text_structure.xml
81 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Otwieram posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego, poświęcone ocenie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 1995 rok w częściach:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">- subwencje ogólne dla gmin i rezerwy celowe;</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">- regionalne izby obrachunkowe;</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełPiotrBuczkowski">- samorządowe kolegia odwoławcze.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełPiotrBuczkowski">Dokonamy także oceny sprawozdania z działalności NIK w 1995 r. w zakresie działania Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PosełPiotrBuczkowski">Pragnę serdecznie powitać wszystkich przybyłych na posiedzenie Komisji gości: przedstawicieli Kancelarii Prezydenta, URM, Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#PosełPiotrBuczkowski">W związku z brakiem uwag do zaproponowanego porządku obrad przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego. Zaopiniujemy sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za 1995 r. w części - subwencje ogólne dla gmin i rezerwy celowe. Proszę przedstawiciela Ministerstwa Finansów o zreferowanie zagadnienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Należy przypomnieć, że najważniejszą podstawę realizacji budżetów gmin w 1995 r. stanowiła nadal ustawa o finansowaniu gmin z 10 grudnia 1993 r. W 1995 r. gminy osiągnęły dochody w wysokości 19 993 435 tys. zł. Wydatki wyniosły 19 828 434 tys. zł. Najważniejszą pozycję w dochodach gmin stanowiły dochody własne - 41,1% ogółu dochodów.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Pozostałe dochody to: udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa - 23,1% oraz subwencja ogólna i oświatowa, liczona łącznie - 15,2%, a także dotacje celowe - 20,6%. W strukturze dochodów własnych gmin największy udział ma podatek od nieruchomości stanowiący 34,4% dochodów własnych. Następne pozycje stanowią: opłata skarbowa - 9,1% dochodów własnych, podatek od środków transportowych - 7,3% dochodów własnych, podatek rolny - 6,3% dochodów własnych i wpływy z tytułu karty podatkowej - 3,4% dochodów własnych.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">W 1995 r. gminy otrzymały środki w postaci dotacji celowych na zadania własne z budżetu państwa w wysokości 848 130 tys. zł, tj. 98,3% kwoty planowanej dotacji. W trakcie posiedzenia podkomisji padały pytania o realizację tych dotacji i nie wykorzystane środki. Jak widać, wykonanie jest wysokie i pozostało tylko 1,7% przekazanych środków. Chodzi tu głównie o dotacje przeznaczone na inwestycje i przypadki, gdy gminy nie spełniały określonych kryteriów i nie dysponowały odpowiednimi własnymi środkami. W wyniku kontroli NIK gminy były zmuszone zwracać przekazane dotacje.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Dzięki dokonanej w ubiegłym roku nowelizacji ustawy nie będzie już obowiązywał sankcyjny zwrot dotacji. Chodzi o to że gmina, która nie będzie posiadała środków własnych w pełnej wysokości, nie będzie już zobowiązana oddawać całej dotacji. Zgodnie z art. 21 znowelizowanej ustawy pozostawać będzie odpowiednio taki sam procent środków pochodzących z dotacji, jak pochodzących ze środków własnych. Zwrot dotacji będzie więc proporcjonalny do nie wykorzystanych pieniędzy. Warto przypomnieć, iż asumpt do nowelizacji wspomnianej ustawy dała sprawa realizacji ustawy o zamówieniach publicznych, kiedy to kilku wójtów zaoszczędziło na inwestycjach, uzyskując w wyniku przetargów korzystniejsze oferty, a w konsekwencji musieli zwracać do budżetu wygospodarowane z dotacji od wojewodów środki.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Myślę że nowelizacja była słuszna i w następnym roku nie będzie dochodziło do takich sytuacji, a realizacja dotacji inwestycyjnej będzie całkowita.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Z ogólnej kwoty dotacji na zadania zlecone dla gmin o statusie miasta, które przejęły na drodze porozumienia do prowadzenia zadania z zakresu administracji rządowej ogólnej i specjalnej (tzw. pilotaż) przypada kwota 882 257 tys. zł, tj. 26,9%. W 1995 r. z wykonania programu pilotażowego zrezygnowały całkowicie dwa miasta: Elbląg i Płock, a kilka miast nie przejęło w całości zadań objętych programem. Należy w tym miejscu przypomnieć o korzyściach płynących z przyjęcia przez Sejm ustawy o statusie dużych miast, co spowoduje, iż nie będziemy mieli do czynienia ze zwrotami wynikającymi z wypowiedzenia zadań.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Subwencja ogólna i oświatowa została przekazana w ubiegłym roku w pełnej planowanej wysokości.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">W 1995 roku gminy nie zrealizowały planowanych dochodów z tytułu podatku rolnego (99,5%). Wynika to zapewne z podjętych przez gminy autonomicznych decyzji o udzielaniu ulg, odroczeń i umorzeń oraz zwolnień, a także trudności z egzekwowaniem należności. Należy dodać do tego trudne warunki pogodowe i kataklizmy, jakie miały miejsce w ubiegłym roku, co także wpłynęło na większy zakres udzielanych ulg.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Dochody pochodzące z pozostałych źródeł z dotacji celowych zostały zrealizowane w pełnej wysokości.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Łączne wydatki gmin wynosiły w 1995 r. 19 828 434 tys. zł i były o 737 325 tys. zł mniejsze niż zaplanowane przez gminy. Najwięcej środków gminy przeznaczyły na wydatki bieżące, tj. 75,6%, a następnie inwestycyjne 23,3%. W przypadku wydatków inwestycyjnych nastąpił w stosunku do 1994 r wzrost o ok. 1%.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">W 1995 r. w porównaniu z 1994 r. najwyższy wzrost wydatków wystąpił w dziale - opieka społeczna (o 53,9%). Jest to związane z wypłaceniem przez gminy zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz przede wszystkim dodatków mieszkaniowych. Ogółem były to wydatki rzędu 2 279 134 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">W strukturze działowej wydatków gmin przeważają wydatki na oświatę i wychowanie, gospodarkę komunalną, opiekę społeczną oraz administrację państwową i samorządową. W ubiegłym roku wydatki w tych czterech działach stanowiły 74,7% ogółu wydatków.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">W 1995 r. budżety gmin zamknęły się zbiorczo nadwyżką w wysokości 165 001 tys. zł. Jest to jednak raczej nie tyle nadwyżka, lecz wynik dodatni stanowiący przewagę dochodów nad wydatkami. Często mamy do czynienia z odkładanymi dochodami na realizację przyszłych inwestycji i jest to wyraz pewnej gospodarki planowej gmin.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Nadwyżkę budżetową osiągnęło 1567 gmin (tj. 63,1% ogółu gmin). Niedobór wystąpił w 917 gminach (tj. 36,9% ogólnej liczby gmin) i wynosił 388 251 tys. zł. Jak wykazują sprawozdania, zadłużenie gmin w tym z tytułu kredytów wziętych na inwestycje było zaplanowane przez rady gmin.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">W ubiegłym roku gminy pokryły przede wszystkim swój deficyt pożyczkami i kredytami bankowymi. Tylko dwie gminy wykazały w omawianym roku budżetowym emisję papierów wartościowych. Kończąc omawianie dochodów i wydatków gmin w 1995 r pragnę zauważyć, że na posiedzeniu podkomisji były zgłoszone uwagi odnośnie do 1% rezerwy dzielonej przez ministra finansów. Jeżeli będzie zgłoszona prośba o dodatkowe informacje, to natychmiast przedstawimy je.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proszę, aby przedstawiciele resortu finansów przedstawili syntetycznie informację o podziale rezerw celowych - część 83, pozycje: 17, 18, 20, 23, 32, 40, 42. Będzie to także przedmiotem opinii Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Informuję, że nie będzie na posiedzeniu Komisji ani odpowiedzialnej za ten temat pani wiceminister, ani dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Budżetowej MF, który kończy w tej chwili rozmowy w Komisji Trójstronnej. Przedstawię więc w jego imieniu informację o realizacji rezerw celowych.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Jeśli chodzi o rezerwę opisaną w pozycji 11, tj. tworzenie nowych urzędów, została wykreowana na etapie tworzenia się projektu budżetu na 1995 r. i następnie przyjęta przez Sejm. Przeznaczona była ona na pierwsze wyposażenie i rozpoczęcie funkcjonowania samorządowych kolegiów odwoławczych. Nie przewidziano jednak tutaj środków o charakterze inwestycyjnym, uznając, że SKO uzyskają środki od sejmików. W praktyce okazało się to jednak niemożliwe. Dlatego w konsekwencji Minister Finansów dofinansował kolegia i ostatecznie z rezerwy celowej w kwocie 17 332 tys. zł pozostały nie wykorzystane środki w wysokości 580 tys. zł. Skonsumowano więc środki w wysokości 16 752 tys. zł pozostawiając wspomnianą sumę, jako rezerwę dla tych przewodniczących, którzy nie podejmą pracy w kolegiach funkcjonujących jako jednostki budżetowe. Należy bowiem przypomnieć, że ustawa budżetowa zakładała konkursowe obsadzanie stanowisk. Chodziło więc o pieniądze na odprawy, co wynika z ustawy o samorządzie terytorialnym. W sumie skorzystało z tej możliwości tylko pięciu przewodniczących kolegiów.