text_structure.xml
79 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełRajmundMoric">Otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej. Porządek dzienny posiedzenia przewiduje rozpatrzenie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r. (druk nr 624) wraz z analizą Najwyższej Izby Kontroli w zakresie: części 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, części budżetowej 83 – Rezerwy celowe w zakresie poz. 46 oraz części budżetowej 48 – Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. W drugim punkcie porządku dziennego zaopiniujemy dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2005 r. w zakresie działania Komisji. Czy do porządku dziennego są uwagi? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny. Stwierdzam kworum.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełRajmundMoric">Witam sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej panią minister Elżbietę Rafalską, członka zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pana Ireneusza Fąfarę, przewodniczącego Rady Nadzorczej ZUS pana Roberta Gwiazdowskiego, dyrektora Biura Administracyjno-Budżetowego Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych pana Stanisława Sołtysa oraz przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełRajmundMoric">Przechodzimy do realizacji porządku dziennego. Przystępujemy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części budżetowej 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, części budżetowej 83 – Rezerwy celowe w poz. 46. Proszę o zabranie głosu członka zarządu ZUS pana Ireneusza Fąfarę.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W imieniu pani prezes Aleksandry Wiktorow, która jest nieobecna w kraju, ponieważ uczestniczy w posiedzeniu Komitetu Wykonawczego Związku Instytucji Społecznych w Genewie, mam przyjemność przedstawić sprawozdanie z wykonania planu finansowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ujętego w budżecie państwa w części 73. Komisja otrzymała od nas szczegółowe i dokładne informacje, które wyczerpują zakres tego, o czym chciałem mówić. Zatem we wprowadzeniu postaram się nie koncentrować na wszystkich liczbach, które wcześniej przekazaliśmy Komisji, lecz powiedzieć o sposobie kształtowania planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu w części 73 w 2005 r., o uwarunkowaniach, które legły u podstaw takiego, a nie innego planu finansowego oraz o wykonaniu podstawowych elementów planu finansowego.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Jak kilkakrotnie mówiliśmy na posiedzeniach Komisji, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest funduszem, gromadzącym wysokie kwoty. Planowanie uwzględnia kilka determinantów, które w sposób prosty, logiczny i oczywisty wyznaczają przychody Funduszu w kolejnym roku.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Te determinanty to – średnie zatrudnienie w gospodarce, średnia płaca oraz – w mniejszym stopniu – wskaźnik cen towarów i usług, a także średnioroczna stopa procentowa operacji otwartego rynku, która jest stopą referencyjną dla stopy międzybankowej. Stopa międzybankowa jest o tyle ważna dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, że od 7 lat Fundusz ma stałe zadłużenie kredytowe. Koszty z tego tytułu obciążają FUS. To pierwsza grupa czynników, które wpływają na plan finansowy FUS na kolejny rok.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Kolejną grupą są założenia prawno-systemowe przyjęte w kolejnym roku realizacji budżetu państwa. Corocznie rząd z propozycją budżetu przedstawia także propozycje zmian ustawowych, które w zależności od roku mają różny ciężar gatunkowy i finansowy. Zwracam uwagę, że przedstawione w 2004 r. projekcje zmian prawno-systemowych na 2005 r. mają istotne znaczenie dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Czynniki makroekonomiczne, które wpływają na przychody Funduszu, zostały wymienione na str. 4 przedłożonego przez nas sprawozdania. Chciałbym podkreślić, że po raz pierwszy od przynajmniej 7 lat, odkąd zarządzam Funduszem Ubezpieczeń Społecznych, czynniki makroekonomiczne ukształtowały się tak korzystnie z punktu widzenia FUS. Właściwie wszystkie – poza jednym – podstawowe wskaźniki zostały przekroczone. Wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniósł 104,7%, a był planowany na poziomie 105,1%. Ale niedobór z tego tytułu został pokryty większym niż planowano wskaźnikiem wzrostu zatrudnienia, co spowodowało, że przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zaplanowane w tej części – na podstawie wskaźników makroekonomicznych –ukształtowały się korzystnie.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Inne założenia, które wpłynęły na kształtowanie przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – to składka, która wpływała do Funduszu Rezerwy Demograficznej. W 2005 r. jej wysokość wyniosła 0,2% podstawy wymiaru składki na fundusz emerytalny, tj. o 5 punktów bazowych więcej niż w poprzednim roku.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Wskaźnik ściągalności składek na ubezpieczenia społeczne wyniósł 98,4% i był zgodny z założonym w planie finansowym. Mówiliśmy o tym przy omawianiu planu na 2005 r. Stwierdziliśmy wówczas, że jest to bardzo ambitny plan. Państwo posłowie w części nas poparli. Okazało się, że zrealizowaliśmy planowany wskaźnik. Przeciętna stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe była nieco wyższa – o 1 punkt bazowy – od zakładanej w planie finansowym. Ale ta różnica nie miała istotnego znaczenia dla przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Bardzo duży wpływ na przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych mają założenia prawno-systemowe. W projekcie planu na 2005 r. przyjęto założenie, że zostanie przyjęta nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakładająca zróżnicowanie podstaw wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Obecnie wynosi ona nadal 60% przeciętnego wynagrodzenia z trzeciego miesiąca poprzedniego kwartału. Natomiast koncepcja, która była przedłożona łącznie z budżetem, przewidywała wprowadzenie zróżnicowanej podstawy wymiaru składki dla 6 grup płatników. Planowane zwiększenie przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z tego tytułu miało wynieść 1,6 mld zł. Sejm odrzucił projekt zmiany ustawy w tym zakresie, stąd te przychody nie zostały zrealizowane. Zatem już na początku realizacji planu na 2005 r. zabrakło tej kwoty.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Jednocześnie nastąpiły inne zmiany prawne, które istotnie wpłynęły na przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Chodzi o obniżenie podstaw wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą od 24 sierpnia 2005 r. do 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia przez okres pierwszych 24 miesięcy, a także ponowne włączenie do systemu KRUS pewnych grup podatników, którzy płacili składki na ubezpieczenia społeczne.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W 2005 r. nie przeprowadzano zgodnie z przepisami prawa waloryzacji świadczeń.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Przeciętna liczba otrzymujących świadczenia ukształtowała się prawie dokładnie na poziomie, który szacowaliśmy. Różnica wyniosła 0,1%. Zatem z punktu widzenia przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie miała istotnego znaczenia.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Przedstawiłem najważniejsze czynniki makroekonomiczne i prawne uwzględnione w planie, które ukształtowały się tak jak zaplanowano, albo zupełnie inaczej, jak w przypadku podstawy wymiaru składki dla osób prowadzących samodzielną działalność gospodarczą.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Chciałbym zwrócić uwagę, że w 2005 r. Sejm przyjął ustawy, które istotnie wpłynęły na kształtowanie wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pojawiły się nowe wydatki nie ujęte w planie. Po pierwsze – likwidacja starego portfela, czyli realizacja pierwszego etapu przeliczania świadczeń przyznawanych od kwoty bazowej o wymiarze mniejszym niż 100% przeciętnego wynagrodzenia. Wymiar finansowy – prawie 600 mln zł. Po drugie – jednorazowa wypłata w marcu 2005 r. dla osób pobierających świadczenia ustalone w kwocie nie wyższej niż kwota najniższej emerytury, renty. Następnie – wypłata dodatku pieniężnego realizowana od czerwca 2005 r. oraz – o mniejszym znaczeniu – przejęcie od września 2005 r. przez gminy wypłaty dodatków do zasiłków rodzinnych.