text_structure.xml 440 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Włodzimierz Czarzasty, Małgorzata Gosiewska i Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu, witam.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Michała Urbaniaka i Bożenę Żelazowską.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Michał Urbaniak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MichałUrbaniak">Uprzejmie informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MichałUrbaniak">— Infrastruktury — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MichałUrbaniak">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MichałUrbaniak">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MichałUrbaniak">— Ustawodawczej — godz. 10.30. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pierwsze pytanie zostanie zadane przez posłów Waldemara Andzela i Barbarę Dziuk. Będzie to pytanie dotyczące inwestycji kolejowych finansowanych ze środków unijnych — do ministra funduszy i polityki regionalnej. Odpowie minister funduszy i polityki regionalnej pan Grzegorz Puda.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Waldemar Andzel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nasz region sprawnie korzysta ze środków unijnych na inwestycje infrastrukturalne. Jest PO IiŚ, RPO i oczywiście specjalnie dedykowany „Program dla Śląska”. Natomiast moje pytanie dotyczy instrumentu centralnie zarządzanego przez Komisję Europejską, który w Polsce koordynuje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, „Łącząc Europę”, CEF. Jakie kluczowe inwestycje są wspierane przez ten instrument na terenie województwa śląskiego?</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WaldemarAndzel">Panie Ministrze! Dalszy rozwój naszego regionu, w tym Będzina, zależy m.in. od jakości infrastruktury transportowej. Infrastruktura ta umożliwia łatwe i szybkie przemieszczanie się ludzi i towarów, przez co poprawia wykorzystanie zasobów i usprawnia działalność gospodarczą. Mamy teraz możliwość sięgania po różne źródła finansowania projektów infrastrukturalnych. Dlatego chciałbym zapytać, jakie inwestycje w infrastrukturę kolejową z instrumentu „Łącząc Europę”, CEF, są realizowane w Będzinie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ciąg dalszy — pani poseł Barbara Dziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Połączenia międzynarodowe i krajowe są bardzo istotnym elementem rozwoju transportu, rozwoju gospodarczego. Moje pytanie dotyczy, oprócz wspierania połączeń międzynarodowych… Na Śląsku mamy jedną z największych inwestycji, też finansowaną bezpośrednio z Unii Europejskiej. Chodzi o przebieg kolei z Katowic przez Tarnowskie Góry do Pyrzowic, następnie przez Zawiercie do Katowic. Jest to inwestycja łącząca lotnisko z centrum Śląska. Panie ministrze, wiemy, że ta inwestycja będzie lada moment otwarta. Już teraz kolej towarowa prowadzi tam przejazdy — dwa razy w ciągu dnia. Moje pytanie: Czy są jakieś opóźnienia? Czy jest jeszcze jakieś dodatkowe wsparcie ze strony rządu? Jak minister widzi dalszy rozwój regionu, jeśli chodzi właśnie o inwestycje w kolej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana ministra Grzegorza Pudę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#GrzegorzPuda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#GrzegorzPuda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak pan poseł ładnie powiedział, nasz region bardzo sprawnie korzysta ze środków unijnych na inwestycje infrastrukturalne. Jest Program Operacyjny „Infrastruktura i środowisko”, który już się kończy, są programy regionalne, z których możemy korzystać w ramach przygotowania, a później realizacji poszczególnych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#GrzegorzPuda">Taką sztandarową dla tego regionu inwestycją, która jest finansowana z instrumentu „Łącząc Europę” — czyli to, o co państwo posłowie pytali — jest projekt kolejowy pn.: Prace na podstawowych ciągach pasażerskich, E30 i E65, na obszarze Śląska. Etap I to linia na odcinku Będzin — Katowice — Tychy — Czechowice-Dziedzice — Zebrzydowice, LOT C most Wisła — Czechowice-Dziedzice — Zabrzeg. Jest on realizowany przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Rzeczywisty koszt całego projektu wynosi ok. 330 mln euro. Wsparcie z instrumentu CEF to niemal 100 mln euro. Dodatkowe potrzebne do realizacji inwestycji środki oczywiście zapewniono z budżetu państwa, a także częściowo z kredytu w Europejskim Banku Inwestycyjnym. Projekt realizowany jest od 2017 r. Na ten rok przewidziano jego zakończenie. To dobre informacje dla województwa śląskiego, myślę, że nie tylko dla zagłębia, ale dla wszystkich, którzy podróżują tą linią kolejową w kierunku Zebrzydowic, Bielska-Białej, a może i dalej, do Zwardonia. Nie mamy informacji o planach wnioskowania do służb Komisji Europejskiej o wydłużenie czasu realizacji, co pozwala sądzić, że realizacja postępuje zgodnie z harmonogramem.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#GrzegorzPuda">Oczywiście warto dodać, że projekt obejmuje modernizację wielu mostów kolejowych, wiaduktów i sieci trakcyjnej. Powstanie lokalne centrum sterowania w Czechowicach-Dziedzicach, a także przebudowana zostanie infrastruktura przystanków osobowych w Goczałkowicach-Zdroju i w Zabrzegu. Zaawansowanie techniczne projektu na dzisiaj wynosi ponad 72%.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#GrzegorzPuda">Dzisiaj podróżni mogą już korzystać np. z nowego peronu i z przejścia pod torami na stacji Czechowice-Dziedzice. Nowy peron, co ważne, zapewnia lepszy dostęp do pociągów w kierunku m.in. Zwardonia i w kierunku przeciwległym, czyli w kierunku Katowic. Dostępne są także perony w Zabrzegu, a w Goczałkowicach-Zdroju zostaną udostępnione w połowie tego roku.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#GrzegorzPuda">Pociągi jeżdżą już po nowym torze, po nowym moście na rzece Wisła pomiędzy Goczałkowicami-Zdrojem a Czechowicami. Wróciły również bezpośrednie połączenia między Goczałkowicami-Zdrojem a Zabrzegiem, po tzw. łącznicy. Takie rozwiązanie nie wymaga wjazdu do stacji Czechowice pociągów z Katowic do Skoczowa i z Katowic do Zabrzegu. Most pozwoli na zwiększenie prędkości kursowania pociągów osobowych do prędkości maksymalnej 160 km/h, a pociągów towarowych do prędkości 120 km/h. Projekt jest kontynuacją projektu „Prace na podstawowych ciągach pasażerskich (E30 i E65) na obszarze Śląska” w odcinku pierwszym, o którym mówiłem, Będzin — Katowice — Tychy — Czechowice-Dziedzice — Zebrzydowice w ramach prac przygotowawczych, realizowanego z dofinansowaniem z CEF. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Waldemar Andzel.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WaldemarAndzel">W sprawie kontynuacji prac na liniach kolejowych E30 i E65 oraz możliwości pozyskania na ten cel dofinansowania ze środków Unii. Mam pytanie, panie ministrze. Aktualnie prowadzone są prace na liniach E30 i E65 na obszarze Śląska, jednak w dalszym ciągu pozostają odcinki jak choćby Zabrzeg — Zebrzydowice, których modernizacja jeszcze się nie rozpoczęła. Proszę zatem o informację, czy planowana jest kontynuacja modernizacji ww. linii i jaka jest możliwość pozyskania na ten cel dofinansowania ze środków unijnych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WaldemarAndzel">Chciałbym też dopytać o perspektywę finansową na lata 2021–2027 i jej znaczenie dla rozwoju kolei w Polsce. Jeżeli pan minister mógłby ogólnie powiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#GrzegorzPuda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#GrzegorzPuda">Panie Marszałku! Jeżeli pan jeszcze pozwoli, ponieważ pamiętam, że pan poseł pytał o miejscowość Będzin, to oczywiście znana miejscowość w województwie śląskim, znane miasto. Prace budowlane na pozostałych odcinkach, czyli Będzin — Katowice-Szopienice, Katowice-Szopienice — Katowice-Piotrowice — Tychy i most Wisła będą dalej realizowane. Rozpoczną się dzięki finansowaniu z CEF, dzięki pracom projektowym i uzyskiwanym decyzjom administracyjnym. Stacja Będzin to stacja, której dotyczy projekt również sfinansowany z CEF, dla którego PKP PLK pozyskało dofinansowanie w pierwszym naborze w perspektywie 2021–2027, czyli w nowym rozdaniu. Prace na podstawowych ciągach pasażerskich w obszarze Śląska dotyczą m.in. właśnie tego odcinka.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#GrzegorzPuda">Warto dodać, że realizacja tego projektu zaplanowana jest na lata 2022–2026. W październiku 2022 r. pomiędzy PKP PLK a CINEA została zawarta umowa o udzielenie grantu, to jest tzw. grant agreement, na wykonanie tego projektu. Modernizacja pozwoli na zwiększenie prędkości kursowania pociągów osobowych do 160 km/h, pociągów pasażerskich, a do 120 km/h pociągów towarowych.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#GrzegorzPuda">Efektem realizacji tego projektu od Będzina przez Sosnowiec do Katowic-Szopienic, właściwie można powiedzieć południowych, będzie dobudowanie dodatkowych dwóch torów, dzięki temu rozdzielony zostanie ruch aglomeracyjny i ruch dalekobieżny. Chodzi o to, aby te pociągi mogły kursować niezależnie od siebie. To pozwoli mieszkańcom województwa na bardziej sprawne docieranie do stolicy województwa, czyli do Katowic. Aktualnie spółka jest na etapie rozstrzygania przetargu pn. „Realizacja robót budowlanych na wykonanie projektu wykonawczego i realizacja robót budowlanych na zabudowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym, urządzeń kolejowych, sieci telekomunikacyjnych, systemu dynamicznej informacji podróżnych na odcinku Będzin — Katowice-Szopienice Południowe” w ramach projektu „Prace na podstawowych ciągach pasażerskich na obszarze Śląska, Etap I”.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#GrzegorzPuda">W sprawie drugiego pytania krótko, nie chciałbym przedłużać. W ramach zakończonego 18 stycznia br. drugiego naboru do CEF w nowej perspektywie finansowej na lata 2021–2027 zaplanowano prace na podstawowych ciągach pasażerskich na obszarze Śląska. Etap pierwszy, linia na odcinku Katowice-Piotrowice — Tychy, tu jest dokumentacja projektowa o wartości 8,5 mln euro, w tym wnioskowana dotacja z CEF to ponad 7 mln euro. Kolejny to prace na podstawowych ciągach pasażerskich na obszarze Śląska, czyli mówimy o linii Zabrze — Zebrzydowice, do granicy państwa, o wartości prawie 426 mln euro, w tym wnioskowana dotacja to 362 mln euro. Ostatni to prace na podstawowych ciągach pasażerskich na obszarze Śląska — stacja Łabędy o wartości 131 mln euro, w tym wnioskowana dotacja 111,5 mln euro. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">W imieniu prezydenta Będzina Łukasza Komoniewskiego, bo widzę, że dla Będzina sporo jest robione, też się kłaniam.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie następne zadadzą posłanka Urszula Zielińska oraz pan poseł Paweł Poncyljusz. To pytanie będzie dotyczyło informacji o rekordowo wysokim w Unii Europejskiej imporcie rosyjskiej ropy do Polski dokonanym przez PKN Orlen w styczniu 2023 r. To pytanie jest kierowane do ministra aktywów państwowych. Odpowie na nie sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Maciej Małecki.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zgrabnie mi to poszło wszystko.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanko, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#UrszulaZielińska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#UrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! 23 kwietnia zeszłego roku PiS rozpoczął kampanię bilbordową w Europie: Krwawa ropa. Zatrzymajcie Rosję teraz — takie plakaty jak ten obok mnie miały budzić sumienia polityków Zachodu. Będę też jechał do Niemiec, tymi rurami płynie krew niewinnych ludzi — grzmiał premier Morawiecki. Jednocześnie Polska była w piątce największych importerów rosyjskiej ropy w Unii. W odpowiedzi na naszą interpelację minister Moskwa uspokajała: Polska złożyła deklarację odejścia od importu ropy z Rosji do końca roku. Ale moja poprawka wprowadzająca embargo do końca roku została odrzucona. 5 grudnia to Unia w końcu wprowadziła embargo na import ropy drogą morską, zaś Niemcy i Polska deklarowały, że od stycznia nie będą importować również przez rurociągi. Według prasy do Niemiec faktycznie nie dostarczono ani tony ropy w styczniu, największym jej odbiorcą w Unii była za to Polska. OKO.press: W styczniu Orlen kupił 500 tys. ropy z Rosji. „Rzeczpospolita”: Orlen złożył rosyjskiemu Transnieftowi zamówienie na 3 mln t ropy w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#UrszulaZielińska">Panie Ministrze! Proszę powiedzieć, że te dane to nieprawda. To niemożliwe, żeby rząd, który wczoraj moralizował całą Europę, dziś był największym importerem krwawej ropy z Rosji, żeby rurami spółki, której złotą akcję dzierży pan, wciąż płynęła krew niewinnych ludzi. Proszę powiedzieć, panie ministrze, że to jakaś upiorna pomyłka. Bo jeśli jest w tym choćby cień prawdy, bo jeśli rurami Orlenu i PERN-u płynie dziś krwawa ropa z Rosji, to jesteście państwo kłamcami bez sumienia i kalacie imię Rzeczypospolitej Polskiej. Panie ministrze, czy rurami Orlenu i PERN-u płynie dziś rosyjska ropa?</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki: Panie marszałku, można mównicę uporządkować z tych jakichś atrybutów, które pani poseł przyniosła?)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pana prośba, panie ministrze, została spełniona, w związku z czym zapraszam na uporządkowaną mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2010 r., kiedy rządziła w Polsce formacja reprezentowana przez panią poseł, udział rosyjskiej ropy w polskich rafineriach to było 100%. W 2011 r., po katastrofie smoleńskiej, gdzie zginął prezydent Lech Kaczyński, po której Donald Tusk ściskał się z Władimirem Putinem, gdy jeszcze nie ostygły ciała polskich ofiar, 100% ropy rosyjskiej w polskich rafineriach. Kiedy Rosja zaatakowała Krym, 100% Rosji w polskich rafineriach. Rządziła Platforma i rządził PSL. Pani poseł, nie przypominam sobie pani protestów, gdy 100% rosyjskiej ropy pracowało w polskich rafineriach, kiedy rządziliście.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MaciejMałecki">Przypominam, że Orlen czeka na embargo ogólnounijne. Orlen od momentu rosyjskiej agresji nie kupuje rosyjskiej ropy na rynku spot. To Polska domaga się ogólnoeuropejskich sankcji po to, żeby polskie rafinerie bez ryzyka odszkodowań na rzecz Rosji mogły całkowicie pozbyć się rosyjskiej ropy.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Czyli Orlen wciąż importuje rosyjską ropę.)</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MaciejMałecki">Zarzucanie Polsce tego, że na poziomie Unii Europejskiej wasi koledzy z rządzącej Europejskiej Partii Ludowej tak formułowali sankcje, że były dziurawe, że omijały pewne aspekty importu z Rosji, narażając polskie firmy na ryzyko odszkodowań, jest nikczemnością.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Obiecaliście zakończyć import do końca roku.)</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MaciejMałecki">Orlen nie przedłużył kontraktu z Rosnieftem. Jedyny kontrakt, który jest, dotyczy 10% rosyjskiej ropy i kiedy w Brukseli wprowadzicie na to sankcje, bo tam rządzicie, Orlen natychmiast zrezygnuje z rosyjskiej ropy.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Obiecaliście, że wprowadzicie embargo do końca roku.)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MaciejMałecki">Pani atakuje polski rząd, gdy w Brukseli jesteście bezradni.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Za rosyjską ropę.)</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MaciejMałecki">Sankcje — dziewięć pakietów, które są w Brukseli stopniowym przykręcaniem śruby Putinowi — mogłyby być wprowadzone już od początku, skutecznie, ale jako Platforma, jako PSL tam, w Europejskiej Partii Ludowej jesteście kompletnie bezradni.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Ja jestem z Zielonych.)</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MaciejMałecki">Natomiast przywołane przez panią Niemcy używają azerskiej ropy, ropy z Kazachstanu, ropy kepco, która kompletnie nie różni się składem fizykochemicznym od rosyjskiej repco. Jak to odróżnić?</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#MaciejMałecki">Ja przypomnę, że dzisiaj po raz pierwszy w historii w rafineriach grupy Orlen 90% ropy pochodzi z kierunków innych niż rosyjski. Taki wynik nie pojawił się samoistnie. Wycinanie rosyjskiej ropy z rafinerii Orlenu to jest konsekwentnie prowadzona polityka dywersyfikacji dostaw. Dzięki…</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Kiedy embargo?)</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#MaciejMałecki">Embargo? Proszę zapytać swoich kolegów w Parlamencie Europejskim, bo tam rządzicie, kiedy wprowadzą embargo.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: To państwo obiecaliście.)</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#MaciejMałecki">Kiedy wprowadzaliście embargo na rosyjskie banki, to dziwnym trafem zostały z tego wycięte, wyjęte te największe.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#MaciejMałecki">Orlen ma rozbudowaną bazę dostawców z Europy i spoza Europy. Z tymi dostawcami na przestrzeni ostatnich lat nawiązał silne i partnerskie relacje. W tym czasie Orlen sprowadził i przebadał w rafineriach należących do swojej grupy 100 gatunków ropy spoza Rosji po to, żeby można było natychmiast wymieniać rosyjską ropę na ropę z innych źródeł. Orlen jako jedna z pierwszych firm w Europie od wybuchu wojny zrezygnował z importu rosyjskiej ropy drogą morską, a także z importu rosyjskiego diesla.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Dziś jest największym importerem rosyjskiej ropy, panie ministrze — styczeń 2023 r.)</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#MaciejMałecki">W styczniu, który pani przywołuje, Orlen nie mógł zerwać kontraktów bez ryzyka sankcji, bo ich nie wprowadziliście w Brukseli, a ropa rosyjska pozwalała na pracę rafinerii mniej niż przez tydzień. Orlen rezygnuje z rosyjskiej ropy i Orlen bardzo mocno deklaruje, że zrezygnuje z udziału rosyjskiej ropy natychmiast po wprowadzeniu embarga w Unii Europejskiej, gdzie rządzicie. Tu, gdzie jesteście opozycją, prężycie muskuły i udajecie walkę z Putinem. Tam, gdzie rządzicie, jesteście bezradni wobec Putina.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Tu, gdzie rządzimy, jest embargo, tam, gdzie jest pan, nie ma embarga.)</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#MaciejMałecki">I Platforma, i Zieloni, i PSL są bezradni wobec Putina w Parlamencie Europejskim, bo wolą walczyć z polskim rządem, niż skutecznie eliminować rosyjskie surowce energetyczne.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#MaciejMałecki">Przypomnę, że to śp. prezydent Lech Kaczyński zainicjował odejście od rosyjskich surowców energetycznych. Gdybyśmy słuchali opozycji zasiadającej w tych ławach, nie tylko mielibyśmy uzależnienie od rosyjskiego gazu, ale polski Lotos byłby w rosyjskich rękach, bo takie plany sprzedaży snuliście.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#MaciejMałecki">Przypominam. Jak macie takie moce do atakowania polskiego rządu, załatwcie konkretne sankcje na Putina, tak żeby Orlen mógł natychmiast — i to zrobi — zerwać bez ryzyka odszkodowania na rzecz Rosji ostatnie nitki.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#MaciejMałecki">Tak na marginesie, ten kontrakt z Tatnieftem, w sprawie którego pani atakuje, ten resztkowy, został zawarty w 2015 r.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Krwawa ropa, panie ministrze, to się musi skończyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Poncyljusz.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PawełPoncyljusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pytanie proste: Czy prawdą jest, że do 2024 r. Orlen będzie importował od spółki Tatnieft z Rosji 2,4 mld t ropy? Czy prawdą jest, że polska strona zarezerwowała moce przesyłowe na rurociągach rosyjskich na poziomie 3 mld t na najbliższy rok?</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PawełPoncyljusz">To Morawiecki, pana szef, pouczał całą Europę i mówił, że właśnie ropa z Rosji to jest ropa z krwią i ropa, która finansuje wojnę, i miał rację. Tylko moralizator okazuje się ostatnim, który chce zrezygnować. Przepraszam, może jeszcze Orbán, wasz największy wspólnik w Unii Europejskiej. Orbán jest jeszcze bardziej prorosyjski niż wy i jeszcze więcej importuje tej ropy.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PawełPoncyljusz">Pan mówi o historii, ale pytanie jest takie: A gdzie byliście, jak była importowana ropa z Rosji kilka lat temu? Protestowaliście? Nie słyszałem. Ale za to węgiel potrafiliście zablokować w ciągu miesiąca jednostronnie przed wprowadzeniem embarga ze strony całej Unii Europejskiej. To jak mogliście zrobić to z węglem, to zróbcie to również z ropą. Nie chcecie zrobić, bo Obajtek, bo to spółka Skarbu Państwa, bo wasi prezesi, wasi pociotkowie tam pracują.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze raz przypomnę. Kiedy rządziła formacja pana posła, było 100% ropy z Rosji. Te płomienne wystąpienia, które wygłaszacie w polskim Sejmie, przenieście do Parlamentu Europejskiego i skutecznie załatwcie u tych ludzi, do których donosicie na Polskę, twarde sankcje na Putina. My od początku domagamy się całkowitych…</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Wy Orbána poproście o to. Orbán dzisiaj blokuje sankcje.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MaciejMałecki">…sankcji na rosyjską ropę, tak żeby nie narażać Orlenu na wielomilionowe odszkodowania na rzecz rosyjskich firm. I Orlen jest gotowy natychmiast zlikwidować jakikolwiek udział rosyjskiej ropy, który dziś jest mniejszy niż 10%.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Zyski Orlenu ważniejsze niż ludzka krew.)</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#MaciejMałecki">Dzisiaj to jest najmniejszy w historii udział rosyjskiej ropy w polskiej rafinerii i natychmiast zostanie…</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Największe zyski Orlenu, kilkanaście miliardów, wystarczy na…)</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#MaciejMałecki">…to przerwane, w momencie kiedy politycy Platformy, PSL przekonają swoich kolegów, do których skarżą na własny kraj, żeby wprowadzili sankcje na Putina.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#MaciejMałecki">Tak jak jesteście bezwzględni wobec Polski i bezwzględnie walczycie z demokratycznie wybranym rządem, tak bądźcie bezwzględni wobec Putina. Tego nie potraficie. Wykorzystujecie agresję Rosji na Ukrainę, wykorzystujecie ludobójcze postępowanie Putina do atakowania własnego rządu. Najpierw mieliście plan atakować rząd za to, że nie będzie węgla. Nie udało wam się, bo sprowadziliśmy, zaimportowaliśmy węgiel do Polski.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Za trzy razy takie pieniądze, wydaliście z budżetu miliardy, dziesiątki miliardów.)</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#MaciejMałecki">Atakujecie polski rząd za inflację, mimo że nawet prezydent Biden mówi, że to jest problem ogólnoświatowy, że na całym świecie rosyjska agresja spowodowała inflację, to jeszcze napędzała pandemia. Wiecie o tym, ale atakujcie polski rząd, bo w ten niegodny sposób liczycie, że jakiś punkty wam podskoczą. Donosicie na Polskę na arenie międzynarodowej. Znacie drogę do obcych ambasad, do różnych eurokratów, żeby skarżyć na własny kraj, żeby domagać się sankcji wobec własnej ojczyzny, a nie znacie drogi do tych samych eurokratów, żeby wprowadzić twarde sankcje na Putina. Podkreślam: za czasów Platformy, za czasów PSL 100% rosyjskiej ropy było w polskich rafineriach. To Prawo i Sprawiedliwość odeszło od rosyjskiej ropy.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Nie odeszło, nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#MaciejMałecki">I skończymy z rosyjską ropą, mimo że opozycja nie potrafi wymóc sankcji na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Nie odeszło, dalej krwawą ropę importujecie.)</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#MaciejMałecki">Gdyby nie rząd Prawa i Sprawiedliwości, gdyby nie premier Mateusz Morawiecki…</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Nic nie możecie w Unii Europejskiej, jesteście nieznośnym dzieciakiem, którego nikt nie słucha.)</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#MaciejMałecki">…nawet tych sankcji by dzisiaj nie było. Chcecie pomóc? To idźcie do swoich kumpli w Niemczech i przekonajcie do konkretnej pomocy wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Niech Morawiecki nie poucza…)</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#MaciejMałecki">Natomiast ostatnia rzecz, którą chcę przypomnieć politykom Platformy, którzy dziś stroją się w piórka obrońców Polski przed Rosją, jest taka…</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Jestem z Zielonych.)</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#MaciejMałecki">…że kiedy rządziliście, to zaproponowaliście kupno Lotosu spółkom Władimira Putina. Na liście spółek zaproszonych do kupna Lotosu przez rząd Donalda Tuska były takie firmy jak Gazprom, Rosnieft czy Łukoil, i to jest polityka, jaką prowadziła Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Krwawa ropa, proszę ją zatrzymać.)</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#MaciejMałecki">Prawo i Sprawiedliwość wycina rosyjskie surowce energetyczne z polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Dziś ropę… Handlujecie z mordercą Ukrainy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">To pytanie zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski. Pytanie jest w sprawie stanu prac oraz planowanych rozwiązań w ustawie o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górniczej, wynikających z umowy społecznej. To pytanie jest kierowane do ministra aktywów państwowych, a odpowie na nie sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Maciej Małecki.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Transformacja elektroenergetyczna oraz branży węgla brunatnego trwa od 2018 r., gdy po raz pierwszy zamknięto elektrownię i kopalnię Adamów. Zwalniani są ludzie, kilkaset osób we wschodniej Wielkopolsce odeszło z niczym, część z nich walczy z ZUS-em po sądach, dlatego że źle, niekonkretnie są zapisane tzw. stanowiska górnicze i elektroenergetyczne. Ludzie dochodzą swoich praw przez kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#TadeuszTomaszewski">Przez ten czas związki zawodowe, środowiska lokalne, samorządy oczekiwały porozumienia ze strony państwa. Kilkakrotnie pisałem w tej sprawie interpelacje, rząd mówił: nie, aż wreszcie doszło do podpisania umowy społecznej 22 grudnia ub.r. I to dobrze, bo porozumienie, dialog jest nadzieją na rozwiązywanie problemów społecznych. To porozumienie, ta umowa społeczna w § 24 pkt 33 przewiduje zobowiązanie strony rządowej do przygotowania w ciągu 60 dni aktów normatywnych dotyczących osłon socjalnych dla górników, m.in. wprowadzenia urlopu górniczego, urlopu energetycznego albo jednorazowej odprawy pieniężnej. Górnicy, z którymi spotkałem się podczas dyżuru poselskiego w Koninie, oczekują też, że te akty normatywne w sposób jednoznaczny określą stanowiska górnicze i elektroenergetyczne, tak żeby w przyszłości nie było tych kłopotów związanych z interpretacją przepisów przez wielmożny ZUS, który biednych ludzi, którzy mają kredyty hipoteczne, mają osoby na utrzymaniu, są często schorowani, ciąga po sądach.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym chciałbym zapytać pana ministra, wiedząc o tym, że z tych 60 dni minęło już 48, na jakim etapie jest przygotowanie aktów normatywnych dotyczących osłon socjalnych dla górników i czy te przygotowywane akty normatywne ze strony rządowej zawierają wszystkie punkty osłony socjalnej przewidziane w porozumieniu, w umowie społecznej. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MaciejMałecki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Wiadomość z ostatniej chwili: wczoraj projekt ustawy został wpisany do programu prac rządu, jest w wykazie ustaw, nad którymi rząd będzie procedował, więc terminy nie są zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MaciejMałecki">Odpowiadam na pytanie pana posła. Pisząc ustawę, przyjmowaliśmy zasadę, żeby wyeliminować wątpliwości po to właśnie, żeby nie było takich różnych wątpliwości interpretacyjnych. Natomiast pamiętamy o tym, że polityka klimatyczna Unii Europejskiej wymusza na państwach członkowskich transformację energetyczną w kierunku zeroemisyjnoąci i przed polskim sektorem elektroenergetycznym stoją wyzwania związane z koniecznością zbudowania nowego systemu, opartego na nisko- i zeroemisyjnych źródłach energii. Od naszych poprzedników różnimy się tym, że o tak poważnych sprawach rozmawiamy z zainteresowanymi, a nie wysyłamy do nich policję z pałkami. Tak było w przypadku wymuszonej przez politykę Unii Europejskiej transformacji górnictwa i tak jest teraz, przy okazji transformacji sektora elektroenergetycznego. Nie wyobrażamy sobie jako polski rząd, żeby tak poważne zmiany były wprowadzone bez dialogu i bez konsensusu ze stroną społeczną.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MaciejMałecki">Wydzielenie wytwórczych aktywów węglowych z grup kapitałowych z udziałem Skarbu Państwa do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego uzasadnia dodatkowo obecna sytuacja na rynku energii elektrycznej. Atak Rosji na Ukrainę wpłynął na wiele aspektów związanych z polityką energetyczną, m.in. spowodował wzrost cen surowców i utrudnienia w dostępie do nich, ale przede wszystkim otworzył oczy niedowiarkom i potwierdził, że to polski rząd, rząd Zjednoczonej Prawicy ma rację, stawiając w pierwszej kolejności na suwerenność i bezpieczeństwo energetyczne. Celem rządu jest zneutralizowanie lub ograniczenie ryzyk związanych z potencjalnymi sytuacjami kryzysowymi w kraju oraz na arenie międzynarodowej i ochrona odbiorców przed nadmiernym wzrostem cen energii i pogłębianiem ubóstwa energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#MaciejMałecki">Polski rząd zdaje sobie sprawę, że transformacji energetycznej nie można przeprowadzić kosztem bezpieczeństwa energetycznego. Kluczowe jest zapewnienie szybkiego uniezależnienia krajowej gospodarki od importowanych paliw kopalnych, czyli węgla, ropy naftowej, gazu ziemnego, oraz pochodnych, czyli LPG, oleju napędowego, benzyny, nafty, tych importowanych z Federacji Rosyjskiej oraz innych krajów objętych sankcjami gospodarczymi. Najważniejsza w tym zakresie są dywersyfikacja dostaw oraz inwestycje w moce produkcyjne, infrastrukturę liniową i magazynowanie, a także w alternatywne paliwa.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#MaciejMałecki">Utworzenie Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego jest odpowiedzią na wyzwania polityki klimatycznej Unii Europejskiej przy jednoczesnym zagwarantowaniu bezpieczeństwa energetycznego Polski. W procesie tym nie zapominamy o dialogu ze stroną społeczną.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#MaciejMałecki">Zmiany strukturalne, które wiążą się z powstaniem NABE, były powodem obaw pracowników przedsiębiorstw energetycznych i górnictwa węgla brunatnego. Pracownicy obawiali się, czy w okresie zmian nie ucierpią ich warunki pracy i płacy. Obawiali się, że ograniczenie działalności przedsiębiorstw energetycznych i górnictwa węgla brunatnego pozbawi ich pracy. Dlatego podjęte zostały rozmowy ze stroną społeczną w celu wynegocjowania i zawarcia umowy społecznej. Te prace trwały 18 miesięcy. W toku negocjacji wskazywano konieczność wypracowania zapisów, które pozwolą zminimalizować negatywne skutki społeczno-gospodarcze transformacji sektora elektroenergetycznego i branży węgla brunatnego. Zawarta 22 grudnia umowa społeczna określa zobowiązania wobec pracowników w związku z procesem stopniowej transformacji regionów silnie związanych z energetyką konwencjonalną i utworzeniem Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Umowę społeczną podpisały trzy strony: strona rządowa, reprezentowana przez wicepremiera Jacka Sasina, ministra aktywów państwowych; strona związkowa, reprezentowana przez przedstawicieli reprezentatywnych organizacji związkowych; i strona pracodawców, reprezentowana przez członków zarządów spółek z sektora elektroenergetycznego i branży węgla brunatnego. Umowa społeczna zabezpiecza uprawnienia pracownicze w okresie transformacji energetycznej oraz przewiduje wprowadzenie w drodze ustawowej pakietu świadczeń socjalnych dla pracowników w okresie wyłączania bloków energetycznych oraz w okresie systemowej redukcji wydobycia węgla.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#MaciejMałecki">Celem ustawy jest zapewnienie sprawiedliwej społecznie transformacji energetycznej i przeciwdziałanie negatywnym skutkom polityki klimatycznej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#MaciejMałecki">Strona rządowa zobowiązała się do niezwłocznego przeprowadzenia procesu legislacyjnego. Projekt ustawy o osłonach socjalnych ma być przygotowany do 22 lutego, w 2 miesiące od podpisania umowy społecznej. Ministerstwo Aktywów Państwowych już wcześniej przygotowało ten projekt i tak jak powiedziałem panu posłowi na wstępie, został on wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. W drugiej połowie lutego planujemy przesłanie projektu do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji publicznych. W marcu planowane jest włączenie projektu ustawy do prac komitetu stałego Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#MaciejMałecki">Dodam w tej części odpowiedzi, że zgodnie z założeniami proponowane osłony socjalne mają objąć wszystkich pracowników sektora, bez względu na akcjonariat pracodawcy, czyli będą dotyczyć nie tylko pracowników Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, ale także wspomnianej przez pana posła Grupy Kapitałowej Zespół Elektrowni Pątnów — Adamów — Konin. Tyle w pierwszej części wystąpienia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak wspomniałem w pierwszej części, Lewica jest zwolennikiem właśnie dialogu społecznego i rozwiązywania problemów społecznych z udziałem m.in. związków zawodowych, pracodawców i strony rządowej. To dobrze, że tak się stało, zwłaszcza że wschodnia Wielkopolska zadeklarowała odejście od węgla używanego w elektroenergetyce i ciepłownictwie już do roku 2030, a może stanie się to wcześniej. Tym bardziej te rozwiązania są potrzebne górnikom.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałem jednak w tym miejscu, po pierwsze, zapytać w kontekście harmonogramu prac i dużego prawdopodobieństwa, że ta ustawa wejdzie w życie w pierwszej połowie roku, gdzie są zabezpieczone środki finansowe na realizację tejże ustawy, zwłaszcza osłon socjalnych. A po drugie, chciałem poprosić pana ministra o rozmowę w ramach rządu z prezesem Rady Ministrów, który powołuje i odwołuje prezesa ZUS-u, aby tam była jednak refleksja dotycząca postępowania wobec setki górników, których sprawy toczą się w sądzie, w sprawie właściwej interpretacji tzw. pracy górniczej. Oni nie mają ani prawa do emerytury, ani możliwości normalnego funkcjonowania itd. Są w beznadziejnej sytuacji i liczą na to, że przyjazne państwo zajmie się również nimi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt zakłada wprowadzenie systemu osłon socjalnych w czasie ograniczenia działalności przedsiębiorstw prowadzących działalność wytwórczą energii elektrycznej oraz przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego. Te rozwiązania są wzorowane na wprowadzonych już rozwiązaniach dla branży węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MaciejMałecki">Przyjęto, że uprawnieni do świadczeń w ramach tego systemu osłon są pracownicy przedsiębiorstw energetycznych i spółek serwisowych przedsiębiorstw energetycznych w okresie wyłączenia jednostek wytwórczych, pracownicy przedsiębiorstw górniczych i spółek serwisowych przedsiębiorstw górniczych w okresie systemowej redukcji lub zakończenia wydobycia węgla brunatnego w związku z wyłączaniem jednostek wytwórczych.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MaciejMałecki">Zakłada się, że osłony socjalne będą obejmować urlopy energetyczne w wymiarze do 4 lat przysługujące pracownikowi, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury, albo urlopy górnicze w wymiarze do 4 lat przysługujące pracownikowi, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury, albo jednorazowe odprawy pieniężne przysługujące pracownikom, z którymi rozwiązywana jest umowa o pracę, posiadającym co najmniej 5-letni staż pracy w przedsiębiorstwie, którzy nie mogą skorzystać z prawa do urlopu górniczego lub energetycznego. W okresie korzystania z urlopu górniczego lub urlopu energetycznego pracownik będzie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i otrzyma świadczenie socjalne w wysokości 80% miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Skorzystanie z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego będzie dobrowolne i będzie odbywać się na wniosek pracownika i za zgodą pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MaciejMałecki">Projekt ustawy zakłada, że świadczenia socjalne wynikające z urlopów energetycznych i górniczych oraz jednorazowe odprawy pieniężne będą finansowane z dotacji budżetowej, której dysponentem będzie minister właściwy do spraw aktywów państwowych. Celem przyznania dotacji będzie wsparcie podmiotów w realizacji zadań określonych w ustawie jako zmierzających do transformacji sektora energetycznego poprzez stopniowe odchodzenie od wytwarzania energii elektrycznej w wysokoemisyjnych jednostkach węglowych przy jednoczesnym rozwoju źródeł nisko- i zeroemisyjnych. Warunkiem otrzymania środków z dotacji na urlopy energetyczne lub górnicze oraz odprawy jednorazowe będzie wyłączenie konwencjonalnej jednostki wytwórczej, czyli bloku energetycznego, lub systemowa redukcja wydobycia węgla brunatnego. Proces ten uzależniony jest od rozwoju nowych źródeł energii i będzie rozciągnięty w czasie do roku 2049, z okresem finansowania świadczeń socjalnych do 31 grudnia 2053 r. Jednocześnie przewiduje się, że istotna redukcja zatrudnienia w branżach, które mają być objęte osłonami, może nastąpić w drugiej połowie lat 30.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#MaciejMałecki">W tym roku wydatki na ten projekt — kilkanaście milionów złotych — będą zabezpieczone w budżecie. Natomiast my, polski rząd, Ministerstwo Aktywów Państwowych, w pracach nad tą ustawą jesteśmy szybsi niż działania Komisji Europejskiej, bo pan Timmermans obiecywał fundusz sprawiedliwej transformacji, a jeszcze ten fundusz nie został uruchomiony. My zakładamy, że uzyskamy akceptację, zgodę Komisji Europejskiej na objęcie osłonami socjalnymi pracowników sektora elektroenergetycznego i branży wydobycia węgla brunatnego. Realizujemy politykę klimatyczną Unii Europejskiej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MaciejMałecki">…ale dla polskiego rządu na pierwszym miejscu jest bezpieczeństwo energetyczne i sprawiedliwość społeczna. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, dziękuję serdecznie, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Rzepa z Koalicji Polskiej zada pytanie w sprawie dzierżawy ziemi rolnej przez zagraniczne firmy. To pytanie jest skierowane do ministra rolnictwa i rozwoju wsi, a odpowie na nie sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Rafał Romanowski.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#JarosławRzepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#JarosławRzepa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na Pomorzu Zachodnim rolnicy ciągle czekają na grunty rolne, które są w zasobie Skarbu Państwa. Przedstawię pewną sytuację, która ma miejsce w powiecie gryfińskim w gminie Banie. W ubiegłym roku kończyła się umowa na dzierżawę gruntów rolnych, ponad 700 ha, która była umową wieloletnią. Rolnicy, szanowni państwo, wiedząc o tym, że ta umowa się kończy, zgłosili wcześniej swoje zainteresowanie zarówno do Oddziału Terenowego KOWR w Szczecinie, jak i do ministerstwa rolnictwa. KOWR zapytał Zachodniopomorską Izbę Rolniczą, kółka rolnicze, jaka jest ich opinia. Oczywiście ta opinia co do dalszego przedłużenia umowy była negatywna ze względu na zainteresowanie rolników gruntami. Ta umowa kończyła się z końcem października. Niestety KOWR nie wystąpił o przygotowanie gruntów i powrót do zasobu, natomiast robił jakieś uniki. Szanowni państwo, z końcem października KOWR przedłużył umowę do końca grudnia. Rolnicy zostali zaproszeni do negocjacji z KOWR-em. Zaproponowali pewne rozwiązanie, pewien kompromis. Kompromis polega na tym, że każda ze stron jest w jakimś stopniu niezadowolona. Niestety nie skorzystano z tego kompromisowego rozwiązania, a KOWR przedłużył umowę jeszcze o miesiąc. I co się stało z ostatnim dniem miesiąca? KOWR przedłużył umowę temu dzierżawcy, szanowni państwo, na 20 lat. Kiedy polskim rolnikom przedłuża się na 5, 8 lat, KOWR przedłużył na 20 lat. Ciekawe, panie ministrze, czy pan powie, z jakim czynszem została przedłużona ta dzierżawa.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#JarosławRzepa">Dzisiaj rolnicy oczekują jednego, panie ministrze — unieważnienia tej umowy i powrotu całego zasobu gruntów do Skarbu Państwa, a w przyszłości rozdysponowania ich pomiędzy lokalnymi rolnikami, którzy czekają na te grunty, panie ministrze, i na to, że pan ich wreszcie poważnie potraktuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Doczekał się pan odpowiedzi, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Czekam z niecierpliwością.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#RafałRomanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówiąc szczerze, spodziewałem się od pana posła zupełnie innego pytania, np. jaka była skuteczność przepisów przyjętych w 2011 r., kiedy państwo za rządów PO-PSL przyjęliście ustawę dotyczącą wyłączenia 30% gospodarstw przekraczających tzw. próg kształtowania ustroju rolnego. Jakoś państwo nie domagacie się odpowiedzi w tym zakresie, że przyjęliście nieskuteczne prawo i w ogóle nie potrafiliście wyegzekwować podstawowych warunków. Mówi pan, drogi panie, o podmiocie, który akurat zrealizował tę ustawę z 2011 r. i wyłączył 30% z ponad 1000 ha. Mówi pan też o przedsiębiorstwie, które zaproponowało wyłączenie dodatkowych ponad 200 ha z tych 700 ha, w ramach tej umowy pozostało tylko i wyłącznie 487 ha, które będą rozdysponowane właśnie między lokalnych rolników z tego powiatu.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#RafałRomanowski">Proszę pamiętać o tym, że należy egzekwować prawo. Proszę pamiętać o tym, że nie byliście skuteczni. Na liście zadających pytanie są choćby parlamentarzyści, którzy nie zrealizowali waszego ustawowego obowiązku wyłączenia 30% zasobu własności z gospodarstwa, które przekraczało ten magiczny próg. To było prawo ustanowione w 2011 r., wniesione przez rząd i resort wtedy kierowany przez Marka Sawickiego. A więc chciałbym, żebyście byli rzetelni, jeśli chodzi o te odpowiedzi, jak również żebyście byli rzetelni, jeżeli chodzi o pokazywanie właśnie tego konkretnego podmiotu. To podmiot, który dzierżawi grunty z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na podstawie umowy od 1993 r., który nie zalega z czynszem dzierżawnym, który, owszem, zgodnie z Kodeksem cywilnym i z tą ustawą płaci taki czynsz dzierżawny, jaki był na moment podpisania tej umowy. Ale to nie jest jedyny podmiot w kraju, który płaci tego typu czynsz. To jest ustawowe zobowiązanie i on to ustawowe zobowiązanie realizuje. Proszę też pamiętać, że Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa właśnie z tymi rolnikami wynegocjował taki próg i ten podmiot najpierw zakładał wyłączenie ponad 100 ha, a wyłączone zostało ponad 200 ha.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Mija się pan teraz z prawdą.)</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#RafałRomanowski">A panowie przyjmujący te przepisy w 2011 r., będąc nieskutecznymi politykami, sami jeździliście do rolników, podburzając ich do jeszcze bardziej stanowczej postawy i zapominając o tym, że ten podmiot gospodarzy na tych gruntach od 1993 r. Proszę o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JarosławRzepa">Panie Ministrze! Niestety nie uzyskałem odpowiedzi, tak samo jak nie uzyskali odpowiedzi rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JarosławRzepa">Pan wie doskonale, o tym, że KOWR nie musiał przedłużyć tej umowy. Nie musiał. Zrobił wszystko, żeby tę umowę przedłużyć. Ja nie rozumiem, panie ministrze, dlaczego dla spółki z kapitałem obcym KOWR i ministerstwo rolnictwa robią takie wyjątki, a za nic mają polskich rolników. Zainteresowanie okazali polscy rolnicy z tej gminy, sąsiedniej wobec tej spółki. Niestety KOWR potraktował w uprzywilejowany sposób kapitał zagraniczny, a polskim rolnikom po prostu napluł w twarz.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JarosławRzepa">Panie Ministrze! Czy pan się z tym dobrze czuje? Bo ja nie. Jest takie zainteresowanie i takie oczekiwanie ze strony rolników, a wy im po prostu w żaden sposób nie chcieliście pójść na rękę.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JarosławRzepa">Panie Ministrze! Niech pan przyjdzie i powie, dlaczego pan przedłużył to na 20 lat i z jakim czynszem. Niech ci rolnicy, którzy słuchają naszej dzisiejszej dyskusji, się o tym dowiedzą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RafałRomanowski">Panie Pośle! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan po prostu sam zaprzecza sobie. Jeśli pan przyjął ustawę w 2011 r. o wyłączeniu 30%, to ten podmiot to wyłączył.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Ale, panie ministrze, na temat.)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#RafałRomanowski">Mówi pan o podmiocie i o właścicielu tego podmiotu, który posiada obywatelstwo polskie, który ma już bardzo zakorzenione tutaj kontakty rodzinne; jest tu od 1993 r. Proszę o tym pamiętać. A czynsz dzierżawny ma taki, jaki państwo przyjęliście właśnie w tej ustawie z 2011 r.; chodzi o nowelizację ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Proszę o tym pamiętać. W tym zakresie nie zostało nic zmienione. A państwo po prostu nie potrafiliście tego wyegzekwować. Proszę jechać do rolników w Wielkopolsce, proszę jechać do rolników w województwie opolskim i proszę im tam powiedzieć, że nie wyegzekwowaliście — od podmiotu z kapitałem zagranicznym, z kapitałem izraelskim, amerykańskim, niemieckim — wyłączenia 30%, gdzie gospodarzą w gospodarstwach przekraczających 10 tys. ha. A tutaj podmiot wyłączył — raz — 30% zgodnie z ustawą, a teraz przy negocjacjach z rolnikami wyłączył ponad 200 ha, z ponadtysiąchektarowego gospodarstwa zostało mu niespełna 487 ha.