text_structure.xml
62.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Otwieram posiedzenie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Witam posłów i zaproszonych gości.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Serdecznie witam ministra Jarosława Zielińskiego. Tak się złożyło, że w wyniku zmiany, która nastąpiła, pan minister odpowiada za problematykę mniejszości narodowych i etnicznych oraz za współpracę z naszą Komisją.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Witam również przedstawicieli społeczności romskiej.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Porządek dzienny został państwu przedstawiony na piśmie. Czy są uwagi do porządku dziennego? Nie ma uwag, zatem stwierdzam, że porządek został uzgodniony.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełEugeniuszCzykwin">W pierwszej kolejności poproszę o zabranie głosu pana ministra. Wiem, że pan minister z racji swoich obowiązków nie będzie mógł być obecny do końca posiedzenia. Dziękujemy, że pan przybył na posiedzenie Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Proszę pana ministra o zabranie głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Bardzo dziękuję za miłe przywitanie. Chcę powiedzieć, że w nowej roli postaram się postępować tak, by sprawy, które zostały nam powierzone, wykonywać jak najlepiej z pożytkiem dla odbiorców naszych działań.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Sprawozdanie z realizacji Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce w 2005 r. zostało państwu posłom doręczone. Sądzę, że nie ma potrzeby, aby szczegółowo je omawiać, chciałbym jednak zwrócić uwagę na najistotniejsze elementy tego sprawozdania.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W 2005 r. minister spraw wewnętrznych i administracji dysponował rezerwą celową w wysokości 5 mln zł, przeznaczoną na realizację zadań programu. Ta kwota została uzupełniona o 700 tys. zł z budżetu ministra edukacji narodowej i sportu. Ponadto ze środków własnych oraz innych źródeł finansowania podmioty realizujące zadania zaangażowały w realizację zadań programu kwotę w wysokości ok. 2,24 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Zgodnie z założeniami Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce, jego realizacja obejmowała zadania z zakresu: edukacji, poprawy sytuacji bytowej i socjalnej, zdrowia, przeciwdziałania bezrobociu, bezpieczeństwa, kultury, upowszechniania wiedzy o społeczności romskiej oraz edukacji obywatelskiej Romów.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Priorytetowe były zadania z zakresu edukacji. W ramach tych zadań kluczowe były projekty asystentów edukacji romskiej oraz nauczycieli wspomagających edukację romską. W roku szkolnym 2004/2005 w ramach programu zatrudniono 91 asystentów romskich oraz 119 nauczycieli wspomagających.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Drugą grupę zadań w dziedzinie edukacji stanowiły programy wychowawcze i edukacyjne dla rodziców i dzieci romskich, w tym poradnictwo psychologiczne i pedagogiczne oraz zajęcia pozalekcyjne i wyrównawcze, także specjalistyczne zajęcia korekcyjno-kompensacyjne.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Ze środków programu dofinansowano także organizację wypoczynku letniego i zimowego oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych. Uzupełnieniem tych działań było dofinansowanie zaopatrzenia uczniów w podręczniki, przybory szkolne i pomoce dydaktyczne. Minister spraw wewnętrznych i administracji przyznał także stypendia 44 studentom romskim oraz 10 uczniom romskim z uzdolnieniami artystycznymi.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Głównym celem działań podejmowanych w dziedzinie edukacji jest poprawa poziomu nauczania oraz frekwencji uczniów pochodzenia romskiego. Dzięki podjętym działaniom frekwencja uczniów romskich sukcesywnie wzrasta.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W roku szkolnym 2004/2005 frekwencja mieściła się w przedziale od 68,3% w woj. świętokrzyskim do 85% w woj. pomorskim. Te wskaźniki są już optymistyczne. Wzrost frekwencji pozwala bardziej optymistycznie patrzeć na wciąż niskie wyniki uczniów pochodzenia romskiego, które oscylują między mierną a dostateczną, jeśli chodzi o średnią ocen szkolnych.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W hierarchii celów wynikających z programu bezpośrednio po edukacji ważne miejsce zajmuje poprawa sytuacji bytowej. Uczestnicy programu podjęli się realizacji szeregu zadań inwestycyjnych polegających na podłączeniu mieszkań do kanalizacji i wodociągów, udostępnieniu bieżącej wody oraz energii elektrycznej.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W ramach poprawy sytuacji mieszkaniowej rodzin romskich wyremontowano blisko 200 mieszkań. Mimo że w porównaniu do 2004 r. liczba remontów i nowo wybudowanych mieszkań spadł, efekty podjętych działań w dziedzinie sytuacji bytowej można uznać za pozytywne, szczególnie w tak ważnym zakresie, jak inwestycje w infrastrukturę sanitarną.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Poprawa ogólnych warunków socjalno-bytowych, choć zauważalna, w dłuższej perspektywie wymaga znacznego wzrostu nakładów finansowych i szczególnej troski o tę sferę.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Trudna sytuacja bytowa wiąże się bezpośrednio także ze złym stanem zdrowotnym dużej części społeczności romskiej. W 2005 r. w całym kraju badaniami profilaktycznymi lub szczepieniami ochronnymi objęto 1107 Romów.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Działania mające na celu szeroko rozumianą profilaktykę zdrowotną realizowane były głównie poprzez zatrudnianie i dofinansowanie pracy pielęgniarek środowiskowych, które obok poradnictwa medycznego zajmują się m.in. dystrybucją zakupionych z dotacji leków i środków higieny osobistej. W 2005 r. zatrudniono 18 pielęgniarek środowiskowych.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Jednym z głównych czynników decydujących o społecznym i cywilizacyjnym upośledzeniu polskich Romów jest bezrobocie, które dotyczy zdecydowanej większości społeczności romskiej. Na terenie woj. dolnośląskiego wskaźnik bezrobocia wśród Romów wynosi 99,5%.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W celu aktywizacji zawodowej w ramach programu podjęto działania, których efektem było utworzenie nowych miejsc pracy i zatrudnienie osób pochodzenia romskiego. W 2005 r. 56 Romów skorzystało z miejsc pracy subsydiowanej, a 69 objęto szkoleniami podnoszącymi kwalifikacje zawodowe.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Jednym z czynników utrudniających integrację Romów jest negatywny wizerunek Romów w społeczeństwie polskim. Obserwujemy stopniową poprawę sytuacji, ale wiele jest jeszcze do zrobienia. Stąd rodzi się potrzeba wspierania przedsięwzięć, które dostarczą opinii publicznej rzetelnej wiedzy na temat Romów.