text_structure.xml 633 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 11 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Jurek oraz wicemarszałkowie Wojciech Olejniczak, Bronisław Komorowski, Genowefa Wiśniowska i Jarosław Kalinowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekJurek">Dzień dobry paniom i panom posłom.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MarekJurek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MarekJurek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Karolinę Gajewską oraz panów posłów Grzegorza Skwierczyńskiego, Adama Hofmana, Jakuba Rutnickiego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MarekJurek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Grzegorz Skwierczyński i Adam Hofman.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MarekJurek">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Adam Hofman i Jakub Rutnicki.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MarekJurek">Protokół 27. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MarekJurek">Wysoka Izbo! Informuję, że w związku z wygaśnięciem mandatu pana posła Marka Kotlinowskiego, na podstawie art. 179 ust. 3 ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, postanowiłem o wstąpieniu na jego miejsce pana Stanisława Papieża. Pan Stanisław Papież zgłosił się do ślubowania poselskiego, dlatego poproszę pana posła o zbliżenie się do stołu prezydialnego.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MarekJurek">Obecnie odczytam rotę ślubowania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MarekJurek">„Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławPapież">Ślubuję. Tak mi dopomóż Bóg.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekJurek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MarekJurek">Gratuluję panie pośle i w imieniu pań i panów posłów witam ponownie w Izbie pana posła.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MarekJurek">Komisje: Gospodarki oraz Rozwoju Przedsiębiorczości przedłożyły sprawozdanie o pilnym projekcie ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MarekJurek">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 1100.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MarekJurek">Na podstawie art. 74 regulaminu Sejmu podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MarekJurek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw: o świadczeniach dla cywilnych niewidomych ofiar wojny oraz o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#MarekJurek">Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 1065 i 1073.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#MarekJurek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MarekJurek">Rada Ministrów przedłożyła projekty ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#MarekJurek">- o ustanowieniu Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2007–2009;</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatku leśnym;</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#MarekJurek">- o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#MarekJurek">- o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#MarekJurek">Projekty te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr: 1077, 1078, 1079, 1081, 1082 i 1097.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#MarekJurek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące przeprowadzenie pierwszych czytań tych projektów.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#MarekJurek">Prezydium Sejmu przedłożyło projekt uchwały w sprawie 50. rocznicy odrodzenia ruchu kaszubskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#MarekJurek">Projekt ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 1085.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#MarekJurek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#MarekJurek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#MarekJurek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#MarekJurek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#MarekJurek">Grupa posłów przedłożyła projekt uchwały o powołaniu Janusza Dobrosza na stanowisko wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej. Projekt ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 1098.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#MarekJurek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#MarekJurek">Komisja Kultury i Środków Przekazu przedłożyła projekt uchwały w sprawie ogłoszenia roku 2007 rokiem Karola Szymanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#MarekJurek">Projekt ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 1104.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#MarekJurek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#MarekJurek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 51 pkt. 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#MarekJurek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#MarekJurek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#MarekJurek">Informuję, że po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowych punktów: 4. w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Gospodarki oraz Komisji Polityki Społecznej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003–2006 (druki nr 618, 619 i 840) - trzecie czytanie oraz 11. w brzmieniu: Informacja Ministra Gospodarki Morskiej na temat realizacji ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich w 2005 r. wraz z Harmonogramem realizacji ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich na 2006 r. (druk nr 461) wraz ze stanowiskiem Komisji Infrastruktury (druk nr 658).</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#MarekJurek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów w dyskusjach nad:</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#MarekJurek">- informacją rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży,</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#MarekJurek">- sprawozdaniem z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006,</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#MarekJurek">- przedstawionym przez prezesa Rady Ministrów Raportem o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r.,</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#MarekJurek">- rządowym dokumentem „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.”,</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#MarekJurek">- sprawozdaniem Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r.,</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#MarekJurek">- informacją rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczpospolitej z dnia 1 sierpnia 1997 r. „Karta Praw Osób Niepełnosprawnych”,</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#MarekJurek">... oraz w pierwszych czytaniach projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#MarekJurek">Prezydium Sejmu proponuje jednocześnie, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#MarekJurek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#MarekJurek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#MarekJurek">Za chwilę rozpatrzymy projekt uchwały w sprawie 50. rocznicy odrodzenia ruchu kaszubskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#MarekJurek">Następnie wysłuchamy informacji rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#MarekJurek">W dalszej kolejności rozpatrzymy:</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#MarekJurek">- sprawozdanie z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006,</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#MarekJurek">- Raport o pomocy publicznej w Polsce, udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r. wraz ze stanowiskiem komisji oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#MarekJurek">- rządowy dokument „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.” ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#MarekJurek">Jutro rano przeprowadzimy pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#MarekJurek">Następnie przeprowadzimy pierwsze czytania projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#MarekJurek">- o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2007–2009” oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-4.55" who="#MarekJurek">W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania komisji o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.56" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.57" who="#MarekJurek">- o świadczeniach dla cywilnych niewidomych ofiar wojny.</u>
          <u xml:id="u-4.58" who="#MarekJurek">Następnie przeprowadzimy pierwsze czytania projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.59" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.60" who="#MarekJurek">- o zmianie niektórych innych ustaw oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.61" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatku leśnym.</u>
          <u xml:id="u-4.62" who="#MarekJurek">Kolejnym rozpatrywanym punktem porządku dziennego będzie sprawozdanie komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-4.63" who="#MarekJurek">Jutro wieczorem planowane jest rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.64" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw w łącznej dyskusji,</u>
          <u xml:id="u-4.65" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych,</u>
          <u xml:id="u-4.66" who="#MarekJurek">- o opłacie skarbowej, a także:</u>
          <u xml:id="u-4.67" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.68" who="#MarekJurek">W czwartek rano przeprowadzimy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.69" who="#MarekJurek">W bloku głosowań rozpatrzymy projekt uchwały o powołaniu pana posła Janusza Dobrosza na stanowisko wicemarszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.70" who="#MarekJurek">W bloku głosowań planowane jest także rozpatrzenie komisyjnego projektu uchwały w sprawie ogłoszenia przyszłego roku rokiem Karola Szymanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.71" who="#MarekJurek">Po głosowaniach rozpatrzymy pytania w sprawach bieżących oraz informację bieżącą.</u>
          <u xml:id="u-4.72" who="#MarekJurek">Informuję, że Konwent Seniorów przyjął propozycję Prezydium Sejmu rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie sytuacji w przedsiębiorstwie farmaceutycznym Jelfa SA, o której przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-4.73" who="#MarekJurek">Po rozpatrzeniu informacji bieżącej planowane jest rozpatrzenie sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-4.74" who="#MarekJurek">Następnie przeprowadzimy pierwsze czytania projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.75" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-4.76" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw, a także:</u>
          <u xml:id="u-4.77" who="#MarekJurek">- o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.</u>
          <u xml:id="u-4.78" who="#MarekJurek">W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdanie komisji o projekcie apelu do Rady Ministrów o przyspieszenie prac nad zawarciem umowy społecznej „Gospodarka - Praca - Rodzina - Dialog”.</u>
          <u xml:id="u-4.79" who="#MarekJurek">W czwartek wieczorem planowane jest również rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.80" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Kodeks pracy,</u>
          <u xml:id="u-4.81" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-4.82" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-4.83" who="#MarekJurek">- o systemie oceny zgodności wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,</u>
          <u xml:id="u-4.84" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym, a także:</u>
          <u xml:id="u-4.85" who="#MarekJurek">- o zmianach prowadzenia polityki rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-4.86" who="#MarekJurek">Na końcu tego dnia obrad przeprowadzimy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.87" who="#MarekJurek">W bloku głosowań planowane jest:</u>
          <u xml:id="u-4.88" who="#MarekJurek">- powołanie i wybór składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej,</u>
          <u xml:id="u-4.89" who="#MarekJurek">- dokonanie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.90" who="#MarekJurek">- dokonanie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-4.91" who="#MarekJurek">W piątek rano rozpatrzymy sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.92" who="#MarekJurek">Następnie wysłuchamy informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. „Karta Praw Osób Niepełnosprawnych”.</u>
          <u xml:id="u-4.93" who="#MarekJurek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy:</u>
          <u xml:id="u-4.94" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych,</u>
          <u xml:id="u-4.95" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Kodeks pracy,</u>
          <u xml:id="u-4.96" who="#MarekJurek">- o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz:</u>
          <u xml:id="u-4.97" who="#MarekJurek">- o ratyfikacji Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodów i od zysków majątkowych, podpisanej w Londynie dnia 20 lipca 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-4.98" who="#MarekJurek">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#GrzegorzSkwierczyński">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Rozwoju i Przedsiębiorczości - godz. 11.30;</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Infrastruktury wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 11.30;</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Gospodarki - godz. 11.30;</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Zdrowia - godz. 11.30;</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - godz. 12.15;</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Polityki Społecznej - godz. 13;</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka - godz. 13;</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Finansów Publicznych - godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Mniejszości Narodowych i Etnicznych - godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Gospodarski wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 15;</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#GrzegorzSkwierczyński">- Kultury Fizycznej i Sportu - godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#GrzegorzSkwierczyński">Marszałek Sejmu zaprasza na wystawę „Kaszubi, kultura i język”, którą otworzy dziś o godz. 12 w holu głównym na I piętrze gmachu Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarekJurek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MarekJurek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Przedstawiony przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie uczczenia 50. rocznicy odrodzenia ruchu kaszubskiego (druk nr 1085).</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MarekJurek">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Kleinę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KazimierzKleina">„Sejm Polsczi Rzeczpospoliti, w 50-tą roczëzna odrodë kaszëbsczi rësznotë chcôłbë utczëc pamiac urmë spolecznëch dzejarzów, co sa zajimelë robotą kole obstojeniô tradicji rodny kulturë nad polsczim morza i chcôłbë zachowac w zbiorowi pamiacë jich udbë, temu podjimô ta hewo uchwała.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#KazimierzKleina">W 1956 r. po tragicznëch w skutkach latach hitlerizmu i stalinizmu, przédnicë kaszëbsczi spolëznë, co merkelë - krótëchny, jak sa pózni dokonelë - zéw wolnotë, udbelë so wëzwëskac nen dobri sztócëk i założëc organizacją, dzaka chtërny moglëbë dzejac dlô szeroczégo rozwiju Kaszëb i Pomorzégo. Choc tej sej bëło to przék komunysticznym rządcóm, dzaka spoleczny i cągłi roboce wiele ji przënôleżników, w kaszëbsczich chëczach obstojała rodnô mowa i tradicjô. Po 1989 r. w wolny Polsce Kaszëbi ju bez procemnosców moglë sa włączëc do budowë pomëslnotë Polsczi, chtërny wiedno bëlë wiérny, a jich mowa dosta tej status regionalnégo jazëka.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#KazimierzKleina">11 czerwińca 1987 r. Jan Paweł II gôdôł w Gdini: 'Drodżi bracyni i sostrë Kaszëbi! Strzeżta tëch wôrtnotów i ti spôdkowiznë, chtërne znaczą o waji juweroce'. Sejm Polsczi Rzeczpospoliti chce przëbôczëc, w roczëzna odrodë kaszëbsczi rësznotë, te słowa Papieża - Polôcha i zwrócëc sa osoblëwie do kaszëbsczi młodzëznë, żebë prowadza dali to wëjątkowé dzeło minionëch pokoleniów”.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MarekJurek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MarekJurek">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Sellina.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JarosławSellin">Jako wiceprzewodniczący Kaszubskiego Koła Parlamentarnego pragnę przywitać na naszej galerii kierownictwo Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, z Arturem Jabłońskim, prezesem tego zrzeszenia...</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JarosławSellin">.‍.. i odczytać treść wysłuchanej przed chwilą uchwały, zwłaszcza tym nielicznym posłankom i posłom Sejmu, którzy tekstu nie zrozumieli.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JarosławSellin">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w 50. rocznicę odrodzenia ruchu kaszubskiego pragnąc uczcić pamięć rzeszy działaczy społecznych zaangażowanych w prace na rzecz ocalenia tradycji rodzimej kultury nad polskim morzem i chcąc zachować w zbiorowej pamięci ich przesłanie, podejmuje niniejszą uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JarosławSellin">W 1956 r. po tragicznych w skutkach latach hitleryzmu i stalinizmu, liderzy społeczności kaszubskiej, czując - krótkotrwały jak się później okazało - powiew wolności, postanowili wykorzystać sprzyjający moment i powołać do życia organizację, dzięki której mogliby działać dla wszechstronnego rozwoju Kaszub i Pomorza. Społeczna i konsekwentna praca wielu jej członków, pomimo niechęci komunistycznych władz, umożliwiła przetrwanie w kaszubskich domach rodzimego języka i tradycji. Po 1989 r. w wolnej Polsce Kaszubi już bez przeszkód mogli się włączyć do budowy pomyślności Rzeczypospolitej, której zawsze byli wierni, a ich język otrzymał status języka regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JarosławSellin">11 czerwca 1987 r. Jan Paweł II mówił w Gdyni: 'Drodzy bracia i siostry Kaszubi! Strzeżcie tych wartości i tego dziedzictwa, które stanowią o waszej tożsamości'. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przypominając w rocznicę odrodzenia ruchu kaszubskiego te słowa Papieża - Polaka, zwraca się w szczególności do młodzieży kaszubskiej, aby kontynuowała to wyjątkowe dzieło poprzednich pokoleń”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekJurek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MarekJurek">Proponuję, aby Sejm podjął uchwałę w sprawie uczczenia 50. rocznicy odrodzenia ruchu kaszubskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają, burzliwe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MarekJurek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MarekJurek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie uczczenia 50. rocznicy odrodzenia ruchu kaszubskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MarekJurek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Informacja Rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MarekJurek">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pana Bogdana Sochę w celu przedstawienia informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BogdanSocha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgodnie z decyzją Wysokiej Izby mam zaszczyt przedstawić informację na temat przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MarekJurek">Wysoka Izbo, przystępujemy do omawiania jednego z najbardziej dramatycznych problemów współczesności, dlatego proszę o skupienie na sali, a panie i panów posłów udających się na posiedzenia swoich komisji sejmowych proszę o opuszczenie sali i przeniesienie rozmów do kuluarów.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MarekJurek">Proszę poczekać, panie ministrze, jeszcze chwilę.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MarekJurek">Bardzo proszę, żebyśmy przygotowali się do przejścia do tego punktu porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MarekJurek">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#BogdanSocha">Nie można mówić o zjawisku przemocy wśród dzieci i młodzieży, nie uwzględniając całej skomplikowanej problematyki przemocy w rodzinie, gdyż to rodzina, w której dziecko wychowuje się, odgrywa diametralną rolę w kształtowaniu się jego osobowości i w całym procesie wychowawczym.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#BogdanSocha">Problem przemocy w rodzinie był w Polsce przez wiele lat marginalizowany i przemilczany. Określenie i jasne zdefiniowanie przemocy nie jest łatwe. Na zagadnienie przemocy możemy spojrzeć pod kątem wielu aspektów: indywidualnego, psychologicznego lub kulturowo-socjologicznego. Z punktu widzenia Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej najbardziej trafną definicją przemocy domowej jest definicja zawarta w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która przemoc w rodzinie definiuje jako jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób dotkniętych przemocą w rodzinie, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#BogdanSocha">Nadszedł taki moment, w którym należy na chwilę zatrzymać się i zastanowić, dlaczego tyle inicjatyw, tyle wysiłku profesjonalistów nie prowadzi do zahamowania przemocy w rodzinie. Co i dlaczego się nie udało? Dlaczego wzrasta agresja wśród dzieci i młodzieży? Należy się także zastanowić, czy to dorastająca młodzież tak bardzo się zmieniła. Czy ich zachowanie uległo znacznemu pogorszeniu? Czy może jest to wina wzorców, jakie młodzi ludzie czerpią w domach, w których występuje przemoc?</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#BogdanSocha">Pytań jest wiele, ale nadal pozostaje to podstawowe: Dlaczego w dalszym ciągu tak wiele kobiet, dzieci, ludzi starszych, niepełnosprawnych maltretowanych jest przez swoich oprawców? Czy może jest na to przyzwolenie społeczne, a może dlatego, że w dalszym ciągu osoby, które wchodzą w środowisko, nie są dostatecznie przygotowane do trudnych ról?</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#BogdanSocha">Przyczyny takiego stanu rzeczy tkwią w różnych dziedzinach naszego życia oraz w różnych zachowaniach przy wypełnianiu ról społecznych. To lekarz i pielęgniarka, którzy idą pierwszy raz do malutkiego dziecka, powinni umieć zauważyć, że coś złego dzieje się w rodzinie. To wychowawca w przedszkolu czy nauczyciel w szkole powinien zwrócić uwagę na zmianę w zachowaniu dziecka i zastanowić się, skąd bierze się jego agresja. To policjant, który idzie na interwencję, powinien posiadać umiejętności zajęcia się nie tylko sprawcą przemocy, ale i ofiarami. To wreszcie pracownik socjalny, który przeprowadza wywiad środowiskowy, rozpatrując wniosek o przyznanie pomocy finansowej, powinien tak kierować rozmową, aby uzyskać informację, czy rodzina funkcjonuje prawidłowo. Wreszcie sąsiedzi, którzy słyszą za ścianą awantury i kłótnie, nie powinni być na nie obojętni, powinni reagować wtedy, gdy nie jest jeszcze za późno.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#BogdanSocha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Problemy przemocy wobec dzieci i młodzieży przez wiele lat były tematem tabu, co sprawiło, że pełna diagnoza skali i charakteru tego zjawiska jest trudna. Mała liczba badań naukowych oraz brak ewidencji i statystyk dotyczących przemocy wobec dzieci i młodzieży spowodowały, że nie posiadamy właściwego obrazu tego zjawiska. Do niedawna jedynym źródłem danych na temat problemu były statystyki policyjne i sądowe dotyczące zachowań godzących w dobro dziecka oraz nieliczne rejestry placówek służby zdrowia. Statystyki policyjne z lat 90. pokazują 2-krotny wzrost przypadków znęcania się nad członkami rodziny, w tym nad dziećmi. Od 1993 r. państwowy instytut higieny rejestruje zdiagnozowane w polskich szpitalach przypadki zespołu dziecka maltretowanego. Ich liczba - około 200 przypadków rocznie - z pewnością nie obrazuje rzeczywistej skali stosowanej przemocy wobec dzieci. Zespół dziecka maltretowanego jest diagnozowany równie często u chłopców, jak i u dziewczynek. Dane rejestrowane w statystykach pokazują, iż maltretowane są we wszystkich kategoriach wiekowych, od 0 do 18. roku życia. Najczęściej dotyczy to dzieci w wieku od 9. do 14. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#BogdanSocha">Dostrzeganie problemu krzywdzenia dzieci w rodzinie i podejmowanie działań związanych z przeciwdziałaniem temu problemowi związane było z rozpoczęciem w 2005 r. kampanii „Dzieciństwo bez przemocy”, którą we współpracy realizowały Fundacja Dzieci Niczyje, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. Te zadania realizowało również ponad 830 instytucji i organizacji.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#BogdanSocha">Jednym z celów kampanii było zwiększenie społecznego zaangażowania w sprawy przeciwdziałania przemocy. W marcu br. rozpoczęła się kampania realizowana przez Departament do spraw Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Ministerstwami: Zdrowia, Edukacji Narodowej, Sprawiedliwości oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji pod nazwą „Dzieciństwo pod ochroną”. Dotyczy ona problemu przemocy, wykorzystywania i zaniedbywania dzieci w rodzinach.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#BogdanSocha">Bardzo niepokojącym zjawiskiem, które systematycznie jest odnotowywane w statystykach policyjnych oraz w mediach, jest narastające zjawisko przemocy wśród młodzieży. Dla dorastającej młodzieży przemoc wobec rówieśników często bywa sposobem na życie, metodą rozwiązywania życiowych problemów, zaspokajania potrzeb. Są to zachowania ryzykowne dla ich zdrowia, utrudniające odgrywanie ról społecznych. Z raportu Fundacji Dzieci Niczyje, przeprowadzonego w 2005 r., na temat wiktymizacji wychowanków domów dziecka w Polsce można uzyskać pełny obraz przemocy rówieśniczej występującej w tych placówkach.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#BogdanSocha">Najczęściej doświadczane przez wychowanków formy wiktymizacji wiązały się z naruszeniem ich prawa własności. W ciągu ostatniego roku 70% respondentów ukradziono jakąś rzecz, której już nigdy nie odzyskali, a blisko połowa z nich doświadczyła celowego zepsucia bądź zniszczenia rzeczy, która do nich należała. Częste były również przypadki przemocy ze strony osób dorosłych. Ponad połowa doznała przemocy werbalnej, poniżania ze strony rodziców lub opiekunów, a prawie 1/3 respondentów padła w ciągu ostatniego roku ofiarą przemocy fizycznej z ich strony. Blisko 1/3 badanych stała się również ofiarą przemocy fizycznej ze strony rówieśników. Co czwarty z badanych został w ciągu ostatniego roku napadnięty, a co piąty doświadczył rozboju.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#BogdanSocha">Aż 17% wychowanków deklarowało, że zna przynajmniej jedną osobę, która była w ostatnim roku zmuszana do uprawiania seksu. Mniej więcej co dziesiąty wychowanek doświadczył w ostatnim roku jakiejś formy wykorzystywania seksualnego. Gwałtu lub współżycia pod przymusem doświadczyło w ciągu ostatniego roku 8% badanych, 3% - więcej niż raz. Współżycie seksualne z osobą dorosłą wśród wychowanków do 15 roku życia deklaruje co 10 badany. 12% z nich miało wtedy mniej niż 7 lat.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#BogdanSocha">Większość wychowanków optymistycznie ocenia możliwość uzyskania pomocy w trudnych sytuacjach życiowych, jednak w każdej z zaprezentowanej im sytuacji kilkanaście procent deklarowało, że z problemem pozostaliby sami.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#BogdanSocha">Poza badaniami przeprowadzonymi przez Fundację Dzieci Niczyje wśród wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych poszczególne resorty prowadzą również badania dotyczące przemocy wśród dzieci i młodzieży. Resort spraw wewnętrznych i administracji styka się z problemem przemocy wśród dzieci i młodzieży w sposób pośredni, najczęściej dzieje się to wtedy, gdy małoletni wejdzie w konflikt z prawem. Dostrzega jednak zagrożenia wynikające z tego negatywnego zjawiska i podejmuje działania mające na celu jego ograniczenie.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#BogdanSocha">Czyny karalne popełniane przez nieletnich są jaskrawym przejawem ich niedostosowania społecznego i demoralizacji. Bardzo często tego typu zdarzeniom towarzyszy przemoc. Analiza policyjnych danych statystycznych dotyczących przestępczości nieletnich pozwala na stwierdzenie, że:</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#BogdanSocha">- wśród czynów karalnych najczęściej dokonywanych przez nieletnich dominują te, które są skierowane przeciwko życiu i zdrowiu (uszczerbek na zdrowiu, bójki lub pobicia) oraz przeciwko mieniu (kradzieże, kradzieże rozbójnicze, rozbój),</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#BogdanSocha">- sprawcami są w zdecydowanej większości chłopcy, starsi uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów,</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#BogdanSocha">- nieletni sprawcy większość czynów karalnych popełniają indywidualnie, aczkolwiek coraz częściej działają w grupach, również z osobami dorosłymi,</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#BogdanSocha">- nieletni popełniają czyny o coraz większym ciężarze gatunkowym, które powodują większe szkody oraz wskazują na groźniejszy sposób działania, charakteryzujący się brutalnością oraz agresją.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#BogdanSocha">W 2005 r. na terenie kraju stwierdzono ogółem 71 482 czyny karalne popełnione przez nieletnich, czyli 2% więcej niż w 2004 r. W 2004 r. takich czynów popełniono 70 107. Zatrzymanych zostało 50 947 nieletnich, co stanowi spadek o 0,3% w stosunku do roku poprzedniego, ponieważ w 2004 r. zatrzymano 51 141 osób nieletnich. Procentowy udział czynów karalnych nieletnich w ogólnej liczbie przestępstw stwierdzonych w 2005 r. wyniósł 5,2%, natomiast sprawców nieletnich w ogólnej liczbie również dorosłych sprawców... Przepraszam bardzo. Natomiast sprawców nieletnich w ogólnej liczbie również i dorosłych sprawców... W kategorii tej na przestrzeni... Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Wojciech Olejniczak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WojciechOlejniczak">Czy jest jakiś problem, panie ministrze? Nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BogdanSocha">Przemoc występująca wśród dzieci i młodzieży przybiera różne formy. Nowym i groźnym zjawiskiem jest występowanie w szkołach, internatach i placówkach oświatowych zjawiska tzw. fali, która do niedawna kojarzyła się głównie z koszarami i zasadniczą służbą wojskową. Polega ona na zorganizowanym i systematycznym znęcaniu się nad młodszymi uczniami przez starszych kolegów i zmuszaniu ich do określonego zachowania.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#BogdanSocha">Specjaliści do spraw nieletnich z terenowych jednostek Policji sygnalizują, że przypadki przemocy szkolnej zgłaszane są przez dyrekcje szkół niezwykle rzadko. Powodem takiego stanu rzeczy może być nie tylko niedostrzeganie problemu przez szkołę, bezradność wobec zjawiska oraz chęć zachowania dobrego imienia szkoły. Największe znaczenie ma tutaj jednak bezsilność samej ofiary, która czuje się zastraszona i nie ma zaufania do osób dorosłych. Analizując omawiane zjawisko, należy pamiętać, że statystyki policyjne ujawniają jedynie jego część, związaną z przestępczością nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#BogdanSocha">Podsumowując powyższą informację o zjawisku przemocy wśród dzieci i młodzieży, należy stwierdzić, że zjawisko to bywa niejednowymiarowe i często determinowane jest przez czynniki rodzinne, społeczne i kulturowe, o czym w pierwszej części mojego wystąpienia mówiłem dość obszernie. Ważne jest, aby pogłębiać diagnozę skali i charakteru tego problemu oraz wprowadzać programy i oddziaływania mające na celu przeciwdziałanie przemocy.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#BogdanSocha">Jednym z zasadniczych działań podjętych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie było doprowadzenie do uchwalenia ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która stanowi pierwszą próbę zmierzającą do kompleksowych, zintegrowanych działań mających na celu zahamowanie zjawiska przemocy w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#BogdanSocha">Wstęp do ustawy ma na celu zaprezentowanie aktualnego stanowiska państwa w zakresie zmowy milczenia wokół problemu patologicznego zjawiska, jakim jest przemoc w rodzinie. Realizacja zapisów ustawy powinna przyczynić się do wprowadzenia radykalnej polityki - zerowej tolerancji dla sprawców przemocy, a także konieczności poniesienia przez sprawcę wszelkich negatywnych konsekwencji jego czynu.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#BogdanSocha">Zgodnie z zapisami ustawy na samorządy lokalne nałożono szereg zadań mających na celu zapobieganie zjawisku i jego zwalczanie. Działania o charakterze profilaktycznym wpisane zostały jako zadania własne gminy. Do nich należy przede wszystkim zaliczyć tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Samorządy gminne zostały zobligowane do prowadzenia poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy, do opracowania i realizacji programu ochrony ofiar, a także do prowadzenia ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Samorządy powiatowe mają realizować zadania własne, a także zadania zlecone. Jako zadania własne powiaty będą prowadziły ośrodki wsparcia, a także ośrodki interwencji kryzysowej dla ofiar przemocy.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#BogdanSocha">Bardzo ważnym, zupełnie nowym zadaniem z zakresu administracji rządowej zleconym powiatom jest tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#BogdanSocha">Ustawa określa działania wobec różnych grup dotkniętych przemocą w rodzinie, do których należą: kobiety, mężczyźni, dzieci, młodzież, osoby niepełnosprawne, osoby starsze.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#BogdanSocha">Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w art. 10 zobligowała do uchwalenia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Uchwałą nr 162 z dnia 25 września 2006 r. Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#BogdanSocha">Na realizację programu składa się 5 priorytetów:</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#BogdanSocha">- systematyczne diagnozowanie zjawiska przemocy;</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#BogdanSocha">- podnoszenie poziomu świadomości i wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie;</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#BogdanSocha">- szkolenie służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie;</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#BogdanSocha">- działania podejmowane w zakresie zapewnienia ochrony i udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą, poprzez działalność specjalistycznych ośrodków dla ofiar przemocy w rodzinie;</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#BogdanSocha">- oddziaływanie na osoby stosujące przemoc poprzez realizację programów korekcyjno-edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#BogdanSocha">W ramach tych priorytetów mieści się m.in. zebranie szczegółowych wiadomości na temat rozmiaru zjawiska przemocy w rodzinie w Polsce, zbadanie skuteczności pomocy udzielanej rodzinom dotkniętym przemocą, przygotowanie pakietów szkoleniowych i przeszkolenie w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie dla pracowników, którzy zajmują się przeciwdziałaniem przemocy.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#BogdanSocha">Zdajemy sobie sprawę z niewystarczającego przygotowania służb w zakresie rozpoznawania i skutecznego działania w celu zmniejszenia zjawiska przemocy, dlatego Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie kładzie szczególny nacisk na:</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#BogdanSocha">- wprowadzenie do programów kształcenia zawodowego osób zajmujących się przemocą treści dotyczących przyczyn i skutków przemocy;</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#BogdanSocha">- opracowanie programów edukacyjnych i wspierających, dotyczących zapobiegania przemocy wobec dziecka, partnera, osoby starszej oraz osoby niepełnosprawnej;</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#BogdanSocha">- opracowanie procedur ochrony prawnej i wsparcia psychicznego dla świadków przemocy;</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#BogdanSocha">- przygotowanie pakietów szkoleniowych w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie i przeszkolenie pracowników różnych instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy;</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#BogdanSocha">- opracowanie materiałów instruktażowych, zaleceń, procedur postępowania interwencyjnego w sytuacjach przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem procedur zawartych w Niebieskiej Karcie.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#BogdanSocha">Jeśli chodzi o działania podejmowane w zakresie zapewnienia ochrony i udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą, zwraca się uwagę na usystematyzowanie i rozwój sieci instytucji wspierających ofiary przemocy, dostępność mieszkań socjalnych, miejsc w ośrodkach interwencji kryzysowej w pierwszej kolejności dla ofiar przemocy w rodzinie, udostępnienie do publicznej wiadomości informatorów o instytucjach udzielających pomocy w sytuacjach doświadczenia przemocy.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#BogdanSocha">Ważną kwestią wydaje się wzmocnienie ochrony ofiar przemocy poprzez:</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#BogdanSocha">- opracowanie programów ochrony ofiar przemocy, z udziałem Policji, prokuratury, kuratorów sądowych,</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#BogdanSocha">- opracowanie programów korekcyjno-edukacyjnych dla ofiar przemocy w rodzinie,</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#BogdanSocha">- zabezpieczenie odpowiednich warunków do przesłuchań dzieci (niebieskie pokoje),</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#BogdanSocha">- opracowanie zaleceń, procedur i materiałów instruktażowych postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób pracujących z ofiarami przemocy.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#BogdanSocha">Ofiary przemocy będą mogły znaleźć schronienie w ośrodkach wsparcia funkcjonujących w gminach i powiatach, ośrodkach interwencji kryzysowej. Nowymi instytucjami, nieprzewidywanymi w poprzednich uregulowaniach prawnych, są specjalistyczne ośrodki wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#BogdanSocha">Zgodnie z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 5 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy od dnia 6 lipca 2006 r. zostało podpisane rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej w sprawie standardów podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych. Rozporządzenie to dało warunki prawne do tworzenia specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie oraz do uruchomienia środków finansowych. W związku z tym w dniu 23 września decyzjami ministra finansów przyznano wojewodom środki finansowe z budżetu państwa na przekształcenie lub utworzenie i utrzymanie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy oraz realizację programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w wysokości 8 846 501 zł. Zgodnie z zapisami ww. rozporządzenia ośrodki te mają udzielać profesjonalnego poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego. Planuje się, że w roku 2006, czyli do końca tego roku, powstaną 32 specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy, oraz szacuje się, że programom korekcyjno-edukacyjnym zostanie poddanych 960 sprawców przemocy w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#BogdanSocha">W ramach priorytetów Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przewidziane są również inne działania skierowane na sprawców przemocy:</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#BogdanSocha">- izolowanie sprawców od ofiar, w tym nakaz opuszczenia lokalu, nawet w przypadku gdy sprawca jest głównym lokatorem lub właścicielem mieszkania,</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#BogdanSocha">- opracowanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy,</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#BogdanSocha">- wykonywanie przez sprawców przemocy prac społecznie użytecznych.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#BogdanSocha">W myśl założeń programu oraz zapisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie za działania w zakresie bardziej skutecznej ochrony ofiar przemocy oraz pracę ze sprawcami przemocy w rodzinie odpowiedzialne będą samorządy powiatowe.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#BogdanSocha">W bieżącym roku na zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy, a także na realizację Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie budżet państwa przeznaczył kwotę w wysokości 9 386 501 zł.</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#BogdanSocha">W związku z tym, że program wszedł w życie 25 września 2006 r., w chwili obecnej rozpoczynamy działania mające na celu zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie, zgodnie z harmonogramem Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Pierwszymi działaniami, które zostaną podjęte jeszcze do końca 2006 r., będą:</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#BogdanSocha">- przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej (to zadanie zostanie zrealizowane w roku bieżącym i będzie to powtarzane w kolejnych latach),</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#BogdanSocha">- powołanie międzyresortowego zespołu monitorującego,</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#BogdanSocha">- przekazanie wojewodom środków finansowych na przekształcenie, utworzenie i utrzymanie specjalistycznych ośrodków wspierania dla ofiar przemocy oraz na realizację programów korekcyjno-edukacyjnych (zadanie to zostało już zrealizowane w roku bieżącym),</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#BogdanSocha">- przekazanie wojewodom środków na zatrudnienie wojewódzkich koordynatorów (zadanie to jest w trakcie realizacji).</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#BogdanSocha">Na początku 2007 r. zostanie dokonane zlecenie diagnozy zjawiska przemocy w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#BogdanSocha">Poza działaniami mającymi na celu zmniejszenie skali zjawiska przemocy w ogóle, realizowanymi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo Zdrowia, pozostałe resorty, a więc przede wszystkim resorty edukacji, sprawiedliwości czy też spraw wewnętrznych i administracji, podejmują wiele różnorakich działań, aby zmniejszyć zjawisko przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-15.43" who="#BogdanSocha">Do działań tych należy przede wszystkim zaliczyć ostatnią inicjatywę rządu, czyli program „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”. Wprowadzony program oznacza sprzeciw ze strony państwa wobec szerzącego się zła w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-15.44" who="#BogdanSocha">W pierwszej kolejności Ministerstwo Edukacji Narodowej bezwzględnie zamierza zająć się wprowadzeniem zakazu rozpowszechniania pornografii, którą w wielu przypadkach cechuje agresja. Podejmowane są również działania dotyczące ścigania dilerów narkotyków, sutenerów i stręczycieli.</u>
          <u xml:id="u-15.45" who="#BogdanSocha">Ministerstwo Edukacji Narodowej zamierza wprowadzić zmiany do ustawy o systemie oświaty. Planuje się dołączenie do rozdziału o prawach i obowiązkach ucznia regulaminu dyscypliny szkolnej, kar, nagród i środków wychowawczych. Ministerstwo Edukacji Narodowej jeszcze w tym roku zamierza ustanowić specjalną nagrodę dla uczniów, którzy pomagają innym w sytuacji gnębienia przez innych kolegów. Dyrektorzy szkół i nauczyciele będą obowiązani reagować na wszystkie naruszenia przez uczniów szkolnej dyscypliny, a w szczególności na fizyczną agresję, używanie wulgaryzmów itp. Realizacja zadań w tym zakresie będzie rzutować na ocenę ich pracy. Szkoły zostaną zobligowane do określenia „godnych strojów”, w jakich mają przychodzić na lekcje uczniowie, oraz do wprowadzenia zakazu używania przez uczniów telefonów komórkowych na lekcji. Dyrektorzy będą zobowiązani do informowania Policji o okolicznościach świadczących o demoralizacji nieletniego, a w szczególności o naruszaniu przez niego zasad współżycia społecznego, spożywaniu alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-15.46" who="#BogdanSocha">W ciągu najbliższych miesięcy w szkołach zostaną przeprowadzone przez wizytatorów, być może z udziałem Policji, doraźne kontrole. Zostaną również wprowadzone specjalne programy wsparcia wychowawczego. Ważne jest też, aby szczególną uwagę zwrócić na doskonalenie nauczycieli w obszarze przeciwdziałania agresji i przemocy w środowisku szkolnym oraz wspomaganie pracowników sprawujących nadzór pedagogiczny.</u>
          <u xml:id="u-15.47" who="#BogdanSocha">W Polsce od 1990 r. były prowadzone szkolenia dla nauczycieli przygotowujące ich do nauczania, wyrobienia umiejętności rozwiązywania konfliktów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz do wprowadzania procedur mediacyjnych w konfliktach pojawiających się w ich klasach. Ministerstwo Edukacji Narodowej corocznie organizuje konferencje szkoleniowe dla pracowników sprawujących nadzór pedagogiczny, mające na celu udzielanie pomocy, dostarczanie narzędzi oraz niezbędnych wskazówek dotyczących realizacji, monitorowania i ewaluacji szkolnych programów profilaktyki w szkołach wszystkich typów na terenie kraju.</u>
          <u xml:id="u-15.48" who="#BogdanSocha">Oprócz programów realizowanych w szkołach realizowane są na bieżąco szkolenia nauczycieli w zakresie omawianej problematyki. Z dotychczas zrealizowanych do najważniejszych, które warto wymienić, należą: „Diagnozowanie problemów dzieci i młodzieży jako punkt wyjścia do budowania szkolnego programu profilaktyki”, „Konstruowanie, wdrażanie i ewaluacja szkolnego programu profilaktyki”, „Przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole” czy też „Sposoby radzenia sobie z trudnymi zachowaniami uczniów w szkole i reagowania na nieposłuszeństwo, odmowę uczęszczania do szkoły i inne zachowania destrukcyjne”.</u>
          <u xml:id="u-15.49" who="#BogdanSocha">Kolejnym ważnym działaniem na rzecz zapobiegania przemocy wśród dzieci i młodzieży jest realizacja rządowego „Programu zapobiegania niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży”, który jest koordynowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Coroczna ewaluacja programu pozwala na jego doskonalenie, a co za tym idzie - wprowadzenie ewentualnych korekt wynikających z dynamiki zmieniających się uwarunkowań społecznych oraz z doświadczeń podmiotów wdrażających zapisy programu. Wskazuje również obszary, w których należy podjąć natychmiastowe działania zapobiegawcze.</u>
          <u xml:id="u-15.50" who="#BogdanSocha">Na podstawie zebranych informacji należy stwierdzić, że przemoc jako jeden z przejawów niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży jest dostrzegana przez podmioty realizujące program. W 2005 r. w większości województw prowadzono poradnictwo rodzinne, prawne i psychiatryczne, udzielano pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jak również prowadzono akcje informacyjne na temat instytucji i organizacji udzielających pomocy dziecku i rodzinie. Ponadto na terenie całego kraju organizowano szkolenia, seminaria i konferencje poświęcone problematyce niedostosowania społecznego oraz przestępczości wśród dzieci i młodzieży. Działania te były skierowane do Policji, nauczycieli, pedagogów, kuratorów, jak również rodziców. Rozpowszechniano materiały informacyjne i instruktażowe.</u>
          <u xml:id="u-15.51" who="#BogdanSocha">W realizację programu aktywnie włączyła się Policja, która realizowała szereg programów profilaktycznych. W 2005 r. na terenie całego kraju rozwijała się również współpraca szkół i placówek oświatowych z Policją. W jej ramach informowano na bieżąco Policję o zdarzeniach noszących znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów, oraz o przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży. Policja udzielała pomocy w rozwiązywaniu trudnych, mogących mieć podłoże przestępcze, problemów, które zaistniały na terenie szkoły lub placówki. Z przekazanych informacji wynika, że współpraca ta jest wysoko oceniana przez szkoły, które niejednokrotnie postulowały jej zintensyfikowanie.</u>
          <u xml:id="u-15.52" who="#BogdanSocha">Ponadto w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji prowadzone są intensywnie prace nad realizacją rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań - program ramowy „Razem bezpieczniej”. Celem tego programu będzie połączenie działań Policji, administracji rządowej i samorządowej oraz partnerów społecznych na rzecz poprawy bezpieczeństwa i porządku publicznego.</u>
          <u xml:id="u-15.53" who="#BogdanSocha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zdaję sobie sprawę, że temat, którym dzisiaj zajmuje się Wysoka Izba, a więc przemoc wśród dzieci i młodzieży, jest bardzo skomplikowany i obszerny. Ta informacja pokazuje właściwie najważniejsze przyczyny przemocy wśród dzieci i młodzieży, poczynając od przemocy w rodzinie, a także pokazuje działania, jakie podejmuje rząd na rzecz zwalczania tego zjawiska, zmarginalizowania czy też doprowadzenia do jak najmniejszych jego rozmiarów. Myślę, że te inicjatywy ministra pracy i polityki społecznej oraz innych resortów mogą być jeszcze zbyt małe, niewystarczające, ale w trakcie dyskusji, jaka się odbywa w Polsce na temat tego zjawiska, przy pomocy Wysokiej Izby, myślę, że resorty odpowiedzialne za minimalizowanie, za zwalczanie tego zjawiska będą zainspirowane do podejmowania dalszych działań. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-15.54" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Panie marszałku, wniosek formalny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WojciechOlejniczak">Wniosek formalny? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AnnaSobecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Składam wniosek formalny o przełożenie tej debaty, kwestie dotyczące przemocy dzieci i młodzieży w szkole nie mogą być bowiem referowane przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Być może jest to jedna z propozycji rozwiązań problemu przedstawiona przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, niemniej jednak informacja powinna wyjść z Ministerstwa Edukacji Narodowej. Na to czekamy, składam wniosek formalny o przełożenie debaty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Panie marszałku, w sprawie wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WojciechOlejniczak">Pani poseł Jaruga-Nowacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sposób oczywisty zaszło jakieś nieporozumienie. Ten wniosek, który klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej złożył 11 maja, wynikał ze spotkania, które odbyło się w gimnazjum w Miastku, gdzie doszło do przemocy...</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Właśnie tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">...ucznia w stosunku do nauczyciela, w Gimnazjum im. Jana Pawła II. Ten wniosek nie dotyczy przemocy w ogóle, tylko dotyczy przemocy w szkole. Wszyscy wiemy, co się dzieje w Polsce. Pan minister przychodzi i referuje program, którego, przepraszam bardzo, byłam autorką, kiedy byłam pełnomocnikiem rządu ds. spraw równego statusu, i realizatorką, kiedy byłam ministrem polityki społecznej. Rząd jest obowiązany złożyć Sejmowi sprawozdanie z tego, jak działa program przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Proszę państwa, jeżeli jednak dzisiaj nie podejdziemy poważnie do tematu i będziemy chcieli mówić o przemocy w ogóle, a nie o tym, co się dzieje w polskich szkołach i w polskich placówkach wychowawczych, to będzie to debata stracona. Podtrzymuję wniosek pani poseł Sobeckiej.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WojciechOlejniczak">Jeszcze pan poseł. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejMańka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że problem jest naprawdę poważny, skomplikowany i bez obecności pana ministra edukacji narodowej nie powinniśmy nad nim debatować. Wiem, że pan minister jest za granicą. Może byłoby dobrze, aby pan marszałek, jeśli jest taka możliwość, skorzystał ze swoich uprawnień i przełożył tę debatę po to, by minister mógł brać w niej udział. Wiem na pewno, że też jest nią poważnie zainteresowany, i dobrze byłoby, żebyśmy nad tą sprawą poważnie mogli podyskutować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WojciechOlejniczak">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WojciechOlejniczak">Panie i Panowie Posłowie! Ja rozumiem, że został zgłoszony wniosek formalny o odroczenie rozpatrzenia tego punktu porządku dziennego i dyskusji. Pragnę jednak zauważyć, że rozpoczęliśmy procedowanie nad tym punktem porządku dziennego. Pan minister wygłosił w imieniu rządu informację. Nie rozpoczęliśmy dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WojciechOlejniczak">W tej chwili ogłoszę przerwę, bo wnioski zostały złożone, i poproszę pana marszałka o zwołanie posiedzenia Konwentu Seniorów celem przedstawienia konkretnego wniosku formalnego.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WojciechOlejniczak">Ja myślę, panie ministrze, że zostały zgłoszone wnioski formalne i nie ma co prowadzić dyskusji. Nie sądzę, aby pan minister, nawet gdyby miał jak najlepsze intencje, był w stanie przekonać posłów, którzy złożyli ten wniosek. Przypomnę, że aż trzech posłów. Nie było głosu sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WojciechOlejniczak">Ogłaszam więc 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 03 do godz. 12 min 59)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarekJurek">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MarekJurek">Za chwilę będziemy kontynuować 2. punktu porządku dziennego: Informacja rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#MarekJurek">Głos zabierze pan minister Sławiński, reprezentujący Ministerstwo Edukacji Narodowej. Zabiorą głos również przedstawiciele innych resortów, których działalność dotyka problemu, którym dzisiaj się zajmujemy.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#MarekJurek">Na posiedzeniu Konwentu Seniorów przedstawiono wnioski dotyczące udziału w tej debacie wicepremiera Giertycha. Informuję Wysoką Izbę, że w tej chwili trwa posiedzenie Rady Ministrów, które odbywa się w stałym terminie. Pan premier Giertych zostanie poinformowany o toczącej się debacie, zostanie to przypomniane, mam nadzieję, że będzie mógł wziąć w niej udział. Jeżeli powstaną jakiekolwiek problemy w trakcie debaty, to będziemy rozpatrywali stosowne wnioski dotyczące przebiegu obrad. W tej chwili wniosek o przerwanie debaty został wycofany. Wicepremier zostanie poinformowany o tym, że duża część Izby oczekiwałaby jego udziału w debacie i zaprezentowania stanowiska jeszcze przed wystąpieniami klubów. A w tej chwili, nie tracąc czasu i kontynuując rozmowę na temat tej ważnej, chociaż przygnębiającej kwestii przemocy rówieśniczej, wysłuchamy pana ministra Sławińskiego i przedstawicieli zainteresowanych resortów.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#MarekJurek">Pan minister Socha też chciał jeszcze zabrać głos. Tak że poproszę pana ministra, a potem pan minister Sławiński prezentujący stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#MarekJurek">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#BogdanSocha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem zabrać głos, aby wyjaśnić zaistniałe nieporozumienie, chodzi o pytanie zadane przez panią poseł Sobecką, dlaczego podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy przedstawia tę informację. Otóż wniosek sformułowano następująco: informacja rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży. W związku z tym, że większość tej problematyki, szczególnie przemoc w rodzinie i przemoc w środowisku zamieszkania, należy do kompetencji ministra pracy, pan premier zobowiązał ministra pracy do przygotowania tej informacji, a minister edukacji i minister spraw wewnętrznych wspomagali w przygotowaniu tej informacji i ci wiceministrowie są na sali i będą zabierali głos. Stąd wzięło się to nieporozumienie i ten powód, że to minister pracy przedstawia informację. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarekJurek">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MarekJurek">W jakiej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Wyjaśnienia.)</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#MarekJurek">Nie, przepraszam bardzo, jesteśmy po posiedzeniu Konwentu, tak że wszystkie stosowne wnioski...</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: O wnioski. Pan minister mówi, że to był wniosek dotyczący przemocy wobec młodzieży, chciałabym to wyjaśnić.)</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#MarekJurek">Rozumiem. Myślę, że każdy z nas - przepraszam, pani poseł - rozumie tak sformułowany temat informacji bieżącej. Tak że pozwólmy wypowiedzieć się przedstawicielom innych resortów a potem będziemy oceniali, czy kompleksowa informacja rządu jest zadowalająca, czy nie. Naprawdę, nie oceniajmy dnia przed zachodem słońca. Tak że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie marszałku, jeśli można, wysłucham kompleksowej informacji rządu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MarekJurek">Ale prosiłbym o niezabieranie głosu z własnej inicjatywy. To marszałek Sejmu udziela głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ale chciałabym, panie marszałku, żeby pan minister czytał nie tylko tytuł, lecz również dwustronicowe uzasadnienie. To dotyczyło przemocy w szkole. Ten wniosek został złożony 11 maja. My, posłowie zaproszeni do Miastka do gimnazjum Jana Pawła II, w którym doszło do przemocy, obiecaliśmy nauczycielom, wychowawcom, władzom samorządowym i rodzicom, że taka debata na temat przemocy w szkole się odbędzie. Panie ministrze, nie tylko tytuł trzeba czytać, ale i uzasadnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MarekJurek">Wyjaśnialiśmy to na posiedzeniu Konwentu. Słowo „wśród” większość z nas rozumie jako przemoc w obrębie tego samego pokolenia, pomiędzy młodymi ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MarekJurek">Mimo wszystko, niestety, stwierdzam, że ta wypowiedź była nadużyciem prawa do głosu. Pani poseł nie został udzielony głos.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MarekJurek">Proszę pana ministra Sławińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławSławiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Działania na rzecz przeciwdziałania przemocy, szerzej, na rzecz bezpieczeństwa dzieci w szkołach stanowią stały element prac zarówno na poziomie szkół, jak i nadzoru pedagogicznego, wreszcie resortu. Jest dążenie - i stopniowo się tak dzieje - aby resort edukacji doprowadził do rozwiązania systemowego, które obejmie tworzenie podstaw prawnych działalności profilaktycznej szkoły, instrumentów prawidłowej realizacji tego zadania oraz organizację i realizację nadzoru pedagogicznego nad działalnością profilaktyczno-wychowawczą szkół.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#StanisławSławiński">Jeśli chodzi o interesujący nas dzisiaj, szczególnie przykuwający naszą uwagę temat przemocy, akcent na profilaktykę jest uzasadniony. Byśmy zobaczyli te różne płaszczyzny działań, należałoby wymienić: po pierwsze, diagnozowanie skali zachowań problemowych i zagrożenia w niedostosowaniu społecznym uczniów. To jest pierwszy wymiar tych działań. Po drugie, doskonalenie zawodowe nauczycieli i rodziców w zakresie nabywania kompetencji wychowawczych i profilaktycznych oraz wspomaganie pracowników sprawujących nadzór pedagogiczny pod kątem tej problematyki. Wreszcie tworzenie i udostępnianie różnych instrumentów realizacji tego zadania, wdrażanie działań i programów profilaktyczno-edukacyjnych ukierunkowanych na nabywanie umiejętności życiowych ułatwiających komunikację, nawiązywanie prawidłowych relacji oraz rozwiązywanie sytuacji konfliktowych bez stosowania siły.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#StanisławSławiński">Te wszystkie działania wymagają pewnej współpracy ponad resortowej. W tym zakresie mamy do czynienia z wieloraką, bardzo dobrą kooperacją z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, z Ministerstwem Sprawiedliwości, z Ministerstwem Pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#StanisławSławiński">Prosiłbym o przyjęcie informacji na temat działań bieżących, a zwłaszcza tych inicjowanych. Przede wszystkim wspomnę znaną wszystkim posłom inicjatywę nowelizacji ustawy o systemie oświaty, w której zawarte są zapisy mające bezpośrednio stanowić podstawę prawną do poprawy bezpieczeństwa i skuteczności naszego przeciwstawiania się przemocy, zagrożeniom, na jakie są narażone dzieci i młodzież. Chodzi głównie o stworzenie podstawy prawnej do przyjmowania specjalnych programów rządowych, które będą pozwalały angażować określone środki przekraczające te, jakie można przekazywać za pośrednictwem subwencji oświatowej. Mam na myśli między innymi instalowanie w szkołach - tam, gdzie jest to potrzebne - monitoringu, który pozwoli ograniczyć swobodę działania różnych osób niosących zagrożenie dla szkoły.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#StanisławSławiński">Następna sprawa. W nowelizacji znajdują się przepisy, które zaakcentują możliwość wprowadzania na szczeblu szkoły pewnych zasad i obowiązków dotyczących strojów uczniowskich. To jest bardzo ważne. Bywa to niekiedy akcentowane czy komentowane dosyć niefrasobliwie, powiedziałbym, niemniej jednak te elementy rozprzężenia dyscypliny odzwierciedlają się również w pewnym stylu ubierania się. Sądzę, że ten element wart jest zauważenia i podkreślenia.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#StanisławSławiński">Problem następny to inicjatywa, której celem jest utworzenie ośrodków wsparcia wychowawczego, placówek oświatowych, które będą mogły przyjąć uczniów odmawiających respektowania podstawowego kanonu zasad zachowania, a równocześnie nie są na szczęście objęci działaniami wymiaru sprawiedliwości. Temat też jest znany Wysokiej Izbie, więc nie będę go rozwijał.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#StanisławSławiński">Następna kwestia, która została tu podniesiona. Przygotowujemy się w Polsce do podjęcia zagadnienia ochrony dzieci przed niepożądanymi treściami w Internecie. Chodzi tutaj o system, który w szkole, intensywnie dzisiaj wyposażanej w dostęp do Internetu, stworzy pewne bariery dla przepływu treści niepożądanych.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#StanisławSławiński">Najbardziej nagłośniony w ostatnim czasie był zestaw działań, które nazywamy założeniami do programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”. Są to działania, które mają położyć tamę fali zjawisk i zachowań, które płyną z poczucia bezkarności dużej części uczniów. Oczywiście dotyczy to jakiejś mniejszości, ale ta mniejszość jest dostatecznie duża, żeby wpływać negatywnie na codzienność szkolną w bardzo wielu szkołach i w rozmaitych sytuacjach. Stąd pomysł wprowadzenia różnych działań. Wśród nich warto wymienić dążenie do pewnych zmian prawnych polegających na tym, że będzie doprecyzowywana lista środków, które będzie można podjąć w przypadku naruszenia zasad etykiety czy regulaminu szkolnego. Będą one w jakiejś mierze uzupełniały zapisy obecnej ustawy o systemie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#StanisławSławiński">Kładzie się także duży nacisk na to, aby zmobilizować system opieki, zarówno w szkole, jak i w innych instytucjach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, by reagować na niewłaściwe zachowanie, chociażby nieuzasadnioną nieobecność w szkole, ale stanowczo reagować na przejawy łamania zasad współżycia społecznego, zasad dobrego wychowania na terenie szkoły. W tym zakresie będzie podejmowanych wiele działań o charakterze prawnym i organizacyjno-szkoleniowym: szkolenia rad pedagogicznych, wizyty w szkołach, w tej chwili dyskutuje się właśnie nad harmonogramem. O ile się orientuję, równolegle z obradami Wysokiej Izby w Radzie Ministrów jest omawiany harmonogram tych prac. Chodzi tutaj o pewien przegląd, o mobilizację całego środowiska oświatowego we współpracy z innymi służbami, żeby sprawie położenia tamy bezkarności nadać właściwy akcent, uczynić z niej priorytet. Przewidywane są szkolenia rad pedagogicznych, przewidywane jest udrożnienie współpracy pomiędzy Policją, strażą miejską a szkołą, planowane jest powoływanie szkolnych koordynatorów bezpieczeństwa, zespołów interdyscyplinarnych przy wojewodzie, których zadaniem byłoby czuwanie i reagowanie w przypadku naruszania zasad bezpieczeństwa. W programie „Zero tolerancji dla przemocy w szkole” przewidywana jest także pewna aktywizacja środowisk młodzieżowych, żeby w jakiejś mierze sama młodzież umiała przeciwstawiać się zagrożeniom. W nieco innym planie, ale warto to przypomnieć, problematyka ta będzie także wzmocniona przez uruchomienie planowanego przez rząd Narodowego Instytutu Wychowania, gdzie są przewidziane pewne działania dotyczące analizy tej problematyki, promowania dobrych wzorów działania.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#StanisławSławiński">Podsumowując to w największym skrócie - gdyby były pytania szczegółowe, chętnie udzielimy wyjaśnień - pakiet działań, które są obecnie inicjowane przez nasz resort, ale także przez Radę Ministrów, obejmuje z jednej strony podniesienie prestiżu nauczycieli przez nadanie im statusu, który pozwoli im korzystać z takiej ochrony, z jakiej korzystają funkcjonariusze publiczni, i wzmocnienie pozycji rodziców w szkole w sprawach wychowawczych. Dalej: ujmowanie praw ucznia w kontekście czytelniej określonych obowiązków, w tym wzmocnienie roli samorządu uczniowskiego, organizacji młodzieżowych, połączone z większą odpowiedzialnością za pewne zachowania całej zbiorowości uczniów i promowanie systemu wartości opartych na polskiej tradycji, kształtujących tożsamość oraz poczucie patriotyzmu - są to inicjatywy także znane Wysokiej Izbie. Dalej: podkreślenie i doprecyzowanie systemu działań dyscyplinujących, dotyczących zarówno sposobu oceniania uczniów, jak i sposobu organizowania bieżącego funkcjonowania szkoły - chodzi tu również o to, aby skończyć z poczuciem bezkarności, które dzisiaj przybrało zbyt duże rozmiary, tak można to określić. I wreszcie: wyraźne przeorientowanie działalności nadzoru pedagogicznego, a także mocniejsze zaakcentowanie tej problematyki wychowawczej, opiekuńczej w procedowaniu, w awansie zawodowym nauczycieli. Te działania, aczkolwiek rzecz została wywołana przez różne poruszające nas wszystkich wydarzenia, nie są pomyślane jako reakcje chwilowe, tymczasowe, zmierzają one łącznie, a są na różnych etapach przygotowywania, do pewnego przeorientowania kierunku działania naszego systemu oświatowego. Generalnie chodzi o to, żeby jednak w większym stopniu zrównoważyć to, co nazywamy obowiązkiem ucznia i dziecka, z tym, co jest jego prawami, żeby w większym stopniu zrównoważyć to, co nazywamy obowiązkiem dydaktycznym w szkole, z obowiązkiem wychowawczym i z obowiązkiem opiekuńczym. I chodzi wreszcie o to, żeby dokonać pewnego rodzaju trwałych przekształceń umożliwiających lepszą współpracę pomiędzy rodzicami, szkołą oraz pozaszkolnymi, publicznymi służbami, które odpowiadają za porządek, bezpieczeństwo i ład.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#StanisławSławiński">Gdyby były potrzebne szczegółowe informacje, będziemy służyli wyjaśnieniami, zarówno na sali, jak i w trybie korespondencji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Wojciech Olejniczak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WojciechOlejniczak">Głos zabierze zastępca prokuratora generalnego pan Przemysław Piątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzemysławPiątek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministerstwo Sprawiedliwości dostrzega problem, który jest przedmiotem dzisiejszej dyskusji. Chodzi tu zarówno o jakość patologii, z jaką mamy do czynienia, jak i przede wszystkim o jej skalę. W związku z tym, iż są to działania naruszające obowiązujące przepisy prawne, planowane są, podejmowane w szczególności poprzez prokuraturę, pion podległy prokuratorowi generalnemu, określone działania, które w pewnym sensie wkomponują się w działania, które podejmuje Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji. Przy tym pragnę zaznaczyć od razu, że działania te będą miały charakter wspierający, a nie pierwszorzędny. Wynika to z faktu, że pion prokuratorski może tylko i wyłącznie działać w granicach przewidzianych przez prawo. A jakież te granice są na dzień dzisiejszy? Jest mianowicie możliwość, i takie działania zostaną podjęte zarówno na szczeblu centralnym, jak i wojewódzkim, włączenia się w działalność o charakterze profilaktycznym i prewencyjnym. Przepisy wykonawcze do ustawy o prokuraturze przewidują możliwość podejmowania przez prokuratorów określonych działań o charakterze prewencyjnym w formie powszechnie dotychczas przyjmowanej. W szczególności będą to różnego rodzaju pogadanki, prelekcje, które będą miały na celu uświadomienie zarówno faktu działań niezgodnych z prawem, jak i wszelkich ewentualnych konsekwencji, jakie obowiązujące prawo przewiduje w tym zakresie, przede wszystkim na gruncie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Przy tym podkreślam, że są to działania w pewnym zakresie tylko wspierające. Natomiast to, co pion prokuratorski, powszechne organizacyjne jednostki prokuratury będą podejmowały w pierwszej kolejności i w szczególności, są to kwestie dotyczące działań przewidzianych przez ustawę, związanych zarówno z odpowiedzialnością karną, a więc na gruncie Kodeksu karnego, zgodnie z procedurą karną przyjętą w K.p.k., jak i działań, które są przewidziane na gruncie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. W tym zakresie konglomerat możliwości, jakie są przed prokuratorami, jest dużo większy i trzeba mieć tego pełną świadomość. Mamy pełną świadomość, zdajemy sobie sprawę z powagi tego, co się dzieje, i w takim zakresie, w jakim jest to możliwe, działania te będą podejmowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WojciechOlejniczak">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WojciechOlejniczak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WojciechOlejniczak">Pierwsza głos zabierze pani poseł Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MariaTeresaNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym rząd przedstawił Wysokiej Izbie informację na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży. Kilka tygodni temu debatowaliśmy na temat przemocy w rodzinie, toteż w swoim wystąpieniu skupię się głównie na zjawisku przemocy w szkole i w środowisku rówieśniczym.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MariaTeresaNowak">Od dłuższego już czasu z różnych środowisk związanych ze szkołą, zwłaszcza środowisk pedagogów, wychowawców, a także rodziców, napływały niepokojące sygnały wskazujące na trudne problemy wychowawcze młodego pokolenia. Dzieci i młodzież coraz częściej wykazują agresję, ci zaś, którzy nawet nie są agresywni, pozostają bierni w obliczu agresji, przemocy mającej miejsce w ich otoczeniu. Mimo że od dłuższego czasu prowadzone są na ten temat różne dyskusje, debaty, które nasilają się zwłaszcza wtedy, gdy dochodzi do zajść bulwersujących opinię publiczną, wciąż brakowało zdecydowanych działań zmierzających do poprawy sytuacji panującej wśród polskiej młodzieży. Obecnie pojawiają się koncepcje działań, ale ważne jest to, aby do wyznaczonego w tych koncepcjach celu dążyć z wielką determinacją i skutecznie, tak jak możemy to już zaobserwować np. w sprawie chuligaństwa, w przeciwdziałaniu chuligaństwu stadionowemu.