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Wcale nie uczestniczył w żadnych negocjacjach, panie ministrze, na nic się nie chciał zgodzić, panie ministrze, na nic.)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#RafałRomanowski">Proszę pamiętać, panie pośle, że z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, który powstał w 1992 r., w województwie zachodniopomorskim w tym zasobie zostało tylko 16%. Sprzedaliście z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa 897 tys. ha. Proszę się do tego przyznać.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Komu? Polskim rolnikom czy nie?)</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#RafałRomanowski">Sprzedaliście, uszczupliliście Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa o prawie 1 mln ha, m.in. na spółki zagraniczne, słupy i tego typu podmioty. Proszę o tym pamiętać. Proszę pamiętać, co było pokazane na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącym dysponowania Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa. Bądźcie w tym uczciwi. I niech parlamentarzyści, którzy sami nie zrealizowali tego zobowiązania, wyłączenia 30%, nie podpisują tego typu pytania. Proszę o tym pamiętać. Bo to właśnie byli parlamentarzyści Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Panie ministrze, niestety się nie dowiedzieliśmy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania, które będzie zadawał poseł Jarosław Gonciarz z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Pytanie to będzie dotyczyło nowelizacji przepisów o ochronie zwierząt, a jest skierowane do ministra rolnictwa i rozwoju wsi, w imieniu którego odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Lech Kołakowski.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Gonciarz.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JarosławGonciarz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JarosławGonciarz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ministerstwo pracuje nad nowelizacją przepisów o ochronie zwierząt, która miałaby ograniczać organizacjom społecznym możliwość odbierania właścicielom zaniedbanych bądź krzywdzonych zwierząt, co skutkowałoby tym, że takie uprawnienia przysługiwałyby w szerokim zakresie Inspekcji Weterynaryjnej, Policji, straży gminnej. Mając na uwadze fakt, że organizacje prozwierzęce przeprowadzają bardzo wiele interwencji rocznie, czy nie ma obaw, że takie rozwiązanie mogłoby doprowadzić np. do przeoczenia przez służby przypadków krzywdzenia zwierząt lub też liczba przypadków wymagających interwencji mogłaby być ponad siły i środki, jakimi te podmioty dysponują?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#JarosławGonciarz">Zwracając uwagę na dobro zwierząt, pragnę zapytać, czy ministerstwo rozważało możliwość uregulowania w ustawie statusu organizacji prozwierzęcych, co pozwoliłoby im na realizowanie misji w ramach przepisów prawa, nie naruszając przy tym nadmiernie prawa obywateli do ochrony ich własności, a także zachowania miru domowego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LechAntoniKołakowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd pracuje nad projektem ustawy o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę dozoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt, który m.in. zawiera zmianę przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#LechAntoniKołakowski">Opracowywane zmiany w ustawie o ochronie zwierząt nie wprowadzają zakazu interwencyjnego odbioru zwierząt przez organizacje, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, ale zmierzają do doprecyzowania zasad, na jakich będzie się odbywał ten odbiór.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#LechAntoniKołakowski">Do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi stale docierają sygnały, także za pośrednictwem rzecznika praw obywatelskich, o przypadkach niewłaściwego wykonywania uprawnień przez organizacje społeczne. Nieprawidłowości te dotyczą, po pierwsze — zarówno samej zasadności interwencyjnego odbierania zwierzęcia, jak i nieinformowania wójta, burmistrza, prezydenta miasta o odebraniu zwierząt, co nie tylko utrudnia temu organowi ocenę stanu faktycznego sprawy i tym samym utrudnia wydanie decyzji rozstrzygającej o zasadności odebrania zwierząt, ale także oddala w czasie możliwość obrony swoich praw przez właściciela odebranych interwencyjnie zwierząt i zmniejsza jego szansę na ich odzyskanie. Po drugie — wielokrotnych zmian miejsca przebywania odebranych zwierząt, co utrudnia, a nawet uniemożliwia ich późniejszy zwrot właścicielowi. Znane są przypadki, gdy organizacje społeczne same nie są w stanie określić miejsca przebywania odebranych przez siebie zwierząt, na co zwrócił uwagę rzecznik praw obywatelskich, informując ministra rolnictwa i rozwoju wsi o swobodnym dysponowaniu zwierzętami przez organizacje społeczne. Po trzecie — uchylania się od zwrotu odebranych zwierząt zarówno w przypadku umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie czasowego odebrania zwierząt, gdy wójt stwierdzi, że interwencyjne odebranie zwierząt było bezzasadne, jak i w przypadku prawomocnego umorzenia postępowania karnego dotyczącego znęcania się nad tymi zwierzętami.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#LechAntoniKołakowski">Należy pamiętać, że powyższe nieprawidłowości winny być ocenianie także w kontekście obowiązku ponoszenia przez dotychczasowego właściciela lub opiekuna kosztów transportu, utrzymania i koniecznego leczenia odebranych zwierząt. Obecnie bowiem osoba, której zwierzęta odebrano, musi ponosić ww. koszty, nawet gdy sąd nie stwierdzi, że dopuściła się ona przestępstwa znęcania się nad zwierzętami.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#LechAntoniKołakowski">Projektowane obecnie przepisy z jednej strony pozostawiają przedstawicielom organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, uprawnienie do odbierania zwierząt w sytuacjach niecierpiących zwłoki, co było postulowane zarówno przez te organizacje, jak i parlamentarzystów oraz rzecznika praw obywatelskich, natomiast z drugiej strony nadają interwencyjnemu odbieraniu zwierząt prawne ramy formalne, służące wyeliminowaniu nadużyć czy niedopuszczalnych nieprawidłowości w tak wrażliwym obszarze, jakim jest życie i zdrowie zwierząt oraz ingerowanie w prawo własności.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#LechAntoniKołakowski">Osoby obierające zwierzęta będą obowiązane do, po pierwsze, poinformowania organów uprawnionych do wydania decyzji o czasowym odbiorze o miejscu pobytu odebranego zwierzęcia — niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie do dnia następującego po dniu jego odebrania; po drugie, do zawiadamiania prokuratora lub policji o zagrożeniu życia lub zdrowia zwierzęcia — niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie do dnia następującego po dniu odebrania zwierzęcia w przypadku przedstawicieli organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#LechAntoniKołakowski">Dodatkowo planuje się m.in., by organ uprawniony do wydania decyzji o czasowym odbiorze zwierzęcia nakazywał organizacji społecznej zwrot tego zwierzęcia, jeżeli postępowanie w sprawie odebrania zostanie umorzone lub decyzja o odbiorze zostanie uchylona albo sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia, postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone lub zostanie wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#LechAntoniKołakowski">Zwracam uwagę, że wiele interwencyjnych odbiorów zwierząt kończy się wydaniem przez wójta decyzji odmawiającej ich odebrania, co w ocenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi powinno skutkować zwrotem zwierząt, gdyż mamy wówczas do czynienia z sytuacją, w której brak jakiejkolwiek podstawy prawnej uzasadniającej przetrzymywanie zwierząt przez podmiot, który je odebrał. Obecnie jednak z uwagi na nieprecyzyjne brzmienie przepisów ustawy o ochronie zwierząt odebrane zwierzęta są zwracane dopiero, gdy zakończone zostanie postępowanie karne, a sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia, lub jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone. Jednak nawet w takim przypadku zwierzę nie jest zwracane. Na istnienie takich przypadków zwrócił uwagę rzecznik praw obywatelskich. Właściciel, by je odzyskać, musi wejść na drogę sądową, co jest sytuacją nie do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#LechAntoniKołakowski">Z uwagi na wczesny etap prac legislacyjnych nie jest jeszcze możliwe przekazanie bardziej szczegółowych informacji o kształcie projektowanych rozwiązań. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Barbara Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Faktycznie, tak jak pan powiedział, ten obszar jest bardzo wrażliwy. Bardzo wyraźnie było widać, jak dużo przekłamań w tym zakresie jest przy procedowaniu nad ustawą, tzw. piątką dla zwierząt, kiedy ta sytuacja miała być uregulowana, aby nie dochodziło do takich sytuacji, jakie dzisiaj się zdarzają.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#BarbaraBartuś">To, o czym pan minister powiedział: zdarza się, i nie powiem, żeby to się zdarzało rzadko, ale dochodzi do właśnie takich sytuacji, że następuje pewna fala hejtu, rolnikowi zostają odebrane zwierzęta, a potem okazuje się, że to było zupełnie nieuzasadnione, bo np. rasa krów jest taka, że wygląda jak wygłodzona. Później rolnik nie tylko nie może od razu otrzymać tych zwierząt, często gospodarstwa przez to upadają, ale także te zwierzęta wtedy naprawdę są zaniedbane, bo nie ma kto pokrywać kosztów, a organizacja, która doprowadziła do takiej sytuacji, nie ponosi żadnych konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#BarbaraBartuś">Musimy dbać o zwierzęta, o dobro zwierząt, nie możemy ich traktować w sposób nieludzki. Ale dbając o ich dobro, musimy też pamiętać o interesach rolników. Chodzi o to, żeby to było faktyczne dobro zwierząt, a nie jakaś działalność hejtowa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana ministra o ustosunkowanie się do tej wypowiedzi, gdyż chyba pytanie nie padło. No tak mniej więcej, niedaleko.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#LechAntoniKołakowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę podziękować za te pytania, bo one rzeczywiście regulują w przestrzeni publicznej wiele spraw, które konfliktowały środowisko. Bardzo dziękuję za pytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Aha. Tu mnie pan troszeczkę zaskoczył, bo myślałem, że pan się jakoś rozwinie. No ale dobrze.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy panu posłowi i pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Marta Golbik, Barbara Nowacka oraz Grzegorz Napieralski zadadzą pytanie w sprawie rekordowej liczby prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży. To pytanie jest skierowane do ministra zdrowia, a odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Maciej Miłkowski.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Martę Golbik o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MartaGolbik">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MartaGolbik">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Oczywiście żałujemy, że nie ma wśród nas dzisiaj pana ministra zdrowia, bo mamy do czynienia z bardzo poważnym tematem.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest minister zdrowia.)</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MartaGolbik">Myślę, że z takim tematem, który jest trudny dla nas wszystkich. Pytanie, czy robimy wystarczająco dużo, żeby sobie z tym poradzić.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#MartaGolbik">2031 — to jest liczba prób samobójczych podjętych w ubiegłym roku. Z tego 150 podjętych prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży zakończyło się zgonem. Najmłodsze dziecko miało 7 lat. Co więcej, ok. 40% z tych dzieci ponawia próbę samobójczą w ciągu najbliższych 12–14 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#MartaGolbik">Dziennikarze radia RMF zbadali, jak wygląda stan psychiatrii dziecięcej w Polsce. Okazało się, że wszystkie oddziały psychiatrii dziecięcej — nie wspominając o tym, że jest ich po prostu za mało — są przepełnione, z czego część jest przepełniona nawet o 150%. To oznacza, że nie ma gdzie położyć dzieci, często leżą na korytarzach, przy swoich głowach mając pudełka ze wszystkimi potrzebnymi rzeczami. Pytanie brzmi: Co robi z tym Ministerstwo Zdrowia? Jaki ma pomysł na to, żeby zapobiec próbom samobójczym, trendowi wciąż narastającemu? Czy są jakieś kampanie społeczne? Czy są realne efekty reformy psychiatrii dziecięcej? W jaki sposób dzieci mogą się dowiadywać o tym, gdzie mogą znaleźć pomoc? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#MartaGolbik">Pozostały czas przeznaczam na wypowiedź pana posła Napieralskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Napieralski.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#GrzegorzNapieralski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Stwierdzam, że zapaść opieki psychiatrycznej i psychologicznej, która trwa od lat, dopiero od niedawna zainteresowała wielu polityków i polityczki. Ale to bardzo dobrze, bo może to pomoże i przyniesie pomoc tak oczekiwaną przez nasze dzieci. Może to jest szansa na to, że poprawi się opieka zdrowotna. Panie ministrze, jakie państwo podejmuje środki, aby odwrócić ten haniebny trend? Każde samobójstwo młodego człowieka jest wyzwaniem dla nas, dla dorosłych, obciąża sumienia wszystkich, ale przede wszystkim obciąża sumienia tych, którzy mogą pomóc, a nie pomagają.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MaciejMiłkowski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani! Szanowni Państwo Posłowie! Temat bardzo istotny. Faktycznie z informacji Komendy Głównej Policji wynika, że w roku ubiegłym po raz kolejny wzrosła liczba prób samobójczych, i to o 39%, jak również liczba zamachów samobójczych, o 22%, do 156 skutecznych prób samobójczych. Coraz częściej mówimy o problemie zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży, który jest bardzo istotny przy zamachach samobójczych. Ten problem jest bardzo złożony. Czynniki, które na to wpływają, są indywidualne, psychologiczne, biologiczne i demograficzne. Ale głównym elementem, główną możliwością prewencji tego stanu jest dobra komunikacja w rodzinie, dobre relacje rodzinne. To jest główny element, który wpływa na dobrostan dzieci i młodzieży. To jest główny element, na który należy zwracać uwagę, czyli chodzi o to, o czym pani mówiła — wzrost świadomości dorosłych, wzrost świadomości rodziców, aby z dziećmi rozmawiali, żeby z dziećmi byli szczerzy, żeby mieli dla dzieci czas.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o ten problem, to w „Narodowym programie zdrowia na lata 2021–2025” wskazano 10 zadań mających na celu zapobieganie próbom samobójczym. Pozostaje to w związku z powołaniem w 2016 r. zespołu roboczego do spraw prewencji samobójstw i depresji przy Radzie do spraw Zdrowia Publicznego. W tym zakresie został powołany zespół roboczy przy Instytucie Psychiatrii i Neurologii, jak również biuro do spraw zapobiegania zachowaniom samobójczym.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MaciejMiłkowski">Głównym celem realizacji zadań jest zapobieganie samobójstwom przez zwiększenie dostępu do pomocy dla osób w kryzysie samobójczym, zwiększenie kompetencji osób, które udzielają pomocy, programy profilaktyczne skierowane do różnych populacji, jak również ograniczenie dostępu do metod popełniania samobójstw czy poprawę monitorowania prób czy zgonów samobójczych. W tym zakresie prowadzony był m.in. przez Instytut Psychiatrii i Neurologii cykl webinariów o zdrowiu psychicznym dla dzieci i młodzieży poświęconych właśnie zapobieganiu zachowaniom samobójczym.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#MaciejMiłkowski">Od wielu lat prowadzony jest również monitoring mediów w zakresie zasad poruszania tego tematu. W ubiegłym roku było 160 interwencji w tym zakresie, w ramach których prowadzono działania edukacyjne dotyczące zasad pisania na te tematy, jak również informacji, gdzie osoby mają się zgłosić w celu uzyskania pomocy. Zawsze, za każdym razem w przypadku informacji prasowych, w przypadku informacji w Internecie jest przekazywana informacja o infolinii, gdzie pacjenci, gdzie osoby mogą się zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#MaciejMiłkowski">Jednocześnie są też realizowane w tym zakresie programy profilaktyki zachowań samobójczych dla dzieci w wieku 13–18 i 13–19, już po próbach samobójczych.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#MaciejMiłkowski">Oczywiście to jest prawda, że w przypadku tych ponad 2 tys. osób, które próbują popełnić samobójstwo, bezwzględnym wskazaniem medycznym jest przyjęcie pacjenta na oddział szpitalny w celu leczenia tej osoby. Mamy na dzisiaj, jeśli chodzi o poziom referencyjny, po reformie systemu zdrowia psychicznego III, najwyższy poziom referencyjny, szpitale całodobowe, które przyjmują pacjentów. Jest 27 ośrodków wysokospecjalistycznych całodobowej opieki psychiatrycznej i są one we wszystkich województwach na terenie kraju, a łącznie jest 41 oddziałów stacjonarnej opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#MaciejMiłkowski">W tym zakresie też bardzo mocno rozwija się reforma, która powoduje deinstytucjonalizację leczenia dzieci i młodzieży, gdzie I poziom referencyjny ma być blisko pacjenta. Jest już podpisanych 347 umów z ośrodkami środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży. Te osoby mają blisko do swoich poradni, gdzie uzyskują bezpłatną opiekę, bez skierowania. Tam mogą uzyskać pomoc psychologiczną.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#MaciejMiłkowski">Oczywiście jest również II poziom referencyjny. Aktualnie jest 116 takich placówek, gdzie również pracuje lekarz psychiatra, który może rozpocząć farmakoterapię tych pacjentów, jak również przy niektórych działają ośrodki dzienne, które są do dyspozycji właśnie dzieci i młodzieży. Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Barbara Nowacka, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#BarbaraNowacka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#BarbaraNowacka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ten krzyk rozpaczy młodych osób zasługuje na poważniejsze potraktowanie niż opowieść, że właściwie wszystko zmierza w dobrym kierunku, bo w dobrym kierunku nie zmierza, bo pieniędzy na psychiatrię dziecięcą po prostu brakuje, bo kryzys suicydalny wśród młodych osób jest faktem i opowieść, że coś zaczynacie, coś zrobicie, jest, po pierwsze, trochę spóźniona, w dużej mierze nieprawdziwa i niewystarczająca. Ponad 2 tys. prób samobójczych, na samym Pomorzu ponad 400.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#BarbaraNowacka">Odrzuciliście 700 mln, które proponował Senat na wsparcie psychiatrii dziecięcej. Czy uważa pan, że macie wystarczająco dużo pieniędzy? Czy uważa pan, że nie potrzeba szkoleń dla nauczycieli, gdzie w szkole bardzo często jest najłatwiej te kryzysy wyłapać? Pan mówi: niech więcej rozmawiają rodzice. A jak pomagacie tym rodzicom? Jak pomagacie dzieciom? Przecież to wy nie chcieliście sponsorować telefonu zaufania dla dzieci, który działa dzięki zrzutce, a nie dzięki waszym działaniom.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#BarbaraNowacka">Może czasami warto nie mówić pustych słów, ale podjąć realne działania, bo te ponad 2 tys. prób samobójczych wśród dzieci i kryzys suicydalny wśród młodych osób obciążają, są spowodowane także właśnie przez wasz bezwład. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MaciejMiłkowski">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MaciejMiłkowski">To właśnie nie są puste słowa, bo faktycznie reforma psychiatrii dzieci i młodzieży jest realizowana, jest realizowana od kilku lat. Systematycznie to się poprawia i systematycznie bardzo istotnie wzrastają również środki przekazywane w tym zakresie. Oczywiście to jest zdecydowanie więcej niż za poprzednich rządów i właśnie psychiatria, w szczególności dzieci i młodzieży, jest tym zakresem, jak również psychiatria dorosłych, ponieważ również tam jest przeprowadzana reforma, gdzie pierwszym pełnomocnikiem był Marek Balicki, który był z państwa rządów, uznany autorytet w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o dostęp dla pacjentów, to infolinia działa. Jest też dziecięcy telefon zaufania rzecznika praw dziecka, który funkcjonuje całodobowo, każdy może zadzwonić, telefon 800 12 12 12 i zawsze jest odbierany. Jeśli dziecko się obawia i nie chce zadzwonić, może prowadzić czat z osobą, która jest uprawniona, żeby ewentualnie rodzice nie słyszeli, jeśli jest taka potrzeba. Tak że Ministerstwo Zdrowia bardzo mocno pracuje w tym zakresie i to rozwija.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o I poziom referencyjny, to jest już pełna dostępność, ponad 300 podmiotów. Jeśli chodzi o II poziom referencyjny, to Narodowy Fundusz Zdrowia nadal poszukuje kolejnych ośrodków, żeby ta dostępność była większa. Prowadzone są szkolenia psychologów, psychoterapeutów w celu zwiększenia dostępności na tym I poziomie opieki psychiatrycznej, psychiatrii dziecięcej. Te ośrodki mają być najbliżej tej osoby, w szkole, bez skierowania, po to, żeby pacjenci mieli całkowity dostęp do tej usługi.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#MaciejMiłkowski">Finansowanie jest w pełnym zakresie, jest takie, jakie jest potrzebne. To jest naszym priorytetem. Ponieważ w systemie ochrony zdrowia są to stosunkowo niewielkie pieniądze — te, które są potrzebne — będziemy je przeznaczali zgodnie z zapotrzebowaniem.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#komentarz">(Poseł Marta Golbik: Nie przeznaczacie. Właśnie nie przeznaczacie.)</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#MaciejMiłkowski">Przeznaczamy, przeznaczamy. Nie ma możliwości przekazywania środków, które będą nieefektywne. Mamy tyle osób, ile mamy zatrudnionych. W związku z tym nie da się zatrudnić osoby ze Stanów, z innych państw zaimportować psychologów, lekarzy, tak jak państwo chcą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nauczycieli szkolnych.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Fryderyk Kapinos oraz Kazimierz Choma z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość…</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani Monika Pawłowska.)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">…zadadzą pytanie w sprawie zmiany zasady rozliczania za pobyt pacjentów w szpitalach. To pytanie jest kierowane do ministra zdrowia. Odpowie na nie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Maciej Miłkowski.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Fryderyk Kapinos…</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">(Poseł Monika Pawłowska: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Pawłowska jako pierwsza — taką dostałem informację.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MonikaPawłowska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Ministrze! Zasady rozliczania za pobyt pacjentów w szpitalach zmieniły się od 1 lutego. Nowe zasady mają sprawić, że pobyt pacjenta na oddziale nie będzie sztucznie wydłużany. Ma się to przyczynić do zwiększenia skuteczności publicznej służby zdrowia. Przewiduje się, że dzięki podwyżce stawek za pierwsze dni hospitalizacji pacjenci będą mogli liczyć na jeszcze szybsze otrzymanie specjalistycznej pomocy. Pytanie: Jakie środki aktualnie będzie otrzymywał szpital za pobyt w nim pacjenta? Oczywiście w porównaniu z wcześniejszymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Kapinos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#FryderykKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Premierze! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wydatki na zdrowie w 2015 r. wynosiły 77 mld zł, a w 2023 r. to ponad 160 mld zł, co stanowi ponad 6% PKB. Zwiększając nakłady na ochronę zdrowia, zwiększamy bezpieczeństwo Polaków i ich rodzin. Dzięki podwyżce stawek za pierwsze dni hospitalizacji pacjenci jeszcze szybciej otrzymają fachową pomoc. Dzięki temu będą mogli być wypisani ze szpitala wcześniej, a tym samym placówki będą mogły przyjąć więcej chorych. Pytanie: Jak zmiany zasady rozliczania za pobyt w szpitalach wpłyną na pacjentów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MaciejMiłkowski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani Poseł! Szanowny Panie Pośle! Bardzo serdecznie dziękuję za to pytanie. Narodowy Fundusz Zdrowia wraz z agencją oceny technologii medycznych cały czas analizuje sytuację finansową podmiotów szpitalnych, jak również efektywność rozliczania świadczeń zdrowotnych. Po przeanalizowaniu sytuacji w zakresie rozliczania świadczeń, i zachowawczych, i zabiegowych, Departament Analiz i Innowacji Narodowego Funduszu Zdrowia zaproponował kierownictwu Narodowego Funduszu Zdrowia zmiany związane z metodą rozliczania, z tzw. algorytmem rozliczania świadczeniodawców w zakresie hospitalizacji.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MaciejMiłkowski">Trzeba powiedzieć, że historycznie, przed 2016 r. było ustalone, że hospitalizacja powyżej 2 dni miała pełną cenę, płaconą przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a hospitalizacja 0-dniowa i 1-dniowa kosztowała ok. 20% faktycznej ceny. W 2016 r. ta sytuacja została zmieniona przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Cena hospitalizacji 0-dniowej i 1-dniowej została podwyższona dwuipółkrotnie, z 20% do 50%, i tak jest aktualnie, z wyłączeniem tych świadczeń, które zostały całkowicie przemodelowane i mają inne systemy płatności. Tak jest w przypadku pediatrii, w znacznej mierze jest tak również w zakresie okulistyki. Zmiany, które teraz są proponowane, tych zakresów nie dotkną. Oczywiście od zawsze było ustalone, że w przypadku hospitalizacji, które kończą się zgonem, podmiot szpitalny dostaje 100% wynagrodzenia, niezależnie od tego, jak długo pacjent był leczony w szpitalu.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#MaciejMiłkowski">Propozycja zmian od 1 lutego dla hospitalizacji 0-dniowej, tj. kiedy przyjęcie i wypis są w tym samym dniu… Chodzi tu też o hospitalizacje 1- i 2-dniowe, gdzie podwyższamy płatność za te hospitalizacje z 50% do odpowiednio 67% bądź 83%, a w trzecim dniu, tak jak do tej pory, jest to 100% płatności według oszacowanych kosztów hospitalizacji. I pytanie brzmiało, jak na tym zyskają poszczególni świadczeniodawcy. Nie jesteśmy w stanie tego powiedzieć, ponieważ każdy szpital będzie miał inną sytuację w zależności od tego, czy będzie skracał hospitalizację czy będzie ją wydłużał i jak będą faktycznie te liczby wyglądały, bo się przeniosą, ale fakt jest taki, że celem jest przeniesienie tych hospitalizacji, zmiana z 3-dniowych na 2-dniowe, 1-dniowe. Zakładamy, że 0-dniowe hospitalizacje pozostaną takie same.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#MaciejMiłkowski">W związku z tym faktycznie analizujemy to i przewidujemy, że szpitale będą miały możliwości przyjęcia większej liczby pacjentów, będą miały możliwości kadrowe, żeby tych pacjentów szybciej leczyć, chodzi o to, żeby miały większy potencjał, żeby czas oczekiwania na hospitalizację się skrócił. Taki jest cel. Szacujemy, że to będzie kosztowało Narodowy Fundusz Zdrowia ok. 200 mln zł. Różne były analizy dotyczące przeniesienia, jeżeli chodzi o całość, od hospitalizacji 0-dniowej, ale została przyjęta taka cezura, że cena pierwszego i drugiego dnia zostanie podniesiona. Taki jest mechanizm działania i żaden szpital na tej zmianie nie straci, ponieważ chodzi tu wyłącznie o podniesienie ceny albo z 50% na 67%, albo z 50% na 83%, czyli wszystkie podmioty zyskają w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#MaciejMiłkowski">Jeśli chodzi jeszcze o dostępność kadry w tym zakresie, to każde skrócenie jest uwolnieniem potencjału danego szpitala, jest uwolnieniem, zmniejszeniem kosztów i to jest też istotny element. Chcemy, aby dyrektorzy szpitali faktycznie na tym zyskali, żeby zmniejszyli koszty, żeby zwiększyli rentowność poszczególnych hospitalizacji celem poprawy sytuacji finansowej szpitala. Ale też trzeba zauważyć, że za czas hospitalizacji odpowiada lekarz i oczywiście stan pacjenta, ponieważ zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza to lekarz decyduje, jakimi środkami, jakimi metodami zgodnymi z aktualną wiedzą medyczną leczy. I w ustawie o zawodzie lekarza nie ma w żadnym wypadku zapisu o tym, ile pacjent ma być trzymany na oddziale. Za to odpowiada tylko lekarz. Oczywiście dyrekcja szpitala, administracja szpitala istotnie pomaga w tym, żeby ten proces był jak najbardziej efektywny. Niezasadnie przedłużany pobyt pacjenta w szpitalu jest niedobry dla pacjenta. Każde przedłużenie pobytu jest związane z możliwością wystąpienia zakażeń wewnątrzszpitalnych. Organizacja systemu ochrony zdrowia w szpitalu powinna być zatem taka, żeby pacjent był w szpitalu jak krócej, a wszystkie świadczenia były jak najbardziej skoncentrowane, oczywiście tak aby jak najefektywniej wykorzystać to leczenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Kazimierz Choma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#KazimierzChoma">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Panie Ministrze! Od lutego 2023 r. Narodowy Fundusz Zdrowia będzie płacił więcej za pobyt pacjenta w szpitalu. Pod koniec grudnia 2022 r. zostały wydane specjalne instrukcje, które pozwalają szpitalom na uwzględnienie zmian w stawkach za hospitalizacje rozliczane według jednorodnej grupy pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#KazimierzChoma">Pytanie: Jak zmiany zasady rozliczania przełożą się na sytuację ekonomiczną szpitali?</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MaciejMiłkowski">Wśród bardzo istotnych zmian, które zostały przygotowane i weszły w życie w tym roku, są zmiany związane z taryfami świadczeń szpitalnych, związane z taryfami w zakresie chorób wewnętrznych. Te świadczenia, te zmiany zostały wprowadzone już 1 stycznia. Tak jak wcześniej mówiłem, elementem typowo organizacyjno-rozliczeniowym jest zmiana, którą Narodowy Fundusz Zdrowia przygotował w styczniu i która weszła w życie 1 lutego, w zakresie efektywności systemu rozliczeń. Chodzi o, tak jak powiedziałem, zwiększenie w przypadku odpowiednio pierwszego, drugiego dnia hospitalizacji w zależności od tego, kiedy pacjent zostanie wypisany. Są to głównie hospitalizacje zachowawcze. Koszt, tak jak powiedziałem, to ok. 195 mln zł. Od trzeciego dnia ten zakres będzie identyczny, czyli tu nie ma żadnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MaciejMiłkowski">Jednocześnie jeśli chodzi o zmiany, które są również proponowane aktualnie, to też Narodowy Fundusz Zdrowia przygotowuje zmiany, które są związane z utrzymaniem poziomu środków w przypadku tych szpitali, które miały najbardziej niekorzystną sytuację po zmianie wycen w ubiegłym roku, które miały istotne wzrosty w odniesieniu do personelu medycznego i uzyskały od 1 września ub.r. dodatkowe środki. Narodowy Fundusz Zdrowia w najbliższym czasie przygotuje odpowiednie zarządzenie, które zgodnie z wcześniejszymi informacjami będzie utrzymywało dodatkowe środki do końca bieżącego półrocza. Oczywiście w kwietniu tego roku po przekazaniu informacji na temat średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za ubiegły rok Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji będzie przygotowywała nowe wyceny świadczeń zdrowotnych dla wszystkich rodzajów świadczeń, które uwzględnią właśnie ten współczynnik średniego wynagrodzenia i wzrostu tego wynagrodzenia w stosunku do ubiegłego roku. Ta praca będzie miała miejsce w kwietniu. Na koniec maja planujemy przedstawić wycenę, tak aby świadczeniodawcy byli przygotowani na zmianę wyceny od 1 lipca tego roku. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">To pytanie zadadzą posłowie Cezary Grabarczyk i Czesław Mroczek. Będzie ono dotyczyło przyczyn zwiększonej liczby rezygnacji ze służby złożonych przez żołnierzy zawodowych. To pytanie kierowane jest do ministra obrony narodowej. Odpowie na nie minister obrony narodowej pan minister Mariusz Błaszczak.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Cezary Grabarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#CezaryGrabarczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#CezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Larum grają. Jeszcze nigdy nie było tak wielu odejść z Wojska Polskiego jak w ostatnim roku i w styczniu br. Łącznie z armii odeszło prawie 13,5 tys. żołnierzy. Ostatnio informował pan, że w ubiegłym roku powołaliśmy do służby wojskowej 13 742 żołnierzy zawodowych. To znaczy, że w ubiegłym roku i w styczniu tego roku z armii odeszło praktycznie tylu żołnierzy, ilu powołano do armii w ubiegłym roku. Za naszą wschodnią granicą trwa wojna, wojna w Ukrainie. Kupujemy broń, doposażamy polską armię, ale ze względu na te liczne odejścia z armii nie będzie żołnierzy mogących obsługiwać tę nową broń.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#CezaryGrabarczyk">Jest to problem, problem, który jest ukrywany przez MON. Niedawno na posiedzeniu komisji obrony zadawałem pytania pana zastępcy. Otrzymaliśmy nieprawdziwą informację. Była mowa o 5 tys. osób zwolnionych ze służby. Sam pan podał w swoim tweecie informację o 8988 zwolnionych w ubiegłym roku. To znaczy, że MON chce ukryć tę niewygodną prawdę.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#CezaryGrabarczyk">Opozycja chce silnej, dobrze wyposażonej armii. Jesteśmy w stanie pomóc. Jeżeli nie jesteście w stanie poradzić sobie sami, to weźmiemy udział w naprawie polskiej armii, ale proszę nie ukrywać prawdy przed obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MariuszBłaszczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z uporem godnym lepszej sprawy próbujecie wywołać kryzys, a kryzysu nie ma. Ubiegły rok był rokiem rekordowym, jeżeli chodzi o liczbę przyjęć do zawodowego Wojska Polskiego — 13 742 żołnierzy. To największa liczba od czasu zaniechania poboru, czyli obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. To jest bardzo dobry znak, który pokazuje, że nasza kampania pod hasłem: zostań żołnierzem RP działa. Ja sam objechałem całą Polskę wzdłuż i wszerz, rozmawiałem i zachęcałem do tego, żeby młodzi ludzie wstępowali do Wojska Polskiego. Jestem dumny z postaw, jakie prezentują młodzi Polacy, którzy chcą bronić ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MariuszBłaszczak">Stworzyliśmy bardzo dobre warunki zawodowej służby wojskowej. Otóż wynagrodzenie w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej i potem zawodowej służby wojskowej w najniższym stopniu, a więc wynagrodzenie przysługujące temu, kto rozpoczyna swoją służbę w Wojsku Polskim, wynosi 4560 zł. Jeśli jest to człowiek młody, który nie ukończył 26. roku życia, otrzymuje wynagrodzenie w całości, dlatego że to rząd Prawa i Sprawiedliwości zdecydował o tym, żeby zwolnić młodych ludzi z podatku dochodowego. Jeżeli ten ktoś jest ambitny i pracowity, to może naprawdę bardzo dużo zyskać, dlatego że może ukończyć np. kurs prawa jazdy, ale także kurs obsługi urządzeń, maszyn. Dla ludzi, którzy decydują się na wstąpienie do Wojska Polskiego, została przygotowana bardzo szeroka gama tych kursów.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MariuszBłaszczak">Jeszcze raz bardzo dziękuję również tym wszystkim, którzy pracują na rzecz budowania kampanii, którzy rekrutują ochotników do Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#MariuszBłaszczak">W ubiegłym roku na podstawie ustawy o obronie ojczyzny przygotowaliśmy 15 tys. miejsc w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. W tym roku przygotowaliśmy już 25 tys. miejsc. W związku z tym cel, który sobie postawiliśmy, aby Wojsko Polskie liczyło przynajmniej 300 tys. żołnierzy, w tym 250 tys. żołnierzy zawodowych i 50 tys. żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej, jest jak najbardziej realny. Zwiększamy liczebnie Wojsko Polskie, robimy to konsekwentnie. Posłużę się takimi danymi, zgodnie z którymi w 2015 r. Wojsko Polskie liczyło 95 tys. żołnierzy, a na dzień 31 grudnia ub.r. pod bronią było 164 tys. żołnierzy, zarówno żołnierzy zawodowych, żołnierzy terytorialnej służby wojskowej, jak i żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#MariuszBłaszczak">Zachęcam wszystkich tych, którzy jeszcze nie zdecydowali, co będą robić w życiu zawodowo, żeby wstępowali do Wojska Polskiego. Stworzenie Wojsk Obrony Terytorialnej pozwoliło na łączenie aktywności zawodowej ze służbą wojskową, a więc jest to nowa formuła. Mamy także aktywną rezerwę, a więc mamy bardzo szeroką gamę możliwości, jeśli chodzi o służbę wojskową. Przygotowaliśmy również kursy dla wszystkich tych, którzy są chętni, żeby zapoznać się z obsługą broni, żeby przypomnieć sobie — albo w ogóle się z tym zapoznać — metody udzielania pierwszej pomocy lekarskiej. To są krótkie zajęcia weekendowe, trwają tylko 8 godzin, w ramach naszej akcji „Trenuj z wojskiem”. Ta akcja jest skierowana do wszystkich tych, którzy chcą przypomnieć sobie te umiejętności albo zastanawiają się nad przystąpieniem do służby wojskowej. Bardzo serdecznie do tego zachęcam.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#MariuszBłaszczak">Jeśli chodzi o odejścia, musimy być przygotowani na to, że będzie ich więcej niż było dotychczas. Rotacja też będzie duża. Przypomnę, że 4700 osób, które wstąpiły do Wojska Polskiego… Ta liczba to różnica między tymi, którzy wstąpili do Wojska Polskiego, a tymi, którzy z Wojska Polskiego odeszli. Jakie są powody odejść? Rozmawiałem z przedstawicielami wojska. Powody są finansowe. Ci ludzie uzyskali już maksymalne dodatki, osiągnęli maksymalną emeryturę. W naszym kraju jest bardzo niskie bezrobocie i to też jest zasługa rządu Prawa i Sprawiedliwości. Ci ludzie taką podjęli decyzję.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#MariuszBłaszczak">Innym powodem odejść jest zmiana charakteru służby wojskowej. Kiedyś to była praca od godz. 7.30 do godz. 15.30. Dziś jest to służba, często rzeczywiście służba w trudnych sytuacjach. Tak było np. na granicy polsko-białoruskiej. Wy tę sytuację utrudnialiście. Kiedy jeździliście na granicę, próbowaliście wywierać presję na żołnierzach, żeby otworzyli granicę dla migrantów z Bliskiego Wschodu zaproszonych przez reżim Łukaszenki. To była akcja skoordynowana na Kremlu, to nie ulega żadnej wątpliwości. Bardzo się cieszę, że tylko niewielka grupa ludzi uległa tej presji.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#MariuszBłaszczak">Proszę państwa, Wojsko Polskie się rozrasta. Ubiegły rok był rokiem rekordowym, jeżeli chodzi o liczbę powołań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Czesław Mroczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#CzesławMroczek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ubiegły rok był rekordowy, jeżeli chodzi o liczbę odejść z wojska. W świecie propagandy PiS-u wszystko jest dobrze, mamy 300-tysieczną armię i mnóstwo sprzętu. Rzeczywistość jest taka, że w ubiegłym roku odeszło z wojska 9 tys. zawodowych żołnierzy oraz ok. 5–6 tys. żołnierzy z innych służb, m.in. z WOT. To jest lawina odejść. MON, minister Błaszczak, minister Skurkiewicz w popłochu dokonują manipulacji danymi i publikują fake newsy. Porównują liczby nieporównywalne: liczbę żołnierzy zawodowych w 2015 r. z obecną liczbą wszystkich żołnierzy — zawodowych, WOT i żołnierzy służących w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Problem jest poważny, bo doświadczeni, przygotowani do wykonywania zadań żołnierze odchodzą ze służby, a przychodzą nowi, którzy dopiero za kilka lat, za 4, 5, 6 lat nabędą kwalifikacje do tego, żeby w pełni wykorzystywać sprzęt, który posiadamy. Nie będzie w tej chwili żołnierzy do obsługi sprzętu, który pozyskujemy. 300-tysieczna armia to propaganda ministra Błaszczaka. Minister Skurkiewicz przed komisjami sejmowymi powiedział, że w ubiegłym roku odeszło 5 tys. żołnierzy. Kilkudziesięciu posłów tego słuchało. Minister Błaszczak napisał, że odeszło 9 tys. Który kłamał? Może obaj.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MariuszBłaszczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wy po prostu źle Polsce życzycie. Ten jad, który płynie z waszych ust, jest tego najlepszym przykładem.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#komentarz">(Poseł Czesław Mroczek: Wy niestety działacie przeciwko Polsce.)</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#MariuszBłaszczak">Powiem państwu historię z Suwałk. 14. Pułk Przeciwpancerny zlikwidowany przez rząd koalicji PO-PSL w 2011 r. teraz został reaktywowany. Przysięga dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Po przysiędze spotkałem się z młodymi żołnierzami…</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Dwie brygady…)</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#MariuszBłaszczak">…którzy wstąpili do Wojska Polskiego. Razem zjedliśmy obiad. Naprzeciwko mnie siedzieli dziewczyna i młody chłopak. Zapytałem tego chłopaka: Ile pan ma lat? Odpowiedział: mam 22 lata. Zapytałem: Co pan wcześniej robił? Otóż pracował w fabryce mebli. Teraz wstąpił do Wojska Polskiego. Zapytałem siedzącą obok dziewczynę — była to dama, więc nie pytałem, ile ma lat, ale wyglądało na to, że są równolatkami — A co pani wcześniej robiła? Czym się pani zajmowała? Padła odpowiedź: wyjeżdżałam do pracy do Niemiec. To jest właśnie wasza metoda. Wypychaliście ludzi, likwidowaliście jednostki wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie ministrze, ale to miało być o…)</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#MariuszBłaszczak">Proszę państwa, dziś ta dziewczyna służy w Wojsku Polskim. Rodzice są zachwyceni, że mają córkę w domu.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę posłuchać.)</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#MariuszBłaszczak">Wy likwidowaliście jednostki wojskowe, co prowadziło to tego, że Polska stała otworem przed Putinem, przed Rosją. Dzięki nam powstają nowe jednostki wojskowe. Kolejna dywizja formowana jest w województwie podlaskim. Reaktywowaliśmy dywizję, którą rozwiązaliście w 2011 r., a więc 1. Warszawską Dywizję Zmechanizowaną im. Tadeusza Kościuszki. Wy otworzyliście Bramę Brzeską. Dla kogo? Dla Rosji. Otworzyliście Bramę Brzeską, co mogło pomóc Rosji w ataku. My tę Bramę Brzeską zamknęliśmy. 18. Dywizja Zmechanizowana już jest. W tym roku na wyposażenie tej dywizji trafią czołgi Abrams, a więc najcięższe czołgi, które zapewnią zamknięcie właśnie bramy brzeskiej. Rozwijamy Wojsko Polskie, rozwijamy je liczebnie, mimo że krzyczycie, mimo że może kursy skończyliście. Przeczytałem w Internecie, że w Gdańsku był taki kurs darcia ryja, finansowany przez samorząd pani prezydent z Platformy Obywatelskiej z Gdańska.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#MariuszBłaszczak">To wy chyba jesteście absolwentami, a szczególnie pan.</u>
          <u xml:id="u-75.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie ministrze, to miało być o wojsku.)</u>
