text_structure.xml 553 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Włodzimierz Cimoszewicz, Aleksander Małachowski i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">Na sekretarzy powołuję panią poseł Małgorzatę Ostrowską i pana posła Stanisława Kusiora.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani poseł Małgorzata Ostrowska.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Przypominam, iż Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Mieczysława Jedonia i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w druku nr 1163.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">Wniosek mniejszości został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy w brzmieniu proponowanym w druku nr 1163, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 323 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy głosowało 314 posłów, przeciw - 2, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Romana Kurzbauera i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawki Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do art. 5 dotyczącego form wyrażania sprzeciwu Senat proponuje w ust. 1 pkt 3 i w ust. 2, aby wyrazy „w trakcie”, które odnoszą się do pobytu w szpitalu, zastąpić wyrazami „w czasie”.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 5 ust. 1 pkt 3 i ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172. Za odrzuceniem poprawki głosowało 9 posłów, przeciw - 332, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 5 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 do art. 5 Senat w ust. 5 proponuje, aby rozporządzenie o sposobach rejestracji sprzeciwów określało nie tylko sposób ustalenia istnienia pisemnego oświadczenia, jak uchwalił Sejm, ale także oświadczenia ustnego.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 5 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki oddano 1 głos, przeciw głosowało 339 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 5 ust. 5 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do art. 9 Senat w ust. 2 proponuje, aby w przypadku przeszczepu szpiku małoletni mógł być dawcą m.in. na rzecz rodziców i dzieci, a nie wstępnych i zstępnych, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 9 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawki głosowało 283 posłów, przeciw - 57, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 9 ust. 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do art. 9 Senat w nowym brzmieniu ust. 3 proponuje, aby pobieranie szpiku od małoletniego wymagało zgody jego przedstawiciela ustawowego i zezwolenia sądu opiekuńczego, a w przypadku małoletniego powyżej lat 13 - także jego zgody.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że w przypadku małoletniego powyżej lat 16 nie jest wymagana zgoda przedstawiciela ustawowego, natomiast jest wymagana oprócz zgody sądu opiekuńczego także jego zgoda.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KrzysztofKamiński">Przepraszam, chciałbym panu posłowi sprawozdawcy zadać pytanie. Czy w związku z tą poprawką w systemie prawnym będzie dopuszczalna sytuacja, w której bez zgody dziecka - bez względu na zgodę sądu czy jego przedstawicieli ustawowych, to wszystko jest do załatwienia - będzie można dokonać na nim tego zabiegu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#RomanKurzbauer">Prosiłbym o skonkretyzowanie pytania. Bez zgody dziecka dokonania na nim zabiegu... nie rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Panie pośle - mówię do pana posła Kamińskiego - pan poseł sprawozdawca nie rozumie pańskiego pytania. Może by pan bliżej to określił.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Przykro mi, że prostego pytania pan poseł nie rozumie. To jest problem pana posła.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#KrzysztofKamiński"> Jeszcze raz zadaję pytanie w związku z tym: Czy w sytuacji, w której nie ma zgody dziecka, bez względu na jego wiek, a jest zgoda sądu i przedstawicieli ustawowych, ta poprawka dopuści możliwość przełamania woli dziecka, czy też nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RomanKurzbauer">Dziecku powyżej lat 13 nie będzie można pobrać szpiku bez jego zgody.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A poniżej?)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#RomanKurzbauer">Poniżej lat 13 będzie można pobrać.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: O to mi chodziło.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JózefZych">Panie pośle, przykro mi, ale z pierwszej części poprawki to wynika. Jeżeli jest powiedziane, że powyżej lat 13 wymagana jest także zgoda małoletniego, to wiadomo co może być poniżej lat 13.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 9 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem poprawki głosowało 3 posłów, przeciw - 325, 21 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 9 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do art. 9 Senat w ust. 4 proponuje, aby sąd orzekając o zezwoleniu na pobranie szpiku od małoletniego zasięgnął dodatkowo opinii biegłego psychologa.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 9 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Większość bezwzględna wynosi 176. Za odrzuceniem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw — 349, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 9 ust. 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 do art. 9 ust. 4 Senat proponuje wyłączenie dopuszczalności występowania przez małoletniego kandydata na dawcę, który ukończył lat 16, z samodzielnym wnioskiem do sądu o zezwolenie na przeszczep.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 9 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 353 posłów. Większość bezwzględna wynosi 177. Za odrzuceniem poprawki głosowało 335 posłów, przeciw - 5, 13 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 9 ust. 4 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 do art. 15 Senat w nowym brzmieniu ust. 2 proponuje, aby zasady przeszczepiania ludziom żywych komórek, tkanek i narządów pochodzących od zwierząt określiły przepisy dotyczące eksperymentów medycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że stosuje się te przepisy.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 15 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 353 posłów. Większość bezwzględna wynosi 177. Za odrzuceniem poprawki głosowało 351 posłów, przeciw nikt nie głosował, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 15 ust. 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do art. 16, dotyczącej ust. 2, w którym określono jednostki również uprawnione do pobierania komórek, tkanek i narządów, Senat w nowym brzmieniu tego ustępu proponuje, aby podkreślić, że chodzi tu o jednostki nie będące zakładami opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 16 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 350 posłów. Większość bezwzględna wynosi 176. Za odrzuceniem poprawki głosowało 289 posłów, przeciw - 57, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 16 ust. 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 do art. 16 ust. 4 Senat w pkt. 2 proponuje, aby minister zdrowia i opieki społecznej określił w drodze rozporządzenia warunki, jakim powinny odpowiadać jednostki organizacyjne służby zdrowia, w których dopuszcza się pobieranie komórek, tkanek i narządów.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że minister określa te warunki dla zakładów opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 16 ust. 4 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 352 posłów. Większość bezwzględna wynosi 177. Za odrzuceniem poprawki głosowało 15 posłów, przeciw - 336, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 16 ust. 4 pkt 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 do art. 17 ust. 2 Senat w nowej redakcji pkt. 2 proponuje, aby do zadań Krajowej Rady Transplantacyjnej zaliczyć określanie zasad tworzenia krajowych list biorców.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, żeby do zadań rady zaliczyć wnioskowanie sposobu tworzenia tych list.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 17 ust. 2 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Większość bezwzględna wynosi 178. Za odrzuceniem poprawki głosowało 350 posłów, przeciw - 4, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-9.52" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 17 ust. 2 pkt 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-9.53" who="#JózefZych">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.</u>
          <u xml:id="u-9.54" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-9.55" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.56" who="#JózefZych">Przypominam panom posłom, że w czasie głosowania się siedzi. Potem będą pomyłki albo będziemy mieli sprawy karne.</u>
          <u xml:id="u-9.57" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-9.58" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Tadeusza Bilińskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-9.59" who="#JózefZych">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-9.60" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.61" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do art. 1, określającego zakres przedmiotowy ustawy, Senat proponuje zmianę pojęcia „kredyt kontraktowy” na „kredyt mieszkaniowy”.</u>
          <u xml:id="u-9.62" who="#JózefZych">W poprawce nr 19 Senat proponuje, aby użyte w tekście projektu wyrazy „kredyt kontraktowy” zastąpić w odpowiednich przypadkach i liczbie wyrazami „kredyt mieszkaniowy”.</u>
          <u xml:id="u-9.63" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-9.64" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-9.65" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 1 oraz polegającej na zastąpieniu w ustawie wyrazów „kredyt kontraktowy” wyrazami „kredyt mieszkaniowy”, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.66" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.67" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.68" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172. Za odrzuceniem poprawek Senatu głosowało 336 posłów, przeciw - 3, 3 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-9.69" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 1 oraz poprawkę polegającą na zastąpieniu w ustawie wyrazów „kredyt kontraktowy” wyrazami „kredyt mieszkaniowy” bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-9.70" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 do art. 2 ust. 1 Senat proponuje, aby prowadzenie „kasy mieszkaniowej” było wyodrębnioną „finansowo” działalnością banków.</u>
          <u xml:id="u-9.71" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że jest to wyodrębniona działalność banków.</u>
          <u xml:id="u-9.72" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.73" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 2 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.74" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.75" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.76" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Większość bezwzględna wynosi 178. Za odrzuceniem poprawki głosowało 6 posłów, przeciw - 345, 4 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-9.77" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 2 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.78" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do art. 4 ust. 1 Senat proponuje, aby wysokość gwarancji uzupełniającej skarbu państwa była przedmiotem regulacji ustawowej, a nie określona odrębnymi przepisami, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-9.79" who="#JózefZych">Tej samej sprawy dotyczy poprawka nr 18 do art. 41.</u>
          <u xml:id="u-9.80" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-9.81" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-9.82" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 4 ust. 1 i art. 41, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.83" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.84" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.85" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawek głosowało 339 posłów, przeciw - 4, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.86" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów odrzucił poprawki Senatu do art. 4 ust. 1 i art. 41.</u>
          <u xml:id="u-9.87" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do art. 5 Senat proponuje, aby w ust. 3 dodać pkt 4, który stanowi, że przychody kasy mieszkaniowej przeznaczane są m.in. na pokrycie wynagrodzenia banku prowadzącego kasę.</u>
          <u xml:id="u-9.88" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.89" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 5 ust. 3 polegającej na dodaniu pkt. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.90" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.91" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.92" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Większość bezwzględna wynosi 180. Za odrzuceniem poprawki głosowało 100 posłów, przeciw — 248, 10 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-9.93" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 5 ust. 3 polegającą na dodaniu pkt. 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.94" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do art. 7 Senat proponuje, aby dotychczasową treść oznaczyć jako ust. 1 i dodać ust. 2, który zobowiązuje banki prowadzące kasy mieszkaniowe do informowania ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa o wysokości zgromadzonych oszczędności wraz z oceną terminowości spłat kredytów.</u>
          <u xml:id="u-9.95" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.96" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 7 polegającej na nadaniu dotychczasowej treści oznaczenia ust. 1 i dodaniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.97" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.98" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.99" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 353 posłów. Większość bezwzględna wynosi 177. Za odrzuceniem poprawki głosowało 343 posłów, przeciw - 8, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.100" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów odrzucił poprawkę Senatu do art. 7 polegającą na nadaniu dotychczasowej treści oznaczenia ust. 1 i dodaniu ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-9.101" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 do art. 14 w pkt. 2 Senat proponuje, aby w przypadku rozwiązania umowy przed udzieleniem kredytu, a po nabyciu uprawnień do otrzymania kredytu, kasa mieszkaniowa wypłacała posiadaczowi rachunku odsetki naliczane „za cały okres oszczędzania w wysokości 50%”.</u>
          <u xml:id="u-9.102" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że wypłata ta nastąpi „za cały okres w wysokości do 50%”.</u>
          <u xml:id="u-9.103" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.104" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 14 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-9.105" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.106" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.107" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 353 posłów. Większość bezwzględna wynosi 177. Za odrzuceniem poprawki głosowało 67 posłów, przeciw - 281, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.108" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 14 pkt 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.109" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 lit. a do art. 15 Senat proponuje, aby dodać nowy ust. 1 regulujący stosunki majątkowe w zakresie środków zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-kredytowym dla małżonków pozostających we wspólności ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-9.110" who="#JózefZych">Konsekwencjami tej poprawki są: poprawka nr 7 lit. b dotycząca małżonka, który nie pozostaje z posiadaczem rachunku we wspólności ustawowej, oraz poprawka nr 7 lit. e dotycząca zmiany oznaczeń i powołania w dotychczasowych ust. 1 i 2.</u>
          <u xml:id="u-9.111" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-9.112" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-9.113" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki nr 7 lit. a, b i e Senatu do art. 15, polegającej na dodaniu nowego ust. 1, do ust. 2 oraz zmianie oznaczeń i powołania w dotychczasowych ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.114" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.115" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.116" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 343, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.117" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę nr 7 lit. a, b i e do art. 15, polegającą na dodaniu nowego ust. 1, do ust. 2 oraz zmianie oznaczeń i powołania w dotychczasowych ust. 1 i 2, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.118" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 lit. c do art. 15 ust. 2 Senat proponuje, aby wyraz „pozostawała” zastąpić wyrazem „pozostaje”.</u>
          <u xml:id="u-9.119" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.120" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki nr 7 lit. c Senatu do art. 15 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.121" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.122" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.123" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 339, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.124" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę nr 7 lit. c Senatu do art. 15 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.125" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 lit. d do art. 15 ust. 2 Senat przez skreślenie wyrazu „małżeńskim” proponuje, aby przepis ust. 2 jednoznacznie odnosił się do osób pozostających faktycznie we wspólnym pożyciu, nie będących małżonkami.</u>
          <u xml:id="u-9.126" who="#JózefZych">Tej samej sprawy dotyczy poprawka nr 17 do art. 35.</u>
          <u xml:id="u-9.127" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-9.128" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-9.129" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki nr 7 lit. d Senatu do art. 15 ust. 2 oraz poprawki nr 17 do art. 35, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.130" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.131" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.132" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 335 posłów. Większość bezwzględna wynosi 168. Za odrzuceniem poprawek głosowało 328 posłów, przeciw - 2, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.133" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę nr 7 lit. d do art. 15 ust. 2 oraz poprawkę nr 17 do art. 35 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-9.134" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do art. 18 w pkt. 3 Senat proponuje, aby środki Krajowego Funduszu Mieszkaniowego przeznaczane były m.in. na udzielanie gminom kredytów na warunkach preferencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-9.135" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.136" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 18 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.137" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.138" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.139" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 329 posłów. Większość bezwzględna wynosi 165. Za odrzuceniem poprawki głosowało 14 posłów, przeciw - 310, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.140" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 18 pkt 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.141" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 do art. 24 Senat proponuje, aby dodać ust. 4, który przewiduje możliwość zaskarżenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzji ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa odmawiającej zatwierdzenia umowy lub statutu towarzystwa budownictwa społecznego.</u>
          <u xml:id="u-9.142" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.143" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 24 polegającej na dodaniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.144" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.145" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.146" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 337, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.147" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 24 polegającą na dodaniu ust. 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.148" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 do art. 25 ust. 2 Senat proponuje, aby liczbę przedstawicieli wprowadzonych przez gminę do rady nadzorczej towarzystwa budownictwa społecznego określał statut towarzystwa.</u>
          <u xml:id="u-9.149" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.150" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 25 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.151" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.152" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.153" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 337 posłów. Większość bezwzględna wynosi 169. Za odrzuceniem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 327, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.154" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 25 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.155" who="#JózefZych">W poprawce nr 11 do art. 28 ust. 1 Senat proponuje, aby podstawą ustalenia stawki czynszu regulowanego była suma czynszów za najem wszystkich lokali eksploatowanych przez towarzystwo, a nie tylko lokali mieszkalnych, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-9.156" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.157" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 28 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.158" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.159" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.160" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172. Za odrzuceniem poprawki nikt nie głosował, przeciw głosowało 343 posłów, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.161" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 28 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.162" who="#JózefZych">W poprawce nr 12 do art. 30 ust. 3 Senat proponuje, aby najemca obowiązany był również do niezwłocznego informowania towarzystwa o uzyskaniu tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego.</u>
          <u xml:id="u-9.163" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.164" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 30 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.165" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.166" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.167" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 328 posłów. Większość bezwzględna wynosi 165. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 323, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.168" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 30 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.169" who="#JózefZych">W poprawce nr 13 do art. 30 ust. 5 pkt 2 Senat proponuje, aby w razie złożenia przez najemcę deklaracji zawierającej niezgodne z prawdą oświadczenie po rozwiązaniu umowy użytkownik lokalu zobowiązany był do płacenia towarzystwu - miesięcznie - odszkodowania za korzystanie z lokalu w wysokości 200% czynszu, jaki płaciłby, gdyby umowa nie została rozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-9.170" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że w takim przypadku najemca będzie zobowiązany do zapłaty czynszu wolnego - od daty rozwiązania umowy do czasu opróżnienia lokalu.</u>
          <u xml:id="u-9.171" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.172" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 30 ust. 5 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.173" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.174" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.175" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 328 posłów. Większość bezwzględna wynosi 165. Za odrzuceniem poprawki głosowało 125 posłów, przeciw — 194, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.176" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 30 ust. 5 pkt 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.177" who="#JózefZych">W poprawce nr 14 do art. 30 ust. 5 Senat w nowym brzmieniu pkt. 3 proponuje, aby w razie wykazania przez najemcę w deklaracji dochodów przekraczających wysokość określoną w ust. 1 pkt 2 towarzystwo mogło wypowiedzieć umowę najmu w części dotyczącej czynszu i zastosować czynsz wolny.</u>
          <u xml:id="u-9.178" who="#JózefZych">Sejm natomiast uchwalił, że w takim przypadku strony mogą zmienić umowę najmu w części dotyczącej czynszu i zastosować czynsz wolny.</u>
          <u xml:id="u-9.179" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.180" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 30 ust. 5 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.181" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.182" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.183" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 340 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki głosowało 4 posłów, przeciw - 336, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.184" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 30 ust. 5 pkt 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.185" who="#JózefZych">W poprawce nr 15 lit. a do art. 30 Senat w dodanym nowym ust. 6 proponuje, aby sankcje za złożenie przez najemcę w deklaracji oświadczeń niezgodnych z prawdą rozszerzyć również na przypadek, w którym najemca uzyskał tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego w tej samej miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-9.186" who="#JózefZych">W poprawce nr 15 lit. b Senat proponuje, aby dotychczasowy ust. 6 oznaczyć jako ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-9.187" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-9.188" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-9.189" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 30 polegających na dodaniu ust. 6 i zmianie oznaczenia dotychczasowego ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.190" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.191" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.192" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 335 posłów. Większość bezwzględna wynosi 168. Za odrzuceniem poprawek głosowało 2 posłów, przeciw - 333, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.193" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu do art. 30 polegające na dodaniu ust. 6 i zmianie oznaczenia dotychczasowego ust. 6 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.194" who="#JózefZych">W poprawce nr 16 do art. 35 Senat proponuje, aby wyrazy: „w art. 4 ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie” zastąpić wyrazami: „w art. 4 w ust. 1 dodaje się pkt 6 w brzmieniu”.</u>
          <u xml:id="u-9.195" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-9.196" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki nr 16 Senatu do art. 35, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.197" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.198" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.199" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 331 posłów. Większość bezwzględna wynosi 166 posłów. Za odrzuceniem poprawki głosowało 3 posłów, przeciw - 327, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.200" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 35 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.201" who="#JózefZych">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-9.202" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-9.203" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.204" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały w sprawie restytuowania Centralnego Okręgu Przemysłowego.</u>
          <u xml:id="u-9.205" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Stanisława Janasa i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-9.206" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie projektu uchwały zawartego w druku nr 96.</u>
          <u xml:id="u-9.207" who="#JózefZych">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, w którym wnioskodawcy proponują, aby Sejm przyjął projekt uchwały w sprawie restytuowania Centralnego Okręgu Przemysłowego.</u>
          <u xml:id="u-9.208" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek komisji.</u>
          <u xml:id="u-9.209" who="#JózefZych">W przypadku odrzucenia tego wniosku poddam pod głosowanie projekt uchwały zawarty we wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-9.210" who="#JózefZych">Przyjęcie wniosku komisji oznaczać będzie bezprzedmiotowość wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-9.211" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.212" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej w sprawie odrzucenia projektu uchwały w sprawie restytuowania Centralnego Okręgu Przemysłowego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.213" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.214" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się do głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.215" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 327 posłów. Za odrzuceniem projektu uchwały głosowało 226 posłów, przeciw - 54, 47 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.216" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu uchwały w sprawie restytuowania Centralnego Okręgu Przemysłowego przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.217" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-9.218" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Marka Mazurkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-9.219" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-9.220" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-9.221" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym zawartego w druku nr 1286, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.222" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.223" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.224" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 338 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 73 posłów, przeciw - 258, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.225" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-9.226" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.227" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.228" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-9.229" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono także wniosek, aby Sejm zalecił komisjom przedłożenie sprawozdania w terminie umożliwiającym jego rozpatrzenie na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-9.230" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.231" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-9.232" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Jest sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-9.233" who="#JózefZych">Jest sprzeciw. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-9.234" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.235" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku, aby Sejm zalecił komisjom przedłożenie sprawozdania w terminie umożliwiającym jego rozpatrzenie na następnym posiedzeniu Sejmu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.236" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.237" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.238" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 338 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 257 posłów, przeciw - 69, 12 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.239" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-9.240" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustaw o prokuraturze, o Sądzie Najwyższym, o Trybunale Konstytucyjnym i ustawy Prawo o adwokaturze.</u>
          <u xml:id="u-9.241" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez zastępcę prokuratora generalnego pana Stefana Śnieżkę.</u>
          <u xml:id="u-9.242" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-9.243" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-9.244" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustaw o prokuraturze, o Sądzie Najwyższym, o Trybunale Konstytucyjnym i ustawy Prawo o adwokaturze, zawartego w druku nr 1243, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.245" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.246" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.247" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 336 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 50 posłów, przeciw - 257, 29 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.248" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-9.249" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw o prokuraturze, o Sądzie Najwyższym, o Trybunale Konstytucyjnym i ustawy Prawo o adwokaturze do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.250" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-9.251" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-9.252" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Pierwsze czytanie: - poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych, - rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz o zmianie ustawy karnej skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-9.253" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnień projektów ustaw przedstawionych przez panią poseł Zofię Wilczyńską oraz podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Waldemara Manugiewicza oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-9.254" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.255" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-9.256" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych, zawartego w druku nr 933, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.257" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.258" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.259" who="#JózefZych">Panie pośle Samborski, proszę nie prowadzić konferencji w czasie głosowań.</u>
          <u xml:id="u-9.260" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.261" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu głosowało 47 posłów, przeciw - 276, 22 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.262" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-9.263" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz o zmianie ustawy karnej skarbowej do Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.264" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wnioski o skierowanie projektów ustaw również do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-9.265" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął, a wnioski o dodatkowe skierowania poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-9.266" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-9.267" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania w sprawie skierowania projektów do Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-9.268" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków o skierowanie projektów ustaw o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych dodatkowo do Komisji Polityki Społecznej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.269" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.270" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.271" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Za wnioskami o dodatkowe skierowanie głosowało 132 posłów, przeciw - 167, 34 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.272" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wnioski w tej sprawie odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-9.273" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania w sprawie skierowania projektów do Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-9.274" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków o skierowanie projektów ustaw o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych dodatkowo do Komisji Kultury i Środków Przekazu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-9.275" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-9.276" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-9.277" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 335 posłów. Za przyjęciem wniosków o dodatkowe skierowanie głosowało 36 posłów, przeciw - 277, 22 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-9.278" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wnioski w tej sprawie odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-9.279" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 379, 379-A, 379-B i 1279).</u>
          <u xml:id="u-9.280" who="#JózefZych">Sądzę, że po tym bloku głosowań 5-minutowa przerwa należy się Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-9.281" who="#JózefZych">5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-9.282" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 58 do godz. 10 min 06)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna do Spraw Kodeksu pracy, po ponadrocznym okresie pracy i blisko 40 posiedzeniach, przedkłada dzisiaj sprawozdanie o rządowym projekcie zmian Kodeksu pracy oraz związanych z nim ustaw, przedłożonych Wysokiej Izbie w drukach nr 379, 379-A i 379-B.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WitMajewski">Komisja rozważyła wszystkie sugestie i propozycje zmian przedstawione w trakcie pierwszego czytania. Komisja obradowała przy stałym uczestnictwie zainteresowanych reprezentatywnych, ogólnokrajowych organizacji związków zawodowych i reprezentatywnych organizacji pracodawców. W pracach komisji stale uczestniczyli też przedstawiciele Sądu Najwyższego, Najwyższej Izby Kontroli, Państwowej Inspekcji Pracy i Rady Ochrony Pracy, oraz Krajowej Rady Radców Prawnych. Komisja szeroko korzystała ze współpracy ekspertów i opinii Komisji do Spraw Nowelizacji Prawa Pracy przy ministrze pracy i polityki socjalnej. W pracach komisji stale uczestniczyli przedstawiciele rządu. W miarę potrzeb zapraszaliśmy też do udziału przedstawicieli środowisk pracowniczych, samorządu zawodowego i rzemieślniczego, zainteresowanych organizacji społecznych i zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WitMajewski">Komisja kierowała się potrzebą pełnego rozpatrzenia wszystkich racji i argumentów, tak aby maksymalnie wyjaśnić wszelkie możliwe wątpliwości i zaproponować Wysokiej Izbie przemyślane rozwiązania. Mamy bowiem do czynienia z zasadniczą nowelizacją Kodeksu pracy, obejmującą wszystkie, z wyjątkiem jednego, działy kodeksu. Blisko 214 zmian, z wyjątkiem 11 działu, dotyczącego układów zbiorowych i zakładowych pracy, które Wysoka Izba w ubiegłym roku uchwalała.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WitMajewski">Zmiany proponowane Wysokiej Izbie dotyczą kilkunastu milionów pracowników i wszystkich pracodawców w podstawowym dla pomyślnego rozwoju społeczeństwa procesie pracy. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby zgodnie z zamiarami rządu i działającej w jego ramach Komisji do Spraw Reformy Prawa Pracy przedstawić Wysokiej Izbie zmiany, które odpowiadałyby osiągniętemu poziomowi transformacji ustroju gospodarczego i normom ratyfikowanych przez Polskę konwencji międzynarodowych organizacji pracy oraz standardom Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WitMajewski">Wysoka Izbo! Podstawowy dla bytu narodu i państwa proces pracy w warunkach państwa prawa realizującego zasady sprawiedliwości społecznej z konieczności musi się opierać na dobrym prawie pracy. Z tego punktu widzenia optymalny byłby nowy Kodeks pracy. Osiągnięty stopień transformacji - zdaniem nauki, prawa i partnerów dialogu trójstronnego, tj. rządu, przedstawicieli pracowników i pracodawców - dzisiaj jeszcze jednak na to nie pozwala. Niemniej jesteśmy przekonani, iż w przedłożonej nowelizacji robimy istotny krok na drodze optymalizacji prawnych podstaw polskiego procesu pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WitMajewski">W związku z tym, Wysoka Izbo, chciałbym przedstawić pewne ogólne refleksje, które towarzyszyły pracom komisji. Kodeks pracy określa podstawowe prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Dało się słyszeć w wypowiedziach prasowych i w innych mediach, iż jakoby w komisji przeważały czy brały górę poglądy i stanowiska głównie dotyczące środowiska pracowniczego, że nadmiernie reprezentowany był w komisji interes pracowników kosztem interesu gospodarczego i interesu pracodawców. Sądzę, że stanowiska te są jednostronne i nie oddają złożoności pracy komisji. Staraliśmy się zachować pełną równowagę w prezentowaniu argumentów i racji. Nie było żadnych przeszkód w prezentowaniu w komisji wszelkich poglądów i stanowisk. Na ogół komisja decydowała większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WitMajewski">Propozycje, które nie uzyskały zgody większości, są przedłożone w sprawozdaniu w bogatym katalogu 50 wniosków mniejszości. Chcę jednak zaznaczyć, że pewną specyfiką prawa pracy, zwłaszcza jego kodeksu, jest fakt, iż musi on bronić partnera słabszego w procesie pracy, a tym zawsze będzie w warunkach gospodarki rynkowej pracownik. Zważywszy zwłaszcza na skalę bezrobocia, w tym również bezrobocia w Polsce, które - jak wiemy - ma tendencję do szybkiego zniknięcia.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#WitMajewski">Z tych wszystkich względów funkcja ochronna prawa pracy musiała być przez komisję bardzo poważnie brana pod uwagę, bo gdyby nie ta sprawa, to przecież mamy Kodeks cywilny i wystarczyłoby pozwolić kształtować się stosunkom pracy na zasadach ogólnej swobody umów. Jeżeli pracodawca nauczony doświadczeniem wyodrębnia z prawa cywilnego prawo pracy, to właśnie w tym celu, aby zagwarantować zgodnie z zasadami państwa prawa i sprawiedliwości społecznej szczególną ochronę partnera ekonomicznie słabszego.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WitMajewski">Chciałbym także, Wysoka Izbo, zaznaczyć, że pracowaliśmy nad kodeksem w pewnym szczególnym momencie. W momencie, kiedy w ramach trójstronnego dialogu jeszcze przed powołaniem w wyborach tej Izby partnerzy podpisali pakt o przedsiębiorstwie. Nie mogliśmy abstrahować od ducha i rozwiązań postanowień tego układu. Należało w związku z tym uwzględnić wiele kwestii. Jeśli chodzi o Kodeks pracy, to dotyczy on trochę innych spraw, raczej zbiorowych stosunków pracy. Ale przecież pewne rozwiązania tam przyjęte musiały być uwzględnione również w pracach komisji. Ten duch paktu, wydaje się, w dużej mierze zadecydował też o ostatecznych rozstrzygnięciach komisji.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WitMajewski">Wysoka Izbo, zdaję sobie sprawę, że być może niektóre rozstrzygnięcia większościowe w komisji są kontrowersyjne. Ale od tego jest debata klubowa, od tego jest Wysoka Izba, żeby w tych konfliktowych, z natury rzeczy spornych sprawach rozstrzygnąć w sposób ostateczny kwestię poglądu polskiego parlamentu na współczesny stan i poziom prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#WitMajewski">Wysoka Izbo! Ze względu na rozległość nowelizacji - jak już mówiłem, obejmuje ona około 250 zmian prawie we wszystkich działach i rozdziałach kodeksu i zawiera też około 50 wniosków mniejszości - zakładając, że dyskusja pozwoli niektóre szczegółowe sprawy rozwinąć i uwzględnić, pragnę we wprowadzeniu do debaty skoncentrować się wyłącznie na zasadniczych i najbardziej kontrowersyjnych zmianach. Chciałbym też zwrócić uwagę na te zwłaszcza ustalenia komisji, w których różnimy się od stanowiska rządowego, gdyż ze zrozumiałych względów zachodzi tu potrzeba najgłębszej refleksji i rozwagi. Tam, gdzie to będzie konieczne, omówię też główne wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przystępując do systematycznego przeglądu przedłożonych zmian, zacznę od działu pierwszego, czyli od zasad ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#WitMajewski">W dziale tym zawarte są podstawowe definicje istotne dla współczesnego procesu pracy oraz zasady prawa pracy. Ze zrozumiałych względów dział ten wzbudzał szerokie dyskusje w komisji, ponieważ rozstrzygał o sposobie myślenia i rozwiązaniach szczegółowych. Podstawową zmianą w ramach tego działu jest likwidacja pozostałości wielosektorowego traktowania prawa pracy i różnicowania sytuacji pracownika w zależności od pracodawcy, czyli rodzaju własności, w jakim przyszło pracownikowi wykonywać pracę. Proponując jednolite pojęcie pracodawcy staramy się za wszelką cenę doprowadzić do rozwiązań, które byłyby jednolite dla wszystkich polskich pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#WitMajewski">Wiele kontrowersji wzbudzał zapis o prawie do pracy, wiemy, że jest on dzisiaj normą konstytucyjną, że Polska ratyfikowała międzynarodowy pakt praw społeczno-gospodarczych, które zobowiązała się w swoim systemie wprowadzić. Ale wiemy też, jaka jest praktyka dzisiaj, i wiemy, że w warunkach gospodarki rynkowej prawo pracy nie może być prawem w pełni podmiotowym, tzn. obligującym organy państwa do zagwarantowania obywatelowi pracy. I tak też zapisaliśmy prawo do pracy jako prawo do swobodnego wyboru miejsca pracy, związaliśmy z tym prawem zasadę minimalnego wynagrodzenia oraz obowiązki organów państwa dotyczące prowadzenia aktywnej polityki zatrudnienia i tzw. pełnego i produktywnego zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#WitMajewski">W zasadzie dotyczącej źródeł prawa istnieje pewna rozbieżność ze stanowiskiem rządu, ponieważ komisje uwzględniły na wniosek zainteresowanych statuty jako źródło prawa. W niektórych dziedzinach naszego życia - np. w szkole wyższej - statut jest dla pracowników prawie że konstytucją. Nieuwzględnianie tego typu sytuacji przy określaniu źródeł prawa byłoby rzeczą niewłaściwą i chociaż zgadzamy się, że pojęcie statutu jest pojęciem dosyć szerokim, a w niektórych przypadkach być może zbyt szerokim dla prawa pracy, mamy w tym zakresie trochę inne zdanie niż rząd. Wydaje się jednak, że można tu znaleźć jakieś godziwe rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#WitMajewski">W dziale tym wreszcie odnosimy się do podstawowej kwestii dla pracownika, tzn. zasad wynagradzania. Przyjmujemy jako doktrynalną zasadę godziwego wynagrodzenia, odchodząc od tradycyjnych dla realnego socjalizmu wyznaczników w tym zakresie. Wydaje się, że zasada godziwego wynagradzania skojarzona z zasadą minimalnego wynagradzania powinna nakładać na organy państwa odpowiednie zobowiązania. Przewidujemy, że szczegóły będą uregulowane w odrębnych ustawach, przyjmujących zasadę wolności zrzeszania się pracowników i pracobiorców, która w naszym kraju wydaje się już dzisiaj zagwarantowana zgodnie z konwencjami.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#WitMajewski">Sprawy udziału pracowników w zarządzaniu odsyłamy do przepisów ustaw. Wprawdzie kodeks szczegółów w tym zakresie nie przewiduje, ale pamiętamy o postanowieniach paktu o przedsiębiorstwie, o tym że również w spółkach prawa handlowego, zarówno w radach nadzorczych, jak i w pewnych wypadkach w zarządach załogi mają wynegocjowany udział.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#WitMajewski">W odróżnieniu od projektu rządowego komisja dodaje dwie nowe zasady. To znaczy, nie tyle dodaje, co podtrzymuje ich byt prawny, ponieważ były one trwałą częścią Kodeksu pracy. Dotyczy to art. 16 i 17, a więc zasady, aby pracodawca stosownie do możliwości i warunków dbał o bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Rząd uważa, że nie jest to sprawa pracodawcy, że jego funkcja polega na czym innym. Można byłoby się z tym zgodzić, ale znów odwołajmy się do paktu, który obligatoryjnie zobowiązuje indywidualnych pracodawców do tworzenia funduszu socjalnego. W związku z tym, skoro fundusz socjalny jest funduszem obligatoryjnym, wydaje się, że zasada ta ma uzasadnienie, ponieważ nie dotyczy tylko tych rozwiązań, które przewidujemy w kodeksie, ale przecież będzie obejmowała również sprawy normowane chociażby ustawą o funduszu socjalnym, a więc szerzej, niż to by wynikało z unormowania kodeksowego.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#WitMajewski">Dodajemy zasadę dotyczącą troski, tzn. nie tyle troski, ile zobowiązania pracodawcy do ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Wprawdzie wydaje się, że dzisiaj, w nowych warunkach rynkowych, sprawa ta nie powinna mieć rangi zasady, obligować pracodawców, ale skądinąd zdajemy sobie sprawę, że jedną ze szczególnie istotnych cech naszego rynku pracy jest wysoki poziom kwalifikacji. Historyczny wysiłek, którego dokonaliśmy w tej dziedzinie, powinien chyba być kontynuowany. Przyczynianie się pracodawcy do umożliwienia pracownikom podnoszenia kwalifikacji powinno być podniesione do rangi zasady kodeksowej.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#WitMajewski">W dziale tym dodajemy też nowy rozdział IIa, dotyczący nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, wprowadzając tym samym do Kodeksu pracy takie instytucje, jak Państwową Inspekcję Pracy, Państwową Inspekcję Sanitarną. Nie muszę dodawać w tym miejscu - wszak Wysoka Izba rozpatruje coroczne sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy - że są to instytucje bardzo użyteczne dla cywilizowania polskiego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#WitMajewski">W dziale drugim, dotyczącym podstaw stosunku pracy, a zwłaszcza dominującej w stosunkach pracy zasady umowy o pracę, regulujemy szereg istotnych spraw, spośród których chciałbym zwrócić uwagę na najbardziej kontrowersyjne.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#WitMajewski">Należy tu wymienić art. 22, w którym chodzi o problem domniemania stosunku pracy - poświęciliśmy temu około czterech posiedzeń komisji, prezydium komisji obradowało też wspólnie z rządową Komisją do Spraw Reformy Prawa Pracy, zasięgaliśmy opinii wielu ekspertów. Wiemy dzisiaj o szerzącej się coraz bardziej praktyce odchodzenia od formalnych umów o pracę i zatrudniania pod różnymi tytułami, często bez żadnych oficjalnych umów, a często też na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło itp., które omijają umowę o pracę po to, aby uniknąć podatków, opłat emerytalnych i innych świadczeń związanych z procesem pracy. To był bardzo poważny problem, gdyż najbardziej radykalne rozwiązanie, czyli przyjęcie domniemania, że każdy zatrudniony, który wykonuje pracę, wykonuje umowę o pracę, byłoby zbyt daleko idące i byłoby też naruszeniem zasady swobody umów, na której opiera się całe ustawodawstwo cywilne. Z tych względów osiągnięty kompromis wydaje się dziś - przychyla się też do tego rząd - optymalny. Mianowicie, wprowadzamy w art. 22 zapisy, które pozwalają inspekcji pracy ocenić, czy wykonywane zatrudnienie spełnia wymogi stosunku pracy, zarazem dajemy w innych przepisach inspekcji pracy możliwość sądowego dochodzenia ustalenia stosunku pracy. Wydaje się, że ten kompromis jest dzisiaj w praktyce pożyteczny i może on w konsekwencji ograniczyć szarą strefę, bardzo wyraźnie rozwijającą się w ostatnich latach w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#WitMajewski">W dziale tym uwzględniliśmy też szereg innych spraw ważnych dla stosunku pracy, takich jak uelastycznienie umów na okresy próbne, przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę, co w związku ze zmianami i transformacją stosunków własnościowych jest dzisiaj bardzo częstym zjawiskiem. Wreszcie uzależniliśmy okres wypowiedzenia od stażu zakładowego. Są również bardzo istotne zmiany w zakresie wypowiadania umów, przy czym do możliwości wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę z powodu ciężkiego naruszenia obowiązku wobec pracodawcy dodaliśmy również możliwość wypowiadania umowy przez pracownika w wypadku, gdy pracodawca w sposób istotny, ciężki naruszy swoje obowiązki wobec pracownika. Oczywiście w warunkach bezrobocia może jest to iluzoryczne prawo, ale za tym idą odszkodowania i pewna korzystniejsza sytuacja pracownika, polepszają się jego możliwości znalezienia nowej pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#WitMajewski">Wreszcie trzeci dział, dotyczący wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń związanych z pracą. Zmiany, które w tym dziale zaszły, wynikają głównie z założenia, że podstawowym źródłem stanowienia norm w tym zakresie będą układy zbiorowe pracy i inne akty kształtowane przez zbiorowych partnerów stosunków pracy. Natomiast dotychczasowe kompetencje ministra pracy i polityki socjalnej oraz innych organów państwowych ulegają, ze zrozumiałych względów, istotnemu ograniczeniu. Dodany w trzecim dziale nowy rozdział: Ustalanie wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń związanych z pracą, ustanawia pierwszeństwo układowej metody regulowania wynagrodzeń. Wprowadza regulamin wynagradzania jako nowe źródło prawa pracy w zakresie wynagrodzeń w tych zakładach, w których liczba zatrudnianych jest większa niż 5 pracowników i gdzie nie został zawarty stosowny układ zakładowy bądź zbiorowy. Wreszcie regulujemy obowiązki pracodawcy w zakresie wynagrodzenia za czas przestoju. Przy czym istnieje tutaj pewna rozbieżność z opinią rządu, który w zasadzie nie kwestionował zwiększenia tego wynagrodzenia do 60% stawki osobistego zaszeregowania, czyli podniesienia przez komisję wynagrodzenia za czas przestoju, natomiast nie chce się jakby zgodzić, aby tą dolną granicą była granica minimalnego wynagrodzenia. Wydaje się, że minimalne wynagrodzenie spełnia dwie funkcje - oczywiście wynagrodzenia za pracę, ale też zabezpieczenia pewnego minimum bytowego, biologicznego i minimalnych potrzeb pracownika. Stąd postój niezawiniony przez pracownika nie może pozbawiać go tych minimalnych możliwości zaspokajania potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#WitMajewski">Nadal proponujemy pozostawienie ministrowi pracy i spraw socjalnych określania najniższego wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z metodami i działaniami Komisji Trójstronnej następuje to oczywiście w dialogu trójpartnerskim, ale prawo musi nakładać ten obowiązek na ministra jako organ wobec prawa do tych działań zobligowany.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#WitMajewski">Ponieważ dział ten normuje również inne świadczenia, m.in. odprawę rentowo-emerytalną, odprawę pośmiertną, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na różnicę w stosunku do propozycji rządowej w art. 921 dotyczącym odprawy pośmiertnej. Komisja wyszła z założenia, że w zasadzie wobec śmierci wszyscy pracownicy są równi, bez względu na staż, wiek i inne zasługi, i proponuje jednakową 3-miesięczną odprawę. Argumentowaliśmy nawet, że jeżeli śmierć spotyka pracownika młodszego, z mniejszym stażem, bardziej zobowiązanego wobec rodziny, jest to często większa dolegliwość niż wtedy, kiedy tragedia ta dotyczy pracownika z dużym stażem, z uregulowanymi i jakby zakończonymi zobowiązaniami rodzinnymi. Są to pewne racje, ale oczywiście strona rządowa podkreśla, że trudno wymagać od pracodawcy, aby mógł on ponosić konsekwencje tego faktu w wypadku krótkiego stażu pracownika. Wydaje się jednak, że takie przypadki nie będą nadmiernie częste. Poza tym myślę, że w warunkach cywilizowanych istnieje system ubezpieczeń, który dla pracodawców nie jest niedostępny i można by tego typu zjawiska „ustatystycznić”, czyli ubezpieczyć się od ewentualnych następstw zobowiązań tego typu.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#WitMajewski">Dział czwarty normuje obowiązki pracodawców i pracowników. Wprowadziliśmy w nim dosyć istotne zmiany. Wiemy bowiem, iż w warunkach, w których wyraźnie zarysowują się strony stosunku pracy - czyli pracodawca przestaje być bezimiennym zakładem pracy, a jest konkretną osobą z krwi i kości, pełną emocji, z określonymi zachowaniami i nawykami - może tutaj dochodzić do innych relacji niż te, które praktycznie były dotychczas. Stąd np. rezygnujemy z obowiązku wydawania opinii o pracy, która, jak wiadomo, jest bardzo subiektywnym instrumentem i w obecnej praktyce nie przynosiła większego pożytku.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#WitMajewski">Wprowadzamy też pewne nowe rozwiązania w tym zakresie, m.in. oparty na odrębnej umowie, ale wynikającej z kodeksu, obowiązek pracownika powstrzymywania się od prowadzenia tzw. działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Oczywiście jest to rozwiązanie stricte przejęte z mechanizmów gospodarki rynkowej. Wydaje się, że zakaz działalności konkurencyjnej może być bardzo istotnym instrumentem do pewnego kształtowania modelu stosunków międzykonkurencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#WitMajewski">W dziale czwartym zawarte są też pewne obowiązki pracodawcy, o których mówiłem przy przedstawianiu zasad ogólnych i które są skonkretyzowane w zakresie umożliwienia podnoszenia kwalifikacji czy troski o sprawy socjalno-bytowe. Rozumiem, że do uregulowań w tym dziale jest jednak mniej zastrzeżeń. Zastrzeżenia, jak mówiłem, odnoszą się do zasad kodeksowych regulujących te kwestie. Jest pewna kontrowersja między rządem a nami co do art. 112, który dotyczy możliwości wniesienia sprzeciwu co do kary nałożonej na pracownika. Rząd zaproponował, aby sprzeciw ten był rozpatrywany przez pracodawcę po zasięgnięciu opinii organizacji związkowej, my natomiast proponujemy w tym zakresie uzgodnienie stanowiska pracodawcy ze związkami zawodowymi. Jest to oczywiście sytuacja, która być może wyeliminuje wiele konfliktów, bo konsekwencją nieosiągnięcia zgody na poziomie zakładu, którą przewidujemy w kodeksie, jest droga sądowa. Wiemy jednak dobrze, że korzystanie z tej drogi należałoby raczej odradzać nie tylko dlatego, że sądy są przeciążone, ale również dlatego, że spór, który wychodzi z zakładu, jest już sporem pociągającym za sobą o wiele większe koszty.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#WitMajewski">W dziale piątym dotyczącym odpowiedzialności materialnej pracowników zachodzą stosunkowo niewielkie zmiany, polegające głównie na nadaniu fakultatywnego charakteru tej instytucji i przyznaniu stronom swobody w zakresie likwidowania szkód.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#WitMajewski">Wreszcie najistotniejsze problemy, spory, emocje, dyskusja prasowa dotyczą działu dziesiątego, czyli czasu pracy. Nie chciałbym, żeby ten spór o wymiar tygodniowego czasu pracy, 40 czy 42 godziny, przytłoczył bardzo ważkie rozwiązania zaproponowane w przedłożeniu rządowym i sprawozdaniu komisji. Niemniej jednak, tak to przynajmniej na dzisiaj wygląda, ta nowelizacja Kodeksu pracy będzie właśnie przebiegała pod hasłem dyskusji: 40-, czy 42-godzinny tygodniowy wymiar czasu pracy. We współczesnym świecie sprawa skracania czasu pracy nie budzi wątpliwości. Oczywiście jest kwestia co do tego — i tu można się spierać — w jaki sposób to robić.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#WitMajewski">Niekwestionowanym problemem polskiego rynku pracy jest też nadmierne bezrobocie i nie łudźmy się, że w krótkim czasie da się je ucywilizować do ułatwiającego organizację rynku pracy kilkuprocentowego wymiaru. Mamy przykład krajów, które włączyły się do Unii i przez długie lata kilkunastoprocentowe bezrobocie było tam praktycznie ustabilizowane. W związku z tym, jeżeli uznamy, że czas pracy jest dla poziomu gospodarczego, dla wytworzonego dochodu narodowego pewnym constans, to wydaje się, że o wiele lepiej jest wymusić pewne ograniczenie w tym zakresie, aby dostęp do tego czasu pracy był w miarę równy i zgodnie z tym, co mówiliśmy, w zasadach kodeksowych obejmował większość pracowników. Nie jest to tak, że można te sprawy uregulować w układach, bo wchodzimy w taki etap funkcjonowania rynku pracy, że praktycznie - jak wykazują dane z państw rozwiniętych gospodarczo - ponad połowa pracowników będzie pracowała w zakładach małych, niewielkich, gdzie żadne układy czy umowy nie będą tych spraw regulowały. Jeżeli ustawodawca nie wprowadzi tu pewnego rozstrzygnięcia, to pracownik pozostaje w sytuacji, w której dochodzenie swoich praw jest bardzo trudne.