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Plan wydatków w części 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych przedstawiał się następująco: po zmianach, które nastąpiły w ciągu roku plan wydatków ogółem w tej części obejmował 30 mld 800 mln zł, z czego w pozycji obowiązkowe ubezpieczenia społeczne – 21,1 mld zł, ochrona zdrowia – 208 mln zł, pomoc społeczna – 1,8 mld zł oraz pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 7,7 mld zł. W trakcie roku budżetowego plan został zwiększony kilkakrotnie, łącznie na kwotę 2,2 mld zł, z czego 1,5 mld zł – zwiększenie dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, 880 mln zł – zwiększenie wydatków na pokrycie zadań w zakresie polityki społecznej, na sfinansowanie wypłaty dodatku pieniężnego, 150 mln zł – zmniejszenie wydatków na świadczenia rodzinne, 30 mln zł – przeniesienie niewykorzystanych środków przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne w celu uzupełnienia dotacji dla FUS.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W tym miejscu warto zatrzymać się na zwiększeniu dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie chcę powiedzieć, że stało się to tradycją, ale na pewno od kilku lat obserwujemy fakt, że pod koniec roku Sejm na wniosek Ministerstwa Finansów zwiększa dotację dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dzięki temu udaje się zmniejszyć zadłużenie kredytowe FUS. Mimo, że w 2004 r. planowaliśmy zwiększenie zadłużenia kredytowego o prawie 1,5 mld zł i mimo, że pewne elementy ujęte w przychodach nie znalazły swego rzeczywistego odzwierciedlenia ze względu na nie uchwalenie pewnych ustaw, to zadłużenie kredytowe na koniec roku zmniejszyło się o 100 mln zł i wyniosło prawie 4,5 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Chciałbym teraz omówić poszczególne działy, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne – wydatki wyniosły 21,1 mld zł. Największą część wydatków stanowiła dotacja do FUS w kwocie 20,1 mld zł, z czego kwota 3,6 mld zł stanowiła dotację celową, 16,5 mld zł – dotację uzupełniającą. Kwota 1 mld zł – to składki na ubezpieczenia społeczne za osoby przebywające na urlopach wychowawczych oraz kwota 500 mln zł – koszty rent odszkodowawczych przyznanym osobom pokrzywdzonym przez żołnierzy wojsk Federacji Rosyjskiej i wypłacanych przez ZUS.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Kolejny dział to – Ochrona zdrowia – składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz na świadczenia dla osób objętych obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. W 2005 r. wydatki wyniosły 195 mln zł. Obejmowały składki na ubezpieczenie zdrowotne osób przebywających na urlopach wychowawczych oraz inwalidów wojennych i wojskowych.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Następny dział – Pomoc społeczna – świadczenia rodzinne oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego. Wydatki wyniosły 1,6 mld zł. Jest to pozycja wygasająca. W 2005 r. przyznawaliśmy i do 30 sierpnia 2006 r. będziemy przyznawać świadczenia rodzinne.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej – wydatki wyniosły 7,7 mld zł, z czego renta socjalna 1,4 mld zł, zasiłki i świadczenia przedemerytalne – 5,5 mld zł, dodatki pieniężne – 800 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Jeśli chodzi o wykonanie planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to chciałbym zwrócić uwagę, że sytuacja Funduszu w 2005 r. była zupełnie dobra. Założenia prawne nie zostały wprawdzie spełnione, ale założenia makroekonomiczne ukształtowały się podobnie jak planowane. Ponadto począwszy od września ub. r. zaobserwowaliśmy istotny wzrost składki na ubezpieczenia społeczne, co związane jest z ożywieniem gospodarczym. 2005 r. był kolejnym rokiem, kiedy sytuacja FUS była dobra. Jednocześnie Fundusz uzyskał dodatkowe wsparcie ze strony Ministerstwa Finansów za pośrednictwem Komisji Finansów Publicznych przez zwiększenie dotacji. Dlatego udało się podwyższyć stan FUS, jak i obniżyć stan zadłużenia kredytowego. Z punktu widzenia funkcjonowania Funduszu jest to niezwykle istotne.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Przypis składek na ubezpieczenia społeczne wyniósł 78,7 mld zł i był wyższy o 6,7% w stosunku do roku poprzedniego. Ściągalność składek wyniosła 98,4%. Wpływy ze składek na ubezpieczenie społeczne stanowiły 70% przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zatem w strukturze przychodów Funduszu składki stanowią najistotniejszą pozycję.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Kolejną co do wielkości pozycją w strukturze przychodów była dotacja z budżetu państwa. W 2005 r. dotacja budżetowa wyniosła 20,1 mld zł i stanowiła 18% przychodów, z tego 3,6 mld zł – to dotacja celowa, 16,5 mld zł – dotacja uzupełniająca.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Ważną pozycją w przychodach FUS jest refundacja z tytułu przekazywania składek do otwartych funduszy emerytalnych. Składki należne otwartym funduszom emerytalnym przekazywane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie stanowią one przychodu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Po raz pierwszy w 2005 r. kwota składek przekazanych do otwartych funduszy emerytalnych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych była wyższa niż zaplanowano. Plan przewidywał kwotę 11 mld 354 mln zł. Do otwartych funduszy emerytalnych przekazaliśmy 12,6 mld zł, czyli 18,5% więcej niż w poprzednim roku.</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Na ten wzrost miały wpływ dwa czynniki. Po pierwsze – czynniki makroekonomiczne wynikające z faktu, że składki rosły szybciej niż założyliśmy. Po drugie – działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, związane z porządkowaniem sytuacji z lat 1999 – 2002, czyli porządkowanie kont ubezpieczonych, płatników składek. Zatem można uznać, że osiągnęliśmy wzrost sprawności funkcjonowania Zakładu w przekazywaniu składek. Bieżąca identyfikacja składek przekazywanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynosi prawie 99,9%.</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Różne przychody – to pochodne i odsetki od należności z tytułu składek, zwrot nienależnie pobranych świadczeń z odsetkami. Według przypisu wyniosły 1,2 mld zł, we wpływach – 800 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W 2005 r. koszty ogółem wyniosły 111,2 mld zł i stanowiły 98, 8% zaplanowanych kosztów w planie finansowym. W porównaniu do 2004 r. nastąpił wzrost kosztów o 2,3%. W strukturze kosztów największą pozycję stanowią koszty świadczeń pieniężnych, z czego prawie 90% stanowiły wydatki na emerytury i renty, które wyniosły 99 mld zł. Pozostałe świadczenia stanowiły 7,8%, co kwotowo oznacza 8,4 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Przypominam, że pewne wydatki nie były uwzględnione w planie finansowym: likwidacja tzw. starego portfela – koszt prawie 600 mln zł, jednorazowa wypłata w wysokości 100 zł lub 75 zł – koszt ok. 100 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Ważną pozycją są koszty związane z obsługą zaciągniętych przez Fundusz kredytów. W 2005 r. wyniosły one ok. 250 mln zł i stanowiły mniej niż połowę kwoty zaplanowanej. Było kilka powodów takiego stanu rzeczy. Pierwszy – stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego, czyli stopa operacji na rynku pieniężnym była niższa niż zaplanowana, zatem VIBOR ukształtował się na niższym poziomie. Jednocześnie banki chcąc kredytować FUS, walczyły o kredyty dla Funduszu. Stąd oprocentowanie kredytów w chwili obecnej na poziomie VIBOR. W ub. r. średnia stopa wynosiła VIBOR plus 9 punktów bazowych. Zatem były bardzo niskie koszty kredytowania. Po drugie – otrzymaliśmy zwiększone dotacje. Nie musieliśmy zaciągać kredytów w takiej wysokości, jak pierwotnie planowaliśmy.</u>
<u xml:id="u-2.28" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Odpis na działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za 2005 r. wyniósł 3,3 mld zł i stanowił 3% kosztów ogółem.</u>
<u xml:id="u-2.29" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W 2005 r. przychody Funduszu były wyższe o 1,4 mld zł od kosztów. Stan Funduszu na 31 grudnia 2005 r. zwiększył się w stosunku do stanu na 31 grudnia 2004 r. do kwoty (minus) 8 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.30" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W informacji dodatkowej omówiliśmy 16 szczególnych zadań istotnych z punktu widzenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz podmiotów funkcjonujących na rynku publicznym takich, jak Narodowy Fundusz Zdrowia, otwarte fundusze emerytalne. Nie będę ich teraz szczegółowo prezentował. Natomiast wspomnę o kilku sprawach istotnych z punktu widzenia funkcjonowania innych elementów rynku publicznego.</u>
<u xml:id="u-2.31" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W 2005 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych pobrał składki na ubezpieczenia zdrowotne w kwocie 31,2 mld zł. Ta kwota była większa niż planowana. Identyfikacja składek wyniosła pod koniec roku ponad 90%. M.in. z tego tytułu Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzymał wyższe niż planował koszty poboru składek. Zostały one pobrane od Narodowego Funduszu Zdrowia.</u>