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Dodać należy, że z rezerwy rządowej przeznaczono dodatkowo 1051 tys. zł na sfinansowanie skutków zwiększenia zatrudnienia w SKO o 120 etatów. W sumie samorządowe kolegia odwoławcze uzyskały środki większe niż pierwotna rezerwa celowa. Przy ocenie wykonania budżetu przedstawię szczegółowo wydatki SKO.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Omawiając kolejną pozycję wyjaśnię, iż chodzi o pokrycie finansowe skutków przyznania dodatkowych etatów w 1994 r. Przypomnę że w końcu wspomnianego roku RM, dysponując rezerwą celową, utworzoną na mocy ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej i przeznaczoną na realizację zmian organizacyjnych, rozdzieliła etaty na poszczególne ministerstwa, jednak nie było już możliwości wprowadzenia odpowiednich zapisów w budżetach resortowych.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Generalnie są to te same środki, przyznane w 1994 r. w związku m.in. z realizacją przepisów ustawy o szczególnym obrocie towarowym z zagranicą. Etaty otrzymały: Główny Urząd Ceł, Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Ministerstwo Przemysłu, Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Kwoty zostały naturalnie przeliczone i uwzględniono w nich zaplanowane podwyżki uposażeń. Przykładowo URM w związku z nowymi zadaniami, m.in. utworzeniem Pełnomocnika ds. Kobiet i Rodziny, otrzymał ok. 10 nowych etatów. Ministerstwo Przemysłu otrzymało 2 etaty, Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2 etaty, Ministerstwo Łączności 5 etatów.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Pewne kwoty uzyskały resorty oświaty i kultury. W tym ostatnim przypadku chodziło o przyznane wcześniej podwyżki dla państwowego nadzoru konserwatorskiego. Również Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki otrzymał z omawianej rezerwy dwa etaty. Środki zostały przyznane także: Głównemu Urzędowi Ceł, Komitetowi Badań Naukowych, Państwowej Agencji Atomistyki.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Znaczniejsze środki zostały przyznane wojewodom na zadania związane z ochroną zdrowia oraz na 120 etatów na wzmocnienie obsady etatowej samorządowych kolegiów odwoławczych. W przypadku SKO stopniowe wzmocnienie etatowe zaczęto realizować w połowie ubiegłego roku. W tym roku z rezerwy kolegia uzyskały kolejne 50 etatów. Chodziło o to, aby zasilić te nowe jednostki, w których nie zostały jeszcze rozpoznane potrzeby, a jednocześnie ustawowo otrzymały nowe zadania. Uzyskaliśmy zresztą w tej sprawie pozytywną opinię Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, a także URM.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Jeśli mowa o kolejnej pozycji, to chodzi tu o rezerwę płacową z przeznaczeniem na zmiany organizacyjne, która pozostaje w dyspozycji RM na mocy wspomnianej ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Rada Ministrów dokonała podziału tej rezerwy i zgodnie z przedłożonymi wnioskami, po przeprowadzeniu uzgodnień międzyresortowych, opierając się na propozycjach Ministra Pracy i Polityki Socjalnej przydzieliła środki na etaty. Przyznano także pewne sumy na jednorazowe zwiększenie budżetów wojewodów w związku z wymianą kadry. W przypadku odwołania wojewody i powołania nowego występuje sytuacja dublowania wypłat. Rząd traktuje to jako zmiany organizacyjne i z tego tytułu wypłaca odpowiednie sumy, związane z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, ekwiwalentami za niewykorzystane urlopy itp.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Wymienię jedynie resorty, które otrzymały środki na wynagrodzenia i pochodne na dokonanie zmian organizacyjnych, w tym na sfinansowanie dodatkowych etatów: URM, Centralny Urząd Planowania, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministerstwo Łączności, Urząd Zamówień Publicznych, Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwo Sprawiedliwości, Główny Urząd Miar, Wyższy Urząd Górniczy. Przekazane środki przeznaczone były także na wymianę kadry.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Mówiąc o rezerwie przeznaczonej na wdrożenie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy to należy powiedzieć że jest to konsekwencja podjęcia przez RM, z końcem roku, uchwały przyznającej pewną pulę pieniędzy na wzmocnienie kadrowe Urzędu, który miał do czynienia z inną liczbą gmin oraz inne wydatki na zadania zlecone, a także na środki rzeczowe związane z funkcjonowaniem. Początkowo była to kwota niewielka - rzędu 2 500 tys. zł. Potem w wyniku prac w Sejmie dołożono jeszcze ok. 5 000 tys. zł na przekazanie nowym gminom w związku z koniecznością budowy siedzib. Kwota ogółem 7 533 tys. zł została wykorzystana niemal w całości.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Jak miałam okazję upewnić się, zadysponowane środki zostały w całości przekazane gminom, zaś sam podział został poprzedzony odpowiednimi wizytacjami i konsultacjami.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Niewielka kwota, która pozostała, tj. 40 tys. zł, była przeznaczona na wzrost liczby etatów i uposażeń. Przyjęliśmy jednak generalną zasadę, że podwyżki będą realizowane w terminach i w kwotach w ten sam sposób, niezależnie od działu budżetu. W związku z tym że administracja państwowa otrzymała trochę więcej pieniędzy podczas podwyżki w styczniu niż w lipcu, pozostawiliśmy konsekwentnie pewne środki, których jako nienależne nie mogliśmy dać.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Dla uzyskania pełnej jasności proszę o zreferowanie dotacji zapisanych w pozycjach: 32, 40 i 41.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Generalnie rezerwa zasiliła budżety wojewodów i została przeznaczona na sfinansowanie 1200 etatów w jednostkach służby zdrowia. Dodatkowo poszła ona na opłacenie nowego zadania terenowej administracji państwowej tj. na ewidencjonowanie i rozliczanie mandatów. Pierwotnie miały to zadanie w swojej gestii urzędy podatkowe, ale nie otrzymywały na ten cel żadnych środków. Dlatego obecnie przyznano administracji wojewódzkiej z tego tytułu dodatkowych 120 etatów.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Dodam, że przyznano także środki na 56 etatów na sprawy związane z potrzebami nadzoru budowlanego w terenie. Wynika to z przepisów nowego Prawa budowlanego. Warto dodać, że resort budownictwa występował o 400 etatów na potrzeby bieżące i docelowo o 800 etatów. Niestety, możliwości okazały się znacznie skromniejsze, a pieniądze wygospodarowano kosztem służby zdrowia.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Kilka województw, w tym legnickie, tarnowskie, otrzymały pewne sumy na zagospodarowanie zdewastowanych obiektów przejmowanych od wojska, w tym obiektów opuszczonych przez wojska b. ZSRR. Sprawa ta zresztą była już referowana.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proszę obecnie przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli o przedstawienie opinii.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#DepartamentBudżetuPaństwaNIKElżbietaKaczmarczyk">Odniosę się do sprawy wykonania części 82 wydatków budżetu państwa, tj. subwencji ogólnych dla gmin. Najwyższa Izba Kontroli w zasadzie nie ma uwag co do sposobu rozdziału środków i nie wnosi także uwag co do sposobu rozliczania tych środków. Zostaliśmy tylko w trakcie posiedzenia podkomisji zobowiązani do wyjaśnienia pewnego zapisu, który znalazł się w naszej analizie na str. 3, że „dla 1242 gmin na mocy uchwał Krajowego Sejmiku Samorządowego”. Pragnę sprecyzować, w związku z pytaniem zadanym przez jednego z posłów, iż nie oznacza to podjęcia przez Sejmik aż tylu uchwał. W rzeczywistości podjęto tylko trzy uchwały, z czego jedną podjęło zgromadzenie Sejmiku, zaś dwie pozostałe prezydium. W wyniku tych uchwał zostały objęte dofinansowaniem wspomniane 1242 gminy.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#DepartamentBudżetuPaństwaNIKElżbietaKaczmarczyk">Odnośnie do wydatkowania rezerw celowych, które zostały tutaj wymienione NIK, również nie stwierdza żadnych nieprawidłowości pod względem merytorycznym. Były to wydatki zasadne, zgodne z potrzebami i wynikające z konkretnych wniosków. Ministerstwo Finansów zgodnie z ustaleniami przekazało przewidziane w ustawie budżetowej środki.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Możemy więc stwierdzić że NIK pozytywnie opiniuje wykonanie budżetu państwa za 1995 r. w częściach: subwencje ogólne dla gmin oraz rezerwy celowe w pozycjach stanowiących przedmiot zainteresowania Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#DepartamentBudżetuPaństwaNIKElżbietaKaczmarczyk">Potwierdzam, że NIK pozytywnie opiniuje wykonanie budżetu państwa za 1995 r. w wymienionych częściach.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proszę posła Zbigniewa Wieczorka o przedstawienie koreferatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełZbigniewWieczorek">Analizując wykonanie budżetu państwa za 1995 r. w części - subwencje ogólne dla gmin, trzeba przede wszystkim stwierdzić, że sprawy te są precyzyjnie uregulowane w ustawie o finansowaniu gmin. Dlatego tworzenie i określanie wysokości subwencji ogólnej dla gmin, a także podział, czyli określanie wydatków, z racji precyzyjnych przepisów ustawy, nie pozostawiają wielu wątpliwości. Trudno więc mieć jakiekolwiek uwagi w tej materii.