla dyrektywy ściekowej, było wykonanych 31% niezbędnych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 8 lat rządzicie.)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Marchewka: A kiedy była katastrofa?)</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#AnnaPaluch">Przypominam, że jeśli chodzi o okres derogacji dla dyrektywy ściekowej, ona była negocjowana jeszcze w okresie przedakcesyjnym, czyli przez cały okres naszego członkostwa w Unii Europejskiej te urządzenia nie zostały wykonane. Najwyższy czas się za to wziąć i to wykonać.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W celu realizacji inwestycji mających poprawić lub przywrócić właściwe funkcjonowanie środowiska naturalnego zakłada się wprowadzenie konkretnych usprawnień proceduralnych dla inwestycji ujętych w katalogu zawartym w przedmiotowej ustawie. Są to głównie zadania o charakterze renaturyzacyjnym i retencyjnym. Zadania te określono w ramach drugiej aktualizacji planów gospodarowania wodami. Będą one służyć redukcji presji hydromorfologicznych i przyczynią się do poprawy ciągłości biologicznej i morfologicznej cieków stanowiących dopływy Odry pierwszego rzędu. Te działania to ocena wpływu budowli poprzecznych na ciągłość biologiczną i cele środowiskowe, przebudowa budowli piętrzących w zakresie zapewniającym ciągłość biologiczną i spełnianie celów środowiskowych, kontrola funkcjonowania urządzeń do migracji ryb, monitoring skuteczności istniejących urządzeń do migracji ryb, udrażnianie przegród poprzecznych i dostosowywanie ich do wymagań budowli proekologicznych.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#AnnaPaluch">Konieczne jest zapewnienie wsparcia dla inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w dorzeczu Odry. Przypomnę, że załącznik nr 1 do ustawy z druku nr 3303 zawiera 123 inwestycje dotyczące rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków, a załącznik nr 2–259 modernizacji sieci kanalizacyjnych w poszczególnych aglomeracjach.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#AnnaPaluch">Przeprowadzenie tych inwestycji pomoże w przywróceniu do dobrego stanu wód i w odbudowie ekosystemu rzeki Odry.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W art. 2 omawianego projektu ustawy określono katalog inwestycji uznawanych za inwestycje dla Odry. Zgodnie z art. 4 projektu dla przyspieszenia inwestycji istotnych dla rzeki Odry będzie można zastosować szczególne rozwiązania usprawniające proces inwestycyjny, przyjęte w ustawie przeciwpowodziowej z dnia 8 lipca 2010 r. W tym trybie decyzje wydaje się w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia złożenia wniosku, a w sprawach szczególnie skomplikowanych — w terminie 45 dni. Pozwoli to na skrócenie czasu uzyskiwania niezbędnych pozwoleń i wykonania czynności przygotowawczych dla planowanych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#AnnaPaluch">Ponadto nowe rozwiązania przewidziane przedmiotową ustawą to m.in. nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom wydawanym dla rzeki Odry; mówimy tutaj o zapisie w art. 4 ust. 2 ustawy. Kolejne nowe rozwiązanie to uprawnienie do wejścia na teren cudzej nieruchomości przez inwestora w celu przeprowadzenia pomiarów, badań czy innych prac niezbędnych do sporządzenia karty informacyjnej przedsięwzięcia lub też raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Kolejna nowość to przyspieszenie terminów wydawania pozwoleń inwestycyjnych dla instalacji do podczyszczania lub oczyszczania ścieków przemysłowych lub wód odprowadzanych z zakładów górniczych, zawierających chlorki i siarczany.</u>
          <u xml:id="u-213.9" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy zakłada zapewnienie dodatkowych środków finansowych na doposażenie laboratoriów Inspekcji Ochrony Środowiska w celu przyspieszenia i usprawnienia procesu poboru i analizy wody oraz oceny jej jakości. Ponadto zostaną zapewnione dodatkowe środki finansowe na doposażenie w niezbędnym zakresie jednostek straży pożarnej dla prowadzenia działań ratowniczych na obszarach wód bądź usuwania skutków… Obejmie to nie tylko jednostki zawodowe, ale i jednostki ochotniczych straży pożarnych w dorzeczu Odry, tzn. w województwach: opolskim, śląskim, dolnośląskim, lubuskim i zachodniopomorskim.</u>
          <u xml:id="u-213.10" who="#AnnaPaluch">W celu zapewnienia odpowiedniej wymiany informacji wprowadza się dodatkowe mechanizmy w zakresie powiadamiania, przekazywania właściwym organom, tj. Państwowej Inspekcji Sanitarnej, dyrektorom regionalnych zarządów gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, oraz właścicielom lub zarządcom ujęć wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia informacji o stwierdzonym lub potencjalnym zagrożeniu lub o okolicznościach powodujących pogorszenie jakości wody powierzchniowej, co może mieć wpływ, oddziaływać na wody ujmowane dla celów zaopatrzenia ludności.</u>
          <u xml:id="u-213.11" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Zgodnie z dodawanym do ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne rozdziałem 2a powołuje się Inspekcję Wodną, organ o strukturze dwustopniowej, którego zadania to m.in.: kontrola przestrzegania ustawy o rybactwie śródlądowym; wykonywanie kontroli gospodarowania wodami; pobór próbek wody i ścieków do badań przez akredytowanego inspektora; nakładanie grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w ustawie o rybactwie śródlądowym; kontrolowanie dokumentów uprawniających do połowu ryb; kontrolowanie liczby, masy czy gatunku odłowionych ryb oraz przedmiotów służących do połowu oraz zabezpieczanie porzuconych ryb i przedmiotów służących do połowu; żądanie wyjaśnień i wykonywanie czynności niezbędnych do przeprowadzenia kontroli; przekazywanie właściwym organom dokumentacji sporządzonej w ramach czynności służbowych; kontrolowanie maksymalnej technicznej wydajności instalacji służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. W jednym podmiocie, czyli w Inspekcji Wodnej, będą skupione kompetencje dotychczas rozproszone pomiędzy Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Państwową Straż Rybacką i Inspekcję Ochrony Środowiska. Pozwoli to skutecznie i natychmiastowo zwalczać wykroczenia i wszczynać odpowiednie postępowania i umożliwi szybką reakcję na naruszanie przepisów.</u>
          <u xml:id="u-213.12" who="#AnnaPaluch">Po przyjęciu omawianego projektu ustawy lista działań możliwych do finansowania ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poszerzy się o działania planistyczne i programowe z zakresu gospodarki wodnej, w szczególności opracowywanie planów gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy, planów zarządzania ryzykiem powodziowym, planów przeciwdziałania skutkom suszy, krajowego planu oczyszczania ścieków komunalnych, wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map zagrożenia powodziowego i planów w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz tworzenie systemu informacyjnego gospodarowania wodami.</u>
          <u xml:id="u-213.13" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiany projekt zakłada zwiększenie kar za wykroczenia związane z gospodarką wodną. Kary w wysokości do 500 zł dotychczas nakładane w postępowaniu mandatowym nie spełniały funkcji prewencyjnej, i to w sposób oczywisty. W omawianym projekcie ustawy w art. 12 zawierającym zmiany do ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. — Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia dodaje się przepis szczególny w art 96 § ae, który do przedziału 1000–7500 zł podnosi wysokości grzywien za wykroczenia, o których mowa w art. 476 ust. 1 i 2, art. 477 pkt 4–8 i 12 oraz art. 478 pkt 2, 6, 7, 9, 10 i 12–16. Te kary nareszcie przestaną być symboliczne, a dolegliwość kary to zasadnicza sprawa, żeby spełniała ona funkcję prewencyjną.</u>
          <u xml:id="u-213.14" who="#AnnaPaluch">Nastąpi także wprowadzenie zmian w systemie opłat za usługi wodne, doprecyzowanie przepisów dotyczących pozwoleń wodnoprawnych, w których są ustalane parametry będące podstawą naliczania opłat za usługi wodne, a także modyfikacja systemu opłat za usługi wodne, za działania prowadzone bez wymaganego zezwolenia. Modyfikacja dotyczy też przesłanek cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia wodnoprawnego i nakazania działań naprawczych.</u>
          <u xml:id="u-213.15" who="#AnnaPaluch">Po uchwaleniu ustawy Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w terminie 18 miesięcy dokona przeglądu pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, lub do urządzeń kanalizacyjnych w obszarze zlewni rzeki Odry.</u>
          <u xml:id="u-213.16" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Ubiegłoroczny zakwit złotej algi, Prymnesium parvum, spowodował zamieranie ryb. Konieczne jest zatem stworzenie i wdrożenie programu odbudowy ichtiofauny rzeki Odry. Program ten, zakreślony na 3 lata, będzie zawierał opis i ocenę środowiska wodnego, informacje o niezbędnych działaniach w zakresie monitoringu ekosystemu Odry i opis planowanych działań zarybieniowych.</u>
          <u xml:id="u-213.17" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W trakcie prac połączonych komisji zostało wprowadzonych do projektu ustawy osiem poprawek merytorycznych do art. 15 pkt 13, pkt 19, pkt 33, pkt 40, do art. 19, do art. 23 i do art. 28. Wprowadzono także pakiet poprawek przygotowanych przez Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-213.18" who="#AnnaPaluch">Klub Lewicy składał poprawki, wnioski o skreślenie kolejno każdego artykułu, czyli po kolei wszystkich artykułów ustawy, jednak połączone komisje odrzucały konsekwentnie te poprawki. Na szczęście, bo trudno dopatrzeć się racjonalnych powodów skreślenia np. art. 25, w którym określa się limit wydatków na 10 lat na dofinansowanie inwestycji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w wysokości ponad 1200 mln zł. Podobnie jest w przypadku art. 26, gdzie określa się limity wydatków na doposażenie jednostek ochrony przeciwpożarowej, lub art. 27, który określa limit wydatków dla Inspekcji Ochrony Środowiska na realizację ustawowych zadań dotyczących kontroli gospodarowania wodami. Jak mówię, wszystkie te wnioski o odrzucenie poszczególnych artykułów zostały odrzucone. Ostatecznie sprawozdanie połączonych komisji o projekcie ustawy przyjęto 23 głosami za przy 12 głosach przeciwnych i bez głosów wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-213.19" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa proszę o uchwalenie rządowego projektu ustawy o rewitalizacji rzeki Odry, zawartego w sprawozdaniu połączonych komisji w druku nr 3420. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Jerzy Materna, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JerzyMaterna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o rewitalizacji rzeki Odry, druki nr 3003 i 3420.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#JerzyMaterna">Pierwsze czytanie projektu ustawy odbyło się w dniu 13 czerwca na sali sejmowej, a następnie rozpatrzenie projektu odbyło się w dniu 6 lipca na posiedzeniu wspólnym Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Posiedzenie komisji w większości przebiegało w burzliwej i niemerytorycznej atmosferze, co było zjawiskiem nietypowym dla obrad tej komisji. Ze strony opozycji padały argumenty fałszywe, niemające nic wspólnego z prawdą. Gdy nie udało się odrzucić ustawy w całości, głosowano nad odrzuceniem każdego artykułu bez argumentów merytorycznych. Ustawa po przyjęciu poprawek o charakterze legislacyjnym oraz kilku poprawek ze strony Prawa i Sprawiedliwości przybrała treść i formę zawarte w druku nr 3420.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#JerzyMaterna">Przypomnę: ustawa jest oczekiwana, przygotowana w oparciu o rekomendację zespołu naukowców. Projekt ustawy zawiera zarówno rozwiązania dla rzeki Odry, jak i rozwiązania systemowe, mające przeciwdziałać zagrożeniom dla środowiska wodnego w całej Polsce. Przewiduje się budowę i modernizację 123 oczyszczalni ścieków oraz budowę lub modernizację 259 inwestycji dotyczących sieci kanalizacyjnych. Koszty zaplanowanych inwestycji w dorzeczu rzeki Odry, które nie są zgodne z wymogami dyrektywy ściekowej, wyniosą ok. 5630 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#JerzyMaterna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując: przedłożony projekt ustawy zawiera szereg rozwiązań pozytywnie wpływających na jakość wody rzeki Odry, co uczyni ją jedną z najczystszych rzek w Europie. Pozwala także systemowo eliminować zagrożenie dla środowiska wodnego. Przyjęcie tego projektu pozwoli wdrożyć działania długoterminowe oraz działania doraźne, ograniczające przestępstwa i wykroczenia przeciwko środowisku wodnemu.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#JerzyMaterna">W związku z powyższym w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#JerzyMaterna">Na koniec od siebie powtórzę, co wypowiedziałem w Sejmie podczas pierwszego czytania w dniu 13 czerwca 2023 r. Podkreśliłem, że projekt idzie w dobrym kierunku, lecz bez budowy kolejnych stopni nie osiągniemy zamierzonych celów, jakimi są retencja czy bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, nie nawodnimy pól czy lasów. Przypomnę, iż Polska przyjmuje tylko 6% wód opadowych, ale dla porównania: Hiszpania — 50%. Polska powoli stepowieje. Wyliczone kilka lat temu przez ministerstwo straty, jakie ponosi Polska, ponieważ nie buduje się kolejnych stopni wodnych ani zbiorników wodnych, sięgnęły 50 mld zł, średnio 3 mld zł rocznie. Tak więc jedyny sposób na zmniejszenie strat i poprawę stosunków wodnych stanowią budowa stopni wodnych i zbiorników oraz melioracja. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Likwidacja wałów powodziowych.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Gabriela Lenartowicz oraz pan poseł Arkadiusz Marchewka przedstawią stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#GabrielaLenartowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicja Obywatelska pragnę przedstawić nasze stanowisko, którego nie zmieniły obrady komisji. Ten projekt, który jest usilnie forsowany przez Ministerstwo Infrastruktury, czyli tzw. specustawa odrzańska, miał być odpowiedzią na katastrofę ekologiczną na Odrze, a także na zapowiedź pani minister Moskwy, że ta katastrofa najprawdopodobniej się powtórzy i w zasadzie nic przed nią nie uchroni. Jeśli się nic nie robi — rząd, mówię to do rządu PiS-u — przez wiele, wiele miesięcy, to wymyśla się na chybcika specustawy. Ta specustawa powinna się tak naprawdę nazywać: o dewitalizacji Odry, a nie: o rewitalizacji Odry, dlatego proponujemy zmianę tytułu, co przedkładam w poprawkach, na: ustawa o zmianie ustawy — Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#GabrielaLenartowicz">Zarówno tryb procedowania nad projektem ustawy, jak i jego treść pomijają rekomendacje tego wstępnego raportu rządowego i raportu naukowców. To idzie dokładnie w poprzek, panie eksministrze, w poprzek tych zaleceń, narusza podstawowe zasady i prawa dotyczące ochrony środowiska. Ten projekt powinien być odrzucony, o co zresztą składaliśmy wniosek, w pierwszym czytaniu i nie powinien uzyskać poparcia.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#GabrielaLenartowicz">W imieniu klubu złożyłam tu poprawki, które mają wyeliminować najbardziej niebezpieczne rozwiązania. Będziemy jednak rekomendować głosowanie przeciw tej ustawie. Ta ustawa w ogóle nie odnosi się do kluczowych problemów, jeśli chodzi o ochronę polskich rzek, przyczyn, które stały się praprzyczyną tej katastrofy. Są to szkodliwe inwestycje hydrotechniczne, które zdaniem naukowców sprzyjają zakwitowi złotych alg, które skutkują stratami ekonomicznymi i środowiskowymi.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#GabrielaLenartowicz">Lista tych kwestii, wyciągnięta z zakurzonych szaf, została wrzucona przez ministra Gróbarczyka do tej ustawy. Chodzi o zasolenie i nadmierne zanieczyszczenie przemysłowe, brak skutecznego monitoringu rzek, wadliwy system zgód wodnoprawnych, brak czytelnego podziału odpowiedzialności, rozmyte kompetencje, nieskuteczne mechanizmy prawne dotyczące zarządzania zasobami wodnymi, które są zresztą niezgodne z ramową dyrektywą wodną, i brak rozwiązań umożliwiających adekwatną odpowiedź na sytuacje kryzysowe.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#GabrielaLenartowicz">Oczywiście wbrew wcześniejszym zapowiedziom projekt nie był poddany konsultacjom społecznym. Kluczowym elementem projektu jest lista tych odkurzonych inwestycji na Odrze i w jej dorzeczu, których nie potrafiliście przepchnąć ani kolanem, ani w żaden inny sposób, których finansowanie wstrzymał w tej chwili Bank Rozwoju Rady Europy. Kolejny będzie Bank Światowy.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#GabrielaLenartowicz">Lanie betonu do Odry i innych polskich rzek nie sprzyja powstrzymywaniu kolejnych katastrof ekologicznych, nie powstrzyma ich, wręcz im sprzyja i zwiększa to ryzyko. Specustawa postuluje tak naprawdę realizację na rympał inwestycji, które stoją w sprzeczności z rekomendacjami waszego rządowego zespołu i raportu.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Cóż to za słownictwo, pani poseł?)</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#GabrielaLenartowicz">Ten projekt idzie również w poprzek ugruntowanej wiedzy naukowej o funkcjonowaniu ekosystemów rzecznych i nie pozwoli Polsce osiągnąć dobrego stanu wód do 2027 r., czego wymaga od nas ramowa dyrektywa wodna. Nie rozwiąże też zasadniczego problemu, jakim jest zasolenie rzek przez ścieki z kopalń. Tu potrzebne są systemowe rozwiązania, wspieranie inwestycji i dobre rozwiązania monitoringowe.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#GabrielaLenartowicz">Inwestycje w budowę oczyszczalni ścieków są oczywiście potrzebne, tylko że PiS wydaje na nie dwa razy mniej niż rządy PO i PSL. Wystarczy do tego realizacja krajowego programu oczyszczania ścieków. Nie trzeba wpisywać czegoś, co już jest regulowane, do tej ustawy. To jest po prostu przykrywanie niekompetencji i braku pracy.</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#GabrielaLenartowicz">Proponowane rozwiązania są niedopracowane, merytorycznie złe i prawnie złe. Potęgują chaos w zarządzaniu wodami powierzchniowymi. W tej chwili kompetencje są rozproszone w czterech ministerstwach: w Ministerstwie Infrastruktury, Ministerstwie Klimatu i Środowiska, MSWiA, a teraz jeszcze doszło do tego ministerstwo rolnictwa. To kuriozum — specjalna nowa Inspekcja Wodna, nowa służba, którą będziemy rozpoznawać po guzikach, po złotych wężykach, po mundurkach, czapeczkach i bucikach. Ta ustawa nadaje się tylko do kosza.</u>
          <u xml:id="u-217.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł, kiedy ma wystąpić pan poseł Marchewka?</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Przykro mi, zapędziłam się.)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Głos z sali: No pani poseł…)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jest pani niekoleżeńska.)</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#PiotrZgorzelski">Teraz zapraszamy panią poseł Anitę Kucharską-Dziedzic, która przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#PiotrZgorzelski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Minutkę by pan…)</u>
          <u xml:id="u-218.9" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma problemu.</u>
          <u xml:id="u-218.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-218.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-218.12" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W specustawie odrzańskiej nie ma absolutnie niczego, co likwidowałoby skutki katastrofy na Odrze i zabezpieczało system Odry przed powtórką. Przez te 11 miesięcy nie zrobiono żadnej weryfikacji pozwoleń wodnoprawnych. Do Odry wpływają dziś dokładnie te same ścieki i solanka, jakie wpływały tam rok temu. Zamiast egzekucji obowiązku weryfikacji pozwoleń wodnoprawnych, mamy tutaj przesunięcie obowiązku weryfikacji o 2,5 roku — to zielone światło dla ścieków przemysłowych. Zamiast nałożenia na kopalnie obowiązku realizacji inwestycji zatrzymujących solankę, inwestycji mających na celu ograniczenie zrzutów silnie zasolonych wód oraz ich odsalanie, mamy de facto zmniejszenie kosztów zrzutu solanki do Odry, bo podwyżkę opłat planujecie za 7 lat. To zielone światło dla solanki.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Składam tu poprawki klubu Lewicy ratujące waszego ministra Gróbarczyka przed odpowiedzialnością karną za przyczynianie się do dalszej degradacji wód Odry. Zamiast wdrożyć wasze własne rekomendacje ze wstępnego raportu rządowego o przyczynach katastrofy na Odrze opublikowanego w październiku ub.r., wy je sabotujecie.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Nie wprowadzacie czasowego obowiązku wstrzymywania bądź ograniczania zrzutów w sytuacji zagrożenia. Nie ma trybu postępowania w przypadku wystąpienia ponownego zagrożenia katastrofą. Nie ma rozwoju systemu monitorowania jakości wód i planu osiągnięcia celów środowiskowych ramowej dyrektywy wodnej, które Polska musi osiągnąć do 2027 r. Za to jest nawet trzykrotne skrócenie terminu na wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji względem ustawy z 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji przeciwpowodziowych.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Powołujecie Inspekcję Wodną w strukturze Wód Polskich, żeby przykryć waszą szkodliwą działalność w zakresie ochrony środowiska wodnego Odry. Bo ta Inspekcja Wodna nie przyjdzie bladym świtem po ministra Gróbarczyka, który 3 lata temu przygotował rozporządzenie, które spowodowało, że przestano badać i monitorować zasolenie Odry i zrzuty solanki do rzeki. To pan, panie ministrze Gróbarczyk, rozporządzeniem z 21 grudnia 2020 r. przygotował warunki pod katastrofę na Odrze i jeszcze uzasadniał, że ta regulacja przyczyni się do utrzymania dobrego stanu wód i ekosystemów. Sabotaż czy głupota? Pytałam o to przy pierwszym czytaniu. Dziś nie mam żadnych wątpliwości, że sabotaż.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Poważnie? Nie, głupota.)</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Nowe inwestycje, które planujecie, służą dalszej degradacji ekosystemu, a nie jego rewitalizacji. Zahamujecie rewitalizację dalszym zabetonowaniem i ukorytowieniem Odry. Zablokujecie możliwość samooczyszczania się rzeki.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Zasolenie jest także przyczyną poważnych strat gospodarczych, wynikających z nasilenia się procesu korozji oraz nieprzydatności wody bez uzdatniania w procesach technicznych. Korozja ta dotyczy zwłaszcza budowli i urządzeń wodnych, ponieważ są one zanurzone w agresywnym, zasolonym środowisku. Powoduje to przyspieszone niszczenie elementów betonowych i stalowych, a zatem konieczność stosowania odporniejszych na korozję, czyli dalece droższych materiałów, w tym podstawowych: betonu C35/45 zamiast tańszego C30/37 i z stali o wysokiej zawartości chromu i molibdenu zamiast zwykłej stali nierdzewnej. Przewidziane do realizacji w projekcie ustawy inwestycje będą znacznie droższe ze względu na konieczność ochrony antykorozyjnej. W przypadku betonu to co najmniej 9% kosztów inwestycji, a koszty molibdenu to ponad 70 tys. dolarów za tonę. Biorąc pod uwagę skalę przedsięwzięć, to kwoty wysokości setek milionów. Więc pan, panie ministrze Gróbarczyk, albo skazuje budżet państwa, a więc nas, wszystkich podatników, na kilkusetmilionowe koszty i straty, albo, jeśli nie będziemy stosować wzbogaconego betonu i stali, ponosi pan osobistą odpowiedzialność za katastrofy budowlane w najbliższych latach. Dlatego nie konsultowaliście tej ustawy z nikim niezależnym od was i kompetentnym, dlatego zamknęliście usta stronie społecznej i eksperckiej, nawet Biuru Analiz Sejmowych. Ale za katastrofę odrzańską odpowiedzialni jesteście wy i za kolejne wielkie straty budżetu państwa i katastrofy budowlane też wy będziecie odpowiedzialni. I ta ustawa będzie dowodem w sprawie przeciwko wam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PiotrZgorzelski">Stanowisko klubu parlamentarnego Koalicja Polska przedstawi pan minister Marek Sawicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MarekSawicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu klubu Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko w sprawie ustawy o rewitalizacji rzeki Odry.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#MarekSawicki">Na samym wstępie powiem, że mój klub zdecydowanie odrzuca ten projekt, bo to nie jest projekt o rewitalizacji rzeki Odry. Tak naprawdę on się powinien nazywać projektem o zestawie inwestycji i przerobie publicznych pieniędzy pod określone potrzeby pewnych wykonawców i pewnych grup interesów.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Brawo! Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#MarekSawicki">Drodzy Państwo! Ponad rok temu, a praktycznie już sporo ponad rok temu rozpoczęła się wielka katastrofa biologiczna na rzece Odrze i do dziś nie znamy ani jej przyczyn, ani winnych tej całej katastrofy.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Brak wody w Odrze.)</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#MarekSawicki">I jeśli chcemy coś rewitalizować, to jeśli nie poznamy do końca przyczyn i nie ukażemy winnych, to żadna rewitalizacja w przyszłości nie odniesie pozytywnego skutku. Jeśli brakuje nam systemu monitorowania zrzutów i w sytuacji, kiedy mamy suszę i obniżone poziomy wód, te zrzuty nadal są realizowane, i to realizowane często przez podmioty spółek Skarbu Państwa, to widać wyraźnie, że koordynatora gospodarza nad tym wszystkim brakuje.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#MarekSawicki">Jeśli mówimy o sytuacji, w której całość gospodarowania wodami Polski oddaje się Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie, które ma zarządzać każdym strumykiem, każdą kałużą i każdym jeziorem, to widać wyraźnie, że po kilku latach funkcjonowania ta instytucja kompletnie zawiodła, nie tylko w obszarze zarządzania rzeką Odrą. Jeśli remedium na zniszczenie, na katastrofę ekologiczną ma być powołanie dwustopniowej Inspekcji Wodnej, w której kwalifikacje inspektorów praktycznie są niedookreślone i takim inspektorem będzie mógł być prawie każdy, bez żadnego przygotowania, bez żadnych doświadczeń, to, moi drodzy, jak on będzie później mógł nakładać mandaty i wysyłać wnioski o nakładanie grzywien? Bo przecież powołując inspekcję, nie likwidujecie ani Inspekcji Ochrony Środowiska, ani Państwowej Straży Rybackiej, ani też nie likwidujecie wspomnianego przeze mnie państwowego gospodarstwa Wody Polskie. Pan poseł Materna raczył podnieść kwestię i bardzo mocno położyć na nią nacisk, kwestię budowania stopni wodnych i wielkich zbiorników retencyjnych, bo według niego, a także według pana ministra Gróbarczyka jest to sposób na przeciwdziałanie suszy w Polsce. Otóż, panowie, nigdzie, w żadnym miejscu świata tego typu zbiorniki nie są remedium na suszę, nie są remedium na nawadnianie, chyba że mówimy o fragmentach Nilu,…</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#MarekSawicki">…gdzie na 100, 200 km woda jest kanałami doprowadzana do pól uprawnych. W Polsce o tym zapomnijmy. Jeszcze raz podkreślam: zamiast wielkich zbiorników retencyjnych, zamiast grodzenia rzek i wzdłuż, i w poprzek zacznijmy poważnie traktować naturalne zbiorniki wodne w terenie.</u>
          <u xml:id="u-221.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.13" who="#MarekSawicki">Dajmy rolnikom szansę na to, żeby na swoich gruntach mogli budować zbiorniki retencyjne o powierzchni 0,5 ha czy 1 ha i mało tego, następnie używać tej wody do celów gospodarczych, także do celów nawodnieniowych. Bo jeśli chcecie ponownie wydać wielkie publiczne pieniądze tylko i wyłącznie po to, żeby trochę firm, związanych być może dzisiaj z partią rządzącą, przerobiło państwową kasę, to na to zgody w moim klubie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-221.14" who="#MarekSawicki">I jeszcze jedno, panie marszałku, chcę przekazać poprawki, które za chwilę omówi pan poseł Galla, ale ponieważ jako poseł niezrzeszony nie będzie mógł ich złożyć, to składam je jako klub Koalicji Polskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PiotrZgorzelski">Zanim poproszę panią poseł Joannę Muchę, myślę, że wspólnie powitajmy znajdujących się na galerii pracowników Urzędu Gminy Bielany, ale także państwa radnych i sołtysów, którzy przybyli na zaproszenie pana posła Macieja Górskiego. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy panią poseł Joannę Muchę, która przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#JoannaMucha">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#JoannaMucha">Składam wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#JoannaMucha">Szanowni Państwo! Gdybym chciała podsumować jednym zdaniem tę ustawę, powiedziałabym: betonem i bronią palną rząd chce zrewitalizować Odrę, bo mniej więcej tak wygląda ta ustawa. Pan minister Marek Sawicki, mój przedmówca, mówił przed chwilą o tym, że niczego nie wiemy na temat tego, co było przyczyną ubiegłorocznej katastrofy. Mam głębokie przekonanie o tym, że wiemy, co było przyczyną tej katastrofy, dlatego że tę robotę za rząd wykonało społeczeństwo obywatelskie, opracowało raporty, przeprowadziło badania na podstawie dostępnych danych, udostępniło te raporty i badania ministerstwu. I co się stało? Otóż ministerstwo odpowiedziało głębokim nabraniem wody w usta. Szkoda, że to nie była woda z Odry z tą złotą algą, bo być może wtedy czegoś by się nauczyli. Ministerstwo uważa, że tak naprawdę nic się nie stało, bo cały czas tych raportów nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Co ustaliło społeczeństwo?)</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#JoannaMucha">I teraz pytanie, czy rząd nic nie zrobił, czy też nie chciał nic zrobić, nie chciał, bo tak naprawdę chroni tych, którzy przyczynili się do katastrofy. Jestem przekonana, że tak właśnie jest. Rząd nic nie zrobił, dlatego że chroni tych, którzy do tej katastrofy się przyczynili.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#JoannaMucha">I teraz parę fragmentów z ekspertyz, które zostały wydane właśnie przez społeczeństwo obywatelskie, to konkretne przez WWF: Działania przewidziane w art. 15 specustawy dla eliminacji problemów środowiskowych związanych ze zrzutem zasolonych wód kopalnianych i ścieków przemysłowych są niewystarczające i stąd nie mogą w żaden sposób wpłynąć na polepszenie stanu jakościowego wód w rzece Odrze, w tym m.in. poprzez zmniejszenie ich zasolenia.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale co było tego przyczyną?)</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#JoannaMucha">Działania te skupiają się na tworzeniu nowych i mocno zagmatwanych pojęć prawnych, a nie na wprowadzaniu skutecznych i innowacyjnych rozwiązań dla rzeczywistej ochrony jakości wody w rzece Odrze.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#JoannaMucha">Kolejny fragment: Parametry dla systemów oczyszczania lub podczyszczania ścieków zasolonych zostały określone w sposób skomplikowany i dający duże pole do nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#JoannaMucha">Kolejny fragment: Również nowe zapisy dotyczące systemów retencyjnodozujących nie wnoszą żadnej poprawy w stosunku do obecnego stanu i wprowadzają dodatkowe zniżki dla zakładów górniczych.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#JoannaMucha">Więc stawiam pytanie na koniec mojego wystąpienia. Czy waszym celem jest ochrona Odry, czy też waszym celem jest ochrona kopalń kosztem Odry, kosztem, który jest cynicznie wkalkulowany w tę ustawę? Będziemy oczywiście głosować przeciwko tej ustawie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Ryszarda Gallę, posła niezrzeszonego, niezależnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#RyszardGalla">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przede wszystkim panie ministrze Marku Sawicki! Chciałbym bardzo serdecznie podziękować panu i członkom klubu za złożenie tych poprawek, bo tak się składa, że zgodnie z regulaminem poseł niezrzeszony nie ma szans złożenia poprawek w drugim czytaniu. A są to poprawki, które rzeczywiście zostały złożone w pierwszym czytaniu, nad którymi procedowano na posiedzeniu połączonych Komisji: Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej, a dotyczą bardzo istotnych rzeczy, bo wiecie państwo, my także oczekujemy czystej wody, ale także bezpiecznej Odry.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#RyszardGalla">W województwie opolskim mamy 15-kilometrowy odcinek, który jest na wysokości gminy Bierawa, mogę powiedzieć, że koło Kędzierzyna-Koźla, który do dzisiaj nie doczekał się odbudowania. Wały budowane w latach 30., zdewastowane w 1997 r. i 2010 r. przy powodziach, okazują się w tej chwili zbyt niskie, zbyt, powiedziałbym, popękane i grożą za każdym razem przy większej ilości wód wylewem. Mogę powiedzieć, że rzeczywiście górna część od Bierawy, a także w stronę Kędzierzyna-Koźla obwarowania zostały odbudowane. Ostatnio właśnie w Kędzierzynie-Koźlu te wały odbudowane zabezpieczają same miasto, a szczególnie oczyszczalnię ścieków aglomeracji kędzierzyńsko-kozielskiej. Także i wały ze strony województwa śląskiego zostały odbudowane, podniesione i mamy 15 km na terenie gminy Bierawa, gdzie jest taki przesmyk, który za każdym razem może spowodować, panie ministrze, to niebezpieczeństwo i zalać nie tylko gminę Bierawa, ale także część Kędzierzyna-Koźla, łącznie z chronioną oczyszczalnią ścieków. W 2020 r. zakończono opracowanie projektu wykonania wału na odcinku ok. 3 km. Na to wszystko gmina wyłożyła swoje środki, zabiegała o to, aby dostać pozwolenie budowlane. Niestety do dnia dzisiejszego zadanie to nie zostało rozpoczęte. Dlatego też prosiłbym, aby ta poprawka naprawdę była poprawką poważnie potraktowaną i przez Wysoką Izbę przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#RyszardGalla">Druga poprawka, a raczej dwie poprawki dotyczą załączników, przede wszystkim załącznika obejmującego wykaz inwestycji w aglomeracjach w dorzeczu Odry i jej zlewni. Chciałbym wskazać, panie ministrze, po raz kolejny, gminę i aglomerację Krapkowice. Jest to aglomeracja, która obejmuje cztery sąsiednie gminy, ale, co jest bardzo ważne i istotne, także zabezpiecza pięć poważnych dużych zbiorników wód podziemnych, wód, z których my korzystamy bez posiadania stacji uzdatniania wody. Dlatego też tak ważne jest, aby ta oczyszczalnia ścieków… Pan minister na posiedzeniu wspólnym komisji powiedział, że ona spełnia wymogi i nie jest przewidziana w modernizacji. Pozwoliłem sobie poprosić właścicieli tej oczyszczalni, zarządzających o informację na ten temat. Mogę powiedzieć, że mimo że ta oczyszczalnia, budowana wspólnie przez wtenczas zakłady papiernicze i gminę Krapkowice, dzisiaj kubaturowo może i odpowiada, ale te urządzenia, które są w środku, które służą napowietrzaniu, są mocno wyeksploatowane i według ekspertów nie nadają się do odtworzenia w ramach remontu. Dlatego też od kilku lat i gmina, i zarządzający tą oczyszczalnią zgłaszają tę oczyszczalnię do ujęcia w „Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych” do modernizacji. Tam jest wyliczona kwota szacunkowa — ok. 15 mln zł. Jest to rzecz bardzo ważna.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#RyszardGalla">Wiecie państwo: jeśli my na terenie województwa zostawimy po prostu kilka takich miejsc, gdzie nie będziemy mieli postępu w modernizacji kanalizacji czy oczyszczalni ścieków, to po prostu cały nasz plan na uzyskanie dobrej jakości wody w rzece Odrze chyba nie za bardzo nam się powiedzie.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#RyszardGalla">Dlatego też chciałbym, kończąc, bardzo, bardzo prosić państwa, Wysoką Izbę, aby w czasie drugiego czytania jednak te wnioski uzyskały pozytywną opinię i wpisały się w zakres tych zadań, które chcemy realizować.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#RyszardGalla">Na koniec jeszcze jedna uwaga, panie ministrze. Tam są chyba dwie pozycje, które się powtarzają. Chodzi o aglomerację Tułowice. Jest chyba w pozycji 40. i powtarza się chyba w pozycji 83. Moje pytanie jest takie: Czy to jest tylko jakaś pomyłka, czy rzeczywiście tam są dwie aglomeracje o nazwie Tułowice? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na problemy — specustawa. Marzycie o Rosji radzieckiej? Tam też rządzono dekretami. A co jest warta specustawa napisana wbrew aktualnej wiedzy, o tym jak ratować Odrę, napisana nawet wbrew waszemu własnemu raportowi rządowemu? W raporcie rządowym z września na stronie 5 czytam: rzeka Odra jest nie tylko rzeką zasoloną w wyniku zrzutów poprzemysłowych, ale również w dużej mierze uregulowaną, z licznymi spiętrzeniami, co stawia ją wśród zbiorników narażonych na zakwity. Koniec cytatu. Zakwity toksycznej algi. Uregulowaną, z licznymi spiętrzeniami. A co jest w specustawie? Regulacje i spiętrzenia, dalsze regulowanie Odry, czego zakazał nawet polski sąd.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#UrszulaZielińska">Jak to nazwać, kiedy władza wykonawcza nie respektuje władzy sądowniczej? Zamachem stanu? Nie słuchacie nauki, nie słuchacie własnych raportów, łamiecie prawo, łamiecie wyroki sądów. Marzycie o Rosji radzieckiej? Uważajcie, bo los Rosji radzieckiej podzielicie.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: To się pani poseł wysiliła.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta specustawa odrzańska jest wyrokiem śmierci na naszą rzekę Odrę, wyrokiem wydanym przez rząd PiS w imię realizacji mokrych snów ministra Gróbarczyka o kanalizacji Odry. Ta ustawa to nic innego jak zgoda na zalanie Odry betonem zamiast zajęcia się prawdziwymi przyczynami katastrofy na Odrze.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MałgorzataTracz">Przez rok nie zrobiliście nic, by wprowadzić nowoczesny system monitoringu. Przez rok nie zrobiliście nic, by zatrzymać zrzuty słonej wody do Odry. Przez rok nie zrobiliście nic, by zapobiec kolejnej katastrofie, a dziś niczym kat szykujecie się do wydania wyroku na Odrę, wyroku, który chcecie wykonać poprzez sól i beton, zabijając wszelkie życie w Odrze. Ale nie myślcie, że wygraliście. Bo jesienią obronimy Odrę i obronimy inne polskie rzeki przed PiS-em.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze do spraw bezpieczeństwa energetycznego Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To wielkie wrażenie zobaczyć ten rząd i najwyższych urzędników w państwie, jak trzymają się za ręce, tańczą i śpiewają: niech odmieni się oblicze tej ziemi. Ale oblicze tej ziemi samo się nie odmieni. Odra wymaga planu ratunkowego. I nie jest nim ta specustawa.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#KlaudiaJachira">Jak to możliwe, że z wielkiej, zeszłorocznej tragedii rząd PiS-u nie wyciągnął żadnych wniosków? Rzeka z trudem powstaje z martwych, a wy ją chcecie zabetonować tą swoją specustawą?</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#KlaudiaJachira">Przecież te zapisy, nawet wbrew waszym własnym rekomendacjom, są na temat przyczyn katastrofy. Zamiast modlić się o zmianę, posłuchajcie ekspertów, organizacji ekologicznych i naukowców. Oni wszyscy mają gorące serca, otwarte umysły i potrzebną wiedzę. Mają gotowe propozycje i rozwiązania, co zrobić, żeby tragedia sprzed roku się nie powtórzyła. Tylko w ten sposób może odmienić się oblicze rzeki, tej rzeki. Pogłębiajcie wiedzę, a nie Odrę.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz panią poseł Katarzynę Kretkowską, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odrę zabija niekontrolowany zrzut ścieków pokopalnianych spotęgowany efektami suszy i upałów. Ten projekt będzie gwoździem do trumny tej naszej rzeki. Projekt nie był konsultowany społecznie, a w zasadzie był konsultowany z trzema organizacjami, z których jedna jest bezpośrednio zainteresowana realizacją tych zaplanowanych inwestycji, a druga jest jednym z największych trucicieli naszej Odry. Jedyne, co może uratować Odrę, to renaturyzacja, natomiast ta tzw. rewitalizacja przewiduje inwestycje. Ze 150 inwestycji tylko jedna przewiduje renaturyzację. Pozostałe to zbiorniki, jazy, progi, które szkodzą rzekom, które zabijają bioróżnorodność i niszczą ekosystemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AnitaSowińska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po katastrofie na Odrze powrócił pomysł utworzenia parku narodowego na Międzyodrzu, ciągnącego się od przedmieść Szczecina przez Gryfino aż do Widuchowej. Jest to porośnięty gęstą roślinnością teren z nieczynnymi śluzami i kanałami, cenny obszar, który jest naszym dziedzictwem przyrodniczym i narodowym. Pomysł utworzenia Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry pojawił się już 30 lat temu. Niestety powstał on wówczas tylko po niemieckiej stronie, a u nas zabrakło woli politycznej, żeby nadać temu obszarowi najwyższą formę ochrony. Zwracam się zatem z pytaniami do pana ministra: Jakie są plany ministra w stosunku do Doliny Dolnej Odry? Czy w tym rejonie również planowana jest tzw. rewitalizacja, czyli betonowanie nowych stopni wodnych i zbiorników wodnych oraz wysuszanie terenu za pomocą melioracji? I najważniejsze pytanie: Czy i kiedy powstanie w Polsce Park Narodowy Doliny Dolnej Odry? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#TomaszGłogowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę zapytać pana ministra, czy naprawdę polskie państwo jest tak słabe, że jego służby nie są w stanie ustalić, co było przyczyną gigantycznej katastrofy ekologicznej, jaka miała miejsce w zeszłym roku? Czy może jednak wiecie, który podmiot zlokalizowany w pobliżu Odry odpowiada za śnięcie setek ton ryb, tylko nie chcecie podać tego do wiadomości i dążycie do tego, aby obywatele myśleli, że zasolenie i algi w Odrze wzięły się tam znikąd. Jaką możemy mieć pewność, że wobec zaniechań w wyjaśnieniu katastrofy sprzed roku nie dojdzie do powtórki tego lata, zwłaszcza, że w omawianym projekcie nie wprowadzacie ograniczeń w zrzucie solanki do rzek, a dodatkowo zapowiadacie betonowanie Odry? Pamiętam, że w podstawówce, a było to już jakiś czas temu, uczono nas, że betonowanie rzek jest dla nich szkodliwe, a wy chcecie to teraz realizować. Po co? Po to, żeby dobić rzekę? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Żeby zarobić na betonowaniu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Polskie rzeki zasługują na ochronę, ale PiS, zamiast chronić te rzeki, je niszczy. Niszczy je w różny sposób, np. poprzez tworzenie głupich przepisów prawa, ale także poprzez codzienne postępowanie. Przypomnijcie sobie państwo, jak PiS zachował się podczas ubiegłorocznej katastrofy: dokładnie tak samo, jak zachował się Związek Radziecki podczas katastrofy w Czarnobylu. Chciał wszystko zamieść pod dywan, myślał, że to nie ujrzy światła dziennego. Ale największą wadą PiS-u jest to, że PiS nie słucha ekspertów, PiS słucha tylko i wyłącznie tych ekspertów, którzy mają legitymację partyjną. Zamiast wracać do natury, zamiast wracać do tego, co było w przeszłości, PiS chce zwyciężyć betonem i stalą. Proszę państwa, panie i panowie z PiS-u, nikt nie wygrał z naturą i wy nie wygracie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Ryszard Galla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#RyszardGalla">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W procedowanym projekcie ustawy mamy także zapisy dotyczące ochotniczych straży pożarnych czy też w ogóle straży pożarnych. Jest tam zapis, a szczególnie w załączniku, który mówi o tym, że będzie finansowe wsparcie na zakup łodzi płaskodennych, może innego wyposażenia, sprzętu dla jednostek ochotniczych straży pożarnych. Ja się z tego cieszę, ponieważ wiemy, że w każdej sytuacji krytycznej, czy to w przypadku powodzi, czy to nawet w przypadku, jaki mieliśmy w ubiegłym roku, czyli zatrucia i śnięcia ryb, strażacy byli chyba na pierwszej linii ognia. To oni właśnie czynili największą pracę, żeby ta katastrofa była jak najmniejsza. Za to chciałbym bardzo serdecznie podziękować, życząc dalszej wytrwałości działania.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#RyszardGalla">Natomiast chciałbym zapytać, czy ten wykaz, który jest w procedowanej ustawie, wskazuje te jednostki, które są w potrzebie, czy te jednostki, które są wskazane, i przez kogo, do realizacji zadań z zakresu ochrony nad Odrą? I drugie moje pytanie: Czy przypadkiem nie ma takich jednostek, które są wyposażone i już te zadania wykonują? A ich tam na pewno nie ma, bo ja to sprawdzałem? I ostatnie pytanie: Czy będzie tworzony system tych jednostek, które będą zarządzane, ale też które będą otrzymywały pewne środki na gotowość czy też przeprowadzenie akcji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani marszałek Barbara Dolniak.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Sejmie lejecie wodę swojej propagandy, a do Odry chcecie lać beton. Lanie betonu do Odry i innych polskich rzek nie tylko nie powstrzyma kolejnych katastrof ekologicznych, ale wręcz zwiększy ryzyko powtórzenia kryzysu z ubiegłego roku. Ten projekt ustawy nie rozwiąże jednego z zasadniczych problemów, jakim jest zasalanie rzek przez ścieki z kopalń, bo m.in. przewiduje, że budowa oczyszczalni ma mieć charakter dobrowolny. Kompetencje w zarządzaniu rzekami mają być rozdzielone, proszę państwa, między cztery ministerstwa, a oprócz tego powstaje nowa służba, czyli Inspekcja Wodna: nowe etaty, nowe pensje. Jeżeli nie działają sprawnie dzisiejsze organy, to może trzeba je usprawnić. Ale państwo znajdujecie lepszy pomysł: nowe etaty, nowe pensje. Do tego mam jeszcze jedno pytanie: Skąd na to wszystko weźmiecie pieniądze? Nowe etaty, nowe pensje i tony, setki ton betonu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#ArturŁącki">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pewnie rządzący nie zdają sobie sprawy z tego, że wyszła im jedna rzecz w tej kadencji Sejmu. Mianowicie ich czteroletnia praca spowodowała to, że opozycja jest zjednoczona, jak nigdy nie była, jak nigdy nie była w historii po PRL-u. Opozycja stanowi jedność po to, żeby wreszcie tych szkodników odsunąć od władzy i zminimalizować szkody, jakie robicie w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#komentarz">(Poseł Zofia Czernow: W sprawie Odry.)</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#ArturŁącki">Ta ustawa o Odrze jest tego następnym przykładem. Nie uwzględniacie własnego raportu rządowego, nie słuchacie naukowców, których sami powołaliście do stworzenia raportu, nie słuchacie opozycji, nie słuchacie ludzi, którzy mieszkają nad Odrą. Ta ustawa powinna się nazywać betonozą Odry, a nie rewitalizacją. W takim razie pytanie, chciałbym, żeby pan Polakom o tym powiedział. Praprzyczyną zatrucia Odry są słone wody pokopalniane. Kiedy założycie pierwszą instalację odsalania wody na jakąkolwiek kopalnię? Chcę się tego dowiedzieć i proszę mi odpowiedzieć na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Ochrona Odry powinna być sprawą priorytetową i bardzo pilną. Ten projekt nie spełnia takich wymogów. Plan działań zapisany jest na wiele lat, w zasadzie jest rozwleczony w czasie, żeby robić pozory, że oto chronimy Odrę. Bo jak ocenić takie zadanie jak przegląd pozwoleń wodnoprawnych — 18 miesięcy? To jest nie do pomyślenia, żeby ustalać takie terminy. Następne — zwiększone stawki opłaty dla zakładów odprowadzających wody zasolone od 2030 r. A dlaczego te zakłady nie otrzymają pomocy od państwa, żeby tej wody zasolonej nie odprowadzały?</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#ZofiaCzernow">Kolejna sprawa: nielegalne zrzuty. Przecież wiemy, kontrole ujawniają, że te nielegalne zrzuty wciąż się pojawiają, mimo że rząd prowadzi wielkie działania. A 10 mld na inwestycje — brak danych. To jest dreptanie w miejscu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JacekKurzępa">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Zespole pana ministra! Jak się mieszka nad Odrą, to ją się po prostu czuje.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Smród.)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Co się czuje tam, gdzie się mieszka nad Odrą.)</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#JacekKurzępa">Czuje w sensie emocjonalnym, ale również pewnego zobowiązania, które mnie w roli posła przywiodło tutaj, żeby zadać pytanie i też snuć refleksję dotyczącą konieczności monitoringu rzeki. W tym zapisie ustawy to jest.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#JacekKurzępa">Bardzo tego gratuluję i dziękuję za to, podobnie zresztą jak i za dziesiątki inwestycji w delcie, w dorzeczu Odry, które są konieczne i są już podejmowane, w imieniu mieszkańców ziemi lubuskiej, m.in. Słubic, Krosna Odrzańskiego, Cigacic, Nowej Soli. Dziękuję za te wszystkie inwestycje niezbędne i konieczne, które nie tylko doprowadzają do tego, że w niedzielę pływałem w Odrze i jakoś się dobrze mam, ale tam są także dziesiątki wędkarzy, dziesiątki turystów, gdyż to jest również machina nakręcająca turystykę tych regionów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt miał być odpowiedzią na katastrofę ekologiczną na Odrze, a w rzeczywistości w ogóle nie rozwiązuje zasadniczych problemów. Rzekomo proekologicznych celów ustawy absolutnie nie da się pogodzić z zapowiadanymi przez was pracami regulacyjnymi dotyczącymi Odry. Myślicie tylko o betonie, a sztuczna regulacja rzeki nie powstrzyma kolejnych katastrof ekologicznych, może za to zwiększyć ryzyko powtórki kryzysu z roku ubiegłego. Dlaczego projekt w ogóle nie odnosi się chociażby do inwestycji hydrotechnicznych sprzyjających zakwitowi złotych alg, które, jak wiemy, były przyczyną zatrucia Odry? Jakie w ramach ustawy przewidziano konkretne rozwiązanie jednego z kluczowych problemów, jakim jest zasalanie rzek przez ścieki z kopalń? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wielka ściema na temat Odry z użyciem słowa „rewitalizacja”. Co to jest za rewitalizacja? To jest ustawa o zabetonowaniu Odry. Policzyliśmy: 51 razy w tym krótkim dokumencie używacie słów „budowa”, „przebudowa”, „roboty budowlane”. Chcecie wyposażyć Polskie Wody w dodatkowe środki na inwestycje, a jednocześnie skracacie ścieżkę postępowania przygotowawczego w taki sposób, że ogranicza to możliwość udziału w postępowaniu stron. Jakie wnioski wyciągnęliście z katastrofy ekologicznej z zeszłego roku? Razem z ludźmi ze Stowarzyszenia Polska 2050 Szymona Hołowni zbieraliśmy śnięte ryby na Kanale Gliwickim. Czy widzieliście te obrazki? Gdzie wtedy byliście? Czy naprawdę chcecie, żeby to się powtórzyło? Chcecie, żeby takie katastrofy występowały w Polsce częściej? Dlaczego nie zaczynacie od limitowania ilości solanki zrzucanej do rzek, od obowiązku odsalania tych ścieków?</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Andrzej Szewiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#AndrzejSzewiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, dlaczego przedłożony Wysokiej Izbie projekt specustawy jest kolejnym bublem prawnym? Dlaczego powyższy projekt tzw. specustawy odrzańskiej nie przewiduje wprowadzenia systemowego monitoringu zanieczyszczeń przemysłowych i nadmiernego zasolenia rzek, które przecież mogą doprowadzić do katastrofy ekologicznej? Dlaczego procedowany projekt nie wprowadza jasnych kryteriów niezbędnych do spełnienia w celu poprawy wadliwego systemu zgód wodnoprawnych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i panowie posłowie z PiS-u zamiast ratować Odrę i inne polskie rzeki, postanowili je zabetonować, zamiast ich renaturyzacji, mamy ich postępującą pisyzację. Zamieniacie polskie rzeki w ścieki, szanowni państwo, gdzie spółki pana Sasina wypluwają toksyczne odpady i to, co im się tam żywnie podoba. Gdzie kontrola? Gdzie nadzór? Gdzie ochrona? Gdzie głos ekspertów? Ta ustawa ma tylko zamydlić ludziom oczy i ukryć prawdę — prawdę o waszych niszczycielskich zdolnościach, bo niszczycie wszystko, czego się dotykacie, każdy obszar, rzeki, wody, lasy, ekosystem, hodowle koni, praworządność, prawa człowieka, relacje z Unią, prestiż Polski, oświatę, edukację, kulturę, polskich przedsiębiorców, a ostatnio także rolnictwo, no i środowisko.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Pytam: Jak długo będziecie jeszcze niszczyć Polskę? Odpowiadam: Na szczęście dla Polski niecałe 100 dni.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Małgorzatę Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Katastrofa ekologiczna na Odrze była rok temu. Co rząd do tej pory zrobił? Prawie nic. Przedkładacie teraz projekt ustawy, ale od przepisów stan wód się nie poprawi. Trzeba przede wszystkim zlikwidować przyczynę, czyli wylewanie przez spółki Skarbu Państwa milionów litrów słonej wody do rzeki, i zrezygnować z dalszego zabetonowywania Odry, o co apelują eksperci. A wy przedkładacie nam specustawę, bez konsultacji z ekologami, która ma tylko ułatwić dalsze betonowanie za 1,2 mld zł. A w telewizji oczywiście skłamiecie, że to uzdrowi Odrę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Proste pytanie: Jakie środki finansowe zabezpieczyły spółki węglowe w swoich planach techniczno-ekonomicznych na minimalizację skutków wrzucania solanek do Odry? Jakie inwestycje zrealizowała Polska Grupa Górnicza przez ostatnie 8 lat? Bo przecież posiada ona kopalnie, takie jak Sośnica, Ruda, Bolesław Śmiały oraz kopalnia Mysłowice, które poza systemem retencyjnym zrzucają ścieki do Odry.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#KrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Jakie działania muszą podjąć spółki węglowe, realizując wasz program zapisany w omawianym dzisiaj projekcie?</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Byłem na takiej rozmowie w Berlinie w ramach sejmiku dolnośląskiego…</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#MarekDyduch">…i to nie jest takie śmieszne, gdzie rozmawialiśmy o Odrze. Niemcy oczywiście nie chcą budować żeglowności na Odrze, ponieważ to jest i nieekologiczne, szkodzi ekologii, i ekonomicznie wątpliwe, jeśli spojrzeć na to, co się dzieje np. na Renie. A w międzyczasie prawie ukończyliśmy S3, chodzi o transport północ — południe w tamtym regionie.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#MarekDyduch">Mam takie pytanie: Czy jest możliwa ponowna analiza całej tej inwestycji? Bo to są miliardy złotych, które być może wydamy niepotrzebnie, być może zniszczymy rzekę. Czy moglibyśmy wrócić do rozmowy o zasadności budowania żeglowności na Odrze? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Arkadiusz Marchewka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PiotrZgorzelski">2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Minuta wystarczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#ArkadiuszMarchewka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rok od katastrofy przyjęliście i proponujecie ustawę, która nie ma z rewitalizacją nic wspólnego, a miejsce, w którym powinna się znaleźć, jest po prostu na dnie. Czy obiecywaliście nowoczesny system monitoringu rzeki? Obiecywaliście. Czy on jest? Nie ma. Czy zostali osądzeni ci, którzy są odpowiedzialni za tę katastrofę? Nie, w żaden sposób nie wyciągnięto w tej sprawie wniosków. Nie ma też żadnej decyzji, która pozwalałaby stwierdzić, że funkcjonowanie służb państwowych, które są odpowiedzialne za ochronę rzeki, poprawiło się.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#ArkadiuszMarchewka">Trzeba powiedzieć jasno: rok temu przez Odrę po prostu przelała się fala niekompetencji państwowych instytucji, tylko dlatego, że te służby w żaden sposób nie potrafiły ze sobą współpracować. Dopiero 2 tygodnie od wystąpienia informacji o śniętych rybach zostały przekazane jakieś informacje chociażby do województwa zachodniopomorskiego. Tak nie powinno to funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#ArkadiuszMarchewka">Dlatego chciałbym zadać pytanie, panie ministrze: Jak dzisiaj wyglądają wyniki badań Odry i na jakim odcinku wykryto złote algi? Bo jeszcze niedawno mówiono o tym, że występują one tylko na wysokości Kanału Gliwickiego, ale ostatnia kontrola w Wodach Polskich pokazała, że są one już dalej, w województwach zarówno opolskim, jak i dolnośląskim. Chciałbym wiedzieć, co pokazują najnowsze badania.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#ArkadiuszMarchewka">Chcę zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. W tej ustawie zapisaliście rozwiązanie, które mówi, że Wody Polskie stworzą taki system czy program naprawy, renaturyzacji Odry pół roku od uchwalenia tej ustawy. To już będą prawie 2 lata od katastrofy. To tylko potwierdza, że przez ten czas nie robiliście nic, aby Odrę ratować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wśród wolontariuszy ratujących Odrę podczas ubiegłorocznej katastrofy byli członkowie ochotniczych straży pożarnych, zarówno tych, które są włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, jak i tych, które w tym systemie nie są. Art. 25 projektowanej nowelizacji przewiduje zwiększenie limitu wydatków dla wojewodów na zakup sprzętu, który został zużyty w czasie akcji ratowniczych przez ochotników, ale jest to kwota tylko 10 144 tys. zł dla pięciu województw na 2 lata. To oznacza, średnio rzecz biorąc, po 1 mln na jedno województwo. Nie wiem, w jaki sposób dokonano rozpoznania tego zużytego niezbędnego sprzętu, bo dzisiaj taki duży, ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy kosztuje 1,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym chciałbym zapytać: Na jakiej podstawie dokonano rozpoznania wśród ochotniczych straży pożarnych, że przygotowano tak mizerną propozycję, jeśli chodzi o wydatki wojewodów przeznaczone na sprzęt dla ochotniczych straży pożarnych uczestniczących w tych działaniach ratowniczych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa o koncercie życzeń, bo tylko tak można opisać wszystkie obiecywane w ustawie inwestycje bez wskazania ram czasowych ich realizacji. Jedynym rzucającym się w oczy terminem jest niczym niewytłumaczalny okres 18 miesięcy na inwentaryzację konieczną dla zorientowania się obecnego gospodarza, czyli Wód Polskich, w bieżącej sytuacji związanej z umowami dotyczącymi odprowadzania ścieków do Odry.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#JanSzopiński">Jakie zostały podjęte środki doraźne, aby zapobiec powtórce sytuacji z ubiegłego roku? Drugie pytanie: Czy działania te zostały uzgodnione ze stroną niemiecką? Z pytań płynących ze strony naszego zachodniego sąsiada można wywnioskować, że rząd kolejny raz zapomniał, że z jednej strony żyjemy we wspólnej Europie, a z drugiej każda rzeka posiada dwa brzegi.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#JanSzopiński">A korzystając z okazji, uprzejmie poproszę o informację, kiedy zostaną uregulowane sprawy płacowe w Wodach Polskich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W projekcie ustawy stworzono Inspekcję Wodną z parapolicyjnymi uprawnieniami. Moją wielką wątpliwość budzi to, dlaczego ta Inspekcja Wodna z budżetem niemal 31 mln ma podlegać Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie, przedsiębiorstwu, które rok temu mocno się skompromitowało w wielu aspektach swojej działalności, chociażby pozwoleń wodnoprawnych.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#ZdzisławWolski">I druga wątpliwość: Dlaczego jest dobrowolność, jeżeli chodzi o budowę systemów dozująco-retencyjnych przez kopalnie? A wiemy, że zasalanie rzek ściekami z kopalni jest jedną z najważniejszych albo może najważniejszą przyczyną takiego stanu Odry. Ta dobrowolność spowoduje, że pewnie budowane nie będą, a będą budowane kiedyś w gorszej sytuacji przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Szałabawka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#ArturSzałabawka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dlaczego wy, totalna opozycjo, tak nienawidzicie tej Polski? Dlaczego tak nienawidzicie? Właśnie przez tę Odrę, przez ten temat Odry niestety to widać.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#ArturSzałabawka">Panie Ministrze! Czy nie odnosi pan wrażenia, że partie opozycyjne, działające pod presją organizacji ekologicznych, tzw. ekologicznych, WFF, Greenpeace, działają na rzecz polityki gospodarczo-społecznej chyba rządu niemieckiego? Bo to, że te organizacje opłacane są przez ruską agenturę, to już gdzieś w Europie to wychodziło. Ale ja mam wrażenie, że w momencie, gdy ktoś mówi, że retencjonowanie, że zbiorniki, że zagospodarowanie, inwestowanie w Odrę Niemcom się nie podoba, bo tu nawet na tej sali to padło, że Niemcom to się bardzo nie podoba…</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#ArturSzałabawka">A więc chciałabym się zapytać, bo pan ma większe doświadczenie, odbył pan więcej tych rozmów, czy Niemcy nie chcą tego inwestowania w Odrę, czy to tylko totalna opozycja pod wpływem tych organizacji proruskich to robi. Bo nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Proruskich?)</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#ArturSzałabawka">Proruskich. Proruskich i proniemieckich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! A już myślałem, że będzie coś bez ruskich agentów.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Chciałem zadać tylko jedno pytanie: Dlaczego twórcy ustawy odwołują się do bodźców ekonomicznych, podnoszą kary finansowe, zamiast wprowadzić prostą zasadę, że ludzie odpowiedzialni za rzekę i ludzie winni tych zaniedbań po prostu muszą dziennie wypijać szklankę wody z Odry, z miejsc ustalanych przez wielce czcigodną Klaudię Jachirę lub inną przedstawicielkę partii Zieloni? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Chciałbym zapytać się, czy w ramach zadań, które będą realizowane w dorzeczu Odry, przewidziane są także inwestycje w województwie wielkopolskim, ponieważ bezpieczeństwo i komfort życia codziennego mieszkańców takich powiatów jak pilski, wągrowiecki, chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki są bardzo istotne i wydaje się, że inwestycje w kanalizacje tudzież modernizacje oczyszczalni ścieków są pożądane.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#MarcinPorzucek">Jednocześnie chciałbym podziękować za stworzenie warunków, które powodują, że w bardzo wielu gminach w Polsce, chociażby z Programu Inwestycji Strategicznych bądź innych programów rządowych, miliony, dziesiątki milionów, a być może nawet setki milionów idą na tak ważne inwestycje zmierzające do ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#MarcinPorzucek">A politykom opozycji chciałbym przypomnieć… Chciałbym także zapytać pana ministra, czy politycy opozycji już przeprosili za falę hejtu, jaka wylewała się w sierpniu, we wrześniu zeszłego roku, gdy mówiono rzeczy kompletnie nieprawdziwe, rzeczy, które się kompletnie nie potwierdziły. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PrzemysławKoperski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa o rewitalizacji Odry zawiera słowo „rewitalizacja”. Rewitalizacja to nic innego jak przywrócenie do życia, ożywienie. To świadczy o tym, że sami przyznajecie, że zamordowaliście Odrę w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Zbyt daleko idące wnioski wyciągasz, niemające związku z…)</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PrzemysławKoperski">Jeżeli prawie zabiliście rzekę Odrę i sami się do tego przyznajecie, to pytanie, czy Odra była żywą rzeką, czy ma szansę być żywą rzeką, czy jest żywym organizmem. Ja, panie ministrze, Wysoka Izbo, panie marszałku, stawiam tezę, że oczywiście tak, Odra jest żywym organizmem. Dlatego mam pytanie: Czy jest pan gotowy na to, co postulują organizacje ekologiczne, żeby rzeka Odra uzyskała osobowość prawną? Tak się stało z rzekami w Kanadzie, w Nowej Zelandii, w Stanach Zjednoczonych, w Ekwadorze, gdzie rzeki mają nie tylko obowiązki, obowiązek przyjmowania ścieków, obowiązek betonowania swoich koryt, ale mają również prawa — prawo do przepływu, prawo do bioróżnorodności. Czy jest pan gotowy również na taką ustawę? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy teraz pana ministra Marka Gróbarczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#MarekGróbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak ad vocem, natychmiast, do wystąpienia pana posła Koperskiego: zaatakował pan pana ministra Dyducha, który był wiceministrem skarbu. Wtedy te zrzuty były w takiej samej ilości, w jakiej teraz się odbywają. Proszę więc zwrócić uwagę, państwo dzisiaj atakujecie i opowiadacie takie absolutne bzdury na temat zabijania Odry, a ten proces zaczął się wiele, wiele lat temu. Dzisiejsza ustawa, którą państwu zaprezentowaliśmy, ma na celu wyprowadzenie z tej sytuacji i doprowadzenie do niezwykłego kompromisu pomiędzy inwestycjami a bieżącymi działaniami w celu zachowania i odbudowy, rewitalizacji Odry w całym jej zakresie.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#MarekGróbarczyk">Przypomnę tylko, że trzy składniki mają decydujący wpływ na chemię wody. To fosfor, azot i sól. W ogóle państwo nie odwołujecie się do fosforu i azotu, a to państwa samorządy są głównymi emitentami właśnie tych pierwiastków. Jeśli chcemy usunąć sól… Czy państwu naprawdę zależy na likwidacji KGHM-u, Polskiej Grupy Górniczej i Jastrzębskiej Spółki Węglowej? Czy naprawdę chcecie wyrzucić na bruk tysiące ludzi z powodu tego, że dzisiaj odbywa się ta emisja wód pokopalnianych i zrzutów z tych zakładów, chociaż ona jest pod maksymalną kontrolą? Zrzuty nie mogą się odbywać bez odpowiedniego dozowania, czyli urządzeń retencyjno-dozujących. My wprowadzamy rozwiązania, które umożliwią jeszcze bardziej skuteczne realizowanie tych zrzutów poprzez minimalizację soli. Do tego powstały już zakłady, które odsalają wodę.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#MarekGróbarczyk">Natomiast każda inwestycja realizowana w tym celu będzie wymagała dłuższego okresu. W związku z tym są te wszystkie zapisy, o których powiedziała pani poseł Paluch. Dziękuję bardzo za to, bo ustawa dokładnie wskazuje, jakie będą działania, w jakim czasie, jakie środki są przewidziane, kto będzie za to odpowiedzialny. To wszystko ma na celu spowodowanie właśnie odbudowy ekologicznej Odry. Państwa propozycja to likwidacja wszystkiego. Nasza propozycja, konstruktywna, to rewitalizacja rzeki Odry ze wszystkimi działaniami, które będą służyły temu, aby nikt, przede wszystkim społeczeństwo, nie odczuł negatywnie tego działania, a z drugiej strony aby ta realizacja została szczęśliwie dokończona. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PiotrZgorzelski">Mam pytanie: Czy pani poseł sprawozdawca zechce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, pani poseł Anna Paluch.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Dyduch: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#PiotrZgorzelski">A, pani poseł, jeśli pani pozwoli, wyraziłem zgodę na sprostowanie pana posła Dyducha.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MarekDyduch">Pani poseł, tylko 15 sekund.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#MarekDyduch">Panie ministrze, pana powołanie się na mnie zabrzmiało trochę, bym powiedział, złośliwie. Były inne czasy, inne miejsce, inna sytuacja, więc nie można porównywać tych dwóch kwestii.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz się nie podobało…)</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#MarekDyduch">To, co się wydarzyło na Odrze rok temu, jest zupełnie nowym zjawiskiem, które po prostu zaistniało, więc nie porównujmy takich kwestii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PiotrZgorzelski">I teraz już zapraszam panią poseł Annę Paluch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przysłuchiwałam się tej debacie z uwagą i niestety muszę powiedzieć, że przykro mi, że brak było merytorycznych wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: To pani źle słuchała, było bardzo…)</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#AnnaPaluch">Zarówno w wystąpieniach klubowych, jak i w pytaniach, które padały, tak jak rok temu dyskusja na temat stanu zanieczyszczeń na Odrze była falą kłamstw, począwszy od nieszczęsnej marszałek Polak, której wystąpienia naprawdę przekroczyły skalę zdrowego rozsądku… Nie zanieczyszczenia w Odrze przekroczyły dopuszczalną skalę, tylko głupota wystąpień pani marszałek, która wprowadzała opinię publiczną w błąd…</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt nie pytał marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#AnnaPaluch">…nie zdając sobie sprawy albo nie biorąc pod uwagę tego, że jako funkcjonariusz publiczny jest szczególnie powołana do odpowiedzialności za słowo. I tak jak rok temu był to po prostu stek i zalew kłamstw, tak teraz jest po prostu stek i zalew nieprawd, które państwo posłowie tutaj artykułowali.</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Rzeka Odra płynie od tysięcy lat, a zanieczyszczenia, z którymi się zmagamy i które chcemy zmniejszyć, żeby przywrócić rzekę i ją zrewitalizować, powstają od dziesiątków lat. I stan rzeki Odry nie jest efektem działania sprzed roku, 2 czy 5 lat. Na ten stan zanieczyszczeń złożyło się kilkadziesiąt ostatnich lat i wieloletnia susza, szanowny panie pośle. Jeżeli mamy do czynienia z narastającymi zjawiskami suszy hydrologicznej, to również ekosystem rzeki Odry jest pod wpływem właśnie tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-285.7" who="#AnnaPaluch">A zatem, proszę państwa, apeluję o spokój, o merytoryczność i o to, żeby pozwolić rzece Odrze odżyć dzięki tym inwestycjom, które rząd planuje tam wykonać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-285.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3304, 3304-A i 3466).</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#komentarz">(Głos z sali: O braku udziału — tak powinien się nazywać projekt.)</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#AnnaPaluch">Projekt wpłynął do Sejmu w dniu 23 maja tego roku. Został skierowany przez panią marszałek do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Pierwsze czytanie przeprowadzono 16 czerwca, a złożony w pierwszym czytaniu wniosek o odrzucenie został przez Sejm odrzucony 259 głosami, przy 170 głosach za i 15 wstrzymujących się. Projekt został zatem po odrzuceniu wniosku o odrzucenie go w pierwszym czytaniu skierowany do szczegółowego rozpatrzenia w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#AnnaPaluch">Komisja przeprowadziła prace nad projektem na posiedzeniu w dniu 6 lipca, a ich rezultatem jest sprawozdanie z druku 3466, które mam honor przedstawić Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiana tutaj ustawa jest rezultatem prac Międzyresortowego Zespołu do spraw przeglądu uwarunkowań procesów inwestycyjnych w Rzeczypospolitej Polskiej i dotyczy usprawnienia procesów inwestycyjnych, wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz przygotowania i realizacji inwestycji. Rzecz w tym, żeby nie zajmować się celebrowaniem procedur, ale rzetelnie i kompetentnie przygotowywać inwestycje z poszanowaniem środowiska i przyrody. Tylko tyle i aż tyle.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#AnnaPaluch">Ustawa wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko oraz wprowadza zmiany do 12 ustaw, począwszy od ustawy Kodeks cywilny, przez Prawo budowlane, ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawę o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawę o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, ustawę o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej, skończywszy na Prawie wodnym i ustawie o Centralnym Porcie Komunikacyjnym. Zmiany w ustawie o ocenach oddziaływania na środowisko, bo to jest najważniejsza część omawianego tu przeze mnie projektu, wpłyną na usprawnienie przygotowania i realizacji inwestycji, zwłaszcza inwestycji liniowych, tzn. drogowych, kolejowych, ale także inwestycji wodnych i przeciwpowodziowych.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#AnnaPaluch">I tu krótko chciałabym scharakteryzować zmiany w ustawie ocenowej. Następuje wprowadzenie dla organu właściwego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obowiązku przeprowadzenia analizy zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na początkowym etapie postępowania. To jest najważniejsza kwestia, bo często zdarzało się tak, że zgodność z planem była badana już po tych wszystkich działaniach dotyczących opiniowania i to opiniowanie odbywało się zupełnie niepotrzebnie. Dodam jeszcze, że w przypadku niezgodności z planem powinna być wydana odmowa zgody na realizację procedowanej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#AnnaPaluch">Kolejna zmiana to badanie zgodności, które będzie dotyczyło również planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, jeżeli przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#AnnaPaluch">Kolejna zmiana to wprowadzenie do nowego katalogu inwestycji strategicznych linii tramwajowych i metra inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego, dla których na etapie lokalizacji ta zgodność nie jest wymagana. Następuje też wyłączenie obowiązku badania zgodności w przypadku urządzeń infrastruktury technicznej budowanych w celu usunięcia kolizji z planowaną do realizacji inwestycją strategiczną. Został także rozszerzony rodzaj przedsięwzięć wymagających koncesji. Dodaje się również nową grupę obiektów o istotnym znaczeniu dla obronności państwa. Ponadto z katalogu inwestycji strategicznych dla przedsięwzięć wymagających koncesji na wydobycie kopalin ze złóż objętych własnością górniczą Skarbu Państwa i na rozpoznawanie złóż węglowodorów wprowadza się wyłączenie przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich.</u>