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W ramach programu realizowane są również zadania, których celem jest podtrzymywanie tożsamości etnicznej Romów. W 2005 r. dorobek kultury romskiej był szeroko prezentowany poprzez organizację dni kultury, koncertów, wystaw, plenerów, warsztatów czy wydawania publikacji. Organizowano także i wspierano już istniejące dziecięce zespoły muzyczne.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Integrację społeczną Romów wspomagają również zadania, których celem jest zwiększenie udziału Romów w społeczeństwie obywatelskim. Obok działalności punktów porad prawnych ważną rolę pełnią spotkania konsultacyjne z udziałem społeczności romskiej, lokalnych władz, organizacji pozarządowych, straży gminnych, policji i innych podmiotów.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Podsumowując, należy wyraźnie wskazać na ogromny rozziew między realnymi potrzebnymi, których potwierdzeniem są wnioski wpływające do ministra spraw wewnętrznych i administracji, a dużo skromniejszymi możliwościami finansowymi.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W 2005 r. 184 podmioty aplikujące o dotacje ze środków programu złożyły 864 wnioski, oczekując dotacji na ogólną kwotę ponad 41 mln zł. Zgodnie z przyjętymi przez Radę Ministrów założeniami, na zadania programu miało być przeznaczone corocznie 10 mln zł. Kwota ta jest jednak rokrocznie dwukrotnie mniejsza. W 2005 r. dysponowaliśmy kwotą 5,7 mln zł, co poważnie ogranicza zakres prowadzonych działań.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">W tej sytuacji wiele ważnych zadań, mimo pozytywnej oceny wojewodów oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji, nie mogło uzyskać oczekiwanej dotacji.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Warto podkreślić, że obok odpowiednich narzędzi finansowych kluczem do osiągnięcia wyznaczonych celów jest zaakceptowanie przez lokalne wspólnoty samorządowe podejmowanych działań oraz współudział lokalnych społecznych romskich w realizacji zadań.</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Ten współudział musi być oparty na elementarnym zaufaniu i dobrej woli wszystkich partnerów zaangażowanych w realizację programu. O zaufanie i dobrą wolę powinniśmy zabiegać wszyscy, bo tylko wspólnym staraniem i wysiłkiem możemy osiągać w tej sferze coraz lepsze rezultaty.</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Gdy analizuje się wnioski, które uzyskują finansowanie, a zna się możliwości danego obszaru, widać, że gdybyśmy podjęli wspólnie intensywniejsze działania w celu większego zainteresowania różnych instytucji i osób, można by oczekiwać znacznie więcej kreatywnych pomysłów ze strony podmiotów, które jeszcze nie wyraziły zainteresowania działaniami w tej sferze. Może potrzebna jest większa wiedza, upowszechnienie informacji o możliwościach.</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Niekiedy wpływa znaczna liczba wniosków, ale widać, że na danym terenie można by zainteresować jeszcze inne podmioty, które – być może – podjęłyby bardziej efektywne działania, ale tego nie czynią. Mamy świadomość, że to jest proces, który musi trwać dłuższy czas, ale przy naszej dobrej woli i poczuciu odpowiedzialności mamy szansę osiągać coraz lepsze efekty.</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Trzeba zabiegać o to, aby w budżecie państwa na następne lata środki przeznaczane na ten cel były w miarę możliwości coraz wyższe. Ze swojej strony obiecuję to czynić, ale to parlament uchwala ustawę budżetową. Resort w ramach prac nad projektem budżetu będzie zabiegać o to, by środki w kolejnych latach były coraz wyższe. Podstawową kwestią jest ich racjonalne, jak najbardziej efektywne wykorzystanie. W ramach nadzoru będziemy o to dbać.</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJarosławZieliński">Ponieważ w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji nadzór nad tymi zagadnieniami został mnie powierzony, deklaruję ze swojej strony intensywną pracę w tej sferze.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Dziękuję panu ministrowi za przedstawioną informację oraz za deklarację, którą pan złożył. Troska o finansowy wymiar wspomagania Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce była wyrażana przez Komisję również w poprzedniej kadencji Sejmu. Ponieważ mamy sojusznika w panu ministrze, mam nadzieję, że w przyszłym roku ta suma rzeczywiście będzie znacząco wyższa.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Kluczowym zadaniem dla Komisji jest pozyskanie akceptacji lokalnych społeczności samorządowych dla realizacji programu.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Proponowałbym teraz o zabranie głosu naszych gości. Interesuje nas, jaka jest ich ocena realizacji programu. Potem odbędzie się dyskusja.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PosełEugeniuszCzykwin">W czasie naszego wyjazdowego posiedzenia pan Stanisław Stankiewicz zasygnalizował potrzebę podjęcia problematyki przeciwdziałania dyskryminacji Romów. Myślę, że tej kwestii poświęcimy odrębne posiedzenie Komisji, gdyż temat wiąże się z implementacją dyrektywy Rady Unii Europejskiej dotyczącej wprowadzenia zasad równego traktowania osób bez względu na rasę i pochodzenie etniczne.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Proponuję zatem, aby w dniu dzisiejszym ten temat jedynie zasygnalizować, jeśli państwo widzicie taką potrzebę, natomiast omówimy go szerzej na odrębnym posiedzeniu, na które zaprosimy przedstawicieli różnych mniejszości narodowych i etnicznych.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Proszę o zabranie głosu przedstawicieli społeczności romskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Przede wszystkim bardzo dziękujemy za zaproszenie na posiedzenie Komisji. Bardzo dziękuję panu ministrowi za przybycie na obrady. Jestem przekonany, że dobra wola, którą wyraża, zostanie zrealizowana. Rzeczywiście potrzebna jest większa aktywność i wyższe środki na realizację programu.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Na wstępie chciałbym odnieść się do wątku poruszonego przez pana przewodniczącego, dotyczącego dyskryminacji. W ostatnim czasie obserwujemy niepokojące działania pewnych grup. Mam na myśli m.in. informacje pojawiające się w Internecie. W naszym kraju nie powinno być dyskusji, również na forum internetowym, w takim duchu, jak to obserwujemy.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">To zjawisko wpływa niekorzystnie na wizerunek Polski. Nie jest prawdą, że wszyscy Polacy dyskryminują mniejszości. Mamy na co dzień wiele dowodów sympatii i pomocy ze strony Polaków. Wiemy zatem, że przejawy dyskryminacji nie dotyczą większości społeczeństwa, ale nie można bagatelizować niepokojących sygnałów.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Dobrze byłoby, panie przewodniczący, porozmawiać na ten temat, ponieważ pewne akty dyskryminacyjne dotyczą nie tylko społeczności romskiej, ale również innych mniejszości. Konieczne jest przeciwdziałanie tego typu zjawiskom.