diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/asw/201923-sjm-aswxx-00171-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/asw/201923-sjm-aswxx-00171-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..b998e9a
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/asw/201923-sjm-aswxx-00171-01/header.xml
@@ -0,0 +1,62 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-aswxx-00171-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych /nr 171/, Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej /nr 208/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych /nr 171/, Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej /nr 208/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ASW">171</note>
+        <note type="sessionNo" target="#STR">208</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="LegislatorPrzemyslawSadlon" role="speaker">
+        <persName>Legislator Przemysław Sadłoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorzBiuraLegislacyjnegoPrzemyslawSadlon" role="speaker">
+        <persName>Legislator z Biura Legislacyjnego Przemysław Sadłoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJaroslawSachajko" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jarosław Sachajko</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJaroslawZielinski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jarosław Zieliński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselTomaszLawniczak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Tomasz Ławniczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselWaldyDzikowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Waldy Dzikowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Wiesław Szczepański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZPPMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>ZPP Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZwiazkuPowiatowPolskichMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>Związku Powiatów Polskich Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ASW" role="committee">
+        <orgName>Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych</orgName>
+      </org>
+      <org xml:id="STR" role="committee">
+        <orgName>Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/asw/201923-sjm-aswxx-00171-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/asw/201923-sjm-aswxx-00171-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..9e93afc
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/asw/201923-sjm-aswxx-00171-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,624 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Szanowni państwo, otwieram wspólne posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Uprzejmie informuję, że wspólne posiedzenie zostało zwołane po drugim czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym (druki nr 1768, 1768-A i 3014). Stwierdzam kworum. Jednocześnie witam wszystkie panie i panów posłów, a w państwa imieniu witam pana Mariusza Marszała ze Związku Gmin Wiejskich, pana Adama Ostrowskiego ze Związku Miast Polskich oraz pana Marka Wójcika, przedstawiciela Związku Powiatów Polskich.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Szanowni państwo, w czasie drugiego czytania do omawianej ustawy zgłoszonych zostało 26 poprawek. Poprawek jest więcej, ale niektóre są takie same i tu będę prosił Biuro Legislacyjne o odniesienie się do poszczególnych poprawek. Proponuję następującą procedurę: najpierw krótkie przedstawienie poprawki przez posła wnioskodawcę, potem być może dwa zdania…, ale panowie samorządowcy… potem w dwóch zdaniach państwo się odniosą do tych poprawek jako strona samorządowa, a następnie przystąpimy do głosowania. Najpierw BL, czy poprawka jest poprawna, ewentualnie łącznie z którą będziemy nad nią głosowali, dobrze? Proponuję również rzecz następującą: jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że poprawka została przyjęta bez głosowania, a jeśli będzie sprzeciw, to będziemy głosowali. Rozumiem, że głos sprzeciwu będzie zgłaszał albo poseł wnioskodawca, pan poseł Sachajko, albo pan przewodniczący Ławniczak jako… Pan poseł Sachajko, rozumiem. Witamy pana posła Sachajko, wnioskodawcę projektu ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Szanowni państwo, przechodzimy do rozpatrzenia poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania. Poprawka pierwsza została zgłoszona przez klub Lewicy. Proszę bardzo, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoPrzemyslawSadlon">Dziękuję bardzo. Przemysław Sadłoń, BL. Poprawka ma charakter merytoryczny, natomiast uwaga porządkowa taka, że przyjęcie tej poprawki czy… inaczej, zaopiniowanie tej poprawki, bo państwo opiniujecie poprawki na tym etapie, pozytywne zaopiniowanie tej poprawki spowoduje automatycznie negatywną rekomendację dla poprawki drugiej. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">OK. Poprawka pierwsza polega na tym, aby w art. 1 skreślić pkt 2. Czy ktoś z państwa samorządowców się odniesie? Krótko, dwa zdania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#ZwiazkuPowiatowPolskichMarekWojcik">Panie przewodniczący, bardzo popieramy tę poprawkę. Uważamy, że jest niezbędna po to, żeby móc racjonalnie prowadzić referenda.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pytam teraz posła wnioskodawcę o stanowisko państwa, bo nie ma na posiedzeniu strony rządowej, więc jakie jest stanowisko pana posła Sachajki?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do głosowania, szanowni państwo. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki pierwszej? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Czy wszyscy państwo zalogowaliście się? Czy mogę zamknąć głosowanie? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 53 posłów, za poprawką 24, przeciw 29. Poprawka uzyskała negatywną rekomendację.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 2. Poprawka druga została zgłoszona przez klub Koalicji Obywatelskiej. Bardzo proszę pana posła Waldiego Dzikowskiego o zaprezentowanie poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Dziękuję, panie przewodniczący. Spodziewałem się, że ta poprawka najdalej idąca uzyska negatywną opinię, w związku z tym przygotowaliśmy poprawkę, która wydaje się być sensownym kompromisem, zresztą mówiłem o niej na mównicy sejmowej.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselWaldyDzikowski">Otóż posłowie wnioskodawcy przedstawili zupełnie, że tak powiem …, podzielili na dwa 10-procentową liczbę wymaganych podpisów uprawnionych, stąd wychodzi 5 i 2,5 w przypadku województwa, co nie jest poparte żadnymi badaniami – z całym szacunkiem dla intencji – kompletnie żadnymi. My pokusiliśmy się i wcześniej już prowadziłem takie badania, jeżeli chodzi o skuteczność zbierania tych 10% podpisów i jak to wygląda histograficznie, i okazuje się, że ma sens rzeczywiście ułatwienie w jakiś sposób zbierania tych podpisów, czyli obniżenie tego progu, który ma spore znaczenie dla przeprowadzenia procesu referendalnego. Dlatego proponujemy kompromisowe rozwiązanie, które nie jest zwykłą matematyką, tylko jest poparte badaniami, jak powiedziałem, doświadczeniami, jak i historycznymi, dotąd przeprowadzonymi referendami. Proponujemy zastąpić wyrazy „5% uprawnionych” 7,5%, a w przypadku województw, gdzie wnioskodawca proponuje 2,5%, zastąpienie 3,5%. Jest to jakby ukłon w stronę dobrej intencji, ale jednocześnie – proszę wierzyć – poparte to jest konkretnymi badaniami i doświadczeniami. Bardzo proszę o przyjęcie tej poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Ja widzę, panie pośle, oddam panu głos, ale najpierw strona samorządowa dwa zdania i potem pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#ZPPMarekWojcik">Bardzo dziękuję. Ta poprawka jest jakimś kompromisem i popieramy ten kompromis.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Stanowisko jak najbardziej negatywne. To obywatele w referendum mają się wypowiedzieć, czy chcą danej zmiany, czy nie, nie powinno się im utrudniać formalnie zbierania tak dużej liczby podpisów, o czym mówił na mównicy pan poseł Dziambor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Chciałem tylko zwrócić uwagę, że nikt obywatelom nie utrudnia zbierania podpisów, określony jest tylko próg, więc każdy ma prawo zbierać podpisy. Ale rozumiem, że pan poseł rekomenduje negatywną opinię do tej poprawki. Zatem przystępujemy do głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Pani poseł zdążyła zagłosować? Dziękuję bardzo. Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 56 posłów, za poprawką 24, przeciw 32, nikt się nie wstrzymał. Stwierdzam, że poprawka uzyskała negatywną opinię.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 3. Bardzo proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Jeżeli chodzi o poprawkę trzecią, to w pierwszym rzędzie chciałbym zgłosić uwagę natury porządkowej. Pozytywna rekomendacja dla tej poprawki będzie oznaczała automatycznie negatywną rekomendację dla poprawki czwartej; te poprawki w pewnym zakresie nakładają się na siebie. Natomiast jeżeli chodzi o uwagę natury prawnej, to chciałbym powiedzieć, że uwagi BL, które były zgłaszane w odniesieniu do dodawanego art. 6a na etapie rozpatrywania projektu przez połączone Komisje, pozostają aktualne, tzn. w naszej ocenie ta regulacja może budzić wątpliwości w świetle art. 170 konstytucji, tj. wątpliwości polegające na tym, czy prawo przyznane na mocy art. 170, to jest prawo członków wspólnoty samorządowej do decydowania, nie jest zbyt ograniczone na mocy tego przepisu. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Bardzo proszę, pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJaroslawSachajko">W naszej ocenie nie jest to ograniczenie, a wprost przeciwnie. Dajemy możliwość tego, żeby wszyscy obywatele wiedzieli, że w danym, określonym dniu będzie referendum i żeby mogli pójść, żeby to referendum nie było przemilczane. Zwrócę państwa uwagę, że ta poprawka zawiera…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Ale bardzo proszę państwa o spokój, bo kolega wasz przemawia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Ta poprawka zawiera delegację dla Prezesa Rady Ministrów, aby nie później niż na 90 dni powiedział, kiedy to referendum, kiedy ten dzień referendalny ogólnokrajowy będzie. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę o stanowisko strony samorządowej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę, ponieważ ona likwiduje absurdalną sytuację polegającą na tym, że referendum byłoby organizowane po upływie kadencji. Dlatego popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Zieliński, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselJaroslawZielinski">Chciałbym zapytać o to sformułowanie, bo ono jest chyba niedobrze napisane albo czegoś nie rozumiem. „Ust. 2: Prezes Rady Ministrów najpóźniej niż na 90 dni od początku kadencji…”. Co to znaczy: najpóźniej niż na 90 dni, semantycznie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko wyjaśni to?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJaroslawSachajko">To oznacza, jak pan poseł dobrze zrozumiał…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Chwileczkę, ale można ciszej? To jest poprawka PiS, w związku z tym który z kolegów odpowie na to pytanie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Chcę wyjaśnić, że pojawiła się tu pomyłka pisarska. Wyraz „niż” jest zbędny. W zakresie ust. 2 ten przepis powinien brzmieć: „Prezes Rady Ministrów najpóźniej na 90 dni…”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Ale pomyłka pojawiła się w trakcie zgłoszenia poprawki?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Nie, nie, przy sporządzaniu zestawienia. Dostrzegamy to i na pewno to będzie zadjustowane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze, w takim razie mam pytanie, czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 3? Nie ma sprzeciwu, stwierdzam, że poprawka trzecia została przyjęta. I teraz mam pytanie: czy to oznacza, że nad poprawką czwartą będziemy głosowali?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Nie. Tak jak powiedziałem, pozytywna rekomendacja dla poprawki nr 3 oznacza negatywną rekomendację dla poprawki nr 4.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Rozumiem, w takim razie przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 5. Proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka ma charakter merytoryczny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jak najbardziej jest potrzebna, dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze, ale mógłby pan powiedzieć, do czego ona zmierza? Jaka jest jej treść?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chodzi o to, że wykreślamy zmianę w art. 9 dotyczącą tego, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje… Wykreślamy tę część z uwzględnieniem terminów określonych w art. 6a ust. 1 i 2.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Chyba pan coś błędnie to tłumaczy. Proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">To nie ta poprawka, panie pośle. Chodzi o poprawkę polegającą na skreśleniu zmiany czwartej, tj. zmiany, która zakładała dodanie nowego artykułu w ustawie – art. 8a. Artykuł ten przewidywał, że w przypadku, jeżeli mamy do czynienia ze zbiegiem referendum i wyborów zarządzonych na ten sam termin, referendum nie może być zarządzone na dzień, w którym zostały zarządzone wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Tak, przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka zakłada usunięcie tego przepisu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dziękuję, panie mecenasie, za wyjaśnienie. Strona samorządowa popiera tę poprawkę?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę. Ona usprawni prowadzenie wyborów i zaoszczędzi finanse podatników.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 5? Nie widzę zgłoszeń, stwierdzam, że poprawka piąta została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do poprawki nr 6, polegającej na skreśleniu pkt 5. Bardzo bym prosił stronę samorządową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę. Chodzi tu o przejrzystość przepisu. Aktualne brzmienie przepisu powoduje, że będą ogromne wątpliwości, w jaki sposób kształtować większość niezbędną do przyjęcia uchwały rady organu stanowiącego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Rozumiem, że przyjęcie tej poprawki oznacza bezprzedmiotowość poprawki nr 7 i nr 8, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Tak, właśnie w tej sprawie się zgłaszam. Pozytywna rekomendacja dla tej poprawki będzie oznaczała negatywną dla poprawek siódmej i ósmej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Zwracam się do pana posła Sachajko – jakie jest stanowisko?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Przeciwne, bo jest poprawka siódma. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą. Kto z pań i panów posłów jest za… nr 6, przepraszam. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 6? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 55 posłów, za poprawką 23, przeciw 30, 2 się wstrzymało. Poprawka nie uzyskała rekomendacji.</u>
+          <u xml:id="u-51.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 7. Bardzo proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">W naszej ocenie ma ona charakter legislacyjny. Polega na usunięciu zbędnego wyrażenia w tym przepisie. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Co na to strona samorządowa?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Nie będę pytał pana posła Sachajko, bo BL przed chwilą wyjaśniło poprawkę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 7? Nie ma sprzeciwu, stwierdzam, że poprawka siódma została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 8. Pan poseł Waldy Dzikowski uzasadnia, jak rozumiem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Tak. Proponujemy, aby ułatwić, bo proponowany zapis, który jest w tej chwili, że referendum się przeprowadza na wniosek organu wykonawczego, czyli w tym przypadku wójta, burmistrza w przypadku gmin, starosty czy zarządu powiatu i zarządu województwa, przeprowadza się głosowanie w przeciągu 3 miesięcy. Są 3 miesiące od złożenia wniosku organu wykonawczego. To w ogóle jest bez sensu, bo po co dawać 3 miesiące na to, żeby się rada zebrała przy organie wykonawczym, lepiej to przyspieszyć. Stąd proponujemy zmniejszenie tego terminu, to jest zupełnie racjonalne, bo terminy biegną, jak już powiedziałem wcześniej, jakby je wszystkie zliczyć, to się może okazać, że rok będzie trwało referendum. Także chodzi o to, żeby rada szybciej rozpatrzyła wniosek organu wykonawczego i proponujemy 45 dni. Chcemy wyjść naprzeciw koledze wnioskodawcy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, strona samorządowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jak najbardziej nie, nie popieramy tej poprawki. Tu chodzi o to, że jeżeli podpisy będą zebrane szybciej, to szybciej się odbędzie dane referendum, ale nie ograniczajmy obywatelom możliwości zbierania podpisów po południu, w wolnym czasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Szanowni państwo, przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 8? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-61.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 55 posłów, za poprawką 26, przeciw 29, nikt się nie wstrzymał. Poprawka nie uzyskała rekomendacji.</u>
+          <u xml:id="u-61.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 9. Bardzo proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">W naszej ocenie ta poprawka ma charakter legislacyjny, zbieżny z tym, o którym mówiłem przy okazji poprawki siódmej. W naszej ocenie usuwa zbędne zdanie, które w projekcie miało być dodane w ust. 4. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, strona samorządowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 9? Nie widzę zgłoszeń, stwierdzam, że poprawka dziewiąta została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-65.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do poprawki nr 10. Bardzo proszę, pan poseł Dzikowski. Rozumiem, że zmieniamy z 6 na 3 miesiące.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Tak, ale żeby niektórzy zrozumieli, jaka jest intencja, chciałbym krótko uzasadnić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Pozwoli pan, panie przewodniczący?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pozwalam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Dziękuję. Otóż chodzi o to, aby te 6 miesięcy, które proponuje poseł wnioskodawca, zastąpić 3 miesiącami na zbieranie podpisów, gdyż pół roku na zbieranie podpisów, proszę państwa, w samorządzie to jest epoka. Naprawdę zdezaktualizujmy to wszystko, szkoda zachodu mieszkańców i wniosku o referendum. Oczywiście trzeba wydłużyć, bo dzisiaj jest to 6 tygodni, dlatego proponujemy 3 miesiące, czyli 90 dni, i myślę, że to wystarczy. To jest zupełnie racjonalne. Myślę, żeby samorządowcy i ludzie, którzy będą czytać ten projekt ustawy, który proponowali, nie złapali się za głowę, w jakim stanie byliśmy, uchwalając te przepisy. W związku z tym apeluję o jakiś racjonalizm, chociaż odrobinę. Naprawdę, proszę mi wierzyć, że jak się policzy wszystkie terminy zaproponowane przez pana posła Sachajkę, wnioskodawcę, to się okaże, że to jest ponad rok. To jest już kompletnie bez sensu, apeluję o zdrowy rozsądek, wykażmy go chociaż raz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę bardzo, strona samorządowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę. Argumentacja pana posła Dzikowskiego jest bardzo racjonalna. Rzeczywiście pozostawienie aktualnego terminu zdestabilizuje sytuację we wspólnocie mieszkańców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Oczywiście przeciwko. Obywatele mają czas, aby zebrać informacje i przeprowadzić rzetelną akcję informacyjną. Ja przepraszam za to stwierdzenie, ale referendum to nie jest łapanie pcheł, tutaj naprawdę trzeba dać czas obywatelom, aby mogli z tą informacją dotrzeć do pozostałych współmieszkańców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Panie pośle, apelowałbym też do pana jednak w kwestii tej poprawki. Państwo wcześniej doprowadziliście do sytuacji, że wykreśliliście wyraz „istotne”, czyli nawet w przypadku drobnej rzeczy, która za chwilę, za 4–5 miesięcy przestanie być aktualna, będziecie państwo prowadzić dopiero za rok referendum, kiedy to ta rzecz może być wtedy już w ogóle nieaktualna. Natomiast wydaje się, że propozycja pana posła jest racjonalna, że 3 miesiące wystarczy na zebranie podpisów przy przyjętych 2,5% w województwie i 5% w gminie. Rozumiem, że pan poseł jest przeciwny temu i chce zbierać przez cały rok podpisy, żeby ewentualnie może trafić na kolejne referendum…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Panie przewodniczący, naprawdę z pełnym szacunkiem, państwo cały czas opowiadają o „istotnym”. W konstytucji nie ma słowa „istotne”, dla jednego jedna rzecz jest istotna, a dla drugiego co innego jest istotne. Dlatego jest referendum i w referendum obywatele powinni się wypowiedzieć, co jest dla nich istotne, a nie ktoś będzie oceniał, co jest istotne.</u>
+          <u xml:id="u-76.1" who="#PoselJaroslawSachajko">Druga kwestia. Proszę uwierzyć, że obywatele pracują czasami na dwóch etatach i jeżeli zdążą w ciągu 3 miesięcy, to fantastycznie, a jeżeli zdążą w ciągu 6 miesięcy, to dajmy im taką szansę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Waldy Dzikowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Panie pośle Sachajko, ja z troską do pana chciałem wystąpić i wydawało mi się, że chciałem panu pomóc, ale pomyliłem się, co zrobić, to też się zdarza. Wydaje się, że chciałem pomóc tym, żeby zachęcić obywateli – tak jak pan tę intencję miał – aby brali większy udział. Jak pan dwa etaty mnoży razy dwa, żeby było więcej czasu, to naprawdę nie ma to kompletnie sensu. Odrobinę rozsądku, ale widzę, że nie wykażemy go. Ale cóż zrobić, takie życie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Szanowni państwo, przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki dziesiątej? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-79.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 54 posłów, za poprawką 24, przeciw 27, 3 osoby się wstrzymały. Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała akceptacji.</u>
+          <u xml:id="u-79.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 11. Bardzo proszę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Panie przewodniczący, prosiłbym o wycofanie poprawki nr 11.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze, w takim razie będzie to poprawka nr 12, polegająca na tym, że w art. 1  w pkt 10, w art. 18 skreślić ust. 2. Bardzo proszę, panie mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">W naszej ocenie poprawka ta ma charakter legislacyjny i ona rzeczywiście usuwa ustęp, który w ocenie BL jest zbędny, tzn. ta poprawka ma charakter podobny do tych, które państwo wcześniej opiniowaliście pozytywnie i które polegały na odsyłaniu do art. 6a. Wydaje się, że tutaj takiej potrzeby również nie ma. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę bardzo, strona samorządowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy wprowadzenie tej poprawki. Rzeczywiście ona ma charakter legislacyjny, jak pan mecenas przed chwilą powiedział. Jej przyjęcie spowoduje, że ten przepis będzie przejrzysty, a nie dokładnie odwrotnie, będzie budził wątpliwości. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Chciałem dopytać BL, bo mówimy tu o skreśleniu ust. 2, czyli organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje uchwałę o odrzuceniu wniosku mieszkańców większością 3/5 głosów swojego ustawowego składu. O tym rozmawiamy, panie legislatorze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Tak, o tym rozmawiamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselJaroslawSachajko">I ten zapis powinien zostać. Tu chodzi o to, żeby nie zwykłą większością odrzucać taki wniosek, tylko żeby większością kwalifikowaną 3/5 głosów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Panie pośle, ta poprawka nie dotyczy ust. 1 w art. 18 i nie ingeruje w zasadę innej większości przy odrzucaniu wniosku. Poprawka polega na skreśleniu ust. 2, który wskazuje, że przy podejmowaniu tej uchwały należy uwzględniać terminy wynikające z art. 6a. To jest oczywiste, tzn. w każdym przypadku, jeżeli organ będzie podejmował uchwałę odnoszącą się do przeprowadzenia referendum, to będzie musiał brać pod uwagę zasady, które będą wynikały z art. 6a, tj., że to referendum może być przeprowadzone w takim, a nie innym okresie. Jest to więc pewien naddatek. W innych przepisach, tj. w poprawce siódmej, która była opiniowana, i poprawce dziewiątej, również zawierającej takie przepisy, które w naszej ocenie naddatkowo jeszcze nakazywały uwzględniać art. 6a, państwo pozytywnie zarekomendowaliście te poprawki dzisiaj. Reasumując, ta poprawka jest zasadna, ponieważ ust. 2 jest naddatkiem legislacyjnym. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Panie pośle, proszę o stanowisko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jeżeli BL uważa, że jest to naddatek, to przychylam się do tej poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze, czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 12? Nie widzę zgłoszeń, poprawka dwunasta została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-92.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do poprawki nr 13. Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Ta poprawka ma charakter w zasadzie doprecyzowujący. Mianowicie chodzi o to, aby ułatwić zapis, który jest, i spowodować to, żeby skarga kasacyjna, która będzie być może wniesiona i zaproponowana w zmianie zgłoszonej przez posła wnioskodawcę, była rozpatrywana niezwłocznie, z takim zapisem: w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia. Chodzi o doprecyzowanie, żeby NSA rozpatrywał skargę niezwłocznie, niczego więcej ona nie wnosi. Idziemy w kierunku tego, aby skrócić proces odwoławczy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze. Proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Dziękuję. W pierwszym rzędzie uwaga porządkowa, tzn. w związku z tym, że poprawka osiemnasta zawiera podobną zasadę, tzn. modyfikuje w pewien sposób zasady rozpatrywania skargi kasacyjnej, to proponuję, aby poprawkę trzynastą rozpatrywać łącznie z osiemnastą, żeby potraktować je jako kompleksową propozycję.</u>
+          <u xml:id="u-95.1" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Co do samej poprawki uwag nie mam, tzn. ja bym się nie zgodził, że ona ma charakter doprecyzowujący. Ona jednak nieco modyfikuje ten przepis, wskazuje, że skarga ma być rozpatrzona niezwłocznie, nie później jednak niż 30 dni, więc ma charakter merytoryczny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Jeszcze jedno zdanie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Chwileczkę. Rozumiem, że poprawka nr 13 powinna być głosowana łącznie z poprawką nr 14, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-98">
+          <u xml:id="u-98.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Nr 18.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-99">
+          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przepraszam, z poprawką nr 18. Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-100">
+          <u xml:id="u-100.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Panie mecenasie, czy pan może potwierdzić, że intencją poprawki trzynastej i osiemnastej jest to, aby ułatwić obywatelom drogę dojścia w procesie kasacyjnym, aby w procesie kasacyjnym przyspieszyć procedurę rozpatrywania przez NSA – tak czy nie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-101">
+          <u xml:id="u-101.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Taki jest jej wydźwięk, przepis zakłada, że skarga kasacyjna ma być rozpatrzona jak najszybciej, nie później niż w ciągu 30 dni.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-102">
+          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze. Proszę, panowie samorządowcy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-103">
+          <u xml:id="u-103.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę i gorąco prosimy wnioskodawcę, aby zechciał się zgodzić na jej wprowadzenie, dlatego że w z punktu widzenia mieszkańców, na których pan poseł się często powołuje, przyspiesza ten proces. Mamy tu termin 30-dniowy, natomiast ta poprawka, zarówno trzynasta, jak i osiemnasta, powoduje, że należy oczekiwać wcześniejszego rozpatrzenia skargi kasacyjnej, a nie 30 dni. De facto z punktu widzenia mieszkańca to jest tylko korzyść, w związku z tym proponujemy poparcie dla poprawki trzynastej i osiemnastej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-104">
+          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Bardzo proszę, pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-105">
+          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Wysoka Komisjo, panie przewodniczący, ja nie widzę problemu, żeby tej poprawki nie poprzeć, ja tylko się dziwię, że państwa zdaniem naczelny sąd administracyjny nie rozpatruje czegoś niezwłocznie, tylko czeka do ostatniego możliwego terminu. Ale jeżeli państwo mają takie złe doświadczenia z sądami, to jak najbardziej tę poprawkę trzeba poprzeć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-106">
+          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">To pan ją popiera czy nie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-107">
+          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jeżeli NSA nie robi czegoś niezwłocznie, to trzeba ją poprzeć, oczywiście.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-108">
+          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr13 i nr 18? Nie widzę zgłoszeń, stwierdzam, że poprawki zostały przyjęte.</u>
+          <u xml:id="u-108.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Poprawka nr 14. Proszę, panie mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-109">
+          <u xml:id="u-109.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Ta poprawka ma charakter legislacyjny, podobny co do swojej istoty do tych wcześniej rekomendowanych pozytywnie. Poprawka eliminuje przepis, który w naszej ocenie jest zbędny, jest naddatkiem, tak jak wcześniej mówiłem. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-110">
+          <u xml:id="u-110.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, strona samorządowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-111">
+          <u xml:id="u-111.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-112">
+          <u xml:id="u-112.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-113">
+          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jak najbardziej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-114">
+          <u xml:id="u-114.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Jest to poprawka i klubu Lewicy, i PiS. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki  nr 14? Nie widzę zgłoszeń, poprawka nr 14 została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-114.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do poprawki nr 15. Pan poseł Waldy Dzikowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-115">
+          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Proponujemy, aby komisarz wyborczy zwracał inicjatorowi referendum, czyli wnioskodawcom, komitetowi referendalnemu lub jego pełnomocnikowi wniosek zawierający uchybienia oraz wskazał te uchybienia, aby mieszkańcom, którzy mogą niezbyt dobrze, niezbyt precyzyjnie poruszać się w gąszczu przepisów, ułatwić usunięcie tych przepisów. Wychodzimy naprzeciw inicjatywie referendalnej i mieszkańcom za nią stojącym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-116">
+          <u xml:id="u-116.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Jakie jest stanowisko strony samorządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-117">
+          <u xml:id="u-117.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-118">
+          <u xml:id="u-118.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-119">
+          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Przepraszam, która poprawka?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-120">
+          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Piętnasta.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-121">
+          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Przepraszam, muszę ją znaleźć. Jak najbardziej można ją poprzeć, chociaż zakładałem, że zawsze takie informacje są, ale jeżeli państwo mają inne doświadczenia, to popieram.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-122">
+          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Rozumiem, panie pośle, że pan poprawkę popiera. Nie słyszę sprzeciwu wobec przyjęcia poprawki nr 15, więc stwierdzam, że została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-122.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Poprawka nr 16.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-123">
+          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Proponujemy, aby komisarz, wydając postanowienie o przeprowadzeniu referendum, nie czekał 30 dni, żeby te terminy się nie wydłużały i nie było paradoksem przeprowadzenie referendum lub kompletnie irracjonalnym, bo starci swoją aktualność itd. Prosimy o ukłon w stosunku do mieszkańców, aby wydawał to postanowienie nie w ciągu 30 dni, ale maksymalnie 14 dni. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-124">
+          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, panie mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-125">
+          <u xml:id="u-125.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka rzeczywiście polega na modyfikacji terminu i w związku z tym ma charakter merytoryczny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-126">
+          <u xml:id="u-126.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Jakie jest stanowisko strony samorządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-127">
+          <u xml:id="u-127.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę. Rzeczywiście to jest kompetencja komisarza wyborczego i przy tej ogromnie wydłużonej procedurze postępowania przy referendach każde skrócenie terminu jest pożądane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-128">
+          <u xml:id="u-128.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dziękuję bardzo. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 16? Nie ma sprzeciwu, poprawka szesnasta została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-128.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Poprawka nr 17. Pan poseł Sachajko, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-129">
+          <u xml:id="u-129.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Popieram, to jest dobra poprawka. Rozszerzamy tu przepis o wyrazy: „lub upływu terminu na jego wydanie”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-130">
+          <u xml:id="u-130.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę, panie mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-131">
+          <u xml:id="u-131.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka ma charakter legislacyjny, uszczegóławiający ten przepis.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-132">
+          <u xml:id="u-132.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Jakie jest stanowisko strony samorządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-133">
+          <u xml:id="u-133.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-134">
+          <u xml:id="u-134.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 17? Nie ma sprzeciwu, poprawka siedemnasta została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-134.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Osiemnasta już została rozpatrzona. Przechodzimy do poprawki nr 19. Rozumiem, że jej przyjęcie będzie oznaczało odrzucenie poprawki dwudziestej i dwudziestej pierwszej, tak? Bardzo proszę, panie mecenasie. Rozumiem, że pan poseł wycofał poprawkę?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-135">
+          <u xml:id="u-135.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Tak, chciałem ją wycofać z tego powodu, że zobaczymy, jak najbliższe wybory parlamentarne będą się odbywały. Tu chodzi o rejestrowanie… Szanowni państwo… Chodzi o rejestrowanie z wykorzystaniem własnych urządzeń rejestrujących pracę Komisji oraz... Pamiętają państwo, zmienialiśmy Kodeks wyborczy, jeżeli chodzi o rejestrowanie, i tam było rozwiązanie, aby rejestrowane filmy były wrzucane do chmury, były również sankcje za niewykasowanie tych filmów. Dlatego też wycofujemy tę poprawkę w takim brzmieniu i rekomendujemy poprawkę dwudziestą Koalicji Obywatelskiej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-136">
+          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan rekomenduje przyjęcie poprawki nr 20?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-137">
+          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-138">
+          <u xml:id="u-138.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Panie pośle, nie będę już pana pytał o uzasadnienie, dlatego że jest pozytywna opinia do poprawki nr 20. W związku z tym, jeśli nie usłyszę głosów sprzeciwu, stwierdzę, że poprawka nr 20 jest przyjęta. Proszę, panie mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-139">
+          <u xml:id="u-139.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Chciałem na jedną rzecz tylko wskazać. Poprawki nr 20 i 21 dotyczą art. 51. Różnice między nimi są bardzo nieznaczne, redakcyjne, i teraz ja wskażę, na czym ta różnica polega i dlaczego te poprawki ujęte są jako oddzielne. Nie wiem, czy takie było zamierzenie wnioskodawców, natomiast jedyna różnica pomiędzy tymi dwiema propozycjami jest taka, że w poprawce dwudziestej pierwszej, tzn. poprawce złożonej przez klub Lewicy, na samym końcu przepisu jest sformułowanie: „uwagi z wymienieniem konkretnych zarzutów”. W poprawce dwudziestej jest tylko: „uwagi z wymienieniem zarzutów”. Nie wiem, czy taka była intencja, natomiast chciałbym państwu wskazać, że w obecnym brzmieniu art. 51 to sformułowanie „konkretnych zarzutów” występuje. Zatem jeżeli poprawka ma rzeczywiście tylko polegać na modyfikacji liczby mężów zaufania, to poprawką, która lepiej oddaje tę intencję, jest poprawka nr 21, ponieważ poza modyfikacją liczby, tj. zwiększeniem z jednego do trzech mężów, żadnych innych elementów tego przepisu nie modyfikuje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-140">
+          <u xml:id="u-140.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Panie pośle…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-141">
+          <u xml:id="u-141.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka nr 20 dodatkowo wprowadza pewną zmianę redakcyjną, taką o której wspomniałem, tzn. to wymienienie zarzutów nie musi być skonkretyzowane. Tak można to odczytywać, jeżeli poprawka ma w tym zakresie do jakiejś zmiany zmierzać, to…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-142">
+          <u xml:id="u-142.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Oddam głos stronie samorządowej. Mam pytanie do kolegów samorządowców: która poprawka jest dla państwa bardziej…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-143">
+          <u xml:id="u-143.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Ja chcę wycofać swoją poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-144">
+          <u xml:id="u-144.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł wycofał poprawkę nr 20, dlatego pytanie do pana posła Sachajki, czy jest pozytywna opinia wobec poprawki nr 21?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-145">
+          <u xml:id="u-145.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Oczywiście.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-146">
+          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Rozumiem, że strona samorządowa też…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-147">
+          <u xml:id="u-147.0" who="#ZPPMarekWojcik">Tak, w pełni popieramy poprawkę dwudziestą pierwszą i dziękujemy panu posłowi Dzikowskiemu, że wycofał swoją poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-148">
+          <u xml:id="u-148.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze, w takim razie czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 21? Poprawka dwudziesta została wycofana. Sprzeciwu nie słyszę, stwierdzam, że poprawka nr 21 została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-148.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 22, polegającej na tym, aby w art. 1 skreślić pkt 18. Bardzo proszę pana Wójcika o krótkie uzasadnienie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-149">
+          <u xml:id="u-149.0" who="#ZPPMarekWojcik">Szanowni państwo, to jest najważniejsza poprawka, która spowoduje, że unikniemy najgorszego, co się może zdarzyć. To jest poprawka, która mówi o tym, że bez względu na to, ile osób się pojawi na referendum, to referendum jest ważne. Mamy w tej chwili określone progi, które zresztą zostały obniżone w ostatnich latach, mamy sporo doświadczeń i tylko w tym wieku, od 2001 r., odbyło się ponad 1 tys. referendów i te progi są osiągane. Generalnie jest tak, że najczęściej przy referendum mamy frekwencję rzędu 20–25%, natomiast wyobraźcie sobie państwo, że 2 czy 3% weźmie udział w referendum i to referendum wiąże. W związku z tym gorąco popieramy poprawkę dwudziestą drugą, która ratuje demokrację lokalną de facto i przede wszystkim powoduje, że głos mniejszości nie będzie ważniejszy niż głos większości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-150">
+          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dziękuję. Proszę, BL.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-151">
+          <u xml:id="u-151.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka nr 22 ma charakter merytoryczny, podobnie jak dwudziesta trzecia. Natomiast w związku z tym, że one są wobec siebie konkurencyjne, chciałem wskazać, że pozytywna rekomendacja dla dwudziestej drugiej spowoduje automatycznie negatywną rekomendację dla poprawki dwudziestej trzeciej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-152">
+          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-153">
+          <u xml:id="u-153.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jak najbardziej negatywnie. To jest clou tej całej ustawy. Chodzi o to, aby jednak nie było tak, jak państwo słyszeli na sali plenarnej – pan poseł Stanisław Tyszka dokładnie wymieniał, ile w każdej kadencji było referendów i ile było ważnych – po prostu śladowe ilości referendów jest ważnych z powodu braku frekwencji. Nie wiem, o czym przed chwilą strona samorządowa mówiła, bo przed chwilą słyszeliśmy, że bez względu na to, ile osób pójdzie, to jednak proszę zauważyć, że są tu progi referendalne, 15% i 3/5 liczby głosów oddanych w tych wyborach na odwoływany organ, więc progi jednak są, i to dosyć wysokie. Ja przypomnę, że w demokracjach utrwalonych, takich jak Szwajcaria, Stany Zjednoczone, nie ma żadnych progów, a tutaj jednak progi dosyć wysokie pozostawiamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-154">
+          <u xml:id="u-154.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że pan poseł jest przeciwny. Przystępujemy do głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-154.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 22? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-154.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 48 posłów, za poprawką 21, przeciw 27, nikt się nie wstrzymał. Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała rekomendacji.</u>
+          <u xml:id="u-154.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">I teraz poprawka pana posła Dzikowskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-155">
+          <u xml:id="u-155.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Moja misja jest pewnie karkołomna, ale spodziewając się, że zostanie ta poprawka odrzucona, przygotowaliśmy poprawkę znowu opartą na analizach prawie większości referendów, które były przeprowadzone. Pan Marek Wójcik dokładnie wskazywał to 20–25%, ale referenda też były skuteczne w swojej znacznej mierze i obniżenie automatyczne progu, podzielenie przez dwa na 15% może zdestabilizować ustrój samorządowy i sparaliżować działalność konkretnego samorządu. Poprawka jest też szkodliwa i kiedyś to w przyszłości historia oceni. Rozumiem, że głosowanie będzie automatem, ale to jest najgorsza rzecz, która się może zdarzyć dla samorządu i właśnie będziemy w niej niestety uczestniczyć. Pan poseł wnioskodawca tego nie rozumie, 20% proponujemy – jak nie wierzy, to w 10-tysięcznej gminie 1500 osób zdecyduje o ważnych sprawach ustrojowych danej jednostki samorządu. My proponujemy zwiększenie o 500, jakiś mały wentyl bezpieczeństwa, do 2 tys., nic więcej. O rozsądek tylko apeluję, ale szkoda mówić…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-156">
+          <u xml:id="u-156.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę o stanowisko stronę samorządową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-157">
+          <u xml:id="u-157.0" who="#ZPPMarekWojcik">Chcę wyjaśnić, że niestety miałem rację, mówiąc o tym, że mniejszość będzie decydowała o większości. I jeszcze do wypowiedzi pana posła Sachajki: jeżeli frekwencja w niektórych przypadkach wynosi w wyborach 30%, to 4,5% wyborców zdecyduje o tym, co ma się zdarzyć, jeżeli pójdzie do referendum. Natomiast co do poprawki nr 23, to popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-158">
+          <u xml:id="u-158.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-159">
+          <u xml:id="u-159.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Ja tylko skomentuję to, co przed chwilą usłyszeliśmy. To może inaczej powiem: może należy zacząć mówić swoim wyborcom, aby poszli na referendum, nie opowiadać tego, co niestety słyszeliśmy w Warszawie, żeby obywatele nie szli na referendum, żeby było nieważne, tylko może w końcu strona samorządowa przekonałaby swoich wyborców do swoich racji. I jeżeli państwo zachęcą swoich wyborców, żeby poparli czy nie poparli danego referendum, to wtedy będzie większa frekwencja i nie będą się państwo bali niskiej frekwencji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-160">
+          <u xml:id="u-160.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Chciałem zwrócić uwagę, panie pośle, że ci wyborcy samorządowi są również pana wyborcami, moimi wyborcami, kiedy przychodzą kolejne wybory, ale rozumiem, że pan stoi na stanowisku odrzucenia tej poprawki, więc przystępuje do głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-160.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 23? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-160.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 46 posłów, za poprawką 20, przeciw 26, nikt się nie wstrzymał. Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała rekomendacji.</u>
+          <u xml:id="u-160.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 24. Pan poseł Waldy Dzikowski, bardzo proszę o uzasadnienie. Jest pan tu jako pierwszy wyszczególniony. Ona jest zbieżna z poprawką zgłoszoną przez Lewicę. Poprawka dwudziesta czwarta.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-161">
+          <u xml:id="u-161.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Chodzi o to, że poselska nowelizacja zakłada, aby obniżyć wymagania dotyczące ważności referendum przy sprawach ważnych, najważniejszych de facto dla jednostki samorządu terytorialnego, czyli samoopodatkowania. To bardzo wrażliwa kwestia i prosimy, aby skreślić ten punkt, który był wykreślany, bo pan poseł zechciał go wykreślić i zrównać referendum w sprawie opodatkowania ze zwykłym referendum dotyczącym np. budowy gminnego domu kultury czy czegokolwiek. No nie, to jest naprawdę ważna kwestia, bardzo ważna ustrojowa i dlatego proponujemy przywrócić ten zapis, który był. Nasz zapis jest kompatybilny z tym, co proponuje klub Lewicy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-162">
+          <u xml:id="u-162.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę o stanowisko stronę samorządową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-163">
+          <u xml:id="u-163.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-164">
+          <u xml:id="u-164.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-165">
+          <u xml:id="u-165.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Oczywiście jestem przeciw. Obywatele sami wiedzą, czego chcą, a nie organ stanowiący będzie za nich decydował.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-166">
+          <u xml:id="u-166.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Szanowni państwo, przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 24? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zamykam głosowanie, proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-166.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Głosowało 45 posłów, za poprawką 19, przeciw 24, 2 się wstrzymało. Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała rekomendacji.</u>
+          <u xml:id="u-166.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 25. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-167">
+          <u xml:id="u-167.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Proponujemy, aby ułatwić życie komitetowi referendalnemu i nie wydłużać w nieskończoność skuteczności i biegu samego referendum, jeżeli już zostało przegłosowane i stało się skuteczne, czyli spełniało odpowiednie progi, żeby organ wykonawczy, który jest upoważniony do realizacji tego referendum, żeby nie trwało to 3 miesiące, tylko 30 dni. To jest racjonalne. Namordują się ludzie prawie rok dzięki panu wnioskodawcy, to niech organ wykonawczy w miarę szybko to zrobi, nie w ciągu 3 miesięcy, tylko 30 dni. Taka jest intencja, zdaje się, że korzystna dla mieszkańców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-168">
+          <u xml:id="u-168.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dziękuję bardzo. Co na to strona samorządowa?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-169">
+          <u xml:id="u-169.0" who="#ZPPMarekWojcik">Popieramy tę poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-170">
+          <u xml:id="u-170.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-171">
+          <u xml:id="u-171.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Jak najbardziej, tylko zwrócę uwagę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-172">
+          <u xml:id="u-172.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Ale jak najbardziej co?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-173">
+          <u xml:id="u-173.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Popieram tę poprawkę i zwracam uwagę, że w obecnym brzmieniu jest niezwłocznie, nie później niż 3 miesiące. Ale jeżeli strona samorządowa uważa, że 30 dni wystarczy, to miód na moje uszy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-174">
+          <u xml:id="u-174.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Jak będzie pan miał miód na uszach, to pan nie będzie nic słyszał, więc problem będzie wtedy ze słyszalnością, panie pośle. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki? Nie słyszę, stwierdzam, że poprawka nr 25 została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-174.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Przechodzimy do poprawki nr 26. Bardzo proszę, pan poseł Sachajko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-175">
+          <u xml:id="u-175.0" who="#PoselJaroslawSachajko">Szanowni państwo, proponujemy skreślenie art. 2. Chodzi o wnioski referendalne, co do których w tej chwili są zbierane podpisy; uważamy, że należy robić wszystko zgodnie z nową procedurą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-176">
+          <u xml:id="u-176.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pan poseł Waldy Dzikowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-177">
+          <u xml:id="u-177.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Panie pośle Sachajko, pan chce wykreślić ułomne przepisy przejściowe i tyle, mówiąc wprost.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-178">
+          <u xml:id="u-178.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Proszę o stanowisko stronę samorządową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-179">
+          <u xml:id="u-179.0" who="#ZPPMarekWojcik">Muszę powiedzieć, że mamy pewną wątpliwość, dlatego że procedury, które już zostały podjęte przed wejściem w życie tej ustawy, powinny zostać jednak w jakiś sposób dookreślone. Zgadzam się w pełni z opinią, że aktualna treść art. 2 jest wadliwa, natomiast z drugiej strony powinien się pojawić moim zdaniem przepis, który spowoduje, że tę sytuację przejściową się ureguluje. Wydaje się więc, że powinna się pojawić poprawka, która tę kwestię ureguluje. Jedno co wiem, to na pewno to, że art. 2 w aktualnym brzmieniu spowoduje nieprawdopodobny zamęt i jest źle napisany.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-180">
+          <u xml:id="u-180.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Bardzo proszę, panie mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-181">
+          <u xml:id="u-181.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Art. 2 w takim brzmieniu, w jakim jest zawarty w projekcie, rzeczywiście stanowi propozycję niedoskonałą. Można mieć wątpliwości co do tego, czy na mocy tego przepisu te referenda na nowych zasadach mogłyby się w ogóle odbyć, czy nie, szczególnie chodzi o zbieg kadencji, przy uwzględnieniu, że ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2024 r. Wykreślenie tego przepisu spowoduje, że zadziała tzw. zasada natychmiastowego działania nowego prawa, więc wraz z wejściem w życie ustawy wszystkie nowe przepisy, które ustawa zawiera, wraz z tym dniem, tj. 1 stycznia 2024 r., zaczną one obowiązywać. Natomiast można mieć rzeczywiście wątpliwości, czy w niektórych przypadkach, bo należy pamiętać, że proces przeprowadzania referendów ze swojej natury jest dynamiczny… W przeddzień wejścia w życie ustawy procesy będą trwały i założeniem racjonalnego ustawodawcy jest takie ukształtowanie procedur, które są w toku, aby to nie było dokuczliwe dla obywateli. Powiem więc w ten sposób: art. 2 w takim kształcie, w jakim on się znajduje w projekcie, nie jest przepisem dobrym, natomiast można mieć wątpliwości czy wykreślenie go rozwiąże wszystkie problemy, które na gruncie art. 2 mogłyby wystąpić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-182">
+          <u xml:id="u-182.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Bardzo proszę, jeszcze pan poseł Waldy Dzikowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-183">
+          <u xml:id="u-183.0" who="#PoselWaldyDzikowski">Ja proponuję, żeby skoro pan poseł wnioskodawca wykazał się taką determinacją i chce wykreślić ten ułomny, jak już powiedziałem wcześniej, artykuł, to niech on, panie mecenasie, będzie wykreślony, bo o dynamice referendalnej niech pan zapomni za chwilę. W związku z tym istnieje jeszcze Senat i wierzę w to, że wprowadzi on do tego poprawki, bo przepisy przejściowe przy tej konstrukcji ustawy, która wyląduje w Senacie, są niezbędne, żeby rzeczywiście nie było tak, że z dniem 1 stycznia 2024 r. wejdą przepisy. Takie jest wyjście, tak mi się wydaje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-184">
+          <u xml:id="u-184.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze. Rozumiem, że pan poseł Sachajko popiera tę poprawkę. Co na to strona samorządowa?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-185">
+          <u xml:id="u-185.0" who="#ZPPMarekWojcik">Absolutnie jesteśmy za skreśleniem tego artykułu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-186">
+          <u xml:id="u-186.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Rozumiem, że państwo jesteście za, ale oczekujemy, że coś powinno się pojawić w zamian na etapie Senatu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-187">
+          <u xml:id="u-187.0" who="#ZPPMarekWojcik">Myślę, panie przewodniczący, że propozycja, którą przedstawił pan poseł Waldy Dzikowski, jest racjonalna. Być może można spróbować przygotować na kolanie jakąś sugestię w tym zakresie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-188">
+          <u xml:id="u-188.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Ale to już nie w Sejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-189">
+          <u xml:id="u-189.0" who="#ZPPMarekWojcik">Nie w Sejmie, dlatego proponuję wykreślić tę poprawkę. Ta aktualna propozycja jest najgorsza z możliwych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-190">
+          <u xml:id="u-190.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Dobrze. Szanowni państwo, czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki nr 26, polegającej na skreśleniu art. 2? Nie ma sprzeciwu, stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-190.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Pozostaje nam kwestia wyznaczenia posła sprawozdawcy. Czy pan przewodniczący Ławniczak nadal będzie kontynuował swoją misję?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-191">
+          <u xml:id="u-191.0" who="#PoselTomaszLawniczak">Tak, przyjmuję, jeżeli będzie zgoda Wysokich Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-192">
+          <u xml:id="u-192.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Czy jest sprzeciw wobec kandydatury pana posła Ławniczaka? Nie widzę zgłoszeń.</u>
+          <u xml:id="u-192.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawSzczepanski">Tym samym wyczerpaliśmy porządek obrad. Zamykam posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/cnt/201923-sjm-cntxx-00095-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/cnt/201923-sjm-cntxx-00095-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..c6c51df
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/cnt/201923-sjm-cntxx-00095-01/header.xml
@@ -0,0 +1,64 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-cntxx-00095-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii /nr 95/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii /nr 95/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#CNT">95</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="LegislatorJakubKrowiranda" role="speaker">
+        <persName>Legislator Jakub Krowiranda</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorKrzysztofKarkowski" role="speaker">
+        <persName>Legislator Krzysztof Karkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorPiotrPodczaski" role="speaker">
+        <persName>Legislator Piotr Podczaski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJakubKrowiranda" role="speaker">
+        <persName>Legislator z Biura Legislacyjnego Jakub Krowiranda</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrowPawelLewandowski" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Paweł Lewandowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w KPRM Paweł Lewandowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselDariuszStefaniuk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Dariusz Stefaniuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJaroslawGonciarz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jarosław Gonciarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKatarzynaCzochara" role="speaker">
+        <persName>Poseł Katarzyna Czochara</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezeszarzaduPolskiejIzbyKomunikacjiElektronicznejJerzyStraszewski" role="speaker">
+        <persName>Prezes zarządu Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej Jerzy Straszewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Witold Czarnecki</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="CNT" role="committee">
+        <orgName>Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/cnt/201923-sjm-cntxx-00095-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/cnt/201923-sjm-cntxx-00095-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..e10e6ee
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/cnt/201923-sjm-cntxx-00095-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,157 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dzień dobry państwu. Witam wszystkich bardzo serdecznie na posiedzeniu Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Pan przewodniczący Grabiec prosił mnie, żebym poprowadził posiedzenie Komisji, bo się spóźni.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Witam serdecznie przedstawicieli Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pana ministra Lewandowskiego. Witam serdecznie dyrektora Tomasza Kulasę z Ministerstwa Edukacji i Nauki i przedstawicieli Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej. Wszystkich państwa serdecznie witam. Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Mam następującą propozycję. Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje: rozpatrzenie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa; rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o aplikacji mObywatel (druki nr 3050 i 3073). Z uwagi na to, że poprawki jeszcze nie wpłynęły – wpłyną za chwilę – mam propozycję, żebyśmy przestawili punkty porządku dziennego, żeby punkt pierwszy stał się drugim, a drugi pierwszym. Czy są sprzeciwy ze strony posłów? Nie słyszę. Jeżeli nie słyszę sprzeciwu, uznaję, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia punktu drugiego: rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o aplikacji mObywatel. W czasie drugiego czytania zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu oraz siedem poprawek. Jako pierwszy rozpatrzymy wniosek o odrzucenie projektu ustawy, który zgłosiło Koło Poselskie Konfederacja. Spytałbym, jakie jest stanowisko rządu w tej sprawie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrowPawelLewandowski">Sejm jest za bardzo scyfryzowany, więc stanowisko będzie zaskakujące…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Rzeczywiście, dobrze, wycofuję to pytanie. Zagalopowałem się. Wycofuję pytanie. Dziękuję bardzo i bardzo przepraszam, zagalopowałem się.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dobrze. Jako pierwszy rozpatrzymy wniosek Konfederacji. Kto jest za odrzuceniem projektu ustawy? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Proszę o wyniki. Wniosek o odrzucenie projektu ustawy nie uzyskał poparcia Komisji. Wszystkie głosy były przeciw. Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia poprawki nr 1. Proszę o przedstawienie uzasadnienia tej poprawki. To poprawka Senatu. Czy będzie uzasadnienie poprawki?  Czy mamy uzasadnienie poprawki Senatu? Przepraszam, pomyliły mi się rzeczy.  Panie pośle, proszę o uzasadnienie poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselDariuszStefaniuk">Panie przewodniczący, szanowni państwo, poprawkę do projektu ustawy o aplikacji mObywatel uzasadniam w następujący sposób. W zakresie zmiany w ustawie z dnia  8 sierpnia o Radzie Ministrów należy podkreślić, że już w obecnym stanie prawnym powołanie więcej niż jednego sekretarza stanu w ministerstwie jest możliwe pod warunkiem, że taka osoba będzie jednocześnie pełnomocnikiem rządu albo pełnomocnikiem prezesa Rady Ministrów. Proponowana zmiana de facto jedynie porządkuje i systematyzuje istniejący stan faktyczny w tym zakresie, umożliwiając, gdy jest to uzasadnione potrzebami urzędu, powołanie danej osoby do pełnienia funkcji sekretarza stanu bez konieczności jednoczesnego ustanawiania pełnomocnika. To jest całe uzasadnienie poprawki. Ona jest więc porządkująca. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Jednak muszę otworzyć dyskusję. Czy są uwagi? Proszę bardzo. Jest zgłoszenie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJakubKrowiranda">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, poprawki nr 1 i 5 należy głosować łącznie. Ponadto chcieliśmy zwrócić uwagę, że poprawki te wychodzą poza zakres przedłożenia, a przyjęcie tych poprawek spowoduje ominięcie procedury trzech czytań, co może spowodować zakwestionowanie przez Trybunał Konstytucyjny trybu uchwalenia tych poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia łącznego głosowania? Sprzeciwu nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawek nr 1 i 5? Jest sprzeciw, w takim razie przystępujemy do rozstrzygnięcia… Głosujemy nad poprawkami nr 1 i 5? W takim razie przystępujemy do głosowania nad poprawkami nr 1 i 5. Jest sprzeciw. Proszę o uruchomienie mechanizmu głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawek nr 1 i 5? Kto jest przeciw? Nie słyszę, nie widzę. Kto się wstrzymał? Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Proszę o ogłoszenie wyników. Poprawki uzyskały poparcie Komisji: 6 osób głosowało za, 4 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia poprawki nr 2. Czy są uwagi do poprawki  nr 2? Biuro Legislacyjne, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, poprawki te mają charakter merytoryczny. Poprawkę nr 2 należy głosować łącznie z poprawkami nr 3 i 6. Ponadto w poprawce nr 6 występuje drobne uchybienie legislacyjne. Na końcu jest dodany, naszym zdaniem niewłaściwie, skrót „mKarty rowerowej”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Czy można uznać, że nie jest to poprawka merytoryczna, tylko legislacyjna? Czy mogliście panowie sami to wprowadzić, jeśli chodzi o poprawkę nr 6?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">W przypadku przyjęcia my to naprawimy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Generalnie wszystkie są merytoryczne, ale czy ta drobna uwaga dotycząca poprawki  nr 6 musi zostać przegłosowana?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Uwaga nie musi, panie przewodniczący, ale nasze uwagi dotyczą już samych poprawek. My nie możemy modyfikować poprawek z drugiego czytania, w związku z tym trzeba tę poprawkę albo przyjąć, albo odrzucić. Już nie można jej zmodyfikować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dobrze. Rozumiem. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Stanowisko rządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, rząd zasadniczo popiera to, żeby jak najwięcej dokumentów było dostępnych w mObywatelu, natomiast w tym kształcie, który jest tutaj zaproponowany, wydaje nam się to trudne. Dążąc do tego, żeby zrealizować także myśl, która tutaj jest zawarta, w najbliższym czasie w kilku procesach legislacyjnych jeszcze mamy taką możliwość. Zaproponujemy modyfikację tego, co jest tutaj zawarte, i w miarę sprawne tego przeprowadzenie, ale nie w tym konkretnie projekcie, dlatego na tym etapie legislacyjnym jesteśmy tej poprawce przeciwni. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">W takim razie proponuję przegłosować poprawki nr 2, 3 i 6. Kto jest za przyjęciem poprawek? Proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Proszę o podanie wyniku. Za było 5 posłów, przeciw było 5, jedna osoba się wstrzymała.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Poprawka nie uzyskała większości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Poprawka nie uzyskała poparcia. Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Czy została nam do przegłosowania jeszcze jakaś poprawka?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Tak, poprawki nr 4 i 7.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Czy są uwagi do poprawki nr 4? Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Uwaga jest tylko taka, że poprawkę nr 4 należy głosować łącznie z poprawką nr 7.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Stanowisko rządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Jesteśmy za tym, żeby tę poprawkę przyjąć. Uważamy, że każdy obywatel ma prawo zweryfikować kod źródłowy aplikacji, która jest dostarczona przez państwo polskie po to, żeby był pewien, że wszystko jest w porządku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo. W takim razie przystępujemy do głosowania nad poprawkami nr 4 i 7. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek nr 4 i 7? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Proszę o podanie wyników. Poprawki uzyskały poparcie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Wyniki głosowania? 10 osób głosowało za, przy  1 głosie wstrzymującym się i bez głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">W takim razie pozostał nam wybór posła sprawozdawcy. Proponuję, żeby dotychczasowy sprawozdawca, pan poseł Jarosław Gonciarz, nadal pełnił tę funkcję. Czy jest zgoda pana posła?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJaroslawGonciarz">Jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Czy jest sprzeciw wobec tej kandydatury? Nie widzę. Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktu drugiego, który stał się pierwszym.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia drugiego punktu porządku dziennego. Informuję Wysoką Komisję, że 9 marca tego roku marszałek Sejmu skierowała uchwałę Senatu RP w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Senat zgłosił dwie poprawki. Sprawozdawcą Senatu jest senator Artur Dunin. Czy jest obecny? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Proszę Biuro Legislacyjne o stanowisko w sprawie poprawki nr 1.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#LegislatorKrzysztofKarkowski">W sprawie poprawki nr 1 nasza pierwsza, podstawowa uwaga to jest to, że poprawki  nr 1 i 2, czyli wszystkie poprawki, należy rozpatrywać łącznie.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#LegislatorKrzysztofKarkowski">Kolejna uwaga ma charakter konstytucyjny. W naszej opinii istnieją poważne argumenty za niezgodnością z konstytucją, polegającą na przekroczeniu zakresu poprawek dopuszczalnych przez Senat. Należy zauważyć, że wymogi stawiane przez konstytucję i Trybunał Konstytucyjny są dużo węższe niż w przypadku poprawek zgłaszanych w procesie legislacyjnym w Sejmie. Tak że wydaje się, że ta materia w ogóle nie była regulowana w przyjętym przez Sejm projekcie ustawy, w związku z tym są istotne argumenty na niezgodność tego przepisu z konstytucją.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#LegislatorKrzysztofKarkowski">Jeżeli chodzi o konkretne rozwiązania, które są zawarte w art. 3a, pragniemy zwrócić uwagę, że jest tutaj mowa o nałożeniu kary pieniężnej. Natomiast nie wiadomo, o jaką karę pieniężną chodzi, ponieważ w naszym projekcie nowelizacji też mamy do czynienia z karami pieniężnymi, a wydaje się, że nie chodzi o kary pieniężne z ustawy o dostępności cyfrowej, tylko o kary pieniężne z ustawy – Prawo telekomunikacyjne. Tak że tutaj jest dosyć poważne zastrzeżenie legislacyjne.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#LegislatorKrzysztofKarkowski">Kolejną rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę, jest sformułowanie: „podmiot zobowiązany do wykonywania obowiązku, o którym mowa w art. 29 ust. 2”. Jest tutaj niezręczność redakcyjna, ponieważ jeżeli podmiot jest „zobowiązany”, a później jest mowa o obowiązku, to powinno być sformułowanie „obowiązany”, a nie „zobowiązany”.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#LegislatorKrzysztofKarkowski">Kolejną rzeczą, też czysto legislacyjną, na którą należy zwrócić uwagę, jest kwestia na końcu. Przed punktami mamy odesłanie o zakresie „o którym mowa w art. 29  ust. 2a”. Później, w pkt 1 i 2, jest doprecyzowanie, natomiast literalnie rzecz biorąc, powinno być wskazanie, że chodzi o ustawę z dnia 7 maja 2010 r., ponieważ teoretycznie mogłoby też chodzić o art. 29 ust. 2a ustawy, którą zmieniamy w art. 1, albo o artykuł z nowelizacji. Nasze legislacyjne i konstytucyjne zastrzeżenia pragniemy więc zgłosić i podtrzymać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Strona rządowa, proszę bardzo, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, chciałem zwrócić uwagę na to, że poprawki te zostały przez Senat przyjęte na wniosek strony społecznej. Dążą one do tego, żeby naprawić sytuację pewnej niepewności, która została spowodowana faktem, że nałożony przez operatorów obowiązek nie może zostać wypełniony z uwagi na fakt, że w tym momencie nie działa system do inwentaryzacji. Nie ma innej możliwości prawnej, żeby z jednej strony operatorzy mogli wywiązać się ze swojego obowiązku, a z drugiej strony w krótkim terminie, w szybkim czasie naprawić problem, który stoi po stronie systemu dostarczonego przez UKE. Chciałem zwrócić uwagę, że to jest system dostarczony nie przez ministerstwo cyfryzacji, tylko przez Urząd Komunikacji Elektronicznej.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Mając oczywiście na uwadze argumenty Biura Legislacyjnego, rekomendowałbym jednak przyjęcie tej poprawki, dlatego że wychodzi ona naprzeciw żywotnym interesom obywateli, bardzo ważnej grupie interesariuszy, i likwiduje pewną niepewność prawną, która w ostateczności, jak się wydaje, w innym przypadku musiałaby być rozstrzygana przez sąd. Proponuję więc przyjęcie tej poprawki, bo wychodzi ona naprzeciw operatorom.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Na co jeszcze chciałem zwrócić uwagę, to jeden z argumentów za tym, żeby pewne kwestie były jednak ogłaszane w komunikatach. Co jakiś czas ze strony opozycji pojawia się postulat, że kwestie te nie powinny być regulowane za pomocą komunikatów, chociaż rozporządzenie dotyczące zasad legislacji dopuszcza tworzenie komunikatów. Gdybyśmy regulowali moment wejścia w życie systemu komunikatem, a nie wprost wpisywali to w ustawie, to potem nie musielibyśmy proponować takich poprawek jak ta.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Osądowi Sejmu pozostawiam natomiast to, czy należy przyjąć tę poprawkę z wątpliwościami, które zostały zgłoszone, czy też nie. W mojej ocenie jest to poprawka, która zasługuje na to, żeby zostać poparta. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Mam jeszcze pytanie, panie ministrze. Sugestia Biura Legislacyjnego była taka, żeby dwie poprawki głosować łącznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Tak jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo. W takim razie przystępujemy do głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Jest jeszcze głos, proszę bardzo. Proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrezeszarzaduPolskiejIzbyKomunikacjiElektronicznejJerzyStraszewski">Jerzy Straszewski, Polska Izba Komunikacji Elektronicznej, tj. ten przedstawiciel strony społecznej, czyli operatorów, o którym wspomniał pan minister. Oczywiście dziękuję panu ministrowi, że poparł nasze postulaty w tym zakresie, bo system nadal nie działa i jeszcze długo może nie działać. Proponowaliśmy, żeby pierwszy termin to był koniec lutego. Już mamy marzec. Proponowaliśmy, żeby to był sierpień. W tej chwili trudno jest podawać jakikolwiek termin. Z Senatu wyszło, że to będzie w maju, ale nie wiem, bo nie została przeczytana ostateczna senatorska wersja. W związku z tym mogę tylko poprzeć wystąpienie pana ministra, z tą uwagą, że mówienie o terminie to jest abstrakcja. Prosiłbym więc, żebyście państwo w jakikolwiek sposób uwzględnili to, kiedy system będzie działał. Trzy miesiące po stwierdzeniu, że on działa, zrobimy to, bo tyle potrzeba nam czasu. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Jest jeszcze jedno zgłoszenie. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PodsekretarzstanuwKPRMPawelLewandowski">Oczywiście zgadzam się z panem. Jak powiedziałem, gdybyśmy uregulowali to za pomocą komunikatu, tak jak w przypadku innych systemów informatycznych, to mielibyśmy większe pole manewru i komunikatem ogłaszalibyśmy na przykład to, że na zaczęcie wprowadzania danych mają państwo 14 dni od momentu ogłoszenia przez ministra cyfryzacji komunikatu o działaniu systemu. Senat natomiast nie zdecydował się na takie rozwiązanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Chyba było jeszcze jedno zgłoszenie. Czy nie? Nie było. Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">W takim razie przystępujemy do głosowania nad poprawkami. Kto z członków Komisji jest za przyjęciem poprawek nr 1 i 2? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Proszę o podanie wyników. Dziękuję bardzo. W głosowaniu brało udział 11 posłów: za poprawkami głosowało 10 posłów, 1 osoba wstrzymała się, było 0 głosów sprzeciwu. Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Po rozpatrzeniu poprawek pozostała nam jeszcze sprawa wyboru posła sprawozdawcy. Poprzednio sprawozdawcą była pani poseł Katarzyna Czochara. Czy jest zgoda pani poseł?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselKatarzynaCzochara">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Czy jest sprzeciw wobec kandydatury pani poseł Czochary? Nie widzę. Wobec niezgłoszenia sprzeciwu stwierdzam, że Komisja wybrała poseł Katarzynę Czocharę na sprawozdawcę Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelWitoldCzarnecki">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia. Zamykam posiedzenie Komisji. Bardzo państwu dziękuję.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00159-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00159-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..605f7aa
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00159-01/header.xml
@@ -0,0 +1,100 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-enmxx-00159-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży /nr 159/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży /nr 159/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ENM">159</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DoradcaKonferencjiRektorowAkademickichSzkolPolskichZbigniewMarciniak" role="speaker">
+        <persName>Doradca Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich Zbigniew Marciniak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorKatarzynaAbramowicz" role="speaker">
+        <persName>Legislator Katarzyna Abramowicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorMariaIwaszkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Legislator Maria Iwaszkiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorRadoslawIlowiecki" role="speaker">
+        <persName>Legislator Radosław Iłowiecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorwBiurzeLegislacyjnymRadoslawIlowiecki" role="speaker">
+        <persName>Legislator w Biurze Legislacyjnym Radosław Iłowiecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAnitaSowinska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Anita Sowińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAntoniMacierewicz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Antoni Macierewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselDariuszKlimczak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Dariusz Klimczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJacekKurzepa" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jacek Kurzępa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJanDziedziczak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jan Dziedziczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJanMosinski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jan Mosiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKarolinaPawliczak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Karolina Pawliczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMariuszWitczak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Mariusz Witczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselTomaszZielinski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Tomasz Zieliński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselZbigniewDolata" role="speaker">
+        <persName>Poseł Zbigniew Dolata</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezydentaStanislawaWojciechowskiegoAndrzejWojtyla" role="speaker">
+        <persName>Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego Andrzej Wojtyła</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca poseł Mirosława Stachowiak-Różecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyParlamentuStudentowRzeczypospolitejPolskiejKewinLewicki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej Kewin Lewicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego Marcin Pałys</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący RGNiSW Marcin Pałys</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MEiN Wojciech Murdzek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiWojciechMurdzek" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Wojciech Murdzek</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ENM" role="committee">
+        <orgName>Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00159-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00159-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..db25e60
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00159-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,557 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Otwieram posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Witam członków Komisji, zaproszonych gości.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Porządek dzienny posiedzenia obejmuje pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o utworzeniu Akademii Piotrkowskiej (druk nr 317). Drugi punkt – pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego (druk nr 3333).</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy są uwagi do porządku dziennego? Nie słyszę, stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przechodzimy do realizacji pkt 1. Marszałek Sejmu skierowała 8 lutego 2023 r. do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży do pierwszego czytania poselski projekt ustawy o utworzeniu Akademii Piotrkowskiej (druk nr 3017).</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Antoniego Macierewicza. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy kształtującej Akademię Piotrkowską z filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach w Piotrkowie Trybunalskim. Zaszczyt, który na mnie spadł, dotyczy także tego, że jest to ustawa zaproponowana przez posłów z różnych partii politycznych. Projekt przewiduje utworzenie z dniem 1 czerwca 2023 r. nowej uczelni publicznej – Akademii Piotrkowskiej.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">Pozytywną opinię w sprawie inicjatywy zmierzającej do utworzenia tej akademii na bazie funkcjonującej filii wyrażono w uchwale Rady Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach nr 52022 z dnia 25 maja 2022 r. oraz w uchwale senatu uczelni z dnia 26 maja 2022 r.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Panie marszałku, muszę pana przeprosić, bo jest jakiś problem techniczny i nie słychać pana na nagraniu. Musimy zrobić minutę przerwy. Przepraszam bardzo, bo nie będzie w protokole.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Proszę bardzo. Będzie głosowanie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przepraszam bardzo, szanowni państwo, zrobimy 10 minut przerwy, bo panowie naprawiają sprzęt do nagrywania i po 10 minutach zobaczymy, czy spotkamy się dopiero po głosowaniach i zaczniemy od nowa, czy zdążymy wysłuchać informacji przedstawiciela wnioskodawców. Prawdopodobnie mamy mieć jeszcze głosowanie… Czy to jest już potwierdzone? Zaraz sprawdzimy. Teraz macie państwo 10 minut na rozprostowanie nóg.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Odwołuję przerwę. Przepraszam bardzo, zaczynamy. Bardzo proszę, panie ministrze, właściwie od początku, bo chyba jednak kompletnie nieczytelne jest to, co dotychczas się nagrało.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, mam zaszczyt powołać projekt ustawy powołującej Akademię Piotrkowską, który został zaaprobowany przez przedstawicieli wielu partii politycznych reprezentowanych dzisiaj w Sejmie.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Projekt przewiduje utworzenie z dniem 1 czerwca 2023 r. nowej uczelni publicznej – Akademii Piotrkowskiej – z filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, tym razem w Piotrkowie Trybunalskim. Pozytywną opinię w sprawie inicjatywy zmierzającej do utworzenia akademii na bazie funkcjonującej filii wyrażono w uchwale Rady Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 25 maja 2022 r. oraz w uchwale senatu tej uczelni z dnia 26 maja 2022 r.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">Projektowana ustawa ma na celu wzmocnienie ośrodka akademickiego w Piotrkowie Trybunalskim, w mieście, które ma szczególną rolę w historii Polski, z czego wszyscy zdajemy sobie sprawę. To właśnie tutaj w 1493 r. powstał Sejm Rzeczypospolitej reprezentowany zarówno przez senat, jak i przez izbę sejmową. To tutaj w 1578 r. powstał trybunał koronny łączący funkcje dzisiejszego Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselAntoniMacierewicz">Demokracja i praworządność – to jest symbol Piotrkowa Trybunalskiego. Dlatego utworzenie tutaj akademii ma szczególne znaczenie, bo nie tylko pokazuje źródła historyczne, ale także odpowiada rzeczywistemu potencjałowi intelektualnemu i społecznemu Piotrkowa Trybunalskiego, z czego wszyscy reprezentujący to miasto, bez względu na kierunek polityczny, zdają sobie sprawę.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PoselAntoniMacierewicz">Filia ta funkcjonuje w Piotrkowie Trybunalskim już od 1981 r., początkowo jako filia Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach. Przez ponad 40 lat budowano potencjał akademicki Piotrkowa Trybunalskiego, który zasługuje na samodzielną uczelnię. Do 2008 r. filia rozwijała się niezwykle dynamicznie – było tam 6000 studentów. Niestety po 2008 r. doszło do likwidacji samodzielności, autonomii, co sprawiło, że chociaż teraz nadal jest tam bardzo wielu studentów, to trochę mniej niż w tamtym okresie.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PoselAntoniMacierewicz">Jeżeli chodzi o tych, którzy uczą i decydują o funkcjonowaniu studentów, to jest  90 profesorów, doktorów habilitowanych, łącznie 146 osób zajmujących się nauką i administracją. Dla zapewnienia możliwości funkcjonowania nowej uczelni w projekcie przewidziano rozwiązanie prowadzące do wyodrębnienia z Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego składników majątkowych wykorzystywanych przez filię oraz sukcesję ogółu praw i obowiązków uniwersytetu dotyczących filii. Akademia wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki uniwersytetu w zakresie dotyczącym do chwili obecnej filii.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PoselAntoniMacierewicz">Projekt przewiduje, że uniwersytet przeprowadzi inwentaryzację oraz wyceni aktywa i pasywa i ustali wynik finansowy filii na dzień 31 maja 2023 r. Aktywa i pasywa ujawnione w toku inwentaryzacji staną się aktywami i pasywami akademii z dniem jej utworzenia. Mienie obejmujące własność i inne prawa majątkowe dotyczące filii, w szczególności prawo własności i nieruchomości, stanie się mieniem akademii.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#PoselAntoniMacierewicz">Finansowanie akademii będzie realizowane na zasadach ogólnych z części budżetu państwa, której dysponentem jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki. Wysokość subwencji jest ustalana na podstawie algorytmów podziału środków finansowych określonych w przepisach ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. oraz aktach wykonawczych do niej.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#PoselAntoniMacierewicz">Sukcesja praw będzie dotyczyła także z praw wynikających z decyzji administracyjnych w sprawie pozwoleń na utworzenie studiów albo z uchwał senatu uniwersytetu dotyczących studiów prowadzonych w filii w dniu jej zniesienia. Tym samym w akademii będą mogły być nadal prowadzone studia na kierunkach: administracja, bezpieczeństwo narodowe, ekonomia, filologia, filologia angielska, finanse i rachunkowość, historia, logistyka, pedagogika, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna, pielęgniarstwo oraz zarządzanie.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#PoselAntoniMacierewicz">Projektowane przepisy przewidują przejście do akademii pracowników, którzy jako miejsce wykonywania pracy mają wskazaną filię, studentów, uczestników kształcenia podyplomowego i w innych formach kształcących się w filii.</u>
+          <u xml:id="u-6.10" who="#PoselAntoniMacierewicz">Projekt przewiduje, że akademia wstąpi w prawa postępowań sądowych, administracyjnych i egzekucyjnych, których do dnia utworzenia akademii stroną był uniwersytet, a które dotyczą stosunków prawnych związanych z działalnością uniwersytetu prowadzoną w filii, a także w prawa strony umów zawartych przez uniwersytet, związanych z działalnością uniwersytetu prowadzoną w filii, których stroną do dnia utworzenia akademii był uniwersytet.</u>
+          <u xml:id="u-6.11" who="#PoselAntoniMacierewicz">Akademii będą przysługiwać uprawnienia podmiotu posiadającego kategorię naukową B+ w dyscyplinie naukowej pedagogika oraz bezpieczeństwo narodowe, nie dłużej jednak niż do utworzenia pierwszej po utworzeniu akademii ewaluacji jakości działalności naukowej. Uniwersytet posiada kategorię B+ w dyscyplinie naukowej pedagogika, w związku z tym, że zgodnie z deklaracją władz uczelni osoby wykonujące prace w filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim w znaczącym stopniu przyczyniły się do uzyskania też kategorii naukowej. W projekcie przewidziano możliwość korzystania z kategorii naukowej B+ w dyscyplinie pedagogika zarówno przez uniwersytet, jak i przez utworzoną na mocy niniejszej ustawy akademię.</u>
+          <u xml:id="u-6.12" who="#PoselAntoniMacierewicz">W myśl art. 14 ustawy ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce uczelnią akademicką jest uczelnia, która prowadzi działalność naukową i posiada kategorię naukową A+, A lub B+. W co najmniej jednej dyscyplinie naukowej lub artystycznej filia obecnie posiada dwie takie struktury – dotyczące bezpieczeństwa narodowego i pedagogiki. Zaproponowane w projekcie rozwiązanie dotyczące przysługiwania akademii kategorii B+ uzasadnia zarówno akademicki status nowej uczelni, jak i posługiwanie się nazwą „akademia”.</u>
+          <u xml:id="u-6.13" who="#PoselAntoniMacierewicz">Pierwszy statut akademii nada minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki. Jest to rozwiązanie zgodne z przepisami ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Analogicznie w zgodzie z przepisami projektu oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz nauce minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki powoła pierwszego rektora akademii na skróconą kadencję trwającą 15 miesięcy. Rektor zarządzi wybory do senatu akademii, które zostaną zorganizowane i przeprowadzone do dnia 30 września 2023 r. Senat akademii powoła członków rady uczelni w terminie do 30 listopada 2023 r. Pierwsza kadencja organów Akademii będzie trwała – w przypadku rektora i senatu – do dnia 31 sierpnia 2024 r., a w przypadku rady uczelni do dnia 31 grudnia 2024 r. Kadencje te będą zrównane z kadencjami wszystkich publicznych uczelni w Polsce. Jednocześnie ustawa przewiduje, iż pierwsze kadencje organów uczelni nie będą wliczane do liczby kadencji, o których mowa w art. 21 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy. Podobnie będzie w przypadku senatu. Projekt przewiduje, że postępowanie dyscyplinarne prowadzone na uniwersytecie wobec nauczycieli akademickich, którzy staną się pracownikami akademii, wszczęte i niezakończone do dnia utworzenia akademii prowadzi dalej uniwersytet.</u>
+          <u xml:id="u-6.14" who="#PoselAntoniMacierewicz">Wejście w życie ustawy w terminie 14 dni od jej ogłoszenia zapewni możliwość przygotowania procesu wydzielenia akademii z uniwersytetu. Projektowana regulacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję, otwieram dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo proszę o opinię pana ministra Wojciecha Murdzka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiWojciechMurdzek">Opinia odnośnie do projektu przedstawionego i tak obszernie wytłumaczonego przez pana posła jest pozytywna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Posłowie chcą wziąć udział w dyskusji. Najpierw przewodniczący pan Dariusz Klimczak. A pani też się zgłasza? Proszę się przedstawić za chwilę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselDariuszKlimczak">Dziękuję. Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, na początku bardzo serdecznie chciałbym podziękować wszystkim tym, którzy przyczynili się do powstania tej ustawy. Przede wszystkim piotrkowskiemu środowisku akademickiemu, które budowało potencjał tej uczelni przez ostatnich 40 lat.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselDariuszKlimczak">Dziękuję także władzom Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach za pomyślnie przeprowadzone rozmowy. Nie były one co prawda łatwe, ponieważ materia jest trudna i ważna, ale jesteśmy na początku drogi do pomyślnego finału. Jeszcze raz wielkie podziękowania dla władz kieleckiej uczelni za przychylność w tej inicjatywie, która wyszła właśnie z Piotrkowa Trybunalskiego, z województwa łódzkiego, od środowiska akademickiego, ale także od samorządu terytorialnego wspierającego od wielu lat uczelnię w Piotrkowie.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselDariuszKlimczak">Dziękuję poprzednim samorządowcom, m.in. staroście piotrkowskiemu Stanisławowi Cubale, obecnemu – Piotrowi Wojtysiakowi, prezydentowi Piotrkowa Krzysztofowi Chojniakowi oraz wielu innym radnym i samorządowcom z sąsiednich gmin i powiatów, bo oni także zawsze starali się wspierać budowę silnego ośrodka akademickiego w Piotrkowie Trybunalskim.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselDariuszKlimczak">Wszyscy uważamy, że po 40 latach – a szczególnie po 25 latach starań, żeby uczynić tę uczelnię samodzielną, autonomiczną – przyszedł najwłaściwszy czas. Tym bardziej że władze filii, a właściwie przyszłej akademii myślą o rozwoju uczelni, o nowych kierunkach i podejmują w tym kierunku stosowne, dobrze przemyślane kroki. Zawiązują z przedsiębiorcami porozumienia, tak żeby funkcjonowanie tej uczelni wspierało rozwój gospodarczy regionu i odpowiadało na żywotne potrzeby przedsiębiorców danego regionu. To jest przyszłość.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#PoselDariuszKlimczak">Jeżeli chodzi o uwagi, w uzasadnieniu funkcjonuje zapis o możliwości pokrycia z budżetu państwa wskazanej pisemnie przez rektora UJK rekompensaty, mowa jest o 40 mln. Uważam, że być może powinniśmy potraktować ten ogólny zapis „na twardo” i wpisać go do projektu, że taka rekompensata powinna być na podstawie zapisów, obliczeń wypłacona, żeby ta sytuacja była jasna, a nie była sformułowaniem przyszłym, niepewnym, jedynie instytucjonalnym. Choć wierzę w to, że tak się stanie dla dobra ogółu uczelni.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#PoselDariuszKlimczak">Po drugie, wszyscy wiemy doskonale, że ta ustawa powstała w Ministerstwie Edukacji i Nauki, i uważam, że aby w stu procentach wszystkie opinie, które spłynęły do tego projektu, były pozytywne, można było tę ścieżkę wybrać inną. Zdecydowano się na ścieżkę poselską. Skoro się zdecydowano na tę ścieżkę, to uważam, że powinny być także przedyskutowane inne kwestie, m.in. dotyczące tego, kto powinien być wnioskodawcą, kto sprawozdawcą. Takie kwestie ustala się wspólnie, demokratycznie, przynajmniej w moim klubie Polskiego Stronnictwa Ludowego zawsze tak było. Skoro się podpisujemy pod inicjatywą poselską, to także wspólnie – a nie arbitralnie – decydujemy o tym, kto później tego typu ustawę prezentuje.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#PoselDariuszKlimczak">Niemniej jednak mój klub będzie popierał te rozwiązania, zważywszy na argumenty, które wcześniej przytoczyłem i które od dawna piotrkowskie środowisko akademickie przedstawia. Ta uczelnia jest niezwykle potrzebna dla tego region. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pani poseł Sowińska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselAnitaSowinska">Dzień dobry państwu, Anita Sowińska, reprezentuję parlamentarny klub Lewicy.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselAnitaSowinska">Przyłączam się do podziękowań pana Dariusza Klimczaka. Dziękuję serdecznie przede wszystkim władzom uczelni, ale także pracownikom, pracownicom uczelni, samorządom, wszystkim parlamentarzystom ze wszystkich opcji politycznych i bardzo się cieszę, że ten projekt jest przyjmowany ponad podziałami. To jest duże docenienie wieloletniej pracy kadry uczelni, jej dokonań, ale również to docenienie Piotrkowa Trybunalskiego. Oby więcej takich uczelni powstawało w średnich miastach. Uważam, że to powinien być element strategii rozwoju Polski. Dziękuję serdecznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy posłowie zgłaszają się jeszcze do dyskusji? Widzę, że goście – bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Proszę państwa, rada główna docenia pomysł tego, aby w Piotrkowie istniała niezależna uczelnia, i rozumie, że jest taka potrzeba. To, na co chcielibyśmy zwrócić uwagę, to pewne aspekty organizacyjne i prawne tego procesu.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Po pierwsze, rozdzielenie dwóch uczelni – i wtedy kiedy były jedną uczelnią i były kategoryzowane – wymaga tego, żeby przypisać im kategorie naukowe, ponieważ podział nie zawsze musi prowadzić do tego, że wszystkie kategorie będą zachowane.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Tutaj zostało zaproponowane inne rozwiązanie, mianowicie przyznanie kategorii B+ Akademii Piotrkowskiej w dyscyplinie nauk pedagogicznych. Jest to rozwiązanie, które można zrozumieć, chociaż wydaje się, że tego typu procesy powinny być zaprogramowane w ramach prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, ponieważ takie sytuacje mogą się zdarzać powtórnie i rozwiązywanie tego na jednym przykładzie nie jest najlepszą drogą.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Rada główna zgłasza do państwa rozważenia inne zagadnienie, aby można było prowadzić studia w danej dyscyplinie, należy posiadać odpowiednią kategorię. W przypadku niskiej kategorii wymaga to zgody i oceny przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Tutaj sformułowanie o generalnym przejęciu wszystkich studiów oznacza, że chociaż uczelnia ma zagwarantowaną w ustawie kategorię B+ w naukach o pedagogice, to prowadzi oprócz tego 10 innych kierunków studiów, które nie należą do tej dyscypliny i będą odbywały się na podstawie ustawy, a nie na podstawie oceny jakości kształcenia zgodnie z mechanizmem, który jest stosowany wobec wszystkich uczelni.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Wydaje się, że lepszym rozwiązaniem byłoby to, aby zapewnić możliwość kontynuowania tych studiów na przykład przez kolejny rok akademicki, a w tym czasie poddać ocenie te kierunki studiów tak, aby mogły być ocenione i odbywać się na zasadach takich samych jak we wszystkich uczelniach. Rok akademicki powinien być wystarczającym czasem, aby być pewnym, że są spełnione warunki jakości i że te studia reprezentują odpowiednią jakość nie na podstawie ustawy, tylko na podstawie analizy tych wszystkich parametrów, które są brane pod uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#PrzewodniczacyRadyGlownejNaukiiSzkolnictwaWyzszegoMarcinPalys">Jestem pewien, że – sądząc po wypowiedziach, które tutaj padły – potencjał przyszłej Akademii Piotrkowskiej jest wystarczający do tego, aby takie studia można było prowadzić. Natomiast powinno się to odbyć w sposób taki, który jest zgodny z systemem obwiązującym wszystkie uczelnie, ewentualnie z przesunięciem o rok. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Poseł Jacek Kurzępa, przepraszam, bo nie zauważyłam wcześniej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJacekKurzepa">Wysoka Komisjo, pani przewodnicząca, chciałem wyrazić słowa uznania za tę inicjatywę panu ministrowi Antoniemu Macierewiczowi, ale i grupie posłów z Piotrkowa Trybunalskiego.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselJacekKurzepa">Pozwolę sobie na dwa słowa komentarza ze względu na to, że w poprzedniej kadencji podejmowaliśmy decyzję dotyczącą Akademii im. Jakuba w Gorzowie, w tej kadencji – Akademii Zamojskiej. W obu tych uczelniach robiłem wizyty po to, żeby zadać sobie pytanie, czy właściwie postąpiłem, popierając te inicjatywy. Dzisiaj z pełną śmiałością mogę powiedzieć, że tak. Wzmożenie intelektualne, organizacyjne samorządów lokalnych, polityków lokalnych, jak i środowisk naukowych jest niebywałe.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselJacekKurzepa">Panie ministrze, przed tobą, przed wami w Piotrkowie duża praca, żeby środowisko wspomóc, żeby nie tylko poprzez nobilitację Akademii Piotrkowskiej nadać jej znaczenie, ale również organizacyjnie, jak i finansowo wspomóc tę uczelnię. Podobnie jak i drugą inicjatywę, nad którą będziemy dziś dyskutować – Uniwersytet Kaliski. Dziękuję i gratuluję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pan profesor jeszcze się zgłasza. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#DoradcaKonferencjiRektorowAkademickichSzkolPolskichZbigniewMarciniak">Dziękuję bardzo. Zbigniew Marciniak, reprezentuję KRASP.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#DoradcaKonferencjiRektorowAkademickichSzkolPolskichZbigniewMarciniak">W zasadzie mam jedną uwagę w imieniu Komisji, bo oczywiście rozumiem te względy – i środowisko piotrkowskie, i potrzeby – to wszystko jest prawda. Ale tak dla porządku – najpierw trzeba by uzyskać kategorię, a potem stać się akademią. Bo może być kłopot. Ta ustawa mówi o tym, że jest to tylko wyraz tamtej ewaluacji. Niech ta kadra się ustabilizuje. To jest uwaga, której nie będę powtarzał przy następnej sprawie, bo jest dokładnie taka sama. Kolej rzeczy w ustawie jest klarowna – zdobywamy kategorię, stajemy się uczelnią akademicką. Ja rozumiem też motywację wnioskodawców, którzy chcieliby to szybko uzyskać, ale uczelnię buduje się na dziesięciolecia. To nie jest kwestia roku czy dwóch, że coś się opóźni, zepsuje przez to. Taka jest opinia KRASP, która – żeby było jasne – wręcz sympatyzuje ze środowiskiem piotrkowskim. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy posłowie chcą jeszcze zabrać głos? Nie. Wobec tego, panie marszałku Antoni Macierewicz, czy chce się pan zwięźle odnieść do uwag? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Tak naprawdę to w jednej sprawie, tylko tej, która była przed chwilą przywoływana przez pana profesora. Bardzo proszę, abyście sięgnęli jednak państwo do stanu faktycznego. Filia dysponuje kategorią B+ w zakresie pedagogiki oraz w zakresie bezpieczeństwa narodowego. W tych dwóch funkcjach, w tych dwóch przedmiotach dysponuje właśnie pełnymi uprawnieniami wynikającymi z kategorii B+.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Argumentacja państwa z pewnością odnosi się do bardzo ważnego sposobu myślenia, ale w wypadku Piotrkowa jest nieaktualna. To, rozumiem, wynika z dużej dynamiki społeczności akademickiej, której rzeczywiście trzeba podziękować za zaangażowanie. Po raz pierwszy za to zaangażowanie dziękowałem, licząc, że doprowadzi to do utworzenia akademii, gdy po raz pierwszy zostałem posłem ziemi piotrkowskiej w 2007 r. I od tego czasu w każdej kadencji dążyłem do zrealizowania. A wskazanie przez pana profesora, że uczelnia wymaga wielu dziesiątków lat, jest trafne – ta filia trwa już  40 lat. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Szanowni państwo, zamykam dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam zakończenie pierwszego czytania. Proponuję przejście do szczegółowego rozpatrzenia projektu.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam, że nie zgłoszono wniosku o przeprowadzenie przesłuchania publicznego do projektu ustawy z druku nr 3017. Proponuję wobec tego – bo został nam kwadrans do głosowań – abyśmy to szczegółowe rozpatrzenie dokończyli po przerwie.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Teraz ogłaszam na czas głosowań przerwę. Spotkamy się tutaj po głosowaniu.</u>
+          <u xml:id="u-21.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">[Po przerwie]</u>
+          <u xml:id="u-21.6" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Wracamy po przerwie do kontynuowania porządku obrad.</u>
+          <u xml:id="u-21.7" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Ogłosiliśmy, że przechodzimy do szczegółowego rozpatrzenia.</u>
+          <u xml:id="u-21.8" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Biuro Legislacyjne też nie ma uwag do tytułu, wobec tego stwierdzam, że tytuł został przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-21.9" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 1. Są uwagi do art. 1? Biuro Legislacyjne?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymRadoslawIlowiecki">Chciałbym podnieść wątpliwość posługiwania się przez uczelnię piotrkowską od dnia  1 czerwca 2023 r. nazwą „akademia”. Te wątpliwości były podnoszone przed przerwą przez przedstawicieli RGNiSW oraz KRASP. Chciałbym przez minutę, jeżeli można, rozwinąć te wątpliwości.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymRadoslawIlowiecki">Chciałbym zauważyć, że podstawowym aktem normatywnym w dziedzinie, której dotyka przedłożony projekt ustawy, jest ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zgodnie z zasadami tworzenia prawa projekt ustawy o utworzeniu Akademii Piotrkowskiej powinien być zgodny z tym podstawowym aktem normatywnym, który wymieniłem.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymRadoslawIlowiecki">Zatem zgodnie z art. 14 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce uczelnia jest uczelnią akademicką, jeżeli prowadzi działalność naukową i posiada kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej jednej dyscyplinie naukowej albo artystycznej. Z brzmienia art. 7 projektu ustawy wynika, że uczelnia piotrkowska z dniem utworzenia nie będzie spełniać tych ustawowych warunków określonych w art. 14 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Proszę zauważyć, że ten art. 7 brzmi: „akademii przysługują uprawnienia podmiotu posiadającego kategorię naukową B+”. Uprawnienia. Wydaje się, że ustawodawca miałby przesądzić w przedłożonym projekcie o tym, że danej uczelni będą przysługiwać uprawnienia podmiotu posiadającego kategorię naukową B+. Natomiast cały mechanizm, który reguluje kwestię nadawania uprawnień, jest określony w ustawie głównej w przedmienionej przeze mnie dziedzinie spraw, czyli ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Aby uczelnia otrzymała daną kategorię, uchwałę powinna podjąć Komisja Ewaluacji Nauki, a później w drodze administracyjnej minister nadaje taką kategorię. W związku z tym istnieją wątpliwości posługiwania się wyrazem „akademia” przez uczelnię piotrkowską. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Szanowni państwo, jak pamiętamy dyskusję o Akademii Zamojskiej, choćby dla przykładu, parlament ma prawo podjąć taką odważniejszą decyzję. Dlatego jest to na mocy i w randze ustawy decyzja, bo nie ma takiego procesu, który by precyzyjnie kodyfikował, a komisja ewaluacyjna, jak pan raczył uprzejmie zaznaczyć, nie miałaby podmiotu, który podlegałby tej ewaluacji, ponieważ podmiot dopiero tworzymy. Tak że wydaje się, że tak jak przy Akademii Zamojskiej, tak i przy tym projekcie i przy następnym, odnośnie do Akademii Kaliskiej, jest decyzją parlamentu na mocy ustawy uruchomić pewne procesy, które w szczegółach nie do końca mogą się mieścić w uwarunkowaniach ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Myślę, że państwo będziecie podejmowali tę decyzję, a mechanizm gotowości poddawania się ewaluacji będzie mechanizmem, który będzie, że tak powiem, zbierał ten dotychczasowy dorobek i w następnym procesie ewaluacyjnym znajdzie odzwierciedlenie już w odniesieniu do istniejącego podmiotu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pan Macierewicz, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Ja chciałbym dodać do tego, co przed chwilą zostało powiedziane, że stan faktyczny jest taki, iż dwa kierunki w filii… miejmy nadzieję, że w Akademii Piotrkowskiej, dysponują pełnymi możliwościami i potencjałem, który daje możliwość B+. Co więcej, ono jest, jeżeli chodzi o pedagogikę, już aprobowane i jeżeli chodzi o bezpieczeństwo narodowe, także jest realizowane. A więc dwa kierunki dysponują tym potencjałem, tymi zasobami, o których pan mówił. Stan faktyczny jest taki, że aprobata tego jest naturalna. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Stwierdzam, że art. 1 został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przechodzimy do art. 2. Czy są uwagi? Artykuł 2 rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 3 – czy są uwagi? Nie ma, art. 3 rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 4? Nie ma uwag, art. 4 rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 5? Biuro Legislacyjne, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, w art. 5 mamy wątpliwość, która wynika też z uwag językowych do projektu ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W części wprowadzającej posługujemy się wyrazami, że akademia „wstępuje z dniem jej utworzenia we wszystkie prawa i obowiązki uniwersytetu w zakresie dotyczącym filii, w tym” – i w pkt 1 mamy: „wynikające z decyzji administracyjnej”, więc mamy tu i prawa, i obowiązki. Natomiast już w pkt 2 i 3 są tylko prawa.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Naszym zdaniem, żeby nie było wątpliwości, to jest zmiana, która wymagałaby poprawki. My taką wersję mamy przygotowaną. Należałoby wyrazy „prawa” powtórzyć przed dwukropkiem, wyrazy „w tym prawa i obowiązki”, i później w pkt 1: „wynikające z decyzji”, dwa: „strony postępowań sądowych”, i trzy: „strony”, więc w pkt 2 i 3 wykreślony zostałby wyraz „prawa”, po to, żeby było jasne, że wstępuje również w obowiązki z tych umów.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Mamy też takie pytanie w pkt 1 – do rozważenia – czy nie powinien być spójnik „i”, zamiast „albo”. Chodzi o to, że akademia wstępuje zarówno w prawa i obowiązki wynikające z decyzji, jak i z uchwał Senatu, a nie w jedne albo w drugie. Tak że tak doprecyzowująco można by…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Panie ministrze…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Czy przy słowie „albo” warto się uprzeć, czy zostawić tak jak jest? Natomiast ta zaproponowana korekta jest korektą legislacyjną, tak że…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Do przyjęcia?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Możemy się zgodzić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Poseł wnioskodawca?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Tak, oczywiście.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Wobec tego przyjmiemy tę poprawkę. Nie wiem, bo to przekracza państwa kompetencje, musiałabym przyjąć poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak, tu musiałaby być poprawka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak? Dobrze…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Tylko bez tego „albo”, tylko ta pierwsza część pani uwag.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Czyli tylko w zakresie praw i obowiązków.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Tak. Chodzi o to, że ta druga uwaga dotycząca „albo” nie została zaakceptowana…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Dobrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">…więc znika, a te pozostałe uwagi dotyczące praw i obowiązków przyjmujemy.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Muszę głosować te poprawki, jeśli będzie zgoda wszystkich? Wszyscy państwo słyszeliście, o co chodzi. Czy ktoś wyraża sprzeciw wobec przyjęcia poprawki? Nie ma sprzeciwu, wobec tego stwierdzam, że przyjęliśmy proponowaną poprawkę.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Rozpatrzyliśmy art. 5.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 6 – czy są uwagi? Nie ma uwag do art. 6, rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 7 – czy są uwagi? Nie ma uwag, art. 7 rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 8 – czy są uwagi? Nie ma uwag, art. 8 rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-43.6" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 9 – czy są uwagi?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Już, już… Nie było uwag.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo proszę, Tomasz Zieliński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselTomaszZielinski">Moja poprawka dotyczy dodania po art. 9 – art. 9a i 9d, więc…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czyli rozpatrujemy art. 9. Czy są uwagi do art. 9? Nie ma. Artykuł 9 rozpatrzony i teraz bardzo proszę, poprawka pana posła.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselTomaszZielinski">Szanowni państwo, otrzymaliście poprawki dotyczące… wykraczające trochę poza meritum sprawy, ale, szanowni państwo, sytuacja jest trochę wyjątkowa, ponieważ dotyczy bardzo ważnej kwestii, czyli finansowania zakupu podręczników dla uczniów.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselTomaszZielinski">Jak wynika z negocjacji, rozmów prowadzonych z wydawcami podręczników, wydawcy podręczników chcą podnieść cenę tych podręczników co najmniej o 10%, dlatego trzeba zagwarantować, i sprawa jest bardzo pilna, gdyż dotyczy także tego roku. Dlatego ta poprawka, szanowni państwo, realizuje kilka celów.</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#PoselTomaszZielinski">Po pierwsze, umożliwia weryfikację w terminie do końca sierpnia, a nie do końca czerwca. W drodze rozporządzenia Rady Ministrów tej kwoty docelowej to jest niezwykle ważne oraz umożliwia zwiększenie tej dotacji docelowej już od roku 2023, czyli obecnego, poprzez rok 2024, 2025, 2026 i 2027. Jest to uzależnione także od liczby dzieci w szkołach, dlatego te dotacje mają różne procentowe wzrosty, ale to jest konsekwencja wzrostu w roku 2023.</u>
+          <u xml:id="u-48.3" who="#PoselTomaszZielinski">Jednocześnie, szanowni państwo, jest to niezwykle istotne, jeżelibyśmy przyjęli tę poprawkę, to w konsekwencji trzeba zmienić też tytuł ustawy, czyli do obecnego tytułu dodać odnośnik w brzmieniu, że niniejszą ustawą zmienia się ustawę z dnia  27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych. Bardzo państwa proszę o przyjęcie tej poprawki. Ja wiem, że ona wykracza, ale jest niezwykle istotna. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pan minister? Tak? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">W pełni popieram tę poprawkę i bardzo prosimy o przychylność.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję i rozumiem, że pan dyrektor jest do dyspozycji, gdyby były pytania.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Wnioskodawca też popiera?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Tak. Chcę powiedzieć, że w ten sposób Akademia Piotrkowska wejdzie do historii polskiej nauki w sposób szczególny – jako ta instytucja, która przyniosła podręcznikom szczególne znaczenie. Tak że uważam, że aprobata jest zasadna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#LegislatorRadoslawIlowiecki">Zakres przedmiotowy i podmiotowy poprawki…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Zdajemy sobie z tego sprawę… Tak, pan poseł wnioskodawca potwierdza…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#LegislatorRadoslawIlowiecki">Tak, nie łączy się z przedłożonym projektem ustawy. Wydaje się, mając na uwadze  art. 118 i art. 119 konstytucji, że poprawka powinna być przedmiotem oddzielnej, odrębnej inicjatywy ustawodawczej. Chciałbym zwrócić uwagę, że biuro nie miało pełnej możliwości, żeby przeanalizować tę poprawkę, ona jest dosyć bogata w treść. Natomiast zauważyłem, że może dotykać spraw związanych z organizacją samorządu terytorialnego. I mając na uwadze art. 36 ust. 6 regulaminu Sejmu, projekt ustawy, który dotyka zmian w organizacji samorządu terytorialnego, powinien zostać poddany, zaopiniowany przez organizacje zgodnie z § 3 ust. 2 zasad techniki prawodawczej. Tak że, jeżeli można jeszcze wspomnieć: „w ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy oraz podmiotowy”. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Oczywiście rozumiem, że musieliśmy pana z pokorą wysłuchać, natomiast chcę powiedzieć, że poseł, proponując tę poprawkę, podkreślił, że zdajemy sobie z tego sprawę. Natomiast sprawa uchodzi za pilną i bardzo nam na niej zależy.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo proszę, pan dyrektor chyba najlepiej wyjaśni tę sprawę związaną z wagą dotyczącą samorządów. Czy pan minister? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Proszę państwa, zwiększamy te limity, natomiast te szczegóły znajdą się w rozporządzeniu, które będą precyzowały tę relację z samorządami. Tak że tutaj nie ma obaw i ten dialog będzie mógł trwać, tylko punktem istotnym jest to, że mamy w ustawie te limity zwiększone zgodnie z tym, co się dzieje na rynku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Tylko jeszcze dodam, że przedstawiciele wydawnictw są na naszych Komisjach częstymi gośćmi i wielokrotnie zwracali uwagę, z jakimi problemami się borykają. Ja również w państwa imieniu jako przewodnicząca takie spotkania z przedstawicielami firm wydawniczych, wydawców przeprowadzałam. Tak że myślę, że możemy w tej wyjątkowej sytuacji przychylić się do tej propozycji. W imieniu pana posła proponującego poprawkę bardzo o to proszę.</u>
+          <u xml:id="u-59.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Biuro Legislacyjne?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#LegislatorRadoslawIlowiecki">Dziękuję. W tym pliku dotyczącym poprawki są w zasadzie dwie poprawki – jedna poprawka dotycząca dodania art. 9a do 9d i druga poprawka dotycząca nadania nowego brzmienia art. 10. Tak rozumiem, że to jest blok i w bloku będzie… Może ja przy okazji poproszę o udzielenie upoważnienia dla biura do dokonania niezbędnych zmian redakcyjnych. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Rozumiem, że Komisja wyraża zgodę na udzielenie upoważnienia. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-61.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy ktoś zgłasza sprzeciw wobec przyjęcia proponowanej przez posła Zielińskiego poprawki? Pan poseł Grupiński zgłasza sprzeciw, wobec tego głosujemy.</u>
+          <u xml:id="u-61.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przypominam: kto się nie zalogował, to proszę, żeby to zrobić, bo to jest nasze pierwsze głosowanie. Głosujemy, bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-61.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Kto jest za przyjęciem poprawki zaproponowanej przez pana posła Tomasza Zielińskiego? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-61.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę o wyniki. Głosowało 19 posłów: za – 14, przeciw – 4, wstrzymał się 1 poseł.</u>
+          <u xml:id="u-61.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Poprawka została przyjęta. I artykuł… poprawka przyjęta staje się artykułem.</u>
+          <u xml:id="u-61.6" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Zatem przechodzimy teraz do art. 10. Poseł Tomasz Zieliński, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselTomaszZielinski">Tylko powiem, żeby ta poprawka dotycząca podręczników weszła na drugi… od razu weszła w życie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Wobec tego, jeżeli nie ma uwag do art. 10, rozumiem, że art. 10 został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-63.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Teraz całość projektu. Poddaję pod głosowanie wniosek o uchwalenie przez Sejm projektu ustawy o utworzeniu Akademii Piotrkowskiej (druk nr 3017) wraz z poprawkami przyjętymi przez Komisję. Głosujemy.</u>
+          <u xml:id="u-63.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-63.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę o wyniki. Głosowało 16 posłów: za – 15, przeciw – 1 poseł, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-63.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam, że Komisja wniosek przyjęła.</u>
+          <u xml:id="u-63.6" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pozostaje wybór posła sprawozdawcy. Chciałabym zaproponować arbitralnie, panie pośle, pana Dariusza Klimczaka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselDariuszKlimczak">Dziękuję, przyjmuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-65.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Ten punkt porządku obrad zakończyliśmy. Dziękuję posłowi wnioskodawcy Antoniemu Macierewiczowi, wszystkim gościom, którzy do nas przybyli w związku z tym projektem ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-65.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przechodzimy do pkt 2.</u>
+          <u xml:id="u-65.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Marszałek Sejmu skierowała 24 lutego 2023 r. do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży do pierwszego czytania poselski projekt ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego (druk nr 3033).</u>
+          <u xml:id="u-65.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przedstawicielem wnioskodawców jest poseł Jan Mosiński. Proszę bardzo o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselJanMosinski">Dziękuję, pani przewodnicząca. Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, mam zaszczyt w imieniu grupy posłów zaprezentować projekt ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, funkcjonującej w Kaliszu uczelni wyższej, czyli Akademii Kaliskiej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.</u>
+          <u xml:id="u-66.1" who="#PoselJanMosinski">Jak zaznaczono w uzasadnieniu, celem projektu jest stworzenie w Kaliszu i makroregionie południowej Wielkopolski uczelni o statusie uniwersyteckim, kształcącej studentów oraz prowadzącej badania naukowe i prace rozwojowe w zakresie zawartym w rozporządzeniu z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych wydanym na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.</u>
+          <u xml:id="u-66.2" who="#PoselJanMosinski">Makroregion południowej Wielkopolski obejmuje obszar funkcjonującego jeszcze w latach 1975–1998 województwa kaliskiego, które zamieszkiwało ponad 720 tys. ludności oraz przyległe miejscowości, powiaty z obecnych województw dolnośląskiego, łódzkiego oraz powiatu poznańskiego. Ta historyczna ziemia kaliska w przybliżonej liczbie to jest ponad milion mieszkańców.</u>
+          <u xml:id="u-66.3" who="#PoselJanMosinski">Ideę powołania uniwersytetu, co też braliśmy pod uwagę, poparły samorządy gminne i powiatowe z tego obszaru, który przybliżyłem, w formie przyjętych uchwał na swoich posiedzeniach, rad gmin, powiatów. Około 120 gmin i 14 powiatów z terenu Wielkopolski, w tym tak znaczne ośrodki, jak Poznań, Konin, Kalisz, Leszno, Piła, Ostrów Wielkopolski, poparły inicjatywę powołania Uniwersytetu Kaliskiego. Poparcia inicjatywie udzieliły zarówno Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych oraz zarząd Stowarzyszenia Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej.</u>
+          <u xml:id="u-66.4" who="#PoselJanMosinski">Powyższe fakty świadczą o dość mocnej społecznej potrzebie kształcenia młodzieży na poziomie uniwersyteckim oraz związanych z tym prowadzeniem badań naukowych oraz prac rozwojowych w Kaliszu, ale też i w aglomeracji kalisko-ostrowskiej.</u>
+          <u xml:id="u-66.5" who="#PoselJanMosinski">Przedstawiając gradient potencjału ludności, potencjału produktu krajowego brutto, który skonstruowali naukowcy Akademii Kaliskiej, widać, że obszar ten, to obszar silnego możliwego rozwoju społeczno-gospodarczego, który stwarza szanse na zwiększenie dostępności do studiowania na uczelni wyższej mieszkańców również uboższych obszarów, wiosek, miasteczek z tego terenu.</u>
+          <u xml:id="u-66.6" who="#PoselJanMosinski">Pragnę zwrócić uwagę, że uczelnia w chwili obecnej, jaką jest Akademia Kaliska, kształci ponad 3100 studentów w trybie stacjonarnym oraz niestacjonarnym oraz około 700 słuchaczy w trybie podyplomowym, w tym także na studiach MBA.</u>
+          <u xml:id="u-66.7" who="#PoselJanMosinski">Uniwersytet ma powstać z przekształcenia w uczelnię uniwersytecką istniejącej Akademii Kaliskiej, która powstała w roku 2020 na bazie funkcjonującej od 1999 r. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej. Uczelnię tę ukończyło w okresie ponad 20 lat ponad 23 tys. absolwentów, którzy zasilili lokalny rynek pracy. Obecnie studia prowadzone są na czterech wydziałach: Wydział Nauki o Zdrowiu, Wydział Nauk Społecznych, Wydział Politechniczny oraz Wydział Medyczno-Społeczno-Techniczny z siedzibą we Wrześni.</u>
+          <u xml:id="u-66.8" who="#PoselJanMosinski">Akademia Kaliska obecnie oferuje kształcenie w ramach 22 kierunków na studiach pierwszego stopnia, 14 kierunków na studiach drugiego stopni oraz 11 kierunków studiów podyplomowych. Posiada uprawnienia do nadawania tytułów stopnia doktora i doktora habilitowanego z dziedziny nauk medycznych i nauk o zdrowiu w dyscyplinie nauki o zdrowiu oraz dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinach nauki o bezpieczeństwie oraz nauki o zarządzaniu jakości oraz obecnie ubiega się o prawa do nadawania stopnia doktora w nowej dziedzinie i dyscyplinie, jaką jest nauka o rodzinie. Akademia Kaliska w roku 2022 zyskała prawo do kształcenia studentów na kierunku lekarskim, w związku z tym już rozpoczęła proces rekrutacji młodzieży pragnącej studiować na tym kierunku od października 2023 r. w Kaliszu.</u>
+          <u xml:id="u-66.9" who="#PoselJanMosinski">Jak zaznaczono w uzasadnieniu, region południowej Wielkopolski cierpi na ogromne niedobory kadry lekarskiej, co odczuwają pacjenci i mieszkańcy tego regionu. Potwierdzają to również statystyki, województwo wielkopolskie jest w Polsce obszarem o najniższym wskaźniku liczby lekarzy na 1000 mieszkańców, 1,57 na tysiąc mieszkańców przy średniej dla Polski 2,5. W Nairobi ten wskaźnik wynosi 3,8%. Na południu Wielkopolski wskaźnik ten wynosi 0,87 lekarza na 1000 mieszkańców.</u>
+          <u xml:id="u-66.10" who="#PoselJanMosinski">Chciałbym podkreślić, że Akademia Kaliska do końca marca 2023 r. złoży wniosek do MEiN o prawo do prowadzenia studiów na kierunku prawo. Posiada bowiem zasoby materialne i kadrowe do tego, aby proces rozpocząć jeszcze w 2023 r. Jest to spowodowane również niedoborami liczby prawników w poszczególnych powiatach regionu, o czym mówią dostępne statystyki. Podobnie jak w przypadku kierunku lekarskiego okoliczne samorządy i sekcje z sektora sprawiedliwości pisemnie popierają starania akademii o utworzenie tego kierunku.</u>
+          <u xml:id="u-66.11" who="#PoselJanMosinski">W instytucjach akademii funkcjonują również instytuty naukowe prowadzące badania naukowe i prace rozwojowe o zasięgu międzynarodowym i światowym, takie jak Instytut Europejskie Obserwatorium Nierówności Zdrowotnych, Światowy Instytut Zdrowia i Rodziny, Instytut Współpracy z Międzynarodowym Instytutem do spraw Badań Prewencyjnych w Lyonie we Francji oraz Krajowy Instytut Centrum Badań Kół Zębatych, Instytut Nauk o Bezpieczeństwie, Międzywydziałowy Instytut Badań Historycznych.</u>
+          <u xml:id="u-66.12" who="#PoselJanMosinski">Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Komisji również na dorobek publikacyjny pracowników w Akademii Kaliskiej. W latach 2017–2023 pracownicy Akademii Kaliskiej opublikowali ogółem 1319 prac naukowych, uzyskując 1130 pkt impact factor z listy filadelfijskiej oraz uzyskując 55 887 pkt ministerialnych.</u>
+          <u xml:id="u-66.13" who="#PoselJanMosinski">W uzasadnieniu zwracamy też uwagę na taką kwestię jak zatrudnienie w Akademii Kaliskiej naukowców, którzy współpracują, prowadząc badania naukowe, z wieloma placówkami badawczymi nie tylko w Polsce, ale i z prestiżowymi uczelniami w Stanach Zjednoczonych, w Europie, np. w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemczech, Francji, Hiszpanii, we Włoszech, w Portugalii i w innych państwach, jak również w Afryce i Azji.</u>
+          <u xml:id="u-66.14" who="#PoselJanMosinski">Projekt ustawy reguluje sprawy związane z ciągłością działalności dydaktycznej, szkoleniowej i badawczej akademii. Zakładając kontynuację wszystkich dotychczasowych form szkolenia, doskonalenia zawodowego, w projekcie ustawy zawarto przepisy związane z przeniesieniem uprawnień znoszonej akademii na uniwersytet. Przewidziano również kontynuację realizacji zawartych umów przez przejęcie praw i obowiązków, których podmiotem była akademia, na bazie której tworzony jest uniwersytet.</u>
+          <u xml:id="u-66.15" who="#PoselJanMosinski">Projekt określa również zasady przejęcia przez uniwersytet pracowników, studentów, doktorantów, słuchaczy studiów podyplomowych i kursów dokształcających akademii. Z dniem powstania uniwersytetu stają się oni pracownikami, studentami, doktorantami i słuchaczami uniwersytetu. Projekt ustawy rozstrzyga także o przyznaniu uniwersytetowi prawa własności i innych praw majątkowych rzeczonej akademii w zakresie wyposażenia mienia.</u>
+          <u xml:id="u-66.16" who="#PoselJanMosinski">W trakcie prac nad projektem wpłynęły trzy uwagi, które w formie autopoprawek przekazałem do sekretariatu Komisji Edukacji i Nauki. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-67.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę o opinię pana ministra.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">W nawiązaniu do mojej wcześniejszej wypowiedzi pragnę podkreślić, że ta argumentacja jest aktualna. Wydając pozytywną opinię, zwracam też uwagę na ogromną determinację środowiska, bo wcześniej żeśmy decydowali o nadaniu tytułu „akademia” i teraz jesteśmy w kolejnym punkcie.</u>
+          <u xml:id="u-68.1" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Jedynie prośba tutaj, żeby władze uczelni zdecydowały już o tych akcentach przyszłej ewaluacji, żeby całe środowisko pracowało nad tymi obszarami, dyscyplinami, gdzie ta ewaluacja powinna wypaść dobrze, bardzo dobrze, bo czas szybko biegnie. Tak więc opinia jest pozytywna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-69.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy posłowie chcą zabrać głos? Bardzo proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselMariuszWitczak">Dziękuję bardzo, pani przewodnicząca. Pozwalam sobie zabrać głos jako osoba wyznaczona przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej do reprezentowania mojego środowiska politycznego w przedmiotowej sprawie, jak również jako poseł z Kalisza i jako osoba, która przez lata wspierała szkolnictwo wyższe.</u>
+          <u xml:id="u-70.1" who="#PoselMariuszWitczak">Gorąco popieramy utworzenie Uniwersytetu Kaliskiego i wspieramy tę ustawę, która została zaprezentowana. Uczelnia ma spory dorobek i naprawdę istotnie okrzepła od 1999 r. Dysponuje świetną kadrą akademicką, świetnymi wynikami, jeżeli chodzi o absolwentów i studentów, którzy tę uczelnię przez lata kończyli.</u>
+          <u xml:id="u-70.2" who="#PoselMariuszWitczak">Mam nadzieję, że ta inicjatywa zostanie odpowiednio dofinansowana, bowiem akurat ta kwestia nie jest precyzyjnie w ustawie z różnych powodów rozstrzygnięta, ale przekształcenie w Uniwersytet Kaliski, który był niewątpliwie wielką ideą, sprawą, rzeczą i nadzieją wszystkich tych, którzy przez lata angażowali się w rozwój szkolnictwa wyższego w Kaliszu, jest czymś niezwykle pożytecznym.</u>
+          <u xml:id="u-70.3" who="#PoselMariuszWitczak">Przy tej okazji chcę powiedzieć, że w Kaliszu funkcjonuje również cząstka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Wydział Artystyczno-Pedagogiczny, który kształci edukatorów, filologów, jak również nauczycieli plastyki czy kierunków artystycznych i muzyki, ponadto dyrygentów i rozwija jedyną w swoim rodzaju działalność artystyczną w strukturach UAM. Mam głębokie przekonanie i nadzieję, że te dwie uczelnie mogą obok siebie funkcjonować, wspierać się, egzystować, bo ten dorobek przez lata, który również został zrealizowany, tym bardziej że jest to nasza wielkopolska uczelnia, też ma charakter znaczący.</u>
+          <u xml:id="u-70.4" who="#PoselMariuszWitczak">Kończąc, jeszcze raz chcę państwa zachęcić do popierania tej ustawy. Moje środowisko będzie wspierało utworzenie Uniwersytetu Kaliskiego. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-71.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pani poseł Karolina Pawliczak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselKarolinaPawliczak">Szanowna pani przewodnicząca, szanowni państwo, myślę, że przy tej okazji podpisując się pod tym, co powiedział pan poseł, z całym szacunkiem, panie rektorze, warto podziękować całemu środowisku akademickiemu, wcześniejszym władzom uczelni, które przez kolejne lata dbały o renomę, jakość i potencjał tej uczelni. Na pewno utworzenie uniwersytetu da tej uczelni zdecydowanie większe możliwości, studentom i miastu oczywiście, które zasługuje na silny ośrodek akademicki. Chciałabym przy okazji, bo to jest bardzo istotne, aby nie było żadnych, naprawdę żadnych wątpliwości prawnych i nikt nigdy nie podważał jej statusu, aby odbyło się to wszystko zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami prawnymi.</u>
+          <u xml:id="u-72.1" who="#PoselKarolinaPawliczak">Mój klub będzie popierał tę ustawę, która, uważam, powinna być poparta ponad podziałami politycznymi, ponad polityką i powinna być wsparta, bo służy przede wszystkim społeczności lokalnej naszego miasta. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-73.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pan minister Jan Dziedziczak, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselJanDziedziczak">Bardzo dziękuję. Szanowni państwo posłowie, panie ministrze, panie rektorze, panowie profesorowie, bardzo się cieszę, bo dotrzymaliśmy słowa. Nasze środowisko mówiło o tym, że powstanie Akademia Kaliska i oczywiście Akademia Kaliska powstała. Teraz powstaje Uniwersytet Kaliski, który też obiecaliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-74.1" who="#PoselJanDziedziczak">To jest szersza polityka, to jest polityka zrównoważonego rozwoju, polityka, którą realizujemy na terenie całego kraju. Chodzi o to, żeby Polska rozwijała się w sposób równomierny, żeby skończyć z tą polityką polaryzująco-dyfuzyjną, polityką „wielkich lokomotyw”, czyli tych wielkich stolic, województw, które miał ciągnąć pozostałe regiony za sobą. My chcemy, żeby Polska rozwijała się w sposób równomierny. Widzieliśmy przez lata ten problem, że zdecydowana większość ludzi po wyjeździe na studia nie wracała do swojego miasta, do swoich miejscowości, do swoich wsi i chcemy stworzyć, robimy to… jako całe środowisko wspieramy w tym projekcie środowisko akademickie, władze miasta. Chcemy stworzyć narzędzia, możliwość do tego, żeby młodzież z aglomeracji kalisko-ostrowskiej miała możliwość studiowania na miejscu, żeby mogła nawet dojeżdżać ze swojego miejsca zamieszkania, żeby nie przecinała korzeni swojego życia, swojego miejsca zamieszkania na czas studiów, żeby po prostu nie musiała wracać do swojej miejscowości, tylko tam cały czas była. Chodzi o to, żeby region kaliski, aglomeracja kalisko-ostrowska kreowała lokalne elity, żebyśmy mieli liderów, lokalną inteligencję, która będzie rozwijać ten region.</u>
+          <u xml:id="u-74.2" who="#PoselJanDziedziczak">To jest dla nas ważne, to jest, jak mówię, szersza polityka, którą chcemy realizować w takich regionach. Jak pamiętamy, Kalisz po 1998 r., po utracie statusu miasta wojewódzkiego miał moment poważnej zadyszki. Nasze rządy, nasze środowisko różnymi działaniami, różnymi inwestycjami w infrastrukturę, w służbę zdrowia, w szkolnictwo – właśnie ze szkolnictwem wyższym na czele – w ten region inwestuje i bardzo się z tego powodu cieszę.</u>
+          <u xml:id="u-74.3" who="#PoselJanDziedziczak">Nie wierzono nam, że powstanie Akademia Kaliska, pamiętam różne dyskusje z poprzedniej kadencji. Akademia Kaliska powstała, ma sukcesy. Teraz powstaje Uniwersytet Kaliski, który także obiecywaliśmy – znów mamy tę satysfakcję z dotrzymania słowa.</u>
+          <u xml:id="u-74.4" who="#PoselJanDziedziczak">Nisko się kłaniam środowisku akademickiemu Akademii Kaliskiej, dotychczasowej Akademii Kaliskiej, panu rektorowi – to też jest przykład na to, jak osoba z wizją, mająca szeroki horyzont, energię, potrafi zbudować coś wspaniałego, coś historycznego. Nie bójmy się tego słowa – jesteśmy w momencie historycznym dla tego najstarszego w naszym kraju miasta. Bardzo wszystkim za wspólną pracę dziękuję, dziękuję tym, którzy nie przeszkadzali, to też jest bardzo cenne, tak że cieszmy się tym momentem. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-75.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Zbigniew Dolata.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselZbigniewDolata">Bardzo dziękuję. Pani przewodnicząca, panie rektorze, Wysoka Komisjo, urodziłem się i spędziłem dzieciństwo i młodość w Krotoszynie, w gminie Krotoszyn i jestem emocjonalnie związany z dawnym województwem kaliskim, z ziemią kaliską, więc wyrażam naprawdę wielką satysfakcję, podziękowanie panu rektorowi, senatowi, wszystkim nauczycielom, wykładowcom za to, że podjęli ten wielki trud. Dziękuję też kolegom posłom, którzy byli opiekunami tego projektu i wspierają uczelnię bardzo mocno. To jest wielka duma i radość, że będzie Uniwersytet Kaliski. Tak że gratuluję serdecznie i jestem pewien, że to jest fantastyczna wiadomość dla mieszkańców całej Wielkopolski. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-77.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Rozumiem, że lista mówców została wyczerpana. W takim razie zamykam dyskusję i stwierdzam… Przepraszam, zgłaszał się pan profesor. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Bardzo dziękuję. Pani przewodnicząca, szanowni państwo, RGNiSW obejrzała i przeanalizowała projekt ustawy i opinia rady głównej jest negatywna w tym przypadku. Chciałbym powiedzieć, z czego to wynika. Nie wynika z dyskusji o tym, że Kalisz nie zasługuje na uczelnię wyższą w randze uniwersyteckiej, nie wynika również z tego, że działania są niewystarczająco ambitne, natomiast ustawa o szkolnictwie wyższym mówi wyraźnie, definiuje uniwersytet i zastrzega nazwę „uniwersytet” dla uczelni spełniającej konkretne wymagania. Te konkretne wymagania to posiadanie kategorii naukowej A+, A albo B+ w co najmniej sześciu dyscyplinach, które w dodatku muszą być rozłożone w przynajmniej trzech dziedzinach, a nie skupione w jednej dziedzinie. Akademia Kaliska jest w tej chwili ewaluowana i ma takie kategorie w trzech dyscyplinach należących do dwóch dziedzin. Jest to mniej więcej połowa wymagań, aby spełniać warunki dla nazwy „uniwersytet”.</u>
+          <u xml:id="u-78.1" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Proszę państwa, chciałbym powiedzieć, że rada główna podkreślała, że jasność co do tego, co mieści się pod nazwą „uniwersytet”, jest wartością fundamentalną dla zaufania społecznego, dla zaufania studentów do systemu szkolnictwa wyższego w Polsce, ale także do systemu szkolnictwa wyższego w Polsce widzianego z perspektywy międzynarodowej. Jeżeli jest definiowane, jakie minimalne parametry musi posiadać uniwersytet, to niedotrzymywanie tych warunków daje wątpliwości co do tego, czy ten system jest spójny i czy rzeczywiście stara się przekazać na zewnątrz rzetelną informację.</u>
+          <u xml:id="u-78.2" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Z tego względu byłem trochę zaskoczony wypowiedzią pana ministra, który nie widział tutaj tego problemu. Proszę państwa, to, co może jest istotne, to to, że bardzo wiele argumentów i cała dyskusja mówiła o tym, jak to wygląda z perspektywy Kalisza. To jest ważna perspektywa i te argumenty trzeba docenić, ale zmiana i powoływanie uniwersytetu to konsekwencje nie tylko dla Kalisza. Powoływanie uniwersytetu, który nie będzie spełniał warunków ustawowych, ma również konsekwencje dla wszystkich uniwersytetów w Polsce, ponieważ oddziałuje na cały system uniwersytetów i na to, co rozumiemy pod hasłem „uniwersytet”.</u>
+          <u xml:id="u-78.3" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Z tego względu wydaje się, że plany poszerzenia działalności uczelni warto popierać, warto wspierać rozwój nowych dyscyplin, ale dopiero po przeprowadzeniu ich ewaluacji i upewnieniu się, że spełnione są warunki, powinna następować zmiana nazwy. Odwrotna kolejność otwiera drogę do tego, abyśmy podobnych projektów ustaw mieli jeszcze kilkanaście, jeżeli nie ponad 20 w Polsce, ponieważ taka jest mniej więcej liczba uczelni, które spełniłyby takie lub podobne warunki.</u>
+          <u xml:id="u-78.4" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy jest to właściwa droga postępowania. Zdaniem rady głównej to jest droga, która nie powinna być realizowana w takiej formie. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przedstawiciel studentów – proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#PrzewodniczacyParlamentuStudentowRzeczypospolitejPolskiejKewinLewicki">Szanowna pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, Kewin Lewicki, przewodniczący PSRP.</u>
+          <u xml:id="u-80.1" who="#PrzewodniczacyParlamentuStudentowRzeczypospolitejPolskiejKewinLewicki">Szanowni państwo, jako środowisko studenckie jak najbardziej wspieramy rozwój makroregionów, rozwój uczelni, które oddziałują bezpośrednio na otoczenie społeczno-gospodarcze. Będziemy wspierać zarówno studentów, jak i władze Akademii Kaliskiej obecnie – mamy nadzieję, że niedługo Uniwersytetu Kaliskiego – w tym, aby uczelnia mogła się rozwijać, aby studenci pobierali tam naukę, niekoniecznie wyjeżdżając na drugi koniec Polski i mogąc to realizować w swojej okolicy.</u>
+          <u xml:id="u-80.2" who="#PrzewodniczacyParlamentuStudentowRzeczypospolitejPolskiejKewinLewicki">Natomiast z perspektywy studenckiej nasze zastrzeżenie budzi jedna bardzo ważna rzecz – mianowicie ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. niejako nadała studentom możliwość wyboru władz w uczelni, w której studiują. Zgodnie z zapisami ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce kolegium elektorów stanowi 20% studentów i to właśnie kolegium elektorów wybiera m.in. władze rektorskie.</u>
+          <u xml:id="u-80.3" who="#PrzewodniczacyParlamentuStudentowRzeczypospolitejPolskiejKewinLewicki">W art. 7 niniejszej ustawy, z całym szacunkiem do pana rektora, dlatego że wiemy, jak duży wkład pan rektor miał i ma w rozwój uczelni, istnieje zapis, że rektor akademii staje się z dniem utworzenia uniwersytetu staje się rektorem tego uniwersytetu i pełni tę funkcję do końca kadencji, a więc de facto do 31 sierpnia 2028 r. W tym momencie studenci tracą niejako swoje uprawnienie z art. 25 rzeczonej ustawy, ponieważ nie mają możliwości wyboru władz swojej uczelni.</u>
+          <u xml:id="u-80.4" who="#PrzewodniczacyParlamentuStudentowRzeczypospolitejPolskiejKewinLewicki">Jeszcze raz przypominamy, że będziemy wspierać rozwój każdej uczelni jako środowisko studenckie, natomiast z poszanowaniem prawa powszechnie obowiązującego i jeżeli jednej czy dwóm uczelniom wydaje się zgodę na zmianę nazwy, to dlaczego, tak jak pan profesor powiedział, kilkunastu kolejnym, które będą starały się o zmianę nazwy, być może taka możliwość nie będzie dana. Dziękuję serdecznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-81.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Zamykam dyskusję. Stwierdzam zakończenie czytania pierwszego projektu ustawy z druku nr 3033.</u>
+          <u xml:id="u-81.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Teraz proponuję przejście do szczegółowego rozpatrzenia.</u>
+          <u xml:id="u-81.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam, że nie zgłoszono wniosku o przeprowadzenie wysłuchania publicznego do tego projektu, zatem przechodzimy do szczegółowego rozpatrzenia.</u>
+          <u xml:id="u-81.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Tytuł. Czy są uwagi do tytułu? Nie ma uwag do tytułu. Stwierdzam, że tytuł został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-81.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy są uwagi do art. 1? Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Biuro Legislacyjne chciałoby w całości przyłączyć się do głosu pana profesora. Oczywiście go popieramy i oczywiście dla porządku musimy dodać, że w tym momencie Akademia Kaliska nie spełnia warunków w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Nie spełnia warunku zawartego w art. 16 ust. 3, który stanowi, że wyraz „uniwersytet” jest zastrzeżony dla nazwy uczelni akademickiej posiadającej kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej sześciu dyscyplinach naukowych lub artystycznych zawierających się w co najmniej trzech dziedzinach nauki lub sztuki.</u>