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełZbigniewWieczorek">Przypomnę, że subwencję wyrównawczą otrzymało w 1995 r. 1248 gmin. Można stwierdzić, że są to wielkości porównywalne z 1994 r. W 1993 r. subwencję otrzymało co prawda trochę więcej gmin, ale obowiązywały inne przepisy ustawowe.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PosełZbigniewWieczorek">Można przewidywać, że w przyszłym roku najprawdopodobniej czeka nas zwiększenie procentowe kwoty subwencji wyrównawczej w ramach subwencji ogólnej. Wzrośnie także liczba gmin uprawnionych do otrzymywania subwencji wyrównawczej, co jest związane z zeszłoroczną nowelizacją ustawy o finansowaniu gmin.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PosełZbigniewWieczorek">Mówiąc o podziale subwencji, warto zwrócić uwagę na dwie sprawy. Po pierwsze z jednoprocentowej rezerwy pozostającej w dyspozycji Ministra Finansów 10%, tj. kwotę 744 tys. zł przekazano gminom przede wszystkim na likwidację skutków wydarzeń losowych. Podkomisja ds. finansów gmin zwróciła w tym przypadku uwagę, iż NIK w swojej opinii nie przeanalizowała zasadności tych wydatków. Rozumiemy jednak, iż rzecz dotyczy spraw losowych i niewielkiej kwoty.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#PosełZbigniewWieczorek">Druga uwaga, o charakterze niemerytorycznym, dotyczy podziału pozostałej rezerwy, który został dokonany w porozumieniu z Krajowym Sejmikiem Samorządu Terytorialnego. Podczas posiedzenia naszej Komisji powinniśmy zaakcentować, że Sejmik zaproponował, aby z ogólnej sumy 9 113 000 zł każde województwo otrzymało po 100 000 zł, zaś pozostała kwota została rozdzielona według kryterium liczby mieszkańców. Jest to zgodne z przepisami, ale obrazuje pewien konserwatyzm w podziale środków i stosowanie nie najlepszej metody rozdziału pieniędzy po równo. Jednocześnie brakuje precyzyjnego określenia sposobu wydatkowania pieniędzy. Świadczy to o braku pewnej polityki w zakresie udzielania dotacji.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#PosełZbigniewWieczorek">Moim zdaniem bardziej celowe byłoby skoncentrowanie przekazywanych środków na konkretne zadania. Dokumenty rządu, a także NIK dotyczą całości wykorzystania rezerw celowych. Tymczasem Komisja jest zainteresowana i rozpatruje tylko siedem pozycji. Stąd pewien problem w ocenie tej części budżetu.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#PosełZbigniewWieczorek">Na tle pozytywnej opinii NIK pragnę zgłosić wątpliwości do dwóch pozycji. Chodzi o pozycję 32, dotyczącą zwiększenia wydatków na nowe zadania w budżetach wojewodów. Środki przeznaczone na ten cel zostały w 70% przeznaczone na sfinansowanie dodatków za dyżury pełnione nocą w szpitalach przez personel medyczny. Odbyło się to zgodnie z sugestią resortu zdrowia, ale można mieć wątpliwości co do merytorycznej zasadności tej decyzji i pokrycia tego typu zobowiązań z rezerw celowych.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#PosełZbigniewWieczorek">Podobne wątpliwości można mieć w przypadku rezerwy 20 przeznaczonej na sfinansowanie zmian organizacyjnych. Uruchomione środki zostały spożytkowane na jednorazowe wypłaty dla osób odwoływanych z kierowniczych stanowisk państwowych, w przypadkach gdy odwołanie powodowało przekroczenie środków na wynagrodzenia wynikające z kalkulacyjnej liczby etatów. Postępowanie takie wzbudza zastrzeżenia, które zostały także zawarte w opinii przygotowanej przez Biuro Studiów i Ekspertyz KS. Sprawa ta była przedmiotem dyskusji na posiedzeniu podkomisji. Otrzymaliśmy również stosowne wyjaśnienia ze strony Ministerstwa Finansów.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#PosełZbigniewWieczorek">Globalnie jednak, przychylając się do opinii NIK, pozytywnie oceniamy wykorzystanie rezerw celowych. Chciałbym zaproponować pozytywne zaopiniowanie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1995 w częściach: subwencje ogólne dla gmin i rezerwy celowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Czy zdaniem posła koreferenta powinniśmy w sprawozdaniu Komisji zawrzeć wątpliwości co do zasadności wydatkowania środków ze wspomnianych dwóch pozycji rezerw celowych?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełZbigniewWieczorek">Moim zdaniem nie jest to konieczne, gdyż w trakcie posiedzenia podkomisji otrzymaliśmy stosowne wyjaśnienia. Dlatego nasz ostateczny wniosek o pozytywną opinię.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Pragnę nawiązać do poruszonej przez posła koreferenta sprawy sposobu wykorzystania 1% rezerwy. Istotnie mamy tu do czynienia z dylematem. Chodzi o to iż art. 13 ustawy o finansowaniu gmin wyraźnie mówi, że rezerwę tę dzieli minister finansów w porozumieniu z Krajowym Sejmikiem Samorządu Terytorialnego. Dotychczas minister uznawał, iż jest to rezerwa w dyspozycji samorządu i nie ingerował w jej przeznaczenie, honorując zawsze decyzje Sejmiku. Od dwóch lat, czyli od momentu, gdy jest to kwota znacznie mniejsza, mamy z jej podziałem pewne kłopoty. Sugerujemy bowiem, jako resort, w kolejnych listach kierowanych do przewodniczącego Krajowego Sejmiku, marszałka Senatu Adama Struzika przyjęcie pewnych zasad podziału omawianych środków. W 1995 r. proponowaliśmy, aby rezerwę skierować na inwestycje w gminach, które ze względu na niskie dochody nie mogą zakończyć rozpoczętych prac lub ich rozpocząć ze względu na brak ustawowych 50% środków własnych.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Sugerowaliśmy także, aby kwota przyznanej dotacji nie była niższa niż 100 milionów starych złotych. Mieliśmy bowiem w pamięci przypadki z 1994 r., kiedy to niektóre gminy otrzymywały 12–17 milionów złotych. Suma taka nie mogła starczyć na bardziej wystawną kolację dla zarządu. Inaczej mówiąc, były to naszym zdaniem zmarnowane pieniądze, które w żaden sposób nie mogły uratować biednych gmin. W tym duchu podjął także uchwałę Krajowy Sejmik i skierował ją do sejmików wojewódzkich. Prosił w niej o wskazanie na gminy, które przede wszystkim powinny być wsparte z omawianej rezerwy. Niestety muszę z przykrością stwierdzić, iż 15 sejmików nie zastosowało się do sugestii ministra finansów i Sejmiku Krajowego. Ze względu na to, iż polemika trwała bardzo długo, bo aż do grudnia, minister mógł przestać honorować postanowienia sejmików, ale wtedy wygasłaby rezerwa subwencji. Minister wobec takiej perspektywy ugiął się pod presją i zaakceptował uchwały tych 15 sejmików. Szkoda było tracić środki i w ten sposób pieniądze zostały po równo przekazane gminom.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Starałam się wytłumaczyć w trakcie spotkania samorządowców, które miało miejsce w październiku ubiegłego roku w Warszawie, że tego rodzaju sytuacje związane z utrzymywaniem aż do grudnia w rezerwie pieniędzy gmin są trudne do akceptowania. Sadzę jednak, że postawa tych 15 sejmików została poddana osądowi w pozostałych województwach i być może w tym roku można liczyć na zmianę postępowania. W 1996 r. zostały wysłane znacznie wcześniej pisma ministra finansów z sugestią, aby Krajowy Sejmik ukierunkował prawie całą dotację na gminy objęte klęskami żywiołowymi. Mieliśmy przecież do czynienia z powodziami, gradobiciami i wichurami i część gmin nie da sobie rady z pomocą społeczną dla poszkodowanych mieszkańców i odbudową dróg. Przypomnę, że rezerwa MF na wypadki losowe stanowi zaledwie 10% jednego procentu budżetu. W dyspozycji ministra jest więc ok. 9 miliardów starych złotych. Stąd płynie nasz apel o zwiększenie środków i przeznaczenie w całości tego 1% z rezerwy celowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Zarówno wypowiedź posła koreferenta, jak i przedstawiciela resortu finansów wskazują, że mamy do czynienia z istotnym problemem. Jak pamiętamy, przy nowelizacji ustawy o finansowaniu gmin wprowadziliśmy stronę samorządową do Komisji Wspólnej. Należy zastanowić się, czy bardziej zasadne nie byłoby przekazanie kompetencji wszystkim organizacjom samorządowym. W Komisji Wspólnej jest przecież reprezentowany Krajowy Sejmik oraz Związek Miast i Związek Gmin Wiejskich. Uważam że propozycja ta wymaga zastanowienia się i rozważenia. Pragnę jedynie zasygnalizować temat w kontekście zapowiadanej nowelizacji ustawy o finansowaniu gmin. Będzie wtedy czas na pogłębioną dyskusję.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PosłankaMariaKurnatowska">Krajowy Sejmik i 49 sejmików wojewódzkich mają bardzo różne zdania na temat podziału wspomnianych środków. Od pięciu lat uczestniczę w rozdziale dotacji i mam świadomość, jakie są żądania gmin i jakie powstają spory z tym związane. Jeżeli włączymy, jak przed momentem zaproponowano, do tego podziału wszystkie działające organizacje samorządowe, które często reprezentują małe środowiska, to na skutek różnic zdań nigdy nie dojdzie do podziału subwencji.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przypomnę tylko mojej przedmówczyni, że posłowie uchwalili jednak zgodnie, że strona samorządowa odgrywa istotną rolę w Komisji Wspólnej, także w zakresie finansów gminnych. Myślę jednak że znajdzie się jeszcze czas na dyskusję na ten temat.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proszę o zgłaszanie pytań i uwag do naszych referentów.