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">W ostatnim czasie obserwowaliśmy istotny postęp. Sprawy rozwijały się we właściwym kierunku. Mniejszości czuły się lepiej w naszym kraju, ale teraz słyszę opinie nie tylko od przedstawicieli mniejszości romskiej, że są gorzej traktowani.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Jeśli chodzi o realizację Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce, byłem zaproszony wraz z innymi przedstawicielami mniejszości romskiej, do udziału w pracach nad projektem przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dyskutowaliśmy między innymi o tym, jakie priorytety wytyczyć, biorąc pod uwagę skromne środki, jakimi dysponujemy.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Zawsze podkreślam, również przebywając za granicą, że niezależnie od mocnych i słabych stron projektu, jego podstawowym walorem jest to, że powstał i był realizowany, a w innych krajach nie ma tego typu programów.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Istotna jest kwestia, co zrobić, aby program był bardziej efektywny. Uważnie przeczytałem sprawozdanie. Zdaję sobie sprawę, że ani pan naczelnik Tobiesław Rzemieniewski, ani pani dyrektor Danuta Głowacka-Mazur nie będą w stanie nic zrobić, mimo że mają najlepsze chęci, ponieważ potrzebne są większe środki na realizację tak szeroko zakrojonego programu.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Wiele przedsięwzięć nie zostało zrealizowanych wyłącznie z powodu ograniczonych środków budżetowych. Wiemy, że niektóre kwestie w ogóle nie zostały podjęte, choć naszym zdaniem są ważne.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Wszyscy uznaliśmy zadania w obszarze edukacji za priorytetowe i widać efekty działań w tym zakresie, nawet w bardzo krótkim czasie. Przede wszystkim są efekty pracy asystentów szkolnych, którzy realizują dodatkowe projekty na swoim terenie.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Mankamentem jest to, że administracja w danej miejscowości nie podejmuje realizacji umów z asystentami. Jest czerwiec i zbliża się zakończenie roku szkolnego, a w niektórych miastach jeszcze nie zostały podpisane umowy z asystentami. Wielu asystentów szkolnych jest zniechęconych taką postawą. Nie chciałbym, żeby ich zapał do pracy został zniweczony.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Wszystkim nam zależy na tym, żeby wyrównać zaszłości istniejące od wielu lat. Społeczność romska w wielu regionach jest w bardzo trudnej sytuacji. Państwo posłowie mieli okazję być w Małopolsce i przekonać się, jakie są warunki egzystencji Romów.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Przygotowanie i realizacja Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce wynikały nie tyle z chęci szczególnego wyróżnienia Romów, ile z konieczności rozwiązania problemów istniejących od lat. Warunki bytowe społeczności romskiej znacznie odbiegają nie tylko od standardów europejskich, ale również od wewnętrznych standardów krajowych.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Dobrze się stało, że główny nacisk położono na edukację dzieci romskich. Bardzo się cieszę, ponieważ z danych wynika, że w regionie podlaskim, z którego pochodzę, jest najwyższy wskaźnik efektywności nauczania. Mam nadzieję, że w innych regionach również nastąpi poprawa wyników w nauce. Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze statystyka odzwierciedla rzeczywistość.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Pan minister podał dane, że w jednym z regionów 99,5% Romów nie ma pracy. Jeśli jest np. 10 rodzin w mieście, to jest oczywiste, że ci ludzie pozostają bezrobotni, bo oprócz nich wiele innych osób nie ma pracy. Prawdą jest, że Romowie nie mają możliwości znalezienia pracy. Niewątpliwie zadbanie o należytą edukację może być pomocnym czynnikiem.</u>
<u xml:id="u-4.15" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Jeśli chodzi o aktywność samorządów, wiele z nich w skali kraju nie podejmuje żadnych działań w odniesieniu do społeczności romskiej, chociaż obliguje je do tego ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych.</u>
<u xml:id="u-4.16" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Jest to poważny problem, ponieważ samorządy nie chcą przeznaczyć środków, żeby wspomóc realizację programu. Administracje w terenie powinny uwzględniać środki na realizację Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce. To od przedstawicieli lokalnej administracji zależy, czy pewne projekty są realizowane.</u>
<u xml:id="u-4.17" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Jeśli chcemy wzmacniać dialog międzykulturowy, nie można go realizować bez projektów, które wspomagają ten dialog. Mam na myśli otwarcie Romów na zewnątrz i otwarcie większości społeczeństwa na kulturę mniejszości. W tym obszarze konieczne są środki, ponieważ bez podstaw finansowych niemożliwa jest realizacja nawet najbardziej interesujących projektów.</u>
<u xml:id="u-4.18" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Dobrze się dzieje, że przyznawane są stypendia dla studentów romskich. Kiedyś martwiło nas, że tak mało osób spośród społeczności romskiej podejmuje studia. Obecnie na różnych kierunkach studiuje niemała liczba studentów romskich.</u>
<u xml:id="u-4.19" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Ze sprawozdania wynika, że jest próba zaniechania realizacji zadań w obszarze sytuacji bytowej Romów oraz w innych sferach, które pochłaniają wiele środków. Chciałbym jednak zwrócić uwagę, że sytuacja bytowa rodzin romskich jest niekiedy dramatyczna. Dzieci romskie, które podejmują naukę, mieszkają bez wody i w ogromnej ciasnocie. Trzeba mieć świadomość, że mają mniejsze szanse dalszego rozwoju.</u>
<u xml:id="u-4.20" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Rozumiem, że środków jest niewiele, ale apelowałbym, aby nie wycofywać się z realizacji zadań na rzecz poprawy sytuacji bytowej rodzin romskich w tych przypadkach, gdzie jest to absolutnie konieczne.</u>
<u xml:id="u-4.21" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Wiemy, że najwięcej środków skierowano na Małopolskę i Śląsk. Albo tamtejsza administracja terenowa jest bardziej aktywna, albo potrzeby są większe.</u>
<u xml:id="u-4.22" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Jeśli chodzi o remonty mieszkań, niekiedy Romowie mieszkają jeszcze w różnych barakach, które są pozostałością z przeszłości. Mają sporo lat, mogą być zabytkiem, ale nie chciałbym, żeby w Polsce takie zabytki były chronione.</u>
<u xml:id="u-4.23" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Niektóre samorządy bardzo poważnie podchodzą do tego problemu i starają się go uwzględnić w swoich działaniach.</u>