+          <u xml:id="u-82.1" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, akademia w tym momencie nie spełnia tego warunku, co potwierdza zresztą art. 6, który mówi, że w terminie do zakończenia drugiej po utworzeniu uniwersytetu ewaluacji jakości działalności naukowej uniwersytet dostosuje się do wymogów określonych w art. 16 ust. 3. Biuro Legislacyjne uważa, że kolejność powinna być odwrotna. Akademia powinna w tym momencie wystąpić o przeprowadzenie ewaluacji, uzyskać odpowiednią kategorię naukową w sześciu dyscyplinach i następnie wystąpić o zmianę nazwy. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Argumentacja jest ta sama. Decyzja należy do państwa. Uwaga jest na ten moment słuszna, ale decyzja zapadnie przy podejmowaniu tego projektu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Nie ma więcej uwag do art. 1. Stwierdzam, że art. 1 został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-85.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 2? Nie ma uwag do art. 2, stwierdzam, że art. 2 został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-85.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 3. Czy są uwagi? Nie ma uwag do art. 3, stwierdzam, że art. 3 został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-85.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 4? Nie ma uwag do art. 4, został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-85.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 5? Proszę, Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Wydaje nam się, że w art. 5 pkt 1 i 2 są zbędne, że jest to materia statutowa. Mówi o tym art. 34 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Tutaj jest decyzja wnioskodawców umieszczenia tych zapisów. Uwaga legislacyjna jest oczywiście słuszna, to troszeczkę nadmiarowo, ale wydaje się, że może zostać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">To bardzo proszę, poseł wnioskodawca.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselJanMosinski">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, wydaje mi się, że ten zapis może pozostać. Natomiast gdyby miał on w jakiś sposób dzielić głosy i ocenę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#Gloszsali">(wypowiedź poza mikrofonem)</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselJanMosinski">Tak, zapewnia też ten spokój wewnętrzny i tak dalej… Ten zapis nie burzy koncepcji całej ustawy. Można by ten zapis, który jest w projekcie, przyjąć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-92.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pani mecenas, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Oczywiście, że nie burzy. Naszym zdaniem jest on zbędny, bo jest to materia statutowa, ale można go również przyjąć. Natomiast mam jeszcze pytanie do wnioskodawców. Mam też poprawkę przed sobą dotyczącą tego artykułu i dodania pkt 7 i takie było nasze pytanie do państwa i wątpliwości, bo wnioskodawca mówił także o doktorantach akademii, którzy stają się doktorantami uniwersytetu. Naszym zdaniem nie wynika to wprost z przedłożenia. Mam przed sobą poprawkę, która taki brak uzupełnia. Nie wiem, czy ona będzie składana, czy nie. Naszym zdaniem brakuje tutaj doktorantów – należałoby dopisać do art. 5.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-94.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pan Mosiński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselJanMosinski">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, jest złożona poprawka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Gdzie jest złożona poprawka? W tej poprawce?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselJanMosinski">W art. 5 pkt 6 proponuje się kropkę zastąpić średnikiem oraz dać pkt 7 w brzmieniu: „osoby przyjęte do szkoły doktorskiej akademii stają się osobami przyjętymi do szkoły doktorskiej uniwersytetu”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-98">
+          <u xml:id="u-98.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">OK, dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-98.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy jest sprzeciw, czy to jest ten moment, że tę poprawkę przyjmujemy? Czy jest sprzeciw wobec tej porządkującej poprawki? Nie ma sprzeciwu, wobec tego stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-98.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Jeśli chodzi o uwagi do art. 5, to proponuję zostawić na prośbę wnioskodawcy stan, jaki jest. Rozumiem, że nie ma sprzeciwu, słyszeliśmy dyskusję. Nie ma, więc stwierdzam, że art. 5 został rozpatrzony. Wszystko, co trzeba, uwzględniłam.</u>
+          <u xml:id="u-98.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 6. Czy są uwagi? Ten art. 5a, to… No, właśnie. Tak, przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-99">
+          <u xml:id="u-99.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Mamy poprawkę, która dotyczy art. 5a, ale po przeczytaniu i przeanalizowaniu okazuje się, że treść zaproponowanej poprawki w art. 5 jest tożsama z art. 6, który niczym się naszym zdaniem nie różni. Jest to chyba pomyłka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-100">
+          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">To pan poseł wnioskodawca rezygnuje z przedłożenia tej poprawki. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-100.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Jesteśmy przy art. 6, zgłasza się pan profesor. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-101">
+          <u xml:id="u-101.0" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca, szanowni państwo, chciałem zwrócić uwagę, że art. 6 jest artykułem bezprzedmiotowym – z tego względu, że w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w art. 16 ust. 4 zagwarantowana jest możliwość posługiwania się nazwą nawet w sytuacji, jeżeli uczelnia przestanie spełniać wymogi. A więc z ustawy już wynika, że jeżeli raz zostanie nadana nazwa, to nie będzie ona mogła być odebrana, uczelnia będzie mogła posługiwać się tą nazwą nawet w sytuacji dalszego niespełniania.</u>
+          <u xml:id="u-101.1" who="#PrzewodniczacyRGNiSWMarcinPalys">Chciałbym po prostu zwrócić uwagę państwa na to, że ten artykuł jest pusty. Pod tym względem. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-102">
+          <u xml:id="u-102.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Można?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-103">
+          <u xml:id="u-103.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo proszę, pani mecenas.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-104">
+          <u xml:id="u-104.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Przepraszam. Szanowni państwo, ta uwaga chyba nie dotyczy całego artykułu, panie profesorze, bo dotyczy naszym zdaniem tylko ust. 3, który mówi, że w przypadku, o którym mowa ust. 2, czyli nie spełni tego wymogu, żeby zostać uniwersytetem, nową nazwę uniwersytetu określi w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki. Rzeczywiście jest to inna regulacja niż zawarta w art. 16 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, który mówi, że w przypadku uzyskania kategorii naukowej skutkującej koniecznością zmiany nazwy uczelni uczelnia może posługiwać się nazwą dotychczasową. Czyli rzeczywiście jest to sprzeczne z ustawą – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.</u>
+          <u xml:id="u-104.1" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Jeszcze dla porządku musimy dodać, że w poprzednio przyjmowanych przez państwa ustawach dotyczących właśnie utworzenia akademii, w tym wypadku to jest uniwersytet, taki przepis był zawsze zawarty. To już jest oczywiście do państwa decyzji – czy utrzymać ten przepis, czy nie. Natomiast art. 6 ust. 1 mówi… Jest właśnie w tym momencie potrzebny. Skoro akademia nie spełnia warunków, żeby zostać uniwersytetem, to wydaje nam się,  że art. 6 ust. 1 jest potrzebny, który mówi nam cokolwiek na temat ewaluacji. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-105">
+          <u xml:id="u-105.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-105.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Panie ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-106">
+          <u xml:id="u-106.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Czyli nie jest to rozwiązanie precedensowe, bo już przyjmowaliśmy, i ma to charakter, też myślę, weryfikacji i dyscyplinujący w stosunku do tego kredytu zaufania, jakim obdarzamy wbrew podstawom, rozwiązaniom ustawy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-107">
+          <u xml:id="u-107.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-107.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy są jeszcze… Pan poseł wnioskodawca chce zabrać głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-108">
+          <u xml:id="u-108.0" who="#PoselJanMosinski">Oczywiście szanuję opinie pana profesora i pani mecenas. Natomiast, o czym mówił pan minister, ten zapis pozostał, on nas trochę nobilituje do pewnych dalszych działań i dopinguje. Natomiast jeżeli ten artykuł miałby przeważać – czy mielibyśmy przyjąć, czy odrzucić całość ustawy – to wtedy możemy go wykreślić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-109">
+          <u xml:id="u-109.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Nie ma potrzeby, wydaje się, że wszyscy już – tak jak pani mecenas zauważa – zrealizowaliśmy podobne projekty i przyjmowaliśmy w takim kształcie.</u>
+          <u xml:id="u-109.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Zatem stwierdzam, że art. 6 został rozpatrzony bez zmian.</u>
+          <u xml:id="u-109.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 7. Proszę. Poprawka, tak? Proszę, pan poseł. Proszę zgłosić poprawkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-110">
+          <u xml:id="u-110.0" who="#PoselJanMosinski">Złożyłem poprawkę do tego projektu ustawy, do art. 7, w brzmieniu: „art. 7 pkt 1 ust. 3 otrzymuje brzmienie: »Pierwszym rektorem uniwersytetu staje się z dniem utworzenia uniwersytetu rektor akademii na okres do końca kadencji rozpoczętej w dniu 1 września 2022 r.«”.</u>
+          <u xml:id="u-110.1" who="#PoselJanMosinski">To jest to, co powinno uspokoić przedstawiciela studentów. Dziękuję uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-111">
+          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-111.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Panie ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-112">
+          <u xml:id="u-112.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">Tak, jak najbardziej zasadna propozycja poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-113">
+          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Biuro Legislacyjne, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-114">
+          <u xml:id="u-114.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Nie mamy uwag. Ta poprawka rzeczywiście przychyla się do tego, co mówił pan przedstawiciel studentów, bo mówi, że jest to jedna konkretna rozpoczęta kadencja, która rozpoczęta 1 września 2022 r. kończy się po prostu z upływem tej kadencji. Z projektu wynikało, że ta kadencja pierwsza, tak zwana, trwałaby mniej więcej półtorej kadencji normalnie. Tak że nie mam uwag.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-115">
+          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-116">
+          <u xml:id="u-116.0" who="#PoselJanMosinski">Jeszcze druga do tego artykułu poprawka dotycząca ust. 3, gdzie do tego ustępu dodaje się ust. 3a w brzmieniu: „Pierwsze kadencje senatu uniwersytetu, rady uniwersytetu i rektora uniwersytetu kończą się z upływem kadencji senatu, rady i rektora trwających w dniu utworzenia uniwersytetu”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-117">
+          <u xml:id="u-117.0" who="#SekretarzstanuwMEiNWojciechMurdzek">To jest w zasadzie – tak jak mamy tutaj projekt poprawki przed sobą – w jednym projekcie, łączne poprawki. To jest spójne z pierwszą propozycją.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-118">
+          <u xml:id="u-118.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-118.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę o pomoc Biuro Legislacyjne. Jaka jest państwa opinia?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-119">
+          <u xml:id="u-119.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Nie, nie mamy uwag. Ona wydaje się potrzebna, mówiąc krótko. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-120">
+          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Rozumiem, że ministerstwo też akceptuje.</u>
+          <u xml:id="u-120.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki? Nie ma sprzeciwu. Stwierdzam, że poprawka została przyjęta. To był art. 7, rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-120.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 8? Nie ma uwag, art. 8 rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-120.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Artykuł 9? Nie ma uwag, rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-120.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam, że zakończyliśmy procedowanie projektu. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia wniosku o przyjęcie wniosku na druku nr 3033?</u>
+          <u xml:id="u-120.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę, panie pośle. Zgłasza pan sprzeciw, więc musimy głosować. Musimy poczekać, dwie minuty przerwy.</u>
+          <u xml:id="u-120.6" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Głosujemy nad wnioskiem o uchwalenie przez Sejm projektu ustawy o utworzenie Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego na druku  nr 3033 wraz z poprawkami przyjętymi przez Komisję. Kto jest za przyjęciem wniosku? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-120.7" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę o wyniki. Głosowało 13 posłów: za – 11, przeciw – 1, wstrzymał się 1 poseł.</u>
+          <u xml:id="u-120.8" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-120.9" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proponuję, żeby posłem sprawozdawcą został pan poseł Witold Czarnecki. Pan Witold się zgadza, nie ma sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-120.10" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Ogólne upoważnienie dla Biura Legislacyjnego. Bardzo proszę jeszcze o zabranie głosu pana rektora.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-121">
+          <u xml:id="u-121.0" who="#PrezydentaStanislawaWojciechowskiegoAndrzejWojtyla">Chciałbym bardzo serdecznie podziękować Wysokiej Komisji za zaufanie. Pan profesor miał tutaj uwagę, ale ja zgadzam się, że jest to pewnego rodzaju zaufanie, ale tworząc Akademię Kaliską, też państwo nam zaufaliście i uzyskaliśmy kategorię naukową nie tylko B+, jedną, która jest wymagana do utworzenia akademii, ale w trzech kategoriach. My teraz mamy już plany, aby uzyskać nawet w siedmiu kategoriach kategorię B+, asekuracyjnie – nie sześć, a siedem, bo może być jakieś potknięcie. No i myślę, że spełnimy te wymogi. Dziękuję bardzo za zaufanie, bo to jest dla nas jakiś kredyt zaufania.</u>
+          <u xml:id="u-121.1" who="#PrezydentaStanislawaWojciechowskiegoAndrzejWojtyla">Panu ministrowi również bardzo serdecznie dziękuję. Pan minister, tworząc akademię, też nam zaufał i chyba nie zawiódł się pan na nas. My mieliśmy, panie ministrze, 2,5 roku na to, żeby… będziemy się starali, żeby nawet A, ale…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-122">
+          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękujemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-123">
+          <u xml:id="u-123.0" who="#PrezydentaStanislawaWojciechowskiegoAndrzejWojtyla">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-124">
+          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękujemy bardzo. Zamykam posiedzenie. Protokół z załączonym zapisem będzie w sekretariacie Komisji Kancelarii Sejmu. Dziękuję państwu bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00162-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00162-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..e3fe412
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00162-01/header.xml
@@ -0,0 +1,76 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-enmxx-00162-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży /nr 162/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży /nr 162/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ENM">162</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="PoselAgnieszkaDziemianowiczBak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAgnieszkaGorska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Agnieszka Górska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselBoguslawWontor" role="speaker">
+        <persName>Poseł Bogusław Wontor</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJoannaBorowiak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Joanna Borowiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKatarzynaLubnauer" role="speaker">
+        <persName>Poseł Katarzyna Lubnauer</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKingaGajewska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Kinga Gajewska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrystynaSzumilas" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krystyna Szumilas</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMartaWcislo" role="speaker">
+        <persName>Poseł Marta Wcisło</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMichalKrawczyk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Michał Krawczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMonikaFalej" role="speaker">
+        <persName>Poseł Monika Falej</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselRafalGrupinski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Rafał Grupiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselZbigniewDolata" role="speaker">
+        <persName>Poseł Zbigniew Dolata</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesFundacjiEFCAleksandraSaczuk" role="speaker">
+        <persName>Prezes Fundacji EFC Aleksandra Saczuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca poseł Mirosława Stachowiak-Różecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzKomisjiAgnieszkaKalinowskaWojcik" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Komisji Agnieszka Kalinowska-Wójcik</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ENM" role="committee">
+        <orgName>Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00162-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00162-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..ba6eb5d
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/enm/201923-sjm-enmxx-00162-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,366 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dzień dobry. Szanowni państwo, otwieram posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Witam członków Komisji, zaproszonych gości.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Informuję, że posiedzenie zostało zwołane w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów przekazany do Komisji w dniu 28 lutego 2023 r.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Porządek dzienny posiedzenia to „Przedstawienie przez Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka informacji na temat realizacji i organizacji programu inwestycyjnego pn. «Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania» (zwany w środkach masowego przekazu tzw. «aferą willa plus»)”.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przechodzimy do realizacji porządku dziennego. Tylko, jeśli państwo pozwolicie, jeszcze uwaga na wstępie. Czas trwania posiedzenia Komisji to półtorej godziny. Godzina posiedzenia została zmieniona na państwa prośbę, bo w pierwotnym planie to spotkanie miało się odbywać po głosowaniach, kiedy pewnie mielibyśmy więcej czasu. Zatem bardzo proszę o dyscyplinę czasową – godz. 15.25 kończymy to spotkanie.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Bardzo proszę o przedstawienie wniosku przedstawiciela wnioskodawców. Krystyna Szumilas, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselKrystynaSzumilas">Dziękuję. Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, posłowie z klubów opozycyjnych podpisali się pod wnioskiem o zwołanie dzisiejszego posiedzenia Komisji oburzeni działaniem Ministerstwa Edukacji i wychodzącymi ciągle nowymi informacjami dotyczącymi projektu tzw. willa plus, czyli wydatkowania 40 mln zł przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, a właściwie – jak się dowiedzieliśmy – tak naprawdę, przez samego pana ministra Czarnka, ponieważ to on w rezultacie ostatecznie podejmował decyzje dotyczące przyznawania środków.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselKrystynaSzumilas">Środki otrzymało 45 organizacji, z tego 29, proszę państwa – 29!, dużo więcej niż połowa – to były organizacje, które otrzymały negatywną opinię komisji powołanych przez pana ministra Czarnka. To pan minister Czarnek ostatecznie podejmował decyzje o przyznaniu środków. Nie przyjmujemy do wiadomości tłumaczeń pana ministra Czarnka mówiących o tym, że po takim wstępnym obejrzeniu tych wniosków komisje czy pan minister występowali do organizacji o uzupełnienie wniosków, ponieważ mamy jeden dowód, że tak się nie działo. Wniosek organizacji, która otrzymała największy grant – czyli Polska Wielki Projekt, 5 mln zł – był oceniany dzień przed ogłoszeniem wyników konkursu przez pana ministra Czarnka na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki. Zatem nie wiem, czy w nocy ministerstwo pracuje, czy nie pracuje, ale naszym zdaniem technicznie jest niemożliwe, żeby projekt, który został oceniony negatywnie przez komisję, nagle na drugi dzień rano już był projektem ocenionym pozytywnie.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselKrystynaSzumilas">Te 45 organizacji, które otrzymało dofinansowanie w ramach projektu „willa plus”, zdecydowana większość tych organizacji, jest w jakiś sposób powiązana z politykami Prawa i Sprawiedliwości, Solidarnej Polski, Republikanów. Jest to naszym zdaniem polityczne rozdanie pieniędzy z budżetu państwa. Kiedyś Jarosław Kaczyński powiedział, że największym bólem jest to, że trzeba byłoby wyposażyć organizacje sprzyjające partii rządzącej, czy jego ugrupowaniu, w nieruchomości. Wydaje się, że ten projekt „willa plus” nie był projektem, który był projektem mającym zaspokoić potrzeby uczniów, potrzeby dzieci, a projektem, który miał zaspokoić potrzeby polityków Prawa i Sprawiedliwości.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PoselKrystynaSzumilas">Największe dofinansowanie w ramach projektu „willa plus” dostała organizacja Polska Wielki Projekt – organizacja, która we wniosku właściwie nie wykazała swoich związków z działalnością edukacyjną; organizacja, która w swoim wniosku podała, że jedynie to wolontariusze uczestniczyli w jakimś kongresie organizowanym przez tę organizację. Ale ta organizacja dostała 5 mln zł na zakup willi.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PoselKrystynaSzumilas">Przyjrzeliśmy się dochodom tej organizacji. Polska Wielki Projekt powstała w 2013 r., ale tak naprawdę zaczęła funkcjonować w 2017 r. Proszę państwa, ta organizacja od tego 2017 r. do 2021 r., bo mamy sprawozdania tych lat, miała przychód w wysokości 9306 tys. zł.  9306 tys. zł w ciągu 5 lat zarobiła nagle z niczego organizacja, fundacja, której wkład założycielski był na wysokości 900 zł. Fundatorem – pan poseł Krasnodębski. W radzie fundacji – mówię z pełną odpowiedzialnością, bo tak…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Chyba, że skłamali we wniosku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselKrystynaSzumilas">Chyba, że skłamali we wniosku, który złożyli do ministerstwa. Sama organizacja podała, że jest tam pan Legutko, pan premier Gliński, Tomasz Matynia, Bronisław Wildstein, pan Andrzej Zybertowicz, mąż pani… – nie chcę mówić „prezes Trybunału Konstytucyjnego” – mąż pani Przyłębskiej. Zatem widać, że jest to całkowicie polityczny skład. Ta organizacja nagle zarobiła w ciągu 5 lat ponad 9 mln zł. Wiemy już, że prawdopodobnie nie wszystkie, ale część z tych 9 mln zł pochodzi z dotacji z budżetu państwa, ponieważ nie tylko pan minister Czarnek, ale również NIW [Narodowy Instytut Wolności] przekazał tej organizacji dotacje w wysokości 2128 tys. zł. Przychód tej organizacji to również pieniądze ze spółek Skarbu Państwa: Orlen, PKO, BP, PZU, KGHM, Lotos, PGE. Zatem więc widać, że ten skok na kasę nie jest tylko i wyłącznie takim skokiem bezpośrednio na pieniądze z budżetu państwa, ale to są również pieniądze z kieszeni Polaków, które dzisiaj Polacy płacą za podwyższone ceny gazu, prądu, odsetki bankowe itd., ponieważ spółki Skarbu Państwa dofinansowują tę organizację. Oczywiście, Polska Wielki Projekt nie chce się przyznać i nie chce pokazać, jakie spółki Skarbu ją dofinansowują, ale taki fakt ma miejsce.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PoselKrystynaSzumilas">Proszę państwa, mogłabym przeczytać po kolei, w jaki sposób organizacje, które otrzymały pieniądze z projektu Polska Wielki Projekt są związane z Prawem i Sprawiedliwością. Megafon – fundatorem Tomasz Kulikowski, dyrektor Biura Interwencji Pomocy Prawnej w Kancelarii Prezydenta RP; Dumni z Elbląga – Kamil Nowak, prywatnie kolega z klasy Krzysztofa Szczuckiego; Fundacja „Ostre Łąki” – pan Zyra, był doradcą Janusza Kotowskiego, prezydenta Ostrołęki, który teraz z ramienia PiS-u ma dobrą posadę; Stowarzyszenie Otoczenia Przedsiębiorców – tutaj mamy panią minister Annę Gembicką, a prezesem stowarzyszenia jest mąż jej szefowej biura poselskiego. Proszę państwa, mogłabym tak wymieniać i przejść przez te wszystkie organizacje, ale mamy mało czasu – o tym już wiele w przestrzeni publicznej zostało powiedziane.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PoselKrystynaSzumilas">I nie chodzi w tej naszej debacie o to, żeby tylko i wyłącznie mówić o programie „willa plus”, bo jak już wykazałam na podstawie fundacji Polska Wielki Projekt, to jest skok na kasę państwa organizowany nie tylko przez ministra edukacji, ale przez praktycznie cały rząd, przez wszystkie ministerstwa. Pokażę to na podstawie pewnej organizacji, która dostała z Ministerstwa Edukacji prawie 600 tys. zł na zakup mieszkania w Katowicach, organizacji, w której działa Petros Tovmasyan. Pan Petros Tovmasyan jest z Partii Republikańskiej. Organizacje, z którymi jest związany i którym pomaga zdobyć te środki, otrzymały z budżetu państwa w ciągu czterech lat, proszę państwa, 17 mln zł! 600 tys. zł z Ministerstwa Edukacji.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PoselKrystynaSzumilas">Mam pytanie do pana ministra. Czy pan minister sprawdził, czy te organizacje, które występują o środki z Ministerstwa Edukacji, otrzymywały również środki z innych ministerstw? Dokładnie to sprawdzimy, bo w Polsce mamy ponad 95 tys. organizacji pozarządowych – organizacji małych i dużych działających uczciwie w małych i dużych miejscowościach; nie wszystkie wspierają system edukacji, ale wszystkie potrzebują pieniędzy. Nagle okazuje się, że z tych 95 tys. organizacji jest kilkanaście, które wygrywają we wszystkich ministerstwach pieniądze na granty, na nieruchomości, na wille, na mieszkanie, domek pszczelarza, na ziemię. To nie jest przypadek, proszę państwa. To jest zorganizowana akcja dania pieniędzy swoim.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PoselKrystynaSzumilas">Ta zorganizowana akcja rozpoczęła się od przyjęcia projektu ustawy, wrzucenia właściwie do projektu ustawy – która de facto dotyczyła ważnych prawo, bo systemu egzaminacyjnego, a potem również pomocy psychologiczno-pedagogicznej – zapisu, że pan minister może realizować programy inwestycyjne. Wtedy, jako posłowie opozycyjni, protestowaliśmy – głosowaliśmy przeciwko tej poprawce, ostrzegając, że ta poprawka to jest prywatny fundusz pana ministra Czarnka. Ale nawet wtedy nie wyobrażaliśmy sobie takiej sytuacji, że te pieniądze będą wydatkowane w taki sposób. Myśleliśmy, że pan minister będzie jeździł z czekami do OSP, do jakichś kół gospodyń wiejskich, i pomagał; ale nie wyobrażaliśmy sobie, że te pieniądze będą przeznaczone na wille dla organizacji sprzyjających władzy.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#PoselKrystynaSzumilas">Nie jest tak, proszę państwa, że minister może sobie dowolnie przyznawać pieniądze. Nawet jeżeli ostateczną decyzję w takich konkursach podejmuje minister, to na ogół jest tak, że jest komisja konkursowa, że są jakieś kryteria, w oparciu o które przyznawane są granty, że jest ustalona przez komisję kolejność, a minister może podejmować ewentualnie decyzję, kiedy są dwa równorzędne wnioski i trzeba z tych równorzędnych wniosków wybrać jeden, ponieważ na ten drugi już brakuje pieniędzy. I tylko w takim zakresie minister ma prawo podejmowania decyzji w przypadku, kiedy trzeba wybrać z mnogości wniosków ten najlepszy. To nie jest tak, że minister może sobie rozdawać pieniądze po uważaniu. Gdyby tak było, to minister musiałby sobie zapisać w ustawie: „Daję pieniądze po uważaniu, nie ogłaszam tego nigdzie, nie robię żadnego regulaminu, konkursu, nie powołuję komisji konkursowej, bo to ja będę decydować”. Minister bał się to zrobić, nie miał takiej odwagi – próbował sobie stworzyć parawan ochronny w formie regulaminu, a sam ten regulamin przekroczył. Okradł dzieci, okradł młodzież, przeznaczając pieniądze na wille dla swoich.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#PoselKrystynaSzumilas">Proszę państwa, w 30-letniej historii wolnej Polski nie było takiego skoku na kasę, nie było takiej próby przepompowania pieniędzy z budżetu państwa dla swoich. Oburzające jest to, że zrobił to minister edukacji kosztem potrzeb dzieci i młodzieży. Nawet ta organizacja, do której został zakupiony bus, to była organizacja związana z panem ministrem, dyrektorka szkoły jest też związana z panem ministrem. A ja pytam: dlaczego ten bus został zakupiony przez stowarzyszenie, a nie został przekazany szkole? Teraz szkoła musi płacić stowarzyszeniu za dowóz dzieci. Teraz szkoła musi zapłacić za benzynę, za kierowcę. Pytanie jest takie: kto chce na tym zarobić? Państwo nie przekazaliście nam umów, państwo nie pokazaliście nam zapisów, państwo boicie się to pokazać, bo pewnie jeszcze niejedną bardzo brzydką rzecz w tych umowach mogłybyśmy znaleźć.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#PoselKrystynaSzumilas">Dlatego powiem na koniec, że tak bulwersującego programu i tak bulwersującego postępowania Ministra Edukacji nawet od pana ministra Czarnka się nie spodziewałam. Ale jak widać, wszystko na tym świecie jest możliwe, a szczególnie wśród polityków PiS-u. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Wpółwnioskodawcą jest Lewica, przypominam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przepraszam, nie zrozumiałam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Wpółwnioskodawcą jest Lewica, w związku z tym…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">A, oczywiście. Jest jeszcze godzina. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Dziękuję. Pani przewodnicząca, Szanowna Komisjo, tak jak było powiedziane, już od ponad miesiąca zastanawiamy się, jakim to cudem pan minister Czarnek nie ma pieniędzy na godziwe podwyżki dla nauczycieli, nie ma pieniędzy na ciepły posiłek w szkole dla każdego ucznia, samorządy muszą łatać lukę, jeżeli chodzi o subwencję budżetową, tymczasem są pieniądze na wille, apartamenty dla ludzi powiązanych z obozem władzy. Kwestia przyznania 12 podmiotom w ten czy inny sposób powiązanym ze środowiskiem Zjednoczonej Prawicy ponad 25,5 mln zł osobistą i jednostkową – jak sami państwo wskazują – decyzją ministra edukacji i nauki to jest tylko jeden z przykładów nieprawidłowości związanych z wydatkowaniem przez Przemysława Czarnka publicznych pieniędzy.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Przypominam, że w grudniu ub.r. dyskutowaliśmy dokładnie tutaj, na posiedzeniu tej Komisji, m. in. o wątpliwościach związanych z faktem, że w ramach programu „Inwestycje w oświacie”, mającego rzekomo wspierać szkolnictwo niepubliczne, do podmiotów związanych z Kościołem Katolickim, które prowadzą ok. 7% szkół w Polsce, trafiło 79% środków. Zatem ta kwestia przekazania 65% środków z programu „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania”, w tym  12 organizacjom powiązanym z władzą, to nie jest żaden przypadek, to nie jest żaden wyjątek, to nie jest żadna anomalia – to jest kolejny przykład systemowego, zaplanowanego, intencjonalnego i przemyślanego działania.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Chciałabym skorzystać z okazji i podziękować Ministerstwu Edukacji i Nauki za przesłanie nam przed dzisiejszym posiedzeniem Komisji informacji na temat omawianego tutaj programu „willa plus”, bo jak wszyscy wiemy, z udostępnianiem informacji publicznej czy transparentnością ministerstwa są wielkie problemy.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Dzięki temu, że otrzymaliśmy te informacje, widzimy, że wśród kryteriów, które przedstawia ministerstwo i które weryfikował osobiście Przemysław Czarnek znajduje się takie kryterium, które zwraca moją szczególną uwagę – w pkt 7: „oświatowej państwa, oraz podmiotów, o których mowa w art. 2 ustawy – Prawo oświatowe”.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Jakież to doświadczenie w działalności wspierającej system oświaty i wychowania mają te podmioty, którym minister zasponsorował nieruchomości? Fundacja Polska Wielki Projekt organizuje konferencje i publikuje raporty w żaden sposób niezwiązane i nieodnoszące się do edukacji; Fundacja Megafon – brak działań wspierających system oświaty i wychowania, być może dlatego, że istnieje od grudnia 2021 r.; Dumni z Elbląga, Fundacja pod Damaszkiem, INTEGRA – dokładnie tak samo: żadnych wcześniejszych działań związanych z oświatą i wychowaniem; chyba że za działalność oświatową uznamy organizację pielgrzymek, ale to chyba tylko w głowie ministra Czarnka można jedno z drugim powiązać. Faktycznie wśród tych organizacji konsekwentną działalność edukacyjną prowadzi tylko i wyłącznie Fundacja „Wolność i Demokracja”, ale to jest, po pierwsze, taki przysłowiowy grzyb w barszczu, po drugie, obawiam się, że gdyby nie powiązania z obozem rządzącym, to wniosek tej fundacji skończyłby dokładnie tak samo jak np. wniosek Fundacji „Krzyżowa”, która od 30 lat wspiera system oświaty i wychowania – czyli, po prostu, zostałby odrzucony. Chciałbym zapytać, w jaki sposób pan Przemysław Czarnek osobiście weryfikował doświadczenie podmiotów, którym przyznawał środki?</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Kolejną kwestią jest fakt, że pod uwagę brany był – cytuję: „wpływ projektu na rozwiązywanie problemów podnoszonych przez środowiska edukacyjne”. I znowu pytanie: w jaki sposób willa na Mokotowie czy na Saskiej Kępie, na które ministerstwo przeznaczyło 9,5 mln zł, odpowiadają na problemy podnoszone przez środowiska edukacyjne i jakież to środowiska edukacyjne podnosiły te problemy, które adresować miał zakup takich nieruchomości? Z mojego doświadczenia z nauczycielami, z rodzicami, z młodzieżą wiem, jakie problemy podnoszą wszystkie te grupy – bez względu na to, czy pojedzie się na Podkarpacie, na Podlasie, na Górny Śląsk czy do Wielkopolski. To problem braku wsparcia dla biedniejszych uczniów i uczennic, problem szalenie niskich, zahaczających o płacę minimalną wynagrodzeń dla początkujących nauczycieli, to brak wsparcia psychologicznego w szkołach, to w końcu problemy związane z podstawą programową, w której wciąż nie ma rzetelnej edukacji o zdrowiu i seksualności, edukacji klimatycznej, edukacji pracowniczej. W jaki sposób odpowiada na problemy podnoszone przez środowisko edukacyjne i jakie środowiska edukacyjne przeznaczenie np. 40 tys. zł dla Diakonii Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Lubelskiej na zakup busa, chust i notebooków niezbędnych do organizacji obozów jednej tylko konkretnej opcji religijnej. Poproszę o pisemną listę konkretnych problemów sygnalizowanych przez środowiska oświatowe, które adresuje przyznanie środków w ramach tego programu.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">W swoich wypowiedziach medialnych już po wybuchu czy ujawnieniu afery „willa plus” w próbach uzasadnienia przyznania środków na zakup nieruchomości Przemysław Czarnek wspomniał, że „Nie dajemy pieniędzy lewakom”. Ale teraz, przyglądając się tym kryteriom, które zostały nam przedstawione, za pomocą których minister merytorycznie miał weryfikować te wnioski, nie ma takiego kryterium jak rozbieżność między ideologicznymi preferencjami pana ministra, więc jest tutaj ewidentnie rozłam między tymi medialnymi deklaracjami pana ministra, a tym, co twierdzi ministerstwo. Zatem poproszę o jasną i precyzyjną odpowiedź, w jaki sposób minister i ministerstwo definiuje organizacje lewackie oraz jakie jeszcze niewyrażone wprost kryteria były brane pod uwagę i kto, w jaki sposób je ustalił.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Jest absolutnie jasne, widzimy to wszyscy wyraźnie, że deklarowane cele programu „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania” są wtórne wobec interesu obozu władzy. Oczywiście, żeby nie było, bardzo dobrze, że ministerstwo przeznaczyło np. 115 tys. zł na zakup sprzętu rehabilitacyjnego czy 500 tys. na zakup busa dla osób z niepełnosprawnościami. Ale szanowni państwo, czym jest 500 tys. zł w porównaniu z 5 mln zł na wille na Mokotowie. Prawda jest taka, że wydatkowanie środków z tego programu to jest kolejny przykład zalegalizowanego złodziejstwa – okradania państwa, okradania polskich uczniów, nauczycieli i rodziców z publicznych pieniędzy. To jest po prostu podążanie przez ministra Czarnka ścieżką wytyczoną wcześniej przez chociażby Zbigniewa Ziobrę.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Na koniec, naprawdę bardzo się cieszę, że ministerstwo przyznaje, że te decyzje o przyznaniu środków tym a nie innym fundacjom były osobistymi, indywidualnymi decyzjami ministra Przemysława Czarnka. Cieszę się z tego tytułu dlatego, że to nam naprawdę bardzo ułatwi rozliczanie tego programu, rozliczanie tych nadużyć w przyszłość. Chciałabym powiedzieć, że przed tym rozliczeniem pan minister Czarnek nie ucieknie. Tak jak ucieka teraz z posiedzenia Komisji Edukacji, tak jak ucieka przed konfrontacją z opinią publiczną – tak na pewno uciec mu się nie uda przed odpowiedzialną za rozkradanie państwa i rozkładanie pieniędzy, które należą się polskim dzieciom. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Bardzo proszę, otwieram dyskusję. Zostało nam jakieś 45 minut. Katarzyna Lubnauer się zgłasza.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Może najpierw państwo się zgłoście, będziecie wtedy sami widzieć, ile macie czasu.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Przepraszam, bo nie mogę sobie pani nazwiska przypomnieć</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselMonikaFalej">Monika Falej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Falej. Państwo nie jesteście z Komisji. Pana pamiętam. Czy ktoś jeszcze się zgłasza?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#SekretarzKomisjiAgnieszkaKalinowskaWojcik">Jeszcze z gości się zgłaszają osoby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Goście to goście. Proszę, zaczynamy. Pani Katarzyna Lubnauer.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Proszę państwa, rzeczywiście, dostaliśmy materiał, w którym bardzo dokładnie zostało wyznaczone, jakie były kryteria. Jednym to było cel, jakiemu ma służyć inwestycja, oraz znaczenie tej inwestycji dla polityki oświatowej państwa. To jest szczególnie interesujące. Kolejne – to jest doświadczenie: prawidłowość wykorzystania, rozliczenia wcześniej przyznanych środków finansowych na realizację inwestycji, doświadczenie wnioskodawcy w zakresie realizacji działań na rzecz wspierania systemu oświaty i wychowania zgodnych z polityką oświatową państwa.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Czytałyśmy te wnioski, czytałyśmy opinie ekspertów i powiedzmy rzecz bardzo oczywistą i jasną: większość tych dofinansowanych podmiotów nie tylko miała ocenę negatywną, ale w kartach oceny były bardzo jednoznaczne, nienaprawialne fakty dotyczące tych wniosków, np. to, że nie jest w żaden sposób realizowany cel, jakim jest kierunek, jakim jest oświata i wychowanie. Nie można też powiedzieć o doświadczeniu dla Fundacji „Solidarni” im. ks. Jerzego Popiełuszki, która miała dokładnie trzy dni – ani w ciągu tych trzech dni nie zdążyła rozliczyć żadnego wniosku finansowego, ani w ciągu tych trzech dni nie nabrała żadnego doświadczenia, ani w ciągu tych trzech dni nie realizowała żadnych celów związanych z edukacją. 20 września ub.r. została założona;  23 września ub.r. był ostateczny termin składania wniosków – pół miliona złotych.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Podobne kwiatki mamy bardzo liczne: kilka miesięcy ma stowarzyszenie, fundacja nie ma żadnych doświadczeń związanych z edukacją, a mimo to dostaje pieniądze. Fundacja Megafon ma jakieś działania, młoda fundacja, kilka miesięcy – ale związane z niepełnosprawnymi; nie ma doświadczeń z edukacji. Co więcej, większość jej argumentów, co ona ma zamiar zrobić, nie jest związana z edukacją.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Powiem więcej, jedna z osób związanych rzeczywiście z NGOs-ami zadała mi pytanie: „A dla jakiej grupy beneficjentów mają potem działać te projekty, jakie zadania mają być wyznaczone?”. Proszę państwa, żadne. W żadnych wymogach konkursu i w związku z tym w żadnych wnioskach praktycznie, może poza jednym, nie jest wymienione, jakie konkretne działania zostaną podjęte, jaka grupa młodzieży, jaka grupa dzieci będzie beneficjentami, kto skorzysta realnie na tych willach, nieruchomościach. Naprawdę, czy fundacja potrzebuje nieruchomość na 2,6 ha ziemi z domkiem pszczelarza? Co ona ma tam zamiar robić?! Przepraszam, chciała uczyć strzelać w paintballa, nie dostała tylko do tego sprzętu.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Mamy do czynienia z fundacjami, które wprost się chwalą, że ich dokonaniem edukacyjnym są zorganizowane wykłady, na których był Pan Czarnek jako prelegent i pan Rzymkowski. To już w tej sytuacji powinno być odrzucone, chociażby ze względu na to, że widać jasny konflikt interesów. Mamy do czynienia z sytuacją, w której mamy fundacje, które nie działały w edukacji, które nie miały dotychczas związków i doświadczeń z realizowaniem różnych przedsięwzięć i które dostały jako wymóg w konkursie trwałość projektów na pięć lat minimum. Zaznaczmy wyraźnie – po naszych interwencjach kilka rzeczy się zmieniło: trwałość została przedłużona do 15 lat – chociaż chcielibyśmy zobaczyć ostateczny kształt tej formuły umowy; pojawiły się informacje o tych projektach, które nie dostały dofinansowania mimo pozytywnej opinii oraz, co chyba jest ważne, wszystkie dokumenty zabezpieczył NIK.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Zauważmy jedną rzecz – my mówimy o tym, że dofinansowanie dostało 29 projektów, które miały negatywną ocenę. Ale w tym samym czasie mieliśmy ponad 100 projektów, które miały pozytywną ocenę; nie musiały nic uzupełniać, miały pozytywną ocenę komisji, która oceniała – i oni nie dostali. I nie byli specjalnie lewicowi, bo jeżeli mówimy o Archidiecezji Gdańskiej, to ja myślę, że to jest umiarkowanie lewicowa organizacja; chyba że ja czegoś nie wiem. A miała pozytywną opinię. Caritas, tak.</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Teraz, proszę państwa, zaznaczymy wyraźnie – dostali swoi. Wszędzie jest ktoś związany z politykiem PiS-u, z politykiem Republikanów, związany z administracją samorządową, gdzie jest jakiś polityk PiS-u – nie ma ludzi przypadkowych. Nawet jeśli chodzi o ten autobus, to się okazuje, że pani dyrektor tej szkoły jest doradcą pana ministra Czarnka do spraw doskonalenia systemu oświaty Każdy. Jeżeli OSP dostało, to się okazuje, że to jest miejscowość, w której wychował się minister Czarnek. A drugie OSP dostało, ponieważ chce kupić grunt tuż koło szkoły, której dyrektorem jest szwagier ministra Czarnka. W związku z tym – tylko dla swoich. Tak wyglądał ten program – tylko dla swoich. W ten sposób wyglądał konkurs… „konkurs” – program, który zaproponowało Ministerstwo Edukacji Narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Powiem szczerze, że dopiero przedstawienie tego dokumentu pozwala nam zobaczyć, jak daleko od tych kryteriów były te projekty, które zostały złożone: że nie miały nic z nimi wspólnego. Nie miały nic wspólnego z doświadczeniem, celami edukacyjnymi ani z doświadczeniem z wydatkowaniem wcześniej środków publicznych – bo po prostu nie miały często żadnych doświadczeń. Za to Polska Wielki Projekt, która dostała największą dotację ze wszystkich, maksymalną – 5 mln zł, jest fundacją z prywatnym fundatorem, który w sytuacji, kiedy skończy się trwałość projektów, będzie chciał zwinąć tę fundację; a będzie miał do tego prawo, bo to mu daje statut. Będzie mógł przeznaczyć na inne cele, zgodne z kierunkiem fundacji, czyli np. jeżeli Srebrna będzie chciała organizować ten kongres…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJoannaBorowiak">Przepraszam, czy można ciszej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Można.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJoannaBorowiak">Bo mnie głowa boli.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">…to jeżeli będzie chciał realizować ten Kongres Polska Wielki Projekt, który jest podstawowym zadaniem fundacji, to może to skierować np. do spółki Srebrna – bo takie ma prawo. Czyli publiczne pieniądze zostały przeznaczone dla prywatnych fundacji na nieruchomości, które potem w przyszłości będą mogły służyć działaczom partyjnym Prawa i Sprawiedliwości. Taki to był cel i takie to było działanie. I nic byśmy o tym nie wiedzieli, gdyby nie kontrola. Nic byśmy o tym nie wiedzieli, gdyby nie to, że posłowie Koalicji Obywatelskiej chodzą po ministerstwach i sprawdzają, jak są marnowane pieniądze publiczne. Tak to wygląda w tej chwili. A w przyszłości zajmie się tym prokuratura, NIK i myślę, że niezależne sądy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pani poseł Kinga Gajewska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselKingaGajewska">Szanowni państwo, Wysoka Komisjo, już wszyscy czuliśmy, jak może wyglądać ten projekt, bo samo uchwalanie ustawy, która miała pozwolić na właśnie rozdawnictwo przez Ministerstwo Edukacji, było wrzutką do ustawy o pomocy psychologicznej dla dzieci. Jak perfidnym trzeba być, żeby przy takim temacie wrzucić możliwość rozdawania pieniędzy swoim.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PoselKingaGajewska">Chciałabym się skupić może tylko na jednej organizacji, która wyjątkowo mnie zainteresowała, bo z niedowierzaniem czytałam oceny ekspertów – w każdym z punktów przy ocenie wniosku stowarzyszenia INTEGRA, które dostało za milion złotych pałacyk w Jadwisinie, przy każdym punkcie, każdziutkim, był negatyw. Komisja absolutnie była jednoznaczna w kwestii niedawania grosza temu stowarzyszeniu.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PoselKingaGajewska">Dziennikarzom, niestety, nie udało się dodzwonić do prezesa tej fundacji, postarałam się znaleźć dokładne informacje na ten temat. Otóż prezesem tego stowarzyszenia i wiceprezesem są te same dwie osoby, które mają spółkę – spółkę, której główną działalnością w PKD [Polskiej Klasyfikacji Działalności] jest sprzedaż i kupno nieruchomości na własny rachunek. Zatem przy możliwości sprzedaży pałacyku w Jadwisinie nietrudno domyśleć się, co się stanie po upływie czasu, po którym będą mogli zrobić, co chcą z tym pałacykiem.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PoselKingaGajewska">Nie udało się dodzwonić dziennikarzom, ale po jakimś czasie pan prezes oddzwonił do mnie i spytałam go… Tutaj chciałabym przekazać ministerstwu – nie wiem, czy w ogóle jest ktoś z ministerstwa. Są panowie. Zatem przekazuję na panów ręce taką informację, że pan prezes jest bardzo zawiedziony, bo wnioskował o 1800 tys. zł, a dostał jedynie 1mln zł, i teraz za te 800 tys. zł nie będzie miał jak wyremontować tego pałacyku. I miał pretensje do PiS-u, dlaczego dostał tylko 1 mln zł na zakup tej nieruchomości.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#PoselKingaGajewska">Nie ukrywam, że zszokował mnie ten wyraz zawodu pana prezesa. Ale jeszcze głębiej sprawdziłam, jak wygląda działka, ogromna działka, na której jest położony ten pałacyk. Otóż przez tę działkę będzie przebiegała niedługo trasa kolejowa. Zapytałam pana prezesa, bo sprawdziłam plany w starostwie: „Panie prezesie, a co pan na to, że część działki po prostu będzie musiała być odjęta, bo przecież będzie tędy przebiegała kolej?”.  A pan mówi: „No widzi pani, jak zostaliśmy skrzywdzeni? No widzi pani? I jeszcze do tego zabiorą nam działkę”.</u>
+          <u xml:id="u-21.5" who="#PoselKingaGajewska">Zabiorą działkę! Państwo będzie musiało jeszcze zapłacić – oprócz tego 1 mln zł, który zapłaciło za tę willę – za wykup działki, za wywłaszczenie. Przecież to będzie odszkodowanie. Zatem jeszcze to stowarzyszenie zarobi za mały odcinek trasy kolejowej, która będzie tam przebiegała. Przecież to jest jakiś absurd! To się w głowie nie mieści!</u>
+          <u xml:id="u-21.6" who="#PoselKingaGajewska">Tutaj odpowiem pani minister, pani Krystynie Szumilas, że sprawdziłam również, że Polska Wielki Projekt dostało… jeszcze nie wiem ile, bo nie chcą mi powiedzieć,  ale ogromne pieniądze z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Tak, to już wiemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pani poseł Falej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselMonikaFalej">Wysoka Komisjo, pani przewodnicząca, chciałabym zwrócić uwagę szczególnie na Fundację „Dumni z Elbląga”, ponieważ jako posłanka z tego terenu, nie jesteśmy wcale dumni z pana prezesa tejże fundacji, pan Kamila, którego 37-letnia osoba nie ma żadnego doświadczenia edukacyjnego – nigdy nie pracował jako edukator, jako nauczyciel czy też w jakikolwiek szkole czy placówce edukacyjnej. Ale jednak wedle pana ministra Czarnka ma doświadczenie tak duże, że jest w stanie przekazać mu ponad 2 mln zł na zakup gruntu rolnego, by prowadzić tę edukację.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselMonikaFalej">Teraz, ta nieruchomość w Karczowiskach Górnych, którą ta fundacja nabyła. Dostała na ten cel, tak jak powiedziałam, ponad 2 mln zł. To, co jest ważne – do zakupu takiego obiektu wymagana jest zgoda Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Teraz jest pytanie, czy takowa w ogóle taką zgodę otrzymała – bo jeżeli nie, to jest to przestępstwo. W związku z tym złożyłam doniesienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa, chociażby właśnie przy sprzedaży tej nieruchomości, jak również do NIK, by sprawdzili, czy rzeczywiście pan minister Czarnek nie wiedział, że właśnie podpisuje dokument, który ma wady prawne, a może wręcz popiera przestępczość właśnie w tej formie. Dodam też, że pan Kamil, pan prezes, nie jest rolnikiem, więc nie ma też możliwości wykazać się takim doświadczeniem rolniczym, by ewentualnie jakoś wesprzeć własną fundację w działaniach rolniczych.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselMonikaFalej">To, co też jest ważne – myślę, że przykro jest słuchać, że osoba, która założyła fundację, niemająca żadnego doświadczenia w tym obszarze, chwali się tym, że jest właśnie osobą popularną. Dzięki temu, że właśnie została wykryta patologia w systemie przyznawania dotacji organizacjom pozarządowym, tak jak właśnie Fundacja „Dumni z Elbląga”, szczyci się tym, że jest właśnie w tym kręgu zainteresowań osób potencjalnie zagrożonych wymiarem sprawiedliwości, postępowaniem prokuratorskim. I to jest właśnie zadziwiająca sytuacja – że nawet sobie nie zdaje sprawy, że popełnia przestępstwo, że daje się wykorzystać kolegom i koleżankom z Prawa i Sprawiedliwości, bo takie akurat powiązania ma. Uczył się z jednym z działaczy i osób, które ma jasny stosunek do Prawa i Sprawiedliwości – panem Krzysztofem Szczuckim, więc to jest naprawdę wyjątkowa sytuacja. Mam nadzieję, że rzeczywiście w przyszłości będzie taka prokuratura, która oceni to rzetelnie, bo teraz, niestety, mam wątpliwości, jak to będzie wyglądać. Ale liczę bardzo mocno na Najwyższą Izbę Kontroli, która sprawdzi i działania pana ministra Czarnka, jak również działania Fundacji „Dumni z Elbląga”, bo myślę, że ani pan Czarnek, ani nikt więcej nie powinien być dumny z okradania Polek i Polaków, a szczególnie z niszczenia dobrego imienia organizacji pozarządowych, które do tej pory pracowały rzetelnie na swoje dobre imię, budowały społeczeństwo obywatelskie, a teraz jest budowane społeczeństwo kolesiowskie i PiS-owskie. Naprawdę, to jest wyjątkowa, ohydna sytuacja, szczególnie w odniesieniu do tych organizacji, które do tej pory pracowały uczciwie i rzetelnie. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Pan poseł Zbigniew Dolata.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselZbigniewDolata">Dziękuję bardzo. Pani poseł Szumilas: „Nie było takiego skoku na kasę w historii”, wtóruje pani poseł Dziemianowicz-Bąk: „przykład zorganizowanego złodziejstwa”, „czym jest 500 tys. wobec milionów?”. To ja pociągnę to pytanie: czym jest 500 tys. zł wobec milionów złotych, a te miliony złotych wobec miliardów złotych – 250 mld zł, które za przyzwoleniem, być może nawet z błogosławieństwem Platformy ukradziono Polakom w czasie ośmiu lat rządów koalicji PO-PSL? 1/4 PKB była rozkradana za waszych rządów. 1/4 – 25% PKB to była luka VAT-owska.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselZbigniewDolata">Teraz….</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselKingaGajewska">Ale nikogo nie skazano.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselZbigniewDolata">Nikogo to nie dotknęło, prawda? Jasne, jasne, oczywiście.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselZbigniewDolata">Zatem 250 mld zł ukradziono Polakom. Tak dla zobrazowania tego: rok 2015 VAT w budżecie to 123 mld zł. Rok później wzrost ściągalności VAT-u to jest o 30 mld zł – 30 mld zł!; a rok 2022, czyli 7. rok rządów Prawa i Sprawiedliwości, w budżecie ląduje z tytułu VAT-u ponad 230 mld zł – prawie 100% więcej; a w roku bieżącym to będzie 286 mld zł. To pokazuje skalę, po pierwsze, złodziejstwa za waszych rządów, a po drugie, skalę uszczelnienia tego systemu za rządów Prawa i Sprawiedliwość. I wy macie czelność krytykować rząd Prawa i Sprawiedliwości?!</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselZbigniewDolata">Podczas informacji bieżącej powiedziałem, że troska Platformy o finanse publiczne to jest najśmieszniejszy dowcip świata, czyli słynny skecz „Monty Pythona”. To jest klasyczny „Monty Python”, po prostu boki zrywać. Wy troszczący się o finanse publiczne to naprawdę jest żart. Ale powiem szczerze, że Polacy pamiętający te wasze rządy może i tak trochę się z tego śmieją, ale to jest śmiech przez łzy. Ile byście się tutaj nie nadymali, jakbyście nie chcieli wymazać tymi swoimi lepkimi łapkami… wymazać, wygumkować te wszystkie informacje o złodziejstwie, które miało miejsce… Tak, tak! Wasze lepkie łapki nie przyniosą sukcesu w wygumkowaniu, w wymazaniu ze świadomości Polaków tej traumy, która była za waszych rządów – tego zorganizowanego, chronionego waszym parasolem politycznym złodziejstwa.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselZbigniewDolata">I teraz pytacie, kto skorzysta na zakupie tych nieruchomości, co wynika z programu Ministra Edukacji Narodowej? Oczywiście, że skorzystają nasze dzieci, nasza młodzież, która…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Nasze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselKingaGajewska">Wasze dzieci, tak, wasze dzieci.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselKrystynaSzumilas">Bracia, siostry, dzieci, znajomi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselZbigniewDolata">Sami sobie wystawiacie świadectwo…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Chciałabym tylko zapytać – przepraszam, Zbyszku – czy państwu przeszkadzamy? – bo jeżeli tak, to opuścimy tę Komisję, państwo będziecie kontynuować, tak? Dziękuję. Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselZbigniewDolata">Sami sobie wystawiacie świadectwo tym zachowaniem, bo ja, słuchając tych waszych farmazonów, siedziałem cicho, zagryzałem zęby. Właściwie ten wasz przekaz jest zupełnie niegroźny. Wy jesteście przekonani, że Polacy cierpią powszechnie na amnezję, że tego nie pamiętają i że jak powtórzycie kłamstwo tysiąc razy, to ono stanie się prawdą. Tak mówili komuniści, tak pewnie myślał Goebbels, ale to nie jest prawda; nie da się w ten sposób przekonać Polaków, że za rządów Prawa i Sprawiedliwości dzieje się coś złego, a za waszych rządów to był po prostu kraj mlekiem i miodem płynący. Przegraliście wybory w 2015 r., w 2019 r. nieprzypadkowo – przegraliście wybory, bo Polacy pamiętają te wasze beznadziejne, fatalne rządy.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselZbigniewDolata">Teraz, wracając do tego dofinansowania – obnażyliście się już w maju, na wiosnę 2022 r., kiedy do ustawy o systemie oświaty wprowadzono możliwość dofinansowania przez ministra edukacji narodowej różnych zadań oświatowych. Przypuściliście wtedy furiacki, szalony atak na właśnie taką możliwość. Dlaczego? Ponieważ kwestionujecie w ogóle prawo rządu do decydowania. Ktokolwiek nie otrzymałby tego dofinansowania, to szalelibyście, zrobilibyście w wielką hucpę, jak robicie ją teraz, bo wy to kwestionujecie, bo nie możecie się pogodzić z werdyktami wyborców.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselZbigniewDolata">Podam wam przykład właśnie tych środków, które trafiły, u mnie w Gnieźnie, do Stowarzyszenia „Rodzice-Dzieciom” – stowarzyszenia prowadzącego szkołę podstawową, wcześniej gimnazjum. Na co to stowarzyszenie przeznaczy 450 tys. zł? Na wykup budynków szkolnych. Od kogo ten wykup albo został, albo będzie dokonany? – bo nie wiem, na jakim etapie jest ta procedura. Otóż od Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, który jest właścicielem tego obiektu. To stowarzyszenie płaciło czynsz urzędowi marszałkowskiemu, a teraz wykupi właśnie ten obiekt. Czyli te środki rządowe trafią na czyje konto? Na konto urzędu marszałkowskiego. Przepraszam, przypuśćcie na to atak, idźcie tam, powiedzcie tym rodzicom, że to jest kolosalny błąd ministra Czarnka, kolosalny błąd rządu Prawa i Sprawiedliwości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselRafalGrupinski">To nie błąd – to przekręt.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselZbigniewDolata">Nawet nie…</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselZbigniewDolata">To jest przekręt – jeszcze pan poseł Grupiński mówi. Proszę bardzo, ja przekażę rodzicom tych dzieci pana słowa…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselRafalGrupinski">Mówię o całości sprawy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselZbigniewDolata">…że przeznaczono środki na wykup tego budynku – i jest to przekręt. Pewnie pan poseł Grupiński pójdzie do prokuratora i złoży zawiadomienie, że to jest przestępstwo. Jasne, to jest w waszych…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselRafalGrupinski">Mówiłem o całym funduszu, a nie Gnieźnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselZbigniewDolata">…to jest w waszych oczach przestępstwo, bo przecież to jest coś niesamowitego, że rząd Prawa i Sprawiedliwości nie zamyka, nie likwiduje szkół, tak jak wy to robiliście masowo, tylko szkoły wspiera, szkoły finansuje… I oprócz celu wyborczego, pani poseł Lubnauer – bo jest rok wyborczy, więc wydaje wam się, że takimi akcjami zwiększycie swoje poparcie; co jest mrzonką, absolutnie niemożliwe – to ma to mieć też efekt mrożący. Mówicie, że gdzieś tam ktoś…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Chcemy zamrozić kradzieże.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselZbigniewDolata">…gdzieś tam ktoś w jakimś stowarzyszeniu, w jakiejś fundacji jest związany z Prawem i Sprawiedliwością rodzinnie, może sam jest członkiem Prawa i Sprawiedliwości i chcecie osiągnąć efekt mrożący, żeby przez kolejne cztery lata rządów Prawa i Sprawiedliwości nie było takiej woli, aby przekazać środki dla organizacji, fundacji, stowarzyszeń związanych z Prawem i Sprawiedliwością – żeby wykluczyć te stowarzyszenia. Na to zgody być nie może, bo wy sądzicie, że uprawnione do otrzymania dofinansowania są tylko fundacje, stowarzyszenia, organizacje związane z wami. To jest jedyny beneficjent, który powinien być futrowany pieniędzmi państwowymi, budżetowymi. Jedyny! Tylko można przeznaczać środki dla fundacji związanych z panią Lubnauer, Szumilas, Grupińskim, etc. Jeszcze, przepraszam, panią Dziemianowicz – również z Lewicą.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselZbigniewDolata">Mogę podać przykład z czasów rządów lewicy, SLD, 2001–2005, kiedy Stowarzyszenie Młodych Wielkopolan, działające w powiecie gnieźnieńskim, generalnie w okręgu  nr 37, otrzymywało dofinansowanie z KRUS-u, z ZUS-u, Ministerstwa Polityki Społecznej – ze wszystkich możliwych źródeł, a na czele tego stowarzyszenia stał poseł Tomaszewski – to było dobrze. Tu pani Dziemianowicz-Bąk pewnie o tym nie wie, jest za młoda, w 2001 r. jeszcze chodziła do gimnazjum, więc tak daleko jej pamięć nie sięga. OK.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselAgnieszkaDziemianowiczBak">Przepraszam, ale członek Komisji Edukacji wie, w jakich latach funkcjonowały w Polsce gimnazja, czy niekoniecznie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">A możemy sobie nie przeszkadzać?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PoselZbigniewDolata">Pani poseł… Okej, jest pani jeszcze młodsza – przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrezesFundacjiEFCAleksandraSaczuk">Przepraszam bardzo, rozumiem, że to spotkanie potrwa jeszcze tylko 30 minut. Są tutaj też przedstawiciele organizacji społecznych – tradycyjnie wyłączono mi mikrofon, jestem już do tego przyzwyczajona – chcielibyśmy też móc zabrać głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselZbigniewDolata">Teraz, kontynuując – ta wasza narracja, tak jak powiedziałem, zupełnie askuteczna, jest też kompletnie nielogiczna. Tutaj przykład chociażby wystąpienia pani poseł, bodajże, Gajewskiej. Otóż ona z taką wielką emocją mówiła o jakimś stowarzyszeniu, które przejęło działkę, i przez teren tej działki będzie przebiegała linia kolejowa dużych prędkości, i jeszcze to stowarzyszenie zarobi na odszkodowaniu. To już jest… Pani poseł, pani chyba nie zna przekazu dnia waszej partii, a ten przekaz brzmi mniej więcej: „Na CPK i linie kolejowe, które są związane z tym projektem, linie kolejowe dużych prędkości, nie ma zgody, bo wy, obywatele, wy, organizacje, wy, właściciele ziemi, zostaniecie oszukani – bezczelnie odbiorą wam ziemię i nic z tego nie będziecie mieli”. A teraz okazuje się, że pani poseł Gajewska przyznaje, że środki na odszkodowania dla tych…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Dla swoich.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselZbigniewDolata">…którzy będą mieli takiego pecha albo szczęście, że przez ich teren będzie przebiegała ta linia kolejowa, to okazuję się, że na tym jeszcze zarobią. Zatem pani poseł…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselKingaGajewska">To nie CPK.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselZbigniewDolata">…niech pani…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Bo nic nie zapłaci?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselZbigniewDolata">… niech pani poczyta jednak przekazy dnia dokładniej, bo jednak troszeczkę pani opuściła…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Ale wie pan, że oni dostali tę działkę za darmo?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselZbigniewDolata">…i w związku z tym logika, niestety, tego wywodu…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Więc jak dostaną grosz, to już zarobią.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselZbigniewDolata">…logika tego wywodu, niestety, ucierpiała.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#PoselZbigniewDolata">Cierpi też pani poseł Lubnauer, bo, niestety: „Prawda w oczy kole”. Was to po prostu bardzo, bardzo boli. Ja się temu nie dziwię. Powiem tak – gdyby pan minister Czarnek, rzeczywiście ukradł te sto kilkadziesiąt mln zł, to byłby detalistą w porównaniu do was. Nikt wam nie dorówna! I Polacy to pamiętają, i w wyborach dadzą temu wyraz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Pan poseł Krawczyk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselMichalKrawczyk">Dziękuję bardzo. W przeciwieństwie do pana posła nie będę mówił tak długo – po to, żeby nasi goście też mogli zabrać głos. Rozumiem, że strategią pana posła było to, żeby mówić 15 minut i jak najbardziej zabrać nam czas.</u>
+          <u xml:id="u-59.1" who="#PoselMichalKrawczyk">Przypomnę tylko państwu, że porządek obrad naszego dzisiejszego spotkania Komisji to jest jeden punkt „Przedstawienie przez ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka informacji na temat…” itd. – chodzi o „willę plus”. Zatem pytam, gdzie jest pan minister Czarnek. Gdzie jest któryś, z wiceministrów? Kolejny raz pan minister Czarnek… wstydzi się? boi się? przyjść na Komisję i wytłumaczyć się z tego, w jaki sposób rozdał nie 4 tys. zł, nie 40 tys. zł, nie 400 tys. zł, tylko 40 mln zł. Nie ma pana ministra, nie ma żadnego z wiceministrów.</u>
+          <u xml:id="u-59.2" who="#PoselMichalKrawczyk">Chcę państwu w kilku zdaniach opowiedzieć o sytuacji z Lublina. Otóż, w Lublinie istnieje fundacja, która dostała w konkursie, o którym mówimy, milion złotych na kupno 88 m2 w nowoczesnym apartamentowcu w centrum Lublina, który dopiero kończy się budować. Byłem tam i widziałem ten budynek – on nawet jeszcze nie jest skończony. Nowoczesny apartamentowiec. Przewodniczącym rady tej fundacji jest pewien ksiądz. Absolutnie nie mam nic do tego – chcę być dobrze zrozumiany przez wszystkich państwa – jeśli chodzi o to, że ta osoba jest księdzem. Natomiast to nie jest zwykły, statystyczny ksiądz – to jest osoba, która ubliżała osobom LGBT; to jest człowiek, który walczył na ulicach Lublina z pandemią koronawirusa, chodząc z relikwiami św. Antoniego; to jest człowiek, który gości na swoich mszach ministra Czarnka i Kaję Godek. To jest człowiek, który, jak plotkuje się w Lublinie, został przez arcybiskupa lubelskiego oddelegowany z Lublina – tzn. to już nie jest plotka, tylko za co: właśnie za swoje wybryki – do jednej z podlubelskich parafii. Na stronie fundacji, która jak widzę jest teraz zmieniana i pojawiają się tam nowe treści, ale w momencie, kiedy fundacja otrzymywała pieniądze, można głównie było przeczytać o działalności tej fundacji skupionej wokół organizacji wycieczek – za kilka: 5 tys. zł, 6 tys. zł, 8 tys. zł z tą fundacją można pojechać w jedną, drugą i trzecią część świata; o działalności edukacyjnej – praktycznie nic.</u>
+          <u xml:id="u-59.3" who="#PoselMichalKrawczyk">Wiemy wszyscy o tym, jak ogromne są potrzeby edukacyjne. Ja wiem też, jak ogromne są potrzeby, jeśli chodzi o inwestycje w edukację w Lublinie. Kilkanaście szkół w Lublinie potrzebuje modernizacji, termomodernizacji, remontu sali gimnastycznej, kuchni, remontu sali widowiskowej. Przekazuję państwu teraz konkretne informacje. Fundacja, która otrzymała te pieniądze, Fundacja pod Damaszkiem, została negatywnie oceniona. Zatem mam pytanie do pana ministra – którego nie ma – lub któregoś z wiceministrów – którzy też nas dzisiaj nie zaszczycili swoją obecnością: jak to się stało, że na koniec decyzją ministra Czarka został przyznany milion zł na zakupienie 88 m2 biura w nowoczesnym apartamentowcu w centrum Lublina, a ten wniosek został oceniony negatywnie, a na liście wniosków z Lubelszczyzny był np. wniosek Chorągwi Lubelskiej ZHP oceniony pozytywnie i ZHP nie dostało złotówki, też z tego konkursu?</u>
+          <u xml:id="u-59.4" who="#PoselMichalKrawczyk">Na koniec jeszcze jedna ciekawostka. Opowiedziałem państwu dużo o tej fundacji i o księdzu, który jest przewodniczącym rady tej fundacji i jej założycielem. Wiecie państwo, co jakiś czas temu napisały media? – że ten ksiądz jednocześnie jest proboszczem w parafii, w której mieszka minister Czarnek. Przypomnę państwu, że w rządowej telewizji minister Czarnek mówił, że z żadną z fundacji, które otrzymały dotacje, nie kierują jego znajomi. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Pani poseł Wcisło.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselMartaWcislo">Dziękuje bardzo. Pani przewodnicząca Wysoka Komisjo szanowni państwo, na 45 wniosków 14 grantów trafiło do woj. lubelskiego, i to stanowi 30% wszystkich grantów. Można by powiedzieć – z mojej perspektywy, to moje województwo – że byłoby fajnie, byłoby super i cieszyłabym się bardzo z tego – gdyby te pieniądze trafiły do oświaty: na remont sali gimnastycznej, na remont stołówek, na remont toalet, zwłaszcza w małych wiejskich szkołach powiatowych. Ale te pieniądze, szanowni państwo, nie trafiły do oświaty, tylko te pieniądze trafiły na tzw. willę plus.</u>
+          <u xml:id="u-61.1" who="#PoselMartaWcislo">Powiem więcej, woj. lubelskie naprawdę wymaga olbrzymich nakładów finansowych, nie tylko w oświacie. Jesteśmy najbardziej zadłużonym województwem, jeśli chodzi o służbę zdrowia, bo tylko szpitale marszałkowskie – a marszałek jest z partii rządzącej – to zadłużenie na kwotę 1 mld 183 mln zł, a niektóre ze szpitali powiatowych – które są też zarządzane przez Prawo i Sprawiedliwość – sięgają po pieniądze z parabanku jak szpital w Kraśniku. Jest mi przykro słuchać słów o woj. lubelskim, niekoniecznie dobrych – z racji tak haniebnego podziału w środków. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dziękuję. Pan poseł Wontor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselBoguslawWontor">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, chciałbym tutaj się odnieść do tego, co mówił pan poseł Dolata odnośnie do stowarzyszenia Wielkopolanie, bo tak też przez przypadek, przez to, że tam faktycznie przewodniczącym był Tadeusz Tomaszewski, znam jego funkcjonowanie. Pan bardzo dobrze wie, panie pośle, że to stowarzyszenie istnieje od początku lat 90., istnieje do dzisiaj, robi bardzo dobrą robotę na rzecz dzieci i młodzieży – myślę, że nikt temu też nie zaprzeczy. Otrzymuje środki od poszczególnych rządów od początku lat 90. do dnia dzisiejszego, i to nie jest nic złego.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#PoselBoguslawWontor">Myślę, że, jak koledzy tutaj występują, to chodzi o to, że często bywa tak, że są stowarzyszenia czy fundacje, które po prostu dopiero co powstają, jeszcze niczego nie wykazały, a otrzymują te środki. A jedynym argumentem, dla którego je otrzymują, jest to, że stoją za tym pewnie tacy a nie inni ludzie – i to jest właśnie tutaj w tym wszystkim naganne. Myślę, że to, że posłowie czy inne osoby aktywizują się gdzieś w stowarzyszeniach czy w fundacjach, to jest akurat dobra rzecz, tego nie należy krytykować. Sam pan też wie, że minister sportu przyznał tylko ośmiu, póki co, organizacjom sportowym też duże pieniądze; reszta wniosków została negatywnie rozpatrzona. I na czele tych wszystkich stowarzyszeń czy wniosków stoją posłowie Prawa i Sprawiedliwości. Te przykłady można by mnożyć, ale skupmy się na tym, co jest naganne w sensie merytorycznym – na tym, o czym tutaj właśnie trwa ta dyskusja; nie pokazujmy przykładów, że gdzieś tam jakiś poseł czy senator jest przewodniczącym czy członkiem zarządu i tylko dlatego, że chcemy tutaj dorównać, będziemy pokazywali, że coś źle funkcjonuje – bo to jest obrażające dla tego stowarzyszenia czy dla tego posła, który stara się gdzieś tam coś dobrego zrobić dla najmłodszych. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Minuta ad vocem pan Zbigniew Dolata.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselZbigniewDolata">Tak więc, panie przewodniczący, właśnie na tym polega problem, że jak krytyka dotyczy np. stowarzyszenia związanego z Lewicą, to ona jest nieuprawniona, zwłaszcza….</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselBoguslawWontor">Ale słyszy pan, że dobrze funkcjonuje to stowarzyszenie, czy niedobrze funkcjonuje?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselZbigniewDolata">Panie przewodniczący…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselBoguslawWontor">Niech pan odpowie na to pytanie – merytorycznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselZbigniewDolata">Panie przewodniczący, ja panu nie przeszkadzałem, więc… proszę to naprawdę jednak potraktować jako przykład właśnie takich działań, które były związane z aktywnością polityczną posła, działacza stowarzyszenia, który w okresie rządów lewicy ściągał środki dla swojego stowarzyszenia…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselBoguslawWontor">A za AWS-u nie ściągał?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselZbigniewDolata">…i, niestety też nie należy tego chwalić, bo jest to działanie, wedle optyki Platformy i PSL-u, skrajnie naganne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Dobrze, zaraz. Pani Górska Agnieszka. Już zaraz będziemy głosować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">Dziękuję. pani przewodnicząca, szanowni państwo, program tak szumnie nazwany przez opozycję „willa plus” to w rzeczywistości ogromne wsparcie dla organizacji pozarządowych. Przykro, że to opozycja, która wielokrotnie mówi o działalności NGOs-ów i tego typu działalności, dziś to kwestionuje, bo jak widać, niestety, nie dostrzega problemów ludzi poświęcających swój czas na działalność publiczną</u>
+          <u xml:id="u-73.1" who="#PoselAgnieszkaGorska">Patrząc tylko przez politykierstwo, przeszkadzają wam ludzie, a najbardziej po dzisiejszej dyskusji widać, że przeszkadza wam kościół. Ale przypomnę, że organizacje kościelne też mają prawo do otrzymywania wsparcia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Nawet jak mają trzy dni?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">Wy chcielibyście oczywiście, aby te środowiska, tak jak wielokrotnie to mówił wasz kolega, „opiłować”, albo Bóg wie co jeszcze. Ale są tam również ludzie, Polacy – powtórzę raz jeszcze – mający prawo do wsparcia, czy to…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Nawet jeżeli stowarzyszenie ma trzy dni?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">A czy jest w przepisach, że to jest obligo? Proszę wskazać mi ten przepis.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Czytam kryterium: „Doświadczenie wnioskodawcy w zakresie realizacji działań na rzecz oświaty i wychowania” – w trzy dni ma doświadczenie!</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">Ale, szanowni państwo, powtórzę: są tam również ludzie, Polacy, którzy mają prawo do wsparcia, wspierający działalność oświatową, prowadzących szkoły, zajmujących się wychowaniem, nauczaniem…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">To nie była szkoła, to był kościół…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…również osób z niepełnoprawnością…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">…bez edukacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…stanowiąc dla nich ogromne wsparcie. Organizacje kościelne, w przeciwieństwie do waszych organizacji wspieranych grubymi milionami z samorządów, nie demolują Polski pod względem chociażby infrastrukturalnym, kulturalnym i etycznym. Tak długo oczekiwane wsparcie na ich podstawową często działalność, jaką jest właśnie siedziba – tak, proszę państwa, właśnie siedziba – jest przez was kontestowane. To ważne wsparcie dla tych 49 jednostek. I to nie jest tak, jak mówicie, jak mówi opozycja, o dowolności – był ustalony odpowiedni tryb postępowania i według tego trybu…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Bez trybu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…program został zrealizowany. Dobry projekt i nie może on się…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Decyzją ministra Czarnka, wbrew Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…równać z waszym rozdawnictwem publicznych pieniędzy, które można nazwać właśnie wyprowadzaniem środków z budżetu – różnych, czy to samorządów, czy innych w przeszłości – ponieważ były udzielane na działania, po których dziś nie ma śladu. Przykładam niechaj będzie np. fundacja Civis Europae, w której zasiadała rodzina jednego z posłów dzisiejszej opozycji, a wówczas współrządzącego tym samorządem. Organizacja ta otrzymała łącznie ponad 7 mln zł środków, a duża część tych środków powinna być przeznaczona na utworzenie kilkunastu ośrodków, po których dzisiaj nie ma śladu. Kolejny przykład, których można mnożyć, dawać w nieskończoność, to 124 mln zł chociażby w 2020 r. dla organizacji, które organizowały czy parady równości wspierające zmianę płci, czy inne działania. To wspieranie projektów takich, po których zostają same zgliszcza. Przykładem chociażby wspomniany tutaj Lublin, który oficjalnie wsparł organizację Strajk Kobiet, podczas którego próbowano dewastować miasto, wyzywano osoby o innych poglądach czy przekonaniach…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselMichalKrawczyk">Gdzie, jakie miasto dewastowano?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…i to ta organizacja w innych miastach i w całej Polsce również dopuszczała się…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">Już wiemy – chodzi o Marsz Niepodległości i Bąkiewicza. Wreszcie pani powiedziała prawdę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…demolowania zabytków z takim pietyzmem odrestaurowanych przez właścicieli za ogromne pieniądze…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">…rzucanie kostką…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…i polską kulturę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselKatarzynaLubnauer">…podpalenie mieszkania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselAgnieszkaGorska">…a wulgaryzmy zalewały ulice polskich miast i miejscowości.</u>
+          <u xml:id="u-95.1" who="#PoselAgnieszkaGorska">Ale, szanowni państwo, nie o to chodzi, żebyśmy sobie nawzajem przypominali różne wydarzenia, a zwłaszcza wasze rozdawnictwo z publicznych pieniędzy organizacjom z waszego środowiska. Z tej dyskusji widać jedno – wy po prostu pałacie nienawiścią do tego, co polskie, i tego, co jest polską tradycją.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę, pani poseł Krystyna Szumilas, wniosek formalny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselKrystynaSzumilas">Pani przewodnicząca, wniosek formalny o zmianę sposobu prowadzenia posiedzenia Komisji. Chodzi o to, że głosowanie jest rzeczywiście o godz. 15.30, ale jedno głosowanie, a blok głosowań został przesunięty na godz. 17.00, więc myślę, że w tej sytuacji nie musimy mieć tego ograniczenia czasowego do godz. 15.25. Proponuję prowadzić dyskusję do godz. 15.25, pani przewodnicząca ogłosi przerwę, my pójdziemy, zagłosujemy, wrócimy – i wtedy organizacje społeczne będą miały czas na zabranie głosu. Bardzo proszę panią przewodniczącą, żeby bez głosowania pani przewodnicząca przyjęła taki sposób prowadzenia dzisiejszego posiedzenia Komisji dla dobra sprawy i dobra organizacji pozarządowych. Jeżeli pani przewodnicząca się z tym nie zgodzi, to wniosek formalny trzeba przegłosować. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-98">
+          <u xml:id="u-98.0" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Szanowna pani przewodnicząca, po raz kolejny przekonuję się, że nie jesteśmy w stanie się z państwem na nic umawiać w ramach honorowych umów.</u>
+          <u xml:id="u-98.1" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Proszę mi pozwolić powiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-98.2" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Komisja w pierwotnej wersji, żebyście państwo mieli dużo czasu, bo temat jest dla was bardzo istotny, była zaplanowana, bez ograniczeń czasowym, na czas po głosowaniach. Teraz, kiedy się te głosowania zmieniają, właściwie nie wiemy, jak jeszcze będą się zmieniać, jak długo państwo tym tutaj zaproszonym organizacjom pozarządowym każecie czekać na to, żeby podyskutować – tego tak naprawdę nie wiemy. To, szanowni państwo z organizacji pozarządowych, państwo wnioskodawcy tej Komisji wiedzieli, że na tę dyskusję będzie tylko półtorej godziny, i się na to zgodzili. I teraz w trakcie obrad zmieniają zdanie na ten temat.</u>
+          <u xml:id="u-98.3" who="#PrzewodniczacaposelMiroslawaStachowiakRozecka">Szanowni państwo, ogłaszam przerwę. Informację o tym, o której godzinie się spotkamy i kiedy, dostaniecie państwo w ciągu najbliższej godziny.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/enm4s/201923-sjm-enm4s-00012-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/enm4s/201923-sjm-enm4s-00012-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..1c8ea32
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/enm4s/201923-sjm-enm4s-00012-01/header.xml
@@ -0,0 +1,58 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-enm4s-00012-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw młodzieży /nr 12/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw młodzieży /nr 12/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ENM4S">12</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuSpoleczenstwaObywatelskiegowKancelariiPrezesaRadyMinistrowTomaszMolinski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Tomasz Moliński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuwKPRMTomaszMolinski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu w KPRM Tomasz Moliński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KierownikBiuraKorpusuSolidarnosciNIWDariuszPietrowski" role="speaker">
+        <persName>Kierownik Biura Korpusu Solidarności NIW Dariusz Pietrowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJacekKurzepa" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jacek Kurzępa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJoannaFabisiak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Joanna Fabisiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba" role="speaker">
+        <persName>Prezes Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” Jarosław Kuba</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelAndrzejKryj" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Andrzej Kryj</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraNarodowegoInstytutuWolnosciMichalRulski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Wolności Michał Rulski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora NIW Michał Rulski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ENM4S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw młodzieży</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/enm4s/201923-sjm-enm4s-00012-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/enm4s/201923-sjm-enm4s-00012-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..0387b76
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/enm4s/201923-sjm-enm4s-00012-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,134 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Dzień dobry. Szanowni państwo, jeszcze raz przepraszam za to spóźnienie, ale biegłem tutaj łamiąc nawet przepisy ruchu drogowego, bo wiem, że państwo też mają swój cenny czas i ja jako nauczyciel nie lubię się spóźniać.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw młodzieży, która pracuje w ramach Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Witam państwa posłów, witam zaproszonych gości. Miło mi dzisiaj gościć pana Michała Rulskiego, zastępcę dyrektora Narodowego Instytutu Wolności. Witam pana Dariusza Pietrowskiego, kierownika Biura Korpusu Solidarności Narodowego Instytutu Wolności. Witam pana Tomasza Molińskiego, dyrektora Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Witam pana Łukasza Marcisza, zastępcę dyrektora Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Witam także pana Jarosława Kubę, który łączy się z nami zdalnie, reprezentującego Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”, osobę niezwykle kompetentną i zorientowaną w sprawach działalności organizacji pozarządowych, także wolontariatu – witam cię serdecznie, Jarku.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Proszę państwa, myślę, że mamy dzisiaj kworum. Tak, mamy też posiedzenie zdalne. Dobrze, proszę państwa, proszę przygotować się do głosowania. Witam wszystkich państwa posłów, którzy są w sali. Witam tych, którzy są zdalnie. Sprawdzimy sobie kworum. Bardzo proszę o naciśnięcie dowolnych przycisków. Mamy kworum, tak że możemy przejść do dalszej części.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Szanowni państwo, te osoby, które łączą się z nami zdalnie, otrzymały instrukcję zgłoszenia się do dyskusji i zabrania głosu w trakcie posiedzenia. Jeżeli będą państwo chcieli to uczynić, to proszę o zgłoszenie się właśnie w taki sposób.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Dzisiaj będziemy mówić o młodzieżowych i szkolnych centrach wolontariatu, o wolontariacie młodzieżowym. Myślę, że wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważna jest ta forma działalności. Czy zgłaszają państwo uwagi do porządku naszych obrad? Dziękuję bardzo, jeżeli nie ma takich uwag, to w tym momencie oddam głos panu Tomaszowi Molińskiemu, dyrektorowi Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Panie przewodniczący, przepraszam, czy mogę prosić o powtórzenie nazwiska?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Pan Tomasz Moliński, dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#DyrektorDepartamentuSpoleczenstwaObywatelskiegowKancelariiPrezesaRadyMinistrowTomaszMolinski">Panie przewodniczący, w naszym imieniu głos zabiorą panowie z Narodowego Instytutu Wolności, czyli agencji wykonawczej, która realizuje program „Korpus solidarności”, czyli program rządowy, którego celem jest wspieranie rozwoju wolontariatu w Polsce, zwłaszcza takiego wolontariatu długoterminowego, systemowego. „Korpus solidarności” jest programem, który jest ukierunkowany na wolontariat ogólnie, szeroko, nie tylko ten młodzieżowy. Niemniej ten młodzieżowy jest dla nas jednym z priorytetów, dlatego wierzymy, że młodzi ludzie, jeżeli od najmłodszych lat wejdą w wolontariat, to będą go kontynuować również później. Kiedy zajmą się pracą, rodziną, będą mieli jeszcze czas na wolontariat. Oddam głos panu dyrektorowi Michałowi Rulskiemu i panu kierownikowi Dariuszowi Pietrowskiemu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#ZastepcadyrektoraNarodowegoInstytutuWolnosciMichalRulski">Witam serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#ZastepcadyrektoraNarodowegoInstytutuWolnosciMichalRulski">Dostaliście państwo materiał, który jest pewnego rodzaju próbką oraz podsumowaniem tego, co udało nam się zrobić w rządowym programie wspierania wolontariatu długoterminowego. Korpus Solidarności jest to przełomowy program, nad którym jeszcze pracujemy i który mamy nadzieję, że będzie jeszcze zmieniany, tylko po to, żeby ten wolontariat długoterminowy był wolontariatem systematycznym, nakierowanym na wszystkie grupy społeczne, by był jak najlepiej wdrażany.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#ZastepcadyrektoraNarodowegoInstytutuWolnosciMichalRulski">Chciałbym tutaj podkreślić jedno, jakie są cele tego programu. Celem tego programu nie jest tylko sam wzrost liczby wolontariuszy systematycznych, czy też jak było do tej pory, długoterminowych, ale także wzmocnienie koordynatorów, wzmocnienie organizacji pozarządowych jako takich, które korzystają z usług koordynatorów oraz wolontariuszy, a także zmiana całego otoczenia, jeżeli chodzi o wolontariat – to są działania informacyjne, działania szkoleniowe, jest to szereg działań, które mają na celu właśnie uczynienie, żeby ten wolontariat był jak najbardziej przystępny i jak najbardziej efektywny. Oczywiście są to działania adresowane do różnego rodzaju podmiotów, które korzystają z wolontariatu młodych ludzi, w tym uczniów.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#ZastepcadyrektoraNarodowegoInstytutuWolnosciMichalRulski">Jeżelibyśmy popatrzyli na poszczególne działania w ramach „Korpusu solidarności”, to bez wątpienia takim działaniem nastawionym na popularyzację wolontariatu wśród młodych ludzi jest nasz konkurs na wolontariusza oraz koordynatora roku, gdzie co roku zgłaszają się osoby, wolontariusze, którzy są młodzi. Również koordynatorzy wolontariatu to są osoby, które są na przykład koordynatorami wolontariatu w szkołach. Oczywiście naszym ramowym produktem jest Gala Nagród Wolontariatu Korpusu Solidarności, gdzie pokazywane są te osoby i ich dokonania. Oczywiście mamy pewnego rodzaju fora w wolontariatach, gdzie pokazujemy różnego rodzaju sukcesy naszych wolontariuszy. W kwestii nakierowania na wolontariat osób młodych moim zdaniem istotny jest nasz system certyfikacji, czyli miejsca przyjazne wolontariuszom. Jest to o tyle ważne, że wśród takich podmiotów certyfikaty te trafiają również do różnego rodzaju szkół, na różnym poziomie. Dzięki takiemu certyfikatowi wolontariusz, w tym młoda osoba, która chce zacząć trudnić się wolontariatem, ma pewność, że jego działanie prospołeczne, proobywatelskie będzie docenione na 200% oraz – można powiedzieć – będzie wykorzystane na 300% w sposób pozytywny.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#ZastepcadyrektoraNarodowegoInstytutuWolnosciMichalRulski">Również naszym narzędziem programowym, które bez wątpienia jest nakierowane na potrzeby oraz na młodych ludzi, jest system usługi wolontariatu. Wszyscy państwo, którzy korzystają z różnego rodzaju aplikacji, które są w naszych smartfonach, bez względu na firmę, też mogą taką aplikację zainstalować. Jest to bardzo prosty, bardzo fajny i bardzo przystępny system kojarzeniowy. Jest to system kojarzeniowy młodej osoby, ogólnie wolontariusza, który chce poświęcić się pracy z organizacją, która chciałaby akurat tego wolontariusza w jakikolwiek sposób wykorzystać. Wykorzystać jego zaangażowanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Jaka to jest aplikacja?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">System Obsługi Wolontariatu, który jest dostępny w wersji na komputer oraz we wszystkich sklepach, jeżeli chodzi o smartfony, w Google Store i w Apple Store. Aplikacja jest darmowa do obsługiwania i darmowa do pobrania. Jest do wykorzystania przez wolontariuszy, a co ważne, również przez organizacje oraz różnego rodzaju podmioty, które trudnią się wolontariatem. Co więcej, nie trzeba być partnerem „Korpusu solidarności”. My jako agencja rządowa, która wspiera społeczeństwo obywatelskie, też mamy przecież własnych partnerów lokalnych oraz regionalnych „Korpusu solidarności” czy organizacje pozarządowe, którym zlecamy realizację poszczególnych zadań publicznych, ale z tej aplikacji może korzystać każdy i jest ona również otwarta na każdego. Nie da się ukryć, że w ramach funkcjonowania Narodowego Instytutu Wolności, a także Biura Korpusu Solidarności współpracujemy ze wszystkimi organizacjami, nie tylko z tymi, które są akurat naszymi partnerami regionalnymi czy lokalnymi wybranymi w otwartych konkursach ofert. Takim naszym zdaniem bardzo istotnym działaniem jest wdrażanie programu benefitowego Karta Wolontariusza, która jest zespolona z Systemem Obsługi Wolontariatu. Mamy tam 42 podmioty, które uznają tę Kartę Wolontariusza i w momencie kiedy ktoś się tam zgłasza, ceny za usługi u naszych partnerów Karty Wolontariusza są niższe dla wolontariuszy, którzy przepracowali odpowiednią ilość godzin.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Wyjściem do ogółu społeczeństwa, nie tylko do społeczeństwa zaangażowanego w wolontariat, są nasze podkasty, czy też takie odcinki jak „Korpus Cafe”. Uzmysłowiliśmy sobie, że musimy dużo rozmawiać na temat wolontariatu i na temat problemów związanych z wolontariatem. „Korpus Cafe” to takie spotkania w luźnej atmosferze z ekspertami, którzy dotykają problemu wolontariatu. Jest to taką próbą wejścia do mediów społecznościowych z tematami, które są istotne w kwestii wolontariatu, wdrażania tego wolontariatu czy też wyzwań, z którymi muszą się zmierzyć wolontariusze.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Bez wątpienia takim najbardziej wyrazistym działaniem nakierowanym na wzmocnienie wolontariatu młodzieżowego czy też wolontariatu szkolnego jest wydanie przez nas wademekum pod tytułem „Wolontariat w szkole – zgodnie z prawem”, które jest naszą autorską publikacją. Zostało ono zaakceptowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki i to jest odpowiedź na pewnego rodzaju zapytania i niepewności środowisk koordynatorów wolontariatu w szkole, nauczycieli, dyrektorów, rodziców i innych osób, które chcą, żeby ten wolontariat w szkole był przeprowadzany w sposób jak najbardziej oczywisty, transparentny oraz w taki sposób, żeby nikt nie czuł się w przyszłości poszkodowany czy też niedoinformowany. Naszym celem było również to, żeby przezwyciężać pewnego rodzaju bariery czy też nieufność, jeżeli chodzi o rozpoczęcie tego wolontariatu w szkole, a także jego pewnego rodzaju odrestaurowanie po pandemii, po tym wszystkim, z czym musieliśmy się zmierzyć w 2020 i 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Z takich naszych działań, to znaczy to już nie są działania typowo nasze jako Biura Korpusu Solidarności, ale działania naszych partnerów regionalnych, czyli tych organizacji pozarządowych, które swoimi działaniami na rzecz wolontariatu powinny obejmować całe województwa, mamy 16 takich partnerów regionalnych – jest wydawanie przez nich bonów edukacyjnych oraz grantów na różnego rodzaju inicjatywy. Jest to autorski projekt oparty na tak zwanym regrantingu, na oddolnym wspieraniu wolontariuszy, którzy potrzebują na przykład drobnych środków na urzeczywistnianie swoich inicjatyw. Takie mikrogranty czy też bony edukacyjne są bardzo popularne wśród osób młodych i zaangażowanych. Oczywiście te kwoty nie są duże. To jest od 1000 do 1500 zł. Niemniej daje to pewnego rodzaju możliwość realizacji własnych działań przez takich wolontariuszy. Oczywiście wymieniliśmy też kwestie różnego rodzaju akcji społecznych, wspierania naszych trenerów wolontariatu, bo mamy też osobną pulę trenerów, którzy są związani z „Korpusem solidarności” jako programem.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Oczywiście jesteśmy świadomi tego, że za realizację tego programu odpowiada nie tylko Narodowy Instytut Wolności i nasze Biuro Korpusu Solidarności, ale przede wszystkim nasi partnerzy. Współpracujemy obecnie z 16 partnerami regionalnymi oraz 28 partnerami lokalnymi. Te konkursy są ogłaszane non stop. Mam nadzieję, że w tym roku też ogłosimy następny konkurs na partnerów lokalnych. Niemniej jesteśmy w trakcie przemodelowania całego programu. Po pierwsze po to tylko, żeby był to program nakierowany na wolontariat systematyczny, czyli żeby osoba nie była związana z organizacją ileś godzin, ale dłużej, przez jakiś dłuższy okres czasu. Co więcej, w naszym zamyśle zmiany programu będzie istotne wsparcie koordynatorów. Będą przeznaczane odpowiednie środki na to, żeby organizacje pozarządowe mogły przeznaczać je na zatrudnienie koordynatorów, bo wiemy, że bez efektywnej koordynacji ten wolontariat niestety nie będzie efektywny.</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Jeżeli macie państwo jakieś pytania czy też uwagi, sugestie, to oczywiście jesteśmy skłonni do odpowiedzi. Tym niemniej zaznaczamy, że tak jak powiedział pan dyrektor „Korpusu solidarności”, sam wolontariat, wspieranie tego wolontariatu, jest też adresowane do różnych grup, co widać było na przykład na naszej inicjatywie, jaką jest campus „Korpusu solidarności”. Było to pierwsze takie spotkanie wolontariuszy zaangażowanych w „Korpus solidarności”, które odbyło się w tamtym roku, gdzie przez cały tydzień mogli się oni wymieniać doświadczeniami i uczyć się od siebie. Mogliśmy też za pośrednictwem różnego rodzaju trenerów wspierać ich tylko po to, żeby byli lepszymi wolontariuszami czy też koordynatorami wolontariatu. Podczas tego campusu okazało się, że patrząc na różnego rodzaju badania i statystyki, dwie kluczowe grupy, które są w Polsce zaangażowane w wolontariat, to są właśnie osoby młode, a także seniorzy. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Czy pan Dariusz Pietrowski będzie chciał coś uzupełnić, czy nie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#KierownikBiuraKorpusuSolidarnosciNIWDariuszPietrowski">Dzień dobry, ja może jednym zdaniem. Pan dyrektor wspomniał o partnerach regionalnych i lokalnych „Korpusu solidarności”. Ja chciałbym jeszcze mocniej zaakcentować to, że program jest realizowany właśnie we współpracy z organizacjami na terenie całego kraju. To nie jest program, który jest zarządzany. To znaczy, on może jest w dużym stopniu zarządzany z pozycji warszawskiego biurka, tutaj, w instytucie, natomiast mamy pełną świadomość, że zespół, który realizuje program w NIW-ie, nie jest w stanie efektywnie zawiadywać tak dużym programem na terenie całego kraju. Stąd też od początku kładliśmy bardzo duży nacisk na tworzenie i budowanie takiej infrastruktury organizacji, instytucji, którym ten program będzie bliski, które będą właśnie na poziomie województwa bądź niżej, na poziomie jednego powiatu czy grupy powiatów realizować te działania korpusowe. Tych działań, tak jak pan dyrektor przybliżył, rzeczywiście jest naprawdę dużo. Te liczby, które państwo widzicie przy działaniach, to jest efekt pracy przez okres od 2019 r. do końca ubiegłego roku, ale raz jeszcze podkreślę, że nie byłoby tych liczb i tak efektywnych działań bez tej infrastruktury wolontariatu, którą od początku budujemy w ramach „Korpusu solidarności”. Jest to dla nas bardzo cenne, bo tak jak powiedzieliśmy, współpraca z NGO jest tutaj kluczowa, jeśli chodzi o promocję, o popularyzację, o docieranie z konceptem do jak najszerszej grupy odbiorców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Szanowni państwo, oddam teraz głos państwu posłom. Pan poseł Jacek Kurzępa zgłosił się jako pierwszy i tym razem jemu oddam głos. Potem pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselJacekKurzepa">Panie przewodniczący, wysoka podkomisjo, szanowni goście, w związku z tym, że w sposób zupełnie naturalny i oczywisty, jako że w poprzedniej kadencji powoływaliśmy do życia Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, a ja towarzyszyłem temu procesowi, sekundowałem, wspierałem, więc również bacznie przyglądam się owocom waszej pracy. Chciałbym państwu, a poprzez was szefostwu Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego bardzo serdecznie podziękować za ten trud i pogratulować.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselJacekKurzepa">Trzy kwestie w odniesieniu do idei krzewienia pewnych postaw wolontariackich. Pierwsza rzecz to to, że pamiętacie państwo – my z panią posłanką z pewnością – takie pojęcie: „grzecznie, bo ja społecznie”. Czyli takie dość pejoratywne postrzeganie kogoś, kto funkcjonuje jako społecznik, który ma swoje fanaberie, swoje oczekiwania i może coś zrobić, a wcale nie musi itd. W perspektywie wolontariatu, który państwo zaproponowaliście, jest pewien element, który troszkę łamie tamtą filozofię sprzed wielu lat. Mianowicie to, że jeśli ktoś czyni coś w ramach wolontariatu, to nie znaczy, że nie może się liczyć z konsekwencjami zaniechań w swojej aktywności. To jest niebywale ważny aspekt świadomości dotyczącej filozofii bycia wolontariuszem. Rozbudzone oczekiwania i rozbudzone pozytywne relacje ze stroną odbierającą wsparcie wolontariackie – to za żadne skarby nie może być beznamiętnie i bezrefleksyjnie porzucone. Szanowni panowie, chciałbym odnieść się w tym wątku do bardzo radykalnego doświadczenia wielu wolontariuszy w czasie pandemii. „Korpus wsparcia seniorów” – przypominam to doświadczenie, które wypłynęło również z NIW-u i z waszego działania. Przecież to był nie tylko trudny czas dla obu stron, niosący określone ryzyka po obu stronach, ale również weryfikacji odpowiedzialności za dane słowo. Wolontariusz nie może w pewnym momencie powiedzieć: a mi się już nie chce. W momencie kiedy państwo podpisujecie, nie wy, ale organizacje, pewne porozumienie o współpracy wolontariackiej, to jest to również osadzone w pewnym formalnym procesie zobowiązania się do dotarcia do celu swojego działania na dłuższy czy krótszy czas bycia wolontariuszem. To jest jeden wątek.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselJacekKurzepa">Drugi wątek. Chciałbym zwrócić państwu uwagę na niebywale istotną rolę spotkań integracyjnych i spotkań, które pozwalają środowiskom wolontariuszy na dzielenie się własnym doświadczeniem. Dlaczego to jest tak ważne? Dlatego, że możemy dzielić się również nie tylko własnymi koncepcjami i pomysłami, ale także niebywale piękną paletą możliwości funkcjonowania w zakresie bycia wolontariuszem. Te takie nienachalne podpowiedzi na zasadzie dobrej praktyki własnego doświadczenia mają niebywale ważny aspekt.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PoselJacekKurzepa">Kończąc i nie mówiąc wszystkiego, bo tu jest wielu mówców i na pewno będą w swojej wrażliwości uzupełniać swoje oczekiwania wobec was, chciałbym również poprzez was podziękować szalenie licznej grupie nauczycieli, którzy stają się współtwórcami wolontariatu szkolnego. Tak się składa, że w ramach zupełnie innego programu, „Funduszu młodzieżowego”, od ubiegłego roku zaproponowanego samorządom szkolnym, samorządom studenckim, młodzieżowym radom, spotykam się często z samorządami uczniowskimi i chciałbym państwu powiedzieć, że cały czas czuję niedosyt szerokiej ławy aktywności młodych ludzi właśnie w perspektywie szkoły, żeby dołączali do wolontariatu. To jeszcze nie jest to, co byłoby takim oczekiwanym apogeum zainteresowania się młodych ludzi wolontariatem. Wolontariatem również sformalizowanym, gdyż dobroczynienie jest jak najbardziej w zakresie ich pozytywnych postaw, ale formalizowanie tego dobroczynienia już nie za bardzo. Zatem gratulując i dziękując za to, co robicie, wnoszę w raporcie te trzy refleksje. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Za chwilę oddam głos pani poseł Fabisiak, tylko chciałbym wyjaśnić tym osobom, które łączą się z nami zdalnie, że zgodnie z zasadami najpierw głos zabierają zaproszeni goście, którzy reprezentują określone instytucje, później posłowie, a w dalszej kolejności goście reprezentujący organizacje, stowarzyszenia, czyli stronę społeczną. Po wystąpieniach posłów głos będzie mógł zabrać pan Jarosław Kuba, bo na pewno będzie miał nam tu do powiedzenia sporo ciekawych rzeczy. Oddaję głos pani poseł Fabisiak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselJoannaFabisiak">Ja także jestem usatysfakcjonowana tymi wypowiedziami. Dostaliśmy taki materiał, że Ministerstwo Edukacji i Nauki odpowiada, że wolontariat mu nie podlega. Kto zatem sprawuje taki oficjalny nadzór nad tą strukturą wolontariatu? Bo to jest przecież ogromna struktura pracy z młodzieżą. To byłoby pytanie pierwsze. Może od razu prosiłabym o odpowiedź, bo miałabym wtedy jakąś jasność. Wczoraj dostaliśmy materiał, że ministerstwo wyjaśnia: praca z młodzieżą – tak, ale wolontariat – nie. Ja po przeczytaniu byłam trochę zdezorientowana.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektordepartamentuwKPRMTomaszMolinski">Za wolontariat odpowiada przewodniczący Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego, a tę funkcję sprawuje obecnie pan premier Gliński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Bardzo dziękuję. Teraz kilka pytań. Pierwsze pytanie dotyczyłoby…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Przepraszam bardzo, pani poseł, jeżeli mogę jeszcze tutaj uzupełnić. Ministerstwo musi uwzględnić to, co jest w ustawie o wychowaniu. My to też uwzględniamy w naszym wademekum, jaka jest tutaj rola może nie tyle ministerstwa, ale samych szkół. To też jest istotne w kwestii kształtowania samego wolontariatu. Oczywiście za kwestię pożytku publicznego oraz wolontariatu odpowiada pan wicepremier Gliński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Pani poseł, chyba ma pani na myśli materiał przysłany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, a nie Ministerstwo Edukacji i Nauki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Tak, przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">No właśnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Teraz chciałabym od razu prosić – czy byłoby możliwe przesłanie do Komisji tego poradnika? Mało tego, że będę prosiła o przesłanie, to się odwzajemnię, ponieważ w tym roku właśnie mamy trzydziestolecie fundacji, która zajmuje się niczym innym jak promowaniem wolontariatu. Jestem także autorem, czy też redaktorem, bo jest to praca wielu autorów, całościowo obejmująca ten problem, więc myślę, że wzajemnie możemy się wymienić i korzystać z pewnych doświadczeń. Moje są trzydziestoletnie. Mówiąc o tym, chciałabym wiedzieć dwie rzeczy, zanim się z nim zapoznam. Czy w poradniku poza tymi kwestiami infrastrukturalnymi i takimi zarządczymi jest także program merytoryczny? To znaczy, po pierwsze, program szkoleniowy, program osobowościowy dla młodzieży, bo ten wolontariat nie miałby sensu… To znaczy każdy wolontariat ma jakiś sens, ale jeśli to jest wolontariat systematyczny. Wolontariat, który ja powołałam, liczy ponad 5000 wolontariuszy w całej Polsce, więc niebagatelna organizacja. Zaraz panowie zobaczycie, gdzie mamy kluby. Zresztą ze wszystkimi kontaktami, to jest w pełni transparentne. Jeśli tak jest, to w tym programie stałym, co jest dla młodzieży teraz szczególnie ważne, jest program wychowawczy. Tak jak pan profesor przed chwilą powiedział, te spotkania są u nas obowiązkowe. Raz na miesiąc są obowiązkowe spotkania o charakterze kształtującym osobowość wolontariusza. Dla mnie to jest istotą sprawy, bo tylko zarządzanie – to jest takie fajne zarządzanie pieniędzmi. Ja nigdy pieniędzy nie miałam. Jeśli chodzi o „Korpus solidarności”, to też nawet nie wiedziałam, dowiaduję się w tej chwili, bo mimo że na tę promocję jest dużo pieniędzy, to dobrze byłoby, żeby posłowie dostali taką informację. Z pewnością zainteresowałabym się bliżej, ale nie narzekam. Skoro 30 lat sobie radziłam, to pewnie będę sobie radziła dalej, ale może to nie ma sensu, jeśli tutaj, zdaje się, 11 mln zł – jeśli dobrze mówię – jest przeznaczone na wzmacnianie wolontariatu. To jest organizacja, która ma doświadczenia trzydziestoletnie i wiele tysięcy młodzieży – pewnie warto byłoby zainteresować się taką organizacją i ją w tym sensie niekoniecznie finansowym, ale w takim sensie merytorycznym wesprzeć.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselJoannaFabisiak">Teraz są pytania. Pierwsze już zadałam i na pierwsze już otrzymałam odpowiedź. Drugie pytanie, dla mnie najistotniejsze. Chciałabym dowiedzieć się jaki charakter ma państwa działalność. Czy to jest tylko taka scentralizowana komórka, która jest dystrybutorem? Najważniejszym tematem jest to, skoro państwo macie takie możliwości, to jeśli chodzi o poradnik, który wydajecie – to czy cała ta praca jest nastawiona na kształtowanie młodego człowieka, na pomoc mu w odnalezieniu się w wolontariacie? To są rzeczy niezmiernie ważne. Czy też po prostu gromadzicie organizacje, jakie są, i one zgłaszają do was jakieś swoje projekty i wedle uznania, na pewno bardzo słusznego, przyznajecie środki? Czy też kreujecie pewną filozofię młodzieżowego wolontariatu? Ona jest bardzo potrzebna. Jesteśmy w okresie różnych rewolucji w Polsce, transformacji, a jako świat jesteśmy w momencie i w czasie rewolucji technologicznej. Ona jest prawie taka sama jak onegdaj w XIX w. była rewolucja przemysłowa. To jest ta skala rewolucji. I młody człowiek musi sobie z tym poradzić, z tą nową rzeczywistością – i jak państwo wiecie, radzi sobie dość marnie. Marnie w tym sensie, że w Polsce nakładają się na to te dwie rzeczywistości. Czyli ta sytuacja jest podwójnie ciężka dla młodego człowieka, bo jest to czas transformacji, który niesie ze sobą wiele dobra, ale także pewne trudności. Transformacja technologiczna, która niesie ze sobą ogromnie dużo dobra, ale dla młodego człowieka wręcz wiele różnorodnych zagrożeń. Stąd tak ważne jest to, jeśli wszyscy stajemy przed tym i wiemy o tym już od wielu lat, szczególnie środowiska pracujące z młodzieżą.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselJoannaFabisiak">Odsyłam państwa do badań PISA z 2018 r., gdzie badania były robione na grupie piętnastolatków. Na tle tych badań piętnastolatkowie w Polsce wypadają słabo. Ponad 50% młodzieży piętnastoletniej w Polsce nie widzi celu życia. Tego nie można zlekceważyć przy prowadzeniu i wspieraniu takich badań, więc w moim odczuciu to, co jest najważniejsze, to jest bezpośrednie trafianie, w sensie takiego oddziaływania wychowawczego – w najlepszym tego słowa znaczeniu – na tych młodych ludzi. Stąd powtarzam raz jeszcze – czy są szkolenia dla opiekunów w szkołach? To się u nas nazywa opiekun w szkole. Czy są szkolenia i kto prowadzi te szkolenia dla trenerów? Czy szkolenia dla młodzieży są uwzględnione tylko jako taki basic? W ogóle jaka jest najważniejsza kwestia w tych programach?</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselJoannaFabisiak">Drugie pytanie, jaką grupę młodzieży państwo obejmujecie? Bo niewątpliwie taką podstawową wiedzę macie. Wreszcie, to jest w ogóle najwspanialsze, że to jest wolontariat stały. Jak to jest uporządkowane? Stały to znaczy, że ta młodzież – przynajmniej my to tak mamy, że młodzi ludzie mają indeksy. To, że mają legitymację, to jest dla nich do pokazania, ale mają też indeksy. Na początku roku opiekun klubu rozmawia z każdym klubowiczem i ustala z nim indywidualny plan działania. Pod koniec roku robią ewaluację. To działa wychowawczo. To nie jest moralizatorstwo wychowawcze, bo my nikomu nie mówimy… Jak możesz raz na miesiąc pracować – OK, jak możesz raz na tydzień – jeszcze lepiej. To znaczy nie stopniujemy. Ty to, czego się podejmiesz, musisz wykonać albo wytłumaczyć, dlaczego się z tego nie wywiązujesz. Nie wątpię, że tu jest podobnie, przy czym muszę sobie tu pozwolić na słowo krytyki.</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselJoannaFabisiak">W 1998 r. doprowadziłam do tego, że w rozporządzeniu do ustawy oświatowej było wpisane, że w szkole może działać nie tylko harcerstwo, ale także wolontariat. Przeprowadziłam to przez Sejm w 1998 r. To, co zrobiła pani Zalewska, że wolontariat w szkołach jest prawie obligatoryjny, jest straszne. To są czyny społeczne. I niestety ja jako starsza pani pamiętam, że to nie było dobre, to nie był wolontariat. Wolontariat musi mieć serce, musi mieć spontaniczność. Ja chcę być wolontariuszem. Potem się to znudzi i ja wiem, bo przy takiej ilości tych młodych ludzi… Chętnie zaproszę panów dyrektorów na galę z okazji trzydziestolecia, która odbędzie się w tym roku, gdzie będą obecnie lekarze, dyrektorzy – każdy mi mówi, często stewardessy w samolocie, ktoś taki mnie spotyka i oni mówią: ja nadal mam w sercu wolontariat. Ale ja nigdy nikogo nie zmuszałam, wręcz przeciwnie, mówiłam: jeśli to dla ciebie nie jest dobre, to zastanówmy się, czy jest coś innego, czy odchodzisz od tego. Radziłabym jak najmniej oddziaływania, szczególnie oddziaływania ekonomicznego. To musi być serce.</u>
+          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselJoannaFabisiak">Ostatnie zdanie. Ja jeszcze mówię wolontariuszom – żadne zbiórki, że do mamusi: mamusiu, jest zbiórka na wolontariat, czy: mamusiu jest zbiórka na kogoś biednego. Nie. Masz ręce, nóżki i zdrową głowę i tym masz służyć drugiemu człowiekowi. Nie tym, że powiesz: my teraz robimy zbiórkę na to, a teraz na coś innego.</u>
+          <u xml:id="u-22.6" who="#PoselJoannaFabisiak">Więc pytam – jaki jest ten program? To wy państwo to kreujecie. Mając takie środki, można zrobić genialną rzecz, ale genialną rzecz pobudzającą, tymczasem kampania społeczna właściwie nie istnieje. Nie ma zaproszenia. My zapraszamy szkoły, tak jak możemy. Prawdę powiedziawszy, ja nie spotkałam się z agresywną kampanią: zostań wolontariuszem, idź do ludzi, pomagaj, ale pomagaj sam, a nie, że drogą mamusi. Nie będę już tego rozszerzała. Teraz jeśli pan przewodniczący pozwoli, to ja wejdę piętro wyżej i przyniosę poradnik. Tylko jeden, ale obiecuję, że go również przekażę, to są dwa tomy. Poradnik, jak pracować w wolontariacie, dla wolontariusza i dla opiekuna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Dziękuję, pani poseł.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">W takim razie, jeżeli pan poseł nie będzie chciał zabierać głosu, oddamy teraz głos panu Jarosławowi Kubie, który łączy się z nami w sposób zdalny. Pan Jarosław jest prezesem Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”, która prowadzi bardzo aktywną działalność w województwie świętokrzyskim w powiecie ostrowieckim. Myślę, że jako praktyk będzie mógł nam sporo powiedzieć na temat wolontariatu młodzieżowego. Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba">Szanowna Komisjo, zacni goście, cieszę się, że w ogóle mogę uczestniczyć w tych obradach z głosem, powiedziałbym, refleksji. Tak się składa, że wolontariatem zajmuję się od 1992 r. Oczywiście w tamtych latach jako wolontariusz, dzisiaj jako ten, który wspiera rozwój wolontariatu. Płynnie nawiązując do wypowiedzi zarówno pana dyrektora, jak i kolegi Darka z Narodowego Instytutu Wolności, jak i państwa posłów, mogę tutaj z pełną świadomością i przekonaniem powiedzieć, że „Korpus solidarności” to program, który w pewien sposób usystematyzował rolę wolontariatu w kontekście tego, co jest chyba najbardziej istotne – jego długoterminowości czy długofalowości. Został okiełznany, wrzucony w pewien gorset różnego rodzaju działań w pewien sposób usystematyzowanych programem, wytycznymi tego programu. To obok długofalowości pozwala takim organizacjom jak moja, których w tej chwili w Polsce, tak jak słyszeliśmy od pana dyrektora, jest dwadzieścia kilka, które organizują ten wolontariat lokalny – dla nas lokalny to jest z poziomu powiatu ostrowieckiego – w sposób, tak jak powiedziałem, systematyczny, odpowiadający na konkretne zapotrzebowanie, współpracujący z różnego rodzaju środowiskami… Skupiliśmy się głównie, chociaż nie tylko, na tym wolontariacie szkolnym. Natomiast myślę, że „Korpus solidarności” daje tę dużą możliwość wychodzenia szerzej, głębiej, dalej na wolontariat w ogóle młodzieżowy, czyli też takie wychodzenie spoza pewnych ram szkolnych kół wolontariatu, w przypadku których faktycznie myślę, że ich słabą stroną jest to, że skupiają się głównie na takim introwertycznym działaniu – do wewnątrz szkoły, do swojej społeczności szkolnej, ewentualnie, tak jak pani poseł wspomniała, przy różnego rodzaju akcjach charytatywnych, zbiórkach na rzecz osób powiązanych ze szkołą, czy to rówieśników, czy to rodziców rówieśników, natomiast te szkolne koła wolontariatu niewiele wychodzą poza obręby muru szkoły, wchodząc w lokalną społeczność. Myślę, że „Korpus solidarności” jest takim katalizatorem dobrej zmiany, pokazującej, że będąc uczniem danej szkoły, można również angażować się w akcje o zabarwieniu wrażliwości społecznej w swoim otoczeniu, osiedlu, ulicy czy nawet miasta.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba">Pani poseł zwróciła tutaj uwagę na jedną bardzo ważną i kluczową rzecz, że wolontariat to oczywiście pewien sposób podarowania siebie na rzecz drugiego człowieka, na rzecz ekosystemu, na rzecz zrównoważonego rozwoju planety Ziemi etc., ale przede wszystkim osób czy sytuacji, które wymagają jakiejś interwencji czy tej pomocniczości. Myślę, że ten element wychowania, pedagogizacji czy socjalizacji na każdym etapie i w każdym ośrodku, w każdym miejscu, gdzie jest wolontariat, występuje. Pytanie, na ile jest on świadomie budowany przez różnego rodzaju mechanizmy, typu szkolenia, poradnictwo, doradztwo, treningi i tak dalej, a na ile jest on wynikiem spontanicznego działania ludzi, pasji, ludzi zaangażowanych w wolontariat, w rozwój wolontariatu i to, czemu wolontariat służy. Z mojego punktu widzenia wolontariat służy – i „Korpus solidarności” też mocno to podkreśla – dwóm środowiskom. Zarówno tym, na rzecz których wolontariat świadczy swoje usługi czy swój czas, ale również samym wolontariuszom. W naszym przypadku od samego początku – ja jestem, tak jak powiedziałem, dinozaurem wolontariatu, też ogólnopolskim, ponieważ od 1992 r. byłem wiceprezesem Powszechnej Akademii Młodzieży w Polsce – uświadamiamy wolontariuszy, że dla nich to jest również osobisty rozwój, budowanie charakteru, kształtowanie postaw, najlepiej jakby to były postawy o wysokim poziomie świadomości otaczającego nas świata. Chyba to, co jest istotne i kluczowe, a nie padło tutaj dzisiaj, to jest słowo wrażliwość, ewentualnie empatia.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba">Teraz odnosząc się jeszcze do programu „Korpusu solidarności” – jestem bardzo usatysfakcjonowany, że ten program funkcjonuje w Polsce, ponieważ w kilkudziesięciu miejscach w Polsce ma on charakter systemowy, o czym była tutaj mowa. Czyli nie jest to działanie, wspieranie, budowanie, tworzenie i rozwijanie wolontariatu od przypadku do przypadku, takiego akcyjnego – aczkolwiek on też oczywiście ma swoją wartość i nie można go tutaj dyskredytować – natomiast tworzy mocny fundament i tak jak w przypadku „Korpusu solidarności” polega to na dwóch obszarach. Może się o tym nie mówi, ale my w ramach tego programu, przystępując do tego programu, ubiegając się o środki, weszliśmy w pewne standardy funkcjonowania tych lokalnych struktur wzmacniających i wspierających wolontariat i one generalnie we wszystkich kilkudziesięciu miejscach w Polsce wyglądają podobnie, jeżeli chodzi o strukturę. Oczywiście my wypełniamy tę strukturę treścią, a treść najlepiej, jakby była adekwatna do mniej lub bardziej diagnozowanych potrzeb lokalnej społeczności. To jest jedna duża zaleta.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba">Druga duża zaleta to jest to, że pracujemy z czterema grupami: wolontariusze, otoczenie wolontariatu, koordynatorzy i media. To też jest tak dosyć wielopłaszczyznowo i interdyscyplinarnie rozłożona siła ciężkości, że nie tylko z koordynatorami, ale też z otoczeniem, czyli z organizacjami, które parają się wolontariatem albo potrzebują pomocy wolontariatu. W naszym przypadku mamy takie partnerstwo pomiędzy Lokalną Grupą Działania „Krzemienny Krąg”, która jest liderem wolontariatu, i centrum wolontariatu wraz z miejskim ośrodkiem pomocy społecznej. Tutaj też współpracujemy. Nasi wolontariusze są wolontariuszami w „Korpusie wsparcia seniorów” i to się świetnie uzupełnia. Dochodzi do tego jeszcze miejskie centrum kultury jako to miejsce, które w pewien sposób krzewi kulturę. Natomiast ważną rolę odgrywają też koordynatorzy, którzy z mojego doświadczenia czy z mojej obserwacji – ona może być trochę błędna, bo nie widziałem wszystkich – mają dwa różne sposoby funkcjonowania. I tutaj nacisk Narodowego Instytutu Wolności na to, żeby trochę przeorganizować, przeformułować rolę koordynatorów i wzmocnić, jak i też otworzyć trochę możliwości zwiększenia działań operacyjnych na terenie tych partnerstw lokalnych, tam gdzie działają centra wolontariatów finansowanych, przez centrum, przez „Korpus solidarności”. Moim zdaniem mocniejsze są miejsca – i to wybrzmiało w wypowiedzi kolegi Darka – gdzie koordynator nie jest tylko zatrudniony czy zaangażowany w jakiejś organizacji czy działa na rzecz jakiejś organizacji w jakiejś liczbie godzin, tylko efektywność jest o wiele większa, i tutaj nawet trudno znaleźć jakiś punkt odniesienia, w sytuacji, kiedy ten koordynator jest pełnoetatowym pracownikiem organizacji albo w pełnym etacie zajmuje się wolontariatem. To zależy od tego, jak szeroki jest zakres pracy na rzecz wolontariatu, bo oczywiście nie zamykamy się tylko do „Korpusu solidarności”, natomiast pełny etat bądź praca koordynatora w organizacji pozwala też dzięki zapleczu organizacyjnemu danej organizacji pozarządowej czy instytucji mocno wzmacniać takiego koordynatora, włączając go również w inne działania organizacji, powiedzmy, pokrewne do wolontariatu albo w takie, w których wolontariat może uczestniczyć czy odgrywać swoją rolę. Tak się akurat składa, że mamy też w sali obok spotkanie z naszymi koordynatorami z Ostrowca Świętokrzyskiego ze szkół średnich, którzy mnie teraz żegnają, i z naszym koordynatorem –wychodzili w tej chwili, więc musiałem pomachać. To zupełny przypadek, bo mieliśmy to spotkanie ustalone już wcześniej.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba">Podsumowując, bardzo sobie cenię współpracę z Narodowym Instytutem Wolności i z programem „Korpus solidarności”. Poszukując sposobu na wskrzeszenie wolontariatu w Ostrowcu Świętokrzyskim, obserwując wiele organizacji czy prób, które były podejmowane, żeby w jakiś sposób stworzyć pewien mechanizm czy pewną osobowość wolontariatu, głównie kończyło się to na takim wolontariacie okazjonalnym, doraźnym, faktycznie bazującym na uczniach szkół, głównie średnich. Ja kończąc i też wyprzedzając trochę te nowe pomysły „Korpusu solidarności” i kolegów, którzy są na sali – gdzie jestem z nimi na bieżąco – mogę powiedzieć, że w Ostrowcu Świętokrzyskim mamy centrum w dwóch miejscach. Mamy oddział na terenie obszaru wiejskiego, jakim jest Bałtów, ponieważ tam jest siedziba Lokalnej Grupy Działania, ponieważ wywodzimy się z lidera. Natomiast w każdej gminie wiejskiej, którą obejmujemy współpracą, a tych gmin jest dziewięć, dwa powiaty i dwa województwa, tworzymy w tej chwili ze środków „Programu rozwoju obszarów wiejskich”, bo takim dysponujemy, takie satelity, lokalne centra wolontariatu. Faktycznie jesteśmy w tej chwili w trakcie rozmów z wieloma wójtami, burmistrzami i osobami, które zajmują się wolontariatami na terenie poszczególnych gmin, aby nie tylko w Ostrowcu Świętokrzyskim, czyli w aglomeracji liczącej  65 tys. mieszkańców, ale też w gminach ościennych ten wolontariat rozwijać. Nie ukrywam, że ten background, który dostaliśmy z „Korpusu solidarności”, czyli ta praca wolontariuszek, koordynatorów, otoczenia, media, jest dla nas bardzo pomocny i tutaj chcę bardzo serdecznie podziękować. Czekam na te nowe programy dotyczące koordynatorów i dotyczące nowej formuły wspierania centrum wolontariatu czy partnerów, którzy to realizują. Myślę, że one są wynikiem doświadczeń, naszego głosu z dołu do centrali do Warszawy, są to pewne elementy, które są mocną stroną, ale myślę też, że trzeba tu powiedzieć, że warto popracować nad tymi, które są delikatnie deficytowe. Pewnie jest to kwestia koordynatorów, bo będą też na gali wolontariatu w Warszawie na podsumowaniu, na święcie.</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#PrezesStowarzyszeniaLokalnaGrupaDzialaniaKrzemiennyKragJaroslawKuba">Zmierzyliśmy się też w rozmowach z tym, dlaczego wam się udaje. Faktycznie moja refleksja jest taka, że tam, gdzie jest mocna i silna organizacja, gdzie ma pracownika na etacie, pracownik dodatkowo jest koordynatorem korzystającym ze środków „Korpusu solidarności” – tam ta efektywność i jakość jest o wiele większa. Tam, gdzie jest to osoba, która przy okazji wykonuje zacne czynności, wspiera wolontariat i ma kilka czy kilkanaście godzin w skali miesiąca, to, że tak powiem, widać deficyt czasu i zaangażowania. I to, o czym była tutaj mowa, zarówno wademekum, jak i kampusy i przede wszystkim System Obsługi Wolontariatu też ułatwiają w pewien sposób identyfikację i takie systemowe monitorowanie, ilu mamy wolontariuszy w danej chwili, którzy wolontariusze są aktywni i ile godzin wypracowują miesięcznie. No i do tego Karta Wolontariusza. Osobiście jestem dumny z tego, że kompleks Jurapark Bałtów, z którym mam przyjemność współpracować i go współtworzyłem, jest partnerem Karty Wolontariusza. Została podpisana umowa 5 grudnia w Ostrowcu Świętokrzyskim podczas gali, w której kolega Darek uczestniczył jako przedstawiciel NIW-u czy „Korpusu solidarności”, a my podpisaliśmy umowę z „Korpusem solidarności” jako Jurapark, z którego wolontariusze z całej Polski mogą korzystać w ramach tych podziękowań ekstra za ich zaangażowanie w tę sferę wrażliwości społecznej. Tak że dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Dziękuję bardzo, Jarku. Cieszę się, że udało ci się wziąć udział w naszym posiedzeniu, że znalazłeś czas, i dziękuję za te ciepłe słowa skierowane pod adresem Narodowego Instytutu Wolności. Kiedy ten instytut był tworzony, kiedy mówiliśmy o „Korpusie solidarności”, było bardzo wiele głosów, które wcale nie były entuzjastyczne wobec tych pomysłów. Dzisiaj te wypowiedzi, choćby pana Jarosława Kuby, pokazują, jak ważna jest to instytucja i jak ważny jest to program. Nie mówi tego osoba w jakiś sposób zaangażowana politycznie, ale właśnie od wielu lat zaangażowana w tę działalność. To jest bardzo ważne, żeby krytykować wtedy, kiedy są podstawy, ale także ciepło mówić i chwalić, kiedy też są podstawy, a tutaj takie podstawy do ciepłych słów są. Czy panowie będą się chcieli w jakiś sposób odnieść do zgłaszanych kwestii? Nie ma pani poseł Fabisiak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">No właśnie, to jest kłopot, dlatego że oczywiście wymieniliśmy się kontaktami z panią poseł, ale kilka rzeczy zostało poruszonych i jeżeli nie ma pani poseł…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">To ja powiem tak, ważne, żebyście państwo udzielili jej tych odpowiedzi, żeby ona też się poczuła…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#ZastepcadyrektoraNIWMichalRulski">Moim zdaniem to jest bardziej kwestia zrozumienia działalności rządowego programu „Korpus solidarności”, który jest bardzo specyficznym programem. Specyficznym dlatego, że oddziałuje właśnie na tę tkankę wolontariuszy ochotników. Trzeba też zrozumieć, czym tak naprawdę trudni się NIW jako agencja wykonawcza. Mam nadzieję, że będziemy mieć jeszcze kilka czy też kilkanaście okazji do tego, żeby u państwa zagościć i to wszystko tłumaczyć, przedstawiać i też czerpać różnego rodzaju inspiracje, czy też pomysły na to, co mamy zrobić. Jesteśmy świadomi tego, że przed nami bardzo długa droga i że też jest to bardzo duża zmiana społeczna, która toczy się od 2019 r., ale ona musi się jeszcze toczyć i musi być jeszcze bardziej zdynamizowana.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Tak, oczywiście, dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Szanowni państwo, kiedy analizuje się, jak wygląda wolontariat w Polsce, a jak wygląda w wielu krajach zachodnich, to jednak u nas to wygląda troszkę słabiej niż tam. Liczba osób dorosłych angażujących się w wolontariat jest zdecydowanie mniejsza niż w wielu krajach zachodnich, gdzie jest moda na wolontariat. Jest takie polskie stare przysłowie, które mówi o tym, że czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci. Te przysłowia rzeczywiście są mądrością narodów. Pokazują, że jeżeli pewne wzorce zachowań, wrażliwość, skłonność do pomocy drugiemu człowiekowi, ta dbałość o wiele sfer naszego życia, zostaną przekazane młodym ludziom w czasie, kiedy oni dorastają, kiedy można nauczyć ich czegoś dobrego, to wówczas pożytek jest także w tym okresie, kiedy są dorośli, kiedy wkraczają w życie zawodowe czy choćby są seniorami, bo właśnie też sporo seniorów angażuje się w taki wolontariat.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Chciałbym bardzo panom podziękować za przygotowanie materiałów, za przybycie na posiedzenie podkomisji i za wyjaśnienie wielu spraw. Dziękuję paniom z Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, z biura naszej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, za przygotowanie tego posiedzenia. Dziękuję panu Jarosławowi Kubie za ten bardzo cenny głos.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejKryj">Jeżeli nie ma już jakichś wniosków lub głosów, to uważam, że porządek dzienny został wyczerpany i zamykam posiedzenie podkomisji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00152-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00152-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..146917d
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00152-01/header.xml
@@ -0,0 +1,88 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-eskxx-00152-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 152/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 152/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ESK">152</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski" role="speaker">
+        <persName>A Oddział w Katowicach Mirosław Skibski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselGabrielaLenartowicz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Gabriela Lenartowicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselIwonaArent" role="speaker">
+        <persName>Poseł Iwona Arent</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJanuszKowalski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Janusz Kowalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofGadowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Gadowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofJanuszKozik" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Janusz Kozik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMaciejKonieczny" role="speaker">
+        <persName>Poseł Maciej Konieczny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMartaWcislo" role="speaker">
+        <persName>Poseł Marta Wcisło</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselRobertTelus" role="speaker">
+        <persName>Poseł Robert Telus</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselRobertWinnicki" role="speaker">
+        <persName>Poseł Robert Winnicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselStanislawZuk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Stanisław Żuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselUrszulaZielinska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Urszula Zielińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekSuski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Suski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMAPMarekWesoly" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MAP Marek Wesoły</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Marek Wesoły</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLeszekModzelewski" role="speaker">
+        <persName>Wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce Leszek Modzelewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka" role="speaker">
+        <persName>Wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce Łukasz Jarawka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WojciechKaluza" role="speaker">
+        <persName>Wojciech Kałuża</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ESK" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00152-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00152-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..94ca200