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PosełStanisławPawlak">Pragnę dowiedzieć się od przedstawicieli Ministerstwa Finansów czy resort jest zorientowany w skali zadłużenia gmin. Chodzi o zaciągnięte zgodnie z przepisami pożyczki i kredyty. Była tu mowa o dochodach i wydatkach gmin, warto więc także uzyskać informacje o stanie zadłużenia.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#PosełStanisławPawlak">Chciałbym także uzyskać informację, z czego bierze się obowiązek przedkładania przez gminy wojewodom zapłaconych już faktur, aby uzyskać zgodnie z art. 21 ustawy o finansowaniu gmin dotację na realizację zadań własnych. Interesuje mnie, czy takie postępowanie wprowadzone jest we wszystkich, czy też tylko wybranych województwach. Osobiście odebrałem liczne sygnały, że wojewodowie nie przekazują środków bez dostarczenia zapłaconych faktur. Jest to działanie moim zdaniem nonsensowne, gdyż jeżeli gmina posiada pieniądze, to nie ubiega się o dotacje. Uważam że wojewodowie powinni zostać poinformowani o potrzebie zaniechania tego procederu.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#PosełStanisławPawlak">Dodam, iż wiem z własnego doświadczenia, że dostarczanie zapłaconych faktur jest możliwe tylko w gminach miejskich. Gminy wiejskie, które budują np. wodociąg czy oczyszczalnie, nie są w stanie zapłacić za roboty, a następnie czekać miesiąc na refundację. Popieram stanowisko NIK i posła koreferenta, aby pozytywnie zaopiniować wykonanie budżetu państwa za 1995 r. w omawianych częściach.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Resort zbiera kwartalne sprawozdania od gmin i jednym z zawartych w nich elementem jest stan zobowiązań. Z dokumentów tych uzyskaliśmy w IV kwartale 1995 r. informację zbiorczą za cały rok, z której wynika, że stan zobowiązań gminnych, do spłaty w następnych latach, wynosi 997 315 183 zł. Stanowi to 5% wydatków gmin. Są to m.in. nie opłacone faktury, rachunki i nie rozliczone inwestycje.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Mam nadzieję, że przedkładanie wojewodzie zapłaconych przez gminę faktur można zaliczyć do sytuacji jednostkowych. Wspomniany artykuł 21 ustawy o finansowaniu gmin mówi wyraźnie o możliwości dofinansowania inwestycji własnych opartej na planowanej przez gminę kwocie wydatków na daną inwestycję. Wskazujemy gminom, że nie wystarczy zaplanować wydatków w dziale gospodarka komunalna i spodziewać się dotacji od wojewody na określony tytuł inwestycyjny. Dlatego w planie finansowym inwestycji albo uchwale rady należy wskazać możliwości własnego finansowania przedsięwzięcia. Dopiero wtedy, na podstawie planu budżetu, wojewoda może przyznać dofinansowanie. Przedstawianie zapłaconych faktur nie ma więc sensu, bo gminy liczą na środki z dotacji w określonych terminach i trybie. Całą sprawę można uznać za incydentalną. Żadne wytyczne w tej sprawie nie były przekazywane przez resort wojewodom. Dodam, że MF przekazuje bez żadnych zahamowań przewidziane w ustawie budżetowej środki i żadna polityka oszczędnościowa w tym względzie nie jest realizowana.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PosełStanisławPawlak">Czy w zobowiązaniach gmin, o których była mowa, zawarta została pozycja - kredyty? Jak potwierdza przedstawiciel resortu, uzyskaliśmy jedynie informacje o stanie zobowiązań. Chcielibyśmy jednak poznać dane o całokształcie zadłużenia gmin.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#PosełStanisławPawlak">Przypominam, że zaciągnięte pożyczki mogą być umorzone w 50%, zaś kredyty spłacone w całości.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Powinny zostać uwzględnione w informacji także dane o obligacjach komunalnych, które stanowią rodzaj zobowiązań.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Postaramy się także i te dane zbierać w przyszłości od gmin, choć i tak są one dzisiaj bardzo obciążone sprawozdawczością np. obligatoryjnym nadsyłaniem danych o ulgach i zwolnieniach w podatku rolnym i leśnym.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieFinansówDanutaWawrzynkiewicz">Na marginesie poinformuję, że we wrześniu na Komisji Wspólnej rządu i samorządu przedstawione zostaną dane o utraconych przez gminy dochodach w kontekście opracowania rozporządzenia wykonawczego MF do ustawy o finansowaniu gmin. Sprawa oszacowania zobowiązań gmin może być podjęta i uregulowana w następnym roku.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Sprawa poruszona przez posła Stanisława Pawlaka jest bardzo interesująca. Zwracam się o pomoc do dyrektor Zofii Stawowiak. Może regionalne izby obrachunkowe będą w stanie przygotować analizę dotyczącą zadłużenia gmin, w tym pożyczek i kredytów. Izby muszą przecież opiniować wszystkie gminne zadłużenia i mogą opracować za kilka miesięcy odpowiedni raport.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#DyrektordepartamentuwURMZofiaStawowiak">Regionalne izby obrachunkowe nie mają pełnej informacji o stanie zadłużenia gmin. Dane takie mogą zostać zebrane w trakcie kompleksowej kontroli. Mogę poinformować że w 1995 r. izby wydały 712 pozytywnych opinii dla gmin zaświadczających o możliwości spłaty kredytu. Niestety brak jest danych, o jaką kwotę chodziło. Opinii negatywnych wydano 7. Były przedłożone trzy wnioski o opinię w sprawie emisji papierów wartościowych. W dwóch przypadkach wydano opinie pozytywną, a w jednym negatywną.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Dane te świadczą że około 1/4 gmin w ubiegłym roku zaciągnęła długi. Naturalnie niektóre gminy mogły zaciągnąć po kilka pożyczek.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Stwierdzam, że w tym punkcie porządku obrad Komisji nie ma już uwag i propozycji.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przypominam, że zarówno NIK, jak i poseł koreferent przedstawili pozytywną opinię o wykonaniu budżetu państwa za 1995 r w częściach: subwencje ogólne dla gmin i rezerwy celowe, w zakresie zainteresowań Komisji.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#PosełPiotrBuczkowski">Stwierdzam, że nie ma głosów przeciwnych w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-26.4" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przechodzimy do kolejnego punktu posiedzenia Komisji. Proponuję, aby obecnie, ze względów organizacyjnych rozpatrzyć sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 1995 w części samorządowe kolegia odwoławcze. Proszę przedstawiciela Ministerstwa Finansów o zreferowanie zagadnienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Przypomnę tylko, że samorządowe kolegia odwoławcze wywodzą się z kolegiów odwoławczych przy sejmikach samorządowych. Miało to swoje reperkusje i ma do dzisiaj w działalności kolegiów. Chodzi o to, że wielu zatrudnionych w nich ludzi poznaje jeszcze obowiązujące przepisy, w tym wynikające z prawa budżetowego Jest z tym coraz lepiej i myślę, że przy wykonaniu kolejnego budżetu nie będą występowały już drobne zresztą uchybienia. Wynikają one prawdopodobnie z tego, że pewne sprawy są inaczej realizowane w państwowych jednostkach budżetowych, niż miało to miejsce w samorządach, gdzie nie obowiązywały dyrektywne poziomy wynagrodzeń i gdzie nie stosowano limitów.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Dodam, że podstawowe obowiązki nakłada na kolegia ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych z 1994 r. Dodatkowe zadania nałożyła ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Stąd wspomniane już dążenie do zwiększenia liczby etatów w kolegiach.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Z rezerwy celowej przeznaczono sumę 17 milionów zł na podstawowe wyposażenie i 492 etaty. URM sprecyzował potrzeby w tym zakresie i dokonał, na podstawie określonych kryteriów, podziału środków. Potem zostały uruchomione kwoty na podwyżki na wymienione etaty. Niezależnie od tego minister finansów skorzystał ze swoich uprawnień i przyznał dodatkowe środki na wydatki inwestycyjne. Spowodowane to było tylko częściowym zrealizowaniem ustawowego przepisu o podziale majątku pomiędzy tworzone kolegia, a sejmik samorządowe, przykładowo: jedno z Kolegiów poinformowało o protokolarnym przejęciu jedynie teczki skórzanej; chodziło o to, aby na początku stać było kolegia na zakup niezbędnego sprzętu, w tym komputera koniecznego przy rejestracji spraw i przygotowywaniu danych sprawozdawczych.</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Na samym początku działania jakiś czas w Komisji Wspólnej zbierano informację o potrzebach, warunkach technicznych i liczby spraw w kolegiach. Pozwoliło to rozdzielić środki oraz dodatkowe etaty. Powstały też potrzeby związane ze znalezieniem i adaptacją siedzib dla części kolegiów. Sejm przyznał na to środki w obecnej ustawie budżetowej. Wracając do budżetu 1995 r. pragnę dodać, iż minister finansów wyasygnował ponadto środki z rezerwy celowej przeznaczonej na pokrycie zobowiązań skarbu państwa na sfinansowanie kosztów związanych z zagospodarowaniem się kolegiów w nowych siedzibach.</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Przypomnę jeszcze raz, że kolegia otrzymały środki na funkcjonowanie z rezerwy celowej, a następnie dodatkowe pieniądze na sfinansowanie skutków podwyżek wynagrodzeń. 56 tys. zł dodano na jednorazowe wypłaty dla odwołanych przewodniczących w SKO w Warszawie, Krośnie, Legnicy, Radomiu i Włocławku. Pieniądze te należały się z mocy ustawy. Na marginesie zwrócę uwagę, że ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych jest w pewnym stopniu ułomna. Po pierwsze brakuje organu nadzorującego kolegia. Miało to być zaletą, ale okazało się w praktyce dość kłopotliwe. Obecnie żaden minister ani organ, jak np. szef URM nie jest właściwy dla kolegiów np. w kwestii rozdziału etatów. Stąd rodzą się problemy i dlatego minister finansów, pomimo braku kompetencji, jest zmuszony dokonywać pewnych rozstrzygnięć, posiłkując się opinią reprezentacji krajowej kolegiów, która ma swoją siedzibę w Krakowie. Znajomość potrzeb i doświadczenie tego gremium pozwoliło ministrowi podjąć decyzję w sprawie rozdziału środków na etaty.</u>