          <u xml:id="u-75.13" who="#komentarz">(Poseł Czesław Mroczek: …pokazuje swoje chamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-75.14" who="#MariuszBłaszczak">Jak pan wychodzi na tę mównicę, to pan tak mówi i przed chwilą też pan tak powiedział. A więc winszuję panu, był pan bardzo pilnym słuchaczem tego kursu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Następne pytanie zadadzą posłowie Andrzej Gawron, Agnieszka Górska oraz poseł Marek Polak z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Pytanie to będzie w sprawie wsparcia dla osób niepełnosprawnych w kwocie 1 mld zł. Skierowane jest do ministra rodziny i polityki społecznej. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pan minister Paweł Wdówik.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Andrzeja Gawrona o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AndrzejGawron">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Osoby z niepełnosprawnością to osoby, które oczekują, i powinny to mieć, takiego dodatkowego finansowego wsparcia od państwa. Takie osoby potrzebują większych środków chociażby na bieżące utrzymanie, na leki, na rehabilitację. I w zeszłym roku, w 2022 r., rząd przeznaczył prawie 38 mld właśnie dla tych osób, żeby mogły lepiej funkcjonować. A ostatnio ukazała się informacja, że będą dodatkowe środki, będzie dodatkowy 1 mld zł. Prosiłbym o więcej szczegółów na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Górska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AgnieszkaGórska">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Według przekazywanych w ostatnim czasie przez pana ministra Pawła Wdówika informacji wynika, że będą dodatkowe środki m.in. na wypożyczalnie technologii wspomagających. Są to technologie będące bezcennym wsparciem dla osób niepełnosprawnych, pozwalające na normalne funkcjonowanie, zwłaszcza w zakresie porozumiewania się oraz przemieszczania. Proszę o informację, gdzie powstaną tego typu wypożyczalnie. Czy ich lokalizacja będzie uwzględniała także mniejsze ośrodki poza aglomeracjami?</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#AgnieszkaGórska">Mnie osobiście cieszy fakt, że rząd Prawa i Sprawiedliwości przywiązuje ogromną wagę do tych spraw osób niepełnosprawnych, które potrzebują przecież nieustannie wsparcia. Dobrym kierunkiem jest również wzrost przeznaczanych środków, o których już mój przedmówca wspomniał, ale przypomnę, które wyniosły blisko 38 mld zł. Bo przecież w 2015 r. kwota ta wyniosła zaledwie 15 mld zł, to znacząca poprawa.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#AgnieszkaGórska">Moje drugie pytanie. Zastanawia mnie, jak wygląda sytuacja dotycząca centrów opiekuńczo-mieszkalnych, które tworzą się w całej Polsce, a na pewno potrzeby są jeszcze większe. Chodzi o informację, jakie jest zainteresowanie tymi inwestycjami, jakie są potrzeby w tym obszarze, a co już powstało. Chodzi o całą Polskę, ale może ze szczególnym uwzględnieniem również Mazowsza. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PawełWdówik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście nasz rząd od samego początku położył ogromny nacisk na zmianę sytuacji osób z niepełnosprawnościami. Ale w odróżnieniu od tego wszystkiego, co było przedtem, podeszliśmy do tematu systemowo, nie tylko wprowadzając dodatkowe środki finansowe, lecz także zmieniając różnego rodzaju rozwiązania w sposób, który odpowiada oczekiwaniom osób z niepełnosprawnościami, który odpowiada także dzisiejszym standardom, a zwłaszcza Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych ratyfikowanej w 2012 r. i pozostawionej samej sobie. My tę konwencję wdrażamy.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PawełWdówik">1 mld zł, o który tutaj padło pytanie, to są środki przeznaczone na podstawie zmiany ustawy budżetowej z października 2021 r. Ich celem jest zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami szans na pełny i równoprawny udział w życiu społecznym, zawodowym oraz w dostępie do rehabilitacji. Z tych środków sfinansowaliśmy pięć działań. Pierwszy program, który został sfinansowany, to jest program wspierający mieszkalnictwo, program „Samodzielność — Aktywność — Mobilność!”. On ma trzy moduły, to są trzy składowe programu dotyczące mieszkań i jeden dotyczący mobilności, czyli dotyczący zakupu samochodów. Wspomagane społeczności mieszkaniowe z budżetem 300 mln zł to jest realizacja postulatu podmiotowości oraz deinstytucjonalizacji. Kierunek, który Komisja Europejska pokazała, realizujemy bardzo skrupulatnie, bo wiemy, że deinstytucjonalizacja gwarantuje podmiotowość i niezależność osobom z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PawełWdówik">Dlatego uruchomiliśmy konkurs na tworzenie tzw. wspomaganych społeczności mieszkaniowych. Na konkurs wpłynęło 55 wniosków, 29 otrzymało pozytywną rekomendację komisji. Jutro lub najpóźniej w poniedziałek — bo do 13 lutego ma czas — zarząd ogłosi listę podmiotów, które otrzymały środki na stworzenie takich ośrodków. To jest działanie równoległe do — tu od razu odpowiem na drugie pytanie, o centra opiekuńczo-mieszkalne — dofinansowanych z funduszu solidarnościowego centrów opiekuńczo-mieszkalnych. Wspomagane społeczności mieszkaniowe są tworzone przez organizacje pozarządowe wspierające osoby z niepełnosprawnościami, natomiast centra opiekuńczo-mieszkalne, w pewien sposób analogiczne do wspomaganych społeczności mieszkaniowych, są tworzone przez samorządy. Tych centrów sfinansowaliśmy już 102, 20 z nich już działa, reszta jest w trakcie budowy.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PawełWdówik">Chcemy kontynuować ten program, on służy też temu, żeby osoby z niepełnosprawnościami mogły znaleźć mieszkanie ze wsparciem adekwatnym do potrzeb. Te rozwiązania tym się różnią od dotychczasowych, że zarówno WSM-y, jak i COM-y to są małe placówki, do kilkunastu osób, a równocześnie dają osobie z niepełnosprawnością wsparcie, jakiego ona potrzebuje, czasem nawet 24-godzinne. To jest drogie rozwiązanie, ale jedyne, jakie możemy w tej chwili wdrażać, żeby rzeczywiście zapewnić tym osobom pomoc, jakiej oczekują, i odpowiedzieć na tak bolesne pytania starzejących się rodziców: Co będzie z moim dzieckiem po mojej śmierci? To jest właśnie to miejsce.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PawełWdówik">Dwa pozostałe programy mieszkaniowe. „Dostępne mieszkanie” — program służy wsparciu finansowemu osób z niepełnosprawnością ruchową, które mają mieszkania niedostosowane architektonicznie, by mogły te mieszkania zmienić na takie, które będą umieszczone w blokach czy w miejscach bez barier. Wiemy dobrze, że mimo wprowadzenia ustawy o zapewnianiu dostępności Prawo spółdzielcze ciągle wymaga zgody co najmniej 50% mieszkańców na to, żeby zainstalować windę czy podnośnik. W związku z tym prościej jest dla osoby z niepełnosprawnością zamienić mieszkanie niż przeprowadzać często bezskuteczne namowy i prośby, by spółdzielnia zechciała takie rozwiązania likwidujące bariery wprowadzić. Tu dofinansowanie w przypadku poszczególnych lokalizacji jest zależne od ceny metra kwadratowego, dla Warszawy to jest ok. 120 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PawełWdówik">Powiedziałem mniej więcej połowę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, mamy jakieś względy czasowe…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PawełWdówik">Postaram się pospieszyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">…w związku z czym mam taką propozycję. Niech pan zostanie, posłuchamy dwóch następnych pytań i w drugiej części będzie pan dalej odpowiadał. Dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PawełWdówik">Dobrze, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Andrzej Gawron.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AndrzejGawron">Panie ministrze, dziękuję za te szczegółowe informacje. Myślę, że jeszcze będzie to szerzej opisane.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AndrzejGawron">Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jeden temat. Każde dodatkowe środki są ważne i możemy się cieszyć, że są przyznane, ale prosiłbym, aby chociaż w paru słowach pan minister powiedział o tym, jak zatrudniani są niepełnosprawni, bo żeby był pełnoprawny udział w życiu społecznym, zawodowym, to jest ważne, żeby mieli oni zatrudnienie i by środki, które są przeznaczone na dopłaty dla zatrudnionych niepełnosprawnych, mogły też być rewaloryzowane. Czy w tym roku taka rewaloryzacja też jest przewidziana?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">I drugie pytanie — pan Marek Polak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarekPolak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MarekPolak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję rządowi za nieustanną troskę o los osób z niepełnosprawnościami, a także emerytów i rencistów, którzy z racji swoich niedyspozycji i wieku powinni być objęci dodatkowym wsparciem ze strony państwa mającym na celu poprawę jakości, komfortu i godności ich życia w różnych obszarach. Chciałbym jednak zapytać, z jakich programów wsparcia mogą korzystać beneficjenci w ramach funduszu solidarnościowego, na które to przeznaczone zostały środki w wysokości ok. 1 mld zł. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, ponieważ ten punkt ma jakieś ramy czasowe, czy chcemy, czy nie chcemy, ma pan 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PawełWdówik">Kontynuuję informację na temat 1 mld zł. Myślę, że wszystkie poruszone przez państwa kwestie się tu zmieszczą.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PawełWdówik">Program „Mieszkanie dla absolwenta”, 150 mln zł, to jest program, którego celem jest ułatwienie wejścia na rynek pracy. Dofinansowujemy wynajem mieszkań dla osób z niepełnosprawnością przez 3 lata. Następny program, program samochodowy, budżet 250 mln zł — to jest bardzo duży budżet — jest nastawiony przede wszystkim na umożliwienie zakupu samochodów osobom najciężej niepełnosprawnym. Do tej pory było tak, że te pieniądze, jeżeli były — a w 2008 r. był taki program z PFRON-u — trafiały do osób lekko niepełnosprawnych. Zabrzmi to jak anegdota, ale powiem, że nawet niewidomi mogli kupić samochód. Natomiast my te pieniądze przeznaczamy dla osób na wózkach, które nie mogą z wózka zsiąść, muszą na nim się dostać do wnętrza samochodu. Dlatego te dofinansowania są duże, sięgają 85% ceny w przypadku pasażerów z niepełnosprawnością. To są dofinansowania rzędu 130 tys. zł do samochodu.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PawełWdówik">I program ostatni, ale wcale nie najmniej ważny, to program wypożyczalnia technologii wspomagających, budzący mnóstwo emocji, co jest o tyle zaskakujące, że on rzeczywiście najszerzej odpowiada na potrzeby osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, które do tej pory miały bardzo ograniczoną dostępność do wysokich technologii wspomagających, wysoko zaawansowanych, a więc i bardzo drogich. Ta wypożyczalnia nie jest wypożyczalnią, która ma wypożyczać chodziki. To jest wypożyczalnia, która ma wypożyczać wózki elektryczne za 50 tys. zł, których do tej pory nasi obywatele nie mogli w łatwy sposób pozyskać. Ma wypożyczać specjalistyczne urządzenia do komunikacji dla osób z autyzmem, dla osób niemówiących, gdzie oprogramowanie to są też dziesiątki tysięcy złotych. Będzie mieć jeden centralny magazyn, natomiast doradcy PFRON będą spotykać się z osobą niepełnosprawną w jej miejscu zamieszkania, dobierając najlepsze możliwe rozwiązania, chyba że ona sama będzie wiedziała, czego potrzebuje. Wtedy na zlecenie PFRON operator wypożyczalni będzie ten sprzęt dostarczał do miejsca zamieszkania, konfigurował, uruchamiał i pozostawiał osobie niepełnosprawnej. Idealnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Idealnie było, faktycznie, panie ministrze, ale przecież byśmy przedłużyli, jakby trzeba było.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo serdecznie dziękuję zadającym pytania.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zadadzą je posłowie Ewa Malik i Krzysztof Janusz Kozik. Będzie to pytanie dotyczące stanu zaawansowania prac przy budowie nowoczesnej strefy gospodarczej w Jaworznie. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan minister Grzegorz Piechowiak.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Ewę Malik o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#EwaMalik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Kołem zamachowym Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego ma być polska spółka ElectroMobility Poland, której zadaniem jest wykreowanie polskiej marki samochodów Izera. Izera to nowoczesny samochód elektryczny, który ma być produkowany na terenie JOG. Wokół nieruchomości przeznaczonej dla głównego inwestora zarezerwowano miejsce dla przyszłych jego dostawców, producentów komponentów, usługodawców.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#EwaMalik">Oto, czym jest Izera i cały Jaworznicki Obszar Gospodarczy. W tym regionie, który boryka się z problemami związanymi z transformacją energetyczną, wiele pracy już włożono w przygotowania, jednak do podjęcia są jeszcze inne bardzo ważne działania. W związku z tym mamy szereg pytań: Kiedy spółka ElectroMobility Poland zostanie dokapitalizowana środkami koniecznymi na zakup całego terenu w Jaworznie, tj. 118 ha, i będzie mogła rozpocząć budowę fabryki samochodów elektrycznych Izera? Czy jest możliwe, że wzorem innych realizacji, np. wodociągowych, inwestor lub gmina wybudują przyłącze, a Tauron lub inna spółka energetyczna odkupi gotową infrastrukturę i zasili strefę przemysłową w moce prądowe?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#EwaMalik">Panie Ministrze! W przypadku JOG w Jaworznie konieczne nakłady to ok. 250 mln zł. Czy miasto Jaworzno będzie mogło aplikować o te środki na inwestycje np. z Rządowego Funduszu Polski Ład lub z innych programów? I jeszcze jedno pytanie: Czy dla tak strategicznych obszarów inwestycyjnych państwa polskiego jak Jaworznicki Obszar Gospodarczy nie można by stworzyć szybkiej ścieżki do uzbrajania terenu w potrzebne media jak prąd, gaz, ciepło, woda?</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#EwaMalik">To na razie tyle pytań. W drugiej części kolejne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#GrzegorzPiechowiak">Szanowna Pani! Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawą utworzenia Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego na terenach znajdujących się w dyspozycji Lasów Państwowych było wprowadzenie przepisów umożliwiających pozyskanie przez miasto Jaworzno tytułu prawnego do przedmiotowej lokalizacji. Na podstawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych z dnia 23 lipca 2021 r. w lipcu 2022 r. doszło do zamiany nieruchomości leśnych między Lasami Państwowymi a miastem Jaworzno.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#GrzegorzPiechowiak">Po dokonaniu zamiany możliwe było rozpoczęcie formalnych prac zmierzających do przygotowania całego obszaru JOG, a w pierwszej kolejności dokonania wycinki drzew znajdujących się na jego terenie. Po uzyskaniu oraz uprawomocnieniu się decyzji środowiskowej z końcem stycznia br. Lasy Państwowe przystąpiły do prac polegających na wycince drzew i krzewów z obszaru JOG.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#GrzegorzPiechowiak">Proces przygotowania JOG na cele inwestycyjne jest procesem, który wymaga czasu oraz skoordynowania prac wielu podmiotów. Celem Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz miasta Jaworzno jest zapewnienie odpowiednich warunków do pozyskania nowych inwestorów, a to wymaga przygotowania odpowiedniej oferty inwestycyjnej, której niezbędnym elementem jest zapewnienie infrastruktury technicznej.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#GrzegorzPiechowiak">Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna oraz miasto Jaworzno od dłuższego już czasu prowadzą skoordynowane prace w zakresie opracowania koncepcji zagospodarowania terenu JOG, jego podziałów czy zaplanowania niezbędnej infrastruktury. Głównym zadaniem, które stoi obecnie przed miastem Jaworzno, jest budowa infrastruktury na terenie JOG, czyli przede wszystkim układu drogowego, systemu odwodnieniowego oraz sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Na uzbrojenie JOG w sieć wodociągowo-kanalizacyjną miasto Jaworzno w 2020 r. pozyskało już 100 mln zł dofinansowania z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#GrzegorzPiechowiak">Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna oraz miasto Jaworzno prowadzą także rozmowy i ustalenia w zakresie lokalizacji na terenie JOG inwestycji firmy ElectroMobility Poland planującej budowę pierwszej polskiej fabryki samochodów elektrycznych marki Izera. Ten projekt Izera wpisuje się w zasadniczy sposób w obszar JOG, a zrealizowanie tego projektu przyczyni się do rozwoju branży elektromobilności w Polsce oraz do wzmocnienia więzi kooperacyjnych w regionie poprzez wykorzystanie potencjału już funkcjonujących producentów sektora motoryzacyjnego. Obecnie prowadzone są również rozmowy z innymi inwestorami zainteresowanymi pozostałym obszarem JOG. Szacuje się, że JOG może przyciągnąć inwestycje, dzięki którym utworzonych zostanie ok. 12 tys. nowych miejsc pracy. Realizacja inwestycji na terenie JOG jest również ważnym elementem w procesie transformacji całego regionu, a w szczególności województwa śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#GrzegorzPiechowiak">Odpowiadając dosyć szczegółowo na pytania pani poseł, chciałem powiedzieć, że pierwsze dokapitalizowanie spółki miało miejsce w 2018 r. Spółka należy w 90% do Skarbu Państwa, a pozostałymi udziałowcami spółki są Enea, Energa Tauron i PGE. Taka decyzja leży oczywiście po stronie udziałowców. W dniu 30 września 2021 r. nastąpiło podwyższenie kapitału zakładowego spółki w drodze objęcia nowo wyemitowanych akcji spółki przez Skarb Państwa, który tym samym stał się większościowym akcjonariuszem spółki.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#GrzegorzPiechowiak">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące np. kwestii wodociągowych, czy inwestor lub gmina mogą wybudować to przyłącze, to chcę powiedzieć, że jedynie Tauron może wybudować przyłącze ze względu na to, że jest to duża infrastruktura. Co prawda planowany termin tej inwestycji to rok 2026, ale w przypadku gdyby inwestor rozpoczął wcześniej budowę fabryki, Tauron zadeklarował, że na czas budowy dostarczy odpowiednią ilość mocy.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#GrzegorzPiechowiak">Kwestia dotycząca infrastruktury i pytanie o to, czy są szanse na kolejne środki. Tak jak wspominałem, miasto Jaworzno otrzymało już 100 mln zł na ten cel, natomiast w przypadku ogłaszania kolejnych konkursów z funduszu inwestycji strategicznych Polski Ład będzie oczywiście możliwe ubieganie się o kolejne środki na uzbrojenie terenów pod przyszłą inwestycję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Janusz Kozik.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#KrzysztofJanuszKozik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#KrzysztofJanuszKozik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem zapytać, zadać takie już dosyć szczegółowe pytanie. Jakie są źródła finansowania zakupu nieruchomości i budowy fabryki polskiego samochodu elektrycznego marki Izera? Czy projekt budowy polskiego samochodu elektrycznego Izera został wpisany do umowy społecznej dotyczącej transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego oraz wybranych procesów transformacji województwa śląskiego? Jeśli nie, to kiedy będzie wpisany, zapewniając kluczowe źródła finansowania dla tej realizacji?</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#KrzysztofJanuszKozik">Kolejne pytanie. Czy Jaworzno jako gmina górnicza, na której terenach przez dziesięciolecia istniał przemysł ciężki, wydobywczy, wytwórczy, chemiczny, tworzący nowoczesny Jaworznicki Obszar Gospodarczy na terenach poprzemysłowych, może liczyć na wsparcie środkami z Funduszu Transformacji Śląska na prowadzenie koniecznych inwestycji w Jaworznickim Obszarze Gospodarczym? Kiedy takie możliwości się pojawią?</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#KrzysztofJanuszKozik">I jeszcze kolejne pytanie. Czy możliwe jest utworzenie preferencyjnych warunków dla pozyskiwania środków na inwestycje w infrastrukturę dla obszarów inwestycyjnych Jaworzno, Stalowa Wola, wskazanych jako strategiczne dla rozwoju państwa polskiego i wymienionych w ustawie z dnia 23 lipca 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych?</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#KrzysztofJanuszKozik">W związku z tym, że to są dość szczegółowe pytania, to prosilibyśmy ewentualnie o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#GrzegorzPiechowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#GrzegorzPiechowiak">Ustawa o Funduszu Transformacji Śląska 23 stycznia została podpisana przez pana prezydenta i została opublikowana w dniu 30 stycznia z 14-dniowym vacatio legis. Fundusz będzie realizował swoją misję m.in. poprzez udzielanie przedsiębiorcom, osobom fizycznym i jednostkom samorządu terytorialnego lub też organizacjom pozarządowym pożyczek, gwarancji, poręczeń, wsparcia, w tym w formach bezzwrotnych. Wsparcie finansowe przeznacza się m.in. na inwestycje, w tym inwestycje kapitałowe, więc oczywiście w mojej ocenie będzie możliwe wsparcie zarówno dla spółki, jak i dla jednostki samorządu terytorialnego, czyli dla Jaworzna. A więc tu możemy mówić o tym, że jest duża szansa, że te pieniądze trafią i będzie można dalej realizować tę inwestycję.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#GrzegorzPiechowiak">Ponieważ tych pytań było sporo, to odpowiemy szczegółowo na piśmie, dobrze? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Jaworzno w Górach Izerskich jeszcze…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie zada pan poseł Jarosław Zieliński z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie harmonogramu budowy drogi ekspresowej Białystok — Augustów — Raczki, a odpowie w imieniu ministra infrastruktury sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Rafał Weber.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan będzie zadawał od razu dwa pytania czy cały czas pan… Jak pan sobie życzy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JarosławZieliński">Jedno, to znaczy to, co przysługuje w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JarosławZieliński">Panie Ministrze! Rada Ministrów na wniosek pana premiera w dniu 13 grudnia 2022 r. podjęła specjalną uchwałę w sprawie budowy drogi ekspresowej S8 Białystok — Suwałki do węzła z drogą S61 w Raczkach.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#JarosławZieliński">Za tę specjalną, ważną decyzję, o którą dopominali się parlamentarzyści, samorządowcy, transportowcy i mieszkańcy województwa podlaskiego, uzasadnioną względami komunikacyjnymi, ale zwłaszcza względami bezpieczeństwa Polski, w imieniu mieszkańców województwa podlaskiego i własnym serdecznie chcę podziękować panu prezesowi Prawa i Sprawiedliwości Jarosławowi Kaczyńskiemu, panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu i rządowi.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#JarosławZieliński">Proszę o udzielenie w związku z tą uchwałą, panie ministrze, odpowiedzi na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#JarosławZieliński">Czy zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z 13 grudnia 2022 r. odcinek drogi ekspresowej Białystok — Augustów — Raczki został włączony już przez Ministerstwo Infrastruktury do „Rządowego programu budowy dróg krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.)”?</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#JarosławZieliński">Czy odcinek drogi ekspresowej Białystok — Augustów — Raczki, połączenie z drogą S61, będzie stanowił część międzynarodowej arterii komunikacyjnej Via Carpatia, zgodnie z pierwotną koncepcją, której patronował śp. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński, którą zresztą wskazuje opracowanie ekspertów w studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowym? Czy budowa tego odcinka ze względów komunikacyjnych, rozwojowych, a zwłaszcza militarnych, odnoszących się do bezpieczeństwa Polski, zwłaszcza wobec tego, co się ostatnio dzieje na Wschodzie, będzie miała charakter priorytetowy? A tak być powinno.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#JarosławZieliński">W jaki sposób powyższa uchwała Rady Ministrów zostanie uwzględniona w dotychczasowych planach przebudowy odcinka drogi nr 8 Białystok — Augustów, projektowanego wcześniej według parametrów drogi klasy GP?</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#JarosławZieliński">Jaki jest przewidywany harmonogram prac związanych z budową drogi ekspresowej Białystok — Augustów — Raczki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Faktycznie 13 grudnia poprzedniego roku Rada Ministrów przyjęła bardzo ważny dokument związany z inwestycjami drogowymi: „Rządowy program budowy dróg krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.). To historyczny pod względem inwestycyjnym dokument. To blisko 300 mld zł. Na tyle szacujemy inwestycje w drogi szybkiego ruchu, które zostaną wykonane w najbliższej perspektywie 10–12 lat. Jeszcze nigdy w historii żaden rząd nie przyjął tak obszernego, tak kompleksowego dokumentu inwestycyjnego. Cieszę się bardzo, że tutaj, na sali plenarnej, możemy porozmawiać o zadaniach, które w tym dokumencie są ujęte.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#RafałWeber">Jeżeli chodzi o rządowy program budowy dróg krajowych, to jego głównym założeniem jest dokończenie programu autostradowego. Mamy do ukończenia budowę autostrady A2 — A4 i A1 są już dokończone, pozostała nam autostrada A2 — a także dokończenie odcinka autostrady A18. To perspektywa, jeżeli chodzi o A2, najbliższych 2–3 lat, a jeżeli chodzi o A18 — tego roku. No i budowa pozostałych ciągów dróg ekspresowych w całym kraju.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#RafałWeber">Skupię się na województwie podlaskim, bo pytanie dotyczyło S8 między Białymstokiem a Raczkami. Trzeba powiedzieć, że jeżeli chodzi o województwo podlaskie, to zarówno S61, jak i S19, a także S16 to są trzy odcinki dróg szybkiego ruchu, które w ramach tego programu będą realizowane. Województwo podlaskie jako jedno z województw granicznych od strony wschodniej, będące również regionem granicznym Unii Europejskiej, musi być doinwestowane, tam komunikacja musi zostać poprawiona. Drogi szybkiego ruchu służą oczywiście głównie do ułatwień komunikacyjnych, też do podniesienia potencjału gospodarczego danych terenów, ale muszą mieć również charakter specyfiki reakcji w czasie zagrożenia. Dlatego rząd Prawa i Sprawiedliwości przykłada dużą wagę do inwestycji w Polsce wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#RafałWeber">Jeśli chodzi o odcinek drogi ekspresowej S8 Białystok — Raczki, to również na posiedzeniu Rady Ministrów 13 grudnia została przyjęta uchwała intencyjna. Może odczytam tę uchwałę. Ona jest bardzo krótka, ale w sposób bardzo precyzyjny wyraża intencje rządu. To uchwała w sprawie budowy drogi ekspresowej S8 Białystok — Suwałki:</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#RafałWeber">„Realizując założenia Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu, działając w celu zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego i poprawy dostępności komunikacyjnej kolejnych obszarów kraju, a także mając na względzie zapewnienie konkurencyjności, atrakcyjności inwestycyjnej i poprawę warunków życia społeczności lokalnej, uchwala się, co następuje:</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#RafałWeber">§ 1. Rada Ministrów ze względu na znaczenie w ruchu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym drogi Białystok — Augustów — Suwałki — granica państwa uznaje za zasadną budowę drogi ekspresowej S8 Białystok — Suwałki jako ciągu komunikacyjnego zapewniającego poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego i zwiększającego jakość usług transportowych w przewozie towarów i pasażerów.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#RafałWeber">§ 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia”.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#RafałWeber">Ta uchwała intencyjna jasno określa to, że rządowy program budowy dróg krajowych zostanie uzupełniony o ten odcinek drogi szybkiego ruchu. Uzupełnienie nastąpi wtedy, kiedy dokonamy strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, bo ta analiza środowiskowa jest niezbędnym elementem procesu przygotowawczego dla nowelizacji każdego programu inwestycyjnego. Jest taki obowiązek wynikający wprost z przepisów prawa i musimy ten obowiązek wypełnić, aby móc znowelizować rządowy program budowy dróg krajowych i wpisać w niego budowę odcinka drogi ekspresowej S8 Białystok — Suwałki.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#RafałWeber">Oczywiście też musimy, wpisując ten odcinek, zapewnić środki finansowe. Rząd Prawa i Sprawiedliwości, jeżeli chodzi o tworzenie takich programów, przyjął inną strategię niż nasi poprzednicy. Nasi poprzednicy mieli takie podejście: wpisanie niemalże wszystkich inwestycji bez zapewniania finansowania, tak że inwestycje były tylko i wyłącznie na papierze. Z ich realizacją były ogromne problemy. Natomiast minister Andrzej Adamczyk od samego początku przyjął zasadę, że jeżeli wpisujemy w program jakieś zadanie inwestycyjne, to musi mieć ono zapewnione finansowanie. I tego konsekwentnie od 2016 r. się trzymamy.</u>
          <u xml:id="u-103.10" who="#RafałWeber">Tak jak powiedziałem, „Rządowy program budowy dróg krajowych do 2030 r.” to perspektywa budowy ponad 2,5 tys. km dróg. Do każdego z odcinków jest przypisana konkretna kwota finansowa, która będzie uruchomiona wtedy, kiedy w przypadku tego odcinka będzie gotowość do ogłoszenia przetargów.</u>
          <u xml:id="u-103.11" who="#RafałWeber">Na początku tego roku w ramach programu uruchomiliśmy już przetargi na gotowe projekty, jeżeli chodzi o odcinki dróg ekspresowych S11 Bobolice — Szczecinek, S7 wylot z Warszawy, S74 w województwie świętokrzyskim, a także na projekt rozbudowy autostrady A2 Łódź — Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-103.12" who="#RafałWeber">Tak że program polega na wpisaniu inwestycji w realizację i zapewnieniu tej inwestycji finansowania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JarosławZieliński">Pan minister nie odpowiedział na postawione przeze mnie pytanie, więc bardzo proszę, żeby to uczynił na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#JarosławZieliński">Mam wątpliwości dotyczące kolejności działań, ocen oddziaływania na środowisko i wpisania planowanej drogi do rozporządzenia Rady Ministrów. Finansowanie jest zapewnione łącznie z tą drogą, o czym mówił pan premier Mateusz Morawiecki na konferencji tuż po posiedzeniu Rady Ministrów 13 grudnia, więc proszę, panie ministrze, to uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#JarosławZieliński">Jeszcze jedna sprawa, bardzo ważna w kontekście bezpieczeństwa. 19 maja 2016 r. Rada Ministrów przyjęła program budowy dróg krajowych w Polsce. Przyjęła tam m.in. budowę odcinka S16, o którym pan mówił, uzasadniając to tym — to jest w uzasadnieniu projektu tego dokumentu oraz w OSR-ze — że ten odcinek stanowić będzie znaczne ułatwienie, to jest cytat, dla transportu międzynarodowego, zwłaszcza dla kierunku Białoruś — polskie porty bałtyckie, Białoruś — obwód kaliningradzki. Czy pan dzisiaj podtrzymuje te argumenty, że ten odcinek jest priorytetowy, w kontekście tego uzasadnienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JarosławZieliński">Czy mamy budować korytarz Rosja — Białoruś? Panie…</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: No to pan się nie zgadza ze swoim rządem?)</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: No widzi pani, jaka demokracja.)</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo u nas jest demokracja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#RafałWeber">Szanowni Państwo! Korytarz polegający na budowie drogi ekspresowej S16 od Knyszyna do Ełku jest dla nas bardzo istotny. Istotny jest również dla nas korytarz polegający na budowie drogi ekspresowej S8 między Białymstokiem a Suwałkami. Oba korytarze będą realizowane, z tym że, tak jak mówię, w rządowym programie dróg krajowych w obecnym kształcie jest korytarz S16, a po uzupełnieniu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko zostanie do tego programu dodany również odcinek drogi ekspresowej S8.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#RafałWeber">Jeżeli chodzi o S16, to faktycznie będzie ona służyła do szybszego dostarczania różnych dóbr, różnych towarów, które będą dowożone nie tylko z Polski, ale i z południa Europy do portów bałtyckich, szczególnie do portów trójmiejskich. W tej chwili, od momentu ataku Rosji na Ukrainę, trasy przewozowe zupełnie się zmieniły. Mamy do czynienia z wyłączeniem tranzytu zarówno przez Ukrainę, jak i przez Białoruś. Polska bierze na siebie duży ciężar, jeżeli chodzi o ruch tranzytowy, ruch ciężki na osi północ — południe. I dlaczego ten ruch tranzytowy miałby się nie kończyć w portach nadbałtyckich, w polskich portach nadbałtyckich, w portach…</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Zieliński: Z Bałorusi?)</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#RafałWeber">Z południa Europy — z Turcji, z Bałkanów, z Węgier, z Mołdawii, ze Słowacji, z Austrii.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Zieliński: A napisaliście, że z Białorusi.)</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#RafałWeber">W tej chwili z tamtego kierunku w kierunku północnym trwa przewóz towarów. I dlaczego nie wykorzystać naszych portów, szczególnie w Trójmieście, w Gdańsku i w Gdyni, do tego, aby z nich eksportować towary w inne części świata? Przecież to proces całkowicie naturalny. Zależy nam na tym, żeby rozwijać polskie porty, dlatego w ten sposób musimy kształtować również system dróg szybkiego ruchu. Droga ekspresowa S16, zarówno na odcinku Knyszyn — Ełk, jak i na odcinku Ełk — Mrągowo — Olsztyn, do tego będzie służyła. Tak że jest potrzebne wzmocnienie portów trójmiejskich poprzez budowę tego układu komunikacyjnego, a tak jak powiedziałem, główna oś transportu z Europy Południowej — z Europy Południowej, nie z Europy Wschodniej — w tej chwili jest kierowana przez Polskę. Tak że musimy ten ruch w dużej części kanalizować i sprawić, aby kończył swój bieg w polskich portach nadbałtyckich.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#RafałWeber">Oczywiście na pytania szczegółowe, które zadał pan poseł w kontekście choćby strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i tego, co dalej z przebudową drogi nr 8 między Białymstokiem a Augustowem, odpowiem na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie to kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie efektów programów rządowych dedykowanych wspieraniu samorządów w realizacji zadań na rzecz rodzin, seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Joannę Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JoannaBorowiak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Rząd Prawa i Sprawiedliwości jest pierwszym rządem, który prowadzi kompleksową politykę prorodzinną. Aktywna polityka wobec rodziny to nasz priorytet. Najlepszym potwierdzeniem tego jest wciąż rosnące finansowanie polityki rodzinnej. Od 2015 r. to już blisko 230 mld zł, w roku bieżącym to 116 mld zł. Proponowane od 2015 r. rozwiązania i wdrażane programy społeczne są dowodem kompleksowego i konstruktywnego podejścia do wychodzenia naprzeciw potrzebom rodzin na każdym etapie ich funkcjonowania, od narodzin dziecka, poprzez wprowadzanie ułatwień dla rodziców w zapewnieniu opieki nad potomstwem i podejmowaniu decyzji o powrocie do pracy zawodowej, a co za tym idzie, wspieranie rodziców w łączeniu życia zawodowego i rodzinnego, aż po godne życie seniora — aktywnego i realizującego swoje zainteresowania i pasje.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#JoannaBorowiak">Równolegle wspieramy samorządy, wspieramy Polskę lokalną. Rząd czyni to w wielu obszarach w istotny sposób, także poprzez kierowanie dofinansowania realizacji programów społecznych służących poprawie jakości życia, aktywizacji, opiece. Na tym polu Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej może pochwalić się znaczącymi rezultatami dobrej współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego, co znajduje swoje odzwierciedlenie w konkretnych danych oraz realizowanych przedsięwzięciach i inwestycjach. Na przykład zwiększono w sposób skokowy liczbę domów i klubów seniora. Liczby mówią najlepiej: 2015 r. — 99 takich domów i klubów, dziś — ponad 1100. Rośnie systematycznie liczba miejsc opieki dla dzieci do lat 3 w ramach programu „Maluch+”. Co roku zwiększane było dofinansowanie, aż do 5,5 mld na chwilę obecną. Liczba miejsc opieki dla dzieci do lat 3 w 2015 r. to 80 tys., dzisiaj to 230 tys. Należy zauważyć, że formuła programu „Maluch+” i znacząco zwiększone finansowanie to istotne wsparcie dla samorządów w tworzeniu miejsc opieki dla dzieci do lat 3. Inne przykłady to budowa centrów opiekuńczo-mieszkalnych wraz z wyposażeniem czy inwestycje realizowane w ramach programów rządowych w samorządach, takie jak np. wielopokoleniowe centra aktywności dla mieszkańców, od malucha do seniora. Konsekwentnie i skutecznie wprowadzane są także rozwiązania prawne oraz realizowane są programy mające na celu wspieranie rodziny w jej codziennym funkcjonowaniu. Rodziny z dziećmi mogą liczyć na wsparcie finansowe oraz pomoc w godzeniu ról rodzicielskich i zawodowych już od początku naszych rządów, dzięki takim programom jak program „Rodzina 500+”, „Dobry start” czy wspomniany już „Maluch+”.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#JoannaBorowiak">Na szczególne odnotowanie zasługują programy wsparcia osób w jesieni życia czy też trzeciej młodości, jak lubią mówić o sobie seniorzy. Seniorzy otrzymują wsparcie finansowe w formie podwyższanych sukcesywnie świadczeń oraz wypłacanych dodatkowych emerytur trzynastej i czternastej. Nie można nie odnotować licznych programów dla tej grupy, takich jak „Aktywni+”, „Opieka 75+” czy wspomniany już przed chwilą program „Senior+”, które pozwalają seniorom na realizowanie aktywności, na które nie mogli sobie pozwolić, pracując zawodowo i służąc rodzinie. 60 mln rocznie na realizację programu „Senior+” to istotna zachęta dla tworzących te miejsca samorządów, które dzięki temu mogą wychodzić naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom swoich najstarszych mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#JoannaBorowiak">Osobom z niepełnosprawnościami oferowana jest pomoc dzięki realizowanym i systematycznie rozwijanym programom, takim jak „Asystent osoby niepełnosprawnej” czy „Opieka wytchnieniowa”. Wszystkie wspomniane działania to z jednej strony formy wsparcia rządu tworzącego regulacje i zabezpieczającego środki finansowe na ich realizację, z drugiej zaś wyjście naprzeciw potrzebom mieszkańców i samorządów, które realizują te zadania na poziomie gmin i powiatów. Moduły programów rządowych wspierają samorządy w realizacji ich zadań dla lokalnej społeczności, zgodnie z najlepszą wiedzą władz samorządowych o tych potrzebach. Na tych właśnie filarach osadza się dobra współpraca rządu i samorządu. My to potrafimy robić i robimy. Modelowe przykłady tej współpracy powstały i powstają w gminach, służąc ich mieszkańcom.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#JoannaBorowiak">Pani Minister! Uprzejmie proszę o przedstawienie informacji o efektach programów rządowych dedykowanych wspieraniu samorządów w realizacji zadań na rzecz rodzin, seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MałgorzataGosiewska">Chciałabym bardzo serdecznie przywitać Młodzieżową Drużynę Pożarniczą OSP Chodenice oraz grupę z Bochni — gości, którzy przebywają u nas, na galerii na zaproszenie pana posła Stanisława Bukowca.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MałgorzataGosiewska">Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#MałgorzataGosiewska">A teraz uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi panią minister rodziny i polityki społecznej Marlenę Maląg.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#MałgorzataGosiewska">Pani minister, pani mównica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MarlenaMaląg">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Panie i Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! Przejmując odpowiedzialność za losy państwa, zaproponowaliśmy nowy rodzaj polityki. Polityki, która nie odwraca oczu od problemów społecznych, która przywróciła godność ludziom pracy, kładąc kres groszowym wynagrodzeniom, która pojęcie solidarności międzypokoleniowej z pustego sloganu przekuła w konkretne rozwiązania adresowane do osób starszych i potrzebujących. To wreszcie polityka, która przestała traktować rodziny jako tło. Jesteśmy rządem odpowiedzialnym, dzięki któremu rodziny otrzymały należyte im miejsce i wsparcie w polskim państwie. Konsekwentnie tworzymy przestrzeń prawną rozwiązującą problemy dnia codziennego. Choćby wczoraj Wysoka Izba pochyliła się nad nowelizacją Kodeksu pracy, która wprowadziła liczne nowe, oczekiwane rozwiązania dla rodziców, aby mogli oni łączyć pracę zawodową z życiem rodzinnym.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#MarlenaMaląg">Priorytetem naszej polityki są programy społeczne, których rolą jest wspieranie samorządów w realizacji ich zadań na rzecz rodziny, seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami. Za nowym spojrzeniem na politykę społeczną idą konkretne liczby, konkretne przykłady. Wsparcie dla rodzin od 2015 r. osiągnęło poziom bliski 310 mld zł. Na rozwiązania dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów przeznaczamy tylko w tym roku kwotę ponad 37 mld zł. Dla porównania, w roku 2015 nie było to nawet 16 mld zł. Na programy adresowane do seniorów tylko w tym roku, w roku 2023, przeznaczamy ponad 70 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#MarlenaMaląg">Rządy Zjednoczonej Prawicy wprowadziły szeroką ofertę instrumentów wsparcia rodzin. To nasz sztandarowy program „Rodzina 500+”, „Dobry start”, rodzinny kapitał opiekuńczy, dopłaty do opieki żłobkowej, program „Maluch+”, który cały czas się rozwija. Na nasz sztandarowy program „Rodzina 500+” przeznaczyliśmy ponad 216 mld zł. Kolejne programy: „Dobry start” to 6,6 mld zł, rodzinny kapitał opiekuńczy — to wydatkowane już 3,5 mld zł. Pani poseł wspomniała program „Maluch+”, który wspiera samorządy, który daje możliwość samorządom, aby w każdej gminie w Polsce powstała opieka żłobkowa do 3. roku życia. Tak jak było już powiedziane, dzisiaj mamy ponad 230 tys. miejsc opieki żłobkowej. Planujemy utworzyć kolejne 100 tys. miejsc; na ten cel przeznaczone jest 5,5 mld. To po to, aby wspierać rodziców.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#MarlenaMaląg">Bardzo ważne: pomoc społeczna. To pomoc społeczna, którą realizujemy razem z samorządami. Szanowni państwo, rząd nie zapomina o wsparciu samorządów w ich realizacji wsparcia pomocy społecznej. W latach 2018–2022 było to ponad 5 mld zł na domy pomocy społecznej, na środowiskowe domy samopomocy, na usługi opiekuńczo-specjalistyczne. W sumie na te trzy działania przeznaczone jest ponad 8,5 mld zł. Zwiększamy także kryteria, aby więcej osób mogło z tego korzystać.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#MarlenaMaląg">Kolejnym pakietem wsparcia w ramach solidarności międzypokoleniowej jest pakiet wsparcia dla seniorów. To zarówno program „Aktywni+”, gdzie w realizację mogą się włączyć, wspólnie z NGOs, samorządy, jak i program „Senior+”. Tak jak pani poseł przypomniała, to blisko 1100 miejsc. Możemy śmiało powiedzieć, że w tym roku jest to już 1200 placówek, które świadczą takie usługi. To także „Korpus wsparcia seniorów” czy program „Opieka 75+”. Program „Aktywni+” ma budżet roczny wysokości 40 mln zł. Na najbliższe 5 lat zabezpieczone środki to 200 mln zł właśnie dla naszych drogich seniorów. Program „Senior+” — rocznie 60 mln zł, czyli 300 mln na 5 lat. Środki są wydatkowane, zadania są realizowane przez samorządy. Nam zależy na dobrej współpracy z samorządami, bo samorządowcy wiedzą, jakie są potrzeby na ich terenie.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#MarlenaMaląg">Bardzo ważną formą wsparcia jest program „Korpus wsparcia seniorów”. Program ten został uruchomiony w bardzo trudnym czasie, kiedy wybuchła pandemia koronawirusa, kiedy była potrzebna opieka, kiedy seniorów zachęcaliśmy do pozostawania w domu. Wtedy powstał ten program, z infolinią, ze wsparciem seniorów, a dzisiaj został rozbudowany. Tylko w tym roku mamy 50 mln zł na dodatkowe wsparcie, m.in. na zakup opasek bezpieczeństwa dla seniorów. We współpracy z rządem realizują to samorządy, za co pięknie dziękujemy, bo we współpracy tworzą się piękne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#MarlenaMaląg">Kolejny program — „Opieka 75+” — to program dedykowany samorządom dla wsparcia usług opiekuńczych przede wszystkim w mniejszych miejscowościach, do 60 tys. Również na ten program w tym roku przeznaczamy 50 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#MarlenaMaląg">Bardzo ważne są działania na rzecz osób niepełnosprawnych. Wspomniałam już, jakie środki na ten cel przeznaczamy globalnie. Ale warto też pokazać, jakie nowe programy są realizowane przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dzięki zabezpieczaniu dodatkowych środków, dodatkowego wsparcia rządowego. To program „Samodzielność — Aktywność — Mobilność!”, 80 mln zł. Dzięki temu programowi powstają programy, które przede wszystkim pozwalają na włączenie i realizację konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, tego, czego oczekują i osoby niepełnosprawne, i ich opiekunowie: prawa do godnego, niezależnego życia. I my, poprzez programy, poprzez rozwiązania, które wprowadzamy, to realizujemy.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#MarlenaMaląg">Dla samorządów, szanowni państwo, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych tylko w roku 2023 przeznacza blisko 2 mld zł na programy, które realizują samorządy powiatowe, samorządy województw. I one decydują na poziomie uchwał samorządu powiatowego, samorządu województwa, na jakie cele te środki będą rozdysponowane. Ale tam też są zabezpieczone zwiększone środki na funkcjonowanie warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywności zawodowej, bo te programy są bardzo potrzebne dla wsparcia osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#MarlenaMaląg">I sztandarowe programy, które rząd Prawa i Sprawiedliwości, Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło — tego nie było, szanowni państwo, przed rokiem 2016.</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#MarlenaMaląg">My możemy opowiadać, czy świadczenia są wysokie, czy niskie, ale staramy się przede wszystkim zmieniać rzeczywistość, oblicze osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-113.13" who="#MarlenaMaląg">Osobiście spotykam się z opiekunami, którzy podkreślają, co jest najważniejsze. Mówią w ten sposób: Pani minister, nie rozmawiajmy o wysokości świadczeń, rozmawiajmy przede wszystkim o tym, w jaki sposób będziemy wdrażać Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych. To jest przede wszystkim spojrzenie na włączenie tych osób w przestrzeń życia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-113.14" who="#MarlenaMaląg">Szanowni Państwo! Fundusz Solidarnościowy…</u>