<u xml:id="u-2.32" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Istotnym zadaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest egzekucja składek. Wspomniałem, że osiągnęliśmy wysoki poziom ściągalności składek. Dzięki temu udało się zmniejszyć stan zaległości podmiotów wobec Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 9,7 mld zł na 31 grudnia 2004 r. do 9,2 mld zł na koniec 2005 r. Jednocześnie odnotowano wzrost kwoty składek odzyskiwanych od dłużników o 2%.</u>
<u xml:id="u-2.33" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Ulga w opłacaniu składek, w formie układu ratalnego, udzielana jest przez Zakład na wniosek dłużnika. W 2005 r. ZUS zawarł układy ratalne na kwotę 600 mln zł. Umorzono składki na kwotę 300 mln zł. Umorzeń składek dokonywano na podstawie specjalnych ustaw, które regulują tę kwestię. W zasadzie nie można umarzać należności z tytułu składek na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Art. 28a tej ustawy przewiduje możliwość umorzenia podmiotom tzw. samozatrudnionym, tylko w przypadku, kiedy może to zagrozić ich egzystencji.</u>
<u xml:id="u-2.34" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W 2005 r. w stosunku do roku poprzedniego nastąpiło istotne obniżenie pomocy publicznej. W 2004 r., kiedy kończyło się obowiązywanie ustawy o restrukturyzacji niektórych zobowiązań publicznoprawnych, pomoc publiczna miała istotny wymiar finansowy i ilościowy. W 2005 r. 5500 podmiotów uzyskało pomoc publiczną na kwotę 355 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.35" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Do otwartych funduszy emerytalnych, jak wspomniałem, przekazaliśmy kwotę 12,6 mld zł, czyli 18,5% więcej niż w roku poprzednim. Jednocześnie przekazaliśmy 1,4 mld zł w formie obligacji z tytułu realizacji ustawy o przejęciu zobowiązań ZUS wobec otwartych funduszy emerytalnych. Zatem otwarte fundusze emerytalne otrzymały ok. 14 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.36" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W 2005 r. ZUS wypłacił renty socjalne na kwotę 1,4 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.37" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Jeśli chodzi o prewencję rentową i wypadkową, to plan nie został zrealizowany. Głównym powodem jest spadek ceny na świadczenie tego rodzaju usług. Zatem mimo, że rehabilitacji poddaliśmy więcej osób niż w 2004 r., to ceny były niższe i kwota ogólna była niższa niż zaplanowaliśmy.</u>
<u xml:id="u-2.38" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Fundusz Alimentacyjny w likwidacji z punktu widzenia kwot ma prawie nieistotne znaczenie. Chciałbym jednak wspomnieć, że prowadzona przez komorników na wniosek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych egzekucja należnych Funduszowi kwot nadal jest dość aktywna i skuteczna. Dzięki temu odzyskaliśmy prawie 88 mln zł. Na koniec roku środki pieniężne Funduszu Alimentacyjnego w likwidacji wyniosły 128 mln zł. Zgodnie z przepisami ustawy z 28 lutego 2006 r. 120 mln zł przekazaliśmy do budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-2.39" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Chciałbym teraz wspomnieć o Funduszu Rezerwy Demograficznej. Rozmawialiśmy o tym jesienią w czasie przedkładania planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Rezerwy Demograficznej na 2006 r. Pierwotnie w czasie kształtowania nowego systemu emerytalnego znaczenie Funduszu Rezerwy Demograficznej było dosyć istotne. Zaplanowany w kwocie ok. 2 mld zł rocznego odpisu miał być zbierany przez ZUS do końca 2008 r. Funduszem miał zarządzać Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub wyspecjalizowane podmioty. Został powołany w celu uzupełnienia niedoboru funduszu emerytalnego, wynikającego z przyczyn demograficznych, szczególnie w latach 2012 – 2015.</u>
<u xml:id="u-2.40" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W wyniku zmian ustawowych na Fundusz Rezerwy Demograficznej odprowadzane są mniejsze kwoty niż pierwotnie planowano. Na początku planowano 1% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne. A w 2005 r. odprowadzono 0,2% podstawy składki na ubezpieczenie emerytalne, czyli ok. 500 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.41" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">Funduszem Rezerwy Demograficznej zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Podmioty uprawnione do zarządzania tego rodzaju funduszami, nie były zainteresowane udziałem w zarządzaniu Funduszem Rezerwy Demograficznej, mimo że warunki zarządzania były łagodniejsze niż warunki zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi.</u>
<u xml:id="u-2.42" who="#CzłonekzarząduZakładuUbezpieczeńSpołecznychIreneuszFąfara">W przedłożonym materiale przedstawiono wyniki tego zarządzania. Jeśli chodzi o zarządzanie częścią akcyjną, to Fundusz osiągnął wyniki, że stopa zwrotu była wyższa niż stopa WIG. Zajął drugie miejsce. W przypadku zarządzania częścią dłużną, Fundusz miał najwyższą stopę zwrotu na rynku. Był najlepiej zarządzanym funduszem.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełRajmundMoric">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#WicedyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliStanisławFalski">Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie wykonanie budżetu państwa w części 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz planów finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Rezerwy Demograficznej, pomimo uchybień, które nie mają istotniejszego znaczenia dla wykonania budżetu i planów finansowych.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#WicedyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliStanisławFalski">Chciałbym jednak zwrócić uwagę na istotną kwestię, która nie została poruszona w wystąpieniu pana prezesa Ireneusza Fąfary. Chodzi o fundusze rezerwowe, których utworzenie jest obowiązkiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nałożonym przepisami ustawy. Fundusze rezerwowe powinny być utworzone na pokrycie ewentualnych niedoborów funduszu rentowego, chorobowego, wypadkowego. Te fundusze wyodrębnia się w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#WicedyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliStanisławFalski">Od 2002 r. fundusze rezerwowe – pomimo obowiązku ustawowego – nie zostały utworzone. Zakład Ubezpieczeń Społecznych tłumaczy, że ze względu na brak środków na kontach funduszu rentowego i chorobowego, nie można było utworzyć funduszy rezerwowych. NIK przyjmuje do wiadomości fakt braku środków. Rozumiemy, że z pustego nawet taki fachowiec, jak pan prezes Ireneusz Fąfara, nie naleje.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#WicedyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliStanisławFalski">Utworzenie funduszy rezerwowych jest obowiązkiem ustawowym. Najwyższa Izba Kontroli uważa, że minister właściwy w sprawach ubezpieczeń społecznych razem z ZUS powinni już do tej pory rozważyć tę kwestię i podjąć działania organizacyjne lub organizacyjno-prawne mające na celu jej rozwiązanie. Podkreślam, jest to obowiązek ustawowy. Dopóki będzie zapisany w ustawie, dopóty NIK będzie zmuszona podnosić ten fakt i wskazywać, że to zadanie nie zostało wykonane.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełRajmundMoric">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Cymańskiego celem wygłoszenia koreferatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełTadeuszCymański">Po tak wyczerpujących informacjach chciałbym się odnieść do tych elementów, które – w naszej ocenie – mogą być odczytywane jako krytyczne bądź ważne, zwłaszcza pod względem przyszłości. Bo aczkolwiek działanie nasze ma na celu ocenę dokumentu i pewnych zdarzeń, które miały miejsce, to ważne są wnioski, które wynikają z naszej dyskusji i z naszej pracy. Myślę, że warto byłoby zachęcić nas wszystkich do postrzegania ścisłego związku z dzisiejszą dyskusją i dyskusją, która odbyła się już na posiedzeniu Komisji, z założeniem przeprowadzenia kilku posiedzeń poświęconych ocenie przyszłości systemu ubezpieczeń społecznych, a zwłaszcza rzeczywistej kondycji i stanu finansów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosełTadeuszCymański">Jako poseł koreferent, chciałbym na początku podkreślić, że uwagi i wnioski, które wynikają z przedłożonego materiału, a także z kontroli NIK, pozwalają zaproponować Komisji przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w rozpatrywanej części oraz planu finansowego FUS.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PosełTadeuszCymański">Przechodząc do poszczególnych kwestii, podzielam uwagę, którą wygłosił przedstawiciel NIK odnośnie funduszy rezerwowych. Traktuję ją jako swego rodzaju apel, aby w parlamencie zwrócić uwagę na ustawy, które nie mają racji bytu, bo za nimi nic się nie kryje. To jest sytuacja sztuczna i chora, która powinna być dzwonkiem alarmowym. Mamy bowiem do czynienia nie tylko z sytuacją nie zbilansowania się wewnętrznego, co powoduje, że budżet musi dopłacać do systemu, ale również ze zjawiskiem nie tworzenia funduszy rezerwowych z powodu braku środków. Nie ma środków na zbilansowanie, a gdzież jeszcze pewna nadwyżka na stworzenie funduszy rezerwowych? W prostej linii nawiązuję do tych wypowiedzi na posiedzeniu Komisji, które wiązały kondycję Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z sytuacją demograficzną i z pewnymi trendami, które są przed nami. Niezależnie od dobrych wskaźników gospodarczych, które dobrze prognozują, ale jednak nie rozwiązują problemu i nie dają odpowiedzi, co dalej.