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00152-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,353 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Witam wszystkich państwa bardzo serdecznie, mamy kworum, możemy rozpoczynać posiedzenie. Otwieram obrady Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Jak już informowałem, mamy kworum. Protokoły od 147. do 151. posiedzenia Komisji, wobec niewniesienia uwag, uważam za przyjęte.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje informację ministra aktywów państwowych na temat sytuacji i przyszłości górnictwa węgla kamiennego w Polsce. Jeżeli państwo pozwolicie, to przywitam teraz gości biorących udział w naszych obradach. Witam pana Marka Wesołego, sekretarza stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, gratuluję nominacji i jednocześnie składam małe wyrazy współczucia, bo działka jest ciężka do obrobienia, ale oczywiście życzę powodzenia. Witam pana Wojciecha Kałużę, zastępcę prezesa ds. rozwoju Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A., pana Dariusza Dumkiewicza, zastępcę prezesa ds. handlu i inwestycji Lubelski Węgiel BOGDANKA S.A, pana Jarosława Banderę, prezesa zarządu PGE Paliwa Sp. z o.o., pana Jacka Pytla, prezesa TAURON Wydobycie S.A, pana Andrzeja Paniczka, wiceprezesa ds. finansowych Polskiej Grupy Górniczej S.A., pana Grzegorza Wacławka, prezesa zarządu Węglokoks Kraj Sp. z o.o., pana Daniela Bernackiego, ratownika górniczego, pana Przemysława Bieleckiego, zastępcę dyrektora Departamentu Regulacji i Monitoringu Legislacyjnego ENEA S.A., pana Zbigniewa Duca, emerytowanego górnika, pana Pawła Jankowskiego, ratownika górniczego, pana Łukasza Jarawkę, ratownika górniczego, pana Andrzeja Kempnego, ratownika górniczego, panią Aleksandrę Latusek, asystentkę prezesa Wojciecha Kałuży, głównego specjalistę w Zespole Funduszy Zewnętrznych Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A., pana Szymona Lukaska, ratownika górniczego, pana Michała Mamoka, ratownika górniczego, pana Leszka Modzelewskiego, ratownika górniczego, pana Tomasza Opaszowskiego, ratownika górniczego, pana Adriana Ostrowskiego, ratownika górniczego, pana Dawida Paździora, ratownika górniczego, pana Michała Rospędka, zastępcę dyrektora Departamentu Górnictwa i Hutnictwa w Ministerstwie Aktywów Państwowych, pana Mirosława Skibskiego, dyrektora Agencji Rozwoju Przemysłu S.A Oddział w Katowicach, pana Jana Skiepko, emerytowanego górnika, pana Piotra Sobotę, ratownika górniczego, pana Roberta Stanasiuka, emerytowanego górnika, pana Romana Stasioka, ratownika górniczego, pana Zbigniewa Supernaka, emerytowanego górnika, pana Dawida Śliwińskiego, ratownika górniczego oraz pana Sebastiana Wąsa, dyrektora Biura Strategii Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Jeszcze raz witam wszystkich państwa serdecznie, a szczególnie witam panów górników, w tym górników-ratowników, którzy brali udział w akcji ratowania osób, które zostały poszkodowane w wyniku trzęsienia ziemi w Turcji. Jesteśmy z panów dumni. Braliście udział w tej akcji, górnicy–ratownicy sami zgłosili chęć niesienia pomocy ofiarom. Polska jest z was dumna i bardzo serdecznie wam za to dziękujemy. Dodam, że mieliśmy dzisiaj spotkanie z panią marszałek, która także bardzo docenia zasługi ratowników, a w trakcie rozmowy pojawiły się pewne pomysły dotyczące poprawy organizacji górniczych służb ratowniczych. Zakładam, że pewne pomysły dotyczące tego zagadnienia mogą pojawić się również w trakcie naszej dyskusji. Pan minister brał udział w spotkaniu z panią marszałek, dlatego uważam, że będziemy teraz mogli lepiej przygotować się na zagrożenia, które niewątpliwie będą się zdarzać, takie jak pożary, trzęsienia ziemi, za naszą granicą mamy wojnę – to wszystko skłania nas do coraz lepszej organizacji oraz sprawia, że coraz bardziej doceniamy pracę ratowników górniczych, którzy niewątpliwie są fachowcami. Nasze służby, czy to ratownicy górniczy, czy straż pożarna, to naprawdę fachowcy najwyższej klasy, biorą udział w akcjach ratowniczych na całym świecie i wszędzie są bardzo wysoko oceniani. Jeszcze raz panom serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, przystępujemy do realizacji porządku dzisiejszego posiedzenia. Proszę o zabranie głosu pana ministra Marka Wesołego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni goście, drodzy posłowie, przede wszystkim chciałem się z państwem oficjalnie przywitać, ponieważ od kilku dni sprawuję funkcję pełnomocnika rządu ds. restrukturyzacji sektora górniczego i transformacji energetycznej. Pan przewodniczący raczył złożyć gratulacje i wyrazić delikatne słowa współczucia pod moim adresem… Państwo wiecie, w jakich warunkach funkcjonuje dzisiaj nasze górnictwo, wiecie także, jaka jest polityka Unii Europejskiej, powiem o tym dzisiaj również dwa słowa, ponieważ to właśnie polityka Unii, polityka transformacji energetycznej determinuje nie tylko wyniki naszych spółek, ale także określa ich przyszłość. Co gorsze, nie poradziliśmy sobie jeszcze, nie przekonaliśmy Unii do zmian w jednym obszarze, a już pojawiają się kolejne zmiany, które górnictwo mogą nam zlikwidować szybciej niż to, na co my, jako rząd, umówiliśmy się pokojowo ze stroną społeczną w ramach trudnych kompromisów. Może się okazać, że dyrektywy Unii Europejskiej, jej przepisy nie pozwolą nam albo utrudnią, albo będą nas zmuszały do podejmowania trudnych decyzji, żebyśmy w ogóle mogli zrealizować to, na co się umówiliśmy z własnymi obywatelami, a myślę, że to powinno być w pierwszej kolejności, najważniejsze dla każdego rządu. Jestem przekonany, że partnerska Unia Europejska powinna takie umowy szanować i respektować, bo na tym, w mojej ocenie, polega europejskie partnerstwo.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, o aktualnej sytuacji w przemyśle wydobywczym powie w krótkiej prezentacji pan Mirosław Skibski z Agencji Restrukturyzacji Przemysłu, który mi dzisiaj towarzyszy. Przedstawi on to wszystko na kilku slajdach, dlatego ja nie będę tych spraw szczegółowo referował. Chciałbym natomiast powiedzieć państwu o tym, jaka jest przyszłość polskiego górnictwa, jego transformacji i co dzisiaj tę przyszłość rzeczywiście determinuje. Chciałbym także z tego miejsca powiedzieć, że jako nowy minister za główny i podstawowy cel stawiam sobie prowadzenie dialogu i to nie tylko z tymi, którzy zgadzają się ze mną czy zgadzają się z rządem, ale to będzie dialog ze wszystkimi, także ze stroną społeczną i z opozycją. Jestem przekonany, że polskie górnictwo na taki dialog zasługuje, że zasługuje ono na narodową zgodę i na to, abyśmy wszyscy zadbali, żeby górnictwo służyło nam jeszcze przez długi czas, a przede wszystkim, żeby pozwoliło nam bezpiecznie, suchą nogą przejść przez proces transformacji, w którym się znajdujemy. Dzisiaj trzeba się wsłuchać w głosy fachowców. Bez polskiego węgla ta transformacja po prostu się nie uda. Ona będzie za droga, zbyt inwazyjna dla zwykłych obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, stoję na stanowisku, że węgiel jest przyjacielem zielonej transformacji, jest przyjacielem wiatraków, jest przyjacielem fotowoltaiki, jest przyjacielem wszystkich innych instalacji OZE, które – o tym wiemy – są przyszłością energetyczną, ale tym wszystkim przemianom oraz ludziom musimy dać czas, żebyśmy do docelowego punktu doszli w sposób, jak to nazywa Unia Europejska, bardzo sprawiedliwy. To ma być sprawiedliwa transformacja, ale przede wszystkim ma ona być sprawiedliwa nie dla tych, którzy rządzą w Unii, nie dla nas rządzących w Polsce, tylko ma ona być sprawiedliwa dla zwykłych obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, co będzie determinowało to, co się będzie działo w górnictwie i w tym, co nazywamy transformacją sektora górniczego? Przede wszystkim to, o czym już wspomniałem, tzn. notyfikacja pomocy publicznej. Potocznie nazywamy to notyfikacją umowy społecznej, którą zawarliśmy ze stroną społeczną w wyniku trudnych rozmów. Ta notyfikacja będzie bardzo ważna, ale tutaj trzeba też powiedzieć, że wymaga ona aktualizacji i to nie ze względu na jakieś nasze wymysły, tylko ze względu na fakt, że transformację energetyczną przyszło nam przeprowadzać w czasach, których nie przewidywaliśmy, tzn. w okresie kryzysu covidowego, w czasie wojny w Ukrainie oraz w czasie kryzysu energetycznego, ale nie polskiego kryzysu energetycznego, bo ja nie o nim mówię, natomiast mówię o kryzysie energetycznym Europy, którym to kryzysem Europa jest, jednak troszeczkę zaskoczona. W takich okolicznościach przyjdzie nam się zmierzyć z koniecznością aktualizacji umowy społecznej. Za chwilę przejdę do szczegółów i powiem, na jakim jesteśmy etapie oraz co się w tej umowie dzieje. Myślę, że to państwa będzie interesowało najbardziej.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Jeśli chodzi o drugi element, który będzie determinował naszą politykę, restrukturyzację przemysłu górniczego i jego przyszłość, element na który czekamy, to oczywiście jest aktualizacja polityki energetycznej państwa, ten słynny już PEP2040. Tę sprawę prowadzi Ministerstwo Klimatu. Czekamy na projekt dokumentu, żeby zobaczyć, jak wyglądają proponowane zmiany. Mamy nadzieję, że zmiany uwzględnią te elementy, o których powiedziałem i że polityka energetyczna państwa położy większą wagę na kwestię suwerenności naszego kraju pod względem surowcowym i energetycznym. Dzisiaj zarówno historia, jak i rzeczywistość pokazują nam, że suwerenność energetyczna, suwerenność surowcowa jest bardzo ważna dla każdego narodu, dla Polski szczególnie, jako że za sąsiada mamy państwo-agresora. Dla nas ta suwerenność jest wręcz niezbędna.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Trzeci element, na który chcę zwrócić uwagę, to jest wyzwanie… Będę miał w tym miejscu wielką prośbę do całej klasy politycznej w Polsce, ale także do wszystkich przedstawicieli Polski w Parlamencie Europejskim – chodzi oczywiście o słynne już medialnie rozporządzenie, o art. 22 rozporządzenia tzw. dyrektywy metanowej. Szanowni państwo, to jest dziś działanie niezbędne. Jestem przekonany, że jeśli nie uda nam się złagodzić tego pomysłu, tego… Wszyscy nazywają to podatkiem, ale nie możemy oficjalnie mówić, że to jest podatek. To będzie rodzaj opłaty, rodzaj kary za przekraczanie dozwolonej emisji metanu do powietrza. Za chwilę powiem w szczegółach, w czym tam tkwi problem i o co nam chodzi, co będzie dla nas korzystne, w jaki sposób chcemy negocjować i o co powinna walczyć w Europarlamencie klasa polityczna, która jest naszym delegatem w tej instytucji. To jest bowiem interes i polska racja stanu.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Ostatni punkt, który w moim przekonaniu też jest dzisiaj dyskutowany, powiem o nim również dwa słowa, to budzące różne reakcje tzw. rozporządzenie w sprawie składki solidarnościowej. Niektórzy nazywają to opłatą od nadmiernych zysków w spółkach paliwowych w związku z kryzysem wojennym. Na zakończenie na ten temat powiem kilka zdań.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, przechodzę teraz do krótkiego przedstawienia, w zarysie, jak wygląda w tej chwili sytuacja związana z notyfikacją pomocy publicznej. Dzisiaj jesteśmy w stałej komunikacji z Unią Europejską. Komisja Europejska pismem z 4 maja 2022 r. skierowała do nas pytania dotyczące przedłożonego programu, tego pomocowego, tego wniosku, który opierał się na umowie społecznej. W połowie 2022 r. Komisja Europejska zapytała nas, czy chcemy, czy będziemy zgłaszać aktualizację wniosku, w szczególności w związku z agresją Rosji na Ukrainę. My złożyliśmy taką sugestię do KE, dlatego zostaliśmy poproszeni o analizę alternatywnych scenariuszy w stosunku do zgłoszonego programu i o ewentualne przyspieszenie transformacji naszego sektora energetycznego oraz obliczenie kwot pomocy publicznej. Jako Ministerstwo Aktywów Państwowych skierowaliśmy pismo z KE do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">W czerwcu 2022 r. odbyło się w Brukseli spotkanie z przedstawicielami Komisji Europejskiej, na którym nas reprezentował pan minister Piotr Pyzik. Następnie w piśmie  z 4 października 2022 r. Komisja Europejska zakomunikowała, że przyjmuje do wiadomości, że Polska zamierza zaktualizować wniosek notyfikacyjny i że złożenie takiej aktualizacji będzie możliwe dopiero po aktualizacji Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. Ponadto Komisja Europejska stwierdziła, że ramy czasowe dla nowych informacji znacznie wykraczają poza proceduralne ramy czasowe, w związku z czym prosi polskie władze o zastanowienie się nad możliwymi dalszymi działaniami w tej sprawie. Do Ministerstwa Aktywów Państwowych wpłynęło pismo od Komisji Europejskiej z datą 16 stycznia 2023 r., a więc stosunkowo niedawno, z prośbą o potwierdzenie faktu, że Polska zamierza zaktualizować zgłoszenie pomocy państwa i że złożenie takiego wniosku będzie możliwe dopiero po zatwierdzeniu Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. oraz że nastąpi to do 30 czerwca 2023 r. W wymienionym wyżej piśmie dyrektor generalny ds. konkurencji podkreślił, że w pełni zdaje sobie sprawę, że rosyjska inwazja na Ukrainę oraz bieżąca sytuacja w sektorze energetycznym mają znaczący wpływ na szerszy kontekst tej sprawy i że w perspektywie krótkoterminowej, w obecnej sytuacji geopolitycznej, zapewnienie dostępności rodzimych źródeł energii w Unii Europejskiej ma ogromne znaczenie, co podkreślono w konkluzjach Rady Europejskiej z 31 maja 2022 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, te wszystkie działania możemy w bardzo prosty sposób poukładać chronologicznie. W tej chwili jest przygotowana aktualizacja wniosku notyfikacyjnego, o czym poinformowaliśmy Komisję Europejską, i ze złożeniem tej aktualizacji czekamy tylko na ogłoszenie Polityki Energetycznej Polski do 2040 r., żeby być pewnym, że nasza aktualizacja jest zgodna z tym dokumentem. Aktualizacja wniosku to wynik obecnej sytuacji w sektorze wydobywczym, na którą miały wpływ wydarzenia z 2022 r., czyli kryzys energetyczny, ograniczenie importu paliw z kierunku wschodniego, wzrost cen węgla, jak również kosztów jego produkcji i sprzedaży, oraz wysoka inflacja. To się przekłada na zmianę założeń systemu dopłat do redukcji zdolności produkcyjnych dotyczących prognoz finansowych, tj. popytu, podaży, cen węgla, inflacji, a co a tym idzie poziomu przychodów i kosztów kwalifikowanych. W zakresie kosztów kwalifikowanych zostaną uwzględnione m.in. zmiany wynikające z porozumień podpisanych ze stroną społeczną, dotyczących indeksacji wynagrodzeń w związku z wysoką inflacją. Wprowadzenie zmian do wniosku notyfikacyjnego będzie wymagało opracowania nowych programów operacyjnych dla poszczególnych jednostek produkcyjnych. Nowe założenia przedstawione w programie pomocy dla sektora węgla kamiennego będą spójne z aktualizowaną obecnie Polityką Energetyczną Polski do 2040 r. Przewidywany termin zakończenia prac nad aktualizacją wniosku to przełom kwietnia i maja 2023 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Jak państwo widzicie, te prace to nie jest prosta sprawa. Komisja Europejska ze zrozumieniem podchodzi do kwestii notyfikacji. Myślę, że jest po jej stronie dobra wola i zrozumienie dla sytuacji, która ma miejsce. Oczywiście tę dobrą wolę i zrozumienie w tej chwili determinuje sytuacja, która obecnie ma miejsce w Europie, ale musimy pamiętać, że dzisiaj, jako polska klasa polityczna – to brzydko zabrzmi – powinniśmy wykorzystać… tu nie o to chodzi, że mamy coś wykorzystać, ale powinniśmy niewątpliwie zwrócić uwagę na to, w jakim miejscu się znaleźliśmy i w negocjacjach prowadzonych z Unią Europejską powinniśmy jednogłośnie, jednomyślnie i bez niepotrzebnego przeszkadzania zrobić wszystko, aby nasz sektor górniczy wyszedł obronną ręką z kryzysu, w jakim jesteśmy, a to jest kryzys, który nie został zawiniony przez nasz kraj.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, jeśli chodzi o aktualizację Polityki Energetycznej Polski do 2040 r., to tutaj chciałbym się wypowiedzieć bardzo krótko, ponieważ wiodącym resortem w tym obszarze jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wiemy, że ten dokument pojawi się bodaj w marcu br. i wtedy będziemy o nim szerzej rozmawiać. Dlatego teraz nie będę się rozwodził nad tym, co i jak będzie w nim opisane. Z moich informacji wynika, i bardzo mnie to cieszy, że po pierwsze, zmieniamy troszeczkę podejście do węgla jako surowca, który ma nam zapewnić suwerenność, nie tylko bezpieczne przejście przez transformację, ale przede wszystkim nareszcie traktujemy węgiel jako element, który wzmacnia naszą suwerenność i bezpieczeństwo. Sądzę, że w obecnych czasach to jest dobry kierunek. Z niecierpliwością czekamy na aktualizację PEP2040, żebyśmy jak najszybciej mogli także złożyć aktualizację naszego wniosku do Komisji Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, przechodzę do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym. Ostatnio na ten temat zrobiło się bardzo głośno. Żeby rzecz państwu zobrazować, powiem tylko, że Komisja Europejska chce, aby ten limit został ustanowiony na poziomie 5 ton emisji metanu do powietrza do każdego 1000 ton wydobywanego węgla. Dzisiaj w Polskiej Grupie Górniczej kopalnie są w stanie, licząc średnio, wypełnić taki limit na poziomie 8 ton metanu do każdego 1000 ton węgla. Jak państwo możecie sobie łatwo wyobrazić, nowy limit jednoznacznie przekreśla dalsze funkcjonowanie naszych kopalń, ponieważ zostaną one obciążone znaczącymi karami, których te zakłady mogą nie udźwignąć. To będzie zresztą już drugi element po ETS-ie, który będzie utrudniał rynkowe funkcjonowanie zakładów górniczych. Podkreślam tu określenie rynkowe, bo dzisiaj zakłady górnicze nie funkcjonują w ramach normalnego rynku, bo przecież ETS im takie funkcjonowanie w ramach rynku znacząco utrudnia. Nasze paliwo jest obciążone dodatkowym podatkiem i dlatego spada opłacalność elektrowni. W związku z tym elektrownie poszukują nowych rozwiązań. Miał być gaz, ale dzisiaj już wiemy, że to nie wyszło do końca, a więc czekamy na korekty, także ze strony Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, jeszcze nie wszystko jest stracone. Dzisiaj trwają negocjacje w Parlamencie Europejskim i my będziemy oczywiście dążyć, nasi europarlamentarzyści… pan premier Jacek Sasin zwrócił się do nich w piśmie osobiście, żebyśmy wynegocjowali rozsądne warunki, takie które pozwolą nam normalnie funkcjonować. 8 ton metanu na 1000 ton węgla jest dla nas do przyjęcia. Pozwoli nam to, po pierwsze, żebyśmy nadal funkcjonowali, a po drugie, zyskamy czas na wdrożenie nowych technologii, które pozwalają na wychwytywanie metanu. Zyskamy po prostu czas na przygotowanie się i w konsekwencji ograniczymy emisję metanu do powierza. Rok 2027, w którym ta dyrektywa ma wejść w życie, jest oczywiście bardzo blisko, a pamiętajmy, że żyjemy przecież w czasach wojny, że borykamy się z wysoką inflacją i że mamy kryzys gospodarczy. Proponowane przepisy bardzo nam utrudnią życie, ale jest jeszcze czas, szanowni państwo, żebyśmy się zjednoczyli i działali. Wiemy o tym, że nasi parlamentarzyści działają w różnych kręgach Parlamentu Europejskiego, bo trzeba przekonać własnych kolegów w różnych frakcjach europejskich, żeby jednak nie robili tego Polsce, żeby nie robili tego Śląskowi.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Przepisy unijne powinny być rozsądne i powinny nam pozwolić na dostosowanie się, a nie doprowadzać do inwazyjnej likwidacji olbrzymiego sektora, a co za tym idzie – ponieważ 70% naszej energetyki jest oparte na węglu – to działanie zmusi nas do otwarcia granic na import węgla w bardzo dużej ilości. Już dzisiaj importujemy węgiel, ponieważ determinuje nas polityka unijna, która przewiduje wycofywanie się krajów członkowskich z węgla. To właśnie polityka europejska sprawia, że wycofujemy się z wydobycia, a nie nasza polityka. Planowane działania spowodują, że rynek europejski stanie się miejscem, do którego w masowych ilościach będzie płynął węgiel spoza granic naszego państwa i spoza granic kontynentu. Ten węgiel będzie płynął nie tylko do nas, ale również do innych krajów Unii, które w tej chwili cały czas posiadają kopalnie węgla, choć uczciwie trzeba powiedzieć, że nie ma już ich zbyt wiele.</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">To tyle, jeśli chodzi o dyrektywę. Nie będę się nad nią dłużej rozwodził. Naprawdę jest jeszcze czas na działanie i dlatego bardzo o nie proszę wszystkich parlamentarzystów, członków Komisji do Spraw Energii. Teraz nie ma czasu na kłótnie i wzajemne krytykowanie się. Krytykować się będziemy, kiedy wywalczymy zmianę regulacji dla polskiego górnictwa. Dzisiaj zaprzestańmy krytyki i zjednoczmy się w działaniu. Na sali są górnicy, którzy właśnie tego oczekują od polskich parlamentarzystów, których wybierają do Sejmu. Jeszcze raz powtarzam, że obrona tego zapisu to polska racja stanu.</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMarekWesoly">Szanowni państwo, ostatni element, o którym chciałem powiedzieć, to składka, podatek albo opłata od nadmiernych zysków. Media strasznie na ten temat się rozpisały. Mówiłem o tym wczoraj na konferencji prasowej i dziennikarze byli trochę zdziwieni. To, co czytamy w mediach i co potem jest powielane w kolejnych publikacjach zaczyna nabierać innego wymiaru, niż w rzeczywistości. Skąd w ogóle wzięła się kwestia opłaty czy podatku od nadmiernych zysków? Skąd ten pomysł? Czy był to, jak piszą niektórzy, pomysł premiera Jacka Sasina?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Otóż, szanowni państwo, właśnie nie. Proszę sobie sięgnąć do przepisów rozporządzenia Unii Europejskiej z października 2022 r., w którym Unia nakłada na wszystkie kraje członkowskie, w związku z kryzysową wojenną sytuacją w Ukrainie, wyznaczenie podatku od nadmiernych zysków. Oczywiście każde państwo ma w tym zakresie kompetencje, ale obowiązek nakłada Unia. W związku z tym mam pytanie do tych wszystkich euroentuzjastów: czy my w przypadku jednych przepisów mamy słuchać Unii i realizować to, co nam nakazuje, a w innym przypadkach mamy już tej Unii nie słuchać?  Czy jedno prawo jest inne od drugiego?</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Szanowni państwo, źródło tego wszystkiego znajduje się w Unii Europejskiej. Co więcej, wszystkie kraje europejskie już wprowadziły podatek od nadmiernych zysków. My jesteśmy ostatnim państwem, powtarzam – ostatnim, które tego jeszcze nie uczyniło ze względu na fakt, iż to rozwiązanie budzi kontrowersje. Wiemy, że w naszym przypadku dotyczy to również takich spółek jak spółki górnicze, które przecież te nadzwyczajne zyski osiągnęły tylko w poprzednim roku. Zastanawiamy się, jak to rozwiązać, co zrobić z zyskami ze sprzedaży węgla. Mamy do czynienia ze spółkami, które musiały, bo zostały do tego przez nas zobligowane, pomagać w ramach poszczególnych tarczy, musiały obniżać ceny prądu itd. Dlatego tak późno będziemy realizować ten obowiązek.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Jeszcze jedna informacja, bardzo ważna, żebyście państwo nie kierowali wszystkich pytań do mnie. Chcę zdementować coś, co jest kompletną nieprawdą. Pan premier Sasin, kiedy wypowiadał się w mediach, tylko komentował rzeczywistość, podobnie jak ja to czynię dzisiaj. Podkreślam, że ten temat prowadzi Ministerstwo Klimatu w porozumieniu z Ministerstwem Finansów, bo chodzi przecież o podatki, opłaty itd. Ministerstwo Aktywów Państwowych jest w tym przypadku resortem konsultacyjnym i opiniodawczym. Oczywiście będziemy się do tych spraw odnosić, jeśli powstanie projekt. Jak państwo wiecie, konkretnego projektu dzisiaj jeszcze nie ma. Wiem, że sprawa budzi kontrowersje, ale jak powiedziałem, to jest także jeden z instrumentów realizacji polityki Unii Europejskiej, z którym my nie do końca się zgadzamy, próbujemy dyskutować. Unia nakłada jednak na nas obowiązek i musimy go zrealizować, bo jeśli czegoś nie realizujemy, to później państwo parlamentarzyści skarżycie nas do Brukseli, że nie przestrzegamy przepisów.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Szanowni państwo, na zakończenie kilka informacji dotyczących ruchów, o których pojawiają się wzmianki w mediach i dlatego chciałbym powiedzieć na ten temat dwa słowa. Pierwsza rzecz to kwestia przejęcia przez Skarb Państwa akcji BOGDANKA S.A. Tutaj trwają prace, etap jest dosyć zaawansowany czasowo. Ponieważ chcemy przejąć wszystkie aktywa węglowe, to BOGDANKA S.A. jest jednym z obiektów negocjacji. Trwają przygotowania do transakcji i myślę, że do niej dojdzie.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">To samo dotyczy Węglokoksu Kraj. Chodzi mi o zakup aktywów Węglokoks Kraj od spółki Węglokoks S.A., czyli zakup aktywów wydobywczych. Ta transakcja jest przygotowywana i będzie realizowana. Jak państwo wiecie, to jest element tworzenia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Ostatnia rzecz, myślę, że ważna, tym bardziej że gościmy dzisiaj ratowników górniczych. Mam na myśli kwestie związane z weryfikacją przepisów BHP z zakresu zagrożeń naturalnych w podziemnych zakładach górniczych. Po ostatnich wydarzeniach, które dotknęły nasze polskie kopalnie, będziemy pracować nad aktualizacją przepisów w tym zakresie. Zależy nam, żeby do takich wypadków dochodziło jak najrzadziej. Korzystając z okazji, pan przewodniczący już podziękował, a ja wraz z panem ministrem Jackiem Sasinem, jako osoby odpowiedzialne za górnictwo, przyłączamy się teraz do tych podziękowań. Szanowni, drodzy górnicy-ratownicy, przyjmuję panów uwagi z wcześniejszego spotkania, które odbyło się przed posiedzeniem Komisji. Deklaruję kolejne spotkanie na ten temat. Panowie deklarujecie dobrowolną pomoc, chwała wam za to. To jest nasza duma i myślę, że szybko uda się usunąć wszystkie elementy, które przeszkadzają wam w działaniu. Obiecuję, że zrobię wszystko, abyście mogli działać bez przeszkód i czasochłonnych procedur. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Panie przewodniczący, teraz – jeśli pan pozwoli – chciałbym poprosić pana Mirosława Skibskiego o przedstawienie krótkiej prezentacji, a następnie, ponieważ są dziś z nami prezesi różnych spółek górniczych, którzy specjalnie przyjechali na to posiedzenie, byłbym wdzięczny, gdyby każdy z nich mógł powiedzieć kilka zdań na temat swojej spółki, jej planów u progu 2023 r. Jesteśmy także gotowi do udzielania odpowiedzi na pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie ministrze. Proszę o zabranie głosu pana dyrektora Mirosława Skibskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Dzień dobry państwu, witam bardzo serdecznie, także w imieniu katowickiego oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu. 1 marca br. weszliśmy w 21. rok pracy na rzecz Ministerstwa Aktywów Państwowych, to dzisiaj, a wcześniej innych ministerstw nadzorujących polskie górnictwo i bardzo nas to cieszy. Przedstawię państwu obraz polskiego górnictwa na rynku węgla w różnych okresach, średnio dziesięcioletnich, oraz w 2022 r. Dane finansowe, które będę państwu prezentował, są jeszcze przed weryfikacją przez biegłych rewidentów. Pozwolę sobie przejść tylko przez główne, naszym zdaniem najważniejsze elementy kształtujące obraz polskiego górnictwa, a na końcu wspomnę o pomocy publicznej, która dla górnictwa jest dozwolona i udzielana.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Rozpocznę od wydobycia węgla kamiennego. Patrząc na dane od 2011 r. widzimy, że wydobycie węgla kamiennego zmniejszyło się o 30,2%. Na koniec 2022 r. wydobycie ogółem węgla kamiennego mieliśmy na poziomie 52,8 mln ton. Węgiel koksowy był prawie na takim samym poziomie, proszę zwrócić uwagę, że 12 mln ton utrzymuje się od 2017 r., natomiast węgla energetycznego mieliśmy mniej o 2 mln ton.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Analogicznie było, jeżeli chodzi o sprzedaż. Sprzedaż węgla w 2021 r. to 58 mln ton, a w 2022 r. to 52 mln ton. Węgla energetycznego sprzedaliśmy o 5 mln ton mniej, natomiast węgla koksowego mniej o prawie 1 mln ton. W porównaniu do roku 2011 odnotowaliśmy spadek sprzedaży o 23,8 mln ton węgla, a procentowo o 31,2%.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Zapasy węgla w Polsce w różnych latach osiągały różne poziomy. Rok 2021 i rok 2022 to poziomy odpowiednio 2,2 mln ton i prawie 2,2 mln ton. Różnica w zapasach rok do roku wynosi 30 tys. ton. Na wykresie po prawej stronie widać, ile było węgla energetycznego – prawie 1,8 mln ton oraz mieliśmy prawie 400 tys. ton zapasów węgla koksowego. Jeżeli chodzi o węgiel energetyczny, to miały stanowiły 87%.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Zatrudnienie, które w górnictwie jest niezmiernie ważnym elementem, z uwagi na to, że górnikiem nie da się stać w ciągu roku czy dwóch, systematycznie nam spada. Pracownicy odchodzą na emerytury i to jest główny czynnik odejść z pracy. Nie mamy natomiast, jak w latach ubiegłych, napływu absolwentów szkół. Niestety, szkoły górnicze świecą pustkami, zarówno szkoły, jaki i uczelnie wyższe. W 2022 r. zatrudnienie zmniejszyło się nam o 2 tys. osób do poziomu 72,9 tys. pracowników. Jeżeli chodzi o strukturę zatrudnienia, to zmalała liczba pracowników zatrudnionych na powierzchni. Wcześniej było ich 22%–23%, a w tej chwili zeszliśmy poniżej 22%, co jest oczywiście bardzo pozytywnym sygnałem.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jak kształtowały się ceny węgla? W tle na slajdzie widzimy sprzedaż ogółem. Jak już mówiłem, sprzedaż spadła, natomiast na tle sprzedaży mamy pokazane ceny. To są oczywiście ceny średnioroczne, nie na koniec roku, tylko uśrednione z całego roku. Węgiel kamienny ogółem osiągnął średnią cenę w wysokości 696,50 zł za tonę, średnia cena węgla energetycznego to 466,28 zł, a węgiel koksowy kosztował średnio 1455,28 zł. Na wykresie widać, że w minionych latach, w okresie dziesięciolecia ceny były na w miarę zbliżonym poziomie, natomiast w 2022 r. mamy wystrzał ceny. Do tego dojdzie zaraz kolejny element, czyli cena w imporcie, ale o tym za chwilę.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jeżeli chodzi o przychody i koszty oraz końcowy wynik ze sprzedaży węgla, to w 2022 r. odnotowano przychody w wysokości 36,5 mld zł. Koszty sprzedanego węgla to 24,3 mld zł. Przy takim poziomie kosztów i przychodów uzyskaliśmy wynik 12,2 mld zł.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jeśli chodzi o stan należności i zobowiązań na koniec poszczególnych lat, to na koniec 2022 r. należności krótkoterminowe wzrosły nam prawie o 400 mln zł do poziomu prawie 4,2 mld zł, zobowiązania ogółem spadły z 20 mld zł do 15,5 mld zł, a saldo ogółem spadło z 16 mld zł, które uzyskaliśmy na koniec roku 2021, do 11,2 mld zł.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Ważnym elementem są także płatności, które reguluje górnictwo. I tak wskaźnik cyklu zobowiązań bieżących na koniec 2022 r. spadł do 115 dni, natomiast wskaźnik cyklu należności do poziomu 32 dni.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jeżeli chodzi o nakłady na inwestycje w latach 2012–2022, to oczywiście w różnych latach było różnie, ale rok 2022 to przekroczony poziom 3 mld zł, z czego na budownictwo inwestycyjne wydano kwotą na podobnym poziomie jak w roku 2021 i troszeczkę mniej niż w latach wcześniejszych, czyli ok. 1,5 mld zł. Wydatki na zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych wzrosły z 830 mln zł do nieco ponad 1,5 md zł. Nakłady ogółem, jak już mówiłem, to wspomniane 3 mld zł.</u>
+          <u xml:id="u-6.10" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jednym z ważnych elementów, również jeśli chodzi o uzyskiwanie pomocy publicznej przez spółki węglowe, jest realizacja w maksymalnym stopniu bieżących płatności publicznoprawnych. Od wielu lat mamy tak, że górnictwo płaci 100%. W minimalnym stopniu, zawsze to podkreślam, gdyby ktoś chciał wejść w szczegóły, część jest płacona zawsze w styczniu, ale te płatności są oczywiście regulowane. Dlatego pozwoliłem sobie na użycie pojęcia „100%”. Dołek w płatnościach w roku 2020 i 2021 wynikał z rozwiązań pomocowych w ramach tarczy antykryzysowej, kiedy branża górnicza korzystała z ubiegania się o umorzenia i odroczenia. Proszę jednak zauważyć, że w monitorowanej sytuacji nie pokazujemy nadpłat, które mają miejsce. Wykazujemy tylko płatności bieżące, te które się należą za dany okres. Te płatności wzrosły razem do kwoty 8,9 mld zł. Środki w takiej wysokości zostały odprowadzone z tytułu podatku VAT, składek ZUS, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz z innych tytułów, które górnictwo reguluje na bieżąco.</u>
+          <u xml:id="u-6.11" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Teraz bardzo ważna rzecz, a mianowicie import węgla kamiennego. Rok 2022, jak państwo doskonale wiecie, to rok zawirowań. Trudno było dyskutować z przekazami, które pojawiały się z różnych stron. Import węgla został radykalnie zwiększony, ale stało się tak również ze względu na fakt, iż taka była potrzeba. Ogółem w 2022 r. zaimportowaliśmy ponad 20,1 mln ton węgla, z czego węgla energetycznego ponad 17,1 ml ton, a węgla koksowego 3 mln ton. Dynamika wzrostu importu był bardzo wysoka. W poprzednich latach odnotowywaliśmy spadki o 13%, 23% czy 3%, tak w 2022 r. odnotowaliśmy 62% wzrostu ilości importowanego węgla.</u>
+          <u xml:id="u-6.12" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jeżeli chodzi o kierunki importu i eksportu, to importowaliśmy z krajów widocznych na mapce wyświetlanej na slajdzie. Głównie, większość z 20 mln ton importowanego węgla wpłynęła do polskich portów, a tylko niewielka część dotarła do nas koleją z Czech. Na slajdzie widać oczywiście Rosję, ale proszę pamiętać, że tylko w pierwszych trzech miesiącach 2022 r. import utrzymywał się na normalnym poziomie, a później został całkowicie wstrzymany. W statystykach wprawdzie pojawi się jeszcze węgiel z Rosji w kwietniu i maju, ale był to węgiel, który wjechał na polskie terytorium przed dniem, od którego obowiązywał zakaz importu, ale później został oclony i dlatego w statystyce jest wykazywany w późniejszych miesiącach. To jednak nie jest węgiel, który wjechał po ogłoszeniu zakazu.</u>
+          <u xml:id="u-6.13" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Wyeksportowaliśmy 1,3 mln ton węgla energetycznego, węgla koksowego 3,4 mln ton. Eksport węgla utrzymuje się od lat na podobnym poziomie, chociaż wolumen zmniejszył się w 2022 r. o 19,2% w porównaniu rok do roku. Dane, które państwu podaję, otrzymaliśmy z Krajowej Administracji Skarbowej.</u>
+          <u xml:id="u-6.14" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Jeżeli chodzi o bilans handlowy węgla kamiennego, eksport-import, to on się przedstawia tak, jak widać na slajdzie. Jesteśmy importerem netto i 2022 r. nie dziwi, import jest zwiększony.</u>
+          <u xml:id="u-6.15" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Na zakończenie podsumowanie rynku węgla. Ten wykres może być nieco skomplikowany, bo każdy słupek to porównanie roku 2021 i roku 2022. Pokazane są poszczególne miesiące, a na uwagę zasługuje głównie sprzedaż, która niestety nam spadała, to jest ten ciemniejszy niebeski kolor, oraz import, który mocno rósł zwłaszcza w ostatnich miesiącach, tj. w październiku, listopadzie i grudniu. Ważnym elementem są też zwały przykopalniane, które, jak państwo widzicie na obrazku, niestety nam rosną.</u>
+          <u xml:id="u-6.16" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Ostatnia rzecz, którą chciałbym jeszcze państwu przedstawić, to pomoc publiczna udzielana sektorowi. To będą dwa slajdy. Na pierwszym pokazujemy pomoc publiczną według sprawozdań do Komisji Europejskiej. Widzicie państwo dane za poszczególne lata. To jest oczywiście wysiłek państwa, dotacja udzielana tak naprawdę Spółce Restrukturyzacji Kopalń, ale mamy tutaj także Katowicki Holding Węglowy i Kompanię Węglową w latach, kiedy one istniały, bo wtedy też była udzielana pomoc na inwestycje początkowe. Na tym obrazku macie państwo pokazane wszystko. Ostatnie lata to wprawdzie minimalne, ale jednak przekroczenie miliarda złotych wydawanych przez państwo na potrzeby działalności Spółki Restrukturyzacji Kopalń w obszarze likwidacji, szkód górniczych i osłon socjalnych. To wszystko mieści się w tym miliardzie złotych.</u>
+          <u xml:id="u-6.17" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Druga rzecz, kolejny slajd, to nowy system wsparcia, który jest oczywiście konsekwencją podpisania umowy społecznej. Składnikami nowego systemu wsparcia są dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych w całym okresie pozostałym do planowanego zamknięcia jednostek oraz pokrywanie kosztów nadzwyczajnych związanych z likwidacją jednostek po zakończeniu produkcji. Z jednej strony mamy ograniczenie w czasie eksploatacji węgla, i dalej, kiedy już nadejdzie czas, gdy przestaniemy wydobywać, mamy pokrycie kosztów nadzwyczajnych. W 2022 r. do systemu weszły dwie jednostki, a generalnie beneficjentami są trzy. Oprócz Polskiej Grupy Górniczej, TAURON-u Wydobycie, które fizycznie taką pomoc uzyskały w roku 2022, mamy tutaj jeszcze Węglokoks Kraj, który na razie do systemu nie wszedł. Zostały udzielone dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych, ale wysokość pomocy państwa przeznaczonej na pokrycie dopłat do redukcji zdolności produkcyjnych jest ograniczona poziomem ceny referencyjnej, którą, zgodnie z ustalonym algorytmem, oblicza katowicki oddział Agencji Rozwoju Przemysłu. Dopłata jest udzielana w dwóch formach: w formie dotacji budżetowej bądź podwyższenia kapitału zakładowego. Ostatnie moje zdanie – udzielona dopłata jednostkom objętym systemem wyniosła w 2022 r. ponad 1,6 mld zł.</u>
+          <u xml:id="u-6.18" who="#AOddzialwKatowicachMiroslawSkibski">Bardzo państwu dziękuję za uwagę. Mam nadzieję, że satysfakcjonująco przedstawiłem główne elementy obrazu naszego polskiego górnictwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję panu. Czy ktoś ze strony rządowej lub przedstawicieli spółek chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Panie przewodniczący, prosiłbym, skoro już panowie prezesi przyjechali, żeby każdy z nich dosłownie w kilku zdaniach opowiedział o swojej spółce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dobrze. Od czego zaczynamy? Od Jastrzębskiej Spółki Węglowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Tak, jeśli można.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę. Zdaje się, że tę spółkę reprezentuje dziś pan Wojciech Kałuża. Proszę, panie prezesie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#WojciechKaluza">Dzień dobry, witam państwa posłów i szanownego pana ministra. Jeśli chodzi o Jastrzębską Spółkę Węglową S.A., to jej obecna sytuacja rynkowa jest w miarę stabilna, choć musimy powiedzieć, że z pewnością nie będzie to tak dobry rok dla naszego kluczowego produktu, którym jest koks, ale liczymy ciągle na utrzymanie dobrej koniunktury w segmencie węgla koksowego.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#WojciechKaluza">Chcę poinformować, że sprawnie realizujemy strategię rozwoju Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz grupy kapitałowej przyjętą w 2022 r. Głównym jej założeniem jest, po pierwsze, bezpieczeństwo załóg górniczych, poprawa tego bezpieczeństwa, następnie zmniejszenie śladu węglowego oraz inwestycje w tzw. zieloną energię. Przyjęliśmy również strategię środowiskową, której głównym założeniem jest kwestia metanowa, o której wspominał już dzisiaj pan minister Marek Wesoły. Informuję, że naszą konferencję wynikową planujemy na 22 marca br., natomiast jeśli chodzi o kwestię metanu, która jest dla nas bardzo ważna, to chciałbym się odnieść do pewnych naszych działań w tym zakresie, ponieważ JSW jest również aktywna na forum Komisji Europejskiej, czyli poza granicami kraju. Staramy się realizować nasze cele strategiczne w tym obszarze i chciałbym teraz krótko państwa poinformować o naszych działaniach w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#WojciechKaluza">Rozpoczęliśmy realizację szeroko zakrojonego programu, który ma na celu uświadomienie gremiom decyzyjnym, zarówno w kraju, jak i europejskim, na czym polega problem metanu w kopalniach węgla kamiennego w kontekście działań Unii Europejskiej. Staramy się dotrzeć do jak największej liczby decydentów z informacją o naszych działaniach podejmowanych w kierunku redukcji emisji metanu do atmosfery, jak również staramy się informować zainteresowanych o problemach, które wiążą z emisją metanu. W tym celu utworzyliśmy stronę internetową cmm-energy.eu w języku angielskim i polskim, na której można dowiedzieć się o działaniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej związanych z odmetanowaniem i gospodarczym wykorzystaniem metanu.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#WojciechKaluza">W lutym 2021 r. przystąpiliśmy do Międzynarodowego Centrum Doskonałości w zakresie metanu z kopalń węgla. Ściśle współpracujemy z ekspertami, którzy zajmują się tą tematyką, a pan Artur Badylak, nasz dyrektor, jest obecnie przewodniczącym prezydium.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#WojciechKaluza">Uczestniczymy także w pracach Eurocoal’u w podgrupie ds. metanu. Eurocoal bardzo aktywnie od początku uczestniczy w pracach dotyczących tego rozporządzenia. Uczestniczymy również w pracach Międzynarodowego Obserwatorium Metanowego, na spotkaniach którego prezentowane jest stanowisko Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Braliśmy aktywny udział w konsultacjach społecznych organizowanych przez Komisję Europejską dotyczących rozporządzenia. Uczestniczymy w pracach grupy ekspertów przy ICE. Bierzemy czynny udział w wielu konferencjach i sesjach naukowych poświęconych problemom związanym z emisją metanu i jej redukcją z kopalń węgla.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#WojciechKaluza">W trakcie prac nad rozporządzeniem uczestniczyliśmy, a nawet byliśmy inicjatorem wielu spotkań, warsztatów i konferencji, na których szeroko była omawiana problematyka związana z redukcją emisji metanu z kopalń węgla kamiennego oraz kwestie dotyczące rozporządzenia, w tym były m.in. konsultacje publiczne w styczniu zorganizowane przez Komisję Europejską, dotyczące planów działania w zakresie nowych przepisów zapobiegających wyciekom metanu w sektorze energetycznym – tutaj zgłosiliśmy nasze stanowisko. W lutym w Genewie odbyło się natomiast spotkanie grupy ekspertów do spraw metanu, na którym szeroko omówiono zapytania Komisji Europejskiej oraz opinie do nich przygotowane przez poszczególnych ekspertów. Na spotkaniu tym również przedstawiliśmy nasze stanowisko. Rezultatem spotkania było wspólne stanowisko, które zostało przesłane do Komisji Europejskiej. 15 marca odwiedziliśmy Komisję Europejską i uczestniczyliśmy w warsztatach na temat podejścia regulacyjnego do kwestii pomiaru i ograniczenia emisji metanu w sektorze węgla. 29 kwietnia – także Komisja Europejska – byliśmy członkiem konsultacji publicznej w sprawie przepisów dotyczących pomiaru i ograniczenia emisji metanu w sektorze energetycznym, gdzie również przedstawiliśmy nasze stanowisko. 21 maja miała miejsce w Parlamencie Europejskim rozmowa z doradcami politycznymi grupy EKR w zakresie raportu dotyczącego strategii metanowej przygotowanej przez Parlament Europejski. 26 listopada odbyła się wideokonferencja z panią Barbarą Głowacką, to jest Komisja Europejska, gabinet Kadri Simson, komisarz ds. energii, na temat kluczowych dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej postulatów dotyczących przygotowania rozporządzenia metanowego. I wreszcie 15 grudnia 2021 r. odbyło się posiedzenie w Sejmie podkomisji stałej, na którym również przedstawiono stanowisko JSW.</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#WojciechKaluza">Dalej – w 2022 r. aktywnie uczestniczyliśmy w pracach nad rozporządzeniem, i tak – 15 kwietnia ponownie Komisja Europejska i konsultacje, połowiczne odpowiedzi na przedstawioną propozycje rozporządzenia, zgłosiliśmy swoje uwagi. W czerwcu również Komisja Europejska – nasze techniczne spotkanie w sprawie zapisów rozporządzenia organizowane przez Florence School of Regulation, następnie 30 czerwca Parlament Europejski, Bruksela, zorganizowaliśmy śniadanie robocze, wspólnie z Eurocoal’em, z udziałem europosłów i przedstawiliśmy im stanowisko Jastrzębskiej Spółki Węglowej.</u>
+          <u xml:id="u-12.7" who="#WojciechKaluza">Ponadto przedstawiciele JSW są w ciągłym kontakcie roboczym ze Stałym Przedstawicielstwem Rzeczypospolitej Polskiej przy Unii Europejskiej, które uczestniczy w pracach na forum Rady i Parlamentu Europejskiego…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Panie prezesie, mam gorącą prośbę. Ponieważ mamy dzisiaj i gości, i posłów, to chciałbym, żebyśmy mieli również czas na dyskusję, dlatego zależy mi na krótkich wypowiedziach. W tej chwili poproszę o zabranie głosu przez posłów i górników, a państwa poproszę ewentualnie o odpowiedzi na pytania. Przedstawianie harmonogramu spotkań…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Panie przewodniczący, przychylam się do tej sugestii. Mnie chodziło tylko o jakieś dwa, trzy zdania, żeby ukierunkować dyskusję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dokładnie tak, panie ministrze. Dlatego proponuję, żebyśmy już przeszli do dyskusji, a ewentualnie w odpowiedziach na pytania zawsze można szerzej odnieść się do przedstawionych sugestii bądź propozycji.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">W tej chwili mam odnotowane trzy zgłoszenia ze strony posłów i widzę, że zgłaszają się kolejne osoby. W związku z tym mam prośbę, aby wypowiedzi nie były zbyt długie, ponieważ o godz. 14.00 mamy zaplanowane kolejne posiedzenie Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zapisuję kolejnych chętnych do zabrania głosu, ale pierwszy był pan Janusz Kowalski, później pani Urszula Zielińska, pan Robert Winnicki i pozostali państwo z tej strony sali.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan poseł Janusz Kowalski, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJanuszKowalski">Panie przewodniczący, szanowni państwo, mam wielki zaszczyt patrzeć w oczy polskich górników, tych górników, którzy przeżyli koszmar. 9 lutego 2015 r. Platforma Obywatelska, państwo rządzone przez Platformę Obywatelską strzelało do górników. Nigdy od ludzi z Platformy Obywatelskiej nie usłyszeliście słowa przepraszam.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselJanuszKowalski">Z tego miejsca, szanowni państwo, szanowni górnicy, ale także górnicy ze wszystkich sześciu regionów, z województwa dolnośląskiego, śląskiego, małopolskiego, wielkopolskiego, łódzkiego oraz lubelskiego, przyrzekam wam, że nigdy do was nikt już w Polsce nie będzie strzelał. Przyrzekam również, że zrobimy wszystko, żeby wygrać wybory, ponieważ dzisiaj największym zagrożeniem dla polskiego górnictwa jest Platforma Obywatelska. To jest właśnie program Platformy Obywatelskiej – Rafał Trzaskowski, który na imprezie sponsorowanej przez niemiecką fundację mówił, że trzeba zamknąć Kopalnię Turów. My nie pozwolimy zamknąć żadnej polskiej kopalni pod naciskiem Platformy Obywatelskiej i eurokratów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselGabrielaLenartowicz">Co pan wygaduje?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJanuszKowalski">Szanowni państwo, to wielka sprawa, że pełnomocnikiem rządu ds. górnictwa został pan poseł Marek Wesoły, człowiek, który czuje polskie górnictwo i który broni polskiego węgla. Ma on jednak bardzo trudne zadanie, ale ja chcę panu ministrowi powiedzieć jedną bardzo ważną rzecz – ma pan wielkie wsparcie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ponieważ prowadzimy właśnie prace na rzecz promocji biomasy, która jest idealnym uzupełnieniem dla polskiego węgla, ponieważ ma doprowadzić do tego, co zostało pokazane dzisiaj na tej Komisji, tzn. żeby do Polski nie importować 17 mln ton węgla energetycznego. W tym celu, po pierwsze, potrzebne są inwestycje w polskie wydobycie na Śląsku, na Lubelszczyźnie oraz oczywiście w odkrywkę Złoczew dla Elektrowni Bełchatów – kluczowa decyzja z punktu widzenia energetycznego bezpieczeństwa, bo za 7–8 lat ta największa elektrownia będzie pozbawiona surowca i musimy taką decyzję podjąć. Kluczowe jest także to, aby obniżyć, a najlepiej całkowicie skasować import węgla energetycznego i właśnie biomasa, a więc polskie rolnictwo i polski rolnik mogą to uczynić, idąc – paradoksalnie – zgodnie z trendami europejskimi, gdzie biomasa jest paliwem nr 1 OZE. Tego oczywiście nie rozumie Platforma Obywatelska, kiedyś partia ruskiego gazu, dzisiaj partia niemieckich wiatraków. Tak bardzo mówiąca o wiatrakach nie rozumie i odwraca się plecami do polskich indywidulanych rolników, bo woli, aby na transformacji energetycznej zarabiali cwaniacy i jakieś zagraniczne firemki, a nie polski rolnik czy polskie koncerny, spółki Skarbu Państwa.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselJanuszKowalski">Rząd Zjednoczonej Prawicy zainwestował w OZE bardzo dużo. Wyście wcześniej nic nie inwestowali, my zainwestowaliśmy bardzo dużo, ale wszystko musi być robione z głową. W związku z tym zachęcam pana ministra do odwagi, przede wszystkim w podejmowaniu decyzji dotyczącej powrotu do lat 2018–2019 z poziomem wydatków na inwestycje. Kopalnia Sośnica, Kopalnia Ziemowit, wszystkie kopalnie na Śląsku, gdzie zostały wykonane badania dotyczące złóż, czekają na pozytywne decyzje Ministerstwa Aktywów Państwowych.</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselJanuszKowalski">Zachęcam też do podjęcia bardzo ważnej decyzji, do podjęcia pozytywnej decyzji w sprawie odkrywki Złoczew. Na to czeka całe województwo łódzkie i czeka na to cała Polska, ponieważ 20% energii jest produkowanej z węgla brunatnego, tak aby nigdy taki człowiek jak Rafał Trzaskowski, który mówił natychmiast po tym skandalicznym ataku na polskich górników…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Proszę już kończyć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJanuszKowalski">Żeby już nigdy nie rządzili tacy politycy, którzy mówili, żeby zamykać polskie kopalnie. Dziękuję uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Naprawdę chciałbym, żeby mogli się wypowiedzieć jeszcze nasi goście. Pani poseł Urszula Zielińska, proszę bardzo. Nie ma pani poseł? W takim razie pan poseł Robert Winnicki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselRobertWinnicki">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, pan minister nie powiedział dzisiaj nic na temat tego, jak rząd planuje walczyć z dyrektywą metanową, poza tym że będą uprzejmie prosić i apelować. Szanowni państwo, dlaczego pan minister nie mógł powiedzieć nic konkretnego? Dlatego, że nie macie kart w ręku. A dlaczego nie macie kart w ręku? Bo się na wszystko zgodziliście i skapitulowaliście w ostatnich latach, dlatego nie macie nawet czym walczyć.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselRobertWinnicki">Przypomnę, że historia likwidacji polskiego górnictwa i historia kapitulacji w sprawie polityki klimatycznej na forum Unii Europejskiej to jest marzec 2007 r. – zgoda Jarosława Kaczyńskiego na redukcję do 2050 r. o 60%–80%, to jest grudzień 2008 r. – Donald Tusk potwierdza to, do czego rok wcześniej zobowiązał się Kaczyński, to jest październik 2014 r. – Ewa Kopacz zgadza się na redukcję emisji o 40% do 2030 r., grudzień 2019 r. – Morawiecki zgadza się na Europejski Zielony Ład i neutralność klimatyczną do 2050 r. W taki oto sposób rząd PiS-u i Solidarnej Polski skapitulował w 2019 r., jeśli chodzi o politykę Unii Europejskiej, i nie mówcie teraz, że to jest jakiś dyktat. To jest coś, przeciwko czemu mogliście zaprotestować, czemu mogliście się sprzeciwić, ale tego nie zrobiliście w 2019 r.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselRobertWinnicki">W roku 2020 Morawiecki zgadza się na Fit for 55 i redukcję emisji o 55% do 2030 r., i znowu to nie jest dyktat Unii Europejskiej, bo jeśli jest na coś zgoda Polski, a Polska mogła postawić weto, to oznacza, że pan, panie ministrze, wraz z pańskim rządem i wszystkimi posłami rządzącej koalicji za to współodpowiadacie. Tak samo jak Platforma Obywatelska – ręka w rękę działacie w tym nurcie. Wy wszyscy.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselRobertWinnicki">Proszę państwa, mówimy dzisiaj o dyrektywie metanowej, która zagraża likwidacją kopalń nie do 2050 r., tylko grozi likwidacją większości polskich kopalń węgla kamiennego w ciągu czterech lat. Przypomnę, że 1 stycznia tego roku ostatecznie zakończyła swoją działalność polska bezmetanowa Kopalnia Makoszowy. Została ona ostatecznie wygaszona. Przypominam, że to kopalnia posiadająca pokłady150 mln ton węgla, który można było wydobywać, to była ta sama kopalnia, przed którą pani premier Szydło, zanim jeszcze została panią premier, w kampanii wyborczej w 2015 r. zorganizowała konferencję prasową i w imieniu PiS-u mówiła na niej: nie oddamy żadnej kopalni, obronimy górnictwo, to jest polityka rządu PiS. Tak wtedy przed tą kopalnią mówiła przyszła premier Szydło. A co zrobiła pani Szydło, jak już została panią premier? Otóż w grudniu 2016 r. zapadła decyzja, że ta kopalnia zostanie zlikwidowana. Proces likwidacyjny, szanowni państwo, zakończył się wraz z końcem ubiegłego roku. Taka jest polityka rządu PiS wobec polskiego górnictwa, wobec polskich kopalń. Dlatego teraz nie mydlcie nam oczu, że jesteście inni niż Platforma i Trzaskowski, bo jesteście dokładnie tacy sami.</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselRobertWinnicki">Panie ministrze, w tym momencie żądam, żeby pan nie opowiadał głodnych kawałków o tym, jak będziecie apelować do posłów w Parlamencie Europejskim, żeby łaskawie nie dożynali górnictwa w ciągu czterech lat. Żądam, żeby pan powiedział, jakie konkretne kroki podejmiecie i jakie macie karty w ręku po kapitulacjach z ostatnich lat, żeby do tego nie dopuścić? Tego oczekuję zamiast pisania łzawych listów, próśb i apeli do kolegów z Unii Europejskiej. To, co pan teraz tutaj mówi, panie ministrze, nie jest poważne. Jak zamierzacie zablokować likwidację większości polskich kopalń węgla kamiennego w ciągu najbliższych czterech lat? To jest realne zagrożenie, przed którym dzisiaj stoimy, ponieważ w ostatnich czterech latach rząd PiS-u i Solidarnej Polski zgodził się na dyktat Unii Europejskiej w całej rozciągłości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#Gloszsali">Przynajmniej coś robimy, w odróżnieniu od PO.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselRobertWinnicki">Nic nie robicie. Jesteście dokładnie odwrotną stroną tej samej monety, co Platforma Obywatelska. Tusk czy Morawiecki – nie ma między nimi żadnej różnicy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie pośle. Widzę, że już wróciła pani poseł Urszula Zielińska. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Dziękuję, panie przewodniczący. Szanowni państwo, szanowni goście – zwłaszcza was witam serdecznie i cieszę się, że jesteście z nami w tak dużej grupie. Jako posłanka Zielonych nie będę wchodzić w kwestie kto, komu i kiedy 8 lat temu wykłuł oko, tylko chcę popatrzeć do przodu. Jako Zieloni dosłownie dwa dni temu mieliśmy kongres w Warszawie, na którym w części poświęconej sprawiedliwej transformacji dyskutowali polscy Zieloni z Zielonymi europejskimi przy udziale górników, których zaprosiliśmy do tej debaty. Ta dyskusja, z udziałem przedstawicieli związków zawodowych, była najciekawszą sesją na całym kongresie. Mówię o tym, aby pokazać, że jest bardzo duże zainteresowanie tym tematem, zwłaszcza wśród ludzi młodych, wśród Zielonych i naszych kolegów z całej Unii Europejskiej i wszyscy oni zgadzają się co do tego, iż chcą wspierać i pomóc Polsce przeprowadzić tę transformację skutecznie i przede wszystkim sprawiedliwie, tak aby była ona robiona z ludźmi i dla ludzi, i jak powiedział jeden z górników na tej debacie, żeby pierwszy był człowiek, a nie jakieś maszyny czy rzeczy.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselUrszulaZielinska">W tym kontekście chcę poruszyć dwie kwestie, na których, moim zdaniem, należy się tutaj skupić. Po pierwsze, pan minister nam powiedział, że Komisja Europejska notyfikuje plan transformacji, plan zawarty w umowie społecznej, kiedy zobaczy aktualny dokument Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. Ten dokument znajduje się w rękach dwóch resortów: Ministerstwa Klimatu i Środowiska i domyślam się, że może być w to zaangażowane również Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Należy więc zdecydowanie pytać właściwych ministrów, dlaczego aktualizacja dokumentu wciąż nie jest jeszcze gotowa. Premier Morawiecki zapowiadał tę aktualizację jeszcze w marcu zeszłego roku. Dlaczego dzisiaj, rok później, ciągle nie ma aktualizacji PEP2040?</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselUrszulaZielinska">Drugi ważny dokument, który za chwilę Komisja Europejska nam również wypomni, a właściwie jego brak, i z tego powodu KE będzie potencjalnie robić problemy z akceptacją naszych taktycznych dokumentów i umów, to jest Krajowy Plan na Rzecz Energii i Klimatu, czyli strategia długoterminowa, której Polska wciąż nie dostarczyła do Brukseli, a przypomnę, że mieliśmy ją dostarczyć w styczniu 2020 r. To jest drugi dokument, który za chwilę stanie nam na drodze w procesie uzgadniania kolejnych ustaw z Brukselą i uzyskiwania notyfikacji.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselUrszulaZielinska">Jeżeli te dokumenty zostaną przygotowane, to jestem przekonana… Mieliśmy na posiedzeniu Komisji kilka miesięcy temu panią komisarz Kadri Simson i słuchając kolegów i koleżanek, którzy pracują w Parlamencie Europejski oraz na co dzień rozmawiają i współpracują z Komisją Europejską, doszłam do wniosku, że tam naprawdę jest wola pomocy Polsce w negocjacji okresów przejściowych, które to okresy po prostu musimy wynegocjować ze względu na to, jak bardzo jesteśmy opóźnieni w transformacji. To jest pierwsza sprawa – dzisiaj tę dyskusję powinniśmy prowadzić w ministerstwie klimatu i w ministerstwie rozwoju pytając, dlaczego przez rok te resorty nie zdążyły wypracować aktualizacji Polityki Energetycznej Polski do 2040 r.? Czy to nie jest priorytet? To musi być priorytet.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselUrszulaZielinska">Druga rzecz to dyrektywa metanowa, rok 2027. Z art. 22 ewidentnie wynika, że Polska musi wynegocjować okres przejściowy, ponieważ przynajmniej do 2030 r., a prawdopodobnie dłużej, będziemy wydobywać węgiel. Wynika to z faktu, że jesteśmy zapóźnieni w transformacji energetyki w kierunku – mam nadzieję – źródeł odnawialnych. Mam również nadzieję, że wszyscy jak tutaj siedzimy, będziemy z państwem współpracować, z ratownikami górniczymi, przy rozwijaniu nowych technologii, które są stabilne i o wiele bardziej bezpieczne niż technologie stosowane w głębokich, metanowych kopalniach, w których musicie ratować ludzi. Wierzę, że będą to nowoczesne i bezpieczne przedsiębiorstwa, ale wcześniej musimy je stworzyć.</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselUrszulaZielinska">Jak powiedziałam, w dyrektywie metanowej trzeba dla Polski wynegocjować okres przejściowy. Dlatego moje pytanie do przedstawicieli ministerstwa jest następujące: ile razy spotkaliście się z komisarz Kadri Simson, z przedstawicielami DG Energy, żeby ten okres przejściowy wynegocjować? Pytam nie w swoim imieniu, ale o zadanie tego pytania prosili mnie górnicy z Kopalni Makoszowy, tej, która została akurat zamknięta. Czy panowie jeździcie do Brukseli i na miejscu negocjujecie? Czy macie spotkania z przedstawicielami Komisji Europejskiej? Czy one odbywają się wystarczająco często? Jak pan minister zwrócił uwagę, wiele czasu nie zostało. To jest kolejna, druga poważna rzecz, na której trzeba się skupić, ale nie poprzez podawanie jakichś liczb, tylko poprzez codzienna pracę. W imieniu Zielonych deklaruję, że my będziemy państwu pomagać, że będziemy pomagać jako młodzi Europejczycy, którym naprawdę zależy na tym, aby transformacja się dokonała, żeby ona była sprawiedliwa, żeby ludzie mogli planować swoją przyszłość, bo to przede wszystkim wszystkich nas boli.</u>
+          <u xml:id="u-26.6" who="#PoselUrszulaZielinska">Trzecia rzecz, którą chcę poruszyć, to kwestia informacyjna, którą chciałabym przekazać całej naszej Komisji do Spraw Energii. Wiadomość jest z wczoraj, z posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska. Na posiedzeniu tamtej komisji pracowaliśmy nad wdrożeniem dyrektywy odpadowej o jednorazowym plastiku. Posłowie z Prawa i Sprawiedliwości złożyli poprawki całkowicie spoza zakresu rozpatrywanej dyrektywy. To były poprawki z zakresu kompetencji naszej Komisji i dlatego o nich państwa informuję. Złożone poprawki, bardzo poważne, dotyczą kwestii węgla, ciepłownictwa, energetyki jądrowej i podatku akcyzowego. Nad tymi sprawami odbędzie się dziś debata, już na drugim czytaniu, ale bez jakiegokolwiek udziału naszej Komisji. Drugie czytanie jest zaplanowane na godz. 17.00. Bardzo serdecznie zapraszam członków Komisji do Spraw Energii do wzięcia udziału. Powinniście mieć państwo świadomość, że takie rozbudowane, wręcz kompleksowe poprawki dotyczące m.in. sprzedaży węgla, który został do Polski ściągnięty latem po preferencyjnych cenach, bez ograniczeń limitów, nad tym odbędzie się dyskusja w drugim czytaniu o godz. 17.00. To jest pkt 7 porządku. Zapraszam państwa do wzięcia udziału w tej debacie, bo te sprawy naprawdę powinny być dyskutowane na posiedzeniu naszej Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-26.7" who="#PoselUrszulaZielinska">To wszystko z mojej strony. Podsumowując, chciałabym, panie ministrze, aby mi pan powiedział odnośnie do PEP2040 i dyrektywy metanowej, czy macie państwo możliwość regularnego spotykania się z przedstawicielami Komisji Europejskiej i negocjowania okresu przejściowego? Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję. Teraz głos zabierze pani poseł Marta Wcisło, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselMartaWcislo">Panie ministrze, szanowni górnicy, na wstępie przekazuję wyrazy uznania i podziękowania za waszą pracę, za trud. Dziękuję także wszystkim górnikom dołowym i ich rodzinom, bo jako żona byłego górnika wiem, co czują rodziny, kiedy górnik wychodzi do pracy. Te rodziny z trwogą oczekują powrotu męża lub syna z kopalni. Dlatego raz jeszcze wyrazy uznania za waszą pracę.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselMartaWcislo">Mam kilka pytań do pana ministra, ale także do przedstawicieli spółek. Zacznę od pytania, czy na sali jest przedstawiciel Lubelskiego Węgla BOGDANKA S.A.?  Panie ministrze, czy jest przedstawiciel tej spółki?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Tak, pani poseł, jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselMartaWcislo">To bardzo dobrze. Panie ministrze, na wstępie chciałabym zapytać, a właściwie zwrócić panu uwagę, że kopalnie to nie tylko Śląsk, to także m.in. jedna z najgłębszych kopalni węgla kamiennego BOGDANKA, której pokłady są na głębokości 960 m. To jest kopalnia z dużym zagrożeniem metanowym, więc tym bardziej dyrektywa, o której mówimy, ma tutaj zastosowanie.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselMartaWcislo">Chcę zapytać pana ministra, bo dużo odnosił się do górnictwa w zakresie tego co było, ale na temat Kopalni BOGDANKA powiedział pan tylko jedno zdanie, które usłyszałam, że chcecie państwo w przyszłości przejąć wszystkie aktywa tej kopalni po to, aby włączyć ją do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Chcę w związku z tym zapytać, w jakim celu chcecie państwo przejąć 66% udziałów Enea, bo tyle ona ma udziałów w Kopalni BOGDANKA? List intencyjny w tej sprawie został podpisany w czerwcu ubiegłego roku. To po pierwsze.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PoselMartaWcislo">Chciałabym się też zapytać, kto tak naprawdę odpowiada dzisiaj za to, co się dzieje w Lubelskim Węglu BOGDANKA S.A.? Piszę bowiem pisma i interpelacje do Ministerstwa Aktywów Państwowych, ale resort odsyła te pisma do Enei. Ta z kolei, przypominam, że posiada 66% akcji, odsyła pisma do rady nadzorczej Kopalni BOGDANKA, ale kopalnia i jej zarząd niestety nie odpowiadają. To znaczy odpowiadają zdawkowo, zasłaniając się przy tym wszelkimi możliwymi wymówkami. Mało tego, nie zostałam dopuszczona do kontroli i interwencji poselskiej przez zarząd kopalni, nie odpowiedziano na żadne moje pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PoselMartaWcislo">W Kopalni BOGDANKA, panie ministrze, dzieją się bardzo złe rzeczy. Mieliśmy dwa wypadki śmiertelne, doszło do dwóch potężnych awarii, z czego ostatnia to zaciśnięcie ściany w Polu Stefanów, co stanowiło duże zagrożenie życia i niosło ze sobą duże straty, bo na tej ścianie mamy ok. 20% wydobycia. Myślę, że przedstawiciel kopalni doskonale o tym wie.</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#PoselMartaWcislo">Ponadto w spółce występuje mobbing. Wczoraj dostałam odpowiedź z Państwowej Inspekcji Pracy, która stwierdziła mobbing w Kopalni BOGDANKA oraz nieprzestrzeganie Kodeksu pracy, tzn. niezachowanie 11 godzin czasu wolnego między jednym i drugim zakładem pracy, tj. między Kopalnią BOGDANKA a Gwarecką Spółką Węglową.  Jest jeszcze szereg innych kwestii, ale nie chcę ich teraz wszystkich wymieniać, natomiast, panie ministrze, oburzające jest to, że nie udziela się odpowiedzi posłom, że nie dopuszcza się ich do kontroli, że doprowadza się do dwóch śmiertelnych wypadków i poniesienia tak gigantycznych strat.</u>
+          <u xml:id="u-30.5" who="#PoselMartaWcislo">Przykro mi to mówić, ale dziś w zarządzie Kopalni BOGDANKA… Nie znam pana prezesa, bo nie mieliśmy przyjemności się wcześniej spotkać, ale w każdym razie je nie jestem ekspertem, a wszystkie informacje, łącznie z pytaniami, mam od górników. Tych pytań, niestety, nie udało mi się zadać w gabinecie zarządu, dlatego muszę to zrobić dzisiaj na posiedzeniu Komisji. Pytań jest wiele. Przede wszystkim, dlaczego zarząd utrzymywał w tajemnicy przed akcjonariuszami i opinią publiczną tak wielką katastrofę? Czy to prawda, że Główny Inspektor Górniczy miał wiedzę i wydał opinię w zakresie tego, co się stało podczas awarii? Czy jest prawdą, że wypadkowi uległ człowiek, który nie miał kwalifikacji do obsługi danego sprzętu? Tu chodzi o to, ze spadła na niego kolejka. Pytań jest całe mnóstwo, ale od pana ministra przede wszystkim oczekuję odpowiedzi na pytanie, czy zostanę dopuszczona do przeprowadzenia kontroli poselskiej w Lubelskim Węglu BOGDANKA S.A.? W tej sprawie złożyłam doniesienie do prokuratury, ponieważ uniemożliwia mi się wykonywanie mandatu posła.</u>
+          <u xml:id="u-30.6" who="#PoselMartaWcislo">Chciałabym jeszcze powiedzieć, że ostatnie informacje, które mam od górników, są takie, że podjęliście państwo w kopalni działania, żeby stworzyć dział śledczy złożony z byłych pracowników CBA, których zatrudniacie w spółce. Mają oni dowiedzieć się, kto dostarcza posłom informacji na temat nieprawidłowości, które występują w Kopalni BOGDANKA. To jest rzecz niebywała. Tam pracują bowiem ludzie, którym zagrożenie w pracy stwarzają osoby niemające odpowiedniej wiedzy ani kompetencji. W zarządzie kopalni, mówię to z przykrością, nie ma dzisiaj żadnego górnika. Ostatniego górnika, który też pochodził z politycznego nadania, ale był chociaż prawdziwym górnikiem w zarządzie, zwolniliście. Miałam ogromną nadzieję, że nowy prezes, który miał być wyłoniony, wszyscy na to czekaliśmy, spowoduje, iż wreszcie na kopalni zaczną się dziać dobre rzeczy. Niestety, zdarzył się wypadek śmiertelny, awaria i jeszcze te nieszczęsne zaręczyny… To jest naprawdę przykre dla wszystkich górników. Przede wszystkim zaś przykre jest to, że majątek publiczny, tak potężny, powierzacie osobom niekompetentnym.</u>
+          <u xml:id="u-30.7" who="#PoselMartaWcislo">Domagam się dopuszczenia do kontroli poselskiej. Panie ministrze, czy pan mi na to odpowie? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan poseł Maciej Konieczny, proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselMaciejKonieczny">Dziękuję, panie przewodniczący. Rozpocznę od podziękowań dla ratowników, bo wasza praca w Turcji, panowie, w tych ekstremalnych warunkach, wobec tej gigantycznej i niewyobrażalnej tragedii zasługuje na najwyższy szacunek i każde podziękowanie. Dlatego jeszcze raz wam za to dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselMaciejKonieczny">Proszę państwa, mamy nowego ministra i ja się cieszę, że pierwsze spotkanie na temat przyszłości górnictwa dotyczy od razu najważniejszych, kluczowych tematów, które o tej przyszłości zadecydują. Żałuję tylko, że nie mamy żadnych dobrych wiadomości, że w tej prezentacji nie usłyszeliśmy konkretnych odpowiedzi na kluczowe pytania.</u>
+          <u xml:id="u-32.2" who="#PoselMaciejKonieczny">Po pierwsze, kwestia notyfikacji umowy społecznej, mówiąc w uproszczeniu, czyli zgody Unii Europejskiej na pomoc publiczną, która jest niezbędna, żeby zrealizować to, na co umówił się rząd z górnikami. To trwa już całe lata. Na kolejnych posiedzeniach Komisji próbowaliśmy się czegoś na ten temat dowiedzieć, a dzisiaj pan minister rozpoczął swoje wystąpienie od znaczących słów, że pozostajemy w stałym kontakcie z Unią Europejską. To naprawdę nie wystarczy.</u>
+          <u xml:id="u-32.3" who="#PoselMaciejKonieczny">Rozumiem, że pan minister skarży się teraz na innego ministra, że blokadą dla posunięcia spraw do przodu jest przygotowanie Polityki Energetycznej Polski, ale umówmy się – to jest odpowiedzialność rządu. To on ma zadbać o to, aby słowo dane górnikom zostało dotrzymane. Mówię to z perspektywy Lewicy, która opowiada się za sprawiedliwą transformacją energetyczną, czyli takiej perspektywy, która mówi, że od węgla w energetyce trzeba odejść w dającym się przewidzieć czasie, ale trzeba to zrobić z poszanowaniem pracowników i w taki sposób, żeby nie doszło do społecznego kryzysu. Żeby jednak tak się stało, to potrzebne są stabilne i przewidywalne warunki odejścia. Dlatego osobiście bardzo się ucieszyłem, chociaż nie zgadzałem się z każdym punktem, ale bardzo się ucieszyłem, że umowa społeczna została zawarta. Jednak od momentu jej podpisania właściwie nie wiemy, czy ona faktycznie jest, czy jej nie ma. Nadal nie mamy notyfikacji Unii Europejskiej i dzisiaj słyszymy, że w tym zakresie nic się nie zmieniło. Usłyszeliśmy jedynie, że warunki pomocy publicznej muszą zostać zaktualizowane w związku z sytuacją zewnętrzną, co jest zrozumiałe, ale nie jesteśmy nawet o metr bliżej do uzyskania zgody na pomoc publiczną niż byliśmy wtedy, kiedy składano podpisy pod umową społeczną. W każdym razie tak rozumiem sytuację.</u>
+          <u xml:id="u-32.4" who="#PoselMaciejKonieczny">Mamy jeszcze drugą, kluczową rzecz do wynegocjowania, czyli kwestię rozporządzenia metanowego. Zgadzam się z ministrem, że teraz potrzebne są wszystkie ręce na pokład, żeby wynegocjować taki charakter rozporządzenia, który nie doprowadzi natychmiast, a mówiąc precyzyjnie – w bardzo krótkim czasie, do zamknięcia istotnej części polskich kopalń węgla. To jest polska racja stanu, zgadzam się z tym i z mojej strony deklaruję, że w ramach posiadanych kontaktów robię wszystko, aby lobbować za rozwiązaniem, które nie zabije polskiego górnictwa. Tutaj pełna zgoda. Mam tylko wątpliwość, patrząc na działania tego rządu na arenie europejskiej, czy rząd Prawa i Sprawiedliwości podziela takie priorytety? Jeżeli w tym momencie naprawdę najważniejsze jest wynegocjowanie notyfikacji umowy społecznej oraz korzystnego dla Polski charakteru dyrektywy metanowej, to może nie jest teraz właściwy czas na walkę z wiatrakami? Teraz już może nawet nie z wiatrakami, tylko aktualnie chyba ze świerszczami, bo tym zajmują się europosłowie strony rządzącej. Proszę państwa, może to nie jest też czas na spełnianie marzeń ministra Ziobro o kontroli nad polskim wymiarem sprawiedliwości, tylko to jest czas, aby wreszcie zająć się tym, co dla polskiej gospodarki, energetyki i górnictwa jest najważniejsze? Tego bym oczekiwał od polskiego rządu. Jeżeli w tym momencie potrzebna jest jak najszybciej nowela Polityki Energetycznej Polski do 2040 r., to niech ona zostanie przygotowana, bo to jest wasze zadanie. Jeżeli mówicie, że w tym momencie polską racją stanu jest wynegocjowanie korzystnego kształtu dyrektywy metanowej, to może zakopcie państwo topory wojenne tam, gdzie te wojenki z Unią Europejską niczemu nie służą.</u>
+          <u xml:id="u-32.5" who="#PoselMaciejKonieczny">Tutaj bardzo konkretne pytanie z tego zakresu – czy nie będzie łatwiej wynegocjować okresów przejściowych? Jeśli bowiem mamy taką sytuację, że jest dyrektywa dotycząca emisji metanu, która jest naprawdę istnym problemem, jeśli chodzi o ocieplanie się klimatu, i mamy sytuację, która dla Polski jest szczególna, bo w innych krajach górnictwo działa na o wiele mniejszą skalę, to może łatwiej niż zmniejszyć poziom emisji będzie wynegocjować jakiś okres przejściowy? Każde takie rozwiązanie byłoby dla nas korzystne. Zgadzamy się, że od górnictwa trzeba odchodzić, to zostało zapisane w umowie społecznej. Zgadzam się także, z perspektywy klimatu, która jest dla nas kluczowa, że dopóki polska energetyka opiera się na węglu, ta dyrektywa nic nie wnosi. Jeśli bowiem będziemy sprowadzać paliwo kopalne z zagranicy, to dla klimatu będzie tylko gorzej. Ważne jest, aby to załatwić na arenie europejskiej, ale to jest oczywiście zadanie rządowej większości. To ona ma działać w sprawach kluczowych dla Polski i dla Śląska.</u>
+          <u xml:id="u-32.6" who="#PoselMaciejKonieczny">I jeszcze konkretne pytanie dotyczące Jastrzębskiej Spółki Węglowej, bo chciałbym wykorzystać obecność pana Kałuży. Chodzi mi o sytuację pracowników, którzy zgodzili się na rezygnację z części świadczeń w 2015 r., w związku z trudną sytuacją finansową firmy, co pozwoliło wyjść z kłopotów, a w międzyczasie ci pracownicy przeszli na emeryturę. Uważam, że mamy tu do czynienia z oczywistą nierównością. Pracownikom, którzy nadal pracowali, w kolejnych latach zostały wypłacone świadczenia, z których czasowo zrezygnowali, natomiast osoby, które przeszły na emeryturę, nie mogą doczekać się zwrotu tych świadczeń, biegają po sądach, ale to przecież nie o to chodzi. To jest oczywista dyskryminacja ze względu na wiek oraz niezrealizowanie umowy, na którą te osoby się zgodziły, rezygnując z części świadczeń, żeby ratować firmę. Naprawdę nie pozwalajmy na takie sytuacje. To nie jest duża grupa pracowników. Dlaczego starsi ludzie muszą biegać po sądach, żeby upominać się o to, co im się słusznie należy? I to jest pytanie do prezesa Kałuży: czy coś w tej kwestii będzie zrobione? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan poseł Gadowski, bardzo proszę, tylko apeluję, aby wypowiedzi nie były już tak długie, ponieważ do końca posiedzenia mamy jeszcze parę minut, a chciałbym, aby nasi goście też zabrali głos.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, pani pośle. Pan poseł Gadowski, później pan poseł Kozik i pan poseł Żuk, tylko prośba o skondensowane wypowiedzi, żebyśmy mogli jeszcze oddać głos naszym gościom.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Dziękuję, panie przewodniczący, postaram się mówić krótko. Tematem dzisiejszego posiedzenia jest informacja ministra aktywów państwowych na temat sytuacji i przyszłości górnictwa węgla kamiennego w Polsce i na ten temat powinniśmy dzisiaj rozmawiać. Oczywiście na początku chciałem serdecznie podziękować górnikom-ratownikom, którzy działają nie tylko za granicą, ale przede wszystkim tu w Polsce, w polskich kopalniach. Jesteście pierwsi, którzy idą z pomocą i ratują zdrowie i życie naszych górników, ale nie tylko górników i za to rzeczywiście należy się wam podziękowanie nie tylko od święta, ale zawsze, bo za każdym razem aktywnie ratujecie zdrowie i życie innych ludzi.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselKrzysztofGadowski">Panie przewodniczący, myślę, że nikogo nie zaskoczę ani nie powiem nic nowego – sądzę, że wszyscy jesteśmy zdziwieni. Myślałem, że dzisiejsze spotkanie to będzie przynajmniej jakieś podsumowanie urzędowania poprzednich ministrów odpowiedzialnych za górnictwo. Otrzymaliśmy oczywiście krótką prezentację, za którą dziękuję panu dyrektorowi z Agencji Rozwoju Przemysłu. Dziękuję za to, że mogliśmy się temu tematowi przyjrzeć na przestrzeni ostatnich 12 lat i porównać różne aspekty funkcjonowania naszego górnictwa w tym czasie. Sądziłem jednak, że pogłębimy bardziej ten temat, bo skoro rząd podejmował decyzje związane z umową społeczną, a przypominam, że tę umowę podpisał w maju 2021 r., to dzisiaj, ponieważ to jest jeden z najważniejszych dokumentów, jeśli chodzi o dokonania tego rządu, oczekiwałem, że rząd rozliczy się z realizacji tejże umowy społecznej. Liczyłem, że rząd nam powie, w jakim miejscu jesteśmy, co zrobiliśmy, dokąd zmierzamy, co jest przed nami, czy dotrzymujemy terminów realizacji umowy, czy może dalej błądzimy w poszukiwaniu czegoś, czego do końca nie chcemy nazwać.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselKrzysztofGadowski">Panie ministrze, pan dzisiaj apeluje o wydobycie węgla, o to żeby kopalnie mogły funkcjonować, żebyśmy wszyscy się zaangażowali itd. Mówi pan o tym, że poprzednie lata, chociaż może to akurat mówił pana kolega z koalicji rządowej, to były lata stracone, że wtedy likwidowano kopalnie itd. Tak twierdził minister Soboń w swoim dokumencie, kiedy wnosił do Sejmu jedną z ustaw dotyczących zmiany ustawy o funkcjonowaniu górnictwa. Przytoczę, co wtedy pan minister napisał, jeżeli chodzi o fizyczną likwidację kopalń: w latach 2015–2018 przyjęto 17 kopalń do likwidacji. W 2018 r. zlikwidowano 3, w 2019 r. zlikwidowano 3, w 2020 r. zero, w 2021 r. zostaną zlikwidowane 3 kopalnie, w 2022 r. 4 kopalnie i w 2023 r. 4 kopalnie. Nie mówił wtedy oczywiście o tych dwóch ruchach czy kopalniach, jak je nazwiecie tak nazwiecie, ale na pewno to były kopalnie – mam na myśli Jas-Mos i część Kopalni Pokój. Wy o tym dzisiaj oczywiście nie mówicie, bo to jest temat bardzo niewygodny. Jednak chciałem się pana zapytać, jak wygląda sprawa tych inwestycji, które w jakiś sposób mogą ratować m.in. pracę górników, przedłużać jej czas trwania? Mam na myśli inwestycje w nowe technologie górnicze.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PoselKrzysztofGadowski">Proszę zerknąć do umowy społecznej, dwójka rzymska, pkt 1 i 2. Tych inwestycji jest wypisanych aż 8. Wskazane są daty realizacji tego zadania, daty, kiedy państwo macie możliwość wskazania inwestycji i terenów, na których te inwestycje mają się pojawić. Chciałbym się pana zapytać, jak ten temat jest realizowany? Jak ta pomoc publiczna z drugiej strony trafia do gmin? Z czego mogą dzisiaj korzystać firmy okołogórnicze i z jakich środków one skorzystały, skoro umowa została zawarta?</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PoselKrzysztofGadowski">Mówicie państwo o notyfikacji tej umowy. W tym kontekście chciałbym przypomnieć, że zawarta umowa społeczna miała być notyfikowana, a notyfikacja miała dotyczyć kontynuacji tej notyfikacji, która miała miejsce w 2016 r., kiedy przyszliście do rządu, szukaliście środków finansowych i prosiliście Unię Europejską. To jest kolejny temat. I co? Od 2 czy 3 lat mówicie o tym, że tego nie zrealizowano. Wyraźnie pan to zaznaczył, panie ministrze, że nie zrealizowano, rozmawiacie, mówicie itd. To oznacza, że nie jesteście skuteczni.</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PoselKrzysztofGadowski">Przypominam tylko, że od 2015 r. rządy w Polsce sprawuje koalicja pod szyldem Prawa i Sprawiedliwości, więc mówmy jednoznacznie ludziom, kto za to wszystko odpowiada. Mówcie ludziom, dlaczego tego nie zrobiliście. Przed chwilą jeden z pana kolegów wiceministrów apelował, aby to, to i tamto zostało zrobione. No więc wreszcie to zróbcie. Przecież nie będzie tego robiła opozycja, bo nie ma odpowiednich narzędzi, nie rządzi, nie sprawuje władzy. Jeżeli nie potraficie, to podziękujcie i wtedy zrobimy to my.</u>
+          <u xml:id="u-34.6" who="#PoselKrzysztofGadowski">Mówiliśmy dzisiaj o rozporządzeniu metanowym. To bardzo dobrze i dziękuję panu, że poruszył ten temat. Ale skoro o tym rozmawiamy, to się pytam, od kiedy trwają rozmowy? Jakie są wnioski? Jakie rozmowy były w ogóle prowadzone? Jak polski parlament mógł na te temat rozmawiać i dyskutować? Jestem członkiem Komisji do Spraw Unii Europejskiej polskiego Sejmu. Tam m.in. miała się odbyć debata nad tym dokumentem, ale co się okazuje? Dokument trafił do Sejmu bodaj 22 lutego 2022 r.. Rząd ustosunkował się do niego bowiem dopiero z końcem grudnia poprzedniego roku, a my, jako Komisja do Spraw Unii Europejskiej, mogliśmy zareagować, podjąć najwcześniej jakieś działania, choćby przygotować dezyderat do kwietnia 2022 r. Dopiero w 2023 r., dokładnie  12 stycznia br. mogliśmy przeprowadzić debatę jako komisja, ponieważ wcześniej nie było w tej sprawie stanowiska rządu. O czym to świadczy? Jak wy na ten temat dyskutujecie? Czemu tych informacji nie przekazujecie posłom na Sejm? Do kwietnia br. mogliśmy przygotować dezyderat jako Komisja do Spraw Unii Europejskiej. Wielokrotnie przychodziliście na posiedzenia komisji i prosiliście o dezyderat, żeby pomóc rządowi czy poszczególnym ministrom w debacie nad tym dokumentem. Tu natomiast nie było nic. Jedenastego otrzymałem stanowisko polskiego rządu, żeby na ten temat cokolwiek powiedzieć i taka dyskusja się odbyła, 11 stycznia 2022 r. Tak wygląda wasza praca i taka jest wasza skuteczność. Premier Sasin pisze oczywiście do 52 parlamentarzystów. Niech on lepiej nie pisze, tylko niech się bierze do roboty. Niech jedzie, stoi tam itd.</u>
+          <u xml:id="u-34.7" who="#PoselKrzysztofGadowski">Panie ministrze, pan bardzo sprytnie wszystko od siebie odsuwa – to nie my, to robi Ministerstwo Klimatu i Środowiska, a my tylko przyjmujemy i będziemy dyskutowali. Ja się pana pytam, jakie jest stanowisko ministra aktywów państwowych w kontekście dalszego funkcjonowania polskiego górnictwa? Chciałbym dzisiaj wiedzieć, skoro już dokument jest, jakie jest stanowisko tego ministerstwa, może nie rządu, ale tego konkretnego ministerstwa, ponieważ oczywiście sam dokument przygotowuje inny resort. Wiele niewygodnych tematów przerzuca pan na innych, panie ministrze, ale ja chciałbym dzisiaj usłyszeć, jakie działania i z jakim skutkiem chce pan przeprowadzić.</u>
+          <u xml:id="u-34.8" who="#PoselKrzysztofGadowski">Gratuluję panu nominacji, panie ministrze, i cieszę się, że jest pan posłem ze Śląska i że śląski poseł może dalej tym resortem kierować. To jest ważne dla nas, mieszkańców Śląska, ale chciałbym usłyszeć, co pan może zrobić? Wiem, że czasu nie jest dużo, bo do końca kadencji zostało właściwie kilka miesięcy, ale przez tych kilka miesięcy podejmie pan jakieś działania. Mówił pan o pięknym, wielkim dialogu ze stroną społeczną. Jednak z tego co słyszałem i czytałem, od dialogu i dyskusji ze stroną społeczną nadal jest minister Pyzik. Pan to sam wielokrotnie podkreślał. Czym w takim razie pan będzie się zajmował?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Panie pośle, czekają jeszcze inni mówcy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Chciałbym wiedzieć, czym pan minister będzie się zajmował, skoro mówi, że to jest dla niego ważne?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan minister odpowie na to pytanie, dopiero został powołany.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Panie przewodniczący, rozumiem, że minister nie miał za dużo czasu, żeby się szczegółowo przygotować do dzisiejszego posiedzenia, dlatego chciałbym zaapelować do pana przewodniczącego, żebyśmy po raz wtóry zwołali posiedzenie na ten temat. Nie wiem kiedy, może za miesiąc? Wtedy pan minister przyjdzie i powie, że do tego zmierza, to chce zrobić, takie sobie postawił cele i musi je zrealizować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan minister przyjdzie jeszcze do nas nie raz, panie pośle. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Ostatnie zdanie, panie przewodniczący, jeśli pan pozwoli. Mówimy o zyskach spółek Skarbu Państwa. Przecież dziś żyjemy w roku wojny Rosji z Ukrainą, której to Polska świetnie i dzielnie pomaga, ale żyjemy także na froncie walki z drożyzną i inflacją. Dlaczego w takim razie spółki węglowe nagle podnosiły cenę węgla dla polskich obywateli, dla Polaków, w dobie prowadzonej wojny? Mogły przecież utrzymać tę cenę, a nie ją podnosić. Kiedy my dajemy obywatelom dofinansowanie do zakupów węgla, spółki nagle wykazują miliardowe zyski. Co my z tego mamy? To był pomysł, z tego co pamiętam, premiera Morawieckiego, przerobiony przez ministra Sasina.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Panie pośle, to było co najmniej pięć dodatkowych zdań. Bardzo dziękuję. Głos zabierze pan poseł Krzysztof Kozik. Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Panie ministrze, Wysoka Komisjo, zaproszeni goście, na początku, tak jak moi poprzednicy, podziękuję ratownikom górniczym za ich zaangażowanie zarówno w Polsce podczas ratowania zdrowia i mienia pracowników kopalń, ale także za ich działania ratownicze realizowane skutecznie w innych krajach świata. Chciałbym także podziękować całej górniczej branży za to, że w tym trudnym czasie potrafiła się w jakiś sposób zmobilizować i mimo że polityka Unii Europejskiej nie jest przychylna, to realizujemy założony poziom wydobycia.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Chciałbym także zmierzyć się z tą nieprawdziwą informacją, która została przekazana przez pana posła Winnickiego. Kopalnia Makoszowy nie była kopalnią niemetanową. Może nie była liderem w emisji metanu, ale mimo wszystko metan z tego złoża się uwalniał.</u>
+          <u xml:id="u-42.2" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Druga sprawa – pan poseł Gadowski wspominał o likwidacji kopalń. W związku z tym chciałbym przypomnieć, że Kopalnia Makoszowy trafiła do SRK na mocy decyzji władz Kompanii Węglowej w czasach, kiedy premierem była pani Kopacz, a nie rządziło Prawo i Sprawiedliwość. To, że później decyzją Unii Europejskiej wprowadzono zakaz dopłaty do wydobycia węgla, przyniosło taki skutek, iż od 1 stycznia 2017 r. zaprzestano wydobycia na Kopalni Makoszowy. Takie są fakty. Oczywiście zaprzestanie wydobycia miało miejsce już za rządów Prawa i Sprawiedliwości, ale było one wymuszone decyzjami Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-42.3" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Jeszcze kolejna kwestia dotycząca likwidacji kopalń, o której mówił poseł Gadowski. Chodzi mi o te 14 kopalń itd. Chciałbym przypomnieć, że w przypadku kopalni, która jest na tej liście zlikwidowanych kopalń, czyli Jas-Mos, sytuacja wygląda tak, że tej kopalni jako części Kopalni Moszczenica nie ma już chyba coś ok. 20 lat, więc tam raczej węgla nie wydobywano, a Kopalnia Jastrzębie była częścią kopalni zintegrowanej Zofiówka-Borynia-Jastrzębie i tam też tego wydobycia na ruchu Jastrzębie nie było. Dlatego chyba panowie bronicie murów, a nie prawdy, jeśli chodzi o aktualne wydobycie węgla na poszczególnych kopalniach.</u>
+          <u xml:id="u-42.4" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Teraz chciałbym przejść do tego, co mnie interesuje, nie będę już więcej wracał do historii. Panowie możecie sobie bić tutaj pianę i udawać, kto bardziej dba o górnictwo, ale tak naprawdę liczą się fakty. Dlatego po pierwsze chciałbym zapytać, panie ministrze, o następującą rzecz. W dyrektywie unijnej jest zaszyte jedno ryzyko związane z metanem i dlatego już dzisiaj powinniśmy się zastanawiać, i to jest również pytanie do zarządów spółek węglowych, szczególnie tych, które mają zametanowane złoża, one zresztą znajdują się prawie wszędzie – czy my jesteśmy w stanie w techniczny sposób wychwytywać metan, nie tylko poprzez odmetanowanie złoża, ale również z zużytego prądu powietrza? Chodzi mi o wykorzystanie w tym celu osiągnięć nauki. Takie metody były kiedyś przygotowywane, kilka lat temu. Nie wiem, na jakim etapie są te prace teraz. Mam na myśli katalityczną utylizację metanu. Być może to jest kierunek działania, który pozwoli ograniczyć emisję metanu i zejść do poziomów dookreślonych przez Unię. Nie wiadomo jeszcze, jakie one będą, ale są już w jakiś sposób przedstawiane. To jest jedno ryzyko.</u>
+          <u xml:id="u-42.5" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Drugie ryzyko, o którym dzisiaj nikt nie mówił, ale ono jest jeszcze większe w mojej ocenie, to zaszyty w pakietach Fit for 55 dodatkowy podatek od paliw emisyjnych, czyli węgla, ropy i gazu. Nam szczególnie powinno zależeć na węglu, bo to będzie kolejny kamień nałożony na grzbiet wielbłąda, który sprawi, że wielbłąd się rozłoży i skutecznie zakończy to ekonomicznie uzasadnione wykorzystanie węgla do produkcji energii, tak cieplnej, jak i elektrycznej.</u>
+          <u xml:id="u-42.6" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Kolejne moje pytanie kieruję wprost do przedstawicieli zarządów spółek – czy są przymierzane… jakie panowie widzicie możliwości inwestycji? Powinniśmy utrzymać poziom wydobycia, ale jeśli nie będzie inwestycji, nie będzie zgody w ministerstwie… To też jest rola pana ministra, żeby jednak pozwolić na odtwarzanie mocy wydobywczych, które będą się zmniejszać z każdą wydobytą i zlikwidowaną ścianą, jeżeli nie będziemy prowadzić inwestycji odtworzeniowych.</u>
+          <u xml:id="u-42.7" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Druga rzecz, dla mnie bardzo interesująca – od pewnego czasu mówimy o wykorzystywaniu drobnych sortymentów węgla do produkcji paliwa, którego nam na rynku brakuje, tzn. do produkcji paliw kompozytowych, które mogłyby być substytutem groszku, orzecha i dzięki temu moglibyśmy w jakiś sposób załatać deficyt po rosyjskim węglu. Powinno to wystarczyć na okres przejściowy 10–15 lat, zanim odejdziemy od ogrzewania domów indywidulanych. Powinno to także pozwolić poprawić sytuację ekonomiczną kopalń, bo taki produkt ma większą wartość handlową. W tym miejscu chciałbym przypomnieć październik 2020 r. i 20 mln ton węgla na składach kopalń, elektrowni i u przedsiębiorców. Produkcja paliw kompozytowych być może pozwoliłaby także na efektywne wykorzystanie nadwyżki miału. Przypominam, że węgiel, który był sprowadzany ze świata, to w większości drobne frakcje i będziemy musieli się z tym zmierzyć, a przynajmniej postarać się to gospodarczo wykorzystać.</u>
+          <u xml:id="u-42.8" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Prosiłbym, żeby nie rysować czarnych scenariuszy, tylko przedstawiać konstruktywne rozwiązania dotyczące branży górniczej. Możemy oczywiście rozmawiać z Unią Europejską, ale ja nie wierzę w dobrą wolę Unii ani parlamentarzystów Platformy Obywatelskiej czy Lewicy w Parlamencie Europejskim. To widać choćby na podstawie takich zdarzeń jak to, kiedy jeden z naszych posłów zasygnalizował, że w Bielsku mamy problemy z produkcją silników spalinowych, to jego koledzy w Parlamencie Europejskim zagłosowali za zlikwidowaniem w Europie spalinowych samochodów. Jeżeli to ma iść dalej w taki sposób, to jest to klasyczny przykład, że diabeł ubrał się w ornat i ogonem na mszę dzwoni. Dlatego mówmy o tym, co faktycznie możemy zrobić dla polskiego górnictwa. Cieszę się, że pan minister Marek Wesoły mówi o tych kwestiach, że chcemy realizować przynajmniej utrzymanie wydobycia. Nie twierdzę, że czeka nas renesans branży górniczej, ale pozwoli to nam przynajmniej przez 10–15 lat transformacji przejść spokojnie do kolejnej ery w przemyśle. Prawdopodobnie będzie to era wodorowa. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie pośle. Ostatni mówca to pan poseł Stanisław Żuk, a później oddamy głos gościom, bo czekają już dość długo, żeby coś powiedzieć. Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselStanislawZuk">Szanowni państwo, chciałbym się podzielić pewnym doświadczeniem, skoro dyrektywa metanowa stanowi tak ogromne zagrożenie dla górnictwa węgla kamiennego. Był taki okres na początku lat dwutysięcznych, że dane mi było być szefem Związku Pracodawców Węgla Brunatnego i członkiem Komisji Bezpieczeństwa przy Wyższym Urzędzie Górniczym. Wtedy pojawiła się informacja, że Parlament Europejski szykuje dyrektywę o odpadach przemysłu wydobywczego. Wówczas, m.in. z inicjatywy mojej i kolegów, podjęliśmy kroki polegające na tym, że wszystkie branże… Tak się składa, że akurat węgiel kamienny nie ma związku pracodawców, za rządów Platformy został on rozwiązany i szkoda, ale to jest do ustalenia, czy to muszą być związki pracodawców czy może na przykład związki zawodowe mogą wystąpić jako strona społeczna. W każdym razie, wtedy napisaliśmy list, pod którym wspólnie się podpisaliśmy, kierowany do wszystkich europarlamentarzystów z Polski, indywidualnie adresowany do każdego z nich. Chodziło wówczas o to, że nadkład uznany za odpad zamykał nam po prostu trzy zagłębia węgla brunatnego: Bełchatów, Turów i Konin. Nasza akcja zrobiła na europarlamentarzystach wrażenie i oni zareagowali, bez względu na to czy się między sobą lubili, czy nie. Do mnie osobiście zadzwonił wtedy europarlamentarzysta pan Jerzy Buzek z pytaniem, o co chodzi. Dostał list i chciał się dowiedzieć w czym rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PoselStanislawZuk">Polscy parlamentarzyści niezależnie od ich poglądów czy to na politykę klimatyczną, czy w ogóle na temat węgla kamiennego, mają poczucie odpowiedzialności za przyszłość gospodarki i za przyszłość naszego kraju, naszej energetyki. W związku z tym, panie ministrze, proponuję taką inicjatywę. Kiedy napisze pan sam taki list, to konkurenci polityczni wówczas nie zareagują, ale jeżeli zorganizowałby pan stronę społeczną pracodawców, na przykład z takich branż jak węgiel kamienny, miedź, czyli KGHM, kruszywa, węgiel brunatny – ze wszystkich branż górniczych, tak jak mi się wtedy udało, to zrobi wrażenie, tak jak wówczas zrobiło wrażenie na europosłach i tamta dyrektywa ostatecznie nie została uchwalona. Tak skutecznie nasi przedstawiciele zadziałali w Europarlamencie. Mało tego, jest jeszcze stowarzyszenie Eurocoal, w którym też było mi dane funkcjonować ponad 10 lat, którego szefem ponownie jest prezes PGG Rogala i to jest drugi obszar ewentualnej aktywności. Stowarzyszenie może bowiem zapraszać na posiedzenia unijnego komisarza ds. energii, te posiedzenia odbywają się w Brukseli, a więc to też jest sposób działania, który pozwala skutecznie albo łagodzić, albo wręcz wycofać nieżyciowe dyrektywy zabijające nas gospodarczo.</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#PoselStanislawZuk">Swoją drogą, zawsze to powtarzam i jest to moje osobiste zdanie na koniec wystąpienia – uważam, że włączenie energetyki do Ministerstwa Klimatu i Środowiska było rozwiązaniem niefortunnym. Powinno istnieć górnictwo razem z energetyką w niezależnym resorcie. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie pośle. Teraz proszę o zabranie głosu naszych gości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka">Szanowni państwo, chciałbym zacząć od podziękowania za gorące przywitanie nas w Sejmie i na posiedzeniu Komisji. Bardzo państwu dziękujemy. Ratownictwo górnicze jest, było i jeszcze trochę czasu będzie. Zawsze jesteśmy zaangażowani i gotowi do pomocy, jesteśmy dumni, że mogliśmy reprezentować służbę ratownictwa polskiego i wykazać się swoimi umiejętnościami w Turcji. Jeżeli będzie taka potrzeba i uda się to uregulować prawnie, to zawsze będziemy gotowi do działania poza terytorium naszego kraju.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka">Słuchając państwa dyskusji, muszę jednak powiedzieć kilka gorzkich słów. Dzisiaj mówimy o dyrektywie metanowej, która w bardzo krótkim czasie zlikwiduje całe polskie górnictwo, zlikwiduje tradycję, która na Śląsku trwa od kilkuset lat. Likwidacja miejsc pracy grozi nie tylko górnikom, bo w przeliczeniu na każdego pracującego górnika mamy od 5 do 7 innych osób zatrudnionych poza górnictwem. Niestety od 20 lat notorycznie tylko walczyło się z górnikami i górnictwem. Górnictwo jako takie było be. Związki zawodowe niemal każdego dnia prosiły o dotacje i inwestycje. Jako strona społeczna przyglądamy się naszym zarządom i często im współczujemy, ponieważ tak naprawdę nigdy nie ma dobrego okresu. Dobry menadżer wyprzedza fakty, potrafi coś przygotować, natomiast w stosunku do górnictwa nie ma żadnych spójnych i daleko idących decyzji, jak to było w Zagłębiu Ruhry w Niemczech, gdzie kiedy de facto podejmowano decyzję o likwidacji górnictwa, to nakreślone do tego trzydziestoletnią perspektywę.</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka">Jako związki zawodowe często zwracamy państwu uwagę, że w Polsce górnictwo się likwiduje, a na przykład w Niemczech górnictwo się usypiało. Na każdym etapie Niemcy cały czas mają możliwość powrotu do swoich kopalń i złóż, natomiast u nas mamy do czynienia z rabunkową gospodarką złożem.</u>
+          <u xml:id="u-46.3" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka">Niestety, ale nie mogę się zgodzić z panią poseł z Zielonych, chociaż ja również jestem młodym człowiekiem. Globalnie rzecz biorąc, 54 mln ton węgla, które wydobywa polskie górnictwo, w skali świata to jest tyle co nic. Przypominam, że na świecie wydobywa się rocznie 8 mld ton węgla i przodują w tym Chiny, Ameryka Południowa i Indie. Z tym Unia Europejska nic nie zrobi.</u>
+          <u xml:id="u-46.4" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka">Wracając do kwestii dyrektywy metanowej, chcę powiedzieć, bo trochę o tym czytałem, że ilość metanu emitowana przez polskie kopalnie – mówiąc brutalnie i nieco ironicznie – jest taka sama jak liczba gazów wydalanych przez krowy w Stanach Zjednoczonych. Proponuję więc, żeby Unia Europejska wybiła wszystkie krowy i wtedy metanu w atmosferze będzie znacznie mniej.</u>
+          <u xml:id="u-46.5" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLukaszJarawka">Drodzy państwo, ja bardzo się cieszę z tych wszystkich przedstawianych uwag, ale chciałbym bardzo państwa przekonać do jednej kwestii. Dlaczego, na przykład, Chiny nie odchodzą od wydobycia węgla? Dlaczego Arabia Saudyjska nie odstępuje od wydobycia ropy? Dlaczego Rosja nie rezygnuje z wydobycia gazu? Ponieważ te kraje są suwerenne. Polska też daje sobie świetnie sama radę w energetyce i rolnictwie. Gdyby nikt nam nie przeszkadzał, to myślę, że dzisiaj spółki węglowe byłyby na całkowicie innym etapie rozwoju i działania. Byłyby o wiele lepiej doinwestowane i przewidywalność dalszych losów, na wiele lat do przodu, byłaby dużo łatwiejsza tak dla zarządów spółek, jak i dla odpowiednich ministerstw. My, jako górnicy, zawsze jesteśmy gotowi do merytorycznych dyskusji i dialogu z każdą stroną, od lewej do prawej. Jeżeli tylko będziecie chcieli państwo usłyszeć nasze praktyczne uwagi, to zawsze jesteśmy gotowi je przedstawić. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję panu. Niestety, ale Unia sobie upatrzyła Polskę. Teraz najpierw pan z końca sali, a później znowu wrócimy do gości siedzących bliżej mnie. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#Gloszsali">Chciałbym zaapelować do parlamentarzystów, żeby nie zapominać o wydarzeniach z 2015 r. przed Jastrzębską Spółką Węglową, żeby nie zakłamywać tych wydarzeń, które wtedy miały miejsce. Osiem lat temu przy piętnastostopniowym mrozie zostały użyte armatki wodne przeciwko górnikom, którzy przyszli pod siedzibę spółki węglowej, żeby bronić swoich miejsc pracy, którzy zrezygnowali z części swoich apanaży, żeby ratować spółkę, wówczas źle zarządzaną i znajdującą się na skraju upadłości. Jak powiedziałem, wtedy panował piętnastostopniowy mróz, a przeciwko górnikom użyto armatek wodnych, gazu łzawiącego i gumowej amunicji. Rannych zostało ponad 20 osób, wielu bardzo ciężko i niektórzy do dziś odczuwają jeszcze skutki tamtych wydarzeń. Mało tego, niektórzy górnicy są pozbawieni aktualnie dochodów w takim samym stopniu, jak to miało miejsce przed tamtymi wydarzeniami.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#Gloszsali">Szanowni państwo, opowiadanie dzisiaj przez niektórych polityków, że nikt do górników nie strzelał, że nie wolno mówić o tym, iż Platforma Obywatelska strzelała do górników… Nie wiem, czym tacy politycy się kierują. Nie wiem, dlaczego ci politycy tak mówią. Albo nie mają wiedzy, albo cynicznie kłamią. Jeżeli nie mają wiedzy, to można sobie otworzyć serwis YouTube i tam jest cała masa dokumentalnych filmów, które wierne oddają rzeczywistość tamtych wydarzeń.</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#Gloszsali">Dzisiaj po Jastrzębiu biega niebiesko-żółta telewizja i pyta górników, jaka jest różnica między ranami od amunicji ostrej i gumowej? Chciałbym państwu powiedzieć, że w Jastrzębiu do górników strzelano dwa razy: w 1981 r., kiedy został ogłoszony stan wojenny, na Kopalni Manifest Lipcowy i w 2015 r. przed siedzibą JSW. Byłem przy wydarzeniach z 1981 r. na Kopalni Manifest Lipcowy, wiem jak to się wtedy odbywało, i mam bardzo dziwne wrażenie, że te dwie władze są bardzo blisko skoligacone. W Sejmie była wystawa, która pokazywała zdjęcia, opisy oraz film z tamtych wydarzeń. Jestem ciekaw, ilu parlamentarzystów spośród tych, którzy tamte wydarzenia negują, w ogóle zbliżyło się do tych zdjęć, żeby sobie na nie popatrzeć? Bardzo nas boli taki stosunek do górników, bo ich się oczernia, że to byli chuligani. Ci ojcowie, mężowie, którzy przyszli bronić swoich miejsc pracy, są dzisiaj nazywani bandytami.</u>
+          <u xml:id="u-48.3" who="#Gloszsali">Bardzo dziękuje, że mogłem się wypowiedzieć. Życzę, żeby niektórzy z państwa przeżyli nad tym jakąś refleksję. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselIwonaArent">Przekażcie to panu Donaldowi Tuskowi. Może o tym nie wie. Przekażcie państwo to, co pan tutaj powiedział.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, rzeczywiście dzisiaj ci, którzy wtedy byli zapleczem władzy, bardzo stają w obronie górników, krytykując umowę społeczną, ale za czasów ich rządów umowa społeczna polegała na strzelaniu do górników gumowymi kulami i z armatek wodnych. Dzisiaj natomiast leją krokodyle łzy nad stanem polskiego górnictwa, który – trzeba to powiedzieć – z całą pewnością jest spowodowany w dużym stopniu tym, co się dzieje w Unii Europejskiej. Mamy kary za CO2, kary za metan, kary za wydobycie węgla brunatnego – finansowe i prawne, są podatki, krótko mówiąc, Unia po prostu chce zlikwidować polską energetykę, bo przecież bez węgla tej energetyki nie będzie. Jednocześnie, po likwidacji energetyki, będzie nas karmić świerszczami, żeby zlikwidować również polskie rolnictwo. To szaleństwo, które tam się odbywa, rzutuje na to, co się dzieje w Polsce. Niektórzy przyjmują to bezkrytycznie, a kiedy ludzie się bronią, to do nich strzelają. Taka niestety mieliśmy rzeczywistość. My robimy wszystko, żeby tak nie było, ale cały czas słyszymy głosy, żeby likwidować…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselMaciejKonieczny">Czy dobrze zrozumiałem, że pan przewodniczący zasugerował, iż strzela się do ludzi, którzy bronią się przed jedzeniem świerszczy? To jest brak szacunku wobec tego, co się wydarzyło w Jastrzębiu w 2015 r.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Wtedy strzelano do górników, a dzisiaj nadal chcecie zamykać polskie kopalnie i likwidować górnictwo. Pan zarzuca nam, że zajmujemy się walką ze świerszczami. Tak, zajmujemy się również walką ze świerszczami, bo to jest kolejny idiotyzm wymyślony przez Unię. Chcecie nas karmić karaluchami, a ogrzewać się będziemy nie wiem czym, bo z wiatraków tej energii jednak tyle nie będzie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselGabrielaLenartowicz">Panie przewodniczący, może zwróciłby się pan do waszej prokuratury, która dwa razy umorzyła postępowanie wobec rzekomego strzelania do rzekomych górników.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zwracam się do was. Przestańcie popierać szaleństwa, przestańcie popierać likwidację polskiego górnictwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselRobertTelus">Panie przewodniczący, proszę o głos w kwestii formalnej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselRobertTelus">Proszę zwrócić uwagę pani poseł, na jej słowa. Co to znaczy „rzekomych górników”? To jest obraza górników, którzy walczyli o swoje prawa. To, co pani poseł zrobiła przed chwilą, to jest skandal.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselGabrielaLenartowicz">Proszę w tej sprawie zwrócić się do waszego prokuratora generalnego i podległych mu prokuratorów. Dwa razy to postępowanie zostało umorzone i to w czasach waszych rządów. To nie są moje słowa, tylko prokuratury.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselIwonaArent">Pani poseł, po wystąpieniu górnika śmie pani jeszcze w ten sposób się odzywać? Właśnie tacy jesteście. Proszę państwa, Platforma Obywatelska taka jest. Pan, który jest górnikiem, powiedział wyraźnie, porównał to co się działo w 1981 r., strzelanie do górników ostrą amunicją, ze strzelaniem do górników w 2015 r., tylko że wtedy strzelano z gumowej amunicji. Przynajmniej by się pani nie odzywała.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselGabrielaLenartowicz">W przeciwieństwie do pani ja uczestniczyłam w tamtych wydarzeniach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselIwonaArent">Z szacunkiem do górników, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselGabrielaLenartowicz">Brałam udział w jednych i drugich wydarzeniach i mam wiele szacunku do górników. Pani natomiast nie ma kompletnie pojęcia, co się wtedy działo i opowiada bzdury. Pani normalnie kłamie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Drogie panie, teraz jest czas na zabieranie głosu przez naszych gości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselGabrielaLenartowicz">Opowiada pani bzdury i to na dodatek w obraźliwy sposób.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pamiętamy, jak strzelaliście do górników, więc to nie są kłamstwa. To wy po prostu bezustannie kłamiecie i jednocześnie ubieracie się w szaty niewiniątek.</u>
+          <u xml:id="u-65.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, udzielam panu głosu. Kolejny przedstawiciel górników, proszę uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLeszekModzelewski">Bardzo przepraszam, szanowni państwo, ale chciałbym coś powiedzieć. Leszek Modzelewski, wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Ratowników Górniczych, mam przyjemność również reprezentować tę grupę zawodową w Jastrzębskiej Spółce Węglowej. Dyskusja, która dzisiaj wywiązała się na temat strzelania pod Jastrzębską Spółką Węglową, miałem okazję uczestniczyć w tamtych wydarzeniach, dotyczy faktów. To się zdarzyło naprawdę, były armatki wodne i gumowe kule. Tego nie kwestionuję. Nie chcę dzisiaj nikogo rozliczać ani mówić, kto był winny, a kto nie był, bo nie taka jest moja rola.</u>
+          <u xml:id="u-66.1" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLeszekModzelewski">Przyjechałem tutaj w konkretnej sprawie. Usłyszałem słowa pana ministra, który apelował, żeby nasi europarlamentarzyście połączyli wysiłki na rzecz obrony polskiego węgla w Unii Europejskiej. Nie chcę teraz wypowiadać się na temat tego, kto w tym zakresie zrobił więcej, a kto mniej, ale na pewno wasze współdziałanie pozwoliłoby nam spokojnie pracować i wykonywać nasze obowiązki, robić to, do czego jesteśmy powołani jako górnicy jako ratownicy.</u>
+          <u xml:id="u-66.2" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLeszekModzelewski">Dzisiaj jestem tutaj w jeszcze jednym konkretnym celu. Drodzy państwo, chciałbym was wszystkich parlamentarzystów prosić o pewną rzecz, jako ratownik górniczy i przedstawiciel tej grupy zawodowej. Dziś Senat proceduje nad wnioskiem, drukiem dotyczącym świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodzin funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności związanych z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego. Druk ma nr 2951. W imieniu grupy zawodowej ratowników górniczych chciałbym bardzo prosić… Pamiętamy sytuację z ubiegłego roku na KWK Pniówek, tam jest nadal otamowanych moich pięciu kolegów, z trzema spośród nich miałem okazję pracować, jak my to mówimy – na jednej lince na poprzedniej kopalni. Pamiętam sytuację i tragedię ich żon, znam rodziny i dzieci tych ratowników. Oni mają realne obawy odnoście do przyszłej egzystencji, odnośnie do ich sytuacji materialnej. Z posiadanych przeze mnie informacji wynika, że JSW stanęła na wysokości zadania wobec tych rodzin jako pracodawca, ale wy, jako parlamentarzyści, reprezentujecie wszystkich wyborców i dlatego proponuję, żeby w przyjmowanej regulacji znalazł się także zapis, iż ewentualne świadczenia przysługiwałyby również takiej grupie zawodowej jak ratownicy górniczy. Nas naprawdę nie ma dużo i wierzcie mi, że tragedie też nie zdarzają się często, ale jednak się zdarzają. Uregulowanie tej sytuacji pozwoliłoby nam spokojnie pełnić służbę ze świadomością, że nie tylko pracodawca, ale także państwo stworzyło jakieś finansowe zabezpieczenie dla naszych rodzin.</u>
+          <u xml:id="u-66.3" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLeszekModzelewski">To jest moja gorąca prośba. Tak jak proszę o starania w sprawie dyrektywy metanowej, tak samo proszę o procedowanie nad tym drukiem z uwzględnieniem naszych interesów. On wróci do Sejmu i dlatego serdecznie proszę, żebyście państwo zajęli się tym tematem. O górnictwie mówi się dużo złych rzeczy, ale ja zawsze, kiedy rozmawiam z parlamentarzystami podkreślam, że jednym z pozytywnych elementów naszego górnictwa jest dobre ratownictwo górnicze. Pamiętajcie państwo, że był COVID, że duża część społeczeństwa wylądowała w szpitalach i wtedy ratownicy górniczy też pospieszyli z pomocą potrzebującym. Nikt nie odmawiał, wszyscy szli do szpitali i pracowali w czerwonej strefie. Zabezpieczenia legislacyjne przyszły dopiero później, jeśli chodzi o emerytury górnicze, za co również serdecznie dziękuję, ale dzisiaj mamy taką sytuację, jaką mamy. Jest Turcja, są inne rzeczy, można wprowadzić pewne nowe rozwiązania, ale również można zabezpieczyć rodziny ratowników górniczych na okoliczność zaistnienia wypadków lub nieszczęśliwych zdarzeń w ramach pełnienia służby, bo ratownictwo jest dla nas służbą.</u>
+          <u xml:id="u-66.4" who="#WiceprzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRatownikowGorniczychwPolsceLeszekModzelewski">Jeżeli potrzebujecie państwo szczegółów na temat zagrożeń i trudności w pracy ratowników górniczych, to w parlamencie zasiada pan Grzegorz Matusiak, wieloletni ratownik górniczy w naszej spółce. On zna etos naszej ratowniczej pracy. Wszystkim górnikom należy się oczywiście pokłon i szacunek, ale pamiętajcie państwo, że kiedy górnicy są zagrożeni albo kiedy trzeba im pomóc, to do akcji ruszają ratownicy. Jedni mają z tego większe gratyfikacje, inni mniejsze, ale jako grupa zawodowa, jako przedstawiciele związku zawodowego prosimy państwa o zajęcie się tym problemem. Proszę przeanalizować tę kwestię. To nie będą duże koszty, a uwierzcie, że grupie ratowników będzie się o wiele lepiej pracować, po prostu będą mogli lepiej pełnić swoją służbę. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję panu. Czy jeszcze ktoś z gości chciałby zabrać głos? Jeśli nie, to proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Dziękuję, panie przewodniczący. Postaram się krótko, syntetycznie odpowiedzieć na tych kilka pytań, które padły ze strony posłów. Pan Robert Winnicki – nie będę wnikał w historyczne daty i wydarzenia z czasów kolejnych premierów, ale jedno jest pewne, a pan zdaje się tego nie dostrzegać. Miejsce na negocjacje nadal jest, więc jeśli w ogóle toczą się rozmowy na temat kształtu tej dyrektywy, to należy wykorzystać wszelkie możliwości, żeby ją zmienić. Ja tylko o tym mówiłem, że prace toczą się w parlamencie i że należy zjednoczyć wysiłki w celu wywalczenia w trakcie negocjacji jak najlepszych warunków. Te negocjacje trwają i my o tym wiemy.</u>
+          <u xml:id="u-68.1" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Pani poseł Zielińska, pytanie odnośnie do dokumentów dotyczących Polityki Energetycznej Państwa do 2040 r. czy też Krajowego Planu na rzecz Środowiska i Klimatu. Odpowiem w taki sposób – nie za siebie, ale za Ministerstwo Klimatu – wiem, jak wygląda sytuacja, jesteśmy przecież w kontakcie, nawet posłowie są w kontakcie z ministrami i na bieżąco interesują się tą tematyką… Pani poseł, uważam, że mimo wszystko musi pani jednak przyznać, że ostateczny kształt tych dokumentów nie mógł być zaproponowany w szczycie kryzysu wywołanego wojną oraz w szczycie konsekwencji związanych z pandemią. Musieliśmy zaczekać i celowo wydłużyliśmy termin, kiedy dokument przybierze ostateczny kształt. Dzisiaj jesteśmy dużo mądrzejsi, o tych kilka miesięcy, i dlatego możemy ten dokument ukształtować inaczej. Proszę, żebyśmy jednak pamiętali o tych kryzysach i o wojnie, o tym, że zajmowaliśmy się czymś innym i czekaliśmy na ostateczne rozstrzygnięcia. Dziś jeszcze ich nie mamy, ale ten dokument na pewno teraz będzie lepszy, niż gdybyśmy go przyjęli kilka miesięcy temu.</u>
+          <u xml:id="u-68.2" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Czy trwają negocjacje? Odpowiadam – tak, pani poseł. Minister Moskwa stale jest w kontakcie z Komisją Europejską w sprawie wszystkich dokumentów, które prowadzi w Polsce ministerstwo klimatu i naprawdę często, jako minister, gości w Brukseli.</u>
+          <u xml:id="u-68.3" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Pani poseł Marta Wcisło – kwestia Kopalni BOGDANKA. Chciałbym zdementować pewne opinie. Kwestia Kopalni BOGDANKA to element polityki surowcowej państwa i dlatego chcemy przejąć tę kopalnię. Jeśli natomiast chodzi o informacje na temat funkcjonowania kopalni, to wiemy, że dzisiaj jest ona częścią giełdowej spółki Enea, a spółki giełdowe rządzą się swoimi prawami. Nie chciałbym teraz szczegółowo w to wnikać, a jeżeli BOGDANKA znajdzie się w rękach Skarbu Państwa, jeśli ją wykupimy, wtedy posłowie będą mieli bezpośredni dostęp do firmy, ale w tej chwili Enea ma jednak pewne ograniczenia pod tym względem, wynikające z prawa spółek giełdowych i być może tym się kierowała, odmawiając zgody na przeprowadzenia poselskiej kontroli. Nie wiem.</u>
+          <u xml:id="u-68.4" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Pan poseł Maciej Konieczny. Panie pośle, dziękuję za życzliwość i za to, że zadeklarował pan działania mające na celu pomoc w prowadzonych negocjacjach. Bardzo za to dziękuję, mam nadzieję, że to nie były tylko słowa rzucone na wiatr i że będziemy mieli jakiś namacalny dowód działań Lewicy w tym obszarze, że wkrótce będziemy mogli go zobaczyć. Cieszę się, bo to będzie oznaczało, pan też jest ze Śląska, że rzeczywiście myślimy dobrze o górnictwie. Jeśli natomiast chodzi o notyfikację i dyrektywę metanową, to nie do końca jest tak, że my nic nie robimy. Powiedziałbym, że w tym miejscu właściwa jest ta sama odpowiedź, której przed chwilą udzieliłem pani poseł Zielińskiej. Dzisiaj naprawdę nie jest tak, że tylko czekamy na Politykę Energetyczną Państwa do 2040 r., ale im późnej złożymy wniosek w sprawie umowy notyfikacyjnej, tym bardziej, w moim przekonaniu, będzie on odpowiadał naszym potrzebom i rzeczywistości. Dlatego nie rozdzierałbym tutaj szat, jak czynią niektórzy parlamentarzyści, że my się z czymś spóźniamy. Proszę zauważyć, że będąc w dialogu z Komisją Europejską i w ciągłym kontakcie, jak złożymy ten wniosek później, to być może będziemy mieli lepsze warunki, bardziej pasujące do rzeczywistości, w której się znajdujemy. Jeśli z czymś byśmy się nadmiernie pospieszyli, to mogłoby się zdarzyć tak, że poprzez zbyt wczesne domknięcie tematu popełniliśmy błędy. Poza tym Unia pozwala nam na taką procedurę. Mamy wyznaczoną datę na czerwiec 2023 r., dlatego uważam, że ciągle w rozsądny i odpowiedzialny sposób jesteśmy w dialogu z Komisją Europejską. Co do kwestii okresu przejściowego, to jak najbardziej uważam, panie pośle, że taki kierunek negocjacji mógłby być prawidłowy i dziękuję za tę podpowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-68.5" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Pan poseł Gadowski – inwestycje w górnictwie i stwierdzenie, że nie jesteśmy skuteczni. Panie pośle, sugeruję przeanalizowanie prezentacji, którą przedstawił pan dyrektor z Agencji Restrukturyzacji Przemysłu. Tam będzie doskonale widać, jak bardzo jesteśmy skuteczni. To wynika z podanych liczb. Mogę to panu zreferować na osobnym spotkaniu. Pokażę panu wówczas, w jaki sposób Platforma Obywatelska do 2015 r. doprowadziła polskie górnictwo do katastrofy. Z liczb wynika dokładnie, w jaki sposób PO doprowadziła do katastrofy polskiego górnictwa. Liczby także pokazują, co my zrobiliśmy w 2015 r. i jak wyciągaliśmy górnictwo ze stanu upadłości. Przez pierwsze 3 lata nawet nie byliśmy w stanie znaleźć środków na inwestycje w górnictwie, bo najpierw trzeba było uregulować wszystkie zobowiązania, które pozostały po waszych rządach. Teraz proszę zobaczyć, jak stabilne jest górnictwo od tamtego czasu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Mieliście go nie likwidować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Ono powoli jest oczywiście wygaszane, ale dzieje się to w zrównoważony sposób i w porozumieniu ze stroną społeczną. Dzisiaj walczymy tylko o to, żeby nastąpiła zmiana sytuacji europejskiej, żeby Unia skorygowała swoją politykę odnośnie do energetyki, ponieważ kiedy była ustalana obecna polityka, nie mieliśmy w Europie wojny ani kryzysu energetycznego. Dlatego, panie pośle, proszę, żeby pan nie mówił o skuteczności, bo w czasach waszych rządów ona po prostu była nastawiona na rosyjski gaz i likwidację polskiego górnictwa w sposób lawinowy.</u>
+          <u xml:id="u-70.1" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Jeszcze, panie pośle, kwestia przesuwania przeze mnie odpowiedzialności na inne ministerstwa. Jest całkiem inaczej, panie pośle. Zostałem poproszony o przedstawienie rzeczywistej sytuacji w górnictwie. Dlatego, jeśli mówię na tym posiedzeniu Komisji, że czymś zajmuje się inne ministerstwo, to nie jest przesuwanie odpowiedzialności. Jako Ministerstwo Aktywów Państwowych bierzemy odpowiedzialność za wszystkie nasze działania, natomiast dzisiaj poinformowałem tylko, kto i za co odpowiada, kto się czym zajmuje, ponieważ właśnie takie wypowiedzi jak pańska zakłamują rzeczywistość. Stąd wzięła się moja wypowiedź i wskazanie przeze mnie na fakty. Jeżeli na posiedzeniu Komisji mamy dyskutować merytorycznie, to prosiłbym, żebyśmy trzymali się faktów i nie tworzyli równoległej, wirtualnej rzeczywistości.</u>
+          <u xml:id="u-70.2" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Pan poseł Żuk. Panie pośle, myślę, że każde działanie, które zwiększy naszą skuteczność, jest dobre. Zastanowię się nad pana propozycją. Zapraszam na spotkanie, wspólnie zastanowimy się nad tym, jaka to miałaby być forma. Być może rzeczywiście trzeba pomyśleć o dialogu z pracodawcami, o jego wzmocnieniu. Jeżeli natomiast chodzi o Eurocoal, to on już działa i jesteśmy z nim w kontakcie. Pan prezes Rogala, który jest szefem Eurocoal’u, doskonale zna zagrożenie płynące z dyrektywy. Eurocoal, a dokładnie związek państw, których dotyczy ta dyrektywa, wysłał już swoje stanowisko do Brukseli. Działania są podejmowane.</u>
+          <u xml:id="u-70.3" who="#SekretarzstanuwMAPMarekWesoly">Szanowni państwo, na zakończenie chciałbym bardzo serdecznie podziękować za wszystkie pytania, za dialog. Dziękuję także za te trudne pytania. Jednocześnie bardzo proszę państwa o odnoszenie się do rzeczywistości. Celowo nie wracałem do wydarzeń historycznych, bo chcę pracować dla przyszłości, taki jest mój cel. Jeśli natomiast chodzi o pytanie, czy będzie kolejna okazja do porozmawiania o górnictwie, to mam nadzieję, że pan przewodniczący takich okazji stworzy nam jeszcze wiele. Bardzo serdecznie państwu dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Na pewno będzie wiele okazji do dyskusji, panie ministrze. Proszę państwa, w tej chwili przekroczyliśmy już planowany czas posiedzenia o 20 minut. Widzę państwa zgłoszenia, ale ja już zamknąłem listę mówców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselMartaWcislo">Tylko jedno pytanie do pana ministra.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Żadnych pytań już nie będzie, zamknęliśmy dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-73.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, górnik to bardzo trudny i ciężki zawód, wymagający odwagi, niezłomności i sprawności fizycznej oraz psychicznej. Jesteśmy górnikom bardzo wdzięczni za ich pracę, a ratownikom górniczym, którzy są współczesnymi bohaterami, jeszcze raz serdecznie dziękuję za to, co robią. Doceniamy wasz trud, panowie, i życzymy wam samych udanych akcji oraz bezpiecznych powrotów z akcji.</u>
+          <u xml:id="u-73.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Stwierdzam, że wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia. Za chwilę rozpoczynamy kolejne, dosłownie za 5 minut. Bardzo państwu dziękuję, zamykam obrady.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00155-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00155-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..f7421c7
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00155-01/header.xml
@@ -0,0 +1,85 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-eskxx-00155-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 155/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 155/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ESK">155</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="JanSzewczak" role="speaker">
+        <persName>Jan Szewczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KrzysztofNowicki" role="speaker">
+        <persName>Krzysztof Nowicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAgnieszkaPomaska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Agnieszka Pomaska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselGrzegorzMatusiak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Grzegorz Matusiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJanWarzecha" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jan Warzecha</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofJanuszKozik" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Janusz Kozik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofTchorzewski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Tchórzewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMiroslawSuchon" role="speaker">
+        <persName>Poseł Mirosław Suchoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselPaulinaHennigKloska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Paulina Hennig-Kloska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselPawelPoncyljusz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Paweł Poncyljusz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselRobertTelus" role="speaker">
+        <persName>Poseł Robert Telus</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselSlawomirNeumann" role="speaker">
+        <persName>Poseł Sławomir Neumann</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselStanislawZuk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Stanisław Żuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselWojciechZubowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Wojciech Zubowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekSuski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Suski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MAP Maciej Małecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ESK" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00155-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00155-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..1cec149
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00155-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,552 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dzień dobry państwu, otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Witam wszystkich posłów, gości biorących udział w posiedzeniu oraz sekretariat Komisji, a przede wszystkim witam przedstawicieli PKN ORLEN.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Informuję, że porządek dzienny przewiduje informację przedstawicieli Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. na temat procedury sprzedaży aktywów oraz udziałów należących do podmiotów wchodzących w skład Grupy LOTOS S.A. na rzecz Saudi Aramco.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Witam pana ministra Macieja Małeckiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, witam pana Tomasza Chróstnego, prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, witam pana prezesa Jana Szewczaka, członka zarządu ds. finansowych PKN ORLEN S.A., pana prezesa Krzysztofa Nowickiego, członka zarządu ds. produkcji i optymalizacji PKN ORLEN S.A, pana Roberta Perkowskiego, członka zarządu ds. wydobycia PKN ORLEN S.A., pana Marcina Izdebskiego, dyrektora Departamentu Spółek Paliwowo-Energetycznych w Ministerstwie Aktywów Państwowych, pana Tomasza Jaranowskiego, radcę prawnego w PKN ORLEN S.A., pana Roberta Kamińskiego, dyrektora Departamentu Kontroli Koncentracji Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pana Adama Kasprzyka, dyrektora ds. komunikacji PKN ORLEN S.A., panią Martę Kruszkę, zastępcę dyrektora Departamentu Ochrony Konkurencji UOKiK, panią Izabelę Osemek, doradcę ekonomicznego w Departamencie Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji Najwyższej Izby kontroli, pana Rafała Pazurę, eksperta w Biurze Strategicznej Komunikacji Korporacyjnej PKN ORLEN S.A., pana Pawła Rymarza, mecenasa PKN ORLEN S.A., pana Nikodema Szadkowskiego, zastępcę dyrektora Departamentu Analiz Rynku UOKiK oraz pana Michała Wilkowicza, p.o. wicedyrektora Departamentu Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji Najwyższej Izby Kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przepraszam, jeśli nieprawidłowo odmieniłem czyjeś nazwisko, ale to wynika z faktu, że po prostu nie wiem, jak należy je właściwie odmieniać.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, przypomnę, że mieliśmy już zwołane posiedzenie Komisji na ten temat na podstawie art. 152 regulaminu Sejmu, ale tamto posiedzenie odroczyliśmy, a ponieważ zarządzona przerwa nie była do końca zgodna z regulaminem, to posiedzenie traktujemy jako nowe, ale dotyczy ono tego samego tematu. Obiecałem państwu, że ten temat będziemy kontynuować, jeżeli na naszym posiedzeniu stawią się przedstawiciele PKN ORLEN S.A. Dziś mamy szeroką reprezentacją, a także przygotowaną prezentację i zostaną dzisiaj pokazane wszystkie interesujące państwa aspekty, o które pytaliście i prosiliście. Dyskusja pewnie jak zawsze będzie gorąca, tym bardziej, że mamy teraz gorący okres.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawicieli PKN ORLEN S.A. Nie wiem, który z panów prezesów zacznie. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#KrzysztofNowicki">Dzień dobry państwu. Nazywam się Krzysztof Nowicki, jestem członkiem zarządu PKN ORLEN ds. produkcji i optymalizacji. Pozwolę sobie przedstawić państwu posłom krótką informację dotyczącą procesu łączenia pomiędzy Grupą LOTOS S.A. a PKN ORLEN S.A.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#KrzysztofNowicki">Wspomniany proces został rozpoczęty w 2018 r. listem intencyjnym zawartym pomiędzy ówczesnym ministrem energii a PKN ORLEN. Podstawa podpisania tego listu intencyjnego, a więc podstawa do przeprowadzenia całego procesu połączenia, jak się okazuje finalnie skutecznego, znajduje swoje uzasadnienie w zdefiniowaniu już w 2018 r. istotnych procesów, które traktowano jako wyzwania stojące przed Polskim Koncernem Naftowym i przed spółkami energetycznymi, które wytwarzały energię elektryczną i paliwa ciekłe ze złóż surowca, jakim jest nafta. Oczywistym zagadnieniem, wyzwaniem, przed którym zarówno te podmioty, jak i polska gospodarka miały stanąć w najbliższym czasie, było zagadnienie transformacji energetycznej, która zgodnie z normami zarówno prawa polskiego, jak i prawa europejskiego, była przewidywana do realizacji w tym obszarze działalności.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#KrzysztofNowicki">Została przeprowadzona analiza otoczenia rynkowego, z jej wyników oraz sformułowanych wniosków wynikało, że Polska jest jedynym krajem europejskim, w którym na rynku wewnętrznym funkcjonują dwa podmioty powiązane kapitałowo ze Skarbem Państwa, które wobec siebie są podmiotami konkurencyjnymi. Ta okoliczność oczywiście w żaden sposób nie jest dla nikogo żadną tajemnicą ani czymś nowym. Procesy związane z założeniem, że należy dokonać połączenia PKN ORLEN i Grupy LOTOS S.A. albo Rafinerii Gdańskiej mają bowiem swoje długie historyczne uzasadnienie. Przesłanki skłaniające do takiego działania są oczywiste ze względu na kwestie wyzwań stojących przed tymi podmiotami, natomiast kolejna przyczyna, która uzasadnia podjętą decyzję, to stworzenie podmiotu, który będzie mógł sprostać czekającym go wyzwaniom.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#KrzysztofNowicki">Na slajdzie, który w tej chwili jest wyświetlany, zostały zaprezentowane informacje dotyczące tego, jak podobne procesy przebiegały w pozostałych krajach europejskich oraz przy jak istotnym wsparciu państwa te procesy były realizowane.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#KrzysztofNowicki">Proszę o kolejny slajd. Jak państwo widzicie, proces konsolidacji aktywów został oparty o podmiot, który był liderem w procesach przejęć i fuzji w tym obszarze na polskim rynku, czyli PKN ORLEN. Wcześniej, w latach uprzednich, jak państwo wiecie, PKN ORLEN dokonał akwizycji na potrzeby wzmocnienia swojej pozycji, zarówno jeśli chodzi o podmioty działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dzięki czemu ORLEN rozbudował się do skali koncernu wieloenergetycznego, quasi multienergetycznego, chociażby poprzez akwizycje koncernu Energa, ale mieliśmy także do czynienia z rozwojem terytorialnym i tworzeniem koncernu międzynarodowego, mam tu na myśli akwizycję w Możejkach, akwizycję w detalu w Niemczech, akwizycję w Unipetrolu czy wreszcie bardzo szerokie podejście do kwestii akwizycji związanych z Upstream’em. To wszystko były przesłanki, które zdecydowały o tym, że PKN ORLEN stał się liderem, jeśli chodzi o realizację założeń listu intencyjnego z 2018 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#KrzysztofNowicki">Należy podkreślić, że prace rozpoczęte w 2018 r. wynikały z przyjęcia pewnej koncepcji, która jest istotna o tyle, że zakładała przejęcie akcji Grupy LOTOS S.A. Ta koncepcja ulegała zmianie w czasie i dzisiaj mamy pełne połączenie podmiotów, co ma szczególne znaczenie, jeśli chodzi o efekt synergii, który miał być uzyskany w tym procesie.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#KrzysztofNowicki">Informacje istotne dla oceny przebiegu tego procesu z punktu widzenia jego transparentności są takie, że mieliśmy do czynienia z zespołem ponad 200 ekspertów zewnętrznych, którzy pracowali na potrzeby podmiotów, które w tym procesie się łączyły. To było działanie wieloetapowe. Rozpoczęło się w 2018 r. od analizy możliwości formalnoprawnych i ekonomicznego uzasadnienia procesu połączenia obu podmiotów. Następnie mieliśmy przedstawienie zagadnień przed Komisją Europejską i uzyskanie od Komisji określonego stanowiska, związanego z warunkami funkcjonowania koncernu ukształtowanego po połączeniu na polskim rynku wewnętrznym. Tym samym pojawiły się zagadnienia związane z potencjalnymi ryzykami z tytułu nadmiernej konkurencji. Później nastąpiło rozstrzygnięcie ze strony Komisji Europejskiej, na jakich warunkach może dojść do połączenia, żeby nie wywołało ono negatywnych konsekwencji dla konsumentów, zostały określone zasady oraz przeprowadzono analizę możliwości realizacji środków zaradczych, został dokonany wybór formuły realizacji środków zaradczych, co jest szalenie istotne dla całości procesu i zdolności do jego oceny. W konsekwencji zmodyfikowano formułę prawną na taką, w której dochodzi do koncentracji, zamiast wcześniej planowanego przejęcia kapitałowego. Mamy zatem wejście w pełne połączeniu obu podmiotów i tym samym utworzenie koncernu multienergetycznego, już na tym etapie, w postaci włączenia aktywów Grupy LOTOS S.A. nieobjętych środkami zaradczymi do PKN ORLEN.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#KrzysztofNowicki">Informujemy państwa, że proces wyboru partnerów do realizacji środków zaradczych, w formule remedis plus plus – nazwa przyjęta dla tego procesu i remedis plus, zaraz pozwolę sobie kilka zdań powiedzieć o tych formułach, obejmował szerokie spektrum światowych podmiotów funkcjonujących w branży. Zgodnie z wymogami Komisji Europejskiej mogły to być wyłącznie takie podmioty, które są w stanie zagwarantować swoim udziałem w realizacji środków zaradczych zapewnienie funkcjonowania konkurencyjnego rynku, tak aby konsumenci indywidualni i grupowi, na których oddziałuje połączony koncern, nie doznali jakiegokolwiek uszczerbku z uwagi właśnie na tryb antymonopolowy. W związku z powyższym, po przeprowadzeniu prac dochodzi do wyboru podmiotów, które stają się partnerami w tej transakcji.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#KrzysztofNowicki">Transakcja realizacji środków zaradczych w formule przyjętej przez koncern PKN ORLEN nie stanowi w istocie rzeczy niczego innego, jak tylko poszukiwania szansy i partnera dla dalszego rozwoju koncernu. Mówię tutaj o realizacji środka zaradczego w postaci zbycia 30% udziałów w wydzielonej wcześniej i przekształconej formule rafinerii przerobowej, tj. Rafinerii Gdańskiej. Nie mówimy więc o zbyciu 30% akcji Grupy LOTOS S.A. ani nie mówimy o zbyciu zysków wynikających z funkcjonowania Grupy LOTOS S.A., tylko mówimy o udziałach spółki, która jest rafinerią czysto przerobową, funkcjonującą na zupełnie innych zasadach niż funkcjonowała Grupa LOTOS S.A. To jest zasadniczo ważne zarówno dla parametru ceny, jak i oceny całości umów, które zostały zawarte.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#KrzysztofNowicki">Realizacja tego procesu w formule remedis plus plus to jest zatem znalezienie partnera, z którym zawarto cały szereg umów na realizację tego pakietu, a mianowicie umowy na dostawy do Polski surowca w ilości do 45% całego zapotrzebowania koncernu PKN ORLEN ze wszystkimi jego lokalizacjami produkcyjnymi. Przypominam, że bezpieczeństwo energetyczne Polski jest kształtowane głównie przez zakłady produkcyjne znajdujące się na terenie Polski, ale nie tylko. PKN ORLEN posiada rafinerie także w państwach ościennych, zarówno w Republice Czeskiej, jak i na Litwie. W związku z powyższym zawarta umowa statuuje możliwość zapewnienia funkcjonowania podstawowego surowca do przerobu na tych instalacjach produkcyjnych właśnie przy współpracy partnera, który realizuje z nami środki w formule remedis plus plus.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#KrzysztofNowicki">Kolejna umowa w ramach tego pakietu to umowa związana ze wspólnymi działaniami zmierzającymi do dalszego rozwijania badań oraz rozwoju obydwu koncernów. W oczywisty sposób mamy świadomość, macie ją wszyscy państwo, że jest to zdolność PKN ORLEN do wejścia na nowoczesny rynek zarówno petrochemiczny, jak i w ogóle na rynek przerobu ropy naftowej. Innymi słowy, daje to nam dostęp do nowoczesnych technologii, którymi dysponuje partner wybrany w ramach realizacji środków zaradczych w formule remedis plus plus.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#KrzysztofNowicki">Trzecia umowa to jest umowa o realizacji wspólnych projektów inwestycyjnych. Jak państwo wiecie, dzisiaj spośród istotnych zapowiedzi zbliżających nas do jej wykonania, najważniejsza jest rozmowa o nowoczesnym zakładzie petrochemicznym zlokalizowanym w Gdańsku. Pozostałe kwestie są oczywiście przedmiotem dalszych ustaleń pomiędzy stronami umowy.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#KrzysztofNowicki">Ostatnią umową, która znajduje się w pakiecie remedis plus plus, jest umowa o zbyciu – podkreślam – 30% udziałów w uprzednio wydzielonej, w 2020 r., spółce Rafineria Gdańska, która od listopada 2020 r. jest rafinerią przerobową i nie posiada statusu zakładu produkcyjnego, który posiadała wcześniej. Żeby to było dla państwa czytelne, wyjaśniam, że rafinera procesingowa funkcjonuje według zasady pokrycia kosztów plus uzysk na określonej marży na tej rafinerii, a wspomniana marża jest ustalana pomiędzy procesorami, którzy na danej rafinerii pracują. Tym samym przedmiotem zbycia w ramach środków remedis plus plus były nie tylko zagadnienia dotyczące samej rafinerii, ale również, zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, kwestia dostępu do określonej części rynku, żeby w ten sposób zapewnić konkurencyjność rynku paliw, zarówno jeśli chodzi o benzynę, jak i o olej napędowy. Ostatnim środkiem zaradczym odnoszącym się do tej, jak ją określamy, paczki, jest także dostęp do pewnej części rynku paliw lotniczych.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#KrzysztofNowicki">Pozostałe środki zaradcze, które zostały zrealizowane w ramach tego procesu, były już realizowane w formule remedis plus, a więc wymiany aktywów pomiędzy PKN ORLEN a koncernem MOL. Chodzi tutaj o aktywa w postaci stacji benzynowych będące dotychczas we władztwie Grupy LOTOS S.A. W wyniku analizy pokrycia mikrorynków nadmierną koncentracją, co jest istotne z perspektywy PKN ORLEN, przy zachowaniu pełnej dostępności koncernu do tego rynku, gdzie stacje są zbywane, nastąpiła wymiana aktywów pomiędzy spółką MOL a PKN ORLEN. Aktywa, które przejmuje PKN ORLEN, znajdują się na Słowacji i na Węgrzech. Dodatkowe dwa środki zaradcze, które zostały zrealizowane, znajdują się w obszarze biopaliw i w obszarze części logistyki paliw płynnych oraz rynku asfaltu.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#KrzysztofNowicki">W wyniku przeprowadzonej w taki sposób realizacji środków zaradczych koncern uzyskuje zdolność do… Efekt oczekiwany to ponad 10 mld zł tylko z samej synergii, które są…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselStanislawZuk">Mogę prosić o głos, panie przewodniczący? W kwestii technicznej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselStanislawZuk">Ponieważ slajdy nie nadążają za prezentacją, za tym co pan prezes mówi, chciałbym zasugerować lepszą komunikację między panem prezesem i osobą wyświetlającą slajdy, najlepiej gdyby prezes sam decydował, który slajd jest pokazywany. Teraz mamy co innego na slajdach, a co innego mówi pan prezes. Dobrze byłoby, gdyby to było zsynchronizowane i funkcjonowało w tym samym czasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#KrzysztofNowicki">Dziękuję za tę uwagę, panie pośle. W tym momencie przejąłem zarządzanie pilotem.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#KrzysztofNowicki">Proszę państwa, teraz widzicie slajd, do którego się odnoszę. Pokazuje on założenia wynikające z realizacji procesów, w tym środków zaradczych. Widzimy efekty synergii zarówno w obszarze produkcyjnym, jak i w obszarze logistycznym, szacowane na kwotę powyżej 10 mld zł, co jest szalenie ważne w kontekście informacji, a właściwie nie informacji, tylko faktów, które miały miejsce po styczniu 2022 r., a więc po dacie zawarcia wstępnych umów na realizację środków zaradczych. Koncern posiada i ma zapewniony dostęp do stabilnych dostaw ropy naftowej, która – co istotne – jest możliwa technologicznie do przerobu bez strat operacyjnych na instalacjach, którymi dysponuje PKN ORLEN. To jest ważne z punktu widzenia potrzeb polskiego państwa i kosztów paliwa na stacjach benzynowych, jak również z punktu widzenia uzależnienia państwa od potencjału czy raczej konieczności importu paliw, które – jak zapewne państwo doskonale wiecie – osiągały na rynkach międzynarodowych w 2022 r. wartości, które znacząco wpływałyby na parametry inflacyjne w naszym kraju.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#KrzysztofNowicki">W wyniku realizacji środków zaradczych uzyskaliśmy otwarcie koncernu na dostęp do nowoczesnych technologii, do możliwości realizacji procesu inwestycyjnego w zakład petrochemiczny na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, przypuszczamy, że będzie to w lokalizacji gdańskiej. Jesteśmy przygotowani, żeby właśnie w tej lokalizacji taki zakład miał swoją siedzibę. Będzie to zakład petrochemiczny powiązany z dotychczasowym zakładem produkcyjnym w postaci Rafinerii Gdańskiej.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#KrzysztofNowicki">Dodatkową korzyść w oczywisty sposób stanowi rozwój naszego potencjału logistycznego. Po prostu dysponujemy teraz środkami, które umożliwiają koncernowi realizację inwestycji, które dotychczas były tylko planowane, a które teraz są możliwe do realizacji w wyniku wykonania środków zaradczych.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#KrzysztofNowicki">Przechodząc dalej, nie chciałbym zanudzać państwa pewnymi parametrami związanymi z Saudi Aramco, ale kilka absolutnie fundamentalnych informacji musi zostać podanych, jako że to jest największy podmiot na świecie, który produkuje ropę naftową, ale także jest liderem w jej przerobie oraz liderem technologicznym. W konsekwencji znaczącego ograniczenia przerobu rosyjskiej ropy, począwszy od 2015 r., bo to w tamtym roku rozpoczął się proces dywersyfikacji źródeł dostaw surowca do PKN ORLEN, ciągłość tego procesu doprowadziła do sytuacji, że w roku 2022 w istocie rzeczy koncern, już po połączeniu, jest gotowy i pracuje bez przerobu ropy rosyjskiej. W tej chwili mamy absolutnie zdywersyfikowany dostęp do pełnego portfela z całego świata, przy czym zaznaczam, że podstawą do funkcjonowania zakładów produkcyjnych jest pewna zdolność do tego, żeby ropy, które są przerabiane, były ropami kompatybilnymi, żeby nie tracić operacyjnej zdolności i uzysków na przerobie tego surowca.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#KrzysztofNowicki">Pozwolę sobie jeszcze krótko zaprezentować informację dotyczącą tego, jakie są konsekwencje przyjętego rozstrzygnięcia, takiej realizacji procesu połączenia oraz włączenia naszych partnerów w realizację środków zaradczych. Na dziś koncern PKN ORLEN dysponuje rynkami, które na slajdzie są zaznaczono na czerwono. To są zarówno rynki detaliczne, jak i produkcyjno-hurtowe, na których funkcjonujemy. Jak państwo zauważacie, aspiracje do przeprowadzenia transformacji energetycznej koncernu i jej wsparcie zostały na slajdzie przedstawione zarówno lokalizacyjnie, jak i informacyjnie pod kątem kierunków, a więc farm wiatrowych, rozbudowy sieci detalicznych, możliwości technologicznego wejścia na pozostałe europejskie rynki przez PKN ORLEN, który już dziś jest koncernem multienergetycznym po połączeniu z PGNiG. To jest właśnie nasza wizja, która tydzień temu została zaprezentowana w ramach strategii koncernu PKN ORLEN.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#KrzysztofNowicki">To tyle z mojej strony. Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Czy ktoś z panów prezesów chciałby uzupełnić tę prezentację? Jeżeli nie, to przejdziemy do dyskusji. W tej chwili do zadania pytań zapisały się dwie osoby, ale widzę jeszcze kolejne zgłoszenia.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Z mojej strony chciałbym do tego, co przed chwilą usłyszeliśmy, dodać, że z punktu widzenia politycznego oraz bezpieczeństwa państwa zapewnienie nieprzerwanych dostaw paliw dla gospodarki i obywateli jest celem nadrzędnym, ale można także powiedzieć, że politycznym. Mam na myśli dywersyfikację. Z punktu widzenia rynku i oceny liberalnej, istotna jest natomiast reakcja rynków i akcjonariuszy. Dlatego chciałbym panów zapytać, jak zareagowała giełda na konsolidację i czy akcjonariusze byli za, czy byli obojętni, czy może byli przeciw? Prosiłbym o krótkie dopowiedzenie tej kwestii, jak to wyglądało.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#KrzysztofNowicki">Proces uzyskiwania zgód akcjonariatu został rozpoczęty już w 2020 r. Pierwszym działaniem, które zostało wykonane, było uzyskanie zgody akcjonariatu Grupy LOTOS S.A. na wydzielenie aktywów w postaci Rafinerii Gdańskiej z aktywów Grupy LOTOS do LOTOS Asfalt i tym samym utworzenie rafinerii procesingowej. Przepraszam – dokładnie nastąpiło to w listopadzie 2021 r. Należało uzyskać próg powyżej 80% akcjonariatu i taki próg został uzyskany. Decyzje akcjonariatów, które odnosiły się wprost do łączenia PKN ORLEN i Grupy LOTOS oraz PKN ORLEN i PGNiG, zostały natomiast podjęte większością powyżej 99% głosów z wszystkich akcji. Taka część akcjonariatu zaakceptowała przedstawioną koncepcję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">A jak wyglądała kwestia wzrostu wartości na giełdzie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#KrzysztofNowicki">Giełda ma to do siebie, że działa w czasie znacząco niestabilnym. Musielibyśmy to sprawdzić, odnosząc reakcję do poziomu WIG, ale generalnie można stwierdzić, że koncern nie utracił swojej pozycji, jeżeli chodzi o zdolność kapitalizacyjną.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zdaje się, że chyba wystąpił jakiś niewielki wzrost.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#KrzysztofNowicki">Możemy potwierdzić, że w ciągu prezentacji założeń strategicznych i realizacji założeń wynikających z procesu połączenia odnotowaliśmy wzrost na giełdzie o ponad 5%.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Czyli dramat zapowiadany przez opozycję się nie wydarzył. Jako pierwszy do zabrania głosu zgłosił się pan poseł Paweł Poncyljusz, później pan poseł Sławomir Neumann, następnie pani poseł Hennig-Kloska oraz pan poseł Krzysztof Tchórzewski. Cały czas można się zapisywać na listę mówców.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan poseł Paweł Poncyljusz, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Panie prezesie, z jednej strony jesteśmy oczywiście wdzięczni za to, że w ogóle możemy wysłuchać paru informacji, ale zostanie pan zakładnikiem tej prezentacji, bo do niej będę się odnosił. Pokazał nam pan konsolidację różnych koncernów w większe podmioty, tylko zapomniał pan powiedzieć, że te konsolidacje zostały przeprowadzone na warunkach rynkowych, mam na myśli połączenie, wymianę udziałów itd. To w żadnym stopniu nie były działania administracyjne. Tymczasem w głowach polityków PiS od wielu lat funkcjonuje taki sposób myślenia, żeby wszystko konsolidować z warszawskiego gabinetu ministra, bezpośrednio zaordynować, kto z kim i jak ma się połączyć, a najlepiej, gdyby to wszystko jeszcze nic nie kosztowało, ewentualnie rząd dopłaci. To jednak nie jest połączenie na zasadach rynkowych. Jeżeli państwo podajecie przykład norweski czy przykład Repsol’a, to są jednak rynkowe konsolidacje, ponieważ wiadomo, że duży może więcej.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselPawelPoncyljusz">I właśnie a’propos stwierdzenia, że duży może więcej – jakoś nie ma w przedstawionej prezentacji porównania kwot wycen wartości tych podmiotów w stosunku do ORLEN-u. Przez wiele lat budowaliście państwo narrację, że jak ORLEN przejmie LOTOS i PGNiG, to powstanie tytan na miarę Europy, ale jakoś nie pokazujecie chętnie wyceny wartości tych firm i nie zestawiacie ich z wartością ORLEN-u. Prawda jest bowiem taka, że wartość ORLEN-u w porównaniu z poważnymi koncernami z tej branży na świecie, czy nawet w Europie, to jednak jest wiele odległości różnicy. A więc tak naprawdę oczekiwany efekt w takiej postaci, że ORLEN stanie się realnym graczem w Europie czy na świecie, jest mocno zmanipulowany, bo to nadal jest lokalna firma w porównaniu z wielkimi koncernami energetycznymi, nawet jeśli w polskich warunkach możecie sobie pozwolić dzisiaj na realizację kampanii marketingowych o wartości setek milionów złotych.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselPawelPoncyljusz">Przy okazji chciałbym zapytać pana prezesa, ile pieniędzy wydano na doradców przy procesie konsolidacji z LOTOS-em i PGNiG? Ile to było setek milionów albo nawet miliardów, które poszły na prawników? Jeśli wiadomo, że jeden prawnik za doradztwo dostał prawie 100 mln zł, to samo narzuca się pytanie, ile za to otrzymały firmy z tzw. wielkiej czwórki? Ile dostały różnego rodzaju firmy marketingowe, ile dostały firmy PR i z dziedziny finansów za przygotowanie tego procesu? Wtedy dowiemy się być może, ile zapłacono za połączenie. Z drugiej strony to nie są tylko same korzyści, które państwo tak chętnie pokazujecie. Interesujące jest, ile tak naprawdę za to wszystko trzeba było wyłożyć pieniędzy. Jeśli do tego dołożymy jeszcze, że ci prawnicy często przynosili różnego rodzaju zmiany ustaw, o czym za chwilę, to okaże się, że ten proces wcale nie był tani i obciąża on również wartość całej spółki.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wycena na giełdzie często jest wyceną mocno emocjonalną. Nie zawsze pokrywa się ona z realną wartością podmiotu i wszyscy o tym dobrze wiemy. Raz emocje wokół danej spółki są, powiedzmy, dodatnie i dzięki temu rośnie jej giełdowa wycena, a innym razem wycena jest nieuzasadnienie niska w stosunku do realnej wartości.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wracając jednak do patologii, która wystąpiła przy okazji tego całego procesu, przypomnę państwu o dwóch zmianach w ustawach. Pierwsza zmiana dotyczyła Kodeksu spółek handlowych i w ten sposób, jak rozumiem, zarząd, a przede wszystkim prezes Obajtek, zagwarantował sobie bezkarność plus, jak to jest już nazywane w Sejmie. Polega to na tym, że Kodeks spółek handlowych został tak zmieniony, a zmianę przygotowali prawnicy pracujący dla ORLEN-u, że prezes nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli sprzeda aktywa połączonego koncernu… Mówię o aktywach, które musiały być wydzielone zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej w związku z jej zgodą na konsolidację. Tym, co budzi wątpliwość w parlamencie, jest wycena Rafinerii Gdańskiej. Przypominam, że sięgała ona 3,3 mld euro, a tymczasem Rafineria Gdańska w ostatnich latach otrzymała pieniądze na inwestycje w wysokości 10 mld zł. Zmiana w Kodeksie spółek handlowych zagwarantowała, że nie trzeba się obawiać, iż ktoś postawi zarzut, iż wycena jest za niska. Zmiana kodeksu pozwala na to, że jeśli na jednej kartce papieru podpisze się ktoś, kto sam tytułuje się ekspertem ekonomicznym, to już sama ta pojedyncza kartka chroni prezesa od odpowiedzialności za sprzedaż po tak niskiej cenie, choćby Rafinerii Gdańskiej, jak to ma miejsce w przypadku ORLEN-u.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#PoselPawelPoncyljusz">Druga ustawa to ustawa o obrocie instrumentami finansowymi. W tej ustawie zmieniono procedurę regulującą, kiedy spółka mająca 33% akcji musi przyjąć każdego akcjonariusza, który stwierdzi, że chciałby się pozbyć swoich akcji. To samo dotyczy pułapu 66%. To także zostało zmienione tylko po to, żeby było łatwiej ORLEN-owi, żeby nie trzeba było niczego zmieniać w realizowanym planie.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wątpliwości budzi oczywiście wycena całej Rafinerii Gdańskiej. Mieliśmy w parlamencie ekspertów, którzy uważali, że wartość tej rafinerii jest dużo wyższa. Jedni podawali kwotę 15-17 mld zł, drudzy mówili nawet o 20 mld zł. Ostateczna wycena rafinerii była jednak o wiele niższa, co ostatecznie przełożyło się na dość niską kwotę, za którą Saudi Aramco uzyskało 30% akcji.</u>
+          <u xml:id="u-14.7" who="#PoselPawelPoncyljusz">W tym miejscu mam drugie pytanie do pana prezesa – jaki był sens sprzedaży 30% udziałów, jeśli weźmie się pod uwagę, że i Saudi Aramco, i ORLEN mają dostęp w 50% tak do wkładania swojej ropy do rafinerii, jak i z drugiej strony wyjmowania z rafinerii, po zakończonych procesach, po 50% gotowych wyrobów? Jaka była zasadność zbycia 30%? Czy państwo się obawialiście, że elektorat Prawa i Sprawiedliwości nie zaakceptuje 50% udziałów dla Saudi Aramco i dlatego postanowiliście to zniuansować? Aczkolwiek, jak rozumiem, umowa sprzedaży akcji Saudi Aramco powoduje, że bez zgody obu udziałowców tak naprawdę niczego w Rafinerii Gdańskiej nie można zrobić. I tu pojawia się moje kolejne pytanie – jak państwo się zabezpieczacie na ewentualność, kiedy Saudi Aramco lub przedstawiciele tej firmy nie zgodzą się na żadne nowe inwestycje, na żaden rozwój rafinerii? Jeśli dobrze rozumiem, zapisy umowy stanowią dzisiaj, że musi być w tej kwestii jednomyślność. Znamy spółki, w których wymagana jest jednomyślność akcjonariuszy i zazwyczaj od któregoś momentu działanie takich spółek jest zablokowane, nie idą one w żadnym stopniu do przodu. Jak państwo macie zamiar rozwiązać ten problem, jeśli Saudi Aramco uzna, że chce eksploatować rafinerię dopóki się da, ale bez przeprowadzania żadnych inwestycji rozwojowych, bo im pasuje samo to, że postawili nogę na terenie Unii Europejskiej i mają łatwiejszy dostęp do rynków europejskich?</u>
+          <u xml:id="u-14.8" who="#PoselPawelPoncyljusz">Ostatni mój komentarz dotyczy Saudi Aramco. Państwo pokazujecie, że to wy wymyśliliście współpracę z Saudi Aramco, natomiast ja chciałbym uzyskać potwierdzenie, że pierwsze dokumenty o współpracy z Saudi Aramco dotyczące importu ropy naftowej przez ORLEN tak naprawdę podpisywał zarząd firmy jeszcze przed 2016 r., a to były czasy poprzedniego prezesa Jacka Krawca. Tak wynika z posiadanych przeze mnie informacji, ale chciałbym, aby pan prezes albo te informacje potwierdził, albo żeby je zakwestionował. Z moich informacji wynika, że współpraca z Saudyjczykami była budowana przez wiele lat i dużo wcześniej niż nastał pan prezes Obajtek, a nawet dużo wcześniej niż prezes Jasiński, który zresztą jeszcze zdążył podpisać umowy na dostawy ropy z Rosji od Rosnieftu i wręcz uznawał Rosnieft za strategicznego partnera. Chciałbym potwierdzić moją dotychczasową wiedzę, że współpraca z Saudi Aramco sięga dużo dalej, niż w ORLEN-ie urzędują nominaci PiS-u.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo dziękuję. Teraz pan poseł Sławomir Neumann.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Chciałbym porozmawiać o tym, czego na slajdach nie ma, a co miało być tematem posiedzenia poprzednio zwołanej Komisji. Pan prezes na slajdach pokazał coś… Dość przewrotnie nazwano to konsolidacją, ale tak naprawdę Rafinerię Gdańską sprywatyzowano i to grubo poniżej wartości tej rafinerii, i to o tym chciałbym porozmawiać, korzystając z obecności na posiedzeniu Komisji przedstawicieli ORLEN-u, co w końcu nie jest zbyt częste. Miałem nadzieję, że z przedstawicielami ORLEN-u oraz z przedstawicielami Ministerstwa Aktywów Państwowych porozmawiamy o tym, jak doprowadzono do takiej niegospodarności. W jaki sposób doszło do tak nieodpowiedzialnego zarządzania majątkiem Skarbu Państwa?</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselSlawomirNeumann">Na poprzednim posiedzeniu Komisji cytowałem odpowiedź Ministra Aktywów Państwowych, w której znalazło się stwierdzenie, że minister aktywów nie uczestniczył w procesie zbycia aktywów i nie miał wglądu do umów oraz dokumentów, a treść umów znały tylko PKN ORLEN i LOTOS. Dlatego dzisiaj, korzystając z faktu, że jest obecny przedstawiciel ORLEN-u, chciałbym zadać kilka pytań. W tamtej odpowiedzi znajduje się także informacja, że Rada Ministrów wyraziła zgodę na tę sprzedaż i dlatego mam też od razu przy okazji pytanie do ministra – kiedy ta zgoda została wyrażona? Czy nastąpiła ona po decyzji Unii Europejskiej mówiącej o środkach zaradczych? Czy może po wyborze Saudi Aramco? A może po już po wycenie, kiedy LOTOS został sprzedany? Kiedy ta zgoda została udzielona? Czy udzielono jej wcześniej i była to zgoda kierunkowa, czy Rada Ministrów tylko faktycznie akceptowała decyzje podejmowane przez zarząd PKN ORLEN? Chciałbym się także dowiedzieć, czy prezes UOKIK przeprowadził wtedy postępowanie kontrolne? To są moje pytania do państwa z ministerstwa i UOKiK, a teraz wracam do przedstawicieli ORLEN-u.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselSlawomirNeumann">Od 2007 r. LOTOS wydał na inwestycje ok. 7,5 mld zł, sam LOTOS. Udział LOTOS-u w rynku paliw w 2021 r. wynosił 32%. Tyle miał LOTOS. Sprzedaż to było 26 mld zł, z czego sprzedaż hurtowa, bo państwo z ORLEN-u broniąc swoich marż cały czas podkreślacie, że na stacjach benzynowych zarabiacie tylko 3% – zarabiacie jednak na hurcie, tak jak LOTOS, a sprzedaż hurtowa LOTOS-u to wówczas było ponad 18,5 mld zł. Co zrobiliście państwo z ORLEN-u? Zmieniliście nazwę spółki z LOTOS Asfalt na Rafinerię Gdańską i wprowadziliście do niej aportem rafinerię wycenioną po wartości księgowej na 4,8 mld zł. Przypomnę, że ta rafineria przerabiała i sprzedawała ropę za 26 mld zł rocznie i posiadała 32% udziału w rynku. Wartość księgowa to 4,8 mld zł i tyle wprowadziliście aportem do spółki, w której później 30% udziałów oddaliście Saudi Aramco za sumę 1,15 mld zł. To jest nawet mniej niż wynosiła wartość księgowa.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselSlawomirNeumann">Pytanie jest następujące – kto to wszystko zatwierdzał? Czy macie państwo jakiekolwiek wyceny, które potwierdzałyby tak niską wartość Rafinerii Gdańskiej? Skąd taka cena, tak niska, dla Saudi Aramco za 30% udziałów? Z tego wychodzi bowiem wycena poniżej wartości księgowej majątku, który wnieśliście do spółki.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselSlawomirNeumann">Mówicie państwo, że to jest rafineria procesingowa, czyli że 50% przerabianej przez nią ropy to będzie ropa Saudi Aramco, a 50% to będzie wasza ropa. Tylko że w związku z podpisanymi przez was umowami, bez zgody Saudi Aramco nie będzie tam nic, także – być może – nie będzie żadnego zysku dla was z tej spółki. Koszty i przychody za przerób ropy mogą zostać tak ustalone, że właściwie będzie ona produkowana po kosztach. Może być oczywiście tak, że wy na tym coś zarobicie, ale Saudi Aramco dostaje dostęp do europejskiego rynku i olbrzymie marże na rafinerii, którą kupiło sobie za miliard złotych.</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselSlawomirNeumann">W zeszłym roku zyski LOTOS-u za dwa kwartały wyniosły 3,6 mld zł. Powtarzam – tylko za dwa kwartały. Wtedy w drugim kwartale, to ciekawostka, ORLEN miał tylko 3,7 mld zł zysku, a LOTOS 3,6 mld zł. Nie wiemy, jak LOTOS zakończył rok, to wiecie państwo w ORLEN-ie na podstawie skonsolidowanych wyników. Mam nadzieję, że nam powiecie, jaki byłby zysk samego LOTOS-u. W każdym razie ORLEN zakończył rok z zyskiem 21,5 mld zł. Można szacować po udziałach w rynku, że zysk LOTOS-u za ubiegły rok wyniósłby grubo powyżej 7 mld zł. To oznacza, że za 30% udziałów, które kupiło sobie Aramco, można zapłacić z dywidendy.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#PoselSlawomirNeumann">To są pytania, do których państwo musicie się przyzwyczaić, bo one będą padały nie tylko z tej instytucji. Tego możecie być pewni. Mam nadzieję, że macie świadomość tego, że Saudi Aramco zapłaciło miliard złotych za 100% udziałów w spółce LOTOS Paliwa, która zajmuje się hurtem, a więc najbardziej dochodową formą sprzedaży paliw, co pokazał w zeszłym roku ORLEN. Powtarzam – miliard, a przerób w hurcie, jak już mówiłem, w 2021 r. to był poziom 18,5 mld zł. Zakładam, że w 2022 r. było to znacznie więcej, a więc i zysk był znacznie wyższy niż ten miliard, który został zapłacony za 100% udziałów. Sprzedaliście spółki, de facto je sprywatyzowaliście poniżej jakichkolwiek realnych wycen. Saudyjczycy w rok zarobili więcej niż zapłacili, a oprócz tego uzyskali dostęp do polskiego rynku. Takie są fakty. Tego nie ma na slajdach. Opowiadacie o jakichś zyskach z konsolidacji, ale na razie widać tylko rozsprzedanie za bezcen publicznego majątku. Spółka strategiczna, jaką był LOTOS, została rozsprzedana. Wcześniej Skarb Państwa miał w niej pełną kontrolę, powyżej 50% akcji, a dzisiaj nie mamy kontroli nad rafinerią, którą oddaliście, ponieważ Saudi Aramco może zablokować każdą decyzję. Pieniądze, jakie za to otrzymaliście, jak pokazałem, są żenujące. Moim zdaniem poniżej ubiegłorocznych zysków LOTOS-u.</u>
