PPC / ppc

text_structure.xml 81.7 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Witam serdecznie gości oraz panie posłanki i panów posłów. Porządek naszego posiedzenia przewiduje tylko jeden punkt. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że porządek dzienny został przyjęty. Sprzeciwu nie słyszę. Proponuję następujący tryb pracy: najpierw udzielę głosu paniom senator, by przedstawiły zakres uchwały, a następnie będziemy kolejno rozpatrywali poprawki proponowane przez Senat. Poproszę o zabranie głosu panią senator Annę Bogucką-Skowrońską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Senat wprowadzając poprawki nie naruszył filozofii ustawy, przeciwnie — poprawki uszczegóławiają pewne kwestie, eliminując możliwość deprecjonowania ustawy o języku polskim. Jest to ważne biorąc pod uwagę dyskusję, jaka przetoczyła się w mass mediach.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Nie chciałabym się teraz wdawać w szczegóły, gdyż, jak sądzę, przy rozpatrywaniu każdej poprawki będziemy z panią senator Krystyną Czubą zabierały głos. Chciałabym tylko powiedzieć, że poprawka nr 1 dotyczy nazwy ustawy. Zdaniem Senatu nazwa ustawy powinna zawierać element ochronny, zatem powinna brzmieć:</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">„Ustawa o języku polskim i jego ochronie”. Funkcja ochronna języka jest funkcją zasadniczą. Sformułowanie: „Ustawa o języku polskim” jest mało szczegółowe i nie wskazuje na znaczenie tej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Sprawą kontrowersyjną była też preambuła ustawy. Na jej temat również było głośno w mediach. Nie ukrywam, że jestem jej autorką. Wydaję mi się, że większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, czym jest język w kulturze narodu. Moim zdaniem w preambule proponowanej przez Sejm znalazł się błąd. Jest wprawdzie zapisane, że język polski jest dobrem kultury narodowej. Jednakże język polski jest także wyrazem narodowej tożsamości, tworzy tę tożsamość i to skłoniło mnie do wprowadzenia kilku poprawek, a potem do sformułowania preambuły, która zawiera w sobie funkcję edukacyjną.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Preambuła w obecnym brzmieniu od razu wskazuje na to, dlaczego parlament zajmuje się sprawą języka polskiego. Jest to bardzo ważne, szczególnie teraz, gdy procesy integracyjne budzą zaniepokojenie co do możliwości zachowania narodowej tożsamości. Wiemy doskonale z historii, że walka z językiem polskim była walką z tożsamością narodową i zmierzała do wynaradawiania. Proponowana preambuła jest pożyteczna i konieczna.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Ważna zmiana została wprowadzona do art. 3, w której Senat tłumaczy, na czym ma polegać ochrona języka polskiego. Rozwinęliśmy art. 3 o upowszechnianie szacunku dla regionalizmów i gwar, a także przeciwdziałaniu ich zanikowi. Uważamy, że języki regionalne, które tworzą swoją kulturę, są dziedzictwem kultury narodowej. Nie chciałabym się teraz wdawać w różnice między mniejszością a regionalizmem. W Polsce mamy m.in. język kaszubski, góralski, w tych językach tworzona jest kultura i są to bardzo ważne składniki narodowej tożsamości i kultury. W związku z tym uważamy, że regionalizmy także powinny podlegać ochronie.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Wprowadziliśmy także zmiany mające charakter doprecyzowujący. Będziemy je przedstawiać na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Zachowaliśmy też możliwość zachowywania nazw własnych. W art. 10 zapisaliśmy, że obcojęzyczne nazwy własne nie muszą być tłumaczone na język polski. Szukanie polskich odpowiedników może bowiem prowadzić do śmieszności.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Senat wprowadził kontrolę obowiązków, a mianowicie kontrolę wykonywania obowiązków w zakresie używania języka i jego ochronę. Chodzi o ochronę w zakresie rozdziału 1 i pierwszych przepisów, czyli o chronienie języka przez organy oraz instytucje i organizacje uczestniczące w życiu publicznym. Uważamy, że kontrolę wykonywania obowiązków powinna sprawować Inspekcja Handlowa i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Są to organy kontrolne, które zajmują się badaniami różnych oznaczeń i dbaniem o prawa konsumenta. W związku z tym mogą także kontrolować obowiązki w zakresie prawidłowego stosowania języka polskiego. Jest to konieczne, by można było egzekwować ustawę.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Istotną zmianą jest także zmiana wprowadzona do art. 11, chodzi o instytucję opiniodawczo-doradczą, czyli o Radę Języka Polskiego, która ma składać opinię o stanie ochrony języka ministrom właściwym do spraw kultury i do spraw oświaty i wychowania oraz prezesowi Polskiej Akademii Nauk. Senat rozszerzył ten obowiązek o przedstawienie tej opinii także Sejmowi i Senatowi. Sejm i Senat powinny wiedzieć, w jaki sposób ustawa jest wykonywana i jakie są związane z tym problemy.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Pozostałe poprawki mają charakter uściślający i wprowadzają bardziej precyzyjne zasady ochrony. Chciałabym oddać głos pani senator Krystynie Czubie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chciałabym powiedzieć, że pracowaliśmy nad poprawkami w oparciu o ekspertyzy Rady Języka Polskiego. Naszym ekspertem była pani prof. Jadwiga Puzynina z UW, główny ekspert Rady Języka Polskiego. Ekspertyzy pani prof. podzieliły obie Komisje: Komisję Kultury i Środków Przekazu i Komisję Praw Człowieka. Jest to istotna informacja, gdyż dotyczy zagadnienia, będącego przedmiotem naszego posiedzenia i trzeba się w tym względzie odwołać do rzeczoznawców.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chcę też państwa poinformować o tym, że zmieniliśmy tytuły rozdziałów w oparciu o sugestie prof. Jadwigi Puzyniny. Uważamy, że zmiany tytułów odpowiadają zawartości poszczególnych rozdziałów.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SenatorKrystynaCzuba">Zmieniliśmy również kolejność artykułów. Art. 2 stał się art. 3, a art. 3 art. 2. Stało się tak dlatego, że w art. 2 jest mowa o podmiocie, a w art. 3 mówi się o tym, kto jest wykonawcą zadania, którym jest ochrona języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chciałam też powiedzieć, że w art. 15, dotyczącym konieczności dbania o język polski w zakresie przeciwdziałania wulgaryzacji, dodaliśmy prasę.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SenatorKrystynaCzuba">Pozostałe poprawki mają charakter redakcyjny, językowy i porządkujący, jak np. poprawka nr 10, w której zamienia się wyrazy: „w Polsce” na wyrazy: „na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chciałabym poinformować wysokie Komisje, jak przebiegało głosowanie nad ustawą z naszymi poprawkami. Za opowiedziało się 74 senatorów, 5 senatorów było przeciwnych, 10 senatorów się wstrzymało od głosu. Za ustawą opowiedzieli się nie tylko senatorowie koalicji.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SenatorKrystynaCzuba">Nie bardzo rozumiem informację, dotyczącą niezgodności poprawek Senatu z prawem europejskim. Przepisy są usprawiedliwione interesem publicznym. Konkluzja podpisana przez podsekretarza stanu Jarosława Pietrasa jest dla mnie niejasna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia uchwały Senatu. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, będziemy rozpatrywali poprawki kolejno. Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 1:</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełJanMariaJackowski">„w tytule ustawy na końcu dodaje się wyrazy «w jego ochronie».” Czy ktoś w tej sprawie pragnąłby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanByra">Przypominam, że na wcześniejszym wspólnym posiedzeniu Komisji sejmowych padła taka propozycja i że ją odrzuciliśmy. Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję. Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Jest to sugestia Rady Języka Polskiego. Z tego powodu obie Komisje postanowiły rozszerzyć tytuł ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę sprawozdawcę, Iwonę Śledzińską-Katarasińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Chciałabym przypomnieć wysokim Komisjom, że Sejm i nasze Komisje pracowały nad ustawą o języku urzędowym, która zastępuje dekret Bolesława Bieruta i że taki był pierwowzór projektu rządowego. Nadaliśmy rangę ustawową Radzie Języka Polskiego i uważam, że dobrze się stało. Komisja jednakże nie pracowała nad ustawą z adwokatem, który by ją reprezentował. Nie pracowaliśmy wspólnie z Radą Języka Polskiego, ale staraliśmy się wzmocnić jej pozycję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Pracowaliśmy z ekspertami i byliśmy w kontakcie z językoznawcami i ich opiniami. Z wypowiedzi pani senator Krystyny Czuby zrozumiałam, że Senatowi doradzała Rada Języka Polskiego, nam nie i tę różnicę chciałam podkreślić. Dysponowaliśmy opiniami Rady Języka Polskiego, ale Rada, jako instytucja, nie była naszym ekspertem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić panią posłankę Iwonę Śledzińską-Katarasińską, by nam powiedziała, jak się ma jej wypowiedź do poprawki Senatu, dotyczącej zmiany tytułu ustawy. Czy optuje pani za propozycją Sejmu, czy Senatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie pośle, chciałabym przekonać wszystkich państwa do propozycji Sejmu. Sprawę poprawki Senatu pan poseł znakomicie wyjaśnił. Rozpatrywaliśmy kilka wersji tytułów i odrzuciliśmy wszystkie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Przystępujemy do głosowania. Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 1 Senatu.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry? Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 11 posłów, 9 posłów było przeciwnych, 2 posłów wstrzymało się od głosu. Stwierdzam, że wniosek uzyskał większość głosów pozytywnych i tym samym Komisje odrzuciły poprawkę nr 1 Senatu.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 2. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJanByra">Podkomisja sejmowa rozważała różne wersje preambuły. Wydaje mi się, że wersja sejmowa jest zgrabna i zawiera wszystkie propozycje Senatu. Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 2 Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w tej kwestii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mam pytanie do przedstawicielki Biura Legislacyjnego, czy preambuły są dobrze widziane jako element ustaw? Rozpatrywaliśmy kilka wersji preambuły i przyjęliśmy tę proponowaną przez Sejm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełWojciechHausner">Podkomisja rozpatrywała wersje preambuł i żadna z nich nie była tak rozwinięta jak proponowana przez Senat. Rozstrzygnęliśmy też wtedy, że ustawa ma szczególny charakter. Można powiedzieć, że ma pozaprawny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełWojciechHausner">Moim zdaniem propozycja Senatu uściśla problem i ma zasadniczą zaletę, która przemawia za przyjęciem poprawki nr 2, a mianowicie preambuła zawiera główną ideę ustawy. Ma to duże znaczenie, zważywszy na to, że miała miejsce dyskusja, która w pewnym stopniu ośmieszyła ustawę o języku polskim. Uważam, że propozycja Senatu jest uzasadniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKS">Chciałabym zwrócić uwagę na potoczne sformułowanie: „Parlament Rzeczypospolitej Polskiej”, które jest niezgodne z konstytucją. W konstytucji, w ustawach zawsze zapisuje się: „Sejmu i Senatu”.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKS">Jeśli chodzi o historię preambuł, to w czasach PRL-u im mniej ustawa była ideologiczna, tym miała bardziej rozwiniętą preambułę. W praktyce legislacyjnej odchodzi się od długich preambuł. Decyzja należy do państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełMarekSawicki">Chciałbym powiedzieć, że praktyka umieszczania preambuł nie wywodzi się tylko z czasów PRL-u. Preambuły stosuje się w prawie unijnym i proszę o niestosowanie takich sugestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Jestem prawnikiem i muszę powiedzieć, że zaskakują mnie uwagi pani reprezentującej Biuro Legislacyjne. Preambuła ma zwrócić uwagę na wartość języka polskiego. Ustawa nie dotyczy tylko poprawności językowej, mówi się w niej przede wszystkim o ogromnej wartości, jaką jest język. Dyskusja, która miała miejsce, pokazała, że większość społeczeństwa nie wie, że chcemy zapewnić ochronę językowi. Funkcja informacyjna i wychowawcza ustaw jest równie ważna, jak funkcja legislacyjna.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Jeśli chodzi o potoczne sformułowanie: „Parlament Rzeczypospolitej Polskiej”, to chodzi tu o podkreślenie, że obie izby podpisują się pod tą preambułą. Celowo nie użyliśmy słów wyjętych ze słownika prawniczego, gdyż chcieliśmy się odwołać do pewnych wartości i kultury. Istota preambuły jest taka, że ma ona zawierać pewną filozofię. Jednym słowem, ma ona wskazywać zakorzenienie prawa również w innych wartościach społecznych. W preambule nie stosuje się zapisów ściśle prawnych, gdyż wtedy nie byłoby potrzeby wprowadzenia preambuły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mam pytanie odnoszące się do tiret 4 preambuły. Czy rzeczywiście zachowanie kultury polskiej jest tylko możliwe poprzez ochronę języka polskiego? Nie rozumiem tego sformułowania i skoro ma być ono ustawowo usankcjonowane, to proszę o wyjaśnienie. Moim zdaniem zapis ten ogranicza i kulturę, i wszystkie jej przejawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Nie ma wykładni kultury bez języka, który stanowi o danym narodzie. O kulturze polskiej możemy mówić tylko poprzez język. Istota kultury wyraża się w języku. Pani posłanka, jako językoznawca, dobrze o tym wie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos? Nie widzę. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 2 Senatu?</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Za wnioskiem pana posła Jana Byry opowiedziało się 11 posłów, 12 posłów było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i tym samym Komisje przyjęły poprawkę nr 2 Senatu.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 3. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełJanByra">W moim przekonaniu poprawka nr 3, dotycząca art. 1 niewiele zmienia, bo zawartość merytoryczna pozostaje ta sama. Można mówić jedynie o zmianie szyku słów. Sejm zaproponował: „używania i ochrony języka polskiego”, natomiast Senat: „ochrony języka polskiego i używania go”. W moim odczuciu sformułowanie: „używania go” źle brzmi. Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Po zabraniu głosu przez członków Komisji, głos zabierze pani senator Anna Bogucka-Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełMariuszOlszewski">Kontynuując myśl pana posła Jana Byry, chcę powiedzieć, że moim zdaniem źle brzmi pierwsza wersja. Jednakże kwestia gustów nie powinna decydować o głosowaniu wysokich Komisji. Rozumiem poprawkę Senatu, która na pierwszym planie stawia ochronę języka polskiego, a w drugiej kolejności posługiwanie się nim. Ten sam duch przyświecał pracom połączonych Komisji sejmowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJanByra">Mam jedną uwagę do wypowiedzi pana posła Mariusza Olszewskiego. Zwracam państwu uwagę na to, że ustawa w części dotyczącej ochrony języka polskiego ma formę apelu, wezwania. Jej mocniejsza część dotyczy używania języka. Treścią ustawy jest to, że ustawa ma normy prawne dotyczące używania języka, natomiast wątki dotyczące ochrony kończą się na apelu czy wezwaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Chciałabym tylko powiedzieć, że Senat proponuje w pkt. 9, by tytuł rozdziału 2 nosił nazwę: „Ochrona prawna języka polskiego w życiu publicznym”. Funkcja ochrony prawnej zostaje wprowadzona do tytułu rozdziału i konsekwencją tego jest wytyczna, w której przepisy ustawy dotyczą używania języka w ramach jego ochrony jako wartości. Nie jest to tylko stylistyczna zmiana, ale także zmiana w sposobie myślenia o języku jako wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzedstawicielkaBLKS">Chciałam tylko przypomnieć, że gdybyśmy przyjęli poprawkę nr 1, to łącznie przegłosowalibyśmy poprawkę nr 3, nr 7 i nr 9. Decyzja należy do państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Przechodzimy do głosowania. Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 3 Senatu. Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry? Proszę państwa, powtarzam głosowanie, gdyż nie widzę odpowiedniej atmosfery.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry? Za wnioskiem opowiedziało się 12 posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Uważam, że wraz z posłem Henrykiem Krollem za opowiedziało się 13 posłów. Proponuję powtórzyć głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Rozumiem, że pan poseł Andrzej Urbańczyk zgłosił formalny wniosek o powtórzenie głosowania. Powtarzam głosowanie po raz ostatni. Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry?</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Za wnioskiem opowiedziało się 12 posłów, 12 posłów było przeciwnych, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 3.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Chciałbym przeprosić sekretarza Komisji Ochrony Konkurencji i Konsumentów i państwa posłów za zamieszanie, które wywołałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dla jasności głosowanie zostało powtórzone. Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 4. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej kwestii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełJanByra">Proponuję, abyśmy poprawkę nr 4, która ma charakter porządkujący, przegłosowali łącznie z poprawką nr 10. Poprawki nr 4 i nr 10 dotyczą tej samej kwestii. Poprawki są zasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dobrze. Został zgłoszony wniosek, nie widzę sprzeciwu, więc poddam łącznie pod głosowanie poprawki nr 4 i nr 10. Czy ktoś chciałby jeszcze w tej kwestii zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy jest sprzeciw do poprawek nr 4 i nr 10? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawki nr 4 i nr 10. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 5. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej kwestii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełJanByra">Opowiadam się za poprawką nr 5, gdyż Senat przywrócił wersję przygotowaną przez Sejm. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na jeden drobiazg. W konstytucji nie używa się zwrotu: „grupy etniczne”, tylko „mniejszości etniczne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze pragnąłby zabrać głos? Nie widzę. Zamykam dyskusję. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 5? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 5.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 6. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełJanByra">Przypominam, że dyskutowaliśmy o podobnej poprawce na wspólnym posiedzeniu Komisji. Uznaliśmy, że termin: „administracja publiczna” jest szerszy niż „administracja rządowa”. Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze pragnąłby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Chodzi tutaj o zakres art. 2, w którym wymienione są wszystkie inne organy jednostek samorządu terytorialnego i innych instytucji powołanych do realizacji określonych zadań publicznych. W związku z tym z organów samorządu innego niż samorząd terytorialny oraz organów organizacji społecznych, zawodowych, spółdzielczych i innych podmiotów pozostają tylko terenowe organy administracji rządowej, a nie publicznej. Proszę wskazać taką administrację publiczną, która by tu pasowała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze pragnąłby zabrać głos? Nie widzę. Zamykam dyskusję. Przystępujemy do głosowania. Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 6.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry? Za wnioskiem opowiedziało się 8 posłów, 12 posłów było przeciwnych, nikt się nie wstrzymał. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 6.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 7. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełJanByra">Popieram poprawkę Senatu, choćby z tego powodu że został w niej umieszczony pkt 4, dotyczący upowszechniania szacunku dla regionalizmów i gwar. Chciałbym tylko się dowiedzieć, co oznacza zapis: „ochrona języka polskiego polega na doskonaleniu sprawności językowej jego użytkowników”. Domyślam się intencji, ale myślę że językoznawcy mogą nam ten zapis wypominać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze pragnąłby zabrać głos? Nie widzę. Proszę panią senator Annę Bogucką-Skowrońską o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Zapis mówiący o doskonaleniu sprawności językowej znajdował się w pkt. 3 tego przepisu i był on opracowany przez Sejm. Można doskonalić sprawność językową tylko i wyłącznie podmiotów fizycznych, czyli osób, które języka używają. Poprzedni zapis mówił o upowszechnianiu wiedzy o języku i doskonaleniu sprawności językowej. Można było pozostawić tylko doskonalenie sprawności językowej, ale zapis obecny uzupełnia to sformułowanie. W moim przekonaniu w sposób prawidłowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Nie został zgłoszony wniosek o odrzucenie poprawki nr 7.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy jest sprzeciw do poprawki nr 7? Nie widzę. Stwierdzam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 7.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 8. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJanByra">Z powodu, o którym już dzisiaj mówiłem, będę się sprzeciwiał zamianie kolejności art. 2 i 3. Uważam, że na pierwszym miejscu powinno pozostać używanie języka w urzędach, a na drugim powinna się znaleźć ochrona języka. Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełMariuszOlszewski">Jestem przeciwnego zdania. Gdybyśmy przyjęli logikę pana posła Jana Byry, to należałoby poprzeć sprzeciw pana posła. Jednakże popieram logikę, którą zaproponował Senat, tzn. zwrócenie uwagi na język jako swojego rodzaju wartość. Moim zdaniem to wzbogaca ustawę o języku polskim, a zmiana kolejności artykułów tylko tę logikę podtrzymuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chciałabym dopowiedzieć, że zmiana kolejności art. jest konieczna, gdyż art. 2 mówi o tym, kto jest odpowiedzialny, natomiast za co jest odpowiedzialny wyjaśnia art. 3. Logika nakazuje, by tę kolejność odwrócić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Chciałabym przypomnieć połączonym Komisjom, że art. 2 definiuje język urzędowy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i jest artykułem zasadniczym, otwierającym całą ustawę. Nie mamy innego aktu prawnego definiującego tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Cały czas spieramy się o to, że wartość języka jako takiego jest szersza od języka urzędowego. Język urzędowy jest wskazaniem, że język, który jest dla nas wartością, jest urzędowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym zwrócić uwagę, że poprawki nr 11, nr 28 i nr 29 korespondują z poprawką nr 8. Jeśli przyjmiemy poprawkę nr 8, to automatycznie przyjmiemy poprawki nr 11, 28 i 29.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJanMariaJackowski">W związku z tym poprawki nr 8, 11, 28 i 29 będziemy głosowali łącznie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawek nr 8, 11, 28 i 29.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry? Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 9 posłów, 10 posłów było przeciwnych, 1 poseł wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i że tym samym przyjęliśmy poprawki nr 8, 11, 28 i 29.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 9. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełJanByra">Trzymając się swojej logiki, będę proponował odrzucenie tej poprawki. Rozdział 2 ma nosić tytuł: „Ochrona prawna języka polskiego w życiu publicznym”. Chciałbym zauważyć, że rozdział 3 nosi bardzo podobny tytuł: „Ochrona języka polskiego oraz zasady postępowania”. Art. 4, 5 i 6 dotyczą używania języka polskiego w obrocie gospodarczym i w życiu publicznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Prosiłbym panie senator o ustosunkowanie się do tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Poprawka dotyczy artykułów, które mówią o ochronie, a nie o używaniu języka. Tytuł jest nieadekwatny do treści artykułów, które znajdują się w tym rozdziale. Tytuł rozdziału 3 otrzymuje nową nazwę: „Rada Języka Polskiego i jej kompetencje”. Mówi o tym poprawka nr 26. Argument pana posła Jana Byry przestaje być argumentem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJanByra">Przyznaję, co do ostatniej kwestii ma pani senator rację, ale wniosku nie wycofuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 9.