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#MariaTeresaNowak">Minister edukacji przedstawił program „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”. Z różnych środowisk napływają na ten temat uwagi. Są wśród nich także krytyczne, można się z nimi zgodzić lub nie. Ale jedno jest istotne: jest to dziś jedyny zaproponowany program naprawczy, który MEN już wprowadza w życie. Osoby krytykujące program podnoszą, że nie wnosi on nic nowego, proponuje jedynie rozwiązania, które były znane już od dawna. Jeśli nawet przyjąć, że w stwierdzeniu tym jest prawda, należy zauważyć, że te elementy dyscyplinujące życie szkoły, choć znane od dawna, dziś nie są w szkole stosowane.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#MariaTeresaNowak">Ze szkolnictwem jestem związana od ponad 30 lat. Myślę, że przywilejem ludzi dojrzałych jest stwierdzanie, że dawniej tak nie było, że młodzież była lepsza. Jednakże ja dokładnie mogę prześledzić, od kiedy rozpoczęło się psucie systemu wychowawczego w polskiej szkole. Wprowadzenie w latach 70. Kodeksu ucznia, w którym mocno akcentowało się prawa ucznia, nie zwracając uwagi na wypełnianie przez uczniów ich obowiązków, stało się pierwszym krokiem do obniżania autorytetu nauczycieli i szkoły. Dziś wiemy, że nieustanne wmawianie uczniom, że mają prawo do wszystkiego i że za nic nie są odpowiedzialni, to droga prowadząca donikąd, albo inaczej, to droga, która doprowadziła do tego, co obserwujemy obecnie w szkole.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#MariaTeresaNowak">W Karcie Praw Dziecka przyjętej w 1991 r. gwarantuje się dzieciom prawo do swobody myśli, sumienia, religii, w przypadku gdy młody człowiek jest wystarczająco świadomy. Nie sprecyzowano jednakże, kto ma decydować o tym, kiedy dziecko jest wystarczająco świadome. Są pedagodzy, którzy uważają, że dziecko ma nieograniczone prawo wyboru spędzania wolnego czasu, podejścia do nauki, ma prawo głośnego wyrażania opinii o wszystkim i o wszystkich, czyli inaczej, że dziecku czy młodzieży wszystko wolno. A dzieje się to przy założeniu, że dziecko należy wychowywać bezstresowo. Teoria ta trafiła do Polski z państw Europy Zachodniej i Ameryki. Jednakże w tych krajach już dawno zauważono, obserwując rozwój tej lewicowej myśli teorii partnerskiego wychowania bezstresowego, że prowadzi ona do pogorszenia standardów wychowawczych w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#MariaTeresaNowak">Już na początku lat 80. XX wieku w Stanach Zjednoczonych opracowano alarmujący raport o stanie oświaty pod tytułem „Naród w obliczu zagrożenia”. Podobne raporty powstały także w krajach zachodnioeuropejskich. Należy tutaj zwrócić uwagę na badania prowadzone w Wielkiej Brytanii, które wykazały, że dzieci wychowywane bezstresowo, czyli bez stawiania im zadań i wymagań, bez opracowania systemu nagród i kar, bez jasno określonych reguł postępowania, stają się zagubione, lękliwe czy nadmiernie impulsywne, przyjmują niedojrzałą postawę cechującą się ciągłymi pretensjami do otoczenia.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#MariaTeresaNowak">Niestety, w Polsce po roku 1989 teorie wychowania bezstresowego znajdowały coraz większe uznanie wśród wychowawców, a przede wszystkim wśród decydentów. Ograniczano prawa nauczycieli, a także rodziców, zaś uczniów zachęcano do demonstrowania nieograniczonej swobody. Do dzisiaj głównie mówi się o przemocy rodziców i nauczycieli wobec dzieci. W tej atmosferze wszelkie działania wychowawcy, w tym także naturalne, takie jak wezwanie do odpowiedzi, zwrócenie uwagi, skarcenie, uczeń odbiera jako ograniczenie jego swobody i nastawanie na jego godność osobistą. Tradycyjnemu modelowi szkoły, w której funkcjonował mistrz i uczeń, przeciwstawiono model szkoły, w której wszyscy są równi - nauczyciel ma być partnerem, a raczej kolegą, czy nawet kumplem ucznia. Tymczasem w szkołach amerykańskich i krajów Europy Zachodniej już dawno zauważono, że ten model to utopia.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#MariaTeresaNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzięki rozwojowi mediów, powszechnej dostępności telewizji i internetu, młody człowiek ciągle styka się z obrazami przemocy i agresji. Jeszcze kilkanaście lat temu telewizyjne relacje o katastrofach czy wypadkach budziły wśród telewidzów olbrzymie emocje, filmy brutalne zaś pojawiały się rzadko i o późnej porze. Obecnie programy o niespotykanej skali brutalności, pełne scen walk, morderstw oraz odważnych scen erotycznych są nadawane w telewizji codziennie, bywa, że nawet bajki nie są pozbawione właśnie tych elementów brutalności. Ma to niewątpliwie wpływ na rozwój psychiki młodego człowieka, jego wrażliwość na krzywdę drugiego człowieka, a właściwie na brak tej wrażliwości.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#MariaTeresaNowak">Nie bez znaczenia jest też zmiana modelu współczesnej rodziny. Spędzanie wolnego czasu poza kontrolą rodziców, którzy nierzadko nie wiedzą, czym zajmują się ich dzieci, powoduje, że nie są w stanie odpowiednio wcześnie zareagować na niepokojące zmiany zachodzące w psychice młodego człowieka. Znamienny jest fakt, że młodzież dopuszczająca się czynów agresywnych nie pochodzi tylko i wyłącznie ze środowisk patologicznych, ale często pochodzi ona z tzw. dobrych domów, dobrych rodzin, gdzie rodzice zajęci karierą nie mają czasu na kontakty z dziećmi, co także bardzo negatywnie wpływa na proces wychowawczy.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#MariaTeresaNowak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W Polsce ciągle jeszcze panuje moda na bezstresowe wychowanie, toteż broniąc praw ucznia, pozbawiło się rodziców, nauczycieli i pedagogów możliwości utrzymywania dyscypliny w szkole - i wcale nie mam tu na myśli kar cielesnych. W polskiej szkole wychowawcy nie mogą skutecznie chronić normalnych uczniów przed zdemoralizowanymi chuliganami. W krajach zachodnich oraz USA sytuacja ta od dłuższego już czasu wygląda zupełnie inaczej. Hasło „Zero tolerancji”, które także jest stosowane w USA, ono jest tam znane już od dłuższego czasu, powoduje, że nawet drobne wykroczenia uczniów nie są puszczane płazem. Dyrektorzy i nauczyciele reagują na nie od razu, mając świadomość, że młodzi ludzie często badają, jak daleko mogą się posunąć w swoich wybrykach. W Wielkiej Brytanii przed kilku laty do ustawy o systemie oświaty dołączono część zatytułowaną: Dyscyplina w szkole, w której zapisano wszystkie zasady i reguły określające zachowanie ucznia, a także obowiązki - oczywiście także prawa, ale i obowiązki - rodziców wobec swoich dzieci i wobec szkoły. Umieszczono tam także kary za nieprzestrzeganie tych reguł i brak szacunku do przełożonych.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#MariaTeresaNowak">I jeszcze jeden przykład z krajów zachodnich. W Bawarii po ostatnich tragicznych wypadkach, jakie miały tam miejsce, także bardzo zaostrzono dyscyplinę.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#MariaTeresaNowak">Jestem przekonana, że również w polskiej szkole należy jasno określić unormowania prawne, które radykalnie poprawią istniejącą sytuację. Na pewno warto skorzystać z doświadczeń krajów zachodnich w tym zakresie. Nie mówię, że wszystkie rozwiązania trzeba przenieść na polski grunt, ale należy nad tym poważnie się zastanowić. I warto także sięgnąć do sprawdzonych programów wychowawczych, jak na przykład program wychowawczy dla młodzieży trudnej, zwłaszcza chłopców trudnych, księdza Jana Bosko czy Polki Marceliny Darowskiej.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#MariaTeresaNowak"> Już podsumowuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WojciechOlejniczak">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#MariaTeresaNowak">I jest to na pewno zadanie, które należy postawić przed Narodowym Instytutem Wychowania.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#MariaTeresaNowak">Reasumując, powiem, że Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość uważa, że należy dokonać analizy wszystkich aktów prawnych dotyczących problematyki szeroko pojętego wychowania, odnoszących się do spraw dzieci i młodzieży oraz rodziny, po to, by zaproponować nowelizację prawa, która pozwoli na zahamowanie agresji i przestępczości. Chodzi o to, aby ta nowelizacja miała wpływ na pozytywne zmiany kulturowe. Do tych prac należy zaangażować doświadczonych pedagogów - mamy takich bardzo wielu w polskich szkołach - odpowiedzialnych rodziców - także tacy są - i uczniów, którzy marzą o zmianach w polskiej szkole w tym zakresie, chociaż obecnie bardzo często są w klasie szkolnej w mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#MariaTeresaNowak">Aby osiągnąć wyznaczony cel, muszą być opracowane atrakcyjne programy na zagospodarowanie czasu wolnego uczniów. I na to trzeba przeznaczyć środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#MariaTeresaNowak">Kończąc, powiem tak: droga, na którą żeśmy weszli, nie będzie ani łatwa, ani krótka, ale innej drogi po prostu nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WojciechOlejniczak">Zgodnie z życzeniem posłów przybył pan premier Roman Giertych, który uczestniczył wcześniej w pracach rządu.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#WojciechOlejniczak">I pytanie do pani poseł Fabisiak. Bo takie intencje były przedstawione na posiedzeniu Konwentu. Czy pani poseł życzy sobie zabrać głos w tej chwili, czy pani poczeka chwilę, jak głos zabierze pan premier...</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Wiceprezes Rady Ministrów Minister Edukacji Narodowej Roman Giertych: Proszę bardzo, pani poseł. Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Fabisiak: Myślę, że ważne jest wystąpienie pana premiera...)</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#WojciechOlejniczak">Tak? Bo taka intencja była przedstawiona, panie premierze, na posiedzeniu Konwentu.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#WojciechOlejniczak">Jeżeli pan premier jest gotowy już, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwsze, chciałbym usprawiedliwić się sytuacją, która wystąpiła, mianowicie trwało posiedzenie rządu Rzeczypospolitej, omawialiśmy tam sprawy związane również z edukacją, tak że moja obecność była niezbędna, tym bardziej że informowałem pana premiera o mojej wczorajszej nowej propozycji - o szczegółach tego żeśmy rozmawiali - którą przedłożyłem w imieniu rządu na posiedzeniu Rady Ministrów Unii Europejskiej, propozycji, która dotyczy zorganizowania specjalnego posiedzenia Rady poświęconego właśnie problemowi przemocy w szkołach. Ta propozycja również była tematem moich wczorajszych rozmów z minister do spraw młodzieży Republiki Federalnej Niemiec, która będzie sprawować następną prezydencję od 1 stycznia - stąd konieczność pewnych uzgodnień i rozmów w tej sprawie i dlatego nie mogłem być obecny na początku naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#RomanGiertych">Szanowni Państwo! Dzisiejsze wystąpienie pana ministra Sławińskiego na pewno zawierało szczegóły kwestii związanych z programem „Zero tolerancji dla przemocy w szkołach”, ja powtórzę może tylko najważniejsze elementy tego programu, które zostały już przedstawione publicznie. Będę również do państwa dyspozycji, jeżeli chodzi o pytania w tym zakresie, zarówno jeżeli chodzi o pytania postawione w dzisiejszej debacie, jak i pytania przedstawione na piśmie, jeżeli państwo je sformułują bądź jeżeli nie na wszystkie dzisiaj uda się szczegółowo odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#RomanGiertych">Proszę państwa, pierwszym, zasadniczym elementem programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkołach” jest uświadomienie sobie problemu. Myśmy przecież wiedzieli o różnego rodzaju faktach, które wynikały z problemów występujących w szkołach, wiedzieliśmy o nich już od dawna. Od dawna wiedziano, że narasta poziom agresji, poziom niezrozumienia, poziom tolerancji dla agresji, i mimo że o tym wiedziano, nie zmieniono zasadniczej kwestii: nie zmieniono podejścia do problemów wychowawczych, nie zmieniono podejścia do relacji szkoła - rodzice i utrzymywano pewnego rodzaju typ wychowania, który skutkował tylko narastaniem problemów. Istotą programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkołach” jest przede wszystkim zero tolerancji dla naszej nieudolności w zwalczaniu tego problemu. To nie jest zero tolerancji dla młodzieży, to jest zero tolerancji dla naszej nieudolności, dla braku jasnej koncepcji i braku stanowczości. Po pierwsze, Wysoki Sejmie, panie marszałku, musimy sobie powiedzieć jasno: program, który zakładał wychowanie bezstresowe, wychowanie na zasadzie „róbcie, co chcecie”, wychowanie na takiej zasadzie, że pozwalamy na wszystko, że na ewidentną przemoc reagujemy pogadankami, że na ewidentne przestępstwa reagujemy zaniedbaniem informowania właściwych służb, jest programem, który się skompromitował i ostatecznie skończył. W tych dniach rząd, proponując program „Zero tolerancji dla przemocy w szkołach”, odchodzi od tego modelu wychowania.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#RomanGiertych">Dlaczego przykład tej biednej dziewczynki z Gdańska, dlaczego przykład tego, co się zdarzyło w tej szkole, w tym gimnazjum, miał tak istotne znaczenie? Z jednego powodu, bardzo istotnego - mianowicie tam zabrakło reakcji ze strony nauczycieli, zabrakło reakcji ze strony dyrekcji, zabrakło reakcji ze strony uczniów. Tam po prostu była tolerancja dla zła. A my dzisiaj mówimy: zero tolerancji dla zła, zero tolerancji dla przemocy.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#RomanGiertych"> Przecież ta dziewczynka była molestowana nie tylko w tym feralnym dniu, który doprowadził do tragedii, była molestowana miesiąc wcześniej, i to dwukrotnie przynajmniej, i raz świadkiem tego wydarzenia był nauczyciel. I odpowiedzią nauczycieli było co? Jaka była odpowiedź, jaka była reakcja szkoły? Zorganizowanie dla klas, panie marszałku, Wysoki Sejmie, pogadanki prowadzonej przez psychologa. To jest właściwa reakcja na stwierdzone przestępstwo? To jest właściwa reakcja na stwierdzone znieważenie godności człowieka, kobiety? To jest właściwa reakcja na stwierdzony głęboki problem - pogadanka psychologa? Psycholog może być potrzebny dla ofiary, dla tej osoby, która jest skrzywdzona, dla tej, która ma jakieś problemy, nie załatwi natomiast problemu agresji, nie załatwi problemu agresorów, nie przekona ich przecież do tego, żeby zaprzestali, jeżeli nie ma właściwej reakcji, jeżeli nie ma kary. I dlatego ten przykład, dramatyzm tego wydarzenia tak wstrząsnął Polską. To się stało właśnie w tym gimnazjum. Totalny brak reakcji. I dlatego Polska zareagowała, zareagowali rodzice, nauczyciele, uczniowie. Od tego momentu rozpoczął się proces, który może doprowadzić do uzdrowienia sytuacji, proces, który w Polsce może przynieść nam znaczące efekty, jeżeli zdecydujemy się na konsekwencje w tym zakresie i na to, abyśmy unikali w podejściu do tego tematu politycznych podziałów. Bo tutaj czasem ma się takie wrażenie, że wszyscy widzą problem, wszyscy widzą, że z wychowaniem naszej młodzieży, naszych dzieci jest źle, a patrzycie państwo czasem przez perspektywę tej sali, podziałów tu istniejących, partyjności czy też światopoglądu. W sprawie wychowania młodzieży nie ma miejsca na podział polityczny, nie ma miejsca na spór polityczny. To jest problem, który dotyka nas wszystkich bez względu na to, z jakiej partii jesteśmy. </u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#RomanGiertych"> Tak samo jak rodzice, mimo że mają różne poglądy polityczne, powinni się jednoczyć przy szkołach w walce z patologiami, z przemocą w danej szkole, tak samo my powinniśmy się jednoczyć w zorganizowanym programie przeciwdziałania przemocy w edukacji.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#RomanGiertych">Tych problemów jest więcej niż tylko problem gdański. Codziennie właściwie dowiadujemy się o kolejnych przypadkach agresji, przemocy, niekiedy wstrząsających, bulwersujących, czasami o zbrodniach, które wołają o pomstę do nieba. Jaka może być na to reakcja? Po pierwsze, musimy powiedzieć przestępcom, nawet jeżeli są młodociani, stanowcze „nie”. Musimy ustanowić system, który by wprowadzał dyscyplinę na wcześniejszym etapie niż przestępstwo - to jest sprawa najistotniejsza - na wcześniejszym etapie niż przekraczanie prawa, które skutkuje później poprawczakiem, na wcześniejszym etapie niż zbrodnia. Musimy przeciwdziałać złemu traktowaniu się nawzajem przez młodzież, musimy przeciwdziałać wyzwiskom, musimy przeciwdziałać różnego rodzaju nieobyczajnym wybrykom, musimy przeciwdziałać tym elementom, które wpływają na młodzież, czyli pornografii. Tam musimy postawić tamę, aby nie dochodziło później do zbrodni. Stąd ten program dotyczący statutu szkoły, który będzie bardziej dookreślony, stąd program wprowadzający zasadę, iż ośrodki wsparcia wychowawczego mają istotną rolę jako końcowy element kary, stąd zasada, że działalność społeczna wymuszana decyzją dyrektora będzie formą kary. Można tego nie nazywać pracą, żeby nie kojarzyć, że praca jest karą, bo praca dla wielu ludzi jest dobrem oczekiwanym, dlatego nazwijmy to działalnością społeczną nakazywaną przez dyrektora albo zadośćuczynieniem za popełnione wykroczenie. To jest wówczas element, który stanowi jakąś realną karę, nie tylko pogrożenie paluszkiem, bo często młodociani agresorzy z takich form kary po prostu się śmieją, a takiej kary, która wzbudza śmiech, lepiej, żeby nie było, lepiej, żeby ona nie funkcjonowała, dlatego że tego typu kara osłabia autorytet. Dlatego wprowadziliśmy do ustawy, którą już przesłaliśmy do pana marszałka, zapis, że nauczyciel jest funkcjonariuszem publicznym, czyli że chroni go prawo, ale że też ma obowiązek, tak jak funkcjonariusz publiczny, zawiadomić o przestępstwie ściganym z urzędu, żeby ci nauczyciele, którzy widzą molestowanie seksualne, musieli prawnie zawiadamiać policję o zaistniałym wydarzeniu - i rodziców, na miłość boską, bo tutaj też, zdaje się, ten obowiązek zaniedbano, a więc i rodziców, o tego typu przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#RomanGiertych">Drugi element - współpraca z rodzicami, współpraca, która ma charakter programowy. W ramach programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole” zaproponowaliśmy, aby także dla rodziców zorganizować kursy wychowania klasycznego, bo czasem nie ma wiedzy, tej wiedzy pedagogicznej, podstawowej, jak postępować w trudnych sytuacjach albo, profilaktycznie, jak wprowadzić pewne zasady wychowawcze, które są istotne.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#RomanGiertych">Tutaj dotykam sprawy najistotniejszej, bo zaraz może paść pytanie: wychowywać, a do czego? Do czego ma szkoła wychować młodego człowieka, w jakim duchu? Otóż ja proponuję, rząd proponuje, aby powrócić do starych sprawdzonych wzorców, do klasycznych form wychowania, do klasycznych celów wychowania. To już sformułowali greccy filozofowie - Arystoteles, Platon i inni - później było to twórczo rozwijane i w okresie chrześcijaństwa, chrześcijańskich szkół, i w okresie renesansu, i do naszych czasów. Jako punkt zasadniczy postawiono to, że trzeba w ramach wychowania wymagać - wymagać od młodych ludzi, od dzieci, żeby szli ku górze. Czego wymagać? Cnót - to jest filozoficzny, oparty na głębokiej wiedzy humanistycznej aspekt wychowania, o którym żeśmy w ogóle zapomnieli. Zapomnieliśmy o cnocie odwagi, lojalności, roztropności, czystości, męstwa - tego wszystkiego zabrakło w klasie gimnazjum nr 2 - pracowitości. Musimy mówić o cnotach, bo do tego trzeba wychowywać młodych ludzi, nawet jeżeli czasem nam tych cnót brakuje. Miejmy odwagę wymagać tego w formie całego systemu wychowania, bo jest wtedy szansa, że następne pokolenia będą lepsze od obecnych.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#RomanGiertych"> To jest szansa, którą musimy wykorzystać, albowiem edukacja jest największą szansą dla Polaków, jest największą szansą dla naszego społeczeństwa, dla naszego narodu. To poprzez edukację możemy zdobywać świat. Nie mamy wielkich bogactw, nie mamy ropy naftowej, nie mamy wielkich wojsk. Mamy wspaniałą młodzież, mamy wielkie grono dzieci. Słyszeliśmy nie tak dawno dobre informacje z Głównego Urzędu Statystycznego, że w wyniku ustawy tzw. becikowej zaczęła wzrastać liczba ludności Polski.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Skrzydlewska: Przez becikowe?)</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#RomanGiertych">Po kilku latach wreszcie przestaliśmy się kurczyć.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Naprawdę was lubię.)</u>
          <u xml:id="u-38.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-38.19" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: 40 tys.)</u>
          <u xml:id="u-38.20" who="#RomanGiertych">Będzie kogo w szkołach wychowywać i uczyć.</u>
          <u xml:id="u-38.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.22" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: A pan się przyłożył?)</u>
          <u xml:id="u-38.23" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak, to dzięki również głosom Platformy Obywatelskiej przeszła ustawa becikowa, tak że jest komu dziękować.</u>
          <u xml:id="u-38.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.25" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-38.26" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Jakiś miły ton się zakradł do naszej dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-38.27" who="#RomanGiertych">Szanowni Państwo Posłowie! Szanowny Panie Marszałku! Wychowanie w poszanowaniu cnót i klasycznych wartości ma przywrócić również pewien autorytet moralny nauczycieli. To jest bardzo istotny element. My nie możemy pozwolić na szarganie nauczycieli, nawet jeżeli czasem popełniają błędy, za które musimy ukarać, które musimy wytknąć. My musimy bronić nauczyciela przed tym, już też symbolicznym, koszem na głowę. Musimy bronić jego pozycji, bo poprzez nauczycieli, poprzez dyrektorów szkół możemy podnieść poziom edukacji i z powrotem ją zorganizować.</u>
          <u xml:id="u-38.28" who="#RomanGiertych">Cokolwiek by powiedzieć o szkole peerelowskiej, która miała wiele wad, uczyła wielu rzeczy nieprawdziwych i była przesycona ideologią, to bez wątpienia ta szkoła była bezpieczniejsza niż obecnie. Odpowiedzmy sobie na pytanie, po pierwsze, dlaczego tak było, a po drugie, czy to nie jest tak, że w tej chwili mamy ostatnią szansę, aby skorzystać z doświadczenia ludzi, chociażby mojego pokolenia, którzy pamiętają tę szkołę i którzy, pamiętając tę szkołę, wiedzą, w jaki sposób można zorganizować - mówię o nauczycielach oczywiście - lekcje, zorganizować życie szkolne, aby nie było w szkole takich aktów przemocy.</u>
          <u xml:id="u-38.29" who="#RomanGiertych">Postarajmy się też przywrócić te elementy, które nie były złe nawet w szkole peerelowskiej. Nie były złe, bo są stosowane w innych krajach o wielkich tradycjach edukacyjnych, chociażby w Wielkiej Brytanii. Stąd propozycja stroju jednolitego, propozycja stroju, która ma charakter również psychologiczny i ekonomiczny. To jest bardzo istotne, aby dzieci, aby młodzież nie przechwalała się swoim statutem materialnym, żeby nie przechwalano się tym czy innym ubraniem. Nie wszystkich na wszystko stać. Dlatego wprowadzenie jednolitego stroju ma również wymiar pedagogiczny, wychowawczy. Być może nie uda się tego zrobić od razu, poczynając od szkół średnich - zacznijmy od szkół podstawowych. Wprowadźmy to wszędzie, i do tego będę zachęcał Wysoki Sejm, choć inicjatywa rządowa tutaj jest taka, aby szkoła podejmowała decyzję. Ale jeżeli Sejm na przykład postanowiłby, aby we wszystkich szkołach podstawowych wprowadzić to na zasadzie ustawowej, myślę, że rząd też się temu nie sprzeciwi. To jest wielkie pole do działań dla pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-38.30" who="#RomanGiertych">Strój jednolity to jest jeden z elementów, ale są przecież inne, które mają już charakter działań bezpośrednio związanych z naszymi obowiązkami. Stąd propozycja, którą też przesłaliśmy do Wysokiej Izby - monitoringu, sfinansowania z pieniędzy, które znaleźliśmy w budżecie, kamer w szkołach. To ma zapobiec zarówno działalności dilerów narkotyków, jak i przemocy międzyrówieśniczej. To jest bardzo ważny element, który mógłby pozwolić dyrektorowi na uzyskanie większej liczby informacji i większe zrozumienie tego, co się dzieje na terenie szkoły czy wokół szkoły.</u>
          <u xml:id="u-38.31" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze parę słów o innych projektach, które już trafiły do Sejmu albo trafią. Zakaz pornografii - propozycja już złożona przez jeden z klubów koalicyjnych, przez klub Ligi Polskich Rodzin, trafiła ona do pana marszałka i jest to popierane przez rząd. Zakaz pornografii to jest powrót do tych przepisów, które obowiązywały jeszcze nie tak dawno. Dzisiejszy zalew pornografii bez wątpienia, to mówią wszyscy pedagodzy, wszyscy psycholodzy, wszyscy wychowawcy, skutkuje bardzo negatywnie dla młodzieży. Paręnaście dni temu, czy parę dni temu, mieliśmy przykład brutalnej zbrodni, zdaje się, na Dolnym Śląsku, gdzie w domu dziecka gwałcono dzieci. Już wiadomo dzisiaj, że przyczyną czy wzorcem tych czynów była przemycona kaseta pornograficzna. Dzisiaj mamy...</u>
          <u xml:id="u-38.32" who="#komentarz">(Poseł Henryk Gołębiewski: W Kłobucku, na Górnym Śląsku.)</u>
          <u xml:id="u-38.33" who="#RomanGiertych">To może na Górnym Śląsku było.</u>
          <u xml:id="u-38.34" who="#RomanGiertych">Dzisiaj mamy właściwie pełną dostępność do pornografii. Jest oczywiste, że przepis nie zlikwiduje problemu całościowo, ale przecież zakaz kradzieży też nie likwiduje kradzieży w ogóle, natomiast pokazuje intencje państwa. Zakaz pornografii na przykład pozwoliłby zlikwidować oficjalne strony pornograficzne umieszczane na portalach bez żadnej żenady. To jest skandal i z tym trzeba skończyć. Ponadto prawo ma funkcję również wychowawczą. Jeżeli prawo coś penalizuje, zakazuje, to wpływa to na społeczeństwo, wpływa również na odniesienie się do danego problemu przez społeczeństwo, przez naród. To jest bardzo, bardzo ważny czynnik, który może doprowadzić do ograniczenia pewnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-38.35" who="#RomanGiertych">Dalszy projekt, który będzie stopniowo wprowadzany, mianowicie kwestia godziny bezpieczeństwa dla małoletnich. Projekt, który był wprowadzany przez samorządy, na przykład samorząd w Radomiu, został oprotestowany przez domorosłych obrońców wolności, ale cieszył się wielką popularnością społeczną. Później w wyniku braku podstawy prawnej te uchwały były uchylane. My chcemy dać podstawę prawną dla samorządów do takich działań, by można było wprowadzić godziny bezpieczeństwa w określonych obszarach. Od czasu eksperymentu radomskiego minęło parę lat, a problem narasta. Dzisiaj na dyskoteki, szczególnie na terenach wiejskich, przybywają 12-, 13-latki, zwożone autobusami po godz. 23 czy 24. Na tych dyskotekach jest i alkohol, i inne rzeczy, które powodują ewidentną demoralizację. Musimy coś w tej sprawie zrobić. Stąd propozycja, aby ograniczyć aktywność małoletnich w godzinach nocnych. Oczywiście tutaj jest wymagana giętkość i właściwe zrozumienie prawa przez służby porządkowe. Tego na pewno będziemy wymagać. Chodzi o to, żeby nie do wszystkich przypadków podchodzić standardowo. Czym innym jest młody człowiek spieszący do domu w późnych godzinach, a czym innym jest banda wyrostków siedząca na ławce i popijająca piwo. To są zupełnie inne stany faktyczne. Dlatego też chcemy, aby wielką rolę w określaniu i sposobu, i terminu takich działań miał samorząd terytorialny, gminny, albowiem on jest na miejscu i on potrafi te kwestie dobrze określić. Czy i w jaki sposób określimy te relacje pomiędzy obowiązkiem ustawowym a uchwałami rady gminy, to zależy znowu od Wysokiej Izby. Mogą być tu różne pomysły, można to wprowadzić jako obowiązek w skali kraju, który mógłby być zmieniany poprzez gminy, albo odwrotnie. To już zależy od pań i panów posłów. W tym zakresie, wydaje mi się, byłaby ciekawa dyskusja. My też przygotujemy stosowne ekspertyzy, stosowne opinie w tej sprawie, co i w jakich krajach funkcjonuje i jak to mogłoby zostać zrobione.</u>
          <u xml:id="u-38.36" who="#RomanGiertych">Następna sprawa, która ma związek z problemami alkoholowymi. Chcemy wprowadzić domniemanie prawne, że sprzedawca albo osoba darowująca alkohol osobie małoletniej współodpowiada za szkody cywilne spowodowane przez tę osobę małoletnią. To domniemanie byłoby oczywiście w sensie prawnym domniemaniem obalalnym poprzez kontrdowód. Skutek praktyczny - żeby przełożyć to na język nieprawniczy - byłby taki, że osoba, która sprzedaje małoletniemu alkohol bądź użycza mu alkoholu, musiałaby się liczyć z tym, że w przypadku gdy małoletni popełni jakiś występek albo zwyczajnie komuś wyrządzi szkodę cywilną, to wówczas ta osoba, która dostarczyła mu alkohol, może być pociągnięta nie do odpowiedzialności karnej, tylko cywilnej za szkody związane ze swoim bezprawnym czynem, jakim jest już dzisiaj użyczenie, danie czy sprzedanie małoletniemu alkoholu. To jest mechanizm, który powinien lepiej zaskutkować niż mechanizm administracyjnej kary, która już obecnie jest, bo już dzisiaj można zabrać komuś koncesję za to, że sprzedaje alkohol. Ale państwo nie ma tylu urzędników, nie jest na tyle skuteczne i nie jest na tyle mobilne jak obywatele, którzy, jeżeli poniosą jakąś szkodę, będą mogli dochodzić swoich roszczeń od sprzedawcy. To jest ponadto rzecz bardzo łatwo wyobrażalna dla osoby, która dostarcza alkohol, że jeżeli małoletni popełni jakiś czyn, który zaskutkuje szkodą, to na przykład sprzedający alkohol będzie płacił rentę pokrzywdzonemu w wyniku wypadku drogowego, jeżeli strony nie były ubezpieczone, albo będzie musiał zapłacić zadośćuczynienie czy odszkodowanie za rozbity samochód czy zniszczone mienie. To są bardzo dolegliwe środki finansowej dyscypliny wobec osób, które notorycznie w Polsce sprzedają alkohol małoletnim. Prawda jest taka, że w tym zakresie jest całkowity liberalizm i alkohol można, będąc małoletnim, kupić, praktycznie rzecz biorąc, wszędzie. Z tym trzeba zdecydowanie skończyć.</u>
          <u xml:id="u-38.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.38" who="#RomanGiertych">Jeżeli będą państwo mieli inne pytania... Tych aspektów programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole” było bardzo wiele. Jest to cały program rządowy, który obecnie jest przekładany na język prawny. Będzie on trafiał sukcesywnie do pań i panów posłów do obróbki prawnej. Myślę, że większość jego elementów trafi jeszcze w tym roku, tak abyśmy do końca roku mogli przyjąć pewne zapisy ustawowe, jak chociażby ta godzina bezpieczeństwa. Inne trafią do Sejmu najpóźniej do końca stycznia. Jak mówię, to, co wyjdzie z projektów rządowych, trafi do Sejmu. W rządzie są określone terminy, jest 30 dni na konsultacje różnego rodzaju. Tak więc myślę, że sprawy związane z edukacją będą zajmowały Wysoką Izbę jeszcze przez najbliższe miesiące.</u>
          <u xml:id="u-38.39" who="#RomanGiertych">Sądzę również, że nie ma sprawy ważniejszej, nie ma sprawy pilniejszej, nie ma sprawy istotniejszej dla wielu obywateli, dla całości społeczeństwa niż sprawa edukacji, sprawa obrony naszych najmłodszych przed przemocą. Stąd inicjatywa, o której powiedziałem na samym wstępie - inicjatywa zorganizowania specjalnego posiedzenia Rady Ministrów Unii Europejskiej, z którą wczoraj wystąpiłem w Radzie Ministrów Unii Europejskiej, inicjatywa, która ma przynieść wymianę doświadczeń. Te doświadczenia bowiem są w wielu krajach, wiele krajów ma bardzo bogate doświadczenia walki przemocą w szkole. W tej sprawie parę dni temu rozmawiałem z ambasadorem Wielkiej Brytanii. Wiele krajów boryka się z tym problemem, inne sobie z tym częściowo poradziły. Warto więc wymieniać doświadczenia, jak w takich sytuacjach jak ta, w której znalazła się Polska, reagować.</u>
          <u xml:id="u-38.40" who="#RomanGiertych">Kończąc, panie marszałku, i wracając do istoty ideowej tego programu: Bez wątpienia trzeba skończyć z tolerancją dla naszych wypaczeń, dla naszych zaniedbań, dla tego, w jaki sposób zorganizowaliśmy szkołę, jak mało praw daliśmy dyrektorowi, jak mało szanowaliśmy, również finansowo, Wysoki Sejmie, nauczycieli, jak mało docenialiśmy zawód nauczyciela, który jest przecież jednym z najważniejszych zawodów w każdym kraju. Rzadko mi się zdarza, Wysoki Sejmie, cytować Włodzimierza Iljicza Lenina.</u>
          <u xml:id="u-38.41" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-38.42" who="#RomanGiertych"> Pozwolicie państwo jednak, że to zrobię. Pan marszałek na pewno się nie obrazi.</u>
          <u xml:id="u-38.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.44" who="#RomanGiertych"> Otóż...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WojciechOlejniczak">Nie wiem, panie premierze, taka drobna złośliwość z ust premiera...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RomanGiertych">Myślę, że obrazy ze strony pana marszałka...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WojciechOlejniczak">...ministra edukacji...</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Kurski: A jakaś celna riposta, panie marszałku?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#RomanGiertych">...nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#RomanGiertych">Otóż Włodzimierz Iljicz Lenin powiedział, że państwo policyjne to jest takie państwo, w którym policjant zarabia więcej niż nauczyciel.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zrobiliśmy w tym roku pewien krok, zdobywając miliard złotych, ku temu, aby tę różnicę zmniejszyć. Ale bez wątpienia wedle tych kategorii Polska nie jest krajem, o którym można powiedzieć, że w nim pensja nauczyciela jest wyższa niż policjanta. Nie obniżając oczywiście i nie podważając uposażeń policyjnych, musimy jednak podnieść rangę zawodu nauczycielskiego, zawodu wychowawcy, również w sensie finansowym. Temu będzie służył z kolei również bardzo istotny element programu, o którym nie wspomniałem - zajęcia pozalekcyjne. Rząd przygotowuje propozycję, aby z funduszy europejskich kwotę około miliarda euro, być może nieco większą, przeznaczyć na zajęcia pozalekcyjne. Nie tak, jak to dotychczas było robione, że pieniądze europejskie były wykorzystywane przez różne stowarzyszenia i fundacje na szkolenie nauczycieli nie wiadomo czego, tylko żeby przeznaczyć te środki, znaczące od przyszłego roku, na zajęcia pozalekcyjne dla nauczycieli, prowadzone przez nauczycieli dla uczniów, czyli na SKS-y, na kółka biologiczne, na kółka chemiczne, matematyczne itd. To jest istotne. To są duże pieniądze, bo aż kilkaset milionów złotych rocznie. To kwota znaczna te 700–800 mln zł rocznie. Będzie trzeba wykazać się pewną aktywnością. Ale tego typu profilaktyka odnosząca się do przemocy i zajmowanie czasu jest najlepszą formą przeciwdziałania tym zagrożeniom i najlepszą formą kanalizowania pewnej energii. Musimy twardo walczyć z przestępcami, z bandytami, z łobuzami, ale też pamiętać, że jeżeli 12-, 13-latek popełnia zbrodnię, przestępstwo, to oczywiście można powiedzieć, że to jest jego wina - na pewno tak - ale bez wątpienia również jest to wina całego systemu, bo tego, że młody człowiek tego typu, dziecko, ma pełne rozeznanie, świadomość swoich działań, nie byłbym taki pewien. Tak więc oprócz stosowania różnego rodzaju kar dla bandytów musimy również pochylić się nad tymi, którzy wymagają opieki, większego starania, więcej zajęć, lepszego zorganizowania czasu. To jest bardzo istotny element programu walki z przemocą w szkole - zorganizować młodzieży czas, szczególnie młodzieży męskiej. SKS-y to są przecież nasze doświadczenia. Wszyscy - może nie wszyscy, ale duża część - siedzących tu, na sali, uczestniczyli w różnego rodzaju zajęciach w kółkach zainteresowań czy zajęciach sportowych poza godzinami lekcyjnymi w szkole. To był bardzo istotny element funkcjonowania szkoły wtedy, kiedy byliśmy młodzi. Trzeba otworzyć sale gimnastyczne. I na to się znajdą pieniądze. Od przyszłego roku już będzie program, dzięki któremu będzie można wykorzystywać poprzez jednostki prowadzące, poprzez samorządy środki z funduszu społecznego, jakie zostaną skierowane na te zajęcia. To może też rozwiązać problem społeczny związany z nudzącą się młodzieżą i z brakiem pomysłu na zorganizowanie jej zajęć.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeżeli będą jakieś pytania, to jesteśmy do państwa dyspozycji. Myślę, że program walki z przemocą w szkole naprawdę powinniśmy uczynić programem pozapolitycznym, programem, który mobilizuje ludzi do wspólnej walki, a nie tylko do bijatyk słownych, przepychanek politycznych. Warto w tej kwestii rozmawiać. I dziękuję, panie przewodniczący, za zwołanie w czasie tych wypadków posiedzenia komisji edukacji, gdzie rozmawialiśmy o tym problemie. Warto w duchu dialogu, w duchu pewnego porozumienia rozmawiać o tych sprawach, żeby nie stwarzać wrażenia, że wszystko jest polityką. Edukacja, sprawy wychowania naszych dzieci i ich bezpieczeństwa w szkole, dotyczą nas wszystkich, bez względu na to, czy ktoś ma poglądy Platformy, PiS, Samoobrony, SLD, PSL i Ligi Polskich Rodzin, czy jakiekolwiek inne. To jest sprawa nas wszystkich. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WojciechOlejniczak">Wracamy do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WojciechOlejniczak">Głos ma pani poseł Joanna Fabisiak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej wobec rządowej informacji o przemocy wśród dzieci i młodzieży w szkole. Niestety z żalem stwierdzam, że nie otrzymaliśmy żadnej informacji pisemnej, żadnych pisemnych danych o skali tego problemu. Choć nie ma rząd takiego obowiązku, to prosiłabym jako poseł o przedstawienie na piśmie informacji na temat skali tego problemu. Wierzę, że MEN taką informacją dysponuje.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JoannaFabisiak">O tym, że przemoc wśród dzieci i młodzieży jest problemem niezwykle istotnym, ogromnym, nie trzeba nikogo przekonywać. Pobieżna nawet lektura prasy, obejrzenie kilku programów telewizyjnych przekonuje nas o tym, że tak jest. Niemalże każdego dnia słyszymy o przypadkach maltretowania dzieci przez rówieśników, znęcania się fizycznego lub psychicznego, o aktach przemocy zarówno na terenie szkoły, jak i poza jej granicami, jak gdyby przenoszenia przemocy ze szkoły poza jej mury. Słyszymy o wzrastającej liczbie samobójstw wśród nieletnich, często tych, którzy nie są dobrymi uczniami i szczęśliwymi dziećmi. To powód do pogłębionej refleksji dla nas wszystkich. Obserwujemy przemoc stosowaną przez uczniów także wobec nauczycieli. Wspólnym mianownikiem jest we wszystkich tych sprawach adresat tej przemocy. Jest to osoba słabsza fizycznie lub psychicznie. Nie wspominaliśmy tutaj o osobach z pewnymi dysfunkcjami, które są wyjątkowo przyjemnym obiektem przemocy, właśnie dlatego że są słabsze. Są to osoby, które nie potrafią sobie radzić z okrucieństwem, z bestialskimi zachowaniami często dlatego, że są bardzo wrażliwe. Tak więc osoby słabsze, niepełnosprawne, wrażliwe to adresaci przemocy szkolnej.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JoannaFabisiak">Najczęstsze formy przemocy w szkole to tzw. fala. Ona była dotychczas znana w bursach, w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, a teraz mimo że mamy trzy typy szkół, jest znana także w szkole. Jest to rytuał związany z wchodzeniem młodszego do zamkniętej społeczności. W patologiczną przemoc występującą w szkole zaangażowanych jest ok. 20% dzieci i młodzieży. To bardzo ważny fakt. Około 10%, ale tylko 10%, wymaga zdecydowanej interwencji wychowawczej, takiej interwencji, o jakiej przed chwilą mówił pan premier, informując nas, że należy powołać specjalne placówki. Ale o tym za chwilę. Zatem pozostała część - 80% - albo pada ofiarą agresji, albo jest świadkiem tej agresji, obserwuje ją.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#JoannaFabisiak">Jakie są formy agresji? Agresja werbalna, agresja polegająca na wymuszaniu haraczy, odbieraniu osobistych rzeczy uczniom, takich jak: pióra, ołówki, książki, komórki, zegarki, aż do prześladowań fizycznych. Bardzo często agresja i przemoc, mająca swój początek w szkole, jest kontynuowana na podwórku, na klatce schodowej, a więc prześladowcy idą za prześladowanym. To ma miejsce nie tylko w szkole, ale także poza jej murami. Coraz młodsi uczniowie dopuszczają się coraz bardziej brutalnych czynów, i jest to tendencja wzrastająca. Coraz częściej głęboko zdemoralizowane bywają dziewczyny. Jak wynika z raportów policyjnych, zabójstwa, bójki, pobicia, zgwałcenia, rozboje, kradzieże, prostytucja to repertuar czynów popełnianych przez nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#JoannaFabisiak">Analizując skalę przemocy wśród młodzieży, szczególnie w murach szkoły, i zastanawiając się nad sposobami jej zmniejszenia, musimy zadać sobie najpierw pytanie: Dlaczego? Dlaczego dzieci i młodzież bywają tak strasznie okrutni wobec swoich rówieśników? Dlaczego osiedlowe podwórka i szkolne korytarze pełne są agresji? Dlaczego przestępczość wśród nieletnich ciągle wzrasta? Dlaczego z roku na rok rośnie liczba samobójstw nie tylko wśród nastolatków, ale nawet wśród kilkuletnich dzieci? Dlaczego, dlaczego, dlaczego...</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#JoannaFabisiak">Nie ulega dla mnie wątpliwości, że korzenie przemocy i przestępczości wśród nieletnich często niestety tkwią w naszych dorosłych zachowaniach i błędach. I to musimy sobie uświadamiać. Nie da się przecież zaprzeczyć, że nikt nie rodzi się chuliganem ani złodziejem. Kluczowe znaczenie dla kierunku, jaki przyjmie życie człowieka, także młodego, ma wychowanie, wychowanie w rodzinie, wychowanie w szkole, wychowanie w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#JoannaFabisiak">A zatem rodzina. Niewątpliwie rodzina jest podstawową komórką społeczną, która ponosi największą odpowiedzialność za to, co dzieje się z dzieckiem. Rodzina - to było już mówione, ale trzeba wyraźnie powtórzyć - bardzo często cierpi na niewydolność wychowawczą, przy czym są różne rodzaje tej niewydolności. To nie tylko rodzina zdemoralizowana, która nie dostarcza dziecku wzorów postępowania i zachowania, pozytywnych dyspozycji, czy nie potrafi go izolować od przestępczych wzorów. Bardzo często rodziny zaabsorbowane pracą zarobkową nie zapewniają dziecku dostatecznej opieki, kontroli i nie uwzględniają jego potrzeb psychicznych. To źródło samotności, która rodzi różne zachowania dewiacyjne.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#JoannaFabisiak">Zwracając uwagę na kryzys rodziny trzeba dodać jeszcze jeden element - kryzys ojcostwa. Psychologowie upatrują źródło różnych nieprawidłowych zachowań wśród chłopców właśnie w kryzysie ojcostwa. To nie tylko fizyczny brak ojca w rodzinie, to jego brak w podejmowaniu decyzji wychowawczych. To na ogół na matkę przerzucany jest obowiązek wychowawczy i ojciec jest z boku. I bardzo często - to opinia światowych psychologów - chłopcy w poszukiwaniu wzoru męskości trafiają do grup rówieśniczych, nie zawsze dobrych, nie zawsze pozytywnych, gdzie szukają wzorów do naśladowania. To pierwszy powód przestępczości i przemocy wśród nieletnich, bowiem młodzi podświadomie szukają wzorów do naśladowania. Nie znajdując ich, czerpią takie, jakie są pod ręką, a często te wzory nie są dobrymi przy niewydolności wychowawczej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#JoannaFabisiak">Przyczyna druga to niepowodzenia szkolne. Prześledźmy przypadek jednego dziecka, które na skutek różnorodnych problemów w rodzinie natrafia na problemy w nauce i nie potrafi ich samo pokonać. Wykształca zatem w sobie negatywny obraz własnej osoby, co z kolei prowadzi do tego, że czuje się gorsze, często jest piętnowane, bo nie jest tym na topie, tylko jest tym głupim. To poczucie niższości wyzwala w nim wrogość wobec szkoły i potrzebę rekompensowania niepowodzenia w drodze zachowań niewłaściwych. Młody człowiek zaczyna najpierw kłamać, że nie odrobił lekcji, bo... Potem, kiedy nie jest w stanie ich odrobić, idzie na wagary, a potem szuka grupy, która go przygarnie. To naprawdę, proszę państwa, bardzo częste scenariusze. To nie jest człowiek szczęśliwy, to nie jest człowiek zły. Ten młody człowiek jest dobry i bardzo samotny. Szuka pomocy i szuka drugiego człowieka, dlatego że jest samotny. Czy jest tego winien? Odpowiedzmy sobie sami na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#JoannaFabisiak">Pan marszałek pozwoli, że dokończę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#JoannaFabisiak">I wreszcie - bowiem przemoc fizyczna bardzo często narasta w wyniku odrzucenia - system współczesnej szkoły promuje indywidualnych prymusów i rywalizację. Celem staje się osiągnięcie wyznaczonych standardów, a nie realizacja możliwości poszczególnego ucznia.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#JoannaFabisiak">Kolejną przyczyną, o której była tu już mowa, jest pajdocentryzm. Tak, to prawda, że dzieci czasami w szkole czują się półbogami. Istnieje dysproporcja między zaangażowaniem wielu osób i mediów w uświadamianie dzieciom i młodzieży przysługujących im praw a brakiem równie konsekwentnego zwracania uwagi na istniejące obowiązki i odpowiedzialność za własne czyny i za własne życie.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#JoannaFabisiak">Wreszcie, kolejnym istotnym powodem narastania przemocy w szkole jest rażąco zredukowana oferta zajęć pozalekcyjnych, pozaszkolnych, wyrównawczych. Cieszę się ogromnie, że pan premier zapewnił nas, że ten problem już niebawem nie będzie problemem współczesnej polskiej szkoły. To wspaniale, że będą otwarte boiska szkolne i sale gimnastyczne. Panie premierze, mam nadzieję, że stanie się to już w następnym semestrze. Bo młodzież czeka na to, czeka na te sale, czeka na te boiska. Nie rozwijam wobec tego tego wątku, rozumiejąc, że problem będzie rozwiązany. Dodam tylko jedną rzecz. Nie wystarczy otworzyć boiska, trzeba dać młodzieży ciekawą ofertę, która pozwoli rozwijać osobowość i talenty każdego dziecka: i tego z wysokim ilorazem inteligencji, i tego z niskim, i tego, które chciałoby łowić ryby, a nie wie, jak to zrobić, bo nie ma na wędkę, i tego, które chciałoby grać w szachy i każdego innego.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#JoannaFabisiak">Analiza przyczyn przemocy wśród młodzieży, którą bardzo skrótowo przedstawiłam, wskazuje jednoznacznie, że kroki proponowane przez ministerstwo i osobiście przez pana ministra są niewystarczające, są one kierowane głównie do 10% młodzieży, której zachowania są dewiacyjne.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Jeszcze nie zrobiliśmy żadnego kroku, a już jest niewystarczający.)</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#JoannaFabisiak">Ale to tylko 10%. To nie wystarczy. Zero tolerancji dla przestępczości, dla zła w szkole - tak, ale to za mało. Maksimum promocji dla dobra - tak sformułowałabym ten program i dopiero będzie to program pełny, bo 80% dzieci czeka na tę ofertę rozwijania dobra w sobie samym. Mówię to z własnych doświadczeń z 15-letniej pracy z młodzieżą, doświadczeń uwieńczonych sukcesem. Nie moim, proszę państwa, tych młodych wolontariuszy, którzy chcą pracować dla innych, którzy są naprawdę wspaniali. Wystarczy im właśnie podać tylko tę wędkę, na nią czekają.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#JoannaFabisiak">Oceniając...</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#JoannaFabisiak"> Już kończę, przedstawię tylko w największym skrócie nasze, Platformy, propozycje, jeśli pan marszałek pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: To już po czasie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WojciechOlejniczak">Już 3 minuty. Bardzo szybko poprosimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JoannaFabisiak">Dziękuję bardzo. Te propozycje to: zapewnienie możliwości rozwoju każdego młodego człowieka bez oceniania jego możliwości rozwojowych; otwarcie boisk i danie możliwości rozwoju aktywności; przygotowanie nauczycieli do roli wychowawcy, aby potrafili rozpoznać przemoc w szkole, aby potrafili nawiązać właściwy kontakt z uczniem i aby potrafili tworzyć relacje interpersonalne między uczniami; uświadomienie nauczycielom, że autorytetem dla ucznia będą wtedy, gdy będą więcej wymagali od siebie niż od innych - tu dziwi mnie stanowisko pana ministra, który przed chwilą powiedział, że bez względu na to, jacy są nauczyciele, mamy wymagać od ucznia; panie premierze, przede wszystkim od siebie samych...</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: Od ucznia trzeba wymagać.)</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#JoannaFabisiak">...wzmocnienie zachowań prospołecznych; pomoc wszystkim organizacjom społecznym, które pracują z młodzieżą, by mogły właściwie pracować, by miały warunki do tego; podwyższanie indywidualnego poczucia własnej wartości na różne sposoby, by młody człowiek nigdy nie czuł się w szkole odrzucony, zlekceważony, wyrzucony poza jej margines. Wreszcie, oczywiście, brak przyzwolenia społecznego całego społeczeństwa na przemoc i na zło w szkole. Przemoc w szkole istniała zawsze, tak jak istnieje szkoła, tyle że należy przyjąć metody, które skutecznie będą jej przeciwdziałały i przede wszystkim dostosować je do potrzeb uczniów. Natomiast jeśli podejmujemy tylko środki represyjne, to tak naprawdę wchodzimy w obciążenia finansowe. Mamy 8 typów placówek, te placówki są ogromnie obciążone, są przepełnione. Panie ministrze, jeszcze to pytanie, które zadam za chwilę. Co na Krokusowej w Łodzi, gdzie dzieci gwałciły dzieci...</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Łączny: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#JoannaFabisiak">...a wychowawcy i opiekunowie mieli świadomość tego? Dlaczego to robiły? Dlatego, że w ośrodku opiekuńczo-wychowawczym były jednocześnie dzieci pozbawione opieki rodziców i przestępcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WojciechOlejniczak">Pani poseł, już naprawdę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JoannaFabisiak">Dziękuję bardzo za uwagę i dziękuję bardzo za przedłużenie czasu, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WojciechOlejniczak">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WojciechOlejniczak">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WojciechOlejniczak">Pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałabym zaapelować do pana - więcej troski, zamiast zera, więcej cnót prawdomówności. Czy zna pan fakty? Czy ci dzisiejsi oprawcy są ofiarami bezstresowego wychowania, czy ofiarami wczorajszych represji? Na to sobie pan powinien odpowiedzieć, obwiniając o to przede wszystkim bezstresowe wychowanie.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Wniosek o debatę złożyliśmy pół roku temu, ale ani rząd, ani marszałek Sejmu nie uważał, że to jest debata ważna. Cieszy mnie, że pan minister zmienił zdanie, choć - jak mówiła moja przedmówczyni - informacji na ten temat Wysoka Izba nie dostała. A może, gdybyśmy jednak tę debatą odbyli, gdyby nie względy polityczne - to wniosek lewicy, więc niech leży w szufladzie - to może udałoby się uratować czyjąś godność, a nawet czyjeś życie. Tragedia, która wstrząsnęła całym krajem, samobójstwo 14-letniej dziewczynki, upokorzonej przez kolegów z klasy, zrozpaczonej, jest porażką nas wszystkich. Oczekiwaliśmy, że ten dramat skłoni ministra edukacji, a być może nawet premiera rządu, do podjęcia poważnej debaty o wychowaniu. Debaty, w której swoją wiedzą, swoim doświadczeniem podzielą się ludzie lubiący szkołę i naprawdę znający jej problemy od podszewki. Z tej debaty, panie ministrze, zapewne by się pan dowiedział, że nie ma jednej, prostej i efektownej recepty na walkę ze złem i przemocą w szkole. Niestety, pan w gorączce przedwyborczej nie miał czasu, nie chciał skorzystać z mądrości ekspertów. Jako miejsce prezentacji programu „Zero tolerancji” wybrał pan gdańskie gimnazjum, gdzie doszło do tragedii. Przeciwko robieniu spektaklu z nieszczęścia protestowały władze miasta, szkoły, nauczyciele, uczniowie, ale pana to nie zniechęciło i z wielką pompą przedstawił pan katalog kar i represji dla uczniów.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Ależ to jest kłamstwo, co pani mówi.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">Bowiem, według pana ministra Giertycha, wychowanie to system kar i nakazów, które najlepiej wymuszają posłuszeństwo. Minister postawił też diagnozę, że źródłem przemocy w szkole jest liberalne, bezstresowe wychowanie. Panie ministrze, czy ci oprawcy byli bezstresowo wychowywani? Niech sobie pan odpowie na to pytanie, zanim pan postawi złą diagnozę. Została napisana recepta - wystarczy dać nauczycielom bat do ręki i polska szkoła zostanie uzdrowiona.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: To kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#IzabelaJarugaNowacka">Recepta napisana przez pana ministra wygląda atrakcyjnie, jest prosta i wygląda znajomo.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Oczywiście, ze tak.)</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#IzabelaJarugaNowacka">To nie 4 P, które pan minister zaproponował na początku roku, tylko już 5 P - przemoc na przemoc, paragrafy zamiast wychowania, pozbycie się ze szkoły uczniów sprawiających kłopoty wychowawcze, segregacja płciowa klas w gimnazjach, wreszcie, dzisiaj podana, godzina policyjna dla młodzieży. Ogólny kierunek naprawy w szkole brzmi: zakaz, izolacja, nietolerancja.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Ministrze! Diagnoza jest fałszywa, więc i lekarstwo, które chce pan zastosować, nie będzie skuteczne. Nie zlikwiduje pan przemocy wśród uczniów, posługując się przemocą. To świadczy o porażce pedagogicznej, o bezradności wychowawczej, to odwet na tych, którzy powinni być przez nauczycieli i wychowawców przywróceni społeczeństwu. Pan chce ich ukarać za swoje błędy, za swoje zaniedbania?</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: A co pani robi, pani poseł?)</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Autorytarny chów - jedynie poprzez nakazy, zakazy i sankcje, w przeciwieństwie do wychowania młodzieży do odpowiedzialności - oznaczać będzie nie tyle społeczeństwo karne, co bezradne, bierne i wypełnione głuchą agresją. Getta dla młodzieży niczego dobrego nie przyniosą. Zgadzamy się, że w wyjątkowych sytuacjach trzeba młodego człowieka odizolować. Kilka procent uczniów, według badań, nie jest w stanie odnaleźć się w szkole i dla dobra szkoły, dla dobra pozostałych uczniów, powinni się znaleźć poza nią, powinni trafić na odrębne ścieżki kształcenia i edukacji społecznej, ale nie stosowanych bezrefleksyjnie. Powinni tam pracować wybitni pedagodzy, a nie amatorzy z kapralskim repertuarem środków wychowawczych. Działają, panie ministrze młodzieżowe ośrodki socjoterapii, ośrodki wychowawcze, do których trafia trudna młodzież. Dlaczego nie chce pan dofinansować tych istniejących już zakładów wychowawczych? Dlaczego woli pan, pod publiczkę, otwierać quasi-obozy dla tych, którzy sprawiają kłopoty? Może lepiej przyjrzeć się, co się dzieje w tych ośrodkach, placówkach, tzw. wychowawczych, w których dochodzi do przemocy ze strony wychowawców, do przemocy rówieśniczej, do zjawiska fali, do gwałtów. Może pan powinien się zastanowić, jacy ludzie opuszczają mury zakładów karnych, poddani ostrej represji, czy w większości przypadków się resocjalizują, czy popadają w bandytyzm? To powinny być, panie ministrze, wnioski, które pan z tej debaty mógłby wysnuć. Pański przepis na wychowanie polskiej młodzieży jest tak prosty, jak przepis na kotlet schabowy - do szkoły wpuścimy ochroniarzy, prokuratorów, zainstaluje się kamery, umundurkuje młodzież, odbierze jej komórki, postraszy, posegreguje według płci, zakaże, nakaże, odrzuci dzieci trudne i już będziemy mieli spokój.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Ministrze! Kogo pan tak chce wychowywać? Przemoc rodzi strach i uległość, a potem bunt. Ten, kto ze strachu ustępuje przed przemocą, zawsze znajdzie słabszego, nad którym będzie chciał zapanować. Powinien pan mieć na tyle wyobraźni, by wiedzieć, że szkolny łobuz zaczai się i dopadnie swoją ofiarę tam, gdzie nie będzie kamery.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: Ale niech dopada w szkole?)</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#IzabelaJarugaNowacka">Stosując przemoc, uczymy dziecko przemocy. Stosując przemoc, poniżamy, zabijamy godność i wrażliwość. Stosując przemoc, demoralizujemy dzieci, a mamy je przecież wychowywać.</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówi się, że podstawą wychowania jest przykład. Czy my, dorośli ludzie nie dajemy młodym gorszącego przykładu przemocy i agresji w domu, w szkole, na ulicy, w mediach, wreszcie tu w parlamencie? Czy oni tej przemocy nie nauczyli się od nas? Czy naprawdę nic nie mamy sobie do zarzucenia?</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Ministrze! Nam hasło „Zero tolerancji” kojarzy się nie z naprawą szkoły, ale z wszechpolakiem, zwalczającym każdą odmienność - etniczną i obyczajową - przy pomocy kija i kamienia. Wychowanie, Wysoka Izbo, polega na wskazaniu młodym ludziom wartości i uczenia, jak żyć w zgodzie z nimi, uczenia odpowiedzialności, ponoszenia konsekwencji za podejmowane decyzje i czyny. To naprawdę jest znacznie trudniejsze niż bezmyślne podporządkowanie i posłuszeństwo.</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Ministrze! Apelujemy do pana, niech pan sam szkoły nie naprawia, niech pan skorzysta z wiedzy praktyków, ludzi znających i lubiących młodzież, niech pan skorzysta z programu wychowawczego Związku Nauczycielstwa Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: O, to dobry przykład, ha, ha.)</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#IzabelaJarugaNowacka">Choć pan dyskryminuje ten związek zawodowy, to jestem pewna, że nie odmówią panu pomocy. Mówicie, żeby nie było podziałów, a taka reakcja sali...</u>
          <u xml:id="u-50.19" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Co pani robi, pani poseł?)</u>
          <u xml:id="u-50.20" who="#IzabelaJarugaNowacka">Zaraz pan się dowie, jak pan do tej pory nie zauważył - szkoda. Eksperci...</u>
          <u xml:id="u-50.21" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: Chyba z lewicy.)</u>
          <u xml:id="u-50.22" who="#IzabelaJarugaNowacka">Eksperci, oczywiście nie w tak prosty i efektowny sposób, jak w pana recepcie, powiedzą panu, jak dotrzeć do młodzieży, jak mądrze ukierunkować jej temperament, zainteresowania, jak ją pozyskać, by czuła się w szkole odpowiedzialna za porządek, jak nauczyć odpowiedzialności, współpracy. Była tu już mowa o kółkach zainteresowań, pozalekcyjnych zajęciach wyrównawczych. To oczywiście nie jest tak atrakcyjne, ale to jest konieczne. Zdecydowana większość uczniów, nauczycieli, i rodziców chce bezpiecznej szkoły, chce szkoły bez przemocy. Panie ministrze, oni są gotowi zaangażować się w poprawę sytuacji w szkole, ale musi pan z nimi rozmawiać. Grzechem pychy, panie ministrze, jest założenie, że pan wie lepiej i nie potrzebuje pan tej rozmowy. Uczniowie sprawiający kłopoty wychowawcze to przecież w zdecydowanej większości nie młodzi przestępcy, tylko zagubione, nieakceptowane lub poniżane dzieci szukające odwetu.</u>
          <u xml:id="u-50.23" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Wychowanie dziecka to przede wszystkim trud rodziców. Szkoła jedynie rodzinę wspomaga. Dziecko jest lustrem, w którym odbija się jego dom - tak twierdzą pedagodzy zajmujący się problematyką społecznego niedostosowania. Tymczasem z badań wynika, że przeciętny rodzic poświęca na rozmowę z dzieckiem 7 minut. W życiu dzieci ojcowie są nieobecni, bo przecież, jak zresztą wielu z państwa twierdzi, wychowanie dzieci to sprawa kobiet.</u>
          <u xml:id="u-50.24" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Nikt tak nie twierdzi.)</u>
          <u xml:id="u-50.25" who="#IzabelaJarugaNowacka">Do tego dochodzi stres, niepokój związany z zapewnieniem utrzymania rodziny. To powoduje, że dzieci często pozostają same ze swoimi ogromnymi problemami. Także w domu uczą się rozwiązywania konfliktów drogą przemocy. Bicie jest nadal akceptowane, także przez was panowie, którzy teraz w ławach rechoczecie, jako metoda wychowawcza.</u>
          <u xml:id="u-50.26" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Panie marszałku, to już chyba po czasie.)</u>
          <u xml:id="u-50.27" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Młodzież gimnazjalna wymaga szczególnie mądrego podejścia wychowawczego. Przechodzenie od dzieciństwa do dorosłości wiąże się z rozchwianiem emocjonalnym, pobudliwością, drażliwością, krnąbrnością. Młodzi ludzie są bardzo wyczuleni, a nawet przeczuleni na swoją godność, na rodzącą się w nich dorosłość, na słowa krytyki. Wtedy właśnie najbardziej potrzebują wsparcia, poważnego potraktowania, a my, dorośli, uważamy, że nie wiemy, o co chodzi, nie słyszymy tych rozpaczliwych pytań. Od lat prawica wspierana przez Kościół boi się tych pytań i blokuje dyskusję z młodzieżą o dojrzewaniu. Kiedyś prof. Jaczewski, seksuolog, powiedział, że wiedza o dojrzewaniu jest bardziej potrzebna nastolatkowi niż matematyka, bo nie nurtują go algorytmy, ale to, czy podoba się dziewczynom, czy będzie kochany. Wypowiedź tę uznano za skandaliczną.</u>
          <u xml:id="u-50.28" who="#IzabelaJarugaNowacka">Dzisiaj pytamy: Kto jest winny? Rodzina? Nauczyciel? Może Kościół? Wszak religia jest obecna w szkołach od lat 90. To był koronny argument. Powrót religii miał przyczynić się do poprawy sytuacji wychowawczej w szkole. Czy to przekłada się na postawy moralne, na zmniejszenie przemocy w szkole? To są pytania, na które musimy odpowiedzieć, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-50.29" who="#IzabelaJarugaNowacka">Winna jest nasza bierność, nasze zaniechania, nasz brak odpowiedzialności nie tylko za poczęcie, ale i wychowanie dziecka. W tej Izbie także od lat dominuje troska o tzw. dziecko poczęte, ale tylko do momentu urodzenia. Po odebraniu becikowego już nie ma determinacji prawicy, aby wesprzeć rodzinę w zadaniu znacznie trudniejszym niż poczęcie - w wychowaniu. Proces wychowania i kształcenia nie przebiega i nie może przebiegać bez napięć, problemów i stresów. Tak nie przebiega. Rozwój kosztuje obie strony: nauczyciela i ucznia, rodzinę i państwo. Ale rozwój jest niezbędny, jeżeli chcemy zmierzyć się z wyzwaniami współczesnego świata. Cechami dzisiejszej szkoły nie mogą być, panie ministrze, zakaz, izolacja, nietolerancja.</u>
          <u xml:id="u-50.30" who="#IzabelaJarugaNowacka">Chcemy w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej zaproponować panu nowe hasło, hasło wybitnego pedagoga i nauczyciela akademickiego. Brzmi ono: WWW. Szkoła. Obywatel. Pl. Ponieważ lubi pan i ceni sobie efekt, więc proszę to hasło rozważyć. Te trzy „w” to: wymagania, wyzwania i wsparcie. Wydaje się nam, że one powinny charakteryzować współczesną szkołę, która ma wychowywać świadomych, odpowiedzialnych obywateli Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-50.31" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Ministrze! Wyrażam nadzieję, że odniesie się pan poważnie do problemów szkoły i podejmie rzetelną rozmowę z ekspertami, z ludźmi, którzy lubią i znają szkołę. Jeśli nie, to znowu będzie tak, że pana wystąpienia będą jedynie medialnym fajerwerkiem i jak wiele razy poprzednio po zamknięciu konferencji prasowej, na której pan to ogłosi, powiemy wraz z innymi Polakami, że na szczęście. To nie znaczy jednak, że problemy polskiej szkoły wtedy znikną. Namawiamy pana do rzetelnej debaty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.33" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Bronisław Komorowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#BronisławKomorowski">Pan premier, bardzo proszę. Bardzo proszę pana premiera Giertycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#RomanGiertych">Chciałbym kilka słów wygłosić w odpowiedzi na wypowiedź pani minister, albowiem te trzy „w”, które pani ogłosiła, to są skutki waszej polityki w odniesieniu do szkół, które można scharakteryzować właśnie poprzez trzy „w”, które istnieją obecnie wśród polskiej młodzieży, pewnej części tej młodzieży, która w wyniku braku dyscypliny dopuszcza się aktów agresji. Tę część młodzieży na złą drogę doprowadziły właśnie tego typu pomysły, jakie pani tutaj głosiła, możne je scharakteryzować jako: warcholstwo, warcholstwo i warcholstwo. Radziłbym pani poseł, zanim pani poda siebie za przykład, bo przed chwilą powiedziała pani tak: trzeba dawać przykład...</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Pan mnie źle zrozumiał, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#RomanGiertych">Otóż jaki pani jako wicepremier zeszłej kadencji dawała przykład, udzielając wywiadu do „Hustlera”, pornograficznego pisma, w którym tłumaczyła pani różne swoje lęki czy obawy?</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#RomanGiertych">Jak można tolerować tego typu działania, kiedy wicepremier w ten sposób postępuje? Jak można dawać siebie za przykład, jeżeli urząd, którym pani kierowała wydawał tyle pieniędzy na różnego rodzaju bankiety, czy cele reprezentacyjne?</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Poseł Ewa Wolak: To straszne, co on mówi.)</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#RomanGiertych">Jak można mówić o działaniach ministerstwa kierowanego właśnie przez Sojusz Lewicy Demokratycznej w okresie, gdy sprawowaliście bezwzględną władzę, mieliście władzę totalną i te wszystkie pani pomysły mogliście zrealizować cztery lata temu, pięć lat temu? Mogliście zrobić wszystko.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Nie znudziło się panu powtarzać tego w kółko?)</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#RomanGiertych">Otóż woleliście wydawać pieniądze na obozy kolegi pani poseł, pani premier...</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#komentarz">(Poseł Joanna Skrzydlewska: O, znowu to samo.)</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#RomanGiertych">Kolegi z list wyborczych pana Roberta Biedronia, który za nasze pieniądze, za nasze wspólne pieniądze, polskiej młodzieży tłumaczył ustami transseksualistów niemieckich, że płeć nie ma znaczenia. To była wasza recepta na wychowanie młodzieży. Tego chcieliście nauczyć polską młodzież? Tak chcieliście młodzież wychować?</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#komentarz">(Poseł Ewa Wolak: Nie można tego słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#RomanGiertych">Tego typu koncepcje, które pani tutaj głosi, cała pani wypowiedź była od początku do końca obroną bezstresowego wychowania, które zafundowaliście polskim szkołom już na początku lat 90. Otóż to bezstresowe wychowanie dzisiaj okazuje się totalną kompromitacją, to totalny upadek.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Skrzydlewska: Jak można obrażać wszystkich nauczycieli?)</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#RomanGiertych">Tego typu pomysły głosiliście, wygłaszaliście, organizowaliście szkołę pod takim kątem. To wasi przedstawiciele jeździli do nauczycieli i mówili, że uczeń i rodzic są klientami, a szkoła dostarcza produkt w postaci wiedzy. To była koncepcja na organizowanie życia szkoły. To była koncepcja na wychowanie, a właściwie na brak wychowania, kompletny, totalny brak wychowania.</u>
          <u xml:id="u-52.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: To kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-52.17" who="#RomanGiertych">Zbudowaliście szkołę antywychowawczą, bo z założenia w ogóle nieinteresującą się problematyką wychowania.</u>
          <u xml:id="u-52.18" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: To bzdura.)</u>
          <u xml:id="u-52.19" who="#RomanGiertych">To jest istota tego waszego projektu, który dzisiaj - wszyscy to widzą - po prostu z hukiem runął. Cała ta ideologiczna nadbudowa głęboko jeszcze korzeniami tkwiąca w dawnych pomysłach, różnego rodzaju koncepcjach wychowania człowieka z okresu, w którym mieliście pełnię władzy, ta koncepcja runęła.</u>
          <u xml:id="u-52.20" who="#komentarz">(Poseł Joanna Skrzydlewska: Panie premierze, pan wszystkich obraża.)</u>
          <u xml:id="u-52.21" who="#RomanGiertych">Teraz w sytuacji, gdy wszyscy już wiedzą, że nie mieliście racji, czym odpowiadacie na mój apel o spokojną i wyważoną debatę...</u>
          <u xml:id="u-52.22" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Bardzo pan spokojny, na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-52.23" who="#RomanGiertych">...o przejście do dyskusji ponad podziałami, odpowiada pani wściekłym atakiem...</u>
          <u xml:id="u-52.24" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Chyba pan kpi.)</u>
          <u xml:id="u-52.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo pan obraża.)</u>
          <u xml:id="u-52.26" who="#RomanGiertych">...który przed chwilą pani tutaj zaprezentowała. Niech się pani premier, pani poseł, nie dziwi...</u>
          <u xml:id="u-52.27" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: O czym pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-52.28" who="#RomanGiertych">...jeżeli drwa się rąbie, to wióry lecą. Jeżeli pani prowadzi tego typu debatę w ten sposób, że atakuje brutalnie innych, i siebie daje za przykład, to warto się chociażby chwilę nad tą kwestią zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-52.29" who="#RomanGiertych">Wreszcie sprawa ideologii, która stała u podstaw waszych pomysłów wychowawczych. Jaka ideologia? Otóż ideologia tak nienawistna na przykład wobec chrześcijaństwa, co było zresztą widać w pani wystąpieniu przed chwilą...</u>
          <u xml:id="u-52.30" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Chyba pan kpi.)</u>
          <u xml:id="u-52.31" who="#komentarz">(Poseł Ewa Wolak: To jest chore, co pan mówi.)</u>
          <u xml:id="u-52.32" who="#RomanGiertych">...tak nienawistna, że nawet „Quo vadis” wyłączyliście z obowiązkowych lektur szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-52.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-52.34" who="#RomanGiertych">To pani minister Łybacka podpisała rozporządzenie.</u>
          <u xml:id="u-52.35" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-52.36" who="#RomanGiertych"> Pani minister, zapraszam, mam to rozporządzenie z pani podpisem.</u>
          <u xml:id="u-52.37" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Gdzie jest mowa o „Quo vadis”?)</u>
          <u xml:id="u-52.38" who="#RomanGiertych">Tak, że z lektur obowiązkowych wycofała pani „Quo vadis”.</u>
          <u xml:id="u-52.39" who="#komentarz">(Głos z sali: A religię ze szkół też wycofała pani Łybacka czy nie?)</u>
          <u xml:id="u-52.40" who="#RomanGiertych">Wprowadziła pani zasadę, że można wybrać dowolną powieść Henryka Sienkiewicza, natomiast wcześniej była mowa o „Quo vadis” i o dowolnej powieści. Zlikwidowała pani obowiązkowe czytanie jednej z nielicznych lektur nagrodzonych Nagrodą Nobla. Lektury, która dawała również fundamenty do rozumienia, czym jest chrześcijaństwo.</u>
          <u xml:id="u-52.41" who="#komentarz">(Poseł Joanna Skrzydlewska: Ale o czym my mówimy?)</u>
          <u xml:id="u-52.42" who="#RomanGiertych">To jest wasza światopoglądowa nienawiść do kultury, która zbudowała całą Europę, zbudowała całą cywilizację, w której funkcjonujemy. To jest właśnie to, z czym program, który przedstawiłem, ma walczyć. Pewnego rodzaju zaślepienie, ideologiczne zaślepienie, które prezentuje wasza formacja. Ideologiczne zaślepienie, które opiera swoje pomysły na skompromitowanych postulatach, skompromitowanych ideach i na koncepcjach, które właśnie rozsypują się z hukiem, jeżeli chodzi o funkcjonowanie polskich szkół. Wszystkich tych rad, które pani tutaj wygłaszała, i wszystkich tych pouczeń mogła pani spokojnie udzielać jako wicepremier w zeszłej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-52.43" who="#RomanGiertych">Jeżeli chodzi o zwalczanie przemocy w szkołach, to nie zrobiliście kompletnie nic. Zostawiliście to. Tak jak przyszliście, tak poszliście, a agresja narastała. A w sytuacji gdy my próbujemy coś zrobić - możecie się ze mną nie zgadzać, nie proszę o to, żebyście się ze mną zgadzali, natomiast jeżeli się próbuje coś zrobić, jeżeli wykonuje się jakieś ruchy, podejmuje się jakieś działania - to po prostu na złość, choćby to było nie wiem jak słuszne, zawsze będzie atakować. To przykre, że nawet w tak ważnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-52.44" who="#RomanGiertych">Nie zgadzałem się z niektórymi tezami wystąpienia przedstawicielki klubu Platformy Obywatelskiej, ale to było wystąpienie, które było merytoryczne. Można się nie zgadzać, można się z pewnymi sprawami spierać, można się zastanawiać, czy to jest słuszne, czy nie, ale to było wystąpienie, które mieści się w ramach debaty parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-52.45" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Pan minister cenzuruje wystąpienia posłów.)</u>