+          <u xml:id="u-16.7" who="#PoselSlawomirNeumann">Zarzuty, które stawiam nie tylko ja, one krążą w przestrzeni publicznej i uważam, że będą je stawiały także inne instytucje, niezależnie od tego, jak mówił Paweł Poncyljusz, że zmieniliście Kodeks spółek handlowych, żeby się chronić. Pytania jednak nadal pozostają bez odpowiedzi. Czy macie państwo jakiekolwiek wyceny, które uzasadniałyby tak niską wycenę tych dwóch spółek? Na jakiej podstawie te transakcje zostały zawarte? Czy rząd wiedział, jakie są ceny? Czy miał świadomość, że wybór Saudi Aramco oznacza takie, a nie inne warunki transakcji? I proszę tylko nie mówić, że Unia Europejska wam coś kazała. Unia Europejska nie kazała wam sprzedawać Saudi Aramco, Unia nie ustalała ceny, za którą sprzedajecie. To wszystko są decyzje ORLEN-u. Jak pisze minister aktywów państwowych, to są decyzje zarządu PKN ORLEN. Dlatego prosiłbym, panie prezesie, o podanie tych danych, jeśli pan nimi dysponuje, a jeśli nie, to chociaż proszę o przesłanie ich na piśmie. Chodzi o podstawowe dane ekonomiczne: ile zarobił LOTOS, gdyby go wydzielić w ubiegłym roku, jakie były wyceny i czy jest prawdą, że istniały wyceny z 2020 r., które mówiły, że cena LOTOS-u przekracza 20 mld zł? Czy to są dane prawdziwe czy nie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#Gloszsali">To nie jest komisja śledcza.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Oczywiście, że to nie jest komisja śledcza, panie pośle, ale komisja śledcza również będzie. Doczekacie się. To jest bowiem złodziejska prywatyzacja, poprzez którą doprowadzono do rozsprzedania jednej z najlepszych spółek w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselSlawomirNeumann">Wy to właśnie zrobiliście. Ja nie mówię teraz o zamiarach, tylko o tym co zrobiliście. Za bezcen oddaliście majątek spółki LOTOS, a do tego wpuściliście na nasz rynek Węgrów beż żadnej premii za to wejście na rynek, wpuściliście na rynek Saudi Aramco też bez żadnej premii, a nawet majątek trwały sprzedaliście poniżej kosztów, poniżej wartości. Oczywiście będzie potrzeba szczegółowego wyjaśnienia tego wszystkiego, ale naturalnie rozumiem, że koledzy z PiS-u nie są teraz tą wiedzą zainteresowani. Ja jednak jestem i dlatego proszę, panie prezesie, abyście państwo odpowiedzieli na te pytania. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie pośle. Zwracam uwagę, że Saudi Aramco to jednak nie jest żadna lipa, tylko bardzo poważny partner. W waszch czasach giełdowa wartość spółek była dramatyczna, a dochody ORLEN-u minimalne. Jeśli natomiast chodzi o zmiany w Kodeksie spółek handlowych, to przecież wy zmieniliście kodeks, usuwając z niego działanie na szkodę, które kiedyś było karalne, a za waszych czasów przestało być. Można powiedzieć, że szukacie jakiegoś punktu zaczepienia, ale dzięki tej fuzji w Polsce nie zabrakło ropy ani benzyny i uniezależniliśmy się od Rosji. To jest wielki, historyczny sukces Polski, ale oczywiście komisja śledcza, jak ją powołacie, to może będzie, ale sądzę, że wykaże tylko bardzo dobre działanie naszych przedstawicieli w tej spółce.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Teraz pani poseł Paulina Hennig-Kloska. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Szanowne posłanki, szanowni posłowie, drodzy goście, odnosząc się do wstępnego wystąpienia przedstawiciela ORLEN-u, chcę powiedzieć, że fajnie jest pokazać kilka ładnych slajdów, ale w gruncie rzeczy na tych slajdach nie zobaczyliśmy żadnych szczegółów, oprócz propagandy sukcesu i samozadowolenia.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Moje pierwsze pytanie, które kieruję pod adresem panów z ORLEN-u jest takie: ile – tak naprawdę – LOTOS-u pozostało pod kontrolą Skarbu Państwa? Cały czas panowie opowiadacie o jakiejś fuzji, o kuli śnieżnej i o budowie giganta, ale jakby przyjrzeć się tej całej transakcji i temu co się stało z majątkiem LOTOS-u, to trudno zaprzeczyć, że został on roztrwoniony, podzielony między ORLEN, Węgrów i Saudyjczyków, a jakieś spady trafiły jeszcze w inne ręce. Pytanie brzmi: ile z całego majątku LOTOS-u i udziału w zyskach wypracowywanych przez LOTOS przed zmianami kapitałowymi jest dzisiaj w rękach podmiotów kontrolowanych przez Skarb Państwa? Mam tu na myśli oczywiście tę część, która trafiła do ORLEN-u, w którym Skarb Państwa ma znaczące udziały.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Na ile zdołałam się zorientować, wy nie tylko sprzedaliście rafinerię, z decydującym głosem w zarządzie, Saudyjczykom, ale również sprzedaliście paliwa lotnicze i produkcję asfaltu. Wiele segmentów – terminale, rynek hurtowy stacje benzynowe, to wszytko zostało rozparcelowane. W tej sytuacji kluczowe pytanie, na które nie dostaliśmy odpowiedzi, brzmi: ile z LOTOS-u zostało w rękach Skarbu Państwa?</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Druga rzecz. Mówicie panowie o bezpieczeństwie energetycznym, o bezpieczeństwie rynku paliw. Jednocześnie jednak informujecie, że wymieniliście się stacjami z Węgrami, ponieważ istotną częścią transakcji sprzedaży LOTOS-u była wymiana między MOL-em i ORLEN-em. Jak zostało powiedziane, my nabyliśmy stacje na Słowacji i na Węgrzech, a MOL nabył stacje paliw w Polsce. Mam istotne wątpliwości, czy to na pewno służy poprawie bezpieczeństwa paliwowego Polski i zabezpiecza nasz rynek w paliwa. Kiedy bowiem czytam komunikaty z Węgier z ubiegłego roku, to widzę, że jeszcze w grudniu MOL mówił o zagrożeniu bezpieczeństwa dostaw paliw na Węgry. Tak twierdzili przedstawiciele MOL-a i dlatego mam wątpliwości, czy przypadkiem nie będzie tak, iż paliwo, które znajdzie się w rękach ORLEN-u popłynie na Węgry i tam zabezpieczy interesy obywateli, gospodarki i biznesu, a u nas stacje MOL-a będą świeciły pustkami i paliwo na tych stacjach będzie niedostępne. W ubiegłym roku faktycznie był kryzysy z dostawami paliw na rynek węgierski i stad moje drugie pytanie – czy ryzyko i bezpieczeństwo, jeśli chodzi o zabezpieczenie naszego rynku w paliwa, zostało w ogóle wzięte pod uwagę, w jakikolwiek sposób, podczas transakcji związanej z wymiana stacji paliw między MOL-em a ORLEN-em? Myślę, że tak można to określić to, z czym mieliśmy do czynienia.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Następne pytanie, państwo na nie również nie odpowiedzieliście, a ono jest bardzo istotne. To pytanie zadają nam bardzo często obywatele na różnych spotkaniach i co ciekawe, są to wyborcy chyba wszystkich ugrupowań, które dziś zasiadają w parlamencie. Proszę powiedzieć, jaki był łączny koszt, który ponieśliśmy z tytułu obsługi tej transakcji? Chodzi o pośrednictwo, doradztwo prawne, doradztwo finansowe. Słyszeliśmy o różnych, często dość abstrakcyjnych kwotach. Pewnie za chwilę panowie powiecie, że to jest tajemnica handlowa, której nie można ujawniać, ale ja informuję, że my te kwoty ujawnimy prędzej lub później. Jeśli nie dziś, to po wyborach Polacy się dowiedzą, kto i ile zarobił w Polsce na tej transakcji. Dopiero wtedy będzie można dojść, jakie były prawdziwe intencje i dlaczego ta transakcja została w ogóle przeprowadzona, dlaczego rozparcelowano LOTOS, bo o fuzji to w tym przypadku raczej trudno mówić.</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Stopa zwrotu z zainwestowanych pieniędzy w LOTOS. Jak wspomniał przede mną pan poseł Poncyljusz, przed tą transakcją Skarb Państwa zainwestował w LOTOS olbrzymie pieniądze. Sama rafineria, jej remont i modernizacja to było ok. 10 mld zł. Każdy tego rodzaju plan inwestycyjny zakłada jakiś zwrot z zainwestowanego kapitału. Inwestor, w tym przypadku było nim państwo, ma prawo oczekiwać najpierw zwrotu zainwestowanej kwoty, a potem zysków z zainwestowanego kapitału. Chciałabym się zapytać, na ile Skarb Państwa zrealizował ten swój plan inwestycyjny, inwestując  te 10 mld zł? Na ile zdążyliśmy go zrealizować? My zajmujemy się kontrolą aktywów państwowych, a to właśnie były aktywa państwa, w których modernizację zainwestowaliśmy, żeby służyły państwu i obywatelom, bezpieczeństwu paliwowemu. Zainwestowaliśmy publiczne pieniądze, które miały przynieść odpowiedni zwrot i zapewnić zyski dla państwa, o które moglibyśmy poprosić w formie dywidendy do budżetu. Plan inwestycyjny dotyczący inwestowania w LOTOS został zrealizowany przed fuzją. Chciałabym wiedzieć, ile do tego dołożyliście w procesie fuzji oraz która część aktywów bezpośrednio sprzedanych, została najbardziej wsparta z pieniędzy publicznych?</u>
+          <u xml:id="u-20.6" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Padło już pytanie o wyceny. Faktycznie bardzo trudno jest dotrzeć do szczegółowych i prawdziwych informacji, bo krążących wersji jest wiele. Interesuje mnie, na jakich wycenach, z jakich wykresów panowie się opieraliście? Na jakie kwoty te wyceny opiewały? Wiadomo, że wyceniać można według różnych modeli i różnymi metodami, to prawda. Dlatego wyceny końcowe mogą się różnić, ale rozumiem, że przynajmniej kilka modeli zastosowaliście i te wyceny były dokonywane w konkretnym czasie. Prosiłabym o skonkretyzowanie, jak to wszystko wyglądało i oczekuje, że powiecie panowie na ten temat coś więcej. Przede wszystkim interesuje mnie w tej sprawie jeden wątek – czy w ogóle w okresie, kiedy zmieniły się bardzo istotnie okoliczności rynkowe ktokolwiek wrócił do wyceny ryzyka i wartości samej rafinerii? Nie mówię tu o jakimś zachwianiu cen z powodu wybuchu wojny. Takie zachwiania cen się pojawiają, potem znikają i długofalowo raczej trudno je uwzględniać w wycenie sprzedawanego majątku trwałego. Zwyżki cen w takim przypadku mają charakter przejściowy. Jednak embargo na import paliw z Rosji ma charakter trwały, a Unia Europejska deklaruje, że nie zamierza powracać do robienia biznesów z Federacją Rosyjską, a dobrze wiemy, że jeśli chodzi o przetwarzanie paliwa do diesla, to możliwości są ograniczone i zapewne w istotny sposób mogło to wpływać na wartość LOTOS-u, ale przede wszystkim na generowanie przez rafinerię zysków w przyszłości i na rentowność prowadzonej działalności, niezależnie od tego, jaki charakter ta rafineria ostatecznie ma. Stąd pytanie, czy w tych nowych okolicznościach, przed ostatecznym podpisaniem umowy, ktokolwiek próbował uwzględnić te nowe warunki i zastanowić się nad kontekstem podpisywanej transakcji?</u>
+          <u xml:id="u-20.7" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Ostatnia z bardzo istotnych wątpliwości, które pojawiały się w przestrzeni publicznej, dotyczy zmiany ustaw o kontroli niektórych inwestycji oraz samego efektu, który ta zmiana przyniosła. Przypomnę, że ta ustawa była zmieniana w okresie pandemii i pojawiły się informacje, zresztą pan mecenas Mataczyński przyznał się publicznie, że brał udział w pisaniu tej ustawy. Czynił to pro bono, ale to jest nieważne, bo konflikt interesów się stwierdza niezależne od tego, czy ktoś wziął za coś pieniądze, czy nie. Bycie po obu stronach transakcji z definicji jest niezgodne z prawem i nieetyczne. Kiedy uczestniczy się w pracach legislacyjnych jako strona rozpoczynająca proces zmiany przepisów, a późnej okazuje się, że jest się również stroną, której wprowadzane zmiany mają dotyczyć, to takie działanie jest wysoce nieetyczne. Myślę, że zdecydowana większość prawników odmówiłaby wzięcia udziału w tego rodzaju przedsięwzięciu tylko z powodu przekonań i rozumienia istoty prawa. Chciałabym się dowiedzieć, czy pan Mataczyński brał udział w tym przedsięwzięciu, czy proponował zmiany w ustawie oraz czy to były zmiany, które bezpośrednio rzutowały na kontrolę nad całą transakcją, która ostatecznie doprowadziła do fuzji, sprzedaży i przejęcia majątku LOTOS-u?</u>
+          <u xml:id="u-20.8" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Chcę także zapytać, czy ten cały proces fuzji był objęty kontrolą antykorupcyjną? Czy może w efekcie tej ustawy państwo polskie zrezygnowało z kontroli antykorupcyjnej nad chyba najistotniejszą w ostatnich latach transakcją dotyczącą aktywów państwowych? Jeśli tak, to dlaczego? To pytanie kieruję bardziej do przedstawicieli Ministerstwa Aktywów Państwowych, które odpowiada za zarządzanie majątkiem państwowym, ale też chciałabym się dowiedzieć od przedstawicieli spółki, czy ORLEN i zaangażowani przez niego prawnicy uczestniczyli w procesie zmiany obowiązującego prawa i dlaczego w ogóle podjęli się jakichkolwiek konsultacji w tym zakresie? Moim zdaniem nic takiego nie powinno mieć miejsca, bo to jest postawa niemoralna, nieetyczna i niezgodna z prawem.</u>
+          <u xml:id="u-20.9" who="#PoselPaulinaHennigKloska">Tyle z mojej strony, dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję pani poseł. To była raczej dość długa wypowiedź. W tej chwili głos zabierze pan poseł Krzysztof Tchórzewski, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselKrzysztofTchorzewski">Dziękuję, panie przewodniczący. Nawiązując do głównego nurtu dyskusji, uważam że trzeba troszeczkę wrócić do przeszłości i zobaczyć, jak nasz rynek paliwowo-energetyczny funkcjonował w latach poprzednich. Jego funkcjonowanie sprowadzało się właściwie do tego, żeby coś kupić za granicą, co było potrzeba, i w ten sposób obsługiwać polski rynek. Na pierwszym etapie działania, jeszcze przed pandemią i wojną na Ukrainie, faktycznie można było mieć pewne wątpliwości, jeśli chodzi o konsolidację, ale trzeba powiedzieć, że dzisiaj – z perspektywy czasu – nie wchodzę w tym momencie w rozważania, jakie błędy mogły być popełnione w trakcie tego procesu, bo one być może były, gdyż wszędzie pracują tylko ludzie, a oni popełniają błędy, moim zdaniem cała idea okazuje się być słuszną. Przyjęcie takiego kierunku rozwoju, który wcześniej mógł się wydawać bardzo ryzykowny, w obecnej sytuacji staje się dla Polski szansą i trzeba to bardzo wyraźnie podkreślić. Jest tak dlatego, że zarówno sytuacja pandemiczna, jak i obecna sytuacja wojenna, wzmacniają europejską integrację, powodują silniejszą wymianę różnego typu doświadczeń, ale także wspólnych strategii, a tutaj kwestia jest taka, że coraz większą rolę zaczynają odgrywać silniejsi, jeśli chodzi o gospodarkę.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselKrzysztofTchorzewski">Jeśli wcześniej patrzyliśmy na Polskę i doszliśmy do wniosku, że musimy zrobić  z 49 małych województw kilkanaście większych, bo była taka organizacyjna potrzeba, jeśli chodzi o funkcjonowanie polskiego państwa, to dzisiaj musimy umiejętnie odnaleźć się w funkcjonowaniu całej gospodarki unijnej, ale także światowego obrzeża gospodarczego. Jeżeli trafiła nam się branża, która zaczęła wcześniej rosnąć w siłę, to dziś interesem państwowym jest wzmacniać ten kierunek, dlatego że to nam umożliwi pozyskanie informacji na temat tego, co się dzieje na świecie, a po drugie – tak czy inaczej z takim przedsiębiorstwem, które teraz powstało w wyniku połączenia czterech dużych polskich firm, to były cztery polskie firmy, ale spółka po połączeniu nadal nie jest zbyt duża, jak na skalę ogólnoeuropejską, jednak jest już liczącą się w tej Europie.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselKrzysztofTchorzewski">Dlatego trzeba powiedzieć, że z takiego punktu widzenia, mimo że posiadamy przedstawicielstwa w Czechach, trochę w Niemczech itd, spółka będzie musiała rozwijać się dalej, bo jeżeli chcemy mieć wpływy w Europie, a poszło to już w taki kierunku, że liderem jest ORLEN, to ta firma musi po prostu znajdować wsparcie i to będzie budowało pozycję Polski, ponieważ branża energetyczno-surowcowa jest w tej chwili jedną z najważniejszych na świecie. Z tego tytułu w tej dziedzinie, jeżeli weszliśmy bardzo mocno do przodu, to należy spojrzeć na to w takiej formule, jak teraz tę sytuację wykorzystać. Pojawia się dobra okazja, ale żeby ją odpowiednio wykorzystać również aktywnie państwo polskie powinno się zaangażować w kilka kwestii. Tym bardziej, że prawie 50% udziałów Skarbu Państwa w ORLEN-ie po tych wszystkich połączeniach, daje jednak gwarancje, że tak powiem, pełnego wpływu państwa na to, co się dzieje. Patrząc w dalszej perspektywie nie pozostaje nam nic innego, jak powiedzieć tak, że od tego są akcjonariusze, organy spółki oraz właściciele, żeby wyjaśnić skąd się wzięły nieprawidłowości, jeśli takie są. Należy wyjaśnić, czy to są nieprawidłowości, które powstały w trakcie realizacji tak dużego przedsięwzięcia, które samo z siebie jest bardzo trudne do realizacji i trudno wszystkich nieprawidłowości uniknąć, czy są to może nieprawidłowości zamierzone.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselKrzysztofTchorzewski">Z punktu widzenia ogólnego spojrzenia na wstępny proces, który miał miejsce jeszcze w tamtej kadencji Sejmu, mogę powiedzieć, że nie udało się zauważyć, przynajmniej do tej pory, jakichś zamierzonych nieprawidłowości, ale to jest jednak całkiem odrębna sprawa. Natomiast kierunek, który firma powinna przyjąć teraz, bo połączenia stały się już faktem, wymaga jak najszybszego zorganizowania się jako koncernu, określenia granic poszczególnych branżowych części koncernu, tego w jakim zakresie mają funkcjonować i jak dużą mają posiadać samodzielność. Kolejny krok to będzie dalsza ekspansja, ale teraz już bardziej za granicą, niż miało miejsce do tej pory. Tak wygląda cel, a jeżeli byłaby potrzeba, to uważam, że nawet powinno mieć miejsce dokapitalizowanie ze strony państwa. To jest bowiem cel strategiczny.</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselKrzysztofTchorzewski">Myślę, że proces rozliczeń, jak w przypadku każdego dużego przedsięwzięcia, trwa i pewnie jeszcze trochę będzie się toczył, ale w tej chwili ważniejsze jest to, żeby zarząd koncernu i zarządy poszczególnych spółek wchodzących w jego skład mogły wreszcie zająć się konkretną pracą, żeby wreszcie wprowadzić odpowiednich ludzi do organów nadzorczych, żeby wszystko było tak jak trzeba i żeby można było iść do przodu. Życzę wszystkiego najlepszego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze zgłoszenia do zabrania głosu? Pani poseł Pomaska, a później pan poseł Robert Telus. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Dziękuję, panie przewodniczący. Po pierwsze, chcę zapytać, dlaczego w tym miejscu nie siedzi pan prezes Daniel Obajtek? To on odpowiada, także swoim majątkiem, za decyzje, które podejmuje ORLEN. Rozumiem, że pan prezes także ponosi taką odpowiedzialność, ale oczekiwałabym, w sytuacji, w której decyzja o fuzji, a tak naprawdę o oddaniu czy wyprzedaniu LOTOS-u zapadła na szczeblu politycznym, żeby polityk, którym jest Daniel Obajtek, przyszedł na posiedzenie Komisji, na którym debatujemy nad fundamentalną sprawą, fundamentalną decyzją dotyczącą największej w Polsce spółki Skarbu Państwa. Być może jest tak, że pana Daniela Obajtka nie ma dzisiaj z nami, bo ma coś do ukrycia albo po prostu boi się takich konfrontacji. Jeśli dobrze pamiętam, to wczoraj lub przedwczoraj prezes Obajtek skompromitował się w trakcie jednego z wywiadów – pewnie część z państwa to widziała – zapytany o zarobki mówił o piętnastokrotności, chyba sam do końca nie wiedział o czym mówi. Dlatego być może pan Obajtek boi się konkretnych pytań ze strony posłanek i posłów, a takich pytań nie brakuje. A być może nie ma dziś z nami pana prezesa, ponieważ nie posiada on dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „tajne” i „ściśle tajne”. Pytanie brzmi, dlaczego prezes Obajtek tego dostępu nie ma i dlaczego boi się weryfikacji służb? To jest w ogóle podstawowe pytanie. Dlaczego na czele największej spółki Skarbu Państwa, spółki z sektora energetycznego, której budżet jest większy niż budżet niejednego europejskiego kraju, trzymamy kogoś takiego? Dlaczego ktoś taki jest szefem tak poważnej spółki?</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Jedna informacja, szanowni państwo. W trakcie dyskusji padały nazwiska adwokatów pracujących na dwie strony. Moralnie to jest bardzo wątpliwe. M.in. zostało wymienione nazwisko pana mecenasa Mataczyńskiego. Chciałabym państwa poinformować, że w tej sprawie, tzn. w sprawie występowania w podwójnej roli w procesie stanowienia prawa, jednocześnie będąc osobą uzyskującą poważne dochodu od spółki ORLEN, skierowałam odpowiednie zawiadomienie i prośbę o sprawdzenie tych kwestii do izb adwokackiej i radców prawnych. Chodzi o trzech mecenasów związanych z ORLEN-em, którzy jednocześnie pracowali nad ustawami, które bezpośrednio dotyczyły spółki PKN ORLEN. Otrzymałam odpowiedź, że ta sprawa się toczy. Mam nadzieję, że również pan prezes będzie śledził tę sprawę w tym aspekcie.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Przechodzę do konkretnych pytań. Pierwsza rzecz – chciałabym się dowiedzieć, czy przedstawiciele ORLEN-u nie są dzisiaj zawstydzeni tym, że za grosze oddali spółkę LOTOS? Czy nie macie panowie poczucia, że umowa została spisana na kolanie? Skoro nie było zainteresowania nabyciem Rafinerii Gdańskiej, co państwo sami przyznaliście, tak naprawdę był tylko jeden potencjalny kontrahent, czyli Saudi Aramco, to chciałabym się dowiedzieć, jak wyglądały negocjacje z Saudi Aramco? Czy to nie było przypadkiem tak, że ponieważ została podjęta polityczna decyzja na najwyższym szczeblu, fuzję wymarzył sobie prezes Kaczyński, który chyba nadal nie ma konta w banku i z decyzjami finansowymi dotyczącymi dużych spółek Skarbu Państwa zbyt wiele wspólnego nie ma…</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselAgnieszkaPomaska">…wiem, że jak tylko padnie nazwisko Jarosław Kaczyński, to od razu zaczyna się obrona prezesa PiS-u, ale…</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Mówię o faktach, państwo się nie denerwują. Może warto pomóc prezesowi to konto wreszcie założyć?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Nie denerwujemy się, tylko pani się ośmiesza. Co to ma wspólnego z tematem posiedzenia?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Ma bardzo dużo wspólnego, dlatego że decyzja o tej fuzji zapadła na szczeblu politycznym, panie przewodniczący. Tak, na szczeblu politycznym, a później robiliście wszystko na kolanie, żeby tylko do tej fuzji doszło. Gdyby do fuzji nie doszło, to pan Daniel Obajtek i kilku polityków związanych z PiS straciłoby w ORLEN-ie robotę. Tak się dzisiaj podejmuje decyzje dotyczące fundamentalnych kwestii gospodarczych, proszę państwa.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Teraz po kolei, pytania. Bardzo proszę pana prezesa, żeby je notował, bo pytań jest sporo i jeśli dziś nie uda się na któreś z nich odpowiedzieć, to proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Po pierwsze, czy Saudi Aramco pokryje jakąś część nakładów inwestycyjnych, jeśli chodzi o inwestycje kontynuowane przez PKN ORLEN? Mam na myśli  m.in. projekt HBO. Czy Saudi Aramco będzie korzystało z efektów tych inwestycji, które będzie kontynuował PKN ORLEN? Na dzień przejęcia Grupy LOTOS, czyli 31 lipca 2022 r., posiadała ona środki pieniężne w wysokości 4,6 mld zł, a zatem posiadała zdolność do samodzielnej realizacji rozpoczętych inwestycji. Na czym w tej sytuacji polegał wkład ORLEN-u oraz Saudi Aramco w realizację inwestycji w Gdańsku?</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Chciałabym się także zapytać, ten wątek już się pojawiał, kto robił wyceny dla Grupy LOTOS i według jakiej metody były one sporządzane? Chcę także zapytać, czego dotyczy odpis za 2021 r. w LOTOS Asfalt w wysokości 818 mln zł?</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Proszę też o odpowiedź na pytanie, w jaki sposób Saudi Aramco będzie zaspokajać przejęty od Grupy LOTOS rynek hurtowy, skoro Saudowie przejęli połowę produkcji rafinerii?</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Interesuje mnie także, ten wątek dzisiaj się jeszcze nie pojawiał, w kontekście bardzo wysokich zarobków państwa prawników – jaki jest status procesu prowadzonego w Łodzi, wytoczonego przez akcjonariuszy mniejszościowych, którzy chcą unieważnienia lub uchylenia ustawy połączeniowej? Jakie to może rodzić konsekwencje dla tej fuzji? Pewnie trudno sobie dzisiaj wyobrazić te konsekwencje, ale rozumiem, że państwo i wasi prawnicy, którzy biorą grube miliony za swoją działalność, mają świadomość, że takie konsekwencje mogą być bardzo poważne.</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Unimot – państwo o Unimocie jeszcze nie mówiliście, dlatego chcę zapytać, bo to był również jeden ze środków zaradczych, czy już państwa spółka sprzedała udziały w LOTOS Terminale, a jeżeli tak, to za ile? Jeżeli państwo jeszcze tych udziałów nie sprzedaliście, czyli nie wykonaliście środka zaradczego, to czy macie zgodę Komisji Europejskiej na wydłużenie czasu realizacji środków zaradczych? Informacje na ten temat nie pojawiały się w żadnych komunikatach, ani prasowych, ani na stronie ORLEN-u.</u>
+          <u xml:id="u-26.6" who="#PoselAgnieszkaPomaska">I jeszcze jedno pytanie – z czego wynikał zysk ORLEN-u w wysokości 5,8 mld zł z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS? To na razie wszystko z mojej strony, dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję. Głos ma pan poseł Robert Telus. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselRobertTelus">Szanowny panie przewodniczący, szanowny panie ministrze, szanowna Komisjo, miałem nie zabierać głosu, ale kiedy usłyszałem tę krytykę ze strony Platformy Obywatelskiej, tak to delikatnie nazwę, to jednak zmobilizowałem się do powiedzenia paru słów. Nie dziwię się, że Platforma Obywatelska tak bardzo mocno krytykuje tę fuzję, dlatego że ta partia miała całkowicie inną od naszej wizję polityki państwa. Platforma Obywatelska sprzedawała wszystkie spółki i doprowadzała do tego, żeby spółki upadały, jak na przykład LOT, który był przygotowywany do sprzedaży. Wielkim symbolem tego, że PO sprzedawała obcemu kapitałowi wszystko co polskie, była PKP Energetyka. W ostatnich miesiącach swoich rządów Platforma Obywatelska sprzedała spółkę, która dla państwa ma strategiczne znaczenie. W konsekwencji Polska znalazła się w takiej sytuacji, że tory kolejowe były nasze, polskie, a cała energetyka została oddana w obce ręce. Tak wyglądała logika myślenia i sprawowania władzy przez Platformę Obywatelską. Pamiętamy przecież wypowiedź Donalda Tuska, zresztą takich wypowiedzi było wiele, ale tę pamięta każdy z nas siedzących w tej sali – przypominam ją także po to, żeby usłyszeli te słowa ci, którzy oglądają transmisję z naszych obrad, chodzi mi o te słowa, kiedy Donald Tusk powiedział, że może sprzedać LOTOS Rosjanom, że Azoty może sprzedać Rosjanom. To był kierunek działania Platformy Obywatelskiej i dlatego was tak boli to, co się teraz dzieje.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselRobertTelus">Pani poseł przed chwilą powiedziała tak naprawdę, jaki jest sens tej całej nagonki prowadzonej przez PO. Dlaczego Daniel Obajtek jest jeszcze prezesem ORLEN-u? Odwołać Obajtka – o to wam chodzi. Znalazł się bowiem ktoś, kto potrafi…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Lepszy cwaniak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselRobertTelus">Pani poseł… Zapraszam panią na posiedzenie Komisji Rolnictwa. Tam posłowie zachowują się bardzo kulturalnie. Nie ma czegoś takiego, co pani przed chwilą zaprezentowała.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Panie pośle Pawle, proszę pozwolić koledze kontynuować wypowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselRobertTelus">Wracając do meritum – boli was to, że prezes Obajtek zrobił coś, co wam się nawet nigdy nie śniło. Wy robiliście wszystko, żeby majątek wyprzedać, natomiast prezes Obajtek stworzył koncern, który się liczy nie tylko w Polsce, bo nie o to chodzi, żeby się liczyć w Polsce. ORLEN liczy się teraz w całej Europie, a będzie się liczył również na świecie. To was bardzo boli, że Polska rośnie w siłę, że polskie spółki rosną w siłę. To was boli, bo wy prowadziliście inną politykę. Nie daj Boże, żebyście znowu zaczęli rządzić, bo wszystko wyprzedacie. Powtarzam, nie daj Boże, abyście powrócili do rządzenia, ponieważ macie całkowicie inną logikę sprawowania władzy. Przecież to jest tak jasne i tak proste. Wcześniej Skarb Państwa miał w spółce ORLEN w granicach 29% akcji, a w tej chwili ma prawie 50%. Czy to do was nie przemawia? Nie przemawia, bo macie zupełnie inną logikę rządzenia. Byście wszystko wyprzedali, bo wy się wstydzicie Polski, wstydzicie się polskich firm i to jest przyczyna waszego jazgotu na posiedzeniu Komisji. Wcześniej mogła to jeszcze być krytyka, ale to co robi pani poseł, to jest już jazgot urządzany na posiedzeniu Komisji, który ma trafić do mediów.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselRobertTelus">Panie ministrze, zwracam się do ministra, który dziś reprezentuje premiera Jacka Sasina – róbcie tak dalej, budujcie Polskę, bo my chcemy być z Polski dumni, w odróżnieniu od Platformy Obywatelskiej. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, pan poseł Jan Warzecha.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselJanWarzecha">Panie ministrze, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, nikt nie liczył na to, że wypowiedź, uzasadnienie pana Krzysztofa Nowickiego, członka zarządu PKN ORLEN, przekona posłów Platformy Obywatelskiej, ponieważ oni kierują się swoimi briefami, mają bardzo negatywne nastawienie do fuzji PKN ORLEN m.in. z LOTOS-em. Absolutnie ich nie przekonuje analiza SWOT przeprowadzona przed prywatyzacją, która ewidentnie wskazywała, że fuzja z LOTOS-em zwiększy możliwości inwestycyjne nowego podmiotu, że zdywersyfikuje źródła przychodów, umocni pozycję konkurencyjną na zagranicznych rynkach, rozszerzy ofertę, stworzy lepsze możliwości pozyskiwania nowych kontrahentów, że stworzy duży potencjał związany ze współpracą z Saudi Aramco, poprawi dostęp do najnowszych licencji technologicznych i know-how.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselJanWarzecha">Dlaczego to wszystko nie przekonuje państwa posłów z Platformy Obywatelskiej? Dlatego, że wy mieliście zupełnie inną wizję, jeśli chodzi o rynek energetyczny, zarówno w Polsce, jak i popieraliście to, co wtedy proponowała Angela Merkel, czyli całkowite uzależnienie się od Rosjan. Nie rzucam w tym momencie słów na wiatr, bo przecież próba prywatyzacji LOTOS-u i jego sprzedaży rosyjskim spółkom to po pierwsze, było coś, co całkowicie było sprzeczne z interesem państwa, ale nawet w tamtym czasie było niezwykle ryzykowne. Wówczas, jako posłowie opozycji, ostrzegaliśmy, żeby nie iść w tym kierunku. To przecież nie kto inny jak Donald Tusk powiedział, że nie ma żadnej ideologicznej przesłanki, żeby mówić kategorycznie „nie” inwestorom z jakiegokolwiek kraju, także z Rosji. Nawet były prezes Grupy LOTOS Paweł Olechnowicz, pragnę to państwu przypomnieć, był przeciwnikiem sprzedaży LOTOS-u Rosjanom.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselJanWarzecha">Rząd PO-PSL zapraszał do prywatyzacji LOTOS-u m.in. takie firmy jak Gazprom – to przede wszystkim, ale także Rosnieft, Łukoil, TNK BP Holding. W stadium końcowym negocjacji pojawiła się jeszcze spółka OJSC, bo tamte się wycofały. Dla Rosjan nie ma jednak znaczenia, która spółka kupi, a właściwie dokona wrogiego przejęcia podmiotu. W tamtym czasie Rosjanie próbowali kupować różne spółki energetyczne w Czechach, na Węgrzech i w innych krajach, żeby całkowicie uzależnić energetycznie Europę.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PoselJanWarzecha">Jeżeli państwo nie wierzylibyście w to, co teraz mówię, to dodam, że z notatki Aleksandra Grada wynika, iż tydzień po wygranych wyborach Platforma Obywatelska zdecydowała o prywatyzacji LOTOS-u, a wśród trzech firm, które zostały dopuszczone do ewentualnego zakupu znalazła się rosyjska spółka OJSC, to tak tytułem przypomnienia.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PoselJanWarzecha">Pytanie jest następujące – czy to źle, że poprzez konsolidację, poprzez fuzję zapewniliśmy sobie większe bezpieczeństwo paliwowe Polski? To chyba nie jest źle. Czy to źle, że ORLEN i Saudi Aramco podpisały długoterminową umowę na dostawy ropy, która zaspokaja w ok. 45% zapotrzebowanie na ten surowiec ze strony Polski i naszych zakładów w Czechach i na Litwie? Chyba nie.</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PoselJanWarzecha">Drodzy posłowie z Platformy Obywatelskiej, nauczcie się patrzyć przez pryzmat interesów państwa, interesów narodowych, a nie przez pryzmat briefów, które wam codziennie wysyłają na skrzynki pocztowe. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję. Głos zabierze teraz pan poseł Mirosław Suchoń, proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselMiroslawSuchon">Szanowni państwo, bardzo często pod pojęciem interesu narodowego tak naprawdę kryje się interes wąskiej grupy polityków, którzy są związani z Prawem i Sprawiedliwością oraz zaplecza tej grupy politycznej. Myślę, że to jest fakt powszechnie znany i dokładnie tak samo jest w przypadku tej sprawy, bulwersującej opinię publiczną i sprzecznej ze zdrowym rozsądkiem oraz pełnej znaków zapytania.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselMiroslawSuchon">Sprzedaż majątku jednej z najważniejszych spółek paliwowych, jakie funkcjonują w Polsce, za ułamek jej wartości jest sprzeczne nie tylko z zasadami, ale również ze zdrowym rozsądkiem. To musi zostać wyjaśnione. Zastanawiam się, co w tej sprawie robiły odpowiednie służby państwowe na czele z CBA, które w takiej sytuacji powinno podejmować zdecydowane działania. Mówię to tylko na podstawie informacji na temat tej transakcji, które docierają do opinii publicznej.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselMiroslawSuchon">Chciałbym zapytać o tę historię od jej samego początku. Prawdą oczywiście jest, że środki zaradcze zostały wydane przez Komisję Europejską, ale dokonało się to na podstawie propozycji złożonych przez ORLEN. Oznacza to, że propozycje dotyczące wyprowadzenia części majątku, które zostały zaakceptowane przez Komisję Europejską, wyszły z Polski, a de facto z ORLEN-u. To ORLEN i prezes Obajtek odpowiadają za to, w jaki sposób te propozycje zostały skonstruowane, w jaki sposób zostały opisane, a następnie trafiły do Komisji Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#PoselMiroslawSuchon">Prosiłbym, żebyście panowie nam bardzo dokładnie przybliżyli proces dochodzenia do podjęcia decyzji o tym, że z majątku LOTOS-u zostaną wyprowadzone aktywa, które przynoszą największą część wyników finansowych? Rozumiem, że to była decyzja, która zapadała w najważniejszych gremiach politycznych partii, która dziś rządzi w Polsce. To, co się stało później, to jest już tylko konsekwencja tych absolutnie skandalicznych ustaleń, które zostały podjęte przed wysłaniem propozycji do Komisji Europejskiej dotyczących tego, co PiS chce wyprowadzić za granicę, co chce de facto sprywatyzować z publicznego majątku.</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#PoselMiroslawSuchon">Mówiłem już o tym wielokrotnie, że proces dochodzenia do tej decyzji można określić jako złodziejską prywatyzację. To jest prawdziwa i rzetelna ocena sytuacji. To jest nic innego, jak złodziejskie wyprowadzenie majątku firmy LOTOS poza wpływy Skarbu Państwa. Jeżeli prześledzimy proces podejmowania decyzji dotyczących tego, co należy wyprowadzić z firmy LOTOS, to zobaczymy wyraźnie, że wszystko się ułoży jak kostki domina. Najpierw jest polityczna decyzja o tym, czego należy się pozbyć z LOTOS-u, jaki majątek należy wyprowadzić, później pismo do Komisji Europejskiej, które wychodzi z polskiego ORLEN-u w sprawie, czego ten ORLEN chce się pozbyć, tzn. co Komisja Europejska powinna wskazać, następnie jest decyzja i bardzo szybka jej realizacja. Po dwóch stronach transakcji działają ci sami ludzie, którzy z jednej strony doradzają tym, którzy mają przejąć ten majątek za grosze w stosunku do realnej wartości – myślę, że można tak powiedzieć – a z drugiej strony robią wszystko po stronie LOTOS-u i Skarbu Państwa, żeby jak najpłynniej przeprowadzić proces wyprowadzenia majątku.</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#PoselMiroslawSuchon">Bardzo proszę o przybliżenie, w jaki sposób zapadały decyzje dotyczące tego, jakie propozycje zostaną przedstawione Komisji Europejskiej? Kto podejmował te decyzje? W jaki sposób na te decyzje wpływał Skarb Państwa? Czy ministerstwo sugerowało bądź w jakikolwiek sposób brało udział w ustalaniu listy aktywów, które mają zostać wyprowadzone? Kto ostatecznie podjął decyzję o tym, że pismo, które pójdzie do Komisji Europejskiej, będzie zawierało propozycję pozbycia się części rafinerii za naprawdę niewielkie pieniądze, pozbycia się części paliwowej stacji sprzedaży, które są istotnym elementem budowania dochodu i zysku przez LOTOS, czyli czymś co de facto napędza inwestycje firmy? I wreszcie kwestia baz paliwowych, tzn. kto podejmował decyzje o tym, że bazy paliwowe, które z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa są kluczowe, znajdą się poza sferą wywierania na nie wpływu właśnie w kontekście bezpieczeństwa państwa? Jak do tego doszło, że tak skandaliczne propozycje zostały wysłane do Komisji Europejskiej? Kto za to odpowiada? Kto odpowiada imiennie? Proszę o podanie informacji, kto podjął ostateczną decyzję, że ta lista trafi do Komisji Europejskiej?</u>
+          <u xml:id="u-36.6" who="#PoselMiroslawSuchon">Druga rzecz – prosiłbym bardzo o informację, jaki był sposób wyceny tych 30% części Rafinerii Gdańskiej, która trafiła w obce ręce? Jeżeli w 2021 r. zysk netto rafinerii wynosił 2,5 mld zł, to jeśli ktoś w 2022 r. sprzedaje 30% rafinerii, pomijam tu już kwestię zysków za 2022 r., które po pierwszym półroczu wynosiły ponad 5 mld zł, ale jeśli tylko weźmiemy pod uwagę zysk rafinerii w 2021 r. w wysokości 2,5 mld zł, a w kolejnym roku Prawo i Sprawiedliwość sprzedaje ponad 30% akcji rafinerii za niewiele ponad miliard złotych, to już rodzi się pytanie… opinia publiczna powinna tutaj, tzn. opinia publiczna jest wzburzona, ale rodzi się następujące pytanie do służb, które nadzorują kwestie korupcyjne: w jaki sposób ustalono tę wycenę? Dlaczego ona została zaniżona? Co takiego się stało w procesie wyceny, że tak rażąco zaniżono wartość tej rafinerii, że sprzedano ją rażąco poniżej wartości? Tym bardziej, że w ciągu ostatnich 10 lat LOTOS wydał  10 mld zł na inwestycje. To wygląda tak, jakbyśmy najpierw tworzyli wartość poważnej spółki, a później ktoś podjął decyzję, że tę spółkę za grosze wypycha za granicę. To jest kwintesencja złodziejskiej prywatyzacji. Nigdy wcześniej na taką skalę nie było tego rodzaju prywatyzacji, nie było takiego wyprowadzania publicznego majątku. To jest nie tylko bulwersujące, ale to jest całkowicie sprzeczne z obowiązującym prawem. Pytanie do odpowiednich służb państwowych, dlaczego to wszystko przeszło? Dlaczego ci, którzy doradzali kupującym, doradzali także tym, którzy sprzedawali, tym którzy majątek wyprowadzali? A może właśnie o to chodziło, żeby ten proces został płynnie przeprowadzony?</u>
+          <u xml:id="u-36.7" who="#PoselMiroslawSuchon">Reasumując, panie przewodniczący – dwa konkretne zagadnienia, bardzo szerokie. W jaki sposób do tego doszło, kto podejmował decyzje, że w propozycji dla Komisji Europejskiej znajdą się akurat te pozycje i w takim zakresie? I drugie pytanie – w jaki sposób doprowadzono do tak rażąco niskiej wyceny aktywów firmy LOTOS, która nie odpowiada nie tylko wynikom finansowym za 2022 r., ale nawet wynikom finansowym spółki za rok 2021? Jeszcze raz przypomnę, że za 2021 r. rafineria odnotowała 2,5 mld zysku, a później 30% jej akcji sprzedano za miliard złotych. To jest po prostu niewyobrażalne. Proszę o udzielenie precyzyjnych i konkretnych odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie pośle. Jeśli chodzi o bandycką prywatyzację, to pan może nie pamiętać, bo to było kilka lat temu, ale królem tej prywatyzacji był niejaki…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselMiroslawSuchon">Panie przewodniczący, bardzo proszę, żeby pan był uprzejmy nie komentować moich wypowiedzi. Oczekuję bardzo konkretnych odpowiedzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Mam także prawo się wypowiadać, jako członek tej Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselMiroslawSuchon">Ale nie ma pan prawa komentować wypowiedzi innych posłów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Jeżeli chodzi o wyprowadzenie majątku z LOTOS-u, to naprawdę nie wiem, co pan miał na myśli, bo wyprowadzono chyba tylko działaczy Platformy Obywatelskiej, natomiast majątku nie wyprowadzono.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselMiroslawSuchon">Żarty żartami, panie przewodniczący, ale w ten sposób nie przykryje pan tak poważnych zarzutów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pańskie zarzuty są jednak niepoważne. Głos ma pan poseł Krzysztof Kozik, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Panie ministrze, szanowni goście, Wysoka Komisjo, myślę, że nie warto odnosić się do politycznej polemiki, bo czego byśmy nie powiedzieli, czego by nie przedstawił ORLEN, to państwo i tak będziecie uważać, że to jest działanie na szkodę. Nie mam też zamiaru odnosić się do waszych wcześniejszych działań. Mnie interesuje konkretna sprawa i chciałbym zadać pytanie przedstawicielom zarządu.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">W związku z tym, że największe firmy paliwowe w Europie już dawno przeszły ten proces integracji łańcuchów wartości i teraz inwestują w inne obszary, na przykład w zieloną energetykę, i budują swój potencjał na przyszłość, chciałbym zapytać, jak ta konsolidacja poprzez inkorporację istotnych podmiotów pozwoli na zbudowanie, powiedzmy to uczciwie, europejskiego średniaka? Do tej pory to były małe spółki, podatne na przejęcia. Jak państwo oceniacie to w tej chwili? Gdzie plasuje się Grupa ORLEN z przejętymi aktywami w europejskiej lidze podmiotów z obszaru gazu, oleju i energetyki?</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">Drugie pytanie jest następujące – ponieważ udział właścicielski Skarbu Państwa znacząco się zwiększył w ORLEN-ie w wyniku dokonanego przejęcia, to jak w tej sytuacji oceniacie państwo bezpieczeństwo spółki? Chodzi mi o takie kwestie, jak na przykład wrogie przejęcie. Kilka lat temu, na szczęście, ten scenariusz się nie zrealizował, ale wiemy, że Rosjanie próbowali w taki sposób przejąć kontrolę nad Azotami.</u>
+          <u xml:id="u-44.3" who="#PoselKrzysztofJanuszKozik">I trzecia kwestia, która mnie interesuje – w związku z tym, że Saudi Aramco jest największą spółką naftową świata, ponad 2 biliony dolarów kapitalizacji, ORLEN po połączeniu ma chyba 15 mld dolarów, chciałbym się dowiedzieć, jakie będą efekty nawiązanej współpracy? Czy państwo macie już przygotowane informacje o tym, w jaki sposób współpraca ułatwi nam dostęp do najnowszych technologii? Myślę, że Saudowie też będą zainteresowani, aby ich europejskie aktywa umożliwiły im wejście na rynek w Europie tak z dostawami surowego produktu, jak i produktów przetworzonych, bo to jest dla nich niewątpliwie interesująca opcja. Jak panowie to widzicie? Czy w związku z tym będą efekty, które podniosą wartość spółki? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo dziękuję. Pan poseł Grzegorz Matusiak, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselGrzegorzMatusiak">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowni państwo, przede wszystkim jest pytanie do opozycji: dlaczego macie tyle pogardy dla polskich firm, dla górników, dla tego co się dzieje, w sumie dla polskich obywateli? Nie rozumiem tego.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselGrzegorzMatusiak">Poza tym jest pytanie do przedstawicieli firmy ORLEN – czy konsolidacja, a właściwie przejęcie LOTOS-u, to było przejęcie przez jakieś firmy niemieckie, rosyjskie czy przez polską firmę? I następne pytanie – czy przejęcie LOTOS-u wzmocni polską firmę na rynku europejskim i światowym oraz stworzy szanse na inwestycje w tzw. zieloną energię? Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Na razie nie widzę więcej zgłoszeń posłów. Głos zabierze pan minister Maciej Małecki, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Panie przewodniczący, szanowni państwo, podstawowa sprawa, która leżała u podstaw fuzji LOTOS-u, ORLEN-u, PGNiG, a wcześniej Grupy Energa, to nadrobienie dystansu, pokonanie drogi, którą już przeszły koncerny w innych krajach. Konsolidacja aktywów paliwowych i energetycznych w wielu krajach już się odbyła. Na tym tle Polska znajdowała się w niekorzystnej sytuacji. Na jednym rynku rywalizowały u nas ze sobą dwie firmy, a patrząc szerzej, uwzględniając gaz, nawet trzy firmy należące do tego samego właściciela.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">W Norwegii nastąpiła konsolidacja wokół Equinor’a, we Francji wokół firmy Total, a we Włoszech wokół Eni, w Austrii to był OMV, a na Węgrzech MOL. To wszystko są przykłady koncernów, które zbudowały swoją siłę konsolidując swoje aktywa wokół największych podmiotów. Na rynku w Polsce panowało rozdrobnienie. Utrzymywanie takiego rozdrobnienia było niekorzystne dla bezpieczeństwa energetycznego Polski i dla naszej gospodarki. Ta sytuacja była natomiast bardzo korzystna dla konkurencyjnego otoczenia, bo podzielone firmy, tzn. osobno LOTOS, osobno ORLEN i osobno PGNiG rywalizowały między sobą i nie mogły wykorzystać połączonych potencjałów do wygrywania w konkurencji zarówno na polskim rynku, jak i na rynkach międzynarodowych.</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Dzięki skutecznej walce rządu Prawa i Sprawiedliwości z szarą strefą udało się zdecydowanie zwiększyć legalną sprzedaż paliw w Polsce i to też był obszar, na którym bardzo zdecydowanie wzmocniliśmy pozycję naszych firm na krajowym rynku. Przypomnę, dla porównania, że od roku 2015, tj. ostatniego roku bez funkcjonowania przepisów, które uderzały w szarą strefę, do roku 2020 sprzedaż oleju napędowego na stacjach ORLEN-u wzrosła o 24%, a benzyny o 54%. Nie przypominam sobie troski dzisiejszej opozycji o sektor paliwowy w Polsce, o odbiorców paliw, troski o LOTOS, który co roku notował stratę, bo musiał także rywalizować ze złodziejami działającymi na rynku paliw. Dopiero skuteczna polityka Prawa i Sprawiedliwości, która przetrąciła kręgosłup paliwowym mafiom, spowodowała, że wzrosła legalna sprzedaż paliwa i dzięki temu wzrosły zyski polskich firm. Jednak polityka prowadzona na arenie międzynarodowej przez takie ugrupowania jak Europejska Partia Ludowa, do której należą Platforma Obywatelska i PSL, zaciska pętlę na sektorze paliwowo-gazowo-rafineryjnym. Stałe dokręcanie śruby pod względem klimatycznym, często pod postacią kompletnie absurdalnych pomysłów, sprawia, że przyszłość branży rafineryjnej jest bardzo niepewna. Europejski Zielony Ład, program Fit for 55, który jeśli wejdzie, to potężnie uderzy po kieszeniach polskie rodziny i uderzy w polską gospodarkę, bo te pomysły stanowią także ogromne zagrożenie dla firm funkcjonujących wokół rafinerii, a właśnie taką firmą był LOTOS. ORLEN jest zbudowany w taki sposób, że prowadzi działalność w różnych segmentach gospodarki, natomiast LOTOS był niejako zintegrowany z tą nogą rafineryjną. W świetle pomysłów, które państwo przedstawiacie na arenie międzynarodowej, tzn. żeby zakazać ludziom używania samochodów spalinowych, żeby zakazać sprzedaży samochodów napędzanych benzyną lub dieslem – realizacja takich pomysłów oznacza śmierć dla takich firm jak LOTOS.</u>
+          <u xml:id="u-48.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">W ciągu ostatnich kilkunastu lat w Europie zostało zamkniętych ponad 20 rafinerii. Tylko od początku pandemii kilka rafinerii zostało zamkniętych. W tej sytuacji konsolidacja ORLEN-u, LOTOS-u, PGNiG oraz Grupy Energa ma z jednej strony ma wzmocnić ORLEN i sprawić, żeby mógł skutecznie rywalizować na międzynarodowych rynkach, żeby mógł wziąć na siebie jak największy ciężar transformacji energetycznej i rozwoju nowych technologii, ale z drugiej strony ta konsolidacja ratuje LOTOS. To są podstawowe argumenty, które stoją za przeprowadzonym procesem.</u>
+          <u xml:id="u-48.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Zwracam uwagę, że to dzięki ORLEN-owi nie zabrakło paliwa na polskich stacjach benzynowych w czasie pandemii i podczas rosyjskiej agresji na Ukrainę, mimo zwiększonego zapotrzebowania na paliwo. Mimo naturalnych konsumenckich odruchów, kiedy ludzie w sytuacjach niepewności starają się zabezpieczyć i robią większe zakupy, na polskich stacjach benzynowych nie zabrakło paliwa. Nie zabrakło także paliwa na polskich stacjach wtedy, gdy skokowo wzrosło zapotrzebowanie, bo zamknęły się drzwi przed mafią paliwową. Wraz z wygraniem wyborów przez Prawo i Sprawiedliwość i wprowadzeniem antymafijnych przepisów w sektorze paliwowym, skończył się czas złotych lat dla przestępców w tym sektorze, a to oczywiście oznaczało wymaganie większych dostaw na stacje benzynowe. Przy tej okazji trzeba przypomnieć, że kiedy rządziła dzisiejsza opozycja, to sprzedała firmę odpowiadającą za dostawy paliwa na stacje ORLEN-u. Dzisiejsza opozycja miała także plan sprzedaży ORLEN Ochrony, spółki, która odpowiada za fizyczną ochronę najbardziej strategicznych aktywów w polskim państwie. Firma odpowiadająca za logistykę – OTP, co celnie przypomina mi w tej chwili pan prezes Janusz Szewczak, została odkupiona i również dzięki temu mamy dziś zapewnione bezpieczne dostawy paliwa do polskich stacji benzynowych.</u>
+          <u xml:id="u-48.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Proszę państwa, w dyskusji pojawiła się troska ze strony opozycji o to, żeby w Polsce nie powtórzył się węgierski scenariusz, kiedy na Węgrzech zabrakło paliwa. W wielu wystąpieniach, zarówno na posiedzeniach komisji, jak i na sali plenarnej przestrzegałem… Odpierając zarzuty opozycji wyjaśniałem, dlaczego w Polsce urzędowo nie jest obniżona cena paliwa, tak jak to uczyniono na Węgrzech. Odpowiedź była oczywista, szanowni państwo. Nie zrobiliśmy tak jak Węgrzy, ponieważ u nich skończyło się to kryzysem i potężnym zawirowaniem gospodarczym. Paliwo w Polsce nie pochodzi tylko z rafinerii ORLEN-u. Znaczna część paliwa jest importowana, a ORLEN stabilizuje ceny paliw w Polsce. To dzięki ORLEN-owi ceny paliw na polskich stacjach należą do najniższych w Europie. Nie ma złudzeń że gdyby nie ORLEN, to inni gracze na polskim rynku mogliby podnieść ceny paliwa o 1 zł lub 2 zł, tak jak to się dzieje w krajach ościennych. Dla porównania powiem, że stacji paliw ORLEN-u łącznie z LOTOS-em to było niecałe 3 tys., a wszystkich stacji benzynowych w Polsce jest blisko 8 tys. W związku z tym nie ma przeszkód, żeby konkurencja odbywała się także poprzez obniżanie cen przez innych uczestników rynku.</u>
+          <u xml:id="u-48.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Pani poseł powiedziała, że Unia deklaruje, że już nie będzie robiła interesów z Putinem. Pozwolę sobie stwierdzić, że to jest kompletna bzdura. Mamy świadomość, że czołowi przywódcy największych krajów Unii, wiadomo o kim mówię, przebierają nogami, żeby wrócić do interesów z Putinem, że business as usual. Pamiętamy wypowiedź prezydenta Macron’a, że nie można poniżyć Rosji, pamiętamy jego regularne telefony do Władimira Putina. Nie mamy złudzeń, że to Polska jest krajem, który wywiera największą presję na europejskich przywódców, żeby nie wracać do interesów z Putinem. To Polska była krajem. którego rząd najmocniej domagał się sankcji na rosyjskie surowce energetyczne. Dla przykładu powiem, po o tych argumentach, że Unia nie będzie robiła z Putinem interesów, iż w ciągu ostatnich miesięcy wzrósł import LNG z Rosji, najbardziej do Francji.</u>
+          <u xml:id="u-48.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Szanowni państwo, proces konsolidacji był objęty ochroną antykorupcyjną, o czym doskonale wiedzą państwa koledzy, którzy brali udział w posiedzeniach Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Kolejna rzecz – Ministerstwo Aktywów Państwowych nie przygotowywało środków zaradczych, bo nie ma takich uprawnień. W tym momencie podkreślam, że obowiązują przepisy, które są równe dla wszystkich akcjonariuszy. Niezależnie od tego, czy ktoś ma 27% akcji, czy ma tylko kilka akcji, posiada takie samo prawo do informacji na temat spółki. To wynika z unijnych przepisów. Obowiązuje unijna dyrektywa MAR oraz polskie regulacje w tym zakresie. W związku z tym ORLEN, podobnie jak poprzednio LOTOS, PGNiG czy Energa, komunikuje się z rynkiem poprzez giełdowe komunikaty.</u>
+          <u xml:id="u-48.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Padło pytanie, czy lepiej mieć 49,9% akcji, niż 27% akcji? Oczywiście, że lepiej jest mieć większy udział w takim koncernie jak ORLEN, ponieważ skonsolidowany ORLEN notuje dobre wyniki. Zaznaczam, że w tych wynikach stacje benzynowe stanowią absolutny ułamek, margines zysów ORLEN-u. Wspominam o tym dlatego, że jeśli 50% akcji jest w posiadaniu Skarbu Państwa, do tegoż Skarbu Państwa trafia także 50% wypłacanej dywidendy. Kiedy mieliśmy 27%, to zaledwie co czwarta złotówka z dywidendy trafiała do Skarbu Państwa.</u>
+          <u xml:id="u-48.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Następna sprawa – ponieważ ustawą o zasadach zarzadzania mieniem państwowym z 16 grudnia 2016 r. wzmocniliśmy ochronę strategicznych firm w portfelu Skarbu Państwa, to do sprzedaży akcji tych firm wymagana jest zgoda Rady Ministrów. W przypadku LOTOS-u taka zgoda została wydana 19 lipca 2022 r. Bez niej, na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, nie mogłyby zostać podjęte odpowiednie decyzje.</u>
+          <u xml:id="u-48.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Szanowni państwo, to Komisja Europejska wymagała środków zaradczych i to Komisja Europejska 14 lipca 2020 r. zatwierdziła, na podstawie unijnego rozporządzenia w sprawie połączeń, przejęcie LOTOS-u przez PKN ORLEN. Warunkiem było pełne wykonanie pakietu zobowiązań. 20 czerwca 2022 r. Komisja Europejska zatwierdziła środki zaradcze. Przypomnę, że ta sama Komisja Europejska zadziałała 12 lat temu, blokując niebywały, skandaliczny kontrakt z Gazpromem na dostawy rosyjskiego gazu. Kiedy rząd Platformy i PSL-u, rząd Donalda Tuska zawarł kontrakt z Gazpromem, po którym Polska byłaby całkowicie zależna od Putina do 2037 r., protestowali nie tylko politycy Prawa i Sprawiedliwości, ale nogą tupnęła także Komisja Europejska, blokując ten niecny kontrakt, który pchał Polskę w łapy Władimira Putina. Ponieważ kontrakt był w formule take or pay, czyli bierzecie gaz, a jeśli nie, to i tak musicie za niego zapłacić, to nie ma złudzeń, że nie byłoby ekonomicznych podstaw do budowy gazociągu Baltic Pipe, ponieważ nie byłoby przestrzeni w polskiej gospodarce dla blisko 10 mld m3 innego gazu niż rosyjski.</u>
+          <u xml:id="u-48.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Dalekowzroczna polityka rządu Prawa i Sprawiedliwości, na czele ze świętej pamięci prezydentem Lechem Kaczyńskim, doprowadziła do tego, że Polska dziś obywa się bez rosyjskich surowców energetycznych. Dlatego Polska mogła wywierać dyplomatyczny i polityczny nacisk ma wycięcie rosyjskich surowców energetycznych. To są rzeczy podstawowe, natomiast, ponieważ państwo dzisiaj bardzo mocno uderzacie w to, że nastąpiła konsolidacja ORLEN-u z LOTOS-em, trzeba jeszcze przypomnieć, że ORLEN przejął LOTOS i wszystko pozostanie w polskich rękach. W trakcie dyskusji posłowie Prawa i Sprawiedliwości, także pan przewodniczący, przypominali, jak rząd Donalda Tuska planował sprzedać LOTOS Rosjanom. To nie były tylko słowa Donalda Tuska ze słynnej konferencji, na której mówił, że nie widzi żadnych przeciwwskazań dla sprzedaży LOTOS-u Rosjanom. Chciałbym, żeby to wybrzmiało bardzo mocno – do kogo rząd Donalda Tuska wystosował zaproszenia do składania ofert na Grupę Kapitałową LOTOS, nie na 30% rafinerii, tylko na całą grupę kapitałową…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">To był tylko zamiar, a wy oddaliście LOTOS za bezcen.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Rząd Donalda Tuska chciał sprzedać całą grupę LOTOS.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Dlaczego pan kłamie, panie ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Mimo wybuchów emocji po stronie posłów opozycji, to rząd Donalda Tuska…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Tamten rząd tylko rozważał, ale to wy sprzedaliście LOTOS za grosze, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#Gloszsali">Ale nie Niemcom ani Rosjanom, tylko ORLEN-owi. To tyle, pani Pomaska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Oddaliście za grosze Arabom.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Niech się pani zachowuje godnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Panie przewodniczący, dlaczego pan nie reaguje, kiedy minister kłamie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Widzę, że niestety emocje biorą górę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Niech pan pilnuje porządku, panie przewodniczący. Jak padło nazwisko Kaczyński to wszyscy z sali się odzywali i wtedy pan nie reagował.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Za chwilę panią wykluczę z posiedzenia Komisji. Panie ministrze, proszę kontynuować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Przypominam, do kogo rząd Donalda Tuska wysłał oferty na zakup całej grupy kapitałowej LOTOS, a nie tylko 30% rafinerii…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Ale to wy rządzicie przez ostatnich 8 lat. Niech pan opowie, jak sprzedaliście, jak za darmo oddaliście LOTOS. Kto podjął decyzję i kto poniesie konsekwencje?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Pani poseł, nie zablokuje pani tych informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">O czym pan mówi? Pokazuje pan tylko swoją nieudolność.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Rząd Donalda Tuska wysłał zaproszenie do zakupu Grupy Kapitałowej LOTOS do Gazpromu, Rosnieftu, Łukoila…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Ale czy to rząd Donalda Tuska sprzedał LOTOS?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pani poseł, nie wiem, gdzie pobierała pani lekcje dobrego wychowania, chyba na ulicy. Po prostu zachowuje się pani skandalicznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Proszę takie uwagi kierować do siebie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Rosjanie nie skorzystali z oferty sprzedaży przedstawionej przez rząd Donalda Tuska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselMiroslawSuchon">Panie przewodniczący, proszę, żeby pan się powstrzymał od tego typu uwag. One naprawdę nie są na miejscu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Proszę, żebyście państwo odpowiednio się zachowywali.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselMiroslawSuchon">Ale tego typu uwagi są nie na miejscu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Szanowni państwo, to politycy Platformy Obywatelskiej na czele z Donaldem Tuskiem przejdą do niechlubnej historii jako ci, którzy wysłali zaproszenia do zakupu LOTOS-u przez Gazprom, Rosnieft, Łukoil, TNK BP Holding i Surgutnietfiegaz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">I kto sprzedał LOTOS? Niech pan to powie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Rosjanie nie złożyli wam oferty, mimo że ich do tego zapraszaliście. To jednak nie był koniec. Trzy firmy zostały dopuszczone przez ekipę Platformy i PSL do przeprowadzenia w LOTOS-ie due diligence. W ten sposób Rosjanie otrzymali wgląd we wszystkie wrażliwe dokumenty LOTOS-u z zakresu ekonomicznego. Rząd Donalda Tuska doprowadził do tego, że LOTOS, który był konkurentem dla rosyjskich firm, i jednocześnie ich kontrahentem, stał się dla nich otwartą księgą. Rosjanie albo związane z nimi formy mogły sobie spokojnie wejść do LOTOS-u, dokładnie go zbadać i na koniec grzecznie podziękować, powiedzieć, że nie są zainteresowani. Niestety, ale ekipa Platformy i PSL to są ostatni ludzie, którzy mają prawo krytykować fuzję ORLEN-u, LOTOS-u, PGNiG oraz Grupy Energa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Kto sprzedał LOTOS? Niech pan odpowie, panie ministrze. Czy może pan odpowiedzieć na to pytanie, kto sprzedał LOTOS? To był rząd Donalda Tuska czy rząd Prawa i Sprawiedliwości? Czy to Jarosław Kaczyński podjął decyzję o sprzedaży?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Panie przewodniczący, myślę, że emocje po stronie polityków Platformy Obywatelskiej mogą wynikać z tego, że po fuzji ORLEN-u, LOTOS-u, PGNiG oraz grupy Energa nie będziecie państwo już nigdy mogli zaoferować LOTOS-u Władimirowi Putinowi i jego spółkom.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">To wy żyjecie z krwi, która jest przelewana na Ukrainie. To ORLEN był największym importerem ropy z Rosji na początku tego roku, największym importerem ze wszystkich w krajach europejskich…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Co pani opowiada? Zwracam pani uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Mówicie jedno, a robicie drugie. Macie krew na rękach w tej sprawie. Niech pan się uderzy w pierś, a nie opowiada nam tutaj jakieś bzdury sprzed 8 lat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Wysłuchaliśmy głosu pani poseł należącej do partii, za rządów której praktycznie 100% ropy w polskich rafineriach pochodziło od Władimira Putina.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Za bezcen oddaliście rafinerię Arabom. Te negocjacje prowadziliście na kolanach. Miała być dywersyfikacja, a jest monopol. Taka jest prawda.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Wiem, że to państwa bardzo uwiera, ale już zawsze w podręcznikach do historii za 50  czy 200 lat będziecie podawani jako ci, którzy chcieli sprzedać Rosjanom LOTOS i ci, którzy zawarli pakt gazowy z Władimirem Putinem do 2037 r.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">W podręcznikach to znajdziecie się wy, jako ci, którzy pogrzebali ostatecznie LOTOS.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Pani poseł, tego po prostu już nie wymażecie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Za darmo oddaliście Arabom z mozołem budowany LOTOS. O was będzie się pamiętać, jako o tych, którzy sprowadzali z Rosji najwięcej ropy w czasie konfliktu zbrojnego na Ukrainie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">To jest naprawdę żenujące, co pani tu dziś prezentuje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Po katastrofie smoleńskiej, pani poseł, uznaliście Władimira Putina za wiarygodnego partnera.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">A kto mówił „przyjaciele Rosjanie”? Jarosław Kaczyński. Nie pamięta pan? Przecież to Rosjanie byli przyjaciółmi Jarosława Kaczyńskiego tuż po katastrofie pod Smoleńskiem. Tak było, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Prawda w oczy kole. Wy wpuściliście do europejskiego kontrwywiadu ruskie służby specjalne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Proszę na ten temat porozmawiać z Macierewiczem. Kto kogo wpuścił, jakie służby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Macierewicz ich stamtąd wygnał. Myślę, że na tym poziomie szkoda jest prowadzić dyskusję. To jest żenada.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselAgnieszkaPomaska">Pan minister w ogóle nie odpowiadał na zadane pytania. Pytań było dużo, a odpowiedzi nie ma. Proszę o odpowiedzi na piśmie, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Współczuję. Biedna opozycja nie ma argumentów, więc tylko pokrzykuje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Panie przewodniczący, chciałbym ad vocem do pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zachowanie pani poseł było skandaliczne. Jeżeli prosi pan o głos ad vocem, to proszę uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Panie ministrze, mam wrażenie, że jesteśmy wprowadzani w błąd nie tylko my, ale również opinia publiczna. Mówicie panowie o fuzji, ale fuzja jest wtedy, kiedy coś się łączy, natomiast wy oddaliście 400 stacji LOTOS-u Węgrom oraz praktycznie połowę Rafinerii Gdańskiej oddaliście Saudyjczykom, sprzedaliście spółkę LOTOS Paliwa, która zajmowała się handlem hurtowym. Co w takim razie przyłączyliście?</u>
+          <u xml:id="u-97.1" who="#PoselSlawomirNeumann">Pan mi teraz opowiada, że 27% udziałów w ORLEN-ie było złe, a 49% jest dobre. Przypominam, że w dwukrotności było 54% udziałów po stronie Skarbu Państwa. Ludzie, za bezcen rozdaliście, rozsprzedaliście majątek spółki Skarbu Państwa i jesteście z tego dumni, bo coś przyłączyliście? Nie, szanowni państwo, wy oddaliście połowę rafinerii Saudyjczykom, 400 stacji benzynowych Węgrom oraz hurt, także sprzedany Saudyjczykom za miliard złotych. To jest ten sam hurt, na którym najwięcej się zarabia. Nie ma jednak nadal odpowiedzi na pytanie, kto robił wycenę? Dlaczego ona jest tak niska? Oddaliście majątek za kwoty mniejsze niż zeszłoroczny zysk LOTOS-u. Rozumiem, że możecie teraz opowiadać co kto chciał zrobić, ale mówię o tym, co kto zrobił. Wy to po prostu zrobiliście i nie macie nawet żadnej refleksji w ministerstwie nad tym, tak to rozumiem, czy nie warto byłoby sprawdzić, czy zarząd ORLEN-u postąpił słusznie nie weryfikując wycen? Ale czy w ogóle je miał?</u>
+          <u xml:id="u-97.2" who="#PoselSlawomirNeumann">Zdaję sobie sprawę, że rok 2021 był zupełnie inny niż rok 2022, ale jeżeli rząd podejmuje w lipcu 2022 r. decyzję o zgodzie na sprzedaż, to chyba zna warunki, które panują na rynku ropy. Wie, jakie warunki są na rynku paliw i wie jakie są marże spółek Skarbu Państwa, którymi są zarówno LOTOS, jak i ORLEN. Wojna już trwa, kryzys energetyczny trwa i zarobki za drugi czy trzeci kwartał są już mniej więcej znane. Pytam teraz zupełnie poważnie, odkładając na bok złośliwości dotyczące tego co ktoś chciał zrobić, a co kto zrobił. Chcę się dowiedzieć, czy przeprowadziliście państwo taką analizę w Ministerstwie Aktywów Państwowych? Albo inaczej – czy może prezes Kaczyński chce taką analizę przeprowadzić, ponieważ wysyła panią Janinę Goss do rady nadzorczej ORLEN-u, bo wy po prostu nie daliście rady?</u>
+          <u xml:id="u-97.3" who="#PoselSlawomirNeumann">Czy są jakiekolwiek wyceny? Czy była robiona analiza tych wycen przez rząd? Czy przyjęliście za dobrą monetę opowieści pana prezesa Obajtka i jego przybocznych w zarządzie, że budują wielki koncern multienergetyczny w Europie i pod to można podpiąć już wszystko? Rozmawiamy o poważnych rzeczach, o poważnym majątku, który został sprzedany za bezcen. To nie jest żadna fuzja, to jest prywatyzacja. Wy te części po prostu sprzedaliście i uważam, że zrobiliście to po cenach, które są niesłychanie niskie, jeśli odniesie się je do wartości sprzedanego majątku i potencjalnych możliwości zarabiania pieniędzy przez LOTOS. Teraz mówię tylko o tym. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-98">
+          <u xml:id="u-98.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie pośle. Przypominam, że wy rozdawaliście majątek za symboliczną złotówkę, a tu jednak mamy wzrost wartości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-99">
+          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Panie przewodniczący, niech pan nie opowiada takich historii, bo przecież to wy rozdajecie wille i granty za darmo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-100">
+          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Do zabrania głosu zgłasza się pan prezes Jan Szewczak. Panie prezesie, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-101">
+          <u xml:id="u-101.0" who="#JanSzewczak">Jeśli można, panie przewodniczący, to poprosiłbym, żeby wcześniej na część zadanych pytań odpowiedział pan prezes Nowicki, a potem ja bym zabrał głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-102">
+          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-103">
+          <u xml:id="u-103.0" who="#KrzysztofNowicki">Pozwolę sobie krótko, miejscami grupując tematy, odnieść się do kilku zadanych pytań. Zacznę od zagadnienia, czy była to wymiana administracyjna, czy rynkowa. Panie pośle, mówię do posła Poncyljusza, 99% akcjonariuszy zadecydowało. Przypominam, jakie były udziały Skarbu Państwa. One nie gwarantowały osiągnięcia progu 80% akcji, który był niezbędny do zatwierdzenia decyzji. W związku z powyższym to akcjonariusze zadecydowali o transakcji, a więc mamy do czynienia dokładnie z takimi samymi rynkowymi transakcjami, do jakich dochodziło w innych krajach europejskich.</u>
+          <u xml:id="u-103.1" who="#KrzysztofNowicki">Jeśli chodzi o pytanie, jaki był poziom wykorzystania ropy z Arabii Saudyjskiej przed 2015 r., to chciałem państwa poinformować, że ropa do testu była brana na poziomie poniżej 1% zaangażowania w przerób rzeczywisty. Ropa pochodziła z ponad 40 kierunków na świecie. Nieomal każda ropa jest testowana pod względem dopuszczenia i tak samo była testowana ropa saudyjska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-104">
+          <u xml:id="u-104.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Nie było umowy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-105">
+          <u xml:id="u-105.0" who="#KrzysztofNowicki">Mówię tylko, że tak samo była testowana ropa saudyjska, na poziomie poniżej 1%.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-106">
+          <u xml:id="u-106.0" who="#JanSzewczak">Ja później panu to wyjaśnię.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-107">
+          <u xml:id="u-107.0" who="#KrzysztofNowicki">Jeśli chodzi o zagadnienia związane z wyceną, to wyjaśniam, że wyceny zostały przeprowadzone przez wiodące podmioty na rynku usług doradczych, polskim, jak i światowym. Wykonane wyceny stanowiły podstawę do podejmowania każdorazowej decyzji. Co było istotne, odnoszę się teraz do zagadnienia związanego z tym, że państwo cały czas odwołujecie się tylko do jednej umowy, podczas gdy z partnerami zostało zawartych szereg umów i należy je rozpatrywać łącznie, ponieważ rozerwanie związku przyczynowego pomiędzy jedną a drugą umową jest absolutnie niemożliwe. Wartości i korzyści wynikające z tych umów należy odczytywać łącznie.</u>
+          <u xml:id="u-107.1" who="#KrzysztofNowicki">Jeżeli chodzi o zagadnienia dotyczące tego, co pozostało z LOTOS-u i opinie na temat zbycia, to pozwolę sobie wskazać na następujące czynniki: 100% Upstream’u zostaje, 20% stacji, 100% rynku oleju, 70% przerobu ropy naftowej – to są m.in. te składniki, które zostają…</u>
+          <u xml:id="u-107.2" who="#KrzysztofNowicki">Nie, panie pośle. Ja mówię o 70% udziałów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-108">
+          <u xml:id="u-108.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Ale przerobu 50%, panie prezesie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-109">
+          <u xml:id="u-109.0" who="#KrzysztofNowicki">Nie. Bez wchodzenia w szczegóły wynikające wprost z zawartych umów, szanowni państwo, 30% udziałów upoważnia jednego z procesorów do przerobu określonego surowca i korzystania z tego surowca, natomiast pozostałych 20% jest już rozliczanych na zupełnie innych zasadach. Z tego powodu nie można mówić, że 50% przerobu Rafinerii Gdańskiej jest w rękach saudyjskiej spółki, tylko że 30% jest na jednych zasadach, a 20% na innych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-110">
+          <u xml:id="u-110.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Przepraszam, panie prezesie, ale chciałbym, żeby pan to wyjaśnił. Saudi Aramco ma prawo do przerobu 50%, tylko 20% na innych zasadach, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-111">
+          <u xml:id="u-111.0" who="#KrzysztofNowicki">Nie, panie pośle. Saudi Aramco ma prawo do przerobu 30%, zgodnie z udziałami, które nabyło, natomiast zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej ma prawo do tego, żeby zakupić do 50% przerobu, który jest na Rafinerii Gdańskiej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-112">
+          <u xml:id="u-112.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Jeszcze jedno pytanie do tego – czy dostarczanie własnej ropy też jest w tym pakiecie, czy mogą dostarczyć tylko 30%?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-113">
+          <u xml:id="u-113.0" who="#KrzysztofNowicki">Nie znam takich norm, a oczywiście nie będę ujawniał zapisów umowy, które upoważniają procesorów do zaopatrywania rafinerii przerobowej w większy procent wsadu niż ten, którym dany procesor dysponuje, jeśli chodzi o posiadane udziały. To jest proste. Jeżeli PKN ORLEN dysponuje 70% udziałów w tej rafinerii przerobowej, to decyduje w określonym parametrze, jaka ropa będzie przerabiana w tej rafinerii. To jest rafineria usługowa wobec PKN ORLEN i wobec Saudi Aramco.</u>
+          <u xml:id="u-113.1" who="#KrzysztofNowicki">Szanowni państwo, w dyskusji pojawiało się pytanie o to, jakie były okoliczności rynkowe tej transakcji. Otóż były one takie, że dzisiaj dzięki tej umowie 45% ropy, która jest przerabiana w koncernie PKN ORLEN, jest zagwarantowanych na podstawie zawartych umów. To jest ropa stabilna i optymalna do przerobu na naszych instalacjach. To jest zasadnicza informacja i jednocześnie odpowiedź na państwa pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-113.2" who="#KrzysztofNowicki">Tajemnicą przedsiębiorstwa objęte są zagadnienia dotyczące tego, w jaki sposób będą rozliczone inwestycje w projekt hydrokrakingowego bloku olejowego. To jest odpowiedź wprost na zadane pytanie. Można jeszcze dodać, że Grupa LOTOS S.A. niezależnie od wypracowanego zysku… Państwo zamiennie posługujecie się wskaźnikiem EBIDTA wskazując na to, że EBIDTA Grupy LOTOS S.A. jest wypracowana przez Rafinerię Gdańską, ale to oczywiście jest nieprawda. Mamy bowiem do czynienia ze wskaźnikiem EBIDTA całej Grupy LOTOS S.A., koncernu, który jest zintegrowany pionowo, począwszy od wydobycia, czyli Upstream’u, warto przypomnieć, jaki udział jest Upstream’u w EBIDTA grupy, skończywszy na sprzedaży detalicznej i to nie tylko produktów o charakterze benzyny czy oleju napędowego. Ponieważ niejednokrotnie używacie państwo eksperckich sformułowań, to odsyłam państwa do przeanalizowania tego, jak w 2020 i 2021 r. wyglądała struktura przychodów Grupy LOTOS S.A. po produktach albo po półproduktach. To jest fundamentalnie ważne. Znajdziecie tam państwo odpowiedź na pytanie, jaki jest parytet wyceny, a to niezwykle istotna rzecz, bo Saudi Aramco nie posiada prawa do wszystkich produktów rafinerii. Saudowie mają prawo tylko do dwóch produktów rafinerii, a w związku z powyższym PKN ORLEN dysponuje prawem do większej liczby produktów rafineryjnych. Wiadomo, że w rafinerii nie produkuje się wyłącznie benzyny i oleju napędowego, a właśnie te dwa produkty zostały zabezpieczone na mocy decyzji Komisji Europejskiej. Dlatego, jeżeli państwo dyskutujecie o tym, co jest wyceniane i w jaki sposób, to bardzo proszę, żebyście spojrzeli również w strukturę przychodów związaną z poszczególnymi produktami.</u>
+          <u xml:id="u-113.3" who="#KrzysztofNowicki">W pytaniach pojawiło się również zagadnienie mniejszościowych akcjonariuszy i wytoczonego przez nich postępowania sądowego, a w tym kontekście była także mowa o wynagrodzeniach firm doradczych. Szanowni państwo, wynagrodzenia firm doradczych mieszczą się we wszystkich standardach i światowych benchmarkach przyjętych dla transakcji o takim typie i charakterze. I to jest cała odpowiedź na to pytanie. Można nawet powiedzieć, że mieścimy się w dolnych granicach wspomnianych benchmarków.</u>
+          <u xml:id="u-113.4" who="#KrzysztofNowicki">Jeżeli natomiast chodzi o udział akcjonariuszy w zaskarżeniu decyzji o połączeniu spółek, takie pytanie również padło, to faktycznie trwa teraz postępowanie sądowe. Dwóch akcjonariuszy spośród całego akcjonariatu Grupy LOTOS S.A., nota bene są to akcjonariusze, którzy wcześniej zaskarżali również decyzje w spółce Energa S.A. ze skutkiem już rozstrzygniętym. Tych dwóch akcjonariuszy, mimo szerokiej akcji nawołującej do działania wśród akcjonariatu LOTOS-u, nie uzyskało jednak żadnych pełnomocnictw. Jeden z nich nabył akcje, drugi już je posiadał i na tej podstawie zaskarżyli decyzje, ale takie działanie jest zupełnie normalne w takich okolicznościach. Podobne sytuacje zdarzały się w każdym procesie łączenia spółek, zarówno w latach poprzednich, jak i w czasie bieżącym. To się zdarza, proszę państwa, a przyczyny bywają najróżniejsze. Niejednokrotnie są to próby wywarcia nacisku na spółki w celu uzyskania określonych korzyści w postaci wypłaty na rzecz akcjonariuszy określonych środków w zamian za wycofanie zaskarżenia. To tyle tytułem tego zagadnienia.</u>
+          <u xml:id="u-113.5" who="#KrzysztofNowicki">Teraz chciałbym przejść do kwestii związanej z Unimot’em i zbycia udziałów w spółce dysponującej aktywami logistycznymi. Tutaj zostały pomylone fundamentalne pojęcia, a mianowicie władztwa państwa nad infrastrukturą krytyczną i własności tych aktywów. Nie wszystkie aktywa, i to jest w Polsce powszechnie wiadomo, które są infrastrukturą krytyczną, są aktywami państwowymi. Nie oznacza to, że bezpieczeństwo kraju jest w jakikolwiek sposób zagrożone. Tak samo jest w przypadku sytuacji związanej z Unimot’em.</u>
+          <u xml:id="u-113.6" who="#KrzysztofNowicki">Jeśli chodzi o pytanie dotyczące okazyjnego nabycia, to pozwolimy sobie odnieść się do niego na piśmie. Takie stanowisko w tej sprawie otrzymałem od pana prezesa Szewczaka. Jeżeli natomiast chodzi o kwestie dotyczące zysków, to wprawdzie nie ma już z nami pana posła Suchonia, ale chciałbym przypomnieć i poinformować państwa oraz pana posła, że wcześniej dokładnie odnosiłem się już do aspektu związanego z kwestiami produktów i właściwej oceny tego, jaka jest struktura przychodów patrząc po produktach rafineryjnych. W takim ujęciu zagadnienie kwoty 2,1 mld zł w określonym roku staje się o wiele bardziej czytelne oraz akceptowalne.</u>
+          <u xml:id="u-113.7" who="#KrzysztofNowicki">Pan poseł zadał również pytanie o to, kto podjął decyzję. Szanowni państwo, decyzję podjęli ci, którzy mieli władzę, a więc akcjonariusze spółek, ponad 99% tych akcjonariuszy. Bardzo ważną rzeczą jest prześledzenie struktury akcjonariatu. To jest nie tylko akcjonariat indywidualny, ale także skupiony wokół podmiotów o profesjonalnym charakterze, a nawet są tam fundusze, które mają charakter funduszy narodowych, i ten akcjonariat wyraził zgodą na dokonanie proponowanej transakcji. W związku z powyższym odpowiedź brzmi, że zadecydowali akcjonariusze na podstawie posiadanych informacji. To oni określili sposób rozstrzygnięcia, w tym przypadku w sprawie fuzji, a właściwie przejęcia przekazanych aktywów LOTOS-u przez PKN ORLEN.</u>
+          <u xml:id="u-113.8" who="#KrzysztofNowicki">Odpowiadając na pytania dotyczące korzyści wynikających z opisanego procesu informuję, że tydzień temu została opublikowana informacja, która wydaje się oczywista… PKN ORLEN będzie inwestował nie tylko w budowanie własnej wartości, ponieważ w przypadku biznesu o takiej skali jest to również budowanie wartości otoczenia, w którym firma działa. Dzięki temu rośnie także własna wartość spółki. W bezpieczeństwo energetyczne i bezpieczeństwo koncernu, w bezpieczeństwo państwa i regionu zamierzamy zainwestować 320 mld zł w perspektywie do roku 2030. Odnosząc podaną kwotę do wartości 3 mld zł, która była dziś podawana jako zysk LOTOS-u i jego ewentualna zdolność inwestycyjna, to jak państwo widzicie jest to relatywnie niewielki procent kwoty, którą podałem przed chwilą. To jednak nie jest jedyna istotna wartość wynikająca z fuzji. Takimi wartościami są również niewątpliwie cztery umowy zawarte z Saudi Aramco, które zapewniają nam dostęp do technologii, inwestycji, surowca oraz nowoczesnych badań i rozwoju. Dziękuję za uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-114">
+          <u xml:id="u-114.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję panu prezesowi. Teraz pan prezes Janusz Szewczak, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-115">
+          <u xml:id="u-115.0" who="#JanSzewczak">Dzień dobry państwu, Jan Szewczak, wiceprezes do spraw finansowych. Szkoda, że najbardziej aktywni uczestnicy naszego dzisiejszego spotkania: pani poseł Pomaska i pan poseł Poncyljusz opuścili już nasze obrady, bo chciałem odpowiedzieć na zadane przez nich pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-116">
+          <u xml:id="u-116.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Ale jest pan poseł Neumann, panie prezesie, który zadawał bardzo konkretne pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-117">
+          <u xml:id="u-117.0" who="#JanSzewczak">To prawda. W każdym razie zanotowałem zadane pytania i odpowiem na niektóre poruszone kwestie. Rozpocznę od rzeczy ogólnej. Powiem szczerze, że w tej chwili mamy kontakty z menedżerami i bankowcami z całego świata, dzisiaj odbywa się wielka konferencja w Houston w Teksasie, w Stanach Zjednoczonych, w której bierze udział polska delegacja ORLEN-u i ona wręcz nie może się opędzić od spotkań biznesowych i próśb o współpracę oraz dalsze rozwijanie istniejących już inicjatyw. Polski premier dziś lub jutro, dokładnie nie pamiętam, udaje się do Arabii Saudyjskiej na bardzo poważne rozmowy. To wszystko świadczy o tym, że jako Polacy powinniśmy być naprawdę dumni z tego, że partnerzy zaczynają z nami rozmawiać na poważnie, że traktują nas inaczej. Ta fuzja miała fundamentalne znaczenie, podobnie jak i fuzja z PGNiG. Dzisiaj nasza multienergetyczna firma ma ponad 300 mld zł przychodów rocznie i nie wykluczamy, że za chwilę może to być 500 mld zł. To są naprawdę liczące się kwoty. ORLEN jest już porównywalny z innymi firmami europejskimi, takimi jak OMV, MOL czy Repsol.  Te działania, które podjęliśmy, są niezwykle ważne.</u>
+          <u xml:id="u-117.1" who="#JanSzewczak">Proszę państwa, kilkanaście dni temu również uczestniczyliśmy w posiedzeniu sejmowej komisji. Byliśmy wtedy bardzo atakowani za porozumienie z Arabią Saudyjską i firmą Aramco. Dzisiaj z całą odpowiedzialnością chcę państwu powiedzieć, że gdyby nie to porozumienie, które dopięliśmy po bardzo długich, żmudnych i trudnych negocjacjach, bo Aramco i Arabia Saudyjska wcale nie są tacy chętni do współpracy z Europą, gdyż uważają, że biznesowo to jest raczej mniej opłacalny dla nich kierunek, w każdym razie, gdyby nie to porozumienie o dostawie 20 mln ton ropy naftowej do Polski, czyli połowy naszego zaopatrzenia, to dzisiaj połowa kraju by stała. Dzisiaj nie mielibyśmy paliwa dla połowy Polski. Dlatego atakowanie nas, a nawet powiedziałbym wyrażanie się o transakcji w sposób dość pogardliwy: Arabom sprzedali itd.… Proszę państwa, tutaj się nic nie sprzedało. Tutaj pozyskało się partnera do biznesu. To jest joint venture, które ma jeszcze dodatkowe pozytywne aspekty, o których mówił przed chwilą pan prezes Krzysztof Nowicki, a mianowicie dostęp do najnowszych światowych licencji, technologii i patentów. Dziś taki nowoczesny patent lub licencja to są jeśli nie setki milionów, to nawet miliardy złotych, a firma Aramco właśnie takimi technologiami dysponuje.</u>
+          <u xml:id="u-117.2" who="#JanSzewczak">Odpowiadając panu posłowi Poncyljuszowi, już nieobecnemu, mogę oczywiście powiedzieć, że inaczej pozyskiwaliśmy partnera do biznesu niż czynili to nasi poprzednicy, choćby jak to miało miejsce w przypadku Stoczni Gdańskiej i słynnego wirtualnego partnera z Kataru. My doskonale wiedzieliśmy, kto się liczy na rynku, kto nam jest potrzebny również jako dostawca surowca, i to się sprawdziło.</u>
+          <u xml:id="u-117.3" who="#JanSzewczak">Szanowni państwo, to też nie jest tak, że my możemy o wszystkim samodzielnie zadecydować, bo to Komisja Europejska ostatecznie podejmuje decyzje. Komisja Europejska wielokrotnie zaostrzała warunki naszej fuzji.</u>
+          <u xml:id="u-117.4" who="#JanSzewczak">Można by powiedzieć tak – to jest inna filozofia podejścia do biznesu, do pozycji Polski, do polskiej racji stanu w gospodarce niż ta, którą prezentowali poprzednicy. Jak słyszę pana premiera Donalda Tuska, który kilka dni temu w Pabianicach pytał, po co nam taki bogaty koncern ORLEN, to czekam na drugą część tego zdania. Niektórzy już tę wypowiedź dokończali mówiąc, że przecież mamy inny bogaty koncern, na przykład Total w Niemczech, Shell we Francji, czy może akurat odwrotnie. Proszę państwa, my chcemy, żeby polskie firmy były bogate, żeby zarabiały, żeby osiągały zyski na tyle wysokie, aby dzięki nim można było realizować takie inwestycje, o których mówił mój poprzednik. Przypominam – 320 mld zł w ciągu 7 lat. Takich historii, takich rekordów jeszcze w Polsce nie było.</u>
+          <u xml:id="u-117.5" who="#JanSzewczak">Nie wiem, czy pani Pomaskiej odpowiadać na pytanie, czego boi się Daniel Obajtek, skoro jej nie ma... Proszę państwa, pan Obajtek to jest bardzo odważny człowiek i on się nie boi niczego. Chcę państwu powiedzieć, że tak jak został prześwietlony majątek tego menedżera, tak chyba nie został zbadany majątek żadnego innego menedżera w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-117.6" who="#JanSzewczak">Przechodząc do pytań pana posła Neumanna, który mówił m.in. o tych niewłaściwych rzekomo wycenach… Uważam, że to jest ryzykowne, że używanie takich drastycznych określeń jak złodziejstwo, niegospodarność itd., to wszystko jest bardzo dyskusyjne, że to jest śliski temat. Pan poseł Neumann też chyba o tym wie, że to jest dyskusyjna sprawa, jak ocenia się pewne rzeczy. Jeśli zaś chodzi o wyceny, to gdybyśmy wrócili do historii, na przykład do czasów wyceny PZU dla Eureko czy Pekao S.A., nie wspomnę już nawet o Stoczni Gdańskiej, to w tych przypadkach też moglibyśmy używać wielkich słów, które – moim zdaniem – są zupełnie niepotrzebne, które szkodzą Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-117.7" who="#JanSzewczak">W tym momencie odpowiem na pytanie, które pan przewodniczący zadał na początku. Zaobserwowaliśmy, że w czasie trwania posiedzeń senackich komisji, także sejmowych komisji, gdzie koncern jest atakowany w sposób skrajny, i moim zdaniem nieodpowiedzialny, znacząco spadają na giełdzie notowania koncernu. Takie ataki mają wpływ na kurs spółki i oznaczają bezpośrednią stratę dla akcjonariuszy. Oni notują realne straty, jeśli na posiedzeniach komisji są wygłaszane takie rzeczy, jakie zdarza się niekiedy słyszeć. Wygłaszane opinie nierzadko nie mają żadnych merytorycznych ani prawnych podstaw.</u>
+          <u xml:id="u-117.8" who="#JanSzewczak">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące prawników i zarzut, że brali udział w tworzeniu prawa… Proszę państwa, tak jest, najlepsi prawnicy w kraju zawsze uczestniczą w tworzeniu prawa, taka jest prawda. Jednocześnie są ekspertami we wszelkich biznesowych działaniach i nie pracują oczywiście charytatywnie.</u>
+          <u xml:id="u-117.9" who="#JanSzewczak">Jeszcze może jedna kwestia, o której chciałbym powiedzieć – określenie: sprzedaż LOTOS-u. To jest nieprawda, proszę państwa, to jest kłamstwo. Nikt nie sprzedał LOTOS-u. Pozyskaliśmy natomiast partnera na 30% akcji do Rafinerii Gdańskiej. Jeszcze raz podkreślam, że kolportowanie publiczne politycznego sądu o sprzedaży LOTOS-u jest kłamstwem. Doszło po prostu do klasycznej fuzji i trzeba pamiętać, że zawsze w takich przypadkach decyzje zapadają na najwyższym szczeblu. To jest normalne, bo w grę wchodzi tutaj bezpieczeństwo energetyczne państwa, a to Komisja Europejska zdecydowała, jaką część majątku trzeba dezinwestować, czyli po prostu sprzedać, z jakimi udziałami wprowadzić nowych akcjonariuszy. Jeśli państwo macie wątpliwości, czy my mówimy w tej kwestii prawdę, to prosimy, żebyście zwrócili się do pani komisarz Vestager z Komisji Europejskiej. Ona państwu wyjaśni, jaki to był trudny i skomplikowany proces i jak Polska, powiedziałbym, była szczególnie i precyzyjnie pilnowana, żebyśmy przypadkiem nie uzyskali za dużo. Tak nas precyzyjnie pilnowano, bo jak państwo wiecie, nie mamy tam samych życzliwych nam przedstawicieli.</u>
+          <u xml:id="u-117.10" who="#JanSzewczak">Szanowni państwo, nie warto się oczywiście wyzłośliwiać, choć można by przytoczyć jeszcze wiele innych przykładów, ale z całą pewnością mogę państwa zapewnić, jako przedstawicieli polskiego narodu, którzy zawsze dzielą się przecież na opozycję i reprezentantów grupy rządzącej, że z powodu jakichś animozji, a nawet politycznej nienawiści, nie warto atakować najważniejszej firmy świata. Spotykamy się z pytaniami, także od przedstawicieli Arabii Saudyjskiej, o co tu chodzi? Co się dzieje w Polsce? Nigdzie indziej na świece Saudyjczycy takich rzeczy nie obserwują. We Francji opozycja chucha i dmucha na swoje firmy, żeby one były mocne, stabilne, żeby zyskiwały, żeby zdobywały nowe rynki. Opozycja tam gdzie może, to pomaga. My powinniśmy być dumni z tego, co osiągnęliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-117.11" who="#JanSzewczak">Zapewniam państwa, że mamy ambicje, działamy profesjonalnie, zgodnie z prawem, będziemy konsekwentni i będziemy tę firmę rozwijać. Mamy ogromne szanse na ekspansję i to nie tylko na europejskim rynku, ale także światowym, gdzie ważnym partnerem dla nas będzie Arabia Saudyjska oraz firmy amerykańskie, z którymi podejmujemy bardzo wszechstronną współpracę. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-118">
+          <u xml:id="u-118.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję, panie prezesie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-119">
+          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Czy mogę jeszcze zabrać głos na sam koniec?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-120">
+          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Rozumiem, że pan poseł chce o coś dopytać, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-121">
+          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Tak, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-122">
+          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę. Powiem tylko, że przypominam sobie doskonale, iż kiedy – wówczas to były posiedzenia Komisji Skarbu Państwa, ale nasza obecna Komisja kontynuuje pracę tamtego gremium, chociaż pewne uprawnienia mamy szersze – w każdym razie, kiedy minister Grad opowiadał o świetnym inwestorze z Kataru, pominę jego nazwisko, na imię miał Abdul i w ogóle okazał się być Libańczykiem poszukiwanym listem gończym za handel bronią z krajami uważanymi za bandyckie… ten człowiek gdzieś rozwiał się później we mgle, ale ja pozwoliłem sobie zadzwonić do ambasady Kataru i zapytać o tego człowieka i wtedy usłyszałem od nich, że to skandal, to nie jest żaden Katarczyk, on nas nie reprezentuje, a w ogóle to Katar wycofa się z planowanego zakupu siedziby na ambasadę, bo z takim rządem nie będzie chciał dalej współpracować.</u>
+          <u xml:id="u-122.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Tymczasem w przypadku PKN ORLEN, choć niektóre pytania dosyć odbiegały od tematu i były zadawane w sposób skandaliczny… Dziękuję panu posłowi Neumannowi, który oczywiście drąży temat, zadaje pytania, ale nie czyni tego w taki sposób jak pani poseł Pomaska. Zwracam uwagę, szanowni państwo, że nigdy nie otrzymywaliśmy tak dokładnych i poważnych odpowiedzi na pytania dotyczące tego, co się dzieje w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Pamiętam, kiedy pracom Komisji Skarbu Państwa przewodniczył poseł z Platformy, jak wyłączano mi mikrofon i wulgarnie mówiono, nie będę tych słów cytował, żebym się zamknął i w ogóle nie zadawał pytań.</u>
+          <u xml:id="u-122.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziś jest inaczej. Apeluję oczywiście o zadawane pytań w sposób kulturalny i jeśli pan poseł w taki sposób je zadaje, to otrzymuje odpowiedzi, a nie obelgi. To jest chyba zasadnicza różnica. A jeśli chodzi o to, co się stało przy okazji fuzji z Saudi Aramco, to jak panowie powiedzieliście, gdybyśmy tego nie zrobili, to kiedy wybuchła wojna energetyczna, kiedy Rosja w ogóle zakręciła kurki ze swoimi surowcami, nie wiadomo wprawdzie kto wysadził gazociąg, ale prawdopodobnie obecnie nie mielibyśmy możliwości, żeby nasza gospodarka normalnie funkcjonowała. Nawet jeżeli założymy, że to jest trudna fuzja, chociaż ja uważam, że dla Polski jest to akurat ratunek, ale nawet przy innym założeniu należy docenić, że Polska gospodarka się nie zatrzymała, a stało się tak dzięki podjętym działaniom. My faktycznie oderwaliśmy się od Rosji i można stwierdzić, że uczyniliśmy tak już na stałe. Jeśli kiedyś z Rosją będziemy znowu handlować, to będzie się to odbywało na naszych warunkach, a nie na warunkach Rosji. Wojna pewnie kiedyś się skończy, może nastąpi jakaś zmiana i Rosja wróci na łono krajów przynajmniej uważanych za zmierzające do demokracji, ale na razie to jest państwo bandyckie, a my na szczęście uwolniliśmy się od uzależnienia od niego. Stało się tak dzięki działaniom ORLEN-u i trzeba to naprawdę docenić. Bez tego bylibyśmy dzisiaj w głębokim kryzysie.</u>
+          <u xml:id="u-122.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan poseł Neumann, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-123">
+          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Pierwsza rzecz, panie przewodniczący – chyba nikt w Polsce nie neguje potrzeby odłączenia się od dostaw rosyjskich surowców i nikt chyba za takie działania innych nie krytykuje. Przynajmniej ja nie znam takich głosów, może za wyjątkiem jednego posła z Konfederacji. Tutaj nie ma sporu, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-123.1" who="#PoselSlawomirNeumann">A teraz chciałbym się odnieść do tego, co powiedział pan prezes. Bardzo krótko. Oczywiście, że wyceny są różne i można na nie różnie patrzyć, dlatego chcę tylko państwu uzmysłowić, że między 2021 r. a 2022 r. rynek zmienił się znacząco i równie znacząco powinny zmienić się wyceny. To jest moje zdanie. Państwo możecie mieć inne zdanie. Nie znam tych wycen, więc macie nade mną przewagę o tyle, że wy je znacie, ale jak rozumiem, nie opublikujecie, bo to jest tajemnica spółki itd. Dlatego pewnie zostaniemy przy swoich zdaniach.</u>
+          <u xml:id="u-123.2" who="#PoselSlawomirNeumann">Rozumiem, że pan prezes się cieszy, że w Houston Amerykanie są zainteresowani współpracą, że nie możecie się od nich opędzić, ale spójrzcie na to inaczej – może zobaczyli po prostu, jaki świetny interes z ORLEN-em zrobili Saudyjczycy, to chcą teraz zrobić taki sam interes? Może tu działa inny mechanizm i wcale nie chodzi o docenienie pozycji spółki? Spojrzenie na tę sprawę może być różne, panie prezesie.</u>
+          <u xml:id="u-123.3" who="#PoselSlawomirNeumann">Ostatnia rzecz. Przypominam, że Stocznię Gdańską sprzedał jednak rząd Jarosława Kaczyńskiego w czasie, kiedy prezesem spółki był Andrzej Jaworski, były poseł PiS-u. Zapamiętajcie to i więcej nie podawajcie tego typu przykładów, bo się ośmieszacie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-124">
+          <u xml:id="u-124.0" who="#PoselStanislawZuk">Czy mogę jeszcze zabrać głos, panie przewodniczący?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-125">
+          <u xml:id="u-125.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Chwileczkę. Ja z kolei przypominam, że kiedy upadła stocznia, to wy wysłaliście stoczniowców na kursy przygotowujące do uprawy chryzantem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-126">
+          <u xml:id="u-126.0" who="#PoselSlawomirNeumann">Ale kto sprzedał stocznię Ukraińcom, panie przewodniczący?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-127">
+          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Jednak to wasz rząd do tego doprowadził, nie kwestionujmy przynajmniej faktów. Jeśli chodzi o współczesność, to chcę poinformować, że dzisiaj na przykład zwróciła się do nas największa austriacka firma i chce rozmawiać o współpracy. Nie wiem, czy te dokumenty już do spółki dotarły. Austriacy twierdzą, że chcą współpracować z nami, a jeśli to Arabowie faktycznie przejęliby kontrolę, to chyba kontrahent rozmawiałby z nimi, a nie z nami. Uważają jednak, że dobre interesy można robić z nami.</u>
+          <u xml:id="u-127.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Poza tym, szanowni państwo, powszechnie wiadomo, że firmy nie działają z powodów altruistycznych, tylko po to, żeby zarabiać. Jeżeli jest interes, to żeby zarabiać korzyści muszą mieć i jedni, i drudzy. Nie będzie przecież tak, że ktoś się do nas zgłosi, my osiągniemy zyski, a on poniesie stratę. Zyski muszą być po obu stronach, bo dopiero wtedy interes się udaje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-128">
+          <u xml:id="u-128.0" who="#PoselSlawomirNeumann">My to wszystko wiemy, panie przewodniczący. To jest abecadło.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-129">
+          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pozyskaliśmy partnera na światową skalę, który na rynkach globalnych konkurował z Rosją. Udało nam się go pozyskać, ściągnąć do Polski i to naprawdę jest wielki sukces. Chcemy, żeby zagraniczne inwestycje przynosiły także zyski tym, którzy tutaj inwestują. Nie naszym kosztem oczywiście, ale niech zyskują i jedni, i drudzy. Wówczas inne firmy też będą chciały w Polsce inwestować i nasza gospodarka będzie się rozwijała. Każdy na tym zyska. Inwestycje to postęp, większe dochody, większe bezpieczeństwo energetyczne itd.</u>
+          <u xml:id="u-129.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przypominam, że obraliśmy kierunek na aktywa państwowe, czyli nie chodzi tylko o zarządzanie Skarbem Państwa, jak to miało miejsce poprzednio, tylko to ma być aktywna polityka inwestycyjna. To jest podstawa sukcesu. Państwo posiada pewne dobra i nie tylko nimi zarządza w taki sposób, że płyń moja barko i jak będzie, tak będzie, tylko myśli o tym co zrobić, jak zainwestować, jak to rozwinąć. Można powiedzieć, że to był wspaniały pomysł. Chapeau bas przed ORLEN-em. Dzięki temu jesteśmy bezpieczni.</u>
+          <u xml:id="u-129.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zgłasza się jeszcze dwóch panów posłów. Proszę bardzo, pan poseł Żuk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-130">
+          <u xml:id="u-130.0" who="#PoselStanislawZuk">Szanowni państwo, chciałbym się odnieść do dwóch tematów. Pierwsza kwestia dotyczy spraw, odnośnie których padały pytania. Państwo z założenia niejako wychodzicie, że jest jakaś zła wola po stronie członków zarządu danej spółki. Przypominam, że obowiązkiem każdego zarządu, bez względu na to czy członkowie zarządu mają podpisane kontrakty, czy umowy o pracę, jest wprowadzenie każdej formy zmiany organizacji, czy to będzie konsolidacja czy na przykład fuzja, w sposób jak najbardziej zgodny z prawem. Wyjście z założenia, że tu jest jakiś przekręt, w mojej ocenie jest skrajnie niesprawiedliwe. Mam doświadczenie w konsolidacji w sektorze energetycznym, bo w niej uczestniczyłem. Sama wycena jako taka, czy to metodą dochodową, aktywów netto czy mieszaną… Te metody są stosowane od lat w naszym kraju i na pewno trzeba na rzecz spojrzeć w taki sposób, że wyceny zostały zrobione prawidłowo, zgodnie z jak najlepszą wiedzą i posiadanymi umiejętnościami. Czego byśmy nie powiedzieli, to firmy doradcze są potrzebne, bo przecież nie wszystkie procesy da się przeprowadzić w ramach własnej struktury organizacyjnej firmy.</u>
+          <u xml:id="u-130.1" who="#PoselStanislawZuk">Druga sprawa, która mnie osobiście dziwi, zaznaczę, że jestem posłem dopiero pierwszą kadencję, jest następująca – robimy posiedzenie Komisji, jest godzina 10.00, przychodzą posłowie, ściągamy do nas pół zarządu, może nawet więcej, firmy kluczowej dla naszej gospodarki i co mamy? W przypadku pana posła Neumanna akurat pełny szacunek, bo został, ale najwięksi oponenci, a przynajmniej posłowie mający najwięcej wątpliwości, tacy jak koleżanka z Polski 2050, która siedziała przede mną z kartą z pytaniami… W trakcie posiedzenia przychodzi wreszcie moment, kiedy zaproszeni goście udzielają odpowiedzi… No właśnie, tylko komu? Mnie? Ja nie zadałem żadnego pytania. Odpowiedzi oczywiście wysłuchałem i przy okazji czegoś się dowiedziałem, doedukowałem się. Dla mnie takie zachowanie posłów jest bardzo nieodpowiedzialne i niepoważne. Wywołujemy temat, doprowadzamy do zwołania posiedzenia Komisji i nie wytrzymujemy do końca obrad, żeby wysłuchać argumentów drugiej strony. Co w tej sytuacji można stwierdzić? Że ci państwo posłowie, którzy wyszli z posiedzenia i nie słyszeli odpowiedzi, nadal zostają w przeświadczeniu, że mają rację, a druga strona kłamie. Tak nie można, trzeba się nawzajem szanować.</u>
+          <u xml:id="u-130.2" who="#PoselStanislawZuk">Na zakończenie, jako były swego czasu członek zarządu, mogę powiedzieć jedno – nie mieści mi się w głowie, żeby którykolwiek członek zarządu kombinował lub działał na niekorzyść swojej spółki. Ja po prostu nie przyjmuję takiego argumentu. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-131">
+          <u xml:id="u-131.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pan poseł Zubowski, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-132">
+          <u xml:id="u-132.0" who="#PoselWojciechZubowski">Proszę państwa, na usprawiedliwienie posła Żuka chcę powiedzieć i podkreślić, że on jest posłem dopiero pierwszą kadencję. Dlatego dziwi się jeszcze pewnym zachowaniom.</u>
+          <u xml:id="u-132.1" who="#PoselWojciechZubowski">Szanowni państwo, chciałbym zapytać o jeden aspekt, który pojawił się w czasie dyskusji i bardzo szybko przemknął trochę niezauważony. Cofnę się do kadencji 2011-2015, kiedy została ogłoszona informacja o nałożeniu na KGHM tzw. podatku od wydobycia niektórych kopalin. Pamiętam, że rano oglądałem wtedy telewizję, to chyba był Polsat News, było wiadomo, że coś takiego będzie… Później stało się wiadomym, że wcześniej gotowy był już projekt, który potem został pokazany w Sejmie. Wtedy z ówczesnym panem posłem Szałamachą złożyliśmy zapytanie do Komisji Nadzoru Finansowego, ponieważ okazało się, że w przypadku KGHM można było grać na kontraktach terminowych, czy zaobserwowano pewne ruchy wykraczające poza standard na giełdzie, jeśli chodzi o tego rodzaju operacje na akcjach KGHM. Każdy bowiem, kto wiedział, że KGHM zostanie obłożony podatkiem, mógł grać na krótkie lub długie pozycje, ci którzy grają na giełdzie, wiedzą o co chodzi w przypadku kontraktów terminowych, i krótko mówiąc, w ciągu jednego lub dwóch dni taka osoba mogła zarobić 20, 30 lub 40% zainwestowanej kwoty, mając w zasadzie pewność, że akcje spółki spadną. Odpowiedź, którą otrzymaliśmy z Komisji Nadzoru Finansowego, była następująca – pytaliśmy, jaka była wielkość transakcji, a otrzymaliśmy odpowiedź dotyczącą tego, ile było tych transakcji, tzn. że liczba transakcji nie odbiega od standardowej normy. Jedną transakcją, szanowni państwo, może być jednak zakup bułki w sklepie, ale także zakup całego składu z bułkami. To nadal będzie tylko jedna transakcja.</u>
+          <u xml:id="u-132.2" who="#PoselWojciechZubowski">Dlaczego w ogóle o tym mówię? Ponieważ pan prezes zwrócił uwagę, że w trakcie posiedzeń senackich komisji zaobserwowaliście państwo, iż notowania akcji koncernu idą w dół. Dlatego chcę zapytać, czy państwo te kwestię analizowaliście? Może to jest celowe działanie, mające wpłynąć na notowania spółki i wywołać określone ruchy na giełdzie? Tylko pytam, nie rzucam żadnych oskarżeń, ale wiadomo, że są osoby, które zdają sobie sprawę, że na posiedzeniu komisji o konkretnej godzinie nastąpi zmasowany atak na spółkę. Jak ktoś tutaj zauważył, fakty są nieważne. Wiedząc o tym, wystarczy zająć taką, a nie inną pozycję na giełdzie, a następnie po 2-3 godzinach ją zamknąć i wyjść z takim lub innym dorobkiem, jeżeli chodzi o konto maklerskie.</u>
+          <u xml:id="u-132.3" who="#PoselWojciechZubowski">Panie prezesie, prosiłbym, żeby zwrócić uwagę na ten szczegół, może niekoniecznie związany z posiedzeniem Komisji, ale dość istotny z mojego punktu widzenia. Byłbym także zobowiązany za udzielenie odpowiedzi na postawione pytanie. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-133">
+          <u xml:id="u-133.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Proszę, panie prezesie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-134">
+          <u xml:id="u-134.0" who="#JanSzewczak">Chcę tylko odpowiedzieć panu posłowi Zubowskiemu, że poinformowaliśmy o tym fakcie odpowiednie służby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-135">
+          <u xml:id="u-135.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Nie ma więcej pytań, dlatego chciałbym państwu bardzo serdecznie podziękować, szczególnie dziękuję panu posłowi Neumannowi, bo gdyby i on wyszedł, to panowie prezesi mówilibyście tylko do posłów, którzy nie składali wniosku o zwołanie tego posiedzenia. Pytania pana posła Neumanna były celne i dzięki nim na pewno trochę więcej się dowiedzieliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-135.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Reprezentantom PKN ORLEN bardzo dziękuję za rzetelne przedstawienie informacji, co jednak bywa rzadkością. W moim odczuciu to było godne uznania. Stwierdzam, że wyczerpaliśmy porządek dzienny. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00156-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00156-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..908113a
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00156-01/header.xml
@@ -0,0 +1,64 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-eskxx-00156-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 156/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 156/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ESK">156</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuElektroenergetykiiGazuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaPawelPikus" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Elektroenergetyki i Gazu Ministerstwa Klimatu i Środowiska Paweł Pikus</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik" role="speaker">
+        <persName>Konfederacji Lewiatan Paulina Grądzik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJaroslawLichocki" role="speaker">
+        <persName>Legislator z Biura Legislacyjnego Jarosław Lichocki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaAnnaLukaszewskaTrzeciakowska" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu Ministerstwa Klimatu i Środowiska Anna Łukaszewska-Trzeciakowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu MKiŚ Anna Łukaszewska-Trzeciakowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJanWarzecha" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jan Warzecha</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofGadowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Gadowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselStanislawZuk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Stanisław Żuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselUrszulaZielinska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Urszula Zielińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzedstawicielPolskiegoStowarzyszeniaFotowoltaikiDariuszManka" role="speaker">
+        <persName>Przedstawiciel Polskiego Stowarzyszenia Fotowoltaiki Dariusz Mańka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekSuski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Suski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ESK" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00156-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00156-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..1cf731d
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00156-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,264 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Witam państwa posłów i wszystkich gości biorących udział w dzisiejszym posiedzeniu.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Stwierdzam kworum. Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia przewiduje pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących (druk nr 3070) – uzasadnia pani minister klimatu i środowiska.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Witam panią minister, Annę Łukaszewską-Trzeciakowską, podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz – na prośbę naszych posłów – witam hurtem nas wszystkich, ponieważ jesteśmy bardzo w niedoczasie. Wszystkich państwa serdecznie, witam i bardzo proszę panią minister o uzasadnienie. Mam również prośbę o takie uzasadnienie, żebyśmy zdążyli przed północą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący. Będzie syntetycznie. Projekt ustawy, którą przedkładamy, o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących to projekt kluczowy dla funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Ma on na celu przyspieszenie oraz usprawnienie inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych, które będą stanowić kluczowy warunek sprawnej transformacji energetycznej Polski. Ze względu na wzrost znaczenia źródeł OZE, elektrownie szczytowo-pompowe będą pełniły funkcję stabilizującą oraz służącą utrzymaniu parametrów jakościowych energii elektrycznej. Wtedy, kiedy niestabilne źródła OZE zmieniają generację energii, ESP-y stanowią czynnik stabilizujący, co ma szczególne znaczenie w zakresie dostaw energii elektrycznej w sytuacji konieczności szybkiego dostarczenia mocy do KSE. Wtedy, kiedy spada generacja OZE, wchodzą elektrownie szczytowo-pompowe. Mają one również bardzo kluczową zdolność do samostartu. W przypadku, kiedy w systemie zabraknie mocy i napięcia, elektrownie szczytowo-pompowe same się uruchamiają i dostarczają impuls elektroenergetyczny do systemu, pozwalając go podnieść w bardzo sprawny sposób.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Obecnie w Polsce funkcjonuje 6 głównych elektrowni szczytowo-pompowych o łącznej mocy niespełna 2 GW. Ich powstawanie było dość ograniczone nie tylko ze względu na niesprzyjające ukształtowanie terenu – w końcu Polska jest w większości nizinna – ale przede wszystkim ze względu na bariery o charakterze prawnym, które mają być usunięte tym projektem. Do tej pory budowa ESP-ów wciąż podlega standardowemu procesowi inwestycji, który obejmuje uzyskanie szeregu odrębnych decyzji administracyjnych. Sprawia to, że cały proces trwa długo. To jest wiele lat uzyskiwania pozwoleń, zgód i ocen, które w międzyczasie potrafią wygasnąć, dlatego nowe elektrownie szczytowo-pompowe mimo istniejących projektów nie powstawały.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Nadrzędnym celem przedstawianego projektu jest ujęcie najważniejszych dla procesu inwestycyjnego regulacji w jednym akcie prawnym, co pobudzi inwestycje w zakresie tego typu elektrowni w Polsce. Do podstawowych uregulowań zawartych w projekcie należy uproszczenie i skrócenie procedur administracyjnych dzięki zastosowaniu instrumentu decyzji zintegrowanej, skrócenie terminów odwoławczych wynikających z KPA, a także nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom wydawanym w procesie inwestycyjnym. Zaliczenie inwestycji z zakresu elektrowni szczytowo-pompowych i towarzyszących do inwestycji celu publicznego oznacza, że decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji będzie wiążąca dla organów, co poskutkuje przyspieszeniem postępowań związanych z nieruchomościami, na których ma być zlokalizowana inwestycja.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Ponadto zaproponowaliśmy wprowadzenie instytucji inwestycji towarzyszącej, co pozwoli na zsynchronizowanie obydwóch procesów inwestycyjnych. Nie trzeba będzie uzyskiwać oddzielnych zgód i pozwoleń na inwestycje towarzyszące, które są kluczowe dla rzeczywistego funkcjonowania ESP-ów. Zdefiniowaliśmy również inwestora, którym będzie wyłącznie spółka o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa albo spółka kapitałowa, w której jedynym albo większościowym udziałowcem jest jednostka samorządu terytorialnego lub związek jednostek samorządu terytorialnego. Projekt został przyjęty uchwałą Rady Ministrów 28 lutego 2023 r. na podstawie raportu opracowanego przez Zespół Ekspercki ds. Budowy Elektrowni Szczytowo-Pompowych działający przy prezesie Rady Ministrów.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Rola elektrowni szczytowo-pompowych w krajowym systemie elektroenergetycznym. Przewiduje się modernizację 3 elektrowni oraz budowę kolejnych 3 ESP-ów. Wytypowano także lokalizacje dla kolejnych 7 elektrowni o łącznej mocy blisko 4 GW. Przedmiotowo ustawa pozwoli na sprawną realizację tych inwestycji. Bardzo proszę o jej pozytywne rozpatrzenie. Dziękuję. Mam nadzieję, że było syntetycznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Tak, rzeczywiście było syntetycznie. Ponieważ wszyscy znamy regulamin, przypomnę tylko, że pierwsze czytanie obejmuje uzasadnienie, debatę w sprawach ogólnych oraz pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy. Ponieważ teraz zakończyliśmy prezentację pani minister, to przechodzimy do pytań i debaty. Pan poseł się zgłasza, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Dziękuję, panie przewodniczący. Dziękuję panu za możliwość zadania pytania. Pani minister, państwo dołączyliście bardzo obszerne uzasadnienie do tego projektu. Mam jedno pytanie. Mówicie państwo, że pracujecie nad dokumentem Polityka energetyczna Polski do 2040 r. który ma pojawić się już niebawem – w marcu. Chciałem zapytać, na jakich materiałach pani opierała to uzasadnienie? Na nowych materiałach polityki energetycznej Polski czy jeszcze na starych materiałach? Pytam, żebyśmy później – za kilka czy kilkadziesiąt dni – nie musieli wracać do tego projektu z powodu publikacji nowych dokumentów. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Dziękuję. Panie pośle, niezależnie od tego, czy będziemy bazować na tych materiałach, które zostały zrewidowane w marcu zeszłego roku czy na tej rewizji, która objawi się lada dzień, to w tym zakresie będą to tożsame dokumenty. Nawet przy założeniu większego rozwoju OZE elektrownie szczytowo-pompowe będą potrzebne w systemie. W związku z tym na tę ustawę i na tę regulację nie ma to żadnego wpływu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Czyli pani podtrzymuje, że nowy dokument pojawi się jeszcze w marcu, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Podtrzymuję, że dokument jest na ostatniej prostej do jego ukończenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pracujemy nad projektem, który odnosi się do obecnie obowiązującego prawa. Jak będzie kolejny projekt, to pewnie też się spotkamy i będziemy nad nim pracować. Jest to przecież naszą powinnością. Bardzo proszę, pani poseł Urszula Zielińska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Pani minister, rygor natychmiastowej wykonalności zawarty w tej ustawie jest niepokojący. Nie wiem, czy jest to konieczne. Moje pytanie dotyczy procedury zaskarżania i odwoływania się właśnie od tego rygoru natychmiastowej wykonalności. Jak to będzie wyglądało, ilu instancyjne będzie to odwołanie i do jakich instancji? Będę wdzięczna, jeżeli mogłaby pani to przybliżyć. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Skracane są tutaj wyłącznie terminy. Rygor natychmiastowej wykonalności obowiązuje we wszystkich specustawach. On dotyczy kolei, lotnisk, dróg, budowli przeciwpowodziowych…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselUrszulaZielinska">On generuje wiele problemów i stąd jest moje pytanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Dotyczy również przesyłu gazu, tak że to nie jest nowe rozwiązanie. Państwo je na pewno doskonale znacie, bo w procesie legislacyjnym było szereg specustaw dotyczących inwestycji szczególnych dla państwa, inwestycji celu publicznego. Tutaj nic się nie zmienia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Jaka jest od nich procedura odwoławcza? O to także pytałam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">W każdej specustawie jest ona identyczna. Tutaj skrócone są jedynie terminy. To pani poseł na pewno doskonale wie, bo wszystkie inne specustawy mają dokładnie te same rygory i dokładnie ten sam schemat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, pan poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselStanislawZuk">Mam jedno pytanie do pani minister. Po pierwsze, z czego wynika, że to wojewoda będzie wydawał decyzje lokalizacyjne?</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselStanislawZuk">Druga kwestia, szanowni państwo, jeżeli chcemy przebudować naszą energetykę na mniej stabilną, to w największych okresach obciążenia elektrownie szczytowo-pompowe są jednym z rozwiązań, które w zależności od mocy, na jaką elektrownia jest wybudowana, zapewni energię przez parę godzin. Załóżmy, że przy mocy 200 czy 300 MW możemy zapewnić energię na 2 czy 3 godziny, ot tak. Woda płynie z góry na dół, turbina jest napędzana i produkowana jest energia. Te elektrownie służą właśnie temu, żeby być stabilizatorem w chwilach dużego obciążenia w sieci czy też w innych sytuacjach powodujących brak produkcji energii z energetyki odnawialnej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Są one po prostu szczególnym magazynem energii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselStanislawZuk">Natomiast jest taka jedna nieszczęśliwa inwestycja. Może w końcu uda się ją zrealizować. Mam na myśli elektrownię szczytowo-pompową Młoty. Ja akurat byłem w takiej elektrowni i naprawdę proszę mi wierzyć, że jest to rozwiązanie bardzo dobre, mądre i potrzebne. Szczególnie jest ono istotne w systemie mało stabilnym. Mam tylko to jedno pytanie. Być może oczywiste jest to, że właśnie wojewoda będzie wydawał decyzję lokalizacyjną, ale jednak zadaję takie pytanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, pani minister.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Zaczynając od końca, w pełni zgadzam się z drugą częścią wypowiedzi pana posła. Tak, to są bardzo kluczowe elementy stabilizacji KSE w Polsce. One mogą bardzo szybko wprowadzić dużą moc do systemu. Tutaj kluczowy jest ten samostart, dlatego potrzebujemy ich dużo więcej. Tak, Młoty, Rożnów II i Tolkmicko, to są te 3 ESP-y, którym przewidujemy szybką ścieżkę powstania po wprowadzaniu specustawy.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o wojewodę, to jest to ten organ, który będzie integrował wszystkie dotychczas oddzielnie pozyskiwane pozwolenia i zgody. To jest ten lokalny urząd na poziomie województwa, który będzie to spinał. Jest to takie samo rozwiązanie jak we wszystkich innych specustawach, tak że tutaj również nie wprowadzamy nic nowego. My wprowadzamy tylko nową kategorię specustawy dla tego szczególnego rodzaju źródła, jakim jest elektrownia szczytowo-pompowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Dziękuję bardzo. Pani minister, czy w spółkach energetycznych są już jakieś plany inwestycyjne, które oczekują na tę specustawę? Czy jest pani w stanie nam coś o tym powiedzieć?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Tak jak mówiłam w moim syntetycznym uzasadnieniu, według raportu opracowanego przez Zespół Ekspercki ds. Budowy Elektrowni Szczytowo-Pompowych działającego przy prezesie Rady Ministrów, przewiduje się modernizację trzech elektrowni szczytowo-pompowych oraz budowę kolejnych trzech: Tolkmicko, Młoty i Rożnów II. Wytypowano potencjalną lokalizację dla kolejnych 7 elektrowni o mocy prawie 4 GW. Przedwczoraj do UOKiK została przekazana informacja zgłoszona przez PGE i NFOŚ zamiaru utworzenia na bazie PGE Inwest elektrowni szczytowo-pompowej Młoty. To jest jedna z tych 3 elektrowni. Natomiast Tolkmicko i Rożnów II, jak i kolejnych siedem elektrowni, także powstaną. Jeżeli będzie potrzebna dodatkowa informacja dotycząca tych 7 elektrowni, to jest ona chyba w uzasadnieniu, ale mogę ją dostarczyć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Nie widzę już zgłoszeń w ramach pierwszego czytania. W takim razie stwierdzam, że zakończyliśmy pierwsze czytanie. Przechodzimy do rozpatrzenia projektu ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zapytam, czy są uwagi do tytułu? Bardzo proszę, pan mecenas.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJaroslawLichocki">Dziękuję. Panie przewodniczący, szanowni państwo, pragniemy wskazać, że pewne wątpliwości może budzić sama koncepcja uchwalania tzw. specustaw, które stanowią lex specialis w stosunku do przepisów ogólnych regulujących daną materię i wyznaczających modelową drogę prowadzenia postępowań administracyjnych i realizowania określonych inwestycji.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJaroslawLichocki">Specustawy zawsze stanowią swoisty wyłom w systemie prawa i upraszczają obowiązujące procedury poprzez m.in. skracanie terminów. W ramach prowadzenia tych postępowań ograniczają niektóre prawa stron przez co, jak można wywodzić, często w porównaniu do podmiotów publicznych stawiają podmioty prywatne w gorszej sytuacji niż zapewniałyby im to przepisy ogólne. W każdej z tego typu ustaw, a więc też tej w omawianym projekcie, pozostaje zagadnienie konstytucyjnej oceny stopnia adekwatności zastosowania prawnych rozwiązań ograniczających np. przejęć z mocy prawa własności nieruchomości, odszkodowań z tego tytułu, ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości czy wygaszania lub wypowiadania umów dotyczących nieruchomości. Odnośnie do podanej przyczyny uzasadniającej zastosowanie regulacji w postaci specustawy wskazujemy na niezwykle krótki czas, jaki mieliśmy na przygotowanie analiz czy na zapoznanie się z projektem. Z tego powodu pragnęlibyśmy dowiedzieć się od wnioskodawcy, czy takie analizy w kontekście tej materii zostały przeprowadzone i czy w wyniku tych analiz te wątpliwości zostały rozwiane? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dobrze. Szanowni państwo, ja tytułem może takiego troszkę wyjaśnienia, powiem, że rozumiem, że pani minister także udzieli odpowiedzi odnoszącej się do przedstawionego zagadnienia prawnego, ale z punktu widzenia praktycznego. Młoty mamy rozpoczęte już od kilkudziesięciu lat i tam pojawiły się różne przeszkody uniemożliwiające jej powstanie – typu nietoperze czy inne różne rzeczy.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Jak nie przyjmiemy tej ustawy, to tak, jak kilkadziesiąt lat budowaliśmy tę elektrownię, tak teraz dalej będziemy ją budować przez następne kilkadziesiąt lat. Chodzi o to, że są pewne sytuacje, które w zasadzie uniemożliwiają dokończenie nawet takich inwestycji, które są na dość zaawansowanym etapie. Można powiedzieć, że przy tej polityce, jaką mamy i inwestycjach w energetykę odnawialną, która jest niestabilna, musimy coś zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Stąd wynika przyspieszenie i skrócenie terminów. Nam po prostu grozi blackout. Może się zdarzyć, że jeżeli się szybko za to nie weźmiemy, to nie będziemy mieli prądu. To jest takie usprawiedliwienie na to, dlaczego skraca się terminy i upraszcza pewne rzeczy. Tyle mogę powiedzieć. Wiem, że spółki energetyczne przymierzając się do takich inwestycji, natrafiły na przeszkody, które były nie do przejścia. Bez tego rodzaju ustawy w zasadzie nie ma jak ruszyć do przodu z tymi elektrowniami. Panią minister, poproszę także o uzasadnienie tej kwestii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Dziękuję, panie przewodniczący. Rzeczywiście dokonaliśmy takich analiz. Ja tę analizę i raport Zespołu Eksperckiego ds. Budowy Elektrowni Szczytowo-Pompowych przy prezesie Rady Ministrów przywoływałam. Przy tym planowanym w PEP-ie, ale też zgodnym z polityką klimatyczną rozwoju odnawialnych i stabilnych źródeł energii… Przy założeniu, że łącznie 50% mocy zainstalowanej w Polskim Systemie Elektroenergetycznym do 2040 r. ma być OZE… Tak jak powiedziałam, nawet z tymi marcowymi aktualizacjami PEP-u, szczególnie pożądane będzie stabilizowanie sieci i – tak, jak również powiedział pan przewodniczący – oprócz tej zdolności do samostartu, która też jest bardzo istotna i możliwości szybkiego podania mocy do systemu – co również jest bardzo istotne – ESP-y są de facto magazynami energii, które są najlepszym i najwydajniejszym rozwiązaniem, jakie mamy.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">My także bardzo rozważnie dokonaliśmy analiz zgodności z prawem Unii Europejskiej i uważamy, że jeżeli rzeczywiście mamy poważnie traktować rozwój OZE i jednocześnie zachować bezpieczeństwo energetyczne Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, czyli Polski, to rozwój ESP-ów ma kluczowe znaczenie i muszą one zafunkcjonować w naszym systemie jak najszybciej. Z tego powodu ma to ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego państwa i stąd wynikła potrzeba specustawy, która skróci ścieżki inwestycyjne i pozwoli równolegle do rozwoju OZE rozwinąć te magazyny energii, które w tej chwili są najefektywniejsze i mają najlepszą możliwość ustabilizowania systemu. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję. Myślę, że może to nie rozwiało całkowicie wątpliwości, ale po prostu, jak to ktoś mawiał, jeżeli nie mamy wyjścia, to musimy iść trochę na skróty. Te specustawy to jest właśnie takie pójście na skróty. Mamy możliwość albo iść tą trochę przyspieszoną drogą, albo będziemy siedzieć przy świeczkach. Czy są jakieś inne uwagi są do tytułu? Widzę. Proszę bardzo, pani. Proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Dobry wieczór, Paulina Grądzik, ekspertka ds. energetyki i legislacji Konfederacji Lewiatan.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Szanowni państwo, ta kwestia niestety jeszcze nie była poruszona. W pierwszej kolejności chciałabym stanowczo zaznaczyć, że z dużym niepokojem przyglądamy się wadliwemu trybowi procedowania projektów aktów prawnych, a w szczególności przedmiotowego projektu. Mówię to zwłaszcza w odniesieniu do dodanych na końcowym etapie prac rządu przepisów, o których do tej pory jeszcze państwo nie wspomnieli. Podam krótkie wyjaśnienie o jakich przepisach mowa. Chodzi o art. 40 przedmiotowego projektu, który wyłącza obowiązek przekazywania odpisów na fundusz w stosunku do wytwórców energii elektrycznej wytwarzających…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Tylko ja pytałem o uwagi do tytułu ustawy, a nie do art. 40. Czy ma pani uwagi do tytułu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Nie, do tytułu nie mam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">To dziękuję. Uważam, że Komisja przyjęła tytuł. Proszę ewentualnie zgłosić się przy art. 40.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przechodzimy do art. 1. Czy są uwagi do art. 1? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 1.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 2. Czy są uwagi do art. 2? Widzę, że tam chyba jest zgłoszenie. Nie ma. Mam prośbę o niepodnoszenie rąk, bo wtedy myślę, że jest zgłoszenie. Dodam jeszcze, że za miesiąc mamy drugie czytanie, więc będzie trochę czasu na myślenie nad ewentualnymi uwagami i głębszą analizą. Nie widzę uwag. Przyjęliśmy art. 2.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Teraz rozdział 2. Przygotowanie inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 3. Czy są uwagi do art. 3? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 3.</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 4. Czy są uwagi do art. 4? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 4.</u>
+          <u xml:id="u-34.6" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 5. Czy są uwagi do art. 5? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 5.</u>
+          <u xml:id="u-34.7" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 6. Czy są uwagi do art. 6? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 6.</u>
+          <u xml:id="u-34.8" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 7. Czy są uwagi do art. 7? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 7.</u>
+          <u xml:id="u-34.9" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 8. Czy są uwagi do art. 8? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 8.</u>
+          <u xml:id="u-34.10" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 9. Czy są uwagi do art. 9? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 9.</u>
+          <u xml:id="u-34.11" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 10. Czy są uwagi do art. 10? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 10.</u>
+          <u xml:id="u-34.12" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 11. Czy są uwagi do art. 11? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 11.</u>
+          <u xml:id="u-34.13" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 12. Czy są uwagi do art. 12? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 12.</u>
+          <u xml:id="u-34.14" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 13. Czy są uwagi do art. 13? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 13.</u>
+          <u xml:id="u-34.15" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 14. Czy są uwagi do art. 14? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 14.</u>
+          <u xml:id="u-34.16" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 15. Czy są uwagi do art. 15? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 15.</u>
+          <u xml:id="u-34.17" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 16. Czy są uwagi do art. 16? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 16.</u>
+          <u xml:id="u-34.18" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 17. Czy są uwagi do art. 17? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 17.</u>
+          <u xml:id="u-34.19" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 18. Czy są uwagi do art. 18? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 18.</u>
+          <u xml:id="u-34.20" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 19. Czy są uwagi do art. 19? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 19.</u>
+          <u xml:id="u-34.21" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 20. Czy są uwagi do art. 20? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 20.</u>
+          <u xml:id="u-34.22" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 21. Czy są uwagi do art. 21? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 21.</u>
+          <u xml:id="u-34.23" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Rozdział 3. Nabywanie tytułu prawnego do nieruchomości i realizacja inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej.</u>
+          <u xml:id="u-34.24" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 22. Czy są uwagi do art. 22? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 22.</u>
+          <u xml:id="u-34.25" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 23. Czy są uwagi do art. 23? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 23.</u>
+          <u xml:id="u-34.26" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 24. Czy są uwagi do art. 24? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 24.</u>
+          <u xml:id="u-34.27" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 25. Czy są uwagi do art. 25? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 25.</u>
+          <u xml:id="u-34.28" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 26. Czy są uwagi do art. 26? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 26.</u>
+          <u xml:id="u-34.29" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 27. Czy są uwagi do art. 27? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 27.</u>
+          <u xml:id="u-34.30" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 28. Czy są uwagi do art. 28? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 28.</u>
+          <u xml:id="u-34.31" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 29. Czy są uwagi do art. 29? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 29.</u>
+          <u xml:id="u-34.32" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przechodzimy do rozdziału 4. Postępowanie administracyjne dla ustalenia lokalizacji i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej.</u>
+          <u xml:id="u-34.33" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 30. Czy są uwagi do art. 30? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 30.</u>
+          <u xml:id="u-34.34" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 31. Czy są uwagi do art. 31? Nie widzę uwag. Przyjęliśmy art. 31.</u>
+          <u xml:id="u-34.35" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 32. Czy są uwagi do art. 32? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 32.</u>
+          <u xml:id="u-34.36" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 33. Czy są uwagi do art. 33? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 33.</u>
+          <u xml:id="u-34.37" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 34. Czy są uwagi do art. 34? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 34.</u>
+          <u xml:id="u-34.38" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 35. Czy są uwagi do art. 35? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 35.</u>
+          <u xml:id="u-34.39" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 36. Czy są uwagi do art. 36? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 36.</u>
+          <u xml:id="u-34.40" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przechodzimy do rozdziału 5. Przepisy zmieniające przepisy przejściowe i przepisy końcowe.</u>
+          <u xml:id="u-34.41" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 37. Czy są uwagi do art. 37? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 37.</u>
+          <u xml:id="u-34.42" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 38. Czy są uwagi do art. 38? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 38.</u>
+          <u xml:id="u-34.43" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 39. Czy są uwagi do art. 39? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 39.</u>
+          <u xml:id="u-34.44" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pani miała uwagi do art. 40. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Tak, zgadza się. Paulina Grądzik, Konfederacja Lewiatan. Przedstawię łącznie uwagi do art. 40 i 42. Art. 42 wyłącza obowiązek przekazywania odpisów na fundusz w stosunku wytwórców energii elektrycznej wytwarzających energię elektryczną w instalacjach OZE – szanowni państwo, uwaga – będących własnością, w zarządzie lub w użytkowaniu państwowej osoby prawnej. Art. 42, który zobowiązuje Zarządcę Rozliczeń SA do dokonania zwrotu przekazanych na ten cel środków i zwalnia z obowiązku przekazania odpisów na fundusz w przypadku wcześniejszego ich nieprzekazania. W przypadku przyjęcia tych przepisów w proponowanym brzmieniu narażamy się na zarzut nie tylko stosowania niedozwolonej pomocy publicznej w stosunku do państwowych osób prawnych, ale również na zarzut pośredniej dyskryminacji przedsiębiorców prywatnych, co w oczywisty sposób – jak wszyscy państwo wiedzą – narusza traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W związku z powyższym przedstawię kluczowe problemy i ryzyka, jakie zidentyfikowała Konfederacja Lewiatan, w zakresie tych dwóch przepisów, o których mówię.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Po pierwsze, jest to niezgodne z przepisami rozporządzenia Rady 2022/1854 poprzez naruszenie zasad wprowadzenia krajowych środków kryzysowych, m.in. zasady proporcjonalności i niedyskryminacji.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Po drugie, przepis wprowadzający przywileje dla wytwórców energii elektrycznej kontrolowanych przez państwo nie znajduje uzasadnienia w rozporządzeniu oraz dyskryminuje prywatne przedsiębiorstwa energetyczne. Nie jest to środek proporcjonalny, ponieważ w obecnych realiach rynkowych sytuacja podmiotów kontrolowanych przez państwo jest tożsama z sytuacją podmiotów prywatnych. Podobnie przyczyny, dla których został wprowadzony sam odpis na fundusz, dotyczyły zarówno przedsiębiorstw prywatnych, jak i osób państwowych, więc ta regulacja jest po prostu niezrozumiała.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Po trzecie, jest to naruszenie zasad nieuczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wynikające ze złamania zakazu udzielania przez państwo pomocy publicznej. Tego typu regulacja, aby mogła zostać uznana za zgodną z unijnym rynkiem wewnętrznym, wymaga notyfikacji do Komisji Europejskiej. W związku z tym uznaję, że w harmonogramie procedowania niniejszego projektu Ministerstwo Klimatu i Środowiska przewidziało notyfikację do Komisji Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Po czwarte, nieokreślony krąg adresatów. Z treści przepisów wynika, że dowolna instalacja OZE oddana w zarząd lub w użytkowanie państwowej osobie prawnej przestałaby podlegać obowiązkowym odpisom na fundusz. Taka konstrukcja może prowadzić do nadużyć po stronie przedsiębiorstw kontrolowanych przez państwo. Jest ona także wprost niezgodna z rozporządzeniem, o którym już wspominałam, a konkretnie z art. 6 ust. 3, który mówi, że państwa członkowskie wprowadzają skuteczne środki zapobiegające obchodzeniu obowiązków nałożonych na producentów. Ten przepis właśnie obchodzi te obowiązki.</u>
+          <u xml:id="u-35.5" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Po piąte, nierówne traktowanie i naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, a konkretnie art. 22 Konstytucji RP, zasada wolności gospodarczej oraz art. 32 – zasada równości i zakazu dyskryminacji. Ponadto preferencyjne traktowanie określonych podmiotów narusza także zasadę pewności i przewidywalności prawa.</u>
+          <u xml:id="u-35.6" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Po szóste, nietransparentna regulacja, brak możliwości oceny jej skutków, wadliwy sposób procedowania, brak konsultacji publicznych i brak możliwości zajęcia stanowiska. Szanowni państwo, konsultacje publiczne dla tej regulacji zostały przeprowadzone w części dotyczącej elektrowni szczytowo-pompowych. Z oczywistych względów poprzez dodanie tych dwóch przepisów na etapie rządowym konsultacje publiczne nie zostały w tym zakresie przeprowadzone. W związku z tym nie było żadnej możliwości zajęcia stanowiska w tym zakresie. Ocena skutków regulacji jest sporządzona, niemniej jednak nie uwzględnia ona omawianego przeze mnie zakresu tej regulacji. Efektem wprowadzonej zmiany będzie zmniejszenie puli środków przeznaczonych dla całego sektora elektroenergetycznego. Natomiast nieokreślony krąg adresatów i brak oceny skutków regulacji nie pozwala oszacować wielkości środków, które nie zostaną przekazane do funduszu.</u>
+          <u xml:id="u-35.7" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Te przepisy stanowią dodatkową ochronę przed skutkami kryzysu energetycznego dla państwowych osób prawnych, która nie jest dostępna podmiotom prywatnym. Uszczuplenie wpływów na rachunek funduszu na pewno doprowadzi do uniemożliwienia uzyskania rekompensat przed podmioty uprawnione do ich otrzymania, a to zagraża stabilności funkcjonowania systemu elektroenergetycznego w Polsce. Mam nadzieję, że państwo zdają sobie sprawę, że tutaj w grę wchodzi kwestia bezpieczeństwa elektroenergetycznego. Na marginesie powiem, że są to znaczące negatywne skutki dla finansów publicznych, które absolutnie nie zostały w żaden sposób przedstawione do wiadomości publicznej. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę panią minister o odniesienie się do wypowiedzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Występuje tutaj głębokie niezrozumienie przez panią ekspert regulacji, które została tutaj przedstawiona. Bardzo żałuję, bo wystarczyło przeczytać, kto jest państwową osobą prawną zgodnie z ustawą z 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Tutaj szczególnie polecam art. 3 pkt 1 ppkt b: przewidziane w regulujących ustrój tej osoby prawnej przepisach ustawy prawo do nadwyżki między przychodami a kosztami tej osoby prawnej, jeżeli podlegają dysponowaniu, przysługują w całości Skarbowi Państwa.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Oznacza to, że jakiekolwiek przychody, które są nadwyżką między przychodami a kosztami, należą w całości do Skarbu Państwa. Ta regulacja jedynie upraszcza system i redukuje ilość pracy administracyjnej, ponieważ ogranicza przekładanie środków – mówiąc kolokwialnie – z jednej kieszeni Skarbu Państwa do drugiej. Oznacza to, że jedyną działalnością przy niewpisywaniu tego przepisu i nieskorygowaniu odpisów byłoby przygotowywanie i przeprowadzanie gry o sumie zerowej, w którą zaangażowana byłaby duża liczba urzędników, w tym bardzo obciążeni pracownicy Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, zarządcy rozliczeń, którzy rozliczaliby środki w całości przekazywane do państwowych osób prawnych na ich działalność z budżetu państwa. Byłyby one odprowadzane do budżetu państwa poprzez szereg działań prawno-administracyjnych wykonywanych przez szereg osób i które generowałyby wyłącznie koszt obsługi administracyjnej. Podkreślam, że jest to gra o sumie zerowej. Przykładem państwowych osób prawnych jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Agencja Mienia Wojskowego, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Narodowe Centrum Nauki, Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa itd. Cały enumeratywny katalog posiadam i mogę państwu przekazać.</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Jest również dodatkowa informacja, która być może nie została przez panią ekspert wzięta pod uwagę. Państwowe osoby prawne nie są również objęte ceną maksymalną 785 zł w rozliczeniach za energię elektryczną. Nie korzystają one z ochrony państwa w tym zakresie i płacą stawki nieograniczone ceną maksymalną, właśnie dlatego, żeby znowu nie generować gry o sumie zerowej, czyli przekładania pieniędzy z budżetu państwa do budżetu państwa i wypłacania rekompensat z budżetu państwa jednostkom, które są finansowane właśnie z tego budżetu i z ministerstwa. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Krajowa Rada Komornicza, okręgowe izby lekarskie, urzędy wojewódzkie, Urząd Regulacji Energetyki itd. – również ich całą listę, jeżeli ktoś jest zainteresowany, mogę przekazać – nie są objęte ceną maksymalną dokładnie z tego samego powodu, z którego wprowadzamy art. 40 i 42. Nie chcemy generować niepotrzebnej pracy administracyjnej, operacyjnej i księgowej, która na koniec dnia doprowadzi do gry o sumie zerowej, bo środki zostaną po prostu przeksięgowane szeregiem działań zaangażowanych do tego instytucji z budżetu państwa do budżetu państwa. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">A czy to ma wpływ na podmioty prywatne?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">W żaden sposób nie ma wpływu na podmioty prywatne. Stąd powiedziałam, że występuje głębokie niezrozumienie przez panią ekspert samej idei oraz samej esencji tego artykułu i tego, czym jest państwowa osoba prawna. Jak tu można robić konkurencję?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję pani minister. Jeszcze państwo się zgłaszają. Również Biuro Legislacyjne zgłasza się do zabrania głosu, więc może najpierw poproszę Biuro Legislacyjne o zabranie głosu, bo być może będzie to uzupełnieniem do odpowiedzi pani minister. Później państwu udzielę głosu. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJaroslawLichocki">W kontekście tej dyskusji mamy dwa pytania. Pierwsze jest związane z tym, co podniosła pani ekspert i wyjaśniła pani minister. Otóż chcieliśmy dowiedzieć się i poprosić o rozwinięcie kwestii samej pomocy publicznej, bo wydaje się, że definicja przedsiębiorcy, który może być beneficjentem w rozumieniu prawa unijnego, jest niezwykle szeroka i obejmuje także przedsiębiorstwa o charakterze państwowym. W związku z tym, że w tym projekcie nie ma przewidzianej klauzuli uzależniającej wejście czy stosowanie tych przepisów od pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej, a regulacja wchodzi 1 dnia następującego po miesiącu ogłoszenia, pojawia się pytanie, czy państwo analizowaliście ten projekt pod kątem właśnie pomocy publicznej i czy ten zamiar notyfikacji… Przypomnijmy tutaj klauzulę standstill. Pomoc nieudzielona zgodnie z przepisami traktatów o funkcjonowaniu Unii Europejskiej podlega zwrotowi. Nie są to jednak jedyne sankcje. Państwo narażone jest także na kary finansowe.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJaroslawLichocki">Natomiast druga kwestia dotyczy tego, w jaki sposób te przepisy art. 40 i 42 są związane z projektem ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących. Przypominam o przepisach ogólnych zasad techniki prawodawczej, które zakazują zmieniać czy uchylać przepisy regulujące sprawy, które nie należą do ich zakresu przedmiotowego lub podmiotowego albo z nim się nie wiążą. Dziękuję uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. To jednak nie było uzupełnienie odpowiedzi pani minister, tylko raczej uzupełnienie państwa pytania. W takim razie poproszę państwa o uzupełnienie, a później poproszę panią minister o odpowiedź. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#KonfederacjiLewiatanPaulinaGradzik">Chciałabym jeszcze coś dodać. Bardzo dziękuję pani minister za to wyjaśnienie. Natomiast niestety nie wspomniała pani przykładu Wód Polskich, ale to już tak na marginesie. W każdym razie, jeśli chodzi o stanowisko Konfederacji Lewiatan, to my dalej postulujemy to, żeby ewentualne dalsze propozycje legislacyjne, które mają na celu uproszczenie przepływu środków – tak jak państwo wspomnieli w uzasadnieniu – pomiędzy jednostkami finansów publicznych poddali dalszym pracom na poziomie ministerialnym. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Poproszę teraz panią minister.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Bardzo dziękuję. Ad vocem do pani ekspert, tak, nie podałam też Polskiego Klubu Wyścigów Konnych, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznika Finansowego, Narodowego Funduszu Zdrowia, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, Polskiego Centrum Akredytacji i kilkudziesięciu innych podmiotów. Jeżeli pani ekspert sobie życzy, to wymienię je wszystkie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Myślę, że nie ma takiej potrzeby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Natomiast jeżeli chodzi o pomoc publiczną, to tak, wykonaliśmy tę szeroką analizę w ramach pracy nad ustawą. Jeszcze raz przypominam i zacytuję, kim jest państwowa osoba prawna. Ona z definicji nie generuje zysku, a jakikolwiek nadmiar przychodów przekazywany jest na zadania celu publicznego. Ona nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu funkcji celu, czyli generowania zysku a realizuje zadania celu publicznego, dlatego uznajemy, że ta pomoc publiczna nie ma tutaj zastosowania. O szersze uzasadnienie poproszę pana dyrektora.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#DyrektorDepartamentuElektroenergetykiiGazuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaPawelPikus">Bardzo dziękuję. Dobry wieczór, Paweł Pikus, Departament Elektroenergetyki i Gazu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Tak jak powiedziała pani minister, żebyśmy mówili o niedozwolonej pomocy publicznej czy też jakiejkolwiek formie dyskryminacji w tym zakresie, musimy mieć sytuację zaburzenia konkurencji. Jeżeli tego zaburzenia konkurencji na poziomie europejskim albo krajowym nie mamy, to ciężko mówić o tym, że jakaś pomoc publiczna w tym zakresie w ogóle istnieje. Jeśli mówimy o państwowych osobach prawnych – tak jak wskazała pani minister – w zakresie tego, jak one gospodarują środkami finansowymi, to ciężko mówić o jakimkolwiek zaburzeniu konkurencji, jeżeli takie podmioty jakikolwiek zysk, który generują z działalności, wykorzystują na realizację celów publicznych i ogólnospołecznych, jak np. wskazane podmioty, które realizują zadania czysto społeczne a nie przedsięwzięcia gospodarcze. W tym zakresie nie zaburzają konkurencji na rynku, dlatego też w naszej ocenie ciężko jest postawić taki zarzut dotyczący pomocy publicznej.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#DyrektorDepartamentuElektroenergetykiiGazuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaPawelPikus">Natomiast jeżeli mówimy o dyskryminacji i nierówności, to musimy mówić także o tym, że zawsze ta równość czy też niedyskryminacja odnosi się do podmiotów takich samych albo będących w takiej samej sytuacji. W tym zakresie takiej samej sytuacji nie mamy, gdyż mamy podmioty, które z jednej strony są nastawione na realizację zysku gospodarczego a z drugiej strony podmioty nastawione na realizację zadań publicznych. W skrócie celem tej regulacji jest to, żeby nie ucierpiała realizacja zadań publicznych. W związku z tym jest to zgodne z rozporządzeniem europejskim. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, jeszcze pan chciał.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzedstawicielPolskiegoStowarzyszeniaFotowoltaikiDariuszManka">Dobry wieczór państwu, Dariusz Mańka, Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki. My jako organizacja z branży OZE w pełni podzielamy zastrzeżenie zarówno Konfederacji Lewiatan, jak i te zgłoszone przez Biuro Legislacyjne, w zakresie dyskryminacyjnego traktowania prywatnych wytwórców, ale i nie tylko prywatnych, bo tym zwolnieniem nie zostały też objęte spółki Skarbu Państwa, w których obecny jest prywatny kapitał. Podzielamy również wątpliwości co do nieuzasadnionej pomocy publicznej oraz w kontekście celowości powołania funduszu. W żaden sposób nie przedstawiono, jaki rząd wielkości kwot wyparuje i jakiej ilości pieniędzy zostanie pozbawiony fundusz przez zwroty, które będą dokonywane na rzecz państwowych osób prawnych.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzedstawicielPolskiegoStowarzyszeniaFotowoltaikiDariuszManka">Po trzecie, kontekst procedowania tej ustawy i dodawanie w ostatniej chwili kontrowersyjnych przepisów bez konsultacji. Zdecydowanie odstręcza to polskich czy zagranicznych inwestorów do inwestowania w nowe moce OZE i tworzy niekorzystny klimat inwestycyjny. Godzi to w podstawową zasadę dla państwa prawnego, czyli zasadę zaufania do państwa. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Wydaje mi się, że bez takiego zasilenia te elektrownie nie powstaną. Natomiast jak na razie nie słyszałem, żeby jakiś prywatny podmiot chciał taką elektrownię budować. Stąd też jest to wsparcie dla państwowych podmiotów. Jeżeli będą jacyś inwestorzy prywatni, którzy chcieliby w to zainwestować, to wtedy będziemy się zastanawiać. Natomiast na razie chodzi o uruchomienie tego, co zostało rozpoczęte. Bez zasilenia nie zostanie to dokończone i tutaj chodzi o zasilenie branży OZE, a nie jej ograniczanie. Nie ma tutaj jakieś dysproporcji w traktowaniu, bo tu po prostu nie ma podmiotów prywatnych, jeśli chodzi o elektrownie szczytowo-pompowe. Nie jest to więc restrykcyjne rozwiązanie w stosunku do kogokolwiek. Nie ma tutaj nierówności, ponieważ nie ma z kim być nierównym. Natomiast poproszę również panią minister o odpowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Szanowni państwo, rozumiem, że pytanie po raz kolejny dotyczy art. 40. Samo finansowanie elektrowni szczytowo-pompowych i te ułatwienia dotyczące skrócenia terminów administracyjnych, które są wobec nich kierowane, występują ze względu na bezpieczeństwo państwa. Artykuł wskazuje, że podmiotami, których będzie dotyczyć specustawa, będą spółki o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa, czyli przedsiębiorstwa wchodzące w skład grupy kapitałowej, w której takie przedsiębiorstwo jest dominujące, albo spółki kapitałowe, w której jedynym lub większościowym udziałowcem będzie jednostka samorządu terytorialnego albo związek jednostek samorządu terytorialnego. Specustawa w żadnym zakresie nie jest dominująca a wręcz przeciwnie, chroni podmioty, które byłyby dotknięte specustawą, czyli np. wywłaszczeniami przed działalnością podmiotów, które nie kierują się bezpieczeństwem systemu elektroenergetycznego i bezpieczeństwem państwa. Ja nie bardzo rozumiem ten zarzut. Jest dokładnie tak, jak mówił pan przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PodsekretarzstanuMKiSAnnaLukaszewskaTrzeciakowska">Natomiast jeżeli chodzi o tę część dotyczącą art. 40 i jakiegoś zaburzenia konkurencyjności, to ja zaraz znowu oddam głos panu dyrektorowi. Chciałabym tylko powiedzieć jeszcze jedną rzecz. Podmiot państwowy i osoby prawne wymienione w art. 3.1 tej ustawy, w którym odnosimy się do ustawy z 16 grudnia 2016 r., to jest enumeratywny katalog, który również nie obejmuje 100% spółek Skarbu Państwa. Czy jeśli chodzi o 100% czy nie 100%, to nie ma tam w ogóle przedsiębiorstw. Tam są wyłącznie państwowe osoby prawne, a państwowe osoby prawne – proszę sobie sprawdzić – to jest kilkadziesiąt podmiotów, w tym Narodowy Fundusz Zdrowia. One w 100% finansowane są z budżetu państwa. Jeżeli z tych środków, które są przekazywane przez budżet państwa państwowym osobom prawnym, budżet uszczupli dochód, to potem wypłaci rekompensatę za to samo z własnego budżetu i robi się gra o sumie zerowej. To jest bardzo proste do zrozumienia. Po prostu zmiany w budżecie takiej państwowej osoby prawnej muszą być kompensowane z budżetu państwa. Mówiąc inaczej, jeśli doprowadzilibyśmy do sytuacji, gdzie przykładowo budżet Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa albo Agencji Mienia Wojskowego zostałby uszczuplony o jakiś odpis, to te środki zostałyby skierowane do budżetu państwa po to, żeby z budżetu państwa uzupełnić to uszczuplenie. Pracujemy w zamkniętym kole gry o sumie zerowej, dlatego uznajemy, że ta praca wielu organizacji i wielu podmiotów, w tym zarządcy różnicy ceny, byłaby wykonana na darmo. Wygenerowałoby to koszty osobowe, pracownicze, czasowe, papierologiczne i systemowe tylko po to, żeby na końcu uzyskać zerowy zysk albo zerową stratę. Byłaby to gra o sumie zerowej. Bardzo proszę, panie dyrektorze, o uzupełnienie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#DyrektorDepartamentuElektroenergetykiiGazuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaPawelPikus">Szanowni państwo, dodam jeszcze dwie uwagi. Po pierwsze, bardzo dziękuję przedstawicielowi branży fotowoltaicznej za przedstawienie takiej dbałości o fundusz odpisowy. Mam nadzieję, że ta dbałość przełoży się również na to, jak branża fotowoltaiczna będzie odnosiła się do samego faktu przekazywania odpisów i w tym momencie zamiast próśb o to, żeby ten odpis obniżać, będziemy z radością mogli witać odpisy z branży fotowoltaicznej na fundusz odpisów, za co już teraz bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#DyrektorDepartamentuElektroenergetykiiGazuMinisterstwaKlimatuiSrodowiskaPawelPikus">Jeżeli chodzi o drugą uwagę, w zakresie dbałości o fundusz rekompensat, to pragnę zauważyć, że zgodnie z ustawą, limitem wydatków ta rekompensata jest zagwarantowana ustawowo, więc w tym momencie kwestia wielkości funduszu odpisów jest związana w tym wypadku tylko pośrednio. To ustawa gwarantuje przepływ w zakresie rekompensat i wysokość odpisów takich a nie innych i ona jest z tym bezpośrednio związana. W związku z tym wszystkie podmioty, które będą otrzymywać rekompensaty z ustaw cenowych, mogą spać spokojnie i mogą być bezpieczne o to, że jeżeli obniżą cenę dla odbiorców końcowych, to zostanie im to odpowiednio zrekompensowane. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze uwagi do art. 40? Nie widzę. Dziękuję. Przyjęliśmy art. 40.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 41. Czy są uwagi? Nie widzę. Przyjęliśmy się art. 41.</u>
