text_structure.xml
76.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełJanZaciura">Otwieram posiedzenie Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełJanZaciura">Tematem dzisiejszych obrad jest omówienie współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą. Wprowadzeniem do dyskusji będą referaty: prezesa Najwyższej Izby Kontroli, przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych, ministra edukacji narodowej i prezesa Polskiej Akademii Nauk.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełJanZaciura">Czy do porządku obrad są uwagi? Nie widzę.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełJanZaciura">W sobotę złożyłem wizytę w parlamencie Ukrainy. Odbyłem spotkanie z komisją nauki i edukacji. W trakcie spotkania uzgodniliśmy, iż nasze parlamenty nawiążą ścisłą współpracę. Kiedy zostaną już przetłumaczone na język polski wszystkie materiały dotyczące rozwiązań prawno-ustrojowych funkcjonowania nauki i oświaty na Ukrainie, to wówczas powrócimy do omówienia tego tematu w ramach przygotowań do przyjęcia delegacji ukraińskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliStefanŁubiszewski">W imieniu prezesa Naj-wyższej Izby Kontroli informacje przedstawi dyr. Sosnowski, ponieważ on nadzorował kontrolę.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Kontrola finansowania współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą podjęta została na zlecenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Głównym celem kontroli była ocena wykorzystania środków przeznaczonych na współpracę z zagranicą, zważywszy, iż podstawowym źródłem finansowania tej współpracy są środki budżetowe, wydzielone w budżecie państwa na naukę. Środki te przekazywane są jednostkom naukowym i badawczo-rozwojowym przez Komitet Badań Naukowych w sposób bezpośredni, tj. w formie ściśle określonych kwot pieniężnych przeznaczonych na finansowanie konkretnych zobowiązań wynikających z umów międzyrządowych, bądź też w sposób pośredni, tj. w ramach przyznawanych tym jednostkom dotacji na działalność statutową oraz w ramach środków przeznaczonych na finansowanie projektów badawczych.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Wyodrębnionym celem kontroli była także ocena prawidłowości wykorzystania środków, zasilanego również wpłatami z budżetu, polsko-amerykańskiego II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie oraz środków przekazywanych przez Komisję Wspólnot Europejskich na realizację programu „Reformy dla sektora nauki i techniki” znanego pod nazwą programu „PHARE SCI-TECH”.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Badania kontrolne prowadzono w Komitecie Badań Naukowych, w Polskiej Akademii Nauk, w II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie, w Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej - kierującej wdrażaniem programu SCI-TECH oraz wybranych 27 jednostkach naukowych i badawczo-rozwojowych.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Kontrola potwierdziła wagę i znaczący wpływ współpracy z zagranicą na pogłębienie i przyspieszenie badań naukowych. Wskazała także na widoczny po zniesieniu barier gospodarczych i politycznych rozwój tej współpracy. Krajowe jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe wykazują rosnące zainteresowania udziałem w realizacji zobowiązań wynikających z umów międzyrządowych, o czym świadczy rosnąca z roku na rok liczba wniosków kierowanych do Komitetu Badań Naukowych w tej sprawie, np. w 1993 r. - 2,757 tys., w 1994 r. - 3,543 tys., w 1995 r. - 4,02 tys.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Wzrasta także zainteresowanie tych jednostek udziałem w międzynarodowych programach badawczych, spośród objętych kontrolą 27 jednostek w 1993 r. uczestniczyło tylko 9, a już w 1995 r. - w realizacji takich programów udział brało 25 jednostek.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Wspomnieć należy, iż obowiązujące w dziedzinie nauki przepisy prawne, zapewniające jednostkom naukowym i badawczo-rozwojowym dużą samodzielność i swobodę działania, tworzą korzystne warunki do zawierania bezpośrednich umów i porozumień oraz do włączania się w działalność międzynarodowych organizacji naukowych i struktur badawczo-rozwojowych.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Zakres współpracy ograniczony jest obecnie niemal wyłącznie możliwościami finansowymi. Tymczasem, jak stwierdzono, środki przeznaczane na współpracę są dzielone i wykorzystywane nie zawsze w sposób właściwy i efektywny. Dotyczy to zwłaszcza środków budżetowych wydzielanych przez Komitet Badań Naukowych specjalnie na finansowanie współpracy naukowej i naukowo-technicznej wynikającej z umów międzyrządowych.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Z ustaleń kontroli wynika, że kryteria i tryb przyznawania środków na finansowanie współpracy z zagranicą zostały ustalone przez KBN w sposób odmienny od określonych w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych. Inne były też zasady i tryb podejmowania decyzji w sprawie przyznawania tych środków.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Systematycznie naruszane były przepisy ustawy i wydanego na tej podstawie rozporządzenia ministra finansów dotyczącego rozdysponowania środków przeznaczonych na finansowanie współpracy wynikającej z umów międzyrządowych. Środki te bowiem przekazywane były przez KBN także podmiotom nie uczestniczącym w realizacji tych umów. Szczególnie krytycznie należy ocenić przekazywanie znacznych środków - ok. 10% ogółu - centralnym urzędom administracji państwowej na finansowanie wymiany osobowej z zagranicą, która powinna być finansowana z własnych budżetów tych urzędów.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Efektywnemu wykorzystaniu środków przeznaczonych przez Komitet na finansowanie współpracy wynikającej z umów międzyrządowych nie sprzyjało późne przekazywanie tych środków do zainteresowanych jednostek. Decydująca część przyznawanych jednostkom środków - ok. 80% - przekazywana jest dopiero w II połowie roku, co nie pozwala na ich pełne wykorzystanie w okresie roku budżetowego.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Zwroty niewykorzystanych z tego powodu środków w kontrolowanych jednostkach sięgały nawet 40% ogółu środków przekazanych jednostce na dany rok. Dążąc do ograniczenia zwrotu Komitet Badań Naukowych wprowadził zmianę obowiązującego terminu wykorzystania przyznanych na dany rok budżetowy środków z 31 grudnia na 30 czerwca roku następnego, czym jednak naruszył przepisy obowiązującego prawa budżetowego.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Nieprawidłowości w zakresie wykorzystywania środków występowały również po stronie jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych. W 16 spośród 27 skontrolowanych jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych występowały przypadki wykorzystywania środków przeznaczonych na współpracę z zagranicą niezgodnie z przeznaczeniem określonym w decyzjach przewodniczącego KBN.</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Krytyczne uwagi i oceny Najwyższej Izby Kontroli dotyczą także sposobu gospodarowania środkami funduszu pomocniczego PHARE oraz II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie.</u>
<u xml:id="u-3.14" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Realizacja przedsięwzięć merytorycznych finansowych ze środków PHARE programu SCI-TECH rozpoczęła się dopiero po upływie 2 lat od daty podpisania memorandum finansowego. Do czasu kontroli, tj. przez okres 3 lat z przyznanej na realizację programu SCI-TECH kwoty 7 mln ECU wykorzystano zaledwie 544,8 tys. ECU, tj. 7,8%, podczas gdy termin wydatkowania środków upływa z końcem 1996 r.</u>
<u xml:id="u-3.15" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Fundusz Marii Skłodowskiej-Curie powołany na podstawie umowy międzyrządowej podpisanej we wrześniu 1987 r. zasilany jest równoważącymi się wpłatami obu stron i znajduje się pod nadzorem Komisji Wspólnej. Na tle niekwestionowanych korzyści osiąganych przez naukę polską z tego funduszu zwracano uwagę, iż przyjęte przez Komisję Wspólną zasady gospodarowania funduszem nie zapewniają racjonalnego wykorzystania środków. Obowiązujące zasady nie precyzują bowiem w sposób jednoznaczny wielu istotnych dla funkcjonowania tego funduszu kwestii, a ponadto nie są w pełni przestrzegane zarówno przez jego administratorów, jak i beneficjentów. Racjonalnemu wykorzystaniu środków nie sprzyjały niektóre decyzje Komisji Wspólnej, a także brak konsekwentnych działań w kierunku poprawy istniejącego stanu.</u>
<u xml:id="u-3.16" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">W związku z omówionymi w dużym skrócie ustaleniami, Najwyższa Izba Kontroli wystąpiła do przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych, wnosząc przede wszystkim o:</u>