          <u xml:id="u-52.46" who="#RomanGiertych">To, co pani zaprezentowała przed chwilą, to był po prostu bezmyślny atak...</u>
          <u xml:id="u-52.47" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Będzie pan oceny wystawiał.)</u>
          <u xml:id="u-52.48" who="#RomanGiertych">...na dodatek z pozycji osób, które bez wątpienia współodpowiadają. Pani mówiła tu przed chwilą do mnie, że odpowiadam za agresję, że nic nie robię, jeśli chodzi o walkę z agresją, w sytuacji gdy pani przez 4 lata rządziła. To jest po prostu śmieszne. To po prostu jest śmieszne. Dlatego zdecydowałem się wskazać na te elementy, o których mówiłem wcześniej, aby było wiadomo, że motywy, którymi się kieruje pani klub i pani, dokonując tego typu ostrych ataków, mają charakter wyłącznie polityczny i są podporządkowane wyłącznie rozgrywkom politycznym, które prowadzicie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-52.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.50" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, chwileczkę, rozumiem, za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, po pierwsze, bardzo proszę o to, żeby zachować umiar w dwóch sprawach, to znaczy umiar w cytowaniu czy używaniu słów, które mogą poruszać albo kogoś lekko dotknąć czy obrazić, bo wtedy tworzy się atmosfera bardzo zła, niesprzyjająca debacie.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#BronisławKomorowski">Po drugie, bardzo serdecznie proszę, aby unikać wszelkich wycieczek osobistych, także dlatego, że z punktu widzenia regulaminu marszałek Sejmu nie może odmówić wystąpień przedstawicielom rządu. Musi udzielić głosu w każdej chwili debaty...</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Byłam wymieniona, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#BronisławKomorowski">...a jednocześnie udzielić zgody, w celu sprostowania, osobie wymienionej z nazwiska w czasie debaty, a to oznacza, mówiąc wprost, najczęściej zamianę przygotowanej według scenariusza debaty w kłótnię w Sejmie, bo sprostowanie będzie wywoływało kolejne sprostowania i kolejne wypowiedzi pana ministra czy pana wicepremiera. I będziemy wszyscy razem bardzo daleko od, że tak powiem, potrzeby toczenia debaty czy sporu merytorycznego, natomiast będą to wycieczki osobiste. Mogę udzielić głosu pani poseł w celu sprostowania, bo pani nazwisko było wymienione, ale bardzo serdecznie proszę także o pewien umiar, o powściągnięcie emocji, bo inaczej zamienimy debatę w tylko i wyłącznie awanturę.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Bardzo mi przykro, że pan premier nie zrozumiał mojego wystąpienia. Proponowałam właśnie, żeby...</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: To nie jest sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pan mi przeszkadza, panie Wierzejski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę, niech pani poseł prostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Tak jest, więc chciałabym powiedzieć, że w imieniu swojego klubu prosiłam o to, żebyśmy właśnie odeszli od tej jedynie słusznej ideologii i odpowiedzieli sobie na pytania, które są ważne, panie ministrze, które były wysuwane jako argumenty. Pan twierdzi, że pan ma receptę i wie, jak najlepiej to zrobić. To nieprawda. Nadal proponujemy współpracę. Niech pan, mówiąc, że chce pan uzdrawiać szkołę ponad podziałami, nikogo nie dyskryminuje. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">Po drugie, wstyd mi trochę, że wicepremier polskiego rządu, Polski, która jest członkiem Unii, nie wie, że problem równego statusu jest problemem ważnym. I wyciera pan sobie, przepraszam, panie premierze, co chwila buzię tą robioną przeze mnie promocją, na czym polega równość. Jeszcze raz pan się do tego posunie i niestety będę musiała wystosować prywatny pozew przeciwko panu, bo to jest po prostu kłamstwo, a młodzież, panie premierze, zawsze weryfikuje...</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">...postawy, to, czy ludzie postępują tak, jak uczą. Pan, po prostu kłamiąc, jest osobą bardzo niedobrą jako pierwszy nauczyciel.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#BronisławKomorowski">Pani poseł, bardzo prosiłem o umiar. O umiar proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Kończę. Panie ministrze, jeśli chodzi o artykuł w „Hustlerze”, cieszę się, że pan czyta to pismo, w przeciwieństwie do mnie, ale chciałam tam właśnie powiedzieć na temat przemocy seksualnej. I ponieważ to pismo czytają mężczyźni, ludzie pana pokroju...</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mańka: No nie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#IzabelaJarugaNowacka">...to dlatego chciałam powiedzieć, czym jest wykorzystywanie seksualne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#BronisławKomorowski">Nie, nie. Pani poseł nie miała wystąpienia, w związku z tym nie ma pani czego sprostować.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Ale było wymienione nazwisko.)</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#komentarz">(Głos z sali: No było.)</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#BronisławKomorowski">Nie, może być sprostowanie wypowiedzi kogoś innego dotyczące wystąpienia osoby.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku, ale było wymienione moje nazwisko.)</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#BronisławKomorowski">Bardzo przepraszam, regulamin jest w tym wypadku absolutnie bezwzględny. Może pani poseł, korzystając z faktu, że za chwilę przejdziemy do rundy pytań, w ramach czasu przewidzianego dla klubu, zadać pytanie, ale w tym wypadku nie ma takiej możliwości. Pani poseł nie miała wystąpienia w imieniu klubu, natomiast miała wystąpienie pani poseł Jaruga-Nowacka, w związku z tym pani poseł Jarudze-Nowackiej udzieliłem głosu w celu sprostowania. Nazwisko pani poseł, rozumiem, było wymienione w wystąpieniu, ale nie miała pani poseł własnego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku, był precedens, ponieważ poseł Kurski, wymieniony z nazwiska, nie mając wystąpienia, mógł sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#BronisławKomorowski">Ma pani rację, ale proszę mnie nie zachęcać, żebym umacniał precedens związany z panem posłem Kurskim, bo bardzo głośno przeciwko temu protestowałem. Kazus posła Kurskiego nie powinien oznaczać dalszego psucia obyczajów w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku, bardzo proszę, abym mogła sprostować kłamstwa pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#BronisławKomorowski">Nie ma takiej możliwości. Z przykrością, pani poseł, muszę odmówić i zachęcić do tego, żeby w ramach pytań pani zechciała wystąpić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Jeżeli pan pozwoli, zapiszę się do pytań.)</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#BronisławKomorowski">Proszę bardzo tu się zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę, pani poseł Zofia Grabczan, Samoobrona RP.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, pan nie zamierza w jakiś sposób zareagować na te inwektywy?)</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#BronisławKomorowski">Reagowałem. Jeszcze raz proszę państwa serdecznie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#ZofiaGrabczan">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#BronisławKomorowski">Pani poseł, jeśli pani może...</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę bardzo o powściągnięcie języka, bo naprawdę zamienimy debatę w zupełnie inne zjawisko. Czy to dotyczy przedstawicieli rządu, czy posłów, prośba jest o opanowanie. Rozmawiamy o sprawach ważnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#ZofiaGrabczan">Panie Marszałku! Ale ja jeszcze nie zaczęłam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#BronisławKomorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#ZofiaGrabczan">...swojego wystąpienia, mam więc nadzieję, że to nie było do mnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#BronisławKomorowski">Nie, nie, absolutnie nie.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#ZofiaGrabczan">W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrony mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec informacji rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#ZofiaGrabczan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na poprzednim posiedzeniu Sejmu debatowaliśmy wspólnie między innymi na temat sytuacji polskich rodzin, dzieci i młodzieży. Debata, choć przeprowadzona w mało sprzyjających okolicznościach (był to ostatni punkt posiedzenia), była bardzo owocna. Rozliczne pomysły poszczególnych klubów parlamentarnych i często trafna diagnoza ostatnich 17 lat wymagają szerokiej parlamentarnej dyskusji. Celowo wracam do tamtej daty, gdyż Klub Parlamentarny Samoobrony podczas omawiania sytuacji dzieci i młodzieży w Polsce już wtedy sygnalizował problem przestępczości na nieletnich oraz przestępczości nieletnich. Dlatego też z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że pojawiła się informacja rządowa i dziś nad nią debatujemy.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#ZofiaGrabczan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Liczne debaty ludzi młodych wskazują, że spotykają się oni ze zjawiskiem przemocy w domu, w szkole, na koncercie czy na terenie obiektu sportowego.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#ZofiaGrabczan">Mój klub uważa, że wychowanie dzieci, sposób, w jaki je traktujemy, jak również otaczająca rzeczywistość mają niebagatelne znaczenie, jeśli chodzi o zachowanie i reakcje naszych dzieci. W obecnym świecie, skonstruowanym na niepewności jutra, wysokim progu wymagań, świecie dziecka opartym na grach komputerowych pełnych przemocy czy filmach traktujących przemoc jako zjawisko z pozoru normalne, ujawniają się słabości dziecka podyktowane łatwym uleganiem wpływom, dopuszczeniem do głosu złych instynktów czy w końcu akceptacją otaczających przejawów przemocy.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#ZofiaGrabczan">Pierwszym i najważniejszym miejscem wychowania każdego dziecka jest dom rodzinny. Zachowania rodziców, jakie dziecko obserwuje latami, często mają wpływ na ukształtowanie się jego intelektu. Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii pokazują, że około 60% chłopców żyjących w domach, gdzie przemoc jest codziennością, stwierdza, że będzie także stosować przemoc wobec swoich partnerów, a 26% bezdomnych nieletnich i młodych ludzi podaje jako bezpośrednią przyczynę opuszczenia domu czy ucieczki z domu przemoc domową. Te przerażające dane dotyczą Wielkiej Brytanii. W naszym kraju obraz jest inny, co wcale nie znaczy, że mniej dramatyczny. Naszym zdaniem, tylko umiejętnie prowadzona polityka prorodzinna państwa może w skuteczny sposób wyeliminować podobne zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#ZofiaGrabczan">Innym problemem są stale pojawiające się zjawiska pedofilii. Badania na świecie wskazują, iż co siódme dziecko poniżej 15. roku życia jest wykorzystywane seksualnie. W Polsce tylko w okresie wakacji Policja zatrzymała kilkunastu mężczyzn, którym postawiono zarzut molestowania seksualnego. Klub Parlamentarny Samoobrony pedofilię szereguje w kategorii największych przestępstw i w związku z tym stoimy na stanowisku, że należy takie zachowania karać z największą surowością, również gdy dotyczy to rodziców molestowanego dziecka. Klub Parlamentarny Samoobrony stoi na stanowisku, że aby chronić nasze dzieci i walczyć z pedofilią, potrzebny jest szeroki front porozumienia nie tylko politycznego.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#ZofiaGrabczan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejne miejsca, w których z przemocą stykają się nasze dzieci i młodzież, to szkoła, a także miejsca publiczne, takie jak stadion piłkarski czy miejsca koncertów muzycznych oraz zwykłe miejsca, gdzie spotyka się młodzież. Zdaniem klubu parlamentarnego w każdym z tych miejsc należy inaczej zjawisko przemocy badać i inaczej na nie reagować. W niektórych wystarczy tylko skuteczna kontrola ze strony Policji czy specjalnych grup ochroniarskich, w innych nieodzowne są dużo dalej idące działania.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#ZofiaGrabczan">Obecna reforma szkolnictwa, a przede wszystkim reforma bezpieczeństwa w szkole wymaga radykalnych posunięć. Wstrząsające wydarzenia sprzed kilku dni w jednym z gdańskich gimnazjów budzą w nas przerażenie, przygnębienie, złość, a jednocześnie bezsilność. Cieszy fakt, że pan minister Roman Giertych widzi skalę problemu. Wprowadzenie monitoringu w szkołach oceniamy jako bardzo korzystne i uważamy, że należy jak najszybciej doprowadzić do tego, aby można było zaopatrzyć placówki w nowoczesny sprzęt. Monitoring jest skuteczny, gdyż, jak wskazują badania, w szkole, gdzie został zainstalowany, o 80% zmalała liczba dilerów narkotyków.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#ZofiaGrabczan">Reforma szkoły musi w pewien sposób przeciwstawiać się zbędnym zapędom pajdokracji i znacznie wzmocnić wizerunek nauczyciela w oczach dziecka, jednocześnie w odpowiedni sposób nagradzać wzorowe zachowania, w taki sposób, aby dzieci mogły odczuć, że inne, lepsze zachowanie może zdecydowanie „opłacić się” i że warto być lepszym.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#ZofiaGrabczan">Wart szerokiej dyskusji jest również pomysł wprowadzenia szkół specjalnych dla najbardziej agresywnych uczniów. Trudna młodzież zawsze była, jest i będzie. Jednakże w ostatnich latach skala zjawiska wskazuje, że izolacja może okazać się trafnym pomysłem. Wyeliminowanie prowodyrów może skutkować tylko tym, że 10% trudnej młodzieży nie będzie zastraszało 90% młodzieży normalnej.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#ZofiaGrabczan">Odrębną kwestią jest zjawisko przemocy występującej w obiektach sportowych. W tej kwestii, o ile mój klub zdecydowanie popiera ustanowienie sądów 24-godzinnych dla chuliganów stadionowych, z nadzieją obserwujemy prace nad ustawami mającymi na celu poprawę bezpieczeństwa imprez masowych, o tyle przestrzegamy również przed niepotrzebnym czarnowidztwem i prezentowaniem stadionów tylko z perspektywy zadym i burd. Jak wskazują badania, stadion piłkarski jest tym miejscem, gdzie młodzi ludzie bardzo chętnie spędzają czas. Jednocześnie przejaskrawiane w mediach opinie i relacje o młodocianych kibicach są w naszej ocenie krzywdzące i niesprawiedliwe. Zdaniem klubu Samoobrony należy wyraźnie oddzielić stadionowych chuliganów od osób, które kochają swój klub, identyfikują się z nim i ich celem jest uatrakcyjnienie piłkarskich meczów poprzez tworzenie odpowiedniej atmosfery sprzyjającej piłkarzom i innym kibicom. Takie zachowanie polskich kibiców obserwowaliśmy w Monachium, byli oni przykładem stawianym w Polsce i za granicą. Potrzebny jest również dialog ze stowarzyszeniami kibiców, które w dzisiejszej Polsce czują się spychane na margines i niepotrzebne. Wydaje się, że tylko skuteczna rozmowa, wsparta eliminowaniem chuliganów, może doprowadzić do sytuacji, gdy z jednej strony przemoc zniknie, a z drugiej strony nasi kibice będą mogli oglądać mecze piłkarskie w spokoju.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#ZofiaGrabczan">Panie Marszałku! Przez ostatnie 17 lat nasiliło się zjawisko przemocy wśród młodzieży. Demokratyczna i wolna Polska szybko przejęła lansowane przez niektóre partie oraz stowarzyszenia hasło „Róbcie, co chcecie” oraz wypaczone szerokie pojęcie wolności. Niestety ostatnie lata wyraźnie pokazały, że była to błędna droga. Dzisiaj potrzebne są radykalne kroki, często niemodne i spotykające się ze sprzeciwem młodocianych. Jednakże bez zmiany sposobu myślenia, bez podjęcia takich działań nie będzie można liczyć na korzystne zmiany w polskiej szkole i w polskiej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#ZofiaGrabczan">Klub Parlamentarny Samoobrony poprze informację rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Wierzejski: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#BronisławKomorowski">Proszę bardzo, pan poseł Wierzejski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WojciechWierzejski">Panie Marszałku! W imieniu klubu Ligi Polskich Rodzin proszę o 5 minut przerwy i zwołanie Konwentu Seniorów. Została tutaj w sposób niedopuszczalny naruszona powaga Izby i padły obrzydliwe insynuacje ze strony pani poseł z Sojuszu Lewicy Demokratycznej pod adresem pana premiera. To powinno zostać wyjaśnione na posiedzeniu Konwentu Seniorów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#BronisławKomorowski">Konwent Seniorów, proszę państwa, może zwołać tylko i wyłącznie marszałek Sejmu. Przekazałem mu informację, że taka jest wola klubu.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#BronisławKomorowski">Oczywiście, zgodnie z dobrymi obyczajami, zarządzam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#BronisławKomorowski">Wystąpię do marszałka o zwołanie Konwentu Seniorów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 02 do godz. 15 min 27)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#BronisławKomorowski">Informuję Wysoką Izbę, że pan marszałek Jurek podjął decyzję o tym, aby klub, jeśli poczuł się urażony wystąpieniami przedstawiciela innego klubu, złożył wniosek do Komisji Etyki Poselskiej i dochodził swoich racji w normalnie przyjętym trybie, w drodze regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Mańkę, klub Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AndrzejMańka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Toczymy dzisiaj bardzo poważną debatę, a w zasadzie, mimo apelu pana premiera, spór tak naprawdę nawet nie o to albo nie przede wszystkim o to, jaka będzie polska szkoła, nawet chyba nie o to, jakie będzie w tej szkole młodzieży chowanie, ale tak na dobrą sprawę o to, jaka będzie przyszłość naszej ojczyzny - Polski, jak przeciętnemu obywatelowi w tym kraju będzie się żyło - czy będzie się żyło bezpiecznie, czy będzie się żyło dostatnio i czy ten kraj będzie się rozwijał. Przecież od tego, jak wychowamy młodego człowieka, m.in. te właśnie sprawy zależą. Dlatego bardzo się cieszę z tego, że w tej tak ważnej debacie brał czy bierze udział pan minister Giertych - pierwszy minister po 1989 r., który tak na dobrą sprawę w sposób bardzo poważny i mam nadzieję, że również konsekwentny zabrał się za reformowanie polskiej szkoły w niezwykle ważnym elemencie, obszarze jej funkcjonowania, a więc w zakresie jej bezpieczeństwa, dobrego wychowania i dobrego kształcenia. Mam nadzieję, że nie zabraknie panu ministrowi wytrwałości na tej drodze i że działania z tym związane będą - mimo różnego rodzaju pokrzykiwań i różnego rodzaju ataków - kontynuowane, bo tego wymaga dobro naszego kraju, bo tego wymaga dobro przede wszystkim polskiego młodego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#AndrzejMańka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie możemy abstrahować od kontekstu ogólnopolskiego, o którym mówiłem, nie możemy go pomijać. Otóż przy okazji święta 11 listopada przyszły mi do głowy takie pytania, które proponuję Wysokiej Izbie wziąć pod rozwagę: Co takiego się stało w Polsce, co takiego się stało w polskiej szkole w ostatnich kilkunastu latach jej funkcjonowania, że nie jest ona w stanie podołać swoim funkcjom? Co takiego się stało, że jeszcze kilkanaście, kilkadziesiąt lat temu młody 14-letni chłopiec czy dziewczynka potrafili oddać życie w obronie polskości Lwowa, że jeszcze kilkanaście, kilkadziesiąt lat temu polscy harcerze i harcerki oddawali życie, walcząc na barykadach Warszawy? Co takiego się stało, że dzisiaj młody człowiek nie jest w stanie stanąć w obronie swojej koleżanki, że dzisiaj młody człowiek swoją energię wyładowuje w sposób agresywny na swoich kolegach, na swoim nauczycielu, na staruszce na ulicy? Co takiego się stało z polską szkołą przez te ostatnie lata? Trzeba bowiem jasno powiedzieć, że te niepokojące zjawiska, które dzisiaj obserwujemy, są efektem zaniedbań kilkunastu ostatnich lat. Jasno trzeba powiedzieć, że te wydarzenia nie są skutkiem ostatnich kilku miesięcy czy nawet kilku lat, tylko są skutkiem zaniedbań w okresie ostatnich kilkunastu lat. Wydaje się, Wysoka Izbo, że posłowie Ligi Polskich Rodzin uprawnieni są do postawienia zasadniczego pytania, pierwszego w tej debacie: Czy można było tym patologiom zapobiec, czy można było tym patologiom przeciwdziałać? Czy można było przeciwdziałać przemocy i agresji, czy można było im zapobiec? I pytanie może trochę retoryczne, gdyż trzeba powiedzieć, że przemocy z ludzkiego życia na pewno całkowicie wyeliminować się nie da. Ona jest wpisana jakby w ludzkie życie i nic na to nie poradzimy. Mogliśmy jednak jej zapobiegać, mogliśmy zrobić wiele w ciągu ostatnich lat, żeby szkoły nie były w takim stanie, w jakim są. Jak można to było zrobić? Przede wszystkim trzeba się było wpatrzyć w realnie istniejącą w szkołach rzeczywistość. Przypomnę, że Liga Polskich Rodzin już 3 lata temu - kieruję tutaj oskarżenie pod adresem koleżanek i kolegów z SLD - w październiku 2003 r. doprowadziła do bardzo poważnej debaty nad projektem uchwały, którego byłem w imieniu Ligi Polskich Rodzin referentem, w którym to wzywaliśmy wówczas Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu do podjęcia działań mających na celu przywrócenie dyscypliny w placówkach oświatowych. Być może gdyby pani minister wtedy posłuchała naszego głosu, gdyby wtedy nie próbowano szydzić z naszego pomysłu, przemilczać albo wręcz, tak jak powiedziałem, szydzić w różnego rodzaju prasie partyjnej, być może dzisiaj nie mielibyśmy wielu dramatów. Wtedy jednak wołanie Ligi Polskich Rodzin przeszło praktycznie bez echa, szczególnie po lewej stronie sali, w szeregach SLD i jego sojuszników.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#AndrzejMańka">Mówię to do pani poseł Jarugi-Nowackiej, która również głosowała za odrzuceniem projektu złożonej przez Ligę Polskich Rodzin uchwały, a dzisiaj dramatycznie rozdziera szaty na mównicy, tak na dobrą sprawę robiąc z tej poważnej debaty spektakl ataków na ministra, pierwszego, tak jak powiedziałem, który chce polską szkołę zmienić i który chce polską szkołę zreformować, ale nie ideologizując, lecz realnie odnosząc się do problemów, które w polskiej szkole są. Na to trzeba zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#AndrzejMańka">Jak można by jeszcze polską szkołę w sposób ogólny ratować czy reformować? Przede wszystkim wyrzucając ze szkół ideologię, przede wszystkim wyrzucając ze szkół partyjniactwo. I w tym miejscu znowu chciałbym rzucić oskarżenie pod adresem lewicy. Może państwo uznacie, że dramatyzuję w tym miejscu, ale sprawa jest niezwykle ważna i każde, nawet bardzo emocjonalne wystąpienie w tej Izbie przy tym temacie jest uzasadnione. Po co było wysyłać pod Ministerstwo Edukacji Narodowej dzieci i młodzież, po co to było robić, protestując przeciwko panu ministrowi na samym początku jego działania?</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Kto ich wysyłał?)</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#AndrzejMańka">Czy nie zdajecie sobie państwo sprawy z tego, że w ten sposób bardziej szkodzicie nie panu ministrowi, tylko środowisku nauczycieli i przede wszystkim młodemu człowiekowi, za którego plecami chcecie się chować z waszą ideologią?</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#AndrzejMańka">I jeszcze jedna rzecz. Pani minister, pani premier - zwracam się do obu pań - gdybyście panie realnie patrzyły na potrzeby polskiej szkoły, to przyznałybyście rację panu ministrowi Giertychowi w tych działaniach, które chce robić, bo nie ma innej drogi naprawiania polskiej szkoły jak stawianie młodemu człowiekowi wymagań, jak kształcenie ku dobru, a nie kierowanie się ideologią, że człowiek jest istotą dobrą i trzeba go zostawić własnemu losowi, to wtedy najlepiej sobie poradzi, bo każda ingerencja ze strony nauczyciela jest czymś złym.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#AndrzejMańka">Trzeba było działać w kierunku przywrócenia autorytetu nauczyciela - to jest główna sprawa - który przez tyle lat, m.in. przez fałszywą ideologię bezstresowego wychowania, bezstresowej szkoły, został zrujnowany. Proszę państwa, dużo mówiliśmy o bezstresowej szkole. A co się stało, że szkoła jest dzisiaj najbardziej stresującym miejscem w całym kraju, najbardziej stresującą instytucją? Młodzi ludzie często boją się iść do szkół. To jest efekt waszego bezstresowego wychowania. Szkoła powinna kształcić i wychowywać młodego człowieka, a także, tak jak pan minister powiedział, kształtować młodego człowieka do dobra, a to można robić tylko poprzez stawianie odpowiednich wymagań szkole.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#AndrzejMańka">Co można zrobić, panie marszałku, Wysoka Izbo, żeby szkoła zaczęła się zmieniać? Chciałbym zacząć od spraw związanych z niezwykle ważnym zawodem, bo w zasadzie służbą, jakim jest nauczyciel. Otóż pierwsza kwestia, może nie najważniejsza w tym kontekście: musimy zapewnić nauczycielowi godziwe warunki, godziwe płace. W tym zakresie pan minister również może się pochwalić pewnymi osiągnięciami. Nie są to może osiągnięcia na miarę naszych potrzeb, ale na pewno na miarę naszych możliwości. Nauczyciel zatroskany o podstawowe potrzeby materialne swojej rodziny nie może w sposób właściwy poświęcić się pracy wychowawczej, pracy z młodzieżą. Ta sprawa jest niezwykle ważna.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#AndrzejMańka">Druga kwestia: należy przywrócić autorytet nauczyciela, przywrócić właściwe relacje między nauczycielem a uczniem i właściwe relacje między szkołą a domem rodzinnym. To jest klucz. Coraz więcej do powiedzenia w szkole powinni mieć rodzice, ale jednocześnie nie można rodziców stawiać w opozycji do nauczyciela, co w dzisiejszej szkole często się dzieje. Musimy robić wszystko, żeby nauczyciel mógł poświęcić jak najwięcej czasu na pracę z młodym człowiekiem, i plany ministerstwa idą w tym kierunku. Musimy odbiurokratyzować szkołę, musimy oderwać nauczyciela od papierologii, w którą państwo go wpakowaliście, po to żeby miał jak najwięcej czasu na pracę z młodym człowiekiem, bo tylko w ten sposób, przez osobisty kontakt, osobisty przykład, poprzez poświęcenie młodemu człowiekowi jak największej ilości czasu, możemy tego człowieka kierować ku dobru. To jest niezwykle ważna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#AndrzejMańka">Wreszcie trzeba stworzyć odpowiednie warunki, aby nauczyciel mógł kształcić się, rozwijać, aby klasy były jak najmniej liczne, i w tym kontekście trzeba robić wiele.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#AndrzejMańka">Kolejna kwestia: podstawowym celem jest troska o młodego człowieka. Powinno to nam przyświecać i powinien to być główny cel. Dlatego powinniśmy wiele wysiłku włożyć w to, aby młody człowiek miał jak najlepsze warunki nauki, aby nie bał się chodzić do szkoły, aby nie bał się swoich rówieśników, którzy są często brutalni, i jedna czy dwie osoby potrafią zachwiać cały proces edukacyjny w klasie. Musimy tych złych ludzi postawić we właściwym miejscu i stwarzać jak najlepsze warunki wychowawcze. Można to zrobić oczywiście przez odpowiednie programy nauczania, można to zrobić, o czym już wielokrotnie mówiono, przez odpowiednie zajęcia pozalekcyjne, tak aby, jak powiedziałem, można było poświęcić jak najwięcej czasu młodemu człowiekowi.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#AndrzejMańka">I ostatnia rzecz, o której chciałem powiedzieć. Młody człowiek, w ogóle człowiek, nie rozwija się tylko poprzez własne talenty, rozwija się również w społeczeństwie. Dlatego klimat społeczny, kultura, w jakiej żyje, są niezwykle ważne. Z tego powodu trzeba podejmować wszelkie działania, aby wyeliminować przemoc, aby wyeliminować pornografię z mediów.</u>
          <u xml:id="u-71.13" who="#AndrzejMańka">Nie wiem, czy państwo czasem przeglądacie czasopisma dla młodego człowieka. Proszę zwrócić uwagę na to, jakie są tam treści, jakie wartości tam się propaguje, jaki model życia propaguje się w takich gazetach. Trzeba zrozumieć, że klimat, w jakim żyje człowiek, klimat, w jakim się rozwija, jest niezwykle ważny w kontekście, o którym mówimy. Dlatego stwarzanie odpowiednich warunków pracy nauczycielowi, odpowiednich warunków nauczania młodemu człowiekowi i odpowiedniego klimatu jest niezwykle potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-71.14" who="#AndrzejMańka">Na zakończenie jeszcze raz apel do pana ministra. Panie ministrze, proszę o to w imieniu środowiska nauczycielskiego, jak również w imieniu większości polskiej młodzieży. Proszę konsekwentnie realizować program, który pan rozpoczął. To jest jedyna droga, abyśmy przywrócili szkołę młodemu człowiekowi i aby szkoła była fundamentem rozwoju polskiego społeczeństwa i polskiego państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#BronisławKomorowski">Ja nie uczestniczę w debacie, ale proszę państwa, tak słucham tych zresztą bardzo ciekawych wystąpień, o bardzo poważnym problemie i pewnie różni nas kilkanaście lat, panie pośle - zwracam się do pana posła Mańki - w datach urodzenia, ale proszę mi wierzyć, że te problemy to chyba niestety nie są problemy ostatnich lat ani nawet ostatnich kilkunastu lat. Ja mam takie osobiste wspomnienie z bardzo złej szkoły z przełomu lat 50. i 60., które nie zakończyło się tak dramatycznie jak to w Gdańsku, ale jeśli chodzi o drastyczność sytuacji, to w niczym mu nie ustępowało. Jest to problem o wiele głębszy, dlatego rzeczywiście warto dyskutować, rozmawiać i szukać rozwiązań w różnych obszarach, także w obszarze dyscypliny, bo problem według mnie jest poważniejszy, niż nam się to czasami wydaje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Zbigniewa Włodkowskiego z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#ZbigniewWłodkowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rozpatrując informację rządu na temat przemocy wśród dzieci i młodzieży, cisną się na usta pytania. Gdzie są źródła tego negatywnego zjawiska, tak bardzo nasilającego się w ostatnich latach? Dlaczego, posiadając dobre rozwiązania prawne, wiele wspomagających instytucji, programów, posiadając diagnozy negatywnych zjawisk, jesteśmy świadkami tak bulwersujących wydarzeń jak te sprzed kilku tygodni?</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#ZbigniewWłodkowski">Ten szok, który przeżyła, niestety po raz kolejny, cała Polska, spowodował, że polski parlament znów analizuje zjawiska przemocy, zjawisko patologii wśród naszych dzieci. Bójki w szkole nie są niczym nowym. Jak długo szkoła istnieje, tak długo tak było, choć nie musi tak być. Dzisiaj jednak bezwzględność i okrucieństwo młodych ludzi w stosunku do swoich rówieśników, w stosunku do młodszych i słabszych, w stosunku do nauczycieli, a nawet w stosunku do rodziców budzą przerażenie.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#ZbigniewWłodkowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Dlaczego mimo tylu instytucji i organizacji wspomagających szkołę, rodzinę, funkcje wychowawcze, wciąż przybywa informacji o bestialskich zachowaniach nastolatków, ale również o znęcaniu się rodziców nad własnymi dziećmi? Nad tym nie możemy przejść do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#ZbigniewWłodkowski">Oczywiście ten czarny obraz, który wyłania się z różnych doniesień medialnych, to nie jest powszechny obraz ani polskiego społeczeństwa, ani polskiej rodziny czy szkoły. Nie jest to też powszechny obraz polskiej młodzieży. To margines, może bardzo wąski, ale nie możemy udawać, że takich zawstydzających zjawisk nie ma. Szkoła nie funkcjonuje w próżni, dzieci i młodzież coraz częściej rosną obok nas, a nie wśród nas, żyją w świecie pomalowanym na czarno albo wypełnionym smutkiem, niezadowoleniem i przemocą. Smutkiem, bo my, dorośli, nie mamy czasu dla nich. Niezadowoleniem, bo osamotnione nie czują się bezpieczne. Przemocą, bo brutalne sceny rozgrywają się nie tylko na ekranie, ale także obok nas, niemal po sąsiedzku, na oczach dzieci. Musimy sobie uświadomić, że tradycyjna szkoła przestała być dominującym źródłem wiedzy z zakresu historii, wiedzy o współczesności, o społeczeństwie, jego wartościach i normach. Konkurentem szkoły są dzisiaj choćby telewizja czy Internet.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#ZbigniewWłodkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zastanówmy się, czy my, dorośli, dokonując przebudowy ustrojowej państwa i systemu oświaty, marginalizując w szkole wychowanie, atakując często w niewybredny sposób polską szkołę i polskiego nauczyciela, cały system oświaty, nie mamy swoistego udziału w upadku autorytetu właśnie nauczyciela i szkoły. Straciliśmy sporo czasu, na szczęście, niezupełnie - dzięki mądrym pedagogom, zanim zrozumieliśmy, że wychowawcza rola szkoły jest nie do przecenienia. My, dorośli, bez sprawdzenia, skazaliśmy tysiące dzieci na spędzanie w tzw. gimbusach długich godzin, a przecież jest to czas bezpowrotnie zmarnowany. To my pozwoliliśmy na likwidację wielu szkół, kumulując dzieci i młodzież w molochach, w trzydziestoosobowych czy większych klasach. Zabrakło nam, posłom, ale również i Ministerstwu Edukacji Narodowej, wyobraźni, kiedy tworzyliśmy nowy typ szkoły - gimnazjum. Nie zadaliśmy sobie trudu wcześniejszego przygotowania nauczycieli na przyjęcie nastolatków w specyficznym dla nich okresie rozwoju, w wieku, kiedy zaczyna się kryzys tożsamości. Młodzież podejmuje bardzo ryzykowne decyzje, a nie ma jeszcze doświadczenia wynikającego z lekcji, jaką daje życie. Dzisiaj wszyscy wiedzą, że gimnazja, które miały być nową jakością w systemie szkoły, nie do końca są tą jakością.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#ZbigniewWłodkowski">Na ostatnim posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży po raz pierwszy z ust ministra edukacji narodowej padło stwierdzenie, że należy rozważyć możliwość likwidacji gimnazjów. Czy jest dzisiaj możliwa reforma reformy? Samorządy poniosły przecież wielkie nakłady finansowe na budowę nowych, dużych, dobrze wyposażonych obiektów szkolnych. Co jeszcze musi wydarzyć się w polskiej szkole, abyśmy zrozumieli, że obecna struktura szkoły jest po prostu zła, bo łamie zasady wypracowane przez pokolenia polskich pedagogów i psychologów?</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#ZbigniewWłodkowski">Panie Premierze! Gdzie w budżecie na 2007 rok są obiecane pieniądze na zajęcia pozalekcyjne, zajęcia sportowe, zajęcia związane z zainteresowaniami uczniów? Dlaczego nie dofinansowuje się w należytej wysokości harcerstwa, które powinno być powszechne w każdej szkole? Dlaczego rząd nie dotrzymuje słowa i nie zapewnia obiecanych pieniędzy na podwyżki dla nauczycieli? Podkreślam: obiecanych, nie tych, które teraz mamy. Jednak pierwszy nauczyciel w kraju zapowiada, że znajdą się pieniądze na szkoły dla młodzieży niedostosowanej społecznie. Pan minister chce, aby uczniowie, którzy utrudniają prowadzenie lekcji, biją kolegów, szantażują lub wymuszają, byli eliminowani z normalnego procesu edukacyjnego. Czy izolowanie i grupowanie dużej liczby trudnych dzieci w jednym miejscu jest dobrą drogą? To znów, niestety, czas pokaże, czy nowy rodzaj szkoły nie będzie kształcił przyszłych przestępców.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#ZbigniewWłodkowski">Panie Ministrze! Trzeba wyciągać wnioski z błędów poprzedników i nie wprowadzać zmian w oświacie w pośpiechu, w sposób nakazowy, bez konsultacji i analizy wprowadzanych zmian, a tak, niestety, było w przeszłości. To prawda, panie i panowie posłowie, że w szkole, niczym w zwierciadle, odbijają się wszystkie problemy, jakie ma rodzina i społeczeństwo. Dzieci nie żyją w izolowanym świecie, one słyszą, one przeżywają wspólnie z rodziną wszystkie te troski, które ma dzisiaj polska rodzina. Sceny przemocy w mediach i kreowanie na idoli ludzi dotkniętych patologią również wpływają na psychikę młodego człowieka. Ofensywa negatywnych wzorców zachowań związana z konsumpcyjnym modelem życia i roszczeniową postawą wobec rodziców, nauczycieli i całego społeczeństwa, wymusza na nas podjęcie natychmiastowych działań. Stąd konieczne są zintegrowane działania zarówno rodziców, jak i szkoły, władz lokalnych, a także organizacji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#ZbigniewWłodkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Statystyki Komendy Głównej Policji wskazują, że ofiarami przemocy przede wszystkim są kobiety i dzieci. Polska nie może być już dłużej krajem, gdzie przemoc wobec dzieci w rodzinie jest traktowana jako środek wychowawczy, będący świadectwem rodzicielskiej miłości. Na to wskazują badania: ponad 60% rodziców bije swoje dzieci, a ponad 30% rodziców bije swoje małe dzieci do szóstego roku życia w sposób, który sami rodzice określają jako porządne lanie. Czas wreszcie stwierdzić: bicie i poniżanie nie jest dowodem miłości. Bicie boli. Kto kocha, nie sprawia bólu. Kto kocha, chroni przed bólem i poniżeniem. Nauka zachowań agresywnych odbywa się w środowisku domowym, gdzie dzieci przyjmują rolę ofiary. Bite przez rodziców potem zachowują się agresywnie wobec słabszych. Dziecko przyjmuje styl stosunków występujących w domu. Jeżeli doświadcza w nim głównie reakcji wrogich i negatywnych, uczy się tego sposobu postępowania jako swoistej normy.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#ZbigniewWłodkowski">Zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego inwestowanie w dzieci i młodzież jest kwestą kluczową, od tego bowiem zależy przyszłość naszego kraju i naszej ojczyzny. To stwierdzenie jest truizmem, ale chyba warto je przypominać, bo wielu o tym zapomniało. Warunki rodzinne, w jakich przyszło żyć wielu polskim dzieciom, są niezwykle trudne. Potężne bezrobocie, głodowe pensje, niepewność jutra spychają w obszar biedy, a nawet patologii, całe rzesze Polaków, szczególnie rodziny wychowujące dzieci. Za tym idzie przemoc, agresja, wyzysk, które najboleśniej dotykają przede wszystkim najmłodszych. Przeciwdziałanie tym zjawiskom natrafia na dodatkowe przeszkody w postaci wszechstronnej w mediach, czy w ogóle w naszej kulturze, przemocy, pornografii, a także niszczenia autorytetów, w tym przede wszystkim autorytetu rodziny. Można odnieść wrażenie, że jedynym motorem zapewniającym pomyślność i przyszłość jest w naszym społeczeństwie siła. Do tego należy dodać niespójną rodzinną politykę rządu, miotanie się między różnymi ideologiami i pojedynczymi pomysłami. Analizując dotychczasowe działania rządu, można odnieść wrażenie, że wszystkie podjęte dotychczas w tym obszarze działania mają na celu przede wszystkim likwidację skutków, a nie przyczyn trapiących Polskę kryzysów. Są one potrzebne, ale bez śmiałych działań, kompleksowych, mających na celu likwidację przyczyn, a nie tylko skutków, będą one miały nadal tylko charakter działań doraźnych, a wierzę, że panu premierowi zależy na rozwiązaniu problemu, a nie na działaniach doraźnych i populistycznych, działaniach partyjniackich, odmawiających uhonorowania wyróżniających się nauczycieli medalami resortowymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#BronisławKomorowski">Pan minister Orzechowski chciał zabrać głos, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Boże, już by pan poczekał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Coś zrobiliby; działać, a nie gadać.)</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MirosławOrzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Być może to, o czym chciałbym Wysokiej Izbie powiedzieć, bo otrzymałem właśnie z ministerstwa dokument, pomoże ustawić właściwą perspektywę na dalszą część dyskusji. Oto otrzymałem wykaz... Pan premier Roman Giertych mówił o wyeliminowaniu „Qvo vadis”, powieści naszego wielkiego noblisty, z programów nauczania w polskiej szkole. Jeszcze w 2001 r., za ministra Wittbrodta, lektura „Qvo vadis” lub innej powieści historycznej zalecana była w szkołach zawodowych, ale już 26 lutego 2002 r., za kierownictwa pani minister Łybackiej, nie było tej pozycji nawet w szkołach zawodowych. Żadnego dzieła Sienkiewicza nie było w szkołach ponadgimnazjalnych o rozszerzonym profilu ani w żadnych innych.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Na jakiej podstawie?)</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#MirosławOrzechowski">Mówimy o tym, że najlepiej się opierać na faktach, ponieważ o tej sprawie, ale także i na temat całego systemu wychowawczego, nieobecnego w polskiej szkole, debatowaliśmy na spotkaniu w Ministerstwie Edukacji Narodowej...</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Czy to jest z moim podpisem?)</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#MirosławOrzechowski">Była obecna pani przewodnicząca Komisji Edukacji Narodowej, byli wybitni naukowcy: pan prof. Nalaskowski, pani prof. Koradecka. Padały tam gotowe diagnozy. Upominano się o przywrócenie do polskich szkół wartości, zasad, które poza wszelkimi wskaźnikami, o których tutaj tak dużo się mówi, poza wszelkimi kontekstami politycznymi, jakie się pojawiają w każdym wystąpieniu, gwarantują - a nie tylko dają nadzieję - powrót do polskiej szkoły systemu wychowawczego, tak skutecznie usuniętego, wyeliminowanego ze szkoły w latach minionych. Bo przecież mowa jest o „Qvo vadis”, o Sienkiewiczu. Jeszcze wcześniej były przynajmniej wskazane pozycje, choćby nowela Henryka Sienkiewicza, później w ogóle o tym nie było mowy. Mówimy także o przysłowiowej już dzisiaj, na szczęście odwróconej decyzji o usunięciu nagannej oceny ze sprawowania, która, mimo że uczeń na nią, w cudzysłowie, zapracował, zapewniała promocję do następnej klasy. To jest element gwarantujący erozję systemu wychowawczego; to jest element, który mówi uczniowi: możesz stanąć na głowie i zrobić, co ci się tylko podoba, twoje bezpieczeństwo rozwoju i promocji do następnych klas jest gwarantowane w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Poseł Ewa Wolak: Jak można takie rzeczy mówić? Tu siedzą nauczyciele z takim stażem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#BronisławKomorowski">Panie ministrze, jeśli można, mam pewną sugestię.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#BronisławKomorowski">Oczywiście pan ma prawo korzystać z regulaminu w pełni i w całej rozciągłości, ale myślę, że dla dobra tej debaty warto byłoby się postarać, byśmy wszyscy poruszali się bliżej, że tak powiem, omawianych problemów.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Poseł Beata Dorota Sawicka: Zwięźlej, zwięźlej.)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Tam jest mój podpis?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MirosławOrzechowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MirosławOrzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest bardzo istotne, żebyśmy się nawzajem nie przekrzykiwali, kiedy deklarujemy troskę o wychowanie młodego pokolenia Polaków, po to właśnie, by ci młodzi ludzie, którzy dziś zasiadają w ławach szkolnych, kiedy zasiądą w tych ławach, nie przekrzykiwali się, nie utrudniali sobie wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Poseł Beata Dorota Sawicka: Proszę nas nie pouczać.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#MirosławOrzechowski">By dać gwarancję, że rozmowa będzie miała jakość europejską, o której Wysoka Izba tak często i głośno mówi.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku, to jest skandaliczne.)</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#MirosławOrzechowski">Skandal nieraz dział się w polskiej szkole, on się już dokonał, ale poniósł klęskę. I teraz wierzę... Prosiłem panią przewodniczącą Szumilas na posiedzeniu, o którym wspomniał również pan minister Roman Giertych, żebyśmy dołożyli starań i razem budowali system, wokół którego zjednoczymy wszystkie siły zdeklarowanych wychowawców, ludzi, którym na sercu leżą losy młodych Polaków. Bo tego potrzebujemy wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#MirosławOrzechowski"> To jest bardzo niedobra lekcja, pani poseł, że przekrzykujemy się tylko po to, żeby zaburzyć dyskusję, a w gruncie rzeczy chodzi o to, żeby rozpoznać genezę.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#MirosławOrzechowski">Pani poseł Fabisiak - szkoda, że jej nie ma - próbowała zbliżyć się do problemu, jak to się stało. Pytała: dlaczego, dlaczego, dlaczego? Dlatego, że pornografia, że rozprzężenie w szkole, że prawa ucznia i bezprawie wobec systemu szkolnego. To wszystko składa się na porażkę, którą przeżyliśmy, ale jeszcze nie na klęskę; na klęskę zbudowanych systemów, ale na porażkę systemu wychowawczego. Będziemy starali się mozolnie, jak to będzie tylko możliwe, odwrócić ten stan rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#MirosławOrzechowski">Nie trzeba wymyślać niczego nowego; jest to system prosty i czytelny. Powiedziałem już kiedyś Wysokiej Izbie w czasie jednej z debat: polska szkoła, zwłaszcza szkoła podstawowa uczy dzieci polskie rzeczy najprostszych: czytać, pisać, liczyć. I sama powinna być zbudowana w sposób prosty, czytelny...</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Jeszcze abecadła.)</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#MirosławOrzechowski">Także liter, polskich liter, polskiego rozumowania, polskiego poszanowania dla drugiego człowieka i jego poglądów. I powinna być sama zbudowana w sposób czytelny, rozpoznawalny, nieskomplikowany, tak żeby rodzice wiedzieli, jaka jest istota funkcji szkoły, żeby nauczyciele rozpoznawali swoje w niej miejsce, a nie rozpoznają, i żebyśmy wszyscy nie musieli czuć się oszukani zamglonym, niejasnym kryterium, które istotnie daje produkt, tak jak było to terminologicznie zaplanowane w nowej szkole: że szkoła daje produkt. Dziękuję bardzo państwu.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Proszę mi pokazać mój podpis.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę, pani poseł Anna Sobecka, Ruch Ludowo-Narodowy.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze w czasie antenowym.)</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Mnie nie zależy.)</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">(Poseł Bogusław Wontor: Nie lubią pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AnnaSobecka">Tak, wiem.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#AnnaSobecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#AnnaSobecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam tylko jedną uwagę: mam nadzieję, panie ministrze, że to gadulstwo przełoży się na skuteczne działanie dla dobra polskiej edukacji, dla dobra każdego ucznia, każdego dziecka i każdej szkoły.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Mirosław Orzechowski: Składam zobowiązanie, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#AnnaSobecka">Proszę mi teraz nie przeszkadzać. Dziękuję panu, miał pan czasu aż nadto.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#BronisławKomorowski">Pani ministrze, może pan zabrać głos w każdym fragmencie debaty, ale jak poseł przestanie mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AnnaSobecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wpisując się w tę dyskusję o przemocy wśród dzieci i młodzieży, podam, że z policyjnych statystyk wynika, że 30% wszystkich przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu dokonują nieletni. Rodzice informowani telefonicznie o wyczynach swego dziecka odkładają słuchawkę. Policja z niepokojem obserwuje bezradność dyrektorów, szkół i nauczycieli, a czasem wydaje się, że i ministrów.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AnnaSobecka">Jakie są przyczyny zaistniałych zjawisk? Otóż źródeł jest bardzo wiele i są one różnorodne. Duży wpływ na to ma rodzina i osłabienie jej roli wychowawczej, nieodpowiednie środowisko rówieśnicze, transformacja ustrojowa, która stwarza szereg nowych oczekiwań, nowych możliwości, norm postępowania i zagrożeń społecznych. Szkoła, w której dominuje dydaktyka, odsuwając funkcję wychowawczą i opiekuńczą, środki społecznego przekazu, choćby telewizja ukazująca w filmach sceny okrucieństwa, agresji i zabijania, a przede wszystkim, jak obserwowaliśmy, wprowadzone przez kolejne rządy metody wychowania bezstresowego doprowadziły do zniszczenia autorytetów. Dla młodego człowieka autorytetem nie są jego rodzice, nie jest nauczyciel, ksiądz; jest nim jego rówieśnik inspirujący go do wielu zachowań nieprzewidywalnych.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#AnnaSobecka">Wobec nawarstwionych błędów programowych, redagowanych przez dorosłych, trzeba nam powrócić do ustalonego naturalnego porządku rzeczy, zgodnie z którym za wychowanie najpierw odpowiadają rodzice, a szkoła i Kościół są instytucjami wspomagającymi wychowanie. Wychowaniu, czyli uczłowieczeniu człowieka, winno towarzyszyć jasne, sprecyzowane udzielanie nagród i kar. W jednym z dzienników, który chętnie państwu zacytuję, mówi się: Dziś, gdy dyskusja o polskiej szkole rozgrzewa wszystkich do czerwoności, warto przypomnieć prostą prawdę, która w medialnym zgiełku gdzieś niknie, a brzmi ona następująco: za wychowanie dzieci odpowiedzialność ponoszą przede wszystkim rodzice. 13-letnie dziewczynki w prowokacyjnych strojach i z wyzywającymi makijażami snują się nocami po dyskotekach, z chłopakami w podobnym wieku upijają się piwem, eksperymentują z narkotykami i seksem, a zgodę na całonocne eskapady dostają od rodziców. To w rodzinach, często dysfunkcyjnych, zaczyna się zło, które z tak wielką intensywnością eksploduje w gimnazjach. Gdy rozrywkowe życie wypiera z życia kilkunastolatków naukę i przypisane im obowiązki, stajemy wobec wychowawczej katastrofy; bo zdemoralizowane dzieciaki zarażają potem złymi wzorami rówieśników. Nawet najlepszym szkołom trudno z tym walczyć. Dlatego uważamy, że matki i ojcowie, którzy tolerują nocne szaleństwa swoich pociech, którzy pozwalają dzieciom, by bawiły się jak dorośli, są niestety złymi rodzicami. To oni powinni być pociągnięci do odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#AnnaSobecka">W społecznej świadomości i realnym życiu istnieje powiązanie ludzkich zachowań i postaw, przekonań i poglądów; powiązanie ugruntowane przez filozofię, tradycję, zwyczaje i obyczaje. I tak: miłość jest powiązana z seksualnością, seksualność z prokreacją, prokreacja z małżeństwem, małżeństwo z wiernością, wierność z wartościami, wartości z wolnością, a wolność z odpowiedzialnością. Tenże łańcuch uzależnień i spójnych powiązań był chroniony w naszej kulturze przez naszych przodków, w naszej ojczyźnie jest wciąż żywy w obecnym czasie. W wychowaniu odgrywa on istotną rolę.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#AnnaSobecka">I tak: Obecnie panujący luz jest efektem deprecjacji wartości, głównie promowanej przez media, i dzięki niemu mamy oderwanie miłości od seksualności, seksualności od prokreacji, prokreacji od małżeństwa, małżeństwa od wierności, wierności od wartości, wartości od wolności, a wolności od odpowiedzialności. Następuje w rezultacie społeczne odwrażliwienie. Nasze dzieci spędzają dużo czasu, oglądając telewizję, i z niej uczą się o życiu więcej, niż od swoich nauczycieli czy też rodziców. Bezprzykładne bombardowanie psychiki, zwłaszcza dziecka, bodźcami przemocy i agresji pozostawia ślad pod postacią podatności i uległości wobec kierowanych do niego sugestii, które doprowadzają do rozchwiania osobowości. Dzieci i młodzież są bardziej wrażliwe na działanie teletoksyny. Jest to oczywiste, ponieważ nie mają one wyrobionych mechanizmów odpornościowych z racji braku doświadczeń życiowych. Dlatego od mediów, które niewątpliwie mają ogromny wpływ na wychowanie naszych dzieci i naszej młodzieży i odpowiadają również za ich zachowania, oczekujemy programów, które są źródłem wiedzy, rozwoju intelektualnego i estetycznego, które inspirują do własnej twórczości, uszlachetniają międzyludzkie obyczaje. Oczekujemy podjęcia z najwyższą pieczołowitością działań ze strony wszystkich instytucji i służb, które pomogą w odbudowaniu autorytetów i promowaniu wartości, oczekujemy również przedstawiania w mediach wzorców do naśladowania.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#AnnaSobecka">Trzeba nam programów wzmacniających rodzinę i jej funkcję wychowawczą i opiekuńczą. Na to liczymy, by rodzina, wspomagana przez szkołę, mogła wychowywać nasze dzieci i młodzież do miłości, prawdy, dobra i odpowiedzialności. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła...</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Marek Surmacz: Jedno słowo w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#BronisławKomorowski">Nie, pan nie musi występować w trybie sprostowania, tylko może pan wystąpić jako przedstawiciel rządu.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę, pan minister Surmacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekSurmacz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł Sobecka była uprzejma wspomnieć o oficjalnych policyjnych danych statystycznych, powołując się na informacje Komendy Głównej Policji, wskazując, że 30% przestępstw w ogólnej liczbie przestępstw stwierdzonych popełniają nieletni. Chciałbym tu sprostować, że wskaźnik ten wynosi 6,2%. Wygląda to w ten sposób: za 9 miesięcy tego roku ogólnie stwierdzona liczba przestępstw to 940 232, w tym przestępstw popełnionych przez nieletnich - 58 460. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Ja to wzięłam z mediów, z wypowiedzi policjanta.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Mariana Daszyka, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarianDaszyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam nadzieję, że ostatnie dramaty w polskich szkołach ostatecznie skompromitowały fałszywą ideologię proponowaną polskiej młodzieży i lansowaną przez różne tzw. autorytety; ideologię pod hasłem: róbta, co chceta, lansowaną również w telewizji publicznej, w środkach masowego przekazu. Pod tym hasłem na początku lat 90. przekonywano młodzież do używania miękkich narkotyków i informowano o braku zagrożeń przy ich używaniu dla zdrowia młodych ludzi. Także pod tym hasłem promowano pornografię i brak jej szkodliwego oddziaływania na młodzież. Jako normalne przedstawiano uprawianie seksu wśród młodzieży i stosowanie środków antykoncepcyjnych, a ośmieszano wręcz czystość przedmałżeńską. Atakowano rodzinę i władzę rodzicielską nad dziećmi; jako przykład można podać sprawę marszałka Sejmu pana Kerna. Podkopywano autorytet nauczyciela. Proponowano i wprowadzano wręcz skandaliczne programy nauczania. Wprowadzono złą i szkodliwą reformę szkolnictwa, która wymusza likwidację małych szkół, a tworzy tzw. molochy itd. Dzisiaj polska szkoła nie wygląda aż tak źle, jak się ją przedstawia, moim zdaniem dlatego że żył w tym czasie i to szkodliwe oddziaływanie neutralizował chociażby Jan Paweł II, czy też np. byli gorliwi i oddani młodzieży wychowawcy i katecheci prowadzący naukę religii w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarianDaszyk">Polska szkoła potrzebuje naprawy. Moim zdaniem należy zacząć od naprawy programu. Szkoła polska powinna ukazywać polskiej młodzieży prawdziwe autorytety, m.in. takie jak Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz, ale też Roman Dmowski, którego dzisiaj próbuje się przedstawić jako antysemitę. Trzeba skończyć z lansowaniem takich bohaterów jak Harry Potter i jemu podobni.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#MarianDaszyk">Takich działań trzeba podjąć wiele. Dla mnie jednym z najważniejszych jest promowanie sportu wśród młodzieży, bo każdy młody człowiek powinien uprawiać sport. Może to robić szkoła, dużo lepiej niż obecnie, ale też powinny to robić media. Kiedyś robił to wspaniale, moim zdaniem, śp. Tomasz Hopfer w programie „Biegaj razem z nami”. Trzeba dużo takich programów. Muszą się znaleźć środki finansowe dla klubów sportowych - np. w wioskach - szkolących młodzież i dzieci, czy na świetlice wiejskie. Bo co ta młodzież ma robić np. po południu, po szkole? Potrzebne są środki finansowe na zatrudnienie instruktorów w tych klubach czy opiekunów tych świetlic. Kiedyś takie świetlice na wioskach funkcjonowały, dzisiaj ich nie ma. Dlaczego? - pytam się.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#MarianDaszyk">To są działania, które może zainicjować i wesprzeć rząd. Dlatego zwracam się do pana ministra i bardzo proszę o podjęcie takich działań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, w tej chwili przystępujemy do rundy pytań.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#BronisławKomorowski">Informuję państwa, że zgłosiło się 46 osób do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#BronisławKomorowski">Jeżeli ktoś z państwa jeszcze chciałby się zapisać, to proszę bardzo, bo za moment zamknę listę.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#BronisławKomorowski">Proponuję półtorej minuty na zadanie pytania i bardzo proszę o utrzymanie dyscypliny, jeśli chodzi o nieprzekraczanie czasu. Będę przerywał, bardzo przepraszam, bo jesteśmy mocno spóźnieni.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#BronisławKomorowski">Nie ma więcej chętnych.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#BronisławKomorowski">Zamykam listę, 46 osób zapisanych.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#BronisławKomorowski">Proszę jako pierwszą panią poseł Karolinę Gajewską z PiS-u.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KarolinaGajewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zjawisko przemocy w naszym kraju rozpowszechnia się z dnia na dzień coraz bardziej. Telewizja i prasa codziennie informują nas o czynach przestępczych, często dokonywanych przez nieletnich. Duży wpływ na rozwój dzieci ma także brutalizacja telewizji. Mają one pośredni kontakt z przemocą, obserwując ją w nadawanych serialach lub programach telewizyjnych. Nawet bajki przeznaczone dla najmłodszych widzów bywają pełne brutalności, nienawiści i zła. Uczą dzieci, jak ma wyglądać życie, w którym główną zasadą jest prawo silniejszego. Konsekwencje tego obserwujemy także w szkołach, gdzie zdarza się, że część młodszych uczniów źle traktowana jest przez swoich starszych kolegów. Bicie, poniżanie, okradanie to zjawiska, które w dzisiejszej szkole nie są sporadyczne.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#KarolinaGajewska">Chciałabym dlatego też zapytać, w jaki sposób rząd zamierza walczyć z tym zjawiskiem szerzącym się coraz bardziej wśród dzieci i młodzieży. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę o zadanie następnego pytania panią poseł Ewę Wolak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#EwaWolak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Fala przemocy w środowisku szkolnym jest zjawiskiem niezmiernie niepokojącym, którego nie wolno bagatelizować. Panie ministrze, czy nie sądzi pan, że w celu skutecznego rozwiązania tego problemu najważniejsze jest dotarcie do jego źródeł, głęboka analiza przyczyn zachowań agresywnych wśród młodzieży, co pozwoli na podjęcie właściwych środków zaradczych w myśl zasady: szukajmy przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#EwaWolak">W obliczu koncepcji zmian pana ministra mających na celu zlikwidowanie problemu przemocy w polskich szkołach, propagowanej pod hasłem „zero tolerancji”, pragnę zapytać pana ministra, czy nie uważa pan, że stosowane wobec uczniów restrykcje winny być dokładnie przemyślane. Podstawowym celem opracowanego systemu kar i nagród powinno być wyrabianie pozytywnych nawyków, a kara jako środek wychowawczy musi być stosowana niezwykle umiejętnie. Każda kara powinna być głęboko przemyślana i uzasadniona. Powinna w szczególności być wymierzana przez osobę, z którą karany się identyfikuje i nie przejawia wobec niej wrogości. Karany musi zdawać sobie sprawę, za co została wymierzona kara, rozumieć ją i akceptować jako sprawiedliwą.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#EwaWolak">Pan minister edukacji zamierza tworzyć ośrodki wsparcia wychowawczego, na których utrzymanie Skarb Państwa ma przeznaczyć prawie 113 mln zł. Może należy, panie ministrze, wspierać już zaistniałe działania...</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#EwaWolak">.‍.. w celu poprawy sytuacji edukacji szkolnej. I tak chciałabym podać przykład: we Wrocławiu istnieje szkoła, gimnazjum nr 8...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#BronisławKomorowski">Pani poseł, bardzo przepraszam, ale przekroczyła pani czas, więc proponowałbym już nie podawać przykładu, tylko spuentować wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Proszę nie przerywać koleżance.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#EwaWolak">Tylko dokończę zdanie.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#EwaWolak">...w której uczą się uczniowie, którzy nie znaleźli wcześniej dla siebie miejsca, były z nimi dość duże problemy. Szkoła ta, dzięki wsparciu samorządu, dużemu wsparciu nauczycieli i dyrektora szkoły, młodzież tę objęła szczególną opieką i należy z tej szkoły brać przykład.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#EwaWolak">Chodzi tylko o to, aby przeznaczyć większe siły i środki finansowe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#BronisławKomorowski">Pani poseł Jadwiga Zakrzewska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JadwigaZakrzewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! W 2001 r. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w zakresie zapobiegania w szkołach i placówkach opiekuńczo-wychowawczych zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży. Wtedy to NIK wskazywała na to, że Ministerstwo Edukacji Narodowej nie utworzyło krajowego banku danych o programach profilaktycznych, ośrodkach szkolących oraz o rozmiarach zagrożeń, nie opracowało standardów programów profilaktycznych i nie dokonało oceny jakości programów profilaktyczno-wychowawczych sfinansowanych ze środków budżetowych. Od tego czasu minęło 5 lat. Problem niestety wciąż narasta.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JadwigaZakrzewska">Panie Ministrze! Panie Premierze! Czy, obejmując resort, dokonał pan głębokiej analizy realizacji zaleceń pokontrolnych sformułowanych przez NIK? W grudniu ub. r. złożyłam interpelację w sprawie bullyingu. Dobrze wiem, że pomimo zapewnień urzędników z MEN tych zaleceń nie wykonano w ogromnej mierze. Poza tym zauważa się obecnie brak wystarczającej współpracy pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej a samorządem lokalnym. Jak wygląda strategia Ministerstwa Edukacji Narodowej dotycząca współpracy generalnie z samorządem terytorialnym, powiatowym, wojewódzkim, gminnym w celu rozwiązywania tych problemów społecznych w zakresie przeciwdziałania patologii? Bo to, o czym pan premier dzisiaj mówił, proszę państwa, to nie jest żadna strategia tylko w moim przekonaniu marna taktyka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#BronisławKomorowski">Bardzo dziękuję, pani poseł - również za zmieszczenie się w półtorej minuty.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę pana posła Marka Polaka z PiS-u.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarekPolak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że istotny wpływ na kształtowanie postaw dzieci i młodzieży ma brak ograniczeń prawnych i powszechny dostęp do gier komputerowych, filmów i audycji telewizyjnych o treści mającej szkodliwy wpływ na psychofizyczny i moralny rozwój małoletnich. Dzieci są całkowicie bezbronne i nie potrafią okazać sprzeciwu, a ten materiał przyciąga ich uwagę jak każda nowość, pustosząc ich psychikę i ograniczając kreatywność twórczego myślenia. Dla młodego odbiorcy przemoc i pornografia stanowi czytelny przekaz, że świat jest pełen agresji, a ludzie są po to, aby ich używać. Myślę, że w procesie dostosowania społecznego i przeciwdziałania postawie negatywnych zachowań wśród nieletnich kluczową rolę mogą odegrać media, prowadząc akcję informacyjno-edukacyjną. Dlatego chciałbym zapytać pana ministra: czy rząd widzi potrzebę i możliwość zaangażowania środowisk opiniotwórczych i dziennikarskich w celu promowania pozytywnych postaw nie tylko wśród małoletnich, ale i rodziców, podnosząc tym samym społeczną świadomość ich odpowiedzialności za postępowanie i wychowanie swoich pociech? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Jana Łącznego z Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JanŁączny">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Omawiane dzisiaj zagadnienie jest bardzo ważne. Przykładem tego mogą być te wszystkie wydarzenia nie tylko z ostatnich dni, ale i wcześniejsze. Chciałbym się odnieść do zagadnienia, które jest jedną z przyczyn tego stanu rzeczy, a mianowicie zachowania się rodziców w stosunku do kadry nauczycielskiej, począwszy już od przedszkola, panie ministrze. Mówię o tym dlatego, ponieważ zdarzyło się - córka akurat pracuje w przedszkolu - że 4-letni dzieciak klockiem walił swojego kolegę po głowie. Córka zwraca uwagę raz, drugi, trzeci. Nie skutkuje, to sadza chłopczyka z boku i mówi: 5 minut będziesz siedział sam. Z tego powodu rodzice robią niesamowity hałas, zamiast porozmawiać na temat wychowania swojego dziecka. Teraz dochodzi do takich sytuacji, że uczeń ma dużo większe prawa niż nauczyciel. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JanŁączny">Ale powracam do rodziców. W wywiadówkach biorą udział rodzice tych dzieci, do których nauczyciele nie mają zastrzeżeń, a nie tych, które sprawiają kłopoty. Panie ministrze, czy pan przygotowuje jakieś rozwiązania, które doprowadziłyby - nie waham się tego powiedzieć - do resocjalizacji rodziców, którzy mają zły wpływ na wychowanie swoich dzieci? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#BronisławKomorowski">Panie pośle, wkrótce wszyscy będą się resocjalizowali w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę, pani poseł Krystyna Łybacka, SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#KrystynaŁybacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie ministrze, czy pan wie, że nie ma pojęcia: lista lektur? W polskim systemie edukacyjnym są podstawy programowe i są standardy wymagań egzaminacyjnych. Lektury dobiera nauczyciel. To jest kompetencja nauczyciela, albowiem w istocie wierzymy zarówno w jego wiedzę, fachowość, jak i w jego autorytet.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#KrystynaŁybacka">I teraz powracam do dzisiejszej debaty. Panie ministrze, przemoc wśród dzieci i młodzieży to nie jest polska specjalność. To jest zjawisko występujące w Europie i w świecie. A przyczyną tego zjawiska jest pewien szczególny charakter kultury, cywilizacji informacyjnej - kultury, w której przede wszystkim człowiek jest samotny, również samotne jest dziecko, które obcuje znacznie częściej z ekranem niż z drugim człowiekiem. I dlatego najważniejsze jest to, aby jak największy kontakt z dziećmi mieli nauczyciele - zajęcia pozalekcyjne, mała liczebność oddziałów w klasach, pedagog, psycholog, a dopiero potem cała reszta.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#KrystynaŁybacka">I na koniec, panie ministrze, proszę zapytać pana premiera, czy zdecydował już, którą z lektur usunęłam: „Krzyżaków”, „Potop” czy „Quo vadis”, bo co tydzień podaje inną. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę... Przepraszam, zmiana.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#BronisławKomorowski">Pani poseł Danuta Hojarska, Samoobrona. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#DanutaHojarska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#DanutaHojarska">Panie Marszałku! Może by nie było tego pytania, gdyby nie wydarzenie z ostatniego tygodnia. U nas w Gdańsku była tragedia. Mam pytanie właśnie z tym związane do pana ministra edukacji. Otóż moja córka chodzi do II klasy technikum. Włącza telewizor we wtorek wieczorem, jest program pana Majewskiego show, gdzie suchej nitki na mnie się nie zostawia. Dziecko idzie do szkoły, 600 dzieci śmieje się z niej. Dziecko wraca do domu i mówi, że nie chce iść następnego dnia do szkoły. Ma myśli samobójcze. Co ja mam zrobić? Co zrobi ministerstwo w tej sprawie? Czy taki chory redaktor ma prawo pokazywać to w telewizji? Dziecko ma 17 lat, boi się chodzić do szkoły, boi się ośmieszenia. Czy ministerstwo mi w tej sprawie pomoże? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Piotra Gadzinowskiego z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać kilka pytań panu premierowi Giertychowi, ministrowi edukacji, ale sądząc po tym zachowaniu, jakie zaprezentował, uważam, że nie byłby w stanie odpowiedzieć na moje pytania. Rozumiem frustracje lidera partii, która przegrała w wyborach samorządowych, ale czy ta frustracja musi przeradzać się w taką falę agresji, jaką zaprezentował niedawno tu pan premier minister edukacji Giertych? Taką falę nienawiści wobec koleżanek z ław sejmowych? Czy to jest przykład dla młodzieży? Mówi się tutaj dużo, że media pokazują przemoc, pornografię, a pan premier minister edukacji dał wyjątkowy pokaz agresji i nienawiści, wręcz pornografii politycznej. Czy to ma być przykład dla młodzieży? Czy tak należy z młodzieżą rozmawiać? Chciałbym zapytać pana premiera ministra edukacji, czy swój program konsultował, czy rozmawiał z samorządami szkolnymi, z uczniami? Oni najlepiej wiedzą o przemocy, o patologiach w szkole. Ale nie, to jest wszystko na zasadzie ustalania z góry, na zasadzie takiego drylu wojskowego i zamiany szkół w domy poprawcze. Chciałbym zapytać: panie premierze, jak długo będzie pan dawał taki przykład agresji, nienawiści i pornografii politycznej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę panią poseł Jadwigę Wiśniewską z PiS-u.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JadwigaWiśniewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Co drugi gimnazjalista i trzech na czterech uczniów podstawówek doświadczyło agresji kolegów. Są to badania Instytutu Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego. Prawie 65% gimnazjalistów i 79% licealistów upija się raz w miesiącu, a 20% 13-latków wie dokładnie, gdzie kupić marihuanę lub haszysz. To są dzieci w wieku szkolnym.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#JadwigaWiśniewska">A co się dzieje w polskiej szkole? Powszechna w polskiej szkole, panie ministrze, jest biurokracja. Papier goni papier. Nauczyciel jest skoncentrowany na awansie zawodowym, gromadzi papiery. Ja mam takie doświadczenia. Byłam ekspertem w komisjach do spraw awansu zawodowego nauczycieli. Opracowanie dokumentacji, jaką nauczyciel składa komisji, zajmuje ogromną ilość czasu. W pogoni za jakością nauczania, bo o tym mówiono na wszystkich kursach, jakość, szkoła to firma, tak, ma pan rację, tak mnie również uczono w toku różnych form doskonalenia i dokształcania, że szkoła to firma, a rodzic to klient i klient ma być zadowolony, wychowanie gdzieś zgubiliśmy po drodze. Chcę pana ministra zapytać: kiedy wreszcie znikną z polskich szkół papiery gromadzone w nadmiernej ilości, kiedy nauczyciel będzie mógł skoncentrować się na uczniu?</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#JadwigaWiśniewska">I ostatnie pytanie, bardzo proszę. Czy programowi, który pan minister ogłasza, będzie towarzyszyć monitoring, ewaluacja i ogromna sprawozdawczość? Bo jeżeli tak, to dramat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę panią poseł Beatę Sawicką z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#BeataDorotaSawicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żałuję, że nie ma pana premiera, bo moje pytanie jest bezpośrednio do niego skierowane. Otóż panie ministrze, zanim pan powoła do życia kolejne getta dla dzieci i młodzieży, najczęściej też skopanych przez życie, chcę zapytać pana: kiedy pojawi się pan na przykład w ośrodkach szkolenia i wychowania OHP lub ośrodkach szkolno-wychowawczych? Dokona pan obserwacji, zbierze informacje o tym, jak tam wygląda proces wychowawczy i resocjalizacyjny. W ilu placówkach resocjalizacyjnych być może pan już był i jakie wnioski pan sprecyzował po tych wizytach? Sądzę, że gdyby pan tam bywał, miałby pan zupełnie inne zdanie i tak ochoczo o swoim pomyśle nie mówiłby pan całej Polsce, a szczególnie pedagogom - pedagogom, którzy są profesjonalistami w odróżnieniu od pana, nie uprawiają amatorszczyzny.