<u xml:id="u-4.24" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Ważną dziedziną jest ochrona zdrowia. Osiemnaście pielęgniarek na całą Polskę to jest dalece niewystarczające. Nie winię za ten stan rzeczy przedstawicieli MSWiA, ponieważ ze stosownymi inicjatywami powinny wystąpić albo ośrodki zdrowia albo miejskie ośrodki pomocy społecznej.</u>
<u xml:id="u-4.25" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Problemem jest opieszałość samorządów i administracji terenowej. Ich działania powinny być monitorowane. Chcemy zmian, ale zdajemy sobie sprawę, że nie można ich przeprowadzić w ciągu roku czy dwóch lat.</u>
<u xml:id="u-4.26" who="#PrezesCentralnejRadyRomówStanisławStankiewicz">Jeśli istnieje rządowy Projekt na rzecz społeczności romskiej w Polsce, to na jego realizację powinny być przeznaczone określone środki. Przewidywano, że w pierwszym etapie na jego realizację konieczna będzie kwota w wysokości 10 mln zł rocznie. Jeśli już na początku wdrażania programu środki zostały ograniczone, jego realizacja może stać pod znakiem zapytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Czy ktoś z zaproszonych gości chciałby jeszcze zabrać głos? Jeśli nie, poproszę państwa posłów o udział w dyskusji, do której ustosunkują się później przedstawiciele MSWiA.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosłankaDanutaHojarska">Jestem nowym członkiem Komisji. Bardzo zabiegałam o możliwość pracy w Komisji. Cieszę się, że zostałam przyjęta.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosłankaDanutaHojarska">Pragnę podziękować pani dyrektor Danucie Głowackiej-Mazur za cenny materiał. Zgłaszało się do mnie Mazowieckie Stowarzyszenie Romów i nie wiedziałam, do kogo udać się w ich sprawie. Po przeczytaniu materiału mam mnóstwo pytań, ale zadam je bezpośrednio pani dyrektor. Nie będę zabierać zbyt dużo czasu na forum Komisji.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PosłankaDanutaHojarska">Reprezentuję województwo pomorskie i jestem przerażona niektórymi danymi dotyczącymi tego województwa. Będę pracowała, aby pomóc Romom na moim terenie.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PosłankaDanutaHojarska">Wydaje mi się, że jedno z posiedzeń Komisji powinno odbyć się z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości i prokuratury. Docierają do mnie sygnały o aresztowaniach Romów w ich domach. Przyjrzałam się tej sprawie w ostatnim czasie. Interweniowałam u komendanta policji. Zdarza się, że aresztuje się niewinne kobiety, twierdząc, że to są Cyganki i muszą zostać zamknięte.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PosłankaDanutaHojarska">Nasi prokuratorzy są nieugięci. Dotarliśmy do prokuratora generalnego Janusza Kaczmarka, który dał nam pełnomocnictwo i możemy w takich sprawach reagować. Uważam jednak, że Komisja musi przyjrzeć się tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#PosłankaDanutaHojarska">Mam nadzieję, że będziemy wywierać naciski na MSWiA w celu przyznania dodatkowych funduszy na realizację programu. Obecnie jest za mało środków. Znamy sytuację Romów i aby móc ją poprawić, konieczne jest zwiększenie funduszy.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełRobertTyszkiewicz">Mam pytanie do pana prezesa. Oczywiście wszyscy posłowie będą czynić wysiłki, aby zwiększyć finansowanie programu. Również pan minister deklarował, że będzie starał się przeznaczyć większe środki na jego realizację.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełRobertTyszkiewicz">Zakładając, że zmiana finansowania nie będzie jednak radykalna, jak pan sformułowałby priorytety programu w latach następnych. Czy wskazane jest przesunięcie środków na inne obszary? Czy nadal edukacja powinna być zasadniczym elementem, czy sugerowałby pan zmianę akcentów?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełLeszekKorzeniowski">Mimo szczupłości budżetu na realizację programu, kwota ponad 200 tys. zł nie została wykorzystana. Czy tak powinno być, żeby ponad 4% bardzo skromnych środków finansowych wracało do budżetu państwa? Dlaczego te pieniądze nie zostały wykorzystane?</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Jeśli w tej fazie nie ma dalszych pytań, prosiłbym pana Stanisława Stankiewicza o udzielenie odpowiedzi na pytanie o priorytety programu, a następnie udzielę głosu pani dyrektor Danucie Głowackiej-Mazur.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Dziękuję za to pytanie, ponieważ ukierunkowuje nas ono we właściwą stronę. Myślę, że edukacja jest najważniejszym priorytetem. Rozumiem, że państwa nie muszę przekonywać do tego, iż jest to niezwykle istotna dziedzina, choć staję przed koniecznością przekonywania o tym innych ludzi.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Życie bez edukacji we współczesnym świecie jest niezwykle trudne. Romowie zdają sobie z tego sprawę. Niestety, istnieją uwarunkowania, które utrudniają zdobywanie wiedzy, ale dane wskazują, że jest postęp w tej dziedzinie.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Uważam, że drugim istotnym priorytetem powinno być przeciwdziałanie dyskryminacji. W programie nie zostało wyodrębnione takie zadanie, ale znalazła się pozycja – wzmacnianie dialogu międzykulturowego. W tym obszarze mieści się podejmowanie działań na rzecz zmiany postaw wobec Romów, przełamywanie stereotypów. Ten aspekt ma kolosalne znaczenie choćby dla możliwości pozyskiwania pracy przez Romów.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Wspomniałem pani dyrektor o Romce z województwa białostockiego, która ukończyła kurs, ale nie może znaleźć pracy. Pracodawcy nie mają zaufania do pracowników pochodzenia romskiego. Zastanawiają się, jaka będzie jakość ich pracy.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">W Radomiu udało mi się załatwić miejsce w szkole dla ucznia. Musiałem interweniować, ponieważ dyrektorzy szkół nie wierzyli w to, że chłopak po ukończeniu szkoły podstawowej będzie kontynuował naukę. Byłem w kuratorium i zostałem dobrze przyjęty. Pani dyrektor mnie nie poznała i szczerze zapytała: „Czy ten Rom będzie chodził do szkoły średniej? Czy nie będziemy mieć kłopotów?”</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Powiedziałem jej, że ja również jestem Romem, chodziłem do szkoły średniej i nikomu kłopotów nie sprawiałem. Obecnie ten chłopiec studiuje w Warszawie psychologię.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Niezwykle istotnym zagadnieniem są kwestie zdrowotno-bytowe. Część Romów nie ma dostępu do specjalistów z powodu braku pieniędzy. Romskie kobiety nie chodzą do lekarzy mężczyzn. Dlatego konieczne jest zapewnienie np. opieki pielęgniarskiej. Zdrowotność dzieci i osób dorosłych jest bardzo ważnym czynnikiem, ponieważ pozwala przygotować tę społeczność do nauki i do pracy.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Istotną kwestią jest zapoznanie się społeczności lokalnej ze środowiskiem Romów. To jest również zadanie dla samorządów oraz administracji lokalnej. Z pewnością pozwoli to przełamać negatywne stereotypy. Jeśli Rom przychodzi dziś do pracy, czy do szkoły, jest to jego potrzeba.