          <u xml:id="u-287.9" who="#AnnaPaluch">Kolejna zmiana to ujednolicenie procedur co do obowiązku przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko. Zamiast uchylanych tą ustawą przepisów będzie stosowana ponowna ocena wynikająca z art. 82 ust. 1 i art. 88 ust. 1 ustawy o ocenach oddziaływania na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-287.10" who="#AnnaPaluch">Kolejna zmiana dotyczy art. 59 ust. 1 pkt 2 i umożliwia przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko na wniosek podmiotu planującego realizację przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko na obszarach parków krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu, przy czym zamiast karty informacyjnej przedsięwzięcia składa się raport o oddziaływaniu na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-287.11" who="#AnnaPaluch">Zmiana zapisów dotyczących linii kolejowych prowadzi do tego, że jedynie inwestycje prowadzone przez zarządców infrastruktury kolejowej, a nie inwestycje z nieznaczną ingerencją w infrastrukturę kolejową, jak to było do tej pory, będą kierowane do regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Dotychczasowe zapisy powodowały, że projekty, w których była nawet niewielka zmiana czy niewielkie zadanie dotyczące linii kolejowej, kierowano do pełnej procedury, co utrudniało orzecznictwo sądów, miało na nie wpływ. Doprecyzowujemy te przepisy, żeby była w tej kwestii pełna jasność.</u>
          <u xml:id="u-287.12" who="#AnnaPaluch">Kolejna zmiana dotyczy art. 74 i stanowi, że pisemna karta informacyjna będzie składana w jednym egzemplarzu, a zawiadomienie stron w trybie art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego nastąpi w formie publicznego obwieszczenia w siedzibie organu oraz przez udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej.</u>
          <u xml:id="u-287.13" who="#AnnaPaluch">Zmiana w art. 66 ust. 1 określa, że wyniki inwentaryzacji przyrodniczej będą prezentowane w formie opisowej i kartograficznej. Pokazanie pewnych zjawisk na mapie zawsze ułatwia zrozumienie istoty rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-287.14" who="#AnnaPaluch">Kolejna zmiana odnosi się do przepisów dotyczących strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Jest tam cała lista zmian. Jest zbyt mało czasu, żeby dokładnie to relacjonować. Zmienia się również przepisy dotyczące transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko. Idzie to w kierunku uproszczenia tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-287.15" who="#AnnaPaluch">W dodawanym rozdziale 5a wprowadza się szczególną procedurę zwolnienia danego przedsięwzięcia z wymogów dyrektywy 2011/92/UE, co dopuszcza art. 2 ust. 4 tej dyrektywy. Procedura będzie inicjowana wydaniem przez Radę Ministrów rozporządzenia, o którym mowa w art. 103a ust. 2. Dla przedsięwzięcia będzie przeprowadzona ocena środowiskowa, po uprzednim określeniu jej zakresu przez generalnego dyrektora ochrony środowiska. Należy zauważyć, że z tego wyłączenia korzystają inne kraje Unii Europejskiej. Chociażby w Niemczech i Szwecji wyłączenia dokonuje się w aktach ustawodawczych przygotowywanych dla konkretnych przedsięwzięć, a np. w Czechach odpowiednia ogólna regulacja jest w § 4 pkt 3 ustawy o ocenach oddziaływania na środowisko. Różnie podchodzi się do tej kwestii w zależności od systemu prawnego dotyczącego ocen oddziaływania na środowisko, przyjętego w poszczególnych krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-287.16" who="#AnnaPaluch">Ostatnia zmiana, o której chcę powiedzieć, to umożliwienie przekazywania spraw z zakresu ocen oddziaływania na środowisko, na wniosek regionalnego dyrektora ochrony środowiska, w razie jego nadmiernego obciążenia sprawami, do innego regionalnego dyrektora ochrony środowiska przez generalnego dyrektora ochrony środowiska. Taka regulacja umożliwi takie procedowanie, żeby w rozsądnym czasie, bez przedłużania wszystkie postępowania zostały przeprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-287.17" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy wprowadza zmiany do specustawy drogowej. Te zmiany to: zniesienie obowiązku zawieszania postępowania w razie śmierci strony; uszczegółowienie treści odwołania od decyzji; dodanie nowego rozdziału 4a o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji o istotnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa państwa oraz usunięcie epizodycznego znaczenia specustawy drogowej.</u>
          <u xml:id="u-287.18" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W miarę krótko scharakteryzuję istotne zmiany w innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-287.19" who="#AnnaPaluch">Zmiany w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody dotyczą procedury sporządzania planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000. Do tej pory plany były sporządzane na 10 lat, a po tej zmianie ustawowej będą sporządzane bezterminowo i będzie można w nich dokonywać zmian. Regionalny dyrektor ochrony środowiska będzie miał obowiązek oceniać aktualność tych planów i w razie potrzeby dokonywać w nich zmian. Ponadto wprowadza się przepis, który umożliwia odstępstwo od zakazu budowy na terenie parków narodowych i rezerwatów przyrody urządzeń mających na celu ochronę przed powodzią i suszą.</u>
          <u xml:id="u-287.20" who="#AnnaPaluch">Nowe przepisy w ustawie z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych ułatwiają procedurę uzyskania pozwolenia na realizację inwestycji przez ułatwienie wejścia na teren cudzej nieruchomości na potrzeby prac przygotowawczych.</u>
          <u xml:id="u-287.21" who="#AnnaPaluch">Z kolei w ramach zmiany przepisów w ustawie z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej jako fakultatywne ustanawia się przygotowanie przez inwestora wstępnego raportu lokalizacyjnego, jak również wystąpienie do prezesa Państwowej Agencji Atomistyki o opinię w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Przepisy odnoszą się również do polityki surowcowej państwa i zabezpieczają bazę zasobową złóż i kopalin oraz zapewniają stabilność ich produkcji.</u>
          <u xml:id="u-287.22" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W trakcie prac nad projektem ustawy wprowadzono do niego pakiet 15 poprawek merytorycznych oraz 25 poprawek legislacyjnych i redakcyjnych przygotowanych przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu. Całość projektu została przyjęta przez Komisję Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa 13 głosami za, przy 5 głosach przeciwnych, a bez głosów wstrzymujących.</u>
          <u xml:id="u-287.23" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa proszę o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw, które jest zawarte w sprawozdaniu komisji w druku nr 3466. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi Wysokiej Izbie pan poseł Jan Duda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#JanDuda">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3304 i 3304-A.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#JanDuda">Przedstawiając stanowisko klubu w trakcie pierwszego czytania, mówiłem o potrzebie zmian w obowiązującej ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku w takim kierunku, aby uprościć i skrócić procedury administracyjne, tak aby inwestycje najważniejsze dla interesów państwa na etapie opinii, pozwoleń, decyzji, tam gdzie to jest możliwe, były realizowane sprawniej i szybciej, oczywiście bez uszczerbku dla środowiska i jego ochrony, bez ograniczeń dostępu społeczeństwa do informacji o nich. Zwracałem uwagę na sytuacje, gdy proces uzyskiwania pozwoleń, przygotowania ocen, decyzji środowiskowych, konsultacji i odwołań trwa dłużej niż sama realizacja inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#JanDuda">W trakcie pierwszego czytania projektu w wystąpieniach klubowych i pytaniach posłów pojawiło się wiele wątpliwości, które były wyjaśniane przez przedstawiciela rządu minister Małgorzatę Golińską. Ja w imieniu klubu deklarowałem pełne poparcie dla rządowego projektu i merytoryczną pracę, tak aby projekt został jak najszybciej uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#JanDuda">W trakcie prac nad projektem w komisji ochrony środowiska zostało zgłoszonych przez posłów Prawa i Sprawiedliwości 14 poprawek, które zostały przyjęte. Eliminują one niejasności w zapisach projektu, usuwają wątpliwości, zwłaszcza poprawka nr 1, która jednoznacznie zabezpiecza dostęp społeczeństwa do informacji o wydawanych decyzjach mających wpływ na środowisko. Po wnikliwej analizie i wprowadzeniu poprawek komisja środowiska przedstawiła Wysokiej Izbie projekt ustawy zawarty w druku nr 3466.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#JanDuda">Projekt ustawy ma pozytywny wpływ na łańcuch podejmowanych rozstrzygnięć administracyjnych przy wydawaniu pozwoleń i decyzji oraz nie narusza wypracowanych i prawnie zagwarantowanych reguł ochrony środowiska, nie utrudnia też dostępu społeczeństwa do informacji o jego stanie. Daje gwarancje sprawnej realizacji inwestycji o charakterze strategicznym, ważnym dla bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa. Tu małe wyjaśnienie: inwestycje strategiczne to nie inwestycje sensu stricto o charakterze wojskowym, chociaż i w tym aspekcie mają one swoje znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#JanDuda">Wprowadzone poprawkami zapisy dostosowują projekt do ustaw, w przypadku których proces legislacyjny nie został jeszcze formalnie zakończony. Takie podejście, taki zabieg powoduje, że nie będzie potrzeby nowelizacji uchwalonej ustawy po wejściu w życie tychże ustaw, m.in. o planowaniu przestrzennym, inwestycjach strategicznych, Krajowym Centrum Przetwarzania Danych i kilku innych.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#JanDuda">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, kierując się troską o rozwój gospodarczy państwa, o bezpieczeństwo ekonomiczne mieszkańców, popiera przedstawiony w sprawozdaniu komisji projekt ustawy z druku nr 3466 i składa dwie poprawki. Pierwsza dotyczy gwarancji przy inwestycjach w zakresie budowy obiektów energetyki jądrowej, druga — skrócenia postępowania w sprawach nielegalnego przemieszczania odpadów. Pełne uzasadnienie poprawek jest dołączone do poprawek.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#JanDuda">Klub PiS będzie głosował za uchwaleniem ustawy z druku nr 3466, wraz ze zgłoszonymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska, pani poseł Gabriela Lenartowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#GabrielaLenartowicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Koalicja Obywatelska wobec ustawy potocznie zwanej ocenową.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#GabrielaLenartowicz">Zarówno tryb procedowania nad tą ustawą, jak i jej treść naruszają niestety podstawowe zasady poprawnego tworzenia prawa — i nie dotyczy to tylko prawa ochrony środowiska, ale też prawa obywateli, przede wszystkim prawa obywateli do stanowienia o swoim otoczeniu i warunkach życia. Jako taki ten projekt winien zostać odrzucony już w pierwszym czytaniu. Zgłaszaliśmy ten wniosek, niestety nie znalazł u władz panujących akceptacji. Nie uzyskał też większości wniosek o wysłuchanie publiczne, mimo że projekt nie był poddany w pełni konsultacjom społecznym. Najwyraźniej obecna władza boi się rozmawiania, boi się wysłuchania obywateli, także swoich wyborców. To naprawdę lex knebel, jak nazwała tę ustawę opinia publiczna, w pełnym tego słowa znaczeniu. Ale nie tylko. Ta ustawa to tak naprawdę lex rympał inwest, bo PiS w akcie desperacji, ostatecznej desperacji przedwyborczej próbuje przepchać nieakceptowane przez społeczeństwo, przez obywateli inwestycje. Może nawet nie chodzi o same inwestycje, ale o miliardy złotych na nie. Miliardy dla swoich, ale za nasze. To jest prawda o tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł, do meritum proszę, do meritum.)</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#GabrielaLenartowicz">To pozakonstytucyjna forma podejmowania na siłę decyzji, które powinny być decyzjami parlamentu, powinny być decyzjami obywateli. To będą takie woluntarystyczne decyzje wskazujące — bez żadnych kryteriów — które inwestycje są strategiczne. Tych kryteriów tu nie ma. Każdą inwestycję, którą wskaże ten czy inny partyjny funkcjonariusz władzy, będzie można uznać za strategiczną. Jeśli powie on jeszcze, że inwestycja ma charakter obronny — to może być np. droga, a konia z rzędem temu, kto powie, że jakaś droga nie ma charakteru obronnego — to będzie można ją zlecić bez przetargu. Lex rympał invest za nasze pieniądze. Specjalny tryb wydawania pozwoleń dla inwestycji strategicznych nie przewiduje żadnych konsultacji z mieszkańcami czy właścicielami gruntów, nie przewiduje żadnych uzgodnień z samorządami. Ta ustawa to jest wyraz pogardy dla własnych obywateli, dla własnych wyborców. Wchodzicie w kompetencje samorządów. To także tworzenie kolejnego pola do konfliktu z Unią Europejską, dlatego że planowane przepisy tworzą reguły z wyjątków, które dopuszcza prawo Unii Europejskiej, czyli nasze wspólne prawo. Tymi regułami będą kierowały się pojedyncze osoby. Chcecie omijać opinie przy wydawaniu decyzji środowiskowych, skracać konsultacje — nie tylko te dotyczące samego środowiska, lecz także życia obywateli. To pozbawianie obywateli ich ostatnich praw. To dotyczy m.in. Centralnego Portu Komunikacyjnego i jego elementu, jakim są koleje dużych prędkości. Już w tej chwili zdesperowani mieszkańcy próbują zgłaszać swoje propozycje w ramach procesu wydawania decyzji środowiskowych. Tą ustawą zostaną tej możliwości pozbawieni. Tak się depcze ich prawa i godność.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#GabrielaLenartowicz">Nowe przepisy obejmą szeroki katalog przedsięwzięć. Kiedyś dla tej władzy wszystko było narodowe, teraz wszystko jest strategiczne. Często decyduje o tym jedna osoba rezydująca z reguły na ul. Nowogrodzkiej albo na Żoliborzu.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#GabrielaLenartowicz">W trakcie procedowania otrzymaliśmy ciekawe informacje. Przede wszystkim chodzi o to, że opinia publiczna została oszukana, bo znaczna część tej ustawy została wrzucona dopiero w przeddzień zgłoszenia jej do Sejmu. Chodzi o tę najważniejszą część. Na posiedzeniu komisji przedstawiono nam szereg poprawek o szerokim charakterze, które przekraczają nawet materię tej ustawy. O tych oszukańczych i demolujących system prawny poprawkach będę chciała mówić jeszcze na spotkaniu. Teraz przedkładam poprawki klubu.</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-291.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: To się pani poseł wysiliła.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MałgorzataGosiewska">W imieniu klubu Lewica głos zabierze pani poseł Daria Gosek-Popiołek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#DariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Ta ustawa usankcjonuje łamanie właściwie wszelkich zasad społeczeństwa obywatelskiego. Bez konsultacji, przy odebraniu obywatelom i władzom lokalnym prawa do zabierania głosu i likwidacji obowiązku przeprowadzania analizy dotyczącej oddziaływań na środowisko — tak teraz będzie wyglądał proces inwestycyjny w Polsce. Tą ustawą kneblujecie państwo obywateli i obywatelki. Wprowadzacie kategorie inwestycji strategicznej. Może być nią wszystko, zadecydujecie o tym całkowicie arbitralnie. Nie będziecie potrzebowali żadnego uzasadnienia. W przypadku tych inwestycji strategicznych obywatele i obywatelki nie będą mogli podejmować żadnych kroków prawnych. Nie będzie możliwe zaskarżenie projektu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Tak właśnie, krok po kroku, odbiera się obywatelom i obywatelkom ich podstawowe prawa.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#DariaGosekPopiołek">Ta ustawa to nic innego jak ręczne, arbitralne sterowanie. To uchylanie zapisów Prawa ochrony środowiska. Szczególnie bulwersujące jest to, że nie będzie miało znaczenia, gdzie dana inwestycja ma powstać. Możecie bowiem chcieć ją zrealizować na terenie chronionym, na terenie ekologicznie cennym, wbrew miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani chyba tego nie przeczytała.)</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#DariaGosekPopiołek">Przykład megalotniska w Baranowie mówi wszystko o tym, jak ten proces będzie wyglądał w przypadku takich inwestycji — błyskawiczna decyzja regionalnej dyrekcji ochrony środowiska, RDOŚ dający stronie społecznej 7 dni na zapoznanie się z tą decyzją, a sam dokument… Wycięcie 70 tys. drzew nie ma znaczenia, a megalotnisko będzie miało zerowy wpływ na siedliska bociana czarnego i orła bielika. To jest przykład tego, co teraz będzie czekać mieszkańców i mieszkanki naszego kraju, jeżeli rząd podejmie decyzję o tym, że w ich otoczeniu ma powstać jakaś inwestycja strategiczna.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#DariaGosekPopiołek">Jesteśmy absolutnie przeciw ograniczaniu prawa do udziału społeczeństwa w różnego rodzaju postępowaniach. Składamy wniosek o odrzucenie tej ustawy. Powiem szczerze, już sam fakt, że najbardziej kontrowersyjne przepisy dodaliście po zakończeniu konsultacji społecznych, pokazuje, że chcieliście tę debatę skrócić, zamknąć i jak najszybciej ją zakończyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Grzyb w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! W komisji ochrony środowiska mamy do czynienia z różnymi projektami ustaw. Chociażby ostatnio debatowaliśmy nad ustawą o systemie kaucyjnym, która praktycznie rzecz biorąc, w drodze konsensusu zyskała poparcie.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#AndrzejGrzyb">I jest też ustawa o zmianie ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz innych ustaw. Ta ustawa akurat jest przeciwieństwem wcześniej wymienianego przeze mnie projektu.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#AndrzejGrzyb">Chciałbym zgłosić kilka uwag. Dlaczego? Po pierwsze, już w pierwszym czytaniu był zgłoszony wniosek o odrzucenie tej ustawy w całości. Ten wniosek wynikał m.in. z faktu, że był szereg uwag instytucji, samorządów, organizacji pozarządowych, również osób prywatnych, które apelowały i do posłów, i do Wysokiej Izby, aby nie dać szansy na uchwalenie projektu w takim kształcie, w jakim on został przedstawiony. Nawet dostał on swoisty, niezbyt chlubny kryptonim: lex knebel.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#AndrzejGrzyb">Nie jest to zwyczajna sytuacja, gdy projekt rządowy, opatrzony oceną skutków regulacji, uwzględniający rozpatrzenie wniosków interesariuszy, co podkreślał rząd w pierwszym czytaniu, zyskuje tak krytyczne oceny. Pierwsza krytyczna ocena dotyczy tego, że rząd wyłącza głos społeczeństwa i samorządów w stosunku do inwestycji, które uzna za strategiczne. Druga dotyczy tego, że ogranicza się obowiązek informowania społeczeństwa o planach inwestycji, a trzecia tego, że nowela ogranicza prawo do sądu mieszkańcom terenu, gdzie ma być ulokowana ta inwestycja, a także władztwo samorządów jako gospodarzy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. A bez nich przecież się nie da tego ładu przestrzennego utrzymać ani tego przeprowadzić. No i oczywiście inwestycje na obszarach Natura 2000.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#AndrzejGrzyb">Po drugie, do projektu ustawy, który został poddany konsultacjom i miał swoją metryczkę oceny oddziaływania na środowisko, w ostatnim etapie, 17 maja, już po konsultacji z interesariuszami, rząd wprowadził zmianę 22. do ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko przez dodanie całego działu VA, dotyczącego właśnie inwestycji strategicznych i oceny ich oddziaływania na środowisko, których wykaz będzie określała Rada Ministrów na wniosek poszczególnych ministrów, kierując się znaczeniem planowanej inwestycji. Ale przecież w ustawie nie jest wyznaczone, jakie te kryteria miałyby być, a przynajmniej tego typu kryteria powinny zostać tutaj określone. Do takich inwestycji nie będzie się stosowało przepisów rozdziałów II i III ustawy, zaś w zmianie 6. po art. 59 dodano art. 59a, który w ust. 4 wymienia 20 rodzajów inwestycji, dla których wyłącza się stosowanie przepisów ust. 1 i 2 pkt 1 art. 59a, który opisuje czy stwierdza, kiedy odmawia się wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#AndrzejGrzyb">Po trzecie, zgłoszono w pracach komisji wiele poprawek, 14, również szereg poprawek legislacyjnych, ale znaczna część tych poprawek odnosi się do tych ustaw, które nie są jeszcze w obrocie prawnym, które nie zostały uchwalone, które nie zostały podpisane przez prezydenta. To jest oczywiście ogromna wada, bo tak naprawdę nie do końca wiemy, w jakim kształcie te ustawy, nad którymi prace się toczą, zostaną uchwalone. Przykładem niech będzie Prawo geologiczne i górnicze czy też uchwalona przez Sejm 23 maja — ale jeszcze niezakończony jest ten proces — ustawa o planowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#AndrzejGrzyb">Po czwarte, zwolnienie z postanowień ustawy ocenowej nie zwalnia z przestrzegania postanowień dyrektywy siedliskowej, nazywanej habitatową, czy dyrektywy wodnej, a tutaj mamy do czynienia z takimi przepisami, które mogą naruszać akurat te dwie dyrektywy.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#AndrzejGrzyb">Po piąte, wydłużenie specjalnych regulacji dla inwestycji do roku 2050. To by jeszcze nie było tak złe, ale odstąpienie od zawieszenia postanowień w wypadku śmierci strony czy też pełnomocnika strony to już jest naruszenie prawa do własności. W moim przekonaniu to narusza w sposób istotny prawa obywateli.</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#AndrzejGrzyb">Po szóste, prace nad zmianą ustawy o ocenie oddziaływania na środowisko, która ma ułatwiać inwestycje celu publicznego i strategiczne, wskazuje, jak skomplikowany jest proces inwestycyjny, jego otoczenie prawne. Czy państwo musi uciekać się do tego typu specjalnych regulacji? I jest tych regulacji specjalnych coraz więcej. To nie ułatwia myślenia o tym, że państwo w sposób obliczalny przygotowuje te regulacje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#AndrzejGrzyb">W związku z tym składam wniosek o odrzucenie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke w imieniu koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#JanuszKorwinMikke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Głównym problemem państw — tfu — demokratycznych jest to, że wszystko się uzgadnia ze społeczeństwem, głosuje, a to trwa latami. Właściwie powinniśmy poprzeć tę ustawę, która to upraszcza, i zrobilibyśmy to, gdyby nie to, że u władzy jest PiS, który znany jest z tego, że nie bierze pod uwagę tego, co jest, tylko to, jak na tym można zarobić.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#JanuszKorwinMikke">Klasycznym przykładem jest np. przekop przez Mierzeję Wiślaną. Inwestycja w zasadzie, przy rozsądnych kosztach, rozsądna, gdyby nie to, że zrobiono tam śluzę. Państwo rozumiecie? Są dwa zbiorniki wodne, połączone ze sobą tak czy owak, a między nimi robi się nowy przekop i śluzę na tym. Rozumiecie? Żeby woda nie mogła przepłynąć od środka. Chodzi oczywiście o to, że koszt tego zwiększy się czterokrotnie, a z reguły w krajach — tfu — demokratycznych łapówka to 10% wartości inwestycji. Gdyby tylko chodziło o koszt, ale przy tym statki mogłyby sobie pływać tam i z powrotem. Ale jak jest śluza, to trzeba czekać w kolejce i z jednej, i z drugiej strony i statki nie mogą pływać. Gdyby tylko ukradli, toby było pół biedy. Ale niestety to jest kompletne nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Co za idiotyzm.)</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#JanuszKorwinMikke">Czy, powiedzmy sobie, Centralny Port Komunikacyjny, który będzie gotowy za 20 lat, jak dobrze pójdzie, ale do tego czasu samoloty będą startowały już pionowo i Okęcie całkowicie wystarczy, żeby Warszawę załatwić.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#JanuszKorwinMikke">Tak że, proszę państwa, nie mamy najmniejszego zaufania do PiS-u, że ustalenia tej ustawy nie zostaną wykorzystane w sposób całkowicie niedopuszczalny, tym bardziej że ta ustawa nazywa strategicznymi rzeczy, które w normalnym kraju nie są strategiczne, są to normalne inwestycje. Dlatego, proszę państwa, jesteśmy pełni najgorszych podejrzeń.</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#JanuszKorwinMikke">Co prawda istnieje jeszcze jedno podejrzenie: że zanim ta ustawa wejdzie w życie, to PiS już nie będzie u władzy. Być może wtedy da się tę ustawę sensownie wykorzystać. Ale istnieje też obawa, że PiS będzie u władzy i dlatego na wszelki wypadek będziemy głosowali przeciwko. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-299.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Mucha w imieniu koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#JoannaMucha">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Składam wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#JoannaMucha">Pani poseł Paluch, przedstawiając tę ustawę, użyła takiego sformułowania: rzecz w tym, aby nie zajmować się celebrowaniem procedur. Muszę powiedzieć, że dawno nie słyszałam tak, powiem wprost, obrzydliwego eufemizmu, bo to celebrowanie procedur to jest życie ludzkie, pani poseł. To jest życie ludzi. Najbardziej nieprawdopodobne jest w tym wszystkim to, że to przecież pani spowodowała zablokowanie inwestycji w wiatraki, dlatego że mieszkańcy ich sobie nie życzyli,…</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#JoannaMucha">…nie chcieli mieć tych wiatraków obok siebie. I to pani zablokowała cały ten przemysł w Polsce po to, żeby chronić mieszkańców, a teraz opowiada pani o tym, że ci mieszkańcy mają zostać zakneblowani.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Hipokryzja.)</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#JoannaMucha">To tę ustawę nazywa się lex knebel, bo rzeczywiście knebluje wszystkich poza rządem w temacie podejmowanych inwestycji tzw. strategicznych. Ja tę ustawę, szanowni państwo, nazywam lex okupant.</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Słowotwórstwo…)</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#JoannaMucha">Bo tylko i wyłącznie władze okupacyjne zachowują się w taki sposób, że przychodzą na jakiś teren i robią, co chcą, nie pytając o zdanie ani ludzi, ani samorządów, ani organizacji pozarządowych. Wy nawet rozumu nie pytacie o to, czy to ma sens.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#JoannaMucha">Rządowy projekt nowelizacji tzw. ustawy ocenowej, którym zajmuje się Sejm, całkowicie wykluczy obywateli z procesu planowania inwestycji, które rząd uzna za strategiczne. To zamach na prawa mieszkańców, samorządu do współdecydowania o miejscu, w którym żyją, wszelkich interesariuszy tego procesu. Państwo po prostu chcecie mieć władzę absolutną, w tym nad ludzkim życiem. Państwo tak funkcjonujące, jak państwo proponujecie w tej ustawie, nie jest państwem z kręgu demokratycznych cywilizacji. Piszecie państwo: chcemy ułatwić realizację kontrowersyjnych i szkodliwych… aby ułatwić realizację kontrowersyjnych…</u>
          <u xml:id="u-301.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Ale się pani plącze.)</u>
          <u xml:id="u-301.11" who="#JoannaMucha">Przepraszam. Chcecie państwo tę ustawę przepchnąć po to, żeby ułatwić realizację kontrowersyjnych, szkodliwych dla środowiska inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-301.12" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Dokładnie tak.)</u>
          <u xml:id="u-301.13" who="#JoannaMucha">Czyli: wiatraki nie, bo mieszkańcy nie chcieli, ale szkodliwe dla środowiska inwestycje: proszę bardzo, otwarta droga. Traktujecie państwo ludzi z buta, a buta tej władzy nie ma granic. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas: 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zadaje pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Projekt wprowadza bardzo szeroką definicję inwestycji strategicznych, które rząd realizował będzie bez konsultacji społecznych. Zastanówmy się wspólnie: Co jest strategiczne dla tego rządu? Czy strategiczne jest zdrowie obywateli? Sądząc po kolejkach do lekarzy — na pewno nie. Czy strategiczny jest dobrobyt społeczeństwa? Też nie, bo w czasie drożyzny byle wizyta w osiedlowym sklepie pozbawia nas złudzeń. Czy strategiczne jest szczęście Polek i Polaków, pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Ale prosimy do rzeczy, o ustawie…)</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#UrszulaZielińska">Też nie. Bo z TVP Info płynie raczej przekaz nie miłości, tylko nienawiści. A może strategicznym celem jest dbanie o środowisko, zrównoważony rozwój i odnawialne źródła energii? Nie. Rządzący marzą o tym, żeby cały ten kraj wyglądał jak kopalnia Turów. Jedna wielka odkrywka. O co więc chodzi? Otóż strategicznym celem tego rządu jest sam ten rząd. Reszta społeczeństwa się nie liczy i nie ma prawa głosu. I ta ustawa ma im to zapewnić.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#MałgorzataTracz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa jest zamachem na prawo lokalnych społeczności do decydowania o tym, co może powstać w ich sąsiedztwie, zamachem na prawo własności każdej osoby posiadającej ziemię…</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: A cóż to pani…)</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#MałgorzataTracz">…zamachem na gminy, które stracą prawo do kształtowania ładu przestrzennego na własnym terenie. Rząd PiS wprowadza tzw. inwestycje strategiczne wyjęte z przepisów o ochronie środowiska. A co może być taką inwestycją strategiczną? Niemalże wszystko: lotniska, autostrady, zapory na rzekach, obiekty energetyki jądrowej czy inwestycje związane z CPK. Co więcej, warunki tych inwestycji nie będą uzgadniane z gminami czy ich mieszkańcami, tylko będą im narzucane. Dlatego miejsce tej ustawy jest tylko i wyłącznie w koszu na śmieci. Lex knebel do kosza.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze do spraw bezpieczeństwa energetycznego Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd, który ogranicza debatę parlamentarną, bo nie umie rozmawiać na tej sali, rząd, który nie przeprowadza konsultacji społecznych, bo uważa, że wszystko wie lepiej, rząd, który ukrywa się za płotami, bramami, kordonami Policji, żeby nie słyszeć, co ludzie mają do powiedzenia, rząd, który nie rozumiejąc prawa do krytyki, walczy z dziennikarzami i aktywistami, tworząc prorządowe media, rząd, który za nic ma obowiązujące w Polsce przepisy i unijne prawo, rząd, który nie szanuje natury, niszczy najcenniejsze kompleksy leśne i zatruwa nasze największe rzeki…</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Cóż to…)</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#KlaudiaJachira">…taki rząd nie powinien dostawać ustawy, która gwarantuje mu bezkarność w realizacji swoich szkodliwych społecznie i środowiskowo pomysłów.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#KatarzynaKretkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa lex knebel jest ustawą przemocową. Otwiera nie tylko pole konfliktu pomiędzy ludźmi, pomiędzy rządem a ludźmi, a społeczeństwem i przyrodą polską, ale otwiera także kolejne pole konfliktu pomiędzy Polską a Unią Europejską. Ta ustawa wprost łamie dyrektywę siedliskową, demontuje system ochrony przyrody, także w ramach sieci Natura 2000. Ta ustawa łamie dyrektywę wodną, bo dopuszcza inwestycje, które będą sprzeczne z interesem Wód Polskich. I ta ustawa wreszcie łamie konwencję z Aarhus poprzez niedopuszczanie do głosu, tłumienie głosu społeczeństwa. Ta ustawa przewiduje, że w ciągu 14 dni można wpisać dowolną inwestycję i ją realizować wbrew protestom ludzi i wbrew interesowi przyrody.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AnitaSowińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd PiS-u stosuje wobec obywateli i obywatelek przemoc systemową. Nie liczą się z nikim i z niczym. Łamią kręgosłupy bez mrugnięcia okiem. Najgorsze jest w tym wszystkim to, że cały czas kłamią i uspokajają, że wszystko jest w porządku. Przypomina mi to trochę scenę tortur z filmu „Maratończyk”, w której kat ubrany w biały fartuch boruje zęby ofierze, zadając jej ogromny ból, i jednocześnie spokojnym głosem pyta, czy jest bezpiecznie. Sadyści, którzy znęcają się nad obywatelkami i obywatelami, mają konkretne twarze. To są twarze ministrów i minister, które podejmują decyzje. A cała reszta posłów PiS-u przygląda się biernie, wciska guzik i mówi: dalej, dalej, jeszcze, jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: W końcu jakaś jedna merytoryczna uwaga, pani poseł, chociaż jedna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Już sam tytuł ustawy wprowadza społeczeństwo w błąd. Bo oto w tytule czytamy, że jest to ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku, o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska. Nic bardziej błędnego, bo tutaj są inwestycje strategiczne. Bardzo pojemna definicja. Inwestycje strategiczne to nie tylko drogi, linie kolejowe, ale także składowiska niebezpiecznych odpadów. Składowiska niebezpiecznych odpadów będą realizowane wbrew woli gminy, wbrew istniejącym planom zagospodarowania przestrzennego, bez oceny oddziaływania na środowisko. Czy to nie jest skandal?</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Co tam pani opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#ZofiaCzernow">Wysoki Sejmie! Ta ustawa to działanie na szkodę społeczeństwa, to szczyt arogancji władzy, niestety. Przykro to powiedzieć, ale tak jest.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#AgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#AgnieszkaPomaska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pani posłanka sprawozdawczyni pewnie jeszcze nie wie, ale to nie jest ustawa groźna tylko dla środowiska, lecz to jest ustawa, która jest groźna również dla ludzi. Myślę, że pani na razie tego nie rozumie. Bo pani — z tego, co wiem, i cała Polska się dowiedziała — mieszka w mieszkaniu komunalnym za 120 zł miesięcznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#AgnieszkaPomaska">Chciałam zapytać panią posłankę sprawozdawczynię, czy miałaby takie samo zdanie na temat ustawy lex knebel, gdyby mieszkała w domu, który stoi na trasie jakiegoś dojazdu do CPK, i otrzymywała dzisiaj propozycje jakichś groszowych odszkodowań za ten dom. Czy pani posłanka miałaby takie samo zdanie na temat tej ustawy, gdyby miała działkę rekreacyjną w Choczewie, pięknej nadmorskiej miejscowości, gdzie ma być budowana elektrownia jądrowa bez żadnych konsultacji społecznych? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#BarbaraDolniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeżeli myślicie państwo, że kryteria, według których inwestycję będzie można uznać za strategiczną, będą jasne i precyzyjne, to jesteście w błędzie. One znowu będą całkowicie dowolne i uznaniowe. A to oznacza, że będziecie robić, co chcecie. Jakie inwestycje wymyślicie, takie zrealizujecie. Nie pomogą również protesty społeczne. Czyli mieszkańcy nie będą mieli wpływu na to, jaką inwestycję chcą mieć w swoim środowisku, a jakiej nie chcą.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#BarbaraDolniak">Rząd wychodzi z założenia, że my, obywatelki i obywatele, możemy sobie poprotestować, pokrzyczeć, a rząd i tak zrobi swoje. Zapominacie o tym, że ten projekt wpłynie także na środowiska, które do tej pory uznawane były za wyjątkowe i podlegały wyjątkowej kontroli, chodzi np. o Naturę 2000. To wszystko pokazuje, że obywatel jest tylko w propagandzie, a w praktyce — wasze własne interesy.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zastrzeżenia co do tego projektu przedstawiło blisko 80 organizacji społecznych, co już samo w sobie powinno dać rządowi do myślenia.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#MałgorzataPępek">Proponowane usprawnienie procedur inwestycyjnych ma polegać na niczym innym jak pominięciu głosu społeczeństwa w procedurze wydawania zezwoleń. Inwestycja, której nie udaje się zrealizować ze względu na obowiązujące przepisy dotyczące ochrony środowiska i protesty społeczne, będzie mogła być spod tych przepisów wyjęta poprzez uznanie jej za inwestycję strategiczną. Mam przeczucie, że po wprowadzeniu tej ustawy każda inwestycja w naszym kraju stanie się strategiczna. Czy takie działanie nie stanowi jawnego ataku na władztwo planistyczne gmin, ochronę środowiska i głos mieszkańców? Czy zdajecie sobie sprawę z tego, że nowelizacja łamie unijną dyrektywę siedliskową…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#MałgorzataPępek">…co prowadzi w Polsce do demontażu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MałgorzataPępek">…systemu ochrony przyrody?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#MałgorzataPępek">W ramach sieci Natura 2000…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MałgorzataGosiewska">Ale pani poseł, pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon)</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: No trzy słowa, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#MałgorzataGosiewska">No błagam.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: 30 sekund.)</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: …i problemów z tego powodu…)</u>
          <u xml:id="u-328.6" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-328.7" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, szanujmy się wszyscy nawzajem.</u>
          <u xml:id="u-328.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-328.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-328.10" who="#MałgorzataGosiewska">Komuś wystarcza minuta, a pani ją przekracza. Są parlamentarzyści, którzy nieustannie przekraczają czas, a są tacy, którzy regulaminowo działają. Bądźmy równo… Patrzmy na to sprawiedliwie.</u>
          <u xml:id="u-328.11" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Ale z PiS-u mogą przekraczać.)</u>
          <u xml:id="u-328.12" who="#MałgorzataGosiewska">Nie, pani poseł, u wszystkich przestrzegam czasu.</u>
          <u xml:id="u-328.13" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Posłowie z PiS-u! Dlaczego spółka CPK wycofała swoje uzupełnienia wniosku złożonego do RDOŚ? Bo liczycie, że procedowana ustawa lex knebel przejdzie i rozwiąże wasze problemy,…</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#MałgorzataNiemczyk">…bo wtedy nie trzeba będzie konsultować decyzji środowiskowej z suwerenem. Tą ustawą chcecie pozbawić głosu mieszkańców, których chcecie obedrzeć z dorobku życia, bo mają pecha żyć tam, gdzie akurat PiS-owcy uroili sobie jakąś poronioną inwestycję, tak jak jest w Łódzkiem: w Mileszkach, we Wiączynie, w Dmosinie, w Brzezinach i w innych miastach w całej Polsce. Dlaczego chcecie mieć nad ludźmi władzę absolutną? Bo wam Polacy są potrzebni tylko do płacenia podatków, danin, popierania jedynej słusznej linii partii i głosowania na was. Przestańcie zmieniać prawo pod siebie, kneblować i znajdować paragrafy na ludzi, którzy postanowili nie zgadzać się z PiS-owskim rujnowaniem Polski, którzy walczą w obronie swojego prawa, swojej wolności i swojej własności. Jestem przekonana, że to się niedługo zmieni. Jesień tuż-tuż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Moja rada: zacznijcie pakować walizki…</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Ale śmieszne.)</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pewnie, że śmieszne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#KrzysztofGadowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Ponoć żyjemy w kraju demokratycznym. W kraju demokratycznym. Polacy mają swoje prawa i mają swoje obowiązki. Ponoć bronicie tej demokracji. Gdzie ta demokracja dzisiaj jest w tej ustawie? Pytam tu, z trybuny sejmowej. Wy zabieracie Polakom ich prawo do konsultacji, pozbawiacie ich prawa strony, pozbawiacie ich prawa do decydowania o ich własności. Co wy robicie? Obywatel potrzebny jest wam tylko po to, żeby płacić podatki i daniny, a wy będziecie je rozdawać i marnować, rozdawać swoim. Po to potrzebujecie obywatela? Wszystko nazywacie narodowym, strategicznym, a decyzje chcecie jednoosobowo podejmować na Nowogrodzkiej. Tak, chcecie władzy absolutnej, do tego zmierzacie. Ta ustawa jest tego kolejnym przykładem. Mieliśmy sytuację związaną z CPK, mieliśmy…</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! W zwyczaju sejmowym jest witanie osób na galerii. Ja witam tych, którzy tu przyszli i będą ofiarami nie tylko tej ustawy, ale zwłaszcza tej.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#GabrielaLenartowicz">Chciałam tylko wspomnieć o zmianach, które zostały wrzucone przez panią poseł sprawozdawczynię, aczkolwiek miała problem z przeczytaniem ich, na posiedzeniu komisji. Przenoszenie z RDOŚ do RDOŚ procedowania nad decyzjami środowiskowymi, póki ten RDOŚ, mimo wszystko wasz urzędnik, nie wyda oczekiwanej przez was decyzji. A po drugie, zmiany w procedurze sądowoadministracyjnej, wykraczanie zupełnie poza materię ustawową. No bo skoro minister Gróbarczyk powiedział, że NSA wydaje idiotyczne decyzje i on nie będzie ich przestrzegał, to trzeba zrobić w ten sposób, żeby NSA czy WSA wiedział, jakie ma wydać decyzje, i taką instrukcję wmontowaliście. Już nie mówiąc o tym, jak wariackie były propozycje nakładek na ustawy, których jeszcze nie ma.</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Szewiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#AndrzejSzewiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Od wielu lat samorządy terytorialne starają się działać na rzecz poprawienia ładu przestrzennego i harmonii poprzez wprowadzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, wprowadzanie studiów. Takie mam pytanie: Dlaczego powyższa specustawa psuje prawo i pozwala realizować inwestycje właśnie wbrew tym miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego, bez przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko?</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pan przeczytał w ogóle tę ustawę, chociaż jedno zdanie?)</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#AndrzejSzewiński">I to jest też niestety wbrew prawu unijnemu, a wszyscy chcemy, żeby ten ład przestrzenny był tutaj ustanowiony.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: A pan przeczytał, co jest w tej ustawie?)</u>
          <u xml:id="u-337.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przeczytał, przeczytał.)</u>
          <u xml:id="u-337.5" who="#AndrzejSzewiński">Oczywiście, że tak, inaczej bym nie zabierał głosu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-337.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuje, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#ZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pada wiele ciężkich, słusznych zarzutów o zagrożeniu dla ochrony środowiska w odniesieniu do ustawy, a ja o takiej banalnej rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#ZdzisławWolski">Panie Ministrze! Gdybyście naprawdę myśleli o obywatelach, o ułatwieniach, to wprowadzilibyście, bo to jest dobra okazja, cyfryzację procesów administracyjnych, która byłyby właśnie ułatwieniem, przynajmniej w tej części postępowań, gdzie jedną ze stron jest regionalny dyrektor ochrony środowiska. Chociażby zamiast obowiązku składania papierowych wypisów czy wyrysów z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, aż się prosi, żeby obowiązkowe było tylko wskazanie adresu publikacyjnego takiego planu. Takich rozwiązań nie ma. Wiem, że to jest drobnostka, ale świadczy o podejściu do problemu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Byłem ostatnio w Palowicach na proteście osób, którym wasz megalomański pomysł utworzenia linii kolei dużych prędkości łączącej Katowice z Ostrawą zniszczy ich małą ojczyznę, bo tej miejscowości już nie będzie, ta wioska po prostu zniknie, tak samo jak zniknie Pojezierze Palowickie. Byłem tam wśród ludzi z panią sołtys Dominiką Baranowicz, z panem radnym Michałem Tomanem z Polski 2050 Szymona Hołowni i słuchałem, co oni mówią. Podobna sytuacja jest w Mikołowie, w Orzeszu, w Żorach, w Świerklanach.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#MichałGramatyka">Zabronicie tym ludziom robić cokolwiek, nie będą mieli już żadnego wpływu na takie inwestycje, bo w imię interesu Rzeczypospolitej Polskiej ograniczycie cały proces do 14 dni. Czym jest interes Rzeczypospolitej Polskiej? Czy przypadkiem nie jest to interes Polek i Polaków? Gdzie jest wasza pokora, praca, wasz umiar, szacunek do ludzi?</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście jest to inwestycja związana z budową CPK, ale jest to inwestycja przeciwko ludziom, jest to inwestycja przeciw samorządom. Proszę państwa, rząd PiS-u chce wejść na czyjąś ziemię, na czyjś teren i robić wszystko, co chce. Chce zabrać dorobek wielu pokoleń, nie zapłacić odszkodowania, pominąć wszystkie procedury, które powinny obowiązywać w demokratycznym państwie. Niestety PiS chce iść na skróty. Mało tego, te skróty, to łamanie prawa, łamanie demokracji nazywa inwestycjami strategicznymi. Proszę państwa, to nie są inwestycje strategiczne, to jest szczyt arogancji władzy. Mam nadzieję, że wkrótce się to skończy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Pani Minister! Szanowni Państwo! Jeżeli ktoś realizuje inwestycje i musi mieć opinię środowiskową, to trafia na pierwszy problem, bo te opinie wydaje się bardzo długo. Jeżeli chciałby przyspieszyć te inwestycje, to raczej jest to niemożliwe. Główny problem polega na tym, że instytucje takie jak RDOŚ czy inspektorat ochrony środowiska są niedofinansowane. Za mało etatów, za mało fachowców, za mało środków na ekspertyzy — to spowalnia każdą inwestycję.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#MarekDyduch">Drugie zjawisko to konsultacje z ludźmi, podczas których często okazuje się, że ludzie nie chcą jakichś inwestycji. Droga była zaplanowana kilkadziesiąt lat wcześniej, wybudowano ją, a teraz ludzie nie chcą tej drogi. To jest uciążliwe, ale w dziesiątkach przypadków ludzie mają rację. Nie możemy zrezygnować z konsultacji z ludźmi, bo ludzie mają rację.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#MarekDyduch">Wreszcie trzecia kwestia to nierówność wobec prawa. Inwestycje strategiczne mają daną ścieżkę prawną, a duże inwestycje prywatne nie mają takiej ścieżki. To jest zła ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W ramach konsultacji omawianego projektu ustawy Federacja Przedsiębiorców Polskich przedstawiła swoje stanowisko, zgodnie z którym art. 2 tej ustawy, który dotyczy nowelizacji Kodeksu cywilnego, uprzywilejowuje Skarb Państwa w takim zakresie, w jakim zwalnia Skarb Państwa z obowiązku ustanowienia gwarancji zapłaty na rzecz wykonawców robót budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#TadeuszTomaszewski">To rozwiązanie jest oceniane negatywnie, dlatego że federacja uważa, że nie ma potrzeby, aby pozbawiać wykonawców skutecznego instrumentu ochrony ich interesów. Gwarancja zapłaty nie jest potrzebna tylko w przypadku upadłości inwestora, więc fakt, że inwestor reprezentuje Skarb Państwa, jest bez znaczenia. Przedstawiciele federacji piszą tutaj, iż walorem gwarancji jest sprawne zaspokajanie uzasadnionych roszczeń bez względu na stan majątkowy inwestora. Co było przyczyną tego, że w art. 2 został zawarty taki projekt? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt zajmuje się zabezpieczeniem chybionych rządowych inwestycji, takich jak np. CPK. Mamy też podane zasady wycinania krzaków czy drzewek, natomiast całkowicie zignorowano ciążący na naszym rządzie obowiązek, mianowicie obowiązek informowania o zagrożeniach. Dlaczego szanowni autorzy tego projektu nie nałożyli bezwzględnego obowiązku informowania obywateli o każdym niebezpieczeństwie, które może oddziaływać na ich zdrowie lub życie? Dlaczego mniej lub bardziej świadomi urzędnicy mają decydować, co powiedzieć Polakom, a co można przed Polakami ukryć? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#IwonaKurowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#IwonaKurowska">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jest to bardzo trudna materia, jednak trzeba wziąć pod uwagę również następujące sprawy. Każdy obywatel chce korzystać z nowoczesnych rozwiązań i technologii. Każdy z nas chce i lubi poruszać się szybkimi i bezpiecznymi drogami, liniami kolejowymi, chce korzystać z nowoczesnych, wygodnych lotnisk, z dostępu do energii bez przerw. Polska i Polacy mają prawo się rozwijać. Polska potrzebuje inwestycji strategicznych. Polska ma prawo nie być skansenem i rezerwatem Europy.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#IwonaKurowska">Pani Minister! Będę bardzo wdzięczna za wskazanie, w jaki sposób mieszkańcy, obywatele mogą być chronieni przed krzywdzącym postępowaniem mimo tych inwestycji strategicznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Karolina Pawliczak, poseł niezależna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#KarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa lex knebel — zła, antyspołeczna, antyśrodowiskowa, wbrew konsultacjom społecznym, wbrew wszelkim zasadom współżycia społecznego, z pominięciem rygorów środowiskowych. A o tym, co strategiczne, arbitralnie decydować będzie rząd. Katalog jest otwarty i to jest sprzeczne z prawem unijnym, jest groźne dla środowiska i dla ludzi. Macie co prawda w tym spore doświadczenie, ale chciałabym zapytać, dlaczego z takim uporem wprowadzacie prawo sprzeczne z unijnymi normami? Czy znowu chcecie igrać z karami? Potem biadolicie, narzekacie, że taka zła ta Unia Europejska, ale sami prowokujecie. Dlaczego to robicie? Proszę o informację i odpowiedź na to pytanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#KazimierzPlocke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Chciałem się dowiedzieć, czy ta ustawa, nad którą debatujemy, zwana potocznie lex knebel, obejmie także realizację inwestycji: elektrownia jądrowa w gminie Choczewo na Pomorzu? Przypomnę, że zarówno mieszkańcy, jak i organizacje społeczne mają słabą wiedzę na temat tej inwestycji, a teraz dowiadują się, że jeszcze będą pozbawieni informacji na temat zagrożeń, które wynikają z realizacji tej inwestycji, elektrowni jądrowej. Co rząd ma do zaoferowania mieszkańców pięknej nadbałtyckiej gminy Choczewo, a także organizacjom społecznym, które troszczą się o ochronę środowiska, naszą piękną, polską przyrodę? Czy dotychczasowe działania związane z wydaniem decyzji środowiskowej będą prowadzone, czy zostaną w wyniku tej ustawy zawieszone? W związku z tą sytuacją chciałbym mieć odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska panią minister Małgorzatę Golińską o udzielenie odpowiedzi na pytania pań i panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Spotykamy się już po raz kolejny, dyskutując na ten sam temat, i widzę, że pomimo iż pokazujemy państwu konkretne przyczyny tych zapisów, konkretne podstawy prawne również w przepisach prawa unijnego, to dalej wolicie z uporem maniaka wskazywać swoje wrażenia czy też iść drogą, którą wyznaczyły wam organizacje pozarządowe, co do których w moim przekonaniu można powiedzieć, że ostatnia rzecz, na której im zależy, to dążenie do silnego państwa, silnej Polski.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#MałgorzataGolińska">Dzisiaj znów wysłuchaliśmy szeregu manipulacji, szeregu kłamstw, pojawiły się jeszcze inwektywy. Jesteśmy już teraz nawet sadystami, jesteśmy zamachowcami, okupantami. Skończą wam się niedługo wyrażenia w słowniku, tak próbujecie te emocje w Polsce rozgrzać i tak próbujecie zbuntować Polaków przeciwko naszemu rządowi. Tak naprawdę w konsekwencji chcecie, aby Polska wróciła do czasów, kiedy rządziła dzisiejsza opozycja, czyli czasów stagnacji, czasów, kiedy wiele inwestycji nie mogło się wydarzyć, bo albo nie było na nie pieniędzy, albo nie było woli politycznej, albo właśnie czyjś interes, najczęściej poza Polską, mógł być naruszony, w związku z tym od tego odstępowaliście.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#MałgorzataGolińska">Jest jeden postęp. Jedna pani poseł wskazała, że w przeddzień złożenia projektu do Sejmu wprowadziliśmy poprawkę utajnioną przed społeczeństwem. Na pierwszym posiedzeniu mówiliście państwo, że tę poprawkę złożyliśmy już po skierowaniu projektu do Sejmu, więc jest jakiś postęp. Do osiągnięcia prawdy droga jeszcze daleka, ale trzymam kciuki, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#MałgorzataGolińska">Przechodząc do tych zarzutów, które mogą wywoływać emocje wśród społeczeństwa, chcę powiedzieć, że na tym wam najbardziej zależy. Chodzi o to, żeby straszyć, żeby robić wrażenie grozy, żeby pokazywać Polakom, że coś będzie się działo bez ich udziału. Mieszacie zapisy w tym projekcie dotyczące standardowej procedury, która jest zapisana w dotychczasowej ustawie osiowej i funkcjonuje w dotychczasowych specustawach, z wyjątkowym zapisem, który wdrażamy w tym projekcie, odnoszącym się wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych, związanych przede wszystkim z bezpieczeństwem obywateli, z bezpieczeństwem w naszym kraju, z obronnością. Jest to zapis w kontekście wojny, która toczy się za naszą wschodnią granicą, w kontekście tych zagrożeń, które pojawiają się w stosunku do naszego państwa i naszych obywateli, ale szczególnie w stosunku do najbliższych państw, jeśli chodzi o miejsce tego konfliktu.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#MałgorzataGolińska">Tak naprawdę myślę, że dlatego was zabolała kwestia wprowadzenia inwestycji strategicznych do projektu, że wy zupełnie inaczej postrzegacie kwestie bezpieczeństwa niż my. Wy zupełnie inaczej traktujecie zagrożenia ze strony wschodniej niż my. Pokazywaliście to, wtedy kiedy rządziliście, wtedy kiedy decyzje, które były podejmowane, szły w kierunku osłabiania naszego kraju, a nie wzmacniania. I tutaj pomiędzy nami nie będzie zgody, bo ja pozostanę przy stanowisku, które reprezentuje obecny rząd: należy podjąć takie działania, żeby chronić Polaków, żeby zapewnić bezpieczeństwo Polakom, żeby być przygotowanym na każdą ewentualność. A wy dalej będziecie pozostawali w sferze myślenia o tym, że właściwie żadnych zagrożeń nie ma.</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#MałgorzataGolińska">Projektowane przepisy działu VA, czyli tego wyjątku od ogólnie obowiązującej zasady przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko, wynikają z przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. Można to przeczytać w uzasadnieniu. Nie trzeba mówić, że mam wrażenie, że tak będzie, nie trzeba mówić, że się obawiam. Wystarczy otworzyć projekt, uzasadnienie i je przeczytać. Z uzasadnienia wynika, że proponowane rozwiązania znajdują swoje umocowanie w art. 2 ust. 4 tej dyrektywy, a ten przepis, jako wyjątek, a nie jako reguła czy standard, jak próbujecie państwo wmówić mieszkańcom, przewiduje możliwość zwolnienia danego przedsięwzięcia, zastosowania przepisów tej dyrektywy w przypadkach, gdy ich stosowanie miałoby niekorzystny wpływ na cele przedsięwzięcia, pod warunkiem spełnienia celów zapisanych w dyrektywie w konkretnie wskazanym miejscu. I tutaj znowu próba wkładania do głów Polaków, że będzie to widzimisię jednej osoby, jest kłamstwem. Zwracam uwagę, że z tej projektowanej procedury będą mogły skorzystać przedsięwzięcia mające znaczenie dla bezpieczeństwa państwa, w tym np. bezpieczeństwa energetycznego. I dziwię się, że protestujecie i wskazujecie, że jest to niedemokratyczne działanie, kilka dni po tym, kiedy Bundestag, Bundesrat przyjął bardzo podobne rozwiązania i wdrożenie wyjątków do swojego porządku prawnego ze wskazaniem konkretnych inwestycji, które będą na podstawie tych wyjątków realizowane z pominięciem udziału społeczeństwa i skróceniem całej procedury. I jak rozumiem, tam jest demokracja, u nas nie ma demokracji, chociaż wdrażamy dokładnie ten sam wyjątek z dokładnie tej samej dyrektywy, która obowiązuje wszystkie państwa członkowskie. Ale tam, jak rozumiem, wam to nie będzie przeszkadzało, bo to są przecież Niemcy, ale tu, gdzie Polacy próbują zabezpieczyć obywateli i nasz kraj, to już wywołuje w was jakieś nie wiadomo dlaczego wielkie drgawki.</u>
          <u xml:id="u-357.6" who="#MałgorzataGolińska">W mediach również pojawiają się wypowiedzi, które wskazują, że te szczególne rozwiązania dla inwestycji strategicznych są pod konkretne inicjatywy. Tutaj również padło, że tak naprawdę to jest pod CPK, żeby decyzja środowiskowa dla CPK mogła być wydana na podstawie tych nowych przepisów. I zapominacie państwo powiedzieć Polakom, że decyzja środowiskowa dla CPK została już wydana. Więc jakim cudem projekt, w który jeszcze nie wszedł w życie, miałby oddziaływać na proces wydawania decyzji środowiskowej, którą RDOŚ już wydał?</u>
          <u xml:id="u-357.7" who="#MałgorzataGolińska">Błagam was, proszę, nie kłamcie, nie wprowadzajcie Polaków w błąd, bo to straszenie odbije się negatywnie na całym procesie w naszym kraju, a nie tylko na…</u>
          <u xml:id="u-357.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani minister kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-357.9" who="#komentarz">(Głos z sali: To czemu wycofał wniosek?)</u>
          <u xml:id="u-357.10" who="#MałgorzataGolińska">…kwestiach związanych z tym, co wam może zbudować jakiekolwiek poparcie, budowane zresztą na strachu.</u>
          <u xml:id="u-357.11" who="#MałgorzataGolińska">Warto wskazać, że poza Niemcami z tego wyjątku skorzystały już również inne państwa. Dzisiaj, szczególnie w sytuacji nadzwyczajnej, którą wywołała napaść Rosji na Ukrainę, wiele państw zaczyna sięgać po te wyjątki, wskazując, że dzisiaj nie ma czasu na to, żeby przedłużać postępowania administracyjne, zabawiać się w dokumentację papierologiczną, tylko trzeba budować bezpieczeństwo kraju. W oparciu o ten przepis w wielu państwach wprowadzono wyjątkowe rozwiązania. O Niemcach już mówiłam, choć nie przytoczyłam wszystkich inwestycji. Wskazuję również, że Włosi wdrożyli takie wyjątki, Szwecja, Irlandia, więc to pokazuje, że straszenie, że tutaj Polska nagle idzie na jakieś zwarcie z Komisją Europejską, bo żadne inne państwo takich rzeczy nie robi, znów jest nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-357.12" who="#MałgorzataGolińska">Warto również wskazać: mówicie, że nawet w przypadku inwestycji wyjątkowych, strategicznych, wszystko zostanie wyłączone i nie będzie żadnego postępowania, co też nie jest prawdą. W stosunku do takich inwestycji strategicznych, przypomnę, że to są inwestycje wyjątkowe, to Rada Ministrów wskaże w rozporządzeniu, które inwestycje mają być przeprowadzone, i będzie dla nich przeprowadzona ocena środowiskowa. Ona będzie przebiegała w inny sposób niż ten, który dotychczas stosujemy, ale dalej cel będzie zachowany dokładnie ten sam i generalny dyrektor ochrony środowiska razem z innymi organami określi warunki ograniczające w maksymalnym stopniu negatywne skutki takich działań i zapobiegające im.</u>
          <u xml:id="u-357.13" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Tylko kto będzie stroną? Proszę podać, kto będzie stroną.)</u>
          <u xml:id="u-357.14" who="#MałgorzataGolińska">Postanowienie w tym zakresie będzie wiązało wykonawców poprzez ich związanie decyzją inwestycyjną. Przed wydaniem rozporządzenia Rada Ministrów przeprowadzi stosowne analizy w odniesieniu do konkretnych przedsięwzięć, aby zweryfikować istnienie przesłanek wskazanych w art. 103a ust. 1 oraz ust. 2 ustawy osiowej.</u>
          <u xml:id="u-357.15" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Dlaczego pani nie odpowiada na pytania, tylko czyta przygotowany materiał?)</u>
          <u xml:id="u-357.16" who="#MałgorzataGolińska">Na tym etapie już będziemy znali założenia i podstawowe parametry przedsięwzięć, a także cechy środowiska, w których będzie planowana lokalizacja, i w toku prac legislacyjnych ten projekt będzie podlegał uzgodnieniom, w tym uzgodnieniu z ministrem ds. Unii Europejskiej, który będzie weryfikował, czy te zapisy wypełniają zapis dyrektywy osiowej, i zweryfikuje również, czy nie naruszają pozostałych przepisów Unii Europejskiej, a więc zbada zgodność z prawem unijnym.</u>
          <u xml:id="u-357.17" who="#MałgorzataGolińska">Ocena odziaływania na środowisko nie jest jedynym narzędziem do przeprowadzenia analiz środowiskowych, które mogą zostać wykonane na etapie przed wydaniem rozporządzenia. Również sama dyrektywa daje nam możliwość realizacji tego przedsięwzięcia, ale zwracam uwagę, że w tej uproszczonej procedurze organizacje ekologiczne, o które się państwu tak naprawdę najbardziej martwicie, będą mogły brać udział na prawach strony w postępowaniach w sprawie wydania decyzji strategicznych wydawanych po ocenie środowiskowej, zatem udział organizacji nie został tutaj w jakiś sposób ograniczony. Zresztą przypomnę, że kiedy zmienialiśmy tę ustawę osiową już dwukrotnie w 2019 r. i w 2021 r., to te same organizacje krzyczały, że odbieramy im prawa, że zamykamy im usta, że uderzamy w społeczność, że łamiemy demokrację itd. Już nie będę zabierać czasu, żeby to wszystko przytaczać. A dzisiaj okazuje się, że system fantastycznie działa, sprawdza się, są wnoszone odwołania, są zaskarżenia i te same organizacje na ostatni posiedzeniu komisji zaczęły mówić, że tym dzisiejszym projektem rozmontowujemy doskonały system. No więc brak konsekwencji w straszeniu Polaków i później odnoszeniu się do własnych słów, bo przecież nawet nie do naszych.</u>
          <u xml:id="u-357.18" who="#MałgorzataGolińska">Ta dokumentacja środowiskowa będzie również udostępniana społeczeństwu do wglądu, a mieszkańcy, którzy będą stronami postępowania, mogą wnosić uwagi, wnioski w toku postępowania. Strony będą mogły wnosić odwołania od zezwoleń na inwestycje na dotychczasowych zasadach i skarżyć decyzję ostateczną do sądu administracyjnego. Ponadto do postępowania będą mogły się włączyć właśnie organizacje ekologiczne, będą się one mogły odwoływać, będą mogły zaskarżać do sądu. To jest m.in. odpowiedź na pytanie pani poseł, czy zabezpieczymy mieszkańców. Tak, ich prawa zostaną zabezpieczone.</u>
          <u xml:id="u-357.19" who="#MałgorzataGolińska">Było też pytanie pana posła o dofinansowanie instytucji i organów takich jak generalny dyrektor ochrony środowiska i regionalny dyrektor ochrony środowiska. Zwracam uwagę, że to właśnie za naszego rządu, całkiem niedawno, zostały przekazane dodatkowe miliony złotych na wzmocnienie tych organów, bo jednym z elementów tego procesu przygotowania projektu, o którym dzisiaj dyskutujemy, i prac międzyresortowego zespołu, a wcześniej grupy roboczej było nie tylko wypracowanie rozwiązań legislacyjnych, ale również usprawnienie funkcjonowania tych organów i ich wzmocnienie finansowe i kadrowe.</u>
          <u xml:id="u-357.20" who="#MałgorzataGolińska">Nie mam dzisiaj szczegółowego zestawienia, ale wiele działań, które już wdrożyliśmy dla RDOŚ i dla GDOŚ spowodowało, że obciążenie kilkoma czy kilkunastoma nawet na jednego pracownika inwestycjami do oceny czy odwołaniami oddanych inwestycji mocno spadło i naprawdę te nasze działania przynoszą pozytywne skutki.</u>
          <u xml:id="u-357.21" who="#MałgorzataGolińska">Padł zarzut, że m.in. składowisko odpadów niebezpiecznych będzie mogło być utworzone bez żadnych pozwoleń. To oczywiście kłamstwo. Szkoda w ogóle do tego się odnosić, ale chcę, żeby ci, którzy nas obserwują albo którym takie rzeczy są wmawiane, mogli usłyszeć, że nie, jest to wierutna bzdura.</u>
          <u xml:id="u-357.22" who="#MałgorzataGolińska">Był również zarzut, pana posła Wolskiego, że nie wdrożyliśmy kwestii związanej z cyfryzacją. W art. 74 projektu możecie państwo przeczytać propozycje zmian, gdzie wskazujemy, że raport oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, karta informacyjna przedsięwzięcia jest przedkładana w formie pisemnej wyłącznie w jednym egzemplarzu — dla organu prowadzącego postępowanie — oraz na informatycznych nośnikach danych z ich zapisem w formie elektronicznej w jednym z egzemplarzu dla organu prowadzącego postępowanie oraz każdego organu opiniującego i uzgadniającego. Te wersje papierowe najczęściej są wykorzystywane przez sądy, wtedy kiedy decyzje są zaskarżane, kiedy są kierowane odwołania i z tego tytułu wciąż jeszcze przynajmniej jeden egzemplarz papierowy powinien być dostępny i pozostawiony. Natomiast idziemy mocno w cyfryzację, na tyle, na ile jest to dzisiaj wykonalne i realne.</u>
          <u xml:id="u-357.23" who="#MałgorzataGolińska">Również był zarzut państwa posłów odnośnie do dróg obronnych. Wskazuję, że ten nowy rozdział w specustawie drogowej będzie miał zastosowanie dopiero wtedy, gdy Rada Ministrów wyda rozporządzenia na podstawie nowo wydawanego art. 103a ustawy osiowej, określającej inwestycje strategiczne, które nie wymagają decyzji środowiskowych. Znajdą się w nim inwestycje drogowe, ale jednocześnie te, które będą zawierały elementy o istotnym znaczeniu dla obronności lub bezpieczeństwa państwa. To, jeszcze raz podkreślam, wyjątkowe sytuacje, inwestycje drogowo-obronne wskazane do realizacji przez ministra obrony narodowej, konieczne, do bardzo pilnej realizacji i do pilnej reakcji.</u>
          <u xml:id="u-357.24" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Dlaczego nie odpowiedziała pani na nasze pytania?)</u>