<u xml:id="u-3.17" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">- zapewnienie warunków przestrzegania ustawowego trybu podziału i przyznawania środków budżetowych na finansowanie współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą, w tym zwłaszcza o podjęcie zapowiadanej wcześniej inicjatywy ustawodawczej, zmierzającej do odpowiedniego skorygowania obowiązujących obecnie przepisów,</u>
<u xml:id="u-3.18" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">- zaprzestania finansowania ze środków przeznaczonych na współpracę naukową i naukowo-techniczną z zagranicą naczelnych i centralnych organów administracji państwowej oraz innych podmiotów nie będących jednostkami naukowymi, ani też badawczo-rozwojowymi,</u>
<u xml:id="u-3.19" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">- zwiększenie kontroli i nadzoru nad prawidłowym wykorzystaniem środków II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie oraz funduszu PHARE.</u>
<u xml:id="u-3.20" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Stosowne wystąpienie skierowano także do ministra spraw zagranicznych w sprawie II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie i do przewodniczącego Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w sprawie programu PHARE SCI-TECH.</u>
<u xml:id="u-3.21" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Prezes Najwyższej Izby Kontroli wystąpił ponadto do prezesa Rady Ministrów o odpowiednie uregulowanie sprawy finansowania współpracy realizowanej przez Polską Akademię Nauk na podstawie umów zawartych z narodowymi akademiami nauk lub instytucjami równorzędnymi rangą zagranicą.</u>
<u xml:id="u-3.22" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Sprawa ta omówiona została szczegółowo w informacji zbiorczej Najwyższej Izby Kontroli. Wspomnę więc tylko, że wydzielone w budżecie Komitetu Badań Naukowych środki na finansowanie współpracy z zagranicą, zgodnie z ustawą z 12 stycznia 1991 r., przeznaczone mogą być wyłącznie na współpracę wynikającą z umów międzyrządowych. Komitet natomiast swoją uchwałą rozszerzył ten zakres o współpracę wynikającą ze wspomnianych wyżej umów Polskiej Akademii Nauk, jakkolwiek w świetle interpretacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych umowy te zaliczane są do umów resortowych.</u>
<u xml:id="u-3.23" who="#DyrektorwNajwyższejIzbieKontroliAndrzejSosnowski">Najwyższa Izba Kontroli już w wyniku kontroli wykonania budżetu Komitetu Badań Naukowych w 1993 r. zwracała uwagę na potrzebę jednoznacznego prawnego uregulowania kwestii finansowania bardzo rozwiniętej współpracy Polskiej Akademii Nauk z zagranicą. Stosowana przez Komitet praktyka była bowiem niezgodna z ustawą, a rygorystyczne przestrzeganie przepisów ustawy powodowałoby zerwanie tej współpracy. Dotychczas jednak nie doprowadzono do właściwych rozstrzygnięć.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">W 1995 r. szkoły wyższe podległe Ministerstwu Edukacji Narodowej prowadziły współpracę w ramach 1667 porozumień z partnerami zagranicznymi, w tym: uniwersytety - 699 porozumień, politechniki - 474, akademie ekonomiczne - 114, wyższe szkoły pedagogiczne - 67, akademie rolnicze - 279, akademie teologiczne - 34. W ciągu tego roku podpisano 200 nowych porozumień, a ważność straciło 369.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Szkoły wyższe prowadziły wspólnie z partnerami zagranicznymi badania naukowe we wszystkich dziedzinach naukowych, zarówno humanistycznych, technicznych, jak i rolniczych oraz ekonomicznych w zakresie 5714 tematów.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Współpraca szkół wyższych z partnerami zagranicznymi prowadzona na podstawie umów międzyrządowych finansowana jest przez Komitet Badań Naukowych. Finansowanie to obejmuje:</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">- wymianę osobową związaną z realizowanymi badaniami naukowymi i pracami badawczo-naukowymi,</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">- koszt konferencji międzynarodowych organizowanych w kraju,</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">- składki na rzecz organizacji międzynarodowych.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">W 1995 r. szkoły wyższe podległe resortowi edukacji zgłosiły 1512 wniosków o dofinansowanie współpracy z partnerami zagranicznymi prowadzonej w ramach umów międzyrządowych na kwotę 11.690.847 zł, Komitet Badań Naukowych przyznał kwotę 3.882.235 zł, czyli uwzględnił tylko 20% wniosków.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Ubiegły rok charakteryzuje się znacznym zwiększeniem wymiany osobowej z zagranicą. Ogółem wyjechało 23.998 osób, tj. o 10% więcej niż w 1994 r. Wzrost liczby wyjazdów wynika m.in. z zaawansowania procesów integracyjnych z Europą oraz z zwiększenia udziału Polski w realizacji programów międzynarodowych. Na kongresy, konferencje naukowe, sympozja i seminaria wyjechało 16.491 pracowników szkół wyższych, co stanowi 68% ogółu wyjazdów. Na staże naukowe i szkolenia wyjechało 7180 osób, tj. 32% ogółu wyjazdów.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Polskie uczelnie i placówki naukowo-badawcze gościły w 1995 r. 13.879 cudzoziemców, co stanowi wzrost w stosunku do 1994 r. o 1054 osoby, tj. o 9%. W konferencjach naukowych uczestniczyło 5720 osób, a staże szkoleniowe i badawcze odbyło 1824 osób.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Na pełnych studiach w 1995 r. kształciło się za granicą 322 studentów polskich, studia doktoranckie odbywało 41 osób, w tym 12 osób w systemie zaocznym. W porównaniu do roku 1994 liczba doktorantów, przygotowujących swoje prace za granicą zmalała o 12 osób. Na stażach habilitacyjnych w systemie stacjonarnym i zaocznym za granicą przebywały w 1995 r. - 24 osoby.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Liczba cudzoziemców odbywających naukę w Polsce w 1995 r. wynosiła 8563 osoby. W stosunku do roku 1994 nastąpił wzrost o 100 osób. Najliczniejszą grupę stanowili cudzoziemcy z krajów europejskich - 1719 osób, z Azji - 1114 osób, z Afryki - 1060 osób. Spośród cudzoziemców odbywających naukę w Polsce 4739 osób to stypendyści rządu RP, 999 osób kształci się na zasadach odpłatności dewizowej. Pozostali pobierają naukę na koszt strony wysyłającej, zgodnie z uregulowaniami prawno-traktatowymi, lub bez świadczeń stypendialnych.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">W 1995 r. z kursów doskonalących dla cudzoziemców, dla nauczycieli języka polskiego i innych przedmiotów nauczania w języku polskim ze Wschodu skorzystało 500 osób na 17 kursach, a z krajów zachodnich - 14 osób na dwóch kursach, 163 osoby uczestniczyły w kursach wakacyjnych i stażach naukowych w Polsce. Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie organizowało kursy wyjazdowe w miejscach zamieszkania nauczycieli, tj. w większych skupiskach Polaków na Wschodzie.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStefanPastuszko">Realizujemy tematy otrzymywane z Komitetu Badań Naukowych, są one pośrednio przekazywane przez resort uczelniom, które mają dużą autonomię.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#SekretarzwKomitecieBadańNaukowychJanFrąckowiak">Nie będę referował materiału opracowanego przez Komitet Badań Naukowych, ponieważ jest on zbyt długi, choć i tak nie przedstawia on całej współpracy Komitetu z zagranicą.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Po raz kolejny nie otrzymaliśmy na piśmie ustosunkowania się Komitetu Badań Naukowych do wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli. Dlatego proszę pana sekretarza o rozpoczęcie swojej wypowiedzi od wyjaśnienia, dlaczego nie otrzymaliśmy stosownych materiałów.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełJanZaciura">Zwróciłem się już w tej sprawie do pana sekretarza Frąckowiaka.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Dysponuję tekstem listu przewodniczącego KBN, Aleksandra Łuczaka do prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Cytuję:</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#SekretarzJanFrąckowiak">1. Przyjmuję do realizacji wniosek dotyczący zaprzestania od 1997 r. finansowania współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą realizowany przez naczelne i centralne organy administracji państwowej oraz przez inne podmioty nie będące jednostkami naukowymi lub badawczo-rozwojowymi. Termin ten dotyczy spraw merytorycznych.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#SekretarzJanFrąckowiak">2. Uznaję, że wniosek dotyczący opłacania składek do organizacji międzynarodowych bezpośrednio przez KBN dotyczy 1997 r. z uwagi na przekazanie większości środków do podmiotów. Składki są opłacane na początku roku, wobec czego wniosek nie jest jeszcze wykonywany.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Przewiduję wystąpienie w tej sprawie z propozycją takiej zmiany przepisów prawa, która uwzględni przede wszystkim racjonalność opłacania składek bezpośrednio przez zainteresowane podmioty krajowe, jeżeli:</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#SekretarzJanFrąckowiak">- one same negocjują wysokość i formę wpłat,</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#SekretarzJanFrąckowiak">- ich przedstawiciele uczestniczą w pracach stosownych organizacji - adresatów składek.