+          <u xml:id="u-55.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Czy do art. 42 są uwagi? Nie widzę. Przyjęliśmy art. 42.</u>
+          <u xml:id="u-55.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Art. 43. Czy są uwagi? Nie widzę.</u>
+          <u xml:id="u-55.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, zatem zakończyliśmy rozpatrywanie artykułów ustawy. Po przejściu przez wszystkie artykuły na razie nie ma potrzeby upoważniania Biura Legislacyjnego do dokonania zmian. Myślę, że w drugim czytaniu pojawią się jeszcze jakieś poprawki.</u>
+          <u xml:id="u-55.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">W takim razie poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie całego projektu ustawy. Bardzo proszę. Kto jest za? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Chwilę poczekamy, aby wszyscy oddali głos. My głosujemy za. Jest to projekt rządowy i nie było nawet sprzeciwów dotyczących propozycji. Czy wszyscy już oddali głos?</u>
+          <u xml:id="u-55.6" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">To są magazyny energii i tutaj w zasadzie nie ma możliwości zysku. Przecież są straty na przesyle, przez co zawsze mniej sprzedadzą energii i energia jest droższa niż ta, którą pozyskuje do przepompowania wody w górę. Tutaj nie ma z czego robić zysków.</u>
+          <u xml:id="u-55.7" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Czy wszyscy oddali głos? Proszę o podanie wyniku głosowania: 18 za; nie było nikogo przeciw; wstrzymało się 6 osób.</u>
+          <u xml:id="u-55.8" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Stwierdzam zatem, że Komisja pozytywnie zaopiniowała projekt ustawy. Przyjęliśmy ją do kolejnego etapu procedowania.</u>
+          <u xml:id="u-55.9" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Pozostaje wybór sprawozdawcy, który przedstawi sprawozdanie Komisji na posiedzeniu. Ktoś by chciał objąć funkcję sprawozdawcy? Jeśli nikt nie chce, to proszę bardzo…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselJanWarzecha">Ja proponuję, żeby sprawozdawcą Komisji był pan przewodniczący Marek Suski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Jeśli nie ma innych kandydatur, to uznaję, że Komisja wybrała mnie na posła sprawozdawcę.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny tego posiedzenia, a za kilka minut rozpoczniemy kolejne posiedzenie. Bardzo dziękuję państwu za sprawną pracę. Państwu gościom również dziękuję za przedstawione uwagi. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00157-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00157-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..474ac6e
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00157-01/header.xml
@@ -0,0 +1,49 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-eskxx-00157-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 157/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych /nr 157/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ESK">157</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="PoselStanislawZuk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Stanisław Żuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselUrszulaZielinska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Urszula Zielińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselWojciechZubowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Wojciech Zubowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekSuski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Suski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MKiŚ Ireneusz Zyska</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ESK" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00157-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00157-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..35e8fdd
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/esk/201923-sjm-eskxx-00157-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,132 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Szanowni państwo, bardzo przepraszam, że posiedzenie jest o tak późnej porze, ale niestety mieliśmy bardzo długą i wyczerpującą debatę na posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu w związku z uchwałą w sprawie obrony dobrego imienia Jana Pawła II, świętego papieża, i wcześniej nie mogliśmy przeprowadzić naszego posiedzenia. Ponieważ to jest z wniosku w trybie art. 152, niestety musimy to zrobić w tym terminie, bo mija czas na przeprowadzenie Komisji. Ponieważ jednak, szanowni państwo, jesteśmy o późnej porze, bez zwłoki otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Stwierdzam kworum. Informuję, że posiedzenie zostało zwołane, jak już mówiłem, w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu RP na wniosek grupy posłów przekazany dnia 10 lutego 2023 r. do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje przedstawienie informacji minister klimatu i środowiska dotyczącej aktualnego stanu oraz planu rozwoju spółdzielni energetycznych w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Witam wszystkich państwa. Przywitam, tak jak poprzednio, w skróconej wersji. Witam pana ministra Ireneusza Zyskę, sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, i pozostałych wszystkich państwa. Z uwagi na późną porę ograniczę się do ogólnego powitania.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Bardzo proszę przedstawiciela wnioskodawców – lub przedstawicielkę, nie wiem, kto będzie – o uzasadnienie wniosku. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Ja będę, panie przewodniczący, Urszula Zielińska. Dziękuję bardzo. Dziękuję, że zechcieliście państwo jeszcze zostać, mimo tak późnej pory. Moim zdaniem temat jest ważny. Bardzo żałuję, że posiedzenie Komisji jest tak późno.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Też żałujemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Żałuję, że nie wytrzymały osoby, aktywiści, młodzież z ruchów klimatycznych, które chciały uczestniczyć i czekały dzisiaj od godz. 12:00 na to posiedzenie Komisji. Mam nadzieję, że będą słuchać i oglądać online. Dlaczego to jest ważne? Mam tutaj dosłownie kilka danych z mojego podsumowania. Z paru minut skoncentruję to dosłownie do kilkudziesięciu sekund.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PoselUrszulaZielinska">Nie wiem, czy państwo wiecie, ale tylko w zeszłym roku import paliw, gazu, ropy, energii do Polski, tylko paliw kopalnych, kosztował nas 200 mld zł. Do tego suma kosztów interwencji na rynku energii, która była potrzebna dla utrzymania cen energii na poziomie akceptowalnym dla społeczeństwa, tylko w zeszłym roku, w ciągu jednego roku też przekroczyła 200 mld zł. Summa summarum 400 mld zł to były koszty z jednej strony zakupu paliw, z drugiej strony interwencji na rynku energii dopłat do utrzymania cen na dzisiejszym poziomie.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PoselUrszulaZielinska">Oprócz tego od 2016 r. do 2021 r. zaimportowaliśmy rekordową ilość energii elektrycznej od sąsiadów: po pierwsze Szwecji, po drugie Niemiec, po trzecie Czech. Po wyrównaniu importu w 2022 r. dzięki OZE na początku tego roku znów jesteśmy przy rekordowych poziomach importu energii elektrycznej przez połączenia transgraniczne.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PoselUrszulaZielinska">Jeżeli te kwoty pododajemy, oczywiste staje się to, że sytuacja jest nie do utrzymania. Koszty dla Skarbu Państwa, 400 mld zł rocznie przy budżecie Skarbu Państwa na poziomie 650 mld zł rocznie, są po prostu nie do utrzymania. Też w kontekście dzisiejszego głosowania nad ustawą wiatrakową, nad odrzuceniem senackiej poprawki do 500 metrów bardzo zależy mi na tym, żeby zerknęli państwo na jeden wykres, który pokazuje, że energia elektryczna, choćby z wiatru onshore, czyli lądowego, w krajach, które mają porównanie, jest pięciokrotnie tańsza niż energia ze źródeł konwencjonalnych, czyli węgla i gazu.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PoselUrszulaZielinska">Te szaroczarne kropki to cena energii ze źródeł konwencjonalnych. Te żółte na dole to źródła OZE. Te liczby – pięciokrotność, sześciokrotność, 5,4, w niektórych krajach nawet 9, w zależności od kraju – to różnica w cenie w ujednoliconych kosztach energii elektrycznej za 2021 r. według raportu IRENA. Pan minister na pewno zna te raporty. Chcę zwrócić na to uwagę, bo uważam, że to pokazuje, w którym kierunku musimy iść znacznie szybciej niż do tej pory.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#PoselUrszulaZielinska">Teraz ważną tego częścią mogą stać się spółdzielnie energetyczne. Tu przechodzę już do absolutnego meritum. Spółdzielni energetycznych wciąż mamy w Polsce bardzo niewiele. Od 2015 r. powstało zaledwie pięć spółdzielni energetycznych. Spółdzielnie energetyczne nie powstają z różnych powodów, m.in. ze względu na to, że ustawa, która została wdrożona ok. 2015 r., zawiera wiele wąskich gardeł opóźniających, przeszkadzających i sprawiających, że ich tworzenie jest wciąż z jednej strony trudne administracyjnie, z drugiej strony ekonomicznie dość mało atrakcyjne.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#PoselUrszulaZielinska">Wymienię tylko kilka powodów. Analizujący eksperci skarżą się na faworyzowanie miejscowości wiejskich i gmin wiejsko-miejskich wobec miast, które również mogłyby tworzyć spółdzielnie energetyczne, ale dzisiaj mają inne prawa, ograniczone w stosunku do gmin miejsko-wiejskich i wiejskich. To ograniczenie do maksymalnie 999 członków, i to pochodzących z gmin bezpośrednio sąsiadujących czy przylegających do siebie terytorialnie. Kolejne duże ograniczenie to niekorzystny stosunek opustu w obrocie energią: 1 do 0,6. Po oddaniu do sieci jednej jednostki energii odbieramy więc zaledwie 0,6 jednostki, tracąc na tej wymianie prawie połowę. W ustawach ewidentnie widać więc bariery.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#PoselUrszulaZielinska">Z drugiej strony społeczeństwo coraz lepiej wie o możliwościach tworzenia spółdzielni energetycznych. Ostatnio wypowiedziało się bardzo mocnym głosem w panelu obywatelskim o kosztach energii, pierwszym takim ogólnopolskim panelu, reprezentatywnym dla ogółu społeczności. 94% respondentów powiedziało, że chciałoby, aby powstał system wsparcia dla spółdzielni energetycznych.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#PoselUrszulaZielinska">Wiem, że ministerstwo klimatu pracuje nad zmianami do ustaw, od ustawy o OZE po ustawę o spółdzielniach energetycznych. Informacja o założeniach, którą państwo przesłaliście, jest dosyć ogólna. Moje pytanie brzmi więc tak. Czy zmiany, nad którymi państwo pracujecie, naprawdę adresują bardzo konkretne ograniczenia, czyli czy wyrównują prawa dla gmin i dla miast z prawami gmin wiejskich? Czy rozszerzają ograniczenie 999 osób? Czy poprawiają stosunek opustowy: 1 do 0,6? Czy zmieniają coś w tym zakresie?</u>
+          <u xml:id="u-4.9" who="#PoselUrszulaZielinska">Przede wszystkim, kiedy te zmiany wejdą? Jaki jest harmonogram zmian? Czy przewidujecie państwo jakiś system informacyjny, edukacyjny, jakąś kampanię edukacyjną, informacyjną i w ogóle wsparcia, dodatkowe zachęty do tego, żeby tworzyć spółdzielnie energetyczne? Zdaje się, że w KRS-ie istnieje ok. 40 podmiotów z nazwą „spółdzielnia energetyczna”. Czy spodziewacie się, że są to kolejne spółdzielnie energetyczne, które są w procedurze rejestracji? Czy ministerstwo ma jakieś dane o ich powstawaniu? Ilu spółdzielni energetycznych spodziewa się w najbliższych latach?</u>
+          <u xml:id="u-4.10" who="#PoselUrszulaZielinska">Dziękuję. W dużym skrócie to tyle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Swoją drogą dziwię się, że nie chce 100% dopłat do spółdzielni energetycznej, bo oczywiste jest, że jeśli można skorzystać z dopłaty, to powinno się korzystać. Bardzo proszę pana ministra o odpowiedź, a później przejdziemy do dyskusji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, bardzo dziękuję za zaproszenie na posiedzenie Komisji i wywołanie tego ważnego tematu. Od razu uprzedzę, że mniej więcej za miesiąc, na najbliższym, następnym posiedzeniu Sejmu, spodziewamy się, że przedmiotem obrad, również obrad Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych, będzie ustawa nowelizująca ustawę o odnawialnych źródłach energii, numer roboczy UC99, która wprowadza cały pakiet legislacyjny dotyczący spółdzielni energetycznych. Jeśli jednak dzisiaj, na tym posiedzeniu Komisji, mają państwo potrzebę i życzenie rozmawiać na ten temat, to jak najbardziej jest to korzystne, bo myślę, że już możemy rozpocząć to, o co pani poseł również pytała, czyli formę edukacji i podnoszenia wiedzy na temat tego, czym są spółdzielnie energetyczne i jaką rolę mogą odegrać w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, energetyka rozproszona jest częścią Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Jej rozwój został założony w Polityce Energetycznej Polski do 2040 r. To dokument strategiczny, horyzontalny, związany z rozwojem polskiego miksu energetycznego, zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego odbiorcom energii, zarówno indywidualnym gospodarstwom domowym, jak i przemysłowi, instytucjom i różnym organizacjom związanym z wytwarzaniem i wykorzystaniem energii elektrycznej.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Można powiedzieć, że celem energetyki rozproszonej jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego na poziomie lokalnym, podniesienie konkurencyjności gospodarki, podniesienie efektywności energetycznej, oczywiście ochrona środowiska poprzez obniżenie emisyjności, szczególnie w indywidualnym wymiarze gospodarstw domowych. Drodzy państwo, mogę powiedzieć, w pewnym sensie z dumą, że jako kraj, ale także jako rząd, ekipa, która w tej kadencji sprawuje rządy w Polsce, dokonaliśmy cywilizacyjnej zmiany. To wielki skok, dzięki któremu osiągnęliśmy ponad 1,2 mln prosumentów. Mówię o faktach.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Oczywiście ogromnie się z tego cieszę, bo wspólnie z zespołem Ministerstwa Klimatu i Środowiska i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej mam swój skromny wkład w ten właśnie rezultat. Jeszcze kilka lat temu prosumentów w Polsce było zaledwie kilka tysięcy: 4 tys. w 2015 r., a w grudniu 2019 r. było 154 tys. prosumentów. W ciągu dwóch lat osiągnęliśmy poziom 1 mln prosumentów. W tej chwili, w grudniu 2022 r., przekroczyliśmy 1,2 mln prosumentów i wartość ta cały czas systematycznie przyrasta.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">To również energetyka rozproszona. Trzeba powiedzieć, że MKiŚ bardzo aktywnie działa na rzecz rozwoju energetyki rozproszonej, w tym z klastrów energii, spółdzielni energetycznych, a także w zakresie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 2018 r. nr 2001 o promowaniu stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Jeżeli chodzi o obywatelskie społeczności energetyczne, jeszcze będę o tym mówił, bo są tu pewne rozróżnienia między obszarami wiejskimi, ale także obszarami miejskimi.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">W Polityce Energetycznej Polski do 2040 r. przewidzieliśmy, że w 2030 r. w Polsce będzie działać ok. 300 obszarów zrównoważonych energetycznie na poziomie lokalnym. W naszej ocenie będą to klastry energii, ale myślę, że jest to pewien dystans czasu. Zobaczymy, jak zostanie wypełniony lokalnie przez organizacje rozproszone. Z pewnością będą to także spółdzielnie energetyczne.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dla rozróżnienia chciałbym powiedzieć, że klastry energii to społeczności energetyczne o większym wolumenie. Obecnie w ustawie OZE zakładamy, że instalowana w tych klastrach OZE może być na poziomie 150 megawatów, aby nie wchodziły tutaj rozwiązania dużych, profesjonalnych wytwórców komercyjnych energii elektrycznej, bo jednak klastry energii skupiają w sobie wielu interesariuszy, wielu wytwórców, zarówno kilku- i kilkudziesięciomegawatowych, jak też bardzo drobnych, chociażby takich jak prosumenci. Również spółdzielnie energetyczne jako mniejsze organizmy będą mogły wchodzić w skład większych, którymi są klastry energii. Zasadnicza różnica polega na tym, że w skład klastrów energii mogą wchodzić źródła odnawialne, ale również źródła konwencjonalne oparte o paliwa kopalne, zaś w spółdzielniach energetycznych takich możliwości już nie ma. Spółdzielnie energetyczne to w 100% źródła odnawialne.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Obszary wiejskie, zajmujące ok. 93% powierzchni naszego kraju, mają największe problemy z zapewnieniem stabilnych dostaw energii. Niewątpliwie utrudnia to ich zrównoważony rozwój. Wykorzystanie istniejących lokalnie zasobów odnawialnych źródeł energii ma duże znaczenie dla rozwoju tych obszarów nie tylko z punktu widzenia zapewnienia ciągłości dostaw energii, ale także z powodu ich pozytywnego wpływu na poprawę stanu środowiska i adaptację do zmian klimatu.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Rozwój spółdzielni energetycznych wykorzystujących do produkcji energii elektrycznej i ciepła lokalne zasoby energetyczne może mieć znaczący wpływ na poprawę sytuacji społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich. Obecnie w Polsce zarejestrowanych jest zaledwie pięć spółdzielni energetycznych, które według danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa – są to dane z 17 lutego 2023 r. – posiadają wyłącznie instalacje fotowoltaiczne. Ich łączna zainstalowana moc wynosi 1,27 megawata, więc jest to naprawdę niewielka, można powiedzieć, śladowa moc w krajowym systemie. Należą do nich: Spółdzielnia Energetyczna Eisall w Raszynie, Spółdzielnia Energetyczna Nasza Energia w Mszanie, Spółdzielnia Energetyczna Gminy Wiejskiej Hrubieszów, Żerkowska Spółdzielnia Energetyczna w Żerkowie i Spółdzielnia Energetyczna Stawiski w Stawiskach w województwie podlaskim.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Szanowni państwo, chciałbym jednocześnie powiedzieć, że, tak jak w swojej wypowiedzi zauważyła pani poseł, jest duże zainteresowanie. Mamy informację, że już ok. 50 podmiotów zarejestrowało spółdzielnie rolnicze, które są ukierunkowane na produkcję energii. Te podmioty czekają na uchwalenie ustawy, która za chwilę wejdzie pod obrady Sejmu po to, aby dokonać wpisu w wykazie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa de facto stać się spółdzielniami energetycznymi. Mam więc nadzieję, że już za chwilę odczujemy znaczący skok ilościowy, jeżeli chodzi o spółdzielnie energetyczne, a perspektywa ich rozwoju też jest obiecująca.</u>
+          <u xml:id="u-6.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Zgodnie z obowiązującymi przepisami zarówno spółdzielnia w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo spółdzielcze, jak i spółdzielnia rolników, o której stanowi ustawa o spółdzielniach rolników, może prowadzić działalność jako spółdzielnia energetyczna. Dzisiaj jednak jest to de facto zbiór pusty, bo z kolei ustawa o spółdzielniach rolniczych nie pozwala na to, aby te spółdzielnie mogły pracować i generować energię elektryczną.</u>
+          <u xml:id="u-6.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Stąd też to uzupełnienie, to wypełnienie przepisów przez ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, którą już sygnalizuję, będzie stanowiło krok do przodu w zakresie wypełnienia tej przestrzeni. Pozwolimy na to, aby spółdzielnie rolnicze mogły stać się spółdzielniami energetycznymi w rzeczywistości. Konieczne do tego jest spełnienie określonych warunków dotyczących obszarów i przedmiotu działalności oraz liczby członków wynikających z ustawy o odnawialnych źródłach energii, a także umieszczenie danych spółdzielni w wykazie spółdzielni energetycznych prowadzonych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.</u>
+          <u xml:id="u-6.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Obowiązujące przepisy zapewniają preferencyjny dla spółdzielni energetycznych system rozliczeń. Zgodnie z art. 38c ust. 3 ustawy o odnawialnych źródłach energii zobowiązany sprzedawca dokonuje ze spółdzielnią energetyczną rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w celu jej zużycia na potrzeby własne przez spółdzielnię energetyczną i jej członków w stosunku ilościowym 1 do 0,6. Jest to, ni mniej, ni więcej, system opustów, czyli net-metering, który obowiązywał prosumentów jeszcze do końca marca ub.r. Jak państwo wiedzą, od 1 kwietnia ub.r. system ten został zmieniony na system net-billingu. Był jeszcze okres przejściowy jednego kwartału, do końca czerwca 2022 r., a de facto od 1 lipca 2022 r. weszły w życie przepisy o rozliczeniu net-billingowym, o sprzedaży nadwyżek energii. Głównie chodziło o to, aby zachęcić prosumentów i stymulować ich do autokonsumpcji energii wytwarzanej przez nich na własne potrzeby i nie traktować sieci elektroenergetycznej jako swoistego magazynu energii, gdyż było to zjawisko niekorzystne z punktu widzenia sieciowego.</u>
+          <u xml:id="u-6.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Drodzy państwo, na marginesie powiem, że w systemie net-billingu systematycznie przybywa prosumentów i jest to system równie opłacalny dochodowo dla prosumentów… niż poprzednie rozliczenia net-meteringu w systemie opustów, a jest bardziej korzystny dla systemu energetycznego. Jeżeli chodzi natomiast o spółdzielnie energetyczne, myślę, że ten poziom rozwoju rynku, który jest dzisiaj – zaledwie pięć spółdzielni – pozwala na to, żebyśmy ten system opustowy jeszcze utrzymali.</u>
+          <u xml:id="u-6.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">W wyniku międzyresortowych rozmów wypracowano przepisy, które zostały umieszczone w projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów to jest numer UC99. Szczególnie chciałem podziękować naszym partnerom z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. To głównie wspólnie z MRiRW pracowaliśmy nad przepisami dotyczącymi spółdzielni energetycznych, bo rzeczywiście warto dać silny impuls do tego, aby ten obszar mógł rozwijać się bardziej dynamicznie.</u>
+          <u xml:id="u-6.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">6 marca br. projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów. W tej chwili oczekujemy na potwierdzenie przez Radę Ministrów przyjęcia tego projektu, co w mojej ocenie niebawem nastąpi i projekt ustawy zostanie skierowany pod obrady Sejmu, aby na najbliższym posiedzeniu… To oczywiście jest autonomiczna decyzja pani marszałek, ale wierzymy w to, że ustawa, która implementuje też dyrektywę RED II, jest już bardzo, bardzo pilna i w kwietniu br. Sejm, Wysoka Izba będzie mogła zająć się projektem ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-6.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Najważniejsze proponowane zmiany obejmują poszerzenie zakresu działalności spółdzielni energetycznych poprzez umożliwienie im wytwarzania i używania poza biogazem, w tym biogazem rolniczym, biometanu w instalacjach o rocznej wydajności poniżej 20 mln m3.</u>
+          <u xml:id="u-6.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">To także zredefiniowanie członka spółdzielni energetycznej. Według obecnego stanu prawnego członkiem spółdzielni jest podmiot, którego instalacja jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej. W myśl projektowanych zmian za członka spółdzielni uznaje się podmiot, którego instalacja jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej gazowej lub sieci ciepłowniczej, a także podmiot, do którego energia ze źródeł odnawialnych wytwarzana przez spółdzielnię energetyczną lub jej członków dostarczana jest w inny sposób niż za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej gazowej lub sieci ciepłowniczej.</u>
+          <u xml:id="u-6.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">To także doprecyzowanie problematyki zawierania umów kompleksowych przez operatora systemu operacyjnego elektroenergetycznego na obszarze, na którym zamierza rozpocząć działanie lub działa spółdzielnia energetyczna. Propozycja regulacji ustanawia również obowiązki operatora systemu dystrybucji energii elektrycznej wobec spółdzielni energetycznej i jej członków dotyczące zawierania umów ze zobowiązanym sprzedawcą oraz wymogów instalacji liczników zdalnego odczytu.</u>
+          <u xml:id="u-6.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">To także zniesienie ograniczenia dotyczącego liczby członków spółdzielni. Choć funkcjonujące w Polsce społeczności energetyczne nie wykazują, aby bariera ta miała charakter nadrzędny, to doświadczenia innych krajów, państw członkowskich Unii Europejskiej, pozwalają przyjąć, że zniesienie limitu może przyczynić się do rozwoju energetyki rozproszonej.</u>
+          <u xml:id="u-6.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Wprowadzenie zasady usuwania oczywistych błędów w wykazie spółdzielni energetycznych z urzędu, bez konieczności składania stosownych wniosków przez spółdzielnię, do objęcia funkcji organu uprawnionego do korygowania danych zaproponowanego przez dyrektora generalnego KOWR. Celem przygotowanej regulacji jest umożliwienie dyrektorowi KOWR korzystania z Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii. Proponowany przepis jest wprowadzany na potrzeby administracyjnej kontroli działania spółdzielni energetycznej, do której z mocy upoważnienia ustawowego zobowiązany jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.</u>
+          <u xml:id="u-6.21" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">To także określenie sposobu realizacji obowiązku rozliczenia spółdzielni energetycznej z energii elektrycznej przez sprzedawcę zobowiązanego. Rozliczenie byłoby prowadzone na podstawie umowy kompleksowej zawieranej z każdym członkiem danej spółdzielni energetycznej, z uwzględnieniem odpowiednich ilości energii elektrycznej wytworzonej przez spółdzielnię energetyczną lub jej członków. Sprzedawca zobowiązany będzie ponosić koszty dystrybucyjne tylko do wartości 40% opustu wskazanego w art. 38c ust. 3 ustawy o OZE. Jeżeli opłacenie przez sprzedawcę wspomnianych kosztów nie pokryje wszystkich zobowiązań, to według projektowanych regulacji pozostałe zobowiązania stanowią uzasadnione koszty działalności operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego w zakresie, w jakim nie zostały one zrekompensowane wartością energii elektrycznej oraz korzyściami dla tego operatora systemu dystrybucyjnego w następstwie działalności spółdzielni energetycznej.</u>
+          <u xml:id="u-6.22" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Są to ponadto ułatwienia w początkowym okresie w odniesieniu do spółdzielni, które do dnia 31 grudnia 2025 r. wystąpią z wnioskiem o wpis do wykazu spółdzielni energetycznych KOWR. Łączna zainstalowana moc elektryczna wszystkich instalacji odnawialnego źródła energii będzie musiała umożliwić pokrycie w ciągu roku nie mniej niż 40% potrzeb własnych spółdzielni energetycznej i jej członków. Jest to rozwiązanie preferencyjne w stosunku do aktualnie obowiązującego progu 70% pokrycia potrzeb własnych spółdzielni energetycznej i jej członków.</u>
+          <u xml:id="u-6.23" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Kolejnym elementem, który zaproponowaliśmy w projekcie ustawy, są zmiany w ustawie – Prawo energetyczne, wprowadzenie obowiązku…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselWojciechZubowski">Panie ministrze, przepraszam, ale jestem wzrokowcem. Rozumiem, że pierwsze czytanie będziemy mieli na przyszłym posiedzeniu Sejmu. Jeżeli już omawia pan temat, to chcielibyśmy dostać to w formie elektronicznej, chociaż spodziewam się, że niedługo pojawi się druk wraz z uzasadnieniem i wtedy usłyszymy to jeszcze raz. Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">Z pewnością w formie rozbudowanej.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">Panie przewodniczący, panie pośle, szanowni państwo, jeżeli chodzi o zmiany w Prawie energetycznym, będą one dotyczyły warunków przyłączenia podmiotu będącego członkiem spółdzielni energetycznej do sieci elektroenergetycznej, kwestii dotyczącej łącznej mocy zainstalowanej wszystkich instalacji odnawialnego źródła energii. Dodatkowo w ustawie o spółdzielniach rolników zaproponowaliśmy rozszerzenie zakresu działalności spółdzielni rolników o możliwość wytwarzania energii elektrycznej, biogazu lub ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii, które stanowią własność spółdzielni rolników lub jej członków, w tym w zakresie obrotu nimi lub ich magazynowania.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">To też zaproponowane zmiany w ustawie o jednostkach doradztwa rolniczego. Tu nie będę już przedstawiał szczegółów.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">Proszę państwa, myślę, że najważniejsze, co warto powiedzieć, to jest to, jakie widzimy perspektywy. Mówiłem o tym, że już ok. 50 podmiotów czeka na wpis do wykazu KOWR. Wiele z tych podmiotów oczekuje na wejście w życie naszego projektu ustawy. W celu zwalczania ograniczeń rozwoju społeczności energetycznych przewidzieliśmy wsparcie dla spółdzielni energetycznych w ramach programu „Energia dla wsi”. Budżet tego programu to 1,5 mld zł. Przypomnę, że w styczniu tego roku pan wicepremier, minister rolnictwa i rozwoju wsi Henryk Kowalczyk wraz z panią minister klimatu i środowiska Anną Moskwą ogłosili otwarcie tego programu. W tej chwili Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzi nabór wniosków. Zachęcam wszystkich, aby się zainteresować, bo są tam też środki adresowane na rozwój spółdzielni energetycznych. To pożyczki do 100% kosztów kwalifikowanych na instalacje fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe małej mocy, biogazownie, elektrownie wodne o mocy powyżej 10 kilowatów do 10 megawatów, dotacje do 45% kosztów kwalifikowanych i dofinansowanie do 50% kosztów kwalifikowanych dla magazynów energii.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">Proszę państwa, będzie również duże wsparcie na realizację programu z Krajowego Planu Odbudowy: instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne.</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">Chciałbym tylko uzupełnić o to, że oprócz spółdzielni energetycznych, tak jak powiedziałem wcześniej, przewidujemy duży rozwój klastrów energii: 300 klastrów energii, które do 2030 r. miałyby w Polsce zafunkcjonować. W ustawie przewidzieliśmy specjalne warunki ekonomiczne stymulujące dzięki temu, że nastąpi autokonsumpcja powyżej 60% zużycia energii wytworzonej ze źródeł OZE w klastrach energii o kolejne 5%. Jeżeli ta autokonsumpcja będzie wzrastać, bonus będzie rósł aż do 25% przy 100% zużycia w ramach autokonsumpcji energii wytworzonej w klastrze.</u>
+          <u xml:id="u-8.6" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">To, proszę państwa, pozwoli z kolei na uzyskanie obniżek, jeżeli chodzi o taryfę dystrybucyjną zmienną. Również klastry energii będą zwolnione z opłaty OZE i szeregu innych opłat, które dzisiaj są ponoszone przez takie organizacje energetyczne, zaś w ustawie o zmianie ustawy – Prawo energetyczne o numerze roboczym UC74 przewidujemy wprowadzenie w życie tzw. obywatelskich społeczności energetycznych. Jest to postulat wynikający z dyrektywy RED II. Te społeczności obywatelskie będą funkcjonować na terenie miast, głównie aglomeracji miejskich. Trochę różnią się one od spółdzielni energetycznych, które będą funkcjonować na obszarach gmin wiejskich.</u>
+          <u xml:id="u-8.7" who="#SekretarzstanuwMKiSIreneuszZyska">W naprawdę bardzo dużym uproszczeniu, w ogólności to tyle. Jestem gotowy odpowiedzieć na pytania, które zapewne państwa nurtują. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo dziękuję. Rzeczywiście, tylko pięć spółdzielni to właściwie nic. Musimy tu wprowadzić więcej jakichś ułatwień.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Zgłaszał się pan poseł Wojciech Zubowski, pan poseł Stanisław Żuk. Bardzo proszę panów posłów. Później pani poseł. Bardzo proszę, pan Wojciech Zubowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselWojciechZubowski">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowni państwo, będę wypowiadał się bardzo krótko. Po pierwsze gratuluję sukcesu pani poseł, jedynej z przedstawicieli wnioskodawców, która została na sali, bo, jak się okazuje, już za miesiąc możemy spodziewać się pracy nad ustawą, która – jak przedstawił to pan minister – ma rozwiązać zagadnienie, które pani poruszyła.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselWojciechZubowski">Co do slajdu, który pani wyświetliła, i informacji, które powiedziała pani na początku… Pani poseł, 200 mld zł zostało wydane na zakup różnego rodzaju nośników energii, ale po pierwsze nie jest powiedziane, że są to środki, które poszły z budżetu Skarbu Państwa, bo np. w sytuacji, kiedy sprowadzamy jakiegoś rodzaju paliwo, najczęściej trafia ono na rynek, jest kupowane dalej przez podmioty gospodarcze, różnego rodzaju firmy, przez konsumentów. Kwota, którą pani wymieniła, 200 mld zł, które, jak rozumiem, miały pójść na wsparcie różnego rodzaju tarcz osłonowych itd., jest bardzo imponująca, ale wydaje mi się, że ta kwota była troszeczkę niższa niż 200 mld zł.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselWojciechZubowski">To, że sprowadzamy energię elektryczną z zagranicy, wcale nie znaczy, że za granicę jej nie wysyłamy. To jest w zależności od tego, jakie jest zapotrzebowanie w systemie, jaka jest też krajowa produkcja i na co możemy sobie pozwolić.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselWojciechZubowski">Ostatnia rzecz to slajd, który pani wyświetliła. Chciałbym tylko prosić o jedną informację. Jeżeli mamy tutaj dane o koszcie energii elektrycznej, to proszę mi powiedzieć, czy w tych danych są też uwzględnione koszty związane z ETS-em i koszty związane z daninami, które są płacone na rzecz podmiotów produkujących energię z OZE. Tak jest na przykład u nas, tzn. energetyka węglowa jest obciążona swego rodzaju kosztami energetycznymi wynikającymi chociażby z ETS-u, ale są podmioty, które produkują tzw. zielone energie. Z tego tytułu otrzymują one jeszcze dodatkowe środki ekstra. To w dużym skrócie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Dziękuję bardzo. Pan poseł Stanisław Żuk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselStanislawZuk">Szanowna pani poseł wnioskodawco, bardzo panią proszę. Szanuję panią, ale proszę opierać się na prawdziwych danych. Chociażby właśnie w 2022 r. eksport przekroczył import o ponad 1 terawatogodzinę. To są dane sprawdzone, podane przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne. To, że raz widać to na zielono, raz na czerwono, bo ten eksport jest zaznaczany na mapkach raz na czerwono, raz na zielono… Gdybyśmy zauważyli dużo więcej i policzyli to, że Niemcy z północy wchodzą na nasze sieci energetyczne, a na południu wychodzą, to nie byłaby to 1 terawatogodzina, tylko ok. 200.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselStanislawZuk">Kolejna sprawa. Proszę panią. To jest to, co wcześniej poruszył kolega. W Turowie, słynnym Turowie, który przeszedł przez komisje, UE, TSUE, nie będę do tego wracał, rzeczywisty koszt wytwarzania energii to jest 150 zł, ale jak mu dołożymy 400 zł za emisję CO2, to już jest 500 zł. Na pewno, jeżeli mówimy więc o drogiej energii, to musimy widzieć ten parapodatek. I tyle. Druga ważna informacja jest taka, że przecież przy OZE, a szczególnie przy starszych instalacjach, na aukcjach żądają 250 czy 300 zł za megawatogodzinę. To jest kolejna sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselStanislawZuk">Ostatnia sprawa, którą chciałem tutaj tylko poruszyć, to dyspozycyjność.  Z 1000 megawatów węgla można wytworzyć 7-8 terawatogodzin. Z 1000 megawatów wiatrowe OZE może wytworzyć 2, może 2,5 terawatogodzin, a fotowoltaika 1 terawatogodzinę. Mamy więc cztery razy niższą dyspozycyjność. Jako Partia Zieloni musicie przyjąć to, że w momencie, kiedy nie wieje, a w roku jest przynajmniej kilka takich dni… Obserwuję codziennie. Niedawno było 6 tys. megawatów wiatru, OK, ale za chwilę zamiast 6 tys. jest 200, 300 megawatów. Elektrownie, które są dzisiaj dla was solą w oku, stoją w dyspozycji. W momencie, kiedy nie wieje i nie świeci, one muszą produkować energię i zabezpieczają stabilność.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PoselStanislawZuk">Co jest jednak najistotniejsze? W momencie, kiedy wieje, one też ponoszą koszty. Nie jest tak, że one sobie funkcjonują, bo akurat wieje. Tam są ludzie, pracownicy, są ponoszone określone koszty techniczne na utrzymanie tych elektrowni na pewnym poziomie dyspozycyjności. Dlatego bardzo panią proszę. Rozumiem, w temacie spółdzielni nie dyskutuję. OK, każda forma lokalnych inicjatyw, produkcji… Akurat pan minister doskonale to wie.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PoselStanislawZuk">Jestem z powiatu zgorzeleckiego. Tam Zklaster wybudował 80 megawatów fotowoltaiki. Widzę, jak to wygląda, jaka jest produkcja. Oni dostali wyjątkowo wspaniały kontrakt, kilkaset złotych za megawatogodzinę. To wszystko jest piękne. Idźmy w tę stronę, natomiast od pani, jako osoby, którą szanuję, oczekuję tego, że jak już podaje pani dane startowe, będą one zgodne z prawdą. Pięć razy droższa energia konwencjonalna? Pewnie, jeżeli weźmiemy 500 zł za megawatogodzinę, w tym 400 zł za CO2, pewnie nikt, żaden właściciel elektrowni wiatrowej nie sprzeda energii wiatrowej niżej niż 200 zł za megawatogodzinę.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#PoselStanislawZuk">Jest tylko jeden apel. Idźmy do przodu, szukajmy rozwiązań. O klastrach rozmawialiśmy, bo znam tematykę klastrów w moim regionie, natomiast jeśli chodzi o dane, muszą one być rzeczywiste, bo następuje zniekształcenie informacji i ktoś, kto słucha, uwierzy pani, że tak jest, a rzeczywistość jest trochę inna. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Nie tak dawno mieliśmy posiedzenie Komisji, na którym mówiliśmy o nadmiarowych zyskach firm energetycznych. Z badania wynikło, że tak naprawdę nadmiarowe zyski mają firmy OZE, ponieważ odnosiły sprzedaż do cen energii pozyskanej z węgla plus opłaty za CO2, a potem w takiej samej cenie oferowały swoją produkcję. Z punktu widzenia konsumenta energia odnawialna nie jest więc wcale tańsza niż ta z energetyki konwencjonalnej.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Ceny na giełdzie były takie same. Po zniesieniu obliga giełdowego ceny rzeczywiście znacznie spadły, ale jeżeli mamy ponad połowę kosztów w cenie energii konwencjonalnej pochodzącą właśnie z opłat CO2 – mówię o ponad połowie, dwie trzecie to też jest ponad połowa – oznacza to, że wykres, który nie uwzględnia opłat za CO2, jest tylko statystycznym wprowadzaniem w błąd. Gdybyśmy wzięli wykres przedstawiający, jakie ceny na giełdzie za energię elektryczną oferowali producenci, to byłyby na podobnym poziomie. Z punktu widzenia odbiorcy energia odnawialna jest więc tańsza tylko wtedy, kiedy zużywa ją na własne potrzeby, a jeżeli pozyskuje ją, zakupując z sieci, to wcale nie jest tańsza. Właściwie jest to cena na podobnym poziomie.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Można więc pokazywać różnego rodzaju wykresy w zależności od tego, co się uwzględni i czego się nie uwzględni albo do czego to będzie się odnosić. Jeśli do ceny kosztu surowca i kosztu pracy doliczymy opłaty, tak to będzie wyglądać, ale jeżeli nie doliczymy, to będzie to wyglądać inaczej. Jeżeli odnieślibyśmy to do cen na giełdzie energii, wyglądałoby to jeszcze zupełnie inaczej.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Można więc powiedzieć, że ten jeden wykres jest wykresem optymistycznym z punktu widzenia zwolenników energii odnawialnej. Przyjmowaliśmy różne rozwiązania. Były krytykowane: że 700 metrów zamiast 500 metrów, co potencjalnie zmniejsza ilość możliwych do wybudowania wiatraków, z tym że w najbliższej perspektywie czasowej to nie zmniejszy ilości, bo zanim zostaną skonsumowane tereny, które zostały zmniejszone do 700 metrów, minie jeszcze parę lat. Ze względu na zwiększenie odległości  do 700 metrów przez parę lat nie będzie wcale zmniejszenia ilości inwestycji. To jest perspektywa późniejsza. Jak tereny te zostaną wykorzystane, to później rzeczywiście będzie zahamowanie, ale na początku będzie to odblokowanie. Tutaj oczywiście to trochę jest jak z pesymistą i optymistą. Optymista w serze widzi sam ser, pesymista widzi same dziury, a prawda jest gdzieś pośrodku.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Z pewnością zgadzam się natomiast z panią poseł co do tego, że liczba pięciu spółdzielni energetycznych to jest program właściwie dopiero raczkujący. Jeżeli będziemy mieli tę ustawę, to będziemy pracować. Mam nadzieję, że będą różne pomysły, które będą rozszerzać możliwość tworzenia tych spółdzielni. Będę to popierał, bo to jest bardzo dobre rozwiązanie. Można powiedzieć, że na razie mamy w zasadzie program pilotażowy, a trzeba nam przyspieszyć. Rzeczywiście trzeba nam przyspieszyć umożliwienie obywatelom zaspokajanie swoich potrzeb.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Dziękuję, panie przewodniczący. Ja tylko króciutko, gwoli sprostowania do pana posła Wojciecha. Mówiłam o imporcie netto. Wiem, że czasem importujemy, czasem eksportujemy, ale mówiłam o rocznych danych netto. Do pana posła Żuka…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselWojciechZubowski">Ale energii elektrycznej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Tak, energii elektrycznej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselWojciechZubowski">W takim razie jest to w sprzeczności z tym, co powiedział pan poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Właśnie klaryfikuję, też dla pana posła Żuka, którego również szanuję i lubię. Panie pośle, mówiłam o imporcie netto sumarycznie od 2016 r. do dziś. Podzielę się danymi z Wysokiego Napięcia. Wspomniałam też, tylko że może za szybko, że 2022 r. był wyjątkiem. Wtedy minimalnie wyeksportowaliśmy energię, m.in. dzięki dobrej produkcji energii z OZE. O tym powiedziałam, ale może za szybko.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselUrszulaZielinska">Mam jeszcze pytania o same założenia do ustawy, ale już z litości dla wszystkich zachowam je sobie dla pana ministra do czasu, gdy będziemy dyskutować nad tą ustawą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Wszyscy będziemy wdzięczni.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselUrszulaZielinska">Bardzo więc dziękuję. Mam nadzieję, że kolejne posiedzenie Komisji nad tą ustawą będzie już w ciągu dnia, bo ustawa jest bardzo duża, bardzo kompleksowa. To 150 stron. Panie ministrze, dziękuję, że dzisiaj, tak późno, przyszedł pan do nas. Już cieszę się i planuję debatę nad tą ustawą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekSuski">Wobec tego bardzo dziękujemy. Wyczerpaliśmy dyskusję. Zamykam posiedzenie Komisji. Do zobaczenia za miesiąc. Na pewno będziemy mieli dużo pracy, bo do ustawy o elektrowniach szczytowo-pompowych na pewno będą poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/gmz/201923-sjm-gmzxx-00144-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/gmz/201923-sjm-gmzxx-00144-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..5aaae15
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/gmz/201923-sjm-gmzxx-00144-01/header.xml
@@ -0,0 +1,70 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-gmzxx-00144-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej /nr 144/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej /nr 144/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#GMZ">144</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="BoguslawSzemioth" role="speaker">
+        <persName>Bogusław Szemioth</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MRiRW Magdalena Zasępa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuRybolowstwaMRiRWMagdalenaZasepa" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Rybołówstwa MRiRW Magdalena Zasępa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek" role="speaker">
+        <persName>Ekspert Stowarzyszenia Polskich Rybaków Przybrzeżnych Grzegorz Hałubek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="JaroslawZielinski" role="speaker">
+        <persName>Jarosław Zieliński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="MarekWaniewski" role="speaker">
+        <persName>Marek Waniewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Ciecióra</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w MRiRW Krzysztof Ciecióra</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselDariuszWieczorek" role="speaker">
+        <persName>Poseł Dariusz Wieczorek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJerzyBorowczak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jerzy Borowczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKacperPlazynski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Kacper Płażyński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Arkadiusz Marchewka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelKacperPlazynski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Kacper Płażyński</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="GMZ" role="committee">
+        <orgName>Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/gmz/201923-sjm-gmzxx-00144-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/gmz/201923-sjm-gmzxx-00144-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..5d2bcc4
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/gmz/201923-sjm-gmzxx-00144-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,593 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Dzień dobry państwu. Otwieram posiedzenie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Serdecznie witam państwa posłów, witam pana ministra Krzysztofa Cieciórę oraz pozostałych zaproszonych gości.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">W porządku dziennym posiedzenia mamy rozpatrzenie informacji na temat działań podejmowanych w celu zminimalizowania negatywnych skutków społeczno-gospodarczych obniżenia kwot połowowych i zamknięcia połowów dla statków z polskiej bałtyckiej floty rybackiej. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjmuje zaproponowany porządek dzienny. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Przechodzimy zatem do realizacji porządku dziennego. Zaczniemy od przedstawienia informacji przez pana ministra Cieciórę. Panie ministrze, oddaję panu głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Dziękuję. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, oczywiście zgadzamy się, że sytuacja Morza Bałtyckiego, jego zasobów, a także otoczenia społeczno-gospodarczego jest trudna, dlatego dokładamy wszelkich działań i starań, żeby wychodzić temu naprzeciw. Jesteśmy w stałym kontakcie ze środowiskiem rybackim.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Szanowni państwo, podczas posiedzenia Rady Ministrów 18 października 2022 roku Rada Ministrów Unii Europejskiej ustanowiła nowe limity kwot połowowych na 2023 rok. W niektórych miejscach kwoty spadły, w niektórych trochę zostały zwiększone, co do zasady nie uległy znaczącym zmianom, natomiast w trakcie debaty nad wysokością kwot połowowych w 2023 roku na Morzu Bałtyckim Polska podkreślała, że zarządzanie zasobami rybnymi Morza Bałtyckiego jest bardzo trudnym zadaniem. Kondycja i poziom ryb na Bałtyku nie zależy tylko i wyłącznie od aktywności rybackiej, nie zależy tylko i wyłącznie, jak to się mówi w Komisji, od presji rybaków. Jest wiele różnych czynników, wiele złożonych aspektów. Musimy podchodzić do tego tematu zacznie bardziej holistycznie. W zasadzie jeden do jednego przekazujemy argumenty środowiska rybackiego, z którym rozmawiamy i z którym nieustannie się konsultujemy. Przekazujemy wnioski na poziom Komisji Europejskiej czy Rady Ministrów Unii Europejskiej. W szczególności zwracamy uwagę również na to, co się dzieje, co robi Federacja Rosyjska. Obwód kaliningradzki prowadzi totalnie niekontrolowane połowy ryb. Nasza polityka Unii Europejskiej, może nie nasza, ale polityka Unii Europejskiej tak naprawdę zupełnie nie radzi sobie z tym wyzwaniem, ponieważ nasze limity, nasze polityki, które wdrażamy, są absolutnie bez wpływu. Ich działanie obniża to, co robi obecnie Rosja. W żadnym stopniu nie kontrolujemy tego, w jaki sposób, w jakim stopniu Rosja poławia i wprowadza ryby na rynek.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Natomiast jeżeli chodzi o same kwoty połowowe, jeżeli chodzi o kwoty połowowe śledzia centralnego, wzrosły one o 32% w stosunku do 2022 roku. W przypadku szprota mamy spadek, natomiast kwota ta jest wyższa od początkowej propozycji Komisji Europejskiej. Udało nam się podnieść tę propozycję o 22 tony. Ostatecznie jest to 224 114 ton. Jeżeli chodzi o gładzicę, tutaj mamy wzrost na poziomie 25% do poziomu 11 tys. ton, natomiast pozostałe kwoty nie uległy zmianie. Tylko w kontekście kilku gatunków doszło do pewnych zmian, jednakże w górę.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Szanowni państwo, jeżeli chodzi o działania, które podejmujemy w kontekście łagodzenia skutków społeczno-gospodarczych, cały zeszły rok negocjowaliśmy z Komisją Europejską nowy program operacyjny dla rybactwa śródlądowego i morskiego. Jest to 730 mln euro. Mamy nadzieję, że będziemy mogli rozpocząć wydatkowanie owych pieniędzy od połowy tego roku. Obecnie ustawa wdrażająca, ustawa, która jest operatorem pieniędzy, jest przed przyjęciem przez Radę Ministrów. A zatem jesteśmy na początku procesu legislacyjnego. Jesteśmy przekonani, że nie będzie większych problemów, żeby podpis prezydenta pod ustawą zapewnić sobie około czerwca tego roku. Taka jest moja intencja, moje życzenie, moja praca, natomiast oczywiście nie jestem w stanie przewidzieć różnych innych działań, które obecnie pojawiają się w parlamencie. Chodzi tutaj o inne ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Szanowni państwo, jeżeli chodzi o to, co będzie teraz, do czasu wdrożenia nowej ustawy, chciałbym przypomnieć o pieniądzach, które w zeszłym roku, a w zasadzie dopiero niedawno, na przełomie roku, właściwie przed świętami, trochę po świętach Bożego Narodzenia zostały w pełni przekazane rybakom. Otóż w ramach mechanizmu wojennego rybakom morskim, śródlądowym, a także przetwórniom i akwakulturze przekazaliśmy 180 mln zł. Było to 180 mln zł, które w zeszłym roku i na początku tego roku trafiły do przedsiębiorców branży rybackiej w Polsce. Było to w ramach mechanizmu wojennego, który bazował na środkach, które przesuwaliśmy z programu operacyjnego poprzedniej edycji. Chodzi tak naprawdę, jak to się mówi kolokwialnie, o czyszczenie pieniędzy z poprzedniego programu, z innych niewykorzystanych źródeł, z innych niewykorzystanych działań, których na pewno nie bylibyśmy w stanie uruchomić krótko przed końcem programu. W wyniku naszych działań, naszej inicjatywy, dlatego że to także warto podkreślić...</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Wrócę jeszcze do pierwszej pomocy, pierwszego mechanizmu wsparcia w wyniku działań zbrojnych na Ukrainie. Chciałbym podkreślić, że polscy rybacy dostali najwyższe wsparcie finansowe spośród rybaków Unii Europejskiej. Były to absolutnie rekordowe pieniądze, jeżeli chodzi o wsparcie. Minimalna kwota, jaką polski rybak mógł otrzymać, była trzykrotnie większa niż w przypadku jego odpowiednika np. w Niemczech. A więc były to znaczące pieniądze, które w bardzo sprawny sposób zostały przekazane środowisku rybackiemu. Tutaj też chciałbym jeszcze raz podziękować rybakom, ponieważ kryteria udzielania pomocy wypracowaliśmy wspólnie z nimi. Dzięki temu udało nam się również podnieść kwoty, ponieważ to nie była kwota wskazana przez ministra, to nie była kwota, którą sobie jakoś symulowaliśmy, była to kwota, którą należało udowodnić, a która odzwierciedlała wzrost ponoszonych kosztów na działalność rybacką.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Warto podkreślić, że poprzez nasze działania w tym roku ponowimy mechanizm wojenny. Pieniądze na wsparcie zostaną ponownie uruchomione i przekazane rybakom morskim. Będzie to 28 mln zł rekompensaty za zwiększone koszty wynikające z wybuchu wojny na Ukrainie. W tej edycji pomijamy przetwórców rybnych z tego powodu, że przetwórcy w poprzedniej edycji nie skorzystali w pełni z owej kwoty. Ponadto przetwórcy mają również inne źródła i możliwości pozyskania pewnych środków. Dlatego w tym roku ponawiamy pomoc, która będzie bezpośrednio wspierała rybaków morskich. Ponadto są to pieniądze wyższe niż w zeszłym roku. Zaraz będziemy to pokazywać na prezentacji. Będą to wyższe pieniądze niż w zeszłym roku. Oprócz rekordowych środków w skali Unii Europejskiej udało nam się jeszcze podnieść ową kwotę o kolejne tak naprawdę tysiące. A zatem najmniejsza możliwa jednostka pływająca będzie otrzymywała 11 tys. zł w ramach pomocy, którą udało nam się tu wygospodarować.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Warto także podkreślić, że tak jak obiecywałem środowisku rybaków, odkąd zająłem się, zostałem ministrem do spraw rybołówstwa, udało się odblokować zaległą wypłatę tymczasowego wstrzymania działalności rybackiej w 2020 roku. Udało mi się ją odblokować po długich, żmudnych, trudnych negocjacjach z Komisją, która ma początku nie chciała się zgodzić na odblokowanie kwoty. Później dorzucano różne kryteria, które wykluczały znaczą część środowiska, ale dalej prowadziliśmy negocjacje. Udało nam się doprowadzić do tego, że w tym miesiącu, w marcu uruchomimy zaległy nabór na kwotę 22 mln zł, którą rybacy będą mogli pozyskać za zaległy tymczas, jak to się kolokwialnie mówi w środowisku. Tylko te dwie aktywności to jest około 50 mln zł, które w najbliższym czasie będziemy przekazywać środowisku rybackiemu.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKrzysztofCieciora">Warto także podkreślić, że dotrzymujemy słowa, również mojego słowa, które dawałem rybakom poszkodowanym w Zatoce Szczecińskiej w wyniku incydentu na Odrze w zeszłym roku, katastrofy ekologicznej, która miała tam miejsce, którzy utracili dochody w wyniku wstrzymania działalności połowowej, a także późniejszych obaw społecznych związanych ze spożywaniem ryb z Zatoki Szczecińskiej. Za półtora miesiąca wstrzymania ich aktywności, ich rybackiej działalności gospodarczej wypłacamy im łącznie  3 mln zł. Jest to odzwierciedlenie tego, co łowili w 2019 roku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Jaki pokrywa to procent tego, co stracili?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">100% tego, co było w 2019 roku w tym samym okresie. Jest to jeden do jednego, łącznie 3 mln, niecałe 3 mln zł. Jest to też zobowiązanie, które wypełniam. Jest to finansowane z budżetu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Szanowni państwo, oddam teraz głos pani dyrektor, żeby przedstawiła prezentację dotyczącą najważniejszych informacji na temat programu operacyjnego Rybactwo i Morze, który tak jak powiedziałem na samym początku, chcielibyśmy zacząć wdrażać od połowy tego roku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#DyrektorDepartamentuRybolowstwaMRiRWMagdalenaZasepa">Bardzo serdecznie dziękuję. Postaram się ją bardzo krótko państwu przedstawić szczegóły spraw, które zostały zawarte w wystąpieniu pana ministra. Wysokość kwot połowowych, które udało się wynegocjować, wygląda następująco. Tak jak powiedział pan minister, kwoty co do zasady nie zmieniły się znacząco. Zwiększeniu o 32% w stosunku do roku 2022 uległa kwota na połów śledzia centralnego. Spadła co do zasady, niestety, kwota połowów szprota, aczkolwiek jest to i tak duży kompromis ze strony państw bałtyckich, nacisków państw bałtyckich, w tym Polski, na Komisję, żeby kwota ta spadła tylko o 11%. Gładzica jest rybą, która nie ma wielkiego znaczenia dla rybaków łowiących w obszarze Morza Bałtyckiego, w związku z czym oczywiście wzrost jest jak najbardziej pożądany, aczkolwiek nie ma on większego znaczenia.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#DyrektorDepartamentuRybolowstwaMRiRWMagdalenaZasepa">Co roku jesteśmy zobowiązani do przygotowywania tzw. raportów flotowych, w których określamy, czy nasze segmenty floty są zbilansowane pod względem ekonomicznym i biologicznym. Co do zasady generalnie mamy problem z bilansowaniem pod względem biologicznym. Wszystkie segmenty są niezbilansowane, natomiast jeżeli chodzi o rentowność, to mamy statki...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselKacperPlazynski">Co to znaczy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Nie są zbilansowane, co znaczy, że nakłady, które są czynione, presja na zasoby są nadmiarowe w stosunku do ilości zasobów znajdujących się w Morzu Bałtyckim. Oznacza to, że powinniśmy łowić mniej. Oczywiście chodzi o gatunki, które są objęte kwotami połowowymi, dlatego że takie podlegają ocenie Komisji Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Są tu statki, które poławiają ryby pelagiczne o różnych długościach. Według najnowszego raportu, który został opublikowany w 2022 roku niestety, tego za 2022 rok jeszcze nie posiadamy ­rentowność trawlerów w segmencie 18-24 m wynosi 8,5%, w segmencie 24-40 m 11,2%, natomiast trawlery pelagiczne o długości 12-18 m są rentowne na poziomie 30%. W związku z tym rentowność ekonomicznie się nam bilansuje.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Tutaj chciałabym państwu przedstawić stawki pomocy, które w grudniu 2022 roku udało się wypłacić w szybkim naborze w zasadzie 95% dosłownie jeszcze pięć wniosków podlega ocenie przez agencję rybaków morskich. Są to środki, które trafiły do rybaków w związku ze zwiększonymi kosztami prowadzenia ich działalności wynikającymi z wybuchu wojny na Ukrainie. Wypłaciliśmy ponad 25 mln zł z 28 mln zł, które mieliśmy zaplanowane na ten cel. Ze względu na to, że w dalszym ciągu obserwujemy pogorszone warunki działalności polskiego rybołówstwa, udało nam się uzgodnić z Komisją Europejską taką pomoc również na ten rok. Pomoc ta dla najmniejszych statków wzrosła ze względu na katalog kosztów, które tam się znajdują. W tym roku prawie 25,5 mln zł zamierzamy wypłacić z tytułu mechanizmu interwencyjnego tylko dla rybołówstwa morskiego. Oczywiście jeszcze inne sektory będą korzystały z tej pomocy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselKacperPlazynski">Przepraszam, pani dyrektor. Chciałbym tylko dopytać, dlatego że na poprzednim i na tym slajdzie widzę dosyć duży rozstrzał pomiędzy kwotą pomocy dla jednostek o mniejszej długości i dla jednostek o większej długości. Są to jednostki od 5 do 8, od 8 do 12 i od 12 do 40 m. Są tu dosyć duże różnice kwotowe. Czy nie zastanawialiście się państwo...?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Może najpierw prezentacja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Chciałbym poprosić, żebyśmy najpierw pozwolili pani dyrektor zreferować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselKacperPlazynski">Dobrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Potem otworzę dyskusję. Będziemy pytać o szczegóły. Oddamy również głos stronie społecznej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselKacperPlazynski">Podporządkowuję się.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Proponuję taki sposób obradowania. Pani dyrektor, proszę kontynuować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Pani dyrektor jest wybita z rytmu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Nie. Jak państwo sobie życzą, dostosuję się do państwa. Dobrze, uszanujmy sekretariat. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Musi być porządek.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Policzyliśmy także, tak jak wspomniał pan minister, stawki za przestoje rybaków. Głównie miały one miejsce na Zalewie Szczecińskim, Jeziorze Dąbie, Zalewie Kamieńskim. Są to stawki, które zostały wyliczone w związku z zakazami wojewodów, które zaistniały latem 2022 roku. Będziemy wypłacać rekompensaty za przerwanie działalności połowowej na obszarach wewnętrznych wód Morza Bałtyckiego. Stawki, które zostały wyliczone, są stawkami, które zresztą zgodnie z prośbą rybaków, zostały oparte o dane połowowe z 2019 roku jako najbardziej reprezentatywnego, nieposiadającego zaburzeń covidowych i późniejszych następstw działań Federacji Rosyjskiej.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">To jest tymczasowe zaprzestanie, które będziemy uruchamiali na dniach, ponieważ udało się zdjąć blokady, które Komisja Europejska postawiła dla roku 2020. Będziemy ogłaszali nabór na tymczasowe zaprzestanie działalności rybackiej ze starego programu za 25 dni postoju. Stawki pozostają oczywiście niezmienne. Stawki są zakotwiczone w rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Co do zasady na jedną łódź będzie przypadało od 36 000 do około 39 000 zł.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">To jest pomoc de minimis, która będzie i która towarzyszy działaniu, które będzie realizowana w ramach nowego programu. W sytuacji, kiedy rybacy będą decydowali się na trwałe odejście od zawodu, uruchomiona zostanie dodatkowa pomoc, która daje możliwość rozpoczęcia pozyskania środków finansowych z budżetu państwa na rozpoczęcie nowej działalności gospodarczej. Jest to 200 tys. zł na statek. Pomoc ta została po raz pierwszy uruchomiona w 2022 roku na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W tym roku pomoc została ponownie uruchomiona. 14 lutego zostało zmienione rozporządzenie. Obecnie trwają nabory. Jeżeli ktoś będzie chciał podążyć tą ścieżką, ma możliwość skorzystania także z takiej pomocy.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">To jest tylko bardzo krótka informacja na temat tego, ile w ramach priorytetu 1. zostało przeznaczone na różnego rodzaju działania związane z dywersyfikacją, z poprawą bezpieczeństwa, efektywności energetycznej, wymianą narzędzi połowowych dla rybołówstwa morskiego. Jest to ponad 243 mln euro.</u>
+          <u xml:id="u-19.4" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Teraz na chwilkę zatrzymam się na nowym programie operacyjnym, który 9 grudnia Komisja Europejska zatwierdziła swoją decyzją. Co do zasady dla samego sektora, dla rybaków, dla armatorów w programie zaplanowane są 204 mln euro. Są to środki, które trafią bezpośrednio do rybaków. Zapytacie państwo o kwotę 109 mln euro. Jest to kwota, która jest przeznaczona na gromadzenie danych i kontrole. Jest to kwota, która jest zawita co do wielkości w rozporządzeniu unijnym, a którą co do zasady w 15% całej alokacji państwo członkowskie musi przeznaczyć właśnie na kontrole i gromadzenia danych.</u>
+          <u xml:id="u-19.5" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">W ramach priorytetu 1. skierowanego do rybołówstwa morskiego oraz w nieznacznym zakresie do rybactwa śródlądowego przewidzieliśmy dziewięć działań, które bardzo krótko postaram się państwu omówić. Mamy działania związane z kapitałem ludzkim, z poszerzeniem wiedzy, z tworzeniem baz szkoleniowych, konferencji. Są to działania, które państwo będziecie mogli też wykorzystać przy upowszechnianiu wiedzy czy też przy kształceniu w zawodzie rybaka. Na jedną operację będzie można pozyskać 250 tys. zł. Co do zasady dla uprzywilejowanego przepisami unijnymi rybołówstwa przybrzeżnego wartość, intensywność pomocy, która będzie przewidziana, wyniesie 100%. Dla innych podmiotów wyniesie ona 60 lub 50%, w zależności od tego, kto będzie beneficjentem.</u>
+          <u xml:id="u-19.6" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Innowacje są to w sumie partnerstwa publiczno-prywatne, chociaż może to za szeroko powiedziane, natomiast co do zasady są to takie projekty pilotażowe, projekty innowacyjne, które będą miały na celu wspieranie beneficjenta w różnym zakresie. W projektach tych będą mogły uczestniczyć także organizacje, które wspólnie z instytutami naukowymi będą pracowały czy to nad nowymi, bardziej selektywnymi narzędziami połowowymi, czy też nad nowymi procesami przetwarzania ryb, które przez państwa aplikujące zostaną uznane za innowacyjne. W ramach owego finansowania przewidzieliśmy stawkę 8 mln zł za jeden projekt, kiedy jest to partnerstwo szkoły wyższej, szkoły ponadpodstawowej oraz instytutów, a także 5 mln zł, jeżeli do projektu przystąpi podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Wysokość dofinansowania projektu oczywiście wynosi 70%, chyba że będzie to projekt w interesie zbiorowym, będzie miał współbeneficjenta. Wtedy intensywność pomocy jest podnoszona do 100%.</u>
+          <u xml:id="u-19.7" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Dywersyfikacja działalności rybackiej są to te wszystkie działania, które towarzyszą wsparciu właściwego funkcjonowania pod względem dochodów rybaków. Są to działania, które cieszą się bardzo dużym powodzeniem. Stawka pomocy dla dywersyfikacji wynosi 400 tys. zł. Co do zasady dla rybaków przybrzeżnych stawka pomocy będzie także podniesiona do maksymalnego możliwego przepisami unijnego poziomu.</u>
+          <u xml:id="u-19.8" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Poprawa bezpieczeństwa warunków pracy obejmuje wszystkie działania, które będą służyły różnego rodzaju modernizacjom statków rybackich, które będą miały na celu głównie poprawę bezpieczeństwa i warunków zdrowotnych pracy rybaków. Maksymalnie na ten cel będzie można pozyskać do 200 tys. zł od 75 do 50% kosztów w zależności od tego, kto będzie beneficjentem.</u>
+          <u xml:id="u-19.9" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Inwestycje w portach. Będą to takie projekty, które będą miały na celu umożliwienie rybakom, ułatwienie rybakom realizacji czy to ich obowiązku wyładunkowego, czy to po prostu zakupienia infrastruktury niezbędnej do tego, żeby praca, którą wykonują, stała się dla nich mniej uciążliwa i bardziej bezpieczniejsza. Tutaj również mamy przewidziane do dofinansowania od 50% do 70% kosztów.</u>
+          <u xml:id="u-19.10" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Trwałe zaprzestanie działalności połowowej to również będzie działanie, które będziemy się starali uruchamiać. Będzie to działanie, do którego rybacy oczywiście będą przystępowali dobrowolnie. Mamy policzone stawki za odejście od zawodu dla statków o różnym przedziale GT. Minimalna wartość rekompensaty za statek do 1 GT bez względu na to, czy będzie miał mniej GT czy będzie miał 1 GT, wynosi 116 tys. zł, za statek od 10 do 25 GT 466 tys. zł, a za statek powyżej 50 GT 3200 tys. zł. Są to stawki, które uzgadnialiśmy z państwem jeszcze w zeszłym roku. Nie uległy one zmianom, natomiast będziemy także starali się uruchomić działanie, które będzie miało na celu wynagrodzenie utraty miejsca pracy osobom, które zaprzestaną działalności rybackiej na 5 lat. W związku z tym dla załogi pływającej oraz dla armatora również będziemy dysponowali środkami finansowymi w wysokości maksymalnie 200 tys. zł w przypadku, kiedy będzie mógł wykazać się co najmniej dwudziestoletnim stażem pracy i oczywiście spełni wymagania dotyczące wypływania określonych dni połowowych. Będzie to jeszcze dodatkowa pomoc dla armatorów i dla załogi.</u>
+          <u xml:id="u-19.11" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Ochrona środowiska naturalnego i zmniejszenie wpływu to będą wszelkiego rodzaju projekty, które będą rekompensowały straty wyrządzone przez ssaki. Będą to także projekty, które będą związane z inwestycjami na rzekach, popularnie zwanymi przepławkami, żeby odcinki były bardziej drożne. Będą to wszelkiego rodzaju działania, które jeszcze będziemy planować dla państwa, wspólnie z państwem, które będą miały na celu również ochronę środowiska, zapewnienie naturalnych tarlisk, odbudowywanie się zasobów. Bardzo serdecznie państwu dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Dziękuję, pani dyrektor. Rozumiem, że ze strony rządowej to wszystkie informacje, które...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Może tylko uszczegółowię.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Jeżeli chciałby pan uzupełnić, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Jeżeli mogę, panie przewodniczący. Na pewno będą jeszcze pytania w dyskusji. Dzisiejsza prezentacja z racji formuły, czasu i trochę innego tematu, w jakim się spotykamy, jest dosyć skromna, będziemy natomiast chcieli zrobić szersze spotkanie informacyjne, jak również typową konferencję dla rybaków, żeby poinformować ich jeszcze przed uruchomieniem pierwszych programów, żeby każdy miał świadomy tego, co go czeka. Oczywiście będziemy prowadzić konsultacje poszczególnych rozporządzeń, działań. Będą one dostępne poprzez nasze wszystkie strony internetowe. Oczywiście będziemy ogłaszać to również w mediach społecznościowych, na naszych stronach i w odpowiednich instytucjach. Podsumowując: za chwilę wyjaśnimy odpowiadając na pytanie pana wiceprzewodniczącego pomoc, która na pewno będzie przekazana dla rybaków w najbliższym czasie, będzie to co najmniej, minimum około 80 tys. zł na jedną łódź do uruchomienia programu operacyjnego w zasadzie za złożenie wniosków w jednym i drugim obszarze. Są to te działania, o którym wcześniej wspominałem. Przedstawiam to po to, żeby zobrazować państwu skalę. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Dziękuję za prezentację. Otwieram dyskusję. Chciałbym zaproponować kolejność wypowiedzi, żebyśmy najpierw umożliwili wypowiedzenie się stronie społecznej, ponieważ są przedstawiciele środowisk. Następnie oddam głos państwu parlamentarzystom, którzy będą chcieli wypowiedzieć się lub też zadać pytanie ministrowi bądź stronie społecznej. Czy jest to akceptowalne?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Nie lepiej odwrotnie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Umówmy się w takim razie na limit czasowy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Może będą pytania, które wychodzą naprzeciw stronie społecznej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Oczywiście, na pewno tak będzie, więc umówmy się. Jeżeli parlamentarzystom zależy na czasie, poproszę stronę społeczną, żeby opinie czy wnioski, które zostaną przedstawione, zostały zaprezentowane w zwięzłej formie, żebyśmy wszyscy mogli w czasie posiedzenia Komisji zabrać głos i uzyskać wyczerpujące odpowiedzi na zadane pytania. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Pytam najpierw stronę społeczną. Dostałem informację z sekretariatu Komisji, że Marek Waniewski, członek zarządu Organizacji Producentów Ryb Bałtyk ma jakąś prezentację, którą chciałby przedstawić. Chciałbym państwa ośmielić i powiedzieć, że bardzo nam miło, że tu jesteście. Jeżeli macie propozycje czy też chcielibyście coś przedstawić, to ekran i nasza uwaga są do waszej dyspozycji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#MarekWaniewski">Dzień dobry. Marek Waniewski. Organizacja Producentów Ryb Bałtyk.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#MarekWaniewski">Tak, mamy prezentację, ale niedotyczącą programu pomocowego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Ale kwoty połowowej...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#MarekWaniewski">Tak, dokładnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">... tematu, którym się zajmujemy. Pan minister i pani dyrektor wyszli naprzeciw i pokazali, co będzie realizowane w związku ze zmianami. Jeżeli są to tematy dotyczące kwot połowowych, jeżeli leży to w waszym zainteresowaniu, to z chęcią tego wysłuchamy. Tak się umówmy. Mniej więcej na jaki czas jest przewidziana prezentacja, żebyśmy wszyscy wiedzieli?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekWaniewski">13 slajdów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">13 slajdów. Maksymalnie 10 minut. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#MarekWaniewski">Dziękuję. W pierwszej kolejności chciałbym podziękować panu przewodniczącemu za zorganizowanie spotkanie Komisji na nasz wniosek. Chciałbym również podziękować panu ministrowi za uruchomienie środków na rzecz pomocy polskiemu rybołówstwu bałtyckiemu. Są one bardzo potrzebne, wręcz niezbędne. Może przystąpię do prezentacji.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#MarekWaniewski">Jak zainteresowane strony zdają sobie z tego sprawę, sytuacja dorsza stada zachodniego, dorsza stada wschodniego, śledzia stada zachodniego i łososia nie ulega poprawie. Zmiana negatywnego trendu nie będzie miała miejsca w najbliższym czasie, o czym wypowiada się chociażby Międzynarodowa Rada Badań Morza. Instytucja zarządzająca zaproponowała polskim rybakom realizację działań o charakterze prośrodowiskowym. Działanie to związane jest ze zbieraniem przez rybaków masowo zalegających na Bałtyku utraconych narzędzi połowowych, kolokwialnie przez środowisko zwanych, sieci śmieci. Mamy zbieranie narzędzi przez rybaków, udział w środowiskowych projektach badawczych. Dywersyfikacja działalności połowowej pozwoli na uzyskanie środków na prowadzenie dodatkowej działalności gospodarczej związanej lub niezwiązanej z rybołówstwem. Jednym z działań będzie również trwałe zaprzestanie działalności połowowej. Realizacja działania zaprzestanie działalności połowowej będzie miała charakter dobrowolny i pozwoli na odejście z rybołówstwa tym rybakom, którzy w wyniku pogorszenia się stanu kluczowych dla rybołówstwa zasobów nie będą w stanie prowadzić dalszych połowów ryb. Jakakolwiek wypłata rekompensat za obecne i przyszłe zakazy połowu ryb ustanowione przepisami rozporządzenia Rady Europy jest niemożliwa. Rada Europy zatwierdziła zakaz wypłaty, rekompensowania strat za obniżenie kwot, za zakazy połowów. Nawet gdyby była możliwa, to nie dotyczyła ona wnioskodawców i części polskiej floty bałtyckiej prowadzącej stricte połowy pelagiczne. Reprezentuję segmenty floty, które są z największego przedziału kutrów bałtyckich. Jeżeli w ogóle mamy możliwość, to w bardzo zmarginalizowanej formie albo jesteśmy w ogóle wykluczeni.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#MarekWaniewski">Może powiem przez chwilę o mojej organizacji. Organizacja Producentów Ryb Bałtyk z siedzibą w Kołobrzegu powstała w listopadzie w 2009 roku z inicjatywy 10 armatorów z Kołobrzegu, Świnoujścia i Dziwnowa. W skład organizacji wchodzą kutry z największego przedziału długościowego polskiej floty rybackiej powyżej 24 m ukierunkowane na połowy stricte pelagiczne szproty, śledzia, które są dostarczane na rynek polski, skandynawski i niemiecki. Całkowite połowy członków naszej organizacji to około 20 tys. ton.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Mam prośbę...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Jeżeli są to wiadomości stricte informacyjne...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselDariuszWieczorek">..., żeby państwo nam to przysłali.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">... poprosimy sekretariat Komisji o przesłanie nam informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#MarekWaniewski">Dobrze. Tak zrobimy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Jeżeli są jakieś wnioski, konkluzje, proszę od razu do nich przejść, tak żebyśmy mogli nad nimi podyskutować, dlatego że jest to najistotniejsze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselKacperPlazynski">O co wam chodzi?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Pan wiceprzewodniczący pyta, o co wam chodzi. Najlepiej jakbyśmy...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselKacperPlazynski">A nie historia organizacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Z historią organizacji z przyjemnością zapoznamy się po otrzymaniu kopii prezentacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#MarekWaniewski">Dobrze. Wnosimy do członków Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o rekomendowanie ministrowi właściwemu do spraw rybołówstwa, po pierwsze, zrealizowania, w porozumieniu z obecnym beneficjentem kwot dalekomorskich, działania zaradczego w celu zminimalizowania negatywnych skutków społeczno-gospodarczych obniżeniem kwot połowowych i zamknięcia połowów dla statków z polskiej bałtyckiej floty rybackiej z poszczególnych przedziałów długościowych. Po drugie, wnosimy o przeprowadzenie konstruktywnej restrukturyzacji polskiego segmentu rybołówstwa dalekomorskiego w celu zwiększenia możliwości korzyści społeczno-ekonomicznych dla polskich armatorów i dla Skarbu Państwa. Działanie zaradcze, które proponujemy, jest wymuszone kryzysem na Morzu Bałtyckim. Flota bałtycka nie ma alternatywnych połowów poza Morzem Bałtyckim. Rzeczpospolita Polska posiada kwoty połowowe dalekomorskie. Narodowe polskie kwoty połowowe na Morzu Bałtyckim, na Atlantyku i na południowo-wschodnim Pacyfiku są niematerialnym zasobem, własnością Skarbu Państwa oraz strategicznym zasobem naturalnym kraju.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#MarekWaniewski">Co nam daje działanie zaradcze? Będzie ono polegać na dobrowolnym przeznaczeniu przez obecnego beneficjenta narodowych polskich kwot makreli i śledzia z północno-wschodniego Atlantyku na wymianę międzynarodową i doraźne zwiększenie ogólnej narodowej polskiej kwoty połowowej szproty i śledzia na Morzu Bałtyckim o kwoty uzyskane z Niemiec, Danii lub Szwecji. Konkretnie co to oznacza dla nas? Kwota makreli atlantyckiej na rok 2023 wynosi 1107 ton, a kwota średnia atlantyckiego 512 ton, co daje nam razem 1619 ton, jak państwo widzicie na slajdach. Po wymianie międzynarodowej z urzędu mogą one dać dodatkowo ponad 6800 ton szproty bałtyckiej. Oznacza to zwiększenie indywidualnej kwoty każdego z około 135 bałtyckich armatorów, uprawnień do połowów szproty o ponad 10%. Polska kwota szproty bałtyckiej na rok 2023 wynosząca powyżej 65 tys. ton plus 10% dałaby nam w sumie 726 123 tony. Dzięki międzynarodowej wymianie kwot atlantyckich śledzia i makreli minister właściwy może uzyskać zwiększenie ogólnej polskiej bałtyckiej kwoty szprota i śledzia. Wykorzystanie ułamka, gdyż jest to około 4% polskich ogólnych narodowych kwot dalekomorskich, pozwoli na zwiększenie o około 10% ogólnych narodowych bałtyckich kwot śledzia. Polskie narodowe kwoty dalekomorskie, należne Polsce w ramach wspólnej polityki rybackiej Unii Europejskiej, przydzielane co roku, to średnio 50 tys. ton ryb o wartości średnio 50 mln dolarów. Coroczny koszt uzyskania takiej kwoty to 100 zł ze względu na wystąpienie do ministra o wydanie specjalnego zezwolenia połowowego, które kosztuje około 100 zł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Może zakończymy na tym etapie wniosków. Otworzę dyskusję. Przekażę głos państwu parlamentarzystom oraz stronie społecznej. Potem będziemy mogli to kontynuować. Jako pierwszy pan poseł Dariusz Wieczorek.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselDariuszWieczorek">Dziękuję, panie przewodniczący. Myślę, że jeżeli chodzi o prezentację, rzeczywiście dobrze by było, żebyśmy ją otrzymali. Pan minister pewnie będzie się do tego odnosił.  De facto dotyczy ona przyszłości, natomiast w kontekście tego, o czym mówi pan minister i pani dyrektor, jednak chciałbym wrócić do przeszłości i zapytać, jak zostały zrealizowane wszystkie zobowiązania z roku 2020, chociażby dotyczące kwestii słynnego porozumienia, które podpisał pan minister Gróbarczyk. Rozumiem tu pana ministra, dlatego że trochę dostaliście kukułcze jajo od Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, a teraz Ministerstwa Infrastruktury. Macie związane z tym problemy. Przecież nasza Komisja zajmuje się tymi sprawami bardzo często.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselDariuszWieczorek">W związku z tym moje pierwsze pytanie jest takie. Panie ministrze, proszę o odpowiedź na piśmie, gdyż myślę, że wszyscy musimy przedstawić to również stronie społecznej. Po pierwsze, rybacy rekreacyjni. Jak został rozwiązany problem dotyczący grupy 20-30 armatorów, którzy ze względu na taki a nie inny zapis rozporządzenia podpisanego przez pana ministra Gróbarczyka nie otrzymali wypłat, dopłat covidowych. Nie otrzymali ich ze względu na to, że ktoś tam sobie wymyślił, że gdzieś tam wrzuca się jakieś karteczki i zaświadczenia, a nie bierze się pod uwagę rzeczywistych faktur i rachunków, które świadczyły o tym, że prowadzili działalność. Jest to temat, który ciągnie się już trzy lata. Tak jak wspomniałem, dotyczy 20-30 podmiotów, ale w imię sprawiedliwości społecznej problem ten trzeba rozwiązać. W związku z tym jest pytanie, czy ministerstwo już rozwiązało problem, a jeżeli nie, to jak planuje go rozwiązać.</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#PoselDariuszWieczorek">I druga rzecz to kwestia dużego porozumienia, podpisanego tak jak wspomniałem, przez pana ministra Gróbarczyka. Pani dyrektor czy pan minister powiedzieli, że zaraz rozpoczną się nabory na kwotę 22 mln zł. A więc moje pytanie jest takie, czy macie już podpisaną umowę ze środowiskiem, czy macie ustalone warunki. Czy to jest dokument? Jeżeli dokument jest podpisany, poproszę, żeby dokument ten udostępnić nam jako członkom Komisji. Czy macie już podpisaną umowę wypełniającą porozumienie, w którym z tego co pamiętam, była kwota około 120 czy130 mln zł? Jeżeli chodzi o środowisko, wtedy tak były szacowane koszty, jeżeli chodzi o rybaków i wstrzymanie działalności. Bardzo proszę o odpowiedź na te dwa pytania. Jeżeli są jakieś dodatkowe dokumenty, proszę o przekazanie ich Komisji wraz z odpowiedzią. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Dziękuję, panie pośle. Proponuję, żebyśmy zebrali jeszcze dwa pytania po to, żeby później pan minister, pani dyrektor, przedstawiciele rządu mogli na nie odpowiedzieć całościowo. Proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselKacperPlazynski">Mam jedno krótkie i jedno długie pytanie dotyczące prezentacji, którą państwo przedstawili. Tak naprawdę m.in. państwo prosiliście o to, żeby dzisiejsze posiedzenie Komisji było przeprowadzone. Przyszłe kwoty połowowe związane również z Atlantykiem i ewentualną wymianą między bałtyckimi i atlantyckimi kwotami połowowymi, panie pośle, to istotna część naszego posiedzenia. Mamy rozmawiać o przyszłości, nie mamy rozmawiać tylko o przeszłości, tylko mamy rozmawiać także o przyszłości. Myślę, że wszyscy się z tym zgadzamy.</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselKacperPlazynski">Natomiast co do prezentacji pana ministra i pani dyrektor, chciałbym prosić o wyjaśnienie, czy tak miało być czy też jest to jakaś historyczność, która z nami została. Jakie było uzasadnienie podziału na kwoty pomocowe dla armatorów z uwagi na wielkość jednostki? Jest dosyć duża różnica pomiędzy kwotami a wielkością jednostek zaczynającą się od 12 a kończącą się na 40 metrach. Jest to wsparcie bardzo dużej wielkości. Rozumiem, że im większa jednostka, tym większe wsparcie. Wcześniej mamy do czynienia z jednostkami dużo mniejszymi, tabelka jest dużo bardziej podzielona, a później jest nagły skok. Mamy 12 i 40 m. 80 tys. zł wsparcia, o których mówi pan minister, które udało się negocjować czy też znaleźć takie środki w tym roku, są to środki pochodzące z budżetu unijnego czy z budżetu państwa? Nie zostało to tutaj powiedziane.</u>
+          <u xml:id="u-50.2" who="#PoselKacperPlazynski">Kiedy ma się odbyć duża konferencja, o której państwo powiedzieliście? Rozumiem, że w tym roku, ale czy mamy jakąś bardziej konkretną datę? W którym kwartale tego roku? Rzeczywiście jest to ciekawe. Sam chciałbym w niej uczestniczyć jako poseł z Pomorza.</u>
+          <u xml:id="u-50.3" who="#PoselKacperPlazynski">Są to trzy krótkie pytania. Czwarte pytanie to pytanie o kwoty. Rzeczywiście jest taki dokument. Jest to dokument, który czyta się zainteresowaniem. Rozumiem, że do tego odnosili się państwo, którzy mieli drugą prezentację. Chodzi o działania zaradcze dla zminimalizowania negatywnych skutków społeczno-gospodarczych wywołanych obniżaniem kwot połowowych i zamknięciem połowów dla statków z polskiej bałtyckiej floty rybackiej z poszczególnych przedziałów długości. Z dokumentu, który był podobno dwukrotnie przyjęty przez zespół doradczy do spraw rybołówstwa morskiego przy ministrze rolnictwa i rozwoju wsi – podobno był przyjęty jednogłośnie ­wynika, że rzeczywiście mamy kwoty dalekomorskie na północno-wschodnim Atlantyku, na którym jest dwóch dużych armatorów, którzy, jeżeli chodzi o kapitał, nie mają zbyt wiele wspólnego z Rzeczpospolitą. Z dokumentu tego wynika, że można by było dokonać takiej operacji, byłaby ona zgodna z prawem. Armatorzy, którzy realizują kwoty na północno-wschodnim Atlantyku, mogliby się podzielić tymi kwotami w taki sposób w zasadzie nie oni, tylko państwo polskie mogłoby o tym zdecydować, dlatego że są to narodowe kwoty, ­że przekazują np. 4% swoich kwot. Przypomnę, że są to armatorzy, którzy nie cierpią na to, że kończą się tam łowiska tak jak na Bałtyku. Jak rozumiem, w zasadzie nie odczuwają jakichś negatywnych skutków gospodarczych tego, co się dzieje na Bałtyku. Zresztą, jeżeli chodzi o przetwórstwo, pewnie bardziej korzystają z jakichś afrykańskich przetwórni, itd., a nie z polskich, a więc generalnie są mniej związani z polską gospodarką przetwórczą, rybacką.</u>
+          <u xml:id="u-50.4" who="#PoselKacperPlazynski">Z drugiej strony mamy kłopoty, które mamy na Bałtyku. 4% z północno-wschodniego Atlantyku mogłoby np. odpowiadać 10% zwiększonych kwot na śledzia i szprota na Bałtyku, z czego korzystało ponad 100 jednostek wielu bałtyckich polskich armatorów, jak również polskie przetwórnie, itd. Docierały do mnie sygnały, państwo także przekazywali mi takie sygnały, że z dyskusją w tym temacie są jakieś kłopoty, żeby na poważnie mogła się rozpocząć, żeby uzyskać tu jakieś ostateczne decyzje. Czy ministerstwo rozważa takie rozwiązanie czy nie? Jak mówię, jak czytam ów dokument, w myśl mojego patriotyzmu gospodarczego, wydaje mi się, że ma on głęboki sens, ale oczywiście nie jestem specjalistą od rybołówstwa. Jestem w tej Komisji, uczę się, staram się słuchać ekspertów, państwa z ministerstwa, organizacji pozapozarządowych, rybaków. Dlatego chciałbym na tym posiedzeniu Komisji usłyszeć stanowisko pana ministra w tej sprawie. Jakie jest to stanowisko? Wydaje się, że sprawa rzeczywiście jest niebagatelna, tym bardziej nie wiem, czy jest to prawda, że koszty, które ponoszą firmy, armatorzy, którzy realizują polskie kwoty połowowe na północno-wschodnim Atlantyku, są w zasadzie żadne w kontekście zysków, które uzyskują, a z których Rzeczpospolita Polska ma naprawdę niewiele, jeżeli chodzi o udział w późniejszych zyskach. Nie wiem, jakie jest tu państwo stanowisko. Chciałbym je poznać. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Dziękuję, panie przewodniczący. Czy są jeszcze jakieś pytania państwa parlamentarzystów? Jeżeli nie, to pozwólcie państwo, że poproszę pana ministra i przedstawicieli rządu o udzielenie odpowiedzi. Potem oddam głos panom na kolejną turę pytań. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Na pierwsze pytanie pana posła Wieczorka, który wyszedł, oczywiście odpowiemy pisemnie, ale chciałbym, żeby to też wybrzmiało. Rybacy rekreacyjni to są wędkarze. Ktoś kto idzie hobbystycznie łowić rybę z jeziora czy nad morzem, jest to wędkarz, natomiast osoby, o których rozmawiamy, są to armatorzy, z jachtów których prowadzone jest rybołówstwo rekreacyjne. Stąd powstało bardzo głębokie nieporozumienie przypisujące właśnie tych armatorów do sektora rybołówstwa. Są oni związani z sektorem rybołówstwa dokładnie tak samo, jak prywatny przewoźnik, np. kierowca prywatnego busa, dowożący dzieci do szkoły z sektorem edukacji. Jest to dokładnie to samo. To tak jakby kierowca występował o zadośćuczynieniu do ministra edukacji za to, że jakaś szkoła została zamknięta. Rozumiem nauczycieli, społeczność szkolną, ale jest to troszeczkę coś innego. Jako resort rolnictwa nie odpowiadamy za tę branżę, za ten dział gospodarki.</u>
+          <u xml:id="u-52.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Przyjąłem natomiast sygnały ze środowiska, sygnały polityczne, że należy się tą branżą zaopiekować i wypłacić jakieś rekompensaty wynikające z sytuacji, w jakiej się znalazła. Musieliśmy jednak znaleźć przepisy, żeby to zrobić zgodnie z prawem. Z tego tytułu KERM zobowiązał ministra rolnictwa i rozwoju wsi do wystąpienia do Prokuratorii Generalnej o wykładnię prawną w tym zakresie, o interpretację przepisów, czy minister rolnictwa i rozwoju wsi jest właściwy, jest upoważniony do wypłaty pieniędzy armatorom, z pokładów jednostek których uprawia się rybactwo rekreacyjne. Odpowiedź dostaliśmy dosłownie kilka dni temu. Odpowiedź ta wskazuje, cytuję: „Ministrem właściwym do zainicjowania programu pomocowego jest minister infrastruktury jako odpowiedzialny za dział gospodarka morska i dysponent części 21 budżetu. Zastrzec należy, że to minister rolnictwa dysponuje wiedzą, która umożliwia zweryfikowanie, który z armatorów wykonuje usługi transportu w związku z rybołówstwem rekreacyjnym prowadzonym przez osoby trzecie”. Stanowisko to wskazuje, że to minister infrastruktury jest właściwy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Kiedy stanowisko to zostało przedstawione? Z kiedy to jest?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Jest to pismo z 3 marca br.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">A więc bardzo aktualne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Wystąpiłem o to jeszcze w zeszłym roku. Finalnie zostało to przedstawione kilka dni temu. Przedstawimy to do Komisji, do przewodniczącego Sawickiego, jak również do państwa, wszystkich posłów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Bardzo proszę o niezwłoczne przekazanie go po posiedzeniu Komisji do sekretariatu i rozesłanie do posłów, ponieważ jest to bardzo istotna sprawa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Oczywiście w dalszym ciągu deklarujemy chęć pomocy, załatwienia tematu, natomiast musimy mieć do tego podstawę prawną.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Prokuratoria to wydała?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Tak. Natomiast opowiadając na pytanie pana posła Płażyńskiego, wyjaśnię, że konferencję, spotkanie informacyjne dotyczące nowego programu chcemy zorganizować w maju, w kwietniu, na przełomie tych dwóch miesięcy przed naszym planowanym uruchomieniem całości programu.</u>
+          <u xml:id="u-60.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Kolejne pytanie dotyczyło segmentów, dużych skoków. Mam świadomość, że wyglądają one na dosyć duże. Myślę, że pani dyrektor przedstawi to bardziej szczegółowo, natomiast paradoksalnie, pomimo tego, co może się wydawać, wprowadziliśmy to po to, żeby umożliwić najmniejszym armatorom, najmniejszym rybakom maksymalnie podniesienie stawki. Ich zlanie albo bardziej stopniowe podejście w oparciu o algorytmy, które musieliśmy zastosować, spowodowałoby, że w ramach pomocy otrzymywaliby znacznie mniejsze pieniądze. Mam tu na myśli najmniejszych. Dzięki temu, że wystopniowaliśmy to w ten sposób, że mieliśmy możliwość wystopniowania w ten sposób, stworzyliśmy takie warunki, takie wykładnie, takie algorytmy, które zostały również zaakceptowane przez Komisję Europejską, ponieważ to, o czym tutaj rozmawiamy, musiało mieć zgodę Komisji, a była ona bardzo wnikliwa, jeżeli chodzi o wszelkie koszty, które chcieliśmy przedłożyć. Jak mówiliśmy, że wzrosły koszty, to odpowiadali: „ok., powiedzcie, dlaczego, które i w jakim zakresie”. Komisja też od nas wymagała podziału, żeby go wykorzystać. Wynika to także z pewnej praktyki, która ugruntowała się na przestrzeni lat, praktyki podziału łodzi właśnie w tych zakresach, przedziałach, segmentach, jeżeli chodzi o metraż.</u>
+          <u xml:id="u-60.2" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Szanowni państwo, jeżeli chodzi o kwoty dalekomorskie...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselKacperPlazynski">Przepraszam, jeszcze drobna sprawa. Skąd jest 80 tys. zł środków?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Jest to jedno i drugie. Jest to mniej więcej 40 tys. zł, około 36-37 tys. w zależności od jednostki. Mówimy o najmniejszych. Oczywiście im wyżej, im większe jednostki, tym większe pieniądze. Mówimy o najmniejszych, małoskalowych rybakach, na których nam najbardziej zależy. Z pierwszego działania jest to około 36 tys. zł. Jest to z mechanizmu wojennego, który uruchomimy, z zaległego tymczasowego zaprzestania działalności połowowej, które uruchomimy. Do tego mamy minimum 11 tys. zł za kuter, jeżeli chodzi o działania wojenne.</u>
+          <u xml:id="u-62.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Zapomniałem jeszcze wspomnieć ­teraz sobie to przypomniałem, że za zeszły rok nie wspomniałem dodatkowej kwoty, którą również uruchomiliśmy i która głównie była dedykowana sektorowi małoskalowemu. Było to dodatkowo 22 mln zł za obserwacje. Chodziło o dodatkową aktywność pomocową prośrodowiskowa, która de facto wzmacnia, pomaga rybakom, którzy mają trudności związane z zakazem połowów dorsza. Było to także 22 mln zł, o których nie wspominałem, ale w 2022 roku uruchomiliśmy takie pieniądze.</u>
+          <u xml:id="u-62.2" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Jeżeli chodzi o kwoty dalekomorskie, kwoty typowo bałtyckie, szanowni państwo, oczywiście z racji tego, że zostaliśmy do tego zobowiązani przez zespół doradczy ministra, na pewno będziemy prowadzić dyskusję na temat potencjalnej zmiany kwot dalekomorskich. Na pewno nie uciekniemy przed tą dyskusją. Dotychczas nie wchodziliśmy w nią ze względu na to, że byliśmy zajęci dotychczasowymi działaniami, które wymagały od nas bardzo dużo pracy i skupienia, natomiast w roku 2023 i tak nie jesteśmy w stanie czegokolwiek zrobić, czegokolwiek zmienić z uwagi na to, że są to zmiany ustawowe. Musimy tutaj znowelizować ustawę o rybołówstwie morskim w Polsce. Jest to duży proces, do którego wolałbym też podejść holistycznie, całościowo, nie tylko w kontekście kwot dalekomorskich. Być może trzeba porozmawiać również o innych segmentach, generalnie przeszeregować działania w taki sposób, żeby jak największa liczba rybaków, szczególnie małoskalowych mogła skorzystać na potencjalnych, ewentualnych zmianach. Nie ukrywam, że jest to dla mnie priorytet. Nie będę unikać dyskusji, natomiast niestety, wymaga to zmiany na poziomie ustawy. W tym roku prawdopodobnie nam się to nie uda, natomiast możemy przygotować się i wypracować jakieś konkluzje. Wstrzymywaliśmy się z rozmowami ze względu na prace nad mechanizmem wojennym, nad programem operacyjnym, nad wieloma innymi działaniami, które dzisiaj po prostu uruchamiamy.</u>
+          <u xml:id="u-62.3" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Warto podkreślić, że spotkania zespołu doradczego przy ministrze odbywały się również bez uczestnictwa samych zainteresowanych, bez osób, które są w sektorze dalekomorskim. Jako Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie możemy sobie pozwolić na to, żeby kogoś nie było przy stole. Jak będziemy organizować spotkania, rozmowy, konsultacje, do stołu doprosimy absolutnie wszystkie zainteresowane strony. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Panie ministrze, czy mógłbym prosić o dookreślenie, jakie przepisy, jakie ustawy muszą być zmienione, żeby można było przeprowadzić zmianę kwot? Podobno z dokumentu grupy doradczej wynika, że takie zmiany już się dokonywały np. w 2019 roku w obecnych podstawach prawnych.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Jeżeli chodzi o obecność czy brak obecności którejś ze stron społecznych, które są częścią grupy doradczej, rozumiem, że wszyscy członkowie grupy doradczej zawsze otrzymują te same zaproszenie, łącznie z opisem, czego dane posiedzenie będzie dotyczyło. Wobec tego nie bardzo rozumiem. Jeżeli ktoś się nie stawia, jeżeli ktoś nie bierze udziału w dyskusji, to sam się z niej wyklucza. Nie rozumiem tego argumentu, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Wśród członków zespołu nie ma armatorów dalekomorskich, dlatego że jest to zespół do spraw Morza Bałtyckiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">A więc nie byli zaproszeni.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Po prostu, nawet nie byli zapraszani.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">OK. Teraz rozumiem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">To znaczy może byli zapraszani, ale żeby było jasne, to nie ministerstwo organizowało spotkania. Zarządzał nim przewodniczący zespołu, który był wybrany, wskazany przez środowisko rybackie. Wydaje mi się, że chyba zaproszenia były wysyłane, ale nie zostały przyjęte, natomiast domyślam się, dlaczego w sytuacji...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze, szanowni państwo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Jeżeli chodzi o pytanie pana przewodniczącego, jest to ustawa o rybołówstwie morskim. To, co pan mówi, to jest racja. W akwenie Morza Bałtyckiego możemy sobie przerzucać kwoty, natomiast jeżeli chodzi o inne morza, do których mamy dostęp, tutaj jest inna formuła prawna. Dorzucam tutaj jeszcze jeden argument, który jest istotny. Jest to baza historyczna. Jest to jeszcze jeden argument, który chciałbym, żeby też był gdzieś tam z tyłu głowy. Nie jest on dominujący, decydujący, natomiast w Unii Europejskiej, generalnie w sektorze rybołówstwa bardzo ważny jest element historyczny udokumentowanych połowów na różnych akwenach. Zmienia się sytuacja polityczna, zmienia się sytuacja gospodarcza. Jeżeli nie będziemy mieli bazy historycznej, w przyszłości nie będziemy mogli ewentualnie z tego korzystać. Przestrzegam tylko, żebyśmy nie popełniali takich błędów jak przy wejściu do Unii Europejskiej, gdzie pozbyliśmy się chyba 90% naszej bazy historycznej i na własne życzenie odcięliśmy się od połowów na akwenach na całym świecie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Chcąc już dalej przekazać głos w dyskusji, w takim razie poproszę pana ministra o informację dotyczącą tego, w jakim zakresie armatorzy dalekomorscy na północno-wschodnim Atlantyku są częścią polskiej gospodarki. Jakie Polska ma z tego tytułu dochody? Jak wygląda relacja do ponoszonych przez nich kosztów z uwagi na jakieś kwestie administracyjne związane z realizowaniem polskich kwot połowowych? Jaki potem Polska ma z tego tytułu szeroko rozumiany zwrot? Ponadto jak wygląda kwestia współpracy z polskim biznesem, polskim przetwórstwem? Analogicznie jak wygląda w tym kontekście sytuacja armatorów pod polską banderą występujących na Morzu Bałtyckim? Jaki z kolei tutaj jest zwrot dla Rzeczpospolitej z racji tego, że łowią na Bałtyku, również z podziałem, z informacją, jaki w firmach realizujących nasze kwoty połowowe na północno-wschodnim Bałtyku jest udział polskiego kapitału, a jaki jest udział wśród armatorów realizujących połowy, polskie kwoty połowowe na Bałtyku?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Notujemy to. Zdaje się, że nie wszystkie informacje mamy, ale postaramy się jakoś je zdobyć. Odniesiemy się na piśmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Jakich danych państwo mogą nie mieć?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWKrzysztofCieciora">Na przykład skarbowych. Jeżeli chodzi o kwestie finansowe, nie mamy dostępu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">W takim razie od razu poprosimy może również Ministerstwo Finansów o taką informację. Dobrze. Kto jeszcze chciałby zabrać głos w dyskusji? Proszę. Nie, nie, przepraszam, najpierw pan się zgłaszał. Widziałem, że zgłaszał się wcześniej. Może się pan przedstawić? Potem pan Hałubek. Najpierw pan, tylko proszę się zawsze przedstawić przed wzięciem udziału w dyskusji. Zapraszam teraz do zadawania pytań, do udziału w dyskusji. Będę po kolei przekazywał państwu głos, a później znowu ministerstwu, również panu ministrowi dam możliwość odpowiedzi na pytania, które ewentualnie się pojawią.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#BoguslawSzemioth">Panie przewodniczący, czy dobrze rozumiem, że udzielił mi pan głosu? Panie przewodniczący, panie posłanki, panowie posłowie, szanowni państwo, panie ministrze, trudno prowadzi się merytoryczną dyskusję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Czy mógłbym prosić, żeby pan się przedstawił?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#BoguslawSzemioth">Dziękuję. Moje nazwisko Bogusław Szemioth. Jestem prezesem Dalekomorskiej Organizacji Producentów Ryb.</u>
+          <u xml:id="u-78.1" who="#BoguslawSzemioth">Z dużą chęcią przystąpimy do dyskusji na temat naszego dorobku i znaczenia dla polskiej gospodarki morskiej, jednakże bylibyśmy bardzo wdzięczni, jeżeli w tym skrótowym formacie, który nas dzisiaj obowiązuje, przynajmniej podjęlibyśmy próbę opierania się na w miarę dokładnych przesłankach, unikając rzeczy, które po prostu są nieprawdziwe. W dużym skrócie odpowiadając na interwencję mojego kolegi z organizacji Bałtyk, muszę wskazać państwu, że nieprawdą jest, że dużo wymiarowa polska flota bałtycka nie ma dostępu do innych łowisk, tylko po prostu trzeba podjąć takie działania i włożyć w to trochę pracy. Nadmienię tutaj umowę, którą Unia Europejska posiada z Gwineą Bissau. Na dzisiaj jest negocjowana umowa z Angolą. Nie wiem, czy organizacja pana Waniewskiego uczestniczy w tychże negocjacjach czy nie, ale pan Waniewski może sam na to pytanie odpowiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-78.2" who="#BoguslawSzemioth">W dużym skrócie powiem, że to prawda, jesteśmy kapitałowo powiązani z dużymi przedsiębiorstwami europejskimi. Jaka jest z tego korzyść? Już mówię. Ze źródeł powiązanych z naszymi kapitałami, partnerami kapitałowymi do Polski trafia około 55 tys. ton ryb. Mówię o śledziu i makreli. Myślę, że członkowie Komisji wiedzą, że w przetwórstwie w Polsce pracuje około 25 tys. osób. Nadmienię również, że tak naprawdę znakomita część polskiego przetwórstwa ryb jest oparta na rybie importowanej. Dzięki importowanej rybie Polska stała się hubem przetwórczym na całą Europę. Największe przetwórnie w Polsce są również w rękach kapitału zagranicznego, ale mają ogromny dorobek w tej dziedzinie tak samo jak my. To jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-78.3" who="#BoguslawSzemioth">Druga rzecz à propos kosztów pozyskania możliwości dostępu do kwot połowowych. Powiem państwu jedną rzecz. Koszt odsetek, żeby skredytować naszą działalność połowową, to jest kwota około 20 milionów euro. Jeżeli ktoś mi mówi, że zarabiamy Bóg wie, ile milionów bez ponoszenia kosztów, to chyba jest w błędzie.</u>
+          <u xml:id="u-78.4" who="#BoguslawSzemioth">Przygotowaliśmy o wiele bardziej zorganizowane wystąpienie, ale niestety, skala nieprawdziwych informacji, która tutaj została wprowadzona, zmusza mnie do podjęcia takiej a nie innej interwencji. Jestem do dyspozycji pana przewodniczącego, jeżeli chodzi o kontynuowanie dyskusji, ale byłbym wdzięczny, gdyby była ona oparta na bardziej obiektywnych informacjach. Po to, żeby nie zajmować więcej czasu, chciałbym zakończyć moją pierwszą interwencję. Jeżeli będzie potrzebna dalsza, jestem do dyspozycji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Panie prezesie, zachęcam pana do kontynuowania, jeżeli pojawiły się jakieś nieprawdziwe informacje. Nie wykluczam tego. Dlatego jesteśmy tutaj na posiedzeniu Komisji. Posiedzenie jest jawne i transparentne, żebyśmy mogli publicznie porozmawiać o wszelkich kwestiach. Jeżeli pan prezes rzeczywiście zauważył, że wdała się tu jakaś nieścisłość lub półprawda, zachęcam do tego, żeby zabrać głos, ponieważ właśnie jest to do tego miejsce. Jeżeli mają państwo prezentację, oczywiście mają państwo możliwość jej przedstawienia. Zachęcam do tego gorąco. Przecież po to państwo ją przygotowaliście. Tak jak mówię, jeżeli zdaniem państwa padło tutaj coś nieprawdziwego, to świetnie, że jesteśmy w takim gronie. Od razu to dementujemy, dlatego że idzie to w świat, jest nagrywane. A więc jeżeli coś jest nie tak, to proszę bardzo sprostować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#BoguslawSzemioth">Dziękuję uprzejmie. A więc kontynuuję. Padło stwierdzenie o niby znikomej wadze kwoty połowowej, którą koledzy z naszej organizacji bałtyckiej proponują, żebyśmy przekazali na wymianę, która miałaby polepszyć warunki gospodarcze ich funkcjonowania. Prawda jest taka. Na państwa życzenie mogę szczegółowo wyjaśnić, skąd to się bierze, ale prawda jest taka, że z około 48 tys. ton kwot połowowych, które są teoretycznie dostępne dla naszej organizacji, jedynie 20,5 tys. tony ma jakąkolwiek wartość praktyczną. Myślę, że o takich rzeczach warto wiedzieć, zanim się liczy procenty. Bardzo chętnie wyjaśnię naszym kolegom z organizacji Bałtyk, skąd biorą się owe cyfry. Chociażby pokazując statystyki połowowe na poziomie Unii Europejskiej, jestem w stanie wykazać, że 28 tys. ton, o których mówię jako o kwocie papierowej, jest kwotą o prawie zerowej wartości praktycznej. To, co pan Waniewski nazywa znikomym elementem naszego programu połowowego, niestety, jest bardzo ważnym elementem naszego planu połowowego.</u>
+          <u xml:id="u-80.1" who="#BoguslawSzemioth">Pani dyrektor była łaskawa odnieść się do braku zbilansowania biologicznego połowów bałtyckich. Tutaj chciałbym państwu zwrócić uwagę na wiele faktów, myślę, że w miarę obiektywnie udokumentowanych. Zacznę od publicznego wystąpienia ministra Gróbarczyka, który w liście otwartym do Komisji Europejskiej jednoznacznie stwierdził, że przyczyną złej kondycji dorsza i gatunków dennych na Bałtyku są powody paszowo-pelagiczne. Nie będę tego czytał, ale zachęcam państwa do tego. Przekażemy w formie pisemnej, skąd ten cytat pochodzi i do czego się odnosi. Dzięki aktywnościom organizacji pozarządowych w internecie funkcjonuje instrument, dzięki któremu można zilustrować intensywność połowów w poszczególnych obszarach morskich. Chciałbym państwu pokazać następny slajd, który pochodzi właśnie z tej aplikacji, a który obrazuje, gdzie w roku 2020 poławiała organizacja Bałtyk. Było to tam, gdzie występują kolory żółto-czerwone. Jest to lokalizacja na północny-wschód od wyspy Bornholm, dokładnie tam, gdzie znajduje się Głębia Bornholmska, która jest zidentyfikowana jako jedyne miejsce możliwego rozrodu stada dorsza na Bałtyku. Proszę państwa, są to obiektywne dane, które myślę, że w jakiś sposób odnoszą się do trudnej sprawy, którą pani dyrektor bardzo skrótowo opisała jako brak biologicznego zrównoważenia działalności floty bałtyckiej. A o jakim segmencie floty bałtyckiej możemy mówić, skoro flota dorszowa nie łowi? Pozostaje tylko flota pelagiczna, której reprezentantem jest organizacja Bałtyk.</u>
+          <u xml:id="u-80.2" who="#BoguslawSzemioth">A więc oprócz elementów decyzji politycznych, elementów odnoszących się do tego, gdzie jaki kapitał jest obecny, myślę, że warto również zastanowić się nad biologicznymi konsekwencjami poszczególnych działań. Wobec tego bardzo mocno apelowałbym do szanownych państwa o pozyskanie odpowiedniej wiedzy biologicznej, zanim dojdziemy do procesu decyzyjnego. Wydaje się być to postulatem niewymagającym dodatkowego uzasadnienia.</u>
+          <u xml:id="u-80.3" who="#BoguslawSzemioth">Nie tutaj na sali, ale w formie pisemnej nasz kolega bałtycki podawał, że nasza działalność nie generuje nowej bazy historycznej, a co z tego wynika, nowych praw połowowych dla Rzeczypospolitej. Jest to po prostu nieprawda. Dzięki naszym połowom, które byliśmy w stanie zintensyfikować po roku 2008, wypracowaliśmy prawa połowowe, które w roku 2023 wynoszą­ … ­18 tys. ton. Jestem do dyspozycji państwa także, żeby wyjaśnić ów proces, ale alokacja kwot połowowych bierze się ze stworzonej bazy historycznej.</u>
+          <u xml:id="u-80.4" who="#BoguslawSzemioth">W pisemnym wystąpieniu naszych bałtyckich kolegów dużą atencję przywiązano do tego, że wykorzystujemy dorobek państwowej floty dalekomorskiej. Chciałbym państwu powiedzieć, że w roku2023 kwoty połowowe, które wynikają z państwowej bazy historycznej, wynoszą 2200 ton. Jest to bardzo ciekawy rozdział, który zainteresowanym państwu jestem w stanie w szczegółach opisać, ale w dużym skrócie powiem, na czym polega problem. Nasza ogromna państwowa flota dalekomorska...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselJerzyBorowczak">Kiedyś.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#BoguslawSzemioth">Tak, kiedyś ogromna flota podjęła strategiczną decyzję zejścia z łowisk międzynarodowych, przez co na własne życzenie, po pierwsze, wyautowała się z organizacji międzynarodowych, gdzie panuje prawo międzynarodowe, na korzyść połowów w strefach poszczególnych państw przybrzeżnych, głównie Rosji. Jak ta historia się skończyła, niestety, skończyła się również... Chcę powiedzieć, że państwowe przedsiębiorstwa połowowe obstawiły w tej kwestii złego konia. Oczywiście moim celem nie jest krytykowanie decyzji, które zostały podjęte, ale z perspektywy czasu niestety, tak to wygląda. Co jest ciekawe, szanowni państwo, flota rosyjska nie popełniła tego błędu i nie opuściła łowisk międzynarodowych, tak jak to zrobiła Polska.</u>
+          <u xml:id="u-82.1" who="#BoguslawSzemioth">Inną sprawą jest kwestia naszego przygotowania do akcesji do Unii Europejskiej. Tutaj popełniliśmy – dzisiaj to widzimy – ­kardynalne błędy, ale w pewnym sensie mleko się rozlało. Łatwo być mądrym po dwudziestu latach od popełnienia błędów. Sam muszę się do tego przyznać. Dzisiaj wiem o wiele więcej niż wiedziałem w roku 2004. Jeżeli w 2004 roku wiedziałbym to, co wiem dzisiaj, mógłbym się tą wiedzą podzielić.</u>
+          <u xml:id="u-82.2" who="#BoguslawSzemioth">Powiem państwu jeszcze jedną rzecz. Po to, żeby to, co robimy, mogło funkcjonować, wymaga to inwestycji około 100 milionów euro. Dojście do obecnego poziomu zaufania inwestorów, udziału w rynku osobiście zajęło mi około dwudziestu sześciu lat pracy. Zacząłem pod koniec lat 90. Wtedy nie było mowy, żeby ktokolwiek w Polsce zainwestował kwoty w segment, który również nie jest najbardziej bezpieczny politycznie. Jesteśmy pod naciskiem z różnych stron, również lobby ekologicznego. Łatwość lub trudność naszego operowania ulega ciągłemu pogorszeniu. Jesteśmy dumni z tego, co zrobiliśmy przez ostatnie 25 lat. Po prostu byłaby szkoda, gdyby misternie ułożona struktura była kawałek po kawałku rozmontowywana.</u>
+          <u xml:id="u-82.3" who="#BoguslawSzemioth">Powiem jeszcze jedną rzecz à propos bazy historycznej, która jest tutaj przedstawiana jako źródło wszystkiego zła. Kilka uwag. Jeżeli ktoś ma zainwestować jakiekolwiek pieniądze, również we flotę bałtycką, to musi mieć pewność, że jego udział w prawach połowowych będzie niezmienny. Przecież nikt w nic nie zainwestuje, jeżeli będzie to zarządzane w ten sposób, że dzisiaj jest tak, jutro jest inaczej, a pojutrze będzie jeszcze inaczej. Stąd się bierze to, że baza historyczna jest tak ważnym instrumentem. Co ona wykazuje? W obiektywny sposób wykazuje, kto jest skutecznie zainteresowany i kto ma możliwość skorzystania z jakichś praw połowowych. A więc nie jest tak, że tego typu mechanizmy są wymyślone po to, żeby temu pomóc, a temu zaszkodzić. Funkcjonują po to, żeby stworzyć stabilność prawną i ekonomiczną, która umożliwia inwestycje. Nie oszukujmy się, są również armatorzy bałtyccy, którzy inwestują w swoją działalność. Oni także optują za tym, żeby działalność, która jest możliwa na Bałtyku, była oparta o alokację kwot połowowych w sposób stabilny i oparty na bazie historycznej, ale nie będę się wypowiadał w imieniu kolegów bałtyckich. Myślę, że jest to dyskusja, którą powinien toczyć ów segment. Na pewno dyskusja ta się toczy. Namawiam do rozwiązań, które po pierwsze, będą kreowały klimat stabilności gospodarczej i które będą tworzyły nowe wartości, a nie do rozwiązań, które polegają na tym, żeby jednemu zabrać po to, żeby polepszyć sobie warunki działania.</u>
+          <u xml:id="u-82.4" who="#BoguslawSzemioth">Jeszcze jedna rzecz, która nie wiem, czy wybrzmiała tutaj odpowiednio mocno. Kryzys bałtycki, proszę państwa, dotyczy floty dorszowej. Tak jak tutaj bardzo delikatnie zasugerował Departament Rybołówstwa, raporty flotowe wskazują na to, że segment floty pelagicznej, dużej floty pelagicznej ma się w miarę dobrze. A więc tak naprawdę nie mówimy tutaj o reakcji na kryzys Morza Bałtyckiego, tylko szukamy rozwiązania dla polepszenia warunków gospodarczych segmentu, który i tak się ma w miarę dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-82.5" who="#BoguslawSzemioth">Dziękuję, panie przewodniczący, za wsparcie w wygłoszeniu tutaj tego, co leży mi na sercu. Tak jak mówię, wiele zagadnień, o których tutaj powiedziałem, wymaga dogłębnej analizy faktów, okoliczności, itd., itd. W ten czy inny sposób jesteśmy do państwa dyspozycji. Wyjaśniam również, że nie uczestniczymy w pracach komisji do spraw bałtyckich, ponieważ nie jesteśmy jej członkiem. Prosta odpowiedź na prostą okoliczność, która jest okolicznością faktyczną. Dziękuję uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Dziękuję, panie prezesie, za przedstawienie opinii. Pan poseł ma jeszcze pytania. Panowie też chcieliby zwrócić się z pytaniami do strony...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#MarekWaniewski">Nie, nie, chcieliśmy ad vocem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Ad vocem do dyskusji. Pan poseł też ad vocem do dyskusji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselKacperPlazynski">Tak, mam dwa pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Proponuję właśnie w takiej kolejności. Pan poseł, panowie i jeszcze pan. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselKacperPlazynski">Dwa pytania do pana prezesa. Panie prezesie, dwie sprawy wydały mi się nie do końca zrozumiałe. Jedna sprawa to kwestia miejsca połowów. Nie będę decydował o tym, jaka jest przyczyna tego, że niektórych gatunków nie ma w Bałtyku. Jest trochę opinii na ten temat wypowiadanych przez różnych ekspertów. Również Komisja Europejska ma tutaj różne tezy. Być może jednym z podstawowych, decydujących, głównych powodów są wielkie statki, które łowią w taki a nie inny sposób. Niektórzy tak twierdzą, ja nie wiem. Czekamy aż w końcu ktoś to rozstrzygnie. Na pewno też trzeba brać to pod uwagę, natomiast kwoty i tak są realizowane przez inne państwa, chyba że pani dyrektor mi to tutaj wyjaśni. A więc jak rozumiem, to nie jest kwestia pogorszenia jakiegoś środowiska, dlatego że kwoty i tak są realizowane. Po prostu wymienilibyśmy się z kimś na kwoty, które i tak są realizowane.</u>
+          <u xml:id="u-88.1" who="#PoselKacperPlazynski">I druga sprawa. Wskazał pan, panie prezesie, chyba 50 tys. ton ryb, które trafiają do polskich przetwórni od firm w jakiś sposób związanych, zdaje się, z państwa korporacją. Nie rozumiem. Czy to znaczy, że jakbyście państwo część kwot stracili na rzecz bałtyckich armatorów, to kwoty te nie trafiałyby do polskich przetwórni? Nie rozumiem, jak te naczynia są połączone. Rozumiem, że trafiają do polskich przetwórni, dlatego że mamy dobre, nowoczesne przetwórnie, jesteśmy rynkiem, z którego łatwo docierać na inne rynki. Czy może pan prezes wyjaśnić, dlaczego jest to ze sobą skorelowane?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszMarchewka">Najpierw poproszę panów o przedstawienie swojej opinii a potem odniesienie się do pytań.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#MarekWaniewski">Dziękuję. W pierwszej kolejności chciałbym powiedzieć, że odchodzi się już od jednoznacznego stwierdzenia, że głównym przyczynkiem pogorszenia zasobów są nadmierne połowy. Od takich tez już się odchodzi. Mamy dużo więcej danych, chociażby często poruszanych na forum Bałtyckiej Rady Doradczej. Są to strefy beztlenowe, są to strefy wodorosiarkowe, jest to brak wlewów, są to zmiany klimatyczne, są to chociażby foki, które swoimi odchodami zapasożyczają wątrobę dorsza, są to chociażby kormorany, których są potężne, wielkie ilości, tak samo jest to nieregulowany rozrost pogłowia fok.</u>
+          <u xml:id="u-90.1" who="#MarekWaniewski">Po drugie, też proponuję uzbroić się w wiedzę biologiczną, ponieważ polskie rybołówstwo pelagiczne jest certyfikowane jako zrównoważone rybołówstwo certyfikatem MSC, jeżeli chodzi o śledzia i jeżeli chodzi o połowy denne.</u>
+          <u xml:id="u-90.2" who="#MarekWaniewski">Odnosząc się do stwierdzenia, że segmenty pelagiczne przedstawiają jakąś dodatnią rentowość, wyjaśnię, że dlatego, że wspomagają się przyłowami ryb nielimitowych. W limitach, które mamy, jest bardzo duża fluktuacja, są bardzo duże wahania. Potrafią być do kilkudziesięciu... Jeżeli chodzi o rekomendację, jeżeli chodzi o uprawnienia do połowów, z roku na rok wahania są kilkudziesięcioprocentowe. Żadna firma nie jest w stanie wytrzymać takiej niestabilności, więc wspomagają się połowami ryb nielimitowych.</u>
+          <u xml:id="u-90.3" who="#MarekWaniewski">Jeżeli chodzi o armatorów, którzy byli wyspecjalizowani w połowach dorsza, oczywiście zostali bezpośrednio dotknięci zakazami, ale poławiają stornię, czyli rybę denną. A więc ten argument także jest nietrafiony. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#JaroslawZielinski">Na pewno dzisiejsza dyskusja pokazuje, że trzeba się spotkać i porozmawiać. Przepraszam, Jarosław Zieliński. Organizacja Producentów Ryb Bałtyk. Na pewno trzeba się spotkać. Pan prezes otrzymał zaproszenie. Odpowiedział, że pojawi się na posiedzeniu Komisji. Jest wymiana korespondencji. Trzeba rozmawiać. W zeszłym roku było przesłane zaproszenie. Nie pojawiliście się panowie, a więc dyskusji po prostu nie było, ale my jesteśmy gotowi.</u>
+          <u xml:id="u-91.1" who="#JaroslawZielinski">Wszystko ma swój kontekst. Nie chcę już rozwijać, ale zaskakujące jest, że zrównoważone połowy pelagiczne krytykuje przedstawiciel firmy, która dysponuje największymi statkami pelagicznymi na świecie, z których nawet ten, który jest pod polską banderą, ma zakaz połowów w Afryce ze względu na swój rozmiar i ze względu na to, jakie spustoszenie robi jednym trawlem. I znowu możemy dyskutować. Flota unijna. Właśnie duże statki zostały wyrzucone poza 20 mil, żeby nie zabierać ryby lokalnym senegalskim rybakom. Możemy tutaj dyskutować. Wszystko ma swój kontekst.</u>
+          <u xml:id="u-91.2" who="#JaroslawZielinski">Myślę, że w dyskusji najbardziej brakuje jednego, a mianowicie zrozumienia tego, do czego zmierzamy, zrozumienia naszego wniosku. Odnosimy się do tego, co pan prezes już powiedział w naszej części prezentacji, więc nie będę tego powtarzał. Przekażemy prezentację z prośbą, żeby przesłać ją członkom Komisji. Jest tam wiele wyjaśnień w odpowiedzi na pytania, zarzuty, które pan postawił. Jak powiedziałem, wszystko ma swój kontekst. Nie chodzi nam o to, żeby rozebrać coś, co dobrze działa. Chodzi nam, mówimy o konstruktywnej restrukturyzacji, o przyjrzeniu się, jak można wykorzystać z pożytkiem także dla innych to, co jest wykorzystywane wyłącznie w ramach monopolu.</u>
+          <u xml:id="u-91.3" who="#JaroslawZielinski">A jeżeli chodzi o kwoty, wiem, że kwota 1 tys. ton makreli jest ważna, szczególnie jest ważna dla rybaków bałtyckich, kiedy można ją wymienić na 5 tys. ton szproty, ale polskie kwoty są tylko częścią planu połowowego ogromnej korporacji. Są wykorzystywane do optymalizacji. Są to firmy, które mają kwoty w całej Europie, także w Wielkiej Brytanii. Polska kwota makreli tak to rozumiem, ale możemy o tym podyskutować nie jest wykorzystywana po to, żeby zmniejszyć, tylko, żeby pokryć przyłowy przy połowach błękitka, które prowadzi największy na świecie statek rybacki pod polską banderą. Błękitek nie jest objęty polską kwotą. Tam jest potrzebna makrela. Warto też zauważyć, że dwie korporacje, o ile dobrze, z grubsza, z palca liczę możecie mnie panowie tutaj skorygować ­są właścicielami prawie 50% ogólnej unijnej kwoty makreli. Jest to kilkadziesiąt tysięcy ton, a więc myślę, że warto zastanowić się i podyskutować, czy 1 tys. nie mógłby być wykorzystany w inny sposób.</u>
+          <u xml:id="u-91.4" who="#JaroslawZielinski">Skala i jeszcze raz skala. Oczywiście wielkie statki są pod polską banderą. Są też wyrzucane. Drugi mniejszy statek Margiris pod litewską banderą był wyrzucony z Australii, był wyrzucony z Tasmanii właśnie ze względu na swoje rozmiary, a więc to nie jest po prostu zerojedynkowe. Myślę, że powinniście panowie trochę zastanowić się, zanim zaczniecie krytykować zrównoważone połowy pelagiczne. Mówimy też o skali, także o skali wpadek. Jaka to była kwota niechcianego przyłowu przy połowach pelagicznych dokonanych statkiem pod polską banderą? 2 tys. ton? Nie wiem, kara wynosiła 5 milionów euro czy coś takiego. A więc rzeczywiście mówimy o ogromnej skali inwestycji.</u>
+          <u xml:id="u-91.5" who="#JaroslawZielinski">Jeżeli chodzi o koszty, wszyscy ponoszą koszty. Jest takie powiedzenie, że kto ma statki, ten ma wydatki. Baza historyczna. My też nie chcemy złamać zasady bazy historycznej. Niejednokrotnie podkreślaliśmy, że kwota nawet dobrowolnie przekazana przez armatora, przekazana przez obecnych beneficjentów dla ministra na wymianę międzynarodową, nadal pozostaje bazą historyczną, właściwie bazą odławiania,­ tak to będę nazywał, ­w rękach obecnego beneficjenta. Mówimy o działaniu tymczasowym. Mówimy także o wspólnym zoptymalizowaniu wykorzystania kwot z pożytkiem dla innych kwot oraz nakładu połowowego.</u>
+          <u xml:id="u-91.6" who="#JaroslawZielinski">Nie chcę przedłużać, ale myślę, że warto... Ogromna prośba do dyrekcji ministerstwa. Zresztą także podczas spotkania z premierem Kowalczykiem padła deklaracja, że dojdzie do spotkania. Liczymy na spotkanie na forum zespołu, chociaż jest to zespół, który przygotowuje rekomendacje dla Bałtyku, projekt ten dotyczy wsparcia segmentu, który chce łowić, wsparcia producentów, nie segmentów, które w dużej mierze korzystają z dofinansowania, z rekompensaty za postoje, dlatego że akurat ten segment jest wręcz skazany na połowy. Nie chodzi o to, żeby sobie poprawić, tylko chodzi także o to, żeby zoptymalizować koszty, które są coraz większe, ale nie będę tutaj w to wchodził.</u>
+          <u xml:id="u-91.7" who="#JaroslawZielinski">Kończąc, ogromna prośba o spotkanie. Ewidentnie jest konieczność spotkania i dyskusji. Myślę, że jednak zespół jest dobrym miejscem. Mamy świadomość, że to nie jest proces ad hoc, ale nasza analiza wskazuje, że nie do końca należy zmieniać prawo, szczególnie w sytuacji, gdy to beneficjent przekaże tymczasowo ministrowi, zwróci kwotę do wykorzystania w ramach wymiany z urzędu. To wszystko. Mamy konkretne propozycje. Chcielibyśmy o nich porozmawiać. Są one zawarte w prezentacji, podobnie jak odpowiedzi na zarzuty. Proszę szanowne panie posłanki, panów posłów i pana przewodniczącego o zapoznanie się z nimi. Jesteśmy do dyspozycji, także w zakresie dyskusji. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Panie prezesie, czy może pan teraz odpowiedzieć na pytania, które zadałem i ewentualnie odnieść się do przedmówcy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#BoguslawSzemioth">Tak. Panie przewodniczący, odpowiadając na pytania pana przewodniczącego, częściowo również ustosunkuję się do jednego wątku, który podniósł tutaj nasz kolega bałtycki. Odnośnie do wpływu na biologię, na stabilność, ma pan rację. Pozornie wygląda to tak, że tak naprawdę nie ma różnicy, czy szprotę odłowi kuter polski czy szwedzki. Niestety, zostałem wywołany do tablicy w temacie, którego nie chciałem poruszać. Jak już zostałem wywołany do tablicy, nie mam wyjścia. Otóż różnica jest w obecności nieintencjonalnego lub intencjonalnego przyłowu. Połowy polskiej floty może departament mógłby przedstawić tutaj bardziej szczegółowe dane na ten temat ­charakteryzują się bardzo dużą ilością przyłowów gatunków nielimitowanych. Rozumiem stanowisko pana Waniewskiego, że stanowi to element wspierający ich wynik ekonomiczny, ale niestety, jest to również element, który trzeba wziąć pod uwagę przy oszacowaniu wpływu biologicznego. Myślę, że dyskusja ta również może mieć znaczenie dla waszej przyszłej certyfikacji MSC. Zasady certyfikacji MSC ogólnie są takie, że odnoszą się do połowów, które są regulowane, które posiadają regulację. Jeżeli w jakimś systemie połowowym pokazuje się naprawdę duży element przyłowu, wtedy otwiera się nowa dyskusja. Wyjaśniając, stawiając kropkę nad „i”, dodam, że statystyki połowowe, które widziałem, bodajże z 2021 roku czy z 2020 roku takie są dostępne w internecie wskazują, że polskie przyłowy są ewenementem na skalę bałtycką. Posiadamy przyłów w skali 2 tys., 3 tys., 4 tys. ton, podczas gdy wszystkie pozostałe państwa bałtyckie mają naprawdę symboliczną ilość przyłowu. Jak mówię, chciałem pozostać na stanowisku, że nie moją rolą jest podnoszenie tej kwestii, ale odpowiadając na pytanie pana przewodniczącego, informacja ta...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Rozumiem, pana intencje, panie prezesie, natomiast jak moglibyśmy przejść do 50 tys. ton, to chciałbym wiedzieć, jak to jest skorelowane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#BoguslawSzemioth">Już panu mówię. Oczywiście pan przewodniczący ma rację, że Polska jest wspaniałym miejscem na prowadzenie różnego rodzaju działalności. Dlatego duże, małe, średnie międzynarodowe koncerny korzystają z Polski jako ze wspaniałego miejsca robienia biznesu.</u>
+          <u xml:id="u-95.1" who="#BoguslawSzemioth">Moim zdaniem na tym polega urok współpracy międzynarodowej. Polega to również na tym, że w naszym kraju inwestycje podejmuje kapitał zagraniczny, który, jeżeli może w Polsce operować w sposób stabilny, czuje się komfortowo, jeżeli chodzi o zawieranie innych transakcji. Kontekst bezpieczeństwa finansowego, prawnego upraszcza wiele transakcji. Nie wiem, może pan przewodniczący wie, ale jest to także wątek podnoszony w wystąpieniu pisemnym przez naszych kolegów bałtyckich. Wybudowaliśmy chłodnię w Gdańsku, do której państwa serdecznie zapraszamy, zwłaszcza pana przewodniczącego, dlatego że chyba jest ona niedaleko od pana miejsca i zamieszkania, i urzędowania jako posła. Infrastruktura portowa jest miejscem transakcji, przez które przechodzi powyżej 50 tys. ton ryb.</u>
+          <u xml:id="u-95.2" who="#BoguslawSzemioth">Tak jak mówię, to wszystko opiera się na zaufaniu stron. Myślę, że wszyscy wiemy o tym, że im mniej zaufania, tym transakcje stają się trudniejsze. Oczywiście ryby, żeby było jasne, w zdecydowanej większości pochodzą z połowów strasznych, wielkich statków, które są nam wytykane. Taka jest też nasza konkurencja. Jeżeli podjęlibyśmy próbę konkurowania na rynku połowów dalekomorskich niekonkurencyjnym sprzętem, to wszyscy by nas chwalili, ale naszą działalność zamknąłby bank.</u>
+          <u xml:id="u-95.3" who="#BoguslawSzemioth">Chciałbym odnieść się jeszcze od jednej rzeczy. Ze strony bałtyckiej wybrzmiewa wątek, że tak naprawdę polskie kwoty są częścią jakiejś układanki międzynarodowej, itd. Dokładnie tak jest. Powiem państwu, że w Europie nie ma przedsiębiorstwa dalekomorskiego, które nie optymalizuje swojego programu połowowego i geograficznie, i jeżeli chodzi o specjalizację swojego sprzętu połowowego. Polska, niestety, jest w tej sytuacji, że mamy skrawki kwot połowowych w różnych częściach świata. Jeżeli mielibyśmy wszystko wszędzie łowić, to byłby to fajny projekt, ale również niedługotrwały. A więc jedyny sposób, który umożliwia polskiej flocie funkcjonowanie w kontekście dalekomorskim, jest poprzez możliwość udziału w optymalizacji planów połowowych wszystkich państw Unii Europejskiej. Wymieniamy się z Hiszpanią, z Portugalią, z Holandią, z Litwą. Jest to proces, który służy zarówno ekonomicznej, jak również proekologicznej optymalizacji planów połowowych. Dzięki temu nie musimy pływać ze wschodniego Atlantyku na zachodni i z zachodniego Atlantyku na Pacyfik.</u>
+          <u xml:id="u-95.4" who="#BoguslawSzemioth">Powracając do wątku dialogu, oczywiście jesteśmy otwarci na merytoryczny dialog. Czy cały zespół Bałtycki jest najszczęśliwszym forum do tego, nie wiem. Z tego, co słyszę o dyskusjach, które mają miejsce pomiędzy różnymi segmentami floty bałtyckiej, interesy, małych, średnich, dużych segmentów łódek przybrzeżnych bardzo mocno się ścierają. Czy jest to klimat do dyskusji o gabarytach, o których my mówimy, nie jestem o tym przekonany, ale jak będzie wola pana ministra, dostosujemy się do tego.</u>
+          <u xml:id="u-95.5" who="#BoguslawSzemioth">Chciałbym powiedzieć jeszcze jedną rzecz. Państwo, posunę się do użycia tego słowa, kokietują tym, że jeżeli będą łowić więcej, to część z tych połowów trafi do przetwórstwa w Polsce, gdzie beneficjentem będą szerokie rzesze i pracowników, i przetwórców. Prawda jest taka, że o przeznaczeniu połowu decyduje cena sprzedaży i koszt połowu. Parametry te wskazują na taką a nie inną decyzję armatorów, którzy prowadzą połowy paszowe. Myślę, że są do tego uprawnieni. Decyzja na dzisiaj jest na korzyść sprzedaży do produkcji paszy, mączki rybnej. Jeżeli dzisiaj rzucilibyśmy 6 tys. ton dodatkowej ilości szproty na rynek polski, jeżeli chodzi o konsumpcję, to cena szproty konsumpcyjnej dramatycznie by spadła i powrócilibyśmy do opcji paszowej, a trzeba zaznaczyć, że rynek paszowy, mączki rybnej jest tak duży, że jest w stanie zassać każdą kwotę.</u>
+          <u xml:id="u-95.6" who="#BoguslawSzemioth">Myślę, że warto rozważyć tutaj jeszcze jeden element. Tak naprawdę w biznesie połowowym i mączkowym –­ myślę, że moi koledzy bałtyccy wiedzą o tym –­ są Duńczycy i Szwedzi. Są to również kraje, które operują w obszarze połowów makreli i śledzia atlantyckiego. Układ, który jest proponowany, poskutkuje tym, że i surowiec na mączkę rybną skończy w Danii, i kwoty połowowe, które panowie proponują przekazać do Szwecji lub do Danii, również trafią do Danii. A więc dla tych, którzy jak podejrzewam, są parterami tej propozycji, jest to podwójny win win. Otrzymają surowiec i otrzymają kwoty połowowe.</u>
+          <u xml:id="u-95.7" who="#BoguslawSzemioth">Do cyfr, który panowie proponują, też mam dużo uwag. Moim zdaniem nie jest to korzystna wymiana, a już w sytuacji, kiedy druga strona będzie wiedziała, że nastąpiła decyzja polityczna o wymianie, mogę państwa zapewnić, że warunki wymiany nie będą korzystne dla strony polskiej. Nie wiem, czy udało mi się odpowiedzieć na wszystkie pytania, ale mam nadzieję, że tak. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję, panie prezesie. Pani dyrektor, czy chciałaby pani coś uzupełnić w tej dyskusji? Zaraz oddam głos panu Hałubkowi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Proszę państwa, chciałabym powiedzieć, że tak jak powiedział pan minister, jesteśmy umówieni na spotkanie przynajmniej od pół miesiąca. Będziemy się wsłuchiwać w głosy, będziemy podejmować decyzje, natomiast co do zasady zmiana systemu dystrybucji kwot jest bardzo poważnym zadaniem. Chcielibyśmy mocno się do tego przygotować ze względu na to, że niezależnie jakie decyzje podejmiemy, dla kogoś będą one brzemienne w skutkach. W związku z tym będziemy słuchać głosu zarówno organizacji rybackich, jak i organizacji dalekomorskiej. Będziemy dyskutować już na temat konkretnych liczb. Ja również mam bardzo dużo pytań dotyczących algorytmu, w jakim zostały przedstawione wymiany. Myślę, że na roboczym spotkaniu, który mamy umówiony, postaramy się wyjaśnić sobie to wszystko. Wtedy będziemy podejmować odpowiednie kroki. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-98">
+          <u xml:id="u-98.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Czy spotkanie to ma już wyznaczoną datę czy nie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-99">
+          <u xml:id="u-99.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">18 kwietnia br., z tego, co pamiętam, ale proszę mi wybaczyć, mamy bardzo dużo spotkań, nie jestem pewna co do tego dnia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-100">
+          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Jest to spotkanie z państwem z organizacji dalekomorskich, z Bałtyku i innych czy szersze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-101">
+          <u xml:id="u-101.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Nasze wspólne spotkanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-102">
+          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Czyli szersze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-103">
+          <u xml:id="u-103.0" who="#JaroslawZielinski">Prosimy o ustalenie nowego terminu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-104">
+          <u xml:id="u-104.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Znowu nowego?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-105">
+          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekWaniewski">Wystąpiliśmy z pismem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-106">
+          <u xml:id="u-106.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Spotkanie to miało odbyć się być w marcu, ale zostało przełożone na państwa wniosek na 18 kwietnia br. Rozumiem, że po raz kolejny będzie przełożone.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-107">
+          <u xml:id="u-107.0" who="#JaroslawZielinski">17-20 kwietnia br., też nas nie ma.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-108">
+          <u xml:id="u-108.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Dobrze. Ustalimy nowy termin, kiedy państwo będziecie gotowi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-109">
+          <u xml:id="u-109.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Pan Hałubek jeszcze chciał zabrać głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-110">
+          <u xml:id="u-110.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Panie przewodniczący, szanowni państwo, tak to czasami w życiu jest, że człowiek wchodzi z jakimś planem na spotkaniu, życie się toczy i plan ulega pewnej zmianie, korekcie, wymaga korekty. Dlatego chciałbym prosić pana przewodniczącego o zrobienie posiedzenia komisji sejmowej specjalnie dla rybaków małoskalowych, przybrzeżnych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-111">
+          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Chyba jest to w planie posiedzeń Komisji na pierwsze pół roku. Jest to już w planie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-112">
+          <u xml:id="u-112.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Panie pośle, chodzi nam o to, żeby było jak najszybciej, dlatego że jest to wyścig.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-113">
+          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">To nie ja jestem przewodniczącym Komisji, ale jest to już w planie. To przewodniczący będzie decydował.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-114">
+          <u xml:id="u-114.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Jest to wyścig z czasem. Zresztą zaraz przedstawię pewne kwestie. Proszę o pewną wyrozumiałość, jeżeli chodzi o kwestie czasowe. Zajmie mi to może z dziesięć minut. Powiem to, co miałem powiedzieć, ale najpierw odniosę się do tego, co mówił pan minister. Słuchają nas dzisiaj rybacy, cały czas dostaję sms-y. Jest to bardzo ważna sprawa, żebyśmy rozwiązali ten temat. W odniesieniu do wystąpienia ministra porobiłem sobie punkciki, które chronologicznie będę odczytywał i omawiał. Nie proszę o żadną odpowiedź, co też zaoszczędzi nam trochę czasu. Jeżeli ma być nowe posiedzenie Komisji, to sporządzimy porządne pismo od A do Z. Złożymy pismo, powiemy kilka zdań i odpowiemy na ewentualne pytania. Sprawa jest poważna, ponieważ dotyczy unijnych funduszy oraz grubych spraw, jak np. podejścia Unii Europejskiej do obecnego rządu i w ogóle to Polski. Komisja po prostu chce zmienić władzę w Polsce, każdy już to wie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-115">
+          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanuję pana wiedzę, pana zaangażowanie, ale proszę, mówmy tutaj konkretnie bez personalnych...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-116">
+          <u xml:id="u-116.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Właśnie ma to związek, gdyż pan minister mówił, że prowadzi...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-117">
+          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Nie mówmy o zmianie władzy przez Komisję. Mówmy stricte o rybołówstwie. Skupmy się na tym bez opinii niezwiązanych z branżą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-118">
+          <u xml:id="u-118.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Pan minister mówił tutaj dużo o uporczywych, bardzo mocnych negocjacjach z Unią Europejską, które wymagają dużo potu i znoju. A więc jeżeli taka jest prawda, jak mówi pan minister, to negocjacje te po prostu zapędzają pana ministra w ślepy zaułek, dlatego że sprawy wydawania unijnych pieniędzy to są bardzo proste sprawy. Jeżeli Polska wydaje pieniądze, to może je wydawać w jakikolwiek chce sposób, oczywiście jeżeli zawiera się to w ramach unijnego rozporządzenia dotyczącego funduszy, a rozporządzenie to jest bardzo elastyczne. Jest ono niezmiernie elastyczne. Kiwa pani głową, że tak nie jest. Wobec tego powiem pani, dlatego że akurat wtedy pani nie było, że w 2011 roku z polskiego funduszu rybackiego wyfrunęło 150 milionów złotych, a w 2012 roku z polskiego systemu rybackiego wyfrunęło 90 milionów złotych. Nikt nie zapytał nikogo z rybaków, czy można coś takiego zrobić. Mało tego, w opisie tej całej sytuacji, w uzasadnieniu napisano, że rybacy sami poprosili o taką wymianę. Naprawdę proszę, dlatego że pani też może uczestniczyć w czymś, o czym do końca pani nie jest. Jest pani od niedawna. Szanuję to, ale niech pani zauważy, że inni też mogą mieć rację. Siedzę w tym trzydzieści lat i znam każdy szczegół tej sytuacji. Nawet wiem, co myślą niektórzy urzędnicy z Departamentu Rybołówstwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-119">
+          <u xml:id="u-119.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-120">
+          <u xml:id="u-120.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Wracam do rzeczy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-121">
+          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przepraszam, ale nie odpowiada mi taki ton skierowany do pani dyrektor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-122">
+          <u xml:id="u-122.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Ale jeżeli...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-123">
+          <u xml:id="u-123.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Nie podważamy tutaj niczyich kompetencji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-124">
+          <u xml:id="u-124.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Panie pośle, naprawdę, jeżeli pan by...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-125">
+          <u xml:id="u-125.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Proszę bez takich wycieczek. Po prostu mi to nie odpowiada. Zakończymy dyskusję. Proszę mówić merytorycznie i konkretnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-126">