          <u xml:id="u-357.25" who="#MałgorzataGolińska">Bardzo dziękuję za zadane pytania, szczególnie te merytoryczne, za polityczne również. Mam nadzieję, że jeszcze raz zapoznacie się państwo z tym projektem i przeczytacie również te odniesienia, które były przez nas formułowane na każdym etapie, i zrozumiecie, że jedyne, do czego dążymy, to przyspieszenie procesu inwestycyjnego i wdrożenie wyjątku, który ma zapewnić realizację inwestycji ważnych dla bezpieczeństwa państwa. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-357.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł sprawozdawca chciałaby zabrać głos, tak?</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę, pani poseł Anna Paluch, sprawozdawca komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Już bardzo krótko. Kłamstwo, manipulacja, pomówienia, kreowanie nieistniejącej nadrzeczywistości, brednie, które się lały z tej mównicy szerokim strumieniem z ust niektórych państwa posłów, naprawdę dobrze, że zostały sprostowane i wyjaśnione przez panią minister, bo jeszcze by ktoś oglądający nasze obrady mógł nabrać jakichś dziwnych przeświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#AnnaPaluch">Nie tylko posłowie Platformy Obywatelskiej przodowali, ale też pani poseł Lewicy, która mówiła o lekceważeniu samorządów, o lekceważeniu władztwa planistycznego gminy. Po prostu widać, że państwo mnie jako sprawozdawcy w ogóle nie słuchaliście. Jedną z pierwszych rzeczy, o których tutaj mówiłam, było wprowadzenie obowiązku dla organu wydającego decyzję, żeby na początkowym etapie postępowania badać zgodność zamierzenia inwestycyjnego z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jak się przejawia władztwo planistyczne gminy? Ano w dokumentach, w aktach planowania przestrzennego, z którymi zgodność trzeba badać.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#AnnaPaluch">Więc, proszę państwa, ja mam dla was jedną dobrą radę, nie będę się tutaj do wszystkich bredni i głupot, które tu padały, odnosiła. Mam dla was delikatną radę: najpierw przeczytajcie uzasadnienie, przeczytajcie przepisy, do których się odnosicie, a potem po prostu krzyczcie i machajcie rękami, bo merytorycznych pytań tutaj prawie nie było, co jest przykre.</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#AnnaPaluch">Pochylimy się nad wszystkimi, że tak powiem, wnioskami na posiedzeniu komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (druki nr 3283 i 3367).</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Roberta Warwasa o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-360.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#RobertWarwas">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#RobertWarwas">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Infrastruktury mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Projekt jest zawarty w drukach nr 3283 i 3367.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#RobertWarwas">Procedowany projekt ustawy jest wynikiem złożonej do Sejmu petycji i prac sejmowej Komisji do Spraw Petycji. Aktualnie ulga na przejazd komunikacją miejską na podstawie imiennych biletów miesięcznych przysługuje jedynie osobom niewidomym, natomiast osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, lecz niebędące osobami niewidomymi, mogą korzystać z ulg tylko w przypadku posługiwania się biletami jednorazowymi. To zróżnicowanie jest nieuzasadnione, gdyż na bilety jednorazowe przysługuje zniżka, natomiast na bilety miesięczne już nie.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#RobertWarwas">Wysoka Izbo! Komisja Infrastruktury po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2023 r. wniosła o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 3283 bez poprawek. Projektowana ustawa przewiduje, że osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji uzyskają prawo do nabycia miesięcznych biletów imiennych z taką samą ulgą, jaką mają dotychczas w przypadku nabycia biletów jednorazowych.</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#RobertWarwas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mając na uwadze powyższe, w imieniu Komisji Infrastruktury wnoszę o przyjęcie projektu ustawy zawartego w drukach nr 3283 oraz 3367. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Jerzy Polaczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#JerzyPolaczek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko do tej inicjatywy komisyjnej zmiany ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego z druku nr 3283. Jak wspomniał sprawozdawca, pan poseł Warwas, celem przedmiotowego projektu jest umożliwienie osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakupu biletów miesięcznych imiennych uprawniających do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego — zarówno kolejowego w pociągach osobowych, jak i w komunikacji autobusowej — z ulgą w wymiarze 49%.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#JerzyPolaczek">W ocenie komisji dotychczasowe rozwiązanie, które polegało na tym, że osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji były pozbawione możliwości zakupu takiego biletu miesięcznego z ulgą ustawową, w sytuacji gdy innym grupom społecznym o podobnym charakterze, np. osobom niewidomym, ustawodawca przyznał takie prawo, uznaliśmy, że brak jest do tego uzasadnienia, stąd też ta inicjatywa wynikająca jeszcze wcześniej z postulatów płynących z sejmowej Komisji do Spraw Petycji.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#JerzyPolaczek">Chciałbym nakreślić trochę szerzej tło tej inicjatywy ustawodawczej. Obecnie w oparciu o przepisy dziewięciu ustaw do ustawowych ulg przejazdowych jest uprawnionych kilkanaście grup zawodowych, społecznych. Raz jeszcze powtórzę: to osoby niewidome, osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, inwalidzi wojskowi, opiekunowie osób niewidomych, osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dzieci i młodzież dotknięci inwalidztwem lub niepełnosprawnością, studenci, doktoranci, nauczyciele, emeryci, renciści, posiadacze Karty Polaka, rodzice lub małżonkowie rodziców w rodzinach wielodzietnych posiadających Kartę Dużej Rodziny, a także funkcjonariusze różnych służb w trakcie wykonywania czynności służbowych.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#JerzyPolaczek">Chcę podkreślić, że w polityce rządu w ostatnich latach, jeśli chodzi o ten zakres uprawnień, który jest w oczywisty sposób zróżnicowany i związany z prowadzoną przez rząd polityką społeczną, socjalną i edukacyjną państwa, to funkcjonuje to w taki sposób, iż tych rozwiązań mamy szereg, dziewięć dokładnie, w przedziale ulg od 33% do nawet 100% w zależności od środka transportu — czy jest to autobus, pociąg, czy jest to komunikacja zwykła, przyspieszona, ekspresowa, jaki jest rodzaj biletu itd. Ale co chcę podkreślić i warto, aby to w tym wystąpieniu wybrzmiało. Poprzez politykę rządu Prawa i Sprawiedliwości państwo przeznacza corocznie coraz większe środki finansowe na transport publiczny, zarówno jeśli chodzi o utrzymanie infrastruktury, jak i sfinansowanie tych ulg przewoźnikom i operatorom przewozów autobusowych i kolejowych. Tylko na przestrzeni ostatnich lat ta kwota wzrosła z 1 mld zł w 2018 r. do 1400 mln zł w roku ubiegłym. W bieżącym roku, 2023, kwota ta najprawdopodobniej zwiększy się o kolejne 300 mln zł, czyli mamy łącznie 1700 tys. zł. To świadczy o tym, jaką rolę rząd Prawa i Sprawiedliwości, rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego, minister infrastruktury przywiązują do wspierania transportu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#JerzyPolaczek">Warto wspomnieć o inicjatywie Funduszu rozwoju przewozów autobusowych. To jest jeden z postulatów programowych rządu i partii politycznej, jaką jest Prawo i Sprawiedliwość, odtwarzających połączenia autobusowe czy kolejowe w tych miejscach, w których nastąpiło wykluczenie społeczne i likwidacja wielu połączeń regionalnych kolejowych, nie mówiąc o autobusowych.</u>
          <u xml:id="u-363.5" who="#JerzyPolaczek">Jeśli chodzi o stanowisko rządu, który odniósł się do tej inicjatywy, to dostrzegł on, że projektowana zmiana pozwoli na usunięcie tych niespójności w koncepcji ulg przejazdowych dla osób z niepełnosprawnościami czy niezdolnych do samodzielnej egzystencji, i poparł rozwiązania wynikające z naszej inicjatywy komisyjnej. Komisja Infrastruktury, która to rozpatrywała, rekomenduje Wysokiemu Sejmowi uchwalenie tego projektu bez poprawek. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość tym bardziej podkreśla i popiera to rozwiązanie, które jest dedykowane grupie osób uprawnionych w taki sposób, aby mogły lepiej korzystać z publicznych środków transportu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-363.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Franciszek Sterczewski przedstawi stanowisko klubu Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Całym sercem popieram wprowadzenie zniżki na transport zbiorowy dla osób, które nie są zdolne do samodzielnej egzystencji, ale kwestia wysokich cen biletów autobusowych, kolejowych to problem milionów osób żyjących w Polsce, problem, przez który utrudniony jest dostęp do szkoły, lekarza, miejsc pracy i kultury. W okresie wakacyjnym, warto przypomnieć, to także kwestia dostępu do urlopu i wypoczynku. Przejazd pociągiem z południa Polski nad morze i z powrotem dla całej rodziny to niekiedy koszt ok. 1000 zł. To naprawdę jest absurd i problem dla budżetów gospodarstw domowych w całej Polsce. O ile w ogóle jest takie połączenie, o ile pociąg w ogóle przyjedzie lub się nie spóźni, a według Urzędu Transportu Kolejowego w zeszłym roku latem niemal co drugi pociąg miał opóźnienie. To naprawdę jest problem.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#FranciszekSterczewski">Ale wracając do cen biletów: na stole leżą gotowe rozwiązania, które pozwoliłyby znacząco i realnie obniżyć ceny biletów. To obniżka stawki VAT do 0%, zniesienie opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej lub udostępnienie jej za symboliczną złotówkę, dalej obniżenie cen energii elektrycznej dla przewoźników kolejowych, przynajmniej tych publicznych. To nie są jakieś nadzwyczajne środki, ale standard, który obowiązuje w wielu państwach europejskich. Zresztą jako Koalicja Obywatelska złożyliśmy projekt ustawy w tej sprawie. Wystarczy wyjąć go z zamrażarki i przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#FranciszekSterczewski">Zatem, panie ministrze, nie czekajmy z tym na czas po wyborach. Naprawdę najwyższa pora, by wszystkich w Polsce stać było na wakacje. Poprzyjcie nasz projekt albo po prostu zróbmy wszystko, by bilety były realnie tańsze, albo powiedzcie, co macie zamiar zrobić, by Polki i Polacy nie byli skazani na podróż samochodem i wysokie koszty z tym związane lub na zostanie w domu. To naprawdę jest absurd, z którym trzeba skończyć.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#FranciszekSterczewski">Tak czy inaczej, jako Koalicja Obywatelska samą ustawę popieramy i będziemy dalej działać w kwestii obniżenia cen biletów dla wszystkich osób w Polsce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Wiesław Szczepański w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WiesławSzczepański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu klubu parlamentarnego Nowej Lewicy przedłożyć stanowisko wobec sprawozdania o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WiesławSzczepański">Proponowana ustawa jest reakcją komisji petycji na skierowaną do Sejmu petycję, którą komisja uznała za zasadną. Przypomnę, że taką samą sprawą zajmował się również Senat. Jednocześnie 14 czerwca, jak już mówił przedmówca, Komisja Infrastruktury pozytywnie zaopiniowała ten projekt bez poprawek i przekazała go do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#WiesławSzczepański">W projekcie ustawy przewidziano zmianę art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie ze zmienianym przepisem do 49-procentowej ulgi przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej na podstawie biletu jednorazowego są uprawnione osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji. Autorzy projektu proponują, aby osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji przysługiwała ulga w tej samej wysokości także na miesięczne bilety imienne. Myślę, że jest to rozwiązanie, które de facto wyrównuje dzisiejszy stan prawny, dlatego że można kupować bilety jednorazowe z ulgą, natomiast miesięcznych biletów imiennych — nie.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#WiesławSzczepański">Ze stanowiska rządu wynika, że rząd popiera to rozwiązanie, choć nie jest w stanie określić jego skutków finansowych. Natomiast oczywiście, jak mówił mój przedmówca, dzisiaj ważniejszym rozwiązaniem jest obniżka cen biletów dla wielu środowisk, w tym m.in. młodzieży. Być może warto to zrobić poprzez obniżkę VAT-u, być może poprzez kwestię związaną z dostępem do torów, tak aby Polacy mieli dzisiaj, w okresie wakacyjnym, ale również w okresie szkolnym, niższe ceny biletów.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#WiesławSzczepański">Mój klub popiera to rozwiązanie i będzie głosował za przyjęciem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Stefan Krajewski w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawić stanowisko wobec komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, druki nr 3283 i 3367.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#StefanKrajewski">Projektowana ustawa jest reakcją Komisji do Spraw Petycji Sejmu RP na petycję skierowaną do Sejmu RP — autor tej petycji nie wyraził zgody na ujawnienie swoich danych — którą komisja uznała za zasadną. Ten projekt ma umożliwić osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakup biletów miesięcznych imiennych uprawniających je do przejazdu środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej z ulgą 49% — identyczną, jak w przypadku posiadanego przez nich prawa do zakupu tańszych biletów jednorazowych.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#StefanKrajewski">Oczywiście przedmówcy już mówili o potrzebie uregulowania tej kwestii. Chodzi o to, żeby zarówno bilet jednorazowy, jak i bilet miesięczny można było kupować na tych samych zasadach, żeby nie obciążać tych osób i ich opiekunów dodatkowymi problemami. To dzisiaj jest potrzebne, wszyscy tę zmianę popierają, tylko trzeba też zwrócić uwagę na jeden problem: wszystko fajnie wygląda w dużych miastach, gdzie jest rozwinięta komunikacja, gdzie jeżdżą pociągi, autobusy. Gorzej jest poza dużym miastem. Na obszarach wiejskich często te osoby są niestety skazane na pomoc kogoś, kto ma samochód osobowy czy samochód dostosowany do przewozu osób z niepełnosprawnością, bo dostęp do tych środków komunikacji publicznej jest tam niezwykle utrudniony. Oczywiście widzimy też te inwestycje infrastrukturalne, które powstają. Przebudowa połączeń, przebudowa dróg, połączeń kolejowych — to wszystko jest niezwykle ważne. Gdyby pojawiły się środki z KPO, pewnie można byłoby jeszcze więcej zrobić, bo tak samo ten tabor można by było wymienić, żeby on był bardziej dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Natomiast dzisiaj trzeba bezwzględnie przyjąć te zmiany, które zostały zaproponowane.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#StefanKrajewski">Dlatego też Klub Parlamentarny Koalicja Polska będzie głosował za tym projektem. Poprzemy go. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń w imieniu koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Celem ustawy, jak napisaliśmy jako komisja w uzasadnieniu, jest umożliwienie osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakupu biletów miesięcznych imiennych uprawniających do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, z ulgą 49-procentową. W tym momencie stan prawny przewiduje, że takie osoby mogą nabywać bilety z taką ulgą, jednakże są to wyłącznie bilety jednorazowe. Nie ma żadnego uzasadnienia tego, by takie osoby nie mogły nabywać z podobną ulgą biletów miesięcznych. Przypomnę, że jest to rozwiązanie, które wychodzi naprzeciw tym, którzy muszą poruszać się systematycznie, nawet codziennie, podróżując w celach edukacyjnych czy w celach zawodowych, i oczywiście jest to rozwiązanie korzystne dla pasażerów. Wielu z nas, korzystając z komunikacji publicznej na co dzień, korzysta właśnie z możliwości zakupu biletów miesięcznych, które także są bardziej atrakcyjne cenowo.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#MirosławSuchoń">Polska 2050 jak najbardziej popiera to rozwiązanie. Uważamy, że ten mechanizm powinien być wdrożony. Dobrze, że jako komisja przedstawiliśmy ten projekt ustawy, i będziemy za tą ustawą głosować. Natomiast dzisiejsza debata jest też okazją do tego, aby powiedzieć kilka słów trochę szerzej, wykraczając poza samą materię przedstawionego projektu, w sprawie, która jest, myślę, bardzo ważna dla nas wszystkich, dla wielu mieszkańców naszego kraju, ale także będzie nabierać znaczenia w przyszłości z uwagi na transformację, której doświadczamy. Szanowni państwo, transport publiczny dzisiaj, pomimo takich bardzo propagandowych słów, które mieliśmy okazję usłyszeć, jednak nie spełnia oczekiwań, które pokładają w nim Polacy. Przede wszystkim brakuje pewnych standardów dotyczących tworzenia połączeń, standardów obejmujących jakość taboru, obejmujących ilość połączeń, obejmujących kwestię biletu. Przede wszystkim brakuje również impulsu do tego, aby samorządy współpracowały przy rozwiązywaniu problemów transportowych na swoim terenie.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#MirosławSuchoń">Polska 2050 w tej sprawie przedstawiła pewne gwarancje, dotyczące choćby doprowadzenia kolei do wszystkich miejscowości powyżej 10 tys. mieszkańców czy wprowadzenia rozwiązania dotyczącego biletu miesięcznego na komunikację, także komunikację regionalną, pociągami, w cenie 150 zł. Myślę, że to są takie rozwiązania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#MirosławSuchoń">…w kierunku których powinniśmy jako państwo dążyć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pytanie pierwsze, pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo powinno umożliwiać osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakup biletów miesięcznych uprawniających do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego z ulgą 49%, która byłaby identyczna jak w przypadku posiadanego przez nich prawa do zakupu biletów jednorazowych. Dlatego dobrze, że ten projekt jest procedowany. Szkoda tylko, że musiał być konsekwencją petycji skierowanej do Sejmu przez obywatela, bo państwo samo z siebie nie potrafi zadbać o osoby z niepełnosprawnościami. Niemniej jednak nie powinno się na tym poprzestać i należy dążyć do jeszcze większego podwyższenia mobilności tych osób. Dlatego proszę o odpowiedź na pytanie: Czy w bliższej lub dalszej perspektywie planowane są jeszcze jakieś dodatkowe działania w tym zakresie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ja oceniam tę ustawę bardzo pozytywnie — pozytywnie nie tylko co do treści, ale i co do formy jej realizacji. Po pierwsze, widać z niej, że obywatel może również poprzez sejmową Komisję do Spraw Petycji, która funkcjonuje w polskim parlamencie, oczekiwać korzystnych rozwiązań. I tak się stało, bo przecież Komisja do Spraw Petycji, następnie właściwa komisja z własnej inicjatywy przedstawiły ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać pana ministra, o stosunek rządu wobec propozycji, którą ponad rok temu zgłosił klub parlamentarny Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#TadeuszTomaszewski">Mianowicie projektu zmierzającego do tego, aby młodzież szkolna i studencka w trudnej sytuacji ekonomicznej mogła korzystać z bezpłatnych przejazdów w okresie wakacji, żeby w ten sposób umożliwić rodzinom wspólny wypoczynek. Jakie jest stanowisko w tej sprawie? Może trwają prace w podobnej kwestii? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#IwonaKurowska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chcę podziękować rządowi Prawa i Sprawiedliwości za troskę o transport publiczny. Z mojego doświadczenia w samorządzie powiatowym pamiętam, jak wielkim problemem dla ludzi, zwłaszcza starszych, ale nie tylko, jest tzw. wykluczenie transportowe w niektórych rejonach. I to, że rząd Prawa i Sprawiedliwości do tego transportu publicznego dokłada pieniądze z budżetu, jest wielce zacne, chwalebne i bardzo za to serdecznie dziękuję. Nie tylko za to, co jest przedmiotem tej ustawy, czyli za usunięcie nielogiczności, że bilety jednorazowe tak, a bilety miesięczne nie, choć to, że ta nielogiczność jest zniesiona, to jest również bardzo ważna sprawa. Natomiast równie ważną sprawą jest to, żeby wykluczenia komunikacyjnego, transportowego było jak najmniej. Rząd Prawa i Sprawiedliwości dba o to, troszczy się o to i za to składam na ręce pana ministra bardzo serdeczne podziękowania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#ZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To oczywiście bardzo dobre rozwiązanie, tylko dziwi, że w ósmym roku rządów PiS-u mamy do czynienia z tak prostą, techniczną sprawą i po tajemniczej petycji.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#ZdzisławWolski">Chciałem poruszyć jedną rzecz. Na pewno tak to jest, że osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, o której mowa w ustawie, będzie osoba, która ma orzeczenie lekarza orzecznika ZUS. Natomiast definicja osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji jest o wiele szersza. To nie tylko względy zdrowotne, bo to jest dla wszystkich oczywiste. To też osoba z trudnościami życiowymi, nawet ubóstwo, bezrobocie, bezdomność, oraz osoba z brakiem wsparcia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#ZdzisławWolski">Czy w nieodległej przyszłości i o tych osobach niezdolnych do samodzielnej egzystencji nie należy pomyśleć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To, że trzeba zrównać ulgi dla wszystkich osób, które korzystają z transportu publicznego, a są niesamodzielne, nie ulega wątpliwości i wydaje się, że ten projekt ustawy będzie popierany jeśli nie przez wszystkie, to na pewno przez większość sił politycznych w polskim parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#GrzegorzRusiecki">Natomiast ten projekt ustawy to jest też dobry moment, żeby porozmawiać o kondycji polskiego transportu publicznego. Tutaj, panie ministrze, pierwsza kwestia, dotycząca ceny. Rozumiem, że większość tras może być nierentowna, że w tej chwili już dość duże środki dokładamy do tych tras, natomiast dla zwykłego odbiorcy tych usług jest prosty rachunek. Jeżeli już przy dwóch osobach opłaca się skorzystać z własnego samochodu, to oznacza, że coś jest nie tak. W związku z tym pytanie: Czy ministerstwo w jakiś sposób monitoruje te ceny?</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#GrzegorzRusiecki">Druga kwestia, panie ministrze, to spóźnienia. To nie może być tak, że pociąg jeszcze nie wyjechał, a już ma spóźnienie kilkanaście albo kilkadziesiąt minut. Czy w tym zakresie ministerstwo również podejmuje jakieś działania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wykluczenie komunikacyjne w zasadzie dotyka wszystkich krajów Unii Europejskiej. Niewiele jest krajów, które dostrzegają ten problem, a w zasadzie tylko Polska próbuje rozwiązać ten problem. Jeśli chodzi o kopiowanie polskich rozwiązań, to może trochę robi to np. Bułgaria.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#GrzegorzWojciechowski">Ale wracając do tematu, chcę powiedzieć, że wykluczenie komunikacyjne to kwestia również tras, zarówno autobusowych, jak i kolejowych. Czy będą podjęte działania w celu przywrócenia połączeń, zwłaszcza połączeń kolejowych? One w obecnej sytuacji mają chyba najmniejszy nakład energetyczny, w związku z czym ten ślad węglowy też jest mniejszy, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł Wojciechowski był tutaj uprzejmy zarysować taki pogląd, że oto odkryliśmy Amerykę, jeżeli chodzi o transport publiczny, i teraz cała Europa patrzy na tę europejską Amerykę, żeby czerpać z tej skarbnicy wiedzy. Zachęcam wielce szanownego pana posła do wyjazdu za naszą południową granicę, do Czech, gdzie transport publiczny, zwłaszcza kolejowy, funkcjonuje tak, myślę, jakbyśmy chcieli, żeby funkcjonował w Polsce. To są te wzorce, które chcielibyśmy w Polsce wprowadzić. Myślę, że warto czasem jednak sięgnąć po sprawdzone informacje, a mniej czerpać z tej skarbnicy propagandy, którą serwuje nam rządowa telewizja.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Mam pytanie dotyczące bardzo konkretnej sprawy. Otóż żeby transport publiczny mógł się rozwijać, potrzebujemy standardów dotyczących liczby połączeń, jakości połączeń. Pytanie: Czy ministerstwo pracuje nad takim rozwiązaniem? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Rafała Webera o udzielenie odpowiedzi na pytania pań i panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#RafałWeber">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Stanowisko rządu wobec tego przedłożenia komisyjnego jest pozytywne, pozytywnie opiniujemy ten projekt ustawy, dostrzegając w nim rozwiązanie problemu związanego z możliwością zakupu biletu miesięcznego przez osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji w takiej samej wysokości jak w przypadku biletu jednorazowego. Nie mamy wątpliwości, że tak należy postąpić. Zresztą wszystkie kluby i koła parlamentarne są tego samego zdania.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#RafałWeber">W kilku zdaniach, drodzy państwo, odniosę się do pytań i do zagadnień, które zostały poruszone w związku z dyskusją nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#RafałWeber">Zagadnienia dotyczyły rozwoju transportu publicznego w Polsce. Większość rządowa ustami pana ministra, pana przewodniczącego Jerzego Polaczka przedstawiła informacje związane z inwestycjami infrastrukturalnymi, także z rozwojem transportu autobusowego. Na konkretnych liczbach pan minister Polaczek pokazał kwestię wydatków polskiego państwa na refundację biletów ulgowych. Skoro co roku ta refundacja jest coraz wyższa, to oznacza to, że coraz więcej osób korzysta ze swoich uprawnień i przede wszystkim korzysta z komunikacji publicznej. Myślę, że to pozytywny trend.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#RafałWeber">Cieszy nas bardzo, że chociażby nasz narodowy przewoźnik PKP Intercity bije kolejne rekordy, jeżeli chodzi o sprzedaż biletów i w ogóle obsługę pasażerów PKP. Poprzedni rok, rok 2022, to rekordowa obsługa — przewiezione 342 mln pasażerów. To wynik, po pierwsze, coraz lepszego taboru, którym dysponuje PKP Intercity, po drugie, coraz większej ilości połączeń — wychodzi to naprzeciw walce z wykluczeniem komunikacyjnym — i po trzecie, inwestycji kolejowych, które przyczyniają się do tego, że ten transport jest cały czas bezpieczny, a czasy przejazdów pomiędzy poszczególnymi miastami coraz krótsze. Myślę, że również ze względu na to Polacy decydują się w okresie wakacyjnym coraz częściej korzystać z urlopów właśnie na terenie naszego kraju. Ostatnie dane i badania pokazują, że zainteresowanie wyjazdem urlopowym, wyjazdem wakacyjnym na terenie Rzeczypospolitej, czy to na północy na Wybrzeżu, nad polskim Bałtykiem, czy na południu w górach, jest coraz większe. Myślę, że dostępność transportu jest jednym z czynników. A efektem oczywiście jest też zysk z turystyki, zysk dla osób, które zajmują się tą sferą działalności gospodarczej. Tak że można powiedzieć, że mamy zwycięzców po trzech stronach: korzysta człowiek, korzystają przewoźnicy i korzystają ci, do których docelowo docierają turyści z naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#RafałWeber">Jeżeli chodzi o organizację transportu publicznego, tego autobusowego, to przypominam Wysokiej Izbie, że za tę organizację odpowiadają samorządy. W wypowiedziach niektórych parlamentarzystów pojawiała się informacja o wysokich cenach biletów. Ceny biletów są regulowane przez samorządy, jeżeli chodzi o komunikację miejską, również po części przez samorządy, jeżeli chodzi o linie użyteczności publicznej, a w innych sytuacjach przez przewoźników komercyjnych, przewoźników prywatnych. To oni kształtują ceny biletów na poszczególnych relacjach.</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#RafałWeber">Jeżeli chodzi o odpowiedzialność stricte rządową, to jest wspomniany przeze mnie wcześniej narodowy przewoźnik kolejowy PKP Intercity. W tym roku trwała dyskusja na temat cen biletów, oczywiście wymuszonych przez dużo wyższe wartości nośników energetycznych. Natomiast potrafiliśmy znaleźć środki finansowe na to, żeby powrócić do cen sprzed korekty, sprzed podniesienia. Myślę, że to też zasługuje na uwagę. Zachęcamy też wszystkich innych, samorządowych przewoźników kolejowych do tego, aby również w taki sposób postępowali.</u>
          <u xml:id="u-389.7" who="#RafałWeber">Kwestia rozwoju transportu autobusowego. Fundusz rozwoju przewozów autobusowych to narzędzie finansowe i prawne, które służy od 2019 r. Przypominam, że wcześniej nasi poprzednicy nałożyli na samorządy obowiązek. Samorządy stały się odpowiedzialne za organizację transportu publicznego, autobusowego w roku 2011, natomiast za tą odpowiedzialnością nie poszły żadne inne narzędzia, szczególnie te finansowe. Nie było żadnych instrumentów wspierających organizację transportu publicznego. I faktycznie było to niezmiernie trudne, musiały to ponosić bezpośrednio samorządy. Natomiast od 2019 r., od momentu stworzenia funduszu rozwoju przewozów autobusowych, wsparcie centralne jest ewidentne. Teraz wynosi maksymalnie 3 zł do wozokilometra. Rokrocznie coraz więcej linii użyteczności publicznej jest tworzonych i mamy nadzieję, że zmiany w obszarze prawnym — za chwileczkę udaję się do Senatu na posiedzenie senackiej Komisji Infrastruktury, która będzie opiniowała ustawę, która została przyjęta przez Sejm na przedostatnim posiedzeniu Sejmu — również pomogą w tym, aby samorządy lepiej realizowały tę odpowiedzialność, czyli lepiej organizowały transport publiczny, transport zbiorowy, szczególnie transport autobusowy. Jeżeli ktoś mówi o oczekiwaniach, że są oczekiwania społeczne, żeby właśnie tak było, to te oczekiwania społeczne w sposób bezpośredni powinny być kierowane do samorządowców.</u>
          <u xml:id="u-389.8" who="#RafałWeber">Przechodzę do konkretnych pytań. Kwestia ulg dla dzieci w okresie wakacyjnym, żeby mogły się z rodzicami przemieszczać po Polsce w miejsce odpoczynku. Z tego, co wiem, są przewoźnicy, którzy takie ulgi indywidualnie stosują, mają do tego uprawnienie, mają takie przywileje. Oczywiście cały czas jest aktualna Karta Dużej Rodziny. Ona też daje pewne preferencje rodzinom wielodzietnym.</u>
          <u xml:id="u-389.9" who="#RafałWeber">Czy będą dalsze ruchy w zakresie poszerzania grup społecznych czy zawodowych co do ulg? Ten projekt ustawy punktowo reguluje jeden temat, jeden obszar. Chyba nie było poprawek, tak że w tej ustawie niczego innego nie będziemy robić.</u>
          <u xml:id="u-389.10" who="#RafałWeber">Połączenia kolejowe. Oczywiście, szanowni państwo, zwiększenie zarówno liczby relacji, kursów, jak i zwiększenie liczy miast, które uzyskują dostęp do kolei… Zwiększenie liczby samych kursów pomiędzy poszczególnymi miastami jest jednym z celów rządu Prawa i Sprawiedliwości. W ostatnich latach poczyniliśmy wiele inwestycji w tym zakresie. Jest program przystankowy, w ramach którego tworzymy nowe przystanki, do których dajemy dostęp pasażerom. Oczywiście tworzymy nowe i przebudowujemy stare dworce, które służą też jako centra transportowe, jako miejsca przesiadkowe, w których można swobodnie i bezpiecznie oczekiwać na podróż. Realizujemy w ramach „Krajowego programu kolejowego” wiele inwestycji liniowych związanych z przebudową linii kolejowych, dzięki czemu Polacy w krótszym czasie mogą przemieszczać się przez poszczególne regiony naszego kraju. Jest też program taborowy. Chodzi o to, żeby pozyskać nowoczesny i szybszy tabor. Tak że wiele działań podejmowanych przez Ministerstwo Infrastruktury i oczywiście spółki kolejowe zmierza do tego, żeby transport kolejowy był jeszcze bardziej atrakcyjny. Mam nadzieję, że wspólnymi siłami do tego celu dojdziemy. Zależy nam na tym, żeby każdy, kto chce skorzystać z transportu kolejowego, miał do niego dostęp zarówno na co dzień, czyli przy okazji krótkich w przejazdów między miejscem zamieszkania a szkołą albo miejscem pracy, jak i w okresie wakacyjnym, żeby miał dostęp do połączeń dalekobieżnych, bo tak ten transport publiczny powinien być zorganizowany.</u>
          <u xml:id="u-389.11" who="#RafałWeber">Bardzo gorąco dziękuję Komisji do Spraw Petycji, która się tym tematem zajęła. Dzisiaj słyszeliśmy sprawozdanie, które przedstawiał pan poseł Robert Warwas. Bardzo gorąco dziękuję wszystkim tym, którzy ten temat podjęli. Dziękuję tym, którzy tę petycję złożyli. Tak jak mówię, stanowisko rządu wobec tego projektu ustawy jest pozytywne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-389.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Robert Warwas, sprawozdawca komisji, obiecał, że będzie mówił króciutko, bo mamy małe opóźnienie.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#RobertWarwas">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#RobertWarwas">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak jak zostało tu powiedziane, projektowana ustawa przewiduje, że osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji uzyskają prawo do nabycia miesięcznych biletów imiennych z taką samą ulgą jaką mają dotychczas w przypadku biletów jednorazowych, czyli z ulgą na poziomie 49%. Skutkiem projektowanej ustawy będzie likwidacja niczym nieuzasadnionych niespójności, jeśli chodzi o ulgi przewozowe dla osób niepełnosprawnych niezdolnych do samodzielnej egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#RobertWarwas">Powiem tylko, że rzeczywiście Komisja do Spraw Petycji, która działa w polskim parlamencie do 8 lat, na każdym posiedzeniu Sejmu rozpatruje setki petycji. Ta ustawa jest wynikiem inicjatywy obywatela, który złożył petycję. Rzeczywiście na posiedzeniu Komisji do Spraw Petycji uzyskała ona akceptację. Poparło ją również Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, a następnie uzyskała poparcie na poziomie Komisji Infrastruktury. Tak więc widzimy, że każdy obywatel ma możliwość, jeśli uważa, że pewne prawo można poprawić, zgłaszania inicjatyw do Komisji do Spraw Petycji. Serdecznie do tego namawiam. Jestem członkiem sejmowej Komisji do Spraw Petycji od 8 lat. Naprawdę pochylamy się nad wszystkimi sprawami ponad podziałami politycznymi. Dzisiejsza inicjatywa również pokazuje, że można tworzyć dobre prawo. Dziękuję wszystkim klubom za poparcie tej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#RobertWarwas">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#MałgorzataGosiewska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej (druki nr 3430 i 3470).</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Tomasza Zielińskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#TomaszZieliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej, druk nr 3430.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#TomaszZieliński">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała 4 lipca 2023 r. powyższy projekt uchwały do Komisji Kultury i Środków Przekazu do pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#TomaszZieliński">Komisja rozpatrzyła projekt uchwały, który został przygotowany przez posła Bartłomieja Wróblewskiego, 7 lipca 2023 r. Należy podkreślić, że komisja, pracowała bardzo zgodnie, przy zgodzie wszystkich sił politycznych wprowadziła do projektu poprawki i ostatecznie przez aklamację przyjęła treść uchwały, którą pozwolę sobie przytoczyć. Komisja wnosi o podjęcie uchwały przez Wysoki Sejm.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#TomaszZieliński">„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w 80. rocznicę rzezi Wołyńskiej”</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#TomaszZieliński">11 lipca 1943 roku miała miejsce krwawa niedziela na Wołyniu — kulminacyjny moment Rzezi Wołyńskiej, ludobójstwa zaplanowanego przez przywódców Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), mającego doprowadzić do wyniszczenia Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich, części Polesia, Lubelszczyzny i Podkarpacia. W tym dniu oddziały ukraińskie spod znaku OUN oraz Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), niejednokrotnie wspierane przez ukraińską ludność cywilną, zaatakowały 99 miejscowości na terenie dawnego województwa wołyńskiego zamieszkiwanych przez Polaków i zamordowały znaczną część ich mieszkańców. Od 2016 roku 11 lipca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#TomaszZieliński">Zgodnie z planami przywódców OUN na terenach II Rzeczypospolitej zamieszkałych wspólnie przez ludność polską i ukraińską Polacy mieli zostać wymordowani albo zastraszeni i zmuszeni do ucieczki. Ataki na skupiska społeczności polskiej, zapoczątkowane napadem w dniu 9 lutego 1943 roku na wieś Parośla Pierwsza, objęły początkowo obszar Wołynia, a z czasem rozprzestrzeniły się także na pozostałe tereny południowej części Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej, część Polesia, wschodnią Lubelszczyznę i Podkarpacie. Podczas ataków oddziałów OUN i UPA, wspieranych przez część lokalnej społeczności ukraińskiej, zamordowano — często w bardzo brutalny sposób — ponad 100 tysięcy Polaków. Kilkaset tysięcy osób uciekło z Kresów w obawie przed takim samym losem.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#TomaszZieliński">Ofiarami ludobójstwa była przede wszystkim ludność wiejska, wielodzietne rodziny, głównie kobiety, dzieci i starcy. Towarzyszyła temu grabież mienia, likwidacja wszelkich śladów polskości, niszczenie dziedzictwa kulturowego tych ziem, a w szczególności kościołów i innych miejsc kultu. Ukraińscy szowiniści mordowali także przedstawicieli innych narodowości oraz własnych rodaków.</u>
          <u xml:id="u-393.7" who="#TomaszZieliński">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pragnie upamiętnić wszystkie ofiary Rzezi Wołyńskiej. Na szczególne uznanie zasługują ci przedstawiciele narodu ukraińskiego, którzy z narażeniem życia przeciwstawiali się popełnianej przez swych rodaków zbrodni. Pojednanie polsko-ukraińskie, budowane od lat przez przedstawicieli obu narodów, musi objąć także uznanie win i upamiętnienie ofiar z lat II wojny światowej. Zasadnicze znaczenie ma przeprowadzenie ekshumacji, godne pochowanie i upamiętnienie wszystkich ofiar ludobójstwa na Kresach Wschodnich. Dziś, w obliczu brutalnej agresji rosyjskiej na Ukrainę, gdy naród ukraiński sam doświadcza zbrodni popełnianych przez najeźdźców, szczególnie wyraźnym i aktualnym staje się fakt, że przemoc i gwałt nie są właściwymi sposobami na kształtowanie stosunków pomiędzy sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-393.8" who="#TomaszZieliński">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa podziękowania Kresowianom i ich potomkom oraz ludziom dobrej woli, którzy od dziesiątków lat domagają się prawdy, kierując się mottem ’Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary’.</u>
          <u xml:id="u-393.9" who="#TomaszZieliński">W 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej, w dniu upamiętniającym ofiary ukraińskiego ludobójstwa, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd pomordowanym podczas tej okrutnej zbrodni”.</u>
          <u xml:id="u-393.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-393.11" who="#TomaszZieliński">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie poselskiego projektu uchwały w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej, druki nr 3430 i 3470.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Dokładnie 80 lat temu, 11 lipca 1943 r., ukraińscy nacjonaliści zaatakowali Polaków w 99 miejscowościach przedwojennego województwa wołyńskiego na Kresach. W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej ukraińscy nacjonaliści wymordowali od 80 do 120 tys. Polaków. Precyzyjna liczba ofiar nie jest możliwa do ustalenia. Celem zbrodniarzy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii było wyniszczenie polskiego narodu na terenach, które uznawali za ukraińskie. W konsekwencji planowego ludobójstwa kilkaset tysięcy Polaków, ratując się przed okrutnie zadawaną śmiercią, torturami i okaleczaniem, uciekło z tych terenów. Żaden naród nie zbudował i nie zbuduje swojej prawdziwej wielkości na ludobójstwie. Nigdzie i nigdy.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Dla upamiętnienia dnia 11 lipca 1943 r. nazywanego krwawą niedzielą co roku obchodzimy narodowy dzień pamięci ofiar ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów. „Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary” — głosi napis na pomniku ofiar ukraińskich nacjonalistów na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">W latach PRL-u starano się o tej zbrodni nie mówić. Dopiero w 2013 r., w 70. rocznicę tej zbrodni, nastąpiło przełamanie w polityce państwowej. Potomkowie ofiar wciąż czekają na ekshumację i godziwy pochówek swoich bliskich. My, Polacy, jesteśmy im to winni. Dziś na wszystkich, a zwłaszcza na nas, posłach Rzeczypospolitej Polskiej, spoczywa obowiązek zabiegania o to. Nie możemy o tym milczeć.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">80. rocznica rzezi wołyńskiej to najprawdopodobniej ostatnia okrągła rocznica, kiedy żyją jeszcze potomkowie osób pomordowanych na Wołyniu, Małopolsce Wschodniej i na Lubelszczyźnie. Dlaczego tak długo czekają? W czasach PRL-u nie mówiono o tym głośno. Historie tych osób żyły w rodzinach. Były żywe w części wschodniej Polski, często nieznane dla mieszkańców ziem zachodnich i centralnej Polski. Obecnie jest inaczej. Coraz więcej osób o tym mówi i działa. 24 lutego 2022 r. my, Polacy, otworzyliśmy swoje serca i domy dla uchodźców z Ukrainy mimo takiej wspólnej historii. Dziś my, Polacy, oczekujemy, aby zostały przeprowadzone ekshumacje i w godziwy sposób zostały pochowane zamordowane wówczas osoby.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera przygotowany projekt uchwały. Jednocześnie w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość składam wniosek o przystąpienie do głosowania nad projektem uchwały w 80. rocznicę rzezi wołyńskiej, druki nr 3430 i 3470, bez odsyłania do komisji poprawek i wniosków zgłoszonych do tego projektu uchwały po doręczeniu ich posłom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam panią marszałek Małgorzatę Kidawę-Błońską, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tragiczna historia rzezi wołyńskiej od lat budzi wielkie emocje i trudno, żeby nie budziła. Ta straszna zbrodnia dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich budzi emocje i będzie budziła emocje. To zrozumiałe, bo przecież w wielu polskich domach wciąż żywa jest pamięć o najbliższych, którzy w wyniku tej okrutnej zbrodni stracili życie. Mężczyźni, kobiety i dzieci, starsi i młodsi. Tak wiele ofiar, które wciąż czekają na sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Rzecz w tym, żeby te emocje, te silne emocje doprowadziły do pozytywnych rozwiązań i nie rozbudzały na nowo konfliktów, które nie zbliżą nas do przywrócenia godnej pamięci ofiarom tej zbrodni, bo „nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary”. To niezwykle ważne zdanie oddaje przesłanie uchwały przygotowanej w 80. rocznicę rzezi wołyńskiej. Nigdy nie będziemy mogli bowiem zapomnieć, że najważniejsze są prawda o tych wydarzeniach, pamięć o ofiarach i sprawiedliwość dla ich rodzin. Sprawiedliwość, która przyniesie godny pochówek ofiar i przywróci im imiona i nazwiska. Tylko wtedy, gdy rodziny odnajdą swoich bliskich, odzyskają spokój i ukojenie.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Niestety nie mamy wpływu na przeszłość, ale mamy wpływ na to, by zbudować na niej dobrą przyszłość. Niezwykle ważne są wszystkie gesty i takim gestem jest dzisiejsza symboliczna wizyta przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy pana Rusłana Stefańczuka w Polsce. Ale za gestami muszą iść konkretne czyny. Porozumienie i przebaczenie nie będą miały pełnego wymiaru bez zaakceptowania bolesnej prawdy, bez uznania win i upamiętnienia ofiar, bez ekshumacji i godnych pochówków. By tak się stało, powinniśmy czynić starania, by na prawdzie i wzajemnym zrozumieniu budować dobre relacje pomiędzy naszymi narodami. Pojednanie jest wartością nadrzędną w tych trudnych i okrutnych czasach, gdy Ukraina została brutalnie zaatakowana przez rosyjskiego agresora. To jest czas, by o tym otwarcie rozmawiać, by dyskutować o tym, co było, ale nie zapominać o tym, co jest dzisiaj, i myśleć o tym, co będzie w przyszłości. Jesteśmy to winni naszym przodkom, którzy zginęli w rzezi wołyńskiej. Jesteśmy winni to wszystkim ofiarom, których pamięć dzisiaj czcimy. Dziś, w 80. rocznicę krwawej niedzieli, oddajemy im hołd. Potępiamy sprawców tej okrutnej zbrodni, ale wykonujemy też ważny gest w stronę dobrej współpracy między Polską a Ukrainą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Matysiak zabierze głos w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Historia naszego kraju, naszych sąsiadów, jak i całej Europy nie należy do najłatwiejszych. Kiedy wydawać by się mogło, że konflikty, które niosły śmierć i zniszczenie, są już tylko pieśnią przeszłości, za naszą wschodnią granicą mamy do czynienia z brutalną agresją Rosji na Ukrainę. To niestety okrutny przykład tego, że nie wszyscy potrafią wyciągnąć odpowiednie wnioski z historii, że zamiast skupić się na budowie pokoju i współpracy, sięga się po najgorsze wzorce z czasów II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#PaulinaMatysiak">Dzisiaj przypada dokładnie 80. rocznica krwawej niedzieli, kulminacyjnego momentu rzezi wołyńskiej, podczas której oddziały ukraińskich nacjonalistów napadały na polskie wsie i bestialsko mordowały ich mieszkańców. W ciągu kilkunastu miesięcy zamordowano kilkadziesiąt tysięcy osób, często starców, kobiety i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#PaulinaMatysiak">Organizatorzy tej zbrodni nie byli w tamtej chorej epoce wyjątkiem. Często o tym zapominamy, ale nienawiść zorganizowana w ruch polityczny miała wiele narodowych odmian. Obok Niemców byli też faszyści ukraińscy, chorwaccy, słowaccy, litewscy. Byli też — o tym nie wolno zapominać — faszyści polscy. Byli polscy zbrodniarze i dokonane przez Polaków mordy. Był wreszcie przedwojenny rachunek krzywd, często bardzo gorzki. To jednak w żaden sposób nie unieważnia ani nie umniejsza ogromu zbrodni, jaką była rzeź Wołynia.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#PaulinaMatysiak">Od rzezi wołyńskiej minęło 80 lat i widzimy dzisiaj jasno, że prawicowi siewcy nienawiści, którzy mordowali swoich sąsiadów, ponieśli klęskę. Dzisiaj Polacy i Ukraińcy żyją obok siebie w pokoju, współpracują i tworzą rodzinę. Polskie społeczeństwo jednoznacznie i bezkompromisowo stoi po stronie napadniętej przez Rosję Ukrainy, a w czasie największej potrzeby Polki i Polacy masowo otworzyli przed uchodźcami z Ukrainy swoje serca i domy. Nienawiść i przemoc zostały zastąpione przez braterstwo, troskę i wsparcie. Ale o zbrodni na Wołyniu nie da się łatwo zapomnieć. Zawarte w uchwale motto — nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary — powinni sobie wziąć do serca wszyscy ci, którzy na kanwie tej tragedii chcą rozniecać negatywne nastroje i kłócić ze sobą dwa narody, które teraz, jak nigdy wcześniej, muszą stanąć solidarnie obok siebie.</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#PaulinaMatysiak">Nieprzepracowana pamięć o rzezi wołyńskiej jest nadal bolesną zadrą, co oczywiście wykorzystuje Putin. Wystarczy rzucić okiem na Internet, żeby zobaczyć, czym grają kremlowskie służby. Moskiewska propaganda cynicznie posługuje się tragedią sprzed lat, żeby nas skłócić. Najwyższa pora, żeby domknąć ten rozdział polsko-ukraińskiej historii. Musimy wspólnie zatroszczyć się o pamięć o ofiarach tych tragedii, a także wyrazić stanowczy sprzeciw wobec nacjonalizmu, nienawiści i czystek etnicznych.</u>
          <u xml:id="u-399.5" who="#PaulinaMatysiak">Te złe karty polsko-ukraińskiej historii trzeba w końcu domknąć. Godnym docenienia krokiem w tę stronę było wygłoszone w tej sali wystąpienie Rusłana Stefańczuka, przewodniczącego ukraińskiego parlamentu. Ciągle jednak musi dokonać się to, na co czekają rodziny zamordowanych: ekshumacje, budowa pomników i oficjalne uczczenie pamięci ofiar. Składamy hołd pomordowanym w trakcie rzezi wołyńskiej i dziękujemy wszystkim, którzy niestrudzenie odsłaniają karty historii.</u>
          <u xml:id="u-399.6" who="#PaulinaMatysiak">Klub Lewicy będzie głosować za przyjęciem tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-399.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Łopata wystąpi w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#JanŁopata">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#JanŁopata">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko wobec projektu uchwały w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#JanŁopata">Nie o zemstę, lecz o pamięć i prawdę wołają ofiary. To motto przytaczane tu już było wcześniej, ale to cytat, który przewijał się w trakcie światowego zjazdu i pielgrzymki Kresowian na Jasną Górę. To motto, które doskonale oddaje sens naszych polskich, parlamentarnych starań o upamiętnienie ofiar, starań o wydobycie z dołów niepamięci kości osób, które nie mają nawet godnego pochówku, oraz ustalenie personaliów i liczby pomordowanych.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#JanŁopata">Wysoki Sejmie! W imieniu swojego klubu, klubu Koalicji Polskiej, z wielkim szacunkiem pochylam się i przywołuję działania środowiska Kresowian. To państwa wielka zasługa, że wówczas, kiedy instytucje państwowe zawiodły, przechowywaliście depozyt pamięci o tych tragicznych wydarzeniach, o tym ludobójstwie, o bohaterach tamtych dni.</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#JanŁopata">Wysoka Izbo! Jest coś rzeczywiście tragicznego i niezrozumiałego w naszej polskiej historii, w naszym społeczeństwie, że o rzeczy, wydawałoby się, oczywiste trzeba walczyć, a efekt przychodzi po wielu wysiłkach, po wielu, wielu latach. W żadnym razie nie wolno nam jednak rezygnować. To nasza powinność, to nasz obowiązek, więc domagamy się uczczenia pamięci wszystkich pomordowanych i poległych. Domagamy się ekshumacji ciał naszych rodaków, godnego pochówku prochów naszych rodaków i ich stosownego upamiętnienia. Domagamy się również zachowania prawdy.</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#JanŁopata">Wincenty Witos — wielki Polak, jeden z ojców niepodległości, pisał: Prawdę mówić! Prawdą się kierować! Prawdy żądać! Prawdy dochodzić!</u>
          <u xml:id="u-401.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-401.9" who="#JanŁopata">W relacjach historycznych prawda jest najistotniejszym elementem budowy relacji, wzajemnego zaufania. W tym kontekście chcę stwierdzić, że uchwała Sejmu, nad którą teraz dyskutujemy, a która została przez Komisję Kultury i Środków Przekazu przygotowana, zawiera wszystkie te elementy, o które się jako klub dopominamy, a nade wszystko zawiera prawdę. Nie relatywizuje zdarzeń ani ocen. Nie było już jak w latach poprzednich zagorzałej dyskusji o tym, jak określać te zdarzenia: jako ludobójstwo czy też jako zdarzenia noszące znamiona ludobójstwa. Nie było również wątpliwości, że należy wymienić w tej uchwale rzeszę ofiar składającą się z rdzennych Ukraińców, którzy sprzeciwiali się faszystowskiej ideologii i nie chcieli brać udziału w mordach bądź udzielali pomocy swym polskim sąsiadom. Tego nie wolno zapominać, bo właśnie te przypadki i przykłady ludzkiej solidarności w obliczu śmierci są źródłem wiary w lepszą przyszłość…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#JanŁopata">…kształtowaną przez Polaków i Ukraińców w oparciu o kryteria prawdy przyzwoitości i wzajemnej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#JanŁopata">Chciałem tylko powiedzieć, że Koalicja Polska apeluje o przyjęcie uchwały przez aklamację. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dobrze, panie pośle, szanujmy się.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun w imieniu koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże rodzinom wołyńskim i Kresowianom, wszystkim, którzy upominają się o pamięć i o działanie państwa tam, gdzie mamy do czynienia z jednak kompletnym zaniechaniem, czego ta uchwała niepozbawiona zalet, ale niepozbawiona też i pewnych istotnych braków, niestety nie zmieni! Nie zmieni ona tego, że do historii przechodzą ekscesy osób pierwszych i drugich w państwie, do historii chyba przejdzie premier Rzeczypospolitej Polskiej z dwoma patykami na krzyż na Ukrainie, prezydent, który strażników pamięci narodowej oskarża o latanie z widłami, czy ekscesy pani marszałek Sejmu „na Moskwę” Gosiewskiej, która nie wahała się swoją osobą legitymizować tych, którzy kultywują na Ukrainie serdeczną pamięć ludobójców, sprawców tego strasznego mordu jako bohaterów narodowych, jako fundatorów współczesnej świadomości narodowej i politycznej Ukraińców. Więc ta uchwała tego nie zmieni, a warto by pamiętać, że chodzi nie tylko o taką dla niektórych abstrakcję jak pamięć historyczna, ale też o prawo. Dopóki są kości w ziemi, domaga się to działania nie tylko posłów w trybie właśnie rozmaitych rzewnych proklamacji, ale też działania policjantów, prokuratorów, sędziów. Dopóki te sprawy nie są załatwione, mówmy nie tylko o rytuałach pojednania, mówmy o faktach historycznych, które domagają się realnego zadośćuczynienia i odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MałgorzataGosiewska">Ciekawe, ile w rubelkach dostał pan za te kłamstwa.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#KrzysztofBosak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zawsze jest dobry czas naprawdę, dlatego warto powiedzieć opinii publicznej, że w uchwale, którą przyjmiemy jako polski Sejm, będzie sporo rzeczy słusznych, z którymi się zgadzamy — być może przyjmiemy ją przez aklamację, oby tak było — natomiast będą też pewne istotne braki. A mianowicie okazało się, że nie ma w tej Izbie konsensusu w sprawie potępienia kultu sprawców. Ktoś tutaj boi się wyartykułować oczekiwania polskiej strony, że chcemy, żeby nasi partnerzy z sąsiadującej z nami Ukrainy przestali przedstawiać jak bohaterów ludzi, który odpowiadają za bestialskie wymordowanie ponad 100 tys. bezbronnej ludności cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz: Ma rację.)</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#KrzysztofBosak">To się powinno znaleźć w uchwale Sejmu, to nie powinno być przemilczane. To nie może być dla nas temat tabu.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#KrzysztofBosak">Konfederacja jako swój wkład do tej debaty wnosi projekt traktatu polsko-ukraińskiego, który da podstawę do pracy poszukiwawczej IPN na Ukrainie, do ścigania sprawców, ale też do upamiętnienia tych sprawiedliwych Ukraińców, którzy Polakom pomagali, którzy ich ostrzegali i ratowali. To również powinno być uregulowane na poziomie międzynarodowym między naszymi państwami. Dziś ten projekt został przekazany pani minister Paprockiej reprezentującej tutaj, w Izbie, pana prezydenta Andrzeja Dudę. Oczekujemy zajęcia się tymi propozycjami i wprowadzenia ich jako punktu do harmonogramu dialogu polsko-ukraińskiego.</u>
          <u xml:id="u-409.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MałgorzataGosiewska">Przypominam, że upamiętnienie tych, którzy byli sprawiedliwi, odbywa się poprzez odznaczenie prezydenckie. Niedawno, raptem 3 czy 4 dni temu, kolejne osoby zostały nagrodzone, ale pan poseł nie musi o tym wiedzieć, bo generalnie wiedza jest ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#PawełZalewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jaką drogę przeszliśmy w ciągu tych 80 lat od ludobójstwa na Wołyniu, w Galicji Wschodniej do przyjaźni polsko-ukraińskiej… Dzisiaj cieszymy się bardzo z tego, że relacje między Polakami a Ukraińcami są najlepsze w historii. To jest silny fundament stosunków między naszymi narodami i wielki wkład w relacje w Europie, bo to nie dotyczy wyłącznie Polaków i Ukraińców, i o tym musimy pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#PawełZalewski">Przyjaźń polsko-ukraińska nie będzie jednak pełna bez upamiętnienia i symbolicznego rozliczenia ludobójstwa na Wołyniu.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#PawełZalewski">To jest rzecz dzisiaj kluczowa. Jeżeli spojrzymy na politykę państwa — jesteśmy w Sejmie i naszym zadaniem jest nie tylko czcić pamięć o ludziach, ale także rozliczać rządy — jeżeli spojrzymy na ostatnie lata, to musimy powiedzieć wyraźnie, że mamy regres, jeżeli chodzi o tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#PawełZalewski">Przy najlepszych stosunkach między Polakami a Ukraińcami ta kwestia, niebywale ważna, znajduje się w regresie.</u>
          <u xml:id="u-411.5" who="#PawełZalewski">Otóż pamiętam kampanię sprzed 8 lat, w 2015 r., gdy obecnie rządząca partia budowała kampanię na krytyce osiągnięć dotychczasowych prezydentów: Komorowskiego, Kaczyńskiego, Kwaśniewskiego w relacjach z Ukraińcami. Myślę, że dzisiaj prezydent Duda mógłby pozazdrościć swoim poprzednikom. Mógłby pozazdrościć tego, w jaki sposób jego poprzednicy rozmawiali albo z nimi rozmawiali prezydenci ukraińscy, jak mówili wyraźnie o tym, kto zamordował Polaków. Nie było mowy o niewinnych ofiarach Wołynia. To jest eufemizm, który dzisiaj zastępuje prawdę. My jesteśmy także po to, aby o tę prawdę się upominać.</u>
          <u xml:id="u-411.6" who="#PawełZalewski">Dziś najważniejsza rzecz — pamiętając, że Ukraina jest w stanie wojny, pamiętając, że dzisiaj naszym najważniejszym zadaniem jest pomaganie Ukrainie tę wojnę wygrać… Dziś najważniejsza rzecz — mówił o tym pan przewodniczący Kosiniak-Kamysz dzisiaj rano — to jest pamięć, ekshumacje, pochówek, czyli pamięć dla ludzi, którzy zostali wówczas zamordowani. Tego oczekujemy od polskiego rządu. Tego oczekujemy od polskiego prezydenta. Dzisiaj nie ma jednoznacznych deklaracji po stronie ukraińskiej. Dzisiaj nie ma jednoznacznych deklaracji po stronie polskiej. Ta sprawa musi być rozwiązana. To jest państwa zadanie.</u>
          <u xml:id="u-411.7" who="#PawełZalewski">Koło Polska 2050 ma nadzieję, że tę uchwałę, w imię zgody narodowej i przyjaźni polsko-ukraińskiej, przyjmiemy przez aklamację. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-411.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Zbigniew Girzyński, Polskie Sprawy.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#ZbigniewGirzyński">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Debatujemy dzisiaj nad niezwykle ważnym projektem uchwały. Wielokrotnie miałem przyjemność w poprzednich kadencjach Sejmu brać udział w pracach zespołu powołanego, zawsze doraźnie, przez ówczesnych marszałków Sejmu, który wypracowywał, najczęściej przyjmowany zgodnie, projekt uchwał rocznicowych także w tej sprawie. Pamiętam niestety ze smutkiem lata, kiedy na skutek sprzeciwu koleżanek i kolegów z klubu ówczesnego SLD, czyli z dzisiejszej Lewicy, nie dawało się wprowadzić do treści tych uchwał określenia zbrodni, jaka została dokonana przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach na Wołyniu, jako zbrodnia ludobójstwa. Tak, to była zbrodnia ludobójstwa. Pamiętajmy o tym, że droga do tej zbrodni ludobójstwa była długa i nie rozpoczęła się w roku 1943. To przez wiele lat w różny sposób kultywowana przez niektóre środowiska ukraińskie nienawiść w stosunku do Polaków doprowadziła do tej zbrodni.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#ZbigniewGirzyński">Wspomnę tylko coś, co dokładnie o 9 lat tę zbrodnię poprzedziło, czym był zamach dokonany przez ukraińskich nacjonalistów z tej samej organizacji na polskiego ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego, człowieka, który wśród polskiej klasy politycznej był tym, który opowiadał się za zbliżeniem polsko-ukraińskim i wspierał także dążenia ukraińskie do własnej tożsamości narodowej, co także było wyzwaniem dla ówczesnych Polaków. A mimo to ukraińska organizacja nacjonalistyczna podjęła decyzję o tym, żeby go zamordować. W ślad za tą zbrodnią z roku 1934, dokładnie z 15 czerwca, poszły te zbrodnie, które dokładnie 80 lat temu rozpoczęły się na Wołyniu.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#ZbigniewGirzyński">Jeśli Ukraińcy, za których dziś trzymamy kciuki w ich nierównej wojnie z imperializmem rosyjskim, chcą mieć dojrzałe państwo, to muszą się rozliczyć także z własną przeszłością. Domagamy się i będziemy się domagać ponownej zgody na ekshumację ofiar tej zbrodni, którą — przypomnijmy — wstrzymano w roku 2017, bo te prace były prowadzone od roku 1992. Domagamy się także, aby właściwe władze ukraińskie potrafiły potępić tę zbrodnię oraz odżegnać się od symboliki nawiązującej do tych, którzy do tych zbrodni podsycali.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#ZbigniewGirzyński">Koło Poselskie Polskie Sprawy będzie popierało projekt przedłożonej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-413.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Maciej Kopiec, Lewica, pytanie pierwsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#MaciejKopiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, że Konfederacja mówi o traktatach i robi politykę, zbijając kapitał polityczny na śmierciach ludzi, jest obrzydliwe, ale to mnie oczywiście w waszym wykonaniu nie dziwi. Powiem państwu o traktatach, które miały miejsce przez zachowanie polskiej społeczności wobec Ukraińców. To jest zachowanie ukraińskiego żołnierza, którego wyposażyłem w broń, którego wyposażyłem w sprzęt do walki z rosyjskim najeźdźcą, który powiedział, że od tego momentu ma dwie matki: Polskę i Ukrainę i za obie te matki odda życie. Drugi sygnał traktatowy to to, co działo się na granicach polsko-ukraińskich dzięki ludziom, którzy mieszkają w Polsce i sami chcieli Ukraińcom pomagać. I to właśnie buduje więzi, i to właśnie jest zasługą tego, w jaki sposób możemy zabliźnić te dawne rany.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#MaciejKopiec">Jeszcze jedna kwestia. Byłem 1 listopada zeszłego roku na cmentarzu Orląt Lwowskich, zapaliłem tam znicz jako jeden z nielicznych parlamentarzystów polskich i nie widziałem tam nikogo z Konfederacji. Nie było was tam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Padały tutaj różne pytania dotyczące tego, co wydarzyło się przez te 80 lat. Nawiążę do roku 2020, kiedy to prezydent Polski Andrzej Duda i prezydent Chełma Jakub Banaszek podpisali list intencyjny w sprawie utworzenia Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej, centrum Instytut Prawdy i Pojednania właśnie w Chełmie. Centrum to będzie miejscem, w którym w godziwy sposób zostaną upamiętnione tamte wydarzenia i ludzie, którzy zginęli, jak również udokumentowane losy ich potomków. W centrum będą mogły toczyć się rozmowy, debaty, będą mogły być prowadzone badania. Miasto już pozyskało tereny, przygotowało projekt. Jego wizualizację można było po raz pierwszy obejrzeć w czasie trwających obecnie uroczystości w 80. rocznicę rzezi wołyńskiej. W Chełmie powstał skwer upamiętniający ofiary rzezi wołyńskiej. W Chełmie odbył się też pierwszy bieg upamiętniający ofiary rzezi wołyńskiej na dystansach 1943 m i 5000 m.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Za rok już 30 samorządów zgłasza… W ten sposób budujmy razem tę historię.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł, jesteśmy części obejmującej w pytania.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sprawa trudnej polsko-ukraińskiej historii musi być podnoszona stanowczo, ale i rozważnie. Do dnia dzisiejszego wielu zmarłych w tamtym czasie nie doczekało się godnego pochówku. 80 lat po tej tragedii wielu niewinnych Ukraińców mordowanych jest przez Rosjan. Nawet teraz, w chwili, kiedy siedzimy na tej sali, pewne jest, że na ukraińskiej ziemi dochodzi do brutalnych mordów. Tym bardziej strona ukraińska powinna zrozumieć nasz ból i starania o to, aby w przyszłości można było przeprowadzić ekshumację naszych rodaków i w sposób godny uczcić ich pamięć odpowiednim pochówkiem.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#MałgorzataPępek">Od tamtych wydarzeń minęło 80 lat. Przez ten czas zmieniły się stosunki, zmienili się ludzie, zmienił się świat. Nie chodzi teraz o rozdrapywanie ran, bo Ukraina, którą znamy teraz, to całkiem inny naród niż kilkadziesiąt lat temu, ale mimo wszystko powinniśmy mieć możliwość zakończyć tamten rozdział w sposób godny dla osób, które zginęły. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podjęcie uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy rzezi wołyńskiej to bardzo dobra okazja do tego, aby przywrócić prawdę w relacjach polsko-ukraińskich, przywrócić pamięć o tych, którzy niewinnie zginęli z rąk ukraińskich nacjonalistów. Ale to także dobra okazja do tego, aby w prawdzie opowiedzieć o trudnych i skomplikowanych relacjach polsko-ukraińskich, które nie rozpoczęły się w okresie II Rzeczypospolitej Polskiej, ale które swój początek mają w okresie I Rzeczypospolitej Polskiej. To także dobra okazja do tego, aby powiedzieć, że każda forma nienawiści i pogardy do drugiego człowieka, do narodu, do mniejszości nie pozostaje bez konsekwencji. Często kończy się dramatem poszczególnych ludzi albo dramatem ludobójstwa. Myślę, że to jest lekcja, którą również dzisiejsza klasa polityczna powinna wziąć sobie do serca.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#GrzegorzBraun">My tę uchwałę przyjmujemy na poprawę samopoczucia Zjednoczonej łże-Prawicy wespół w zespół z totalną opozycją…</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz: Ale wy będziecie też za tym głosować.)</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#GrzegorzBraun">…od półtora roku celebrującą obecność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ludzi, którzy ludobójców traktują jako wzorzec patriotyzmu ukraińskiego. Flagi, piosenki, narracje. Parę lat temu przedstawiciele Zjednoczonej łże-Prawicy dokonali sromotnej kapitulacji Rzeczypospolitej Polskiej wobec państwa położonego w Palestynie i oto ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej nie została zmieniona w taki sposób, żeby promocję banderyzmu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej można było rugować i ścigać. Pytanie: Czy nie byłoby logicznym wnioskiem z tego waszego namysłu nad tą uchwałą powrócenie do tamtej propozycji legislacji? Stop banderyzacji polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MałgorzataGosiewska">Swiridow to panu zlecił?</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Andrzej Kryj, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#AndrzejKryj">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie o zemstę, lecz o pamięć tu chodzi. Te słowa to motto zjazdu i pielgrzymek kresowian na Jasną Górę, są one bardzo ważne. Dziś w imię tej pamięci w całej Polsce tysiące naszych rodaków uczestniczą w mszach świętych w intencji ofiar. Odbywają się uroczystości upamiętniające te ofiary. Tak jest także w moim rodzinnym Ostrowcu Świętokrzyskim. Dobrze, że w imię tej pamięci będziemy, mam nadzieję, przez aklamację przyjmować tę uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#AndrzejKryj">Ale mam takie pytanie: Czy nie rażą Wysokiej Izby, a szczególnie tych, którzy przedstawiają się jako ci lepsi patrioci, słowa, które padły kilkanaście minut temu? Chodzi o słowa, że byli faszyści niemieccy, ukraińscy, litewscy i faszyści polscy. Chodzi o słowa o mordach dokonywanych przez faszystów polskich. Dla mnie to są słowa haniebne. Komu one służą, szanowni państwo? W czyim interesie są wypowiadane? Od lat lewica zakłamuje w ten sposób historię. Dla mnie to jest nie do przyjęcia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że to jest taki szczególny moment, w którym raczej powinniśmy pamiętać o naszych przodkach, o tej ofierze, którą oni złożyli, ofierze krwi, m.in. dzięki której możemy żyć dzisiaj w wolnej Polsce. 11 lipca 1943 r., 80 lat temu — moment szczególny, krwawa niedziela, w której zbrodnie sięgają szczytu, kulminacji. Oczywiście dzisiaj powinniśmy absolutnie domagać się tego wszystkiego, co jest normalne w takiej sytuacji, czyli możliwości pogrzebania swoich bliskich, tak jak uczy nas nasza religia, tak jak uczy nas cywilizacja.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#MirosławSuchoń">W tej walce ani na chwilę nie powinniśmy być letni. To, co dzisiaj powinno płynąć z Sejmu, to słowa: cześć i chwała bohaterom! Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#MateuszBochenek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie mamy wpływu na przeszłość, ale mamy wpływ na teraźniejszość i na przyszłość. Bez wątpienia naszym obowiązkiem jest pamięć o tych, którzy zostali zamordowani przed 80 laty. Co prawda minęło wiele czasu, ale tym bardziej jesteśmy dzisiaj zobowiązani mieć szacunek dla tych, którzy polegli, dla tych, którzy zginęli, oddać im hołd, okazać im szacunek. Jesteśmy zobowiązani do tego, aby dążyć do ekshumacji ich szczątków i zapewnienia im godnego pochówku. To jest nasza powinność, powinność narodu polskiego, powinność potomków tych, którzy zginęli przed laty. Wszyscy w imię szacunku dla naszych przodków jesteśmy dzisiaj zobowiązani do tego, aby faktycznie tak się stało. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Bogusław Sonik, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#MałgorzataGosiewska">To ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#BogusławSonik">Pani Marszałek! Ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach żyjących na Wołyniu nie może być zapomniane. Czas będzie łagodził ból i wspomnienia, ale tylko pod warunkiem, że dzisiejsza Ukraina zrealizuje postanowienia porozumienia wynegocjowanego przed laty przez ministra Przewoźnika, które dotyczyło ekshumacji ofiar i utworzenia 100 cmentarzy na miejscach tych zbrodni.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#BogusławSonik">Dojrzałość każdego narodu mierzy się zdolnością do konfrontacji z ciemnymi kartami swojej historii, a taką straszliwą kartą historii Ukrainy był ludobójczy mord, rzeź wołyńska dokonana na naszych rodakach.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#MałgorzataGosiewska">Szanowni państwo, lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#MałgorzataGosiewska">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#MałgorzataGosiewska">Ogłaszam przerwę do godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 44 do godz. 18 min 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, druk nr 3484,</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku, druk nr 3451.</u>
          <u xml:id="u-435.4" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-435.5" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, mogę prosić o wyciszenie rozmów? Państwo posłowie?</u>
          <u xml:id="u-435.6" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-435.7" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-435.8" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-435.9" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-435.10" who="#ElżbietaWitek">— o ratyfikacji Umowy ramowej o wszechstronnym partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a królestwem Tajlandii, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 14 grudnia 2022 r.,</u>
          <u xml:id="u-435.11" who="#ElżbietaWitek">— o ratyfikacji Umowy ramowej o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Rządem Malezji, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 14 grudnia 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-435.12" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3431 i 3432.</u>
          <u xml:id="u-435.13" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-435.14" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-435.15" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-435.16" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-435.17" who="#ElżbietaWitek">Przed głosowaniami mamy wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-435.18" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#ArturDziambor">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Dziś na posiedzeniu komisji edukacji doszło do absolutnie skandalicznego wydarzenia związanego ze zmianą ustawy — Prawo oświatowe. Ustawę dostaliśmy, szanowni państwo, 10 godzin przed komisją. 250 stron, nie było szansy, żeby się z tym zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#ArturDziambor">Chwilę przed rozpoczęciem komisji okazało się, że dostaliśmy taki plik poprawek, które mieliśmy omawiać na tym posiedzeniu komisji. Biuro legislacji sejmowej powiedziało, że komisja została zwołana niezgodnie z regulaminem. Niestety pani przewodnicząca stwierdziła, że to wy jesteście prawo, i to wy decydujecie, co jest zgodne z regulaminem, a co nie.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#ArturDziambor">Opozycja opuściła salę, obradowaliście później, pewnie przegłosowaliście wszystkie te poprawki, a my będziemy głosowali nad tymi poprawkami jutro albo pojutrze.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Tak się nie da stanowić prawa. Chciałbym powiedzieć, że wnoszę o unieważnienie obrad tej komisji, bo tak powinno się zrobić, ale wiem, że i tego nie zrobicie. Szanowni państwo, nie jesteście prawem.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Hańba! Hańba! Hańba!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, niezrzeszona.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#HannaGillPiątek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziesięć zgłoszeń do prokuratury, korumpowanie gmin płaceniem im za plany miejscowe, ponad 1 mld na media spolegliwe wobec władzy, 680 mln przepompowanych do fundacji spółek Skarbu Państwa. No i ten miecz za 250 tys. zł. To obraz tej społecznej odpowiedzialności biznesu spółek Skarbu Państwa, o której dzisiaj nam mówił pan minister Sasin. Spółki, które tak godnie łupią Polaków, przelewają pieniądze na fundacje i tworzą szarą strefę państwa, ale to jest jeszcze nie wszystko, te kwoty to jest wierzchołek góry lodowej, dlatego że dziesięć tych największych podmiotów, w tym Orlen, nie wpuściło kontrolerów NIK.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#HannaGillPiątek">Pani Marszałek! Wnoszę o przerwę i natychmiastowe włączenie do porządku obrad pilnej debaty nad tym raportem o tym, jak spółki Skarbu Państwa przepompowują publiczne pieniądze do swoich fundacji, do szarej strefy państwa.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#ElżbietaWitek">Ponieważ padł wniosek o przerwę, poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za ogłoszeniem przerwy?</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-439.4" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-439.5" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 437 posłów. 202 — za, 229 — przeciw, 6 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-439.6" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-439.7" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Sebastian Kaleta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-439.8" who="#ElżbietaWitek">Proszę, wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#SebastianKaleta">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiaj w Parlamencie Europejskim doszło do niewyobrażalnego zdarzenia, mianowicie Polska opozycja, targowica 2.0, zagłosowała, że w Polsce…</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Usiądź.)</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#SebastianKaleta">…możemy nie mieć legalnych wyborów, że w Polsce nie mamy legalnych sądów, legalnych trybunałów. Podważacie za granicą w ogóle legalność funkcjonowania naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Zero.)</u>