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Poseł Leszek Korzeniowski zwrócił uwagę na kwestię zwrotu części środków do budżetu. Wynika to – jak mi się wydaje – z braku aktywności niektórych administracji lokalnych. Jeśli dany podmiot z woj. pomorskiego otrzymał 600 zł na realizację projektu, to znaczy, że administracja lokalna i samorząd nie są zainteresowane podejmowaniem działań w odniesieniu do społeczności romskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Oddaję głos pani dyrektor Danucie Głowackiej-Mazur.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Rzeczywiście część środków wróciła do budżetu państwa. Przyczyny są różnorakie. Niekiedy jest tak, że Romowie wyprowadzili się z danej miejscowości. Mimo, iż Romowie w Polsce prowadzą głównie osiadły tryb życia, to jednak przemieszczają się, część rodzin wyjeżdża do innych krajów europejskich. Spora grupa kieruje się do Wielkiej Brytanii i Irlandii. W związku z tym zadania nie mogły być realizowane.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Część projektów nie została ostatecznie zrealizowana, ponieważ środki były niewystarczające. Nie wszystkie podmioty, które zakładały na początku, że przyłączą się do projektu, tak uczyniły.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Staramy się w trakcie roku temu przeciwdziałać. Jeśli państwo pozwolą, powiem w skrócie, jak wygląda struktura zarządzania tym programem. Program jest koordynowany przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Większość programu jest realizowana bezpośrednio w województwach i środki są przekazywane przez budżet wojewody. Wojewoda jest tym podmiotem, który koordynuje na obszarze województwa realizację programu.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Wojewoda opiniuje wnioski, które są potem przekazywane do ministra spraw wewnętrznych i administracji, który ostatecznie dokonuje podziału środków. Wojewodowie odpowiadają również za realizację projektów.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Większość podmiotów, które realizują program, które zgłaszają projekty, to jednostki samorządu terytorialnego, ale są również organizacje, w tym organizacje romskie. Często w trakcie roku wojewoda informuje nas o tym, że podmiot wycofał się z realizacji projektu i w związku z tym proponuje przesunięcie środków na inne zadanie, które zostało wcześniej zgłoszone do programu.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">To nie minister narzuca, jakie zadania chcemy realizować. Minister nie ogłasza konkursu otwartego ofert na konkretne zadania, np. wybudowanie szkoły, tylko podmiot składa jakiś projekt mieszczący się w danej dziedzinie. Wychodzimy od inicjatywy oddolnej, która musi być wpisana w priorytety polityki państwa w tym obszarze.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Program przewiduje modyfikację celów na podstawie wyników monitoringu. Jeśli przyjdzie taki moment, że edukacja będzie wystarczająco dobrze funkcjonować, będziemy mogli wyznaczyć inne priorytety.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Panowie Stanisław Stankiewicz i Roman Chojnacki biorą udział w pracach podzespołu ds. romskich zespołu ds. mniejszości narodowych. Pan Roman Chojnacki jest członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Zespół ds. mniejszości narodowych i etnicznych na bieżąco monitoruje realizację programu razem z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, które ocenia, wskazuje kierunki działań.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Staramy się dopasować do środków, którymi dysponuje minister. Po pierwszym roku funkcjonowania programu udało się to, że w 2006 r. w ramach programu już tylko w niewielkiej części będą finansowani asystenci szkolni. Środki są już wpisane do subwencji oświatowej w ramach zwiększonej wagi. Słynny jest już formularz S-15.</u>
<u xml:id="u-12.9" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Środki są kierowane z programu wyłącznie w tych przypadkach, w których gminy nie zgłosiły wcześniej na formularzu S-15, że mają uczniów romskich. Wtedy środki na asystentów edukacji romskiej są kierowane z programu. Chodzi o to, żeby jak najpełniej uczniowie romscy mogli się integrować ze wszystkimi uczniami.</u>
<u xml:id="u-12.10" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Jeśli chodzi o kwestie związane z aresztowaniami Romów, pragnę podkreślić, że na bieżąco to monitorujemy. Nie jest tak, że nie wiemy, co się dzieje. Docierają do nas informacje w tym zakresie. W ramach departamentu działa zespół monitorowania rasizmu i ksenofobii.</u>
<u xml:id="u-12.11" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Zaczęliśmy tę problematykę monitorować nieco wcześniej, jeszcze na forum zespołu ds. mniejszości narodowych. Komenda Główna Policji na prośbę przewodniczącego zespołu przesyłała do nas informacje, początkowo comiesięczne, obecnie półroczne, na temat zajść z udziałem osób narodowości romskiej.</u>
<u xml:id="u-12.12" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Jeśli chodzi o kwestie związane z aresztowaniami, zwracał się do nas m.in. prezes Roman Chojnacki i minister pytał komendanta wojewódzkiego policji o te sprawy. Kierowaliśmy również zapytania do Prokuratury Krajowej. Takich przypadków nie jest dużo.</u>
<u xml:id="u-12.13" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Znacznie więcej pojawiało się informacji w mediach, w Internecie. Od czasu do czasu pojawiała się informacja, że Romka albo kobieta narodowości romskiej dopuściła się kradzieży. To jest niedopuszczalne. Można powiedzieć „kobieta, która z wyglądu przypomina osobę narodowości romskiej”.</u>
<u xml:id="u-12.14" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Staramy się monitorować te sprawy na bieżąco i reagować tak, by uczulać policję na pewne zachowania. Bardzo dobre efekty przyniósł program pilotażowy na rzecz społeczności romskiej w woj. małopolskim, który był realizowany w latach 2001–2003, a także program ogólnopolski. Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie prowadziła szkolenia uwrażliwiające policjantów.</u>
<u xml:id="u-12.15" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">W ramach komend wojewódzkich policji funkcjonują pełnomocnicy komendantów ds. ochrony praw człowieka. Na poziomie Komendy Głównej Policji funkcję tę pełni pani Krystyna Gęsik. W przypadku, gdy okaże się to konieczne, zachęcam do kontaktu z tymi osobami.</u>
<u xml:id="u-12.16" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">W urzędach wojewódzkich są pełnomocnicy wojewodów ds. mniejszości narodowych, którzy mają za zadanie czuwać nad całością spraw związanych z właściwą realizacją ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, w tym nad właściwą realizacją zasady równego traktowania osób bez względu na pochodzenie etniczne czy rasę.</u>