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PosełTadeuszCymański">Jeśli chodzi o Fundusz Rezerwy Demograficznej, to w tonie krytycznym, z domieszką lekkiej ironii mówiono po co ten fundusz stworzono i czym miał być. Miał być swego rodzaju amortyzatorem, wentylem bezpieczeństwa w tej trudnej drodze do starzenia. Tymczasem okazuje się, że nie spełnia tej roli. Zdaniem niektórych pełni jedynie rolę ozdobnika. Środki zgromadzone w Funduszu Rezerwy Demograficznej nie mogą być poważnie traktowane w perspektywie wyzwań najbliższych lat. Zwracam uwagę, że dwa trendy: spadku dzietności oraz wydłużenia średniej granicy wieku pozwalają przypuszczać, że w przyszłości czeka nas ogromne wyzwanie. Sądzę, że przy okazji omawiania wyników trzeba o tym bardzo wyraźnie powiedzieć.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PosełTadeuszCymański">Chciałbym też zwrócić uwagę, że w kwestiach polityki inwestycyjnej nasza poprzednia dyskusja dała pewne łagodzące wnioski, co ma znaczenie w kontekście pojawiającej się w mediach ostrej krytyki inwestycji. ZUS jest postrzegany jako instytucja szklanych domów, która buduje pałace, podczas gdy nie ma środków na emerytury i renty. Szczegółowo omawialiśmy ten problem. Nie postawiliśmy kropki, tylko przecinek. Ale generalnie zauważamy, że ten trend jest ostatnio słabszy. Niemniej inwestycje, które zostały rozpoczęte powinny być – w imię elementarnego kanonu gospodarności – zakończone. Chodzi m.in. o budowę centrali, na co zwraca uwagę NIK. Ta inwestycja powinna być realizowana jak najszybciej. Niestety, występuje opóźnienie. Należy zastanowić się nad przyczynami tego stanu rzeczy.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#PosełTadeuszCymański">Chciałbym też zwrócić uwagę na pewne sprawy dotyczące systemu informatycznego. Nie ma sensu przywoływanie w tej chwili historii i komentarzy wokół tej sprawy. Była ona przedmiotem badań Komisji oraz interpelacji i debat w parlamencie. Pewnym niepokojem napawały publiczne wypowiedzi, że jedną z przyczyn, dla których nie może być wprowadzona koncepcja pani wicepremier Zyty Gilowskiej w sprawie obniżenia składki rentowej, pomijając ocenę i sens tego pomysłu, miały być kwestie techniczne, ponieważ ZUS nie jest w stanie przestawić swojego systemu. Tego typu opinie były wygłaszane przez prominentne osoby. Myślę, że przy okazji dalszych planów i zamierzeń, w tym również dotyczących centralnej bazy komputerowej, należałoby odnieść się do tych kwestii. Otrzymaliśmy informacje, że system działa coraz lepiej. Pan prezes bardzo dobrze ocenił sytuację. Nie lekceważyłbym jednak przytoczonych wyżej wypowiedzi. Sądzę, że należałoby poruszyć tę sprawę.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#PosełTadeuszCymański">Chciałbym teraz podnieść kwestię struktury kosztów i odpisu na ZUS. Po latach, kiedy odpis wynosił 3%, 2,9% , 2,8%, 2,6% 2,5% w 2005% wyniósł 3%. Wskaźnik na tym poziomie nie budzi poważnych wątpliwości, czy zastrzeżeń. Ale jeżeli spojrzeć na dynamikę wzrostu kwot, to okazuje się, że wzrost wynosi 17% – z 2,8 mld zł w 2004 r. do 3,3 mld zł w 2005 r. Niektóre przyczyny wzrostu były podane. Ale omawiając wykonanie budżetu w 2005 r. należałoby udzielić odpowiedzi, która wyjaśni przyczyny tak znaczącego wzrostu wydatków na funkcjonowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#PosełTadeuszCymański">Mamy konkretne zadanie – omówić i ocenić sprawozdanie z wykonania budżetu i planów finansowych. Jeśli chodzi o zjawiska makroekonomiczne, to można je hipotetycznie oszacować, a nie precyzyjnie zaplanować. Natomiast czynniki prawne, które zależą od parlamentu albo weryfikują założenia, albo stwarzają nowe wydatki, nie wymagają pogłębionego komentarza. Są oczywiste. Nie można ich zadeklarować, chyba że wymyślimy coś, co zmieni wpływy bądź wydatki.</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#PosełTadeuszCymański">Reasumując – proponuję przyjąć sprawozdanie, z uwagami krytycznymi, prosząc o wyjaśnienia dotyczące podniesionych kwestii.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełRajmundMoric">Otwieram dyskusję. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełLeszekSułek">Przedstawiciel NIK wypowiedział pewne zastrzeżenia w stosunku do ZUS. Czy chodzi jedynie o nie utworzenie funduszy rezerwowych, czy też są jeszcze innego rodzaju zastrzeżenia?</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełLeszekSułek">Drugie pytanie kieruję do pana prezesa Ireneusza Fąfary. Nie wątpię w wysokie zdolności menadżerskie pana prezesa. Prosiłbym o przedstawienie koncepcji dotyczącej ogromnej ilości odsetek płaconych od kredytów zaciągniętych przez ZUS. Zrozumiałem, że jest to kwota dwieście kilkadziesiąt mln zł. Dla porównania podam, że w mieście, z którego pochodzę i które reprezentuję – w Ostrowcu sprzedano przed dwoma laty hutę, która zatrudniała kilkanaście tysięcy ludzi, za 50 mln zł za przyzwoleniem Skarbu Państwa. Czy pan prezes ma plany zmniejszenia tych kosztów? Nie do przyjęcia jest bowiem wielkość kwoty wydatkowanej na odsetki od zaciągniętych kredytów.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosłankaBarbaraBubula">Jestem gościem z Komisji Finansów Publicznych, koreferentem do tego tematu. Z wypowiedzi pana prezesa wynikało, że dosyć wysoka jest identyfikacja składek bieżących. Nie wiem, czy dobrze zapamiętałam, ale 97% w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne ok. 90%.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosłankaBarbaraBubula">Chciałabym zapytać o problem identyfikacji składek starych. Czy w 2005 r. nastąpiła poprawa w tym zakresie? Czy można to jakoś wykazać? W materiałach nie znalazłam stosownych informacji na ten temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełRajmundMoric">Udzielam głosu zaproszonym gościom.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyRadyNadzorczejZakładuUbezpieczeńSpołecznychRobertGwiazdowski">Rada Nadzorcza na posiedzeniu w dniu 7 czerwca br. działając na podstawie art. 75 ust. 2 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania planu finansowego ZUS na rok 2005. Zwracam, uwagę, że pozytywne zaopiniowanie wynika z faktu, iż Rada Nadzorcza ZUS nie jest organem zatwierdzającym sprawozdanie z wykonania planu finansowego w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Po drugie – opiniuje tylko i wyłącznie sprawozdanie z wykonania planu finansowego, bo sprawozdanie finansowe FUS w ogóle nie podlega jakiejkolwiek opinii, lecz tylko i wyłącznie wysłuchaniu. Uważam, że art. 75 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest pod tym względem kompletnie dziurawy.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącyRadyNadzorczejZakładuUbezpieczeńSpołecznychRobertGwiazdowski">Z merytorycznego punktu widzenia wnieśliśmy kilka spostrzeżeń do sprawozdania z wykonania planu finansowego. Koncentrowaliśmy się na dwóch punktach. Pierwszy – dotyczył planów makroekonomicznych. Rada Nadzorcza, poprzednia Rada Nadzorcza, zwracała uwagę, że przyjęcie w planie finansowym pewnych założeń wydaje się nieracjonalne, ale niestety ZUS zarządzający Funduszem Ubezpieczeń Społecznych nie mógł postąpić inaczej, z bardzo prostego powodu, bo takie założenia zostały wpisane do ustawy budżetowej. W związku z powyższym musiały zostać przyjęte również w planie finansowym FUS. Stąd kłopoty z jego wykonaniem, w momencie, gdy okazało się, że założenia prawne i makroekonomiczne były – delikatnie mówiąc – przestrzelone.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczącyRadyNadzorczejZakładuUbezpieczeńSpołecznychRobertGwiazdowski">Druga kwestia, na którą Rada Nadzorcza zwróciła uwagę i która znalazła się w naszych uwagach, to – pozwolę sobie na cytat: „Rada Nadzorcza zwraca uwagę na konieczność pilnego podjęcia prac zmierzających do opracowania koncepcji zmiany sposobu finansowania FUS (o czym mówił pan poseł Tadeusz Cymański). Finansowanie FUS i rosnących wydatków FUS spowodowanych zmianami demograficznymi, głównie poprzez przypis od wynagrodzeń, negatywnie wpływa na rynek pracy i poziom bezrobocia, gdyż pogłębia klin pomiędzy wynagrodzeniem netto i obciążeniami brutto”. To tyle jeśli chodzi o uchwałę Rady Nadzorczej dotyczącą sprawozdania z wykonania planu finansowego.