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za wnioskiem pana posła Jana Byry? Za opowiedziało się 8 posłów, 10 posłów było przeciwnych, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 9.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 12. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić pana prof. Jana Błeszyńskiego o opinię na temat, jak się ma propozycja Senatu do ust. 3 art. 7?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana profesora? Nie widzę. Proszę pana profesora o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JanBłeszyński">Art. 7 ust. 3 dotyczy skutków niesporządzenia umowy w języku polskim albo polskiego alternatu i oznacza, że umowa jest ważna, natomiast nie można się na nią powoływać, jeżeli pomiędzy stronami jest spór co do zawarcia umowy lub jej treści. Sąd może w wyjątkowych okolicznościach wyrazić zgodę na przeprowadzenie dowodu świadków lub przesłuchanie stron na okoliczność zawarcia umowy z naruszeniem tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JanBłeszyński">Moim zdaniem poprawka nr 12 mówi o obowiązku, natomiast art. 7 mówi o skutkach niedopełnienia obowiązku według zasady, o której mówiłem na początku. Postanowienia te się wzajemnie uzupełniają.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JanBłeszyński">Chciałbym też powiedzieć, że gdyby nie było ust. 3 w art. 7, to, w moim przekonaniu, każdy prawnik powinien odczytać ten zapis tak, że umowa jest nieważna, gdyż została zawarta w sprzeczności z przepisem mającym charakter obowiązujący. Art. 7 w obecnym brzmieniu łagodzi, a jednocześnie wyznacza precyzyjnie krąg skutków niedopełnienia obowiązku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Czy dobrze rozumiem, panie profesorze, że poprawka Senatu łagodzi kategoryczność sejmowego zapisu art. 5? Sejm postanowił, że umowy międzynarodowe sporządza się w języku polskim, natomiast Senat proponuje, by były sporządzane w dowolnym języku, ale żeby miały polską wersję językową. Chciałabym wiedzieć, czy Senat jest liberalniejszy od Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#JanBłeszyński">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie został zgłoszony wniosek o odrzucenie poprawki nr 12. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 12? Sprzeciwu nie słyszę, stwierdzam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 13. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić przedstawicielkę Biura Legislacyjnego o pomoc w podjęciu decyzji, czy mam głosować za, czy przeciw. Proszę powiedzieć, czy w praktyce legislacyjnej stosuje się termin „odrębne przepisy”, czy „przepisy szczególne”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzedstawicielkaBLKS">Poprosiłabym o wyjaśnienie, jak panie senator rozumieją „przepisy szczególne”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Zapisaliśmy „przepisy szczególne”, gdyż nie wiemy, co oznaczają „przepisy odrębne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy pan poseł Jan Byra jest usatysfakcjonowany odpowiedzią?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełJanByra">Nie uzyskałem odpowiedzi, gdyż tłumaczono mi termin, którego nie znam, przy pomocy terminu, którego odpowiadający nie zna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Z prawnego punktu widzenia są przepisy, które mają charakter ogólny i przepisy szczególne, które wprowadzają pewne wyjątki. Termin „przepisy odrębne” nie wskazuje na to, o jakie przepisy może chodzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JanBłeszyński">Różnica jest delikatna. Jeżeli mówimy o odrębnych przepisach, to przesądzamy, że jakaś enklawa w materii regulowanej może być na tym samym poziomie regulowana w innych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JanBłeszyński">Pojęcie przepisu szczególnego odnosi się do sytuacji, w której są wyjątki od pewnej zasady. Na ogół rozumie się to w ten sposób, że do wymogów stosowanych według zasady ogólnej dodaje się jeszcze dodatkowy, w związku z tym reguła, której poddaje się rozstrzygnięcie, jest inna. To jest właśnie przepis szczególny.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JanBłeszyński">Moim zdaniem regulacje są bardzo bliskie sobie, przy czym cała rzecz polega na tym, że jeżeli powołujemy się na przepis szczególny, to akcentujemy pewną hierarchię, natomiast jeżeli na odrębny, to sygnalizujemy tylko to, że w pewnych obszarach może być użyta inna regulacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełJanByra">Co pan proponuje, panie profesorze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JanBłeszyński">Moim zdaniem sformułowanie: „odrębne przepisy” jest bardziej ostrożne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mam pytanie do pana profesora. Zakładając, że Sejm podzieli zdanie połączonych Komisji, art. 5 otrzyma całkiem inne brzmienie. W związku z tym pytam, czy będzie to brzmienie właściwe? Art. 5 brzmiałby:</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">„Umowy międzynarodowe zawierane przez Rzeczpospolitą Polską powinny mieć polską wersję językową, stanowiącą podstawę wykładni, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej”. Jeżeli z jednej strony mamy podstawę wykładni, a z drugiej przepisy szczególne, które mogą stanowić inaczej, to chyba komplikujemy sytuację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JanBłeszyński">Sprawa jest bardzo delikatna, gdyż rzecz dotyczy tylko pewnej koloratury. Jeżeli używamy terminu: „przepisy szczególne”, to podstawowej normie nadajemy znaczenie podstawowe. Oznacza to, że norma jest regułą wszechobowiązującą, od której mogą być wyjątki, ale tylko zastrzeżone w szczególnych postanowieniach.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JanBłeszyński">Jeżeli mówimy o „odrębnych przepisach”, to nie odnosimy się do rangi zależności.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#JanBłeszyński">Osobiście, wolałbym w art. 5 zapisać: „przepisy szczególne”, gdyż wtedy byłaby zaakcentowana waga reguły. Rozumiem, że wersja, która została przyjęta, jest podyktowana tym, że nie chciano w sposób zbyt kategoryczny sprowadzić pozostałych przypadków do rangi wyjątkowych.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#JanBłeszyński">Przypominam sobie nasze wcześniejsze dyskusje, które dotyczyły praktyk unijnych. Z prawnego punktu widzenia skutki prawne są takie same w obu przypadkach. Jeżeli mówimy „odrębne przepisy”, to sygnalizujemy istnienie pewnych wyjątków, a jeżeli mówimy „przepisy szczególne”, to musimy dodać, czego dotyczą i kto je wydaje. Powinny decydować względy ogólne, o których mówiono w toku dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję za te wyjaśnienia. Zamykam dyskusję. Nie został zgłoszony wniosek o odrzucenie poprawki nr 13. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 13? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 13.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 14. Czy ktoś pragnąłby zabrać głos? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 14. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 15. Czy ktoś pragnąłby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełJanByra">Zwracam państwa uwagę na to, że Komitet Integracji Europejskiej przysłał dramatyczne pismo dotyczące poprawek nr 15 i 17. W konkluzji pan podsekretarz stanu napisał, że ustawa o języku polskim jest niezgodna z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełJanByra">Przyznam, że mam kłopoty z określeniem terminu: „etykieta”, gdyż KIE zamiennie używa terminów: „etykieta” i „opakowanie”.