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#WitMajewski">Wydaje się, że sygnał ustawodawcy powinien być tutaj wyraźny. Niemniej trzeba rozważyć wszelkie kontrargumenty przemawiające za skracaniem ustawowym czasu pracy, bo — jak mówię — nie ma przeciwwskazań w sprawie skracania czasu pracy w ogóle, natomiast są wątpliwości, czy należy to robić w drodze rozstrzygnięć ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#WitMajewski">Zgadzam się, że jesteśmy krajem wychodzącym z kryzysu i że mogą tu być jeszcze pewne problemy. Wydaje się jednak, że rząd nie przedstawił komisji ani w uzasadnieniu do ustawy, ani później, na żądanie, dodatkowych, budzących szacunek ekspertyz. Ekspertyzy i uzasadnienia, które komisja otrzymała od strony rządowej, były to wypracowania pod tezę, że w żaden absolutnie sposób kodeksowo czasu pracy ograniczać nie należy.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#WitMajewski">Nie chcę tego tematu szerzej rozwijać; będzie to na pewno jeden z głównych nurtów dyskusji w drugim czytaniu. Będzie to też sprawa do rozważań w klubach. Będziemy wreszcie musieli podjąć - jako Wysoka Izba - męską decyzję. Chciałem powiedzieć, że są tutaj racje i kwestie, które trzeba bardzo głęboko rozważyć, ponieważ problem ma duży zasięg, poważne skutki i niezwykłą wagę.</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#WitMajewski">Wreszcie chciałbym przejść do działu jedenastego: Urlopy pracownicze. Tutaj przyświecała nam przede wszystkim idea - zgodna zresztą ze stanowiskiem rządu - aby przybliżyć standardy wymiarów urlopów pracowniczych do minimów obowiązujących na gruncie europejskim, stąd podwyższenie podstawowego limitu z 14 do 18 dni roboczych. Oczywiście komisja proponuje inny sposób obliczania urlopu ze względu na to, że przyjmując 40-godzinny tydzień pracy i straty czasu pracy z tego wynikłe uważamy, iż soboty mogłyby być traktowane przy tym rozliczeniu jako dni urlopowe. Gdyby jednak Wysoka Izba z jakichś względów zdecydowała się na 42-godzinny tydzień pracy, to w odpowiednim wniosku mniejszości jest powrót do wyłączenia sobót z czasu urlopowego.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#WitMajewski">Dokonujemy też zmian, jeżeli chodzi o prawo do korzystania z pierwszego urlopu - po pół roku, oczywiście w wymiarze stosownym do wypracowanego czasu. Inaczej rozkładamy obowiązki urlopowe pracodawcy w wypadku zatrudnienia pracownika przez część roku, podwyższamy też wymiar urlopu dla pracowników sezonowych z jednego dnia do półtora dnia za każdy przepracowany miesiąc.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#WitMajewski">W zasadzie dział ósmy, dotyczący ochrony pracy kobiet, uznaliśmy za odpowiadający konwencjom i standardom. Praktycznie wprowadzamy tu jedną istotną zmianę, pozwalającą również ojcu korzystać z prawa do urlopu wychowawczego i dni wolnych na opiekę nad dzieckiem, jeżeli oboje rodzice pracują i taka będzie ich wola.</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#WitMajewski">W dziale dziewiątym, dotyczącym zatrudnienia młodocianych, zmiany mają w zasadzie charakter precyzujący i dostosowujący do nowych realiów rynkowych. Przede wszystkim odnosi się to do przepisów art. 195 dotyczących umów o pracę w celu przygotowania zawodowego i przepisów art. 206 dotyczących rzemieślniczego przygotowania zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#WitMajewski">Daleko idące zmiany zachodzą w dziale dziesiątym, dotyczącym bhp. Wysoka Izba rozpatruje coroczne sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy, dlatego nie muszę charakteryzować stanu higieny pracy, jaki obserwujemy w okresie transformacji. Po prostu obserwujemy znaczne pogorszenie warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. To pogorszenie przekłada się na wzrost wypadkowości i wypadki śmiertelne. W związku z tym wprowadzamy w tym dziale daleko bardziej zaostrzone normy, ale oczywiście znów zgodne z konwencjami, które Polska ratyfikowała, zgodne ze standardami przyjętymi w Europie. Dział ten wzbogacamy również o rozwiązania, które wynikają z postępu technologicznego w zakresie certyfikacji maszyn, w zakresie pracy w warunkach z narażeniem na promieniowanie itd. Postęp w zakresie współczesnego miejsca pracy musi być obwarowany odpowiednimi zabezpieczeniami.</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#WitMajewski">W dziale dwunastym, dotyczącym komisji pojednawczych, wprowadzamy praktycznie niewielkie zmiany, uważając w ogóle tę instytucję raczej za możliwą niż faktyczną. Ale ponieważ w pewnych regionach, w pewnych zakładach, te komisje funkcjonują, w związku z tym nie ma powodu, żeby znieść podstawę prawną ich działania. Stąd generalne podejście fakultatywne, fakultatywność funkcjonowania komisji pojednawczych.</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#WitMajewski">W dziale trzynastym, dotyczącym spraw wykroczeń pracowniczych i kar, generalnie chcieliśmy osłabić znaczenie tych przepisów, uważając, że karanie to jest jednak trochę inna sprawa niż proces pracy. Stąd generalnie odstępujemy od dotychczasowej swoistej kazuistyki, uszczegółowiania pewnych procedur, wyliczania spraw, przyjmując rozwiązania bardziej adekwatne do nowoczesnych rozwiązań w prawie pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#WitMajewski">Dział czternasty, dotyczący przedawnienia roszczeń. Istotne zmiany polegają tu na dostosowaniu do konstrukcji obowiązujących na gruncie prawa cywilnego. Ponieważ praktycznie jest to roszczenie o charakterze cywilnym, musi być ono uregulowane na gruncie prawa karnego. Nie ma powodów, żeby wprowadzać tutaj jakieś istotne rozwiązania odrębne od prawa cywilnego - i takie też było stanowisko komisji.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#WitMajewski">Dział piętnasty dotyczący przepisów końcowych. Chcę powiedzieć, iż z natury rzeczy przy tak rozległej nowelizacji należało szczegółowo określić wszystkie konsekwencje i sposób wprowadzenia tych zmian, uwzględniając specyfikę branżową i pewne możliwości czasowe dostosowania procesu wprowadzenia zmian kodyfikacji pracy.</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#WitMajewski">Przewidzieliśmy też zmiany w 13 ustawach bezpośrednio nakładających się na nowelizację, którą przeprowadzamy. Przepisy tych ustaw muszą być uzgodnione ze zmienionym Kodeksem pracy i takie też rozwiązania proponujemy. Najistotniejszymi z tych zmian są propozycje zmian ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, o czym już mówiłem, związane z istotnym rozszerzeniem kompetencji. Myślę, że Prezydium Sejmu, które sprawuje nadzór nad tą instytucją, wyciągnie wnioski, jeżeli chodzi o warunki funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy w najbliższym roku budżetowym. Wreszcie ważna jest zmiana w Kodeksie postępowania cywilnego związana z rozszerzeniem uprawnień inspektora pracy w zakresie wnoszenia powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy. Niezbędne są zmiany w ustawie o związkach zawodowych, które dotyczą możliwości bezpłatnego urlopowania pracowników powołanych na funkcje związkowe czy wreszcie sprecyzowania uprawnień pracownika do obrony ze strony związków zawodowych, wtedy kiedy jest członkiem związku — to jest sprawa oczywista — ale również wtedy kiedy nie jest członkiem związku, a o taką ochronę się ubiega. W związku z rozległością nowelizacji proponujemy też stosowne vacatio legis, do czego nie muszę przekonywać Wysokiej Izby z uwagi na Trybunał Konstytucyjny. Podstawowe vacatio legis proponujemy na 3 miesiące, a ponadto szczególne okresy o wiele dłuższego dostosowania dla takich spraw, jak np. dział szósty — dotyczący czasu pracy, z tą kontrowersyjną normą zmiany tygodnia pracy, dział ten proponujemy wprowadzić od 1 stycznia 1997 r., tak aby budżet i gospodarka mogły się w miarę płynnie dostosować do nowej normy czasowej. Przedłużenie okresu wejścia w życie przewidujemy też dla norm dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, zwłaszcza norm technicznych, które wymagają pewnych nakładów i posunięć. W sumie, Wysoka Izbo, proponujemy rozległą nowelizację Kodeksu pracy, która umożliwia dostosowanie się do istniejących reguł gospodarki rynkowej, ale zarazem cywilizuje i stanowi istotny postęp na drodze rozwoju prawidłowych stosunków pracy. Chcę powiedzieć, że proces pracy i gospodarka kraju nie będą rozwijać się dobrze, jeżeli doprowadzimy do nadmiernie konfliktowych rozwiązań w prawie pracy, ale też nie będą funkcjonować, jeżeli nie uwzględnimy interesów pracownika, który powinien być traktowany jako partner i podmiot procesu pracy, zainteresowany produktywnością, kondycją i dobrym funkcjonowaniem swojej firmy. Myślę, Wysoka Izbo, że rozwiązania, które proponujemy, służą tej nadrzędnej idei.</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Kazimierz Pańtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na wagę problemu, nad którym obecnie dyskutujemy - Kodeks pracy jest konstytucją pracowników i pracodawców - proponuję, aby zabrał w tej chwili głos pan minister Miller. Dyskusja będzie dzięki temu pełniejsza, a minister nie będzie recenzentem naszych wypowiedzi. Będziemy mogli się odnieść do w wielu wypadkach kontrowersyjnych rozwiązań projektu przygotowanego przez komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy pan poseł chce zgłosić wniosek przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, mam pytanie do posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeśli chodzi o wypowiedź sprawozdawcy, to prosiłbym jednak o zrobienie tego w czasie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Myślę, że propozycja pana posła Pańtaka jest bardzo rozsądna i pozwoli wszystkim posłom w czasie debaty odnieść się jednocześnie nie tylko do sprawozdania komisji, ale także do stanowiska rządu. Jeżeli pan minister pracy nie wyraża sprzeciwu, to tak byśmy postąpili.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Udzielam w takim razie głosu ministrowi pracy i polityki socjalnej panu Leszkowi Millerowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Dobiegają końca prace parlamentarne nad projektem obszernej i wszechstronnej nowelizacji Kodeksu pracy dotyczącej wszystkich jego działów z wyjątkiem jedenastego - poświęconego układom zbiorowym pracy, który - radykalnie zmieniony - obowiązuje już od ubiegłego roku. Liczba zmian w stosunku do obecnego stanu jest ogromna - ponad 220. W swoim wystąpieniu, rzecz jasna, nie zamierzam omawiać wszystkich tych zmian, pragnę skoncentrować się jedynie na przypomnieniu ich ogólnej idei oraz na tych różnicach, które budzą najwięcej kontrowersji. Rząd, wnosząc pod obrady Wysokiej Izby projekt nowelizacji - przypomnę, że stało się to w kwietniu ubiegłego roku - szeroko prezentował cele, jakie zamierza się dzięki niemu osiągnąć. Pragnę choćby krótko przypomnieć, iż podstawowym założeniem prowadzonych prac jest dostosowanie Kodeksu pracy do nowej rzeczywistości gospodarczej i społecznej. Demokratyczne państwo o społecznej gospodarce rynkowej wymaga ukształtowania nowego ustroju pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#LeszekMiller">Konieczne jest ograniczenie roli państwa do stanowienia powszechnych, określonych ustawą norm ochronnych, gwarantujących pracownikom uprawnienia i świadczenia odpowiednio do osiągniętego poziomu cywilizacyjnego i niezależnie od sytuacji ekonomicznej konkretnego pracodawcy. Pragnę przypomnieć, że nowelizowany obecnie kodeks obowiązuje już 20 lat, i nie ma nikogo, jak sądzę, kto by nie przyznał racji, że nie przystaje on już do obecnej rzeczywistości gospodarczej i społecznej. Zmiany, które bardziej odpowiadają obecnej rzeczywistości, muszą zatem iść w takim kierunku, aby wiodącą rolę w kształtowaniu warunków zatrudnienia pełnili partnerzy społeczni, a więc pracodawcy i ich organizacje oraz związki zawodowe, poprzez negocjacje i zawierane w ich wyniku układy zbiorowe pracy. Wprowadzanie w układach zbiorowych pracy dodatkowych lub ponadstandardowych uprawnień i świadczeń dla pracowników jest oczywiście uwarunkowane możliwościami ekonomicznymi konkretnych pracodawców i ich pozycją na rynku. Na rzeczywisty kształt praw i obowiązków zdecydowanie większy wpływ będą miały strony umowy o pracę, a więc pracodawca i pracownik. Wymaga to wprowadzenia w miejsce sztywnych regulacji unormowań bardziej elastycznych.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#LeszekMiller">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! W procesie transformacji naszej gospodarki w dziedzinie stosunków pracy występują, niestety, zjawiska niepożądane, mające charakter patologiczny. Mam tu na uwadze niewłaściwe korzystanie przez zbyt wielu pracodawców z fundamentalnej dla gospodarki rynkowej zasady wolności umów. Zjawisko to jest Wysokiej Izbie doskonale znane. Polega ono na zawieraniu umów prawa cywilnego w warunkach, w których praca powinna być wykonywana na podstawie stosunku pracy. Nadużyciem zasady wolności umów jest także zatrudnianie pracowników na podstawie wielokrotnie ponawianych terminowych umów o pracę, nawet przez kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#LeszekMiller">Mając świadomość ograniczonej roli przepisów prawa w zwalczaniu wspomnianych patologii, rząd zaproponował unormowania, które mają im przeciwdziałać. Rząd współpracował aktywnie z Komisją Nadzwyczajną nad wzmocnieniem uprawnień kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy. Rząd był i jest przeciwny wprowadzaniu konstrukcji dotychczas nie znanych ustawodawstwu pracy, będących całkowitym zaprzeczeniem zasady wolności umów, takich jak domniemanie stosunku pracy. Należy mieć nadzieję, iż w miarę utrwalania się zasad gospodarki rynkowej zjawiska patologiczne ulegną marginalizacji i omawiane formy ingerencji prawodawcy w sferę stosunków pracy przestaną być potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#LeszekMiller">Zbudowanie nowego ustawodawstwa pracy, odpowiadającego przyjętym założeniom, jest zadaniem niezwykle trudnym. Proszę pozwolić mi na wyrażenie Wysokiej Izbie, zwłaszcza Komisji Nadzwyczajnej, która działała pod przewodnictwem pana posła sprawozdawcy, głębokiego uznania z racji wielomiesięcznej, żmudnej pracy nad projektem rządowym. Zdecydowana większość propozycji komisji jest zgodna z ideą, która przyświecała autorom projektu rządowego. Rząd wspierał te propozycje zarówno w pracach prowadzonych w podkomisjach, jak i na forum komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#LeszekMiller">Jest jednakże kilka propozycji komisji, których zdecydowanie, jak sądzę, nie można zaakceptować, gdyż pozostają one w sprzeczności z przyjętymi założeniami nowelizacji, które przed chwilą krótko podałem. I tak: nowy ustrój pracy wymaga ukształtowania na nowo katalogu podstawowych zasad, jakimi rządzi się ustawodawstwo pracy. Jest to także konieczne ze względu na zobowiązania międzynarodowe Polski dążącej przecież do pełnego członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#LeszekMiller">Z tych powodów nie mogę podzielić propozycji komisji dotyczących prawa do pracy jako podstawowej zasady i popieram w tej kwestii wniosek mniejszości. Zgodnie ze stanowiskiem komisji Kodeks pracy zobowiązuje państwo do prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego produktywnego zatrudnienia. Propozycja takiej regulacji znajduje się także w projekcie konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przygotowywanym przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego. Inkorporowanie tej zasady do Kodeksu pracy, przed nadaniem jej rangi normy konstytucyjnej, wydaje się co najmniej przedwczesne. Prezentuję ponadto pogląd, że normy konstytucyjne nie powinny być przenoszone do ustawodawstwa zwykłego, zwłaszcza do ustaw regulujących znacznie węższą kategorię praw i obowiązków, i tylko niektórych obywateli, tak jak w przypadku Kodeksu pracy jedynie pracowników.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#LeszekMiller">Nie mogę także wyrazić się pozytywnie o propozycji Komisji Nadzwyczajnej w sprawie przywrócenia skreślonych w projekcie rządowym podstawowych zasad prawa pracy dotyczących obowiązków pracodawców o charakterze socjalnym, o czym wspominał poseł sprawozdawca. Mam tu na uwadze zobowiązania pracodawcy do dbałości o zaspokojenie bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników oraz do ułatwienia pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W nowej rzeczywistości gospodarczej i społecznej, a także przy uwzględnieniu faktu, iż normy Kodeksu pracy będą miały charakter uniwersalny i obejmować będą także osoby fizyczne zatrudniające pracowników, traktowanie tych obowiązków jako podstawowych zasad pracy nie znajduje uzasadnienia, tym bardziej iż Komisja Nadzwyczajna podzieliła stanowisko rządu w sprawie skreślenia obowiązującej obecnie podstawowej zasady prawa pracy nakładającej na pracownika szereg obowiązków wobec pracodawcy, między innymi obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy i jego mienie. Zdaniem rządu należy poprzestać na utrzymaniu dotychczasowej regulacji pomieszczonej w części szczegółowej Kodeksu pracy, w której w katalogu podstawowych obowiązków pracodawcy wymienia się obowiązek odpowiadający treścią podstawowym zasadom, które właśnie proponujemy skreślić.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#LeszekMiller">Z zadowoleniem natomiast przyjmuję wniosek mniejszości w sprawie wprowadzenia do kodeksu zaproponowanej przez rząd podstawowej zasady równości prawa w dziedzinie zatrudnienia. Trafna jest także propozycja rozwinięcia tej zasady o aspekt równego traktowania mężczyzn i kobiet. Proklamacja takiej zasady jest niezbędna ze względu na zobowiązania wynikające z umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi, a w dalszej perspektywie ze względu na członkostwo w Unii. Zasada równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie realizacji prawa do pracy została wprowadzona w traktacie rzymskim i skonkretyzowana w innych aktach wspólnotowych. W praktyce orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości nabrała ona charakteru ogólnej zasady wyrażającej cele socjalno-polityczne Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#LeszekMiller">Komisja Nadzwyczajna proponuje także Wysokiej Izbie wprowadzenie innej istotnej zmiany w przepisach ogólnych Kodeksu pracy. W zmianie zmierza się do rozszerzenia źródeł prawa pracy, zaliczając do nich statuty, o czym także wspominał pan poseł sprawozdawca w swoim, jak zwykle kompetentnym, wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#LeszekMiller">Popieram w tej sprawie wniosek mniejszości wyłączający statuty z tej kategorii aktów prawa. Statuty powszechne definiuje się jako akty regulujące strukturę, zadania i sposób działania instytucji i organizacji społecznych. Statut jest zatem zespołem norm o charakterze organizacyjno-porządkowym, a więc norm, które ze swej istoty nie powinny regulować praw i obowiązków obywateli, także pracowników.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#LeszekMiller">Ponadto proponowana przez Komisję Nadzwyczajną kwalifikacja statutów narusza historycznie ukształtowany system źródeł prawa pracy, na który składają się, oprócz przepisów prawa stanowionych przez organy państwa, układy zbiorowe pracy i inne porozumienia zbiorowe oparte na ustawach, a także regulaminy określające prawa i obowiązki pracodawców oraz pracowników.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#LeszekMiller">Pragnę także z całą mocą podkreślić, iż zarówno obowiązujący, jak i proponowany przez rząd system źródeł prawa opiera się na wyrażonej w Kodeksie pracy zasadzie hierarchii, zgodnie z którą ani w układach zbiorowych pracy, ani w regulaminach nie można kształtować warunków zatrudniania pracowników mniej korzystnie, niż to przewidują ustawy i przepisy wydane na ich podstawie.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#LeszekMiller">Komisja Nadzwyczajna, włączając statuty do systemu źródeł prawa pracy, nie określiła ich miejsca w tym systemie. Oznacza to, iż możliwe byłoby kształtowanie w tych aktach praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy również mniej korzystne dla pracowników, niż przewidują to akty wyższego rzędu. Prowadziłoby to w istocie do przekreślenia funkcji ochronnej przepisów prawa stanowionych przez organy państwa. Jestem przekonany, że Wysoka Izba podzieli mój tok rozumowania w tej kwestii. I nie widzę tutaj możliwości kompromisu, o czym nadmieniał poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#LeszekMiller">Jak już podkreśliłem, propozycje rządu mają na celu zmianę modelu ustawodawstwa pracy wyrażającą się w tym, iż Kodeks pracy gwarantuje pracownikom system powszechnie obowiązujących uprawnień i świadczeń. Kształtując ten system, powinno się zatem uwzględniać możliwości ekonomiczne zdecydowanej większości pracodawców. Rząd nie podziela bowiem poglądu niektórych pracodawców, że Kodeks pracy powinien gwarantować pracownikom zatrudnionym w małych firmach znacznie mniejszy zakres uprawnień. Propozycja ta pozostaje bowiem w jawnej sprzeczności z zakazem dyskryminacji w stosunkach pracy. Zakaz ten jest fundamentalną zasadą prawa wspólnotowego. Z tego też powodu w projekcie rządowym został on podniesiony do rangi podstawowej zasady prawa pracy. Nie godząc się na tworzenie przez prawo drugiej, „gorszej” kategorii pracowników, rząd proponuje ukształtowanie powszechnie gwarantowanych ustawą uprawnień i świadczeń na poziomie możliwym do spełnienia przez wszystkich pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! Jednym z ważnych celów nowelizacji Kodeksu pracy jest zapewnienie równowagi uprawnień obu stron stosunku pracy. Z tych powodów nie mogę zaaprobować propozycji Komisji Nadzwyczajnej zmierzających do:</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#LeszekMiller">— obniżenia tygodniowej normy czasu pracy, ustanowienia sobót dniami ustawowo wolnymi od pracy w zamian za wprowadzenie m.in. niekorzystnych dla pracowników zmian w przepisach o urlopach wypoczynkowych;</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#LeszekMiller">— zmiany charakteru prawnego odprawy pośmiertnej;</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#LeszekMiller">— wprowadzenia dodatkowej gwarancji na poziomie najniższego wynagrodzenia w razie niewykonywania pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy;</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#LeszekMiller">— obarczenia wszystkich pracodawców obowiązkiem dokonywania egzekucji z wynagrodzenia pracownika na rzecz osób alimentowanych.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#LeszekMiller">Wymienione propozycje eksponują nadmiernie ochronną funkcję prawa pracy i w rezultacie mogą obrócić się przeciwko pracownikom.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#LeszekMiller">Pozwolę sobie teraz krótko omówić te cztery kwestie.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#LeszekMiller">Jak już mówiłem, rząd nie aprobuje propozycji Komisji Nadzwyczajnej dotyczącej obniżenia tygodniowej normy czasu pracy. Skrócenie tygodniowego czasu pracy o 2 godziny oznacza utratę w ciągu roku 104 godzin, czyli 13 dni roboczych na jednego zatrudnionego. Obniżenie tygodniowej normy czasu pracy w poważnym stopniu rzutowałoby zatem na wielkość produktu krajowego brutto, dochodów budżetowych oraz poziom nierównowagi budżetowej. Dla konkretnych pracodawców, i to wielu, oznaczałoby to wzrost kosztów produkcji, zmniejszenie konkurencyjności towarów i usług, a tym samym pogorszenie ich kondycji ekonomicznej. Dla konsumentów oznaczałoby to także wzrost cen wielu towarów i usług, właśnie produkowanych w ten sposób. Sądzę też, że pogorszeniu uległaby sytuacja pracowników wynagradzanych godzinowo i w systemie akordowym. Ich wynagrodzenie za czas nominalny musiałoby przecież ulec odpowiedniemu obniżeniu. Gdyby równocześnie wynegocjowano odpowiednie rekompensaty utraconego zarobku, wówczas nastąpiłoby zwiększenie kosztów pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#LeszekMiller">Chciałbym zwrócić uwagę posłów na fakt, że w krajach o gospodarce rynkowej o obniżeniu normy czasu pracy decydują przede wszystkim układy zbiorowe pracy. W historii Europy Zachodniej nie znajdujemy takiego przypadku, aby ustawą skrócono powszechną normę czasu pracy, kompensując to płacowo, i to zwłaszcza w sytuacji, gdy kraj dźwiga się z kryzysu gospodarczego. Podzielam pogląd pana posła sprawozdawcy, że tak naprawdę spieramy się o sposób skracania czasu pracy, ale sposób ten został już przecież określony rok temu przez Wysoką Izbę, kiedy parlament uchwalał dział jedenasty Kodeksu pracy, czyli układy zbiorowe. Ten dział daje możliwość skracania czasu pracy i taką drogą poszły kraje o gospodarce rynkowej. Rząd zatem nie mówi, że jest przeciwny skracaniu czasu pracy, natomiast mówi, że to, ile godzin będzie się pracowało w konkretnym zakładzie pracy, musi wynikać z postępowania układowego między konkretnym pracodawcą a reprezentacją pracowników. Jeżeli ta reprezentacja uznaje, że zakład jest w dobrej kondycji finansowej, czyli że jednym słowem zakład na to stać, to tam tydzień pracy może wynosić nie 42 godziny, a 40, 39, 38, 36 godzin. Natomiast, ile będzie wynosił, to już kwestia umowy między pracodawcą i reprezentacją pracowniczą w konkretnym zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#LeszekMiller">Nie można się także zgodzić, jak sądzę, z zaproponowaną przez Komisję Nadzwyczajną zmianą regulacji dotyczącej odprawy pośmiertnej. Projekt rządowy opiera się na koncepcji odprawy jako odroczonego w czasie wynagrodzenia pracownika. Świadczenie to z istoty powinno być zatem uzależnione od stażu pracy. Projekt rządowy proponuje uzależnienie wysokości odprawy od stażu pracy u danego pracodawcy, a nie od ogólnego stażu pracownika. Przy czym prawo do odprawy w maksymalnej wysokości miałoby przysługiwać już po 15 latach, a nie jak obecnie - po 20 latach pracy. W gospodarce rynkowej nie ma bowiem uzasadnienia dla ponoszenia przez ostatniego pracodawcę finansowych konsekwencji zatrudniania pracownika przez poprzednich pracodawców. Komisja Nadzwyczajna zdecydowała, że odprawa pośmiertna nie będzie w ogóle uzależniona od stażu pracy zmarłego pracownika i w każdym przypadku będzie wynosiła 3-miesięczne wynagrodzenie - 3-miesięczne wynagrodzenie dla tych, którzy pracują długo, i 3-miesięczne wynagrodzenie dla tego, kto pracuje rok. Rząd nie może podzielić takiego stanowiska. Zamierza się w tej propozycji Komisji Nadzwyczajnej nadać odprawie charakter zbliżony do świadczeń zaopatrzenia społecznego. Jeżeli wszyscy po równo, to raczej trzeba mówić o świadczeniu zaopatrzenia społecznego. Niezrozumiałe jest więc obarczenie pracodawcy obowiązkiem wypłaty takiego świadczenia, które miałoby charakter świadczenia zaopatrzenia społecznego. Będąc przeciwnym proponowanej zmianie, popieram wniosek mniejszości utrzymania propozycji z przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#LeszekMiller">Nie można zgodzić się także z propozycją Komisji Nadzwyczajnej dotyczącą wprowadzenia gwarancji wynagrodzenia za przestój na poziomie płacy minimalnej, tym bardziej że dotyczyłoby to jedynie pracowników, w których wynagrodzeniu nie wyodrębniono tzw. wynagrodzenia zasadniczego. Uważam bowiem, że właśnie to może być przedmiotem regulacji układowej.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#LeszekMiller">Komisja Nadzwyczajna proponuje obciążenie wszystkich pracodawców obowiązkiem potrącania z wynagrodzenia należności alimentacyjnych na wniosek osoby uprawnionej. Projekt rządowy przewidywał dobrowolne wykonywanie przez pracodawców tych zadań. Zwracam uwagę Wysokiej Izby, że w poprzednim ustroju gospodarczym, w którym dominowali państwowi pracodawcy, obowiązek wyręczania państwowych organów egzekucyjnych mieścił się w tym systemie, natomiast w gospodarce rynkowej pracodawca powinien koncentrować się na prowadzeniu działalności, dla której stworzył przedsiębiorstwo, i nie powinien zastępować państwowych organów egzekucyjnych. Z tego powodu popieram wniosek mniejszości w sprawie przywrócenia propozycji unormowania z projektu rządowego. Jak państwo pamiętają, w tym projekcie mówi się o dobrowolności postępowania pracodawcy w tej sprawie. Jeżeli strony tak się umówią, to pracodawca będzie mógł być tym egzekutorem, ale nie ma on takiego obowiązku, wynikającego właśnie z faktu, iż nie może być on obligatoryjnie zobowiązany do spełnienia funkcji egzekutora.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! Konstruując projekt nowelizacji Kodeksu pracy, rząd dążył do takiego ukształtowania poszczególnych instytucji prawa pracy, aby w całości odpowiadały one przyjętym założeniom. Nie wydaje się zatem właściwą metodą poprawianie jedynie wybranych fragmentów danej instytucji czy danego działu. Takim działaniem jest sygnalizowane już przyjęcie przez Komisję Nadzwyczajną zmian w przepisach o urlopach wypoczynkowych, w związku z wprowadzeniem krótszej normy tygodniowej czasu pracy. Komisja postanowiła utrzymać w mocy niekorzystny dla pracowników sezonowych wymiar urlopu wypoczynkowego.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#LeszekMiller">Ponadto komisja w sposób niekonsekwentny potraktowała soboty. W przepisach o czasie pracy zrównała je z niedzielami, natomiast w przepisach o urlopach wypoczynkowych potraktowała je jak dni robocze. Wskutek tej niekonsekwencji wbrew stanowisku rządu soboty będą wliczane do urlopu. W projekcie rządowym soboty nie są wliczane do urlopu wypoczynkowego.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#LeszekMiller">Kolejnym przykładem działania polegającego na zmianie jedynie fragmentu instytucji jest przywrócenie przez Komisję Nadzwyczajną współdecydowania zakładowej organizacji związkowej przy rozpatrywaniu sprzeciwu pracownika od nałożonej kary porządkowej. W projekcie rządowym zmieniono pozycję związków zawodowych, przyznając im prawo wyrażania opinii, ponieważ została otwarta droga sądowa dla sporów na tle stosowania kar porządkowych. Przypominam, iż obecnie takiej możliwości pracownicy nie mają. To jest rzeczywista innowacja. Jednoczesne wprowadzenie do Kodeksu pracy obu propozycji, rządu i komisji, spowoduje, że w postępowaniu przed sądem organizacja związkowa będzie współpozwana z pracodawcą. Jestem przekonany, że żaden związek zawodowy do tego nie powinien dążyć, gdyż jest on powołany do obrony praw i interesów pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#LeszekMiller">Wysoka Izbo! Rząd przywiązując ogromną wagę do ochrony zdrowia i życia pracowników, zaproponował nową, odpowiadającą standardom europejskim regulację działu dziesiątego Kodeksu pracy, poświęconą bezpieczeństwu i higienie pracy. Rząd aktywnie uczestniczył także w długotrwałych pracach parlamentarnych nad tym działem.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#LeszekMiller">Popieram propozycję Komisji Nadzwyczajnej skreślenia z Kodeksu pracy upoważnienia do wprowadzania dodatkowych urlopów z tytułu zatrudniania w warunkach szczególnie szkodliwych dla zdrowia albo uciążliwych. Strony układu zbiorowego pracy są bowiem upoważnione do wprowadzania wszelkich urlopów dodatkowych, a więc również i z tego tytułu. Na poparcie natomiast zasługuje propozycja Komisji Nadzwyczajnej utrzymania przez okres 3 lat od wejścia w życie nowelizacji dotychczasowych przepisów, regulujących skrócony czas pracy oraz dodatkowe płatne urlopy w omawianych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#LeszekMiller">W ocenie rządu właściwym rozwiązaniem jest przyjęte przez Komisję Nadzwyczajną unormowanie zobowiązujące pracodawców zatrudniających więcej niż 50 pracowników do powoływania komisji bezpieczeństwa i higieny pracy. Przyjęcie wniosku mniejszości w sprawie powoływania komisji u pracodawców zatrudniających ponad 200 osób pozbawiłoby zbyt wielu pracowników udziału (poprzez swoich przedstawicieli) w kształtowaniu warunków pracy. Pragnę podkreślić, iż komisje bezpieczeństwa i higieny pracy działają we wszystkich krajach Unii. Rząd jest nadto przeciwny tym wnioskom mniejszości, które zawężają krąg pracowników podlegających okresowym badaniom lekarskim oraz zwalniają pracodawców z ponoszenia kosztów okresowych i kontrolnych badań lekarskich. Zwracam uwagę, że pracodawcy już obecnie ponoszą koszty badań okresowych i kontrolnych. Nowym obciążeniem będzie dla nich tylko koszt badań wstępnych. Nie wytrzymuje więc krytyki często wysuwany argument, że byłyby to nowe zobowiązania czy nowe obciążenia dla pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak już mówiłem, nie zamierzałem przedstawiać wszystkich zmian ze względu na ich liczbę. W pierwszym czytaniu Kodeksu pracy obszernie wypowiadaliśmy się w tej sprawie. Zaprezentowałem te elementy, które budzą najwięcej kontrowersji. W niektórych poprawkach Komisji Nadzwyczajnej rząd widzi poparcie, w stosunku do innych musimy wyrazić stanowisko krytyczne. Jest to oczywiście zrozumiałe - materia tej nowelizacji jest ogromna, jest także skomplikowana. Przedstawiciele rządu będą bacznie wsłuchiwać się w przebieg debaty, śledząc wnioski i tonacje wystąpień. Wszelkie nowe propozycje i wnioski, jeśli zostaną zgłoszone, będą, rzecz jasna, wnikliwie przez rząd przeanalizowane.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#LeszekMiller">Niezależnie wszakże od dalszego biegu prac w tym zakresie mogę powiedzieć, że jesteśmy u progu ważnego wydarzenia dla polskiego świata pracy. Uchwalona przez Wysoką Izbę ustawa będzie stanowić fundament nowego ustroju pracy, swego rodzaju konstytucję pracy. Wyrażam satysfakcję, że stanie się to podczas kadencji obecnego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że Sejm postanowił przeprowadzić nad tym punktem porządku dziennego debatę średnią, tak więc członkowie poszczególnych klubów i kół poselskich dysponują łącznym czasem od 5 do 77 minut.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Spychalską, występującą w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#EwaSpychalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna do spraw nowelizacji Kodeksu pracy po wielomiesięcznej pracy, chwilami niezwykle intensywnej, w której aktywnie uczestniczyły także organizacje związkowe, organizacje pracodawców oraz wybitni znawcy kodeksowej materii i eksperci, przedstawiła tekst znowelizowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#EwaSpychalska">Szczegóły omówili, z jednej strony, przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej, z drugiej, pan minister Miller. Choć pan minister tak bardzo przekonująco starał się trafić do nas argumentami rządowego projektu, jednak nie we wszystkim można znaleźć rację i nie w każdej sprawie można osiągnąć consensus w stosunku do przedłożenia rządowego. Dyskusja trwała, trwa nadal, dziś jest drugie czytanie. Mam nadzieję, że końcowy efekt będzie dawał szansę na osiągnięcie consensusu i pewnej równowagi, albowiem w pracach komisji równowaga ta w niektórych przypadkach została zachwiana.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#EwaSpychalska">W wielu zapisach projekt komisyjny odbiega od przedłożenia rządowego, na co zwracał uwagę przed momentem minister Miller, dyskusja podczas obrad Komisji Nadzwyczajnej pozwoliła bowiem głębiej sięgnąć do sedna proponowanych uregulowań, zweryfikować poprzednie propozycje i poglądy i często w drodze wymiany zdań doprowadzić do niezbędnego consensusu.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#EwaSpychalska">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w którego imieniu zabieram głos, chce przede wszystkim podkreślić doniosły fakt zrównania w kodeksie praw i obowiązków wszystkich sektorów niezależnie od formy własności czy zarządzania. Wprowadzenie go w życie oznaczać będzie takie same prawa i obowiązki pracodawców i pracowników zarówno w przedsiębiorstwach państwowych, jak i w ciągle rozrastającej się sferze gospodarki prywatnej. W rozszerzeniu Kodeksu pracy na wszystkie podmioty upatrujemy ważny czynnik prowadzący do równoprawności sektorów niezależnie od formy własności. Uważamy także, że zapis o prawie pracowników i pracodawców do tworzenia własnych organizacji jest potwierdzeniem woli konstruowania równoprawnych partnerskich stosunków, za którymi klub SLD niezmiennie się opowiada.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#EwaSpychalska">Z uznaniem odnosimy się także do rozwiązań w sprawie uprawnień pracowników na tle dokonywanych przekształceń własnościowych. Zapis w kodeksie, że „w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy”, był od dawna oczekiwany przez załogi zakładów pracy. Wyeliminuje to praktykę odżegnywania się niektórych nowych właścicieli od zobowiązań w stosunku do pracowników. Klauzula wcześniejszego powiadamiania załóg o zamiarze przekształceń wyeliminuje natomiast niepotrzebne zaskoczenie. Dotyczy to także trybu zawierania umów na czas określony, przedłużanych następnie w dowolny sposób i ograniczy dość dużą liczbę przypadków wykorzystywania pracowników do pracy bez ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#EwaSpychalska">Dostrzegamy także pewne pozytywy w zakresie precyzowania zadań pracodawcy wobec zakładowej i międzyzakładowej organizacji związkowej. Aprobujemy także te wszystkie zmiany, które polegają na rezygnacji z centralistycznej i biurokratycznej metody regulacji praw i obowiązków stron stosunku pracy. Dotyczy to m.in. trybu zawierania umów o pracę, wprowadzenia zakładowych regulaminów wynagradzania, a także nowego sformułowania regulaminów pracy. Jesteśmy zdania, że liberalizacja okresu próbnego czy uprzedzanie pracownika o możliwości wypowiedzenia umowy o pracę są rozwiązaniami, które mają charakter zbieżny z wnioskami zgłaszanymi przez załogi pracownicze.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#EwaSpychalska">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej dostrzega także szereg pozytywnych uregulowań w zakresie prawa do urlopu, w tym skrócenia czasu oczekiwania na pierwszy urlop, oraz zwiększenia wymiaru minimalnego urlopu, a także wprowadzenia sądowej kontroli kar porządkowych nakładanych na pracowników. Były to postulaty dość powszechne. Pierwszy wychodził od ludzi młodych, którzy wchodzą w wiek produkcyjny i podejmują pierwszą pracę, drugi zaś przede wszystkim od załóg małych prywatnych zakładów pracy, w których kary nakładane przez pracodawców często stosowane były bez uzasadnionej przyczyny, a ich wymiar ustalano dowolnie. Nawiasem mówiąc, była możliwość sądowego dochodzenia, poprzez skutki roszczeniowe, w stosunku do świadczeń, które pracownik w takim przypadku tracił.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#EwaSpychalska">Pragniemy także podkreślić, że komisja wypracowała rozwiązanie w sprawie tak kontrowersyjnej, jak skrócenie do 40 godzin tygodniowego czasu pracy oraz stwierdzenie, że okres rozliczeniowy czasu pracy nie może być dłuższy niż jeden miesiąc. Były to niemal powszechne postulaty załóg pracowniczych oraz zdecydowanej większości wszystkich związków zawodowych. Takie rozwiązanie ma wielu przeciwników, szczególnie z grona pracodawców i biznesu. Podkreślają oni zwłaszcza, że będzie się to odbijać negatywnie na kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw. Pan minister stwierdził przed momentem, że będzie to wpływało na obniżenie dotychczasowych zarobków. Otóż nie jestem o tym, panie ministrze, przekonana, ponieważ otwarliśmy możliwości negocjowania tych kwestii poprzez zbiorowe układy pracy. A więc nic nie stanie się w sposób mechaniczny, wszystko drogą negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#EwaSpychalska">Pracodawcy mówią często o zwiększeniu kosztów pracy, a rząd z kolei zwraca uwagę na fakt, że w tej sytuacji zwiększą się wydatki budżetu na płace pracowników, chociażby takich działów jak służba zdrowia i policja, czy płace pracowników urzędów państwowych. Związkowcy natomiast argumentują, iż tzw. robocze soboty nie spełniają swojego zadania i przy polepszeniu organizacji pracy, po wprowadzeniu nowych uregulowań wydajność nie powinna spadać. W szeregu przypadków regulacja ta może wpływać pozytywnie na tworzenie nowych miejsc pracy, a więc obniżenie wskaźnika bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#EwaSpychalska">Dzisiaj jadąc do pracy słyszałam w radiu wypowiedź pana ministra Bączkowskiego, który stwierdził, że gdyby w takim okresie wprowadzić 40-godzinny tygodniowy wymiar czasu pracy, cała Zachodnia Europa uśmiałaby się z Polski.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#EwaSpychalska">Otóż, po pierwsze, nie od razu, tylko, jak proponuje komisja, od 1997 r. Nawiasem mówiąc, tak ostro nie reaguje nawet minister Kołodko, który mówi, że jest to możliwe w latach 1997–1998, ale nie od razu w 1996 r. W związku z tym przypomnieliśmy, że regulacja ta ma dotyczyć roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#EwaSpychalska">Po drugie, byłam świadkiem rozmów z udziałem zachodnich ekspertów, przede wszystkim na spotkaniach z przedstawicielami Ministerstwa Finansów, ale nie tylko, gdzie była mowa o szukaniu sposobów na zmniejszenie bezrobocia. Pytali oni, czy nie poszukujemy drogi rozwiązania tego problemu poprzez zmniejszenie czasu pracy jako regulacji, która daje możliwości dodatkowego zatrudnienia, a takie metody się stosuje. Nie sądzę więc, żeby śmiech był taki głośny, natomiast trzeba omówić szczegóły, które tego dotyczą.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#EwaSpychalska">Co do stwierdzenia, że w Europie nie notujemy ustawowej regulacji czasu pracy. W Europie wielu rzeczy nie reguluje się w taki sposób, jak w Polsce, tylko że w Europie jest unormowany system prawny, sprawdzony przez wiele lat, my natomiast stale jesteśmy w okresie przejściowym - tworzenia nowych zrębów prawa, nowych regulacji - i przy bardzo często serwowanym przez stronę rządową pośpiechu czasami popełniamy błędy w procesie legislacyjnym. Chcemy ich uniknąć, chcielibyśmy pracować w sposób systemowy, ale sądzę, że w Polsce jeszcze przez co najmniej parę lat pewne reguły i normy w dalszym ciągu będziemy regulować właśnie drogą decyzji parlamentarnych, ustawowych. Jesteśmy przekonani, że wynegocjowany wcześniej...</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#EwaSpychalska">Przepraszam, jeszcze zdanie naszego klubu w tej kwestii. Otóż w naszym klubie zdania w sprawie 40-godzinnego wymiaru czasu pracy są rozbieżne. Trwała i trwa nadal dyskusja na argumenty; jest mniej więcej taka sama liczba przekonanych o potrzebie obniżenia wymiaru czasu pracy, jak i tych, którzy są zwolennikami utrzymania dotychczasowych norm. W tej sprawie na etapie drugiego czytania jeszcze nie osiągnęliśmy consensusu. Natomiast wszyscy w klubie jesteśmy przekonani, że wynegocjowany wcześniej ze związkami zawodowymi w ramach paktu o przedsiębiorstwie państwowym rozdział dziesiąty Kodeksu pracy, dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy, jest bardzo rozsądnym kompromisem pomiędzy możliwościami i postulatami. W przepisach szczegółowych odnosi się on m.in. do przystosowania maszyn i urządzeń zapewniającego bezpieczeństwo człowieka, zawiera regulacje dotyczące profilaktyki i ochrony zdrowia, a także uprawnień służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Znamienne, że ta część kodeksu uzyskała consensus wszystkich negocjatorów, tj. rządu, Konfederacji Pracodawców Polskich i central związkowych.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#EwaSpychalska">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Niezwykle istotnym rozwiązaniem kodeksowym jest powierzenie nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy Państwowej Inspekcji Pracy oraz Społecznej Inspekcji Pracy, natomiast w zakresie warunków środowiska pracy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Nie chodzi tu tylko o wymogi formalne, lecz głównie o profilaktykę. Na dzisiaj Państwowa Inspekcja Pracy stwierdza znaczny wzrost przypadków łamania podstawowych przepisów prawa pracy, szczególnie w sferze działalności gospodarczej prowadzonej przez drobnych, prywatnych przedsiębiorców tak w odniesieniu do zatrudnienia i płac, jak i do oferowanych warunków pracy. Zdarza się, że praca powoduje tam zagrożenie nie tylko dla bytu materialnego pracowników, lecz także dla ich życia. W tę sferę wkracza praca świadczona na czarno, bez zabezpieczenia na wypadek kalectwa czy stosownego odszkodowania, nie mówiąc już o regularności wypłat lub o wymuszaniu ich świadczenia w naturze. Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy potwierdzają fakty niedostarczania pracownikom sprzętu ochrony osobistej, odzieży, obuwia ochronnego oraz należnych posiłków profilaktycznych. Zagrożenie utratą pracy przy istniejącym zjawisku masowego bezrobocia powoduje to, że pracownicy, nie mający wyboru, godzą się na takie warunki. Zjawisko spadku zainteresowania przestrzeganiem prawa pracy w znacznej mierze dotyczy także dużych przedsiębiorstw, w tym państwowych i spółdzielczych, oraz urzędów i instytucji administracji państwowej. Informuje o tym wzrost liczby skarg pracowniczych. Niebezpiecznie spada zainteresowanie problemami bhp, nie wyeliminowano wielu zagrożeń powodujących choroby zawodowe i wypadki przy pracy. Ma miejsce ograniczanie środków na cele poprawy warunków pracy, szkolenia pracowników i służb, które powinny być odpowiedzialne za przestrzeganie przepisów.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#EwaSpychalska">Analizując te zjawiska, trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że na wypadki przy pracy, okaleczenia i choroby zawodowe ma wpływ nie tylko stara technologia, przestarzałe maszyny i urządzenia, lecz także nowa technika wprowadzana często żywiołowo, bez koniecznych atestów i bez odpowiedniego przeszkolenia ludzi obsługujących nowe urządzenia. Bardzo często dzieje się tak ze względu na dziwnie pojmowane oszczędności, których skutki potem odbijają się na pracownikach.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#EwaSpychalska">Związki zawodowe sygnalizują od dawna, że najbardziej bolesne dla pracowników jest poczucie zagrożenia na tle przejawów złego stosunku do ludzi pracy ze strony właścicieli oraz kadry kierowniczej zakładów pracy. Po części jest to wynikiem niewydolności działania służb pracowniczych, zwłaszcza w zakresie ochrony prawnej, lecz powodują to także ciągłe zmiany przepisów, wobec których prosty człowiek czuje się bezradny i zagubiony. Z tych względów funkcje kontrolne urastają do rangi poważnego problemu. Można bowiem mieć najlepsze prawo pisane, ale mimo wszystko nie doprowadzić do pożądanego stanu. Można mieć najlepszą ustawę czy kodeks, a mimo to omijać prawo bądź działać na jego obrzeżach. Przekształcenia własnościowe, jakie dokonują się w naszym kraju, spowodowały powstanie bardzo znacznej liczby przedsiębiorstw i małych zakładów pracy, których Państwowa Inspekcja Pracy nawet przy najlepszych chęciach nie jest w stanie skontrolować. O tym fakcie mówi również sprawozdanie głównego inspektora pracy, w którym wskazuje się, jaką liczbę przedsiębiorstw w stosunku rocznym Państwowa Inspekcja Pracy skontrolowała, jaką liczbę zdolna jest skontrolować, jakim potencjałem ludzkim dysponuje do przeprowadzenia takiej kontroli. Nastąpił ogromny wzrost liczby przedsiębiorstw i niezależnie od tego, jakie one są w odniesieniu do wymiaru zatrudnienia, czy są małe czy duże, warunki pracy w nich muszą być kontrolowane. W tym stanie rzeczy wzmocnienie rangi i roli społecznych inspektorów pracy staje się konieczne.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#EwaSpychalska">Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że Komisja Nadzwyczajna podzieliła ten punkt widzenia prezentowany wielokrotnie przez związki zawodowe i wprowadziła w nowelizacji stosowne zapisy. Sądzimy zresztą, że wkrótce dokonana zostanie także stosowna nowelizacja przepisów o działaniu Społecznej Inspekcji Pracy i jej uprawnieniach. Sygnał taki pojawił się na ostatniej konferencji zorganizowanej na wniosek Rady Ochrony Pracy funkcjonującej w Kancelarii Sejmu, przy współudziale Państwowej Inspekcji Pracy, z udziałem społecznych inspektorów pracy, dotyczącej właśnie tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#EwaSpychalska">Duże znaczenie dla poprawy sytuacji ma także zapisana w noweli obowiązkowa działalność służby bezpieczeństwa i higieny pracy powoływanej obligatoryjnie przez pracodawców oraz komisji bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach zatrudniających powyżej 50 pracowników czy wreszcie sprecyzowanie obowiązków organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami bądź innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi lub samorządowymi.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#EwaSpychalska">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest zdania, że prawidłowe stosunki pracy oraz bezpieczna praca leżą nie tylko w interesie pracowników, ale także pracodawców i właścicieli. Trzeba pamiętać, iż stosunki te są materią niezwykle delikatną, a historia społeczeństw dowodzi, że znaczna liczba konfliktów, sporów i niepokojów miała i ma nadal swoje korzenie w stosunkach pracy, w ich wadliwym układaniu bądź nieprzestrzeganiu prawa.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#EwaSpychalska">Prawo pracy może zapobiegać bądź łagodzić potencjalne konflikty, ale źle skonstruowane czy łamane może także stać się ich przyczyną. Z doświadczenia wiemy, że niejeden protest społeczny, niejeden strajk czy demonstracja miały i mają swoje korzenie w stosunkach pracy. Okres transformacji niesie bowiem wiele ubocznych skutków. Jednym z nich jest rozluźnienie wzajemnych obowiązków partnerów stosunku pracy w związku z nieprzystosowalnością dotychczasowych przepisów do tempa i zakresu zmian. Dlatego określenie w nowelizowanym kodeksie zarówno praw i obowiązków pracodawców, jak i pracowników, stanowi podstawę regulującą wzajemne stosunki i mamy nadzieję, że nie będzie w praktyce oznaczać dążenia jednej ze stron do osiągnięcia decydującej przewagi. Przeciwnie, regulacja ta powinna odwoływać się do wzajemnie przenikających się interesów pracodawców i pracobiorców.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#EwaSpychalska">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdaje sobie sprawę, że zaproponowana nowela nie uwzględni wszystkich wniosków i postulatów zgłaszanych w trakcie prac komisji. Odnosi się to np. do odprawy rentowej, emerytalnej, pośmiertnej. Ta kwestia również była tutaj poruszana - było to powodem pewnej scysji w związku z projektem rządowym - przez pana ministra Millera. Również duża liczba zgłoszonych wniosków mniejszości w trakcie prac komisji świadczy o wątpliwościach części jej członków co do niektórych zaproponowanych rozwiązań. Nie wszystkie zaproponowane zapisy satysfakcjonują związki zawodowe, czego już mamy dowód na piśmie po zakończeniu prac komisji, kiedy zapoznawaliśmy w gremiach OPZZ naszych kolegów z kierunkiem prac, które komisja zakończyła i które rzutować będą na zapisy kodeksowe.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#EwaSpychalska">Niezadowolenie dotyczy chociażby zapisów o prawie do pracy, obowiązku państwa w zakresie polityki zatrudnienia, dyskryminacji w stosunku pracy czy definicji wynagrodzenia za pracę. Można także, co podnoszą niektóre środowiska, wyrażać obawę, iż nowelizacja nie zaspokoi potrzeby generalnej zmiany prawa pracy, a przez wprowadzenie obszernych przepisów końcowych oraz zmian w tekstach innych ustaw zaciemni jego przejrzystość, co dla pracowników jest niezwykle ważne. Wychodzimy jednak z założenia, że przewaga pozytywów jest niewątpliwa. Ja na przykład bardzo się dziwię, że pan minister Miller - minister pracy i polityki socjalnej - neguje komisyjny zapis dotyczący egzekucji alimentacji, bo w tym momencie, biorąc pod uwagę funkcję pełnioną przez pana, na dziś rysuje się sprzeczność, jeśli chodzi o pomoc tym, którym alimenty się należą. Wobec trudności w uzyskaniu świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego zaliczkowo i korzystaniu z bardzo drogiego aparatu, jakim jest aparat komorniczy do ściągania świadczeń alimentacyjnych, czy nie prościej byłoby, poprzez zamieszczenie przepisu obligatoryjnego, kiedy jest wyrok sądowy o alimentacji, wprowadzić obligatoryjność jego regulacji. Jest to dla mnie szczególnie ważne - i jako dla związkowca, i jako dla kobiety - ponieważ wiem, jak wielkie problemy mają kobiety ze ściągnięciem alimentów - także niektórzy mężczyźni sprawujący opiekę nad dziećmi. I ta sprawa, moim zdaniem, powinna być w zdecydowany, czytelny sposób uregulowana. Brak pełnej nowelizacji powoduje, iż prawo pracy jest omijane bądź łamane i to zarówno przez część pracodawców, jak i pracowników. Potrzeba nowelizacji stała się więc pilną koniecznością.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#EwaSpychalska">Musimy także wziąć pod uwagę to, że dzisiejszą nowelizację trzeba postrzegać także w kontekście wcześniej uchwalonej ustawy o zbiorowych układach pracy. Układy zbiorowe — zarówno zakładowe, jak i ponadzakładowe — są niezwykle ważnym elementem zmian całego ustawodawstwa pracy, regulują bowiem podstawy zbiorowych stosunków pracy, w tym tak istotne elementy, jak np. wysokość płac i warunki pracy. Zawieranie układów zbiorowych oraz negocjacyjny system będą sprawdzianem gotowości do tworzenia partnerskich układów między pracodawcami i pracownikami, między organizacjami pracodawców a związkami zawodowymi. Nasz klub parlamentarny wielokrotnie podkreślał, że jest gorącym zwolennikiem dialogu i społecznego porozumienia — jest zwolennikiem skupiania się na tym, co łączy, a nie na tym, co dzieli, jest zwolennikiem praworządności. Stosunki pracy są ważną częścią stosunków społecznych.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#EwaSpychalska">Wyrażamy przekonanie, że nowelizowany Kodeks pracy przyczyni się także do zbliżenia naszego ustawodawstwa pracy do europejskich standardów i międzynarodowych konwencji - problemy te były poruszane na spotkaniu z panem ministrem Bączkowskim, również dziś zasygnalizował je minister Miller. I właśnie w tym kontekście, mam nadzieję, będą przebiegały prace w komisji, a przygotowany projekt po uzyskaniu consensusu wszystkich parlamentarzystów i klubów skierowany zostanie do trzeciego czytania - a zatem będzie możliwość przyjęcia Kodeksu pracy jako pewnej normy, na którą od dawna czekamy.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan minister pracy prosi o głos.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym krótko dotknąć kwestii, która wzbudziła tak wielkie zdziwienie pani posłanki Spychalskiej. Chodzi mianowicie o to, że nie wyraziłem pozytywnej opinii o propozycji Komisji Nadzwyczajnej, żeby ściąganie należności alimentacyjnych było obowiązkiem każdego pracodawcy. Otóż nie wyraziłem takiej opinii dlatego, że jest to sprzeczne z ogólną filozofią nowelizowanego kodeksu. Zakłada się bowiem, że kodeks przyjmuje rozwiązania ogólne i pewne minima, natomiast wszystko, co jest korzystniejsze od tych minimów, adresujemy do postępowania układowego między konkretnym pracodawcą a pracownikiem czy reprezentacją pracowników. W tej filozofii zatem nie mieszczą się regulacje obligatoryjne, zwłaszcza tak szczegółowe. Jestem za tym, aby matki uzyskiwały należne świadczenia alimentacyjne, ale czy prywatnego pracodawcę można zobowiązywać do czegoś, co należy do obowiązków państwowego organu egzekucyjnego? Jeśli zatem w postępowaniu układowym pracodawca wyrazi zgodę i porozumie się z reprezentacją pracowniczą, że będzie spełniał taką funkcję, to będzie mógł tę czynność egzekucyjną realizować. Natomiast jeśli nie, to są państwowe organy, które muszą to wyegzekwować. Zobowiązywanie wszystkich do takich właśnie działań, w moim mniemaniu, byłoby sprzeczne z filozofią tych zmian i także z tymi standardami, o których mówimy, że są standardami Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obecnie proszę o zabranie głosu panią posłankę Lucynę Pietrzyk występującą w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#LucynaPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego oczywiste jest, iż dotychczasowe rozwiązania prawne zawarte w obowiązującym Kodeksie pracy nie przystają do przemian ustrojowych, gospodarczych i społecznych zachodzących w naszym kraju. W warunkach przekształcania gospodarki, jakie mają miejsce w Polsce, konieczne są zmiany Kodeksu pracy - tak w poszczególnych instytucjach prawa pracy, jak również w całej obudowie prawnej dostosowującej przepisy prawa pracy do warunków gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#LucynaPietrzyk">Prace Komisji Nadzwyczajnej trwające ponad rok doprowadziły do radykalnych zmian obowiązujących przepisów i mam nadzieję, że dostosowały je chociaż w części do przemian zachodzących w gospodarce. Dokonane zmiany przepisów prawa pracy poszły w kierunku poszerzenia uprawnień pracowniczych. Dotyczy to w szczególności zagwarantowania trwałości stosunku pracy, poszerzenia uprawnień urlopowych, skrócenia tygodniowego wymiaru czasu pracy, wzmocnienia pozycji pracownika w przedmiocie rozstrzygania sporów pracowniczych, poszerzenia uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy i egzekwowania praw pracowników. Nowelizacja Kodeksu pracy miała charakter wielokierunkowy i, jak wspomniałam, oprócz poszerzenia uprawnień pracowników przyniosła także wzmocnienie ich pozycji wobec pracodawcy i usunęła różnice ze względu na sektor własności.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#LucynaPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace posłów w komisji nowelizującej prawo pracy były swoistym sprawdzianem politycznym dla poszczególnych klubów w postrzeganiu spraw, moim zdaniem, najistotniejszych, bo dotyczących praw największej liczby Polaków. Należy stwierdzić, że ten sprawdzian wypadł pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#LucynaPietrzyk">I jeszcze jedna refleksja nasuwająca się przy okazji pracy nad nowelizacją. Moim zdaniem bardziej korzystne dla wszystkich zainteresowanych stron, o czym tu również wspominała pani poseł Spychalska, mogło być przedstawienie przez rząd nowego tekstu kodeksu zamiast poddawania obecnie obowiązującego gruntownej nowelizacji. Stało się inaczej.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#LucynaPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dalszej części swojego wystąpienia w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przejdę do omówienia niektórych zmian oraz wniosków mniejszości zgłoszonych w toku prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#LucynaPietrzyk">Za bardziej precyzyjny Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa zapis zawarty we wniosku mniejszości dotyczącym art. 1 Kodeksu pracy, gdzie przedmiotem uregulowań jest określenie praw i obowiązków pracowników i pracodawców w ramach stosunku pracy. Na poparcie zasługuje, naszym zdaniem, również wniosek mniejszości dotyczący art. 37 § 1, który stwierdza, że w okresie wypowiedzenia umowy o pracę zwolnienie na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia przysługiwać będzie wyłącznie wtedy, gdy stroną wypowiadającą jest pracodawca.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#LucynaPietrzyk">Najbardziej kontrowersyjny i wzbudzający wiele emocji jest wniosek mniejszości dotyczący art. 129, w którym proponuje się powrócić do 42-godzinnego tygodnia pracy. Pragnę poinformować, że rozstrzygnięcia komisji, które zapadły w trakcie prac, wprowadziły 40-godzinny tydzień pracy. Sprawa jest dyskusyjna, kontrowersyjna, ale być może to rozstrzygnięcie o 40-godzinnym tygodniu pozwoli na zatrudnienie nowych pracowników, zwłaszcza w zakładach pracujących w ruchu ciągłym i przy świadczeniu pracy w soboty i niedziele tam, gdzie ta praca ze względu na zaspokajanie potrzeb społecznych musi być wykonywana. W klubie Polskiego Stronnictwa Ludowego również panują wśród posłów opinie rozbieżne i do tej chwili także nie osiągnęliśmy consensusu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#LucynaPietrzyk">Negatywnie, ze względów praktycznych, należy ustosunkować się do wniosku mniejszości dotyczącego art. 133, a odnoszącego się do ograniczania wymiaru czasu pracy w godzinach nadliczbowych do 4 godzin na dobę. To jest rozwiązanie niepraktyczne np. w zakładach dowożących pracowników do pracy, gdyż na przełomie zmian pracownik będzie pozbawiony możliwości powrotu do miejsca zamieszkania i przez dalszą część trwania zmiany będzie musiał pozostawać w zakładzie, tyle tylko że nie będzie świadczył pracy, a więc nie będzie otrzymywał za to wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#LucynaPietrzyk">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pracodawcy w zasadzie powinni dążyć do ograniczania godzin nadliczbowych, ponieważ pracodawca powinien zapewnić pracownikowi możliwość wykonywania jego obowiązków w normalnych godzinach czasu pracy. Wiemy, że tak nie jest, i wina nie zawsze leży po stronie pracodawcy. Ponadto dla niektórych pracowników możliwość pracy w godzinach nadliczbowych jest właśnie okazją do uzyskania dodatkowego zarobku, który nieraz stanowi bardzo znaczną część jego wynagrodzenia za pracę.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#LucynaPietrzyk">Opowiadamy się za przyjęciem wniosku mniejszości dotyczącego art. 154 § 1 w sprawie wymiaru urlopu wypoczynkowego.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#LucynaPietrzyk">Za pozytywną uważamy zmianę zawartą we wniosku mniejszości dotyczącym art. 631 K.p.c., gdzie w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy inspektorzy pracy mogą wytaczać za zgodą zainteresowanych osób powództwa na ich rzecz.