<u xml:id="u-12.17" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Minister spraw wewnętrznych i administracji rokrocznie występuje o większe środki niż ostatecznie znajdują się w budżecie państwa z przeznaczeniem na pomoc społeczności romskiej. Minister występował o kwotę 15 mln zł na realizację programu, ale została ona zredukowana do 5 mln zł.</u>
<u xml:id="u-12.18" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Ta kwota jest powiększona o środki z dotacji na realizację zadań objętych art. 18 ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. Tam jest wpisany dialog międzykulturowy oraz działania zmierzające do podtrzymywania tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych. Z tych środków wspierana jest działalność zespołów kulturalnych, wydawanie czasopism w języku romskim, a także szereg działań propagujących wiedzę o mniejszościach narodowych i etnicznych, w tym mniejszości romskiej.</u>
<u xml:id="u-12.19" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Jeśli chodzi o poradnictwo obywatelskie, to minister spraw wewnętrznych i administracji w tym roku już rozstrzygnął konkurs. Umowa zostanie zawarta z trzema podmiotami, które mają wspierać osoby doświadczające dyskryminacji z jakichkolwiek przyczyn.</u>
<u xml:id="u-12.20" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuWyznańReligijnychorazMniejszościNarodowychiEtnicznychMSWiADanutaGłowackaMazur">Są to organizacje pozarządowe. Jedna jest związana z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, druga z Uniwersytetem Jagiellońskim, a trzeci podmiot to jedno z biur porad obywatelskich. Ze Związkiem Biur Porad Obywatelskich minister podpisał porozumienie, na mocy którego związek zobowiązał się do świadczenia poradnictwa obywatelskiego na rzecz osób czujących się poszkodowanymi w związku ze swoim pochodzeniem etnicznym czy rasą.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">Chciałbym uzupełnić wypowiedź pani dyrektor o dwa istotne elementy. Po pierwsze, środki zwrócone do budżetu państwa stanowią 2,72%. Nie jest to duża kwota, ale nam szkoda każdej złotówki.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">Te województwa, w których rzeczywiście urzędy działają sprawnie i szybko i gdzie problemy mniejszości romskiej są najpoważniejsze – mam na myśli województwo małopolskie i dolnośląskie – nie zwracają środków do budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">Działa mechanizm, o którym mówiła pani dyrektor. W przypadku wszystkich województw staramy się na bieżąco, we współpracy z wojewodami, dokonywać przesunięć środków na inne zadania, kiedy jest to konieczne. Czasami, pod koniec roku stanowi to pewien problem.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">Nie zawsze wszystkie województwa mają takie same doświadczenia. Program funkcjonuje kilka lat, jest dosyć skomplikowany. Województwo małopolskie uczestniczy w programie od 2001 r., ponieważ na jego terenie realizowany był program pilotażowy.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">Podstawowym źródłem finansowania programu jest rezerwa celowa. Państwo posłowie z góry możecie przesądzić, ile środków do dyspozycji w danym roku budżetowym otrzyma minister spraw wewnętrznych i administracji. Powtórzę dane, które przytaczał pan minister. Podmioty aplikowały o środki w wysokości 40 mln zł, natomiast na realizację programu w 2005 r. przeznaczono łącznie kwotę 5,7 mln zł.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">Taka jest proporcja potrzeb i możliwości ich realizacji. W takiej sytuacji niezwykle ważne jest trafne określenie priorytetów. Wszyscy zgodziliśmy się, że edukacja jest podstawową kwestią, ale żeby dzieci mogły pójść do szkoły, muszą mieć buty, muszą wrócić ze szkoły do godziwych warunków.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#PrzedstawicielMSWiATobiesławRzemieniewski">W przeciwnym wypadku działania okazują się mało efektywne. Średnia ocen dzieci romskich nadal oscyluje pomiędzy mierną a dostateczną. To jest skala wyzwań, jakie przed nami stoją.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Pozwolą państwo na próbę krótkiego podsumowania naszej dyskusji.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Dziękuję przedstawicielom MSWiA za obszerną, dogłębną informację. Dziękuję zaproszonym gościom.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#PosełEugeniuszCzykwin">W trakcie prac nad projektem ustawy budżetowej na 2007 r. Komisja będzie podejmować usilne starania w formie dezyderatów i przekonywania naszych klubowych kolegów, by środki przeznaczane na realizację Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce były znacząco wyższe. Warto powalczyć choćby o dodatkowe 10 mln zł.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Nie usłyszałem istotnych uwag krytycznych ze strony gości pod adresem programu. Mam nadzieję, że jeśli środki zostaną zwiększone, Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych w trakcie prac nad podziałem środków zechce dokonać konsultacji z przedstawicielami społeczności romskiej. Dyskusja na ten temat mogłaby odbyć się na posiedzeniu Komisji.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Istotna jest opinia przedstawicieli społeczności romskiej, czy decyzje MSWiA są trafne. Powinniśmy zadbać o wysłuchanie uwag ze strony zainteresowanych.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Wkrótce będziemy rozpatrywać plan pracy Komisji na drugie półrocze. Sądzę, że na jednym z posiedzeń poprosilibyśmy panią dyrektor Danutę Głowacką-Mazur, aby poinformowała nas o działaniach policji, prokuratury. Zaprosimy także rzecznika praw obywatelskich.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Odbędziemy również posiedzenie dotyczące stanu realizacji dyrektywy Rady Unii Europejskiej o przeciwdziałaniu dyskryminacji i równym traktowaniu osób bez względu na rasę i pochodzenie etniczne. Wówczas wysłuchalibyśmy również przedstawicieli społeczności romskiej i zapoznali się z ich opiniami na temat działań policji, prokuratury, wymiaru sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Jedno z posiedzeń poświęcimy kwestii przełamywania stereotypów, a także problemom związanym z asymilacją mniejszości narodowych i etnicznych. Wówczas zastanowilibyśmy się nad tym, jak zapobiegać temu zjawisku.</u>
<u xml:id="u-14.8" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Zamykam pkt I obrad. Bardzo dziękuję zaproszonym gościom. Przystępujemy do rozpatrzenia pkt II porządku dziennego, który obejmuje rozpatrzenie wniosków i postulatów przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych, zgłaszanych podczas wyjazdowego posiedzenia Komisji w dniach 17–18 maja br. w Puńsku i Sejnach.</u>
<u xml:id="u-14.9" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Katalog spraw poruszanych podczas posiedzenia był bardzo obszerny. Jeśli państwo pozwolą, odczytam te postulaty. Prezydium Komisji wstępnie rozpatrywało te sprawy i zaproponujemy państwu, co w konkretnych kwestiach zamierzamy uczynić. Oczywiście w trakcie prezentacji postulatów mniejszości, państwo posłowie mogą zgłaszać uwagi.</u>