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczącyRadyNadzorczejZakładuUbezpieczeńSpołecznychRobertGwiazdowski">Nie mogę nie odnieść się do uwagi Najwyższej Izby Kontroli. Już starożytni Rzymianie znali zasadę, że coś, co jest niewykonalne nie może stanowić ważnego zobowiązania. Zatem tworzenie rezerw w przypadku ZUS nie może być prawnie obowiązującym zobowiązaniem, bo jest niewykonalne. Równie dobrze Sejm mógłby na nas nałożyć np. obowiązek fruwania.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PrzewodniczącyRadyNadzorczejZakładuUbezpieczeńSpołecznychRobertGwiazdowski">Jeśli chodzi o kwestie finansowe, to chciałbym zwrócić uwagę, że oczywiście wydatki na odsetki bankowe są całkowicie bez sensu. Problem polega tylko i wyłącznie na tym, że w wyniku reformy emerytalnej z 1998 r., która weszła w życie 1 stycznia 1999 r. sytuacja jest taka, iż żeby mieć pieniądze pokrywające odpis na otwarte fundusze emerytalne, ZUS musi się kredytować. Proszę zwrócić uwagę na jeden mechanizm: 7,3% składki jest przekazywane do otwartych funduszy emerytalnych, część z tych pieniędzy otwarte fundusze inwestują na giełdzie, ale znaczną część inwestują w obligacje Skarbu Państwa. Obligacje sprzedawane są po to, aby Skarb Państwa miał pieniądze, żeby ponownie dopłacić do ZUS środki, które zostały przekazane do otwartych funduszy emerytalnych. Mało tego – ZUS musi zaciągać kredyty komercyjne w bankach, które są akcjonariuszami towarzystw zarządzających otwartymi funduszami emerytalnymi. W związku z powyższym pieniądze cyrkulują w wirtualnej przestrzeni. Przypomina to przesypywanie piasku z ręki do ręki. Nagle okazuje się, że w wyniku przesypywania piasku już nie ma.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#PrzewodniczącyRadyNadzorczejZakładuUbezpieczeńSpołecznychRobertGwiazdowski">Rada Nadzorcza zgadza się z twierdzeniem, że zadłużenie komercyjne FUS nie ma podstaw racjonalnych. Ale gdyby ZUS w imieniu FUS nie zadłużał się w bankach komercyjnych to nie starczyłoby pieniędzy na wypłaty bieżących świadczeń emerytalnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełLeszekSułek">Pan przewodniczący Rady Nadzorczej ZUS przywołał zasadę znaną starożytnym Rzymianom, że coś, co jest niewykonalne nie może stanowić ważnego zobowiązania. Chciałbym jednak, zwrócić uwagę, że ZUS domaga się wykonywania rzeczy niewykonalnych. Np. płacenie składek przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Istnieje szereg małych firm, którym nie starcza środków na płacenie składki. Chętnie zrezygnowałyby z tego. Ale ZUS stosuje przymus, egzekwuje składki poprzez komornika, doprowadzając do ruiny całe rodziny. Stwierdzenie, że umarza się w przypadkach, kiedy zagraża to egzystencji jest śmieszne. Każda sytuacja, kiedy nie ma 500 zł na osobę zagraża egzystencji rodziny. Znam przykłady, kiedy ZUS nie chce umorzyć odsetek.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PosełLeszekSułek">ZUS próbuje tworzyć swój pozytywny wizerunek. Ale chyba zdajecie sobie państwo sprawę, że jest to instytucja, która ma niskie notowania społeczne. Łatwo jest twierdzić, że NIK domaga się rzeczy niewykonalnych. ZUS również domaga się takich rzeczy, doprowadza do klęski wiele rodzin w naszym kraju.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Chciałbym odpowiedzieć…</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełRajmundMoric">Prosiłbym o nie prowadzenie polemiki. Naszym celem jest rozpatrzenie sprawozdania.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełLeszekSułek">Proszę pana przewodniczącego o umożliwienie wypowiedzi przedstawicielowi ZUS.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PosełRajmundMoric">Dopuściłem pana posła do głosu. Wysłuchałem pana wypowiedzi. Proszę mi nie przerywać. Nie chcę dopuszczać do polemik w tym samym temacie między jedną i drugą stroną. Każdy z nas wygłosił swój pogląd. Wszyscy chcielibyśmy, żeby Zakład Ubezpieczeń Społecznych zrealizował wszystkie nasze oczekiwania związane z tą instytucją. Ale jednocześnie wszyscy chcielibyśmy, aby składki były jak najmniejsze, albo aby nie płacono ich wcale. Tak nie można. Musimy płacić składki, aby później otrzymywać świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Albo posłowie muszą zapewnić wysoką dotację z budżetu państwa i w ten sposób zagwarantować środki na świadczenia.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PosełRajmundMoric">Proponuję przeprowadzić w przyszłości dyskusję na temat kondycji i roli Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przypominam, że Komisja przeprowadziła trzy debaty na temat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i otwartych funduszy emerytalnych, podczas których wyjaśnialiśmy sobie pewne uwarunkowania oraz sformułowaliśmy wnioski, że obecnie funkcjonujący system nie jest idealny. Gdyby był idealny, to nie byłoby zadłużenia i konieczności płacenia odsetek.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#PosełRajmundMoric">Proszę o wypowiedzi dotyczące planu finansowego FUS i wykonania budżetu przez ZUS. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos w tych sprawach? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#PosełRajmundMoric">Udzielam głosu panu prezesowi Ireneuszowi Fąfarze.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Jeśli chodzi o uwagi NIK, to od dawna uważamy, że tworząc fundusze rezerwowe naruszylibyśmy prawo.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Odnosząc się do wypowiedzi pana posła Tadeusza Cymańskiego w sprawie zakończenia inwestycji, chciałbym wyjaśnić – mówiliśmy o tym na jednym z poprzednich posiedzeń Komisji – że w styczniu przyszłego roku zakończymy inwestycję. NIK wytknęła nam opieszałość przy budowie centrali i centralnego ośrodka obliczeniowego. 19 czerwca br. podpisaliśmy skuteczną umowę na wykonanie budynku centrali. Skuteczną w tym sensie, że nie należy spodziewać się protestów innych podmiotów. Zgodnie z umową inwestycja powinna być wykonana do 2008 r. To będzie koniec procesu inwestycyjnego.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Jeśli chodzi o strukturę kosztów, to chciałbym wyjaśnić dwie kwestie. Po pierwsze – wykonując polecenie Rady Nadzorczej ze stycznia 2004 r., po długim procesie przetargowym wyłoniliśmy podmiot, który przeprowadza analizę kosztów oraz stworzy system controlingu kosztów w przyszłości. Firma zewnętrzna złożyła już częściowe sprawozdanie ze swoich prac na forum Rady Nadzorczej. Po drugie – w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych trwa kontrola NIK w zakresie kosztów funkcjonowania ZUS. Zatem ta sfera funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która oceniana przez pryzmat kilku budynków jest na pewno nośna społecznie, powinna być w niedługiej przyszłości przejrzysta, poprzez audyt dokonany przez firmę komercyjną i kontrolę NIK. Sądzę, że w tej sferze nie będziemy mieli powodów do wstydu.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Dlaczego w 2005 r. koszty wzrosły o 17%? Było kilka powodów. Po pierwsze – wzrost ilości zadań ustawowych w 2005 r., wprowadzenie drugiej instancji orzeczniczej, następnie pełny rok wypłacania zasiłków i świadczeń przedemerytalnych, koszty wysyłania ubezpieczonym informacji o składkach zaewidencjonowanych w poprzednich latach.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Kolejna sprawa – to konieczność realizacji wydatków związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, które szczególnie wystąpiły w 2005 r. Zwracam też uwagę, że plan inwestycyjny na 2004 r. został dość istotnie obniżony. Pewne wydatki inwestycyjne zostały przesunięte na 2005 r., m.in. dlatego, że gros wydatków inwestycyjnych związanych z informatyką, poza wydatkami związanymi z odtworzeniem niezbędnego sprzętu, przesuwaliśmy na kolejne lata, czekając na zakończenie audytu infrastruktury techniczno-systemowej. Bowiem NIK zaleciła, aby przyszłość finansowania kompleksowego systemu informatycznego oraz przyszłe wydatki inwestycyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych poddane były audytowi zewnętrznemu. To trwało kilka lat. Należało opracować pewną koncepcję rozwoju wydatków inwestycyjnych w przyszłości. Ponadto proces wyboru podmiotu, który zrealizowałby to przedsięwzięcie trwał ok. 2 lat, ze względu na protesty i unieważnienia. Dopiero w 2005 r. udało się zakończyć to postępowanie. Dlatego część wydatków została przesunięta także na 2005 r. Stąd ten wzrost, o którym wspomniał pan poseł Tadeusz Cymański.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Kwestie systemu informatycznego i kontrowersji wokół zniesienia składki poruszę na końcu wystąpienia.</u>