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#LucynaPietrzyk">Praktyczne zastosowanie będzie miał też wniosek mniejszości dotyczący obowiązku wskazania pracodawcy przez organizację związkową pracownika korzystającego z jej obrony w indywidualnych sprawach wynikających ze stosunku pracy. Niespełnienie tego warunku przez zakładową organizację związkową będzie zwalniać pracodawcę od obowiązku współdziałania.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#LucynaPietrzyk">Co do pozostałych wniosków mniejszości, mój klub będzie głosować za ich odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#LucynaPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej części wystąpienia przejdę do omówienia pewnych poprawek, które zostały przyjęte w toku prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#LucynaPietrzyk">Wprowadzona została (w art. 3) definicja pracodawcy, którym jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeśli zatrudnia pracowników. Sprecyzowana została odpowiedzialność za czynności w sprawach z zakresu prawa pracy osoby zarządzającej tą jednostką. Wprowadzono zapis, że postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy prawa pracy. Wzmocniona została pozycja pracownika w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów, poprzez zastosowanie rozstrzygnięcia praktycznego, chroniącego stosunek pracy w wypadku świadczenia pracy podporządkowanej za wynagrodzeniem. Zatrudnienie takie będzie zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#LucynaPietrzyk">Uregulowano kwestie związane z przejściem zakładu pracy lub jego części na inną osobę. O przejściu zakładu na innego pracodawcę i wynikających z tego skutkach dla przejmowanych pracowników w zakresie ich stosunku pracy pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić pracowników na piśmie w terminie poprzedzającym dokonanie tych zmian. Wzmocniona została trwałość stosunku pracy poprzez obowiązek pracodawcy potwierdzenia pracownikowi na piśmie w ciągu 7 dni rodzaju i warunków umowy, gdy była zawarta ustnie. Nałożony został obowiązek na pracodawcę wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę wraz z pouczeniem o przysługującym pracownikowi prawnym odwołaniu się do sądu pracy.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#LucynaPietrzyk">Skreślenie art. 64 i 65 oznacza rezygnację z instytucji porzucenia pracy jako podstawy ustania stosunku pracy. Stosowanie tej instytucji w dotychczasowej praktyce napotykało wiele trudności, wywoływało wiele sporów interpretacyjnych, budziło wiele kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#LucynaPietrzyk">Na aprobatę, zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, zasługuje również zapis w art. 97, uniezależniający wydanie świadectwa pracy od poprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą. Poddane zostały sądowej kontroli spory z zakresu odwołań pracowników od udzielonych kar porządkowych. Korzystnym zjawiskiem jest przyznanie prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego pracownikowi po 6 miesiącach pracy w połowie wymiaru urlopu.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#LucynaPietrzyk">To tylko niewielka część poprawek, które Komisja Nadzwyczajna wprowadziła w toku swoich prac do przedłożenia rządowego. Posłowie członkowie komisji widzieli niektóre propozycje inaczej i znalazło to odzwierciedlenie w omawianym dzisiaj sprawozdaniu. Na pewno swoje dodatkowe uwagi do sprawozdania przedstawią posłowie w indywidualnych wystąpieniach, zabierając głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#LucynaPietrzyk">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest za przyjęciem sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej, bo zdajemy sobie sprawę, jak ważne znaczenie ma to prawo dla pracowników, dla pracodawców, dla bardzo dużej części naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Skowrońską-Łuczyńską występującą w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizację Kodeksu pracy podejmujemy w określonej sytuacji. Oto Polska na przełomie wieków czy nawet tysiącleci stoi przed ogromnymi wyzwaniami. Zapóźniona gospodarczo gorączkowo nadrabia zapóźnienia, przekształca ustrój gospodarczy, polityczny, społeczny, próbuje konkurować z innymi krajami, dąży do integracji z Europą. Nasuwa się więc pytanie, czy dokonywana nowelizacja tak ważnej dziedziny życia społecznego jak prawo pracy stanowi właściwą odpowiedź na te wyzwania. Czy cele, jakie sobie wyznaczyła, są odpowiednie do tych wyzwań? Czy postawione cele, zadeklarowane w uzasadnieniu projektu, jest w stanie spełnić? Twierdzę, że ani wyznaczone cele nie są na miarę dzisiejszych konieczności i osiągniętego już rozwoju stosunków społeczno-gospodarczych, ani też tych celów, które faktycznie nowelizacji przyświecały, nie jest ona w stanie zrealizować. Co do pierwszej kwestii, to zaważył na tym upływ czasu od chwili powołania rządowej Komisji do Spraw Reformy Prawa Pracy. Stało się to przecież jeszcze za rządów Tadeusza Mazowieckiego i choć komisja ta opracowała projekt gruntownej nowelizacji, to czas konsultacji ze związkami zawodowymi, z organizacjami pracodawców, następnie czas potrzebny rządowi i w końcowej fazie Sejmowi sprawił, że to, co mogło być uznane jeszcze kilka lat temu za nowatorskie, jest dziś zachowawcze i co najwyżej dostosowuje normy prawa do zaistniałej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Priorytetem prawa pracy powinno stać się jego ścisłe zespolenie z gospodarką rynkową i taki cel był deklarowany. Może się to stać przez odejście od scentralizowanej i jednolitej regulacji warunków zatrudnienia na rzecz swobody układowej stron - z tą potrzebą wszyscy moi przedmówcy się zgadzali - odejście od sztywności norm, które nawet przy dobrej woli obu stron stosunków pracy nie mogą być zmienione, a więc przez daleko idącą elastyczność, wreszcie przez maksymalne uwzględnienie specyfiki małych i średnich przedsiębiorstw. Tymczasem projekt zmienionego Kodeksu pracy rekomendowany tu przez sejmową Komisję Nadzwyczajną, będący wynikiem daleko idących zmian w stosunku do wyjściowego przedłożenia rządowego, jest wyrazem utrwalonego w minionym 50-leciu przekonania, że prawo pracy jest składową częścią prawa socjalnego, a jego niemal wyłącznym celem - ochrona pracy najemnej i realizacja polityki społecznej państwa. Nie znajdujemy więc w projekcie ani śladu przekonania, że ochronie podlega też pracodawca tworzący miejsce pracy będące podstawą materialną zatrudnienia. Przy tym ochrona ta może polegać tylko na nieobciążaniu go nadmiernymi kosztami i biurokratycznymi obowiązkami, na niekrępowaniu ponad potrzebę sztywnymi regułami. Członkowie sejmowej Komisji Nadzwyczajnej w większości wykazali głęboko zakorzenione przywiązanie obywateli do opiekuńczej funkcji państwa, choć realizacja tej funkcji w PRL była słaba, a nieefektywność gospodarki i ubezwłasnowolnienie ludzi jej skutkiem. Dlatego w tym miejscu z całą mocą powiem, że ustrój gospodarczy państwa opiera się na jednakowym szacunku dla dwóch wartości: przedsiębiorczości i pracy. Jednakowo cenne są dla społeczeństwa zarówno inicjatywa ekonomiczna i związana z nią samodzielność oraz zdolność podejmowania ryzyka, jak też praca podporządkowana. Ten sam obywatel może zresztą występować w obu rolach: pracodawcy lub pracownika. W żadnej z nich nie powinien być dyskryminowany. W tworzonym projekcie konstytucji są już zapisane obydwie zasady - swobody działalności gospodarczej oraz ochrony pracy i nadzoru nad jej warunkami.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Wysoka Izbo! Akceptując te zmiany w Kodeksie pracy, które polegają na dostosowaniu go do dokonanej już faktycznie transformacji - dotyczy to głównie usunięcia różnic w regulacji stosunków pracy ze względu na sektor własności - wskazać muszę na nie spełnione cele i inne główne wady tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">I tak - zakładane było nadanie przepisom Kodeksu pracy charakteru bardziej elastycznego, wzmocnienie elementów zobowiązaniowych, zwiększenie swobody stron w kształtowaniu stosunków pracy. Trudno jest to osiągnąć, gdy obowiązuje zasada, iż swoboda ma być wyłącznie jednokierunkowa - reguły układów zbiorowych, regulaminów czy umów indywidualnych mogą być korzystniejsze tylko dla pracowników. Obszar negocjacyjny został znacznie zawężony, w zasadzie dotyczy tylko wynagrodzeń i marginaliów, jak na przykład ustalenia pory nocnej.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Komisja Nadzwyczajna dokonała największych ograniczeń obszaru negocjacji w zakresie czasu pracy. Ustaliła, że podstawowa norma tygodniowego czasu pracy wynosi 40, a nie 42 godziny - jak zakładał projekt rządowy - a nadto, że wszystkie soboty są dniami wolnymi od pracy i nie pozostawiła do indywidualnego wyboru stronom dnia wolnego w dowolnym dniu tygodnia. Tę decyzję Komisji Nadzwyczajnej Klub Parlamentarny Unii Wolności uważa za błędną i zgłoszony w tym zakresie wniosek mniejszości uważa za ważny.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Muszę powiedzieć jasno, że Unia Wolności nie jest przeciwna 40-godzinnemu tygodniowi pracy jako takiemu. Opowiada się natomiast przeciwko ustawowemu wprowadzeniu tej normy jako powszechnej. Jest to więc nade wszystko spór o metodę, ale ma to daleko idące skutki. Nie powinna to być decyzja polityczna, ale ugoda partnerów społecznych na poziomie zakładu pracy czy branży. Taka wspólna wola stron musi uwzględniać kondycję gospodarczą obszaru, którego dotyczy, organizację pracy na tym obszarze i możliwość zaspokojenia popytu przy skróconym czasie pracy. W żadnym z krajów rozwiniętych, o czym była tu mowa, na których się wzorujemy, czas pracy nie był ustanawiany jednym aktem prawnym dla całego kraju, a przeciwnie - na drodze negocjacyjnej. Zgadzała się z tym również pani poseł przemawiająca w imieniu klubu SLD. Dlaczego więc powtarzamy nadal ten - w moim przekonaniu - błąd ustalania powszechnej normy dla całego kraju? W wielu z tych krajów, na których się wzorować chcemy, norma tygodniowa nadal przekracza 40 godzin - nawet w Szwajcarii - choć praktycznie czas pracy jest tam krótszy.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Nie podejmowano gremialnie takich decyzji w czasie wychodzenia kraju z kryzysu, ale właśnie w sytuacji, gdy przedsiębiorstwa czy branże osiągały stabilizację i perspektywę rozwoju. Jak wskazywali eksperci służący Komisji Nadzwyczajnej swą wiedzą i doświadczeniem, błędy w wyborze chwili skracania czasu pracy przynoszą nieuchronnie złe efekty. Znaczne skrócenie czasu pracy dla dużych populacji pracowników wywołuje określone konsekwencje ekonomiczne i społeczne. Ekonomiczne - to przede wszystkim wzrost kosztów pracy, a w rezultacie wzrost cen towarów obciążonych wyższymi kosztami wytworzenia. Iluzoryczna to więc korzyść dla słabo sytuowanych grup. Jest i taki skutek ekonomiczny, że płace robotników wynagradzanych godzinowo ulegną zmniejszeniu. Przecież liczba nadgodzin jest według projektu ostrzej limitowana niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Śmiem twierdzić, że tworzone w tym zakresie prawo będzie prawem fikcyjnym, o którym z góry wiadomo, że będzie obchodzone. Nawet w Kancelarii Sejmu przy dzisiejszej normie czasu pracy obchodzone jest to prawo w stosunku do pracowników. Co będzie przy skróconej normie? Wszyscy wiemy, że pracownicy Kancelarii Sejmu siedzą z nami do późnych godzin nocnych, przekraczając znacznie ustalone normy prawa.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">W jaki sposób będzie można dotrzymać warunku 40-godzinnego tygodnia pracy w rolnictwie w okresie żniw? Przepisy prawa pracy stosuje się przecież również do rolnictwa, jest ono prawem powszechnym. Tym, którzy argumentują, że skrócenie czasu pracy zmniejszy bezrobocie wobec konieczności zatrudnienia dodatkowych pracowników dla zrekompensowania utraconego czasu pracy, chcę wyraźnie powiedzieć, że doświadczenia innych krajów bynajmniej tego nie dowiodły.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Również ulokowanie dnia wolnego od pracy wyłącznie w soboty, bez możliwości elastycznego wyboru, jest sztywną zasadą wprowadzaną do kodeksu, która sprzeczna jest z rozsądnymi oczekiwaniami.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Kolejny poważny zarzut Unii Wolności stawiany nowelizacji Kodeksu pracy jest taki, że nie uwzględnia ona specyfiki małych przedsiębiorstw. Wbrew zapewnieniom rządu, wbrew specjalnemu programowi, który rząd opracował dla małych przedsiębiorstw, Kodeks pracy chce rozciągnąć doświadczenia związków zawodowych dużych zakładów również na małe przedsiębiorstwa. Narzucone im biurokratyczne wymogi ustanawiania regulaminów wynagradzania i regulaminów pracy już dla pięciu pracowników są nieżyciowe i niepotrzebne. W takim zakładzie pracodawca i pracownicy znają się osobiście, gdyż zwykle razem pracują. Na przykład regulaminy takie będą miały przecież zastosowanie w wypadku sezonowo zatrudnionych pracowników, ogrodników, sadowników. Czy również dla nich będą opracowywane regulaminy pracy i wynagradzania? Konflikty w relacji pracodawca-pracownik czasem się zdarzają, ale na pewno nie są powszechne, więc w jakim celu prawo tak dalece ma wkraczać - z biurokratycznymi wymogami - w ich stosunki? Stąd wniosek mniejszości, aby regulaminy pracy i wynagradzania były wymagane przy zatrudnieniu co najmniej dwudziestu pięciu pracowników, chociaż niektórym i ta norma wydaje się zbyt niska. Brakuje przy tym w kodeksie odrębnych uregulowań innego rodzaju dla tej grupy przedsiębiorstw. Współcześnie w świecie zauważana jest specyfika małych i średnich przedsiębiorstw, w Polsce niestety nie.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Wnoszę też, aby Wysoka Izba, kierując się dobrem polskiej gospodarki - a tylko to zapewni odpowiednią jakość życia wszystkim obywatelom, w tym również pracownikom - przyjęła inne wnioski mniejszości, które w imieniu Unii Wolności zgłosiłam, a które dotyczą między innymi:</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">— respektowania woli stron w zawieraniu umów o pracę zarówno na czas określony, jak i nie określony;</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">— wykreślenia tych obowiązków pracodawców, które wykraczają poza stosunek pracy, jak na przykład zaspokajania bytowych i kulturalnych potrzeb pracowników.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Dalej, wnoszę o skreślenie w projekcie prawa pracowników do niezwłocznego rozwiązania umów o pracę w przypadku przejęcia zakładu pracy przez nowego pracodawcę, co stoi w rażącej dysproporcji do obowiązku pracodawcy kontynuowania tych umów. W czasach prywatyzacji, nawet tak powolnej jak obecna, jest to niebezpieczne narzędzie nacisku pracowników, bardzo łatwe dla nich do wykorzystywania. Wnoszę też o zwiększenie do 150 liczby godzin nadliczbowych w ciągu roku. Przy skróceniu czasu pracy limit roczny 120 godzin nadliczbowych - jak się proponuje - jest za niski dla obu stron.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Opowiadam się też wraz ze swym ugrupowaniem przeciwko dodatkowemu obciążaniu pracowników kosztami wielu badań lekarskich, jakich się wymaga, skoro i tak poprzez wnoszenie wysokich składek na ZUS finansują służbę zdrowia - jest to swego rodzaju podnoszenie tych składek. Generalnie mogę powiedzieć, że tak na temat kosztów badań, jak na temat kosztów sądowych Kodeks pracy nie powinien się wypowiadać, gdyż jest to materia innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Będąc ograniczona czasem wystąpienia, gdyż debata nie jest długa, ale średnia, nie jestem w stanie zaprezentować tu wszystkich wniosków mniejszości i argumentów przemawiających za nimi. Wiele z tych wniosków zmierza do przywrócenia konkretnym normom brzmienia takiego jak w projekcie wyjściowym - przedstawił je w swym wystąpieniu minister pracy. Więc już tylko o jednym.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Wnoszę o zmianę kuriozalnego w moim przekonaniu przepisu art. 38 ustawy nowelizującej, który nakazuje, aby to pracodawca dowiadywał się we wszystkich działających u niego związkach zawodowych, czy konkretny pracownik korzysta z ich ochrony. A przecież to organizacja związkowa (bo po to się ją tworzy) winna wskazać pracodawcy pracowników, których broni. Taka jest istota i cel działania związków.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Kończąc wątek wniosków mniejszości, chcę sprostować jeden z tych wniosków, mianowicie we wniosku nr 23 został błędnie przywołany art. 231 zamiast 361 § 1 - zaraz złożę na piśmie autopoprawkę.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Jednym z celów projektu jest rozszerzenie uprawnień pracowniczych w kierunku ich dostosowania do standardów europejskiego prawa pracy. Rozszerzenie uprawnień rzeczywiście nastąpiło, i to w wyraźnej dysproporcji do uprawnień pracodawców, ale czy akurat w tym momencie Polska powinna podążać za europejskim, socjalnym prawem pracy? Przemiany powinny być rozpatrywane z uwzględnieniem nie tylko aktualnego stanu europejskiego prawa, ale także doświadczeń w jego wykonywaniu i aktualnych tendencji. Właśnie w tej mierze Europa jest gasnącym układem - dzieje się tak m.in. z uwagi na stosowany tu protekcjonizm, socjalne przywileje, przeregulowanie rynku pracy. Przystępując do Europy, trzeba więc bardzo uważać, by nie przejmować rozwiązań, które powodują, że Europa przegrywa w konkurencji światowej. Jest już tego świadoma i próbuje ratować swoją konkurencyjność przez uelastycznienie prawa pracy i poszukiwanie porozumienia w celu ograniczenia standardów socjalnych. Polska jest na takim etapie, że może nie powtórzyć tych błędów. Każde przeregulowanie prawa pracy skutkuje poszerzaniem szarej strefy, gdyż następuje ucieczka od umów o pracę. Przez usztywnianie prawa pracy, przez asymetryczność w traktowaniu praw i obowiązków pracodawców i pracowników nowelizacja Kodeksu pracy dławi konkurencyjność polskiej gospodarki. Nie promuje dynamizmu społecznego i mobilności zasobów pracy, a młodość pracowników w Polsce, sprzyjająca ruchliwości, elastycznemu dopasowaniu do popytu na pracę, staje się atutem niemożliwym do wykorzystania. Młodzi, wykształceni, dynamiczni ludzie, wchodzący na skostniały rynek pracy tracą motywację do wykorzystania swych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Mając to wszystko na względzie, Unia Wolności rekomenduje wnioski mniejszości, które złożyła, i od ich przyjęcia uzależnia głosowanie nad całością ustawy.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Pańtaka z klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z wypowiedzią pani poseł Skowrońskiej, że od przyjęcia wniosków mniejszości uzależnione jest głosowanie Unii Wolności za zmianą ustawy Kodeks pracy, odczytam, od czego jest uzależnione to głosowanie. Unia Wolności jest za tym, aby w kodeksie pozostały takie anachronizmy, jak: „Praca w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w państwie ludu pracującego, jest podstawowym obowiązkiem i sprawą honoru każdego obywatela”. Taki jest obecny zapis w Kodeksie pracy. Choćby tylko dla zlikwidowania tego zapisu, jak i zapisu art. 1 („Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i służy umacnianiu socjalistycznych stosunków pracy”), choćby ze względu na te 2 cytaty, które tu przytoczyłem, musimy znowelizować Kodeks pracy. Pierwszy to wstęp ideologiczny, preambuła, którą skreślamy, natomiast drugi to bardzo ważny art. 1, który nowelizujemy; cała filozofia dotychczasowego Kodeksu pracy mieściła się w tym artykule. Kodeks określał tylko prawa i obowiązki pracowników, nie dotyczył pracodawców. I dlatego w chwili obecnej nowelizacja Kodeksu pracy, którą Unia Pracy popiera w całej rozciągłości (zgłoszę tylko stosowną poprawkę), dotyczy zrównania pracowników i pracodawców w prawach i obowiązkach. I tak stanowi obecnie nowelizowany art. 1: „Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców”.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#KazimierzPańtak">Pozwolę sobie na bardzo krótką refleksję. Pracowałem (obecnie jestem na urlopie bezpłatnym) jako radca prawny i reprezentowałem i pracodawców, i pracowników. M.in. byłem radcą prawnym „Solidarności” w Zielonej Górze. Wiem, że od wielu, wielu lat wszyscy postulowali zmianę Kodeksu pracy, z tym że pracodawcy chcieli zmienić Kodeks pracy, gdyż on jest propracowniczy i służy tylko interesom pracowników, natomiast pracownicy, a konkretnie organizacje pracowników, dążyły do zmiany Kodeksu pracy i apelowały o jego zmianę, ponieważ on uwzględnia tylko interesy pracodawców. Problem, jak zwykle w życiu, polega na tym, że racja jest pośrodku. Toteż musimy umiejętnie, poprzez tę nowelizację... Myślę, że jest to próba umiejętnego pogodzenia interesów pracodawców i pracowników (zaraz wykażę to na konkretnych przykładach), bo nie ma pracowników bez pracodawców i nie ma pracodawców bez pracowników. Te dwie grupy są skazane na symbiozę, one muszą ze sobą koegzystować i jedna nie może istnieć bez drugiej.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#KazimierzPańtak">Dlaczego podniósł się obecnie taki krzyk ze strony licznych organizacji pracodawców, że oto jest przechył w stronę pracowników? Nie zgadzam się z tym. Podniósł się taki krzyk dlatego, że przy tej regulacji, która określała tylko prawa i obowiązki - podkreślam: obowiązki - pracowników, nie były regulowane specjalnie obowiązki pracodawców, a nawet było to wykorzystywane. Ta sytuacja, polegająca na tym, że ustawodawca nie wkroczył, jeśli chodzi o zabezpieczenie interesów pracowników, była wykorzystywana przez pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#KazimierzPańtak">Podam dwa przykłady. Pierwszy to są umowy zlecenia. Przecież ja wiem, że jest to bardzo wygodna sytuacja, że można ludzi najemnych wiązać tylko cywilną umową zlecenia. Myśmy w czasie procedowania tego problemu w Komisji Nadzwyczajnej otrzymywali przykłady z Państwowej Inspekcji Pracy, nawet podawano przykład kilkusetosobowego przedsiębiorstwa prywatnego, które zatrudniało wszystkich ludzi na umowy zlecenia, nikogo nie było tam na umowie o pracę, wszyscy byli na umowie zlecenia. Co to powoduje? To ma ogromne konsekwencje dla ludzi. Po prostu są oni w pewnym sensie wyzyskiwani - przepraszam za to określenie, nie uprawiam tu demagogii - nie mają zabezpieczeń socjalnych, nie mają pewności pracy, nie mają ochrony gwarantowanych podstawowych praw i roszczeń, których mogą dochodzić ze stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#KazimierzPańtak">Sprawa druga. Powszechna jest taka oto sytuacja, że przedsiębiorcy, szczególnie z małych firm i średnich, zatrudniają pracowników na umowie o pracę. Często są to kolejne umowy, zawierane po kilkanaście razy — miesięczne, kilkumiesięczne w najlepszym wypadku. Pracownik nie ma pewności jutra, nie może budować swojego bytu w oparciu o pewne gwarancje, a te gwarancje zostały już w XIX w. przyjęte w prawie pracy, które wyodrębniło się z prawa cywilnego. I nie możemy teraz argumentować, że oto strona pracowników będzie uprzywilejowana, będzie wykorzystywała pracodawców, gdyż chce od nich „wychapać” jak najwięcej. Jest to określenie błędne i nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#KazimierzPańtak">W ogóle, gdy słucham tej dyskusji, to zastanawiam się, czy nie uczestniczę w posiedzeniu Sejmu sprzed kilkunastu lat, mniej więcej w roku 1980 — koniec 1980 czy w 1981 r. To właśnie wtedy wzywano do wprowadzenia 5-dniowego tygodnia pracy i było to też w postulatach sierpniowych „Solidarności”. Przypominamy sobie, jakie były protesty, do jakich dochodziło spięć, jak rząd wówczas, system komunistyczny nie pozwalał wprowadzić tego 5-dniowego tygodnia pracy. I oto kilkanaście lat później słyszymy takie same argumenty. Tylko kto stoi na przeszkodzie? Pewni ludzie, którzy wtedy byli motorem przemian, którzy wtedy byli po stronie solidarnościowej, nagle teraz mówią, że nie wolno wprowadzać 5-dniowego tygodnia pracy, bo nas na to nie stać. Jest to nieprawda. Mówiła o tym pani Spychalska, mówił o tym sprawozdawca komisji pan Wit Majewski; myśmy te rzeczy analizowali. Tu jest wiele nieuzasadnionej obawy ze strony pracodawców. Nie uwzględnia się nie tylko kosztów społecznych, to jest sytuacji pracownika, jego spraw rodzinnych, chaosu organizacyjnego w jego życiu — te dodatkowe soboty robocze obowiązują w różnych miejscach w różnym okresie i pojawia się kwestia szkół, żłobków, przedszkoli, planowania życia rodzinnego — ale też nie przynosi to praktycznych efektów ekonomicznych, gdyż praca w soboty robocze jest fikcją. Być może jest pewien problem przy rozliczaniu ciągłego czasu pracy czy czasu pracy w ruchu ciągłym, ale argument, że w Europie Zachodniej dochodzono do tego za pomocą układów zbiorowych, jest chybiony, bo tam zrobiono to kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu. My nie mamy na to czasu, bo sytuacja będzie nadal paradoksalna. W dużych zakładach już obowiązują układy zbiorowe, np. pracowników energetyki obowiązuje od ubiegłego roku 40-godzinny tydzień pracy — duży może więcej. Natomiast w zakładach małych i średnich nie dojdziemy do tego, bo tam pracownicy nie są na tyle silni, by zawrzeć układ zbiorowy, nie mają związków zawodowych. A tak na marginesie wydaje mi się dziwny pogląd Unii Wolności, która uważa, że jak gdyby jest tu przymus tworzenia w małych i średnich zakładach związków zawodowych, które mogą dezorganizować pracę małego czy średniego pracodawcy. Przymuszamy do zakładania związków w tych firmach między innymi po to, żeby wywalczyć 40-godzinny tydzień pracy poprzez zawieranie układu zbiorowego. Układ zbiorowy będzie w dużych zakładach, powyżej tzw. normy średniej, a w małych zakładach będzie z tym gorzej, bo tam często jest właścicielem osoba fizyczna i do takich rzeczy nie będzie dopuszczała.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#KazimierzPańtak">Chciałbym się odnieść do kilku poprawek. Najpierw, aby mój czas nie minął, chcę zgłosić jedną. Zgadzam się z panem Millerem, że rzeczywiście jesteśmy niekonsekwentni w tej nowelizacji Kodeksu pracy. Mianowicie za dni wolne od pracy przyjmujemy niedziele, święta i wolne soboty, natomiast do dni roboczych zaliczanych do urlopu wypoczynkowego wliczamy wolne soboty jako dni robocze. Uważam, że jest to nieprawidłowość. Popierając słuszną uwagę pana ministra Millera, jak i dbając o to, by nie doszło do przyjęcia niekonstytucyjnego przepisu, zgłaszam poprawkę, by soboty nie były wliczane do urlopów. Zaraz tę poprawkę złożę na piśmie. Jest to ujednolicenie. Kierowaliśmy się tym, aby nie obciążać za bardzo pracodawców, których organizacje, lobby, przedstawiało nam katastroficzne efekty ekonomiczne. Myślę, że nie jest to wielki problem, skoro pan minister na to zwrócił uwagę. Zgłaszam więc poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#KazimierzPańtak">Co do 40-godzinnego tygodnia pracy. Nie musimy się tego bać i musimy to wprowadzić. Unia Pracy Klub Parlamentarny odpowiada się konsekwentnie za tym rozwiązaniem nie tylko dlatego, iż sprzyjamy pracobiorcom, będąc jak gdyby - tak się nas przynajmniej określa - partią pracobiorców, ale to nieprawda, gdyż wśród nas jest wielu pracodawców. Sam byłem pracodawcą, miałem kancelarię, w której zatrudniałem kilka osób, tak więc nie byłem pracobiorcą. Zdecydowanie opowiadamy się za 40-godzinnym tygodniem pracy.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#KazimierzPańtak">Jeżeli chodzi o sprawy urlopów, to rzeczywiście jest tu pewien postęp. Opowiadamy się za tym, żeby najkrótsze urlopy wydłużyć i żeby pracownik nabywał prawo do pierwszego urlopu czy do części urlopu po pół roku pracy. Argumentowane to było w sprawozdaniach i w moich wypowiedziach. Nie widzę tu nadmiernego obciążenia pracodawców. Chcę powiedzieć, że praktyka wielu mądrych i racjonalnie działających pracodawców była contra lege, ponieważ po cichu, jak gdyby zaliczkowo udzielali urlopu ludziom zatrudnionym po raz pierwszy, gdy ci przepracowali pół roku.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#KazimierzPańtak">Natomiast jeśli chodzi o odprawę pośmiertną, to rzeczywiście ta kwestia nie powinna nas dzielić, szczególnie że po śmierci wszyscy są równi, a odprawa pośmiertna nie jest świadczeniem dla pracownika, ale dla jego rodziny. Padło tu bardzo mądre sformułowanie, że często śmierć dopiero zaczynającego pracę jest większą tragedią. Dla człowieka zaczynającego pracę, który nie ma długiego stażu pracy - przepraszam, każda śmierć jest tragedią - dla rodziny często zaskoczonej takim tragicznym wypadkiem jest to jeszcze dodatkowa komplikacja, że z tego tytułu ma otrzymać mniejsze świadczenie. Oczywiście, jest to świadczenie w pewnym sensie zbliżone do świadczenia społecznego, ale skoro funkcjonowało w prawie pracy, skoro nikt go nie kwestionuje, myślę, że powinno ono być jednakowe dla pracowników, niezależnie od ich stażu pracy. Powiedziano też, że pracodawca może - system ubezpieczeń się rozwija - ubezpieczyć się od takich zdarzeń, ponieważ w małym zakładzie pracy mogą one być dużym obciążeniem czy pozbawić pracodawcę możliwości dalszej egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#KazimierzPańtak">Natomiast niezrozumiała jest dla mnie polemika na temat zobligowania pracodawcy do przeprowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę bez udziału pośrednika. Uprawniony, zazwyczaj matka, ma wyrok alimentacyjny opatrzony klauzulą wykonalności na dzień dzisiejszy i przekazuje go pracodawcy, a pracodawca potrąca wynagrodzenie zgodnie z tym wyrokiem i przekazuje je osobie uprawnionej. Nie ma żadnego problemu. W tym momencie toczy się bój o napędzanie kasy komornikom. Przecież ten sam pracodawca po otrzymaniu postanowienia komornika - bo komornik robi to samo, tylko bierze za to pieniądze i wydaje postanowienie - też musi potrącić wynagrodzenie, tyle tylko że wysyła je do komornika. Po pierwsze, powoduje to dłuższy obieg pieniędzy, po drugie, dodatkowe koszty. Często złośliwe małżonki - przepraszam za takie określenie - korzystają z pomocy komornika, aby po prostu zobowiązanego narazić na dodatkowe koszty, ponieważ komornik nie robi nic za darmo. Ta instytucja się sprawdziła i toczenie boju o to jest naprawdę dla mnie niezrozumiałe, gdyż pracodawca i tak będzie musiał odliczyć, odprowadzić te pieniądze, a w czasach, kiedy często uprawnieni żyją z dnia na dzień, otrzymanie tych pieniędzy kilka dni wcześniej już jest ważnym argumentem za tym, żeby ta poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#KazimierzPańtak">Generalnie akceptujemy te rozwiązania. Uważamy, że one nie przechylają obecnej nowelizacji Kodeksu pracy na stronę pracodawców. Jest to mit tworzony tutaj na użytek opinii publicznej. W tej chwili oczywiście przywracają one pewną równowagę, która została zachwiana, o czym mówiłem wcześniej, jeśli chodzi o wykorzystywanie pozycji pracodawcy na rynku pracy w sytuacji szalejącego bezrobocia. Przepisy nie były do tego przystosowane. Dlatego Unia Pracy będzie głosowała za tą ustawą. Jeśli chodzi o niektóre poprawki, jak np. nr 18, gdzie jest niebezpieczny zapis i sąd może nie przywrócić pracownika do pracy, jeżeli zajdzie jakaś tam sytuacja, to uważamy, że powinno się zawsze go przywracać, bo może to być manipulatorska rola pracodawcy, który osiągnie swój cel i pozbędzie się pracownika. Dlatego za tą poprawką mniejszości będziemy głosowali. Zgłaszam poprawkę. W pozostałych sprawach wypowiedzą się moi koledzy.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo, pani posłanka Anna Skowrońska-Łuczyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">W trybie sprostowania, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Chcę sprostować wypowiedź pana posła Pańtaka, odnoszącą się do tego, co rzekomo miałam powiedzieć. Otóż absolutnie nie mówiłam, że ta nowelizacja stwarza przymus tworzenia związków zawodowych w małych zakładach pracy. Ani tego nie powiedziałam, ani też tak nie myślę. Skrócenie czasu pracy nie musi się odbywać w drodze układów zbiorowych czy układów zakładowych, do czego są potrzebne związki zawodowe. Nie ma przeszkód, aby to skracanie czasu pracy następowało w regulaminach pracy, a te mogą być wydawane nawet wówczas, kiedy nie ma związków zawodowych w zakładzie.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Druga sprawa. Wszelkie postępowanie w sprawach alimentacyjnych zarówno na etapie postępowania sądowego, jak i egzekucyjnego zwolnione jest od kosztów sądowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy sprostowanie do sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Tak, muszę, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KazimierzPańtak">Bardzo przepraszam, panie marszałku, mówimy o dwóch innych sytuacjach. Przy wniesieniu wniosku do komornika nie ma opłaty, natomiast komornik później pobiera swoją taksę od zobowiązanego. Tak że to jest nieporozumienie. Moje umiejętności prawnicze tutaj były narażone na szwank, dlatego pozwoliłem sobie to sprostować.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Burski: Ale nikt nie wątpi w pańskie umiejętności.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Burskiego występującego w imieniu klubu KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiając sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wypowiadam się w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej oraz Związku Zawodowego „Kontra”.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#RyszardBurski">Reforma prawa pracy w Polsce została rozłożona na kilka lat. W tej chwili Wysoka Izba pracuje nad obszerną nowelizacją uchwalonego w latach siedemdziesiątych Kodeksu pracy. Jednakże komisja do spraw reformy prawa pracy opracowała całkowicie nowy Kodeks pracy, który ma wejść w życie w warunkach wykształconej gospodarki rynkowej i odpowiadać ma ustawodawstwu pracy w krajach Unii Europejskiej. Do tej pory znowelizowano przepisy Kodeksu pracy o układach zbiorowych pracy, które weszły w życie 29 października ub. r. W dziale jedenastym Kodeksu pracy została zapisana zasada, że układ zbiorowy pracy nie może pogorszyć sytuacji pracownika w stosunku do dotychczasowej określonej w Kodeksie pracy czy w ustawach z nim związanych. Dzięki tej nowelizacji można dostosować polskie ustawodawstwo do konwencji nr 98, która dotyczy prawa zrzeszania się i rokowań zbiorowych, oraz do konwencji nr 154 Międzynarodowej Organizacji Pracy, mówiącej o popieraniu rokowań zbiorowych.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#RyszardBurski">Zarówno Kodeks pracy, jak i wszystkie akty wykonawcze mają odtąd charakter ochronny. Będą to normy gwarancyjne przewidujące minimum uprawnień. Zakłada się, że uprawnienia pracownicze będą ustalane w drodze różnego rodzaju negocjacji, układów zbiorowych pracy, tam gdzie strony będą widziały potrzebę zawarcia takiego aktu. A jeśli jedna ze stron nie będzie widziała takiej potrzeby - mam tutaj na myśli stronę pracodawców - co wtedy? Związkom zawodowym pozostanie droga strajkowa, co w praktyce się potwierdza, biorąc pod uwagę choćby ostatni strajk w kolejnictwie.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#RyszardBurski">Trzeba sobie również zdawać sprawę, że o uprawnieniach pracowniczych będą decydowały warunki ekonomiczne pracodawców, co w porównaniu z postępującą pauperyzacją naszego społeczeństwa nie wróży nic dobrego.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#RyszardBurski">Istotne dla nadania nowego charakteru normom prawa pracy jest podniesienie znaczenia umowy indywidualnej między pracodawcą a pracownikiem przez wprowadzenie zasady, że umowa indywidualna nie może pogorszyć sytuacji pracownika w stosunku do tego, co ma zagwarantowane w Kodeksie pracy czy związanym z nim ustawodawstwem i aktach wykonawczych. Znowelizowanie działu o pracowniczych urlopach wypoczynkowych pozwoli ratyfikować konwencję MOP nr 132 dotyczącą płatnych urlopów. Nowelizacja zaś działu dotyczącego bhp pozwoli ratyfikować aż 7 konwencji MOP oraz zalecenia kilku dyrektyw. Jednak należy podkreślić fakt, iż z punktu widzenia mentalności naszego społeczeństwa nie wszystko, co obowiązuje w Unii Europejskiej, musi być w odczuciu większości pracowników dobre dla nich samych.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#RyszardBurski">Jeśli zaś chodzi o ochronę praw pracowniczych w zakresie przekształceń własnościowych, nowy pracodawca tylko przez rok będzie zobowiązany do przestrzegania układu zbiorowego, którym ci pracownicy byli objęci. Wprowadzony jest także obowiązek uprzedzania pracowników w odpowiednim terminie, że nowy pracodawca wejdzie z nimi w stosunki pracy. Jeśli zaś chodzi o pracodawców, to po pierwsze, warunki umów o pracę będą określane przede wszystkim w swobodnych negocjacjach. Po drugie, stwarza się możliwość zawierania przez pracodawców ze swoimi pracownikami klauzul zakazujących nieuczciwej konkurencji. Po trzecie, gwarantowanie praw pracownika uzależnia się od czasu zatrudnienia u danego pracodawcy, a nie od całego życiorysu zawodowego. Po czwarte, likwiduje się instytucję tzw. opinii pracy. Po piąte, wypłaty ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, kiedy następuje zmiana zatrudnienia w ciągu roku, będą proporcjonalne do czasu przepracowanego u danego pracodawcy. Są to nowelizacje wzmacniające pozycję pracodawcy i niekorzystne dla pracobiorców.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#RyszardBurski">Przechodzę teraz do bardziej szczegółowego omówienia — ze względów czasowych tylko najważniejszych — nowelizacji niektórych działów omawianego projektu ustawy. Wykreślenie preambuły uznajemy za słuszne, albowiem zawierała treści odwołujące się do ideologii okresu socjalistycznego. W art. 1 podkreślono zobowiązaniowy charakter oraz wzajemność praw i obowiązków stron stosunku pracy. W art. 3 zamienia się w kilkudziesięciu przepisach Kodeksu pracy pojęcie zakładu pracy na pojęcie pracodawcy. Tym samym przywraca się nazewnictwo używane w okresie Polski międzywojennej oraz w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy. W art. 9 rozszerza się katalog źródeł prawa pracy poprzez zaliczenie do nich expressis verbis postanowień układów i porozumień zbiorowych oraz regulaminów określających wzajemne prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Proponowana treść art. 10 budziła i budzi wiele emocji, zwłaszcza w środowiskach związkowych, aczkolwiek należy stwierdzić, że odpowiada przede wszystkim realiom życia gospodarczego. Poprzez wprowadzenie nowych zapisów w art. 11 będą obowiązywać takie zasady, jak obowiązek poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika, gwarancja równych praw z tytułu wykonywania tych samych obowiązków służbowych, budząca pewne wątpliwości ze względu na intencyjny charakter, czy też zakaz dyskryminacji. Zapis art. 13 jest ogólnym zobowiązaniem pracodawców i organów państwowych do dążenia, aby zapewniać pracownikom godziwe wynagrodzenie. Tym samym nie może spowodować powstania określonych praw pracowniczych do godziwego wynagrodzenia, chociaż stanowi pewien przełom w dotychczasowym prawodawstwie pracy.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#RyszardBurski">W art. 18 wprowadza się zasadę, że w ramach indywidualnej umowy z pracownikiem pracodawca będzie mógł zawierać postanowienia bardziej korzystne, aniżeli proponuje kodeks czy też układy zbiorowe. W art. 22 wprowadza się jedną z najistotniejszych zmian, tzn. zasadę domniemania umowy o pracę, ze wszech miar konieczną, biorąc pod uwagę realia dopiero kształtującej się gospodarki wolnorynkowej. Art. 23 reguluje skutki przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, bez określenia tych skutków. W przypadku art. 232 mamy do czynienia ze szczegółowym zobowiązaniem pracodawcy do współdziałania z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach członków tej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#RyszardBurski">Przepis mający wyeliminować zjawisko wielokrotnego zawierania przez pracodawców umów na czas określony zawarty jest w art. 251 i jest to oczywiście zmiana warta poparcia. W art. 29 wprowadza się zmiany regulujące i precyzujące elementy umowy o pracę. Zgodnie z art. 30 § 4 pracodawca w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy ma obowiązek wskazać przyczynę tego wypowiedzenia. W myśl art. 36 § 1 długość okresu wypowiedzenia umowy zawartej na czas nie określony zależeć będzie od zakładowego stażu pracy. Jest to rozwiązanie niekorzystne dla pracowników i naszym zdaniem nie do przyjęcia. Art. 40 przywraca konsultację związkową w wypadku zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi w wieku emerytalnym lub uprawnionemu do renty I lub II grupy inwalidzkiej. W art. 55 wprowadza się możliwość rozwiązania przez pracownika umowy o pracę w razie ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika. Jednocześnie wprowadza się możliwość dochodzenia odszkodowania od pracownika, który w sposób nieuzasadniony rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#RyszardBurski">W art. 68 wreszcie ogranicza się krąg pracowników, z którymi na podstawie powołania nawiązuje się stosunek pracy. Jest to novum korzystne dla pracowników.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dziale trzecim dotyczącym wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń projekt potwierdza priorytet dla układowej metody regulowania wynagrodzeń za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą. Zasady regulowania wynagrodzeń w ramach układu zostały określone w dziale jedenastym. Wprowadza się regulamin jako nowe źródło regulowania wynagrodzeń za pracę - art. 772. Ograniczono zakres kompetencji ministra pracy - art. 774. Novum jest wskazanie obligatoryjnego (w przypadku stawek wynagrodzenia i zasad przyznawania tych stawek) i fakultatywnego (dodatkowe składniki wynagrodzeń) zakresu unormowań płacowych w przepisach i układach zbiorowych pracy.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#RyszardBurski">W art. 921 wprowadza się odprawę emerytalną i rentową jako obligatoryjne świadczenie należne w przypadku przejścia na emeryturę lub rentę. Jest to rozwiązanie korzystniejsze dla ogółu pracowników.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#RyszardBurski">W dziale czwartym dotyczącym obowiązków zakładu pracy i pracownika przewartościowuje się zakres i sposób egzekwowania obowiązków pracowniczych i pracodawców oraz bardziej elastycznie kształtuje się ich wzajemne zobowiązania. Przewiduje się możliwość zawierania umów zakazujących prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#RyszardBurski">W dziale dotyczącym czasu pracy zapisana jest radykalna, ale w pełni słuszna i uzasadniona, zgodna z normami międzynarodowymi zmiana wprowadzająca 8-godzinną dobową i 40-godzinną tygodniową normę czasu pracy. Godziny nadliczbowe nie mogą przekraczać 4 godzin na dobę — z uwzględnieniem specyfiki niektórych zawodów. Wprowadza się możliwość elastycznego kształtowania czasu pracy oraz zadaniową formę określania czasu pracy. Podstawowy charakter normujący będą miały regulaminy pracy i układy zbiorowe. Wprowadza się zasadę wolnych sobót oraz zasadę vacatio legis dla tych przepisów. Wiele na ten temat zostało powiedziane, dlatego nie będę powtarzał tych samych argumentów — oczywiście popierających wprowadzenie tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#RyszardBurski">Minimalny wymiar urlopu będzie wynosił 18 dni. Pracownik będzie miał prawo do urlopu proporcjonalnego. Z dni urlopowych nie wyłącza się jednak sobót - i tutaj popieramy poprawkę, którą zgłosił pan poseł Pańtak.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#RyszardBurski">W dziale dotyczącym ochrony pracy kobiet rozszerza się zakres ochrony prawnej kobiet w związku z ciążą i macierzyństwem. Do wniesionych wniosków mniejszości mój klub odniesie się podczas głosowania. Jeśli zaś chodzi o pozostałą część omawianego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy, to omówi ją mój kolega klubowy, poseł Krzysztof Laga.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Zielińskiego występującego w imieniu klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od kilku lat prawo nie nadąża za gwałtownymi zmianami w polskiej gospodarce. Z nową rzeczywistością nie potrafią sobie także poradzić instytucje zobowiązane do egzekwowania jego przepisów. W konsekwencji narastają konflikty, powiększa się liczba sporów i frustracja wielu obywateli, którzy czują się pokrzywdzeni. W wielu wypadkach litera prawa całkowicie odbiega od realiów, utrudniając dokonywanie zmian i pośrednio ułatwiając powstawanie różnego rodzaju anomalii. Tak dzieje się również w sferze prawa pracy wykorzystującego nadal całkowicie anachroniczne rozwiązania, rodem z epoki gospodarki centralnie sterowanej i jedynie słusznej własności społecznej.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#LeszekZieliński">Swoboda w kształtowaniu stosunków między pracodawcą a pracownikiem staje się faktem, a nieżyciowe normy powodują, że w nowych warunkach obie strony zmuszane są częściej do obchodzenia przepisów niż do ich literalnego stosowania. Właśnie dlatego zarówno przedsiębiorcy, jak i organizacje związkowe powinny starać się o stworzenie nowoczesnego, racjonalnie skonstruowanego, pozostawiającego duże pole do indywidualnych regulacji Kodeksu pracy. Tylko taki zbiór przepisów spowoduje, że prawo będzie szanowane i stanie się jednym z elementów rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#LeszekZieliński">Obecna sytuacja budzi bardzo poważny niepokój. Funkcjonujący nadal kodeks nie przystaje do potrzeb dnia codziennego. Jego skrupulatne stosowanie w wielu wypadkach uniemożliwiałoby prowadzenie działalności gospodarczej, zwłaszcza w warunkach ostrej rywalizacji na rynku i zmieniających się potrzeb wewnątrz samych firm. Odnosi się to przede wszystkim do czasu pracy, sztywnych przepisów dotyczących wynagrodzeń i warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#LeszekZieliński">Z drugiej jednak strony zbyt wielu pracodawców uważa, że przestarzałe rozwiązania prawne i ich nieżyciowość stanowią wystarczające wytłumaczenie łamania nie tylko przepisów, lecz także słusznych praw pracowniczych i zasad zwykłej przyzwoitości. W ostatnim okresie rozpleniły się praktyki wykorzystywania trudnej sytuacji wielu obywateli, którzy są pozbawieni zatrudnienia, i narzucania im szczególnie niekorzystnych warunków pracy. Co więcej - pojmując opacznie wolność ekonomiczną, rozumianą niekiedy jako przyzwolenie do uchylania się od wszelkich zaakceptowanych w cywilizowanym świecie norm, przedsiębiorcy łamią zasady obowiązujące także przy układowym podejściu do stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#LeszekZieliński">Niebezpieczne rozmiary przybiera np. praktyka zawierania z pracownikami umów ustnych, bardzo często nie realizowanych i zrywanych z wyraźną szkodą dla pracownika. Obawa przed utratą zatrudnienia powoduje, że wiele osób boi się walczyć o swoje słuszne prawa, pracodawcy zaś traktują słuszne zobowiązania wobec swoich podwładnych jako najmniej istotny element rozliczeń. Raporty Państwowej Inspekcji Pracy pełne są niepokojących sygnałów i analiz świadczących o wynaturzeniach w sferze wzajemnych stosunków między pracodawcami i pracownikami.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#LeszekZieliński">Jest także inny, całkowicie odmienny aspekt tej sytuacji, związany z nadmierną ochroną pracowników, którzy z poprzedniego systemu wynieśli przekonanie o swojej bezkarności - mimo że ich zachowanie w zakładzie jest oczywistym zaprzeczeniem wszelkich norm. Bywa niekiedy i tak, że ludzie ci uzyskują ochronę związków zawodowych, a wykorzystując przyznające pracownikom wiele przywilejów prawo, przysparzają pracodawcy kłopotów i wymiernych strat. W wielu wypadkach wyimaginowane choroby, kruczki prawne sprawiają, że pracodawca ma problemy z pozbyciem się zbędnego, lekceważącego swoje obowiązki pracownika, przez długi czas nie mogąc wprowadzić na jego miejsce osoby wartościowej, gwarantującej zakładowi wiele pożytków.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#LeszekZieliński">Narastanie tych dwóch niekorzystnych tendencji przekonuje nas, iż pilnie należy stworzyć nowe regulacje prawne, dostosowane do zmieniającej się rzeczywistości. Muszą one gwarantować równowagę praw i obowiązków pracowników i pracodawców, a także umożliwiać rozwój gospodarczy w ramach gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#LeszekZieliński">Przedstawiony nam projekt nowego Kodeksu pracy jest istotnym krokiem naprzód, umożliwiającym wyeliminowanie wielu nieprawidłowości. Jego autorzy stwierdzają z dużą dozą rzetelności i słuszności, iż nie stanowi on rozwiązania w pełni odpowiadającego wymogom gospodarki rynkowej. W projekcie uwzględniono wiele postulatów wnoszonych przez związkowców i pracodawców, choć wydaje się, że — patrząc na całokształt regulacji — lobby związkowe w pracach komisji wykazało się o wiele większą siłą przebicia. Bezsprzecznie ważnym rozstrzygnięciem jest zrównanie sektorów i zastąpienie „zakładu pracy” przez „pracodawcę”. Zastrzeżenia budzą normy dotyczące nowej instytucji prawa pracy, jaką staje się regulamin wynagradzania. Projekt nie określa wyraźnie charakteru prawnego tej instytucji i może okazać się bardzo trudne wykazanie, z jakiego tytułu pracownicy będą nim związani. Projekt w porównaniu z istniejącymi rozwiązaniami zawiera ponadto dość zasadnicze zmiany w zakresie dotyczącym instytucji regulaminu pracy. Dotychczasowe unormowanie opiera się na rozporządzeniu wykonawczym z 1974 r. i z pewnością wymagało poważnych modyfikacji. Można jednak mieć zasadnicze zastrzeżenie, czy całość tej problematyki należało przenieść do kodeksu w taki właśnie sposób, jak zaproponowali to autorzy. Nowe rozwiązania bezsprzecznie dowartościowują regulamin pracy jako źródło prawa pracy, ale zapisane w projekcie przepisy nazbyt wiążą ręce obu stronom. Regulamin wynagradzania i regulamin pracy mają być wprowadzone już przez pracodawców zatrudniających co najmniej 5 pracowników. Tak nisko ustawiona poprzeczka może doprowadzić do fikcyjnego rozdrabniania firm, co może spowodować także dekoncentrację kapitałową. Klub Parlamentarny BBWR opowiada się za wspieraniem rozwoju warstwy średniej, wykazującej dużą inicjatywę i starającej się samodzielnie poszukiwać rozwiązań swoich problemów ekonomicznych. W przypadku małych firm rodzinnych tak restrykcyjne przepisy w sferze wewnętrznych regulacji płacowych i zasad świadczenia pracy, o ile mają być przestrzegane, mogą prowadzić wręcz do sytuacji groteskowych. Rozdrobnienie firm może doprowadzić do poważnych problemów z egzekwowaniem przepisów oraz konieczności nadmiernej rozbudowy administracji. Dlatego nasz klub opowiada się za przyjęciem wniosku mniejszości, sugerującego ustawienie poprzeczki przy wprowadzaniu regulaminu wynagrodzeń i pracy na poziomie 25 zatrudnionych. Warto także zauważyć, iż zaproponowana norma ma i inną wadę. Wprowadzając obowiązek, nie precyzuje, jakie sankcje grożą za jego niedopełnienie. Kodeks powinien również precyzyjnie określić, jakie sankcje grożą za nieprzestrzeganie słusznych skądinąd przepisów dotyczących najniższego wynagrodzenia. Wydaje się także, że poziom tej płacy powinien być ustalany raczej w wyniku negocjacji ze związkami zawodowymi i pracodawcami, a nie przez administracyjne decyzje ministra pracy, jak reguluje to art. 77. Inny mankament to wprowadzenie obowiązku terminowego wypłacania wynagrodzeń bez zapisu przewidującego konsekwencje finansowe za jego łamanie. Tymczasem przyjmując zasady powszechnie zaakceptowane w gospodarce wolnorynkowej, konsekwencją opóźnień w płaceniu za właściwie wykonaną pracę powinno być naliczenie odsetek zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#LeszekZieliński">Na uwagę i akceptację zasługuje o wiele lepsze sformułowanie w projekcie zasady prawa do pracy, które staje się w takim zapisie bardziej normatywne niż postulatywne. Dostrzegając liczne pozytywne zmiany wynikające z szerszego wprowadzenia zasad umownego kształtowania stosunku pracy, należy podkreślić, że w pewnych zapisach autorzy wprowadzają regulacje znacznie bardziej krępujące strony, niż dzieje się to obecnie. Dobrym przykładem takiego rozstrzygnięcia jest zapis ograniczający możliwość zawierania wielokrotnie umów o pracę na czas określony. Choć sama intencja jest godna aprobaty, wynika jednak z doraźnych potrzeb. Rodzi się przy tym obawa, czy zaproponowane rozwiązanie będzie skuteczne i czy raczej wbrew autorom nie doprowadzi do obchodzenia tego przepisu oraz poszerzenia się szarej strefy. Patologiczne zjawisko, przeciw któremu wymierzony jest ten artykuł, wynika ze zbyt wielkich kosztów pracy, a nie z domniemanej nieuczciwości czy pazerności przedsiębiorców. Wydaje się, że zaproponowany zapis zbyt poważnie krępuje ręce pracodawcy, a tym samym jest sprzeczny z ogólną intencją ustawy, wprowadzającej dość dużo swobody do relacji między stronami. Podobnie zbędny i nadmiernie restrykcyjny wobec pracodawcy wydaje się zapis przewidujący nałożenie na niego obowiązku powiadamiania pracowników o wszelkich przewidywanych przekształceniach organizacyjno-prawnych, skutkujących ich przejściem do nowego pracodawcy. Jest to norma wkraczająca zbyt silnie w obszar kształtowania stosunków własnościowych, a na dodatek może wywołać niepotrzebne konflikty.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#LeszekZieliński">Inną niezręcznością jest zapis art. 112 zmieniający zasady postępowania w wypadku sprzeciwu pracownika wobec nałożonej na niego kary. Do tej pory karę nakładał pracodawca bez jakichkolwiek uzgodnień ze związkami zawodowymi. Teraz może dojść do paradoksalnej sytuacji, że pracownik zaskarży nie tylko decyzję swojego pracodawcy, lecz także zostanie zakwestionowana przed sądem decyzja związku zawodowego. Wydaje się, że słuszniejsze byłoby wprowadzenie innego rozstrzygnięcia - pracodawca nadal nakładałby karę i rozpatrywał sprzeciw pracownika, ale po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej. Warto zauważyć, doceniając rzecz jasna rolę związków zawodowych, że ich znaczenie w projekcie kodeksu zostało chyba przecenione, a przepisy dodatkowo kreują ich funkcję. Wydaje się, że zasady współdziałania pracodawcy ze związkami winny się raczej znaleźć w przepisach ustawodawstwa związkowego lub w części dotyczącej zasad prawa pracy, a nie nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#LeszekZieliński">Nowelizacja Kodeksu pracy zawiera rozwiązania będące ingerencją administracyjną w stosunek między pracodawcą a pracownikiem, które są uzasadnione. Tak dzieje się w wypadku zawartego w art. 29 nakazu potwierdzania przez pracodawcę na piśmie w terminie 7-dniowym rodzaju zawartej umowy. W przeciwieństwie do zastrzeżeń, jakie wyrażałem mówiąc o przepisie ograniczającym liczbę i okres umów na czas określony, w tym wypadku takie rozstrzygnięcie może i powinno ukrócić złe praktyki, związane w wielu wypadkach z próbami oszustwa kwalifikującymi się do postępowania sądowego. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca poświadczał nawiązanie stosunku pracy na piśmie i w żadnym stopniu nie ogranicza to jego wolności gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#LeszekZieliński">BBWR, opowiadając się przeciwko nadmiernemu krępowaniu stron stosunku pracy i obciążaniu pracodawców zbędnymi obowiązkami, jest zwolennikiem ścisłego przestrzegania dobrego prawa przez przedsiębiorców i budowania ich pomyślności na pracy, aktywności oraz uczciwości, nie zaś na ludzkiej krzywdzie i łamaniu oczywistych zasad współżycia. Klub Parlamentarny BBWR popiera także zapis wypracowany w komisji o 40-godzinnym tygodniu pracy. Jest to zgodne z tendencjami i regulacjami międzynarodowymi. W tym wypadku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam, panie pośle, pański czas upłynął kilka minut temu, a zatem bardzo proszę o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#LeszekZieliński">No, nie kilka minut, bo sygnał usłyszałem przed chwileczką, nie minęła jeszcze nawet minuta. Już, panie marszałku, przechodzę w takim razie do konkluzji. Niestety, mamy mało czasu klubowego, a problematyka jest tak rozległa, że pozwolę sobie jeszcze zająć chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#LeszekZieliński">W tym wypadku zmiana ta likwiduje sobotę roboczą. Utrzymanie jednej soboty roboczej w miesiącu powoduje chaos organizacyjny. Należy raczej położyć nacisk na efektywne wykorzystywanie czasu pracy. Podkreślę również, że wprowadzenie wszystkich wolnych sobót wpłynie pozytywnie na kontakty rodzinne. Przypomnę, że w szkołach wszystkie soboty są wolne, a młodsze dzieci pozostają w tym czasie często bez opieki.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#LeszekZieliński">Podsumowując, przedstawiony dzisiaj projekt ustawy jest bezsprzecznie dużym krokiem naprzód. W nowy, doskonalszy i odpowiadający zmianom w sferze gospodarczej sposób reguluje stosunki pracowników i pracodawców. W wielu miejscach jego przepisy likwidują dokuczliwe luki wykorzystywane przez ludzi nieuczciwych, gotowych szybko się wzbogacić bez poszanowania słusznych praw pracowników. Jest to niewątpliwie zaleta znowelizowanego kodeksu. Zastrzeżenia budzi natomiast pozostawienie nadmiernej ingerencji administracyjnej w relacji między pracodawcą a pracownikiem, gdy tymczasem przy uznaniu priorytetu formuły układowej w większym stopniu należałoby korzystać z kontroli sądowej. Rzecz jasna wymaga to usprawnienia działalności całego sądownictwa, co jednak i tak musi nastąpić, jeżeli Polska ma być państwem przestrzegania prawa w pełnym tego słowa znaczeniu. Wątpliwości wywołuje także zbytnie rozbudowanie niektórych praw pracowniczych i pomniejszanie roli pracodawcy oraz, co dla naszego klubu jest szczególnie istotne, przesadne krępowanie rąk małym przedsiębiorcom. Stosowanie tych samych norm do firm kilkuosobowych, niemal rodzinnych, i do gigantów przy nadmiernym rozbudowaniu elementów biurokratycznych oraz administracyjnych może być poważnym utrudnieniem w rozwoju przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#LeszekZieliński">Klub Parlamentarny BBWR dostrzega słabe strony omawianej nowelizacji Kodeksu pracy, które przedstawiłem. Generalnie jednak jego rozwiązania idą we właściwym kierunku i zasługują na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przedłużył pan, panie pośle, o 3,5 minuty swoje wystąpienie. Uważam, że tak być nie powinno. Nie jest niczyją winą to, że pański klub ma właśnie taki limit czasu w dyskusji. Może po kolejnych wyborach będzie mniej tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę występującego w imieniu Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W debacie nad Kodeksem pracy trzeba odpowiedzieć sobie na kilka pytań, przede wszystkim na pytanie, czym powinien być Kodeks pracy w nowoczesnym państwie przełomu XX i XXI w. Odpowiedź jest tu bardzo prosta. Kodeks powinien być swego rodzaju konstytucją czy kręgosłupem formującym - niemal stuprocentowo - całokształt stosunków pracy, kręgosłupem na tyle elastycznym, by ułatwiał, a nie utrudniał - żeby był równocześnie istotnym elementem wzrostu i postępu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#EugeniuszJanuła">Drugie pytanie wzbudzało natomiast szereg kontrowersji. Brzmi ono: Czyją podmiotowość przede wszystkim należy uwzględniać przy konstrukcji Kodeksu pracy? Na to pytanie zdaniem Nowej Demokracji jest tylko jedna odpowiedź, chociaż - być może paradoksalnie - ze względu na dzisiejszą sytuację może wydawać się niesłuszna. Stroną słabszą są zawsze - i modelowo powinni być - pracobiorcy i Kodeks pracy powinien bardziej formułować ich interesy. Podkreślam: interesy pracobiorców, a nie związków zawodowych, bo to powinno być uregulowane w innych ustawach. Stąd też uwagi wielu pracodawców o nadmiernym upodmiotowieniu nie tyle pracobiorców, co raczej związków zawodowych, są na pewno słuszne. Trzeba od razu powiedzieć, że równoległej z Kodeksem pracy nowelizacji powinna też ulec - w interesie samych związków zawodowych - ustawa o związkach zawodowych, bo wytwarza się paradoksalna sytuacja, że związki zawodowe są teoretycznie bardzo silne tam, gdzie dominuje kapitał państwowy, natomiast nie ma ich prawie zupełnie tam, gdzie dominuje kapitał prywatny. Ten rozziew w latach następnych może być bardzo szkodliwy również dla samych zainteresowanych, dla związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#EugeniuszJanuła">Wreszcie pytanie, jak długo ma służyć obecna nowelizacja Kodeksu pracy. Odpowiedź na to pytanie jest również dosyć jednoznaczna. Nie mamy jeszcze uregulowanego modelu państwa w sferze polityki gospodarczej, stosunków społecznych - pomijam tutaj kwestie konstytucyjne - w związku z czym obecnie nowelizowany Kodeks pracy powinien być typowy dla okresu przejściowego do czasu, aż wykrystalizuje się w pełni modelowy układ w sferze: pracobiorcy - pracodawcy - państwo. Zatem należy przyjąć, że ten Kodeks pracy, który, jak podkreślam, rozwiązuje szereg istotnych problemów, powinien służyć kilka, być może - ale to raczej mało prawdopodobne - kilkanaście lat.