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#BeataDorotaSawicka">Chciałbym jeszcze skorzystać z tego, że jest pan minister Surmacz na sali. Panie ministrze, jest jeszcze jedna patologia, o której się niewiele mówi, sprawa jest ukrywana, a sądzę, że jest pan zainteresowany tym, żeby wiele rzeczy poprawić również w ministerstwie. Też staram się tutaj korzystać z tego, że razem pracujemy w komisji MSWiA. Otóż problem prostytuowania się młodzieży na pograniczu - granica polsko-niemiecka - myślę, występuje na całej długości tej granicy. Niestety tak się dzieje, że coraz częściej młodzież właśnie mieszkająca w okolicach granicy korzysta z tego procederu, uprawia ten proceder. Z moich informacji, jako posła z tej ziemi przygranicznej, wynika, że jest to proces pogłębiający się. Proszę tutaj o pomoc i proszę o współpracę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#BronisławKomorowski">Pan poseł Grzegorz Janik, PiS.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#BronisławKomorowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#BronisławKomorowski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#BronisławKomorowski">W takim razie proszę, pan poseł Alojzy Lysko, PiS.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#BronisławKomorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#AlojzyLysko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na przykład w konstytucji w art. 72 widnieje zapis: „Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka” - chodzi o ochronę przed przemocą, okrucieństwem itd. Podobnych przykładów aktów prawnych mówiących o ochronie dzieci i młodzieży mógłbym przytoczyć więcej. Ta ochrona jest jednak jednostronna. Znawcy definiują przemoc jako zachowania, których celem jest wyrządzenie fizycznej, psychicznej lub moralnej krzywdy osobom lub zwierzętom.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#AlojzyLysko">Pragnę zwrócić uwagę, że krzywdę potrafi także wyrządzić dziecko. Takich krzywd dzieci wyrządzają dziś coraz więcej. Nie brakuje nawet zbrodni. Dobrnęliśmy do miejsca, gdzie obowiązek ochrony ze strony państwa, szkoły, mediów, rodziny wobec dzieci powinien być niezwłocznie zrównoważony odpowiedzialnymi obowiązkami dzieci. Trzeba pilnie stworzyć ustawowy katalog środków wychowawczych wobec dzieci odmawiających podporządkowania się przyjętym normom, dostosowany oczywiście do wieku, a więc: do 7 lat, 7–12, 12–16, 16–18 itd. Wszak młode pokolenie to młode gałązki, które trzeba od wczesnego wieku przyginać. Za to wszyscy jesteśmy odpowiedzialni.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#AlojzyLysko">Panie ministrze, czy takie podejście do bolesnego problemu przemocy wśród dzieci i młodzieży jest przedmiotem refleksji pana urzędu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#BronisławKomorowski">I proszę panią poseł Joannę Senyszyn, SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dlaczego w sposób nieprzyzwoity została upolityczniona tragedia 14-letniej Ani z gimnazjum nr 2 w Gdańsku? Sąd bada okoliczności jej samobójstwa. Dlaczego minister wydał wyrok, nie czekając na wyjaśnienie sprawy przez sąd? Dlaczego stosuje się odpowiedzialność zbiorową? Konferencja „Zero tolerancji” była w gimnazjum Ani, a nie w kościele Matki Bożej Królowej Polski w Elblągu, gdzie popełniła samobójstwo 16-letnia Monika. Czy dlatego, że śmierć Moniki była politycznie niepoprawna, czy nie dlatego, że przemoc w szkole obciąża katechetów, na których wydajemy z budżetu setki milionów złotych rocznie, oczywiście kosztem wynagrodzeń nauczycieli? Po co religia w szkole, skoro nie uczy chrześcijańskiej miłości bliźniego i nie zmniejsza przemocy? Może, skoro szwankuje wychowanie, trzeba zwiększyć liczbę godzin wychowawczych i zatrudnić psychologów zamiast tworzyć dla trudnej młodzieży getta i ośrodki odosobnienia, w których ulegnie dalszej demoralizacji?</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#JoannaSenyszyn">Czy minister naprawdę niczego nie rozumie? Dlaczego, zamiast merytorycznej dyskusji, w sposób niegodny i oszczerczy atakuje moje klubowe koleżanki? Czyżby z braku merytorycznych argumentów? Proponuję pochylić się nad myślą Karla Krausa: „Co strawią nauczyciele, to zjedzą uczniowie”. Przy panu się nie najedzą. Ale może warto choć trochę samemu się douczyć i przetrawić dostępną wiedzę, bo na naprawę szkód wyrządzonych ministrowi Giertychowi przez wszechpolskie wychowanie niestety już za późno. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Stanisława Piętę, PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#StanisławPięta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Diagnoza przedstawiona przez pana premiera Giertycha jest zasadna. Liberalne, lewicowe idee lansowane m.in. przez postkomunistyczny Związek Nauczycielstwa Polskiego leżą u podstaw wielu problemów dzisiejszej polskiej szkoły. Idee te godzą w rodzinę, godzą w autorytet nauczyciela, osłabiają wychowawczą funkcję szkoły. Ja mam konkretne pytanie. Mianowicie młodzież do ukończenia 18 roku życia objęta jest obowiązkiem szkolnym. To właśnie obowiązek szkolny jest formalną przeszkodą uniemożliwiającą natychmiastowe usuwanie ze szkół młodocianych bandytów. W związku z tym mam pytanie: Czy pan premier, czy ministerstwo przewiduje obniżenie wieku obowiązku szkolnego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę panią poseł Krystynę Szumilas, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Niestety nie ma pana ministra Giertycha. Chciałabym zapytać o taką oto rzecz. Jeżeli mówimy o zapobieganiu przemocy, to musimy jakby rozróżniać dwa etapy tego zapobiegania. To znaczy, pierwszy etap to rzeczywiste zapobieganie, czyli niejako wchodzenie zanim jeszcze nawet pomyślimy o tym, że może wystąpić przemoc. I, mając na uwadze zapowiedzi, już dzisiaj, ministra edukacji, pana premiera Giertycha, że myśli już o pewnych elementach zapobiegania, chcę zapytać, kiedy otrzymamy plan zapobiegania przemocy w szkole, ale oparty na pozytywnych działaniach w stosunku do dzieci. I druga część, etap zapobiegania przemocy to wkraczanie w sytuacjach, kiedy ta przemoc już zaistniała, kiedy nastąpiło przestępstwo i kiedy powinna być reakcja bardzo szybka, a kara nieuchronna. Jaki ma plan pan premier Giertych, aby właśnie w momencie, kiedy młodociany człowiek popełni przestępstwo, kara była natychmiastowa? Dzisiaj 1300 uczniów ma wyroki sądowe i skierowania do ośrodków wychowawczych. W jakim czasie pan minister Giertych doprowadzi do tego, żeby ci uczniowie rzeczywiście tę karę odbyli? Jeżeli panu premierowi udałoby się to zrobić bardzo szybko, to nauczyciele byliby naprawdę wdzięczni i byłby to konkretny przykład rozwiązywania problemu przemocy w szkole. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#BronisławKomorowski">I proszę panią poseł Teresę Piotrowską z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#TeresaPiotrowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Przemoc w rodzinie, w szkole to zjawisko, które wyrządza niesamowite spustoszenia w naturalnych relacjach, które winny opierać się na miłości i poszanowaniu godności każdego człowieka, również tego bezbronnego, małego, który nie potrafi się bronić i jego bezpieczeństwo zależy tylko od jego rodziców i opiekunów. Narastająca agresja w szkole to fakt, taką diagnozę mamy, i nie powinniśmy dzisiaj się zastanawiać, czy ona jest lewicowa, prawicowa, czy jakakolwiek inna. Wiemy, że ona jest, i powinniśmy znaleźć receptę, co z tym zrobić, żeby nie narastała.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#TeresaPiotrowska">Od lat mówi się o konieczności zagospodarowania czasu wolnego młodzieży, zwłaszcza przez sport. A jaka jest rzeczywistość, panie ministrze? Samorządowa szkoła z trudem może przeznaczyć niewielkie pieniądze na zajęcia pozalekcyjne. Dlaczego? Ano dlatego, że dopłaca do oświaty, gdyż w wielu, zwłaszcza dużych, gminach subwencja jest niewystarczająca. Na przykład w Bydgoszczy jest to 86 mln zł rocznie dopłacanych do oświaty, do zadań państwa. Dlatego chciałabym zapytać, co zamierza pan w tym względzie zrobić. Czy zamierza pan dołożyć starań i wysiłku, aby gminy mogły przeznaczać jak największe pieniądze na zagospodarowanie czasu wolnego młodzieży, na sport, na to, żeby te złe emocje mogli uczniowie wyładowywać właśnie tam, w salach gimnastycznych, w salach sportowych, na boiskach? I jeśli na to nie znajdziemy pieniędzy, to wszelkie recepty, wszelka gadanina na temat tego, jak jest źle z polską młodzieżą, nic nie dadzą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę panią poseł Joannę Skrzydlewską, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nasza Asia?)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#BronisławKomorowski">Panie pośle, bardzo proszę o umiar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JoannaSkrzydlewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Koledzy i Koleżanki! Po wysłuchaniu wypowiedzi pana premiera - który niestety w tej chwili nie jest obecny - na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży i wdrożenia programu „Zero tolerancji” pragnę zapytać: Gdzie mogę się, panie ministrze, zapoznać z tym programem? Jak wygląda harmonogram wprowadzania zmian, o których pan premier mówił? Jak na razie ten program raczej jest dla mnie programem stricte medialnym, a chyba nie o to nam wszystkim chodzi. Proszę nam wskazać, jakie będą źródła finansowania tego programu. Daję także pod rozwagę, czy nie warto byłoby nazwać tego programu programem „Zero obojętności”, a nie „Zero tolerancji”, ponieważ chyba wszyscy powinniśmy być tolerancyjni wobec siebie.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#JoannaSkrzydlewska">I druga kwestia. Pan premier Giertych powiedział, że zakres, który tutaj dzisiaj omawiamy, nie powinien wzbudzać sporu politycznego. Bardzo się cieszę z tego powodu. Dlatego chciałabym zapytać, kiedy w końcu pan minister powoła w Łodzi kuratora oświaty, który przecież też będzie ten program wdrażał w życie. A jak wiemy, pani Beata Florek wygrała dwukrotnie konkurs na kuratora oświaty, a także nie została radną, więc chyba już nic nie stoi na przeszkodzie, aby dostała w końcu nominację. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Henryka Smolarza z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#HenrykSmolarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W dzisiejszej dyskusji, bardzo ważnej dyskusji, posłowie, ministrowie wskazywali różne źródła negatywnych zjawisk, przemocy, patologii, które występują w szkole, różne proponowano rozwiązania. Chciałbym zapytać pana ministra, który mówił o edukacji jako największej szansie dla polskiej młodzieży, dla polskich dzieci, co ma na potwierdzenie tych słów, skoro odchodzi się od programu objęcia obowiązkiem nauki dzieci pięcioletnich. Przecież jest gotowy, przygotowany program. Moje województwo miało szczęście znaleźć się w gronie tych województw, które miały być objęte tym programem, miały wyjść naprzeciw temu, aby zająć się wychowaniem, opieką nad dziećmi. W miejscu, jakim jest szkoła, nauczyciele, dobrzy nauczyciele z pewnością pomogliby wychwycić i rozwiązać wiele problemów wychowawczych i edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#HenrykSmolarz">Czy dokument pod nazwą „Solidarne państwo”, dokument programowy, jest już nieaktualny? Czy te założenia zupełnie zatraciły swój sens? W jaki sposób będzie rozwiązany problem finansowy szkół małych, wiejskich szkół, które borykają się z poważnymi problemami? Czy tylko medialnymi przelotami śmigłowcem w miejsce doraźnych negatywnych zdarzeń? Czy będzie rozwiązanie systemowe, czy będzie wsparcie, czy będzie zwiększenie subwencji, aby organy założycielskie i dyrekcje szkół mogły swobodnie decydować o tym, w jaki sposób zapewnią bezpieczeństwo w szkołach, w jaki sposób zapewnią czas dla dzieci na zajęcia pozalekcyjne, w jaki sposób zapewnią środki, aby zapobiegać wszystkim negatywnym zjawiskom, patologiom, jakie występują w polskiej szkole?</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Franciszka Stefaniuka z PSL.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#BronisławKomorowski">Nie ma pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Tadeusza Witę z PiS.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#BronisławKomorowski">Też nie ma, tak?</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#BronisławKomorowski">W takim razie proszę panią poseł Danutę Pietraszewską z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#DanutaPietraszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Poziom przemocy w szkole niewątpliwie obliguje do podejmowania skutecznych przeciwdziałań. Jednym z nich ma być monitoring placówek. W związku z tym moje pytanie: Kto pokryje koszty monitoringu w szkołach? Czy będą to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego, który musiałby chyba się rozmnożyć, ponieważ musi sprostać wielu zadaniom - tanie podręczniki, zajęcia pozalekcyjne, podobno i część podwyżek? Jakimi narzędziami będzie dysponował dyrektor i nauczyciele w celu skutecznego zapobiegania przejawom agresji? I jeszcze pytanie z nieco innego obszaru: Kiedy rozpocznie się program pozytywnego kreowania wizerunku szkoły?</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#DanutaPietraszewska">Przemoc wśród dzieci i młodzieży jest często pochodną przemocy w rodzinie. Stąd moje pytania dotyczące ewentualnych zmian legislacyjnych: Kiedy przepis o usunięciu sprawcy przemocy ze wspólnego miejsca zamieszkania przestanie być przepisem martwym? Dlaczego sąd dopiero po drugiej rozprawie i udowodnieniu sprawcy aktu przemocy może nakazać eksmisję sprawcy z mieszkania i zapewnić ofiarom przemocy ochronę i bezpieczeństwo? Dlaczego w przypadku przemocy to najczęściej kobieta z kilkorgiem dzieci musi szukać schronienia w ośrodkach interwencji kryzysowej, a sprawca panoszy się w mieszkaniu, często je dewastując? Dlaczego policja nie ma prawa natychmiastowego usunięcia sprawcy przemocy, choćby do noclegowni, która w tym przypadku powinna mieć status lokalu zastępczego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#DanutaPietraszewska">Dlaczego policja nie może natychmiastowo wnioskować o izolację i zapewnienie ochrony ofiarom przemocy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Sylwestra Pawłowskiego, SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#SylwesterPawłowski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panowie Ministrowie! Z ust kilku przedstawicieli różnych resortów usłyszeliśmy dzisiaj, jakie działania będą podejmowane, by ograniczyć lub wyeliminować przemoc wśród młodzieży. Niestety nawet pan wicepremier Giertych nie jest spoiwem łączącym przedłożone propozycje. Albowiem w przedłożonych rozwiązaniach zabrakło jasno sprecyzowanego celu, który byłby wspólny dla wszystkich działań. Zabrakło kompleksowego i interdyscyplinarnego ujęcia problemu przemocy. Zabrakło zwartego, spójnego, systemowego oddziaływania instytucji państwowych na proces wychowania dzieci i młodzieży. I wreszcie, co najważniejsze, zabrakło niezbędnych informacji dotyczących nakładów budżetowych na realizację tychże zadań.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#SylwesterPawłowski">W związku z tym kilka pytań pod adresem rządu: W jaki sposób odbywały się konsultacje z szeroko rozumianym środowiskiem oświatowym na temat przedstawianych dzisiaj propozycji działań, które mają na celu ograniczenie przemocy wśród młodzieży? Jakie środki na realizację tych przedsięwzięć, zgłoszonych dziś w Sejmie, przewiduje rząd w budżecie na rok 2007? I wreszcie pytanie, wydaje się, zasadnicze: Czy rząd Rzeczypospolitej Polskiej zamierza wypracować spójny program, który uwzględniałby analizę i propozycje przedstawiane dzisiaj przez poszczególnych przedstawicieli różnych resortów? Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę panią poseł Izabelę Jarugę-Nowacką, SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym zadać trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pierwsze pytanie. Panie ministrze, wiemy, że aby wychowywać, potrzebny jest autorytet nauczyciela, zgadzamy się wszyscy. Jak pan zamierza odbudowywać ten autorytet? Co zrobić, żeby wychowawcy i nauczyciele tym autorytetem się cieszyli? Bo recepta, żeby wyposażyć nauczyciela w środki represji, może najwyżej wywołać strach uczniów. Autorytetu pięścią się przecież nie zbuduje.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#IzabelaJarugaNowacka">Drugie pytanie. Panie ministrze, czy naprawdę, tak jak pan mówił, szkoła ma być bezpieczna, szkoła nie ma żadnych szyldów? Czy pan jest zainteresowany tym, żeby skorzystać, bez względu na poglądy, lewicowe, prawicowe, centrowe, uczniów, nauczycieli, wychowawców, z ich wiedzy i doświadczenia, nawet wtedy kiedy, mówię, oni są skupieni w związku zawodowym nauczycielstwa polskiego? Czy pan taką debatę podejmie, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">I wreszcie trzecie pytanie. Panie ministrze, w „Kontrrewolucji młodych” napisał pan, że wychowanie to system kar i nakazów, które najlepiej ćwiczą posłuszeństwo. Jednak od tej reguły, jak pan mówi, istnieją wyjątki. Na przykład w tym samym dziele zachęcał pan swoich podopiecznych, wszechpolaków, do niesubordynacji, cytuję: Uczeń powinien mieć odwagę, by publicznie odmówić przeczytania Miłosza. Może to jest jakaś wskazówka, jak my się mamy porozumieć, może od tej pana recepty, systemu kar i nakazów, jednak są jakieś odstępstwa? Byłabym zainteresowana tym, aby je poznać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#BronisławKomorowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Janusza Wójcika z Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JanuszMarekWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niedawno w Białymstoku powstał ośrodek dla młodzieży mającej problemy z alkoholem, narkotykami i agresją. Jednak umieszczenie ucznia w ośrodku wymaga jego zgody. I tu koło się zamyka. Na terenie województwa podlaskiego znajdują się tylko dwa ośrodki szkolno-wychowawcze: dla dziewcząt i dla chłopców. Jest to oczywiście stanowczo za mało. Zdemoralizowana młodzieży miesiącami czeka na umieszczenie w takim ośrodku, dokonując nieodwracalnych negatywnych zmian w zachowaniach w swoich środowiskach.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#JanuszMarekWójcik">W związku z powyższym zwracam się do pana ministra z pytaniem: Czy istnieją realne szanse na zwiększenie liczby miejsc w ośrodkach szkolno-wychowawczych dla zdemoralizowanej młodzieży? Czy nie należy ograniczyć liczby ośrodków, w których umieszczenie młodego człowieka uzależnione jest od jego zgody? Czy rząd przewiduje wzrost środków finansowych na zatrudnienie w szkołach większej liczby pedagogów i psychologów, a także środków na zajęcia pozalekcyjne? Kiedy nauczyciel będzie mógł więcej czasu poświęcać na proces wychowawczy, a nie na gromadzenie papierów potrzebnych dla zawodowego awansu?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#JanuszMarekWójcik">Do pana ministra Sochy mam pytanie. Pan minister Socha mówił o Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, o nowych zadaniach nałożonych na samorządy. Proszę powiedzieć, w jaki sposób rząd będzie wspierał samorządy, zwłaszcza powiatowe, które są w nie dość dobrej kondycji finansowej, w działaniach na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#JanuszMarekWójcik">I drugie pytanie, ostatnie. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#JanuszMarekWójcik">Panie ministrze, zapobieganie przemocy w rodzinie to nie tylko działania na rzecz wspierania ofiary, ale również działania, które powinny zapobiegać kolejnym aktom agresji. Dlatego też pragnę zapytać pana ministra: Jak będzie realizowane to zadanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#JanuszMarekWójcik">...a więc, jak będzie wyglądała skuteczna pomoc udzielana sprawcom przemocy w ich procesie resocjalizacyjnym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Jerzego Gosiewskiego, PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#JerzyGosiewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Panowie Ministrowie! Zjawisko przemocy wśród dzieci i młodzieży jest nagminne. Zdarza się tak, że jeden młody człowiek w szkole terroryzuje wszystkich pozostałych. Najgorzej jest w klasach gimnazjalnych. Wieloletnie zaniedbania w tym zakresie wynikają głównie z propagowanego przez lata słowa „tolerancja”. Zbytnia tolerancja w szkole, w domu, wychowanie bezstresowe, przy coraz krótszym czasie poświęconym dzieciom przez rodziców i w szkole to moim zdaniem są najistotniejsze przyczyny alarmującego stanu w zakresie przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#JerzyGosiewski">W związku z tym chciałbym zapytać. Panie ministrze: Kiedy zostaną podjęte rygorystyczne działania, takie jak powołanie specjalnych, o zaostrzonych rygorach, o różnych poziomach zaostrzeń dyscypliny, szkół, które będą surowiej wychowywać źle przygotowanych do życia młodych ludzi?</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#JerzyGosiewski">I drugie: Kiedy nauczyciel, lekceważony, obrzucany wyzwiskami, będzie mógł uzyskać natychmiastową pomoc oraz wnioskować skutecznie o wykluczenie młodego człowieka najpierw z klasy, a później ze szkoły, w której reszta dzieci i młodzieży zachowuje się w miarę poprawnie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#BronisławKomorowski">I proszę pana posła Józefa Stępkowskiego, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JózefStępkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przemoc wśród dzieci i młodzieży jest teraz coraz częstszym zjawiskiem. Ostatnie wydarzenia, takie jak samobójstwo, próby gwałtu, wymuszenia i wszechobecna agresja w tej grupie wiekowej, zmuszają nasze władze do podjęcia konkretnych działań w tej kwestii. Nastolatkowie coraz częściej załatwiają swoje problemy, stosując przemocy. Media atakują nasze dzieci programami, które je demoralizują i doprowadzają do aktów wandalizmu.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JózefStępkowski">Jakie działania zostały podjęte dla ograniczenia programów telewizyjnych zawierających treści agresywne, które wywierają szkodliwy wpływ na dzieci, a są emitowane przez telewizję oraz dostępne przez Internet? Jakie kroki zostały podjęte, by zminimalizować agresywne zachowania wśród nastolatków? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Tomasza Latosa z PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#TomaszLatos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Dużo dziś mówimy o przemocy w szkole. Myślę, że należy pamiętać o jeszcze jednym elemencie przemocy, mianowicie o elemencie przemocy dotyczącym nauczycieli w szkole, bo przecież mieliśmy w poprzednich latach również tego typu przypadki, kiedy to takiej przemocy doznawali nauczyciele za sprawą ogromnej agresji uczniów. Wydaje się w związku z tym, że przygotowanie wielu nauczycieli jest niewystarczające i nie przystaje do obecnych czasów. Wydaje się, że w wielu przypadkach przygotowanie do zawodu na studiach, które jest uwzględnione w obecnym programie, jest niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#TomaszLatos">Chciałbym zatem zapytać: Jakie ewentualne działania podejmie ministerstwo w tym zakresie? Myślę o różnego rodzaju szkoleniach, edukacji nauczycieli co do tego, w jaki sposób mogliby sobie radzić z nowymi wyzwaniami występującymi w ostatnich latach, do których wielu z nich jest nieprzyzwyczajonych i z którymi spotyka się po raz pierwszy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#BronisławKomorowski">I proszę pana posła Jerzego Fedorowicza z Platformy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JerzyFeliksFedorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Miałem publiczne spotkanie z panem Giertychem, zresztą jedno z nielicznych, bo na posiedzenia komisji edukacji prawie że nie przychodzi, nie ma czasu, odpowiadam więc na jego apel, żeby nie było polityki w sprawach, które są dla nas naprawdę trudne i bolesne. Również mój syn zwrócił mi uwagę, że byłem troszeczkę za mało merytoryczny w tym polsatowskim programie. Powiedziałem tam parę słów, których teraz żałuję, i za to pana Giertycha bardzo przepraszam. To jest otwarcie na to, co pan powiedział.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#JerzyFeliksFedorowicz">A teraz ponieważ postanowiłem - i powiedziałem o tym publicznie - że będę pomagał i że będę starał się robić jak najwięcej w miarę moich możliwości, zadaję pytanie: Czy pan premier Giertych czytał artykuł w „Gazecie Wyborczej”, rozmowę z panią Ewą Ćwikłą, dyrektorką gimnazjum z Łodzi z ulicy Kaliskiej nr 40, świetną nauczycielką, która widocznie sobie potrafi radzić w trudnej sytuacji? Przy okazji są tam też zamieszczone wyniki ankiety przeprowadzonej wśród dzieci. Jeżeli nie czytał, to w takim razie wręczam go, bo może to być też powód do ciekawych rozmyślań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#BronisławKomorowski">I proszę panią poseł Domicelę Kopaczewską z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#DomicelaKopaczewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wszyscy doskonale wiemy, że szkoła ma wspierać i wspomagać rodziców w procesie wychowania. Istotne i ważne jest to, aby ten proces był jednolity, czyli aby to, co robi dom, było realizowane w szkole lub odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#DomicelaKopaczewska">Pytanie: Jakie działania zamierza podjąć ministerstwo edukacji, żeby rzeczywiście uaktywnić rodziców w tym procesie, tak by czuli się odpowiedzialni za to, co dzieje się w szkole, i za to, jak wychowują młodzież w domu?</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#DomicelaKopaczewska">Wiemy również, że wiele rodzin jest niewydolnych wychowawczo i nie ma możliwości łatwego dotarcia do nich.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#DomicelaKopaczewska">Pytanie do pana ministra: Jakie działania ministerstwo edukacji zamierza podjąć w stosunku do tych rodzin, które rzeczywiście są niewydolne wychowawczo? Jak je zamierza wspierać i jak im pomagać?</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#DomicelaKopaczewska">Pan minister w swoim wystąpieniu przedstawił pomysł związany ze szkoleniem rodziców.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#DomicelaKopaczewska">Pytanie: Czy to szkolenie ma prowadzić instytut wychowania, który państwo zamierzacie powołać? Czy to ma być szkolenie obowiązkowe dla wszystkich rodziców, czy tylko dla tych, których dzieci sprawiają trudności wychowawcze? I z jakich środków to będzie finansowane? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Witolda Bałażaka, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WitoldBałażak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panowie Ministrowie! Szanowna Pani Rzecznik Praw Dziecka! Debatujemy nad fundamentalnym, z punktu widzenia przyszłości naszej ojczyzny, tematem. Rozważamy bowiem bardzo bolesny i trudny problem przemocy wśród dzieci i młodzieży. Aby skutecznie przeciwdziałać powyższemu wyzwaniu, istnieje na wstępie konieczność postawienia diagnozy przyczyn powyższych bolesnych zjawisk wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WitoldBałażak">Moje pytanie zmierza w kierunku określenia praprzyczyn i powodów wzrostu zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży. W jakim stopniu wpływ na powyższe bolesne doświadczenia miały wzorce lansowane w mediach, odwołujące się wprost do antyspołecznej i antywychowawczej filozofii postępowania „róbta co chceta” - zwracam przy okazji uwagę na brzydką, nieodpowiednią zarówno treść, jak i formę tego hasła - oraz tzw. bezstresowe wychowanie? Czy i w jakim stopniu miały wpływ na obecny stan rzeczy w rozpatrywanej sprawie powyższe wątpliwe wzorce oraz leżąca u podstaw powyższych problemów zła, fałszywa koncepcja człowieka, według której jest on idealny i nie podlega procesowi dobrego wychowania i odpowiedniego ukształtowania w prawdzie, miłości i odpowiedzialności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Bogusława Wontora, SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#BogusławWontor">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Słyszeliśmy dzisiaj o wprowadzeniu równego ubioru dla wszystkich dzieci i młodzieży w szkołach, monitorowaniu uczniów, cenzurze Internetu, godzinie policyjnej, a dla młodzieży trudnej - o specjalnych dla niej szkołach. Ja jednak mam pytanie do ministra edukacji. Czy aby zmniejszyć zjawiska przemocy i świecić przykładem dla młodzieży, minister edukacji przestanie dzielić różne środowiska, a przede wszystkim młodzież, na lepsze i gorsze według jemu tylko znanego kryterium? Czy minister edukacji będzie merytorycznie, zgodnie z literą prawa rozpatrywać wnioski organizacji pracujących z dziećmi i młodzieżą, a nie, jak do tej pory, będzie informował, że stowarzyszenia, które mu się nie podobają, nie mają po co składać aplikacji, bo i tak środków na realizację swoich programów nie otrzymają?</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#BogusławWontor">Co rząd zamierza zrobić, aby zagospodarować młodzieży czas wolny, odciągając ją tym samym od patologii? Bo w tej kwestii, poza sugestią przekazania środków unijnych na zajęcia pozalekcyjne, nic nie usłyszeliśmy. A ja bym chciał poznać szczegóły w tym zakresie, a nie tylko slogany.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#BogusławWontor">Czy w budżecie Ministerstwa Edukacji Narodowej znajdzie się więcej środków finansowych i, co za tym idzie, zostanie przerwana tendencja zmniejszania środków na programy dla dzieci i młodzieży? Dodać mogę, że w bieżącym roku w MEN na ten cel jest 6 013 tys. zł. To chyba trochę za mało, aby myśleć o właściwym organizowaniu zajęć i wypoczynku dla dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#BogusławWontor">I na koniec, panie ministrze, kto wyprowadził wychowanie ze szkół? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Genowefa Wiśniowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę o pytanie pana posła Stanisława Papieża.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#StanisławPapież">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Dobrze się stało, że pan minister Roman Giertych dzisiaj wspomniał o cnotach, o wychowaniu człowieka do pełni osobowego wymiaru, ponieważ w wypowiedziach wielu z państwa ten problem był bagatelizowany. Jaka wizja człowieka leży u podstaw wychowania i jakiego człowieka chcemy wychować. To jest podstawowe. I dobrze się stało, że ministerstwo czujnym okiem zobaczyło, że ważne są cnoty jako virtus i jako dający siłę rodzaj ascezy, antytezy do liberalnych, fałszywych koncepcji wychowania, które - jak tu już była mowa - spaliły na panewce. Dobrze się stało, że to zostało wyartykułowane. I wyartykułowane zostało także klasyczne kształcenie człowieka. Ten cel był określony w klasycznym wymiarze bardzo wyraźnie i był, co więcej, określony cel ostateczny człowieka, bo wychowujemy nie tylko tutaj na ziemi, nie tylko wychowujemy i kształcimy do życia na ziemi, ale także do wieczności. I ta perspektywa - bo człowiek nie jest jedynie konglomeratem cząstek materii, tylko przekracza siebie i transcendentuje - ta wizja, dobrze się stało, że ona istnieje, że ona jest brana pod uwagę. Chodziłoby tylko o spójność, o to, aby wszystkie legislacyjne rozwiązania służyły tej wizji.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#StanisławPapież">I mam w związku z tym pytanie do pana ministra. Chciałbym zapytać - ponieważ główną przyczyną, wedle wszelkich rzetelnych naukowych badań, agresji młodzieży są środki przekazu poprzez rozmaite wpływy - czy ministerstwo rozważa taką koncepcję, aby spójnie te kwestie traktować, aby problemy edukacji traktować łącznie ze środkami przekazu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#GenowefaWiśniowska">Panie pośle, ale proszę już o pytanie, bo czas minął.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: To nie przemówienie, tylko pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#StanisławPapież">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#StanisławPapież">...aby w sposób zintegrowany te sprawy widzieć, bo zbyt mało o tych sprawach się mówi. To idzie dwoma niezależnymi od siebie torami, a jedno z drugiego wynika. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Henryka Siedlaczka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#HenrykSiedlaczek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zdajemy sobie wszyscy sprawę z problemów drążących polską oświatę. Wszyscy też zdają sobie sprawę z faktu, iż problemy przemocy w szkołach są problemami nas wszystkich. System wprowadzający dyscyplinę? Może, tak. Ale czy tędy wiedzie ostateczna droga? Statut, ale jaki? Ośrodki wsparcia wychowawczego? Decyzje dyrektora jako formy kary? To jest droga do quasi-getta. Nauczyciel funkcjonariuszem publicznym? Tak, dobrze. Lecz w jakie wyposażono go narzędzia do pracy wychowawczej? Narzędzia niezbędne do realizacji celów, wynikających z programu nauczania i wychowania. Co z pracą pozalekcyjną w szkołach? Dlaczego mówi się o tym niewiele, ba, przepraszam, że to powiem, nie mówi się wcale. Dlaczego pan, panie ministrze, nie chce zrozumieć, że tworzenie nurtu uzdrawiającego proces wychowania w szkołach wiedzie nie tylko poprzez i tak zminimalizowane podstawowe zajęcia dydaktyczne, ale przede wszystkim poprzez szeroko pojęte działania pozalekcyjne z rozwiniętymi elementami pracy wychowawczej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Beata Bublewicz, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#BeataBublewicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania do pana ministra. Zdaniem wielu nauczycieli wprowadzenie nagród dla tych, którzy mężnie przeciwstawiają się złu, jak powiedział pan minister w jednym z wywiadów, budzi kontrowersje. Nauczyciele nie powinni być nagradzani za jednorazowe reakcje w ekstremalnych sytuacjach, ale przede wszystkim za systematyczną i dobrą pracę z młodzieżą. Proszę o wyjaśnienie, co środowisko nauczycieli powinno rozumieć pod pana sformułowaniem?</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#BeataBublewicz">Drugie pytanie: Czy ministerstwo planuje stworzenie i wprowadzenie w życie długofalowego programu zapobiegającego ryzykownym zachowaniom uczniów już od pierwszej klasy szkoły podstawowej?</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#BeataBublewicz">I trzecie: Czy nie byłoby zasadnym, by wyższe uczelnie pedagogiczne już podczas studiów przygotowywały nauczycieli do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, mogącymi zaistnieć w szkole? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Jakub Rutnicki, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JakubRutnicki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Niestety, nie ma tutaj wśród nas pana premiera, ale tutaj - odwołując się do jego wystąpienia - była przede wszystkim mowa o represyjności i karze. Zabrakło mi tutaj pozytywnego programu motywowania młodych ludzi. Tak naprawdę, biorąc pod uwagę tę sytuację, która ma w tej chwili miejsce, my musimy zbudować alternatywę dla młodych ludzi. I tutaj pan premier powiedział o tym, aby były otwarte dla młodych ludzi boiska, sale gimnastyczne. Tak, one są czasami otwarte, ale tylko w wielkich miastach. Ile mamy braków, jeżeli chodzi o inwestycje w małych miasteczkach, w gminach wiejskich, czy powiatach. Tam trzeba tych środków. Pan premier powiedział o specjalnym funduszu, dotyczącym pomocy w rozwoju i budowie infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#JakubRutnicki">Moje pytanie brzmi: Jakie to są konkretnie środki i w jaki sposób będą one dystrybuowane tak, aby trafiły do tych samorządów, aby wspomóc je w budowie sal gimnastycznych? Ja tylko jako przykład tego, co trzeba robić, aby młody człowiek miał miejsce, aby młody człowiek mógł spędzać bardzo konstruktywnie czas, przytoczę swoją gminę, gminę Pniewy. Rok temu wybudowano tam piękną halę sportową. A w tej chwili jest liga futsalu i w każdy piątek praktycznie wszyscy młodzi ludzie są na tej sali, biorą udział w rozgrywkach, identyfikują się z tym i dzięki temu nie muszą spędzać czasu na ulicach czy na własnych podwórzach. Panie premierze, czas na czyny. I budujmy te sale, budujmy miejsca, w których ci ludzie będą mogli spędzać czas wolny. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Stanisław Zadora, Liga Polskich Rodzin.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę, panie pośle. Nie widzę, tak?</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk, PSL, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W zasadzie istnieje spór i polityczny, i społeczny na temat przemocy, ale warto by zauważyć, że zawsze zło rodzi zło, a dobro rodzi dobro. Jakby tak przeanalizować wszystkie instrumenty wychowawcze i powiedzieć sobie - żebyśmy tak wszyscy zgodnie mogli mieć jedno zdanie - że w mediach pokazujmy to, co dobre. W szkole opierajmy się na wartościach, a nauczycielom dajmy instrumenty wychowawcze, ponieważ tak się zdarza, że często nauczyciele omijają problemy, bo nie wiedzą, co zrobić, udają, że problemu nie ma, boją się, że się ośmieszą. Przez analogię pokażę, co się dzieje w życiu dorosłych. Jeżeli bandyta zabije ofiarę, to kończy się to czarną procesją. Jeżeli policjant skaleczy bandytę, to idzie do więzienia. Może to zbyt dosadny przykład, ale należałoby poszukiwać wzorców skutecznych, takich, które prowadzą w dobrym kierunku. Jeszcze raz powiem, niech dobro rodzi dobro, a zło omijajmy, eliminujmy je ze swego życia. Bardzo często, jak tak patrzę, wszyscy chcą się zajmować tą przemocą, ale jeżeli dochodzi do jakiejś dyskusji, to zdania są w bardzo dużym stopniu przeciwne. Ja powiedziałbym, że ten temat, który dziś się omawia, nie jest wcale tematem politycznym. To jest temat społeczny, który dotyczy całego społeczeństwa i nie można się dzielić na opcje polityczne, że ktoś ze względu na przynależność polityczną ma inne zdanie. To nasz wspólny problem. Wszyscy dziś się odwoływali do wartości, więc ja to potwierdzam, my to potwierdzamy. Trzeba się odwołać do wartości i poszukiwać dobrych wartości, dobrych wzorców. Dziś, pani marszałek, przepraszam, trudno jest zadać pytanie, bo tu nie ma o co pytać. Trzeba przystąpić po prostu do jakiegoś działania, ale do zgodnego działania i my dajmy przykład, żeby tu w Sejmie nie było przemocy słownej, żeby był szacunek wzajemny, bo - pytamy się - skąd dzieci biorą wzorce. Biorą wzorce od nas, od ludzi dorosłych, z ulicy, a przede wszystkim od polityków, którzy są w mediach jak na widelcu. Jeżeli my tutaj będziemy się kłócić, to jak młodzi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#GenowefaWiśniowska">Panie marszałku, przepraszam bardzo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli, pani marszałek, ktoś chce zaprezentować wysoki poziom intelektualny, powie: będę udawał posła i będę szpanował.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Beata Dorota Sawicka: My nie jesteśmy tacy źli.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Jak czas minął, to też nie jest eleganckie.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk: Przepraszam, zastosowałem tutaj trochę przemocy.)</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Joanna Fabisiak, Platforma Obywatelska. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#JoannaFabisiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Proszę przybliżyć, rozwinąć projekt, czy też pomysł pana ministra Giertycha dotyczący nagradzania uczniów, którzy będą informowali o istnieniu przemocy w klasie. Słyszałam o takim pomyśle i chciałabym spytać, jaka ma być nagroda i czy myślicie państwo, że będzie to zachowanie poprawne wychowawczo, bo ja mam wątpliwości. Taka informacja to chyba rodzaj donosicielstwa. Myślę, że można zrobić skrzyneczki, do których się będzie wrzucało anonimowe informacje, ale obawiałabym się tak postawionego problemu. Proszę zresztą wyjaśnić, może tylko źle zrozumiałam.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#JoannaFabisiak">Pytanie drugie. Pan premier i minister i cały resort planuje, aby izolować dzieci, które zachowują się niewłaściwie, od tych, które zachowują się dobrze. Z tym się zgadzam. Natomiast proszę pomyśleć także o tych dzieciach, które leżą w szpitalu, a które są narażone na niewłaściwe, złe zachowanie nastolatków. Często się bowiem zdarza, że pijane niepełnoletnie dziecko trafia do szpitala i wtedy kładzie się je koło dziecka ciężko chorego, dziecka po operacji, dziecka umierającego. To chore dziecko jest narażone na krzyki, na przekleństwa, na awantury swojego pijanego kolegi. Najwyższy czas, abyście państwo wystąpili z wnioskiem o rozwiązanie tego problemu, o izolowanie, o znalezienie stosownego miejsca dla pijanego nastolatka, aby nie zakłócał spokoju i nie przeszkadzał w wyzdrowieniu dziecka chorego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Rzecznik! Panie Ministrze! Dziecko nie rodzi się złe. Młodzież też nie jest zła, ale ulega złu, które kreują ludzie, którzy dla pieniędzy zrobią wszystko, żerując na najniższych instynktach. Dziecko często nie jest w stanie odróżnić dobra od zła, zalewane szeroką gamą postaw i wzorców, zdecydowanie odbiegających od uznawanych w naszym kręgu kulturowym za pozytywne i godne naśladowania. Złe filmy, czasopisma, gry, narkotyki, alkohol, prostytucja i pornografia, a przede wszystkim brak odpowiedniego poziomu wychowania opartego na najlepszych wartościach chrześcijańskich sprawiają, że mamy do czynienia ze zjawiskami patologicznymi, z którymi trzeba podjąć zdecydowaną walkę, aby uniknąć kolejnych tragedii.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#TadeuszWoźniak">Panie Ministrze! Czy program „Zero tolerancji” dla przemocy przewiduje promocję takich postaw jak opieka młodych ludzi nad jeszcze młodszymi i słabszymi oraz nad osobami w podeszłym wieku? Postuluję, aby młodzież w naszym kraju wychowywana była na wartościach chrześcijańskich, a nie ateistycznych, czy też liberalnych, przepojonych wszechobecnym hedonizmem. Postuluję, aby młodzież wychowana była ku biblijnej miłości do drugiego człowieka, do składania ofiary z siebie na rzecz innych ludzi. Niech starsza młodzież w szkołach podstawowych ma obowiązek opiekowania się młodszymi, na boisku, na placu zabaw, w budynku szkolnym, przygotowując na przykład kanapki dla maluchów. Młodzież gimnazjalna i ze szkół ponadgimnazjalnych powinna opiekować się osobami starszymi, samotnymi, niepełnosprawnymi, oczywiście pod subtelną kontrolą rodziców i wychowawców. Stowarzyszenia, harcerstwo, koła zainteresowań, szkoły otwarta do wieczora oraz w dni wolne od nauki, szeroka oferta wychowawcza miejskich i gminnych ośrodków kultury, ale też parafii, z pewnością mogą odegrać niepoślednią rolę w wychowaniu ku miłości do drugiego człowieka. Do tego potrzeba odpowiedzialnych i dobrze przygotowanych wychowawców w domu, w szkole, w kościele. Dlatego wychowywać trzeba nie tylko młodych ludzi, ale także - a może przede wszystkim - dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Masz słuszność. Zacznij od siebie. I ode mnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Roman Czepe, Prawo i Sprawiedliwość. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#RomanCzepe">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać o system wspierania zajęć pozalekcyjnych. Jest tak strasznie w tej chwili, że gminy, mając niewielkie budżety, ograniczają oświatę, likwidują małe placówki oświatowe, nie wszystkie naturalnie. Nie ma oczywiście pieniędzy na zajęcia pozalekcyjne. I byłoby właściwe, aby poza subwencją, nie w ramach subwencji ogólnej, były dodatkowe pieniądze na zajęcia pozalekcyjne. Nie da się tego zrealizować w ramach wybranych programów, nawet unijnych, dlatego że jedne gminy rzeczywiście sprawniej pozyskują pieniądze, a inne fatalnie. I te, które fatalnie pozyskują, które nie umieją tych pieniędzy pozyskiwać, mają największe problemy wychowawcze, problemy w szkołach, problemy z bezpieczeństwem, problemy z patologią i tak dalej. Zatem jaki system stworzyć, aby dotrzeć do tych samorządów, aby wydzielić może dodatkowo, właśnie poza subwencją, jakąś kwotę, która by pozwalała te zajęcia pozalekcyjne wspierać, bo - znane powiedzenie Kisiela: od mieszania łyżeczką herbata się nie robi słodsza - od samego mówienia nic się nie zmieni. Muszą być zajęcia dla młodzieży. Muszą być miejsca, gdzie młodzież zajmie się czymś bardzo konkretnym, czymś, co lubi. Gdzieś musi być dla niej przygotowana dobra oferta. To wymaga choćby minimalnych środków finansowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Stanisław Zadora, Liga Polskich Rodzin. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#StanisławZadora">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W kontekście naszej dzisiejszej debaty chciałbym zapytać o konkretną kwestię. Od kilku lat obserwujemy zjawisko organizowania przez fundację pana Jerzego Owsiaka „Przystanku Woodstock”. Konstytucja nasza zawiera pojęcia moralności publicznej, obrazy moralności publicznej. Szanowni Państwo! Dzisiaj w debacie ciągle krążymy wokół istoty pojęcia wychowania. Ja noszę nazwisko bardzo starego rodu Polaków. Przetrwaliśmy wiele wieków, dlatego że duchem tego rodu była surowość. Prawdziwa miłość to surowość po prostu, surowość w obyczaju. Tylko ona daje perspektywę utrzymania pionu moralnego. Nie ma innej drogi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#StanisławZadora">Panie ministrze, chciałbym zapytać, czy na posiedzeniach rządu analizujecie ten schizofreniczny sposób funkcjonowania pojęcia moralności właśnie w ramach wielkiej orkiestry świątecznej. Można realizować dobro jako zewnętrzne okrycie, natomiast istotą jest to, że za to dobro, rozumiem, angażowanie młodzieży w zbieranie środków jest później ta nagroda, czyli koncentracja zła.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Protestuję naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Też protestuję, sam zbierałem pieniądze.)</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#StanisławZadora">Pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, panie pośle, proszę o pytanie, bardzo proszę o pytanie.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: To nie są wystąpienia, to są pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#StanisławZadora">Panie pośle, pozwoli mi pan zadać pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę zadać pytanie, bo czas już się skończył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#StanisławZadora">Panie Ministrze! Czy to jest dopuszczalne, aby dawać przykład takiej zbiorowej koncentracji zła i rzucać polską młodzież w błoto, śpiewając hymn narodowy? Wybaczcie państwo posłowie.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Pan jest ze starej rodziny, która przetrwała. Moja też przetrwała.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Stanisław Kalemba, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#StanisławKalemba">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Pani Rzecznik! Pytanie: Dlaczego tylko mówimy o tej czarnej stronie szkoły? Czy nie należałoby w związku z tym, panie ministrze, przez telewizję publiczną i inne środki przekazu pokazać jednak tę jasną stronę szkoły? Przecież takich szkół jest zdecydowana większość. Można pokazać, gdzie jest znakomita współpraca dzieci, rodziców, wychowawców, katechety, księdza, sióstr zakonnych. Dlaczego tego nie można pokazać? Doskonale pamiętam, bardzo sobie ceniłem naukę religii jeszcze ponad 40 lat temu w szkole i bardzo mile po prostu to wspominam. Dziwię się, że niektórzy próbują dzisiaj wykorzystywać tę sytuację i zarzucają jakby, że jest w szkole nauka religii, może jeszcze próbują obciążać to tego typu zdarzeniami, o których mówimy. To jest niekulturalne i niestosowne.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#StanisławKalemba">Mam pytanie do pana ministra. Szkoda, że nie ma przedstawiciela Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Jak to się dzieje, że znaczna część stacji telewizyjnych oraz inne media deprawują, rozpasują młodzież, następnie rozczulają się nad losem, nad takimi sytuacjami, a z drugiej strony robią kapitał na pokazywaniu w mediach tego typu spraw? Czy to nie świadczy o dużej przewrotności?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#StanisławKalemba">Już ostatnie pytanie, panie ministrze. Czy nie należałoby zrobić tak, jak jest w krajach Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o gazety porno, itd., że jak ktoś chce, to niech sobie zamawia? Tego nie powinno być w kioskach, ani w innych miejscach. Tak jest w krajach zachodnich, niech sobie prenumeruje, niech mu zanoszą do domu, ale niech nie deprawuje własnych dzieci i młodzieży, bo później mamy tego skutki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Anna Pakuła-Sacharczuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AnnaPakułaSacharczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze i Pani Rzecznik! Chciałabym przede wszystkim zwrócić uwagę na to, że rzeczą oczywistą jest to, że współczujemy ofiarom przemocy, ofiarom agresji, natomiast wydaje mi się, że dziecko, zwłaszcza to młodsze dziecko, które pierwszy raz dopuszcza się zastosowania przemocy, agresji, jest dzieckiem strasznie nieszczęśliwym. Proponowałabym zastanowić się nad uchwyceniem tego pierwszego momentu, kiedy dziecko odkrywa, że może zastosować przemoc i dlaczego to robi. Myślę, że w wielkim stopniu przyczyną jest nieszczęście tego dziecka polegające na poczuciu braku pozytywnej więzi z bliskimi, z rodzicami. Tutaj jest przejaw kryzysu rodziny. Konieczna jest polityka prorodzinna. Bardzo wiele dzieci wychowujących się np. w rodzinach wielodzietnych przeżywa upokorzenie, wstyd, biedę, głód. W którymś momencie rodzi się bunt.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AnnaPakułaSacharczuk">Wydaje mi się, że konieczna jest pomoc rodzinie. W pierwszej kolejności, zanim dojdzie do korzystania z ośrodków wsparcia wychowawczego, chyba trzeba skierować pomoc do tej rodziny, w której jest problem właśnie tego agresywnego dziecka, i zastosować terapię. Nie mamy niestety odpowiednich możliwości w tym zakresie, jakiejś pomocy psychologiczno-pedagogicznej.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#AnnaPakułaSacharczuk">Czy mogę jeszcze chwilę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AnnaPakułaSacharczuk">Trzeba rozwijać te programy, korzystając również ze wsparcia, jakie mogą dać organizacje pozarządowe, ludzie doświadczeni w tym zakresie. Chcę np. wspomnieć fundację pani Joanny Fabisiak, która we wspaniały sposób promuje pozytywne postawy.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AnnaPakułaSacharczuk">Rozumiem determinację, z jaką rząd chce walczyć z przemocą w szkole, ale chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na problem dzieci po prostu chorych, które nie są właściwie diagnozowane, które możemy karać, nie udzielając im pomocy. Są dzieci z zespołem Aspergera, chore na ADHD. Na zdiagnozowanie zwykłej dysleksji w poradniach psychologiczno-pedagogicznych trzeba czekać kilka miesięcy, a tych schorzeń często po prostu wstępnie nie diagnozuje się. Wydaje mi się, że trzeba kształcić nauczycieli, pedagogów, żeby byli w stanie dokonać tej wstępnej diagnozy, pokierować rodziców, żeby można było tym dzieciom udzielać pomocy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#GenowefaWiśniowska">To były wszystkie pytania wymagające odpowiedzi, refleksji, zadumy - temat jest niezwykle istotny - pytania dotyczące informacji rządu na temat zjawisk przemocy wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo pana ministra Bogdana Sochę.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę pana ministra Bogdana Sochę podsekretarza stanu w ministerstwie pracy i polityki społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#BogdanSocha">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#BogdanSocha">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Oczywiście było kilka bardzo istotnych pytań, na które odpowiedzi oraz realizacja zadań z nimi związanych należą do kompetencji ministra pracy. W związku z tym pozwolę sobie na kilka z tych pytań odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#BogdanSocha">Pytanie, które zadał pan poseł Janusz Wójcik, dotyczyło pomocy ofiarom, jak również sprawcom przemocy w rodzinie. Zgodnie z harmonogramem Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przewidziano wiele zadań, które będą realizowane w tym zakresie przez 10 lat. Na realizację tych zadań budżet państwa, mówiłem o tym zresztą w informacji, w bieżącym roku przeznaczył 9 mln 300 tys. zł. W kolejnych latach natomiast ta kwota ma wzrosnąć do 13 mln zł. Duża część środków będzie przeznaczana na utrzymanie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Wszyscy wiemy, że w tej chwili jest również wiele instytucji, które pomagają ofiarom, ale pomoc ta wydaje się być mało skuteczna.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#BogdanSocha">Właśnie te nowe jednostki mają służyć temu, aby skutecznie pomagać ofiarom, aby ofiary nie tylko znajdowały schronienie i ubranie, ale także aby otrzymywały profesjonalne wsparcie psychologów, prawników, pracowników socjalnych, tak by po czasie pobytu w takich jednostkach pomocowych potrafiły powiedzieć dość, aby wniosły sprawę do sądu, stanęły wreszcie na własnych nogach. Dlatego też największe środki zostaną przeznaczone na utrzymanie tego typu jednostek. Pozostałe środki mają być przeznaczone na diagnozę zjawiska przemocy, na różnego rodzaju działania społeczne, na szkolenia kadry, która pracuje z ofiarami.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#BogdanSocha">Pan poseł Wójcik zadał również drugie pytanie dotyczące oddziaływania na sprawców. Do tej pory pomagaliśmy praktycznie tylko ofiarom przemocy i zazwyczaj było tak, że po czasie pobytu w ośrodku interwencji czy też ośrodku wsparcia ofiara wracała do domu i w dalszym ciągu była bita, poniżana i znieważana. Teraz musimy podjąć takie działania, aby sprawca przemocy po raz kolejny ręki nie podniósł. W Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie wprowadzamy obowiązek poddania sprawców programom korekcyjno-edukacyjnym. W tym roku - mówiłem o tym w swoim wystąpieniu -takim programom poddanych zostało 960 sprawców. Przewidujemy, że w przyszłym roku liczba ta wzrośnie do 1300. Na tego typu działania w budżecie państwa zapewnia się środki finansowe i za pośrednictwem wojewodów przekazuje do samorządów powiatowych.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#BogdanSocha">Pani poseł Pietraszewska zadała pytanie dotyczące przemocy i sprawcy. Podczas procedowania nad ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie dokonano zmian w Kodeksie karnym. Zmiany te, według naszej oceny, nie są wystarczające, żeby rozwiązać problem skutecznego odizolowania sprawcy od ofiary. To prawda, że często ofiara wraz z dzieckiem ucieka z domu, a sprawca w nim zostaje. W procesie tworzenia ustawy czy krajowego programu nie chodziło o to, aby powstawały kolejne instytucje dla sprawców. Oni mają być poddawani oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym, ale wydaje nam się, że jest również inne rozwiązanie, jeżeli chce się skutecznie oddzielić sprawcę od ofiary. Takie możliwości mają samorządy. Nikt nie zabronił samorządom tworzenia miejsc dla sprawców. Dzieje się tak na przykład w Łodzi. Oczywiście obserwujemy te działania i jeżeli okażą się one bardziej skuteczne, to będziemy optować za wprowadzeniem takiego rozwiązania na skalę powszechną.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#BogdanSocha">Były pytania dotyczące agresji w mediach. Pozornie ta sprawa nie dotyczy ministra pracy. Przepraszam, nie zdążyłem zanotować nazwiska, ale zadała to pytanie pani poseł z PiS. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zakłada wiele działań profilaktycznych. Do realizacji tych działań wyznaczono niektóre resorty, samorządy gminne, samorządy powiatowe, a także Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Należy rozumieć, że udział Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w realizacji tego programu dotyczy właśnie problemu agresji w mediach.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#BogdanSocha">Media, zwłaszcza publiczne, bo wpływ na media komercyjne jest trochę mniejszy, jako współodpowiedzialne będą musiały podejmować działania zgodnie z Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, aby minimalizować możliwość obserwowania różnego rodzaju aktów przemocy na ekranach telewizyjnych, bo wydaje się, że wszystkie oznaczenia w postaci trójkątów, kółek, kwadracików na ekranach telewizorów nie spełniły swojego zadania.</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#BogdanSocha">Pan poseł Polak zadał pytanie dotyczące akcji społecznych. Mówiłem o tym w swoim wystąpieniu. Pierwsze działania, które rozpoczynamy w ramach realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie, wiążą się z ogólnopolską akcją społeczną, która ma umożliwić społeczeństwu zwrócenie uwagi na zjawisko przemocy w rodzinie. To będą akcje, które będą miały przeważnie charakter ogólnopolski. Zgodnie z zapisami programu również powiaty zostały zobligowane do przeprowadzenia takiego typu akcji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#BogdanSocha">To są wszystkie odpowiedzi na pytania, które dotyczyły kompetencji ministra pracy, na które pozwoliłem sobie odpowiedzieć. Dziękuję, pani marszałek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę panią rzecznik praw dziecka Ewę Sowińską.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, pani rzecznik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#EwaSowińska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie przygotowuję się do odpowiedzi na pytania, bo nie były one kierowane do mnie, chciałabym natomiast skorzystać z okazji, że jestem dzisiaj z państwem tyle godzin na tej sali, i króciutko się wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#EwaSowińska">Tragiczne zdarzenia w szkołach i w Kielcach, i w Gdańsku, i w Łęczycy, i w domach dziecka pokazały, jak wiele trzeba zmienić w wychowaniu młodzieży i w nas, dorosłych. Wydarzenia te uświadomiły opinii potrzebę większej odpowiedzialności za wychowanie dzieci i młodzieży oraz konieczność współdziałania wszystkich, to jest rodziny, szkoły, instytucji środowiskowych czy środków masowego przekazu. Współpraca ta powinna zapewnić wszechstronny rozwój młodego człowieka oraz przygotowanie go do życia w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#EwaSowińska">Wychowywać to kochać i wymagać. Miłość jest wolą kształtowania własnej jaźni w celu pomagania sobie i innym w rozwoju duchowym. Podmiotem miłości są zarówno inni, jak i każdy z nas. Miłość rozwija się dzięki dyscyplinie wewnętrznej. Ponieważ wiele osób spośród państwa posłów mówiło z niepokojem o dyscyplinie, więc chciałabym powiedzieć, że to nie ma być gnębienie kogokolwiek, że trzeba rozumieć, co oznacza słowo dyscyplina. Mieszczą się w tym pojęciu cztery typy zachowań: odraczanie gratyfikacji, przyjęcie odpowiedzialności, wierność prawdzie i zachowanie równowagi. Dyscyplina jest więc powiązana z miłością.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#EwaSowińska">Nauka dyscypliny to nauka prawdziwej miłości. Rodzice zdyscyplinowani, uczący dyscypliny dzieci, uczą je kochać siebie i innych oraz sprawiają, że dzieci czują się kochane. Jako przykład podam, co znaczy odraczanie gratyfikacji. Jest to proces polegający na takim planowaniu w życiu, żeby doświadczać i nauczyć się, a potem pokonać przeszkodę. Z metodą odraczania gratyfikacji dziecko spotyka się już w piątym roku życia, kiedy pozostawia koledze możliwość rozpoczęcia gry, sobie zostawiając przyjemność wykonania kolejnego ruchu. W wieku 6 lat dzieci mogą zjadać najpierw ciastko, potem krem lub lukier. W wieku szkolnym zadania domowe są powodem treningu odraczania gratyfikacji. W wieku 12 lat dzieci same mogą zacząć odrabiać lekcje, zanim rozpoczną zabawę lub oglądanie telewizji, a wieku 15–16 lat takie zachowanie jest oczywiste i normalne. Więcej na temat dyscypliny nie będę mówiła, bo państwo możecie na ten temat przeczytać, ale nie traktujcie dyscypliny jako próby nękania kogoś, bo to jest nieprawidłowość. To tyle na temat dyscypliny.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#EwaSowińska">Chciałabym jeszcze państwu powiedzieć, że rzecznik praw dziecka rekomendował powrót do innych form wypoczynku letniego, szczególnie wartościowych i atrakcyjnych dla dzieci i młodzieży. Pozwolę sobie króciutko przytoczyć, jakie formy wypoczynku są przez nas rekomendowane. Pierwszą formą są obozy stacjonarne, wraz z bogatą ofertą aktywności fizycznej o charakterze skautingowym, zgrupowania sportowe, kursy edukacyjne, lingwistyczne, warsztaty kształcenia, praktyki wakacyjne i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, integracyjne, z opiekunami. Poza tym rekomendujemy obozy wędrowne w ramach turystyki krajoznawczej, etnologicznej, turystyki szlakami historycznymi oraz wspinaczki wysokogórskie. Trzecia forma - rajdy rowerowe. Trzeba do tego powrócić. Czwarta - spływy kajakowe. Piąta - kursy żeglarskie. Udział sportowców lub trenerów sportowych podczas wakacji letnich w akcjach na rzecz dzieci i młodzieży może być atrakcyjną zachętą do aktywności fizycznej, albowiem dzieci i młodzież po 10 miesiącach nauki szkolnej i wytężonej pracy umysłowej potrzebują właśnie dla równowagi aktywności fizycznej. Jeżeli te formy wypoczynku byłyby dofinansowane z budżetu państwa, powinno się szczególnie takie formy preferować.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#EwaSowińska">Chciałabym powiedzieć, że w kontaktach z młodzieżą gimnazjalną, które ostatnio trwały i były bardziej wytężone, proponowałam taką aktywność uczniowską wobec niepożądanych zdarzeń, jak na przykład wcześniejsze wypromowanie odważnego lidera klasy, stworzenie grupy solidarnych w każdej klasie i w każdej szkole, solidarnych wobec krzywdy młodszych i słabszych, aby raz na zawsze zniknęło upokorzenie, lęk, przerażenie, płacz i jeszcze gorsze następstwa.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#EwaSowińska">Nie będę o tym mówiła, ponieważ nikt nie pytał, czy rzecznik w tym okresie, teraz podejmuje jakieś ważne działania. One są niewątpliwie, ale będą przedstawione w sprawozdaniach. Chciałabym tylko powiedzieć, że z naszej strony były takie ciche odwiedziny w Kłobucku w Domu Dziecka. Mamy notatkę służbową. Były rozmowy psychologiczne na miejscu. Mamy też notatkę służbową z odwiedzin w szpitalu u chłopca, który doznał wielkiej krzywdy w Łęczycy. To także było na bieżąco, bez mikrofonów, bez fleszy, ale państwo jako posłowie powinniście to też wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#EwaSowińska">Jeszcze kilka słów odnośnie do drastycznych form przekazu w mediach. Otóż to jest bardzo dobry pomysł, żeby media lansowały to, co dobre, żeby pokazane były szkoły, gdzie się dobrze pracuje, gdzie są dobre efekty, gdzie nie ma agresji albo jest znikoma i niedoprowadzająca do takich drastycznych obrazów, jakimi teraz jesteśmy karmieni. Media jednak się trochę bronią przed tym. Taka jest prawda. Po prostu gdy coś jest bardziej agresywne, to jest bardziej medialne. My jako posłowie wiemy, że nawet w czasie debat też jest nacisk, żeby były ostre wypowiedzi, bo wtedy telewizja ma dużą oglądalność. Tak że troszeczkę musimy połączyć nasze siły, żeby media przekonać o tym dobrym wizerunku i dobrym współdziałaniu. Dziękuję państwu za wysłuchanie i za uwagę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, pani rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę o odpowiedzi pana ministra Marka Surmacza - sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MarekSurmacz">Pani Marszałek! Bardzo dziękuję pani poseł Sawickiej za to pytanie dotyczące prostytucji nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MarekSurmacz">Policja podejmuje szereg działań zmierzających do eliminowania tej patologii. Chcę państwu powiedzieć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami w naszym kraju prostytuowanie się nie jest karane. Mówimy oczywiście o prostytucji dorosłych. Jednakże jest to niezwykle groźny czynnik kryminogenny, generujący zachowania przestępcze i patologiczne, takie jak alkoholizm, narkomania, demoralizacja nieletnich oraz równie uciążliwe dla społeczeństwa zachowania związane z zakłócaniem spokoju i porządku publicznego. Należy pamiętać, że zgodnie z polskim prawodawstwem penalizowane są inne zachowania związane ze zjawiskiem prostytucji. Przestępstwem jest doprowadzanie innej osoby przemocą, groźbą, podstępem, przez wykorzystanie stosunku zależności bądź krytycznego położenia do uprawiania prostytucji. Karalne jest także ułatwianie prostytucji lub nakłanianie innej osoby do jej uprawiania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MarekSurmacz">Zupełnie inna jest sytuacja osób poniżej 18. roku życia, gdyż zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich prostytucja jest jednym z przejawów demoralizacji. Po ujawnieniu faktu prostytuowania się przez osobę nieletnią Policja powiadamia sąd rodzinny, w następstwie czego wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze lub poprawcze.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#MarekSurmacz">Policja zwraca na ten problem szczególną uwagę, gdyż wejście na drogę prostytucji może stać się bardzo groźne dla dalszego rozwoju dziecka, powodując niekorzystne zmiany w jego osobowości i psychice. Kontakt młodego człowieka z patologicznym środowiskiem, często przestępczym, może mieć negatywny, destrukcyjny wpływ na całe jego dorosłe życie. Jednakże ustalenie osób nieletnich uprawiających prostytucję jest bardzo trudne. Hermetyczność środowiska, chęć zachowania w tajemnicy faktu prostytuowania się, zarówno przez nieletnich, jak i osoby dorosłe korzystające z ich usług, często nie pozwala na uzyskanie wiarygodnych dowodów tego procederu.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#MarekSurmacz">Zagrożenie prostytucją wśród dzieci i młodzieży należy rozpatrywać w kategoriach problemu społecznego. Na skalę zjawiska składa się wiele czynników. Można do nich zaliczyć między innymi: brak autorytetów, upadek wartości moralnych, niewydolność wychowawczą i ubożenie rodzin, łatwą możliwość zdobycia w ten sposób środków materialnych, patologię rodziców czy środowisk, w których młodzi się wychowują, mieszkają, bezkarność uprawiania takiego procederu przez nieletniego, brak reakcji na takie postępowanie ze strony osób dorosłych lub wręcz akceptację.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#MarekSurmacz">W 2005 r., podobnie jak w latach ubiegłych, znacznie więcej było prostytuujących się dziewcząt niż chłopców, jednakże tak mała liczba zanotowanych przypadków prostytucji chłopców może świadczyć o słabym rozpoznaniu zagadnienia. Prostytucja heteroseksualna przeważała nad homoseksualną. Najwięcej przypadków prostytucji wśród chłopców odnotowano na terenie woj. zachodniopomorskiego. Spośród pięciu ujawnionych chłopców dwaj byli w wieku 14 i 15 lat, przebywali na ucieczkach z ośrodków wychowawczych. W trakcie prowadzonych rozmów przyznali się do prostytuowania się w celu uzyskania środków na utrzymanie. Współżyli z przygodnie napotkanymi partnerami. Jak podali, niektórzy z mężczyzn zmuszali ich do świadczenia usług seksualnych i pobierali z tego tytułu opłaty. Ustalono, że chłopcy byli zmuszani do świadczenia wyuzdanych praktyk seksualnych oraz namawiani do spożywania alkoholu i oglądania filmów pornograficznych o treści homoseksualnej.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#MarekSurmacz">W analizowanym okresie zanotowano w ogólnej liczbie prostytuujących się nieletnich znaczny wzrost liczby nieletnich świadczących usługi seksualne w agencjach towarzyskich lub mieszkaniach u klientów. Przykładem jest przypadek na terenie podległym Komendzie Powiatowej w Świeciu dwóch 15-letnich dziewczyn, które trudniły się prostytucją w agencjach towarzyskich, aby zdobyć środki na utrzymanie, przebywając na ucieczce z domu.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#MarekSurmacz">Znaczący odsetek spośród nieletnich uprawiających prostytucję stanowiły osoby oferujące usługi seksualne na ulicach dużych miast, parkingach, przy trasach szybkiego ruchu. W wielu miastach są miejsca grupowania się nieletnich oferujących takie usługi, na przykład na dworcach kolejowych, autobusowych, w parkach, blisko centrów handlowych.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#MarekSurmacz">W większości przypadków prostytuujące się osoby nieletnie pochodziły z rodzin dysfunkcyjnych, chociaż nie było to regułą. I tak na przykład w woj. śląskim chłopak w wieku 16 lat traktował prostytuowanie się jako formę zarobkowania. Miał stałych klientów, którymi byli przede wszystkim mężczyźni w wieku od 30 do 50 lat. Za jedno spotkanie otrzymywał 50 zł. Pochodził z rodziny pełnej, uczęszczał do szkoły, dobrze się uczył. Do chwili zatrzymania nie było z nim żadnych problemów wychowawczych.</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#MarekSurmacz">Policjanci wraz z przedstawicielami innych podmiotów biorą udział w spotkaniach w szkołach na lekcjach wychowawczych, informują o odpowiedzialności prawnej, o przejawach demoralizacji wymienionych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich i o innych zagrożeniach związanych z procederem prostytuowania się, o zgwałceniach, pobiciach, zabójstwach dokonywanych przez klientów i sutenerów.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#MarekSurmacz">Pracownicy poradni rodzinnych i psychologiczno-pedagogicznych prowadzili pogawędki z uczniami dotyczące prostytucji i zagrożeń z nią związanych. Prowadzone były również rozmowy z pedagogami szkolnymi, wychowawcami i dyrektorami, a także z uczniami i ich rodzicami, aby na bieżąco informowali odpowiednie służby o wszelkich niepokojących zjawiskach świadczących lub mogących świadczyć o tym, że dziecko prostytuuje się.</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#MarekSurmacz">Musimy sobie zdawać sprawę z tego, że ciemna liczba uprawiających prostytucję, czyli obszar nierozpoznania tego zjawiska, jest ogromna z powodów, o których wcześniej mówiłem. I dalsze działania Policji głównie będą zmierzały do eliminowania prostytucji nieletnich. Musimy jako służby odpowiedzialne za to skupić się na dokładnym rozpoznaniu skali zjawiska; po to zaś, żeby działania edukacyjne, informacyjne i kontrolne były zintensyfikowane, należy także zintensyfikować współpracę z organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz pomocy dzieciom i ich rodzinom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.13" who="#komentarz">(Poseł Beata Dorota Sawicka: Dziękuję bardzo, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę zastępcę prokuratora generalnego pana Przemysława Piątka.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę, panie prokuratorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PrzemysławPiątek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym odpowiedzieć na fragment pytania zadanego przez panią poseł Danutę Pietraszewską, dotyczącego kwestii wykonywania orzekanego wobec sprawców przestępstwa znęcania się nad rodziną obowiązku opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Tego rodzaju obowiązek na gruncie obecnie obowiązującego prawa jest jednym z elementów tzw. probacji. Jest on ściśle związany z tym, iż w stosunku do takiego przestępcy sąd orzeka karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Można tutaj rozróżnić dwie sytuacje związane z niedopełnieniem takiego obowiązku. Sytuację, nazwijmy ją, lżejszą gatunkowo, kiedy niedopełnienie takiego obowiązku przez skazanego nie wiąże się z kolejnym przestępstwem, po prostu nie chce on opuścić lokalu z jakiegoś tam powodu. Obecnie obowiązujące prawo przewiduje, iż niedopełnienie takiego obowiązku daje możliwość sądowi wykonawczemu zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności. Bardziej drastyczną sytuacją jest oczywiście sytuacja, kiedy niedopełnienie takiego obowiązku wiąże się z kolejnym przestępstwem znęcania. Domyślam się, że chodziło tutaj o ten przypadek. W sytuacji gdy sprawca zostanie skazany ponownie za przestępstwo znęcania się, w tym wypadku na przykład nad tymi samymi członkami rodziny, zachodzi obowiązek orzeczenia takiego zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności, jeżeli zostało popełnione to przestępstwo. Brany jest również pod uwagę przez sąd ten element zaniechania i opuszczenia lokalu.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PrzemysławPiątek">Chciałbym podkreślić, że dzisiaj nie można wykonywania tego obowiązku czy też zmuszania skazanego za popełnienie takiego przestępstwa utożsamiać z obowiązkiem wykonania nakazu eksmisji na gruncie prawa cywilnego. To są dwie różne instytucje. W przypadku eksmisji mamy do czynienia z orzeczeniami sądów cywilnych z różnych przyczyn, wykonywanymi tak naprawdę przez komornika. I tutaj w pewnym zakresie Policja rzecz jasna może go wspierać. Natomiast na gruncie prawa karnego ten obowiązek, o którym mowa w przypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, jego wykonanie jest sankcjonowane w zasadzie wyłącznie groźbą tego, iż sprawca może odbywać karę pozbawienia wolności czy to możliwą do orzeczenia przez sąd, czy też obligatoryjną w sytuacji, jeżeli zostanie popełnione drugie przestępstwo. Taki jest obecnie stan prawny i tylko w takim zakresie ten środek może być wykonywany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie prokuratorze.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę pana ministra Mirosława Orzechowskiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MirosławOrzechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam najtrudniejszą rolę do odegrania, ponieważ pytań jest tak wiele, że od razu uprzedzam, iż nie miałem możliwości posegregowania ich w taki sposób, by były one jednorodnie przygotowane do odpowiedzi. Postaram się jednak, na ile będzie to możliwe, tak z biegu udzielić odpowiedzi na zestawy pytań, bo w gruncie rzeczy powtarzają się one w różnych ujęciach. Jeśli chodzi o pytania państwa posłów, do których teraz się nie odniosę, to oczywiście odpowiedzi będą udzielone na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#MirosławOrzechowski">Pan poseł Zadora - to wywołało reakcję sali, Wysokiej Izby, a więc też odpowiem od razu, bo jeśli mowa o Przystanku Woodstock, to interweniowałem u wojewody tuż przed rozpoczęciem tegorocznej edycji, żeby zakazać sprzedaży alkoholu i napojów alkoholowych, także piwa. Podam to tylko jako przykład, ponieważ w drodze na Przystanek Woodstock już były przypadki śmiertelne wskutek przepicia, zatrucia alkoholem wśród młodzieży. Później okazało się, że i tam na miejscu, niestety, w namiocie - przypominam, że był straszny upał - też doszło do śmierci o podłożu alkoholowym. Argumentacja organizatorów była taka, że głównym, nie wiem, jednym czy głównymi sponsorami tej edycji czy w ogóle tego programu są firmy sprzedające piwo, a więc jest gdzieś tam prawdopodobnie wyłączona w sensie organizacyjnym sfera, w której te napoje alkoholowe, piwo się sprzedaje, ale jest to gdzieś w pobliżu. Jednak nie doszło w końcu do takiego zakazu, ponieważ, jak usłyszałem w rozmowie z panem wicewojewodą, byłoby to związane ze stosowną trwającą procedurą. Szkoda nie tylko dlatego, że tam jednak często także przebywa młodzież nieletnia, ale jakby dla potwierdzenia tego postulatu były jeszcze dwa przypadki śmiertelne po tym wydarzeniu. Oczywiście, że zupełnie niesłychane jest to, iż tarzający się w błocie młodzi ludzi najczęściej pod wpływem alkoholu śpiewają, a właściwie wykrzykują polski hymn. To wszystko, co tam się dzieje, trudno powiedzieć, że to jest pomroczność jasna czy biała - już nie pamiętam, jak ona się nazywa, ale to też już weszło do obiegu, do naszego języka - w każdym razie, że jakaś tam potrzeba wewnętrzna była, żeby ten hymn zaśpiewać. Szkoda, że akurat w takich okolicznościach.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#MirosławOrzechowski">Czy Telewizja Polska może promować, pokazywać dobrą szkołę? Czy można pokazywać wzorce, które będą do powielenia? Dlaczego jest publiczna pornografia? Mówię to w największym skrócie. Oczywiście myślę, że to jest zadanie, postulat, który chcielibyśmy wszyscy widzieć, żeby upowszechniane wzorce... co zdarza się w przypadku na przykład seriali. Przyznam szczerze, że nie oglądam, bo nie bardzo mam czas, ale z migawek widać, że seriale telewizyjne potrafią pokazywać dobre wzorce i interesować pewną grupę odbiorców. Nie wiem, czy tego się po prostu nie upowszechnia ze względu na brak powszechności w oglądaniu, ale dalej przez analogię można sobie wyobrazić, że telewizja, tym bardziej publiczna, która jest telewizją misyjną, w ogóle media elektroniczne, publiczne powinny w moim przekonaniu pokazywać takie wzorce, które byłyby warte upowszechnienia, wzorce, które byłyby warte pokazania, że u nas nie tylko może być, ale jest w niektórych sferach dobrze.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#MirosławOrzechowski">A to, że jest pornografia, to rzeczywiście niesłychane. Pojawiało się to w wystąpieniach państwa posłów kilkakrotnie. Nie mamy na to wpływu. Przypominam jednak - pan premier Giertych także mówił o tym dzisiaj - że jest projekt zmiany przepisów dotyczących tych spraw. Mam nadzieję, że dojdzie do zmiany regulacji prawnych w taki sposób, żeby pornografia nie mogła być dostępna dla wszystkich, ale jeśli nawet będzie dostępna dla osób, powiedzmy, pełnoletnich, to żeby nie raziła osób przechodzących ulicą, a tak jest niestety. Wiadomo, że znikają dzisiaj bariery wskutek dostępu do Internetu, wskutek przekazu elektronicznego. W przypadku wydawnictw drukowanych powinna być jednak postawiona tama po to, by nie uszkadzały one psychiki dzieci ani nie były zachętą, lecz były tylko dla tych, którzy świadomie dokonają takiego wyboru, załóżmy. Nie chcę się tutaj jednak bardziej w tę sferę angażować, bo oczywiście Wysoka Izba zdecyduje, jaki będzie przepis.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#MirosławOrzechowski">Czy istnieją szanse na zwiększenie liczby miejsc w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych? Tu, jak wiemy, mamy do czynienia ze sferą kilku ośrodków o podobnym charakterze, ale zróżnicowanych pod względem tak kwalifikowania dzieci do nich, jak i sposobu ich funkcjonowania. Wszystkie one są zadaniem, które realizują gminy, powiaty. Tam, gdzie jest mowa o młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, tam istotnie jest tak, że dokonuje się to za zgodą rodziców i zainteresowanej osoby. Decyzje o skierowaniu osoby do MOW-ów, czyli młodzieżowych ośrodków wychowawczych, wydaje już sąd.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#MirosławOrzechowski">Ośrodki wsparcia wychowawczego miałyby być innym krokiem. On mógłby poniekąd spłaszczyć stan, który jest dzisiaj. Obserwujemy, że są takie orzeczenia, które nie mogą być zrealizowane ze względu na brak miejsc, po prostu tak jest. Gminy czy samorządy nie zakładają nowych, przynajmniej niedużą liczbę tych...</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: 31 w ciągu ostatnich dwóch lat.)</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#MirosławOrzechowski">Tak, tak, pani poseł, tylko chodzi o to, że nie jest to, jak się okazuje, wystarczające. Przecież liczba tych ośrodków jest też obrazem tego, że po prostu mamy taki stan młodzieży, ta młodzież jest tam kierowana, bo jest z nią problem.</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Trzeba im pomóc.)</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#MirosławOrzechowski">A więc ośrodki wsparcia wychowawczego byłyby może przecież nie zastąpieniem, bo one byłyby stanem jeszcze bardziej pośrednim pomiędzy szkołą otwartą, publiczną, jaka jest w każdym samorządzie, a na przykład ośrodkiem socjoterapii. Do tych ośrodków osoby byłyby kierowane mocą rozstrzygnięcia komisji, która działałaby przy sejmiku wojewódzkim, bo na tym poziomie byłoby to ulokowane, i ośrodki te oczywiście miałyby charakter otwarty, co oznacza, że rodzice mogą dowozić i zabierać dzieci do domu każdego dnia, choć jeżeli jest założenie, że będą to ośrodki lokowane na terenie województwa, to można sobie wyobrazić, powiedzmy sobie, jeden. Bądźmy optymistami, że to nie będzie problem, iż nagle się okaże, że w każdym powiecie trzeba będzie zwielokrotnić liczbę tych ośrodków, ale jeśli będzie duża odległość, to oczywiście będzie funkcjonował internat, a jeżeli rodzice będą mogli dowozić dzieci, to w tym sensie będą to ośrodki właśnie otwarte.</u>