<u xml:id="u-14.10" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Po pierwsze, sygnalizowano konieczność zwiększenia subwencji oświatowej dla małych szkół z językami mniejszości narodowych i etnicznych. Ta sprawa jest w zasadzie załatwiona.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrezesZwiązkuRomówPolskichRomanChojnacki">Chciałbym skierować pytanie do przedstawicielki Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Otóż do mojej organizacji napływają sygnały, że dużo województw nie jest zainteresowanych subwencjami dla uczniów romskich.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PrezesZwiązkuRomówPolskichRomanChojnacki">W dniu wczorajszym otrzymałem z Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów informację, że w województwach mazowieckim i łódzkim nie można przekonać odpowiednich podmiotów, by te ubiegały się o środki.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#PrezesZwiązkuRomówPolskichRomanChojnacki">Czy przyczyną tego stanu rzeczy jest brak wiedzy?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Mamy do czynienia ze zdumiewającą sytuacją, gdy ktoś nie chce wykorzystać pieniędzy, które są do dyspozycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Trudno mi jest odpowiedzieć na pytanie, dlaczego organ prowadzący szkołę nie chce dodatkowych pieniędzy na zadania, które realizuje. Subwencja objęła uczniów romskich niedawno, chyba w roku budżetowym 2005.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Obecnie mamy w algorytmie naliczania części oświatowej subwencji ogólnej dwie wagi, które do niedawna dotyczyły tylko mniejszości narodowych i etnicznych, z tego tytułu, że w szkołach tych organizowane było nauczanie języka mniejszości. Od dwóch lat ta sama waga dotyczy szkół, które podejmują dodatkowe zadania edukacyjne na rzecz dzieci romskich.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Zadania edukacyjne obejmują zajęcia wyrównawcze oraz środki na asystentów romskich. Subwencja pozwala finansować te zadania w przypadku prowadzenia szkół.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Informacje o tym, jakie są arkusze statystyczne, każdy dyrektor otrzymał. Arkusze są zróżnicowane w zależności od tego, czy chodzi o szkołę wiejską czy miejską. Jest też arkusz S-15. Cały plik arkuszy statystycznych jest załączony do odpowiednich przepisów.</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Problem może wynikać z niewiedzy lub z braku informacji w lokalnych ośrodkach GUS. Wiem, że w początkowym okresie urzędnicy odczytywali to jako środki rekompensujące prowadzenie dodatkowych zadań nauki języka. Jeśli w danej szkole nie było nauczania języka romskiego, sądzono, że szkoła nie ma tytułu do tego, by ubiegać się o środki.</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Informowaliśmy o tym kuratorów, a poprzez kuratorów przekazywaliśmy wiadomości dyrektorom szkół, tłumacząc, na czym polega możliwość zastosowania tej wagi w stosunku do szkół, do których uczęszczają uczniowie romscy.</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Sądzę, że ta informacja powtarzana kilkakrotnie dotrze wreszcie do wszystkich zainteresowanych, a zainteresowanymi są: dyrektorzy szkół, ponieważ dla nich są to dodatkowe środki; organy prowadzące, dla których są to dodatkowe pieniądze na prowadzenie zadania własnego, jakim jest oświata oraz sama społeczność romska.</u>
<u xml:id="u-17.7" who="#PrzedstawicielkaDepartamentuKształceniaOgólnegoiSpecjalnegowMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuGrażynaPłoszajska">Informacje o tym będziemy powtarzać. Przypominamy o tym podczas wielu narad z kuratorami.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Mam pytanie, czy nie można by zmienić tej procedury. Z naszej wiedzy wynika, że dyrektorzy niektórych szkół w ogóle nie chcą podpisywać umów z asystentami. Niekiedy proponują, aby asystent podjął pracę w innej szkole.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PrezesCRRStanisławStankiewicz">Czy nie można by uprościć tej procedury, tak aby decyzja była podejmowana np. przez kuratorium? Znane mi są przypadki, że dyrektorzy nie chcą realizować dodatkowych zadań, ponieważ traktują to jako kolejny problem.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Sądzę, że właściwe było takie rozwiązanie, iż nie tylko MENiS przekazuje informację, że jest możliwość skorzystania z subwencji, lecz otrzymuje informację zwrotną o uczęszczaniu romskich dzieci do danej szkoły. Wtedy kurator miałby podstawę do działania i mógłby zainteresować się, dlaczego szkoła nie podejmuje dodatkowych zadań na rzecz tych dzieci.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PrzedstawicielkaMENiSGrażynaPłoszajska">Dyrektor szkoły może wypełnić arkusz S-15, czyli przekazać informację o liczbie uczniów romskich, którzy byliby objęci dodatkową wagą, tylko wtedy, kiedy te zadania są rzeczywiście realizowane. Nie jest tak, że jeśli w szkole uczą się dzieci romskie, to dyrektor otrzymuje więcej pieniędzy. Otrzymuje dodatkowe środki na zadania, które realizuje.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PrzedstawicielkaMENiSGrażynaPłoszajska">Jeżeli dyrektor zatrudnia asystenta romskiego, jeśli prowadzone są dodatkowe zajęcia wyrównawcze, to szkoła ma tytuł do tego, żeby zrekompensować koszty, które organ prowadzący szkołę ponosi. Nie jest tak, że zgłoszenie dzieci romskich upoważnia do pobierania zwiększonych środków. To są środki, które rekompensują pewne zadania.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Powracamy do rozpatrywania pkt II, dotyczącego postulatów zgłoszonych w czasie wyjazdowego posiedzenia Komisji. Otóż był sygnalizowany problem finansowania niepublicznej (z prawami szkół publicznych) szkoły Żiburys w Sejnach.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Odbyłem w tej sprawie konsultacje z przedstawicielami ministerstwa. Ponieważ jest to szkoła niepubliczna i wobec niej formalnie subwencja jest przekazywana, organ prowadzący, czyli fundacja, musi znaleźć dodatkowe środki. Proponuję, aby Komisja przyjęła w tej sprawie opinię, którą skierowalibyśmy do ministra. Być może stanowisko Komisji byłoby pomocne w poszukiwaniu przez ministra dodatkowych środków.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Innym wyjściem jest czesne płacone przez rodziców, a także finansowanie przez rząd litewski. W miniony czwartek, piątek i sobotę obradowało Zgromadzenie Parlamentarne Polsko-Litewskie. Parlamentarzyści litewscy bardzo mocno i stanowczo podnosili ten problem.</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Rozumiem, że nie ma formalnych zobowiązań, ale sądzę, że opinia Komisji mogłaby być pomocna w poszukiwaniu rozwiązania tego problemu.</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#PosełEugeniuszCzykwin">W czasie pobytu Komisji w Sejnach i Puńsku zgłoszony był również postulat terminowego przekazywania dotacji finansowych na realizację zadań w dziedzinie kultury mniejszości. Niestety, jest to problem pojawiający się stale. Komisja powinna zwrócić się do ministra spraw wewnętrznych i administracji, by dołożył wszelkich starań, żeby te środki były przekazywane jak najszybciej.</u>