          <u xml:id="u-113.15" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Ukradliście!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarlenaMaląg">Pani Poseł! Niech pani się zastanowi, co pani mówi.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MarlenaMaląg">Fundusz Solidarnościowy. Trzy programy. Ich nie było, Platforma Obywatelska i PSL ich nie wprowadziły, pomimo że pani poseł twierdziła, że takie programy były, wspierały. Ciekawe gdzie. Przede wszystkim asystencja osób niepełnosprawnych. W tym roku budżet na asystencję to 505 mln zł. W ubiegłym roku był porównywalny. To program dedykowany zarówno samorządom, jak i organizacjom pozarządowym, trzeciemu sektorowi, w ramach którego wspiera się samorządy, aby ta opieka była kompleksowa, systemowa, aby każdy, kto tej opieki potrzebuje, mógł ją uzyskać. Wsparcie wytchnieniowe, jakże potrzebne opiekunom osób z niepełnosprawnościami. To wsparcie wytchnieniowe realizujemy, poprzez program, z Funduszu Solidarnościowego. Środki zabezpieczone na ten rok to 150 mln zł. I tworzenie centrów opiekuńczo-mieszkalnych, czyli miejsc odpowiedniej opieki dziennej i całodobowej dla osób niepełnosprawnych. Tych centrów w Polsce… Podpisaliśmy już umowy na 102 centra. Część z tych centrów już funkcjonuje. Zabezpieczono budżet nie tylko na inwestycje, ale także na funkcjonowanie, na utrzymanie, bo to jest właśnie ta dobra współpraca z samorządami.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#MarlenaMaląg">Szanowni Państwo! My nie mówimy, że będziemy robić, że będziemy czegoś szukać, że nie mamy guzików, że ceny są niskie, wysokie. My realizujemy rzeczywistą politykę prorodzinną, szeroko rozumianą, politykę wsparcia rodzin z małymi dziećmi, wsparcia seniorów, wsparcia osób niepełnosprawnych. I przede wszystkim tę politykę będziemy realizować nadal. Państwo wielokrotnie podważacie realizowane przez nas programy. Dlaczego? To jest sygnał do tego, co chcecie zrobić, jeśli, nie daj Boże, przejęlibyście władzę. Zlikwidowalibyście te programy.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#MarlenaMaląg">Szanowni Państwo! Przede wszystkim dobra współpraca z samorządami dzięki zabezpieczeniu środków rządowych pozwala realizować bardzo ambitne cele — które dalej będziemy realizować. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani minister, za wystąpienie, ale przede wszystkim dziękuję za te wszystkie działania realizowane i przygotowywane przez ministerstwo pod pani kierownictwem.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MałgorzataGosiewska">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#MałgorzataGosiewska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zapisać się do głosu?</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#MałgorzataGosiewska">Ponieważ do dyskusji zgłosiło się ponad 50 osób, wyznaczam czas na zabranie głosu na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#MałgorzataGosiewska">Jako pierwsza zabierze głos pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Państwo Ministrowie! Na początek chciałam bardzo serdecznie podziękować pani poseł Joannie Borowiak za przygotowanie, wniesienie tego bardzo ważnego tematu, tematu pomocy samorządom w ich zadaniach własnych. To opieka nad osobami starszymi, opieka nad rodziną, wszystkie te społeczne programy, które samorządy prowadzą w ramach zadań własnych. Rząd Prawa i Sprawiedliwości mocno te zadania wspiera. To jest też okazja, żeby samorządy, które nie korzystają z tej pomocy, mogły się o tym dowiedzieć, bo czasami niektóre samorządy albo o tym nie wiedzą, albo po prostu tylko z tego nie korzystają.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#BarbaraBartuś">W tym kontekście mam osobiste podziękowania dla pani minister. Jak dzisiaj usłyszałam, rząd Prawa i Sprawiedliwości ma szczęście do ministrów rodziny i polityki społecznej. Piękne programy są realizowane. Podziękowania od organizacji pozarządowych za programy kierowane do organizacji pozarządowych, jak „Aktywni+”, rozpoczął się nabór, czy „Opieka wytchnieniowa”, nabór się zakończył.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#BarbaraBartuś">Szanowni Państwo! To jest bardzo duża pomoc, pomoc w terenie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Pani Marszałek! Pani Minister! Pani wystąpienie to po prostu kłamstwa i tupet. Kit, po prostu kit.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">A teraz prawda. Program „Senior — WIGOR” to dzisiaj wasz program „Senior+”.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Proszę nie krzyczeć, mikrofon jest.)</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Nasz program „Maluch” to wasz program „Maluch+”.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale dużo lepszy.)</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Work-life balance wdrażacie 7 miesięcy za późno…</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">…i jeszcze dajecie 70% zasiłku na urlopie rodzicielskim. Nasz urlop rodzicielski to rok, a jeśli chodzi o urlop ojcowski, to było 100%. Mało tego, nasze darmowe podręczniki. Nie pamiętacie? Wasz „Dobry start”. „Rodzinny kapitał opiekuńczy” — zabrała pani 50% dofinansowania zatrudnienia niań. Zlikwidowaliście „Mieszkanie dla młodych”.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#komentarz">(Poseł Violetta Porowska: Nędza+.)</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Jak można tworzyć program i coś zabierać?)</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Korzystało z tego 220 tys. młodych polskich rodzin. Wasz sztandarowy program „Rodzina 500+” — 18 tys. Szanowni państwo, według waszych prognoz miało się urodzić 371 tys. dzieci. Ile się urodziło w ubiegłym roku? 305 tys. dzieci. To mniej, niż byłoby, jakby nie było tego programu. To jest skandal!</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tu nie chodzi o spór historyczny, tylko o te działania, które powinny być i są podejmowane. Pani minister, zgoda, polityka państwa musi służyć prawu do godnego i niezależnego życia. Czy prawem do godnego i niezależnego życia jest to, że rząd nie może wydać stanowiska w sprawie emerytur stażowych, ważnego dla 400 tys. zasłużonych ludzi, którzy długo pracują? Czy to jest polityka prowadząca do godnego życia, kiedy dofinansowanie turnusu rehabilitacyjnego odbywa się co 3 lata, bo nie ma wystarczających środków finansowych? Czy to jest prawo do godnego życia, kiedy czeka się do specjalisty, zwłaszcza czekają seniorzy, do kardiologa 0,5 roku, 7 miesięcy, 2 lata? Jest jeszcze wiele obszarów, w przypadku których musimy wspólnie poszukiwać lepszego rozwiązania. Zgoda co do tego, co było podejmowane, ale przed nami jeszcze wiele wyzwań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JacekProtasiewicz">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! W szczególności mówię do pani minister. Gratuluję dobrego samopoczucia. Jest świetnie.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Dziękujemy bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#JacekProtasiewicz">Jest tak świetna polityka społeczna, wsparcia rodziny, że w zeszłym roku w Polsce urodziło najmniej dzieci od czasu II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To konsekwencja rządów Platformy.)</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#JacekProtasiewicz">Jest tak świetnie, że liczba samobójstw wśród dzieci i młodzieży w zeszłym roku wyniosła 156, czyli prawie co drugi dzień, statystycznie rzecz biorąc, jakiś młody człowiek w Polsce odbiera sobie życie. Takich prób było ponad 2 tys., czyli statystycznie, średnio pięcioro dzieci bądź nastolatków próbuje odebrać sobie życie za waszych wspaniałych rządów. I wreszcie, rządzicie już 7 lat i ciągle nie ma rozwiązanego problemu zakazu pracy dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Tylko obietnice i obietnice. Rozumiem, że pani może powiedzieć: to nie mój resort. Ale przecież sama pani powiedziała rok temu, że według strategii demograficznej mieszkanie jest kluczowym elementem w przypadku dzietności i zakładania rodzin. A gdzie jest program dotyczący 100 tys. mieszkań? Ile z tego zrealizowano? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#GrzegorzBraun">Ratuj się kto może, kiedy rząd Zjednoczonej łże-Prawicy przychyla nieba Polakom. Średnia wieku skrócona o 2 lata w ostatnich sezonach. Tak, od czasu zakończenia II wojny światowej rodzi się najmniej, a umiera najwięcej Polaków. Zgony nadmiarowe — 0,25 mln.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan się naczytał Sputnika.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#GrzegorzBraun">I ta statystyka rośnie, bo przecież ludzie niezdiagnozowani, bo zamknięci, bo leczeni przez klamkę, przez telefon, niezdiagnozowani w porę w roku 2020, 2021, nieleczeni teraz umierają statystycznie nadmiernie częściej niż by to wynikało z wcześniejszych przewidywań. I to jest wasz największy antypolski, antyrodzinny program, który wdrożyliście: zamykanie Polaków pod pretekstem walki z mniemaną pandemią, lockdowny, szprycowanie, dzielenie rodzin…</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Do tego spektaklu propagandowego pani minister brakowało tylko Janusza Kowalskiego i jego oklasków, bo rzeczywiście obecna władza prowadzi bardzo intensywny program wspierania rodzin, ale konkretnie swoich rodzin. Nazywa się to: PiS na swoim. Celem jest zagwarantowanie różnego rodzaju funkcjonariuszom i rodzinom sutych posad w spółkach i urzędach. To wszyscy widzimy. Już nawet w reklamówkach wynoszą wasi te pieniądze, tak jak w przypadku programu willa+. Rzeczywiście ten program działa.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: W nogach od stołu.)</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Reklamówki z Biedronki i nogi od stołu. To pan chciał powiedzieć?)</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#MirosławSuchoń">W Polsce rośnie rozwarstwienie społeczne. Wynagrodzenie, emerytury i renty nie starczają na to, żeby kupić podstawowe artykuły do życia. Ale jest grupa uprzywilejowanych politycznie funkcjonariuszy związanych z układem PiS, którzy zarabiają miliony. Żadna grupa społeczna nie rosła w Polsce w ostatnich 7 latach tak szybko jak grupa milionerów z Prawa i Sprawiedliwości. Chodzi wam wyłącznie o prawo do życia w luksusie dla rodzin nominatów PiS. O ile wzrosło to rozwarstwienie społeczne, pani minister? Niech pani powie prawdę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Violetta Porowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#ViolettaPorowska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pani minister, wielkie podziękowania i gratulacje za tak sprawnie i w sposób zdywersyfikowany wdrożony program opieki nad dziećmi do lat 3.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech żyje!)</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#ViolettaPorowska">Pamiętamy te czasy, kiedy o miejsce w żłobku trzeba się było wręcz bić. Platforma przez 8 lat swoich rządów nie zrobiła nic, by polskim rodzinom, polskim rodzicom ułatwić opiekę nad maluchami.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Wstydźcie się teraz.)</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#ViolettaPorowska">Przypomnijmy, że w 2015 r., gdy rząd PO-PSL schodził ze sceny — daj Boże, by nigdy nie wrócił — tylko w 26% gmin w Polsce była jakakolwiek instytucja opieki nad dziećmi do lat 3.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#ViolettaPorowska">Wyobrażacie to sobie z dzisiejszej perspektywy? 74% polskich gmin nie miało żadnej opieki nad małymi dziećmi. Dziś ponad połowa polskich gmin, tj. 55%, ma instytucje opieki. Najczęściej są to żłobki.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak cudownie.)</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#ViolettaPorowska">Tu też warto dokonać porównania. W roku 2015 było 519 samorządowych żłobków, a dziś jest ich 1221.</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Niemożliwe.)</u>
          <u xml:id="u-129.11" who="#ViolettaPorowska">Bardzo dziękuję, pani minister. Cała Polska pani dziękuje.</u>
          <u xml:id="u-129.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-129.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-129.14" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Jarosław!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Od 7 lat zasłanialiście się reformą orzecznictwa i nie realizowaliście wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Hańba!</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Od 7 lat zasłanialiście się orzecznictwem, zmianą orzecznictwa. Dzisiaj to zmieniliście. Teraz zasłaniacie się konwencją i dalej nic nie robicie. Obiecujecie projekt ustawy o wyrównywaniu szans. Wydaliście na to 10 mln, a ustawy nie ma.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Obiecujecie, że będzie przed wyborami, czyli nie będzie jej w ogóle. Hańba!</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Opieka wytchnieniowa. Jeszcze 2 lata temu można było skorzystać z opieki wytchnieniowej, oddać dziecko na czas choroby czy leczenia do stałej placówki na 14 dni. Nie ma. Tak zmieniliście przepisy, że od roku po prostu nie istnieje opieka wytchnieniowa, nie ma gdzie zostawić dzieci do 16. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-131.8" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Asystencja osobista. Likwidujecie asystencję systematycznie dla dzieci do 16. roku życia: z 720 godzin na 360 godzin rocznie. A teraz zapowiadacie, że do 16. roku życia dzieci nie będą miały żadnej asystencji. Taka jest wasza polityka po prostu.</u>
          <u xml:id="u-131.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-131.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MałgorzataGosiewska">Proszę nie krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Gdyby panią to bolało, toby pani krzyczała.)</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#MałgorzataGosiewska">Panią to chyba wszystko boli cały czas.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Matysiak, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałabym poruszyć kwestię osób, które zmagają się z chorobami otępiennymi. One, jak pani minister wie, nie są w stanie same walczyć o poprawę swojej sytuacji, nie przyjadą na protest, nie zabiorą głosu. Ich opiekunowie nie odejdą od łóżek i nie zostawią swoich bliskich. Właśnie tutaj musi pomóc państwo. Opiekunowie nieformalni w wielu przypadkach są zostawieni sami sobie, brakuje im podstawowej wiedzy na temat tego, jak opiekować się chorymi seniorami. Często muszą zdobywać informacje na własną rękę i nie wszystko jest dla nich takie oczywiste, dlatego potrzebne jest systemowe wsparcie, wiedza i szkolenia.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PaulinaMatysiak">Pani Minister! Ani w 2021 r., ani w 2022 r. nie udało się rozstrzygnąć zadania konkursowego na szkolenia dla opiekunów nieformalnych osób starszych z chorobami otępiennymi, w tym z chorobą Alzheimera.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PaulinaMatysiak">Pani Minister! Jaka jest pewność, że w tym roku to zadanie zostanie pozytywnie rozstrzygnięte i opiekunowie dostaną szkolenia?</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#DobromirSośnierz">310 mld dla rodzin, wspieranie, solidarność — czego my tu nie słyszeliśmy? Rząd za każdym razem, gdy wydaje nasze pieniądze, wypina pierś i oczekuje oklasków, ale to nie są wasze pieniądze — to są pieniądze, które zabraliście obywatelom. Te pieniądze nie biorą się znikąd. Rząd nie ma żadnych pieniędzy, ma tylko rewolwer, który przykłada do głowy podatnika i mówi: daj na niepełnosprawnych, na matki, na coś tam, na coś tam. Skąd wy to macie? Skąd macie pieniądze dla rodzin? Zabieracie je właśnie tym rodzinom w podatkach bezpośrednich, pośrednich albo w podatku inflacyjnym, jak jest w tej chwili. Zapłatą za taką politykę gospodarczą jest właśnie inflacja.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#DobromirSośnierz">Ale jeśli rząd jest zły, to opozycja jest jeszcze gorsza, bo po raz kolejny słyszymy, że jak dojdziecie do władzy, to dacie więcej pieniędzy na wszystko, czytaj: macie jeszcze większą giwerę, którą przyłożycie do głowy podatnika, i wyciśniecie z podatników te pieniądze, których nie udało się wycisnąć temu rządowi. To jest hańba, to jest wstyd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zapytałem mojego przyjaciela Łukasza, który od wielu, wielu lat jest przykuty do wózka, czy w ciągu ostatnich lat jego życie jakoś się poprawiło, czy w ciągu ostatnich lat poprawiło się życie osób z niepełnosprawnościami. Łukasz powiedział: PR mają dobry, ale robią bardzo niewiele. Zobacz, ile jest protestów opiekunów, zobacz, ile jest zbiórek na leczenie, jak bardzo rośnie liczba tych zbiórek.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MichałGramatyka">Powiedział, żebym zadał dwa pytania. Pierwsze pytanie: Jak wygląda kwestia ratyfikacji protokołu fakultatywnego konwencji ONZ do spraw osób z niepełnosprawnościami? Ile lat musimy jeszcze na nią czekać?</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#MichałGramatyka">Drugie pytanie: Kiedy zostanie zrealizowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie podziału opiekunów na tych, którzy opiekują się osobami, których niepełnosprawność powstała przed ukończeniem przez nich 18. roku życia, i tych, którzy opiekują się niepełnosprawnymi po 18. roku życia? Przecież wiele lat czekamy na realizację tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ramach programu rozwoju rodzinnych domów pomocy społecznej ze środków centralnych dofinansowano zadania samorządów mające na celu zwiększenie oferty wsparcia dla osób starszych z niepełnosprawnością, w tym uwzględniono dofinansowanie, jeśli chodzi o koszty pobytu osób skierowanych do RDP ponoszone przez gminy. W pierwszej edycji programu w 2022 r. wsparcie finansowe uzyskały wszystkie gminy, które wystąpiły o środki.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WaldemarAndzel">Chciałbym także dopytać o najnowszy program: „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”. Kiedy w lokalnych ośrodkach pomocy społecznej będą przyjmowane wnioski od osób chcących skorzystać z tego programu? Proszę o przedstawienie szczegółów programu na bieżący rok.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#WaldemarAndzel">Chciałem bardzo podziękować pani minister, która powiedziała, co w tej kwestii robi rząd Prawa i Sprawiedliwości, bo robi bardzo dużo na rzecz polityki społecznej, a także na rzecz wsparcia samorządów. Nie zakrzyczy tego totalna opozycja. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Pani marszałek, mównicę trzeba obniżyć.)</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo śmieszne, panie pośle. Ale to śmieszne było, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, jeśli chce pan sobie porozmawiać, to proszę opuścić salę. Tam może pan sobie dyskutować. Tu obowiązują zasady.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak taki mądry jesteś…)</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, proszę zaczynać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Skoro jest tak pięknie, tak super, tak wspaniale, to proszę mi powiedzieć: Dlaczego przychodzą do nas opiekunowie osób z niepełnosprawnościami? Czemu te osoby przychodzą i pytają, dlaczego wyrok trybunału dotyczący świadczeń dla osób niepełnosprawnych, a raczej dla ich opiekunów, nie jest zrealizowany? Czemu pytają o to, dlaczego nie ma asystenta dla osoby z niepełnosprawnością, bo konkurs znowu się skończył, znowu jest przerwa i znowu nie mogą wyjść do pracy, bo nikt poza rodzicami nie może im pomóc?</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#MonikaRosa">Opiekunowie osób starszych, niesamodzielnych pytają: Jak długo będą czekać w kolejkach po opiekę? Ile jeszcze zostało pielęgniarek w opiece długoterminowej? Jak długo muszą czekać na opiekę paliatywną albo hospicyjną? Dlaczego limity na ten rodzaj opieki nie zostały zniesione?</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#MonikaRosa">Nie jesteśmy gotowi na to, żeby pomóc osobom niesamodzielnym. Państwo przez 7 lat nie zrobiliście nic dla opieki długoterminowej. Jesteśmy społeczeństwem starzejącym się, a system nie funkcjonuje. Wszyscy za to zapłacimy.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Bożena Żelazowska, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#MałgorzataGosiewska">Spokojnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#BożenaŻelazowska">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! To dobrze, że rząd PiS-u realizuje zadania i programy, które zostały zapoczątkowane wówczas, kiedy ministrem pracy i polityki społecznej był Władysław Kosiniak-Kamysz, takie jak program „Maluch”, który dzisiaj nazywany „Maluch+”, takie jak Karta Dużej Rodziny czy kosiniakowe, z którego do dzisiaj korzystają młodzi ludzie i co do którego pamiętają, że ten program był wprowadzony, kiedy ministrem pracy był Władysław Kosiniak-Kamysz.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#BożenaŻelazowska">Jednak większość zadań w tej dziedzinie spoczywa na samorządach. To są zadania z zakresu pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, problemów narkomanii, rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, a także przeciwdziałania przemocy, wspierania rodziny i pieczy zastępczej. Poszczególne samorządy w każdym roku, widząc zapotrzebowanie w danej dziedzinie, asygnują ze swoich środków pieniądze również na rozwiązywanie tych problemów. I tak np. samorząd województwa mazowieckiego — jeszcze minuteczkę, pani marszałek, jeżeli mogę prosić — na 2023 r. przeznaczył 12 mln na leczenie par metodą in vitro. Proponuję, aby rząd wziął również przykład i wyasygnował środki na pomoc młodym ludziom i leczenie metodą in vitro.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: To nie jest leczenie. Proszę nie wprowadzać ludzi w błąd.)</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#komentarz">(Poseł Bożena Żelazowska: Ale kliniki się tym zajmują.)</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale to nie jest metoda leczenia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Ewa Szymańska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#EwaSzymańska">Szanowna Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoki Sejmie! Od 2016 r. powstało ponad 140 tys. miejsc opieki nad maluchami. Na koniec 2015 r. było niespełna 3 tys. placówek, które oferowały zaledwie 84 tys. miejsc opieki. Dziś funkcjonuje ponad 8 tys. żłobków i klubów dziecięcych, w których jest ponad 228 tys. miejsc opieki nad maluchami. Oznacza to, że dziś średnio co trzecie dziecko w wieku do 3 lat, to jest 31,4% , objęte jest opieką w żłobku, w klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, a w 2015 r. taką opieką było objęte zaledwie co dziewiąte dziecko — 11,3%.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#EwaSzymańska">Jestem z okręgu nr 1, Legnica. W powiecie legnickim jest sześć gmin wiejskich, w których na koniec 2015 r. nie było ani jednego żłobka, a tylko w ubiegłym roku w dwóch gminach zostały otwarte żłobki wybudowane przez samorządy i sfinansowane z programu „Maluch+”. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#RyszardWilczyński">Będziemy realizować ambitne cele, które będziemy realizować dalej. Kto to powiedział? Ano pani minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Gratuluję precyzji nowomowy.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#RyszardWilczyński">A efekty dotychczasowej realizacji? Szanowni państwo, według CBOS 68% Polek w wieku 18–45 lat deklaruje, że nie chce mieć dzieci bądź nie wie, czy chce je mieć. Z tych kobiet 42% mówi, że nie chce mieć dziecka.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To wasz dorobek. Wasz.)</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#RyszardWilczyński">W ubiegłym roku urodziło się raptem 305 tys. dzieci, zdaje się, że mówię do pani minister, a pani przeszkadza. No trudno. 305 tys. dzieci, z tego 15 tys. urodziły kobiety niebędące Polkami.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#RyszardWilczyński">I jeszcze ostanie dane, może dokończę. A mianowicie, szanowni państwo, pracownik opieki społecznej zarabia 27 zł. Opiekun zwierzaka bierze za godzinę 50 zł.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#RyszardWilczyński">Pytanie: Co pani na to? Co pani zamierza z tym zrobić, pani minister, która właśnie nie słucha i jest zajęta zupełnie czym innym?</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie Ministrze! Może zacznę, że nie będę wracał do 2015 r., jak pani tutaj zaczęła swoją wypowiedź. Mógłbym przytoczyć, że w XIV w. w Zagłębiu, w Będzinie na wzgórzu wybudowano zamek.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#RafałAdamczyk">Ale rozmawiamy dzisiaj o wspieraniu samorządów w realizacji zadań na rzecz rodzin, seniorów czy też osób z niepełnosprawnościami. Myślę, że warto się martwić się o samorządy, ponieważ samorządy robią tyle, ile mogą, a robią nawet więcej, niż dostają środków rządowych, bo starają się wspierać lokalną społeczność.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#RafałAdamczyk">Pytanie, na które wszyscy czekają, proszę o pisemną odpowiedź z ministerstwa: Kiedy w końcu zostanie uruchomiona procedura emerytur stażowych i czy państwo będziecie popierali projekt renty wdowiej, która będzie przede wszystkim wspierała osoby starsze, seniorów, którzy przepracowali 35 lat w przypadku kobiet i 40 lat w przypadku mężczyzn, odprowadzali składki, a bardzo często nie mogą pracować dalej?</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania jednostek samorządu terytorialnego realizacją usług asystencji osobistej i opieki wytchnieniowej. Kolejne jednostki samorządu terytorialnego dołączają do realizacji tych programów. I tak w 2021 r. opieka wytchnieniowa była realizowana przez 699 podmiotów, w 2022 r. — 958, a na 2023 r. już 1043 jednostki samorządu terytorialnego zgłosiły potrzebę realizacji tego programu. To dobra prognoza na kolejne lata.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Opiekunowie osób niesamodzielnych zgłaszają potrzebę realizacji tego świadczenia jak najbliżej miejsca zamieszkania. To dobrze, że nie ma centralnego rejestru takich miejsc, gdzie mogą one być realizowane. To opiekunowie wskazują miejsce, gdzie będzie ich podopieczny w czasie opieki, a ośrodki pomocy rodzinie weryfikują to miejsce pod względem merytorycznym.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Moje pytanie dotyczy mieszkań chronionych. Zapewniają one profesjonalną opiekę osobom niesamodzielnym. Czy również one mogłyby realizować tę opiekę dla osób dorosłych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#KrystynaSkowrońska">Pani Marszałek! Panie i Panowie! Pani Minister!Nie macie żadnej złotówki. 4 mld zł w ubiegłym roku zapłacili Polacy, a wy jesteście tylko tymczasowo zarządzającymi. Ale czy dobrze zarządzacie? Przez inflację nasze pieniądze zostały właśnie zjedzone. Przez złe zarządzanie inflacją wyciągnęliście 42–50 mld zł. Każdego roku wyciągacie z naszych kieszeni 8 mld zł w związku z wysokim VAT. Inflacja jest wysoka, zjada emerytury. Brak tanich leków, drogi prąd i gaz.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#KrystynaSkowrońska">A na co was stać? Dbacie tylko o swoich. Willa+ — nie ma mieszkań dla młodych. Wyciągacie z funduszu edukacji 150 mln zł — niestety nie ma pieniędzy na tanie leki, na potrzeby osób niepełnosprawnych, o czym będzie mówiła poseł Iwona Hartwich. Będzie na kolejne wille, jest na telewizję publiczną — dla seniorów, dla niepełnosprawnych, na opiekę wytchnieniową nie ma. To jest wstyd dla tego rządu, to jest wstyd. Swoim dajecie pieniądze, niepełnosprawnym — niestety nie.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W roku 2022 polski rząd kupił za 200 mln zł sprzęt dla niepełnosprawnych. W odpowiedzi na interpelację poselską pan wiceminister Jarosław Wenderlich z kancelarii premiera poinformował posłów, że nie ma ani koncepcji funkcjonowania tej wypożyczalni, ani zasad jej funkcjonowania, ani wskazanego podmiotu, który ma się tym zająć. Jest natomiast schowany w najdalszym punkcie kraju, czyli w Ełku, sprzęt za 200 mln zł kupiony przez agencję rządową, której działania objęte są klauzulą tajności, podobnie jak zakupy czołgów czy samolotów. Powiem więcej: polskie społeczeństwo zostało poinformowane, jakie są parametry czołgów, jakie są parametry samolotów czy innego sprzętu wojskowego, a posłom odmówiono informacji co do ilości sprzętu i parametrów technicznych. Czy rząd planuje wysłanie polskich emerytów na linię obrony kraju na wózkach, które zakupione zostały dla niepełnosprawnych? Uprzejmie poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Urszula Rusecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#UrszulaRusecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#UrszulaRusecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie dziwi ta agresja, szanowni państwo, bo cóż wam pozostało, skoro rozmawiamy o polityce prorodzinnej rządu i porównujemy rządy Platformy z rządami Prawa i Sprawiedliwości. Jesteśmy już na innym poziomie. Jeżeli porównamy to do motoryzacji, to nasza polityka prorodzinna to najlepsze samochody…</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Z Gór Izerskich.)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#UrszulaRusecka">…a wy tkwicie dalej w tekturowych trabantach. O czym wy mówicie? Myślicie, że ludzie zapomnieli już, że tak naprawdę za waszych rządów bieda miała oczy dziecka?</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Wille pamiętają.)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#UrszulaRusecka">Naprawdę, pani poseł, po co ta agresja? Tak trudno jest zrozumieć, że właśnie polskie rodziny dzięki tej polityce, którą wprowadził rząd Prawa i Sprawiedliwości, wreszcie odetchnęły, wreszcie przywrócono im godność. Dzieci nie przychodzą głodne do szkoły, nie są robione zakupy na zeszyt. Wyszliśmy z tego najniższego pułapu ubóstwa, przezwyciężyliśmy go.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Witold Zembaczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Pawłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MonikaPawłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Nie ma słów, żeby opisać szczęście ludzi, bo dzięki programom społecznym wprowadzonym przez Prawo i Sprawiedliwość zeszyty w sklepach przestały istnieć. Nie sposób opisać radość dzieci, bo ich rodzice mogą wysłać je na wakacje i chociażby na wycieczki szkolne. Nie ma słów, żeby opisać spokój rodziców, bo jest program „Maluch+”, „Wyprawka+”, 500+. Powstają żłobki i przedszkola jak choćby w gminie Jarczów. To my zapewniliśmy spokój seniorom, bo wysoka waloryzacja i trzynasta oraz czternasta emerytura są już normą. Są otwierane kolejne kluby seniora, jak ostatnio w Sętkach w powiecie radzyńskim. To są twarde fakty, to widzimy na własne oczy. Widzimy, jak wszystkie miasta, a w szczególności w województwie lubelskim, rozwijają się w rekordowym tempie.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#MonikaPawłowska">Pani marszałek, jeszcze minutkę.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#MonikaPawłowska">Pamiętacie, co wasz kolega, minister Karpiński, o zgrozo, poseł z Lublina powiedział o wschodniej Polsce? Może przypomnieć?</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#MonikaPawłowska">Są natomiast słowa, żeby opisać to, co rząd PO i PSL przez lata proponował Polakom. Bieda, poniżenie i pogarda dla polskich rodzin — to proponowała Platforma, która teraz kłamie, mówiąc, że nie wróci do swoich wieloletnich nawyków upokarzania polskich rodzin i seniorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MonikaPawłowska">Premier Morawiecki trafił w punkt mówiąc, że Donald Tusk był premierem polskiej biedy.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję już.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MonikaPawłowska">Pani Minister! Proszę powiedzieć nam, o ile zwiększyło się wsparcie dla osób szczególnie narażonych na wykluczenie, seniorów? W ramach jakich programów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Czas, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Wojciech Saługa, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WojciechSaługa">Pani Minister! Pseudosukcesem waszych rządów jest coraz większa ilość klientów pomocy społecznej i coraz większa ilość Polaków pobierających pensję minimalną.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A skąd te dane?)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#WojciechSaługa">Boli? To jest wasza polityka.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale źródło…)</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Dane!)</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Cichutko.)</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#WojciechSaługa">Bredzicie o jakiejś pomocy i wsparciu samorządów. Uwierzyliście w propagandę Kurskiego i ta propaganda zżarła wam, za przeproszeniem, mózgi, zmieniła wasz sposób myślenia. Piątka Kaczyńskiego, Polski Ład to nieszczęście dla samorządów i ubytek w dochodach.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamać, kłamać od rana…)</u>
          <u xml:id="u-165.9" who="#WojciechSaługa">Moje Jaworzno, moje miasto — 32 mln mniej wskutek Polskiego Ładu. To 3/4 wydatków na pomoc społeczną. Boli? Boli, no musi boleć.</u>
          <u xml:id="u-165.10" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Źródło, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-165.11" who="#WojciechSaługa">Hospicjum w Katowicach, hospicjum w Jaworznie błagają o pomoc. Boli? No, musi boleć. Ale wy tego nie widzicie, nie chcecie tego po prostu zobaczyć. Wstyd nam za te rządy.</u>
          <u xml:id="u-165.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Bożena Borys-Szopa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#BożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#BożenaBorysSzopa">A mnie nie jest wstyd. Ja bardzo się cieszę, że mamy taki rząd, i cokolwiek byśmy powiedzieli, żyjemy w zupełnie innej epoce. Nie będę krzyczeć, chciałabym tylko przypomnieć. 1 października 2019 r. — o tym nie mówiliśmy — 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Dziesiątki tysięcy ludzi wyciągniętych zza szaf, zapomnianych, pozbawionych cech ludzkich — nikt o nich nie pamiętał.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#BożenaBorysSzopa">Moje pytanie: Jak wygląda przebieg realizacji tego programu? W jakiej formie, w jakiej ilości, w jakich nakładach realizujemy tę ustawę? Drugie pytanie, bardzo krótkie: samorządowe Karty Dużej Rodziny. Wiemy o tym, że są dwa rodzaje tych kart. Interesuje mnie bardzo, jak samorządy z własnej inicjatywy… Jaka jest ich aktywność, jaka jest ich kreatywność w zakresie tworzenia uprawnień dotyczących samorządowej Karty Dużej Rodziny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Środowiskowe domy samopomocy, warsztaty terapii zajęciowej proszą o pomoc. Piszą do nas mejle, piszą do nas listy. Za chwilę przy tak wysokich kosztach i wysokiej inflacji nie będą w stanie działać. Niestety ani pani, pani minister, ani pełnomocnik rządu pan Paweł Wdówik nie chcecie się z nimi spotykać i z nimi rozmawiać o rozwiązaniach tego problemu. Pani minister, pieniądze niestety są ważne — cokolwiek by pani mówiła — szczególnie w sytuacji, kiedy na ten rok proponujecie dla warsztatów terapii zajęciowej 150 zł na uczestnika. A oni wyliczyli, kierownicy wyliczyli, że 1,5 tys. zł potrzebują, żeby normalnie działać. Zarówno WTZ-ety, jak i środowiskowe domy samopomocy zajmują się osobami z niepełnosprawnościami intelektualnymi i sprzężonymi. Dla nich to drugi dom, dla nich to okno na świat. Brakuje środków na godne wynagrodzenia dla pracowników, dla terapeutów, którzy rezygnują z pracy, przechodzą do innej pracy, bo mają zbyt niskie płace. Brakuje pieniędzy na dowóz uczestników na warsztaty i do środowiskowych domów.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Pani minister, to nie jest rząd odpowiedzialny za osoby najsłabsze, które potrzebują szczególnego wsparcia. Nie mówmy tutaj o programach.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A o czym?)</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#IwonaMariaKozłowska">Bardzo proszę, pomówmy o całym systemie pomocy społecznej, o właściwych zmianach w całym systemie działalności dla osób słabszych, dla dzieci, dla osób starszych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Lidia Burzyńska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#LidiaBurzyńska">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Myślałam, że z tej mównicy, przy takiej tematyce, będziemy mówić o konkretach. Będziemy szanować rodziny, będziemy szanować to, co dla polskiego dziecka, malucha do lat 3 zrobił rząd Prawa i Sprawiedliwości. Ale wy wolicie brnąć w kłamstwo. Już tak się zapętliłam… Wy uważacie, że nie ma górników, tylko są chuligani, a teraz, że nie ma programów. Słuchajcie więc, konkretnie…</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#LidiaBurzyńska">Szanowny Panie! Nie zakrzyczy pan prawdy. Boli.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#LidiaBurzyńska">Powiem jeszcze jedną rzecz. Wy tutaj odkrywacie Amerykę — że pieniędzy nie ma rząd, tylko nimi zarządza. Nie widziałam, żebyście za waszych czasów pracowali i pieniądze w torbach przynosili do Sejmu. Tego nie widziałam.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#komentarz">(Głos z sali: W nogach od stołu chowali.)</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#LidiaBurzyńska">Natomiast konkrety. Reprezentuję powiat częstochowski. Do 2015 r. nie było żadnego żłobka. A teraz? Dąbrowa Zielona — 150 tys. otrzymała. Są? Jest żłobek. Gmina Koniecpol — 615 tys. — jest opieka dla małych dzieci. Gmina Konopiska — 156 tys. Gmina Lelów — 343 tys. oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas. Czas.)</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#LidiaBurzyńska">Olsztyn — 319 tys. Poczesna — 326 tys. Razem 2 mln. Proszę państwa, to są konkrety. I co teraz? Cisza? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-171.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-171.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie będziemy się przekrzykiwać z panią. Proszę słuchać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Hartwich, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#IwonaHartwich">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wszystkim wiadomo, że pani minister Maląg jest twarzą biedy i nędzy osób z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#IwonaHartwich">Nie ma pani minister. Dzisiaj osoba z niepełnosprawnościami otrzymuje 1200 zł renty socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A ile za Platformy? A ile za Platformy?)</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#IwonaHartwich">Pani Maląg śmie wychodzić na mównicę i mówić, że osobom z niepełnosprawnościami… One nie potrzebują pieniędzy. To może pani Maląg zamieni się swoją pensją z osobą niepełnosprawną i będzie żyła za 1217 zł.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale pani za Platformy protestowała.)</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#IwonaHartwich">Rzeczywiście, nie jest dzisiaj realizowany program asystencki, nie ma asystenta… Osoby z niepełnosprawnościami nie mają asystentów od 15 grudnia. Nie ma opieki wytchnieniowej. Chciałam zapytać, kiedy państwo oddacie Fundusz Solidarnościowy, ukradziony przez PiS. Kiedy państwo w końcu odmrożą zasiłek pielęgnacyjny? Pani minister, jeszcze raz powiem, bo teraz pani wróciła. Jest pani twarzą biedy i nędzy osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Otóż Platforma Obywatelska miała jeden program: zeszyt+.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#AnnaKwiecień">Bieda wyrażała się w prowadzonych zeszytach.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani była taka biedna?)</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#AnnaKwiecień">Po pół roku, proszę państwa, zasiłku dla bezrobotnych osoba traciła prawo do zasiłku i tylko jedyne, co mieli do zaoferowania, to zeszyt, w którym całe rodziny się zadłużały.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: …zasiłek pielęgnacyjny.)</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#AnnaKwiecień">Ale, proszę państwa, z tego miejsca chciałam pani minister podziękować za wspaniały program budowy centrów opiekuńczo-mieszkalnych.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Za wprowadzenie zasiłku pielęgnacyjnego. Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#AnnaKwiecień">Otóż w naszym regionie pierwszy raz w bardzo krótkim czasie powstały trzy takie centra: pod Kozienicami, proszę państwa, w Lipsku i w Krzyżanowicach. To znakomity program, pani minister. Pragnę panią zapytać, jak pani widzi dalszą realizację tego programu, ewaluację w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#AnnaKwiecień">Jeszcze jedna kwestia, związana z demografią. Szanowni państwo, za waszych czasów wyjechało z Polski 2 mln młodych ludzi. Dzieci rodzą się tam, za granicą, w tych państwach, do których wypchnęliście młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-175.12" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-175.13" who="#AnnaKwiecień">Tam się rodzą polskie dzieci. Przez was dzisiaj demografia jest tak trudna w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-175.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Wojciechowska: Ale teraz ciągle wyjeżdżają i nie wracają.)</u>
          <u xml:id="u-175.15" who="#AnnaKwiecień">Dlatego że wypchnęliście Polaków. Nie było pracy, był tylko zeszyt+.</u>