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PosełJanByra">Jeśli chodzi o ustawę o języku polskim, to chyba nie powinniśmy żądać od producenta i dystrybutora, by treść etykiety była przetłumaczona na język polski. Konsumentów najbardziej interesuje nazwa, cena, instrukcja obsługi itp. Moim zdaniem możemy przyjąć propozycję Senatu.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PosełJanByra">Chciałbym także, by przedstawiciel KIE, jeśli jest na sali, wypowiedział się w tej kwestii. Zwłaszcza, że dziwi mnie protest KIE w przypadku poprawki nr 15, która łagodzi zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy jest na sali przedstawiciel KIE? Nie widzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełJanByra">To samo pytanie kieruję do przedstawiciela rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiSztukiJacekWeiss">Dzisiaj dopiero otrzymaliśmy opinię KIE. Moim zdaniem nastąpiło jakieś nieporozumienie, gdyż poprawka nr 17 jest poprawką formalną i poprawia popełniony wcześniej błąd.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiSztukiJacekWeiss">Jeśli chodzi o poprawkę nr 15, uważam, że jest słuszna poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję. Zamykam dyskusję. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 15?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzedstawicielFederacjiKonsumentówMichałKarwowski">Ze względu na to, że nie ma definicji etykiety, chciałbym zwrócić uwagę na to, że na temat informacji umieszczonych na towarze lub jego opakowaniu jest mowa w par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 30 maja 1995 roku w sprawie szczegółowych warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży rzeczy ruchomych z udziałem konsumentów. Pozwolę sobie przeczytać ppkt. 1 tego paragrafu: „Towar przeznaczony do sprzedaży na sztuki w kompletach, w zestawach lub jednostkach zawierających określoną ilość, masę albo objętość (w opakowaniu jednostkowym fabrycznym) powinien być zaopatrzony w trwale z nim złączoną informację w języku polskim, umożliwiającą konsumentowi prawidłowe i pełne korzystanie z towaru”. Zwracam się do pana profesora z pytaniem, czy przyjęcie poprawki proponowanej przez Senat nie doprowadziłoby do pozbawienia znaczenia, do czasu wydania kolejnego rozporządzenia o sprzedaży towarów, normy, która, z naszego punktu widzenia, jest normą ochronną dla konsumentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JanBłeszyński">Od samego początku zakładaliśmy, że nazwy własne nie podlegają tłumaczeniu, nawet wtedy, gdy możliwe jest znalezienie polskiego odpowiednika np. dla nazwy perfum czy alkoholu. Wzmianka o etykiecie dotyczyła warstwy słownej etykiety, czyli tego, co niesie treść słowna. Nie chodziło o formę graficzną czy plastyczną. Nie ma potrzeby tłumaczenia słów takich jak: szampan, koniak itd. Ze względu na to, że powstały wątpliwości, pozostałe sformułowania stwarzają sytuację jasną i wystarczającą do uregulowania tego, co Sejm chciał osiągnąć. Moim zdaniem przyjęcie tej poprawki usuwa pole do niepotrzebnych wątpliwości. Bardzo często przez termin: „etykieta” rozumie się wszystko, tzn. także jej formułę graficzną czy plastyczną. Chodzi natomiast o informację i o to, by na etykiecie widniał napis: „młotek” a nie „hammer”. Powtarzam, że poprawka usunie wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzedstawicielFKMichałKarwowski">Chciałbym tylko powiedzieć, że nie jest naszą intencją tłumaczenie nazw własnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 15? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 15. Rozumiem, że pan poseł Mariusz Olszewski zgłasza sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełMariuszOlszewski">Chcę powiedzieć, że opowiedziałem się za poddaniem pod głosowanie poprawki nr 15. Pan przewodniczący zapytał, czy zgłosiłem wniosek o odrzucenie. Odpowiadam, że zgłaszam go teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję za te wyjaśnienia. Mamy teraz jasność. Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Mariusza Olszewskiego o odrzucenie poprawki nr 16.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Mariusza Olszewskiego? Za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 16 posłów było przeciwnych, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 15.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 16. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełJanByra">Propozycja Senatu jest zasadna, gdyż w wersji sejmowej użyliśmy terminu: „podmiot polski”, który nie funkcjonuje w prawie. Funkcjonuje jedynie termin: „podmiot krajowy”.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić panie senator, abyśmy się przyjrzeli ust. 1 art. 7, który mówi o zawieraniu umów między podmiotami polskimi a innymi podmiotami. Owe „inne podmioty” współgrają z definicją „podmiotu polskiego”. Można więc wyobrazić sobie sytuację, w której będzie się mówiło o zawieraniu umowy między podmiotami polskimi. Druga część zdania pokrywa się bowiem z definicją „podmiotu polskiego”. Chciałbym też zwrócić uwagę na to, że dochodzi tutaj do paradoksu. Rozumiem, że na użytek ustawy o języku polskim definicja podmiotu polskiego jest definicją właściwą, ale z tej definicji wynika, że podmiotem polskim jest każdy, kto na terenie Polski prowadzi działalność gospodarczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Konsekwencją przyjęcia poprawki nr 16 jest przyjęcie poprawki nr 20, w której mówi się o ust. 1 art. 7. Uważaliśmy, że trzeba wprowadzić definicję podmiotu polskiego, która mówi, że podmiotem polskim jest taka osoba prawna, która prowadzi działalność na terenie Polski, gdyż to służy ustawie. Chodzi o to, że w obrocie prawnym powinien być używany język polski. Jeżeli dana jednostka ma siedzibę na terenie Polski, to w obrocie prawnym musi używać języka polskiego. Sprecyzowaliśmy więc intencje ustawy.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Jeżeli w art. 4 zapisaliśmy, że: „Podmioty wykonujące zadania publiczne w Polsce dokonują wszelkich czynności urzędowych w języku polskim...”, to to samo powinno się odnosić do podmiotu polskiego, który oznacza osobę fizyczną, prawną oraz inne jednostki prowadzące działalność na terenie Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym się upewnić, że przyjęcie poprawki nr 16 automatycznie wymusza przyjęcie poprawki nr 20?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Będziemy głosowali łącznie poprawki nr 16 i nr 20. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawki nr 16 i 20. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 17. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełJanByra">Wracam do dramatycznego pisma KIE. Z tego pisma wynika, ze KIE traktuje propozycję Senatu, jako szerszą niż wersja przyjęta przez Sejm. Moim zdaniem poprawka ma charakter językowy, zawartość merytoryczna poprawki jest ta sama. Dziwi mnie więc zmiana stanowiska KIE. Co się stało, skoro mamy do czynienia z tym samym zapisem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Poprawka nr 17 jest poprawką redakcyjną. Proponowany przez nas zapis nie brzmiał ładnie i sama prosiłam państwa senatorów, by taką poprawkę wprowadzili.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeśli chodzi o opinię KIE, to Komitet systematycznie prezentuje taką opinię i do tego artykułu, i do regulacji. Znamy tę opinię, ale nie jesteśmy przekonani o jej słuszności. Musimy się z tym stanowiskiem pogodzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 17? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 17.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 18. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić przedstawicielkę Biura Legislacyjnego o ustosunkowanie się do terminów: „posiadać” i „mieć”. Słowniki to różnie interpretują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzedstawicielkaBLKS">Moim zdaniem wyraz: „mieć” jest tu bardziej trafny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JanBłeszyński">Zdecydowanie słowo: „mieć” jest bardziej precyzyjne. Słowo: „posiadać” oznacza pewną sytuację. Mówi się o posiadaniu w prawie i przeciwstawiamy je sytuacjom prawnym. Moim zdaniem ta poprawka jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 18.