<u xml:id="u-18.6" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Pan poseł Leszek Sułek poruszył dwa tematy. Pierwszy – odsetki od kredytów. Drugi – stanowczość Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w egzekwowaniu składek. Chciałbym wyjaśnić, że obowiązkiem ZUS, wynikającym z przepisów prawa, jest egzekwowanie składek. Płacenie składek jest obowiązkiem nakładanym na płatników nie przez ZUS, lecz przez Sejm w formie ustaw. ZUS tylko realizuje ustawy. Pracownicy Zakładu, którzy zaniechaliby dochodzenia składki podlegaliby – niekiedy to się zdarza – konsekwencjom wynikającym z ustawy o finansach publicznych. Natomiast z inicjatywy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, popartej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, wprowadzono do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych art. 28a. Wcześniej ustawa nie przewidywała możliwości umorzenia składek jakiemukolwiek podmiotowi. Obserwowaliśmy sytuacje, kiedy osoby fizyczne zdeterminowane swoją sytuacją życiową, próbowały podejmować działalność gospodarczą na różnych polach i nie udawało się im to przedsięwzięcie. W poprzednich latach zdarzało się, iż musieliśmy egzekwować niezapłacone składki na ubezpieczenia społeczne z zasiłków z pomocy społecznej, co z punktu widzenia funkcjonowania państwa oraz obywatela tego państwa było chorą sytuacją. Zaproponowaliśmy, aby ZUS miał prawo umarzania niezapłaconych składek osobom, które podjęły próbę działalności gospodarczej i ta próba nie powiodła się. Sejm podzielił naszą intencję i uchwalił stosowne zmiany.</u>
<u xml:id="u-18.7" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Kolejna kwestia dotyczyła odsetek od kredytów. ZUS zaciąga kredyty, dlatego że dotacja uzupełniająca do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest za niska. Zatem musimy znaleźć środki na pokrycie wydatków. Dlatego zaciągamy kredyty. Dopóki składki na ubezpieczenia społeczne i dotacje będą za niskie, dopóty będziemy musieli zaciągać kredyty. Koszty obsługi kredytów – ok. 250 mln zł – to bardzo duża kwota. Proponuję spojrzeć na tę kwestię z perspektywy finansisty. Zobowiązania z tytułu kredytów bankowych na koniec 2005 r. wyniosły 4,5 mld zł. Ta kwota musiała zostać w jakiś sposób pokryta: albo dotacją, albo kolejnymi kredytami. Spójrzmy na koszty obsługi kredytów z perspektywy kosztów, które mógłby ponieść Skarb Państwa emitując bony skarbowe, albo Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaciągając kredyty. Dyskutowaliśmy o tym wczoraj na posiedzeniu Rady Nadzorczej. Okazuje się, że koszty zadłużenia kredytowego są w długim okresie – od 2000 r. – zbliżone do kosztów emisji bonów skarbowych przez Skarb Państwa. Zatem jeżeli ZUS nie zaciągałby kredytów, a otrzymywał zwiększoną dotację z budżetu państwa, to podatnicy musieliby zapłacić za emisję obligacji lub bonów skarbowych. Nie bronię rozwiązania zakładającego zaciąganie kredytów przez ZUS, wskazuję tylko na wymiar kosztowy.</u>
<u xml:id="u-18.8" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Pani posłanka Barbara Bubula pytała o identyfikację składek bieżących i składek z przeszłości. Wskaźnik identyfikacji bieżących składek na ubezpieczenie społeczne wynosi ok. 99,6%, zaś na ubezpieczenie zdrowotne – prawie 95%. W przypadku ubezpieczenia zdrowotnego występuje problem ze składkami od członków rodzin osób zatrudnionych. Jeżeli np. syn osoby zatrudnionej najpierw jest studentem, następnie przerywa studia i idzie do pracy, z kolei potem przerywa pracę, to płatnik składek rodzica powinien o tym fakcie zawiadamiać Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ale płatnik zazwyczaj nie wie, co robią dzieci jego pracowników, ZUS też nie wie, co robią dzieci pracowników płatnika, jeśli nie otrzyma informacji. Dlatego identyfikacja składek w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego jest niska. Jest to duży problem. Dyskutujemy o tym z Narodowym Funduszem Zdrowia. Ale racjonalnie rzecz biorąc, jest to sytuacja, nad którą nigdy nie będzie można skutecznie zapanować. Bo płatnik nie może mieć informacji o tym, co robią członkowie rodzin osób pracujących.</u>
<u xml:id="u-18.9" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Jeśli chodzi o stare składki, to zapłaciliśmy 3 mld zł z tytułu obligacji. Z naszych szacunków wynika, że z tytułu obligacji do zapłacenia jest jeszcze kwota ok. 2 mld zł. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami prawa, powinniśmy tę kwotę rozliczyć do końca 2005 r., pod warunkiem, że zarejestrujemy te składki do końca 2006 r. Stan sprawy wygląda w ten sposób, że zakończyliśmy przetwarzanie składek dotyczących 1999 r., kiedy było najwięcej błędów, bo wówczas system nie funkcjonował. Jesteśmy na etapie wyjaśniania błędów z 1999 r. Jest to niezwykle trudne z punktu widzenia logistycznego i z punktu widzenia pozyskania elementarnej wiedzy od płatników składek. Wiedza na temat tego, co się działo 7 lat temu jest w biznesie wiedzą, którą można określić jako archeologiczną. Dlatego postępowanie w tym zakresie jest bardzo trudne. Wielokrotnie o tym mówiliśmy. Fakt, że płatnicy reagują i poprawiają te dokumenty, zasługuje na podkreślenie.</u>
<u xml:id="u-18.10" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Odpowiadając na pytanie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, złożyliśmy propozycję przesunięcia terminu obowiązywania ustawy w tym zakresie do końca 2009 r. Dlaczego taka data? Wydaje nam się, że jest logiczne powiązanie obecnie obowiązujących przepisów prawa, które przewidują, że 10 lat możemy dochodzić zaległych składek z ewentualnym dochodzeniem tych składek także w trybie egzekucyjnym do 2009 r. Mówiłem o tej propozycji zmiany ustawy na posiedzeniu Komisji, którego tematem była ocena funkcjonowania systemu emerytalnego w części II filara.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy pani minister chciałaby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejElżbietaRafalska">Resort przygotował propozycję przedłużenia terminu do końca 2009 r. Po przedstawieniu kierownictwu resortu projekt ustawy zostanie skierowany do dalszych prac.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PosełRajmundMoric">Pan prezes jeszcze chciałby zabrać głos? Ale nie ma zwyczaju, żeby przemawiać po pani minister.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Bardzo przepraszam, szczególnie panią minister, ale nie odniosłem się do pytania pana posła Tadeusza Cymańskiego, dotyczącego ewentualnej niemożliwości wykonania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zmian w przepisach prawa zaproponowanych przez panią premier Zytę Gilowską. Mogłoby się wydawać, że jest to dość prosta sprawa polegająca na zmianie parametru – 9% zamiast 13%. Zmieniamy parametr i system sprawnie funkcjonuje.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Naprawdę ta sprawa ma dwa aspekty – techniczny i prawny. Skoncentruję się na obu, choć nieco więcej powiem o technicznym. Mianowicie, to nie jest zmiana samego parametru. To jest zmiana podmiotu, który jest uprawniony do opłacania składek na ubezpieczenie. Bo z ubezpieczonego zmienia się na płatnika składek. To jest fundamentalny problem związany z taką zmianą. Musi ona obejmować systemy księgowe wszystkich płatników składek, system „Płatnik”, który służy do rozliczeń, systemy w ośrodkach przetwarzania danych. Przypominam, że 95% dokumentów ubezpieczonego wpływa do Zakładu elektronicznie, czyli przetwarzane są bez udziału człowieka. Następnie kwestia rozliczeń tej składki, kolejności zaliczania na poszczególne fundusze. To jest niezwykle skomplikowany aspekt techniczny.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#CzłonekzarząduZUSIreneuszFąfara">Aspekt prawny polega na tym, że możemy zamienić przy pomocy firmy informatycznej na kody systemu tylko przepisy prawa, a nie zamiary ustawodawcy. Przypomnę Komisji, że kiedy w 2002 r. zmienił się druk przelewu bankowego, umożliwiający przekazywanie składek z ROR do NBP na rachunek ZUS, to Związek Banków Polskich, którego przedstawiciele byli wówczas obecni na posiedzeniu Komisji, stwierdził, iż zmiany wymagają 9 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie. A chodziło o prostą zmianę jednego dokumentu. Należałoby jeszcze zwrócić uwagę na przepisy ustawy o zamówieniach publicznych. Zatem sprawa jest niezwykle skomplikowana. Dlatego pani prezes ZUS wystosowała pismo do pana premiera, informujące o zagrożeniach z tym związanych.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PosełRajmundMoric">Rozumiem, że zakończyliśmy dyskusję. Czas przejść do rozstrzygnięć. Chciałbym tylko zwrócić uwagę, że posłowie i społeczeństwo oczekują, że Fundusz Ubezpieczeń Społecznych nie będzie zadłużał się i nie będzie potrzeby zaciągania komercyjnych kredytów na realizację wypłat świadczeń. Ale wiemy jednocześnie, że wypłata tych świadczeń wymaga dotacji z budżetu państwa. Przypominam, że w ustawie budżetowej na 2006 r. największych cięć posłowie dokonali w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co oczywiście będzie miało wpływ na wykonanie planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2006 r. Miejmy świadomość, że przy budżecie na kolejny rok posłowie, zwłaszcza członkowie Komisji Polityki Społecznej, powinni bardziej zwracać uwagę, aby dotacje do FUS nie były zmniejszane.