          <u xml:id="u-440.4" who="#SebastianKaleta">Kolejny raz głosowaliście, żeby Polsce odbierać fundusze, tylko że wasza głupota polega na tym, że głosowaliście za nielegalnością sądu…</u>
          <u xml:id="u-440.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Chłopcze, przestań.)</u>
          <u xml:id="u-440.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kompromituj się, gówniarzu.)</u>
          <u xml:id="u-440.7" who="#SebastianKaleta">…który stwierdził ważność waszych mandatów, więc jeśli macie jakikolwiek honor, powinniście dzisiaj złożyć mandaty i zwrócić swoje wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-440.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Chłopie, gdyby nie ja, to wiesz, gdzie byś pływał.)</u>
          <u xml:id="u-440.9" who="#SebastianKaleta">Chyba że tak, jak z waszymi obietnicami, na papierze piszecie kłamstwa, a w rzeczywistości jesteście hipokrytami. Jednak niestety kolejny raz oczerniacie Polskę. Robią to wasi koledzy, wasi przedstawiciele. Gdybyście mieli honor, oddalibyście dzisiaj swoje wynagrodzenia, ale chyba go wam brakuje.</u>
          <u xml:id="u-440.10" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Siadaj.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu uchwały z druku nr 3470.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w brzmieniu z druku nr 3470?</u>
          <u xml:id="u-441.5" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-441.6" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-441.7" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 440 posłów. Wszyscy byli za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-441.8" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-441.9" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-441.10" who="#ElżbietaWitek">Sejm podjął uchwałę w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-441.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek, nie można przeczytać tej uchwały?)</u>
          <u xml:id="u-441.12" who="#ElżbietaWitek">Nie mam.</u>
          <u xml:id="u-441.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-441.14" who="#ElżbietaWitek">Ma pan szczęście, że nie wiem, który z was to powiedział.</u>
          <u xml:id="u-441.15" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Ojeju, niech pani nie…)</u>
          <u xml:id="u-441.16" who="#ElżbietaWitek">Spokojnie, spokojnie, panie przewodniczący, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-441.17" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Spokojnie, szkoła się skończyła.)</u>
          <u xml:id="u-441.18" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Powołanie członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 (druki nr 3427, 3428, 3473 i 3474).</u>
          <u xml:id="u-441.19" who="#ElżbietaWitek">W dniu 8 czerwca 2023 r. pan Andrzej Nowarski złożył rezygnację z funkcji zastępcy przewodniczącego i członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15.</u>
          <u xml:id="u-441.20" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2019 r. o Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, zaistniała potrzeba powołania nowego członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-441.21" who="#ElżbietaWitek">Zgłoszone kandydatury na członka komisji zostały paniom i panom posłom doręczone w drukach nr 3427 i 3428.</u>
          <u xml:id="u-441.22" who="#ElżbietaWitek">Proszę o zabranie głosu panią poseł Elżbietę Płonkę w celu przedstawienia opinii komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#ElżbietaPłonka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedstawić Wysokiej Izbie opinię komisji dotyczącą wniosku w sprawie powołania na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 z druku nr 3427. Pani marszałek Sejmu skierowała w dniu 4 lipca powyższy wniosek, zgodnie z regulaminem, do komisji w celu zaopiniowania. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, po rozpatrzeniu powyższego wniosku na posiedzeniu w dniu 10 lipca 2023 r. oraz przeprowadzeniu dyskusji, postanowiła kandydaturę pani Teresy Matthews-Brzozowskiej zaopiniować negatywnie. Jest to kandydatka Naczelnej Rady Lekarskiej.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#ElżbietaPłonka">Druga opinia dotyczy wniosku w sprawie powołania na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 z druku nr 3428. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, po rozpatrzeniu powyższego wniosku na posiedzeniu w dniu 10 lipca 2023 r. oraz przeprowadzeniu dyskusji, postanowiła kandydaturę pana Wojciecha Dragana zaopiniować pozytywnie. Jest to kandydat Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#ElżbietaWitek">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonych kandydatur?</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#ElżbietaWitek">Mamy dwa zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego Sejm wysłuchał 2-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-443.5" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-443.6" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-443.7" who="#ElżbietaWitek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-443.8" who="#ElżbietaWitek">Głos ma pani poseł Joanna Scheuring-Wielgus, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-443.9" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-443.10" who="#komentarz">(Poseł Joanna Scheuring-Wielgus: Ile mam minut?)</u>
          <u xml:id="u-443.11" who="#ElżbietaWitek">Dwie.</u>
          <u xml:id="u-443.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Za dużo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#JoannaScheuringWielgus">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kandydaci, osoby, które powinny być w komisji do spraw pedofilii, to powinny być osoby, które znają się na tym temacie. Powinni być to psychologowie, eksperci, seksuolodzy, prawnicy, osoby, które bardzo dobrze znają się na materii ochrony praw dziecka. Żaden z kandydatów, ani kandydat, ani kandydatka, nie spełnia tych wymogów, niestety, i mówię o tym z wielką przykrością, dlatego że komisja do spraw pedofilii powinna być naprawdę komisją z prawdziwego zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#JoannaScheuringWielgus">Bardzo też państwa proszę, abyście zwrócili uwagę na to, jak taka komisja powinna wyglądać. Jako Lewica złożyliśmy projekt ustawy, który został napisany przez szereg konstytucjonalistów i prawników, i w tej ustawie jasno jest powiedziane, że takie funkcje powinni pełnić ci, którzy się na tym temacie bardzo dobrze znają. Niestety kandydaci, którzy są proponowani przez państwa, to są generalnie osoby, które jeżeli chodzi o ten temat, wiedzą bardzo mało i mają bardzo małe doświadczenie, co też pokazuje działanie tej komisji, która stała się komisją bezzębną i bez narzędzi.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#JoannaScheuringWielgus">Jako Lewica będziemy głosowali przeciw kandydaturze towarzystwa lekarskiego…</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Tak samo jak PiS.)</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#JoannaScheuringWielgus">…no bo nie może być w komisji osoba, która ma doświadczenie w ortodoncji i stomatologii, i wstrzymamy się, jeżeli chodzi o kandydaturę zgłoszoną przez towarzystwo psychologiczne, bo ten pan też nie ma doświadczenia. Jest z towarzystwa psychologicznego, ale zajmuje się tylko i wyłącznie genetyką, czyli znowu nie zajmuje się tym tematem, co w komisji do spraw pedofilii powinno być wymagane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, pani poseł, pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Pani poseł…)</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, tylko jedno sprostowanie, bo pani pokazała tę część sali, że to są nasi kandydaci. Nie, pani poseł, pani czytała, to są kandydaci Naczelnej Rady Lekarskiej, towarzystwa psychologicznego…</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Scheuring-Wielgus: Nie, ja mówiłam…)</u>
          <u xml:id="u-445.4" who="#ElżbietaWitek">Nie, nie, nie. Nie, pani poseł, wprowadza pani w błąd. Żaden klub parlamentarny nie zgłosił swoich kandydatów, to tak w celu sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-445.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-445.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-445.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamczucha.)</u>
          <u xml:id="u-445.8" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, nie, proszę nie konfabulować, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-445.9" who="#komentarz">(Poseł Joanna Scheuring-Wielgus: Dobrze, dobrze, niech pani mówi, co chce.)</u>
          <u xml:id="u-445.10" who="#ElżbietaWitek">W tym przypadku wprowadza pani w błąd Izbę.</u>
          <u xml:id="u-445.11" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-445.12" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-445.13" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-445.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamczucho…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polska 2050 docenia osiągnięcia zawodowe pani prof. Teresy Brzozowskiej z zakresu szeroko rozumianej stomatologii, ale poprzemy kandydata zgłoszonego przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Dorobek naukowy profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, pana Wojciecha Dragana uwzględnia prace dotyczące kwestii związanych ze zróżnicowaniem seksualności człowieka. Zakres zainteresowań pana profesora wpisuje się w główny cel działania państwowej komisji, jakim jest wyjaśnianie przypadków nadużyć seksualnych wobec osób małoletnich. Mogliśmy o tym się przekonać wczoraj, podczas posiedzenia Komisji Sprawiedliwości. Poprzemy tę kandydaturę, a jednocześnie ja przynajmniej mogę zapewnić, że jeśli pan profesor zostanie wybrany, będę robił wszystko, by odeprzeć zarzut, o którym wspomniał wczoraj, czyli żeby zła współpraca związków sportowych z komisją uległa zdecydowanej poprawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Arkadiusz Myrcha, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej pragnę zadeklarować, że klub Koalicji poprze kandydaturę pana Wojciecha Dragana jako członka Komisji do spraw wyjaśniania przestępstw przeciwko małoletnim. Pan Wojciech Dragan ma znakomity dorobek naukowy, ale także zawodowy ku temu, żeby faktycznie w tej komisji zasiadać i wnieść do niej, do jej prac pewną świeżość, co jest tej komisji niezwykle potrzebne, bo własnymi oczami widzimy, że komisja, która miała zajmować się wyjaśnianiem przestępstw, trochę dryfuje w kierunku takiego ciała o charakterze badawczym.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#ArkadiuszMyrcha">I o ile ważne jest podjęcie wysiłku pewnego opisania tych wszystkich zjawisk, dogłębnego przeanalizowania dokumentów archiwalnych, tak niezbędne jest przede wszystkim ukaranie sprawców. A tej komisji to niestety nie wychodzi. To, co należy przede wszystkim zrobić, to przekształcić tę komisję nie w kierunku instytutu badawczego, ale faktycznie w instytucję, która zajmie się ściganiem oprawców, którzy wyrządzają krzywdę dzieciom. Bo tu jest istotna nie tylko kwestia badania, ale realnego wskazywania konkretnych sprawców. Każdy czyn ma swojego sprawcę z imienia, nazwiska, z pełnionej funkcji. Tym komisja powinna się zająć i tym komisja zajmować się będzie w przyszłości dla dobra naszych dzieci. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#DobromirSośnierz">Jesteśmy przeciwko rozbudowywaniu tej republiki rad, przeciwko powoływaniu kolejnych komitetów do kolejnych spraw, kolejnych specjalnych urzędów do każdej sprawy oddzielnie. Jesteśmy przeciwko inflacji prawa, jesteśmy przeciwko temu, żeby w ten sposób obchodzić się z każdym kolejnym problemem. Po to jest prokuratura, po to są sądy, żeby karać przestępców. Zresztą jest tu nawet taki minister, który zajmuje się prokuraturą. Jeśli ona nie działa, to powinien coś zrobić, żeby działała, a nie powoływać kolejny komitet.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#DobromirSośnierz">W związku z tym będziemy też przeciwko wszystkim kandydatom zgłoszonym do tego niepotrzebnego ciała. Nie dlatego, żebyśmy cokolwiek do któregokolwiek z nich mieli, tylko bez zaglądania w życiorysy, w ciemno głosujemy przeciwko kandydatom do zbędnego ciała. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Panie, Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny Koalicja Polska poprze kandydaturę pana Wojciecha Dragana na wakujące miejsce w tzw. komisji zajmującej się badaniem przypadków pedofilii. Naszym zdaniem kompetencje i kwalifikacje, które ma pan Wojciech Dragan, wyczerpują te, które są niezbędne dla osoby, która będzie pracowała w tym ciele, w tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#KrzysztofPaszyk">Myślę też, że dzisiaj mamy do czynienia z bardzo pozytywnym precedensem. Otóż na forum Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, jak również, jak mniemam, dzisiaj na tej sali jest szansa, by powołać osobę, która nie dzieli, a łączy za sprawą swoich kompetencji, kwalifikacji, też bezstronności, niezależności od świata polityki. Jest szansa, myślę, by zrobić bardzo istotny krok na drodze do tego, aby to ciało, niezwykle potrzebne, niezwykle ważne, w sposób zdecydowany i bardzo kompetentny rozstrzygało to, do czego na mocy ustawy przyjętej przez Izbę zostało powołane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej poprze kandydaturę dr. hab. Wojciecha Dragana na członka państwowej komisji do spraw zwalczania pedofilii, bo tak się ona w skrócie i w powszechnym mniemaniu nazywa. Niestety, jej dotychczasowe osiągnięcia nie są zachwycające i to, że dotychczasowy przewodniczący, pan Kmieciak zrezygnował 27 lutego 2023 r. ze swojej funkcji w związku z wejściem w życie znowelizowanej wersji ustawy o państwowej komisji, pokazuje, że ta praca w komisji jest niezwykle trudna. Poprzedni przewodniczący wyraźnie mówił, że ani państwo, ani episkopat nie chcą współpracować z komisją, a już zwłaszcza episkopat nie jest zainteresowany udostępnianiem jakichkolwiek danych dotyczących pedofilii kościelnej, pedofilii wśród księży. W związku z tym przed nowym członkiem, dr. hab. Wojciechem Draganem jest bardzo poważne zadanie. Mam nadzieję, w imieniu mojego koła, że jako członek skierowany przez organizacje pozarządowe zrobi wszystko, aby ta komisja pracowała lepiej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Marek Ast, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#MarekAst">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość nie popiera żadnego ze zgłoszonych kandydatów — ani zgłoszonego przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne, ani zgłoszonego przez Naczelną Radę Lekarską. Zgadzamy się z tym, że kandydaci do Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 powinni odpowiadać podwyższonym kryteriom i wymogom. Żaden z kandydatów tych kryteriów nie spełnia. Wobec tego będziemy głosować przeciw. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#ElżbietaWitek">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#ElżbietaWitek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#ElżbietaWitek">Zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy o Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 głosowanie w sprawie powołania członków komisji przeprowadza się odrębnie dla każdego z powołań, przy czym jeżeli w pierwszym głosowaniu dotyczącym powołania poszczególnych członków komisji: po pierwsze, kandydat na członka komisji nie uzyskał większości 3/5 głosów albo, po drugie, zgłoszono więcej niż jednego kandydata na członka komisji, a żaden z kandydatów nie uzyskał większości 3/5 głosów, głosowanie przeprowadza się ponownie, przy czym Sejm Rzeczypospolitej Polskiej powołuje członka komisji zwykłą większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#ElżbietaWitek">Pod głosowanie poddam kandydatury w kolejności alfabetycznej.</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#ElżbietaWitek">Uzyskanie większości 3/5 głosów przez jednego z kandydatów oznaczało będzie zakończenie procedury powołania członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#ElżbietaWitek">Przypominam, że zgłoszone zostały kandydatury: pana Wojciecha Dragana, zgłoszonego przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne, oraz pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej, zgłoszonej przez Naczelną Radę Lekarską.</u>
          <u xml:id="u-457.7" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad powołaniem członka komisji większością 3/5 głosów.</u>
          <u xml:id="u-457.8" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad kandydaturą pana Wojciecha Dragana.</u>
          <u xml:id="u-457.9" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za powołaniem pana Wojciecha Dragana na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15?</u>
          <u xml:id="u-457.10" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-457.11" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-457.12" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 445 posłów. 164 — za, 232 — przeciw, 49 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-457.13" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów nie powołał pana Wojciecha Dragana na członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-457.14" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad kandydaturą pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej.</u>
          <u xml:id="u-457.15" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za powołaniem pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15?</u>
          <u xml:id="u-457.16" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-457.17" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-457.18" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 446 posłów. Nikt nie był za, przeciw — 436, 10 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-457.19" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów nie powołał pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej na członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-457.20" who="#ElżbietaWitek">Wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów przez żadnego z kandydatów przystąpimy do ponownego głosowania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-457.21" who="#ElżbietaWitek">Przypominam, że w tym przypadku Sejm powołuje członka komisji zwykłą większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-457.22" who="#ElżbietaWitek">Pod głosowanie poddam ponownie kandydatury w kolejności alfabetycznej.</u>
          <u xml:id="u-457.23" who="#ElżbietaWitek">Uzyskanie zwykłej większości głosów przez jednego z kandydatów oznaczało będzie zakończenie procedury powołania członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-457.24" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad powołaniem członka komisji zwykłą większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-457.25" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad kandydaturą pana Wojciecha Dragana.</u>
          <u xml:id="u-457.26" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za powołaniem pana Wojciecha Dragana na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15?</u>
          <u xml:id="u-457.27" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-457.28" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-457.29" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 445 posłów. 171 — za, 238 — przeciw, 36 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-457.30" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów nie powołał pana Wojciecha Dragana na członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-457.31" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad kandydaturą pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej.</u>
          <u xml:id="u-457.32" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za powołaniem pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15?</u>
          <u xml:id="u-457.33" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-457.34" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-457.35" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 446 posłów. Nikt nie był za, 436 — przeciw, 10 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-457.36" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów nie powołał pani Teresy Barbary Matthews-Brzozowskiej na członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-457.37" who="#ElżbietaWitek">W związku z decyzją Sejmu punkt 9. porządku dziennego: Ślubowanie członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 stał się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-457.38" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-457.39" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-457.40" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam Prezydium i Konwent. Najpierw Prezydium, ale do mnie do gabinetu — nie tutaj, tylko do mnie. Prezydium, a potem Konwent.</u>
          <u xml:id="u-457.41" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 27 do godz. 18 min 34)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3408, 3408-A i 3464).</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Bolesława Piechę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#BolesławPiecha">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Zdrowia przedstawić sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#BolesławPiecha">Ta ustawa dotyczy nie tylko ustawy refundacyjnej, ale również kilku ustaw z tym związanych. Głównie chodzi o Prawo farmaceutyczne — bardzo poważny dokument — chodzi o ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej, chodzi również o ustawę o pomocy społecznej, chodzi o ustawę o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a także o ustawę o wyrobach medycznych.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#BolesławPiecha">Czego ten problem dotyczy? Ten problem dotyczy wielu aspektów.</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#BolesławPiecha">Muszę tylko gwoli sprawiedliwości podać, że marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 28 czerwca 2023 r. powyższy projekt ustawy oraz w dniu 5 lipca 2023 r. autopoprawkę do Komisji Zdrowia do pierwszego czytania. Komisja dwukrotnie pochylała się nad tym problemem, 5 i 6 lipca, i zdecydowaną większością głosów wnosi, aby ten projekt ustawy przyjąć. Gwoli sprawiedliwości dodam, że do ustawy zgłoszono na żądanie wnioskodawcy 16 wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-459.4" who="#BolesławPiecha">Czego dotyczy ta ustawa? Ta ustawa dotyczy nowelizacji ustawy, która została uchwalona przez Sejm 12 maja 2011 r. i nieźle spełniała swoje zadanie przez 12–13 lat. Niestety tak to jest, że życie nie zna próżni, pojawiają się nowe technologie medyczne, pojawiają się nowe wyzwania, pojawiają się również słabe strony tamtej ustawy. W związku z tym ta nowelizacja przede wszystkim jest bardzo gruntowna, dotyka przeglądu przepisów, dostosowania ich do obecnej sytuacji. Wyciągnęliśmy również wnioski z tego, co działo się w czasie pandemii COVID-19, kiedy — jak państwo wiecie — zostały zerwane bardzo ważne łańcuchy dostaw. W związku z tym zarówno Unia Europejska, jak i rząd polski zaproponowali w tej ustawie takie oto przepisy, żeby promować przez odpowiednie zachęty finansowe polski przemysł do tego, żeby produkował i substancję czynną, i leki, i to nie w takim rozumieniu, jakie było kiedyś, że miało to być tylko przepakowanie, zwolnienie z serii albo inna konfekcja tych, a nie innych produktów zagranicznych, ale żeby była dostępna na rynku linia produkcyjna od substancji czynnej do substancji końcowej, czyli tabletki, zastrzyku.</u>
          <u xml:id="u-459.5" who="#BolesławPiecha">W związku z tym trzeba było opracować definicję tego, co znaczy „wytwarzanie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej”. Ten przepis w tej ustawie jest zapewniony. Zapewni to sfinansowanie wszystkich programów rozwojowych, po to żeby substancje czynne, z których produkowane są leki… żeby produkcja leków, ich listowanie, blistrowanie i pakowanie odbywały się na terenie Polski.</u>
          <u xml:id="u-459.6" who="#BolesławPiecha">Utrzymano w tej ustawie pewien próg. Państwo wiedzą, że w związku z tym, że jest wielu interesariuszy, mówimy o wielu miliardach złotych — nie milionach, lecz miliardach złotych, które corocznie wydajemy nie tylko na refundację, ale i na konsumpcję leków w Polsce. Ustawa z 2011 r. określiła pewien próg. Kiedy mówimy o całkowitym budżecie refundacyjnym — to jest na rok określane — nie powinien on przekraczać 17% całego budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia przekazywanego na świadczenia zdrowotne. To jest mniej więcej, licząc po dzisiejszych cenach i według planu Narodowego Funduszu Zdrowia, 20–22 mld zł rocznie. Tyle kosztuje refundacja. Ta refundacja dotyczy nie tylko leku w aptece, ale i programu lekowego, łącznie z tym tzw. najdroższym lekiem świata, również leków, które zażywamy w szpitalu, one są przecież bezpłatne, wydawane na leczenie szpitalne, oczywiście dotyczy też szczepionek, które pokazały się w tym wydaniu, i rozumiem, że w związku z takimi, a nie innymi decyzjami, rozszerzenia programu szczepień zalecanych, utrzymania programu szczepień ochronnych, te kwoty również w tym się znajdują.</u>
          <u xml:id="u-459.7" who="#BolesławPiecha">Ustawa jest trudna, pracowano nad nią 2 lata. 2 lata, a liczba stron, jaką zawiera podstawowy dokument z różnymi konsultacjami społecznymi, autopoprawką, to ponad 1000. To są bardzo szczegółowe i bardzo trudne zapisy.</u>
          <u xml:id="u-459.8" who="#BolesławPiecha">Przypomnę tylko, jak wygląda to, żeby dany lek został poddany refundacji. Po pierwsze, musi być wnioskodawca. Tym wnioskodawcą jest tzw. podmiot odpowiedzialny, niektórzy mówią, że to jest firma farmaceutyczna. W pewnym sensie tak. W tej nowelizacji wprowadzono taki oto przepis, że podmiot odpowiedzialny, ten, który reprezentuje producenta, musi mieć siedzibę na terenie Polski. Bywało tak, że podczas pewnych zaburzeń dostawczych, niewywiązywania się z umów nagle nie było się do kogo odwołać, bo firma znajdowała się np. w raju podatkowym. A więc tego już nie będzie, podmiot odpowiedzialny będzie musiał mieć adres w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-459.9" who="#BolesławPiecha">Druga sprawa to jest kwestia tego, co dzieje się z tym wnioskiem. Ten wniosek jest rozpatrywany przez dwa albo nawet trzy niezależne ciała. Pierwsze to tzw. Komisja Ekonomiczna. Firma składa wniosek, we wniosku jest mowa o cenie zbytu, jaka będzie brutto, ile ten lek będzie kosztował, jeżeli minister zdrowia podpisze wniosek i wciągnie dany lek na listę refundacyjną. To jest pierwsza sprawa. Druga sprawa, są pewne mechanizmy. To nie jest tak, że w przypadku drogich leków wszystko da się refundować. Są tzw. mechanizmy podziału ryzyka. Bardzo często przy nowoczesnych terapiach, nowych terapiach bardzo trudno jest oszacować liczbę pacjentów, którzy z tego leku skorzystają. W związku z tym określa się pewien pułap i kiedy budżet na refundację, chociażby tego najdroższego leku świata, zostaje przekroczony, firma, czyli podmiot odpowiedzialny, łącznie z Narodowym Funduszem Zdrowia ustalają tzw. proporcję kosztów, które są związane z ryzykiem wprowadzania i utrzymywania na rynku. Bardzo często dany lek utrzymuje… Jest więcej pacjentów, którzy się do tego kwalifikują, bo przecież nauka ani technologie nie śpią. To jest ta Komisja Ekonomiczna.</u>
          <u xml:id="u-459.10" who="#BolesławPiecha">Komisja Ekonomiczna jest ciałem ustanowionym ustawowo. Była ona dość liczna. Uproszczono sprawę tej Komisji Ekonomicznej, wzmocniono dotyczące jej zasady. Do dzisiaj było tak, że komisja swoje, a i tak podmiot odpowiedzialny, czyli firma farmaceutyczna, zazwyczaj oczekiwał decyzji ministra, czy się zgadza na cenę, czy nie. Dzisiaj podważenie decyzji Komisji Ekonomicznej dotyczącej ceny leku, który będzie refundowany, będzie już bardzo trudne, aczkolwiek w pewnych bardzo trudnych wypadkach, wynikających nie tyle z polityki, ale z potrzeb zdrowotnych Polaków, takie decyzje mogą być podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-459.11" who="#BolesławPiecha">Nad całym procesem czuwa oczywiście komisja transparentności. Polega to na tym, że proces negocjacji wniosku, określonych dokumentów jest transparentny z jednym tylko wyłączeniem. Otóż chroniona będzie tzw. tajemnica refundacyjna. Chodzi o dwie rzeczy. Pierwsza to koszt tego konkretnego leku na polskim rynku. Wiemy dokładnie, że w różnych państwach ceny leków przeznaczonych do refundacji się różnią. Polska wyróżnia się stosunkowo niskimi cenami wejściowymi. Mamy dość korzystne ceny, mamy stosunkowo tanie leki. Co prawda, nie są one najtańsze w Europie, bo zdarzają się jeszcze tańsze, ale na pewno nie są one tak drogie jak we Francji, w Niemczech, Wielkiej Brytanii etc. Druga kwestia, która będzie chroniona, to rozkład ryzyka, jeżeli dana grupa refundacyjna zostanie przekroczona.</u>
          <u xml:id="u-459.12" who="#BolesławPiecha">Oczywiście ten budżet, tak jak powiedziałem, jest ustalony ustawowo i nikt go nie podważa. Ale doszły też inne elementy. W tej ustawie jest np. mowa o marżach. Te marże dotyczą np. firm dystrybuujących leki. Chodzi głównie o hurtownie farmaceutyczne. Podniesiono marżę z 5% do 7%, przy czym jako że ceny leków bywają różne, ta marża nie może być niższa niż, powiedzmy, 50 gr za opakowanie i nie może być wyższa niż 2 tys. zł za opakowanie. Gdyby to było 6%, to w przypadku tego tzw. najdroższego leku świata, kosztującego 10 mln, ta marża byłaby astronomiczna. Nie ma uzasadnienia to, żeby akurat taką marżę stosować.</u>
          <u xml:id="u-459.13" who="#BolesławPiecha">Uproszczono również pewne sprawy dotyczące konstrukcji Komisji Ekonomicznej. Będzie mniej osób, będą tylko trzy tury, a nie wieczne negocjacje, po to żeby w miarę sprawnie wprowadzać dany lek do obrotu.</u>
          <u xml:id="u-459.14" who="#BolesławPiecha">Następną komisją, która tu działa, jest tzw. rada taryfikacji. Przy urzędzie agencji oceny technologii medycznej istnieje taka komisja, która określa, czy dany lek można sfinansować, biorąc pod uwagę budżet i ustawowe przepisy dla danej konwencji.</u>
          <u xml:id="u-459.15" who="#BolesławPiecha">Pojawiały się, jak to w tego typu dyskusjach, różnego rodzaju rozbieżności. Dotyczą one chociażby tego, że interesariuszy jest sporo. Z jednej strony są pacjenci, z drugiej strony są firmy farmaceutyczne, z trzeciej strony jest ten, który ma zapłacić, czyli Narodowy Fundusz Zdrowia, z czwartej — pewnie inne rzeczy. To dotyczy kontrowersji, które się pojawiły, w zasadzie tylko w trzech sprawach.</u>
          <u xml:id="u-459.16" who="#BolesławPiecha">Po pierwsze, czy refundacją można objąć leki OTC, tj. leki wydawane bez recepty? Państwo pewnie te leki wydawane bez recepty możecie zobaczyć… Każdy kanał telewizyjny w krótkiej przerwie reklamowej, która jest dłuższa niż program, pokazuje głównie leki OTC na różnego rodzaju schorzenia, leki nabywane bez recepty. Czy refundować również te leki, czy nie? Otóż przeważyło stanowisko, żeby część leków poddać refundacji. Może być pewien kłopot z wnioskiem, bo firma, która ma wolny rynek, reklamę itd., może nie złożyć takiego wniosku. Tu minister ma pewne uprawnienia. Może zaprosić producentów leków OTC do wzięcia udziału w refundacji albo nawet ich troszeczkę do tego przymusić. To ważne, chociażby z tego względu, że poszerza się grupę leków przekazywanych nieodpłatnie, zwłaszcza naszym seniorom czy młodym dzieciom. Chodzi o to, żeby jednak z tego skorzystać w przypadku leków OTC, bo rozrzut cenowy w tej grupie może być ogromny. To jest dość duża zmiana, ponieważ wiąże się również z tym, co dla polskiej opinii publicznej jest ważne — z reklamą. Tych leków refundowanych nie wolno reklamować, więc to również jest wyzwanie, jeśli chodzi o OTC.</u>
          <u xml:id="u-459.17" who="#BolesławPiecha">Drugą sprawą, która została tutaj uregulowana i która wzbudzała określone dyskusje, była recepta. Rząd zaproponował, żeby liczba recept do wypisu przypadających dziennie na jednego lekarza nie przekraczała 300. Rozgorzała ogromna dyskusja. To nie jest taka prosta sprawa. Przede wszystkim jest kwestia interpretacyjna: Czy recepta to recepta na pięć leków czy na każdy lek z osobna? W ramach tych systemów informatycznych te dyskusje do końca były niezakończone, jednak zdecydowano o tym, żeby się ograniczyć. Taką przesłanką było istnienie tzw. receptomatów. Otóż dzisiaj wystarczy, że każdy, kto chce kupić lek, otworzy stronę internetową — sądzę, że Google podpowie, co otwierać — złoży wniosek, za opłatą oczywiście, i otrzyma receptę, którą może zrealizować w aptece na 100%. Pewnie puryści gospodarczy powiedzą: Co nas to obchodzi? Jak chce na 100%, to niech kupuje. Ale są pewne leki, których dostępność dla pewnych zainteresowanych dramatycznie się zmniejsza, kiedy jest wolna sprzedaż. Takim typowym lekiem jest lek stosowany w cukrzycy i na wspomaganie odchudzania. Generalnie nagle się okazało, że leków, które powinni stosować pacjenci chorzy na cukrzycę, nie ma na rynku. Wszyscy wykupili je przez receptomaty. Te receptomaty mogą działać szybko i działają w sposób bezbłędny.</u>
          <u xml:id="u-459.18" who="#BolesławPiecha">Następna sprawa to algorytm dostaw. Zaproponowano dość skomplikowany algorytm, który mówił, ile w podmiocie odpowiedzialnym… Chodzi o zapewnienie ciągłości dostaw. Były tutaj dyskusje. Sądzę, że te dyskusje jeszcze będą trwały, aczkolwiek ta ustawa idzie w dobrym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-459.19" who="#BolesławPiecha">Podniesiono oczywiście sprawę złożenia wniosku. W poprzedniej ustawie było to mniej, dzisiaj to jest do 15 tys., ale za leki bardzo drogie — do 30 tys. Żeby Komisja Ekonomiczna, komisja weryfikacyjna, transparentna mogły działać, ten wniosek musi być opłacony przez podmiot odpowiedzialny.</u>
          <u xml:id="u-459.20" who="#BolesławPiecha">Reasumując, wydaje mi się, że ta ustawa jest dobrym krokiem. Pewnie wystarczy nam na wiele lat. Pewnie będzie zapewniała większą transparentność decyzji dotyczącej dopuszczenia leków do refundacji. Gra jest ważna, chodzi jednak o duże pieniądze. 20 mld zł w Narodowym Funduszu Zdrowia przeznaczone na leki to nie jest mało, a biorąc pod uwagę postęp technologiczny, może się okazać, że ta suma będzie rosła. Tak jak powiedziałem, komisja większością głosów poparła ustawę i proponuje Wysokiej Izbie jej przyjęcie. Jednocześnie komisja zgłasza 16 wniosków mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-459.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Czesława Hoca z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#CzesławHoc">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu nowelizacji ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw wraz z autopoprawką, druki nr 3408 i 3408-A.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#CzesławHoc">To pierwsza od ponad 10 lat tak duża nowelizacja, która z pewnością kształtuje polski system refundacji na następne dekady. To nowelizacja bardzo potrzebna, odważna, o wręcz niespotykanej, wielowymiarowej i obszernej materii, której towarzyszyły wyczerpujące konsultacje społeczne. Dość powiedzieć, że w toku prac legislacyjnych złożono ponad 1400 stron uwag i wniosków. Treść wielu z nich została uwzględniona — także w autopoprawce oraz poprawkach, które za chwilę przedstawię w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#CzesławHoc">Cel główny nowelizacji to zapewnienie pacjentom zgodnego ze standardami europejskimi dostępu do produktów refundowanych o udowodnionej skuteczności, gwarancji jakości i bezpieczeństwa stosowanych leków, zapewnienie przejrzystości i racjonalności podejmowanych decyzji o alokacji środków publicznych. Chodzi zatem o systematyczną poprawę stanu zdrowia obywateli oraz optymalne zaspokojenie potrzeb zdrowotnych, w tym zapewnienie dostępu do nowoczesnych, innowacyjnych technologii medycznych łącznie z terapią spersonalizowaną.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#CzesławHoc">Z perspektywy społecznej i konstytucyjnej grupami objętych szczególną dbałością są dzieci, kobiety w błogosławionym stanie, osoby z niepełnosprawnością i osoby w jesieni życia.</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#CzesławHoc">Oto niektóre istotne rozwiązania proponowane w tej ustawie. Po pierwsze, rozszerzenie ustawy refundacyjnej o zakres tajemnicy refundacyjnej dla podmiotów, które oferują polskiemu rządowi atrakcyjne warunki finansowe, ale zawarte w tzw. instrumencie dzielenia ryzyka. Chodzi o kwestię konkurencyjności. Po drugie, uregulowanie na nowo zasad prowadzenia przez apteki ogólnodostępne dyżurów w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy, przy czym sobota jest dniem roboczym. Po raz pierwszy wprowadza się finansowanie dyżurów aptek ze środków publicznych. Ustawodawca proponuje, aby dyżury aptek w dzień wolny od pracy pełnione były przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 4 godziny zegarowe. Dyżur w porze nocnej powinien odbywać się przez 2 kolejne godziny zegarowe — pomiędzy godz. 19 a godz. 23. Nie będą podlegać finansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia dyżury aptek w miastach na prawach powiatu, w których liczba mieszkańców przekracza 40 tys., poza przypadkami brakujących dni w miesiącu. Wówczas będzie dopłacał NFZ. Z wyliczeń resortu wynika, że apteka pełniąca dyżury może miesięcznie zarobić do 8500 zł — w rozliczeniu ponad 105 zł za godzinę — aczkolwiek nie sprawi to, że procedura będzie dla aptek zyskowna. Apteki nie będą na tym traciły, a jednocześnie będą mogły pogłębiać wypełnianie swojej misji, a także promować się na rynku.</u>
          <u xml:id="u-461.5" who="#CzesławHoc">W przedłożonej poprawce proponujemy utrzymanie tzw. recepty rocznej, która może być realizowana jednorazowo na okres 120 dni stosowania leku, a w związku z wprowadzeniem od 1 marca 2024 r. systemu informatycznego P1, będzie automatycznie wyliczana ilość produktów leczniczych przysługujących pacjentowi w przypadku realizacji recept ważnych 365 dni. Ustalono też 60-dniowy termin na realizację recepty liczony od dnia jej wystawienia. Przedtem było to 30 dni. Farmaceuta — i tu uwaga — będzie miał prawo wydać lek identyczny w składzie za opłatą ryczałtową, jeśli pacjent nie będzie chciał dopłacać różnicy, pomimo adnotacji lekarza na recepcie: nie zamieniać.</u>
          <u xml:id="u-461.6" who="#CzesławHoc">Kierując się stanowiskiem Naczelnej Izby Lekarskiej, Naczelnej Izby Aptekarskiej oraz wymagalnością zgody ustawowego przedstawiciela na szczepienie osoby niepełnoletniej, proponujemy przeprowadzenie kwalifikacji przed szczepieniem zalecanym i szczepieniem przeciw COVID-19 wyłącznie osób dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-461.7" who="#CzesławHoc">Wprowadza się — tak jak mówił poseł sprawozdawca — refundację leków OTC, czyli leków bez recepty, w przypadku tych preparatów, które zaordynuje lekarz, albowiem pacjenci mają często inne dolegliwości, np. są przypadki osób z niepełnosprawnościami, ze schorzeniami ultrarzadkimi, gdzie leki OTC są wskazane medyczne, a nie ma ich na liście refundacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-461.8" who="#CzesławHoc">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość zdecydowanie poprze projekt ustawy. Składa też w drugim czytaniu cztery poprawki dotyczące kwestii, o których mówiłem, czyli tzw. recepty rocznej, szczepień przeciw COVID-19 i szczepień zalecanych w przypadku osób dorosłych, oraz dwie poprawki doprecyzowujące. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Warto w tej debacie powiedzieć, że w Polsce pacjenci dopłacają do leków najwięcej w Unii Europejskiej, bo 65%. PiS chciało pierwotnie tej ustawie zmienić ryczałt na leki z 3,20 do 5,40, wycofało się jednak z tej poprawki. Refundacja leków o której mówimy — refundacja leków do 17% na koszt NFZ. W ustawie nie ma żadnego mechanizmu obietnicy. Leki darmowe 65+ i do 18-tego roku życia. Dzisiaj złożono taki projekt. Będziemy o nim mówić w godzinach nocnych. Część naszych poprawek do ustawy, o której mówił poseł sprawozdawca, przeszła. Ustawa jest niezwykle ważna, bo pokazuje, w jaki sposób się leczymy. Nasze propozycje, które zmierzały do rozwiązania, usprawnienia czy polepszenia rozwiązań, które zaproponował rząd, to: marże od ceny leków brutto, a nie netto; szczepienia w aptekach, żeby pozostały, i to rozwiązanie zyskało akceptację komisji; zwrot nienależnej refundacji przez aptekę w uzasadnionych, jasno sprecyzowanych przypadkach; recepta zamiast na 60-dniowe leczenie przewiduje dawkę na 120 dni; ustalenie ustawowej marży indywidualnej od ceny hurtowej brutto ze wskaźnikiem im droższy lek tym niższa marża; przywrócenie zasady: lek, który można kupić bez recepty bez refundacji, chodzi o leki OTC; tryb waloryzacji cen leków, bo nie były one waloryzowane od 2012 r., i gradacja: im tańszy lek, tym możliwość zastosowania wyższej marży — im droższy lek, tym niższa waloryzacja ceny leku; kwalifikacja starszych leków do kategorii odpłatności ryczałtowej, tak by nie spowodować podwyższenia cen leków do 30%, tutaj poprawka kosztowałaby 700 mln zł rocznie; kształtowanie grup limitowych; ograniczenie grup limitowych do leków zawierających tę samą substancję czynną oraz rezygnacja z pomysłu zmian w grupach limitowych w trakcie trwania decyzji refundacyjnych bez zgody wnioskodawców; wprowadzenie do obrotu leków produkowanych w ramach wyjątku wytwórczego po okresie ochrony patentowej w przypadku wygaśnięcia u pierwotnego producenta dodatkowego prawa ochronnego, tak abyśmy na tym rynku mieli innowacyjne leki; zapewnienie ciągłości dostaw, chodzi o specjalny program i algorytm określający minimalną liczbę leków w danej dawce i grupie limitowej i odstąpienie od zasady, którą chciano wprowadzić, czyli 10 hurtowni i 15% zapasów w każdej hurtowni.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#KrystynaSkowrońska">O specjalnym dostępie do trybu leków awaryjnych powiedziałam.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#KrystynaSkowrońska">Wskazujemy również, że nieprecyzyjne są przepisy dotyczące negocjacji ceny leków po zakończeniu wyłączności rynkowej o 25%. Tutaj daje się duże upoważnienie ministrowi. Odnośnie do zasady negocjowania minister — producent, chodzi o to, aby minister obligatoryjnie tej sprawy nie uzgadniał. 25% — tak, ale w uzgodnieniu, a nie decyzją administracyjną.</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#KrystynaSkowrońska">Składamy też poprawkę w sprawie ustalenia cen urzędowych na wyroby medyczne. Wskazano, że minister bez konieczności negocjacji z producentami może określić cenę wyrobu medycznego. To minister decydowałby, kto będzie sprzedawał na naszym rynku wyroby medyczne. Protestują przeciwko temu m.in. lekarze, szpitale i towarzystwa kardiologiczne. W tym przypadku, panie ministrze, namawiamy do tego, my tę poprawkę składamy, aby pan próbował do tego podejść bardzo obiektywnie, aby nie było złego skutku, iż nastąpi w kraju wykup wyrobów medycznych i ich wywóz za granicę, tak abyśmy mieli do tego dostęp.</u>
          <u xml:id="u-463.4" who="#KrystynaSkowrońska">Rozmawialiśmy dzisiaj na posiedzeniu komisji o lekach 65+ i 18+. To powinno być komponentem jednego rozwiązania. Ale, o zgrozo, dzisiaj na posiedzeniu komisji finansów i komisji gospodarki złożono poprawkę dotyczącą sieci aptek. Nie wiem, czy pan minister wiedział, że pan minister Buda okazał się nowym ministrem zarządzającym i realizującym wszystkie przepisy z zakresu Prawa farmaceutycznego. Nie może być tak, że w każdej ustawie państwo będziecie dodawali to, co sobie wymyślicie. To jest przykład psucia prawa i w każdej ustawie dodawania tego, o czym państwo w przeszłości zapomnieli.</u>
          <u xml:id="u-463.5" who="#komentarz">(Poseł Czesław Hoc: Reagujemy po prostu na głosy społeczne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na pewno czeka nas ważna dyskusja. Składam poprawkę i życzę pacjentom dużo zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy, pani poseł, za życzenia dla pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Rutka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#MarekRutka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#MarekRutka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To prawda, w zasadzie trzeba zacząć to wystąpienie od życzeń zdrowia i wytrwałości dla nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#MarekRutka">W imieniu klubu Lewicy mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu wobec procedowanej ustawy. W kategorii ustaw najdłużej procedowanych ustawa refundacyjna z pewnością należy do liderów. Nie oznacza to jednak, że długi proces przełożył się w istotnym stopniu na jakość stanowionego prawa. Nim przejdę do szczegółów ustawy, skupię się na tym, jak nad tą ustawą procedowano.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#MarekRutka">W czerwcu 2021 r. Ministerstwo Zdrowia opublikowało do konsultacji projekt ustawy refundacyjnej. Początkowo zakładano 30-dniowy czas na konsultacje, co spotkało się z powszechną krytyką branży i organizacji pacjenckich. Ostatecznie konsultacje przedłużano o miesiąc do końca sierpnia 2021 r., potem urzędnicy resortu zdrowia analizowali uwagi, co trwało do sierpnia kolejnego roku, kiedy przedstawiono wyniki tych analiz. Wówczas to na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano obszerny, liczący 1361 stron raport z konsultacji publicznych oraz opiniowania projektu nowelizacji ustawy refundacyjnej. Wobec tak długiego procesu procedowania za skandaliczne trzeba uznać zgłoszenie ponad 30 daleko idących autopoprawek praktycznie bezpośrednio przed obradami komisji. Taka praktyka władzy nie zaskakuje, ale nieustannie bulwersuje. Przedłożona ustawa oznacza, że Polska de facto rezygnuje z zasad wyznaczonych dyrektywą w sprawie przejrzystości 89/105, którą to zgodnie z założeniami miała implementować.</u>
          <u xml:id="u-465.4" who="#MarekRutka">Wróćmy jednak do swego rodzaju ręcznego, ministerialnego sterowania tym, na jakich zasadach i co jest refundowane. Trudno być bezkrytycznym zwolennikiem obowiązującej od 11 lat obecnej ustawy refundacyjnej, ale za jej dotychczasowym brzmieniem można będzie po części zatęsknić, bo dawało obywatelom minimum stabilności i przewidywalności, a firmom namiastkę negocjacyjnej równości stron.</u>
          <u xml:id="u-465.5" who="#MarekRutka">Szczególnie zastanawiające jest wprowadzenie refundacji leków OTC, czyli tzw. leków wydawanych bez recepty. Było to zaskoczeniem również dla wielu członków Komisji Zdrowia reprezentujących partię władzy. Jest to tym bardziej zastanawiające, że kilka miesięcy temu na stronach Rządowego Centrum Legislacji umieszczono stanowisko Ministerstwa Zdrowia, które można streścić najkrócej w ten sposób: nie można dopuścić do refundacji leków OTC.</u>
          <u xml:id="u-465.6" who="#MarekRutka">Co takiego, szanowni państwo, zaszło, że w tak krótkim czasie strona ministerialna zmieniła swoje stanowisko o 180 stopni? Do tej pory nie udało się uzyskać rzeczowej odpowiedzi na tak zadane pytanie. W sytuacji, gdy polscy pacjenci przodują, jeśli chodzi o kraje Unii Europejskiej, w rankingu tzw. współpłacenia za leki, włączenie leków OTC na listę leków refundowanych jest niezrozumiałe. Podkreślałem to także podczas obrad Komisji Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-465.7" who="#MarekRutka">W ocenie skutków regulacji brak jest jakichkolwiek wyliczeń dotyczących tego, jakie będą koszty wprowadzenia refundacji leków OTC dla budżetu NFZ. Objęcie refundacją leków wiążę się z ustaleniem ceny urzędowej, z reguły znacznie niższej niż obowiązująca cena rynkowa, którą pomimo wzrostu kosztów produkcji i inflacji bardzo trudno będzie indeksować.</u>
          <u xml:id="u-465.8" who="#MarekRutka">To szkodliwy pomysł, który zmniejsza rentowność produkcji farmaceutycznej w Polsce. Dodatkowo trzeba podkreślić, że minister zdrowia może też, korzystając z takiego zapisu, objąć refundacją lek konkurencyjny, taki sam, ale pochodzenia azjatyckiego, np. z Chin lub Indii. Taka sytuacja może skutecznie zniszczyć zarówno sprzedaż, jak i produkcję leków krajowych. Co istotne, ten niezrozumiały zapis zmniejsza także bezpieczeństwo, jeśli chodzi o leki OTC, zmniejsza suwerenność lekową, doprowadzając tym samym do zwalniania pracowników w polskich zakładach.</u>
          <u xml:id="u-465.9" who="#MarekRutka">Jak widać, nauczka wynikająca z pandemii COVID-19, blokada światowego rynku leków i substancji czynnych, z którą mieliśmy do czynienia, niewiele nauczyła stronę rządową. To nie jest jedyny przykład braku wyciągania wniosków z czasów pandemii COVID-19. Brak jest wykazu leków krytycznych, kluczowych z punktu widzenia bezpieczeństwa lekowego państwa i pacjentów. Szkoda, że w tym względzie zdecydowanie większą wyobraźnią wykazuje się ministerstwo rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-465.10" who="#MarekRutka">Przykładem ręcznego sterowania jest także podział rynku na 10 hurtowni farmaceutycznych. W praktyce będzie to oznaczało znacznie gorszą dostępność leków dla pacjentów oraz zwiększy skalę marnotrawstwa leków, w szczególności szczepionek.</u>
          <u xml:id="u-465.11" who="#MarekRutka">Klub parlamentarny Lewicy zgłasza pakiet poprawek dotyczących m.in. programów lekowych, dostępności leków, okresu obowiązywania decyzji administracyjnej, wyłączności rynkowej, kwoty odpłatności dla pacjenta, produkcji leków generycznych przed wygaśnięciem patentu, a także kwestii związanych z pełnieniem dyżurów przez aptekarzy.</u>
          <u xml:id="u-465.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Radosława Lubczyka, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#RadosławLubczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#RadosławLubczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#RadosławLubczyk">Propozycje przedstawione w ustawie przez wnioskodawców zasługują na rozważenie. Propozycje te są w wielu przypadkach wynikiem konsensusu, w którego wypracowywaniu oprócz strony rządowej wzięły udział strona społeczna, samorządowa i medyczna, tj. Naczelna Izba Lekarska czy Naczelna Izba Aptekarska.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#RadosławLubczyk">Sam projekt ustawy jest bardzo obszerny, ma prawie 100 stron. Można powiedzieć, że sukcesem jest wypracowany w bólach konsensus dotyczący wprowadzenia obniżki, jeśli chodzi o leki produkowane w Polsce, dotyczący aktualizacji marży hurtowej czy wprowadzenia modelu finansowania aptek dyżurujących. Nie zmienia to faktu, że tryb przedstawienia poprawek był oburzający. Zostaliśmy tym zaskoczeni 5 lipca, tuż przed rozpoczęciem posiedzenia Komisji Zdrowia. Niestety nie ułatwia to rozmów mających na celu wprowadzenie dobrych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-467.4" who="#RadosławLubczyk">Najważniejszym elementem autopoprawki są zmiany limitu finansowania. Przed zatwierdzeniem noweli w wypadku leku recepturowego przepisanego na zniżkę pacjent płacił wyłącznie kwotę ryczałtową. Od 1 lipca 2023 r. ryczałt wynosi 18 zł. Apteka uzyskiwała natomiast stałą marżę za zrobiony lek — 25% kosztu wykonania preparatu recepturowego. Pozostałe koszty ponosił Narodowy Fundusz Zdrowia. Autopoprawka natomiast zakłada wprowadzenie limitu refundacji dla każdego pojedynczego składnika recepturowego. Dla danego roku będzie on wyznaczany na postawie rozkładu cen składnika z poprzednich 12 miesięcy i będzie równy kwocie odpowiadającej 15 percentylom. Oznacza to, że razem z ryczałtem pacjent zapłaci kwotę będącą różnicą pomiędzy aktualnymi cenami hurtowymi składników swojego leku a ustalonymi urzędowo niższymi kwotami limitu.</u>
          <u xml:id="u-467.5" who="#RadosławLubczyk">Cieszy fakt, że część poprawek została przyjęta, jednak to wciąż jest niewystarczające. Na pewno dużym ukłonem jest to, że ustawa rozwiązuje problemy znane od kilkunastu lat, a nawet od kilkudziesięciu lat, takie jak dyżury aptek czy marże. Dobra wiadomość dotyczy też prawa do zwrotu leku, który stracił refundację, oraz zmiany listy refundacyjnej co 3 miesiące zamiast co 2 miesiące. Te zmiany zgłaszała strona farmaceutyczna i z pewnością sukcesem jest to, że te zmiany pojawiły się w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-467.6" who="#RadosławLubczyk">Poszczególne przepisy i propozycje wymagają doprecyzowania, jak np. sprawa refundacji leków OTC, czyli tych bez recepty. W Polsce wartość całego rynku leków w 2022 r. to ok. 45 mld zł, z czego refundowane leki na receptę to 14,5 mld zł, leki dostępne bez recepty, suplementy diety i kremy to 9,5 mld zł, a nierefundowane leki na receptę to aż 21,4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-467.7" who="#RadosławLubczyk">To jest sprawa, co do której warto by było, żeby pochyliło się nad nią Ministerstwo Zdrowia, ponieważ może to doprowadzić do pewnych absurdów, np. że ważne leki nie będą dostępne, na każdą kieszeń, a to tylko i wyłącznie dlatego, że będą bez recepty. Nie możemy sobie pozwolić, by polski rynek zalały tańsze zamienniki z Azji, które całkowicie wyprą leki produkowane w Polsce. Polską racją stanu jest bowiem wspierać naszych przedsiębiorców, bo na tym skorzysta też pacjent. Długoterminowo, w przypadku zalania rynku tańszymi zamiennikami z zagranicy, stracimy na tym wszyscy, nie tylko pacjenci, ale również budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-467.8" who="#RadosławLubczyk">Co do zasady Klub Parlamentarny Koalicja Polska będzie popierał omawiany projekt ustawy, choć jesteśmy zdania, że nadal trzeba wypracowywać rozwiązania wielu palących kwestii, które zgłaszała strona społeczna. My jako klub Koalicja Polska składamy dwie poprawki. O jednej poprawce już mówiła pani poseł Skowrońska. Mówimy o tym, żeby jednak zastanowić się nad wykreśleniem takiego wyrażenia jak: wyroby medyczne, ponieważ to może doprowadzić do tego, że nagle polskie firmy będą regulowane i że np. chińskie zamienniki tych wyrobów również przyjadą do Polski, na czym rzeczywiście straci polski przedsiębiorca, polscy pacjenci. Tutaj jest też mowa o tym, że rzeczywiście może to doprowadzić do tego, jak pokazał koronawirus, że zostaną przerwane szlaki dostaw. A więc to jest jedna poprawka.</u>
          <u xml:id="u-467.9" who="#RadosławLubczyk">I druga poprawka dotyczy tego, żeby jednak w dalszym ciągu po COVID-zie w aptekach można było wypisywać recepty na szczepienia i żeby farmaceuci mogli szczepić pacjentów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-467.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo. Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Janusza Korwin-Mikkego z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypowiedzi w tej kwestii są żywą ilustracją tezy, że socjalizm jest to ustrój, w którym bohatersko walczy się z problemami nieznanymi w żadnym innym ustroju. Jeżeli wielce czcigodny poseł Rutka nie rozumie pewnych posunięć ministerstwa, to niech sobie wyobrazi, że jest to przygotowanie do korupcji i wtedy mu wszystko wskoczy na właściwe miejsce.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#JanuszKorwinMikke">30 lat temu byłem we Włoszech gościem partii liberalnej. Był kongres liberałów, wino lało się strumieniami. Dr Franciszek De Lorenzo był prezesem partii liberalnej i ministrem zdrowia. Rok później aresztowano cały rząd i z willi pana De Lorenzo wynoszono obrazy starych mistrzów, wynoszono sztaby złota. Były to łapówki za co? Za dopuszczanie leków na rynek włoski, za wpisywanie na listę refundacyjną i wpisywanie na listę leków bezpłatnych. Kiedy ludzie pytają, dlaczego np. pan minister będzie co 2 lata, co 2 miesiące proponował nową listę refundacyjną, to odpowiadam, że jest to oczywiste zaproszenie do korupcji: kochani, za 2 miesiące ogłaszam nowe leki refundowane. Wszyscy sobie zdają sprawę, że jeżeli lek refundowany sprzedawany, załóżmy, za 100 zł zleci z listy leków refundowanych, to w ciągu 4–5 miesięcy jego cena spadnie czterokrotnie, bo ludzie tyle nie mogą płacić, ale jeżeli państwo dopłaca do tego 2/3, to oczywiście co nam szkodzi, płacimy.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#JanuszKorwinMikke">Powtarzam: jest to jedna wielka korupcja. Bo jeżeli państwo w coś tam wkłada duże pieniądze, a to jest, proszę państwa, 1/3 budżetu mniej więcej… Ale do tego dochodzi jeszcze co innego. Już od bardzo wielu lat pieniądze prywatnie wydawane na leczenie i lekarstwa są większe niż pieniądze, jakie państwo wypłaca na te lekarstwa. Proszę zobaczyć, jakie to są gigantyczne pieniądze. I dlatego nie daje się przeprowadzić tego, co my proponujemy. Chodzi o to, żeby zlikwidować to wszystko, wprowadzić bon zdrowotny, co by uzdrowiło sytuację, a z tym bonem — całkowitą prywatyzację, żeby wszyscy mieli dostęp do lekarzy. Tego absolutnie nie można zrobić, bo za dużo ludzi, i to na wysokich stanowiskach, z tego żyje.</u>
          <u xml:id="u-469.3" who="#JanuszKorwinMikke">Dlatego, proszę państwa, jeśli chodzi o tę ustawę, to można ją przeanalizować punkt po punkcie. Wszystko służy do tego, żeby można było brać pieniądze. Nie ukrywam, że jeżeli my będziemy mieli coś do powiedzenia po wyborach, to cały departament polityki lekowej powędruje do aresztu wydobywczego, bo podejrzewamy, że w Polsce jest mniej więcej to samo, co we Włoszech. Nie widzimy powodu, żeby u nas korupcja była mniejsza, ale zobaczymy. O tym będzie decydował sędzia śledczy, prokurator i sądy, a nie my. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-469.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rutka zabierze głos w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#MarekRutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój przedmówca jest żywym przykładem tego, że ustawa refundacyjna w jakiejkolwiek postaci, lepszej, gorszej, działa. Tak że stać pana na leki. Budżet też. Życzę panu zdrowia. To tyle. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: To jest polemika.)</u>
          <u xml:id="u-471.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, od siebie trzeba zacząć.)</u>
          <u xml:id="u-471.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ależ oczywiście, że tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#JoannaMucha">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#JoannaMucha">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Rozmawiamy o ustawie, która definiuje to, w jaki sposób będziemy wydawać dziesiątki miliardów złotych każdego roku. Mam tutaj przed sobą 4 strony zastrzeżeń do tej ustawy, pisanych drobnym drukiem, i to nie są jeszcze wszystkie zastrzeżenia. Przeczytam część z nich, żeby państwu uświadomić, z czym mamy do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#JoannaMucha">Znaczna część zmian zaproponowanych w projekcie skutkować będzie pogorszeniem, a nie poprawą procedur rządzących polskim postępowaniem refundacyjnym. Zmiany poprzez wprowadzenie nieprzewidywalności w zakresie przebiegu i wyniku postępowania będą skutkować niezgodnością ustawy z dyrektywą przejrzystości. Zmiany negatywnie wpłyną na sytuację chorych i obniżą jakość dostępnego w Polsce leczenia farmakologicznego. Grupa przepisów usztywniających, a w zasadzie blokujących negocjacje z Ministerstwem Zdrowia, to np. przekierowanie decydującego głosu do Komisji Ekonomicznej, która na przestrzeni lat w 95% przypadków wydawała uchwały negatywne, przy jednoczesnym ograniczeniu praw wnioskodawców. Zasadniczy brak możliwości modyfikacji oferty po uchwale Komisji Ekonomicznej. Zakaz zawieszania postępowania. Umorzenie postępowania w przypadku wygaśnięcia ważności analizy health technology assessment lub wygaśnięcia dotychczasowej decyzji w trakcie postępowania refundacyjnego. Nakaz odmowy refundacji po przekroczeniu progu QALY. Odmowa przy przekroczeniu limitów wynikających z korytarzy cenowych. To są wszystko…</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: Nie ma korytarzy cenowych już dawno. Stary temat.)</u>
          <u xml:id="u-473.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Stary tekst.)</u>
          <u xml:id="u-473.5" who="#JoannaMucha">Okej, dobrze. To z tej ostatniej części się wycofuję.</u>
          <u xml:id="u-473.6" who="#JoannaMucha">Są to zmiany kierunkowo całkowicie przeciwstawne wobec tych proponowanych od lat przez całe środowisko farmaceutyczne postulujące umożliwienie stronom skutecznych negocjacji zakończonych sukcesem obu stron, tj. objęciem leków systemem refundacji dla dobra chorych.</u>
          <u xml:id="u-473.7" who="#JoannaMucha">Kolejne zastrzeżenie. Całkowite przerzucenie na przemysł ryzyk wzrostu wydatków na leki bez jednoczesnej gwarancji chociażby minimalnego budżetu na refundację. Nowa formuła pay-backu nieuwzględniająca współczynnika 0,5, co oznacza brak odpowiedzialności NFZ za własny budżet.</u>
          <u xml:id="u-473.8" who="#JoannaMucha">Trzecie zastrzeżenie. Grupa przepisów umożliwiających ministrowi zdrowia zmianę najważniejszych zmiennych refundacyjnych z urzędu bez żadnej zgody adresata decyzji refundacyjnej, zmiany grup limitowych, poziomów odpłatności, treści programów, a więc całkowite zachwianie przewidywalności refundacyjnej na rynku dla pacjentów i naruszenie dyrektywy przejrzystości, o którym już mówiłam. Całkowita dowolność ministra zdrowia dokonywania zmian w programie lekowym w trakcie procedury obejmowania refundacją i po wydaniu decyzji, wprowadzenie zasady przekazania decyzji terapeutycznych zespołom koordynacyjnym. Te zmiany czytane łącznie tworzą wysiłki wnioskodawców w zakresie HTA i ustalenia wnioskodawców z ministrem całkowicie iluzorycznymi. Proszę państwa, przeczytałam dosłownie fragment tych zastrzeżeń, które są zgromadzone. Niestety ta ustawa wymaga bardzo głębokiego poprawienia. W związku z tym my zdecydujemy o tym, jak będziemy głosowali, po zobaczeniu jej ostatecznego kształtu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-473.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#DobromirSośnierz">O skali inflacji prawa świadczy już chociażby to, że ustawę o refundacji leków nowelizujemy dwa razy na tym jednym posiedzeniu, bo jeszcze dzisiaj wieczorem ta sama…</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W nocy.)</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#DobromirSośnierz">Tak, w nocy, słusznie. W nocy jest kolejna ustawa, która zmienia tę samą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-475.3" who="#DobromirSośnierz">Refundacja to jest jedna wielka patologia. Oczywiście, że powoduje to zwyżkę cen na rynku. Oczywiście, że powoduje to korupcję. Oczywiście, że powoduje to konieczność regulacji całego rynku, stworzenia mnóstwa komitetów, urzędów, które kontrolują, dopuszczają, a to się kończy ograniczoną dostępnością tych leków i całym tym skomplikowanym systemem. Bo żeby dopuszczać leki, to musi istnieć jakaś komisja, musi ktoś wystąpić i dlatego np. wiele leków, które gdzie indziej są zarejestrowane — w innych krajach ludzie się nimi leczą — w Polsce nie są dopuszczone. Nie wiadomo dlaczego. To znaczy dlatego, że pewnie nikt nie wystąpił po prostu, nie przeszedł tej gehenny łapówkarsko-biurokratycznej. Np. lek Modafinil na narkolepsję nie jest dostępny w Polsce. Nic tam w nim szkodliwego nie ma, ale po prostu nie jest, więc nie można sobie po prostu nim obracać w Polsce. Nawet jakby ktoś chciał sprowadzić na własne ryzyko, to nie może.</u>
          <u xml:id="u-475.4" who="#DobromirSośnierz">A z drugiej strony na liście rzeczy, które polskie prawo reguluje i dopuszcza, są leki homeopatyczne, czyli jakiś po prostu XIX-wieczny zabobon, coś, co w ogóle nie działa, nie ma w tym żadnej substancji czynnej, a polskie prawo to reguluje, jakby traktowało na poważnie jakieś cukrowe kuleczki. Kończy się więc to tym, że ta cała wielka komisja, ta cała wielka biurokracja sędziwych mędrców dopuszcza cukrowe kuleczki, a nie dopuszcza działającego leku.</u>
          <u xml:id="u-475.5" who="#DobromirSośnierz">Ręce precz od receptomatów. Ręce precz od recept rocznych. Im mniej tutaj biurokracji, im więcej wolności, tym lepiej. Jestem za tym, żeby każdy dorosły człowiek mógł sobie kupić taki lek, jaki uważa za stosowne, bez żadnych ograniczeń, bez pytania o zgodę urzędnika, którym w tym przypadku czynimy lekarza. Powinien być wolny obrót bez dopuszczenia… Te leki, które nie mają dopuszczenia, powinny być przedmiotem obrotu na własne ryzyko. Powinna co najwyżej być na nich informacja, że nie zostały dopuszczone przez jakąś państwową instytucję. Ale jeśli chcę sobie kupić lek, który nie jest dopuszczony przez sędziwych mędrców w Ministerstwie Zdrowia czy w NFZ, to sobie mogę taki lek kupić, powinienem móc taki lek kupić. Nie powinno być żadnych recept. Nie powinienem mieć żadnych ograniczeń w tym, czy ja chcę kupić lek, czy go nie chcę kupić. Narzekanie na to, że to się skończy jakimiś niedoborami na rynku… No tak, bo ludzie na pewno dla sportu wykupują sobie leki na…</u>
          <u xml:id="u-475.6" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: Na potencję.)</u>
          <u xml:id="u-475.7" who="#DobromirSośnierz">…na np. cukrzycę. Na pewno dla zabawy sobie wykupują. Jakoś na innych rynkach ludzie swobodnie mogą kupować, ile czego chcą, i niedoborów nie ma, a na tym akurat przeregulowanym państwowym rynku wiecznie jest.</u>
          <u xml:id="u-475.8" who="#DobromirSośnierz">No i oczywiście zero refundacji, bo refundacja powoduje konieczność tego wszystkiego, o czym powiedziałem, całej tej patologii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">14 posłów się zgłosiło.</u>
          <u xml:id="u-476.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze…</u>
          <u xml:id="u-476.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeśli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-476.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-476.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Sekułę-Szmajdzińską z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-476.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#MałgorzataSekułaSzmajdzińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Może to, co za chwilę powiem, nie spodoba się wszystkim — zdaję sobie z tego sprawę — ale bardzo chcę, żeby te słowa wybrzmiały, i nie będzie to wcale temat: misja apteki. Sprawa dotyczy wszystkich Polaków, dotyczy leków na receptę, ale w 100% płatnych. Lekarz przepisuje, zaleca go pacjentowi, a pacjent nie ma pojęcia, że cena leku zależy od tego, w jakiej sieci aptek zakupi ten lek, choć nawet w tej samej sieci są różne ceny. Starsza pani — o czym wiem, bo dowiedziałam się — kupiła lek za 20,19 zł, nie wiedząc, że w aptece po sąsiedzku zapłaciłaby 10,99 zł. Prawie 100% różnicy w cenie. Przecież kupowanie leku na receptę to nie jest polowanie, nie mówiąc o ogromnej niedostępności w małych miejscowościach. W PRL-u cena leku była urzędowa, stała, a dziś jest wolny rynek. Rząd musi się tym zająć i unormować rynek farmaceutyczny. Słyszałam to nawet od pracownika apteki. Wszystkie zmiany muszą iść w dobrym kierunku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po kilku latach intensywnej pracy środowiska medycznego i rządowego pacjenci, lekarze, farmaceuci i producenci leków doczekali się nowelizacji ustawy refundacyjnej. Ale wystarczyła nagła autopoprawka, dzięki której cała nowela diametralnie zmieniła model współpłacenia, a jej najważniejszym elementem są zmiany limitów finansowania.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: W tej poprawce nic nie było.)</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#MałgorzataPępek">Chociaż w uzasadnieniu do niej pojawia się stwierdzenie, iż należy oczekiwać, że dotychczasowa refundacja płatnika nie zostanie przeniesiona na pacjenta, a opłaty obciążą go w niewielkim stopniu, to w wypadku zaawansowanych recept ostateczna cena może być wielokrotnością ryczałtu. I tak właśnie wychodzi kombinowanie w ochronie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#MałgorzataPępek">Z ustawy wynika też, że mama w czasie połogu ma dostać leki za darmo.</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie z tej ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-479.5" who="#MałgorzataPępek">Proszę mi powiedzieć, na jakiej zasadzie będzie się to odbywało. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudna sytuacja człowieka nie może pozbawiać go prawa do leczenia. Ale są również grupy osób, czasami są to osoby starsze albo te, które chorują przewlekle, w przypadku których wydatki na leki są bardzo duże. Zatem musimy mieć to na względzie i oczywiście takie osoby wspierać. Ale musimy jednocześnie pamiętać, proszę państwa, że rynek leków to są gigantyczne pieniądze. Zatem wszelkiego rodzaju zmiany, jeśli chodzi o refundację leków, powinny być bardzo transparentne i przejrzyste. Wydaje się, że im większa przejrzystość, im większa transparentność, tym zaufanie społeczne będzie większe i większa będzie aprobata dla tego typu zmian. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim poproszę pana posła Zdzisława Wolskiego, podam komunikat, informację.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Rada Ministrów przedłożyła pilny projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk nr 3487.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, na podstawie art. 73 ust. 1 regulaminu Sejmu, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-482.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-482.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-482.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-482.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Zdzisław Wolski, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już w 2018 r. minister Szumowski podpisał porozumienie, ugodę z Porozumieniem Rezydentów. Pamiętam taką akcję strajkową. Jednym z najważniejszych jej punktów było zniesienie obowiązku oznaczania poziomu odpłatności leków, środków spożywczych i wyrobów medycznych. Izba lekarska cały czas o to występuje. Nawet parę dni temu również Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wystąpiło o zniesienie tego obowiązku dla lekarzy, przy okazji dla farmaceutów wystawiających recepty i uprawnionych pielęgniarek. Jest to często źródłem konfliktów, nacisków na lekarzy, bo jakiś tam lekarz wypisał na 30%, a inny pan na 100%. Inny lekarz zaryzykował, a jest za to osobista odpowiedzialność finansowa w przypadku tychże pracowników, są napięcia między lekarzami a pacjentami, jakieś dziwne tłumaczenie. Czemu z takim uporem nie chcecie tego wprowadzić?</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym zapytać ministra zdrowia o bardzo ważną sprawę, a mianowicie o sytuację szpitali powiatowych, bo jest ona w tej chwili dramatyczna. Dostaję alarmujące informacje. Ostatnio, kilka dni temu, dostałem taką informację ze Szpitala Powiatowego w Lesku. Praktycznie ten szpital już przestaje istnieć.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Do starosty.)</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#MieczysławKasprzak">W Sanoku jest podobnie. Wszędzie w szpitalach powiatowych sytuacja jest dramatyczna. Pielęgniarki nie dostały podwyżek, brakuje pieniędzy, z dnia na dzień zadłużają się szpitale. Dyrektorzy, chcąc wywiązać się z deklaracji złożonych pielęgniarkom, kiedy protestowały, że dostaną podwyżki, obniżają im angaże, stopnie zaszeregowania. Praktycznie podwyżki dostają, ale są to te same pieniądze. Pytanie do ministra zdrowia. Czy ten problem zostanie rozwiązany? Bo grozi nam poważna zapaść. Sytuacja w większości szpitali powiatowych jest dramatyczna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-485.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Henryka Krzywonos-Strycharska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie: Dlaczego marże są od ceny netto, a nie od brutto?</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: Są brutto. Zmieniono to już dawno. Trzeba czytać.)</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Dobrze, to przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-487.3" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Obniżenie cen leków jest konieczne, ponieważ leki są drogie i ludzi chorych po prostu na nie nie stać. Spytała mnie pani: Co mam wybrać, leki czy żywność? A ja nie wiedziałam, co jej odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-487.4" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Sama jestem chora. Wchodząc do apteki po wypisaniu leków, łapię się za głowę. Nie mówię, że mnie na nie nie stać w tej chwili, ale co się stanie, kiedy nie będzie mnie na nie stać? Będę musiała głowę złożyć na poduszkę i po prostu poprosić Boga, żeby jak najszybciej mnie zabrał. A w takim stanie jest cała masa ludzi, których znam, bo spotykam się z nimi w szpitalu. Cała masa. Zróbcie coś, bo tak nie można.</u>
