text_structure.xml
17.5 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełMarekSawicki">Otwieram kolejne posiedzenie Komisji Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Porządek dzienny państwo posłowie otrzymali. Czy są do niego uwagi? Nie ma, w związku z tym przystępujemy do realizacji pierwszego punktu, czyli rozpatrzenia informacji na temat skuteczności mediacji, jako sposobu rozwiązywania problemów konsumenckich.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Urząd przedłożył szczegółową informację na temat skuteczności mediacji, jako sposobu rozwiązywania problemów konsumenckich, w związku z tym nie będę tego referował, natomiast chciałbym się skoncentrować na kilku podstawowych kwestiach.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Problemy, z którymi zwracają się konsumenci do Urzędu mają z reguły charakter indywidualnych roszczeń cywilnoprawnych. Jak wiadomo, w takich sprawach prezes Urzędu nie ma żadnych uprawnień o charakterze władczym. W szczególności prezes Urzędu nie może zmusić żadnego przedsiębiorcy do zaspokojenia indywidualnego roszczenia konsumenta. Natomiast każda skarga konsumencka, a jest ich bardzo wiele - co roku otrzymujemy ich po kilkaset - jest przez nas szczegółowo analizowana i w zależności od wynikowej analizy podejmujemy określone działania, odpowiednie do tych wyników.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Te działania można podzielić właściwie na trzy grupy. Pierwsza grupa - to są takie sytuacje, gdy sprawa dotyczy jednostkowego roszczenia, na przykład wady obuwia. Z analizy akt sprawy wynika, że do tej pory nie były podejmowane żadne działania mediacyjne. Wówczas przekazujemy tego typu sprawy do Inspekcji Handlowej. Inspekcja Handlowa, zgodnie z ustawowymi kompetencjami, może prowadzić mediacje w sprawach konsumenckich. Są to więc sprawy przekazywane wedle właściwości.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Druga grupa spraw to takie, kiedy okazuje się, że były podejmowane mediacje przez Inspekcję Handlową i okazały się nieskuteczne. Wówczas pozostaje nam tylko poinformowanie konsumentów o przysługujących im uprawnieniach oraz o tym, kto może udzielić dalszej pomocy. Są dwa rodzaje tej pomocy. Jeden z nich - to wskazanie konsumentowi powiatowych rzeczników konsumentów, jako tych, którzy mogą dalej występować w ich sprawie, a drugi rodzaj pomocy - to pomoc ze strony Klubu Federacji Konsumentów. Za każdym razem podajemy adres najbliższego klubu i najbliższego powiatowego rzecznika konsumentów.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Jeśli chodzi o powiatowych rzeczników konsumentów, to trudno nam jest w tej chwili powiedzieć, jaka jest ich skuteczność, gdyż nie jest prowadzona żadna statystyka w skali kraju. Dotychczas nie było podstaw prawnych do tego typu zbiorczych informacji, natomiast od 1 kwietnia br. w związku z wejściem w życie nowej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, obowiązuje przepis, że rzecznicy konsumentów przedkładają sprawozdania ze swojej rocznej działalności radzie powiatu, przy której funkcjonują oraz dyrektorom delegatur naszego urzędu. Otrzymamy tego rodzaju sprawozdania za rok 2001 i z początkiem nowego roku będziemy mogli zagregować dane i zorientować się, jak sytuacja wygląda w skali całego kraju, jaka jest skuteczność mediacji prowadzonych przez powiatowych rzeczników konsumentów. Podczas zebrań, które Urząd odbywa z powiatowymi rzecznikami, dowiadujemy się, że z ich oceny wynika, iż instytucja ta dobrze funkcjonuje i udaje się załatwić wiele spraw.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Teraz chciałbym wspomnieć o trzeciej grupie działań. Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy widzimy, że wprawdzie skarga ma charakter jednostkowy, ale są to powtarzające się praktyki przedsiębiorcy. Wówczas kierujemy do przedsiębiorcy wystąpienie, w którym wskazujemy, które prawa konsumenta zostały naruszone i co należy zrobić, aby te naruszenia usunąć. Podłożem prawnym tych wystąpień są przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, która pozwala nam występować do przedsiębiorców w sprawach indywidualnych. Te wystąpienia nie mają władczego charakteru, ale są swego rodzaju mediacją i w tym trybie udaje nam się załatwić wiele spraw konsumentów.