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#SekretarzJanFrąckowiak">3. Zaproponuję następujące kierunki zmian przepisów dotyczących zasad finansowania przez KBN współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą:</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#SekretarzJanFrąckowiak">- dofinansowanie kosztów zadań realizowanych przez jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe (wymiana osobowa oraz indywidualny udział w konferencjach zagranicznych) w formie wyodrębnionej dotacji na działalność statutową tych jednostek,</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#SekretarzJanFrąckowiak">- dofinansowanie kosztów konferencji międzynarodowych organizowanych w kraju ze środków na działalność ogólnotechniczną i wspomagającą badania (potrzebne będą pewne uzupełnienia zasad dofinansowania DOT - zmiana uchwały nr 20/93 KBN).</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#SekretarzJanFrąckowiak">4. W odniesieniu do wniosków zbiorczych złożonych przez PAN zostaną podjęte uzgodnienia z Biurem Współpracy z Zagranicą PAN, jakie środki na realizację umów zawartych przez akademię mogą być jeszcze w tym roku przekazane w formie dodatkowej dotacji dla jednostek objętych tymi umowami.</u>
<u xml:id="u-8.10" who="#SekretarzJanFrąckowiak">5. Wzmocnię nadzór nad prawidłowością wykorzystania środków II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie oraz funduszu PHARE SCI-TECH. W szczególności wykorzystywany będzie w razie potrzeby mechanizm „performance review”, który już dwukrotnie zastosowano z powodzeniem w programie SCI-TECH. Pragnę wskazać, że mimo początkowych trudności, obecne zewnętrzne oceny (krajowe i zagraniczne) przebiegu i osiągnięć programu SCI-TECH są pozytywne. Należy dodać, że KBN spowodował - począwszy od końca 1994 r. - recenzowanie zakończonych prac realizowanych w ramach II Funduszu Marii Skłodowskiej-Curie.</u>
<u xml:id="u-8.11" who="#SekretarzJanFrąckowiak">6. Popieram inicjatywę NIK skierowania przez Izbę do prezesa Rady Ministrów wniosku o upoważnienie PAN do zawierania umów międzyrządowych dotyczących współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą (pkt 5 „Informacji o wynikach kontroli finansowania współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą” nr ew. 22/96/A 959532, ENK - 41006-95).</u>
<u xml:id="u-8.12" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Informuję równocześnie, że w projekcie ustawy o Polskiej Akademii Nauk przewiduje się dokonanie zmian w ustawie o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, w przepisach dotyczących współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą.</u>
<u xml:id="u-8.13" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Tekst projektu ustawy o Polskiej Akademii Nauk został ustalony przez Komisję Prawniczą na posiedzeniach w dniach 13 i 20 maja br. i ma być w najbliższym okresie skierowany pod obrady Rady Ministrów.</u>
<u xml:id="u-8.14" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Zgadzam się z przedstawicielem Najwyższej Izby Kontroli, że miało miejsce wiele uchybień formalnych w finansowaniu współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą. Usprawiedliwić może nas tylko to, iż staraliśmy się działać zgodnie z ideą ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, która za cel stawia rozwój i wspieranie współpracy. Jak to czasami bywa praktyka jest trochę odmienna od regulacji prawnych. Przykładem mogą być składki międzynarodowe, ponieważ bezpośrednie ich przekazywanie przez KBN jest nieracjonalne. Lepszym rozwiązaniem jest przekazywanie składek przez zainteresowane jednostki.</u>
<u xml:id="u-8.15" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Na funkcjonowanie Komitetu Badań Naukowych w początkowej fazie jego działalności wpłynęła konieczność rozpatrzenia tysięcy wniosków. Musieliśmy działać zgodnie z pragmatyką rozstrzygnięć, co nie zawsze zgadza się z formalnymi przepisami prawa. Problemy powstawały także dlatego, ponieważ umowy międzynarodowe są często realizowane przez podmioty, które nie są jednostkami naukowymi i badawczo-rozwojowymi. Organy administracji państwowej także korzystają z pieniędzy przeznaczonych na realizację umów.</u>
<u xml:id="u-8.16" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Pieniądze przeznaczone na wydatki administracyjne zmierzające do realizacji współpracy zagranicznej zostaną wykorzystane w tym roku do września. Nie jest to sytuacja zdrowa, ponieważ chcemy rozwijać współpracę w dotychczasowym tempie i jest to warunek naszego przystąpienia do Unii Europejskiej. Dlatego albo będzie nas stać na wysyłanie urzędników do wszystkich komisji Unii Europejskiej, abyśmy przyzwyczaili się do panujących zasad, co pozwoli nam w późniejszym terminie na aktywne uczestniczenie w pracach, albo z tego zrezygnujemy.</u>
<u xml:id="u-8.17" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Jeżeli brakuje pieniędzy na działania, to poszukuje się ich w innych strumieniach finansowania, z których formalnie nie powinniśmy korzystać.</u>
<u xml:id="u-8.18" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Po dyskusji przeprowadzonej z przedstawicielami Najwyższej Izby Kontroli przyjęliśmy, iż do 1997 r. w racjonalny sposób zostaną uregulowane wnioski. Zgłosimy także wnioski o uregulowanie złych przepisów oraz o zmianę prawa. Jeżeli jakieś usterki da się naprawić, to na pewno tego dokonamy.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Przedłożone przez nas materiały są obszerne, dlatego przedstawię tylko kilka komentarzy związanych z elementami kontroli.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">W Polskiej Akademii Nauk rozumiemy, iż współpraca naukowa jest bardzo kosztowna i dlatego podatnik ma prawo wiedzieć czy środki są wykorzystywane racjonalnie. Każda kontrola jest niezbyt przyjemnym uczuciem dla jednostek kontrolowanych. Dlatego przyjęliśmy kontrolę z pełnym zrozumieniem, tym bardziej iż była ona surowa, i wnikliwa, niemniej jednak nie była małostkowa i pozwoliła nam na dostrzeżenie nieprawidłowości, które mogą być przez nas zlikwidowane.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Podstawowe formy współpracy z zagranicą Polskiej Akademii Nauk oparte są na umowach zawieranych z akademiami innych krajów lub jednostkami równorzędnymi. Znaczna część umów jest realizacją umów międzyrządowych o współpracy kulturalnej, naukowej i technicznej.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Umowy były zawarte z naszymi najważniejszymi partnerami przed 20 laty, kiedy panował odmienny system polityczny i warunki finansowe. Nie był jeszcze powołany Komitet Badań Naukowych.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Umowy nie dotyczą wyłącznie placówek Polskiej Akademii Nauk. Umowa z Deutsche Forschung Gemeinschaft połowę środków wymiennych przeznacza na pracowników wyższych uczelni i jednostek badawczych. Taka sama sytuacja dotyczy National Science Fundation w USA oraz Royal Societe of London. W związku z tym zawierane przez nas umowy stanowią tylko uzupełnienie do umów podpisywanych przez Komitet Badań Naukowych i Ministerstwo Edukacji Narodowej. Nie stanowią elementu dominującego i konkurencyjnego.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Umowy były różnie traktowane w okresie ostatnich 2 lat. Niekiedy Ministerstwo Spraw Zagranicznych nadawało im rangę umów międzyrządowych, a czasami były one traktowane jako umowy resortowe, o czym jest mowa w raporcie Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Przyjęcie zasady, że Komitet Badań Naukowych nie finansuje umów Polskiej Akademii Nauk sprowadzi sytuację do tego, że umowy zostaną zerwane, ze szkodą dla PAN oraz środowiska naukowego.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Akademia od początku swego istnienia reprezentuje Polskę w organizacji międzynarodowej, która zrzesza wszystkie unie naukowe. W związku z tym PAN posiada w swojej strukturze komitety narodowe Unii Europejskiej. Dlatego składki są realizowane przez PAN i zmiana tej zasady nie byłaby przyjęta zbyt pozytywnie. Apeluję o utrzymanie obecnej formuły finansowania. Nie oznacza to, iż nie prowadzimy analizy zasadności uczestniczenia w różnych międzynarodowych uniach naukowych. Mamy świadomość, że w pewnych przypadkach nasze uczestnictwo istnieje tylko na papierze i dlatego chcemy się z tych organizacji wycofać.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Istnieje taka organizacja jak Europejska Fundacja Naukowa, której Polska Akademia Nauk jest członkiem. Nasz udział związany jest z tzw. wchodzeniem Polski do Europy. Podobnie organizacja pod nazwą: „ALA” obejmuje akademie nauk krajów europejskich. Poprzez akademie nauk realizowana jest współpraca z wieloma instytucjami międzynarodowymi, np. Międzynarodowym Instytutem Analizy Systemowej lub Instytutem Biotechnologii w Rolnictwie. Podałem te przykłady w celu pokazania, iż ustępstwa Komitetu Badań Naukowych na rzecz PAN z merytorycznego punktu widzenia są zasadne i dlatego możemy jedynie wyrazić wdzięczność za takie potraktowanie sprawy.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Projekt ustawy o Polskiej Akademii Nauk, który w niedługim czasie będzie rozpatrywany przez Sejm przewiduje przyjęcie nowych regulacji prawnych. Dlatego apeluję do posłów o usankcjonowanie pewnych nieprawidłowości formalnych, aż do czasu ich prawnego uregulowania.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Inny element, na który chciałem zwrócić uwagę związany jest z internacjonalizacją naszej działalności naukowej w kraju. Wyraża się to organizowaniem na terenie kraju międzynarodowych placówek badawczych. Powstało Międzynarodowe Centrum Transgranicznych Badań Ekologicznych, które swoje stacje usytuowało wzdłuż granicy polskiej, w punktach, w których panują odmienne warunki. W badaniach uczestniczą akademia nauk Ukrainy, Słowacji i Niemiec. Dotyczy to regionów: Karkonoszy ze zniszczonym środowiskiem naturalnym, delty Odry, Bieszczadów - gdzie środowisko jest w stanie prawie naturalnym.</u>