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#EugeniuszJanuła">Jeżeli chodzi o konkretne zapisy ujęte w obecnie nowelizowanym Kodeksie pracy, Nowa Demokracja uważa, że spór o 40-, czy 42-godzinny tydzień pracy jest bezprzedmiotowy, bo zarówno za jednym, jak i za drugim rozwiązaniem można przytoczyć wiele argumentów. Oczywiście szereg państw, skracając tydzień pracy, w ten sposób rozwiązuje w jakiejś mierze problemy bezrobocia. Z drugiej strony protestują pracodawcy, a obecne tendencje, przynajmniej europejskie, również nie idą w tym kierunku. Żałuję, że występujący minister nie przedłożył tu pewnych symulacji gospodarczych — o ile zmniejszyłoby się ewentualnie bezrobocie przy zastosowaniu jednego i drugiego modelu, bo tylko taka odpowiedź na tym etapie może służyć rozwiązaniu tej kwestii. Oczywiście postulat polityki prorodzinnej w odniesieniu do wolnych sobót, zwiększenia ilości czasu wolnego jest bardzo słuszny. Generalnie rzecz biorąc, polityka prorodzinna wiąże się również z kwestią czasu wolnego i sposobami jego spędzania — państwo na pewno nie musi być w tym zakresie podmiotem, ale powinno podsunąć jakieś koncepcje.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#EugeniuszJanuła">Kwestie następne. Kodeks pracy - a postulowane tu zmiany idą w tym pozytywnym kierunku - jest pewnym elementem gwarancji praw pracobiorców, a także pracodawców. Wreszcie powinien on zawierać pewne rozwiązania modelowe, alternatywne. Należy skończyć z omnipotencją państwa, które pełniło czasem rolę zastępczego pracodawcy i niepotrzebnie wtrącało się w konkretne konflikty.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#EugeniuszJanuła">Wydaje się natomiast, że w obecnej sytuacji, kiedy jesteśmy w okresie przejściowym, zbyt słabe prawnie są gwarancje ochrony przed faktyczną czarną i szarą strefą zatrudnienia. I to nawet nie chodzi o zatrudnienie bez umów, lecz raczej o wydłużanie przez niektórych pracodawców wskutek nacisków moralnych czasu pracy. Rzecz jasna - była o tym mowa - niektórzy pracobiorcy boją się sygnalizować te problemy, a takich spraw jest dużo. Chciałoby się z czasem je wyeliminować. Bardzo istotnym elementem jest problem kompatybilności z równoległymi ustawami, w szczególności w Europie. W tym kierunku zrobiono duży postęp, aczkolwiek na pewno nie chodzi tutaj o 100-procentową kompatybilność, bo modelowe stosunki pracy w każdym państwie wyglądają nieco inaczej, zresztą opierają się na nieco innych systemach metodologicznych, politycznych. Zupełnie różny jest układ stosunków pracy np. w Niemczech czy we Francji. Tak więc Polska też nie może naśladować żywcem pewnych modeli, bo nie zawsze się one w naszej sytuacji sprawdzają.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#EugeniuszJanuła">Przechodząc do konkluzji - bo szczegółowe uwagi zostały tu już wniesione - generalnie Nowa Demokracja jest za przyjęciem efektu długotrwałej pracy Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy. Uważamy, że zaproponowany tekst nowelizacji Kodeksu pracy jest dobry, z tym jednak, że zapewne trzeba go będzie za kilka lat nowelizować w związku ze zmieniającym się układem stosunków pracy, również pewnym postępem gospodarczym i społecznym. Do wniosków mniejszości ustosunkujemy się w głosowaniu. Uważamy, że należy podziękować komisji oraz panu posłowi sprawozdawcy za dobry dokument, który może być dalszą istotną podstawą dla rozwoju gospodarczego i społecznego naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Cezarego Miżejewskiego o zabranie głosu w imieniu koła PPS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#CezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ciągu tych 2 lat, kiedy pracowaliśmy nad Kodeksem pracy, trwała olbrzymia kampania — iż ten projekt kodeksu jest przesocjalizowany czy wręcz socjalistyczny. Do tej kampanii zupełnie niedawno przyłączyła się i „Polityka”, i „Trybuna”, czyli gazety, których nie należałoby podejrzewać o takie nastawienie do Kodeksu pracy. W tym ferworze niektórzy koledzy i niektóre koleżanki o poglądach o zabarwieniu liberalnym zapomnieli, po co powstało prawo pracy i po co powstał Kodeks pracy. Niektórzy, jak widzę, rozumieją, że ma on bronić biednych pracodawców przed pracownikami. Tymczasem od 1865 r., kiedy we Francji uchwalono pierwszą nowożytną ustawę o prawach pracowniczych, intencją wszystkich prawodawców, ustawodawców była obrona pracowników przed pracodawcami, ponieważ to pracodawcy z natury rzeczy, z definicji są znacznie silniejszą stroną w tym układzie partnerskim. Apogeum ta kampania osiągnęła w ostatnich dniach; między innymi wszyscy posłowie otrzymali pismo w tej sprawie od Konfederacji Pracodawców Polskich, Business Centre Club, Polskiej Federacji Niezależnych Przedsiębiorców i zespołu poselskiego. Grozi się nam rozlicznymi kataklizmami w wyniku przyjęcia proponowanego Kodeksu pracy — mówi się o ograniczeniu skali inwestycji zagranicznych (tutaj grozi się konkurencją niemiecką), osłabieniu sektora drobnych przedsiębiorstw oraz zmniejszeniu akceptacji obywateli dla państwa prawa. I teraz pytanie: Cóż może spowodować takie kataklizmy? Otóż takie kataklizmy może spowodować ograniczenie możliwości pracodawcy, jeśli chodzi o optymalny dobór kadr, przez nałożenie obowiązku podania przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę albo zwiększenie wymagań biurokratycznych — tutaj się wymienia regulamin wynagradzania, regulamin płac i służby bhp. Rzeczywiście może to spowodować kataklizm. Według raportu Państwowej Inspekcji Pracy w blisko 70% kontrolowanych zakładów wystąpiły niezgodności czy przypadki naruszenia prawa, przepisów płacowych. Pracodawcy nigdy nie pomylili się na swoją niekorzyść. Tak że wprowadzenie regulaminów może rzeczywiście spowodować pewien kataklizm w dotychczasowej praktyce stosowanej przez pracodawców. Kwestia służb bhp, którą tu poruszono, wynika raczej z niedoczytania projektu lub z niewiedzy niż ze zrozumienia problemu. Co jeszcze oburza pracodawców? Oburza ich wprowadzenie generalnej zasady, że pracodawca powinien ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji. Z dużą przykrością muszę stwierdzić, że wniosek pracodawców w tej sprawie poparł minister Miller. Wydaje się, że w Polsce, gdzie poziom wykształcenia jest niezbyt wysoki, powinniśmy raczej wzorować się na rozwiązaniach takich, jakie przyjęto we Francji, gdzie właśnie na przedsiębiorstwa został nałożony obowiązek wspomagania pracowników w dokształcaniu się. Z zasad generalnych — z dużym zaskoczeniem przyjąłem to, co powiedział pan minister Miller przeciwko zapisowi art. 10, iż państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego i produktywnego zatrudnienia. To jest zapis, który dokładnie został przeniesiony z Europejskiej Karty Socjalnej. Rozumiem, że są osoby, którym te generalne zasady nie odpowiadają, że — jak kiedyś mówił minister Kaczmarek — niektórzy posłowie z pewnego klubu nie do końca są przekonani czy prymat pracy nad kapitałem jest dobry, ale ci sami posłowie chcą wejść do Unii; chciałbym sprecyzować, że nie chodzi tu o Unię Wolności, ale o Unię Europejską. Otóż jeżeli wejdziemy do Unii, to będziemy musieli respektować te zasady, czy tego chcemy, czy nie, chyba że dla pracowników w tym wspólnym europejskim domu przewidujemy miejsce w suterynie.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#CezaryMiżejewski">Kluczową sprawą w kodeksie rzeczywiście jest czas pracy. Z dzisiejszej dyskusji rozumiem, że nie mówimy o zasadzie, tylko o sposobie wprowadzenia, ale w czasie prac w komisji rząd prezentował zupełnie inne stanowisko. Otóż przedstawiono nam takie wyliczenia, że w przypadku wprowadzenia 40-godzinnego tygodnia pracy produkt krajowy brutto w 1996 r. spadnie z 5% do zera. Dzisiaj już o tym się nie mówi. Ostatnio jeszcze pracodawcy z Business Centre Club mówili, że przeprowadzili sondaż wśród swoich pracowników, którzy w większości opowiedzieli się przeciwko skracaniu czasu pracy. Mam nadzieję, że ten sondaż nie był obowiązkowy.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#CezaryMiżejewski">Komisja rzeczywiście usztywniła tę kwestię. Usztywniliśmy tak, że nie zostawiamy na to zbyt wiele miejsca w układach zbiorowych. Zrobiliśmy to świadomie, żeby tej normy 40 godzin nie dostawali tylko ci, którzy — jak powiedział niedawno dyrektor generalny PKP — położyli nóż na gardle rządowi albo przemalowali fasadę Urzędu Rady Ministrów. Taki model chyba nie jest dla Polski wskazany. Dlatego też właśnie proponujemy takie rozwiązanie. Przypomnę, że jeden z ekspertów komisji, zresztą również ekspert rządowy, prof. Kabaj stwierdził, że takie rozwiązanie może doprowadzić do zwiększenia zatrudnienia o 100–150 tys.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#CezaryMiżejewski">Jeszcze tylko kilka drobnych szczegółów. Chciałbym zgłosić kilka poprawek, dwie uszczegółowiają dotychczasowe zapisy, natomiast dwie są dosyć zasadnicze. Jedna stwierdza, gdzie idą środki finansowe z grzywien nałożonych przez inspektorów pracy. Otóż art. 290 mówi, iż jest to dochód budżetu państwa. Koło Parlamentarne PPS uważa, iż powinien być to dochód funduszu poprawy warunków pracy, funduszu, który służyłby prewencji, bo na to nigdy rząd nie może znaleźć pieniędzy i akurat pieniądze z grzywien byłyby tutaj stosownie wykorzystane. Jest to podobna zasada jak w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam bardzo, panie pośle, czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#CezaryMiżejewski">Już ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#CezaryMiżejewski">Druga poprawka polega na dodaniu nowego art. 24131, który by wprowadził kontrolę sądową sporów związanych ze stosowaniem postanowień układów zbiorowych. Ten problem coraz bardziej narastał, w czasie prac komisji jeszcze się nie pojawiał, ale w tej chwili go zgłaszam.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#CezaryMiżejewski">Reasumując, będziemy głosować za przedstawionym projektem Kodeksu pracy z uwzględnieniem wniosków mniejszości nr 8 i nr 18 oraz tych poprawek, które przed chwilą zgłosiłem.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan minister pracy chce zabrać głos, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chciałbym pozostawić bez odpowiedzi ważnej kwestii, którą poruszył mój szanowny przedmówca, dotyczącej prawa do pracy oraz zobowiązań odnoszących się do uzyskania właściwych kwalifikacji zawodowych, co powinno być zobowiązaniem pracodawcy. Jak już mówiłem, uważam, iż przepisywanie z konstytucji, zwłaszcza kiedy jeszcze nie jest uchwalona, czy z innych aktów prawnych o podstawowych znaczeniu regulacji do ustawy nie jest od strony prawnej pomysłem dobrym. Trzeba szukać rozwiązań innego typu, bo ustawa zwykle obejmuje tylko część obywateli w przeciwieństwie do konstytucji. A jeśli już mówić dokładnie, to powiedziałem, iż nie zgadzam się na propozycję komisji dotyczącą prawa do pracy jako podstawowej zasady i popieram w tej kwestii wniosek mniejszości. Jak brzmi, proszę państwa, wniosek mniejszości, który był pierwotnym zapisem w Kodeksie pracy wyeliminowanym przez Komisję Nadzwyczajną? Otóż ten pierwotny zapis, który w tej chwili jest wnioskiem mniejszości, brzmi tak: „Art. 10. Państwo prowadzi politykę sprzyjającą zatrudnieniu obywateli. Właściwe organy państwowe udzielają obywatelom pomocy w uzyskaniu zatrudnienia odpowiadającego posiadanym przez nich kwalifikacjom zawodowym, w sposób określony w odrębnych przepisach. Zatrudnienie w ramach stosunku pracy podlega ochronie na zasadach określonych w Kodeksie pracy oraz przepisach szczególnych”. I potem są te przepisy. Ale tu jest jednoznaczne stwierdzenie: popieramy politykę zatrudnienia oraz uważamy, że należy udzielać pomocy w uzyskaniu zatrudnienia odpowiadającego posiadanym przez pracowników kwalifikacjom itd.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#LeszekMiller">Propozycja, która została wprowadzona przez Komisję Nadzwyczajną, jest w moim pojęciu gorsza. Dlatego też będziemy starali się skłonić Wysoką Izbę, żeby przywrócić właśnie ten zapis, który moim zdaniem pełniej wychodzi naprzeciw intencjom pana posła Miżejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obecnie głos zabierze pan poseł Józef Nowicki z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stan warunków pracy w zakładach, a szczególnie skala występujących zagrożeń zawodowych, przemawia za koniecznością nałożenia na pracodawców obowiązku systematycznej likwidacji tych zagrożeń oraz stałej poprawy warunków pracy. Istnieje więc, jak sądzę, potrzeba zobowiązania pracodawców do programowania działań w tej sferze i okresowego rozliczania się z realizacji programów. Opracowywanie programów likwidacji zagrożeń wymagać będzie od pracodawcy rozpoznania istniejących w zakładzie zagrożeń, a przede wszystkim przyjęcia na siebie zobowiązań dotyczących terminów oraz sposobów ich ograniczania. Projekt takiego rozwiązania zawiera wniosek mniejszości do art. 2091 Kodeksu pracy; jest to wniosek nr 35 lit. b, który popieram. Moim zdaniem za przyjęciem proponowanego rozwiązania przemawia również to, że obowiązek opracowywania programów spoczywałby wyłącznie na pracodawcach prowadzących działalność związaną ze szczególnymi zagrożeniami zawodowymi oraz zatrudniających więcej niż 10 pracowników. Według szacunków dotyczyłoby to ok. 50–80 tys. zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JózefNowicki">W świetle powyższego niewystarczająca jest propozycja zmiany w art. 209 Kodeksu pracy, która polega na zobowiązaniu pracodawców tylko do złożenia organom nadzoru nad warunkami pracy — a więc Państwowej Inspekcji Pracy i Państwowej Inspekcji Sanitarnej — pisemnej informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności. Dodać należy, że obowiązek programowania poprawy warunków pracy stosowany jest w szeregu krajów, m.in. w Wielkiej Brytanii, Holandii, Szwecji, Kanadzie. Również konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy zobowiązują pracodawców do planowania i uaktualniania polityki zapobiegawczej w dziedzinie warunków pracy. Pragnę również wyrazić jednoznaczne poparcie dla rozwiązania przewidzianego w nowym art. 22 projektu zmian omawianej ustawy. Zdefiniowanie pojęcia „nawiązanie stosunku pracy” wyeliminuje występujące obecnie wątpliwości prawne w tej dziedzinie. Przyczyni się także, moim zdaniem, do ograniczenia dość powszechnie występującego zjawiska pracy na podstawie umowy zlecenia wówczas, gdy są wszelkie przesłanki ku temu, że powinna być zawarta umowa o pracę.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#JózefNowicki">Za pozytywne uznać należy rozszerzenie zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności w sprawach dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#JózefNowicki">— wnoszenia powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej umowie, ma cechy stosunku pracy;</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#JózefNowicki">— sprawowania nadzoru i kontroli w sferze zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę oraz bezpiecznych i higienicznych warunków odbywania na terenie zakładu pracy zajęć przez studentów i uczniów nie będących pracownikami;</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#JózefNowicki">— nadawania przez głównego inspektora pracy uprawnień rzeczoznawcy do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy upoważnionemu do opiniowania projektów nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, pod względem ich zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#JózefNowicki">Opowiadam się również za przyjęciem zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy, polegających na zobowiązaniu policji do udzielania organom Państwowej Inspekcji Pracy pomocy w realizacji ich zadań kontrolnych oraz możliwości sprawdzania tożsamości osób wykonujących pracę w kontrolowanym zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#JózefNowicki">Powyższe rozwiązania umożliwią organom Państwowej Inspekcji Pracy sprawniejsze wykonywania zadań, wyeliminują przypadki utrudniania wstępu do zakładu pracy w celu przeprowadzenia kontroli. Możliwość sprawdzenia tożsamości osób wykonujących pracę, jak sądzę, przyczyni się do ograniczenia zjawiska pracy na czarno. Z tych względów w pełni popieram proponowane zmiany, które omówiłem.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Kasprzaka z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po ponadpółtorarocznej pracy Komisja Nadzwyczajna ds. Kodeksu pracy przedstawiła nam dziś do drugiego czytania projekt ustawy zawarty w sprawozdaniu dotyczącym nowelizacji Kodeksu pracy. Wbrew wcześniejszym oczekiwaniom prace komisji przeciągały się, a spowodowane to było trudnością problematyki, jaką przyszło rozstrzygać. Kodeks pracy to jedna z ważniejszych ustaw regulujących stosunki społeczne w państwie, stosunki między ludźmi świadczącymi pracę w formie najemnej a pracodawcami korzystającymi z tej pracy. Kodeks pracy to swoista konstytucja dotycząca znacznej większości społeczeństwa. Dlatego też na Wysokiej Izbie spoczywa dziś ogromna odpowiedzialność za podejmowane decyzje. Zatwierdzone tą nowelizacją zmiany będą prawdopodobnie obowiązywać przez szereg lat i będą dotyczyć przyszłych pokoleń wchodzących w wiek produkcyjny.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MieczysławKasprzak">Chcę przypomnieć, że obecny Kodeks pracy obowiązuje już od ponad 20 lat. Wyraźnie odbiega od rzeczywistości i nie może już od dawna sprostać wymogom nowego układu stosunków gospodarczych i społecznych, właściwych dla gospodarki rynkowej. Przepisy obowiązującego Kodeksu pracy obejmowały głównie stosunki pracy w sektorze uspołecznionym, całkowicie zaś pomijały firmy prywatne. Dyskutowana dziś nowelizacja ma spełniać oczekiwania szerokiej rzeszy pracowników.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MieczysławKasprzak">Przemiany społeczne zachodzące w ostatnich latach, wysokie bezrobocie, duże zubożenie społeczeństwa - to wszystko przyczyniło się do powstania wielu zjawisk patologicznych na styku pracodawca-pracobiorca. Dla nikogo nie jest dziś tajemnicą, że wielu pracodawców zatrudnia ludzi na czarno, nie płacąc za nich składki ubezpieczeniowej, nie odprowadzając podatku od wynagrodzeń, nie zapewniając podstawowych warunków bhp. O tych sprawach należy mówić głośno - tu, z tej trybuny, nie tylko w kuluarach, bo ci ludzie przyjdą do nas z prośbą o pomoc wtedy, kiedy będzie już za późno.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MieczysławKasprzak">Sytuacja taka nie może trwać w dalszym ciągu. Nie mogą ludzie posiadający układy, korzystający często z nieświadomości i z naiwności ludzkiej bogacić się na ludzkiej krzywdzie. Bardzo często ofiarami tych praktyk są ludzie młodzi, podejmujący pracę po raz pierwszy, jak również mieszkańcy wsi, dawniej zwani chłopami-robotnikami, którzy najbardziej ucierpieli na reformie ustrojowej, gdyż to oni w pierwszej kolejności byli zwalniani z pracy, a nie mogąc wyżyć z kilkuhektarowego gospodarstwa przy niskiej opłacalności produkcji, zmuszeni byli szukać dodatkowych dochodów, nie patrząc na warunki, jakie postawi im pracodawca. Co ma zrobić ojciec wieloosobowej rodziny, która znalazła się bez środków do życia? Ci ludzie są bezradni, zmuszani do podejmowania pracy na każdych warunkach, bez względu na konsekwencje zdrowotne i materialne.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MieczysławKasprzak">Wśród pracodawców są też tacy, którzy starają się właściwie wywiązywać z nałożonych na nich obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Znajdują się oni jednak w gorszej sytuacji w konkurencji z tymi nieuczciwymi.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#MieczysławKasprzak">Nowelizacja Kodeksu pracy wychodzi naprzeciw tym zjawiskom, dając słusznie duże uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy - począwszy od opiniowania budowanych obiektów z przeznaczeniem na przyszłe miejsca pracy, a kończąc na kontroli osób przebywających na terenie zakładu pracy.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród wielu pracodawców przyjęła się w ostatnich latach praktyka wypłacania wynagrodzenia za pracę po paru miesiącach. Pracownicy zmuszeni są, nie mając innego wyjścia, do oczekiwania na wynagrodzenie. Art. 85 § 1 reguluje te sprawy. Wypłaty wynagrodzenia za pracę - jak mówi wspomniany artykuł - dokonuje się co najmniej raz w miesiącu w stałym i z góry określonym terminie. Dotyczy tego również art. 86, regulujący wypłatę wynagrodzenia w formie pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#MieczysławKasprzak">Dość istotnym, choć bardzo kontrowersyjnym ze względu na organizację życia społecznego i gospodarczego, rozwiązaniem jest, jak pokazała dzisiejsza dyskusja, uznanie wszystkich sobót za dni wolne od pracy. Soboty pracujące, bardzo często różnie realizowane przez zakłady pracy, zakłócały w wielu wypadkach właściwą organizację pracy i wprowadzały wiele zamieszania w tych dniach. Jeden dzień w miesiącu dodatkowo wolny od pracy szczególne znaczenie miałby dla kobiet pracujących - o czym była tu wcześniej mowa - mogłyby one więcej czasu poświęcać sprawom swoich rodzin, gospodarstw domowych. Jeszcze jedna wolna sobota byłaby korzystna dla pracowników, którzy dodatkowo prowadzą małe gospodarstwa rolne lub są właścicielami działek.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#MieczysławKasprzak">Bardzo istotny, gdy idzie o uregulowanie w projekcie kwestii pracy w godzinach nadliczbowych oraz dodatków z tym związanych, jest art. 134, gdyż przyjęła się dotychczas praktyka nierespektowania roszczeń prawnych w tym zakresie, niedokumentowania pracy w godzinach nadliczbowych.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#MieczysławKasprzak">W projekcie Kodeksu pracy reformatorskie są również rozwiązania dotyczące urlopów pracowniczych; są one korzystniejsze od dotychczas obowiązujących. Chodzi głównie o prawo do pierwszego urlopu, wymiar urlopu, ciągłość pracy, zaliczanie do urlopu, prawo do urlopu u następnego pracodawcy po nabyciu u niego tego prawa, udzielanie urlopu bezpłatnego. Dobre moim zdaniem są uregulowania dotyczące obowiązków związanych z profilaktyką, z ochroną zdrowia, ciążących na pracodawcy, a także obowiązków pracodawcy dotyczących środków ochrony indywidualnej i służb bhp.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#MieczysławKasprzak">Bardzo ważny z punktu widzenia pracowników jest nie przestrzegany dotychczas przez wielu pracodawców obowiązek niezwłocznego, nie później niż w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy, potwierdzenia pracownikowi na piśmie rodzaju umowy o pracę, jej warunków - zawarte to zostało w art. 29 § 3 - oraz zaliczenia pracownikowi okresu zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, w sytuacji przejmowania zakładu pracy lub jego części, gdy nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzedniego, zatrudniającego tego pracownika.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#MieczysławKasprzak">Istotne również jest to, że projekt ustawy ustanawia obowiązek podawania informacji w świadectwach pracy, dotyczących ustalania uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Dotychczas ZUS zbyt często zmieniał wymagania w tym zakresie, a wcześniej wystawiane świadectwa pracy nie odpowiadały wymogom i kwestionowano ich ważność.</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#MieczysławKasprzak">Słuszne, moim zdaniem, jest skreślenie art. 98 dotyczącego opinii o pracy. Również pozytywnie trzeba ocenić uregulowania dotyczące ustalania warunków wynagradzania pracowników w zakładach zatrudniających co najmniej 5 pracowników - nie objętych układem zbiorowym - na podstawie regulaminu wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że uregulowania prawne zawarte w projekcie powinny przyczynić się do wyjaśnienia wielu problemów występujących na styku pracodawca-pracobiorca, problemów i zjawisk społecznych, które narastają od dłuższego czasu i bez rozstrzygnięć prawnych nie da się ich załatwić.</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#MieczysławKasprzak">Wnoszę o przyjęcie zmian proponowanych w sprawozdaniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw chciałbym się odnieść do niektórych wcześniejszych wypowiedzi, zwłaszcza zapewnić pana posła Pańtaka, że w Unii Wolności są ludzie, którzy pamiętają powiew Sierpnia, co więcej, próbują przenieść ten 21 postulat o wszystkich wolnych sobotach do realiów obecnej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#JanRulewski">Za parę minut przedstawię tę myśl. Ale ze zdumieniem muszę również odnieść się do wypowiedzi pana ministra Millera, który — jak mi się wydaje — podaje rękę ponad Wysoką Izbą pseudo-, czy też niby-liberałom, których jedyną koncepcją rozwoju było maksymalne wydłużanie czasu pracy pracowników. Dziewiętnasty wiek mamy za sobą, dobrze by było, żeby pan minister Miller przeczytał o tym, co się dzieje w obecnym świecie, gdzie obowiązuje — w państwach liberalnych — zasada optymalnego wykorzystania czasu pracy. Ta zasada przerodziła się w znaną, przeze mnie być może nieszczęśliwie wymyśloną, filozofię budowy cywilizacji wolnej soboty.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#JanRulewski">Oznacza ona, ni mniej ni więcej, że przez 5 dni w tygodniu ludzie wydajnie pracują, a przez 2 dni wygodnie odpoczywają. W Polsce mamy jeszcze duże rezerwy w tym kierunku, aby przez te 5 dni wydajnie pracować. Zresztą, o co, panie ministrze, toczy się spór? Spór toczy się właściwie o 15 minut dziennie wydajnej pracy, gdyż w gruncie rzeczy dla niektórych grup zawodowych, powiem więcej — słabszych grup, pozostało jeszcze do zagospodarowania 12–13 wolnych sobót.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#JanRulewski">Koncepcja rządu jest biurokratyczna. Biurokratyzm polega na tym, że nie rozważono innych propozycji, które padały podczas prac Komisji Nadzwyczajnej. Można by, na przykład, założyć, że 5 dni pracujemy troszeczkę dłużej, o te 15 minut - to już robią niektóre zakłady pracy, panie ministrze - żeby z rodziną wypoczywać przez 2 dni. Niestety, biurokratyzm rządu nie pozwala na szersze spojrzenie. Przykro, że dodatek do rządu, jakim jest Sojusz Lewicy Demokratycznej, też nie ma takich propozycji. Dlatego pozwolę sobie Wysokiej Izbie jednak jedną z nich przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#JanRulewski">Proponuję właśnie 5 dni pracy w tygodniu, 2 dni wypoczynku. Zatem jestem w opozycji do propozycji rządu. Propozycji niezbornej, która zakłada, po pierwsze, że dodajemy w tym kodeksie jedną wolną sobotę, że wydłuża się urlop, zwłaszcza tym, którzy już mają wszystkie wolne soboty (a więc komu: warszawskiej biurokracji, silnym grupom nacisku, jak chociażby wspomnianej już tutaj energetyce), że, dalej, rząd proponuje np. górnictwu w ramach procesu restrukturyzacji i ograniczania zjawisk bezrobocia przejście na system 4-dniowy, że wreszcie ze szczególną troską zajął się pan Miller pracownikami sezonowymi. Oczywiście pomijam to, kogo liberałowie dzisiaj bronią, a właściwie kogo, moim zdaniem, dyskryminują, gdy mówią o wydłużonym czasie pracy — te pracownice handlu, które pracują w soboty, w niedziele i w nocy po to, żeby sprzedać pijaczkom pół litra wódki, bo normalna rodzina nie zaopatruje się w nocy czy w niedzielę w chleb. To jest tylko w tej sferze zainteresowania pseudoliberałów, którzy czerpią korzyści z pracy handlu i wątpliwych usług. Jeszcze raz wyrażam zdumienie, że pan minister Miller, przedstawiciel pewnej wrażliwości lewicowej, temu sprzyja.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#JanRulewski">Wracam do właściwego tematu. Rząd proponuje skrócenie rocznego bilansu pracy przeciętnie o 6 dni, powtarzam: nierównomiernie i chyba niezbyt zgodnie z zasadami sprawiedliwości. Pozostałoby jeszcze 7 dni. Proponujemy więc, aby nie wydłużać urlopów, które w Polsce w niektórych dziedzinach przekraczają wymagania konwencji z uwagi na to, że są „waloryzowane” przez fakt zdobywania wykształcenia i stażu pracy, a tego typu zjawisk nie można doszukać się w świecie. Wreszcie proponujemy, żeby w ramach układów zbiorowych lepiej umówiono się co do wykorzystania tych 5 dni pracy, w ten sposób właśnie doprowadzimy do cywilizacji wolnej soboty, do czystego środowiska, do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy, wreszcie do zmniejszenia uciążliwości pracy. Prawdą jest przecież, że obecne zamieszanie z tego tytułu przenosi się nie tylko na pracowników, ale i na pracodawców. Przeprowadziłem sondaż w bydgoskich zakładach, z którego wynika, że wielu pracodawców ponosi straty ekonomiczne z tytułu bałaganu, któremu niestety rząd sprzyja. Dlatego apeluję do pana ministra, żeby na chwilę jeszcze, podobnie jak przy emeryturach, zastanowił się i podjął rzeczową rozmowę z parlamentarzystami na rzecz tego, żeby i gospodarka się rozwijała, i ludzie mieli z tego satysfakcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Chciałbym tylko prosić pana posła Rulewskiego o podanie kryterium, wedle którego można określić rodzinę jako normalną. Kupowanie chleba w niedzielę nie jest najlepszym kryterium. Z zakłopotaniem tego słuchałem, bo czasami sam kupuję chleb w niedzielę, a chciałbym wierzyć, że mam normalną rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan minister pracy prosi o głos, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z napięciem czekałem na wystąpienie posła Rulewskiego i poseł Rulewski po raz kolejny mnie nie zawiódł. Otóż żeby przejść do cywilizacji wolnych sobót proponuję, panie pośle, najpierw przejść do cywilizacji uważnego czytania projektów ustaw, w tym wypadku projektu nowelizacji Kodeksu pracy. Odnoszę wrażenie, że pan poseł, jakby tu bardzo elegancko się wyrazić, oszczędnie gospodaruje prawdą, gdy mówi o swoim projekcie jako niezwykle oryginalnym, który nie może być zastosowany przy rządowym projekcie. Otóż my również, panie pośle, jako rząd proponujemy w Kodeksie pracy, aby był 5-dniowy tydzień pracy. Proponujemy także, jeśli ktoś w konkretnym zakładzie tego sobie życzy, oczywiście po umówieniu się z pracodawcą, aby co dzień pracował 15 minut dłużej i miał wolną każdą sobotę. Co więcej, panie pośle, już nie będę, zgodnie z projektem rządowym, miał prawa wyznaczania w sposób biurokratyczny, jak pan sugeruje, wolnych sobót. Kiedy ta ustawa wchodzi w życie? Minister pracy nie będzie, jak do tej pory to czyni, wyznaczał tych terminów, dlatego że one właśnie mogą być bardzo różnie ustalane w negocjacjach między pracobiorcami a pracodawcami.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#LeszekMiller">Muszę wyraźnie powiedzieć, że każda próba sugerowania, którą przed chwilą podjął poseł Rulewski, że rząd w sposób biurokratyczny chce regulować sprawę czasu pracy, jest wprowadzaniem opinii publicznej i Wysokiej Izby w błąd. Proszę państwa, dzisiaj w Niemczech ustawowy czas pracy wynosi nie 42 godziny, lecz 48 godzin, tylko że nikt tyle nie pracuje, Niemcy pracują po 40, po 39 godzin. Dlaczego? Albowiem mechanizm w prawodawstwie niemieckim jest dokładnie taki sam, jak my proponujemy w nowelizacji ustawy - pracodawca i pracobiorca ustalają to w określonym układzie zbiorowym. I jeśli u nas tygodniowy czas pracy będzie wynosił 42 godziny czy, jak tu niektórzy posłowie postulują, 40 godzin, to przecież oczywiście takie możliwości się otwierają. Może być przedsiębiorstwo, w którym będzie 5-dniowy tydzień pracy, mogą też być całe branże, w których będzie 5-dniowy tydzień pracy i naprawdę, jak słusznie podpowiada pan poseł Pańtak, już ten XI rozdział Kodeksu pracy, który jest oddzielną ustawą, może być tu wykorzystany. Proszę nie sugerować, panie pośle, dążeń, intencji, których rząd nie ma. Pan jest uprzejmy zgłaszać kolejne cudowne recepty, co chciałbym zamknąć taką anegdotą: Ktoś przychodzi do lekarza i otrzymuje receptę, bo uważa, że lekarz powinien z czegoś żyć. Potem ten ktoś idzie do apteki i realizuje tę receptę, bo uważa, że aptekarz też powinien z czegoś żyć. A potem ten ktoś bierze te lekarstwa i wyrzuca, bo sam też chce żyć.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Jakubczyka, jeżeli pan poseł jest obecny na sali.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W takim razie głos ma pan poseł Krzysztof Laga z klubu KPN.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pozostały niespełna 2 minuty, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#KrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście wiem, że mam tylko 2 minuty, będę się starał mówić krótko. Dlatego chciałbym poruszyć tylko kilka spraw.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#KrzysztofLaga">Powtórnie, po wystąpieniu pana ministra, trzeba by jednak powiedzieć o tym 40-, a nie 42-godzinnym tygodniu pracy, jeśli chodzi o ustawowy zapis w Kodeksie pracy. Oczywiście zgadzam się z tym, że możemy to zostawić materii ustawowej czy materii układowej, tylko znowu będzie tak, że górnicy i kolejarze, co możemy tutaj dzisiaj powiedzieć, sobie to wywalczą, a słabsze grupy zawodowe tego sobie nie wywalczą. Dzisiaj mówiliśmy już o tym i po raz kolejny do tego tematu należy wrócić, bo taka sytuacja, panie ministrze, na pewno będzie miała miejsce.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#KrzysztofLaga">Chciałbym jeszcze parę słów powiedzieć o urlopach. Otóż jestem zadowolony z tego, iż klub, który reprezentuję, klub Konfederacji Polski Niepodległej generalnie jest za przyjęciem sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy bez żadnych wniosków mniejszości. Uważamy, że to dojście do standardów europejskich, by podstawowy wymiar czasu urlopu wynosił 18 dni, jest wskazane i słuszne. Ponadto jesteśmy też zwolennikami tego pomysłu, aby pierwszy urlop mógł przysługiwać już po pół roku pracy - to nie dotyczy tylko młodzieży. Chciałbym zwrócić uwagę, że będzie to dotyczyło również dużej grupy bezrobotnych, którzy po dłuższym okresie pobytu na zasiłku, a właściwie już nawet po utracie prawa do zasiłku - oczywiście jeżeli plany ministerstwa się powiodą - kiedy zostanie zwiększone zatrudnienie, znajdą po raz kolejny pracę. I to jest istotne dla tej grupy bezrobotnych, którzy już nie mają prawa do zasiłku, a mogą otrzymać pracę - mają oni szansę po pół roku pracy uzyskać ten urlop.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#KrzysztofLaga">Chciałem jeszcze powiedzieć, że na pewno klub KPN będzie głosował przeciwko wnioskowi mniejszości nr 38, proponującemu, aby służby bezpieczeństwa i higieny pracy i komisje bhp były w zakładach, tak jak proponuje minister, liczących powyżej 200 pracowników. Jesteśmy za tym, żeby były one w zakładach zatrudniających powyżej 50 pracowników, z przyczyn oczywistych. Po prostu nie może być tak, że będą one tylko w dużych zakładach pracy, a mniejsze zakłady pracy nie będą miały szansy posiadania takich komisji i służb.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Widzę, że zgłasza się pan poseł Jan Rulewski.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę, ale tylko w sprawie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JanRulewski">W trybie sprostowania, panie marszałku, w związku z wypowiedzią pana ministra o możliwościach wydłużenia, jak rozumiem, dziennego czasu pracy, jak również z apelem do pana ministra, żeby nie opowiadał anegdot, lecz czytał kodeks. Tam zapisał pan minister w przedłożeniu rządowym, że czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, co oznacza, że ta praktyka, która ma obecnie miejsce - wiele zakładów pracy o 15 minut wydłuża sobie czas pracy po to, żeby nie pracować w sobotę - jest sprzeczna z prawem. A pan to bezprawie jak gdyby chce podtrzymywać. Dlatego proszę pana ministra, żeby kończył rzeczowymi wnioskami, a nie anegdotami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Ale swoją drogą anegdota była dobra.)</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Prosiłbym o ograniczenie takich polemik pomiędzy dwiema osobami.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan minister pracy, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#LeszekMiller">Po raz drugi muszę zwrócić się do pana Rulewskiego o przejście do cywilizacji uważnego czytania projektów ustaw, bo pan poseł zacytował jeden fragment, ale nie doczytał do następnych fragmentów. Gdyby doczytał, to w innym miejscu tego kodeksu znalazłby takie oto postanowienie, że jeżeli skraca się tygodniowy czas pracy, to można wydłużyć dzienny czas pracy do 9 godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Pieckę z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MieczysławPiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysłuchaliśmy opinii klubów, kół, znamy treści niektórych artykułów, wywiadów radiowych, tendencje projektodawcy, projekt komisji i stanowisko pana ministra. Jedni mówią, że jest to projekt propracowniczy, inni, że propracodawczy. Czy rzeczywiście tak jest? Czy oceny wynikają z analizy tekstu, sytuacji, w jakiej jesteśmy i do jakiej zmierzamy, czy też z punktu widzenia pracodawców, pracowników, niektórych organów państwa czy wreszcie oczekiwań elektoratu? Myślę, że oceny te wynikają ze wszystkich tych okoliczności, choć te ostatnie zapewne przeważają.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MieczysławPiecka">Uważam, że nowelizacja prezentowana przez komisję nie jest propracownicza ani antypracodawcza. Niesie po prostu wiele zmian, zachowuje równowagę praw i obowiązków. Celem działań komisji było dostosowanie ustawodawstwa pracy do potrzeb gospodarki rynkowej, w tym potrzeb współczesnego pracodawcy, wymogów państw Unii Europejskiej, o której tu mówiono, konwencji MOP. Celem komisji było też dążenie do ograniczenia zjawisk patologicznych sygnalizowanych przez zespoły pracownicze, związki zawodowe, Państwową Inspekcję Pracy i rzecznika praw obywatelskich, Najwyższą Izbę Kontroli i przez nas podczas debat nad sprawozdaniami, szczególnie Państwowej Inspekcji Pracy i rzecznika praw obywatelskich. Stąd wyważone zmiany w dziale zasad i części szczególnej, pomniejszenie funkcji organizatorskiej i wychowawczej oraz pewne rozwinięcie funkcji ochronnej, czyli zapewniania realizacji podstawowych uprawnień. Stąd poszerzenie zakazów i nakazów dotyczących ochrony zdrowia i życia oraz norm o charakterze bezwzględnie obowiązującym, hamujących swoiste praktyki pracodawców stosowane przy zatrudnianiu, zwalnianiu, płacach, warunkach pracy, unikaniu ubezpieczeń społecznych. Rozwinięcie funkcji ochronnej wynika z niedostosowania przepisów do tempa zmian w gospodarce i odstępstw od obowiązujących norm, odstępstw, przy których pracownik przestał być podmiotem. Realizacji tych zamierzeń służyć mają treści art. 10 § 2 i 3 i art. 14 mówiące o tym, że państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę, prowadzi politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia — z czym, jak słyszeliśmy, nie zgadza się pan minister — że pracownicy i organy państwowe powinny dążyć do zapewnienia pracownikom godziwego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#MieczysławPiecka">Ochronie istniejących praw, a nie poszerzaniu ich służyć ma art. 20 § 1 określający istotę stosunku pracy oraz § 11 w brzmieniu: „Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy”.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#MieczysławPiecka">Do likwidacji patologii w stosunkach pracy powołano art. 281 § 2, art. 282 i art. 283, stanowiące o karze grzywny. Tej samej sprawie służą poprawki w art. 8 ust. 1, ust. 11 i ust. 12 ustawy z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (art. 29 projektu) i zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 27 projektu) umożliwiające państwowym inspektorom pracy wnoszenie powództw na rzecz obywateli w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny wbrew zawartej umowie ma cechy stosunku pracy. Zmiany te upoważniają również państwowych inspektorów pracy do uczestniczenia, to jest występowania za zgodą zainteresowanej osoby w postępowaniu przed sądem pracy w tych sprawach w każdym stadium.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#MieczysławPiecka">Panie i Panowie Posłowie! Pragnę odnieść się jeszcze do wprowadzenia 40-godzinnego tygodnia pracy, wolnych sobót, wynagrodzenia za niezawinione przestoje i wysokości odpraw pośmiertnych. Czy rzeczywiście niosą one zagrożenia, o jakich mówili pan minister i pan wiceminister w swoich wypowiedziach dla prasy i radia, reprezentanci pracodawców i niektórzy z nas? Myślę, że takich zagrożeń nie niosą. Przede wszystkim ze względu na projektowany termin wejścia w życie działów szóstego i siódmego, możliwości uzyskania consensusu w tej sprawie oraz pomniejszenie ubytku czasu przez zwiększenie faktycznego czasu pracy egzekwowanego przez pracodawców, zatrudnienie bezrobotnych i poprawę organizacji pracy. Koszty pracy i stratę czasu pomniejsza wliczenie sobót do urlopów - choć to może nie najlepsze rozwiązanie - skrócenie projektowanych urlopów dla pracowników sezonowych, wzrost wydajności pracy, obniżenie projektowanych odszkodowań przy rezygnacji z działalności konkurencyjnej, wprowadzenie proporcjonalnych urlopów i ekwiwalentów do okresu pracy w danym roku urlopowym.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#MieczysławPiecka">Postulat trzymiesięcznych jednolitych odpraw pośmiertnych ma na celu zapobieżenie dyskryminacji i manipulacji. Szczególnie w odniesieniu do ludzi starszych ma charakter socjalny, wynika z potrzeby pomocy i z ochrony praw w pewnym sensie nabytych, a nie z okresu pracy u pracodawcy. Szkoda, przynajmniej według mnie, że nie popiera tego pan minister. Obowiązek ściągania alimentów przez pracodawcę służy podobnemu celowi: wspieraniu dzieci i samotnych kobiet będących w sytuacjach szczególne trudnych. Argumentacja rządu, że pracodawca jest od działalności gospodarczej, nie wystarcza, gdy organy egzekucyjne są niewydolne, a działanie organów rządowych - nieskuteczne w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#MieczysławPiecka">Uważam, że projekt uwzględnia w sposób dostateczny możliwości i potrzeby. Wnoszę o poparcie nowelizacji przedłożonej przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam pana, panie pośle, w tej chwili zabierze głos spóźniony, ale usprawiedliwiony, pan poseł Zygmunt Jakubczyk z klubu Unii Pracy, który był wcześniej zapisany do głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#ZygmuntJakubczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam za spóźnienie, które nie jest z mojej winy, gdyż byłem na posiedzeniu zespołu międzyresortowego.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#ZygmuntJakubczyk">Moja wypowiedź będzie bardzo krótka i nie będzie dotyczyć zasadniczych spraw, bo te przedstawił poseł Pańtak w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy. Natomiast chcę tylko zwrócić uwagę na szczegóły, które moim zdaniem powinny być uwzględnione w projekcie ustawy. Takie poprawki również przygotowałem. Od razu przejdę do tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#ZygmuntJakubczyk">Tak więc, art. 31 § 1 — wnoszę, by zapisać go w brzmieniu: „Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach zakresu prawa pracy dokonuje osoba reprezentująca organ zarządzający tą jednostką albo inna osoba wyznaczona przez ten organ”.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#ZygmuntJakubczyk">Art. 6 § 2 zapisać w brzmieniu: „Stosunek pracy między obywatelem polskim a przedstawicielstwem, misją albo inną placówką państwa obcego lub instytucji międzynarodowej bądź innym pracodawcą zagranicznym działającym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlega przepisom kodeksu, jeżeli umowy, układy lub porozumienia międzynarodowe nie stanowią inaczej”. Propozycja ta zmierza do objęcia przepisami Kodeksu pracy wszystkich pracowników polskich, zatrudnionych u pracodawców zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#ZygmuntJakubczyk">Art. 25 § 2 — wyrazy: „3 miesięcy” zastąpić wyrazami: „1 miesiąca”. Przedstawiona propozycja maksymalnie 1-miesięcznego okresu próbnego wydaje się w moim przekonaniu wystarczająca do nabrania pewności co do przydatności pracownika.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#ZygmuntJakubczyk">Art. 29 § 3 zapisać w brzmieniu: „Jeżeli umowa o pracę została zawarta ustnie lub przez dopuszczenie do pracy, pracodawca niezwłocznie potwierdza pracownikowi na piśmie rodzaj umowy i jej warunki”. Myślę, że przyjęcie proponowanego zapisu powinno ograniczyć zjawisko zatrudniania na czarno.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#ZygmuntJakubczyk">Art. 611 § 2 - proponuję przewidzieć, w jakim trybie zostanie rozwiązany stosunek pracy w wypadku, gdy nie ma zastosowania art. 55 § 3 Kodeksu pracy. Wydaje się, że powstała tutaj luka prawna i powinna być wyeliminowana.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#ZygmuntJakubczyk">W art. 774 pkt 2 po wyrazie: „oraz” dodać wyrazy: „minimalną wysokość”. Proponowana zmiana będzie sygnalizować, że w układach zbiorowych pracy lub regulaminach określających warunki wynagrodzenia możliwe jest ustalenie wszystkich wyższych niż minimalne wysokości wynagrodzeń i innych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#ZygmuntJakubczyk">W art. 86 § 2 po słowach: „dokonuje się” dopisać: „w gotówce do rąk pracownika”. Zmiana ta spowoduje, że pracownik nie będzie zmuszony do otwierania konta bankowego, na które wpłacane miałyby być jego wynagrodzenia za pracę.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#ZygmuntJakubczyk">Art. 921 § 1 — po wyrazach: „odprawa pieniężna w” zmienić następująco: „w wysokości nie niższej niż jednomiesięczne wynagrodzenie”.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#ZygmuntJakubczyk">W art. 94 dodać pkt 9a w brzmieniu: „prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy, w szczególności dotyczących czasu pracy, płacy, a także akta osobowe pracowników”.</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#ZygmuntJakubczyk">W ustawie z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy proponuję taki zapis w art. 20, który by rezygnował ze zdania wprowadzonego do ust. 3, które brzmi: „W toku wykonywania czynności kontrolnych inspektor pracy może sprawdzać tożsamość osób wykonujących pracę”. Dodanie tego uprawnienia spowoduje uzyskanie przez inspektora pracy praw, uprawnień policjanta. Jest to swego rodzaju ograniczenie swobód obywatelskich, a przecież takich ograniczeń wcale nie pragniemy. Wydaje mi się, że zapis art. 13 ust. 1 całkowicie wystarczy, by inspektor pracy w razie potrzeby legitymowania osób z pomocy takiej skorzystał.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#ZygmuntJakubczyk">Tych parę uwag pozwalam sobie złożyć do dokumentów nowelizujących ustawę Kodeks pracy na ręce pana marszałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Świrepo z klubu PSL. Ostatnim mówcą przed przerwą będzie pan poseł Jan Okoński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrywane dzisiaj sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej ds. Kodeksu pracy, druk nr 1279, stanowi kolejny krok w kierunku budowania nowoczesnego demokratycznego państwa o gospodarce rynkowej. Jest to także kolejna, wprawdzie spóźniona, realizacja postanowień paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń, po uchwalonych, a czasem już nowelizowanych ustawach o układach zbiorowych, ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy i o zakładowym funduszu socjalnym oraz dywidendach. Jest to także dostosowanie naszych przepisów do prawodawstwa Unii Europejskiej, a także do Międzynarodowej Organizacji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JanŚwirepo">Pragnę wyrazić swoje podziękowanie członkom Komisji Nadzwyczajnej i innym uczestnikom 37 posiedzeń tej komisji, którzy opracowali projekt nowelizacji Kodeksu pracy idący najdalej od chwili jego uchwalenia, tzn. od 1974 r.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JanŚwirepo">W wyniku naszej transformacji gospodarczej nowelizacja stała się konieczna. Kodeks pracy był aktem prawnym dostosowanym do specyfiki stosunków pracy w sektorze uspołecznionym. Przedstawiona dziś nowelizacja stanowi uniwersalny zbiór regulacji prawnych dostosowanych do różnych form własności, a także do wielkości zakładu. Wprowadza normy minimalne w zakresie zobowiązań pracodawcy i pracowników. To dzięki uchwalonemu już rozdz. XI - o układach zbiorowych - te normy minimalne stanowią granice, i tylko granice, od których poprzez negocjacje można ustalić wielkość tych zobowiązań dostosowaną do możliwości przedsiębiorstwa. Projekt zwiększa obowiązek stron z tytułu naruszenia tych praw.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#JanŚwirepo">Rozpatrując proponowane zmiany w Kodeksie pracy, a także zgłoszone wnioski mniejszości, należy generalnie ocenić je pozytywnie, ale istniejące rozbieżności powinny być rozwiązane decyzją Wysokiej Izby, w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#JanŚwirepo">Największe kontrowersje - jak również dzisiejszą dyskusję - wywołał zapis komisyjny art. 129, zgodnie z którym czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień. Przeciwnikiem tego zapisu jest rząd, a także pracodawcy, upatrując w tym 5-procentowym zmniejszeniu nominalnego czasu pracy, a więc o 13 dni, czyli 104 godziny w roku, wyraźnego spadku produkcji przy jednoczesnym spadku płac pracowników zatrudnionych na dniówkę lub na akord.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#JanŚwirepo">Jako pracodawca uważam - mówił o tym także poseł Pańtak - że obniżenie nominalnego czasu pracy nie spowoduje spadku produkcji. Będzie to raczej wymuszało, ze względów płacowych, wzrost wydajności pracy w jednostce czasu. Pracodawcy zostaną zmuszeni do zmian organizacyjnych, które umożliwią dobre wykorzystanie czasu pracy. Jednocześnie nastąpi duże obniżenie kosztów stałych, związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, a więc dotyczących energii, wody, usług socjalnych, transportu, komunikacji itp. Wprawdzie w chwili obecnej w ramach układów zbiorowych przedsiębiorstwa mogą indywidualnie kształtować czas pracy na własny koszt i rachunek, jednak takie rozwiązanie, ze względu na duże powiązanie między zakładami, może powodować utrudnienie w ich funkcjonowaniu. Mając na uwadze to skrócenie czasu, opowiadam się za przyjęciem wniosku mniejszości nr 33 odnośnie do wymiaru urlopu, to jest 14 dni roboczych po roku pracy, 17 dni - po 3 latach, 20 dni roboczych - po 6 latach i 26 dni - po 10 latach.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#JanŚwirepo">Jestem także przeciwny zapisowi w art. 88, który obligatoryjnie, naruszając samodzielność pracodawcy, nakłada nań obowiązek egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Dlatego będę głosował za poprawką mniejszości nr 22.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#JanŚwirepo">Zapis art. 85, mówiący, że wypłaty wynagrodzenia dokonuje się co najmniej raz w miesiącu i w stałym, z góry ustalonym terminie, jest słuszny. Nakłada na pracodawcę obowiązek dokonywania wypłat minimum raz w miesiącu, ale jednocześnie dopuszcza możliwość wypłat w kilku ratach. Takie rozwiązanie jest ostatnio praktykowane i pozwala pracodawcy, który ma określone trudności finansowe, rozłożyć wypłatę na kilka rat. Jest to jednak rozwiązanie niezbyt korzystne dla pracowników. Dlatego zwracam się w tym miejscu do strony rządowej, aby - w celu stabilizacji terminów wypłat w tym okresie przejściowym - bardziej aktywnie wykorzystać zgromadzone środki funduszu zaspokajania roszczeń pracowniczych poprzez odpowiednią politykę kredytową dotyczącą tego funduszu, jeśli chodzi przedsiębiorstwa, które takie problemy mają.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#JanŚwirepo">Mam zastrzeżenie co do obowiązku pisania regulaminu pracy i regulaminu wynagrodzeń przez wszystkich pracodawców zatrudniających powyżej 5 osób. Uważam, że ten wymóg powinien dotyczyć pracodawców zatrudniających powyżej 25 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#JanŚwirepo">Kończąc, pragnę podkreślić, że przyjęcie rządowego projektu nowelizacji Kodeksu pracy, wraz z komisyjnymi poprawkami, to tylko chwilowe dostosowanie istniejących przepisów do obecnej transformacji gospodarczej. Po tym okresie i po okresie pełnej normalizacji i stabilizacji naszej gospodarki zajdzie konieczność uchwalenia nowego Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Okońskiego z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#JanOkoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moja wypowiedź w pewnym sensie będzie się różniła od wypowiedzi innych posłów, ponieważ reprezentuję samorząd gospodarczy, sam jestem przedsiębiorcą. Poza głosem pani poseł Skowrońskiej na tej sali padły same pochwały pod adresem tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#JanOkoński">W moim odczuciu projekt ten spowoduje pewną nierówność, zdecydowanie wskazując głównie na prawa i obowiązki pracownika, zupełnie albo prawie zupełnie nie biorąc pod uwagę praw i obowiązków pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#JanOkoński">Poza tym samo konstruowanie tej ustawy przebiegało w sposób dość dziwny. Na sali, poza jednym przedstawicielem związku pracodawców, byli sami związkowcy. Wydaje mi się, że tworzenie tego typu dokumentu wymaga jednak bardzo dojrzałej dyskusji. W wielu wypowiedziach moich kolegów poprzedników pracodawca jawił się XIX-wiecznym kapitalistą.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#JanOkoński">Szanowni państwo, chciałem przedstawić jeden podstawowy problem - konflikty zbiorowe. Do konfliktów dochodzi generalnie tam, gdzie pracodawcą jest państwo, lub w przedsiębiorstwach, które zostały nie tak dawno sprywatyzowane. W sektorze prywatnym jak na razie takich konfliktów nie ma. Tam panuje rzeczywiście zupełny spokój. Wydaje mi się, że tego typu regulacje, które likwidują w znacznej mierze możliwość zawierania układów zbiorowych, spowodują w tamtym sektorze i w tamtych przedsiębiorstwach duże zaniepokojenie i w pewnym sensie też mogą rozbudzić konflikty. I to są moje słowa obawy.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#JanOkoński">Poza tym zwróciłbym się do kolegów z PSL, którzy już dzisiaj w pewnym sensie są, a w przyszłości na pewno też będą pracodawcami. Chciałbym, żeby w sposób odpowiedzialny przeanalizowali tę ustawę i zastanowili się, czy zapisy odnoszące się na przykład do pracowników sezonowych w przyszłości nie będą ich dotyczyły. Wydaje mi się, że jeszcze jest czas, aby się zastanowić, czy tego typu uregulowanie nie powinno być jednak poprzedzone większą, bardziej dojrzałą dyskusją między związkami zawodowymi a organizacjami pracodawców. Myślę, że jest to wymóg chwili. Dzisiaj wąska stosunkowo grupa ludzi podjęła się tworzenia sektora średniego, klasy średniej w naszym społeczeństwie. I wydaje mi się, że dzisiaj ten parlament powinien tej grupie w jakiś znaczący sposób pomagać. Niestety nie zauważyłem tego w większości państwa wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#JanOkoński">Poza tym niepokoi mnie jedno, jeżeli chodzi o Sojusz Lewicy Demokratycznej. Proszę państwa, na państwa głosowało około 30% przedsiębiorców prywatnych. Zastanawiam się, jak państwo dzisiaj wytłumaczycie tekst tej ustawy, tekst kodeksu, tej grupie, która państwu zawierzyła, myśląc, że państwo będziecie budowali, będziecie...</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#JanOkoński"> Bardzo przepraszam, ja panu posłowi nie przeszkadzałem... że ta grupa będzie mogła spokojnie, w swobodny sposób budować to państwo, państwo ogromnie zniszczone. Przecież podatki, bardzo wysokie, składka na ZUS i inne obciążenia przedsiębiorców zaczynają się, proszę państwa, kumulować. Wydaje mi się, że pracodawca w chwili obecnej znajduje się w coraz trudniejszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#JanOkoński">Konkludując, obawiam się, że tego typu unormowania przyczynią się w jeszcze większej mierze do powstania szarej strefy zarówno wśród pracodawców, jak też wśród pracowników.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie, za chwilę zarządzę przerwę w obradach do godz. 16. Do tego punktu porządku dziennego, poświęconego nowelizacji Kodeksu pracy, Sejm powróci po rozpatrzeniu interpelacji i zapytań, przy czym zwracam uwagę, że prawdopodobnie nastąpi to wcześniej niż o godz. 19. Wszystko bowiem wskazuje na to, że interpelacje i zapytania nie zajmą nam planowanych 3 godzin.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przekazuję również informację członkom Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Ustawodawczej, że planowane na dzisiaj posiedzenie tych komisji, poświęcone projektowi ustawy o kulturze fizycznej, zostało odwołane.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zarządzam w tej chwili przerwę w obradach Sejmu do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 04 do godz. 16 min 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia interpelacji i zapytań, które otrzymują oznaczenie punktu 12 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#AleksanderMałachowski">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do rozpatrzenia interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#AleksanderMałachowski">Odpowiedź na interpelację nie może trwać dłużej niż 10 minut. Interpelant może zwrócić się do interpelowanego o udzielenie dodatkowych wyjaśnień. Udzielenie dodatkowych wyjaśnień nie może trwać dłużej niż 5 minut. W sprawie interpelacji oraz udzielonej na nią odpowiedzi może być przeprowadzona dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Budnik złożył interpelację do ministra przemysłu i handlu w sprawie utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej w woj. wałbrzyskim. Pisemną odpowiedź ministra przemysłu i handlu oraz dodatkową odpowiedź na ponowną interpelację udzieloną przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu Tadeusza Sorokę poseł uznał za niewystarczającą. W związku z tym, zgodnie z art. 120 ust. 3 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zwrócił się do Prezydium Sejmu o umieszczenie interpelacji w porządku dziennym posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#AleksanderMałachowski">Poseł w swej interpelacji podkreśla, że region wałbrzyski zagrożony jest strukturalnym bezrobociem i że bez efektywnego zaangażowania się państwa w procesy restrukturyzacyjne w regionie wałbrzyskim nie będzie możliwa poprawa warunków życia jego mieszkańców. Jedną z form stymulowania szybkiego rozwoju nowoczesnego przemysłu jest specjalna strefa ekonomiczna. W dotychczasowych odpowiedziach minister przemysłu i handlu - zdaniem posła - nie udzielił pełnej odpowiedzi m.in. na pytania dotyczące wymaganych warunków utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej oraz powierzenia wojewodzie wałbrzyskiemu opracowania wniosku o jej utworzenie. Poseł oczekuje odpowiedzi na wymienione pytania.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#AleksanderMałachowski">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu pan Tadeusz Soroka.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#TadeuszSoroka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na interpelację pana posła Krzysztofa Budnika w sprawie utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej w woj. wałbrzyskim, chciałbym ponownie - i wyraźnie - podkreślić, że problem woj. wałbrzyskiego jest naszym wspólnym problemem.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#TadeuszSoroka">Kontroluję proces likwidacji kopalń węgla kamiennego i wiem, że w tym regionie, a także w woj. katowickim, istnieje konieczność tworzenia nowych miejsc pracy. Zadaniem rządu jest tworzenie warunków i instrumentów umożliwiających rozwój gospodarczy. Takim instrumentem jest niewątpliwie możliwość tworzenia specjalnych stref ekonomicznych, ale jego skuteczność nie mogła dotychczas być sprawdzona w naszych warunkach i moim zdaniem powinniśmy go stosować bardzo ostrożnie, tym bardziej że już 24 wojewodów wystąpiło o to, żeby na ich terenie powołać takie specjalne strefy ekonomiczne. Niektórzy z wojewodów mają po kilka propozycji. Wiążą oni z tymi strefami poważne nadzieje na poprawę sytuacji. Koszty uruchomienia strefy są bardzo wysokie, a konieczny wysiłek organizacyjny i finansowy obarcza głównie region. Otworzyliśmy pierwszą strefę pilotażową w Mielcu, powierzyliśmy jej zarząd Agencji Rozwoju Przemysłu i przez kilka miesięcy będziemy przypatrywać się uważnie jej funkcjonowaniu.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#TadeuszSoroka">W listopadzie br. pod obrady rządu wniesiemy projekt planu tworzenia specjalnych stref ekonomicznych na najbliższe 2 lata, oparty na założeniach wcześniej zaaprobowanych przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów. W planie przedstawione będą koncepcje zgłoszone przez regiony oraz nasze zamierzenia, w tym również dotyczące strefy w Wałbrzychu. Po przyjęciu przez rząd plan zostanie udostępniony wojewodom i zgodnie z nim właściwi wojewodowie będą mogli wystąpić o zlecenie im opracowania wniosków o ustanowienie stref w trybie art. 4 ust. 5 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Wojewoda wałbrzyski wystąpił o to już wcześniej i po zaakceptowaniu planu przez Radę Ministrów nie będzie przeszkód w powierzeniu mu opracowania takiego wniosku, z zaoferowaniem jednocześnie pomocy i udostępnieniem doświadczeń zdobytych przy uruchomieniu i prowadzeniu strefy mieleckiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Jerzy Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mówił pan, że wojewodowie mogą opracowywać wnioski dotyczące utworzenia specjalnych stref ekonomicznych, to znaczy nie wszyscy... Uprzejmie prosiłbym o wyspecyfikowanie ewentualnych zagrożeń, bo z tego, co pan mówi, wynika, że nie dla wszystkich może to być eldorado. Jakie zagrożenia mogą pojawić się z chwilą utworzenia specjalnych stref ekonomicznych w województwie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, myślę, że zbierzemy kilka pytań, bo na razie nie ma zgłoszeń do dyskusji - raczej są to pytania. Nie wiem zresztą...