          <u xml:id="u-191.10" who="#MirosławOrzechowski">Tu jest też agresja w telewizji, a więc też już to odkładam.</u>
          <u xml:id="u-191.11" who="#MirosławOrzechowski">Jakie wzorce w mediach? Przepraszam bardzo, że tak przebiegam. Mam zanotowane pytania, ale one poniekąd się powtarzają.</u>
          <u xml:id="u-191.12" who="#MirosławOrzechowski">Czy minister edukacji przestanie dzielić młodzież i dzieci? Czy zgodnie z planem będzie dzielił dotacje? Kto wyprowadził wychowanie ze szkół? Rozumiem, iż trzecie pytanie ma charakter retoryczny, że to wychowanie, że raczej ten system wychowawczy został wyprowadzony, zlikwidowany poprzez to, o czym mówiłem też wcześniej. Podałem jako jeden z przykładów to: naganna ocena ze sprawowania kwalifikująca dziecko do następnej klasy, otwierająca promocję, a właściwie niezagradzająca drogi do promocji do następnej klasy. Można powiedzie, że jest to jeden z dowodów na taką eliminację, co oczywiście jest pewnym kolokwializmem, ale myślę, że intencja jest jasna.</u>
          <u xml:id="u-191.13" who="#MirosławOrzechowski">Minister nie będzie dzielił żadnych dzieci. My mówimy o sytuacji takiej, że są dzieci, co padało też na posiedzeniu Wysokiej Izby, w przytłaczającej większości, powiedzmy sobie, dziewięćdziesiąt kilka procent, które chcą normalnie przychodzić do szkoły, do tej szkoły przychodzą, uczą się, chcą w spokoju tę szkołę skończyć i zdobywać następne stopnie wykształcenia, ale jest też mała grupka, której na tym nie zależy. Tak dzieje się wszędzie. Można by w tym miejscu przytoczyć „Władcę much”, opowieść o tych dzieciach na wyspie, gdzie mała grupa silniejszych przejmuje władzę nad większością, która w rozmaity sposób jest jakoś tam ubezwłasnowolniana.</u>
          <u xml:id="u-191.14" who="#MirosławOrzechowski">Tak się dzieje i nie ma mowy o tym, żeby kogokolwiek dzielić, tylko że jeżeli jest system, zresztą opisany wcześniej przy okazji słów o ośrodkach socjoterapii, o młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, wreszcie o ośrodkach wsparcia wychowawczego, to już tak jest, iż ktoś podejmuje decyzje o tym, że dziecko trzeba oddzielić, bo ma problemy z realizacją, z normalnym współżyciem w grupie. A więc ten podział dokonuje się na podstawie zdarzeń, jakie rozpatrujemy.</u>
          <u xml:id="u-191.15" who="#MirosławOrzechowski">Nagrody dla nauczycieli i dla uczniów. Powtórzyło się to, panie poseł też o to pytały. Nie będzie nagród dla nauczycieli. W programie „Zero tolerancji dla przemocy w szkole” chodziło o to, iż jeden z elementów ma pokazywać też otwarcie drogi, że można się wyróżnić w tym stanie pewnego rodzaju paraliżu, jaki trwa, a który był, że tak powiem, zilustrowany właśnie w Gdańsku, o czym zaraz po tej śmierci mówił w katedrze warszawsko-praskiej ksiądz arcybiskup Sławoj Leszek Głódź, że najbardziej przerażające było to, iż nikt z dzieci, z koleżanek, kolegów przez pół godziny nie wyrwał się z tego stanu zamroczenia, nie podniósł choćby krzyku, choćby wybiegł na korytarz i poprosił woźną, cokolwiek zrobił.</u>
          <u xml:id="u-191.16" who="#MirosławOrzechowski">A więc są takie chwile, są takie stany - wszyscy to wiemy - że wszyscy są jak zamroczeni, ale pojawia się ktoś, kto niesie ratunek, w tym przypadku ratunek życia. To się nie zdarzyło. Już nie ma co powtarzać, że to nie było pierwsze takie zdarzenie. Podobnie wtedy, kiedy zdarzają się wczesną wiosną czy późną zimą pęknięcia lodu i nagle ktoś rzuca się z ratunkiem tonącemu. Wiadomo, że ten człowiek jest wyróżniany, to jest chwalebna postać: poświęca się, stawia w stan zagrożenia własne życie, by ratować drugą osobę. Najpiękniejsza aktualizacja tego, co tutaj padło.</u>
          <u xml:id="u-191.17" who="#MirosławOrzechowski">Pan poseł powiedział, żeby wychowanie było oparte na wartościach chrześcijańskich. Nie chodzi przecież o sferę modlitewną, ale o system bycia dobrym dla drugiego człowieka, o poświęcenie samego siebie w sytuacjach ekstremalnych. Te dzieci pewnie wyobrażały sobie tę sytuację jako ekstremalną, bo pięciu oprychów znęcało się nad koleżanką, a więc tym młodym ludziom wydawało się, że jest to sytuacja ekstremalna, że zaangażowanie się w to będzie zagrożeniem. Nie zrobili tego. Gdyby zrobili, to byłby to wzorowy przykład tego, że można taką osobę nagrodzić.</u>
          <u xml:id="u-191.18" who="#MirosławOrzechowski">Kiedy można spodziewać się planu zapobiegania przemocy? Premier mówił dzisiaj w czasie swojego wystąpienia o tym, że jeśli na przykład chodzi o godzinę bezpieczeństwa dla nieletnich, będą czynione starania rządowe, żeby być może doprowadzić do szybkiej ścieżki legislacyjnej, tak aby od 1 stycznia dać samorządom szanse wprowadzania u siebie takich rozstrzygnięć. Już słyszę o tym, bo dzwonią środowiska samorządowe, i wiem, że już są takie przymiarki, mówiąc w cudzysłowie, że ta godzina jest tam jakoś postrzegana wśród radnych. Teraz akurat jesteśmy na przełomie kadencji, a więc mówimy o tych ustępujących. W każdym razie grupę nieletnich też można by podzielić na dwie grupy. Powiedzmy sobie, że dzieci do 15. roku życia mogłyby być w miejscach publicznych do godz. 22, a młodzież niepełnoletnia, do 18. roku życia do godz. 23.</u>
          <u xml:id="u-191.19" who="#MirosławOrzechowski">Mówię o tym tylko dlatego, Wysoka Izbo, że już zetknąłem się z pewnymi zamierzeniami w tej kwestii. Może to nawet jest zabawne - do czasu, kiedy śmierć kogoś przebitego nożem znów nie będzie przyczyną rozpatrywania tego także w tym miejscu. Wydaje mi się, że to jest bardzo dobre miejsce, żebyśmy wszyscy zdali sobie z tego sprawę. Mówię o tym właśnie po to, żeby zilustrować to przedsięwzięcie. Wszelkie inne sprawy, o których mówił pan premier, będą rozpatrzone w możliwie najbliższym czasie. Myślę, że droga legislacyjna zostanie szybko uruchomiona.</u>
          <u xml:id="u-191.20" who="#MirosławOrzechowski">Gdzie można się zapoznać z... To jest właściwie to samo. Dzieci pięcioletnie do szkoły. Odchodzimy od tego programu na rzecz poszerzania opieki przedszkolnej. Także i na terenach wiejskich, żeby wcześniej móc taką „zerówkę” wprowadzić, ale będzie to opieka przedszkolna. Jesteśmy zdania, że nie należy dzieciom obowiązku szkolnego obniżać jeszcze o jeden rok. Są sytuacje po temu dosyć łatwe do argumentowania, była tutaj o tym mowa, i wszyscy o tym wiemy, interesujący się czy zajmujący edukacją, że w małych gminach często są jednak zamykane szkoły, te najpiękniejsze, najmniejsze. Te gimbusy, które zwyczajową dość drogę wykonują, dowożąc dzieci do szkół, okazało się, że w minionym czasie ta droga bardzo im się wydłużyła. Jeśli, na przykład na drodze, takiej normalnej, że tak powiem umownie, pętli, zlikwidowano jedną szkołę, to dzieci w pozostałych szkołach czekają na gimbusa, bo gminy nie dokupują w to miejsce więcej gimbusów, żeby ten obieg jakoś tam skrócić. A więc zdarzają się wypadki, że dzieci godzinę, niekiedy dwie, siedzą w szkole, w świetlicy i czekają. Wydaje się, że te najmłodsze dzieciątka trzeba by jeszcze chronić, że nie ma takiej potrzeby, żeby tym obowiązkiem objąć pięcioletnie dzieci, natomiast oczywiście w zamian opieka przedszkolna.</u>
          <u xml:id="u-191.21" who="#MirosławOrzechowski">Czy konsultujemy, i w jaki sposób, program ze środowiskiem oświatowym? Tak. Każdy program, jeśli nabiera charakteru legislacyjnego, jeśli jest uruchomiana już ścieżka i rzecz jest spisana jako projekt rozporządzenia czy innego aktu prawnego, wtedy oczywiście związki zawodowe, środowiska edukacyjne są proszone o opinie. Często bywa tak, że długo oczekujemy, do ostatniego dnia, te trzydzieści dni. Choć czasami kierujemy prośbę, żeby możliwie skrócić, kiedy wszystkim nam zależy na tym, żeby jak najszybciej przepis mógł działać, wejść w życie. Ta droga jest podstawowa, choć oczywiście odbywają się z nauczycielami spotkania o charakterze edukacyjnym, bardzo dużo takich spotkań, w dużej liczbie takich spotkań brałem udział, pan premier też. Rozmawiamy, przychodzi bardzo dużo nauczycieli, dyrektorów szkół, chętnie dzielą się swoimi spostrzeżeniami. Tutaj padało także - gimnazja. Absolutnie nie ma mowy, żeby likwidować gimnazja, ale ten postulat się pojawia bez przerwy. To są też konsultacje społeczne ze środowiskiem nauczycielskim. Tam się pojawia bardzo silny argument, żeby jednak w szkole zapanowała dyscyplina, żeby ten porządek był oparty na dobru dziecka, co jest w ogóle podstawą niewymagającą komentarza, myślę, ale żeby jednak umocnić pozycję nauczyciela, dyrektora, który to dyrektor, przypomnę, jest w jeszcze bardziej kłopotliwej organizacyjnie sytuacji, bo z jednej strony oczywiście organ założycielski, z drugiej, szczególnie w dużych miastach, silny związek zawodowy, to też ma wpływ na całą sferę działań. Te postulaty się powtarzają. Oczywiście rola dyrektora szkół jest także obecna w innej sferze, o której była tutaj mowa, np. przykład o awansie zawodowym nauczycieli, kwestia ta jest rzeczywiście karykaturalnie przerośnięta i zbudowana w taki sposób, że angażuje nauczyciela ubiegającego się o awans zawodowy w sposób przesadny, mówiąc delikatnie. Owszem, wiemy, że w małych gminach, tam, gdzie rola związków zawodowych jest słaba, często nauczyciele są na bardzo podstawowych sferach kontraktowych, mianowanie to już jest bardzo wysoko. W dużych miastach jest odwrotna praktyka. Tam jest silna pozycja związków zawodowych, stroni się, nie ma co ukrywać, od negatywnych ocen. Dyrektor szkoły jest w pewnej sytuacji, można powiedzieć, na szkolny sposób politycznej. To też jest istotny element, jeśli chodzi o wychowanie dzieci, o możliwość rzetelnej oceny nauczyciela przez dyrektora. Ta sfera też tego wymaga.</u>
          <u xml:id="u-191.22" who="#MirosławOrzechowski">Kiedy nauczyciel będzie mógł liczyć na wykluczenie ucznia ze szkoły? W Polsce przepisy mówią tak: po pierwsze, istnieje obowiązek szkolny do 18. roku życia i właściwie już ten przepis uniemożliwia eliminowanie, wykluczanie ucznia ze szkoły, choć oczywiście, jeśli powstają ośrodki resocjalizacji czy wychowawcze, to one mocą instytucji zewnętrznych mają w swojej istocie zapisane, że oczekują na takiego delikwenta, który nie jest w stanie się dopasować do rygorów szkolnych, a więc takiego wykluczenia... Jak jeszcze chodziłem do szkoły podstawowej, pamiętam, były takie wydarzenia, było zawieszenie.</u>
          <u xml:id="u-191.23" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Nie było wtedy konstytucji, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-191.24" who="#MirosławOrzechowski">Tak, oczywiście, pani poseł, to jest prawda. Starałem się zatrzymać tylko na tych podstawowych polach, że już i tak nie można. Ale wtedy można było zawiesić, była kara zawieszenia, to już był strasznie dokuczliwy element, nie wiem, czy dzisiaj kogokolwiek przeraziłby, ale wtedy to było bardzo represyjne, każdy odczuwał to na sobie.</u>
          <u xml:id="u-191.25" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Kiedy chodziłem do szkoły, to nauczyciele nas bili.)</u>
          <u xml:id="u-191.26" who="#MirosławOrzechowski">Prawda. Też pamiętam.</u>
          <u xml:id="u-191.27" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-191.28" who="#MirosławOrzechowski">Czy byłem w tych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Tak, byłem, byłem 3,5 roku wiceprezydentem Łodzi i byłem w ośrodkach szkolno-wychowawczych, widziałem te ośrodki. Wiem, jak funkcjonują, wiem, na czym polegają ich problemy, niekiedy ich dramaty, właściwie będących tam uczniów.</u>
          <u xml:id="u-191.29" who="#MirosławOrzechowski">Przemoc i pornografia. Czy rząd widzi możliwość mediów? To właściwie się powtarza.</u>
          <u xml:id="u-191.30" who="#MirosławOrzechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proszę wybaczyć, że tak oględnie i tylko śladowo odnoszę się do pytań. One, jak powiedziałem, w dużej mierze się powtarzają w jakiś tam formach, w jakimś tam ujęciu szczątkowym. Zobowiązuję się, że pytania, które... Są ze mną panie z departamentów Ministerstwa Edukacji Narodowej, notują pytania i będą udzielone na nie wyczerpujące odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#GenowefaWiśniowska">W jakiej kwestii, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Chciałem jednak zadać pytanie, na które potrzebna jest... Odpowiedź może być prosta, bo padło tu... Przepraszam, nie chcę tak mówić.)</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Głos z sali: W jakim trybie?)</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#GenowefaWiśniowska">Przepraszam bardzo, panie pośle, po pierwsze, w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#GenowefaWiśniowska">Po drugie, myślę, że tutaj...</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie w tej sprawie. Na inne pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Gazety przekażę.)</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#GenowefaWiśniowska">Jedno zdanie, panie pośle, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JerzyFeliksFedorowicz">...odpowiedzi przez koleżankę, której tu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#JerzyFeliksFedorowicz">Umówiliśmy się, że zrywamy z polityką, ale jest potrzebna, mam całą rodzinę w Łodzi, na cmentarzu też. Jest potrzebna odpowiedź na pytanie: co się dzieje z panią kurator z Łodzi? Cała Polska chce wiedzieć. A w sprawie gazety, oczywiście zdaję sobie sprawę, że przy karze jest pewien problem. Polega na tym, że dużo pytań jest adresowanych do pana Giertycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#GenowefaWiśniowska">Panie pośle, to już nie jest pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#JerzyFeliksFedorowicz">Przepraszam. To tylko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#JerzyFeliksFedorowicz">A tamto, to oczywiście, to przecież wzór ta pani nauczycielka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MirosławOrzechowski">Znam panią dyrektor Ćwikłę.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MirosławOrzechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o opóźnienie, jego powody nie są żadną tajemnicą. W zaopiniowaniu kandydatury, bo przypominam, że minister wydaje tylko opinię o kandydacie, który został wyłoniony przez komisję. Ta opinia idzie do wojewody i wojewoda na podstawie tej opinii, jak zinterpretuje, tak powoła, bądź nie, kandydata na kuratora.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#MirosławOrzechowski">Wysoka Izbo! Po drugim wyborze... Pojawiła się tutaj informacja - to był wielki skrót intelektualny - że ta pani kandydat wygrała dwa konkursy. Po pierwsze, z powodu wad formalnych... Po pierwszym razie pani, która wygrała ten konkurs, była u nas w ministerstwie. Rozmawialiśmy na ten temat, wojewoda zdecydowała, że z powodu wad formalnych konkurs zostanie unieważniony. Za drugim razem sytuacja się powtórzyła, ta sama kandydatka wygrała konkurs, była umówiona u nas w ministerstwie na rozmowę, i tego samego dnia przeczytaliśmy w gazecie, że jest kandydatką jednego z ugrupowań na radną. W związku z tym poprosiliśmy o opinię prawną. Chcieliśmy wiedzieć, co to znaczy.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#MirosławOrzechowski">Panie pośle, przepraszam, że tak z mównicy, ale ta sprawa była wyjaśniana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#GenowefaWiśniowska">Panie ministrze, czy to już pełna odpowiedź? Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MirosławOrzechowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#GenowefaWiśniowska">Zakończyliśmy ten punkt porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proponuję, aby Sejm przyjął informację rządu na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#GenowefaWiśniowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm przyjął propozycję.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#GenowefaWiśniowska">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#GenowefaWiśniowska">Zakończyliśmy 2. punkt porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#GenowefaWiśniowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 (druk nr 785).</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę o zabranie głosu ministra rozwoju regionalnego panią minister Grażynę Gęsicką w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#GrażynaGęsicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To sprawozdanie ja przygotowałam, moje ministerstwo, na podstawie art. 49 ustawy o Narodowym Planie Rozwoju. Jest to zarazem sprawozdanie roczne na temat wdrażania podstaw wsparcia wspólnoty. Obowiązek przedkładania takiego sprawozdania wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z czerwca 2004 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju 2004–2006. To jest drugie sprawozdanie, pierwsze powstało za rok 2004 i opisuje okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r. Powstało na podstawie sprawozdań rocznych z realizacji sektorowych programów operacyjnych, informacji o realizacji programu wsparcia na rok 2005, czyli kontraktów wojewódzkich oraz innych informacji, które zebrało Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#GrażynaGęsicka">Zgodnie z wymogami ustawy to sprawozdanie po zatwierdzeniu przez Radę Ministrów - nastąpiło to 27 czerwca br. - przedkładane jest do wiadomości Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#GrażynaGęsicka">Zaczęłabym może od takiej ogólnej refleksji, że trudno jest debatować nad wynikami Narodowego Planu Rozwoju w 2005 r. w końcówce 2006 r., zwłaszcza w sytuacji, gdy od tamtego czasu zmienił się rząd i system realizacji Narodowego Planu Rozwoju 2004–2006. Zatem w gruncie rzeczy składam sprawozdanie za rok, w którym przez 9 miesięcy program realizował jeden rząd, a przez kolejne 3 miesiące następny, który aktualnie rządzi krajem.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#GrażynaGęsicka">Kolejna ogólna refleksja: jeśli chodzi o warstwę merytoryczną, czyli stronę programowej, cele, na jakie został rozpisany, odpowiadanie tych celów potrzebom rozwojowym naszego kraju, ich zgodność z polityką spójności społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej, NPR należy ocenić pozytywnie. Ponad połowę środków z NPR przeznaczono na infrastrukturę, około 30% na gospodarkę, około 20% na rozwój zasobów ludzkich. Zarówno cele wydatkowania, jak i rozłożenie tych środków, można powiedzieć, się sprawdziły. Wybiegam już w przyszłość: do tego roku w sumie na ponad 8200 mln euro, które mamy alokowane w NPR z funduszy strukturalnych, tylko około 4% musieliśmy realokować, przenieść z działań, w których nie szły, do tych, w których szły. W związku z tym można powiedzieć, że merytorycznie Narodowy Plan Rozwoju należy ocenić jak najbardziej pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#GrażynaGęsicka">Podstawowym problemem z NPR była nie jego zawartość merytoryczna, lecz system wdrażania, sposób realizacji. Budził on powszechne niezadowolenie, począwszy od beneficjentów, poprzez instytucje wdrażające, także w rządzie z tego względu, że był on realizowany bardzo powoli - w 2004 r. prawie w ogóle, a w 2005 r. w bardzo niewielkim stopniu. Za chwilę podam dokładniejsze dane. W związku z tym wejście nowego rządu wiązało się przede wszystkim z ogromną pracą, która polegała na zmianie systemu wdrażania po to, by zwiększyć absorpcję funduszy strukturalnych w ramach Narodowego Planu Rozwoju 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#GrażynaGęsicka">Chciałabym przypomnieć, że pieniądze, o których wspomniałam, te ponad 8 mld euro, są rozłożone w takie roczne szuflady: na rok 2004 przypada prawie 2 mld euro, na 2005 r. - prawie 2,8 mld, a na 2006 r. - ponad 3,5 mld euro. Pieniądze z każdej z tych rocznych szuflad muszą być wydatkowane w ciągu danego roku i jeszcze dwóch. W 2005 r. nie było żadnego niebezpieczeństwa, można było wydawać bardzo wolno albo wręcz w ogóle nie wydawać i nie groziła nam utrata alokacji, ale gdy przyszłam do rządu jako minister, zdawałam sobie sprawę z tego, że jeżeli w 2005 r. nie przyspieszymy wyraźnie wydatkowania, to nie poradzimy sobie w 2006 r. z wydaniem prawie 2 mld euro, o których przed chwilą wspomniałam. Dlatego też pierwszą czynnością, jaką wykonało moje ministerstwo, było sporządzenie planu naprawczego, a było co naprawiać. Gdy przyszłam do rządu w końcu października 2005 r., wartość wniosków o płatność, które Polska przekazała do Komisji Europejskiej, wynosiła 114 mln euro, czyli 1,32% całej alokacji przyznanej Polsce na lata 2004–2006. U beneficjentów było trochę więcej pieniędzy, chociaż się jeszcze z nich do końca nie rozliczyli - 373 mln, co stanowiło 4,4% alokacji środków. Przy tym tempie wydatkowania było dla mnie oczywiste, że nie damy rady wypełnić obowiązków wynikających z zasady n+2. Dlatego też program naprawczy, który został przyjęty przez Radę Ministrów w grudniu 2005 r., zakładał podjęcie nadzwyczajnych działań, które miały przyspieszyć wydatkowanie, oraz pewnych systemowych usprawnień, które zaczęliśmy realizować w 2005 r., ale w gruncie rzeczy główny trzon tych systemowych usprawnień był tworzony w tym roku i jego tworzenie jeszcze trwa; przypomnę, że jutro odbędzie się pierwsze czytanie nowelizacji ustawy o finansach publicznych, która będzie przełomowa, jeśli chodzi o wydatkowanie pieniędzy z funduszy strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#GrażynaGęsicka">Jeśli chodzi o program nadzwyczajny, o nadzwyczajne działania, trzeba powiedzieć, że były to działania „ręczne”, przepychanie wniosków i zbieranie tych wniosków ze wszelkich możliwych urzędów, przy czym założyliśmy, że w ciągu 3 miesięcy prześlemy do Komisji Europejskiej wnioski na kwotę ok. 300 mln euro, co stanowiłoby 3,5% alokacji przyznanej dla Polski. Ponadto program naprawczy przewidywał zwiększenie poziomu wydatkowania w 2006 r., systemowe jego zwiększenie aż do 2008 r. oraz poprawę odbioru programów unijnych w oczach opinii publicznej, ponieważ niestety biurokracja i utrudnienia proceduralne powodowały, że ta interwencja Unii była traktowana jako jedna z bolączek i porażek rządu. Dlatego też postanowiliśmy zmienić system instytucjonalny, zmienić sposób działania administracji i podejście urzędów do absorpcji środków, zmienić niektóre ustawy, ustabilizować i podnieść jakość kadr, które realizują programy, wprowadzić ułatwienia dla beneficjentów i zapewnić odpowiednie środki finansowe na 2006 r. Proszę nie zapominać, że w tej końcówce przyjmowaliśmy również budżet.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#GrażynaGęsicka">Jeśli chodzi o wspomniane już zmiany instytucjonalne związane z zarządzaniem i wdrażaniem, należy do nich przede wszystkim utworzenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, które przejęło pełnienie roli instytucji zarządzających programami operacyjnymi. We wcześniejszym okresie poprzedni rząd zakładał, że te instytucje zarządzające będą ulokowane w poszczególnych ministerstwach i że ministerstwa te dołożą wszelkich starań, żeby wydać te środki. Moim zdaniem zakładał to idealistycznie. Okazało się, że jedne wydawały, inne niekoniecznie. W gruncie rzeczy nagle okazało się, że nie ma ośrodka koordynacyjnego, ponieważ ponad tymi ministrami był już tylko premier, który z natury rzeczy nie może się zajmować bieżącą operacyjną koordynacją. Ustanowienie ministerstwa było więc pierwszym krokiem, żeby skoordynować cały proces i go przypilnować.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#GrażynaGęsicka">Ponadto został wzmocniony nadzór poszczególnych właściwych ministrów nad instytucjami wdrażającymi programy operacyjne. Zmienił się system działania instytucji płatniczej i w ogóle przepływów finansowych. Staraliśmy się jak najszybciej doprowadzić do sytuacji jednorazowej kontroli dokumentów, a nie wielokrotnej, co było elementem procedur przyjętych w latach 2004 i 2005.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#GrażynaGęsicka">Ponadto minister finansów dostał zadanie zapewnienia w budżecie państwa na 2006 r. odpowiednich środków na realizację programów NPR, miało to zostać zawarte w ustawie budżetowej, tak się stało. Minister rozwoju regionalnego został uczyniony ministrem odpowiedzialnym za podział środków z rezerw budżetowych, została też wydana odpowiednia decyzja, że rezerwy te przydziela minister w porozumieniu z ministrem finansów. Rozpoczęto audyt systemu SIMIC, rewizję tego systemu, jak również opracowano szereg innych decyzji dotyczących uproszczenia wydatkowania i usprawnienia procedur. Założono nowelizację dwóch ustaw: ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz Prawa zamówień publicznych. Obie ustawy zostały ostatecznie znowelizowane i przyjęte przez parlament w 2006 r. Jeśli chodzi o beneficjentów, wprowadzono bardzo dużo ułatwień dotyczących wniosków o środki oraz usprawniono rozliczenia finansowe, dzięki czemu wnoszenie o te środki stało się dużo łatwiejsze.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#GrażynaGęsicka">Efekty były wyraźne, bo jeżeli spojrzymy na różne wskaźniki, widoczne jest to, że w 2005 r. wzrosły one w stosunku do 2004 r. Np. wartość złożonych wniosków o dofinansowanie w 2004 r. wynosiła niecałe 27 mld zł, a w 2005 r. wartość ta przekroczyła 54 mld. Jeśli chodzi o podpisane umowy o dofinansowanie, w 2004 r. było to trochę ponad 9% alokacji, a na koniec 2005 r. było prawie 60% alokacji. Jeśli chodzi o płatności, które wykonaliśmy na rzecz beneficjentów, to w 2004 r. było to 0,5 mln zł, w 2005 r. do końca wypłacono 2,5 mld, czyli jest 7,6% alokacji środków na lata 2004–2006. Przypomnę, że jeszcze w październiku było 4,4%. A zatem te działania nadzwyczajne przyniosły pewne rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#GrażynaGęsicka">Można również powiedzieć, że jeśli chodzi o rezultaty materialne czy rzeczowe, sporo zostało zrobione. Wykonano przygotowanie do remontów dróg, część takich remontów też udało się zrobić. Sporo osób uzyskało wsparcie z Europejskiego Funduszu Społecznego. Rozpoczęto realizację ok. 70 tys. różnych projektów, które były teraz kontynuowane, niektóre już są zakończone. Realizowano 124 duże projekty z Funduszu Spójności, który finansuje przedsięwzięcia z zakresu transportu i ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#GrażynaGęsicka">Można zatem powiedzieć, że trzy ostatnie miesiące 2005 r. zostały wykorzystane na bardzo intensywne działania zwiększające absorpcję. Potem, w 2006 r. nastąpiła cała taka seria, ale o tym pewnie będę mówiła w roku 2007; oby nie tak późno jak obecnie, tylko trochę wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#GrażynaGęsicka">Chcę powiedzieć, że sporo zostało zrobione, ale i sporo pozostało do zrobienia. Należy znowelizować ustawę o finansach publicznych. Wprowadzimy drugi rzut, dalej idący, można tak to określić, nowelizacji Prawa zamówień publicznych. Przygotowana jest nowelizacja różnych ustaw, które pomagają w wykonywaniu dużych inwestycji, a więc Prawa ochrony środowiska, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Jeśli chodzi o Europejski Fundusz Społeczny, trzeba przeprowadzić nowelizację ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a także znowelizować kilka innych aktów prawnych dotyczących spraw finansowych, np. klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#GenowefaWiśniowska">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#GenowefaWiśniowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę, pani poseł Beata Szydło, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę o stanowisko w imieniu klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#BeataSzydło">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość na temat sprawozdania z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006. Sprawozdanie z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 jest jednym z elementów wprowadzonego systemu monitorowania i zarządzania pomocą strukturalną dla Polski. Służy także jako sprawozdanie roczne na temat wdrażania podstaw wsparcia Wspólnoty, co do którego obowiązek przygotowania wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z 2004 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju 2004–2006 oraz z zapisów dotyczących podstaw wsparcia Wspólnoty dla Polski na te lata. Jest to zatem dokument formalny, którego sporządzenie zostało scedowane na ministra rozwoju regionalnego. Niemniej jednak, jak już wspomniała również pani minister Gęsicka, jest to sprawozdanie, w którym tak naprawdę pani minister i obecny rząd mogą odpowiadać za 3 miesiące, o których w tym dokumencie jest napisane.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#BeataSzydło">Ten dokument, ponad 130-stronicowy, ma takie właśnie jak gdyby dwie części. Pierwsza część odnosi się do tych 9 miesięcy, kiedy to niewiele zostało zrobione i w tych 9 miesiącach niestety, mimo że trwały procedury, mimo że były sprzyjające warunki rozwoju gospodarczego po temu, ażeby fundusze mogły być absorbowane, mimo że było bardzo duże zainteresowanie beneficjentów, niewiele się działo w tym zakresie. Zaledwie 4% realizowanych wniosków we wrześniu 2005 r. wskazuje jednoznacznie na to, że coś było nie tak.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#BeataSzydło">Pamiętacie zapewne państwo również te dyskusje, które się toczyły i w mediach, i w różnych środowiskach, kiedy rysowano te czarne wizje, że Polska nie umie skorzystać i nie skorzysta z pomocy finansowej Unii Europejskiej, że będziemy te środki musieli zwracać, natomiast niewiele wtedy powiedziano, co należy zrobić. Ale można tak powiedzieć, że na szczęście zmienił się rząd i na szczęście powstało w listopadzie 2005 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, silny ośrodek koordynujący realizację polityki regionalnej, w tym absorpcję środków unijnych, i w ciągu tych 3 miesięcy udało się naprawić to, co zepsuto w roku 2004 i przez 9 miesięcy roku 2005. Od stycznia w ministerstwie znalazły się wszystkie instytucje zarządzające programami, czyli zostały skonsolidowane w jednym miejscu, powstała instytucja zarządzająca, uporządkowano cały system. Te zmiany instytucjonalne przyczyniły się do usprawnienia i uporządkowania systemu zarządzania programami. Dokonano zmian formalnych, kolejna zmiana dotyczy zasad finansowania, przede wszystkim prefinansowania. I wreszcie 6 grudnia 2005 r. Rada Ministrów przyjęła program naprawczy zwiększający absorpcję funduszy strukturalnych w ramach Narodowego Planu Rozwoju, w którym to programie zostały przedstawione i założone długofalowe, długoterminowe procedury, które należy wprowadzić i usprawnić, ażeby ten system do końca 2006 r. i w latach następnych działał poprawnie.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#BeataSzydło">W ramach programu podjęto działania nadzwyczajne polegające na uproszczeniu procedur, weryfikacji wniosków i płatności oraz identyfikacji tych umów i płatności dokonanych już przez beneficjentów, które w trybie natychmiastowym mogły zostać rozpatrzone przez właściwe instytucje wdrażające i zarządzające, a następnie wykazane we wnioskach o płatność kierowanych do instytucji płatniczej Komisji Europejskiej w ostatnich tygodniach 2005 r. Zostało to zrealizowane. Uszczegółowiono kompetencje instytucji odpowiedzialnych za realizację Narodowego Planu Rozwoju, uelastyczniono i dostosowano system sprawozdawczości do rzeczywistych potrzeb, zmieniono system kontroli funduszy strukturalnych i zapewniono lepszą koordynację działań kontrolnych. Zostały wreszcie znowelizowane akty wykonawcze i przystąpiono do prac nad nowelizacją tak ważnych ustaw, jak ustawa Prawo zamówień publicznych, czy też ustawa o finansach.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#BeataSzydło">Oprócz wspomnianych kroków nadzwyczajnych program zdefiniował także listę działań długofalowych służących poprawie poziomu absorpcji środków wspólnotowych, z których część obejmowała zmiany w systemie finansowania projektu. I tu trzeba przede wszystkim powiedzieć o tym, iż to właśnie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego stało się odpowiedzialnym za podział rezerw budżetowych wyznaczonych na realizację Narodowego Planu Rozwoju oraz opracowanie i wdrożenie wieloletniego budżetowania programu.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#BeataSzydło">Kolejna zmiana dotyczy systemu kontroli. W tym zakresie uproszczono system zarządzania i kontroli, jak też system przepływów finansowych w ramach realizacji programów. Te prace ministerstwo rozwoju podjęło wspólnie z Ministerstwem Finansów. Zadbano wreszcie o odpowiednie przygotowanie kadr zajmujących się obsługą funduszy i zabezpieczeniem odpowiedniej liczby pracowników. Czyli to uproszczenie zasad, także dla beneficjentów, uporządkowanie tego systemu doprowadziło do tego, że z tych nieszczęsnych 4%, o których już wcześniej była mowa, udało się osiągnąć absorpcję na poziomie około dwudziestu kilku procent.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#BeataSzydło">Świadczy to o tym, że jeżeli są podejmowane odpowiednie działania i są odpowiednie osoby i określone priorytety, to można przeprowadzić cały system w taki sposób, ażeby faktycznie i samorządy, i beneficjenci, i pozostali mogli z tych środków korzystać, żeby nie było tak, jak to do tej pory często się zdarzało, że samorządy składały wnioski, często opasłe tomy, bardzo skomplikowane, potem przeprowadzano przetargi, rozpoczynano inwestycje, a pieniędzy wciąż nie było, z różnych powodów, i często zdarzało się tak, że obwiniane były jako nieudolne właśnie samorządy. Okazywało się, że to nie do końca tak się działo, że te procedury były na tyle niesprawne, że po prostu system nie dawał możliwości realizacji tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#BeataSzydło">Jak zatem należy ocenić to przedłożone sprawozdanie? Ja bym chciała powiedzieć, że przez te 9 miesięcy - tutaj już była mowa o tym wcześniej - niewiele zrobiono, chociaż rzeczywiście funkcjonowały procedury, ogłaszano programy, więc jak gdyby wszystko biegło sobie normalnie, natomiast okazało się potem, że niestety ten system nie jest doskonały. W związku z tym faktycznie należy powiedzieć, odnosząc te 9 miesięcy do 3, że te ostatnie 3 miesiące mają o wiele większą wagę i o wiele większe znaczenie w całym tym systemie i tym procesie i jest to niewątpliwie zasługa rządu i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Bardzo dobrze, że ten system w tej chwili tak funkcjonuje i te zmiany, o których pani minister tutaj wcześniej również mówiła, będą wprowadzone i na pewno ten system zostanie jeszcze usprawniony. W związku z powyższym rysuje się pozytywna perspektywa dla procedowania i zakończenia szczęśliwie w tym roku funkcjonowania Narodowego Planu Rozwoju i również na to, że te lata następne będą sprzyjające.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#BeataSzydło">Najważniejsze cele zmian, które zostały przeprowadzone, to przede wszystkim uproszczenie systemu finansowania, uproszczenie procesów rozliczania wydatków, a przede wszystkim ukierunkowanie na to, ażeby te procedury były prostsze i łatwiejsze. Zmiana ustawy o finansach publicznych, zmiana ustawy o prawie zamówień publicznych, te ustawy, które jeszcze mają być wprowadzone, na pewno przyczynią się do tego, ażeby absorbowanie środków było jeszcze skuteczniejsze.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#BeataSzydło">Szkoda, że przez te 9 miesięcy tak to miałko szło i szkoda, że niewiele zwracano na to uwagi, chociaż trzeba przyznać, że sygnały o tym, że nie jest dobrze, pojawiały się już wcześniej, nawet w kwietniu 2005 r. ówczesny rząd takie analizy przeprowadził i wtedy było już jasne, że trzeba pewnych zmian dokonać. Nie zrobiono tego i trzeba by zastanowić się nad tym, dlaczego, z jakich powodów. Natomiast, jak już wcześniej powiedziałam, dobrze, że nastąpiła zmiana rządowa, że powstało Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i że te kwestie zostały uporządkowane.</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#BeataSzydło">W związku z powyższym, biorąc pod uwagę te ostatnie 3 miesiące funkcjonowania NPR-u w 2005 r., należy stwierdzić, że to sprawozdanie zasługuje na pozytywną ocenę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę o przedstawienie stanowiska panią poseł Danutę Jazłowiecką, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#DanutaJazłowiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska pragnę wyrazić zadowolenie, że Wysoka Izba ma w końcu możliwość zapoznania się ze sprawozdaniem z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006. Z olbrzymim opóźnieniem otrzymujemy dokument, który zgodnie z art. 49 ust. 4 ustawy o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 r. minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego przedstawia w formie corocznego sprawozdania w ciągu miesiąca od przyjęcia go przez Radę Ministrów. My natomiast otrzymujemy dokument z opóźnieniem czteromiesięcznym, na dodatek po pseudodyskusji parlamentarnej na temat zasad prowadzenia polityki rozwoju - pseudodyskusji, gdyż kolejny bardzo ważny dokument programowy, akt prawny uprawniający Polskę, największego przyszłego beneficjenta, do korzystania z pomocy unijnej, jakim jest ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju na lata 2007–2013, przyjmowany jest bez zastanowienia, jakie skutki przyniosą przyjęte zapisy, bez wsłuchania się w uwagi składane przez opozycję.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#DanutaJazłowiecka">Logika i standardy europejskie wskazują, że w procesie planowania ważna jest diagnoza, analiza i ocena sytuacji. Za sprawą rządu tu w parlamencie wszystko postawione jest na głowie. Najpierw przyjmujemy nowy akty prawne, potem zapoznajemy się z oceną funkcjonowania dotychczas obowiązujących. Szkoda wielka, gdyż przygotowane przez ministra rozwoju regionalnego sprawozdanie kompleksowo obejmuje zagadnienia związane z wykorzystywaniem funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności w roku 2005 na podstawie przyjętych w 2004 r. dokumentów, wdrożonych procedur czy wypracowanych zdolności instytucjonalnych. Sprawozdanie jest dowodem na to, jak dużą cenę płaci się za źle przygotowane dokumenty, pochopne decyzje. Można powiedzieć, że w roku 2005 ze względu na - podobnie jak dzisiaj - w pośpiechu przygotowywane i przyjmowane akty prawne w 2004 r. obowiązywało hasło obowiązkowego regulowania dokumentów. W 2005 r. nowelizowano niemalże wszystkie dokumenty - od najważniejszej ustawy o Narodowym Planie Rozwoju, poprzez 22 inne akty wykonawcze do ustawy, w tym programy operacyjne, uzupełnienia programów, zmiany, wzory wniosków, umów, sprawozdań czy podręczników procedur. Zmian dokonywano średnio dwu- i trzykrotnie w niemalże każdym dokumencie. Czas trwania procesu legislacyjnego wydłużał się nawet do 6 miesięcy, co znacznie odwlekało wprowadzenie niezbędnych usprawnień. To z kolei przyczyniało się do spowolnienia procesu wykorzystywania funduszy unijnych.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#DanutaJazłowiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Z uwagi na krótki czas przeznaczony na wystąpienie odniosę się jedynie do kilku punktów sprawozdania, którego celem jest podsumowanie procesu wdrażania Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 oraz ocena sprawności przyjętego systemu wykorzystywania funduszy Unii Europejskiej. A skoro o sprawności mówimy i związanych z nią możliwościach kadrowych licznych instytucji włączonych w proces absorpcji środków pomocowych, zdumiewająca się reakcja ministerstwa na zawartą w sprawozdaniu analizę zdolności instytucjonalnej w kontekście zatrudnienia. W sprawozdaniu wskazany jest stan zatrudnienia w 2005 r. w instytucjach zaangażowanych we wdrażanie programów unijnych oraz planowane zwiększenie zatrudnienia w roku 2006.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#DanutaJazłowiecka">W najsłabiej realizowanym, wręcz zagrożonym, jeśli chodzi o pełne wykorzystanie środków unijnych w okresie 2004–2006, Sektorowym Programie Operacyjnym „Transport” zatrudnionych w 2005 r. było zaledwie 59 osób. Dla porównania, w małym sektorowym programie rybołówstwo zatrudnionych jest 130 osób. Ministerstwo w celu usprawnienia pracy planuje zwiększenie zatrudnienia jedynie o 62 osoby. W innym dobrze zarządzanym sektorowym programie tzw. rolnym jest zatrudnionych 907 osób i planuje się zwiększenie zatrudnienia o 133 osoby. Nasuwa się pytanie: jakie kryteria brane są pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wielkości zatrudnienia w poszczególnych programach. Wielokrotnie, zarówno w prezentowanym sprawozdaniu, jak i innych dokumentach, jako element utrudniający sprawne wykorzystywanie funduszy strukturalnych wskazywana jest duża fluktuacja kadr zatrudnionych przy realizacji programów unijnych, wynikająca przede wszystkim z niskich zarobków. Przy stanie zatrudnienia z końca 2005 r. i wykorzystaniu środków pomocowych z programu pomocy technicznej przeznaczonych na dodatkowe wynagrodzenia dla pracowników instytucji zaangażowanych w zarządzanie programami operacyjnymi zwiększono wynagrodzenia średnio o 1800 zł miesięcznie na jednego pracownika. Jest to niewystarczające dla utrzymania dobrze wyszkolonych pracowników w miejscu pracy. Czy zatem zwiększając zatrudnienie o planowanych w 2006 r. ponad 500 pracowników, nie zmniejszymy im uposażenia? Czy nie lepszym rozwiązaniem byłoby poprawienie organizacji pracy, znaczne podniesienie wynagrodzenia i przede wszystkim poprawienie jakości pracy, na którą narzekają beneficjenci?</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#DanutaJazłowiecka">Pamiętajmy, że sprawność wykorzystania pieniędzy unijnych zależy od sprawności administracyjnej i od dobrej organizacji pracy, a z tą nadal są problemy. Powoływane wszelkie międzyresortowe grupy robocze, grupy sterujące, komitety, które odpowiedzialne są za monitorowanie zarządzania programami i projektami oraz wprowadzenie usprawnień, nie zdają egzaminów. Nadal zarówno na poziomie regionalnym, jak i rządowym występuje powielanie kompetencji. Weryfikacja wniosków o płatność trwa od 9 do 12 miesięcy, od momentu złożenia wniosku.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#DanutaJazłowiecka">W przypadku Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw” nadal skomplikowany proces wdrażania i rozliczania projektu, a szczególnie procedura składania wniosku o płatność i ogrom załączników towarzyszący temu procesowi, zniechęca przedsiębiorców do korzystania z pomocy unijnej. Ograniczenie ilości załączników jedynie w procesie programowania i wyboru projektów jest niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#DanutaJazłowiecka">Komisja Europejska bardzo wysoko ceni sobie współpracę międzyregionalną przy granicach państw członkowskich. Dla rozwoju tej współpracy w nowej perspektywie finansowej wyznaczono specjalny cel, na którego realizację przeznaczono ok. 4% budżetu unijnego. Tym bardziej niepokoi stopień zaawansowania Programu INTERREG IIIA. Oprócz Sektorowego Programu Operacyjnego „Transport” także Program INTERREG IIIA, z uwagi na rozciągające się procedury wdrażania, brak determinacji urzędów wojewódzkich, jeśli chodzi o weryfikację i akceptację wniosków o płatność, i spowodowany tym zerowy poziom wydatkowania z programu, jest zagrożony złamaniem obowiązującej w Unii Europejskiej zasady n+2, a tym samym koniecznością zwrotu pieniędzy do Unii Europejskiej. Jak rząd zamierza zapewnić pełne wykorzystanie pomocy przeznaczonej na polsko-czeską współpracę transgraniczną?</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#DanutaJazłowiecka">Nawet dobrze oceniana przez sprawozdawców realizacja Sektorowego Programu Operacyjnego „Rozwój Zasobów Ludzkich” nasuwa wątpliwości dotyczące efektywności wykorzystania pomocy. Z analizy wynika, że szkolenia stanowią istotną rolę w skuteczności i efektywności wykorzystania pomocy unijnej w procesie aktywizacji rynku pracy. Na szkolenia wydajemy ogromne kwoty. Jak wynika z analizy, w Sektorowym Programie Operacyjnym „Rozwój Zasobów Ludzkich” koszt przygotowania bezrobotnego do podjęcia pracy wynosi średnio od 7 do 10 tys. zł. I nie byłoby w tym nic złego, gdyby pieniądze wydawane były na bezrobotnego. Rzeczywistość wygląda inaczej. W projektach, których wartość wynosi od 20 do 60 mln zł, ogromne sumy konsumowane są przez instytucje szkoleniowe. Szczególnie duże kwoty przeznaczane są na płace dla pracowników administracyjnych tych instytucji i na wynagrodzenia dla szkoleniowców, którzy zbyt często dobierani są przypadkowo. Aż strach pomyśleć, jak za kilka lat wypadną audyty Komisji Europejskiej, jak komisja oceni realizację i dokumentację tych projektów. Mam tu na myśli faktury, karty pracy, umowy.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#DanutaJazłowiecka">Z przedstawionego sprawozdania wynika również olbrzymie zróżnicowanie aktywności i zainteresowania poszczególnymi programami i priorytetami, jeśli chodzi o beneficjentów, w tym województwa. Brak jest w sprawozdaniu informacji o efektach wykorzystanej pomocy. Ograniczenie jej jedynie do wskazania ilości i wartości wdrożonych projektów jest niewystarczające i sprzeczne ze standardami unijnymi, dla których zasada pomocniczości, dodatkowości, równych szans wyznacza kryteria oceny aktywności i efektywności między innymi poprzez wskazanie wielkości wykorzystanych środków w przeliczeniu na mieszkańca. By można było sprawiedliwie dokonać podziału pieniędzy na lata 2007–2013 na poszczególne regiony czy ocenić, które z nich powinny być objęte projektami kluczowymi, powinniśmy znać aktywność i efektywność wykorzystywania pomocy. Nie ocenimy tego prawidłowo na podstawie ilości i wartości projektów, gdyż duże województwa siłą rzeczy będą wykazywały większe wartości w porównaniu z małymi województwami.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#DanutaJazłowiecka">Tłumaczenie w sprawozdaniu braku informacji o produktach i rezultatach wykorzystania pomocy krótkim czasem realizacji programów nasuwa pytanie, dla jakich celów wdrożyliśmy skomplikowaną procedurę sprawozdawczości, skoro z przygotowywanych systematycznie sprawozdań nie korzystamy. Nasuwa się również pytanie, czy nie zmarnowane zostały miliony euro przeznaczane na wdrożenie systemu SIMIC, który miał usprawnić implementację, zarządzanie i rozliczanie programów i projektów unijnych. System nadal nie działa, a pracownicy w instytucjach zarządzających na poziomie regionalnym i krajowym ręcznie monitorują i rozliczają czy prognozują wydatkowanie funduszy strukturalnych, jeśli chodzi o poszczególne działania i priorytety.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#DanutaJazłowiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mamy za sobą ponad 10 lat doświadczeń korzystania z pomocy unijnej, połowę z nich w wykorzystywaniu funduszy przedakcesyjnych i funduszy strukturalnych, dziesiątki podróży studyjnych małych, średnich i dużych zespołów wszelkich szczebli administracji rządowej i wojewódzkiej do regionów europejskich najlepiej wykorzystujących pomoc Unii Europejskiej. Czy nie nastał czas, żebyśmy zdobyte w ciągu tych lat doświadczenie przekuli w rzetelne przygotowanie kraju do sprawnego i efektywnego wykorzystania w najbliższych latach największej w Europie pomocy finansowej, jaka przypadnie Polsce? Prezentowane sprawozdanie jest kolejną wskazówką, jak uniknąć powtarzających się błędów, usprawnić system, procedury i jak sprawić, by Polak był mądry przed szkodą, a nie jak zawsze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę, pan poseł Jan Kochanowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę o stanowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JanKochanowski">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu klubu SLD mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie oceny realizacji Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JanKochanowski">Chcę powiedzieć, że Narodowy Plan Rozwoju jest najważniejszym dokumentem strategicznym opisującym kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jako całości i jego regionów. Określa on plan działań strukturalnych, które Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, zamierzała realizować w latach 2004–2006. Działania te są współfinansowane z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Dotyczą one trzech podstawowych dziedzin: wsparcia przedsiębiorstw, rozwoju infrastruktury i rozwoju zasobów ludzkich.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#JanKochanowski">Wysoka Izbo! Przypomnę kilka faktów. Projekt Narodowego Planu Rozwoju był już przedmiotem konsultacji w roku 2002, i to szerokich, zarówno z organami administracji samorządu terytorialnego, administracji rządowej, tej centralnej, jak i wojewódzkiej, jak i z sektorem bankowym, organizacjami gospodarczymi, stowarzyszeniami itd., ugrupowaniami, organizacjami pozarządowymi. Chcę przypomnieć, że w styczniu 2003 r. rząd przyjął Narodowy Plan Rozwoju, dokument określający kierunki rozwoju dzięki wykorzystaniu środków z funduszy strukturalnych, a w czerwcu 2003 r. zakończyła się pierwsza runda negocjacji tego dokumentu z Komisją Europejską. Narodowy Plan Rozwoju służył jako podstawa negocjacji między Polską a Unią Europejską w kwestii wysokości wsparcia ze strony funduszy Wspólnoty w latach 2004–2006. I chcę podkreślić, że Polska jako pierwsza spośród państw kandydujących do Unii Europejskiej przygotowała Narodowy Plan Rozwoju, co mogło dobrze wróżyć możliwościom korzystania z funduszy unijnych. Mówię o tym, żeby przypomnieć parę faktów, bo rzeczywiście nie jest tak, jak mówi pani poseł Szydło z PiS, że cały ten okres został zmarnowany, do niczego nie posłużył, że dopiero w trzy miesiące poruszono wszystko i cel strategiczny Narodowego Planu Rozwoju został osiągnięty.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#JanKochanowski">Ja chcę powiedzieć, że biorąc pod uwagę rok 2004, trzeba pamiętać, iż w tym okresie zachodziły równolegle dwa procesy, tj. finalizacja przygotowań do uczestnictwa w polityce spójności Unii Europejskiej oraz stopniowe uruchamianie wdrażania poszczególnych programów operacyjnych i projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej. Stąd też należy podkreślić, że Polska, podobnie jak inne nowe kraje Unii Europejskiej, ma przecież kilkudziesięcioletnie zaległości np. w infrastrukturze. Trzeba również podkreślić, że na szczęście samorządy wykorzystały swą historyczną szansę i, można powiedzieć, gremialnie sięgnęły po unijne euro. Wejście do Wspólnoty i olbrzymi strumień funduszy strukturalnych okazały się zbawieniem i szansą na stworzenie podstaw rozwoju gospodarki. Wodociągi, kanalizacja, asfalt na drodze gminnej może nie pozwolą stworzyć nowoczesnej, opartej na wiedzy i technologii gospodarki, ale z pewnością ułatwią życie mieszkańcom, przedsiębiorcom, będąc kartą przetargową przy pozyskiwaniu inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#JanKochanowski">Samorządy, trzeba to wyraźnie podkreślić, w sposób racjonalny zaczęły wykorzystywać unijne pieniądze. Przykładowo w zakresie inwestycji na terenach wiejskich na koniec 2005 r. wartość złożonych wniosków w ramach ZPORR-u blisko 4 razy przekraczała dostępną pulę środków. Trzeba powiedzieć, że nie tylko w tych sprawach ta pula wniosków była bardzo duża. Z kolei w przypadku środków na budowę lokalnej infrastruktury społecznej zapotrzebowanie aż ponad 8 razy przekraczało możliwości. Niestety wiele projektów w rzeczywistości niewiele wnosiło w zakresie wzrostu potencjału gospodarczego gmin czy powiatów. Jak już wspomniałem, te drogi, z których korzystają mieszkańcy, kanalizacja oraz arterie to dużo, ale to są inwestycje lokalne poprawiające sytuację i zaspokajające ambicje lokalnych społeczności. No, trudno się dziwić temu wszystkiemu - gdyby nie możliwość uzyskania sięgających 75% wartości inwestycji dotacji, większość z nich czekałaby latami na taką szansę czy realizację tego, bo przecież budżetów znacznej części gmin i powiatów po prostu nie byłoby na to stać.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#JanKochanowski">Samorządy umieją wykorzystać unijne pieniądze, choć nie zawsze pomoc trafia w pierwszej kolejności tam, gdzie powinna. Można tutaj w ramach pewnej refleksji powiedzieć, że te sprawy nie tylko są tam traktowane jako pierwszorzędne, ale one też znacznie ułatwiają życie lokalnych społeczności. Ale to umożliwia właściwe wykorzystanie środków, sytuację taką, że Polska może otrzymać tych środków z Unii więcej niż wynosi składka Polski do Unii, i to już jest pewien pozytyw.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#JanKochanowski">Trzeba powiedzieć, że ZPORR to jest największy program operacyjny dostępny w ramach budżetu Unii Europejskiej na lata 2004–2006. Blisko 3 mld euro z unijnej kasy oraz ponad milion środków krajowych dają razem 1/3 dostępnych dla Polski środków strukturalnych. Aż 1/4 tej puli przeznaczono na modernizację i rozbudowę regionalnych układów transportowych, w tym przypadku realizację największych inwestycji drogowych. Do tego trzeba doliczyć jeszcze 5,6% środków na transport miejski w dużych aglomeracjach. Dla porównania: na infrastrukturę społeczeństwa informacyjnego, m.in. na tworzenie dostępu do Internetu, wykorzystanie nowych technologii informacyjnych do realizacji usług publicznych zaplanowano tylko nieco ponad 3% środków.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#JanKochanowski">Osobnym problemem są dwa działania ZPORR-u: reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa oraz osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi. Oba cieszyły się najmniejszym zainteresowaniem, a wartość złożonych wniosków w pierwszym z wymienionych ledwo przekraczała 3-letnią alokację tego działania. Reorientacja zawodowa na wsi to jedna z szans na zdobycie nowego zawodu przez rolników, zwłaszcza mających bardzo małe gospodarstwa produkujące żywność na własne potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#JanKochanowski">Można powiedzieć, że taka łączna kwota wsparcia, o jaką ubiegali się projektodawcy w ramach ZPORR-u, to ponad 33 mld zł, trzy razy więcej niż pula dostępnych środków. Widać z tego wyraźnie, jak duże potrzeby mają samorządy, przedsiębiorstwa, instytucje publiczne. W wyniku wyboru projektów do końca 2005 r. zostało tylko 10% dostępnych środków. Choć we wszystkich regionach tendencje sięgania po unijne euro są takie same, a największe kwoty dofinansowań przyznawane są w ramach projektów infrastrukturalnych, to jednak pewne województwa sprawniej to wykorzystują, inne mniej sprawnie, ale to już jest sprawa wykorzystywania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#JanKochanowski">Obawiam się, że podział pieniędzy w nowym okresie programowania, na lata 2007–2013, w ramach programów regionalnych może być bardziej polityczny niż obecnie. Mieliśmy dyskusję co do tego, czy centralizacja, czy decentralizacja. Nie wiem, ale wielu samorządowców mówi, że dość rozsądną propozycją byłoby ustalenie pewnej części pieniędzy, w ramach tych programów, przeznaczonej na potrzeby samorządów czy powiatów, rozdysponowanie tego. W wielu wypadkach mówi się, że aby uzyskać środki na jeden projekt w danej gminie, należy składać po 10–15 wniosków, by któryś z tych wniosków uzyskał akceptację, znalazł możliwość realizacji. Przypomnę tylko, że te wszystkie projekty kosztują, te wszystkie załączniki, procedury. Czasami wykorzystują to firmy, które na tym po prostu zarabiają i wyciągają pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#JanKochanowski">Jeszcze minutkę i będę kończył.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#JanKochanowski">Chciałbym powiedzieć, że Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004–2006, w związku z tymi procedurami, wykorzystywaniem środków, wpływa bezpośrednio na sytuację w kraju. Dwa lata członkostwa Polski w Unii Europejskiej w okresie od 1 maja 2004 r. do 1 maja 2006 r. to przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego. Przypomnę, wzrost PKB to 4,2, ponaddwukrotnie wyższy od średniego tempa wzrostu w Unii Europejskiej, gdzie jest 1,9. Polska jest beneficjentem netto. Saldo rozliczeń wynosiło 2,88 mld euro, co oznacza nadwyżkę pomiędzy środkami otrzymanymi z budżetu Unii Europejskiej a przekazaną składką. Polska ma do wykorzystania po wstąpieniu do Unii w latach 2004–2006 z budżetu Unii środki w wysokości 12,8 mld euro. Kwota wypłacana beneficjentom funduszy strukturalnych wynosi 1 mld 79 mln, a Fundusz Spójności wynosi 697 mln euro za zrealizowane już projekty. Samorządy wykazały dobre przygotowanie, duże zainteresowanie funduszami europejskimi. Na przykład wartość wniosków złożonych, jak już wspominałem, w ramach ZPORR stanowi 260% środków dostępnych w latach 2004–2006. Rolnicy skorzystali z dopłat bezpośrednich, w 2005 r. na rolnictwo i rozwój wsi z budżetu Unii Europejskiej wykorzystano 7,4 mld. Studenci mają swobodny dostęp do kształcenia na uniwersytetach w krajach Unii Europejskiej. 52 tys. studentów i 300 tys. uczniów otrzymało stypendia z Europejskiego Funduszu Społecznego na wyrównanie szans edukacyjnych. Polacy skorzystali z otwarcia granic i swobody zatrudniania w innych krajach, co jest niestety dla wielu koniecznością poszukiwania pracy poza Polską, a nie tylko zdobywaniem nowych doświadczeń, na przykład w Wielkiej Brytanii 228 tys., w Irlandii 35. Bezrobocie zmniejszyło się w znacznym stopniu, z 19% w 2004 r. do 17,2. Zanotowano rekordowy wzrost inwestycji zagranicznych w Polsce, w 2004 r. 12,8 mld dolarów, w 2005 r. 7,7 mld USD, i polskich inwestycji bezpośrednio za granicą. I jeszcze dwa punkciki. Wzrost obrotów handlowych z krajami Unii - na koniec 2005 r. saldo wynosiło 2,3 mld euro. Wzrost eksportu towarów rolno-spożywczych - 40%. Eksport do Rosji wzrósł o 72% w 2004 r. i o 37,5 w 2005 r. Wzrost akceptacji Polaków dla członkostwa w Unii - z 64% do 80.</u>
          <u xml:id="u-206.13" who="#JanKochanowski">Stąd też należy wyciągnąć wnioski, że te wszystkie działania, niezależnie od momentu, przyczyniły się do takiej sytuacji w kraju i należy zrobić wszystko, by w dalszych pracach wykorzystać wszystkie możliwości, jakie stworzyło wejście Polski do Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę pana posła Bolesława Borysiuka o przedstawienie stanowiska w imieniu Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#BolesławBorysiuk">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie sprawozdania z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006, druk nr 785.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#BolesławBorysiuk">Przedstawiony Wysokiej Izbie dokument jest obszernym, bardzo bogatym, wielowątkowym, nasyconym cyframi i tabelami opracowaniem, którego autorom wydaje się przyświecać jeden cel: uspokoić Wysoką Izbę, że program Narodowego Planu Rozwoju jest dobrze realizowany, że po 2004 r., roku startu i pierwszych doświadczeń, w końcówce 2005 r., po powołaniu resortu rozwoju regionalnego, wyszliśmy na prostą.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#BolesławBorysiuk">Podkreśla się w cytowanym sprawozdaniu, że o ile w 2004 r. dominował etap przygotowań systemowych do uczestnictwa Polski w polityce spójności Unii Europejskiej i jedynie w niewielkim zakresie uruchomiono faktyczną realizację tej polityki, o tyle drugi rok, 2005, realizacji Narodowego Planu Rozwoju należy uznać za okres znacznego przyspieszenia wdrażania projektów i programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Powyższa teza znajduje mocne potwierdzenie w fakcie sześciokrotnego w stosunku do 2004 r. wzrostu wartości podpisanych w 2005 r. umów, co oznacza przyjęcie do realizacji ponad 42 tys. przedsięwzięć realizowanych w naszym kraju z funduszy Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#BolesławBorysiuk">Wysoka Izbo! Intencją mojego wystąpienia jest nawiązanie nie do liczbowego, a do systemowego aspektu realizacji Narodowego Planu Rozwoju. Chodzi o analizę poziomu dynamiki wdrażania programów i projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, a także, i być może w szczególności, o ocenę ich stopnia skomplikowania i uciążliwości dla przyszłych beneficjentów oraz instytucji obsługujących tę pomoc. Należy z całą mocą podkreślić, iż przyjęty w 2003 r. system wdrażania okazał się nie do końca przemyślany, bowiem w ostateczności, co jest bezsporne, wydłużał czas działania tych procedur i tym samym podnosił koszty rozwiązań systemowych. Dlatego dobrze się stało, iż w wyniku inicjatywy rządu koalicyjnego Samoobrona - PiS - Liga Polskich Rodzin wdrożono program naprawczy Narodowego Planu Rozwoju, który korzystnie poprawił poziom alokacji środków.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#BolesławBorysiuk">Rodzi się w tym miejscu uzasadnione pytanie: A w czym przejawiały się błędy i słabości stosowanych w 2004 r. i do listopada 2005 r. działań systemowych?</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#BolesławBorysiuk">Po pierwsze, w nieuzasadnionej centralizacji procesu decyzyjnego. To, że tak dominującą rolę przypisano administracji centralnej, jest strategią z gruntu fałszywą. Wciąż tkwimy w błędzie identyfikacji funkcji państwa, w którym wiodącą rolę przypisuje się administracji. A takie podejście się nie sprawdza. Świadczy o tym między innymi prosty fakt, iż przez kilkanaście lat, jakie upłynęły od przełomowego 1989 r., z takim podejściem nie udało się oddać w Polsce do użytku odczuwalnej długości dróg szybkiego ruchu. Oczywiście nie należy popadać w skrajność, ale jestem przekonany, że osiągnięcie części zawartych w Narodowym Planie Rozwoju celów można było już wcześniej powierzyć samorządom i wspólnotom lokalnym, które lepiej niż biurokraci warszawscy znają miejscowe realia, uwarunkowania i potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#BolesławBorysiuk">Po drugie, mamy do czynienia z przesadną asekuracyjnością albo nadmierną restrykcyjnością systemu, co uwidoczniło się tak przy ocenie wniosków, jak i minimalizowaniu ryzyka nieprawidłowo przyznanych lub niewykorzystanych środków.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#BolesławBorysiuk">Po trzecie, mamy podstawy, aby mówić o przesadnym sformalizowaniu systemu i procedur nakładanych na kandydatów na beneficjentów - wymogi i rygory bardziej restrykcyjne niż wymagane prawem unijnym. Ta uwaga odnosi się przede wszystkim do zjawisk obserwowanych w zakresie zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#BolesławBorysiuk">Po czwarte, jednym z podstawowych błędów - o tym mówiła koleżanka z Platformy Obywatelskiej - jakie dało się zaobserwować przy konstruowaniu szczegółowych rozwiązań systemowych, było niedocenianie znaczenia czynnika ludzkiego. Lawinowo wzrastająca ilość zadań związanych głównie z oceną składanych projektów oraz rozliczaniem płatności przerosła możliwości kadrowe różnych instytucji i powodowała zakłócenie przebiegu tych procesów. To symptomatyczne, bo czynnik ludzki jest traktowany w ogóle po macoszemu, nie tylko w zakresie technicznych aspektów wdrażania Narodowego Planu Rozwoju. Przecież obecny wyż demograficzny jest naszą największą przewagą konkurencyjną w zderzeniu z innymi krajami Unii. Największy kapitał Polski to kapitał ludzki. Tymczasem ten kapitał dziś, co musimy z przykrością skonstatować, buduje bogactwo w innych krajach, na przykład w Irlandii, która przed laty potrafiła wdrożyć takie rozwiązania instytucjonalne i prawne, które umożliwiły jej w ciągu jednego, dwóch pokoleń prześcignięcie odwiecznego rywala - Wielkiej Brytanii.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#BolesławBorysiuk">Wysoka Izbo! Potencjalnie oddziaływanie projektów realizowanych dzięki obecnemu Narodowemu Planowi Rozwoju, a jest ich ponad 42 tys., jak powiedziałem, może mieć bardzo poważny wpływ na sytuację makroekonomiczną kraju. Ale na sytuację makroekonomiczną składa się suma sytuacji mikroekonomicznych w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Z badań ekonomistów Polskiej Akademii Nauk wynika, iż od przełomu ustrojowego tej wielkości przedsiębiorstwa utworzyły blisko 8 mln nowych miejsc pracy. To one są w stanie nadal skutecznie je tworzyć. Warunkiem musi być jednak postawienie na wolność gospodarczą, likwidację nieuzasadnionych barier oraz wyasygnowanie poważnych, realnych środków na naukę i wdrożenia.</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#BolesławBorysiuk">Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004–2006 zakładał osiągnięcie poziomu 1,5% PKB przeznaczonego na działalność badawczo-rozwojową. W rzeczywistości udało się dojść zaledwie do poziomu 0,72% PKB, a więc dwukrotnie niższego. Tymczasem bez pobudzania szkolnictwa wyższego i tworzenia parków przemysłowych wyjście z pułapki biedy, w jakiej tkwią najmniej zasobne województwa naszego kraju, będzie niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#BolesławBorysiuk">W tym miejscu dla ukazania skali problemu przytoczę wiele mówiące dane statystyczne. Udział eksportu towarów zaawansowanych technologii w Irlandii wynosi dzisiaj 40%, w Stanach Zjednoczonych niewiele mniej - 36%, w „piętnastce”, starej Unii Europejskiej - 18%, a w Polsce - tylko 2%. Druga pozycja: zgłoszenia patentowe do Europejskiego Urzędu Patentowego, jak to wygląda w stosunku do innych krajów w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. W Unii Europejskiej w starej „piętnastce” to są ponad 133 zgłoszenia, nasi bracia Węgrzy mają ponad 18 zgłoszeń, Czesi - prawie 11, Polska - niecałe 3.</u>