<u xml:id="u-9.11" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Inną formą internacjonalizacji jest utworzenie na mocy porozumienia rządu i UNESCO Międzynarodowego Instytutu Biologii Monekularnej i Komórkowej. Projekty są już w końcowej fazie przygotowań i niedługo będą przedstawione Komisji. Związane jest to z koniecznością przyjęcia odrębnej ustawy regulującej funkcjonowanie tego instytutu.</u>
<u xml:id="u-9.12" who="#WiceprezeswPolskiejAkademiiNaukMirosławMossakowski">Powstały także: Międzynarodowe Centrum Matematyczne im. Banacha, Międzynarodowe Laboratorium Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych oraz Centrum Biotechnologii w Rolnictwie. Te trzy jednostki wyznaczają kierunki naszych działań. Uważamy, że są to właściwe formy, jednak nie wyczerpują do końca wszystkich zagadnień, ponieważ zawierana jest także duża liczba umów przez instytuty. Są tzw. umowy bezumowne opierające się na współpracy placówek bez sformalizowanych zasad. Ta forma współpracy jest niezwykle owocna.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełJanZaciura">Przechodzimy do pytań.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Gdyby Komitet Badań Naukowych ustosunkował się do wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli, to nasza dyskusja nie dotyczyłaby tylko błędów i zaniedbań. Zostałaby stworzona okazja do przeprowadzenia dyskusji na temat stosunków współpracy międzynarodowej prowadzonych przez instytucje, które dzisiaj przedłożyły swoje raporty. Ponieważ tak się nie stało, to będziemy głównie oceniać zaniedbania i krytyczne wnioski NIK dotyczące działalności KBN.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Chciałabym wyrazić radość z tego powodu, iż Komitet Badań Naukowych akceptuje uwagi Najwyższej Izby Kontroli i w przyszłości nie będzie popełniać tych samych błędów. Niemniej jednak mam kilka pytań.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Jakie były motywy i czym się kierował Komitet Badań Naukowych przyjmując odmienne kryteria i tryb przyznawania środków na finansowanie współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą niż zawarte w przepisach ustawy? Czy podejmowane decyzje były korzystne dla placówek naukowych i naukowo-badawczych? Czy przyczyniły się do rozwoju nauki w Polsce?</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Wiemy jak niskie są środki przeznaczane na naukę. Czy wobec tego zasadne było ich wykorzystywanie na finansowanie urzędów administracji państwowej. W opinii NIK znalazło się sformułowanie, iż nauka nie miała z tego żadnego pożytku. Dlaczego Komitet przyznawał środki urzędom administracji centralnej, które posiadają własny budżet dla utrzymania kontaktów i współpracy z zagranicą? Jakie były motywy?</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Jakie działania podjęło kierownictwo Komitetu Badań Naukowych, aby zrealizować wnioski zawarte w pkt. 2 raportu Najwyższej Izby Kontroli? Czy zmieniono zasady, aby środki przekazywane na finansowanie działalności statutowej związanej ze współpracą z zagranicą pozostawały w dyspozycji jednostek w ramach dotacji?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">W liście do prezesa Najwyższej Izby Kontroli przewodniczący KBN nie odnosi się do najistotniejszego wniosku, czyli do podejmowania uchwał niezgodnie z obowiązującym prawem. Dotyczy to zarówno sprzeczności z ustawą o Komitecie Badań Naukowych oraz prawem budżetowym. Stwierdzenie, że Komitet wystąpi z propozycjami zmian nie zadowala.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">W stosunku do tego zarzutu należałoby przedstawić propozycję zmian legislacyjnych. Komitet jednak, mając swobodny wybór, wybiera łamanie prawa budżetowego, zakładając iż posłowie zgodzą się z poglądem, że ważniejsza jest nauka niż przepisy. Nauka jest ważna, ale nie może być finansowana niezgodnie z przepisami. Dlatego dziwię się, że nie przygotowano żadnych propozycji zmian legislacyjnych.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PosełKrystynaŁybacka">W załączniku mowa jest tylko o Polskiej Akademii Nauk. Uważam, że wdzięczność pana wiceprezesa Mossakowskiego jest przesadzona, ponieważ gdyby była przyjęta ustawa o PAN, to nikomu nie musiałby dziękować.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełJerzyZdrada">Raport Najwyższej Izby Kontroli zwraca uwagę na formalną stronę problemu. Jest ona niezmiernie ważna, ale jeżeli chcemy oceniać współpracę naukową z zagranicą, to musimy się zastanowić czy 2% w budżecie KBN wystarczy na jej sfinansowanie. Jeżeli w ten sposób podejdziemy do sprawy, to uzyskamy całościową ocenę sytuacji.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PosełJerzyZdrada">W raporcie NIK jest mowa o tym, że nie była przeprowadzona kontrola efektywności podejmowanych przedsięwzięć. Jeżeli sytuacja generalnie jest dobra, to wówczas nie ma sprawy. Niemniej jednak na s. 32 raportu jest mowa o tym, że nie ma przepisów dla programów wykonawczych. W związku z tym Komitet Badań Naukowych finansował w 1993 r. wymianę osobową z 55 organizacjami z 36 krajów, a dokumenty, które powinny być podstawą prawną tych działań dotyczyły tylko 10 państw.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PosełJerzyZdrada">Do kogo należy opracowanie protokołów i programów wykonawczych do umów międzynarodowych? Dlaczego nie zostały one przygotowane? Czy zdaniem Najwyższej Izby Kontroli brak protokołów wymusza przerwanie współpracy z tymi organizacjami? Czy trzymanie się przepisów byłoby korzystniejsze dla polskiej nauki?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełTadeuszSławecki">W przedstawionych materiałach Ministerstwa Edukacji Narodowej znalazłem sformułowanie, iż współpraca z ośrodkami polonijnymi za granicą koncentruje się wokół spraw pomocy związkom Polaków w odrodzeniu tożsamości narodowej i pomocy w wypełnieniu obowiązku edukacyjnego. W związku z tym czy resort prowadzi badania dotyczące tego, jaki odsetek studentów przyjeżdżających do Polski w celu przygotowania się do pracy w szkołach na Wschodzie powraca do miejsca swojego stałego pobytu i podejmuje pracę w charakterze nauczyciela?</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PosełTadeuszSławecki">W trakcie spotkań z przedstawicielami Polonii spotykałem się z zarzutem, że niewiele osób podejmuje pracę, ponieważ większość pozostaje w Polsce, tu zakłada rodzinę.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#PosełTadeuszSławecki">Jeżeli przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej nie jest przygotowany do udzielenia odpowiedzi, to proszę o przygotowanie informacji na piśmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełMarianMichalski">Od kogo mogę otrzymać wyniki podejmowanych przedsięwzięć i ich efektywności? Chodzi mi zwłaszcza o prace naukowo-badawcze-rozwojowe podejmowane w ramach współpracy z zagranicą. Czy taką informację otrzymam od KBN, MEN, PAN lub czy może otrzymam informację zbiorczą?</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PosełMarianMichalski">Nie zgadzam się z panem posłem Zdradą, ponieważ szczupłość środków budżetowych powinna dyscyplinować do ich racjonalnego użytkowania. Musimy finansować głównie te zadania, które są niezbędne dla Polski, zwłaszcza chodzi o rozwój technologii.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełJanZaciura">Współpraca naukowo-techniczna jest regulowana w ramach umów międzynarodowych. Umowy są także zawierane przez poszczególne resorty, a także są podpisywane umowy bilateralne pomiędzy szkołami wyższymi i instytucjami naukowymi.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PosełJanZaciura">Interesujemy się sposobem funkcjonowania Polskiego Centrum Certyfikacji oraz Agencji Atomistyki. Ciekaw jestem w jaki sposób realizują one współpracę naukowo-badawczą.