+          <u xml:id="u-126.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Dobrze, przepraszam. Przepraszam, ale sam pan niedługo zobaczy, że emocje są uzasadnione, ale spokojnie, po kolei. W sierpniu tego roku razem z kilkoma kolegami i jeszcze innymi ludźmi byłem u ministra Kowalczyka. Minister Kowalczyk przy ministrze Cieciórze wydał dyspozycję, ponieważ zrozumiał, o co nam chodzi, jakie z grubsza są problemy. Było to godzinne spotkanie. Powiedział, że skoro tak, to od dnia dzisiejszego rybacy będą sobie sami prognozować fundusze rybackie i będą je wydawać tak, jak chcą, ponieważ to oni najlepiej wiedzą, na co są im potrzebne pieniądze. Właściwie miała być zasada, która ma miejsce w rolnictwie. Jak pan pewnie wie, rolnicy mają bardzo dużo funduszy. Oczywiście powinni je mieć, a my nie możemy się doprosić swoich własnych pieniędzy, unijnych pieniędzy, co podkreślam. Pan premier Kowalczyk zareagował na to tak, że od tego dnia, od końca sierpnia będziemy sami sobie prognozować.</u>
+          <u xml:id="u-126.1" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Dzisiaj sam pan zadał pytanie, jak powstały kwoty, stawki, dlaczego są takie duże dysproporcje. Powiem panu, jak to powstało. W Departamencie Rybołówstwa trwają prace nad stworzeniem kwot. Rybacy nie mają do tego dostępu, ponieważ zespół doradczy, o który też pan pytał, został zablokowany. Jego prace zostały zablokowane właśnie po to, żeby Departament Rybołówstwa bez udziału rybaków później mógł przedstawiać kwoty. Departament Rybołówstwa przyjeżdża na spotkanie z rybakami i prezentuje im to, co wytworzono w departamencie. Nie jest tak, jak powiedział pan minister Kowalczyk, że będziemy sami sobie projektować. Wyobrażaliśmy to sobie w ten sposób, że będziemy sami projektować fundusze, będziemy przekazywali nasze oczekiwania do departamentu, a departament będzie to realizował. A tu jest kompletnie odwrotnie. Zarządzanie rybołówstwem w Polsce odbywa się poprzez zarządzanie naborów do agencji. Możemy słyszeć różne rzeczy w mediach, itd., a tak naprawdę liczy się nabór uruchomiony w agencji, która fizycznie wydatkuje pieniądze. Jest to odwieczny mechanizm. Nie dotyczy to rządu PiS-u, dotyczy to wszystkich kolejnych rządów. Rybacy nigdy nie mieli nic do powiedzenia w sprawie funduszy. I nie mają do dzisiaj. Słusznie pan tu zauważył, skąd są dysproporcje. Zostały zrobione specjalnie z jakichś tam powodów, żeby podzielić rybaków. Tak się mówi w środowisku. Rozmawiam z ludźmi, zanim przyjadę na posiedzenie Komisji, rozmawiam z dziesiątkami ludzi, nie wymyślam tego, ale na razie zostawmy to.</u>
+          <u xml:id="u-126.2" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Jeżeli będzie nowe posiedzenie Komisji, wszystko po kolei opowiemy, jak to wszystko funkcjonuje, jak to wszystko chodzi. Problemem są unijne pieniądze, które rybacy chcą wydać tak, a ktoś chce zaprogramować im to inaczej. Nigdy na to nie pozwolimy, mając zapewnienie, wytyczne ministra Kowalczyka, który realizując politykę społeczną i gospodarczą PiS-u mówi, że sami sobie będziecie prognozować pieniądze. Nie odstąpimy od tego, w ogóle nie ma od tego żadnego odstępstwa. Na tej podstawie mogą powstać tylko wielkie, olbrzymie problemy i protesty.</u>
+          <u xml:id="u-126.3" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Dobrze. Teraz będę mówił hasłowo. Departament sobie odsłucha. Będę starał się robić to jak najszybciej, skrótowo, nie rozwijając tematu, mając w myśli, że będzie posiedzenie Komisji. Siedemdziesięciu armatorów do dnia dzisiejszego nie otrzymało wsparcia covidowego, a miało je obiecane. Nie komentuję tego, wiemy, o co chodzi.</u>
+          <u xml:id="u-126.4" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Jest brak konsultacji właściwie w każdej sprawie. Jeżeli chcecie zarządzać rybołówstwem, które nie łowi ryb, ponieważ administracyjne zakazy unijne spowodowały, że nie można łowić ryb, to drugą nogą Unii Europejskiej podpierającą rybołówstwo – po to wchodziliśmy do Unii Europejskiej –­ jest noga finansowa, ale niestety, ona też jest już zajęta w mechanizmach, o których tu z grubsza przed chwilą powiedziałem. Rybacy chcą normalnie żyć, chcą dostać fundusze na przetrwanie, ponieważ dzisiaj elementem prowadzenia działalności gospodarczej, a właściwie jej braku jest unijny zakaz administracyjny.</u>
+          <u xml:id="u-126.5" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Pan jako prawnik wie, o co chodzi. Po wprowadzeniu zakazu od razu poszliśmy do prawników. Było w to lipcu 2019 roku. Zapytaliśmy licznych prawników. Pytaliśmy, zależy, w jakim mieście. Prawnicy odpowiedzieli jednoznacznie, że jeżeli wchodzi zakaz połowu dorsza, Unia Europejska na 100% wam to zrekompensuje. Wynika to nie tylko z unijnego prawa, ale również z krajowych przepisów, które stanowią, że jeżeli ogranicza się działalność gospodarczą, to trzeba ją zrekompensować. Prosty temat.</u>
+          <u xml:id="u-126.6" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Powiem tak. Może na koniec odniosę się już tylko do wystąpienia ministra. Tu polityka jest kompletnie odwrotna do polityki PiS-owskiej. PiS wspiera, pomaga, emeryci, 500 plus, nie będę już wymieniał, dlatego że chyba bym się pogubił w programach, a rybacy jako jedyna grupa jest pozbawiona wsparcia. Fundusze, które zostały tu wymienione przez ministra w miarę dużej liczbie, kompletnie nie odzwierciedlają kosztów rybołówstwa. Koszty rybołówstwa są tak duże, że pieniądze, które są tutaj zaproponowane, to mówiąc kolokwialnie, śmiech na sali. Dlatego słusznie pan zauważył, że jest to jakaś kompletna dysproporcja. I tak jest to traktowane na wybrzeżu. Jest to kompletna dysproporcja nieodzwierciedlająca ani kwestii posiadanych środków, ani potrzeb.</u>
+          <u xml:id="u-126.7" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Jeżeli dzisiaj jedynym najważniejszym elementem prawnym dla rybołówstwa przybrzeżnego jest postój w porcie, to powinno być przyłożenie do elementu postojowego, ponieważ jest rozporządzenie z 27 lipca 2018 roku, gdzie jeszcze za poprzedniego rządu, żeby było ciekawiej, określono, ile kosztuje postój przez jeden dzień. Wychodzi na to, że jest to około 1500 zł. Jeżeli zatem jest rozporządzenie, które koszty do wypłat postojowych określa na poziomie 1500 zł, to statek, który stoi w porcie – ­należy odwrócić tę sytuację – tyle pieniędzy traci ze względu na postój. Nikt się w ogóle nie odnosi do tego tematu.</u>
+          <u xml:id="u-126.8" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Mało tego powiem panu, że to już jest sprawa bardzo poważna w Departamencie Rybołówstwa stworzono projekt rozporządzenia i ustawy do nowego funduszu. Niech pan sobie wyobrazi pan jako prawnik musi to szczególnie mocno odbierać, że w ustawie, w projekcie ustawy jest postojowe, a w rozporządzeniu, które ma szczegółowo regulować działalność ustawy, zniknęło. Po prostu nie ma postojowego, nie będzie go. A więc mamy do czynienia z taką sytuacją. Z ustawy zniknął również mechanizm interwencyjny, o którym mówił pan minister bądź pani dyrektor. W unijnym rozporządzeniu jest elastyczna forma wsparcia, gdzie można regulować właśnie takie problemy jak unijne zakazy. Znika to z ustawy, a jest w unijnym rozporządzeniu. Rybacy traktują to jako celowy zabieg pozbawienia ich funduszy w przyszłym roku. Wobec tego będą się kierowali głównie do kasacji. Jak nie ma alternatywnych rozwiązań, równoległych z kasacją, to ludzie rzucą się gwałtownie na kasację, dlatego że po prostu nie mają z czego żyć. Mają długi i nie mają z czego żyć. Będziemy mieli do czynienia z jedynym krajem na Bałtyku, który kasuje swoją flotę rybacką, podczas gdy już są sygnały, że następuje odbudowa dorsza. Są to bardzo poważne sprawy, również polityczne, a może przede wszystkim polityczne.</u>
+          <u xml:id="u-126.9" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Odnosząc się dalej, będę czytał co niektóre rzeczy, gdyż jak mówię, jak będzie spotkanie, będę do pana dzwonił. Będę pana męczył o spotkanie, dlatego że musi się odbyć. Jest ono po prostu w interesie PiS-u, dlatego że jedziemy na tym samym wózku rybacy i PiS jadą na tym samym wózku. Tak to stworzono.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-127">
+          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Bardzo proszę merytorycznie, na temat. Jest bardzo dużo anegdot. Szczerze mówiąc, jest wiele nieścisłości w tym, co pan mówi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-128">
+          <u xml:id="u-128.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Nowy program jest przede wszystkim tak zaprojektowany, jakby na Bałtyku nic się nie działo. Niby trwa, funkcjonuje normalne rybołówstwo, więc zrobiono program dla normalnego rybołówstwa, podczas gdy sytuacja jest wojenna. Zakaz połowu ryb na Bałtyku to jest sytuacja wojenna. Muszą być specjalne działania, specjalne furtki, gdzie można pomagać rybakom, a tego nie ma. Tak jak mówię, znika mechanizm interwencyjny, między ustawą a tym, znika postojówka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-129">
+          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-130">
+          <u xml:id="u-130.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Już, moment.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-131">
+          <u xml:id="u-131.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Często mówi pan coś, co jest sprzeczne z tym, co wcześniej mówiła pani dyrektor i co mówił pan minister, chociażby, jeżeli chodzi o tzw. fundusz wojenny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-132">
+          <u xml:id="u-132.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Tak, to jest sprzeczne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-133">
+          <u xml:id="u-133.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Padały konkretne kwoty. W tym roku mają być realizowane, a pan teraz mówi, że nie ma akurat tego funduszu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-134">
+          <u xml:id="u-134.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Mówię o sytuacji wojennej nie w sensie...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-135">
+          <u xml:id="u-135.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przepraszam, ale musimy być precyzyjni. Słuchają nas ludzie. Mam wrażenie, że pan często wypowiada się bardzo nieprecyzyjnie. Tak naprawdę nie jestem w stanie ocenić, na ile jest to...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-136">
+          <u xml:id="u-136.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Dobrze, może spokojnie. Dobrze, OK. Ma pan rację. Mówiąc o sytuacji wojennej miałem na myśli sytuację, w której Unia Europejska wprowadziła zakaz. Jeżeli chodzi o sytuację wojenną rodem z Ukrainy, już mówię. Padły tutaj jakieś kwoty wojenne zaprezentowane przez ministra. Kiedy tu jechałem, dzwonili do mnie koledzy. Niech pan sobie wyobrazi, że jest unijne rozporządzenie. Jeszcze go nie widziałem, dlatego nie chcę tutaj szeroko mówić. Jest rozporządzenie, że wojenne może być zastosowane wobec pół roku, sześć miesięcy postojówki, 180 dni. Jest to świeża sprawa. Dokument ten nie wiem, jeszcze go nie widziałem, więc mówię tylko ogólnie zostanie...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-137">
+          <u xml:id="u-137.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przepraszam, nie widział pan dokumentu, a mówi pan tu na zasadzie jakiejś sensacji, że rybacy zostaną pozbawieni.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-138">
+          <u xml:id="u-138.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Sygnalizuję, że Unia Europejska elastycznie, tak jak mówiłem na początku, widzi zarówno problem wojny, jak i problem zasobów. Na przykład w rozporządzeniu unijnym możliwych jest 360 dni postojowych w czasie trwania funduszu. Kompletnie nigdzie tego nie ma. Można to zastosować w jednym roku albo rozłożyć na sześć lat. Gdzie to jest?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-139">
+          <u xml:id="u-139.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-140">
+          <u xml:id="u-140.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Przepraszam, jeszcze najważniejsza rzecz. Już kończę. To mam akurat napisane, nie będę wymyślał. Chronologiczne ustawienie zakazu pod kątem prawa. W lipcu 2019 roku Komisja po raz pierwszy wprowadza całkowity zakaz połowu dorsza. Minister Gróbarczyk w dniu 2 września 2019 roku, czyli kilka miesięcy po zakazie mówi: „Sytuacja polskich rybaków nie polepszy się w najbliższych latach. Aby można było odbudować zasoby, potrzebne są kompleksowe działania w zakresie ochrony środowiska, czyli ochrona dorsza, limity połowowe, ograniczenie połowów przemysłowych. Z drugiej strony rybacy muszą jakoś funkcjonować. Niedopuszczalne jest, aby polskie rybołówstwo zniknęło, bo natychmiast w jego miejsce pojawią się chociażby jednostki skandynawskie. Dlatego wdrożony przez nas program czasowego zawieszenia połowów, wsparcia i rekompensat dla rybaków ma za zadanie utrzymać możliwości połowowe, a przede wszystkim zabezpieczyć funkcjonowanie przedsiębiorstw rybackich, które są małymi, rodzinnymi firmami.”. Jest to PiS-owska polityka. Tak ją odbieramy. Było to wkodowane w system rybacki. Każdy rybak na poważnie do tego podchodził. Miesiąc wcześniej albo w tym samym czasie kolega ze Świnoujścia napisał pismo do komisarza: „Z czego ja mam żyć, panie komisarzu? Zabroniliście mi połowów.”. Otrzymał pismo, w którym były różne aspekty. Pisali, że ryby trzeba chronić, ale napisali też krótko: „Polski rząd posiada fundusze na wsparcie. Proszę zgłosić się do instytucji zarządzającej w tej sprawie.”. Zgłosił się.</u>
+          <u xml:id="u-140.1" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Następna kwestia. „Wiadomości Rybackie”. Tak jak panu mówiłem, Morski Instytut Rybacki w artykule z września, października 2021 roku piórem jednego z pracowników pisze: „Część floty będzie musiała ulec redukcji, ale tu należałoby oczekiwać ze strony Komisji rozsądnego poluzowania obowiązujących przepisów dotyczących złomowania jednostek. W przeciwnym wypadku chęć dostosowania się tej floty do istniejącej sytuacji zostanie ograniczona.” chęć kasacji „Jasne jest, że w obecnym funduszu nacisk będzie położony na rozwój akwakultury jako ważnego elementu sektora dostarczającego coraz większej ilości świeżych ryb, nie tylko dla przetwórstwa, ale bezpośrednio na nasz rynek. Oczywiście będzie to kontestowane przez sektor połowowy, ale prognozy na najbliższe lata wyraźnie wskazują, że udział połowów morskich na cele konsumpcyjne będzie ograniczony i rekompensowany importem. Protesty rybaków, jakkolwiek uzasadnione, prawdopodobnie nie przyniosą spodziewanych przez nich rezultatów. Konieczna będzie spokojna, merytoryczna dyskusja, szczególnie z przedstawicielami Komisji Europejskiej, aby regulacje na najbliższe lata pozwoliły na, w miarę bezbolesne, o ile w ogóle o takim można mówić, dostosowanie polskiej floty do możliwości połowowych w następnych latach.”.</u>
+          <u xml:id="u-140.2" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Panie pośle, panie przewodniczący, jeżeli ktoś mówi w branżowej gazecie o dopasowaniu floty do możliwości połowowych, które na ten moment są już zerowe, to mówi o skasowaniu całej floty, nie mówiąc o tym. Żaden statek pojedynczo nie ma żadnych możliwości połowowych ani żadnej ekonomii. A zatem przedstawiona tutaj formuła oznacza, że jak mamy dopasować flotę do możliwości połowowych, których nie mamy, to musimy skasować całą flotę. Rybacy nazywają przytoczony fragment z gazety jako manifest kasacyjny polskiej floty. Jestem za tym, moi koledzy są za tym, żeby fundusze rybackie równolegle były dopasowane do istniejącej sytuacji, gdzie będzie możliwość kasacji, jak ktoś chce, ale obok musi być kilka elementów równie atrakcyjnych albo nawet bardziej atrakcyjnych, żeby nie kasować, żeby Polska nie robiła z siebie jakiegoś pośmiewiska na świecie pod tytułem, że kasujemy sektor żywnościowy w momencie wojny, mając pieniądze na jego uratowanie. Tylko o to chodzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-141">
+          <u xml:id="u-141.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Dziękuję. Wielokrotnie powtarza pan tak naprawdę te same tezy. Część jest dla mnie niezrozumiała jak chociażby zarzut, że postojowego nie ma w rozporządzeniu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-142">
+          <u xml:id="u-142.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Dlatego proszę o posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-143">
+          <u xml:id="u-143.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">A podobno jest w ustawie. Jeżeli jest w projekcie ustawy, to obowiązuje bardziej niż jakby było w rozporządzeniu, ale nie znam tej materii. Wywoływał mnie pan jako prawnika. Niektóre rzeczy, które pan mówił w kontekście prawnym, wydawały mi się co najmniej dziwne. Przekazuję głos pani dyrektor. Jeżeli chcielibyście państwo się odnieść, to bardzo proszę. Rozumiem, że sprawy te będą tak naprawdę szczegółowo omawiane na dodatkowym posiedzeniu Komisji dotyczącym małej floty rybackiej w Polsce, natomiast z uwagi na to, że pan Hałubek przybył na nasze posiedzenie, wydaje mi się, że trzeba oddać głos i dać możliwość wypowiedzenia się. Nie wiem, czy państwo jesteście przygotowani do takiej rozmowy w tej chwili, czy państwo chcielibyście się odnieść. Jeżeli tak, to bardzo proszę. Zakładam, że jest to już ostatni głos w naszej dzisiejszej dyskusji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-144">
+          <u xml:id="u-144.0" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Bardzo serdecznie dziękuję, panie przewodniczący. Postaram się bardzo krótko odpowiedzieć na część pytań i wątpliwości, które pojawiły się w toku wypowiedzi pana Hałubka. Dziękuję za to, że nie muszę wracać do przeszłości. Rzeczywiście przeszłość jest dla mnie jeszcze nie do końca odkrytą kartą, natomiast z niedalekiej przeszłości chciałabym tylko przypomnieć, że 200 milionów złotych zostało przesuniętych na rybołówstwo morskie, na rekompensaty, które zostały wypłacone rybakom w 2020 roku z tytułu covidu. Rzeczywiście w programie są przesunięcia, ale są one reakcją na pewnego rodzaju potrzeby, które się pojawiają, czy to związane z epidemią, czy to związane z wojną. Jestem bardzo daleka od liczenia, kto komu, ile wziął. Myślę, że w sumie powinniśmy patrzeć na rybołówstwo w szerszym kontekście.</u>
+          <u xml:id="u-144.1" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Natomiast jeżeli chodzi o naszą współpracę z państwem, dokumenty, czy to przepisy ustawowe, czy to rozporządzenia, nad którymi teraz pracujemy, staramy się wypracowywać wspólnie z rybakami. Rzeczywiście jest zespół bałtycki, który wcześniej funkcjonował przy ministrze właściwym do spraw rybołówstwa, natomiast jest to zespół, który jest ciałem doradczym ministra. Jego posiedzenia są zwoływane przez przewodniczącego zespołu, rybaka. Postaraliśmy się, żeby wszystkie rozwiązania, które dzisiaj państwu prezentowaliśmy w bardzo schematyczny sposób, były wypracowywane właśnie z rybakami. Priorytet 1 jest wypracowywany z rybakami bałtyckimi, priorytet 2 jest wypracowywany z rybakami śródlądowymi i przedstawicielami akwakultury, a także przetwórstwa, lokalnymi grupami działania. Mamy utworzoną współpracującą z nami grupę po to, żeby zanim projekty rozporządzeń trafią do procedury legislacyjnej, omawiać je z przedstawicielami grup tak, żeby wszystkie nasze propozycje w jak największym stopniu odzwierciedlały potrzeby sektora. Stąd moja serdeczna prośba, żeby jednak nie dezawuować ważnego dla nas udziału strony społecznej w wypracowywaniu rozwiązań, ponieważ urzędnicy nie tworzą przepisów sami dla siebie, tylko tworzą je po to, żeby państwu lepiej się funkcjonowało.</u>
+          <u xml:id="u-144.2" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Jeżeli chodzi o rekompensatę covidową niewypłaconą za 120 dni, miałam szczęście w ubiegłym tygodniu w czwartek być na spotkaniu rocznym w Komisji Europejskiej. Po raz kolejny, pomimo iż na piśmie poruszyliśmy ten temat, zapytałam Komisję, czy w sytuacji, w której rybacy po prostu nie spełniają wymagań przepisów unijnych, będziemy mogli w jakiś sposób zadziałać, poprawić przepisy, żeby można było wypłacić im brakujące pieniądze. Komisja na dzień dzisiejszy powiedziała, że przepisy są takie, jakie są i nie ma innej możliwości. Ci, którzy wypełniają warunki, mogli otrzymać pieniądze i otrzymali je.</u>
+          <u xml:id="u-144.3" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Wspomniał pan o zmianie rozporządzenia 508. Jest to rozporządzenie, które jest podstawą dla starego programu Rybactwo i Morze 2014- 2020. Rzeczywiście dzisiaj toczą się prace nad zmianą tego rozporządzenia, natomiast prace te dotyczą tylko i wyłącznie stworzenia podstawy prawnej dla wypłaty rekompensat wojennych na ten rok. Komisja Europejska w zeszłym roku zmieniła rozporządzenie 508, natomiast zmieniła je dając tylko i wyłącznie możliwość –­ tu zaznaczam, dlaczego stawki nie są aż takie atrakcyjne –­ zrekompensowania zwiększonych kosztów pojawiających się dla sektora rybackiego w związku z wystąpieniem wojny. W poprzedniej noweli rozporządzenia zapewniła tylko możliwość wypłaty środków na ten rok, przepraszam, na 2022 rok. Wykonaliśmy już swoją pracę. Rzeczywiście stworzyliśmy metodologię, w której zawarty był katalog kosztów oraz koszty, natomiast chciałabym uprzejmie przypomnieć, że koszty, których z naszym Morskim Instytutem Rybackim użyliśmy do wyliczenia, pochodziły z ankiet, które były dystrybuowane do organizacji rybackich i do rybaków. A zatem nie jest to wewnętrzny dokument Departamentu Rybołówstwa ani Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jest to analiza instytutu państwowego oparta na ankietach uzyskanych ze środowiska.</u>
+          <u xml:id="u-144.4" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Postaram się też krótko powiedzieć, dlatego że rzeczywiście w moim przekonaniu nie do końca jasne jest stwierdzenie, że brakuje mechanizmu wojennego, tymczasowego zaprzestania. Tymczasowe zaprzestanie działalności rybackiej, które będziemy państwu wypłacali, myślę, że na przestrzeni najbliższego miesiąca, jest oparte o stary program operacyjny. Rzeczywiście tam znajduje się podstawa prawna do jego wypłacenia. Jeżeli chodzi o sam projekt ustawy, został on przekazany w zeszły czwartek na posiedzenie Rady Ministrów. Do projektu ustawy, zresztą zgodnie z regulaminem pracy Rady Ministrów jako materiał informacyjny dołączane są projekty rozporządzeń. Są to tylko materiały informacyjne. Projekty te będą rzeczywiście za chwileczkę podlegały osobnym konsultacjom społecznym, uzgodnieniom międzyresortowym, będą przechodziły całą procedurę. To jest właśnie ten moment, kiedy będziemy mogli jeszcze wsłuchać się w państwa głos i dokonywać pewnych zmian w projektach. Wobec tego bardzo serdecznie proszę o nieprzywiązywanie się do materiału informacyjnego, ponieważ to nie jest właściwy projekt.</u>
+          <u xml:id="u-144.5" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">Co do mechanizmu interwencyjnego pod nowym programem, w projekcie ustawy, który został przedłożony do zatwierdzenia przez Radę Ministrów, mamy przewidzianą delegację ustawową. W sytuacjach nadzwyczajnych mamy możliwość wydania przepisów w przypadku, kiedy Komisja Europejska podejmie taką decyzję. Nie określamy owych sytuacji, żeby sobie nie zamykać drogi ewentualnej możliwości szybkiego stworzenia polskich, krajowych przepisów do wypłaty jakichś rekompensat, jeżeli nie daj Boże, znowu wystąpi jakaś epidemia albo będzie ogłoszona stan epidemiczny. Mamy taką możliwość, przewidzieliśmy taką furtkę. Jeżeli tylko zajdzie taka potrzeba, na pewno będziemy z niej korzystali.</u>
+          <u xml:id="u-144.6" who="#DyrektordepartamentuMRiRWMagdalenaZasepa">To tyle, co miałam państwu do powiedzenia, natomiast jeżeli chodzi o samo tymczasowe zaprzestanie związane z działaniami wojennymi na Ukrainie, dopytywaliśmy również Komisję Europejską. Tymczasowe zaprzestanie, które Komisja Europejska proponuje ze środków mechanizmu interwencyjnego, dotyczy basenu Morza Czarnego ze względu na to, że to tam prowadzone są operacyjne działania wojenne. Życzyłabym sobie, żeby na naszym Zalewie Wiślanym, na naszym kawałku Morza Bałtyckiego jednak pozostał spokój, żebyśmy jednak mimo wszystko nie musieli uruchomić owego działania ze względu na dobro nas wszystkich, obywateli polskich. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-145">
+          <u xml:id="u-145.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję, pani dyrektor. Panie Hałubek, mamy następne posiedzenie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-146">
+          <u xml:id="u-146.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Jedno zdanie, proszę. Naprawdę jestem już spokojny. Wszystko jest...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-147">
+          <u xml:id="u-147.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze jedno zdanie, dosłownie trzydzieści sekund. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-148">
+          <u xml:id="u-148.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Cała wypowiedź pani dyrektor świadczy, że przyszłe posiedzenie Komisji jest bardzo potrzebne po to, żebyśmy wyjaśnili sobie kilka rzeczy, dlatego że brak spotkań powoduje właśnie tego typu konflikty.</u>
+          <u xml:id="u-148.1" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Druga sprawa. Na spotkaniu z panem Kowalczykiem, na którym byliśmy, a które tu przytaczałem, pan minister Ciecióra wprost powiedział, że to on zablokował prace zespołu doradczego, dlatego że coś mu się tam nie podobało, nie pamiętam, o co tam poszło, ale tak powiedział przy ministrze Kowalczyku. Zablokował. Prace zespołu doradczego miały miejsce...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-149">
+          <u xml:id="u-149.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-150">
+          <u xml:id="u-150.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Ostatnie zdanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-151">
+          <u xml:id="u-151.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Insynuacji i plotek było dzisiaj bardzo dużo. Cieszę się, że część udało się...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-152">
+          <u xml:id="u-152.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Niech pan nie nazywa tego plotkami. Mówię po prostu fakty.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-153">
+          <u xml:id="u-153.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Nie wiem. To jest pana zdanie. Mnie nie było przy tej rozmowie. Nie jestem w stanie tego potwierdzić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-154">
+          <u xml:id="u-154.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Mamy świadków.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-155">
+          <u xml:id="u-155.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Jest to pana zdanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-156">
+          <u xml:id="u-156.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Pan Ciecióra może potwierdzić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-157">
+          <u xml:id="u-157.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Ale rozmawiajmy już o dokumentach, a nie o jakichś domysłach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-158">
+          <u xml:id="u-158.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Zespół doradczy został po prostu zdekompletowany, żeby nie działał, żeby można było robić, co się chce, a rybacy...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-159">
+          <u xml:id="u-159.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Wygłosił pan swoje stanowisko. Dziękuję. Dziękuję bardzo. Będziemy jeszcze mieli okazję o tym porozmawiać. Jak mówię, jestem tutaj od tego, żeby opierać się na faktach, a nie na niesprawdzonych informacjach czy plotkach. Nie od tego tutaj jesteśmy. Przedstawił pan swoje stanowisko, swoją opinię. Przyjmuję ją. Nie jestem w stanie jej zweryfikować. Czy pani dyrektor chciała jeszcze coś wspomnieć? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-159.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">W takim razie bardzo państwu dziękuję za pełne emocji spotkanie. Zapewne spotkamy się znowu w niedługim czasie, żeby rozmawiać na temat rybołówstwa małoskalowego. Wtedy będzie można w szczegółach porozmawiać o tych sprawach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-160">
+          <u xml:id="u-160.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Zweryfikować plotki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-161">
+          <u xml:id="u-161.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Zweryfikować, szczególnie wtedy, gdy będą obecni ci, którzy brali udział w rozmowach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-162">
+          <u xml:id="u-162.0" who="#EkspertStowarzyszeniaPolskichRybakowPrzybrzeznychGrzegorzHalubek">Dokładnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-163">
+          <u xml:id="u-163.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję bardzo. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/gor/201923-sjm-gorxx-00118-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/gor/201923-sjm-gorxx-00118-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..05b7ae2
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/gor/201923-sjm-gorxx-00118-01/header.xml
@@ -0,0 +1,55 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-gorxx-00118-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Gospodarki i Rozwoju /nr 118/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Gospodarki i Rozwoju /nr 118/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#GOR">118</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuPrawnegoUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowDanielMankowski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Prawnego Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Daniel Mańkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuUOKiKDanielMankowski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu UOKiK Daniel Mańkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorJaroslawLichocki" role="speaker">
+        <persName>Legislator Jarosław Lichocki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJadwigaEmilewicz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jadwiga Emilewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselTadeuszAziewicz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Tadeusz Aziewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesUOKiKTomaszChrostny" role="speaker">
+        <persName>Prezes UOKiK Tomasz Chróstny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowTomaszChrostny" role="speaker">
+        <persName>Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelWojciechZubowski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Wojciech Zubowski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="GOR" role="committee">
+        <orgName>Komisja Gospodarki i Rozwoju</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/gor/201923-sjm-gorxx-00118-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/gor/201923-sjm-gorxx-00118-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..82153c3
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/gor/201923-sjm-gorxx-00118-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,222 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, otwieram posiedzenie Komisji Gospodarki i Rozwoju.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Witam członków Komisji oraz zgromadzonych gości: pana Tomasza Chróstnego, prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ze współpracownikami, oraz pana Dominika Borka, dyrektora Departamentu Turystyki w Ministerstwie Sportu i Turystyki ze współpracownikami oraz pozostałych gości i posłów.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Porządek dzienny posiedzenia przewiduje rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2990 i 3048). Czy są uwagi do porządku dziennego posiedzenia? Nie widzę. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, przystępujemy do realizacji porządku dziennego. W czasie drugiego czytania zostało zgłoszonych 12 poprawek. Część z nich, jak widzimy w przesłanych materiałach, będzie głosowana łącznie.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nr 1. Od razu dodam, że – tak jak rozmawiałem z przedstawicielem wnioskodawców, panem posłem Tadeuszem Aziewiczem – jest tożsama z tymi, o których mieliśmy okazję dyskutować wczoraj. Dotyczy ona zmiany w art. 1 pkt 32 i jest ona zgłoszona przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej. Czy pan poseł będzie chciał ją ponownie uzasadniać?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselTadeuszAziewicz">Nie ma potrzeby, rozmawialiśmy o tym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, w związku z tym pytanie, czy… Jakie jest stanowisko prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów? Panie prezesie, chciałem tylko zapytać, czy ono jest nadal negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrezesUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowTomaszChrostny">Tak, negatywne, dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos? Nie widzę.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, w związku z tym będziemy przystępować do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki nr 1 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej? Proszę o zagłosowanie i podniesienie ręki. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyników. Szanowni państwo, głosowały 24 osoby: za – 9, przeciw – 15.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nie uzyskała akceptacji Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">W poprawce nr 2 propozycją jest to, by do art. 1 pkt 38 dodać zdanie drugie: „W razie nieobecności przeszukiwanego dokumenty te mogą być okazane osobom, o których mowa w art. 105a ust. 7”.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o stanowisko prezesa urzędu. Dodam, że jest to poprawka zgłoszona przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">Tak, to ja mogę… Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to mogę uzasadnić tę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Pani poseł Emilewicz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">Tak. To jest poprawka, która ma się istotnie składać z dwóch elementów, za chwileczkę będzie również drugi zapis. Dotyczy rozszerzenia kompetencji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie podmiotu kontrolowanego. Dokumenty te będą mogły być okazane nie tylko prezesowi, nie tylko pracownikom urzędu, lecz także innym służbom, dla których… rozszerzyliśmy tę możliwość skorzystania, w ramach ustawy, służbom, którym te dokumenty będą mogły być okazane. To jest…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselTadeuszAziewicz">Może pani poseł przypomnieć, o jakie służby chodzi?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">Poproszę o wsparcie, ewentualnie, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ale jeżeli pamiętam, to jest… mówiliśmy przede wszystkim o Policji, która dostała…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, przepraszam, że wchodzę w słowo, ale był podany przykład chociażby pracowników Urzędu Regulacji Energetyki. To był ten punkt, który był omawiamy tutaj. Z tego, co pamiętam, to nie był katalog zamknięty na wypadek, gdyby pojawiły się służby czy też formacje, które na chwilę obecną jeszcze nie funkcjonują, albo gdyby miało to też dotyczyć, jak pamiętam, sytuacji, które na chwilę obecną nie są ujęte w prawodawstwie. Poprosiłbym jeszcze urząd o uzupełnienie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegoUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowDanielMankowski">Panie przewodniczący, szanowni państwo, w szczególności w tej poprawce chodzi też o doprecyzowanie kwestii, że w przypadku rozpoczęcia czynności, o których przed chwilą była mowa, w przypadku nieobecności przedsiębiorcy, dokumenty upoważniające do przeprowadzenia tych czynności mogą być przedstawione również osobom reprezentującym kontrolowanego. To jest kwestia doprecyzowania słowa „osoba”. To słowo w trakcie prac legislacyjnych umknęło. Jest to de facto poprawka o charakterze uzupełniającym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czyli, jak rozumiem, to nie chodzi o kwestie dotyczące… żeby okazać to innym służbom, które biorą ewentualnie udział w przeszukaniu, tylko…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#DyrektordepartamentuUOKiKDanielMankowski">Osobie, która reprezentuje przedsiębiorcę w toku tych czynności.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy są jakieś inne pytania, uwagi do tej poprawki? Biuro Legislacyjne, proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Poprawka też stanowi konsekwencje legislacyjne poprzednich rozwiązań normatywnych w zakresie tych przepisów art. 105 z odpowiednimi literami, bo poprzednie jednostki redakcyjne zawierają analogiczne rozwiązanie, czyli nie pracownikowi, tylko troszkę szerzej. Tu będą także osoby upoważnione przez kontrolowanego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, w takim razie przystępujemy do głosowania. Kto jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 2 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość? Proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyników. Głosowało 26 osób: 17 – za, wstrzymało się – 9.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka uzyskała akceptację Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-17.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nr 3 dotyczy zmiany w pkt 41. Poproszę panią poseł Emilewicz o kilka słów uzasadnienia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">To także jest doprecyzowanie. Mieliśmy dyskusję w tej sprawie. Łącznie omówiłabym poprawkę nr 4 i nr 5. Brzmienie: „Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, nałożyć karę pieniężną w wysokości, o której mowa w ust. 1, na niebędącą przedsiębiorcą osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której przepisy odrębne przyznają zdolność prawną, która nie udzieliła informacji żądanych przez Prezesa Urzędu na podstawie art. 50 albo udzieliła nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji”. To jest doprecyzowanie zapisów „przedsiębiorstwo” – „przedsiębiorca”, które się pojawiły po raz pierwszy w tej ustawie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy Biuro Legislacyjne…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">Jeszcze, przepraszam… W art. 1 pkt 44: „Do obliczania obrotu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 106”. Tutaj mówimy o obliczaniu obrotu, doprecyzowaniu wysokości kary, jeżeli możemy obliczyć obrót w roku, w którym kontrola została wykonana.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Rozumiem, że odniosła się pani w zasadzie w tym momencie do poprawek nr 3, 4 i 5, które mamy w druku?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">Tak jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Najpierw będziemy głosować poprawkę nr 3.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy Biuro Legislacyjne ma jakieś uwagi? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Stanowisko urzędu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrezesUOKiKTomaszChrostny">Pozytywne, dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 3 zgłoszoną przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Głosowało 27 osób: za – 18, przeciw – 9.</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka uzyskała akceptację Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-25.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nr 4, również zgłoszona przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Była omawiana przed chwilą przez panią poseł Emilewicz. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tejże sprawie? Nie widzę.</u>
+          <u xml:id="u-25.5" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Stanowisko urzędu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrezesUOKiKTomaszChrostny">Pozytywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki nr 4 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość? Proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyniku. Głosowało 27 osób: za – 18, przeciw – 9.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka uzyskała akceptację Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nr 5, o której również przed chwilą mówiliśmy. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tejże sprawie?</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Stanowisko urzędu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrezesUOKiKTomaszChrostny">Pozytywne, dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki nr 5 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość? Proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyniku. Głosowało 28 osób: za – 18, przeciw – 10.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka uzyskała akceptację Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nr 6 dotyczy zmiany w pkt 1 w art. 47. Proszę panią poseł Emilewicz o kilka zdań.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">Poprawka: „wpływ naruszenia na przebieg i termin zakończenia postępowania, a w przypadku osoby fizycznej – również warunki osobiste osoby, na którą jest nakładana kara pieniężna”. Poprosiłabym o pomoc kolegów z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przepraszam, nie mam całej treści ustawy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#DyrektordepartamentuUOKiKDanielMankowski">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, ten przepis również ma charakter doprecyzowujący i wprost wskazujący, jakie przesłanki są brane pod uwagę w przypadku nakładania kar pieniężnych za naruszenia proceduralne w ustawie, w szczególności jeżeli chodzi o osobę fizyczną, czyli również te warunki osobiste osoby, na którą nakładana jest kara pieniężna. Tak jak rozmawialiśmy wczoraj, żeby ta kara faktycznie była proporcjonalna i jednocześnie spełniająca swoje wymogi… plus ta ogólna przesłanka naruszenia przebiegu i terminu zakończenia postępowania, czyli przesłanka do pozostałego katalogu podmiotów, na które kara również może być nałożona.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy ktoś chciałby zabrać głos? Nie widzę.</u>
+          <u xml:id="u-33.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki  nr 6 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość? Proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-33.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Głosowało 28 osób. Poprawka jest przyjęta jednomyślnie.</u>
+          <u xml:id="u-33.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, poprawka nr 7, również zgłoszona przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Proszę panią poseł Emilewicz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselJadwigaEmilewicz">To także jest poprawka doprecyzowująca. Mówi o przepisach, których „nie stosuje się do egzekucji należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 lit. g i h, oraz należności pieniężnych wynikających z deklaracji składanej w innym państwie członkowskim”. Rozumiem, że jest to doprecyzowanie przepisów, w których podobna, analogiczna kara została nałożona w innych państwach członkowskich.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#DyrektordepartamentuUOKiKDanielMankowski">Tak. Okoliczność poprawki związana jest jednocześnie z nowelizacją ustawy o egzekucji w administracji, która znajduje się już na etapie senackim. W związku z brzmieniem w tamtej ustawie zachodzi konieczność doprecyzowania również w naszej, żeby zachować zgodność systemową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos? Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Ta poprawka wychodzi naprzeciw naszym uwagom zgłoszonym w trakcie postępowania na Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Pytanie do sekretariatu: Czy mogę zapytać, czy jest sprzeciw, czy musimy głosować?</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Na dwoje babka wróżyła, a więc szanowni państwo, głosujemy. Kto jest za przyjęciem poprawki nr 7 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyniku. Szanowni państwo, 27 osób za.</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka przyjęta jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-38.5" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nr 8 zgłoszona przez Konfederację. Czy mamy przedstawicieli Konfederacji? Nie ma. Ale jeżeli państwo pamiętają, to jest ta poprawka, która była zgłoszona przez pana Korwin-Mikkego… Nie jestem w stanie przytoczyć tej argumentacji, która się wczoraj pojawiła.</u>
+          <u xml:id="u-38.6" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę, Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#LegislatorJaroslawLichocki">My nie będziemy przytaczać argumentacji za poprawką, natomiast pozwolimy sobie przedstawić kilka uwag. Jak zapewne państwo wiedzą, poprawka przed chwilą została zgłoszona, właściwie pobieżna analiza pozwala wskazać, że poprawka zawiera wady od redakcyjnych po konstytucyjne. Pozwolą państwo, że z redakcyjnych wad czy zastrzeżeń… Z omówienia zrezygnuję, natomiast co do konstytucyjnych – poprawka np. zawiera upoważnienia do wydania rozporządzeń bez wytycznych. Poprawka nie spełnia w naszej ocenie zasad określoności prawa czy poprawnej legislacji. Poprawka jest zarówno wewnętrznie sprzeczna, jak i sprzeczna z samą ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Co do oceny zgodności z prawem Unii Europejskiej, także budzi uzasadnione wątpliwości. Natomiast co do wewnętrznych sprzeczności, proszę zwrócić uwagę, że już sama poprawka mówi, że te pozostałe urzędy miałyby wykonywać swoje zadania niezależnie, podczas gdy nie bardzo wiadomo, w jakim aspekcie – czy funkcjonalnym, czy budżetowym, czy organizacyjnym – ta niezależność miałaby się objawiać. Już art. 17b w samej poprawce mówi o tym, że sposób finansowania miałby być określany przez prezesa Rady Ministrów, więc ten aspekt niezależności, chociażby finansowej w tym momencie wydaje się, że będzie niespełniony.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Poza tym poprawka zawiera czy kompetencje, czy ogólnie określone funkcje tych pozostałych urzędów ochrony konkurencji i konsumentów, czy właściwie nawet wszystkich, odnosząc się do pojęć, które nie są znane na gruncie prawa ochrony konkurencji, typu „instytucja monopolistyczna”, czy kilka instytucji. Proszę zwrócić uwagę, że chociażby w art. 17a wnioskodawcy proponują: „do uzyskania zgody na scalenie kilku instytucji” – nie bardzo wiadomo, o co miałoby chodzić w tym przepisie, potrzebna byłaby zgoda wszystkich trzech urzędów.</u>
+          <u xml:id="u-39.3" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Poprawki w naszej ocenie nie spełniają standardów konstytucyjnych ani legislacyjnych. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Mówi pan o poprawkach… Głosujemy je łącznie, razem z nr 11 i 12, jak rozumiem. Czy tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Tak jest, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Prosiłbym o stanowisko urzędu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrezesUOKiKTomaszChrostny">Absolutnie negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Absolutnie negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, przystępujemy do głosowania poprawek nr 8, 11 i 12 zgłoszonych przez Konfederację. Kto jest za przyjęciem tychże poprawek? Proszę o naciśnięcie przycisku i podniesienie ręki. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyniku. Szanowni państwo, 27 głosów przeciw.</u>
+          <u xml:id="u-44.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka jednomyślnie została odrzucona przez Komisję.</u>
+          <u xml:id="u-44.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 9 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej, a w zasadzie tożsamej z tą propozycją, która była przedstawiana również wczoraj przez pana posła Aziewicza, dotyczącą… Czy chce pan uzasadniać jeszcze raz?</u>
+          <u xml:id="u-44.5" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, przystępujemy w takim razie… Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#LegislatorJaroslawLichocki">Bez uwag.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Rozumiem, że stanowisko urzędu nadal jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 9 zgłoszoną przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej. Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyniku. Szanowni państwo, głosowało 29 osób: za – 10, przeciw – 19.</u>
+          <u xml:id="u-46.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nie uzyskała większości w Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-46.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Przystępujemy do rozpatrzenia poprawki nr 10 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselTadeuszAziewicz">Też była dyskutowana.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Też była dyskutowana.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Czy ktoś chciałby zabrać głos? Rozumiem, że stanowisko urzędu jest nadal negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrezesUOKiKTomaszChrostny">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki nr 10 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Proszę o podanie wyniku. Szanowni państwo, głosowało 29 osób: za – 10, przeciw – 19.</u>
+          <u xml:id="u-50.2" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Poprawka nie uzyskała większości.</u>
+          <u xml:id="u-50.3" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Szanowni państwo, pozostał nam wybór posła sprawozdawcy. Proponuję, aby kontynuował swoją misję pan poseł Andrzej Gawron, o ile wyraża zgodę. Wyraża zgodę. Czy jest sprzeciw wobec tej propozycji?</u>
+          <u xml:id="u-50.4" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia. Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w sekretariacie Komisji w Kancelarii Sejmu.</u>
+          <u xml:id="u-50.5" who="#PrzewodniczacyposelWojciechZubowski">Zamykam posiedzenie Komisji. Dziękuję.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/gor3s/201923-sjm-gor3s-00006-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/gor3s/201923-sjm-gor3s-00006-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..31613d5
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/gor3s/201923-sjm-gor3s-00006-01/header.xml
@@ -0,0 +1,58 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-gor3s-00006-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw rozwoju gospodarczego /nr 6/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw rozwoju gospodarczego /nr 6/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#GOR3S">6</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejRafalKrecisz" role="speaker">
+        <persName>Doradca w Departamencie Transformacji Energetyki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Rafał Kręcisz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNFOSiGWRafalKrecisz" role="speaker">
+        <persName>Doradca w Departamencie Transformacji Energetyki NFOŚiGW Rafał Kręcisz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMinisterstwaRozwojuiTechnologiiMarlenaTryka" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Innowacji i Polityki Przemysłowej Ministerstwa Rozwoju i Technologii Marlena Tryka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Innowacji i Polityki Przemysłowej MRiT Marlena Tryka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor generalny Stowarzyszenia Papierników Polskich Janusz Turski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownyspecjalistawBiurzeRzecznikaMalychiSrednichPrzedsiebiorcowJedrzejJablonski" role="speaker">
+        <persName>Główny specjalista w Biurze Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Jędrzej Jabłoński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselWojciechZubowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Wojciech Zubowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelWieslawBuz" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Wiesław Buż</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaprezesazarzaduNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejArturMichalski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Artur Michalski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="GOR3S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw rozwoju gospodarczego</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/gor3s/201923-sjm-gor3s-00006-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/gor3s/201923-sjm-gor3s-00006-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..cd33038
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/gor3s/201923-sjm-gor3s-00006-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,171 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Szanowni państwo, minęła 11.00, trochę poczekaliśmy, bo słyszałem, że ktoś jeszcze do nas dociera, ale już więcej nie będziemy czekać.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw rozwoju gospodarczego. Witam serdecznie członków podkomisji oraz szanownych gości. Witam pana Artura Michalskiego, zastępcę prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejRafalKrecisz">Nazywam się Rafał Kręcisz. Pan prezes już jedzie, za chwilę będzie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dobrze, dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Witam panią Marlenę Trykę, dyrektor Departamentu Innowacji i Polityki Przemysłowej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii wraz ze współpracownikami. Dzień dobry. Witam pana Jędrzeja Jabłońskiego, głównego specjalistę w Biurze Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Dzień dobry. Witam również przedstawicieli Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego i Stowarzyszenia Papierników Polskich oraz pozostałych gości i posłów.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dzisiaj mamy rozpatrzyć informację o realizacji rządowego Programu „Pomoc dla sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 roku”. Bardzo proszę, czy są uwagi do porządku dziennego posiedzenia? Nie ma. Stwierdzam, że podkomisja przyjęła porządek dzienny, więc przystępujemy do jego realizacji.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Wobec tego bardzo proszę o zabranie głosu, może teraz… Kto z państwa, w kolejności, proszę zadecydować… Pani?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMinisterstwaRozwojuiTechnologiiMarlenaTryka">Dobrze. To może ja zacznę, jeśli można.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Bardzo proszę, pani Marleno.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Dobrze. Mam nadzieję, że mnie słychać, chociaż chyba…?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Słychać. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Dobrze, dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Przechodząc już do informacji w zakresie realizacji rządowego programu pod nazwą „Pomoc dla sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 roku”, chcielibyśmy przekazać, że nabór wniosków w ramach tego programu został uruchomiony 9 lutego i zakończył się w dniu 22 lutego. Obecnie trwa procedura oceny tych wniosków przez operatora programu, czyli Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Celem programu jest udzielanie wsparcia przedsiębiorstwom energochłonnym, w przypadku których prowadzenie działalności gospodarczej jest zagrożone z uwagi na dynamiczny wzrost kosztów zakupu energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz którzy są narażeni na spadek konkurencyjności w stosunku do podmiotów działających w innych krajach, gdzie obowiązują podobne środki pomocowe. Łączna pula środków na dofinansowanie dla przedsiębiorstw w ramach tego programu wynosi 5 064 178 tys. zł. Uprawnieni przedsiębiorcy, tak jak powiedziałam, mieli czas na składanie wniosków do 22 lutego. W programie mogły wziąć udział przedsiębiorstwa, które prowadziły działalność przez cały okres od lutego do grudnia ubiegłego roku oraz co najmniej jeden miesiąc w roku 2021. Musiały być to firmy energochłonne, co w przypadku tego programu oznaczało, że poniosły koszty zakupu gazu oraz energii elektrycznej, które łącznie stanowiły co najmniej 3% wartości produkcji firmy  w 2021 roku albo co najmniej 6% w pierwszym półroczu 2022 roku oraz w których co najmniej 50% przychodu lub wartości produkcji powstało w okresie referencyjnym, czyli od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku, oraz w okresie kwalifikowalnym, czyli od 1 lutego do 31 grudnia 2022 roku i pochodziło z działalności w jednej lub wielu podklasach PKD, które zostały wskazane w części 17 programu. O rekompensaty związane ze wzrostem cen energii i gazu mogły ubiegać się duże przedsiębiorstwa, natomiast pozostałe mogły wnioskować o pomoc z tytułu kosztów zakupu gazu ziemnego.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Co do zasady, kwota wsparcia, która jest obecnie obliczana przez operatora programu, będzie zależeć od wysokości kosztów kwalifikowanych poniesionych przez przedsiębiorcę od lutego do grudnia 2020 roku. I są to koszty zakupu gazu i energii wynikające ze wzrostu cen, wyższego niż o 50% względem średniej z 2021 roku. W programie są dwa maksymalne limity pomocy, uzależnione od sytuacji finansowej przedsiębiorcy. Jest to limit podstawowy, który wynosi 50% kosztów kwalifikowanych i jest to maksymalnie 4 mln euro na grupę kapitałową. Limit zwiększony, do którego uprawnione są firmy, które odnotowały spadek wskaźnika EBITDA o co najmniej 40% między rokiem 2021 a 2022 lub między drugim półroczem 2021 roku a drugim półroczem 2022 roku. Zwiększony limit będzie dotyczył również tych firm, które w obu tych okresach odnotowały ujemny wskaźnik EBITDA. Kwota wsparcia w zwiększonym limicie może wynieść do 80% kosztów kwalifikowanych, a jeśli chodzi o kwotę, to jest to kwota do 50 mln euro, również na grupę kapitałową. Wypłata środków w ramach tego programu powinna nastąpić w ciągu 38 dni od daty uruchomienia naboru, czyli termin ten powinien… Wypada mniej więcej 20 marca.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Teraz pozwolę sobie jeszcze oddać głos operatorowi programu, jeśli pan przewodniczący pozwoli.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Bardzo proszę, pan Rafał Kręcisz. Proszę mikrofon włączyć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNFOSiGWRafalKrecisz">Chciałbym podać kilka danych liczbowych.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNFOSiGWRafalKrecisz">Jeśli chodzi o nabór, to, jak pani dyrektor Tryka powiedziała, skończył się 22 lutego. Wpłynęły 234 aplikacje, natomiast 7 wniosków to były duplikaty, ponieważ wnioskodawcy mieli prawo w trakcie trwania naboru do aktualizacji wniosku, czyli jeszcze gdzieś tam, powiedzmy, znaleźli jakąś nieścisłość i takich wniosków też złożono 7. Czyli ostatecznie oceniono, czy dokonywano oceny na 227 wnioskach o pomoc na łączą kwotę  3 771 654 802,24 zł. Stan na dzisiaj, na godzinę 10.00, spośród tych 227 wniosków jest 8 ocen negatywnych, 197 ocen pozytywnych, na kwotę 3 414 290 624,80 zł. Jedenaście jeszcze jest ocenianych – to wnioski, które wczoraj i przedwczoraj…do których przyszły poprawki. Pięciu wnioskodawców wycofało wniosek, 6 wnioskodawców nie uzupełniło wniosku, więc to też będą oceny, najprawdopodobniej, negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNFOSiGWRafalKrecisz">Tak, że takie małe podsumowanie, jeśli chodzi o wartość, czyli na koniec dnia powinniśmy być gotowi pod względem zamknięcia oceny. Myślę, że umowy to kwestia dwóch, trzech kolejnych dni roboczych. Tak to planujemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Otwieram dyskusję. Bardzo proszę, panowie posłowie w pierwszej kolejności, może macie pytania, wystąpienia. Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Czekamy na prezesa. Wiemy, że pan prezes jeszcze do nas idzie. Ponoć ma kłopoty w biurze przepustek, a być może…</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Ja tymczasem… Może ktoś z państwa udzieli mi odpowiedzi na następujące. Podstawy do składania wniosków, wiemy, ale jakie ewentualnie, oprócz tych… Zużycia energii i pozostałych kosztów, jakie jeszcze inne elementy ewentualnie decydowały o przyjęciu wniosku, jego zakwalifikowaniu i później, powiedzmy, pozytywnym rozstrzygnięciu? Bo przypominam sobie dyskusję, kiedy procedowaliśmy nad przyjęciem ustawy w tej sprawie. Wartości kwot, tam były kwestie zaliczania, jakie to mają być przedsiębiorstwa, wówczas ustawodawca… Proponując projekt ustawy państwo tego nie wskazali, tam była… Uzależniony praktycznie jeden warunek, podstawowy – to PKD. Ale tego też nie… W okresie procedowania i później, nie dowiedzieliśmy się. Dopiero później została przedstawiona lista numerów PKD. Może pani… W tym temacie troszeczkę tytułem rozjaśnienia. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Tak, oczywiście. Dobrze, pozwolę sobie zacząć.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Rzeczywiście na etapie procedowania ustawy nie został wskazany dokładnie zakres podmiotów, które mogą zostać objęte wsparciem. Warunki, które umożliwiają składanie wniosków, zostały opisane w programie, natomiast program został przygotowany w oparciu o dotychczasowe ramy pomocy w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę. I generalnie nasz program jest spójny z tymi wytycznymi. W tych wytycznych zostały… W ramach jednego z elementów tych wytycznych zostały wskazane kody PKD, które określone zostały jako szczególnie narażone na ryzyko ucieczki emisji i te kody PKD, w których znajduje się hutnictwo, ceramika, szklarstwo, zostały wymienione właśnie w części  17 programu. Poza tym, że przedsiębiorca musi prowadzić działalność, co w rozumieniu naszego programu znaczy, że 50% jego przychodów lub wartości produkcji, która również jest rozumiana jako wartość przychodów ze sprzedaży określonych produktów, wynosi 50%. 50% pochodzi właśnie z produkcji w tych konkretnych kodach PKD, to oczywiście… Z racji tego, że jest to program kierowany do przedsiębiorstw energochłonnych, kolejnym ważnym warunkiem jest to, że po prostu przedsiębiorstwa musiały wykazać 3% wartości produkcji jako ten element kwalifikujący… Kosztów energii w wartości produkcji, jako ten element kwalifikujący do wejścia do programu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Panowie posłowie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselWojciechZubowski">Jeśli można?</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselWojciechZubowski">Też mam zapytanie, dotyczące samego programu. Zakładam, że to może nie dotyczyć tej grupy, o którą chcę zapytać, ale to w związku z zapytaniami, które otrzymałem – zgłoszono się do mojego biura poselskiego. Dlatego, że jeżeli chodzi o ten program, mamy tutaj na myśli przemysł energochłonny i przedsiębiorstwa, które najbardziej miały ucierpieć z powodu wzrostu cen gazu ziemnego i energii elektrycznej, natomiast pytanie, czy państwo mieli też zgłoszenia, czy też analizowali przypadki dotyczące przewoźników samochodowych. A konkretnie, czego dotyczy sprawa – otóż na chwilę obecną w Polsce funkcjonuje, niewielki, póki co, ale mimo wszystko, sektor transportu drogowego pojazdów, które napędzane są po prostu gazem. I są to często firmy, które posiadają auta leasingowane – które jeszcze niedawno zdecydowały się na to, żeby przejść po prostu na ten sposób… Czyli nie diesel, tak? Auto, które jest napędzane gazem. Zdecydowały się na to w ciągu ostatnich kilku lat, w zasadzie biorąc też pod uwagę między innymi, co nie musiało być istotnym czynnikiem, ale zapewne też, kwestie ekologiczne i kwestie związane z kosztami użytkowania. Po wybuchu kryzysu energetycznego, kiedy okazało się, że ceny gazu poszły gwałtownie do góry na światowych rynkach, okazało się jednak, że ci przewoźnicy, którzy zostali przy dieslu, nie mieli takich problemów, jak ci, którzy korzystali z pojazdów napędzanych gazem, kiedy okazało się, że ceny gwałtownie poszły w górę.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselWojciechZubowski">I też pytanie, czy państwo mieli jakieś tego typu sygnały, dotyczące tej, wąskiej, póki co, mimo wszystko, grupy funkcjonującej w Polsce, ale też, jeżeli chodzi o skutki wzrostu cen gazu dla nich bardzo znaczące, bo, jak mi powiedziano, „no, chcieliśmy być ekologiczni, wzięliśmy nowe auta w leasing, miały być tanie, miało być ekologicznie, okazało się, że było trzeba zostać przy dieslach, bo nie dostalibyśmy tak bardzo, w dużym skrócie, po kieszeni”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselWojciechZubowski">Zakładam, że oni się nie wpisują w definicję przedsiębiorstwa energochłonnego i tutaj trudno mówić o produkcji jako takiej, natomiast z ich punktu widzenia, funkcjonowania, mam na myśli przewoźników samochodowych, koszt zakupu paliwa, jakie ono by nie było, do wykonywania pracy ma olbrzymie znaczenie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Tak, oczywiście.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">W ramach procesu prekonsultacji, które prowadziliśmy, otrzymaliśmy bardzo dużo zgłoszeń od różnych rodzajów działalności, w tym właśnie też działalności usługowej. Niemniej jednak, z racji konstrukcji tego programu, który został skierowany głównie do firm produkcyjnych, w ramach określonych kodów PKD, tutaj, niestety, założenia tego programu po prostu uniemożliwiły wystartowanie z wnioskiem przez tego typu firmy, transportowe.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Może jeszcze ja pociągnę ten wątek. Jak np. możliwe było, że taka firma, jak Zakłady Porcelany Elektrotechnicznej w Boguchwale koło Rzeszowa, należąca do sektora energochłonnego, przemysłu ceramicznego, jako jedyna firma w Polsce będąca producentem izolatorów oraz osłon ceramicznych wysokiego napięcia, niezbędnych do funkcjonowania krajowej energetyki siłowej… Produkcja tego zakładu ma znaczenie strategiczne dla gospodarki ze względu na utrzymywanie infrastruktury krytycznej Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA itd. Skierowali do mnie takie pismo, jako że to jest mój okręg, to mieli pewną bliskość współpracy i współdziałania. Ja w tej sprawie zgłaszałem interpelację, ona została… Odpowiedź była taka nijaka, że po prostu było to trudne do zrealizowania itd. To jest zakład, który został pominięty w PKD, nie nadano mu PKD 23.43. Z, przydzielonego właśnie dla ZAPEL SA w Boguchwale, nie został on uwzględniony. Dla nas jest to bardzo… Dla nich szczególnie, niezrozumiałe. To jest zakład wysoko energochłonny i produkujący to, co jest niezbędne do przekazu przede wszystkim energii. Czy to jest pomyłka? Czy to niedopatrzenie? Podobna firma niemiecka otrzymała takie PKD, oczywiście na terenie swojego kraju i z takiej pomocy korzysta. Jest to jeden z… Firma, jedna z nielicznych w Europie, konkurująca na tym rynku – bo firmy produkują na rynek europejski i światowy. I dla mnie… Jest to firma zatrudniająca ponad 530 osób, jest w bardzo krytycznej sytuacji ekonomicznej i myślałem, że… Byłem przekonany, że taka firma, bądź takie firmy, w pierwszej kolejności powinny być i uznane i zaliczone. Odpowiedź była taka, chociażby wynikająca z mojego zapytania, interpelacji, że jest to już po terminie, że po czasie, że ewentualnie będzie uwzględniona w kolejnych, nie wiem, powiedzmy, transzach, czy ewentualnie elementach pomocowych, jeśli się one pojawią, bo nie jest wykluczone, że się pojawią. Znaczy, nie jest pewne, że się takowe pojawią. W związku z tym, przekażę to pismo, skierowane do mnie, do państwa wiedzy. Ewentualnie, czy jest szansa, żeby tej firmie jeszcze pomóc w ramach tego programu, skoro, jak pani mówiła wcześniej, te projekty praktycznie w tych dniach… Zostało jakby zakończone ich rozpatrywanie i jeszcze słyszę, możliwe są odwołania i ewentualnie do rozpatrzenia wnioski, które spłyną w tym uzupełniającym terminie, można powiedzieć. Czyli szanse są? Państwo nie zamknęli takiej możliwości, żeby ewentualnie te firmy zaliczyć? Chyba że jest to związane, nie wiem, z Komisją Europejską, z zaliczeniem… Z wpisaniem tego PKD, bo to jest… Mówię, czy nieporozumienie, czy zaniedbanie, czy po prostu państwo nie wiedzieli, że taka firma jest w Polsce i produkuje tak ważną sprawę właśnie dla sektora energetycznego. Bardzo prosiłbym o informacje w tej sprawie. Jeśli można, to bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Oczywiście, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Postaram się wyjaśnić tę sprawę. Oczywiście, informacje ze strony tej firmy, o której pan wspomniał, dotarły do ministerstwa rozwoju, odbyliśmy również spotkanie z tą firmą. Jeśli chodzi o możliwość składania wniosku w ramach tego programu, to niestety, jest to już niemożliwe, bo zgodnie ze wszystkimi zasadami, które zostały określone w programie, a także w związku z procesem notyfikacji oraz otrzymaną już przez Polskę decyzją Komisji Europejskiej, pozwalającej tak naprawdę na wypłatę środków z tego programu, dodatkowy nabór w ramach tego programu nie jest możliwy, ten etap składania wniosków przez przedsiębiorstwa zakończył się tak naprawdę w dniu 22 lutego, a teraz trwają czynności związane z oceną wniosków, czyli tutaj już przestrzeń na składanie wniosków została zamknięta, niemniej jednak rzeczywiście, ten wskazany kod PKD nie znajduje się na liście kodów PKD i PRODCOM, które zostały przez Polskę notyfikowane Komisji Europejskiej. Ta lista kodów PKD i PRODCOM, która znalazła się w programie polskim jest również listą kodów PKD i PRODCOM, które zostały wskazane w wytycznych Komisji Europejskiej, właśnie dla branż szczególnie narażonych na ryzyko ucieczki emisji. I niezakwalifikowanie tego konkretnego PKD wynika po prostu z metodologii, jaka jest przyjęta na potrzeby oszacowania tych branż, sektorów tak naprawdę, które są narażone na ryzyko ucieczki emisji – które w tym konkretnym przypadku szacowane są w oparciu o iloczyn dwóch wskaźników. Pierwszym z nich jest intensywność emisji mierzona w kilogramach dwutlenku węgla na wartość dodaną branży w euro, wskaźnik ten jest także przybliżonym wskaźnikiem energochłonności. Drugim wskaźnikiem, który wydaje się, że ma tutaj zastosowanie, jest intensywność handlu z państwami trzecimi, a więc stosunek wymiany eksport-import do całkowitej wielkości rynku na dany produkt w Europejskim Obszarze Gospodarczym. To jest ta metodologia, która służy temu, żeby po prostu oszacować branże, które są najbardziej narażone na ucieczkę emisji. I w wyniku tak przeprowadzonej metodologii po prostu załącznik w takim kształcie został włączony do wytycznych Komisji Europejskiej, a następnie po prostu przełożony do programu polskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Czyli mam rozumieć, że samo PKD i wynikająca z tego dziedzina, czy kierunek działalności firmy w ogóle nie został wzięty pod uwagę? Czy te pozostałe czynniki…? Oni złożyli i w terminie wniosek, i interwencję, że ich nie ma też we właściwym terminie. Otrzymywali… Wiem, że korespondencja była, działała w tej sprawie również pani wojewoda i pewnie też lokalni politycy oraz posłowie. Niby wszystko firma spełniała. Główną sprawą… Te warunki, o których pani mówi również, ale główna sprawa to nieujęcie samego PKD. Czy tego nie można było naprawić? Czy nie można było rozpocząć rozmowy z Komisją Europejską itd? Czy jest zaniedbanie? Z czego to wynika? Bo firma bardzo poważna, mająca określone kłopoty z tego tytułu na rynku teraz, ważna i uznana dla tych firm energetycznych, nawet dostali z ministerstwa oświadczenie, zaliczenie, certyfikat, że są firmą niezbędną do funkcjonowania i wsparcia systemu energetycznego w kraju, w tym trudnym okresie. I brakuje mi tu wyjaśnienia, czy właściwego uzasadnienia, dlaczego tak się stało, skąd to się wzięło. Tutaj może pociągnijmy jeszcze ten temat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">No, tak. Wydaje się, że główną przyczyną, tak, jak powiedziałam… W ramach procesu prekonsultacji poza tą firmą wpłynęło bardzo dużo wniosków o ujęcie w tym programie. Natomiast jeśli chodzi tutaj o ten program polski, to głównym naszym… Osią, o którą został oparty ten program, jest właśnie ta lista kodów PKD, wskazana w wytycznych Komisji Europejskiej. I ta lista kodów PKD, która jest wskazana w wytycznych Komisji Europejskiej jest tożsama z listą kodów, która jest w naszym programie. My nie usunęliśmy żadnych kodów PKD, które Komisja oszacowała jako szczególnie narażone właśnie na to ryzyko utraty konkurencyjności w związku z ucieczką emisji ani też nie zostały tutaj żadne inne kody PKD wskazane, z uwagi właśnie na przyjętą koncepcję, żeby w pierwszej kolejności wsparciem zostały objęte te branże, które właśnie są narażone na to, wspomniane przeze mnie już, ryzyko ucieczki emisji i utraty konkurencyjności w związku z tym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Wobec tego, realizując te, bądź podobne projekty… Bo ten projekt zakładał realizację na kilka lat, bo jak pamiętam dobrze, już nie wchodząc w szczegóły… Łącznie z tym, że kwoty pomocy były przyjęte, chyba bodajże jest do 2024 roku. Czy w tym następnym okresie jest szansa, że coś się zmieni na korzyść tego typu firm, czy tej firmy dokładnie? W latach następnych?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#DyrektorDepartamentuInnowacjiiPolitykiPrzemyslowejMRiTMarlenaTryka">Tak. Ten program, o którym dzisiaj rozmawiamy, on dotyczy kosztów, które zostały poniesione w roku 2022. Ustawa z 29 września 2022 roku przewiduje możliwość tworzenia tożsamych programów pomocowych również w latach 2023 i 2024, więc tutaj, myśląc i analizując sytuację przedsiębiorstw właśnie w bieżącym roku i prowadząc analizy dotyczące ewentualnego uruchomienia kolejnych programów, bierzemy pod uwagę wszystkie wnioski, które wpływały do Ministerstwa, a także analizy, które przeprowadzamy we własnym zakresie, więc, odpowiadając na pytanie – tak, wydaje się, że kolejne programy nie będą prostym powieleniem obowiązującego dziś programu, tylko będą zakładały inne parametry, które pozwolą kwalifikować się innej grupie przedsiębiorstw. Jaka to będzie grupa przedsiębiorstw, na ten moment, z uwagi na prowadzone analizy nie jesteśmy w stanie jeszcze tego powiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselWojciechZubowski">Można?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Proszę bardzo, pan poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselWojciechZubowski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PoselWojciechZubowski">Proszę państwa, bo też troszeczkę… Może przychodząc w sukurs pani. Nie pamiętam, czy nad projektem tejże ustawy pracowaliśmy na posiedzeniu Komisji Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych, czy na Komisji Gospodarki. Jestem… Pracuję w obu tych Komisjach, próbowałem teraz do tego dotrzeć. I panie pośle, tylko taka jedna uwaga – pamiętam, że… No, mówię, nie jestem w stanie dotrzeć, kiedy dokładnie było to posiedzenie, ale faktycznie była dyskusja na temat tego, jakiego rodzaju przedsiębiorstwa będą mogły z tego skorzystać. I jeżeli uda mi się dotrzeć do tego stenogramu, pozwolę sobie też to panom przedstawić, bo pamiętam, że wtedy była informacja, tak, jak pani wspomniała, to dotyczy głównie dużych podmiotów, które niejako nie konkurują z firmami funkcjonującymi na rynku polskim, tylko bardziej z tymi, które konkurują z tymi firmami na rynku zagranicznym. I tam też padały głosy dotyczące możliwości poszerzenia katalogu firm, do których będzie to skierowane, natomiast ze strony ministerstwa, pamiętam, to wyjaśnienie było dość jasne. Nie oczekiwałbym też, że pani nam powie, kiedy będzie coś przyjęte, skoro jest to zadanie w zasadzie Sejmu i ustawodawców, czyli stworzenie rozwiązań prawnych, które będą obejmowały taką albo inną… Katalog podmiotów, które będą mogły z danego rozwiązania skorzystać, a także wskazania tego budżetu. Niemniej serdecznie dziękuję za próbę odpowiedzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Wcale nie mam złych intencji, bo pamiętam tę komisję, to była chyba łączona komisja i dyskutowaliśmy… Dość burzliwa była to komisja, wiem, że przedstawiciele właśnie tego sektora energochłonnego też się wypowiadali i wiem, domagaliśmy się wprost, żeby już przy procedowaniu projektu ustawy… Wówczas, na tym etapie, domagaliśmy się, żeby były pokazane te numery PKD, bo nie wiedzieliśmy tak naprawdę do kogo jest ta pomoc skierowana. Chcieliśmy pełnej transparentności na tamtym wówczas etapie. Pamiętam, pan minister był mocno zaangażowany w odpowiedź i takiej odpowiedzi nie usłyszeliśmy. Mówił, że na tym etapie jeszcze jest to niemożliwe, dlatego, że właśnie z Komisją Europejską są w kontakcie, pracują i to pojawi się w późniejszym etapie. Pamiętam, na sali było dużo przedsiębiorców, różnych branż i byli tam transportowcy, i różne inne organizacje, mocno reprezentowane. I wówczas to oni bardziej domagali się wpisania ich do tego procesu, czy oni też mogą skorzystać. Pamiętam może nieszczegółowo dyskusję, ale cały jej obraz, oni bardzo aktywnie domagali się odpowiednich zapisów. Wówczas wprost usłyszeliśmy, że na tamtym etapie nie jest to jeszcze możliwe.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Tylko dlatego pilnuję tego tematu, bo oczekiwałem, że dzisiaj być może będziemy też mieć informację na podkomisji stałej odnośnie już przyznanych, czy rozpatrzonych na tym etapie środków pomocowych i do kogo zostały skierowane, za 2022 rok. Rozumiem z informacji, którą pani przedstawiła, jest to jeszcze za wcześnie, bo praktycznie zamknęliście etap rozpatrywania, czy zamykacie ten temat rozpatrywania aplikacji, wniosków. I to będzie możliwe pewnie za jakieś… Tak jak pani mówiła, za jakiś miesiąc dopiero. Być może na jednej z kolejnych podkomisji stałej…być może wrócimy do tematu, ale ze szczegółowym zapytaniem, żeby była informacja, jakie firmy, jakie otrzymały tę pomoc, w jakich wartościach. To musi być transparentne, gdyż na tamtym etapie tworzenia prawa, wówczas bardzo mocno przedsiębiorcy o to szczególnie pytali, chcieli, żeby to było transparentne i skierowane do jak najszerszej liczby podmiotów. Rozumiem, że ten program nie mógł być skierowany wszędzie, bo opis tego mamy już teraz, ale zakład, który przedstawia tego typu… Uważam, że to jest ogromne niedopatrzenie i zakład został w tym projekcie pominięty i pewnie bardzo mocno pokrzywdzony. Tym bardziej, że z tego, co analizowali, już sam program… Spełniają wszystkie wymogi. I to trzeba byłoby jeszcze wyjaśnić albo zadbać o to, żeby w tym kolejnym etapie procedowania ta firma uzyskała pomoc, bądź podobne firmy uzyskały pomoc, bo ja nie jestem… Tym bardziej, że jest to dla mnie niezrozumiałe, że firma niemiecka, produkująca po prostu to samo, dosłownie, ma takie PKD i tę pomoc otrzymuje. Jak polski przedsiębiorca ma konkurować z firmą zachodnią z innego kraju, praktycznie walczą o te same rynki. Tak można powiedzieć. Jest w niekorzystnej sytuacji i to jest wielka niesprawiedliwość. Tyle z mojej strony, wiem, że tego nie rozstrzygniemy dzisiaj, ale chciałem na to zwrócić uwagę, żeby ze strony ministerstwa i stosownych instytucji o tym nie zapomnieć, bo będziemy jeszcze pytać w tej sprawie.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Proszę bardzo, jeszcze doszedł… Doszli panowie posłowie. Może macie jakieś pytania? Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Może ktoś z państwa obecnych gości, bardzo proszę. Proszę bardzo, tak pomieszamy trochę dyskusję, bo nie będziemy tutaj wartościować.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Bardzo proszę. Proszę się przedstawić i…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Dziękuję bardzo. Janusz Turski, Stowarzyszenie Papierników Polskich, dyrektor generalny.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Chciałbym przede wszystkim przekazać satysfakcję branż energochłonnych, ponieważ nasz branża również jest w szeregu tych organizacji, która jest reprezentowana przez Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu, które funkcjonuje i pewno większości z państwa jest znane ze swojej aktywności na arenie publicznej przy Izbie Energetyki Przemysłowej i Odbiorców Energii, tutaj, w Warszawie.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Nasza branża, papiernicza, jest jedną z klasycznych branż, która ma wszelkiego typu atrybuty, ale i także dolegliwości związane z funkcjonowaniem firm energochłonnych, w kraju, przy miksie, jaki mamy. Również spełnia te kryteria, w sensie formalnym,  PKD i także, w sposób klasyczny, jakby reprezentuje ten sektor, te podmioty, które spełniają łącznie to kryterium intensywności energetycznej i trade intensity, więc jakby również jesteśmy zaliczeni do tych sektorów, na tej, nie wiem, zaszczytnej pewno nie, ale na tej liście boleści sektorów narażonych na ucieczkę inwestycji poza granice systemu wspólnotowego handlu emisjami, prawda. I jesteśmy przerażeni tym, co przynosi kolejne tsunami legislacyjne, chociażby ten projekt podatku węglowego itd, nie chcę się rozwodzić.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Sprawdziliśmy, na razie nie mogę jeszcze powiedzieć, ponieważ ten nasz wewnętrzny przegląd nie jest zamknięty, czy i które firmy złożyły swoje wnioski, odpowiednio z procedurą. Mamy w zasadzie 10 podmiotów, połowa z nich funkcjonuje w segmencie tissue, czyli producentów bibułek i całej konfekcji związanej z sanitarnymi, powiedzmy higienicznymi historiami, nawet z papierem toaletowym. One nie mają własnych instalacji do produkcji energii i ciepła, potrzebują w procesie technologicznym jej dość dużo. Pozostała piątka, w której mieszczą się trzy lwy – to są te zakłady, w Kwidzynie, Ostrołęce i Świeciu, które nazywamy zakładami o zintegrowanej produkcji, czyli kupują surowiec drzewny lub pozyskują makulaturę jako surowiec wtórny, rozwłókniają i jednocześnie produkują masy celulozowe, ale także wyroby z papieru. Dalej, producenci, kolejnego etapu w łańcuchu, to są producenci tektury falistej i opakowań, papier i tektura. I oni… Z tego, co mam informację na dzisiaj, ale warunkuję tym, proszę to wziąć tylko jako sygnał… Nas informują, że tylko jeden z zakładów do tej pory skorzystał z tej pomocy. Nie chcę na razie wymieniać, który, więc troszeczkę zaczynamy mieć wątpliwości, co do skuteczności tego instrumentu i tego mechanizmu. Z zadowoleniem przyjmujemy, że to nie był ostatni rok, ten 2022, pamiętamy o tym. Nie chcę tu robić jakichkolwiek wyrzutów, bo, jak mówię, jesteśmy wdzięczni za to, że problem zauważono i że te działania resortu… Zresztą od wielu lat meldowaliśmy o swoich sytuacjach, problemach i wyzwaniach w ramach posiedzeń organizowanych jeszcze przez wicepremier i minister Jadwigę Emilewicz. Był taki międzyresortowy zespół ds. przemysłów energochłonnych, on tam pewno jeszcze jest, inny – gospodarki obiegu zamkniętego, tak, że wszędzie jesteśmy aktywni. I nie mam tutaj powodu, żeby, że tak powiem narzekać i utyskiwać.</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Ale wydaje się, że trzeba się zastanowić, czy można skuteczniej objąć pomocą dedykowaną tych adresatów, którzy, że tak powiem, bez pytań dodatkowych powinni zostać objęci. Nasze zakłady również konkurują nie tylko w kraju, ale kilka z nich to są przedsiębiorstwa zarejestrowane w Polsce, z polskimi menadżerami, ale funkcjonujące w ramach struktur korporacji, prawda? I oni też konfrontują się, po prostu po ludzku, troszeczkę działa to na emocje nawet, jeżeli się dowiadują w korpo, że tamten już otrzymuje pomoc w tym kraju, gdzie…o podobnej strukturze, o podobnym potencjale, gdzie zakład realizuje swoje interesy i podaż na rynek europejski, ale poza granice ETS, a nawet jeszcze dalej, na inne kontynenty – uzyskuje wsparcie, a tutaj nie. I troszeczkę mamy frustrację.</u>
+          <u xml:id="u-29.5" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Powiem jeszcze jedną, tylko taką techniczną rzecz. Ten program dość późno wszedł, my poganialiśmy, nie musieliśmy, bo jeżeli beneficjenci czują, że tak powiem, że mogą mieć zwrot, to nie trzeba ich specjalnie mobilizować. Ale żeby zbierać faktury itd, papiery i to wszystko było potem jeszcze na oświadczenia, żeby ten grudzień jakby tak docisnąć kolanem. To być może ci, którzy nie dostali – to weryfikujemy – popełnili jakieś błędy. Potknęli się, ścigając się z czasem. To też powinna być okoliczność, która być może powinna skłonić do przedłużenia etapu weryfikowania. Nie wiem, czy niektórzy się spóźnili z wnioskami… Opowiemy państwu o tym, prawdopodobnie będziemy się mogli dowiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-29.6" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Tyle z mojej strony. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Jest to też ważna informacja i potwierdzająca jakby to, o czym mówiłem. W innej trochę branży, ale też związane z tematem.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Czy ktoś z państwa chciał jeszcze zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#GlownyspecjalistawBiurzeRzecznikaMalychiSrednichPrzedsiebiorcowJedrzejJablonski">Jędrzej Jabłoński, Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#GlownyspecjalistawBiurzeRzecznikaMalychiSrednichPrzedsiebiorcowJedrzejJablonski">Chciałem zadać ogólne pytanie. Czy państwo dysponują informacjami, czy są w stanie może podać informacje, dotyczące struktury podmiotów, które złożyły wnioski, ze względu na ich wielkość?</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#GlownyspecjalistawBiurzeRzecznikaMalychiSrednichPrzedsiebiorcowJedrzejJablonski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#DoradcawDepartamencieTransformacjiEnergetykiNFOSiGWRafalKrecisz">Tak. Tutaj pan prezes Artur Michalski ma świeże informacje. Poda.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Witamy panie prezesie i bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#ZastepcaprezesazarzaduNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejArturMichalski">Dzień dobry. Bardzo przepraszam za spóźnienie, były kłopoty z przepustką.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#ZastepcaprezesazarzaduNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejArturMichalski">Panie przewodniczący, szanowni państwo, według wielkości wnioskodawców mamy, od najmniejszego: mikroprzedsiębiorstwa – 2, małe przedsiębiorstwa – 15, średnich przedsiębiorstw – 66 i dużych przedsiębiorstw – 151, wniosków złożonych według wielkości przedsiębiorców.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#ZastepcaprezesazarzaduNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejArturMichalski">Jeszcze, korzystając z okazji, powiem tylko dwa słowa, bo chciałem powiedzieć przy okazji mowy o przemyśle energochłonnym. Mamy szereg programów pomocowych, głównie ze środków krajowych, ale nie tylko, gdzie… Właśnie dla przemysłu energochłonnego mamy również programy, które wspierają modernizację tego przemysłu, czyli pójście w kierunku jak najmniejszego zużycia właśnie energii, nośników energii, czy w ogóle surowców. Czyli mamy takie programy, które służą temu, żeby jak najmniej tej energii zużywać. I tu właśnie, w tym momencie, zachęcałbym, chociaż audytorium może nie jest za duże, ale warto pamiętać o tym, że NFOŚiGW od tych trzydziestu paru lat już wspiera takie przedsięwzięcia i naprawdę dosyć dużo zostało tego zrobione, tych różnych przedsięwzięć. Właśnie po to, żeby jak najmniej zużywać energii, jak najlepiej wykorzystywać energię i jak najlepiej, powiedzmy, korzystać ze źródeł również odnawialnych, gdzie tam, powiedzmy, można docelowo liczyć na to, że to będzie energia tańsza, czy nawet darmowa.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#ZastepcaprezesazarzaduNarodowegoFunduszuOchronySrodowiskaiGospodarkiWodnejArturMichalski">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Sądzę, że ta informacja dociera do przedsiębiorców i do…chociażby i za pośrednictwem Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, również. To jest bardzo ważna informacja i trzeba to ewentualnie wyciągać, troszkę czasami może ciągnąć za uszy tych przedsiębiorców, którzy mogą skorzystać, a z jakichś przyczyn nie korzystają.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Proszę, pan prezes jeszcze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Chciałem jeszcze tutaj dodać, ze bardzo się cieszę z tego głosu pana prezesa. Wczoraj właśnie rozmawialiśmy na forum, które było podczas spotkania organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą, przez Komitet ds. Polityki Klimatycznej i Energii, również o tym i tam pojawiały się sygnały ze strony kilku przedstawicieli przemysłu, między innymi głos prezesa Izby Energetyki Przemysłowej, pana Henryka Kalisia, a także mój, że patrzymy na to i chcielibyśmy spełnić kryteria, które wiązane byłyby z pojawieniem się możliwości inwestycji w linię bezpośrednią. Otóż, trzy z naszych zakładów, Świecie, Mondi, Kwidzyn, inwestując, zamiast w produkcję i jakość, poprawę papieru i tektury falistej…inwestowały w potężną mocy, zainstalowaną na produkcję energetyczną i ciepła… I chętnie, że tak powiem, wykorzystałyby to, że mogą spalać biomasę pochodzenia leśnego, to jest kora, prawda, ścinki, itd, to wszystko, co spełnia kryteria zrównoważonego wykorzystania biomasy pochodzenia leśnego i te ilości energii… Akurat branża papiernicza z natury jest jednym z wiodących sektorów przemysłowych, który ma udział w miksie OZE dość korzystny. No, można byłoby robić te kontrakty PPA, gdyby to zaczęło działać, ale póki co ciągle mamy clash pomiędzy szczeblami resortów. Na przykład Ministerstwo Rozwoju i Technologii czuje problem i mamy support, ale jednocześnie kontestuje to Minister Klimatu i Środowiska, ponieważ tam zderzają się interesy wytwórców z pionem energetyki zawodowej. Im niespieszno do ponoszenia dodatkowych kosztów w infrastrukturę, w sieci itd, więc chętnie to śledzimy i że tak powiem, łapiemy te instrumenty i mechanizmy, jeżeli one dają się ujarzmić i z pożytkiem wykorzystać.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#DyrektorgeneralnyStowarzyszeniaPapiernikowPolskichJanuszTurski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Nie wiem, czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos. Jeśli nie, to zamykam dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Szanowni państwo, dzisiaj nie przyjmiemy tutaj żadnych rozstrzygnięć ani wniosków. Wniosek jest taki, że na pewno będziemy monitorować i będziemy… Jeszcze pewnie powtórzymy to zagadnienie w stosownym czasie, tak żeby zwrócić uwagę, czy jest ta zmiana, czy do projektów, do programów mogą dopisać się, czy przystąpić nowe podmioty, inne podmioty i ewentualnie będziemy pytać o praktyczne wartości przekazanej pomocy dla przedsiębiorców. Sądzę, że jest to ważny i dobry program dla ich dalszego funkcjonowania i także rozwoju. Jako podkomisja tego nie odpuścimy, w sensie jakiegoś… Nie zlekceważymy, może tak, tylko będziemy pytać o realizację tego programu, jego prawidłowość, jego dostępność i na ile jest on pomocny w tym trudnym energetycznym okresie właśnie dla polskiej przedsiębiorczości, dla polskich przedsiębiorców, a szczególnie tych, którzy są narażeni na największy pobór energii, w sektorze energochłonnym. Sądzę, że sytuacja tak szybko się nie zmieni, że ta pomoc będzie konieczna w dłuższym etapie. Być może pojawi się proces przedłużenia tego projektu, ale to już pewnie będzie wynikać i zależeć od bieżącej sytuacji gospodarczej na rynku polskim i międzynarodowym.</u>
+          <u xml:id="u-37.3" who="#PrzewodniczacyposelWieslawBuz">Skoro tak, to zamykam posiedzenie. Dziękuję państwu za przybycie, dziękuję za to, że poświęcili państwo czas. Do następnego posiedzenia. Dziękuję państwu bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/inf4s/201923-sjm-inf4s-00010-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/inf4s/201923-sjm-inf4s-00010-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..ff95cb7
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/inf4s/201923-sjm-inf4s-00010-01/header.xml
@@ -0,0 +1,73 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-inf4s-00010-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw transportu lotniczego /nr 10/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw transportu lotniczego /nr 10/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#INF4S">10</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-06</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska" role="speaker">
+        <persName>Członek Rady Nadzorczej delegowany do pełnienia czynności prezesa zarządu Polskich Linii Lotniczych LOT SA Katarzyna Lewandowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska" role="speaker">
+        <persName>Członek Rady Nadzorczej PLL LOT SA Katarzyna Lewandowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekzarzaduZwiazkuZawodowegoPilotowKomunikacyjnychPLLLOTSAAndrzejKawalec" role="speaker">
+        <persName>Członek zarządu Związku Zawodowego Pilotów Komunikacyjnych PLL LOT SA Andrzej Kawalec</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekzarzaduZZPKPLLLOTSAAndrzejKawalec" role="speaker">
+        <persName>Członek zarządu ZZPK PLL LOT SA Andrzej Kawalec</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekZZPPiLAgnieszkaKielak" role="speaker">
+        <persName>Członek ZZPPiL Agnieszka Kielak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor biura zarządu ZZPK PLL LOT SA Nicole Tęcza</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PLLLOTSAMichalFijol" role="speaker">
+        <persName>PLL LOT SA Michał Fijoł</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJerzyPolaczek" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jerzy Polaczek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMaciejLasek" role="speaker">
+        <persName>Poseł Maciej Lasek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaZwiazkuZawodowegoPersoneluPokladowegoiLotniczegoAgnieszkaSzelagowska" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca Związku Zawodowego Personelu Pokładowego i Lotniczego Agnieszka Szelągowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca ZZPPiL Agnieszka Szelągowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelDariuszJonski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Dariusz Joński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MAP Maciej Małecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="INF4S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw transportu lotniczego</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/inf4s/201923-sjm-inf4s-00010-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/inf4s/201923-sjm-inf4s-00010-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..92efce4
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/inf4s/201923-sjm-inf4s-00010-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,316 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Witam serdecznie państwa na posiedzeniu podkomisji stałej do spraw transportu lotniczego Komisji Infrastruktury. Otwieram posiedzenie podkomisji.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Witam panów posłów. Pań nie ma, ale mam nadzieję, że będą. Witam zaproszonych gości. Serdecznie witam sekretarza stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pana Macieja Małeckiego, dyrektora Departamentu Nadzoru II w MAP pana Andrzeja Leszczyńskiego, członka Rady Nadzorczej delegowanego do pełnienia czynności prezesa zarządu PLL LOT SA panią Katarzynę Lewandowską, członka zarządu LOT do spraw handlowych pana Michała Fijoła, prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego pana Piotra Samsona, dyrektora Departamentu Rynku Transportu Lotniczego ULC pana Kamila Rosińskiego i doradcę ekonomicznego w Najwyższej Izbie Kontroli pana Tomasza Biczyka. Witam. Dzień dobry. Są z nami dyrektor biura zarządu Związku Zawodowego Pilotów Komunikacyjnych pani Nicole Tęcza, członek ZZPK i społeczny inspektor pracy pan kapitan Andrzej Kawalec oraz panie Agnieszka Szelągowska i Agnieszka Kielak ze Związku Zawodowego Personelu Lotniczego i Pokładowego. Dzień dobry. Czy powitaliśmy wszystkich? Dzień dobry, pani poseł. Zapraszamy do nas.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Szanowni państwo, zgodnie z przedstawionym porządkiem przedmiotem dzisiejszego posiedzenia będzie informacja na temat wydatkowania przez PLL LOT SA pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorstwu w 2020 r. przez Polski Fundusz Rozwoju, w szczególności w zakresie utrzymania zatrudnienia.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Poprosimy MAP o przedstawienie informacji. Jest pan minister Maciej Małecki, ale też prezes zarządu PLL LOT SA. Chcę tylko nadmienić, że rozmawialiśmy już na ten temat na posiedzeniach Komisji Infrastruktury. To był czas głębokiej pandemii. Dostaliśmy informację, że PFR przekazał pomoc wartą 3 mld zł, z czego PFR wypłacił spółce blisko 1,8 mld zł pożyczki, a reszta kwoty, tj. ponad 1,1 mld zł, to kwota bezzwrotnej dotacji od państwa.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Zdecydowałem się, żebyśmy dzisiaj tym tematem się zajęli, dlatego że wielokrotnie próbowaliśmy – tak powiem – odwiedzić poprzedniego już pana prezesa LOT, aby zapytać i dowiedzieć się, jak te środki zostały zaangażowane, ze szczególnym uwzględnieniem właśnie osób zatrudnionych, bo wszyscy wiemy, co się działo na przełomie  2020 i 2021 r., ale też w 2022 r. Przekazywano nam informacje, że te pieniądze zostały zaangażowane, aby utrzymać etaty pracowników. Nie muszę mówić, jak ważnych i doświadczonych. A później otrzymywaliśmy informacje, że były grupowe zwolnienia i to tych pracowników, którzy mieli największe doświadczenie. Różne były motywy zwolnień, ale w momencie, kiedy związki zawodowe angażowały się w obronę pracowników, to też – krótko mówiąc – były za to nie tylko krytykowane, ale w tej sprawie były również podejmowane działania dyscyplinarne.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">W związku z tym, ponieważ są z nami już nowy prezes LOT i pan minister, chciałbym, żebyśmy dzisiaj chwilkę porozmawiali na temat tego, jak te środki zostały zaangażowane i jak zostały wykorzystane. Chciałbym państwa poprosić, żeby poinformowali nas państwo, w związku z czym i na co zostały wydane, ale również poprosić o informację, bo duża część tej kwoty musi zostać spłacona. Od kiedy spłata się musi rozpocząć? Czy budżet pozwala na to, żeby rozpocząć spłatę pożyczki? Krótko mówiąc, gdyby państwo mogli przedstawić zwartą informację na temat pomocy publicznej… Gdzie mamy przedsiębiorstwo w 2023 r.? Myślę, że może rozpoczniemy od pana ministra. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Panie przewodniczący, wysoka podkomisjo, w 2020 r. rozpoczął się największy kryzys w historii rynku lotniczego. Odkąd funkcjonuje lotnictwo na świecie, nie było takiego uderzenia, gdzie niebo było zamknięte dla lotów, a firmy lotnicze musiały zmagać się z kosztami funkcjonowania mimo braku przewozów.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">W takiej sytuacji były też Polskie Linie Lotnicze LOT, które przed pandemią rozwijały się i funkcjonowały w sposób rentowny od kilku lat, dokładnie od roku 2016. Regularnie też LOT zwiększał liczbę przewiezionych pasażerów, osiągając w roku 2019 największy w historii wynik przewiezionych pasażerów na poziomie blisko 10,5 mln osób. Wszystko to wywróciła do góry nogami pandemia koronawirusa. Zresztą branża lotnicza jest tą, która najmocniej ucierpiała ze względu na światową pandemię. Kryzys dotknął wszystkie firmy funkcjonujące na świecie. Firmy, które cięły koszty w lotnictwie po to, żeby przetrwać, szukały różnych rozwiązań, ale też sięgały po pomoc publiczną.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Bez pomocy publicznej LOT nie był w stanie przetrwać. Rozmowy trwały szereg miesięcy. Pan przewodniczący przypomniał spotkania na posiedzeniach Komisji Infrastruktury, ale powiem, uaktualniając i przypominając tamten czas, że do LOT trafiły blisko 3 mld zł pomocy. Dokładnie 2,94 mld zł. Ta pomoc była z dwóch źródeł. Po pierwsze,  1 026 000 000 zł pochodziło z dokapitalizowania PLL LOT. Za te pieniądze Skarb Państwa objął udziały w LOT. W efekcie dzisiaj większościowym udziałowcem w LOT jest Skarb Państwa. Ma ponad 69% akcji. Natomiast druga część w wysokości 1,7 mld zł to była pożyczka z PFR. Pieniądze te służyły do utrzymania LOT w czasie pandemii, do zapewnienia firmie płynności, do spłacenia zobowiązań, a też do jak największego utrzymania załogi. To był priorytet, ponieważ zależało LOT na tym, aby w momencie odbicia po pandemii być gotowym do powrotu na ścieżkę wzrostu. Jeszcze raz podkreślam, że LOT przed pandemią dynamicznie się rozwijał.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Niezbędne były oszczędności. Te oszczędności zaczęły się od renegocjacji umów leasingowych. W MAP stawialiśmy też takie oczekiwania, że jeśli do firmy ma trafić pomoc publiczna, to nie może być tak, że umowy zostaną na wysokich poziomach. Kontrakty leasingowe zawarto na górce cenowej, bo w szczycie hossy na rynku lotniczym. Oczekiwaliśmy wtedy od zarządu renegocjacji tych kontraktów i zejścia z cen tam, gdzie jest to możliwe.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieAktywowPanstwowychMaciejMalecki">Rada Ministrów 21 grudnia 2020 r. przyjęła rządowy program wsparcia PLL LOT. Dzień później 22 grudnia Komisja Europejska zatwierdziła pakiet wsparcia dla LOT. Następnie  29 grudnia została podpisana umowa inwestycyjna między LOT, Skarbem Państwa oraz Polską Grupą Lotniczą określająca warunki dokapitalizowania, a 30 grudnia 2020 r. została podpisana umowa między LOT a PFR. Tu poprosiłbym o uszczegółowienie tego przez przedstawicieli zarządu PLL LOT, którzy później tymi środkami dysponowali.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo proszę. Kto w imieniu LOT?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Katarzyna Lewandowska. Jestem członkiem Rady Nadzorczej delegowanym czasowo do pełnienia funkcji prezesa zarządu.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Szanowny panie przewodniczący, szanowni panie posłanki i panowie posłowie, państwo zaproszeni goście, chciałabym uszczegółowić, tak jak powiedział pan minister. Pieniądze, które spółka uzyskała, bo dokładnie tak, jak pan minister powiedział, były dwa źródła pomocy publicznej. Obydwa źródła sprowadzały się do tego samego, tzn. wykorzystanie środków było przeznaczone po prostu na funkcjonowanie spółki, ustabilizowanie i zapewnienie dalszej działalności w sytuacji braku przychodów albo ich drastycznego załamania. Tak jak powiedzieliśmy, spółka uzyskała środki z dokapitalizowania. Te środki stanowiły własność spółki i tak to jest traktowane, że środki wniesione na podwyższenie kapitału, tzw. aport, stanowią po prostu własność spółki. Nie są one oznakowane, nie są oznaczone, nie mają swojego przeznaczenia. Po prostu ich przeznaczeniem było zapewnienie dalszego działania spółki. Pieniądze te zostały w bardzo szybki sposób…</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Ponieważ na 30 grudnia 2020 r. spółka posiadała rzeczywiście już małą ilość środków finansowych, które zabezpieczałyby prowadzenie działalności, to te środki natychmiast 30 i 31 grudnia zostały wydatkowane po prostu na spłatę wszystkich zobowiązań. To była spłata kredytów i faktoringu w bankach, zobowiązań za paliwo, wszystkich zobowiązań wobec kooperantów i leasingodawców, spłata leasingów finansowych, spłata z tytułu opłat lotniskowych. Rzeczywiście w ostatnim okresie przed uzyskaniem tych środków spółka miała bardzo trudną sytuację. Tak jak wszyscy wiemy, nie uzyskiwała przychodów, a koszty stałe prowadzenia działalności cały czas były takie, jakie były. W związku z tym pieniądze zostały przeznaczone na spłatę wszelkich zobowiązań i tak powinno to zostać zrobione. Jednocześnie spółka uzyskała pod koniec grudnia pierwszą transzę… To były środki własne spółki.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli chodzi zaś o pożyczkę z PFR, to te środki nigdy nie stanowią własności spółki. Są to po prostu pieniądze pożyczone i przekazane przez PFR w ramach tarczy covidowej, w ramach pożyczki. Rzeczywiście, tak jak pan przewodniczący powiedział, trzeba będzie je zwrócić. Spółka uzyskała 1,8 mld zł pożyczki, z której znowu regulowała wszystkie swoje zobowiązania handlowe, jak powinna. Traktowała te środki tak, jak powinna, czyli jak środki własne. Regulowała wszystkie zobowiązania.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Natomiast jeśli chodzi o odniesienie się do spłaty, to rzeczywiście, począwszy od tego roku, czyli od grudnia 2023 r., przez cztery kolejne lata spółka musi spłacić rocznie – już powiem – w sumie 450 mln zł. Czy jesteśmy do tego przygotowani jako spółka? Tak, jesteśmy. Okres pandemii, jak dla każdego innego przewoźnika lotniczego, był dla spółki trudny, ale rynek przewozów lotniczych odbija szybciej, niż zakładały to analizy wszystkich znanych, dużych, istotnych doradców w tym obszarze. Myślę, że warto też zaznaczyć, że na bazie prognoz Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (IATA) czy europejskiej agencji do spraw lotnictwa pomoc publiczna była spółce przyznawana, wyliczana wartość, ustalane priorytety i zasady jej przyznawania. Zarówno te analizy, jak i analizy innych doradców znanych na rynku… Żadna w tamtym okresie nie wskazywała, że sytuacja na rynku lotniczym będzie szybko wracała do normy. Wręcz odwrotnie. Wszystkie analizy tutaj mamy, jeśli będą państwo chcieli je zobaczyć. Te wszystkie analizy pokazywały, że co najmniej rok 2022, co oczywiste, ale i 2023, a nawet 2024 jeszcze będą pod poziomem działalności z 2019 r. Na bazie takich analiz działali wszyscy przewoźnicy lotniczy. W związku z tym na ich bazie spółka zaciągnęła pożyczkę w celu zabezpieczenia właśnie długoterminowego działania w trudnej, nienormalnej, niestandardowej sytuacji.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Czy teraz jesteśmy przygotowani? Tak, jesteśmy przygotowani do spłaty. Jeśli chodzi o wykonanie 2022 r., dzisiaj mieliśmy tę przyjemność jako zarząd, by poinformować o wstępnych, planowanych ruchach zakończenia 2022 r. Pomimo pierwszego półrocza, jeszcze trudnego, ale już powoli wskazującego i dającego oznaki powrotu do siatki, rzeczywiście wynik 2022 r. mamy bardzo dobry, tzn. spółka go zakończy. Nie możemy powiedzieć dokładnie, w jakiej wysokości, bo jeszcze teraz biegły pracuje nad badaniem sprawozdania finansowego, ale będzie to na pewno w wysokości około 100–110 mln zł zysku netto. Spółka wypracowała ten wynik. Tak jak powiedziałam, wynik jest zrobiony głównie w drugim półroczu. Spółka przewiozła blisko 8 mln pasażerów, uzyskując ponad 8 mld przychodów. Wyniki 2022 r., jak również prognozy na kolejne lata swobodnie pozwalają potwierdzić, że jesteśmy w stanie i będziemy przygotowani, jeśli tylko będziemy mogli latać bez większych nowych ograniczeń, które by się pojawiły. Tak, rzeczywiście spółka będzie w stanie spłacić te zobowiązania i całą działalność będzie prowadziła w ten sposób, żeby to zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Trzeba też jednak zwrócić uwagę na to, jak jesteśmy położeni. Polskie Linie Lotnicze LOT nie mogą wrócić jeszcze do takiej formuły działania, do takiego standardu, do takiej wielkości, która była tak naprawdę w 2019 r., bo po pandemii jako jedna z nielicznych linii lotniczych mamy jeszcze uregulowania geograficzne, tzn. na naszą działalność istotnie wpływają nasze położenie i wojna na Ukrainie. W związku z tym nasze przychody i wyniki są jeszcze w konkretny sposób obciążane tym, że nasza siatka musiała zostać zmodyfikowana, że koszty prowadzenia naszej działalności w tej chwili są wyższe. Zarówno czasowo dłuższe są niektóre loty i muszą być, jak również są po prostu droższe z tytułu odległości, którą musimy nadłożyć, dodać, bo gdzieś nie możemy wykonywać działalności.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#CzlonekRadyNadzorczejdelegowanydopelnieniaczynnosciprezesazarzaduPolskichLiniiLotniczychLOTSAKatarzynaLewandowska">Prognozy są na pewno pozytywne. Tak jak powiedzieliśmy, pożyczka jest do spłaty i będziemy ją spłacać. Myślę, że tyle odpowiedzi na to pytanie. Jeśli czegoś nie dopowiedziałam, to proszę dodać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Michał Fijoł, członek zarządu LOT do spraw handlowych. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chciałem zwrócić uwagę na dwa aspekty.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Pierwszy aspekt jest faktycznie taki, że wynik roku 2022 pozwala na optymizm co do oceny sytuacji rynkowej, ale też chcę powiedzieć, że funkcjonujemy na bardzo konkurencyjnym rynku. Nie jesteśmy naturalnym monopolem, tylko mamy do czynienia z czerwonym oceanem w kategoriach ekonomicznych i konkurencją ze strony nie tylko przewoźników, którzy pracują w naszej części świata, ale konkurujemy także z największymi grupami lotniczymi świata. Jeśli się pomylimy w naszej polityce cenowej na trasach do Stanów Zjednoczonych, do Kanady i gdziekolwiek indziej, to nasi pasażerowie, którzy latają z Polski albo przez warszawski hub, polecą przez huby Europy Zachodniej, albo w Zatoce Perskiej, albo wykorzystując innych, światowych, największych przewoźników. Stąd przyszłość i spłacanie naszych zobowiązań wymagają ogromnej staranności po stronie dbania o przychody i o to, żeby te przychody były na właściwym poziomie.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Z drugiej strony spłata będzie możliwa, jeśli zachowamy także dyscyplinę, jeśli chodzi o koszty. Nie możemy sobie pozwolić na to, żeby postępować tutaj nierozsądnie. Musimy dostosowywać się do tego poziomu kosztów, który jest zachowywany, a w dużej mierze narzucany przez przewoźników, którzy są więksi od nas, bo LOT nie jest przecież największym przewoźnikiem. Był taki moment pod koniec roku 2019, kiedy LOT odzyskał pierwszą pozycję na polskim niebie po wielu latach, kiedy nie uczestniczył właściwie we wzroście polskiego rynku lotniczego. To jest pierwsza rzecz, na którą chciałem zwrócić uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Druga bardzo istotna kwestia to jest kwestia podniesiona przez pana przewodniczącego w pytaniu i do niej też się chciałem odnieść, mianowicie do kwestii zatrudnienia. W tej chwili, kiedy obserwujemy branżę lotniczą, to co widzimy? Przypominam uprzejmie lato tego roku wszystkim, którzy gdziekolwiek się wybierali, w szczególności przez Europę Zachodnią. Obserwowali ogromne niedobory w zatrudnieniu, gigantyczne kolejki na największych lotniskach hubowych w Londynie, w Monachium, we Frankfurcie, w Amsterdamie, poopóźniane wszędzie rejsy m.in. właśnie z tego powodu, że był kłopot z osobami, które zajmują się handlingiem, bagażami, obsługą pasażerską. Lufthansa właśnie opublikowała swoje wyniki roczne. Widać informacje na temat wysokości zatrudnienia. Otóż w grupie Lufthansy straciło zatrudnienie ponad 30 tys. osób. Na początku pandemii czy kolejne grupy lotnicze, takie jak British Airways, czy właśnie lotniska ogłaszały ograniczenia zatrudnienia. British Airways mówił o 15 tys. osób w tym czasie.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Chcę powiedzieć, że LOT również był zmuszony do stosowania dyscypliny kosztowej. Prócz wspomnianych przez pana ministra oszczędności na leasingach, bardzo głębokich, byliśmy też zmuszeni do tej strasznej pracy menadżerskiej, mianowicie polegającej na tym, że musieliśmy dostosować nasze zatrudnienie. Tylko w tym czasie w sumie z LOT odeszło 240 osób, z tego 119 na świadczenia emerytalne, natomiast kilkadziesiąt kolejnych w ramach programu dobrowolnych odejść. W tym sensie porównanie LOT do innych linii lotniczych i do sytuacji na rynku wypada… Oczywiście, że to nie jest taka kategoria, w której chcemy się ścigać. To nie jest powód do mistrzostwa. Chcę jednak powiedzieć, że świadomie obraliśmy taką drogę, żeby trzymać nasze zasoby, dlatego że ludzie to są najcenniejsze zasoby.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Panie ministrze, panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chcę powiedzieć, że niezmiernie dbamy o jakość naszych kadr. Mogę dać przykład choćby jednego z biur, które zajmuje się maksymalizacją przychodów, bo takie też posiadamy. To jest biuro w moich strukturach. Od stycznia 2022 r. do stycznia 2023 r. zatrudniłem tam 41 osób, dlatego że rynek odbija, analizujemy rejsy, musimy sprzedawać nasze bilety. To 41 osób. Chętnych do pracy tam było 1771 osób. Wzięliśmy jedną na 45. Wszystkie posiadają wykształcenie wyższe, 60% posługuje się biegle dodatkowym jednym językiem obcym, 40% mówi biegle w dwóch obcych językach. Wszyscy skończyli studia wyższe, a blisko 40% studiowało za granicą.</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#PLLLOTSAMichalFijol">To, co mówię, to jest właśnie to, co mam na myśli, mówiąc o skupieniu na przychodach. Mówię o tym, że musimy bardzo starannie dbać o to, aby strona przychodowa się zgadzała po to, żeby na koniec tego roku spłacić 450 mln zł pomocy publicznej i w przyszłym roku spłacić 450 mln, jak i w kolejnym roku 450 mln, i jeszcze w następnym  450 mln. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Ktoś z państwa jeszcze? A z zaproszonych gości? Pozwolą państwo, że może teraz skierowalibyśmy kilka pytań. Myślę, że do pana prezesa.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Cieszę się, że w końcu na posiedzeniu Komisji słyszymy, że ludzie to najcenniejsze zasoby, bo przy poprzednim prezesie nie zauważyłem, żeby to były najcenniejsze zasoby. Nie chodzi mi wyłącznie o to, jak traktował samych pracowników, bo są różne momenty i w różny sposób można te bardzo trudne, czasami ciężkie decyzje podejmować, ale brak rozmowy i atakowanie w jakiś sposób związków zawodowych, które stawały za tymi ludźmi, były trudne do zaakceptowania. Z panem posłem Laskiem, ale też panem posłem Poncyljuszem wielokrotnie chcieliśmy się spotkać z panem prezesem Milczarskim, aby z nim na ten temat porozmawiać. Tylko raz nam dano i mieliśmy się spotkać po raz kolejny, a już do tych spotkań po raz kolejny nie dochodziło, więc jeśli z nami nie miał czasu rozmawiać, to co dopiero ze zwykłymi pracownikami.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">To był trudny okres. Wszyscy wiemy. Nikt z nas nie kwestionuje tego, że pieniądze na pomoc publiczną dla LOT powinny się znaleźć. Tego też nikt nie kwestionuje. Jest pytanie. Mówimy tutaj o 240 osobach, które zostały – krótko mówiąc – zwolnione. Czy jednak te decyzje nie były pochopne, biorąc pod uwagę, że te pieniądze z PFR w dużej mierze miały iść, jak słyszeliśmy, na zabezpieczenie utrzymania doświadczonych pracowników, na zatrudnienie? Niezależnie od tego, czy występowała mała firma rodzinna, pięcio- czy dziesięcioosobowa, stuosobowa czy w końcu LOT, bo cel był taki sam – utrzymać pracowników w tym trudnym okresie. Żadna inna firma w Polsce nie uzyskała takiej pomocy jak LOT, generalnie rzecz biorąc. Mówię o kwocie rocznej pomocy czy to w formie pożyczki, czy dokapitalizowania spółki, bo to jest kwota prawie 3 mld zł. Jest więc jednak pytanie, czy tej decyzji nie podjęto pochopnie.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Chciałbym zapytać, jak w tej chwili pan prezes ocenia dialog, czy w ogóle jest prowadzony, bo wcześniej nie było tego dialogu, jak zauważyliśmy. Czy jest prowadzony dialog ze stroną społeczną, z pracownikami? Czy udało się w jakiś sposób odzyskać zaufanie pracowników do zarządu? To jest też pytanie do przedstawicieli związków zawodowych.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Trzecie pytanie, jakie mam, a na pewno też posłowie mają inne. Powiedzieli państwo, że wynik na poziomie 110 mln zł to dobry wynik. Nie kwestionuję tego. Natomiast rozumiem, że od grudnia tego roku trzeba będzie rocznie płacić 450 mln zł. Jak państwo widzą możliwość zwiększenia zysku, żeby móc to zapłacić? Rozumiem, że jest odrodzenie całej siatki połączeń. Słyszymy, że to idzie lepiej niż gorzej czy lepiej, niż przewidywano wcześniej, ale zysk trzeba byłoby jednak mieć dużo większy, żeby ratę kredytu spłacić. Krótko mówiąc, jak państwo to widzą? To jest trzecie pytanie, choć szczególnie mnie interesuje strona społeczna.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Czy po tym wszystkim, co się wydarzyło w LOT, prowadzą państwo dialog i spotkania z pracownikami, żeby już więcej do czegoś takiego nie doszło, tym bardziej że chyba wydaje się, że całym kapitałem LOT jest jednak załoga? Patrząc na wartość tej spółki, patrząc na to, co spółka ma, to wydaje się, że załoga, piloci, stewardesy, ludzie są jednak chyba najcenniejsi. Pan prezes tutaj o tym powiedział, ale chciałbym zapytać, jak jest.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">To tyle ode mnie. Bardzo proszę, pan poseł Lasek i pani poseł Lenartowicz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselMaciejLasek">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący. W zasadzie kontynuowałbym tę serię pytań, którą pan przewodniczący Joński zaczął.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PoselMaciejLasek">Pan prezes wspomniał o dyscyplinie, jeżeli chodzi o koszty. Jest to całkowicie zrozumiałe w takiej sytuacji, jaka jest w tej chwili na rynku, ale jest takie pytanie, które wielokrotnie się powtarza w różnych dyskusjach. Czy w okresie pandemii prezes i zarząd mieli obniżone wynagrodzenie? Jeśli tak, to o ile procent, a jeżeli nie, to dlaczego? Jak to wyglądało też w przypadku zarówno pilotów, jak i personelu latającego?</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PoselMaciejLasek">Drugie pytanie dotyczy bazy na Węgrzech, która znowu powtarza się wielokrotnie. Czy ona w ogóle przynosi nam jakiekolwiek zyski? Czy mogą państwo pokazać, ile z tego, że LOT utrzymuje bazę w Budapeszcie, jest – że tak powiem – zysku dla naszego narodowego przewoźnika? Jakie są dalsze plany? Czy zamierzają państwo utrzymywać tę bazę czy nie?</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#PoselMaciejLasek">Ile toczy się teraz postępowań sądowych o przywrócenie do pracy i – załóżmy – ile zostało zakończonych w ostatnich 2 latach? Od 1,5 do 2 lat, bo można powiedzieć, że od roku wychodzimy z pandemii, więc załóżmy, że w tym czasie, prawda?</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#PoselMaciejLasek">Pani prezes powiedziała o 100–110 mln zł. To jest pocieszające. Rozumiem, że ten zysk to jest tak naprawdę chyba za ostatnie pół roku. Czytając dzisiaj artykuł w jednej z gazet, to na sierpień jeszcze było wykazywane, że zysk nie jest tak duży, czyli można byłoby powiedzieć, że jeżeli zysk to jest 110 mln zł w ostatnich kilku miesiącach. Czym to jest spowodowane? Czy być może była przekazana błędna informacja, czy została niewłaściwie zrozumiana przez dziennikarzy?</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#PoselMaciejLasek">Jak wyglądają państwa szacunki? Jaki zysk LOT ma uzyskać w najbliższych latach? Wszyscy wiemy, że trzeba będzie spłacać co roku 450 mln zł przez kolejne 4 lata, w związku z czym właściwie rozmawiamy o wysokości straty, która będzie z tym związana, chyba że państwo oczekują, że zysk będzie znacznie większy, że jak w zeszłym roku było 100 mln zł, to być może w przyszłym roku oczekiwalibyśmy co najmniej 500 mln zł, żeby wyjść na… Widzę, że pani prezes się uśmiecha. Też byśmy sobie tego życzyli. Ale jak to będzie wyglądało?</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#PoselMaciejLasek">W kontekście tego wszystkiego chciałem się spytać, czy planują państwo w najbliższych latach zmianę strategii zatrudniania przez PLL LOT zarówno pilotów, jak i stewardes. Muszę bowiem przyznać, że jest to pewnego rodzaju może nie kuriozum, ale nie świadczy to dobrze o państwie, w którym LOT jest rodzajem sreber rodowych, czyli jedną z najważniejszych firm, żeby większość personelu była zatrudniana w tej chwili na umowach cywilnoprawnych, a nie na umowie o pracę. Pamiętam takie sytuacje, kiedy konkurencja kusiła pilotów czy personel pokładowy, mówiąc: „U nas dostaniecie umowy o pracę”. Są takie firmy, gdzie ciągle jeszcze są te umowy o pracę. Można powiedzieć, że z punktu widzenia jakości takiej firmy Czy zamierzacie to zmieniać? Czy na razie planują państwo pozostać przy tej formie zatrudnienia, że większość pilotów czy personelu pokładowego będzie dalej na umowach cywilnoprawnych?</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#PoselMaciejLasek">Ostatnie pytanie dotyczy planów rozwoju, jeżeli przez najbliższe cztery lata mamy do oddania 450 mln zł rocznie. Rynek lotniczy nam się odbił, ale nie jestem pewien, czy on będzie – że tak powiem – rósł w taki sposób, bo sama pani prezes chyba powiedziała o tym, że mamy ograniczenia geopolityczne. Choćby zysk, na który najbardziej liczyliśmy, że LOT dzięki temu będzie mógł się rozwijać, czyli loty na Daleki Wschód. Można powiedzieć, że dość strategiczne w tym momencie położenie Warszawy czy może w przyszłej, jakiejś tam dalekiej perspektywie lotniska centralnego… Celowo nie mówię, czy w Baranowie, czy gdziekolwiek indziej, bo to tak naprawdę zależy od tego, czy to lotnisko będzie nam potrzebne z punktu widzenia właśnie naszego przewoźnika i lotów, choćby na Daleki Wschód. Loty południem są dłuższe, mają mniejszy zysk, w związku z czym zarabianie na tych destynacjach, o których przed wojną można było powiedzieć, że to jest coś, co powinniśmy robić, w tej chwili jest mocno utrudnione i nie wiemy tak naprawdę, jak długo to będzie trwało. Każdy z nas chciałby, żebyśmy mogli wrócić do latania nad Syberią, żeby było taniej i szybciej, żeby LOT właśnie miał zysk na tym kierunku, ale dzisiaj trudno jest powiedzieć, czy w perspektywie najbliższych nawet paru lat dojdzie do tego powrotu.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#PoselMaciejLasek">A co za tym idzie? Patrząc na analizę IATA, która została przeprowadzona dla spółki Centralny Port Komunikacyjny, przeczytałem tam, że do 2028 r., o ile dobrze pamiętam, LOT planował, a przynajmniej takie dane przekazał poprzedni zarząd, chyba 148 samolotów, z czego większość tak naprawdę miała być samolotami zupełnie innego typu, niż są w tej chwili eksploatowane. Miały zostać boeingi 737 w jakiejś liczbie. Miało zostać 36 albo 38 samolotów Boeing 787 Dreamliner, których mamy w tej chwili, o ile dobrze pamiętam, chyba 18 albo 16, prawda? To były planowane samoloty. Dotyczyło to też airbusa, czyli można powiedzieć, że to zupełnie inna filozofia. Przynajmniej tak wynika z danych, które przekazano. Czyli airbusy A321 i A220. W sumie 148 samolotów. Dzisiaj LOT eksploatuje chyba coś koło siedemdziesięciu kilku samolotów czy 82, bo te ostatnie… No i schodzą bombardiery Q400, czyli będzie mniej, więc trzeba będzie znowu je czymś zastąpić, choć pewnie embraery nie są takie złe, bo ciągle są, prawda? Jakie są właśnie plany firmy? Pytam również w kontekście tego, że to będą nowe leasingi, nowe szkolenia, nowe umowy na obsługę tych samolotów. Nowy samolot we flocie to są zupełnie inne zakresy kosztów.</u>
+          <u xml:id="u-7.9" who="#PoselMaciejLasek">To tyle, jeżeli chodzi o to, co nam też troszeczkę spędza sen z powiek jako posłom podkomisji. Wszystkim nam zależy na tym, żeby LOT utrzymywał co najmniej dobrą pozycję, którą miał w 2019 r.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">To w tej serii jeszcze pani poseł Lenartowicz. Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Poseł Gabriela Lenartowicz (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Dziękuję bardzo. Z racji swoich zainteresowań będę pytała o aspekty tak naprawdę strategiczne, ale one się pojawiły tu już w państwa wypowiedziach. Chciałam zapytać o państwa plany.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Na pewno mamy do czynienia z dwoma poważnymi kwestiami i zjawiskami, można powiedzieć, że natury globalnej. Z jednej strony to są kwestie klimatyczne. Jakie zmiany w związku z polityką klimatyczną będą czekały transport lotniczy? Jakie są plany strategiczne PLL LOT w związku z tym?</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Drugie zjawisko, które trudno nazwać może wyprzedzającym strategicznie, ale niewątpliwie oddziałującym strategicznie jest wojna u naszych granic. W związku z tym są zmiany także w komunikacji. Przewinęły się wnioski i sugestie, dotyczące chociażby wytyczania szlaków komunikacyjnych w związku z wojną. Dwa zjawiska niewątpliwie będą miały duży wpływ na rynek lotniczy. Jak LOT widzi się w tym kontekście? Jak widzi swoją pozycję rynkową i swoje plany strategiczne? Być może są jakieś nisze rynkowe. Gdzie LOT zamierza się plasować? To jest jednak rynkowe przedsiębiorstwo, niezależnie od tego, że jest flagowym przewoźnikiem, niemalże już historycznym, dla naszego państwa.</u>
+          <u xml:id="u-8.6" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Druga kwestia. Wiemy, że naszą piętą achillesową w kraju jest kwestia koordynacji, zwłaszcza międzyresortowej, ale też między firmami publicznymi, jeśli chodzi o duże projekty inwestycyjne. To jest pytanie może do pana ministra. Jakie są plany i jak wygląda koordynacja tych planów w związku z planami budowy CPK? Wiemy, że w komponencie kolejowym mamy duże problemy koordynacyjne, bo się okazuje, że PKP Polskie Linie Kolejowe i regionalne koleje kompletnie nie mają żadnej korelacji ani wiedzy nawzajem, przepływu informacji z CPK w komponencie kolei dużych prędkości. Stąd uzasadniam swoje pytanie i swoje obawy. Jak to wygląda na poziomie planowania strategicznego? Jak widzą państwo rolę LOT jako przewoźnika? Czy ta rola wzmocni się na skutek przyszłego hubu lotniskowego? Jak widzą państwo swoją rolę w tym zakresie? Jak wpłynie to na pozycję rynkową PLL LOT? W jakiś sposób na pewno z powodu koncentracji – tak to nazwijmy – także z lotniskami regionalnymi polskich portów lotniczych i CPK… Czy to wpłynie pozytywnie na pozycję rynkową? Czy robią państwo analizy, jakie to będzie miało oddziaływanie na naszego flagowego przewoźnika lotniczego? Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-8.7" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Dziękuję za pytania w tej serii. W kolejnej oddam głos panu ministrowi Polaczkowi.</u>
+          <u xml:id="u-8.8" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Teraz poproszę o odpowiedź. Pan minister pierwszy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Tak. Zacznę od pytań pani poseł. Szanowni państwo, oczywiste jest, że CPK stanowi szansę i dla PLL LOT, ale też dla całego sektora lotniczego w Polsce i dla Polski jako największego kraju Europy Środkowo-Wschodniej. Byłaby to wreszcie szansa na wykorzystanie naszej renty geograficznej, wynikającej z tego, w którym miejscu Europy jesteśmy i LOT to już zaczął robić przed pandemią. Barierą w jeszcze szybszym rozwoju LOT była przepustowość lotniska im. Fryderyka Chopina. LOT przewiózł 10,5 mln pasażerów, ale ograniczeniami były przepustowość terminali i sloty na lotnisku Okęcie. Z tego powodu nie można było jeszcze bardziej wykorzystać tego wzrostu na rynku lotniczym. Rynek lotniczy rozwijał się przed pandemią szczególnie mocno w Europie Środkowo-Wschodniej. Jeśli popatrzymy na średnią podróży mieszkańców danych krajów, to nasza część Europy miała najmniejszą średnią liczbę podróży rocznie. W związku z tym to był największy punkt wzrostu. Widziały to też inne linie lotnicze, dlatego też chciały mocniej zaistnieć.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Wysokość pomocy publicznej, o której wspominałem w pierwszej części swojej wypowiedzi, polegającej na dokapitalizowaniu LOT o 1 026 000 000 zł, nie była przypadkowa. To była granica, do której LOT nie musiał ponosić kosztów kompensacyjnych, czyli nie musiał oddawać slotów na lotnisku Okęcie. Przypomnę inną pomoc publiczną. W latach 2013–2014, kiedy LOT był na krawędzi upadłości, wtedy nie było wojny, nie było pandemii, ale LOT był w dramatycznej sytuacji. Kosztem pomocy publicznej LOT musiał wtedy rezygnować z połączeń. Inne firmy się rozwijały, a LOT się nie rozwijał. Dlatego tak ważne było utrzymanie tej wysokości pomocy bezzwrotnej, żeby nie oddać tych aktywów, które są na lotnisku Okęcie w postaci slotów. Stąd też ta wysokość pożyczki z PFR. Gdyby było możliwe dokapitalizowanie LOT bezboleśnie na 2 mld zł, to takie dokapitalizowanie by się zrealizowało i pożyczka byłaby mniejsza, ale w tych okolicznościach trzeba byłoby się pozbyć części udziałów w lotnisku Okęcie, a to dla LOT byłoby złe, bo chwilowo LOT uzyskałby pieniądze na płynność, ale na kolejne lata bardzo mocno osłabilibyśmy pozycję konkurencyjną naszego narodowego przewoźnika. Tego nie chcieliśmy zrobić. Przed wejściem w pandemię na koniec 2019 r. LOT miał na koncie około  1 mld zł. To była ta płynność.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Natomiast teraz, odpowiadając na pytanie, chcemy, żeby LOT był naturalnym liderem w Europie Środkowo-Wschodniej, żeby Polska była krajem, z którego odbywa się najwięcej lotów długodystansowych (long-haul), bo one są najbardziej rentowne dla spółki, żeby lotnisko w Polsce było tym hubem, do którego są dowożeni pasażerowie z różnych krajów naszego regionu po to, żeby tu mogli przesiadać się na loty długodystansowe. Teraz jest ograniczenie. Mamy zamknięte trzy kraje na wschodzie: Białoruś, Rosję i Ukrainę. Oprócz LOT taka sytuacja dotyka też szczególnie mocno przewoźników skandynawskich, jak Air Baltic czy Finnair. Niedawno Air Baltic ogłosił prognozę wyników. To jest 52 mln euro straty, na polskie około 250 mln zł straty. Na tym tle LOT wypada bardzo dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Widzimy tu jednak dwa problemy. Pierwszy problem jest taki, że loty do krajów Dalekiego Wschodu, do krajów azjatyckich, które mogłyby być jeszcze bardziej rentowne, trwają dłużej z Polski, natomiast inni przewoźnicy lotniczy mogą skutecznie rywalizować i oferować lepsze warunki. W związku z tym LOT musi się znaleźć w tej sytuacji, żeby wygrać rywalizację, o czym mówił pan prezes Michał Fijoł, żeby ktoś… Przy niedużej pomyłce tu można stracić rentowność połączenia. Drugi jest problem postrzegania Polski jako kraju przyfrontowego, a w związku z tym kraju, który jest mniej atrakcyjny dla części podróżnych. Z tym też LOT musi się zmierzyć.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Pani poseł wspomniała sprawy klimatyczne. W porównaniu z innymi przewoźnikami LOT rywalizuje, mając na plecach duży worek kamieni. Dlaczego? Dlatego że kiedy w transporcie lotniczym były dzielone uprawnienia do emisji dwutlenku węgla, to pula dla LOT została przyznana na poziomie bodajże 4 mln pasażerów. Przed pandemią LOT miał 10,5 mln pasażerów. Żeby to podać obrazowo, to Lufthansa miała przyznane zdecydowanie większe uprawnienia do emisji dwutlenku węgla. Za rok 2020, kiedy Lufthansa miała 49% nadwyżki uprawnień, to LOT musiał dokupić 29% nadwyżki. W tym wszystkim nasz narodowy przewoźnik musi się znaleźć. Nie tylko musi rywalizować, ale wygrywać tę rywalizację. Szczególnie tanie linie lotnicze (low cost), które mają duże zaplecze finansowe i głębię odporności finansowej, mogły wykorzystać czas pandemii, żeby zbierać z rynku samoloty, które były wtedy do wzięcia. To jest sytuacja linii, których siła była budowana długo. Przypominam, że przed pandemią LOT wciąż wychodził z zawirowań sprzed 10 lat. Mimo że wyniki były pozytywne, to LOT nadal był w sytuacji, w której każda decyzja była bardzo ważna.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Tyle z mojej strony. Teraz poproszę panią prezes, jeśli pan przewodniczący pozwoli.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Tak. Bardzo proszę panią prezes, tylko gdyby państwo też mogli powiedzieć o planach jednak z dokumentów strategicznych, przyszłościowych… Wiemy, że pandemia zatrzymała ruch lotniczy. To już wiemy, natomiast chcielibyśmy wiedzieć, jakie są plany. Mówimy o tym, że LOT ma być wiodący w Europie Centralnej, natomiast mamy  82 samoloty i jeszcze za chwilę ma być mniej. Trudno to nazwać… Chcielibyśmy usłyszeć, jakie państwo mają pomysły. Jaki jest dokument strategiczny, który wyznacza kierunki? Jak słyszymy, budujemy CPK, choć zastrzeżenia, o których pan mówi, kraju przyfrontowego powinny zastanowić wszystkich. Natomiast być może są jakieś dokumenty, o których nie wiemy, ale dobrze byłoby o nich tutaj usłyszeć. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Panie przewodniczący, przepraszam. Jednym zdaniem. Uważam, że niezbędne jest przedstawienie. Jeśli państwo zadają pytania, chcemy jak najpełniej nakreślić państwu sytuację. Nie mając wiedzy na temat tego, że LOT jest w rażąco niekorzystnej i nierównej sytuacji w sprawie uprawnień do emisji dwutlenku węgla, nie można mówić też o takim samym rozwoju jak inne linie. Nie można też patrzeć na 80 samolotów. Chcielibyśmy, żeby LOT miał dzisiaj 150 i żeby je wypełniał, ale 10 lat temu pojawiły się poważne turbulencje w LOT, które LOT przetrwał, ale był wielki problem. Pomoc publiczna, która musiała być do niego skierowana, ograniczyła możliwości rozwoju. Wciąż zmagamy się ze skutkami tamtej sytuacji. Pani prezes.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Panie przewodniczący, szanowni państwo, jeśli państwo pozwolą, będziemy się w jakiś sposób uzupełniać z panem prezesem w udzielaniu odpowiedzi. Myślę, że z mojego punktu widzenia jako osoby delegowanej z rady nadzorczej do zarządu będzie łatwiej poruszyć pewne tematy.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Pozwolę sobie zacząć od tego, czy wynagrodzenia członków zarządu również nie rosły w okresie pandemii i udzielania pomocy publicznej. Z całą stanowczością mogę powiedzieć, że przyznając spółce pomoc publiczną, wymagane było jako konieczne i obowiązkowe uzyskanie oświadczeń, na czym MAP bardzo zależało i tak procedowaliśmy, że zarządy LOT i wszystkich spółek w grupie LOT w okresie korzystania przez spółkę z pomocy publicznej nie mogą pobierać części zmiennej wynagrodzenia. Przypomnę, że zgodnie z ustawą o kształtowaniu wynagrodzeń w spółkach z udziałem Skarbu Państwa – już tak skrócę tytuł ustawy, nie będę go cytowała – wynagrodzenie członków zarządu składa się z dwóch części – stałej i zmiennej. Część stała, jak wskazuje nazwa, rzeczywiście jest płatna stale, regularnie, niezależnie od tego, w jaki sposób spółka pracuje. Część zmienna bardzo wyraźnie zależy wprost od zrealizowania pewnych celów. To jest matematyczne, że tak powiem, wyliczenie. Zarząd co roku ma ustalane cele do wykonania, natomiast środków finansowych nie uzyskuje z tego wcale, zupełnie. Myślę, że mogą to państwo potwierdzać także w dokumentach, w których zarząd oświadcza swoje wynagrodzenie. To jest do sprawdzenia, ale zgodnie z ustawą o kształtowaniu wynagrodzeń na pewno zarząd nie może mieć żadnych innych zasad wynagradzania jak tylko te dwa źródła – część stała i część zmienna. Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselMaciejLasek">Pani prezes, przepraszam, że przerwę. A w przypadku części stałej były jakieś obniżki na czas pandemii czy było to na tym poziomie, na którym było wcześniej, czyli było nieruszone?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Nie było obniżek. Natomiast mogę powiedzieć, że ilość pracy, którą spółka musiała zorganizować, była adekwatnie wyższa. No może nie wyższa od normalnego okresu pracy, ponieważ to w tym czasie wszyscy zwracali bilety, zamieniali, dokonywali zwrotów, bo samoloty nie latały. Mogę powiedzieć, że ilość pracy, która była do wykonania, naprawdę była porównywalna. Natomiast wynagrodzenia zmiennego na pewno nie było, nie ma i nie może być do czasu, kiedy spółka korzysta z pomocy publicznej. Nigdy nie było dyskusji w tym zakresie. Zarząd świadomie od razu składał nam oświadczenia. Zbieraliśmy to jeszcze jako MAP. Tak jest w całej grupie kapitałowej, nie tylko LOT, ale i spółki pod LOT w grupie. To, jeśli chodzi o wynagrodzenie członków zarządu, jeśli mogę potwierdzić.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Teraz obszar kadrowy. Myślę, że pewnie łatwiej mi jest powiedzieć, bo jestem, jak mówię, osobą delegowaną czasowo, która ma wesprzeć zarząd i pełnić funkcję prezesa zarządu. Mogę zapewnić, że jest otwarcie zarządu na współpracę z organizacjami związkowymi, z organizacjami pracowniczymi w spółce. Tak jak powiedział pan prezes, my sobie też z tego świetnie zdajemy sprawę. Nie ograniczałabym tego może do załóg personelu pokładowego. Dla nas rzeczywiście wszyscy pracownicy są ważni, zarówno obsługa kokpitowa, kapitanowie, oficerowie, personel, jak również pracownicy lotnisk. Musimy ich tak samo traktować, bo na tym bazujemy. Chcemy z szacunkiem podchodzić do współpracy. Taki jest też kierunek. Deklaracja jest naprawdę otwarta. Myślę, że państwo mogą też potwierdzić, że w grudniu 2022 r. spółka zakończyła proces zmiany zasad wynagradzania i premiowania. To jest teraz. To jest to, co się działo dosłownie chyba 29 grudnia, gdy zostały zmienione zasady premiowania i wynagradzania w LOT i w spółkach grupy kapitałowej, które są korzystne dla pracowników. Mam nadzieję, że państwo potwierdzą, że to jest ruch, który został właściwie odebrany. Zresztą było to przeprowadzone w ramach negocjacji z organizacjami społecznymi działającymi w spółce. Zmiany były podpisane za obopólną zgodą. Myślę, że to jest ruch, który potwierdza to, co teraz mówię. To, jeśli chodzi o dialog ze związkami zawodowymi i obniżenie wynagrodzenia zarządu.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli chodzi o bazę na Węgrzech, mogę się też odnieść. Z informacji, jakie posiadam, wynika, że pracownicy na Węgrzech… Po pierwsze, to jest dla nas rzeczywiście strategiczne miejsce, bo z tego miejsca realizujemy jedno bardzo dochodowe połączenie na wschód. Osoby są tam zatrudnione nie na innych warunkach pracowych, nie na lepszych, korzystniejszych niż w spółce, tylko dokładnie na takich samych, tzn. na business to business (B2B). Skład osobowy, który jest tam zbudowany i pozostawiony, ma zapewnić nam realizowanie tego właśnie połączenia. Tam nie ma za dużo osób. Nie jest tak, że możemy jeszcze ograniczyć, żebyśmy mogli to realizować rentownie, optymalnie, sprawnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">To jest jedno połączenie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeden kierunek, jedna destynacja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">A jaka to jest destynacja?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Seul.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselMaciejLasek">A proszę mi powiedzieć, czy pracownicy na Węgrzech są na B2B, bo tylko…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeszcze oddam głos…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselMaciejLasek">Tak będę pytał, bo z tego, co wiem, to premier Orbán chyba nie pozwala na samozatrudnienie, więc to są chyba pracownicy, którzy mają tak jakby własne firmy, jednoosobowe działalności. Z tego, co pamiętam, chyba na Słowacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Dla nas…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselMaciejLasek">Wiem, że dla państwa to nie jest… Wolałbym co prawda, żeby wszystkie podatki, które te osoby by płaciły, wpływały do naszej kasy, ale jest, jak jest, prawda?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Szczegółowo podyskutowałabym co do rynku, ale pewnie nie mamy tyle czasu. Rynek jest na tyle otwarty i konkurencyjny, że rzeczywiście musimy trzymać tę cenę, ale myślę, że pan prezes zaraz uzupełni informację.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli chodzi o strategię zatrudniania, czy się nad tym zastanawiać, to myślę, że w tym momencie, kiedy są takie, a nie inne realia funkcjonowania rynku lotniczego i przewoźników w Polsce, takie warunki pewnie muszą pozostać, bo rzeczywiście musimy niesamowicie pilnować strony kosztowej. Dla nas to, co powiedzieliśmy, że rok był dobry i zakończyliśmy go wynikiem, a kolejny rok też planujemy zakończyć lepszym wynikiem, to zaraz się do tego odniesiemy, ale żeby to zrobić, musimy trzymać stronę kosztową. To nie jest tak, że możemy teraz, bo się coś poruszyło, to rzeczywiście te koszty zbudować istotnie wyższe… Musimy działać tak, jak działają inni przewoźnicy na tak otwartym rynku. Myślę, że nie ma innego przedsiębiorstwa, które funkcjonuje w takiej strukturze konkurencji. Mamy do czynienia z formą pracy, w której pracują wszyscy inni przewoźnicy. W ten sposób pilnują też oni swoich kosztów. Musimy tego samego dotrzymywać, starając się, by współpraca układała się najlepiej, jak można. Myślę, że to tyle w zakresie zatrudniania.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli chodzi o plany rozwoju i zmiany klimatyczne, myślę, że oddam już głos panu prezesowi, żeby nie mieszać. Tak możemy, panie prezesie? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, będzie łatwiej może odpowiadać po kolei na zadane przez państwa pytania, które zanotowałem.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Zaczynając od pytania pana przewodniczącego o zwolnienia i o to, czy to nie było pochopne, nie, panie przewodniczący, to nie było pochopne, dlatego że decyzje podejmowaliśmy wtedy, kiedy ruch lotniczy nie istniał. W tej chwili z perspektywy czasu, jak teraz patrzymy, w którym miejscu jesteśmy, a jesteśmy na poziomie około  80% ruchu z 2019 r., to zapominamy o tym, że przez 3 miesiące w Polsce samoloty w ogóle nie latały. Wtedy od połowy marca do połowy czerwca w ogóle nie było żadnego ruchu. Jeśli popatrzeć na wówczas tworzone prognozy, a nawet jeszcze i na koniec 2020 r., kiedy występowaliśmy o pomoc publiczną, to prognoza IATA czy najbardziej prestiżowych firm konsultingowych tego świata, jak Bain czy McKinsey, bo a takiej wiedzy właśnie bazowaliśmy, mówiły o tym, że ten ruch lotniczy długo się nie odbuduje. Tak, w związku z tym to były najtrudniejsze decyzje menadżerskie. Z całą odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że teraz podjąłbym dokładnie takie same. Nie było innej możliwości. Musieliśmy dostosować bazę kosztową do nowej rzeczywistości.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Do tego ważną rzeczą jest specyfika lotnictwa. Nie możemy mieć za mało załóg, bo wtedy samoloty nie mogą latać, ale nie możemy też mieć za dużo załóg, dlatego że wówczas nasze załogi nie są zadowolone z warunków płacowych, no nie możemy im płacić tyle, ile mogłyby zarabiać, gdyby pracowały na maksymalnej wysokości wykorzystania. Jest określona pula godzin, mianowicie około 80 każdego miesiąca, kiedy nasi kapitanowie czy członkowie załóg pokładowych mogą latać. Tak jak powiedziałem, to jest maksymalna pula. Powinniśmy w taki sposób prowadzić politykę zatrudnienia, aby zapewnić możliwość wylatania tych właśnie godzin.</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Jeśli chodzi o zyski w wysokości minimum około 100 mln zł, to było pytanie i pana przewodniczącego, i pana posła Laska. Chciałbym tutaj też podać pewną perspektywę. Mianowicie pan minister powiedział o wynikach spółki Air Baltic. Uprzejmie zachęcam też do lektury opublikowanych w piątek w Internecie wyników naszego niemieckiego konkurenta, największej linii lotniczej Europy, która opublikowała wyniki. W zakładce Investor Relations są zaprezentowane szczegółowe wyniki. Nasz niemiecki konkurent w obszarze pasażerskim zanotował stratę w wysokości 300 mln euro. Chcę powiedzieć, że warto po prostu nasze wyniki widzieć z perspektywy tego, co osiągnęli inni.</u>
+          <u xml:id="u-25.4" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Pan poseł mówił o tym, że jeszcze w sierpniu i we wrześniu byliśmy bardzo ostrożni w prognozowaniu zysków. Tak, to prawda. Potwierdzam. To ja we wrześniu na Kongresie Rynku Lotniczego mówiłem o tym, że jestem bardzo ostrożny w prognozowaniu dobrych wyników. Z prostego powodu – to był właśnie przejaw konserwatywnego podejścia do tego, co się wydarzy. Znowu chcę powiedzieć, że funkcjonowaliśmy wtedy w oparciu o najlepsze prognozy najlepszych firm doradczych. Nie każdy był przekonany co do tego, że wróci ruch biznesowy i że firmy będą latały tak, jak latają. Dlatego zwracam uwagę na fakt, że pierwsze 2 miesiące 2022 r. to pandemia, później 4 miesiące to okres bardzo wysokich cen ropy. Przełożenie wysokich cen na pasażera następuje z opóźnieniem. W związku z tym pierwsze pół roku w każdej linii lotniczej… Potwierdzają to zresztą też wyniki opublikowane przez wszystkich przewoźników w tamtym czasie. One były bardzo złe. Tak, ma pan rację. Odbicie nastąpiło w drugiej połowie roku. Byliśmy w stanie w drugiej połowie roku wypracować taki wynik, który pozwoli na skompensowanie strat pierwszej połowy 2022 r. Dlatego patrzymy z optymizmem, ale z bardzo ostrożnym optymizmem w przyszłość.</u>
+          <u xml:id="u-25.5" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Z czego mają być lepsze wyniki? Faktycznie to jest bardzo słuszne pytanie. Do tej pory rok był rentowny w latach 2016–2019. Poziom zysku był od 150 mln zł do 270 mln zł. Nie osiągnęliśmy wyższych wyników niż te. Z czego będzie wynikać to, że będziemy w stanie generować lepsze wyniki? Jest kilka źródeł. Po pierwsze – strona przychodowa. Lata 2016–2019 to był okres bardzo szybkiego rozwoju LOT. Zaczynaliśmy od 40 samolotów i 45 połączeń, a skończyliśmy w 2019 r. na 80 samolotach i 120 połączeniach. Każde nowe połączenie to jest inwestycja. Wie to każdy, kto pracował w lotnictwie. To jest przedsięwzięcie, które wymaga poinformowania pasażerów, że połączenie istnieje, przyzwyczajenia pasażerów do korzystania z połączenia, rozpoznania rynku, nakładów marketingowych, więc z ekonomicznego punktu widzenia jest to po prostu inwestowanie w nowe połączenie. W tej chwili nie otwieramy tak dużo połączeń. Nie musimy ich tak dużo otwierać. W zeszłym roku otworzyliśmy cztery nowe połączenia, w tym do Kairu, Baku i Bombaju, natomiast nie jest to ta skala, którą realizowaliśmy wcześniej. W tej chwili nasz wzrost jest możliwy dzięki temu, że intensyfikujemy liczbę połączeń do nowych destynacji. Do Kairu zaczynaliśmy latać trzy razy, w tej chwili latamy pięć razy. Tak się dzieje ze wszystkimi połączeniami naszej siatki. Wzrost liczby przewożonych pasażerów, naszych klientów jest możliwy dzięki temu, że wysyłamy tam większe samoloty i robimy to częściej. To jest strona przychodowa.</u>