</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Są.)</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#AleksanderMałachowski">Są też zgłoszenia. Pan poseł Adamski potem, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JanŚwirepo">Panie ministrze, pytanie pierwsze: Czy jest limitowana liczba stref tworzonych w ciągu roku? Chodzi o to, czy jest ustalony jakiś limit i przez kogo. Drugie pytanie: Czy specjalne strefy ekonomiczne są instrumentem polityki regionalnej? Jeżeli są, to dlaczego ten instrument jest tak słabo wykorzystywany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Władysław Adamski pragnie teraz zadać pytanie, czy jest to już głos w debacie?</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Może teraz.)</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WładysławAdamski">Spróbujemy połączyć jedno z drugim. Panie ministrze, specjalna strefa ekonomiczna w województwie wałbrzyskim miałaby być kolejnym obszarem tego rodzaju w Polsce, obszarem z całą pewnością o szczególnym usytuowaniu prawnym i gospodarczym, korzystającym więc z różnego rodzaju przywilejów finansowych, a jednocześnie mającym - cokolwiek by powiedzieć - stworzyć warunki do inwestycji, sprzyjające rozwojowi rejonu. Jeśli pan minister pozwoli, chciałbym na kanwie tej interpelacji zadać pytania natury bardziej ogólnej. Nie pytając, jakie korzyści uzyska rejon z przyznania mu statusu specjalnej strefy ekonomicznej, bo to chyba jest oczywiste, chcę zapytać o ocenę tych korzyści z punktu widzenia całego państwa. Czy ministerstwo ma rozeznanie, jak kształtuje się relacja pomiędzy środkami nie wpływającymi do budżetu państwa z tej racji, że obszar jest strefą ekonomiczną, a wymiernymi zyskami z punktu widzenia całego państwa? Przez zysk rozumiem także niewydatkowanie z budżetu państwa pieniędzy dla danego rejonu. Jeśli ta relacja dla kraju jest korzystna, to tworzenie - w moim odczuciu - stref ekonomicznych zasługuje w pełni na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WładysławAdamski">I jeszcze jedna rzecz. Jak, panie ministrze, kształtuje się liczba skierowanych do rządu, a załatwionych negatywnie, wniosków o uznanie danej strefy za specjalną w porównaniu do ogólnej liczby wszystkich wniosków, które dotyczyły tej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#KrzysztofBudnik">Panie ministrze, w sprawie specjalnej strefy ekonomicznej Ministerstwo Przemysłu i Handlu interpeluję już od dłuższego czasu, bo od kwietnia tego roku. Muszę przyznać, że w ostatnim okresie prace nad jej tworzeniem bardzo się zintensyfikowały. Dlatego stan faktyczny ukazywany w interpelacjach uległ zasadniczej zmianie, co jedynie cieszy wszystkie podmioty czy wszystkich aktorów polityki regionalnej w woj. wałbrzyskim. W związku z tym chciałbym zadać pytanie o przynajmniej ogólne przybliżenie ewentualnej sekwencji czasowej. Bardzo szeroko mówił pan o tym, że formalny wniosek wojewody wałbrzyskiego o powierzenie mu opracowania wniosku do Rady Ministrów w sprawie utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej został już złożony. Wszyscy, którzy interesują się tą sprawą, doskonale wiedzą, że idea utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej w naszym regionie jest żywa od bardzo wielu lat. Oficjalna akceptacja tego instrumentu prawno-ekonomicznego w rozwoju woj. wałbrzyskiego nastąpiła już na początku 1993 r. Jednak duży niepokój budzi odwlekanie rozwiązania tego problemu. Wiemy, że prawne podstawy powstały dopiero w październiku 1994 r., wraz z uchwaleniem ustawy przez Sejm - i od tego momentu możemy mówić o formule prawnej prowadzenia odpowiednich prac. Stąd też drugie pytanie: Jakie warunki powinny być spełnione, aby można było powierzyć wojewodzie wałbrzyskiemu opracowanie tego wniosku. Chciałbym zasygnalizować szczególną sytuację woj. wałbrzyskiego, jako że w istocie regionalny program restrukturyzacji regionu koncepcyjnie jest opracowany, a specjalną strefę ekonomiczną traktuje się jako szczególny element tego programu. Wydaje się zasadne włączenie go w prace władz lokalnych tak, aby specjalna strefa ekonomiczna uwzględniała nie tylko ogólną koncepcję polityki gospodarczej państwa, ale również potrzeby i uwarunkowania lokalne regionu wałbrzyskiego.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#KrzysztofBudnik">Chciałbym jednocześnie potwierdzić pana opinię, że sprawa specjalnej strefy ekonomicznej jest w regionie wałbrzyskim rzeczywiście traktowana jako problem wspólny i nie jest przedmiotem gry politycznej - również z mojej strony, jako posła opozycyjnego. Zaangażowanie w prace nad opracowaniem koncepcji takiej strefy ekonomicznej postuluje i deklaruje wiele środowisk gospodarczych, organów administracji terenowej, samorządu terenowego, instytucji finansowych i skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#KrzysztofBudnik">Rodzi się również pytanie - mam świadomość, że bardzo trudne - jaka działalność gospodarcza jest preferowana w specjalnych strefach ekonomicznych. Wydaje nam się, że szczególnie w regionie wałbrzyskim, a zwłaszcza w subregionie wałbrzysko-noworudzkim, gdzie likwidacji ulega schyłkowy przemysł wydobywczy, konieczne jest wykreowanie alternatywnej działalności gospodarczej, tzw. wysokiej techniki, która byłaby nośnikiem postępu technicznego, technologicznego i innowacyjności, stanowiąc w ten sposób swoistą lokomotywę rozwoju gospodarczego. Czy w tym kierunku zmierzają również poszukiwania inwestora, który spełniałby takie warunki, i czy zastanowiono się nad tym, jak sprostać lokalnym potrzebom rynkowym, aby realne było przyciągnięcie takiego inwestora nie ze względu na to, że jest bezrobocie, bo rozwiązanie tego problemu ma być skutkiem utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej, ale również ze względów ekonomicznych, żeby rzeczywiście opłacało się inwestować w regionie wałbrzyskim i w ten sposób stymulować jego rozwój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, zadało pytania czterech posłów, zapisało się do głosu jeszcze trzech. Zgubimy się w tych pytaniach...</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam pana posła Pogodę, następnych panów - może w następnej turze udzielę panom głosu. Są zapisani: pan poseł Pogoda, pan poseł Szymański i pan poseł Mączka.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, ale nie ma takiej procedury.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#AleksanderMałachowski">Jakiej procedury?</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Takiej, że pan minister może odpowiadać po zadaniu wszystkich pytań.)</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#AleksanderMałachowski">Myślę, że tu nie ma określonej procedury, po prostu zdrowy rozsądek wskazuje, żeby nie wszystkie pytania były skomasowane, bo są one w większości krótkie.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#TadeuszSoroka">Panie marszałku, będę starał się odpowiadać „problemami”, w związku z tym, być może, niektórzy z posłów uzyskają także odpowiedź na pytania, które chcieliby zadać. A jeśli nie, to wtedy na te pytania postaram się odpowiedzieć oddzielnie.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#TadeuszSoroka">Proszę Wysokiej Izby, zagrożenia specjalnych stref ekonomicznych, limitowanie stref ekonomicznych, jeśli chodzi o czasokres ich powstawania itd., jest to praktycznie jeden ważny temat. I można byłoby powiedzieć w ten sposób: w rządzie nie ma w tej chwili żadnej wykreowanej decyzji dotyczącej ilości, czasu itd. Nie chcemy tutaj stawiać limitów. Te 24 wnioski wojewodów to jest ponad 40 propozycji lokalizacji stref. Nie odrzuciliśmy żadnego wniosku, bez względu na merytoryczny i formalny stopień jego przygotowania. Może to być odpowiedź na jedno z pytań.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#TadeuszSoroka">Natomiast jest też prawdą, że aby utworzyć strefę, trzeba ponieść określone nakłady i to dosyć duże nakłady. Aby uruchomić strefę, trzeba mieć program, trzeba mieć miejsce, trzeba mieć do tego ludzi. Nie chcę mówić w tej chwili o strefie mieleckiej, dlatego że to była incydentalna sprawa, bo koszty utworzenia tej strefy były dużo wyższe niż koszty, które będą ponoszone w normalnych strefach. Ale to była też strefa, przy tworzeniu której uczyliśmy się wszyscy, jak do tego podchodzić, ile z tego można uzyskać finansowo itd. A zatem to była specyficzna strefa, strefa-szkoła. Natomiast według naszych szacunków nakłady na 1 ha w strefie to jest ponad miliard starych złotych, jeśli miejsce jest uzbrojone technicznie. A proszę pamiętać o tym, że wiele propozycji wojewodów dotyczy dziewiczych terenów, gdzie trzeba byłoby na odcinku kilkunastu kilometrów doprowadzać media. A zatem przy podejmowaniu decyzji — a ta decyzja nie powstaje w rządzie, tylko musi powstać wcześniej, na danym terenie — należy wziąć pod uwagę to, ile trzeba ponieść nakładów, aby tę strefę wykreować. Następnie trzeba opracować program, który też kosztuje. Można oczywiście to zrobić własnymi siłami, ale to są też koszty, tylko gdzieś tam pochowane, których się po prostu nie widzi. Jednak są to dosyć duże koszty. Jeśli ktoś przyjmie, że specjalna strefa ekonomiczna ma mieć średnio ok. 150–200 ha — bo wtedy jest to opłacalne — to proszę przemnożyć to przez miliard złotych i już wiemy, jakie są nakłady potrzebne na tę strefę. I następna sprawa — żeby z tej strefy wyciągnąć pieniądze, które zostały zainwestowane, trzeba mieć inwestorów. Gdybyśmy dzisiaj poszli na taką propozycję, że wszystkim 24 wojewodom mówimy: proszę bardzo, od jutra tworzycie sobie strefy...</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#TadeuszSoroka">Mają programy, piękne programy, mają przygotowaną całą dokumentację organizacyjną, formalnoprawną. Wtedy paleta potencjalnych inwestorów polskich i zagranicznych, którzy chcieliby w Polsce zainwestować, rozkłada się na te 40 miejsc i wtedy nie jesteśmy w stanie w pierwszych 10 latach odzyskać tych pieniędzy. W związku z tym jest nasza taktyka — i to nie w interesie ministra przemysłu i handlu, nie w interesie rządu, który chciałby akurat trzymać to i dzielić, powiedzmy tak jak kiedyś, na kartki. Chodzi tu o to, żeby w interesie właśnie tych regionów robić to powoli. Jeśli Mielec został uruchomiony niedawno, zostanie „napełniony”, inwestycjami do jakiegoś poziomu, to wtedy można uruchomić następną strefę.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#TadeuszSoroka">Sądzę, że następną strefą powinien być Wałbrzych, dlatego że z tych wszystkich stref, które są w tej chwili przygotowywane w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, najlepiej przygotowane są trzy, wśród nich jest Wałbrzych. I taka jest prawda. Oczywiście wszystko będzie zależało od tego, jak to będzie procedowane. Uważam natomiast, że zielone światło od razu dla wszystkich spowodowałoby właśnie szkodliwą działalność dla wszystkich stref, bo inwestorzy rozproszyliby się i zwrot poniesionych nakładów, który w przypadku Mielca, tak jak zakładamy, nastąpi po 3 latach, w tym wypadku mógłby nastąpić po 10 czy 15 latach. To trzeba finansować.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#TadeuszSoroka">Proszę państwa, chcę powiedzieć, że roczny koszt utrzymania terenów w Mielcu to 120 mld starych złotych. Trzeba mieć świadomość tego. Proszę pamiętać, Wysoko Izbo, również o tym, że w tym momencie samorząd terytorialny rezygnuje z podatków z tego gruntu, bo ten grunt przekazuje, i jeśli dzisiaj uzyskuje coś do swojej kasy, to wtedy na 20 lat z tego dobrowolnie rezygnuje. Nie mówię już o skutkach, które ponosi skarb państwa, mówię o skutkach, które ponosi samorząd terytorialny, bo właśnie w jego imieniu minister przemysłu i handlu jak gdyby uruchamia te strefy specjalne.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#TadeuszSoroka">Jeśli chodzi o to, czy specjalna strefa ekonomiczna jest instrumentem polityki regionalnej, to na pewno tak, dlatego między innymi i zasady tworzenia, i ten plan, o którym mówiłem tutaj w odpowiedzi na interpelację, był zatwierdzany przez podkomitet polityki regionalnej Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Jeśli chodzi o ocenę korzyści dla państwa, to my kalkulujemy, oczywiście, proszę Wysokiej Izby, bo to jest pierwsza strefa ta w Mielcu. Nie wiem, czy nasze wyliczenia się sprawdzą. Tak jak powiedziałem, po 3 latach strefa mielecka powinna wyjść na prostą i przynosić dochody. Jeśli jednak dzisiaj na terenie Polski uruchomilibyśmy jeszcze 2, 5 albo 10 stref, to ten czas będzie dłuższy. A z jakich pieniędzy to będzie finansowane? Będzie to wtedy finansowane z pieniędzy podatników, a przecież nie o to chodzi. Jeśli ma to być instrument ekonomiczny, pozwalający na rozwój regionalny, to nie może się odbywać kosztem makroekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#TadeuszSoroka">Taka jest filozofia rządu, jeśli chodzi o specjalne strefy ekonomiczne. Patrzę tutaj na te problemy, które były omawiane w pytaniach. Chciałbym powiedzieć, że kryteria, które trzeba spełnić, zostały opisane dokładnie i ja panu posłowi Budnikowi i wszystkim posłom, jeśli będą chcieli, te materiały udostępnię, zostało to przyjęte przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, jest to więc dokument oficjalny. Mało tego, chcę poinformować, że w momencie kiedy otrzymałem w zakresie swoich obowiązków zadania związane ze specjalnymi strefami ekonomicznymi, wysłałem do wszystkich wojewodów zapytanie o to, czy mają takie inicjatywy, czy tego chcą, a jeśli tak, to gdzie i jakie. W związku z tym, że powstał dokument mówiący o zasadach tworzenia stref, został on rozesłany do wszystkich wojewodów, a zatem każdy, kto chciał czy chce dzisiaj, ma możliwość współuczestniczenia w wypracowywaniu decyzji co do tworzenia specjalnych stref.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#TadeuszSoroka">Oczywiście można by zapytać: Jak dużo tych stref wedle przewidywań rządu może powstać? Sądzę, że jeśli w ciągu najbliższych dwóch lat powstanie około 8 stref, to będzie bardzo dużo. Naturalnie przy silnym zainteresowaniu inwestorów zagranicznych i polskich. Natomiast jeśli będzie mniej, to - proszę mi wierzyć - byłbym samobójcą, gdybym robił to sam, byłbym nieuczciwy w stosunku do wojewodów, gdybym im pozwolił, żeby te strefy tworzyli. To tyle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W punkcie 12 porządku dziennego rozpatrywane są interpelacje i zapytania. W tej chwili rozpatrujemy interpelacje. Stwierdzam, że przyjęta przeze mnie procedura obrad jest zgodna z regulaminem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Czesława Pogodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Bardzo serdecznie dziękuję panu ministrowi za to, że potwierdził w swojej wypowiedzi, iż wojewoda wałbrzyski złożył wniosek. Z interpelacji pana posła Budnika mogliśmy wywnioskować, że wniosek w sprawie utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej dopiero będzie złożony. Bardzo dobrze, że pan potwierdził, iż tak istotnie jest.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#CzesławPogoda">Pan poseł Budnik nie ma powodu do zastrzegania się, że ma naprawdę szczere intencje w sprawie tworzenia strefy ekonomicznej. Dlatego że wszyscy w woj. wałbrzyskim - bez względu na to, jaką opcję polityczną reprezentujemy i po której stronie w tej Wysokiej Izbie siedzimy - mamy szczere intencje, by rzeczywiście ta strefa w woj. wałbrzyskim powstała, zaraz w pierwszej kolejności po strefie mieleckiej. Chciałbym przypomnieć, że w tym roku po raz pierwszy w woj. wałbrzyskim nastąpił spadek bezrobocia dotyczący istotnej liczby 13 tys. osób. Świadczy to o tym, że woj. wałbrzyskie wychodzi z dołka. Byliśmy w pierwszej trójce województw w kraju o najwyższym strukturalnym bezrobociu. W tej chwili jesteśmy już poza pierwszą dziesiątką. Uzbrojenie techniczne całego woj. wałbrzyskiego, chociażby kompleksowe załatwienie telefonizacji, pozwala na rzeczywiste inwestowanie, przede wszystkim przez podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#CzesławPogoda">Panie ministrze, czy to, o czym teraz powiedziałem - wzrost gospodarczy, spadek bezrobocia - jest dodatkowym handicapem dla naszego województwa, żeby ta strefa powstała jako pierwsza w kolejności czy też następna po mieleckiej w woj. wałbrzyskim?</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#CzesławPogoda">I drugie pytanie: W jakie instrumenty rząd wyposaży wojewodę, aby mógł skutecznie realizować to przedsięwzięcie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, pominę wątek formalnoprawny czy regulaminowy, bo jednak myślę, że ja mam rację. Pan minister może drugi raz odpowiadać już po wszystkich i ma prawo tylko do 5-minutowej wypowiedzi. Ale powiedziałbym, że to jest mniej istotne. Spór proceduralny nie ma tutaj większego sensu.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#JanuszSzymański">Natomiast, panie ministrze, jestem zaniepokojony pewną filozofią czy polityką resortu, szerzej rządu, jeśli chodzi o tworzenie specjalnych stref ekonomicznych. Mnie uczono, że jeżeli państwo chce pobudzić aktywność gospodarczą regionu czy w ogóle swoją aktywność gospodarczą, to szuka instrumentów wzrostu. Szuka poprzez odpowiednie preferencyjne traktowanie za pomocą instrumentów finansowych. To są odpowiednie ulgi podatkowe, odpowiednie instrumenty celne itd. W gruncie rzeczy z pana dzisiejszej wypowiedzi zrozumiałem tyle, że to ciągle budżet czy państwo ma ponosić główny ciężar aktywizacji tych regionów.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#JanuszSzymański">Ta dyskusja nie może się sprowadzać tylko do problemów Mielca czy Wałbrzycha. Są one wprawdzie ważne, ale mamy całą ścianę wschodnią, gdzie sytuacja jest zatrważająca. Z punktu widzenia politycznego jest ona mniej groźna, ponieważ są to województwa o małej liczbie ludności, nie stanowią więc tak dużego zagrożenia politycznego, jak Wałbrzych czy Śląsk i nawet protest społeczny nie jest dla Warszawy tak groźny jak protest dla innych regionów. Ale bezrobocie w regionach jest znacznie wyższe aniżeli w Wałbrzychu, w Mielcu czy nawet w Łodzi, ponieważ wynosi ono prawie 30%. Są regiony, gdzie to bezrobocie wynosi w niektórych gminach aż 67%. Myślę, że gdybyśmy nawet sporządzili pewną mapę, to takich danych statystycznych nie znajdziemy.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#JanuszSzymański">Panie ministrze, chcę zapytać: Czy z punktu widzenia prawnoporównawczego nie popełniliśmy błędu w naszej ustawie, nie opierając się na znanych wzorcach europejskich? Na przykład na modelu przyjętym w Irlandii czy modelu azjatyckim, gdzie poprzez pewne zachęty prawno-finansowe szukano możliwości szerszego zainwestowania. Spróbujmy zastanowić się, jak stworzyć taki system motywacji, by zainteresował się nami kapitał zagraniczny. Mianowicie ściana wschodnia czy Wałbrzych, to, co na przykładzie Mielca widać, daje taką możliwość i być może trzeba się zastanowić, czy nie dokonać nowelizacji ustawy pod tym względem.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#JanuszSzymański">Jeżeli rząd ma koncepcję tworzenia stref ekonomicznych - pan minister mówił jeszcze o trzeciej strefie, która w możliwie krótkim czasie powstanie - to sądzę, że stanie się to w województwie suwalskim, dlatego że położenie tego województwa każe obiecująco patrzeć na możliwość utworzenia takiej strefy. Jest to województwo graniczące z trzema państwami: Rosją, Litwą i Białorusią. Jak resort widzi utworzenie tej trzeciej strefy w czasie? Kiedy zostałby zakończony pierwszy etap? Nazywam to tworzeniem strefy mieleckiej, strefy wałbrzyskiej i suwalskiej. Prosiłbym, żeby pan zechciał określić cezury czasowe w sposób jasny, nie budzący wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#JanuszSzymański">Druga sprawa. W jakim zakresie, panie ministrze, wojewodowie mogą liczyć na poparcie ze strony pana resortu? Jestem za decentralizacją, regionalizacją, ale rząd musi mieć instrumenty, jeśli chodzi o kreowanie pewnej koncepcji. Chcę, żeby pan odpowiedział tutaj w sposób nie budzący wątpliwości, że kończymy to, załóżmy, wtedy, decyzje podejmiemy wtedy itd.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#JanuszSzymański">Jak sprawdzałem ostatnio, nie było wszystkich aktów wykonawczych do ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych tylko szereg upoważnień do wydania aktów wykonawczych. Chciałbym wiedzieć, jak wygląda aktualny stan, jeśli chodzi o wykonanie.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#JanuszSzymański">Na koniec chcę zapytać, panie marszałku, czy jednak nie należałoby rozważyć potrzeby nowelizacji tej ustawy, bo z punktu widzenia standardów prawnoporównawczych jest to z pewnością ustawa, która powinna ulec korekcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Zbigniew Mączka zechce zabrać głos, a potem jeszcze raz pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#ZbigniewMączka">Zgadzam się z panem ministrem, że nie można zbyt pochopnie tworzyć nowych stref, zwłaszcza w sytuacji, w której nie wiemy, jakie efekty ostatecznie przyniesie utworzenie strefy w Mielcu. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na fakt, że od powstania ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych do powstania pierwszej strefy w Mielcu upłynęło sporo czasu. W związku z tym rodzi się pytanie, które już częściowo zadał pan poseł Szymański: Czy nie powinniśmy wrócić jako parlament do ustawy i wprowadzić do niej poprawki, które już życie podyktowało? Czy pan minister, opierając się na swych doświadczeniach, nie zasugerowałby parlamentowi jakichś rozwiązań, ewentualnie nie wskazał na potrzebę podjęcia działań?</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#ZbigniewMączka">Liczba stref w Polsce powinna być, moim zdaniem, bardzo ograniczona. Jednak ustawa daje możliwość tworzenia różnych stref, niekonkurencyjnych wobec siebie, na przykład stref zajmujących się głównie sprawami naukowo-technologicznymi albo sprawami związanymi z wymianą przygraniczną, z handlem. W związku z tym rzeczywiście można się zacząć zastanawiać, czy ustawa w dotychczasowym kształcie nie jest zbyt ciasnym gorsetem? Uważam - to niepopularne, co powiem - że nie można tworzyć stref tylko w regionach, gdzie jest bezrobocie. Strefy są instrumentem umożliwiającym wykorzystanie - przynajmniej takie było zamierzenie ustawodawcy - istniejącej infrastruktury przemysłowej i kwalifikacji ludności, tych elementów infrastruktury społecznej państwa, które w danym regionie są marnowane np. przez zbyt słabe zainteresowanie zewnętrznych inwestorów. Z tego powodu uważam, że powinniśmy swoim wyborcom mówić prawdę, to znaczy są na pewno województwa, gdzie jest chęć poprawy sytuacji, ale akurat to narzędzie nie jest najlepszym rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#ZbigniewMączka">Zwracam uwagę, że przyszły rok w gminie Mielec właśnie po utworzeniu specjalnej strefy ekonomicznej będzie bardzo trudnym finansowo rokiem, gdyż będzie 50 mld zł wpływów mniej z tytułu podatku od nieruchomości, a zyski, które ma przynieść strefa, są przewidziane na przyszłość, na razie ich nie ma. Decyzja była podjęta przez działaczy samorządowych w Mielcu po długich dyskusjach i z wielkimi trudnościami. Rozumiem, że te trudności mogą być jeszcze większe w sytuacji, kiedy zobaczy się całość komplikacji sprawy.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#ZbigniewMączka">W dodatku sądzę, że to, co mówił pan poseł Szymański - iż powinniśmy również pamiętać o innych mechanizmach wzrostu gospodarczego - jest szczególnie ważne, np. w odniesieniu do spraw omawianych na dzisiejszym posiedzeniu plenarnym Sejmu, tzn. czy np. usztywnienie rynku pracy, związane z dodatkowymi prawami pracowniczymi, nie będzie bardziej antymotywacyjne niż zaniechanie tworzenia specjalnych stref ekonomicznych, do czego nie namawiam, ale namawiam do rozwagi.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#ZbigniewMączka">Sądzę, że doświadczenia, które już zebraliśmy, powinny być szczegółowo analizowane. W związku z tym chciałbym powtórzyć pytanie: Jakie konkretnie doświadczenia mamy z prac przy tworzeniu strefy w Mielcu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa pragnie jeszcze zabrać głos w debacie?</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Starczy, starczy.)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, pan poseł Krzysztof Budnik był wcześniej, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#KrzysztofBudnik">Dziękuję bardzo, kolejność nie jest aż tak istotna. Na podstawie dotychczasowej dyskusji chciałbym zadać takie pytanie, panie ministrze: Jak w zasadzie jest rozumiana specjalna strefa ekonomiczna, czy jako zdarzenie właśnie ekonomiczne, czy też wyłącznie prawne, w postaci wydania rozporządzenia Rady Ministrów, i czy przez to nie są mylące zbyt duże oczekiwania w stosunku do tego instrumentu - że oto nagle w danym regionie o strukturalnym czy powszechnym bezrobociu sam fakt wydania rozporządzenia Rady Ministrów rozwiąże wszelkie problemy?</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#KrzysztofBudnik">To pytanie zadaję też w kontekście charakteru planu stref ekonomicznych w Polsce, o którym pan mówił. Czy nie powinno być tak, że tenże plan powinien uwzględniać możliwość tworzenia poszczególnych stref ekonomicznych, a nie być jakimś formalnym harmonogramem wydawania rozporządzeń przez Radę Ministrów w sprawie tworzenia specjalnych stref ekonomicznych? Mówię to również z tego względu, że wydaje się, iż właśnie Wałbrzych czy podmioty funkcjonujące w województwie wałbrzyskim nie bałyby się takiej rywalizacji i oceny gotowości merytorycznej do przysposobienia, a nawet wykreowania podmiotu zarządzającego poszczególną strefą, jak również pomysłów, jaka działalność gospodarcza ma być w tej strefie prowadzona. Czy właśnie te kryteria nie powinny decydować? Oczywiście nie należy lekceważyć gęstości zaludnienia i możliwości stworzenia alternatywnych podstaw życiowych dla ludności w sytuacji, gdy upada bądź jest likwidowany monokulturowy przemysł, jak to właśnie jest w wypadku subregionu noworudzko-wałbrzyskiego, gdzie likwidowane są kopalnie węgla kamiennego i nie ma w zasadzie alternatywy. Czy w tym konkretnym wypadku nie powinno być tak - gdybyśmy rozumieli specjalną strefę ekonomiczną jako zdarzenie ekonomiczne, a więc również jako instrument do powolnego rozwijania działalności gospodarczej w danym rejonie - że właśnie tworzenie specjalnej strefy ekonomicznej należałoby jakoś zharmonizować ze stopniową likwidacją całego przemysłu górniczego? Bo to są nie tylko kopalnie, ale również liczne zakłady związane z górnictwem. W ten sposób byłyby racjonalnie wykorzystywane osoby, które są zwalniane z tych przedsiębiorstw. Często są to ludzie o bardzo wysokich kwalifikacjach, inżynierowie, technicy itd.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#KrzysztofBudnik">Druga kwestia: W jakim stopniu przewiduje się wykorzystanie tego naprawdę wieloletniego dorobku bardzo licznych podmiotów, nie tylko administracji terenowej, ale również Fundacji Rozwoju Regionalnego w Wałbrzychu, Agencji Rozwoju Regionalnego, innych fundacji, instytucji finansowych, wspólnych przedsięwzięć, opracowań? Był program francuski i szereg innych. Pozostały bardzo liczne koncepcje, które są doskonałą bazą, jeśli chodzi o opracowania ekonomiczne, a nie prawne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Zygmunt Jakubczyk, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#ZygmuntJakubczyk">Panie ministrze, przygotowywanie i opracowanie dokumentacji dotyczącej utworzenia specjalnych stref ekonomicznych jest rzeczą bardzo kosztowną. Jak pan minister powiedział, wielu wojewodów takie wnioski już złożyło. Chciałbym zapytać, czy nie uważa pan minister, że najpierw należałoby przedstawić kalendarz zamierzeń i politykę rządu w tym względzie i określić listę priorytetów, a dopiero później rozpatrywać takie wystąpienia wojewodów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa jeszcze pragnie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Janusz Szymański jeszcze raz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanuszSzymański">Krótkie pytanie, którego nie postawiłem.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale chyba nie o stronie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#JanuszSzymański">Nie, nie będę zaczepiał; to będzie pytanie o kwestie formalne. Po prostu w trosce o pana ministra - odpowiada trzy razy, a w przeciwnym razie odpowiadałby tylko dwa razy. Występowałem na początku. Chcę zapytać, w jakim zakresie możemy korzystać ze środków pomocowych, czyli tych środków, które otrzymaliśmy w ramach różnych plafonów kredytowych z zagranicy. W jakim zakresie możemy korzystać - wojewodowie mogą korzystać - z zachodnich środków pomocowych, ze środków przykładowo Unii Europejskiej w tym pierwszym okresie przygotowywania koncepcji, tworzenia infrastruktury strefy (ogrodzenie jest kosztowne, cała infrastruktura komunikacyjno-techniczna jest szalenie kosztowna)?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa jeszcze pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#TadeuszSoroka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o Wałbrzych, to, jak mówiłem wcześniej, ten wniosek traktujemy jako wniosek formalny. Rozpoczęcie działań może nastąpić w momencie, kiedy ten plan zostanie przyjęty. Nawiązując równocześnie do innego pytania, chciałbym powiedzieć, że plan utworzenia strefy nie będzie określał, że, załóżmy: Wałbrzych będzie uruchomiony 31 października br. Nie, takiej daty nie będzie i takiej informacji w tym planie nie będzie. Będzie tylko określony zestaw wysuniętych przez wojewodów propozycji, pogrupowanych ze względu na charakter instrumentów, które należałoby zastosować. Czy to ma przeciwdziałać bezrobociu, które w tej chwili istnieje, czy ma restrukturyzować region, czy restrukturyzować daną gałąź przemysłu itd.? W tym zestawie będziemy starali się umieścić wszystkie propozycje wojewodów, bez względu na to, w jakim stopniu są dzisiaj przygotowane. Bo to, że akurat dany wojewoda nie przygotował się dzisiaj do utworzenia strefy wystarczająco dobrze w porównaniu z innym, to nie znaczy, że to jest jego wina, a to dlatego że jeszcze rok temu rząd miał inną koncepcję, jeśli chodzi o strefy, i mówił jednoznacznie, że np. w danym regionie strefa na pewno nie powstanie, a w związku z tym po co wojewoda miałby tam wydawać pieniądze, żeby tworzyć zbędną dokumentację? Wiadomo, że dzisiaj chcieliśmy stworzyć wszystkim takie same szanse. Natomiast, jak powiedziałem, nie będziemy przecież wyrzucać tych pieniędzy w błoto. Odpowiadając przy tym częściowo na pytanie pana posła Szymańskiego, powiem, że przecież strefa mielecka generalnie została stworzona na bazie środków pomocowych. I to jest i dobrze, i może źle, dlatego że środków pomocowych aż tak bardzo się nie liczy. I to jest najgorsze. (Bo w wypadku wojewody czy samorządu terytorialnego każda złotówka jest obracana na wszystkie strony i tam lepiej wykorzystuje się te środki.) Ale jeśli chodzi o przygotowanie dokumentacji, terenu czy generalnie strefy, to jest to możliwe i sięgamy do tych środków, chociaż w tej chwili jest ich już coraz mniej.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#TadeuszSoroka">Jeśli chodzi o Wałbrzych, tak jak powiedziałem, wojewoda dostanie możliwość wystąpienia z wnioskiem, trzeba będzie tam uzupełnić tylko to, kto ma zarządzać, na jakiej zasadzie, zgodnie z tą ustawą itd. Myślę, że minister nie będzie żałował wojewodzie wałbrzyskiemu tych instrumentów, którymi dysponuje, tak jak nie będzie żałował ich innym wojewodom. Sądzę, że co do tego nie powinno być zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#TadeuszSoroka">Proszę posłów, jeśli chodzi o Suwałki, to widzimy ten problem. Jest to problem nie tylko Suwałk. Generalnie jest to kwestia całej ściany wschodniej — żeby ją ożywić, nie doprowadzić do tego, żeby to była Polska B. Mamy program. Tylko, proszę państwa posłów, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na jedną rzecz. My przypomnieliśmy wojewodom i samorządom terytorialnym, że obok tego instrumentu, jakim jest specjalna strefa ekonomiczna, istnieje jeszcze szereg innych instrumentów, które są w ich gestii. Określiliśmy jako obszary koncentracji inwestycji te rejony, gdzie można zastosować te ulgi, które są w rękach samorządów terytorialnych i wojewodów. Obecnie z tych instrumentów korzysta bardzo mała liczba osób. Natomiast jeśli chodzi o specjalne strefy ekonomiczne, wokół tego instrumentu narosło wiele mitów. W wielu województwach, w wielu gminach na bazie chęci stworzenia specjalnej strefy ekonomicznej wygrywano programy wyborcze. Ale to jest mit. Chcę przypomnieć, że w Korei Południowej przez dwie specjalne strefy ekonomiczne wpłynęło ponad 80% kapitału zagranicznego. To pozwoliło na taki rozkwit w tym kraju. Oczywiście są inne przykłady. W innych krajach tych stref jest kilkanaście, kilkadziesiąt i też uważa się, że ten model jest dobry. Dzisiaj trudno mówić, który model akurat sprawdzi się w Polsce. Model, który przyjęliśmy przy tworzeniu strefy mieleckiej, to jest model z Shannon. To jest model irlandzki. Mieliśmy i pieniądze irlandzkie, w związku z tym łatwiej nam było, a to jest model europejski. Czy on się sprawdzi, czy nie? Czy dzisiaj już sięgać po argument i nowelizować ustawę? Może troszeczkę za wcześnie. Już miałbym jakieś propozycje zmiany, ale sądzę, że jeszcze troszeczkę za wcześnie, dlatego że nie do końca jeszcze się „urodziła” ta strefa. Wszystkie akty prawne ministra przemysłu i handlu zostały wcześniej przygotowane, natomiast procedowanie tych dokumentów mogło nastąpić w momencie, kiedy rozporządzenie Rady Ministrów weszło w życie. Przypomnę, że rozporządzenie weszło w życie 14, w związku z tym resorty dopiero wtedy mogły odbyć procedowanie. Chcę powiedzieć, że dzisiaj większość dokumentów już jest uzgodniona i wkrótce je wydamy. Natomiast do tej pory to nie było konieczne.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#TadeuszSoroka">Myśmy chcieli, żeby w Mielcu najpierw zebrać chętnych, zanim ogłoszony zostanie pierwszy przetarg. Chcieliśmy, żeby tych chętnych było więcej, żeby nie robić przetargu dla 2 czy 3 inwestorów, bo to nie ma sensu, bo to są koszty - to są ogłoszenia, to jest organizacja tego. To wszystko musi być zgodne z procedurami, a procedura jest bardzo szczegółowa od strony prawnej. Jeśli chodzi o Mielec, to planowaliśmy pierwsze inwestycje mieleckie na przełomie stycznia i lutego i to przebiega zgodnie z planem. Rozumiem niepokój posłów, że może to trochę za późno. Przypomnę, że rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie strefy mieleckiej było już w czerwcu przyjęte przez KERM. Czekaliśmy z uruchomieniem tej strefy, aż minie kanikuła letnia, po to, żeby jak gdyby za darmo zafundować Mielcowi reklamę, żeby w czasie uruchomienia pierwszej strefy uwaga wszystkich mediów była skierowana na Mielec. Nie do końca nam się to udało, ale generalnie było takie zamierzenie. Natomiast sama strefa została już przygotowana dużo wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#TadeuszSoroka">Jak traktować specjalną strefę ekonomiczną: jako instrument ekonomiczny czy prawny? Na pewno ekonomiczny, bo przecież sama ustawa jest napisana w duchu ekonomicznym i ma przynieść skutki ekonomiczne - może społeczno-ekonomiczne, żeby to już ściśle określić. Uruchamia się to natomiast aktem prawnym. Sądzę, że gdybyśmy rozpoczęli dysputę o tym, czy specjalna strefa ekonomiczna ma restrukturyzować przemysł czy region, czy zmniejszyć bezrobocie, to wszyscy by mieli rację. Po trochu ma ona służyć wszystkiemu. Upieram się jednak, że tych stref nie może być tak dużo, żeby wskutek ich utworzenia rozmyte zostały generalnie wszystkie inwestycje i powstała taka sytuacja, że koszty zostaną poniesione, a zysków nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#TadeuszSoroka">Na pytanie pana posła Jakubczyka, czy rząd najpierw nie powinien opracować strategii, odpowiem, że rząd ma strategię. Natomiast przy koncepcji dotyczącej specjalnych stref ekonomicznych wyszliśmy z założenia, że inicjatywa lokalna, która powstała, nie może być marnotrawiona, bo jeśli nawet nie powstanie specjalna strefa ekonomiczna, to wokół idei specjalnej strefy ekonomicznej zbiorą się ludzie, przygotowany zostanie program i można będzie go również, w troszeczkę inny sposób, wykorzystać dla dobra tego regionu.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#TadeuszSoroka">Jakie są doświadczenia z Mielca? Myślę, że za wcześnie o tym mówić. One są, staramy się na bieżąco je analizować. Dopiero wtedy jednak można będzie o tym powiedzieć, gdy już zaczniemy sprzedawać działki inwestorom. Wtedy będziemy wiedzieli, czy akurat inwestor X, który teraz przychodzi prawie codziennie i dopytuje się, kiedy powstanie strefa, na pewno wejdzie do tej strefy. I to jest najważniejsze. Czy sprawdzą się te hasła, które pojawiają się często w prasie, bo inwestor objechał całą Polskę i powiedział, że w Mielcu to on na pewno uruchomi taką fabrykę? Czy warunki, które tam faktycznie uzyska, będą akurat dla niego do zaakceptowania? Sądzę, że jest jeszcze troszeczkę za wcześnie na ocenę. Proponowałbym panom posłom, abyśmy do tego tematu wrócili może za 3–4 miesiące, wtedy bowiem będzie łatwiej o tym dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#TadeuszSoroka">Jeśli chodzi o cezurę czasową dla poszczególnych stref, to nie umiem na to odpowiedzieć. Chcę powiedzieć tylko, że przyjęliśmy takie założenie, żeby w pierwszym okresie tworzenia stref — oczywiście jeśli kolejna strefa zostanie częściowo wypełniona i zacznie na siebie zarabiać — nie było to częściej niż raz na kwartał. Mam nadzieję, że później to się wszystko tak rozkręci, że tych stref już nie będziemy musieli więcej powoływać. Powinien to być właśnie taki samonakręcający się mechanizm. Nie jest ważne, ile jest tych stref, tylko jak one są prężne. I przede wszystkim, np. w Wałbrzychu, jeśli mówimy o bezrobociu, trzeba odpowiedzieć na to pytanie. Jeśli mówimy o bezrobociu, np. w przypadku Krakowa lub jakiegoś innego miejsca, gdzie jest duża koncentracja inteligencji technicznej, to należy myśleć o parku technicznym, bo tam właśnie trzeba znaleźć miejsce do wykorzystania tej kadry. W tych właśnie kategoriach staramy się rozpatrywać kwestię kreowania kolejnych stref. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Mączka?</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: To nie jest zgodne z regulaminem.)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, zaraz wyjaśnię panu tryb postępowania przy rozpatrywaniu interpelacji, bo pan, zdaje mi się, przywiązał się do starego regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nie jestem przywiązany do starego regulaminu.)</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#ZbigniewMączka">Mam bardzo krótkie pytanie, nie zajmę dużo czasu. Chciałbym tylko poprosić o potwierdzenie lub zaprzeczenie, że doświadczenia z tworzenia strefy mieleckiej jeszcze nie powodują tego, że powinniśmy zmieniać ustawę. Mnie chodziło nie o doświadczenia od momentu utworzenia strefy w Mielcu, tylko o doświadczenia związane z tworzeniem rozporządzenia Rady Ministrów, tego pierwszego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#TadeuszSoroka">Jeśli chodzi o te wszystkie ciężary, które musieliśmy podźwignąć w związku z tym pierwszym projektem... To było pierwsze dziecko, tak więc każdy z ministrów przed zaopiniowaniem przeglądał to dziesięć razy. Jeśli chodzi o ministra finansów, to każdy z wiceministrów do tego się zabierał, w związku z tym to się przedłużało. Jednak to dobrze, bo w wypadku następnego rozporządzenia, następnej strefy mamy już przygotowany gotowiec. A zatem akurat z tego nie wyciągałbym tak daleko idących wniosków. To doświadczenie spowodowało, że w tej chwili mamy praktycznie szymelki dla pozostałych stref.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, tylko pytanie, zgodnie z regulaminem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, wszystko zgodnie z regulaminem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#AleksanderMałachowski">Tylko pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JanuszSzymański">Nie muszę Izby zapewniać, że nie jestem przywiązany do starego regulaminu. Myślę też, że umiem odczytywać nowy regulamin.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#JanuszSzymański">Panie ministrze, pan nie odpowiedział na moje pytanie - myślę, że ważne - a ma ono charakter edukacyjny dla wojewodów, dla innych podmiotów zainteresowanych procesem tworzenia stref. Z jakich środków pomocowych korzystają dzisiaj wojewodowie, którzy podejmują pierwsze decyzje inicjatywne w porozumieniu z organami samorządu terytorialnego? Na jaką pomoc finansową i z jakich źródeł mogą liczyć? Czy są takie źródła i gdyby pan był uprzejmy je wskazać. Myślę, że to ma właśnie walor edukacyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#TadeuszSoroka">Na pewno z reguły to są środki pozabudżetowe, żeby Wysoka Izba nie miała później problemów przy badaniu wykonania budżetu za dany rok. W wypadku Mielca, tak jak powiedziałem, większość została sfinansowana przez PHARE, EFSAL i doszły jeszcze irlandzkie pieniądze. Kostrzyń dostał pieniądze z KBN na przygotowanie dokumentacji. Chciałbym jednak powiedzieć, że to nie była inicjatywa ministra przemysłu i handlu, to jest akurat inicjatywa wojewody, lokalnych władz, które szukają pieniędzy w różnych miejscach. W wypadku Suwałk na razie są to pieniądze wygospodarowane przez samorządy lokalne, które są zainteresowane uruchomieniem tej strefy. Chciałbym powiedzieć, że to jest pierwsza strefa rozproszona, strefa w trzech miastach tego regionu. Na razie nie ma innych pieniędzy na Suwałki. Być może przed uruchomieniem jakieś pieniądze zostaną gdzieś tam wygenerowane.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#TadeuszSoroka">Wiem również, takie mam informacje, że czyni się starania, już prawdopodobnie zakończone, jeśli chodzi o pozyskanie środków zewnętrznych, zagranicznych, ale z funduszy nie będących w dyspozycji organów rządowych ani pararządowych w Polsce. To tyle.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#AleksanderMałachowski">Nikt się więcej nie zgłasza? Nie ma pytań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, iż Sejm uznał za wystarczającą...</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Eysymontt: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana posła nie było od początku omawiania tej sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jerzy Eysymontt, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JerzyEysymontt">Panie ministrze, mam pytanie takie, powiedzmy, na pograniczu tej problematyki. Była mowa o woj. wałbrzyskim, w woj. wałbrzyskim, jak rozumiem, ma powstać strefa. Czy rząd ma rozeznanie - i jakie wyciągnął wnioski dotyczące tego - dlaczego w woj. wałbrzyskim, w którym programy restrukturyzacji ciągną się od lat, faktycznie nie ma żadnych wyników, są one znikome?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#TadeuszSoroka">Myślę, panie pośle, że obaj dobrze wiemy, że jakieś wyniki są, może nie do końca zadowalające. O niektórych wynikach mówił pan poseł Pogoda. Bezrobocie spadło, jest to jedno z województw, w których bezrobocie spadło znacznie. Zdaję sobie z tego sprawę, że te instrumenty, które do tej pory zastosowano w rozwiązywaniu tych problemów, w tym również pomoc budżetu, są niewystarczające. W związku z tym jest w tej chwili rozpatrywana sprawa specjalnej strefy ekonomicznej jako narzędzia, które przyspieszy restrukturyzację tego regionu. Trudno powiedzieć, czy to się uda. Z programu opracowanego i złożonego przez wojewodę wałbrzyskiego wynika, że tak, że są takie nadzieje. Natomiast nie umiem odpowiedzieć na pytania aż tak kompleksowe. Nie wiem, czy dzisiaj jest na to nawet czas, aby podjąć próbę takiej odpowiedzi w dyskusji nad tą interpelacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, za 4 minuty upływa czas, w którym jestem obowiązany przerwać debatę, proszę więc krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Muszę się odnieść do pewnej kwestii. Istotnie, woj. wałbrzyskie miało fatalne wyniki. Bezrobocie rosło w latach 1991–1993 wyjątkowo, ale w tym czasie posłem w woj. wałbrzyskim był pan poseł Eysymontt. W tej chwili sytuacja się radykalnie zmieniła. Bezrobocie spada i w tej chwili rzeczywiście mamy wyniki w woj. wałbrzyskim.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu Tadeusz Soroka: Ale to nie było pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#AleksanderMałachowski">To nie było pytanie, nie możemy więc w tej sprawie żądać od pana odpowiedzi, lecz regulamin Sejmu dopuszcza tu dyskusję - posłowie mają prawo krzyżować szpady między sobą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Chciałbym bardzo krótko odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#JerzyEysymontt">Mam pytanie do pana posła. Jeżeli pan sądzi, że tylko moja obecność jako posła na terenie Wałbrzyskiego spowodowała taki regres, to przyznam się szczerze, że chyba pan moją rolę przecenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#CzesławPogoda">Panie pośle, sądzę, że był pan jednym z elementów tej sytuacji, która w tym czasie istniała w Wałbrzyskiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AleksanderMałachowski">Myślę, że na tym zakończymy.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, iż Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pana posła Krzysztofa Budnika udzieloną przez pana ministra Tadeusza Sorokę.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#AleksanderMałachowski">Odpowiedź została uznana za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#AleksanderMałachowski">Chciałbym obecnie przypomnieć art. 121 regulaminu Sejmu, który powiada w ust. 1: Rozpatrzenie interpelacji na posiedzeniu Sejmu obejmuje informacje o treści interpelacji - to jest to, co przedstawiłem Wysokiej Izbie na początku obrad - oraz udzielenie przez interpelowanego odpowiedzi - to jest to, co uczynił pan minister; interpelant może zwrócić się do interpelowanego o udzielenie dodatkowych wyjaśnień - to był głos posła Budnika. I dalej: odpowiedź na interpelację nie może trwać dłużej niż 10 minut - to dotyczy odpowiedzi pana ministra Soroki - a udzielenie dodatkowych wyjaśnień dłużej niż 5 minut - odnosi się to do drugiej odpowiedzi ministra Soroki na pytanie posła Budnika.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#AleksanderMałachowski">Natomiast ust. 2 mówi, iż w sprawie interpelacji oraz udzielonej na nią odpowiedzi może być przeprowadzona dyskusja. Cała reszta była dyskusją w tej sprawie. To jest zależne od posłów, czy chcą w tej dyskusji zadawać pytania, zależne jest także od marszałka prowadzącego obrady, czy zasugeruje ministrowi, by skorzystał z przysługującego członkom rządu prawa do zabierania głosu wtedy, gdy zechcą i uznają to za stosowne, czy też by odpowiadał jednorazowo.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#AleksanderMałachowski">Tak wygląda ta sprawa i myślę, że nie będziemy do niej wracać, panie pośle. Taki jest nowy regulamin, nic na to nie poradzę. Całą sprawę konsultowałem tu z Sekretariatem Posiedzeń Sejmu, ci panowie mają olbrzymie doświadczenie. Zgódźmy się, że w Sejmie przyjął się taki obyczaj, iż tak robimy. Można oczywiście wystąpić o zmianę regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#AleksanderMałachowski">Słucham, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JanuszSzymański">Chciałbym pogratulować panu marszałkowi jednej rzeczy - że wprowadził zwyczaj, który jeśli chodzi o sposób przeprowadzania obrad nad tym punktem porządku dziennego, znakomicie przejął właściwie standardy parlamentu brytyjskiego. Jestem za to wdzięczny. Natomiast z punktu widzenia stosowania tego regulaminu pan marszałek nie ma całkowicie racji, ponieważ to, o czym mowa w ust. 1, przeprowadza się bez dyskusji. Jeżeli pan marszałek doprowadził do dyskusji, to ten drugi stan-dard odpowiedzi pana ministra nie stosuje się bezpośrednio po zadaniu pytania dodatkowego przez osobę, która interpelację składa. Ten drugi wariant stosuje się dopiero po wyczerpaniu wątku dyskusyjnego.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#JanuszSzymański">Myślę, że co do tego będzie pełna jasność, jeżeli Prezydium Sejmu dokona wykładni tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie wiem, panie pośle, nie jest tu potrzebna żadna wykładnia, ponieważ po prostu przyjął się taki obyczaj, tak to jest prowadzone za każdym razem, a pan lubi stwarzać trudności marszałkom prowadzącym obrady.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, już jeden z posłów, który lubił te obrady, został ministrem. Życzę panu tego samego, wtedy nie będę miał problemów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przechodzimy do zapytań.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż postawienie zapytania może trwać nie dłużej niż 1 minutę, udzielenie zaś odpowiedzi - nie dłużej niż 5 minut. Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia zapytań dodatkowych, przy czym uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie. Postawienie dodatkowego zapytania nie może trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź na dodatkowe zapytania nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#AleksanderMałachowski">Pierwsze pytanie pragnie zadać pan poseł Jerzy Wenderlich z Sojuszu Lewicy Demokratycznej — w sprawie polityki kadrowej w publicznej Telewizji Polskiej Spółka Akcyjna. Pytanie skierowane jest do ministra finansów, odpowie na nie sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Jan Kubik.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła o sformułowanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wszelkie akty legislacyjne mówią, że telewizja jest publiczna. Tymczasem praktyka życia wskazuje, że telewizja jest prywatna, albo nawet wręcz feudalna. Odniosę się tu do konkretnych działań z zakresu polityki kadrowej, których dokonuje zarząd kierowany przez pana prezesa Walendziaka. Chciałbym zadać następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JerzyWenderlich">Czy prawdą jest, że kolejnym elementem polityki kadrowej jest wyeliminowanie pana redaktora Bobera z prowadzenia programu i uniemożliwienie mu działalności dziennikarskiej? (Nie od rzeczy będzie tu przypomnieć, że jest on laureatem dwóch Złotych Ekranów i kilkunastu innych renomowanych, prominentnych dziennikarskich nagród.) Powodem tego zdarzenia jest m.in. jakoby to — bo na ten temat są enuncjacje prasowe i enuncjacje nie dementowane przez zarząd telewizji — że redaktor Andrzej Bober nie przedkładał zarządowi list z nazwiskami osób, które chciał zapraszać do swojego bardzo popularnego programu „Listy o gospodarce”. Gdyby to była prawda, to oczywiście konkluzja jest taka, że z etyką dziennikarską nie ma to nic wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JerzyWenderlich">I drugie pytanie w tej sekwencji: Czy również powodem tego, że redaktor Andrzej Bober nie może wykonywać w telewizji publicznej swoich obowiązków dziennikarskich, jest to, że odważył się publicznie skrytykować kierownictwo zarządu telewizji? A byłaby to już małość i prezesa Walendziaka, i całego zarządu zbyt przesadna, nie miałoby to również żadnych podstaw prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, przekroczył pan czas regulaminowy. Bardzo państwa proszę o nieprzekraczanie regulaminowego czasu.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanKubik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W związku ze zgłoszonym przez posła Jerzego Wenderlicha zapytaniem w sprawie polityki kadrowej w publicznej Telewizji Polskiej SA, a w szczególności wyjaśnienia co do możliwości wykonywania obowiązków dziennikarskich przez pana redaktora Andrzeja Bobera, pragnę poinformować pana posła, że powyższa sprawa należy do zagadnień związanych z problematyką programową Telewizji Polskiej SA.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JanKubik">Jak już kilkakrotnie wyjaśniali przedstawiciele Ministerstwa Finansów, udzielając odpowiedzi na zgłoszone interpelacje poselskie, zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji minister finansów, reprezentujący skarb państwa w Telewizji Polskiej SA, nie ma żadnego wpływu na charakter realizowanego programu, o czym mówi wyraźnie art. 29 ust. 2 ww. ustawy: „Zarząd spółki nie jest związany poleceniami i zakazami ustanowionymi przez walne zgromadzenie, jeśli dotyczą one treści programu”.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JanKubik">Należy przypomnieć, iż według aktualnie obowiązującej ustawy o radiofonii i telewizji rola ministra finansów jako reprezentanta skarbu państwa ograniczona została praktycznie do formalnego zatwierdzania przedłożonych sprawozdań finansowych i podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie w innych sprawach, precyzyjnie określonych w Kodeksie handlowym i statucie spółki (głównie dotyczących gospodarki finansowej) bez żadnych możliwości ingerencji w sprawy programowe.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#JanKubik">Minister finansów został również pozbawiony dwóch najistotniejszych funkcji właścicielskich, tzn. decydowania o podziale podstawowych strumieni finansowych zasilających spółkę oraz kształtowania składu rady nadzorczej. Wprawdzie wszyscy członkowie Rady Nadzorczej Telewizji Polskiej SA są przedstawicielami skarbu państwa, ale tylko jeden reprezentuje ministra finansów i jest przez niego powoływany (zgodnie z art. 28 ust. 1 ww. ustawy), uchwały zaś rady nadzorczej są podejmowane bezwzględną większością głosów (art. 28 ust. 2).</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#JanKubik">Ponieważ utworzona na mocy tejże samej ustawy Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (jako organ państwowy właściwy w sprawach radiofonii i telewizji - art. 5 ww. ustawy) nie została przewidziana w regulaminie Sejmu jako adresat interpelacji poselskich, interpelacje i zapytania panów posłów dotyczące spraw programowych trafiają do Ministerstwa Finansów mimo braku możliwości podejmowania z jego strony działań w zakresie programowym. W tej sytuacji minister finansów w celu wywiązania się z obowiązków wynikających z regulaminu Sejmu zwraca się do Zarządu Telewizji Polskiej Spółki Akcyjnej i Rady Programowej, jako jedynych kompetentnych organów w tej sprawie, o merytoryczne ustosunkowanie się do przedstawianego problemu, a otrzymaną odpowiedź przekazuje bezpośrednio marszałkowi Sejmu i zainteresowanym. Również w tym wypadku minister finansów zastosował taką procedurę postępowania.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#JanKubik">Zaistniała sytuacja jest typowym przykładem wskazującym na konieczność zastanowienia się nad kształtem ustawy o radiofonii i telewizji, która tworząc wielość podmiotów odpowiadających za prawidłowość wykonywania zadań przez powołane spółki publicznego radia i telewizji stwarza niepotrzebne konflikty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jerzy Wenderlich pragnie zadać dodatkowe pytanie.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle - 30 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wydawało mi się, że pan marszałek nie zwróci mi uwagi, gdy chodzić będzie o kilkanaście sekund, zważywszy, że sprawa jest natury moralnej, a pan marszałek w swojej biografii ma tak pięknie zapisaną kartę dziennikarską.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#JerzyWenderlich">Otóż, panie ministrze, ta odpowiedź zupełnie mnie nie satysfakcjonuje i przyznam się szczerze, że będę jeszcze w inny regulaminowy sposób domagał się innej odpowiedzi. Mówił pan o funkcji właścicielskiej. Czy tę funkcję właścicielską rozdziela pan w takim wąskim wymiarze - funkcję programową od funkcji kadrowej? Bo ja to rozdzielam. I oczywiście ten przypadek, który ująłem w niniejszym zapytaniu, rzeczywiście wykraczałby poza ramy funkcji właścicielskiej, gdyby dotyczył sfery programowej, ale sfera kadrowa mieści się w funkcji właścicielskiej ministra finansów. A więc uważam, że jest to problem jak najbardziej taki, którym właściciel powinien się zająć i go rozwiązać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Władysław Adamski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, nikt nie wnikał w to, jeśli chodzi o pytanie, czy działania zarządu były zgodne z prawem, a więc i ja tego robił nie będę, pomijając całkowicie ten kontekst. Sądzę jednak, że warto zapytać o to, czy działania zarządu były w pełni zasadne ekonomicznie. Stwierdził pan, że swego czasu wpłynęły już stosowne interpelacje związane z tym zagadnieniem, a więc mieliście państwo czas, aby sytuację zbadać. Chciałbym zapytać, czy to działanie było, jeśli chodzi o aspekt ekonomiczny, przedmiotem uwagi Ministerstwa Finansów, być może za pośrednictwem rady nadzorczej. Jeżeli bowiem dziennikarz pozostaje zatrudniony w telewizji, lecz nie ma swojego programu, nie pokazuje się publicznie, to, panie ministrze, nasuwa się pytanie nie tylko o produktywność tego dziennikarza, ale także o sensowność decyzji zarządu, powodujących taką sytuację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Marian Marczewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MarianMirosławMarczewski">Panie ministrze, kolejny raz na tej sali słyszymy wiele krytycznych uwag pod adresem zarządu telewizji. Wiem, że jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Rada Programowa, ale czy jest jakakolwiek szansa — niech pan powie — na przerwanie tego ciągłego pasma zarozumialstwa, arogancji, nieliczenia się z opiniami telewidzów? Czy po prostu będą brane pod uwagę opinie telewidzów co do programów i ich twórców? Czy nadal ci niezależni, czy w miarę niezależni, będą tępieni, ich programy przesuwane na czas gorszej oglądalności? Czy można wreszcie przerwać ten stan jakiejś bezsilności ze strony wszystkich organów? Wszyscy tutaj narzekają, wszyscy mówią, a nic z tego nie wynika. Po prostu — nie chcę użyć tego słowa, ale to jest słowo obiegowe — „pampersy” robią nadal to, co chcą i jak chcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Tadeusz Iwiński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#TadeuszIwiński">Panie ministrze, jak wynika z pana wypowiedzi, istnieje potrzeba - i podzielam ten punkt widzenia - nowelizacji odnośnej ustawy. Ale w socjologii zachodniej już wiele lat temu dokonano rozróżnienia dwóch zjawisk i procesów: własności i zarządzania. Otóż nie może być jednak tak, żeby w naszych warunkach właściciel zupełnie nie wtrącał się do zarządzania, ponieważ powstała sytuacja, która... We Włoszech trzy główne kanały telewizyjne należą do trzech głównych partii. Jeden kanał mają chadecy, drugi - komuniści, trzeci - socjaliści. Nie może być tak, żeby wszystkie kanały w telewizji polskiej miała jedna orientacja, bo być może, trzeba będzie... I nie wchodzę w to, jaka, ale raczej zbliżona do pierwszej. Czy właściciel z odróżnienia tych dwóch zjawisk - własności od zarządzania - zamierza wyciągnąć jakieś wnioski, czy też nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kazimierz Pańtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#KazimierzPańtak">Myślę, że chyba nie tędy droga, żeby poprzez prawo właścicielskie wchodzić w politykę kadrową, merytoryczną telewizji. Trzeba zmienić ustawę. Chciałbym tylko zwrócić uwagę, że o sprawach, nad którymi dyskutujemy, przed chwilą mówiono w „Teleexpressie”. Dzisiaj był protest czy strajk pracowników. Jest to problem bardzo poważny. Ale nie męczmy ministra, bo nie ten minister powinien te sprawy rozstrzygnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JacekPawlicki">Dołączam się do stwierdzenia kolegi Pańtaka, że to nie pan minister powinien rozstrzygnąć ten problem. Ale chciałbym, panie ministrze, wrócić do pytania zadanego przez kolegę posła Wenderlicha. Pan prezes Walendziak odpowiadając na poprzednią interpelację na ten sam temat, przedstawił wytłumaczenie, że ponieważ trwają wakacje, tego typu programy publicystyczne zostały wycofane, bo w ich miejsce weszły bery śmieszne i ucieszne. Wakacje już dawno się skończyły. Te programy miały wysoką oglądalność. Fachowość pana redaktora Bobera nie budzi żadnych wątpliwości. W związku z tym jako parlamentarzyści przedstawiamy prośbę o to, by do okienka telewizyjnego powrócili porządni, solidni i rzetelni redaktorzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Jacek Pawlicki. Przepraszam, że nie podałem przy zapowiedzi pańskiego nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: To jest dodatkowe pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Poseł Jacek Pawlicki: Przychylam się do zdania pana posła Pańtaka.)