<u xml:id="u-27.5" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Ostatecznie budżet SKO na 1995 r. po zmianach wyniósł 18 971 tys. zł. Jeśli dokona się porównania z pierwotnie zaplanowaną kwotą, to widoczny jest wysiłek rządu, aby pomóc w tworzeniu się Kolegiów. Kolegia wykorzystały przyznane pieniądze w sposób jaki uznały za właściwy. Wydatki SKO nie były przedmiotem kontroli NIK. Najwyższa Izba Kontroli zapowiedziała dokonanie takiej kontroli za rok. Pozwoli to na pełniejszą ocenę gospodarki finansowej kolegiów.</u>
<u xml:id="u-27.6" who="#DoradcaministrafinansówIrenaZawiska">Naturalnie w naszej dyspozycji są sprawozdania budżetowe zawierające plan i wykonanie budżetu przez kolegia. Analiza tych dokumentów nie wykazuje nieprawidłowości i przekroczeń. Naturalnie wydatki dokonywane przez SKO mają swoją specyfikę, gdyż występują tu wynagrodzenia dla pozaetatowych członków kolegiów. Mogę tylko dodać, że w toku rocznej opieki nad finansami kolegiów spotkałam się z wieloma pytaniami i wątpliwościami merytorycznymi spowodowanymi lukami w ustawie. Sądzę jednak, że także i pracownicy kolegiów muszą przyswoić sobie jeszcze wiele spraw. Ostatecznie wydatki zostały zrealizowane w 99,2% planu z uwzględnieniem dodatkowych środków na wynagrodzenia i podwyżki. Naturalnie w poszczególnych województwach skala wykorzystania środków jest różna.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PosełPiotrPankanin">Zgodnie z uzyskaną informacją NIK nie przedstawi uwag o wykonaniu budżetu w części - samorządowe kolegia odwoławcze. W związku z tym proszę posła Stanisława Kracika o przekazanie propozycji opinii.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PosełStanisławKracik">Przede wszystkim należy wyrazić zadowolenie, że kolegia przestały być wreszcie finansowane przez samorząd. Uważam że należy mniej odwoływać przewodniczących, gdyż jest to bardzo kosztowne.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#PosełStanisławKracik">Ostatecznie proponuję pozytywnie zaopiniować sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 1995 r. w części - Ssmorządowe kolegia odwoławcze.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przechodzimy do kolejnego punktu porządku obrad - rozpatrzenie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1995 w części - regionalne izby obrachunkowe. Proszę przedstawiciela URM o zreferowanie tematu.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#DyrektordepartamentuwURMZofiaStawowiak">Regionalne izby obrachunkowe są instytucjami specyficznymi, które mają zarówno wydatki, jak i dochody. Dochody izb są niewielkie i sięgają kwoty ok. 31 tys. zł, z czego ok. 80 stanowią dochody z tytułu kar nałożonych w wyniku postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej. Pozostałe dochody są wynikiem zwrotu nadpłat z roku poprzedniego, obciążenia byłych pracowników kosztami wyposażenia. Wydatki regionalnych izb obrachunkowych w 1995 r. według planu po zmianach i przyznaniu dodatkowych środków na podwyżki zamknęły się kwotą 25 274 tys. zł. Wykonanie było na poziomie 25 481 zł, co stanowiło 98,9%. Wydatki bieżące izb stanowiły przede wszystkim wynagrodzenia, stanowiące największą pozycję, a także świadczenia na rzecz osób fizycznych, czyli wynagrodzenia nieetatowych członków kolegiów. Wydatkowano także środki na bieżące potrzeby związane z funkcjonowaniem izb. Wszystkie wydatki zostały wykonane poniżej 100%. Izby poniosły także pewne wydatki majątkowe związane zwłaszcza z komputeryzacją oraz w niewielkim stopniu na wymianę środków transportowych. W 1995 r. wydano także pieniądze na modernizację i zakup siedzib izb, m.in. rozbudowę siedziby Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie, zakup nieruchomości w Zielonej Górze, a także partycypację w modernizacji budynku Urzędu Miasta w Bydgoszczy. Wystąpił także element gospodarki pozabudżetowej w postaci wydawania przez Regionalną Izbę Obrachunkową we Wrocławiu biuletynu informacyjnego. Wydatki z tym związane zostały zrównoważone dochodami z tytułu sprzedaży wydawnictwa.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#DyrektordepartamentuwURMZofiaStawowiak">Zobowiązania regionalnych izb wyniosły na koniec roku budżetowego 7,2 tys. zł z tytułu opóźnionego spływu faktur za towary i usługi. Nastąpiła niepełna realizacja planu wydatków w wysokości 270,6 tys. zł. Suma ta została przekazana głównemu dysponentowi, czyli na konto szefa URM i terminowo odprowadzona na rachunek budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#DyrektordepartamentuwURMZofiaStawowiak">Dodam, że aż 15 izb wydaje biuletyny informacyjne, ale nie wszystkie są finansowane w formie środka specjalnego. Prezesi izb są także zaangażowani w przygotowanie innych wydawnictw, wydaje się cennych, z których warto korzystać.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proszę przedstawiciela NIK o przedstawienie uwag.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie wykonanie budżetu państwa za rok 1995 w części - regionalne izby obrachunkowe. Wydatki były realizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jak wskazywałam podczas posiedzenia podkomisji, nieprawidłowości były tak drobne, że nie zostały opisane w analizie przygotowanej przez Izbę. Warto podkreślić że wydatki regionalnych izb obrachunkowych objęte były kontrolą pod kątem zgodności z przepisami ustawy o zamówieniach publicznych. Stwierdzono celowość działania izb w zakresie gromadzenia środków na rachunkach inwestycyjnych. Kwoty, które nie zostały wydatkowane, były zwracane na koniec roku w przewidzianym terminie do budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Stwierdzam, że NIK pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za rok 1995 w części - regionalne izby obrachunkowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proszę posła Stanisława Pawlaka jako koreferenta o zabranie głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PosełStanisławPawlak">Pozytywnie należy odnotować fakt przygotowania sprawozdania z wykonania budżetu przez regionalne izby obrachunkowe wraz z informacją o ich działalności. Materiał ten opracował dla premiera Departament Organizacji i Reformy Administracji Publicznej. Pozwala to na dokonanie bardziej obiektywnej i rzetelnej oceny wykonania budżetu oraz efektywności pracy regionalnych izb obrachunkowych.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#PosełStanisławPawlak">Obowiązek skontrolowania każdej gminy wynika z ustawy i nakazuje ona przynajmniej raz na cztery lata przeprowadzić kontrolę. Jak wiadomo, gmin mamy 2483 oraz 49 sejmików samorządowych i 141 związków międzygminnych. Od początku swej działalności, czyli od 1993 r. r.i.o. wykonały kontrole w 1742 gminach, co stanowi 70% ogólnej liczby gmin. Jak wynika ze sprawozdania, dochody izb zostały znacznie przekroczone, gdyż zaplanowano je na poziomie 2 tys. zł, zaś wykonano na poziomie 31,5 tys. zł, co stanowi 1575% czyli 15-krotny wzrost. Jednym z głównych źródeł są kary pieniężne za naruszenie dyscypliny budżetowej przez skarbników gmin i wójtów. Spraw takich wpłynęło do komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej 978.</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#PosełStanisławPawlak">Wymierzono kary pieniężne 103 osobom, tj. 5,1% osób objętych wnioskami. Wydatki RIO na etapie planowania miały wynosić 23 315 tys. zł. Kwota ta została zwiększona o 1 959 000 zł i ostatecznie plan opiewał na 25 274 tys. zł. Wykonano 25 481 tys. zł, co stanowi 109,3% wydatków określonych w ustawie budżetowej i 100,8% planu po zmianach. Wydatki zostały więc przekroczone o 207 tys. zł. Jest to być może niewielka kwota, ale należy ją odnotować.</u>
<u xml:id="u-35.3" who="#PosełStanisławPawlak">Mówiąc o strukturze wydatków należy przypomnieć, że najważniejszą pozycję stanowiły wydatki bieżące, co wynika z charakteru pracy r.i.o. - 91%.</u>
<u xml:id="u-35.4" who="#PosełStanisławPawlak">Następna pozycja to wydatki inwestycyjne - 7,6% oraz z tytułu świadczeń na rzecz osób fizycznych - 1%. W bieżących wydatkach najważniejszą pozycję stanowią wynagrodzenia osobowe wraz z pochodnymi, które pochłonęły ok. 16 780 tys. zł. tj. 72% ogółu wydatków. Zaplanowano 1063 etaty kalkulacyjne i wykorzystano 1014, co stanowi 95,4%. Jak widać, o 49 etatów było mniej. Mówiliśmy o tym problemie na posiedzeniu podkomisji wskazując, że zaważył na tym brak odpowiedniej kadry. Należy jednak zatrudniać ludzi przygotowanych do wypełnienia zadań.</u>