          <u xml:id="u-487.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, klub parlamentarny Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa refundacyjna z 2011 r. miała wprowadzić większy stopień przejrzystości działania władz publicznych w zakresie refundacji, a także otworzyć system refundacyjny na nowe, innowacyjne produkty, racjonalizując jednocześnie wydatki publiczne na te produkty. Głównym jej celem było przekształcenie obowiązującego wcześniej systemu w taki sposób, aby w ramach dostępnych publicznych środków finansowych odpowiadał w możliwie najpełniejszy sposób aktualnemu zapotrzebowaniu społecznemu na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne. Tak rząd reklamuje kwestię wprowadzenia zmian, o których dzisiaj tutaj mówimy. Natomiast rząd miał bardzo wiele czasu, bo od 2011 r. mógł obserwować tę ustawę. Na obserwowanie projektu ustawy, o którym dyskutujemy, miał 2 lata, a 30 poprawek zostało przedłożonych posłom w dniu obrad komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Konsultacje w sprawie tego projektu ustawy trwały prawie 2 lata, zostało zgłoszonych prawie 1,5 tys. uwag.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#RafałAdamczyk">Pacjent, idąc do lekarza, ma to samo zdanie co osoba, która ma go leczyć. Pacjenci z lekarzami razem upominają się już od wielu lat o zdjęcie z lekarzy obowiązku oznaczania wymiaru odpłatności za leki.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#RafałAdamczyk">Panie Ministrze! Czy i kiedy w końcu ten postulat zostanie uwzględniony? Zdarza się, że lekarze są pociągani do odpowiedzialności za błędne wpisywanie zniżek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-491.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuje bardzo.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie z PiS-u! Wasz prezes obiecał Polakom, że będzie im się żyło lepiej. Najwyraźniej zdaniem wicepremiera Kaczyńskiego lepiej się żyje z masakrycznie wysoką inflacją i wszechobecną drożyzną. To mam kilka pytań związanych z tym dobrobytem.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Dlaczego polscy pacjenci dopłacają do kupowanych leków refundowanych najwięcej spośród pacjentów ze wszystkich krajów Unii Europejskiej, bo aż 65%? Dlaczego polscy pacjenci mają ograniczony dostęp do innowacyjnych leków? Dlaczego tak wiele innowacyjnych leków nie jest refundowanych dla polskich pacjentów? Dlaczego niektóre dzieci chore na SMA muszą robić zbiórki, aby zgromadzić kwotę 9 mln na lek ratujący ich życie? Zapomnieliście o tych dzieciach? Polacy uważają, że ten PiS-owski dobrobyt widać tylko w podwyższonych wynagrodzeniach dla swoich w ramach PiS-owskiego programu koryto+. I ostatnie moje pytanie: Czym jest spowodowane podwyższenie wynagrodzenia w Komisji Ekonomicznej w Ministerstwie Zdrowia prawie o 100%, z 10 tys. do 19 tys.? Poproszę o odpowiedzi na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Doskonale rozumiemy, że rynek leków powinien być uregulowany — tam nie było dużej regulacji od 2012 r. — to zrozumiałe. Ale pan poseł Kasprzak poruszył rzecz najistotniejszą dla nas, pacjentów: kolejki i długi w szpitalach. Nikt nie zająknął się na ten temat na posiedzeniu komisji, pomimo że plan finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia na przyszły rok już zatwierdzaliśmy w Komisji Zdrowia i w Komisji Finansów Publicznych. Co zrobicie z długami? Te długi lawinowo narastają. Kolejki rosną. Pielęgniarki protestują.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#KrystynaSkowrońska">Jeśli chodzi o dzisiejsze rozwiązanie, które przedstawiacie, to zgoda, że musi być regulacja rynku, ale proszę powiedzieć. Jeśli chodzi o te 17% wobec tych 65%, które dopłacamy do ceny leku, to ile będziemy mniej dopłacać? Ile nam, chorym, emerytom przede wszystkim, w koszcie kupowanych leków ulżycie? 5 zł, 2 zł czy złotówkę?</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Śmiszek, klub parlamentarny Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#KrzysztofŚmiszek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moi poprzednicy wspomnieli już o tym, w jakim trybie była procedowana ta ustawa. Poprawki wrzucane w ostatniej chwili, przedłużające się konsultacje społeczne, zaskakujące zmiany w stanowisku rządowym — tak nie tworzy się prawa.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#KrzysztofŚmiszek">Ale mam pytanie dotyczące tych 20 mld rocznie, które są przeznaczane na refundację. To są potężne pieniądze, potężna kwota, o którą oczywiście biją się koncerny farmaceutyczne. Mam pytanie do projektodawców: W jaki sposób została wzmocniona ochrona przed potencjalnymi korupcyjnymi, nielegalnymi działaniami, które mogą pojawić się ze strony tych, którzy będą z tych pieniędzy korzystali? To są nasze wspólne środki, wspólne środki podatników, Polek i Polaków, i chodzi o to, aby to cena, efektywność i jakość były najważniejsze, a nie to, kto ma bardziej wydeptane ścieżki do Ministerstwa Zdrowia, które podejmuje decyzje o losie tych środków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Korzystając z obecności na sali pana ministra, chciałem zapytać o temat, któremu sporo uwagi i czasu poświęcił sprawozdawca komisji. Mianowicie chodzi mi o wprowadzenie limitu 300 recept, które może wystawić jeden lekarz w ciągu jednego dnia. Przecież cyfryzacja to jest bodaj jedyny obszar, jeżeli chodzi o działania tego rządu, który opanowaliście dobrze, który jakoś wam wyszedł. Jaki geniusz w rządzie wpadł na pomysł, żeby dobrze funkcjonującą cyfrową usługę zastąpić limitem, który może spowodować powrót recept papierowych? Przecież to jest tak jakby elektroniczne opłaty za drogi czy mosty zastąpić trollem, który czyha z maczugą i kasuje myto. Jak można myśleć w ten sposób? Dlaczego nie próbujecie tego zjawiska zlikwidować inaczej? Co do potrzeby likwidacji zjawiska tzw. recept za pieniądze, jak myślę że wszyscy tutaj na tej sali się zgadzamy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od wielu lat zajmuję się obłożnie chorą mamą i pierwsza refleksja, jaka mi się tu nasuwa, być może nie do końca ma związek z procedowaną ustawą: życzyłabym sobie kupować mniej leków, a mieć łatwiejszy dostęp do lekarzy, do specjalistów, życzyłabym sobie, by nie tylko moja mama korzystała, ale wielu chorych korzystało z krótkiej ścieżki dobrego, skutecznego leczenia.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: Taki jest cel.)</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Wracając do kwestii pytania: ta ustawa była długo procedowana, jest ona bardzo trudna dla pacjenta, który wiele z niej nie zrozumie. Jaka odpowiedź będzie zatem dla niego ważna? Mianowicie chodzi o odpowiedź na pytanie, czy w związku z procedowaną ustawą Polacy sumarycznie zapłacą mniej czy więcej. To jest ważne. Ile będzie tych darmowych leków? Czy będzie katalog tych leków? Czy są grupy leków przeznaczone dla seniorów? I bardzo ważna rzecz: O kim, o czym myśleli autorzy tej ustawy podczas jej przygotowywania — o pacjentach, o koncernach farmaceutycznych, o aptekach czy o lekach? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: O wszystkich.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Falej, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Obserwując, jak proceduje się nad tą ustawą, mam pytanie: Czy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw przyczyni się naprawdę do marnowania leków w mniejszym stopniu? Wiemy bowiem bardzo dobrze, jak ta sprawa wygląda. Czy rozwiąże ona problem — ja to tak nazywam — turystyki lekowej? Chodzi o sytuację, kiedy ludzie jeżdżą po całej Polsce, szukając leku, który ratuje im zdrowie i życie. Szukają go po stronach internetowych, a następnie po prostu jeżdżą lub proszą kogoś, kto mógłby im te leki wykupić. Czy będą dostępne leki dla dzieci chorych na SMA, tak by ich rodzice nie musieli organizować zbiórek? Dla mnie są to fundamentalne pytania. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#DobromirSośnierz">Ja jeszcze chciałem zapytać o tę nieszczęsną homeopatię, bo ustawa uznaje te preparaty homeopatyczne za lecznicze, chociaż ta sama ustawa mówi, że te leki nie muszą udowadniać swojej skuteczności. Nie muszą udowadniać, czyli jakby nie było żadnych leków homeopatycznych. Co więcej, homeopatia jest też ujęta w rozporządzeniu ministra zdrowia o programie studiów medycznych. Pytam, czemu nie ma tam irydologii, chiromancji albo np. upuszczania krwi. To jest przecież nic innego jak nowoczesny szamanizm. Przypominam, tych, którzy nie wiedzą, informuję, że homeopatia zasadza się na takim przekonaniu: czym się strułeś, tym się lecz. Zgodnie z tym podaje się substancję, która wywołuje podobne objawy jak choroba. Ponieważ jest to oczywiście idiotyczna koncepcja, stworzono koncepcję pomocniczą, że ten lek się wzmacnia poprzez rozpuszczanie. I takie standardowe, stosowane w homeopatii rozcieńczenie typu C30 oznacza, że 2 mld dawek na sekundę trzeba by podawać przez 4 mld lat 6 mld pacjentów, tak żeby jeden z nich trafił na jakąkolwiek cząsteczkę pierwotnej substancji czynnej. W tych lekach po prostu nie ma nic z pierwotnej substancji, stąd stworzono koncepcję pamięci wody, która rzekomo zapamiętuje tę pierwotną substancję — nie wiadomo dlaczego akurat tę, a nie inną — a zapamiętuje poprzez wytrząsanie tego roztworu. Każdy widzi, że to jest tak idiotyczna koncepcja, że wstyd uczyć o tym na studiach medycznych. Czy ministerstwo poprze ewentualną ustawę wykreślającą homeopatię ze wszelkich ustaw i rozporządzeń?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na te wszystkie pytania odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Maciej Miłkowski.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#MaciejMiłkowski">Panie Marszałku! Dziękuję bardzo serdecznie za zaproszenie, dziękuję za wszystkie pytania. Dziękuję bardzo serdecznie panu posłowi sprawozdawcy, ponieważ świetnie mi się go słuchało. Jako minister zdrowia odpowiedzialny za leki jest pan zdecydowanie lepszy ode mnie, tak że bardzo dziękuję. Za to niektórych pozostałych sprawozdawców słuchało mi się bardzo źle, ponieważ w całości przedstawiali stanowiska dwóch firm lobbystycznych, farmaceutycznych, które są obecne tutaj, na sali.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o poszczególne pytania, to bardzo się cieszę… Pierwsze pytanie, pytanie poseł Małgorzaty Sekuły-Szmajdzińskiej dotyczyło leków o różnych cenach. Faktycznie, widzimy to: są ceny dwu-, trzykrotnie wyższe, ale dotyczy to wyłącznie leków nierefundowanych. Faktycznie, odbywa się turystyka lekowa pomiędzy poszczególnymi aptekami, chodzi o to, żeby dostać tańsze leki, ale w przypadku leków na receptę, leków refundowanych tej sytuacji nie ma. Ceny są jednolite w całym kraju, są urzędowe marże i cały łańcuch dystrybucji jest dookreślony w prawie i w obwieszczeniu refundacyjnym. Na obwieszczonej liście refundacyjnej jest ok 4 tys. leków. Ceny tych leków są jednakowe, za wszystkie pozostałe ceny leków są odpowiedzialne wyłącznie podmioty prowadzące apteki.</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#MaciejMiłkowski">W przypadku tej ustawy zmienia się podejście. Minister zdrowia odgrywa istotną rolę w zakresie możliwości kształtowania strategii kupowania leków dla pacjenta i obejmowania refundacją. Ta sytuacja mocno się zmieni, ponieważ będziemy mogli być jako Ministerstwo Zdrowia inicjatorem procesu refundacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-507.3" who="#MaciejMiłkowski">Ale tutaj co do jednej rzeczy nie zgodzę się z posłem sprawozdawcą. Minister zdrowia nie ma prawa ustalić ceny, ponieważ nawet jeśli zaprosi do negocjacji dotyczących leków, które mają ugruntowaną pozycję, już są zgeneralizowane, to zawsze zaprasza, żeby przeprowadzić negocjacje przez Komisję Ekonomiczną na wniosek firmy, czyli firma nie musi odpowiedzieć, i jeśli jest uzgodnione wspólne stanowisko co do ceny, co do wszystkich warunków, to wówczas można wydać pozytywną decyzję refundacyjną. Dopiero wówczas taki lek zostanie objęty refundacją.</u>
          <u xml:id="u-507.4" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o autopoprawkę i limity finansowe poszczególnych surowców farmaceutycznych, to ja już na posiedzeniu Komisji Ekonomicznej to tłumaczyłem. Pani poseł Małgorzata Sekuła mówiła, że problemy są dla pacjentów, jak jest różnica w postaci dwukrotnej ceny. 10 zł a 20 zł to dla pacjenta jest już dużo, ale w przypadku substancji, surowców farmaceutycznych, tak jak mamy informację, surowce farmaceutyczne są sprzedawane przez te same firmy po trzydziestokrotnych cenach. I oczywiście to wszystko na koszt płatnika, ponieważ płatnik… Co to? Okraść państwo to jest nic. Ważne, żeby mogło dać się okradać. W związku z tym nie akceptujemy takiego stanowiska i ta poprawka jest właśnie po to, żeby ceny były uczciwe. I tak jak powiedziałem, ludzie sobie nie pozwolą na takie postępowanie. Dlatego ministerstwo musi te błędy naprawić. Oczywiście te błędy były, ale ostatnio bardzo mocno to się nasiliło i te różnice w cenach są niesamowite pomiędzy poszczególnymi elementami.</u>
          <u xml:id="u-507.5" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o transparentność, to była mowa, że jest 20 mld budżetu refundacyjnego. 20 mld, które ustalamy, jeśli chodzi o ceny, o dopuszczanie leków. Z tego połowa to są leki… Bo też była tutaj z lewej strony sali mowa, były bardzo mocne pytania, że Polacy dopłacają 60%. Jeśli chodzi o programy lekowe, jeśli chodzi o tę połowę budżetu refundacyjnego, programy lekowe, chemioterapia, to pacjenci dopłacali 0 zł i pacjenci nadal będą dopłacać 0 zł. W związku z tym to nie jest 62%, tylko połowa budżetu idzie na leki, które są dokładnie za darmo, jeśli chodzi o budżet w zakresie płaconej refundacji w programach rakowych i w chemioterapii. A trzeba jeszcze wziąć pod uwagę, że jest olbrzymi rynek leków, które są bezpłatne. W trakcie hospitalizacji wszystkie leki niezbędne pacjentowi są pacjentowi wydawane za darmo, chociażby podczas każdej operacji czy hospitalizacji pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-507.6" who="#MaciejMiłkowski">Transparentność. Właśnie ta transparentność jest bardzo mocno wzmocniona. Wszystkie rzeczy całego procesu refundacyjnego są bardzo jasne. Rada Przejrzystości przedstawia swoje stanowisko, jest bardzo jasno dookreślone, co nie może być zaczerniane przez firmy farmaceutyczne. Wszelkie informacje będą publikowane. To samo po działalności Komisji Ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-507.7" who="#MaciejMiłkowski">Było mówione też o sprawności działalności. Trzy tury negocjacyjne. Firma musi się przygotować. My jesteśmy przygotowani, nasza komisja, która doradza ministrowi. Oczywiście w przypadkach niezbędnych, gdzie jeszcze trzeba coś uzgodnić, jest zawsze możliwość dodatkowych negocjacji przed posiedzeniem Komisji Ekonomicznej, ale żeby państwo wiedzieli, powiem, że jedna osoba nie jest w stanie negocjować w czasie kilku tur sesji ze wszystkimi firmami farmaceutycznymi. Musi być system, który jest sprawny.</u>
          <u xml:id="u-507.8" who="#MaciejMiłkowski">Pytanie pana posła Zdzisława Wolskiego dotyczące nanoszenia odpłatności i braku możliwości odpowiedzialności, karania lekarzy za niewłaściwe odpłatności. Były sytuacje, chociażby ostatnio, gdzie jest olbrzymia klinika, która leczy, odchudza pacjentów, a są tam leki na refundację. Chodzi o lek, który jest dla szczególnych pacjentów, którzy mają duże problemy z cukrzycą i mają jeszcze wysoki BMI, a jacyś lekarze wystawiają wszystkie leki na refundację w przypadku odchudzania. Ten lek nie ma wskazania refundacyjnego, nawet nie ma wskazania w charakterystyce produktu leczniczego. I skąd my mamy wiedzieć, że akurat ten lekarz chce swoim pacjentom albo swojej rodzinie, albo komukolwiek dać leki, które są off-label? Bardzo często nie ma żadnych wskazań odnośnie do leków i nie jesteśmy w stanie odgadnąć tego, co lekarz ma na myśli. Ale oczywiście cały czas w tym zakresie pracujemy z lekarzami, z Naczelną Izbą Lekarską, żeby to usprawnić. Właśnie system informatyczny jest po to, żeby to usprawniać. I staramy się maksymalnie to robić.</u>
          <u xml:id="u-507.9" who="#MaciejMiłkowski">Była tutaj mowa o receptomatach. My oczywiście nie jesteśmy przeciwko lekarzom, ale jesteśmy przeciwko prawu wykonywania zawodu. Dotyczy to leczenia człowieka. Trudno sobie wyobrazić, żebyśmy poszli do szpitala na operację i żeby tam nam wykonywało prawo wykonywania zawodu operacje zaprogramowane. Nie dochodzimy jeszcze do tego, nie zezwalamy, żeby to nie lekarz, tylko właśnie NPWZ nas leczyło w całości, bez jakiejkolwiek kontroli ludzkiego czynnika.</u>
          <u xml:id="u-507.10" who="#MaciejMiłkowski">Były dwa pytania o zadłużenie szpitali. Nie wiem, co to ma wspólnego z tą ustawą, ale oczywiście każdy szpital odpowiada za swoją działalność. Byłem przed 8 czy 9 laty w szpitalu w Sanoku i byłem zdziwiony, że właśnie w szpitalu w Sanoku sześć sal operacyjnych było otwieranych. Ja pracowałem w szpitalach dziesięciokrotnie większych i tych sal było cztery czy pięć. W związku z tym każdy dyrektor powinien też dbać o to, żeby jego szpital się bilansował, żeby dobrze zapłacić personelowi medycznemu, żeby blok operacyjny pracował do nocy, do wieczora. Według mnie trudno w tym zakresie to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-507.11" who="#MaciejMiłkowski">Pani Henryka Krzywonos, marża od ceny brutto. Zawsze była liczona od ceny brutto, teraz też jest liczona. Ja nie wiem, tak jak powiedziałem, leki refundowane to jest 22–23% odpłatności pacjenta. Wszystko zależy od tego, jakie leki się wybiera, bo są leki do limitu i powyżej limitu, które pacjent może sobie wybrać, jak chce dopłacić za logo, za opakowanie, za markę. Nie wiem dokładnie, jakie pani poseł kupuje leki, ale też pewnie… Tak jak powiedziałem, suplementy diety to nie leki, w związku z tym za to nie odpowiadamy, a bardzo wielu pacjentów właśnie utożsamia leki, które sami sobie wybierają, leki OTC, i suplementy diety, dlatego często to wychodzi tak dużo.</u>
          <u xml:id="u-507.12" who="#MaciejMiłkowski">Pan Szopiński, transparentność, już o tym mówiłem. Oczywiście Centralne Biuro Antykorupcyjne nadzoruje cały proces, transparentność Komisji Ekonomicznej. Wszyscy członkowie składają sprawozdania ze swoich jakichkolwiek powiązań, i Komisja Ekonomiczna, i Rada Przejrzystości, i ministrowie, wszystkie osoby, jak również osoby, które przedstawiają swoje opinie Radzie Przejrzystości, organizacje pacjenckie.</u>
          <u xml:id="u-507.13" who="#MaciejMiłkowski">Mówiłem już o zdjęciu obowiązku refundacji, jeśli chodzi o pytanie pana Rafała Adamczyka.</u>
          <u xml:id="u-507.14" who="#MaciejMiłkowski">Małgorzata Niemczyk, dlaczego tak drogo. Powiedziałem i pan przewodniczący powiedział, że w Polsce mamy stosunkowo niskie ceny leków i staramy się, żeby tak było dalej. Poszerzamy właśnie ilość leków, które są zgeneryzowane, bo tam właśnie brakuje nam jeszcze możliwości zrobienia… A dlaczego SMA? My finansujemy leki w konkretnych wskazaniach, tam, gdzie one są najbardziej skuteczne. Bardzo często nie ma uzasadnienia, żeby finansować leki nieskuteczne albo niebezpieczne, kiedy wiemy, że pacjenci umierają. I to nie jest naszym zadaniem, tak jak pani poseł Niemczyk uważa, że każdy na żądanie ma prawo do leku bardzo niebezpiecznego. Lekarze są od tego, żeby analizowali też bezpieczeństwo pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-507.15" who="#MaciejMiłkowski">Pani Skowrońska mówiła to samo co pan poseł Adamczyk, zresztą mówiłem, plan finansowy NFZ-etu już uwzględnia zmiany finansowe.</u>
          <u xml:id="u-507.16" who="#MaciejMiłkowski">Krzysztof Śmiszek — Centralne Biuro Antykorupcyjne nadzoruje cały proces refundacji. Tutaj muszę powiedzieć, że cały ten proces zmiany prawa to jest niesamowity biznes, jest niesamowity wpływ, są niesamowite naciski. Cały czas, tak jak powiedziałem, jak mówili posłowie z Koalicji Obywatelskiej, jak mówił poseł Rutka, to widać, że napisane są dokładnie teksty biznesu, przemysłu farmaceutycznego, który myśli tylko i wyłącznie o sobie, bo żeby państwo… Były pytania właśnie pani Agnieszki Hanajczyk, o kim myśleliśmy. Myśleliśmy głównie o pacjentach, głównie o pacjentach, ale biznes myśli wyłącznie o sobie. Żeby była jasność, cała ustawa refundacyjna, że można refundować, jest na wniosek firmy farmaceutycznej. A dlaczego firma farmaceutyczna składa? Żeby mieć jak największą sprzedaż, żeby mieć biznes, w związku z tym głównie patrzy pod kątem biznesu. I to nie jest prawda… Jesteśmy jedynym podmiotem w całym tym procesie, który jest odpowiedzialny za pacjenta, który patrzy z punktu widzenia pacjenta i z punktu widzenia całego systemu ochrony zdrowia, żeby wystarczyło na różne zakresy świadczeń, nie tylko na farmakoterapię, lecz także na inne zakresy. My musimy dbać o dobro publiczne, o wydatki finansowe. Między innymi tutaj była mowa o wyrobach medycznych. To też bardzo istotny element, ponieważ to też są koszty systemu ochrony zdrowia. Czasami zawyżane są koszty świadczeń zdrowotnych poprzez brak jakiejkolwiek możliwości ustalenia ceny, a jak widzimy, jeśli jest taka możliwość, jeśli jest możliwość ustalenia instrumentu dzielenia ryzyka, to wówczas te ceny są niskie, wówczas możemy bardzo mocno iść do przodu, możemy zwiększać refundację, możemy zwiększać inne możliwości terapeutyczne w odniesieniu do poszczególnych wskazań medycznych.</u>
          <u xml:id="u-507.17" who="#MaciejMiłkowski">Pan poseł Dobromir Sośnierz, homeopatia. To jest dokładnie przepisane prawo unijne z 2001 r. i 2004 r., dyrektywa unijna zastosowana w Prawie farmaceutycznym.</u>
          <u xml:id="u-507.18" who="#MaciejMiłkowski">I oczywiście nie zgadzamy się, żeby każdy produkt był dostępny dla każdego, dla każdej osoby. Faktycznie poprzednie rządy kiedyś miały problemy z dopalaczami. To nie jest prawda, że każdy ma prawo sobie wszystko kupić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-507.19" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy poseł sprawozdawca coś jeszcze? Bo mamy godzinę opóźnienia, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Piecha: Jeszcze dwa słowa, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jak dwa słowa, to zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#BolesławPiecha">Panie marszałku, jak by tu powiedzieli niektórzy, to jest kwestia zarządzania Sejmem. Nie zarządzam Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#BolesławPiecha">Ja tylko słowo, ja tylko chciałem…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wie pan co, mam dla pana taką propozycję, niech pan pani Witek to powie, dobra, bo tu takich mądrych widzę często.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#BolesławPiecha">Ja chciałem powiedzieć tylko jedno. Oczywiście ja bardzo dziękuję…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ja pana nie atakuję, więc niech pan zbastuje, jak mogę prosić.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#BolesławPiecha">Ja chciałem tylko podziękować za tę dyskusję. Ona oczywiście dotyczyła częściowo nowelizowanej ustawy refundacyjnej i tych wszystkich innych ustaw. To jest potrzebna ustawa. Z nią wiążą się dwa ważne argumenty. Jeden to dostępność i to ta dostępność, żeby lek był w aptece. Pani poseł Szmajdzińska mówiła, jak to było za PRL-u. Ja za PRL-u byłem lekarzem, wystawiałem recepty i w aptece mówili: nie ma — to jest pierwsza sprawa — mimo iż lek był za darmo.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#BolesławPiecha">A druga sprawa to są określone koszty.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Nie mimo, tylko dlatego.)</u>
          <u xml:id="u-513.3" who="#BolesławPiecha">Co do szanownego pana posła Sośnierza: panie pośle, pan jest absolutnie wolnościowcem w tej materii, to co ma pan przeciwko lekom homeopatycznym? Leki homeopatyczne, z tego, co wiem…</u>
          <u xml:id="u-513.4" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Refundowane przez państwo.)</u>
          <u xml:id="u-513.5" who="#BolesławPiecha">…ani w Polsce, ani chyba w innych państwach nie są refundowane. Jak pan chce się leczyć czymkolwiek, maścią ze żmii takiej czy takiej, to pana wybór, my tego nie atakujemy. Natomiast państwo zawsze będzie odpowiedzialne za bezpieczeństwo i skuteczność leczenia, tym bardziej że po prostu wykłada pieniądze również z pana kieszeni.</u>
          <u xml:id="u-513.6" who="#BolesławPiecha">Dziękuję bardzo. Proszę Wysoką Izbę o przyjęcie tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ja sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan Sośnierz w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#DobromirSośnierz">Dwa zdania dosłownie.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#DobromirSośnierz">Ja przecież nie domagam się zakazu leków homeopatycznych, tylko tego, żeby państwo swoją powagą nie firmowało tego oszustwa i nie rejestrowało tego jako leki, bo to nie są leki, skoro nie wymaga się dowodu skuteczności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Zdrowia w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-516.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-516.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-516.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (druki nr 3284 i 3360).</u>
          <u xml:id="u-516.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Tomasza Ławniczaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-516.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję państwu za dzisiejszy wieczór, przekazuję obrady pani marszałkini.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#TomaszŁawniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Są to druki nr 3284 i 3360.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#TomaszŁawniczak">Komisyjny projekt ustawy wpłynął do sejmu 18 maja br. Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu skierowała w dniu 24 maja br. powyższy projekt ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej do pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#TomaszŁawniczak">Szanowni Państwo! Kilka zdań komentarza. Dotychczasowe przepisy regulujące sprawy funkcjonowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oparte są na ustawie z dnia 6 maja 2005 r. o komisji wspólnej i o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, a także na rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2008 r. w sprawie określenia ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, które są uprawnione do wyznaczania przedstawicieli do komisji wspólnej. Od tamtej pory mija odpowiednio 18 i 15 lat, w trakcie których nastąpił dalszy rozwój korporacji samorządowych. Niektóre z nowych stowarzyszeń samorządowych zasiadają w komisji wspólnej jako obserwatorzy. Rozszerzenie reprezentacji stowarzyszeń samorządowych powinno wzbogacić dialog w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Co do zmian w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, nastąpią one dopiero po styczniu 2025 r., kiedy upłynie aktualna kadencja.</u>
          <u xml:id="u-517.3" who="#TomaszŁawniczak">W sposób nie do końca sformalizowany komisja wspólna funkcjonowała już od lat 90. Dzięki temu istniała i istnieje możliwość wymiany zdań władz publicznych naszego państwa przedstawiających różne punkty widzenia — perspektywę ogólnokrajową oraz perspektywę regionalną, a także lokalną.</u>
          <u xml:id="u-517.4" who="#TomaszŁawniczak">Przedstawiony projekt ustawy nikogo z Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego nie skreśla, a jedynie dodaje na zasadzie kooptacji dwie organizacje, które już biorą udział w pracach komisji na zasadzie obserwatorów.</u>
          <u xml:id="u-517.5" who="#TomaszŁawniczak">Współpraca oraz dialog rządu i samorządów terytorialnych ma także miejsce, choć nie w tak sformalizowany sposób, w państwach skandynawskich. Najbardziej sformalizowany model, częściowo nawet podobny do polskiego, funkcjonuje w Hiszpanii, która zresztą jest krajem federacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-517.6" who="#TomaszŁawniczak">Podczas posiedzenia komisji miała miejsce wymiana zdań. Komisja w większości stanęła na stanowisku, że rozszerzenie organizacyjne reprezentacji samorządu terytorialnego jest poszerzeniem dialogu społecznego. Stąd Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić przedstawiony projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-517.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-517.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-518.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy pan poseł Dariusz Stefaniuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#DariuszStefaniuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jako Prawo i Sprawiedliwość jesteśmy absolutnie za tą ustawą, jesteśmy za tym, żeby rozszerzyć komisję wspólną rządu i samorządu o organizacje samorządowe, które, tak jak powiedział mój przedmówca, powstały w ostatnich latach. Wzorem innych krajów europejskich jesteśmy za tym, żeby w tej komisji panował szeroki dialog, ale również żeby była ona otwarta na nowe organizacje.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#DariuszStefaniuk">Związek Samorządów Polskich, który obok OPOS jest najmłodszą organizacją, to organizacja, która zrzesza 100 samorządów, rozwija się na każdym szczeblu, od gminnego po wojewódzkie. Uważamy, że przez ten czas, kiedy te organizacje działały w komisji wspólnej rządu i samorządu, mogły być ciałem doradczym, mogły być ciałem obserwującym obrady, absolutnie dobrze się zapisały.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#DariuszStefaniuk">Uważamy, że ci samorządowcy też zasługują na to, żeby byli reprezentowani, a z drugiej strony jest to pewna konkurencja między organizacjami samorządowymi — i myślę, że dobrze. Mówię to też jako samorządowiec, dlatego że każda organizacja samorządowa w swoim funkcjonowaniu powoli kostnieje i warto, żeby organizacje samorządowe zajmowały się stricte problemami samorządów i samorządami, a nie problemami, które schodzą bardziej na politykę krajową. Stąd też uważamy, że jak najbardziej trzeba przyjąć tę ustawę. Tak jak powiedział poseł sprawozdawca, żadna organizacja samorządowa nie zostanie wykluczona. Zostaną te organizacje dokooptowane do istniejącej już komisji, a obecna kadencja, jeżeli chodzi o Komitet Regionów, będzie w takim składzie, jaki jest obecnie. Dopiero od nowej kadencji te dodatkowe dwa ciała samorządowe będą mogły zgłaszać swoich kandydatów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jacek Protas, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#JacekProtas">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego tak naprawdę nie jest komisyjnym projektem, bowiem żaden członek komisji pojedynczo ani in gremio nie pisał tego projektu. Został on przyniesiony i złożony jako tzw. gotowiec do prezydium komisji samorządu terytorialnego. Koledzy prezydianci z PiS-u, wykorzystując przewagę w prezydium, przegłosowali, że będzie to komisyjny projekt i od tej pory trwa wprowadzanie w błąd, bowiem jest to gotowiec polityczny, do którego nie chce się przyznać rząd, ale rękoma prezydiantów komisji samorządu terytorialnego jest on forsowany, nad czym ubolewam. Moim zdaniem, i nie tylko moim, to jest kolejna odsłona wojenki, którą prowadzi PiS, którą prowadzi rząd premiera Morawieckiego z samorządami. Pomysł, żeby wprowadzić do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego taką PiS-owską przystawkę jest pomysłem tylko i wyłącznie politycznym.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#JacekProtas">Szanowni Państwo! Projekt ten w praktyce niweczy dokonania 30 lat działania tej komisji, bo już pani premier Hanna Suchocka w roku 1993 powołała tę komisję, po ratyfikacji przez Polskę Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. Przez te 30 lat, od 2005 r., zapisanych ustawowo, byliśmy dumni z tej komisji. Jestem dumny z tego, że byłem przez jakiś czas jej współprzewodniczącym. Chwaliliśmy się tą instytucją praktycznie w całej Europie, instytucją, która pozwalała prowadzić rzetelny dialog między samorządem a rządem, samorządem reprezentowanym przez korporacje samorządowe, które nie są żadnymi poziomymi organizacjami, tylko zrzeszają samorządy takiego samego typu — typu województwa, powiaty, gminy wiejskie, małe miasteczka czy też metropolie.</u>
          <u xml:id="u-521.2" who="#JacekProtas">Na dowód tego, że jest to polityczny twór, przytoczę wypowiedzi pana ministra Jacka Sasina z 2015 r. Cytuję za Serwisem Samorządowym PAP: „PiS pomoże powołać stowarzyszenie przedstawicieli wszystkich szczebli samorządu — zadeklarował wiceszef sejmowej komisji samorządu Jacek Sasin. Z inicjatywą — dodał — wyszli samorządowcy. Stowarzyszenie ma pozwolić skuteczniej negocjować z rządem”. Inicjatywa ta — mówi pan Sasin — „narodziła się wśród samorządowców wszystkich szczebli: od gminy, poprzez miasta, powiaty aż po województwa”. Wyjaśnił, że chodzi o samorządowców startujących z list PiS, a ta organizacja ma się nazywać Związkiem Samorządów Polskich.</u>
          <u xml:id="u-521.3" who="#JacekProtas">Szanowni Państwo! Do komisji wspólnej ma wejść również druga organizacja, która jest takim listkiem figowym przy tym zabiegu, a mianowicie Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych, które zrzesza tylko osiem podmiotów i nie ma statusu organizacji czy też podmiotowości prawnej. Mimo że wiele organizacji samorządowych jest dużo większych od tego porozumienia — np. Federacja Regionalnych Związków Gmin i Powiatów zrzesza 20 regionalnych związków, łącznie 1000 gmin — to państwo ich nie zapraszacie do komisji wspólnej. Trudno więc również sądzić, że włączenie Związku Samorządów Polskich wzmocni prace komisji wspólnej, bowiem to stowarzyszenie przez 7 lat swojej działalności podjęło, proszę uważać, jedną interwencję — zawiadomienie do UOKiK o zbadanie cen odpadów komunalnych w 2018 r., przyjęło jedną opinię — stanowisko związku w sprawie podziału Mazowsza w 2021 r. i jedno stanowisko na temat przesunięcia wyborów samorządowych w 2022 r. Jego przedstawiciele ani razu nie wypowiedzieli się na forum Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, mimo że na posiedzenie tego gremium byli przez ostatnie lata zapraszani.</u>
          <u xml:id="u-521.4" who="#JacekProtas">Konkludując, chcecie niestety, szanowni państwo, tzw. rzutem na taśmę w ostatniej chwili upolitycznić instytucję, z której byliśmy przez lata dumni i która stanowiła prawdziwą platformę współpracy i dialogu między rządem a samorządem terytorialnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#JacekProtas">W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej składam wniosek o odrzucenie w drugim czytaniu projektu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Monika Falej, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#MonikaFalej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy w sprawie sprawozdania komisji o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, druki nr 3284 i 3360.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#MonikaFalej">Przyznam szczerze, że niezrozumiały jest dla mnie sposób procedowania nad tym dokumentem, szczególnie że jest to projekt komisyjny. Jako komisja niewiele mieliśmy wspólnego z jego zainicjowaniem czy też procedowaniem nad nim, bo został nam on po prostu przedłożony. Nie wyszedł on tak naprawdę od nas jako od komisji. Nie widzę też uzasadnienia dla wprowadzenia proponowanych zmian, zarówno jeśli chodzi o ich obszar merytoryczny, jak i czas, w którym miałyby wejść w życie.</u>
          <u xml:id="u-525.2" who="#MonikaFalej">Przedłożony projekt ustawy ingeruje w istniejący i sprawdzony stan rzeczy. Składany jest na 3 miesiące przed końcem kadencji parlamentarnej i na krótko przed końcem kadencji samorządu. Mamy tu zatem naruszenie niepisanej zasady braku ingerencji tuż przed wyborami w formy organizacji pracy parlamentu i samorządu w kolejnych kadencjach. Jednak nie tylko czas wprowadzenia zmian jest niezrozumiały. Niezrozumiałe jest też uzasadnienie projektu. Nie znajduję żadnych racjonalnych przesłanek do przyjęcia proponowanych zmian. Pozostaje mi przypuszczać, że są one wprowadzane w imię krótkowzrocznego interesu politycznego. Projektodawcy twierdzą bowiem, że potrzeba nowelizacji ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej jest konsekwencją powstania nowych organizacji skupiających przedstawicieli trzech szczebli jednostek samorządu terytorialnego. Obecny stan rzeczy oddaje dość reprezentatywność jednostek samorządu terytorialnego. Odzwierciedla on podział poziomy jednostek na województwa, powiaty, gminy, a wśród gmin również podział ze względu na ich charakter na gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie, gminy miejskie, największe miasta.</u>
          <u xml:id="u-525.3" who="#MonikaFalej">Związek Powiatów Polskich negatywnie zaopiniował projekt nowelizacji zakładający poszerzenie składu komisji wspólnej o przedstawicieli dwóch kolejnych korporacji samorządowych: Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych oraz Związku Samorządów Polskich. Argumentuje on, że: dodanie jako członków przedstawicieli organizacji o charakterze horyzontalnym nie wnosi żadnej wartości dodanej, a jedynie grozi powstaniem sporów między właściwą organizacją sektorową a organizacją horyzontalną, uzurpującą sobie prawa do występowania w imieniu wszystkich jednostek samorządu.</u>
          <u xml:id="u-525.4" who="#MonikaFalej">Należy także nadmienić, że Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych nie ma odrębności prawnej, gdyż stanowi kontraktową formę współpracy organizacji regionalnych. Zarówno OPOS, jak i ZSP są zapraszane do udziału w pracach i posiedzeniach komisji oraz jej zespołów parlamentarnych. Mają też możliwość wypowiedzenia się w kwestiach istotnych dla reprezentowanych jednostek samorządu terytorialnego. Taki stan rzeczy pozwala na uwzględnienie głosu tych organizacji. De facto korzystają one z tej możliwości naprawdę sporadycznie.</u>
          <u xml:id="u-525.5" who="#MonikaFalej">Wedle mojej opinii negatywne zaopiniowanie projektu nowelizacji ustawy nie zamyka dyskusji na temat poszerzenia składu komisji, jednak to nie ten czas, a ta forma absolutnie temu nie sprzyja. W związku z powyższym w imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy wnoszę o odrzucenie projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-525.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Urszula Nowogórska, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Koalicja Polska — PSL, Unia Europejskich Demokratów przedstawić stanowisko klubu wobec komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, zawartych w drukach sejmowych nr 3284 i 3360.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#UrszulaNowogórska">Przed chwilą moi przedmówcy jasno nakreślili, że komisja samorządu terytorialnego i rozwoju regionalnego w zasadzie została postawiona przed faktem dokonanym, jeśli chodzi o konieczność akceptacji tego projektu ustawy. W zasadzie nie miała żadnego wpływu na kształt tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-527.2" who="#UrszulaNowogórska">Projekt ma na celu rozszerzenie grupy ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego uprawnionych do wyznaczenia przedstawicieli strony samorządowej w komisji wspólnej przez włącznie do niej Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych i Związku Samorządów Polskich oraz zmianę sposobu wyznaczenia przedstawicieli strony samorządowej w komisji wspólnej.</u>
          <u xml:id="u-527.3" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Związek Powiatów Polskich negatywnie zaopiniował projekt nowelizacji ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Powiaty bardzo wyraźnie powiedziały, że chcą odrzucenia przez Sejm propozycji poszerzenia składu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego o przedstawicieli organizacji zrzeszających wszystkie rodzaje jednostek samorządu.</u>
          <u xml:id="u-527.4" who="#UrszulaNowogórska">Przedstawiciele powiatów negatywnie odnieśli się do projektu nowelizacji ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zaproponowanej przez sejmową Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Chodzi szczególnie o poszerzenie składu komisji wspólnej o przedstawicieli dwóch kolejnych korporacji samorządowych, mianowicie Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych oraz Związku Samorządów Polskich.</u>
          <u xml:id="u-527.5" who="#UrszulaNowogórska">Związek Powiatów Polskich w piśmie skierowanym do sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wyjaśnił, że Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego jest forum współpracy i wypracowywania wspólnych stanowisk w zakresie ram prawnych i finansowych dotyczących funkcjonowania samorządu terytorialnego z uwzględnieniem cech wyodrębniających poszczególne grupy jednostek samorządu terytorialnego. Chodzi o województwa, powiaty, gminy, a wśród nich również o ich charakter: gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie, gminy miejskie oraz największe miasta.</u>
          <u xml:id="u-527.6" who="#UrszulaNowogórska">Związek Powiatów Polskich przypomniał też, że negatywna opinia o projekcie ustawy nie oznacza niechęci do współpracy z innymi korporacjami w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zarówno Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych, jak i Związek Samorządów Polskich są cały czas zapraszane do udziału w pracach i posiedzeniach Wspólnej Komisji Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz jej zespołów problemowych, co tutaj również zostało wielokrotnie powiedziane. Mają też możliwość wypowiadania się w kwestiach istotnych dla reprezentowania jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-527.7" who="#UrszulaNowogórska">Projekt nowelizacji ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej zakłada również rozszerzenie składu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z obecnych 24 do 32 członków.</u>
          <u xml:id="u-527.8" who="#UrszulaNowogórska">Zmiany dotyczą też zmniejszenia z 10 do ośmiu liczby członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej wyznaczanych przez ogólnopolską organizację reprezentującą jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-527.9" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Jesienią poprzedniego roku podobny projekt był opiniowany również przez związek województw. Związek województw uważa, że poszerzenie katalogu członków komisji wspólnej rządu i samorządu o organizacje reprezentujące przekrojowo wszystkie grupy jednostek samorządu terytorialnego zaburzy dialog pomiędzy stroną rządową a samorządową. Pozwolę sobie zacytować fragment z tego wystąpienia: Niewykluczone, że w praktyce przedstawiciele tego samego szczebla samorządu będą mieć odrębne zdania na dany temat i np. przedstawiciele ogólnopolskiej organizacji reprezentującej wszystkie szczeble i kategorie jednostek samorządu, w tym również gmin, nie zgodzą się ze stanowiskiem związku gmin polskich. Dwugłos we współpracy z rządem i samorządem, jak również z Komitetem Regionów Unii Europejskiej może doprowadzić do zaburzenia tak naprawdę wszystkich jej zadań zapisanych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-527.10" who="#UrszulaNowogórska">Dlatego mój klub nie akceptuje zapisów tej ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-527.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście składamy wniosek o odrzucenie tego fatalnego projektu ustawy w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#MichałGramatyka">Zawsze mnie wzrusza, kiedy słucham przedstawicieli wnioskodawców takich projektów. Wzrusza mnie ich kreatywność w operowaniu słowem. Przed chwilą usłyszeliśmy od jednego z posłów, że rozszerzenie składu komisji wspólnej jest potrzebne, dlatego że dyskusja kostnieje — przypominam sobie, jak demolowaliście Trybunał Konstytucyjny, tam też podnosiliście takie właśnie argumenty, że on np. nie wyrabia się z wydawaniem orzeczeń, że nie pracuje tak, jak powinien — albo np. w uzasadnieniu już podnosicie, że to wzbogacenie debaty. A prawda jest taka, że rząd po prostu chce się rozpychać w komisji, rząd chce osłabić stronę samorządową, która nie chce polityki, która jest oddana samorządowi i jakoś, kurczę, rząd nie potrafi znaleźć legalnego sposobu na zmianę tej sytuacji. Prawda jest taka, że w samorządzie państwa wpływy są niewielkie, że w samorządzie PiS sobie po prostu nie radzi. Nawet niezależnie od tego, jak bardzo nagłaśniacie jednostkowe przypadki zwycięzców, waszych samorządowców, to organizacje samorządowe trzymają się wolności, trzymają się zasad demokracji i są bardzo, bardzo daleko od demolowania prawa, jakim jest np. ten projekt ustawy. Nawet nie macie w sobie na tyle odwagi, żeby powiedzieć, kto jest autorem, prawdziwym autorem tego projektu ustawy — bo przecież nie komisja, o czym wspominali tutaj moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-529.2" who="#MichałGramatyka">Polska 2050 Szymona Hołowni zawsze była, jest i będzie partią, która szanuje samorządy. Wszyscy w Polsce powinniśmy szanować samorządy. Wielu z nas obecnych na tej sali wywodzi się właśnie z działalności samorządowej i tam zdobywało swoje pierwsze szlify. Nigdy nie zgodzimy się na takie rozwiązania, które samorząd osłabiają wobec władzy centralnej. Nigdy nie będzie naszej zgody na to, żeby osłabiać przedstawicielstwa samorządów np. w komisji wspólnej rządu i samorządu. Stąd składamy wniosek o odrzucenie tego gniota w drugim czytaniu. A państwu wnioskodawcom naprawdę dobrze radzimy, żebyście się może przyznali, kto ten projekt napisał i skąd ten projekt wyszedł, a nie utrzymywali takiej właśnie ściemy, że to jest komisyjny projekt ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-529.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kto z pań i panów posłów chce zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-530.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-530.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwsza pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-530.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-530.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem wyrazić swoje słowa szacunku, uznania i podziękowania wszystkim samorządowcom, którzy w tak piękny sposób budowali i wciąż budują bogactwo naszego kraju. To właśnie dzięki samorządowcom, dzięki waszej ciężkiej pracy Polska ma takie osiągnięcia w skali Unii Europejskiej, generalnie w Europie i na świecie.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#KrzysztofGrabczuk">PiS nie lubi samorządów.</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Kochamy samorządy.)</u>
          <u xml:id="u-531.3" who="#KrzysztofGrabczuk">PiS nie lubi żadnych organizacji, które są niezależne.</u>
          <u xml:id="u-531.4" who="#KrzysztofGrabczuk">Państwo już wielokrotnie, mówię do was, drodzy samorządowcy, widzieliście, byliście świadkami, że PiS chciał ograniczyć waszą działalność. To jest psucie państwa. Podporządkowanie samorządu przez jakąkolwiek partię polityczną jest to psucie państwa, bowiem samorządy jest to również władza publiczna.</u>
          <u xml:id="u-531.5" who="#KrzysztofGrabczuk">Jeśli chodzi o to, co wy dzisiaj proponujecie, jestem bardzo zdziwiony, ponieważ wielu z was to doświadczeni samorządowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Pamiętajcie o jednej rzeczy: myślcie o Polsce, nie myślcie o PiS-ie i o partii politycznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przygotowuje się pan poseł Jacek Protas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Po drugim etapie reformy samorządowej powołaliśmy powiaty i województwa. Trzeba było stworzyć organizm, z którym będziemy mogli w jakiś sposób współpracować. Samorządy mają ogromną władzę, zarządzają obszarami publicznymi, m.in. edukacją, i trzeba było stworzyć mechanizm takiego porozumienia między rządem a samorządem, żeby w Polsce był jakiś obszar konsultacji możliwych do przeprowadzenia. Istotą tego wszystkiego było to, żeby poszukiwać rozwiązania, bo one nie były proste. Przypomnę, że nie mogliśmy przyjąć ustawy o finansowaniu samorządu przez długie lata. Reforma, ta druga część, odbyła się na przełomie 1999 r. i 2000 r., a ustawę przyjęliśmy w 2003 r. albo 2004 r., jeżeli chodzi o finansowanie samorządu. A więc jest potrzebny taki organizm.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#MarekDyduch">Chciałem tylko zapytać, dlaczego teraz to dość kiepsko funkcjonuje, nie ma tego porozumienia, nie ma rozwiązywania konkretnych problemów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-535.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jacek Protas, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dariusz Stefaniuk, Prawo i Sprawiedliwość, się przygotowuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#JacekProtas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podczas posiedzeń komisji samorządu wielokrotnie słyszeliśmy o szacunku, jakim panie i panowie z PiS darzą polskie samorządy, przedstawicieli polskich samorządów, przedstawicieli korporacji, którzy często również biorą udział w posiedzeniach komisji. Dlaczego zatem upieracie się państwo przy projekcie, który jest negatywnie opiniowany przez naszych partnerów, przez korporacje samorządowe? Mało tego, nawet Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych, które dopychacie do komisji wspólnej rządu i samorządu, wniosło o odroczenie procedowania nad zmianami, które proponujecie w tym projekcie. Jeżeli tak szanujecie korporacje, tak szanujecie samorządowców, to wycofajcie się z popierania tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Dariusz Stefaniuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przygotowuje się pan poseł Janusz Kowalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#DariuszStefaniuk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Pozwolę sobie się całkowicie nie zgodzić z moimi przedmówcami. To absolutny, totalny brak zrozumienia. To wy, Platforma Obywatelska upolityczniliście polskie samorządy. To wy upolityczniliście samorządy terytorialne w dużych miastach. Widzimy to na przykładzie Warszawy, widzimy to na przykładzie Trójmiasta, widzimy to na przykładzie Poznania. Wszyscy widzieliśmy, jakie marsze robiliście razem z samorządowcami, gdy przeżywaliśmy kryzys węglowy. Mówiliście, że nie można pomagać mieszkańcom, że nie można sprzedawać węgla. To wy działaliście politycznie, pokazywaliście sztandary polityczne, żeby upolitycznić samorząd. My dzisiaj otwieramy komisję wspólną rządu i samorządu dla innych organizacji samorządowych właśnie po to, żeby nie było tych skostniałych, politycznych organizacji samorządowych, które naruszały parytety, które były od lat. Wiem to na przykładzie Związku Miast Polskich. Tak właśnie się to odbywało. A dzisiaj mówicie, że samorządy mają się źle. Pokażcie mi wójta, samorządowca, który powie, że dzisiaj jest mniej pieniędzy w samorządach niż za waszych czasów. Samorządy nigdy nie miały takich środków jak za czasów PiS-u. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#JanuszKowalski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jako były wiceprezydent i były radny miasta Opola, jako samorządowiec mogę stwierdzić jedno: dzisiaj to Platforma Obywatelska uderza w istotę polskich samorządów i jest głucha na patologie, szczególnie platformiane, w samorządach. Dzisiaj zatrzymany został wiceburmistrz dzielnicy Praga Południe. Gdzie jest Platforma Obywatelska? Milczy o wielkiej aferze śmieciowej Rafała Trzaskowskiego. Milczy o tym, że Arkadiusz Wiśniewski, prezydent Opola, połasił się na dwa mieszkania w TBS kosztem niezamożnych rodzin. Gdzie jest Platforma Obywatelska, kiedy jej prezydenci prowadzą politykę zagraniczną alternatywną wobec polityki Rzeczypospolitej Polskiej i polskiego rządu i upolityczniają samorządy? My, szanowni państwo, kochamy samorządy, ale jedno jest pewne: samorząd to część polskiego państwa. Samorządowcy muszą być lojalni wobec polskiego państwa. Nie mogą uprawiać, tak jak np. pan Chełstowski, alternatywnej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sprawozdawcę komisji pana posła Tomasza Ławniczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#TomaszŁawniczak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W zasadzie nie było pytań pod moim adresem jako posła sprawozdawcy, natomiast było cały szereg uwag krytycznych. Potwierdzę to, co mówił Jacek Protas. Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych nie tyle skrytykowało całość projektu, ile proponuje odłożyć to na następną kadencję. Ale to właśnie świadczy o tym, że to nie jest zakulisowe umawianie się pomiędzy inicjatywą komisyjną a jednym ze stowarzyszeń, które bierzemy pod uwagę, które zawiązało się w 2013 r. i które bierze udział w pracach komisji wspólnej rządu i samorządu i będzie mogło go brać w sposób stały, z głosem nie tylko doradczym, ale i stanowiącym.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#TomaszŁawniczak">Proszę państwa, naprawdę jest najlepiej, gdy w samorządach jest jak najmniej polityki, a jak najwięcej pragmatyki. Czasem jednak do samorządów wkradają się, mówię do pana posła, tego rodzaju rzeczy, że ktoś z Platformy Obywatelskiej zostaje wyrzucony z partii za koalicję z PiS-em. Mogę podać tego rodzaju przykłady, ale nie będę rozdawał z tej trybuny żadnych pocałunków śmierci. Akurat PiS nie jest odizolowany, tylko PiS chce wspólnie z innymi ugrupowaniami pragmatycznie rozwiązywać różnorodne problemy, które stoją przed samorządami.</u>
          <u xml:id="u-543.2" who="#TomaszŁawniczak">Szanowni Państwo! Nie ma racji bytu wojna rządu z samorządami. Otwarta i czynna reakcja rządu Mateusza Morawieckiego poprzez Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, odpowiedź na COVID, Polski Ład jest zupełnie inną reakcją aniżeli reakcja rządu Donalda Tuska — sam byłem wtedy radnym i samorządowcem, potem wicestarostą jednego z powiatów w Wielkopolsce — na kryzys finansowy po upadku Lehman Brothers w 2008 r. Mogę podać, ale to nie jest dyskusja na ten moment, wyrażone w liczbach przykłady różnorodnych konsekwencji, które dotknęły samorządy w wyniku bierności rządu, i pozytywną, nadzwyczajną liczbę inwestycji, które samorządy przeprowadzają obecnie mimo różnorodnych struktur kryzysowych, w jakich funkcjonujemy.</u>
          <u xml:id="u-543.3" who="#TomaszŁawniczak">Szanowni Państwo! Będziemy oczywiście zwoływać Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, aby rozpatrzyła wniosek o odrzucenie, natomiast chcę wyraźnie powiedzieć: przed nami jako parlamentarzystami, prawdopodobnie już nie w tej, ale w przyszłej kadencji, przed tym, kto zostanie wybrany, jest reforma finansów samorządów terytorialnych, bo rzeczywiście to jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-543.4" who="#TomaszŁawniczak">Nikt nie odbierał samorządom pieniędzy z kasy samorządowej, natomiast przenieśliśmy do kieszeni obywateli cześć pieniędzy publicznych, w tym samorządowych, ale też rządowych. Zadania samorządów pozostały i rzeczywiście trzeba się zastanowić nad tym obszarem, bo ciągłe tylko i wyłącznie dotowanie np. za pomocą subwencji wyrównawczej, która niedługo prawdopodobnie zostanie ogłoszona, to tymczasowe rozwiązanie, a na dłuższą metę w ten sposób to nie wytrzyma. Tyle z mojej strony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-543.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W dyskusji złożono wnioski o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-544.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proponuję, aby Sejm przystąpił do głosowania bez odsyłania projektu ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-544.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-544.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-544.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (druki nr 3424 i 3447).</u>
          <u xml:id="u-544.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Zbigniewa Dolatę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#ZbigniewDolata">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, zawartym w drukach nr 3424 i 3447.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#ZbigniewDolata">W dniu 5 lipca komisja rolnictwa przeprowadziła pierwsze czytanie projektu oraz rozpatrzyła go i wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić projekt ustawy. Jest to projekt oczekiwany przez rolników, postulowany przez organizacje rolnicze. Jego celem jest uproszczenie przepisów dotyczących płatności bezpośrednich oraz rolnictwa ekologicznego. Zmiany, które projekt wprowadza, wpłyną na zwiększenie dostępności wsparcia dla polskich rolników i poprawią sytuację polskich rolników, którzy zmagają się z gospodarczymi skutkami rosyjskiej agresji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-545.2" who="#ZbigniewDolata">Jakie to są zmiany? Po pierwsze, w sytuacji naruszenia przepisów dotyczących przyznawania wsparcia, gdy podjęta zostanie decyzja o przyznaniu płatności, zmniejszona będzie jedynie ta płatność, której dotyczy naruszenie powodujące nałożenie kary. Po drugie, to jest niezwykle ważna zmiana, wprowadza się płatności dla małych gospodarstw. Małe gospodarstwa zostały tutaj zdefiniowane jako te od 1 ha do 5 ha powierzchni. Dotyczy to 51% rolników, którzy ubiegają się o płatności bezpośrednie. Gospodarują oni zaledwie na 12% gruntów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-545.3" who="#ZbigniewDolata">Płatność ta zastąpi wszystkie inne rodzaje płatności bezpośrednich, w tym ekoschematy. Dzięki tej zmianie rolnicy gospodarujący na niewielkich areałach, czyli chodzi głównie o gospodarstwa, właściwie wyłącznie o gospodarstwa rodzinne, zyskają dodatkowy rok na przygotowanie się do nowych wymagań, a w roku bieżącym otrzymają dopłaty. Płatność dla małych gospodarstw będzie miała charakter opcjonalny, czyli rolnik będzie mógł z niej skorzystać, ale nie musi z niej skorzystać, może zrezygnować z tej możliwości i ubiegać się o płatności w ramach ekoschematów. Wtedy poziom tej płatności będzie wyższy, jednak ci, którzy zdecydują się na skorzystanie z tej nowej możliwości, otrzymają 225 euro na 1 ha, czyli 1125 euro, jeśli to gospodarstwo będzie miało 5 ha powierzchni. Jest to rozwiązanie, które wychodzi naprzeciw oczekiwaniom, jak już mówiłem, formułowanym przez znaczną część środowisk rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-545.4" who="#ZbigniewDolata">Po trzecie, uproszczony zostanie ekoschemat: rolnictwo węglowe. To uproszczenie będzie polegało na zniesieniu wymagań dotyczących uzyskania minimalnej liczby punktów koniecznych do ubiegania się o płatność z tego ekoschematu. Umożliwi się też łączenie niektórych praktyk na tej samej powierzchni gospodarstwa, czyli np. praktyka: międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe będzie mogła być łączona z praktyką: wymieszanie obornika. To też było postulowane przez rolników. Zmniejsza się też powierzchnię, dla której powinien zostać opracowany plan nawożenia w ramach praktyki: opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia. Teraz będzie to minimum 50% sumy powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków zielonych w gospodarstwie. Wcześniej trzeba było przygotować taki plan dla 100% powierzchni. Te wszystkie zmiany, które dotyczą tego ekoschematu, spowodują, że zwiększy się liczba beneficjentów, rolników, którzy będą mogli skorzystać z tego działania.</u>
          <u xml:id="u-545.5" who="#ZbigniewDolata">W zakresie rolnictwa ekologicznego zmiana planu przewiduje obniżenie z 0,5 DJP na 1 ha do 0,3 DJP na 1 ha, jeśli chodzi o minimalny poziom obsady zwierząt wymagany przy ubieganiu się o premię za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej. To działanie w sposób zdecydowany wpłynie na zwiększenie zainteresowania rolnictwem ekologicznym, zwiększy liczbę potencjalnych beneficjentów.</u>
          <u xml:id="u-545.6" who="#ZbigniewDolata">Wszystkie te zmiany są, tak jak powiedziałem, oczekiwane przez rolników. Rolnicy będą mieli czas do 31 sierpnia na złożenie korekt do już złożonych wniosków. Będą mogli też objąć tymi nowymi wnioskami te grunty, co do których ze względu na pewne wątpliwości nie składali wniosku np. na ekoschemat: rolnictwo węglowe. A więc, tak jak powiedziałem, ta liczba beneficjentów się zwiększy. Stąd też ten projekt został przez komisję rolnictwa zaopiniowany pozytywnie i komisja, tak jak powiedziałem na wstępie, wnosi, aby Wysoka Izba ten projekt zechciała uchwalić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-545.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Maciej Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#MaciejGórski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedliwości odnośnie do projektu ustawy z druku nr 3424 o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#MaciejGórski">W zasadzie pan poseł Dolata powiedział wszystko. Projekt jest krótki. Projekt wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rolników gospodarujących na mniejszym areale. Finalnie rolnicy otrzymują więcej pieniędzy na podstawie tego oświadczenia. Oczywiście te oświadczenia są dobrowolne. Będą mogli je złożyć rolnicy, którzy policzą, że to im się opłaci. Jeżeli rolnik, który ma kilka hektarów, wykorzysta ekoschematy i spodziewa się wyższych płatności, oczywiście może nie wstępować do tego systemu, jest to dobrowolne. Klub Prawa i Sprawiedliwości będzie popierał tę ustawę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#KazimierzPlocke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dzisiaj mamy 11 lipca 2023 r. A co robi rząd PiS? Otóż rękoma swoich posłów proponuje zmianę przepisów ustawy, które rolnicy zrealizowali, składając wnioski o dopłaty do 30 czerwca br. To był ostatni dzień na składanie wniosków.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#KazimierzPlocke">A co mamy dzisiaj? Otóż uważamy, że zaproponowane przepisy to chyba wyraz strachu i obaw przed rolnikami i wydarzeniami, które będą miały miejsce jesienią tego roku. Okazuje się, że nagle policzyliście, że jak czegoś natychmiast nie zrobicie, to kilkaset tysięcy małych gospodarstw zamiast otrzymać równowartość 270 euro do 1 ha, bo taka jest średnia Unii Europejskiej, otrzyma dopłatę 119 euro do 1 ha. A zatem z dnia na dzień proponujecie ryczałt dla wszystkich gospodarstw do 5 ha do poziomu 225 euro do 1 ha. W związku z tym mam pytanie: Na jakiej podstawie prawnej i kto to obliczy? A co z rolnikami, którzy posiadają np. 5,5 ha? Tym się należy dopłata nie 225 euro do 1 ha, tylko 119 euro, jak pierwotnie wyliczono?</u>
          <u xml:id="u-549.2" who="#KazimierzPlocke">Dziś tę operację nazywacie uproszczeniami w ekoschematach, których jest zbyt wiele i które są zbyt skomplikowane. Otóż te uproszczenia zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy mają dotyczyć 51% rolników, czyli ok. 650 tys. gospodarstw rolnych. A gdzie byliście, gdy od 2 lat rolnicy, eksperci, opozycja zwracali uwagę, że ekoschematy są zbyt liczne i skomplikowane, akty wykonawcze — zbyt późno wdrażane, a szkolenia — w powijakach? Jeździliście po Polsce i opowiadaliście, że macie wszystko pod kontrolą. Import ukraińskiego zboża też był pod kontrolą. Dziś wiemy, jak z tą kontrolą wyszło.</u>
          <u xml:id="u-549.3" who="#KazimierzPlocke">Zwracam uwagę, że gdy wystartowała tegoroczna kampania przyjmowania wniosków o dopłaty, dopiero publikowano rozporządzenia i szkolono ekspertów i doradców. Żeby była pełna jasność: po stronie Polski, czyli waszego rządu, leży odpowiedzialność za kształt ekoschematów oraz ich wdrażanie. To jest domena państw członkowskich, ale takich wyborów dokonał wasz rząd.</u>
          <u xml:id="u-549.4" who="#KazimierzPlocke">Rolnicy muszą wiedzieć, że płatności dla gospodarstw do 5 ha będą na rok. A co w przyszłym roku? Naszym zdaniem ten projekt ma charakter wyborczy. Wiemy, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa szykuje na wrzesień br. zmasowaną akcję informacyjną o ekoschematach, żeby rolnikom było lżej. Jak wiemy, jak was znamy, przy okazji szkoleń zasypiecie rolników wyborczymi ulotkami, patriotycznymi listami od prezesa oraz obietnicami bez pokrycia premiera Morawieckiego. Rolnicy muszą wiedzieć, że ryczałtowe płatności są negocjowane z komisją europejską, i to w ostatniej chwili. Rozumiemy, że tak na wszelki wypadek. Chodzi o to, żeby mieć winnego, jakby wam coś nie wyszło w negocjacjach z Komisją Europejską. Dobrze, że rolnicy dostaną, zamiast 119 euro, 225 euro dopłaty do 1 ha. Mamy też pytanie, gdzie te wysokie dopłaty na poziomie dopłat dla niemieckich i francuskich rolników, które obiecaliście polskim rolnikom w 2015 r.</u>