</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wenderlich: Chciałbym zadać jeszcze pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#AleksanderMałachowski">Teoretycznie nie bardzo pan może, ale ponieważ to pan zadał pytanie, proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JerzyWenderlich">Chciałbym już zupełnie na koniec i w jakiejś ostatecznej konkluzji zadać pytanie: Co właściciel telewizji, czyli resort finansów, zrobi na rzecz tego, żeby telewizja z telewizji prywatnej przekształciła się w publiczną, mogła znowu mieć funkcję publiczną? Nie stać nas na to, żeby takim majątkiem uwłaszczać prywatnie pana prezesa Walendziaka i kilka innych osób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Zdobysław Milewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#ZdobysławMilewski">Chciałbym może trochę przewrotnie zapytać: Czy pan minister uważa, że telewizja będzie publiczna wówczas, kiedy jej program będzie uchwalany i decydowany na sali sejmowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JanKubik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Konkluzja: należy przystąpić do zmiany ustawy o radiofonii i telewizji. Proszę państwa, nie jest ku temu pora, by to dzisiaj uczynił rząd, bo ktoś by od razu powiedział, że rząd stara się zawłaszczyć telewizję, utworzyć z niej telewizję rządową, a jeśliby to uczynił minister finansów, to od razu by był zarzut, że jest to skok na kasę. Dlatego też nie kto inny, tylko panie i panowie posłowie mają możliwość zmienić ustawę. Jeśli zmianę ustawy przeprowadzi się dość szybko, to nie będzie problemu.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JanKubik">Natomiast jeśli chodzi o pytanie dotyczące pana redaktora Bobera, to bardzo przepraszam, ale wyraźnie zacytowałem, jaki jest zapis w ustawie i co może skarb państwa jako właściciel. Jeśli ma ograniczone prawo, a takie ma, to do niego się stosuje. Przecież nie możemy wychodzić poza prawo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, dodam poza protokółem, od siebie, że odczuwam gorzką satysfakcję, kiedy słyszę te głosy, bo ja to wszystko w Izbie mówiłem. Prosiłem, błagałem: nie uchwalajcie panowie - chodzi tu o Sejm I kadencji - tej ustawy. W tej chwili uważam, że gdyby poszło to w kierunku, jaki proponowałem - przejęcia telewizji publicznej na zasadach, na których opierała się przez kilkadziesiąt lat niezależna telewizja brytyjska BBC - sprawa wyglądałaby zupełnie inaczej i nie byłoby tych problemów, które dzisiaj się rodzą.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jacek Taylor z Unii Wolności pragnie zadać pytanie w sprawie przyczyn zawieszenia na żądanie Urzędu Rady Ministrów postępowania egzekucyjnego przeciwko SdRP. Na pytanie skierowane do prezesa Rady Ministrów odpowie, z upoważnienia premiera, minister - szef Urzędu Rady Ministrów pan Marek Borowski.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#JacekTaylor">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym zapytać: Czy pan minister - szef URM nie ocenia jako działanie podjęte na szkodę skarbu państwa takiego postępowania, kiedy to Urząd Rady Ministrów powoduje wstrzymanie postępowania egzekucyjnego, przez zwrócenie się na piśmie do komornika prowadzącego egzekucję, gdy chodzi o niebagatelne wierzytelności skarbu państwa - stwierdzone wyrokiem sądowym, zasądzone od SdRP - w sytuacji, kiedy SdRP wzbrania się skarbowi państwa zapłacić zasądzoną należność już przez 2,5 roku? W sytuacji, kiedy komornik dowiaduje się o 43 samochodach zarejestrowanych przez SdRP w urzędzie gminnym w Warszawie i może je zająć, w tym samym miesiącu z URM wychodzi do komornika pismo, aby wstrzymać postępowanie egzekucyjne.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#JacekTaylor">Drugie pytanie: Czy pan minister nie zechciałby, niezależnie od tego postępowania komorniczego, wpłynąć na przewodniczącego SdRP, aby sprawił, by zasądzone sądownie długi SdRP wobec skarbu państwa zostały spłacone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra Marka Borowskiego o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawy związane z likwidacją mienia po byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej prowadzone są od lat przez osoby, instytucje pewnego rodzaju, jakimi są likwidatorzy właśnie tego mienia, powoływani osobnym zarządzeniem. Ich zadaniem jest oczywiście ochrona interesu skarbu państwa i wyegzekwowanie tych należności. W przypadku, który poruszył pan poseł, likwidator rzeczywiście wystąpił z wnioskiem do komornika, aby czasowo tę egzekucję zawiesić. Dlaczego? Otóż przedstawiciel wojewody z Gdańska skierował za pośrednictwem Sądu Rejonowego w Warszawie postanowienie o egzekucji dotyczącej ruchomości będących w posiadaniu SdRP w Warszawie. Problem polega wszelako na tym, iż według opinii prawnych, jakie likwidator zebrał w tej sprawie, ruchomości te z mocy ustawy jeszcze z 1990 r. stały się własnością skarbu państwa. SdRP zajmuje odmienne stanowisko na ten temat. Jest spór sądowy co do tytułu własności. Dochodzi zresztą praw do tego mienia również przedstawiciel wojewody warszawskiego. W tym stanie rzeczy, ponieważ takie są opinie prawne, posiadane przez SdRP ruchomości w Warszawie stanowią własność skarbu państwa. Jeśli ta egzekucja byłaby kontynuowana i przyniosłaby efekt, to mogłoby dojść do takiej sytuacji, że skarb państwa zaspokoił swoją wierzytelność, wyegzekwował dług, przejmując ruchomości należące do skarbu państwa. Tymczasem rzecz polega na tym, aby zaspokoić te wierzytelności na jakichś nowych dochodach, na czymś, co powstało już po uchwaleniu tej ustawy, a nie na tym, co i tak skarbowi państwa być może się należy z punktu widzenia opinii prawnych zebranych przez likwidatora mienia. W związku z tym mamy do czynienia z dość zawiłą sytuacją prawną.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MarekBorowski">Tak na marginesie chcę poinformować pana posła i wszystkich zebranych, iż w tej chwili koszty egzekucji tego mienia przewyższają już to, co się udaje odzyskać. Powstaje więc pytanie, czy jest w interesie skarbu państwa kontynuowanie tego rodzaju dochodzeń, egzekucji praw, w sytuacji, kiedy trzeba do tego po prostu dopłacać.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#MarekBorowski">Jeśli chodzi o drugą kwestię, tzn. czy mogę wpłynąć na przewodniczącego SdRP, żeby tę sprawę uregulował. Panie pośle, wymagałoby to umiejętności, jak sądzę, jednak magicznych, gdyż z tego, co mi wiadomo, SdRP nie ma pieniędzy,...</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#MarekBorowski">... jak również nie ma majątku i żądanie, aby przewodniczący ten majątek pomnożył, jest żądaniem z gatunku pewnej wiary w cuda, a tego rządowi czynić nie wypada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania dodatkowe? Przepraszam bardzo, tylu panów posłów z Unii wyciągnęło rękę, że...</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Najpierw pan poseł Taylor.)</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jacek Taylor wprawdzie nie wyciągnął ręki pierwszy, ale ma prawo pierwszy zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JacekTaylor">Tak, dobrze, dwa słowa. Rozumiem, że pan poseł uważa 43 samochody zarejestrowane na rzecz SdRP w samej Warszawie, w tym 2 lancie, za majątek nie istniejący, nie nadający się do egzekucji. Chcę powiedzieć, że kiedy przedstawiciel skarbu państwa 7 marca 1995 r. wskazał komornikowi te samochody, już 20 marca 1995 r. z Urzędu Rady Ministrów poszło do komornika pismo z żądaniem wstrzymania egzekucji, które komornika wiąże. W tym piśmie napisano, że minister - szef Urzędu Rady Ministrów ma rozstrzygnąć bliżej nie sprecyzowany spór. Tyle dodatkowego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JacekTaylor">Poza tym, jest niejeden taki proces. W samym Gdańsku zapadło już 7 wyroków i te należności wynoszą gdzieś w granicach 2 mld zł. Koszty egzekucyjne - tu pan minister się chyba myli, pan minister myśli o odsetkach. Koszty egzekucji są bardzo niewielkie w porównaniu do wysokości zasądzonych kwot, a tym bardziej do odsetek. Bo w tym przypadku, o którym mówię, chodzi już o 2,5-letnią zwłokę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Janusz Niemcewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JanuszNiemcewicz">Panie ministrze, żądanie wstrzymania egzekucji uzasadnione zostało tym, że minister - szef Urzędu Rady Ministrów ma rozstrzygnąć jakiś enigmatyczny spór. Mam pytanie: Jaki to spór, czy od marca do dnia dzisiejszego pan minister ten spór już rozstrzygnął i czy w związku z tym wystąpi o podjęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko SdRP? I drugie pytanie: Czy pan jako członek władz naczelnych SdRP mógłby nas zapewnić, że te 43 samochody osobowe w dalszym ciągu są w posiadaniu SdRP?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Andrzej Machowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AndrzejMachowski">Pan minister był łaskaw przedstawić dość ciekawe uzasadnienie wstrzymania owej egzekucji, ale chciałbym zapytać, jak to w istocie jest z tymi samochodami. Problem jest taki: w wyniku tego typu interpretacji stajemy wobec sytuacji, w której nie wiemy, kto te samochody w tej chwili użytkuje, skarb państwa czy SdRP. Pan minister mówił o tym, że partia, której pan jest członkiem, nie ma pieniędzy, ale w tej chwili obserwujemy w całej Polsce olbrzymią liczbą portretów przewodniczącego tej partii, więc jakieś pieniądze chyba były. Może by te portrety spieniężyć, żeby znalazły się pieniądze na owe wierzytelności wobec skarbu państwa?</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale dopiero po wyborach.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Karol Działoszyński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#KarolDziałoszyński">Jeszcze tylko jednego nie rozumiem, panie ministrze. Pan stwierdził - nie jestem prawnikiem, mogę się mylić - że te samochody w istocie w tej chwili są własnością skarbu państwa, a SdRP je tylko użytkuje. Skarb państwa nie ma czego dochodzić, bo nie powinien egzekwować powtórnie swojej własności. Jeśli SdRP użytkuje te samochody, to mam proste pytanie: Czy są umowy użytkowania i czy SdRP użytkuje te samochody odpłatnie czy nieodpłatnie, uszczuplając skarb państwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#KrzysztofBudnik">Panie ministrze, proszę odpowiedzieć, czy faktycznie było tak, że to na żądanie pana bądź podległego panu urzędnika likwidator majątku po byłej PZPR wystąpił do komornika o zawieszenie tego postępowania. Jeżeli tak, to czy w ten sposób nie przypisuje pan sobie uprawnień wymiaru sprawiedliwości? No bo jeżeli jest spór co do własności, to ewentualnie ten problem mógł być rozpatrzony w trakcie postępowania egzekucyjnego, np. w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego albo w ogóle przez sąd, który jest uprawniony do ustalania prawa własności. I drugie, krótkie pytanie. Powiedział pan, że SdRP nie ma majątku. Natomiast sądy zasądzają odszkodowania od SdRP na rzecz skarbu państwa, duże odszkodowania, za to, że przejęło bezpodstawnie majątek po byłej PZPR. Czy ustalano, co stało się z tym majątkiem, który był w dyspozycji SdRP, a obecnie go nie ma bądź nie ma pieniędzy za zbycie tego majątku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kazimierz Pańtak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#KazimierzPańtak">Panie ministrze, ze smutkiem usłyszałem, że SdRP jest bankrutem finansowym. Proszę o wyjaśnienie, gdyż użył pan takiego sformułowania. Czy ono jest prawdziwe? Pan powiedział, że SdRP nie ma majątku, a majątku nie ma bankrut. Czy pan to potwierdza, czy zaprzecza, bo zabrzmiało to bardzo groźnie na tej sali, że tak poważna partia jest bankrutem.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Głos z sali: SdRP jest może bankrutem politycznym.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Zdobysław Milewski, jak rozumiem, pragnie zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, powiedziałem tylko panu Potulskiemu, że go widzę. Była tu za głośna rozmowa przy stole prezydialnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#ZdobysławMilewski">Dziękuję, panie marszałku. Chciałbym uzupełnić pytanie pana posła Pańtaka. Jeśli prawdą jest, że SdRP zalega na rzecz skarbu państwa ze znacznymi kwotami, a nie ma, jak pan minister twierdzi, żadnego majątku, to czy rozważa się możliwość ogłoszenia upadłości SdRP?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Franciszek Potulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#FranciszekPotulski">Panie ministrze, po pierwsze, czy jest jakaś koncepcja zakończenia tej sprawy? To jest oczywiste, że z powodów politycznych przy każdej kampanii ta sprawa odżywa. A po drugie, jeśli się orientuję w sprawie, która miała miejsce w Gdańsku, pensja, jaką pobierał likwidator przez 5 lat, przewyższa wartość tego, co zostało zasądzone na rzecz skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Czesław Pogoda, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chyba wszyscy sobie przypominamy, że w momencie, kiedy trzeba było uderzyć politycznie w rząd premiera Pawlaka, były podnoszone sprawy nieruchomości PSL i ulicy Grzybowskiej. Dziś jesteśmy w trakcie kampanii wyborczej i z pytania posła Machowskiego jednoznacznie mówiącego o portretach wynika, że jest to kampania wyborcza. W związku z tym, panie ministrze, czy pan też uważa, że tak to rzeczywiście jest?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś chce zadać pytanie? Proszę o zgłaszanie się.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Okoński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanOkoński">Miałbym pytanie do pana ministra: Jak wygląda w tej chwili sprawa amortyzacji tych samochodów? Nie należy zapominać, że one się zużywają, i nie da się ukryć, że uszczupla się w ten sposób majątek skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jacek Piechota.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JacekPiechota">Panie Marszałku! Po pierwsze chciałbym zwrócić uwagę kolegom posłom, że w swoich pytaniach czy w wypowiedziach mających charakter głosów w kampanii politycznej znacznie wykroczyli poza zakres zadanego zapytania. To jedna, porządkująca naszą dyskusję sprawa.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#JacekPiechota">Druga kwestia, to pytanie do pana ministra. Sprawę tę podniósł mój poprzednik, dotyczyła ona Gdańska, ale uważam, że dotyczy ona całego kraju, i w tym miejscu chcę zadać pytanie: Jak pan minister widzi zakończenie tegoż działania? Stan finansów SdRP bierze się z tej przyczyny, że ustawa forsowana przez kolegów posłów dzisiaj podnoszących te problemy zadziałała na ponad rok wstecz, jeżeli chodzi o przejęcie majątku, i jakby odnowiła wszystkie kwestie zdawałoby się zamknięte. Jest to przedmiot odrębnej debaty. Dzisiaj mamy rzeczywiście do czynienia z sytuacją taką, że nadal utrzymuje się aparat likwidatorów majątku byłej PZPR, co niewątpliwie kosztuje. Natomiast możliwości odzyskania tegoż majątku w sytuacji, kiedy SdRP nie posiada majątku, jest żadna. Panowie posłowie mogliby się na tyle orientować, że kampania wyborcza finansowana jest z funduszu wyborczego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a nie z konta Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Utrzymanie aparatu likwidatorów kosztuje skarb państwa znacznie więcej niż wynosi wartość możliwych do odzyskania jakichkolwiek środków, których dzisiaj nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JanOkoński">Przepraszam, czy jeszcze jedno pytanie, bo pan poseł nas pouczył za pana marszałka, że przekroczyliśmy w naszych pytaniach ich zakres...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłem, by mi nie pomagać w prowadzeniu obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanOkoński">Nie otrzymałem odpowiedzi: Czy w wystąpieniu pana posła było pytanie?</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Piechota: Oczywiście było, panie pośle, pytanie...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AleksanderMałachowski">Było pytanie, może przekroczony był czas, ale wszyscy panowie przekraczacie czas przeznaczony na pytania.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jerzy Wierchowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JerzyWierchowicz">Jedno zdanie do pana posła Potulskiego, który mówi, jak rozwiązać tę sytuację. Trzeba po prostu zapłacić.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JerzyWierchowicz">A do pana ministra: Panie ministrze, prezentuje pan olbrzymią arogancję. Mówił pan o tym, że jest prawomocny wyrok, a SdRP nie będzie płaciła, bo nie ma pieniędzy. Moim zdaniem jest nie do przyjęcia, że tak mówił minister przed milionami ludzi, którzy będą pewnie oglądać jutro nasze interpelacje. Wpisując się w tę konwencję wyborczą, oczywiście pół żartem, pół serio zasugeruję, że być może warto wycofać kandydata, a za pieniądze przeznaczone na I i II turę spłacić prawomocne wyroki sądowe. Wtedy chyba odzyskalibyście wiarygodność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AleksanderMałachowski">Może darujmy już sobie pytania polityczne, a wróćmy do spraw czysto procesowych, bo takie było pierwotne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MarekBorowski">Panie marszałku, jeszcze są głosy panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy mogę już udzielić głosu ministrowi, czy ktoś z państwa jeszcze pragnie zadać pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MarekBorowski">Jeszcze są posłowie na sali, może nie wszyscy zadali pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AleksanderMałachowski">Są posłowie na sali, ale nie chcą zabierać głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MarekBorowski">Nie wszyscy jeszcze zadali pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MarekBorowski">Już można? Zacznę może od tej części ofert, które padły ze strony posłów Unii Wolności, ponieważ pytanie pana posła Taylora było pytaniem prawnym, natomiast potem przeszliśmy już do części politycznej, w której traktowano mnie nie tylko jako ministra, ale także jako posła, jako członka SdRP, jako członka władz naczelnych. Jeżeli więc panowie zaczęli w ten sposób, to pozwólcie, że będziemy odpowiadać również w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MarekBorowski">Po pierwsze, padło pytanie, czy to jest kampania, czy te pytania związane są z kampanią wyborczą? Nie śmiem, Wysoka Izbo, tego podejrzewać. Wydaje mi się, że to jest czysty przypadek, przypadkowa zbieżność, że właśnie te pytania w tej chwili padają, odgrzewane notabene, bo sprawy są znane przecież od dawna. Tak że w tej sprawie nie mogę podzielić poglądu posła pytającego, czy to jest związane z kampanią wyborczą. Jest to związane ze szczerą troską posłów Unii Wolności o skarb państwa, o który dbali zawsze wtedy, kiedy mogli to czynić.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#MarekBorowski">Teraz przejdę może do grupy pytań „techniczno-technologicznych”, a więc na przykład: Czy są 43 samochody, czy nie 43? Jakie to są samochody? Jakiej marki? Na jakie paliwo? Następnie, czy są umowy dzierżawne, czy też ich nie ma? Jak wygląda amortyzacja tych samochodów? Panowie, odpowiadam szczerze — nie wiem, nie zajmuję się tym po prostu, nie należy to do moich obowiązków. Natomiast w ramach dobrych usług jestem gotów zlecić wywiedzenie się tego odpowiednim urzędnikom i w stosownym czasie, kiedy już to będę wiedział, udzielić odpowiedzi panom posłom.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#MarekBorowski">Jaki spór był do rozstrzygnięcia? Otóż były w zasadzie do rozstrzygnięcia dwa spory czy też dwie kwestie. Pierwsza kwestia: czy możemy te ruchomości, którymi są te samochody, uważać za własność skarbu państwa w świetle ustawy z 1990 r.? I kwestia druga - spór kompetencyjny, ponieważ w tej sprawie występują dwaj wojewodowie i każdy z nich może czerpać zyski z odzyskania tego rodzaju majątku. Pojawia się więc kwestia: czy Gdańsk ma tutaj pierwszeństwo przed Warszawą. Były czasy, że miał, jak jest teraz - nie wiem. I to jest ten spór.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#MarekBorowski">Jeśli chodzi o koszty, pan poseł Taylor powiedział, że pomyliłem się, że to nie o to chodzi, że koszty są mniejsze od zasądzonych kwot. Oczywiście, są mniejsze od zasądzonych kwot, ponieważ zasądzone kwoty są niezwykle wysokie. Nie chciałbym użyć tego słowa i proszę je natychmiast wykreślić z protokołu - są absurdalnie wysokie. Jeśli chodzi o zarzuty pana posła Wierchowicza, który za arogancję uznał moją odpowiedź, że SdRP nie zapłaci - nie odpowiedziałem, że nie zapłaci. Powiedziałem, że nie ma pieniędzy. Tylko tyle. Więc cóż jeszcze może sprzedać w związku z tą sprawą? Otóż proszę to wyłącznie tak traktować. Wyroki są oczywiście wyrokami. O ile wiem, SdRP odwołuje się od tych wyroków, apeluje itd. Te wszystkie sprawy są w toku.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#MarekBorowski">Nie chcę wracać do sprawy ustawy, mówił o tym pan poseł Piechota. Ustawa niewątpliwie działała wstecz i spowodowała wiele problemów, np. to, że SdRP działając w dobrej wierze wykorzystała te środki. Odpowiadam na pytanie, gdzie te środki się podziały. W tej chwili nie mam kompletnego zestawienia, nie jestem przygotowany do odpowiedzi na takie pytanie, bo nie miałem tu występować jako rzecznik SdRP. W tej sprawie proponuję raczej zwrócić się do władz SdRP i na pewno odpowiedź zostanie udzielona, bo była udzielana wielokrotnie, na tej sali również. Wiadomo, że Polska Zjednoczona Partia Robotnicza miała różnego rodzaju zobowiązania, np. w bankach z powodu pożyczek, które zaciągnęła między innymi na kampanię wyborczą, i wobec licznej grupy pracowników, wobec których była pracodawcą i którym się należały odprawy w związku z likwidacją, z rozwiązaniem. Były to bardzo poważne kwoty i na to te pieniądze poszły. Oczywiście dzisiaj mamy stan prawny taki, jaki mamy, i nie chcę w to w tej chwili wchodzić, każdy ma na ten temat swój pogląd.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#MarekBorowski">Teraz to, czy to było na moje żądanie, czy wystąpiłem tu w roli aparatu sprawiedliwości. Nie, jeszcze raz podkreślam, że nie na moje żądanie. Likwidator z takim wnioskiem zwrócił się samodzielnie, ponieważ jest do tego uprawniony.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#MarekBorowski">I wreszcie kwestie kampanii, czy nie można by wykorzystać pieniędzy. Powtórzę jeszcze raz: Kandydat występuje pod swoim nazwiskiem, tak jak każdy w kampanii wyborczej, zbiera fundusze w określony sposób i z tych funduszy będzie się rozliczał. Jeżeli istnieje, zdaniem panów, prawna możliwość sięgnięcia po te pieniądze, to proszę, róbcie to, ale myślę, że ani takiej możliwości nie ma, ani z żadnego punktu widzenia nie byłoby to uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#MarekBorowski">Czy jeszcze są jakieś pytania, panie marszałku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, pan poseł Janusz Niemcewicz nie może zadać pytania, chyba że... Proszę wskazać, jakiej odpowiedzi pan nie otrzymał. To samo dotyczy pana posła Jacka Taylora. Tylko wskazanie, jaka odpowiedź nie została udzielona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JacekTaylor">Panie marszałku, została udzielona odpowiedź jawnie sprzeczna z obowiązującym porządkiem prawnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę wskazać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JacekTaylor">Chciałbym to uzasadnić. Pan minister powiada, że egzekucja się toczy na podstawie nieprawomocnego wyroku sądowego, bo mówi pan: wszystkie sprawy są w toku. Wyrok, który jest podstawą egzekucji, jest prawomocny od 2,5 lat i opiewa na kwotę 220 milionów starych złotych, odsetki plus koszty, które stanowią zresztą niewielką część, razem około 600 milionów starych złotych. Cóż to wobec 43 samochodów, w tym 2 lancii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie ministrze. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MarekBorowski">Chcę od razu na to odpowiedzieć, ponieważ zaszło tu nieporozumienie. Ja nie mówiłem konkretnie o tym wyroku. Mówiłem o tym, że jest szereg wyroków, toczą się sprawy, są po prostu w różnych fazach. Są również takie, od których są odwołania, rewizje, na różnych szczeblach się to rozgrywa. A o tym wyroku nie mówiłem. W stosunku do tego wyroku jest tytuł egzekucyjny. To jest fakt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Janusz Niemcewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie otrzymałem odpowiedzi na swoje pytanie. Pytałem nie o to, na czym polegał spór, który pan minister miał rozstrzygnąć, tylko o to, czy pan minister w ciągu tych kilku miesięcy już ten spór rozstrzygnął. I kwestia druga: pytałem nie o to, jakie samochody są w posiadaniu - tak się składa, że mam ich spis - lecz o to, czy one w dalszym ciągu są w posiadaniu władz naczelnych SdRP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MarekBorowski">Jeżeli chodzi o pytanie drugie, to znaczy, czy te samochody w dalszym ciągu są w posiadaniu władz naczelnych SdRP. Proszę państwa, to pytanie pana posła Taylora otrzymałem praktycznie w dniu dzisiejszym. W związku z tym nie mogłem przeprowadzić aż tak głębokich badań. Sprawdzę to i udzielę panu posłowi odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MarekBorowski">Natomiast co do czasu, w jakim można ten spór rozstrzygnąć. Są takie spory, które niestety - ze względu na różnorodne opinie prawnicze - się ciągną. Nie jestem specjalnie skłonny nadmiernie go przedłużać i oczywiście w końcu decyzje trzeba będzie podjąć. Rzecz jasna, zdaję sobie sprawę, że takie decyzje musi podjąć albo likwidator, albo - jeśli będzie miał z tym trudności - szef Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#MarekBorowski">Najmocniej przepraszam, panie marszałku, ale nie odpowiedziałem na jeszcze jedno pytanie, właściwie na połączone dwa pytania. Pan poseł Pańtak zapytał, czy w związku z tym, że SdRP nie ma pieniędzy i nie może zapłacić, to czy jest bankrutem, czy tak można to określić, a także gdzieś z drugiej strony padła sugestia, czy nie należałoby ogłosić upadłości lub rozważyć ogłoszenia upadłości.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#MarekBorowski">Tę drugą sugestię przekażę prawnikom, panie pośle, i poproszę o opinię, ale to już w innym trybie. Natomiast jeżeli chodzi o kwestię pierwszą, to z tego co wiem, z enuncjacji i z wyjaśnień SdRP, a także z efektów różnego rodzaju dochodzeń, gdzie przecież komornicy „wchodzą” na konta, oglądają majątek, orientują się, co jest w posiadaniu SdRP, to rzeczywiście powiedziałbym, że SdRP jest finansowym bankrutem, natomiast jest politycznym gigantem. A są partie, w których jest odwrotnie albo też obie te rzeczy są na bardzo niskim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle Rulewski, nie ma pan możności zadania pytania, nie brał...</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Nie chcę zadać pytania, ale chcę zwrócić uwagę na jedną sprawę.)</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pan prawa w tej chwili już zabrania głosu. Nie ma tu debaty.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Jest taka możliwość, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie ma tu debaty.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Mam wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#AleksanderMałachowski">Wniosek formalny? Nie ma takiej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Jeżeli nie mogę zadać pytania, to proszę mi pozwolić na złożenie oświadczenia w sprawie nieprawdziwości odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma regulaminowej możliwości złożenia oświadczenia w czasie interpelacji, w tej chwili w czasie odpowiedzi na pytania... W punkcie oświadczenia, proszę bardzo. W oświadczeniu po obradach.</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Budnik: Nie otrzymałem odpowiedzi na zadane pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-189.11" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł nie otrzymał odpowiedzi na pytanie? Na jakie pytanie? Proszę wskazać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#KrzysztofBudnik">Zadałem wyraźne pytanie w związku z przypisaniem sobie - co wynika z postanowienia komornika Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z kwietnia 1995 r. - przez ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów prawa, co jest uprawnieniem sądowym, do ustalenia prawa własności spornych rzeczy. Z uzasadnienia wynika, że to stało się powodem zawieszenia postępowania egzekucyjnego w sytuacji, gdy to właśnie rozstrzygają odpowiednie organy w trakcie tego postępowania. Zadałem pytanie: Czy pan minister rzeczywiście przypisuje sobie to uprawnienie, a jeżeli nie, czy odstąpi od tej tezy, tak aby postępowanie egzekucyjne mogło być kontynuowane?</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#KrzysztofBudnik">Panie marszałku, jednak pan minister w swoich wypowiedziach przekroczył merytoryczny zakres udzielania odpowiedzi na pytania, bo problem, jeśli chodzi o tę ustawę, polega nie na tym, że ona jest znana, lecz na tym, że do tej pory, przez tyle lat, nie została wykonana. Należy podkreślić, że była przedmiotem rozpatrywania przez Trybunał Konstytucyjny, który orzekł, w tej części, o której pan minister wspomniał, jej zgodność z konstytucją. Kwestionowanie z trybuny sejmowej przez ministra i również przez posłów na Sejm legalności tej ustawy rzeczywiście świadczy o arogancji. I jak wymagać od innych obywateli przestrzegania prawa w takiej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o odpowiedź, bo zarzut jest poważny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, wykroczyłem poza zakres tematyczny tylko w takim stopniu, w jakim panowie posłowie wykraczali poza zakres tematyczny w swoich pytaniach. To jest sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MarekBorowski">Sprawa druga. Nie kwestionowałem ustawy od strony prawnej. Stwierdziłem tylko, że ustawa została podjęta po fakcie i że w związku z tym postawiła SdRP w sytuacji, w której ona już tych pieniędzy nie miała, ponieważ pokryła nimi inne zobowiązania. To wszystko. A powiedziałem wyraźnie: tu każdy może mieć oczywiście swój pogląd na to, jak tę sytuację rozwikłać, jak ją rozumieć. Koniec, nic więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zanim przejdziemy do następnego pytania, chcę przeprosić. W ferworze sporu regulaminowego nie wyjaśniłem, że to nie brak czasu spowodował, iż pani posłanka Zofia Wilczyńska nie uzyskała odpowiedzi w ramach interpelacji. Na wniosek klubu parlamentarnego ta interpelacja została wycofana z prośbą o przeniesienie jej na następne posiedzenie Sejmu. Chodzi o interpelację w sprawie polskiego monopolu gier i zakładów losowych.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#AleksanderMałachowski">Premier Oleksy natomiast zwrócił się do marszałka Zycha z prośbą o odroczenie udzielenia odpowiedzi na pytanie pana posła Tadeusza Samborskiego dotyczące polityki kadrowej prowadzonej przez prezesa Rady Ministrów. Wyjaśniam, że to pytanie nie będzie zatem w dniu dzisiejszym rozpatrzone. Jest prośba pana premiera o przełożenie tego na 64, czyli następne, posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do pytania, które pragnie zadać pan poseł Wojciech Błasiak - jest obecny - w sprawie przyszłości stoczni rzecznej we Wrocławiu. Pytanie skierowane jest do ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów. Odpowie na nie minister - szef Urzędu Rady Ministrów pan Marek Borowski.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wrocławska Stocznia Rzeczna, druga co do wielkości i nowoczesności jeszcze w 1991 r. stocznia na Odrze, po dwóch nieudanych przetargach prywatyzacyjnych została postawiona w stan upadłości, a powodem jest jej niewypłacalność, głównie wobec skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WojciechBłasiak">W świetle materiałów Najwyższej Izby Kontroli jedną z głównych przyczyn powstania tych długów były decyzje zarządu komisarycznego od lipca 1993 r. do lipca 1995 r., w tym decyzje, jak wynikało z materiałów NIK, wręcz absurdalne. Tak więc odpowiedzialność za ten fakt spada na przedstawiciela skarbu państwa, czyli wojewodę wrocławskiego, który mianował ów zarząd i tolerował jego działalność mimo informowania go m.in. przez NIK o sytuacji. Jakie w związku z tym są zamierzenia przedstawiciela skarbu państwa wobec swojej własności? Czy przedstawicielstwo skarbu państwa - w osobach przedstawicieli rządu i wojewody - bierze na przykład pod uwagę możliwość umorzenia części długów?</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#WojciechBłasiak">Sprawa ta wiąże się z pewnym kontekstem, o którym chciałbym tutaj wspomnieć. Czy rząd jest zainteresowany utrzymaniem tej stoczni w związku ze swoją polityką wobec dróg rzecznych w Polsce? Jaka jest w ogóle koncepcja rządowa co do rozwoju dróg rzecznych i transportu wodnego na Odrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Panie Pośle! Wysoka Izbo! W odpowiedzi na zapytanie pana posła pragnę poinformować, iż począwszy od 1988 r. wojewoda wrocławski pełni funkcję organu założycielskiego Wrocławskiej Stoczni Rzecznej wykonującej remonty taboru pływającego.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MarekBorowski">Począwszy od 1989 r. sytuacja ekonomiczno-finansowa stoczni uległa drastycznemu pogorszeniu. Wypracowany w 1989 r. zysk netto w wysokości 138 mln zł w kolejnych latach, mianowicie w latach 1990–1994, zastąpiła strata netto, która wynosiła odpowiednio 981 mln zł, 3817 mln zł, 9812 mln zł, 13 898 mln zł i wreszcie 16 925 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#MarekBorowski">W 1993 r. w przedsiębiorstwie przeprowadzono postępowanie naprawcze przez ustanowienie w lutym 1993 r. zarządu komisarycznego, czemu towarzyszyło przekazanie radzie nadzorczej, powołanej w listopadzie 1993 r. i funkcjonującej do września 1994 r., części uprawnień organu założycielskiego. Wspomniane działania nie spowodowały jednak zahamowania niekorzystnych tendencji. Nadal rosły zarówno straty przedsiębiorstwa, jak i zobowiązania wobec wierzycieli. Według stanu na koniec 1994 r. wartość zobowiązań ogółem wynosiła nieco ponad 59 mld zł, co odpowiadało wtedy 104% wartości majątku stoczni.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#MarekBorowski">Trudna sytuacja stoczni wynikała z zaniechania od 1992 r. składania zamówień przez armatorów na budowę nowych jednostek, spadku zamówień remontowych taboru, a to ze względu na ograniczenie podaży ładunków w wypadku żeglugi śródlądowej, ogólnego zastoju w branży oraz konkurencji na rynku ofert eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#MarekBorowski">W 1994 r. sprzedaż wyrobów i usług stoczni zamknęła się kwotą zaledwie 171 mld zł, co stanowiło 60% sprzedaży roku poprzedniego. Podejmowane działania w celu intensyfikacji przychodów, np. w drodze najmu, dzierżawy, sprzedaży składników majątku - również w celu prowadzenia planowej gospodarki inwestycyjno-remontowej w przedsiębiorstwie - nie dały pożądanych efektów. Przeprowadzona w roku 1995 kontrola delegatury Najwyższej Izby Kontroli wskazywała na wysokie, przekraczające przychody, koszty działalności stoczni.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#MarekBorowski">Pod koniec 1994 r. organ założycielski podjął decyzję o prywatyzacji stoczni w trybie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W wyniku przetargu wyłoniono w grudniu potencjalnego nabywcę stoczni. Jednak do przekazanego wniosku w tej sprawie zgłoszone zostały zastrzeżenia - dotyczące trybu przetargu - Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, w związku z czym przeprowadzono nowy przetarg. Tym razem także nie nastąpiło wyłonienie nabywcy stoczni. Zarządca komisaryczny złożył wniosek o upadłość przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#MarekBorowski">Wyrokiem wydziału gospodarczego sądu rejonowego z dnia 22 września 1995 r. ogłoszono upadłość stoczni. Działający obecnie w stoczni syndyk zabezpiecza nie tylko interes wierzycieli, ale i przedsiębiorstwa, zakładając w planach ewentualne utrzymanie w części przedsiębiorstwa obecnej produkcji lub zbliżonej do produkcji przemysłu stoczniowego.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#MarekBorowski">Tyle wydarzeń historycznych związanych z działalnością wojewody.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#MarekBorowski">Pan poseł rozszerzył to pytanie o kwestie przyszłości, o pewien program działania, o to, jakie miejsce zajmie stocznia w planach rządu. Mam tu pewien problem. W tym krótkim czasie, jaki miałem, mogłem w tej sprawie wyłącznie zebrać informacje od kolegów ministrów; w tej chwili mogę je panu w skrócie przekazać. Natomiast obawiam się, że gdyby pan miał w tej sprawie szersze propozycje czy dalej idące pytania, zapytanie trzeba by było ponowić, ale już pod adresem innego ministra.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#MarekBorowski">Otóż z informacji, jakie posiadam, wynika, że przyszłość stoczni wiąże się z założeniami prognozy zawartej w dokumencie o polityce transportowej do 2010 r., to znaczy wzrostem przewozów ładunków żeglugą śródlądową o półtora raza w porównaniu z obecnym stanem. Wzrost przewozów pociągnie za sobą zwiększenie zamówień remontowych czy też zamówień na budowę nowych jednostek. Podstawowe znaczenie dla realizacji tego zamierzenia będzie miało tzw. użeglowienie dróg wodnych, w tym przystosowanie Odry do europejskiego systemu dróg wodnych. Na zlecenie Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej wykonane zostało w 1994 r. na ten temat odpowiednie studium. Te dwa ministerstwa w gruncie rzeczy zajmują się tą problematyką i są za nią odpowiedzialne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Wojciech Błasiak pragnie zadać dodatkowe pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WojciechBłasiak">Chciałbym, panie ministrze, usłyszeć tutaj jednoznaczne stwierdzenie: Czy z pana odpowiedzi wynika, że jesteście zainteresowani utrzymaniem tego przedsiębiorstwa i wiąże się to z waszą koncepcją rozwoju obszaru Odry i transportu na Odrze, czy też pozostawiacie sprawę w zawieszeniu? To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WojciechBłasiak">Po drugie, chciałbym pana zapytać jako przedstawiciela rządu - przypomnę, że kontekst tej sprawy był zawarty w pytaniu, ja pana tu niczym nie zaskakuję - o to, czy panowie zdajecie sobie sprawę z faktu przyspieszonej budowy elementów drogi wodnej, tzw. kanału lateralnego względem środkowej Odry, na osi Kanał Sueski-Dunaj-Elba-Skandynawia, który, jeśli będzie wybudowany, może wyeliminować całą Odrę z ruchu europejskiego na osi północ-południe? Czy państwo mają tego świadomość? Pytam z uwagi na biegnący czas; chodzi o możliwość udrożnienia Odry.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MarekBorowski">Na pierwsze pytanie odpowiadam generalnie pozytywnie. Wszystko wskazuje na to, że w bliższej perspektywie będzie to prawdopodobnie trudne - jeśli w ogóle możliwe - gdyby odnieść to do skali wcześniejszej działalności stoczni, powierzchni, wykorzystania majątku, jaki tam istniał, natomiast z obecnych działań i z dalszych zamierzeń wynika, iż dla tej stoczni rysuje się przyszłość, dostrzega się możliwość podejmowania remontów i produkcji. Jest to związane z programem, o którym tutaj wspomniałem, i z przeprowadzonymi badaniami analitycznymi.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MarekBorowski">Natomiast co do znaczenia czy wzięcia pod uwagę tej drugiej kwestii, która może znacząco wpłynąć na, można powiedzieć, układ sił, to z pokorą przyjmuję te informacje do wiadomości, jako szef Urzędu Rady Ministrów. Przekażę pańskie zapytanie, pańską uwagę ministrowi transportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Janina Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JaninaKraus">Chciałabym też, panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale pani się zgłosiła jakby trochę po czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JaninaKraus">Nie, nie sądzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Nikt więcej się nie zgłosił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#JaninaKraus">Zgłosiłam się bezpośrednio po tym, jak pan minister zakończył odpowiedź na poprzednie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#JaninaKraus">Panie ministrze, ja również chciałabym nawiązać do szerszego kontekstu tego problemu i poprosić o odpowiedź, jeśli to możliwe, ministra transportu. A myślę, że problem jest ważny, ponieważ według naszych informacji w krajach Europy Zachodniej ponad 35% wszystkich towarów przewożonych jest transportem śródlądowym. W Europie Południowej i Wschodniej tylko ponad 7%, a w Polsce poniżej 1%. Czyli plasujemy się na ostatnim miejscu w Europie i jednym z ostatnich w świecie. W związku z tym mam pytanie. Czy jeśli likwidacja stoczni rzecznej we Wrocławiu jest elementem jakiejś szerszej polityki rządu, zmierzającej, jak zrozumiałam, do rozwoju tego transportu, to czy nie oznacza to przygotowania do importu jednostek pływających np. z Holandii i RFN? Pytanie drugie: Czy pan minister przewidywał możliwość oddłużenia stoczni rzecznej we Wrocławiu, tzn. udzielenia finansowej pomocy temu przedsiębiorstwu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, nie chciałbym, żeby doszło znowu do nieporozumienia. Czy ktoś jeszcze pragnie zadać pytanie? Mamy dwie serie pytań: pierwsze zadawane przez tego, który zgłosił zapytanie, i potem pytania dodatkowe. Pani w pierwszej chwili się nie zgłosiła (może ja zgłoszenia nie zauważyłem), zgłosiła się pani już potem. Ale co do tego zgoda.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo - czy są pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o odpowiedź. To już będzie na koniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł stawia mnie w niezwykle trudnej sytuacji, zadając szczegółowe pytania. Nadzór ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów nad wojewodami jest przede wszystkim związany z ich działaniami: po pierwsze, jako oczywiście przedstawicieli skarbu państwa, po drugie, jako osób podejmujących decyzje administracyjne, po trzecie, także jako tak zwanych gospodarzy terenu, czyli np. opracowujących pewne lokalne strategie. W tym wypadku mogę powiedzieć tyle, że jeśli chodzi o działania wojewody jako organu założycielskiego dla tej stoczni, to w świetle danych, które tutaj przytoczyłem, nie zarzuciłbym mu działania sprzecznego z prawem czy niezgodnego z interesem ekonomicznym kraju, ponieważ utrzymywanie tej stoczni było oczywiście w tym stanie rzeczy niemożliwe. Natomiast jeśli chodzi o szczegółowe zamierzenia dotyczące perspektyw tej stoczni, to dzisiaj wiadomo, że syndyk - bo on tu działa przecież samodzielnie, już niezależnie od wojewody - zamierza utrzymywać produkcję i także, w perspektywie, jeśli tylko powstaną do tego warunki, rozwijać. Natomiast kwestia warunków, które mogą to ułatwić, to już jest kwestia polityki transportowej, w tym także wykorzystania Odry jako rzeki spławnej.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#MarekBorowski">Ten niski procent, mogę tyle powiedzieć, transportu rzecznego w Polsce jest, jak sądzę, spowodowany głównie jednak niespławnością tych rzek, nieuregulowaniem, a nie wynika z jakiejś koncepcji, która by np. stawiała na inne formy transportu. Dlatego nie sądzę, żeby również uzasadniona była taka supozycja, że przewiduje się jakiś duży import barek - u nas niski procent tego transportu nie wynika przecież z braku barek, tylko z obiektywnych warunków: niemożności wręcz uprawiania tego rodzaju działalności. To zwłaszcza przecież dotyczy Śląska i spławiania węgla - mówiąc krótko. Ale powiadam, jeśli chodzi o program, ten, który do 2010 r. został zarysowany, to o jego szczegółach rzeczywiście musiałby się już wypowiedzieć przedstawiciel resortu transportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#AleksanderMałachowski">Panu posłowi Błasiakowi chcę powiedzieć, że dotknął pan sprawy bardzo odległej. Przed pierwszą wojną...</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, to jest już koniec tego pytania.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#AleksanderMałachowski">Chcę panu powiedzieć, że przed pierwszą wojną światową, pan zapewne wie o tym, był projekt budowy kanału Wisła-Dunaj, po którym zostało w okolicach Andrychowa 20 mostów na łące. Na pustej łące stoją stalowe mosty. Nakręciłem kiedyś film o tych mostach, cenzura wojskowa mi to skonfiskowała, bo to są mosty i nie wolno ich fotografować. A po wojnie istniało w Warszawie przez długie lata biuro projektowe budowy kanału Odra-Dunaj. Wszystkie te prace utknęły, jedne przerwała pierwsza wojna światowa, drugie przerwał plan 6-letni. Inwestycyjny wysiłek skoncentrowano na czym innym. I nie wiem, czy coś poważnego z tego zostało, ale była pełna dokumentacja - akurat znałem dobrze człowieka, który tym kierował - już przygotowana do budowy kanału Odra-Dunaj. Ale to są wściekłe pieniądze, panie pośle, bo to jest kanalizacja górnego odcinka Odry i to jest bardzo droga zabawa. Nie sądzę, żeby to było realne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#AleksanderMałachowski">Panowie posłowie Andrzej Gąsienica-Makowski, Stanisław Kowolik i Zbigniew Pietrzykowski z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform pragną zadać pytanie w sprawie finansowania kultury ludowej, skierowane do pana ministra kultury i sztuki, na które odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki, minister Zdzisław Podkański.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę któregoś z panów posłów o sformułowanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski zamierza zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie ministrze, ostatnio środki masowego przekazu podają różne sprzeczne, naszym zdaniem, informacje o skali finansowania kultury ludowej. Z jednych informacji wynika, że jest znaczny wzrost dotacji Ministerstwa Kultury i Sztuki na tę działalność, z innych znowu - że zaniechano pomocy całkowicie. Z jednej strony organizuje się kilka festiwali, kiermaszów, gdzie stykamy się z tą kulturą ludową sceniczną, że tak powiem w tym momencie. Z drugiej strony wiemy, z jakimi trudnościami borykają się zespoły, że brak jest środków finansowych na stroje czy na prowadzenie podstawowej działalności - nauki gry na instrumentach - czy wykonywanie innych niezbędnych czynności, żeby ta kultura zafunkcjonowała na scenie. W związku z tym zapytujemy: Jaki jest faktyczny udział wydatków na kulturę ludową w budżecie Ministerstwa Kultury i Sztuki, jaki to jest procent wydatków Ministerstwa Kultury i Sztuki - jeżeli można, to procentowo bądź kwotowo - i które z zadań są traktowane ostatnio jako priorytetowe zadania w Ministerstwie Kultury i Sztuki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Serdecznie dziękuję panom posłom z BBWR za postawione pytania. Dają one bowiem Wysokiej Izbie możliwość poświęcenia cennego czasu istocie kultury ludowej. W ostatnich latach obserwujemy wzrost zainteresowania tą dziedziną, szczególnie w rozwiniętych krajach europejskich. Wyraźnie widać tam tworzenie warunków do ochrony i rozwoju kultury ludowej, a nawet jej odradzania się. Współdziałają w tym względzie władze państwowe, komunalne i organizacje pozarządowe wspierane skutecznie przez mass media. Inaczej to wygląda w Polsce, gdzie wysiłki władz i ruchu społeczno-kulturalnego nie zawsze zyskują przychylność i wsparcie mediów. Mam nadzieję, że bierze się to z niezrozumienia roli i znaczenia kultury ludowej w kulturze narodowej.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mówiąc o kulturze ludowej, mamy na myśli szeroko pojęte życie i gospodarowanie na wsi, a definiując ją, możemy w uproszczeniu stwierdzić: jest to suma wytworów i znaczeń ukształtowanych i praktykowanych w ramach tradycyjnej wiejskiej lub małomiasteczkowej społeczności. Można też wymienić składające się na nią treści i formy życia środowisk lokalnych, np. obrzędowość, zwyczaje rodzinne, doroczne oraz związany z tym folklor: muzyczny, taneczny, słowny i sztukę ludową (rzeźbę, malarstwo, instrumenty muzyczne, zdobnictwo plastyczne), a także całą sferę materialną: narzędzia pracy, sprzęty, budownictwo (łącznie z architekturą sakralną), kształty wsi itp. Stabilna niegdyś kultura ludowa ulega obecnie szybkiej transformacji. Wskutek przemian gospodarczych, społecznych i cywilizacyjnych zanikają poszczególne jej składniki stanowiące zarówno sferę duchową, np. zwyczaje, obrzędy, obyczaje, jak i materialną, tj. wytwory sztuki i rękodzieła. Wraz z nimi zanika wiedza o nich oraz tradycyjne umiejętności i techniki wykonywania.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#ZdzisławPodkański">Nie znaczy to jednak, że kultura ludowa przestanie istnieć, jest ona bowiem nadal żywa, w jej obrębie powstają nowe interesujące zjawiska, charakteryzujące się czynnym udziałem całych społeczności i brakiem wyraźnego podziału na twórców i odbiorców. Są to procesy, które należy wspomagać. Dlatego też minister kultury i sztuki podejmuje działania adresowane do tego obszaru kultury i uznaje za priorytetowe: ochronę dziedzictwa kultury ludowej, edukację kulturalną, wspieranie inicjatyw lokalnych i twórczości ludowej. Stąd bierze się finansowanie niektórych badań i programów, dofinansowywanie zajęć warsztatowych, przeglądów, konkursów, festiwali i wydawnictw. Spośród licznych działań na szczególną uwagę zasługują:</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#ZdzisławPodkański">— realizowany już program „Ginące zawody”, w ramach którego w 1994 r. sfinansowano 38 zadań na obszarze 22 województw, a w tym roku 56 zadań w 28 województwach;</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#ZdzisławPodkański">— wdrażany wspólnie z Radą Krajową Regionalnych Towarzystw Kultury harmonogram wspierania inicjatyw lokalnych. W wyniku tych działań nastąpiło znaczne ożywienie aktywności regionalistów, skutkujące m.in. powstaniem ponad stu nowych organizacji;</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#ZdzisławPodkański">— stworzenie bazy do działalności Stowarzyszenia Twórców Ludowych przez przekazanie w wieczyste użytkowanie obiektu z przeznaczeniem na Krajowy Dom Twórczości Ludowej i zapewnienie na ten cel niezbędnych środków;</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#ZdzisławPodkański">— powołanie Radiowego Centrum Kultury Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#ZdzisławPodkański">Aktualnie trwają również inne prace, zmierzające m.in. do opracowania szeroko rozumianego programu edukacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podzielam troskę panów posłów o finansowanie kultury ludowej, tym bardziej że mass media podają sprzeczne, często nie sprawdzone informacje. Z większości z nich wynika, że Ministerstwo Kultury i Sztuki hojnie finansuje kulturę ludową kosztem twórców profesjonalnych i instytucji artystycznych.</u>
          <u xml:id="u-213.9" who="#ZdzisławPodkański">Ocenę tego zjawiska pozostawiam Wysokiej Izbie, przedstawiając udział nakładów na kulturę ludową w części 34 budżetu państwa, tj. w wydatkach Ministerstwa Kultury i Sztuki, przy jednoczesnym przypomnieniu, że mieszkańcy wsi i małych miasteczek stanowią ok. 43% naszego społeczeństwa, w tym chłopi 27%, a wydatki na kulturę ludową wyniosły odpowiednio: w 1992 r. - 0,17%, w 1993 r. - 0,21%, w 1994 r. - 0,3%, w roku bieżącym przewiduje się wykonanie w granicach ok. 0,5%.</u>
          <u xml:id="u-213.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania dodatkowe w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Zbigniew Pietrzykowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Panie ministrze, chciałoby się zadać przewrotne pytanie: Jeżeli jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? Jeżeli chodzi o mój region, to w Żywcu było 8 zespołów folklorystycznych, zostały 2. Działalność wydawnicza ustaje z braku funduszy. Zanika tworzenie słynnych koronek żywieckich, a w szczególności koronek koniakowskich, likwiduje się Muzeum Folklorystyczne w Żywcu. Taki jest stan na dziś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Trawicki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KrzysztofTrawicki">Panie ministrze, jeżeli już mówimy o wielkim zainteresowaniu mass mediów akurat w ostatnim czasie również kulturą ludową, to chciałbym zapytać: W ostatnich dniach prasa i radio masowo informowały o sfinansowaniu tomiku wierszy wyborczych posła Stefaniuka. O jaki to tomik chodzi właściwie i ile faktycznie wyniosły dotacje Ministerstwa Kultury i Sztuki?</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#KrzysztofTrawicki">I drugie pytanie. Ostatnio również Polskie Radio - program III, zdaje się - ogłosiło konkurs na poezję wyborczą. Co pan minister sądzi o tej formie upowszechniania poezji ludowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Józef Kowalczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan poseł Gąsienica-Makowski powiedział, że media podają sprzeczne informacje. Ja bym się ośmielił stwierdzić, że media nasze, niewątpliwie niezależne, kreują w ostatnim czasie jak gdyby opinię, że nakłady na kulturę ludową są znaczne. A chcę Wysokiej Izbie powiedzieć, że ostatnio w szczególny sposób obserwuję to, co się dzieje w mediach. Związane jest to, niestety, z moim imieniem i nazwiskiem i tym, co się wokół tego imienia i nazwiska robiło w tej ostatniej kampanii de facto. Stwierdzam, że obserwujemy wręcz co innego. Media nawet nie sugerują, ale podają takie informacje, że Ministerstwo Kultury i Sztuki winno właściwie nazywać się: ministerstwo kultury i sztuki ludowej. Twierdzę, że jest wręcz przeciwnie, że nakłady są za małe. I właśnie chcę spytać pana ministra: Dlaczego nakłady na kulturę ludową są tak małe? To po pierwsze. A jeśli chodzi o drugą kwestię, to chcę zapytać w kontekście finansowania tomików: Ile - konkretnie - takich tomików twórców poezji ludowej czy innych zostało przez ministerstwo w ostatnim czasie sfinansowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Mam jeszcze dodatkowe pytanie: Czy to chodziło o dział 34, tj. czy te procenty, setne procentów, które pan podawał, są w budżecie Ministerstwa Kultury i Sztuki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#ZdzisławPodkański">Tak, panie pośle, bo pytanie dotyczyło budżetu ministra kultury i sztuki, konkretnie - jaki jest udział kultury, sztuki ludowej w budżecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">To jest po prostu śmieszne finansowanie, ale to jest moje zdanie.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Mam dodatkowe pytanie. Wiele organizacji regionalnych, folklorystycznych boryka się z trudnościami; powstają oczywiście nowe, ale występuje dysproporcja np. jeśli chodzi o finansowanie towarzystw mniejszości. Mniejszości, na przykład na Spiszu, mają duże pieniądze na swoją działalność, a organizacje regionalne typowo polskie często złotówki nie mogą otrzymać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Antoni Kobielusz proszony jest o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AntoniKobielusz">Panie Ministrze! Wiadomo, że wysycha pewne źródło finansowania kultury ludowej, wiejskiej, tj. spółdzielczość wiejska, różne organizacje, które wspierały dotychczas tę działalność. Chciałbym zapytać, czy ministerstwo widzi inne możliwości pozyskiwania środków na działalność kulturalną. Przykładowo niektóre znane imprezy w wypadku wejścia na antenę I programu telewizyjnego mają dużo większe szanse znalezienia sponsorów; bez tego oczywiście mają poważne trudności z uzyskaniem środków. Poza tym komercjalizacja w kulturze, zwłaszcza ludowej, nie zawsze idzie w parze z poziomem artystycznym, co obserwujemy; stąd troska właśnie o te środki na działalność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Marian Michalski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MarianMichalski">Panie Ministrze! Od końca 1989 r. ludowe zespoły śpiewacze i folklorystyczne w zasadzie finansują się same. W woj. jeleniogórskim np. jest takich zespołów 40. Czy ta działalność kulturalna może liczyć na systemową pomoc ze strony ministerstwa? Jeśli tak, to czy już od 1996 r.?</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MarianMichalski">Drugie pytanie. Program III Polskiego Radia ogłosił konkurs na poezję wyborczą. Co pan minister sądzi o tej formie upowszechniania poezji ludowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Ryszard Kalbarczyk, ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Adamski jeszcze się zgłaszał. Przepraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#RyszardKalbarczyk">Panie Ministrze! Chciałbym nawiązać do pytania posła Trawickiego. Po tym, co usłyszeliśmy w środkach masowego przekazu na temat wydania tomiku wierszy przez poetę ludowego i dofinansowania tego wydania przez Ministerstwo Kultury i Sztuki - prasa mocno to akcentowała, traktując jako skandal - chciałbym zapytać pana ministra: Czy Ministerstwo Kultury i Sztuki dofinansowało tylko poezję posła Stefaniuka? Czy inni posłowie, politycy też korzystali z takiego dofinansowania, jak to określiła prasa - z pieniędzy podatnika?</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#RyszardKalbarczyk">I drugie krótkie pytanie: Czy Ministerstwo Kultury i Sztuki rozpatrywało utrzymanie stawki zerowej VAT na całą prasę, w tym na dominującą na naszym rynku prasę polskojęzyczną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WładysławAdamski">Panie Ministrze! Zdaję sobie sprawę, że może pan nie mieć odpowiednich danych, by udzielić odpowiedzi na moje zapytanie, ale chciałbym je zadać.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WładysławAdamski">Ponieważ przytoczył pan bardzo konkretne dane liczbowe dotyczące wydatków ministerstwa kultury na finansowanie sztuki, kultury ludowej, pozwoli pan, że zapytam, jak wyglądał proces finansowania kultury ludowej przed 1989 r. Czy środki przeznaczane wówczas na ten cel realnie i procentowo w ramach budżetu ministerstwa kultury były większe czy mniejsze? Być może w jakimś stopniu pozwoliłoby to nam na zobrazowanie sytuacji i uzyskanie odpowiedzi na pytanie, dlaczego teraz ta kultura oddziałuje w sposób mniej intensywny, dlaczego zespołów ludowych jest mniej, co jest źródłem tego zjawiska i gdzie należy się go doszukiwać, w jakim okresie, w jakim wymiarze problemowym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś pragnie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie słyszę, nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytań jest sporo, spróbuję więc odpowiadać w takiej kolejności, w jakiej były zadawane.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#ZdzisławPodkański">Pan poseł Pietrzykowski zadał pytanie: Jeżeli jest tak dobrze, dlaczego jest tak źle, skoro w jego okręgu wyborczym działało 8 zespołów, dzisiaj są 2, skoro zamarła praktycznie działalność wydawnicza, skoro zanika zbyt na koronki, a więc kurczy się liczba twórców ludowych czynnie uprawiających tę dziedzinę.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#ZdzisławPodkański">Chcę zaznaczyć, że koronki robione są tylko w trzech miejscowościach: w Koniakowie, Istebnej i w Jaworzynce. To pytanie zadał poseł z regionu zaliczanego do grupy województw, w których troska o kulturę ludową jest najwyższa. Beskidzki ośrodek kultury prowadzi szereg różnego rodzaju imprez, przedsięwzięć nie tylko w zakresie plastyki i folkloru, ale również sięga bardzo głęboko do obrzędów, zwyczajów, obyczajów. Nie sposób wyliczyć wszystkich imprez, ale trzeba wspomnieć chociażby o Tygodniu Kultury Beskidzkiej, o „Żywieckich godach”, a także o bardzo ciekawej inicjatywie, jeśli chodzi o zabawki ludowe, kiedy okazało się, że po 2 latach pracy na ogólnopolskim konkursie zabawki ludowej, który został rozstrzygnięty w Kielcach, praktycznie rzecz biorąc tę dziedzinę zdominowała Żywiecczyzna. Były zabawki ze Stryszawy, z Pewli Wielkiej i wielu innych miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#ZdzisławPodkański">Szanowny Panie Pośle! To pytanie łączy się z ostatnim pytaniem: W jaki sposób była finansowana kultura przed 1989 r. i jak finansujemy ją dziś. Przed 1989 r. wszystkie organizacje społeczne, cały ruch społeczno-kulturalny miał zabezpieczone środki bądź w budżecie ministra kultury i sztuki, bądź w budżecie wojewodów. Były to środki przeznaczone na utrzymanie lokali, na działalność merytoryczną, jak i na zatrudnienie kadry specjalistycznej. Był jeszcze przepis, który mówił, że dochody własne organizacji społecznych i twórczych nie mogą być wyższe niż dotacja na zrównoważenie budżetu, a więc pochodząca z budżetu państwa. Po 1989 r. zmieniono całkowicie system finansowania kultury. Zlikwidowano Fundusz Rozwoju Kultury, który dawał możliwość finansowania całego ruchu społeczno-kulturalnego, w tym kultury ludowej, wprowadzono Fundację Kultury, która - jak szanowni panowie posłowie wiedzą - gdzieś po drodze zgubiła znaczną część pieniędzy, jak również dokonano podziału kompetencyjnego. Część instytucji pozostała w gestii ministra kultury i sztuki - i są to instytucje o szczególnym znaczeniu, jak chociażby Wawel, Zamek Królewski, Biblioteka Narodowa, Centrum Rzeźby w Orońsku czy Teatr Wielki - są instytucje, które zostały przekazane w gestię wojewody, w gestii gmin pozostały ośrodki kultury, biblioteki, a ruch społeczno-kulturalny praktycznie pozostał zdany sam na siebie. Złośliwi nawet powiadali, że wtedy podzielono to na placówki, bo były takie kategorie, narodowe, państwowe i wójtowe.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#ZdzisławPodkański">Praktycznie rzecz biorąc spowodowało to likwidację kadry, etatów, wielu form działalności stowarzyszeń i towarzystw regionalnych. Nastąpił potężny regres. Od dwóch lat Ministerstwo Kultury i Sztuki, którego kierownictwu przewodzi pan minister Kazimierz Dejmek, podejmuje inicjatywy pomocy i odrodzenia ruchu społeczno-kulturalnego. Wspominałem już, że w skali roku wystarczyła kwota ok. 1,5 mld zł - na odbycie 8 regionalnych sejmików w ramach towarzystw regionalnych, odbył się też piękny V Kongres Regionalistów - żeby te organizacje znowu odżyły, żeby przybyło ponad 100 nowych. Ale one nadal potrzebują pomocy. Przywrócono im nadzieję; pomoc finansowa, i nie tylko, jest nadal potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#ZdzisławPodkański">Kolejna sprawa, którą poruszył pan poseł Trawicki. Jaki tomik, ile wyniosły dotacje? Proszę Wysokiej Izby, spodziewałem się nawet, że padnie to pytanie, bo taka nagonka była w radiu, niemal we wszystkich czasopismach, a program III zrobił z tego wydarzenie dnia, specjalny konkurs. Przyniosłem ten tomik. Ma on tytuł: „Rytm ziemi, rytm serca”. Na okładce jest nazwisko autora: Franciszek Stefaniuk; są kontury Sejmu, jest biało-czerwona narodowa flaga, są symbole wsi — kłosy, zielona koniczynka. I nieprawdą jest, że jest to tomik poezji wyborczej; jeden czy dwa wiersze może są na ten temat. Jest to tomik poezji patriotycznej, bo jak można nazwać takie wiersze, jak „Modlitwa Sybiraka”? Jedna strofka: „Kiedy rozmyślam, gdym lat słusznych dożył, to com wycierpiał i com przeżywał, że skoroś, Panie, ten Sybir stworzył, niech Polska mych dzieci choć będzie szczęśliwa”.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#ZdzisławPodkański">Po raz kolejny twórca ludowy, poeta, parlamentarzysta został wyśmiany i pomówiony. Tak, pomówiony - dlatego że poseł Stefaniuk nie zwracał się do ministra kultury i sztuki o dofinansowanie ani takowego dofinansowania nie otrzymał. Powtarzam: nie otrzymał. Zwracało się o to wydawnictwo, ale ostatecznie do transakcji nie doszło, ponieważ kiedy rozpętała się burza, poseł Stefaniuk wystosował list do pana ministra kultury i sztuki Kazimierza Dejmka. Zawierał on m.in. takie treści: Jakoś dziwnie się składa, że nie dostrzegane są decyzje przyznawania środków w wysokości setek milionów złotych twórcom profesjonalnym na literaturę polską i obcą. My, chłopi, przyzwyczailiśmy się ustępować swoich krzywd. Dlatego rezygnuję z pomocy Ministerstwa Kultury i Sztuki w druku mojego tomiku. Widać tak utarło się w mentalności środowisk opiniotwórczych, że chłop ma bronić, żywić i płacić podatki. Jednocześnie pragnę pana ministra poinformować, że nadal nie zrezygnuję z konwencji patriotycznej w mojej twórczości, choć w tym upatruję główny powód rozpętania przeciwko mnie kampanii.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#ZdzisławPodkański">Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że w związku z tym, iż naruszone zostały dobra osobiste, godność posła Rzeczypospolitej Polskiej, wystosowałem pismo do prezesa Polskiego Radia SA, w którym w ostatnim zdaniu piszę: Jestem przekonany, że pan prezes spowoduje, iż Polskie Radio w sposób jednoznaczny sprostuje podane informacje i przeprosi pana posła Franciszka Jerzego Stefaniuka. Do tej pory nikt nie przeprosił, nikt nie sprostował. Widocznie pan poseł Stefaniuk, pisząc z takim żalem, ma w zupełności rację.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#ZdzisławPodkański">Chcę też oświadczyć, że nieprawdą jest - jak mówiła jedna posłanka, a za nią niektóre inne osoby - że są to również wiersze premiera Pawlaka. Akurat ja znam poezję Stefaniuka, Pawlak wierszy nie pisze.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#ZdzisławPodkański">Następna sprawa, konkurs ogłoszony na poezję wyborczą w III programie. Tak się złożyło, że odbywałem w tym czasie podróż służbową i cały program słyszałem. Był on obliczony na ośmieszenie twórcy ludowego, parlamentarnego poety. Ale okazało się, że później zrobiła się z tego wspaniała zabawa. Ludzie zareagowali, zaczęli tworzyć wiersze, zgłaszać je. Łączę to z pytaniem, czy nie należałoby ogłosić jakiegoś innego konkursu? Myślę, że można, z powodzeniem. Skoro społeczeństwo zareagowało pozytywnie na poezję, niechby Polskie Radio ogłosiło konkurs na poezję patriotyczną. Minister kultury i sztuki na pewno by dołożył radiu do wydania takiego tomiku poezji patriotycznej. I myślę, że mottem może być chociażby „Modlitwa Sybiraka” Stefaniuka. Tym bardziej iż okazuje się, że polskie społeczeństwo lubi poezję, lubi tworzyć i traktuje to w kategoriach nie tylko twórczych, ale i jako pewnego rodzaju relaks.</u>