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#PosełJanZaciura">Chciałbym się dowiedzieć kto jest koordynatorem współpracy naukowo-technicznej? Pytanie to jest proste, a odpowiedź pozwoli nam na poprawne adresowanie dezyderatów.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#PosełJanZaciura">Kieruję pytanie do Najwyższej Izby Kontroli i Komitetu Badań Naukowych. Czy przedstawione raporty w pełni odzwierciedlają współpracę naukowo-techniczną w Polsce?</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#PosełJanZaciura">Czy nie popełniliśmy błędu nie zapraszając na posiedzenie przedstawicieli innych resortów, w gestii których znajduje się szkolnictwo wyższe oraz zaplecze naukowo-badawcze.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#PosełJanZaciura">Nie widzę na sali pana posła Sławeckiego, który zadał pytanie. Prezydium Komisji nie będzie więcej tolerować sytuacji, iż poseł po zadaniu pytania, nie czekając na odpowiedź, wychodzi z sali obrad.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Jednocześnie odbywają się posiedzenia innych komisji. Pan poseł Sławecki ma wygłosić referat na jednym z nich.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#DyrektorAndrzejSosnowski">Nasz raport nie przedstawia całościowo obrazu współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą. Nie było to zresztą naszym zamiarem, ponieważ przekracza to nasze możliwości.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#DyrektorAndrzejSosnowski">Na wstępie materiału zaznaczyliśmy, że badania kontrolne ukierunkowane zostały na ocenę obowiązujących kryteriów. Badaliśmy ich przestrzeganie, zasady współpracy, a także ocenę prawidłowości i racjonalności wykorzystania środków krajowych.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#DyrektorAndrzejSosnowski">Nie podejmowaliśmy badania efektywności przedsięwzięć, a zwłaszcza prac naukowych i badawczo-rozwojowych w ramach współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą. Wykracza to bowiem poza kompetencje NIK. Według nas w informacji nie ma przekłamania, ponieważ na s. 5 jest mowa o osiągnięciu założonych celów. Taka kontrola jest możliwa do przeprowadzenia.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#DyrektorAndrzejSosnowski">Za umowy międzypaństwowe odpowiada Komitet Badań Naukowych, który już podjął określone działania w wyniku przeprowadzonej kontroli. Niektóre działania wyprzedziły jednak kontrolę i daliśmy tego wyraz zamieszczając odpowiednią notatkę w naszym raporcie.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Oceny działań Komitetu Badań Naukowych można się podjąć po zapoznaniu się z historią Komitetu. 15 maja 1991 r. po raz pierwszy zebrały się komisje Komitetu, a już 8 lipca wprowadzone zostały w życie wszystkie zarządzenia wykonawcze, które decydują o podziale strumieni finansowania. Nie obyło się jednak bez błędów i dlatego uchwały były nowelizowane. Błędy były spowodowane brakiem odpowiednich doświadczeń. Obsługa prawna Komitetu Badań Naukowych była także nienajlepsza, ponieważ był to okres urlopowy. Reasumując można powiedzieć, że w początkowym stadium napotkaliśmy na trudności.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Nasze późniejsze decyzje były podejmowane ze względów racjonalnych. Te działania przyniosły pożytek jednostkom naukowym. Gdybyśmy trzymali się litery prawa, to decyzje finansowe byłyby podejmowane z jeszcze większym opóźnieniem. Ominęliśmy jednak tę barierę skracając obieg dokumentacji. Decyzje były podejmowane świadomie.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Komisje wydelegowały ze swojego składu część członków, którzy rozpatrywali i bezpośrednio przedstawiali wnioski przewodniczącemu KBN do podjęcia decyzji budżetowej. Zgadzam się z tym, że to działanie nie było do końca prawidłowe. Gotów jednak jestem bronić podejmowanych decyzji.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Nie jest łatwo podejmować decyzje, kiedy to grupa uczonych o dużym autorytecie w świecie nauki rozpatruje wnioski. Nie interesuje ich bowiem podstawa prawna współpracy z Afganistanem, ponieważ to w USA jest grupa naukowców, z którymi chcemy współpracować. Ponieważ brak jest protokołu wykonawczego dlatego decyzje zostały podejmowane niezgodnie z przepisami dla dobra polskiej nauki. W pełni zgadzam się z opinią Najwyższej Izby Kontroli, że należy jak najszybciej zmienić przepisy. Na usprawiedliwienie mogę powiedzieć, że kierowaliśmy się efektywnością działania, i to z dobrym skutkiem.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Nie chcę się chwalić, ale współpraca międzynarodowa rozwija się bardzo dobrze. Najwyższa Izba Kontroli, która dystansuje się od oceny, w pewnym momencie pochwaliła nas, iż działania KBN są pozytywne, ponieważ liczba umów i jednostek uczestniczących w wymianie wzrosła.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Nasze działania dotyczą specyficznych urzędów, takich jak Polska Akademia Nauk, Państwowa Agencja Atomistyki. Związane jest to z umową z CERA. Nikomu nie muszę tłumaczyć na ile jest ona ważna.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#SekretarzJanFrąckowiak">W ubiegłym roku chcieliśmy odejść od stosowanych zasad, ale okazało się, że bezpośrednie skutki zerwania naszej współpracy z największą organizacją międzynarodową byłyby na tyle niebezpieczne, iż z tego pomysłu wycofałem się.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Kilkakrotnie przedstawiałem problemy związane z finansowaniem administracji. Jeżeli operuje się dużymi kwotami przeznaczonymi na wielkie zadania, to drobne oszczędności, rzędu promili, mogą skutkować negatywnie. To, że nie możemy uczestniczyć w pracach kilku komitetów OECD jest spowodowane brakiem środków. Wymusza to stosowanie niewłaściwych procedur, które jednak przynoszą pożytek polskiej nauce. Zamierzamy jednak prowadzić nasze dalsze prace zgodnie z możliwościami.</u>
<u xml:id="u-19.8" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Przewidujemy wprowadzenie modyfikacji przepisów. Nie jestem pewien czy potrzebna jest nowelizacja ustawy o Komitecie Badań Naukowych, ale na pewno znowelizujemy tryb i zasady przyznawania środków finansowych na współpracę z zagranicą. Zmienione zostanie także rozporządzenie ministra finansów w sprawie finansowania tej współpracy.</u>
<u xml:id="u-19.9" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Protokołów wykonawczych do umów nie ma, ponieważ materia umów międzynarodowych jest zagmatwana. Już 2 lata temu doszedłem do wniosku, że należy zaprzestać wspierania współpracy naukowej i naukowo-technicznej z zagranicą w ten sposób. Rodzi to bowiem dużo problemów, które są nie do uniknięcia, jeżeli umowy będą dalej zawierane. Specjaliści stwierdzili jednak, że umowy są na tyle ważne, ponieważ otwierają nowe strumienie finansowania. Dlatego wszystkie działania podejmujemy zgodnie z panującymi warunkami.</u>
<u xml:id="u-19.10" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Rozmowy zmierzające do podpisania lub uaktualnienia umowy trwają nieraz 3 lata i to nie z naszej winy. Dwuletnie opóźnienie przy podpisywaniu umowy SCI-TECH było spowodowane przez Unię Europejską. Środki te zostaną jednak wykorzystane zgodnie z celem i na pewno program ten stanie się sztandarowym osiągnięciem naszej współpracy. Po raz pierwszy środki PHARE zostały przeznaczone na naukę i rozwój technologii. Napotkaliśmy na pewne trudności związane z realizacją tego programu. Pozwoli nam to jednak na ich uniknięcie podczas realizacji innych programów, zgodnie ze wszystkimi wymaganiami formalnymi.</u>
<u xml:id="u-19.11" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Bardzo trudno jest udzielić odpowiedzi na pytanie dotyczące efektywności prac naukowych. Z tym problemem wzmaga się cały świat. W pierwszym półroczu trwały prace nad 30 tysiącami projektów, które są podzielone na setki podtematów badawczych. W nauce można ocenić dany program dopiero po jego zakończeniu w okresie kilkunastu lat.</u>
<u xml:id="u-19.12" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Łatwiej jest odpowiedzieć na pytanie dotyczące przestrzegania procedury przyznawania środków. Wiemy, że prace badawcze należy prowadzić dalej, bo tego nas uczy historia. Polska nauka rozwija się obecnie bardzo dobrze i jest coraz lepiej notowana w świecie, co można ocenić na podstawie wpływu polskich prac naukowych na dorobek światowy. Od 1990 r. krzywa ta rośnie i jest to efekt otwarcia się na współpracę z zagranicą.</u>
<u xml:id="u-19.13" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Odpowiedzialność za współpracę z zagranicą, która jest realizowana przez Komitet Badań Naukowych, ponosi przewodniczący. Nie koordynujemy jednak oddolnych inicjatyw, których jest trzykrotnie więcej. Właśnie ta działalność przyczyniła się do naszego otwarcia na świat. W związku z tym dokładne dane dotyczące warsztatów NATO możemy uzyskać tylko od tej organizacji. Nie dysponujemy bowiem informacjami - kto, dokąd i po co pojechał. Nasze informacje są zbierane na zasadach statystycznych.</u>