+          <u xml:id="u-25.6" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Strona kosztowa to jest kwestia wspomnianych już leasingów. Kwoty były w różnych miejscach pokazywane. Nie chcę ich teraz przywoływać. To jest też kwestia inwestycji w systemy informatyczne. LOT wykorzystał czas pandemiczny na to, żeby znacząco odnowić swoje systemy informatyczne, w tym m.in. gigantyczne inwestycje w systemy zarządzania przychodami i optymalizacji przychodów. Mógłbym o tym bardzo długo opowiadać, bo to jest obszar, któremu poświęciłem bardzo wiele czasu, ale nie chcę tak głęboko wchodzić w te szczegóły. To jest kwestia wykorzystania machine learning, czyli uczenia maszynowego, i sztucznej inteligencji. W tej chwili absolutnie jesteśmy w forpoczcie, jeśli chodzi o linie lotnicze na całym świecie. Proszę zobaczyć na to, co się dzieje z naszą stroną Lot.com. Lot.com to jeden z największych e-commerce w Polsce. Na początku 2023 r. co 10 sekund sprzedawany był bilet przez stronę Lot.com. To jest to, co służy rozwojowi LOT i wzrostowi wypełnień, a więc w związku z tym także zwiększeniu przychodów.</u>
+          <u xml:id="u-25.7" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Baza na Węgrzech. Pan poseł dopytywał o to, czy dla jednego połączenia utrzymujemy tę bazę, bo rozumiem, że tło było tego rodzaju. W każdym tygodniu, bo w lotnictwie o liczbie połączeń zawsze mówimy w skali tygodnia, jest kilkadziesiąt połączeń pomiędzy Warszawą a Budapesztem. Budapeszt jest najbardziej atrakcyjnym turystycznie miejscem w Europie Środkowo-Wschodniej, jest prawdziwą kotwicą turystyczną. Tam przyjeżdżają turyści, ale Węgry nie posiadają także swojego przewoźnika. Faktycznie połączeniem, które prowadzimy z Węgier, jest także połączenie do Seulu. Korea, tak jak i w Polsce, jest gigantycznym inwestorem zagranicznym na Węgrzech. Jest bardzo duży ruch biznesowy pomiędzy Koreą a Węgrami. Latem będą tam realizowane cztery połączenia na samolotach Boeing 787 Dreamliner. To oznacza, że współpracuje z nami  51 osób, bo w tej chwili w bazie na Węgrzech mamy zatrudnionych 51 osób. Tylu członków personelu pokładowego znajduje tam właśnie zatrudnienie. Do każdego dreamlinera potrzeba ponad 70 osób załogi pokładowej. Tak jak powiedziałem, na Węgrzech mamy w tej chwili zatrudnionych 51 osób.</u>
+          <u xml:id="u-25.8" who="#PLLLOTSAMichalFijol">O szczegółach rentownościowych nie chcę specjalnie dużo mówić. To są tajemnice przedsiębiorstwa. Musieliby panowie się do nas pofatygować, żebyśmy o tym mogli porozmawiać. Natomiast chcę zwrócić panom uwagę na to, że nie dalej jak 2 miesiące temu swoją obecność na połączeniu z Seulu do Budapesztu zapowiedział Korean Air. Wydaje mi się, że przewoźnik koreański nie wchodziłby na najmniej rentowne połączenia, tylko że raczej szuka tych połączeń, które są dosyć rentowne. Niech to będzie odpowiedź na pytanie dotyczące bazy w Budapeszcie.</u>
+          <u xml:id="u-25.9" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Jeśli chodzi o plany rozwoju, konsekwentnie i przez lata rozbudowujemy hub warszawski. To okazało się być skuteczną strategią rozwoju. Mówimy o liczbie samolotów. Tak, udało nam się wyjść z 12 turbośmigłowych samolotów Bombardier Q400. Musieliśmy z nich wyjść, dlatego że to były samoloty, których produkcji właśnie zaprzestano. To kwestia dostępności części zamiennych, a także podnoszonej przez pasażerów jakości. Panowie posłowie także pewnie w podróżach służbowych mieli okazję korzystać z jakości samolotów turbośmigłowych. Zastąpiliśmy je embraerami, a poza tym pozyskaliśmy samoloty Boeing 737-800 w liczbie kilku dużych, w szczególności po upadłej rumuńskiej linii lotniczej Blue Air. W tym czasie upadło dużo linii lotniczych. Mamy takie wyniki, jak przed chwilą mówiłem.</u>
+          <u xml:id="u-25.10" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Mówili panowie o kłopotach w związku z lataniem nad Syberią. Tak, wszystkie linie lotnicze z wyjątkiem chińskich mają dokładnie ten sam problem, więc w sensie konkurencyjnym jesteśmy dokładnie w tym samym miejscu. Może w tej chwili utrudnione jest latanie w szczególności dla przewoźnika z Helsinek. Faktycznie dla niego to jest duży problem, ale dla nas latanie przez Warszawę czy przez Frankfurt… Faktycznie południową drogą ono jest wydłużone i lot do Korei trwa w tej chwili około półtorej godziny dłużej. Oczywiście, że to nie jest sytuacja pożądana, ale wszyscy latają dokładnie tak samo. W związku z tym w sensie konkurencyjnym wyglądamy tak samo, a wierzymy, że kiedyś niebo nad Syberią się otworzy. Być może będzie to za kilka lat.</u>
+          <u xml:id="u-25.11" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Pojawiły się też pytania o kwestie strategiczne. LOT funkcjonował w latach 2016–2020 na bazie strategii rentownego wzrostu, opracowanej w maju 2016 r. Ta strategia została zrealizowana przed czasem, dlatego że tam były określone parametry ilościowo-jakościowe. Te liczby, o których mówiłem, to liczba połączeń – 120, liczba pasażerów – 10 mln, liczba samolotów – 80, a także szereg innych parametrów, zostało osiągniętych nie w roku 2020, tylko w 2019 r. Później przyszedł czas pandemii. Na pandemię ciężko jest mieć strategię, dlatego że jeśli chodzi o plany lotnicze, to wszystko się zmieniało praktycznie z dnia na dzień i zależało bardziej od decyzji rządów co do otwarcia granic niż od tego, co sobie na dany okres założymy. Natomiast posiadamy aktualne plany rozwoju siatki, przygotowane i zaktualizowane. Wiemy, gdzie będziemy uruchamiać połączenia, a to jest kręgosłup linii lotniczych. Mianowicie siatka rentownych połączeń to jest coś, na bazie czego planujemy nasz rozwój. Tak jak zostało powiedziane, w tej chwili zrezygnowaliśmy co prawda z 12 samolotów turbośmigłowych, ale zostały one zastąpione 7 embraerami oraz kilkoma samolotami Boeing 737-800. W tej chwili mówimy o podpisanych umowach na sześć samolotów.</u>
+          <u xml:id="u-25.12" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Pani poseł Lenartowicz zapytała o kwestie klimatyczne i o nasze plany strategiczne w kwestiach klimatycznych. Proszę państwa, tutaj jest kilka wymiarów. Pierwszy wymiar jest następujący – zmiana floty na nowe samoloty to jest to, co będzie miało największy impakt ekologiczny. Mianowicie samoloty nowej generacji zużywają znacząco mniej paliwa lotniczego. Pan poseł Lasek zapewne będzie mógł to potwierdzić. To nie są jednocyfrowe procentowo liczby, tylko to są nie najmniejsze dwucyfrowe liczby, jeśli chodzi o zmniejszenie zużycia paliwa. Stąd już Boeing 737-8 Max versus samolot poprzedniej generacji Boeing 737-800 NG to jest gigantyczny progres. LOT będzie też, o czym był łaskaw pan poseł powiedzieć, prowadził postępowanie na zakup nowych samolotów. Czy to będą airbusy? Może to będą airbusy nowej generacji, może to będą embraery nowej generacji. One korzystają z tych samych silników. Są to nowe konstrukcje.</u>
+          <u xml:id="u-25.13" who="#PLLLOTSAMichalFijol">W tym sensie, jeśli chodzi o aspekt ekologiczny, oczywiście, że on leży nam na sercu. Wiemy doskonale, jak wielką rolę i korporacje, i pasażerowie przywiązują do kwestii zieloności. Nie chcemy brać udziału w ekologicznym greenwashingu. Nie chcemy mówić o tym, że zrealizowaliśmy jeden rejs na zielonym paliwie, dlatego że prawdziwy uzysk dla ekologii jest marketingowo atrakcyjny, ale chcemy rozmawiać o prawdziwych, dużych oszczędnościach. Natomiast na co dzień absolutnie realizujemy działania proekologiczne. Proszę zobaczyć zużycie plastików na pokładach, które zostało bardzo ograniczone. Proszę zobaczyć postępowania w obszarze operacyjnym, np. kołowanie na jednym silniku. To ma gigantyczny wpływ na zużycie paliwa. To jest największym nośnikiem emisji CO2 do środowiska w liniach lotniczych.</u>
+          <u xml:id="u-25.14" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Wreszcie ostatnie pytanie dotyczące wojny na Ukrainie i jej wpływu na sytuację LOT. O tym także mówiliśmy. W tej chwili w wyniku wojny musieliśmy zrezygnować z bardzo istotnej części naszego ruchu. Blisko 10% pasażerów LOT to były połączenia z obszaru w tej chwili wyłączonego z latania. Oczywiście, że musieliśmy elastycznie, bardzo szybko znaleźć miejsce, żeby spożytkować drogie środki produkcji. Przecież jeden dreamliner kosztuje tyle, ile pół stadionu narodowego, więc mówimy o naprawdę niezmiernie cennych aktywach, które trzeba właściwie alokować. Musieliśmy znaleźć pracę dla naszych samolotów, stąd nowe destynacje otwarte tuż pod koniec pandemii w dość trudnej sytuacji rynkowej, kiedy były wysokie ceny paliwa. Mamy świadomość tego, że z czasem Ukraina znowu się otworzy, stąd wielkie zadanie dla nas wszystkich, aby uczestniczyć w odbudowie Ukrainy, żeby z handlowego i strategicznego punktu widzenia zająć właściwą dla LOT pozycję. Dlatego musimy być skupieni. Tak jak i w poprzednim czasie, musimy bardzo mocno pilnować sytuacji rynkowej i korzystać ze wszystkich nadarzających się okazji, żeby za jakiś czas móc zaraportować dobre wyniki LOT.</u>
+          <u xml:id="u-25.15" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Dziękuję. To wszystko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Teraz pan minister Polaczek. Proponuję po tym odpowiedzi. Ponieważ jest też strona społeczna, to jeśli ktoś z państwa będzie chciał zabrać głos, to będzie ten moment, żeby go zabrać. Mam nadzieję, że skończymy do godziny 18.00.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie przewodniczący, panie ministrze, koleżanki i koledzy z LOT, na początku powiem jedno zdanie. Przez ponad 20 lat pracy w Komisji Infrastruktury, a częściowo w Komisji Skarbu Państwa byłem świadkiem wielu dyskusji dotyczących LOT i sytuacji na rynku lotniczym w Europie, na świecie, w Polsce. Mówiąc najbardziej łagodnie, mieliśmy historię uziemienia LOT poprzez OLT Express ileś tam lat temu. Były różne działania, które przede wszystkim nie respektowały podstawowego interesu ekonomicznego LOT w obszarze instytucji publicznej. Nie chcę do tych kwestii wracać.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PoselJerzyPolaczek">Anegdotycznie przypomniałbym malutki szczegół. Ucieszyłem się z wypowiedzi wspierających załogę i to, co reprezentują pracownicy LOT. Przypominam, że jakieś  10 lat w LOT zatrudniono obcokrajowca, który miał pilnować zarządzania paliwem. Rozesłano poprzez pocztę wewnętrzną jego CV, zakończone tym, że cudzoziemiec, oprócz standardowego wykształcenia – oczywiście nie tylko kompetencje, jakie posiadał, ale specjalnie się one nie różniły – deklarował też, że lubi cygara i napić się dobrego wina. Kilkuset pracowników albo więcej, bo większość załogi LOT, miała lepsze kompetencje, żeby takimi zagadnieniami się zająć, ale to jest w formie pół żartem, pół serio. Natomiast myślę, że kilka kwestii jest bardziej kluczowych. Dla mnie największym osiągnięciem w Polsce firmy, jaką jest LOT, będzie taka sytuacja, w której w ankiecie, jaką prezes czy zarząd LOT sporządzi, uzyska się miażdżącą odpowiedź, że ta firma jest firmą pierwszego wyboru, a nie drugiego czy trzeciego wyboru. Myślę, że to jest też pewna wartość niematerialna, istotna z punktu widzenia budowania marki, budowania rynku, rozwoju, podnoszenia kwalifikacji.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PoselJerzyPolaczek">Druga kwestia. Okres pandemii, wojna na Ukrainie, obszar przestrzeni powietrznej w Polsce to są rzeczy, które są nadzwyczajne, a które bezpośrednio wpływają na wynik LOT. Po raz kolejny trzeba tutaj odnotować gigantyczną pomoc publiczną, jaką państwo polskie i rząd udzieliły gospodarce. Mówię tutaj o tarczy antykryzysowej czy innych formach, z których korzystały tysiące polskich przedsiębiorstw czy o kwestii pożyczki z PFR. Wspominali tutaj o tym pan minister, pan prezes Fijoł, pani prezes Lewandowska. Pytanie dotyczy tych zobowiązań, o których pani prezes tutaj mówiła, bo to jest  450 mln zł w kilku transzach w kolejnych latach. Rynek lotniczy w Europie i na świecie jest niestabilny, bo po prostu dosięgają go turbulencje jako konsekwencje pandemii i jako konsekwencje wojny.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#PoselJerzyPolaczek">To jest pytanie o ewentualny plan B. Czy pan minister mógłby coś zasygnalizować? Co będzie w takiej sytuacji, w której na rynku lotniczym sytuacja się zdestabilizuje choćby poprzez to, co się dzieje na wschodzie i konsekwencje bardziej geopolityczne, które mają wpływ na ten sektor?</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#PoselJerzyPolaczek">Przypomnę, że cały sektor lotniczy na świecie zwolnił ponad 100 tys. pracowników. Pan prezes Fijoł mówił tutaj o turbulencjach na kluczowych lotniskach w Europie. Jako pasażerowie również jesteśmy tego świadkami, jak również jesteśmy klientami, do których nie przylatywały bagaże z Frankfurtu o czasie, którym Lufthansa odwoływała loty, którzy po prostu mieli gigantyczne problemy z przeprawianiem się między strefą Schengen. Na lotniskach w Warszawie czy na innych lotniskach w Polsce nie było takich zjawisk stricte negatywnych, radykalnie obniżających jakość usług. Myślę, że to była też kwestia bardzo konsekwentnej polityki rządu utrzymującej przede wszystkim rynek pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.5" who="#PoselJerzyPolaczek">Natomiast wróciłbym jeszcze do pewnego kontekstu ściśle – można powiedzieć – związanego z obszarem szeroko rozumianej gospodarki, jaką jest lotnictwo cywilne, jaką jest polskie niebo jako dobro narodowe. Będę miał za chwilkę kilka pytań. Rok temu na tej sali dyskutowaliśmy ze środowiskiem zawodowym kontrolerów ruchu lotniczego w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Koledzy, którzy siedzą obok, w sposób wprost deklarowali poparcie dla podwyżek płac itd. Przypomnę, że pierwsza płaca certyfikowanego kontrolera ruchu lotniczego w Warszawie, który uzyskuje takie uprawnienia, to jest nie mniej jak 31 tys. zł. Warto to przypomnieć. Natomiast w takich firmach lotniczych jak LOT… Przypomnę, że mieliśmy sytuację, w której np. stewardesy były na postojowym, gdzie był problem z opłaceniem wynajmu mieszkania w Warszawie w sytuacji, w której była pandemia i nie było ruchu lotniczego. W PAŻP wszyscy przecież pobierali uposażenie. Można powiedzieć, że struktura tego ruchu była mniejsza o ponad 90% itd. To już jest historia. Reasumując, myślę, że pozycja LOT, jaka jest dzisiaj, w której utrzymał on rozwiniętą siatkę połączeń, również jest efektem szeroko rozumianego wsparcia dla polskiej gospodarki chroniącej miejsca pracy.</u>
+          <u xml:id="u-27.6" who="#PoselJerzyPolaczek">W LOT mamy teraz następującą sytuację, w której od jakiegoś czasu, od tygodni nie ma prezesa PLL LOT. Został odwołany. Kilka tygodni temu był komunikat o tym, że nie ma czy nie będzie za chwilę pana prezesa Wilka, wiceprezesa do spraw operacyjnych. Mówiąc kolokwialnie, to nie jest sytuacja naturalna z punktu widzenia operowania taką firmą, jaką jest LOT, z personelem pokładowym, z pilotami, z kwestią utrzymywania uprawnień i z wszystkimi tymi procedurami, które są związane z dobrą jakością zarządzania i ograniczeniem wszelkiego rodzaju ryzyk. Chciałbym zapytać, czy jest jakiś kalendarz, który by tak jakby uzupełniał te niewątpliwe braki, które obiektywnie osłabiły przejściowo zarządzanie firmą.</u>
+          <u xml:id="u-27.7" who="#PoselJerzyPolaczek">Pani poseł, jedna z przedmówczyń, wspomniała tutaj o pakiecie klimatycznym. Przecież obiektywnie ten pakiet jest niekorzystny dla sektora rynku lotniczego w perspektywie najbliższych kilkunastu lat. Nie ma tutaj czasu na rozkładanie tego na czynniki pierwsze, jeśli chodzi o to, jakie on będzie wywierał skutki przez najbliższe lata. Swoje pytania z tej części sprowadzę na razie do prośby. Czy jest ewentualnie jakiś plan B dla ryzyka spłaty transz po 450 mln zł z uwagi na niestabilną sytuację polityczną oraz to, co bezpośrednio oddziałuje również w części jako skutki pandemii? I pytanie o jakiś kalendarz, który widziałby pan minister, związany z doprowadzeniem do takiej sytuacji, w której zarząd jest w pełni skompletowany. Jak rozumiem, pani prezes Lewandowska, która pełni obowiązki jako szefowa rady nadzorczej, jest oddelegowana tam czasowo.</u>
+          <u xml:id="u-27.8" who="#PoselJerzyPolaczek">Tyle na razie z mojej strony, jeśli chodzi o pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">To bardzo proszę o odpowiedź. A w następnej części, jeśli ktoś z państwa ze strony społecznej chce zabrać głos, to proszę się zgłaszać. Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Krótko. W temacie działań biznesowych na tak konkurencyjnym rynku nie wszystko można powiedzieć w formule otwartej. Natomiast powiem tak, że liczymy na to, że LOT na koniec roku będzie w stanie spłacić ratę pożyczki. Te prognozy, które są w tej chwili przygotowane, idą w tym kierunku. Natomiast w przypadku bardziej negatywnych scenariuszy pewne rzeczy trudno przewidzieć. Patrząc wstecz, ta analiza zawsze jest łatwiejsza niż analiza do przodu, ale na trudniejsze scenariusze LOT według tego stanu finansowego ma płynność do końca roku, gdyby zadziało się coś bardzo złego. Natomiast liczymy na to, że rynek będzie bardziej odbijał i latanie będzie się utrzymywało, a w związku z tym spółka LOT przewiduje, że pożyczkę spłaci w kolejnych latach.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Jeszcze raz natomiast podkreślam, że jesteśmy w historii największego zakrętu w branży lotniczej. Chcielibyśmy, żeby można było powiedzieć, że ten kryzys związany z zamkniętym niebem i z ograniczeniami mamy już za sobą. Funkcjonujemy też w taki sposób, żeby nawet ten wynik, za który dziękuję zarządowi LOT… Dziękuję całej załodze LOT za wypracowanie tego pozytywnego wyniku w trudnych warunkach. Ten wynik też nie jest powodem do samozadowolenia, bo nie wiemy, co będzie za tydzień, za miesiąc, za dwa. Tak wygląda dzisiaj rzeczywistość i na nią się nie można obrażać. Po prostu trzeba w tym funkcjonować. To tak w tym temacie…</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Co do wspomnianej redukcji zatrudnienia, bo padały tutaj liczby, pan prezes Michał Fijoł wspomniał Lufthansę. Dodam Air France – 8,5 tys. osób zwolnionych, United Airlines – 15 tys. zwolnionych osób, British Airways – 15 tys. osób zwolnionych, wspomniana już Lufthansa – 33 tys. pracowników, EasyJet – 2 tys. pracowników. Od początku pandemii upadło 60 linii lotniczych.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Tymi działaniami, którymi polskie państwo wsparło LOT przez dokapitalizowanie, przez podniesienie kapitału, przez pożyczkę z PFR… Chodziło z jednej strony o uratowanie LOT, ale jednocześnie zapewnienie tych warunków, które pozwolą konkurować i nie dać wypchnąć się z rynku, bo to jest podstawa.</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#SekretarzstanuwMAPMaciejMalecki">Tyle wstępu. Panią prezes poproszę o kontynuowanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Wesprę to, co powiedział pan minister. Jeszcze tylko dodam, że udzielenie pomocy publicznej w sytuacji, gdyby spółka rzeczywiście – jak by to powiedzieć – miała nie ograniczać kosztów i swobodnie dysponować swoimi środkami, nie miałoby w ogóle sensu, bo te pieniądze byśmy po prostu przekazali, a one nie zostałyby wykorzystane na utrzymanie spółki. To trzeba połączyć. Jeszcze raz twardo to powiem, że celem pomocy publicznej jest utrzymanie dalej działalności spółki. Taki był cel i taki cel został zrealizowany. Tak, utrzymaliśmy, przeszliśmy przez najtrudniejszy okres.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli mogę przejść do części dotyczącej harmonogramu prac w zakresie uzupełnienia składu zarządu, to jeszcze raz powiem, że chciałabym sprostować, bo odejście pana prezesa Wilka… Nie ma pana prezesa Wilka. Nie braliśmy ze sobą całego zarządu. Trudno o nim mówić, a pewnie powiedziałby sam o sobie, ale z tego, co wiemy, bo wiemy to po koleżeńsku i było to powiedziane, jego odejście rzeczywiście jest związane po prostu z jego rozwojem. Miał jakąś ofertę pracy. Powiedział to już gdzieś w mediach, więc państwo mogą przeczytać. To nie jest osłabienie, które się nagle wydarzyło. Ono się oczywiście wydarzyło nagle, bo się dowiedzieliśmy, ale to jest związane po prostu z rozwojem kariery zawodowej pana prezesa.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli chodzi o terminy pracy, to powiem tak…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Stąd zadawałem pytanie o firmę pierwszego wyboru. Właśnie na kanwie tego, bo w tej sytuacji, w której nie było prezesa, tego rodzaju decyzję uważam po prostu za skandal. To mówię publicznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Pan prezes miał prawo ją podjąć. To jest jego…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Oczywiście. To jakby respektuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Tak, tu nie ma możliwości dyskusji. To jest zupełnie inna sytuacja. Krótko mówiąc, tu była złożona rezygnacja, więc z rezygnacją się nie dyskutuje. Można oczywiście podyskutować i popytać, ale jest tak jak jest i ta rezygnacja jest skuteczna z dniem 7 kwietnia. Do 7 kwietnia pan prezes Wilk pełni swoją funkcję, odpowiada za swoją działalność i za swój obszar. No i to tyle formalnie, bo o tym mówię. Trudno więcej jakby dyskutować z decyzją członka zarządu, którą miał prawo podjąć.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#CzlonekRadyNadzorczejPLLLOTSAKatarzynaLewandowska">Jeśli chodzi o terminy, to mogę powiedzieć w ten sposób, że będąc osobą delegowaną z rady do zarządu, nie mogę brać udziału w pracach rady nadzorczej. Nie wolno mi – nawet to jest w ten sposób sformułowane, skonstruowane. Rzeczywiście jestem wyłączona z prac rady nadzorczej. Rada ostatnio miała posiedzenie. Wiemy, że generalnie to jest obowiązkiem rady – uzupełnić skład zarządu do takiego, który będzie optymalny i będzie realizował zadania. Jak mówię, nie mogę w tej chwili za radę się wypowiedzieć, bo w tym momencie nie pełnię już tej funkcji, natomiast oczywiście rada nadzorcza będzie musiała tego dokonać i zrobić najszybciej, jak tylko będzie mogła. Na razie w ten sposób pracujemy. Myślę, że pracujemy ciężko i staramy się rzeczywiście wykonywać terminowo wszystkie obowiązki i zadania, które są w spółce, jak i prostować pewne rzeczy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Poproszę teraz przedstawicieli związków zawodowych. Proszę tylko krótko o przedstawienie się i poinformowanie, z których są państwo związków.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#CzlonekzarzaduZwiazkuZawodowegoPilotowKomunikacyjnychPLLLOTSAAndrzejKawalec">Może zacznę od pytania o kwestię formalną. Czy są dopuszczalne jakieś komentarze, czy tylko pytania? Komentarze z mojej strony.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Oczywiście jest możliwość komentarza, tylko miałbym prośbę, żeby państwo dość zwięźle przedstawili te komentarze. Maksymalnie tak do 3 minut, jeśli mógłbym państwa o to prosić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#CzlonekzarzaduZZPKPLLLOTSAAndrzejKawalec">Będę bardzo zwięzły. Andrzej Kawalec. Jestem pilotem, pracownikiem LOT od 33 lat, w tym przez 29 ostatnich lat byłem kapitanem.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#CzlonekzarzaduZZPKPLLLOTSAAndrzejKawalec">Zacznę może od tego, że z kilku różnych względów jakoś nie czuję się doceniony przez obecny zarząd w związku z wprowadzeniem nowego regulaminu wynagradzania. Podam tylko za przykład, że znów po raz drugi okazało się, że jednak jestem młodym kapitanem. Czyli mając 62 lata, jeszcze nie zostałem zaszeregowany przez pracodawcę w najwyższej stawce płacowej, bo takie manipulacje zostały przeprowadzone przy wprowadzaniu tych reguł, że zabrano mi 4,5 tys. godzin nalotu. To jest tylko przykład. Drugi przykład jest taki, że moi koledzy, którzy są zatrudnieni w formie B2B, czyli po prostu na fałszywym samozatrudnieniu, jak to oceniam, ostatnie podwyżki dostali w wysokości 40%, a ja wysokości około 18%, co rekompensuje ubiegłoroczną inflację. To tyle może szczegółów. W ten sposób, jak sądzę, przedstawiłem się dość wyraźnie.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#CzlonekzarzaduZZPKPLLLOTSAAndrzejKawalec">Mam jedno pytanie zasadnicze. Wiem o tym, że w domu powieszonego nie mówi się o sznurze, ale jednak chciałbym wiedzieć, dlaczego pan prezes Milczarski został odwołany z funkcji prezesa zarządu PLL LOT.</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#CzlonekzarzaduZZPKPLLLOTSAAndrzejKawalec">Drugie pytanie do pani prezes. Czy rada nadzorcza aż do ostatniej chwili nie widziała niczego złego w działalności pana Milczarskiego? Wydaje mi się to dziwne, że bez podania do publicznej wiadomości jakichkolwiek przyczyn dokonuje się takiej zmiany. Najwyraźniej nie chodziło o to, żeby pojawił się nowy prezes.</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#CzlonekzarzaduZZPKPLLLOTSAAndrzejKawalec">Następne pytanie jest bardzo konkretne, związane z samolotami Boeing 737-8 Max. Otóż w tej chwili użytkujemy w leasingu maksami, które otrzymaliśmy w spadku po linii Blue Air. To znaczy odebraliśmy takie maksy, które zostały przewidziane dla linii Blue Air. Wcześniej jednak LOT zrezygnował z maksów, które były przeznaczone dla niego. Były już pomalowane. Te maksy, które mamy, różnią się nieco od tych przewidzianych dla LOT, m.in. maksymalnym ciężarem do lądowania i to nie jest różnica korzystna. Dlatego miałbym pytanie, dlaczego dokonano takiej zmiany w dość krótkim czasie. Ile nas to ewentualnie kosztowało? To tyle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Kto z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacaZwiazkuZawodowegoPersoneluPokladowegoiLotniczegoAgnieszkaSzelagowska">Dzień dobry. Agnieszka Szelągowska, Związek Zawodowy Personelu Pokładowego i Lotniczego. Mam kilka pytań do obecnych tutaj, do zgromadzonych członków zarządu, jeśli można. Dziękuję bardzo, że mogę uczestniczyć w posiedzeniu podkomisji.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacaZwiazkuZawodowegoPersoneluPokladowegoiLotniczegoAgnieszkaSzelagowska">Może takie ostatnie pytanie, które mi się nasunęło. Czy to prawda, że pan prezes Wilk nie ma podpisanego zakazu konkurencji i przechodzi wprost z LOT do innej linii lotniczej? To jest moim zdaniem trochę dziwna sytuacja, bo tutaj był, jak by nie było, bardzo wysoko postawionym prezesem do spraw operacyjnych. Jednak każda spółka, jak sam pan prezes powiedział, ma swoją strategiczną wiedzę, którą nie chce się dzielić ze światem, więc chciałabym wiedzieć, w jaki sposób to zostało zorganizowane, żeby ta wiedza pozostała w LOT.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczacaZwiazkuZawodowegoPersoneluPokladowegoiLotniczegoAgnieszkaSzelagowska">Po drugie, chciałam zapytać pana ministra, czy w momencie, kiedy negocjował z zarządem LOT kwestię dokapitalizowania, ministerstwo i PFR miały świadomość tego, że planowane są zwolnienia grupowe i czy ewentualnie wyraziły na to zgodę.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#PrzewodniczacaZwiazkuZawodowegoPersoneluPokladowegoiLotniczegoAgnieszkaSzelagowska">Czy mam zadać wszystkie pytania od razu? Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Tak, poproszę wszystkie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">Chciałam zapytać w kontekście zwolnień grupowych, bo pan prezes powiedział, że gdyby dzisiaj miał podejmować decyzję, to podjąłby taką samą. Chciałam zapytać, ile firma zaoszczędziła na zwolnieniu tych stewardes, które zwolniła. Chciałam zapytać, czy oszacowała koszty, jakie będzie ewentualnie musiała ponieść w przypadku wygrania przez te osoby spraw sądowych, jak również błędów – moim zdaniem – dotyczących przeniesienia personelu pokładowego na pół etatu i nieprawidłowego podpisania dokumentów elektronicznych.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">Kolejna sprawa, bo mówimy tu dzisiaj o pieniądzach. Czy obliczyli państwo, ile kosztuje spółkę niezatrudnianie ludzi na umowę o pracę w kontekście społecznym? Kwestia jest tego rodzaju, że LOT stał się dla personelu pokładowego firmą stricte szkoleniową. Ludzie przychodzą na rok i następnie odchodzą, przychodzą następni i następni. Jest organizowanych kilkadziesiąt kursów w ciągu roku. Następują ciągłe rotacje. Myślę, że gdyby zaoferować osobom przychodzącym umowę o pracę… W ogóle pomijam już całe skutki społeczne, które umowa B2B powoduje ze względu na to, stewardesy w większości młode osoby, po prostu nie zakładają rodzin i nie rodzą dzieci, bo po prostu mają niestabilne warunki zatrudnienia. To jest w ogóle osobna sprawa. Ile jednak firmę kosztuje to, że ciągle szkoli nowe osoby, a one za moment odchodzą, bo po prostu mają właśnie niestabilne warunki?</u>
+          <u xml:id="u-42.2" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">Jeszcze chciałam się odnieść do wypowiedzi pana prezesa odnośnie do bazy w Budapeszcie. Panie prezesie, z Rzeszowa i z Krakowa również latamy na długim dystansie i nie mamy w tych miejscach baz. Też dowozimy tam załogi. Naprawdę trzeba byłoby się zastanowić, ile kosztowało nas utrzymywanie tej bazy w czasie pandemii w momencie, kiedy zwalniano polskich pracowników, a spółka utrzymywała osoby, które nigdy nie płaciły w Polsce podatków. Uważam, że to jest naprawdę wielka niesprawiedliwość.</u>
+          <u xml:id="u-42.3" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">To chyba wszystko, o co chciałam zapytać. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Najpierw technicznie chciałbym poinformować, że salę mamy do godziny 18.00, bo będzie tu kolejna komisja, ale mamy jeszcze chwilę i chciałbym poprosić o odpowiedzi na te pytania. Zanim jednak poproszę, to mam jedną prośbę. Cztery pytania zostały skierowane przez jeden związek, a pięć pytań, jak naliczyłem, przez drugi związek. Chciałbym poprosić państwa o odpowiedź na piśmie również do naszej wiadomości i jednocześnie do państwa… Jeszcze jakieś pytania? Przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza">Tak, mam jeszcze pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Aha, jeszcze pani. To bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza">Nicole Tęcza. Jestem ze Związku Zawodowego Pilotów Komunikacyjnych. Jestem dyrektorem biura zarządu.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza">Mam takie pytanie. Czy LOT w ogóle w najbliższym czasie zamierza stworzyć jakąś politykę przenoszenia ludzi z B2B na umowę o pracę? Czy są jakieś założenia, np. że do 2025 r. – nie wiem – przeniesiecie chociaż 30% personelu? To po pierwsze.</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza">Jaka w ogóle jest zakładana polityka kadrowa do 2025 r. dla personelu pokładowego i latającego, który już jest zatrudniony? Jak będzie się kształtowało zatrudnienie oficerów i pilotów na wszystkich typach samolotów?</u>
+          <u xml:id="u-46.3" who="#DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza">Chciałam tylko powiedzieć ze swojej strony, że na poziomie deklaratywnym rzeczywiście państwo bardzo dbają o pracownika. Oczywiście, tak jak poprzednio jeszcze chyba pani dyrektor zasobów kadry prosiła bardzo np. komisję socjalną o stworzenie pakietu dla osób, które będą – że tak powiem – witały na świecie nowego członka rodziny, to jest to o tyle śmieszne, że większość stewardes przekroczyła 50 rok życia, a podejrzewam, że piloci to w tej chwili średnia około 58 lat. Jest pan kapitan, jak wiemy…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">A cała reszta jest na B2B, więc nie przysługują im żadne świadczenia socjalne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#DyrektorbiurazarzaduZZPKPLLLOTSANicoleTecza">Tak. Mam jeszcze pytanie o wynagrodzenie podczas pandemii, kiedy wszystkim obcięto pensje, bo z tego, co pamiętam, prezes Milczarski jednak publicznie na forum przyznawał, że dostał premię za ten czas. Kiedy związki zawodowe pytały: „Dlaczego nam obcinają pensję, a pan prezes dostaje premię?”, zuchwale powiedział, że to nie jest jego decyzja o dostaniu czy w ogóle przyjęciu takiej premii, więc po prostu ją wziął. To chyba było na forum powiedziane wielokrotnie. Zatrudnieni mogą to potwierdzić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Tak? To wszystkie pytania? Bardzo dziękuję. To nam się rozszerzyła… Jeszcze? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#CzlonekZZPPiLAgnieszkaKielak">Może jeszcze tylko chciałam się dopytać. W ramach zwolnień grupowych była grupa osób, która została odesłana do pracy poniżej swoich kwalifikacji na ziemię. Są to osoby o najwyższych kwalifikacjach zawodowych, pracujące po kilkanaście czy kilkadziesiąt lat. Wśród nich są również osoby pełniące funkcje instruktorów. Zdaje się, że pracodawca zupełnie o nich zapomniał, gdyż po pierwsze, odgórnie te osoby pracują na pół etatu, a po drugie, są jedyną grupą zawodową, której w ogóle nie objęły podwyżki. Nawet cała poczta korporacyjna do tych osób nie dochodzi.</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#CzlonekZZPPiLAgnieszkaKielak">Moje pytanie. Czy rzeczywiście te osoby dla pracodawcy są tak mało kosztowe w stosunku do innych osób, które trzeba teraz kształcić na instruktorów i superwizorów, a które ciągle są potrzebne i ciągle trwają rekrutacje? Czy nie można tych osób z powrotem zatrudnić na te stanowiska, na których wcześniej pracowały?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo dziękuję za te, jak się wydaje, dość ważne i merytoryczne pytania. Teraz tak. Cztery osoby zadały pytania. Rozumiem, że państwo albo je wszystkie mają zapisane, albo będą ich mogli odsłuchać z zapisu, żeby odpowiedzieć na nie przedstawicielom związków zawodowych.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Faktycznie mamy chwilę. Patrzę, że powinniśmy chwilę przed szóstą skończyć, więc zostało siedem minut. Przed momentem pan kapitan zwrócić uwagę m.in. na maksy, ale też na powód odwołania pana Milczarskiego. Faktycznie jest to dobre pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-51.2" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Chciałbym jednak, żeby państwo chociaż odpowiedzieli, czy zamierzają jednak wracać do pomysłu umów o pracę, bo to pytanie padło, tzn. z B2B na umowy o pracę. Czy w ogóle jest na to jakiś pomysł? Nie chcę się odwoływać do programów formacji, która wygrała i miała to na sztandarach. Chodzi już w tym momencie jakby o bezpieczeństwo, o poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji zatrudnienia. Mówimy tutaj o ludziach, którzy są wyszkoleni i mają doświadczenie. Wydaje mi się, że te głosy same za siebie mówią. Pytanie jest zasadnicze. Czy państwo to rozważają i biorą to pod uwagę w swojej strategii czy też nie?</u>
+          <u xml:id="u-51.3" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Teraz mam taką propozycję, ponieważ wydaje mi się, że nie wyczerpaliśmy dzisiaj tego tematu, w zależności od odpowiedzi deklaruję, że zrobimy ciąg dalszy tego posiedzenia podkomisji, bo nie jesteśmy w stanie w ciągu pięciu minut odpowiedzieć na tak ważne pytania, dość istotne dla spółki, dla firmy. Oddaję więc… Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie przewodniczący, chce pan kontynuować i nie mam nic do tego, natomiast przypominam tylko, że zakres tematyczny został zakreślony do kwestii – powiedziałbym – pomocy publicznej państwa dla firmy LOT. Dyskusja jest natomiast trochę szersza, tak że proszę temat przeformułować, żeby zorganizować posiedzenie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Panie pośle, dla mnie… Jasne, oczywiście. Dla mnie nie ma żadnego problemu. Zamknę dzisiaj to posiedzenie i temat poszerzymy, bo faktycznie ta tematyka wychodzi ponad, ale wydaje mi się, że jest na tyle istotna, że poprosimy o odpowiedź. Jeśli więc państwo do części pytań mogą się jeszcze ustosunkować w krótkich zdaniach, a do całości na piśmie, to wtedy podejmiemy decyzję, czy spotkamy się po raz kolejny, czy to już wystarczy i wypełni te pytania, które tutaj padły. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Dobrze. Faktycznie mamy niewiele czasu, więc pozwolę sobie odnieść się do dwóch kwestii, które dzisiaj zostały podniesione, żeby nie trzeba było ich przenosić już na kolejny czas.</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Kwestia maksów, z których LOT musiał zrezygnować, a teraz w formule leasingu operacyjnego wziął samoloty w innej konfiguracji. To jest pytanie pana kapitana. To tylko potwierdza to, o czym mówiliśmy cały czas, to znaczy, że byliśmy zmuszeni do tego, aby podejmować najbardziej drastyczne działania, aby uzyskać i zrealizować oszczędności, ażeby chronić finanse spółki w trudnym i nieprzewidywalnym czasie.</u>
+          <u xml:id="u-54.2" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Pamiętam doskonale rok 2018 i podpisywanie umów na leasingi operacyjne właśnie samolotów Boeing 737-8 Max. To były najnowocześniejsze wówczas boeingi. Samoloty, które właśnie pozwalały na realizację oszczędności na paliwie, które faktycznie pozwalały realizować politykę środowiskową. Wówczas podpisaliśmy umowę na 15 samolotów i 5 odebraliśmy do końca 2019 r., a później przyszła nie pandemia, ale rok 2019, konkretnie marzec, kiedy samoloty zostały uziemione wskutek katastrof Boeingów 737-8 Max. One nie zostały dostarczone przez leasingodawców zgodnie z terminami dostawy. Jak już zaczęła się pandemia, LOT miał prawo do odstąpienia od umów leasingowych z leasingodawcami. Skorzystał z tego prawa, panie kapitanie, dlatego, żeby nie płacić comiesięcznych rat leasingowych, a samoloty Boeing 737-8 Max nie są tak drogie jak dreamlinery, ale w dalszym ciągu każdy z nich kosztuje blisko 0,5 mld zł. To jest cena cennikowa. Zrezygnowaliśmy z 10 tych samolotów po to, żeby przez spodziewany czas pandemii i później, przy całej niepewności covidowej i postcovidowej, nie ponosić kosztów leasingu tych samolotów, które przecież były niebagatelne, ale bardzo istotne dla funkcjonowania spółki. Zrezygnowaliśmy z nich z ciężkim sercem, dlatego że, jak do tej pory pamiętam, one były wyposażone w fotele firmy Recaro, która produkuje te fotele w Polsce w Świebodzinie. To był duży nakład siły i środków całej organizacji, żeby przygotować te samoloty. Musieliśmy je z ciężkim sercem oddać. Wiemy, że teraz one będą latały w innej linii lotniczej.</u>
+          <u xml:id="u-54.3" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Dlaczego natomiast w tej chwili weszliśmy w umowy leasingu operacyjnego z innym leasingodawcą i wykorzystujemy samoloty Blue Air? Dlatego, że wydarzyła się okazja rynkowa, a mianowicie upadł rumuński przewoźnik wskutek pandemii. Jest też szereg innych powodów. One faktycznie mają nieznacznie inną konfigurację. Mają w większości 189 foteli, a nie 186. Jest to pewnego rodzaju komplikacja, także handlowa, ale pracujemy nad ich MTOW (maximum take-off weight), czyli nad ich masą przelotową, żeby umożliwić im latanie także do destynacji, które w tej chwili dla samolotów Boeing 737-8 Max w naszej konfiguracji nie są dostępne. Tak, żeby doleciały na Wyspy Kanaryjskie, żeby można było przy pełnym payload dolecieć do Astany i do kilku innych destynacji, nad którymi w tej chwili pracujemy.</u>
+          <u xml:id="u-54.4" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Ta oszczędność, rezygnacja z samolotów średniego zasięgu Boeing 737-8 Max i przesunięcie rozpoczęcia leasingu efektywnie o praktycznie 2 lata spowodowały, że spółka oszczędziła znaczne pieniądze każdego miesiąca, nie płacąc dużych rat leasingowych za samolot. Tak jak powiedziałem, to były decyzje podejmowane wtedy, kiedy przyglądaliśmy się wszystkim pieniądzom, broniąc sytuacji finansowej spółki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Panie prezesie, jeszcze prośba. Rozumiem, że odpowie pan na piśmie na to dość istotne, ważne pytanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Czy może pan jeszcze odnieść się do tych umów? Z B2B na umowę o pracę. Czy państwo rozważają powrót do tego, co było jeszcze niedawno? To jest ostatnie pytanie, bo za chwilkę będzie tu kolejna komisja, więc będę musiał zamknąć posiedzenie, ale – tak jak powiedziałem – do tematu wrócimy wkrótce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PLLLOTSAMichalFijol">Szanowny panie przewodniczący, to jest faktycznie pytanie, które wymaga znacznie szerszej odpowiedzi. Natomiast chcę wrócić do początku dzisiejszego spotkania i powiedzieć o tym, że LOT funkcjonuje na konkurencyjnym rynku, a nasi konkurenci pracują z zatrudnieniem w formie B2B. Jeśli odstąpimy od B2B, to wówczas realizacja naszych przewozów będzie stosownie droższa. Jak ona będzie droższa, to będziemy musieli oczekiwać od naszych pasażerów wyższych cen za bilety, a jak zaczniemy tego od nich oczekiwać, to wtedy nasi pasażerowie pójdą do innych przewoźników i wtedy niestety, ale to powodzenie w spłacie kolejnych rat naszej pożyczki może nie zakończyć się sukcesem. Patrzymy na każdy element naszych kosztów. Podchodzimy bardzo uważnie zarówno do strony przychodowej, jak i do strony kosztowej. Konkurencję mamy taką, jaką mamy. Polski rynek lotniczy pracuje na umowach B2B. Wydaje mi się, że więcej będziemy musieli do państwa napisać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Dobrze. Szanowni państwo, niestety muszę w tej chwili zakończyć posiedzenie, ale obiecuję…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">Panie przewodniczący, jeszcze dosłownie dwa słowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Dobrze, ale dwa słowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacaZZPPiLAgnieszkaSzelagowska">Panie prezesie, przecież dobrze pan wie, że konkurencyjny dla nas Wizz Air zarówno pilotów, jak i stewardesy zatrudnia na umowę o pracę. Jest to jeden z głównych naszych konkurentów i jakoś daje radę. Może my też moglibyśmy dać radę?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#CzlonekZZPPiLAgnieszkaKielak">Jeszcze tylko chciałam przypomnieć…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Panie prezesie, mam prośbę do pana, żeby pan przeanalizował odpowiedź dla nas. Zobowiązuję się państwu, że… Oczywiście dzisiejsze posiedzenie za chwilkę muszę zamknąć, ale będę proponował, żebyśmy w najbliższym czasie jeszcze raz się spotkali, bo było kilka bardzo rzeczowych i merytorycznych pytań. Wydaje mi się, że poświęcilibyśmy posiedzenie wyłącznie tej sprawie, o której państwo mówili. Tak się umówmy. Najpierw poprosimy o odpowiedź. Gdybyśmy mogli poprosić o odpowiedź w ciągu najbliższych 2 tygodni, żebyśmy mogli w razie czego zaplanować kolejne posiedzenie na kolejnym już posiedzeniu Sejmu, które będzie w przyszłym miesiącu, to byłbym zobowiązany.</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#PrzewodniczacyposelDariuszJonski">Bardzo wszystkim państwu dziękuję za udział w dzisiejszych obradach podkomisji. Zamykam posiedzenie. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/kfs/201923-sjm-kfsxx-00149-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/kfs/201923-sjm-kfsxx-00149-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..b4d1a07
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/kfs/201923-sjm-kfsxx-00149-01/header.xml
@@ -0,0 +1,82 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-kfsxx-00149-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki /nr 149/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki /nr 149/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#KFS">149</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuInfrastrukturySportowejMinisterstwaSportuiTurystykiMarcinZylowski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Infrastruktury Sportowej Ministerstwa Sportu i Turystyki Marcin Żyłowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MSiT Marcin Żyłowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorsportowyPolskiegoZwiazkuNarciarskiegoTomaszGrzywacz" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor sportowy Polskiego Związku Narciarskiego Tomasz Grzywacz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorsportowyPZNTomaszGrzywacz" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor sportowy PZN Tomasz Grzywacz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="MonikaBorzdynska" role="speaker">
+        <persName>Monika Borzdyńska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelnomocnikzarzaduZMPMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>Pełnomocnik zarządu ZMP Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>Pełnomocnik Zarządu Związku Miast Polskich Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAndrzejSzewinski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Andrzej Szewiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselIreneuszRas" role="speaker">
+        <persName>Poseł Ireneusz Raś</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMalgorzataNiemczyk" role="speaker">
+        <persName>Poseł Małgorzata Niemczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMarekMatuszewski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Marek Matuszewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMieczyslawBaszko" role="speaker">
+        <persName>Poseł Mieczysław Baszko</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelJakubRutnicki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Jakub Rutnicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Arkadiusz Czartoryski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MSiT Arkadiusz Czartoryski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WlodzimierzDola" role="speaker">
+        <persName>Włodzimierz Dola</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuPrawnegoMinisterstwaSportuiTurystykiSzymonGiderewicz" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Prawnego Ministerstwa Sportu i Turystyki Szymon Giderewicz</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="KFS" role="committee">
+        <orgName>Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/kfs/201923-sjm-kfsxx-00149-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/kfs/201923-sjm-kfsxx-00149-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..6abc505
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/kfs/201923-sjm-kfsxx-00149-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,372 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dzień dobry. Otwieram posiedzenie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Witam panie i panów posłów oraz zaproszonych gości. Na podstawie listy obecności stwierdzam kworum. Witam pana ministra Arkadiusza Czartoryskiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki. Jest z nami pan Piotr Gałązka, dyrektor Departamentu Prawnego MSiT, pan Marcin Żyłowski, dyrektor Departamentu Infrastruktury Sportowej. Witam wszystkich, bo jest tu bardzo wielu przedstawicieli MSiT.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziś będziemy zajmowali się infrastrukturą sportową. To temat bardzo ważny i ciekawy, także w aspekcie nowych ogłoszonych projektów. Szanowni państwo – taka kwestia techniczna – najprawdopodobniej o 20.30 lub 20.15 odbędzie się głosowanie. W zależności od sytuacji, jeśli wyczerpiemy porządek, to zakończymy, jeśli nie, po prostu zarządzimy przerwę na czas głosowania i po 15 minutach wrócimy na posiedzenie Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Komisji przewiduje rozpatrzenie informacji ministra sportu i turystyki na temat dotychczasowego funkcjonowania oraz dalszych planów realizacji rządowych programów rozbudowy infrastruktury sportowej, ze szczególnym uwzględnieniem programu budowy lekkich hal sportowych; w punkcie drugim rozpatrzenie informacji ministra sportu i turystyki na temat stanu infrastruktury przewidzianej do uprawiania zimowego sportu i rekreacji i upowszechniania tych aktywności; w punkcie trzecim rozpatrzenie informacji na temat bieżącej sytuacji na Stadionie Narodowym, w szczególności postępu prac nad usunięciem awarii zadaszenia. Czy są uwagi odnośnie do porządku dziennego? Szanowni państwo, nie słyszę. Myślę, że będziemy procedowali punkt po punkcie, bo tych tematów jest dużo. Nie chciałbym, abyśmy poruszali wszystkie po kolei.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Szanowni państwo, przechodzimy do punktu pierwszego porządku obrad. Proszę o przedstawienie informacji przez przedstawicieli MSiT w tym zakresie. Bardzo się cieszę, że jest pan minister Czartoryski, ale chyba nic się nie zmieniło i to pan minister Osuch jest odpowiedzialny za infrastrukturę sportową. Muszę powiedzieć, że z perspektywy lat, od czasu, gdy poruszamy tematykę infrastruktury, nigdy pan minister odpowiedzialny za tę część na posiedzeniu Komisji się nie pojawił. Mówiąc delikatnie, to dość dziwna sytuacja, ale jestem przekonany, że pan minister Czartoryski jest świetnie przygotowany i przedstawi całość informacji. Panie ministrze, oddaję panu głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Szanowni państwo, powiem kilka zdań na temat 2022 r. Programy infrastrukturalne ogłoszone w 2022 r. przez ministra sportu cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. W ramach 5 zrealizowanych programów finansowanych ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej: „Sportowa Polska”, „Program inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu”, „Tenisowa Polska”, program modernizacji kompleksów orlik oraz „Program budowy infrastruktury piłkarskiej”, złożono 1017 wniosków na łączną kwotę ponad 1 856 000 000 zł. Była to kwota dwuipółkrotnie przekraczająca zeszłoroczny budżet FRKF przeznaczony na obiekty infrastruktury sportowej. Świadczy to o tym, jak wielkie potrzeby mamy w Polsce, jeśli chodzi o infrastrukturę sportową.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Rozstrzygnięcie zeszłorocznych edycji programu zaowocowało dofinansowaniem  426 zadań inwestycyjnych na łączną kwotę 736 mln zł, co pozwoli na wybudowanie około  626 obiektów sportowych. Należy pamiętać również, że inwestycje infrastrukturalne są projektami wieloletnimi, a wspomniana kwota jest rozłożona do wypłaty w ramach transz przede wszystkim w latach następnych. Z rzeczonych 426 dofinansowanych inwestycji, 221 przypada na program „Sportowa Polska, 26 na „Program inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu”, 9 na program „Tenisowa Polska” i 170 na program modernizacji kompleksów orlik. Kwoty dofinansowań wynoszą odpowiednio ponad 353 mln zł, 334 mln zł, 3,5 mln zł  i 45 mln zł w programie modernizacji kompleksów orlik. Dokładny rozkład dofinansowań w rozbiciu na województwa i programy jest w tabeli zamieszczonej w przekazanym państwu materiale. Ponadto zrealizowano pilotażową edycję programu budowy hal sportowych o lekkiej konstrukcji i w efekcie dofinansowano cztery inwestycje łączną kwotą 4 302 700 zł. Środki te pochodziły z budżetu państwa.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Wobec tego zachodziła potrzeba zwiększenia tych środków i kontynuacji zadań inwestycyjnych. Jak wiemy, wniosków ze strony samorządów, o czym wspomniałem wcześniej, było bardzo wiele. Plany inwestycyjne FRFK na 2023 rok na realizację zadań związanych z budową nowych obiektów oraz przebudową, remontami oraz modernizacją istniejących to 717 mln zł. Budżet inwestycyjny wzrósł zatem o 2,5 mln zł w stosunku do 2022 r. i o 150 mln zł względem roku 2021. Ponadto na realizację programu hal przeznaczone zostanie z budżetu państwa 800 mln zł, co razem daje rekordowe 1,5 mld zł na infrastrukturę w roku 2023.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Szanowni państwo, opowiem o planowanych w 2023 r. programach. Obecnie planowane jest ogłoszenie trzech programów infrastrukturalnych, finansowanych z FRFK. Pierwszy jest Program inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu. Celem programu jest rozwój bazy obiektów sportowych służących potrzebom polskiego sportu wyczynowego, dedykowanych szkoleniu i treningowi sportowców, przygotowaniu kadry narodowej oraz organizacji zawodów. Inwestycje dotyczą realizacji obiektów specjalistycznych, spełniających standardy międzynarodowe, mogących stać się areną ważnych zawodów i imprez sportowych rangi europejskiej czy światowej. Jak w latach poprzednich, dofinansowanie co do zasady może wynieść 50% wydatków kwalifikowanych, z wyjątkiem inwestycji realizowanych przez AWF bądź dotyczących szkół mistrzostwa sportowego, które mogą być dofinansowane w wysokości 70% wydatków kwalifikowanych. Wyjątkiem są również inwestycje Centralnego Ośrodka Sportu, Instytutu Sportu oraz Polskiego Laboratorium Antydopingowego, gdzie poziom dofinansowania może wynieść nawet 99%.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Drugim planowanym programem jest „Sportowa Polska” – program rozwoju lokalnej infrastruktury sportowej, który ma za zadanie wsparcie realizacji zadań inwestycyjnych dotyczących obiektów sportowych na terenie całego kraju. Wnioskodawcy mogą realizować inwestycje w ramach trzech grup – inwestycje w przyszkolną infrastrukturę, remont i przebudowę już istniejącej infrastruktury służącej klubom sportowym oraz inwestycje w nową, nieprzyszkolną infrastrukturę sportową. Obecnie trwają prace nad poszerzeniem katalogu grup zadań o kolejne. Wysokość dofinansowania zależna będzie od poziomu zamożności jednostki, a zatem co do zasady od 50% do 70% wartości inwestycji.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Trzecim planowanym programem jest program modernizacji kompleksów sportowych orlik. W ramach programu dofinansowaniem mogą być objęte zadania polegające na remoncie, modernizacji lub przebudowie kompleksów powstałych w ramach programu „Moje Boisko – Orlik 2012”. Edycja pilotażowa potwierdziła duże zapotrzebowanie na tego typu inwestycje. 300 złożonych wniosków przerosło oczekiwania ministerialne, stąd decyzja o kontynuowaniu programu. W ramach edycji pilotażowej dofinansowano 170 zadań inwestycyjnych kwotą ponad 45 mln zł, zamiast planowanych 30 mln zł. Okazuje się, że obiekty, które są otwarte na działania warunków atmosferycznych, które mają już często ponad 10 lat, wymagają naprawy i modernizacji.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Przejdę do największego programu – budowy przyszkolnych hal sportowych na stulecie pierwszych występów reprezentacji Polski na igrzyskach. Celem programu pod nazwą „Program Olimpia – Program budowy przyszkolnych hal sportowych na 100-lecie pierwszych występów reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich” jest budowa hal przyszkolnych, ulokowanych przy szkołach podstawowych bądź średnich. Ma on na celu poprawę dostępu do nowoczesnej infrastruktury sportowej, szczególnie na obszarach o mniejszym stopniu urbanizacji, z reguły mniej zasobnych oraz rzadziej zaludnionych, choć nie tylko. Czynniki te stanowią istotną barierę w procesie powstania kubaturowej infrastruktury sportowej, w szczególności pełnowymiarowej, nieodzownej przy tworzeniu warunków do rozwoju sportu. Wprowadzenie programu ma za zadanie realizację cywilizacyjnej konieczności poprawy dostępu do infrastruktury sportowej, w szczególności dla dzieci mieszkających w małych ośrodkach. Jednocześnie umożliwi to sportowy rozwój dzieci, w tym najbardziej utalentowanych oraz aktywność fizyczną osób z pozostałych grup społecznych. Warto w tym miejscu podkreślić, że niemały odsetek profesjonalnych sportowców pochodzi właśnie spoza największych aglomeracji. Na realizację przeznaczono 2 mld zł, w tym roku 800 mln zł i 1,2 mld zł w roku przyszłym. W porównaniu do edycji pilotażowej katalog potencjalnych wnioskodawców został znacząco poszerzony, aby zdecydowana większość samorządów mogła skorzystać z dofinansowania.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Dofinansowaniem może być objęta budowa hali nad istniejącym boiskiem wielofunkcyjnym lub budowa nowego boiska z halą nad nim. Zakres wymiarów pola gry, czyli ten element najistotniejszy przy budowie hali, z którego wychodzimy, to boisko 9x18 m jak do siatkówki albo 20x40 m jak do piłki ręcznej. Boiska muszą mieć nawierzchnię poliuretanową lub z krótkiej trawy przeznaczonej na boiska wielofunkcyjne. Hale powinny posiadać zaplecze szatniowo-sanitarne lub mieć dostęp do już istniejącego zaplecza w szkole, przy której powstają. Wyposażeniem hali muszą być także stanowiska mobilnych, laserowych strzelnic, w liczbie co najmniej czterech. Dotacja na dofinansowanie realizacji zadania związanego z budową obiektu sportowego w ramach programu może wynieść nie więcej niż 70% wydatków związanych z realizacją zadania. Jednocześnie dofinansowanie realizacji jednego zadania nie może przekroczyć 2,8 mln zł dla obiektu pola gry o wymiarach 20x40 m, posiadającego wszystkie opcjonalne i obowiązkowe funkcjonalności. Tabela zawarta w przekazanym Komisji materiale zawiera szczegóły dotyczące wysokości dofinansowania w zależności od konkretnych wariantów wykonania hali.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiArkadiuszCzartoryski">Może powiem jeszcze, że jeśli chodzi o dofinansowanie na poziomie 70%, istotnym elementem jest szeroki katalog kwalifikowanych wydatków na budowę tych hal, czyli np. to, co jest na zewnątrz, wewnątrz, szatnie, wyposażenie, ale też kwestie projektów, nadzoru inwestorskiego i inne. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Bardzo dziękuję, panie ministrze. Myślę, że to była informacja w dużym skrócie i będzie wiele pytań.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Otwieram dyskusję. Głos ma pan poseł Szewiński, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselAndrzejSzewinski">Dziękuję. Tak na szybko chciałem zapytać o tę specyfikację, o której wspomniał pan minister. Chodzi o to, że te sale sportowe mają mieć np. poliuretanową powierzchnię. Chodzi mi o zdrowie dzieci – jeśli taka poliuretanowa powierzchnia będzie tylko na betonie, to jest duże ryzyko kontuzji kolan i kręgosłupów. Czy w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jakie miałyby podmioty, które miałyby aplikować do tego programu, jest ujęta podbudowa, legary drewniane i tego typu kwestie? To bardzo ważne wbrew pozorom. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że to, o czym powiedział pan poseł Szewiński, jest bardzo istotne. Padały też pytania ze strony zainteresowanych podmiotów, co znaczy ta nawierzchnia – czy jest bezpośrednio wylewana na beton, czy jest to w formie przygotowania rusztu drewnianego i potem wylewki. Czy wchodzi w grę to drewno i rusztowanie? Mam wiele pytań, ale za chwileczkę.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pani przewodnicząca Niemczyk chciała zabrać głos. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, chciałam zapytać o tabelkę, która znajduje się na stronie nr 3. Widać ewidentnie, że cztery województwa dostają zdecydowanie inne, większe dofinansowanie, niż pozostałe. Prosiłabym o przygotowanie takiej tabelki od 2016 r., jeśli zaplanowane jest finansowanie na kolejne 5 lat, bo wiadomo, że niektóre inwestycje, które pozyskały źródła finansowania, będą realizowane w kolejnych latach.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Chciałabym dostać też bardziej szczegółową informację w odniesieniu do modernizacji kompleksów sportowych orlik. Dlaczego województwo łódzkie otrzymało tylko  355 tys. zł, a małopolskie prawie 12 mln zł na ten program? Z czego to wynika i jak te środki są rozdysponowane na modernizację kompleksów sportowych orlik? Wedle jakiego klucza były dzielone. Mam pytanie dotyczące infrastruktury tenisowej. Jest tu mowa o dziewięciu obiektach w roku 2022, którym przyznano dofinansowanie. Chciałabym prosić o ich wymienienie, których to dotyczy.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Budowa hal sportowych to projekt, o którym mówiło ministerstwo, że ma być wydatkowana w tym roku kwota 800 mln zł. Chciałabym wiedzieć, czy są zezwolenia na budowę, które gminy złożyły wnioski i wedle jakiego klucza te 800 mln zł ma być wydane w 2023 r. Czy już się rozpoczęła jakaś procedura? To dość duża kwota. Myślę, że każda budowla wymaga zezwolenia i ta procedura trochę trwa. Jest tu mowa o zadaszeniach i krótkiej trawie. W jaki sposób będzie rozwiązany proces jej podlewania, jeśli to będzie zadaszone? Ile hal chcecie w tym roku postawić? Czy te hale sportowe będą tylko w formie boisk wielofunkcyjnych, otwartych, czy również w formie typowych zamkniętych boisk i hal sportowych?</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Wczoraj odbyło się posiedzenie zespołu ds. zdrowia publicznego, na którym były prezentowane wyniki dotyczące otyłości i nadwagi. Jednoznacznie zespół stwierdził, że Narodowy Program Zdrowia w ogóle nie zrealizował celu pierwszego, dotyczącego zahamowania wzrostu nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych. Jest on zatrważający i bardzo niebezpieczny. Z pewnością budowa takich hal by się przydała.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Chciałabym wiedzieć, czy szkoły, które posiadają niepełnowymiarowe hale sportowe, w których nie mieści się boisko do koszykówki albo boisko do piłki siatkowej, będą miały priorytet. Z reguły to są hale i szkoły budowane na tzw. tysiąclatki. Dzieci i nauczyciele WF bardzo często mi się skarżą, gdy odwiedzam szkoły, że nie ma możliwości przeprowadzenia fajnych lekcji wychowania fizycznego, gdyż sama hala jest zbyt mała, a w związku z reformą systemu edukacji, likwidacją gimnazjów i cofnięciu dwóch roczników do szkoły podstawowej, liczba zajęć na sali gimnastycznej się zwiększyła, ze względu na większą liczbę klas w szkole podstawowej. Bardzo często jest tak, że na jednej połowie sali gimnastycznej lekcje ma jedna klasa, a na drugiej druga. Jeśli są to dzieci z klas podstawowych, to około 25 uczniów. Jeśli to dzieci z klas wyższych, szkół ponadpodstawowych, to zdecydowanie większa liczba dzieci.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Chciałam zapytać, czy tego typu jednostki będą miały priorytet. Z informacji wskazanych przez pana ministra wynika, że głównie będą uzyskiwały dofinansowanie gminy, w których znajdują się placówki oświatowe na obszarze o mniejszej urbanizacji. Co oznacza mniejsza urbanizacja i do ilu tysięcy jest ta mniejsza urbanizacja? Dzieci tak samo powinny mieć dostęp do sportu w dużych miastach, jak i w mniejszych miejscowościach, tym bardziej, że nie ma różnicy, jeśli chodzi o tycie dzieci. Tak samo tyją w dużych, jak i mniejszych miastach. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Jeszcze zabiorą głos inni parlamentarzyści. Pozwolę sobie na wypowiedź w kwestii infrastruktury. Bardzo interesują mnie terminy. „Program Olimpia” jest ogłoszony od pierwszego do ostatniego dnia marca, z możliwością przedłużenia – tak to zostało zapisane. „Sportowa Polska” i modernizacja orlików, pozostałe projekty, nie mają jasnej informacji dotyczącej tego, kiedy te nabory będą. Myślę, że w aspekcie ewentualnych przygotowań ze strony samorządów byłoby ważne, abyśmy dziś po tej Komisji mogli tą informacją się podzielić. Jeśli to możliwe, bardzo proszę o wyjaśnienie.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Chciałem zapytać też o kwestię rewitalizacji orlików. To cenna inicjatywa, że największy program budowy infrastruktury sportowej w Polsce, który był zrealizowany, otrzymuje wsparcie. Przypominam, że wybudowano ponad 2 tys. obiektów w Polsce i potrzebują zrewitalizowania. Kiedy ten program zostanie ogłoszony w tym roku i jaka kwota będzie na niego przeznaczona? Myślę, że to bardzo ważne jak to będzie wyglądało. Mam pytanie dotyczące wskaźnika G.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Oczywiście nad „Programem Olimpia” chciałbym jeszcze się pochylić. Myślę, że to dobre rozwiązanie. Panie dyrektorze, panie ministrze, proszę mnie poprawić, ale niezależnie od wskaźnika G poziom refundacji wyniesie do 70%. Myślę, że biorąc pod uwagę „Sportową Polskę”, tam w zależności od wskaźnika G mieliśmy poziom refundacji od 30% do 70%, czy nie warto abyśmy zaczęli od 50%. To 30%, biorąc pod uwagę obecną sytuację finansową samorządów, jest bardzo trudne. Czy ministerstwo przewiduje wprowadzenie zmian, jeśli chodzi o poziom i wielkość refundacji, czy też pozostaje po staremu, w zależności od wskaźnika G?</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">„Program Olimpia” – rzeczywiście bardzo szumnie zapowiadano budowę tysiąca hal. Muszę powiedzieć, że po pilotażu, w którym zrealizowano cztery hale, nie jestem optymistą, jeśli chodzi o to, ile takich inwestycji będzie zrealizowanych w najbliższych latach. Fakt jest taki, że środki przeznaczone na ten program są imponujące.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pierwsza moja uwaga. Panie ministrze, panie dyrektorze, nie ukrywam, że konsultowałem ten program z samorządowcami, którzy są konkretnie zainteresowani realizacją tego projektu. Czy na etapie przygotowywania go odbyły się konsultacje z samorządowcami? Chciałbym podzielić się wieloma uwagami, które przedstawili. Pierwsze pytanie – doprecyzowaliście, jakiego typu hale mogą załapać się na to finansowanie – te lekkie konstrukcje łukowe, z drewna klejonego bądź metalowe oraz niezależna konstrukcja zadaszenia, samonośna. Czy to jest zamknięty katalog? Jeśli chodzi o zadaszenie brezentowe, łuki będą zadaszone lekką, naciągniętą konstrukcją. Mamy gigantyczny problem, jeśli chodzi o kwestie ciepła i koszty ogrzania takich hal. Zmienili państwo zasady, bo na początku pilotażu mówiliście, że minimalny wymiar hali będzie wynosił 40x20 m. To było nieporozumienie, bo te hale miały być budowane przy małych szkołach podstawowych. Dobrze wiemy, że nie sztuką jest zrealizowanie inwestycji, co oczywiście jednak jest ważne, ale kluczowe jest utrzymanie i jak te koszty będą wyglądały. Samorządowcy zadają pytanie tego typu: Czy tylko te trzy technologie, o których powiedzieliście, będą realizowane w ramach tych inwestycji? To proste pytanie: Czy muszą to być hale łukowe? Może to być problem technologiczny, ale też kosztowy. Bardzo popularna jest technologia tzw. płyty obornickiej. Ona jest bardzo tania i ma znacznie lepsze parametry, jeśli chodzi o kwestie ciepła i izolacji. Położenie na dachu płyty obornickiej, nie w wersji łukowej, ale w wersji prostego spadu, jak powiedzieli samorządowcy, jest znacznie tańsze i lepsze, jeśli chodzi o przyszłościowe ceny ogrzewania. Czy to jest katalog zamknięty, czy będą państwo troszeczkę wychodzili naprzeciw tego typu rozwiązaniom? Czy te kwoty, które tu państwo przedstawili, to rzeczywiście zawsze będzie to 70%?</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Przeczytam jedno pytanie ze strony samorządowców, panie dyrektorze. Pozwolę sobie przytoczyć: „Na terenach wiejskich nie ma planów zagospodarowania przestrzennego i trzeba wydać decyzję o warunkach zabudowy, tzw. decyzję lokalizacyjną”. Kluczowa w tym zakresie jest kwestia infrastruktury sąsiedniej i jej parametrów. Często jest tak, jeśli państwo określą te kwestie łuków, że na terenach wiejskich tego typu inwestycji nie ma i może być pewien problem w zakresie wydania warunków zabudowy. Samorządowcy pytają, czy będziecie twardo tych wytycznych się trzymać. Jeśli tak będzie, to wielu samorządowców, którzy chcieliby zrealizować te inwestycje, może mieć z tym problem. Jak zapytał poseł Szewiński, jakiego typu będzie nawierzchnia. Czy będzie tzw. ruszt drewniany, a na tym sztuczna wylewka? Czy jest to w tym zawarte? Jeśli chodzi o te kwestie łukowe i części samonośne, nie możemy tu zainstalować świetlików. To może być problem. W wizualizacjach, które pokazaliście w przypadku tych inwestycji, trudno wykorzystać naturalne oświetlenie. To uwagi przekazane ze strony samorządów, które są bardzo zainteresowane. W jaki sposób do tego podejdziecie? Czas naboru wniosków też jest krótki – to jest do końca marca, a dziś mamy już pierwszy tydzień za nami. Może być w tej kwestii problem.</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Tyle póki co z mojej strony. Bardzo proszę o omówienie tych technicznych kwestii, bo samorządowcy tego bardzo oczekują.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Nie wiem, czy jeszcze ktoś z państwa posłów chce zabrać głos? Jeszcze pani poseł Niemczyk, przedstawiciel samorządu i oddam głos panu ministrowi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Chciałam zapytać o wysokość tych hal, które będą budowane: Czy to tylko 6 m, czy mogą być wyższe? Jak to wygląda? Proszę powiedzieć coś o infrastrukturze, która będzie przy halach, czyli o szatniach, jaka jest ich minimalna liczba przy każdym obiekcie. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Było wiele kwestii technicznych. W tym programie jest to dość jednoznacznie wyjaśnione. Poproszę o zabranie głosu przedstawiciela samorządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Marek Wójcik, Związek Miast Polskich.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Panie przewodniczący, państwo posłowie, panie ministrze, chciałem podnieść kilka kwestii w ogromnym skrócie. Po pierwsze, chcę ze smutkiem stwierdzić, że tego typu programy nie są konsultowane z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, czego bardzo żałujemy. Nawiasem mówiąc, mogę zacytować przynajmniej dwa przepisy, które zobowiązują państwa do konsultowania z nami tego typu programów. To oczywiste, że wówczas jest szansa na to, że będą one bardziej praktyczne.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Co do szczegółów, jeśli chodzi o „Program Olimpia”, chciałem zapytać o to, czy zawsze może być tylko budowa. Może być to również rozbudowa? To bardzo istotne z punktu widzenia wykorzystania istniejącego potencjału.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Po drugie, chciałem prosić o uzupełnienie listy beneficjentów. Z powodów demograficznych będziemy mieli o wiele mniej osób, które będą korzystały z tych hal w pojedynczej jednostce. Tak niestety będzie. Chciałbym prosić o uzupełnienie beneficjentów, jeśli to niemożliwe teraz, w tym konkursie, to już w następnych, o związki i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. Wówczas będziemy mieli szansę, przy największych obiektach, na gwarancję większej efektywności, jeśli chodzi o wykorzystanie tych obiektów.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Kolejna sprawa. Chciałem zapytać, dlaczego państwo nie przewidują jakichkolwiek trybun na tych halach. Nie ma ich. Fakultatywnie pojawiają się tam scena z wykładziną. Wydaje mi się, że nawet minimalna składana trybuna mogłaby być przydatna. W kontekście tego programu chciałem zapytać także, czy te 800 mln zł, które są przewidziane według tego materiału na ten rok, jest zabezpieczone w budżecie. Bardzo popieram to, o czy mówiła pani przewodnicząca, czyli kwestię małej urbanizacji. Ze strony samorządów zauważamy w wielu miejscach eliminowanie systemowe większych ośrodków miejskich z dostępu do środków. Podam jeden przykład – ustalenie warunku, że trzeba mieć gęstość zaludnienia mniejszą niż 805 mieszkańców na km2, wyeliminowało prawie wszystkie miasta na prawach powiatu, automatycznie. Ktoś po prostu wrzucił do jednego worka wszystkie powiaty, podzielił przez 380 i wyszła mu jakaś wartość. Upominamy się także, aby nie eliminować tych większych miast.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Pan przewodniczący słusznie zapytał o terminy. Żałuję, że niektóre z tych programów za chwilę zostaną rozstrzygnięte. Pamiętam taki program 3 lata temu, gdy złożyliśmy 708 wniosków, jeśli dobrze pamiętam. Przeszedł ocenę formalną jeden. Prosimy o współpracę z samorządami, abyśmy mogli je informować, aby te rozwiązania były jak najlepsze i abyśmy w bieżącym kontakcie mogli eliminować wątpliwości, które dotyczą tych konkursów. Popieram głos pana przewodniczącego dotyczący finansowania i podniesienia progu do 50%. W przypadku Polskiego Ładu i funduszu inwestycyjnego, inwestycje sportowe były tam bardzo wysoko – na czwartym miejscu, jeśli chodzi o wszystkie kategorie usług realizowanych przez samorządy. Skala dofinansowania była tam znacząco wyższa. W związku z tym obawiam się, że gdy będziemy mieli do wyboru program, który zagwarantuje nam dofinansowanie rzędu 90% na infrastrukturę inną, niż sportowa, to nie zdecydujemy się na inwestycję, której dofinansowanie ustalimy na 30%. Konkursu z drogami wówczas nie wygramy. Mówię to ze smutkiem jako człowiek sportu – tak siebie nazywam, myślę, że w sposób uzasadniony.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#PelnomocnikZarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Zakończę swoją wypowiedź apelem, abyśmy ze sobą rozmawiali. Jest Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i tam tego typu programy powinny być kierowane, abyśmy mogli wypowiedzieć się w trakcie przygotowania konkursów, a nie po czasie składać do nich zastrzeżenia. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Chciałem jeszcze zadać pytanie. W ramach tego „Programu Olimpia” obligo czy też częścią wydatków kwalifikowanych jest zakup strzelnic wirtualnych w ramach tego projektu. Rozumiem, że to wydatek kwalifikowany. Nie dyskutuję. Uważam, że tego typu inwestycje być powinny. Czasami może być tak, że danym inwestorem będzie gmina czy też powiat, który będzie realizował tę inwestycję przy małej szkole wiejskiej, a np. będzie miał w swoim zasobie także klasy mundurowe w zespole szkół zawodowych lub liceum. Moje pytanie: Gdzie ta strzelnica wirtualna będzie bardziej potrzebna? Czy będziecie bardzo twardo trzymali się tego, że ma być to w ramach tej konkretnej infrastruktury, czy np. gdy robi się tę inwestycję, będzie można ją wykorzystać tam, gdzie jest potrzebna. Jeśli to będzie szkoła podstawowa w małej gminie wiejskiej, fajnie, że jest taka możliwość, ale gdzieś indziej ta strzelnica mogłaby być lepiej wykorzystana. Powinniśmy być bardziej elastyczni w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że było kilka szczegółowych pytań. Na zakończenie mam apel. To naprawdę gigantyczne pieniądze – mówimy o 2 mld zł w skali 2 lat. Cały czas mamy jeden problem. Jako posłowie Koalicji Obywatelskiej złożymy projekt ustawy dotyczący tego, aby w aspekcie infrastruktury sportowej ze szczególnym uwzględnieniem basenów cały czas mówić o tym, że mamy wiele obiektów sportowych, które mają problem, jeśli chodzi o koszty utrzymania i wysokość opłat za energię. Wydajemy miliardy na nowe inwestycje, a np. w Szamotułach mam cały czas basen zamknięty, przez najbliższe pół roku, panie ministrze. To nie tylko Szamotuły. Wiem, że może państwa to nie do końca interesuje, ale przeznaczamy miliardy na nowe inwestycje, a pewna zmiana pozwoliłaby na ich utrzymanie, albo że wynajem hal gimnastycznych byłby tańszy. Szanowni państwo, myślę, że warto o tym pamiętać.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Teraz pan przewodniczący Baszko, a potem oddam głos ministerstwu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselMieczyslawBaszko">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowna Komisjo, zaproszeni goście, niewątpliwie program, który został ogłoszony przez MSiT jest bardzo wartościowym i potrzebnym w środowisku wiejskim i miejskim. Trzeba pochwalić, że tak duże środki finansowe są na niego przekazane. Jako samorządowiec nie pamiętam, aby kiedykolwiek takie były. W urzędzie marszałkowskim odpowiadałem za dofinansowanie i dokładnie to wiem. Podział tych środków przez MSiT na poszczególne inwestycje sportowe wedle samorządów jest mi znany. To było 5–6 inwestycji rocznie w województwie. Gratuluję i proszę przekazać pozdrowienia dla pana ministra Kamila Bortniczuka i całego zespołu.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselMieczyslawBaszko">Wrócę do tych małych hal – są potrzebne wszędzie, na terenach wiejskich i miejskich. Samorządowcy się z tym borykają, bo mniejsze ośrodki zawsze były eliminowane. Pamiętam 10–15 lat temu narzucaliśmy, że hala sportowa musi być minimum 20x40 m, choć odstępstwo było na 18x36 m. Dokładnie pamiętam, panie Wójcik, ze mną tutaj nie dyskutować. Znamy się i wiem co to za samorząd.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PelnomocnikzarzaduZMPMarekWojcik">Ze względu na kategorię wiekową nie ośmieliłbym się.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselMieczyslawBaszko">Cieszę się bardzo, że jestem młodszy, ale słucham też starszych i doświadczonych. Wrócę do tematu – od 20 lat i dłużej pamiętam, że trzeba wyrównywać szanse między regionami. Trzeba robić to za pomocą budżetu. Wiemy, że są gminy bogatsze i słabsze. Była koniunktura bardzo dobra, kiedyś dokładało się mniej do oświaty, więc samorządom można było więcej dać. Ale to było bardzo dawno, niż demograficzny już nam uciekł. Z jednej strony, jeśli chodzi o 50%, niektóre samorządy, nawet w moim województwie, mała miejscowość, ma krytą pływalnię. Trzeba mieć jeszcze szczęście i przepompownię gazu ze wschodu i urządzenia. To podatek na poziomie 6–7 mln zł rocznie. Takie jest porównywanie samorządów.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselMieczyslawBaszko">Jeśli chodzi o hale łukowe, są potrzebne. Jeśli chodzi o trybuny, najważniejsze jest, aby młodzież i dzieci miały gdzie ćwiczyć, a nie na trybunach siedzieć. Jeśli samorząd dokupi trybunę rozstawianą, mniejszą, aby zawodnicy rezerwowi czy oczekujący na wejście do gry mogli gdzieś usiąść, to zgoda. To jest potrzebne. Nie mówmy jednak o trybunach, bo zaraz dojdziemy do tego, że pół hali łukowej zajmą trybuny. Do czego dochodzimy? Jest program i cały czas czegoś szukamy – może drzwi za szerokie, może blacha inna. Kolega poseł Szewiński mówił – to, co kiedyś zbudowano w 1994 r., pierwsze hale sportowe na betonie, było niedobre. Potem samorządowcy to zrywali. Myśleli, że jest pięknie i ładnie, ale kontuzjowalność była potężna. Samorządowiec, który nie znał się na infrastrukturze sportowej, to robił. Ja takiej hali gimnastycznej u siebie nie budowałem. To jest ważne. Co możemy konsultować, czy nie – zawsze są nam potrzebni specjaliści, aby powiedzieć jak uniknąć najwięcej błędów.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselMieczyslawBaszko">Wrócę do tematu obiektów strategicznych. Moje miasto to stolica województwa podlaskiego. Nie ma widowiskowej hali sportowej do przeprowadzenia zawodów sportowych czy celów wystawienniczych. W ubiegłej kadencji pan minister Witold Bańka był na posiedzeniu Komisji i mówił, że jest 60 mln zł dla miasta Białystok i pana prezydenta, ale strona samorządowa nie chciała budować bieżni. Kto został mistrzem Polski w lekkiej atletyce w ubiegłym roku? Z Klubu Podlasie, złoty medal na igrzyskach olimpijskich Wojtek Nowicki, z małej miejscowości, na 30 domów. Zobaczcie w jaki sposób można podejść do sprawy obiektów sportowych. Ten obiekt strategiczny jest bardzo potrzebny. Wszyscy w koło to mówią. Panie ministrze, będzie wniosek z Politechniki Białostockiej, bo 22 lata temu rektor ubiegał się o środki finansowe. Nie wiem, jaka wtedy opcja finansowa rządziła, ale wiem, z jakiej opcji rektor był – nie mojej, ale to był bardzo porządny człowiek, profesor i go zniszczyli ci, co byli z tej samej opcji. Wracamy do tego samego punktu. Ze strony politechniki wniosek będzie poparty przez związki sportowe, aby ten obiekt ująć jako strategiczny w północnowschodniej Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselMieczyslawBaszko">Wracając do tematu traktowania terenów wiejskich i miejskich, rządowy program „Klub” – zgadnijcie, ile klubów w Warszawie otrzymało środki. 100. Każdy krzyczał, że to program tylko dla wiosek i mniejszych miejscowości i coś jeszcze było z nim nie tak. Każdy ma prawo, tylko trzeba spełnić wymagania. Na tym polega rządowy program „Klub”, którego LZS są operatorem. Każdy związek sportowy, olimpijski, nieolimpijski mówi – nareszcie ktoś docenia, to jest prawidłowo, to jest ważne. Nie szukajmy przyczyny, czy farba będzie zielona, czerwona, czy czarna, tylko czy potrafimy to zrobić. Pozwolenie na budowę, jeśli nie ma planu miejscowego, można dostać szybciej niż uchwalić plan miejscowy. Pan dokładnie to wie i trzeba o tym powiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że dziś dyskutujemy, aby doprecyzować te rzeczy, aby nie było sytuacji, o której pan mówił, że w latach 90. nawierzchnia była bezpośrednio wylewana na płytę betonową i to była katastrofa. Stąd nasze pytania, aby te kwestie móc doprecyzować.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pan przewodniczący Matuszewski ma głos. Przypominam, że za 20 minut będziemy mieli przerwę. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Króciutko, panie przewodniczący, aby zrównoważyć głos, bo wypowiadało się dwóch posłów z opozycji i będzie dwóch popierających rząd i wtedy będzie idealnie.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselMarekMatuszewski">Panie ministrze, szanowni goście, programy są bardzo dobre. Wychodzimy do mniejszych miejscowości i wiosek, aby wyrównywać poziom infrastruktury sportowej w stosunku do tych większych miast. To było w programie i jest realizowane – cześć i chwała panu ministrowi i jego pracownikom. Chcę przypomnieć, bo warto przypominać, szczególnie niektórym starszym posłom, ale też ludziom z samorządów, że był taki program budowy orlików, zdaje się 2 tys. Pamiętamy dokładnie jak to się działo, te składy chemiczne polietylenów, włókien, atesty spełniały tylko niektóre firmy, dziwnym trafem. Samorządy nie były wtedy w stanie nic zrobić. Pamiętam burzliwe posiedzenia komisji. Pani poseł przewodniczącej Niemczyk i kolegi przewodniczącego wtedy nie było, ale ja byłem, widziałem, było gorąco. Teraz jest spokój. Można powiedzieć, że wszystko jest dla nas zrozumiałe. Bardzo się cieszę, że tak jest, panie ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselMarekMatuszewski">Chcę tylko powiedzieć, bo jestem z województwa łódzkiego, że jest np. takie miasto, jak Aleksandrów Łódzki. Zgłaszają się do mnie nauczyciele. Wysłałem pismo do pana burmistrza, aby składał wnioski, bo jest program „Sportowa Polska” i inne, gdzie trzeba składać wnioski. Nauczyciele, rodzice, użytkownicy proszą, aby nawierzchnia na orliku była polepszona itd. Póki co burmistrz nie odpowiada. Może po tej Komisji przekażą mu informacje i odpowie mi na pismo. Z wielu stron, panie szanowny z samorządów, dochodzą do mnie głosy od mieszkańców, że wielu burmistrzów i prezydentów nie składa wniosków, nie wiadomo dlaczego. Myślę, że nie z tego powodu, że w ministerstwie jest Zjednoczona Prawica. Apelowałbym, szczególnie do posłów opozycji, aby zachęcać burmistrzów, np. w Aleksandrowie Łódzkim, aby składali wnioski. Jeśli dobrze złożą, to wszystko będzie sprawdzone i w wielu przypadkach rezultaty będą pozytywne, bo przecież tak zazwyczaj jest.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselMarekMatuszewski">Kończąc moją wypowiedź, powiem – panie ministrze, robimy bardzo dużo. Nigdy tyle nie przekazywano pieniędzy na sport jak obecnie. Oczywiście opozycja musi krytykować i sprawdzać i to też w pewnym sensie dobrze, gdy ktoś sprawdza i docieka. My mamy bardzo demokratyczny urząd, te wszystkie poprawki są brane pod uwagę. Jest demokratyczny, bo przypomnę, jak było za czasów ministrów, których nazwisk już nie będę wymieniał – wtedy nie było tak demokratycznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselAndrzejSzewinski">Przepraszam, panie przewodniczący, miało być krótko, a to jest bardzo długa, rozbudowana opowieść.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Już za dwie sekundy kończę. Wszyscy, kochani, ręce na stół, do pracy, budować infrastrukturę, składać wnioski, wspierać naszych wójtów i burmistrzów, aby je składali. Wtedy będzie sukces, gdy tych hal będzie jak najwięcej i dzieci oraz wszyscy użytkownicy będą zadowoleni. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Panie przewodniczący, między innymi dlatego mówiłem, że wymóg minimalnej hali 20x40 m jest zupełnym nieporozumieniem, bo ten program w związku z tym nie będzie tak popularny. Przypominam, że dlatego dziś dyskutujemy i mówimy o merytorycznych uwagach, bo w pilotażu zostały zrealizowane tylko cztery inwestycje, a nie 40,  czy 400. Co to znaczy? To, że ten program nie był odpowiednio przygotowany w taki sposób, aby zachęcić do niego samorządy. Gdy mówimy o wskaźniku G, w którym trzeba zwiększyć dofinansowanie, to po to, aby samorządy miały szanse. Dobrze wiemy, że ich możliwości finansowe zostały obcięte.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pan poseł Szewiński, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Przepraszam, panie przewodniczący, mam uwagę formalną.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Jasne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Dostaliśmy SMS o głosowaniach o 20.15. Będzie 5 minut na odpowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że po dyskusji będzie dla pana ministra więcej niż 5 minut, ale po głosowaniach. Mamy jeszcze kwestię sportów zimowych, na szczególną prośbę pana przewodniczącego, jeśli chodzi o infrastrukturę. Interesuję się wszystkim, panie przewodniczący, jeśli chodzi o infrastrukturę sportową. Głos ma pan poseł Szewiński i oddamy głos panu ministrowi i jeśli nie wyczerpiemy tematu, to będziemy kontynuowali po głosowaniach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselAndrzejSzewinski">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Postaram się wypowiedzieć w wojskowym skrócie.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselAndrzejSzewinski">Pierwsza kwestia – ad vocem słów pana przewodniczącego, dlaczego samorządy nie składają aplikacji do tych wniosków. Ano dlatego, że na samorządy są nakładane obowiązki w wielu innych obszarach – edukacji, służby zdrowia, za którymi nie idą środki. Jest bardzo duży ubytek z podatku PIT i CIT. To odpowiedź, dlaczego samorządy nie mają tego wkładu własnego. To pierwsza kwestia.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselAndrzejSzewinski">Jeśli chodzi o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, jeśli jest ustanowiony taki plan i jest w nim ujęty tego typu obiekt, to dużo szybciej taka hala może powstać, niż jeśli takiego planu nie ma i wtedy są tzw. wuzetki, ta cała inna, dodatkowa procedura.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselAndrzejSzewinski">Trzecia sprawa – to, o czym dyskutujemy. Jak wspomniał mój przedmówca Marek Wójcik, może warto, aby były przeprowadzone rzetelne konsultacje z organami czy instytucjami, które reprezentują samorządowców, aby te programy były bardziej dopracowane. Jak wszyscy tu siedzimy, jesteśmy za tym, aby takie programy powstawały, jest pełna zgoda. Jeśli te specyfikacje będą bardzo precyzyjne, takie jak mają być, czyli garnitur będzie skrojony na miarę, wszyscy będą z tego tytułu beneficjentami, samorządy, młodzież korzystająca i rząd.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselAndrzejSzewinski">Kolejna, ostatnia kwestia. Pamiętam, że jeszcze w 2015 r. można było korzystać z dwóch programów. Tak też było tam, gdzie mieszkam – był program ministerialny na budowę hali przy szkole i można było skorzystać z dofinansowania z wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska na energię odnawialną. Tam powstały wymienniki ciepła, dzięki czemu można mniej środków przekazywać na ogrzewanie i w lato jest chłodniej. Moje pytanie jest następujące: Czy ministerstwo brało pod uwagę przygotowanie systemowej konstrukcji finansowej, w której można byłoby też korzystać z OZE – fotowoltaiki, gruntowych wymienników ciepła, aby część była z ministerstwa, a część z wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Jeszcze ostatni głos, pan poseł Szramka.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Poseł Paweł Szramka (niez.):</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję. Panie przewodniczący, szanowni państwo, zawsze z ogromnym zainteresowaniem wsłuchuję się w wypowiedzi pana przewodniczącego Baszko – czasem trafne, czasem mniej trafne argumenty. Z tą dzisiejszą niestety w większości nie mogę się zgodzić, gdyż pan przewodniczący – tak to odczułem, że było przesłanie – powiedział, że robimy program, to się nie czepiajcie, bo zawsze tylko krytykujecie. Z tej krytyki płyną jasne przesłania, że coś się działo. Mamy przedstawicieli samorządu, posłów opozycji, którzy wskazują na pewne niedociągnięcia, przez które samorządy m.in. nie mogą skorzystać z tych programów, więc może warto wsłuchać się w te głosy, a nie mówić, że tylko krytykujecie. Chyba po to spotykamy się na tej Komisji, aby pojawiające się błędy wyeliminować, aby wasze programy były jak najlepsze. To i tak wy spijecie na końcu śmietankę, więc chociaż wysłuchajcie tych głosów krytycznych, jeśli nie naszych, to chociaż przedstawicieli samorządów.</u>
+          <u xml:id="u-25.4" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-25.5" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Panie ministrze, pewnie będziemy musieli ogłosić przerwę o 20.10. Jeśli nie wyczerpiemy odpowiedzi, będziemy kontynuowali później, bo mamy jeszcze dwa punkty. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Szanowni państwo, jeśli chodzi o infrastrukturę sportową, „Program Olimpia” jest największym programem inwestycyjnym po 1989 r. w sporcie. Do tej pory największym był orlik. Ten jest większy i jest odpowiedzią na ogromne zapotrzebowanie. Widzimy w systemie, że niemal 300 wnioskodawców wypełnia wnioski – w podglądzie systemowym. Zainteresowanie jest bardzo duże.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Proszę, aby państwo zwrócili uwagę, że są trzy programy inwestycyjne. Gdy pan przewodniczący, pani przewodnicząca czy pan ze Związku Miast Polskich zabierali głos, mówili państwo o różnych technologiach i potrzebach samorządów. Chciałbym jeszcze raz podkreślić, że jest duży program „Sportowa Polska”, w którym również można budować hale o różnych wielkościach, przeznaczeniu i funkcjach, jak do tej pory było. To duży program i łącznie te programy są największymi do tej pory. Nie wyklucza to tych indywidualnych pomysłów. Jeśli ktoś chce zbudować halę według indywidualnego pomysłu, z technologią, jaką sugerował pan przewodniczący, różnymi systemami ogrzewania, fotowoltaiką, program „Sportowa Polska” tego nie wyklucza. On również jest dedykowany do inwestycji takich jak budowa hali. Ten państwa postulat jest spełniony.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Tu poszliśmy w nieco podobnym kierunku z dodatkowym programem, jak w przypadku orlików. Pamiętają państwo, gdy budowano orliki, można było budować również stadiony. Nie było tak, że gdy samorząd budował orlika, nie mógł budować innego boiska. Tu jest podobna sytuacja. Można składać wnioski w programie Polski Ład i „Sportowa Polska” na różne obiekty sportowe, z różnym wyposażeniem, strzelnicą, bez itd.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Jest też drugi, dodatkowy program, który ma na celu pewne zestandaryzowanie. Dlaczego? Bo okazuje się, że w przypadku zestandaryzowania liczymy na spadek ceny jednostkowej. Wielokrotność powtarzania tego obiektu przypuszczamy, że spowoduje spadek ceny jednostkowej materiałów budowlanych, projektów, wyposażenia itd., jak to się stało w przypadku orlików. Są oba programy.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Pan Mieczysław Baszko zwrócił uwagę na obiekty strategiczne. Jest też trzeci program. Są „Sportowa Polska”, „Program Olimpia” i strategiczne obiekty dla rozwoju polskiego sportu. Mamy trzy programy inwestycyjne i maksymalną elastyczność. Jeśli chodzi o technologię ogrzewania, nie narzucamy rozwiązania, kto z samorządów ma jaką sytuację, to decyduje sam – czy ogrzewa fotowoltaiką, gazem, z sieci miejskiej. Jest różna specyfika. Jeśli chodzi o wielkość, standaryzowana jest siatkówka ręczna, ale dlatego że mamy obok program „Sportowa Polska”, gdzie inne postulaty, jak bieżnia itd. mogą być przecież spełniane. Idziemy w kierunku zestandaryzowania. Wnieśliśmy ostatnio poprawki, bo okazało się – to ukłon do pana ze Związku Miast Polskich – że przedstawiciele większych miast również są zainteresowani. Na dużych osiedlach mieszkaniowych są miejsca, gdzie nie ma przestrzeni na wielkie hale, ale szkoły chętnie uzupełniłyby się o halę łukową. Dlatego weszły poprawki, że jest to możliwe.</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Proszę państwa, zaryzykuję na posiedzeniu Komisji stwierdzenie, które pójdzie do protokołu, że prawdopodobnie okaże się, że problem będzie bardziej po naszej stronie, a nie samorządów. Bardziej będziemy martwili się o to, żeby liczba wniosków była na tyle wystarczająca, że wypełnimy ten plan tysiąca hal. Moim zdaniem nasycimy Polskę obiektami sportowymi tego typu albo z programu strategicznego, albo „Sportowa Polska”, albo łukowych hal. Nasycimy Polskę tymi halami.</u>
+          <u xml:id="u-26.6" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Jeśli chodzi o kwestie zdrowotne, również nie rozstrzygamy. W momencie złożenia wniosku nie trzeba mieć projektu architektoniczno-budowlanego do pozwolenia. Rozumiemy, że jest zdrowy rozsądek inwestora i jeśli chodzi o kwestie zdrowotne i kontuzji chyba nie będzie robił tego projektu ktoś, kto nie ma pojęcia, jak zrobić podłogę. Chodziło nam o to, aby nie zadaszać wszystkiego, co popadnie, żwiru, trawy itd. Jest możliwość zadaszenia istniejących boisk, ale wówczas trzeba zmienić podłogę, jeśli ma się boisko, które chce się zadaszyć, aby nie zadaszać wszystkiego, co popadnie. Jeśli chodzi o kwestię kontuzji, nie rozstrzygam tego. Fachowcy musza się wypowiedzieć i niech to zrobią, aby te podłogi były rzeczywiście fachowo zrobione, aby nie było kontuzji.</u>
+          <u xml:id="u-26.7" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Jeśli chodzi o strzelnice, Ministerstwo Obrony Narodowej je buduje i z tego, co wiem, są już ich setki, w miejscach, gdzie są potrzebne, w szkołach średnich, tam, gdzie są klasy przygotowania wojskowego. Taki program istnieje. Nasz program jest tylko uzupełniającym, który w niewielkim stopniu postulat nauki strzelania będzie uzupełniał, przez strzelnicę laserową. Te laserowe cieszą się ostatnio dużą popularnością.</u>
+          <u xml:id="u-26.8" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Jeśli chodzi o pytania pani przewodniczącej, sięgniemy do protokołu, bo były bardzo szczegółowe i nie dalibyśmy teraz rady na wszystkie odpowiedzieć, dlaczego były różnice między województwami i inne. Postaramy się odpowiedzieć na piśmie na pani pytania.</u>
+          <u xml:id="u-26.9" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Szanowni państwo, za 10 minut są głosowania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Chciałbym wyczerpać ten pierwszy punkt. Z mojej strony padło pytanie o daty poszczególnych naborów do programów. Olimpia już jest ogłoszona, „Klub” też…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Tak, przepraszam. Początek kwietnia to „Sportowa Polska”. Olimpia już jest ogłoszona. Zachęcam samorządy – wejdźmy do systemu, wypełnijmy wniosek, na początek nie musimy mieć pozwolenia na budowę. Nie jest to skomplikowane w tym przypadku. Sprawdziło się to w programie „Klub”. Nie są to skomplikowane wnioski. Nie powiedziałem o tym, ale weszła poprawka, że również samorządy z większych miast będą mogły w „Programie Olimpia” startować, chyba że uznają, że są tak zamożne jak Poznań, Gdańsk czy Warszawa, że chcą startować w programie „Sportowa Polska” z dużymi halami o innej, bardziej tradycyjnej technologii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dobrze, panie ministrze. Zdaję sobie sprawę, że mamy możliwość budowania hal ze „Sportowej Polski”. Biorąc pod uwagę wskaźnik G, większość samorządów nie miałoby refundowania na poziomie 70%, ale byłoby między 30% a 50%. Jeśli byłaby to pierwsza sala w gminie, to byłaby inna możliwość. Zapytam jeszcze, czy te trzy systemy zadaszenia to system zamknięty, czy też będą państwo otwarci na inne. Mówię o tym w aspekcie kosztów związanych z ogrzewaniem i trwałością inwestycji. Myślę, że to jest warte przeanalizowania. Koszty są bardzo konkretnie doprecyzowane, o czym państwo powiedzieli. W zależności od metrażu wszystko jest rozpisane. Czy te trzy systemy to zamknięty katalog?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#SekretarzstanuwMSiTArkadiuszCzartoryski">Na ten moment to raczej zamknięty katalog. Zobaczymy, co życie pokaże. Chcemy iść w kierunku wielokrotności takich samych obiektów i walczyć o spadek ceny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">OK. Wiele samorządów myślało o lekkiej technologii płyty obornickiej. Jest to na podobnym poziomie, a trwałość jest znacznie większa niż w przypadku hal brezentowych. Wizytowałem je wielokrotnie i jest dużo problemów, np. przeciekania, skraplania. Sugeruję, aby wzięli to państwo pod uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Szanowni państwo, pani poseł Niemczyk zada jedno pytanie i zarządzam przerwę. Wracamy na posiedzenie po głosowaniach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselMalgorzataNiemczyk">Dziękuję. Panie przewodniczący, panie ministrze, nie rozumiem… Mówi pan, że są zgłoszenia, a w programie macie zapisane wydatkowanie 800 mln zł na rok 2023. Na zgłoszenia wydacie te 800 mln zł?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dobrze. Zarządzam przerwę. Nie o to chodzi, abyśmy w 15 sekund odpowiedzieli w tej chwili. Widzimy się po głosowaniach. Mamy jeszcze kolejne dwa punkty i panowie dyrektorzy też odpowiedzą na zadane pytania. Ogłaszam przerwę.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">[Po przerwie]</u>
+          <u xml:id="u-33.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Szanowni państwo, będziemy kontynuować posiedzenie Komisji. Mam pytanie do pana dyrektora: Czy chciałby odpowiedzieć na pytania o kwestie techniczne – była kwestia nawierzchni sportowej itd.? Czy mógłby pan doprecyzować i przejdziemy do kolejnych punktów? Panie dyrektorze, oddaję głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#DyrektorDepartamentuInfrastrukturySportowejMinisterstwaSportuiTurystykiMarcinZylowski">Panie przewodniczący, jeśli chodzi o aspekt techniczny dotyczący nawierzchni, pragnę zauważyć, że świadomie nie narzucamy konkretnych rozwiązań technicznych jej dotyczących. Zakładamy, że poliuretan jest już tak rozpowszechnioną formą i pod wieloma względami zbadaną i funkcjonującą powszechnie, że raczej tu nie ma wątpliwości. Dodam tylko tyle, że nie za bardzo rozumiem zarzut dotyczący tego, że pod poliuretanem jest podbudowa betonowa. Trzeba to traktować jako cały system, który funkcjonuje. Nikt nie robi podbudów betonowych takich, które później nie współgrają z położonym na nim poliuretanem. Wspomnę chociażby o nawierzchniach lekkoatletycznych dotyczących bieżni, które wręcz zalecamy, aby były robione na podbudowie betonowej. Zakładamy oczywiście, że projektant zachowa zdrowy rozsądek i zaprojektuje rozwiązanie, którego parametry nie są szkodliwe dla zdrowia. Jestem o to całkiem spokojny. W Polsce funkcjonują tysiące boisk wielofunkcyjnych. Są w 99% z poliuretanu. Nie widzę tu ryzyka ani potrzeby, aby ministerstwo narzucało konkretne rozwiązanie. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję. Panie dyrektorze, myślę, że wynika to z tego, że być może jest obawa, że takie klasyczne boisko wielofunkcyjne przy orliku jest z poliuretanem bezpośrednio wylanym na podbudowę betonową. Możemy tu dyskutować. Jeśli chodzi o otwarte boiska, to jest OK, ale obawa była tego typu, że jeśli to będzie klasyczny ruszt drewniany i na to będzie wylewka, to czy nie będzie problemu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">Jeśli taką technologię projektant zaprojektuje, to absolutnie nie będziemy wnosili do tego żadnego sprzeciwu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że z tego te obawy ewentualnie wynikały.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Czy to satysfakcjonuje pana posła Szewińskiego? Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Jeśli chodzi o dachy, katalog jest zamknięty. Zobaczymy, jak to będzie szło. Myślę, że im bardziej będziemy elastyczni w stosunku do samorządów, w zależności od ich sytuacji, tym lepiej. Biorąc pod uwagę te kwoty, wszyscy jesteśmy zainteresowani tym, aby każdy samorząd mógł z tego skorzystać. Myślę, że same kwoty dofinansowania do poszczególnych etapów są na tyle jednoznacznie przedstawione, że sprawę to mogłoby załatwić. Zastanawiam się, bo jest brana pod uwagę też kwestia fotowoltaiki. Nawet państwo do tego zachęcają. Biorąc pod uwagę ten typ zadaszenia, aby móc zainstalować fotowoltaikę na tego typu dachach, będzie problem. Będzie musiała powstać gdzie indziej. Gdyby były tu klasyczne dachy ze skosem – są też dachy, które mają już montowaną fotowoltaikę – byłoby prościej. Dlatego się upieram, że wiele tych założeń jest sensownych, ale technologia zastosowana do dachu powoduje, że fotowoltaika może być, ale nie na dachu. Jeśli będziemy to robili tam, gdzie miejsca wokół nie będzie, to już sprawa dyskusyjna.</u>
+          <u xml:id="u-37.3" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Mam pytanie, trochę w nawiązaniu do orlików, panie dyrektorze. Pierwszy rok funkcjonowania orlika był dość sztywny co do tego, co może być realizowane i jakie są zasady. Potem były pewne możliwości, np. kwestia kontenerów, murowania czy też adaptacji budynków, które były obok. Myślę, że z perspektywy te adaptacje i murowane budynki okazały się bardzo dobrym rozwiązaniem, znacznie trwalszym. Zachęcamy do słuchania samorządowców i konkretnych rozwiązań. Przecież tylko o to chodzi, że przy takiej ilości pieniędzy chcielibyśmy, aby te obiekty po prostu były funkcjonalne.</u>
+          <u xml:id="u-37.4" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Byłem w szkole podstawowej w Poznaniu i specjalnie poprosiłem panią dyrektor o spotkanie. Była tam hala łukowa – brezentowa. Była zrealizowana 10 lat temu. Pani dyrektor, numeru szkoły nie podam, powiedziała, że niestety to była jednowarstwówka, a nie dwuwarstwówka i nie było izolacji i że jest to dramat. Wszystko się skrapla. To naprawdę nie jest dobre rozwiązanie i gdyby mogła się cofnąć, to jeśli w ogóle, zastosowane byłyby zupełnie inne technologie. Nie chciałbym, abyśmy na siłę nie realizowali czegoś, co mogłoby potem powodować problemy, aby funkcjonować długotrwale. Zamknijmy tę sprawę i zobaczymy jak ta sytuacja będzie się rozwijała.</u>
+          <u xml:id="u-37.5" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Szanowni państwo, uznaję, że punkt pierwszy został zakończony. Przechodzimy do drugiego punktu – rozpatrzenia informacji ministra sportu i turystyki na temat stanu infrastruktury przewidzianej do uprawiania zimowego sportu i rekreacji i upowszechniania tych aktywności. Szanowni państwo, nie przywitałem, ale mam nadzieję, że wciąż z nami są: pan Tomasz Grzywacz, dyrektor Sportowy Polskiego Związku Narciarskiego i pan Konrad Niedźwiedzki, dyrektor Sportowy Polskiego Związku Łyżwiarstwa Szybkiego. Nie widzę ich, ale byli zapisani. Nie ma tych przedstawicieli. Oddaję głos przedstawicielom Ministerstwa Sportu i Turystyki. Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, przedstawiamy państwu jako ministerstwo, materiał opisowo-graficzny przygotowany przez nas, dotyczący infrastruktury dedykowanej sportom zimowym. Jest to dokument o charakterze analizy ilościowej, stanowiący wynik dokonanej inwentaryzacji obiektów dla sportów zimowych, w którym jednocześnie przedstawiliśmy kontekst obiektywnych uwarunkowań dla rozwoju tej specjalistycznej infrastruktury. Łączna liczba obiektów infrastruktury zimowej w Polsce oszacowana została przez nas na 226, przy czym nie wliczono do tej puli obiektów czysto rekreacyjnych, takich jak odkryte lodowiska czy niewielkie narciarskie trasy zjazdowe. Obiekty zimowe mają bardzo różną specyfikę użytkowania, zarówno w zakresie poziomu wymaganych umiejętności niezbędnych do korzystania z nich, jak i w kontekście sezonowości ich funkcjonowania. Najbardziej popularnymi obiektami są lodowiska i trasy do narciarstwa zjazdowego. Lodowiska służą zarówno amatorom łyżew, w formie popularnych ślizgawek jak i bardziej złożonym formom ich użytkowania – hokej na lodzie, łyżwiarstwo figurowe, curling.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">W przypadku lodowisk bardzo istotnym parametrem jest ich zadaszenie, które w sposób znaczący wydłuża sezon użytkowania obiektu. Bardzo popularnym sportem jest również narciarstwo zjazdowe, które choć zlokalizowane jest głównie w południowym paśmie karpacko-sudeckim, to jednak nie ogranicza się wyłącznie do tego obszaru. Nieco mniej popularne jest narciarstwo biegowe, którego uprawianie dodatkowo komplikuje stałe zmniejszanie się zimowej pokrywy śnieżnej, natomiast powoli rośnie liczba obiektów do profesjonalnego uprawiania tego sportu. Podobnie sprawa ma się z wykorzystującym częściowo tą samą infrastrukturę biathlonem.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">W przedstawionym państwu materiale znajdują się grafiki obrazujące rozmieszczenie poszczególnych obiektów dla sportów zimowych na mapie Polski, jak również ich tabelaryczne zestawienia. Wymienię pokrótce liczbę poszczególnych obiektów, jednocześnie zachęcając państwa do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami zawartymi w materiale. W Polsce mamy: 96 lodowisk, z czego 27 to hale lodowe, czyli pełnowymiarowe lodowiska 60x30 m, z trybunami oraz infrastrukturą towarzyszącą; sześć torów łyżwiarskich, z czego cztery to obiekty pełnowymiarowe o długości 400 m; dziewięć czynnych obiektów, kompleksów ze skoczniami narciarskimi; sześć obiektów z profesjonalnymi trasami narciarskimi biathlonowo-biegowymi; 35 ośrodków z narciarskimi trasami biegowymi minimum o 1 km długości; 70 ośrodków ze zjazdowymi trasami narciarskimi w funkcjach sportowo-rekreacyjnych, których łączna długość wynosi około 300 km.</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">Dodatkowo w materiale wskazane zostały przykłady ministerialnych dofinansowań inwestycji dotyczących obiektów dla sportów zimowych, które w ostatnich latach, tylko w przypadku najważniejszych obiektów, wyniosły łącznie około 260 mln zł. Dziękuję za uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że pewnie jakieś pytania tu będą, jeśli chodzi o kwestie infrastruktury zimowej. Tomaszów oczywiście jest, Zakopane jest realizowane, ale w materiale, który przygotowało ministerstwo, widać, że jeśli myślimy o strategicznym podejściu do dyscypliny, jaką jest łyżwiarstwo szybkie, bez zadaszenia toru w Warszawie tracimy gigantyczny potencjał. To kilka milionów mieszkańców, gigantyczny potencjał demograficzny, jeśli chodzi o narybek. Biorąc pod uwagę trudną sytuację, liczba medali, które udało się zdobyć, pokazuje, że to było wielkie wyzwanie. Zachęcam, aby do tego tematu i do rozmów z Warszawą podejść, bo to byłaby wielka szansa. Patrząc na to, jakie są koszty funkcjonowania takich obiektów, Warszawa miałaby szanse na to, aby po części skomercjalizowany projekt mógł… nie wiem, czy się utrzymywać, ale na pewno miałby duży potencjał.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pewnie poproszę pana przewodniczącego, wielkiego fana hokeja, o zabranie głosu. Mówimy o lodowiskach. Z perspektywy „Sportowej Polski” te lodowiska – proszę mnie poprawić, panie dyrektorze – też są dość faworyzowane, jeśli chodzi o stopień dofinansowania.</u>
+          <u xml:id="u-39.3" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Oddam głos panu przewodniczącemu, ale wrócę jeszcze do poprzedniego punktu w jednej kwestii. Pytałem tam o wskaźniki G, w przypadku „Sportowej Polski”. Czy myślicie, aby to zmienić? Tam jest to 30%. Czy pozostanie to 30%, czy robimy od 50%? Nie usłyszałem odpowiedzi. Pewnie teraz pan poseł Matuszewski, a potem oddam głos przedstawicielom ministerstwa, jeśli będą mieli ochotę.</u>
+          <u xml:id="u-39.4" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Panie przewodniczący, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Dziękuję, panie przewodniczący. Zostałem wywołany do głosu i powiem parę słów. Zacznę od tych dużych hal do łyżwiarstwa szybkiego. Zapytam, czy według ministerstwa, jeśli zostanie zakończona budowa tego pięknego obiektu w Zakopanem, spełniającego najbardziej wyśrubowane normy, czy będzie już w miarę nasycenie, jeśli chodzi o duże hale lodowe. Mamy jedną w Tomaszowie, teraz będzie w Zakopanem, o tych najwyższych parametrach. to jedna sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PoselMarekMatuszewski">Mam jeszcze jedno pytanie. Na tej mapce, gdzie są zimowe obiekty sportowe – głównie mówię o lodowiskach – nie ma np. Szczecina. W internecie można znaleźć pełnowymiarowe lodowisko w Szczecinie – 30x60 m. Chyba warto to uzupełnić, bo tych lodowisk w Polsce pewnie jest trochę więcej.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PoselMarekMatuszewski">Poza Zgierzem, Bytomiem, który został oddany, Sosnowcem, który lada moment będzie miał potężną oddają halę, czy są jeszcze inne w budowie? Sport lodowy jest dyscypliną, w przypadku której w Polsce jest trochę trudniej niż we wszystkich krajach wokół, po Czechy, Słowację, po Szwecję, Finlandię itd. W piłkę nożną, z całym szacunkiem dla piłkarzy, koszykarzy, z siatkówką jest trudniej, prawie każdy potrafi grać, kopnąć, rzucić do kosza. Z hokejem jest tak, że najpierw należy nauczyć się jeździć na łyżwach, aby sobie nie zrobić krzywdy. Później dopiero taki człowiek, jak już może w miarę dobrze jeździć na łyżwach, zaczyna uprawiać hokej. Hokej jest trochę bardziej skomplikowany niż dyscypliny takie jak piłka nożna czy koszykówka. To dyscyplina bardzo widowiskowa. Mogę powiedzieć tylko, że miasto Zgierz korzysta z różnych programów w MSiT, też z tego programu inwestycji strategicznych. Powstanie hala lodowa, która będzie służyła Polskiemu Związkowi Hokeja na Lodzie i różnym reprezentacjom. Taka hala, przy pewnym uporze, pasji niektórych, powstaje w ramach potężnego kompleksu w Zgierzu, który będzie miał też pneumatyczny balon nadmuchiwany, taki jak tu jest przy Legii Warszawa, nad pełnowymiarowym boiskiem, ponoć jedynym województwie łódzkim. To potężna hala wielofunkcyjna w tym kompleksie i obok tego jeszcze kilka boisk piłkarskich. Te obiekty będą kosztowały ponad 50 mln zł i w tym roku będą uroczyste otwarcia lodowiska i tego balonu nad boiskiem piłkarskim.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#PoselMarekMatuszewski">Warto pamiętać o lodowych tematach. W Polsce są tradycje. Jesteśmy krajem, którego sąsiedzi te sporty lodowe mają i to na dość wysokim poziomie. Ministerstwo robi dużo w tym temacie, zachęt w ramach tych lodowisk jest dużo. Panie dyrektorze, punktacja jest wyższa, więc trzeba to przekazywać. Na pewno będę to robił i informował samorządowców. Trzeba budować lodowiska. Niektórzy martwią się o baseny, hale pod plandeką – szanowni państwo, wystarczy mieć lodowisko i każdy wie, gdy włoży rękę za typową lodówkę, że jest tam bardzo ciepło. Agregat lodowy to taka lodówka razy 5 tys. To ciepło może iść do basenu, hali, a nie w atmosferę i można poprzez halę lodową, z dobrym, energooszczędnym sprzętem, wykorzystywać to ciepło do ogrzewania, hal, basenów czy w innych celach. Tylko trzeba chcieć. Trzeba mieć wiedzę i to robić. Zadałem parę pytań i jeśli pan minister… to znaczy pan dyrektor, ale mu tego może kiedyś życzę, mógłby odpowiedzieć. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Poważne życzenia, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Czy ktoś jeszcze chciał zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#DyrektorsportowyPolskiegoZwiazkuNarciarskiegoTomaszGrzywacz">Panie przewodniczący, szanowni zgromadzeni, Tomasz Grzywacz, dyrektor Sportowy Polskiego Związku Narciarskiego.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#DyrektorsportowyPolskiegoZwiazkuNarciarskiegoTomaszGrzywacz">Debatujemy tu nad stanem infrastruktury i z tego powodu mam dwa apele do szanownych panów dyrektorów, aby trochę bardziej pochylić się nie tylko nad samymi inwestycjami. Jak pan przewodniczący wspomniał wcześniej, stosunkowo łatwo je zrealizować, ale potem dość dużym problemem jest utrzymanie tych obiektów i dostępność ich dla sportu i sportowców. Trochę w imieniu Polskiego Związku Łyżwiarstwa Szybkiego zaapeluję – hala w Tomaszowie Mazowieckim to bardzo piękny obiekt, ale od lat borykający się z tymi samymi problemami związanymi z utrzymaniem lodu, ze względu na wysokie koszty energii. Dla przykładu, w zeszłym roku czy 2 lata temu miesięczny koszt utrzymania lodu dla PZŁS i dostępność tej hali prawie na wyłączność wynosił ponad 350 tys. zł miesięcznie. Przykładowo wynajem przez polskich olimpijczyków takiej samej hali, o podobnych parametrach, w Holandii w Heerenveen czy w Niemczech w Inzell wynosił o 100 tys. zł. To duży problem. Budujemy piękne obiekty za publiczne pieniądze, a potem ciężko jest je w pełni wykorzystać ze względu na problemy natury organizacyjno-finansowej na bieżąco.</u>
+          <u xml:id="u-42.2" who="#DyrektorsportowyPolskiegoZwiazkuNarciarskiegoTomaszGrzywacz">Jeżeli chodzi o kwestie narciarskie, mamy już naprawdę dość ładną infrastrukturę, jeśli chodzi o narciarstwo zjazdowe. Stosunkowo dużo jest ośrodków narciarskich. Jest problemem z pogodzeniem upowszechniania narciarstwa zjazdowego z uprawianiem narciarstwa zjazdowego jako formą sportu kwalifikowanego. Większość stacji narciarskich rozlicza się na zasadzie komercyjnej, w związku z tym niestety „upowszechniony” sport masowy ma dla nich dużo większe znaczenie i wartość niż sport kwalifikowany, niekomercyjny, ale wyczynowy. W związku z tym istnieje bardzo duży problem z uzyskiwaniem zamykania tras dla potrzeb uprawiania sportu, jakim jest narciarstwo i wyłączeniem ich z ogólnego obiegu komercyjnego w celu przeprowadzenia treningów. Podobnie jest z trasami biegowymi.</u>
+          <u xml:id="u-42.3" who="#DyrektorsportowyPolskiegoZwiazkuNarciarskiegoTomaszGrzywacz">Mamy piękne ośrodki, dobrze doinwestowane, ale ciągle mamy problem z utrzymaniem odpowiedniej pokrywy śnieżnej na tych trasach. Na początku tego sezonu  COS Zakopane dosypał trochę śniegu z armatek na trasę o pętli 1 km, gdzie właściwie skazanych na tę trasę było większość klubów z całego makroregionu i wprowadził dodatkową opłatę 15 zł za trening, czyli za godzinę pobiegania po śniegu. O ile większe kluby, z dużych miast, gdzie rodzice dokładają dość istotne pieniądze do trenowania przez swoje dzieci, o tyle małe kluby, które przyjeżdżały tam na zgrupowania miały z tym naprawdę istotny problem. Ciężko jest zrealizować trening sportowy na nartach biegowych w ciągu jednej godziny.</u>
+          <u xml:id="u-42.4" who="#DyrektorsportowyPolskiegoZwiazkuNarciarskiegoTomaszGrzywacz">W związku z tym tak naprawdę te koszty znacząco wzrosły, jeżeli chodzi o kwestie zgrupowań, nawet dla małych klubów. Jako związek staramy się dofinansowywać nawet pojedyncze jednostki treningowe dla takich klubów, ale nie jest to żadne rozwiązanie. Potrzebne są pewne rozwiązania systemowe, w tym także pomoc, refundowanie wyłączania tras zjazdowych dla potrzeb sportu wyczynowego. Te trasy trzeba dodatkowo przygotować, mocniej naśnieżyć, zazwyczaj ostrzyknąć wodą, posypać solą azotową, aby ta trasa była twarda i wytrzymywała reżym treningu narciarzy zjazdowych. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Rzeczywiście, jeżeli chodzi o tory lodowe i koszty ich utrzymania, Tomaszów to nie jest duże miasto. Oczywiście to jest potrzeba. Uważam, że powinno być kilka tego typu torów, ale rzeczywiście powinna być tam optymalizacja kosztów, a poważna inwestycja, taka z prawdziwego zdarzenia powinna być w Warszawie. Mam nadzieję, że prędzej czy później po prostu do tej inwestycji dojdzie.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Panie dyrektorze, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#DyrektorsportowyPZNTomaszGrzywacz">Pan przewodniczący mówił o tym, że lodówka z tyłu grzeje. Z tego, co wiem, istnieje taka technologia rozprężania gazu płynnego, która znowu emituje bardzo dużo zimna. Być może warto pomyśleć, aby przy dużych inwestycjach, jak te hale, w dużych miastach powstawały stacje rozprężania gazu płynnego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Panie dyrektorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">Na wstępie odniosę się do pytania pana przewodniczącego dotyczącego wskaźników procentowych, jeśli chodzi o dofinansowanie w „Sportowej Polsce”. Czekamy właśnie na wejście w życie zmienionego rozporządzenia, które stanowi podstawę do dysponowania środkami FRKF. Tam podnosimy ten średni poziom możliwej do udzielenia przez ministra dotacji z 50% do 70%. Gdy to rozporządzenie się pojawi, sfinalizujemy pracę nad poszczególnymi programami i ostatecznie określimy, jaki to będzie procent dofinansowania: czy pozostaniemy przy tym 33%,50% i 70%, czy to będzie 50% i 70%. Minister będzie miał tu dowolność. Ten poziom wyjściowy po wielu latach jest podnoszony  z 50% do 70%.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">OK, czyli jeszcze nie wiemy, ale rozumiem, że raczej idziemy w kierunku 50% niż 33%.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">Nie jestem w stanie odpowiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#DyrektordepartamentuMSiTMarcinZylowski">Jeśli chodzi o pytanie pana przewodniczącego Matuszewskiego, jeśli chodzi o tory, chcielibyśmy pewnie, żeby w tym zakresie wypowiedział się stosowny związek, kiedy już oddamy tor w Zakopanem, zobaczymy, jak funkcjonuje i jakie jest dalsze zapotrzebowanie na tego typu obiekty. Jeśli chodzi o Szczecin, nie wykazaliśmy tego lodowiska 30x60 m wśród hal lodowych, bo to nie jest hala lodowa wedle naszych kryteriów. Jest ona na str. 8, pod tytułem lodowiska wykazane pod nazwą „Lodogryf”. Faktycznie jest takie lodowisko w Szczecinie To tyle. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Czy pan przewodniczący jeszcze ewentualnie chciałby coś dodać?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Jedno słowo, bo nie każdy musi się tak specjalizować w tej dziedzinie jak ja. Przykładowo taki tor lodowy w Tomaszowie pomieściłby osiem lodowisk pełnowymiarowych. Utrzymanie lodowiska typowo dla hokeja, do łyżwiarstwa figurowego i short tracku, śmiem twierdzić, jest łatwiejsze. Mam analizy, jeśli chodzi o baseny. Nie ma takiego basenu, który by się samofinansował. Lodowiska, gdzie są też ślizgawki, które w dużych miastach cieszą się ogromną popularnością wraz z tymi wszystkimi grupami, które wchodzą za odpłatnością, często – mówię przed podwyżkami prądu – wychodziły na plus. Tak to wygląda z lodowiskami. Mam obecnie informację, że te najnowsze lodowiska, które mają nowoczesne urządzenia – wszystko się rozwija, tak jak nasze domowe lodówki, dobrze sobie radzą. Teraz te najnowsze agregaty są bardzo energooszczędne. Nie możemy porównać lodowisk hokejowych do tych ogromnych hal. Te hale są bardzo trudne w utrzymaniu i nie ma dwóch zdań, że bez pomocy państwa i COS to się nie uda. W Tomaszowie ten temat w jakiś sposób będzie musiał być rozwiązany. COS w Spale jest niedaleko, ale muszą być rozmowy, prezydent miasta się musi na to zgodzić i tak samo ministerstwo. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Uznaję, że punkt drugi został rozpatrzony.</u>
+          <u xml:id="u-53.2" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Przechodzimy do punktu trzeciego porządku dziennego – rozpatrzenia informacji na temat bieżącej sytuacji na Stadionie Narodowym, w szczególności postępowania prac nad usunięciem awarii zadaszenia. Nie przywitałem jeszcze prezesa zarządu spółki PL.2012+. Jest z nami pan Włodzimierz Dola.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#WlodzimierzDola">Dzień dobry.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Witamy. Jest też pani Monika Borzdyńska, członek zarządu spółki PL.2012+. Rzeczywiście temat był gorący jakiś czas temu. Liczymy na to, że ten bajpas, który dojechał z Włoch, jeśli się nie mylę, sprawę załatwił. Będzie nas też interesowało, czy to jest bajpas, czy stałe rozwiązanie. Kwestia bezpieczeństwa jest kluczowa. To dla nas najważniejsza arena. Myślę, że nie tylko kibice piłki nożnej, ale też wielu innych dyscyplin czekają na to, aby gościć najważniejsze wydarzenia. To marcowe przecież ma być na Stadionie Narodowym.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Panie dyrektorze, nie wiem czy od razu oddajemy głos władzom spółki, czy ministerstwo chciałoby się wypowiedzieć w temacie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPrawnegoMinisterstwaSportuiTurystykiSzymonGiderewicz">Dziękuję bardzo. Wysoka Komisjo, Szymon Giderewicz, zastępca dyrektora w Departamencie Prawnym Ministerstwa Sportu i Turystyki.</u>
+          <u xml:id="u-56.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPrawnegoMinisterstwaSportuiTurystykiSzymonGiderewicz">Powiem dwa zdania. Stadion Narodowy i nieruchomość gruntowa, na której jest usadowiony, stanowi przedmiot trwałego zarządu MSiT. Nieruchomość ta została przekazana na podstawie umowy dzierżawy i zarządzania Stadionem Narodowym spółce celowej Skarbu Państwa PL.2012+, która jest wyłącznym operatorem Stadionu Narodowego. Na mocy tej umowy spółka jest odpowiedzialna, jak państwo doskonale wiedzą, za utrzymanie stałej operacyjnej dostępności stadionu, w tym za prace związane z jego remontami, modernizacją, a także przeglądy stadionu, naprawy i usuwanie awarii. Spółka prowadzi też działalność związaną z udostępnianiem nieruchomości na potrzeby społeczno-kulturalne, w tym związane z zakresem kultury fizycznej, także działalność komercyjną. Na mocy umowy operatorskiej spółka odpowiedzialna jest również za usuwanie awarii na stadionie, prowadziła prace związane z zabezpieczeniem i usunięciem awarii zadaszenia. Moją wypowiedź proszę potraktować jako wstęp i uzupełnienie informacji, którą przedstawi spółka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">W takim razie poproszę o zabranie głosu pana prezesa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#WlodzimierzDola">Jeszcze raz dzień dobry, a w zasadzie dobry wieczór. Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, aby wspomóc nas w prezentacji materiału, pozwoliliśmy sobie przygotować krótką wizualizację. W pierwszej części chcielibyśmy opowiedzieć państwu o całym procesie związanym z wykryciem defektu i jego zabezpieczeniem, a potem opowiem o pracach komisji.</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#WlodzimierzDola">Przechodząc do rzeczy, w październiku i listopadzie 2022 r. prowadzony był na terenie obiektu PGE Narodowy przegląd konstrukcji stalowo-linowej dachu i podczas tego przeglądu na jednym z łączników dachu ruchomego z konstrukcją stałą została wykryta rysa. Informacja o tej rysie dotarła do spółki 3 listopada i tego samego dnia poinformowaliśmy głównego konstruktora konstrukcji dachu, reprezentującego firmę SBP ze Stuttgartu oraz wykonawcę, czyli włoską firmę Cimolai, o takim ekstraordynaryjnym systemie. Zrobiliśmy spotkanie, które odbyło się 10 listopada, gdzie zarówno projektant, jak i wykonawca oraz podwykonawca, czyli firma Mostostal Zabrze, stawili się na miejscu. Zostały przeprowadzone kolejne badania. Przeprowadzono badania nieniszczące metodą magnetyczno-proszkową i wykazały, że rysa nie tyle jest, ale i przez te 2 tygodnie zdążyła się powiększyć. W godzinach późnowieczornych 10 listopada otrzymaliśmy rekomendację ze strony głównego projektanta dachu, że należy stadion w jego ocenie zamknąć. Tak też poczyniliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#WlodzimierzDola">W dniu 11 listopada poinformowaliśmy Ministerstwo Sportu i Turystyki o fakcie, że zamierzamy zamknąć stadion. Poinformowaliśmy również Polski Związek Piłki Nożnej, bo 16 listopada planowany był na PGE Narodowym mecz Polska – Chile, w ramach przygotowań do mistrzostw świata w Katarze. Poinformowaliśmy także nadzór budowlany o fakcie wykrycia wady i od razu przystąpiliśmy do prac projektowych. Zarówno projektant, jak i zespół, który został przez nas zebrany, składający się z wykonawców, podwykonawców, osób pracujących na etapie budowy Stadionu Narodowego, jako kierownicy budowy, jak i główny projektant stadionu, pan Rutz, zaangażowali się w te działania. Specjaliści i eksperci orzekli, że należy ten element zabezpieczyć poprzez zamontowanie specjalnego bajpasu, który będzie odciążał ten wadliwy element. Później nastąpiły kontrole – najpierw Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, potem powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego. Stadion formalnie nie został przez żaden z tych urzędów zamknięty. My zamknęliśmy go sami, z własnej inicjatywy, po rekomendacjach pochodzących od projektanta.</u>
+          <u xml:id="u-58.3" who="#WlodzimierzDola">W pierwszej kolejności został zaprojektowany bajpas i pod koniec listopada pierwsze elementy bajpasu spływały na teren PGE Narodowego. Około 20 dni trwał montaż bajpasu i dnia 16 grudnia 2023 r. częściowo otworzyliśmy stadion. Otworzyliśmy część konferencyjną i biurową. Nadal mieliśmy rekomendacje ze strony ekspertów, ażeby nie otwierać trybun i płyty boiska. Po tym fakcie niezwłocznie przystąpiliśmy do dalszych działań. Zaprosiliśmy do współpracy kolejnych ekspertów pod przewodnictwem profesora Krzysztofa Żółtowskiego z Politechniki Gdańskiej, który powołał sobie do zespołu profesora Tasaka i doktora inżyniera Tuza z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Zadaniem tego zespołu było i jest nadal, bo proces trwa, zdiagnozowanie wady i przygotowanie planu naprawczego. Dodatkowo cały czas byliśmy w konsultacjach również ze stroną niemiecką, która ten dach projektowała, czyli z firmą SBP i ze specjalistami, którzy zostali przez tę firmę wskazani. Głównie są to profesorowie z Instytutu Technologicznego w Karlsruhe w Niemczech. Teraz odpalę filmik, jeśli się uda.</u>
+          <u xml:id="u-58.4" who="#WlodzimierzDola">[Prezentacja filmu z montażu bajpasu na dachu Stadionu Narodowego]</u>
+          <u xml:id="u-58.5" who="#WlodzimierzDola">Przechodząc dalej, po tym, jak został zabezpieczony ten wadliwy na tamten moment element, mogliśmy przystąpić do badań niszczących i mogliśmy pobrać próbki z tego elementu, który uległ uszkodzeniu. Mieliśmy wtedy takie informacje i ta pierwsza próbka została pobrana bodajże 23 stycznia 2023 r. Została poddana różnego rodzaju badaniom zarówno, jeżeli chodzi o sprężystość, jak i wytrzymałość i wielu innym w laboratoriach Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Później eksperci uznali, że należy też zbadać i pobrać próbki z innych elementów. Wskażę, że na stadionie mamy cztery elementy, które utrzymują iglicę. Zespół zdecydował o tym, żeby pobrać próbki z jeszcze jednego łącznika, który jest zlokalizowany w innej części stadionu, żeby mieć materiału porównawczy. Za chwileczkę pokażę w liczbach, ile zostało przeprowadzonych badań i analiz, ile było spotkań i ilu ludzi pracowało przez te kilka miesięcy nad tym, żebyśmy mogli stadion bezpiecznie otworzyć. Tak jak pan przewodniczący wspomniał, kwestia bezpieczeństwa jest naszym priorytetem. Żebyśmy mogli otworzyć stadion, bezpieczeństwo musiało być zapewnione. W dniu 24 lutego dostaliśmy ze strony naszych ekspertów, zarówno polskich, jak i niemieckich, rekomendacje, z których wynika, że stadion jest miejscem bezpiecznym.</u>
+          <u xml:id="u-58.6" who="#WlodzimierzDola">Jakie są wnioski po tych naszych działaniach? Przede wszystkim zostały zdiagnozowane defekty, czyli rysy, nie tylko na tym elemencie, który został zauważony 25 października, ale także na pozostałych trzech elementach, które utrzymują dach ruchomy i iglicę. Informacja, jaką otrzymaliśmy ze strony ekspertów, jest taka, że są to rysy, które powstały na etapie produkcji. Są to rysy, które przez 11 lat użytkowania stadionu nie propagowały, czyli w żaden sposób nie zwiększyły swojej wielkości i de facto mieliśmy do czynienia z tymi rysami przez cały dziesięcioletni okres funkcjonowania stadionu.</u>
+          <u xml:id="u-58.7" who="#WlodzimierzDola">Od razu odpowiem na pierwsze potencjalne pytanie, które może się pojawić – dlaczego nie została wcześniej wykryta taka rysa. Takie elementy staliwa, które są wykonywane na zamówienie, są chronione warstwą cynkową i po prostu przez te 10 lat w jednym z tych elementów tą rysę wykryliśmy przez to, że ta warstwa cynkowa się ukruszyła. Mamy informację od ekspertów, że stadion jest miejscem bezpiecznym, że wszystkie wydarzenia całostadionowe mogą się odbywać, niemniej jednak należy zachować szczególną ostrożność użytkowaniu stadionu. Mamy rekomendację, z której wynika, że przede wszystkim powinniśmy zainstalować urządzenia monitorujące te rysy, mimo iż są one nieaktywne. Jednym z głównych zaleceń, jeżeli chodzi o użytkowanie stadionu, jest kwestia tego, żeby dach pozostawał w pozycji schowanej. Wytłumaczę, że dach działa troszeczkę jak parasolka. Jeżeli jest parasolka rozłożona, to dach też jest rozłożony. Jeżeli parasolka jest zamknięta, to dach jest schowany. Jest schowany do specjalnego koszyka, czyli do garażu. Jeżeli spojrzymy na stadion, to teraz nie ma rozłożonego dachu. W okresach zimowych, od 1 listopada do 30 kwietnia, ze względu na możliwość opadów śniegu, dach powinien zostać schowany.</u>
+          <u xml:id="u-58.8" who="#WlodzimierzDola">Badania będą trwały, ale nie będą kolidowały z kalendarzem wydarzeń na PGE Narodowym. Ten rok, jeżeli chodzi o wydarzenia, zapowiada się rekordowo. Myślę, że nawet do 20 wydarzeń całostadionowych na PGE Narodowym się odbędzie i co najmniej pięć meczów, w tym cztery mecze reprezentacji, Grand Prix Polski na Żużlu, KSW i około  10 koncertów zarówno polskich, jak i światowych artystów.</u>
+          <u xml:id="u-58.9" who="#WlodzimierzDola">Podam trochę liczb. W montażu bajpasu uczestniczyło około 50 specjalistów. Przede wszystkim to byli alpiniści z najwyższymi uprawnieniami alpinistycznymi, również jeżeli chodzi o spawaczy, byli to spawacze, którzy też mieli najwyższe certyfikaty spawalnictwa. Przeprowadzono w tym okresie około 500 nieniszczących badań. Zostały pobrane trzy próbki z dwóch elementów. Czas pobrania próbki trwał od 12 do nawet 48 godzin. Ze względu na właściwość próbki musiały być pobierane ręcznie, żeby temperatura nie zniszczyła nam materiału do badań, stąd tak długi czas. Montaż bajpasu trwał około 20 dni.</u>
+          <u xml:id="u-58.10" who="#WlodzimierzDola">Na koniec chciałem podkreślić, że dla operatora PGE Narodowego bezpieczeństwo jest najwyższym priorytetem. Dlatego podjęliśmy takie decyzje na samym początku, jak również teraz przez te miesiące. Jeżeli pojawiła się informacja o tym, że jest zagrożone bezpieczeństwo i może być zagrożenie bezpieczeństwa życia, narażenie na utratę życia lub zdrowia, to zadziałaliśmy natychmiastowo i stadion zamknęliśmy. W drugą stronę, w momencie, w którym uzyskaliśmy opinię wybitnych ekspertów, zarówno polskich, jak i niemieckich ze swojej branży, że stadion z miejscem bezpiecznym i mogą się bezpiecznie odbywać wydarzenia na PGE Narodowym, zdecydowaliśmy się na to, żeby stadion otworzyć. Tak jak pan przewodniczący wspomniał, pierwsze wydarzenie całostadionowe, które odbędzie się na stadionie, to będzie mecz w ramach eliminacji do Mistrzostw Europy w Niemczech Polska – Albania. Jeżeli są pytania, jesteśmy do dyspozycji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję bardzo, panie prezesie. Jeżeli ta rysa de facto nie jest spowodowana użytkowaniem stadionu, tylko powstała na etapie wytwórczym, tylko była niewidoczna przez warstwę ochronną, to zastanawia mnie, po co ten bajpas. Wada jest wykluczona. Próbki zostały pobrane, ale nie mamy jeszcze ekspertyz. Czy po próbkach możemy już powiedzieć, jaka jest sytuacja? Nie do końca rozumiem zasady, czy to jest chuchanie na zimne, czy jednak mamy problem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#WlodzimierzDola">Już tłumaczę, odpowiadając na pierwsze pytanie. Jak wspomniałem, 25 października i 10 listopada zostały przeprowadzone dwa badania i te badania wtedy wskazywały, że rysa się powiększa. W związku z tym należało zabezpieczyć ten wadliwy element bajpasem. Nikt by się nie odważył w takiej sytuacji pobrać próbki i ingerować w nią. Gdy przebadana została pierwsza próbka, nie wiedzieliśmy wtedy, jaka jest przyczyna defektu. Po jej zbadaniu z innego odlewu można było pobrać kolejne. Tamten element nie był już zabezpieczony bajpasem, bo wiedzieliśmy wstępnie, skąd ta rysa pochodziła.</u>
+          <u xml:id="u-60.1" who="#WlodzimierzDola">Odpowiadając na drugie pytanie, mamy wyniki tych trzech próbek i w oparciu o nie powstała rekomendacja zezwalająca na użytkowanie stadionu z pewnymi warunkami. Wstępnie – zaryzykuję takie stwierdzenie – stadion był projektowany na 50 lat. Opierając się na opinii ekspertów, wiemy, że ten materiał, który był zaprojektowany, posiada pewne wady i być może tych 50 lat nie wytrzyma. W związku z tym teraz zainstalowane zostanie oprzyrządowanie pomiarowe i wypracowane będą rozwiązania, które pozwolą nam trwale usunąć te rysy albo dokonać wzmocnień w tych elementach, aby za lat 30 nie okazało się, że mamy kolejny problem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#MonikaBorzdynska">Panie przewodniczący, jeśli mogę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#MonikaBorzdynska">…dodam, że badania nieniszczące, które były wykonywane i te dokonywane tomografem, pokazywały jednoznacznie skład chemiczny, czyli morfologię pobranego materiału. Na podstawie pobranego materiału i morfologii eksperci stwierdzili jednoznacznie, że ten defekt pochodzi jeszcze z etapu produkcji na wszystkich czterech elementach, o których wspomniał prezes. Niemożliwym byłoby przeprowadzenie tych badań nieniszczących czy niszczących bez zamontowania bajpasu. Był niezbędny i konieczny do tego, aby te 500 badań przeprowadzić. Wszystkie wskazały, że ta wada pochodzi z okresu produkcji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dobrze. Rozumiem, że na początku trzeba było zainstalować ten bajpas, aby podjąć pewne próby analiz, które zakończyły się pozytywnie. Jednak mam pewną uwagę. Jeśli mamy problem rysy, który powstał na etapie produkcji, ta rysa po badaniach morfologicznych – nie jestem budowlańcem, nie chciałbym popełnić błędu – wyklucza pewne wady i być może perspektywa 50 lat nie jest zapewniona i te działania, które chcecie zrealizować, są logiczne. Skoro na etapie produkcji były pewne wady, czy w tym momencie wykonawca nie powinien tego usunąć, żebyśmy mieli pewność nie 30 lat, o których mówił pan prezes i kolejnych inwestycji, aby przedłużyć żywotność? Czy nie powinniśmy myśleć, aby wady, które pojawiły się na etapie produkcji, usunąć, aby stadion spokojnie służył przez kolejne dziesiątki lat?</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Jeszcze głos zabierze pan przewodniczący Matuszewski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Chciałbym zadać pytanie, bo nie mogłem być przez cały czas – nie wiem, czy było o tym mówione – czy jest gwarancja na ten stadion. Wiemy doskonale, że to było na etapie, gdy ten stadion został wybudowany. Czy jest nadal gwarancja, czy odpowiada ten, który ten projekt robił, czy ewentualnie ten, kto robił odbiory i stwierdził, że jest wszystko OK? Chcę wyrazić duże zadowolenie z profesjonalizmu, jakie jest wśród zarządców tego stadionu, bo wszystko było zrobione tak, że nie można było ryzykować wypadku, mimo że to na pewno sporo kosztowało spółkę. Decyzja była krótka – zamykamy – i błyskawicznie przystąpiono do diagnozowania i zabezpieczenia. Za to dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-66.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pan przewodniczący Raś.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselIreneuszRas">Mam pytanie, panie przewodniczący, panie prezesie, Wysoka Komisjo, czujemy, że to nasze wspólne dziecko, które kiedyś było zbudowane. Ktoś mówi o wadzie. W przestrzeni publicznej przez ostatnie miesiące ta wada była powtarzana, jest troska o bezpieczeństwo, to wszystko rozumiemy. Ale czy to jest wada, czy skaza? Proszę to precyzyjnie określić. Wiemy, że ciężkich robót już nie musimy przeprowadzać. Wydaje się, że to bardziej skaza, niż wada i było to chuchanie na zimne. Jeśli to była skaza, to jak często przeprowadzacie, zgodnie z zasadami, ten audyt techniczny? Przez ostatnie  10 czy więcej lat w jakimś cyklu te przeglądy techniczne są dokonywane. Można powiedzieć, że przez długi okres ta skaza nie była uważana przez techników za zagrożenie. W pewnym momencie ktoś się zastanowił, wzbudził alarm. Rozumiem to wszystko. Tak trzeba się zachować, aby przy tego typu skali imprez, które organizuje spółka działać się roztropnie. Moje pytanie jest spowodowane taką trochę nonszalancją ministra Bortniczuka, który trochę inaczej niż spółka komentował te rzeczy w tym okresie. Z państwa strony było względne, profesjonalne traktowanie sprawy, raczej oparte według mnie, tak to oceniam, na chłodnej analizie popartej przez profesjonalistów i ekspertów, a minister w zasadzie nie chciał otworzyć stadionu. Takie miałem wrażenie. Jestem w takiej konfuzji. Uważam, że zachowanie ministra Bortniczuka nie było profesjonalne. Szkoda, że nie mogę mu zadać tego pytania, bo nie ma w tej chwili żadnego ministra na posiedzeniu Komisji, panie przewodniczący. To moje pytanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Zdaję sobie sprawę, że powinno być tu nas znacznie więcej, ale ze względu na tę przerwę techniczną różne osoby miały pewnie inne plany, choć co do zasady zawsze przedstawiciel ministerstwa w randze wiceministra powinien być, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-68.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Pozwolę sobie oddać głos przedstawicielom spółki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#WlodzimierzDola">Szanowni państwo, zacznę od odpowiedzi na pytanie pana przewodniczącego Rasia. Ciężko nam komentować słowa ministra, ale wydaje nam się, że tak samo jak pan minister wychodziliśmy z tego samego założenia, że bezpieczeństwo wszystkich jest najważniejsze. Stąd takie, a nie inne słowa.</u>
+          <u xml:id="u-69.1" who="#WlodzimierzDola">Jeśli chodzi o drugą część, w tej prezentacji pokazywałem, że te elementy, które eksperci w zasadzie nazwali defektem, wadą ukrytą, te elementy, na których ta wada powstała, były zabezpieczone warstwą cynku. Po dziesięcioletnim użytkowaniu część tego cynku po prostu odpadła. Dlatego niemożliwe było wcześniejsze zbadanie tego metodami, które są powszechnie przyjęte przy tego typu konstrukcjach, czyli metodami nieniszczącymi, magnetyczno-proszkowymi. Gdy ten cynk odpadł, zauważono fizyczną wadę i potwierdziły to badania magnetyczno-proszkowe.</u>
+          <u xml:id="u-69.2" who="#WlodzimierzDola">Było jeszcze pytanie, jak często przeprowadzamy badania. Przepisy prawa wymagają, abyśmy robili to raz na 2 lata, a my robimy to raz na rok. W 2020 r. zrobiliśmy badanie dwa razy. Jest tak z tego względu, że w kwietniu kończyła się gwarancja i zrobiliśmy jedno badanie przed końcem gwarancji, na przełomie marca i kwietnia. Tamto badanie wtedy nic nie wykazało. Drugie badanie, które robimy co roku, robiliśmy na przełomie października i listopada. Trzecie było pytanie pana przewodniczącego…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#MonikaBorzdynska">Odnośnie do tego, jak dalej będą wyglądały prace. Może dopowiem. Ten zespół ekspertów z Akademii Górniczo-Hutniczej, z Politechniki Gdańskiej i Politechniki Wrocławskiej pod pieczą pana profesora Żółtowskiego dalej z nami pracuje. Będziemy teraz ustalali, jaki będzie plan naprawczy i co będziemy dalej robili z tymi elementami. Będziemy też dochodzili jednoznacznie do tego, jaka jest przyczyna – czy jest związana z ukrytą wadą w trakcie produkcji. Jeszcze tego nie wiemy, cały czas rozmawiamy z ekspertami. Być może został użyty zły materiał do produkcji tej konstrukcji stalowo-linowej. Nie chcielibyśmy się tu wypowiadać i przekazywać państwu pośrednich informacji do momentu, kiedy nie będziemy mieli jednoznacznej opinii ekspertów, którzy będą z nami pracowali. To potrwa na pewno do połowy, jeśli nie do końca roku. Mamy podpisaną umowę. Nie chcielibyśmy też przekazywać takich informacji, bo jak państwo zdają sobie sprawę, mogą szykować się ewentualne roszczenia. Nie wiemy, czy to będzie wykonawca, czy może jakiś inny podmiot.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#WlodzimierzDola">Wspomnę jeszcze, że pracujemy systematycznie, krok po kroku. Najpierw skupiliśmy się na zabezpieczeniu wady, potem drugim naszym krokiem było dopuszczenie obiektu do użytku, w zależności od spełnienia warunków bezpieczeństwa. Teraz jest etap dalszych badań i analiz, raport końcowy. Gdy będziemy mieli raport końcowy od ekspertów, zabezpieczoną stale wadę, to przedstawimy ją w pierwszej kolejności MSiT, bo sprawuje ono trwały zarząd nad tym obiektem, jak powiedział pan dyrektor. Potem wspólnie z ministerstwem podejmiemy decyzję co do dalszych kroków, w tym prawnych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Czyli tak naprawdę nie wiemy jeszcze, czy to była realna wada. To dyskusja trochę akademicka. Poczekamy na te ekspertyzy, tym bardziej że stadion jest otwarty. Trochę mnie dziwi, skoro mówimy o skanowaniu, że na etapie weryfikacji, sprawdzania jakości tego nie sprawdzono. Mówił o tym przewodniczący Raś. Rozumiem, że wtedy takie prześwietlenia się odbywają. To, że nagle mamy odprysk, dopiero widzimy pewną skazę i na tej podstawie decydujemy się na zamknięcie obiektu i poważnych konsekwencjach, także finansowych, dla spółki, trochę powoduje u mnie pewien dylemat. Rozumiem, że to jest badane nie tylko wizualnie. Jeśli to są konstrukcje stalowe, nie wszystko jesteśmy w stanie zobaczyć, ale powinniśmy to prześwietlać. Odnoszę wrażenie, że dopiero to zobaczyliśmy, a na etapie prześwietleń wady nie było. Teraz trudno nam powiedzieć, czy to jest wada, czy skaza, o której mówił pan przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#WlodzimierzDola">Jeśli mogę odpowiedzieć, to nie jest tak do końca, bo skanowanie zostało dokonane na próbce, która została pobrana z tego elementu. Wtedy można było zbadać ten wadliwy element szczegółowo. Eksperci wyraźnie stwierdzili, że mamy do czynienia z wadą i dotyczy ona etapu produkcji. Nie chciałem wchodzić w szczegóły, ale na etapie rozgrzewania i wychładzania tego elementu powstały te rysy. Tych rys w tym materiale nie powinno być.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselIreneuszRas">Po tej całej historii mogę tylko powiedzieć jedno jako osoba emocjonalnie związana z tym stadionem od samego początku. Wiele było domysłów i dywagacji politycznych i stadion się obronił. Nie mam pretensji do zarządu spółki, że zachował się ostrożnie. Tak należało zrobić. Eksperci zwrócili uwagę, że coś jest niepokojącego. Przy imprezach masowych w skali największej trzeba zachowywać się roztropnie do potęgi. Uważam, że był taki moment, kiedy w opinii społecznej pojawiały się głosy, które trochę stawiały na szwank ten obiekt i w perspektywie działalność spółki. W związku z tym patrzyłem na to z taką refleksją, w której do końca nie rozumiałem pewnych nieprofesjonalnych wypowiedzi. Na to zwracałem uwagę w kontekście słów pana ministra Bortniczuka. Uważam, że niektóre jego wypowiedzi były niefrasobliwe. Minister zarządzający spółką, który wypowiada się poza roztropnością, popełnia błąd, bo w przestrzeni publicznej powoduje pewien niepokój, który jest niepotrzebny w działalności spółki Skarbu Państwa. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#MonikaBorzdynska">Chciałabym dodać jedną rzecz, jeśli mogę, panie przewodniczący. Tak naprawdę decyzję o zamknięciu stadionu podjęliśmy na podstawie pisemnej rekomendacji konstruktora konstrukcji stalowo-linowej dachu, który nam jednoznacznie wskazał, że w tamtym czasie na stadionie nie było bezpiecznie. Innej decyzji nie mogliśmy podjąć. Bezpieczeństwo było tu dla nas kluczowe.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Myślę, że kwestia bezpieczeństwa łączy nas wszystkich. Jak mówił przewodniczący Raś, to była wspaniała inwestycja realizowana na Euro 2012. Myślę, że to jeden z piękniejszych stadionów, nie tylko w Polsce, lecz także w Europie oraz na świecie i wszyscy jesteśmy z niego dumni. Pamiętam takie głosy, wtedy jeszcze opozycji, która mówiła o jakimś basenie narodowym, a później była wielka duma, nie tylko w sensie sportowym, lecz także z wielu innych funkcji, które w tak trudnym czasie, jak choćby okres pandemii COVID-19, nasz Stadion Narodowy spełniał. Myślę, że wszyscy powinniśmy o ten obiekt i tę dumę narodową dbać, oczywiście zachowując względy bezpieczeństwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Sentyment do tego stadionu jest duży. Jak państwo wiedzą, był okres, w którym nie było przewodniczącego w tej Komisji. Przyszli do mnie pewni panowie, pan Górski, byłem wtedy przewodniczącym, więc będę to pamiętał, dopóki będę żył, że ten stadion jest nazwany imieniem pana Kazimierza Górskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Tak jest. Wszyscy wspominamy najwybitniejszego trenera.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselIreneuszRas">Przygotowaliśmy dawno ustawę celową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Kto ją zrealizował, panie przewodniczący. Leżała sobie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Nazwa jest kluczowa, ale realizacja obiektu była najważniejsza i trzeba powiedzieć, że Euro 2012 to był jeden z największych projektów cywilizacyjnych, tak dobrze zrealizowanych i ocenianych, przez rządy Platformy Obywatelskiej i PSL.</u>
+          <u xml:id="u-82.1" who="#PrzewodniczacyposelJakubRutnicki">Szanowni państwo, bardzo dziękuję za dzisiejsze posiedzenie Komisji. Życzę, abyśmy mieli wiele wspaniałych chwil na tym stadionie pod każdym względem, bo ten obiekt wszystkich nas łączy i napawa wielką dumą. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/lpg/201923-sjm-lpgxx-00061-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/lpg/201923-sjm-lpgxx-00061-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..02c7d01
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/lpg/201923-sjm-lpgxx-00061-01/header.xml
@@ -0,0 +1,67 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-lpgxx-00061-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Łączności z Polakami za Granicą /nr 61/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Łączności z Polakami za Granicą /nr 61/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#LPG">61</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu KPRM Jan Badowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą Kancelarii  Prezesa Rady Ministrów Jan Badowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselBozenaBorysSzopa" role="speaker">
+        <persName>Poseł Bożena Borys-Szopa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJaroslawRzepa" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jarosław Rzepa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJoannaFabisiak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Joanna Fabisiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz" role="speaker">
+        <persName>Prezes Fundacji „Wolność i Demokracja” Lilia Luboniewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski" role="speaker">