          <u xml:id="u-233.10" who="#ZdzisławPodkański">Ile tomików poetów ludowych wydało Ministerstwo Kultury i Sztuki? Z przykrością muszę powiedzieć, że niewiele. W ubiegłym roku Ministerstwo Kultury i Sztuki sfinansowało 8 tomików, w roku bieżącym dotychczas ukazał się tylko jeden tomik.</u>
          <u xml:id="u-233.11" who="#ZdzisławPodkański">Kolejne pytanie, zadane przez pana posła Gąsienicę-Makowskiego, dotyczy finansowania towarzystw regionalnych mniejszości narodowych. Myślę, że Polska przyjęła w tej dziedzinie bardzo interesującą i otwartą politykę. Tak się składało, że przez wiele lat mniejszości narodowe, praktycznie rzecz biorąc, pozbawione były możliwości szerszej działalności. Po 1989 r. taka możliwość została stworzona. Przyjęto wtedy zasadę, że jeżeli my, Polacy, pomożemy tym narodom, tym narodowościom, to będziemy mogli liczyć na rewanż również w stosunku do mniejszości polskiej przebywającej poza granicami, do Polonii. Jak panie posłanki i panowie posłowie wiedzą, myśmy się wywiązali, natomiast rewanżu do dzisiaj nie widać. Dlatego rozumiem pytanie - jest ono zasadne - które zadał pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski.</u>
          <u xml:id="u-233.12" who="#ZdzisławPodkański">Jakie możliwości pozyskania środków na działalność widzi Ministerstwo Kultury i Sztuki?</u>
          <u xml:id="u-233.13" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie jest na czasie i w porę. Akurat przymierzamy się do uchwalenia nowego budżetu na 1996 r. Chcę tylko przypomnieć, że w 1989 r. udział kultury w budżecie państwa wynosił 2,16%, natomiast po 1989 r. spadł do 0,68%. Dopiero duży trud i wysiłek pana ministra Kazimierza Dejmka i pomoc wielu posłów, za co serdecznie dziękujemy, spowodowały zahamowanie regresu, bo spadek postępował z roku na rok. Aktualnie udział wynosi 0,74%. Ale żeby osiągnąć budżet stagnacji w kulturze, nie dobrobytu, nie rozwoju - stagnacji, żebyśmy się już nie cofali, udział ten powinien wynosić ok. 1%.</u>
          <u xml:id="u-233.14" who="#ZdzisławPodkański">Chcę powiedzieć, że te eksperymenty w ostatnich latach kosztują Polskę bardzo dużo. Kiedy zlikwidowano mecenat spółdzielczy, zniknęło ponad 12 tys. placówek kultury, ponad 700 bibliotek, 11 996 punktów bibliotecznych, tysiące zespołów. Pan poseł Pietrzykowski mówił na początku, że w jego regionie było ich 8, a dzisiaj działają 2.</u>
          <u xml:id="u-233.15" who="#ZdzisławPodkański">Jeśli chodzi o kolejną sprawę, to chciałbym powiedzieć, że od dłuższego czasu trwają dyskusje na temat funduszu kultury. Propozycje ministerstwo składało wielokrotnie. Widzimy tutaj możliwość nie tylko korzystania z dotacji z budżetu, ale również pozyskiwania środków pozabudżetowych. Skoro poseł pytał, to może wymienię chociaż dwa sposoby. Na granicy są zatrzymane prace, dzieła artystów, dzieła sztuki. Czy nie można by ich sprzedać na aukcjach? Wówczas te pieniądze wróciłyby do kultury, zasiliłyby twórczy ruch społeczno-kulturalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo pana przepraszam, ale czas nagli. Mamy jeszcze jedno zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#ZdzisławPodkański">Dobrze, ograniczę się tylko do najważniejszego, do kwestii poruszonej przez posła Kalbarczyka.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#ZdzisławPodkański">Stawka zerowa VAT - minister kultury i sztuki dał wyraz swemu stanowisku w stosownym wystąpieniu, w stosownej opinii. W tym wypadku nie ulega wątpliwości, że ten obszar musimy szczególnie chronić, ale dzisiaj sam poseł zadał pytanie. Rozpoczęła się dyskusja - nikt nie neguje obecnie opinii, że stawka zerowa VAT, jeżeli chodzi o książkę, jest w pełni uzasadniona, natomiast nikt nie negował do niedawna opinii, że stawka zerowa VAT na prasę też jest uzasadniona. Od miesięcy jest jednak jasne, że urobek dzienny całej prasy wynosi mniej niż urobek jednego tytułu przed rokiem 1989. Od trzech miesięcy sam to śledzę, jeśli chodzi o te dyskusje chociażby w komisjach, i nie zdarzyło się, żeby wypromowano czy promowano jednego polskiego twórcę - rozumiem, że decyzje są przed Wysoką Izbą, przed rządem, że te dyskusje wracają.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#ZdzisławPodkański">Minister - jak powiedziałem - wyraził swoje stanowisko na piśmie. Wszystko jest w rękach posłów, wszystko jest w rękach rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Zdzisławowi Podkańskiemu za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma już możliwości zadawania pytań, regulaminowe możliwości zostały wyczerpane.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Radosław Gawlik z Unii Wolności kieruje pytanie w sprawie wypalania roślinności na łąkach, polach przydrożnych i nieużytkach do ministra spraw wewnętrznych, na które odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych pan Jerzy Zimowski.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Radosława Gawlika o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#RadosławGawlik">Panie Ministrze! Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Corocznie, szczególnie wiosną i jesienią, w całej Polsce odbywają się egzorcyzmy polegające na powszechnym wypalaniu roślinności na łąkach, polach, pasach przydrożnych i nieużytkach. Dzieje się tak mimo oczywistego absurdu tych czynów, które zubożają środowisko przyrodnicze, przynosząc śmierć wielu gatunkom roślin i zwierząt, przyczyniają się do zanieczyszczenia atmosfery, pogłębienia groźby efektu cieplarnianego oraz realnego wzrostu liczby pożarów i strat z tym związanych, a także prowadzą do tragicznych w skutkach wypadków drogowych. Dzieje się tak mimo istnienia przepisów karnych w ustawie o ochronie przyrody i w Kodeksie wykroczeń, które ustanawiają za te czyny karę aresztu do 3 miesięcy lub grzywnę do 5 mln starych złotych. Przyczyną tego stanu rzeczy jest, w moim przekonaniu, niewiedza z jednej strony i zupełny brak egzekucji przez policję przepisów karnych - z drugiej.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#RadosławGawlik">W związku z powyższym pytam pana ministra: Czy resort mógłby podjąć przed jesiennym szczytem wypalania kampanię w tej sprawie, polegającą na przykład na akcji informacyjnej prowadzonej przez Państwową Straż Pożarną w gminach oraz na egzekwowaniu przez policję mandatów od osób wypalających roślinność?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#JerzyZimowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Podzielam pański niepokój oraz pańską tezę, że wynika to w wielu wypadkach z niewiedzy. Żywiołowy proces gospodarowania polegający na tym, że wypala się słomę, resztki roślinności, rzeczywiście rodzi różnego rodzaju zagrożenia. Rozumiem, że pan poseł zdaje sobie sprawę z tego, że przy pomocy policji, karząc, stosowanej na tak wielką skalę praktyki się nie zwalczy, że potrzebne są do tego pewne działania systemowe i minister spraw wewnętrznych takie działania podjął. Uznał, że skoro już, nazwijmy to umownie, ten sposób gospodarowania przyjęto, to trzeba go jakoś kontrolować, ograniczać i dbać o to, żeby nie stwarzał zagrożeń. Dlatego też straż pożarna ma obowiązek uzgadniać tego rodzaju praktyki z organami samorządu. Komendanci rejonowi straży pożarnych wystąpili więc do gmin i zawarto ok. 460 umów, które regulują postępowanie w tego rodzaju wypadkach. Czyli stworzono pewne ramy organizacyjne i prawne, żeby ten proces był kontrolowany i ograniczany.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#JerzyZimowski">Następnie - co roku organizowane są akcje, na wiosnę i jesienią. W ramach tegorocznej jesiennej akcji przeprowadzono ogółem 5519 kontroli, w tym ponad 3 tys. kontroli w rolnictwie i ponad 2300 kontroli w lasach. Nie są to tylko kontrole prowadzone przez strażaków, ale uczestniczą w nich i członkowie ochotniczych straży pożarnych, i leśnicy, policjanci, przedstawiciele samorządów, Inspekcji Ochrony Środowiska. Wyniki tych kontroli - mówię tylko o tej jesiennej - to 900 decyzji administracyjnych, 300 wystąpień pokontrolnych, ponad 1 tys. mandatów, prawie 100 wniosków do kolegiów ds. wykroczeń, a przede wszystkim pouczenia. Od 1994 r. do dnia dzisiejszego przeprowadzono ponad 11 tys. tego rodzaju czynności kontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#JerzyZimowski">Niezależnie od tych działań rozpoczęto akcję informacyjną, zainicjowano emisję audycji radiowych i telewizyjnych, publikację artykułów prasowych. Straż pożarna prowadzi nawet odpowiednią statystykę - tego rodzaju akcji było 124. W ponad 600 wypadkach straż pożarna zorganizowała specjalne zebrania sołeckie. Skorzystano także z innych form informacyjno-propagandowych, np. komunikatów. Ogłasza się komunikaty o zagrożeniu pożarowym - nadaje się je przez radiowęzły, podaje do wiadomości podczas nabożeństw w kościołach, na dworcach PKP i PKS, stają się one także przedmiotem narad, które przeprowadza straż pożarna z organami samorządu terytorialnego, leśnikami itd. Jest także akcja plakatowa. Nie chcę tu Wysokiej Izby zanudzać odnośnymi liczbami.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#JerzyZimowski">Parę słów na temat działalności i aktywności policji. Policja działa tu w ramach swoich rutynowych czynności, działa także na sygnał, tzn. jeżeli ktoś zawiadomi, że coś się dzieje, co budzi jego niepokój, to oczywiście policja wtedy reaguje. Generalnie środkiem, który policja stosuje w tej sytuacji, są pouczenia, tzn. odstępuje się ze zrozumiałych względów od represji. Poziom kultury, dyscypliny społecznej, wreszcie zrozumienie wagi tego problemu są takie, że trudno tutaj szeroko występować z jakimiś represjami. Tak więc udzielono 45 tys. zarejestrowanych pouczeń, nałożono ponad 13 tys. mandatów karnych, z tym że są to mandaty za wykroczenia przeciwko przepisom o ochronie przyrody (nie umiem powiedzieć, ile w tym jest mandatów za nie kontrolowane wypalanie), skierowano ponad 3 tys. wniosków o ukaranie, a także toczy się ok. 300 postępowań karnych, też - określając to szeroko - związanych z ochroną przyrody.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#JerzyZimowski">Cieszę się, że takie pytanie padło. Jeszcze raz wracam do tego wątku, że działalność policji czy straży pożarnej w tym zakresie jest odbierana przez wiele osób jako represja, w wielu środowiskach po prostu niezrozumiała. Kiedy w Wysokiej Izbie wyrażany jest niepokój spowodowany tego rodzaju praktykami, kiedy jest zrozumienie, iż to zjawisko występuje, ale próbujemy je kontrolować i ograniczać... Jeśli tego typu działania policji i straży pożarnej mają jakąś aprobatę, są zrozumiałe, pomoże to służbom ministra spraw wewnętrznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Radosław Gawlik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#RadosławGawlik">Chciałbym prosić pana ministra o wyjaśnienie, czego dotyczyły umowy zawierane między gminami a strażą pożarną. Mam pewną obawę, czy przypadkiem te praktyki — choć, jak się domyślam, ograniczone i ukierunkowane w pewien sposób — nie będą odebrane jako rodzaj usankcjonowania wypalania, podczas gdy z przepisów o ochronie przyrody wynika jasno, że jest całkowity zakaz wypalania traw na drogach, roślinności wzdłuż pasów dróg czy na nieużytkach. Właściwie nie ma tutaj argumentów „za”. Podawane są czasem błędnie argumenty, że w ten sposób się użyźnia glebę. Okazuje się jednak, że w ten sposób zuboża się najczęściej tę glebę, jej bioróżnorodność, doprowadza się do tego, że zostaje kilka gatunków roślin czy zwierząt. Ale jest taki zwyczaj, chyba z czasów pogańskich jeszcze, że nagminnie młodzież, a często i dorośli — wiosną czy też jesienią, gdy troszkę bardziej słońce zaświeci — podpalają te trawy, jakby bez wiedzy o tym, że to jest nielegalne. Cieszę się, że pan minister kładzie nacisk na działalność edukacyjną, na pouczenia policji. Niemniej jednak wydaje mi się, że niejako następstwem — już po upowszechnieniu tej wiedzy — musi być to, że te przepisy karne będą egzekwowane. Boję się, czy te umowy, o których pan powiedział, nie prowadzą do pewnego sankcjonowania wypalania roślinności przez ludność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze, proszę państwa, są pytania?</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie ma, proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#JerzyZimowski">Panie pośle, ja to rozumiem inaczej i przepisy są skonstruowane inaczej. To nie jest całkowity zakaz palenia słomy i pozostałości trawy, chodzi o takie wypalanie, które stwarza określone niebezpieczeństwa zagrożenia pożarami i zagraża zasadom ochrony przyrody czy ochrony środowiska. Rozumiem, że granica jest cienka, ale jeżeli już tak jest - musimy się z tym zgodzić, bo można wydać nieżyciowe przepisy, że w ogóle nie wolno palić, ale niewiele to zmieni sytuację. W związku z tym minister spraw wewnętrznych w 1990 r. wydał rozporządzenie, że trzeba zawrzeć umowę z organami samorządu i strażą pożarną, dotyczącą uzgodnienia zasad wypalania słomy i pozostałości na polach - tak się to nazywa. To znaczy, jeżeli ktoś chce coś palić - musi - i, powiedzmy, nie zagraża to środowisku, no to niech zawiadomi w razie czego, to straż pożarna będzie w pogotowiu lub przy jakiejś szerszej akcji można będzie zmobilizować większe siły straży pożarnej, tak aby tego typu sytuacje były bezpieczne dla otoczenia. Przy okazji sprawdza się, czy to nie zagraża przyrodzie, środowisku.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Poseł Radosław Gawlik: Panie ministrze, chciałem...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AleksanderMałachowski">O co chodzi, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#RadosławGawlik">Chodzi mi o doprecyzowanie kwestii słomy i roślinności na polach, żeby było jasne, że nie obejmuje to wypalania roślinności na łąkach, właśnie w tych pasach...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JerzyZimowski">Zgadza się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#RadosławGawlik">Czyli to jest precyzyjnie zawężone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JerzyZimowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#RadosławGawlik">Często ludzie nie zdają sobie sprawy, że wolno wypalić właśnie słomę i pozostałości roślin, np. łęty ziemniaczane, które się wypala powszechnie z powodów przyrodniczych czy sanitarnych. Trudno to zakwestionować, więc to wolno, natomiast we wszystkich innych miejscach nie, z czego ludzie niedostatecznie zdają sobie sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JerzyZimowski">Myślę więc, że nasza dyskusja podniesie poziom świadomości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#AleksanderMałachowski">Niestety, nie znajdzie się to w transmisji telewizyjnej, bo nie sądzę, by do końca telewizja transmitowała całą dyskusję, transmituje to od pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym zakończyliśmy zapytania zgłoszone w trybie art. 122 ust. 3 regulaminu Sejmu, to jest zgłoszone na 12 godzin przed rozpoczęciem posiedzenia. Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#AleksanderMałachowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu (jest to już końcówka wystąpień indywidualnych) pana posła Ryszarda Zbrzyznego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#AleksanderMałachowski">Chcę powiedzieć, że wszystkie inne kluby prawie wyczerpały swój czas, ale panowie posłowie (jest zapisanych 9 posłów) mają w sumie do dyspozycji 43,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#RyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po tak burzliwej, interesującej debacie w ramach interpelacji i zapytań poselskich mam przyjemność w sesji popołudniowej kontynuować debatę nad konstytucją pracy, bo taka nazwa padła z tej trybuny. Myślę, że jest to słuszna nazwa.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#RyszardZbrzyzny">Pierwsze czytanie rządowego projektu zmian w Kodeksie pracy odbyło się, jak pamiętamy wszyscy, w Sejmie w czerwcu 1994 r. Powołano wówczas poselską Komisję Nadzwyczajną składającą się - chciałem podkreślić - z posłów, a nie, jak powiedział jeden z mówców, ze związkowców. W składzie tej komisji znajdują się przedstawiciele różnych profesji, ale podstawową zasadą jest to, że wszelkie komisje sejmowe składają się tylko i wyłącznie z posłów. Komisja ta podczas prac trwających ponad rok przygotowała na dzisiejsze posiedzenie projekt przebudowy dotychczasowego modelu polskiego ustawodawstwa pracy. Kodeks pracy aktualnie obowiązujący pochodzi bowiem z 1974 r., został opracowany dla centralistycznego systemu społeczno-gospodarczego, kiedy większość zatrudnionych pracowała w przedsiębiorstwach państwowych, i stąd dostosowany był właśnie do specyfiki stosunków pracy w sektorze uspołecznionym.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#RyszardZbrzyzny">Komisja Nadzwyczajna szczególną uwagę poświęciła określeniu minimalnych kodeksowych norm w zakresie uprawnień i świadczeń pracowniczych oraz umocnieniu ochronnych funkcji prawa pracy. Jednocześnie brano także pod uwagę konieczność zbliżenia naszego prawa do ustawodawstwa Unii Europejskiej oraz wymogów gospodarki rynkowej. Jest to najobszerniejsza nowelizacja kodeksu. Sejm przeprowadził już kilka nowelizacji od 1974 r., ale dotyczyły tylko niewielkich zakresów tegoż prawa. Nowelizacja ta obejmuje większość przepisów tego aktu. Wnioskodawcą jest tutaj Rada Ministrów, która przedłożyła rozwiązania uchylające dotychczasowe regulacje polegające na państwowej reglamentacji stosunków pracy. I filozofię tę podzieliła także Komisja Nadzwyczajna podczas swoich prac.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#RyszardZbrzyzny">Nowy model prawa pracy zakłada, obok wielu istotnych nowych regulacji, m.in. podstawową zasadę swobodnego zawierania układów zbiorowych pracy, nadając przy tym regulacjom kodeksowym charakter norm minimalnych, norm ochronnych, ustalających na poziomie minimalnym zobowiązania i prawa pracowników i pracodawców, które mogą w sposób szczegółowy i bardziej korzystny dla stron być regulowane w postępowaniu układowym.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#RyszardZbrzyzny">W zakresie przepisów ogólnych zawartych w dziale pierwszym Kodeksu pracy poparcie uzyskać winny, o co apeluję do Wysokiej Izby, m.in. następujące proponowane zasady prawa pracy:</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#RyszardZbrzyzny">— wzajemna, tak pracodawcy, jak i pracownika, ochrona dóbr osobistych,</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#RyszardZbrzyzny">— niedyskryminowanie pracowników w stosunkach pracy z uwagi na płeć, wiek, narodowość, rasę, przynależność związkową oraz przekonania religijne lub polityczne.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#RyszardZbrzyzny">Myślę, że istotne są także dwie ostatnie: dbałość pracodawcy o zaspokojenie potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników oraz ułatwianie podnoszenia kwalifikacji. Sądzę, że należy przypomnieć Wysokiej Izbie, że organizacje pracodawców, m.in. Konfederacja Pracodawców Polskich, Business Centre Club, proponowały rezygnację z zasad socjalnych, będąc zdecydowanie przeciwko tym zapisom, co osobiście jednoznacznie potępiam. Zachowanie organizacji pracodawców w tej sprawie pozostawiam bez dalszego komentarza, gdyż członkowie Komisji Nadzwyczajnej nie ulegli ich naciskom i w omawianym sprawozdaniu umieścili cały pakiet zasad socjalnych, wychodząc naprzeciw zarówno treści dokumentów Międzynarodowej Organizacji Pracy, jak i zapisów paktu o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#RyszardZbrzyzny">Istotną sprawą we wzajemnych stosunkach pracodawców i pracowników jest problem wynagradzania za pracę. Sądzę, że to jest podstawowy problem. W dziale trzecim Kodeksu pracy komisja przyjęła za podstawową zasadę to, że pracodawca będzie swobodnie decydował zarówno o strukturze, jak i o poziomie wynagrodzenia, a punktem odniesienia będzie płaca najniższa. Podniesiono tutaj także do 60% wynagrodzenia gwarantowane wynagrodzenie za przerwy w pracy w razie postoju nie zawinionego przez pracowników. Ustalono również, że wysokość odprawy pośmiertnej będzie równa 3-krotnemu wynagrodzeniu, niezależnie od stażu pracy. Sądzę, że z tą regulacją należałoby się zgodzić. Oczywistą sprawą jest to, że powyższe normy mają charakter osłonowy, a w postępowaniu układowym dopuszczalne będą inne, bardziej korzystne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#RyszardZbrzyzny">Komisja w wyniku wielogodzinnych dyskusji oraz na podstawie opracowań i opinii ekspertów zdecydowała się na zaproponowanie skrócenia do 40 godzin tygodniowego wymiaru czasu pracy oraz ustalenie wszystkich sobót jako ustawowo wolnych od pracy. W każdym jednak przypadku, o czym należy powiedzieć w Wysokiej Izbie, motywowanym rodzajem pracy, dopuszcza się pracę w soboty i święta - pod jednym warunkiem: że zachowana będzie tygodniowa norma czasu pracy. Rozstrzygnięcie powyższe wychodzi naprzeciw postulatom związków zawodowych prezentowanym już od kilkunastu lat - myślę, że należałoby tu przypomnieć postulaty z początku lat osiemdziesiątych - stąd też osobiście wnoszę o poparcie przez Wysoką Izbę tego rozwiązania. Nie popieram jednak przyjętej zasady, że soboty wliczane mają być jako dni robocze przy rozliczaniu urlopu wypoczynkowego. Nie ma tu bowiem, sądzę, zgodności z zasadą, że soboty są dniami wolnymi od pracy. Popieram w tej sprawie wniosek czy poprawkę pana posła Pańtaka.</u>
          <u xml:id="u-252.10" who="#RyszardZbrzyzny">Godny poparcia jest zapis przyznający prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego już po 6 miesiącach pracy, oczywiście zwiększonego z 14 do 18 dni przy wymiarze minimalnym, uniezależnienie prawa do urlopu i jego wymiaru od trybu rozwiązywania umowy o pracę z poprzednim pracodawcą oraz długości przerwy pomiędzy okresami zatrudnienia, a także wprowadzenie urlopu proporcjonalnego - w razie ustania zatrudnienia lub podjęcia pracy w ciągu roku kalendarzowego.</u>
          <u xml:id="u-252.11" who="#RyszardZbrzyzny">Mówiąc o normach kodeksowych, nie sposób pominąć regulacji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W dziale dziesiątym, który ujmuje te regulacje, przyjęto przepisy o nieodpłatnym - podkreślam: o nieodpłatnym - zapewnieniu przez pracodawcę posiłków, napojów, jeżeli praca odbywa się w szczególnych, określonych przez Kodeks pracy warunkach.</u>
          <u xml:id="u-252.12" who="#RyszardZbrzyzny">Kontrowersyjnymi zapisami w tym dziale są zapisy dotyczące służb bhp. Ostatecznie zdecydowano się, że pracodawca zatrudniający co najmniej 50 osób będzie mógł powierzyć realizację zadań przynależnych służbom bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Będzie miał także obowiązek powołania komisji bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca będzie też odpowiadał za naruszenie przepisów i zasad bhp. Przyjęto tutaj szczegółowe regulacje postępowania w tych sprawach, czyniąc projekt Kodeksu pracy bardzo czytelnym.</u>
          <u xml:id="u-252.13" who="#RyszardZbrzyzny">Istotną pozytywną zmianą dla pracowników jest regulacja przyjęta na okoliczność skutków nieopłacania składek ubezpieczeniowych. Jest to, myślę, problem znany wszystkim, i posłom, i tym, którzy są zatrudnieni. A więc niezależnie od rzetelności pracodawcy pracownik będzie miał prawo do otrzymywania świadczeń, a niesolidny pracodawca poniesie odpowiednie konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-252.14" who="#RyszardZbrzyzny">Jako praktyk krytycznie oceniam roczne doświadczenia z nową regulacją zbiorowych układów pracy, od której rozpoczęto nowelizowanie Kodeksu pracy. Mimo zapowiedzi zwiększenia liczby układów w wyniku oczekiwanego wzrostu aktywności związków zawodowych i zmiany adresata większości postulatów pracowniczych - bo nie rząd w tej chwili jest adresatem, lecz właściciele i kierownicy zakładów pracy - do tego jednak nie doszło. Sądzę, że z tego oraz z faktu, że wiele przepisów Kodeksu pracy odsyła nas do regulacji układowych, należałoby wyciągnąć wnioski i dokonać poprawek tam, gdzie poprawki te są nieodzowne. Oczekuję przedstawienia w jak najbliższym terminie zapowiadanego projektu ustawy o zbiorowych stosunkach pracy. Będzie okazja, by doświadczenia z minionego roku funkcjonowania działu jedenastego Kodeksu pracy wykorzystać w pracach nad jego ostateczną treścią.</u>
          <u xml:id="u-252.15" who="#RyszardZbrzyzny">Oczywiste jest, że w toku przygotowań do nowelizacji prawa pracy nie można było uwzględnić wszystkich zgłoszonych propozycji i pogodzić często sprzecznych interesów. Stąd w opracowaniu komisji pojawiło się około 50 wniosków mniejszości, o których rozstrzygnięciu zadecyduje Wysoka Izba. Propozycjami komisji, jak się okazuje, nie są usatysfakcjonowani pracodawcy. Trudno chyba się tutaj dziwić. Chcieliby oni mieć jak najmniejszą liczbę zobowiązań, a jak największą liczbę praw.</u>
          <u xml:id="u-252.16" who="#RyszardZbrzyzny">Zauważyć tutaj należy, że Kodeks pracy reguluje prawa i obowiązki każdego z nas i tworzony jest na XXI wiek, a nie na okres feudalnych stosunków pracy, o czym wiedzieć powinni pracodawcy. Osobiście namawiam Wysoką Izbę do jak najszybszego uchwalenia tak gruntownej, od wielu lat oczekiwanej przebudowy prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-252.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Ryszardowi Zbrzyznemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią posłankę Elżbietę Pielę-Mielczarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym w swoim krótkim wystąpieniu ustosunkować się do trzech wniosków mniejszości, w pełni te wnioski popierając.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Wniosek mniejszości nr 23 dotyczący odprawy pośmiertnej. Obecnie wysokość odprawy pośmiertnej uzależniona jest od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Odprawa traktowana jest jako rodzaj wynagrodzenia odłożonego w czasie, związanego z bezpośrednim zaangażowaniem pracownika w pracę u konkretnego pracodawcy, i wypłacana członkom rodziny jako zadośćuczynienie za ten właśnie osobisty wkład pracy dla dobra zakładu. Odprawa nie jest więc formą ubezpieczenia społecznego, tak jak chce tego Komisja Nadzwyczajna, i przyznanie jej upoważnionym członkom rodziny - zgodnie z nowym brzmieniem art. 93 - w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia wypacza zasady sprawiedliwości społecznej. Jak pamiętam, w trakcie prac komisji wniosek o zmianę przedłożenia rządowego w tym względzie złożył pan poseł Rulewski, który argumentował, że w obliczu śmierci każdy z nas jest równy. Oczywiście z tym argumentem należałoby się zgodzić, jeżeli mówilibyśmy tutaj o ubezpieczeniu. Odprawa ma inny charakter. Odprawa jest świadczeniem, które w ciągu okresu międzywojennego i powojennego miało właśnie charakter odłożonego w czasie wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Wniosek mniejszości nr 28 dotyczący 42-godzinnego tygodnia pracy zamiast przyjętego przez komisję 40-godzinnego. Rozwiązanie zaproponowane przez komisję oznacza utratę w ciągu roku 13 dni roboczych, o czym była już mowa. Jako uzasadnienie potrzeby skrócenia czasu pracy padał argument, iż w ten oto sposób zmniejszy się stopa bezrobocia. Argument ten, używany i w innych krajach, okazał się złudny, gdyż skracanie tygodniowego czasu pracy nie miało istotnego wpływu na stopę bezrobocia. Trudno przypuszczać, że polskie doświadczenia będą odbiegały od doświadczeń innych krajów. Nie bez znaczenia jest również sytuacja pracowników wynagradzanych godzinowo i pracujących w systemie akordowym. Może nastąpić zniżka ich wynagrodzenia, a także presja na podwyżki wynagrodzeń, a więc w konsekwencji wzrost inflacji. Toteż bardziej zasadne wydaje się, aby o obniżeniu normy czasu pracy decydowały układy zbiorowe, a nie norma kodeksowa, gdyż różny jest stopień konkurencyjności na rynku danego podmiotu gospodarującego.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Skrócenie czasu pracy niewątpliwie będzie wiązało się z ponoszeniem dodatkowych kosztów przez pracodawców. Niektórzy z nich mogą nie wytrzymać tych obciążeń, a w konsekwencji zatrudnieni u nich pracownicy stracą miejsca pracy. Jak stwierdził w toku prac komisji jej ekspert pan prof. Walerian Sanetra wiele bogatszych od nas państw, np. Niemcy, nie rozstrzyga tej kwestii w drodze ustawy.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#ElżbietaPielaMielczarek">I na koniec ustosunkuję się do wniosku mniejszości nr 39. Przyjęto w nim, iż w zakładzie liczącym więcej niż 200 pracowników powołuje się komisję bezpieczeństwa i higieny pracy. Komisja Nadzwyczajna natomiast uznała, iż pracodawca ma taki obowiązek w zakładzie zatrudniającym więcej niż 50 pracowników. Trzeba stwierdzić, iż kodeksową zasadą jest tworzenie służby bhp w zakładzie zatrudniającym powyżej 10 pracowników, a zatem ma tam kto kontrolować i doradzać pracodawcy w zakresie bhp. Zresztą sam pracodawca w takim zakładzie doskonale orientuje się, jak wyglądają stanowiska pracy, czy ludzie, którzy u niego pracują, są przeszkoleni. Komisja bhp, o której mowa w rozdziale XI działu dziesiątego, jest ciałem, które zgodnie z intencjami ustawodawcy ma działać w większych zakładach pracy, gdzie pracodawca nie ma na co dzień kontaktu z pracownikiem i jego stanowiskiem pracy, a zatem konieczne jest dokonywanie przeglądów warunków pracy, odbywanie posiedzeń komisji dotyczących rezultatów tych przeglądów, a także korzystanie w uzasadnionych wypadkach z ekspertyz lub opinii specjalistów spoza zakładu pracy, wykonywanych na koszt pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Przedstawiam argumenty na poparcie tych trzech wniosków mniejszości. Pragnę jednak dodać, iż popieram znaczną większość wniosków mniejszości. Uznaję, że te wnioski dają szansę uniknięcia jednostronności nowelizacji przedkładanej dzisiaj Wysokiemu Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Elżbiecie Pieli-Mielczarek.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Kowalczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#StanisławKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W ostatnich latach w całym kraju nastąpiła reorganizacja gospodarki. W związku z tym zaszła konieczność zmiany Kodeksu pracy i przystosowania go do obecnych i przyszłych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#StanisławKowalczyk">Przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw ma olbrzymie znaczenie dla polskiego prawa pracy. W projekcie dokonuje się istotnych zmian w sposób kompleksowy, dostosowując treść przepisów do realiów gospodarki rynkowej. Na uwagę zasługuje definicja pracodawcy, która pozwoli uporządkować w Kodeksie pracy stosunek prawny przy zawieraniu umów o pracę i będzie zapobiegać powstawaniu różnego rodzaju niedomówień w stosunkach pracy. Kodeks pracy nakłada dużo większe obowiązki na pracodawcę, ale przy gospodarce rynkowej również na pracownika. Należy zwrócić uwagę na rozwiązywanie umów o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika, jak również na uprawnienia pracodawcy wobec pracownika.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#StanisławKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Posłowie, którzy przede mną występowali i poseł sprawozdawca omówili dosyć szczegółowo zapisy w projekcie nowej ustawy, dlatego nie będę wracał do szczegółów. Przyjmuję z zadowoleniem większość zapisów zaproponowanych w nowej ustawie, w której zawarto wiele korzystnych zmian kwestii dotychczas nie uregulowanych, np. skrócenia czasu pracy do 40 godzin tygodniowo, co powoduje gorące dyskusje o tym, kto poniesie koszty związane z tą operacją i czy nas stać obecnie na jej przeprowadzenie, a dotyczy to przede wszystkim pracowników na stawkach godzinowych. Chciałbym dodać, że wiele zakładów pracy pracuje obecnie w 5-dniowym systemie i tę jedną sobotę odpracowuje wcześniej lub przedłuża sobie dzień pracy. Myślę, że wcześniej czy później trzeba będzie tę sprawę uregulować (na przykład nabycie wcześniejszych uprawnień do urlopów wypoczynkowych czy też do urlopu przy zmianie zatrudnienia). Bardzo ważnym zapisem jest zapis dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy, dlatego że liczba wypadków przy pracy ciągle się zwiększa.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#StanisławKowalczyk">Natomiast art. 92, który mówi o odprawach emerytalnych w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, jest krzywdzący. Uważam, że odprawa emerytalna powinna być uzależniona od lat pracy. Tak brzmi wniosek mniejszości nr 23 dotyczący odpraw pośmiertnych. Myślę, że nowa ustawa o zmianie Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw pozwoli na likwidację dotychczasowych nieprawidłowości, choć w stu procentach nie da się uniknąć błędów.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#StanisławKowalczyk">Jestem za wprowadzeniem nowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kowalczykowi z Sojuszu Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Adamskiego. Państwo posłowie z SLD mają 24 minuty dla sześciu mówców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z powodu podziałów czasowych wewnątrz klubu poruszę tylko jedną kwestię związaną z czasem pracy. Jest to ograniczenie konieczne, choć mało korespondujące z bardzo częstą w ciągu ostatnich lat tendencją do wprowadzania zmian w Kodeksie pracy. W tej i poprzedniej kadencji Sejmu następowało to bowiem wielokrotnie. Czym te częste zmiany się uzasadnia? Czym się te nowelizacje tłumaczy?</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WładysławAdamski">Otóż uzasadnia się potrzebą dostosowania prawa pracy do warunków wolnego rynku. Jako modelowe wskazuje się rozwiązania obowiązujące w krajach Europy Zachodniej. Mówi się o prawie pragmatycznym. Pod pewnym względem wymowa tych argumentów jest bardzo sensowna i nazwałbym ją jeszcze sensowniejszą, gdyby nie jej jednostronne ukierunkowania.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WładysławAdamski">Kolejne nowelizacje prawa pracy w przeważającej części powodowały bowiem ograniczanie uprawnień pracowniczych. Nie jest to demagogia, ale fakty. Wystarczy porównać kolejne publikacje Kodeksu pracy. Stąd twierdzenie wielu pracodawców, iż obecna nowelizacja jest bardzo propracownicza i stanowi uwieńczenie wprowadzanych od kilku lat korzystnych dla pracowników zmian, jest twierdzeniem nie wytrzymującym próby.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#WładysławAdamski">Owszem, nowa praktyka generuje potrzebę obrony pracownika. Tę nową praktykę stworzyły często nieprecyzyjne przepisy i nieprzewidywanie pewnych zjawisk, nie tylko zresztą w kodeksie, ale i w ustawie o związkach zawodowych i Państwowej Inspekcji Pracy. Opory przed przyznaniem pracownikom korzystniejszych unormowań prawnych są niekiedy zadziwiające. Przykładów dostarcza również dzisiejsza dyskusja. Spór wokół ustawowego zmniejszenia tygodniowej normy czasu pracy z 42 do 40 godzin to tylko jeden z przykładów. Nie wzorujemy się pod tym względem na Europie Zachodniej, do której w innych przypadkach chętnie się nawiązuje. To fakt, iż w niektórych państwach dochodzi się do skrócenia czasu pracy nie poprzez ustawę, lecz układy zbiorowe, ale generalnie obowiązuje norma ujednolicona - 40-godzinna. Ciekawe, jaka jest relacja w tym względzie w Polsce? Ile zakładów pracy ją wprowadziło, korzystając z możliwości skrócenia czasu pracy na podstawie polskich układów zbiorowych? Jak wygląda liczbowo ich stosunek do pozostałych przedsiębiorstw? Czy znane są te dane? Jeśli nie, to moim zdaniem nie ma sensu wskazywania na układy zbiorowe jako na argumenty rozwiązania tego sporu.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#WładysławAdamski">Kolejny powód, aby przyjąć ustawowe zmniejszenie normy czasu pracy, dostarcza zjawisko bezrobocia, wbrew pewnym przeciwnym sugestiom także w trakcie tej dyskusji przywoływane. Mówiono o tym szeroko. Skrócenie czasu pracy stworzy szansę na uzyskanie zatrudnienia osobom bezrobotnym. Takie przynajmniej powinny być tendencje w perspektywie. I nie zmienią tego okrzyki, iż grozi to zwiększeniem kosztów pracodawców i że zmniejszenie czasu nominalnego spowoduje zwiększenie liczby godzin nadliczbowych i wręcz ogromne straty dla gospodarki. Przypominają się trochę argumenty przedstawiane wtedy, gdy strajkami wymuszono wprowadzenie wolnych sobót.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#WładysławAdamski">Pozostawiając jednak zadumę historyczną na boku i konkludując, sądzę, że począwszy od 1997 r. w programie przeciwdziałania bezrobociu należy uwzględnić także skrócenie normy czasu pracy jako pewien element. Zapowiedź ta znajduje się zresztą w programach wielu ugrupowań lewicowych. Przyjęcie jej przez ten parlament nie będzie więc niczym niespodziewanym. Odrzucenie, owszem.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#WładysławAdamski">W tym względzie opowiadam się za przyjęciem rozwiązania zawartego w zmianie 124 sprawozdania komisji. Może tym sposobem pracownicy odczują wymierne a pozytywne skutki nowelizacji prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#WładysławAdamski">Właściwie na tym mógłbym zakończyć. Aby jednak nie pozostawiać wrażenia całkowitego antagonizmu wobec pracodawców i ministerstwa, chcę dodać, iż popieram niektóre kontrowersyjne przedłożenia rządowe, chociażby w zakresie dotyczącym przepisów mówiących o odprawach pośmiertnych i dobrowolności egzekucji należności alimentacyjnych przez pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#WładysławAdamski">Gdyby jednak przejść już do problemów współdecydowania związków w wypadku odwołania się pracownika od nałożonej kary - rząd z kolei proponuje tu jedynie wyrażanie przez związki zawodowe opinii - nasze drogi znowu by się zdecydowanie rozeszły. Nie będę jednak podejmował tej dyskusji z tego powodu, który przedstawiłem na samym wstępie, mówiąc o ograniczeniach czasowych.</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Władysławowi Adamskiemu.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Rokickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#AleksanderMałachowski">Klubowi pozostało 19 minut, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#AndrzejRokicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kodeks pracy przez wiele lat uważany był za swoistą konstytucję ludzi pracy najemnej. Zmiany ustrojowe, które dokonały się w Polsce po 1989 r., spowodowały konieczność jego zmiany. Jednak choć w ostatnich 6 latach dziesięciokrotnie dokonywano jego zmiany, nadal nie przystawał on jako całość do dzisiejszych potrzeb i uwarunkowań społeczno-gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#AndrzejRokicki">Po wnikliwym zapoznaniu się z proponowanymi zmianami i uważnym wysłuchaniu pana posła sprawozdawcy, przedkładającego efekt ponadrocznej pracy Komisji Nadzwyczajnej, można stwierdzić, że przedłożony projekt ma znaczenie przełomowe w polskim prawie pracy.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#AndrzejRokicki">Przedmiotowy projekt proponuje dokonanie zmiany istniejącego Kodeksu pracy w sposób kompleksowy i dostosowujący treść prawa do realiów gospodarki rynkowej. Fundamentalne znaczenie ma bodajże najważniejsza zmiana, jaką jest nowa definicja pracodawcy, która pozwoli przyporządkować Kodeksowi pracy wszystkie stosunki prawne, mające cechy umowy o pracę, czy też zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji w stosunkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#AndrzejRokicki">Zdaję sobie sprawę z tego, że jeśli ze względu na obecne realia gospodarcze Kodeks pracy powinien obowiązywać wszystkich pracodawców, często nie uświadamiających sobie niestety obowiązków ciążących na nich jako zatrudniających pracowników, to ze względu na te same realia trzeba zrezygnować z zapisu gwarantującego obywatelom zapewnienie pracy przez państwo.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#AndrzejRokicki">Podobnie ma się sprawa z rozszerzeniem uprawnień pracownika do rozwiązywania umowy o pracę bez wypowiedzenia i wprowadzeniem do kodeksu uprawnień pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#AndrzejRokicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przedstawiony do rozpatrzenia Wysokiej Izbie projekt ustawy został szczegółowo omówiony przez pana posła sprawozdawcę. Jako poseł związkowy z zadowoleniem przyjmuję propozycję wielu korzystnych dla pracowników zmian w dotychczasowych uregulowaniach, takich jak: skrócenie czasu pracy do 40 godzin, wcześniejsze niż po roku nabycie prawa do urlopu, jego wymiar po roku, uprawnienia urlopowe w związku ze zmianą pracy u nowego pracodawcy, czy wreszcie na nowo opracowany cały dział dziesiąty pod tytułem: „Bezpieczeństwo i higiena pracy” oraz zapisy dotyczące odpowiedzialności za stan bhp, a także postępowania w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Z uwagi na obszerność materiału wymieniłem tylko te, na które zwróciłem szczególną uwagę, uznając je za bardzo ważne dla pracowników teraz i w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#AndrzejRokicki">Trudny okres transformacji ustrojowej i gospodarczej sprzyja, najczęściej z powodu braku odpowiedniego do sytuacji prawa, wielu nieprawidłowościom i wykroczeniom przeciwko elementarnym prawom pracowników jako słabszej na ogół stronie w stosunkach pracy, głównie w związku z dużym bezrobociem. Wielu, często przypadkowych, pracodawców bez żenady i z premedytacją wykorzystuje tę sytuację do realizacji jednego celu, jakim jest dla nich wyłącznie zysk.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#AndrzejRokicki">Przedłożony projekt zmiany ustawy ma szanse znacznie ograniczyć to negatywne zjawisko pod warunkiem uchwalenia przez Wysoki Sejm projektu ustawy w kształcie zaproponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, bez uwzględnienia następujących wniosków mniejszości: wniosku nr 11, tzn. skreślenia istotnej zmiany 20 wprowadzającej w dziale pierwszym nowy rozdział IIa dotyczący nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy; wniosku nr 14, tzn. skreślenia zmiany 28; wniosku nr 28, aby w zmianie 124 w art. 129 przywrócić jako obowiązujący 42-godzinny tygodniowy czas pracy; wniosku nr 33, aby w zmianie 144 dotyczącej art. 154 §1 przywrócić poprzedni wymiar urlopu wypoczynkowego; i wielu jeszcze innych, sankcjonujących obecne, niekorzystne już w nowych czasach przepisy, odnoszące się wyłącznie do pracowników, z wyjątkiem może wniosku nr 23, dotyczącego zmiany 87 odnośnie do odpraw pośmiertnych.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#AndrzejRokicki">Analizując wnioski mniejszości, miałem nieodparte wrażenie, że z wyjątkiem nielicznych, które ograniczają się do doprecyzowania treści zmian ustalonych przez komisję, pozostałe zgłoszone zostały chyba przez lobby pracodawców, zmierzają bowiem głównie do pozostawienia dotychczasowych przepisów dotyczących pracowników, w przypadku zaś proponowanych nowych przepisów odnoszących się do obowiązków pracodawców zmierzają do ich ograniczenia.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#AndrzejRokicki">Wysoki Sejmie! Jestem przekonany, że podejmowanie tak ważnej decyzji, jak ta dotycząca kilkunastu milionów dorosłych Polaków, jest nie tylko trudnym, ale i odpowiedzialnym zadaniem. Dlatego też w ich interesie szanowne posłanki i szanowni posłowie winni zwrócić szczególną uwagę na te propozycje zmian, których uchwalenie może spowodować widoczną nierówność stron stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-260.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Rokickiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Jolantę Banach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na zapotrzebowanie czasowe kolegów z klubu, pominę całą część wystąpienia dotyczącą sprawy właściwie nie poruszanej dzisiaj na tej sali - a szkoda - tzn. tego, w jakim zakresie nowelizacja Kodeksu pracy umożliwia pracownikom wychowującym dzieci godzenie ich ról rodzinnych z rolami zawodowymi. Temu tematowi poświęcony jest zresztą duży obszar raportu Międzynarodowej Organizacji Pracy za rok 1994.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#JolantaBanach">Chcę powiedzieć, że ten Kodeks pracy rzeczywiście ponownie - i to należy przywitać z prawdziwym zadowoleniem - przywraca szereg uprawnień umożliwiających godzenie pracownikom wychowującym dzieci ich ról zawodowych i ról rodzinnych. Jednakże trzeba uczciwie powiedzieć, że niektóre z tych zmian adresowane są w dalszym ciągu wyłącznie do kobiet. Omawiany dzisiaj Kodeks pracy w jednej części zmierza do zrównania uprawnień pracowniczych kobiety i mężczyzny, tzn. w zakresie dotyczącym prawa do korzystania z urlopów wychowawczych, pozostawienia rodzicom prawa wyboru, które z nich wystąpi z wnioskiem o udzielenie urlopu wychowawczego albo zwolnienia z pracy w trybie art. 188 Kodeksu pracy. Zrównanie uprawnień nie jest jednak pełne, ponieważ wspomniany wyżej względny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej i delegowania osób wychowujących dziecko do lat 4 może wprawdzie dotyczyć mężczyzny-pracownika, ale tylko pod warunkiem, że jest on jedynym opiekunem dziecka. Przepis ten wprowadza więc ewidentną nierówność i to głównie z dwóch powodów. Dotyczy tej samej materii, którą regulują art. 186, 189, 1891, dotyczące m.in. urlopów wychowawczych, tj. godzenia obowiązków pracowniczych i rodzicielskich w odniesieniu do dziecka do lat 4. Jednakże powyższe artykuły w sposób odmienny traktują podobną kwestię, a więc w samej ustawie mamy do czynienia z nieuzasadnionym nierównym traktowaniem pracownic i pracowników.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#JolantaBanach">W raporcie na IV światową konferencję na temat kobiet Rada Ministrów postuluje zrównanie uprawnień kobiet i mężczyzn z tytułu pełnienia funkcji opiekuńczych i wychowawczych, co znajduje swoje uzasadnienie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Następnie Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, którą Polska ratyfikowała, nakazuje wszelkie świadczenia i warunki pracy regulować na zasadzie równości. Rodzina w sposób wolny od jakiejkolwiek determinacji powinna decydować o podziale obowiązków. Prawo, pełniąc swoją rolę kulturotwórczą, nie może wskazywać i nakazywać członkom rodzin, do jakich zadań domowych są przypisani, do jakich zaś nie.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#JolantaBanach">Z powyższych względów pozwalam sobie zgłosić poprawki do sprawozdania przedłożonego przez komisję, dotyczące zrównania pracownic i pracowników w uprawnieniu polegającym na względnym zakazie zatrudniania w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych, delegowania osób wychowujących dziecko do lat 4, a także wydłużania dobowego czasu pracy ponad 8 godzin, z zastrzeżeniem, iż jeśli zatrudnieni są oboje rodzice, to powyższe uprawnienia przysługują tylko jednemu z nich. Myślę, że ta nowelizacja będzie zmierzać w kierunku takim, iż z przyczyn dotyczących rozwodów w Polsce wyeliminowana zostanie przyczyna pod nazwą obojętność wobec spraw rodziny.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Jolancie Banach.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#AleksanderMałachowski">Pozostali jeszcze pan poseł Roman Nowicki i pani posłanka Regina Pawłowska. Mają państwo 11 minut. Proszę się sprawiedliwie podzielić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#RomanNowicki">Zacznę w taki sposób: O Boże, jak pani posłanka Banach to zrobiła, że w 3 minuty powiedziała wam to, co miała na 10 stronach, i bardzo sensownie. Nigdy tego nie zrozumiem.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#RomanNowicki">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Drodzy przyjaciele z prasy! Zwróćcie uwagę, że po raz pierwszy o konstytucji pracy dyskutują posłowie po lewej stronie, a te ławy są puste. Popatrzcie na to, kogo boli serce i kto się kłóci o te sprawy całym swoim wysiłkiem i rozumem. A tam są deklaracje i populizm, a potem sobie idą na kawkę. Tutaj zaś są posłowie, którzy się spierają i myślą, jak załatwić te sprawy, żeby w końcu było lepiej. To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#RomanNowicki">Druga sprawa jest taka. Otóż chciałem powiedzieć, że ministerstwo pracy daje dowód, że rozumie, iż coś się w tym kraju zmieniło. To chciałem wyraźnie podkreślić. Niestety, z przykrością stwierdzam - czas nie pozwala, żebym to rozwinął - że wiele poprawek poselskich w komisji psuje tę ideę. Chcę to wyraźnie powiedzieć. Zgłosimy na piśmie w odpowiednim czasie, co chcielibyśmy przyjąć w czasie głosowania, a co odrzucić. Też skracam to moje wystąpienie, ale do kilku wystąpień chciałbym się w tej dyskusji odnieść. Po pierwsze, stała się rzecz dziwna, gdyż na tej sali podczas dyskusji nagle pojawiły się grupy posłów z PPS, z KPN, z mojej opcji, z Unii Wolności, którzy nagle znaleźli tu dziwny związek, coś ich połączyło. Połączył ich populizm. Proszę państwa, to, że jesteśmy lewicą, nie znaczy, że musimy kokietować elektorat. Musimy tworzyć taką gospodarkę, żeby były warunki do rozwoju, zapewniać równowagę sił po stronie kapitału i po stronie pracy. Twierdzę i mam na to dowody - czasu nie mam, żeby wam to wytłumaczyć - że te stosunki zostały zachwiane. Jest coraz gorzej. Możecie sobie później mówić, że chcielibyście krótszy tydzień pracy, możecie sobie mówić o większych zarobkach - jeżeli nie uchronimy kapitału i nie stworzymy warunków do rozwoju gospodarczego, to nie będzie na to pieniędzy. Dlatego patrzmy na te sprawy z szacunkiem, unikajmy nieporozumień. Pan Miżejewski przeszedł sam siebie. Zaczął od cytowania mojego pisma w sprawie przedsiębiorców. Chodzi o ochronę przedsiębiorców w ustawie. Pan Miżejewski zatrzymał się w epoce socjalizmu XIX-wiecznego, bo zdaje się, że on nie wie, co się dzisiaj wydarzyło. Proszę państwa, mamy 2 mln prywatnych przedsiębiorców, 60% produktu krajowego brutto wytwarzają małe prywatne zakłady. W 4 lata podwoiliśmy udział małych zakładów w produkcie krajowym brutto. Średnia zatrudnionych w zakładzie to jest kilka osób. Jeżeli ktoś mi mówi, że dobry jest zapis w kodeksie, że zakład 5-osobowy będzie ustanawiał regulamin pracy albo regulamin płacy, to jest to śmieszne. Chyba że chcemy, żeby on to zrobił i odłożył na bok. Wyobraźcie sobie mistrza murarskiego, który ma 4 pomocników - i to jest zakład. Zaproponujcie mu to, co jest w tym kodeksie. To ładnie wygląda na tej sali. Wyjdziemy z dobrym samopoczuciem, ale to jest bzdura, jeśli chodzi o praktykę. Proszę was, nie uczulajmy się na to, że to pracodawca, to pracobiorca, tylko patrzmy na konkrety bardzo uważnie. Nie mam czasu, żeby wam powiedzieć o innych anomaliach, o tym, że na przykład trzeba dać po śmierci pracownika odprawę 3-miesięczną. Proszę państwa, wyobraźcie sobie większość zakładów w Polsce - przychodzi pracownik, starszy, przyjmuję go, niczego się jeszcze nie boję, trochę jest chory, umiera. I ten zakład, w którym mam 5 osób albo 4 czy 3, musi dać 3-miesięczną odprawę. O czym my w ogóle mówimy? Czy państwo wiecie, o czym my tutaj mówimy? W jaki sposób? Zakład zbankrutuje. Przecież trzeba popatrzeć konkretnie, jak to wygląda. Przykładów jest multum. Chcę dać szansę sympatycznej blondynce, mojej koleżance Pawłowskiej i dlatego... Daj mi taki znak, jak już przekroczę wszelką twoją wytrzymałość psychiczną, pokaż: już koniec, Nowicki.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#RomanNowicki">Proszę państwa, jedna sprawa przynajmniej. Mówimy o skróceniu tygodnia pracy. Przecież — oj Boże nikt nas tu nie słucha — to jest paranoja. O czym my mówimy? Popatrzcie, jak jest wykorzystany czas pracy w cywilizowanych krajach. Rulewski mówił o cywilizowanych krajach. On nie wie, o czym mówi. Mam dzisiejszą „Rzeczpospolitą”, w której piszą o wykorzystaniu czasu pracy w cywilizowanych krajach (chyba że nie chodziło o cywilizowane, chyba że miał Afrykę na myśli), przytoczę: Francja — 40 godzin tygodniowo, Niemcy — 39 godzin tygodniowo, Portugalia — 36 godzin tygodniowo, Szwecja — 37 godzin tygodniowo, a Polska — 33 godziny tygodniowo, z groszami. O czym my mówimy? Chcemy dać ludziom prezent przed wyborami? Rozumiem, że my może byśmy chcieli, ale że to Rulewski popiera, że popierają to na tej sali inni — przecież jest to nieszczęście prawdziwe, co się stało dzisiaj podczas dyskusji o Kodeksie pracy.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#RomanNowicki">Proszę państwa, na koniec dam jeden przykład. Przecież my sięgamy do cudzych kieszeni. Mówię z pamięci, mogę więc zrobić błędy. Jeżeli ograniczymy o 2 godziny tygodniowo pracę w sektorze publicznym, to wiecie, co to oznacza? Bo 2 godziny to jest niby nic. Musimy - jeżeli nie byłoby zwiększonej wydajności - zatrudnić dodatkowo 150 tys. ludzi, żeby tę samą pracę wykonać. W sektorze publicznym musimy wyłożyć 2 bln zł, konkretnie 1,8 bln zł. Takie są rachunki. Bo to się łatwo mówi: zróbmy krótszy tydzień pracy. A co w sektorze prywatnym? W sektorze prywatnym sięgamy do kieszeni tego biednego prywaciarza, którego dopiero tworzymy. Są patologie po jednej i po drugiej stronie. Dzisiaj chętnie szermowano na tej sali stwierdzeniami, że jest patologia po stronie pracodawców. A czy wiecie, co się dzieje na rynku pracy, jeśli chodzi o tych, którzy szukają pracy? Chore jest wszystko w tej chwili. Każdy się boi politycznie podjąć ten temat, ale jedźcie do małych miejscowości w okolicach Tucholi lub gdzie indziej, gdzie jest duże bezrobocie, i znajdźcie robotników do pracy w tartaku. Znajdźcie. Ja to wiem, bo pomagam, ludzie przychodzą do mnie ze skargami. Powrócimy do tego tematu kiedyś i pokażemy wam, że jedna i druga strona jest chora. I nie mnożenie regulaminów może ten problem rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#RomanNowicki">Jeszcze uwaga. Mam na celowniku to, co powiedział Miżejewski. Miżejewski mówi — bo on, PPS, chce, żeby ludzie go pokochali — że na jakieś badania powołuje się BCC i od razu dezawuuje te badania, które wykazują, że ktoś nie chciał 40-godzinnego tygodnia pracy. Na koniec wyjawię wam jedną tajemnicę. Były dwa badania zrobione w tej kwestii. I popatrzcie, jak można zmanipulować prostą rzeczywistość. W jednym badaniu zadano dwa następujące pytania. Pierwsze: Czy chcesz skrócenia tygodnia pracy z 42 do 40 godzin? Drugie: Czy chcesz, żeby wszystkie soboty były wolne? Odpowiedź była jednolita: „tak”. A w drugim badaniu zadano te same dwa pytania, tylko dodane było coś, co jest uczciwe. Było tak powiedziane: Czy chcesz 40 zamiast 42 godzin pracy w tygodniu? I: Czy chcesz wolnych sobót? Dopowiedzenie zaś było takie: kosztem obniżenia płacy. To trzeba powiedzieć. Bo skąd mamy dodać te pieniądze na krótsze tygodnie pracy? Ci sami robotnicy powiedzieli, że nie chcą.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#RomanNowicki">Uważajmy w tych sprawach. Tworzymy poważny dokument. Jeszcze raz podkreślam, że i komisja, i ministerstwo pięknie się napracowały. Myślę, że z tego da się coś zrobić. Pokażemy państwu, jak chcielibyśmy nad tym głosować, w imieniu pracodawców, a wy wybierzecie środek. Naciśniecie jednocześnie dwa punkciki, jeden za, drugi przeciw, i wtedy może coś wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Roman Nowicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Miżejewski: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#OlgaKrzyżanowska">W ramach sprostowania, bo już niestety czasu klubowego pan poseł nie ma. Bardzo proszę trzymać się formy sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#CezaryMiżejewski">Zdaję sobie sprawę z tego, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#CezaryMiżejewski">Pan poseł Nowicki raczył powiedzieć, że przeskoczyłem sam siebie, co, rozumiem, jest pochwałą. Natomiast chciałbym sprostować dwie kwestie. Że regulaminy wynagrodzeń są wprowadzone w zakładach liczących co najmniej 5 pracowników, to, niestety, taki jest wymóg chwili. Przytoczyłem wyniki podane przez Państwową Inspekcję Pracy, która stwierdziła, że w 70% badanych małych zakładów pracy naruszane są przepisy płacowe, i dlatego też musimy, być może niestety, a być może nie, wprowadzić regulaminy, które to unormują.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#CezaryMiżejewski">Druga kwestia, o której mówi pan poseł Nowicki... mówiąc szczerze, zapomniałem.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#komentarz">(Głos z sali: I bardzo dobrze, i bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#CezaryMiżejewski">Dobrze, nie będę już się sprzeczał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł Reginę Pawłowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Pani poseł, ma pani 2,5 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#ReginaPawłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo, przekażę tekst wystąpienia do protokołu. Teraz zajmę się tylko tymi kwestiami, które przynajmniej w ostatnich godzinach nie były poruszane.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#ReginaPawłowska">Nie zgadzam się z moim przedmówcą, panem posłem Nowickim, co do odpraw pośmiertnych, bo uważam za zasadne, że odprawa pośmiertna nie powinna być liczona od stażu pracy, gdyż jest to jednak - każdy pracodawca musi mieć pełną tego świadomość - szczególnie w dzisiejszych czasach, swoiste tymczasowe zabezpieczenie rodziny, gdy zdarzy się wypadek losowy.