<u xml:id="u-35.5" who="#PosełStanisławPawlak">Przeciętne wynagrodzenie wynosiło 991 zł, tj. 122,5% średniego wynagrodzenia w 1994 r. Pamiętamy, że izby zabiegały, aby rosło ono szybciej niż w całej sferze budżetowej. Nastąpiło więc pewne zbliżenie w tym zakresie do dość wysokich uposażeń w NIK. Należy dodać, że wynagrodzenie nadążało za inflacją, a nawet o parę procent przekroczyło wskaźnik. Myślę, że jednak ta sytuacja nie odpowiada oczekiwaniom pracowników RIO.</u>
<u xml:id="u-35.6" who="#PosełStanisławPawlak">Na koniec 1995 r. na rachunkach inwestycyjnych izb znajdowały się środki w wysokości 1 552 000 zł, tj. ok. 6% ogółu wydatków. Środki te stanowiły 230% stanu środków na rachunkach na koniec 1994 r. Zobowiązania RIO na dzień 31 grudnia 1995 r. wynosiły tylko 7 200 zł, tj. 0,03% ogółu wydatków. Można więc stwierdzić, że wszystkie wydatki zostały na bieżąco pokryte. Wykonanie dochodów i wydatków budżetu w części regionalnych izb obrachunkowych rozpatrywała 6 sierpnia br. stała podkomisja ds. budżetu i finansów gmin. Z upoważnienia podkomisji wnoszę o przyjęcie przez Komisję Samorządu Terytorialnego sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 1995 r w części - regionalne izby obrachunkowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">W nawiązaniu do wypowiedzi posła Stanisława Pawlaka, a także materiałów, które otrzymaliśmy, pragnę dokonać pewnego sprostowania. Poseł koreferent w ślad za dokumentami NIK przyjmuje kwoty dotyczące budżetu po zmianach. Chodzi tu o kwotę 25 274,2 tys. zł, w ramach której uwzględnione są także podwyżki uposażeń pracowników RIO wraz z pochodnymi - chodzi tu o podwyżki z 1 stycznia i 1 lipca w kwocie 1 959 tys. zł. Natomiast w materiale NIK omyłkowo lub przez przeoczenie nie została uwzględniona podwyżka o 478 tys. zł na dodatkowe zwiększenie wynagrodzeń od 1 października oraz jednorazowej wypłaty w grudniu. Reasumując plan po zmianach wynosi 25 752 tys. zł, a wykonanie 25 482 tys. zł, tj. 98,9%, czyli jest poniżej 100%. Dane te są zawarte w opracowaniu przygotowanym przez URM. Rzecz idzie o to, że gdyby któremuś z dysponentów części głównej budżetu zdarzyło się wykonać plan wydatków ponad 100%, to NIK nie wystawiłaby tak pozytywnej opinii. Mielibyśmy wtedy do czynienia z naruszeniem ustawy budżetowej. Wydaje się, że mamy do czynienia z przeoczeniem i Najwyższa Izba Kontroli nie uwzględniła prawdopodobnie dodatkowych podwyżek.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#DyrektordepartamentuwURMZofiaStawowiak">Sytuacja zaistniała dlatego, że wspomniane podwyżki nie były wynikiem zwiększenia budżetu, lecz jedynie akceptacji na uzasadnione przekroczenie planu wydatków. Formalnie nie znalazły się one w planie, bo budżet nie został zmieniony.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Sprawa powinna jednak zostać odnotowana w analizie NIK.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Trzeba się zdecydować, co rozumiemy pod pojęciem planu po zmianach, gdyż - jak widać - URM i NIK nie są w tej sprawie zgodne. Wydaje się że ostatecznie powinniśmy operować sumami, które dysponent główny mógł wydać. W tym przypadku chodzi o kwotę 25 752 tys. zł, a nie 25 274 tys.zł.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">W całej analizie budżetu dokonanej przez NIK przyjęto jedną formułę w stosunku do tej sprawy. Wynagrodzenia były wyższe od planowanych, ale jest to uzasadnione przekroczenie. Traktowano więc tę zwyżkę jako zwiększenie planu, jako plan po zmianach, co jest legalne. Problem dotyczy nie tylko regionalnych izb obrachunkowych, ale także innych instytucji budżetowych. Izba wobec nich wszystkich konsekwentnie postępowała w ten sam sposób, co nie budziło żadnych wątpliwości.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jeszcze raz wyjaśnię, że istnieją pewne różnice w kwotach pomiędzy budżetem po zmianach i planem z uwzględnieniem dodatkowych środków na wynagrodzenia, czyli planu po wszystkich zmianach. Odnotowane to zostało w dokumentach URM. W materiale NIK w kolumnie - budżet po zmianach - ostatecznie tych wszystkich zmian dotyczących podwyżek płac nie uwzględniono. Chodzi o podwyżkę w październiku i jednorazową wypłatę w grudniu. Można zgodzić się z NIK, iż istotnie wypłata grudniowa jest inaczej rozliczana. Podwyżka październikowa powinna być jednak uwzględniona i potraktowana jak poprzednie dwie.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#PosełStanisławPawlak">Zwróciłem naturalnie uwagę na istniejącą różnicę, ale w analizie posługuję się tytułem - budżet po zmianach. Jest tu zbieżność informacji rządowej z dokumentami NIK. Występuje jeszcze dodatkowa pozycja - plan z uwzględnieniem dodatkowych środków na wynagrodzenia. Pomiędzy tymi pozycjami jest właśnie wspomniana różnica 270 tys. zł. Sądzę, że chodzi tu jedynie o kwotę jednorazowej wypłaty w grudniu, gdyż pieniędzy nie starczyłoby na podwyżkę październikową.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#DepartamentBudżetuPaństwaNIKElżbietaKaczmarczyk">W zestawieniu tabelarycznym ujęty jest plan budżetu po zmianach dokonanych decyzjami ministra finansów, czyli z uwzględnieniem podwyżek styczniowej i lipcowej. W rubryce wykonanie ujęto zaś wszystkie wydatki, ale bez podwyżki podwyżki październikowej i jednorazowej wypłaty grudniowej, które wynikają nie ze zmiany budżetu, lecz rozporządzenia RM z 4 października 1995 r. Stąd ta różnica pomiędzy dokumentami NIK i URM.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Rozumiem, że obecnie wszystkie wątpliwości zostały wyjaśnione.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Z jednej strony usłyszeliśmy bardzo pozytywną opinię Najwyższej Izby Kontroli o pracy regionalnych izb obrachunkowych, z drugiej zaś bardzo niepokojące uwagi o wysokości płac i kłopotach z obsadzeniem ponad 40 etatów. Jeśli chcemy, aby izby działały sprawnie i skutecznie dokonywały kontroli, to musimy na etapie konstrukcji następnego budżetu zasilić izby, zwłaszcza w środki na płace. Powinny one zbliżyć się ostatecznie do wynagrodzeń w NIK. Jest to dla przyszłości samorządów niezwykle istotna sprawa.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Pragnę jedynie przypomnieć, że ocena Najwyższej Izby Kontroli dotyczy tylko wykonania budżetu RIO. NIK nie kontrolowała merytorycznej działalności izb obrachunkowych. Jeśli chodzi o wysokość wynagrodzeń, to wydaje się, że powinna być pewna różnica pomiędzy NIK - organem Sejmu a RIO. Powtórzę raz jeszcze, że bardzo pozytywnie oceniamy wykonanie budżetu przez regionalne izby obrachunkowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">W związku z brakiem zgłoszeń zamykam dyskusję w tym punkcie obrad.</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Stwierdzam, wobec braku sprzeciwu, że Komisja Samorządu Terytorialnego pozytywnie opiniuje sprawozdanie wykonanie budżetu państwa za rok 1995 w części - regionalne izby obrachunkowe.</u>
<u xml:id="u-47.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przechodzimy do kolejnego punktu obrad, w którym zaopiniujemy sprawozdanie NIK w 1995 r. w zakresie działania Komisji. Proszę przedstawicielkę NIK o zaprezentowanie sprawozdania.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Zreferuję przede wszystkim działalność Departamentu Administracji Publicznej w zakresie działania Komisji Samorządu Terytorialnego. Przeprowadzamy dwa typy kontroli. Po pierwsze są to kontrole koordynowane, dla których Departament przygotowuje program, a następnie są one realizowane przez wszystkie lub część delegatur. Na tej podstawie opracowywana jest informacja zbiorcza. Departament, który reprezentuję, przeprowadza tego typu kontrole dotyczące samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-48.1" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Drugi typ kontroli to działania kontrolne jednostkowe, doraźne przeprowadzane na podstawie różnych wniosków. Przy okazji przypomnę, że w trakcie dyskusji poselskiej na temat rozszerzenia uprawnień NIK wyrażano niepokój co do rozciągnięcia kontroli na zadania własne samorządów. Wydaje się, że ostatnio te obawy jednak występują z mniejszą siłą.</u>
<u xml:id="u-48.2" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Ostatecznie delegatury większość sił przeznaczają na kontrole koordynowane (ok. 80%) i w związku z tym mało czasu pozostaje na kontrole przeprowadzane z inicjatyw grup lokalnych. Wśród kontroli koordynowanych część jest ukierunkowana na administrację publiczną. Zajmuje się tym Departament Administracji Publicznej. Inne kontrole koordynowane są związane z działalnością gmin, ale ich, w pełnym słowa tego znaczeniu, nie dotyczą. Chodzi np. o zbadanie realizacji zadań związanych z ochroną wód powierzchniowych. Mamy także zadania kontrolne przeprowadzone na styku działania administracji rządowej i samorządowej, np. finansowanie i realizacja zadań administracji rządowej w dziedzinie kultury i sztuki zleconych gminom.</u>
<u xml:id="u-48.3" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Jeszcze raz przypomnę, że dominują kontrole koordynowane, przeprowadzane w całej Polsce, które mają charakter systemowy. Ich zadaniem jest stwierdzenie pewnych prawidłowości, które występują na terenie kraju, a nie rozliczeniem np. konkretnych gmin. Każda kontrola kończy się obecnie wystąpieniem pokontrolnym niezależnie od wyniku. Dotychczas byliśmy zobligowani do wysyłania tego typu wystąpień tylko tam, gdzie były konkretne zastrzeżenia. Teraz, jeśli nawet mamy do czynienia w jednostce kontrolowanej z doskonałymi wynikami, to NIK sporządza odpowiednią ocenę działalności.</u>