<u xml:id="u-19.14" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Współpraca naukowa z zagranicą oparta na umowach jest ważnym elementem stosowanym na całym świecie. My także nie możemy się wyłamać z szeregu, takie są reguły gry. Jej największym atutem jest to, iż jednostki naukowe mają swobodę w decydowaniu o priorytetach. Dopiero ocena wyników pozwala na wybór najlepszych kierunków.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Odnoszę sprzeczne odczucie. Po pierwsze, podziwiam zdolność pana Frąckowiaka do unikania odpowiedzi i zamykania tematu w aureoli sukcesów Komitetu Badań Naukowych.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Po drugie, proszę o poważne potraktowanie mojego pytania. Jesteśmy członkami parlamentu, który tworzy prawo. Z pańskiej wypowiedzi wynika, iż powinniśmy przyjąć, że prawo można łamać w imię wyższej konieczności. Zastanawiam się czym to się skończy. Nie neguję jednak potrzeby współpracy z zagranicą.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#PosełKrystynaŁybacka">Proszę o przygotowanie katalogu zmian w przepisach wykonawczych oraz projektu ustawy nowelizującej ustawę o Komitecie Badań Naukowych i prawo budżetowe w taki sposób, aby przepisy nie tworzyły zapory zmuszającej do łamania prawa.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PosełJanZaciura">Zgadzam się z poglądem, że pan Frąckowiak nie udzielił odpowiedzi na zadane pytania poza odrzuceniem wniosków Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Nie unikałem udzielania odpowiedzi i nie zwalczałem zarzutów, które uważam za słuszne. Wymieniono tylko kilka punktów zmian przepisów w liście przewodniczącego Komitetu. Szczegóły dopracujemy później. Dlatego przyjmuję sugestię pani poseł Łybackiej z całym szacunkiem.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PosełAndrzejLipski">Sądzę, że wnioski powinny być wyciągane nie tylko przez Komitet Badań Naukowych. Jesteśmy bowiem komisją parlamentarną i dowiadujemy się, że agenda rządowa łamie prawo. Motywem, który kierował tym postępowaniem była wyższa konieczność. Jest to niebezpieczny sposób myślenia. Może się bowiem okazać, że grupa polityków w imię wyższej racji stanu łamie przepisy i normy prawa. Wobec powyższego musimy się zastanowić nad rozwiązaniem tego problemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PodsekretarzstanuStefanPastuszko">Resort nie prowadzi badań dotyczących tego, jaki procent cudzoziemców polskiego pochodzenia, którzy kończą studia w Polsce powraca do swoich krajów. W przypadku USA i Kanady wszyscy studenci powracają, natomiast w przypadku Białorusi, Ukrainy i Kazachstanu większy procent osób pozostaje w Polsce z wielu względów. Nie chcemy prowadzić statystyki, ponieważ nic ona nie zmienia.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#PodsekretarzstanuStefanPastuszko">W Polsce studiują także osoby posiadające podwójne obywatelstwo. Trudno jest ocenić, który kraj jest dla nich krajem ojczystym.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#PodsekretarzstanuStefanPastuszko">Zwracamy uwagę na to, aby nauczyciele kształceni dla potrzeb krajów z byłego ZSRR powracali do swoich miast. Stanowią oni bowiem inwestycję, która będzie owocowała w przyszłości. W ten sposób będziemy przyjmować mniej studentów, ponieważ będą oni korzystali z pomocy lektorów wykształconych w Polsce.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PosełJanZaciura">Rozumiem, że to pytanie przekracza tematykę dzisiejszego posiedzenia. Jest ono związane z pracami Komisji Łączności z Polakami Za granicą. Uważam, że nie ma gorszego rozwiązania niż wchodzenie w kompetencje innej komisji. Dlatego dalszą dyskusję możemy prowadzić jedynie w porozumieniu z tą Komisją. Jak sądzę, przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej będzie przygotowany do tego tematu.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#WiceprezesMirosławMossakowski">Jedno z pytań dotyczyło przekazywania przez Komitet Badań Naukowych środków dla urzędów administracji państwowej. Jeżeli do organów administracji państwowej zalicza się Polską Akademię Nauk, to w swoim wystąpieniu starałem się wykazać, że przekazywane nam środki były wykorzystywane wyłącznie na cele naukowe o charakterze nieograniczonym tylko i wyłącznie do PAN jako zespołu instytutów badawczych.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#WiceprezesMirosławMossakowski">W swoim wystąpieniu oraz w trakcie dyskusji nad ustawą o Polskiej Akademii Nauk przekonywaliśmy, że umowy nie mają wyłącznie charakteru resortowego. Powinno się im nadać rangę umów międzynarodowych. W pełni zgadzam się ze stwierdzeniem, że PAN nie miałaby problemów, gdyby funkcjonowała ustawa. Nie mogę jednak przyjąć tego zarzutu pod adresem Polskiej Akademii Nauk.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#WiceprezesMirosławMossakowski">Zgadzam się z sekretarzem Frąckowiakiem, że ocena efektywności badań, zwłaszcza badań podstawowych jest niezwykle trudna. Sądzę, że można jedynie ocenić skuteczność wydawania środków finansowych. Komitety Polskiej Akademii Nauk w porozumieniu z KBN przeprowadziły przed półtora rokiem próbę oceny stanu dyscyplin naukowych w Polsce. Dlatego mogę powiedzieć, iż komitety PAN nie wyłączając uczelni wyższych w porozumieniu z KBN mogą przeprowadzić analizę skuteczności współpracy i ocenę jej wpływu na działalność praktyczną. Jeżeli Komisja uzna to za konieczne, to przeprowadzimy analizę ilości publikacji, ich jakości, nakładu i odbioru społecznego na forum światowym.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#WiceprezesMirosławMossakowski">Naszą współpracę kierujemy do krajów o najwyższym stopniu rozwoju naukowego. Dzięki temu możemy korzystać z warsztatów badawczych, które przynoszą wymierne korzyści naszemu krajowi. Sądzę, że polska nauka osiągnęła już taki poziom, iż nie musimy spełniać tylko funkcji biorcy. Powinniśmy się zająć także tymi kierunkami współpracy, w których nasi naukowcy mogą być dawcami.</u>
<u xml:id="u-26.4" who="#WiceprezesMirosławMossakowski">Pożytek z takiego rozwiązania jest oczywisty, choć nie zawsze naukowy. Dlatego powinniśmy w większej mierze zwracać uwagę na współpracę z krajami, dla których możemy spełniać rolę dawcy, np. dla byłych krajów Związku Radzieckiego. Uważam, że taka współpraca nie może być traktowana jako marnowanie pieniędzy polskiego podatnika.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">W kontekście wypowiedzi przedstawiciela Polskiej Akademii Nauk nie jest jasny zarzut na s. 4 pkt. 2 raportu NIK dotyczącym finansowania współpracy z zagranicą przez naczelne organy administracji państwowej.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Nie myślałam, że w ten sposób można traktować Polską Akademię Nauk, której zawdzięczamy wysoki poziom nauki. W raporcie jest sformułowanie: „Urzędy naczelnych i centralnych organów administracji państwowej nie realizują badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych, w związku z czym środki na wymianę osobową zagranicą powinny planować w poszczególnych częściach budżetu państwa”. Jest tu wyraźny zarzut nielegalności i niecelowości działań. Proszę o jego wyjaśnienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzJanFrąckowiak">Nie mogę pozostawić bez odpowiedzi wystąpienia pana posła Lipskiego. Nie ma mowy o umyślnym łamaniu prawa, co sugeruje popełnienie przestępstwa. Z powodów od nas niezależnych mieliśmy takie, a nie inne możliwości interpretowania przepisów, co czasami prowadziło do błędów. Wystąpiły uchybienia proceduralne, ale wyniki działań były efektywne i korzystne dla rozwoju współpracy naukowej. Nie było jednak umyślnego łamania prawa.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PosełJanZaciura">Uważam, że pretensji nie należy kierować do pana posła Lipskiego. Chcieliśmy tylko wyjaśnić wszystkie wątpliwości zawarte w raporcie NIK.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#DyrektorAndrzejSosnowski">Polską Akademię Nauk potraktowaliśmy oddzielnie, znając specyfikę działań i regulacji ustawowych. Zgodnie z obowiązującą ustawą Polska Akademia Nauk jest najwyższą instytucją naukową w kraju. Dlatego powoływanie się w dyskusji o finansowaniu centralnych organów administracji państwowej na PAN jest nieporozumieniem. W naszym raporcie jest mowa o ministerstwach, które przeznaczają środki na potrzeby własne.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#DyrektorAndrzejSosnowski">Błędny jest także przykład Państwowej Agencji Atomistyki, ponieważ ma ona wydzielone środki w swoim budżecie na finansowanie bezpiecznego wykorzystywania energii atomowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PosełJanZaciura">Proszę o to, aby w trakcie dyskusji nie tylko oceniać informacje zawarte w przedstawionych materiałach, ale i o proponowanie konkluzji.