          <u xml:id="u-175.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-175.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MichałSzczerba">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie ma ważniejszej rzeczy, żeby stworzyć swoją szczęśliwość, myślę o rodzinach, myślę o seniorach, niż własne mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#MichałSzczerba">Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Byliśmy zapewniani, że w ramach „Mieszkania+” będą lokale, które będzie można nazwać mieszkaniami wspomaganymi, będą lokale przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#MichałSzczerba">Szanowni Państwo! Chciałbym poinformować, że w tej chwili w Warszawie została wystawiona działka, na której był w 2017 r. minister Adamczyk i mówił: Tu będą mieszkania w ramach „Mieszkania+”. Dzisiaj ta działka, 2,5 ha, została wystawiona na sprzedaż za kwotę 140 mln.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#MichałSzczerba">Panie Ministrze! Kiedy seniorzy doczekają się mieszkań wspomaganych w ramach rządowego programu „Mieszkanie+”? Chciałbym przypomnieć, że w zeszłym roku sprzedaliście już jedną działkę na Woli za 113 mln zł. Ona także miała być wykorzystana w ramach „Mieszkania+”. W tej chwili trafiła w ręce dewelopera. Zmieńcie nazwę tego programu. Nie ma mieszkań i nie ma mieszkań dostosowanych dla osób z niepełnosprawnościami. Oni potrzebowali, wy ich oszukaliście.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Wielce Szanowna Pani Minister! Panie, Panowie! Zapomniał wół, jak cielęciem był — zwracam się tu do młodych posłanek.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale kulturalny.)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#GrzegorzLorek">Jest taki raport: „Świadczenia pomocy osobom starszym przez gminy i powiaty”. Jest to raport Najwyższej Izby Kontroli za lata 2012–2014, podpisany przez ówczesnego prezesa pana Kwiatkowskiego. A o czym ten raport mówi? Ano mówi, że i powiaty, i gminy w owym czasie tylko administrowały pomocą społeczną, a niczego nie robiły.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#komentarz">(Poseł Zofia Czernow: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#GrzegorzLorek">Bardzo polecam zapoznanie się z raportem waszego prezesa, z waszego okresu. Liczby mówią same za siebie. Rok 2015 — ponad 15 mld zł na wszystkie nakłady na rzecz osób niepełnosprawnych. Dziś — 37 mld. To jest wzrost o ponad 140%. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Brawo, panie ministrze!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AnnaWojciechowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! A ja z innej bajki. Senior czy seniorzy plus dzieci niepełnosprawne. Pani minister bardzo pięknie mówi o dobrej współpracy z samorządami, ale to nie funkcjonuje w sposób właściwy. Zabijacie samorządy podatkami lub ulgami podatkowymi, które nie wpływają do samorządów. Brakuje im środków na wydatki bieżące, a oszczędza się na wszystkim, w tym na opiece nad seniorami i niepełnosprawnymi, bo ich nikt nie obroni.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AnnaWojciechowska">Co ma zrobić senior w przypadku swojej choroby, który opiekuje się synem niepełnosprawnym, córką niepełnosprawną też już dorosłą? Otóż, proszę państwa, pozostaje tylko prywatny dom opieki społecznej za 5,5 tys. miesięcznie, bo w powiatowych domach nie ma miejsc ani nie ma personelu, bo są tak niskie płace, że nie ma szans na jego pozyskanie. Kto zapłaci za ten pobyt po powrocie ze szpitala? Matka, która będzie musiała się zadłużyć, bo to przerasta jej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AnnaWojciechowska">Proszę odciążyć samorządy i wesprzeć je finansowo. Niech za obietnicami idą pieniądze w ramach tej dobrej współpracy, bo rocznie średnio ok. 1600 seniorów popełnia samobójstwo. Na TVP rząd przeznacza 2700 mln rocznie. Czy to też w ramach wsparcia dla seniorów?</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AnnaWojciechowska">A jeszcze odnośnie do bezrobocia. W naszym województwie warmińsko-mazurskim bezrobocie jest na poziomie 8,7%. To jest, proszę państwa, średnio, a więc w jednym miejscu jest 20, a w drugim 5. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A ile było za waszych czasów? Ale ile było za waszych czasów?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Trochę tutaj jestem zaskoczony, że jak się daje ulgi podatkowe, to traci gmina, tracą mieszkańcy. Ja myślałem, że te pieniądze zostają w tej gminie, bo dochodem jest tylko część, odpis z tego podatku. Coś chyba jest nie tak.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#GrzegorzWojciechowski">Pani Minister! Duży sukces programu „Za życiem”. On dopasował się do oczekiwań samorządów. Naprawdę oczekiwania samorządów zostały tutaj spełnione.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#GrzegorzWojciechowski">Chciałbym dopytać więcej o program „Senior+”. Tutaj też jest duże zainteresowanie samorządów, zwłaszcza tych samorządów gminnych. Warto zwrócić uwagę na samorządy gminne, bo one o wiele lepiej… bardziej są zainteresowane tymi programami. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Te wszystkie zadania, o których mówimy, wykonują pracownicy pomocy społecznej w gminach i powiatach. Duży udział stanowią zadania zlecone, za które powinien zapłacić budżet państwa. A jak jest? Sytuacja pracowników pomocy społecznej jest bardzo trudna, wręcz dramatyczna. Większość otrzymuje najniższą krajową, zatem chętnych do pracy brak. Samorządów nie stać na podwyżki, bo rząd pozbawił je wielu dochodów, np. Jelenia Góra straciła 108 mln zł. Resort, przekazując ciągle nowe zadania zlecone, nie płaci adekwatnie za ich obsługę. Ostatnio sprawa dodatku gazowego. Przyznano symboliczne kwoty za obsługę, ale tylko wtedy, kiedy decyzja jest pozytywna. Gdy decyzja jest negatywna, a jest takich decyzji ok. 20%, pracownicy nie otrzymują żadnych pieniędzy. Pracownicy socjalni za pracę w terenie otrzymują bardzo niski dodatek — 400 zł miesięcznie, mimo galopującej inflacji.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#ZofiaCzernow">Kiedy resort urealni tę kwotę? Kiedy resort zacznie doceniać pracowników socjalnych i zacznie im płacić adekwatnie do zlecanych zadań? Bez nich nie zrealizuje się żadnych zadań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Teresa Wargocka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#TeresaWargocka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim ogromne podziękowania dla resortu rodziny i polityki społecznej za konsekwentną pracę nad poprawą kondycji naszego społeczeństwa. To właśnie ta konsekwencja spowodowała, że samorządy lokalne uwierzyły w to, że mogą pracować na rzecz swoich społeczności w sposób odpowiedzialny. Nie było pieniędzy dla osób niepełnosprawnych, nie było pieniędzy dla rodzin, nie było pieniędzy na pomoc społeczną. Dzisiaj w samym obszarze niepełnosprawności jest 37 mld zł. To są pieniądze, które kierowane są przede wszystkim do samorządów. Tam według przeprowadzanych lokalnie diagnoz zaspokajane są potrzeby mieszkańców. To jest ogromny sukces. Jeżeli dzisiaj pani poseł mówi, że twarzą biedy i nędzy jest pani minister…</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Osób z niepełnosprawnościami — tak.)</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#TeresaWargocka">…to przypomnę pani poseł pewien niepolityczny strajk.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Każdy strajk jest polityczny.)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#TeresaWargocka">Pewien młody człowiek na wózku mówił: Mamo, odpuść. Odpuście, Platformo. To naprawdę są sukcesy. Pracujmy dalej.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Skandal!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! PiS bardzo lubi mówić o tym, jak dobrze żyje się emerytom. Niestety, dane liczbowe wskazują na coś zupełnie innego. Po waszych rządach, w 2008 r. średnia emerytura wynosiła 53,2% średniej pensji. Potem wspinała się za rządów PO-PSL i doszła do 58,2%. Tak było przez kilka lat. Potem wy przejęliście władzę i w roku 2022 r. jest to już tylko 51% średniej krajowej. Średnia emerytura to jest 51% średniej krajowej i ciągle spada. W związku z tym emeryci biednieją w porównaniu z resztą społeczeństwa. Rośnie liczba najuboższych emerytów, którzy mają emeryturę poniżej najniższej pensji. Liczba głodowych emerytur wzrosła za waszych rządów z 76 tys. do 352 tys., czyli wzrosła kilkukrotnie. Lubicie się chwalić, że robicie coś dla emerytów, a realnie doprowadzacie ich do nędzy.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Beata Strzałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#BeataStrzałka">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Wszyscy mamy świadomość tego, jak wiele zadań i programów zostało wdrożonych na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych. Niektóre z nich są bardziej znane i realizowane przez samorządy, inne mniej, ale wszystkie mają wpływ na poprawę jakości życia tych dwóch grup społecznych. Jednym z programów rządowych jest realizowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej program „Korpus wsparcia seniorów”, w ramach którego gminy mogą otrzymywać dofinansowanie na działania samorządowe dedykowane seniorom.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#BeataStrzałka">Pani Minister! Chciałabym zapytać, jakie kwoty były rozdysponowane w ramach tego programu i ile samorządów skorzystało ze wsparcia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak możecie mówić o wsparciu rodzin, skoro dyskryminujecie i na każdym kroku obrażacie wszystkich, którzy ośmielają się żyć inaczej niż według waszej jednej ideologii? Jakbyście chcieli wspierać rodzinę, to nie utrudnialibyście życia samotnym rodzicom, szczególnie matkom. Nie sprawialibyście, że Polki boją się zachodzić w ciążę, boją się o swoje zdrowie i życie. Zainwestowalibyście w in vitro. Zaakceptowalibyście to, że w Polsce żyją także osoby, które do szczęścia nie potrzebują ślubu, i nie w tym ma nic złego. Te rodziny nie są w niczym gorsze. Nie odmawialibyście obywatelstwa i podstawowych praw polskim dzieciom, które żyją w tęczowych rodzinach. Nie mielibyście problemu ze związkami partnerskimi. Zadbalibyście o wsparcie psychologiczne dla dzieci, które znajdują się w dramatycznej sytuacji psychicznej.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: 18 tys. nowych etatów dla psychologów, 2 mld zł.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#KlaudiaJachira">Zaakceptujcie wreszcie, że ludzie mają prawo żyć jak chcą, kochać, kogo chcą, i nie ma w tym nic złego. Przestańcie zaklinać rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Czochara, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#KatarzynaCzochara">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Od lat w Polsce zachodzi dobra zmiana w podejściu do obywatela i jego potrzeb. To Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło programy społeczne takie jak 500+, „Rodzinny kapitał opiekuńczy”, trzynasta i czternasta emerytura. Zaczęliśmy inwestować w strategiczną infrastrukturę społeczną. Jaka jest odpowiedź opozycji na nasz program? Pieniędzy nie ma i nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: I nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#KatarzynaCzochara">Donald Tusk chciał nawet znaleźć czarodziejski guzik, antidotum na kryzys i brak środków na programy społeczne. Nawet szukał pieniędzy w Zakopanem. Dziś wiemy, że dojście do władzy Platformy Obywatelskiej to cofnięcie się do tych czasów.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#KatarzynaCzochara">Szanowni Państwo! Nie dajcie się oszukać. Powrót Platformy Obywatelskiej to powrót do biedy, wysokiego bezrobocia i polityki prowadzonej na kolanach wobec Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#KatarzynaCzochara">Pani Minister! Mam pytanie: Ile rząd Prawa i Sprawiedliwości przeznaczył — poza programami społecznymi — na wsparcie samorządów, jeśli chodzi o wyrównywanie szans społecznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Aleksander Mrówczyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#AleksanderMrówczyński">Szanowna Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! „Wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie” to także program osłonowy naszego ministerstwa, Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. W tym programie zwraca się uwagę m.in. na rozwój działań profilaktycznych mających na celu podniesienie poziomu świadomości społecznej na temat tego zjawiska, zwiększenie dostępności do usług świadczonych na rzecz osób zagrożonych czy chociażby dostosowanie istniejącej infrastruktury do potrzeb tych osób. Pani minister, ile samorządów skorzystało z tego programu? W jakiej wysokości było udzielone wsparcie? Są to bardzo istotne pytania. Czy samorządy w ogóle z tego korzystają?</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#AleksanderMrówczyński">Natomiast chciałbym jeszcze poruszyć dwa aspekty. Dziś z tej mównicy powiedziano… Widać, że opozycji już prawie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#AleksanderMrówczyński">Szanowna Opozycjo! Dzisiaj bieda nie ma twarzy dziecka i z tego sobie musicie zdać sprawę.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma…)</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#AleksanderMrówczyński">A po drugie, nie możecie wygrać tych wyborów i ich nie wygracie. A wiecie dlaczego? Bo nie dacie sobie rady z tymi programami, z tak przeolbrzymią pomocą Polakom.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#AleksanderMrówczyński">Za to z serca dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PawełRychlik">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Troskę o rodziny Platforma Obywatelska pokazała w ciągu 8 lat swoich rządów, a dzisiaj poprzez frekwencję na sali również ją pokazuje.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteśmy, jesteśmy.)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#PawełRychlik">Wiele w ciągu ostatnich lat zostało zrobione na rzecz osób niepełnosprawnych, zostało to zresztą tutaj już powiedziane przez panią minister i przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, ale trzeba przyznać, że jeszcze sporo jest do zrobienia. Podam taki, drodzy państwo, przykład z mojego biura poselskiego w Wieluniu, do którego zwróciły się matki, kobiety z przedszkola integracyjnego nr 4 w Wieluniu z takim tematem. A mianowicie: panie pośle, brakuje placów zabaw dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Podjęliśmy wspólne działania, spotkaliśmy się z panią minister Maląg w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Padły zapewnienia i wiem, że taki program jest przygotowywany, aby właśnie powstawały instalacje placów zabaw dla dzieci niepełnosprawnych. Chciałem o ten program panią minister zapytać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Teresa Pamuła, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#TeresaPamuła">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Trzeba powiedzieć o programie 500+. To program 500+ wspiera samorządy lokalne. Przedstawię cyfry za jeden tylko rok, jeżeli chodzi o wsparcie dla rodzin w ramach programu 500+ na Podkarpaciu. To jest prawie miliard złotych, 914 mln zł w ciągu jednego roku jest wypłacane dla rodzin na Podkarpaciu. To jest ponad 10 mld w czasie trwania całego programu. Wspieramy 335 tys. dzieci. Liczba świadczeń wypłaconych w ostatnim roku obejmuje 363 tys. rodzin. Świadczenia wychowawcze to wypłata dla ponad 216 tys. rodzin. Wsparcie jest również bardzo duże, jeśli chodzi o stołówki lokalne, stołówki w szkołach. Bardzo dziękuję za te wszystkie programy pani minister i rządowi Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Fryderyk Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#FryderykKapinos">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pani poseł z Koalicji Obywatelskiej powiedziała, że nie ma miejsc w domach pomocy społecznej. Chciałem powiedzieć, że takie miejsca są w Mielcu i tam ten koszt na dzień dzisiejszy to jest 4250 zł od osoby. Ale ostatnio byłem w domu dziennego pobytu w Przykopie, gdzie pani minister też miała zaszczyt gościć. Przekazywaliśmy laptopy współfinansowane przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Mieszkańcy domu…</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#FryderykKapinos">Był program Ministerstwa Cyfryzacji ogłoszony w tamtym roku.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#FryderykKapinos">…bardzo serdecznie prosili, żeby panią minister pozdrowić, zaprosić i podziękować pani za te wszystkie działania.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#FryderykKapinos">Ale jeszcze chciałem tutaj powiedzieć o cyfrach dotyczących Podkarpacia. 2016–2022: program „Rodzina 500+” — 11 mld zł, „Maluch+” — 87 mln zł, program „Dobry start” — 235 mln zł, wieloletni program rządowy „Posiłek w szkole…” — 248 mln zł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#FryderykKapinos">…”Asystent rodziny” — 18 mln zł, wieloletni program „Senior+” — 25 mln zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#FryderykKapinos">4 mln — „Opieka 75+”, 5 mln — „Wspieraj seniora”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dobrze, panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#FryderykKapinos">…55 mln — Fundusz Solidarnościowy.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#FryderykKapinos">Pani Minister! Bardzo dziękuję za te wszystkie programy.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Kazimierz Choma, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KazimierzChoma">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Kiedy słucha się opozycji, wygląda na to, że wszystko jest bardzo złe i niedostateczne. A Eurostat, który jest obiektywną instytucją statystyczną, podaje, że w latach 2014–2021 poziom deprywacji potrzeb dzieci w rodzinach najbardziej narażonych na ubóstwo zmniejszył się najbardziej. Po Estonii jesteśmy w odniesieniu do tego wskaźnika najbardziej pozytywnie oceniani. Co to oznacza? Że bieda już nie ma twarzy dziecka, to jest bardzo istotne. Trzykrotnie zwiększono dofinansowanie tworzenia nowych żłobków, co spowodowało, że z 84 tys. zwiększyliśmy liczbę miejsc żłobkowych do 230 tys. I to są fakty, z którymi ciężko dyskutować, krzycząc, emocjonalnie wypowiadając się, jaki to rząd Prawa i Sprawiedliwości jest zły.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, Kazik!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Głuchowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KrzysztofGłuchowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#KrzysztofGłuchowski">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Proszę państwa, w przypadku braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osoba wymagająca z powodu wieku lub niepełnosprawności pomocy innych osób może korzystać z usług opiekuńczych i bytowych w formie rodzinnego domu pomocy, świadczonych całodobowo przez osobę fizyczną lub podmiot uprawniony dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu zamieszkujących wspólnie osób wymagających wsparcia w tej formie. Jest to nowa inicjatywa, realizowana od roku, bardzo wyczekiwana. Celem programu jest oczywiście poprawa dostępności usług opiekuńczych i bytowych oraz rozwój tej formy pomocy.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#KrzysztofGłuchowski">Mam pytanie: Jak to się rozwija? Jakie jest wsparcie finansowe gmin w kosztach, jakie ponoszą, jeśli chodzi o pobyt osób skierowanych do rodzinnych domów pomocy? Jakie jest dofinansowanie kosztów remontu lub zakupu wyposażenia w sytuacji tworzenia rodzinnych domów pomocy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mariusz Trepka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MariuszTrepka">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Fakty i dane: 2015 r. — 519 żłobków, 2022 r. — 1221 żłobków. To świadczy o tym, że rząd Prawa i Sprawiedliwości zwiększa nakłady na rodzinę, na opiekę. Następne fakty, których nikt nie zakrzyczy i o których nikt nie będzie mówił, że to jest nieprawda: w latach 2007–2015, kiedy rządziły Platforma Obywatelska i Polskie Stronnictwo Ludowe, według statystyk z Polski wyjechało prawie 2 mln czy ponad 2 mln młodych ludzi, a w momencie kiedy objęło władzę Prawo i Sprawiedliwość, część z tych młodych ludzi wróciła dzięki programowi 500+. I to są fakty, których nie da się zakrzyczeć i którym nie da się zaprzeczyć.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MariuszTrepka">Panie Ministrze! Pani Minister! Bardzo serdecznie dziękuję za te wszystkie programy: „Rodzina 500+”, „Maluch+”, „Senior+”. Miejmy nadzieję, że te programy będą się dalej rozwijały i będą wspierały polskie rodziny, aby rodziło się następne pokolenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PatrykWicher">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Dzieci i seniorzy to są dwie bardzo istotne grupy dla rządu Prawa i Sprawiedliwości, dla pani minister, dla ministerstwa. Dziękuję za wszelkie wsparcia, które w okresie tych rządów zostały wdrożone właśnie dla dobra i dobrostanu tych dwóch istotnych grup. Posiadanie dzieci to jest coś najpiękniejszego, coś upragnionego przez każdego młodego rodzica. I to, co zostało zrobione w tym kontekście, czy to 500+, czy to wsparcie finansowe, ostatnio też bardzo duże wsparcie młodych ludzi, którzy chcą łączyć rodzicielstwo z pracą zawodową, z karierą, z rozwojem — to jest właśnie ten bardzo dobry kierunek, którego musimy się trzymać.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#PatrykWicher">Pani Minister! Dziękuję za te zmiany, za te istotne zmiany, które pozwolą połączyć przepiękno rodzicielstwa, rozwój zawodowy i to, żebyśmy mogli rozwijać nasz naród. Jeszcze raz bardzo za to wszystko dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PiotrPolak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo Ministrowie! Mówiąc o polityce prorodzinnej, o wspieraniu polskich rodzin przez rząd Zjednoczonej Prawicy, trzeba koniecznie powiedzieć o Karcie Dużej Rodziny — programie, który funkcjonuje z roku na rok coraz lepiej, programie, z którego korzystają już tysiące polskich wielodzietnych rodzin.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PiotrPolak">Chciałbym zapytać panią minister: Ile w ostatnim czasie, szczególnie po decyzji rządu, że można będzie zwiększyć limit korzystania z tańszego prądu dla rodzin wielodzietnych z 2 na 3 MW, zostało założonych Kart Dużej Rodziny? Ile osób z tego korzysta? Jakie środki z budżetu państwa są przeznaczane na wspieranie dopłat chociażby do programu tańszego prądu, do tańszej komunikacji, jeśli chodzi o środki publiczne, do tańszych wejść do instytucji kultury? W tych wszystkich działach, w których korzystają z tego beneficjenci, polskie wielodzietne rodziny, ile jest przeznaczanych środków? I ile wielodzietnych rodzin takie karty posiada? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MałgorzataGosiewska">Jako ostatni zabierze głos pan poseł Zbigniew Ajchler.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#MałgorzataGosiewska">A w międzyczasie chciałabym bardzo serdecznie przywitać uczniów Szkoły Podstawowej nr 1 w Pruchniku, z pięknego Podkarpacia, którzy przebywają dzisiaj w Sejmie na zaproszenie pana posła Tadeusza Chrzana.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#MałgorzataGosiewska">Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, oddaję panu głos.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#ZbigniewAjchler">Pani Marszałek! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Zainspirowała mnie do zabrania głosu wypowiedź koleżanki poseł Pauliny Matysiak z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Chodzi o zagadnienie opieki nad chorymi na choroby otępienne, pomocy w ich niesamodzielności. To jest choroba Alzheimera, to jest choroba Parkinsona, którą, jak wielu z państwa zapewne wie, sam osobiście od 23 lat jestem dotknięty.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#ZbigniewAjchler">Zaryzykuję stwierdzenie, że ten rząd, a przede wszystkim pan premier Mateusz Morawiecki, jak żaden inny do tej pory, wykazuje zrozumienie…</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#ZbigniewAjchler">…i wkłada wysiłki w realizację tego przedsięwzięcia, w realizację opieki nad ludźmi niesprawnymi i nad ich rodzinami. Proszę państwa, wy sobie nie zdajecie sprawy, co potrafi zrobić jeden chory w rodzinie. Jest w stanie wykończyć 7–8-osobową rodzinę. A w Polsce tradycja, piękna tradycja, że rodziny nie chcą oddawać swoich członków rodziny do zakładów zamkniętych…</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#ZbigniewAjchler">…powoduje, że biorą one ten trud na siebie.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#ZbigniewAjchler">Ja uczestniczę w wielu programach pilotażowych, w tworzeniu tych programów. Po prostu otwartość nie zna granic. To są setki milionów złotych. Oczywiście nie mówię, że to wszystko jest wyczerpujące. Nie, to wszystko nie jest wystarczające. Ale nie wolno mówić w ten sposób, że rząd nie robi nic — bo to jest nieprawda. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo dziękuję, panie pośle, za ten głos.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Joannę Borowiak.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#JoannaBorowiak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Składam serdeczne podziękowania na ręce pani minister Marleny Maląg za wszystkie działania w obszarze polityki społecznej, za wspieranie samorządów w jej realizacji na poziomie lokalnym, za wyrównywanie szans społecznych, za działania zmieniające na lepsze rzeczywistość w gminach i powiatach.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#JoannaBorowiak">Te realne działania Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej łączone są z programami rządowymi na inwestycje dla samorządów, z programami, które pozwalają na elastyczne wykorzystanie środków zgodnie z najpilniejszymi potrzebami mieszkańców, a samorządowcy najlepiej wiedzą, co jest potrzebne mieszkańcom. I tak np. Wielopokoleniowe Centrum Aktywności Rodzinnej w Baruchowie w powiecie włocławskim, Centrum Opiekuńczo-Mieszkalne w Wąpielsku czy Centrum Opiekuńczo-Mieszkalne w Golubiu-Dobrzyniu i w wielu innych polskich samorządach. Przedstawiłam przykłady z mojego regionu, z kujawsko-pomorskiego. Pani minister była, wizytowała te miejsca, widziała, jak to wszystko wygląda, jak pięknie dzięki współpracy rządu i samorządu takie inwestycje mogą być realizowane, a one przecież służą ludziom, którzy tego potrzebują.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#JoannaBorowiak">Padło z tej mównicy wiele nieprawdziwych zarzutów, ale należało się tego spodziewać, bo przecież jeśli chodzi o posłów Platformy, to wiemy, że ich ostatnie motto to: kłamać, kłamać i jeszcze raz kłamać. I bardzo mi przykro, ale dzisiaj to państwo — nie wiem, czy to wytyczne, czy motto na nadchodzący czas — niestety zrealizowaliście.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#JoannaBorowiak">Odniosę się do jednego głosu, który chcę sprostować. Mianowicie mam na myśli głos pani poseł Hartwich. Pani poseł, 37 mld zł przeznaczone dla osób z niepełnosprawnościami to 140% więcej niż za rządów Platformy i PSL, a jeśli chodzi o świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób niepełnosprawnych, to dzisiaj jest to kwota 2458 zł i jest to waloryzowane. Za rządów Platformy, gdy pani poseł protestowała w Sejmie, było to zaledwie 1300 zł.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#JoannaBorowiak">Szanowni Państwo Posłowie! Opozycja próbuje zakrzyczeć to, co udało nam się do tej pory zrealizować. Nie zakrzyczycie faktów, bo wystarczy porównać. Liczby i dane nie kłamią. To was boli, bo wasze rządy podsumował w 2015 r. wasz minister finansów, mówiąc, cytuję dokładnie: pieniędzy nie ma i nie będzie. Nasze motto to: rodzina przede wszystkim, to spokojna i bezpieczna emerytura, to wsparcie dla samorządów. Prawdę powiedziała pani poseł Urszula Rusecka, przewodnicząca sejmowej komisji polityki społecznej, że weszliśmy już na inny poziom realizacji polityki społecznej, dziś realizujemy już inne zadania. Nie ma zeszytów w sklepach, a bieda nie ma już twarzy dziecka. To była smutna spuścizna rządu Platformy i PSL. Udało nam się to zmienić, a mamy dalekosiężne plany i dajemy gwarancję realizacji dotychczasowych projektów. Nasze zadania realizujemy wspólnie z samorządami, bo jesteśmy i chcemy być blisko ludzi. To ludzie tworzą wspólnotę, a my tę wspólnotę solidarnie wspieramy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo ładnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pana ministra Stanisława Szweda.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#StanisławSzwed">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem bardzo podziękować pani przewodniczącej Borowiak za to pytanie w ramach informacji bieżącej, bo mogliśmy przedstawić informacje dotyczące polityki rodzinnej w kontekście samorządów, ale nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#StanisławSzwed">Chcę również bardzo podziękować panu posłowi Zbigniewowi Ajchlerowi za ten głos, bo myślę, że hańbiące dla Wysokiej Izby jest to, gdy w walce politycznej wykorzystuje się osoby niepełnosprawne. Bardzo dziękuję za ten głos, bo był to głos pokazujący to, co się robi w tym czasie dla osób niepełnosprawnych. Ale wiemy, jakie są problemy, i myślę, że ten głos był bardzo ważny w dyskusji, jaką toczymy.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#StanisławSzwed">Bardzo dziękuję panu posłowi. Bo robi się bardzo dużo, ale wszyscy mamy świadomość — ci, którzy się osobami niepełnosprawnymi zajmujemy — że jeszcze jest wiele przed nami.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#StanisławSzwed">Teraz mógłbym zapytać państwa, którzy są, jakie programy, o których mówiła pani minister Marlena Maląg, były realizowane za naszych poprzedników. Czy program 500+ był realizowany? Nie był. Czy był realizowany Rodzinny kapitał opiekuńczy? Nie był. Mógłbym wymienić praktycznie wszystkie programy, o których mówiliśmy, które były realizowane. Stawianie nam zarzutu, że realizujemy program polityki prorodzinnej, jest po prostu śmieszne. Mamy na sali młodzież. Przypuszczam, że każdy z tych młodych ludzi skorzystał z programu „Rodzina 500+”, czyli 40 tys. zł na każdą osobę, która dzisiaj jest na sali, trafiło już do rodzin i będzie trafiało dalej. Jeżeli program ktoś rozpoczyna od 0, w ciągu 18 lat to będzie 120 tys. zł z programu „Rodzina 500+”. To jest to wsparcie, które państwo otrzymujecie nie tylko z programu „Rodzina 500+”, bo przecież otrzymujecie też środki na wyprawkę szkolną. Są też inne programy, z których korzystacie. Cieszymy się, że możemy je realizować. Jeśli chodzi o kwotę 216 mld zł, która trafiła do polskich rodzin z programu „Rodzina 500+”, to myślę, że wszyscy powinniśmy być z tego dumni, a nie krytykować,…</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#StanisławSzwed">…bo to jest przecież wspólny nasz cel, że pomagamy rodzinom.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#StanisławSzwed">Dlatego jesteśmy wdzięczni, że udało nam się ten program realizować, że go realizujemy i że będziemy go realizować. Dokładamy też do tego programu, bo przecież dołożyliśmy rodzinny kapitał opiekuńczy, czyli dodatkowe 500 zł, można powiedzieć, 1 tys. zł dla dwulatków i trzylatków. A dla tych, którzy mają tylko jedno dziecko, są dofinansowania choćby do opieki żłobkowej, czyli szereg programów, które realizujemy, które wspieramy.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#StanisławSzwed">Mógłbym tu oczywiście przedstawić państwu kwoty, o których mówiła pani minister — 310 mld zł dodatkowych środków, których nigdy nie było, na szeroko rozumianą politykę rodzinną, od programów dotyczących najmłodszych do polityki senioralnej.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#StanisławSzwed">Odniosę się do wątpliwości, które tutaj się pojawiały. Myślę, że temat związany ze wsparciem osób niepełnosprawnych warto jeszcze raz wyjaśnić. Kwestia asystencji osób niepełnosprawnych — 505 mln zł. W ciągu 3 lat przeskok ze 150 mln do 505 mln zł kierowanych do samorządów na asystencję osób niepełnosprawnych. Jeżelibyśmy popatrzyli na liczby, ile samorządów z tego korzysta, to zobaczylibyśmy, że w pierwszej edycji w 2021 r. 742 samorządy z tego skorzystały. W tym roku będzie to 1400 samorządów. Czyli praktycznie połowa samorządów w Polsce już będzie korzystała z tego programu. Myślę, że to jest bardzo dobre rozwiązanie. Dodatkowo mamy 150 mln dla organizacji pozarządowych również na asystencję. Czyli działamy dwutorowo: wsparcie dla samorządów i wsparcie dla organizacji pozarządowych. W tym zakresie jest duże zainteresowanie. I to jest konkretne wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#StanisławSzwed">Była mowa o tym, że nie ma opieki wytchnieniowej. Oczywiście, że są przeznaczane środki. W tym roku ponad 150 mln zł przeznaczamy na opiekę wytchnieniową. Programy, o których w tej chwili mówię, już są realizowane, umowy są podpisywane, czyli nie ma przerwy w realizacji tych programów. Cieszymy się z tego, bo to jest realne wsparcie, też przy udziale samorządu. Tu ważnym elementem są samorząd i organizacje pozarządowe.</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#StanisławSzwed">Nie wspomnieliśmy o dwóch bardzo ważnych programach. Dziękuję tutaj pani poseł, pani minister Bożenie Borys-Szopie za pytanie dotyczące osób niesamodzielnych. Nie było tego programu. Jest dodatkowo 500 zł dla osób, które mają stwierdzoną niesamodzielność. Dzisiaj takie wsparcie na prawie 4 mld zł dotyczy prawie 700 tys. osób. Od wdrożenia tego programu dodatkowo już 11 mld zł właśnie trafiło do tych osób.</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#StanisławSzwed">Kolejne wsparcie jest finansowane z Funduszu Solidarnościowego. Czy był Fundusz Solidarnościowy? Słyszeliście kiedyś, wcześniej o nim? Nie, myśmy go założyli, myśmy go stworzyli. W ramach tego funduszu wspiera się m.in. osoby niesamodzielne.</u>
          <u xml:id="u-225.14" who="#StanisławSzwed">„Mama 4+”, czyli dodatkowe wsparcie dla mam, które wychowały co najmniej czwórkę dzieci. Był taki program? Nie było. My go realizujemy, jest on bardzo dobrze odbierany. Dzisiaj z tego programu korzysta ponad 70 tys. mam, ponad 400 ojców, bo ojcowie też są do tego uprawnieni. I tutaj jest dodatkowe wsparcie. 1400 mln zł rocznie trafia do mam, które z różnych względów, np. wychowywały dzieci, nie wypracowały stażu emerytalnego. Dzisiaj mają możliwość takiego wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-225.15" who="#StanisławSzwed">Była też poruszana kwestia, że nie dajemy środków samorządom na zadania zlecone. Oczywiście przekazujemy środki, m.in. dzisiaj podnosimy środki na środowiskowe domy samopomocy, zwiększamy kryterium dochodowe, które będzie uprawniało do korzystania z tego, to będzie kwota 2250 zł dla domów typu D, czyli będzie wzrost o 30%. Mamy większe środki na WTZ-ety, 28 tys. na uczestnika. Przygotowujemy rozwiązania, w ramach których będzie wyższa kwota, ponad 29 tys. zł. Jeśli chodzi o zakłady aktywności zawodowej, to jest ponad 31 tys. Można by to porównać do poprzednich lat — wzrosty są na poziomie 50%, 100%, o tyle jest to wyższe, niż było wcześniej. Czyli bardzo dobre pieniądze są kierowane zarówno na WTZ-ety, ZAZ-y, jak i środowiskowe domy samopomocy. Oczywiście, że mamy świadomość, że są potrzeby, dlatego dofinansowujemy to też przez różne programy.</u>
          <u xml:id="u-225.16" who="#StanisławSzwed">Był temat wsparcia domów pomocy społecznej. W ostatnim czasie też przekazywaliśmy znaczne środki, jeśli chodzi o domy pomocy społecznej. To była łącznie kwota ponad 500 mln zł, to były też środki COVID-owe. Co roku dofinansowujemy domy pomocy społecznej, wspieramy, a teraz przygotowujemy też rozwiązania, żeby domy pomocy społecznej mogły jeszcze bardziej aktywnie uczestniczyć w różnych działaniach, m.in. poprzez uruchomienie opieki wytchnieniowej czy usług środowiskowych. Dzisiaj nie ma problemu, jeśli chodzi o miejsca w domach pomocy społecznej, bo miejsca w domach pomocy społecznej się znajdują.</u>
          <u xml:id="u-225.17" who="#StanisławSzwed">Jednym z zarzutów było też tutaj to, że w Kodeksie pracy zmieniliśmy dofinansowanie, jeśli chodzi o urlopy ojcowskie. Nie, w przypadku urlopów ojcowskich jest 100% wynagrodzenia, tutaj nie ma żadnej zmiany, to jest 2-tygodniowy urlop. Dodatkowo w ramach przyjętej wczoraj zmiany Kodeksu pracy mamy 9 tygodni nieprzenoszalnego urlopu, z którego będą mogli skorzystać ojcowie, jeżeli matka z tego nie skorzysta. To jest kolejne dobre rozwiązanie, które poprawi sytuację przede wszystkim w zakresie wychowania dzieci, bo daje możliwość łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym.</u>
          <u xml:id="u-225.18" who="#StanisławSzwed">Było pytanie pana posła dotyczące Karty Dużej Rodziny. W tej chwili ponad 4300 tys. jest uprawnionych do Karty Dużej Rodziny. Warto przypomnieć, że dokonaliśmy zasadniczej zmiany, że mamy czy ojcowie, którzy wychowali co najmniej trójkę dzieci, są uprawnieni do Karty Dużej Rodziny. To rozwiązanie bardzo wzmocniło funkcjonowanie Karty Dużej Rodziny. Jest kilkanaście tysięcy jednostek, w których Karta Dużej Rodziny może być realizowana, m.in. chodzi też o przejazdy. W ostatnim czasie wprowadzono wyższe limity, które uprawniają do korzystania ze zniżonych cen energii — Karta Dużej Rodziny również do tego uprawnia. Czyli warto, jeśli chodzi o Kartę Dużej Rodziny, też z tego korzystać.</u>
          <u xml:id="u-225.19" who="#StanisławSzwed">Było pytanie dotyczące kart samorządowych. W 300 samorządach takie karty funkcjonują, czyli nie jest to jakiś duży potencjał. Ale ta nasza karta, powiedziałbym, krajowa, ogólnopolska ma się bardzo dobrze, bo ponad 4 mln osób z niej korzysta.</u>
          <u xml:id="u-225.20" who="#StanisławSzwed">Było też pytanie dotyczące rodzinnych domów pomocy. Przeznaczamy 6 mln. Ten program też uaktualniliśmy, aby te środki były jak najlepiej przekazywane.</u>
          <u xml:id="u-225.21" who="#StanisławSzwed">Kończę odpowiedź na pytania. Tak jak powiedziałem, 310 mld zł na politykę rodzinną za naszych rządów to realne wsparcie naszych rodzin. Możemy tylko wyrazić satysfakcję z tego, że takie programy są realizowane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MałgorzataGosiewska">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Informacja Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Senioralnej (druki nr 2823 i 2908).</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pana ministra Stanisława Szweda o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#MałgorzataGosiewska">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#StanisławSzwed">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam informację o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#StanisławSzwed">Ta informacja została przyjęta przez Radę Ministrów 4 listopada 2022 r. To już jest siódma edycja naszej informacji, którą przekazujemy, co wynika z ustawy o osobach starszych z 2015 r. Co roku przygotowujemy taki dokument, przekazując Wysokiej Izbie główne informacje.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o strukturę dokumentu — dokument jest bardzo obszerny, liczy ponad 600 stron — to w pierwszej części są zebrane informacje dotyczące sytuacji społeczno-ekonomicznej osób starszych, w szczególności sytuacji demograficznej, ekonomicznej, rodzinnej, zdrowotnej i na rynku pracy, dostępności i poziomu usług społecznych czy wszelkiego rodzaju aktywności podejmowanych przez osoby starsze. Następnie informacja zawiera opracowanie na temat aktualnie realizowanej polityki społecznej wobec osób starszych w Polsce na szczeblu centralnym oraz na szczeblu regionalnym. Ostatni rozdział to opracowanie na temat realizacji założeń zawartych w „Polityce społecznej wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo — Uczestnictwo — Solidarność”. Warto też podkreślić, że w roku 2021 informacja została przygotowana w okresie narodowego spisu powszechnego ludności, co też zostało tu ujęte.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#StanisławSzwed">Skrótowo przedstawię najważniejsze informacje, bowiem materiał jest obszerny. Oczywiście jeśli później będą pytania, to będziemy odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sytuację demograficzną, to na koniec 2021 r. liczba ludności Polski wyniosła 38 100 tys. Ponad 9800 tys. stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej, czyli to było 25,8%. Wyniki prognozy ludności na lata 2014–2050 opracowanej przez GUS wskazują na pogłębianie się procesu starzenia się społeczeństwa. Populacja osób w tym wieku do 2050 r. wzrośnie do 13 700 tys. i będzie stanowiła ponad 40% ogółu ludności.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sytuację na rynku pracy, to w 2021 r. współczynnik aktywności zawodowej dla zbiorowości osób w wieku 60–89 lat wynosił 15,6%, natomiast wskaźnik zatrudnienia ukształtował się na poziomie 15,4%. Głównymi przyczynami bierności zawodowej osób w wieku 60–74 lata były emerytura, choroba lub niepełnosprawność. Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy na koniec grudnia 2021 r. prawie 62 tys. stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej. W stosunku do roku 2020 liczba bezrobotnych seniorów zmniejszyła się o 8,5%.</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sytuację ekonomiczno-społeczną i źródła utrzymania, to gospodarstwa domowe wyłącznie z osobami w wieku 60 lat i więcej utrzymują się przede wszystkim z emerytur lub rent, które w 2021 r. stanowiły prawie 80% ich dochodów. Sytuacja dochodowa gospodarstw domowych zamieszkujących w miastach jest lepsza niż gospodarstw domowych na wsi. W miastach gospodarstwa domowe wyłącznie z osobami w wieku 60 lat i więcej miały dochody o prawie 20% wyższe niż gospodarstwa na wsi.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sytuację mieszkaniową w 2021 r., to gospodarstwa domowe składające się wyłącznie z osób starszych mieszkały w przeważającej części w budynkach wielorodzinnych — prawie 64%. Użytkowanie mieszkań posiadających odpowiednie warunki techniczno-sanitarne zadeklarowało w 2021 r. 96,4% gospodarstw osób w wieku 60 lat lub więcej, tj. o 1,6% więcej niż rok wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o problem ubóstwa, to stopa ubóstwa skrajnego dla osób w wieku 65 lat i więcej była w 2021 r. niższa niż dla ogółu społeczeństwa — 3,4% wobec 4,2% ogółem. Co więcej, wartość ta spadła względem 2020 r., kiedy to wynosiła 4,4%.</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sytuację zdrowotną i opiekę medyczną, to w 2021 r. osoby w wieku 65 lat i więcej skorzystały z 98 mln porad lekarskich w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. W ramach podstawowej opieki zdrowotnej lekarze udzielili osobom starszym ponad 59,5 mln porad, co stanowiło ponad 1/3 ogółu porad w tym zakresie. W przypadku opieki specjalistycznej sytuacja wyglądała podobnie — ok. 1/3 wszystkich porad specjalistycznych dotyczyło seniorów.</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o stan oddziałów geriatrycznych, to na koniec 2021 r. działało w Polsce 61 oddziałów, które dysponowały ponad 1200 łóżek.</u>
          <u xml:id="u-227.11" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno-opiekuńcze, to było 613 zakładów, dysponujących prawie 40 tys. łóżek, i 130 hospicjów stacjonarnych, z liczbą łóżek wynoszącą prawie 2900.</u>
          <u xml:id="u-227.12" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o kadrę udzielającą świadczeń zdrowotnych osobom starszym, to liczba lekarzy geriatrów wykonujących zawód wyniosła 534, a liczba zatrudnionych pielęgniarek wyniosła 234 tys.</u>
          <u xml:id="u-227.13" who="#StanisławSzwed">Liczba osób będących w trakcie specjalizacji, kursów pielęgniarskich i geriatrycznych wynosi 334. Jeśli chodzi o pielęgniarki zajmujące się dziedziną pielęgniarstwa opieki długoterminowej, to liczba ta wynosi 540, a jeśli chodzi o pielęgniarki zajmujące się dziedziną pielęgniarstwa opieki paliatywnej, to liczba ta wynosi 502.</u>
          <u xml:id="u-227.14" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o różne dostępne formy aktywności, to chcę powiedzieć kilka słów, jeśli chodzi o gminne rady seniorów. W dniu 31 grudnia 2021 r. w kraju funkcjonowały 423 gminne rady seniorów, co odpowiada 17% ogólnej liczby gmin w Polsce. Wczoraj przyjęliśmy ustawę o tym, że rady seniorów mogą być tworzone też na poziomie powiatów, województw. Są również inne kryteria. Myślę, że dzięki tej ustawie, którą wczoraj przyjęliśmy, wzrośnie również liczba rad seniorów.</u>
          <u xml:id="u-227.15" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o korzystanie z Internetu, to w 2021 r. w Polsce z Internetu korzystało prawie 58% osób w wieku 60–74 lata. Codziennie lub prawie codziennie z Internetu korzystało prawie 39% osób z tej grupy wiekowej.</u>
          <u xml:id="u-227.16" who="#StanisławSzwed">Mieszkańcy miast, zwłaszcza tych większych, częściej angażują się w działalność uniwersytetu trzeciego wieku oraz wolontariat, natomiast mieszkańcy wsi decydują się m.in. na członkostwo w kołach gospodyń wiejskich oraz w zespołach ludowych.</u>
          <u xml:id="u-227.17" who="#StanisławSzwed">Przedstawię też krótką informację, jeśli chodzi o aktywność sportową. Najbardziej aktualne dane wskazują, że osoby w wieku 60 lat i więcej stosunkowo rzadko uczestniczą w zajęciach sportowych lub rekreacji ruchowej. Prawie 18% wśród ogółu tej grupy wiekowej podjęło takie uczestnictwo.</u>
          <u xml:id="u-227.18" who="#StanisławSzwed">Warto też tutaj przypomnieć, że jeśli chodzi o programy, to istnieje też program „Aktywni+”, o czym mówiliśmy też we wcześniejszym punkcie. Jest to program skierowany do organizacji pozarządowych wspierający działania przeznaczone właśnie dla seniorów, aktywność seniorów. W 2021 r. dofinansowano 317 projektów kwotą prawie 39 mln zł. Nowa edycja programu jest już uruchomiona. Nabór wniosków trwa. Można składać wnioski od 1 lutego do 22 lutego. Tak jak już wcześniej mówiliśmy, łącznie na program „Aktywni+” przeznaczono 40 mln zł. W perspektywie 5 lat jest to 200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-227.19" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o wieloletni program „Senior+”, o którym tutaj także oczywiście wspominaliśmy, to na koniec tego roku będzie 1200 klubów i dziennych domów seniora. W perspektywie 5 lat mamy na to przeznaczone 60 mln zł, więc będzie to łącznie 300 mln zł. Myślę, że warto też tutaj podkreślić, że ten program również się rozwija. Jest on skierowany do samorządów, które w tym uczestniczą.</u>
          <u xml:id="u-227.20" who="#StanisławSzwed">Program „Opieka 75+” jest skierowany do samorządów do 60 tys. mieszkańców. Tutaj też co roku przybywa nam gmin, które przystępują do tego programu. To wsparcie na usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania. W tym programie uczestniczy już ponad 600 gmin. Wysokość środków, które na to przeznaczyliśmy w latach funkcjonowania tego programu, czyli od 2018 r. do ubiegłego roku, wynosi 90 mln zł. W tym roku będzie to ponad 38 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-227.21" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sytuację niepełnosprawnych osób starszych, to przedstawię informacje dotyczące zarówno przyjętej strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami, jak i kwestii tych programów, o których wcześniej mówiliśmy, które są skierowane do osób niepełnosprawnych. Chodzi m.in. o asystencję osób niepełnosprawnych. Przypomnę, że ta kwota dla samorządów wynosi 505 mln, a dla organizacji pozarządowych wynosi ponad 100 mln.</u>
          <u xml:id="u-227.22" who="#StanisławSzwed">Chodzi też o kwestię opieki wytchnieniowej, która w tym zakresie jest wsparciem też dla osób starszych, a także o szereg innych programów, które wspierają osoby starsze, m.in. program „Korpus wsparcia seniorów”. To program, który jest kontynuacją „Solidarnościowego korpusu wsparcia seniorów”, który był realizowany w czasie COVID-u. W tym zakresie chodzi również o kwestię tzw. opasek bezpieczeństwa. Na ten program mamy przeznaczoną kwotę 50 mln zł. Ten program też jest realizowany.</u>
          <u xml:id="u-227.23" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o kwestię związaną z innymi rozwiązaniami, o których też wcześniej mówiłem, m.in. rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym, czyli tym świadczeniem 4+ dla mam i ojców, to, jak już tutaj wspomniałem, korzysta z tego ponad 70 tys. osób i przeznaczono już na ten program ponad 1,74 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-227.24" who="#StanisławSzwed">Wiadomo, że w tych sprawozdaniach zawsze poruszana jest też kwestia waloryzacji emerytur. Wiemy już, że podany dzisiaj wskaźnik waloryzacji emerytur jest o 1% wyższy, niż prognozowaliśmy. Tegoroczny wskaźnik waloryzacji będzie wynosił 14,8%. Oczywiście tegoroczna kwota, która podniesie najniższe świadczenie, wynosi 250 zł, czyli wszystkie osoby, które otrzymują emeryturę i rentę poniżej kwoty 1700 zł, otrzymają co najmniej 250 zł podwyżki waloryzacyjnej. Tak jak powiedziałem, jest to 14,8%. Łącznie na ten cel przeznaczono ponad 42 mld zł. Myślę, że to dobre pieniądze, które są przeznaczone dla naszych emerytów.</u>
          <u xml:id="u-227.25" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: A premier…)</u>
          <u xml:id="u-227.26" who="#StanisławSzwed">Oczywiście to świadczenie dodatkowe w postaci trzynastej emerytury w wysokości najniższej emerytury 1 marca, po waloryzacji będzie wynosić 1588, 44 zł brutto. Przewidujemy w tym roku jeszcze czternastą emeryturę, która była wypłacana zarówno w poprzednim roku, jak i 2 lata temu, czyli dodatkowe świadczenie, które będzie wypłacane w okolicach sierpnia czy września. To też warto tutaj podkreślić, kiedy mówimy o tych świadczeniach. Oczywiście warto też tutaj przypomnieć, że jeśli chodzi o najniższe świadczenia, to ten przyrost jest znaczny. Od 2015 r. nastąpił ponad 80-procentowy wzrost świadczenia minimalnego, jeśli chodzi o emerytury. To są te działania, których dotyczyły informacje zawarte w tym materiale.</u>
          <u xml:id="u-227.27" who="#StanisławSzwed">Króciutko chciałem jeszcze przedstawić przykłady, bo w tym materiale jest też duży udział różnych projektów realizowanych w samorządach. Jest cały blok, który się tu znajduje. Wybrałem trzy przykłady, które warto podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-227.28" who="#StanisławSzwed">Gmina Świecie rozpoczęła budowę Centrum Pomocy Seniorom, w którym powstanie sześć mieszkań chronionych, każde dla maksymalnie sześciu osób, jak również osiem 1- i 2-osobowych mieszkań wspomaganych oraz na parterze dom dziennego pobytu. Mieszkania chronione przeznaczone będą dla seniorów wymagających całodobowej opieki ze względu na ograniczenia w samodzielnym funkcjonowaniu. Ich mieszkańcom zapewnione zostanie całodobowe wsparcie w ramach usług opiekuńczych. Dla wszystkich mieszkańców na parterze budynku uruchomiony zostanie dzienny dom pobytu, oferujący atrakcyjne formy spędzania czasu wolnego. Budynek ma powstać do końca lipca i będzie pozbawiony barier architektonicznych, dostosowany do potrzeb osób starszych z niepełnosprawnościami. To już się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-227.29" who="#StanisławSzwed">Drugi przykład dotyczy województwa śląskiego. Gmina Sosnowiec kontynuowała realizację projektu „SOS dla seniora” jako rozszerzenie projektu „Jesteśmy do usług”, skierowanego do niesamodzielnych mieszkańców Sosnowca po 60. roku życia. Wsparcie w 2021 r. skierowane było do 65 osób, a usługi były dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego uczestnika.</u>
          <u xml:id="u-227.30" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o trzeci projekt, to w Skarżysku-Kamiennej, w województwie świętokrzyskim, w czerwcu 2021 r. oficjalnie otwarto nową placówkę medyczną: Dzienny Dom Opieki Medycznej. Korzystanie z opieki jest całkowicie darmowe. Oferta dziennego domu opieki medycznej skierowana jest do osób niesamodzielnych, w szczególności do osób powyżej 66. roku życia, których stan zdrowia nie pozwala na pozostawanie wyłącznie pod opieką POZ-etów czy innych ośrodków, a jednocześnie nie wymagają całodobowego nadzoru lekarskiego i pielęgniarskiego realizowanego w trybie stacjonarnym. Dzienny Dom Opieki Medycznej w Skarżysku-Kamiennej jest w pełni przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością, z dysfunkcjami ruchu i wyposażony w nowy sprzęt.</u>