<u xml:id="u-48.4" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Mówiąc o działalności Departamentu Administracji Publicznej warto zauważyć, że bardzo trudno dokonać rocznej oceny wielu kontroli. Chodzi o to, że część z nich rozpoczynana jest w jednym roku, zaś wyniki są opracowywane w roku następnym. Wśród kontroli, których programy zostały przygotowane i koordynowane w 1995 r. oraz które dotyczyły działania gmin należy wymienić:</u>
<u xml:id="u-48.5" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">-stosowanie przez wojewodów rozstrzygnięć nadzorczych wobec uchwał organów samorządu terytorialnego. Kontrola została dokonana z własnej inicjatywy, a informacja o niej została przedstawiona w kwietniu 1996 r. na posiedzeniu wyjazdowym w Łodzi;</u>
<u xml:id="u-48.6" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- ocena tzw. pilotażu. Informacja została także przedstawiona w kwietniu 1996 r. w Łodzi;</u>
<u xml:id="u-48.7" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- opracowanie informacji zbiorczej z kontroli przeprowadzonej w 1994 r. dotyczącej wykonywania przez ministra - szefa URM nadzoru i kontroli nad terenowymi organami rządowej administracji ogólnej. Informację zaprezentowano w lutym 1995 r.;</u>
<u xml:id="u-48.8" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- opracowanie informacji zbiorczej z kontroli przeprowadzonej w 1994 r. dotyczącej realizacji rządowego programu „Sprawiedliwe i bezpieczne państwo”. Informację przedstawiono w kwietniu 1995 r.;</u>
<u xml:id="u-48.9" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- przeprowadzenie na wniosek premier kontrolę dotyczącą Warszawy nt. - prawidłowość podejmowania przez ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa decyzji w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczeń i decyzji administracyjnych wydawanych na podstawie dekretu z 26 października 1945 o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy.</u>
<u xml:id="u-48.10" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">W wyniku kontroli została opracowana informacja, która dwa tygodnie temu przyjęta przez kierownictwo NIK i w najbliższych dniach zostanie przekazana do Sejmu.</u>
<u xml:id="u-48.11" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">W pierwszym półroczu 1996 r. przygotowaliśmy program kontroli i koordynowaliśmy kontrolę poświęconą sprawie wymiaru i poboru podatków i opłat przez gminy. Również sami braliśmy udział w tej kontroli. Informacja o wynikach zostanie w najbliższym czasie przedstawiona kierownictwu Izby. W związku z obowiązkiem przesyłania stanowisk do właściwych ministrów myślę, że wyniki tej kontroli znajdą się w Sejmie za około sześciu tygodni.</u>
<u xml:id="u-48.12" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Kolejny temat przygotowanej i koordynowanej przez Departament, w pierwszym półroczu 1996 r. kontroli to tworzenie agencji rozwoju regionalnego i zlecanie im zadań przez rządową administrację i gminy. Zostało przygotowane opracowanie zbiorcze z tej kontroli i będzie ono w najbliższym czasie przedmiotem obrad kierownictwa NIK.</u>
<u xml:id="u-48.13" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Przygotowujemy obecnie program kontroli koordynowanej nt. tworzenia i funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych oraz zarządów nieruchomościami wspólnymi z udziałem gmin. W tym zakresie zostały już przeprowadzone trzy kontrole, rozpoznawcze gdyż jest to temat jeszcze całkowicie nieznany. Sądzę, że będzie to materiał bardzo interesujący. Ponadto z problematyką gmin łączyły się kontrole:</u>
<u xml:id="u-48.14" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- wykorzystanie dotacji na pokrycie części kosztów związanych z budownictwem mieszkaniowym;</u>
<u xml:id="u-48.15" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- realizacja inwestycji na przejściach granicznych;</u>
<u xml:id="u-48.16" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- finansowanie i realizacja zadań administracji rządowej w dziedzinie kultury i sztuki, zleconych i powierzonych gminom;</u>
<u xml:id="u-48.17" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- realizacja zadań związanych z ochroną wód powierzchniowych;</u>
<u xml:id="u-48.18" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- realizacja zadań związanych z gospodarką odpadami;</u>
<u xml:id="u-48.19" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">- wykonywanie postanowień Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz gospodarowanie funduszem geodezyjnym i kartograficznym - stan przygotowań do realizacji rządowego programu budowy autostrad.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Mam przyjemność przedstawić koreferat. Pragnę stwierdzić, że współpraca pomiędzy Komisją Samorządu Terytorialnego a Najwyższą Izbą Kontroli układa się bardzo dobrze. Należy podkreślić, że we wszystkich posiedzeniach Komisji uczestniczyli przedstawiciele NIK. Niestety nie wszystkie resorty podchodzą w ten sposób do naszej pracy. Najwyższa Izba Kontroliuwzględniała w toku bieżącej pracy wszystkie nasze postulaty i sugestie. W ubiegłym roku była to przede wszystkim sprawa tzw. pilotażu. Reagowano nie tylko, zgodnie z obowiązującą procedurą, na przygotowywane na wniosek Komisji propozycje marszałka, ale także bezpośrednio na poselskie uwagi. Niekiedy w wyniku obrad Komisji włączano do planu kontroli kolejne tematy.</u>
<u xml:id="u-49.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Wydaje się, że w przedłożonym sprawozdaniu zasygnalizowano wszystkie najważniejsze problemy. W odróżnieniu od budzącej szereg zastrzeżeń analizy z wykonania budżetu państwa to sprawozdanie jest dużo lepsze, szczególnie w zakresie wniosków legislacyjnych oraz wniosków dotyczących funkcjonowania prawa. Przykładowo każda kontrola dotycząca działalności komunalnej kończyła się konkretnymi wnioskami i propozycjami zmian legislacyjnych, które muszą być bezwzględnie przez posłów podjęte.</u>
<u xml:id="u-49.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przypominam, że dopiero uchwalenie nowej ustawy dotyczącej nadzoru wojewodów i organów nadzorujących działalność gmin, która weszła w życie w połowie sierpnia ubiegłego roku, dało kompetencje NIK do szerszego kontrolowania samorządu terytorialnego. Jeśli chodzi o sprawozdanie z kontroli dotyczącej nadzoru sprawowanego przez wojewodów to należy uznać, że była dosyć szeroko przeprowadzona i obejmowała zarówno urzędy gminne, jak i administrację rządową.</u>
<u xml:id="u-49.3" who="#PosełPiotrBuczkowski">Nawiązując do treści sprawozdania chciałbym wyjaśnić zawartą w nim informację, że niezgodne z prawem okazało się postępowanie wojewodów, polegające na uchylaniu się od wydawania rozstrzygnięć nadzorczych i zastępowania ich innego rodzaju działaniami. Dotyczyło to generalnie nadzoru nad uchwałami zarządów gmin i zarządów komunalnych. Sprawa dotyczy negocjacji w sprawie zmiany podjętych uchwał bez rozstrzygnięć nadzorczych i unieważniania tych uchwał.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Muszę wyjaśnić, że ustawa nie daje żadnej możliwości manewru wojewodzie, jeżeli stwierdzi on, że uchwała jest sprzeczna z prawem. Wojewoda może jedynie w tym momencie stwierdzić jej nieważność. Tymczasem uciera się praktyka, że wojewodowie nie stwierdzają nieważności uchwał, do czego są prawem zobowiązani, lecz rozpoczynają pertraktację i naciski, aby gminy same je zmieniły, co spowoduje niepodejmowanie rozstrzygnięcia nadzorczego. Jest to działanie zdecydowanie sprzeczne z prawem. Prawo nie daje w tym przypadku żadnej możliwości uznaniowego postępowania. Moim zdaniem działania wojewodów są niebezpieczne, dlatego iż wprowadzają paternalizm w ich stosunkach z gminami. Takie zachowania wywodzą się ze starych koncepcji funkcjonowania rad narodowych, kiedy były jednolite organy władzy i administracji państwowej. To było już w przeszłości przerabiane i nie zdało egzaminu. Musi obowiązywać odpowiedni rozdział administracji rządowej od samorządu, gdyż inaczej nastąpi rozmycie odpowiedzialności. Każdy powinien realizować własne zadania zgodnie z kompetencjami określonymi prawem. Można naturalne mieć odmienne zdanie ale wtedy należy zmienić ustawę i zapisać w niej, że wojewodowie pertraktują z radami gmin w sprawie ważności podejmowanych uchwał.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Dodam, że taka praktyka występuje także w odniesieniu do uchwał budżetowych pomiędzy regionalnymi izbami obrachunkowymi a gminami. Takie działania być może były uzasadnione w momencie, gdy samorząd terytorialny był nową instytucją ustrojową. Obecnie, w drugiej połowie kadencji, prawo powinno zacząć być egzekwowane. Jest także wniosek, aby zapewnić spójność między kompetencjami nadzorczymi wojewodów i regionalnych izb obrachunkowych w planowanej nowelizacji ustawy o RIO. Powinniśmy skorygować zauważone błędy i wykorzystać w tym względzie doświadczenia NIK.