          <u xml:id="u-208.12" who="#BolesławBorysiuk">Białystok, Lublin czy Rzeszów, stolice regionów wschodniej Polski, nie chcą być dłużej biedne i peryferyjne. Ściana wschodnia zyskała stosunkowo niedawno dodatkowe fundusze, ponad 800 mln euro, które Unia przeznaczyła specjalnie na wyrównywanie szans dla najuboższych regionów. W ramach rządowego programu rozwoju Polski Wschodniej ma zostać rozdysponowana kwota 3-krotnie wyższa. To powinien być program badań i wykorzystania najnowocześniejszych technologii.</u>
          <u xml:id="u-208.13" who="#BolesławBorysiuk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej opowiada się za przyjęciem omawianego sprawozdania, a także popiera działania zarówno już realizowane, jak i zapowiedziane w omawianym dokumencie, a służące uproszczeniu zasad i reguł wykorzystania pomocy strukturalnej dla naszego kraju. Ale w tym celu niezbędne jest jak najszybsze uzyskanie pełnej analizy efektów udzielonej pomocy dla 42 tys. beneficjentów funduszy unijnych. Pozwoli ona na obiektywną ocenę wpływu tych projektów na sytuację makroekonomiczną Polski dzisiaj i jutro, na poziom konkurencyjności gospodarki, a także na optymalne wykorzystanie w latach 2007–2013 Nowej Perspektywy Finansowej dla kraju. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę pana posła Bogusława Sobczaka, Liga Polskich Rodzin.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#BogusławSobczak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#BogusławSobczak">Celem Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 było określenie strategii społeczno-gospodarczej i najważniejszych działań o charakterze strukturalnym, jakie Polska podejmie w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej. Głównym celem Narodowego Planu Rozwoju było określenie działań, które zmierzać będą do zapewnienia naszemu krajowi spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej z innymi krajami i regionami Wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#BogusławSobczak">Należy zwrócić uwagę na fakt, że Narodowy Plan Rozwoju 2004–2006 objął stosunkowo krótki okres programowania, tak aby była możliwość wypracowania wniosków oraz dalszego tworzenia i testowania systemów wdrażania w kolejnych dłuższych i ważniejszych okresach. Stąd spostrzeżenia zawarte w omawianym sprawozdaniu, jak również tocząca się dyskusja muszą być rozpatrywane nie tyle pod kątem oceny mijającego okresu i oceny dokumentu, ale przede wszystkim w kontekście przygotowania się na perspektywę lat 2007–2013. Jak już wspomniałem przed chwilą, omawiany dokument ma bezpośredni związek z członkostwem Polski w Unii Europejskiej, a więc również ze środkami finansowymi, jakie Polska może pozyskać na realizację różnego rodzaju przedsięwzięć i programów.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#BogusławSobczak">Liga Polskich Rodzin w dyskusji przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej wielokrotnie wskazywała nie tylko na niekorzystne jej zdaniem warunki akcesji w pewnych dziedzinach życia społecznego i gospodarczego, ale także na nieprzygotowanie naszego kraju do sprawnego funkcjonowania w strukturach Wspólnoty. Niski stopień wykorzystania środków z Unii Europejskiej jest jednym z dowodów na słuszność tego, co Liga Polskich Rodzin mówiła w dyskusji przed referendum akcesyjnym.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#BogusławSobczak">W związku z niską skutecznością w pozyskiwaniu środków zewnętrznych w grudniu ubiegłego roku rząd przyjął program naprawczy, o którym już większość moich przedmówców wspominała. Program ten ma na celu przede wszystkim usprawnienie rozliczania i przyśpieszenie weryfikacji składanych wniosków. Duża liczba tych wniosków prowadzi do bardzo długiego oczekiwania na ocenę i weryfikację. O komplikacjach z tym związanych również mieliśmy okazję usłyszeć. To wszystko musi się zdecydowanie poprawić. Wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że poziom wykorzystania środków zewnętrznych musi być wyższy.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#BogusławSobczak">Sprawdzenie funkcjonowania systemu wdrażania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności pozwoliło na wprowadzenie częściowych modyfikacji systemu w zakresie instytucjonalnego porządku prawnego, finansowania projektów i programów oraz zdolności kadrowych. Miejmy nadzieję, że zmiany te wpływać będą pozytywnie w sposób widoczny i trwały na rozwój naszej gospodarki. O ile bowiem rok 2004 był rokiem, w którym w zasadzie koncentrowaliśmy się na przygotowywaniu do uczestnictwa we wspólnej polityce spójności, o tyle rok 2005 to faktyczne zapoczątkowanie realizacji tej polityki. Przejawiło się to m.in. w przyśpieszeniu wdrażania projektów i programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#BogusławSobczak">Mimo korzystnych tendencji makroekonomicznych nie można nie zwrócić uwagi na stopień realizacji celów, które zapisane są w programach wieloletnich, w tym przede wszystkim w Narodowym Planie Rozwoju. Do stopnia realizacji tych celów można mieć wiele zastrzeżeń, szczególnie ze względu na oczekiwania społeczne i na to, co my jako reprezentanci narodu, reprezentanci poszczególnych regionów, chcielibyśmy widzieć.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#BogusławSobczak">Kiedy wstępowaliśmy do Unii Europejskiej czy kiedy trwała kampania przed referendum akcesyjnym, zwolennicy akcesji roztaczali bajkowe wizje strumieni pieniędzy, które będą do Polski płynąć z Brukseli. Okazuje się, że nie jest to takie proste, a na pewno konieczny jest stosowny wysiłek i odpowiednie zorganizowanie z naszej strony. Skomplikowane procedury administracyjne, nieprzygotowanie planów, zagmatwane sprawy własnościowe i szereg innych problemów, o których mówiono tutaj, uniemożliwiają bardzo często realizację istotnych przedsięwzięć. Wiele by tu można podawać przykładów, szczególnie z zakresu infrastruktury drogowej, budowy autostrad, na które wciąż nie ma pomysłu, upadającej i niewykorzystywanej w wielu obszarach kolei. To tylko niektóre dziedziny, niektóre kwestie, które nakazują patrzeć na realizację naszej strategii, naszego Narodowego Planu Rozwoju, w sposób mało optymistyczny, a na pewno krytyczny.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#BogusławSobczak">Również o polityce wzrostu zatrudnienia i tworzenia miejsc pracy w kontekście celu, jaki zapisany jest w Narodowym Planie Rozwoju, nie można mówić z nadmiernym optymizmem. Choć w omawianym sprawozdaniu możemy przeczytać, że podjęto szereg działań w tym zakresie, to jednak efekty nie są adekwatne do potrzeb. W ramach Krajowego Programu na Rzecz Promocji Zatrudnienia na 2007 rok podjęto nowelizację ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która weszła w życie na początku bieżącego roku. Rozdysponowano również ponad 7,5 mln zł na różnego rodzaju granty. Ale zasadniczych zmian systemowych, takich które poprawiłyby znacznie sytuację na rynku pracy, zmian polegających na zmniejszeniu czy to obciążeń podatkowych, czy składek na ubezpieczenie społeczne, nie wprowadzono. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że obserwowany obecnie spadek stopy bezrobocia to przede wszystkim „zasługa” olbrzymiej emigracji zarobkowej, która z oczywistych względów zaczyna stawać się problemem polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#BogusławSobczak">Potencjał zasobów ludzkich ulega znacznemu przetrzebieniu szczególnie wśród osób posiadających wysokie kwalifikacje, osób młodych, osób wyspecjalizowanych w określonych dziedzinach, na przykład w budownictwie mieszkaniowym czy budowie infrastruktury drogowej. Niestety, pomysłów, jak tę tendencję odwrócić, czy wymiernych konkretnych działań w tym zakresie jest zdecydowanie za mało. Zagadnienie tzw. zasobów ludzkich wiąże się w sposób bardzo istotny ze sferami, które bardzo Ligę Polskich Rodzin ze względu na jej program interesują, a mianowicie z polityką prorodzinną i edukacją. Bo przecież jasne jest, że Narodowego Planu Rozwoju nie możemy oceniać tylko pod kątem poziomu wykorzystania środków zewnętrznych, ale musimy odnieść się także do naszych działań zewnętrznych w szerszym kontekście. Musimy odnieść się do tych działań, które zgodnie z tym planem powinny być realizowane.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#BogusławSobczak">Tak samo kwestia zasobów ludzkich to nie tylko kwestia poziomu bezrobocia, ale także wykształcenia społeczeństwa, struktury demograficznej, poziomu życia mieszkańców i wielu innych. W tym zakresie oczywiście decydujące znaczenie ma ogólnie wzrost gospodarczy, którego umacnianie jest jednym z głównych celów Narodowego Planu Rozwoju, ale są też te kwestie szczegółowe, które przede wszystkim dają się zmierzyć i wskazują na stopień realizacji celów ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#BogusławSobczak">Kończąc pragnę wyrazić nadzieję, że działania naprawcze i dyskusja na temat realizacji Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 oraz wnioski, jakie uda się wypracować, doprowadzą do większej skuteczności w realizacji zapisanych celów. Przede wszystkim należy skoncentrować się na rozwoju infrastruktury, na zapobieganiu marginalizacji biednych obszarów, słabszych województw, ale także na wspieraniu tych ośrodków, które są liderami w swoich regionach. Poza sprawami, o których wspomniałem, kłania się tu również kwestia byłych miast wojewódzkich, których dawna rola i obecny jeszcze potencjał nie są praktycznie wykorzystywane. Te i wiele innych problemów czeka na swoje rozwiązanie i to wszystko wpisuje się w cele, jakie stawia przed nami Narodowy Plan Rozwoju. Nie o weryfikację dokumentu i jego ocenę chodzi tu w pierwszej kolejności, ale przede wszystkim o realizację tych celów, które pozwolą, by Polakom żyło się lepiej a rozwój społeczno-gospodarczy dawał nadzieję na silniejszą pozycję naszego kraju w Unii Europejskiej i na arenie międzynarodowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę pana posła Stanisława Kalembę, Polskie Stronnictwo Ludowe. Proszę o przedstawienie stanowiska w imieniu klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#StanisławKalemba">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zająć stanowisko w sprawie rządowego sprawozdania z realizacji w roku 2005 Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#StanisławKalemba">Sprawozdanie z realizacji w roku 2005 Narodowego Planu Rozwoju na wyżej wymienione lata jest elementem wprowadzonego systemu monitorowania i zarządzania pomocą strukturalną dla Polski. Warto zwrócić uwagę, jak przedstawia się sytuacja społeczno-ekonomiczna w tym omawianym roku 2005 na tle innych krajów Unii Europejskiej. Na koniec omawianego roku bezrobocie rejestrowane wyniosło 2,8 mln osób, czyli 17,6%, ale spadło w ciągu tego roku z 19% i dalej powoli maleje. Mamy zdecydowanie najwyższe bezrobocie wśród 25 krajów Unii Europejskiej, a spadek bezrobocia dzięki napływowi inwestycji realizowanych z funduszy Unii Europejskiej w omawianym roku wyniósł 0,5%. To nie jest żadna rewelacja. Systematycznie rośnie odsetek bezrobotnych pozbawionych prawa do zasiłku: na koniec tego roku 2,4 mln osób, to jest 86% rejestrowanych bezrobotnych. Najdotkliwszym problemem na rynku pracy pozostaje bezrobocie wśród ludzi młodych do lat 24. To w Polsce praktycznie co czwarty bezrobotny, a stopa bezrobocia w tej grupie wynosi 34,6% na koniec roku. I to jest odpowiedź, dlaczego tylu ludzi młodych, zdolnych, wykształconych wyjeżdża z Polski. Niepokojący jest duży odsetek - 8,6% osób z wyższym wykształceniem wśród wszystkich bezrobotnych. Wskaźnik zatrudnienia dla osób w wieku od 15 do 64 lat na koniec roku wyniósł 53,7% i jest to albo najniższy, albo jeden z najniższych wskaźników w Unii Europejskiej. Ale rośnie aktywność i produktywność przedsiębiorstw, zmniejsza się deficyt towarowy i płatniczy w obrotach handlowych za granicą, ożywia się działalność inwestycyjna. Produkt krajowy brutto w wyniku oddziaływania inwestycji z Unii Europejskiej wzrósł o 0,86%. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca w Polsce wyniósł około 50% produktu Unii Europejskiej. Niedostateczny był zakres działań badawczo-rozwojowych, które należy traktować jako jeden z trzech najważniejszych, obok kapitału i pracy, czynników rozwoju. Średnio wskaźnik nakładów na prace badawczo-rozwojowe w Unii Europejskiej w roku 2004 wyniósł 1,9%, a w Polsce 0,56%. Natomiast nakłady na jednego naukowca w Polsce, tak samo jak na jednego mieszkańca, są średnio siedmiokrotnie niższe niż w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#StanisławKalemba">Ujemne saldo obrotów handlowych z Unią Europejską wyniosło 9,3 mld euro i było o 2,4 mld euro niższe niż rok wcześniej. Ujemne saldo na przykład obrotów towarowych obniżyło się z 4,6 mld euro w roku 2004 do 2,2 mld w roku 2005.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Programowanie wykorzystania środków strukturalnych Unii Europejskiej zostało zakończone w roku 2004. Były to dokumenty programowe dla siedmiu programów operacyjnych oraz dwóch inicjatyw wspólnotowych. W listopadzie roku 2005 utworzono Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, główny ośrodek koordynujący realizację polityki regionalnej, w tym absorpcję środków unijnych. W strukturze tego ministerstwa znalazły się wszystkie instytucje zarządzające programami z wyjątkiem sektorowych programów operacyjnych: SPO Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich i SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004–2006 umożliwia realizację zarówno projektów współfinansowanych ze środków wspólnotowych, to jest funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności, jak i projektów finansowanych w całości z krajowych środków publicznych, realizowanych w ramach programów wojewódzkich rozwoju regionalnego, stanowiących element kontraktów wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#StanisławKalemba">Mechanizm wykorzystania w Polsce publicznych środków wspólnotowych polega na zwrocie określonej w umowie lub decyzji o dofinansowanie projektu części wydatków, poniesionych przez beneficjenta. System finansowania większości działań oznacza konieczność pozyskania przez beneficjenta środków w wysokości odpowiadającej nie tylko wymaganemu udziałowi środków krajowych, lecz także sfinansowania przez beneficjenta ze znajdujących się w jego dyspozycji środków całości wydatków związanych realizacją danego projektu. Zakres finansowania krajowego obejmuje środki zapisane w budżetach poszczególnych dysponentów części budżetowych, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, rezerw celowych budżetu państwa, pożyczek, środków publicznych czy funduszy celowych. Dodatkowe źródła to kredyty i pożyczki Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#StanisławKalemba">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie ocenia zmiany w systemie finansowania projektów realizowanych z udziałem funduszy strukturalnych poprzez wydawanie decyzji przez Ministerstwo Finansów o zapewnieniu finansowania, szczególnie dotyczących przedsięwzięć wieloletnich. Klub nasz popierał wszystkie zmiany co do wzrostu wykorzystania funduszy strukturalnych, uproszczenia procedur.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#StanisławKalemba">Warto podkreślić, że w ramach celów i wskaźników kontrolnych omawianego programu na lata 2004–2006 w roku 2005 założono poziom PKB na jednego mieszkańca na poziomie 45,8 krajów „piętnastki” i 49,8 krajów całej Unii Europejskiej. Natomiast wzrost gospodarczy był na poziomie 103,4%, przy założeniu na 2006 r. - 106. Warto podkreślić, że wskaźnik zatrudnienia w wieku 15 do 64 lat w roku 2005 został wykonany na poziomie 53%, przy propozycji jego zwiększenia w roku 2006 do 54–55%. O stopie bezrobocia już mówiłem. Warto wspomnieć, że jeżeli chodzi o program budowy autostrad i dróg ekspresowych, to osiągnęliśmy w 2005 r. poziom 570 km autostrad i 247 dróg ekspresowych. Zadania na 2006 są dosyć ambitne, ale nasz klub zwraca uwagę, że jeżeli chodzi o polską gospodarkę, to - w odniesieniu do modernizacji infrastruktury transportowej, budowy sieci nowoczesnych dróg i autostrad - postęp jest niezadowalający. Warto podkreślić, że, jak wyżej już wspomniałem, w końcu 2005 r. było właśnie 570 kilometrów autostrad i dróg ekspresowych, ale z funduszy strukturalnych w roku 2005 nie wybudowano ani jednego kilometra drogi tej kategorii. To jest chyba największy dramat i jednocześnie tutaj też są największe potrzeby, i sądzę, że nie ma potrzeby, aby się o tym nawzajem przekonywać.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#StanisławKalemba">Zwraca uwagę mały stopień wykorzystania środków pomocowych, jeżeli chodzi o dostęp do Internetu. Spotykam się w praktyce, szczególnie na obszarach wiejskich, z sytuacją, że są chętni do korzystania z Internetu, ale nie mają możliwości, aby z niego korzystać. Zwracam też uwagę na niskie nakłady na działalność badawczo-rozwojową.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#StanisławKalemba"> Pani marszałek, już będę kończył, jeszcze dosłownie kilka zdań. Łączna suma środków publicznych, krajowych i wspólnotowych, jakie mogą być zaangażowane w jej realizację, to jest 17,6 mld, z tego środki wspólnotowe - 12,8, z czego na fundusz spójności - 4,1.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#StanisławKalemba">Bardzo istotne są końcowe wnioski, uwagi i spostrzeżenia, jakie nasuwają się na przyszłość ze strony samorządów wszystkich szczebli, ale szczególnie poziomu wojewódzkiego. Należałoby przestrzec przed centralizacją i braniem pod uwagę układów i koalicji, które powstaną po wyborach samorządowych w sejmikach wojewódzkich, przestrzec przed takimi ciągotami, żeby w zależności od tego, jaki będzie układ, przekazywać pewne kompetencje wojewodzie. To nie jest usamorządowienie, to może pójść w odwrotnym kierunku, aniżeli ten, na jaki wskazywałaby efektywność wykorzystania tych środków. Ponadto zwracamy uwagę na zbyt skomplikowane procedury, które uniemożliwiły korzystanie z programów. Wielu przedsiębiorców wpadło w pułapkę finansową, w przeciąganie procedur, musieli zaciągać kredyty itd., więc tutaj zwracamy uwagę, że jednak pewnych błędów nie należałoby popełniać, i zgadzamy się z przedstawionymi w druku wnioskami, co do zmian w programie na lata 2007–2013.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#StanisławKalemba">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem tego sprawozdania. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pan poseł Bernard Ptak, Ruch Ludowo-Narodowy, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#BernardPtak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch Ludowo-Narodowy mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu dotyczące sprawozdania z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu rozwoju na lata 2004–2006. Klub Parlamentarny Ruch Ludowo-Narodowy zwraca uwagę, że po transformacji rok 2005 był dla naszej gospodarki jednym z najlepszych okresów rozwoju podstawowych działów gospodarki narodowej. Zmalała presja inflacyjna, zmniejszył się deficyt towarowy i płatniczy w obrotach handlowych z zagranicą. Polska umacniała swoją pozycję i wiarygodność jako miejsce do korzystnego i stabilnego inwestowania, co spowodowało znaczy wzrost działalności inwestycyjnej. Dynamikę rozwoju gospodarczego nakręcał stale rosnący eksport, który przewyższał import, co m.in. doprowadziło do wyraźnego wzrostu spożycia indywidualnego i nakładów brutto na środki trwałe.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#BernardPtak">Klub Parlamentarny Ruch Ludowo-Narodowy pragnie podkreślić, że mimo wielu sceptycznych wypowiedzi nawiązujących do przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, tempo rozwoju gospodarczego naszego kraju było wysokie, bo dwukrotnie wyższe niż tempo rozwoju Unii Europejskiej, co niewątpliwie pozwoliło nam zmniejszyć dzielący nas dystans do standardów krajów Wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#BernardPtak">Wzrost obrotów produktami innowacyjnymi i dobrami inwestycyjnymi spowodował zdecydowane zmniejszenie przepaści technologicznej i poprawę konkurencyjności naszej gospodarki w odniesieniu do gospodarek krajów Wspólnoty. Wyraźna poprawa koniunktury, działania restrukturyzacyjne wdrożone przez przedsiębiorstwa, obniżenie obciążeń podatkowych i złagodzona polityka pieniężna korzystnie wpłynęły na rozwój i funkcjonowanie podmiotów gospodarczych. Niestety poważnym minusem naszej gospodarki pozostaje jej niska innowacyjność i nienowoczesność oraz brak dostatecznie ukształtowanej infrastruktury. Tak jak wszystkie kraje Unii Europejskiej Polska realizuje założenia strategii lizbońskiej, co ma m.in. pomóc w przekształcaniu naszej gospodarki i wyeliminowaniu przed chwilą wspomnianych minusów. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004–2006, zdaniem Klubu Parlamentarnego Ruch Ludowo-Narodowy, wskazuje m.in. kierunki rozwoju gospodarczego dotyczącego poszczególnych działów gospodarki i rozwoju regionów.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#BernardPtak">Zgodnie z założeniami Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 przeprowadzono liczne działania służące promowaniu i wzrostowi konkurencyjności przedsiębiorczości. Wspierano także tworzenie akademickich inkubatorów przedsiębiorczości, co zapewniło nabycie przez młodych przedsiębiorców umiejętności prowadzenia oraz zakładania własnego biznesu. Rozwiązania proceduralne i systemowe podlegały sukcesywnie korektom, co doprowadziło do zniesienia barier po stronie beneficjentów i instytucji wykorzystujących fundusze Unii. Wprowadzone zmiany polegały m.in. na uściśleniu przepisów i kryteriów korzystania z pomocy, uproszczeniu dokumentów, umożliwieniu realokacji środków i wyeliminowaniu przypadków nakładania się funkcji. Administracja rządowa podjęła stosowne kroki w celu uproszczenia i zracjonalizowania systemu wykorzystania funduszy Unii Europejskiej, co wpłynęło na poprawę absorpcji tych środków i poprawę monitorowania sprawności i efektywności finansowej realizacji programów.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#BernardPtak">Zwracamy uwagę, że tak naprawdę o sukcesie ponad 40 tys. beneficjentów korzystających z funduszy Unii Europejskiej będzie można mówić - oraz pokusić się o oceny i analizy efektów udzielanej pomocy i wpływowi tych funduszy na sytuację makroekonomiczną Polski - po zakończeniu realizacji programów. Sprawozdanie z realizacji Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 ukazuje pomyślny przebieg jego realizacji, poprzez wskazanie zwiększenia absorpcji środków, wydajny i oszczędny system wdrażania oraz dalekowzroczne alokowanie funduszy krajowych i unijnych.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#BernardPtak">Wobec powyższego Klub Parlamentarny Ruch Ludowo-Narodowy będzie głosował za przyjęciem przez Wysoką Izbę sprawozdania z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę, pan poseł Ryszard Galla, poseł niezależny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#RyszardGalla">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Oceniając realizację Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 należy wziąć pod uwagę, że w tym okresie zachodziły równolegle dwa procesy. Pierwszy to finalizacja przygotowań do naszego uczestnictwa, w tym realizacja programów przedakcesyjnych. Drugi to stopniowe uruchamianie wdrażania poszczególnych programów operacyjnych i projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej. Należy także podkreślić, iż realizacja działań poszczególnych programów w ramach Narodowego Planu Rozwoju w 2004 r. uzależniona była od tempa prac nad pracami wykonawczymi do ustawy o Narodowym Planie Rozwoju. Często bywało tak, że system wdrażania był wstrzymywany, ponieważ tych aktów wykonawczych nie było, czy też czasami nawet działania samorządów wyprzedzały właśnie tworzenie tych aktów, a 2005 r. był już takim okresem szczytu, kiedy właśnie przez kilka miesięcy mieliśmy wstrzymany proces przyjmowania oceny czy też wdrażania realizacji projektów.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#RyszardGalla">Jednak pierwsze doświadczenia związane z realizacją programów operacyjnych w roku 2004 pokazały niewielkie wykorzystanie dostępnych dla Polski środków i ujawniły konieczność częściowej zmiany przyjętych rozwiązań systemowych, idących w kierunku uproszczenia. W kontekście procesu ubiegania się o środki strukturalne zarysowała się potrzeba m.in.: ograniczenia wobec wnioskodawcy wymogów formalnych związanych z przedłożeniem wniosku, doprecyzowania kryteriów formalno-merytorycznych i zasad kwalifikacji wydatków oraz doprecyzowania procedur w zakresie przejrzystości procesu wyboru wniosków.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#RyszardGalla">Pozyskane na etapie podpisywania umów doświadczenia wskazały m.in. na konieczność uelastycznienia wzoru umów oraz ograniczenia zobowiązań nakładanych na beneficjentów, zwłaszcza jeśli chodzi o ustanawianie zabezpieczeń. W zakresie wnioskowania o środki na realizację projektów i programów pierwsze działania zarówno beneficjentów, jak i instytucji zaangażowanych we wdrażanie programu, wskazały na potrzebę znacznego uproszczenia procedur pozyskiwania środków na krajowe współfinansowanie projektów i programów oraz ograniczenia liczby źródeł pozyskiwania środków, wprowadzenia możliwości zaliczkowego finansowania projektów, a także kompleksowego przejścia do kwestii zmiany kursu euro. Jak wiemy, na szczęście nowelizacja ustawy została przyjęta, co prawda późno, niemniej jednak myślę, że ta nowelizacja ma istotny wpływ na poprawę jakości i efektywności wykorzystania środków pomocowych.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#RyszardGalla">Ponadto w 2005 r. zaplanowano podjęcie działań ograniczających przeszkody we właściwym wykorzystaniu środków pomocy technicznej, m.in. usprawnienia polegające na szybszej weryfikacji wniosków, co skutkować będzie zwiększeniem płatności. Pomoc techniczna ma bowiem kluczowe znaczenie w zakresie wzmacniania zdolności instytucjonalnej, a bez wspomnianego wsparcia nie będzie możliwe efektywne zarządzanie każdym z programów.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#RyszardGalla">Należy zauważyć, iż umowami objęto projekty o łącznej wartości wsparcia stanowiącej ponad 71% całości środków przeznaczonych na lata 2004–2006, a łączna kwota płatności dokonana w 2005 r. stanowiła ok. 7,5% alokacji. Ponownie odnotowano w 2005 r. opóźnienia w realizacji inicjatywy wspólnotowej Interreg, nie dokonano tam refundacji wydatków beneficjentom. Przewidywano, iż realizacja wniosków o płatność zostanie dokonana na początku 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#RyszardGalla">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Reasumując, drugi rok realizacji Narodowego Planu Rozwoju, to jest rok 2005, należy uznać za okres znacznego przyspieszenia realizacji projektów. Po analizie wykorzystania środków w roku 2005 stwierdzić możemy znaczący postęp w wykorzystaniu środków będący rezultatem realizacji projektów objętych umowami o dofinansowanie zawartymi jeszcze w 2004 r., jak i projektów wynikających z umów zawartych w 2005 r. Znacznemu przyspieszeniu uległ proces podpisywania umów o dofinansowanie projektów.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#RyszardGalla">Instytucje zarządzające programami operacyjnymi odnotowały przeszło sześciokrotny wzrost liczby umów podpisanych w 2005 r. w stosunku do umów podpisanych w 2004 r., co w konsekwencji oznacza przyjęcie do końca 2005 r. do realizacji ponad 42 tys. przedsięwzięć współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. Postępy w realizacji projektów skutkowały więc znaczącym wzrostem wydatków i płatności ze środków funduszy strukturalnych. W wyniku analizy wykorzystania środków w ramach działań pomocy technicznej oraz w ramach inicjatywy wspólnotowej Interreg należy stwierdzić, iż pomimo wielu działań zapobiegawczych i naprawczych, mających na celu zwiększenie wykorzystania środków, nie przynosi to większego rezultatu. Wydatkowanie i płatności, działania pomocy technicznej oraz inicjatywy wspólnotowej Interreg nadal pozostają na najniższym poziomie w stosunku do pozostałych programów.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#RyszardGalla">Podsumowując, należy stwierdzić, iż dotychczasowy postęp w zakresie zawierania umów o dofinansowanie wskazuje, iż do końca 2006 r. spodziewać się można objęcia umowami ok. 90% środków funduszy strukturalnych. W większości przypadków procesy naboru i oceny wniosków o dofinansowanie, jak również zawierania umów, zostaną zakończone. Wzrost wartości zakontraktowanych środków oraz liczne działania podejmowane w kierunku uproszczenia procedur i przyspieszenia procesu wydatkowania środków skutkować będą wzrostem płatności dokonywanych na rzecz beneficjenta.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#RyszardGalla">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Oczywiście jestem za tym, aby przyjąć sprawozdanie, jestem także za tym, aby przyjąć wszelkiego rodzaju uwagi, które powinny nam służyć tak, aby właśnie środki w okresie programowania 2007–2013 w Rzeczypospolitej Polskiej były jak najlepiej wykorzystane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#GenowefaWiśniowska">Wysłuchaliśmy stanowisk poszczególnych klubów na temat realizacji Narodowego Planu Rozwoju w 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#GenowefaWiśniowska">Do pytań zapisało się 8 pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#GenowefaWiśniowska">Czy ktoś jeszcze wyraża gotowość wpisania się na listę?</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#GenowefaWiśniowska">Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#GenowefaWiśniowska">Czas na zadanie pytania - jedna minuta.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę, pani poseł Ewa Wolak, Platforma Obywatelska, proszę bardzo o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#EwaWolak">Pani Minister! Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłanki! W przedłożonym przez Radę Ministrów sprawozdaniu z realizacji w 2005 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 wskazano podstawowe błędy towarzyszące konstruowaniu szczegółowych rozwiązań systemowych, wśród których wymieniono m.in. zbytnią centralizację systemu czy niewielkie włączenie lokalnych instytucji na poziomie regionów w proces programowania i monitorowania programów unijnych, zbytnie sformalizowanie systemu, w ramach którego niemalże wszystkie dokumenty towarzyszące wykorzystaniu pomocy unijnej ujęte były w formie aktów prawnych oraz bardzo rozbudowana dokumentacja potwierdzająca przygotowanie beneficjenta do realizacji wnioskowanych o dofinansowanie projektów.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#EwaWolak">Na ile zdobyte doświadczenia zostaną wykorzystane w programowaniu i realizacji Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2007–2013? To pytanie do pani minister. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Danuta Jazłowiecka, Platforma Obywatelska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#DanutaJazłowiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Do końca 2005 r. zakontraktowaliśmy 60% środków, do końca tego roku najprawdopodobniej nie uda nam się zakontraktować 100%. Do końca 2005 r. wydaliśmy niecałe 8% środków przeznaczonych na dofinansowanie programów pomocowych Unii Europejskiej, w tym roku najprawdopodobniej będzie to kilkanaście, może ponad 20%. Wciąż źle funkcjonuje system, brakuje działania systemu SIMIK.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#DanutaJazłowiecka">Proszę mi powiedzieć, jak sobie państwo poradzicie, gdy za chwilę, w 2007 r., pojawią się wnioski o płatności za rok 2005, 2006 i 2007. Jakie kroki podejmie ministerstwo, by zapewnić prawidłowe, zgodne z zasadą 2+1, pełne, stuprocentowe wykorzystanie środków strukturalnych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#GenowefaWiśniowska">Bardzo proszę, pani poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#IzabelaKatarzynaMrzygłocka">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Dla Komisji Europejskiej międzyregionalna współpraca na granicach krajów członkowskich jest jednym z priorytetów polityki spójności Unii Europejskiej, o czym świadczy przeznaczenie w nowej perspektywie finansowej 4% budżetu unijnego na cel 3 dotyczący współpracy transgranicznej. W latach 2004–2005 Polska uczestniczyła w programie Interreg III skierowanym do regionów nadgranicznych. Niepokojące jest słabe wykorzystanie pieniędzy z programu transgranicznego Interreg IIIA. Zarówno procedury przyjmowania wniosków o dofinansowanie działań, jak i procedura refinansowania projektów, powodują niski poziom zaawansowania programu. Służby wojewody bardzo przedłużają procesy weryfikacji wniosków o płatność, trwa on nawet kilka miesięcy. Istnieje poważne zagrożenie, że zostanie naruszona zasada n+2 i Polska będzie zwracać środki do Unii Europejskiej. Kiedy nastąpią zmiany i usprawnienie procesów pozwalających na przyspieszenie wydatkowania środków z programu? Do końca 2005 r. nie nastąpiła refundacja żadnego z przyjętych wniosków o płatność. Jak sytuacja przedstawia się obecnie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Jolanta Hibner, Platforma Obywatelska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JolantaHibner">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pomimo wdrożenia programu naprawczego zwiększającego absorpcję funduszy strukturalnych w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 nadal funkcjonuje bardzo skomplikowany proces rozliczania projektów finansowanych z Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”. Przedsiębiorca, starając się o refundację, musi złożyć obok bardzo skomplikowanego do wypełnienia wniosku o płatność podobnie skomplikowane sprawozdanie z wykorzystania pieniędzy unijnych oraz zestawienie faktur i samych faktur opisanych zgodnie z procedurą. Dla porównania, korzystając z pożyczek z funduszu pożyczkowego, do rozliczenia wystarczy przedłożyć zapłacone faktury. Sposób rozliczania i procedury powodują, że w ramach programu wzrost konkurencyjności są największe opóźnienia w płatnościach. Cała procedura bardzo zniechęca przedsiębiorców do sięgania po pieniądze z tego programu. Dlatego mam pytanie: Kiedy nastąpi usprawnienie i uproszczenie procedur tak, aby stały się one zachętą do szerszego korzystania przez przedsiębiorców z pieniędzy unijnych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Domicela Kopaczewska, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#GenowefaWiśniowska">Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DomicelaKopaczewska">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Pani minister wielokrotnie w swoich wystąpieniach mówiła o potrzebie i podjętych działaniach związanych z usprawnieniem wydatkowania środków unijnych. Moje pytanie brzmi następująco: Dlaczego nadal nie funkcjonuje system SIMIC, na który wydano miliony euro w celu usprawnienia zarządzania, monitorowania i rozliczania programów i projektów unijnych? Już drugi rok wprowadzane są jedynie dane do systemu, a pracownicy administracji rządowej i regionalnych instytucji zarządzających na piechotę przygotowują sprawozdania, monitorują, a co najgorsze prognozują wydatkowanie pieniędzy unijnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#GenowefaWiśniowska">Pani poseł Beata Dorota Sawicka, Platforma Obywatelska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#BeataDorotaSawicka">Pani Marszałek! Pani Minister! Ja również w sprawie Interreg. Otóż najniższy postęp w porównaniu z innymi programami odnotowano w programie Polska - Saksonia. Reprezentuję ziemię jeleniogórsko-legnicką, czyli region przygraniczny. Wykorzystano, zgodnie ze sprawozdaniem, tylko 11% tego, co było przedstawione w propozycjach. Jakie, pani minister, były najczęstsze przyczyny negatywnych rozstrzygnięć złożonych wniosków? Jakie działania zostały podjęte lub są planowane w celu wykorzystania środków unijnych na podstawie prawidłowo składanych dokumentów aplikacyjnych? Ile wniosków o unijne wsparcie przepadło w wyniku błędów popełnianych przez tzw. generator, który jest częścią systemu monitorowania funduszy? Chciałabym również zapytać - przed chwilą pytała o to pani poseł Kopaczewska - o SIMIC. W wielu opiniach znalazła się negacja tego systemu. Chciałabym zapytać, kiedy ten system zacznie poprawnie, zgodnie z oczekiwaniami, funkcjonować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jarosław Kalinowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#JarosławKalinowski">Pani poseł Beata Dorota Sawicka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Była.)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#JarosławKalinowski">Przepraszam najmocniej.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Dariusz Lipiński, też Platforma Obywatelska, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#DariuszLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Myślę, że wszyscy zgadzamy się co do tego, iż rozwój infrastruktury transportu jest jednym z najistotniejszych czynników modernizacji naszego kraju, a rola środków unijnych w tym zakresie może być szczególnie znacząca. Tymczasem wśród wielu fragmentów sprawozdania z realizacji NPR w roku 2005, ukazujących pozytywne zmiany, jakie dokonują się w Polsce dzięki funduszom strukturalnym, znalazło się także, na str. 50, bardzo niepokojące stwierdzenie, które pozwolę sobie w całości zacytować:</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#DariuszLipiński">Niezadowalający jest postęp modernizacji infrastruktury transportowej polskiej gospodarki, w tym zwłaszcza budowy sieci nowoczesnych dróg i autostrad. W końcu 2005 r. w Polsce było tylko 570 km autostrad i 247 km dróg ekspresowych, a z funduszy strukturalnych nie wybudowano ani jednego kilometra drogi tej kategorii.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#DariuszLipiński">Pragnę zauważyć, że celem planu na koniec 2006 r. było 940 km autostrad i 399 km dróg ekspresowych. W tej chwili wydaje się on nie tyle zagrożony, ile po prostu nierealny. W związku z tym stawiam pytania: Jakie są główne przyczyny opóźnienia w realizacji NPR w zakresie modernizacji sieci drogowej? Na ile są one spowodowane czynnikami obiektywnymi, a na ile winę ponosi Ministerstwo Transportu? Czy po przejęciu przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego funkcji instytucji zarządzającej sytuacja uległa jakiejś poprawie?</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#DariuszLipiński">Ponadto na ile wnioski wynikające z niepowodzenia planu w 2005 r. przyczynią się do usprawnienia realizacji rozbudowy sieci dróg ekspresowych i autostrad w nowym okresie programowania? Jak wiadomo, obecny rząd za priorytety na lata 2007–2013 uznał inwestycje drogowe we wschodniej Polsce kosztem między innymi lepiej przygotowanych do realizacji dróg ekspresowych w Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku i na Pomorzu Zachodnim. Czy inwestycje we wschodniej Polsce będą równie dobrze przygotowane? Czy nie grozi nam to, iż w którymś z kolejnych sprawozdań znowu przeczytamy, że w danym roku nie udało się zrealizować ani jednego kilometra dróg ekspresowych i autostrad z funduszy strukturalnych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Moje pytanie dotyczy realizacji programów ISPA, które są obecnie kontynuowane jako projekty Funduszu Spójności. Fundusz Spójności jest programowany wieloletnio, co oznacza, iż wartość środków przyznawanych przez Komisję Europejską jest wyrażona w kolejnych rocznych zobowiązaniach określonych w tzw. planach finansowych, które w przypadku ISPA są zawarte w memorandach finansowych. Miasto Rzeszów przygotowało projekt pod nazwą „Poprawa jakości wody pitnej dla aglomeracji rzeszowskiej ze środków ISPA”. Ostatecznie projekt otrzymał dofinansowanie z Funduszu Spójności 16 grudnia 2003 r. Beneficjent wystąpił później o zmianę warunków przedsięwzięcia, między innymi zmianę gospodarki osadami, i zaproponował inne zadania. Czy w przypadku braku zgody Komisji Europejskiej na zmianę zakresu rzeczowego projektu niewykorzystane środki będą mogły być wykorzystane przez inne polskie podmioty, czy po prostu przepadną? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#JarosławKalinowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#JarosławKalinowski">O zabranie głosu proszę ministra rozwoju regionalnego panią Grażynę Gęsicką.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#GrażynaGęsicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypowiedzi, jak również pytania są wielowątkowe i zostało w nich poruszonych dużo spraw. Co więcej, większość z nich, a zwłaszcza większość pytań, w gruncie rzeczy nie dotyczy roku 2005 ani sprawozdania, lecz dotyczy tego, co robimy albo co mamy zamiar robić.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#GrażynaGęsicka">Jeśli chodzi o opóźnienie w dostarczeniu dokumentu, to chciałabym powiedzieć, że ze strony ministerstwa wykonaliśmy swój obowiązek. W czerwcu ten dokument został przyjęty przez Radę Ministrów. Myślę, że to opóźnienie w części może wynikać ze zmiany na stanowisku premiera i być może z jakichś kłopotów organizacyjnych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. We wrześniu Wysoka Izba znowelizowała ustawę o Narodowym Planie Rozwoju. Następne sprawozdanie będzie przedstawiać minister rozwoju regionalnego i sądzę, że nastąpi to troszkę bardziej sprawnie. Uwaga zawarta była w wystąpieniu pani poseł Danuty Jazłowieckiej.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#GrażynaGęsicka">Proszę państwa, jeśli chodzi o inne uwagi pani poseł, o uwagę dotyczącą zatrudnienia, to wspomniałam, że filozofią organizacyjną Narodowego Planu Rozwoju, filozofią wdrażania tego planu było to, że w różnych ministerstwach znajdują się instytucje zarządzające i te ministerstwa zrobią wszystko, żeby te instytucje dobrze działały i wydatkowały pieniądze. W związku z tym każde z tych ministerstw tak planowało zatrudnienie, jak postrzegało potrzeby. My ten stan w dużej mierze odziedziczyliśmy. A zatem w przypadku Sektorowego Programu Operacyjnego Transport jest to 59 osób, w przypadku rybołówstwa - 130, zaś w innych przypadkach są inne liczby. To po prostu był właśnie efekt braku koordynacji, braku jednolitego podejścia do spraw administracji. To samo jest z wynagrodzeniami. Państwo, panie i panowie posłowie wiedzą, że każdy resort ma inny system, to znaczy inną wysokość wynagrodzeń, i takie jest działanie od lat. Wysłałam obecnie pod obrady komitetu Rady Ministrów, a niebawem będzie rozpatrywany przez Radę Ministrów, system usprawnienia administracji, zakładający między innymi ujednolicenie wymagań i ujednolicenie płac osób, które będą się zajmowały obsługą, jak również chcemy wprowadzić pewne standardy dotyczące zatrudnienia. Liczę na to, że wszystkie kluby parlamentarne nas poprą i nie będzie krytyki czy na przykład planów zmniejszenia zatrudnienia generalnie w administracji rządowej o 20%, bo trzeba patrzeć na to, do czego to zatrudnienie jest wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#GrażynaGęsicka">Bardzo często podnoszonym problemem jest sprawa tego, na ile wykorzystamy te doświadczenia, które miały miejsce. Pani poseł Danuta Jazłowiecka sięgnęła do 10 lat przed wejściem do Unii. Pani poseł Ewa Wolak mówiła o doświadczeniach zdobytych w trakcie realizacji Narodowego Planu Rozwoju. Powiedziałabym w związku z tym, że na pewno te doświadczenia się wykorzystuje i pozostają one w pamięci instytucjonalnej oraz w pamięci poszczególnych ludzi. Mimo że fluktuacja jest rzeczywiście duża, ludzie krążą, jednak zdobyta wiedza pozostaje. Chciałabym powiedzieć, że mamy dwa czynniki, które powodują, że ta wiedza się nie nawarstwia w takim stopniu, jak byśmy chcieli. Pierwszy: Generalnie nasze państwo jest bardzo źle zorganizowane, nasza administracja działa bardzo niedobrze i, jeśli chodzi o proces inwestowania, mamy jeden z gorszych systemów prawnych i, jak sądzę, jedną z najbardziej nieprzyjaznych administracji w Europie. Ten system funkcjonował przez dziesięciolecia i jego funkcjonowanie w dużej mierze jest kontynuowane. Wobec tego zmiana tego systemu to nie jest kwestia roku ani nawet kilku miesięcy. Na to będziemy musieli pracować kilka lat i zapewne nie jeden rząd, ale kilka rządów powinno na to pracować.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#GrażynaGęsicka">Druga kwestia, o której chciałam powiedzieć, to kwestia wielkości środków. Kiedy mówimy o okresie przedakcesyjnym i o doświadczeniach obecnych, to warto się zastanowić, jakie mamy skoki, że tak powiem, wydatkowe. Otóż jeśli chodzi o Phare i SAPARD, to Polska średnio otrzymywała ok. 500 mln euro rocznie; powiedzmy innymi słowy: pół miliarda. W ramach Narodowego Planu Rozwoju to jest mniej więcej 2,3 mld euro rocznie. Jeśli chodzi o następne okresy wydatkowania, to będzie prawie 10 mld euro rocznie. To jest, jak mówi mój kolega Jan Jakub Wygnański, pojenie osoby spragnionej przy pomocy węża strażackiego. Żadna administracja nie jest w stanie w sposób szybki, łatwy i łagodny, niezauważalny dla publiczności sprostać takim wydatkom rosnącym skokowo. Przy czym proszę nie zapominać, że w trakcie dwu pierwszych lat tej perspektywy 2007–2013 będzie trwała realizacja końcowej części Narodowego Planu Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#GrażynaGęsicka">Mogę powiedzieć, że uczymy się, bardzo się uczymy i bardzo się staramy wyciągnąć wszelkie nauki dotyczące tego, co zrobić, żeby było lepiej. Przy czym ze smutkiem muszę powiedzieć, że pozytywnych nauk wynikających z funkcjonowania Phare nie mamy za dużo. Chcę tylko przypomnieć paniom i panom posłom, że Phare był robiony nie według polskiego prawa, lecz według specjalnego systemu zwanego DIS. Gdybyśmy mogli wtedy wydawać pieniądze z Phare według polskiego prawa, to polskie prawo pokazałoby to swoje oblicze nieprzyjazne inwestycjom znacznie wcześniej. Mieliśmy jednak inną sytuację: Phare był robiony według tych podręczników, które nam przywieziono, i jakoś go sobie robiliśmy pod nadzorem przedstawicielstwa Komisji Europejskiej, a życie nasze, nasze prawo, nasza administracja i nasze inwestowanie przebiegały obok, czyli, krótko mówiąc, w okresie przedakcesyjnym interferencja uczenia się pomiędzy dwoma systemami była niewielka. Dopiero gdy weszliśmy do Unii, nagle się okazało, że prawo zamówień publicznych mamy chyba jedno z najbardziej skomplikowanych i nieprzyjaznych w Europie itd.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#GrażynaGęsicka">Proszę państwa, ze smutkiem muszę stwierdzić, że to uczenie się jest uczeniem się na błędach i jest uczeniem się na zasadzie takiej, że beneficjenci i Komisja Europejska biją nas, że tak powiem, po łapach - mówię już zupełnie brutalnie - ponieważ wychodzi nam gorzej, aniżeli wszyscy się spodziewali.</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#GrażynaGęsicka">Zgadzam się z panem posłem Janem Kochanowskim i panem posłem Bolesławem Borysiukiem co do merytorycznej oceny Narodowego Planu Rozwoju. Ja to w skrótowej wersji powiedziałam w słowie wstępnym. Zgadzam się też z panem posłem Borysiukiem, że trzeba będzie bardzo głęboko analizować efekty realizacji projektów. Na razie robimy sporo badań ewaluacyjnych i będziemy na pewno to robić.</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#GrażynaGęsicka">Przechodzę teraz do pytań. O doświadczeniach już mówiłam.</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#GrażynaGęsicka">Jeśli chodzi o SIMIK, o którym kilka osób mówiło - pani poseł Jazłowiecka, pani poseł Kopaczewska i jeszcze inne osoby wspominały - to ja bym powiedziała, że to jest po prostu bardzo duża i kosztowna pomyłka. Jutro będzie ostateczna ocena tego systemu dokonana przez wybranych w przetargu audytorów. Ja niestety nie mam dobrego zdania o tym systemie. Uważam, że jego założenia były wadliwe, strona techniczna była wadliwa. System ten nie nadaje się do wykorzystania w następnym okresie programowania. Nie nadaje się, ponieważ jego konstrukcja jest bardzo sztywna. Z góry trzeba mu powiedzieć, co będzie robione, jak dokładnie itd. i najlepiej nic nie zmieniać. Jeżeli nawet założymy, że w następnym okresie programowania zmiany będą mniejsze, aniżeli były w NPR, to i tak te zmiany będą. Po prostu nie ma innej możliwości. Jest oczywiście kłopot z tego powodu, że, o ile w tym okresie programowania można powiedzieć, że to była pewna próba i staraliśmy się SIMIK wdrożyć właśnie tak, żeby się przygotować już do następnego, o tyle w następnym okresie programowania system elektroniczny jest obowiązkowy. No i zobaczymy dalej, co będziemy z tym fantem robić. Jesteśmy w stałym kontakcie z Ministerstwem Finansów, które za ten system odpowiada, i mam nadzieję, że te decyzje zostaną w najbliższym czasie podjęte. Oczywiście cały czas jest prowadzone upraszczanie SIMIK, wdrażanie go w różnych miejscach systemu. To się nawet udaje, ale mam wrażenie, że jego wady są wadami strukturalnymi wrodzonymi.</u>
          <u xml:id="u-234.10" who="#GrażynaGęsicka">Jakie kroki zostaną poczynione, żeby wykorzystać środki. Już o tym wspomniałam. Po pierwsze, będzie to zmiana prawa, która powinna przede wszystkim ułatwić życie inwestorom, inwestorom w ogóle; po drugie, zmiana systemu administracji; po trzecie, wsparcie beneficjentów, a więc ułatwienie im wnioskowania poprzez zmniejszenie tych wymogów, powiedziałabym, planujemy wprowadzić powszechny zwyczaj czy powszechną procedurę wnioskowania w oparciu o wniosek, a zaświadczenia, że tak powiem, dopiero wtedy, kiedy się otrzymuje promesę, że ten wniosek nadaje się do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-234.11" who="#GrażynaGęsicka">Oczywiście chcę, żebyśmy odstąpili od generatora. Po prostu wniosek będzie wnioskiem, generator jest miłą, powiedziałabym, taką sprawą techniczną, elektroniczną, ale ze względu na to, że nie można było jakoś sobie z nim poradzić technicznie, wydaje się, że tych prób nie ma co kontynuować w następnym okresie programowania.</u>
          <u xml:id="u-234.12" who="#GrażynaGęsicka">Pytania o Interreg IIIA. To jest bodajże 7–6 czy 7–7 programów, jeżeli dobrze pamiętam, umieszczonych przy wszystkich naszych granicach, programów niesłychanie opóźnionych, których realizacja jest szczególnie trudna. W związku z tym, że były opóźnione, to za bardzo nie zabieraliśmy się do uproszczeń, bo po prostu uważałam, że programy, które są o rok opóźnione w realizacji, jeżeli teraz je wstrzymamy, że tak powiem, realizację, zaczniemy zmieniać procedury, to w ogóle nie wiadomo, kiedy one ruszą. Drugi zaś powód, dla którego są one bardzo trudne w realizacji, jest taki, że partnerzy, którzy realizują projekty, realizują je na zasadach swojego prawa, czyli program polsko-niemiecki jest realizowany po stronie polskiej i po stronie niemieckiej trochę inaczej; odpowiednio inne programy tak samo. Tak więc jest to rzeczywiście ogromny kłopot. Obawiam się, że jeśli chodzi o dwa programy, to możemy mieć problemy z utrzymaniem się w odniesieniu do zasady n+2. To jest program Polska - Brandenburgia oraz Polska - Litwa - Obwód Kaliningradzki. W obu przypadkach przyczyny są różne. Między innymi przyczyny są takie, jeśli chodzi o ten program Polska - Brandenburgia, że jest on realizowany od roku 2000, czyli od początku perspektywy. Strona niemiecka dostała zaliczkę, po czym ją zużyła, że tak powiem. Nasza strona już zaliczki nie miała. To oczywiście opóźnia realizację projektów.</u>
          <u xml:id="u-234.13" who="#GrażynaGęsicka">Zgadzam się też, że jeśli chodzi o wojewodów, to wydolność wojewodów nie jest największa. Natomiast rzeczywiście mamy ogromne kłopoty w woj. dolnośląskim i w woj. zachodniopomorskim, trochę już tam zostały przezwyciężone. Tak więc jest to rzeczywiście kolejna nauka z tego programu, nauka, która zaowocowała tym, że w nowelizacji ustawy o finansach publicznych w gruncie rzeczy otwiera się taka przestrzeń na to, żeby właśnie marszałkowie, zarządy województw odpowiadały za rozliczenia w następnej perspektywie, jeśli chodzi o programy regionalne oraz programy przygraniczne, a nie było tej dwoistości: urząd marszałkowski - wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-234.14" who="#GrażynaGęsicka">Tak więc w tej chwili, jeśli chodzi o Interreg IIIA, ogólnie rzecz biorąc, mamy około 9% płatności w przypadku beneficjentów, natomiast w związku z tymi dwoma programami może być problem.</u>
          <u xml:id="u-234.15" who="#GrażynaGęsicka">Jeśli chodzi o program Polska - Litwa - Obwód Kaliningradzki, to głównym problemem, poza tymi wszystkimi, o których tutaj mówiłam, było jeszcze to, że na Litwie bardzo długo, a Litwa jest instytucją zarządzającą w tym programie, były problemy ze sformowaniem rządu i ta instytucja zarządzająca w gruncie rzeczy nie działała.</u>
          <u xml:id="u-234.16" who="#GrażynaGęsicka">Na pytania szczegółowe, które się pojawiały, dotyczące Interregu IIIA, które zadawała pani Beata Dorota Sawicka, nie potrafię odpowiedzieć, tym bardziej że przedmiotem naszego dzisiejszego spotkania jest rok 2005, natomiast to, ile wniosków odpadło, z jakiego powodu i tak dalej, powiem szczerze, że niestety w tej chwili nie jestem w stanie, żeby podać to z głowy.</u>
          <u xml:id="u-234.17" who="#GrażynaGęsicka">Jeśli chodzi o budowanie autostrad - pytanie pana posła Lipińskiego - to też chciałabym powiedzieć, że nie jest to problem ostatniego okresu. Polska nie buduje autostrad, odkąd pamiętamy, praktycznie. I tu są te wady, o których wspomniałam, wady prawne. Dzisiaj rozmawiałam z panią premier Gilowską i z panem ministrem Polaczkiem właśnie na temat przygotowań do budowy autostrady, w ogóle takiej drogi. Są 34 kroki samego przygotowania, zanim w ogóle zaczniemy ogłaszać przetarg na wykonawcę. Nie chcę państwa dręczyć, jakie to są kroki, ale rzeczywiście każdy krok wymaga czasu, każdy krok to inny urząd, każdy krok wymaga często zupełnie innego, powiedziałabym, podejścia. W trakcie realizacji tych 34 kroków co najmniej trzy razy trzeba ogłaszać przetarg na różne analizy, oceny itd. Tak wiec jest to problem, prawda, dla którego większość rządów polskich, mając pieniądze budżetowe na budowę autostrad, całkiem nieduże, zwracała je pod koniec roku do budżetu. I tutaj trzeba do tego podejść poważnie. Pan premier przy swojej osobie powołał zespół, zespół złożony z ministrów wdrażających. Podejmujemy różnego typu działania, zastanawiamy się, jakie ustawy trzeba zmienić, z jakich procedur należałoby w ogóle być może zrezygnować, jeżeli udałoby się to zrobić, i po prostu rzeczywiście jakoś zbudować te autostrady.</u>
          <u xml:id="u-234.18" who="#GrażynaGęsicka">Natomiast jeśli chodzi o pytanie pana posła Andrzeja Szlachty dotyczące ISP-y i programu kanalizacji w Rzeszowie, to z tego, co pamiętam - moja pamięć nie jest tutaj najlepsza - problem był taki, że władze Rzeszowa otrzymały pewną alokację na budowę właśnie tych urządzeń kanalizacyjnych, po czym budowały je na własny koszt i z innych pieniędzy, tak by można to określić, nie sięgając specjalnie po te środki unijne. Efekt był taki, że „zaoszczędzono” - choć tak naprawdę to moim zdaniem nie jest to specjalna oszczędność, jeżeli z własnych pieniędzy budujemy coś, co moglibyśmy budować w 75% z cudzych pieniędzy - ale „zaoszczędzono” mniej więcej 3 mln euro i te pieniądze kilka miesięcy temu zostały po prostu przesunięte na jakiś inny projekt. Na jaki, nie jestem w stanie tego powiedzieć, nie pamiętam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#JarosławKalinowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#JarosławKalinowski">Proponuję, aby Sejm przyjął do wiadomości sprawozdanie zawarte w druku nr 785.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#JarosławKalinowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#JarosławKalinowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#JarosławKalinowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 roku (druk nr 185) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 437).</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#JarosławKalinowski">Proszę o zabranie głosu prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pana Cezarego Banasińskiego w celu przedstawienia raportu.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#JarosławKalinowski">Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pan Jarosław Maćkowiak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#JarosławMaćkowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić informację na temat Raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 roku. Od razu chcę powiedzieć, że jest to trochę archiwalny materiał. Rada Ministrów przyjęła 13 grudnia 2005 r. ten dokument. Komisja Gospodarki rozpatrywała raport 22 marca, ale za zgodą pana marszałka postaram się go ubarwić danymi z nowego raportu, który jest przygotowywany za 2005 rok i który, zgodnie z przepisami, w końcu roku Rada Ministrów przyjmie. Niniejszy raport uwzględnia nomenklaturę przyjętą przez Komisję Europejską, między innymi podziały. Tak wiec dokonaliśmy wyraźnego wyodrębnienia pomocy publicznej udzielonej w sektorze transportu i pomocy publicznej udzielonej w innych sektorach, zgodnie z dyspozycją Komisji Europejskiej. Natomiast niniejszy raport nie uwzględnia pomocy udzielanej w rolnictwie. Pomoc ta jest monitorowana przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi, tak więc prezes UOKiK nie posiada tych danych. To jest raport dotyczący pomocy w gospodarce w sektorach innych niż rolnictwo i rybołówstwo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#JarosławMaćkowiak">Ogólna wartość pomocy udzielonej przedsiębiorców w 2004 r. wyniosła 16 400 mln zł. Udzielona pomoc stanowiła 2,1% wartości dodanej brutto w gospodarce. W przeliczeniu na jednego pracującego w gospodarce wartość pomocy wynosiła 2188 zł. Pomoc publiczna w 2004 r. udzielona przedsiębiorcom stanowiła 1,9% produktu krajowego brutto. Nastąpił spadek w odniesieniu do 2003 r., kiedy ta wielkość wynosiła 3,5%. Wartość udzielonej pomocy w roku 2004 z wyłączeniem pomocy w transporcie wyniosła 8809 mln zł, co stanowiło dokładnie 1% produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#JarosławMaćkowiak">W 2004 r., podobnie jak w roku 2003, najczęściej stosowane instrumenty pomocy należały do tzw. grupy A, czyli dotacje i ulgi podatkowe. Było to 74,9%, prawie 75%. W pozostałych grupach w 2004 r. nastąpił spadek wartości udzielanej pomocy, największy, o 97,8%, w grupie C2, czyli odroczenia lub rozłożenia na raty płatności podatku lub innych opłat: z prawie 2199 mln zł do 46 600 tys. zł. Bezpośrednie wydatki stanowiły 37,7% ogólnej wartości, a uszczuplenia wpływu do budżetu - jest to bardzo istotna sprawa - 62,3%. Wysoki udział pasywnych form pomocy, czyli uszczuplanie wpływów do budżetu, wynikał głownie ze znacznej wartości pomocy udzielanej w formie umorzenia zaległych zaległości podatkowych lub opłat w ramach restrukturyzacji firm na podstawie tzw. ustaw antykryzysowych. Łącznie było to 3300 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#JarosławMaćkowiak">Pomoc horyzontalna udzielana w 2004 r. stanowiła 50,5% ogólnej wartości pomocy udzielonej w 2004 r. Było to 4453 mln zł. Z tego największa część została udzielona na restrukturyzację: 3597 mln zł, następnie na zatrudnienie: 537 700 tys. zł. Udział pomocy na inne cele horyzontalne nie przekroczył 2,6% ogólnej wartości udzielanej pomocy horyzontalnej, przy czym udział pomocy na badania i rozwój wyniósł 2,6%, na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw 1,5%, a na ochronę środowiska 1,1%. Wartość pomocy horyzontalnej była w 2004 r. wyższa o ponad 1612 mln zł od wartości pomocy udzielanej w roku poprzednim głównie z powodu znacznej wartości pomocy restrukturyzacyjnej, czyli chodzi o ustawy antykryzysowe.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#JarosławMaćkowiak">Mając na uwadze, iż w zestawieniu nie uwzględniamy pomocy w transporcie, udział pomocy horyzontalnej w ogólnej wartości pomocy wyniósł 50,5% w stosunku do 10% w roku 2003 i 33,6% w roku 2002. W porównaniu z poprzednimi latami struktura pomocy publicznej w roku 2004 jest najbardziej zbliżona do optymalnej struktury pomocy nakreślonej przez strategię lizbońską.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#JarosławMaćkowiak">Jeżeli chodzi o wartość pomocy sektorowej udzielonej w 2004 r., wynosiła ona 2819 mln zł, czyli 32% ogólnej wartości pomocy. Z tego 81,2% stanowiła pomoc restrukturyzacyjna dla sektora górnictwa węgla. Było to 2289 mln zł. Kolejne 18,8% pomocy sektorowej skierowane zostało do sektora budownictwa okrętowego, również z przeznaczeniem na jego restrukturyzację. Było to prawie 530 mln zł. Pomoc dla sektora żeglugi morskiej od roku 2004 traktowana jest jako pomoc w transporcie i wykazywana w oddzielnych zestawieniach.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#JarosławMaćkowiak">Pomoc regionalna stanowiła 9,7% ogółu udzielonej pomocy, w tym większość, 659 mln zł, została przeznaczona na wspieranie nowych inwestycji. Jest to bardzo istotna kwestia. W ramach pomocy regionalnej 656 mln zł zostało udzielone w formie zwolnienia z podatku dochodowego przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na podstawie zezwolenia na terenach specjalnych stref ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#JarosławMaćkowiak">Jeżeli chodzi o inne cele, wartość pomocy, która nie została zakwalifikowana do żadnych z wymienionych grup przeznaczeń, wynosiła 682 mln zł i była to głównie pomoc stanowiąca rekompensatę dla przedsiębiorców z tytułu realizacji zadań publicznych. Było to 536 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#JarosławMaćkowiak">Pomoc publiczna według województw. Prawie 1/3 ogólnej wartości pomocy w 2004 r. została udzielona przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą na terenie województwa śląskiego - 32,9%, ponad 70% w roku 2003. Było to związane z restrukturyzacją górnictwa. Na drugim miejscu pod względem wielkości wsparcia znajdują się przedsiębiorcy działający na terenie województwa mazowieckiego - 9,6%, czyli 848 mln zł, a na trzecim z województwa małopolskiego - 9,3%, czyli prawie 818 mln zł. Niezmiennie od kilku lat przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie tych trzech województw są największymi beneficjentami pomocy publicznej, co chyba należy tłumaczyć stosunkowo duża liczbą firm zarejestrowanych na terenie tych województw. Ciekawostka: w 2005 r. na drugim miejscu było województwo pomorskie. Było to związane z pomocą dla stoczni.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#JarosławMaćkowiak">Jeżeli chodzi o organy udzielające pomocy publicznej, do największych dysponentów pomocy publicznej w 2004 r. należy zaliczyć organy skarbowe i celne - 36,3% ogólnej wartości pomocy, ministra skarbu państwa - 13,4%, ministra gospodarki i pracy - 11,5% ogólnej wartości pomocy, a także prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - prawie 11%. Łączna wartość pomocy udzielonej przez te organy wynosiła prawie 6350 mln zł, 72% procent ogólnej wartości pomocy. W 2004 r. zanotowano istotny spadek pomocy udzielanej przez prezesa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości: z 78,2 mln zł w 2003 r. do 15,7 mln zł w 2004 r., czyli spadek dość istotny, jeśli chodzi o porównanie lat 2003 i 2004.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#JarosławMaćkowiak">W odniesieniu do różnic w wartościach pomocy udzielanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego należy wskazać, iż wynikają one głównie z charakteru pomocy udzielanej przez te organy. W większości jest to pomoc o niewielkich jednostkowych wartościach, mająca charakter operacyjny, która po akcesji do Unii Europejskiej kwalifikowana była jako pomoc de minimis i dlatego nie została uwzględniona w danych za rok 2004.</u>
          <u xml:id="u-236.11" who="#JarosławMaćkowiak">Teraz chciałbym przejść do rzeczy bardzo istotnych, czyli wpływu pomocy publicznej na konkurencję. Z doświadczeń urzędu oraz materiałów publikowanych przez Komisję Europejską wynika, iż o stopniu wpływu pomocy publicznej na konkurencję decydują następujące czynniki: przeznaczenie pomocy, wielkość beneficjenta, wielkość pomocy oraz sektor, w którym beneficjent prowadzi działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-236.12" who="#JarosławMaćkowiak">Pomoc sektorowa i pomoc na restrukturyzację stanowią potencjalnie największe zagrożenie naruszenia konkurencji. Pomoc taka stanowi zazwyczaj doraźną reakcję państwa na indywidualne problemy poszczególnych podmiotów bez względu na przyczyny powstania tych problemów, np. niegospodarność, błędy w zarządzaniu.</u>
          <u xml:id="u-236.13" who="#JarosławMaćkowiak">Z drugiej strony jako pomoc o nieznacznym wpływie na konkurencję należy wymienić pomoc horyzontalną, na przykład pomoc na rozwój małych i średnich przedsiębiorców, na zatrudnienie, na ochronę środowiska. Pomoc taka nie jest ograniczona do określonych sektorów, a jej głównym zadaniem jest wsparcie realizacji określonego celu społeczno-gospodarczego, na przykład zmniejszenie bezrobocia. Jego osiągniecie kompensuje ewentualne negatywne skutki wynikające z niekorzystnego wpływu udzieleń pomocy na konkurencję. W 2004 r. pomoc horyzontalna stanowiła 50,5% ogólnej wartości udzielonej pomocy, 60%, wliczając w to pomoc regionalną, a pomoc sektorowa 32% ogólnej wartości pomocy.</u>
          <u xml:id="u-236.14" who="#JarosławMaćkowiak">Dokonując oceny wpływu działań pomocy publicznej na konkurencję, należy wskazać jej największych beneficjentów, którzy z racji wielkości otrzymanej pomocy stanowią największe zagrożenie naruszenia konkurencji. Podobnie jak w 2003 r. również w roku 2004 do grupy największych beneficjentów pomocy należy zaliczyć podmioty należące do sektora górnictwa węgla kamiennego, sektora budownictwa okrętowego oraz podmioty prowadzące działalność w specjalnych strefach ekonomicznych, w szczególności w sektorze motoryzacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-236.15" who="#JarosławMaćkowiak">Pomimo iż pomoc udzielona w sektorze transportu została wydzielona z ogólnej wartości udzielonej pomocy w 2004 r., z uwagi na jej znaczną wartość należy wskazać na potencjalny wpływ takiej pomocy na konkurencję. Ogólna wartość pomocy w sektorze transportu wyniosła prawie 7600 mln zł, z tego najwięcej, bo 7161 mln, otrzymał sektor transportu kolejowego, z czego, ciekawostka, prawie cała kwota trafiła do podmiotów działających w grupie Polskie Koleje Państwowe. Jedyny konkurent grupy PKP SA działający w sektorze transportu i korzystający z pomocy publicznej, czyli Maczki-Bór Spółka z o.o., otrzymał w 2004 r. 100 tys. zł. W ramach grupy PKP SA najwięcej pomocy otrzymały następujące spółki: PKP SA - 6500 mln, PKP Przewozy Regionalne - 606 mln, InterCity - prawie 30 mln, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście - prawie 19 mln. Większość pomocy publicznej udzielonej grupie PKP przeznaczona była na pomoc na restrukturyzację - 6,6 mld zł, a pozostałe 530 mln stanowiło rekompensatę z tytułu realizacji zadań publicznych dla spółki PKP Przewozy Regionalne.</u>
          <u xml:id="u-236.16" who="#JarosławMaćkowiak">Teraz to, co wydaje się najistotniejsze, porównanie z krajami Unii Europejskiej. Analizując przeznaczenie pomocy publicznej w Unii Europejskiej, ogółem największy udział ma pomoc horyzontalna: 79% ogólnej wartości pomocy to średnia Unii Europejskiej, 50% u nas. Do pomocy horyzontalnej zaliczono pomoc o charakterze regionalnym, stanowiącą 21%, w Polsce - prawie 10% ogólnej wartości pomocy. Pozostała część, 21% pomocy, to pomoc sektorowa. Porównując formy udzielanej pomocy publicznej, należy zauważyć znaczną różnicę pomiędzy udziałem pomocy udzielanej w formie dotacji dla wszystkich członków Unii Europejskiej, „piętnastki” i starych państw, odpowiednio 67 średnia dla wszystkich, 22,4 - dla starych państw Unii Europejskiej. Mając na uwadze, że dotacja jest najbardziej przejrzystą formą pomocy publicznej, Polska z 25% udziałem dotacji wypada korzystnie na tle średniej dla nowych państw członkowskich, ale w dalszych ciągu zdecydowanie odbiega od średniej dla całej Unii Europejskiej. Największe różnice w strukturze pomocy publicznej udzielonej Polsce w 2004 r. w porównaniu do odpowiedniej struktury w krajach unijnych dotyczą pomocy horyzontalnej, w ramach której udział środków w Polsce na poszczególne przeznaczenie jest znacznie niższy niż średni poziom w Unii Europejskiej, szczególnie w przypadku pomocy na badania i rozwój: 1,3% u nas, 14% - średnia w Unii Europejskiej, oraz pomocy na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw: 0,8% u nas, 13% - średnia w Unii Europejskiej. Pomoc regionalna w Polsce kształtuje się w dalszym ciągu na stosunkowo niskim poziomie, niecałe 10% ogólnej wartości pomocy, podczas gdy średnia dla Unii Europejskiej wynosi 21%, pomocy udzielonej w formie dotacji, jako najbardziej przejrzystej formie pomocy, której udział w ogólnej wartości pomocy udzielonej Polsce jest znacznie niższy niż średnia w Unii Europejskiej, odpowiednio 25% i 67%.</u>