          <u xml:id="u-227.31" who="#StanisławSzwed">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję za wysłuchanie informacji o osobach starszych za 2021 r. I proszę o przyjęcie tej informacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zarządzam 2 minuty przerwy, bo po pierwsze, odpowiedzialność: trochę nakichałam, więc zanim oddam stanowisko pracy panu marszałkowi, poprosiłam o dezynfekcję.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, pani marszałek!)</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MałgorzataGosiewska">Tak że 2 minutki przerwy, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#MałgorzataGosiewska">I wracamy do tematu.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 21 do godz. 13 min 24)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PiotrZgorzelski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 24. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Władysława Kurowskiego o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jak pan minister wspomniał wcześniej, liczba osób po 60. roku życia w jednym roku tylko wzrosła o 28 tys. i ta tendencja niestety, można powiedzieć, będzie utrzymywała się przez wiele, wiele lat. Dlatego tak ważne i istotne są wszelkie działania, które podejmujemy na rzecz tej rozszerzającej się grupy osób w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WładysławKurowski">Niniejsza informacja była tematem pracy komisji senioralnej w dniu 10 stycznia 2023 r. Informacja prezentuje aktualną sytuację społeczno-ekonomiczną osób starszych w Polsce. Przedstawione dane dotyczą w szczególności zagadnień z zakresu sytuacji demograficznej, ale też ekonomicznej, rodzinnej, zdrowotnej, sytuacji na rynku pracy, dostępności poziomu usług społecznych, czy też wszelkiego rodzaju aktywności podejmowanych przez osoby starsze.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#WładysławKurowski">Dokument ten zawiera opracowanie na temat stanu realizacji polityki społecznej wobec osób starszych. Niniejsze opracowanie zawiera najbardziej aktualne i dostępne dane statystyczne, które są istotne dla polityki senioralnej. Członkowie komisji senioralnej podkreślają ogrom pracy, szczegółowość i zakres przedłużonej informacji, co uzasadnia podziękowanie wszystkim osobom i instytucjom za pomoc i współudział w przygotowaniu informacji o sytuacji osób starszych w Polsce w 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#WładysławKurowski">Na przestrzeni ostatnich lat zauważalne są w naszym kraju rozwój i upowszechnienie form zdrowego, aktywnego starzenia się, a także wzmocnienie umiejętności cyfrowych osób starszych. Tendencje wzrostowe dotyczą również, społecznego uczestnictwa seniorów w lokalnych społecznościach oraz różnych inicjatywach z zakresu integracji wewnątrz- i międzypokoleniowej. Komisja zauważa, że z roku na rok wzrasta liczba miejsc przyjaznych seniorom, w tym m.in. w dziennych ośrodkach wsparcia. Dodatkowo stały poziom zainteresowania dotyczy zajęć prowadzonych przez uniwersytety trzeciego wieku. Liczba gminnych i wojewódzkich rad seniorów także zmienia się na korzyść. W trakcie dyskusji nad informacją poproszono również o uzupełnienie w trzech punktach tej informacji, która była przedstawiona. Myślę, że sukcesywnie w poszczególnych komisjach będzie to uzupełniane.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#WładysławKurowski">Podkreślono w trakcie posiedzenia komisji, że sytuacja osób starszych w ostatnich latach znacznie się poprawiła. Jednak oczywiście nie można poprzestać na tych osiągnięciach i rozwiązaniach korzystnych dla seniorów. W nadchodzących latach niezbędny jest dalszy rozwój oferty w przypadku usług i zajęć skierowanych do osób starszych, w szczególności przeciwdziałąjących marginalizacji, separacji i samotności, wzmacniających samodzielność i gwarantujących pełne uczestnictwo w życiu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#WładysławKurowski">Ważne jest również kontynuowanie działań już podejmowanych, które mają na celu zabezpieczenie sytuacji materialnej osób starszych. Mam tu na myśli np. trzynastą czy czternastą emeryturę. W szczególności chodzi o tych o najniższych dochodach, aby zapewnić im bezpieczeństwo ekonomiczne i umożliwić godne życie. Potrzebny jest też pakiet wsparcia nie tylko finansowego, ale także organizacyjno-usługowego dla samotnych, sędziwych seniorów o najniższych dochodach, którzy nie mogą liczyć na pomoc rodziny, chociaż oczywiście pomoc rodzinny jest najważniejsza i żadna instytucja za rodzinę nie zrobi. Dlatego tak ważne jest wsparcie samej rodziny właśnie w niesieniu pomocy tej osobie starszej. Wyzwaniem jest także zadbanie o dobrą kondycję psychofizyczną seniorów, przeciwdziałanie ich samotności, zintensyfikowanie działań z zakresu profilaktyki zdrowotnej, a także generalnie przedłużenie w miarę możliwości okresu niezależności seniorów i zachowanie umiejętności radzenia sobie przez osoby starsze w sytuacjach kryzysowych i stresowych. Działania te powinny być ukierunkowane na wzmocnienie nowych umiejętności, tj. zastosowanie nowoczesnych technologii w życiu codziennym, obsługę urządzeń mobilnych, naukę języków obcych i regularną aktywność fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#WładysławKurowski">Wyniki prognozy odnośnie do ludności na lata 2014–2050 wskazują na pogłębianie się procesu starzenia społeczeństwa. Mimo przewidywanego spadku liczby ludności w tym okresie o ok. 4 mln osób w Polsce, spodziewany jest systematyczny wzrost liczby osób w wieku 60 lat i więcej. Populacja osób w tym wieku wzrośnie na koniec tego horyzontu do 13,7 mln. Jak pamiętamy, dziś mamy ok. 12,8. O tyle samo wzrośnie też liczba osób starszych, czyli o ok. 4 mln. Mimo że ubędzie 4 mln osób w ogóle w Polsce, to tych osób starszych przybędzie 4 mln. I w tym czasie będzie to już blisko 40% populacji całego społeczeństwa. Stąd też widzimy, jak wielkie jest to wyzwanie dla nas wszystkich, dla polskiego rządu w szczególności.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#WładysławKurowski">W związku z postępującym procesem starzenia się demograficznego Polski konieczna jest także edukacja społeczeństwa w zakresie naturalnych procesów starzenia się i ich skutków, a przede wszystkim w zakresie zmieniających się wraz z wiekiem i stanem zdrowia potrzeb i możliwości ochrony zdrowia czy infrastruktury w środowisku lokalnym. Potrzebne jest wprowadzenie zagadnień dotyczących potrzeb seniorów do wszelkich programów edukacyjnych, dyskusji, spotkań i badań prowadzonych przez różne środowiska. Ta skuteczna i aktywna polityka senioralna powinna uwzględniać także wsparcie seniorów na rynku pracy, poprawę ich sytuacji ekonomicznej, a także zapewnienie im elastycznych form zatrudnienia. Chcę przypomnieć wszystkim, że jest przecież piękne udogodnienie, które od niedawna funkcjonuje. Seniorzy mogą pracować bez płacenia podatku PIT. Mamy PIT/0 na pracę dla seniora. Skuteczna i aktywna polityka senioralna powinna uwzględniać także wsparcie seniorów na rynku pracy i poprawę ekonomiczną, a także zachowanie elastycznych form zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#WładysławKurowski">W obszarze ochrony zdrowia w nadchodzących latach niezbędne są utrzymanie priorytetu rozwoju geriatrii, poprawa dostępności doświadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych oraz kształcenie i doskonalenie zawodowe wszystkich służb medycznych, w tym gerontologii. Zgodnie z danymi z rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, na koniec w 2021 r. w szpitalach funkcjonowało 61 oddziałów geriatrycznych, które dysponowały 1236 łóżkami. Oczywiście tych miejsc jest znacznie więcej, bo przecież to nie tylko miejsca szpitalne. Mamy też ZOL-e, mamy domy pomocy społecznej czy hospicja, w których te osoby starsze, niesprawne, też mogą być umieszczone. Niemniej jednak nadal mamy tutaj zapotrzebowanie na pewnym poziomie. Co ważne, trzeba wspomnieć, że liczba lekarzy geriatrów w ostatnich latach zwiększa się, co jest dobrym symptomem. Jeszcze w 2015 r. było ich 338, a na koniec roku 2021–534. To jest znaczny wzrost liczby lekarzy. Wygląda na to, że w następnych latach ta tendencja będzie się utrzymywać. Do dziś odczuwamy jednak braki w medycynie paliatywnej, co wyraża się kolejkami do hospicjów domowych i stacjonarnych, co związane jest z brakiem lekarzy medycyny paliatywnej.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#WładysławKurowski">Dziś rząd podejmuje różne działania zmierzające do poprawy sytuacji, np. poprzez zwiększenie liczby kształconych lekarzy. Jednocześnie potrzebne jest kontynuowanie działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki chorób, w tym rozwijanie oferty edukacyjnej dla osób starszych z zakresu prowadzenia zdrowego i aktywnego trybu życia, podniesienia świadomości w zakresie skutków niebezpiecznych zachowań oraz nowych rozwiązań technologicznych wykorzystywanych w większości obszarów życia.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#WładysławKurowski">Członkowie komisji i wszyscy uczestniczący eksperci zauważają różnice w długości życia między kobietami i mężczyznami. To jest tendencja utrzymująca się w Polsce już od dawna. Skąd się ta różnica bierze? Przyczyny mogą być różne, natomiast trzeba powiedzieć, że mężczyźni na pewno rzadziej korzystają z profilaktyki niż kobiety, a 1/4 z nich uważa, że profilaktyka jest w ogóle zbędna. Częściej też mają nadwagę, a 30% mężczyzn to palacze. Dlatego tak ważne są kampanie w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki kierowane do osób starszych, a w szczególności właśnie do części męskiej. Wszelkie nowe działania powinny być projektowane przy udziale osób starszych oraz na podstawie kompleksowej diagnozy potrzeb i zasobów tej grupy. Do ich realizacji już obecnie zaangażowani są m.in. wyznaczeni przez wojewodów, prezydentów, burmistrzów, starostów pełnomocnicy do spraw seniorów, których głównym obowiązkiem jest koordynacja całości zadań i programów podejmowanych zgodnie z właściwością na rzecz osób w wieku senioralnym. Członkowie komisji dobrze oceniają decyzję o powołaniu pełnomocników i ich wpływ na poprawę sytuacji osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#WładysławKurowski">Komisja Senioralna po rozpatrzeniu rządowej informacji o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r., druk nr 2823, oraz przeprowadzonej dyskusji wnosi do Wysokiego Sejmu o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#WładysławKurowski">Na uwagę zasługuje fakt, że informacja została przyjęta przez komisję bez sprzeciwu. Trzeba tutaj faktycznie powtórzyć to, że tak jak dzisiaj poziom opieki nad rodziną jest znacznie wyższy niżeli parę lat temu, tak samo poziom opieki nad częścią senioralną też jest znacznie wyższy aniżeli jeszcze kilka lat wcześniej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Filip Kaczyński, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#FilipKaczyński">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie informacji Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r., druki nr 2823 i 2908.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#FilipKaczyński">Szanowni Państwo! Jakość coraz dłuższego życia wyznaczana jest stanem zdrowia, sprawnością fizyczną i intelektualną, poczuciem zabezpieczenia materialnego, jak również warunkami tworzonymi przez grupę społeczną, w której funkcjonuje człowiek. Wymaga to kreowania nowego modelu polityki społecznej uwzględniającego kwestie związane zarówno ze starością demograficzną, jak też tworzeniem społeczeństwa przyjaznego seniorom. To oczywiste, że zmiany demograficzne zachodzące w polskim społeczeństwie, a także zjawiska takie jak pandemia COVID-19 wymagają dostosowania prowadzonej polityki publicznej do stale zmieniających się potrzeb i oczekiwań osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#FilipKaczyński">Odpowiedzią na ten proces jest aktywna polityka społeczna wobec seniorów prowadzona zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym. Polityka senioralna jest dla Prawa i Sprawiedliwości priorytetem. Tylko w ubiegłym roku na wszystkie działania skierowane do seniorów przeznaczyliśmy 44 mld zł. W roku 2015, kiedy rządy sprawowała koalicja PO-PSL, było to niespełna 4 mld zł, czyli 10 razy mniej. Wypłaciliśmy nie tylko trzynastą, ale też czternastą emeryturę i chcemy, aby była ona trwałym wsparciem dla emerytów i rencistów, stąd proponowane zmiany ustawowe. W sumie od 2019 r. do polskich seniorów trafiło dodatkowo ponad 70 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#FilipKaczyński">Ważną częścią polityki senioralnej jest wsparcie szeroko pojętej aktywności osób starszych. Działania w tym obszarze realizowane są w ramach programów „Senior+” i „Aktywni+”. Celem obu programów jest stworzenie bezpiecznej i przyjaznej przestrzeni do spotkań, integracji wewnętrznej i międzypokoleniowej, nauki nowych rzeczy i aktywności na różnych polach. Dzisiaj w całej Polsce działa 1068 domów i klubów seniorów, oferujących miejsca dla przeszło 25 tys. seniorów. Co ważne, z roku na rok takich miejsc przybywa.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#FilipKaczyński">Z kolei realizowany od 2018 r. program „Opieka 75+” wspiera samorządy w realizacji usług opiekuńczych, w tym tych specjalistycznych, dla osób w wieku 75 lat i starszych. W roku 2021 570 gmin otrzymało ponad 22 mln zł na zapewnienie usług opiekuńczych dla blisko 9400 osób.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#FilipKaczyński">Na koniec, pozwólcie państwo, wspomnę o uchwalonej wczoraj ustawie dotyczącej rad seniorów, nad którą pracowaliśmy w Komisji Polityki Senioralnej. Według danych zawartych w przedłożonej informacji na dzień 31 grudnia 2021 r. w Polsce funkcjonowały 423 gminne rady seniorów, co stanowiło jedynie 17% ogółu samorządów gminnych. Dlatego tak ważna jest uchwalona wczoraj ustawa, która ma na celu zwiększenie liczby rad seniorów.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#FilipKaczyński">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Jak państwo widzicie, szczególne miejsce w naszych działaniach zajmują seniorzy. Kredo naszej polityki to solidarność międzypokoleniowa. Dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem informacji Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Szczerba przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MichałSzczerba">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym poinformować, że ta informacja, którą składa dzisiaj Rada Ministrów, informacja o sytuacji osób starszych, jest wynikiem tego, że z inicjatywy Komisji Polityki Senioralnej — wtedy kiedy byłem jej przewodniczącym — 11 września 2015 r. Sejm przyjął ustawę o osobach starszych i nałożył nowy obowiązek na Radę Ministrów, na prezesa Rady Ministrów, jakim jest koordynacja polityki senioralnej. To nie jest więc w tej chwili kwestia intencji rządzących, że politykę senioralną realizują. Jest to po prostu ustawowy obowiązek. Ten obowiązek dotyczy również systematycznego monitoringu sytuacji osób starszych w zakresie sytuacji demograficznej, dochodowej, warunków mieszkaniowych, aktywności zawodowych, sytuacji rodzinnej, struktury gospodarstw, sytuacji osób z niepełnosprawnościami, aktywności społecznej, obywatelskiej, edukacyjnej, kulturalnej, sportowej, stanu zdrowia, dostępności i poziomu usług społecznych i socjalnych, równego traktowania i przeciwdziałania dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MichałSzczerba">W związku z tym — szanuję pana wiceministra i mam nadzieję, że pan minister te pozytywne odczucia odwzajemnia — brakuje tutaj kilku ministrów. Bardzo się cieszę, że jest wiceminister rodziny, bo jest to jego obowiązek. Natomiast pytanie jest, gdzie jest minister zdrowia, gdzie jest minister sportu, gdzie jest minister infrastruktury — bo będziemy rozmawiać również o transporcie — gdzie jest minister spraw wewnętrznych i administracji, który nadzoruje kwestie związane również z radami seniorów. Są nieobecni. Intencją naszą było to, że informacja o sytuacji osób starszych będzie informacją całościową, nie tylko odnoszącą się do kwestii polityki społecznej czy też do spraw rodziny, ale również do tych wszystkich innych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#MichałSzczerba">Popieramy trzynastą emeryturę, czternastą emeryturę. Popieramy to, że ministerstwo rodziny kontynuuje programy pod innymi nazwami, często zwiększa środki, za co jesteśmy bardzo wdzięczni, ale jednak jesteśmy opozycją po to, żeby mówić, że gdzieś są deficyty, gdzieś są braki, gdzieś są osoby wykluczone, gdzieś są sprawy niezałatwione. O tym będę mówił w ramach tego krótkiego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#MichałSzczerba">Po pierwsze, drożyzna. Szanowni państwo, jeżeli rozmawiamy o informacji o sytuacji osób starszych w roku 2021, mamy jeszcze w świeżej pamięci rok 2020, to musimy spojrzeć na dane. Krajowy Rejestr Długów w styczniu tego roku opublikował nowe dane. Łączne zadłużenie polskich seniorów wynosi 6,22 mld zł. Wśród tych zadłużonych średnie zadłużenie seniorów — bo mówiłem wyłącznie o seniorach — wynosi 17,2 tys. zł. Według badania Krajowego Rejestru Długów w ciągu ostatniego półrocza 70% osób w wieku 65–74 lata ograniczyło swoje wydatki z powodu wzrostu cen. To pokazuje, że jest bieda. To pokazuje, że nie na wszystko starcza. To pokazuje również sytuację dochodową, mimo że są jakieś dodatkowe zastrzyki środków. To jest, panie ministrze, problem. Rekordowa drożyzna jest głównym problemem polskich seniorów. Wzrost opłat za gaz, za prąd, za usługi rehabilitacji. Polscy seniorzy nie zadłużają się z powodu tego, jak mówił pan premier Morawiecki, żeby pojechać na pielgrzymkę do Medziugorie. Nie, polscy seniorzy zadłużają się wtedy, kiedy pojawia się choroba i niesamodzielność, wtedy kiedy zamiast czekać kilka miesięcy, a nawet rok na wizytę u lekarza specjalisty, oni idą do lekarza prywatnie. Wtedy, kiedy pojawia się niesamodzielność, idą na prywatną rehabilitację, i stąd wynika to zadłużenie. 17 tys. na osobę, na seniora — wśród tych zadłużonych na kwotę 6 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#MichałSzczerba">Druga sprawa to kwestia zdrowia. I dlatego powinien tu być minister Niedzielski. Nie realizować swoje przygotowania do kandydowania na posła z Poznania, jak zapowiedział, tylko być obecny na debacie na temat seniorów i ich spraw. Są ograniczenia w dostępie do opieki zdrowotnej. Są cały czas niezałatwione sprawy, panie ministrze, takie chociażby jak brak narodowego czy krajowego, nazwijmy to, planu alzheimerowskiego. Polska jest jednym z ostatnich krajów w Europie, które nie posiadają tego programu. Nie ma w tym zakresie jakichkolwiek działań.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#MichałSzczerba">Szanowni Państwo! Kolejną sprawą, która dotyczy spraw dochodowych, jest skrajne ubóstwo. Nam się wydawało, że skrajnego ubóstwa już nie ma, ale spójrzmy na najnowsze dane z GUS-u. 6% gospodarstw domowych, które stanowią renciści, jest w skrajnym ubóstwie, żyje w skrajnym ubóstwie. Tam, gdzie pojawia się osoba z niesamodzielnością, również zwiększa się procent gospodarstw ze skrajnym ubóstwem. To jest chyba, panie ministrze, najważniejsza sprawa. Drożyzna oraz brak odpowiedniego dostępu do usług medycznych to sprawy, które trzeba rozwiązać tu i teraz, ale pan tego sam nie rozwiąże, pan musi mieć współpracowników, którzy będą chcieli realizować politykę senioralną. Koalicja Obywatelska taką politykę senioralną będzie prowadziła i zachęca państwa do współpracy.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę panią poseł Paulinę Matysiak, która przedstawi stanowisko klubu poselskiego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Lewicy w sprawie informacji Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r., druk nr 2823.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PaulinaMatysiak">Wysoka Izbo! Stoimy jako parlamentarzyści oraz całe społeczeństwo przed ogromnym wyzwaniem, które z roku na rok przypomina o sobie coraz bardziej. Mowa oczywiście o postępującym starzeniu się ludności. Szacuje się, że za kilkadziesiąt lat odsetek seniorów, czyli osób po 60. roku życia, będzie wynosić ponad 40%. Zatrzymanie tego trendu graniczy z cudem, dlatego musimy być przygotowani na te zmiany, aby nasi seniorzy mieli szansę na godne życie. Spoczywa na nas także odpowiedzialność za osoby, które albo teraz, albo za kilkanaście lat same staną się seniorami. Musimy przygotować dla nich bezpieczną przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#PaulinaMatysiak">Czy jednak dziś, w 2023 r., możemy powiedzieć, że Polska jest dobrze przygotowana na nieuchronną rewolucję demograficzną? Odpowiedź jest przykra — nie. Polska to nie jest kraj dla starych ludzi. Polska nie jest krajem dla starszych osób i nie będzie nim, dopóki nie rozwiążemy masy problemów, z którymi nadal się borykamy. Nie chcę w tym miejscu oczywiście siać paniki czy oskarżać rządu o całkowitą bezczynność, bo podejmuje pewne działania, ale w mojej ocenie nie są one wystarczające, abym mogła seniorce z Kutna, która opowiada mi o swoich codziennych problemach, powiedzieć, że nie musi się już o nic martwić. My na lewicy jesteśmy zawsze blisko ludzi, słuchamy ich i wiemy, z jakimi trudnościami muszą sobie radzić. Od obywateli, a zwłaszcza seniorów, nie odgradzamy się stalowymi barierkami.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#PaulinaMatysiak">Polityka senioralna w Polsce jest pełna mankamentów, o niektórych zresztą przekonałam się też na własnej skórze. Osoby starsze borykają się z chorobami otępiennymi takimi jak alzheimer. Opiekują się nimi często członkowie rodziny, którzy stają się ich nieformalnymi opiekunami. Mam to doświadczenie za sobą, kiedy podobna przypadłość dotknęła bliską mi osobę. Moje spostrzeżenia nie są tak bardzo odmienne od innych: zagubienie, niewiedza, brak przeszkolenia, wsparcia w trudnych chwilach. O wielu podstawowych zasadach opieki trzeba dowiadywać się na własną rękę, nie wszystko jest oczywiste. Ta niepewność przynosi w wielu rodzinach łzy rozpaczy i gniew. Są plany, żeby temu zaradzić, ale na podstawie ostatnich posiedzeń Komisji Polityki Senioralnej widzimy, że są jeszcze w powijakach, a szkoda, bo w tej chwili jest cała rzesza ludzi, którzy potrzebują pomocy.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#PaulinaMatysiak">Polityka senioralna to właściwie system naczyń połączonych, nie można jej tak łatwo oderwać od innych aspektów funkcjonowania państwa. Weźmy np. transport publiczny, zwłaszcza w kontekście dostępu do niego przez osoby starsze. Widzimy wsie i miasteczka, które się wyludniają, młodzi ludzie uciekają z nich w poszukiwaniu lepszych perspektyw. Ale kto w nich zostaje? Przede wszystkim seniorzy. Czy zawsze mają czym dojechać do sklepu, urzędu, do lekarza? Czy mają jak się dostać do większego ośrodka, gdzie działa np. uniwersytet trzeciego wieku albo kino? Niekoniecznie. Brak autobusu czy pociągu odcina od życia towarzyskiego i kulturalnego. Wykluczeni transportowo seniorzy cierpią więc podwójnie. Na nic ulgi, kiedy nic nie zatrzymuje się w takiej miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#PaulinaMatysiak">O ile nawet na ten ulgowy bilet seniora stać, to podwyżki na kolei są dotkliwe — we wszystkich spółkach, u wszystkich przewoźników. Tak samo jak inflacja, przez którą w sklepach dochodzi do wielkich dylematów, co wyjąć z koszyka, aby starczyło na leki i opłaty za mieszkanie. Dlatego my na lewicy od lat postulujemy leki na receptę za 5 zł. Niestety obecna władza nie rozwiązała systemowo ubóstwa dotykającego osoby starsze, które muszą jakoś wyżyć za swoje niewysokie świadczenia. Na nic trzynasta, czternasta czy może nawet piętnasta emerytura, jeżeli jej otrzymywanie zależy od dobrej woli rządzących, a może bardziej — kalendarza wyborczego, kiedy potrzebna jest konkretna waloryzacja i podniesienie świadczenia minimalnego.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#PaulinaMatysiak">Chciałabym także, aby władza przychylniej podchodziła do pomysłów, które wychodzą od opozycji, a mają służyć seniorom. Mówię tutaj np. o pomyśle i projekcie ustawy o rencie wdowiej, która przecież może pomóc wielu osobom, nie tylko kobietom, także mężczyznom, tym, którzy znajdują się w trudnej sytuacji, w uzyskaniu po prostu korzystniejszych świadczeń. Nie było woli z państwa strony, żeby zająć się tym projektem, więc wracamy z nim jako projektem obywatelskim z tysiącami podpisów, bo seniorzy, i to niezależnie od ich sympatii politycznych, to rozwiązanie otwarcie popierają.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#PaulinaMatysiak">Z przykrością też obserwuję, jak kontrolowana przez rządzących telewizja kłóci polskie rodziny, nastawia wrogo zwolenników tego czy innego ugrupowania. Większość odbiorców telewizji publicznej stanowią seniorzy, którzy zasługują na rzetelne informacje, jednak coraz więcej z nich dostrzega, że rzeczywistość nie pokrywa się z tym, o czym z uśmiechem na ustach opowiada prezenterka „Wiadomości”.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#PaulinaMatysiak">Szanowni Państwo! Polscy seniorzy nie są głupi, nie dadzą się oszukać, wolą, by ich problemy potraktować w końcu poważnie.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#PaulinaMatysiak">Wątków w kontekście omawianego punktu posiedzenia jest o wiele więcej. Kilka minut nie wystarcza, żeby się do nich odnieść. Niemniej mam nadzieję, że tutaj, w Polsce, nad Wisłą zagości wkrótce dobrze przemyślana polityka senioralna, która odpowie na wyzwania niedalekiej przyszłości. My na lewicy jesteśmy gotowi do jej wprowadzenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pani poseł Bożena Żelazowska, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#BożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe chcę zwrócić uwagę na bardzo istotną kwestię w obszarze programów wsparcia dla seniorów i osób starszych, otóż na doskwierający brak lekarzy geriatrów.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#BożenaŻelazowska">Od ponad 20 lat obserwujemy postępujący proces starzenia się społeczeństwa polskiego. Cały czas nieubłaganie wzrasta liczba osób w wieku poprodukcyjnym i pomimo szumnych zapowiedzi rządu zmniejsza się liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym. Nasze społeczeństwo nieubłaganie się starzeje. Dlatego opieka geriatryczna jest niezwykle istotna, bo zapotrzebowanie na nią wzrasta z roku na rok.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#BożenaŻelazowska">Seniorzy potrzebują szczególnej opieki i zwykle specjalistycznej diagnozy wielu przypadłości naraz. Niestety, w Polsce system opieki geriatrycznej funkcjonuje tylko teoretycznie. Kluczowym problemem był i w dalszym ciągu jest brak specjalistów w tej dziedzinie, zarówno lekarzy, jak i pielęgniarek. Mimo uznania geriatrii za priorytetową dziedzinę medycyny, brakuje kompleksowych rozwiązań służących jej rozwojowi. Opieka geriatryczna obejmująca leczenie wielu chorób jednocześnie jest skuteczniejsza od leczenia konwencjonalnego, pozwala optymalizować problemy zdrowotne osób starszych, umożliwia im bardziej komfortowe i samodzielne funkcjonowanie przez dłuższy czas. Zmniejsza ryzyko śmierci seniora, zwiększa prawdopodobieństwo dalszego mieszkania seniora w swoim domu, co może odciążyć domy pomocy społecznej, oraz zwiększa szansę na poprawę funkcjonowania seniora po interwencji szpitalnej.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#BożenaŻelazowska">Kluczowym i dotychczas nierozwiązanym problemem geriatrii jest zbyt mała liczba specjalistów w tej dziedzinie. Z ekspertyzy przygotowanej przez NIK wynika, że w krajach Unii Europejskiej liczba geriatrów przypadająca na 1 mln mieszkańców wynosi od 16 do 50. W Polsce na 1 mln mieszkańców przypada tylko 12 lekarzy geriatrów. Tutaj widać zaniedbania rządu, ponieważ lekarze zatrudnieni w kontrolowanych placówkach na kontraktach często wykonywali swoje obowiązki nieprzerwanie przez ponad 24 godziny, co przełożyło się na obniżenie ich zdolności podczas udzielania pomocy i stanowiło zagrożenie zarówno dla lekarzy, jak i dla pacjentów. Brakuje również pielęgniarek mających kwalifikacje w tej dziedzinie, co też stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów. Dlatego postuluję o to, żeby poprawić warunki pracy lekarzy geriatrów i pozostałych lekarzy przez wyeliminowanie przypadków nadmiernie długiej pracy lekarzy. Nie przybędzie również nowych lekarzy w tej specjalizacji, jeśli nie zostaną wprowadzone rozwiązania zwiększające atrakcyjność specjalizacji w dziedzinie geriatrii.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#BożenaŻelazowska">Należy również stworzyć system wsparcia organizacyjnego i finansowego dla podmiotów leczniczych sprzyjającego podejmowaniu decyzji o utworzeniu nowych oddziałów i poradni geriatrycznych. Bardzo doskwiera brak oddziałów geriatrycznych w szpitalach, drodzy państwo. Koniecznie należy się też zastanowić nad dofinansowaniem pobytu seniorów w domach opieki społecznej. Pobyt tam jest bardzo drogi i często seniorów na to nie stać. Coraz częściej ich rodzin też nie stać na to, aby pobyt w takich domach dofinansować.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#BożenaŻelazowska">Przypomnę, że już od kilku miesięcy w zamrażarce sejmowej leży nasz projekt ustawy o rencie wdowiej. Widzimy, że te środki są dzisiaj seniorom bardzo potrzebne. Apeluję do pani marszałek, aby wreszcie odmrozić projekty, które zawierają dobre rozwiązania dla seniorów. Myślę, drodzy państwo, że nadszedł czas, abyśmy wspólnie zastanowili się nad wypracowaniem dobrego programu dla osób starszych. On jest potrzebny już dzisiaj, a za chwilę my też będziemy z niego korzystali. Myślę, że najwyższy czas na przygotowanie takiego programu. W imieniu Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego deklarujemy gotowość do pracy w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pan poseł Grzegorz Braun, który przedstawi stanowisko Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#GrzegorzBraun">Nigdy nie zapomnę i nie daj Bóg, żebym zapomniał, jak na posiedzeniu komisji poselskiej Norymberga 2.0 działającej w ramach Parlamentarnego Zespołu ds. Nadużyć i Naruszeń Prawa w związku z COVID-19 — odsyłam do protokołów z kilkunastu posiedzeń w minionym roku — młody żołnierz, znacznie ode mnie młodszy, opowiadał, jak podczas służby w Wojskach Obrony Terytorialnej został skierowany do pomocy Policji w kontrolowaniu, czy ludzie, głównie starsi, siedzą, jak im władza kazała, pozamykani w domach, czy przestrzegają kwarantanny. Ten żołnierzyk dostał listę numerów telefonicznych, na które codziennie dzwonił, kiedy siedział na posterunku Policji. Opowiedział, jak pewnego dnia — sam szczególnie to zapamiętał, utkwiło mu to w pamięci — zadzwonił na jeden z tych niezliczonych numerów. Odebrał starszy pan i powiedział, że żona, której dotyczył nakaz kwarantanny, nie może podejść do telefonu, bo się źle czuje. Następnego dnia tego młodego, dzielnego, szlachetnego żołnierza — przecież służba w Wojskach Obronnych Terytorialnej jest ochotnicza — ten sam głos złamany poinformował, że pani, której nakazano nie wychodzić z domu, nie żyje, więc już nawet przez klamkę, nawet przez telefon nikt jej nie wyleczy. To jest największy program, któryście wdrożyli, dla starszych ludzi w Polsce. To jest największy wasz program, Zjednoczona łże-Prawico i totalna opozycjo, któraś to wszystko z entuzjazmem zaakceptowała, to jest wasz największy program, który skutkuje zagładą. Dodajecie kolejne emerytury, ale średnio zabraliście 2 lata życia Polakom w ostatnich latach. Dla mnie jesteście i zostaniecie zbrodniarzami zza biurka, zbrodniarzami z ławy poselskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie Informacji Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r. wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Myślę, że nie jest to zaskakujące, że z dyskusją o sytuacji seniorów w roku 2021 r. rząd czekał aż do lutego 2023 r. Zapewne liczyli państwo na to, że zapomnimy tragiczny 2021 r., gdy nieodpowiedzialne zachowania rządu w pandemii dziesiątkowały populację osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Rządu i opozycji. Jest pan wspólnikiem. Pan poseł temu przyklaskiwał.)</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#MirosławSuchoń">Zresztą znajduje to też odzwierciedlenie w treści sprawozdania, gdzie w rozdziale o sytuacji zdrowotnej tym dramatycznym skutkom pandemii poświęcono malusieńki akapit.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan to popierał.)</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#MirosławSuchoń">I to nie tylko skandaliczne posunięcie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PiotrZgorzelski">Nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan poseł temu przyklaskiwał. Pan to popierał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#MirosławSuchoń">Panie pośle, naprawdę troszeczkę spokoju, tableteczka, zimna woda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle Braun, może pan nie przeszkadzać w wystąpieniu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ja pomagam, dyktuję do protokołu.)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#MirosławSuchoń">Niech pan dyktuje, ale może trochę ciszej.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#MirosławSuchoń">I oczywiście to nie tylko pominięcie ważnego aspektu, ale także, panie ministrze, mam takie przekonanie, że to jest odbieranie godności tym wszystkim, którzy wtedy odeszli także w wyniku nieodpowiedzialnych działań rządu. Już nie wspomnę o tym, o czym mówili przedmówcy, że tutaj rzeczywiście reprezentacja powinna być bardzo szeroka, bo to jest bardzo istotny temat.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#MirosławSuchoń">W 2021 r. ta liczba zgonów, która jest średnią za ostatnie 50 lat, została przekroczona o blisko 154 tys. W przeważającej większości dotyczyło to seniorów. Oczywiście obniżony poziom dostępu do opieki zdrowotnej, niewłaściwa informacja — to wszystko spowodowało, że bardzo poważnie ucierpiało zdrowie seniorów. Przeciętnie życie obywatela skróciło się o ponad 2 lata i to dwa razy więcej niż średnia Unii Europejskiej. To oznacza, że za rządu Prawa i Sprawiedliwości seniorzy po prostu żyją krócej, panie ministrze. Dziwię się, że o tym nie ma nawet jednego rozdziału w tym dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#MirosławSuchoń">Potrzebujemy zmian. Polska 2050 ma bardzo konkretny program w tej sprawie. Proponujemy np. umożliwienie lekarzom specjalistom w dziedzinach pokrewnych geriatrii uznanie ich dorobku czy tworzenie dziennych szpitali geriatrycznych. Ale aby rozmawiać o konkretach, trzeba też widzieć powagę ze strony rządu. Popatrzmy na rekomendację, panie ministrze, w tym dokumencie. Rozumiem, że kwestia opieki zdrowotnej to inne ministerstwo, ale tam nie widać, panie ministrze, powagi. To jest bardzo poważny zarzut.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#MirosławSuchoń">Druga kwestia to jest bieda i drożyzna. Rzeczywiście ten wzrost rozwarstwienia potwierdza m.in. wzrost współczynnika Giniego, tak naprawdę jest on wyższy niż w roku 2015. Ale pan minister mówił, że główną przyczyną bierności osób starszych na rynku pracy była emerytura czy kwestie zdrowotne. No nie, do 2015 r. — i to jest kwestia, o której czytamy w raporcie rzecznika praw obywatelskich — rządy wprowadzały takie mechanizmy, które inspirują seniorów do pozostania …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#MirosławSuchoń">Jeszcze tylko dwa ostatnie akapity, króciutkie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PiotrZgorzelski">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MirosławSuchoń">…na rynku pracy. I wyraźnie z tego raportu wynika, że od 2016 r. nie ma takich działań. I to jest prawdziwy powód bierności osób starszych. I tu jest bardzo duża praca do odrobienia.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#MirosławSuchoń">Na koniec powiem tylko, panie marszałku, że my np. proponujemy, aby osoby, które później przechodzą na emeryturę, nie traciły tych dodatkowych kwot, które wynikają z trzynastki, czternastki, żeby mogły to otrzymać po późniejszym przejściu na emeryturę. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PiotrZgorzelski">Do mównicy już zbliża się pani poseł Joanna Senyszyn, którą bardzo serdecznie zapraszam do wygłoszenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Bardzo dziękuję, panie marszałku. Pan poseł Braun wszystko zrobił, żeby mi przeszkadzać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r. to w zasadzie kalka z ponad 500 stron takich samych informacji za 2019 r. i 2020 r. Zawiera setki wprawdzie interesujących informacji, ale brakuje syntezy. I chyba właśnie o to rozmydlenie chodzi, ponieważ jest to informacja, która musi być składana obowiązkowo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#JoannaSenyszyn">Tak jak jest bardzo dużo wskaźników określających poziom życia, tak jest też jeden uniwersalny wskaźnik, którym można porównywać różne kraje. To jest przeciętna długość życia. W Polsce w 2019 r. wynosiła ona niespełna 78 lat, podczas gdy przykładowo w Szwajcarii i Hiszpanii było o 5 lat więcej. W 2021 r. średnia długość życia obniżyła się o 2 lata. W przypadku mężczyzn cofnęliśmy się do poziomu z 2009 r., a w przypadku kobiet do poziomu z 2007 r. I to jest prawdziwa syntetyczna informacja o poziomie życia Polaków. Żyjemy krócej i zdecydowanie krócej niż średnio w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#JoannaSenyszyn">Jaka jest materialna sytuacja starszych, wiemy z kilku podstawowych wskaźników. Najniższa emerytura w 2021 r. — 1338 zł brutto miesięcznie i 1218 zł na rękę. Ponad 330 tys. osób pobierało emeryturę niższą od minimalnej, ok. 90% emerytów — to jest informacja podana przy Polskim Ładzie — pobierało świadczenie do 2500 zł miesięcznie brutto.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#JoannaSenyszyn">Rząd PiS-u wbrew deklaracjom nie wspiera osób starszych. Państwo nie jest im przyjazne, nie oferuje im godnego poziomu życia, nie oferuje w zasadzie niczego poza niską emeryturą i kiełbasą wyborczą w postaci trzynastej i czternastej, a w tym roku pewnie i piętnastej emerytury zamiast systemowego podwyższenia głodowych świadczeń. Można żałować, że wybory nie są dwa albo trzy razy w roku, bo wtedy seniorzy dostawaliby więcej pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#JoannaSenyszyn">Rosnące ceny żywności, kolejki do lekarzy, drożejące leki, rosnące opłaty za wodę, prąd, gaz — to jest codzienność polskich seniorów. Pracujący emeryt musi odprowadzać dwie składki zdrowotne w wysokości 9%, musi opłacać składkę rentową, jeśli pracuje, chociaż nigdy na rentę nie pójdzie. Pracodawcom bardziej opłaca się zatrudniać młodych do 26 lat, za których w przypadku umowy zlecenia nie trzeba odprowadzać żadnych składek i którzy mają kwotę wolną od podatku wyższą niż emeryci o 55 tys. zł. To ogromna niesprawiedliwość. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się starsze kobiety. Ich emerytury są prawie o 1 tys. zł niższe niż emerytów mężczyzn. To one najczęściej opiekują się wnukami, schorowanymi członkami rodziny, myślą, jak związać koniec z końcem i spiąć domowy budżet. To one biorą na siebie role, które powinno pełnić państwo. Pracują jako przedszkolanki, pielęgniarki, opiekunki osób starszych i nie dostają za to ani grosza.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#JoannaSenyszyn">Ale niestety w tym raporcie — to bardzo wygodne, że to jest informacja — nie ma niczego, co pokazywałoby, jak poprawić los emerytów nie tylko za pomocą kiełbasy wyborczej, ale systemowo. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PiotrZgorzelski">Lista jest już wypełniona — 23 osoby.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze dopisać się na tej liście?</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam ją.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#GrzegorzBraun">Czy wy to liczycie, iluście ludzi zabili, rekomendując im leczenie przez zamknięte drzwi przychodni, przez klamkę w szpitalu, przez telefon? 0,25 mln tzw. zgonów nadmiarowych, czyli tych zgonów, które nawet wasze załgane statystyki nie umieszczają w rubryce COVID czy coś tam. To są ludzie, którzy poumierali na tradycyjne, że tak powiem, zawały, zatory, wszystko, co tam się w człowieku może z wiekiem zepsuć, i ludzie niediagnozowani w porę, boście zamknęli lecznictwo, szpitalnictwo. I statystyki nie mogą tego ukryć, że nie było tłoku. Nie, było mniej hospitalizacji, było mniej przyjęć, było mniej roboty — oczywiście więcej pieniędzy dla ludzi, którzy wzięli udział w tej zbrodni. Czy statystyki tej zbrodni przynajmniej po was zostaną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Paulina Matysiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam konkretne pytanie na temat transportowy. Jak wygląda dojazd transportem publicznym do uzdrowisk? W Polsce mamy 47 miejscowości uzdrowiskowych. Czy jest tak, że do każdej z nich można dojechać koleją albo autobusem? Seniorzy dostają skierowania, a potem okazuje się, że nie mają jak dojechać na leczenie. Jeden przykład: Ciechocinek. Tam połączenie kolejowe nie funkcjonuje od 2011 r. Czy zostanie w końcu uruchomione? To jest podstawowa kwestia. Jeżeli chcemy, żeby nasi seniorzy byli zdrowsi, żeby się leczyli, żeby mogli skorzystać z tych możliwości, jakie oferuje ochrona zdrowia, muszą też mieć czym, jak dojechać na leczenie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciałbym zapytać, czy była jakaś konferencja rządowa, wewnętrzna, jakaś narada, która dotyczyłaby oceny tego dokumentu. Ja z nim zapoznałem się bardzo dokładnie, zwłaszcza z rekomendacjami. Muszę powiedzieć, że biorąc pod uwagę istotność tematu i wagę obszaru związanego ze strategiczną polityką państwa dotyczącą seniorów, która będzie coraz ważniejsza, trudno ocenić te wnioski i te rekomendacje jako poważne. Z całym szacunkiem, to są takie publicystyczne pojęcia. Jeżeli przyjrzymy się im w szerokiej perspektywie, to one oczywiście są słuszne, zasadne itd., ale oczekujemy jednak konkretnych wskazówek. A więc pytanie: Czy w ogóle była jakakolwiek narada, a jeżeli tak, to czy powstał z niej jakikolwiek dokument? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Urszula Zielińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd maluje trawę na zielono i przekonuje, że seniorom w Polsce żyje się doskonale.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Coraz lepiej, nie doskonale.)</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#UrszulaZielińska">Tymczasem w rzeczywistości ubóstwem w Polsce jest zagrożony już co piąty senior. Za rządów Prawa i Sprawiedliwości ryzyko ubóstwa wzrosło w tej grupie do 20%. Jednym z jego wymiarów jest ubóstwo energetyczne, czyli po prostu brak dostępu do ciepła i do światła. Na ten rodzaj ubóstwa seniorów skazują nie tylko wysokie rachunki za energię, ale też bierność i zaniechania rządu Prawa i Sprawiedliwości. Co mógłby zrobić rząd, a czego nie robi? Począwszy od przyjęcia strategii przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu, przez utworzenie sieci doradców energetycznych, dla seniorów chociażby, po poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych, ale taką skuteczną, po odblokowanie taniej energii z wiatru, dla seniorów również. Mógłby, ale tego nie robi. Moje pytanie brzmi: Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Katarzyna Maria Piekarska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Bycie seniorem oznacza często wykluczenie z wielu dziedzin życia. Starość często bywa głodna, chłodna i samotna, a przecież jesteśmy społeczeństwem starzejącym się, które potrzebuje większej liczby lekarzy geriatrów, pielęgniarek, potrzebuje opieki długoterminowej, fizjoterapeutów, rehabilitantów, ale także psychologów i psychiatrów, którzy specjalizują się w pomocy seniorom. Potrzebujemy także opiekunów medycznych. To są specjalizacje, których brakuje. Zwracam się do pana ministra z pytaniem, co konkretnie państwo chcecie zrobić, żeby zachęcić młodych lekarzy do wybierania tej trudnej specjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Druga kwestia to inne wykluczenia, o których państwo też piszecie we wnioskach i rekomendacjach, jak np. wykluczenie cyfrowe. Coraz większa część życia przenosi się do Internetu. Co konkretnie chcecie państwo zrobić, żeby walczyć z wykluczeniem cyfrowym seniorów? Powiem szczerze, że te wnioski i rekomendacje to takie konkrety ogólne, takie trochę ple-ple-ple, panie ministrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PiotrZgorzelski">Nie widzę pani poseł Leszczyny.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#PiotrZgorzelski">Ale jest pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dwa proste pytania.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#JoannaFabisiak">Dlaczego składka rentowa jest naliczana pracującym emerytom, skoro wiadomo, że nigdy nie będą w stanie z niej skorzystać? Obciąża to ich wynagrodzenie o 1,5%, a pracodawca jest zobowiązany do odprowadzenia 6,5%. Na pewno działa to niezachęcająco na pracodawców i jest ze wszech miar niesłuszne, anachroniczne. Pytam zatem, czy jest plan zlikwidowania tego niedobrego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#JoannaFabisiak">Pytanie drugie dotyczy profilaktycznych badań onkologicznych. Jak się dowiedziałam, w ośrodkach, w miejscach zamkniętych, gdzie są chorzy, w ZOL-ach, w domach pomocy społecznej, te badania w ogóle nie są prowadzone. To jest moja wiedza. Może ona nie jest pełna, może nie jest dobra, zatem pytam, jaki procent pacjentów tych domów jest poddawanych badaniom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Maciej Konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#MaciejKonieczny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać o bardzo konkretny przykład dyskryminacji ze względu na wiek. Zdaję sobie sprawę, że pan minister może nie posiadać w tym momencie pełnych informacji, więc poproszę o odpowiedź na piśmie. Chodzi o sytuację byłych pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej, którzy w 2015 r. w związku z kiepską sytuacją finansową firmy zdecydowali się zrezygnować z części świadczeń, żeby ratować zakład. Z czasem większość pracowników zgodnie z umową otrzymała zaległe świadczenia, z wyjątkiem tych, którzy w międzyczasie przeszli na emeryturę. Jest to oczywista dyskryminacja ze względu na wiek. Te same zaległe świadczenia w oczywisty sposób należą się wszystkim, którzy w trudnej dla firmy sytuacji zdecydowali się z nich zrezygnować. Tymczasem firma odmawia wypłacenia tych świadczeń pracownikom, którzy w międzyczasie przeszli na emeryturę. Jest to dyskryminacja ze względu na wiek. Moje pytanie brzmi: Czy ministerstwo, szerzej: rząd, ma świadomość tej sytuacji? Czy interweniowało w tej sprawie? Czy planuje interweniować?