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 19. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mam pytanie do strony rządowej, gdyż Senat proponuje bardzo konkretnego adresata. Czy rząd akceptuje wskazane instytucje? Wcześniej o tym nie dyskutowaliśmy. Zastanawiam się, czy art. 6 rzeczywiście dotyczy tylko kompetencji Inspekcji Handlowej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zwłaszcza że zapisaliśmy: „w szczególności dotyczy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Panie ministrze, jeżeli pan pozwoli, w pierwszej kolejności zabierze głos pani prezes Elżbieta Ostrowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WiceprezesUrzęduOchronyKonkurencjiiKonsumentówElżbietaOstrowska">Zaproponowane przez Senat brzmienie ust. 6 art. 4 jest nowe i nie było w żadnej mierze konsultowane z Urzędem. Nie jest moim zamiarem kwestionowanie zasadności przypisania określonemu organowi administracji publicznej kontroli realizacji ustaleń ustawy.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WiceprezesUrzęduOchronyKonkurencjiiKonsumentówElżbietaOstrowska">Chciałabym jednak do zaproponowanego rozwiązania wnieść uwagi i o charakterze formalnym, jak i merytorycznym. Z punktu widzenia formalnego chciałabym powiedzieć, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest organem administracji. Organem jest prezes UOKiK. Urząd jest tylko jego aparatem pomocniczym, wykonawczym. Prezesowi UOKiK podlega Inspekcja Handlowa, a więc zapis: „Kontrolę wykonywania obowiązków, o których mowa w ust. 1–3, sprawuje Inspekcja Handlowa oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów” wydaje się niewłaściwy z formalnego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WiceprezesUrzęduOchronyKonkurencjiiKonsumentówElżbietaOstrowska">Jeśli chodzi o uwagę natury merytorycznej, to zapis ten rozciąga obowiązek kontroli na wszystko, co wynika z art. 6, a więc obejmuje kontrolę nazewnictwa towarów, usług, reklam, ale także kontrolę umów zawieranych między podmiotami gospodarczymi. Nie widzę możliwości technicznych tego typu kontroli i nie widzę kompetencji ani Inspekcji Handlowej, ani prezesa UOKiK. Mam więc poważne wątpliwości co do tak sformułowanego zobowiązania UOKiK i możliwości jego praktycznej realizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PodsekretarzstanuwMKiSZJacekWeiss">Mogę przedstawić opinię podobną do opinii pani prezes. Propozycja takiego zapisu nie była nigdy rozpatrywana w projektach rządowych. Moim zdaniem taki zapis nie powinien się znaleźć w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełJanByra">Jestem zdziwiony stanowiskiem rządu, bo propozycja Senatu o tyle jest zasadna, że do tej pory w projekcie poselskim nie wymienialiśmy instytucji, które miałyby sprawować kontrolę. Oznacza to, że de facto nikt nie kontrolowałby realizacji ustawy. Zaproponowany przepis sprawia, że ustawa jest bardziej praktyczna. Muszę przyznać, że mam dylemat, gdyż z jednej strony rozumiem argumentację Senatu, a z drugiej pani prezes Elżbiety Ostrowskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Chciałabym wyjaśnić, dlaczego Komisja Praw Człowieka i Praworządności, której byłam sprawozdawcą, wprowadziła ten przepis. Uważamy, że nie zmieniając ustaw o Inspekcji Handlowej i o Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów, dajemy wyraźny sygnał, że mają działać w granicach swoich kompetencji. Jednym słowem instytucje te powinny kontrolować obrót prawny w zakresie, który im podlega. Podstawowym kryterium jest to, czy jest użyty język polski, czy też nie. Kwestia tego, kto jest odpowiedzialny, jest kwestią wtórną. Mówimy o podmiotach, a nie o osobach, które są odpowiedzialne. Instytucje te w ramach ustawowo określonych obowiązków mają dodatkowo kontrolować, czy jest używany język polski, czy nie. Chcieliśmy, by ustawa wprowadzona w życie i egzekwowana. Wprowadzenie tego przepisu nie spowoduje sporów kompetencyjnych ani negatywnych konsekwencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Usłyszeliśmy jednak o błędach prawnych tego zapisu. Nie chcę w tej chwili mówić o tym, czy UOKiK jest w stanie podołać narzuconym obowiązkom, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Chciałabym się skupić nad tym, że wejście w życie tej ustawy spowoduje wydanie rozporządzeń bądź wprowadzenie zmian w instrukcji działania obowiązującej UOKiK. Poprawka jest błędna. Rząd zapewne jakoś sobie wyobrażał kontrolę realizacji tej ustawy. Czy możemy się spodziewać jakich rozporządzeń czy regulacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Sama ustawa nie daje podstawy do jakichkolwiek aktów wykonawczych, gdyż nie ma tu żadnej delegacji ani dla Rady Ministrów, ani dla prezesa Rady Ministrów. Kontrolę wykonywania przez podmioty założeń ustawy w zakresie stosowania prawidłowego nazewnictwa, w zakresie stosowania języka polskiego w reklamie można wykonywać na gruncie obowiązujących przepisów.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Jeżeli reklama nie będzie się posługiwała językiem polskim, a więc nie będzie zgodna z ustawą, to będzie ona zakwestionowana na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i na gruncie obecnych kompetencji prezesa UOKiK.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Podobnie, jeśli Inspekcja Handlowa stwierdzi w toku kontroli, iż towary nie są właściwie oznakowane, to zakwestionuje je na gruncie ustawy o Inspekcji Handlowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełJanByra">Bez względu na to, czy przyjmiemy ten zapis czy nie, to Inspekcja Handlowa będzie kontrolować obowiązek posługiwania się językiem polskim. Czy dobrze rozumiem wypowiedź pani prezes?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Elementem kontroli podlegającej Inspekcji Handlowej jest sprawdzanie zgodności działania przedsiębiorców z przepisami prawa. Jeżeli przepis prawa będzie nakładał na przedsiębiorcę konieczność znakowania towarów wyłącznie w języku polskim ze wszystkimi zastrzeżeniami, to w toku kontroli Inspekcja to sprawdzi. Nie jest to wtedy bezpośrednia kontrola wykonywania ustawy. Kontrola jest wykonywana tylko w ramach kompetencji Inspekcji Handlowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 19?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 19.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Poddaję pod głosowanie wniosek pani posłanki Iwony Śledzińskiej-Katarasińskiej o odrzucenie poprawki nr 19.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za wnioskiem pani posłanki Iwony Śledzińskiej-Katarasińskiej? Za opowiedziało się 5 posłów, 9 posłów było przeciwnych, 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów pozytywnych i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 19.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 21. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić pana profesora o wyjaśnienie, na czym polega poprawka Senatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy są jeszcze jakieś pytania kierowane do pań senator, przedstawiciela rządu bądź do eksperta?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JanBłeszyński">Pragnę jeszcze raz przypomnieć, że Kodeks cywilny z 1964 roku wprowadził formę „dla celów dowodowych”. Polega ona na tym, że niesporządzenie czynności w formie pisemnej wymaganej przez prawo, jeżeli dla tej czynności pisemnej nie jest przewidziany rygor nieważności, powoduje pewne utrudnienia dowodowe w zakresie powołania się na zawarcie umowy. W przepisie w dotychczasowym brzmieniu odnosimy się do unormowania, o którym mówię, zawartego w art. 74 par. 2 Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JanBłeszyński">Senat natomiast, w obawie, że umowa sporządzona w języku obcym może przez sam fakt jej sporządzenia stanowić uprawdopodobnienie faktu zawarcia umowy, dodał to uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#JanBłeszyński">Moim zdaniem, w tej szczególnej sytuacji, to uzupełnienie jest słuszne. Może rzeczywiście powstać wątpliwość. W Kodeksie cywilnym mówimy o sytuacji, w której strony powinny zawrzeć umowę na piśmie, natomiast zawarły ją ustnie lub w inny sposób. Tutaj natomiast mamy sytuację, kiedy czynność została sporządzona na piśmie, ale w innym języku i dlatego zachodzi obawa, że to zawarcie może być traktowane jako uprawdopodobnienie, o którym mowa w art. 74, i to może zmierzać do obalenia całego mechanizmu i do utrudniania dowodowego czynności zawartej z naruszeniem wymogu formalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Pan profesor bardzo dobrze wytłumaczył nasze intencje. Wprowadziliśmy ten zapis, by nie można było obejść ustawy poprzez stworzenie uprawdopodobnienia umowy sporządzonej w obcym języku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy jest sprzeciw do poprawki nr 21? Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 21.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 22. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełMarekSawicki">Chciałem zapytać, czy poprawki nr 14 i 15 nie wyczerpują tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy jest sprzeciw do poprawki nr 22? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 22. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 23. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym się upewnić, czy dobrze rozumiem tę poprawkę. Mamy tu do czynienia z piętrowymi zależnościami. Jeżeli przyjmiemy propozycję Senatu, to czy wówczas opisy i instrukcje do programów komputerowych muszą mieć polską wersję językową, a same programy komputerowe nie? Rozumiem, że tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos? Czy jest sprzeciw do poprawki nr 23? Nie widzę. Stwierdzam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 23.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 24. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełJanByra">Proponuję, by odrzucić propozycję Senatu, gdyż w moim przekonaniu termin: „działalność naukowa” jest właściwszy niż „twórczość naukowa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełCzesławRyszka">Proponuję zapisać „działalności naukowej i twórczości artystycznej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Nie możemy w tej chwili redagować przepisu. Możemy go albo przyjąć, albo odrzucić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chciałabym rekomendować przyjęcie tej poprawki, gdyż „działalność” jest pojęciem szerszym, „twórczość”. W zapisie tym chodzi głównie o twórczość i o prawa człowieka, w szczególności o prawo autorskie. W naszym przekonaniu poprawka jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym zapytać pana profesora, czy w chwili obecnej, uczestnicząc w posiedzeniu sejmowych Komisji, uprawia twórczość naukową czy prowadzi działalność naukową?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JanBłeszyński">Prawdę mówiąc ani jedno, ani drugie. Wykonuję funkcję eksperta, w dodatku bez zawartej umowy, tak że gdyby rozpatrywać sprawę z prawnego punktu widzenia, byłaby ona skomplikowana. Chcę powiedzieć, że „twórczość” odnosi się do działalności kreacyjnej osób fizycznych w sferze naukowej czy artystycznej. Jeżeli ktoś pisze powieść, pracę naukową, przygotowuje wykłady, to uprawia twórczość naukową. Jeśli natomiast założyłbym cyrk objazdowy, to prowadziłbym działalność artystyczną. Przy czym pojęcie działalności artystycznej jest szersze, gdyż obejmuje wszystko, co dotyczy powstania twórczości, jak i jej rozpowszechniania. Dotychczasowe pojęcie było pojęciem szerokim, natomiast poprawka Senatu zmierza do jego zawężenia.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#JanBłeszyński">Pojawia się tu jedna delikatna kwestia, a mianowicie, nie ma nigdzie zapisanej definicji twórczości, a Kodeks cywilny posługuje się pojęciem twórczości. Moim zdaniem odkrycie naukowe też jest twórczością, podobnie jak działalność artystów wykonawców, tyle że w sferze artystycznych wykonań. Sprzedawanie biletów nie jest twórczością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Jeżeli ktoś w ramach działania artystycznego sprzedaje bilety, to sprawa się komplikuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JanBłeszyński">Panie przewodniczący, ten, kto tworzy program czy go wykonuje, wykonuje działalność twórczą, natomiast ten, kto organizuje przedsięwzięcie prowadzi działalność obejmującą twórczość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Które z tych pojęć pan profesor proponuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JanBłeszyński">Pojęcie: „twórczość” jest węższe. Gdybyśmy zachowali pierwotny zapis, bez wprowadzenia poprawki proponowanej przez Senat, to plakaty, foldery itp. byłyby autorskie. Twórczość dotyczy tworzenia, czyli pisania, śpiewania itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełJanByra">Mam jeszcze dwa pytania do pana profesora. Jedno z nich ma charakter uszczegółowiający. Czy jeśli pan profesor prowadzi wykład, to jest to „twórczość”, czy jest to „działalność”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#JanBłeszyński">Panie pośle, na to pytanie każdy pracownik naukowy odpowie jednoznacznie, gdyż od wykładów liczy się koszty uzyskania, podobnie jak przy innej działalności twórczej.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#JanBłeszyński">Mówiąc jednak poważnie, art. 1 ustawy o prawie autorskim mówi, że utworem jest każdy przejaw działalności bez względu na sposób i formę jego wyrażenia. Utworem jest improwizacja, twórczość wyrażana gestami itp. Nie jest potrzebny zapis, by obiekt był chroniony przez prawo autorskie. Wynika to z tego, że dzisiejsze środki techniczne sprawiają, że wszystko może być zarejestrowane, utrwalone i powielone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy pan poseł Jan Byra chciałby jeszcze o coś zapytać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełJanByra">Jeśli przyjąć, że twórczość jest pojęciem węższym niż pojęcie działalność, to ja rozumiem, że pan profesor optuje za wersją sejmową. W naszej wersji zapewniona jest swoboda używania języka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JanBłeszyński">Nie opowiadałem się ani za jednym, ani za drugim rozwiązaniem. Wyjaśniłem różnice pomiędzy stanowiskiem Sejmu a stanowiskiem Senatu. Jeżeli przyjmiemy wersję senacką, to będziemy chronić jedynie to, co jest działalnością twórczą. Jeślibyśmy utrzymali wersję dotychczasową, to skutek byłby taki, że wyłączeniem byłyby objęte wszystkie formy działalności wykorzystującej twórczość w sposób bezpośredni, np. organizowanie różnego rodzaju przedsięwzięć artystycznych dla celów zarobkowych. Pojawia się pytanie, czy chce się taką enklawę zachować? Celem ustawy jest dbanie o poziom języka i stworzenie zabezpieczenia, by język polski był używany w określonych sytuacjach. Przyjęcie poprawki senackiej oznacza poszerzenie enklawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję za te wyjaśnienia. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 24?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełJanByra">Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 24.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 24.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry? Za opowiedziało się 5 posłów, 9 posłów było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości pozytywnych głosów i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 24.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 25. Czy ktoś pragnąłby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Przyjęcie poprawki w brzmieniu proponowanym przez Senat może doprowadzić do poważnych perturbacji w obrocie gospodarczym, a przede wszystkim do poważnego zagrożenia interesów ekonomicznych, a także zdrowotnych konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Wyłączenie spod działalności tej ustawy działalności normalizacyjnej oznacza de facto dopuszczenie do publikowania norm w innych niż polski językach. Polska, jako kraj kandydujący do Unii Europejskiej, stoi u progu długiego i bardzo trudnego procesu wdrażania do naszego systemu prawnego norm unijnych. Jeżeli normy te będą publikowane, w którymś z dowolnych języków unijnych, to, biorąc pod uwagę ciągle jeszcze niską znajomość języków obcych w społeczeństwie, doprowadzimy do sytuacji, która po stronie producentów zaowocuje licznymi pomyłkami, błędami, nadużyciami, a po stronie konsumenta niemożnością egzekwowania prawa ze względu na trudność wypełniania norm i w związku z tym zagrożeniami ich interesów.