          <u xml:id="u-549.5" who="#KazimierzPlocke">Podsumowując, chcę powiedzieć, że poprzemy tę ustawę. I mówimy: sprawdzamy. Bo polskim rolnikom te pieniądze się należą, w odróżnieniu od sowitych nagród przyznanych ministrom, bo rzekomo się im należały, jak powiedziała premier Beata Szydło. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-549.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jacek Czerniak, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-550.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-550.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-550.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-550.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jest. Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-550.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-550.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wykluczony.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#ZbigniewZiejewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, druk nr 3424.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#ZbigniewZiejewski">W zmienianej ustawie w art. 147a wprowadza się przepis zapewniający płatność dla małych gospodarstw, o której mowa w art. 28 rozporządzenia 2021/2115. Płatność ta zastępuje wszystkie inne rodzaje płatności bezpośrednich, w tym ekoschematy. Pozwoli to mniejszym rolnikom gospodarującym na niewielkim areale od 1 do 5 ha na uzyskanie wsparcia w uproszczonej formie niewymagającej od nich spełnienia wszystkich warunków określonych dla innych płatności, które musieliby spełnić, gdyby ten uproszczony system nie został wprowadzony.</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#ZbigniewZiejewski">Gospodarstwa, o których mowa, czyli od 1 do 5 ha, stanowią bowiem grupę, w której odnotowuje się najniższe dochody z działalności rolniczej, a co za tym idzie — ich możliwości dostosowania się do nowych wyzwań wynikających z planu są najbardziej ograniczone. Jeśli weźmiemy pod uwagę statystyki, grupa ta stanowi ok. 51% wszystkich rolników ubiegających się o płatności bezpośrednie, a jednocześnie dysponuje zaledwie 12% powierzchni gruntów rolnych w Polsce. Wysokość płatności dla małych gospodarstw proponuje się ustalić na poziomie 225 euro na 1 ha. Z drugiej strony projektowana wysokość wsparcia dla małych gospodarstw jest niższa od łącznego poziomu płatności, jakie rolnik może uzyskać, decydując się na podjęcie dodatkowych zobowiązań i ubieganie się o płatności w ramach ekoschematów. Podobnie w przypadku rolników funkcjonujących na bardziej wymagających rynkach, tzn. w tych sektorach, które obejmują płatności związane np. z produkcją mleka, wołowiny, buraków cukrowych czy chmielu. Płatność dla małych gospodarstw nie zapewni wsparcia na tak wysokim poziomie, jakie można uzyskać dzięki dodatkowym płatnościom stosowanym w tych sektorach, a więc nie będzie stanowiła zachęty do rezygnowania z tych kierunków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#ZbigniewZiejewski">W uzasadnieniu projektu ustawy możemy przeczytać, że stawka płatności dla małych gospodarstw w połączeniu z proponowanym maksymalnym limitem powierzchni 5 ha stanowić będzie kwotę 1250 euro. Zatem mam pytanie do pana ministra. Jeżeli 225 euro do 1 ha, maksymalna kwota 1250, to ta stawka na 1 ha powinna stanowić 250 euro, a nie 225. Skąd wynika ta różnica, panie ministrze? Prosiłbym pana o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-551.4" who="#ZbigniewZiejewski">Zgodnie z projektem ustawy termin na złożenie odpowiedniego żądania oraz termin na jego wycofanie proponuje się ustalić na okres do 31 sierpnia 2023 r. Proponuje się, aby płatność dla małych gospodarstw była przyznawana w drodze decyzji. Dodawany do zmienianej ustawy art. 147b wprowadza zmiany w zakresie ubiegania się o płatności w ramach ekoschematu: rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, zwanego dalej ekoschematem: rolnictwo węglowe, oraz o płatności ekologiczne. Zmiany te zostaną zgłoszone Komisji Europejskiej jako zmiana planu ze skutkiem od roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-551.5" who="#ZbigniewZiejewski">Ponadto proponowane zmiany dotyczą rozszerzenia możliwości realizacji poszczególnych praktyk objętych tą interwencją w gospodarstwach. Chodzi o umożliwienie łączenia niektórych praktyk na tej samej powierzchni albo zmniejszenie powierzchni do co najmniej 50% sumy powierzchni gruntów ornych i użytków trwałych zielonych w gospodarstwie, do której powinien zostać opracowany plan nawożenia w ramach praktyki opracowania przestrzegania planu nawożenia. Dodatkowo wprowadzenie w zakresie możliwości łączenia na tej samej powierzchni niektórych praktyk, np. praktyki międzyplony ozime, wsiewki poplonowe z praktyką wymieszania obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji, jest uzasadnione z punktu widzenia prowadzenia zabiegów agrotechnicznych. Umożliwienie łączenia praktyk powinno przełożyć się na wzrost zainteresowania rolników płatnościami w ramach ekoschematu: rolnictwo węglowe. Niemniej jednak należy umożliwić rolnikom złożenie wniosków o przyznanie płatności w ramach ekoschematu: rolnictwo węglowe na zmienionych zasadach lub dokonanie zmian w przypadku już złożonych wniosków. Jednakże trudno nie odnieść wrażenia, że pomysł ten nie jest niczym innym jak popularną kiełbasą wyborczą. W roku wyborczym proponuje się rolnikom dopłatę, która ma charakter jednorazowy. Dodatkowo patrząc na obecne problemy rolników, ta kwota jest niewystarczająca, 1000 euro to nie jest rozwiązanie dla rolników. Problemy, z jakimi borykają się dzisiaj rolnicy ze sprzedażą malin, ze sprzedażą zbóż, problemy, które występują ze sprzedażą drobiu, gdzie nie mogą sprzedać indyczki, problemy, gdzie nie mogą się zalogować w związku z suszą, to są problemy, które dzisiaj stoją przed polskim rolnictwem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-551.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Co do zasady my popieramy upraszczanie procedur związanych z płatnościami. Jako Konfederacja chcielibyśmy, żeby urzędnik był w ogóle jak najdalej od rolnika, by nie było tej zbędnej biurokracji, ale żyjemy w takim świecie, w jakim żyjemy. Widzimy w tej ustawie pewną minimalną liberalizację polityki dotyczącej ekoschematów narzuconych przez Unię Europejską, ale to jest tylko stan przejściowy, a nie jakiś pożądany przez nas, więc to dalej nie jest to. Widzimy, że dokręcany rolnik jest dzisiaj, dociskany przez Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#MichałUrbaniak">Ta ustawa trochę poprawia, ale mam też wrażenie, że głównym jej celem jest zamknięcie ust choćby do wyborów tym, którzy za chwilę mogą wypaść z rynku przez taką właśnie krótkowzroczną politykę. Są państwo też trochę naiwniakami, jeśli uważacie, że Unia Europejska nie będzie warunkować tych dopłat, bo wiemy, że mają być one też uzależnione od decyzji Komisji Europejskiej, czyli jak będą chcieli dokręcić śrubę, to zabronią, i pewnie nic nie zrobicie, a mogą chcieć, bo widzimy, jak działa ta polityka. Cały Europejski Zielony Ład, szkalowanie właścicieli hodowli klatkowych czy chęć zalewania torfowisk przepychana przez Fransa Timmermansa — to jest kierunek, który spowoduje zapaść w polskim rolnictwie, jeśli tego się nie odwróci.</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#MichałUrbaniak">Państwo doprowadziliście też do zapaści cenowej choćby na rynku malin. Kiedyś rolnik mógł sprzedać maliny w cenie kilkunastu złotych za 1 kg. Obecnie te ceny spadły nawet do 4 zł za 1 kg w skupach. Nikt nie mówi, że taka wysoka cena powinna się utrzymać przez wiele, wiele lat, ale przy kosztach produkcji 6–7 zł, jeśli sprzedajmy coś za 4, ciężko się utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-553.3" who="#MichałUrbaniak">Warto w tym miejscu przypomnieć też o najbardziej chyba palącym problemie polskiej wsi, także problemie polskich konsumentów. Toniemy dalej w zbożu z Ukrainy, a chyba niewiele w tej kwestii tak realnie się zmieniło, jeśli chodzi o ograniczenie wywozów. Możemy za chwilę też tonąć właśnie w malinach, w jajach, w drobiu z Ukrainy. Wielu polskich plantatorów, rolników, siewców, hodowców może z tego rynku zniknąć. Przypominam, że jeszcze w maju zeszłego roku Unia Europejska podjęła decyzję o bezcłowym otwarciu granic dla produktów rolnych z Ukrainy. Nie liczyli się z naszym interesem. To właśnie doprowadziło do katastrofy. Z drugiej strony nic dziwnego, skoro państwo bardzo słabo o ten interes zabiegali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z dużym uznaniem witam argument mojego przedmówcy, który powiedział, że możemy tonąć w jajach. Nie wiem, jak on sobie to wyobraża, ale ja wyobrażam sobie to na co najmniej dwa sposoby.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#MichałGramatyka">Koło Parlamentarne Polska 2050 oczywiście poprze tę ustawę. Jest ona krótka, techniczna. Popieramy oczywiście wszystkie zastrzeżenia, które z tej mównicy padły w wystąpieniach naszych przedmówców. Mogą państwo liczyć na nasz głos za tą ustawą ze względu na to, że te uproszczenia są po prostu dziś dla rolników korzystne. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zbigniew Ajchler, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#ZbigniewAjchler">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Koleżanki i Koledzy! Posłanki! Zmiana ustawy o planie strategicznym na lata 2023–2027 to dobra zmiana i dobra decyzja. Nie ma idealnych decyzji w dzisiejszym świecie, trudnym, rolniczym świecie, trudnym do pracy, trudnym do prowadzenia, jeśli to jest podstawowe źródło utrzymania danej rodziny. Ten wie to najlepiej, kto w tym pracuje zawodowo i wie, jakie można osiągać zyski. Oceniam tę decyzję również jako wiarygodność rządu w stosunku do małych podmiotów gospodarczych. Wszędzie się mówi: globalizacja, powiększanie gospodarstw, każdy chce mieć więcej, dzisiaj ma 10, jutro chce mieć 20, pojutrze 100 czy 200 ha. To jest naturalna kolej rzeczy, oczekiwanie. Małe gospodarstwa, od 1 ha do 5 ha, to są gospodarstwa, które oczywiście w większości są w układzie warzywnym, ekologicznym itd., bo to jest ich tzw. ratunek w wielu przypadkach, jeśli chodzi o egzystencję ich całej rodziny. Uważam to za wiarygodność rządu w stosunku do tych podmiotów nadającą im pewność gospodarowania. Oczywiście wybór będzie ewoluował wśród nich w sposób naturalny. Tak to się działo w innych krajach. Mianowicie gospodarstwa w Niemczech czy w innych krajach zachodnich prowadziły działalność w ten sposób, że najpierw 1, 2, 3, 4, 5, 10 ha prowadzili sami. Potem okazało się, że dochody były zbyt małe. Potem okazało się, że trzeba dać do wydzierżawienia, do poddzierżawienia, a potem okazało się, że trzeba sprzedać i założyć inny interes itd., itd. Takie procesy dzieją się po 50–60 lat w danym państwie, niejednokrotnie dłużej.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#ZbigniewAjchler">Mam nadzieję, że ta ustawa zachęci również małe gospodarstwa do tworzenia spółdzielni produkcyjnych, spółdzielni produkcyjnych produktu czy spółdzielni produkcyjnych danego gatunku prowadzonych zwierząt. W krajach zachodnich te spółdzielnie się rozwijają. Nikomu nie przeszkadza słowo „komuna” czy „spółdzielczość”. To słowo nigdy nie kojarzy się z czymś gorszym czy złym. U nas, w Polsce, z powodów politycznych, z powodu wpływów rosyjskich jest niechęć do spółdzielczości rolniczej. Nie mamy spółdzielczości rolniczej w Polsce, a są, zostały resztki tych spółdzielni, 500–600 sztuk w całym kraju, które są przykładem gospodarowania dla wielu. Rolnicy o tym wiedzą. Być może to będzie zalążek odnowy spółdzielczości w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#ZbigniewAjchler">Ten rząd dał szansę również spółdzielniom produkcyjnym w Polsce. Oczywiście one się zmieniają, one ewoluują kapitałowo. Ale dał szansę uczestniczenia w pomocy, w dopłatach wynikających z wojny na Ukrainie i sytuacji zawieruchy wojennej w ogóle w całej Europie i świecie. Dopuścił spółdzielczość rolniczą dzięki magicznej granicy, przekroczeniu granicy 300 ha, czyli dzieląc to, 300 ha przez wielkość, liczbę członków czy rodzin spółdzielczych, które żywią się z dochodów z tych spółdzielni. One inaczej nie pracują, tak samo jak rolnicy indywidualni, a jednak do tej pory były dyskryminowane na całym Zachodzie — powtarzam to zawsze jak mantrę: w Japonii, we Włoszech, w Izraelu, we Francji. Największe towarowe rolnictwo Europy nie wstydzi się spółdzielczości rolniczej, tylko innych spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#ZbigniewAjchler">Danish Crown, spółdzielnia duńska — 95% obrotów duńskich rolniczych przechodzi przez spółdzielnie — obejmuje 1,5 tys. rolników indywidualnych mających pełną samodzielność gospodarowania w układzie spółdzielczym. Mają ogromne powodzenie. Nam tylko brakuje teraz, w tej chwili, żeby jeszcze nadać tę pewność tym resztkom spółdzielni, żeby to były gospodarstwa rodzinne czy wielorodzinne.</u>
          <u xml:id="u-557.4" who="#ZbigniewAjchler">Proszę rząd o przeanalizowanie tej kwestii, szczególnie przy zmianie ustawy o ustroju rolnym państwa. To są bardzo ważne sprawy, życia i śmierci dla tych wielu ludzi. Bo czymże się mogą różnić spółdzielcy pracujący, wykonujący tę samą czynność, tę samą pracę w gospodarstwach indywidualnych i ci sami spółdzielcy, rolnicy zrzeszeni w spółdzielczości rolniczej. Chcę jeszcze raz powiedzieć: Włochy — 65% obrotów rolniczych przechodzi przez spółdzielnie. Uważam, że spółdzielnie są panaceum, rozwiązaniem dla wielu małych gospodarstw, tych od 1 ha do 5 ha, o których dzisiaj rozmawiamy, o które rząd zadbał, dając 225 euro. Trzeba popatrzeć na to z tej strony, a nie ze strony niedomagań. Tak jak powiedziałem na samym początku: nie ma rozwiązań idealnych. To rozwiązanie jest krokiem naprzód, aby nadać wiarygodność tego rządu, pewność gospodarowania chociaż na tych skrawkach ziemi. Oczywiście dla gospodarstwa czy właściciela 2–3 tys., 4 tys. ha czy 100 czy 200 ha to nie jest żadna dochodowość z 1 ha czy 5 ha, ale dla tych ludzi to jest w niektórych przypadkach życie albo śmierć.</u>
          <u xml:id="u-557.5" who="#ZbigniewAjchler">Decyzja będzie należała do nich, ja osobiście, jako rolnik z 42-letnim doświadczeniem cieszę się, że ta decyzja idzie w kierunku pewności. Nie ma nic gorszego w polskim rolnictwie, nie ma nic gorszego niż niepewność, niestabilność przepisów prawa, dorywczość, chwilowość istnienia prawa. Każdy podmiot gospodarczy oczekuje stabilnego, dobrego, rozsądnego rozwiązania, czy to fiskalnego, czy to to wyrównania dochodów, czy to innych rzeczy. To buduje i powoduje wzrost gospodarstwa, wzrost zamożności, wzrost świadomości. Polscy rolnicy wiedzą, jak żyją rolnicy w innych krajach, zachodnich. Wiedzą, że jest przepaść między tymi podmiotami w Polsce i za granicą. Rządy wielu pokoleń naszego państwa oszukiwały rolników, że można się wyżywić z 10 ha gospodarstwa. Ale jak można się wyżywić? Jak? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-557.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś jeszcze chce zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-558.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-558.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o pilnowanie dyscypliny czasowej, bo mamy bardzo duże opóźnienie.</u>
          <u xml:id="u-558.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Musimy sobie uczciwie powiedzieć, że sytuacja wielu rolników jest bardzo trudna. Nie tak dawno rozpoczęły się problemy rolników, którzy byli producentami zbóż. Te problemy się nie skończyły, one w najbliższych tygodniach mogą się jeszcze nasilić. Widzimy dzisiaj, co się dzieje, jeśli chodzi o owoce miękkie: producenci malin, porzeczek, truskawek, agrestu niestety muszą sprzedawać je czasami poniżej ceny ich wytworzenia.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Ministrze! Nie chodzi o przetrwanie do wyborów. Dzisiaj polskie rolnictwo, biorąc pod uwagę konkurencję międzynarodową, potrzebuje stabilności i rozwoju, jeśli chodzi o przyszłość. Nie da się tylko i wyłącznie gasić pożaru. Trzeba dzisiaj rolnikom przedstawić plan działania na następne lata. To nie może dotyczyć tylko małych gospodarstw, bo duże gospodarstwa również wpadają w międzynarodową konkurencję. Bez wsparcia rządu, bez jasnych, czytelnych sygnałów sobie nie poradzą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-559.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#JanuszKowalski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! 637 tys. polskich rolników czeka na tę ustawę, ponieważ prostsze zasady uzyskania dopłat przy bardzo skomplikowanym systemie ekoschematu, wymyślonym przez Irlandczyka Phila Hogana to jednak jest dobra informacja. Przynajmniej ten rok jest potrzebny rolnikom na dostosowanie się, przystosowanie, a być może od czerwca 2024 r., kiedy Niemka Ursula von der Leyen i ten szaleniec Frans Timmermans w końcu przestaną pełnić swoje funkcje w Komisji Europejskiej…</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A kto jest komisarzem do spraw rolnictwa?)</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#JanuszKowalski">…nastąpi otrzeźwienie w Komisji Europejskiej i rzeczywiście Komisja Europejska na poważnie zajmie się nieprzeszkadzaniem w gospodarce na każdym możliwym obszarze i rolnikom, i przedsiębiorcom, ponieważ to, co robi Frans Timmermans, który uderza w rolnictwo swoimi wymysłami energetycznymi, jest ogromnym zagrożeniem dla polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-561.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Te rozwiązania zaproponowane przez Komisję Rolnictwa wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rolników. Była o nich mowa już na spotkaniach rolników, m.in. w Wielkopolsce w I kwartale, w których uczestniczyli przedstawiciele rządu, m.in. pan minister Bartosik. Wówczas sygnalizowano, po pierwsze, bardzo krótki okres na wprowadzanie nowych rozwiązań, po drugie, właśnie te biurokratyczne procedury i nowe rozwiązania i po trzecie, również niewystarczającą akcję informacyjną, mimo że ona była, ale ze względu na czas była bardzo ograniczona. Stąd propozycja, która zmierza do tego, żeby gospodarstwa do 5 ha korzystały z uproszczonej formuły, jest zasadna, zwłaszcza że, jak wynika z uzasadnienia, one stanowią czy wnioskodawcy stanowią 51% wszystkich rolników.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać, ilu rolników do tej pory złożyło wnioski o dopłaty, uwzględniając również te nowe elementy, jakimi są ekoschematy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-563.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#KazimierzPlocke">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Proces legislacyjny tej ustawy zakończy się pewnie w ciągu kilku tygodni. Rolnikom pozostaną może z 2 tygodnie na złożenie stosownych wniosków o dopłaty. Tak traktujecie rolników, że bardzo mało czasu będą mieli na przygotowanie się do nowej zasady otrzymania płatności bezpośrednich.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#KazimierzPlocke">I kolejna kwestia, która jest bardzo istotna. Czy minister może zdradzić, na jakim etapie jesteśmy, jeżeli chodzi o negocjacje z Komisją Europejską w celu uzyskania zgody na zmianę zasad w „Planie strategicznym dla wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027”? Czy rząd posiada alternatywne rozwiązania w przypadku, kiedy Komisja Europejska odmówi zatwierdzenia naszej propozycji? Bardzo bym prosił o jasną, rzeczową odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-565.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Najpierw do pana ministra Kowalskiego. W przyszłym roku będzie już 20 lat, jak bierzemy pieniądze z tej Unii na dopłaty bezpośrednie dla rolników. Polskie rolnictwo się zmieniło nie do poznania. Dosprzętowiono prawie wszystkie gospodarstwa. Nie możemy wytykać Unii Europejskiej, że ma dawać pieniądze i nie wtrącać się do niczego. Brak logiki w tym wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#MarekDyduch">I drugi element. Chciałbym zapytać, jeżeli chodzi o średnie polskie gospodarstwo w stosunku np. do podobnych gospodarstw w Unii Europejskiej, we Francji czy w Wielkiej Brytanii, przepraszam, w Niemczech. Jaki jest procentowo poziom dopłaty w stosunku do tych dopłat w przypadku podobnych gospodarstw w krajach zachodnich? Bo przypominam, że w 2004 r. to był jeden z głównych problemów, że te dopłaty były bardzo zróżnicowane. Ile dzisiaj wynoszą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#ZbigniewZiejewski">Panie Ministrze! Dzisiaj na tej sali wspieramy gospodarstwa do 5 ha. Mam pytanie do pana od rolników towarowych. A chodzi mi konkretnie o rolników, którzy mają bydło mleczne i nie chcą ugorowania 4%. Im tej ziemi brakuje. Czy w tych poprawkach od tego odstąpicie i złożycie w Brukseli wniosek, jeżeli chodzi o gospodarstwa, które prowadzą, posiadają bydło mleczne i w przypadku każdego hektara ziemi nie chcą odłogować 4%? Po drugie, mam pytanie, czy zrezygnujecie ze zdjęć geotagowanych, bo nie we wszystkich miejscach w tym kraju są zasięgi, by rolnicy, szczególni starsi rolnicy, zrobili zdjęcia i wysłali wam do archiwum zdjęcia geotegowalne. I trzecie pytanie, bardzo istotne. Czy odstąpicie od tego, żeby jesienią, od 1 listopada do 15 lutego, pod okrywą było 80% powierzchni gospodarstwa, żeby zboża, oziminy, poplony stanowiły 80%? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ostatnie pytanie zada pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wprowadzone zmiany stanowią uproszczenie dla rolników chcących wnioskować o przyznanie płatności do ekoschematu: rolnictwo węglowe. Są one na pewno oczekiwane przez rolników i właściwe z punktu widzenia prowadzonych w gospodarstwie zabiegów agrotechnicznych.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#JanSzopiński">W związku z wypowiedzią pana ministra Janusza Kowalskiego chciałbym uprzejmie prosić pana ministra o odpowiedź na piśmie, kto jest komisarzem w Brukseli, który odpowiada za kwestie dotyczące rolnictwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-571.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Angela Merkel, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Krzysztofa Cieciórę o odpowiedź na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli mogłabym prosić, proszę o szybką odpowiedź, bo mamy bardzo duże opóźnienie, a chcielibyśmy trochę nadgonić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#KrzysztofCiecióra">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Oczywiście dostosuję się do prośby, bo wydaje mi się, że sprawa tej ustawy, tej propozycji jest oczywista. I dziękuję za to, że państwo generalnie co do zasady popierali te wnioski.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#KrzysztofCiecióra">Odniosę się do części państwa pytań, zarzutów i pewnej krytyki. Oczywiście nowy krajowy plan strategiczny będzie dokumentem, który będzie żył, który będziemy cały czas dopracowywać. Już dzisiaj mogę państwu zapowiedzieć, że pracujemy nad kolejnymi zmianami, które będą wchodzić od przyszłego sezonu. Dzieje się tak, ponieważ wchodzimy w zupełnie nowy system, w system, który nie my wymyśliliśmy, tylko system, który został zaproponowany jeszcze przez poprzednią Komisję Europejską, a który był później forsowany przez różne grupy składające się na Parlament Europejski. Staraliśmy się w sposób najbardziej optymalny dostosować ekoschematy i cały krajowy plan strategiczny do naszych potrzeb, do sytuacji w polskim rolnictwie. Nie ukrywam, że mieliśmy i cały czas mamy dużo obaw, dużo wątpliwości. Cały czas monitorujemy co się dzieje. Natomiast trzeba powiedzieć, że nie jest tak źle, jak się obawialiśmy. Mianowicie w terminie, co się dotychczas nie zdarzało, zostało złożonych blisko 98% wniosków. Spośród wszystkich osób, które mają możliwość złożenia tego wniosku, 98% z nich ten wniosek złożyło.</u>
          <u xml:id="u-573.2" who="#KrzysztofCiecióra">Bardzo duża jest popularność ekoschematów, znacznie przekraczająca nasze przewidywania. 546 tys. wniosków dotyczących samych ekoschematów. Przypominam, że ekoschematy są dobrowolne. Nie należy, nie trzeba, nie ma obowiązku, przymusu, aby o te ekoschematy występować. Natomiast mamy pełną świadomość, że rzeczywiście te najmniejsze gospodarstwa, gospodarstwa do 5 ha mogą mieć największy problem z aplikowaniem o te ekoschematy, dostosowaniem się do tych zmian. Dla tych większych gospodarstw to dostosowywanie się jest dużo prostsze. Te większe gospodarstwa mają takie możliwości, żeby balansować. Te najmniejsze postanowiliśmy w tym sezonie wesprzeć, stworzyć ten ryczałt. Nie wykluczamy, że tak będzie również w następnym sezonie i jeszcze w kolejnych. Tego nie wykluczamy, zostawiamy tę debatę otwartą. Też będziemy monitorować to, co się wydarzy.</u>
          <u xml:id="u-573.3" who="#KrzysztofCiecióra">Szanowni Państwo! W związku z tym, że mamy rok wyborczy, moglibyśmy wyjść z założenia, że niczego nie należałoby wykonywać, tylko czekać na to, aż wybory się skończą i wtedy zacząć proponować jakieś nowe rozwiązania. Nie o to przecież chodzi. Zależy nam na tym, na tych propozycjach, aby te problemy rozwiązywać tu i teraz.</u>
          <u xml:id="u-573.4" who="#KrzysztofCiecióra">Jeśli chodzi o średnią unijną — szanowni państwo, tak jak zapowiadaliśmy, i to będzie się działo — to właśnie realizujemy to poprzez nowy plan strategiczny. W przypadku 97% gospodarstw w Polsce o powierzchni do 50 ha średnia unijna zostanie przekroczona i średnia dopłat do ich gospodarstw, do 1 ha będzie przekraczać 270 euro. Jest to na pewno, niewątpliwie duży sukces.</u>
          <u xml:id="u-573.5" who="#KrzysztofCiecióra">Odniosę się jeszcze całościowo do dyskusji na temat rolnictwa w Europie, rolnictwa w Polsce. Często państwo zarzucacie nam, że jest komisarz do spraw rolnictwa, a coś nie wyszło, coś się nie udało. Muszę dzisiaj powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że gdyby nie komisarz Wojciechowski, jego wsparcie, rzeczywiście mielibyśmy duży problem w Polsce i w dużej części Europy. Dla takiego zobrazowania państwu, z jakimi zmagamy się problemami, w związku z którymi to nie komisarz Wojciechowski decyduje, ale zupełnie inni komisarze… Szanowni państwo, obecnie trwa dyskusja na temat programu, jakim jest krajowy plan odbudowy siedlisk naturalnych. W ramach realizacji tego programu mielibyśmy wyłączyć z produkcji rolnej w Polsce jakieś 10% obecnych użytków rolnych, zalać je wodą, zlikwidować gospodarstwa, które na tych terenach funkcjonują, zlikwidować, zniszczyć miejsca pracy, które te gospodarstwa generują. I kto jest tego pomysłodawcą? Dyrekcja do spraw środowiska, czyli inicjatorami są tu komisarz Timmermans i komisarz Sinkevičius. Idziemy dalej. Obecnie w komisji trwa poważna debata, dyskusja na temat ograniczenia stosowania środków ochrony roślin. Chodzi o to, że Polska miałaby obniżyć o 50% użycie tych właśnie środków w swojej produkcji. Jest to absolutnie skandaliczna propozycja, która znacząco obniży jakość i możliwość produkcji rolnej w Polsce. I kto jest autorem, pomysłodawcą i kimś, kto forsuje te zmiany? Komisarz Kyriakides. To również nie jest komisarz Wojciechowski. Ale idziemy dalej. Szanowni państwo, mieliśmy — tutaj o tym też mówiliście — problem ze zbożem z Ukrainy. To nie komisarz Wojciechowski otwierał tę granicę, to nie komisarz Wojciechowski nie chciał wprowadzić ceł i innych zmian, które by unormowały tę sytuację. To był komisarz Dombrovskis.</u>
          <u xml:id="u-573.6" who="#KrzysztofCiecióra">Szanowni Państwo! Dzisiaj rolnictwu potrzeba szczególnej opieki, szczególnego wsparcia w tym sektorze. Natomiast to, co proponuje nam komisja, to nieustanne wrzucanie różnych kamyczków do naszego ogródka, co właśnie rozregulowuje cały ten system. To jest największy problem. Rząd Zjednoczonej Prawicy jest dzisiaj w stanie te najgłupsze, najmniej potrzebne, najbardziej szkodliwe pomysły przyblokowywać. Tak jak bowiem powiedziałem, udaje nam się odsuwać w czasie widmo wprowadzenia tego rozporządzenia dotyczącego pestycydów, ostatnio, również dzięki naszej aktywności i koalicjom, które budowaliśmy na różnych poziomach, udało się odsunąć wprowadzenie KPO dla siedlisk naturalnych, jak również w wyniku naszej aktywności udało się unormować sytuację na polsko-ukraińskiej granicy. Tak że jestem przekonany, że nasze propozycje w kwestiach ekoschematów również zyskają uznanie rolników, bo o to tak naprawdę nam najbardziej chodzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-573.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głos chce zabrać przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Jerzy Małecki.</u>
          <u xml:id="u-574.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o krótką wypowiedź, panie pośle, bo pani marszałek Witek prosiła, żeby naprawdę przyspieszyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#JerzyMałecki">Pani marszałek, dostosuję się do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chodzi o to, żeby obrady nie trwały do godz. 2 w nocy.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Olszewski: Tylko do godz. 1. Damy radę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#JerzyMałecki">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym zarówno w imieniu rolników, jak i w imieniu wnioskodawców podziękować za merytoryczną rozmowę oraz za to, że wszystkie kluby oraz koła poprą tę ustawę. To jest ustawa dobra dla rolników i wyczekiwana przez nich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Olszewski: Dziękujemy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I jeszcze sprawozdawca komisji pan poseł Zbigniew Dolata.</u>
          <u xml:id="u-578.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Mam nadzieję, że to również będzie krótka wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#ZbigniewDolata">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#ZbigniewDolata">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kilka uwag. Rzeczywiście debata i podczas posiedzenia komisji, i tutaj, na sali plenarnej, była merytoryczna, ale zdarzały się też głosy o charakterze wyjątkowo politycznym, partyjnym, które abstrahowały od tego, że zmiany, które proponujemy, są oczekiwane przez rolników. Szczerze mówiąc, najbardziej zdziwiła mnie wypowiedź w imieniu klubu Platformy, ponieważ był to jeden wielki atak na politykę unijną. Przecież to nie polski rząd wymyślił ekoschematy, to jest element polityki unijnej, my dostosowujemy do tych wymogów przepisy naszego prawa i to budzi zdziwienie. Zresztą poseł, który wypowiedział te słowa, zadał potem pytanie, czy rząd posiada alternatywne rozwiązanie, jeśli Komisja Europejska nie zgodzi się na nasze propozycje. Sam sobie odpowiedział.</u>
          <u xml:id="u-579.2" who="#ZbigniewDolata">Ale chciałem się odnieść jeszcze do dwóch wypowiedzi. Otóż pan poseł Grabczuk mówił o problemach polskich rolników w różnych obszarach, troszkę jakby abstrahując od obecnego tematu obrad. Wskazał, że rolnictwo potrzebuje stabilności. Oczywiście, to jest truizm, ale w sytuacji wojny za naszą wschodnią granicą takie oczekiwanie jest pobożnym życzeniem. Tego typu wypowiedzi nie służą niczemu dobremu. Druga wypowiedź. Pan poseł Dyduch stwierdził, że nie możemy krytykować Komisji Europejskiej, jeśli bierzemy pieniądze. To jest przejaw myślenia niewolniczego, takiego myślenia, że jak pan daje, to sługa po prostu tylko bije pokłony i nie może wygłosić żadnej krytycznej uwagi. Jeśli partia, którą pan poseł reprezentuje, czyli Lewica, miałaby mieć jakikolwiek wpływ na władzę, to biada nam, bo przyjęłaby wszystko, co w Brukseli, a właściwie w Berlinie, dla Polaków wymyślą. Miejmy nadzieję, że wyborcy nie będą tak naiwni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-579.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-580.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-580.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o sporcie (druki nr 3342 i 3455).</u>
          <u xml:id="u-580.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panią poseł Jagnę Marczułajtis-Walczak o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W tej kadencji Sejmu po raz pierwszy została powołana podkomisja do spraw sportu osób z niepełnosprawnościami i właśnie do tej podkomisji wpłynął projekt zmian w ustawie o sporcie na prośbę Polskiego Komitetu Paralimpijskiego, którym zajmowaliśmy się w trakcie prac podkomisji. Dzięki tym pracom w podkomisji powstał projekt zmian w ustawie o sporcie, który przedstawiliśmy w ramach projektu poselskiego i który był rozpatrywany na poprzednim posiedzeniu Sejmu, podczas obrad Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Ten projekt ma numer druku 3342.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu skierowała w dniu 13 czerwca powyższy projekt do prac do Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu na posiedzeniu w dniu 6 lipca wnosi: Wysoki Sejm uchwalić raczy załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Niniejszy projekt zmian w ustawie jest bardzo prosty, zakłada tak naprawdę konieczność zmiany nazwy z Polski Komitet Paraolimpijski na Polski Komitet Paralimpijski, nazwy Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski na Międzynarodowy Komitet Paralimpijski oraz zmiany wszystkich określeń w ustawie o sporcie, słowa „paraolimpijski” na „paralimpijski”. Ta zmiana jest związana z wymogami oraz standardami międzynarodowymi narzuconymi przez Międzynarodowy Komitet Paralimpijski.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Proponowana zmiana ustawy o sporcie została przyjęta jednogłośnie na posiedzeniu komisji sportu i turystyki. Mieliśmy szeroką i długą dyskusję, ale werdykt był jednogłośny, tak że prosimy o przyjęcie tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-581.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-582.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Dariusz Olszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#DariuszOlszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W tym punkcie na pewno przyspieszymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#DariuszOlszewski">Przypadł mi zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczące poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie, druki nr 3342 i 3455.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#DariuszOlszewski">Zmiana dotyczy zastąpienia w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie określenia „paraolimpijski” określeniem „paralimpijski”. Zmiany te będą również obowiązywały w innych ustawach: w ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.</u>
          <u xml:id="u-585.2" who="#DariuszOlszewski">Konieczność zmiany nazwy z Polski Komitet Paraolimpijski na Polski Komitet Paralimpijski, nazwy Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski na Międzynarodowy Komitet Paralimpijski jest związana z wymogami oraz standardami międzynarodowymi narzuconymi przez Międzynarodowy Komitet Paralimpijski. Pokreślić należy, że np. na igrzyskach paralimpijskich zabronione jest używanie kół olimpijskich. Ponadto igrzyska olimpijskie oraz igrzyska paralimpijskie pomimo jednego komitetu organizacyjnego są dwiema oddzielnymi imprezami, które odbywają się w zupełnie innych terminach. Zmiana ta jest konieczna, aby sport paraolimpijski na całym świecie zyskał jednakową identyfikację oraz aby Polski Komitet Paraolimpijski nie został wykluczony z członkostwa w Międzynarodowym Komitecie Paralimpijskim.</u>
          <u xml:id="u-585.3" who="#DariuszOlszewski">Tym samym Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości jest za przyjęciem zmiany w ustawie o sporcie i innych ustawach i będzie głosował za tą zmianą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę, pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#JakubRutnicki">Mam przyjemność w imieniu mojego klubu, Koalicji Obywatelskiej, przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy, druk nr 3342.</u>
          <u xml:id="u-587.2" who="#JakubRutnicki">Szanowni Państwo! Zostało tutaj już powiedziane, szczególnie przez panią poseł Marczułajtis, że dzięki naprawdę fantastycznej pracy, jeżeli chodzi o podkomisję, którą kieruje, zostały zgłoszone te kwestie techniczne. De facto chodzi o zmianę nazwy Polski Komitet Paraolimpijski na Polski Komitet Paralimpijski. To jest jedna litera, a zmiana duża, która wychodzi naprzeciw potrzebom, które zostały zgłoszone przez to środowisko.</u>
          <u xml:id="u-587.3" who="#JakubRutnicki">Tak że, szanowni państwo, jako Koalicja Obywatelska nie mamy tutaj uwag, oczywiście będziemy wspierać te zmiany w ustawie o sporcie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-587.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Inicjatywa naszej Podkomisji stałej do spraw sportu osób z niepełnosprawnościami na wniosek Polskiego Komitetu Paralimpijskiego została uznana przez Komisję Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki za ważną. Przede wszystkim pozwoli narodowemu operatorowi igrzysk paralimpijskich na prowadzenie działalności i na przynależność do Międzynarodowego Komitetu Paralimpijskiego, również na reprezentowanie Polski w tym międzynarodowym ruchu.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#TadeuszTomaszewski">Warto przy okazji wspomnieć, że cała idea współzawodnictwa paralimpijskiego zrodziła się w Wielkiej Brytanii wśród weteranów wojny. Pierwsze letnie igrzyska, wówczas paraolimpijskie, odbyły się w 1960 r., a zimowe w 1976 r. Polska od samego początku uczestniczy w tym współzawodnictwie. Łącznie nasi reprezentanci na zimowych igrzyskach paraolimpijskich zdobyli 45 medali, a na letnich igrzyskach paraolimpijskich — 753 medale. To jest znaczący dorobek polskiego ruchu paralimpijskiego, mówiąc językiem obecnej nowelizacji. Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski powstał w 1989 r., natomiast nasz Polski Komitet Paraolimpijski powstał 16 września 1998 r., a od 1999 r. należy do Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#TadeuszTomaszewski">Od kiedy na dobrą sprawę w Polsce zaczął się rozwijać ruch paraolimpijski, sport osób z niepełnosprawnościami? Ano od wtedy, kiedy z inicjatywy polskiego parlamentu, posłów m.in. lewicy, w 1994 r. wprowadzono nowelizację ustawy o grach liczbowych i pojawiły się pierwsze środki dedykowane rozwojowi sportu osób niepełnosprawnych. Warto wspomnieć, że w ubiegłym roku przeznaczono na ten cel ponad 65 mln zł, zarówno ze środków z dopłat do gier liczbowych, jak i z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, z budżetu państwa. Są te dwa źródła, ale także Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych czy polskie samorządy wspierają ten rozwój.</u>
          <u xml:id="u-589.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wysiłek sportowców z niepełnosprawnościami jest doceniany również przez państwo. Warto tutaj wspomnieć, że po bardzo dobrym wyniku uzyskanym w czasie igrzysk paraolimpijskich w Londynie opinia publiczna wymogła na pani ministrze Joannie Musze m.in. zrównanie nagród oraz stypendiów za medale zdobyte na igrzyskach paraolimpijskich z tymi za igrzyska olimpijskie. To też jest kolejny element. Innym ważnym elementem, jeśli chodzi o uznanie przez państwo polskie medali zdobytych na igrzyskach paraolimpijskich, jest fakt, że w 2000 r., i znów warto przypomnieć, że to z inicjatywy posłów, wprowadzono świadczenia dla medalistów olimpijskich, tzw. emerytury olimpijskie, a w 2006 r. również z inicjatywy posłów, rozszerzono ustawę o emeryturach olimpijskich o medalistów igrzysk paraolimpijskich i światowych igrzysk głuchych. Ta emerytura jest bardzo ważnym uzupełnieniem dochodów sportowców. Ona w tym roku wynosi 3942 zł, a przede wszystkim, także z inicjatywy posłów, została zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych jako ważne świadczenie uznaniowe przyznane przez polskie państwo.</u>
          <u xml:id="u-589.4" who="#TadeuszTomaszewski">Ta nowelizacja pozwoli na normalne funkcjonowanie Polskiego Komitetu Paralimpijskiego. Chodzi tu nie tylko o ustawę o sporcie, ale również o ustawy towarzyszące. W szczególności ważna jest ustawa dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych, bo ona zwalnia wypłacane przez Polski Komitet Paralimpijski nagrody za medale, a także otrzymywane przez sportowców stroje reprezentacyjne z podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-589.5" who="#TadeuszTomaszewski">Klub Lewicy będzie głosował za przyjęciem tejże nowelizacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Ireneusz Raś, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#IreneuszRaś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska przedstawiam stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#IreneuszRaś">Pani poseł Jagna Marczułajtis uzasadniała konieczność zmian w nazewnictwie w ustawie o sporcie i w innych ustawach, które mamy nadzieję, są komplementarne, a jeżeli nie, to trzeba będzie dokonać jeszcze w Senacie jakiejś korekty, jeżeli coś by umknęło Wysokiej Izbie, ale wydaje się, że na tę chwilę takich luk nie widzimy. To jest konsekwencja pewnych procesów, które nastąpiły w środowisku sportowym, a są związane ze zmianą nazewnictwa w rywalizacji, w sporcie osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-591.2" who="#IreneuszRaś">My nie widzimy tutaj problemu. Będziemy głosować za tymi zmianami. One są, tak jak powiedziałem, konsekwencją, natomiast chcę wyrazić opinię środowiska, że dla nas to jest też przejaw jakiegoś takiego złego kierunku, który przyjęli ludzie z międzynarodowych federacji sportowych. Myślę tutaj o Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim, Międzynarodowym Komitecie Paraolimpijskim. Nie wiemy, ile te rozmowy trwały. Pan poseł Tomaszewski mówił, że igrzyska paraolimpijskie są od 1960 r. W rozumieniu kibiców na całym świecie, kiedy ta rywalizacja jest już traktowana jako równorzędna, można powiedzieć, na równym poziomie z rywalizacją sportowców sprawnych, zostało to przyjęte, to nazewnictwo zostało zaakceptowane. Dzisiaj takie szukanie tylko ze względu na to, że ktoś mówi o znaku towarowym, o komercjalizacji sportu, jest dla mnie niezrozumiałe i w tym wypadku wypacza wszystkie wartości, które powinien nieść sport, szczególnie jeżeli patrzymy na sport osób niepełnosprawnych. Musimy to zaakceptować dzisiaj w polskim parlamencie, ale uważam, że to jest kolejny dowód niezrozumienia zarządzających sportem międzynarodowym, stojącego na przeszkodzie temu, żeby ten sport, organizacja wielkich imprez sportowych na świecie, był akceptowany przez społeczeństwo. Bo przecież dla niepełnosprawnych chcieliśmy organizować igrzyska olimpijskie…</u>
          <u xml:id="u-591.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-591.4" who="#IreneuszRaś">…a nie igrzyska limpijskie. Co to jest? Konsekwencje pozaparlamentarne musimy przełknąć w polskim parlamencie. Będziemy głosować, żeby nasi sportowcy mogli uczestniczyć w rywalizacji, ale dla nas w Koalicji Polskiej rywalizacji zawsze będzie towarzyszył etos olimpijski, a nie limpijski. Tego w encyklopedii dzisiaj nie znajdziemy.</u>
          <u xml:id="u-591.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-591.6" who="#IreneuszRaś">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! To zmiana techniczna. Zapytam w najbliższym czasie wybitnych językoznawców, czy rzeczywiście jest potrzebna. Przecież określenia: igrzyska paraolimpijskie, paraolimpijczyk na stale utrwaliły się w naszej świadomości. Na szczęście sportowcy będą ci sami. To fantastyczni ludzie. Przez lata poznałem wielu i wysłuchałem ich niezwykłych historii.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#TomaszZimoch">Rafał Wilk był żużlowcem. 3 maja 2006 r. miał wypadek na torze i od tamtego dnia jest sparaliżowany od pasa w dół. W szpitalu po operacji przyszedł do niego lekarz i powiedział: Pan nie będzie już chodził, pan na pewno nie będzie też uprawiał sportu. Poczuł wtedy złość, wręcz wściekłość, i po męsku odpalił lekarzowi: To się przekonasz, to zobaczysz, czy nie będę. Musiał w głowie stoczyć niezwykle trudną walkę. Na pierwszy spacer na wózku w szpitalu wybrał się z bratem i uświadomił sobie, jak zmieniło się jego życie. Z człowieka sprawnego, czynnego sportowca zmienił się w osobę bezradną wobec świata. Właśnie w czasie tej przejażdżki postanowił, że zrobi wszystko, by nie być ciężarem dla najbliższych, dla całego otoczenia. Przypomniał sobie słowa znane każdemu sportowcowi: jeśli nie podejmujesz walki, to przegrywasz, jeśli ją rozpoczniesz, to możesz wygrać.</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#TomaszZimoch">Rafał Wilk zawsze miał ogromne serce do walki. W sytuacji, w której się znalazł, musiał nastawić odpowiednio głowę. Był sponiewierany psychicznie. Jak sam powiedział, początkowo nie potrafił pchnąć głupiego wózka inwalidzkiego. Rozpłakał się, gdy po wyjściu ze szpitala schody do mieszkania wydawały się przeszkodą nie do pokonania, ale dał sobie 3 tygodnie na rozprawienie się z nimi po to, by 1 września, gdy córka poszła do szkoły, móc samemu pokonać 12 stopni. Właśnie córce chciał sprawić radość i udało mu się. Wtedy nastąpiło całkowite przełamanie. Do Rafała, dotarło, że wszystko jest możliwe. Został kolarzem ręcznym. Zdobył złote medale na igrzyskach paraolimpijskich i mistrzostwach świata. To wybitny sportowiec. Udowodnił, że tylko od nas zależy, co możemy osiągnąć.</u>
          <u xml:id="u-593.3" who="#TomaszZimoch">Wysoki Sejmie! Nie ma znaczenia, czy powiemy o nim: paraolimpijczyk, czy od dzisiaj: paralimpijczyk. Zawsze będzie wielki, jak wielu innych zrzeszonych w Polskim Związku Paraolimpijskim, o przepraszam, teraz już musimy mówić: Polskim Związku Paralimpijskim.</u>
          <u xml:id="u-593.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-593.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#DobromirSośnierz">Proszę państwa, ta ustawa to jest jakaś chora paranoja. Polski Sejm w podskokach zmienia język polski na życzenie jakichś obcokrajowców. Jak to się dzieje, że obcokrajowcy uczą nas mówić po polsku? Dlaczego my te życzenia spełniamy? Jeśli mielibyśmy być wykluczeni z takiej organizacji tylko dlatego, że mamy jakąś dodatkową samogłoskę w swoim języku, w swojej nazwie, to chyba nie warto być w takiej organizacji. Dlaczego się tym w ogóle przejmujemy. Dlaczego Wysoki Sejm reaguje w ogóle na taki szantaż? Co to w ogóle jest? Nie ma po polsku takiego słowa jak „paralimpijski”. Ono jest w ogóle etymologicznie jakieś wadliwe. Nie ma żadnego powodu, żebyśmy takie życzenia spełniali. Pan Raś przed chwilą ubolewał, że niestety musimy za tym głosować. Nie musimy za tym głosować, właśnie nie musimy. Nie głosujecie za tym. My nie będziemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Wypij, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#MichałWypij">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#MichałWypij">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Omawiane przedłożenie ma charakter techniczny i jest konsekwencją zmiany w światowym ruchu paralimpijskim. Wyrazy uznania dla pani poseł Jagny Marczułajtis-Walczak i całej podkomisji za wymierny efekt pracy. Musimy te zmiany wprowadzić po to, żeby polski ruch paralimpijski nie został wykluczony na arenie międzynarodowej. Tak że jeszcze raz dziękuję za tę pracę, dziękuję za wymierny efekt i cieszę się, że w do tego przedłożenia nie zostały wpisane inne elementy, bo były takie pokusy. Mam nadzieję, że komisja jednogłośnie przyjmie ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-597.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.3" who="#MichałWypij">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-598.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas — 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Po pierwsze, składam wyrazy szacunku i podziękowania za olbrzymią pracę dla wszystkich wolontariuszy, trenerów, zawodników polskiego ruchu paraolimpijskiego. Są naszą dumą na arenie międzynarodowej, ale też przykładem dla wielu, jak można ułożyć sobie życie w trudnej sytuacji, często właśnie po wyjątkowych zdarzeniach, o czym przed chwilą była mowa.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym jednak powiedzieć mówcy, który występował przed chwilą, że to dotychczasowy Polski Komitet Paraolimpijski zmienił nazwę i w Krajowym Rejestrze Sądowym występuje już jako Polski Komitet Paralimpijski. Komitet wystąpił do nas, do podkomisji z prośbą o dostosowanie w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-599.2" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałem zapytać pana ministra sportu, bo jest wśród nas jako parlamentarzysta, jakie wsparcie otrzymuje polski ruch paraolimpijski z budżetu państwa na przygotowania do letnich igrzysk paraolimpijskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dyskutujemy o sporcie, więc przedstawię tylko kilka niepokojących danych. Po pierwsze, w ostatnich latach mamy największy w Europie przyrost otyłości wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Po drugie, sprawność fizyczna polskiej młodzieży i dzieci niestety jest coraz gorsza. Po trzecie, niestety mamy rekordową liczbę dzieci i młodzieży u psychologów i psychiatrów. To zmusza nas wszystkich, zwłaszcza członków komisji kultury fizycznej i sportu, ale także całą Izbę, by na ten temat dyskutować w Izbie, ponieważ jeśli w krótkim czasie nie podejmiemy radykalnych decyzji, zwłaszcza jeśli chodzi o zwiększenie finansowania dla klubów sportowych, i odejdzie część trenerów, to później przez wiele lat możemy ponosić tego konsekwencje. Mam nadzieję, że wkrótce zajmiemy się tym problemem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#JanuszKowalski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Rzadko wszyscy jesteśmy tak zgodni co do konieczności wprowadzenia technicznej zmiany, chociaż trzeba sobie jasno powiedzieć, że chyba wszyscy jesteśmy zgodni co do niezrozumienia powodów jej wprowadzenia. Rzeczywiście, choć co do zasady uważam, że język nie dzieli, to w tym przypadku — bardzo dzieli, bo dla mnie to są olimpijczycy, a nie limpijczycy. Trend Międzynarodowego Komitetu Paralimpijskiego, a nie paraolimpijskiego, dotyczący wymuszenia tej zmiany na Polskim Komitecie Paraolimpijskim jest w jakimś sensie niezrozumiały, tym bardziej że ta nazwa wpisała się w polską tradycję. Chciałem wyrazić swoje niezrozumienie dla tej zmiany, ale wiemy, że musimy jej dokonać, żeby nasi niepełnosprawni sportowcy nie byli wykluczeni z uczestnictwa w rywalizacji na międzynarodowych forach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#KrzysztofGawkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sport niepełnosprawnych jest tak samo ważny, tak samo cenny i tak samo ma odzwierciedlenie w sukcesach na igrzyskach i wielu zawodach… Znakomitym przykładem jest tenisistka stołowa Natalia Partyka, która na igrzyskach paraolimpijskich zdobyła cztery złote medale, ale również wielokrotnie uczestniczyła w igrzyskach olimpijskich. Dlatego, panie ministrze, zwracam się z pytaniem o wartości finansowe, które jednak nie są równe w przypadku uczestniczek i uczestników tych dwóch różnych, ale przecież równych rodzajów igrzysk. Chciałbym, żebyśmy równali środki, które przeznaczamy na ruch olimpijski, jak również żeby były zwiększane środki na ruch paraolimpijski. Taka szansa dzisiaj się pojawia. Chodzi o zmiany, nad którymi procedujemy. Prośba, żebyśmy w przyszłych budżetach prezentowali właśnie taki kierunek zmian budżetowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Międzynarodowe przepisy sportowe czasami bywają pokrętne. W związku z tym dobrze, że uchwalamy tego typu ustawę. Dobrze, że podejmujemy tę decyzję. Chodzi o to, aby Polski Komitet Paralimpijski nie został wykluczony z członkostwa w Międzynarodowym Komitecie Paralimpijskim. Chciałbym wyrazić uznanie dla tych wszystkich, którzy doprowadzili do tej zmiany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na początku dwie dygresje.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#MarekDyduch">Po pierwsze, podziękowanie dla pana posła Tomaszewskiego za wykład i za pokazanie drogi, jaką przeszła inicjatywa parlamentarna, jeżeli chodzi o wspieranie polskiego sportu, też paraolimpijskiego, bo to jest kawał dobrej roboty, która została w Izbie i z inicjatywy posłów wykonana.</u>
          <u xml:id="u-609.2" who="#MarekDyduch">Po drugie, chciałem się odnieść do wypowiedzi pana posła Sośnierza. Wszystkie minusy nazwy i wątpliwości, które tutaj mamy, są zasadne, natomiast chodzi o tych sportowców. Jeżelibyśmy ich wykreślili z tego ruchu, tobyśmy im zrobili ogromną krzywdę, więc trzeba zacisnąć zęby i zrobić swoje. Niech oni mają szansę zaistnieć w tej międzynarodowej rywalizacji, bo bardzo dobrze reprezentują Polskę.</u>
          <u xml:id="u-609.3" who="#MarekDyduch">Chciałem zadać panu ministrowi pytanie: W jakiej wysokości będzie dofinansowanie przygotowania polskiej reprezentacji do olimpiady paraolimpijskiej i jakie środki rząd na to przeznacza? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-609.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dariusz Olszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#DariuszOlszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Miałem nie zadawać pytania, ale natchnął mnie do tego pan poseł Ireneusz Raś, mówiąc o tych wszystkich międzynarodowych organizacjach, w których niestety polscy działacze mają pewne ograniczenia. Chyba największy problem jest w tym, że jako Polacy mamy mało głosu w tych międzynarodowych organizacjach, m.in. w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim, jak również Międzynarodowym Komitecie Paralimpijskim.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#DariuszOlszewski">Na pewno będziemy sobie jeszcze łamali język przez skreślenie „o”. Oczywiście, panie Dobromirze, panie pośle, uważam, że ma pan rację, nie powinno być takiej zmiany, ale również przychylam się do głosów, że sportowcy wylewają tyle potu i krwi, żeby zdobywać medale dla siebie, ale i dla Polski, że im się to należy.</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#DariuszOlszewski">Natomiast mam pytanie do pani Jagny: Jak pani uważa, jaka jest przyczyna tego, że jest tak mało Polaków w międzynarodowych organizacjach sportowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#DobromirSośnierz">Odpowiadając na głosy polemiczne: nie jestem zwolennikiem tego, żeby państwo regulowało takie rzeczy, ale jeśli już ten związek doczekał się takiej regulacji ustawowej… Chyba ten związek powinien najpierw zapytać Sejm, czy wolno mu zmienić nazwę, a nie najpierw zmieniać nazwę, a potem stawiać nas przed faktem dokonanym i mówić: A teraz w związku z tym zmieńcie nam ustawę. To chyba idzie nie w tę stronę. Jak sobie chcą być prywatnym związkiem, to okej, ale jeśli to jest regulowane ustawą, to chyba kolejność działań powinna być inna.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#DobromirSośnierz">Była mowa o tym, że musi być jakaś wspólna identyfikacja, ale ona nadal nie jest wspólna, bo po angielsku pisze się „paralympic” przez „y”, a u nas przez „i”. Czy jeśli każą nam zmienić „i” na „y”, to też zrobimy? A może teraz Anglicy w ramach wzajemności zmienią swoją pisownię?</u>
          <u xml:id="u-613.2" who="#DobromirSośnierz">A do pana posła Dyducha: to nie my będziemy wkluczać.</u>
          <u xml:id="u-613.3" who="#DobromirSośnierz">Jeśli my nie zmienimy nazwy, a oni nas w następstwie wykluczą, to niech oni to wezmą na swoje sumienia, że wbrew duchowi sportowemu, z powodów jakichś takich idiotycznych, proceduralnych, wykluczają naszych sportowców. Dlaczego my mamy ulegać szantażowi tylko dlatego, że ktoś nas szantażuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-614.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wykluczą ich.)</u>
          <u xml:id="u-614.2" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ale to nie przez nas. Jak ich wykluczą, to stracą przez nich.)</u>
          <u xml:id="u-614.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Szanowna Pani Marszałek! Ja też miałam nie zabierać głosu, ale sprowokował mnie pan… mój przedmówca, przedstawiciel Konfederacji. Mianowicie, szanowni państwo, to są sprawy techniczne, tak naprawdę redakcyjne i nie powinny w ogóle wzbudzać żadnego zdziwienia. Takie są wymogi międzynarodowej organizacji, jaką jest Międzynarodowy Komitet Paralimpijski. Te zmiany wpłynęły do nas, do podkomisji, ze strony Polskiego Komitetu Paralimpijskiego i nie rozumiem, dlaczego pan będzie głosował przeciw. Proszę mi powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę teraz sekretarza stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki pana ministra Arkadiusza Czartoryskiego o krótkie odniesienie się do wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#ArkadiuszCzartoryski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowni Państwo! Przyłączam się do głosów podziękowań dla pana przewodniczącego Tomaszewskiego za przedstawienie tutaj kawałka pięknej historii polskiego sportu paraolimpijskiego. Rzeczywiście to już jest ok. 800 medali, w tym roku 25-lecie polskiego związku, od dzisiaj pewnie będzie: paralimpijskiego, 25 lat, a w ogóle 70 lat tego pięknego sportu, historii zmagań paraolimpijczyków.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#ArkadiuszCzartoryski">Wszystko wskazuje na to, że ze względu na decyzje, które zapadły na forum międzynarodowym, Polski Związek Paraolimpijski nie ma wyjścia i musi się temu podporządkować. W ogóle w świecie sportu panuje swoistego rodzaju dyscyplina, że związki krajowe, jeżeli chcą uczestniczyć w międzynarodowych zawodach, muszą należeć do międzynarodowych organizacji i zgodnie z decyzją władz międzynarodowych organizacji postępować.</u>
          <u xml:id="u-617.2" who="#ArkadiuszCzartoryski">Szanowni Państwo! W tym roku, w 2023 r. — bo były pytania też do mnie — mamy absolutny rekord nakładów na przygotowania paralimpijskie, używając tej dziwnej rzeczywiście nazwy, chociaż Olimpia to Olimpia, miasto historyczne. Ale chcę powiedzieć, że jest to 19 mln zł, to jest kwota absolutnie rekordowa. Również jeżeli chodzi o ten największy program, czyli upowszechnianie sportu powszechnego osób niepełnosprawnych, to jest kwota absolutnie rekordowa. W ostatnich latach wzrosła ona o 100% i dzisiaj to już jest kwota ok. 30 mln zł na upowszechnianie sportu niepełnosprawnych, oczywiście plus te pieniądze, które przeznaczamy na igrzyska paralimpijskie.</u>
          <u xml:id="u-617.3" who="#ArkadiuszCzartoryski">800 medali to gigantyczny dorobek, wspaniała praca trenerów i gratuluję polskiemu związkowi osób niepełnosprawnych, jak również wszystkim zawodnikom i trenerom.</u>
          <u xml:id="u-617.4" who="#ArkadiuszCzartoryski">Na koniec jeszcze powiem, że oprócz zawodów paralimpijskich mamy też olimpiady specjalne. Stosunkowo niedawno, kilka tygodni temu, nasza reprezentacja udała się do Londynu… nie, przepraszam, do Berlina na olimpiadę specjalną.</u>
          <u xml:id="u-617.5" who="#komentarz">(Głos z sali: …niepełnosprawnością intelektualną…)</u>
          <u xml:id="u-617.6" who="#ArkadiuszCzartoryski">Tak, z pewnego rodzaju sytuacjami chorobowymi. Ale też warto pamiętać, że są trzy rodzaje tych igrzysk. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-617.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-618.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-618.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań…</u>
          <u xml:id="u-618.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Pani poseł sprawozdawca.)</u>
          <u xml:id="u-618.4" who="#komentarz">(Poseł Jagna Marczułajtis-Walczak: Jeszcze dwa słowa, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-618.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł sprawozdawca, pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeszcze tylko gwoli wyjaśnienia powiem, że te zmiany wnioskowane przez Polski Komitet Paralimpijski nie tylko są następstwem wymagań Międzynarodowego Komitetu Paralimpijskiego, który chciał ujednolicić wszystkie nazwy — to nie dotyczy tylko naszego kraju, na całym świecie wszystkie inne komitety paralimpijskie tej zmiany dokonywały czy dokonały — ale również Polski Komitet Paralimpijski już dokonał tych zmian w KRS-ie. Stąd tak naprawdę nasza zmiana ustawowa wynika z tych zmian, które już się dokonały. A więc bardzo państwa zachęcam do tego, abyśmy jednogłośnie poparli te zmiany, abyśmy nie stwarzali żadnych problemów dla naszych paralimpijczyków. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-620.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-620.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (druki nr 3381 i 3451).</u>
          <u xml:id="u-620.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Adama Gawędę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#AdamGawęda">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku, druk nr 3381.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#AdamGawęda">Sejm na 78. posiedzeniu w dniu 6 lipca br., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia. Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła powyższy projekt ustawy w dniu 6 lipca.</u>
          <u xml:id="u-621.2" who="#AdamGawęda">Omawiany projekt ustawy — w skrócie tylko przedstawię — ma na celu uporządkowanie i usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego, w szczególności w zakresie eliminacji barier dostępu do rynku finansowego, usprawnienie nadzoru nad rynkiem finansowym, ochronę klientów instytucji finansowych, ochronę akcjonariuszy mniejszościowych i w spółkach publicznych oraz zwiększenie poziomu cyfryzacji w realizacji przez Komisję Nadzoru Finansowego i Urząd Komisji Nadzoru Finansowego obowiązków nadzorczych.</u>
          <u xml:id="u-621.3" who="#AdamGawęda">Zawarte w projekcie ustawy nowelizacje przepisów regulujących prawne i instytucjonalne otoczenie rynku finansowego znajdują uzasadnienie w konieczności ich dostosowania do różnych zachodzących na nim zdarzeń, a także podyktowane są potrzebą spełnienia niektórych postulatów zawartych w Strategii Rozwoju Rynku Finansowego.</u>
          <u xml:id="u-621.4" who="#AdamGawęda">Projekt obejmuje zmiany w 32 ustawach. Nie będę wszystkich wyszczególniał, ale były to zmiany legislacyjne do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, ustawy — Prawo bankowe, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o giełdach towarowych, o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku, również ustawy — Prawo upadłościowe. Tak jak powiedziałem, są to zmiany, które obejmują 32 ustawy. W skrócie powiem, że w trakcie pracy nad tą ustawą, w zasadzie nad zmianami do tych 32 ustaw, również zgłoszone zostały poprawki przez moją osobę, także przez pana przewodniczącego Kosztowniaka. Zgłoszony został też wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-621.5" who="#AdamGawęda">Komisja wnosi do Sejmu, by uchwalić załączony projekt ustawy wraz ze sprawozdaniem. Równocześnie Komisja Finansów Publicznych, zgodnie z art. 33 ust. 3 regulaminu Sejmu, przedstawia na żądanie wnioskodawcy następujący wniosek mniejszości: W art. 5 po pkt 28 dodać punkt 28a w brzmieniu: „1. Przetwarzanie przez banki, inne instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów, instytucje pożyczkowe oraz podmioty, o których mowa w art. 59d ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, a także instytucje utworzone na podstawie art. 105 ust. 4, informacji stanowiących tajemnicę bankową i informacji udostępnionych przez instytucje pożyczkowe oraz podmioty, o których mowa w art. 59d ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w tym danych osobowych przekazywanych we wnioskach kredytowych niezakończonych udzieleniem kredytu, w zakresie dotyczącym osób fizycznych może być wykonywane z zastrzeżeniem art. 104, art. 105 i art. 106–106d, w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego”. Autorem, a w zasadzie autorką tego wniosku mniejszości była pani przewodnicząca, poseł Krystyna Skowrońska.</u>
          <u xml:id="u-621.6" who="#AdamGawęda">Niniejszym jeszcze raz wnoszę do Wysokiego Sejmu o uchwalenie załączonego projektu ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-622.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy głos zabierze pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#AdamGawęda">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tym razem w imieniu Klubu Parlamentarnego pragnę przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#AdamGawęda">Tak jak już wskazałem, omawiany projekt ustawy to regulacja, która porządkuje i usprawnia funkcjonowanie instytucji rynku finansowego. Jako sprawozdawca przedstawiałem zmiany do 32 ustaw, pragnę tylko tutaj, reprezentując Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, podkreślić, że zaproponowane w niektórych ustawach zmiany obejmują w szczególności: ujednolicenie rozwiązań prawnych dotyczących usprawnień poszczególnych służb do uzyskania informacji zawierających tajemnice prawnie chronione, a także rozszerzenie obowiązku zachowania tajemnicy informacji o przekazaniu danych uprawnionym służbom. Zmiany te wynikają z propozycji Zespołu zadaniowego ds. opracowania metodyki postępowania w związku z zabezpieczeniem majątkowym.</u>
          <u xml:id="u-623.2" who="#AdamGawęda">Również w tym projekcie ustawy zawarte są propozycje wprowadzenia rozwiązań dotyczących odpowiedzialności byłych firm audytorskich, jednostek zainteresowania publicznego i osób pełniących funkcje w firmach audytorskich, jednostkach zainteresowania publicznego za naruszenie powstałe w czasie, gdy były firmą audytorską, jednostką zainteresowania publicznego, czy też osoby te pełniły określone funkcje w firmie audytorskiej.</u>
          <u xml:id="u-623.3" who="#AdamGawęda">Nowelizacje przepisów dotyczących tzw. rachunków uśpionych, czyli rachunków osób zmarłych lub rachunków zapomnianych, wychodzą naprzeciw postulatom zmniejszenia zakresu informacji o tych rachunkach przekazywanych gminom jako potencjalnym dziedziczącym.</u>
          <u xml:id="u-623.4" who="#AdamGawęda">Projekt ustawy pozytywnie wpłynie na działalność mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w obszarze outsourcingu i podoutsourcingu bankowego, m.in. w zakresie uproszczenia stosowanej procedury dotyczącej powierzenia czynności przedsiębiorcy zagranicznemu. Wprowadzona regulacja czy wprowadzone regulacje dotyczące digitalizacji, elektronizacji doręczeń ułatwią i usprawnią wzajemną współpracę pomiędzy KNF-em a podmiotami nadzorowanymi.</u>
          <u xml:id="u-623.5" who="#AdamGawęda">Klub Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Niniejszym również na ręce pani marszałek pragnę przedłożyć w drugim czytaniu poprawki. Bardzo proszę o skierowanie tych poprawek do dalszej pracy legislacyjnej. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Izabela Leszczyna złożyła swoje oświadczenie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-624.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Dariusz Wieczorek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-624.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-624.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#JacekProtasiewicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Kontynuujemy dziś wieczorem prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku. Projekt zawiera się już dzisiaj w dwóch drukach sejmowych nr 3381 i 3451.</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#JacekProtasiewicz">To bardzo obszerna ustawa, która w swoim pierwotnym kształcie zawierała nowelizację aż 32 innych ustaw. W zeszłotygodniowej debacie podczas pierwszego czytania druku nr 3381 wyraziłem w imieniu klubu Koalicji Polskiej — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści wątpliwość, czy tak poważny projekt przewidujący zmiany w tak wielu innych aktach prawnych powinien być procedowany w Sejmie niemalże w ostatniej chwili tej zbliżającej się do końca kadencji. Wyraziłem również w imieniu naszego klubu przekonanie, że nad tak istotnym i równocześnie skomplikowanym aktem prawnym należałoby pracować spokojnie i bez pośpiechu. Niestety szczegółowa dyskusja nad pięćdziesięcioma ośmioma często bardzo rozbudowanymi artykułami, które zajmują 218 stron papieru formatu A4, została zaplanowana na jedno posiedzenie Komisji Finansów Publicznych. Tak się pracować nad poważnymi projektami prawa po prostu nie godzi, drodzy państwo.</u>
          <u xml:id="u-625.3" who="#JacekProtasiewicz">Dodatkowo po raz kolejny już w tej kadencji i po raz kolejny w Komisji Finansów Publicznych z inicjatywy posłów PiS autorem poprawki był pan wiceprzewodniczący poseł Gawęda, który reprezentował przed chwilą zarówno komisję, jak i klub Prawa i Sprawiedliwości. Z inicjatywy posłów PiS doszło do tzw. wrzutki legislacyjnej. Polegała ona na tym, że poseł Gawęda przedstawił na posiedzeniu komisji całkowicie nową poprawkę, która skutkować będzie nowelizacją kolejnej, trzydziestej trzeciej już ustawy obok trzydziestu dwóch zaproponowanych przez rząd w swoim projekcie przysłanym Sejmowi ledwie miesiąc temu. W ciągu miesiąca zmieniła się rzeczywistość dla rządu. Nowelizuje jeszcze jedną ustawę. Co więcej, ta zgłoszona podczas posiedzenia komisji poprawka nie ma żadnego, ale to żadnego, jak zwrócili uwagę eksperci z Biura Legislacyjnego, związku ani z materią, ani nawet z tytułem debatowanej ustawy, albowiem dotyczy instytucji rynku pracy i Rady Dialogu Społecznego, a przecież pracujemy nad zmianami w ustawie o zapewnieniu rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku. I tego obszaru powinna dotyczyć nasza praca, na tym obszarze powinniśmy się skupić i skoncentrować w trakcie tak pilnych, tak błyskawicznych prac parlamentarno-komisyjnych.</u>
          <u xml:id="u-625.4" who="#JacekProtasiewicz">Taka wrzutka, jak również zauważyli sejmowi doradcy, ja tylko cytuję ich argumenty, w postaci poprawki zgłoszonej dopiero podczas prac komisji sejmowej, czyli już po pierwszym czytaniu na forum plenarnym Sejmu łamie także wszelkie zasady starannego czy też choćby elementarnie poprawnego procesu stanowienia prawa. I dlatego klub Koalicji Polskiej — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści nie może poprzeć tego projektu ustawy, nie tyle ze względu na jego treść, aczkolwiek nie wszystkie nasze wątpliwości dotyczące choćby kolejnego rozszerzania uprawnień służb, takich jak Straż Graniczna, Policja czy CBA, zostały rozwiane, ale przede wszystkim ze względu na to, że nie godzimy się na narzucany, bo ten proceder ciągle trwa, Sejmowi tryb procedowania nad aktami prawnymi, który jest tak bardzo niezgodny z zasadami poprawnej legislacji. Zgoda na takie praktyki byłaby, panie ministrze, również panie przewodniczący, zgodą na tryb uchwalania aktów prawnych, które zamiast upraszczać komplikują realia prawne, w których żyją obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, oraz psują prawne otoczenie biznesu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-625.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Panie ministrze, mam do pana pytanie: Czy pamięta pan aferę GetBack? Taka kiedyś była, było o niej dosyć głośno. W połowie kwietnia 2018 r. Giełda Papierów Wartościowych zawiesiła obrót akcjami GetBack, a Komisja Nadzoru Finansowego rozpoczęła w spółce kontrolę. Obligacje tej firmy zakupione przez 9 tys. osób na kwotę 2,5 mld zł nagle stały się w zasadzie niewiele warte. Potem był raport Najwyższej Izby Kontroli, który wykazał, że ludzie zostali z pełną premedytacją oszukani. Po aferze pozostał też, uwaga, komunikat prezesa UOKIK, że GetBack SA istotnie stosował praktyki niedozwolone, wprowadzając swoich klientów w błąd. Minęło 5 lat. Ludzie do dziś nie odzyskali swoich pieniędzy. Mało tego, o krok nie zbliżyli się do tego, żeby te pieniądze odzyskać. Państwo totalnie zbagatelizowało ich problem, totalnie zbagatelizowało problem utraty pieniędzy, i dużych, i małych, ale dla każdego ważnych, niekiedy odłożonych na czarną godzinę, na leczenie ciężkiej choroby, na emeryturę, na spełnienie marzeń. Służby nie wyjaśniły tej afery, bo przecież 9 tys. osób nie obali rządu. A wie pan, co się stało ze spółką GetBack? Ona dalej działa, tylko pod zmienionym logo i pod zmienioną nazwą. Do tego doprowadziło państwo polskie przy świetle jupiterów, bo media bardzo długo tę aferę śledziły, dużo o niej pisały, poszkodowani robili też wiele konferencji. Co zrobił urząd nadzoru finansowego, żeby tę sprawę rozwiązać i doprowadzić do finału? Wydaje się, że niewiele, bo efektów w zasadzie brakuje.</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#PaulinaHennigKloska">Tak nie działa państwo prawe i sprawiedliwe, dbające o prawa obywateli. Czy ta ustawa zmieni los takich ludzi? Szczerze mówiąc, patrząc na to, jak działa nadzór finansowy w Polsce, jako wieloletni uczestnik bankowości, bo pracowałam przez lata w systemie, mam wątpliwości, czy cokolwiek zmieni, bo nie ma woli po stronie państwa polskiego, by faktycznie z pełną premedytacją, wszystkimi służbami, z dużym naciskiem ze strony rządu ścigać wyłudzenia, nabijanie ludzi w butelkę, a tego typu firmy, które dopuszczają się takich praktyk, uchodzą zwykle po całości. Procedowanie nad takimi ustawami też urąga powadze Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-627.2" who="#PaulinaHennigKloska">Natomiast tym, co na pewno przez wiele ostatnich lat się zmieniło, jest to, że istotnie wszystkie służby wiedzą o nas wszystko i mają wgląd do wszystkiego, ale chyba nie potrafią z tych informacji skutecznie korzystać. Tyle, jeżeli chodzi o podsumowanie prac nad tą ustawą, panie ministrze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-627.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-628.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-628.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-628.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwsze pytanie zada pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#JanuszKowalski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Bardzo serdecznie chcę podziękować panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu oraz całemu kierownictwu Ministerstwa Finansów za wielką przychylność w zakresie tzw. dwupaku akcyzowego wspierającego rolników, sadowników, a w tym przypadku chcę podziękować za wielką przychylność względem poprawki Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość popieranej przez Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz za wsparcie wzorem innych państw, takich jak Słowacja, Bułgaria, Niemcy, czy Dania, małych gorzelni. Chodzi o to, żeby mogły one konkurować z wielkimi zakładami przemysłowymi należącymi do zagranicznych koncernów, aby można było wykorzystywać więcej lokalnych surowców rolniczych i aby gorzelnie tworzyły się z polskim kapitałem. Wielki szacunek dla Ministerstwa Finansów za przychylność wyrażoną poprzez obniżanie podatków dla polskich rolników, dla polskich gorzelników, dla polskich przedsiębiorców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#KrzysztofGawkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozwój rynku finansowego to dla każdej ekipy rządzącej ważny element, dający stabilność gospodarczą, poczucie odpowiedzialności, ale też będący próbą łatania dziur, które przez lata powstają w systemie finansowym. O takie dziury finansowe chciałem, panie ministrze, zapytać, a przede wszystkim o użycie nowoczesnych środków, algorytmów, systemów cyberbezpieczeństwa dla zapewnienia odpowiedniej analityki. Poprosiłbym o odpowiedź na piśmie, czy w ministerstwie toczą się prace, ewentualnie jakie mają zastosowania nowe systemy dające szansę, że nadzór finansowy będzie korzystał z nowych technik cyfrowych, będzie wykorzystywał sztuczną inteligencję. Jak ten nadzór finansowy będzie wpływał też na działanie systemu finansowego? Chodzi o to, żeby usprawnić pracę i dać szansę przedsiębiorcom, a jednocześnie wykluczyć tych wszystkich, którzy chcą dokonywać przestępstw? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#MarekDyduch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jak słyszę o ochronie inwestorów, to oznacza, że zwiększamy inwigilację tychże inwestorów. Jest to kolejna ustawa w tym Sejmie w ciągu kilku miesięcy, za sprawą której ten dostęp do wszelkiej informacji i możliwość inwigilacji są coraz większe. Mam takie pytanie. Zakładam, że każda z instytucji, które mają taki dostęp, ma instrukcję dostępu do tych informacji. Ale czy jest jakaś instytucja, która to koordynuje w tych różnych podmiotach, które mogą zbierać informacje? Na jakich zasadach z tej informacji można korzystać, jeżeli jedna instytucja prowadzi np. śledztwo albo postępowanie w jakiejś sprawie finansowej? Na jakich zasadach może ona korzystać z możliwości pozyskiwania informacji z tych innych źródeł? Czy jest jakaś procedura, czy jest to po prostu trochę wolna amerykanka? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Stworzyliście państwo projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku. To projekt, który ma na celu zapewnienie ochrony inwestorów na naszym rynku finansowym. Cel jest, jak się wydaje, bardzo słuszny, żeby nie powiedzieć: chwalebny. Słuszny, gdyby nie to, że największym zagrożeniem dla inwestorów w Polsce są przepisy, o których tutaj była mowa, przepisy uchwalone przez obecną większość sejmową. Czy zamierzacie państwo chronić inwestorów przed niespójnymi, błędnymi ustawami, takimi jak np. Polski Ład? Jak zamierzacie państwo chronić naszych inwestorów przed innymi przepisami, które tutaj wchodzą w życie? Jest to rządowy projekt, jeszcze nie wszedł w życie, a już w ramach prac w Sejmie zaproponowaliście tyle poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moglibyśmy wymieniać: GetBack, ostatnio Elektrociepłownia Będzin. Nie wystawia to najlepszego świadectwa w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym. Panie ministrze, ten projekt ustawy to ponad 250 stron, ale myślę, że nikt nie ma poczucia, że to cokolwiek zmienia. Jeżeli nominaci partyjni, jeżeli właśnie te nominacje dotyczące rynku nadzoru nad rynkiem finansowym wynikają z różnego rodzaju powiązań partyjnych i towarzyskich, to trudno oczekiwać, że pieniądze ludzi będą bezpieczne. Bo to są największa rzecz i największe wyzwanie dla nadzoru finansowego, żeby pieniądze ludzi były bezpieczne. Panie ministrze, chciałem zapytać o to, jakie działania w zakresie właśnie nadzoru, doboru ludzi do prowadzenia nadzoru nad rynkiem finansowym będziecie państwo podejmować, żeby do takich skandali, jak w przypadku np. Będzina, nie dochodziło? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Artura Sobonia o odpowiedź na pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#ArturSoboń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję wszystkim klubom, kołom za zgodne deklaracje o dalszej pracy nad tym projektem. Projekt ma rzeczywiście kilka obszarów. Po pierwsze, ochrona klienta. To jest obszar kluczowy, bo chcemy, aby oszczędności Polaków zamieniały się w inwestycje, aby to Polacy decydowali o rozwoju rynku kapitałowego. Dlatego tworzymy dobre regulacje i dlatego też zapewniamy dzisiaj, poprzez realizację Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, rozwój polskiego rynku kapitałowego w taki sposób, aby był on konkurencyjny dla rynków europejskich.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#ArturSoboń">Pan poseł Kowalski pytał o rozwiązanie akcyzowe. Rzeczywiście idziemy w tym kierunku. Chcemy wspierać polskiego rolnika, polskie przetwórstwo.</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#ArturSoboń">Pan poseł Gawkowski pytał o nowe uprawnienia KNF. My wzmacniamy nadzór, wzmacniamy KNF, wzmacniamy narzędzia cyfrowe, również te, które faktycznie pozwalają na to, co powiedziałem, czyli ochronę klienta, dobre regulacje i rozwój rynku.</u>