          <u xml:id="u-236.17" who="#JarosławMaćkowiak">Z ostatnich danych o pomocy udzielonej w krajach Unii Europejskiej w 2003 r. wynika, że poszczególne państwa w niewielkim stopniu redukują ogólną wielkość udzielonej pomocy. Bardzo korzystnie w tej chwili odbiegamy, jak zaraz porównam wyniki z 2005 r. Bardzo zauważalne jest zatem przekierowywanie pomocy z celów sektorowych na horyzontalne i regionalne. Polsce udało się obniżyć ogólną wartość udzielonej pomocy z 28,4 mld zł w 2003 r. do 16,4 w 2004 r. Po raz pierwszy w 2004 r. udział pomocy sektorowej był mniejszy niż udział pomocy horyzontalnej, odpowiednio 32% i 50%. Stało się tak głównie dzięki ograniczeniu pomocy na restrukturyzację górnictwa węgla i wykluczenie możliwości udzielania pomocy na restrukturyzację w sektorze hutnictwa i stali. Należy natomiast wskazać na niekorzystną strukturę pomocy udzielanej w ramach tzw. ustaw antykryzysowych - 72% pomocy horyzontalnej. Z kolei ograniczenie wielkości pomocy udzielanej na takie cele horyzontalne, jak rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, zatrudnienie, ochrona środowiska, wynika z faktu, iż większość programów pomocowych przygotowywanych i zgłaszanych do Komisji Europejskiej do akceptacji po akceptacji zaczęło obowiązywać pod koniec roku i w wielu przypadkach udzielenie pomocy nie zostało rozpoczęte w 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-236.18" who="#JarosławMaćkowiak">Jeżeli chodzi o ustawy tzw. antykryzysowe, to jest potoczna nazwa, są dwie ustawy: ustawa o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o istotnym znaczeniu dla rynku pracy oraz ustawa o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych przedsiębiorców. Teraz właśnie to, co chciałem zrobić, czyli te jeszcze w sumie nieoficjalne dane, jeszcze ciepłe, z roku 2005. Ogólna wartość pomocy udzielonej w 2005 r. wynosi 4795 mln zł, czyli istotny spadek, 4795 mln, 16 400 mln - w 2004 r., 28 627 mln - w 2003 r. Wynika to z tego, że w 2003 r. była restrukturyzacja górnictwa, czyli po prostu zakończyliśmy tę sprawę. W 2004 r., jak już powiedziałem, realizacja tych ustaw antykryzysowych, tudzież wszyscy spieszyliśmy się, żeby zdążyć przed akcesją, kiedy to Komisja Europejska stała się organem nadzorującym udzielanie pomocy, a nie prezes UOKiK, który jest w tej chwili tylko organem monitorującym. W 2005 r. 4795 mln to bardzo istotna kwestia. Wartość pomocy, z wyłączeniem transportu, w 2005 r. to 3646 mln, w 2004 r. - 8809, czyli ogólna wartość pomocy udzielonej przedsiębiorcom w 2005 r. zmniejszyła się, warto zwrócić uwagę, że na jednego pracującego wypada 649 zł w porównaniu z 2188 zł w 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-236.19" who="#JarosławMaćkowiak">Dotacje, ulgi podatkowe to w 2005 r. 3461 mln, rok wcześniej - 6602, a dwa lata wcześniej - 21 342. Tak zwane miękkie kredytowanie, czyli pożyczki preferencyjne, warunkowe umorzenia, odroczenia itd. to w 2005 r. 112 mln, w 2004 r. - 304, w 2003 r. - 3200 mln. Teraz to, co wydaje się bardzo istotne, to porównanie różnych rodzajów pomocy w poszczególnych latach. Pomoc horyzontalna w 2003 r. stanowiła 10% ogólnej udzielonej pomocy publicznej, w 2004 r. - 50,5, w 2005 r. - 49,9, czyli w zasadzie pozostała na niezmienionym poziomie. Pomoc sektorowa po zakończeniu restrukturyzacji górnictwa w 2003 r. wynosiła 70,7%, w 2004 r. - 32%, w 2005%–28,8, czyli spada. Rośnie natomiast pomoc regionalna: 2,7 - w 2003 r., 9,7 - w 2004 r., obecnie 21%, czyli zbliżamy się do średniej unijnej. Jeżeli chodzi o inne rodzaje pomocy: 12,1 - w 2003 r., 7,8 - w 2004 r., obecnie zaledwie 0,3. Oczywiście szczegółowe dane na temat 2005 r. Wysoka Izba otrzyma po akceptacji przez Radę Ministrów nowego raportu w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#JarosławKalinowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Aziewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#TadeuszAziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Gospodarki o rządowym dokumencie „Raport o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r.”, zawartym w druku nr 185.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#TadeuszAziewicz">Pomoc publiczna to rodzaj mikroekonomicznej interwencji państwa przysparzającej korzyści przedsiębiorcom. Podstawowym uzasadnieniem dla jej udzielania są tzw. ułomności rynku, czyli sytuacje, w których mechanizmy rynkowe same z siebie nie są w stanie zagwarantować optymalnego wyniku interakcji pomiędzy poszczególnymi uczestnikami gry rynkowej. Typowe przykłady to problemy z dostosowaniami do zmian na rynkach, niedoskonała mobilność czynników produkcji czy subsydiowanie przez zagranicznych konkurentów. W praktyce na treść decyzji o udzieleniu pomocy wpływają różne czynniki, włączając w to względy polityczne i społeczne, a redystrybucja może okazać się ważniejsza od trwałego wzrostu gospodarczego. Udzielanie pomocy publicznej może mieć negatywne konsekwencje zarówno dla rynków krajowych i konkurencji na nich, jak i dla rynków międzynarodowych. Może nawet okazać się, że konkurencja na rynkach przeradza się w konkurencję pomiędzy rządami wspierającymi swoje przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#TadeuszAziewicz">Jak już wspomniał pan prezes, o stopniu wpływu pomocy publicznej na konkurencję decydują takie czynniki, jak przeznaczenie pomocy, wielkość beneficjenta, wielkość pomocy, sektor, w którym działa beneficjent pomocy. Rzeczywiście największe zagrożenie naruszenia konkurencji wiąże się z udzielaniem pomocy sektorowej i pomocy na restrukturyzację. Pomoc taka stanowi na ogół doraźną reakcję państwa na indywidualne problemy poszczególnych przedsiębiorców i często bez względu na przyczyny ich powstania, czyli niegospodarność, złe zarządzanie. Pomoc horyzontalna nieznacznie wpływa na ograniczenie konkurencji. Pomoc taka nie jest ograniczona do określonych sektorów, jej głównym zadaniem jest wsparcie realizacji określonego celu. Przykłady: pomoc dla małych i średnich przedsiębiorców, pomoc przeznaczona na prace badawczo-rozwojowe, na ochronę środowiska. Wyjątkiem jest, udzielana również w ramach pomocy horyzontalnej, pomoc na restrukturyzację, której toksyczny wpływ na konkurencję porównywany jest z wpływem pomocy sektorowej.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#TadeuszAziewicz">Wielkość beneficjenta pomocy na ogół wiąże się z większym udziałem w rynku, silniejszą pozycją konkurencyjną. Udzielenie pomocy dużym przedsiębiorcom może wzmocnić ich pozycję, ograniczając konkurencję lub utrudniając jej powstanie. Podobnie rzecz ma się z wielkością pomocy. Można przyjąć, że im większa pomoc, tym większe ryzyko, że wywrze ona negatywny wpływ na konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#TadeuszAziewicz">Poszczególne sektory, w których działają beneficjenci pomocy, różnią się od siebie z punktu widzenia wrażliwości na zakłócenia konkurencji. Jak podaje w raporcie prezes UOKiK, tam, gdzie działa dużo podmiotów i występuje nadwyżka mocy produkcyjnych, nawet niewielka pomoc pozwala istotnie zwiększyć pozycję konkurencyjną beneficjenta.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#TadeuszAziewicz">Raporty o pomocy publicznej przygotowywane są w Polsce od 1995 r., początkowo przez Ministerstwo Gospodarki, a następnie przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Omawiany rok 2004 to rok przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Nowa sytuacja wymagała dostosowania metodologii sporządzania raportu do standardu stosowanego przez Komisję Europejską i 15 państw członkowskich. Różnica, jak już wspomniał pan prezes, polega na wyodrębnieniu pomocy udzielonej w sektorze transportu i pomocy udzielonej w innych sektorach.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#TadeuszAziewicz">Zgodnie z raportem UOKiK, ogólna wartość pomocy udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r. wyniosła ponad 16 mld zł. Jest to ogromna suma pieniędzy dla kraju zmagającego się ze znacznym deficytem budżetowym i długiem publicznym. Jak już wspomniano, w przeliczeniu na jednego pracującego w gospodarce wartość pomocy wyniosła 2188 zł. W odniesieniu do średniej krajowej w tamtym czasie można stwierdzić, że średnio pracujący Polak prawie cały miesiąc pracował na to, by sfinansować omawianą pomoc.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#TadeuszAziewicz">Pomoc publiczna udzielona w 2004 r. stanowiła 1,9% produktu krajowego brutto. W stosunku do 2003 r. udział pomocy publicznej w PKB się zmniejszył. W 2003 r. wynosił on 3,5%.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#TadeuszAziewicz">W 2004 r. pomoc horyzontalna stanowiła 50,5% udzielonej pomocy, 60,2%, wliczając w to pomoc regionalną, a pomoc sektorowa - 32% ogólnej wartości pomocy. Relacje te byłyby zupełnie dobre, gdyby nie fakt, że w pomocy horyzontalnej mieści się pomoc na restrukturyzację - również o tym była tu mowa - która w 2004 r. wyniosła 3594 mln zł, tj. 40% ogólnej wartości udzielonej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#TadeuszAziewicz">Jak stwierdziłem wcześniej, pomoc na restrukturyzację i pomoc sektorowa oceniane są jako najbardziej toksyczne z punktu widzenia zagrożeń dla konkurencji. Łączna wartość takiej pomocy w 2004 r. wyniosła aż 72,7%. Najwięksi beneficjenci pomocy w 2004 r. to - znowu powtarzam za panem prezesem - podmioty należące do sektora górnictwa węgla kamiennego, jest to 26% ogólnej wartości udzielonej pomocy. Najwięcej otrzymała Kampania Węglowa SA - 1366,9 mln zł, dalej, sektor budownictwa okrętowego - 18,8% ogólnej wartości udzielonej pomocy. Tu najwięcej otrzymała Stocznia Gdynia SA - 467,7 mln zł. Nie sposób nie zauważyć wspomnianej ogromnej pomocy udzielonej w sektorze transportu kolejowego, ponad 7 mld zł. Praktycznie cała ta kwota trafiła do podmiotów działających w grupie Polskie Koleje Państwowe SA.</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#TadeuszAziewicz">Pomoc regionalna w 2004 r. stanowiła 9,7% ogółu udzielonej pomocy. W ramach pomocy regionalnej 656,2 mln zł zostały przekazane przedsiębiorcom prowadzącym działalność na terenie specjalnych stref w formie zwolnienia z podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-238.11" who="#TadeuszAziewicz">Wśród form stosowanej pomocy dominowały pasywne, uszczuplenia wpływu do budżetu - 62,3%; bezpośrednie wydatki stanowiły jedynie 37,7% ogólnej wartości pomocy. Prawie 1/3 ogólnej wartości pomocy została udzielona przedsiębiorcom prowadzącym działalność na terenie województwa śląskiego - 32,9%, na drugiej i trzeciej pozycji znalazły się województwa mazowieckie - 9,6% i małopolskie - 9,3%.</u>
          <u xml:id="u-238.12" who="#TadeuszAziewicz">Porównanie wielkości i struktury pomocy udzielonej w Polsce z pomocą udzieloną w innych krajach Unii Europejskiej nie jest proste. Mamy tu do czynienia z dużym zróżnicowanie w zakresie stosowania tego instrumentu w poszczególnych krajach. Warto jednak zauważyć, że udział pomocy publicznej w produkcie krajowym brutto w 2003 r. dla Unii jako całości wyniósł 0,57%, a z wyłączeniem pomocy w rolnictwie i transporcie - 0,40%. W Polsce w 2004 r. był to 1%.</u>
          <u xml:id="u-238.13" who="#TadeuszAziewicz">Z punktu widzenia przeznaczenia pomocy największy udział w Unii ma pomoc horyzontalna - 79% ogólnej wartości pomocy, 50,5% w Polsce. Do pomocy horyzontalnej zaliczono pomoc o charakterze regionalnym, stanowiącą 21%, w Polsce - 9,7%. Pozostała część, 21%, to pomoc sektorowa. Pomiędzy poszczególnymi krajami można zauważyć znaczne różnice w przeznaczeniu pomocy horyzontalnej, przykładowo 40% ogólnej wartości pomocy udzielonej w Holandii, 37% w Austrii oraz 32% w Finlandii zostały przeznaczone na badania i rozwój. W Polsce, niestety, tylko 1,3%. W ramach pomocy sektorowej największa część kierowana jest do sektora górnictwa węgla. Średnia w Unii to 14%, w Polsce sektor górnictwa węgla otrzymał w 2004 r. 26%, rok wcześniej - 61% ogólnej wartości udzielonej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-238.14" who="#TadeuszAziewicz">Jeżeli chodzi o formy udzielanej pomocy to w państwach „piętnastki” - bo o tym czasie mowa - najczęściej udziela się dotacji. Ta jedna z najbardziej przejrzystych form pomocy. W Unii Europejskiej jej udział w całości udzielonej pomocy stanowi ok. 70%, w Polsce około 24%.</u>
          <u xml:id="u-238.15" who="#TadeuszAziewicz">Strategia lizbońska w odniesieniu do pomocy publicznej zakłada jej stopniowe ograniczanie i ściślejsze kontrolowanie. Państwa członkowskie powinny zredukować i przekierunkować pomoc publiczną, skupiając się na niedoskonałościach rynku panujących w sektorach o wysokim potencjale wzrostu, oraz stymulować prace innowacyjne. Analiza tendencji wskazuje, że stare państwa członkowskie w niewielkim stopniu redukują pomoc publiczną, skupiając się na zmianie jej struktury: ograniczają pomoc sektorową na rzecz pomocy horyzontalnej i regionalnej, czyli form najmniej szkodliwych dla konkurencyjności gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-238.16" who="#TadeuszAziewicz">Wysoka Izbo! Informacje zawarte w raporcie wyraźnie wskazują, że w strukturze pomocy udzielanej w Polsce w 2004 r. - bo o tym czasie mówimy - dominują jej najbardziej toksyczne dla konkurencji i nieprzejrzyste formy. Wysokość udzielanej pomocy wydaje się również nadmierna z punktu widzenia możliwości budżetowych naszego kraju. Problemem jest także brak metodologii umożliwiającej ocenę efektywności udzielonej pomocy. W ramach dyskusji prowadzonych w ramach posiedzenia komisji gospodarki dowiedzieliśmy się, że w badaniach przeprowadzonych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów niektórzy przedsiębiorcy wskazywali, iż udzielono im większej pomocy, niż była im rzeczywiście potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-238.17" who="#TadeuszAziewicz">Często zdarza się, że udzielona pomoc realnie nie służy rozwiązywaniu problemów, ale odwlekaniu ich rozwiązania. Nie chcę być złym prorokiem, ale wśród wymienionych w raporcie największych beneficjentów pomocy udzielonej w 2004 r. widzę firmy, które ciągle nie zostały zrestrukturyzowane i nadal wyciągają ręce po środki publiczne. Zmiana tego stanu, ograniczenie i przekierunkowanie pomocy publicznej w duchu strategii lizbońskiej jest poważnym wyzwaniem na najbliższe lata. Cieszę się z informacji o pomocy udzielonej w roku 2005, które przedstawił tu pan prezes Maćkowiak. Być może fakt, że Komisja Europejska przejęła pewne kompetencje i budzi większy respekt, jeśli chodzi o podmioty, które podejmują decyzję o udzielaniu pomocy, stanowi pewną nadzieję, że pomoc ta będzie malała i będzie zmieniała swoją strukturę w sposób najbardziej korzystny dla całości polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-238.18" who="#TadeuszAziewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Gospodarki wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył przyjąć dokument z druku nr 185 do wiadomości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#JarosławKalinowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#JarosławKalinowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#JarosławKalinowski">Głos zabierze pan poseł Tomasz Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#TomaszGórski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów „Raportu o publicznej pomocy w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 roku” (druk nr 185) oraz stanowiska Komisji Gospodarki (druk nr 437).</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#TomaszGórski">Od 1 maja 2004 r., z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Polska zobowiązana jest przestrzegać przepisów wspólnotowych dotyczących pomocy publicznej, w szczególności określających warunki dopuszczalności pomocy oraz tryb postępowania przed Komisją Europejską. Organem monitorującym pomoc publiczną jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#TomaszGórski">Informacje zawarte w raporcie pochodzą ze sprawozdań rocznych, przekazywanych do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przez organy udzielające pomocy publicznej. Do organów udzielających pomocy publicznej, które w 2004 r. były zobowiązane do przekazywania sprawozdań, należy zaliczyć właściwych ministrów, prezesów agencji, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz prezesów funduszy. Przedstawione w raporcie dane nie zawierają informacji o całkowitej wielkości udzielonej pomocy publicznej. Niektóre organy jednostek samorządu terytorialnego nie przesłały sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej, jednak prezes UOKiK nie ma instrumentów prawnych dyscyplinujących organy udzielające pomocy publicznej, jeśli chodzi o ich obowiązki sprawozdawcze.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#TomaszGórski">W raporcie za 2004 r. kontynuowano sposób przedstawienia analizowanych danych z raportu z roku poprzedniego, jednak raport nie zawiera informacji o pomocy udzielonej w sektorze rolnictwa, a szczegółowe zestawienia i charakterystyki przedstawiane w raporcie nie uwzględniają pomocy w transporcie.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#TomaszGórski">Przedmiotem analizy niniejszego raportu są formy pomocy połączone zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej w cztery grupy, z odpowiednim rozszerzeniem grupy na podgrupy.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#TomaszGórski">Grupa A to dotacje i ulgi podatkowe, w tym: dotacje, dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych lub realizacją ich zadań statutowych, refundacje, zwolnienie z podatku, odliczenie od podatku, obniżka lub zmniejszenie powodujące obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku, obniżenie wysokości opłaty, zwolnienie z opłaty, zaniechanie poboru podatku, zaniechanie poboru opłaty, umorzenie zaległości podatkowej wraz z odsetkami, umorzenie opłaty i odsetek z tytułu opłaty, umorzenie opłaty prolongacyjnej, umorzenie kar, oddanie do korzystania lub zbycia mienia będącego własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego i ich związków na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#TomaszGórski">Grupa B to subsydia kapitałowo-inwestycyjne, w tym: wniesienie kapitału do spółki i konwersja wierzytelności na akcje lub udziały.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#TomaszGórski">Grupa C to tzw. miękkie kredytowanie, w tym: pożyczki preferencyjne, dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, pożyczki warunkowo umorzone, odroczenie lub rozłożenie na raty podatku lub zaległości podatkowej, wraz z odsetkami za zwłokę, odroczenie lub rozłożenie na raty opłaty lub kary.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#TomaszGórski">Grupa D to poręczenia i gwarancje kredytowe.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#TomaszGórski">Przeznaczenie pomocy publicznej zostało podzielone na grupy. Pierwsza grupa to pomoc horyzontalna, w niej: badania i rozwój, ochrona środowiska, małe i średnie przedsiębiorstwa, zatrudnienie, szkolenia, pomoc restrukturyzacyjna i pomoc doraźna. Druga grupa to pomoc sektorowa, w niej: sektor hutnictwa żelaza i stali, sektor budownictwa okrętowego, sektor górnictwa węgla, sektor włókien syntetycznych, sektor motoryzacyjny. Kolejne grupy to pomoc regionalna, inne tytuły i transport.</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#TomaszGórski">Zgodnie z przekazanymi do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów informacjami ogólna wartość pomocy udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r. wynosiła 16 400 mln zł, co stanowi 3617 mln euro według średniego kursu z 2004 r. Pomoc publiczna udzielona w 2004 r. przedsiębiorcom stanowiła 1,9% produktu krajowego brutto. Zgodnie z metodologią stosowaną przez Komisję Europejską wszelkie zestawienia i szczegółowe analizy struktury udzielonej pomocy publicznej dokonane są z wyłączeniem pomocy udzielonej w sektorze transportu. Wobec tego wartość udzielonej pomocy w roku 2004, z wyłączeniem pomocy w transporcie, wynosiła 8809 mln zł, co stanowi 1% produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#TomaszGórski">W 2004 r., podobnie jak w 2003 r., najczęściej stosowane instrumenty pomocy należały do grupy A: dotacje i ulgi podatkowe - stanowiły 74,9%. W 2002 r. stanowiły one 64,8% udzielonej pomocy, a w 2003 r. 75,3% pomocy ogółem. Tylko w grupie B1: wniesienie kapitału, zanotowano 731,6% wzrostu wartości udzielanej pomocy w stosunku do 2003 r. Jeśli chodzi o pozostałe grupy, w 2004 r. spadek wartości udzielanej pomocy był największy w grupie C2: odroczenie lub rozłożenie na raty płatności podatku.</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#TomaszGórski">Bezpośrednie wydatki stanowiły 37,7% ogólnej wartości, a uszczuplenia wpływu do budżetu 62,3%. Wysoki udział pasywnych form pomocy wynika głównie ze znacznej wartości pomocy udzielonej w formie umorzenia zaległości podatkowej lub opłat w ramach restrukturyzacji firm na podstawie tzw. ustaw antykryzysowych. Z tej samej przyczyny wartość udzielanej pomocy horyzontalnej, do której zaliczona została pomoc na restrukturyzację, w 2004 r. była prawie dwukrotnie wyższa niż rok wcześniej. W porównaniu z poprzednimi latami struktura pomocy publicznej z roku 2004 jest najbardziej zbliżona do optymalnej struktury pomocy nakreślonej przez strategię lizbońską.</u>
          <u xml:id="u-240.13" who="#TomaszGórski">Porównując dane o pomocy udzielonej w roku 2004 z danymi za rok 2003, należy wskazać na istotną różnicę w wielkości udzielonej pomocy sektorowej; 2819 mln w roku 2004 w stosunku do ponad 20 mld w roku 2003. Tak duża różnica wynika głównie ze znacznej wielkości pomocy udzielonej w roku 2003 na restrukturyzację górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-240.14" who="#TomaszGórski">Jeśli chodzi o kwestie terytorialne, prawie 1/3 ogólnej wartości pomocy w 2004 r. została udzielona przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą na terenie woj. śląskiego, na drugim miejscu pod względem wielkości wsparcia znajdują się przedsiębiorcy działający na terenie woj. mazowieckiego, na trzecim - z woj. małopolskiego. Dodatkowo po raz pierwszy w roku 2004 udział pomocy sektorowej był mniejszy niż udział w pomocy horyzontalnej (odpowiednio 32% i 50,5%). Jednocześnie należy wskazać na niekorzystną strukturę udzielanej pomocy horyzontalnej, na którą składa się głównie pomoc udzielona na restrukturyzację w ramach tzw. ustaw antykryzysowych (ok. 72% pomocy horyzontalnej). Z kolei ograniczenie wielkości pomocy udzielonej na takie cele horyzontalne, jak rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, zatrudnienie, ochrona środowiska, wynika z faktu, iż większość programów pomocowych, przygotowanych i zgłoszonych do Komisji Europejskiej do akceptacji po akcesji, zaczęła obowiązywać pod koniec roku i w wielu przypadkach udzielanie pomocy nie zostało rozpoczęte w roku 2004.</u>
          <u xml:id="u-240.15" who="#TomaszGórski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawa i Sprawiedliwości opowiada się za przyjęciem „Raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 roku”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#HenrykSiedlaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska w sprawie „Raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 roku”. Na wstępie chciałbym zauważyć, iż jest rzeczą niepokojącą, że ten raport, dotyczący roku 2004, przygotowany w listopadzie 2005 r., rozpatrywany jest na forum Sejmu dokładnie rok od czasu jego powstania.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#HenrykSiedlaczek">Pragnąłbym również przytoczyć parę informacji, które wydają mi się najbardziej symptomatyczne dla tego raportu. W 2004 r. udzielono w Polsce pomocy publicznej w wysokości 16,4 mld zł, co daje 1,9% produktu krajowego brutto. Dla porównania w 2003 r. w krajach Unii Europejskiej pomoc publiczna wynosiła 0,57% PKB. W porównaniu jednak z rekordowym dla Polski rokiem 2003, w którym pomoc przekroczyła 3,5% PKB, możemy mówić o znaczącym jej spadku. Jeśli porównamy wydatki Polski z państwami tzw. starej piętnastki, to środki przeznaczone na badania i rozwój w Polsce wyniosły 1,3% ogólnej pomocy, a średnia w państwach unijnych plasowała się na poziomie 14%. Pomoc regionalna wynosiła u nas wtedy 9,7%, a średnia unijna kształtowała się na poziomie 21%. Dotacje są najbardziej przejrzystą formą pomocy. U nas w ten sposób trafia do przedsiębiorców 24,9% środków, a w państwach starej „piętnastki” 67%. Można więc łatwo zauważyć, że stare państwa członkowskie wydają relatywnie mniej środków budżetowych na pomoc publiczną, a w jej ramach przeorientowały ją z pomocy sektorowej na pomoc horyzontalną. W Polsce ponad 62,3% pomocy publicznej wynikało z rezygnacji państwa ze swoich przychodów, co jest bardzo mało przejrzystą formą pomocy.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#HenrykSiedlaczek">Duże wątpliwości rodzi również brak wszystkich danych, gdyż, jak to wynikało z raportu prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, niektóre organy udzielające pomocy nie wypełniły ciążącego na nich obowiązku ustawowego i nie przesłały oświadczeń o udzielonej pomocy publicznej, a nie istnieją instrumenty prawne, by je zdyscyplinować.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#HenrykSiedlaczek">Jeśliby przeanalizować formy udzielania pomocy publicznej, to w 50% jest to pomoc horyzontalna, która jest przeznaczana na badania i rozwój, ochronę środowiska, małe i średnie przedsiębiorstwa, zatrudnienie, szkolenia i pomoc restrukturyzacyjną. To właśnie pomoc restrukturyzacyjna pochłonęła w 2004 r. największą część pomocy horyzontalnej. Wartość pomocy publicznej w raporcie nie uwzględnia pomocy publicznej udzielonej w sektorze transportu, która wynosiła ponad 7,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#HenrykSiedlaczek">Biorąc pod uwagę kryterium wielkości beneficjenta, to 58,9% pomocy trafiło do dużych przedsiębiorstw. Największa pomoc dla przedsiębiorców trafiła, jeśliby wziąć pod uwagę kryterium geograficzne, do najbogatszych województw. Najbardziej zdziwiła mnie informacja, że ponad 10,9% pomocy, czyli 958 mln zł, rozdysponował prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. To wszystko oznacza, że wysokość pomocy publicznej w przeliczeniu na jednego pracującego w gospodarce wyniosła 2188 zł. Można powiedzieć, że każdy pracujący przekazał taką właśnie kwotę - 2188 zł - na pomoc publiczną, bo przecież wydatki publiczne finansowane są z pieniędzy zabranych podatnikom. Twórca cudu gospodarczego Niemiec po drugiej wojnie Ludwig Erhard przestrzegał rodaków, by nie żyli z ręką w kieszeni sąsiada. Chciałoby się, nawiązując do jego słów, wyrazić nieśmiałe marzenie, by kolejne rządy tak hojnie nie szastały pieniędzmi podatników.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#HenrykSiedlaczek">Pomoc publiczna ma niewątpliwie negatywny wpływ na konkurencję. Poprzez uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorców państwo zakłóca działanie rynku. Jest to nic innego jak kolejny przejaw myślenia etatystycznego, które, mogłoby się wydawać, zostało już dostatecznie skompromitowane przez historię, lecz, jak widać w tym raporcie, etatyzm ma się w Polsce dobrze.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#HenrykSiedlaczek">Najwybitniejsi przedstawiciele szkoły austriackiej, Ludwig von Mises i Friedrich von Hayek, dowiedli niezbicie, że ingerowanie państwa w gospodarkę może przynieść jedynie szkodliwe efekty.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#HenrykSiedlaczek">Milton Friedman, jeden z najbardziej wpływowych ekonomistów świata, w swojej książce „Wolny wybór”, która przyczyniła się do zmiany klimatu intelektualnego Stanów Zjednoczonych końca lat siedemdziesiątych, pokazał, jak bardzo nieefektywna jest działalność państwa w sferze gospodarki i że najwięcej za nią płacą najbiedniejsi. Jego idee w znacznej mierze wcielił w życie Ronald Reagan, dzięki czemu Ameryka lat osiemdziesiątych była krajem boomu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-242.8" who="#HenrykSiedlaczek">Mamy dziś do czynienia w Polsce z masową emigracją zarobkową. Jedną z jej głównych przyczyn, jeśli nie najważniejszą, jest intelektualna niezdolność rządzących do porzucenia mrzonek socjalistycznego myślenia. Główne kierunki emigracji zarobkowej to Irlandia i Wielka Brytania, czyli państwa o gospodarce wolnorynkowej. Powojenna historia Wielkiej Brytanii jest doskonałym przykładem, do czego prowadzą socjalistyczne ciągotki nieodpowiedzialnych rządów. Po drugiej wojnie Partia Pracy zaczęła budowę w Wielkiej Brytanii modelu państwa opiekuńczego, co poskutkowało jak wszędzie na świecie rozrostem wydatków socjalnych, rosnącym bezrobociem i nierozerwalnie związanym z rozrzutnością publicznych pieniędzy znacznym spowolnieniem rozwoju gospodarczego. Fakt, że Polacy tak chętnie wybierają się do Wielkiej Brytanii w poszukiwaniu pracy i w nadziei na lepszą przyszłość, jest wynikiem przeprowadzonych w latach osiemdziesiątych wolnorynkowych reform Margaret Thatcher, która miała tę moralną i intelektualną odwagę, której naszym rządzącym najwyraźniej brakuje. Przywróciła Wielkiej Brytanii należne jej miejsce na mapie gospodarczej świata.</u>
          <u xml:id="u-242.9" who="#HenrykSiedlaczek">Chciałbym przywołać jeszcze jeden przykład kraju, który jest koronnym dowodem na to, że sam fakt ładowania publicznych pieniędzy w ramach pomocy nie znaczy bynajmniej, że zostaną one wykorzystane w odpowiedni sposób. Nie wymaga chyba szerszego przypomnienia historia Niemiec po zjednoczeniu. Beneficjentami pomocy publicznej są nieraz przedsiębiorcy, którym udało się w ten sposób uniknąć tego, co Adam Smith nazwał niewidzialną ręką rynku eliminującą przedsiębiorstwa, które z racji rachunku ekonomicznego nie miałyby racji bytu. Zresztą z pomocą publiczną wiąże się pewien paradoks, gdyż udzielenie pomocy publicznej przez państwo jakiemuś przedsiębiorcy nie dość że zakłóca konkurencję, stawiając go w uprzywilejowanej pozycji względem konkurentów, to taki przedsiębiorca zostaje uprzywilejowany w jakiejś mierze za pieniądze swoich konkurentów, którzy przecież odprowadzają podatki.</u>
          <u xml:id="u-242.10" who="#HenrykSiedlaczek">Polska gospodarka potrzebuje przede wszystkim zdjęcia z niej gorsetu nadmiernych regulacji, liberalizacji Kodeksu pracy i radykalnej obniżki kosztów pracy, których wysokość jest obecnie głównym problemem dla pracodawców chcących zwiększyć zatrudnienie. Pomoc publiczna nie jest drogą do sukcesu gospodarczego. Jest tylko jedna droga rozwoju gospodarczego naszego kraju - wolnorynkowe reformy. Na ironię zakrawa, że jeden z koalicjantów odwołujących się do tradycji ruchu narodowego, z którym w czasach II Rzeczypospolitej było związanych wielu wybitnych wolnorynkowych ekonomistów, tak dalece sprzeniewierza się ideałom, do których ponoć nawiązuje.</u>
          <u xml:id="u-242.11" who="#HenrykSiedlaczek">Spór o pomoc publiczną oprócz wymiaru ekonomicznego ma również wymiar ideowy, tak więc na zakończenie mojego wystąpienia chciałbym przywołać słowa jednego z najwybitniejszych polskich ekonomistów prof. Wacława Wilczyńskiego: Nie ma wolności bez rynku. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-242.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#JarosławKalinowski">Pani poseł Małgorzata Ostrowska, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#MałgorzataOstrowska">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Panie i Panowie Posłowie! Ucieszyłam się z tego wystąpienia pana posła Siedlaczka, bo myślałam, że będziemy tak do końca debaty tylko te same dane statystyczne bez przerwy podawać, a to chyba nie o to chodzi. Ważne, żeby w ogóle porozmawiać, podyskutować o tym, czym jest pomoc publiczna, w czym przeszkadza, w czym pomaga. Bardzo łatwo, panie pośle Siedlaczek, przywoływać dzisiaj opinie różnych wybitnych ekonomistów z Zachodu, którzy - przypomnę - zupełnie inną drogę w rozwoju gospodarczym mieli okazję obserwować. Żaden z tych wymienionych przez pana zacnych ekonomistów, tęgich głów ekonomicznych, nie przeżywał takiego okresu jak przechodzenie z jednego systemu w drugi i te ich doświadczenia przez to są jak gdyby bardzo obciążone błędem, jeśliby przyjąć wyniki ich prac i dociekań na grunt państw postsocjalistycznych, które muszą jednak iść tą drogą rekonstrukcji i wszelkiej naprawy, zmiany systemu. Dlatego nie oburzajmy się na pomoc publiczną, bo ona niejednokrotnie być może wyhamowała konkurencję, być może nie wywołała na czas oczekiwanych przez nas zmian, ale dawała też szansę, żeby w tym trudnym okresie transformacji nasi przedsiębiorcy - i ci prywatni, i ci państwowi - nauczyli się innych metod gospodarowania. To niestety kosztuje. Bardzo fajnie jest mówić o tym, że dzisiaj Unia zmierza w kierunku udzielania pomocy publicznej horyzontalnej. Tak, ich już na to stać. Mało tego. To, że obecnie do tego doszli, to moim zdaniem jest też ogromne zaniechanie Unii, bo powinni równolegle, wcześniej, taki kierunek myślenia narzucić. Tego nie zrobili. Też nie bez przyczyny. Bo też mieli swoje kłopoty. Przypomnijmy, kłopoty belgijskich czy francuskich kopalń. We Włoszech ponad 20 lat trwał proces restrukturyzacji kopalnictwa. Czyli gdybyśmy tak chcieli popatrzeć, to i w tamtym ustroju, tzn. w tym bardzo chwalonym, wolnorynkowym, kapitalistycznym ustroju, też bywały kłopoty z całymi branżami, z całymi dużymi zakładami, żeby przypomnieć krachy choćby w branży samochodowej, które się odbiły przecież bardzo głośnym echem na całym rynku pracy i w Niemczech, i w Wielkiej Brytanii swego czasu. Zatem to nie jest tak, że możemy sobie lekceważyć pomoc publiczną i że możemy zrezygnować z tego instrumentu. Im lepiej ta pomoc jest kierowana i wykorzystana, im mniej przejedzona, im mniej z tej pomocy publicznej wypłaty starych zobowiązań, to tym lepiej. To jest oczywiste. Natomiast nie szydziłabym z tego, że niektóre przedsiębiorstwa dostawały tę pomoc i to dużą, choćby górnictwo czy wcześniej hutnictwo. Teraz przecież problem PKP jest trudny do rozwiązania, nie mówiąc o przemyśle stoczniowym, który i tak bardzo dużo dostał, o czym mówił pan prezes, ale jeszcze chętnie by oczekiwał.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#MałgorzataOstrowska">Jest druga strona medalu - jak wymusić w zamian za udzieloną pomoc publiczną jak najszybsze zmiany, żeby następował jak najszybszy proces restrukturyzacji. Bo to, że nie możemy wymusić obowiązku sprawozdawczego, to jest nasza wina, trzeba napisać: obowiązek ustawowy i cześć. Natomiast jak wymusić, żeby pieniądze, które są przekazywane firmom, były należycie spożytkowane, oto jest zadanie nader trudne. Sadzę, że na podstawie tego raportu warto podjąć szerszą dyskusję. Mam nadzieję, że jeśli chodzi o raport za rok 2005, skoro jest gotowy, to będziemy mieli okazję wcześniej go rozpatrywać, a nie po roku leżakowania.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#MałgorzataOstrowska">To już uwaga do pana marszałka, aby jednak zechciał przypilnować, żeby dorobek rządu był prezentowany w określonym czasie i w sposób należyty.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#MałgorzataOstrowska">Na pewno warto rozmawiać o tym, co zrobić z publicznymi pieniędzmi, w jakim kierunku je wydatkować. Musimy porozmawiać o tym, na jakich branżach nam zależy, jakie kierunki rozwojowe w Polsce są najbardziej pożądane. Bo mnie się też podoba horyzontalna pomoc publiczna. Bardzo mi się podoba hasło mówiące o tym, że największe szanse mają dzisiaj w Europie państwa stawiające na innowacyjność. Jeżeli tak jest i chcemy tego typu rozwoju, to zróbmy coś w tym kierunku, pokażmy te priorytety obecnie rządzących.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#MałgorzataOstrowska">Czy w programie gospodarczym Prawa i Sprawiedliwości, o ile on w ogóle istnieje, widać to? Nie. Toteż cieszę się z wyników poprzednich lat, które też różnie można oceniać, że jednak pomoc publiczna w rezultacie wyeliminowała największe problemy, bolączki, społeczne na początek, potem także i gospodarcze. Jeżeli udało nam się uspokoić sytuację w górnictwie, nie tylko w sensie lęku przed strajkami, nie, chodzi o uspokojenie sytuacji gospodarczej, jeżeli udało się nam w ostatnich latach poprawić chociażby koniunkturę w przemyśle stoczniowym i również wyprowadzić tę całą gałąź na prostą, to jest ogromny sukces. To jest ogromny sukces, który wspólnie za pieniądze podatników udało się nam osiągnąć.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#MałgorzataOstrowska">I skoro górnictwo już uporządkowano, to widać jak spada momentalnie pomoc publiczna sektorowa. I dobrze. To znaczy teraz nasuwa się pytanie: czy efekt został osiągnięty, czy nie będzie powrotu? Bo o to chodzi. Nawiązuję do tej głównej myśli, o której mówiłam, czyli efektywności wykorzystania środków, o czym też wspomniał pan poseł Aziewicz. Nad tym faktycznie tutaj należy się zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#MałgorzataOstrowska">Ponieważ jest mało czasu na taką dyskusję, to jeszcze jedno słowo. Interwencjonizm państwa, ingerowanie w gospodarkę - takie tezy postawił pan poseł Siedlaczek, mówiąc, że jest to złe zachowanie. Co do idei, mogłabym się osobiście z tym zgodzić, ale jeszcze raz powtarzam, że Polska jest jeszcze w moim przekonaniu na drodze transformacji, jeszcze nie ma w pełni konkurencyjnej gospodarki. I zapewne jeszcze trochę pieniędzy podatników trzeba będzie wydać, żeby jak najszybciej - tu się zgadzamy z pewnością - można było powiedzieć, że w Polsce funkcjonują pełne reguły wolnorynkowe. Ale też powstaje na tym tle pytanie: czy jest jakiekolwiek państwo w Europie i świecie, gdzie nie występuje w jakiejkolwiek formie interwencjonizm państwowy? Przyznam, że poza Stanami, tak chwalonymi, w których też występuje, muszę państwu powiedzieć, tylko w mniejszym stopniu, to wszystkie inne państwa jednak w jakiś sposób próbują zapewnić czy mają rezerwę środków na wypadek krachu w jakiejś branży, co potem pociąga za sobą ogromne skutki społeczne; jednak interwencje państwa są przewidywane, one bywają stosowane i to wcale niemałe.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#MałgorzataOstrowska">Nie mówię o gospodarce polegającej na tym, że premier dzwoni, tak jak to dzisiaj mieliśmy na posiedzeniu Komisji Gospodarki - oczekiwanie prywatnych przedsiębiorców, żeby to rząd polski zadzwonił do Orlenu i powiedział, że ma dać ropę, olej napędowy prywatnym, ale nie swojej własnej spółce. Tak więc marzenia o tym, żeby wrócić do ręcznie sterowanej gospodarki, w Polsce są przeogromne. Na pewno naszym wspólnym obowiązkiem jest to, żeby tak przedstawiać problemy gospodarcze, żeby ludzie się nie lękali odpowiedzialności za własne losy, za własne firmy, za swoje kariery zawodowe, tylko żeby chcieli faktycznie, rozumiejąc reguły konkurencyjności, w ten globalny nurt gospodarki wolnorynkowej w jakiś sposób się wmontować. I to jest ogromnie ważne zadanie. Jeżeli fundusze pomocowe, w ramach pomocy horyzontalnej między innymi, będą temu służyć, żeby w dalszym ciągu dokonywały się przemiany mentalne w naszym społeczeństwie, to z pewnością tylko na dobre nam to wyjdzie. Natomiast jeszcze niestety, pewnie przez dobrych parę lat, będziemy musieli uporać się z zaszłościami po poprzednim systemie. To tyle uwag na tle dokumentu. A odnosząc...</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#MałgorzataOstrowska">Już ostatnie zdanie, panie marszałku. Raport jest przygotowany bardzo solidnie - dziękuję panu prezesowi - zgodnie ze starą dobrą sztuką, z wykorzystaniem dobrej metodologii, daje już obraz sytuacji w Polsce. Oczywiście, że byłoby lepiej, gdybyśmy dopracowali się takiego kompleksowego materiału, który by pokazywał wszystkie sektory, także i rolniczy. Rozumiem, że dzisiaj pan nie ma takiego obowiązku ani nawet źródeł, na podstawie których mógłby pan nam takich informacji udzielić, natomiast - to jest refleksja, którą również kieruję do Wysokiej Izby - czy nie warto byłoby się pokusić o to, żeby właśnie mieć taki przekrojowy materiał ze wszystkich branż, bo wtedy dopiero widzielibyśmy, w jakim obszarze gospodarki polskiej jaki poziom konkurencyjności występuje i gdzie interwencja państwa jest zbyt wielka, gdzie trzeba by ją ograniczyć, jak przesuwać ewentualną niezbędną interwencję, żeby priorytety gospodarcze, o których powinien każdy rząd wiedzieć, po prostu zrealizować. Tak że dziękując panu za ten raport, całemu zespołowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, mam nadzieję, że kolejne będą równie dobrymi wnioskami zakończone, czyli takimi, że jednak gospodarka się rozwija, bo im mniej pomocy publicznej, tym więcej tych, którzy sobie po prostu potrafią poradzić. A to jest efekt ostatnich lat. Nie wspomnę, że największy efekt rządów lewicy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Zenon Wiśniewski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#ZenonWiśniewski">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Omawiany na dzisiejszym plenarnym posiedzeniu Wysokiej Izby rządowy dokument o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom jest czwartym z kolei dokumentem opracowanym na podstawie nowych zasad sprawozdawczości o pomocy publicznej. Obowiązująca ustawa o pomocy publicznej uregulowała tryb postępowania w sprawach związanych z pomocą publiczną. Dała również możliwość jej systematycznego monitorowania. W tym miejscu należy jednak stwierdzić, że omawianie udzielonej przedsiębiorcom pomocy ze środków publicznych w roku 2004, gdy do końca roku 2006 pozostało niespełna 1,5 miesiąca, jest zbyt późne. To jest opinia mojego klubu. Należy doprowadzić do tego, żeby tak ważne zagadnienia omawiane były i poddawane ocenie Sejmu w możliwie krótkim terminie po ich zaistnieniu, tym bardziej że dokument został skierowany przez marszałka Sejmu do Komisji Gospodarki 22 grudnia 2005 r., a komisja rozpatrzyła go już 22 marca 2006 r. Przedstawiony rządowy dokument jest syntetycznym sprawozdaniem o udzielonej pomocy publicznej przedsiębiorcom, zgodnym ze standardami obowiązującymi Polskę po wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej. Zgodnie z prawodawstwem unijnym pomoc publiczna polega na osiąganiu korzyści finansowych, jakie udzielane są przez państwo na rzecz podmiotów prowadzących działalność, przy czym narusza ona lub grozi naruszeniem konkurencji poprzez uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorstw lub produkcji niektórych wyrobów. Jednakże w związku z tym, że nasz kraj jest największym rynkiem wśród krajów, które ostatnio do Unii zostały przyjęte, oraz posiada największy potencjał, jeśli chodzi o globalną konsumpcję, skala udzielanej pomocy publicznej znajduje się pod szczególnym oglądem Unii Europejskiej i ma dla niej największe znaczenie. Musimy jednak zdawać sobie sprawę, że w Polsce występują zjawiska, które w innych krajach mają znaczenie marginalne. Należy podkreślić, że w Polsce, jak i w większości krajów, poziom bezrobocia jest zdecydowanie wyższy i dlatego też pomoc publiczna jest i musi być także elementem powodującym ochronę miejsc pracy. Pomoc publiczna udzielana przedsiębiorcom służy także poprawie konkurencyjności oraz wprowadzaniu nowoczesnych technologii mających na celu zwiększanie produkcji, a w konsekwencji dających nowe miejsca pracy czy też służących restrukturyzacji, zapobiegających bezrobociu w zagrożonych sektorach. Z tych też względów pomoc publiczna powinna stanowić w Polsce element ochrony naszego rynku, powinna stymulować wzrost gospodarczy, poprawiać naszą konkurencyjność w Unii Europejskiej i poza nią, a w dalszej perspektywie czasowej dawać odczuwalną poprawę życia obywateli naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#ZenonWiśniewski">Zgodnie z przedstawionymi przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, autora opracowania, danymi ogólna udzielona pomoc publiczna w roku 2004 wynosiła ponad 16,4 mld zł. Dokonując analizy największych beneficjentów pomocy publicznej jako mających wpływ na konkurencję, autorzy opracowania wskazują tych, którzy ich zdaniem stanowią największe zagrożenie dla konkurencji. Nie sposób zgodzić się z takimi stwierdzeniami, bo jako najwięksi beneficjenci pomocy publicznej wskazywane są podmioty sektora górnictwa węgla kamiennego, które globalnie otrzymały około 3,3 mld zł pomocy publicznej. Pomoc ta przeznaczona została głównie na procesy restrukturyzacyjne w tym sektorze, mające bardzo duże znaczenie dla miejsc pracy. Natomiast trudno pomoc publiczną w sektorze węgla kamiennego traktować jako zagrożenie konkurencyjności. Podobnie ma się sprawa pomocy udzielanej sektorowi budownictwa okrętowego, który otrzymał prawie 530 mln zł publicznej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#ZenonWiśniewski">Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów także jako zagrażającą konkurencji uznał pomoc publiczną dla sektora prowadzącego działalność w specjalnych strefach ekonomicznych (na kwotę około 185 mln zł) i dla sektora naftowego (na kwotę 416,3 mln zł). Dziwi określenie „zagrożenie konkurencyjności” w przypadku pomocy publicznej dla tych podmiotów, bowiem aż 404,5 mln z tej kwoty przeznaczono na restrukturyzację. Wydaje się, że jeśli pomoc publiczna wpływa na przyspieszenie rozwoju zapóźnionych w tym względzie regionów, chroni miejsca pracy, daje dodatkowe zatrudnienie oraz może w przyszłości dawać dodatkowe wpływy do samorządów lokalnych czy też do budżetu państwa, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów powinien używać bardziej wyważonych określeń w materiałach przedstawianych Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#ZenonWiśniewski">Klub Parlamentarny Samoobrony RP jest za przyjęciem do wiadomości rządowego dokumentu o pomocy publicznej w Polsce udzielanej przedsiębiorcom w roku 2004. Należy jednak wprowadzić zasadę, aby czysto sprawozdawcze opracowania w zakresie pomocy publicznej były omawiane także wraz z dokumentami, które pokażą efekty i dadzą możliwość oceny przez Wysoką Izbę efektów pomocy udzielanej przedsiębiorcom, dopiero bowiem pełny monitoring wydatkowanych publicznych środków da całkowity wgląd i pozwoli na ocenę znaczenia tej pomocy państwa dla funkcjonowania przedsiębiorstw w naszym kraju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#JarosławKalinowski">Pierwszy poseł, który wysłuchał mojego apelu i informacji o tym, że wystąpienie nie musi trwać 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, pan poseł Arnold Masin, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#ArnoldMasin">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin pragnę przedstawić stanowisko mojego klubu dotyczące raportu przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#ArnoldMasin">Dokonując charakterystyki pomocy publicznej w 2004 r., należy zaznaczyć, że ogólna pomoc wynosiła 16,4 mld zł i stanowiła 1,9% PKB. Formy pomocy publicznej zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej dzielimy na cztery grupy: dotacje i ulgi podatkowe, subsydia kapitałowo-inwestycyjne, tak zwane miękkie kredytowanie oraz poręczenia i gwarancje kredytowe. Analizując wartości ujęte w tabelach przedstawionego raportu, widać, że zdecydowanie dominuje forma pomocy zaliczona do grupy A, czyli dotacje i ulgi podatkowe. W 2004 r. da się zauważyć istotny wzrost udzielonej pomocy horyzontalnej, z czego większość kwoty 4450 mln została przeznaczona na restrukturyzację, a wynika to z realizacji postanowień tak zwanej ustawy antykryzysowej. Około 500 mln zł z tej kwoty zostało przeznaczone na utrzymanie poziomu zatrudnienia lub tworzenie nowych miejsc pracy. Zwiększa się również wartość udzielonej pomocy regionalnej, ale to wciąż bardzo niewielkie środki. W 2004 r. było to niecałe 10% udzielonej pomocy, w tym większość, czyli 659 mln zł, przeznaczono na wspieranie nowych inwestycji. Warto zaznaczyć, że pomoc regionalna koncentruje się w specjalnych strefach ekonomicznych. Jeśli chodzi o dotacje na województwa, to przodującą pozycję standardowo zajmuje województwo śląskie oraz województwo mazowieckie, co ma związek z dużą ilością przedsiębiorstw na Mazowszu. Ujmując to według wielkości beneficjentów, najwięcej środków, blisko 60%, przypada na przedsiębiorstwa duże, przedsiębiorstwa średnie to 16%, a małe około 25%.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#ArnoldMasin">Osobnym tematem tego raportu jest transport. Pomoc wyniosła tu w 2004 r. 7,5 mld zł, z tego 7,2 mld otrzymał transport kolejowy. Pomocą objęto dwa podmioty: Polskie Koleje Państwowe i spółkę CTL Maczki-Bór. Ten drugi podmiot dostał jednak tylko 100 tys. zł, reszta trafiła do PKP SA.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#ArnoldMasin">Przyglądając się wpływowi pomocy publicznej na konkurencję, z doświadczeń Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz analiz przeprowadzonych przez Komisję Europejską wynika, że wpływ ten jest określany przez cztery czynniki: przeznaczenie pomocy, wielkość beneficjenta, wielkość pomocy i sektor. Największe zagrożenie dla konkurencji powoduje pomoc sektorowa i pomoc na restrukturyzację. Pomoc ta jest udzielana indywidualnie z powodu trudności przedsiębiorcy, bez analizy przyczyn tych problemów. Często są nimi błędy w zarządzaniu lub niegospodarność. Nieznaczny wpływ na konkurencję ma pomoc horyzontalna dla małych i średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój oraz ochronę środowiska.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#ArnoldMasin">Dokonując porównania z krajami Unii Europejskiej, należy podkreślić, iż w krajach „piętnastki” 80% stanowi pomoc horyzontalna - w Polsce to zaledwie około 20%. W krajach „starej” Unii udziela się najczęściej dotacji - jest to około 70%, u nas około 24%. Analizując dotacje w nowych państwach członkowskich, wynik ten można uznać za dobry, bo tam wynosi to średnio 22%, jednak w porównaniu z krajami „starej” Unii nadal nie jest za dobrze. Największe różnice widać w takich pozycjach, jak badania i rozwój. My przeznaczamy na ten cel 1,3%, a średnia w Unii wynosi 14%. Pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw wynosi w Unii 13%, w Polsce 0,8%. Pomoc regionalna w Polsce to 10%, a w Unii jest dwukrotnie wyższa.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#ArnoldMasin">Analizując tendencje, należy zaznaczyć, że stare państwa członkowskie w niewielkim stopniu redukują pomoc publiczną, ale ją generalnie przekierowują. Ograniczają pomoc sektorową na rzecz pomocy horyzontalnej, czyli tej formy, która najbardziej służy konkurencyjności gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#ArnoldMasin">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin przyjmuje do wiadomości przedłożony raport. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Bronisław Dutka, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#JarosławKalinowski">Idzie nam coraz lepiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#BronisławDutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt wygłosić oświadczenie dotyczące stanowiska Komisji Gospodarki wobec rządowego raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielanej przedsiębiorcom w roku 2004.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#BronisławDutka">Pomoc publiczna według definicji używanej dla potrzeb tego raportu to pomoc dla przedsiębiorstw, która wpływa negatywnie na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. Otóż, proszę państwa, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że należy dotrzymywać układów i traktatów, natomiast trzeba też pamiętać, że nie należy przejawiać nadmiernej troski co do tego, abyśmy nie byli konkurencyjni wobec innych państw. Ale o tym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#BronisławDutka">Wysokość tej pomocy w Polsce to 1% produktu krajowego brutto. W stosunku do państw Unii Europejskiej ten wskaźnik jest nieco wyższy, bo tam wynosi to 0,75%, niemniej pamiętać należy o tym, jaką drogę przeszła nasza gospodarka - wspomniała o tym pani poseł Ostrowska i nie ma potrzeby tego powtarzać. W skrócie pomoc, poza transportem, w Polsce to dotacje i ulgi podatkowe, które dominują, następnie subsydia kapitałowe, czyli ta najbardziej konkretna pomoc finansowa, miękkie kredytowanie oraz poręczenia i gwarancje kredytowe. Ostatnie pozycje, chociaż znacznie mniejsze, są pozycjami, które mają większy wpływ na efekty finansowe działalności gospodarczej, gdyż działają poprzez ułatwienie dojścia do finansów innych, czyli finansów generalnie bankowych.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#BronisławDutka">Skąd bierze się w ogóle potrzeba tego raportu? Ten raport powoduje traktat Unii Europejskiej, który mówi, że taki raport powinien zostać co roku przedstawiony, jak również fakt, że mamy obowiązek zgłoszenia do Komisji Europejskiej wszystkich wydatków, które są traktowane jako pomoc publiczna, i przez tę komisję powinny one być notyfikowane.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#BronisławDutka">Warto przypomnieć, że nie są traktowane jako pomoc publiczna wydatki do 100 tys. euro w 3-letnim okresie dla danego beneficjenta. Nazywa się to pomoc de minimis. Oznacza to mniej więcej tyle, że niewielka pomoc publiczna nie wymaga tej notyfikacji, ona może być stosowana. Nie są również pomocą publiczną środki pochodzące z funduszy strukturalnych kierowane bezpośrednio do przedsiębiorców. Pozostałe formy powinny być notyfikowane.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#BronisławDutka">Za pozytywny fakt należy uznać program polityki w zakresie pomocy publicznej na lata 2005–2010, który powoduje, że pomoc publiczna udzielana beneficjentom tego programu nie musi być notyfikowana w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#BronisławDutka">Pomoc publiczna dla przedsiębiorców jest również ważna z punktu widzenia przyciągania inwestorów do kraju. Ponieważ mamy następny punkt, o którym będziemy mówić, nie chciałbym tego zbyt szeroko omawiać, ale nie jest to narzędzie, które jest narzędziem błahym.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#BronisławDutka">Raport przygotowany jest zgodnie ze standardami, jakich wymaga od nas Unia Europejska. Szczegóły tego raportu przedstawił wyraźnie i precyzyjnie pan Jarosław Maćkowiak, obecny tu wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, i powtarzać tego również nie mam zamiaru.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#BronisławDutka">W raporcie znajdujemy taki punkt, że część samorządów nie przesłała sprawozdań na temat udzielanej pomocy publicznej. Nie martwiłoby nas to zbytnio, gdybyśmy byli pewni, że dotyczy to konkurencji naszych przedsiębiorstw z przedsiębiorstwami z innych państw, nawet z Unii Europejskiej, jednak nie jest wiadome, czy ten brak informacji, te informacje, które powinny się pojawić, nie dotyczą konkurencji wewnętrznej na naszym własnym rynku. Pod tym względem chcielibyśmy, aby również i te jednostki, które sprawozdań nie złożyły, sprawozdania te złożyły, aby mieć pełną kontrolę nad całością problemu pomocy publicznej dla naszej własnej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#BronisławDutka">Raport zgodnie z założeniami strategii lizbońskiej mówi, że nasza pomoc publiczna zbliża się do tej, która jest oczekiwana przez Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#BronisławDutka">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że zachowując umiar, należy stosować pomoc publiczną, aby sterować kierunkami rozwoju naszej gospodarki, ewentualnie, co powinno być zmniejszającym się poziomem finansowania, restrukturyzację przedsiębiorstw będących w trudnej sytuacji, a mających jeszcze szansę odbudować swój potencjał.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#BronisławDutka">Brakuje nam natomiast w tym raporcie interpretacji wyników tego raportu - w jaki sposób pomoc publiczna wpłynęła na rozwój gospodarczy naszego kraju. Nie jest to obowiązkiem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ale gdyby takie coś się pojawiło, to bezwzględnie byłoby to naszym zdaniem korzystne.</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#BronisławDutka">Generalnie Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem raportu, niemniej jednak nie sposób nie zgłosić uwagi, że przyjmowanie raportu o pomocy publicznej z 2004 r. pod koniec 2006 r. nieco traci sens. Otóż jeżeli jakiekolwiek błędy w tym raporcie by były, czy należałoby wyciągnąć wnioski? To dziś moglibyśmy je zastosować, praktycznie po trzech latach, ponieważ po 2004 r. był rok 2005, kończy się rok 2006 i ewentualnie praktycznie wnioski mogą zadziałać dopiero w roku 2007. Uważam, że marszałek Sejmu powinien takie raporty, które zostały przygotowane przez własny rząd, poddawać pod dyskusję znacznie wcześniej, a możliwości ku temu na pewno były. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Bernard Ptak, Ruch Ludowo-Narodowy.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#BernardPtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Ruch Ludowo-Narodowy w sprawie przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#BernardPtak">Po wejściu Polski do Unii Europejskiej konieczne stało się zapewnienie zgodności udzielanej w Polsce pomocy publicznej z prawem wspólnotowym. Założenia budowania spójnej polityki pomocowej zostały określone w dokumencie opracowanym przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy, określającym program polityki w zakresie pomocy publicznej na lata 2005–2010, przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 29 marca 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#BernardPtak">Konieczność tworzenia takiej polityki i określenie długookresowych kierunków udzielania pomocy wynika z założeń strategii lizbońskiej.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#BernardPtak">Z dniem akcesji naszego kraju do Unii Europejskiej Polska nabyła prawo do korzystania z funduszy strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#BernardPtak">Z raportu wynika, że w latach 2000–2004 pomoc publiczna dla przedsiębiorstw miała następujące cechy charakterystyczne: dominowały formy pomocy typu dotacje czy zwolnienia podatkowe i funduszowe; w roku 2004 zanotowano wzrost wartości tzw. pomocy horyzontalnej na restrukturyzację; zwiększyła się wartość udzielanej pomocy regionalnej z powodu wciąż rosnącej wartości zwolnień podatkowych, z której korzystają przedsiębiorcy działający na terenach specjalnych stref ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#BernardPtak">Pomoc dla przedsiębiorstw przeznaczona jest na różne cele, począwszy od tzw. pomocy horyzontalnej, czyli ochrony środowiska, prac badawczo-rozwojowych, restrukturyzacji, poprzez pomoc sektorową, a skończywszy na pomocy regionalnej. Uwzględniono także przyznanie dotacji na szczególne zdarzenia oraz klęski żywiołowe. Na ten cel przyznano w 2004 r. 5 mln 100 tys. zł. W roku 2004 udzielono również pomocy publicznej bez wskazywania konkretnego przeznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#BernardPtak">Jeżeli chodzi o przyznanie pomocy dla przedsiębiorstw według województw, to na pierwszym miejscu znajduje się pod tym względem województwo śląskie, na drugim województwo mazowieckie, dalej województwo małopolskie.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#BernardPtak">W raporcie możemy zapoznać się z listą instytucji państwowych udzielających pomocy publicznej oraz szczegółowo opisany jest stan udzielania pomocy w poszczególnych działach, na przykład zatrudnienie, szkolenie, promowanie kultury, nauki czy ochrony dziedzictwa kulturowego, oraz w różnych sektorach gospodarki, w tym bardzo szczegółowo w sektorze transportu.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#BernardPtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W roku 2004 ogólna wartość pomocy udzielonej przedsiębiorstwom wyniosła 16 mld 400 tys. 800 zł. Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r. został skierowany do Komisji Gospodarki, która w druku nr 437 wyraziła pozytywną opinię na temat tego dokumentu. Pragnę podkreślić, że Klub Parlamentarny Ruch Ludowo-Narodowy nie ma zastrzeżeń, popiera stanowisko komisji w sprawie przedstawionego raportu i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#JarosławKalinowski">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#JarosławKalinowski">Czas na zadanie pytania - 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#JarosławKalinowski">Poseł Jerzy Gosiewski.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#JarosławKalinowski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#JarosławKalinowski">Poseł Henryk Siedlaczek.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#JarosławKalinowski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#JarosławKalinowski">Poseł Ryszard Wawryniewicz.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#RyszardWawryniewicz">Panie marszałku, mam pytanie. Otóż mamy taką oto sytuację, że pomoc publiczna jest udzielana jakby w dwóch grupach. Pierwsza grupa firm, czy segment branż, które oczekują pomocy, to są firmy, które mają problemy, wymagają czy restrukturyzacji, czy jakiegoś wsparcia, by, mówiąc krótko, nie zbankrutować, i z różnych względów, mniej lub bardziej uzasadnionych, taka pomoc publiczna jest im udzielana. Druga grupa przedsiębiorstw to są takie, które na przykład inwestują, wprowadzają innowacje i ze względu na politykę państwa wspierania czy inwestycji, czy innowacyjności w gospodarce są wspierane właśnie w ramach pomocy publicznej. Otóż mam pytanie, czy jest mierzona efektywność jednej i drugiej grupy pomocy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#RyszardWawryniewicz">Asumpt do tego dały mi ostatnie informacje, a mianowicie takie, że Ministerstwo Gospodarki zaczęło w końcu liczyć, jakie są efekty wsparcia finansowego dla inwestycji, które w Polsce są lokowane. Wyszedł bardzo pozytywny rezultat, mniej więcej taki, że 42 programy wieloletnie dadzą budżetowi ponad 6 mld zł, w związku z tym pomoc publiczna udzielana na ten akurat cel jest bardzo efektywna. No i pytanie: Czy jest mierzona efektywność jednej i drugiej formy, grupy wsparcia i pomocy publicznej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#JarosławKalinowski">Poseł Siedlaczek.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#JarosławKalinowski">Odnalazł się też poseł Gosiewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#HenrykSiedlaczek">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#HenrykSiedlaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Struktura i wielkość pomocy publicznej udzielanej w Polsce nadal odbiega od średniej w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Największe różnice w strukturze pomocy publicznej w odniesieniu do państw Unii Europejskiej dotyczą pomocy na badania i rozwój górnictwa węglowego oraz wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorców. Niepokojącym zjawiskiem jest także wciąż odbiegający od przeciętnej starych państw członkowskich udział dotacji. W Unii Europejskiej ta jedna z najbardziej przejrzystych form wsparcia, w Polsce wciąż jest niedoceniana. Czy rząd przygotowuje program dochodzenia do standardów funkcjonujących w Unii Europejskiej? Jaki okres jest potrzebny w Polsce, by go osiągnąć? Chodzi o miejsce górnictwa, jeżeli chodzi o ten problem, i potrzebę większej pomocy na badania i rozwój.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#HenrykSiedlaczek">W 2004 r. wykorzystano 1,3% pomocy publicznej na badania i rozwój w państwach starej „piętnastki”. Środki przeznaczone na ten cel wynoszą około 14%. Jak rząd zamierza realizować strategię lizbońską, która zakłada przesunięcie punktu ciężkości w dziedzinie rozwoju gospodarczego państw Unii na najbardziej innowacyjne gałęzie gospodarki? Jeśli rząd ma taki plan, to kto miałby go realizować, przecież polskie uczelnie cierpią na niedofinansowanie, a młodzi doktoranci wybierają coraz częściej zachodnie uczelnie, by móc się rozwijać naukowo? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#JarosławKalinowski">Poseł Jerzy Gosiewski.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#JarosławKalinowski">Jedna minuta, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#JerzyGosiewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Zgodnie z raportem o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r. największą wartość, bo przeszło 51%, ma pomoc udzielona trzem województwom: śląskiemu, mazowieckiemu i małopolskiemu. W raporcie tłumaczy się to dużą liczbą firm tam zarejestrowanych. Według mnie nie jest to prawda. Niemożliwe jest bowiem, żeby w trzech województwach było więcej firm niż w pozostałych 16. Sądzę, że w bogatszych regionach są większe możliwości, natomiast pomoc publiczna winna być udzielana dokładnie odwrotnie, to znaczy regionom biedniejszym. Należałoby skonstruować zasady i mechanizmy udzielania tej pomocy w ten sposób, by mogły z niej korzystać regiony mniej zaludnione, czyli regiony biedniejsze.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#JerzyGosiewski">Panie ministrze, czym należy np. wytłumaczyć to, że w województwie warmińsko-mazurskim udzielono tej pomocy zaledwie w wysokości 1,6% ogólnej kwoty?</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#JerzyGosiewski">Jeszcze jedno pytanie. Czy rząd zamierza coś uczynić - i co - ażeby właściwie ukierunkować udzielanie pomocy publicznej przedsiębiorcom? Przepraszam i bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#JarosławKalinowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#JarosławKalinowski">Głos zabierze wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pan Jarosław Maćkowiak.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#JarosławKalinowski">Trzech pytających, panie prezesie, cztery pytania. Myślę, że załatwi to pan po żołniersku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#JarosławMaćkowiak">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#JarosławMaćkowiak">Wysoka Izbo! Najpierw pytanie dotyczące mierzenia efektywności udzielania pomocy publicznej tym dwom grupom przedsiębiorców, czyli tym, którzy są w ciężkiej sytuacji i dostają, i tym, którzy dostają, bo są w dobrej, dla rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#JarosławMaćkowiak">Jeżeli chodzi o tę pierwszą grupę, to mamy taką zasadę, którą trzeba było zastosować: one time, last time. Raz na 10 lat można udzielić pomocy przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji. Jeżeli z tego nie skorzysta, źle wykorzysta tę pomoc, pada, i więcej nie może dostać pieniędzy. To jest właśnie ta zasada, do której stosowania zostaliśmy zobowiązani. Ona uniemożliwia dawanie przedsiębiorcom bankrutującym cały czas nowych środków. Jak będzie wykorzystywana u nas, jak będzie stosowana? Mam nadzieję, że konsekwentnie. Jeżeli chodzi o drugą grupę, czyli mierzenie efektywności udzielania pomocy tym, którzy dobrze funkcjonują, to przede wszystkim nie chciałbym zrzucać tego na kogoś, wskazywać, że to kolega, ale to sprawa ministra gospodarki i realizacji pewnych założeń polityki gospodarczej związanej z tym, kto ma dostać, żeby było nam wszystkim lepiej, kto ma dostać, żeby pomoc, która przecież pochodzi z kieszeni każdego z nas, w zasadzie szła na takie cele, by Polska była krajem porównywalnym z krajami najwyżej rozwiniętymi w Unii Europejskiej. To jest realizacja pewnych założeń strategii gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#JarosławMaćkowiak">Chcę powiedzieć o implementacji strategii lizbońskiej. Mamy dokument, który ma się przyczynić do lepszego udzielania pomocy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#JarosławMaćkowiak">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące województw i podziału tej pomocy w ramach województw, to chcę zwrócić uwagę na jedną sprawę - nie wolno mylić pomocy publicznej z funduszami unijnymi. Środki z funduszów unijnych to nie jest pomoc publiczna. One idą przede wszystkim na potrzeby regionów niskorozwiniętych. A pomoc publiczna idzie tam, gdzie są firmy, jak tutaj słusznie podkreślono, na te dwa rodzaje firm, te, które znajdują się w ciężkiej sytuacji, i te, które mogą uzyskać pomoc ze względu na nadzieje, jakie się w nich pokłada, oczywiście w ramach przepisów unijnych. W tym kontekście warmińsko-mazurskiego, gdzie są małe przedsiębiorstwa, nie można porównywać ze Śląskiem, gdzie się znajduje 1/3 przedsiębiorstw. Nie można porównywać tego z pomocą dla górnictwa. Restrukturyzacja górnictwa pochłonęła olbrzymie środki. Może to bardzo dobrze, że na terenie warmińsko-mazurskiego nie ma górnictwa i nie ma zniszczonych terenów, ale konsekwencją tego jest to, że nie ma tam firm, na które idzie pomoc publiczna.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#JarosławMaćkowiak">Przewijały się tu wypowiedzi dotyczące interpretacji wyników. To wiąże się, jak już powiedziałem, z kwestią mierzalności pomocy publicznej. Pracujemy nad systemem oceny efektywności udzielania pomocy publicznej, podobnie jak Komisja Europejska w skali całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#JarosławMaćkowiak">Druga kwestia to wpływ pomocy publicznej na rozwój gospodarki. Chcę wyraźnie podkreślić, że prezes UOKiK-u nie dysponuje takimi danymi. To przede wszystkim podmioty, które udzielają pomocy publicznej, które w jakiś sposób odpowiadają za przedsiębiorców, którym dano te pieniądze, muszą patrzeć, jak te pieniądze były zużytkowane. My podchodzimy do tego, uwzględniając dane, które otrzymujemy. Oczywiście włączamy się w to. Staramy się w miarę posiadanych możliwości ściągać informacje dotyczące efektywności, z tym że by zbudować taki system, trzeba zmienić przepisy, trzeba zobowiązać do tego wszystkie instytucje. Nie mówię o administracji rządowej, która się stara, ale Wysoka Izba zwróciła uwagę na to, że np. nie otrzymujemy od niektórych jednostek samorządu terytorialnego informacji na ten temat. W tym zakresie przepisy mają być zmienione. Nowelizacja ustawy o pomocy publicznej przygotowywana przez ministra rolnictwa jak gdyby ma doklejone przepisy, na które zwraca uwagę prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Między innymi jest przewidziany w tym projekcie obowiązek udzielania informacji na temat udzielonej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#JarosławMaćkowiak">Chcę się też odnieść do kwestii, które były poruszone, jeżeli pan marszałek pozwoli, we wcześniejszych wypowiedziach. Kiedy będzie pełny obraz? Minister rolnictwa ma się podłączyć do tego systemu, który funkcjonuje w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jeżeli to będzie zrobione - w tej chwili są dwie odrębne ustawy, a będzie jedna ustawa dzieląca całą gospodarkę na dwie części: rolnictwo i rybołówstwo i całą resztę - te same zasady, które dotyczą prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązanego do przygotowywania takiego raportu, będą dotyczyły także ministra rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#JarosławMaćkowiak">Chciałbym się odnieść, jeżeli można, do kwestii tego - bo tu była poruszana bardzo istotna sprawa - że w naszym raporcie mówiliśmy o zagrożeniu dla konkurencji i że było to nieobiektywne. To było obiektywne. My posługiwaliśmy się obiektywnymi miernikami wskazanymi przez Komisję Europejską. Nie chciałbym przygotowywać dwóch dokumentów: dla Wysokiej Izby, gdzie byłoby to bez tego, i te mierniki, które byłyby dla Unii Europejskiej, gdzie byłoby to zgodnie z regułami wskazywane, że to jest zagrożenie dla konkurencji. Po prostu Unia Europejska tak przyjmuje, możemy to oceniać różnie, ale z tym trzeba się liczyć. Ja tu chcę się zgodzić, absolutnie, że prawie każda pomoc publiczna jest pewnym złem, ale wybieramy mniejsze zło, ratujemy np. przedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji. To jest wybór rządu, to jest wybór danej w tym momencie polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#JarosławMaćkowiak">Natomiast Unia Europejska patrzy na to jednoznacznie i wkłada to w pewne reguły, pewne zasady i stosuje jednolite mierniki. Chcę tu powiedzieć jedno, była krytyka, że ratowanie górnictwa, powiedzieliśmy, że jest zagrożeniem konkurencji. Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na jedną sprawę. Gdyby nie te reguły unijne - w Niemczech są większe pokłady węgla niż w Polsce - gdyby więc dać możliwość rządowi niemieckiemu, żadna polska kopalnia nie wytrzymałaby konkurencji. Gdyby rząd niemiecki, rząd francuski mógł ładować pieniądze w sposób nieograniczony, to w tym momencie nie byłoby Unii Europejskiej, nie byłoby wspólnego rynku. Te reguły wspólnego rynku mają zapewnić wszystkim w miarę równe zasady funkcjonowania. Dopiero te zasady mogą spowodować zbudowanie wspólnego rynku. W przeciwnym razie każdy będzie robił to, na co go stać. My tego byśmy nie wytrzymali.</u>
          <u xml:id="u-260.10" who="#JarosławMaćkowiak">Natomiast jeszcze raz chcę podkreślić, nie wolno tego mylić, pomocy publicznej z funduszami unijnymi. To idzie właśnie na rozwój biedniejszych regionów. Ale to już nie jest pomoc publiczna. I między innymi dlatego te wielkości udzielonej pomocy publicznej w 2005 r., o czym poinformowałem Wysoką Izbę, są mniejsze, że w tym momencie w jakimś zakresie pieniądze unijne zastąpiły pieniądze publiczne wypłacane z naszej kasy.</u>