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WiceprezesUOKiKElżbietaOstrowska">Z tego powodu uważam, że nie należy wyłączać działalności normalizacyjnej z zakresu ustawy o języku polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełJanMariaJackowski">W kolejności do głosu pierwszy był pan poseł Jan Byra, następnie pan profesor i pani przewodnicząca Krystyna Czuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełJanByra">Jestem w kłopocie, gdyż prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w sposób jednoznaczny domaga się od nas przyjęcia poprawki Senatu, powołując się na normy i dyrektywy europejskie.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PosełJanByra">Mam też pismo od pani Grażyny Lewaszkiewicz, byłego zastępcy prezesa PKN, która przedstawia stanowisko przeciwne. Pan prezes przekonuje nas, że będzie się starał tłumaczyć normy europejskie na język polski. Wydaje mi się, że powinniśmy otrzymać autorytatywną odpowiedź. Jeśli przyjmiemy poprawkę Senatu, PKN będzie miał dowolność, jeśli chodzi o tłumaczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JanBłeszyński">W pełni podzielam obawy pana posła Jana Byry i pani prezes Elżbiety Ostrowskiej. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że wyłączeniem jest objęta działalność normalizacyjna, więc nie tylko redakcja norm. Doskonale wiadomo, że normy są po to, by można było stworzyć pewną miarę w różnego rodzaju procedurach technicznych, dotyczących wymogów, towarów, usług itd.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#JanBłeszyński">Chciałbym też zwrócić uwagę na to, że w tym samym art. 10 w pkt. 5 zostało zamieszczone wyłączenie zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej. Nie ma zatem żadnego powodu, dla którego można by było powiedzieć że nie jesteśmy w stanie czegoś odtworzyć czy też tekst, który uzyskamy, będzie nierównoważny z tym, do którego się odnosi. Moim zdaniem z istoty działalności normalizacyjnej powinna wynikać jej zdolność komunikacyjna, która umożliwia zapoznanie się treścią norm. Uważam, że ze względu na ochronę polskiego rynku to wyłączenie nie powinno się znaleźć w tekście ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Przychylam się do opinii moich przedmówców, gdyż podczas głosowania w Senacie byłam przeciwna temu zapisowi. Uważam go za wielkie zagrożenie dla rynku polskiego, podobnie jak pani senator Anna Bogucka-Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Senat wziął pod uwagę pismo, na które powoływał się pan poseł Jan Byra. Senat sam z siebie nie przejawił takiej inicjatywy. Wprowadziliśmy ten zapis, by nie być w sprzeczności z prawem europejskim. W zaistniałej sytuacji nie rekomendujemy przyjęcia tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełWojciechHausner">Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 25.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PrzedstawicielFKMichałKarwowski">Chciałbym tylko powiedzieć, że stanowisko prezesa Rady Krajowej Federacji Konsumentów jest takie samo jak państwa stanowisko. Zwłaszcza z uwagi na normy przeznaczone do obowiązkowego stosowania głównie w przypadku artykułów spożywczych. Pan prezes prosił także o podkreślenie, że pojęcie: „działalność normalizacyjna” jest pojęciem nieścisłym i dającym pole do różnych interpretacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Wojciecha Hausnera.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Wojciecha Hausnera o odrzucenie poprawki nr 25? Za wnioskiem opowiedziało się 16 posłów, nikt nie był przeciwny, 1 poseł się wstrzymał. Stwierdzam, że wniosek uzyskał większość głosów pozytywnych i że tym samym odrzuciliśmy poprawkę nr 25.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 26. Czy ktoś chciałby zabrać głos? Nie widzę. Czy jest sprzeciw do poprawki nr 26? Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 26. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#PosełJanMariaJackowski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 27. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełJanByra">Zgłaszam wniosek o odrzucenie poprawki nr 27, gdyż mogę sobie wyobrazić bezradność Sejmu, kiedy otrzyma sprawozdanie Rady Języka Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Chciałabym poprzeć wniosek pana posła Jana Byry, gdyż Sejm i Senat nie posiadają specjalistycznej wiedzy na temat języka polskiego. Debata sejmowa dotycząca języka polskiego była przykładem debaty, która nie powinna się toczyć w Sejmie i nie chciałabym przeżywać tego znowu za dwa lata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Być może tego typu debaty wpłynęłyby na naszą polszczyznę. Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Chciałabym poprzeć naszą poprawkę, gdyż ma ona na celu podniesienie rangi ustawy. Ustawa dotyczy jednego z priorytetów naszej kultury i uważam że Sejm i Senat nie powinny stać z boku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do głosowania. Poddaję pod głosowanie wniosek pana posła Jana Byry o odrzucenie poprawki nr 27. Kto z pan posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Jana Byry. Za wnioskiem opowiedziało się 7 posłów, 8 posłów było przeciwnych, 1 poseł wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał większości głosów i że tym samym przyjęliśmy poprawkę nr 27.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 30. Czy ktoś chciałby zabrać głos? Nie widzę. Czy ktoś zgłasza sprzeciw do poprawki nr 30? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 30. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 31. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym prosić panie senator o odniesienie się do pewnej sytuacji. Zapis dotyczący zmiany prawa prasowego nie zawiera żadnych sankcji karnych, jest to rodzaj apelu. Praktyka zatem będzie taka sama jak do tej pory. Art. 22 prawa prasowego mówi, że organ rejestrujący może zawiesić wydawanie czasopisma lub dziennika na rok, jeśli dana redakcja otrzymała w ciągu roku trzy prawomocne wyroki. Załóżmy że jestem redaktorem naczelnym dziennika, jego właścicielem i jego wydawcą. Po wejściu w życie ustawy o języku polskim w wersji zaproponowanej przez Senat, będę mógł lekceważyć zapis art. 14a. Jeśli nie zastosuje się do apelu i nadal będę używał wulgaryzmów, to nic mi z tego powodu nie grozi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Jeśli chodzi o ten zapis, to nic panu posłowi nie grozi. Kwestie tę regulują przepisy prawa prasowego, natomiast zapis ten jest zasygnalizowaniem problemu, nie pociąga za sobą odpowiedzialności prawnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#SenatorKrystynaCzuba">Ustawowe wprowadzenie tego przepisu jest dla ludzi uczciwych swego rodzaju zobowiązaniem, pomimo że nie niesie sankcji karnych. Chodzi głównie o to, by zasygnalizować, że Sejm i Senat dostrzegają ten problem i zwracają na niego uwagę społeczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Były też zgłoszone poprawki mniejszości, które przewidywały odpowiedzialność za działania wymienione w zapisie, ale nie uzyskały większości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy ktoś chciałby zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Czy jest sprzeciw do poprawki nr 31? Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisje pozytywnie rekomendują poprawkę nr 31. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu. Pozostał nam jeszcze obowiązek wskazania posła sprawozdawcy. W imieniu połączonych Komisji proponuję, by została nim posłanka Iwona Śledzińska-Katarasińska, która była przewodniczącą podkomisji. Czy pani poseł wyraża zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosłankaIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że przyjęliśmy kandydaturę pani posłanki. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam wspólne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>