<u xml:id="u-21.5" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Mniejszość litewska zgłosiła kilka kwestii dotyczących współpracy z samorządami. Chodzi m.in. o kwestię nazw ulic, subwencję dla przedszkola i szkoły. Poruszono również sprawę zwolnienia Fundacji im. Biskupa Antanaza Baranauskasa z opłat z tytułu wyłączenia gruntów rolnych na cele nierolnicze z przeznaczeniem na szkoły z litewskim językiem nauczania.</u>
<u xml:id="u-21.6" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Komisja wystąpi do lokalnych samorządów z apelem o pozytywne rozpatrzenie tych spraw, gdyż są one ważne dla mniejszości i wpływają na obraz państwa polskiego. Innej formuły zachęcania samorządów do tego, by wykazywały większą troskę o mniejszości narodowe, nie możemy zastosować.</u>
<u xml:id="u-21.7" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Dyskutowaliśmy również na temat projektu symbolicznego pomnika Polaków, którzy zginęli w Ponarach, wzniesionego na cmentarzu w Berżenikach.</u>
<u xml:id="u-21.8" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Myślę, że Komisja może zwrócić się z prośbą do właściciela cmentarza, czyli do parafii albo do kurii biskupiej, o informację na ten temat. Nasze możliwości działania są w tej mierze ograniczone.</u>
<u xml:id="u-21.9" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Poprosiliśmy już urząd marszałka województwa podlaskiego o informację w sprawie zwolnienia Fundacji im. Biskupa Antanaza Baranauskasa z opłat z tytułu wyłączenia gruntów rolnych na cele nierolnicze. Chodzi o działkę, na której została zbudowana szkoła. Stosownie do odpowiedzi marszałka podejmiemy działania, zmierzające do tego, aby zwolnienie z opłat, jeśli jest zgodne z obowiązującym prawem, było zastosowane.</u>
<u xml:id="u-21.10" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Mniejszość romska zgłosiła postulat przeciwdziałania dyskryminacji Romów. Ten temat będzie omówiony na odrębnym posiedzeniu Komisji.</u>
<u xml:id="u-21.11" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Przedstawiciel mniejszości białoruskiej zwracał uwagę m.in. na problem składania oświadczeń przez rodziców odnośnie do nauki języka mniejszości. W tej sprawie zwrócimy się do ministra edukacji narodowej i sportu. Pamiętamy o stanowisku Najwyższej Izby Kontroli, że kwestia nauczania języka mniejszości musi być potwierdzona, ponieważ w takich przypadkach jest zwiększona subwencja.</u>
<u xml:id="u-21.12" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Byłoby wskazane, aby MENiS wskazało inne sposoby składania takich oświadczeń. Mogłoby się to odbywać np. w czasie zebrania rodziców z okazji rozpoczęcia roku szkolnego.</u>
<u xml:id="u-21.13" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Jeśli chodzi o postulat uproszczenia rozliczeń finansowych z imprez, na które stowarzyszenia mniejszości narodowych otrzymują dotacje z budżetu państwa, sprawa wykracza poza kompetencje Komisji. Komisja mogłaby zwrócić się do ministra o podjęcie prac nad nowelizacją obowiązującej ustawy. Realizacja tego wniosku wydaje się jednak mało prawdopodobna.</u>
<u xml:id="u-21.14" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Przedstawiciele mniejszości skarżyli się również na brak zgody władz miasta Białystok na budowę pomnika białoruskich i prawosławnych ofiar drugiej wojny światowej i okresu powojennego. Komisja zwróci się do władz miasta o informację. Problem pozostaje nierozwiązany prawie od 6 lat. Moglibyśmy podjąć się roli mediatora.</u>
<u xml:id="u-21.15" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Czy ktoś z państwa posłów ma uwagi do propozycji działań, jakie Komisja może podjąć w sprawie realizacji przedstawionych postulatów? Nie ma zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-21.16" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Proszę o zabranie głosu panią dyrektor Danutę Głowacką-Mazur.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#ZastępcadyrektoradepartamentuwMSWiADanutaGłowackaMazur">Chciałam zabrać głos w sprawie szkoły Żiburis oraz w kwestii terminowego przekazywania środków. Jeśli chodzi o apel Komisji do ministra, żeby w sposób szczególny odniósł się do kwestii dofinansowania szkoły, pragnę zauważyć, że zastosowanie może mieć wyłącznie art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#ZastępcadyrektoradepartamentuwMSWiADanutaGłowackaMazur">To jest inicjatywa ze strony Żiburysu. Kryteria oceny wniosków są uzgadniane z Komisją Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Preferowanie jednego zadania mogłoby zostać odebrane przez komisję jako złamanie zasady równego traktowania i równoprawności podmiotów, aczkolwiek minister przygląda się sprawie z dużym zainteresowaniem.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#ZastępcadyrektoradepartamentuwMSWiADanutaGłowackaMazur">Wniosek o dofinansowanie działalności szkoły dotarł do ministerstwa, natomiast koszty realizacji zadania były tak duże, że projekt, mimo pozytywnej opinii komisji, nie mógł zostać objęty dofinansowaniem.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#ZastępcadyrektoradepartamentuwMSWiADanutaGłowackaMazur">Jeśli chodzi o terminowe przekazywanie środków, miałabym ogromny apel do wszystkich osób, które reprezentują organizacje mniejszości narodowych i etnicznych. Nie jest tak, że ministerstwo nie podejmuje starań, żeby środki były jak najszybciej przekazane. Wszędzie tam, gdzie organizacje właściwie rozliczyły się z dotacji ubiegłorocznych, środki zostały przekazane bardzo szybko.</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#ZastępcadyrektoradepartamentuwMSWiADanutaGłowackaMazur">Są przypadki, gdzie nie została zakończona procedura rozliczania dotacji. Z jednej strony MSWiA będzie dokładało wszelkich starań, aby środki były przekazywane jak najszybciej. Zobowiązuję się do tego osobiście, gdyż podpisuję wszystkie umowy z upoważnienia ministra.</u>
<u xml:id="u-22.5" who="#ZastępcadyrektoradepartamentuwMSWiADanutaGłowackaMazur">Z drugiej strony bardzo zależy nam na tym, żeby podmioty, które uzyskają dotacje, rozliczały się z tego w sposób określony w obowiązujących przepisach. Tylko wówczas, gdy jest rozliczona dotacja ubiegłoroczna, mogą zostać przekazane środki na realizację zadań w roku budżetowym.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Dziękuję za to wyjaśnienie.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Jeśli nie ma uwag w sprawach bieżących, dziękuję za udział w obradach. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>