</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Elżbietę Gapińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#ElżbietaGapińska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak naprawdę wygląda sytuacja finansowa osób powyżej 65. roku życia? Otóż kwota zaległości kredytowych to 10,4 mld zł, o 1 mld więcej niż w 2020 r. Na przełomie roku 57% seniorów powiedziało, że ich sytuacja finansowa się pogorszyła. Badania wskazują, że emeryci przeciętnie chcieliby mieć emeryturę większą o 1 tys. zł, żeby mieć poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego, bowiem nadal wszystkie pieniądze wydają głównie na utrzymanie i leczenie. Połowa seniorów przyznaje w badaniach, że spóźnia się z opłacaniem różnych rachunków. Przeszło 40% z nich nie ma poczucia bezpieczeństwa finansowego, a 30% nie jest w stanie sfinansować z emerytury nawet podstawowych wydatków. Zaledwie 3% mówi, że ma poczucie bezpieczeństwa. Nie mają pieniędzy na naprawy. Jeżeli zniszczą im się sprzęty, nie mają pieniędzy na zakup nowych. Albo biorą kredyty, albo pożyczają pieniądze od rodziny. W 2018 r. — według rankingu OECD, mamy taką informację — gorszą sytuację finansową od polskich emerytów, biorąc pod uwagę ich wcześniejsze zarobki i wysokość emerytury, mieli tylko przedstawiciele emerytów w Meksyku. To nie jest dla nas dobra informacja.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Ryszard Wilczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#RyszardWilczyński">Panie Ministrze! Jaką alternatywę stworzył pana rząd dla oferty funduszy hipotecznych? Chodzi o pomysł: dożywotnia renta za mieszkanie bądź dom i oczywiście o kwestię przebazowania się na starość do mniejszego, tańszego lokum w sąsiedztwie podobnych osób, którym można w sposób zorganizowany pomagać w ramach różnych systemów. Moje pytanie dotyczy tego, jakie mamy postępy, jeżeli chodzi o tworzenie mieszkań serwisowanych, enklaw senioralnych, zbilansowanych pokoleniowo struktur mieszkaniowych. Ile przeznaczono na to pieniędzy? Gdzie one są? Gdzie rząd w nie zainwestował? Oczywiście program willa+ nie jest dla seniorów, ale przynajmniej program mieszkań serwisowanych, mieszkań wspomaganych, enklaw senioralnych powinien być programem nas wszystkich. Proszę o odpowiedź na piśmie, bo to nie jest pytanie polityczne, tylko absolutnie serio, merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W prezentowanym dokumencie zostały przedstawione dobre praktyki, m.in. w województwie kujawsko-pomorskim. Muszę powiedzieć, że z ogromną satysfakcją przyjęłam informację Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, iż jako przykład wzorcowych działań zostało w informacji podane mieszkanie chronione będące w strukturze domu pomocy społecznej dla przewlekle somatycznie chorych w Kamieniu Krajeńskim. Jest to dom pomocy społecznej, w którym przez wiele lat byłam dyrektorem.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#komentarz">(Poseł Ewa Kołodziej: Brawo, pani poseł!)</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#IwonaMariaKozłowska">To jest dom, w którym przez 4 lata wraz ze wspaniałą grupą współpracowników, z całym zespołem pracowników, którym teraz chcę podziękować, bo to doskonała okazja, właśnie te mieszkania chronione stworzyliśmy. Dokładniej, wybudowaliśmy je, wyremontowaliśmy i nadaliśmy im właściwy charakter. Są to dwa mieszkania chronione, w których są pokoje jedno-, dwuosobowe, z łazienkami, z aneksami kuchennymi, w których przebywają seniorzy, którzy mogą być wykluczeni, którym zagraża wykluczenie społeczne, którzy mogą już nie funkcjonować w społeczeństwie, ale w tych mieszkaniach chronionych przywraca się im samodzielność. Oni po jakimś czasie, w zależności od tego, jak funkcjonują i dochodzą do sprawności, wracają do swojego środowiska. Cieszę się bardzo, że państwo skorzystaliście z tego pomysłu. Chciałabym bardzo zachęcić, aby był on realizowany w całym kraju, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Już kończę, tylko jeszcze ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Chciałam również powiedzieć, że jeżeli państwo będziecie potrzebowali jakiegokolwiek wsparcia czy pomocy, to bardzo chętnie włączę się w realizację tego działania, bo to naprawdę jest bardzo dobry pomysł. Oprócz środków z RPO skorzystaliśmy również z Europejskiego Funduszu Społecznego. Dzięki temu mieszkańcy, którzy przebywali w mieszkaniach chronionych, przebywali tam za darmo. Tak że bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Większość seniorów w Polsce żyje w biedzie, a po śmierci jednego ze współmałżonków pozostający przy życiu popadają wręcz w nędzę. Trzeba skończyć wreszcie z głupim gadaniem, że na emerytów pracują młodzi. To jest bezczelne kłamstwo. Emeryci wypracowali sobie swoje emerytury, ale stopa zastąpienia jest zbyt niska.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Niech Platforma słucha.)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#JoannaSenyszyn">Trzeba podwyższyć wreszcie emerytury o ten 1 tys. zł, o którym marzą emeryci, 1 tys. zł miesięcznie. Obniżyliście emerytury tysiącom Polaków, których jedyną winą była praca dla Polski przed rokiem 1989.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Dla Polski? Esbecy pracowali dla Polski?)</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#JoannaSenyszyn">Dlaczego obniżyliście emeryturę bibliotekarzowi ze szkoły MSW, a nie obniżyliście jej Jarosławowi Kaczyńskiemu, który w stanie wojennym też pracował jako bibliotekarz, ale na Uniwersytecie Warszawskim? Jaka jest różnica między pracą jednego bibliotekarza i drugiego?</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Właśnie jest trochę.)</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#JoannaSenyszyn">Upolityczniacie wszystko, również politykę senioralną i politykę odnośnie do emerytów. Jesteście nienawistni i dobrze, że wasza władza dobiega końca. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anita Sowińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#AnitaSowińska">Panie Marszałku! Pani Ministro! Wysoka Izbo! PiS twierdzi, że ma politykę senioralną, więc pytam: Dlaczego, jak podaje Główny Urząd Statystyczny, emerytury w 2022 r. straciły na wartości? To jest pierwszy taki przypadek od 23 lat. Zablokowaliście gotowe projekty ustaw Lewicy: o rencie wdowiej, o dodatkowej waloryzacji rent i emerytur, o emeryturach dla osób zatrudnionych na umowach śmieciowych, o emeryturach stażowych, o senioralnym bonie turystycznym, o lekach na receptę za maksymalną kwotę 5,88 za opakowanie. To są systemowe rozwiązania Lewicy. Chcecie, żeby osoby starsze czuły się bezpiecznie? Wprowadźcie program „Bezpieczny senior”, program Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Moją ustawę o DPS-ach zablokowali i zaraz o tym powiem.)</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Szkoda, że jak Lewica rządziła…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Monika Rosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Samotność, a właściwie plaga samotności wśród osób starszych. Z raportu „Oblicza samotności” przygotowanego przez Szlachetną Paczkę dowiadujemy się, że co trzeci Polak powyżej 74. roku życia mieszka sam. 10% osób starszych powyżej 65. roku życia także przed okresem epidemii doświadczyło izolacji i osamotnienia, a statystyki mówią jasno: samotność zwiększa ryzyko umieralności. Są więźniowie czwartego piętra, osoby starsze, które nie są w stanie opuścić swoich mieszkań. Są osoby, które nie są w stanie pojechać dalej, do sanatorium, do kina, do miejsca spotkań klubu seniora, ponieważ nie ma komunikacji publicznej. Samotność będzie naszym wyzwaniem, bo coraz więcej osób starszych będzie samotnych. Moje pytanie dotyczy, panie ministrze, nie wyrywkowych programów, ale tego, czy państwo planujecie jakiś racjonalny system wsparcia samotnych osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Władysław Kurowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WładysławKurowski">Szanowny Panie Ministrze! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać w takiej sprawie. Chodzi o sytuację, kiedy dzisiaj osoby, które mają przydzielone prawo do emerytury lub renty, a opiekują się osobą niepełnosprawną, nie mogą korzystać z zasiłku opiekuńczego. Pytanie jest takie: Czy są w tym kierunku podjęte prace, aby przynajmniej można było wyrównać różnice między emeryturą a tym świadczeniem opiekuńczym? Tym bardziej że już dzisiaj sądy wielokrotnie podchodzą pozytywnie do takich indywidualnych spraw i taki nakaz dają. Natomiast odnośnie do całej informacji, to serdecznie dziękuję panu ministrowi i wszystkim innym, którzy ją przygotowywali, za jej szczegółowość. W zasadzie jest to takie kompendium wiedzy, które pokazuje, w ilu obszarach, jak bardzo szeroko obszarowa jest pomoc niesiona przez wiele instytucji, nie tylko rządowych, ale też samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WładysławKurowski">I dziwią niektóre głosy na tej sali, że np. nie podniesiono o 1 tys. zł — pani Senyszyn by chciała — emerytury. Przecież był czas, kiedy można było to podnosić. To ile podnosiliście państwo emerytury? 5 zł, 3 zł niejednokrotnie. Kto dzisiaj jest…</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Jeśli chodzi o waloryzację…)</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#WładysławKurowski">Kto dzisiaj mówi o tym, że jest gorzej emerytom? Nie ma eldorado dla emerytów. Natomiast trzeba powiedzieć, że w środowisku, w którym ja się obracam, dzisiaj emeryci mówią jasno: jest dużo lepiej, aniżeli było do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#WładysławKurowski">Oczywiście jest gorzej tym, którzy utracili swoje przywileje, czyli przede wszystkim ludziom służb. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Beata Strzałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Działania na rzecz seniorów są coraz szerzej podejmowane w wielu dziedzinach życia społecznego i gospodarczego. Analizując raport o sytuacji seniorów w 2021 r., należy pamiętać, że był to rok trudny, rok związany z pandemią COVID.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#BeataStrzałka">Dane statystyczne pokazują, że ze względu na demografię będziemy potrzebowali więcej miejsc opieki w domach pomocy czy też zakładach opiekuńczo-leczniczych.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#BeataStrzałka">Panie Ministrze! Chciałabym zapytać, czy ilość funkcjonujących obecnie placówek opieki długoterminowej, zakładów opieki leczniczej czy domów pomocy społecznej jest wystarczająca pod względem zapotrzebowania w każdym z województw.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#BeataStrzałka">A odpowiadając państwu na słowa, które padły z tej mównicy, że Polska nie jest krajem dla emerytów, dla seniorów, powiem, że jest wielu polskich seniorów, którzy dostrzegają korzystne zmiany w tym, co się dzieje obok nich, nie tylko w emeryturach, ale też w życiu społecznym i gospodarczym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Ewa Kołodziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#EwaKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno dziś debatować o sytuacji osób starszych w Polsce bez uwzględnienia kontekstu ekonomicznego. Zacznijmy od liczb. Za rządów Platformy Obywatelskiej średnia emerytura wzrosła o 56%, z 1346 zł wzrosła do 2095 zł. Natomiast za rządów PiS wzrosła zaledwie 44%, do 3015 zł, i to już po uwzględnieniu wypłaty trzynastej i czternastej emerytury. Przypomnę, że emerytom za naszych rządów nie pożerała lwiej części emerytury szalejąca inflacja. Główny Urząd Statystyczny pokazał wyraźnie, że w ostatnim roku emerytury ZUS realnie straciły na wartości. W stosunku do roku 2021 realna wartość emerytur z ubiegłego roku spadła o 4,7%. To pierwszy taki przypadek od 23 lat.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#EwaKołodziej">Panie Ministrze! Waloryzacja rent i emerytur nie wystarczy. Nie wystarczą też trzynasta i czternasta emerytura. Potrzebna jest walka z inflacją. Dlaczego rząd nie prowadzi działań systemowych, które pozwoliłyby na zmniejszenie skali inflacji, która w największym stopniu dotyka dziś osoby starsze i najsłabiej uposażone finansowo? Dziękuję ślicznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałabym nawiązać do wypowiedzi dotyczących długości życia Polaków. To nie jest tak, Wysoka Izbo, że długość życia Polaków zaczęła się pogarszać, a więc skracać, w związku z pandemią, bowiem już w 2018 r., kiedy nie było pandemii, skróciła się długość życia Polaków w porównaniu z rokiem 2017. Od tego czasu wskaźnik ten regularnie się pogarsza, a jest to niewątpliwie bardzo ważny wskaźnik, który mówi o jakości życia.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#ZofiaCzernow">Niestety w tym materiale w ogóle nie ma wskaźników mówiących o jakości życia, są liczby, liczby, pieniądze, ale nie ma odpowiedzi na to, czy jest lepiej, czy jest gorzej. Wskaźnik długości życia wyraźnie mówi o tym, że jest niestety gorzej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Dzięki różnym programom nasi seniorzy czują się zaopiekowani, dowartościowani i, jak sami mówią, podbudowani. W większym stopniu uczestniczą w życiu społecznym poprzez udział w wykładach, warsztatach, zajęciach integracyjnych. Powstały nowe kluby seniora, które realizują cykliczne wydarzenia. Na przykład w Chełmie w ramach Dziennego Domu Senior+ realizowany jest projekt kawiarenki dla seniorów Platino Cafe. Z tego miejsca pozdrawiam wszystkich uczestników spotkań. Bez dodatkowych funduszy realizacja tych wszystkich działań nie byłaby możliwa.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Liczba osób powyżej 60. roku życia się zwiększa. Ważne, aby potencjał, który posiadają, był wykorzystywany. A nasi seniorzy, jak tylko im zdrowie na to pozwala, chętnie włączają się we wszystkie działania, za co im wszystkim bardzo dziękuję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! W swoim wprowadzeniu dotyczącym sprawozdania o sytuacji osób starszych w 2021 r. mówił pan o niższej aktywności fizycznej seniorów. Chcę panu powiedzieć o programie turystyki społecznej zakładającym udział osób z niepełnosprawnościami, seniorów, dzieci i młodzieży bez względu na barierę ekonomiczną, dostępu i niepełnosprawności. Urzędnicy rządowi, Ministerstwa Sportu i Turystyki za 2 lata nie wykorzystali 19 mln zł, mimo że Sejm wprowadził to do Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, a obecnie nie mogą przygotować stosownych programów dotyczących turystyki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#TadeuszTomaszewski">Pytanie, które chciałbym panu zadać, dotyczy osób, które nie osiągają minimalnych emerytur. Lawinowo rośnie liczba tych osób — ponad 350 tys. osób. Jak pan pisał w odpowiedzi na interpelację, najniższa emerytura wynosi złotówkę,…</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#TadeuszTomaszewski">…są i po 100, 200, 300 zł. Chciałbym zapytać, czy rząd planuje podjąć działania w tej sprawie, jeśli chodzi o najniższe świadczenia, których nie można podnieść ze względów formalnoprawnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dobry Boże, chroń seniorów od powrotu do władzy dzisiejszej opozycji sejmowej i przyjmowanych przez nią rozwiązań. Za czasów tych rządów, gdy głośno było o tym, że waloryzacja emerytów i rent jest niższa od ceny znaczka na list informujący o tej waloryzacji. Co zrobiły ówczesne rządy? Ano zniosły coroczną waloryzację, żeby nie była tak niska, i uchwaliły, że waloryzacja jest obowiązkowa raz na 3 lata. Dopiero poprzedni rząd Prawa i Sprawiedliwości, kiedy mieliśmy okazję być odpowiedzialni za Polskę, przywrócił waloryzację w 2007 r. Gdy za Platformy mówiono o ubóstwie, o niskich emeryturach, co zrobiły Platforma z PSL? Ano powiedziały emerytom, słyszałam to nawet z ław, gdy przedstawiałam swoje, nasze — Prawa i Sprawiedliwości — projekty ustaw: emerycie, weź się do roboty, bo jest za dużo ludzi, którzy są na emeryturach, przeszli na nie za wcześnie. No i podniesiono wiek emerytalny do 67 lat. Dopiero rząd Prawa i Sprawiedliwości przywrócił wiek emerytalny 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Ale dzisiaj, będąc w opozycji, też państwo robicie bardzo dużo złego: straszycie emerytów, mówicie nieprawdę, ale też nastawiacie różne grupy przeciwko sobie.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#BarbaraBartuś">Panie Ministrze! Jeszcze raz dziękuję za emerytury ustanowione przez nas — „Mama 4+”. Natomiast jest tak bardzo dużo hejtu na te kobiety, które nie dały rady wypracować swoich świadczeń i otrzymały je za samo to, że urodziły, wychowały Polaków, którzy dzisiaj dla Polski pracują, że one same zwracają się z pytaniem, czy może będzie przygotowane jakieś rozwiązanie dla kobiet, które też urodziły czworo lub więcej dzieci, jakiś dodatek. Czy są prowadzone prace nad nowymi dodatkowymi rozwiązaniami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Prokop-Paczkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy wiemy, że seniorów będzie przybywać, wszyscy wiemy, że los seniorów jest zły. Jednym z miejsc, gdzie seniorzy spędzają ostatnie lata życia, są domy pomocy społecznej, których jest oczywiście za mało. Starsi, aby w nich zamieszkać, muszą czekać na to latami. Z tego powodu wiele kobiet, aby opiekować się starszymi w rodzinie, musi przedwcześnie rezygnować z pracy. Od wielu miesięcy w sejmowej zamrażarce leży mój projekt ustawy mający poprawić żenujące płace pracowników DPS-ów.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Pani Marszałek Elżbieto Witek! Kiedy wreszcie zaczniemy nad tą ustawą procedować?</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Panie Czarnek! Te wille, które zafundował pan swoim kumplom, bardzo dobrze nadawałyby się na domy pomocy społecznej. Przy okazji polecam państwu książkę Iwony Poczopko „Nie chcę, żeby umarła” z charakterystycznym przekreśleniem słowa „nie” czerwoną kreską. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Piotr Kaleta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PiotrKaleta">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jest takie przysłowie: nie podchodź do kozła, bo cię ubodzie, nie podchodź do konia, bo cię kopnie. Tak sobie myślę, że po wypowiedzi, która dzisiaj padła z tej mównicy, trzeba by było powiedzieć tak: nie podchodźmy do tego człowieka z brodą, bo nie wiadomo, co nam zrobi. Jeżeli ten człowiek dzisiaj wyzywa pana ministra, wyzywa Wysoką Izbę, mówi, że jesteśmy jakimiś mordercami, bo wprowadziliśmy przepisy dotyczące pandemii, to rzeczywiście on mógł być niebezpieczny, bo nie chodził w maseczce, buntował ludzi do tego, żeby nie przestrzegali zasad pandemicznych, nie przestrzegali zasad, które miały obronić naszą ojczyznę, które miały obronić ludzkość po prostu.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PiotrKaleta">Tak sobie zawsze myślę, to jest dla mnie kłopot, czy podejmować dyskusję z tym człowiekiem. Czy państwo nie macie takiego samego zdania, że czasami trzeba po prostu przemilczeć? Bo z takimi ludźmi nie ma co się wdawać w dyskusję. Ale znowu można by powiedzieć, że człowiek uczy się mówić przez całe życie.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PiotrKaleta">Panie Pośle! Zastanów się pan, naucz się pan milczeć, jesteś pan już w tym wieku, że milczeć by wypadało. Wydaje mi się, że jest jeszcze jedna rzecz na koniec. Zanim, chłopie, zaczniesz naprawiać świat, najpierw napraw samego siebie, bo masz tu wiele do roboty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Osoby starsze żyją nadal nadzieją. Od wielu lat mamione są obietnicami rządu. Pierwsza sprawa to emerytury stażowe. Polki, które przepracowały 35 lat, i Polacy, którzy przepracowali lat 40, nadal żyją nadzieją, że wreszcie zostaną spełnione obietnice i otrzymają wypracowane przez siebie emerytury stażowe. Jest to dla nich bardzo ważne, bo często są to osoby, które nie mają już siły dalej pracować.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#JanSzopiński">Kolejna sprawa to renta wdowia. Na ten projekt czeka 1,5 miliona osób w Polsce. Mamy nadzieję, że rządzący pozytywnie do niego podejdą.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#JanSzopiński">Panie Ministrze! To są pieniądze wypracowane przez Polki i Polaków, którzy żyją nadzieją, że rząd poprze te dwie ustawy. Uprzejmie poproszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#JanSzopiński">Gdybym mógł, panie marszałku, zadać pytanie panu ministrowi… Czy jest panu wiadomo, czy w ministerstwie sportu i w Ministerstwie Zdrowia jest jakaś epidemia? Bo tak zostaliśmy zaszczyceni przez panów ministrów tą dyskusją, że aż się boję, że może jakiś wypadek losowy tam nastąpił. Czy mógłby pan się do tego odnieść? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#PiotrZgorzelski">Lista osób zapisanych do pytań została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za dyskusję, za pytania, choć tak naprawdę, jeśli chodzi o pytania dotyczące informacji za rok 2021, to było ich dosyć mało.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o ostatnie pytanie, o obecność innych ministrów, to Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowuje informację, zbierając dane z poszczególnych ministerstw, bo taka też jest treść samej informacji, przygotowywanej zgodnie z ustawą o osobach starszych. To są suche dane, suche fakty. Wiele z nich dotyczyło bieżącej sytuacji. Właściwie mógłbym powtórzyć to, co mówiłem 1,5 godziny temu, w czasie dyskusji w ramach informacji bieżącej czy w swoim pierwszym wystąpieniu, jeśli chodzi o wsparcie dla emerytów.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#StanisławSzwed">Jeszcze raz powtórzę dzisiejszą, najświeższą informację: dzisiaj waloryzacja emerytur i rent jest na poziomie 14,8%, a waloryzacja kwotowa — na poziomie 250 zł. Oczywiście mógłbym to porównywać do czasów, które były tutaj wspominane, gdy waloryzacja była na poziomie 3 zł, 4 zł i 5 zł. Jak powiedziałem, możemy podawać kolejne przykłady wsparcia dla naszych seniorów. Uczestniczę w wielu spotkaniach z seniorami i większość seniorów, z którymi rozmawiam, jest zdecydowanie za tymi rozwiązaniami, które wprowadzamy, dotyczącymi zarówno waloryzacji, jak i dodatkowego świadczenia w postaci trzynastej emerytury, jak również czternastej emerytury. Jest wiele słów podziękowania za to, że taki program jest realizowany, jak również za te działania, które podejmujemy, jeśli chodzi o aktywność, czyli program „Senior+”. Podawaliśmy już informacje dotyczące liczby klubów. W tej chwili jest prawie 1200 klubów i dziennych domów seniora. W roku 2015 było ich 99, czyli nie ma w ogóle skali porównania, jeśli chodzi o wsparcie dla seniorów.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#StanisławSzwed">Wszyscy, jak myślę, mamy świadomość, że jeśli chodzi o kwestie związane z osobami starszymi, to jest to proces. Wiemy, że osób starszych będzie przybywać, stąd też podejmujemy działania, m.in. w zakresie opieki nad osobami starszymi. Przyjęliśmy strategię rozwoju usług społecznych m.in. po to, aby rozpocząć proces wsparcia osób w miejscu zamieszkania, czyli proces deinstytucjonalizacji, niesłychanie ważny. Chodzi o to, żebyśmy mogli maksymalnie działać w tym kierunku i żeby pierwszym działaniem było zapewnienie opieki w miejscu zamieszkania. Drugie działanie to m.in. to, o czym mówiła pani poseł, czyli wsparcie poprzez mieszkania chronione, opiekę wytchnieniową czy asystencję. Trzecim elementem jest opieka instytucjonalna, czyli opieka m.in. poprzez domy pomocy społecznej czy zakłady opiekuńczo-lecznicze.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#StanisławSzwed">Padło pytanie dotyczące domów pomocy społecznej. Dzisiaj nie ma problemu z miejscami w domach pomocy społecznej. Na koniec 2021 r. mieliśmy 4,5 tys. wolnych miejsc w domach pomocy społecznej. Wprowadzamy zmiany, aby w domach pomocy społecznej mogły być świadczone usługi opiekuńcze, opieka wytchnieniowa, tam gdzie jest to możliwe, czy szereg innych działań, które pozwolą domom pomocy społecznej funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#StanisławSzwed">Przypomnę, że domy pomocy społecznej to zakres jednostek samorządu, jeśli chodzi o kwestie płacowe, i oczywiście jako pierwsze powinny je wspierać samorządy. Już wcześniej mówiłem w swoich wystąpieniach, że przekazaliśmy dodatkowe środki, ponad 500 mln zł, na funkcjonowanie domów pomocy społecznej, aby poprawić sytuację. Mieliśmy rok COVID-owy i wtedy te środki były przeznaczone m.in. na wsparcie DPS-ów. To był szeroki wachlarz wsparcia. Również te wszystkie działania, które podejmowaliśmy, tarcze finansowe, dodatki energetyczne, obniżenie cen — to wszystko służyło temu, aby seniorzy w tej trudnej sytuacji, przy inflacji takich kosztów nie ponosili. Choć tutaj oczywiście mówimy o roku 2021. Wtedy średnioroczna inflacja była na poziomie 5%. W 2020 r. sytuacja była zupełnie inna.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o kwestię skrajnego ubóstwa, to te dane, które podawałem za 2021 r., są korzystniejsze w stosunku do danych z roku 2020, bo skala ubóstwa wśród seniorów była na poziomie 3,4%, czyli zmalała. Też dzięki tym programom, które realizujemy, ta sytuacja zdecydowanie się poprawia.</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#StanisławSzwed">Były też kwestie związane z poszczególnymi ministerstwami, kwestie transportu, służby zdrowia, opieki geriatrycznej. Oczywiście jest postęp, ale wiadomo, że jeżeli przez poprzednie lata blokowało się specjalizacje, to nie da się w ciągu jednej czy dwóch kadencji tej luki zapełnić. Jest w tej chwili większa aktywność, jeśli chodzi o geriatrię, ale jak powiedziałem, jeszcze jest to niewystarczające. Program onkologiczny, uruchomiony w ostatnim czasie, jak myślę, też będziemy wspierali.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o kwestie dotyczące systemu emerytalnego, o tzw. emerytury groszowe, to przypomnę, że one wynikają z sytuacji, która wynikła ze zmiany systemu emerytalnego. Jeżeli ktoś nie wypracował stażu emerytalnego, to wpadł w tę pułapkę. W tej chwili te osoby pobierają świadczenie na poziomie średnio 700 zł, ale faktycznie zdarzają się osoby, które przepracowały tylko dzień czy 2 dni, i stąd ich emerytura jest groszowa. To jest szereg działań, które pokazujemy jako informację. Tutaj nie ma konkretnych rozwiązań, bo informacja nie pokazuje konkretnych rozwiązań, tylko skalę problemów, z jakimi się mierzymy, to, jakie rozwiązania wprowadzano w 2021 r. i jakie działania będą podejmowane w następnych latach. To oczywiście wynika z tych programów, o których też wcześniej mówiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-302.9" who="#StanisławSzwed">Dziękuję za dyskusję na temat przygotowanej informacji. To była bardzo ciężka praca wielu jednostek, bo żeby przygotować 600-stronicowy materiał, pozbierać te wszystkie dane, potrzeba czasu. Stąd też opóźnienie tej prezentacji. Dane zbierano do końca czerwca, później opracowywano te materiały. Rząd przyjął informację w listopadzie ub.r. i w tym roku pani marszałek dała to do czytania na posiedzeniu plenarnym. Stąd też ten czas.</u>
          <u xml:id="u-302.10" who="#StanisławSzwed">Dokument jest po to, żebyśmy zobaczyli, jak wygląda sytuacja osób starszych, i wyciągali z tego wnioski. I temu powinna służyć ta nasza debata. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PiotrZgorzelski">Poseł sprawozdawca zgłosił chęć zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#PiotrZgorzelski">Zatem zapraszamy pana posła Władysława Kurowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Odziaływanie tej sali jest wyjątkowe, bo przypominam sobie, jak na posiedzeniu komisji senioralnej dyskutowaliśmy o informacji. Dyskusja była rzeczowa i merytoryczna. I za to wszystkim członkom komisji serdecznie dziękuję. Natomiast widzimy, że jednak ta sala ma swoją specyfikę, tu jest więcej polityki. Ale chciałbym powiedzieć jedną rzecz, panie ministrze, że na pewno te kierunki działań są właściwe. Dzisiaj minęły 2 lata od tego czasu, jeżeli mówimy o tym sprawozdaniu. Będziemy wspierać te działania rządu. Życzę, żeby się wiele rzeczy udawało dla dobra seniorów, dla dobra emerytów.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#WładysławKurowski">I tylko jednak uwaga, szanowni państwo. Kształcenie lekarzy trwa ok. 10 lat. Gdyby poprzednia ekipa rządząca Platformy i PSL-u zadbała o lekarzy geriatrów, o studentów geriatrów, to dziś, myślę, mielibyśmy dużo mniejszy problem w tym aspekcie, że tych lekarzy jest za mało.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#WładysławKurowski">Jeszcze raz bardzo za tę dyskusję dziękuję. Przede wszystkim dziękuję za pracę w komisji.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#TomaszKostuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiona informacja to wyjątkowo obszerny materiał traktujący o sytuacji osób starszych w naszym kraju. Co ważne, przedstawiony dokument dotyczy roku 2021, a więc okresu, w którym nie występowały jeszcze tak nasilone zjawiska jak galopująca inflacja czy masowy wzrost cen energii elektrycznej i cieplnej. Z lektury dokumentu wyłaniają się jednak obszary, które należy uznać za niepokojące, stąd też proszę o udzielenie odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#TomaszKostuś">Z przedstawionej informacji wynika, że dochody seniorów w Polsce rosną. Gdy jednak zestawimy te dane z danymi o inflacji, okazuje się, że dochody nie są w stanie jej pokryć. Czy rząd zdecyduje się na wprowadzenie mechanizmu rzetelnej waloryzacji emerytur jako narzędzia, które będzie skorelowane ze wskaźnikiem informacji?</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#TomaszKostuś">Z ekspertyzy przygotowanej dla NIK wynika, że w krajach Unii Europejskiej liczba lekarzy geriatrów przypadająca na 1 mln mieszkańców wynosi od 16 do 50, w Polsce to zaledwie 12,8. Te dane są zatrważające w kontekście nasilającego się zjawiska starzenia się polskiego społeczeństwa. Jakie działania planuje podjąć Rada Ministrów, by rozwiązać palący problem dostępności do lekarzy geriatrów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PiotrZgorzelski">Komisja Polityki Senioralnej wnosi o przyjęcie informacji zawartej w druku nr 2823.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm wniosek komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#PiotrZgorzelski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 72. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#PiotrZgorzelski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnąłby jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-307.6" who="#PiotrZgorzelski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-307.7" who="#PiotrZgorzelski">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-307.8" who="#PiotrZgorzelski">Głos ma pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-307.9" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na wygłoszenie oświadczenia — 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże wszystkim starszym ode mnie Polakom, do wspólnoty z którymi poczuwam się z każdym rokiem coraz bardziej!</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#GrzegorzBraun">Dzisiejszy dzień w Wysokiej Izbie, w tej chwili prawie opustoszałej, był kolejnym dniem, w którym hipokryzja, wspólna, dzielona przez obóz władzy, Zjednoczoną łże-Prawicę, z totalną opozycją, zamanifestowała się w sposób szczególny. Najpierw przeszły przez Wysoką Izbę pytania poselskie. Notabene moje koło, koło Konfederacja, ma limit tzw. pytań bieżących, który wynosi zero. Możemy więc słuchać. Potem pan minister wygłaszał informacje na temat tego, jak się aktualna władza ludowa opiekuje najsłabszymi, najstarszymi, najmłodszymi i niepełnosprawnymi. I tam można już było króciutko zabrać głos. A potem był raport o tym, jak władza ludowa traktowała starszych ludzi, tzw. seniorów. To jest taka poprawność polityczna, żeby dziś nie mówić o starości. O młodości można, ale starość nie brzmi dobrze. W moim pokoleniu to jeszcze nie było nic wstydliwego. To był raport za rok 2021.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#GrzegorzBraun">Szanowni Państwo! Kto ten raport przynosi? Władza, która zamknęła starych ludzi, niektórych już do końca życia, bo niektórzy, co się wystraszyli w roku 2020, 2021, do dziś z kwarantanny nie wyszli. Są ludzie, którzy od tamtej pory nie widują się z wnukami, jeśli jeszcze żyją. Nękanie starych ludzi i oczywiście kryminalny charakter zablokowania systemu opieki zdrowotnej, leczenie przez klamkę, leczenie przez zamknięte drzwi, szprycowanie, czyli eksperyment medyczny na wszystkich Polakach, szczególnie groźny dla ludzi starszych.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#GrzegorzBraun">Szanowni Państwo! To do protokołu dyktuję. Mam nadzieję, że w czasie nieodległym ktoś tych ludzi jednak osądzi i z ław rządowych przesiądą się na ławy oskarżonych w sądach.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A kiedy pana osądzą za to, co pan mówi? Za śmierć mojego…)</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#GrzegorzBraun">I pani poseł będzie tam wzywana co najmniej na świadka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę państwa, chciałbym w imieniu nas wszystkich bardzo serdecznie powitać znajdujących się na galerii gości, którzy przybyli do nas z Godziszowa z powiatu janowskiego na Lubelszczyźnie na zaproszenie pana posła Jana Kanthaka.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#PiotrZgorzelski">Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję za serdeczne powitanie gości.</u>
          <u xml:id="u-309.5" who="#PiotrZgorzelski">A panią poseł Paulinę Matysiak zapraszam do wygłoszenia oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy Polska jest krajem teoretycznym? Chciałabym, żeby była praktycznym. Teoretycznie w Polsce mamy prawo do strajku. Gwarantuje je konstytucja i ustawy, ale niestety realia wyglądają inaczej. Obecnie w magazynach Amazona toczy się spór zbiorowy, czyli procedura prowadząca do legalnego strajku. Związek zawodowy, inicjatywa pracownicza chce podwyżek — 6 zł więcej za godzinę pracy. Zyski Amazona w pandemii urosły o ponad 200%. Majątek Jeffa Bezosa to 125 mld dolarów. Nic z tego nie skapnęło pracownikom magazynów. Usiedli więc do rozmów z pracodawcą, żeby dostać podwyżki. Powiedzieli jasno: albo dostaniemy wyższe pensje, albo pójdziemy na strajk. Amazon nie chce płacić, więc pracownicy przystąpili do referendum strajkowego. I tu pojawił się problem, bo międzynarodowej korporacji nie interesuje polskie prawo, nie interesuje ich żadna legalna procedura. Nie chcą pozwolić na referendum, nie pozwalają na prowadzenie referendum i zbieranie głosów. To skandaliczna, nielegalna praktyka. To odmowa prawa do strajku. Interweniowaliśmy jako Razem w Amazonie. Pojechaliśmy do magazynów, żeby zmusić korporacje do umożliwienia przeprowadzenia tego referendum strajkowego. Na nic. Złożyliśmy więc wspólnie z koleżankami z Nowej Lewicy wniosek do prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PaulinaMatysiak">Wielka międzynarodowa firma traktuje Polskę jak kraj taniej pracy, w którym nie trzeba słuchać pracowników, nie trzeba rozmawiać ze związkami zawodowymi. Niestety także traktuje Polskę jako kraj, w którym bezkarnie można łamać prawo. Związkowcom przysługuje ochrona, nie można ich wyrzucać z pracy. Nic to Amazona nie obchodzi, zwolnili niewygodne osoby. Pracownicy chcą przeprowadzić legalny strajk. Amazon na to nie pozwoli. Prokuratury się nie boi, aż 95% spraw o utrudnianie działalności związkowej jest w Polsce umarzanych. Polska miała wstać z kolan, zamiast tego staje się magazynem Europy. Kusi dostępem do taniej siły roboczej, do niskich podatków i fatalnych standardów przestrzegania Prawa pracy. Polscy pracownicy mają siedzieć cicho, być posłuszni, ciężko i długo pracować i nigdy niedomagać się podwyżek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PaulinaMatysiak">Jeszcze akapit mam, panie marszałku. Skoro poseł przede mną mógł skończyć, to ja też pozwolę sobie dokończyć wypowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#PiotrZgorzelski">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PaulinaMatysiak">I potrzebna, proszę państwa, jest zmiana natychmiast. Potrzebna jest realna, codzienna praworządność, praktyczna, nie teoretyczna, taka, w której oszukany czy prześladowany pracownik w starciu ze światowym gigantem ma państwo po swojej stronie, w którym nie można bezkarnie łamać jego praw, także prawa do strajku, protestu i zrzeszania się.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Adrian Zandberg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Prawo do strajku jest prawem konstytucyjnym. To, co wydarzyło się w magazynach Amazona w Łodzi, ale także na Dolnym Śląsku, czyli utrudnianie związkom zawodowym przeprowadzenia procedury strajkowej, przeprowadzenia głosowania pracowników na temat tego, czy chcą zastrajkować, to jest sytuacja absolutnie skandaliczna. Byłem świadkiem tych wydarzeń w magazynach Amazona w Łodzi. Tam pracownicy po prostu nie zostali wpuszczeni na teren zakładu. Nie zostali na teren zakładu wpuszczeni także posłowie, którzy byli mężami zaufania referendum strajkowego, a interwencja Policji nie przyniosła odpowiedzi na pytanie, kto podjął decyzję o zakazie przeprowadzenia referendum na terenie zakładu.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#AdrianZandberg">Proszę państwa, ci, którzy są bardzo bogaci, także muszą przestrzegać polskiego prawa i polskiej konstytucji. Pan Jeff Bezos i jego firma nie są świętą krową i nie są zwolnieni z tego obowiązku. Oczekuję, że państwo polskie stanie na wysokości zadania i w tej sprawie, w sprawie prawa do strajku, prawa do organizowania się, prawa do tego, żeby upomnieć się o podwyżki, stanie po stronie pracowników. To jest obowiązek organów publicznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Maciej Konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MaciejKonieczny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zeszły czwartek Parlament Europejski przegłosował dyrektywę w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych. W Polsce wydarzenie to zupełnie przeszło bez echa, a szkoda, bo sprawa dotyczy milionów osób w naszym kraju. W tej chwili za pośrednictwem platform cyfrowych w Europie pracuje nawet 30 mln osób, a ta liczba będzie wciąż bardzo szybko wzrastać. Platformy cyfrowe tymczasem utrzymują, że kurierzy dostarczający dla nich jedzenie, wożący klientów to nie są ich pracownicy. To są albo osoby świadczące zlecenia na rzecz platform, albo samozatrudnieni. To oczywista bzdura. Wypychanie ludzi na fikcyjne samozatrudnienie, na śmieciówki to zwykły wyzysk, który dzieje się w biały dzień. Z danych zebranych przez Komisję Europejską wynika, że 90% osób pracujących dla platform powinno mieć umowę o pracę. Przerażające jest to, że połowa z tych osób nie dostaje nawet płacy minimalnej, która teoretycznie obowiązuje w ich krajach.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MaciejKonieczny">O konieczności uregulowania pracy za pośrednictwem platform cyfrowych od dawna mówi Lewica. Złożyliśmy w tej sprawie kilka projektów ustaw, ale mówią o tym przede wszystkim sami pracownicy. Dostawcy jedzenia pracujący w Pyszne.pl zrzeszeni w Konfederacji Pracy, pierwszym w Polsce związku zawodowym, który reprezentuje pracowników platform cyfrowych, od miesięcy domagają się dialogu z firmą, od miesięcy przedstawiają Pyszne.pl swoje oczekiwania. Domagają się przywrócenia im odebranych dodatków: dodatku stażowego oraz dodatku dla osób prowadzących szkolenia dla nowych osób. Pracownicy chcą też dodatków za pracę w trudnych warunkach pogodowych oraz w weekendy. Centrala Pyszne.pl konsekwentnie odmawia prowadzenia realnego dialogu z pracownikami i wzięcia pod uwagę ich postulatów. W zeszły piątek pracownicy zdecydowali się na przeprowadzenie akcji ostrzegawczej strajkowej w całym kraju. Protest objął cały kraj.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#MaciejKonieczny">Premier Morawiecki lata temu zapowiadał, że skończy ze śmieciowym zatrudnieniem. I co? I nic. Mamy konkretne rozwiązania, które mogą w tym pomóc, konkretne projekty ustaw, które składaliśmy w tej kadencji Sejmu. Chcemy realnie zagwarantować pracownikom platformowym prawo do strajku. Chcemy, aby algorytmy decydujące o warunkach pracy były jawne i dostępne dla pracowników. Tych rzeczy domagamy się już teraz w Sejmie. To są konkretne rozwiązania, nie wiążą się z większymi kosztami dla budżetu, ale ewidentnie rządzącym zorganizowani pracownicy nie są w smak i wolą spełniać zachcianki międzynarodowych korporacji.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#PiotrZgorzelski">Zanim poproszę kolejną osobę, chciałbym zapytać państwa posłów, czy ta osoba, która tutaj zajmowała miejsce, to jest osoba, która miała przepustkę. To jest ktoś z państwa znajomych?</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie wiemy. W ogóle nie wiemy.)</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kasia zwróciła uwagę. Ja myślałam, że to jest jakiś poseł, którego nie znam.)</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#PiotrZgorzelski">To trzeba ustalić, bo nie ma takiej możliwości. Straż Marszałkowska nie powinna wpuścić osoby, która nie jest posłem albo nie posiada przepustki. Innej możliwości nie ma, żeby tutaj przebywać.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Nie, przywitał się tylko ze mną i wyszedł.)</u>
          <u xml:id="u-319.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Prokop-Paczkowska: Ale tu przepustek się raczej nie dostaje.)</u>
          <u xml:id="u-319.8" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę panią poseł Marcelinę Zawiszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MarcelinaZawisza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt dni temu razem z Adrianem Zandbergiem, konkretnie 20 stycznia, pojechaliśmy do Łodzi pod magazyn Amazona. Zaprosili nas tam związkowcy z Inicjatywy Pracowniczej. Od miesięcy są w sporze z pracodawcą, domagają się podwyżek o 6 zł za godzinę pracy. 6 zł za godzinę to za dużo dla firmy, której prezes posiada majątek o wartości 125 mld dolarów. Amazon nie chce z nimi rozmawiać, więc przygotowują się do strajku. Jednym z obowiązkowych etapów jest przeprowadzenie referendum, czyli zapytanie wszystkich pracowników: Chcecie strajkować czy nie? Niestety Amazon niezgodnie z prawem uniemożliwia związkowcom przeprowadzenie głosowania. Nie wpuszcza ich do magazynów, nie pozwala zbierać głosu. Na miejsce została wezwana Policja, ale zrobiła w tej sprawie niewiele. Nie potrafimy wyciągnąć od Policji nawet notatki dotyczącej tej sprawy, ponieważ uważają oni, że nie muszą jej nam przekazywać.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MarcelinaZawisza">W teorii pracownicy mają w Polsce prawo do strajku. W praktyce można je łamać bez konsekwencji. W teorii Amazon nie miał też prawa wyrzucać z pracy działaczki związkowej Magdy Malinowskiej, bo podlega ochronie prawnej, ale to zrobił. Nie poniesie absolutnie żadnych konsekwencji. Tak samo postąpiły Kaufland, mBank, Netia czy Sii — wszystko to są duże międzynarodowe firmy. Nie poniosły żadnych konsekwencji. Ponad pół roku temu złożyliśmy projekt ustawy, która miała chronić związkowców przed zwolnieniami. Niestety utknął w komisji. Prawo i Sprawiedliwość nie spieszy się z rozwiązaniem tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#MarcelinaZawisza">W podwarszawskim Grodzisku Mazowieckim znajduje się fabryka Danfoss, duńskiego giganta w zakresie chłodnictwa i klimatyzacji. Tam też pracownicy domagają się podwyżek. Chcieli negocjować z pracodawcą. Ten nawet nie usiadł z nimi do stołu, mimo że ma taki obowiązek. Bez negocjacji i mediacji nie da się zrobić legalnego strajku.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#MarcelinaZawisza">Związek zawodowy złożył zawiadomienie do prokuratury, ale zostało to umorzone. Ta decyzja nie zaskakuje, bo prokuratura umarza 95% spraw o utrudnianie działalności związkowej. Prokuratury pana Ziobry w ogóle nie interesuje łamanie prawa, jeśli dotyczy pracowników. Jako groźny szeryf chce ścigać dzieciaki za antyrządowe demonstracje, a Policja, prokuratura i sądy dręczą kobiety pomagające koleżankom w aborcjach. W tym samym czasie wielkie korporacje, które zupełnie otwarcie, bezwstydnie łamią polskie prawo, pozostają bezkarne.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#MarcelinaZawisza">Mamy nadzieję, że Amazon nie będzie bezkarny. Złożyliśmy zawiadomienie do prokuratury w sprawie tego koncernu. Chcę wierzyć, że ta sprawa nie zostanie zignorowana.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! 14 lutego obchodzimy 81. rocznicę powołania Armii Krajowej, której działalność jest chyba jedną z najbardziej chlubnych kart w historii Polski. To właśnie 14 lutego 1942 r. rozkazem naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego na bazie Związku Walki Zbrojnej powstała Armia Krajowa, organizacja zbrojna, która wniosła ogromny wkład w walkę o wolność nie tylko Polski, ale i całej Europy.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#MirosławSuchoń">Powołanie Armii Krajowej spowodowało znaczące przyspieszenie procesu scalania wszystkich konspiracyjnych organizacji zbrojnych w Polsce. Dzięki tej zmianie podkreślono, że wszyscy mogą stać pod jednym biało-czerwonym sztandarem. Wreszcie Armia Krajowa stała się częścią polskich Sił Zbrojnych, które na całym świecie walczyły o niepodległość Polski.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#MirosławSuchoń">Armię Krajową tworzyło ponad 200 organizacji i kilkaset tysięcy żołnierzy. To bezprecedensowe nie tylko w Europie, ale także na całym świecie. Była to najlepiej zorganizowana formacja podziemna całej okupowanej Europy. Działalność Armii Krajowej to historia bohaterstwa kobiet i mężczyzn w walce z niemieckim i sowieckim najeźdźcą. W tej walce poległo ok. 100 tys. żołnierzy, a ok. 50 tys. z tych, którzy służyli w Armii Krajowej, zostało wywiezionych do Związku Sowieckiego i uwięzionych.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#MirosławSuchoń">Dzisiaj Armia Krajowa jest nie tylko symbolem walki o wolną i niepodległą Rzeczpospolitą Polską, ale również symbolem najwyższych wartości takich jak męstwo, patriotyzm czy gotowość do ponoszenia ofiar dla dobra Polski.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#MirosławSuchoń">W 81. rocznicę powołania Armii Krajowej oddajemy hołd wszystkim kobietom i mężczyznom, żołnierzom Armii Krajowej, którzy walczyli za wolność ojczyzny. Niech w tym dniu z Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej popłyną w ich kierunku wyrazy szacunku i uznania. Wasza postawa zawsze będzie powodem do narodowej dumy i, mam nadzieję, drogowskazem dla przyszłych pokoleń. Cześć i chwała bohaterom Armii Krajowej!</u>