          <u xml:id="u-639.3" who="#ArturSoboń">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Dyducha, to zwiększamy ochronę inwestorów w tym projekcie, w żadnym razie nie zwiększamy inwigilacji. Czy jest mało, czy dużo poprawek, to jest zawsze kwestia sporna, ale mam wrażenie, że tych poprawek nie jest specjalnie dużo.</u>
          <u xml:id="u-639.4" who="#ArturSoboń">W dyskusji w imieniu kół i klubów było pytanie pana posła Suchonia dotyczące kwestii ochrony klienta i tych doświadczeń, które mamy. Oczywiście zwracam uwagę szczególnie na aspekt obligacji korporacyjnych. To jest coś, co odpowiada rzeczywiście na te doświadczenia, które mamy, i co jest dobrym rozwiązaniem, jeśli chodzi o limit, który chroni klientów, konsumentów i inwestorów prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-639.5" who="#ArturSoboń">Co do nominatów partyjnych, panie pośle, to niedaleko, zaledwie dwa rzędy dalej, siedzi pan poseł Gramatyka i proponuję to pytanie zadać panu posłowi, a nie mi. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-639.6" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: To państwo nominują, a nie poseł Gramatyka.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, sprawozdawca komisji pan poseł Adam Gawęda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#AdamGawęda">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo króciutko chciałem przypomnieć, bo jako sprawozdawca powinienem to mocno podkreślić. 12 czerwca 2023 r. wpłynął do Sejmu projekt ustawy, 16 czerwca już został skierowany do pierwszego czytania, 6 lipca odbyło się pierwsze czytanie, 11 lipca, czyli dzisiaj, jesteśmy w trakcie drugiego czytania, w związku z tym czas na to, żeby zapoznać się z rzeczywiście dość obszernym projektem, był.</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#AdamGawęda">Pragnę powiedzieć, że na posiedzeniu komisji w trakcie rozpatrywania tego projektu ustawy była bardzo merytoryczna, bardzo długa dyskusja, ale dotykająca, co nieczęsto się zdarza, meritum sprawy. Muszę powiedzieć, że wszyscy członkowie komisji w większości dotykali kwestii bardzo istotnych. Z tego miejsca jako sprawozdawca chciałbym podziękować wszystkim, którzy bardzo mocno i aktywnie włączyli się w pracę nad tą bardzo ważną i potrzebną ustawą, która reguluje, a także chroni potencjalnych klientów, obywateli. W związku z tym jako sprawozdawca pragnę jeszcze raz mocno podkreślić, że nad tym bardzo obszernym projektem odbyła się merytoryczna dyskusja, która doprowadziła do tego, że dzisiaj mogliśmy w taki koncyliacyjny sposób dotknąć bardzo ważnych elementów tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-641.2" who="#AdamGawęda">Pani Marszałek! Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-642.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#IzabelaLeszczyna">Oświadczenie w imieniu klubu Koalicja Obywatelska odnośnie do sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#IzabelaLeszczyna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (druk nr 3381).</u>
          <u xml:id="u-643.2" who="#IzabelaLeszczyna">Słowa z uzasadnienia, że projekt ten ma na celu uporządkowanie i usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego, brzmią właściwie jak żart. Wystarczy przytoczyć to, co powiedzieli przedstawiciele Biura Legislacyjnego: Na tak obszerny projekt, który ma ponad 200 stron, Biuro Legislacyjne miało mało czasu. Projekt paradoksalnie mający na celu wyczyszczenie wielu ustaw, naprawienie błędów i usterek w różnych ustawach sam tych błędów nie jest pozbawiony i wymaga wielu zabiegów legislacyjnych, żeby doprowadzić go do zgodności z zasadami techniki prawodawczej i uwzględnić wszystkie konsekwencje zmian dokonywanych w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-643.3" who="#IzabelaLeszczyna">Część niedoróbek tego projektu została w trybie roboczym z Ministerstwem Finansów poprawiona, ale projekt wymaga bardzo dużo pracy, jeśli chodzi o korekty językowe, redakcyjne, legislacyjne, konieczność poprawy kilkuset przecinków, bo o interpunkcji chyba twórcy też zapomnieli. Projekt jest legislacyjnie niedopracowany.</u>
          <u xml:id="u-643.4" who="#IzabelaLeszczyna">Jak wam nie wstyd po 8 latach przychodzić do Sejmu i na ostatnią chwilę wprowadzać taki chaos? Rynek czeka na te zmiany, ale boję się, że będzie zawiedziony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-644.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-644.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 22 min 21 do godz. 22 min 24)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3380 i 3475).</u>
          <u xml:id="u-645.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3380.</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#AnnaPaluch">Na 78. posiedzeniu w dniu 6 lipca 2023 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, Sejm skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-646.3" who="#AnnaPaluch">Komisja Gospodarki i Rozwoju oraz Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa po rozpatrzeniu projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 10 lipca br. wnoszą, aby Wysoki Sejm uchwalił załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-646.4" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw wpłynął 15 czerwca do laski marszałkowskiej, został skierowany do pierwszego czytania. Pierwsze czytanie, jak już powiedziałam, odbyło się 6 lipca, a w dniu wczorajszym, 10 lipca, komisje przepracowały projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-646.5" who="#AnnaPaluch">Projekt został przyjęty 20 głosami za, bez głosów wstrzymujących i przeciwnych. To świadczy o tym, że, po pierwsze, był na etapie rządowym dobrze przygotowany, a po drugie, że wszystkie kwestie, które projekt reguluje, mianowicie wprowadzenie systemu kaucyjnego, są już na tyle przedyskutowane, zresztą te dyskusje odbywały się wielokrotnie, że nie budziły większych wątpliwości. Oczywiście, że w trakcie opracowywania sprawozdania i szczegółowych prac nad projektem pewne kwestie jeszcze powracały w dyskusji, ale moja ogólna ocena w imieniu obydwu komisji jest taka, że wszystkie te kwestie zostały na tyle przedyskutowane, że nie budziło to większych kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-646.6" who="#AnnaPaluch">System, o którym tutaj mówimy, będzie polegał na selektywnym zbieraniu opakowań i odpadów opakowaniowych, na odbieraniu tych opakowań, na transporcie opakowań do wprowadzających produkty, na prowadzeniu ewidencji i sporządzaniu sprawozdań, na rozliczaniu kaucji z jednostkami handlu detalicznego, na finansowaniu kosztów zbierania opakowań i odpadów.</u>
          <u xml:id="u-646.7" who="#AnnaPaluch">System kaucyjny, który jest uzupełnieniem ustawy, która została uchwalona 3 miesiące temu, ustawy realizującej dyrektywę SUP, to jest pełen system, który pozwoli, po pierwsze, wszystkim wprowadzającym produkty w opakowaniach wywiązać się z obowiązków nałożonych przez prawo europejskie, a po drugie, będzie dopełnieniem dla gminnych systemów zbierania odpadów.</u>
          <u xml:id="u-646.8" who="#AnnaPaluch">A zatem zgodnie z decyzją połączonych komisji gospodarki i środowiska pozwalam sobie prosić Wysoką Izbę o uchwalenie przedmiotowego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#ElżbietaWitek">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#ElżbietaWitek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwsza zabierze głos pani poseł Danuta Nowicka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#DanutaNowicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw do druku nr 3380.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#DanutaNowicka">To przedłożenie rządowe ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Jest to częściowa transpozycja do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Z powyższej dyrektywy wynika obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77% w 2025 r. oraz 90% w 2029 r.</u>
          <u xml:id="u-648.2" who="#DanutaNowicka">W celu zapewnienia wskazanych wyżej poziomów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych projekt ustawy przewiduje wprowadzenie systemu kaucyjnego obejmującego opakowania na napoje z tworzyw sztucznych. W projekcie ustawy zaproponowano także objęcie systemem kaucyjnym opakowań szklanych na napoje wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l oraz puszki metalowe, aluminiowe i stalowe do 1 l.</u>
          <u xml:id="u-648.3" who="#DanutaNowicka">Projekt określa wymagania dotyczące utworzenia i prowadzenia systemu kaucyjnego, który będzie wspomagać selektywne zbieranie odpadów powstałych z tych opakowań. System kaucyjny powinien objąć obszar całego kraju, być powszechnie dostępny, m.in. poprzez brak obowiązku posiadania paragonu w celu odzyskania uiszczonej wcześniej kaucji. System kaucyjny ma być także elementem wsparcia systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz elementem gospodarki o obiegu zamkniętym.</u>
          <u xml:id="u-648.4" who="#DanutaNowicka">Wprowadzone rozwiązania spowodują: wzrost masy selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych i opakowań objętych systemem kaucyjnym, zmniejszenie masy odpadów opakowaniowych z tworzywa sztucznego, szkła oraz metali w strumieniu odpadów komunalnych, osiągnięcie unijnych celów w zakresie selektywnego zbierania butelek z tworzywa sztucznego po napojach o pojemności do 3 l, zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska odpadami opakowaniowymi, zwiększenie osiąganego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych, zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych, jasne i przejrzyste, jednolite w całym kraju zasady systemu kaucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-648.5" who="#DanutaNowicka">Proponowana ustawa wprowadza bardzo dobre i oczekiwane rozwiązania, dlatego klub Prawa i Sprawiedliwości będzie głosował za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-648.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę panią poseł Urszulę Zielińską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej — Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej i Zielonych mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu podczas drugiego czytania rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami z druku nr 3380.</u>
          <u xml:id="u-650.1" who="#UrszulaZielińska">Dzięki Unii Europejskiej, ale też otwarciu ministerstwa na tę oczekiwaną i popieraną społecznie ustawę będziemy mieli w Polsce system kaucyjny. Dzisiejszy projekt jest częściowym wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zwanej potocznie dyrektywą single use plastic, czyli dyrektywą o jednorazowym plastiku. Dyrektywa zaleca wprowadzenie systemu kaucyjnego jako narzędzia do osiągnięcia celu selektywnej zbiórki odpadów z niektórych tworzyw sztucznych na poziomie 77% w 2025 r. oraz 90% do 2029 r.</u>
          <u xml:id="u-650.2" who="#UrszulaZielińska">W polskim projekcie ustawy zaproponowano nie tylko wprowadzenie systemu kaucyjnego dla opakowań plastikowych, ale również objęcie nim części opakowań szklanych oraz puszek. To jest dobre podejście, które zmniejszy ilość odpadów wokół nas, zwiększy dostępność surowców w przemyśle i przyspieszy wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego. I za takie podejście należy się panu ministrowi Ozdobie i Ministerstwu Klimatu i Środowiska podziękowanie. Polska ma szansę być siedemnastym, a być może nawet czternastym krajem w Europie, który wdroży system kaucyjny, a to buduje przewagę konkurencyjną naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-650.3" who="#UrszulaZielińska">A teraz o tym, co powinniśmy poprawić w ustawie, żeby przedsiębiorcy mogli ją wdrożyć bez przeszkód, a jej wdrożenie było sukcesem. Po pierwsze, wobec opóźnienia we wdrażaniu dyrektywy single use plastic w Polsce należy odroczyć lub zmiękczyć sankcje nakładane na producentów napojów i opakowań w okresie przejściowym potrzebnym na jej wdrożenie. Przyjmując, że ustawa wejdzie w życie w II połowie tego roku, daje się przedsiębiorcom zaledwie rok na wdrożenie systemu kaucyjnego, a zbudowanie i uruchomienie tego systemu od podstaw w ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy jest w ocenie przedsiębiorców z branż odpowiedzialnych za jego przygotowanie i wdrożenie całkowicie niemożliwe. Dlatego jako Koalicja Obywatelska proponujemy tu pierwsze rozwiązanie. Dajmy przedsiębiorcom wybór sposobu realizacji obowiązku selektywnej zbiórki do końca 2025 r., czyli o rok dłużej, niż przewiduje obecny projekt ustawy. Niech zrobią to w ostatnim roku albo w ramach systemu kaucyjnego, wdrażając już ten system, albo samodzielnego, albo za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań. Czyli w praktyce nasza propozycja dopuszcza funkcjonowanie obecnych systemów selektywnej zbiórki o rok dłużej, niż przewidziano w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-650.4" who="#UrszulaZielińska">Druga z naszych propozycji likwiduje wady i potencjalne niezgodności projektowanych zmian w ustawie o podatku VAT z prawem unijnym, w tym niezasadne obciążenie finansowe producenta VAT-em za opakowania sprzedane w punkcie sprzedaży, ale niezwrócone do ich właściwego producenta. Mimo że producent nie otrzymał ani kaucji, ani swoich opakowań, musi zapłacić podatek VAT od teoretycznej kaucji, której nigdy nie pobrał i nie widział na oczy. Taka czynność opodatkowania nie wydaje się przewidziana w dyrektywie VAT, jest też dodatkowym obciążeniem dla producentów. W proponowanym przez nas rozwiązaniu w podstawie opodatkowania VAT nie uwzględnia się kaucji przy sprzedaży produktów w opakowaniach czy to jednorazowego, czy wielokrotnego użytku. Skoro można takie podejście stosować na Słowacji, która uzyskała notyfikację dla podobnej ustawy o systemie kaucyjnym, to dlaczego nie można byłoby zastosować tego w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-650.5" who="#UrszulaZielińska">Kolejne rozwiązanie, które ma na celu uszczelnienie systemu kaucyjnego, to włączenie do niego szklanych butelek jednorazowych do 200 ml, czyli tzw. małpek. Te małpki były ujęte w wyjściowym projekcie ustawy, i słusznie, bo choćby ze względu na dużą ilość tego typu opakowań w Polsce w obrocie to jest ponad 1 mld buteleczek rocznie. Te opakowania trafiają dziś do śmietnika lub wręcz zalegają na trawnikach. Większość z nich nie trafia do recyklingu. Włączenie małpek do systemu kaucyjnego pomoże zwiększyć poziom odzysku szkła, zrealizować cele zawarte w dyrektywach odpadowych, a przede wszystkim pomoże oczyścić środowisko z ponad 3 mln szklanych opakowań jednorazowych dziennie.</u>
          <u xml:id="u-650.6" who="#UrszulaZielińska">Podsumowuję. Szanowni państwo, jako klub Koalicji Obywatelskiej jak najbardziej popieramy ustawę o systemie kaucyjnym, ale jednocześnie zgłaszamy kilka niezbędnych poprawek, które w naszej ocenie ułatwią jego wdrożenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-650.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Anitę Sowińską, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko koalicyjnego klubu Lewicy wobec rządowego projektu ustawy o opakowaniach zwrotnych, druk nr 3380.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#AnitaSowińska">Nad tym projektem powinniśmy pracować już 2 lata temu, ale niestety wskutek opieszałości rządu tak się nie stało. Nie da się cofnąć czasu, jednak jeszcze jest czas, aby ten projekt naprawić. A jest co naprawiać. Zasadniczą wadą projektu ustawy jest to, że dopuszcza funkcjonowanie wielu operatorów systemu kaucyjnego pomimo doświadczeń z innych krajów Unii Europejskiej, gdzie systemy kaucyjne opierają się przede wszystkim na jednym podmiocie reprezentującym. System oparty na wielu operatorach będzie skomplikowany dla konsumentów, droższy w funkcjonowaniu, mniej efektywny i będzie miał znacznie gorszy wpływ na środowisko. Poza tym system oparty na kilku komercyjnych operatorach będzie wspierał przede wszystkim duże sieci handlowe, co może doprowadzić do poważnego naruszenia prawa konkurencyjności w stosunku do małych i średnich sklepów. Nie jest dla nas zrozumiałe, dlaczego minister klimatu i środowiska zdecydował się na wielość operatorów pomimo głosów przeciwnych już na etapie konsultacji w Rządowym Centrum Legislacji. My jako Lewica jesteśmy zdania, że system powinien być oparty na jednym operatorze działającym na zasadzie not for profit na rzecz celu społecznie użytecznego, jakim jest zadanie środowiskowe.</u>
          <u xml:id="u-652.2" who="#AnitaSowińska">Zalety jednego operatora systemu kaucyjnego są ewidentne i wiążą się z wieloma korzyściami, które można podzielić na trzy kategorie: logistyczne, ekonomiczne i środowiskowe. Jeśli chodzi o logistyczne, mam tutaj na myśli przede wszystkim uproszczenie systemu, który byłby bardziej przejrzysty dla konsumentów, bardziej przyjazny dla sklepów i producentów napojów — te same oznakowania, mniej przeładunków, mniej działań transportowych, uproszczenie obowiązków rozliczeniowych, a na przyszłość możliwość wdrożenia standardowych opakowań wielokrotnego użytku, np. jednej butelki do piwa czy soku, które mogłyby być alternatywą szczególnie dla małych i średnich firm, a w przyszłości może nawet standardowych słoików na dżemy.</u>
          <u xml:id="u-652.3" who="#AnitaSowińska">Ekonomiczne zalety: wariant jednego operatora kosztowałby najmniej dzięki ekonomii skali, większej sile przetargowej, krótszym drogom transportowym, większej efektywności, mniejszej biurokracji itd. Środowiskowe — te łączą się z ekonomicznymi, bo np. krótsze drogi dostaw to nie tylko niższe koszty, ale również mniejsze emisje CO2. Poza tym, jeśli wprowadzilibyśmy na dalszym etapie opakowania standardowe wielokrotnego użytku, system mógłby być przykładem świetnie działającego obiegu zamkniętego dla całej Europy. Dlatego też Lewica składa pakiet poprawek do ustawy, który naprawia systemowy błąd wielu operatorów.</u>
          <u xml:id="u-652.4" who="#AnitaSowińska">Kolejną wadą projektu jest podatek VAT od kaucji. Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu kaucja powinna być pobierana na każdym etapie obrotu produktem, podobnie jak to funkcjonuje w innych krajach oraz w obecnym systemie kaucyjnym dla szklanych butelek wielokrotnego użytku. System taki zapewnia szczelność ściągania VAT i jego prawidłowe funkcjonowanie. Obecny projekt przewiduje, że nowe regulacje opodatkowania VAT będą obowiązywały jedynie w stosunku do opakowań wielokrotnego użytku, pomijając opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych oraz puszki aluminiowe. To wykluczenie nie ma uzasadnienia, dlatego tu również składamy pakiet poprawek.</u>
          <u xml:id="u-652.5" who="#AnitaSowińska">Na koniec składamy również poprawkę, która nakłada obowiązek informowania na etykiecie o ujęciu w systemie kaucyjnym bez konieczności nadruku wysokości kaucji, gdyż wszelkie zmiany wysokości kaucji będą generować konieczność zmian etykiet na opakowaniach.</u>
          <u xml:id="u-652.6" who="#AnitaSowińska">Odniosę się jeszcze do postulatu włączenia szkła jednorazowego użytku, m.in. popularnych małpek, do systemu kaucyjnego. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest fakt, że małe butelki przestałyby zaśmiecać lasy. Tu nie mamy żadnych wątpliwości. Musimy jednak mieć też świadomość, że z punktu widzenia wpływu na środowisko szkło jednorazowe powoduje większe emisje CO2 w całym cyklu życia niż butelki PET, puszki aluminiowe i szkło wielokrotnego użytku. Najlepszym rozwiązaniem pod względem środowiskowym przy dobrze funkcjonującym systemie z efektem skali są butelki szklane wielokrotnego użytku. Dlatego warto zastanowić się nad tym, czy nie wprowadzić obowiązku sprzedaży napojów wysokoprocentowych do 200 ml albo w szkle wielokrotnego użytku, albo w puszkach aluminiowych.</u>
          <u xml:id="u-652.7" who="#AnitaSowińska">Na koniec chciałabym zwrócić uwagę, że obecnie funkcjonujący system zbiórki butelek wielokrotnego użytku pozostawia wiele do życzenia. W Polsce jedna butelka szklana używana jest od 15 do 25 razy, a w Niemczech — nawet 40–50 razy. To pokazuje, że nasz system obrotu butelkami wielokrotnego użytku nie działa dobrze, a przyczyny leżą w różnych typach butelek i w skomplikowanym systemie logistycznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę kończyć, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#AnitaSowińska">Przyszłość jest w butelkach wielokrotnego użytku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowne Panie i Panowie Ministrowie! Już dzisiaj na tej sali, mówiąc o ocenie oddziaływania na środowisko, podałem akurat ustawę, nad którą w chwili obecnej procedujemy, jako przykład ustawy, która znajduje szerokie poparcie w parlamencie. Przykładem tego jest głosowanie w komisji ochrony środowiska i komisji gospodarki, gdy wszyscy poparli akurat ten projekt przygotowany przez rząd, długo oczekiwany, oczekiwany oczywiście w kontekście implementacji dyrektywy o wyrobach plastikowych jednorazowego użytku, ale też w kontekście całej gospodarki w obiegu zamkniętym. Tutaj, panie ministrze, z naszej strony, ze strony Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe wyrazy podziękowania za pańską determinację. Powiem tak: moralnie wspieraliśmy pana w tym, aby Rada Ministrów jak najszybciej przyjęła ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wilczy bilet mi pan profesor zapewnił.)</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#AndrzejGrzyb">Nie, panie… To jest tak późna pora, że nikt pewnie nie będzie tego specjalnie odnotowywał. Ale czasami słowo „dziękuję” jest też ważne z punktu widzenia naszych relacji parlamentarnych. Jak coś jest dobrze zrobione, to warto to podkreślić. Dlaczego mamy się tutaj krygować i powiedzieć, że to nie jest dobra rzecz? Choć zdajemy sobie sprawę, że oczekiwania dotyczące systemu kaucyjnego są daleko szersze, ale uznaliśmy też, że nie będziemy ponad miarę proliferować czy dokładać nowych pomysłów. Po pierwsze, chodzi nam o to, żeby ten system wszedł w życie, żeby on został uruchomiony. To jest korzystne z punktu widzenia konsumentów, korzystne z punktu widzenia producentów, a przede wszystkim jest korzystne ze względu na to, że są to ogromne zasoby surowcowe, które mogą być powtórnie użyte, a te zasoby przecież niestety się kurczą. To nie jest tak, że one mają swój niewyczerpany zasób. Stąd też cały ten projekt, tak jak powiedziałem, z punktu widzenia społecznego i gospodarczego ma swoje głębokie uzasadnienie, a system kaucyjny powinien zapewnić równy dostęp do rynku — to jest też jedna z trosk, które zostały wyrażone w trakcie pracy nad tym projektem — bowiem powinien gwarantować nie tylko dostęp do tych sklepów, które mieszczą się w normie powyżej 200 m2 powierzchni użytkowej, ale również do sklepów małych, w których duży wolumen akurat tych opakowań jest w postaci towarów sprzedawanych i powinien tam wracać. Bo jeżeli nie będzie możliwości zwrotu i równego dostępu, to te sklepy będą niejako wypychane z rynku, bo klienci wracają tam, gdzie mogą zwrócić opakowanie.</u>
          <u xml:id="u-656.3" who="#AndrzejGrzyb">Ponadto ambitne poziomy zwrotu opakowań wielokrotnego użytku już w pierwszym roku wywoływały wiele zastrzeżeń kierowanych w stronę interesariuszy, którzy stwierdzali, że wprowadzenie nowego systemu de facto pozwala na uzyskanie odzysku w pierwszym roku funkcjonowania systemu w granicach 40%. Można powiedzieć, że strona społeczna, reprezentowana m.in. przez zero waste, wyraziła taki pogląd, że jednak powinniśmy budować bardziej ambitne systemy, niż doświadczenie z ich wdrożenia na to wskazuje. Tutaj pozostawmy to w takiej formie, w jakiej zostało to zaproponowane, nie będziemy tutaj proponować żadnych redukcji. Natomiast wydaje mi się, i tutaj zwracam się z taką propozycją, jak również ze stosownym wnioskiem, że jednak do tego systemu powinniśmy włączyć przede wszystkim opakowania wielomateriałowe do płynnej żywności. System zbierania tychże opakowań został już wdrożony i trwa od kilkunastu lat. Nie warto tracić tego z pola widzenia. Uważam, że to jest już dobrze ukształtowane w zachowaniach konsumenckich, a także producentów, zatem proponuję, aby to włączyć.</u>
          <u xml:id="u-656.4" who="#AndrzejGrzyb">Podobnie proponuję rozważyć naszą poprawkę o włączeniu opakowań szklanych jednorazowych o pojemności 0–200 ml. To jest jednak duży problem społeczny. Jest to uznawane za przejaw, bym powiedział, pewnej beztroski i bezsilności państwa, a państwo w takich czasami małych kwestiach, bo to dotyczy małych opakowań, powinno być wielkie. W moim przekonaniu powinniśmy rozważyć możliwość wdrożenia również tego systemu. Najlepiej gdyby to był system opakowań zwrotnych, a nie jednorazowych, tu zgadzam się z panią poseł Sowińską w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-656.5" who="#AndrzejGrzyb">Proszę państwa, sprawa podatku VAT oczywiście jest pewnym cierniem dla tych, którzy będą objęci tym obowiązkiem. Ale rozumiemy wyjaśnienia, które zostały złożone przez Ministerstwo Finansów, że to jest niestety konieczne w odniesieniu do tej części opakowań zwrotnych, które akurat nie wracają do producenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#AndrzejGrzyb">A zatem, pani marszałek, popieramy ten projekt i składamy dwie poprawki na ręce pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-658.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pani Ministro! Wysoka Izbo! Oczywiście, że popieramy ten projekt. To jest dobry dzień dla Polski, to jest dobry dzień dla naszego kraju i bardzo dobra dyskusja, w której w zasadzie wszystkie ugrupowania popierają rozwiązania systemu kaucyjnego. Polska zasługuje na system kaucyjny. To dobrze, że ten system kaucyjny za chwilę się pojawi, niedobrze, że z tego systemu kaucyjnego będą wyłączone niektóre rodzaje opakowań, ale o tym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#MichałGramatyka">Bardzo dużo powiedziano o małpkach, bardzo dużo powiedziano o szkle jednorazowym, o butelkach, np. butelkach od wina. Rozmawiamy z lubuskimi winiarzami. Oni na przykład narzekają na to, że w systemie w tym momencie brakuje butelek, brakuje szkła na rynku. Przepłacamy za butelki, dlatego że winiarze muszą je kupować, sprowadzać np. z Ukrainy, płacąc ok. 1 zł za butelkę. Taka butelka powinna być produkowana w Polsce. Winiarze, browary, inne branże również narzekają na brak butelek, więc jak najbardziej branże popierają objęcie systemem również butelek po winach.</u>
          <u xml:id="u-660.2" who="#MichałGramatyka">Małpki — tak jak zapowiadałem w pierwszym czytaniu, zrobimy wszystko, żeby państwu ministrom te małpki się śniły po nocach. Ja się zgadzam ze wszystkimi argumentami, które zostały na tej mównicy dzisiaj wyrażone. To, że w naszych parkach, w lasach, na skwerach, w miastach, pod ścianami, wszędzie tam, gdzie wieczorową porą osoby raczą się zawartością tych małych butelek, one potem zostają, te butelki potem są rzucane, to jest niestety dowód braku skuteczności państwa w stwarzaniu możliwości, które spowodują, że takich butelek po prostu nie będzie się opłacało wyrzucać.</u>
          <u xml:id="u-660.3" who="#MichałGramatyka">Druga z naszych poprawek, bo pierwsza oczywiście dotyczy szkła jednorazowego, dotyczy katalogu sklepów, które są objęte obowiązkiem wprowadzenia systemu kaucyjnego. Nie chcemy, żeby ten obowiązek zaczynał się od sklepów powyżej 200 m2 powierzchni. Uważamy, że powinien się zaczynać w sklepach mniejszych, dlatego wnosimy poprawkę, z której wynika, że już sklepy o powierzchni ponad 100 m2 będą objęte obowiązkiem stosowania systemu kaucyjnego. Dlaczego? Dlatego że jeżeli nie przegłosujemy tej poprawki, to mieszkanki i mieszkańcy małych miasteczek i wsi będą w pewien sposób wykluczeni, np. nie będą mogli oddawać opakowań, korzystać z tego systemu kaucyjnego. Ja wiem, że każdy mniejszy sklep może przystąpić do systemu dobrowolnie, ale jestem przekonany, że taki obowiązek powinien zaczynać się od 100 m2 powierzchni. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-660.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-661.2" who="#ElżbietaWitek">Zamykam listę posłów zapisanych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-661.3" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwsza zada pytanie pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Wicepremierze do spraw bezpieczeństwa energetycznego Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Muszę przyznać, że już dawno nie pamiętam tak spokojnej dyskusji jak ta na wczorajszym posiedzeniu komisji. Widać było, że wszystkim nam zależy na przyjęciu tej spóźnionej, ale jak najbardziej potrzebnej ustawy o systemie kaucyjnym. Nawet pan, panie ministrze, powstrzymał się od politycznych uszczypliwości, a to już miła odmiana. Kontynuując dobrą współpracę nad tą ustawą, apeluję po raz kolejny o przyjęcie naszych kilku, nie kilkunastu, nie kilkudziesięciu, ale kilku poprawek.</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#KlaudiaJachira">Odroczmy sankcje dla przedsiębiorców i dajmy im czas na wdrożenie systemu, nie obciążajmy ich VAT-em od kaucji oraz powtórzę, oczywiście obejmijmy systemem butelki typu małpki. Liczę, że pan minister tym razem poprze nasze poprawki, tak by system był powszechny, sprawny i kompleksowy.</u>
          <u xml:id="u-662.2" who="#KlaudiaJachira">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Idźmy dalej, bo czeka na nas rozszerzona odpowiedzialność producenta, a czasu coraz mniej.</u>
          <u xml:id="u-662.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Małpki?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#UrszulaZielińska">Nie, nie małpki.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Ja nie o małpkach tym razem, a o ryzyku, o którym mówi wielu przedsiębiorców, którzy mają na to trochę ponad jeden rok. Jeżeli ta ustawa wejdzie w życie w okolicach września tego roku, to mają trochę ponad jeden rok na wdrożenie całego systemu, a wdrożenie tego systemu to szereg etapów, z których niektóre muszą zostać zakończone jeden po drugim.</u>
          <u xml:id="u-664.2" who="#UrszulaZielińska">Chodzi m.in. o nawiązanie współpracy pomiędzy producentami a operatorami, uzyskanie decyzji ministra klimatu, przeprowadzenie negocjacji, podpisanie umów, 17 tys. punktów handlowych, 16 mld sztuk opakowań, prawdopodobnie ok. 15 tys. automatów, które, jak się przewiduje, będą musiały zostać postawione w placówkach, zakładanie przedsiębiorstw. Czy ministerstwo rozpatruje taki scenariusz, że z powodu kar, które są dość wysokie, nikt nie zdecyduje się na zostanie operatorem…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#UrszulaZielińska">…i po prostu w terminie nie powstanie żaden operator? Co wtedy?</u>
          <u xml:id="u-666.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-667.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, proszę pilnować czasu. Mamy harmonogram do godz. 2 w nocy. Proszę być, że tak powiem, zdyscyplinowanym choć trochę.</u>
          <u xml:id="u-667.2" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To bardzo potrzebna ustawa, bo każdy, z się rozmawia, chciałby, żeby wreszcie opakowania plastikowe i nie tylko, bo też szklane, były objęte kucją. W wielu krajach to jest już standard, a u nas? Tak długo czekaliśmy. Pytam się, dlaczego tak długo z tym czekaliśmy. W zeszłej kadencji został powołany specjalny zespół parlamentarny, który się tym zajmował, prosiliśmy, żeby państwo do tego przystąpili. Dopiero naciski Unii Europejskiej zmusiły was, żeby wreszcie zacząć pracować nad tą ustawą. To jest bardzo potrzebne i bardzo szybko należy to wreszcie wprowadzić w życie, bo mieszkańcy, Polacy na to czekają.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#KrzysztofGawkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pani Minister! Rozbudowa systemu kaucyjnego to budowa odpowiedzialnego, zielonego państwa. Powinniśmy włożyć jak najwięcej pracy w to, żeby taki system kaucyjny, o którym rozmawiamy, ale też taki o wiele bardziej rozszerzony, dał nam poczucie bezpieczeństwa. Dlatego zwracam się do państwa z pytaniem: Czy trwają w ministerstwie prace dotyczące objęcia działalności hotelowej lub gastronomicznej systemem kaucyjnym? Jeżeli trwają, to poprosiłbym o odpowiedź na piśmie na pytania: Jakie konsultacje zostały przeprowadzone? Jak odpowiadają na to branża zarówno hotelowa, jak i gastronomiczna? Kiedy moglibyśmy się spodziewać wprowadzenia przepisów, które regulowałyby ten stan i dawały szansę, że system kaucyjny będzie się rozwijał dalej, w obszarze hotelowym i gastronomicznym? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Problem z powstaniem operatora na pewno będzie, natomiast w tym kontekście chciałem zadać krótkie pytanie: Czy dopuścimy, czy możemy dopuścić operatorów zagranicznych, bo oni mają doświadczenie, np. z Niemiec? Wiem, że nie lubicie Niemców, ale jeżeli np. miałoby to usprawnić ten system, to czy przewidujecie, że może być to operator zagraniczny?</u>
          <u xml:id="u-672.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Janusz Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa ma transponować do polskiego porządku prawnego unijną dyrektywę w sprawie zmniejszania wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko i wdrożyć w naszym kraju tzw. system kaucyjny. To bardzo ważny projekt związany z przyszłością naszej planety, projekt, w przypadku którego intencje są bardzo słuszne i który, mam nadzieję, jako jeden z nielicznych z obecnej kadencji Sejmu będzie bardzo dobrze oceniany i przez nasze dzieci, i przez nasze wnuki. Intencje są tu dobre, natomiast cały czas zgłaszamy wątpliwości w sprawie kosztów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście ten projekt jest ważny ze względów nie tylko środowiskowych, ale również gospodarczych. W tym kontekście, panie ministrze, chciałem zapytać o to, dlaczego w ustawie nie zaproponowali państwo preferencji w zakresie dostępu np. do recyklatu dla polskich przedsiębiorców. Myślę, że nie jest tajemnicą, że to są konkretne pieniądze. Nasze firmy będą konkurowały na tym rynku o recyklat z firmami zagranicznymi. Nasi nie są tu na uprzywilejowanej pozycji. Będzie konkurencja w obszarze organizacji i zbioru, więc może się okazać, że nasze firmy po prostu nie będą miały skąd brać recyklatu do produkcji swoich wyrobów. W związku z tym: Dlaczego państwo nie uwzględnili preferencji dla tych, którzy produkują w Polsce i wprowadzają te opakowania? Drugie pytanie: Dlaczego nie zdecydowali się państwo na jednego operatora?</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#AnitaSowińska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Finlandia jest krajem, w którym system kaucyjny jest dobrowolny, a mimo to poziom zbiórki osiąga ponad 90%. Tajemnica sukcesu leży w motywacji finansowej: otóż producenci napojów, którzy nie wchodzą w system kaucyjny, płacą dodatkowy podatek w wysokości 0,51 euro za l. Zatem bardziej opłaca się uczestniczyć w systemie kaucyjnym niż być poza nim. Dlatego mam pytanie do pana ministra. W Polsce system również będzie dobrowolny dla producentów. Jakie mechanizmy finansowe proponuje pan, aby zachęcić producentów do korzystania z systemu kaucyjnego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-678.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#ElżbietaWitek">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-679.2" who="#ElżbietaWitek">Poproszę o odpowiedź na pytanie sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Jacka Ozdobę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#JacekOzdoba">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o tę dyskusję, to mam pewne déj? vu, ponieważ pytania się powtarzają, one padły już na posiedzeniu komisji. W skrócie: w systemie kaucyjnym wielorazowe szkło — 1,5 l, butelki plastikowe z tworzywa sztucznego — do 3 l oraz oczywiście metalowe — do 1 l. Powszechny system na terenie całego kraju. Ustawa ma nie ograniczać liczby operatorów z tego względu, że nie chcemy, aby jakikolwiek operator stworzył monopol. To wolny rynek ma zdecydować. Ustawa jest mocno proprzedsiębiorcza, liberalna, jeżeli chodzi o tworzenie tego systemu. Nie wylewamy dziecka z kąpielą, ponieważ szanujemy obecnie funkcjonujący system, chcemy, aby on był spopularyzowany, aby miał ramy.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#JacekOzdoba">Tłumaczyliśmy, tak jak podczas prac komisji, że opłata produktowa będzie wydana w drodze rozporządzenia, jeszcze raz podkreślę: w drodze rozporządzenia. Stawka maksymalna określona w drodze ustawy to 25 zł w przypadku kilograma, ale to jest maksymalna stawka, a nie ta, która będzie rzeczywiście ewentualnie zaproponowana. Stąd propozycja wysunięta podczas tej dyskusji na posiedzeniu komisji przez jedną z pań posłanek z Lewicy będzie, sądzę, dobrym rozwiązaniem, jeżeli chodzi o pewną formę kroczącego rozporządzenia w trakcie przyglądania się, jak wygląda tworzenie systemu kaucyjnego. Mam nadzieję, że wszystkie kluby oczywiście udzielą poparcia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-680.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: To była propozycja Zielonych.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-681.1" who="#ElżbietaWitek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-681.2" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania złożono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt od Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-681.3" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-681.4" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-681.5" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (druki nr 3478 i 3484).</u>
          <u xml:id="u-681.6" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Pawła Rychlika o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#PawełRychlik">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, druk nr 3478.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#PawełRychlik">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 10 lipca 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Zdrowia do pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-682.2" who="#PawełRychlik">Komisja Zdrowia po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 11 lipca 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalił projekt ustawy z druku nr 3478 bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-682.3" who="#PawełRychlik">Pragnę zaznaczyć, że ustawa ta dopuszcza, umożliwia w przypadku 14 mln polskich pacjentów, przede wszystkim 7 mln polskich dzieci, dostęp do bezpłatnych leków. Dlatego też proszę o przyjęcie tego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-683.1" who="#ElżbietaWitek">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-683.2" who="#ElżbietaWitek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-683.3" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwszy pan poseł Rajmund Miller, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#RajmundMiller">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, druki nr 3478 i 3484.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#RajmundMiller">Szanowni Państwo! Polscy pacjenci dopłacają najwięcej do leków w Unii Europejskiej, ok. 62%, i to jest niezaprzeczalna prawda. Mamy dzisiaj problemy z dostępem do leków, ale mamy również problemy ze sfinansowaniem innych świadczeń medycznych. Szanowni państwo, ta ustawa została przedłożona w ostatnim momencie, niezgodnie z prawem legislacyjnym. Została złożona wczoraj, a dzisiaj była procedowana na posiedzeniu Komisji Zdrowia bez opinii społecznych i z wieloma brakami. W tej ustawie brakuje listy leków, które będą refundowane i które miała określić, proszę państwa — przepraszam, uciekła mi nazwa — agencja oceny technologii medycznych. Takiej listy nie przedstawiono, w związku z czym tak naprawdę nie wiemy, jakie leki będą refundowane. Musimy też powiedzieć, że nie wszystkie leki, bo autorzy starają się stworzyć takie wrażenie — mówi się o bezpłatnych lekach 65+ i bezpłatnych lekach od urodzenia do 18. roku życia — będą bezpłatne. To jest tylko pewna grupa leków. Już dzisiaj mamy do czynienia z tym, że obywatele zostali wprowadzeni w błąd. Zgłasza się do nas wiele osób starszych, które zgłaszają konieczność dopłacania do leków w ramach ustawy leki za darmo 75+. Zostawiają w aptekach od kilkudziesięciu do kilkuset złotych, więc te leki wcale nie są lekami bezpłatnymi.</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#RajmundMiller">Ze względu na to, że obywatele polscy dopłacają 62% do wartości wszystkich leków, które są dzisiaj w obrocie, klub Koalicji Obywatelskiej — Platformy Obywatelskiej poprze tę ustawę. Ale proszę państwa, mamy wątpliwości co do tego, z jakich środków będą pokryte dopłaty do tych leków, dlatego że niedawno debatowaliśmy nad planem finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia, w którym zmniejszono środki na refundację leków dla seniorów. W związku z tym w sytuacji, w której ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty zabrała z Narodowego Funduszu Zdrowia 13 mld zł w przypadku różnych innych świadczeń, istnieje wątpliwość, z czego będą finansowane te leki.</u>
          <u xml:id="u-684.3" who="#RajmundMiller">Będziemy popierać tę ustawę, ale uważamy, że powinna być specjalna dotacja z budżetu państwa, dlatego składamy poprawkę do tej ustawy. Zakładamy, że środki przeznaczone na finansowanie leków zarówno dla dzieci do 18. roku życia, jak i dla seniorów będą pochodziły ze specbudżetu państwa. Tę poprawkę składam na ręce pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Tomasz Latos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#TomaszLatos">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-686.1" who="#TomaszLatos">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, druki nr 3478 i 3484.</u>
          <u xml:id="u-686.2" who="#TomaszLatos">Chciałem w tym miejscu podziękować panu ministrowi za przygotowanie przez rząd tej bardzo ważnej i bardzo oczekiwanej przez pacjentów ustawy. Kilka tygodni temu zapowiedziano, że taka ustawa będzie złożona w Sejmie, ponieważ jest dopełnieniem programu, który jest realizowany już od kilku lat. Chodzi o darmowe leki dla seniorów mających co najmniej 75 lat. Teraz obniżamy ten wiek do 65 lat i dokładamy darmowe leki dla osób do 18. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-686.3" who="#TomaszLatos">Trzeba jasno powiedzieć, że ten program się sprawdził. Niestety, przykro mi, muszę odnieść się do tego, co było mówione i w tej sali, i wcześniej, na posiedzeniu komisji. Szanowni państwo, darmowe leki, które do tej pory są objęte tą ustawą, to ok. 2 tys. preparatów, aż 2 tys. preparatów, więc w bardzo wielu przypadkach, w większości przypadków można tak dobrać lek do terapii, aby seniorzy mogli otrzymywać go za darmo.</u>
          <u xml:id="u-686.4" who="#TomaszLatos">Dzięki obniżeniu kryterium wiekowego i objęciu tym osób do 18. roku życia znacznie zwiększamy liczbę osób, które będą beneficjentami tej ustawy. Co więcej, przygotowujemy rozszerzenie listy leków, które będą objęte tym programem. Miejmy nadzieję, że w już niedługim czasie ta nowa, rozszerzona lista będzie przedstawiona. Szacuje się, że to może być nawet podwojenie liczby tych preparatów, tak więc ogromna pomoc, przede wszystkim dla seniorów. Trzeba jasno podkreślić, że przed rządami Prawa i Sprawiedliwości nikomu nawet nie przyszło do głowy, żeby wprowadzić tego typu rozwiązania. My to zapowiedzieliśmy w kampanii wyborczej i skutecznie zrealizowaliśmy. Teraz ten program chcemy rozszerzyć.</u>
          <u xml:id="u-686.5" who="#TomaszLatos">Co do finansowania to muszę powiedzieć i przypomnieć, że zgodnie z ustawą refundacyjną, która obowiązuje od kilkunastu lat, pewna pula środków finansowych jest zapisana w budżecie Narodowego Funduszu Zdrowia. 17% budżetu jest przeznaczone na refundację leków. A więc środki finansowe są, bo w żadnym roku z tych kilkunastu lat nie było potrzeby dołożenia kolejnych środków finansowych. Te pieniądze w zupełności wystarczały. Powiem więcej: pewna ilość tych środków finansowych, tych pieniędzy pod koniec roku była przesuwana w ramach korekty budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia na inne zadania.</u>
          <u xml:id="u-686.6" who="#TomaszLatos">Mamy więc pewność, zresztą pewnie pan minister też się do tego odniesie, że pieniędzy w zupełności wystarczy, tym bardziej że za rządów Prawa i Sprawiedliwości w Narodowym Funduszu Zdrowia jest ponaddwukrotnie więcej pieniędzy, niż było za czasów naszych poprzedników. To ponaddwukrotny wzrost. Trzeba jasno powiedzieć, że to również jest efektem polityki, którą prowadzimy, i zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia najpierw do 6% PKB, a następnie — do 7% produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-686.7" who="#TomaszLatos">Cieszę się, że pomimo tego narzekania na posiedzeniu komisji ostatecznie wszyscy posłowie poparli tę ustawę, ponieważ to jest dobra ustawa. No cóż, nie mogę traktować tego wcześniejszego narzekania inaczej niż jako swego rodzaju zazdrość. Inne kluby, inne opcje, które przed nami rządziły, nie potrafiły zaproponować takiego programu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Marcelinę Zawiszę, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#MarcelinaZawisza">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Ministrze! Wysoka Izbo! Z danych OECD z 2020 r. wynika, że w Polsce ogólny poziom współpłacenia za leki wciąż wynosi astronomiczne 65%, gdy średnia unijna to 29%. Nasi południowi sąsiedzi Czesi płacą z kieszeni 36%, Niemcy — 18%, a Francuzi — 13%. Niestety tego problemu program PiS systemowo nie rozwiązuje. Warto dodać, że jest tak od lat, bo w 2019 r. ten wskaźnik wynosił 64%, a w 2017 r. — 66%.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#MarcelinaZawisza">Zadałam panu ministrowi pytanie, o ile dokładnie obniży się współpłacenie za leki w naszym kraju po wprowadzeniu ustawy gwarantującej darmowe leki dla dzieci i osób powyżej 65. roku życia. Odpowiedzi nie uzyskałam. Dlaczego to tak ważne? Ze względu na to, ile rząd planuje przeznaczyć na realizację tego programu — 1,5 mld zł. Wyliczenia ekspertów wskazują jednak, że to szacunek na wyrost i program zamknie się w 1 mld.</u>
          <u xml:id="u-688.2" who="#MarcelinaZawisza">Jak mówiłam na komisji powtórzy się sytuacja z 2015 r., gdy obiecaliście seniorom darmowe leki. Później okazało się, że tych leków jest niewiele, a oni nadal muszą zostawiać w aptekach potężną część swojej emerytury.</u>
          <u xml:id="u-688.3" who="#MarcelinaZawisza">Ponad 2 lata temu złożyłam projekt ustawy, który gwarantowałby, że wszystkie leki kosztowałyby maksymalnie 5 zł. Koszt takiej ustawy to 11,5 mld zł w cenach z 2019 r., czyli 0,5% PKB. Dzięki temu pacjenci i pacjentki odczuliby realną jakościową różnicę. Można by skończyć z odchodzeniem od okienka aptecznego ze względu na cenę leków. Można by skończyć z paragonami grozy, gdy na leczenie trzeba wydać kilkaset złotych miesięcznie. Można by skończyć ze stawianiem pacjentek i pacjentów przed dylematem: leki czy jedzenie. Niestety taki program kosztuje nie 0,5% PKB, jak proponuje rząd, a 0,5%. I to jest to, co różni programy PiS i Lewicy — rząd wielkości.</u>
          <u xml:id="u-688.4" who="#MarcelinaZawisza">Podczas prac komisji i teraz proponujemy odpowiednie poprawki, by z tej w gruncie rzeczy taniej wrzutki wyborczej zrobić prawdziwy program znoszenia barier ekonomicznych w dostępie do leków. Poprawki będą obejmować mechanizm, który obok proponowanych bezpłatnych leków refundowanych dla dzieci i seniorów wprowadzi zasadę, że wszystkie zapisane na recepcie leki są dostępne w cenie nie wyższej niż 5 zł. Wnosimy również poprawkę dotyczącą finansowania, bo i tutaj rząd mętnie tłumaczy się, dlaczego chce upchnąć w budżecie NFZ kosztem innych zadań kolejną rzecz. Leki dla dzieci i seniorów oraz leki za 5 zł powinny być finansowane z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-688.5" who="#MarcelinaZawisza">I na koniec — panie ministrze, Wysoka Izbo, mamy kraj z 3-bilionowym PKB. Rozważcie, czy rzeczywiście to, co chcecie powiedzieć seniorom, pacjentom i pacjentkom aptek wykupującym leki, to: rzucimy wam miliard na odczepnego, i czy warto narażać na szwank reputację państwa polskiego, znowu oflagowując się w kampanii darmowymi lekami, które zaraz po wyborach rozpłyną się jak fatamorgana. Macie jeszcze szansę to zmienić. Skorzystajcie z niej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-688.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Radosław Lubczyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#RadosławLubczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#RadosławLubczyk">W komisji rozmawialiśmy dość burzliwie, choć ustawa zawiera tylko trzy artykuły. Przedstawiane były argumenty dotyczące tego, dlaczego 65+ i dlaczego do 18. roku życia. Słyszeliśmy, że głównym argumentem jest to, że emeryci nie mają wystarczających środków, żeby zakupić leki, a w odniesieniu do dzieci do 18. roku życia chodzi o to, żeby rodzicom lżej było wykupić dane leki.</u>
          <u xml:id="u-690.2" who="#RadosławLubczyk">My złożyliśmy, składamy poprawkę. Bo nie bardzo rozumiem. Mówimy o emerytach, a przecież dzisiaj wiek emerytalny dla kobiet to jest 60 lat. Rozumiem, że przez te 5 lat dla pań emerytek będzie wystarczająco dużo środków z tytułu emerytur, żeby wykupić lek, a po 65. roku życia już tych środków nie będzie wystarczająco dużo. Dlaczego nieobjęci są też emeryci? Nasza poprawka dotyczy tego, żeby to nie było od 65. roku życia, tylko żeby były leki darmowe dla wszystkich emerytów i rencistów. Natomiast jeśli chodzi o argument dotyczący dzieci do 18. roku życia, przypomnę, że od 2016 r. dzieci do 18. roku życia czy rodzice dzieci do 18. roku życia pobierają świadczenie socjalne, które miało być de facto świadczeniem demograficznym, 500+, a od 1 stycznia będą pobierali 800+. Chyba te właśnie środki są chociażby na to, żeby wykupić dzieciom leki. A więc argument, że to wspomoże rodziców dzieci do 18. roku życia, też do nas nie trafia i składamy poprawkę, żeby to było do ukończenia nauki. Przypomnę państwu, że dziecko w wieku 18 lat, po pierwsze, przestaje pobierać świadczenie 500+ czy za chwilę 800+, a leki właśnie do tego wieku będą darmowe. Tu jakby nie widzę pełnej konsekwencji. A więc nasze poprawki dotyczą tego, żeby leki darmowe były dla wszystkich rencistów i emerytów oraz dla dzieci do ukończenia nauki, bo to jakby było konsekwencją argumentów, które… Również był w uzasadnieniu podany argument, że ze względów finansowych jest ten okres 65+ i do 18. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-690.3" who="#RadosławLubczyk">Oczywiście klub Koalicji Polskiej będzie popierał tę ustawę. To jest krok w dobrą stronę. Ja w ogóle nie wiem, dlaczego my w XXI w. w Polsce rozmawiamy o darmowych lekach dla emerytów. One po prostu powinny być i dzisiaj w ogóle nie byłoby tego tematu. Ale oczywiście to jest krok w dobrą stronę. Ta baza leków powinna się zwiększać, bo dzisiaj emeryci mają do wyboru zapłacenie rachunków czy kupienie leków, mają taki dylemat. Teraz rzeczywiście ten dylemat będzie mniejszy, jednak to nie rozwiąże problemu, bo jeszcze raz powtórzę: emeryci dzisiaj mają 60 lat, a jeśli chodzi o dzieciaki i obciążenie dla rodziców dzieci uczących się, to jest jednak dłuższy okres, nie tylko do 18. roku życia, do którego świadczenie za chwilę 800+ będzie pobierane.</u>
          <u xml:id="u-690.4" who="#RadosławLubczyk">Pani Marszałek! Składamy poprawkę mówiącą o tym, że do ukończenia nauki i dla wszystkich rencistów i emerytów leki powinny być darmowe.</u>
          <u xml:id="u-690.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-691.2" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, wszystko powinno być od bardzo, bardzo dawna.</u>
          <u xml:id="u-691.3" who="#komentarz">(Poseł Radosław Lubczyk: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-691.4" who="#ElżbietaWitek">Gdyby tak każdy rząd robił, to dzisiaj, w XXI w., tak by pewnie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z ust jednej z moich przedmówczyń padło tutaj sformułowanie: tania wrzutka wyborcza. Ono jest bardzo? propos wobec tego projektu. To ostatni przed wakacjami kiermasz przedwyborczych obietnic, mamy niezawodnych reprezentantów Polski marnotrawnej i ci reprezentanci postanowili w ostatnim możliwym momencie wrzucić pomiędzy ludzi jeden ze swoich flagowych wyrobów, półgotowy produkt, półgotowy.</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#MichałGramatyka">Dlaczego? Dlatego, że bardzo trudna jest merytoryczna dyskusja nad tym projektem w sytuacji, w której nie ma załączonego wykazu leków. Bardzo trudno prowadzić merytoryczną dyskusję nad tym projektem w przy braku racjonalnej polityki lekowej naszego państwa i to w sytuacji, w której coraz większa liczba osób ma dylemat, czy wykupić przepisane leki, ale mieć potem problem z kupnem jedzenia np. albo z zapłatą za mieszkanie, czy też tych leków nie wykupować i realizować inne życiowe potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-692.2" who="#MichałGramatyka">Mamy też wobec tego projektu wątpliwości natury konstytucyjnej, bo de facto jeżeli spojrzymy na niego od strony czysto prawniczej, to różnicuje on prawo do ochrony zdrowia finansowanej ze środków publicznych ze względu na wiek. Leki są dla osób do 18 roku życia i po 65 roku życia. Pojawiają się pytania, co np. z sytuacją, kiedy ktoś zaczyna terapię przed ukończeniem 18 roku życia, ale ta terapia wymaga kontynuacji już po ukończeniu 18 roku życia. Mam nadzieję, że w toku tej dzisiejszej nocnej dyskusji usłyszymy odpowiedzi na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-692.3" who="#MichałGramatyka">Jestem przekonany, że państwo doskonale przeanalizowaliście koszty tej wyborczej kiełbasy, że dokładnie wiecie, które leki, które środki, które wyroby trafią do wykazu. Jestem przekonany, że nie będą to leki drogie czy najdroższe, stosowane w chorobach przewlekłych. Mam nadzieję, że podczas tej dyskusji zaprezentują państwo ten wykaz albo przynajmniej powiedzą, kiedy ten wykaz się pojawi, czy on się pojawi przed wyborami, czy może to co pięknie się błyszczy przed wyborami, po wyborach okaże się produktem ułomnym.</u>
          <u xml:id="u-692.4" who="#MichałGramatyka">Troszeczkę zakładacie nam tym projektem nelsona, bo albo możemy zagłosować, oddać głos za czymś, co jest tak naprawdę nie wiadomo czym, dlatego że brakuje argumentów, nie ma merytorycznej dyskusji, albo możemy zagłosować przeciw i narazić się na słuszny gniew Polek i Polaków, potencjalnych beneficjentów tego projektu. Taka jest niestety stara polityka.</u>
          <u xml:id="u-692.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-693.1" who="#ElżbietaWitek">Rozumiem, że jest pan w rozterce.</u>
          <u xml:id="u-693.2" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-693.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Gramatyka: To nie jest pani zadanie, żeby komentować wypowiedzi posłów.)</u>
          <u xml:id="u-693.4" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, ja mam taki sam mandat jak pan, dokładnie taki sam.</u>
          <u xml:id="u-693.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Gramatyka: Pani jest taką samą posłanką. Proszę się zapisać do głosu i wtedy komentować.)</u>
          <u xml:id="u-693.6" who="#ElżbietaWitek">Pan chyba żartuje.</u>
          <u xml:id="u-693.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Gramatyka: Nie żartuję. Mówię poważnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#DobromirSośnierz">Ja wątpliwości nie mam. Z ubolewaniem słucham tej populistycznej dyskusji, w której jedni populiści ścigają się z drugimi, czego by oni nie dali. Rząd rzuca kiełbasę wyborczą, a opozycja mówi: my damy więcej pieniędzy na wszystko. Tak jest w każdym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-694.1" who="#DobromirSośnierz">Nie wiem, czy państwo naprawdę nie rozumiecie, czy tylko udajecie, że nie rozumiecie, że nie ma darmowych obiadów, że za to wszystko trzeba jakoś zapłacić, że obiecywanie jednym na koszt drugich kończy się tym, że jedni będą bardziej obciążeni, a nie że wszystkim będzie lepiej. Czy nie rozumiecie tego, że jeśli się refunduje leki, to ich cena idzie w górę? Było to już wielokrotnie sprawdzane. Czy nie rozumiecie tego, że prowadzenie polityki państwa w taki sposób to wjeżdżanie w jednokierunkową uliczkę rozdawnictwa? Zawsze łatwo się w nią wjeżdża, łatwo się obiecuje, ale potem wszyscy są tego zakładnikami, bo nikt po stronie opozycyjnej nie ma odwagi powiedzieć, że to jest bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-694.2" who="#DobromirSośnierz">Ludzie się przyzwyczajają do tego, że rząd im coś obiecuje. Nie rozumieją najczęściej tego, że w sumie sami to sobie finansują. Są krótkowzroczni. W ten sposób państwo pogrąża się w spirali obietnic. Czy nie widzicie, do czego to zmierza? Zaczęliście tę kadencję od 500+, a kończycie ją na 800+. Cała ta kadencja upływa pod znakiem rozsypywania pieniędzy. Mamy już kilkunastoprocentową inflację. Nadal wam mało? Do czego chcecie doprowadzić? Dlaczego jedni podatnicy mają być wyróżniani kosztem innych? Przecież ci, którzy są beneficjentami, w większości akurat nie są podatnikami, więc tym bardziej jest to niesprawiedliwe. Dlaczego, mówiąc językiem tej ustawy, zdrowie jednych ludzi są uzależnione od tego, czy mogą sobie pozwolić na kupno leków, a potrzeby innych mają nie być od tego uzależnione? Dlaczego ciężko pracujący Polacy zaangażowanie zawodowo, w wieku produkcyjnym, właśnie ci, którzy dźwigają, ciągną całą gospodarkę, mają nie mieć tego przywileju? To jest oczywista nierówność wobec prawa, w związku z tym jest to niekonstytucyjne. Jest to też przede wszystkim nieodpowiedzialne. Wszystko, co jest darmowe, jest też nadużywane.</u>
          <u xml:id="u-694.3" who="#DobromirSośnierz">Zdajecie sobie sprawę, że jako populiści mówicie tylko o tej stronie medalu, o której chcecie mówić, o tym, że pomagamy biednym, że kogoś tam nie stać, ale dobrze wiecie, że jest też zjawisko nadużywania leków, że jest zjawisko hipochondrii, jest zjawisko lekomanii. Ci wszyscy ludzie też dostają to narzędzie do ręki. Wiecie o tym, że np. antybiotyki są chroniczne nadużywane przez ludzi, że stosowane są np. w przypadku chorób wirusowych, na które i tak nie pomagają, ale ludzie życzą sobie antybiotyków. Jeśli będą darmowe, to ludzie tym bardziej będą sobie ich życzyli. Czy nie dostrzegacie tego, że to wszystko jest tak naprawdę bez sensu? Przecież finansowanie leków w ten sposób, że ja zapłacę w aptece, jest tańsze niż to, że ja zapłacę podatek, przy którym państwo musicie się napracować, musicie go ścigać, musicie zaglądać mi do kieszeni, sprawdzać, czy ja się na pewno dobrze rozliczyłem, potem przesłać pieniądze do ministerstwa, z ministerstwa przesłać pieniądze do NFZ, a z NFZ do poszczególnych aptek na refundację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#DobromirSośnierz">Przecież to oczywiste, że wyjdzie drożej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-697.2" who="#ElżbietaWitek">Lista posłów zapisanych do głosu zostaje zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-697.3" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-697.4" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#KrzysztofGawkowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Ministrowie! Odpowiedzialność za to, żeby nie tylko seniorom, ale wszystkim Polakom żyło się łatwiej, żeby można było mówić o godnym chorowaniu, spoczywa na całej klasie politycznej bez względu na to, czy jesteśmy z Lewicy, czy jesteśmy z Konfederacji. Ważne, żebyśmy rozmawiali o tym, jak pomagać seniorom. Prawo i Sprawiedliwość w 2015 r. włożyło do swojego programu obietnicę, że wszystkie leki dla seniorów będą za darmo. Minęło 8 lat, a z programu nici — wszystkie leki nie są za darmo.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#KrzysztofGawkowski">Warto o tym pamiętać dzisiaj, wprowadzając rozwiązania poszerzające listę osób, które będą miały dostępne tańsze leki. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem, bardziej otwartym i szukającym takiej perspektywy, że każdy będzie mógł korzystać z tańszych leków, jest rozwiązanie Lewicy, czyli darmowe leki, leki po 5 zł na wszystkie recepty, otwierające i dające szansę na to, że każdy, kto będzie wykupywał swój lek w aptece, będzie mógł go wykupić, bo będzie go na niego stać.</u>
          <u xml:id="u-698.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To oczywista bzdura, że leki dla seniorów są za darmo. Przecież seniorzy płacą składkę zdrowotną. To niby gdzie ta składka idzie? No idzie także na refundację leków. To znaczy, że tak naprawdę seniorzy sami sobie płacą za te leki, tylko że prowizję potrąca ten rząd, który rozrósł się do niewyobrażalnych rozmiarów. Mam pytanie, ponieważ wielce szanowny pan poseł Latos tak bardzo chwalił ten program, że państwo poszerzają te listy i w ogóle. To ja bardzo bym prosił o to, żeby państwo przedstawili konkretną listę leków, które mają być zwolnione z opłaty. Na razie to są tylko zapowiedzi, więc bardzo bym prosił, żeby państwo, żeby przedstawiciel rządu najlepiej odczytał tę listę leków bądź jutro dostarczył ją w ramach pisemnej odpowiedzi na to pytanie. Bo zwracając uwagę na to, że ta ustawa jest tak naprawdę pusta, proszę o pisemną odpowiedź z całą listą leków, które mają być zwolnione z opłaty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-700.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-700.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł sobie żartuje, żeby teraz, o północy, czytać listę leków.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Słucham, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-701.2" who="#komentarz">(Poseł Rajmund Miller: Tej listy nie ma, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-701.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Szopiński.</u>
          <u xml:id="u-701.4" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Nie doczytał pan, panie marszałku. Nie doczytał pan.)</u>
          <u xml:id="u-701.5" who="#RyszardTerlecki">Doczytałem, doczytałem.</u>
          <u xml:id="u-701.6" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Nie doczytał pan marszałek, bardzo mi przykro.)</u>
          <u xml:id="u-701.7" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rodacy! Zanim wyślecie podziękowania do pana prezesa, musicie wiedzieć, że konkretny wykaz leków minister będzie ogłaszał w obwieszczeniu i niekoniecznie wasze leki muszą być w tym wykazie. Będą przed wyborami, niekoniecznie muszą być po wyborach. Rodacy! Środki na te leki będą pochodziły z Narodowego Funduszu Zdrowia, zatem kolejki do lekarzy mogą być dłuższe. Rodacy! Pan premier i pani marszałek udowodnili, że oprawę prawną obietnic wyborczych pana prezesa realizuje się w ciągu 2 dni i jako że na konwencji programowej pan prezes złożył wyborczą obietnicę dotyczącą darmowych leków, wczoraj Rada Ministrów przyjęła ten projekt, a dzisiaj ten projekt jest już po pierwszym czytaniu. Zarówno pan premier, jak i pani marszałek zasługują na uznanie pana prezesa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#RyszardTerlecki">Poseł Rajmund Miller, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#RajmundMiller">Panie Ministrze! Proszę o odpowiedź na następujące pytania: Z jakiego powodu projekt nie został poddany konsultacjom publicznym? Czy i kiedy będzie opublikowany nowy wykaz leków dla seniorów? Czy znajdą się na nim leki, o które zabiegają pacjenci? Dlaczego projekt planu finansowego na 2024 r. — mówię o NFZ — zakłada obniżenie wydatków na leki wydawane nieodpłatnie? Z której pozycji w planie będą finansowane? Skoro wycofano dotację z budżetu na finansowanie tych leków, to które wydatki zostaną ograniczone, aby sfinansować rozszerzenie programu? Dlaczego państwo nie posłuchaliście pacjentów i nie spowodowaliście, żeby za darmo były takie leki jak flozyna w chorobach serca, w cukrzycy, w chorobach nerek, szczepionki przeciwko pneumokokom dla seniorów, szczepionki przeciwko grypie wypisywane przez farmaceutów oraz wiele innych, które odrzuciliście. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos ma podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A pan poseł?)</u>
          <u xml:id="u-705.2" who="#RyszardTerlecki">Zrezygnował, pan Latos zrezygnował.</u>
          <u xml:id="u-705.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-705.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski: A pan poseł?)</u>
          <u xml:id="u-705.5" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł zrezygnował. Szkoda czasu, panie pośle. Niech pan nie zawraca głowy.</u>
          <u xml:id="u-705.6" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Latos: Myślę, że byłoby o co zapytać pana.)</u>
          <u xml:id="u-705.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale poseł Latos nie wygląda, jakby zrezygnował.)</u>
          <u xml:id="u-705.8" who="#RyszardTerlecki">Pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#MaciejMiłkowski">Panie Marszałku! Dziękuję za tę dyskusję, również za tę wcześniejszą. Była ostra dyskusja, ale ostatecznie, jak poseł sprawozdawca powiedział, wszyscy byli za, w związku z tym wszystkim się ten projekt bardzo podoba. Oczywiście każdy na swoją modłę chciałby go poprawiać, ale nigdy wcześniej nikt nie był w stanie zrobić tego, żeby leki były bezpłatne.</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#MaciejMiłkowski">Nie będę oczywiście wymieniał ponad 2 tys. leków, bo było oczekiwanie, żebym na mównicy przedstawił wszystkie leki, które są aktualnie dostępne. Było to rozszerzane ośmiokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-706.2" who="#komentarz">(Poseł Rajmund Miller: Panie ministrze, które będą?)</u>
          <u xml:id="u-706.3" who="#MaciejMiłkowski">Bardzo żałuję tego, że żaden z posłów sprawozdawców nie zapoznał się z dość krótką ustawą, gdzie jest napisane, że rozszerzenie jest dla poszczególnych grup osób, czyli dla osób do 18. roku życia i druga grupa od 65. roku życia. Jest tam napisane dokładnie, że schemat przygotowywania listy leków jest taki, jak był poprzednio, tzn. minister zdrowia zwraca się o opinię prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji i dopiero wówczas przedstawia tę listę w formie obwieszczenia. Ponieważ obwieszczenie jest aktualnie co 2 miesiące, to najbliższa lista leków będzie od 1 września br. To jest pierwszy możliwy moment. Oczywiście nie mogę powiedzieć, o jakie leki będzie to rozszerzone, ponieważ jeszcze nie została wykonana cała procedura, która została przewidziana prawem, które jest zapisane, nad którym procedujemy, ale do którego żaden z posłów z poszczególnych klubów nie dotarł.</u>