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#PosełRajmundMoric">Pan poseł koreferent Tadeusz Cymański zgłosił wniosek o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w części 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, planu finansowego Funduszu Rezerwy Demograficznej. Przechodzimy do głosowania. Kto jest za przyjęciem omawianych sprawozdań? Stwierdzam, że Komisja 14 głosami, przy braku przeciwnych i 1 wstrzymującym się, przyjęła sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 2005 r. w omawianych częściach.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#PosełRajmundMoric">Przechodzimy do rozpatrzenie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 2005 r. w części budżetowej 48 – Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">Urząd Komisji finansowany jest zgodnie z ustaleniami ustawy budżetowej, bezpośrednio z budżetu, ale w sposób specyficzny – z dochodów pochodzących w 98% z wpłat zakładów ubezpieczeń i powszechnych towarzystw emerytalnych na koszty nadzoru. W uproszczeniu można by powiedzieć, że Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych utrzymują nie podatnicy za pośrednictwem budżetu, a osoby ubezpieczające się i płacące składki na fundusze emerytalne.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">Ustawodawca określił, że zakłady ubezpieczeń płacą na koszty nadzoru do 0,14% zbioru składek brutto i powszechne towarzystwa emerytalne analogicznie do 0,14% składek wpłaconych do otwartych funduszy emerytalnych. Zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z grudnia 2003 r. rzeczywiste wpłaty zakładów ubezpieczeń i powszechnych towarzystw emerytalnych są znacznie niższe.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">I tak zakłady ubezpieczeń wpłacają mniej niż połowę limitu ustalonego w ustawie, bo 0,0665%, sumy składek brutto, a powszechne towarzystwa emerytalne ok. ¾ tego limitu, czyli 0,1064% sumy składek wpłaconych do otwartego funduszu emerytalnego zarządzanego przez dane towarzystwo. Tak ustalone stawki wpłat wystarczają jednak na utrzymanie naszego urzędu. Nadwyżka dochodów nad wydatkami w ub. r. wyniosła 1 mln 777 tys. 500 zł i została zwrócona w styczniu br. na rachunek bieżący do budżetu państwa. Różnica ta była wynikiem przekroczenia dochodów. W sumie wyniosły one 36 mln 139 tys. zł i były o ok. 1 mln 100 tys. zł wyższe od planowanych.</u>
<u xml:id="u-24.3" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">Należy jednak brać pod uwagę, że plan dochodów to tylko prognoza, w dodatku trudniejsza do oszacowania w naszym przypadku niż w przypadku innych dochodów budżetowych. Bo o ile stosunkowo precyzyjnie można ustalić wpłaty powszechnych towarzystw emerytalnych, gdyż zależą one przede wszystkim od poziomu płac, a w tej dziedzinie wielkich skoków z roku na rok raczej nie ma, o tyle nie jest łatwo ustalić ile osób fizycznych i prawnych będzie chciało się ubezpieczać w następnym roku i na jakie sumy, a od tego zależy wielkość zbieranych składek, a pośrednio także wpłaty na koszty nadzoru, czyli nasze dochody. W tej sytuacji 3% różnicę między planowanymi a osiągniętymi dochodami należy uznać za miarę wysokich umiejętności prognostycznych specjalistów zatrudnionych w naszym urzędzie.</u>
<u xml:id="u-24.4" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">W kwestii wydatków wyjaśnienia wymaga przede wszystkim kwota 2,5 mln zł wypłacona jako skutek ugody zawartej przez Komisję po kilku latach procesu sądowego z firmą, od której Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń, jeden z poprzedników naszego urzędu, kupił budynek będący obecnie główną siedzibą KNUiFE. Budynek był zbudowany wadliwie, trzeba go było naprawiać. Koszty tych napraw potrącono z gwarancji bankowej sprzedającego, zdaniem sądu, niesłusznie. Po przegraniu procesu przed Sądem Apelacyjnym – jednego z czterech wytoczonych nam procesów – i zapłaceniu odszkodowania w wysokości 187 tys. 600 zł, Komisja postanowiła zasięgnąć dodatkowych opinii prawnych co do szans na wygranie pozostałych trzech procesów. Opinie te były dla nas pesymistyczne. Zdaniem prawników zatrudnionych w naszym urzędzie oraz zewnętrznych groziła nam przegrana i w konsekwencji zapłacenie odszkodowań przekraczających sumę 31mln zł, z czego większość stanowiłyby odsetki. W tej sytuacji urząd po porozumieniu z Ministerstwem Finansów zawarł ugodę z powodem. Powód za sumę 2,5 mln zł, czyli za ok. 12-krotnie mniejszą od tej, którą ewentualnie zapłacilibyśmy w przypadku przegrania kolejnych procesów, zgodził się na odstąpienie od dalszych roszczeń. W opinii inspektorów Najwyższej Izby Kontroli badających sprawę postąpiliśmy słusznie, minimalizując ryzyko dalszych strat Skarbu Państwa. Z inicjatywy KNUiFE sprawę badała także prokuratura, nie wszczęła jednak postępowania.</u>
<u xml:id="u-24.5" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">Drugim nie przewidywanym wydatkiem była wypłata 360 tys. zł na zaspokojenie roszczeń byłych pracowników Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych jest następcą prawnym tego urzędu. Funkcjonował w nim środek specjalny stanowiący znaczną pozycję w budżecie Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi. Był on przeznaczony także na premię dla pracowników. W budżecie KNUiFE nie ma środka specjalnego, stąd w wypłatach odpraw dla byłych pracowników UNFE część ich wynagrodzeń pochodząca właśnie ze środka specjalnego nie była uwzględniana. Ale sąd uznał, iż zgodnie z zasadą praw nabytych odprawy powinny być naliczane od wszystkich składników wynagrodzeń. Taka jest sentencja prawomocnego wyroku. Z tego względu musieliśmy znaleźć środki na zaspokojenie tych roszczeń.</u>
<u xml:id="u-24.6" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">Innych nie przewidywanych wydatków urząd nie miał. Chciałbym podkreślić, że mimo znacznych wydatków, których nie przewidywaliśmy, dzięki przesunięciom wśród innych, planowanych, nie doszło do ich przekroczenia. Przeciwnie – łącznie wydaliśmy 32 mln 423 tys. zł, czyli o 5% mniej niż przewidywał plan.</u>
<u xml:id="u-24.7" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKomisjiNadzoruUbezpieczeńiFunduszyEmerytalnychStanisławSołtys">Tyle chciałem powiedzieć tytułem wprowadzenia. Szczegółowe dane zawiera informacja pisemna, którą przedłożyliśmy Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PosełRajmundMoric">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#WicedyrektorDepartamentuBudżetuiFinansówNajwyższejIzbyKontroliMarekSikorski">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie budżetu w części 48 – Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Tym niemniej chciałbym nawiązać do jednego wątku, poruszonego przez przedstawiciela Komisji, a mianowicie kwestii dodatkowych wydatków i stwierdzenia, iż pomimo znacznych dodatkowych nieplanowanych wydatków, udało się zrealizować budżet w granicach zaplanowanych. W związku z tym Najwyższa Izba Kontroli chciała zwrócić uwagę na pewne wątpliwości odnośnie procesu planowania wydatków. Naszym zdaniem pewne pozycje były zaplanowane w stopniu zbyt wysokim. Dotyczyło to zwłaszcza wydatków na zapłaty składek ZUS, gdzie w zasadzie nie uwzględniono faktu, że przy poziomie wynagrodzeń w Komisji składkę na ubezpieczenie społeczne zaprzestaje się płacić w ciągu roku dość wcześnie. Stąd w tym przypadku nie jest konieczne planowanie od całości wynagrodzeń. Tę kwotę można byłoby oszacować na ok. 800 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#WicedyrektorDepartamentuBudżetuiFinansówNajwyższejIzbyKontroliMarekSikorski">Ponadto planując wydatki z tytułu usług innych nie uwzględniono, że Komisja w maju 2004 r. przeniosła się do nowej siedziby, w związku z tym jej koszty uległy obniżeniu. Zdaniem NIK te koszty mogły być o ok. 580 tys. zł niższe od zaplanowanych.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#WicedyrektorDepartamentuBudżetuiFinansówNajwyższejIzbyKontroliMarekSikorski">Izba nie ma wątpliwości, że wydatki zostały zrealizowane rzetelnie. Ale sfera planowania powinna być w tym roku przedmiotem szczególnej uwagi Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PosełRajmundMoric">Proszę pana posła Andrzeja Mańkę o wygłoszenie koreferatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PosełAndrzejMańka">Analizując wykonanie budżetu Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, jak również opinie NIK, nie znalazłem żadnych argumentów, które budziłyby obawy odnośnie wykonania budżetu. Zarówno ocena NIK, jak i moja wiedza na temat funkcjonowania urzędu pozwalają na sformułowanie tezy, iż budżet został wykonany poprawnie. Dlatego będę wnosił o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w części 48.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#PosełAndrzejMańka">Uważam, iż należy zgodzić się z oceną NIK w kwestii planowania. Planowanie wydatków, szczególnie w paragrafie 4110 – składki na ubezpieczenia społeczne – uwzględniając wysokość wynagrodzeń w Komisji – było przeszacowane. W przyszłości należy zwrócić uwagę na ten element.