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Innym rodzajem wystąpień są wystąpienia, które formułujemy na gruncie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Inną grupę stanowią wystąpienia w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczących nieuczciwych klauzul. To są wystąpienia o charakterze publicznym, które dotyczą zbiorowych interesów konsumentów. Mają one również charakter wezwania do dobrowolnego zaniechania określonych praktyk. Są to właściwie działania przedsądowe i są z reguły uwzględniane przez przedsiębiorców. W przypadkach, gdy przedsiębiorcy nie reagują, występujemy do sądu i to jest już ostateczność.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#DyrektorDepartamentuPolitykiKonsumenckiejwUrzędzieOchronyKonkurencjiiKonsumentówJacekHerde">Uważam, jako przedstawiciel Urzędu, że w tej chwili nie ma alternatywy, jeśli chodzi o system załatwiania roszczeń konsumenckich, poza działaniem o charakterze mediacyjnym. W sytuacji, gdy mamy zapaść sądownictwa powszechnego, jest to najlepsza forma do załatwiania spraw konsumenckich. Zresztą jest to forma dla konsumenta komfortowa, nic konsumenta nie kosztuje, nie jest stresująca, a pozwala na spokojne i bezkonfliktowe załatwienie sprawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#ZastępcaGłównegoInspektoraInspekcjiHandlowejDorotaKrajewskaKekusz">Przepraszam w imieniu Głównego Inspektora za jego dzisiejszą nieobecność. Musiał on wyjechać służbowo.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#ZastępcaGłównegoInspektoraInspekcjiHandlowejDorotaKrajewskaKekusz">Chciałabym omówienie tematu, dotyczącego skuteczności mediacji, jako sposobu rozwiązywania problemów konsumenckich zacząć od definicji mediacji. Pragnę odnieść się w tym wypadku do Wielkiej Encyklopedii Prawa, gdyż w przepisach takiej definicji obowiązującej nie ma. Można więc tylko korzystać z encyklopedii, aby znaleźć definicję tego pojęcia. Otóż Wielka Encyklopedia Prawa mówi o tym, że mediacja, to procedura pośredniczenia w sporze, mająca na celu doprowadzenie skonfliktowanych stron do porozumienia. Mediatorem jest podmiot trzeci, który próbuje doprowadzić zwaśnione strony do tego, aby pogodziły się, aby konflikt między nimi został zażegnany. Podstawową zasadą mediacji jest to, że muszą być poszanowane suwerenne prawa stron. Strony muszą się dobrowolnie zgodzić na udział mediatora w pośredniczeniu między nimi. Mediacja jest znana z prawa międzynarodowego. Już w XIX wieku strony, które sygnowały Traktat Paryski wyraziły pogląd, że jest to sposób na rozstrzyganie sporów międzynarodowych. W drodze mediacji załatwia się często spory między pracodawcami a pracownikami. Również w Kodeksie postępowania karnego w art. 320 jest określona możliwość użycia metody mediacji do zażegania sporu pomiędzy podejrzanym a pokrzywdzonym.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#ZastępcaGłównegoInspektoraInspekcjiHandlowejDorotaKrajewskaKekusz">Jeśli chodzi o Inspekcję Handlową, to od wielu lat otrzymywała ona wiele skarg na działalność przedsiębiorców. To były skargi dotyczące głównie nierespektowania przez przedsiębiorców tych uprawnień i obowiązków, które wynikały z umów sprzedaży. Były to spory cywilnoprawne i organ administracji nie mógł występować władczo, czyli polecić żadnej ze stron, aby się zachowała w określony sposób, chociażby ten sposób był zgodny z prawem i słuszny. W związku z tym mediowaliśmy, na początku nieformalnie, ponieważ bez podstawy prawnej, pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami po to, aby przedstawić im stan prawny, aby określić, jakie są ich prawa i obowiązki i po to, aby poprzez uświadomienie tego jak ten stan faktyczny przekłada się na stan prawny - doprowadzić do kompromisu między nimi. Od 1 stycznia 1999 r. mediację mamy wpisaną do katalogu naszych obowiązków ustawowych, natomiast w ustawie z 15 grudnia 2000 r. mediacja jest obowiązkiem ustawowym i jest też osobny rozdział mówiący o trybie przeprowadzania mediacji przez wojewódzkiego inspektora.