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Nie zamierzałam już zabierać głosu, ale wystąpienie pana Frąckowiaka mnie do tego sprowokowało.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Komitet Badań Naukowych nie wykonał lub wykonał tylko w części ustawowe obowiązki związane z przekazywaniem środków. W sposób nielegalny dokonano zmiany ustawowego trybu przyznawania środków. Środki na finansowanie współpracy z zagranicą przeznaczone dla jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych przekazywane były przez KBN niezgodnie z przepisami ustawy. Nie były także przestrzegane uchwały Komitetu Badań Naukowych.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#PosełKrystynaŁybacka">Takie zarzuty można by usprawiedliwić brakiem doświadczenia i nowatorskimi rozwiązaniami, gdyby były one stawiane w pierwszym roku działalności. Jednak Komitet Badań Naukowych działa już szósty rok.</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#PosełKrystynaŁybacka">Zgodnie z prośbą proponuję, aby Komitet Badań Naukowych przedstawił katalog zmian legislacyjnych, które nie będą stanowiły przeszkody dla współpracy z zagranicą.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PosełJanZaciura">Czy pan poseł Lipski chce zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PosełAndrzejLipski">Nie będę prowadził dyskusji na temat różnicy pomiędzy omijaniem prawa, łamaniem prawa i nieprzestrzeganiem prawa.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PosełAnnaZalewska">Kto jest odpowiedzialny za politykę finansową w Komitecie Badań Naukowych?</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#PosełAnnaZalewska">Rozumiem, że działania można uzasadnić wyższą racją, jednak takie usprawiedliwienie może być przyjęte w pierwszym roku działania, a obecnie upływa już 6 lat. Czy w związku z tym nie powinny być podjęte zmiany kadrowe?</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Obecne posiedzenie dotyczy niezmiernie istotnej sprawy, nie tylko ze względu na to, iż nauka i edukacja jest w centrum uwagi tej Komisji. Na badania naukowe w wielostronnym układzie, dzięki wieloletniej współpracy PAN z otoczeniem zewnętrznym są przeznaczane większe środki. Główny wysiłek naukowy musi się wiązać z tym, aby myśl powszechnej współpracy w kręgu naukowców była powszechnie stosowana.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Badania naukowe muszą nawiązywać do realnych bodźców, nie mogą być one abstrakcyjnym pojęciem. Tylko w ten sposób będziemy mogli je przeliczyć na pieniądze.</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Wszyscy odczuwają niedostatek pieniędzy na rozwój intelektualny społeczeństwa. Dotyczy to zwłaszcza krajów o zbliżonej do nas kondycji. Dzięki Komitetowi Badań Naukowych odbyło się dwudniowe sympozjum ekspertów w sferze innowacyjności. Wyraźnie widać, że nie mogą być przyjęte inne rozwiązania jak:</u>
<u xml:id="u-36.3" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">- koncentracja wysiłków,</u>
<u xml:id="u-36.4" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">- tworzenie projektów przedsięwzięć, w których znaczy udział mają badania,</u>
<u xml:id="u-36.5" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">- kontakt z ryzykiem skuteczności wprowadzenia wyników badań do praktyki, co zapewni zwrot środków.</u>
<u xml:id="u-36.6" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Tylko wówczas możemy ocenić efektywność finansowania oraz wyniki badań naukowych. Wiąże się to także z kontaktami zagranicznymi. W materiałach przygotowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej znajduje się wzmianka, że pewnych zjawisk nie warto monitorować. Jednak dotyczy to związków intelektualnych ze światem i nieformalnych możliwości przenoszenia wiadomości o ważnych, pożytecznych i innowacyjnych trendach, które mają ogromne znaczenie dla skoncentrowanych projektów.</u>
<u xml:id="u-36.7" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Rzeczą kluczową jest skoncentrowanie w jednym ręku koordynacji współpracy z zagranicą w sposób ściśle określony, w układzie uzgodnień partnerskich. Polska może być i w tej dziedzinie nie tylko biorcą, ale i dawcą wiedzy o tworzeniu i prowadzeniu badań naukowych. Możemy być współuczestnikiem wymiany danych.</u>
<u xml:id="u-36.8" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Dotychczasowa działalność KBN była niekiedy ułomna, jest jednak uporządkowana na tyle, iż możemy ją ocenić w strukturze powiązań międzynarodowych na podstawie zawartych umów. Faktem jest, że nie możemy się opierać tylko na działaniach, ponieważ 2% środków przeznaczanych przez KBN na współpracę z zagranicą, to stanowczo za mało. Brakuje ich nawet wtedy, kiedy chcemy ich użyć w sposób skoncentrowany. W ten sposób powstaje konflikt wewnętrzny w sferze nauki.</u>
<u xml:id="u-36.9" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Co jest istotnym elementem? Uważam, że jest to wykorzystanie wszystkich środków pozabudżetowych. Musimy wspierać badania przez coraz lepsze wykorzystywanie środków. Na tym odcinku obserwujemy jednak rozproszenie możliwości.</u>
<u xml:id="u-36.10" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Komitet Badań Naukowych spełniał funkcję pośredniczącą dla Agencji Techniki i Technologii, jednak w praktyce nie widać przeniesienia działalności we współpracy z zagranicą na tworzenie projektów innowacyjnych. Badania naukowe nie są opracowywane tylko w tym resorcie, nad badaniami w sferze obronności pracują instytuty finansowane z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
<u xml:id="u-36.11" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Musimy przyjąć nowe regulacje prawne, o czym była już mowa, ponieważ żadnemu organizmowi naukowemu zajmującemu się badaniami nie można zarzucać nieprawidłowego działania. Na razie nie widać jednak dobrze opracowanego współdziałania na kierunku współpracy z zagranicą.</u>
<u xml:id="u-36.12" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Polskie Lobby przemysłowe uważa, iż finansowanie projektów może odbywać się ze środków pochodzących ze sfery gospodarki. Kreowanie projektów innowacyjnych powinno wychodzić wyłącznie ze świata nauki. Dlatego rola koordynatora badań naukowych staje się elementem kluczowym i powinna być wspomagana poprzez zintegrowanie wysiłków. Chcemy, aby Komisja w swoich uchwałach wzięła pod uwagę obecny stan rzeczy.</u>
<u xml:id="u-36.13" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Co do potencjału intelektualnego mogę powiedzieć, iż ekspert amerykański wypowiedział się już na temat drenowania mózgów. Należy czynić wszystko, aby naukowcy nie wyjeżdżali z kraju, co jest trudne, ponieważ zagranicą pensje są 10–15-krotnie wyższe. Jeszcze większym niebezpieczeństwem jest proliferacja wewnętrzna zainteresowań naukowców w kierunku działań zarobkowych, co odciąga ich od czystej nauki.</u>
<u xml:id="u-36.14" who="#PrzedstawicielPolskiegoLobbyPrzemysłowegoAndrzejJanicki">Najważniejszą rzeczą jest odnowienie kontaktów z naukowcami w całym świecie. Musimy na stałe ściągnąć wysoko wykwalifikowaną kadrę z powrotem do kraju. Naukowcy muszą być zatrudnieni przy dużych, interesujących projektach innowacyjnych, które kończą się efektami, bo do takiego działania są oni wdrożeni na Zachodzie.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PosełJerzyZdrada">Na dzisiejszym posiedzeniu Komisji mieliśmy omówić współpracę naukową i naukowo-techniczną z zagranicą. Doręczone nam zostały raporty Ministerstwa Edukacji Narodowej, Komitetu Badań Naukowych, Najwyższej Izby Kontroli i Polskiej Akademii Nauk. Dyskusję jednak zdominował raport NIK wyliczający zarzuty wobec formalnej strony działań Komitetu Badań Naukowych. Raport ten nie stanowi jednak całości oceny współpracy naukowej z zagranicą.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#PosełJerzyZdrada">Sądzę, że nasza dyskusja zbyt daleko odbiegła od tematu dzisiejszego posiedzenia. Gdyby ten raport był główną podstawą do dyskusji, to zgodziłbym się na taki przebieg, ponieważ mamy wiele do wyjaśnienia. Brak jest bowiem protokołów do umów, ale skoro są one negocjowane przez kilka lat i jest to niezależne od Komitetu, to odpowiedzialność rozkłada się inaczej. Nie wskazano także jakie sankcje należy podjąć w stosunku do osób odpowiedzialnych.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#PosełJerzyZdrada">Nie jest to pierwsza dyskusja dotycząca powiązań nauki polskiej z ośrodkami zagranicznymi. Rok temu przeprowadziliśmy dyskusję na temat naszych związków z Unią Europejską. Było to wspólne posiedzenie z Komisją ds. Układu Europejskiego.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#PosełJerzyZdrada">W moim przekonaniu tylko w wypowiedzi przedstawiciela PAN zwrócono uwagę na pozytywne elementy współpracy międzynarodowej. Sądzę, że warto zorganizować seminarium, na którym można by ocenić wkład naszej nauki do dorobku światowego. Nie mam wątpliwości, iż nauka polska wpływa na postrzeganie naszego kraju. Ta forma współpracy z zagranicą jest doskonałym elementem polityki zagranicznej.</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#PosełJerzyZdrada">Sekretarz Frąckowiak powiedział, że Komitet skłania się do zwiększenia finansowania statutowego, co da większą swobodę jednostkom naukowym w kierowaniu środków na takie formy współpracy, które zostaną uznane za najważniejsze. Ta inicjatywa uwolni KBN od stawianych zarzutów. Nie wiemy jednak, jak to wpłynie na strukturę środków przeznaczonych na współpracę z zagranicą. Jeżeli nadal się będzie utrzymywało 2-procentowe finansowanie współpracy z budżetu Komitetu, to nie wiem czy nie należy podjąć w tym kierunku działań. Jest to tym istotniejsze, że spada także relacja środków przeznaczonych na naukę w stosunku do PKB. Uważam, że ten wniosek jest o wiele lepszy.</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#PosełJerzyZdrada">Nie będziemy o tej sprawie zapominać, kiedy za parę tygodni dokonamy oceny z realizacji budżetu za rok 1995. Wówczas dyskusja ponownie będzie dotyczyć tego tematu, a już za kilka miesięcy będziemy omawiać założenia budżetu na 1997 rok. Być może udział wydatków w budżecie państwa na naukę wzrośnie.</u>