          <u xml:id="u-322.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz oświadczenie wygłosi pani poseł Klaudia Jachira.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#KlaudiaJachira">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie, gdy poseł Kowalski z tej mównicy każe klaskać na cześć ministra Czarnka, a sam minister edukacji rozdaje wille za nasze pieniądze, gdy kuratorka Nowak chwali ministra edukacji za to, że ten jest, uwaga, białym człowiekiem, dzieje się prawdziwy dramat, dramat związany ze zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#KlaudiaJachira">W zeszłym roku aż 2031 nastolatków i nastolatek próbowało się zabić, a 150 z tych prób zakończyło się śmiercią. Jak bardzo zawodzimy jako dorośli, skoro polska młodzież masowo czuje się samotna, niezrozumiana, zapada na depresję, cierpi, a nawet nie chce żyć? Co zrobiliśmy źle?</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#KlaudiaJachira">Wczoraj rzecznik praw dziecka przyznał, że sytuacja jest dramatyczna. Zastanówmy się tutaj, czy kontrowersyjne poglądy rzecznika Pawlaka na temat stosowania kar cielesnych lub to, co mówił o tabletkach na zmianę płci, pomagają młodym ludziom czy szkodzą. Czy pomaga im to, że państwo dyskryminuje mniejszość LGBT, wmawia młodym ludziom, że coś jest z nimi nie tak, jeśli kochają kogoś innego, niż władza sobie życzy? Czy pomaga im to, że narzuca się im jedną religię, że Policja ścigała nastolatki podczas tęczowej nocy, trzymała młodej dziewczynie but na szyi, że lekceważy się młodych aktywistów walczących o nasze wspólne dobro, o naszą planetę, że władza ma gdzieś ich zdanie, wyzywa od rozhisteryzowanych dziewuch, nie traktuje poważnie? Czy to pomaga polskiej młodzieży, czy szkodzi?</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#KlaudiaJachira">Wszyscy, wszyscy jak tu jesteśmy, powinniśmy się zastanowić, co poszło nie tak. Przecież to właśnie młodzi ludzie, którzy mają przed sobą całe życie, powinni cieszyć się z tego życia, a jeśli tak nie jest, to my, dorośli, jesteśmy temu winni. Szczególnie my, politycy i polityczki, powinniśmy wreszcie zadbać o to, żeby w Polsce było prawdziwe powszechne wsparcie psychologiczne, powszechny dostęp do psychologów, psychiatrów dla wszystkich dzieci i młodzieży. Jesteśmy im to po prostu winni.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Mamy kolejnych gości, przywitajmy ich bardzo serdecznie. Są to uczniowie ze Szkoły Podstawowej im. ks. Jana Twardowskiego w Rumianie, którzy przybyli do nas na zaproszenie pana posła Roberta Gontarza.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#PiotrZgorzelski">Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#PiotrZgorzelski">Po tak sympatycznym powitaniu do mównicy już zmierza, nawet z rekwizytami, pani poseł Urszula Zielińska.</u>
          <u xml:id="u-325.5" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 23 kwietnia zeszłego roku Prawo i Sprawiedliwość rozpoczęło kampanię bilbordową w Europie. Krwawa ropa finansuje ludobójstwo w Ukrainie. Zatrzymaj Rosję teraz. Takie plakaty, jak ten tutaj, miały budzić sumienia polityków Zachodu. Będę też jechał do Niemiec, tymi rurami płynie krew niewinnych ludzi — grzmiał słusznie premier Morawiecki. Jednocześnie Polska była trzecim największym importerem ropy z Rosji. W odpowiedzi na interpelację Zielonych minister Moskwa uspokajała nas: Polska złożyła już deklarację odejścia od importu ropy z Rosji do końca roku.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#UrszulaZielińska">5 grudnia to Unia wprowadziła embargo na import drogą morską, zaś Niemcy i Polska wspólnie deklarowały, że od stycznia nie będą importować ropy również przez rurociągi. I co? Do Niemiec od stycznia faktycznie nie dostarczono ani tony ropy. Największym jej odbiorcą w Unii była za to Polska.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Po co te kłamstwa?)</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#UrszulaZielińska">OKO.press: W styczniu Orlen kupił 500 tys. t ropy z Rosji. Rzeczpospolita: Orlen złożył rosyjskiemu Transnieftowi zamówienie na 3 mln t ropy w 2023 r. Panie ministrze, proszę powiedzieć, że to nieprawda. Pytałam dziś rano ministra aktywów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale dzisiaj był, przecież dzisiaj mówił.)</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#UrszulaZielińska">To niemożliwe, żeby rząd, który wczoraj moralizował całą Europę, dziś był największym importerem krwawej ropy z Rosji, żeby rurami spółki, której złotą akcję dzierży ten rząd, wciąż płynęła krew niewinnych ludzi. Tak, rurami Orlenu i PERN-u wciąż płynie rosyjska ropa, potwierdził minister, malutko, 10%, tylko co 10. baryłka jest krwawa. Premierze Morawiecki, rządzie Prawa i Sprawiedliwości, krwawa ropa finansuje ludobójstwo w Ukrainie. Skończcie wreszcie z importem tej ropy do Polski. Zatrzymajcie Rosję teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo ładnie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#PiotrZgorzelski">Jeśli pani poseł pozwoli…</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#PiotrZgorzelski">Mamy kolejnych gości. Tym razem są to uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, którzy wzięli udział w pokazie filmu dokumentalnego „Grupa Pileckiego”. Przybyli oni do nas na zaproszenie pani marszałek Małgorzaty Gosiewskiej.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#PiotrZgorzelski">Witamy uczniów bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-327.5" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy panią poseł Katarzynę Marię Piekarską do wygłoszenia oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bicie po głowie, po wymionach, po innych częściach wrażliwych, dolnych częściach nóg, ciągnięcie za rogi i inne dręczenie zwierząt idących na rzeź — czy to była codzienność u największego producenta wyrobów mięsnych, firmy Sokołów? To właśnie sprawdza w tej chwili prokuratura. Niestety nie ujawnił tego lekarz weterynarii prowadzący nadzór nad rozładunkiem, a także tym, co działo się w ubojni, ale działacze Fundacji Viva!, którzy między wrześniem a listopadem 2022 r. obserwowali ubojnię w Sokołowie.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">W ogóle jeśli chodzi o przypadki znęcania się nad zwierzętami w naszym kraju, to są one ujawniane albo przez działaczy organizacji pozarządowych, których celem statutowym jest ochrona zwierząt, albo przez dziennikarzy. Niestety Inspekcja Weterynaryjna, która za to odpowiada, jest kompletnie niewydolna, z różnych zresztą przyczyn: dużo zadań, mało ludzi. Ale jest niewydolna. Wspomniana przeze mnie firma chwaliła się dbałością o dobrostan zwierząt, bo mają nawet osobę odpowiedzialną za ten dobrostan. Chwalą się także znakomitą współpracą z Inspekcją Weterynaryjną i nawet, uwaga, mają monitoring u siebie w rzeźni. Tylko szkoda, że w ten monitoring nikt chociaż od czasu do czasu nie patrzył. Niestety wszystko to pic na wodę, fotomontaż.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ile jest jeszcze takich miejsc, gdzie prawa zwierząt są systematycznie łamane, a ich los nie obchodzi tych, którzy biorą pieniądze właśnie za to, aby pilnować procedur, pilnować ich praw? Od dawna postuluję o monitoring w każdej ubojni i monitoring w środkach transportu dla zwierząt. Jest to przecież działalność gospodarcza. Podmioty, które zawodowo zajmują się transportem i ubojem, muszą spełniać określone normy i przestrzegać przepisów. Skoro monitoring już praktycznie wszędzie nam towarzyszy — bo oko kamery patrzy na nas w autobusie, w pociągu, w kawiarni, praktycznie wszędzie, na ulicy — to nie widzę powodu, żeby nie zamontować ich właśnie w rzeźni czy w środkach transportu.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Zwierzęta, koleżanki i koledzy, głosu nie mają i dlatego to my musimy się o ich prawa upomnieć. To my musimy być ich głosem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy do mównicy sejmowej pana posła Jacka Kurzępę, który wygłosi za chwilę oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#JacekKurzępa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak wiele słów i takich, powiedziałbym, pretensji z tej mównicy pada, tak wiele złośliwości, a za mało dobrych komunikatów. Pozwólcie, że przełamię tę złą manierę. Mianowicie w ostatnim czasie rząd Zjednoczonej Prawicy po raz kolejny potwierdził, że przyrzeczone słowo obowiązuje. Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg rozsypał się szerokim strumieniem pieniędzy do samorządów, Polski powiatowo-gminnej i aglomeracji wielkomiejskich. Jako reprezentant parlamentarzystów ziemi lubuskiej i wojewody lubuskiego bardzo cieszę się ze szczodrości rządu premiera Mateusza Morawieckiego, informując lubuszan, że w tym rozdaniu do naszej ziemi regionalnej trafiło 105 330 tys. zł. Jak państwo wiecie, pieniądze rozsypane są na trzech półeczkach: projekty wieloletnie, projekty jednoroczne i projekty nowe wieloletnie. W kategorii projektów wieloletnich — 33 mln, na nowe jednoroczne, tegoroczne — 56 mln, na nowe wieloletnie — 15 mln. Pozwólcie, że ucieszę się m.in. szczegółowymi dotacjami, takimi jak pieniądze dla Bytomia Odrzańskiego. Burmistrz Jacek Sauter pewno się bardzo ucieszy, że rozmowy, które prowadzimy w gabinetach, potem skutkują taką szczodrością rządu Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#JacekKurzępa">Ale jedną z bardziej spektakularnych dotacji jest dotacja na 700-lecie gminy Otyń i miasta Otyń, które w tym roku to 700-lecie obchodzi. I ciesz się, pani burmistrz Basiu, że 5300 tys. pewno zostanie szybko skonsumowane, po to żeby rynek i okoliczne ulice były przygotowane na wielki korowód waszego święta. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#PiotrZgorzelski">I teraz bardzo wzniosłe, historyczne oświadczenie wygłosi pani poseł Barbara Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Droga młodzieży na galerii! „Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny” — tak pisał w lutym 2010 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej prof. Lech Kaczyński, który podjął inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia tego święta. Ta idea, na szczęście podtrzymana przez kolejnego prezydenta, została zrealizowana przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawą z 3 lutego 2011 r.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#BarbaraBartuś">Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ustanowiono na dzień 1 marca. Data nieprzypadkowa. Tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” — prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński i jego najbliżsi współpracownicy.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#BarbaraBartuś">Ja pragnę państwa zaprosić na gorlickie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, które odbędą się w niedzielę 26 lutego br. Pragnę podkreślić, że wydarzenie to uzyskało patronat honorowy marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej pani Elżbiety Witek, za co jej serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#BarbaraBartuś">Uroczyste obchody rozpoczną się o godz. 13 mszą św. w bazylice mniejszej w Gorlicach. Po mszy św. przejdziemy do Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Gorlicach, gdzie od godz. 14 będziemy kontynuować naszą uroczystość. Przewidziane są występy laureatów VIII Gorlickiego Konkursu Pieśni Patriotycznej, który odbył się w styczniu tego roku, oraz wręczenie im nagród. Jak co roku historie naszych polskich bohaterów — żołnierzy niezłomnych przedstawi przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej. Dodatkowo obchody tego wyjątkowego święta uświetni koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej z Nowego Sącza.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zapraszam wszystkich, którzy mogą dotrzeć do Gorlic w niedzielę 26 lutego, do osobistego udziału i oddania hołdu wielkim Polakom, niezłomnym patriotom, żołnierzom polskiego podziemia antykomunistycznego, żołnierzom niezłomnym. Wszystkich innych zachęcam do śledzenia relacji z tych obchodów w mediach społecznościowych, w tym na moich profilach facebookowych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wkrótce Miejski Ludowy Klub Sportowy Włodawianka Włodawa będzie obchodził 100. rocznicę powstania. Oto krótka historia klubu.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Za datę powstania klubu przyjmuje się 15 marca 1923 r. W momencie założenia był to Klub Sportowy we Włodawie, następnie Klub Sportowy „Sokół” Włodawa, od 1924 r. przyjął nazwę: Włodawija. Od samego początku istnienia aż do dzisiaj związana była z klubem sekcja piłki nożnej. W dwudziestoleciu międzywojennym klub nie uczestniczył w rozgrywkach ligowych, natomiast skupiał się na rywalizacji z lokalnymi drużynami: Żydowskim Klubem Sportowym Makabi oraz Wojskowym Klubem Sportowym 9. Pułku Artylerii Ciężkiej. Po wybuchu II wojny światowej działalność drużyny piłkarskiej została zawieszona. Powojenna reaktywacja nastąpiła w 1956 r., kiedy to klub przybrał aktualną do dnia dzisiejszego nazwę: Włodawianka. Drużyna seniorów została zgłoszona do rozgrywek w klasie B podokręgu chełmskiego. W 1959 r. drużyna uzyskała awans do klasy A. Następne lata to okres spadków do klasy B oraz ponownych awansów do klasy A. W latach 60. ówczesny trener Edmund Świtka rozpoczął zajęcia również z młodszymi rocznikami. W sezonie 1975/1976 nowym trenerem został Witold Dudzik, który wprowadził drużynę seniorów na 4. miejsce w klasie okręgowej, natomiast juniorzy zajęli wówczas 1. miejsce w swojej klasie rozgrywkowej. W 1976 r. nastąpiło połączenie Włodawianki z lokalnym rywalem TKKF „Garbovia”, w wyniku czego liczba drużyn biorących udział w rozgrywkach wzrosła do pięciu. Jednocześnie powstała szkółka piłkarska skupiająca ponad 60 chłopców. Lata 80. to działalność, obok sekcji piłki nożnej, sekcji zapasów i sekcji lekkoatletyki. W 1991 r. powołano międzyokręgową klasę chełmsko-zamojską, w której zarówno seniorzy, jak i juniorzy zajmowali czołowe miejsca. Niestety w 1998 r. przeprowadzono kolejną reorganizację, w wyniku której drużyna seniorów spadła do chełmskiej klasy okręgowej. Jesienią 2001 r. doszło do wchłonięcia przez Włodawiankę piątoligowej drużyny Płomień Różanka. W sezonie 2002/2003 drużyna seniorów po raz drugi w historii klubu zdobyła Puchar Polski na szczeblu okręgu i awansowała do dalszych rozgrywek. Kolejne sezony Włodawianki toczyły się różnie.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Dzisiaj Miejski Ludowy Klub Sportowy Włodawianka Włodawa jest w przeddzień swojego jubileuszu — 100. rocznicy powstania. Z tej okazji życzę sportowcom sukcesów, wielu życzliwych osób, powodzenia w kolejnych rozgrywkach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#PiotrZgorzelski">Dołączamy się do życzeń dla wspaniałego zespołu sportowego.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#PiotrZgorzelski">A teraz oświadczenie wygłosi pan poseł Waldemar Andzel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie dzisiejsze mam w sprawie stanu demokracji w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#WaldemarAndzel">Kiedy Polsce zarzuca się łamanie tzw. praworządności, to w niewielkiej, aczkolwiek uważanej za wzór demokratycznych cnót Holandii, dzieją się rzeczy niezwykłe. Można by rzec, że to modelowe porozumienie ponad podziałami. Otóż partie polityczne zawiązały tajne porozumienie, by w trakcie kampanii wyborczej nie poruszać tematu migracji.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#WaldemarAndzel">Tak właśnie wygląda kulejąca demokracja. Temat tabu — migracja. To po co w ogóle te wybory, po co kampania wyborcza w Holandii? Im dłużej krytyka holenderskiego społeczeństwa będzie tłumiona, tym mocniej wybuchnie rządzącym w twarz. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Beata Strzałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej to długo oczekiwane zmiany w przestrzeni organizacji rodzicielstwa zastępczego. Od 1 lutego br. obowiązują nowe przepisy, które znacznie wpłyną na poprawę sytuacji rodzin zastępczych, na funkcjonowanie i rozwój rodzinnych form opieki zastępczej, wniosą wiele nowych rozwiązań, m.in. poprawę organizacji procedur adopcyjnych, rozwiązania służące rozwojowi rodzinnych form pieczy zastępczej czy ułatwienie procesu adaptacji dziecka w rodzinie przysposabiającej.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#BeataStrzałka">Zmiany obejmują swoim zakresem niemal wszystkie aspekty związane z pieczą zastępczą, począwszy od propagowania idei rodzicielstwa zastępczego poprzez formy wsparcia dla rodzin zastępczych i samą adopcję. Wzrost wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych, prowadzących rodzinne domy dziecka, zmiany w sposobie kwalifikacji kandydatów na rodziny zastępcze czy modyfikacja w zakresie prawa do urlopu dla rodziców pracujących, którzy przyjęli dziecko na wychowanie, przyczynią się w dużym stopniu do przyspieszenia procesów i zmian w obszarze pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#BeataStrzałka">Ważnym aspektem jest odejście od umieszczania dzieci w instytucjonalnych domach dziecka na rzecz opieki świadczonej w rodzinnych formach pieczy zastępczej, zarówno tych spokrewnionych, jak i zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#BeataStrzałka">Wszyscy mamy świadomość, że najlepszym środowiskiem życia i wychowania dziecka jest rodzina. Dlatego zachodzące zmiany są tak niezwykle ważne w sytuacji niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Dlatego tak ważną rolę pełni rodzicielstwo zastępcze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W roku 2022 i 2023 minister zdrowia przyznał blisko 70 mln zł w postaci obligacji skarbowych na utworzenie wydziału lekarskiego na katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie i 40 mln na Uniwersytecie Warszawskim w Warszawie. Wyborcy zapytali mnie, dlaczego w żadnej z tych konkretnych informacji o możliwości uzyskania obligacji na utworzenie wydziału lekarskiego nie padło o możliwości utworzenia takiego uniwersytetu i kierunku w Bydgoszczy.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#JanSzopiński">Od kilku lat mieszkańcy Bydgoszczy i województwa kujawsko-pomorskiego apelują do rządu o powołanie w Bydgoszczy niezależnej od Uniwersytetu Mikołaja Kopernika uczelni medycznej, ale projekt ustawy w tej sprawie zawzięcie blokują politycy PiS, a na ewentualne utworzenie wydziału lekarskiego przy istniejącej szkole wyższej podobno nigdy nie było rządowych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#JanSzopiński">Utworzenie wydziału lekarskiego w ramach Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego lub Politechniki Bydgoskiej wymaga oczywiście przede wszystkim inicjatywy i zgody rektorów oraz kolegialnych władz uczelni, bo uczelnie są autonomiczne i niezależne od politycznych nacisków, ale rektorzy, senaty oraz przyszli wykładowcy nauk medycznych muszą wiedzieć, czy na utworzenie wydziału lekarskiego i utworzenie bazy klinicznej znajdą się dodatkowe, rządowe pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#JanSzopiński">Dlatego w miniony poniedziałek wspólnie z prof. dr. hab. n. med. Maciejem Świątkowskim, przewodniczącym Komisji Rodziny, Polityki Społecznej i Polityki Zdrowotnej Rady Miasta Bydgoszczy, byłym senatorem i posłem, wystąpiliśmy do ministra zdrowia oraz do ministra edukacji i nauki, z wnioskami o wyrażenie jasnej pisemnej deklaracji dotyczącej możliwości przekazania przez rząd w roku 2023 obligacji skarbowych tym bydgoskim uczelniom, które podejmą inicjatywę powołania wydziału lekarskiego. Tylko po takiej pisemnej deklaracji rektorzy uczelni będą mogli podejmować racjonalne analizy i decyzje, optując zarówno za utworzeniem wydziału lekarskiego, jak i ewentualnie przeciwko takim decyzjom. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Violetta Porowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#ViolettaPorowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś w Sejmie odbywała się debata na temat efektów programów Prawa i Sprawiedliwości dedykowanych wspieraniu samorządu w realizacji zadań na rzecz rodzin, seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#ViolettaPorowska">Jakie to my kalumnie, nieprawdy usłyszeliśmy z ust opozycji. Z prawdziwą uciechą, czasami z wściekłością opozycja wyłuszczyła, że PiS nic dla rodzin, a oni wszystko. Oczywiście tradycyjnie padł ów zabawny argument, że opozycja jest autorem wszystkich programów od 500+ poczynając, a na senior i maluch+ kończąc.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#ViolettaPorowska">Zweryfikowałam tylko opiekę nad dzieckiem do lat 3 i muszę powiedzieć: Platformo! PSL! Jak najczęściej przypominajcie Polakom, że za waszych czasów żłobki były tylko w 26% polskich gmin. Dokładnie było ich 519 na całą Polskę. Ze świecą trzeba było szukać miejsca dla dziecka, i to ze świecą w całym kraju. Dziś ponad połowa gmin ma instytucje opieki nad dzieckiem, dziś żłobków jest 1221, a do tego klubiki dziecięce i opiekunowie dzienni. Np. u mnie, na Opolszczyźnie, dzięki programowi „Maluch+” żłobków jest dziś bardzo wiele, z miejscami dla 1099 dzieciaków.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#ViolettaPorowska">Ministerstwu Rodziny i Polityki Społecznej — wielkie dziękuję. A do opozycji? Kochana opozycjo, znamy wasz program na Polskę. Ten program to nędza+. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Łukasz Mejza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#ŁukaszMejza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kochana Polsko! Niedawno minęły 4 lata, od kiedy odszedł wielki Polak, premier Jan Olszewski. Jego najsłynniejszym cytatem było pytanie: Czyja będzie Polska? I dziś to pytanie jest wciąż aktualne, nie tylko w kontekście sprawowania władzy, ale także wpływu na rzeczywistość, na kształtowanie pokoleń, szczególnie młodego pokolenia. Bo o to młode pokolenie toczy się właśnie batalia.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#ŁukaszMejza">Opozycja i jej lewackie bojówki wyją, gdy rząd Zjednoczonej Prawicy wspiera tych, którzy chcą, aby rosło nam pokolenie polskich patriotów. W zamian proponują nam lewacką indoktrynację. I dziś konkretnie odpowiedzmy sobie na pytanie: Kto ma być autorytetem dla młodego pokolenia? O kim młodzi ludzie mają się uczyć w szkołach? Czy wybieramy autorytet pokroju księdza Jerzego Popiełuszki, który za wolną Polskę oddał życie? Lub świętego Jana Pawła II, który dał największe świadectwo wiary i niezłomności, którego do dziś na całym świecie wspomina się jako jednego z największych?</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#ŁukaszMejza">A co proponuje nam lewactwo? Autorytety pokroju Rafalali czy Mai Staśko. Lewactwo proponuje także, zamiast miłości, szacunku i patriotyzmu, uczyć młodych ludzi masturbacji, zmiany płci czy uczestnictwa w wycieczce aborcyjnej. Lewactwo proponuje zamienić biało-czerwoną flagę na tęczową.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#ŁukaszMejza">Kogo wybieramy? Czyja będzie Polska? Polskich patriotów czy lewackich odklejeńców? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#PiotrZgorzelski">Listę osób wygłaszających dzisiaj oświadczenie zamyka pan poseł Piotr Uruski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PiotrUruski">Tak jest, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PiotrUruski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu mieszkańców Bieszczad, Podkarpacia i jak sądzę, całej Polski zwracam się z prośbą o interwencję w sprawie nadmiernej populacji wilka na terenie gmin bieszczadzkich.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#PiotrUruski">Wszyscy rozumiemy, jak duże korzyści dla różnorodności biologicznej przynosi obecność wilka. Ale uważam, że w sytuacji, gdy jego liczba przekracza pojemność środowiska, należałoby zainterweniować. Pożądane byłoby również pilne wprowadzenie rozwiązań prawnych umożliwiających uzyskanie przez rolników godniejszych odszkodowań za szkody wyrządzane przez dzikie zwierzęta.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#PiotrUruski">W ostatnich latach obserwuje się stały, znaczący wzrost populacji dzikich, chronionych zwierząt: wilków, żubrów, bobrów, które w istotny sposób niszczą uprawy rolne oraz wyrządzają szkody w hodowli owiec, bydła i danieli. Dochodzi do wypierania z dotychczasowych siedlisk populacji gatunków na tereny coraz bliższe człowiekowi. Wynikiem tego są straty wśród producentów rolnych posiadających pola uprawne, najczęściej w bezpośrednim sąsiedztwie lasów. Wydawanie pozwoleń na odstrzał pojedynczych osobników po żmudnej drodze uzyskiwania zezwolenia nie zmienia trudnej sytuacji, bo zazwyczaj wilk nie zostaje odstrzelony, często z powodu krótkiego terminu ważności decyzji. A jeśli dochodzi do odstrzału, to nie przynosi to zamierzonego efektu, ponieważ szkody nadal występują. Jedynie odstrzał lub odłów większej liczby osobników mógłby poprawić sytuację.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#PiotrUruski">Zwierzęta te stwarzają realne zagrożenie zdrowia, a nawet życia ludzkiego. Coraz częściej pojawiające się materiały w mediach dotyczące zagrożenia ze strony wilka świadczą o zwiększającym się problemie i coraz większych obawach mieszkańców. Należy zwrócić też uwagę na ważny aspekt dotyczący uśmiercania przez wilki psów. Ludzie zaczynają przyzwyczajać się do sytuacji, która nie jest normalna. Giną psy tuż przy domach ludzkich. Prawdziwe straty powodowane przez wilki nie zostają ujawniane, nie są brane do żadnych statystyk, a skala tego zjawiska jest ogromna i się nasila.</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#PiotrUruski">Populacja wilka dzisiaj nie jest już populacją zagrożoną, o czym świadczy corocznie zwiększająca się liczebność tego gatunku, w związku z czym odstrzał redukcyjny lub odłowienie części osobników jest całkowicie uzasadnione. Przykładem tego mogą być kraje skandynawskie, gdzie dokonuje się odstrzału dla zarządzania populacją w związku z zagrożeniem dla zwierząt gospodarskich. Ponadto w naszym kraju istnieją duże rozbieżności w liczebności wilków podawanej przez ministerstwo a liczbach podawanych przez myśliwych czy rolników i leśników. Niezbędne jest więc przeprowadzenie inwentaryzacji genetycznej.</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#PiotrUruski">Chciałbym wspomnieć o wykonanej już ciężkiej pracy niezależnych wybitnych naukowców, którzy wypracowali programy i strategię ochrony gatunków zagrożonych, w tym też i wilka, jednak sugerowane rozwiązania nie zostały przyjęte. Przykładem jest przygotowana w ramach projektu koordynowanego przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego „Krajowa strategia ochrony wilka Canis lupus warunkująca trwałość populacji gatunku w Polsce”. Autorzy wyszli z założenia, że ochrona prawna wilka nie jest celem samym w sobie i nie może być miarą efektywnej ochrony wilka. Celem ochrony powinno być zachowanie żywotnej populacji wilków na danym obszarze lub zwiększenie areału. Osiągnąć to powinno się poprzez działania o charakterze aktywnego zarządzania, które z jednej strony zapewniają prawidłowe funkcjonowanie lokalnych populacji tego drapieżnika, a z drugiej zapewniają akceptację i aktywne włączenie się grup w proces ochrony gatunku, to jest myśliwych, hodowców, leśników i przyrodników. Wprowadzenie strategii w życie byłoby krokiem w kierunku znormalizowania tej niezdrowej sytuacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#PiotrZgorzelski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Dzisiaj osoby starsze, seniorzy, którzy przepracowali 35 lat i 40 lat w swoim życiu zawodowym, bardzo często nie mają sił ani zdrowia na dalszą pracę. Ta kilkusettysięczna grupa obywateli jest od kilku lat mamiona obietnicami, że otrzyma tzw. emerytury stażowe. Z obietnic, nie tylko wyborczych, należy się wywiązywać.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#RafałAdamczyk">Z tego miejsca apeluję o rozpoczęcie procedowania w Sejmie RP nad emeryturami stażowymi. Należy pomagać seniorkom i seniorom i wspierać ich na każdym kroku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#MaciejKopiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Cudowne dziecko PiS-u, prezes Obajtek najpierw zawyżał ceny zwykłym obywatelom, aby miesiącami zarabiać krocie na marżach, teraz z dobroci serca odda część gigantycznych zysków, żeby ludziom żyło się lżej. Hipokryzja PiS naprawdę nie zna granic.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#MaciejKopiec">Daniel Obajtek napisał na Twitterze: W ramach koncernu multienergetycznego przekażemy w 2023 r. prawie 14 mld zł na zamrożenie cen gazu dla 7 mln polskich domów i 35 tys. podmiotów wrażliwych. Wraz z rządem chronimy Polaków przed skutkami kryzysu energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#MaciejKopiec">Nie wiem, czy to zakrzywianie rzeczywistości, czy znaki się panu prezesowi w tweecie skończyły, czy zapomniał dodać, że wraz z rządem sam doprowadził do tak dotkliwych skutków kryzysu energetycznego dla zwykłych obywateli, a teraz chcą ich przed nim chronić.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#MaciejKopiec">Już prawie od roku słyszymy ze strony Prawa i Sprawiedliwości, że inflacja, braki węgla oraz ceny ropy to wina wojny i nałożenia sankcji na Rosję, a nie sztucznie zawyżanych przez Obajtka cen. Pcimski Dyzma — chciałoby się rzec.</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#MaciejKopiec">Nagle kolejny szok: okazuje się, że Polska była w styczniu 2023 r. największym importerem rosyjskiej ropy naftowej, choć premier Morawiecki planował pełną rezygnację z niej do końca 2022 r. Jeżeli zastanawiacie się, jak Polsce pod rządami PiS idzie uniezależnienie się od rosyjskiej ropy, to odpowiem, że w styczniu Orlen kupił 0,5 mln t.</u>
          <u xml:id="u-349.5" who="#MaciejKopiec">Warto w tym miejscu też przypomnieć, że Polska wspólnie z Niemcami deklarowała, że nie będzie importować rosyjskiej ropy rurociągiem „Przyjaźń”, wyłączonym, podobnie jak inne rurociągi, spod unijnego embarga.</u>
          <u xml:id="u-349.6" who="#MaciejKopiec">Ministerstwo Klimatu odpowiada na to tak, że deklaracja nie była prawnie wiążąca. Co prawda udział ropy z Rosji zmniejszył się, ale nie można zapominać, że to w dużej mierze konsekwencja skandalicznych kontraktów z Saudi Aramco.</u>
          <u xml:id="u-349.7" who="#MaciejKopiec">Show Daniela Obajtka — ciąg dalszy: najpierw zabierają, niszczą, dorabiają się na biedniejszych, później trąbią w propagandowej telewizji, że są dobroduszni i będą cudownie obniżać ceny. Kradną, a potem się wybielają w mediach. Nagle po podwyższeniu stawki VAT prezes Orlenu obniżył ceny oleju napędowego o 20 gr na 1 l. Dlaczego tyle z tym zwlekał pomimo ciągłych apeli? Chce przekonać wyborców PiS, że razem z rządem nagle chroni obywateli. Choć wcześniej bezwstydnie ich okradał.</u>
          <u xml:id="u-349.8" who="#MaciejKopiec">Bez zażenowania prowadzi propagandowy teatrzyk i odgrywa rolę cudotwórcy paliwowego. Hipokryzja PiS — Przekręty i Skandale — stołki, kłamstwa i ograbianie zwykłych obywateli na każdym kroku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#TomaszKostuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W minioną niedzielę, 4 lutego, obchodziliśmy Światowy Dzień Walki z Rakiem. To niezwykle ważne, by przy okazji kolejnych obchodów święta ustanowionego w 2000 r. podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu zwrócić uwagę na problem zachorowalności na choroby nowotworowe w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#TomaszKostuś">Najświeższe statystyki dotyczące śmiertelności związanej z chorobami nowotworowymi są zatrważające. W Polsce odnotowuje się rocznie ponad 160 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe oraz ok. 100 tys. zgonów. Pomimo głośnych kampanii społecznych uświadamiających konieczność przeprowadzania badań profilaktycznych rak jest drugą przyczyną zgonów w Polsce. Tymczasem międzynarodowe zespoły badawcze szacują, że nawet 90% nowotworów powodują czynniki zewnętrzne, na które mamy wpływ. Przestrzegając prostych zasad zdrowego stylu życia, jesteśmy w stanie obniżyć ryzyko zachorowania. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia w ten sposób można uniknąć nawet 50% przypadków wszystkich nowotworów. Zasady, których należy przestrzegać, zostały opracowane dzięki wieloletnim badaniom naukowym i opublikowane w dokumencie pt. „Europejski kodeks walki z rakiem”. Dlatego też apeluję dziś do pań i panów posłów, a za państwa pośrednictwem — do wszystkich mieszkańców Polski, by nie zasłaniać się brakiem czasu i regularnie sprawdzać to, co nas niepokoi. Zwracam się do Wysokiej Izby z prośbą o zaangażowanie własne w promocję profilaktyki jako wyrazu największej dbałości o bliskich.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#TomaszKostuś">Z tego miejsca pragnę serdecznie podziękować za zaangażowanie wszystkich lekarzy, pielęgniarek oraz przedstawicieli innych zawodów medycznych, którzy angażują się w codzienną walkę z tymi wyjątkowo trudnymi schorzeniami. Korzystając z okazji, życzę państwu wytrwałości, sukcesów i satysfakcji z realizacji codziennych obowiązków oraz wszelkiej pomyślności. Niech poczucie dobrze wypełnionego obowiązku wobec pacjentów będzie źródłem państwa zadowolenia i radości. Słowa podziękowania kieruję również do dyrekcji wszystkich regionalnych centrów onkologicznych. Zarządzanie tak newralgicznymi jednostkami, zwłaszcza w kontekście niesprzyjających okoliczności finansowych, jest wyjątkowo trudnym zadaniem. Dziękuję za ogromny trud oraz zaangażowanie w dążeniu do utrzymania stabilnej sytuacji w powierzonych państwu podmiotach leczniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#GrzegorzLorek">Kiedy podróżuje się po swoim regionie i ogląda mijane miejscowości, chcąc nie chcąc, pojawia się konstatacja, iż większość z nich nosi blizny po wydarzeniach, które miały miejsce w czasie II wojny światowej. Konflikt ten jak żaden inny nadal zmusza nas do szukania nowej perspektywy przy patrzeniu na współczesne wydarzenia.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#GrzegorzLorek">II wojna światowa bardzo mocno dotknęła Sulejów — nieduże miasteczko leżące nad Pilicą, w rozwidleniu dróg prowadzących z Piotrkowa do Radomia i do Kielc. Jeszcze zanim dotarły tam oddziały w mundurach w kolorze feldgrau, zbrodniarze z Luftwaffe 4 września przynieśli śmierć wielu mieszkańcom miasta, które zostało praktycznie zniszczone przez bombardowanie z powietrza. Mieszkańcy Sulejowa po jego zajęciu przez Niemców włączyli się w nurt walki podziemnej. Jak w wielu innych miejscowościach ludność żydowską dotknęła gehenna Holokaustu. Warto pamiętać, że Polska była jedynym krajem, gdzie za pomoc Żydom groziła kara śmierci. Jednak nie o tym dziś chciałbym przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#GrzegorzLorek">Na żołnierzy podziemnego Związku Walki Zbrojnej w Sulejowie 11 lutego 1941 r. spadł nieoczekiwany cios. W wyniku zdrady członka ZWZ Stefana Pietrusińskiego, który przekazał listę zaprzysiężonych żołnierzy organizacji okupantowi, zostało aresztowanych 62 mieszkańców Sulejowa. Do dziś nieznane są motywy, dla których Pietrusiński zdradził. Dość powiedzieć, że żadna z tych osób nie przeżyła. Kilka zginęło podczas prób ucieczki przy aresztowaniach, a reszta wywieziona została do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#GrzegorzLorek">Mieszkańcy Sulejowa pamiętają. Kilka lat temu odsłonięto obelisk, a jeden z mieszkańców tego miasta, pan Tomasz Miller, napisał o tym wydarzeniu książkę.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#GrzegorzLorek">Takie blizny bolą mocno, szczególnie wtedy, gdy ci, którzy zadali rany, szybko o nich zapomnieli. Tak było wygodniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#BogusławSonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Warto lepiej przyjrzeć się dyskutowanemu dziś projektowi tzw. liberalizacji wymogu 10H. Jak wiemy, obecne rozwiązanie zakłada, że farmy wiatrowe mogą być budowane w odległości odpowiadającej co najmniej dziesięciokrotnej wysokości wiatraka w miejscach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Postulowane rozwiązanie zakładało pierwotnie, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego określać może inną odległość, nie mniejszą jednak niż 500 m. Jednak po poprawce pana posła Marka Suskiego odległość ta została zwiększona do 700 m. Przekłada się to na znaczne, ok. 50%, zredukowanie potencjału lokalizacyjnego farm wiatrowych oraz czyni niemal niemożliwym budowanie farm wiatrowych w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalane w latach 2010–2015, gdyż tak uwzględniana była odległość 500 m jako maksymalny próg hałasu. Tym samym nowa ustawa stwarza szansę realnej poprawy sytuacji sektora energetyki wiatrowej w perspektywie 2–3 lat.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#BogusławSonik">Szacuje się jednak, że w razie przyjęcia poprawki posłów PiS-u okres ten wydłuży się do 6–7 lat w związku z koniecznością uchwalenia nowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#BogusławSonik">Zwiększając minimalny próg odległości z 500 do 700 m, nie tylko wydłużymy całe przedsięwzięcie w czasie, ale także znacznie zmniejszymy obszar, na którym mogłyby powstać elektrownie wiatrowe, co z kolei spowoduje wzrost cen energii elektrycznej oraz emitowanie znacznie większej ilości CO2. Wynika to ze stale rosnącego zapotrzebowania energetycznego, które trzeba będzie zaspokajać węglem oraz gazem.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#BogusławSonik">Co więcej, taka dysfunkcjonalizacja sektora energetyki wiatrowej w dłuższej perspektywie prowadzić będzie do dysfunkcjonalizacji całego systemu OZE — poszczególne źródła energii mają bowiem wobec siebie charakter komplementarny. Mówiąc obrazowo, kiedy świeci słońce zasilające fotowoltaikę, raczej nie wieje wiatr napędzający wiatraki w farmach wiatrowych i na odwrót.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#BogusławSonik">Warto zauważyć, że w odległości 500 m od turbiny odczuwalny hałas wynosi 40 dB, a więc jest on porównywalny z hałasem odczuwalnym w pomieszczeniu, w którym znajduje się lodówka. Tak więc już po przekroczeniu tego progu hałas w zasadzie przestaje być uciążliwy dla człowieka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#TadeuszTomaszewski">Oświadczenie w sprawie poszerzenia działu administracji rządowej turystyka o sprawy turystyki społecznej</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! 17 listopada 2020 r. rząd skierował do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 738, dotyczący dostosowania struktury administracji rządowej do nowej zrekonstruowanej Rady Ministrów, będącej odpowiedzią na czasy, z którymi wiążą się wyzwania wywołane COVID-19. Głosami większości koalicyjnej 20 listopada 2020 r. Sejm tę ustawę uchwalił, a następnie odrzucił uchwałę Senatu, by tę ustawę odrzucić. 18 grudnia 2020 r. ustawa została przekazana prezydentowi do podpisu. W odniesieniu do działu turystyka ta nowelizacja wprowadza jakościową zmianę przepisu, który nie był zmieniany przez 25 lat, włączając do jego właściwości sprawy turystyki społecznej. Art. 27a otrzymał brzmienie: Dział turystyka obejmuje sprawy turystyki społecznej, zagospodarowania turystycznego kraju oraz mechanizmów regulacji rynku turystycznego.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#TadeuszTomaszewski">Niestety, ze względu na zastrzeżenia do niektórych uregulowań wprowadzanych tą nowelizacją do innych niż turystyka działów administracji rządowej oraz ze względu na naruszenie terminów gwarantowanych konstytucją prezydent odmówił podpisania ustawy i 8 stycznia 2021 r. wniósł o jej ponowne rozpatrzenie. Sejm nie nadał temu wnioskowi dalszego biegu przewidzianego w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#TadeuszTomaszewski">19 stycznia 2021 r. rząd skierował do Sejmu nowy projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 897, pomijający kontrowersyjne uregulowania z ustawy zawetowanej przez prezydenta. Projekt ten po pierwszym czytaniu na posiedzeniu Sejmu został skierowany do komisji do dalszego procedowania, a jego rezultatem jest sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych z dnia 16 lutego 2021 r., druk nr 934, wraz z wnioskiem, by załączony projekt ustawy uchwalić. Wkrótce miną 2 lata bezczynności Sejmu. Nie było drugiego i trzeciego czytania projektu, który zawiera zmianę identyczną z uchwaloną wcześniej zmianą brzmienia art. 27a, a więc dodaje do działu turystyka sprawy turystyki społecznej. Identyczne jest też uzasadnienie zmiany brzmienia art. 27a w tym kolejnym przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec kolejnego pata legislacyjnego, jeśli chodzi o procedowanie nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 897, i niepodejmowaniem dalszych działań zgodnie z wnioskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych zawartym w jej sprawozdaniu z dnia 16 lutego 2021 r., druk nr 934, na mój wniosek Koalicyjny Klub Poselski Lewicy uznał za celowe wyłączenie z tego projektu nowelizacji pkt. 10 w art. 1 dotyczącego działu turystyka oraz nadanie art. 27a brzmienia zgodnego z przedłożeniem rządowym przez złożenie w drugim czytaniu poprawki klubowej do druku nr 1145, czyli do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Ta ustawa około-COVID-owa była dobrą okazją, by do przepisów dotyczących m.in. regulacji rynku turystycznego dołączyć ten przepis o fundamentalnym znaczeniu dla rozwoju turystyki społecznej. Chodzi o poprawkę 10. w sprawozdaniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny z dnia 19 maja 2021 r., druk nr 1169-A.</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#TadeuszTomaszewski">Ta poprawka została złożona z pełnym przekonaniem, że ta nowelizacja nadal nie budzi jakichkolwiek kontrowersji merytorycznych i zostanie przyjęta maksymalną liczbą głosów. A jednak stało się inaczej. Na 30. posiedzeniu Sejmu w głosowaniu nr 45 przeciw tej poprawce zagłosowała cała koalicja rządząca. Zagłosowała przeciw temu, co sama uchwaliła w ustawie z dnia 20 listopada 2020 r. zawetowanej przez prezydenta, a także przeciw nowelizacji art. 27a w ponowionym przedłożeniu rządowym zaaprobowanej przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych — druk nr 934. Oznacza to, iż w tej samej sprawie jednocześnie można być za, a nawet przeciw.</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#TadeuszTomaszewski">Warto zauważyć, że 1 grudnia 2020 r. Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki rozpatrzyła informację ministra właściwego do spraw turystyki na temat programu turystyki społecznej oraz zapoznała się ze znacznie bogatszą prezentacją prezesa zarządu Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego o działalności tej organizacji pozarządowej w zakresie turystyki społecznej. Już wówczas zasygnalizowane zostały przygotowania organizacyjne I Kongresu Turystyki Społecznej, który odbył się w Jeleniej Górze w dniach 13–14 października 2021 r. i został dofinansowany ze środków Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Organizatorami były trzy NGO: Fundacja Symbioza, Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych i PTTK. Trwałym dorobkiem tego kongresu jest m.in. publikacja „Turystyka społeczna w Polsce. Monografia naukowa. Przewodnik dobrych praktyk”.</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#TadeuszTomaszewski">Ciekawą kontynuacją był Kongres Turystyka społeczna a jakość życia, który odbył się w Krakowie 21 października 2022 r. i został zorganizowany przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, AWF w Krakowie i samorząd województwa małopolskiego.</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#TadeuszTomaszewski">W tym czasie urzędnicy ministerialni przygotowali zaledwie jeden program infrastrukturalny i nie przygotowali żadnego programu społecznego. W rezultacie z 20 mln zł zapisanych w planach finansowych FRKF na lata 2020–2022 ponad 19 mln zł pozostało niewykorzystanych, a na rok 2022 też nie został ogłoszony żaden program. W rządowym programie „Dostępność+” w ramach działania nr 26 wpisane jest konkretne zadanie: Animacja i promocja kultury fizycznej i turystyki aktywnej osób z niepełnosprawnościami. Od lat programy sportowe na następny rok są ogłaszane jesienią, a na program turystyczny na rok 2023 wciąż czekamy.</u>
          <u xml:id="u-353.9" who="#TadeuszTomaszewski">Do tej pory nie ma też kontynuacji rządowego programu rozwoju turystyki. Ostatni dotyczył roku 2020. Było w nim zadanie 2.4: Wspieranie rozwoju turystyki społecznej i krajoznawstwa, w tym zwłaszcza uczestnictwa w turystyce krajowej dzieci i młodzieży szkolnej, rodzin wielodzietnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych. Zatem nasuwają się poniższe pytania, na które zarząd główny Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oczekuje pilnej odpowiedzi oraz stosownych programów umożliwiających rozwój turystyki społecznej z wykorzystaniem środków przeznaczonych m.in. na ten cel w ustawie budżetowej na rok 2023 — zarówno w części 40 budżetu, jak i w szczególności w planie finansowym Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PiotrZgorzelski">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PiotrZgorzelski">Na tym kończymy 72. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#PiotrZgorzelski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#PiotrZgorzelski">Porządek dzienny 73. posiedzenia Sejmu, zaplanowanego na dni 7, 8 i 9 marca 2023 r., zostanie paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-354.6" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 15 min 38)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>