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#ReginaPawłowska">Druga sprawa dotyczy wynagrodzenia za okres postoju nie zawiniony przez pracownika. Biorąc pod uwagę fakt, że w większości zakładów prywatnych i tak płace kształtują się na poziomie minimalnym, pytam: W jaki sposób i kto ma w takim razie dopłacać za ten postój? Bo rozumiem, że przy takich postulatach wypadałoby, żeby budżet państwa chyba z funduszu świadczeń gwarantowanych dopłacał pracownikom sektora, szczególnie prywatnego, do tych godzin za niezawiniony postój. Nie widzę powodów, żeby budżet państwa miał być angażowany w takie dopłaty.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#ReginaPawłowska">Gdy chodzi o sprawę dostosowania, to od 1989 r. prowadzimy proces dostosowywania różnych spraw do wymogów gospodarki rynkowej. Śmiem twierdzić, że wszystkie te poczynania zmierzają w jednym kierunku - urynkowienia gospodarki, ale nie robimy nic, żeby nareszcie urynkowić nasze płace. Z jednej bowiem strony zapisy kodeksu gwarantują pewne urynkowienie, z drugiej jednak wymuszają postępowanie układowe, które daje szansę na godziwe wynagrodzenie.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#ReginaPawłowska">Nie wspomnę tu również o obowiązku dokształcania, bo mam świadomość, że skoro pan prezydent wczoraj powiedział w swoim wystąpieniu, że szkoły są mu niepotrzebne, bo ma 10 lat stażu związkowego i 6 lat prezydenckiego, to dla mnie jest zupełnie zrozumiałe, dlaczego profesorowie zarabiają tak mało, a pracodawcy prywatni bronią się przed ponoszeniem kosztów dokształcania pracowników.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#ReginaPawłowska">Jeżeli chodzi o odprawy pośmiertne, to o tym już mówiłam. Natomiast chciałabym również ustosunkować się do kwestii pozbawienia związków zawodowych uprawnień do zabierania głosu w sprawach nałożonych kar. Tak się składa, że w ostatnich czasach w ramach naszego cywilizowanego prawa odsyłamy ustawowo coraz więcej spraw do sądów. Tymczasem sądy są już w tej chwili niedrożne z powodu natłoku spraw i odsyłanie pracowników w tym momencie do sądów, przy odwołaniach od kar, nakłada na sądy następne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#ReginaPawłowska">Widzę, że czas się wyczerpał. Przekażę tekst wystąpienia do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Regina Pawłowska z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie widzę dalszych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Andrzeja Bączkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#AndrzejBączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podczas dzisiejszej debaty zgłoszono wiele propozycji poprawek do przygotowanego przez Komisję Nadzwyczajną projektu nowelizacji Kodeksu pracy. Rząd przeanalizuje wnikliwie te propozycje w toku dalszych prac komisji i przedstawi swoje stanowisko. Pozwolę sobie wyrazić nadzieję, że w toku prac Komisji Nadzwyczajnej w spokojnej atmosferze uda nam się wypracować takie rozwiązania, które nie będą już budzić wielkich kontrowersji podczas debaty plenarnej towarzyszącej trzeciemu czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#AndrzejBączkowski">Dzisiejsza wielowątkowa debata - było wiele wątków krytycznych - stanowiła w znacznej części kontynuację dyskusji nad nowelizacją, która od pewnego czasu z coraz większym natężeniem toczy się w mediach, a także dyskusji, którą prowadziliśmy na forum Komisji Nadzwyczajnej do Spraw Kodeksu Pracy. Trudno się w tej chwili odnieść do wielu szczegółów poruszonych przez panie posłanki i panów posłów. W mojej ocenie jako przedstawiciela rządu dzisiejsza dyskusja dowodzi także, jak różnie można oceniać te same rozwiązania. Wydaje się, że szczególnie wydobywający się z różnych stron i pozycji nurt krytyczny upoważnia mnie do tego, aby przypomnieć kilka historycznych uwarunkowań związanych z tworzeniem projektu nowelizacji, a także wskazać kilka fundamentów, na których nowoczesne ustawodawstwo pracy wspiera się w warunkach gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#AndrzejBączkowski">Rząd wyjątkowo pieczołowicie przygotował projekt nowelizacji Kodeksu pracy przed skierowaniem go do Wysokiej Izby. Prace specjalnie powołanej przez premiera Komisji do Spraw Reformy Prawa Pracy trwały od końca 1990 r. Komisja złożona z wybitnych przedstawicieli nauki i praktyki prawa pracy przygotowała w trakcie bez mała 3-letniej działalności założenia nowelizacji, na których podstawie rząd przygotował projekt ustawy, a następnie przedyskutował ten projekt na forum tejże komisji. Jesienią 1993 r. przekazaliśmy projekt ustawy do konsultacji z naszymi partnerami społecznymi. Od października 1993 r. do stycznia 1994 r., a więc wielokrotnie dłużej, niż przewidują to przepisy ustawy o związkach zawodowych i organizacjach pracodawców, oczekiwaliśmy na pisemne opinie naszych partnerów społecznych. Pragnę ze smutkiem podkreślić, że spośród kilkunastu organizacji pracodawców i stowarzyszeń pracodawców, które otrzymały nasz projekt z prośbą o konsultację, tylko niektóre wyraziły swe stanowisko na piśmie. Większość organizacji i stowarzyszeń pracodawców zareagowała milczeniem na przekazany do konsultacji projekt. Tym bardziej więc dziwi mnie krytyka, która podniosła się ze strony organizacji pracodawców w ostatnich tygodniach, pod koniec prac w Komisji Nadzwyczajnej nad projektem. Kwestionowane są bowiem pewne założenia, które wcześniej nie tylko skonsultowaliśmy, ale wręcz uzgodniliśmy trójstronnie z naszymi partnerami społecznymi, a więc nie tylko z organizacjami związkowymi, ale także z tymi organizacjami pracodawców, które wniosły zastrzeżenia, a przede wszystkim odpowiedziały pozytywnie na zaproszenie do konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#AndrzejBączkowski">Tak więc od stycznia do końca marca 1994 r., chociaż standardowy tryb konsultacji tego nie przewiduje, w ministerstwie pracy zorganizowaliśmy kilka konferencji informacyjno-konsultacyjnych, w trakcie których udało nam się usunąć cały szereg wątpliwości i rozbieżności oraz zbudować wiele w mojej ocenie zdrowych kompromisów. Wydawało się więc, że na etapie tworzenia projektu rządowego uzyskaliśmy szeroką społeczną akceptację projektu nowelizacji Kodeksu pracy tak po stronie pracowników, jak i pracodawców, dzięki czemu będzie można w miarę szybko przeprowadzić prace parlamentarne w Sejmie i w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#AndrzejBączkowski">Jaki Kodeks pracy jest racjonalny i nowoczesny? Myślę, że trzeba to wyraźnie na tej sali przypomnieć. Otóż w warunkach rynkowych racjonalny i nowoczesny Kodeks pracy to taki, która zapewnia równowagę z jednej strony pomiędzy uprawnieniami i świadczeniami pracowników, z drugiej zaś - korzyściami, jakie stają się udziałem pracodawców z tytułu zatrudniania pracowników. I wydaje się, że specjalny tryb przygotowywania projektu nowelizacji Kodeksu pracy i pieczołowitość w procesie konsultacji umożliwiły nam osiągnięcie takiej globalnej równowagi pomiędzy prawami i obowiązkami pracowników z jednej strony i pracodawców z drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#AndrzejBączkowski">Z tego też bierze się taka determinacja rządu w obronie tych rozwiązań, które na etapie prac Komisji Nadzwyczajnej zostały zakwestionowane i albo odrzucone, albo też zmodyfikowane. Stąd też będziemy do końca prac parlamentarnych argumentować na rzecz przywrócenia tych rozwiązań z projektu rządowego, które nie znalazły na obecnym etapie akceptacji Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#AndrzejBączkowski">Krytyka, która została przedstawiona także podczas dzisiejszej debaty, prowadzona z pozycji pracodawców, sprowadzała się do tego, że ten kodeks w projektowanej postaci niedostatecznie respektuje interesy pracodawców. Przypomnę, że dorobkiem cywilizacyjnym obecnego wieku jest wyodrębnienie prawa pracy z prawa cywilnego w tym celu, aby to prawo pracy pełniło funkcję ochronną wobec pracowników, a nie pracodawców, bowiem pracodawcy jako ta silniejsza strona w stosunku pracy dostatecznie chronią się sami. Należy więc w nowoczesnym kodeksie uwzględniać w takim stopniu interesy pracodawców, w jakim da się to pogodzić z ochronną funkcją przepisów prawa pracy. W naszej ocenie przedłożony Wysokiej Izbie projekt rządowy takie zadanie spełnia.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#AndrzejBączkowski">Jakie interesy pracodawców chronione są w dyskutowanej nowelizacji? Przypomnę to krótko. Pojawiają się nowe instytucje, nie znane do tej pory polskiemu ustawodawstwu pracy, modyfikacji ulega szereg wcześniejszych instytucji. Wspomnę o umownym zakazie konkurencji w czasie trwania zatrudnienia i po ustaniu stosunku pracy; przypomnę sprawę rozciągnięcia obowiązku dochowania przez pracownika tajemnicy na wszystkie informacje, których ujawnienie mogłoby narazić na szkodę pracodawcę; wydłużenie do trzech miesięcy okresu próbnego umożliwiające racjonalne zbadanie przydatności do pracy pracownika. Interesom pracodawców służy także wprowadzenie zakładowego stażu pracy w miejsce stażu ogólnego, a więc sumowanego w różnych zakładach. Jest bowiem fundamentem gospodarki rynkowej, że aktualny pracodawca nie ponosi finansowych konsekwencji z tytułu zatrudnienia u pracodawców poprzednich. Jeżeli Wysoka Izba podczas dzisiejszej debaty nie zakwestionowała w żadnym miejscu tego fundamentalnego założenia, że mamy dostosować Kodeks pracy do warunków budowanej w Polsce gospodarki rynkowej, to trzeba też zaakceptować wszystkie skutki i konsekwencje przyjętego wcześniej założenia, a taką konsekwencją jest właśnie konieczność zaakceptowania w miejsce ogólnego stażu - stażu zakładowego.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#AndrzejBączkowski">Interesom pracodawców służy wprowadzenie urlopu proporcjonalnego do czasu przepracowanego u danego pracodawcy. Przypomnę o rozciągnięciu możliwości nakładania na pracowników kar porządkowych przez pracodawców prywatnych. W tej chwili takiego prawa nie mają.</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#AndrzejBączkowski">Wspomnę wreszcie o fundamentalnej dla ludzi pracy instytucji czasu pracy. Otóż likwidujemy wszystkie akty wykonawcze do kodeksu w tym zakresie. Regulację kodeksową czynimy ramową i elastyczną. Pracodawcy, w odróżnieniu od stanu aktualnego, uzyskują możliwość wydłużania dziennej normy czasu pracy do 12 godzin w każdym wypadku, gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. Wszystko ma natomiast wrócić do przeciętnego wymiaru 8 godzin na dobę i 42, jak chce rząd, bądź 40, jak chce komisja, godzin w tygodniu - w okresie rozliczeniowym, który może wynosić miesiąc, 3 miesiące bądź nawet 6 miesięcy. Rezygnujemy więc z drobiazgowego wyliczania tych rodzajów prac, gdzie można wydłużyć dzienną normę czasu.</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#AndrzejBączkowski">Jest więc niezbędna elastyczność w tak podstawowej dla pracy kategorii, jaką jest czas pracy. Z tego powodu nieporozumieniem jest kwestionowanie przez pracodawców obowiązku wydawania przez nich regulaminów pracy. Jest to kliniczny przypadek nieporozumienia, albo wręcz niezrozumienia proponowanych rozwiązań prawnych. Otóż aktualnie pracodawca ma obowiązek wydać regulamin pracy, który reguluje organizację i porządek pracy. W nowym stanie prawnym te wszystkie sprawy, które do tej pory były regulowane ustawowo, wprost narzucane przez państwowego ustawodawcę, mają być regulowane na szczeblu zakładu pracy, przez pracodawcę, w dialogu ze związkami zawodowymi, a tam, gdzie związków zawodowych nie ma, samodzielnie przez pracodawcę.</u>
          <u xml:id="u-270.11" who="#AndrzejBączkowski">Oznacza to więc, że jeżeli pracodawcy uzyskują takie nowe kompetencje, o których wspomniałem, jak ustalanie rozkładów czasu pracy, wprowadzanie szczególnych systemów czasu pracy, ustalanie terminów dodatkowych dni wolnych od pracy - o czym mówił minister Miller podkreślając, że dotychczasową swoją kompetencję przekazuje na szczebel zakładów pracy - to musi być dokument, gdzie to będzie zapisane. To nie może być tylko w głowie pracodawcy. A więc nieporozumienie czy niezrozumienie płynie stąd, że kwestionowany jest obowiązek wydawania aktu, który w istocie ma służyć realizacji nowych obowiązków pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-270.12" who="#AndrzejBączkowski">Można podać jeszcze szereg przykładów dowodzących, że można byłoby uniknąć krytyki, gdyby poprzedzała ją wcześniejsza refleksja, zastanowienie się, a także szczegółowa analiza proponowanych rozwiązań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-270.13" who="#AndrzejBączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie sposób nie odnieść się do tych zasadniczych wątków, które wielokrotnie powracały w toku dzisiejszej debaty. I tak podniesiono brak elastyczności w prawie pracy, który miałby się wyrażać w tym, że jest zbyt mała przestrzeń negocjacyjna, że w układach zbiorowych pracy i w umowach o pracę można kształtować wyłącznie w sposób bardziej korzystny dla pracownika warunki jego zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-270.14" who="#AndrzejBączkowski">Padła propozycja, aby można było odstępować od Kodeksu pracy, a więc i innych przepisów ustawowych, w obie strony, nie tylko na korzyść, ale także na niekorzyść pracownika. Otóż chcę przypomnieć, że przewidziana w projekcie rządowym możliwość odstępowania wyłącznie na korzyść pracownika od ustawowych przepisów prawa pracy wynika z przyjęcia do akceptującej wiadomości standardu gospodarki rynkowej. Otóż ta nowa rola państwa, które nie reguluje wykonywania pracy drobiazgowo i w sposób sztywny, a także powszechnie obowiązujący warunków dla wszystkich zatrudnionych, jest taka, że państwo tworzy normy o charakterze wyłącznie ochronnym. A więc tak jak w wypadku płacy czy urlopów wypoczynkowych - na poziomie minimalnym, a tak jak w wypadku czasu pracy - o charakterze maksymalnym. Taka jest rola nowoczesnego państwa i z tego obowiązku państwo nie zostanie nigdy zwolnione. Kwestią do dyskusji jest natomiast, jaki powinien to być poziom chroniony ustawodawstwem w warunkach danego kraju. Z tego punktu widzenia pragnę podkreślić, że dodatkowe uprawnienia i świadczenia, które przewidzieliśmy dla pracowników w projekcie nowelizacji, wynikają w głównej mierze z faktu, że kodeks obowiązuje już 20 lat i mimo trzech nowelizacji nie doszło w tym czasie do podniesienia na wyższy poziom uprawnień i świadczeń pracowniczych. W tym czasie w Europie dokonał się zasadniczy postęp cywilizacyjny i my jako państwo stowarzyszone ze Wspólnotami, w perspektywie naszego członkostwa, musimy mieć perspektywę czasową i harmonogram dostosowania naszego prawa do standardów Unii Europejskiej. Naszym zdaniem te dodatkowe uprawnienia i świadczenia, jakie przewidzieliśmy dla pracowników, można na tym etapie rozwoju gospodarczego wprowadzić, gdyż albo nic nie kosztują, albo też konsekwencje finansowe ich wprowadzenia mieszczą się w granicach możliwości wszystkich bądź zdecydowanej większości pracodawców. Pragnę z całą mocą podkreślić, że państwo, tworząc normy ochronne na poziomie minimalnym lub maksymalnym, musi też uwzględniać dorobek cywilizacyjny, a więc i postęp, jaki w ostatnich 20 latach się dokonał. Dlatego nie możemy zaakceptować pomysłu, aby Kodeks pracy był wyłącznie aktem o charakterze instruktażowym, bo do takiej roli zostałby sprowadzony, gdyby pracodawca i pracownik mogli odstępować od norm kodeksowych nie tylko na korzyść, jak proponuje rząd, ale także na niekorzyść pracownika.</u>
          <u xml:id="u-270.15" who="#AndrzejBączkowski">W toku dyskusji podniesiono także wątek następujący. W art. 231 przewidziany jest obowiązek powiadamiania pracowników o fakcie przejęcia przez nowego pracodawcę całości lub części zakładu. Ten obowiązek jest kwestionowany. Chcę przypomnieć, że nowym standardem Unii Europejskiej, jedną z nowych dyrektyw jest obowiązek informowania pracowników i obowiązek konsultowania z nimi spraw zakładowych. A więc akurat ten przepis, który nic nie kosztuje - sprawa dobrej woli i przestrzegania prawa - jest wyrazem harmonizacji, jednej z wielu, naszego ustawodawstwa z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-270.16" who="#AndrzejBączkowski">Podniesiono sprawę negocjowania poziomu płacy minimalnej, kierując zastrzeżenia do tej propozycji, która znalazła się i w projekcie rządowym, a następnie została podtrzymana przez komisję, że to minister pracy ustala poziom płacy minimalnej. Otóż nie ma tutaj żadnej zmiany wobec aktualnego stanu prawnego poza tym, że jest to praktycznie jedyna kompetencja ministra w zakresie płac, jaka zostaje utrzymana w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym. A praktyka na bazie takiego, jak się okazało, kontrowersyjnego rozwiązania jest od 1990 r. taka: co kwartał w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej przedstawiciele rządu spotykają się z przedstawicielami związków zawodowych, a ostatnio także Konfederacji Pracodawców Polskich, i w trybie negocjacyjnym ustalają poziom płacy minimalnej na następny kwartał. I tak jest już od 5 lat, i taką praktykę zamierzamy kontynuować jako bardzo efektywną i dającą szansę na społeczną akceptację poziomu płacy minimalnej.</u>
          <u xml:id="u-270.17" who="#AndrzejBączkowski">W toku dyskusji powracała sprawa zasad prawa pracy. Chcę zwrócić uwagę, że jeśli już przywracamy - bo tego chce komisja - obowiązki pracodawcy o charakterze socjalnym, takie jak obowiązek dbałości o potrzeby socjalne, bytowe i kulturalne pracowników czy obowiązek dbałości o podnoszenie kwalifikacji zawodowych, pomimo iż znajdują się one w art. 94 w części szczegółowej kodeksu jako podstawowe obowiązki pracodawcy wobec pracownika, to konsekwentnie należałoby także przywrócić to, co rząd skreślił, a mianowicie obowiązek pracownika dbałości o dobro pracodawcy i o mienie zakładu pracy, bo sytuacja jest identyczna. W art. 100, który traktuje o obowiązkach pracownika wobec pracodawcy, te treści są też zamieszczone. Uznaliśmy, że dla symetrii wobec przewartościowania w nowym ustroju pewnych wartości i treści wystarczy utrzymanie w części szczegółowej kodeksu, w art. 94 i 100, odpowiednio obowiązków pracodawcy i pracownika, które wcześniej były podniesione do rangi zasad prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-270.18" who="#AndrzejBączkowski">W kwestii prawa do pracy jako podstawowej zasady prawa pracy chcę jeszcze raz podkreślić, że już na etapie prac w Komisji Nadzwyczajnej Biuro Legislacyjne Sejmu zwracało uwagę na wadliwość legislacyjną takiej praktyki, która sprowadza się do przenoszenia przepisów prawa z jednego aktu do drugiego - w tym wypadku projektowanego zapisu w konstytucji do projektu nowelizacji Kodeksu pracy. Inny jest język konstytucji. Jeżeli komisja zapisała, że każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy, to jest to język adresowany do wszystkich obywateli Rzeczypospolitej, język konstytucyjny. Wydaje się, że w Kodeksie pracy także z innych powodów, poza tymi, które przytoczyłem, należałoby zapisać to inaczej. Dlatego uważamy, że przedstawiona w projekcie rządowym propozycja jest bardziej prawidłowa, jest bowiem napisana językiem kodeksowym i dodatkowo adresowana do pracowników, pracodawców, a także kandydatów na pracowników.</u>
          <u xml:id="u-270.19" who="#AndrzejBączkowski">Podnoszono kwestię obowiązku potrącania świadczeń alimentacyjnych z wynagrodzenia za pracę, odprawy pośmiertnej czy siły głosu związków zawodowych przy rozpatrywaniu sprzeciwu od kary porządkowej. Podkreślę więc jeszcze raz: przy odprawie pośmiertnej...</u>
          <u xml:id="u-270.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale wobec śmierci wszyscy są równi.)</u>
          <u xml:id="u-270.21" who="#AndrzejBączkowski">Tak, wszyscy wobec śmierci są równi, tylko że w ustawodawstwie polskim koszty pogrzebu mają być w założeniu pokryte z zasiłku pogrzebowego, który jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego i który nie zależy od stażu pracy. Jeżeli więc ustawodawca z 1975 r. uznał, że odprawa pośmiertna ma być odroczonym w czasie wynagrodzeniem, to musiał ją związać ze stażem pracy. Stąd też propozycja rządu, aby akceptując koncepcję odprawy jako odroczonego w czasie wynagrodzenia, związać ją nadal ze stażem pracy, ale u danego pracodawcy; ażeby złagodzić ostrość takiego rozwiązania, skrócić przy odprawie 6-miesięcznej staż z 20 do 15 lat.</u>
          <u xml:id="u-270.22" who="#AndrzejBączkowski">Wysoka Izbo! Nie jest właściwe, aby w gospodarce rynkowej obowiązki socjalne narzucać ustawowo pracodawcom. Jest na to miejsce w układach zbiorowych, mają one bowiem taką urodę, że dochodzą do skutku, jeśli na ich zawarcie wyrazi zgodę ten, kto chce mieć lepiej z tym, który ma za to zapłacić. Państwo zatem nie powinno stawiać żadnych przeszkód w dogadywaniu się przez reprezentację pracowników z pracodawcami i z reprezentacją pracodawców, jeśli tylko obie strony chcą bardziej korzystnie niż w przepisach ustawowych uregulować warunki zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-270.23" who="#AndrzejBączkowski">W kwestii dobrowolności bądź obowiązku potrącania alimentów z wynagrodzenia, też trzeba podjąć decyzję. Jeśli się akceptuje podstawowe założenie, jakim jest konieczność dostosowania polskiego ustawodawstwa do warunków rynkowych, to trzeba też przyjąć do wiadomości, że należy pozostawać w zgodzie z filozofią tej gospodarki. I tak jak w poprzednim ustroju gospodarczym zastępowanie państwowych organów egzekucyjnych przez z reguły państwowego pracodawcę mieściło się w logice systemu, nikogo nie raziło, tak trudno uzasadnić tezę, że w gospodarce rynkowej prywatny pracodawca, często mały, zatrudniający 2–3 pracowników, miałby obowiązek wyręczania państwowego organu egzekucyjnego. Założeniem gospodarki rynkowej jest to, że każdy robi to, co do niego należy i za co bierze pieniądze. Stąd też właśnie propozycja rządu, aby to nie był obowiązek, ale dobrowolność dla wszystkich pracodawców, bo aktualnie taki obowiązek mają tylko pracodawcy uspołecznieni, a więc z reguły państwowi.</u>
          <u xml:id="u-270.24" who="#AndrzejBączkowski">Przypomnę także to, co mocno podkreślał minister Miller. Jeżeli otwieramy drogę sądową dla pracownika w razie nałożenia na niego kary porządkowej, to nie mieści się w tej logice utrzymanie stanowczego głosu zakładowej organizacji związkowej przy rozpatrywaniu sprzeciwu od nałożonej kary porządkowej. Jeśli bowiem organizacja zakładowa ma uzgadniać z pracodawcą uwzględnienie czy odrzucenie sprzeciwu, to skierowanie tej sprawy przez pracodawcę na drogę sądową stawia związek zawodowy w pozycji współpozwanego. Gdzież tu koherencja z podstawowym zadaniem związków zawodowych, jakim jest obrona praw i interesów pracowniczych? Myślę, że ta przykra konsekwencja nie była do końca uświadomiona przez tych, którzy za takim rozwiązaniem optowali. Myślę, że jest jeszcze czas, aby, po odpowiedniej refleksji, dokonać tutaj modyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-270.25" who="#AndrzejBączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oceniając rozwiązania kodeksowe, często nie mówi się o tym, co zyskuje jedna, a co druga strona, bądź też określa się pewne rozwiązania jako nowe, gdy tymczasem są one przejmowane bądź z obecnego kodeksu, bądź też z przepisów wykonawczych. Ileż krytyki wzbudziła propozycja rządu, aby pracodawca wypłacał rodzinie tymczasowo aresztowanego połowę wynagrodzenia, a w razie umorzenia postępowania lub uniewinnienia, wypłacał resztę. Otóż nie było to nic innego jak przeniesienie do kodeksu przepisu z aktu wykonawczego do tegoż kodeksu, obowiązującego od początku 1975 r. Przekonany jednak na forum Komisji Nadzwyczajnej argumentacją, że nie pasuje to do logiki nowego systemu - podobnie zresztą jak w przypadku potrącania świadczeń alimentacyjnych - rząd zgodził się na rozwiązanie, że pracodawca już nie będzie wypłacać takiego wynagrodzenia. Oznacza to więc, w tym konkretnie przypadku i nie tylko, bardzo korzystną dla pracodawców zmianę w porównaniu z aktualnym stanem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-270.26" who="#AndrzejBączkowski">Na zakończenie chcę podkreślić, że pomimo kwestionowania szeregu rozwiązań szczegółowych wydaje się, że ta nowelizacja ma szansę stworzyć warunki równowagi obu stron stosunku pracy, z uwzględnieniem podstawowej funkcji, jaką prawo pracy powinno pełnić w gospodarce rynkowej — funkcji ochronnej, która w poprzednim ustroju zastąpiona była w dużej mierze funkcją organizatorską. Mamy szansę zbudować podstawy pod nowoczesny ustrój pracy i w ten sposób zakończyć pierwszy etap reformy prawa pracy. W najbliższym czasie Komisja do Spraw Reformy Prawa Pracy podejmie pracę nad rekodyfikacją, a więc nad przygotowaniem nowego Kodeksu pracy, takiego, który odpowiadałby za lat kilka warunkom już ostatecznie ukształtowanej gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-270.27" who="#AndrzejBączkowski">Na zakończenie chciałbym też poinformować, że prace nad projektem ustawy o zbiorowych stosunkach pracy, która ma być kodyfikacją 3 ustaw aktualnie obowiązujących i nową regulacją wielu kwestii, które nie doczekały się do tej pory regulacji prawnej, zostaną do końca tego roku najprawdopodobniej zakończone i na początku stycznia będziemy mogli przekazać ten projekt do konsultacji naszym partnerom społecznym. Oznaczałoby to więc, że niektóre z propozycji zmian proponowanych w toku dzisiejszej debaty, takich chociażby jak zgłoszone przez pana posła Miżejewskiego, mogłyby być rozpatrywane za kilka miesięcy, gdy będziemy rozważać nowy model ustawodawstwa związkowego dotyczącego pracodawców, rozwiązywania sporów i układów zbiorowych pracy. Docelowy bowiem model, który chcemy wprowadzić, to Kodeks pracy jako ustawa o indywidualnym stosunku pracy i drugi kodeks, którym byłaby ustawa o zbiorowych stosunkach pracy, obejmująca wszelkie regulacje dotyczące interesów i praw zbiorowych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-270.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Andrzej Bączkowski.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WitMajewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Już na koniec tej obszernej dyskusji nie chciałbym zabierać zbyt dużo czasu, ale przedstawię kilka refleksji.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WitMajewski">Po pierwsze, dyskusja była zróżnicowana, argumenty były przeciwstawne, podobnie zresztą jak w trakcie prac komisji. Wydaje się, że rozstrzygać nie będzie łatwo. Po prostu spór jest sporem podstawowym dla społeczeństwa. Jest to bowiem spór o podział produktu wytworzonego. I tutaj, oczywiście, nie ma sentymentów, niemniej są to sprawy, które musimy jako Wysoka Izba rozstrzygnąć. Chodzi tylko o to, żebyśmy mieli pełną świadomość skutków wszystkich możliwych rozstrzygnięć. My z rządem i w komisjach, i dzisiaj na sali, wielokrotnie wymieniamy argumenty i jakby nie widać zbliżenia. Myślę, że do trzeciego czytania, czyli do rozstrzygnięć Wysokiej Izby, tego zbliżenia już nie będzie. Trzeba będzie po prostu dokonać rozstrzygnięć. Pewne rzeczy jeszcze zrobimy, żeby posłom i klubom ułatwić tę operację, ale rozstrzygnąć musimy po prostu my.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#WitMajewski">To samo dotyczy też pracodawców. Chciałbym tylko zwrócić uwagę pracodawcom, że nic nie stało na przeszkodzie, aby po pierwsze, ci przedstawiciele pracodawców, którzy początkowo weszli w skład komisji, byli tam nieco aktywniejsi i pracowali, argumentowali i wnosili zmiany. Tak samo dzisiaj pan poseł, mój kolega klubowy i kolega z okręgu wyborczego, Roman Nowicki, tu tak bardzo krytycznie oceniał pracę komisji, bo jest w Sejmie rzecznikiem grupy pracodawców, ma taki zespół popierający te interesy, ale nic nie stało na przeszkodzie, by się do mnie zwrócił, że chce uczestniczyć w pracy tej komisji, do końca nie były w niej obsadzone wszystkie miejsca klubowe. Przecież można było przyjść do tej komisji i spowodować, żeby ona pracowała z punktu widzenia właśnie tych interesów, o których mowa w podpisanym dzisiaj przez niego liście do wszystkich posłów, żeby były tam na co dzień argumentowane, stawiane, głosowane i rozważane. Nie było zamykania dyskusji, żadnych formalnych wniosków, każdy, kto chciał i miał argumenty, był wysłuchiwany i do końca prowadzono niektóre sprawy, jak domniemanie pracy, które nam zajęło cztery posiedzenia. Nikt nie chce przecież popełnić błędu. Tak więc, jeszcze raz podkreślam, szanse były, teraz są już one nieco mniejsze, bo zostało nam tylko trzecie czytanie. Ale, pani marszałek, w związku z dzisiejszym stanem dyskusji i różnicą stanowisk, zwłaszcza między komisją a Wysoką Izbą i rządem, wydaje się, że potrzebne są jeszcze pewne działania.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#WitMajewski">Przede wszystkim rząd zakwestionował dzisiaj statuty jako źródło prawa pracy. Będziemy musieli wobec tego to wyjaśnić, przeprowadzić dodatkowe ekspertyzy, bo w trakcie pracy komisji nasi eksperci twierdzili, że statut podobnie jak regulamin jest właściwym miejscem do określenia norm pracy, jak chociażby statut szkół wyższych, który określa pensum pracownika naukowego. Z punktu widzenia prawa pracy jest to bardzo istotna sprawa. Ale jeszcze raz powtarzam, będziemy musieli zrobić jeszcze jedną ekspertyzę, skoro rząd dzisiaj twierdzi, że uznanie statutów jako źródeł prawa burzy hierarchię, nie da się w praktyce skonsumować.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#WitMajewski">Kolejna sprawa, 40-godzinny tydzień pracy. To jest oczywiście sprawa bardzo ważka. Mieliśmy już ekspertyzy. Tym razem nie będą to oczywiście ekspertyzy dla komisji, ale wydaje się, że komisja musi w tej sprawie przedstawić przed głosowaniem dodatkowe wyjaśnienia posłom i klubom, po to, żeby można było w klubach rzeczowo, a nie emocjonalnie tę sprawę rozpatrywać. Wydaje się też, że zgłoszone dzisiaj poprawki, a jest ich kilkadziesiąt, wymagają przede wszystkim analizy i porównania systemowego z zaproponowanymi już zmianami, ale będą również wymagały pewnych ekspertyz i analiz. Rząd mówił, że ze swej strony tych ekspertyz dokona. Musi to zrobić również komisja.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#WitMajewski">I z tych wszystkich względów, pani marszałek, mogę dziś wnosić tylko o jedno: projekt musi być odesłany do trzeciego czytania. Proszę o wyrozumiałość Prezydium Sejmu, gdyż najprawdopodobniej na najbliższym posiedzeniu - ze względu na wielość zadań - nie będziemy jeszcze mogli wnieść sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Wysoki Sejmie! W związku z tym - mówił zresztą o tym przed chwilą pan poseł sprawozdawca - że w czasie drugiego czytania wniesiono ogromną liczbę poprawek, a Kodeks pracy jest sprawą niesłychanie istotną - bo tu każde słowo się liczy i potem w codziennym życiu nasze niedociągnięcia czy błędy, gdybyśmy je popełnili, grałyby zasadniczą rolę - w sensie formalnym przedstawię Wysokiej Izbie propozycję skierowania tego projektu ponownie do komisji. Natomiast jeśli chodzi o sens praktyczny, naturalnie nie widzę powodu, byśmy przyspieszali prace ponad konieczność, rzecz w tym, by rzeczywiście komisja i rząd mogły się porozumieć i by wszystko mogło być prawnie i rozsądnie uporządkowane.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przedstawiam w takim razie propozycję. Prezydium Sejmu proponuje, by skierować projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo dewizowe (druki nr 1267 i 1306).</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Jedonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przypadł mi zaszczyt złożenia sprawozdania w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo dewizowe, zawartym w druku nr 1306.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#MieczysławJedoń">Sejm na 62 posiedzeniu w dniu 13 października 1995 r. skierował powyższy projekt ustawy do trzech ww. komisji w celu jego rozpatrzenia. W dniu 19 października 1995 r. odbyło się posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej, na którym został rozpatrzony projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo dewizowe. Na tym posiedzeniu komisje przyjęły proponowane zapisy dotyczące nowelizacji Prawa dewizowego.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#MieczysławJedoń">Zmiana pierwsza dotyczy art. 2, w którym zmieniono status dewizowy przedstawicielstw osób krajowych za granicą z osoby krajowej na osobę zagraniczną. Te oddziały i przedstawicielstwa podlegają bowiem obecnie dwóm systemom prawnym: jako osoby krajowe - prawu polskiemu, i jako przedsiębiorstwa działające za granicą - tamtejszemu prawu miejscowemu. Ponadto, mając na uwadze wymogi określone w umowach międzyrządowych zawartych przez rząd Polski z rządem Chińskiej Republiki Ludowej w 1951 r. oraz z rządem Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w 1987 r., powrócono do statusu osoby zagranicznej CHIPOLBROK (Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe SA) oddział w Gdyni i CHOPOL (Koreańsko-Polskie Towarzystwo Żeglugowe Sp. z o.o.), również oddział w Gdyni.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#MieczysławJedoń">Zmiana ta dotyczy dalej wykreślenia pkt. 18 w art. 2 ust. 1 obecnie obowiązującej ustawy Prawo dewizowe, dotyczącego tzw. kredytu handlowego. Zgodnie z dotychczas obowiązującą definicją kredyt handlowy to kredyt polegający na odroczeniu płatności za świadczenie niepieniężne. Definicja ta budzi szereg wątpliwości i jest próbą powiązania praktyki handlowej z zasadami prawnymi. Pozostawienie tej definicji ingerowałoby w dotychczasową praktykę określania terminów płatności w handlu oraz stosowania ulg i upustów z tytułu wcześniejszego uregulowania należności. Ponadto należy pamiętać, że do dnia 31 grudnia 1994 r. odroczenie płatności w eksporcie i imporcie nie było traktowane jako forma kredytu.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#MieczysławJedoń">Zmiana pierwsza obejmuje również wykreślenie ust. 2 w art. 2, który zawiera upoważnienie dla ministra finansów do rozstrzygania z urzędu lub na wniosek wątpliwości w sprawach statusu dewizowego. Przepisy dewizowe dokładnie określają, kto i kiedy posiada status osoby krajowej lub zagranicznej. Utrzymanie tego upoważnienia byłoby więc pozostawieniem uprawnienia organu orzekającego organowi administracji.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#MieczysławJedoń">Najważniejszą zmianą w nowelizacji projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo dewizowe jest zniesienie obowiązku nałożonego na osoby krajowe dotyczącego niezwłocznej odsprzedaży walut obcych i przedstawienia do skupu uzyskanych dewiz bankowi upoważnionemu do dokonywania skupu związanego z tym obowiązkiem. Podmioty gospodarujące realizując ten obowiązek ponosiły znaczne koszty w związku z odsprzedażą uzyskanych zagranicznych środków płatniczych po kursie niższym i kupowania tych środków po kursie wyższym od kursu średniego. Zniesienie tego obowiązku umożliwi im lepsze gospodarowanie własnymi środkami pieniężnymi. Będą mogły one same decydować o tym, czy środki te trzymać w walucie polskiej czy w obcej, w zależności od częstotliwości wydatków na import oraz opłacalności inwestycji w wybrane instrumenty finansowe dostępne na rynku krajowym. Zniesienie obowiązku odsprzedaży nie wprowadza jednocześnie rozwoju rynku pieniężnego pomiędzy podmiotami gospodarującymi. Podmioty gospodarujące, z wyjątkiem osób prowadzących kantory, będą mogły sprzedawać zagraniczne środki płatnicze jedynie bankom, które posiadają upoważnienie do dokonywania ich skupu. Jest to uprawnienie podmiotów do sprzedaży - chociaż ograniczone tylko do banków - a nie ich obowiązek. Zniesienie tego obowiązku umożliwi podmiotom otwieranie i posiadanie w polskich bankach rachunków walutowych, na których będą one gromadzić i przechowywać waluty obce. Posiadanie przez podmioty walut obcych na rachunku bankowym nie będzie jednak pozbawiać ich prawa do kupienia tych walut w bankach, o ile wyrażą taką potrzebę. Utrzymany zostanie obowiązek sprowadzania niezwłocznie do kraju wszystkich należności przysługujących od osoby zagranicznej opiewających na waluty obce.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#MieczysławJedoń">Zmiana siódma dotyczy umożliwienia (od strony formalnej) osobom krajowym prowadzącym kantory kupowania i sprzedawania w bankach walut obcych, bez powiązania tych transakcji z obrotem z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#MieczysławJedoń">Zmiana ósma dotyczy - ze względu na wprowadzenie w maju br. płynnego kursu walut obcych w złotych, co oznacza zmianę w dotychczas obowiązującym systemie (zasady ustalania kursu walut obcych w złotych ustala Rada Ministrów) - zmiany zapisu w art. 14, na podstawie którego prezes Narodowego Banku Polskiego, w porozumieniu z ministrem finansów, w drodze zarządzenia może określić maksymalne granice odchyleń kursu waluty krajowej od kursu centralnego, tj. kursu ustalanego w stosunku do koszyka walut wymienialnych.</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#MieczysławJedoń">Zmiana dziewiąta lit. a dotyczy uzupełnienia zapisu w art. 22 ust. 1 ustawy Prawo dewizowe o wyrazy „oraz na podstawie odrębnych przepisów”. Uprawnienie do kontroli skarbowej na zasadzie i w trybie określonym w ustawie o kontroli skarbowej mają zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy organy kontroli skarbowej, którymi są minister finansów, generalny inspektor kontroli skarbowej oraz inspektorzy kontroli skarbowej. Procedura kontroli skarbowej ze względu na swoją specyfikę nie może być stosowana przy kontroli realizowanej przez inne podległe ministrowi finansów organy, np. urzędy i izby skarbowe.</u>
          <u xml:id="u-274.9" who="#MieczysławJedoń">Zmiana dziewiąta lit. c dotyczy uchylenia upoważnienia dla ministra finansów do określenia, w porozumieniu z prezesem Narodowego Banku Polskiego, trybu wykonywania przez banki kontroli dewizowej. Wydanie takich przepisów prowadziłoby do zaostrzenia tej kontroli, co byłoby sprzeczne z podstawowym kierunkiem zmian przepisów dewizowych - ich liberalizacją. Kontrola dewizowa będzie więc wykonywana zgodnie z dotychczasową praktyką polegającą na żądaniu przez banki od klientów dokumentów udowadniających cel, z powodu którego są nabywane zagraniczne środki płatnicze, bez zbędnego formalizowania wszystkich czynności banków mających za przedmiot wartości dewizowe. Należy bowiem zauważyć, że zarówno obowiązek kontrolowania przez banki obrotu dewizowego dokonywanego z ich udziałem lub za ich pośrednictwem, jak i prawo żądania przez banki od osób krajowych i zagranicznych ustnych i pisemnych wyjaśnień, a także dokumentów wymaganych w sprawach objętych kontrolą dewizową wynikają wprost z ustawy dewizowej (art. 22 ust. 3 pkt 2 i art. 25 ust. 1). Następstwem wydania takich przepisów byłoby zatem jedynie sformalizowanie wykonywania przez banki kontroli dewizowej, co prawdopodobnie doprowadziłoby do ograniczenia rosnących uprawnień dewizowych klientów banków, wynikających z coraz bardziej liberalnych przepisów dewizowych. Bank mógłby bowiem odmówić sprzedaży walut obcych, jeżeli postępowanie klienta byłoby w jakiejś mierze niezgodne z przepisami określającymi tryb kontroli, np. jeżeli klient zamiast dokumentu określonego w tych przepisach przedstawiłby w banku inny dokument bądź kilka dokumentów, to mimo uprawnienia do zakupu walut obcych i posiadania udowadniających cel zakupu dokumentów nie mógłby wykonać przysługującego mu prawa. Poza tym wydaje się, że po kilku latach wykonywania przez banki kontroli dewizowej według ustalonego przez nie trybu trudno byłoby im dostosować się do jednego trybu jej wykonania. Każdy z banków zainteresowany jest jedynie takimi przepisami, które byłyby zgodne z jego wewnętrznym regulaminem określającym tryb wykonywania kontroli dewizowej.</u>
          <u xml:id="u-274.10" who="#MieczysławJedoń">Ze względu na zmianę zakresu uprawnień i obowiązków nałożonych na osoby krajowe przez projektowaną nowelizację dostosowano do niej przepisy ustawy karnej skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-274.11" who="#MieczysławJedoń">Przedstawiając proponowane uregulowania, które zliberalizują w pewnych dziedzinach obrót gospodarczy, należy podkreślić, że są one podyktowane zarówno potrzebami krajowego obrotu gospodarczego, jak i zobowiązaniami międzynarodowymi Polski. Obowiązek stopniowej deregulacji przepisów dewizowych wynika również z członkostwa Polski w Międzynarodowym Funduszu Walutowym i jest rezultatem konsekwentnego zmierzania naszego kraju do Unii Europejskiej i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Jednocześnie trzeba podkreślić, że projekt nie stwarza żadnego zagrożenia w formie nie kontrolowanego odpływu dewiz z rynku krajowego. Cały obrót dewizowy będzie pozostawał, podobnie jak dotychczas, pod nadzorem rozbudowanego systemu kontroli skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-274.12" who="#MieczysławJedoń">Wysoki Sejmie! Zgłoszono dwa wnioski mniejszości do zapisów przyjętych przez komisje. Pierwszy wniosek dotyczy skreślenia lit. a w zmianie 9 odnoszącej się do art. 22, tj. skreślenia zapisu „oraz na podstawie odrębnych przepisów”. Tymczasem propozycja uzupełnienia zapisu, że kontrolę dewizową — z pewnymi wyjątkami określonymi w ustawie — wykonuje minister finansów i podległe mu organy na zasadach i w trybie kontroli skarbowej, wypełni lukę, która może powstać przy innym uregulowaniu tych spraw. Drugi wniosek dotyczy skreślenia lit. c w zmianie 9 odnoszącej się do art. 22, co oznacza utrzymanie upoważnienia dla ministra finansów do określenia w drodze zarządzenia i w porozumieniu z prezesem Narodowego Banku Polskiego trybu wykonywania kontroli przez banki w zakresie czynności obrotu dewizowego dokonywanych z ich udziałem lub za ich pośrednictwem.</u>
          <u xml:id="u-274.13" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy zawartego w druku nr 1267.</u>
          <u xml:id="u-274.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Stanisława Czajczyńskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Waldemar Michna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#StanisławCzajczyński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Poseł sprawozdawca bardzo szeroko omówił stanowisko Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisji Ustawodawczej i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za uchwaleniem ustawy o zmianie ustawy Prawo dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#StanisławCzajczyński">Nowelizacja ta jest bardzo ważna i potrzebna przedsiębiorstwom, które są importerami i eksporterami. Klub nasz widzi w przyjęciu nowelizacji ustawy Prawo dewizowe wiele wymiernych korzyści dla poszczególnych jednostek gospodarczych, które będą mogły swobodniej posługiwać się zarobionymi dewizami i oszczędzać na różnicach kursów. Jeżeli chodzi o budżet, nowelizacja nie jest dla niego groźna i nie niesie ze sobą skutków finansowych. Poza tym bank centralny może liczyć na spowolnienie wzrostu oficjalnych rezerw walutowych.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#StanisławCzajczyński">Przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo dewizowe jest zgodny z postanowieniami Układu Europejskiego i nie jest sprzeczny z prawem europejskim. Nie niesie ze sobą niekorzystnych skutków społecznych i gospodarczych. Będziemy głosować za uchwaleniem ustawy w wersji przedstawionej przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Waldemara Michnę o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WaldemarMichna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za uchwaleniem przedłożonej w druku nr 1306 nowelizacji Prawa dewizowego. Proponowana nowelizacja zwalnia podmioty gospodarcze z obowiązku niezwłocznej odsprzedaży bankom dewiz pozyskiwanych w procesie działalności gospodarczej, umożliwiając w ten sposób podmiotom gospodarczym otwieranie wolnych rachunków dewizowych. Ta nowelizacja Prawa dewizowego spełnia też postulaty jednostek gospodarczych uczestniczących w handlu zagranicznym. Niezależnie od tego tworzy ona przesłankę dla przekonania, że jednostki gospodarcze utrzymają na swych kontach dewizowych znaczną ilość dewiz, a co za tym idzie - Narodowy Bank Polski nie będzie zmuszony do natychmiastowego wykupu dewiz znajdujących się na kontach przedsiębiorstw, co wiąże się z dodatkową emisją polskich pieniędzy. Zakłada się, że nowelizacja zmniejszy tempo przyrostu rezerw dewizowych, co stanowi jedno ze źródeł inflacji. Tak więc to, co jest głównym elementem składowym proponowanej nowelizacji Prawa dewizowego, leży zarówno w interesie przedsiębiorstw, jak i w interesie społecznym. Z tego też względu Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, jak zapowiadaliśmy to już w pierwszym czytaniu, poprze uchwalenie przedłożonej nowelizacji Prawa dewizowego.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WaldemarMichna">Przedłożony projekt nowelizacji przewiduje też liczne zmiany uściślające i porządkowe związane ze stopniowym dostosowywaniem polskiego Prawa dewizowego do prawa dewizowego rozwiniętych krajów europejskich. Treść tych zmian omówił szczegółowo sprawozdawca. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa te zmiany za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#WaldemarMichna">W czasie pierwszego czytania omawianej nowelizacji Prawa dewizowego Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego postulował wyjaśnienie przez rząd kilku kwestii wiążących się z Prawem dewizowym. W większości zostały one wyjaśnione, ale jedna z tych kwestii nie do końca została wyjaśniona, mianowicie motywacje, dla których Prawo dewizowe nie przewiduje potrzeby pozwolenia dewizowego na wywóz polskich złotych. Z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych kwotowych ograniczeń, jeśli chodzi o wywóz za granicę polskich złotych. W prawie dewizowym wielu rozwiniętych krajów istnieją możliwości ograniczenia wywozu własnych walut. Potencjalne możliwości takich ograniczeń są traktowane jako przeciwdziałanie powstawaniu nie kontrolowanych zadłużeń państwa. W czasie pierwszego czytania nie została udzielona do końca - tak jak powiedziałem - odpowiedź rządu na postawione wyżej pytanie. Klub PSL nie zgłaszał i nie zgłasza na obecnym etapie propozycji zmian projektu omawianej nowelizacji w tej kwestii, ale wyraża przekonanie, że celowe jest zaprezentowanie publicznie odpowiedzi na postawione pytanie. Mamy bowiem przekonanie, że tak jak w innych krajach, również w Polsce zaistnieje w niedługim czasie sytuacja, iż własna waluta będzie miała także wartość dewizową. Chodzi mi o zaprezentowanie publicznie pewnej wizji w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#WaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL będzie głosował za przyjęciem projektu nowelizacji ustawy dewizowej zaprezentowanej przez sprawozdawcę i obecnie dyskutowanej. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego wypowiada się przeciw zgłoszonym wnioskom mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Waldemar Michna w imieniu klubu PSL.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Krzysztofa Budnika o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Hans Szyc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#KrzysztofBudnik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności popiera nowelizację Prawa dewizowego zaproponowaną w omawianym sprawozdaniu właściwych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#KrzysztofBudnik">Znaczącą datą dla tych regulacji prawnych, czyli Prawa dewizowego, jest grudzień 1989 r., kiedy m.in. ustanowiono wewnętrzną wymienialność złotówki. Należy podkreślić, że ówczesna liberalizacja obrotu wolnodewizowego została podjęta w sytuacji permanentnego kryzysu gospodarczego i niedostatecznego dopływu walut obcych do skarbu państwa. Reforma ta sprawdziła się, choć przeprowadzona liberalizacja była odwrotnie proporcjonalna do ówczesnych możliwości finansowo-gospodarczych i bilansu płatniczego. Potwierdza to ogólną tezę, iż doświadczenia wielu państw dowodzą, że gospodarka narodowa ze stabilną, liberalną polityką dewizową i wymienialną walutą jest efektywniejsza. Niewątpliwie wymienialny pieniądz narodowy jest istotnym czynnikiem szybkiego rozwoju gospodarczego, wzbudza zaufanie międzynarodowych i zagranicznych instytucji finansowych oraz inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#KrzysztofBudnik">Ostatecznym celem stopniowej liberalizacji Prawa dewizowego jest pełna wymienialność złotego i stosowanie zasad Unii Europejskiej w zakresie swobodnych przepływów kapitałowych. Mamy jednak świadomość, że liberalizacja obrotu dewizowego jest zależna od zmian systemowych w gospodarce kraju, a przy tym waga regulacji obrotu dewizowego wzrasta wraz z rozwojem kontaktów międzynarodowych i zwielokrotnieniem czynności prawnych dokonywanych przez osoby fizyczne w kraju i za granicą. Pozytywne zmiany w gospodarce ożywiają zainteresowanie również zagranicznych inwestorów Polską, a liberalizacja może jedynie je zwiększyć.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#KrzysztofBudnik">Oczywiście ogromną wagę należy przykładać do warunków, jakie kreujemy w ramach Prawa dewizowego dla polskich podmiotów gospodarczych w konkurencyjnej walce o rynki krajowe i zagraniczne. Stąd podstawową zasadą Prawa dewizowego winno być ustanawianie tylko takich ograniczeń, które są konieczne dla ochrony interesów finansowych państwa w okresie przejściowym. Generalnym założeniem programowym Unii Wolności jest dalsza, śmiała liberalizacja Prawa dewizowego poprzez ograniczanie ingerencji państwa w sferę obrotu dewizowego, także w kierunku zewnętrznej wymienialności złotego. Między tymi ograniczeniami a wolnością gospodarczą występuje naturalna sprzeczność.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#KrzysztofBudnik">Istota obecnej nowelizacji Prawa dewizowego sprowadza się do zniesienia obowiązku odprzedaży bankom przez osoby krajowe uzyskanych zagranicznych środków płatniczych, co stwarza tym samym możliwość otwierania przez eksporterów w bankach krajowych rachunków walutowych i lokowania na nich wpływów z eksportu. Efektem będą niższe koszty działalności dzięki uniknięciu ponoszenia kosztów wynikających z różnic kursowych stosowanych przy sprzedaży i kupnie walut obcych przez banki. Nadto umożliwi to lepsze i racjonalne gospodarowanie przez podmioty krajowe posiadanymi walutami obcymi. Rozwiązanie to jest w pełni zasadne, odzwierciedla też liczne postulaty środowisk gospodarczych. Przy tym kwestia ta była już podnoszona w trakcie debaty dotyczącej uchwalenia nowelizowanej obecnie ustawy. Dlatego rozważać można nie to, czy ją przyjąć, lecz jedynie to, czy nie uchwalamy jej za późno.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#KrzysztofBudnik">Chciałbym obecnie ustosunkować się do dwóch wniosków mniejszości, które z naszego punktu widzenia mają istotne znaczenie. Oba dotyczą art. 22 ustawy. W pierwszym wniosku mniejszości sprzeciwiamy się wprowadzeniu formuły, że kontrolę dewizową można przeprowadzać nie tylko na zasadach i w trybie kontroli skarbowej, ale także na podstawie innych przepisów. Zastrzeżenia budzi dodawane do art. 22 ust. 1 ustawy sformułowanie: „oraz na podstawie odrębnych przepisów”. Rodzi to podejrzenie, że przepisy te będą wprowadzane nie tylko w drodze ustawy, ale i przepisów niższej rangi. Musimy pamiętać, że przepisy proceduralne są nie mniej ważne niż materialne. To zasady legislacyjne skłaniają do tego, aby przepisy proceduralne o charakterze ustrojowym były skoncentrowane w jednym akcie prawnym i miały rangę ustawy. Dyrektywa ta stanowi podstawową gwarancję praworządności — tak ważną zwłaszcza przy regulacjach ograniczających wolność gospodarowania. Przepis w proponowanym sformułowaniu i tak jest zbędny, gdyż inne ustawy, równorzędne wobec ustawy o kontroli skarbowej, mogą zmieniać się bez tej swoistej delegacji. Stąd rodzi się pytanie, jakie intencje przyświecają powyższej propozycji dodania do art. 22 ust. 1 słów: „oraz na podstawie odrębnych przepisów”, skoro nie rozwiązuje ona żadnego merytorycznego problemu, a rodzi różne podejrzenia co do naruszenia bezpieczeństwa prawnego adresatów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#KrzysztofBudnik">Podobny charakter ma drugi wniosek mniejszości, sprowadzający się do utrzymania ust. 4 w art. 22, którego usunięcie proponuje się w sprawozdaniu komisji sejmowych. Przepis ten stanowi delegację dla ministra finansów do wydania w porozumieniu z prezesem Narodowego Banku Polskiego zarządzenia, w którym należy określić tryb wykonywania kontroli dewizowej przez banki w zakresie czynności obrotu dewizowego, dokonywanej z ich udziałem lub za ich pośrednictwem. Jest to ważny i potrzebny przepis. Musimy mieć na uwadze, że kontrolę dewizową powierza się także bankom, instytucjom finansowym, a nie tylko organom administracyjnym. Tak więc następuje tutaj powierzenie części władztwa publicznego organom niepaństwowym. Stąd szczególnej wagi nabiera właśnie określenie szczegółowego trybu tej kontroli, aby nie była ona fikcją. Twierdzenie, iż winna ona być przeprowadzana na podstawie ukształtowanej praktyki, jest błędne, gdyż rodzi warunki do woluntaryzmu, narusza również bezpieczeństwo prawne tak banków kontrolujących, jak i podmiotów kontrolowanych. Banki bowiem nie mają pewności co do wymagań organów je nadzorujących, podmioty natomiast nie mają pewności co do zakresu kontroli oraz ingerencji w ich działalność i wymagań stawianych przez tę formę kontroli dewizowej. Powyższe przemawia za utrzymaniem ust. 4 w art. 22 i oczywiście wykonaniem tej delegacji. I w tym wypadku rodzi się pytanie o intencję rezygnacji z przedmiotowej delegacji do ustawy. Czy brano pod uwagę, że na przykład w wypadku żądania przez bank od podmiotów uczestniczących w obrocie dewizowym jedynie dobrowolnych oświadczeń można doprowadzić do fikcyjności kontroli dewizowej w tej części? A jeżeli tak, to czy wówczas nie lepiej zrezygnować z kontroli dokonywanej przez banki i powierzyć im jedynie określone czynności ewidencyjne? Musimy bowiem kierować się zasadą, że przyznając komuś określoną kompetencję, winniśmy stworzyć warunki do jej realizacji, a nadto przypisać do niej odpowiedzialność za jej wykonanie.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#OlgaKrzyżanowska">W imieniu klubu Unii Wolności przemawiał pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Hansa Szyca o zabranie głosu w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#HansSzyc">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak zwykle wszystko już właściwie zostało powiedziane i w tym momencie jest mi trudno cokolwiek dodać. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na pewne sprawy. Przede wszystkim chciałbym podziękować panu posłowi Jedoniowi (który przed chwilą chyba wyszedł), że jako sprawozdawca podkreślił dzisiaj jednoznacznie w swoim wystąpieniu, że w tych wszystkich zmianach jedna sprawa jest najważniejsza. Dotyczy to właśnie art. 6. Nie chciałbym być źle zrozumiany, ale prawie rok temu z tej trybuny apelowałem do wszystkich, żeby ten artykuł miał inne brzmienie. Niestety, wtedy jakoś nie zostałem zrozumiany. Nie chcę powiedzieć, że w związku z tym mam satysfakcję, iż po roku mam rację, tylko cieszy mnie to, że co prawda późno, ale zrozumiano wadliwość tego artykułu - i za to wszystkim tym, którzy złożyli ten wniosek - zarówno rządowi, jak i komisji - wszystkim, którzy nad tym pracowali i w końcu ustalili, że tak musi być, a nie może być tak, jak było, serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#HansSzyc">W związku z tym również parę drobnych uwag. Z tego miejsca, w momencie kiedy dochodziło do uchwalania tej ustawy, orzekłem, że nie zgodzę się na art. 6 i mój klub wystąpi z wnioskiem o zmianę. Szanowni państwo, zmieniłem swoją decyzję i chciałbym właśnie przedstawić pewną refleksję. Dlaczego? Dlatego że jestem przekonany, że gdyby klub BWRR wystąpił ze zmianą, to zmiana ta nie ma szans. Dlatego czekałem, aż ktoś inny to wniesie, i jeszcze raz chwała tym, którzy z tym wystąpili. Ale z tego wynika wniosek, że chyba powinniśmy w końcu w tej Izbie postawić sobie pytanie, czy chodzi o meritum sprawy, czy o to, kto tę sprawę przedstawia. Jeszcze raz chcę podkreślić, że minął rok i zadaję sobie pytanie w imieniu podmiotów gospodarczych, które straciły potężne pieniądze, poniosły koszt właściwie nie wiadomo jaki, a te pieniądze w majestacie prawa przejęły banki. Czy w tej chwili ktokolwiek tym podmiotom te pieniądze zwróci? Obawiam się, że nie, bo przecież nie ma podstaw prawnych.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#HansSzyc">Chciałbym jeszcze jedną refleksję do tego dodać. Obawiam się - to są moje personalne obawy - że w czasie, kiedy monitowałem o to, aby umożliwić naszym podmiotom gospodarczym posiadanie kont dewizowych - bo właściwie o to chodzi, ponieważ ta zmiana, szczerze mówiąc, jest trochę groteskowa, ona mówi o tym, że można, ale jest tak zapisana, że obawiam się, iż twórca poprzedniego zarządzenia nie chciał się przyznać do tego, że robi totalny błąd, ale właśnie o to chodziło... Wówczas jakoś nie można było tego przewalczyć. Moja refleksja jest bardzo głęboka i bardzo brutalna. Obawiam się, iż w owym czasie, będąc zresztą i do tej pory na kolanach przed Międzynarodowym Funduszem Walutowym i Bankiem Światowym, słuchając ich dyktatu, musieliśmy również wykonać to polecenie.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#HansSzyc">Na dzień dzisiejszy — jeszcze raz powtarzam, jest to moja osobista refleksja — wydaje mi się, że już tak „położyliśmy” nasze podmioty gospodarcze, szczególnie duże, że już teraz nikomu nie zależy na tym, żeby jeszcze dodatkowo dokuczać im finansowo. I stąd moja bardzo głęboka refleksja. Naprawdę, zastanówmy się, czy nie nastał czas, aby mieć własne rozwiązania gospodarcze. Byliśmy czterdzieści parę lat pod dyktatem Wschodu. W tej chwili, z nieprzymuszonej woli, stajemy się wykonawcami dyktatu określonych instytucji. Czy nie nastał czas na to, aby mieć własny program, aby stać się „tygrysem” Europy? Dlaczegóż nie? Znam swój naród i jestem przekonany, iż intelektualnie jesteśmy do tego przygotowani i stać nas na to. Ale naprawdę powinniśmy mieć własne zdanie. I niechżeż ten drobny przykład poświadczy... Jeszcze raz powtarzam, dziwi mnie to, że rok temu wszyscy byli przeciwko mnie, a dzisiaj raptem wszyscy mają inne zdanie.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#HansSzyc">Ja bym bardzo prosił Wysoką Izbę, abyśmy w końcu przestali dyskutować w taki sposób, że ten zgłosił to i nie ma racji, bo to jest opozycja, a tamten zgłosił to i nie ma racji. Chodzi o to, żebyśmy naprawdę potrafili merytorycznie oceniać sprawę, a oprócz tego w końcu otrząsnęli się z dyktatu wszelkich zachodnich, wschodnich itd. instytucji.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Hans Szyc w imieniu klubu BBWR.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zgłoszonych do dyskusji została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jana Kubika.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#JanKubik">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Odpowiadając na wątpliwość pana posła Michny w zakresie ograniczenia wywozu dewiz za granicę, jak również polskich środków płatniczych, chcę podkreślić, że w ustawie z 2 grudnia 1994 r. ten zapis nie uległ zasadniczej zmianie. Natomiast odsyłam do innego zapisu, którym na podstawie Prawa dewizowego został upoważniony prezes Narodowego Banku Polskiego i minister finansów do wydania zarządzenia w tej sprawie. I chcę powiedzieć, że jest takie zarządzenie, z 29 marca br., ogłoszone w Monitorze Polskim. W zrządzeniu tym, jeśli chodzi o wywóz dewiz, jest to określone w ECU i jest to 5 tys. ECU - obojętne, czy to są polskie złotówki, czy to są marki, czy dolary, czy inna waluta europejska.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#JanKubik">Co do sprawy wniosków mniejszości, to myślę, że Wysoka Izba jutro zadecyduje, czy je przyjąć, czy też nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Jedonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pragnę serdecznie podziękować wszystkim za poparcie tego projektu nowelizacji ustawy. Faktycznie niecały rok temu ją uchwalaliśmy i dobrze się stało, że następuje tak szybka nowelizacja. 13 października było pierwsze czytanie. Po tygodniu już było to przepracowane przez komisję. Dzisiaj już jesteśmy przy uchwalaniu nowelizacji. Należałoby sobie życzyć, żeby wracać do innych ustaw i w ten sposób nowelizować. Nie będę wracał do wniosków mniejszości, bo szeroko już je omówiłem. Dlatego tylko chciałem jeszcze raz serdecznie podziękować za poparcie projektu nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy w dniu jutrzejszym rano.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł o komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#MałgorzataOstrowska">W dniu jutrzejszym, tj. 27 października, o godz. 8 w sali nr 22, budynek G, odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w obradach do jutra, tj. do dnia 27 października 1995 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 55)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>