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PosełRajmundMoric">Kto z państwa posłów chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#PosełRajmundMoric">Zatem sobie udzielę głosu. Jednym z istotnych elementów dla Komisji Polityki Społecznej jest – podkreślałem to na wczorajszym posiedzeniu – zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Z przedłożonego Komisji materiału wynika, iż w 2005 r. w stosunku do 2004 r. znacznie wzrosły wpłaty na PFRON. W 2004 r. wpłaty na PFRON wyniosły 16 tys. 296 zł, a w 2005 r. – 46 tys. 836 zł. Czy ten wzrost jest wynikiem rzetelnego uiszczania wpłat, czy zmniejszenia liczy zatrudnionych osób niepełnosprawnych? Komisja Polityki Społecznej życzyłaby sobie, aby pozycja wpłaty na PFRON wynosiła 0, a w instytucji były zatrudnione osoby niepełnosprawne. Proszę o udzielenie odpowiedzi, dlaczego tak wzrosły wpłaty na PFRON.</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#PosełRajmundMoric">Udzielam głosu panu dyrektorowi Stanisławowi Sołtysowi.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKNUiFEStanisławSołtys">Uwzględnimy uwagi NIK podczas prac nad planem dochodów i wydatków przyszłego roku. Uważaliśmy, że dotychczas postępowaliśmy zgodnie z przepisami prawa w tym względzie. Mieliśmy świadomość, że przy pewnej wysokości wynagrodzenia pracownika składka na ubezpieczenie społeczne przestaje być płacona.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKNUiFEStanisławSołtys">Jeśli chodzi o wpłatę na PFRON, to wzrost kwoty był wyłącznie wynikiem zmiany przepisów w tym zakresie.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#PosełRajmundMoric">Pan poseł koreferent Andrzej Mańka zgłosił wniosek o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w części 48 – Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła sprawozdanie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania budżetu w części 48.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#DyrektorBiuraAdministracyjnoBudżetowegoKNUiFEStanisławSołtys">Dziękujemy bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PosełRajmundMoric">Przystępujemy do realizacji ostatniego punktu porządku dziennego – zaopiniowanie dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej sprawozdania z działalności NIK w 2005 r. w zakresie działania Komisji.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PosełRajmundMoric">Proszę o zabranie głosu pana dyrektora Lecha Rejnusa.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">Przedłożyłem Komisji krótkie sprawozdanie, ale chciałbym przedstawić dodatkowe wyjaśnienia. W Departamencie Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia jest zatrudnionych 53 pracowników. W ub. r. 6 osób uzyskało aplikację kontrolerską, 6 jest przed aplikacją. Oznacza to, że w Departamencie następuje zmiana kadr. Dość dużo osób odeszło na emeryturę. Zatem przygotowanie następnych kadr jest dodatkowym zadaniem Departamentu. Sądzę, że w przyszłym roku można będzie stwierdzić, iż Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia zatrudnia 53 osoby, z czego 47 dobrze wyszkolonych kontrolerów.</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">W 2005 r. Departament przeprowadził 48 kontroli, z czego 35 planowych i 13 doraźnych. 34 kontrole były związane z działem praca i zabezpieczenie społeczne, głównie zabezpieczenie społeczne, który jest przedmiotem zainteresowania Komisji. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości finansowe na ogólną kwotę 9 mld 143 mln zł.</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">Warto zatrzymać się przy tej kwocie ze względu na jej wielkość. Dotyczyła ona części zdrowie, a konkretnie Narodowego Funduszu Zdrowia. Wydatkowano tam 9 mln zł z naruszeniem obowiązującego prawa. Zastrzegam, iż nie zmarnowano tych środków, lecz NFZ nie był w stanie przygotować odpowiednich procedur rozliczania ze świadczeniodawcami. Dlatego przez 4 miesiące zaliczkowo płacił wszystkim świadczeniodawcom 1/12 raty, nie bacząc, czy kontrakt został wykonany, czy nie. Poza tym dyrektorzy przekroczyli swoje uprawnienia zawierając umowy z pominięciem procedury konkursu ofert. Jest to dopuszczalne, ale tylko za zgodą Rady Funduszu. Taką zgodę uzyskano tylko raz, ale już po przeprowadzeniu rokowań.</u>
<u xml:id="u-34.3" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">W wyniku naszej działalności korzyści finansowe, jakie uzyskały podmioty kontrolowane – to kwota 1 mln 560 tys. zł. Są to środki, których albo nie wydano, albo w wyniku naszej kontroli wpłynęły do tych instytucji.</u>
<u xml:id="u-34.4" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">W ub. r. przeprowadziliśmy także 6 kontroli dotyczących spraw budżetowych. Do tej liczby można dopisać kontrolę funkcjonowania domów pomocy społecznej. Sądzę, że informacja o wynikach tej kontroli dotarła do państwa posłów. W dniu dzisiejszym przekazałem informację o wynikach kontroli wykonania zadań z zakresu rehabilitacji leczniczej realizowanej w ramach prewencji rentowej przez ZUS oraz KRUS oraz środków wydatkowanych na ten cel.</u>
<u xml:id="u-34.5" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">W 2005 r. wzięliśmy udział w 150 posiedzeniach komisji sejmowych, z czego najwięcej było posiedzeń Komisji Polityki Społecznej, co było związane m.in. z wprowadzaniem ustaw tzw. planu Hausnera.</u>
<u xml:id="u-34.6" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNajwyższejIzbyKontroliLechRejnus">Na tym chciałbym zakończyć. Przedstawiciele Departamentu na bieżąco uczestniczą w posiedzeniach Komisji. Zapewne państwo posłowie mają wyrobiony pogląd w kwestii opinii sprawozdania.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PosełSławomirPiechota">Ilu pracowników zatrudnia NIK i ilu wśród nich stanowią osoby niepełnosprawne? Jak NIK wypełnia obowiązki wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych? Czy NIK jest też wśród płatników kar na PFRON?</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#PosełRajmundMoric">Proszę pana dyrektora o udzielenie odpowiedzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNIKLechRejnus">Nie potrafię powiedzieć, ile osób niepełnosprawnych zatrudnia NIK. To jest wiedza dyrektora generalnego. Nie udało mi się dzisiaj uzyskać tej wiedzy. Natomiast, jeżeli zatrudnia, to jest to ilość symboliczna.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNIKLechRejnus">W NIK pracuje 1700 osób. W centrali nie spotkałem pracowników niepełnosprawnych. Być może zatrudnieni są w delegaturach.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PosełRajmundMoric">Przyjmuję odpowiedź pana dyrektora. Ale sądzimy, że urzędy centralne powinny świecić przykładem, jeśli chodzi o zatrudnianie osób niepełnosprawnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PosełSławomirPiechota">Proszę pana przewodniczącego o skierowanie oficjalnego zapytania do prezesa NIK w tej sprawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PosełRajmundMoric">Rozumiem, że Komisja przyjmuje tę propozycję. Zapytamy prezesa NIK, jaka jest realizacja płatności na PFRON, ilu pracowników zatrudnia Izba, w tym niepełnosprawnych oraz jak sytuacja przedstawia się w perspektywie ostatnich trzech lat, aby mieć możliwości porównawcze.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#PosełRajmundMoric">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#PosełLeszekSułek">Pan dyrektor wspomniał o nie zachowaniu procedury przetargowej. Jakie konsekwencje wynikły z tego faktu?</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PosełRajmundMoric">Czy są inne pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#PosełRajmundMoric">Proszę pana dyrektora o odpowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNIKLechRejnus">Czy to jest pytanie dotyczące wykonania budżetu ZUS?</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#PosełLeszekSułek">Chodzi mi o to, czy były naruszenia dyscypliny finansów publicznych?</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#DyrektorDepartamentuPracySprawSocjalnychiZdrowiaNIKLechRejnus">Nie było sytuacji naruszenia dyscypliny finansów publicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#PosełRajmundMoric">Rozumiem, że zakończyliśmy dyskusję na ten temat. Nie zgłoszono wniosku o negatywną opinię. Komisja wysoko ocenia stanowiska i opinie przedkładane przez NIK. Często posługujemy się informacjami tam zawartymi. Jesteśmy świadomi, że NIK stoi na straży realizacji prawa. Bardzo cenimy tę rolę Izby.</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#PosełRajmundMoric">Zgłaszam wniosek o pozytywne zaopiniowanie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2005 r. w zakresie działania Komisji. Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem wniosku? Stwierdzam, że Komisja 18 głosami, przy braku przeciwnych i wstrzymujących się, pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z działalności NIK w 2005 r. w zakresie działania Komisji.</u>
<u xml:id="u-47.2" who="#PosełRajmundMoric">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji Polityki Społecznej.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>