          <u xml:id="u-706.4" who="#MaciejMiłkowski">Tak jak powiedziałem, już 2 tys. leków jest na blisko 4 tys. leków i tylko te leki mogą być refundowane. Wiele osób mówiło tutaj, że dopłata jest wysoka. Ale taka była przyjęta ustawa refundacyjna w 2012 r. Ona premiowała tylko i wyłącznie leki bardzo innowacyjne, które miały wysoką rentowność. Tylko takie firmy zgłaszały wniosek o refundację. My zmieniamy to podejście. Minister zdrowia będzie mógł wnioskować o refundację również pozostałych leków, które są w aptece.</u>
          <u xml:id="u-706.5" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o pytanie o środki finansowe, to też już mówiłem. Chodzi o pozycję B2.14 planu finansowego. Plan finansowy został przyjęty przez Komisję Zdrowia. W tym planie finansowym — w uzasadnieniu i w przygotowanych środkach finansowych — było to uwzględnione. Ten projekt ustawy m.in. też jest w tym planie finansowym uwzględniony i wszystkie zmiany, jak poszerzenie populacji, również jeśli chodzi o kobiety w połogu, też są już uwzględnione. I oczywiście skąd środki finansowe? Z tego, że ustawa wcześniej przyjęta, jeszcze za poprzedniego rządu, zakłada 6% PKB na zdrowie, a później następuje zwiększenie do 7% PKB. Ten wzrost jest kroczący. W tym roku te 6% PKB jest przekraczane. W przyszłym roku będzie to 6,2% PKB i kolejno: 6,5% PKB przez 6,8% PKB do 7% PKB w 2027 r.</u>
          <u xml:id="u-706.6" who="#MaciejMiłkowski">Oczywiście poprawki 60+ można rozszerzać. Rozmawialiśmy, że zmiany w tym zakresie są planowane. Planujemy w kolejnych 8 latach jeszcze kilka razy poprawić tę ustawę, tak żeby była jak najlepsza dla pacjentów. Pan poseł Dobromir Sośnierz mówił, że każdy powinien być w stanie sam zapłacić, ale oczywiście nie ma takich środków. Opłacamy bardzo wiele terapii, które są bardzo kosztowne. Zresztą była dzisiaj mowa, dlaczego nie wszyscy mają leki za 10 mln zł. Chodzi o refundację leków, nawet jeśli są one nieskuteczne, nawet jeśli są niebezpieczne, bo o to posłowie wnioskowali.</u>
          <u xml:id="u-706.7" who="#MaciejMiłkowski">Podstawą ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest solidaryzm społeczny. Bardzo różne grupy potrzebują bardzo różnych środków. Te wszystkie dane są przekazywane przez NFZ, w tym ile to kosztuje w przypadku 1% osób najbardziej schorowanych.</u>
          <u xml:id="u-706.8" who="#MaciejMiłkowski">Oczywiście nie ma w ustawie i nie ma w konstytucji sformułowania, że każdy ma się urodzić zdrowy. Pan Dobromir Sośnierz powiedział, że każdego powinno być stać. Solidaryzm społeczny w tym zakresie jest pełny: każdy płaci jednakową składkę zdrowotną i ma jednakowe prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. Są równe prawa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-706.9" who="#MaciejMiłkowski">To odpowiedzi właściwie na wszystkie pytania. Było tych pytań bardzo niewiele, tak że dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-706.10" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-707.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-707.2" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Zdrowia w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-707.3" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ja chciałbym sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-707.4" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-707.5" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-707.6" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 47. porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 3487).</u>
          <u xml:id="u-707.7" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią minister klimatu i środowiska Annę Moskwę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#AnnaMoskwa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za poszerzenie porządku obrad o ten niezwykle ważny punkt. Priorytetem rządu Zjednoczonej Prawicy jest bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo energetyczne, i zapewnienie stabilnych cen energii dla wszystkich odbiorców, szczególnie w dobie kryzysu energetycznego. Dlatego też ochroniliśmy wszystkich Polaków przed wzrostami cen energii, gazu i ciepła. Zamroziliśmy ceny energii na poziomie 412 zł/MWh. Dzisiaj proponujemy zwiększenie limitów mrożenia do 3000 kWh dla gospodarstw domowych, 3,6 MWh dla gospodarstw domowych z osobami niepełnosprawnymi i 4 MWh dla gospodarstw posiadających Kartę Dużej Rodziny i gospodarstw domowych rolników.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#AnnaMoskwa">Jednocześnie zamroziliśmy stawkę na poziomie 785 zł dla jednostek samorządu terytorialnego, w tym dla wodociągów, na oświetlenie ulic, dla całej listy podmiotów: szkół, szpitali i innych jednostek oraz dla małych i średnich przedsiębiorstw. Przypomnę, że to jest rozwiązanie unikalne w całej Unii Europejskiej. Jedynie Polska zdecydowała się na zamrożenie cen energii dla tej grupy. Dzisiaj proponujemy obniżenie od października ceny dla tej grupy o ok. 10%, do stawki 693 zł/MWh. Źródłem finansowania będzie składka solidarnościowa ze strony sektora wydobycia węgla i produkcji koksu. Przypomnę, że dotychczasowe instrumenty wsparcia są finansowane przez sektor energetyczny — 20 mld zł i sektor gazu — ponad 13 mld zł. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-709.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-709.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Marek Suski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-709.4" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-709.5" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-709.6" who="#RyszardTerlecki">Jest pan poseł, ale zajęty.</u>
          <u xml:id="u-709.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-709.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Krzysztof!)</u>
          <u xml:id="u-709.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Już idę.)</u>
          <u xml:id="u-709.10" who="#RyszardTerlecki">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#KrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałoby się naprawdę rzetelnie i solidnie popracować nad tą ustawą. W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska chciałbym przedstawić stanowisko klubu w sprawie omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-710.1" who="#KrzysztofGadowski">To skandal, w jaki sposób dziś procedujemy nad poważnym projektem ustawy. Projekt wrzucony kilka godzin temu do Sejmu, nadany mu został druk, po 3 godzinach procedowany jest w Sejmie. Co to za standardy? Kto go przedyskutował? Kto go przeanalizował? Kto go zaopiniował? Z dokumentów na temat tego projektu dowiadujemy się, że nie było żadnej konsultacji, one są niepotrzebne, bo minister środowiska to wprowadził, uzgodnił i wrzuca.</u>
          <u xml:id="u-710.2" who="#KrzysztofGadowski">Tak, z tej trybuny powtórzę to któryś raz, również dzisiaj, że to kolejny odcinek serialu: chaos, bałagan i niekompetencja rządu Prawa i Sprawiedliwości. Po odcinkach chaosu gazowego, chaosu węglowego, podczas którego słyszeliśmy o tzw. minimalnej cenie węgla, zakupie węgla z zagranicy, mieliśmy kolejny serial: chaos na rynku energii elektrycznej. Przeżywaliśmy to we wrześniu 2022 r. i w październiku 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-710.3" who="#KrzysztofGadowski">Dziś następuje kolejny serial, kolejny chaos. Wracamy do limitów zużycia energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, objętej mrożeniem ceny na poziomie 3 MWh. Były 2 MWh, czemu to robimy, pani minister? Tego pani dzisiaj nam nie przedstawiła. Zwiększamy limit zużycia energii dla gospodarstw domowych do 3,6 MWh na rok dla gospodarstw z osobami niepełnosprawnymi. Koalicja Obywatelska tu, z tej trybuny mówiła: należy się 3,6 MWh — od kiedy? Od wejścia ostatniej ustawy, kiedyśmy na ten temat dyskutowali. Wyście się upierali, że ma być 2,6 MWh. Gdybyście nas słuchali, dziś by nie było problemu.</u>
          <u xml:id="u-710.4" who="#KrzysztofGadowski">Podobnie jest z sytuacją dla rodzin z Kartą Dużej Rodziny, gospodarstw domowych rolników. Oczywiście było trzy, teraz mamy cztery. Czemu cztery? — pani minister dzisiaj na ten temat nie mówi. Obniżacie cenę maksymalną dla jednostek samorządu terytorialnego, małych i średnich gospodarstw oraz niektórych podmiotów użyteczności publicznej. Wtedy stawialiście 785 zł za 1 MWh, dziś mówicie, że ma to być 693 zł za 1 MWh.</u>
          <u xml:id="u-710.5" who="#KrzysztofGadowski">Od dłuższego czasu mówicie o spadku ceny za energię elektryczną. Przecież my wtedy wyliczyliśmy, kiedy rozmawialiśmy o projekcie, we wrześniu czy w październiku, że cena realna obliczona po kosztach to jest cena ok. 600 zł za 1 MWh. A dziś wy odkrywacie Amerykę. Trzeba było wyraźnie policzyć koszty produkcji energii. Wtedy nie mówiliśmy o rekompensatach, wtedy mówiliśmy, że spółki energetyczne osiągają takie zyski, że potrafią dalej funkcjonować bez rekompensat. Wyście wyciągali pieniądze z kieszeni Polaków, pompowaliście budżety spółek energetycznych. I co się okazało? Że później wprowadzaliście mechanizm — jaki mechanizm? Mechanizm kolejnego odpisu z funduszu. Na co? Na fundusz, wypłaty, różnice ceny. To był wasz pomysł. Wtedy, pamiętam, kłócił się minister klimatu z ministrem aktywów państwowych, czy to zasadne czy nie. A w międzyczasie, jeszcze w październiku 2022 r., pojawiło się rozporządzenie Rady Europejskiej, Unii Europejskiej dotyczące ograniczenia przychodów niektórych podmiotów, wytwórców energii. Wtedy nie skorzystaliście z tego mechanizmu, a dziś mówicie — o czym mówicie dzisiaj? Dziś mówicie o Funduszu Solidarnościowym. Po zamknięciu roku działalności firmy, kiedy spółki giełdowe funkcjonują, to wy mówicie, że trzeba je opodatkować. A wcześniej była mowa o przychodach. Trzeba było im ograniczać te przychody, robić to w trakcie roku, a nie po roku zamknięcia, po zdyscyplinowaniu spółki.</u>
          <u xml:id="u-710.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Wieczorek, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle, pan wyczerpał czas. Nie miał pan specjalnie nic do powiedzenia, ale zajął pan 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-711.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze, panie pośle, zniszczył pan ten projekt.)</u>
          <u xml:id="u-711.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Dariusz Wieczorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#DariuszWieczorek">Panie Marszałku! Pani Minister! Rzeczywiście rozpatrujemy projekt ustawy, który niedawno otrzymaliśmy i można powiedzieć, że to jest kolejny przykład tego, w jaki sposób działa ten rząd. Można to ująć w następujących słowach: Żeby lud prosty darzył nas miłością, trzeba zabierać pieniądze po cichu, a rozdawać głośno.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#DariuszWieczorek">I znowu głośno rozdajecie, bo znowu projekt ustawy nie rozwiązuje systemowo problemu, a tylko jest chęcią pokazania się przed wyborami: podwyższymy państwu z 2 tys. kWh na 3 tys. kWh, zmniejszymy cenę maksymalną. Pytanie: kto do tego doprowadził? Wy do tego doprowadziliście i trzeba to Polakom dzisiaj powiedzieć. To jest tylko i wyłącznie wasza wina. Jak słyszę: Putin — kłamiecie. Dlaczego kłamiecie? Przypomnę tylko, że 70% energii elektrycznej w Polsce jest produkowane z polskiego węgla. Konia z rzędem temu, kto powie, jaki ma związek wojna w Ukrainie z ceną polskiego węgla. Nie ma żadnego, bo przecież wojna w Ukrainie nie powoduje, że cena polskiego węgla rośnie. 28% to energia z wiatru i energia słoneczna.</u>
          <u xml:id="u-712.2" who="#DariuszWieczorek">Może mi pani minister czy ktokolwiek wyjaśnić, jaki ma wpływ wojna w Ukrainie na wzrost ceny tej energii? Rzeczywiście 2% to cena z gazu. Jakbyście mieli odpowiedzialnych prezesów spółek Skarbu Państwa, odpowiedzialnych za energetykę, to oni by przyszli do pani minister i powiedzieli — przy założeniu, że się na tym znają, a mam wrażenie, że się nie znają, bo zarabiają miliony, ale niestety z wiedzą są na bakier — jeżeli byliby poważni, toby przyszli i powiedzieli: rzeczywiście, sprowadzamy gaz, w związku z czym cena gazu bardzo mocno wpłynie na ceny energii i cena na giełdzie to będzie 2 tys. czy 2,5 tys. zł, bo takie były ceny za megawatogodzinę. Nie, oni nie przyszli do pani minister, oni woleli to zostawić, bo wiedzieli, że będą mieli gigantyczne zyski, bo ta sama cena z węgla po prostu wtedy nie będzie wynosiła 400 zł za megawatogodzinę, a 2 tys., bo taki był system funkcjonowania na giełdzie.</u>
          <u xml:id="u-712.3" who="#DariuszWieczorek">Nikt tak do tej pory nie zniszczył polskiej energetyki jak te 8 lat waszych rządów, nikt. I to, że dzisiaj mamy najdroższą energię w Europie, to jest tylko i wyłącznie wasza wina. Nie inwestowaliście w OZE, nie inwestowaliście w sieci energetyczne, a system, który dzisiaj wprowadzacie, jest systemem patologicznym. Zlikwidowaliście giełdę, w związku z czym zlikwidowaliście konkurencję. Wprowadziliście monopol, jeżeli chodzi o cenę energii elektrycznej i ceny gazu. Obecnie koncerny energetyczne, Orlen, prezesi siadają sobie przy stole i mówią: dzisiaj ustalimy sobie taką cenę, bo nie ma giełdy, nie ma transparentności, w związku z czym nikt nie jest w stanie ustalić, jaka ta cena powinna być.</u>
          <u xml:id="u-712.4" who="#DariuszWieczorek">Mówicie o funduszu różnicy. Ja już pomijam, że znowu ten fundusz COVID… COVID-u podobno nie ma, tak ogłosiliście, a fundusz COVID jest. Fundusz COVID jak Lenin — wiecznie żywy, więc to jest w ogóle piękna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-712.5" who="#DariuszWieczorek">Patologiczny system. Na czym polega ten patologiczny system? Ustalacie jakąś maksymalną cenę. Co robi przedsiębiorca, który myśli: dobra, jest maksymalna cena i wszystko, co jest powyżej maksymalnej ceny, i tak ten rząd mi z budżetu zwróci, z naszych pieniędzy? Mówi: to my będziemy windowali tę cenę, bo i tak będzie różnica ceny. Ale przecież ten rząd mówi: my musimy na fundusz COVID wpłacić tę składkę solidarnościową. Co robią? Tę składkę solidarnościową oczywiście wrzucają w cenę energii. To jest po prostu jakaś paranoja, to jest jakieś perpetuum mobile nabijające tylko i wyłączenie zyski tych koncernów.</u>
          <u xml:id="u-712.6" who="#DariuszWieczorek">Ja bym dzisiaj zasugerował jedną rzecz. Mamy najniższe od 21 miesięcy ceny gazu, mamy w Europie ceny prądu na poziomie 80–90 euro, w Polsce na poziomie 120–130 euro. Realizujcie to, co zapowiadaliście 8 lat temu: wystarczy nie kraść, i energia będzie dużo tańsza. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-712.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-713.1" who="#RyszardTerlecki">Rozumiem, że jest noc, ale wysłuchiwać tego to rzeczywiście jest wysiłek.</u>
          <u xml:id="u-713.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#MieczysławKasprzak">Pan marszałek coś do mnie mówił?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#RyszardTerlecki">Nie, nie, do poprzednika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#MieczysławKasprzak">Myślałem… Do poprzednika.</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#MieczysławKasprzak">Do protokołu: jest godz. 23.55, a my rozmawiamy w tej chwili o poważnych, bardzo poważnych sprawach, o cenach energii, o cenach dla Polaków, dla polskich przedsiębiorców, dla samorządowców.</u>
          <u xml:id="u-716.2" who="#MieczysławKasprzak">Poważnie nie da się dyskutować i argumenty, które tu były przytaczane, są zasadne. Jak można dzisiaj wrzucać kolejną kiełbaskę, mielić o północy kolejną kiełbasę wyborczą? Bo robimy już kolejną ustawę z grupy kiełbasy wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-716.3" who="#MieczysławKasprzak">Problem energetyki jest bardzo ważny i powinno się poważnie do tego podejść. Kiedy rok temu te problemy były zgłaszane, że 2 MW to mało dla gospodarstwa, udowadnialiście tutaj, z tej trybuny: kto oszczędnie gospodarzy energią elektryczną, temu wystarczy. Tutaj padały te słowa.</u>
          <u xml:id="u-716.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: O niepełnosprawnych.)</u>
          <u xml:id="u-716.5" who="#MieczysławKasprzak">A dzisiaj co się stało? Już oszczędność nie obowiązuje? Mamy pod dostatkiem energii elektrycznej? Już można 3 MW. Przed wyborami jeszcze może się okazać, że 3 MW będzie za mało. Ludzie, opamiętajcie się. Zniszczyliście cały system energetyczny. Jeżeli poważnie rozmawiamy, poważnie dyskutujemy, to siądźmy do poważnej rozmowy, bo dzisiaj już nikt nie panuje nad tym, ile ta energia ma kosztować.</u>
          <u xml:id="u-716.6" who="#MieczysławKasprzak">Mamy unikalny system w Europie — powiedziała pani minister. Tak, ale mamy unikalne w Europie ceny, bo najwyższe, jeżeli chodzi o energię elektryczną. I tu prześciganie się w populistycznych argumentach niczego nie daje. Po prostu mamy dramatycznie wysokie ceny energii. Pieniądze uciekają, dopłacamy, damy tańszą energię. Skąd ta tańsza energia się weźmie? Jakim sposobem produkujemy tańszą energię? Po prostu do niej trzeba dopłacić. Kto dopłaca? Polacy dopłacają. I tak mielimy tę kiełbasę wyborczą, a rząd mówi: dajemy wam tańszą energię elektryczną, bo nas na to stać, i nie musicie już oszczędzać, możecie pod dostatkiem zużywać. Oczywiście trzeba robić wszystko, żeby ludzie mieli tańszą energię, żeby firmy polskie miały tańszą energię elektryczną, ale to, co w tej chwili robimy, to nie jest sposób, to jest po prostu unikanie odpowiedzialności za to, co zostało zrobione. My jesteśmy za tym, żeby wprowadzić te rozwiązania, które zgłaszaliśmy rok temu, tylko róbmy to poważnie i odpowiedzialnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-716.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-718.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-718.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Ten projekt ustawy jest przykładem bohaterskiej walki ze skutkami własnej działalności, bo przecież ten chyba ostatni albo jeden z ostatnich w Europie rządów socjalistycznych najpierw doprowadził do absolutnego paraliżu inwestycje w odnawialne źródła energii, mówię tutaj o elektrowniach wiatrowych, później doprowadził do tego, że import ruskiego węgla i uzależnienie od tego węgla zaczęły rosnąć aż do rozmiarów niespotykanych nigdy wcześniej w historii. Później okazało się, że nastąpiła agresja Rosji na Ukrainę i cała polityka PiS-u prowadzona przez lata od 2015 r. po prostu upadła. No i teraz ta ustawa jest ustawą, która ma naprawić poprzednią ustawę, która walczyła z tymi skutkami tej działalności. To już jest piramida. Trudno to dobrze określić, ale jeżeli powiemy: piramida nieudolności, to będzie to najbardziej łagodne określenie, którego można użyć.</u>
          <u xml:id="u-718.3" who="#MirosławSuchoń">Ten projekt ustawy de facto realizuje program opozycji, dlatego że koła i kluby opozycyjne już dawno mówiły, że limit 3 MWh jest zbyt niski, że to nie wyczerpuje potrzeb obywateli. Co więcej, mówiliśmy również o osobach z niepełnosprawnościami, mówiliśmy o dużych rodzinach, mówiliśmy o takich rodzinach, w których kilka rodzin, kilka gospodarstw domowych mieszka w jednym domu. Udawaliście, że tego nie ma, i teraz przyznajecie się do błędu. Dziękujemy bardzo. Natomiast trzeba to było zrobić wtedy, kiedy był na to czas.</u>
          <u xml:id="u-718.4" who="#MirosławSuchoń">Wprowadzacie tutaj kolejny podatek od firm, które zajmują się produkcją węgla. Wprowadzacie go na rok 2022. Jeżeli chodzi o spółki Skarbu Państwa, nie mam żadnych wątpliwości. Tak jak wtedy ceny poszybowały, tak dzisiaj oni powinny zapłacić. Ale jakim prawem i z jakiej przyczyny naruszają państwo podstawowe zasady konstytucyjności, obciążając firmy prywatne, które zamknęły rok obrachunkowy, które prowadziły tę działalność? To jest absolutnie sprzeczne ze wszystkimi możliwymi zasadami. Będziemy pracować, ale pytać…</u>
          <u xml:id="u-718.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-719.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Suski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#MarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Szanowni Państwo Posłowie, którzy o tej porze jeszcze mają siłę, żeby rozmawiać! Chociaż przyznam, że stwierdzenie, że nie da się poważnie rozmawiać na ten temat, jest zdumiewające, ponieważ właśnie to jest poważne podejście rządu Prawa i Sprawiedliwości do problemu wysokich cen energii.</u>
          <u xml:id="u-720.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Stanowisko klubu.)</u>
          <u xml:id="u-720.2" who="#MarekSuski">Oczywiście przedstawię stanowisko Prawa i Sprawiedliwości odnośnie do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-720.3" who="#MarekSuski">I tutaj, szanowni państwo, rzeczywiście podnosimy progi, które do tej pory były progami zwrotu dopłaty do cen energii, z 2 MWh do 3 MWh dla jednych gospodarstw domowych, w innym artykule z 3 MWh do 4 MWh, jeszcze dalej z 2,6 MWh do 3,6 MWh, czyli zwiększamy dla wszystkich grup odbiorców obniżoną cenę.</u>
          <u xml:id="u-720.4" who="#MarekSuski">Ale, szanowni państwo, słyszałem tutaj tak wiele bzdur wygłoszonych przez opozycję, że muszę się do tego odnieść, bo to jest, po pierwsze, właśnie poważne podejście do problemu wywołanego oczywiście agresją Rosji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-720.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Polityką rządu.)</u>
          <u xml:id="u-720.6" who="#MarekSuski">Nie polityką rządu. Dzięki polityce tego rządu mamy właśnie dostawy surowców energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-720.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Węgiel ma być polski.)</u>
          <u xml:id="u-720.8" who="#MarekSuski">To polityka Prawa i Sprawiedliwości, tj. dywersyfikacji źródeł surowców energetycznych, doprowadziła do tego, że polska gospodarka nie stanęła. Gdybyśmy realizowali wasz program, to dzisiaj w Polsce mielibyśmy ogromny kryzys, bo przypominam: to wasze rządy podpisały umowę z Rosją na dostawy gazu…</u>
          <u xml:id="u-720.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: A wasze zlikwidowały kopalnie.)</u>
          <u xml:id="u-720.10" who="#MarekSuski">…tak wielkie, że chcieliście zmienić w ogóle bilans energetyczny kraju i wszystko przerabiać na gaz, bo podpisaliście umowy i z Rosją, i z Katarem. Co prawda katarski inwestor okazał się w ogóle Saudyjczykiem i oszustem poszukiwanym listem gończym. Z takimi ludźmi oszukiwaliście społeczeństwo, że dbacie o bezpieczeństwo energetyczne Polski, a wstrzymaliście inwestycje, które dzisiaj zapewniają nam dostawy energii, czyli gazoportu, naftoportu i tych wszystkich rozwiązań, dzięki którym dzisiaj mamy…</u>
          <u xml:id="u-720.11" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Piotr Nowak: Przecież my go zbudowaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-720.12" who="#MarekSuski">Tak, nie macie się z czego śmiać. To wy bojkotowaliście pomysły prof. Lecha Kaczyńskiego, który mówił, że trzeba dywersyfikować, że trzeba Baltic Pipe wybudować …</u>
          <u xml:id="u-720.13" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Panie pośle, przecież my go zbudowaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-720.14" who="#MarekSuski">…że trzeba gazoport wybudować, że naftoport trzeba wybudować. Wy się z tego śmialiście i wtedy to atakowaliście.</u>
          <u xml:id="u-720.15" who="#MarekSuski">A dzisiaj, szanowni państwo, dzięki temu właśnie mamy dostawy energii. I przypominam, że to właśnie rządy PO-PSL podpisywały te haniebne umowy z Rosją na dostawy gazu. To wy, realizując politykę Unii Europejskiej, likwidowaliście polskie kopalnie. Tak wysoka cena energii wynika z jednego elementu. Są właśnie te bardzo wysokie opłaty za emisję CO2, które powodują, że polska gospodarka jest obciążona najbardziej w Unii Europejskiej, bo my mamy taki bilans energetyczny. Wciąż jeszcze ok. 70% energii jest wytwarzana ze źródeł węglowych. I to na Polsce, mimo że jesteśmy w Unii i niby jest solidarność energetyczna, wymusza się zamykanie tych kopalń.</u>
          <u xml:id="u-720.16" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: To jest skandal, że płacimy za węgiel z zagranicy.)</u>
          <u xml:id="u-720.17" who="#MarekSuski">A wy te rezolucje w Unii Europejskiej popieracie i inspirujecie je przeciwko Polsce, donosząc na Polskę, szkalując, opowiadając różne dyrdymały. Ale taka jest rola haniebnej opozycji. Dzisiaj niestety tak się zachowujecie. I tu, wchodząc na mównicę, mówicie, że to jest wina rządu Prawa i Sprawiedliwości, kiedy właśnie dzięki temu, że jest Prawo i Sprawiedliwość, jest taka niska cena energii elektrycznej. A jeżeli chodzi o tę opowieść o tym, że ceny energii są wysokie, dlatego że zlikwidowaliśmy sprzedaż na giełdzie towarowej… Otóż kiedy była ta sprzedaż na giełdzie towarowej, to nawet w piku było 4200 za 1 MWh, a dzisiaj jest ok. 600. Likwidacja tego obliga giełdowego to było zbawienne pociągnięcie rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#MarekSuski">Prawo i Sprawiedliwość będzie popierać ten bardzo dobry projekt. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#RyszardTerlecki">Są posłowie zapisani do pytań.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych posłów.</u>
          <u xml:id="u-723.2" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-723.3" who="#RyszardTerlecki">Kto pierwszy?</u>
          <u xml:id="u-723.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-723.5" who="#RyszardTerlecki">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-723.6" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-723.7" who="#RyszardTerlecki">Jeszcze raz to samo.</u>
          <u xml:id="u-723.8" who="#RyszardTerlecki">Pół minuty, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#MirosławSuchoń">W pół minuty nie da się sprostować wszystkich kłamstw, które tutaj przed chwilą padły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#RyszardTerlecki">Wystarczy zadać pytanie. To nie jest dyskusja, panie pośle, na posiedzeniu komisji, tylko pan zadaje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-725.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Nie było posiedzenia komisji, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-725.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, ma pan pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#MirosławSuchoń">Panie marszałku, to jest pytanie, które ja zadaję, a nie pan marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#RyszardTerlecki">To bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#MirosławSuchoń">Apeluję do pana marszałka o odrobinę przyzwoitości.</u>
          <u xml:id="u-728.1" who="#MirosławSuchoń">Mam pytanie do ministerstwa, do rządu: Po co ten fundusz COVID-owy w tej całej operacji? Co państwo chcą ukryć? Czy powinniśmy procedować w maseczkach? Przecież COVID już się skończył, a państwo dalej trwale próbują ten fundusz drenować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dlaczego rząd zareagował dopiero po serii doniesień medialnych pokazujących, że ceny energii w Polsce są dwukrotnie wyższe niż w poszczególnych krajach Unii Europejskiej? Czy należy to tak rozumieć, że Polacy, gdyby dziennikarze nie nagłośnili tej sprawy, nadal płaciliby zawyżone ceny za energię elektryczną? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#RyszardTerlecki">Pan Tomasz Nowak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#TomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Pani Minister! Co zamierzacie zrobić, żeby ceny hurtowe energii elektrycznej były niższe niż są w tej chwili? Są najwyższe w Unii Europejskiej. Jak wygląda wasza koncepcja dochodzenia do taniej energii? Jak wygląda polityka energetyczna, którą cały czas macie schowaną gdzieś przepastnych szufladach ministerstwa? Czemu tej polityki energetycznej i całej strategii dojścia do taniego prądu nie mamy?</u>
          <u xml:id="u-732.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#KrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przed chwilą słyszeliśmy tu od posła Suskiego, że 1 MWh ma kosztować czy kosztuje 600 zł. To ja pytam: Kto pokrywa tę różnicę, te 600 zł, skoro mieszkaniec płaci 400 zł, a w taryfie jest 1080? Czy znowu ten obywatel, któremu wyciągacie z kieszeni, z podatków te 600 zł dla spółek energetycznych? Skąd te pieniądze się biorą? Czym rekompensujecie spółkom energetycznym taryfę? Bo ona dalej funkcjonuje.</u>
          <u xml:id="u-734.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-735.1" who="#RyszardTerlecki">Głos ma teraz minister klimatu i środowiska pani Anna Moskwa.</u>
          <u xml:id="u-735.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#AnnaMoskwa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd działa sprawnie i szybko. Mam nadzieję, że tak samo będą działać zarówno Sejm, jak i Senat, że nie boją się szybkiej pracy, w tym pracy w nocy. Nie słyszałam, żeby posłowie pracowali do godz. 16, a jeżeli jest takie ustalenie, to proszę przekazać.</u>
          <u xml:id="u-736.1" who="#AnnaMoskwa">Potrzebowałabym bardzo dużo czasu, żeby te wszystkie kłamstwa i bzdury, które dzisiaj padły, prostować. Skupię się tylko na tych głównych, zarówno tych medialnych, jak i tych, które państwo powtarzacie na sali, nie mając odwagi, czasu czy chęci, żeby sięgnąć do wiarygodnych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-736.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Zgłszaliśmy poprawki. Nawet nic nie powiedzieliście na temat naszych poprawek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle, pan już miał głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#AnnaMoskwa">W Polsce w ubiegłym roku zamroziliśmy ceny energii dla wszystkich gospodarstw domowych na poziomie 412 zł. Ta cena obowiązuje dla wszystkich gospodarstw domowych, ze zwiększonymi limitami dla osób niepełnosprawnych, posiadaczy Karty Dużej Rodziny i gospodarstw domowych rolników. Dzisiaj te limity zwiększamy, jednocześnie zachowując zachętę do oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-738.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: A taryfę kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-738.2" who="#AnnaMoskwa">Przypomnę, że przy oszczędności 10-procentowej, jeżeli chodzi o 2023 r. versus 2022 r., zaoszczędzona kwota przechodzi na 2024 r. w formie finansowej. Tym samym instrument zachęcający do oszczędzania bez względu na to, jaki jest limit, oczywiście pozostaje. Poza tym limitem, gdyby się zdarzyło przekroczenie, jest też zamrożona stawka na poziomie 693 zł. Przypomnę, że nadal obowiązuje dodatek energetyczny dla tych, którzy ogrzewają się energią. Może być wtedy zwiększone zużycie. Chodzi o 1000–1500 zł. Większość tych dodatków została już wypłacona.</u>
          <u xml:id="u-738.3" who="#AnnaMoskwa">Jeżeli państwo szukacie analiz, jak wojna wpływa na ceny energii, pewnie dla większości na tej sali nie będę wystarczająco wiarygodna. Zachęcam do zagłębienia się w analizy Fatiha Birola. To jest szef Międzynarodowej Agencji Energii — największej światowej organizacji zajmującej się rynkiem energii. Jest rozbudowana analiza na temat wpływu wojny na cenę energii w każdym państwie członkowskim Unii, ale i na świecie, z prognozą na kolejne miesiące. Myślę, że są tam odpowiedzi na wszystkie dzisiaj postanowione pytania.</u>
          <u xml:id="u-738.4" who="#AnnaMoskwa">Odpowiadając na pytanie o firmy prywatne: nie widziałam w rozporządzeniu unijnym, żeby był taki zakaz dla firm prywatnych. Byłaby to jawna dyskryminacja. Zarówno przychody… Przypomnę, że dodatki energetyczne są finansowane z przychodów spółek energetycznych: i państwowych, i prywatnych, zarówno z obrotu, jak i z dystrybucji, zarówno z odnawialnych źródeł, jak i z energii konwencjonalnej, a z kolei wsparcie, jeżeli chodzi o ciepłownictwo i gaz: ze spółek gazowych — 13 mld zł, ze spółek energetycznych — 20 mld zł, a dzisiejsze 2 mld zł to jest tylko uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-738.5" who="#AnnaMoskwa">Co do źródeł finansowania podstawowym mechanizmem jest Fundusz Wypłaty Różnicy Cen. To jest ten sam fundusz, który jest stosowany przy mechanizmach gazowym, energetycznym i ciepłowniczym. Z jednej strony fundusz wypłaca rekompensaty, z drugiej strony — zbiera przychody i będzie też zbierał składkę solidarnościową od podmiotów, w większości producentów koksu i JSW.</u>
          <u xml:id="u-738.6" who="#AnnaMoskwa">Patrzę, czy były jeszcze jakieś inne pytania. Było jeszcze pytanie o OZE. Wielokrotnie to powtarzałam: OZE w Polsce ma się dobrze. Średnia produkcja energii z OZE w maju, w czerwcu wyniosła 30%. Ta ustawa jest bardzo ważna. Mrożenie cen energii — 412 zł dla wszystkich obywateli. Zwiększone limity: osoby z niepełnosprawnościami, posiadacze karty dużej rodziny, gospodarstwa domowe rolników. Nie widzę żadnego powodu, dla którego ktokolwiek obecny czy nieobecny na tej sali miałby nie poprzeć tej ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-738.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-739.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-739.2" who="#RyszardTerlecki">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował pilny rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 3487, do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-739.3" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-739.4" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-739.5" who="#RyszardTerlecki">Jednocześnie marszałek Sejmu, na podstawie art. 73 ust. 2 regulaminu Sejmu, wyznacza termin przedstawienia sprawozdania umożliwiający rozpatrzenie go na bieżącym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-739.6" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 11 lipca.</u>
          <u xml:id="u-739.7" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-739.8" who="#RyszardTerlecki">Czy ktoś jeszcze z pań i panów posłów chciałby wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-739.9" who="#RyszardTerlecki">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-739.10" who="#RyszardTerlecki">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-739.11" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas na wygłoszenie oświadczenia: 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-739.12" who="#RyszardTerlecki">Głos ma pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-739.13" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.14" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Fryderyk Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-739.15" who="#RyszardTerlecki">Też go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.16" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Pieczarka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-739.17" who="#RyszardTerlecki">Też jej nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.18" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-739.19" who="#RyszardTerlecki">Też go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.20" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Teresa Hałas, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-739.21" who="#RyszardTerlecki">Nie ma jej.</u>
          <u xml:id="u-739.22" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, PiS.</u>
          <u xml:id="u-739.23" who="#RyszardTerlecki">Też jej nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.24" who="#RyszardTerlecki">Zdaje się, że czytam tę listę tak szybko, że obsługa nie nadąża z przesuwaniem nazwisk.</u>
          <u xml:id="u-739.25" who="#RyszardTerlecki">O, proszę, jest.</u>
          <u xml:id="u-739.26" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Szymon Giżyński z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-739.27" who="#RyszardTerlecki">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.28" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Gonciarz z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-739.29" who="#RyszardTerlecki">Też go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.30" who="#RyszardTerlecki">Pani Marcelina Zawisza z Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-739.31" who="#RyszardTerlecki">Też jej nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.32" who="#RyszardTerlecki">I pan poseł Zbigniew Ziejewski z Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-739.33" who="#RyszardTerlecki">Też go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-739.34" who="#RyszardTerlecki">W ten sposób zamknęliśmy, zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W roku 2023 Związek Kynologiczny w Polsce obchodzi jubileusz 85-lecia powstania. Jest to doskonała okazja do propagowania ras polskich. Z tej okazji w holu głównym Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej odbyło się uroczyste otwarcie wystawy pt. „Związek Kynologiczny w Polsce — jubileusz 85-lecia”. Współorganizatorem ekspozycji jest Parlamentarny Zespół ds. Wspierania Hodowców Psów Rasowych oraz Związek Kynologiczny w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-740.1" who="#RafałAdamczyk">Serdecznie pozdrawiam wszystkich sympatyków, a szczególnie osoby zajmujące się hodowlą ras polskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#WaldemarAndzel">Oświadczenie w sprawie artykułu portalu Onet na temat spadających cen w Polsce</u>
          <u xml:id="u-741.1" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak tanio nie było od miesięcy — grzmiał wczoraj portal Onet, jednak tylko przez chwilę, bo artykuł został usunięty ze strony internetowej i pojawił się pod innym tytułem. Wszystko za sprawą cyklu artykułów, w których Ringier Axel Springer Polska porównuje ceny podstawowych produktów. Wykazano, że ceny są najniższe od początku prowadzenia badania, czyli od połowy kwietnia. Mogliśmy dowiedzieć się, że za podstawowe zakupy wreszcie zapłacimy mniej niż 130 zł.</u>
          <u xml:id="u-741.2" who="#WaldemarAndzel">Czyżby redakcja Onetu bała się poprawy sytuacji ekonomicznej w Polsce? A może otrzymała jakiś zagraniczny telefon w sprawie feralnego tytułu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie z 11 lipca 2023 r. w sprawie uczczenia Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej oraz 80. rocznicy tzw. krwawej niedzieli na Wołyniu.</u>
          <u xml:id="u-742.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W nocy z 10 na 11 lipca 1943 r. odziały Ukraińskiej Powstańczej Armii wspierane przez ukraińskich chłopów napadły na ok. 100 miejscowości zamieszkałych przez Polaków. Do dziś przeraża zarówno skala, jak i sposób dokonywanych zbrodni. Ginęli mężczyźni, kobiety i dzieci — od kul, siekier, kos, wideł, pił, młotków i innych narzędzi gospodarskich. Wydarzenia krwawej niedzieli były częścią planu, który kierownictwo Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i UPA ze Stepanem Banderą i Romanem Szuchewyczem na czele konsekwentnie realizowało od lutego 1943 r. do roku 1945.</u>
          <u xml:id="u-742.2" who="#BarbaraBartuś">Celem tych działań była eksterminacja ludności polskiej na terenach uważanych za terytorium przyszłego państwa ukraińskiego. Była to zbrodnia ludobójstwa, w wyniku której zamordowano ok. 100 tys. naszych rodaków na terenie Wołynia, wschodniej Małopolski, Lubelszczyzny i Bieszczad.</u>
          <u xml:id="u-742.3" who="#BarbaraBartuś">Przytoczę jeden fakt historyczny: 10 lipca 1943 r. na rozmowy z przedstawicielami miejscowego OUN-UPA do wsi Kustycze w obwodzie wołyńskim przybyła 3-osobowa delegacja z pełnomocnikiem okręgowej delegatury Polskiego Państwa Podziemnego Zygmuntem Rumlem na czele, składająca się także z przedstawiciela Okręgu Wołyńskiego AK Krzysztofa Markiewicza i Witolda Dobrowolskiego. Celem spotkania miało być powstrzymanie fali mordów. W geście dobrej woli Polacy zrezygnowali ze zbrojnej obstawy. Po przybyciu na miejsce spotkania wszyscy trzej zostali przez Ukraińców aresztowani i zabici, prawdopodobnie poprzez rozerwanie końmi. Epizod ten znalazł się nawet w filmie „Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego.</u>
          <u xml:id="u-742.4" who="#BarbaraBartuś">Dzisiaj stoimy jednak przed wyzwaniami, które w sposób trwały zmieniają naszą rzeczywistość. Jest nią otwarta agresja Federacji Rosyjskiej na naszego wschodniego sąsiada — Ukrainę oraz zagrożenie, iż konflikt ten może rozlać się na pozostałe kraje regionu, w tym również Polskę. Ten trudny moment niech będzie okazją do tego, aby dokonało się uznanie win, przeprowadzenie ekshumacji i godne pochowanie wszystkich ofiar ludobójstwa na Kresach Wschodnich. Leży to w naszym wspólnym interesie. Obyśmy umieli wyciągnąć wnioski z historii, która dobitnie pokazuje, że na polsko-ukraińskim konflikcie korzystała zawsze przede wszystkim Rosja.</u>
          <u xml:id="u-742.5" who="#BarbaraBartuś">Polsko-ukraińskie pojednanie na pewno nie jest procesem łatwym, a narosłe przez lata poczucie wzajemnie wyrządzonych krzywd jest ogromnym balastem. Wydarzenia takie jak to ze wsi Kustycze, negowanie przez część ukraińskich historyków faktu przeprowadzenia jakiejkolwiek zorganizowanej antypolskiej akcji OUN-B i UPA w dniu 11 lipca 1943 r. czy gloryfikowanie Stefana Bandery do pojednania na pewno nie prowadzą. Prawdziwe pojednanie musi bowiem opierać się na prawdzie.</u>
          <u xml:id="u-742.6" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nigdy nie było i nie będzie symetrii pomiędzy tym, czego dokonali ukraińscy nacjonaliści, a akcjami odwetowymi i próbami samoobrony podejmowanymi przez polskie podziemie, tak jak nie ma symetrii pomiędzy zbrodniami niemieckimi a krzywdami, jakich doświadczyli Niemcy po II wojnie światowej.</u>
          <u xml:id="u-742.7" who="#BarbaraBartuś">Mając na względzie chrześcijańską moralność, wzorem działania polskich biskupów z roku 1965 Polska kieruje dziś do Ukraińców te same ważne słowa: przebaczamy i prosimy o przebaczenie. Mam nadzieję, że zostaną one należycie zrozumiane i docenione. Oprócz tragicznych wydarzeń historycznych, naznaczonych przelaną krwią, nasze narody łączy wielowiekowe dziedzictwo I Rzeczypospolitej oraz wspólne zagrożenie ze strony moskiewskiej despotii.</u>
          <u xml:id="u-742.8" who="#BarbaraBartuś">Mówię to jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, zaangażowana w pomoc walczącej Ukrainie, i Polka, której mama urodziła się w powiecie stryjskim, gdzie jej rodzina żyła od wieków. Udało się jej przeżyć ten straszny czas, a po zakończeniu II wojny światowej wraz z matką i braćmi opuściła swoje strony rodzinne w bydlęcym wagonie, tylko z podręcznym dobytkiem, i pojechała w nieznane, na ziemie znajdujące w nowych granicach pojałtańskiej Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#MonikaFalej">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Reforma systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami jest konieczna, jednak nie kosztem odebrania środków do życia tysiącom osób.</u>
          <u xml:id="u-743.1" who="#MonikaFalej">Rodzice i opiekunowie osób z niepełnosprawnościami podkreślają: Brak konsultacji społecznych uniemożliwił mi i innym opiekunom wywarcie skutecznej presji na zmiany w ustawie ze strony społecznej. Jedyna korzyść dla mnie, którą wprowadza ustawa, to zniesienie krzywdzącego limitu dorabiania dla opiekunek/ów niepełnoletnich osób z niepełnosprawnościami. Ustawa dostrzega też opiekunki i opiekunów faktycznych i przyznaje wsparcie rodzinom z więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością w stopniu znacznym, ale robi to kosztem dorosłych osób z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-743.2" who="#MonikaFalej">Po zawetowaniu przez prezydenta ustawa powinna wrócić do Sejmu, a Sejm natychmiast powinien podjąć prace nad nią po rzeczywistych, odpowiednio długich konsultacjach społecznych, z uwzględnieniem poprawek strony społecznej.</u>
          <u xml:id="u-743.3" who="#MonikaFalej">Partia rządząca oszukała osoby z niepełnoprawnościami i przeforsowała ustawę, która wykluczy setki tysięcy osób ze wsparcia. PiS obiecywał prawdziwe upodmiotowienie, niezależne życie, systemowe wsparcie, podniesienie świadczeń. Zamiast tego pozbawi ich środków do życia.</u>
          <u xml:id="u-743.4" who="#MonikaFalej">Obecnie w Polsce jest ok. 2 mln osób tylko z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Rząd przyznaje, że planuje wsparcie dla maksymalnie 700 tys., wsparcie, które pozwoli godnie żyć — już tylko dla 50 tys. osób. To wyrok na osoby z niepełnosprawnościami i całe ich rodziny. Setki tysięcy dramatów, których możemy jeszcze uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-743.5" who="#MonikaFalej">Powinniśmy jedynym głosem stanąć w obronie osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Domagamy się wprowadzenia kluczowych poprawek, które zagwarantują systemowe wsparcie, prawdziwe upodmiotowienie i niezależne życie. Aby to było możliwe, konieczne jest dziś weto Andrzeja Dudy. W pełni podpisuję się pod słowami apelu rodziców i Akcji Demokracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#MaciejKopiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kompromitujące wpadki oraz często nierozważne działania funkcjonariuszy, i to najwyższego szczebla, coraz bardziej pogrążają Policję w oczach opinii publicznej. Rząd próbuje zatrzymać funkcjonariuszy kolejnymi podwyżkami, ale zarówno niedofinansowanie, jak i nagminne angażowanie do zadań politycznych niszczy prestiż tej formacji i niestety zniechęca do pracy w polskiej Policji. Mało jest instytucji, które straciłyby na wiarygodności tak bardzo w okresie rządów Prawa i Sprawiedliwości. Spadek zaufania do Policji był radykalny, szczególnie po Strajku Kobiet w 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-744.1" who="#MaciejKopiec">Z doniesień medialnych wynika, że instytucję państwową dotykają również spore problemy finansowe. Organ mający stać na straży prawa zalega z płatnościami zarówno przedsiębiorcom, jak i samym policjantom, którzy muszą czekać na wypłatę nagród jubileuszowych czy odpraw, gdy przechodzą na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-744.2" who="#MaciejKopiec">W związku z brakiem jakichkolwiek odpowiedzi ministerstwa na interpelacje bardzo proszę o odpowiedzi na następujące pytania dotyczące Komendy Stołecznej Policji oraz komend wojewódzkich Policji. Jaki założono stan etatowy w komendach Policji w poszczególnych latach: 2019, 2020, 2021, 2022, 2023? Jaki był stan zatrudnienia w komendach Policji w poszczególnych latach: 2019, 2020, 2021, 2022 oraz aktualnie? Ile było przyjęć do służby w komendach Policji w poszczególnych latach: 2019, 2020, 2021, 2022 oraz aktualnie? Ile było zwolnień ze służby w komendach Policji w poszczególnych latach: 2019, 2020, 2021, 2022 oraz aktualnie? Proszę o wyszczególnienie w podanych danych osób, które przeszły na emeryturę. Jaki jest aktualny stan zadłużenia komend Policji? Jaki był w poprzednich latach: 2019, 2020, 2021, 2022? Jaki jest aktualny stan zobowiązań przeterminowanych w poszczególnych komendach Policji?</u>
          <u xml:id="u-744.3" who="#MaciejKopiec">Bardzo proszę o przedstawienie powyższych danych na piśmie, w podziale na poszczególne jednostki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#KrzysztofJanuszKozik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kopiec Piłsudskiego w Krakowie jest jednym z najważniejszych zabytków historycznych i kulturowych tego miasta. Wzniesiony na wzgórzu Sowiniec kopiec jest hołdem dla walki narodu o niepodległość. Kopiec zaczęto sypać w 20. rocznicę wymarszu z Krakowa Pierwszej Kompanii Kadrowej. Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego postanowiono, że kopiec zostanie nazwany jego imieniem, aby zachować pamięć o wybitnym polskim przywódcy. Sypanie kopca zakończono 9 lipca 1937 r.</u>
          <u xml:id="u-745.1" who="#KrzysztofJanuszKozik">Historia kopca sięga końca lat 20. XX w., kiedy por. Franciszek Supergan wystąpił z pomysłem usypania kopca. W 1934 r. Związek Legionistów Polskich zatwierdził pomysł i powstał komitet budowy kopca, na czele którego stanął płk Walery Sławek. Zaprojektowano kopiec o wysokości ok. 35 m.</u>
          <u xml:id="u-745.2" who="#KrzysztofJanuszKozik">Kopiec Piłsudskiego składa się z trzech części usypanych z ziemi przyniesionej z różnych polskich i zagranicznych miejscowości naznaczonych przelaną krwią polskich żołnierzy. Trzecią część kopca, szczytową, zwieńczyła granitowa płyta z wyrytym Krzyżem Legionowym.</u>
          <u xml:id="u-745.3" who="#KrzysztofJanuszKozik">Kopiec Piłsudskiego jest ważnym miejscem dla mieszkańców Krakowa i atrakcją dla odwiedzających miasto turystów. Stanowi on symbol walki o niepodległość Polski oraz hołd dla Józefa Piłsudskiego, który odegrał kluczową rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Miejsce to jest często odwiedzane przez mieszkańców Krakowa podczas ważnych uroczystości narodowych, takich jak rocznice odzyskania niepodległości. Ze szczytu kopca zwiedzający mogą podziwiać panoramę miasta, ale również przy dobrej pogodzie można podziwiać odległe Tatry. Z góry kopca łatwiej prowadzić żywą lekcję historii, zapoznać się z historią odzyskania niepodległości oraz rolą Józefa Piłsudskiego i jego miejscem w historii Polski.</u>
          <u xml:id="u-745.4" who="#KrzysztofJanuszKozik">Kopiec Piłsudskiego jest również miejscem aktywności sportowej i rekreacyjnej. Lasek Wolski to zielone płuca Krakowa. W tej okolicy jest ZOO, a wokół kopca biegną trasy dla spacerowiczów i biegaczy. Wiele osób korzysta z tej lokalizacji do uprawiania sportu na świeżym powietrzu. Warto dodać, że kopiec Piłsudskiego jest jednym z kilku kopców w Krakowie, które są ważnymi elementami krajobrazu miasta. Inne znane kopce kojarzone z Krakowem to kopiec Kościuszki i kopiec Wandy.</u>
          <u xml:id="u-745.5" who="#KrzysztofJanuszKozik">Warto również wspomnieć o historii z 1941 r., gdy generalny gubernator Hans Frank wydał rozkaz zniwelowania kopca, który na szczęście nie został zrealizowany, oraz o tym, że w 1953 r. władze komunistyczne za pomocą czołgu zdjęły ze szczytu granitową płytę z legionowym krzyżem. W 1981 r. ruszyły prace nad odbudową kopca. Część efektów prac została zniszczona przez deszcze w latach 1996–1997, podobnie jak w roku 2010. Obecnie jest to ogólnie dostępne miejsce i nosi miano największego kopca w Polsce. Odwiedzających Kraków zapraszam do odwiedzenia miejsca, gdzie historia jest na wyciągnięcie ręki. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! 9 lipca 2023 r. w Częstochowie dyrektor Radia Maryja Tadeusz Rydzyk otrzymał od ministra aktywów państwowych Jacka Sasina i prezesa Grupy Enea Pawła Majewskiego działającego w imieniu Fundacji Enea historyczny miecz „z czasów Mieszka I”. Jak poinformowała Grupa Enea, miecz pochodzi z obszaru Europy Środkowej i ma ok. 1000 lat. Eksperci i historycy podkreślają, że to bez wątpienia unikatowy egzemplarz o ogromnej wartości historycznej dla polskiego i europejskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-746.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Na podstawie przekazanych informacji i dostępnych materiałów zdjęciowych należy zatem uznać przekazany miecz za zabytek archeologiczny. Posiada on bowiem nie tylko wartość historyczną, ale również artystyczną i naukową, a jego zachowanie z pewnością leży w interesie społecznym.</u>
          <u xml:id="u-746.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez Fundację Enea miecz został nabyty na jej polecenie za pośrednictwem Fundacji Tożsamość w jednym z polskich antykwariatów. Pragnę jednak zauważyć, że zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wszystkie zabytki archeologiczne z obszaru Polski, bez względu na sposób odkrycia, stanowią własność Skarbu Państwa. Jest on więc ich pierwotnym nabywcą ex lege. Jednocześnie więc regulacja ta nadaje zabytkom archeologicznym wypełniającym kryteria określone w art. 35 ust. 1 status res extra commercium, czyli rzeczy wyłączonej z obrotu handlowego. Każdy, kto wejdzie w ich posiadanie, powinien o tym niezwłocznie poinformować odpowiednie instytucje i organy ścigania, w tym m.in. policję.</u>
          <u xml:id="u-746.3" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Należy zatem uznać, że każda osoba, zabierając zabytek archeologiczny w celu przywłaszczenia, popełnia nie tylko przestępstwo kradzieży, art. 278 § 1 k.k., za co grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności i które może przy tym być kwalifikowane z art. 294 § 2 k.k., czyli popełnione w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury, najczęściej w połączeniu ze zniszczeniem lub uszkodzeniem zabytku, jakim jest stanowisko archeologiczne w całości, ale również przywłaszcza sobie zabytek uzyskany w wyniku poszukiwań, art. 284 k.k. i przede wszystkim narusza zapisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.</u>
          <u xml:id="u-746.4" who="#AnitaKucharskaDziedzic">25 czerwca 2007 r. utworzono przy Biurze Kryminalnym Komendy Głównej Policji Krajowy Zespół do Walki z Przestępczością przeciwko Dziedzictwu Narodowemu. Wyodrębnienie w ramach struktur policji zespołu zajmującego się tak specyficznym rodzajem przestępczości, jaką niewątpliwie jest przestępczość skierowana przeciwko zabytkom, stało się koniecznością, co tłumaczono eskalacją działań przestępczych. Handel zabytkami archeologicznymi miał zostać wyeliminowany, a w myśl art. 35 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków organy ścigania miały pełnić nadzór nad tym, czy pochodzenie zabytków będących w rękach osób fizycznych, antykwariatów czy handlarzy odzwierciedlone jest w posiadanych przez nich dokumentach potwierdzających ich prawo własności. Jak bowiem pokazuje doświadczenie przywołanego zespołu, gros oferentów nie posiada takiego tytułu, bowiem znajdujące się w ich zbiorach zabytki zostały przez nich nielegalnie wydobyte bądź nabyte od osoby nieuprawnionej, a więc takiej, która nigdy nie dysponowała prawem ich własności.</u>
          <u xml:id="u-746.5" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Pragnę także podkreślić, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jednym z obowiązków państwa jest strzeżenie dziedzictwa narodowego. Obowiązek ten dąży również na organach ścigania, do których należy m.in. policja.</u>
          <u xml:id="u-746.6" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że jeżeli jako państwo będziemy akceptować działania nielegalne, będziemy skłaniać przedstawicieli czarnego rynku zabytków archeologicznych do popełniania kolejnych przestępstw i dalszego niszczenia polskiego dziedzictwa archeologicznego. W związku z powyższym wyborczyniom i wyborcom należą się odpowiedzi na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-746.7" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Czy funkcjonujący przy Biurze Kryminalnym Komendy Głównej Policji Krajowy Zespół do Walki z Przestępczością przeciwko Dziedzictwu Narodowemu uczestniczył w procesie obrotu „mieczem z czasów Mieszka I” na którymkolwiek z jego etapów, tzn. sprawdzenia prawa własności do niego, badania jego pochodzenia itp.? Jeżeli tak, proszę o ujawnienie zebranych w toku tego postępowania informacji.</u>
          <u xml:id="u-746.8" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Czy służby policji, w tym przedstawiciele zespołu, skontrolowali antykwariat, w którym nabyto miecz, i zapoznali się z historią wpisów o obiekcie do księgi ewidencyjnej w obrocie zabytkami, czyli dokumentu wprowadzonego w celu usprawnienia obrotu zabytkami, zapewnienia większego bezpieczeństwa w handlu oraz przeciwdziałania obrotowi dobrami kultury pochodzącymi z nielegalnych źródeł? Jeżeli obiekt został wpisany do ksiąg, proszę o ujawnienie treści tych wpisów wraz z podaniem historii jego nabywania i zbywania oraz przeprowadzania wszystkich ekspertyz.</u>
          <u xml:id="u-746.9" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Wraz z nowelizacją ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w 2017 r. wszedł w życie przepis stanowiący, iż: Kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi nie prowadzi księgi ewidencyjnej albo prowadzi ją w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, podlega karze grzywny. Czy jeżeli wpis obiektu nie był ujawniony w księdze, policja nałożyła grzywnę na kontrolowany podmiot? Jeżeli tak — kiedy dokonano takiej kontroli i w jakiej wysokości grzywnę na ten podmiot nałożono?</u>
          <u xml:id="u-746.10" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Czy w związku z podjętymi przez policję czynnościami związanymi z obiektem ujawniono przesłanki do postawienia zarzutów któremukolwiek z podmiotów uczestniczących w obrocie obiektem: antykwariatowi, Fundacji Tożsamość, Fundacji Enea, Grupie Enea lub ministrowi aktywów państwowych o czyn z art. 278 § 1 k.k. i/ lub z art. 294 § 2 k.k. i/ lub z art. 284 k.k.)?</u>
          <u xml:id="u-746.11" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Czy podmiotom wymienionym w pyt. 4 postawiono inne zarzuty? Jeżeli tak, jakie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#GrzegorzLorek">Wołyń</u>
          <u xml:id="u-747.1" who="#GrzegorzLorek">Dwie największe tragedie, które dotknęły Polaków w ostatnim stuleciu, wydarzyły się na wschodzie: Katyń i Wołyń. Zbrodnie, które budzą grozę, nadal będąc synonimem martyrologii naszego narodu. Szczególnie głośno krzyczą ofiary tej ostatniej zbrodni, tak szczegółowo i systematycznie zaplanowanej, mającej wszelkie cechy czystki etnicznej.</u>
          <u xml:id="u-747.2" who="#GrzegorzLorek">W roku 1943 sytuacja na Wołyniu była dość skomplikowana. Niemcy nadal okupowali większość tego obszaru, jednak byli już coraz słabsi. Przedstawiciele OUN byli zdania, że prawdziwym ich wrogiem są Rosjanie, a ci prędzej czy później przyjdą i pokonają Niemców. Do tego czasu ukraińskie w ich mniemaniu ziemie należy przygotować przez pozbycie się Polaków. Jeden z dowódców UPA powiedział, że sprawę polską na Wołyniu Ukraińcy rozwiążą tak, jak „Hitler rozwiązał sprawę żydowską”. No cóż, wszystko dokładnie zaplanowano: rozmiary, zasięg terytorialny, a co najważniejsze, cele i motywy. Polacy mieli być zlikwidowani.</u>
          <u xml:id="u-747.3" who="#GrzegorzLorek">Po raz pierwszy dokonano masowego mordu w lutym 1943 r. w miejscowości Parośla Pierwsza, gdzie zginęły 173 osoby. Dalej były Lipniki — 179 osób, Niemodlin — 170 osób. Fala mordów szła ze wschodu, osiągając coraz szerszy zasięg. Po kilku miesiącach objęła prawie całość Wołynia, z wyjątkiem powiatu lubomelskiego.</u>
          <u xml:id="u-747.4" who="#GrzegorzLorek">Apogeum to lato 1943 r. Polacy ginęli w wymyślnych torturach, paleni żywcem w domach lub kościołach. 11 lipca 1943 r. UPA w skoordynowany sposób zaatakowała 99 polskich miejscowości. Niektóre z nich spalono do ziemi, a ich polscy mieszkańcy lub nawet sprzyjający im Ukraińcy zostali zamordowani. Gurów, Zagaje, Oleń, Gucin i wiele innych.</u>
          <u xml:id="u-747.5" who="#GrzegorzLorek">Najgorsze, że zbrodni dokonywali nie tylko członkowie UPA, ale także sąsiedzi Polaków, z którymi żyli. Szacowana jest różna liczba ofiar. Historycy, powołując się na różne źródła, nie mogą się zgodzić co do liczby ofiar. Rozpiętość jest ogromna: od 30 tys. do 70 tys. zamordowanych. Kto ma rację? To bez znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-747.6" who="#GrzegorzLorek">Dziś sytuacja za naszą wschodnią granicą wymaga szczególnej uwagi i musimy przyłożyć do niej odpowiednią proporcję. Ukraina wszak walczy z Rosją, która jest także naszym wrogiem. Jednak nie zmienia to faktu, że musi dojść ostatecznie do porozumienia pomiędzy naszymi krajami w kwestii spojrzenia na to, co wydarzyło się 80 lat temu na Wołyniu pomiędzy Polakami a Ukraińcami. Potrzebne jednak jest przebaczenie. Przebaczyć to nie znaczy zapomnieć.</u>
          <u xml:id="u-747.7" who="#GrzegorzLorek">Muszą być ekshumowane wszystkie ofiary i godnie pochowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#RobertObaz">Oświadczenie poselskie w sprawie 40. Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Ulicznych w Jeleniej Górze</u>
          <u xml:id="u-748.1" who="#RobertObaz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych jest wyjątkowym wydarzeniem na kulturalnej mapie Polski. To festiwal teatrów ulicznych, którego pierwsza edycja odbyła się w 1982 r. w Jeleniej Górze, a także w bliższych i dalszych okolicznych miejscowościach Dolnego Śląska — taka międzymiastowa lokalizacja obowiązywała przez wiele lat. Powstał z inicjatywy Aliny Obidniak, ówczesnej dyrektorki i kierowniczki artystycznej teatru im. Cypriana Kamila Norwida, oraz Piotra Szczeniowskiego. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych w Jeleniej Górze jest pierwszą tego typu imprezą w Polsce. Już w roku swojego powstania miał charakter międzynarodowy i od początku nosił tę samą nazwę. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych gościł dziesiątki grup teatralnych z całej Europy, a także ze Stanów Zjednoczonych, Australii i Japonii. W tym roku odbyła się 40. jubileuszowa edycja tego wyjątkowego wydarzenia.</u>
          <u xml:id="u-748.2" who="#RobertObaz">Zdaniem inicjatorki Aliny Obidniak teatr uliczny w Jeleniej Górze dokonał w polskim życiu kulturalnym prawdziwej rewolucji. W swoich pierwszych siedmiu edycjach festiwal stał się zjawiskiem kulturowym w skali kraju. W owych latach zespół teatru im. Norwida stawiał sobie ambitne zadania — zmienić pejzaż kulturowy województwa. Bywały lata, gdy odbywało się 400 spektakli, zarówno zagranicznych, jak i polskich grup. Wiele przyjezdnych zespołów pokochało festiwal, Jelenią Górę i Polskę. Przyjeżdżali tu wielokrotnie, chcieli grać jak najwięcej, zauroczeni polską widownią, gorącą i spontaniczną.</u>
          <u xml:id="u-748.3" who="#RobertObaz">Przez 40 lat impreza wpisała się na stałe do kalendarza flagowych wydarzeń kulturalnych Jeleniej Góry. Na festiwalu rozpoczynało swą profesjonalną karierę wiele polskich teatrów offowych, które uczyły się rzemiosła od grup o światowej sławie: duńskiego Odin Teatret, francuskich Compagnie Jo Bithume, Plasticiens Volants i Collectif Organum czy legendarnego Living Theater ze Stanów Zjednoczonych. Ale występowały tu także polskie zespoły o znacznym dorobku artystycznym: Teatr Snów z Gdańska, poznański Teatr Ósmego Dnia, Akademia Ruchu, Teatr KTO i inne. Jest atrakcją wakacyjnego weekendu dla mieszkańców i turystów odwiedzających Kotlinę Jeleniogórską.</u>
          <u xml:id="u-748.4" who="#RobertObaz">Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych stał się wizytówką Jeleniej Góry. Każdego roku przyciąga wielu obserwatorów, zarówno spośród mieszkańców, jak i turystów. Promowanie i finansowanie inicjatyw takich jak ta jest szczególnie ważne w budowaniu rozpoznawalności i marki nie tylko w kraju, ale i na świecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#DariuszOlszewski">Oświadczenie w sprawie 80. rocznicy rzezi wołyńskiej</u>
          <u xml:id="u-749.1" who="#DariuszOlszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 11 lipca 1943 r. miała miejsce tzw. krwawa niedziela. 80 lat temu, 11 i 12 lipca 1943 r., UPA dokonała skoordynowanego ataku na polskich mieszkańców 150 miejscowości na Wołyniu. Była to kulminacja trwającej już od początku 1943 r. fali zbrodni na Polakach, w której wyniku na Wołyniu i w Galicji Wschodniej zginęło ok. 100 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-749.2" who="#DariuszOlszewski">Ostatnio odbyła się pielgrzymka przebaczenia i pojednania do Ukrainy, w ramach kościelnych obchodów 80. rocznicy rzezi wołyńskiej. Ważnym jej elementem było wspólne oświadczenie przedstawicieli Cerkwi grekokatolickiej na Ukrainie i polskiego Episkopatu. Jego autorzy podkreślili, że są świadomi głębi ran zadanych przez okrutne akty przemocy w przeszłości, a zarazem widzą, że „ciągle jeszcze potrzebują one dalszego uzdrawiania, aby nie niszczyły one nie tylko nas, ale również następnych pokoleń”. Albowiem gdy rany jeszcze krwawią, „to nie mamy sił do kochania i tym samym często nadal krzywdzimy się nawzajem”. Przedstawiciele Kościołów zwrócili uwagę, że „wszyscy aktywni uczestnicy tego okrutnego i bolesnego wydarzenia stanęli już przed sprawiedliwym sądem Bożym i otrzymali to, na co zasłużyli”, a o ich losach „dowiemy się wtedy, gdy sami staniemy przed Sędzią wszystkich czasów”.</u>
          <u xml:id="u-749.3" who="#DariuszOlszewski">Zbrodnia wołyńska jest niezwykle tragicznym doświadczeniem. Nie może być ono przemilczane, zafałszowane ani relatywizowane. Prawda o zbrodni i o jej sprawcach — choć jest prawdą wstrząsającą, trudną — ma w sobie wielką siłę: umacnia zaufanie między naszymi narodami. Prawda prowadzi do zaleczenia ran przeszłości i stanowi także klucz do przyszłości. Głęboko wierzę, że w takim przekonaniu możemy wyciągnąć do siebie ręce, aby jeszcze skuteczniej podejmować wspólne wyzwania.</u>
          <u xml:id="u-749.4" who="#DariuszOlszewski">Cześć i chwała bohaterom. Wieczny odpoczynek wszystkim poległym i zabitym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#JanSzopiński">Szanowna Pani Marszałek! Ceny żywności rosną dramatycznie i bezustannie od ponad roku. Ze strony ministerstwa słychać głosy, że rosną również ceny skupu płodów rolnych, wiec wcale nie jest tak źle. Faktycznie, patrząc na ceny skupu, np. żywca, na dużych giełdach europejskich, można dojść do wniosku, że w Polsce jest wprawdzie gorzej, ale jednak nie tak źle, jak przedstawiają to producenci rolni.</u>
          <u xml:id="u-750.1" who="#JanSzopiński">Otóż nic bardziej mylnego. Być może ceny skupu w wybranych działach są porównywalne z zachodnimi, ale ministerstwo nie zestawia tych informacji z kosztami prowadzenia produkcji. Z głosów płynących z mojego okręgu wyborczego, czyli z województwa kujawsko-pomorskiego, wynika, że koszt prowadzenia działalności wzrasta szybciej, niż rosną ceny skupu. A nie mówimy tutaj np. o cenach skupu malin, w przypadku których uzyskiwana przez rolników cena z ledwością pokrywa koszty opakowania, zbiórki oraz transportu.</u>
          <u xml:id="u-750.2" who="#JanSzopiński">Chciałem zapytać, jak jest to możliwe, że w Polsce koszt prowadzenia działalności tak bardzo odstaje od identycznych kosztów ponoszonych przez producentów w całej Unii Europejskiej. Polska zajmuje drugie miejsce pod względem cen energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-750.3" who="#JanSzopiński">Ceny energii w niektórych krajach osiągają poziom 50% cen w Polsce. Jak producent rolny może utrzymać swoją działalność w takiej sytuacji? Rząd przeforsował dopłaty do oleju napędowego, ale limitowanie ilości tego oleju jest niewspółmierne do aktualnych potrzeb. Do tego dochodzi tania, importowana żywność z różnych kierunków.</u>
          <u xml:id="u-750.4" who="#JanSzopiński">Czy rząd poza obietnicami przedwyborczymi ma jakikolwiek plan ratunkowy dla naszych producentów? Czy zamiast wykupywać stacje paliwowe w Europie i zamiast sponsorować wyścigi Formuły 1, nie byłoby wskazane obniżenie cen paliw w Polsce? Przecież na światowych giełdach ceny ropy spadły poniżej cen sprzed wybuchu wojny. Dlaczego nie widzimy tego na polskich stacjach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Moje oświadczenie dotyczy oczekiwań posła tegorocznej edycji Sejmu Dzieci i Młodzieży w sprawie braku obecności na posiedzeniu ministra edukacji i nauki pana Przemysława Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-751.1" who="#TadeuszTomaszewski">„Mam na imię Paweł i jestem posłem tegorocznej edycji Sejmu Dzieci i Młodzieży, a także działaczem społecznym w wielu organizacjach.</u>
          <u xml:id="u-751.2" who="#TadeuszTomaszewski">Przychodzę dzisiaj jako reprezentant dużej ilości uczestników SDiM z interesującym, jednakże dla nas oburzającym tematem, dotyczącym lekceważenia naszego głosu — głosu młodych ludzi — przez Kancelarię Sejmu, czyli tak naprawdę rządzących.</u>
          <u xml:id="u-751.3" who="#TadeuszTomaszewski">Po obradach tegorocznej sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży nie kryliśmy oburzenia z powodu nieobecności ministra edukacji narodowej Przemysława Czarnka oraz byliśmy zszokowani tym, że my, młodzi nie możemy debatować na tematy najważniejsze dla nas, takie jak zdrowie psychiczne młodzieży czy obecny system edukacji.</u>
          <u xml:id="u-751.4" who="#TadeuszTomaszewski">Postanowiliśmy więc jako grupa posłów i posłanek napisać list — załączam w formie zdjęcia — do szefowej Kancelarii Sejmu pani Agnieszki Kaczmarskiej, przedstawiając liczne argumenty, przede wszystkim odnoszące się do uchwały, którą przyjęliśmy — znajduje się ona na stronie Sejmu Dzieci i Młodzieży — w której zawarta jest poprawka zobowiązująca Kancelarię Sejmu do zorganizowania kolejnych obrad. Tutaj pojawia się pytanie…</u>
          <u xml:id="u-751.5" who="#TadeuszTomaszewski">Po co robić uchwałę, jak i tak nic z niej nie jest respektowane?</u>
          <u xml:id="u-751.6" who="#TadeuszTomaszewski">Po kilku dniach oczekiwania otrzymaliśmy odpowiedź, którą załączam w formie zdjęcia. Czujemy się zlekceważeni przez Kancelarię Sejmu i rządzących — nasz głos młodych ludzi jest kolejny raz uciszany i ignorowany. Chcielibyśmy również zauważyć, że w ostatnich latach na sali podczas posiedzeń Sejmu Dzieci i Młodzieży nie było szefa ministerstwa edukacji, czyli ministra MEiN, i takie zachowanie nie powinno mieć miejsca!</u>
          <u xml:id="u-751.7" who="#TadeuszTomaszewski">Dodatkowo za pośrednictwem Instagrama i Facebooka został stworzony post dotyczący tej sytuacji z Sejmem Dzieci i Młodzieży. Dogłębnie tam napisaliśmy, co nam się nie podoba i co chcielibyśmy wyjaśnić, i bardzo zachęcam do przeczytania.</u>
          <u xml:id="u-751.8" who="#TadeuszTomaszewski">Instagram: @pawel_mrozek</u>
          <u xml:id="u-751.9" who="#TadeuszTomaszewski">Facebook: Paweł Mrozek</u>
          <u xml:id="u-751.10" who="#TadeuszTomaszewski">Jakiś czas temu przy okazji pewnej inicjatywy miałem okazję porozmawiać z panem Markiem Michalakiem, byłym rzecznikiem praw dziecka, i również pragnie on zmian w SDiM i ogólnie w słyszalności głosu młodzieży w Polsce, i tym samym udzielił nam wsparcia!</u>
          <u xml:id="u-751.11" who="#TadeuszTomaszewski">Będziemy bardzo wdzięczni za jakąkolwiek formę wsparcia, gdyż w opozycji ostatnia nadzieja dla młodzieży! Paweł Mrozek”</u>
          <u xml:id="u-751.12" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec powyższego proszę pana ministra o udzielenie pisemnej odpowiedzi w powyższej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że planowane punkty 24. i 29. porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-752.1" who="#RyszardTerlecki">— Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-752.2" who="#RyszardTerlecki">— Sprawozdanie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa oraz niektórych innych ustaw nie zostaną rozpatrzone na bieżącym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-752.3" who="#RyszardTerlecki">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 12 lipca 2023 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-752.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 0 min 14)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>