          <u xml:id="u-260.11" who="#JarosławMaćkowiak">To chyba wszystko. Jeżeli nie wyczerpałem pytań, to bardzo przepraszam i prosiłbym o przypomnienie, jeżeli do jakiejś kwestii się nie odniosłem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#JarosławKalinowski">Wyczerpał pan prezes, wyczerpał.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Tadeusz Aziewicz sprawozdawca komisji, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#TadeuszAziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja chciałbym tylko krótko odnieść się do dwóch wypowiedzi, które miały miejsce w trakcie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#TadeuszAziewicz">Do wypowiedzi pana posła Siedlaczka. Ja odczytałem intencję pana posła Siedlaczka inaczej niż nieobecna poseł Małgorzata Ostrowska. Rozumiem, że chodziło nie o wycofanie się państwa z gospodarki, ale o nieufność w zdolności centralnego decydenta do rozpoznania tego, co jest dla gospodarki dobre i to zawdzięczamy niewątpliwie przytoczonym przez pana posła klasykom, szczególnie Ludwigowi von Misesowi i Friedrichowi von Hayekowi.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#TadeuszAziewicz">Natomiast pani poseł Ostrowska zwracała uwagę na problem badania efektywności udzielanej pomocy. I tu jako sprawozdawca komisji chciałem przypomnieć, że w ramach dyskusji, która toczyła się na forum komisji, jej członkowie dyskutowali kwestię zobowiązania, czy przekazania prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kompetencji w zakresie badania takiej efektywności. I w ramach dyskusji dowiedzieliśmy się, że poprzednie ustawy dotyczące monitorowania pomocy publicznej zawierały takie regulacje. Natomiast w nowej ustawie z pełną świadomością zostały one wykreślone i w ramach dyskusji, która toczyła się na forum komisji, niektórzy posłowie zwracali uwagę na konieczność czy być może potrzebę podjęcia odpowiedniej inicjatywy legislacyjnej w tym zakresie. To tyle ode mnie jako sprawozdawcy komisji. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#JarosławKalinowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#JarosławKalinowski">Komisja Gospodarki wnosi o przyjęcie do wiadomości Raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2004 r., zawartego w druku nr 185.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#JarosławKalinowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm wniosek komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#JarosławKalinowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#JarosławKalinowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Rządowy dokument „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.” (druk nr 626) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 722).</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#JarosławKalinowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Andrzeja Kaczmarka, w celu przedstawienia dokumentu. Bardzo proszę, panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#AndrzejKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu rządu zaprezentować materiał „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec roku 2005”, przygotowany w związku z art. 26 ustawy z 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych, która to ustawa zobowiązuje Radę Ministrów do przedstawiania Sejmowi informacji o realizacji ustawy. Mamy już prawie połowę listopada 2006 r., więc będę miał możliwość przedstawienia również dodatkowych liczb obrazujących rozwój stref na koniec września tego roku.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#AndrzejKaczmarek">Rok 2005 to dziesiąty rok funkcjonowania najstarszej z polskich stref - mieleckiej specjalnej strefy ekonomicznej. Pozostałe strefy mają nieco krótszą historię, w większości znajdują się na półmetku swojej działalności. Ten już 10-letni okres funkcjonowania pozwala na dokonanie pewnych, całkiem głębokich, analiz i podsumowań. Z pewnością trzeba stwierdzić, że specjalne strefy ekonomiczne to bardzo silny i pożądany instrument finansowego wspierania nowych inwestycji, a rok 2005 był kolejnym rokiem znacznego rozwoju stref i wzrostu zainteresowania przedsiębiorców realizacją nowych inwestycji na ich terenach. O atrakcyjności tego instrumentu świadczą naprawdę liczne wnioski władz samorządowych o włączanie ich terenów do stref ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#AndrzejKaczmarek">To zwiększone zainteresowanie inwestowaniem w strefach spowodowało w 2005 r. 20-krotną nowelizację granic stref, tak aby dostosować te granice do potrzeb inwestycyjnych. Na koniec 2005 r. łączny obszar stref wyniósł 7558 ha, przy limicie obszarów wynoszącym 8 tys ha. Strefy na koniec roku 2005 były zlokalizowane w 84 miastach i 72 gminach.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#AndrzejKaczmarek">Już w tym roku, w 2006, dokonaliśmy 15 zmian granic stref, obejmując 18 nowych lokalizacji i wyłączając dwie lokalizacje. W toku - sądzę, że do przeprowadzenia jeszcze do końca tego roku - jest 7 zmian stref dla około 30 różnych lokalizacji.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#AndrzejKaczmarek">Wartość nakładów inwestycyjnych na koniec roku 2005 wyniosła 26 mld zł, co w porównaniu z 2004 r. daje wzrost o ok. 30%. Na koniec roku 2005 w strefach pracowało 112 tys. osób, natomiast według stanu na koniec września obecnego roku w strefach pracuje już prawie 136 tys. osób, z czego około 100 tys. to są tzw. nowe miejsca pracy, a pozostałe to miejsca utrzymania. Łączna wartość inwestycji w strefach na wrzesień roku 2006 wyniosła prawie 31,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#AndrzejKaczmarek">Trzeba zaznaczyć, że znakomita większość nowych inwestycji zagranicznych, które napływają do Polski, jest realizowanych w specjalnych strefach ekonomicznych. W zasadzie nie zdarza się, abyśmy mieli dużą, znaczącą inwestycję, która nie jest ulokowana w specjalnej strefie ekonomicznej. W roku 2005 to były m.in. projekty LG Electronics Mława i Michelin Polska w strefie warmińsko-mazurskiej, Johnson Controls w strefie katowickiej, MAN Trucks w strefie krakowskiej.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#AndrzejKaczmarek">Z dużych projektów, które weszły do stref w tym roku, należy wymienić firmę TRW w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej, Brigdestone, Sharp i Orion w pomorskiej strefie, procedujemy Indesit, Prowell i Dell w łódzkiej strefie ekonomicznej, LG Philips i plus poddostawcy oraz Toshiba w Kobierzycach, Funai w kostrzyńsko-słubickiej strefie, Cadbury i Colgate-Palmolive w strefie wałbrzyskiej.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#AndrzejKaczmarek">Obliczamy, że do końca roku 2005 pomoc publiczna w historii stref, w postaci zwolnień z podatku dochodowego, wyniosła łącznie 2,6 mld zł, co stanowi około, no niecałe 10% wartości nakładów poniesionych w strefach do końca roku 2005.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#AndrzejKaczmarek">Największy udział w inwestycjach mają spółki z kapitałem amerykańskim, dalej, jeśli mówimy o firmach zagranicznych, jest kapitał niemiecki, japoński i włoski, ale warto zaznaczyć, że tym drugim inwestorem w strefach są firmy polskie, mają prawie tyle samo co firmy amerykańskie. W strukturze branżowej dominuje sektor motoryzacyjny - to jest ok. 1/3 wartości inwestycji w strefach. Mamy również silną branżę papierniczą, przetwórstwo tworzyw sztucznych. W tej chwili takim trendem, który obserwujemy, jest napływ do stref firm azjatyckich oraz lokowanie w strefach produkcji sprzętu elektronicznego.</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#AndrzejKaczmarek">Ta dynamika napływu nowych inwestycji spowodowała wniosek rządu i decyzje Sejmu z 23 czerwca tego roku o nowelizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, zwiększenie powierzchni stref z 8 do 12 tys. hektarów, przekazanie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki uprawnień właścicielskich w stosunku do spółek zarządzających strefami ekonomicznymi, a także wprowadzenie możliwości nieodpłatnego przekazywania nieruchomości z zasobów Agencji Nieruchomości Rolnych i Agencji Mienia Wojskowego zarządzającym specjalnymi strefami ekonomicznymi. Oczywiście ten nowy limit daje możliwość tworzenia nowych obszarów, ale zamierzamy z nowej puli korzystać racjonalnie, przy okazji porządkując obszary stref, porządkując te tereny, które dzisiaj często są objęte przywilejem strefowym, ale z punktu widzenia inwestorów są uznawane za nieatrakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-264.10" who="#AndrzejKaczmarek">Przy rozpatrywaniu nowych wniosków kierujemy się zasadami, aby nie tworzyć stref tam, gdzie nie ma zidentyfikowanych projektów inwestycyjnych. Chcemy brać pod uwagę przede wszystkim przygotowanie prawne terenów, plany zagospodarowania terenu, przygotowanie infrastruktury, komunikacji, a także oczywiście potencjał związany z możliwością napływu inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-264.11" who="#AndrzejKaczmarek">Z dotychczasowej praktyki, już wieloletniej, działania stref wiemy, że bardzo trudno jest ustalić sztywne kryteria włączające nowe strefy. To nie zdaje egzaminu. Zawsze, kiedy ustali się sztywne kryteria, natychmiast trafia się sytuacja, w której istnieje konieczność odstąpienia od tych kryteriów. Procesy inwestycyjne, procesy gospodarcze nie dadzą tak łatwo ująć się w ramy. Ponadto trzeba też wziąć pod uwagę czynnik lokalny, regionalny. Czym innym jest duża inwestycja na Dolnym Śląsku, a czym innym duża inwestycja w strefie pomorskiej czy strefie suwalskiej.</u>
          <u xml:id="u-264.12" who="#AndrzejKaczmarek">Dążymy również do tego, aby w jak największym zakresie wyłączyć te nietrafione tereny, które dzisiaj w strefach istnieją i doprowadzić do racjonalizacji wykorzystania gruntów. Tak jak wspomniałem wcześniej, obecnie procedujemy nad zmianami obszarów 7 stref: stref wałbrzyskiej, kostrzyńsko-słubickiej, pomorskiej, warmińsko-mazurskiej, mieleckiej, słupskiej i krakowskiej. Jeśli założymy, że procedowane w tej chwili wnioski zostaną rozpatrzone pozytywnie, to już z nowej puli w te strefy wejdzie ok. 1350 ha.</u>
          <u xml:id="u-264.13" who="#AndrzejKaczmarek">Podsumowując, należy stwierdzić, że dotychczasowe rezultaty działalności stref są naprawdę zadowalające. Rozwój stref - są tego typu analizy - ma wpływ na otoczenie gospodarcze, ma wpływ na gminę. Dodatkowo wiemy, że miejsce pracy w strefie generuje również dodatkowe miejsca poza strefami. Kiedy tworzono strefy w latach 1995–1997, zakładano docelowo utworzenie w ciągu 20 lat ok. 120 tys. miejsc pracy. Ten cel już został osiągnięty, pomimo tego że w roku 2001, przypomnę, na etapie wchodzenia Polski do Unii Europejskiej zdecydowanie zmniejszono z punktu widzenia inwestora atrakcyjność tego instrumentu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#JarosławKalinowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela komisji pana posła Ryszarda Wawryniewicza w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#RyszardWawryniewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie zacząć od konkluzji, a mianowicie, Komisja Gospodarki po rozpatrzeniu omawianego w tej chwili dokumentu wnosi, by Wysoki Sejm raczył przyjąć do wiadomości dokument z druku nr 626. Niemniej jednak uchybiłbym swoim obowiązkom, gdybym kilku zdań na temat tego dokumentu nie powiedział.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#RyszardWawryniewicz">Jak zechciał powiedzieć pan minister Kaczmarek, burzliwy rozwój stref spowodował, że ten dokument, aczkolwiek znacznie krócej czekał na rozpatrzenie niż dokument o pomocy publicznej, w pewien sposób pokazuje tylko historię, natomiast nie pokazuje stanu aktualnego. Niemniej jednak należy powiedzieć, że pokazuje to bardzo wyraźnie dwa elementy, które są konieczne do oceny specjalnych stref ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#RyszardWawryniewicz">Pierwszy element. Można stwierdzić, że specjalne strefy ekonomiczne okazały się bardzo dobrym, wysoce efektywnym instrumentem przyciągania do Polski bezpośrednich inwestycji zagranicznych, jak również stymulowania bezpośrednich inwestycji naszych polskich inwestorów, a często powszechne mniemanie jest takie, że z przywilejów specjalnych stref ekonomicznych korzystają wyłącznie firmy zagraniczne, co jest mniemaniem błędnym, ponieważ również polskie firmy, i to nie tylko duże, często również średnie, z tych przywilejów korzystają.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#RyszardWawryniewicz">Rozpatrując dokument, który pokazuje stan specjalnych stref ekonomicznych na koniec 2005 r., należy stwierdzić, że 2001 r. był okresem nie najciekawszym, jeśli chodzi o napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski i daleko mu do roku 2004. Nie można natomiast powiedzieć, że to był rok stracony, zwłaszcza jeśli chodzi o specjalne strefy ekonomiczne, w przypadku których wartość nakładów na koniec tego roku wyniosła ponad 25 mld zł, a liczba zatrudnionych - powyżej 112 tys. osób, co w stosunku do 2004 r. stanowiło wzrost o 29%, jeśli chodzi o nakłady inwestycyjne, i ponad 50%, jeśli chodzi o liczbę osób zatrudnionych, co pokazuje kolejną dobrą stronę specjalnych stref ekonomicznych, a mianowicie że jest to efektywny instrument, jeśli chodzi o tworzenie miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#RyszardWawryniewicz">W dokumencie bardzo szczegółowo omówiono strefy zarówno w podziale na obszary, jak i w podziale na lokalizację. Należy pamiętać, że ze względów przede wszystkim oszczędnościowych, kosztowych w Polsce nie powinno się tworzyć nowych stref ekonomicznych. Stref jest 14 i to w zupełności wystarczy, natomiast nie ma żadnych przeszkód, żeby w ramach limitu, który w tym roku został zwiększony - jak już pan minister wspomniał - tworzyć nowe podstrefy, które będą zarządzane przez te 14 spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi. W związku z tym pojawiające się niekiedy z różnych regionów, które mniej lub bardziej zasadnie uważają się za pokrzywdzone, głosy, że powinno się powołać nowe strefy ekonomiczne, są po prostu niezasadne. Jest to pewne mylenie pojęć. Nie ma żadnych przeszkód, żeby w tej chwili w Polsce utworzyć w dowolnym regionie podstrefę już istniejącej strefy ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#RyszardWawryniewicz">I drugi element charakterystyczny dla specjalnych stref ekonomicznych. Otóż w momencie powstawania były one swego rodzaju instrumentem polityki regionalnej. Przede wszystkim były tworzone i kreowane w miejscach, gdzie zachodziła potrzeba głębokiej restrukturyzacji czy wręcz gdzie następowała upadłość dotychczasowych przemysłów, które decydowały o gospodarce danego regionu. Można podać przykład byłego woj. wałbrzyskiego z upadającym czy wręcz bardzo szybko zlikwidowanym górnictwem węgla kamiennego i zlikwidowanym, choć może bez takiego rozgłosu i bez takich napięć społecznych, co było jednak znacznie bardziej dotkliwe pod względem liczby osób bezrobotnych, przemysłem włókienniczym. W związku z tym utworzono tam Wałbrzyską Specjalną Strefę Ekonomiczną. Z kolei w regionach biedniejszych, gdzie starano się stymulować rozwój, również tworzono specjalne strefy ekonomiczne.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#RyszardWawryniewicz">Można powiedzieć, że w miarę upływu czasu strefy zmieniły nieco swój charakter. Niejako „wędrują po kraju” w ślad za miejscem, które wybrał sobie inwestor, i stają się przede wszystkim narzędziem pozyskiwania inwestycji w Polsce, co samo w sobie nie jest, moim zdaniem, niczym złym, bo do prowadzenia polityki regionalnej służą jednak inne instrumenty, przede wszystkim te związane z naszą obecnością w Unii Europejskiej. Specjalne strefy ekonomiczne natomiast, moim zdaniem, jako instrument polityki regionalnej mają jednak znaczenie ograniczone, ponieważ doświadczenie pokazuje, że w niektórych miejscach, teoretycznie wybranych, w których właśnie ze względu na naszą politykę regionalną chcielibyśmy mieć inwestorów, oni nigdy się nie znajdują, nigdy tam nie inwestują z przyczyn, o których można by długo mówić, przede wszystkim z powodu braku infrastruktury komunikacyjnej, a po drugie z powodu braku odpowiedniej infrastruktury społecznej, przede wszystkim dobrze wykwalifikowanej kadry pracowników.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#RyszardWawryniewicz">Nie będę się starał omawiać tych tabelek, których w tym dokumencie jest sporo. Można z nich wyczytać, które ze stref w 2005 r. były najbardziej efektywne, najszybciej się rozwijały. Chciałbym natomiast kilka zdań dodać do tego, o czym też już tutaj wspomniano, a mianowicie o wpływie specjalnych stref ekonomicznych na otoczenie tych stref. Bardzo często, zwłaszcza w momencie powstawania stref, było przeświadczenie, że te strefy staną się swego rodzaju enklawami wyizolowanymi z całego otoczenia gospodarczego, bez większego wpływu na otoczenie. Na szczęście argumenty tych osób, które mówiły, że tak się nie stanie i że wpływ specjalnych stref ekonomicznych i inwestycji w tych strefach na całe otoczenie będzie pozytywny, okazały się słuszne. Bardzo wyraźnie widać w tych wszystkich miejscowościach, które mają podstrefy specjalnych stref ekonomicznych, że one się rozwijają, promieniują na swoje otoczenie, po pierwsze, generując popyt na różnego typu usługi, które są zaspokajane przez firmy z zewnątrz, od najprostszych potrzeb komunikacyjnych, transportowych, cateringowych, ochrony itd. To wszystko zapewniają firmy, które jako żywo w strefach ulokowane nie są, ale są ulokowane w pobliżu inwestycji, które w tych strefach się ulokowały. To jest bardzo pozytywny element, który zawsze należy mieć na uwadze, kiedy mówimy o strefach.</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#RyszardWawryniewicz">Drugi element pozytywny, który, mam wrażenie, nie był być może z premedytacją zaplanowany w momencie tworzenia stref, natomiast w sposób niejako samoistny w wielu miejscach w kraju się pojawił, to jest tworzenie swego rodzaju klastrów, czyli skupisk firm współpracujących ze sobą - albo z tej samej branży, albo z branż pokrewnych - które nawzajem się wspierają, tworząc po prostu dobre kontakty biznesowe między sobą. Bardzo wyraźnie to widać, zarówno jeśli chodzi na przykład o przemysł motoryzacyjny, jak i przemysł artykułów gospodarstwa domowego. To jest efekt, który, jak mówię, mam wrażenie, że nie był planowany w momencie powstawania stref, natomiast w tej chwili jest bardzo wyraźny i ma bardzo pozytywny wpływ na naszą gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#RyszardWawryniewicz">Jeszcze jeden z elementów, który mówi o dynamice rozwoju stref w roku 2005, to jest zagospodarowanie stref na przełomie 2005 i 2006 r. Otóż doszliśmy wtedy do takiej sytuacji, gdy była jedna strefa, wałbrzyska wtedy, która miała powyżej 70% zagospodarowanych terenów, i cała grupa stref, które były zagospodarowane w około 50%. To wymusiło - chwała rządowi za te decyzje - poszerzenie obszaru stref w skali całego kraju, zwłaszcza że wtedy już bardzo trudno było znaleźć dobre tereny inwestycyjne pod duże projekty inwestycyjne. W tej chwili takiego problemu, jeśli chodzi o globalną liczbę hektarów w strefach, nie ma, aczkolwiek jest problem bardzo istotny w tej chwili, o którym warto cały czas pamiętać, a mianowicie generalnie brakuje w Polsce - i wymaga to dużego wysiłku zarówno ze strony samorządów, jak też rządu - dużych dobrze przygotowanych działek pod różnego rodzaju inwestorów. Niestety nie mamy takiej oto sytuacji, że w skali kraju mamy swego rodzaju sklepik, przyjeżdża inwestor, pokazujemy 5, 10, 20 lokalizacji i tam naprawdę jest wszystko. Owszem pokazujemy 10, 15, 20 lokalizacji - może trochę mniej, bo aż tak dobrze to chyba nie jest - ale każda z nich musi być jeszcze w jakiś sposób przy wsparciu rządu lub samorządu regionalnego przygotowana dla konkretnego inwestora.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#RyszardWawryniewicz">Coraz częściej napotykamy barierę rozwoju infrastrukturalnego stref. I tu mówię nie tylko o infrastrukturze komunikacyjnej, ale też na przykład o dostępności energii, jeśli chodzi o prąd czy gaz. Chwilami te inwestycje infrastrukturalne nie nadążają za liczbą inwestycji zagranicznych, które w Polsce mogłyby być ulokowane. Pomińmy tutaj - bo pan minister już o tym wspominał - największych inwestorów w latach 2005–2006. Mogę dodać jeszcze tylko tyle, że do tej pory największy napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych mieliśmy w 2004 r. Według NBP, Narodowego Banku Polskiego można szacować, że w tym roku ten rekord osiągniemy, może nawet będzie lepszy rezultat i to powinno nas bardzo cieszyć. Jeszcze jedna uwaga: ścigamy się tutaj z pozostałymi krajami Europy Środkowej. Takim naszym największym konkurentem była Słowacja. Mówię była, ponieważ ta sytuacja się nieco zmieniła i politycznie, i gospodarczo. Ciągle są Czechy i należy brać pod uwagę konkurencję ze strony Bułgarii i Rumunii, zwłaszcza po ich przystąpieniu do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#RyszardWawryniewicz">To chyba wszystko na ten temat, tym bardziej że pora późna i pan marszałek stale przypomina, żeby się streszczać, aczkolwiek muszę powiedzieć, że temat jest niesłychanie interesujący, zwłaszcza w kontekście tego, o czym mówiliśmy przed chwilą, a mianowicie efektywności pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom. Liczba miejsc pracy utworzonych dzięki temu instrumentowi wsparcia inwestycji jest w moim przekonaniu wyjątkowa duża, ma to bardzo pozytywny wpływ na życie gospodarcze regionów, zwłaszcza tych, które potrafią z tego instrumentu korzystać, a nie wszystkie niestety potrafią. W związku z tym jest to taki instrument, o który warto dbać i go rozwijać. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#JarosławKalinowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#JarosławKalinowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#JarosławKalinowski">Głos zabierze pan poseł Jerzy Bielecki, Prawo i Sprawiedliwość. Tylko pan poseł wcześniej nie raczył się zapisać, ale bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#JerzyBielecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#JerzyBielecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt i przyjemność przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość stanowisko wobec rządowego dokumentu „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.” (druk nr 626), który jest wykonaniem dyspozycji zawartej w art. 26 ustawy z dnia 30 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#JerzyBielecki">Specjalne strefy ekonomiczne to wyodrębnione administracyjnie części terytorium Polski, przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej na korzystnych warunkach. Specjalne strefy ekonomiczne to miejsce, gdzie przedsiębiorca może rozpocząć działalność gospodarczą na specjalnie przygotowanym terenie i prowadzić ją, nie płacąc podatku dochodowego. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na zainwestowanie w jednej z 14 specjalnych stref ekonomicznych, to dochody, które uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej na jej terenie, będą zwolnione od podatku dochodowego CIT lub PIT.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#JerzyBielecki">Wysokość zwolnienia podatkowego może wynieść maksymalnie do 65% wartości inwestycji. Zwolnienia podatkowe w specjalnych strefach ekonomicznych można otrzymać ze względu na wielkość inwestycji albo ze względu na tworzenie nowych miejsc pracy. W specjalnych strefach ekonomicznych przedsiębiorca oprócz zwolnień z podatku może otrzymać: działkę w pełni przygotowaną pod inwestycje po konkurencyjnej cenie, darmową pomoc przy załatwianiu formalności związanych z inwestycją i zwolnienie od podatku od nieruchomości. Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w strefie wydają zarządy specjalnych stref ekonomicznych. W 2005 r., jak dowiadujemy się z omawianego dokumentu, inwestorzy uzyskali 175 takich zezwoleń. To wzrost w stosunku do 98 zezwoleń wydanych w 2004 r. Znalazło to odzwierciedlenie w uruchomionych bezpośrednich inwestycjach zagranicznych, które wg Narodowego Banku Polskiego w 2005 r. wyniosły 7,7 mld dolarów. Wartość nakładów inwestycyjnych w specjalnych strefach ekonomicznych wg stanu na koniec 2005 r. to 25,7 mld zł, co stanowi wzrost o 29% w stosunku do 2004 r. W 2005 r. wzrosła również liczba osób zatrudnionych w specjalnych strefach ekonomicznych, o 50%, do ponad 112 tys. Do stref napłynęły aż 34 duże projekty inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#JerzyBielecki">Największy udział w inwestycjach mają spółki z kapitałem amerykańskim, przed spółkami polskimi, co należy podkreślić i liczyć na jeszcze większe zainteresowanie krajowego kapitału specjalnymi strefami ekonomicznymi.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#JerzyBielecki">Po wstąpieniu w 2004 r. do Unii Europejskiej Polska stała się bardziej atrakcyjnym rynkiem inwestycji zagranicznych, zwłaszcza dla firm azjatyckich. Struktura branżowa inwestycji to kolejno: motoryzacja, branża papiernicza, wyroby z gumy i tworzyw sztucznych, elektronika i inne.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#JerzyBielecki">Obserwując większe zainteresowanie firm realizacją projektów w strefach, w 2004 r. znowelizowano ustawę o specjalnych strefach ekonomicznych, zwiększając ich obszar do 8 tys. ha. Na koniec 2005 r. specjalne strefy ekonomiczne działały na 7558 ha, w tym 1251 ha zajmowały duże projekty. W ciągu 2005 r. dokonano 24-krotnej zmiany granic specjalnych stref, dopasowując ich obszar do potrzeb inwestorów. W efekcie strefy były zlokalizowane w 84 miastach i 72 gminach.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#JerzyBielecki">Warto podkreślić, iż rozkład na terenie kraju jest nierównomierny, i mam nadzieję, że w ramach wspierania przez obecny rząd rozwoju wschodnich, najbiedniejszych części kraju podstrefy specjalnych stref ekonomicznych pojawią się również w woj. lubelskim i podlaskim.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#JerzyBielecki">Specjalne strefy ekonomiczne, jak wynika z przedstawionego przez rząd dokumentu, to bardzo wygodne instrumenty, które nie tylko wspierają inwestycje, ale również przekładają się na rozwój regionów. Średnio 1 ha strefy ekonomicznej generuje 24 miejsca pracy, a szacuje się, że 100 nowych miejsc pracy utworzonych w strefie generuje w zależności od branży od 50 do 100 nowych miejsc pracy w jej otoczeniu.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#JerzyBielecki">W dokumencie rządowym omówiono wpływ specjalnych stref ekonomicznych na poszczególne dziedziny gospodarki: usługi, budownictwo, szkolnictwo, podnoszenie kwalifikacji i inne.</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#JerzyBielecki">Podsumowując, należy stwierdzić, iż z przedstawionego dokumentu wynika, że rezultat działalności specjalnych stref ekonomicznych był pozytywny w 2005 r., a działania podejmowane przez nasz rząd już w 2006 r. zmierzały do optymalizacji tych efektów.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#JerzyBielecki">Wspomnieć w tym miejscu trzeba o kolejnej, bardzo udanej nowelizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, która weszła w życie 8 września tego roku. Zwiększa ona obszar stref z 8 do 12 tys. ha, w prosty sposób udostępnia dla potencjalnych inwestorów nieruchomości Agencji Mienia Wojskowego i Agencji Nieruchomości Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#JerzyBielecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości wnosi, podobnie jak Komisja Gospodarki w druku nr 722, o przyjęcie rządowego dokumentu „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#JarosławKalinowski">Pani poseł Alicja Olechowska, Platforma Obywatelska, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#AlicjaOlechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dokument przedstawiony w drukach nr 626 i 722 o specjalnych strefach ekonomicznych na koniec 2005 r. jest właściwie dokumentem historycznym i nawet pan minister nie odniósł się do tego dokumentu tylko i wyłącznie, ale przedstawił również sytuację z roku 2006. Chciałam również przypomnieć o tym, że już w czerwcu 2006 r. w Komisji do Spraw Inwestycji Zagranicznych i w Komisji Gospodarki procesowaliśmy nad nowelizacją projektu ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Procesowaliśmy głównie nad tym, by powiększyć obszar specjalnych stref ekonomicznych w Polsce o kolejne 4 tys. ha, oraz nad tym, w jaki sposób merytoryczny ma być zatwierdzony skład poszczególnych podmiotów wchodzących do nowych spółek założycielskich. Procedowaliśmy również nad tym, jaki ma być system zachęt dla inwestorów chcących zakładać firmy w strefach ekonomicznych, ponad te zachęty, jakimi są zwolnienia podatkowe dla przedsiębiorców, oraz w jaki sposób spółki zakładające strefy i zarządzające strefami przygotowują grunty na potrzeby inwestorów, szczególnie pod względem infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#AlicjaOlechowska">Osiągnięcie ekonomiczne zawarte w raporcie rządu o specjalnych strefach ekonomicznych w roku 2005 wskazują, że często w niektórych strefach osiągnięte zostały bardzo wysokie wskaźniki zmniejszania bezrobocia, poprawy jakości życia mieszkańców w sąsiedztwie stref ekonomicznych. Często także skorzystały na tym małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa sąsiadujące ze specjalnymi strefami ekonomicznymi, które mogły uzyskać zlecenia współpracy z dużymi przedsiębiorstwami w strefach.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#AlicjaOlechowska">Z raportu wynika, że Polsce potrzebne są specjalne strefy ekonomiczne, że inwestorzy z innych krajów europejskich chętnie przenoszą swoje firmy do Polski lub powiększają swoje firmy na naszych terenach. Obecnie jest wiele projektów w trakcie przygotowania do inwestowania w Polsce. Jest to około 1 tys. ha przeznaczonych na zagospodarowanie w strefie tarnobrzeskiej, wałbrzyskiej, kostrzyńsko-słubickiej, pomorskiej, starachowickiej, mazursko-warmińskiej i mławskiej. Dużym zainteresowaniem cieszy się Wielbark Warmiński, gdzie swoje inwestycje na 52 ha chce ulokować IKEA. Wszystkie wymienione strefy cieszą się zainteresowaniem i być może inwestorzy sfinalizują swoje przedsięwzięcia inwestycyjne na tych terenach. Jest jednak wiele terenów w Polsce, gdzie byłyby potrzebne inwestycje, które dałyby szanse na zmniejszenie bezrobocia, dałyby pracę dla kilkuset lub kilku tysięcy pracowników, ale na tych terenach nie powstają podstrefy, bo ani samorząd, ani rząd nie jest zainteresowany, by tam je założyć. Jest to wiele hektarów naszej ściany wschodniej, zupełnie niezagospodarowanej. Nawet firmy branży drzewnej, takie jak właśnie IKEA, nie są zainteresowane tymi terenami. Jest tam znikoma infrastruktura energetyczna i wcale nie taka zła infrastruktura, jeśli chodzi o zasoby ludzkie, o czym wspominał kolega poseł Wawryniewicz, szczególnie w tej branży. To rząd powinien dołożyć starań, by te tereny miały szanse na odpowiednie zagospodarowanie. Jest to możliwe także wtedy, gdy rząd zdecydowałby o przekazywaniu przez prezesa Agencji Nieruchomości Rolnej terenów pod specjalne strefy za symboliczną opłatą lub nieodpłatnie, i to nie tylko pod gigantyczne projekty, ale także pod te mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#AlicjaOlechowska">Pragnę zauważyć, że mimo że znowelizowaliśmy w czerwcu ustawę o specjalnych strefach ekonomicznych, która to ustawa weszła w życie na początku września, ma ona nadal wiele luk i nie stwarza dostatecznych zachęt dla inwestorów. By temu sprostać, należałoby wnieść poprawki do wielu innych ustaw, potrzebnych do dobrego działania przedsiębiorstw na naszym terenie. Apeluję więc do rządu o zwrócenie uwagi na te potrzeby, by Polska mogła być bardziej konkurencyjna niż Czechy czy Słowacja, tak bardzo lubiane przez zagranicznych inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#AlicjaOlechowska">Wnoszę również z ramienia klubu Platformy Obywatelskiej o zatwierdzenie przedstawionego przez rząd sprawozdania o specjalnych strefach ekonomicznych z 2005 r. I trochę się dziwię, że zajmujemy się sprawozdaniem za rok 2005, a moglibyśmy właściwie więcej powiedzieć o 2006 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Sławomir Jeneralski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#SławomirJeneralski">Panie Marszałku! Pani Poseł! Panowie Posłowie! Mamy dzisiaj w Sejmie wieczór wspomnień. Dokument, o którym teraz dyskutujemy, poprzedni raport o pomocy publicznej są to materiały archiwalne, żeby nie powiedzieć: przeterminowane.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#SławomirJeneralski">Chciałbym jednak się odnieść z należytym respektem do apelu pana marszałka o zwięzłość wypowiedzi. Wiem, że mam przed sobą 10 minut do wykorzystania, ale w gruncie rzeczy niewiele mam do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#SławomirJeneralski">Gdybyśmy chcieli dyskutować o specjalnych strefach ekonomicznych, moglibyśmy siedzieć w Sejmie do rana i byłaby to z całą pewnością dyskusja i ważna, i ciekawa. Nawiasem mówiąc, pan poseł Wawryniewicz podał przykład, ile ważnych rzeczy można powiedzieć, dyskutując o strefach ekonomicznych. Ale dokument, który jest treścią naszej dyskusji, w zasadzie nie tworzy pola do takiej wymiany poglądów. On zawiera bardzo dużo faktów i w zasadzie nie ma w nim żadnych opinii. Rząd mówi nam, jak jest, ale jest bardzo powściągliwy w mówieniu nam, co na ten temat sądzi.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#SławomirJeneralski">Cieszę się, że pan minister Kaczmarek tak obszernie, wzbogacając tekst dokumentu, rozpoczął tę dyskusję, bo w przeciwnym wypadku w ogóle bylibyśmy w kropce. Nawiasem mówiąc, nie mogę wyjść ze zdumienia, kiedy porównam sobie dwie daty: dokument został przyjęty 31 maja, w czerwcu dyskutowaliśmy o nowelizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. I nie mogę zrozumieć, dlaczego zajmujemy się tym dokumentem dzisiaj, a nie wówczas, kiedy mógłby nam pomóc w wypracowaniu decyzji dotyczących tamtej nowelizacji. Nie jest to oczywiście przytyk skierowany do ministerstwa czy rządu, raczej musiałbym pana marszałka pozostawić z tym problemem, ale się, szanowni państwo, dziwię.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#SławomirJeneralski">Powiedziałem, że dokument zawiera wiele faktów, a mało opinii. On w zasadzie troszkę przypomina książkę telefoniczną: taki suchy zapis rozmaitych liczb, zestawień, mnóstwo tabel. W zasadzie lektura tego tekstu nie jest przygodą intelektualną, bo brakuje tam dwóch, jak sądzę, dosyć ważnych elementów. Nie chciałbym być uszczypliwy w stosunku do tekstu, który nie ma dzisiaj żadnego znaczenia, bo jesteśmy po nowelizacji ustawy i w zasadzie poszliśmy już dalej, ale brakuje mi, co już sygnalizowałem, pewnej diagnozy. To znaczy chciałbym wiedzieć, jeśli mam przed sobą wiele liczb przedstawionych mi przez rząd, jaki jest pogląd rządu na nie. Czy to dobrze, czy to źle, że te liczby i zestawienia wyglądają tak, jak wyglądają. Pan minister o tym wspomniał i pomógł mi - naprawdę, nie drwię sobie, broń Boże - odnieść się do tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#SławomirJeneralski">Brakuje również konkluzji, prognozy, to znaczy punktu widzenia rządu na przyszłość stref ekonomicznych. To przecież nie musi być aż takie oczywiste. Nawet jeśli zaczniemy zastanawiać się kwestią pomocy publicznej, to przecież - mimo nowelizacji - ciągle pozostaje do rozstrzygnięcia sporo dylematów.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#SławomirJeneralski">A zatem ten tekst, moim zdaniem, nie zarysowuje pola do skonfrontowania poglądów rządu i Sejmu w tej sprawie i uznałbym to za jego słabość, mimo że stanowi naprawdę cenne kompendium wiedzy, które bardzo by się nam przydało pół roku temu.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#SławomirJeneralski">Niemniej jednak oczywiście będziemy za przyjęciem tego tekstu do wiadomości na zasadzie, na której przecież nie moglibyśmy kontestować treści książki telefonicznej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Zenon Wiśniewski, Samoobrona, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#ZenonWiśniewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Omawiany na dzisiejszym posiedzeniu rządowy dokument „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.c, przedstawiony w druku nr 626, pokazuje znaczenie specjalnych stref ekonomicznych dla funkcjonowania gospodarki narodowej oraz rozwoju regionów, w których powstały.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#ZenonWiśniewski">Zgodnie z omawianym podsumowaniem w roku 2005 odnotowano wyraźny wzrost inwestycji zagranicznych, które były realizowane w nowo powstałych specjalnych strefach ekonomicznych. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej, począwszy już od roku 2004, staliśmy się bardzo atrakcyjnym miejscem do lokowania inwestycji. Szczególne zainteresowanie naszym krajem wykazują kraje azjatyckie. W roku 2004 wydano 98 zezwoleń na funkcjonowanie firm w specjalnych strefach ekonomicznych, w roku 2005 - aż 179 zezwoleń. Łącznie w całym kraju w specjalnych strefach ekonomicznych działa 767 podmiotów. Warto więc, by rząd rozważył możliwość powstania nowych stref ekonomicznych czy też parków przemysłowo-technologicznych przy istniejących zakładach przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#ZenonWiśniewski">Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że oprócz znaczącego wzrostu wartości inwestycji, które osiągnęły na koniec 2005 r. kwotę 25,7 mld zł, co dało wzrost w stosunku do 2004 r. aż o ponad 29%, bardzo ważne dla naszego państwa, w sytuacji ponad 15-procentowego bezrobocia, jest to, że znacząco, gdyż aż o ponad 50,5%, wzrosło zatrudnienie w specjalnych strefach ekonomicznych, co dało 112 168 miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#ZenonWiśniewski">W roku 2005 dokonano 24 nowelizacji granic stref, co doprowadziło do powiększenia ich obszaru, który dziś wynosi 7558 hektarów, w tym 1251 ha przeznaczono pod duże projekty. Nowelizacje granic stref polegające na ich rozszerzeniu związane są głównie z inwestycjami wielkich światowych koncernów. Rozszerzenie stref ekonomicznych przyczynia się do aktywizacji regionów, tworzy nowe miejsca pracy, a także powoduje dodatkowe przychody dla lokalnych samorządów, co w znaczny sposób powiększa ich budżety. Budżety miast i gmin wykorzystywane są we właściwy sposób, np. na inwestycje, które również przyczyniają się do dalszego rozwoju wyżej wymienionych regionów.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#ZenonWiśniewski">Spośród 34 dużych projektów inwestycyjnych na szczególną uwagę, jako najbardziej znaczące pod względem nowych miejsc pracy, zasługują inwestycje: LG Electronics Mława - zatrudnienie 2150 osób, Johnson Control, w katowickiej strefie ekonomicznej, z nowymi miejscami pracy dla ok. 910 osób, MAN Trucks w krakowskiej strefie ekonomicznej, gdzie jest 650 nowych miejsc pracy, i Michelin Polska, największa inwestycja pod względem nakładów inwestycyjnych - 982,3 mln zł, gdzie dano zatrudnienie 523 osobom.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#ZenonWiśniewski">Nie można także pominąć wpływu specjalnych stref ekonomicznych na otoczenie. Nie można tego dokładnie oszacować liczbowo, ale można stwierdzić, że zaspokojenie potrzeb związanych z budową nowego zakładu przemysłowego stymuluje rozwój wszystkich dziedzin życia gospodarczego regionu. Wzrasta zatrudnienie w firmach budowlanych, rozwija się cała gama usług bytowych, transportowych, edukacyjnych, finansowych czy kulturalnych oraz powstają nowe trwałe miejsca pracy w firmach kooperujących. Szacuje się, że 100 nowych miejsc pracy utworzonych w specjalnej strefie ekonomicznej generuje, w zależności od branży, od 50 do 100 nowych miejsc pracy w jej otoczeniu.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#ZenonWiśniewski">Klub Parlamentarny Samoobrona RP jest za przyjęciem do wiadomości informacji o specjalnych strefach ekonomicznych. Przedstawiony przez rząd dokument daje pozytywny obraz funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych, których działalność należy wspierać, trzeba też stymulować ich rozwój oraz sprzyjać powiększaniu ich obszarów, tak by inwestowanie w nich przez inwestorów tworzyło nowe miejsca pracy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#JarosławKalinowski">Głos ma pan poseł Edward Ciągło, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#EdwardCiągło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego dokumentu „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.”. Z dokumentu przedstawionego przez rząd wynika, że realizowane są cele tworzenia stref i spełniają się nadzieje, jakie z nimi wiązano - tam, gdzie są takie strefy, występuje ożywienie gospodarcze na terenie strefy i w jej bezpośrednim otoczeniu, tzn. wzrost zainteresowania inwestorów zagranicznych, wzrost zatrudnienia, rozwój wszelkiego rodzaju usług bytowych, transportowych, edukacyjnych, finansowych czy kulturalnych. Myślę, że o plusach związanych z istnieniem specjalnych stref można by długo mówić. Ja sam chciałbym, aby taka strefa powstała na ziemi sądeckiej, bo to by ożywiło ten piękny region i młodzież nie musiałaby emigrować za granicę.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#EdwardCiągło">Na podkreślenie zasługuje fakt, że kapitał polski zaangażowany w strefach zajmuje drugie miejsce po kapitale USA. Ale myślę, że należy zadać sobie pytanie, czy środki finansowe wyłożone przy tworzeniu takich stref przez samorządy gminne, powiatowe, wojewódzkie i rząd są dobrze zainwestowane. Pragnę tu nadmienić, że byłem radnym w wojewódzkim sejmiku w Małopolsce i uczestniczyłem w dyskusji przy tworzeniu takiej strefy w Niepołomicach dla MAN Trucks. Jestem świadom tego, jakie ułatwienia robi się zagranicznym inwestorom. Rząd Kazimierza Marcinkiewicza tak samo zwiększył liczbę zagranicznych inwestorów, dla których zagwarantowano pomoc w tegorocznym budżecie. Środki są dosyć znaczne. Czy rzeczywiście jest to najlepsza lokata? Takie pytania padają na spotkaniach z przedstawicielami rzemiosła, którzy twierdzą, że o polskim rzemieślniku, przedsiębiorcy zapomina się, że polski rzemieślnik i przedsiębiorca lepiej by wykorzystał te środki. Jako przedstawiciel Ligi Polskich Rodzin mówię o tym nie po to, by być przeciwnikiem specjalnych stref, ale po to, żeby nie zapominać o rodzimych rzemieślnikach, małych warsztatach, przedsiębiorstwach, a efekty finansowe i gospodarcze być może byłyby porównywalne z efektami osiąganymi przez strefy.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#EdwardCiągło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin będzie głosował za przyjęciem informacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Bronisław Dutka.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#JarosławKalinowski">Jedna kartka tylko, widzę, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Już bardzo późno.)</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#JarosławKalinowski">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#BronisławDutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wygłosić oświadczenie w sprawie sprawozdania Komisji Gospodarki o rządowym dokumencie „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.”.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#BronisławDutka">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego dobrze ocenia ten raport. Raport sporządzony jest zwięźle, natomiast przekazuje bardzo dużo ważnych, interesujących informacji. Brakuje jedynie istotnych wniosków, jaki jest wpływ tego raportu na gospodarkę polską, o czym tu już też było wielokrotnie wspominane.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#BronisławDutka">Specjalne strefy ekonomiczne są instrumentem generowania rozwoju gospodarczego i pomocy publicznej dla przedsiębiorstw. I trzeba przyznać, że wyniki stref ekonomicznych są bardzo dobre, bo na niecałych 8 tys. hektarów pracuje 112 tys. ludzi, więc jest to na pewno wynik bardzo dobry. Również nakłady inwestycyjne rosną bardzo szybko w strefach, średnio 130%, ale wzrost jest od 500 do stu kilkunastu procent. Oczywiście również wzrost zatrudnienia jest bardzo znaczny - wzrost o 150% to wzrost duży, przy najwyższych wynikach nawet 400%.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#BronisławDutka">Cieszy niewątpliwie, że w strukturze kapitału stref sporo jest kapitału polskiego, to znaczy, że Polacy widzą, gdzie łatwiej inwestować.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#BronisławDutka">Otwarcie na Europę spowodowało, że szerokim strumieniem wpłynął kapitał z krajów europejskich, ale również z krajów azjatyckich, które się pojawiają.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#BronisławDutka">Niewątpliwie strefy ekonomiczne mają wpływ na rozwój usług wokół stref, wielu rodzajów usług, na rozwój budownictwa, a nawet na rozwój szkolnictwa, gdyż jest potrzeba przygotowania do zatrudnienia wielu ludzi.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#BronisławDutka">Bezpośrednia pomoc publiczna udzielana przedsiębiorstwom w tych strefach spada. Dobrze też mają się spółki zarządzające. Tylko jedna z nich, pomorska, wygenerowała straty w 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#BronisławDutka">Dobrze, że rząd chce rozszerzać te strefy i popierać ich rozwój. Poprzez strefy wpływają również nowe technologie, które potem z tych stref mają szanse przejść na cały kraj. Rozwija się otoczenie stref, to też bardzo dobrze. Jest jednak parę dylematów, bardzo prostych pytań. Otóż jak ma się konkurencyjność polskich firm do firm pracujących poza strefami i do firm pracujących w strefach? Czy nie ma zagrożenia, że spowoduje to dużą nierówność konkurencyjną i rozwój w strefie będzie generował upadek firm wewnątrz Polski?</u>
          <u xml:id="u-278.8" who="#BronisławDutka">To, co przedstawiłem wcześniej, a także kwestia zagrożenia, o którym tutaj powiedziałem, nie łączy się dla nas z wnioskiem, że strefy ekonomiczne należy zlikwidować. Uważamy, że strefy pokazują, że inwestuje się tam, gdzie jest korzystnie. I należy robić wszystko, żeby Polska stała się strefą ekonomiczną Europy.</u>
          <u xml:id="u-278.9" who="#BronisławDutka">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem raportu do wiadomości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-278.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dobra konkluzja, że cała Polska ma być taką strefą.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Krzysztof Szyga, Ruch Ludowo-Narodowy, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#KrzysztofSzyga">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mój przedmówca wyjął mi konkluzję z ust, niestety, zepsuł mi tym samym moje wystąpienie. Jednak w imieniu klubu RLN chciałbym jeszcze coś dodać do tego, co było tutaj powiedziane. Prawie wszyscy mówili to samo. Pomimo że będę przemawiał do kilkuosobowego grona, powiem jeszcze coś, czego tutaj nie mówiono, a od czego trzeba by zacząć, bo może potomni będą kiedyś tego słuchać czy będą to czytać, czym jest specjalna strefa ekonomiczna. Jest to, proszę państwa, wyodrębniona administracyjnie część terytorium Polski przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej na korzystniejszych warunkach niż to ma miejsce powszechnie. Specjalna strefa ekonomiczna to miejsce podlegające specjalnemu ulgowemu traktowaniu podatkowemu, gdzie przedsiębiorca może rozpocząć działalność gospodarczą na specjalnie przygotowanym terenie i prowadzić ją, nie płacąc podatku dochodowego. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na zainwestowanie w jednej z takich stref, dochody, które uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej na jej terenie, będą zwolnione od podatku CIT lub PIT. Wysokość tego zwolnienia może wynieść do 50% wartości inwestycji, z wyjątkiem Krakowa, gdzie można otrzymać zwolnienie do 40% wartości inwestycji, a w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw nawet do 60% wartości inwestycji, odpowiednio w Krakowie 55%. Nie jest to zatem, tak jak to się powszechnie uważa, całkowite zwolnienie na jakąś ilość lat działalności danego przedsiębiorcy, danej firmy.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#KrzysztofSzyga">Proszę również zwrócić uwagę na to, że nie każdą działalność można prowadzić na terenie strefy. Nie można prowadzić działalności eksploatacyjnej typu kopalni, nie można budować hut na tych terenach, nie można prowadzić działalności administracyjnej. Wszystko to jest opisane w odpowiednich dokumentach, w odpowiednich ustawach.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#KrzysztofSzyga">Z tego, co tutaj mówiliśmy, wynika, że strefy są bardzo dobrze postrzegane. Jest równorzędność pomiędzy inwestorami zagranicznymi a polskimi, bo takie też były problemy, czy to dotyczy tylko zagranicznych. My również tutaj mamy coś w strefach do powiedzenia. Przykładowo, w katowickiej strefie potężna firma spożywcza, firma przemysłu wędliniarskiego, rozwinęła się na nieużytkach.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#KrzysztofSzyga">Sprawa następna dotyczy tego, czy lepsze warunki inwestycyjne w strefach to jest nieuczciwa konkurencja, jeśli chodzi o podobne podmioty, które nie funkcjonują w strefie. Nie spotkałem się w mediach z czymś takim, a jestem przekonany, że takie przypadki byłyby bardzo szybko nagłośnione przez niezadowolonych przedsiębiorców, niezadowolonych z konkurencji w tej samej branży w strefie.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#KrzysztofSzyga">Strefy są doskonałym polem do popisu dla samorządów. Wielu samorządowców wygrało wybory dzięki temu, że na ich terenie powstały inwestycje właśnie w strefach. Szczególnie ma to miejsce u mnie na Śląsku, gdzie wkrótce po wybudowaniu czy powstaniu inwestycji automatycznie spada bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#KrzysztofSzyga">Żeby nie przedłużać tematu, chciałbym zakończyć właśnie tym, co powiedział mój przedmówca. Niedoścignionym życzeniem naszego klubu jest to, by nasz piękny kraj stał się jedną wielką specjalną strefą ekonomiczną i ten wniosek dajemy do przemyślenia naszym specjalistom od ekonomii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#JarosławKalinowski">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#JarosławKalinowski">Czas - 1 minuta; mogę chyba powiedzieć, że tradycyjnie albo zgodnie z naszym już zwyczajem.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#JerzyGosiewski">Szanowny panie marszałku, może minuta i 5 sekund?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#JarosławKalinowski">5 sekund, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#JerzyGosiewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Zgodnie z przedstawionym dokumentem pod nazwą „Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r.” wynik finansowy spółek zarządzających strefami w latach 2002–2005 był zróżnicowany. Z przedstawionych danych można wysnuć wiele wniosków, m.in., po pierwsze, na terenach ubogich wynik finansowy tych spółek jest niższy, a niejednokrotnie wręcz ujemny, po drugie, tam, gdzie Skarb Państwa ma większe udziały i gdzie interes Skarbu Państwa jest w znacznym stopniu strzeżony, wynik finansowy jest lepszy, a inne działania przynoszą pozytywne efekty. Z tych danych i z bardziej szczegółowych analiz wszystkich dokumentów można by wyciągnąć znacznie więcej wniosków z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#JerzyGosiewski">Panie ministrze, czy przeprowadzamy analizy i czy z uzyskanych wniosków wyciągamy odpowiednie konsekwencje? Czy zabezpieczono się co do tego, ażeby firmy uzyskujące wszelakie ulgi w specjalnych strefach ekonomicznych utrzymały również zatrudnienie w następnych latach, a nie tylko wtedy, gdy ulgi te uzyskują? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Jerzy Budnik, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#JerzyBudnik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Strefy ekonomiczne obudziły nadzieję na szybszy rozwój parków naukowo-technologicznych jako miejsc przenikania się nauki, innowacyjnej gospodarki i szeroko rozumianej przedsiębiorczości. W niektórych strefach takie parki powstały, ale efekty ich dotychczasowej działalności są mniejsze niż oczekiwano. W związku z tym pytam, panie ministrze: Czy rząd na bieżąco monitoruje, jakie bariery prawne, ekonomiczne, biurokratyczne hamują rozwój parków naukowo-technologicznych? Czy rząd zamierza w sposób szczególny, nowymi instrumentami wspierać tworzenie i rozwój parków naukowo-technologicznych w strefach ekonomicznych i poza nimi? Chodzi mi szczególnie o laboratoria badawczo-rozwojowe ważne dla rozwoju nowych, zaawansowanych technologii, które po wdrożeniu do produkcji mogą poprawić konkurencyjność polskich firm. Jeżeli nie pójdziemy tą drogą, to niemały już potencjał polskiej nauki i gospodarki nadal nie będzie w pełni wykorzystany.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#JerzyBudnik">Panie ministrze, potrzebne jest przekonanie, że inwestowanie w rozwój laboratoriów badawczo-rozwojowych to także jeden ze sposobów na zatrzymanie w kraju najzdolniejszych naszych naukowców młodego pokolenia. Choćby z tego powodu warto wspierać tworzenie i rozwój parków technologicznych w naszym kraju. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#JarosławKalinowski">Pani poseł Ewa Wolak.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Poseł Ewa Wolak: Ja nie, ja do oświadczenia.)</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#JarosławKalinowski">Mam zapisane. Jak nie, wcale się nie będziemy gniewać. Bardzo dziękuję w takim razie.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#JarosławKalinowski">Zamykam dyskusję... przepraszam, nie zamykam dyskusji, tylko informuję, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#JarosławKalinowski">I w tym momencie proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Andrzeja Kaczmarka.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#AndrzejKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Odpowiem na pytania zadane przez panów posłów Gosiewskiego i Budnika i przedstawię kilka tez dotyczących debaty.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#AndrzejKaczmarek">Pan poseł Gosiewski pytał o wynik finansowy spółek zarządzających. To jest dość paradoksalne, ale naprawdę jest tak, że te najbardziej aktywne spółki zarządzające często osiągają gorsze wyniki finansowe, dlatego że inwestują po prostu w projekty inwestycyjne, i rozliczanie spółek zarządzających jedynie na bazie ich wyniku finansowego jest błędnym podejściem. Spółka zarządzająca nie ma przynosić dywidendy, ona ma skutecznie realizować politykę związaną ze ściąganiem i utrzymywaniem inwestorów i miejsc pracy na terenie swojej strefy. Oczywiście monitorujemy sytuację w poszczególnych spółkach. We wrześniu tego roku były jedynie dwie strefy, które miały ujemny wynik finansowy, była to strefa pomorska i strefa... wyleciało mi to z głowy... strefa słubicko-kostrzyńska. Ten wynik finansowy był wyłącznie efektem tego, że tam właśnie ulokowały się dwa największe, czy jedne z największych, bieżące projekty inwestycyjne, które mamy, czyli firma Sharp i firma Bridgestone.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#AndrzejKaczmarek">Jeżeli chodzi o sam fakt przejęcia uprawnień właścicielskich przez ministra gospodarki, właśnie miało to na celu, abyśmy uporządkowali tę strefę, aby na strefę nie patrzeć jako na podmiot, który ma przynieść jako podmiot wartość dodaną, w postaci dodatniego wyniku finansowego.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#AndrzejKaczmarek">Pytał pan poseł Budnik o parki technologiczne w strefach. Przypomnę, że w Polsce parki tworzy się tak naprawdę od niedawna. Dopiero na bazie programów operacyjnych perspektywy 2004–2006 te parki zaczęły powstawać i większość inicjatyw parkowych - mamy ich w Polsce w tej chwili kilkanaście, bodaj osiemnaście - jest właściwie na początkowych etapach inwestycyjnych, bo dopiero w roku 2005 były podpisywane umowy grantowe i zostały uruchomione procesy. To wszystko w ramach SPO WKP działania 1.3. To działanie związane z parkami będzie kontynuowane. Jest bardzo podobne działanie w Programie Operacyjnym „Innowacyjna gospodarka”.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#AndrzejKaczmarek">Oczywiście będziemy w Polsce rozwijali sieć parków naukowo-technologicznych i parków przemysłowych. W naszym przekonaniu, w polityce, w planach ministra gospodarki jest to jeden z niezbędnych kierunków rozwoju specjalnych stref ekonomicznych. Bo fakt wykonywania przez ministra gospodarki tych uprawnień właścicielskich to między innymi właśnie jest narzucenie nowych modeli działania strefom. To są szkolenia, to jest ściślejsze powiązanie stref z agencją inwestycji zagranicznych, np. stosowanie tych samych modeli do oceny skutków budżetowych poszczególnych projektów inwestycyjnych, to są określone działania promocyjne, ale chyba, co najważniejsze, jest to tak naprawdę zobowiązanie spółek zarządzających strefami do tego, aby efektywnie wykorzystały te środki finansowe, instrumenty finansowe, które będą dostępne w Programie Operacyjnym „Innowacyjna gospodarka” oraz w programach regionalnych. Wręcz nie wyobrażam sobie, aby te spółki zarządzające nie wykorzystały żadnego z instrumentów, które dają te programy, a więc możliwości tworzenia inkubatorów, parków, możliwości tworzenia funduszy kapitałowych, możliwości tworzenia klastrów itd. Strefy zostały zobowiązane do tego, aby te instrumenty w sposób jak najszerszy zastosować.</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#AndrzejKaczmarek">Zaczęliśmy również pracę nad taką koncepcją długoterminową, jak sobie wyobrażamy strefy w przyszłości, i między innymi to jest właśnie ten kierunek myślenia. Strefa w przyszłości - i to się dzieje już w wielu, wielu miejscach, to nie jest tak, że strefy dzisiaj nie ewoluują w tym kierunku - to jest miejsce, gdzie serwis dostarczany przedsiębiorcy będzie polegał nie tylko i jedynie na dostarczeniu infrastruktury, na dostarczeniu mediów, ale będzie polegał na tym, że przedsiębiorcy pracujący w strefach będą mieli kompleksową ofertę serwisową związaną z doradztwem, związaną może z dostępem źródeł finansowania i związaną z tym, o czym powiedział pan poseł Budnik, również z możliwością korzystania z wyników badawczych, laboratoriów itd. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#JarosławKalinowski">Pan poseł Ryszard Wawryniewicz, sprawozdawca komisji.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#RyszardWawryniewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta dyskusja jest niewątpliwie interesująca, natomiast jest kilka elementów, o których warto bardzo wyraźnie powiedzieć, mimo że słucha tego zaledwie garstka posłów.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#RyszardWawryniewicz">Po pierwsze, specjalna strefa ekonomiczna nie jest panaceum na problemy lokalne. Samo utworzenie specjalnej strefy ekonomicznej, bez inwestorów, bez odpowiedniego przygotowania terenu, bez odpowiedniej promocji, nie przynosi sukcesu. W moim regionie jest podstrefa, która została utworzona w 1997 r., właśnie w taki sposób, w sposób nieprzygotowany, na nieodpowiednich gruntach, bez odpowiedniej infrastruktury. Do dnia dzisiejszego jest zagospodarowana zaledwie w 40%, mimo że, jak wszyscy wiemy, Dolny Śląsk ma jedne z największych sukcesów, jeśli chodzi o przyciąganie inwestorów do Polski. W związku z tym każdego samorządowca przestrzegam: sama strefa nie jest receptą na sukces. Receptą na sukces jest współpraca samorządu ze specjalną strefą, czasami bardzo kosztowna, bardzo trudna. Niemniej jednak tylko to jest receptą na sukces, nie utworzenie samej podstrefy, specjalnej strefy ekonomicznej. Zwłaszcza kieruję to do wszystkich kolegów z regionów wschodnich, którzy mają pewne poczucie krzywdy, całkowicie nieuzasadnione, bowiem, jeszcze raz powtórzę, jeśli utworzymy na ścianie wschodniej w dowolnie wybranym miejscu specjalną strefę ekonomiczną, nie dbając o całe otoczenie, to efekt będzie taki sam jak w mojej miejscowości, o której przed chwilą wspominałem, czyli bardzo niewielki.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#RyszardWawryniewicz">Po drugie, m.in. efektem tego raportu, mimo że został przyjęty w maju przez rząd, a przez nas jest rozpatrywany dopiero w listopadzie, była nowelizacja, której dokonaliśmy w tym roku. Wynik tego raportu, różnych przemyśleń i posłów, i rządu został w tej nowelizacji zawarty. W związku z tym ten raport swoją rolę już wypełnił, nie jest tylko dokumentem archiwalnym.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#RyszardWawryniewicz">Co do możliwości nieuczciwej konkurencji firm, które są lokowane w strefach i poza strefami, to jest to właśnie rolą ministra gospodarki i zarządów specjalnych stref ekonomicznych, żeby do takiej sytuacji nie dopuszczali, żeby na przykład fabryka porcelany stołowej nie powstała w podstrefie świdnickiej, doprowadzając do bankructwa niedaleką fabrykę porcelany stołowej Karolina w Jaworzynie Śląskiej, bo to byłby właśnie przykład nieuczciwej konkurencji, która nie służy rozwojowi regionu.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#RyszardWawryniewicz">Co do wypowiedzi pana kolegi z LPR-u to chciałbym powiedzieć, że znowuż mamy do czynienia z pewnym mitem, że mniejsze czy średnie przedsiębiorstwa z polskim kapitałem nie mogą korzystać ze specjalnych stref ekonomicznych. Mogą i korzystają. W moim mieście na 8 firm, które zainwestowały w specjalnej strefie, 2 firmy to są małe firmy rodzinne, które na tyle urosły, że zechciały skorzystać z przywilejów, które specjalna strefa oferuje. To jest również droga dla wielu polskich przedsiębiorców. To nie jest droga tylko dla wielkich koncernów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#RyszardWawryniewicz">I jeszcze uwaga, również kierowana do kolegi z LPR-u: Na wieloletnie programy wsparcia finansowego inwestycji my w skali roku wydajemy ok. 100 mln zł. To, przepraszam bardzo, w skali budżetu naszego kraju jest kwota śmiesznie mała. Oczywiście do tego dochodzą choćby te zwolnienia, ale tak naprawdę, gdyby tych zwolnień nie było, to dochodów też by nie było, tak że dochody są wirtualne, a osiągane efekty są całkowicie realne. W związku z tym teza, która niestety jest dość często przedstawiana, że warto byłoby te pieniądze przede wszystkim skierować do małych i średnich przedsiębiorstw, nie jest tezą uprawnioną, ponieważ tych pieniędzy nie jest dużo, a na wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości środków jest, zwłaszcza w tej chwili, przy korzystaniu z funduszy strukturalnych, bardzo dużo. Natomiast problemem jest oczywiście cała biurokracja, o której pani minister Gęsicka kilka godzin temu na tej sali mówiła, i z którą, jak wszyscy wiemy, bardzo dzielnie walczy. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#JarosławKalinowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#JarosławKalinowski">Komisja wnosi o przyjęcie dokumentu zawartego w druku nr 626.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#JarosławKalinowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#JarosławKalinowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#JarosławKalinowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 14 listopada bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#JarosławKalinowski">Komunikatów nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#JarosławKalinowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-291.8" who="#JarosławKalinowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-291.9" who="#JarosławKalinowski">Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-291.10" who="#JarosławKalinowski">Listę posłów zgłoszonych do wygłoszenia oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-291.11" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, głos ma poseł Marek Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MarekPolak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W moim oświadczeniu poselskim pragnę odnieść się do przeprowadzonej w dniu dzisiejszym debaty dotyczącej zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży. Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że pomimo systematycznego spadku liczby zatrzymanych w policyjnych izbach dziecka, nadal duże rozmiary przybiera grupa uczniów niedostosowanych społecznie i z zaburzeniami zachowania. Niepokój wzbudza również to, że te negatywne postawy coraz częściej przenoszone są z młodzieży szkół średnich na dzieci szkół podstawowych i gimnazjalnych. O ile liczba zabójstw popełnianych przez nieletnich utrzymuje się na niezmiennym poziomie, to wzrosła liczba czynów karalnych w kategoriach gwałtów, kradzieży oraz przestępstw gospodarczych i drogowych.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MarekPolak">Myślę, że jednym z wielu powodów takiego stanu rzeczy jest kryzys i powolna degradacja wartości podstawowej jednostki społecznej, jaką jest rodzina. Miejsce stabilnego życia w związku małżeńskim, odpowiedzialności i troski o wychowanie dzieci zaczyna zajmować wygodnictwo, konsumpcyjny styl życia, zachwianie systemu wartości i nierzadko patologia połączona z niewydolnością wychowawczą rodziców. Świadczą o tym statystyki wyraźnie wskazujące na zmniejszającą się liczbę zawieranych małżeństw, wzrost liczby rozwodów i utrwalanie się modelu rodziny z jednym lub dwojgiem dzieci.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#MarekPolak">Przyczyną tego nie zawsze jest trudna sytuacja materialna rodzin lub zbyt mało aktywna polityka prorodzinna państwa, ale brak świadomości o pozytywnych walorach i radości płynącej z pełnienia roli rodzicielskiej. Istotny wpływ na kształtowanie postaw dzieci i młodzieży ma również brak ograniczeń prawnych i powszechny dostęp do gier komputerowych, filmów i audycji telewizyjnych o treści mającej szkodliwy wpływ na psychofizyczny i moralny rozwój małoletnich. Wynikiem tego jest negatywne postrzeganie świata, nadpobudliwość, depresje, lęki oraz uciekanie się do nałogów.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#MarekPolak">Myślę, że w procesie dostosowania społecznego i przeciwdziałaniu postawie negatywnych zachowań wśród nieletnich kluczową rolę mogą odegrać media, poprzez prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnej. Zaangażowanie wszystkich środowisk opiniotwórczych w promowanie pozytywnych postaw nie tylko wśród małoletnich, ale i rodziców, podniesie społeczną świadomość o ich odpowiedzialności za postępowanie i wychowanie swoich dzieci. Takie oto spostrzeżenia nasunęły mi się na myśl podczas tej debaty i postanowiłem się nimi z państwem podzielić. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#JarosławKalinowski">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#JarosławKalinowski">Głos zabierze pan poseł Alojzy Lysko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#AlojzyLysko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozgorzała dyskusja nad wychowaniem młodego pokolenia. Dziś trwała debata nad przemocą w szkołach, o czym mówił mój kolega, a wkrótce dyskutować będziemy nad poselskim projektem ustawy o ochronie małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi w środkach masowego komunikowania.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#AlojzyLysko">Jako członek sejmowych Komisji Rodziny i Praw Kobiet oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu czuję się w obowiązku zająć stanowisko wobec szerzącego się wśród młodych ewidentnego zła. Uwagę skoncentruję jednak tylko na mediach, które niewątpliwie są cywilizacyjnym dobrodziejstwem, ale i mogą być też iście diabelskim narzędziem deprawacji. Media istotnie mają szkodliwy wpływ na młodych odbiorców. Badania sondażowe wysnuwają 6 najbardziej negatywnych zagrożeń, warto się z nimi zapoznać. Pierwszym jest przemoc, o której dziś dyskutowaliśmy. Ilość przemocy w mediach w ostatnich latach skokowo wzrosła. Związane to było z wejściem do masowego użytku gier komputerowych i Internetu. W polskiej telewizji, a konkretnie w programach Polsatu i TVN w ciągu tylko jednej godziny średnio pokazuje się ok. 50 aktów przemocy i okrucieństwa. Akty te niszczą sferę emocjonalną i poznawczą młodych odbiorców, zniekształcają obraz świata, który jawi się im jako wrogi, pełen agresji i przestępstw, znieczula ich na dalsze przypadki przemocy i wzbudza agresję.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#AlojzyLysko">Drugim zagrożeniem jest lęk. Niewłaściwe treści w mediach mogą wywoływać emocje niepokoju, strachu, przerażenia. Reakcje dziecka na sceny grozy zakłócają jego normalne funkcjonowanie, a jako powtarzalne mogą prowadzić do zniszczenia jego systemu nerwowego, przejawem czego mogą być pojawiające się koszmarne sny i nadpobudliwość.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#AlojzyLysko">Trzecim zagrożeniem są zachowania seksualne. Prowadzą one u małoletnich odbiorców do przedwczesnej inicjacji seksualnej, wczesnego podejmowania zachowań seksualnych, sięgania po materiały pornograficzne, do bezwstydu i groźnych zboczeń.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#AlojzyLysko">Czwartym zagrożeniem jest naruszanie w mediach godności człowieka. Są to wypowiedzi lub zachowania, które poniżają ludzi z powodu starości, kalectwa, ubóstwa, które dyskryminują osoby lub grupy ze względu na rasę, narodowość, religię. U młodego odbiorcy zasiewają pogardę wobec słabości, odmienności, zachęcają do szykan, a nawet prześladowań.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#AlojzyLysko">Piątym zagrożeniem jest używanie alkoholu i narkotyków. W mediach zagrożenie to stanowi prezentowanie przykładów picia alkoholu, palenia papierosów i używania narkotyków. Młody odbiorca, przyjmując ten przekaz, traktuje takie zachowanie jako normalne, społecznie akceptowane. Każda forma prezentowania narkotyków i alkoholu może zachęcać do eksperymentowania, sprawdzania działania używki na swoim organizmie, dając początek nałogom.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#AlojzyLysko">Szóstym zagrożeniem są wulgarny język i gesty. Jest tych przypadków coraz więcej w mediach. Ordynarny język, który tam jest używany, upowszechnia się potem w środowiskach młodych, sygnalizuje przynależność do subkultur młodzieżowych, podobnie zresztą jak strój, wskazując na wyznawany kodeks antywartości.</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#AlojzyLysko">Skuteczne przeciwdziałanie wymienionym zagrożeniom zależy od naszej postawy. Zarówno nadawcy, jak i konsumenci przekazów medialnych wspólnie powinni wziąć odpowiedzialność za treści i formy przekazu. Odpowiedzialność ta bardziej powinna jednak wypływać z nakazu norm moralnych niż prawnych, bowiem nawet żelazne prawo nie ograniczy tych zagrożeń, a tym bardziej nie zlikwiduje, jeśli solidarnie nie podejmiemy wielkiego wysiłku narodowego dla ratowania młodego pokolenia przed zepsuciem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#JarosławKalinowski">Pani poseł Ewa Wolak, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#JarosławKalinowski">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#EwaWolak">Panie Marszałku! Dziś odbyła się debata na tematy dotyczące przemocy wśród dzieci i młodzieży. Pozwolę sobie poruszyć jeszcze jeden problem, który może być negatywnym skutkiem braku działań prewencyjnych państwa w sferze społecznej, a mianowicie problem istnienia sekt. Po 1989 r. zmiany w polityce wyznaniowej gwarantujące wolność sumienia i wyznania, otwarcie granic oraz przemiany społeczno-gospodarcze i cywilizacyjne ułatwiły ekspansję nowym ruchom religijnym, w tym także kryzys wartości moralnych i religijnych, kryzys rodziny oraz problemy ekonomiczne w wielu środowiskach stworzyły dobre warunki do działania różnego rodzaju sekt.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#EwaWolak">Nowe ruchy religijne budzą silne emocje. Niektóre z nich są akceptowane i cenione społecznie, inne zaś oskarżane o działalność niezgodną z prawem, nadużycia finansowe. Szczególne obawy budzą te ruchy, które nie mają czytelnej formuły działania, wymagają od swych członków bezwzględnego posłuszeństwa, życia wspólnotowego, dopuszczają się psychomanipulacji w stosunku do swoich adeptów. Ofiarami sekt najczęściej padają młodzi ludzie, którzy kontestują środowisko rodzinne i szkolne, poszukują nowych, bardziej atrakcyjnych z ich punktu widzenia wzorców osobowości i wartości życiowych. Sekty destrukcyjne swoim działaniem przyczyniają się do zagrożenia ładu i porządku publicznego. Ich działalność jest przyczyną wielu cierpień, zarówno adeptów sekt, jak i ich najbliższych.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#EwaWolak">Z punktu widzenia prawnego pojawianie się sekt rodzi istotny dylemat, w jaki sposób pogodzić prawo każdego obywatela do wolności wyznania z zasadami współżycia społecznego, bezpieczeństwa państwa i jego obywateli. Niestety polskie prawodawstwo dopuszcza do rejestracji takie grupy religijne, które w państwach Europy Zachodniej nie otrzymały prawa do rejestracji. Polskie uregulowania prawne powodują również trudności z uznaniem niektórych grup za działające niezgodnie z prawem i deklarowanym statutem, działające nielegalnie.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#EwaWolak">Państwo powinno zapewnić wszystkim swym obywatelom pełną ochronę wolności sumienia, wyznania i przekonań, ale z drugiej strony ma obowiązek ochrony ładu, porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz dóbr i interesów jednostek. Nowe ruchy religijne powinny stanowić szczególny przedmiot zainteresowania dla instytucji i organizacji społecznych, dla organów administracji rządowej, na przykład kuratoriów oświaty, samorządowych instytucji sądowniczych oraz porządku publicznego.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#EwaWolak">Najważniejszym zadaniem jest niewątpliwie uchronienie młodzieży przed skutkami działalności sekt, zdiagnozowanie oraz zlikwidowanie przyczyn, które powodują zapotrzebowanie na tego typu zjawiska. Działania profilaktyczne powinny objąć młodzież szkolną na poziomie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, a także ich rodziców. Powinny wspierać prawnie i psychologicznie rodziców, przeciwdziałać upadkowi wartości rodzinnych, promować wzorce rodzinne, wspomagać rodzinę w jej funkcji wychowawczej, tak jak robią to wrocławscy policjanci i Straż Miejska we Wrocławiu, którzy współpracują z Dominikańskim Centrum Informacji o Sektach i Zagrożeniach Duchowych, aktywnie wspomagają szkoły, podejmują wiele działań prewencyjnych, organizują akcje informacyjne, konferencje i zwalczają działalność przestępczą członków sekty.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#EwaWolak">Parlament Europejski w rezolucji z 1996 r. wzywa kraje członkowskie do zagwarantowania skuteczniejszej działalności państwa w dziedzinie zapobiegania działalności kultowej, która ma charakter działalności bezprawnej. Rząd powinien podjąć odpowiednie działania, przeznaczyć środki finansowe na programy rządowe zapobiegające konsekwencjom działalności sekt w Polsce. Niestety, z odpowiedzi na zgłoszone przeze mnie interpelacje nie wynika jednoznacznie, że są przeznaczone środki finansowe na realizację programów profilaktycznych skierowanych do młodych ludzi w celu przeciwdziałania wpływom psychomanipulacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#JarosławKalinowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#JarosławKalinowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#JarosławKalinowski">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, to jest 15 listopada 2006 r., do godz. 9. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. godz. 23 min 30)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>