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Dopowiem, że istnieje wyjątkowa zbieżność pomiędzy propozycjami dotyczącymi nowelizacji ustawy o RIO zgłoszonymi w trakcie posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego a wnioskami NIK. Proponowaliśmy w nich wyraźne rozdzielenie tego, co robi wojewoda od tego, co robi regionalna izba obrachunkowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Podsumowując stwierdzam, że kontrola działalności nadzorczej przez NIK była zasadna i dobrze przeprowadzona oraz zakończona konkretnymi wnioskami pod adresem posłów, które będziemy musieli podjąć.</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#PosełStanisławPawlak">Czy Najwyższa Izba Kontroli kontroluje budżety wojewodów w poszczególnych województwach i czy posłowie mogą otrzymywać protokoły z tych kontroli. Z moich informacji wynika, że są takie kontrole przeprowadzane i dotyczą m.in. wykorzystania dotacji i środków celowych. Jednak w delegaturze bydgoskiej NIK posłowie nie otrzymują wyników i ustaleń tych kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Dodam, iż wydaje się, że zgodnie z przepisami znowelizowanej ustawy o samorządzie terytorialnym, w myśl których uprawnienia w zakresie opiniowania wykonania budżetu wojewody zostały przekazane sejmikom, wyniki kontroli powinny być tym sejmikom udostępniane.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Kontrole urzędów wojewódzkich są wykonywane przez delegatury NIK i są to kontrole koordynowane. Ich wyniki są naturalnie udostępniane, ale może to nastąpić dopiero wtedy, gdy po zebraniu dokumentacji z terenu całej Polski odpowiedni departament przygotuje opracowanie zbiorcze. Naturalnie musi ono jeszcze zostać akceptowana przez kierownictwo Izby. Zgodnie z przyjętą praktyką, opracowanie jest wtedy udostępniane posłom za pośrednictwem marszałka Sejmu.</u>
<u xml:id="u-56.1" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Protokoły pokontrolne mogą być także udostępniane posłom, o ile zezwala na to ustawa o obowiązkach i prawach posłów i senatorów. Jednak ze względu na charakter tych dokumentów możliwy jest jedynie wgląd do nich, wyłącznie na terenie NIK. Chodzi o to, że protokoły są traktowane tak samo jak materiał dowodowy w śledztwie. Zapewniam zresztą, że jest to skomplikowana lektura, złożona z tysięcy stron dokumentacji. Znacznie lepiej posługiwać się w pracy analizami zbiorczymi.</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Nawiązując do sprawy kontroli tzw. pilotażu. Udowodniła ona, że program okazał się przydatny i być może podobną akcję warto przeprowadzić w mniejszej skali, przed podjęciem ostatecznej decyzji o dalszej reformie samorządowej i wprowadzeniu powiatów. Naturalnie kontrola pokazała, że część zadań była niedofinansowana i zabrakło opracowania systemowego zasilania środkami. Generalnie wyniki kontroli zostały z pożytkiem wykorzystane przy konstrukcji ustawy o dużych miastach.</u>
<u xml:id="u-57.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Dodam, że kontrola programu pilotażowego udowodniła niedostateczne działanie w zakresie komunalizacji mienia. Sądzę, że obecnie sprawa ta powinna być przedmiotem wnikliwej kontroli Najwyższej Izby.</u>
<u xml:id="u-57.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">Kolejny temat wart przeanalizowana przez NIK dotyczy kontroli dofinansowania zadań własnych gmin z zakresu kultury i sztuki przez administrację rządową. Izba ustaliła, że odbywało się to niezgodnie z obowiązującym prawem i zasugerowała, żeby umożliwić prawnie tego typu działanie wojewodom, gdyż jest celowe i godne poparcia. Mowa była o tym podczas wspólnego posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
<u xml:id="u-57.3" who="#PosełPiotrBuczkowski">Zachęcam także do głębszej lektury wyników kontroli dotyczącej gospodarki odpadami. Należy wyrazić radość, że liczne wnioski pokontrolne znalazły odbicie w projekcie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Sprawa dotyczy kompleksowej gospodarki odpadami i finansowania projektów zakładających segregację odpadów i odzyskiwanie surowców wtórnych. Mowa była także o zaległościach i braku środków na przygotowywanie map ewidencyjnych gruntów. Kontrola wykazała, że zadania z tego obszaru są słabo zaawansowane. W 1990 r. wydawało się, że cała operacja zostanie zakończona w krótkim czasie. Tymczasem po sześciu latach trudno mówić o końcu operacji. Zewidencjonowano dopiero połowę gruntów (w niektórych województwach 100%, zaś w niektórych zaledwie 14%). Być może powinniśmy poświecić problemom geodezji i gospodarki gruntami odrębne posiedzenie Komisji.</u>
<u xml:id="u-57.4" who="#PosełPiotrBuczkowski">Ostatni ważny temat to kontrola programu budowy autostrad. Warto w tym miejscu zacytować fragment sprawozdania: z ustaleń kontroli wynikało, że nie publikowana wprawdzie, lecz przecież nie poufna uchwała nr. 63/93 Rady Ministrów w sprawie programu budowy autostrad nie została przekazana gminom i urzędom wojewódzkim do wiadomości i wykorzystania. Świadczą o tym odpowiedzi na ankiety rozesłane w toku kontroli do ponad stu gmin, w obrębie których planowane są trasy autostrad. Ankietowani wójtowie i burmistrzowie w odpowiedzi na pytania dotyczące podjętych decyzji i problemów wynikających z omawianej uchwały informowali, że nie jest znana im jej treść i że uchwała nie została do gmin dostarczona.</u>
<u xml:id="u-57.5" who="#PosełPiotrBuczkowski">Jak widać, jest to bardzo istotny problem, zwłaszcza iż można mieć nadzieję, że program budowy autostrad zostanie wreszcie realizowany. Jeżeli gminy są objęte programem i przewiduje się, że będzie na ich terenach dokonywany wykup gruntów pod budowę autostrad, to odpowiednie informacje rząd musi samorządom bezwzględnie udostępnić.</u>
<u xml:id="u-57.6" who="#PosełPiotrBuczkowski">Reasumując, pragnę zaproponować Komisji, aby przyjęła opinię następującej treści: „Komisja Samorządu Terytorialnego pozytywnie opiniuje sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli za rok 1995.</u>
<u xml:id="u-57.7" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przeprowadzone kontrole w zakresie odnoszącym się do samorządu terytorialnego były celowe i prawidłowo przeprowadzone. Wnioski pokontrolne wskazują szereg luk prawnych i zadań legislacyjnych, które powinny być podjęte przez Sejm i rząd Rzeczypospolitej w trybie pilnym, by uniknąć powstawania stwierdzonych nieprawidłowości w przyszłości”.</u>
<u xml:id="u-57.8" who="#PosełPiotrBuczkowski">W związku z brakiem uwag i głosów przeciwnych stwierdzam, że przedstawiona opinia Komisji została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-57.9" who="#PosełPiotrBuczkowski">Przechodzimy do sprawy planu pracy Komisji. Przypominam, że stosowny dokument został posłom dostarczony. Zabrakło w nim, z przyczyn technicznych, punktu dotyczącego wspólnego posiedzenia z Komisją Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej na temat ustaw, nad którymi już pracujemy. Czy są uwagi do przedłożonego planu pracy?</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Nawiązując do wypowiedzi przedstawicieli NIK pragnę zwrócić uwagę na potrzebę ujęcia w planie sprawy nowelizacji ustawy dotyczącej zamówień publicznych. Sprawa ta była przedmiotem intensywnych prac w podkomisji, która po konsultacjach z Urzędem Zamówień Publicznych ma liczne spostrzeżenia. Wygląda na to, że musimy podjąć stosowną inicjatywę poselską dotyczącą omawianej ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Rozmawiałem z prezesem Urzędu Zamówień Publicznych i dowiedziałem się o zgłaszanych propozycjach zmiany ustawy. Sprawa musi więc zostać ujęta w planie pracy Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Pragnę poinformować, że NIK pragnie przeprowadzić kontrole realizacji ustawy o zamówieniach publicznych w ostatnim kwartale br. Wyznaczyliśmy taki termin, aby można było zaobserwować skutki wprowadzenia ustawy w gminach. Liczymy bardzo na sugestie posłów przydatne przy przygotowywaniu programu kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Sądzę, że warto przeanalizować sprawę trybu odwoławczego, wyciągnąć odpowiednie wnioski i wyjść z określoną inicjatywą. Do posłów docierają różne informacje i sygnały, ale wydaje się, że należy skontrolować kompleksowo ten temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Proponuję, aby zespół przygotowujący w ramach Komisji propozycję nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych opracował opinię o przepisach, które źle działają. Wnioski legislacyjne zostaną przekazane Najwyższej Izbie Kontroli i mogą posłużyć przy formułowaniu programu i jego przeprowadzeniu.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#PrzedstawicielkaNIKKrystynaSzajdakowska">Kontrola będzie przeprowadzona w ostatnim kwartale tego roku, a jej wyniki będą opracowywane przez kilka miesięcy.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Jeżeli szybko będziemy mogli skorzystać z wyników kontroli, to istnieje szansa wykorzystania ich przy nowelizacji ustawy.</u>
<u xml:id="u-64.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Stwierdzam, że plan pracy Komisji został zaakceptowany.</u>
<u xml:id="u-64.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">Pragnę zaproponować, aby poseł Zbigniew Wieczorek referował wyniki naszych dzisiejszych prac na posiedzeniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
<u xml:id="u-64.3" who="#PosełPiotrBuczkowski">Stwierdzam, że propozycja została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-64.4" who="#PosełPiotrBuczkowski">Zamykam posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>