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#ZastępcaGłównegoInspektoraInspekcjiHandlowejDorotaKrajewskaKekusz">Mediacja prowadzona jest na wniosek konsumenta lub z urzędu. Decyduje o tym wojewódzki inspektor, ponieważ konsument może nie wiedzieć, że taka forma istnieje, nie musi znać naszej ustawy i wiedzieć, w jakich formach działamy. Jeśli wojewódzki inspektor uzna, że z treści skargi wynika, iż jest to właściwa droga do załatwienia sprawy - wszczyna postępowanie mediacyjne. W toku tego postępowania inspektor zapoznaje przedsiębiorcę z roszczeniami konsumenta, przedstawia stronom sporu stan prawny, jaki ma zastosowanie do tej sprawy i ewentualne propozycje załatwienia sporu. W celu szybkiego zakończenia sporu wojewódzki inspektor może wyznaczyć termin, do jakiego strony muszą się zdecydować co do tego, czy po pierwsze, godzą się na mediowanie inspekcji, a po drugie, aby podjęły decyzję co do tego, czy zgadzają się na polubowne załatwienie sprawy. Jeśli co najmniej jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediacyjne rozstrzygnięcie sporu, albo jeśli to zakończenie sporu trwa ponad czas, jaki wyznaczył wojewódzki inspektor - nie pozostaje nic innego, jak odstąpienie od tej formy i zaproponowanie stronom sporu innej drogi: czy to będzie sąd konsumencki, czy też sąd powszechny, jeśli sprawa dojrzała do tego i żadna forma przedsądowego rozstrzygnięcia sporu już nie pomoże.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#ZastępcaGłównegoInspektoraInspekcjiHandlowejDorotaKrajewskaKekusz">Wśród skarg, które wpływają do Inspekcji Handlowej, a jest ich kilkanaście tysięcy rocznie, ponad 60% stanowią skargi załatwiane w toku mediacji. Resztę stanowią skargi załatwiane w toku kontroli. Tych mediacji w latach 1998–2000 Inspekcja Handlowa przeprowadziła ponad 21 tys. Dla konsumentów pozytywnie kończy się rocznie około 70% mediacji. Jest to dość sporo. Nie zawsze przecież konsument ma rację, a poza tym, przedsiębiorca nie zawsze godzi się na zastosowanie tej formy w sporze. Tak więc jest to, jak sądzę, dosyć dobry wynik, a przynajmniej jakaś droga do tego, by konflikty rozstrzygać przedsądowo.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#ZastępcaGłównegoInspektoraInspekcjiHandlowejDorotaKrajewskaKekusz">Obok skuteczności mediacji, ważną rolę odgrywa szybkość postępowania. Jako organ administracji mamy miesiąc na załatwienie sprawy, ten termin wynika z K.p.a. W związku z tym dążymy do tego, aby mediacja zakończyła się w ciągu miesiąca. Tak więc jest to bardzo szybka forma rozstrzygania sporu miedzy przedsiębiorcą a konsumentem. Warto także zwrócić uwagę na walor edukacyjno - informacyjny mediacji, ponieważ w toku mediacji przedstawia się stan prawny, który odnosi się do danego stanu faktycznego. Konsument taki, kiedy idzie do sklepu coś kupić, lub ma następny spór z przedsiębiorcą, już jest bogatszy o tę wiedzę, wie, jak postąpić i jakie ma możliwości rozstrzygnięcia sporu, jeśli taki zaistnieje. Oczywiście, jeśli mediacje nie przyniosą skutku, proponuje się konsumentowi polubowny sąd konsumencki, ewentualnie mówi mu się, że istnieje również droga postępowania przed sądem powszechnym, w postaci postępowania uproszczonego lub zwykłego, ponieważ mediacja z istoty rzeczy, jako forma dobrowolna, nie zamyka drogi do rozpatrzenia sprawy przez sąd powszechny.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PrawnikFederacjiKonsumentówMichałHerde">Przedłożyliśmy naszą informację na temat skuteczności mediacji jako sposobu rozwiązywania problemów konsumenckich, dlatego chciałbym przedstawić tylko kilka uwag uzupełniających. W działalności Federacji Konsumentów mediacje są raczej uzupełniającą formą załatwiania spraw, z którymi zwracają się do nas konsumenci. Federacja przede wszystkim zajmuje się udzielaniem porad prawnych telefonicznie, osobiście oraz pisemnie. Chodzi nam o to, aby skłonić konsumentów do aktywności i by sami dochodzili swoich roszczeń, oczywiście jeśli są w stanie. W przypadkach uzasadnionych Kluby Konsumenta występują do przedsiębiorców z interwencją na rzecz konsumenta.