<u xml:id="u-37.6" who="#PosełJerzyZdrada">Ważna jest także terminowość przekazywania środków. Część środków nie może być wykorzystywana, ponieważ są one przekazywane zbyt późno. Dlatego realizacja budżetu jest przesunięta na II półrocze roku następnego.</u>
<u xml:id="u-37.7" who="#PosełJerzyZdrada">Są pewne sytuacje, w których należy poprawić działanie, ale jeżeli tylko poprzez ten pryzmat będziemy oceniać współpracę naukową z zagranicą, to najważniejsze wnioski umkną naszej uwadze.</u>
<u xml:id="u-37.8" who="#PosełJerzyZdrada">Jeżeli w raporcie NIK jest mowa o braku porozumień międzynarodowych, to powinno się znaleźć także stwierdzenie, dlaczego jest taki, a nie inny stan prawny. Wówczas zarzuty byłyby bardziej zrozumiałe. Wiedzielibyśmy do kogo mamy kierować dezyderaty, aby ten stan zmienić.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">W moim przekonaniu nasza Komisja w naturalny sposób stanowi lobby naukowe. Nikt z nas nie wątpi w celowość współpracy naukowej z zagranicą. Dlatego wygłoszone opinie to tylko truizmy.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Nikt z posłów nie powie, iż nakłady na naukę są wystarczające. Konieczność zwiększenia środków jest oczywista. Jeżeli to my stanowimy lobby, to właśnie do nas Komitet Badań Naukowych powinien się zwrócić ze swoimi trudnościami oraz przeszkodami w realizowaniu wykorzystania środków przeznaczonych na współpracę z zagranicą zgodnie z prawem. Nic nie tłumaczy zaniechania tych działań, ani szczupłość środków, ani nasze przyjazne nastawienie do Komitetu.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#PosełKrystynaŁybacka">Nikt z nas nie neguje działań KBN, jednak nie oznacza to, iż ze względu na szczupłość środków łamanie prawa staje się ważniejsze.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#DyrektorStefanŁubiszewski">W 1994 r. przeprowadziliśmy kompleksową kontrolę funkcjonowania Polskiej Akademii Nauk. Wówczas Komisja doszła do wniosku, iż niezbędne jest znowelizowanie ustawy o PAN. Wiemy, że projekt ustawy nie uzyskał nawet rangi przedłożenia rządowego. Na s. 31 raportu w pkt. 3.2 jest napisane, że ramy działalności zostały określone przez Komitet Badań Naukowych. Znalazło się tam sformułowanie, że „Jednocześnie stosowanie do treści ust. 3 „Kryteriów” środki finansowe na wymianę osobową związaną z realizowanymi badaniami naukowymi i pracami badawczo-rozwojowymi oraz na koszty konferencji międzynarodowych organizowanych w kraju - są przekazywane podmiotom krajowym określone w umowach międzyrządowych lub w protokołach do tych umów. Powyższe zapisy utrzymane zostały także w obecnie obowiązującej uchwale nr 3/95 KBN i załączonych do niej kryteriach. Przepisy uchwał sprecyzowały zatem i zawęziły krąg potencjalnych odbiorców środków finansowych na współpracę z zagranicą - obok wymogu ustawowego prowadzenia badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych - wyłącznie do podmiotów określonych w umowach międzyrządowych bądź w protokołach do tych umów”.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#DyrektorStefanŁubiszewski">Najwyższa Izba Kontroli prowadziła swoją kontrolę tylko pod tym kątem i wyraźnie to wynika z naszego raportu.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PosełJanZaciura">Nie zamykamy jeszcze tego tematu. Powołamy zespół, który opracuje projekt dezyderatu. Musimy się zastanowić nad tym, czy zostanie on skierowany do premiera, czy też do przewodniczącego KBN. Nie zdołaliśmy bowiem ustalić personalnie kto jest odpowiedzialny, wobec powyższego uważam, że dezyderat należy skierować do premiera.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#PosełJanZaciura">W dezyderacie musimy poruszyć kilka spraw. Komisja bowiem nie może przejść do porządku dziennego wobec stwierdzenia nierealizowania ustawy oraz powinna znać indeks problemów.</u>
<u xml:id="u-40.2" who="#PosełJanZaciura">Powinniśmy powołać trzyosobowy zespół, który opracuje dezyderat, musi się on także odnieść do zarzutów w stosunku do Polskiej Akademii Nauk. Ten zarzut musimy wyjaśnić.</u>
<u xml:id="u-40.3" who="#PosełJanZaciura">Na początku sierpnia rozpoczną się prace nad oceną wykonania budżetu za 1995 rok. Nasza stała podkomisja oceniając wykonanie budżetu PAN i KBN powinna się przyjrzeć funkcjonowaniu polskiej nauki. Przypominam, że ocena musi być gotowa do 10 sierpnia. Wobec powyższego nie jest prawdą, że Sejm ogłosi dwumiesięczne wakacje.</u>
<u xml:id="u-40.4" who="#PosełJanZaciura">Pracujemy już trzeci rok i naszym priorytetem jest uzyskanie pakietu ustaw związanego z funkcjonowaniem KBN, PAN oraz szkolnictwa wyższego. Nie wiem czy załącznik do informacji przedstawił już wszystkie propozycje zmian dotyczące ustawy o Polskiej Akademii Nauk.</u>
<u xml:id="u-40.5" who="#PosełJanZaciura">Apeluję o współpracę, ponieważ do tej pory środowisko naukowe wykazywało tylko błędy innym podmiotom. Z tego wynika, że Komitet Badań Naukowych najlepiej wie jakie działania prowadzi Polska Akademia Nauk, a PAN wie co należy przeprowadzić w KBN. Musimy z tym egoistycznym partykularyzmem skończyć.</u>
<u xml:id="u-40.6" who="#PosełJanZaciura">Zatwierdzaliśmy plan kontroli NIK. Uważam, że kontrola realizacji polityki naukowo-technicznej jest niezbędna. Nie chcemy spłycić tego tematu. Dlatego powrócimy do dyskusji po uzyskaniu odpowiedzi na dezyderat i ocenie realizacji budżetu za 1995 rok.</u>
<u xml:id="u-40.7" who="#PosełJanZaciura">Uważam, że nie możemy pobłażać podważaniu porządku prawnego Rzeczypospolitej. Są różne metody przyspieszenia pracy nad nowelizacją. Posłowie mogą podjąć własną inicjatywę, czemu daliśmy wyraz w trakcie obecnej kadencji.</u>
<u xml:id="u-40.8" who="#PosełJanZaciura">Czy jest zgoda na przyjęcie wyrażonych przeze mnie wniosków? Nie widzę sprzeciwów.</u>
<u xml:id="u-40.9" who="#PosełJanZaciura">Czy jest sprzeciw wobec propozycji wystosowania dezyderatu do premiera? Nie widzę.</u>
<u xml:id="u-40.10" who="#PosełJanZaciura">Nie musimy się spieszyć z opracowaniem wniosków do dezyderatu, ponieważ Komisja dezyderat może przyjąć w trakcie oceny z wykonania budżetu za 1995 rok.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Proponuję, aby prezydium Komisji opracowało projekt dezyderatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#PosełJanZaciura">Proponuję, aby w pracach zespołu udział wziął członek prezydium oraz pani poseł Łybacka i poseł Lipski.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PosełAdamDobroński">Proponuję, aby udział w pracach wzięła pani poseł Jaruga-Nowacka.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#PosełJanZaciura">Czy są inne propozycje?</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Proponuję pana posła Dobrońskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#PosełJanZaciura">Zgodnie z polityczną równością udział w pracach powinien wziąć członek PSL.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#PosełAdamDobroński">Wierzę w siłę koalicjanta, czyli pani poseł Łybackiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Proponuję, aby pan poseł Zdrada wziął także udział w pracach, ponieważ pozwoli to na pełne wyartykułowanie problemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#PosełJanZaciura">Został wyłoniony 5-osobowy zespół. Apeluję do podkomisji o dokładne przeanalizowanie problemu w trakcie prac nad oceną sprawozdania z realizacji budżetu za 1995 rok.</u>
<u xml:id="u-49.1" who="#PosełJanZaciura">Apeluję o składanie propozycji do planu pracy na II półrocze. Pisma w tej sprawie zostaną doręczone w korespondencji poselskiej. Proszę o ich poważne potraktowanie.</u>
<u xml:id="u-49.2" who="#PosełJanZaciura">Dziękuję za udział w obradach.</u>
<u xml:id="u-49.3" who="#PosełJanZaciura">Zamykam posiedzenie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>