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PrawnikFederacjiKonsumentówMichałHerde">Jak wynika z praktyki w klubie stołecznym, w którym pracuję, bardzo często pracownicy przeprowadzają mediacje. Mediacje te odnoszą szczególnie pozytywny skutek, gdy sprzedawca pozostający w sporze z konsumentem nie zna obowiązujących przepisów, a zdarza się to bardzo często. Jeśli problem ma związek z interpretacją przepisów lub oceną techniczną wady, pracownicy klubu starają się przekonać przedsiębiorcę do zapisu na polubowny sąd konsumencki, w sytuacji gdy nie ma możliwości przekonania takiego przedsiębiorcy.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PrawnikFederacjiKonsumentówMichałHerde">Zdarza się dość często, że mediacje przeprowadzane są w siedzibie klubu, gdzie zjawiają się przedstawiciele obu stron. Zdecydowanie łatwiej przekonać przedsiębiorcę do racji konsumenta, przy osobistej styczności z nim. Klub nierzadko pośredniczy przy zwrocie pieniędzy konsumentowi, jeśli ten, wskutek ostrego sporu, nie ma ochoty osobiście spotkać się ze sprzedawcą. Także przedsiębiorcy uważają takie pośrednictwo za gwarantujące im korzystne zakończenie sporu.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PrawnikFederacjiKonsumentówMichałHerde">Przedstawiciele Federacji Konsumentów są także zapraszani do siedziby przedsiębiorcy, gdzie odbywa się mediacja. Czasem wystarcza, że przedstawiciel klubu zadzwoni do przedsiębiorcy, przedstawi jako reprezentant Federacji Konsumentów, aby przedsiębiorca przyznał rację konsumentowi, czasami nawet w przypadkach, wydawałoby się, beznadziejnych. Niestety, część przedsiębiorców jest nastawiona na szybki zysk i nie liczy się z przepisami dotyczącymi ochrony konsumenta. W razie sporu z tak nastawionymi przedsiębiorcami, szanse powodzenia mediacji są nikłe. Prawdopodobnie w takich przypadkach pracownikom federacji pomogłoby profesjonalne szkolenie dotyczące ogólnych zasad prowadzenia mediacji, ponieważ sam czynnik psychologiczny ma ogromne znaczenie. W takich razach sama nawet biegła znajomość prawa nie jest w stanie pomóc.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PrawnikFederacjiKonsumentówMichałHerde">Podejmowane mediacje odnoszą większy skutek w mniejszych miastach, gdzie społeczność jest bardziej ze sobą związana, a źle załatwiona reklamacja może być powodem znacznego spadku sprzedaży. W Warszawie zaś na przykład często nie można wręcz przeprowadzić mediacji z powodu niemożności zlokalizowania siedziby sprzedawcy. Daje tu o sobie znać brak sprawnego działania Krajowego Rejestru Sądowego. Pomimo tych trudności mediacja pozostaje w obecnej sytuacji zapaści sądownictwa jedyną metodą umożliwiającą konsumentowi, jako słabszej stronie na wolnym rynku, szybkie zakończenie sporu, chociaż czasem po dokonaniu pewnych ustępstw ze strony konsumenta. Nawet w trakcie procesu sądowego przedstawiciele Federacji Konsumentów starają się doprowadzić do polubownego zakończenia sporu na każdym etapie sprawy. Z wyżej wymienionych powodów federacja z pewnością będzie się starała rozwijać tę formę załatwiania skarg konsumenckich, szczególnie że z praktyki w stołecznym Klubie Konsumentów wynika, że około trzy czwarte mediacji przynosi pozytywny skutek.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełMarekSawicki">Otwieram dyskusję. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos? Nie widzę, nie ma chętnych. W związku z tym, że nie zgłoszono uwag, ani zapytań, nie było też wniosku o odrzucenie informacji, uważam informację na temat skuteczności mediacji jako sposobu rozwiązywania problemów konsumenckich za przyjętą. Zamykam ten punkt porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PosełMarekSawicki">Czy w sprawach różnych ktoś chciał zabrać głos? Nie widzę. Informuję, że jutro, o godz. 8.15, mamy posiedzenie Komisji w sprawie dezyderatu, a o 14.00 - w sprawie konkurencji na rynku usług międzystrefowych. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>