+        <persName>Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Dariusz Bonisławski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RadcawDepartamencieWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaMinisterstwaSprawZagranicznychJacekZur" role="speaker">
+        <persName>Radca w Departamencie Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą Ministerstwa Spraw Zagranicznych Jacek Żur</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Arkadiusz Mularczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MSZ Arkadiusz Mularczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Juliusz Szymczak-Gałkowski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="LPG" role="committee">
+        <orgName>Komisja Łączności z Polakami za Granicą</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/lpg/201923-sjm-lpgxx-00061-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/lpg/201923-sjm-lpgxx-00061-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..2c5eb30
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/lpg/201923-sjm-lpgxx-00061-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,232 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Otwieram posiedzenie Komisji Łączności z Polakami za Granicą.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Informuję, że porządek dzisiejszego posiedzenia obejmuje dwa punkty: informację ministra spraw zagranicznych na temat funkcjonowania organizacji polskich na Ukrainie oraz sprawy bieżące. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja akceptuje proponowany porządek. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Zanim powitam zaproszonych gości, chciałem powitać szczególnie gorąco wszystkie panie uczestniczące w posiedzeniu Komisji i przekazać w imieniu prezydium Komisji, całej Komisji najserdeczniejsze życzenia z okazji Dnia Kobiet.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Witam panie posłanki, witam panów posłów. Witam zaproszonych gości: pana Arkadiusza Mularczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, panią Aleksandrę Kuc, zastępcę dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w MSZ, pana Jacka Żura, pierwszego radcę w Departamencie Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Serdecznie witam pana Jana Badowskiego, dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów – witam, panie dyrektorze. Witam organizacje, które tradycyjnie są partnerami Komisji i strony rządowej we wspieraniu naszych rodaków za granicą. Serdecznie witam panią Lilię Luboniewicz, prezes zarządu Fundacji „Wolność i Demokracja” – witam, pani prezes. Czekamy, wiemy, że dołączy do nas pan prezes Dariusz Bonisławski. Witam panią Zenonę Bańkowską, dyrektora zarządzającego Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Witam serdecznie pana Juliusza Szymczaka-Gałkowskiego, wiceprezesa Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, oraz panią Monikę Brzozowską, doradcę prawnego Najwyższej Izby Kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Szanowni państwo, jak pamiętacie, Komisja niezwłocznie na swoim pierwszym posiedzeniu po wybuchu wojny w Ukrainie, po agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę obradowała na temat sytuacji naszych rodaków w tym kraju ogarniętym wojną. Po roku wojny wracamy do tego tematu, ponieważ jest szczególną naszą troską i szczególną powinnością, aby wspierać i pomagać tym środowiskom polskim, którym jest szczególnie trudno, które są w szczególnie dramatycznym położeniu. Z całą pewnością Polacy w Ukrainie są dzisiaj chyba w jednej z najtrudniejszych sytuacji w swojej historii i stąd temat dzisiejszej Komisji. Liczę na dobre informacje ze strony rządowej, ze strony organizacji. Jesteśmy otwarci, aby przeprowadzić debatę, jak skutecznie wspierać naszych rodaków w Ukrainie.</u>
+          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Na podstawie listy obecności stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Możemy zatem przystąpić do realizacji porządku posiedzenia. Bardzo proszę pana ministra Arkadiusz Mularczyka o informację Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, również z mojej strony proszę przyjąć, ze strony Ministerstwa Spraw Zagranicznych życzenia dla wszystkich pań członkiń Komisji, ale też uczestniczek – serdeczne życzenia z okazji święta kobiet.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselBozenaBorysSzopa">Dziękujemy bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Proszę bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, zobligowany decyzją Komisji chciałem dzisiaj zaprezentować informację Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat funkcjonowania organizacji polskich na Ukrainie rok po pełnoskalowej agresji rosyjskiej. Pełnoskalowa agresja rosyjska, atak rosyjski na Ukrainę spowodował daleko idące zmiany w aktywności i działalności organizacji środowiska polskiego na Ukrainie. W ramach ewakuacji zorganizowanej przez Konsulat Generalny RP we Lwowie i inne placówki do Polski wyjechało ok. 2 tys. osób. Jednak skala wyjazdów indywidualnych była znacząco wyższa. Warto zatem mieć na uwadze, że ewakuacja obejmowała również osoby nieposiadające polskiego pochodzenia, które potrzebowały pilnego wyjazdu, na przykład ok. 550 chorych onkologicznie i niewidomych dzieci ze szpitali lwowskich.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Bardzo trudno dzisiaj zweryfikować, ilu Polaków obywateli Ukrainy, na przykład posiadaczy kart Polaka, opuściło kraj od rozpoczęcia tej fazy wojny. Wynika to z braku narzędzi pozwalających na możliwe dokładne określenie skali zjawiska oraz z indywidualnie podejmowanych decyzji o wyjeździe. Wyjazd znacznej ilości kobiet i dzieci doprowadził do zauważalnego, zwłaszcza lokalnie, podwyższenia średniej wieku środowiska polskiego. Część rodzin, które znalazły schronienie w Polsce, podejmuje decyzję o pozostaniu w naszym kraju na stałe, a przynajmniej na czas dłuższy.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Kluczowymi elementami są w tym przypadku: rozpoczęcie przez dzieci nauki w szkole w Polsce oraz zatrudnienie opiekunów. Głównie dotyczy to oczywiście matek i babć, ponieważ mężczyźni zasadniczo pozostali na Ukrainie z uwagi na przepisy mobilizacyjne. Należy pamiętać, że wielu młodych Polaków, którzy pozostali na Ukrainie, walczy obecnie na froncie w szeregach Sił Zbrojnych Ukrainy i innych formacji zbrojnych heroicznie broniących kraju przed barbarzyńskim najeźdźcą. Jest to niezwykle ważny dzisiaj wymiar polskości na Ukrainie, pokazuje bowiem, że członkowie polskiej mniejszości narodowej są lojalnymi obywatelami swojej ojczyzny, gotowymi do ponoszenia często najwyższej ofiary za wolność swojej ojczyzny. Wierzymy, że dar ich życia będzie stanowić w przyszłości jeden z najmocniejszych fundamentów, na którym także będą się opierać relacje Polaków i Ukraińców w nowej, powojennej rzeczywistości Ukrainy.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">W związku ze stanem wojennym na Ukrainie nie pracują oczywiście nauczyciele delegowani przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, z tego samego powodu nie wyjechali na Ukrainę lektorzy z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Omawiając aktywność organizacji polskiej mniejszości narodowej na Ukrainie, chciałbym zaproponować państwu spojrzenie na to zagadnienie przez pryzmat poszczególnych okręgów konsularnych. Różnią się one między sobą w sposób zasadniczy, ponieważ w różnym stopniu zostały bezpośrednio dotknięte działaniami wojennymi.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Pierwszy to jest lwowski okręg konsularny. W okręgu tym w 2022 r. działało ok. 85 podmiotów organizacyjnych. Do grona najbardziej dynamicznych należy zaliczyć Centrum Kultury Polskiej Dialogu Europejskiego w Iwanofrankowsku, Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie, lwowski Katolicki Uniwersytet Trzeciego Wieku, Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej – Oddział w Mościskach, Centrum Metodyczne Nauczania Języka i Kultury Polskiej w Drohobyczu, Harcerstwo Polskie na Ukrainie – hufiec „Barć”, a także redakcja „Kuriera Galicyjskiego” oraz Polskiego Radia Lwów.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">W przypadku innych trudno jest precyzyjnie określić stopień aktywności części z tych organizacji, ponieważ zostały poważnie osłabione kadrowo wskutek wyjazdu części działaczy. Organizacje, których możliwości kadrowe i organizacyjne na to pozwalają, prowadzą standardową działalność społeczno-kulturalną, spotkania okolicznościowe, opłatkowe, wykłady i prelekcje o tematyce patriotycznej, historycznej, opiekę nad miejscami pamięci narodowej, pomoc humanitarną. Wspomniane już Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w dawnym Stanisławowie oraz Dom Polski w Samborze od pierwszych dni wojny aktywnie i skutecznie włączyły się w organizację oraz dystrybucję pomocy humanitarnej z Polski i zza granicy i są obecnie najbardziej aktywne w tym obszarze działalności.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Następny jest łucki okręg konsularny. Środowisko polskie jest tutaj reprezentowane przez ponad 40 organizacji. Stan wojenny pogłębił dotychczasowe problemy organizacyjne części z nich: podeszły wiek członków, brak napływu nowych członków, małe zaangażowanie ze strony dotychczasowych prezesów, brak młodych osób chętnych do przejęcia przywództwa. W związku z tym sześć z nich ograniczyło lub zawiesiło swoje funkcjonowanie, zaś pozostałe działają z bardzo różnym natężeniem. Najbardziej aktywne są obecnie Towarzystwo Kultury Polskiej im. Tadeusza Kościuszki w Łucku, Stowarzyszenie Kultury Polskiej im. Ewy Felińskiej na Wołyniu, Centrum Kulturalno-Oświatowe im. Tomasza Oskara Sosnowskiego w Równem czy też Ukraińsko-Polski Sojusz im. Tomasza Padury w Równem oraz Towarzystwo Odrodzenia Kultury Polskiej im. Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu. Duże zaangażowanie w tym zakresie zauważamy również ze strony łuckiej „Caritas-Spes” i sióstr niepokalanek w Jazłowcu.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">W warunkach wojny na Ukrainie większość z organizacji polskich prowadzi tradycyjną działalność ukierunkowaną na promocję języka i kultury polskiej, m.in. obchody rocznic, świąt narodowych, spotkania świąteczne, ochrona miejsc pamięci, a większość działających organizacji podejmuje także działania na polu pomocy humanitarnej dla osób wewnętrznie przesiedlonych i Sił Zbrojnych Ukrainy.</u>
+          <u xml:id="u-4.9" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Aktywnie działa harcerski hufiec „Wołyń”, który od września 2022 r. zintensyfikował swoje działanie ze współpracą z harcerzami ukraińskimi oraz ZHP przy Centrum Dialogu Kostiuchnówka. Harcerze hufca „Wołyń” wykazują szczególną aktywność dbania o miejsca pamięci narodowej na terenie łuckiego okręgu konsularnego i pielęgnowania wartości patriotycznych.</u>
+          <u xml:id="u-4.10" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Trzecim okręgiem konsularnym jest kijowski okręg konsularny. W tym okręgu działa 38 organizacji. W praktyce brak jest stowarzyszeń, które formalnie bądź praktycznie zawiesiły działalność. Zmienione zostały formy działania, a część przeniosło swoją główną aktywność do Polski. W przypadku organizacji działających na Ukrainie zauważany jest wzrost ilości działań pomocowych adresowanych do własnych członków jak również  Sił Zbrojnych Ukrainy. Z uwagi na przebieg działań wojennych wiosną 2022 r. około połowa organizacji polskich zawiesiła działalność z uwagi na wyjazd liderów i najważniejszych działaczy z terenów czasowo okupowanych lub zagrożonych okupacją rosyjską. Część z nich do dziś przebywa poza Ukrainą.</u>
+          <u xml:id="u-4.11" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Następnie czwarty okręg, winnicki okręg konsularny. Na terenie tego okręgu zarejestrowanych jest ok. 130 podmiotów reprezentujących środowisko polskie. Część liderów opuściła kraj na początku wojny, jednak znaczna część aktywnie włączyła się w akcje ewakuacyjne i pomocowe. Zaangażowanie to z czasem przerodziło się w organizowanie pomocy humanitarnej dla pozostałych na Ukrainie środowisk polskich, ale również dla Ukraińców i ochotniczych oddziałów wojskowych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo proszę państwa posłów troszeczkę o wyciszenie, aby pan minister miał pełen komfort prezentacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">W zakresie działalności stricte społeczno-kulturalnej większość organizacji powstrzymuje się od takiej aktywności. Jednak kilka z nich, na przykład Dom Polski w Barze, prowadzi aktywną działalność, jest animatorem życia kulturalnego lokalnej społeczności polskiej.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Piąty okręg to jest odeski okręg konsularny. Po rozpoczęciu wojny swoją działalność zawiesiły organizacje z Chersonia. Pozostałe organizacje w miarę możliwości organizują nauczanie stacjonarne i zdalne języka polskiego, obchody świąt i uroczystości, pośredniczą w przekazywaniu pomocy humanitarnej z Polski. Związek Polaków na Ukrainie Oddział im. Adama Mickiewicza w Odessie i stowarzyszenie „Polska Nuta” działa na najszerszą skalę, współpracując z wieloma organizacjami pozarządowymi z Polski. Pośredniczą w kontaktach z organizacjami z mniejszych miast ukraińskich. Działalność wszystkich organizacji nieprzerwanie wspierają duchowni polscy pracujący w Odessie, Pierwomajsku, Rozdzielnej, Jużnoukraińsku i Krzywym Jeziorze.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Szósty okręg to jest charkowski okręg konsularny. Charkowski okręg konsularny jest jednym z najbardziej dotkniętych skutkami rosyjskiego ataku po rozpoczęciu wojny. Po wybuchu wojny duże grupy obywateli Ukrainy polskiego pochodzenia opuściły ten okręg konsularny, wyjeżdżając do Polski, zachodniej Ukrainy lub innych krajów, głównie europejskich. Szacuje się, że na terenach czasowo okupowanych we wschodniej Ukrainie pozostała nie więcej niż jedna trzecia osób polskiego pochodzenia w stosunku do początku 2022 r.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Żadna z organizacji nie poinformowała oficjalnie o zawieszeniu działalności, jednakże sytuacja, jaka rozwinęła się na terenie tego okręgu, spowodowała faktyczne przerwanie działań przez wiele z nich. Dla tych, którzy pozostali, podstawowym problemem jest zapewnienie sobie bezpieczeństwa, zapewnienie realizacji podstawowych potrzeb: elektryczność, ogrzewanie, woda, gaz, miejsca pracy. Z oczywistych względów przestały działać organizacje w miastach zajętych przez agresora – Starobielsk, Mariupol lub położonych blisko linii frontu, jak na przykład Kramatorsk, zaś na czasowo okupowanych terenach południowej Ukrainy, gdzie pozostały osoby polskiego pochodzenia, działalność nie jest prowadzona. Udane kontrofensywy ukraińskie przyniosły skutek w postaci powrotu części działaczy do miast, które wcześniej opuścili. W Charkowie z czterech organizacji na miejscu działa w tej chwili jedna – Polskie Centrum Edukacyjno-Kulturalne „Drzewo”. Niektóre organizacje kontynuują działalność na terenie Polski, to przede wszystkim Klub Kultury Polskiej im. Henryka Sienkiewicza z Energodaru, którego członkowie zamieszkują wspólnie w Krośnie.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, to są te podstawowe informacje. Oczywiście jesteśmy otwarci na pytania ze strony pań i panów posłów. Departament jest do państwa dyspozycji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję, panie ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo proszę, pan dyrektor Badowski, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, opowiem o tym, co urząd pełnomocnika zrobił po wybuchu wojny dla naszych rodaków. Przede wszystkim zaraz po wybuchu wojny podjęliśmy dialog z trzema największymi organizacjami – Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”, Fundacją „Pomoc Polakom na Wschodzie” i Fundacją „Wolność i Demokracja”. Został złożony do nas wniosek w trybie szczególnym, który dotyczył wsparcia dla Polaków posiadaczy Karty Polaka i członków ich najbliższych rodzin, którzy w Polsce znaleźli się po 24 lutego z powodu działań wojennych. Były to  m.in. jednorazowe świadczenia finansowe po 1505 zł na osobę dorosłą i 750 zł na osoby niepełnoletnie i to było w zasadzie skorelowane wysokościowo z tym, co posiadacze Karty Polaka otrzymują czy powinni otrzymywać przy osiedleniu się w Polsce. Żeby to przyspieszyć, bo wiemy, że tam są pewne opóźnienia, zrobiliśmy właśnie takie świadczenie. Można było je pobrać cztery razy, nie korzystając z noclegów, ponieważ też mieliśmy taki element, który zakładał pobyt specjalnie dedykowany uchodźcom w ośrodkach. Z tego co pamiętam, głównie były to dwa ośrodki, czyli Dom Polonii w Pułtusku i Dom Polonii w Ostródzie. Tutaj podziękowanie szczególnie dla Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, które właśnie te ośrodki prowadziło.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski">Zostały powołane biura koordynacyjno-informacyjne i pomocowo-konsultacyjne w Warszawie i w 13 lokalnych punktach na terenie całej Polski. Z tych środków w projekcie były również finansowane kursy języka polskiego dla osób dorosłych i młodzieży, opłacenie kursów adaptacji zawodowej, na przykład zapomogi dotyczące leczenia czy leków. W sumie na ten projekt zostało przeznaczone przeszło 28 mln zł.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski">Jeśli chodzi o naszych rodaków, którzy pozostali na Ukrainie, to były działania związane z pomocą w ewakuacji, ze wsparciem medycznym, z pomocą rzeczową, finansową. Pomoc humanitarna była prowadzona przez Fundację „Wolność i Demokracja”, Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie”, fundację Polski Zespół Humanitarny i Stowarzyszenie „Klasztor Węgrów – Centrum Dialogu Kultur”. Organizacje te zdecydowały się na działania tam, na miejscu, w warunkach wojennych. Zaopiekowaliśmy się również strukturami, czyli tymi instytucjami, organizacjami, które pozostały na Ukrainie i tam kontynuowały swoje działania. Główny ciężar wzięły na siebie też trzy największe organizacje, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” i Fundacja „Wolność i Demokracja”, oprócz tego także była to Fundacja Pogoń Lwów, która opiekuje się klubem Pogoń Lwów.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski">Przy zbliżających się wakacjach podjęliśmy decyzję również o uruchomieniu dodatkowych środków na specjalne programy wypoczynkowe dla dzieci i młodzieży. Prawie  1 tys. naszych młodych rodaków z Ukrainy wzięło w tym udział. Jeśli chodzi o organizatorów, oczywiście to są trzy największe organizacje, o których już mówiłem, to jest Stowarzyszenie „Parafiada”, Fundacja Znaki Pamięci i Fundacja Polska360, Fundacja Wsparcia Historii i Kultury Polskiej, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, Stowarzyszenie Klasztor Węgrów i Stowarzyszenie na rzecz Wsi Mamoty. W zasadzie wszystkie organizacje, które zgłaszały się do nas z pomysłem i potrzebą organizacji tego typu wypoczynku, otrzymywały wsparcie.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski">W tym roku jesteśmy już w zaawansowanym dialogu na temat kontynuacji tego projektu i wiemy, że będziemy pomagać zarówno na miejscu, na Ukrainie, jak i w Polsce tym, którzy zdecydowali się tutaj przyjechać albo przyjadą. Miejmy nadzieję, że ich będzie jak najmniej – ze względu na to, że sytuacja będzie coraz lepsza. Będziemy też pracowali nad koloniami, to już bardziej pod kątem Instytutu Kolbego, który będzie taki konkurs organizował.</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#DyrektorDepartamentuWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaKancelariiPrezesaRadyMinistrowJanBadowski">Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Teraz będę prosił – o czym mówili pan minister i pan dyrektor – przedstawicieli trzech największych organizacji działających na rzecz polskiej mniejszości na Ukrainie. Od Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” byśmy rozpoczęli. Pan prezes Bonisławski, którego chciałbym serdecznie powitać na naszym posiedzeniu – bardzo proszę, panie prezesie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Bardzo dziękuję i przepraszam, panie przewodniczący, szanowni państwo, za spóźnienie. Temat bardzo ważny. Na początku chciałem podziękować, że dzięki szybkiej reakcji państwa polskiego udało się przygotować i wdrożyć kanały pomocowe, które były przez uchodźców bardzo oczekiwane, zarówno pobyt osób uciekających tutaj, do Polski, którzy znaleźli schronienie w naszych ośrodkach i nie tylko w naszych, jak i stworzenie w przypadku Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” dziesięciu ośrodków na terenie kraju, które udzielały informacji, przydzielały zapomogi, prowadziły w sensie prawnym czy zdrowotnym osoby potrzebujące różnorodnych wskazówek czy pomocy – to było bardzo istotne, bardzo ważne. Można powiedzieć, że przeznaczone środki w zasadzie wyczerpywały potrzeby w zakresie osób polskiego pochodzenia, bo tak to było zdiagnozowane i taki był zamysł. Oczywiście tutaj też misyjnie kierujemy pomoc do tych środowisk. Środki te wyczerpywały potrzeby i dzięki tym środkom udało się zorganizować sprawny system pomocowy. Nie było to łatwe, te osoby w jakiejś części mieszkają nadal w naszych ośrodkach – to jest ponad 100 osób w Domu Polonii w Pułtusku i kilkanaście osób w Domu Polonii w Ostródzie. Oczywiście nie wszystkie osoby kwalifikują się do pomocy ze źródeł polonijnych, ponieważ nie wszystkie są pochodzenia polskiego, nie wszystkie mają Kartę Polaka. Niemniej jednak one tam mieszkają – to jest duży wysiłek również dla stowarzyszenia, ponieważ dotacja państwowa oscyluje w okolicach 70 zł w zależności od miejsca, a więc z całodziennym wyżywieniem w warunkach normalnych ośrodków jest to kwota już w tym momencie niepokrywająca nawet kosztów. Dlatego też bardzo cieszymy się, że przynajmniej w stosunku do osób polskiego pochodzenia jest sygnalizowana, jest negocjowana z kancelarią premiera możliwość dofinansowania, dołożenia do tej kwoty jakichś dodatkowych środków.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Jeżeli chodzi o pomoc, którą świadczymy poza tymi środkami, jesteśmy do tego przygotowani, jeśli będzie potrzeba przekazać liczby czy szczegółowe informacje. Natomiast wydaje mi się, że warto powiedzieć o pomocy, która jest kierowana do różnych środowisk. Była taka pomoc i jest taka pomoc kierowana do środowisk na przykład oświatowych. Czyli mówiąc krótko, przygotowujemy nauczycieli, którzy znaleźli się na terenie Polski, nauczycieli z Ukrainy polskiego pochodzenia, żeby mogli pełnić funkcje asystentów kulturowych. Taka możliwość została stworzona przez ministerstwo edukacji. Niemniej jednak u nas spora część osób przechodzi przeszkolenie, dzięki któremu mogą skutecznie prowadzić taką pomoc.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Prowadzimy szkolenia dla lekarzy i pracowników służby zdrowia, żeby mogli łatwiej wchodzić w system opieki zdrowotnej. W tej chwili takich osób jest ok. 400. Prowadzimy to, pilotujemy, wyposażając ich w konkretną, merytoryczną wiedzę z zakresu związanego zarówno z wykonywaniem zawodu, jak i ze znajomością medycznego języka polskiego. Jednym z wiążących się z tym tematów jest wsparcie instytucji prowadzącej szkolenia dla ratowników i lekarzy medycznych na bazie Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, do którego przejeżdżają ratownicy medyczni, którzy tutaj szkolą się z taktyki wyprowadzania rannych z pola walki. Jest to szalenie istotne z racji na bardzo duże straty personelu medycznego. Osoby, nasi pracownicy, nasi tłumacze specjalistyczni pracują przy tym projekcie i przy wielu innych, a więc też jest to taka pomoc być może nie ogromna, ale bardzo wymierna, konkretna, w większości prowadzona w ramach funduszy państwa polskiego, natomiast też w jakiejś mierze jest finansowana przez Polonię, której wielokrotnie dziękowaliśmy. Dzięki temu udało się na przykład zorganizować cztery turnusy dla dzieci autystycznych, z bardzo ciężkimi chorobami, które przebywały w ośrodku w Ostródzie, na takich pobytach terapeutycznych, dlatego że ich schorzenia, i tak już niełatwe, zostały pogłębione poprzez stres, traumę. Do tego właśnie dochodził zespół stresu pourazowego. Myślimy o tym, żeby pozyskać środki na kontynuację tych pobytów, dlatego że one są bardzo pożądane, bardzo potrzebne i tak naprawdę to jest wierzchołek góry lodowej – te osoby, które były.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Oczywiście również w ramach środków KPRM-u dzieci, które przebywały w ubiegłym roku na pobytach wytchnieniowych – szalenie ważna rzecz. Oprócz tej pomocy, która jest tradycyjnie na ekranach różnego rodzaju mediów przekazywana, czyli paczki, pomoc finansowa dla żołnierzy, wysyłanie różnego rodzaju sprzętów umożliwiających im przetrwanie my skupiamy się również na tej pomocy właśnie takiej może mniej bezpośrednio związanej z działaniami wojennymi, a pośrednio bardzo potrzebnej.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Myślę, że to tych kilka zdań. Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję, panie prezesie.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo proszę panią prezes Lilię Luboniewicz, Fundacja „Wolność i Demokracja”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Szanowny panie przewodniczący, uzupełniając poniekąd informację przedstawioną przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych i przez pana dyrektora Jana Badowskiego, fundacja aktywnie włączyła się, pomagając Polakom znajdującym się w trudnej sytuacji ze względu na agresję rosyjską, prowadząc działania w kraju, ale również prowadząc działania bezpośrednio na Ukrainie.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Stworzyliśmy 21 punktów koordynacyjnych, które tak naprawdę były skierowane po to, aby pomoc humanitarna, która była kierowana do dużych miast, ośrodków, była dystrybuowana do małych miejscowości, do małych parafii, gdzie tak naprawdę, szczególnie w tym pierwszym okresie, nie można było zrobić żadnych zakupów, a więc był problem z dostępem do żywności. Funkcjonowanie punktów koordynacyjnych również polegało na tym, aby stworzyć mocny zespół wolontariuszy, którzy wspieraliby również środowiska polskie, szczególnie osoby polskiego pochodzenia, które zaciągnęły się do wojsk samoobrony terytorialnej albo też podjęły decyzję o zaciągnięciu się do wojska.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Przekazaliśmy pomoc finansową, rzeczową do ponad 7 tys. rodzin polskich i tutaj naprawdę dla nas ważne było, żeby dotrzeć jak najdalej na wschód, jak najdalej do osób szczególnie potrzebujących. Wspieraliśmy ewakuację dzieci sierot. Jest to bardzo ważne, trudne zadanie, które polegało na skoordynowaniu właśnie pracy różnych instytucji po to, żeby dzieci mogły w sposób bezpieczny przyjechać do Polski.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Realizując działania projektowe wspierające Polaków, którzy uciekli do Polski, podejmowaliśmy działania, które służyły adaptacji, a więc kwestie zapomogowe, kwestie dofinansowania pobytów. Skupiliśmy się również na kwestiach edukacyjnych, ponad  2 tys. osób pozostało przeszkolonych w ramach szkoleń językowych na różnych poziomach. Wsparliśmy też naszych rodaków w zorganizowaniu inicjatyw służących temu, aby jak najszybciej można było wejść na rynek pracy. W tym celu były organizowane wizyty studyjne w małych przedsiębiorstwach, w małych firmach – po to, żeby pokazać, jak w sposób szybki założyć własny biznes, własne przedsiębiorstwo.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Docelowo w kraju wsparcie otrzymało ponad 6 tys. osób. Ponadto zorganizowaliśmy pobyt letni dla ponad 400 dzieci polskiego pochodzenia, a nieco szerzej – ponad 6 tys. dzieci z Ukrainy. Czyli ta aktywność była szeroka. Oprócz środków pochodzących z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów inicjowaliśmy też zbiórki, które były bardzo celowe i były skierowane właśnie na przekazanie pomocy rzeczowej szpitalom, żołnierzom i wojsku ukraińskiemu. Skupialiśmy się również na koordynowaniu pomocy rzeczowej, która była organizowana w Polsce, po to, żeby wykorzystać właśnie tę logistykę opracowaną przez nas we współpracy z organizacjami polskimi na Ukrainie, aby sprawnie, szybko ta pomoc docierała do osób potrzebujących.</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Ze względu na to, iż w poprzednich latach fundacja wydała pięciotomowy podręcznik do nauki języka polskiego, więc udało nam się bardzo sprawnie i aktywnie wesprzeć dzieci uchodźców tutaj, w Polsce, które weszły do systemu polskiego i rozpoczęły naukę języka polskiego. Ponad 100 tys. pobrań podręcznika ze strony internetowej, ponad  60 tys. do druku, a każda szkoła w Polsce otrzymała zestaw podręczników.</u>
+          <u xml:id="u-12.7" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">To tak w skrócie. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję, pani prezes.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">W imieniu Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” bardzo proszę pana wiceprezesa Juliusza Szymczaka-Gałkowskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Panie przewodniczący, szanowni państwo, ponieważ będę mówił jako ostatni, postaram się tylko uzupełnić te wypowiedzi. Nasza realizacja pomocy Polakom, uciekinierom, osobom z Kartą Polaka i ich najbliższym rodzinom to był wspólny projekt ze Wspólnotą Polską i z WiD-em, to był projekt realizowany na zadanie publiczne, skierowane do nas przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Oprócz tych podstawowych działań, jak udzielanie zapomóg osobom, które przyjechały do kraju i starały się tu jakoś zagospodarować, staraliśmy się także stworzyć od razu pewną siatkę kontaktów w celu udzielania pomocy.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Najważniejszą rzeczą była pomoc w znalezieniu się dzieci w szkołach polskich. Każdy z państwa na pewno zna wiele historii, jakie to były problemy. Natomiast dowcip polega też na tym, że jest to system, w którym trzeba było dołożyć jeszcze po prostu dzieci do polskich szkół i myśmy najzwyczajniej na świecie często musieli za pomocą naszych wolontariuszy pomagać w konkretnych przypadkach, na przykład czasami okazywało się, że jest problemem to, że dziecko nie jest w stanie razem z rodzicami określić, w jakiej klasie powinno być.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Drugim takim problemem, który też był bardzo ważny, jest pomoc w znalezieniu pracy, jak również chodziło o coś takiego, żeby obywatele ukraińscy pochodzenia polskiego mieli od początku pełną świadomość o pełnoprawności swojej pracy tutaj. Też takim ciekawym problemem było to, co odkryliśmy – że bardzo często oni woleliby pracować na czarno, nie wychylać się. Duża część wysiłku i pracy, które z nimi należało wykonywać, to było uświadomienie im pełnoprawności ich pobytu tutaj. Co też, jak myślę, na przyszłość daje ciekawy efekt.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">W pierwszych miesiącach wojny główny nasz wysiłek był położony na ewakuację osób, zwłaszcza okręgu charkowskiego oraz odeskiego. Następnym takim etapem oprócz pracy na terenie kraju było sfinansowanie, również dzięki projektowi finansowanemu przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, pomocy bezpośrednio na teren Ukrainy.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Dzięki dotychczasowej współpracy udało nam się znaleźć 120 organizacji oraz parafii polskich czy domów klasztornych i we współpracy z nimi udało nam się zorganizować pomoc dla przynajmniej 12,5 tys. ludzi, ale to była taka pomoc specjalnie dedykowana. Na miejscu nasi partnerzy określali konkretne potrzeby konkretnych osób i myśmy to wysyłali albo to były konkretne dary, konwoje. Bardzo duża część pomocy to była pomoc finansowa, czasami łatwiej jest kupić hurtowo i na terenie Ukrainy coś rozdysponować. Takimi głównymi naszymi ośrodkami współpracy były na przykład liceum w Krzemieńcu i ośrodek polski w Krzemieńcu. Współpracowaliśmy z Caritas z Kamieńca Podolskiego czy z zakonami w okolicach Kijowa.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Na szczęście dzięki tej pracy udało nam się w ramach prowadzonego przez nas Wschodniego Funduszu Dobroczynności pozyskiwać środki od prywatnych darczyńców albo od fundacji korporacyjnych. W ciągu zeszłego roku przekazaliśmy – tu jest o wiele trudniej określić liczbę odbiorców, beneficjentów naszych działań, ponieważ tu już nie było ograniczenia tylko dla osób z Kartą Polaka, pochodzenia polskiego, tylko w ogóle – dary dzięki darczyńcom w wysokości ponad 3,5 mln zł. Z tym że w ostatniej fazie roku pojawiły się nowe potrzeby. Po pierwsze, były to potrzeby związane ze zbliżającą się zimą, a więc zupełnie nowego rodzaju zakupy – czy to ubrań, czy pościeli oraz bardzo często organizacje proszą nas o zakupy generatorów prądu. Organizacje po prostu, żeby działać i móc realizować swoje jakiekolwiek podstawowe zadania, chociażby na poziomie wolontaryjnej pomocy dla potrzebujących, potrzebowały zakupów generatorów prądu, które niestety bardzo podrożały w ciągu zeszłego roku, bo potrzeba rodzi natychmiastową reakcję rynku i niestety nie była to podana taka liczba, jaką byśmy chcieli.</u>
+          <u xml:id="u-14.7" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Jednocześnie wykorzystując fakt, że na terenie kraju mamy siatkę kontaktów z uchodźcami, we współpracy z fundacją banków żywności dystrybuowaliśmy na terenie Mazowsza oraz wschodniej Polski paczki, które banki żywności nam dostarczały, i przynajmniej raz w miesiącu każda potrzebująca rodzina otrzymywała żywność długoterminową.</u>
+          <u xml:id="u-14.8" who="#WiceprezesFundacjiPomocPolakomnaWschodzieJuliuszSzymczakGalkowski">Myślę, że to w ramach uzupełnienia wystarczy. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Otwieram dyskusję. Bardzo proszę państwa posłów o pytania lub wypowiedzi. Jeżeli nie ma, to chciałbym do pana dyrektora Badowskiego skierować zapytanie dotyczące przyszłości tego programu, o którym mówili nasi partnerzy z organizacji parasolowych. Czy ten program specjalny dedykowany Polakom na Ukrainie będzie w tym roku kontynuowany? Jakiej wysokości budżet jest przewidywany? Chciałbym też zapytać – jest to pytanie do strony rządowej i do organizacji – jaka jest w tej chwili dynamika tego zjawiska. To znaczy co jest dzisiaj, mówiąc wprost, największym wyzwaniem i największą potrzebą, jeżeli chodzi o pomoc organizacjom polskim i Polakom w Ukrainie? Czy to wciąż są te wszystkie rzeczy, o których państwo mówicie, czyli pomoc taka w najprostszych bytowych sprawach, żywnościowa, finansowa?</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Chciałbym też zapytać jednocześnie, jak wygląda dynamika tego procesu ucieczkowego. To znaczy czy ten strumień Polaków do Polski się utrzymuje na podobnym poziomie, maleje? Mówiąc wprost, bo sądzę, że to Komisję bardzo interesuje, na co powinniśmy się nastawić w tym roku, jakie działania przede wszystkim w tym roku powinny być prowadzone? Ponieważ sądzę, że też Komisja byłaby z całą pewnością zainteresowana, aby to wesprzeć.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Może jeszcze pan przewodniczący Jarosław Rzepa, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJaroslawRzepa">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselJaroslawRzepa">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowne panie i panowie posłowie, drodzy goście, chciałem w pierwszych słowach podziękować wszystkim, zarówno administracji rządowej, jak i działającym fundacjom za pomoc, jakiej państwo udzieliliście w minionym roku i robicie to cały czas.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselJaroslawRzepa">Kilka tematów mnie zainteresowało, bo panie ministrze, zabrakło mi jednak informacji, która była bardzo, bardzo nieprecyzyjna, czyli ilu Polaków przyjechało z tych terenów. Mam wrażenie, że jednak państwo nie macie tej informacji, ilu mamy właśnie tych, którzy przyjechali z Ukrainy do Polski – mówię o Polakach, o mniejszości.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselJaroslawRzepa">Druga sprawa to tak naprawdę problem edukacji, bo mam wrażenie, że ta edukacja została w większości zawieszona albo mocno ograniczona. Czy ona istnieje w wymiarze internetowym, tym zdalnym? Jak to wygląda dzisiaj? Czy wszystkie dzieci są objęte, oczywiście chodzi mi o dzieci na Ukrainie, ponieważ rozumiem, że te, które przyjechały do Polski, to są objęte naszym obowiązkowym systemem.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselJaroslawRzepa">Sytuacja finansowa Polaków, właściwie generalnie wszystkich Ukraińców, wiemy, że nie jest łatwa, że panuje tam duże bezrobocie. Czy macie państwo informację, jak wygląda sytuacja zamieszkujących tam Polaków właśnie z tego punktu widzenia finansowego? Czy takie informacje docierają do jednostek konsularnych? Również to, co pan przewodniczący powiedział, chciałbym dopytać o planowane, dedykowane wsparcie, jakie jest planowane w tym roku – kiedy ono będzie i na jakiego rodzaju działania będzie przeznaczone?</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselJaroslawRzepa">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselJoannaFabisiak">Mówiła pani o wydanym pięciotomowym podręczniku. Czy to należy rozumieć, że to jest dla pięciu poziomów nauczania? Bo jak gdyby nie bardzo zrozumiałam. Jest to pytanie pierwsze. Czy ten podręcznik jest dostępny w Polsce? Ponieważ w bardzo wielu miejscach prowadzona jest nauka języka polskiego, przy czym bardzo trudno jest otrzymać podręcznik. Zatem chciałabym spytać, czy można się do państwa zwrócić o stosowną liczbę podręczników dla grupy. Na ogół to nie są zbyt wielkie grupy, kilkunastoosobowe, do 20, powiedzmy, czyli te 20 podręczników dla danego poziomu. Stąd wracam do pierwszego pytania – czy te podręczniki są dla różnych poziomów?</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselJoannaFabisiak">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Jeszcze do tych podziękowań, które słusznie złożył pan przewodniczący Rzepa, chciałem dodać słowa podziękowania w imieniu Komisji dla Polonii z całego świata, która również włączyła się bardzo intensywnie w pomoc naszym rodakom w Ukrainie. Było wiele zbiórek darów, pieniędzy, więc naprawdę myślę, że warto złożyć wyrazy uznania dla Polonii całego świata za to, że w tym najtrudniejszym czasie tak bardzo aktywnie i tak bardzo z otwartym sercem pomagali naszym rodakom na Ukrainie.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Jeżeli nie ma w tej części więcej pytań, to może pan minister chciałby ustosunkować się jako pierwszy. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Pierwsze pytanie oczywiście ważne, ale nie mamy informacji, panie pośle, o tym, ile osób z Kartą Polaka przyjechało do Polski, dlatego że w tym czasie wojennym nikt o to nie pytał. Chyba że ewentualnie są w MSWiA czy w Straży Granicznej jakieś informacje, ale u nas w MSZ po prostu nie ma. W związku z tym, że mieliśmy w początkowym etapie bardzo duży napływ uchodźców, obecnie widzimy, że więcej osób wraca, jest to cały czas liczba, która fluktuuje – więc tu ciężko jakby… Sami państwo wiecie w swoich okręgach wyborczych, jak to wygląda. Na początku było bardzo dużo uchodźców, później oni wracali, rozjeżdżali się po świecie, więc mamy do czynienia cały czas z fluktuacją w tym obszarze. Tak że my takich danych, panie pośle, nie posiadamy.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Jeśli chodzi o szkolnictwo, to mam jeszcze takie informacje w moich materiałach, na terenie łuckiego okręgu konsularnego nie ma szkół z językiem polskim, nauczania lub klas w polskich szkołach działających w ukraińskim systemie oświaty. Działa 36 szkół społecznych przy organizacjach polskich i punktach nauczania przy parafiach. Natomiast w ramach współpracy ze szkołami społecznymi nauczyciele z Polski prowadzą zajęcia online.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Z kolei w kijowskim okręgu konsularnym struktura szkolnictwa to szkoła polska przy Ambasadzie RP w Kijowie, szkoły społeczne sobotnio-niedzielne oferujące nauczanie języka polskiego, szkoły w ukraińskim systemie oświaty oferujące nauczanie języka polskiego. Szkoły sobotnie tworzyły istotny system ośrodków nauczania języka polskiego w wielu miejscowościach stanowiących główny lub jedyny punkt nauczania języka polskiego otwarty dla całej społeczności lokalnej, niezależnie od przynależności narodowej lub etnicznej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselJaroslawRzepa">W Kijowie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">W Kijowie działają.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Proszę bardzo, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#RadcawDepartamencieWspolpracyzPoloniaiPolakamizaGranicaMinisterstwaSprawZagranicznychJacekZur">Tam, gdzie jest możliwość, i tam, gdzie są odpowiednie warunki wynikające z przepisów ukraińskich, ponieważ tam decydującym elementem jest zabezpieczenie procesu dydaktycznego w takim dosłownym znaczeniu, czyli istnienie schronów – tam, gdzie szkoły są w stanie zapewniać takie warunki, to nauczanie jest prowadzone w formie stacjonarnej, często rotacyjnej, jeśli chodzi o układ godzinowy. Natomiast w większości przypadków szkoły – mówię ogólnie o sytuacji na Ukrainie – takich warunków nie mają. Tam, gdzie nie jest spełniony wymóg posiadania schronów, nauczanie jest hybrydowe albo po prostu online.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Jeśli chodzi o lwowski okręg konsularny, to na tym terenie działa pięć szkół publicznych z nauczaniem języka polskiego jako ojczystego, 35 szkół sobotnio-niedzielnych, a także kilkanaście nieformalnych punktów nauczania języka polskiego przy organizacjach mniejszości polskich i parafiach rzymskokatolickich. Według szacunków uczy się tam ok. 22 tys. uczniów. Obecnie szkoły pracują w tym okręgu w systemie stacjonarnym. W czasie alarmów bombowych zajęcia są kontynuowane w zaadaptowanych na doraźne schrony piwnicach, które z inicjatywy MSZ i konsulatu we Lwowie zostały dostosowane do obowiązujących na Ukrainie wymogów prawnych. Szkoły mają również możliwość prowadzenia nauki zdalnej, obejmuje ona uczniów, którzy wyjechali z Ukrainy, a chcą kontynuować naukę w ukraińskim systemie oświaty. Był to okręg lwowski.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Jeśli chodzi o okręg kijowski, to już mówiliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Okręg odeski i okręg winnicki. Jeśli chodzi o okręg winnicki, to Liceum nr 3 w Gródku Podolskim, dawna szkoła z polskim językiem nauczania, prowadzi regularne zajęcia w trybie mieszanym – zdalnie i stacjonarnie. W podobnym systemie działają inne szkoły w systemie ukraińskim, gdzie nauczany jest język polski. Nauczanie stacjonarne mogą tylko prowadzić te szkoły, które mają odpowiedni schron przeciwrakietowy. Część organizacji polskich nadal prowadzi naukę języka polskiego.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Okręg odeski, tutaj z kolei w zakresie szkolnictwa jest zła sytuacja z uwagi na regularne i długie przerwy w dostawie prądu i źle funkcjonujący internet. Często są alarmy rakietowe, nauczyciele kierowani przez ORPEG prowadzą zajęcia z Polski w formie zdalnej – to jest Odessa i Mikołajów. Odeska szkoła nr 121 z nauczaniem języka polskiego pracuje zdalnie, ponieważ liceum nie posiada pomieszczeń, które zgodnie z przepisami i możliwościami technicznymi spełniają funkcję schronu.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Okręg charkowski, oświata polska w charkowskim okręgu doznała ogromnego uszczerbku, a większość dzieci i młodzieży uczestniczących w zajęciach opuściło zagrożone bądź już objęte wojną tereny. Obecnie działa jedynie polska weekendowa szkoła w Zaporożu, wspólnie prowadzona przez miejscową organizację oraz przesiedleńców z Siewierodoniecka, w której uczy się ok. 20 dzieci. Biblioteka i szkoła w Charkowie uległy zniszczeniu.</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Pan dyrektor Badowski, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski">Szanowni państwo, jeżeli chodzi o plany na ten rok, jesteśmy w dialogu z trzema największymi organizacjami. W zasadzie jest już gotowy program dotyczący wsparcia w Polsce dla tych, którzy tutaj się znaleźli. Założenie jest takie, że będą to zasadniczo dużo niższe środki. W zeszłym roku ze względu na to, że była to świeża sytuacja dla tych osób, były zapomogi, były dopłaty do mieszkania, były dopłaty do kursów językowych, do rozwoju zawodowego. W tym roku nie ukrywamy, że nie widzimy takiej wielkiej potrzeby. To jest tak, że osoby, które tutaj już przebywają od dłuższego czasu, powinny włączać się także w polski rynek pracy – i takie możliwości są. Jeśli w zeszłym roku wydaliśmy bardzo dużo pieniędzy na to, żeby zrobić kursy dostosowania zawodowego, to oczekujemy, że te osoby znajdą jakąś pracę, bo jest taka możliwość. Będą się usamodzielniały, nie korzystając już tak bardzo z tego wsparcia. Negocjowaliśmy i rozmawiamy o tym, żeby osoby, które są powyżej 60. roku życia i wiemy, że już są Polsce i korzystają z tego wsparcia – żeby im to przedłużać i umożliwiać. Przy nowych osobach zobaczymy, jak będzie wyglądała ta dynamika. Mamy nadzieję, że ponieważ teraz jest ten ruch już w zasadzie zamrożony, tych osób niewiele do nas przybywa, więc chyba nie będzie takich wielkich potrzeb.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski">Jeżeli chodzi o pomoc na terenie Ukrainy, to też o tym dyskutujemy. Ten poprzedni projekt jest składany przez trzy organizacje w partnerstwie, w związku z czym jest uzupełniający się i to bardzo fajnie w zeszłym roku wyszło. W tym roku z dwóch projektów, „Wolności i Demokracji” i „Pomocy Polakom na Wschodzie”, robimy jeden projekt, dołączając do tego również Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” – będzie to pomoc na Ukrainie. Zależy nam na tym, żeby to było komplementarne, żeby te organizacje nie wchodziły sobie w drogę, żeby się dogadały, podzieliły zadaniami. Ponieważ rzeczywiście później też weryfikacja tych zadań, tych działań jest dla nas jako dla państwa polskiego utrudniona, więc chcemy, żeby to było prowadzone w zgodzie i na podstawie pewnego kompromisu.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski">Struktury także już mamy. Są złożone trzy wnioski od trzech największych organizacji dotyczące wsparcia strukturalnego, w tej chwili je weryfikujemy. Tutaj duże podziękowanie dla całego zespołu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, szczególnie dla departamentu polonijnego i konsularnego, za to, że pomagają nam określić te prawdziwe potrzeby i to, czy te organizacje rzeczywiście na miejscu działają, bo chcemy z tą pomocą jak najlepiej dotrzeć. Oni też za pośrednictwem placówek sprawdzają, jakie są realne możliwości tego wsparcia, żeby się nie okazało, że Polaków tam już nie ma albo na przykład to wsparcie nie może tam trafić, bo warunki są zbyt ciężkie.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski">Jeśli chodzi o kwoty, szacujemy, że jeśli chodzi o pomoc na Ukrainie i o struktury, będą to kwoty zbliżone do zeszłego roku. W przypadku tego projektu wsparcia w Polsce to będzie znacznie niższa kwota, ale też potrzeby szacujemy jako dużo niższe.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo proszę, pani prezes Lilia Luboniewicz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Uzupełniając informację w zakresie szkolnictwa, tutaj mogłabym przedstawić nasze doświadczenie. Wspieraliśmy w zeszłym roku szkolnictwo społeczne, tak naprawdę w 2021 r. wspieraliśmy 134 placówki pozasystemowe, w zeszłym roku opieką zostały objęte 92 placówki. Zależało nam bardzo na wsparciu nauczycieli z tego względu, że duże grono nauczycieli zostało bez pracy, więc kwestie zapomogowe były kierowane przede wszystkim do tych nauczycieli. Wspieraliśmy ich też w takim zakresie, aby mogli w miarę szybko znaleźć zatrudnienie w Polsce. Prowadzą nauczanie online w bardzo trudnych warunkach. Czasem nie ma prądu, alarmy, a więc naprawdę to nauczanie jest ekstremalne, niemniej jednak jest w szkolnictwie społecznym.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Odpowiadając na pytanie pani poseł – tak, podręcznik jest skorelowany z ukraińską podstawą programową nauczania języka polskiego, a z drugiej strony jest skorelowany z treściami certyfikacyjnymi języka polskiego jako obcego. Podjęliśmy współpracę z ośrodkami doskonalenia nauczycieli w Polsce i w zeszłym roku powstało sporo materiałów uzupełniających do tego podręcznika, dających możliwość nauki języka polskiego przez osoby dorosłe i też wprowadzających pewną aktywność, interakcję online. Sporo materiałów dodatkowo właśnie powstało m.in. we współpracy z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli, z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie jest centrum Polonicum. Myślę, że jeżeli byłaby potrzeba właśnie dostarczenia podręczników do konkretnego środowiska, to podejmiemy się takiego zadania.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrezesFundacjiWolnosciDemokracjaLiliaLuboniewicz">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Czy przedstawiciele jeszcze innych organizacji coś chcieliby dodać? Pan prezes Bonisławski, rozumiem. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Myślę, panie przewodniczący, że właściwie tak, podręczniki, czy to WiD-u, czy „Wspólnoty Polskiej” – one są dostępne. Podobnie jak pani prezes mówiła, podrecznikipolonijne.pl – tam jest komplet opracowanych naszych podręczników i wcześniej używanych w szkołach systemowych na Ukrainie do nauczania języka polskiego. One są pobierane. Tych pobrań bezpłatnych jest bardzo dużo. Ponieważ nie mamy dotacji na to, więc jeżeli ktoś zgłasza zapotrzebowanie, a dużo jest takich ośrodków, to po prostu za jakąś odpłatnością przekazujemy ja, jeżeli jest zainteresowanie. Oczywiście one również są obudowane metodycznie.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Myślę, że jako ciekawostkę też można powiedzieć, że ogromnym zainteresowaniem cieszy się doskonalenie metodyczne nauczycieli, którzy mają kontakt z uczniami polskimi, ale nie tylko z Ukrainy. Blisko 17 tys. takich osób zapisało się do nas na bezpłatny kurs języka ukraińskiego. Jest to coś niesamowitego. 17 tys. osób, z czego 800, a więc też niemało, przedłożyło ten moduł taki wstępny, po to żeby potrafić się ze swoimi uczniami dogadać troszkę lepiej, i prowadzą takie nauczanie. W tym miejscu ogromne słowa uznania dla nauczycieli polskich, którzy nie będąc do tego absolutnie przygotowani, zderzyli się z dwujęzycznością, z tą problematyką, z którą wychodziliśmy do nauczycieli szkół polonijnych – i okazała się ta praktyka bardzo przydatna w szkołach polskich. Robimy to w dużej mierze nieodpłatnie, w formule takiej właśnie online’owej bądź czasami stacjonarnej, jeżeli jakieś środki na to pozwalają. Jest to rzeczywiście potrzebne, bo problem jest niemały, niebanalny. Te dzieci, które trafiają, pomimo że z podobnego kręgu kulturowego – to jest jednak zupełnie inna rzeczywistość zarówno językowa, jak i kulturowa.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Myślę, że to na jakąś dużą, pogłębioną Komisję, kiedyś w spokojnym czasie, żeby o tym wszystkim opowiedzieć. Byłby dobry temat, ale może nie wywołujmy wilka z lasu, może się wszystko jakoś ułoży. My pracujemy, na pewno starając się pomóc możliwie w szerokim zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PrezesStowarzyszeniaWspolnotaPolskaDariuszBonislawski">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Z tych głosów i z tych informacji wyłania się taki oto obraz, że w tej chwili, jeżeli chodzi o sytuację polskiej mniejszości na Ukrainie – i szerzej można powiedzieć o sytuacji Polaków na Ukrainie – to powinniśmy główną energię skierować na pomaganie w samej Ukrainie. Jeżeli chodzi o to, co dzieje się w Polsce, to można powiedzieć, że mamy to z grubsza ogarnięte. Te systemy zaczynają funkcjonować, polskie szkoły zaczynają się dostosowywać, i te informacje, o których mówił choćby przed chwilą prezes Bonisławski, i też polscy nauczyciele. Zdaje się, że ten pierwszy szok taki pouderzeniowy po wybuchu wojny mamy już za sobą.</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Pytanie jest w tej chwili takie, jak wspierać system. Ponieważ to jest historycznie nowe doświadczenie, jak wspierać środowisko polskie w kraju ogarniętym wojną. Raczej z myślą taką, że wojna ta nie musi być krótkotrwałym zjawiskiem. Dlatego te wszystkie informacje, te wszystkie doświadczenia są rzeczywiście bezcenne i wszystkim, którzy biorą w tych działaniach udział, należą się najwyższe słowa uznania. Myślę również, że jest potrzebna pewna ewaluacja.</u>
+          <u xml:id="u-31.3" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Cieszy to, co powiedział pan dyrektor Badowski, że środki na wsparcie Polaków na Ukrainie nie zostaną zmniejszone, że one będą na poziomie ubiegłego roku. To jest, moim zdaniem, to minimum, które musi być zapewnione, bo wojna nie wygasa i może w każdej chwili eskalować.</u>
+          <u xml:id="u-31.4" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Myślę, że oprócz kwestii dotyczących edukacji, bo one są w istocie najważniejsze w tej chwili, czyli wspierania szkół polskich na Ukrainie, trzeba też… Tu jeszcze bym prosił o krótką informację dotyczącą akcji organizowania pobytów wytchnieniowych i wypoczynku letniego dla dzieci z kraju ogarniętego wojną. Jest to chyba szczególnie istotne, co możemy im dać w czasie, kiedy muszą swoje dzieciństwo przeżywać w tak straszliwych warunkach. Dlatego jeszcze bym prosił o kilka słów informacji, jeżeli chodzi o przygotowanie do akcji letniej. Wydaje mi się, że też chyba szerzej niż do akcji letniej, bo w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z dziećmi i młodzieżą, które rzeczywiście… Kiedy słucha się tych informacji, że szkoła może funkcjonować tylko wtedy, kiedy ma schron przeciwrakietowy, to dopiero trafia do wyobraźni, w jakiej one się znajdują sytuacji. Myślę, że warto chyba pomyśleć o organizacji pobytu tych dzieci w Polsce nie tylko w kontekście wakacyjnym, ale chyba częstszym. Takim, żeby potraktować te pobyty tutaj rzeczywiście jakoś wytchnieniowo, na zasadzie takiej, żeby one co jakiś czas mogły zaczerpnąć powietrza bez tego stresu alarmów rakietowych i nieustannego zagrożenia. Tak że tu bym jeszcze prosił o garść informacji.</u>
+          <u xml:id="u-31.5" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Jesteśmy też jako Komisja gotowi, żeby temu zagadnieniu poświęcić oddzielne posiedzenie, już takie bardzo branżowe, organizacyjne. Jesteśmy na początku marca, ale za chwilę będzie już trzeba rozmawiać o szczegółach organizacyjnych akcji letniej.</u>
+          <u xml:id="u-31.6" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Pan dyrektor? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#DyrektordepartamentuKPRMJanBadowski">Jeśli chodzi o projekty, które były wsparte w zeszłym roku, jeżeli chodzi o kolonie letnie dla Polaków z Ukrainy, to było dziewięć projektów różnych organizacji na przeszło milion złotych. Przyjęliśmy taki klucz, że każda organizacja, która składała taki wniosek, w zasadzie otrzymywała środki. Sprawdzaliśmy, czy koszty są racjonalne, ale zasadniczo było tak, że wszyscy mogli z tego skorzystać. Było to ok. 1000 osób z tych naszych specjalnych środków. W tym roku zakładamy, że tym tematem zajmie się Instytut Kolbego, który ma to w swoim budżecie i w swoich zadaniach. Jeśli będzie taka potrzeba, to pewnie nie wykluczamy też – chociaż nie obiecuję – że temat wesprzemy z rezerwy pana premiera.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo mnie niepokoi ta informacja, muszę powiedzieć, panie dyrektorze. Mieliśmy jakiś czas temu możliwość rozmowy z Instytutem Kolbego na temat ich podstawowej działalności, czyli finansowania oświaty polonijnej, a tu mamy troszeczkę z czymś innym do czynienia. Bardziej, moim zdaniem, z taką akcją o charakterze społecznym, nie tylko oświatowym. Przede wszystkim to, co nas niepokoi, to to, że według samych informacji Instytutu Kolbego oni są jeszcze w bardzo, delikatnie rzecz mówiąc, początkowym stadium organizacyjnym. Dlatego jeżelibyśmy zostawili wyłącznie pod ich pieczą przygotowanie akcji letniego wypoczynku, to jestem pełen niepokoju, bo według informacji, które szef instytutu przedstawiał, oni wciąż czekają na stosowne rozporządzenia ministerstwa, których nie ma. W związku z tym oni nie rozpoczynają de facto działalności. I to jest tak, wydaje mi się, że tu trzeba… Ja będę ze strony Komisji też tutaj dopytywał, ponieważ nie możemy czekać, bo to jest zbyt ważna sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Jeżeli w ubiegłym roku, rozumiem, że w takim trybie ekstra zorganizowaliśmy wypoczynek 1 tys. dzieci, myślę, że nasza ambicja powinna sięgać większych liczb. Tak mi się wydaje, że to nie jest coś, co przekracza możliwości finansowe państwa polskiego, a tam jest kilkadziesiąt tysięcy polskich dzieci, które się uczą. Sądzę, że ta skala, moim zdaniem, jest kompletnie niewystarczająca.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, ale tutaj dwa słowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Są to słuszne uwagi, ale to są uwagi do MEiN-u. Tak że myślę, że tu musimy…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Ja tych uwag nie kieruję do pana ministra w szczególności, ja je kieruję jako wypowiedź w dyskusji. Proszę nie traktować tego jako…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#SekretarzstanuwMSZArkadiuszMularczyk">Nie, nie, ja ich tak nie traktuję, tylko żeby posunąć sprawę do przodu, to my wystąpimy z taką notatką po Komisji i przekażemy do MEiN-u informację, że widzimy tu potrzebę szybszych prac w tym obszarze. Dobrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo jestem zadowolony i dziękuję za tę inicjatywę. My ze strony Komisji również będziemy w tej sprawie monitorować sytuację, bo uważam, że po prostu jesteśmy tu zobowiązani. Sądzę, że tutaj nie ma sensu dzielić tego na odpowiedzialność między resorty. Jest to odpowiedzialność państwa polskiego i nas jako Komisji również, żeby tego po prostu przypilnować.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Pan przewodniczący Rzepa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselJaroslawRzepa">Oczywiście podzielam w pełni stanowisko pana przewodniczącego, ponieważ myślę, że coś, co zafunkcjonowało i się sprawdziło, wobec cały czas trwającego procesu organizacyjnego Instytutu Kolbego mimo wszystko jest bardzo ryzykowne. Przypomnę, że dzisiaj, z całą sympatią do dzisiejszej daty, już mamy marzec. Jednak wiemy, kiedy mamy wakacje, i wiemy, kiedy trzeba wszystko przygotować, żeby mogło to zafunkcjonować, a nie żebyśmy to robili w ostatniej chwili. Dlatego myślę, że sprawdzony model przy tej formie organizacji instytutu, która jeszcze jest, wydaje mi się, że byłby najlepszy do ponownego wdrożenia. Natomiast to jest dość ryzykowne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Tak jak powiedziałem, będziemy te kwestie monitorować i będziemy w tej sprawie –sądzę, że tak jak zwykle w naszej Komisji – szukać wspólnego rozwiązania w tej kwestii.</u>
+          <u xml:id="u-41.2" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Czy jeszcze są w sprawie pierwszego naszego punktu uwagi, pytania? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-41.3" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Czy w sprawach różnych ktoś chciałby zabrać głos? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-41.4" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Bardzo dziękuję paniom posłankom i panom posłom. Dziękuję przedstawicielom rządu i organizacji.</u>
+          <u xml:id="u-41.5" who="#PrzewodniczacyposelRobertTyszkiewicz">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/nzk/201923-sjm-nzkxx-00004-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/nzk/201923-sjm-nzkxx-00004-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..9e53732
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/nzk/201923-sjm-nzkxx-00004-01/header.xml
@@ -0,0 +1,67 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-nzkxx-00004-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej /nr 4/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej /nr 4/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#NZK">4</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="LegislatorzBiuraLegislacyjnegoPrzemyslawSadlon" role="speaker">
+        <persName>Legislator z Biura Legislacyjnego Przemysław Sadłoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAnnaMariaZukowska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Anna Maria Żukowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselArkadiuszMyrcha" role="speaker">
+        <persName>Poseł Arkadiusz Myrcha</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselDariuszRosati" role="speaker">
+        <persName>Poseł Dariusz Rosati</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselLukaszSchreiber" role="speaker">
+        <persName>Poseł Łukasz Schreiber</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMalgorzataWassermann" role="speaker">
+        <persName>Poseł Małgorzata Wassermann</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselRobertKropiwnicki" role="speaker">
+        <persName>Poseł Robert Kropiwnicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekAst" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Ast</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela" role="speaker">
+        <persName>Stały ekspert Komisji Anna Rakowska-Trela</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski" role="speaker">
+        <persName>Stały ekspert Komisji Krzysztof Koźmiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka" role="speaker">
+        <persName>Stały ekspert Komisji Marcin Olszówka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="StalyekspertKomisjiMarekChmaj" role="speaker">
+        <persName>Stały ekspert Komisji Marek Chmaj</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="NZK" role="committee">
+        <orgName>Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/nzk/201923-sjm-nzkxx-00004-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/nzk/201923-sjm-nzkxx-00004-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..b2c98c2
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/nzk/201923-sjm-nzkxx-00004-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,351 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z druku nr 2263. Informuję, że posiedzenie zostało zwołane na podstawie art. 198j ust. 2 Regulaminu Sejmu i będzie prowadzone z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Bardzo serdecznie witam państwa posłów uczestniczących zdalnie i obecnych na sali obrad. Witam również stałych ekspertów Komisji. Witam wszystkich uczestniczących w dzisiejszym posiedzeniu. Szczególnie serdecznie witam oczywiście panie. W imieniu męskiej części Komisji Nadzwyczajnej chciałbym złożyć najserdeczniejsze życzenia wszelkiej pomyślności, wszystkiego co najlepsze – przede wszystkim uśmiechu na co dzień i dużo radości każdego dnia.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę członków Komisji o zalogowanie się do systemu do głosowania przez naciśnięcie odpowiedniego przycisku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselMalgorzataWassermann">Przepraszam bardzo, panie przewodniczący. Nie wiem, czemu system nie czyta mi karty.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Mimo wszystko proszę o naciśnięcie dowolnego przycisku celem potwierdzenia obecności.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Prosimy o głośne wyartykułowanie zgłoszenia głosowania ręką.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dobrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselMalgorzataWassermann">Pani poseł też system nie czyta karty.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czyli mamy jakiś problem techniczny. W takim razie musimy po prostu zrobić chwilę przerwy na rozwiązanie problemu technicznego.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">[Po przerwie]</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Na podstawie listy obecności stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia obejmuje uzupełnienie składu zespołu stałych ekspertów Komisji i rozpatrzenie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do punktu pierwszego. Muszę usprawiedliwić pana posła Łukasza Schreibera. Zatrzymały go obowiązki ministerialne, ale dotrze do nas niebawem. Jako przedstawiciel wnioskodawców mogę przedstawić kandydaturę eksperta, bo mieliśmy dzisiaj uzupełnić skład ekspertów zgłoszonych przez wnioskodawców.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przedstawiam więc pana mecenasa dr. hab. Krzysztofa Koźmińskiego. Jest on obecnie zatrudniony w wielu miejscach, m.in. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalność pana profesora to teoria prawa i prawo konstytucyjne. Jest to obszar zainteresowań i działalności pana profesora, który pokrywa się z dzisiejszą aktywnością Komisji Nadzwyczajnej. Jest autorem wielu publikacji naukowych oraz popularnonaukowych oraz uczestnikiem różnych konferencji, również zagranicznych.</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Myślę, że jest to wystarczająca rekomendacja. Jeżeli nie usłyszę głosu sprzeciwu, uznam, że Komisja akceptuje pana mecenasa jako eksperta naszej Komisji. Nie ma głosu sprzeciwu. Informuję, że Komisja uzupełniła skład zespołu stałych ekspertów.</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">W tej sytuacji możemy przejść do punktu drugiego porządku dziennego. Rozumiem, że otrzymali państwo opinię Biura Analiz Sejmowych. Jeżeli na tym etapie członkowie Komisji czy nasi eksperci chcieliby zabrać głos co do samych opinii opracowanych przez Biuro Analiz Sejmowy, to myślę, że jest to właściwy czas.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Pan przewodniczący Robert Kropiwnicki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">Panie przewodniczący, w związku z tym, że opinie dostaliśmy właściwie w trakcie posiedzenia Sejmu, na którym dzieje się też dużo innych rzeczy, to prosiłbym o to, abyśmy dyskusję na temat konkretnych opinii odbyli na następnym posiedzeniu.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselRobertKropiwnicki">Chciałem też o coś zapytać. Prosiliśmy pana ministra Schreibera o dane dotyczące tego, jakie mienie jest obecnie zatrzymane i jaki poziom długu jest obecnie wykorzystany na cele obronne. Czy wpłynęły one do Komisji?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Nic mi o tym nie wiadomo. Nie otrzymaliśmy ich.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">Jeśli będą takie dane, to będziemy o nie prosić. Myślę, że są to ważne elementy uzupełniające. Chciałbym się po prostu o nie upomnieć. Chodzi o dane na temat tego, jaki jest dzisiaj poziom zatrzymanego majątku obywateli rosyjskich lub firm rosyjskich w Polsce oraz jaki jest poziom zadłużenia państwa i ile z tego zostało wykorzystane na cele obronne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dobrze. Rozumiem, że z uwagi na to, że opinie są świeże i dotarły do państwa niedawno, wnioskuje pan, aby odnieść się do nich na kolejnym posiedzeniu. Nie widzę przeszkód. Pewnie nie zakończymy dzisiaj prac i będziemy kontynuowali je na kolejnym posiedzeniu.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jednak w związku z tym, że są dzisiaj z nami nasi eksperci, może chcieliby panowie zabrać głos? Oczywiście zwracam się również do uczestniczącej zdalnie w posiedzeniu Komisji pani prof. Anny Rakowskiej.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Pan prof. Marek Chmaj.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Panie przewodniczący, szanowni państwo, rolą eksperta nie jest negowanie projektu, tylko doradzanie w ten sposób, aby projekt był jak najlepszy i pozbawiony wad. Zatem, kierując się dobrem ustroju, konstytucją oraz zasadą przyzwoitej legislacji, jako ekspert dostrzegam pewne potrzeby.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Po pierwsze, jest to potrzeba weryfikacji, jaki jest dziś dług publiczny – jakiej jest on wysokości, jak on wygląda w regulowanych przez art. 216 ramach, jaki jest luz ustawodawcy dotyczący budżetu.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Po drugie, szanowni państwo, mamy w projekcie – w art. 216 ust. 5 – wskazane finansowanie potrzeb obronnych. Chciałbym podkreślić, że potrzeby obronne to określenie niezwykle szerokie. Nie jest to finansowanie li tylko potrzeb sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Potrzeby obronne mogą dotyczyć infrastruktury technicznej budynków, umocnień, dróg, tras szybkiego ruchu, zaopatrzenia. Może to być także infrastruktura społeczna – uniwersytety, szkoły wojskowe czy szkoły średnie służące wykształceniu kadry. Może to być także przygotowanie obrony cywilnej i tych wszystkich działań, za które odpowiada obecnie wojewoda zarządzający kryzysowo.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">W związku z tym ujmowanie w konstytucji tak szerokiego określenia może w przyszłości obrócić się przeciwko ustrojodawcy. W ten sposób ogromna część wydatków, które są dzisiaj wskazane w limicie w art. 216, drogą decyzji Sejmu będzie mogła być wyprowadzona poza limity budżetowe.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Druga rzecz, odnośnie do art. 234a. Mam wątpliwości, czy przepis w projektowanym brzmieniu jest absolutnie niezbędny. Czy tych regulacji nie można wprowadzić na poziomie ustawowym, zakładając, że będą one zgodne z konstytucją i innymi obecnie obowiązującymi przepisami? Z mojej analizy wynikało, że nie ma w tym przepisie niezbędności. Poza tym tutaj również mamy regulacje, które są zbyt ogólne. Określenie w konstytucji: „może zostać przejęte przez Skarb Państwa z mocy prawa i bez odszkodowania w przypadku, gdy można domniemywać (…)”. Proszę państwa, wskazywanie domniemywania w przepisie konstytucji nie jest niestety zbyt poważne, jeżeli bierzemy pod uwagę władzę ustrojodawcy.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Teraz ostatnia na dziś uwaga szczegółowa. Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Pamiętajmy, że zawsze chcemy, aby wystąpiło odpowiednie vacatio legis. Zastanawiam się, czy potrzeba uchwalenia tej nowelizacji jest tak pilna i niezbędna, iż ustawa będzie wchodziła w życie bez żadnego vacatio legis. Higiena prawna nakazuje, żeby można było się przygotować do tych rozwiązań. Zatem miesięczne czy dwumiesięczne vacatio legis niczego by wcale nie utrudniło, a byłoby przejawem szacunku ustrojodawcy do innych przepisów konstytucji.</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję bardzo, panie profesorze.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Pani przewodnicząca.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselMalgorzataWassermann">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselMalgorzataWassermann">Mam w tym zakresie odmienne zdanie. Przepisy prawne – nie tylko konstytucji, ale też innych ustaw – bardzo często są przepisami ogólnymi. Jak pan profesor zapewne wie, w wyniku wykładni, doktryny czy ewentualnie orzecznictwa następuje wypełnienie tych definicji, które są dość ogólne. Tym bardziej że w tym zakresie projekt zmian w konstytucji odsyła do projektu ustawy, który być może będzie to precyzował. Pojęcia nieostre nie są pojęciami nieznanymi ustawodawcy. W przepisach jest takich bardzo wiele i są one interpretowane. Mało tego, przecież nawet takie założenie…</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselMalgorzataWassermann">Przygotowując się do posiedzenia Komisji, sięgnęłam do zapisów z momentu powstawania konstytucji. Już wtedy między autorami konstytucji, osobami, które pracowały nad tym tekstem, był spór w zakresie tego, czy ten przepis nie będzie zbyt rygorystyczny w stosunku do rządu, parlamentu i Narodowego Banku Polskiego w wypadku sytuacji szczególnych. Mowa np. o takiej sytuacji, jaką mieliśmy dwa lata temu w związku z COVID-19, czy też obecnej, związanej z działaniami wojennymi. To jest jedna sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselMalgorzataWassermann">Druga sprawa jest taka, iż rozumiem, że ponieważ na tym etapie nie łączy się to w żaden sposób z konsekwencjami finansowymi i zmianami w ustawie budżetowej, to nie bardzo istnieje uzasadnienie, aby wydłużać vacatio legis. Wojna toczy się tu i teraz, a tak naprawdę to pod tę wojnę i to zagrożenie tworzone są dzisiaj przepisy, nad którymi pracujemy.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PoselMalgorzataWassermann">W związku z powyższym nie podzielam w tym zakresie tego stanowiska. Czytając konstytucję, często sięgamy do protokołów dyskusji z prac nad konstytucją m.in. dlatego, że często są to pojęcia dość pojemne. Chcemy wiedzieć, co ustrojodawca miał na myśli, tworząc te przepisy.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#PoselMalgorzataWassermann">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję bardzo, pani przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę bardzo, pan mecenas Koźmiński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Pozwolę sobie krótko odnieść się do pytania pana przewodniczącego o opinię oraz zaprezentować kilka wstępnych obserwacji. Moim zdaniem obie opinie Biura Analiz Sejmowych potwierdzają kwestię zasadniczą, czyli to, że mamy do czynienia z propozycją nowelizacji wprowadzającej zupełnie nową instytucję prawną. Ta instytucja prawna – mimo tego, że może rzeczywiście prowadzi do podobnych skutków prawnych względem istniejących już obecnie instytucji na szczeblu ustawowym, które pozostają w zgodzie z naszymi normami ustrojowymi, czyli przede wszystkim instytucji przepadku i wywłaszczenia – jest jednak zupełnie inną, nową instytucją prawną.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Posłużę się pewną analogią. To jest trochę tak, jakby powiedzieć, że np. instytucja zasiedzenia wywołuje podobne lub wręcz identyczne skutki jak umowa kupna-sprzedaży. To prawda, one wywołują podobne skutki. Jednak sama instytucja, jej uzasadnienie, procedura i przesłanki, które zachodzą, są zasadniczo inne. Te dwie opinie Biura Analiz Sejmowych rzeczywiście to potwierdzają. Autorzy zwracają uwagę, że instytucja przepadku ma jednak inne uzasadnienie. Zgadzam się z tym. Jest ściśle powiązana z prawem karnym i procesem sądowym. Inne uzasadnienie i konstrukcja prawna towarzyszą również wywłaszczeniu.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Jaki jest tego skutek? Zgadzam się z tym, co powiedział prof. Chmaj – moją rolą nie jest mówienie państwu, czy to rozwiązanie powinno być wprowadzone, czy nie. Moją rolą jest zastanowienie nad jego ewentualnymi wadami i zaletami. Z jednej strony rzeczywiście jest tak – i projektodawca jest tego świadomy, bo zostało to wyrażone w uzasadnieniu expressis verbis – że mówimy o konstrukcji, która w daleko idący sposób ingeruje w prawo własności. Natomiast z drugiej strony projektodawca podkreśla coś, co trudno jest zignorować – sytuacja jest nadzwyczajna.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Dodam może jeszcze jedną rzecz. Przygotowując się do dzisiejszego posiedzenia, zapoznałem się nie tylko z opiniami BAS-u i innymi opiniami, np. opinią Naczelnej Rady Adwokackiej. Pozwoliłem sobie zrobić przegląd literatury zagranicznej – nie tylko literatury naukowej, lecz także blogów prawniczych i pojawiających się opinii. Mowa o bardzo różnych krajach – Kanadzie, Estonii, państwach bałtyckich, Stanach Zjednoczonych, Anglii. Rzeczywiście trudno na razie znaleźć kraj, który wprowadziłby instytucję równie daleko idącą jak ta będąca przedmiotem naszych obrad. Trudno jednak lekceważyć opinie ekspertów zagranicznych z różnych krajów, również anglosaskich.</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Podkreślają oni, że wobec sytuacji otwartego konfliktu, bardzo brutalnej agresji – przypominającej nam czasy, o których wydawało nam się, że zapomnieliśmy – rodzi się pytanie, czy nie wymaga to jednak od państw Zachodu, respektujących prawa, wolności, zasadę proporcjonalności i inne idee konstytucjonalizmu, wprowadzenia tak daleko idących rozwiązań jak to, które jest tutaj analizowane. Mam wrażenie, że chociaż to rozwiązanie rzeczywiście może się wydawać drastyczne, to nie jest tak, że tylko w Polsce rozmawia się na ten temat. Proszę zwrócić uwagę – skoro na ten temat dyskutują autorzy ze Stanów Zjednoczonych, Anglii czy Kanady, czyli krajów anglosaskich, gdzie idea własności jest jednak traktowana jak rodzaj świętości, bo cała idea indywidualizmu wywodzi się z idei własności prywatnej, to rzeczywiście jest coś na rzeczy.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Trzecia uwaga pośrednio odnosi się do wypowiedzi pana prof. Chmaja, z którą generalnie się zgadzam. Przepisy, które są przedmiotem obrad, zawierają liczne klauzule generalne. To oczywiście jest prawda. Rzeczywiście jest tak, że ewentualne ich przyjęcie da dosyć szeroką swobodę po stronie ustawodawcy czy – w zależności od tego, jakie to będą przepisy ustawowe – organów stosujących prawo. Jednak z drugiej strony, język prawny konstytucji, mimo że wciąż jest językiem prawnym rządzącym się pewnymi prawami techniki prawodawczej, jest jednak językiem szczególnym. Jeśli spojrzymy na tekst aktualnie obowiązującej konstytucji, czyli przepisów stosowanych od wielu lat, to rzeczywiście te przepisy są bardzo bogate w klauzule generalne i zwroty nieokreślone. One siłą rzeczy muszą być potem doprecyzowane przez ustawodawcę, prawodawcę na niższym szczeblu i przez organy stosujące prawo.</u>
+          <u xml:id="u-16.7" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę bardzo, panie doktorze. Pan dr Marcin Olszówka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Szanowna Komisjo, proszę państwa, postaram się mówić bardzo krótko. Nie chcę powielać tego, co mówił pan prof. Koźmiński.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Chciałem zwrócić państwu uwagę, że debatujemy nad projektem o zmianie konstytucji. Konstytucja jest w istocie rzeczy ustawą zasadniczą i wyznacza pewne ramy ustrojowe. W przypadku uchwalenia projektowanej zmiany będzie ona dotyczyła nie tylko obecnej sytuacji czy sytuacji, która będzie miała miejsce w dniu uchwalenia konstytucji. To będą przepisy, które będą oddziaływać przez lata. Będą one oczywiście obowiązywać również w przyszłych latach i będą mogły być wykorzystane w innych, analogicznych sytuacjach.</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Na poprzednich posiedzeniach pojawiał się zarzut, że te przepisy rzeczywiście mają dość ogólny charakter. Nie czyniłbym z tego zbyt dużego zarzutu. Tak jak zauważyła pani przewodnicząca Wassermann, w przepisach prawa mamy sporo klauzul generalnych na poziomie ustawowym, a szczególnie na poziomie konstytucyjnym. Nie chcę powiedzieć, że należałoby tego wręcz wymagać od konstytucji, ale czasami jest to potrzebne. Ma to po prostu poszerzyć zakres swobody ustawodawcy, który będzie później wypełniał przepisy konstytucji.</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Oczywiście podzielam opinię prof. Chmaja, że rolą ekspertów jest wskazywanie pewnych konsekwencji takich czy innych rozwiązań. Chciałbym się bardzo krótko wypowiedzieć na temat tych dwóch propozycji.</u>
+          <u xml:id="u-18.4" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">W zasadzie projekt sprowadza się do zmiany pewnej instytucji prawnej i wprowadzenia nowej. Jeżeli chodzi o zmiany w art. 216, to jak doskonale wiemy, ich podstawowym skutkiem będzie rozluźnienie limitów maksymalnego długu publicznego, który może być zaciągany. Niewątpliwie pozwala to na zwiększanie długu publicznego. To jest rzecz oczywista. Zmiana wprowadza pewien wyjątek. Decyzją ustrojodawcy będzie już to, czy ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa, potrzeby obronne i innego rodzaju kwestie zdecydujemy się dopuścić możliwość – niekoniecznie wprowadzić obowiązek czy to zaakceptować, ale właśnie dopuścić możliwość – aby ze względu na sytuację międzynarodową, geopolityczną itd. zwiększyć zadłużenie państwa w tym zakresie. Chodzi o to, żeby potem nie doszło do sytuacji, w której zwiększy się zagrożenie wojenne, a organy państwa, głównie rząd, staną przed dylematem, czy kupować czołgi, czy przestrzegać konstytucji. Przepraszam, że trochę upraszczam, ale to się może sprowadzać mniej więcej do takiego dylematu.</u>
+          <u xml:id="u-18.5" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Jeżeli chodzi o art. 234a, czyli ten drugi przepis, wywołujący chyba większe dyskusje, to pozwolę sobie nie zgodzić się z prof. Chmajem. Proszę państwa, jeżeli chcemy wprowadzić nową instytucję przejęcia przez Skarb Państwa własności osób, co do których istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że wspierają swoim majątkiem reżim Putina czy innego państwa prowadzącego zbrojną napaść na Polskę lub inne państwo, co ma wpływ na sytuację bezpieczeństwa państwa, to niestety albo stety nie pozwalają na to obecne regulacje konstytucyjne i – co za tym idzie – ustawowe.</u>
+          <u xml:id="u-18.6" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Instytucja przepadku rzeczywiście pozwala zabrać własność bez odszkodowania. Tylko w tym zakresie jest ona podobna do instytucji projektowanej w art. 234a. Jednak aby orzec przepadek, musimy mieć przestępstwo. Nie wystarczy czyn zabroniony, musi być popełnione przestępstwo. To przestępstwo musi być stwierdzone przez sąd prawomocnym wyrokiem. Postępowanie będzie trwało krócej lub dłużej, bo są jeszcze nadzwyczajne środki zaskarżenia.</u>
+          <u xml:id="u-18.7" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Oczywiście przepisy to jedna rzecz. Musimy mieć czyn, który wypełnia znamiona przestępstwa, znamiona czynu zabronionego. Co więcej, trzeba udowodnić oskarżonemu, że on rzeczywiście popełnił czyn zabroniony. To może być jeszcze trudniejsze w praktyce. Jak wiemy, w prawie karnym wszystkie wątpliwości są rozpatrywane na korzyść oskarżonego. To zmniejsza prawdopodobieństwo udowodnienia właścicielowi takiego majątku, że popełnił czyn zabroniony, a nie tylko w jakiś sposób wspiera swoim majątkiem agresję, chociażby przez przelewy finansowe.</u>
+          <u xml:id="u-18.8" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Ostatnia uwaga odnosi się do wejścia w życie. Proszę państwa, oczywiście w polskim prawie konstytucyjnym czy w ogóle polskim konstytucjonalizmie jesteśmy bardzo przyzwyczajeni do vacatio legis i przywiązujemy do niego bardzo dużą wagę. To wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Nie kwestionuję ani samego faktu, ani samej tego zalety. Natomiast chciałbym państwu powiedzieć w ramach ciekawostki, że sama zasada demokratycznego państwa prawnego, czyli wprowadzona w roku 1989 ustawa o zmianie konstytucji uchwalona 29 grudnia 1989 r., wchodziła w życie właśnie w dniu ogłoszenia. Nie fetyszyzowałbym więc aż tak bardzo tego długiego vacatio legis, zwłaszcza że prace nad tym projektem trwają i jeszcze będą trwać. Będą one dość długie. Jest to zmiana, która materialnie dotyczy rozdziału drugiego, więc sama procedura będzie trwała długo. Nie czyniłbym więc z tego dużego zarzutu.</u>
+          <u xml:id="u-18.9" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Tak, proszę bardzo, pan przewodniczący Kropiwnicki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">Dziękuję bardzo. Wchodzimy już trochę w poziom merytoryczny. Może to i dobrze. Mam kilka uwag, ale chciałem też zapytać o coś ekspertów. Rozumiem, że dzisiaj…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Panie przewodniczący, może jeszcze dajmy się wypowiedzieć pani profesor. Wtedy będą dokładne pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">OK, nie widziałem, że pani profesor jest zgłoszona. Dobrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę bardzo, pani prof. Anna Rakowska-Trela – zdalnie. Oddaję głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Ja bardzo krótko, bo pewne uwagi, które chciałam zgłosić na wstępie, zostały już wypowiedziane przez państwa.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Zwrócę może uwagę na dwie okoliczności. O nich była już mowa, ale chciałam je podkreślić, bo moim zdaniem są one istotne. Sprowadzają się do postulatu, że musimy pamiętać, iż nowelizacje dwóch przepisów, o których teraz mówimy, mają oczywiście związek z krytyczną sytuacją za naszą wschodnią granicą. Mają związek z kryzysem i koniecznością zapewnienia z jednej strony możliwości obrony, a z drugiej strony utrudniania osobom zaangażowanym w konflikt pomocy agresorom. Jednocześnie konieczna jest pomoc ofiarom tego konfliktu.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Musimy jednak pamiętać, że te przepisy mają taki charakter, o jakim przed chwilą była mowa. Będą obowiązywały także w przyszłości – za rok, za dwa, za pięć, za dziesięć. Chyba że oczywiście ustrojodawca zdecyduje się usunąć wyjątki od dotychczasowych zasad konstytucyjnych. Tym niemniej, pamiętając o tym aspekcie i odnosząc się do proponowanej zmiany art. 216, absolutnie podzielam ocenę, że wyjątek przewidywany w proponowanej regulacji jest szeroki. Po drugie, otwiera on możliwość oceniania w przyszłości potrzeb państwa w inny sposób.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Chodzi o to, że teraz oczywiście jest to uzasadnione sytuacją, w jakiej się znaleźliśmy. Ustrojodawca dostrzegł potrzebę finansowania potrzeb obronnych. Natomiast możemy sobie wyobrazić sytuację z przyszłości, w której zostanie dostrzeżona inna potrzeba, która miałaby być finansowana ponad limit przewidziany dotychczas w art. 216. Taki sposób myślenia otwiera możliwości wprowadzania tego rodzaju wyjątków. Jeżeli już państwo projektodawcy dostrzegli potrzebę wprowadzenia takiej regulacji, to przyłączyłabym się w tym zakresie do stanowiska i postulatu pana prof. Marka Chmaja, iż tego rodzaju regulacje trzeba doprecyzować na poziomie konstytucyjnym i uregulować bardziej szczegółowo.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Jeżeli natomiast chodzi o drugą z proponowanych zmian, to w mojej ocenie ona także zawiera za dużo klauzul generalnych i jest zbyt ogólna. W treści proponowanej regulacji czytamy, że projektodawcy przewidzieli, iż majątek może zostać przejęty przez Skarb Państwa. To już zakłada pewną ocenność sytuacji. Może to nastąpić wówczas, gdy „można domniemywać”, czyli nawet nie wtedy, gdy takie domniemanie rzeczywiście istnieje, ale nawet wówczas, kiedy ono może istnieć. Oznacza to, że ono niekoniecznie istnieje rzeczywiście. Majątek ten „jest lub może być wykorzystany w jakiejkolwiek części” – tu znów „może być wykorzystywany”, a co więcej, „w jakiejkolwiek części”.</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">W dodatku końcówka tego przepisu wskazuje tylko przykładowe sytuacje, które mają pozwalać na to, aby można było domniemywać, że ten majątek jest wykorzystywany w tak niegodziwy sposób. To otwiera nie tylko ustawodawcy, ale przede wszystkim również organom administracji… Pamiętajmy, że organami, które mają wykonywać tę regulację mają być organy administracji, a kontrola sądowa ma być przewidziana dopiero później. Rzeczywiście poziom swobody jest znaczny.</u>
+          <u xml:id="u-24.6" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Zwracając uwagę na te okoliczności, także postulowałabym, aby wymienione przeze mnie przed chwilą sformułowania były jednak nie tak ocenne i nie tak szerokie. Nawet pozostawiając te uwagi na boku, mam wątpliwości co do tego, czy wprowadzenie tego rodzaju regulacji do konstytucji jest konieczne. Zwracam uwagę na to, iż na poziomie ustawowym mamy instytucje, które pozwalają na zamrażanie majątku i w rezultacie późniejsze jego odejmowanie w przypadku podejrzenia zaistnienia różnego rodzaju czynów. W szczególności tego rodzaju regulacją jest ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. W moim przekonaniu byłoby lepiej, gdybyśmy poszli w kierunku dostosowania regulacji ustawowych do potrzeb, które zgłaszają projektodawcy w uzasadnieniu projektu, a nie w kierunku zmiany konstytucji.</u>
+          <u xml:id="u-24.7" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Bardzo dziękuję, pani profesor.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Teraz już pan przewodniczący Robert Kropiwnicki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">Dziękuję bardzo. Chciałem zgłosić kilka uwag ogólnych, a potem mam jeszcze pytania do ekspertów.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselRobertKropiwnicki">Rozumiem, że według tego projektu wprowadzamy nową instytucję, jaką jest przejęcie przez Skarb Państwa. Obecnie nie ma takiej instytucji. Na tym ma polegać novum. Generalnie koncentruję się w tym momencie na art. 234a. Tam poprzez wprowadzenie opisujemy czyn i okoliczności – to jest rdzeń samego przejęcia. Rdzeniem jest samo przejęcie i okoliczności. Co do samego sformułowania tego bardzo rozbudowanego artykułu, to uważam, że pierwsza część zdania jest dość konkretna. Ona mówi o tym, że w razie napaści na Rzeczpospolitą Polską… Chciałem jednak zapytać o tę drugą część.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselRobertKropiwnicki">Jak eksperci to rozumieją? Chciałbym to tutaj zacytować. Przyznam szczerze, że dla mnie jest to jednak trochę niejasne. Zdanie pierwsze jest długie, ale jego pierwsza część brzmi tak: „W razie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej(…)”. To jest, zdaje się, zrozumiałe. Chociaż dzisiaj, we współczesnym państwie, napaść nie jest tylko napaścią stricte fizyczną. O tym trzeba pamiętać. Można mówić o napaściach hybrydowych, o atakach cyfrowych. Jest szereg różnych ataków. To też trzeba by tak naprawdę doprecyzować przy dzisiejszym stanie wiedzy, bo można powiedzieć, że używamy pojęcia XX-wiecznego.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselRobertKropiwnicki">W momencie kiedy pisano prawo czy tworzono konwencje po II wojnie światowej, było wiadomo, że chodzi o napaść fizyczną. Wiadomo było, o co chodzi – ktoś przekroczył granicę, zaatakował nas. Dzisiaj jednak można nas zaatakować, nie przekraczając granicy. Może to być atak dronem. Może to być chociażby jakaś przypadkowa broń itd. Nie mówię już o atakach cyfrowych, które właściwie pojawiają się nie wiadomo gdzie i nie wiadomo przez kogo. Dzisiaj używałbym już chyba innego słowa.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselRobertKropiwnicki">Bardzo chciałbym państwa zapytać o to sformułowanie ograniczone do napaści zbrojnej, czyli napaści ściśle fizycznej. Tak to chyba powinniśmy rozumieć, chociaż nie wiem, czy o to chodziło autorom. Można przecież sobie wyobrazić, że ktoś zdemoluje nam system cyfrowy i wyłączy cały system zarządzania państwem. Wtedy co prawda nie dojdzie do napaści zbrojnej, ale faktycznie może dojść do napaści.</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselRobertKropiwnicki">Chciałem też zapytać o to, co jest po sformułowaniu „lub”. Mamy tam tak: „(…) lub powodującej bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej napaści na terytorium innego państwa”. Chodzi więc o inną napaść na inne państwo, która może oddziaływać na zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa polskiego. To jest już właściwie bardzo uznaniowe.</u>
+          <u xml:id="u-26.6" who="#PoselRobertKropiwnicki">Chciałem więc dopytać ekspertów, czy nie należałoby tego w jakiś sposób doprecyzować? Rozumiem, że autorzy chcieli sobie zostawić pewną klauzulę generalną, ale czy to nie jest zbyt generalna formuła? Prawo piszemy też na złe czasy. Jako prawnicy jesteśmy uczeni, że trzeba przewidywać też złe okoliczności. Jestem w stanie sobie wyobrazić taką sytuację, że jakieś państwo w Afryce zaatakuje inne państwo w Afryce i będzie to miało skutki np. dla polskiego przedsiębiorcy, który jest tam w coś zaangażowany.</u>
+          <u xml:id="u-26.7" who="#PoselRobertKropiwnicki">KGHM inwestował kiedyś w Kongu, a teraz ma interesy w Chile. Jeżeli jakieś państwo w Ameryce Południowej zaatakuje Chile, to może mieć to wpływ na nasze interesy, bo KGHM może wtedy ponieść duże straty. Wtedy co, uruchamiamy procedury przejęcia, czy też nie? Myślę, że to jest bardzo istotne. Chciałbym zapytać, jak państwo to rozumieją? Jednak są to pojęcia, które wymagają bardzo wysokiej precyzyjności. To musi być bardzo wyraźnie i dokładnie zrozumiane w oparciu zarówno o słownik języka polskiego, jak i doktrynę.</u>
+          <u xml:id="u-26.8" who="#PoselRobertKropiwnicki">W drugiej części mojego wystąpienia chciałbym dopytać o procedurę przepadku. Dzisiaj mamy procedurę przepadku, o której orzeka sąd. Wszyscy wiemy, że jest to oczywiście instytucja prawa karnego. Wiemy też, że raczej musi nastąpić to na wniosek prokuratora, ale sąd może orzekać. Czy można w jakiś sposób zrobić to w tej formule, że w oparciu o dzisiejsze przepisy i sankcje Unii Europejskiej ten zamrożony majątek osób czy podmiotów, które są zaangażowane w jakiś sposób w zbrodnie wojenne… Raczej wszyscy uznajemy przecież, że na Ukrainie mamy do czynienia ze zbrodniami wojennymi.</u>
+          <u xml:id="u-26.9" who="#PoselRobertKropiwnicki">Mam więc pytanie do pana ministra Schreibera jako wnioskodawcy, ale również jako ministra. Czy rząd trenował taką procedurę, według której zwróciliście się do jakiegoś sądu o przepadek? Czy były jakieś próby? Ponawiam pytanie o to, czy jest jakiś zamrożony majątek, a jeżeli tak, to jakiej on jest wartości? Czy były takie próby? Wydaje się, że jest możliwe, aby w oparciu o dzisiejsze przepisy sąd mógł orzec o przepadku. Wtedy byłoby to znacznie prostsze i nie trzeba by robić całej tej zmiany konstytucji.</u>
+          <u xml:id="u-26.10" who="#PoselRobertKropiwnicki">Dziękuję bardzo i proszę o odpowiedź na te pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Tak dla porządku – jeszcze nie rozpatrujemy szczegółowo poszczególnych zmian. Rozumiem ogólne pytania i do pierwszej, i do drugiej zmiany. Pan przewodniczący kieruje te pytania po części do przedstawiciela wnioskodawców, a po części do naszych ekspertów. Będę proponował, aby państwo z jednej i drugiej strony przygotowali już na kolejne posiedzenie Komisji ewentualne propozycje poprawek do tych zmian.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Mam też pytanie do panów mecenasów z Biura Legislacyjnego. Tak ja wspominał pan prof. Chmaj, rolą ekspertów jest wskazywanie, gdzie można by ewentualnie poprawić to przedłożenie. Czy dla przyjęcia ewentualnych poprawek do zmian będzie obowiązywała większość kwalifikowana, czy zwykła?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">Trzech czy pięciu posłów do zgłaszania poprawek.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Tak, jeśli chodzi o zgłoszenie, to wiemy, że musi być ono podpisane przez odpowiednią liczbę posłów. Natomiast sama kwestia przyjęcia poprawek?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoPrzemyslawSadlon">Dziękuję bardzo. Przemysław Sadłoń, Biuro Legislacyjne.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoPrzemyslawSadlon">Jeżeli chodzi o kwalifikowaną większość, to zgodnie z przepisami regulaminu Sejmu odnosi się ona jedynie do przyjmowania sprawozdania przez Komisję. W przypadku poprawek ta większość nie została uregulowana w odrębny sposób. Należy więc przyjąć, że wymagana jest zwykła większość. Są natomiast pewne wymogi odnośnie do zgłaszania poprawek. Zgodnie z art. 86f regulaminu Sejmu poprawkę do projektu może zgłosić w formie pisemnej grupa co najmniej pięciu posłów. Taka występuje odrębność co do poprawek.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję, panie mecenasie.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Oddaję głos pani przewodniczącej Annie Marii Żukowskiej, według zgłaszanej kolejności.</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Witam oczywiście pana ministra Łukasza Schreibera, który dotarł do nas. Jak się pan zorientował, rozmawiamy na razie ogólnie. Jesteśmy po wypowiedziach ekspertów. W tej chwili przeszliśmy do pytań do wnioskodawcy i ekspertów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselLukaszSchreiber">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselLukaszSchreiber">Jeżeli mogę, to chciałbym tylko wtrącić słowo. Przepraszam wszystkich członków Komisji za spóźnienie. Wynikało ono tylko i wyłącznie z obowiązków rządowych. Dziękuję za zrozumienie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję, panie ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Pani przewodnicząca Anna Maria Żukowska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Szanowni państwo, mam kilka uwag i pytań. Podzielam oczywiście zgłoszone wcześniej wątpliwości. One właściwie były znane od samego początku, od pierwszego merytorycznego posiedzenia naszej Komisji. Wynikały również z uwag Biura Legislacyjnego.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Mam jeszcze dodatkowe pytanie dotyczące zgłaszanego przez BAS zapotrzebowania na to, aby dokonać oceny tego projektu pod kątem zgodności z przepisami unijnymi. Mamy prawa podstawowe, jednym z nich jest prawo własności. W tym przypadku będziemy w nie bardzo głęboko ingerować. Jest to ingerencja, która nie będzie ingerencją dokonaną przez sąd. Tak jak mówił pan poseł Kropiwnicki, to już jest przejęcie majątku, a nie jego zamrożenie. Nie mamy tu więc do czynienia z tym, o czym mówiliśmy w przypadku sankcji.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Takie rozwiązania – zamrażanie – było proponowane na poziomie unijnym. Nie zmienia się właściciel, nie zmienia się prawo własności do różnych nieruchomości i przedmiotów własności, natomiast właściciel ma ograniczone możliwości korzystania ze swojego prawa i jego eksploatowania. To jest jednak trochę inne rozwiązanie niż proponowane przez wnioskodawców. Mam więc pytanie dotyczące stricte kwestii zgodności z przepisami unijnymi.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Podzielam też uwagi na temat tego, że ten przepis jest sformułowany zbyt ogólnie. Jeżeli chciałoby się stosować tutaj kazuistykę, to na gruncie tego przepisu naprawdę można by wydedukować, że właściwie każda osoba niebędąca obywatelem polskim może podlegać pod ten przepis. Tu jest tyle różnych nieścisłych i generalnych sformułowań, że pojawia się pytanie, kto i w jakim trybie będzie decydował w tym temacie.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Czy na przykład napaść jednego z państw Ameryki Południowej na inne państwo Ameryki Południowej spowoduje zagrożenie dla naszego państwa? Czy spowoduje to, że będzie można skorzystać z tego przepisu i w związku z tym zamrozić czyjś majątek? To znaczy właśnie nie zamrozić, tylko przejąć bez prawa do odszkodowania. Moim zdaniem to są zbyt ogólnie sformułowane przepisy. Zresztą sama konstrukcja gramatyczna zdania, które jest bardzo długie i zawiera wiele zdań wtrąconych, nie wpisuje się w dobrą metodę legislacji.</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PoselAnnaMariaZukowska">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję, pani przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Panie profesorze, najpierw wypowiedzą się posłowie z pytaniami, a potem będą mogli się do nich odnieść nasi eksperci.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Bardzo proszę, pan poseł Arkadiusz Myrcha.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselArkadiuszMyrcha">W swojej wypowiedzi chciałbym się skupić na propozycji dodania do konstytucji rozdziału 11a i nowego art. 234a. Szanowni państwo, proszę zwrócić uwagę, że rozdział 11 dotyczy stanów nadzwyczajnych – sytuacji epizodycznych, sytuacji mających określone znaczenie. Natomiast w propozycji rozdziału 11a zagrożenie bezpieczeństwa państwa tak naprawdę odnosi się do czegoś, co trwa, co jest ciągłe, co się nie zmienia.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Polska, jak praktycznie każde inne państwo na świecie, znajduje się w jakimś stanie zagrożenia bezpieczeństwa. Gdyby tak nie było, nie mielibyśmy wojska, Straży Granicznej czy członkostwa w Pakcie Północnoatlantyckim, który jest bytem obronnym. Nie jest to byt ofensywny, tylko właśnie obronny, mający na celu zapewnienie bezpieczeństwa państwom członkowskich. W Polsce, która jest członkiem NATO i Unii Europejskiej, w sposób permanentny zagrożone jest w jakiś sposób bezpieczeństwo – czy to bezpieczeństwo militarne, czy to bezpieczeństwo przestrzeni internetowej. To się dzieje cały czas.</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Wiemy doskonale, że sytuacja, która trwa na Ukrainie z inicjatywy Rosji, zagraża bezpośrednio bezpieczeństwu Polski. Możemy jednak wymienić szereg innych, wcześniejszych działań na terenie naszego kraju lub krajów sąsiednich, które również stanowiły bezpośrednie zagrożenie. Przykładem może być to, co działo się na wschodniej granicy z państwem białoruskim. Czy stanowiło to bezpośrednie zagrożenie dla naszego państwa? Tak, stanowiło. Czy to oznacza, że wypełnione byłyby znamiona opisane  w art. 234a? Wydawałoby się, że pewnie tak.</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Pamiętamy wszyscy atak cybernetyczny na Estonię. Był to największy dotychczas atak cybernetyczny na państwo, zostało ono sparaliżowane. Był to atak ze strony państwa rosyjskiego, co nie było żadną tajemnicą. Czy to zagrażało państwom bałtyckim…</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Mogę to później powtórzyć, nie ma problemu. Dziękuję jednak, że pan poseł tak się wsłuchuje w te słowa. Doceniam.</u>
+          <u xml:id="u-36.6" who="#PoselArkadiuszMyrcha">To wówczas również stanowiło bezpośrednie zagrożenie dla państw bałtyckich, dla państw Europy Środkowo-Wschodniej. Czy to, że Polska była częścią koalicji antyterrorystycznej po zamachach 11 września 2001 r., stanowiło zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa? Ano stanowiło. Czy to, że w sposób bezpośredni uczestniczyliśmy w misji w Iraku – kontyngentami, zabezpieczeniem administracyjnym itd. – stanowiło zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa? Stanowiło. Powszechnie mówiło się przecież o tym, że Polska, jak i inne państwa Europy, może być celem ataków terrorystycznych. Część państw Europy była zresztą celem ataków terrorystycznych.</u>
+          <u xml:id="u-36.7" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Polska znajduje się więc permanentnie w jakimś stanie zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Po to mamy politykę obronną, po to się do tego przygotowujemy. W mojej ocenie tworzenie takiego przepisu konstytucyjnego, który nie ma… Zwłaszcza w tym miejscu, bo jeśli spojrzymy na systematykę konstytucji, to jest to miejsce, w którym opisuje się zdarzenia o konkretnych przesłankach, konkretnych okolicznościach. W ich wyniku władza państwowa otrzymuje bardzo konkretnie określone narzędzia. Chodzi też o takie sytuacje, w których określone wydarzenia – jak na przykład procesy wyborcze – nie mogą nastąpić.</u>
+          <u xml:id="u-36.8" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Jeśli spojrzymy na art. 234a, to tak naprawdę można pod ten przepis podciągnąć wszystko, co dzieje się w sferze bezpieczeństwa państwa. Jeśli skoncentrujemy się tylko na tej części, to w mojej ocenie pod ten enigmatycznie skonstruowany przepis polska administracja rządowa mogłaby podciągnąć wszystko. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Zgłaszał się pan prof. Dariusz Rosati.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselDariuszRosati">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PoselDariuszRosati">Rozumiem, że jesteśmy na etapie zgłaszania takich ogólnych uwag i pytań do ekspertów. Nie chcę wchodzić w szczegóły, jeśli chodzi o konkretne zapisy tej propozycji ustawowej. Myślę, że będziemy mieli jeszcze czas na konkretne uwagi co do języka. Podzielam zastrzeżenia, które tutaj padły – język jest dość nieprecyzyjny, otwiera bardzo szerokie pole do interpretacji. Na pewno nie powinniśmy się zgadzać na zapisy w tej formie, zwłaszcza na poziomie konstytucyjnym. One otwierają ogromne pole możliwości, jeżeli chodzi o interpretacje.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PoselDariuszRosati">Mam do naszych ekspertów dwa pytania, dotyczące możliwości zrealizowania celu, jaki postawili sobie wnioskodawcy, bez zmiany konstytucji, na gruncie obecnych uregulowań. Zacznijmy od tego art. 234a.</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#PoselDariuszRosati">Mam pytanie do panów ekspertów co do art. 46 konstytucji, który wymaga spełnienia dwóch kryteriów – przepadek mienia musi być określony w ustawie oraz musimy mieć prawomocne orzeczenie sądu. Czy to właściwie nie daje nam możliwości, aby na podstawie bardziej szczegółowych niż na poziomie konstytucji uregulowań ustawowych sąd rozstrzygał, czy mamy do czynienia z sytuacją, która uzasadnia przepadek mienia?</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#PoselDariuszRosati">Tak jak tu napisano, możemy mieć napaść zbrojną bądź agresję wobec państwa polskiego. Jednak zwróćmy uwagę na te wszystkie niuanse, o których była mowa – czy to jest napaść fizyczna, czy cybernetyczna, czy zagrożenie bezpieczeństwa jest bardziej lub mniej bezpośrednie. Nie wchodząc w te wszystkie niuanse, jest prawdopodobnie bardzo trudno określić to na poziomie konstytucyjnym. A jakby zostawić to do rozstrzygnięcia sądowego? Można byłoby dla takich przypadków określić jakąś bardzo szybką procedurę sądową, która, jak rozumiem, mogłaby być wykorzystywana w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Wtedy sąd nie deliberowałby nad tym miesiącami.</u>
+          <u xml:id="u-38.5" who="#PoselDariuszRosati">Mieliśmy kiedyś instytucję sądów wojskowych. Można powiedzieć, że była ona dość niechlubna w różnych sytuacjach, ale generalnie były to sądy, które orzekały bardzo szybko. Pytanie pierwsze jest więc tego rodzaju – czy cel, który postawili sobie wnioskodawcy, da się zrealizować na podstawie istniejącego art. 46 przy odpowiednich zmianach ustawowych?</u>
+          <u xml:id="u-38.6" who="#PoselDariuszRosati">Jeśli chodzi o drugą sprawę, czyli o wyłączenie wydatków na obronność, to pisze się tutaj o finansowaniu potrzeb obronnych Rzeczypospolitej. Podzielam pogląd pana prof. Chmaja, że jest to bardzo szeroki, pojemny agregat. Jeżeli mamy decydować jeszcze na poziomie ustawy, co jest potrzebą obronną… Tak rozumiem uwagę pani przewodniczącej, że ustawa może to doprecyzować. Jeżeli ustawa może doprecyzować, że potrzeby obronne to wydatki na uzbrojenie, to OK, jest to precyzyjne. Jednak ustawodawca może rozszerzyć ten zapis już nie w trybie konstytucyjnym, tylko w trybie zwykłej większości parlamentarnej. Może powiedzieć, że potrzeby obronne Rzeczypospolitej obejmują cały szereg takich czy innych wydatków inwestycyjnych. To może być w ogóle połowa PKB. Bardzo wiele rzeczy można tak zakwalifikować.</u>
+          <u xml:id="u-38.7" who="#PoselDariuszRosati">Tutaj pojawia się moje pytanie do ekspertów, bo być może się mylę. Wydaje mi się jednak, że będziemy mieli sytuację, w której o skali wydatków przeznaczonych na obronę narodową decyduje się w trybie zwykłej procedury ustawowej, a nie konstytucyjnej. Wtedy właściwie – jak mówią Anglicy – sky is the limit. Możemy zwiększać wydatki w dowolny sposób. Czy nie stanowi to jednak zagrożenia dla oczywistego celu art. 216, czyli niedopuszczenia do nadmiernego zadłużenia państwa, które spowodowałoby perturbacje, załamanie gospodarcze, recesję czy jakieś inne nieszczęścia?</u>
+          <u xml:id="u-38.8" who="#PoselDariuszRosati">Mam w związku z tym pytanie, czy zostawianie bardzo ogólnego języka w zapisie konstytucyjnym i odsyłanie do ustawy, co do której nie byłoby praktycznie żadnych ograniczeń, nie jest jednak zbyt ryzykowne?</u>
+          <u xml:id="u-38.9" who="#PoselDariuszRosati">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję, panie profesorze.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Pan prof. Marek Chmaj zgłaszał się jako pierwszy z naszych ekspertów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Szanowni państwo, odpowiadając na pytania, które postawili wcześniej posłowie, moi przedmówcy, odniosę się do kwestii ogólniejszej.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Po pierwsze, systematyka. Projekt nowelizacji wprowadza rozdział 11a, który składa się właściwie z jednego przepisu. Proszę spojrzeć na początek tego proponowanego przepisu: „W razie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo na terytorium RP lub powodującej bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej (…)”. Proszę państwa, definicja stanu wojennego zawarta w art. 229 konstytucji jest następująca: „W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umowy międzynarodowej wynika konieczność wspólnej obrony przeciwko agresji (…)”.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Początek tego zdania tak naprawdę w 100% pokrywa się z definicją stanu wojennego. Zatem gdybyśmy chcieli pozostawić ten przepis, można by go było wrzucić do rozdziału 11, a początek zatytułować: „W razie wprowadzenia stanu wojennego”. Można zrezygnować z reszty tego zdania bez utraty kwestii merytorycznej.</u>
+          <u xml:id="u-40.4" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Teraz druga rzecz, proszę państwa. Czyj majątek chcą odbierać projektodawcy? Majątek osób fizycznych niebędących obywatelami polskimi. To rozumiem. Poza tym majątek osób prawnych. Wszystkich osób prawnych? Czy chodzi tutaj o spółki z o.o., spółki komandytowe, spółki notowane na giełdzie papierów wartościowych? Spółki, które funkcjonują na terytorium RP i mają tu swoją siedzibę? Poza tym majątek innych podmiotów. Inne podmioty to fundacje, samorząd terytorialny, samorząd gospodarczy.</u>
+          <u xml:id="u-40.5" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Szanowni państwo, z tego wynika to wszystko. Spółki cywilne, spółki jawne… W dodatku ten majątek można zająć z mocy prawa, w szczególności ze względu na osobiste, organizacyjne lub finansowe powiązania właściciela majątku. Proszę państwa, w spółce będącej osobą prawną właścicielem jest akcjonariusz lub udziałowiec. W spółkach, które są notowane na giełdzie papierów wartościowych, jest bardzo wielu udziałowców. Niektórzy z nich mogą podjąć tego typu działania, jakie są wskazane w dyspozycji tego przepisu.</u>
+          <u xml:id="u-40.6" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Jak zatem zagwarantujemy wolność prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli to wszystko dzieje się na podstawie domniemania: „w przypadku, gdy można domniemywać, że majątek może być wykorzystany w jakiejkolwiek części (…)”. Jak możemy przekonać podmioty prowadzące działalność gospodarczą w Polsce, że ten majątek z mocy prawa nie będzie przejęty na rzecz Skarbu Państwa? Z mocy prawa, czyli nie jest nawet wprowadzony obowiązek wprowadzenia organu, który będzie orzekał w tej sprawie. Po prostu z mocy prawa przenosimy majątek na podstawie decyzji referendarza.</u>
+          <u xml:id="u-40.7" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Odniosę się jeszcze do tego, o czym mówili pani poseł Żukowska i pan poseł Rosati. Czy te przepisy są absolutnie niezbędne? Mamy art. 46 konstytucji o przepadku rzeczy. Są sytuacje określone w ustawie i prawomocne orzeczenie sądu. Jeśli chcemy, to wprowadźmy procedurę podobną jak w prawie o zgromadzeniach – 24 godziny, 48 godzin, apelacja 24 godziny. To nie potrwa długo. Przynajmniej zachowamy gwarancje konstytucyjne.</u>
+          <u xml:id="u-40.8" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Poza tym pamiętajmy, proszę państwa, że przepis art. 234a kłóci się z przepisami zawartymi w rozdziale 2 konstytucji. Gdzie jest tutaj prawo do sądu? Gdzie jest ochrona tych gwarancji, które przysługują obywatelom? Te przepisy też będą odnosić się do obywateli, a konkretnie tych z nich, których majątek jest w osobach prawnych lub w innym podmiocie. Proszę państwa, z analizy praktycznej tego przepisu wynika wiele wątpliwości.</u>
+          <u xml:id="u-40.9" who="#StalyekspertKomisjiMarekChmaj">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę, pan mecenas Krzysztof Koźmiński. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Proszę państwa, starałem się notować państwa pytania. Postaram się odpowiedzieć według kolejności ich zadawania. Proszę jednak pozwolić, że rozpocznę od pewnej uwagi wprowadzającej.</u>
+          <u xml:id="u-42.2" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Przygotowując się do dzisiejszego posiedzenia, wykonałem pewną pracę intelektualną. Zastanawiałem się, w jaki sposób ocenić ten projekt. Nie ukrywam, że sam sobie stawiałem większość wysuwanych tutaj pytań, zarzutów i wątpliwości. Generalnie rzecz biorąc, powiem państwu szczerze, że zgodziłbym się ze wszystkimi zarzutami, głosami krytycznymi. Zrobiłbym to jednak pod jednym warunkiem – gdyby przedmiotem naszych rozważań była regulacja ustawowa, a nie regulacja o naturze konstytucyjnej. Do czego zmierzam?</u>
+          <u xml:id="u-42.3" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Już to podkreślałem, ale pozwolę sobie podkreślić to jeszcze raz. Język prawny konstytucji jest językiem bardzo specyficznym, mimo tego, że oczywiście stosujemy względem niego wszystkie wymogi, dyrektywy i standardy prawidłowej legislacji oraz rzeczywiście konstruujemy go w podobny sposób. To jest wszystko prawda. Powiem państwu zupełnie szczerze – od strony czystej techniki legislacyjnej zgadzam się z wypowiedzią pana posła Kropiwnickiego, że ten przepis jest bardzo długi. Jego się czyta i czyta, on mógłby być znacznie bardziej klarowny. To prawda. Zaraz rozwinę wątek jego długości.</u>
+          <u xml:id="u-42.4" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Innymi słowy, zgadzam się z wieloma tezami dotyczącymi zastosowania zwrotów niedookreślonych i klauzul generalnych. Chciałbym jednak podkreślić jedną rzecz. Mimo tego, że nasza konstytucja w art. 8 rzeczywiście wprowadza zasadę bezpośredniego stosowania konstytucji, to wiemy, jak jest w praktyce. Hipotetycznie, gdyby ten przepis został wprowadzony i byłby przedmiotem zastosowania, stosowalibyśmy go jednak za pośrednictwem ustawy. Ustawa doprecyzuje i rozstrzygnie szereg wątków.</u>
+          <u xml:id="u-42.5" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">To prawda, mają państwo rację, że przyjęcie na szczeblu ustawowym regulacji, zawierającej tak dużo klauzul generalnych, daje ustawodawcy bardzo szerokie pole do wprowadzania przepisów, które będą realizować ten przepis konstytucyjny. To prawda. Mam jednak wrażenie, że niezależnie od tego, jaki przepis i jaka instytucja byłaby przedmiotem obrad analogicznej Komisji, zajmującej się zmianą konstytucji, pojawiałyby się podobne wątpliwości i problemy. Pojawiałyby się wątpliwości, czy to przypadkiem nie jest zbyt ogólny przepis albo czy te klauzule nie są zbyt niedookreślone. Mam jednak wrażenie, że zdecydowana większość naszych wątpliwości wynika z tego, że mówimy o zmianie konstytucji, o języku prawnym konstytucji.</u>
+          <u xml:id="u-42.6" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Przejdę do bardziej szczegółowych wątków. Powiedziałem, że zgadzam się z panem posłem, który mówi, że ten przepis jest zbyt długi. Rzeczywiście, on nawet w porównaniu z innymi dłuższymi przepisami konstytucji jest relatywnie długi. Z drugiej strony mam wrażenie, że w wypowiedzi panów posłów i pani poseł pojawia się trochę wadliwa konsekwencja. Mam na myśli taką sugestię, że mimo tego, że jest on długi, to pozostawia wciąż bardzo szeroką furtkę dla ustawodawcy. Wobec czego pewne kwestie można by doprecyzować, żeby nie został nadużyty, nadinterpretowany itd. Moim zdaniem musimy się po prostu zgodzić z tym, że konstytucja siłą rzeczy wielokrotnie posługuje się pojęciami bardzo ogólnymi.</u>
+          <u xml:id="u-42.7" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Wystarczy sięgnąć do innych tekstów konstytucji obowiązujących już od 1997 r. W literaturze mówi się czasami, że konstytucja jest aksjologicznie gorąca. Oznacza to, że w porównaniu z innymi aktami normatywnymi jest ona wręcz przesycona takimi pojęciami, które odwołują się do aksjologii, niedookreślonych nawiązań do moralności, do filozofii. Popatrzmy na konstytucję. Tam się pojawiają pojęcia typu godność, legalność, gospodarność, celowość, rzetelność. Pojawiają się również w tych fragmentach, które odnoszą się do kompetencji ustrojowych. Innymi słowy, moim zdaniem nie unikniemy tego, że siłą rzeczy będzie to zawsze rozwiązanie ogólne.</u>
+          <u xml:id="u-42.8" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Pani poseł zadała pytanie o zgodność z prawem unijnym. Na to pytanie można odpowiedzieć w różny sposób. Ograniczę się do dwóch uwag. Po pierwsze, pamiętajmy, że mówimy o zmianie konstytucji, która jest jednak najwyższym źródłem prawa. Po drugie, osobiście nie pominę tak zupełnie swobodnie wątku, który pojawił się w jednej z opinii. Chodzi o to, że wprowadzenie kryterium narodowościowego – mam na myśli obywatelstwo polskie – może budzić pewne wątpliwości. Moim zdaniem można w bardzo łatwy sposób tak załatwić sprawę, aby uniknąć takich wątpliwości. Powtarzam: finalnie kształt tego rozwiązania będzie doprecyzowany przez ustawodawcę na szczeblu ustawowym. Wobec tego ustawodawca mógłby na poziomie ustawowym rozszerzyć tę ochronę na innych obywateli Unii Europejskiej. Wówczas taka kolizja byłaby wyeliminowana.</u>
+          <u xml:id="u-42.9" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Odpowiem na kilka wątpliwości bardziej ogólnych i sformułowanych przypadkowo. Chodzi m.in. o pytanie, czy nie jest tak, że zawarte sformułowania są na tyle ogólne, że w przypadku agresji mającej miejsce daleko geograficznie, np. w Ameryce Południowej, moglibyśmy uznać, iż to też jest przesłanka do zastosowania tego trybu. Inne pytanie dotyczyło naruszenia cyberbezpieczeństwa czy agresji innego państwa w trybie hybrydowym. Moim zdaniem musimy pamiętać, że interpretacja pojęć prawnych dokonuje się w pewnym kontekście. Moim zdaniem zarówno prawo międzynarodowe, jak i pewne doświadczenia w stosowaniu prawa międzynarodowego oraz prawa polskiego pozwolą wyeliminować czy zminimalizować przynajmniej część tych zarzutów.</u>
+          <u xml:id="u-42.10" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Oczywiście to bardzo dobrze, że te wątpliwości są formułowane. Mam jednak trochę wrażenie, że są to zastrzeżenia bazujące na argumentach ad absurdum. Musimy pamiętać, że na etapie stanowienia prawa – nieważne, czy mówimy o konstytucji, czy o ustawie, czy o przepisach prawa lokalnego – nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich okoliczności i wyeliminować wątpliwości. One w tej sytuacji będą eliminowane na etapie regulacji ustawowej. Po drugie, zawsze jednak pozostaje kwestia wykładni prawa. Wykładnia prawa musi się odbywać w pewnym kontekście, z pewną racjonalnością. Innymi słowy – argumenty mówiące o tym, że doszłoby np. do zbrojnej agresji daleko od Polski i to mogłoby być przesłanką do zastosowania tej regulacji, są moim zdaniem argumentami ad absurdum. Nawet na etapie wykładni prawa mogłyby być one odrzucone jako zupełnie irracjonalne.</u>
+          <u xml:id="u-42.11" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Przechodzę do bardzo ważnego pytania pana posła Rosatiego, a właściwie dwóch pytań. Jedno z tych pytań dotyczyło art. 46 konstytucji. Na tyle, na ile rozumiem – a wydaje mi się, że rozumiem w pełni, bo pan poseł wyraził się bardzo klarownie – chodzi o to, czy nie moglibyśmy zastosować innej konstytucyjnej zasady prawnej, czyli art. 46, do dokonania nowelizacji przepisów ustawowych. Nie ingerowalibyśmy wówczas w treść konstytucji, a osiągnęlibyśmy podobny skutek.</u>
+          <u xml:id="u-42.12" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Powiem zupełnie szczerze. Być może rzeczywiście nie można zupełnie wykluczyć takiego scenariusza. Jednak mam jedną zasadniczą uwagę. Biorąc pod uwagę, że rozszerzylibyśmy jednak ustawowo możliwość zastosowania instytucji z art. 46, jestem wręcz pewny, że moglibyśmy naruszyć w ten sposób konstytucję. Naruszylibyśmy jakieś inne przepisy konstytucyjne. W sytuacji, w której projektodawca wprowadza szczególną, przeznaczoną do tego instytucję i przepisy, które pozwalają ją ukształtować w jakiś sposób, mamy niejako pewność, że wprowadzamy regulację zgodną z konstytucją. W sytuacji, w której próbowalibyśmy ustawowo rozszerzyć podstawę prawną z art. 46, byłoby moim zdaniem bardzo prawdopodobne, że stanowiłoby to zagrożenie dla konstytucyjności, np. innych norm konstytucyjnych. Proporcjonalność, prawo do sądu… Innymi słowy, moim zdaniem to właśnie to rozwiązanie jest bardzo ryzykowne.</u>
+          <u xml:id="u-42.13" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Podobna intuicja towarzyszy mi w przypadku drugiej propozycji pana posła. Chodzi o rozważenie, czy moglibyśmy drugi proponowany przez projektodawcę skutek osiągnąć poprzez zmianę konstytucji. Moim zdaniem mamy tutaj podobną sytuację. Byłoby ryzyko po stronie polskiego ustawodawcy, który – działając co prawda w ramach reżimu art. 46 konstytucji – naraziłby się na narażenie innych zasad i norm konstytucyjnych. Paradoksalnie, wydaje mi się, że jeżeli już ustrojodawca decydowałby się na taką zmianę prawa, to aby zminimalizować i uchylić zarzuty konstytucyjności. Przyjęcie takiego rozwiązania – być może doprecyzowanego, być może trochę ulepszonego legislacyjnie – wydaje się bezpieczniejsze od strony zgodności z konstytucją.</u>
+          <u xml:id="u-42.14" who="#StalyekspertKomisjiKrzysztofKozminski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę bardzo, pan doktor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Postaram się nie zabrać za dużo czasu. Podobnie jak pan prof. Koźmiński starałem się notować w trakcie dyskusji najistotniejsze wątki oraz pytania. Z góry przepraszam, jeżeli pominąłem coś istotnego. Już nie przedłużam.</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Proszę państwa, przejdę do kilku czy też kilkunastu kwestii szczegółowych. Jeżeli dobrze zrozumiałem i odnotowałem w pamięci, w trakcie dyskusji padło takie zdanie, że projektu nie można uchwalić w tym brzmieniu. Proszę państwa, oczywiście można uchwalić ten projekt w obecnym brzmieniu. Będzie to miało określone konsekwencje.</u>
+          <u xml:id="u-44.3" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Jeżeli projekt ulegnie zmianie – rozszerzymy go, zwęzimy lub zmienimy – będą tego oczywiście odmienne konsekwencje. W zależności od tego, w jaki sposób zmienimy konstytucję, albo poszerzymy zakres swobody ustawodawcy zwykłego, albo go zawęzimy. W istocie dyskutujemy tu cały czas nawet nie o jakichś rozwiązaniach szczegółowych – jak będzie wyglądała konkretna procedura przejmowania majątku na rzecz Skarbu Państwa czy obliczania długu publicznego – ale o tym, o ile poszerzymy swobodę ustawodawcy zwykłego.</u>
+          <u xml:id="u-44.4" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Generalnie zgadzam się ze stwierdzeniami, że projekt w obecnym brzmieniu pozwala w pewnych aspektach na dość szeroką interpretację. Można to zawęzić. To jest oczywiście kwestia wyboru. Jeżeli to zawęzimy… Odniosę się do art. 216 ust. 5. Oczywiście można tam zmienić finansowanie potrzeb obronnych na finansowanie uzbrojenia. Jednak w ten sposób zdecydowanie zawężamy swobodę ustawodawcy zwykłego, zawężamy znaczenie tego przepisu.</u>
+          <u xml:id="u-44.5" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Jeżeli projektodawca chce wprowadzić pewien wyjątek, w którym ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa czy w ogóle, tak to określę, rozwój sytuacji faktycznej umożliwiamy zwiększenie wydatków na rzecz obronności, to robi to w pewnym celu. Jeżeli to zawęzimy, to spowodujemy inne skutki. Jeżeli zmienilibyśmy np. „potrzeby obronne” na „uzbrojenie”, to pojawiłoby się pytanie, czy nie zwęziliśmy tego za bardzo. Oczywiście tak czy inaczej będzie jakieś poszerzenie, ale nie będzie ono tak daleko idące. To już jest decyzja ustrojodawcy.</u>
+          <u xml:id="u-44.6" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Odniosę się jeszcze do kwestii wyjątku, który jest wprowadzany w proponowanym nowym brzmieniu art. 216 ust. 5. Pragnę przypomnieć, że jest przyjętą regułą wykładni, iż wyjątki należy interpretować zawężająco. Nowe brzmienie art. 216 ust. 5 wprowadza pewien wyjątek, jeżeli chodzi o obliczanie długu publicznego. Nawet jeżeli rzeczywiście używamy określenia, które samo w sobie może być pojemne treściowo – „potrzeby obronne” – to tak czy inaczej pozostaje ogólna reguła interpretacyjna, że wyjątki należy interpretować zawężająco. Stąd też moja poprzednia uwaga, że jeżeli zawęzimy z „potrzeb obronnych” do „uzbrojenia” czy jeszcze węższej kategorii, to wtedy ta zmiana konstytucji może mieć niewielkie znaczenie. Oczywiście wiadomo, że jest to decyzja ustrojodawcy.</u>
+          <u xml:id="u-44.7" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Kolejne wynotowane przeze mnie uwagi odnoszą się do interpretacji proponowanego art. 234a. Chodzi o sformułowanie, które pojawiło się przed chwilą w wypowiedzi pani prof. Rakowskiej, że majątek może zostać przejęty przez Skarb Państwa. To sformułowanie oznacza, że ustawodawca nie ma obowiązku uchwalania ustawy, o której mowa w art. 234a. Jeżeli uzna to za właściwe, bo sytuacja napaści na terytorium Polski czy terytorium innego państwa, co bardziej prawdopodobne, uzasadnia wprowadzenie tej regulacji, to może z tego skorzystać, jednak nie musi tego zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-44.8" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Oczywiście potem zgodnie z projektowanym ust. 3 projektowanego art. 234a ustali szczegółowy zakres i procedurę przejmowania mienia. Stąd właśnie to określenie „można”. Gdybyśmy nie mieli tego określenia, toby oczywiście oznaczało, że ilekroć zostaną spełnione przesłanki na poziomie konstytucyjnym, owo mienie musi zostać przejęte przez Skarb Państwa. Nie taka jest natomiast intencja projektodawcy. Intencją projektodawcy jest wyposażenie ustawodawcy w możliwość zastosowania tej nadzwyczajnej instytucji ograniczenia prawa własności, która w zasadzie przypomina konfiskatę. W projekcie jest określona mianem przejęcia na rzecz Skarbu Państwa.</u>
+          <u xml:id="u-44.9" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Pomijając sytuację przepadku, o którym będę jeszcze mówił, to nie ma dziś de lege możliwości odbierania majątku wyłącznie z tytułu tego, że nastąpiła zbrojna napaść i majątek podmiotu zagranicznego może być wykorzystywany. Sam fakt, że ktoś wspiera w taki czy inny sposób państwo agresora nie jest i nie może być jeszcze w świetle dzisiejszych przepisów samoistną przesłanką do pozbawienia go majątku w takiej czy w innej procedurze.</u>
+          <u xml:id="u-44.10" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Padły pytania dotyczące tego, jak należy interpretować pojęcia „napaści zbrojnej” i „bezpieczeństwa wewnętrznego”. Z pewnym zdziwieniem, bo ton tej wypowiedzi to był trochę atak na ten przepis z drugiej strony. Było pytanie, czy pod pojęciem „napaści zbrojnej” możemy rozumieć lżejsze przypadki, tj. cyberatak i inne przejawy wrogości, które nie mają charakteru napaści zbrojnej.</u>
+          <u xml:id="u-44.11" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Proszę państwa, rozumiem sposób sformułowania tego przepisu w ten sposób, że istotą projektowanego art. 234a jest bardzo daleko idące ograniczenie prawa własności. Ten przepis jest tak długi m.in. po to, aby wprowadzić szereg przesłanek i okoliczności, które muszą zostać spełnione, żeby nastąpiło przejęcie. Jedna z nich, znajdująca się akurat na początku tego przepisu, mówi o napaści zbrojnej. W odróżnieniu od tych dalszych ona akurat zawęża możliwość zastosowania tego przepisu. Nie wystarczy, że np. balon meteorologiczny z Rosji czy Białorusi przekroczy terytorium Polski, abyśmy zyskali możliwość zabierania komuś majątku. Musi być napaść zbrojna. Tutaj akurat widać więc charakter gwarancyjny. To oczywiście leży w gestii ustrojodawcy – można to poszerzyć. Powiedziałbym, że to sformułowanie jest akurat bardziej zawężające, jeśli chodzi o samą postać napaści.</u>
+          <u xml:id="u-44.12" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Przejdę do pytania dotyczącego tego, jak należy rozumieć bezpieczeństwo wewnętrzne. Przede wszystkim, nie wchodząc w szczegóły, przez zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego rozumiałbym zagrożenie bezpieczeństwa ludzi, którzy przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – ich życia, zdrowia lub mienia. Przez bezpieczeństwo wewnętrzne rozumiałbym tylko zagrożenie dla podstawowych praw i wolności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Padło pytanie odnośnie do tego, co by się stało, gdyby coś się działo w Chile. W mojej ocenie nie skutkowałoby to możliwością zastosowania tego przepisu.</u>
+          <u xml:id="u-44.13" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Wynotowałem sobie jedną rzecz. Chciałbym to tylko podkreślić, nie będę tego rozwijał. W niektórych głosach pojęcie „zamrożenia” było traktowane jako pewien surogat przejęcia i było wykorzystywane argument przeciwko tej zmianie. Proszę państwa, czym innym jest zamrożenie, a czym innym przejęcie. Pani przewodnicząca słusznie zauważyła, że zamrożenie nie powoduje utraty prawa własności. Właściciel nadal ma ten majątek. Nie może co prawda z niego korzystać, ale nadal posiada ów majątek. Istotą propozycji zmiany drugiej w projekcie jest natomiast odebranie owemu podmiotowi majątku, a nie tylko pozbawienie go możliwości korzystania z niego.</u>
+          <u xml:id="u-44.14" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Obywatel Unii Europejskiej – rzeczywiście jest tutaj dość poważny problem. Można na niego różnie patrzeć. Z perspektywy zasady nadrzędności konstytucji oczywiście nie istnieje żaden problem. Ustrojodawca może zrobić to, co uzna za stosowne. Z perspektywy prawa Unii Europejskiej, a w szczególności orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, to, co robią ustrojodawcy w poszczególnych państwach członkowskich, nie bardzo interesuje trybunał w Luksemburgu. Widzę więc tutaj potencjalny problem. Można go rozwiązać w różny sposób.</u>
+          <u xml:id="u-44.15" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Można oczywiście dokonać przypadkowej konstytucjonalizacji Unii Europejskiej i wpisać obywatela Unii Europejskiej zamiast obywatela polskiego. To oczywiście znacząco zmniejszy zakres podmiotowy oddziaływania projektowanej zmiany konstytucji. Zapewni nam to jednak zgodność z konstytucją. Tak jak sugerował pan prof. Koźmiński, podobny efekt można też osiągnąć w ten sposób, że na poziomie ustawowym rozszerzymy tę gwarancję na obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi. Analogicznie jest przy czynnym prawie wyborczym do wyborów municypalnych. Na poziomie konstytucji wpisany jest tylko obywatel polski, a na poziomie ustawy pojawia się obywatel Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-44.16" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Są tu jeszcze możliwe inne rozwiązania. Możemy rozszerzyć możliwość zastosowania przepadku także wobec obywateli polskich. To też jest pewne rozwiązanie, które eliminuje dyskryminację. Mogę też sobie wyobrazić inną możliwość, czyli po prostu zostawienie tego tak, jak jest. Wówczas po prostu zobaczymy, co powie na to trybunał w Luksemburgu. Potem ewentualnie będzie można się zastanawiać. To też jest jakaś możliwość. Możemy ponieść konsekwencję innego rodzaju, ale teoretycznie istnieje taka możliwość.</u>
+          <u xml:id="u-44.17" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Proszę państwa, kolejna rzecz, którą sobie wynotowałem, pojawiła się na jednym z poprzednich posiedzeń.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Panie doktorze, myślę, że te szczegółowe uwagi będziemy już rozpatrywać przy poszczególnych zmianach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Dobrze, to może tylko dosłownie dwie uwagi. Jedno zdanie, bo to jest bardzo istotne.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Kontrola sądu nie jest wyłączona. Żaden przepis projektu nie wyłącza kontroli sądowej nad przejęciem majątku przez Skarb Państwa. Jakie będą szczegóły, jak będzie wyglądała procedura przejmowania majątku na rzecz Skarbu Państwa – to określi ustawa. Przepis art. 45 nie jest wyłączany. Ta gwarancja obowiązuje w dalszym ciągu.</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#StalyekspertKomisjiMarcinOlszowka">Dobrze, to może zakończę już na tym. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-47.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Głos chciała jeszcze zabrać pani prof. Rakowska. Oddaję głos, z tą uwagą, że nad konkretnymi zmianami będziemy szczegółowo dyskutowali na kolejnym posiedzeniu. Proszę więc o syntetyczną wypowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-47.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę bardzo, pani profesor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Odniosę się do pytań oraz odpowiedzi, które na nie padły. Chciałabym zwrócić uwagę na pewną okoliczność. W moim przekonaniu ocena wynikająca z wcześniejszych wypowiedzi wskazuje, iż zmiana dotycząca przejmowania majątku, jeżeli miałaby być przyjęta w takiej formie… Oczywiście nie może być mowy o sprzeczności wprowadzenia takiej zmiany z konstytucją, gdyż jesteśmy na poziomie zmiany konstytucji. Wprowadzenie tego rodzaju przepisu powodowałoby jednak pewną niespójność norm konstytucyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">W toku udzielania odpowiedzi pytanie padło stwierdzenie, iż próba zastosowania w tym przypadku art. 46 konstytucji i stworzenia w oparciu o ten artykuł procedury, która prowadziłaby do podobnego celu, mogłyby rodzić wątpliwości czy nawet zarzuty co do niezgodności z art. 2 konstytucji oraz niezgodności z zasadą proporcjonalności. To są wszystko zasady i standardy wynikające właśnie z konstytucji, chociaż nie tylko.</u>
+          <u xml:id="u-48.3" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">W moim przekonaniu do tego właśnie aspektu odnosi się potencjalna niespójność regulacji konstytucyjnych w przypadku, gdyby proponowana zmiana została przyjęta w takim kształcie. Chodzi o ten kwartet klauzul generalnych, na które zwróciłam uwagę wcześniej. Regulacja stanowi, że wystarczy przesłanka, iż można domniemywać, że majątek jest lub może być wykorzystywany na cele związane z agresją. Co więcej, może być wykorzystywany w jakiejkolwiek części, i to w szczególności w przypadkach określonych w tym przepisie – czyli może być wykorzystywany także w innych przypadkach. Otwiera to bardzo daleko idące, bardzo luźno określone granice swobody dla ustawodawcy. W moim przekonaniu one pozostają w konflikcie z innymi wartościami, nie tylko konstytucyjnymi.</u>
+          <u xml:id="u-48.4" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Wyobraźmy sobie sytuację, iż do zastosowania tego przepisu i przejęcia majątku dojdzie, gdy tylko można domniemywać, że majątek może być wykorzystywany w bardzo niewielkiej części. Bez kontroli sądowej albo z późniejszą kontrolą sądową dana osoba – która jest w tym przepisie niedookreślona, o których to wątpliwościach mówił też prof. Chmaj – zostaje pozbawiona majątku. Pozostaje z ewentualną możliwością późniejszej kontroli sądowej takiego aktu. Natomiast w momencie dokonywania kontroli sądowej osoba, wobec której zastosowano ten przepis, będzie już de facto pozbawiona tego majątku. Co więcej, może się wydarzyć sytuacja, w której zgodnie z ust. 2 proponowanego art. 234a majątek ten zostanie już przeznaczony na wsparcie osób dotkniętych skutkami napaści zbrojnej.</u>
+          <u xml:id="u-48.5" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Tak jak powiedziałam, zastosowanie tego rodzaju możliwości przy tylu znakach zapytania budzi co najmniej wątpliwości co do zgodności ze standardami, o których była mowa – zasadą proporcjonalności oraz zasadą prawa do sądu. Zwłaszcza jeśli weźmiemy również pod uwagę ostateczność tego rozwiązania – mamy do czynienia z przejęciem majątku, a nie jego zamrożeniem.</u>
+          <u xml:id="u-48.6" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Przyłączam się więc do postulatu wykorzystania art. 46 konstytucji. Nie chodzi o rozszerzanie tej normy przy przyjmowaniu ewentualnych procedur na drodze ustawowej. Chodzi o zastosowanie tego przepisu, czyli o zastosowanie wynikających z niego standardów. Nie ma przeszkód, aby nawiązać do procedur przewidzianych – tak jak mówiłam wcześniej – chociażby w prawie karnym czy w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i terroryzmowi. One prowadzą w pierwszym etapie do zamrożenia majątku. Natomiast w drugim etapie, na drodze procedury sądowej, która może być przecież procedurą przyspieszoną, ale spełniającą standardy prawa do sądu, może prowadzić do odjęcia owego majątku.</u>
+          <u xml:id="u-48.7" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Wrócę do pierwszej części przepisu, która mówi, iż przepis ten działa w razie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo takiej, która wywołuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego. Ta część budzi we mnie mniejsze wątpliwości. Chociaż podjęcie napaści zbrojnej istotnie nie jest zdefiniowane, to pojawia się ono w Karcie Narodów Zjednoczonych, w Traktacie Północnoatlantyckim, w art. 116 konstytucji. Nie ma legalnej definicji, ale jest to pojęcie rozumiane dosyć jednoznacznie. Bardziej przez przykłady, ale jednak dość jednoznacznie. Jeśli chodzi o tę część przepisu, to pewnie bardziej ogólnym jest pojęcie zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego.</u>
+          <u xml:id="u-48.8" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Bezpieczeństwo wewnętrzne jest rozumiane dwojako. W węższym ujęciu odnosi się do ochrony terytorium, ochrony porządku polityczno-ustrojowego, stabilności społecznej, zapewnienia bezpieczeństwa obywateli… Mamy też jednak ujęcie szersze, w którym mieści się ochrona wszelkiej aktywności społecznej czy obywatelskiej. Tym niemniej jest tutaj mowa o bezpośredniości zagrożenia bezpieczeństwa. Biorąc więc pod uwagę wszystkie te aspekty, wstęp budzi we mnie mniejsze wątpliwości. Zdecydowanie większe wątpliwości budzi jego druga część, o której mówiłam przed chwilą.</u>
+          <u xml:id="u-48.9" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Podsumowując, powtórzę postulat wykorzystania dotychczasowych możliwości, które daje konstytucja w obecnym brzmieniu. Szczególnie chodzi o konstruowanie procedur przy zachowaniu standardów wynikających z art. 46. To jest dla mnie właściwy postulat.</u>
+          <u xml:id="u-48.10" who="#StalyekspertKomisjiAnnaRakowskaTrela">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Bardzo dziękuję, pani profesor.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy pan minister, przedstawiciel wnioskodawców, chciałby się odnieść do tych wszystkich uwag?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselLukaszSchreiber">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselLukaszSchreiber">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, wprawdzie nie zostało wielu członków Komisji, ale są obecni w inny sposób. Postaram się więc odnieść. Zacznę od pytania, które było skierowane bezpośrednio do mnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselRobertKropiwnicki">Potwierdzam, że jesteśmy zdalnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselLukaszSchreiber">Chodzi o pytanie pana posła Kropiwnickiego. To jest zresztą pytanie, które pojawiło się również na ostatnim posiedzeniu Komisji. Obiecałem odpowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-52.1" who="#PoselLukaszSchreiber">Chodzi z jednej strony o to, czy próbowano wykorzystać procedurę z art. 46. Odpowiedź brzmi: nie. Później wytłumaczę szerzej dlaczego. Pytanie dotyczyło także tego, jaka kwota została zamrożona w ramach tych majątków. Mam informację, która była aktualna na koniec roku, bo jest ona aktualizowana co jakiś czas. Na początku 2023 r. była to kwota ok. 1,1 mld euro. Jest to kwota łączna dla aktywów i pasywów. Mówimy dziś o takiej zamrożonej kwocie. Kwotę zamrożoną zarówno na podstawie przepisów unijnych, jak i przepisów krajowych podaję łącznie w euro.</u>
+          <u xml:id="u-52.2" who="#PoselLukaszSchreiber">Chociaż szczegóły były różne, to tak naprawdę wypowiedzi wszystkich państwa posłów – pani poseł Żukowskiej, pana posła Kropiwnickiego, pana posła Myrchy, pana posła Rosatiego – koncentrowały się na tym, że właściwie można by skorzystać  z art. 46. Tego samego dotyczyły wypowiedzi ekspertów przedstawione przez tę grupę posłów. To była jedna grupa zarzutów czy też propozycji. Druga grupa dotyczyła tego, że proponowany zapis jest może nie do końca dobry, że jest nie do końca jasny i z tego powodu zbyt długi itd. To były takie raczej legislacyjne zarzuty i wątpliwości.</u>
+          <u xml:id="u-52.3" who="#PoselLukaszSchreiber">Zacznijmy od tej najważniejszej sprawy. Trochę mnie dziwi tok rozumowania, że z jednej strony możemy mówić i udowadniać, że przedstawione zmiany będą sprzeczne z art. 2 konstytucji, a z drugiej możemy mówić, żeby wykorzystać art. 46. Może nie każdy, kto słucha, zna jego treść. On mówi o tym, że przepadek rzeczy może wystąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Jeżeli tak na to spojrzeć, to art. 2 też musi tu mieć swoje zastosowanie. Co więcej, jest to procedura niezwykle czasochłonna.</u>
+          <u xml:id="u-52.4" who="#PoselLukaszSchreiber">Jednak nawet, jeśli pominiemy ten aspekt i wyobrazimy sobie jakąś szybką ścieżkę… Chociaż jak można sobie wyobrazić szybką ścieżkę w przypadkach, które są czasem tak trudne i tak skomplikowane do orzeczenia? Pomijam już to, to jest jeden problem. Drugi problem jest taki, że poza sytuacjami, w których majątek zgromadzono wskutek przestępstwa lub są co do niego podejrzenia, że jest w ten sposób używany – takie działania zawsze można byłoby podważać. Zawsze można by podważać wyroki sądu, zawsze można by podważać ustawę na podstawie obowiązującej konstytucji. Z tego wynika propozycja zmiany konstytucji, która wydaje się jedyną możliwością. Co więcej, jak podkreślał pan prof. Koźmiński w swojej pierwszej wypowiedzi, taką drogą idą także inne państwa – Estonia, Kanada czy Włochy. Takie jest ich rozumowanie.</u>
+          <u xml:id="u-52.5" who="#PoselLukaszSchreiber">Szanowni państwo, chciałbym wrócić do tego, o czym już raz mówiłem bardzo krótko. Jest to przykład per analogia, który naprawdę wydaje mi się bardzo adekwatny. Wszyscy cały czas mówimy o tym, że sportowców rosyjskich trzeba wykluczać z zawodów. Nie wyobrażamy sobie, by byli na olimpiadzie. Cały świat o tym mówi, może poza Międzynarodowym Komitetem Olimpijskim, który ma chyba inne zdanie na ten temat. Wszyscy inni podkreślają to jednak bardzo mocno.</u>
+          <u xml:id="u-52.6" who="#PoselLukaszSchreiber">Czy wszyscy ci sportowcy są bezpośrednio związani z aparatem władzy? Pewnie nie wszyscy. Niektórzy pewnie chcą po prostu być sportowcami. Nie dokonujemy tu jednak wyłomów. Chyba słusznie nie wyobrażamy sobie sytuacji, w której sportowcy z kraju agresora mogliby rywalizować ze sportowcami z kraju, który został napadnięty. Jako społeczność międzynarodowa domagamy się stanowczej, ostrej reakcji. Nie dzielimy w tej sprawie włosa na czworo, tylko próbujemy to robić.</u>
+          <u xml:id="u-52.7" who="#PoselLukaszSchreiber">Pamiętajmy, że filarem całego rosyjskiego aparatu władzy i Putina nie jest tylko armia. Tym filarem jest przecież gospodarka, oparta przede wszystkim na energetyce. Z tej strony miało przecież miejsce uderzenie w całą Europę. Takim filarem jest także biznes, który bardzo intensywnie kooperuje poza granicami Rosji. Poza tym są to sportowcy, artyści…</u>
+          <u xml:id="u-52.8" who="#PoselLukaszSchreiber">Tak jak rozumiem ten projekt – ja oraz cała grupa posłów wnioskodawców z klubu parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, która podpisywała się pod nim – jest to kolejny krok do pokazania, że na to nie będzie zgody. Muszą to odczuć. Szeregu tych działań nie odczuje sam Putin. Jednak ludzie z jego otoczenia powinni to odczuwać.</u>
+          <u xml:id="u-52.9" who="#PoselLukaszSchreiber">Szanowni państwo, zwracam się do państwa z gorącą prośbą, a właściwie dwiema. Jedna prośba to prośba o odwagę, abyśmy podjęli decyzję i przeszli do procedowania. Dajmy sygnał. Nawet jeżeli ktoś powie, że co to jest 1,1 mld euro… Pewnie, że to nie powali państwa rosyjskiego. W sensie symbolicznym ma to jednak niezwykłe znaczenie. Uderzy to także w poszczególne osoby związane z tym reżimem.</u>
+          <u xml:id="u-52.10" who="#PoselLukaszSchreiber">Z drugiej strony mam też do państwa prośbę o odwagę w pewnej deklaracji. Zwracam się teraz do wszystkich posłów, do członków Komisji: czy chcemy i jesteśmy gotowi? Czy widzą państwo i – jak można to zrozumieć – stawiają problemy natury legislacyjnej oraz ewentualnie związane z kształtem ustawy? Jeśli tak, to rzeczywiście mamy o czym rozmawiać. Czy jednak a priori są państwo za tym, by odrzucić te zapisy, niezależnie od tego, jak będą wyglądać? Jeżeli jest w ten sposób, to także cenna byłaby dla nas wszystkich jasna deklaracja.</u>
+          <u xml:id="u-52.11" who="#PoselLukaszSchreiber">Sądzę, że ta sprawa naprawdę nie ma barw politycznych i nie da się jej przeprowadzić w inny sposób. Nie ma wątpliwości, że byłby to jasny sygnał. To prawda, że nie zdecydował się na to jeszcze żaden inny kraj, chociaż trwają dyskusje. Polska była jednak inicjatorem szeregu działań w sprawie agresji Rosji na Ukrainę. Uważam, że jako parlamentarzyści oraz Sejm Rzeczypospolitej w tej sprawie również powinniśmy mieć odwagę na wprowadzenie takiej zmiany.</u>
+          <u xml:id="u-52.12" who="#PoselLukaszSchreiber">Podkreślę na koniec jeszcze jedną, kluczową sprawę. Mogę absolutnie zagwarantować, że projekt ustawy, który miałby być przyjęty, byłby wypracowany w porozumieniu ze wszystkimi jeszcze przed ostatecznym przyjęciem przez parlament zapisów konstytucji. To jest możliwe. Zróbmy tylko ten pierwszy krok i pokażmy, że ten projekt może wyjść z Komisji. To da sygnał, że ma on szansę uzyskać większość na sali plenarnej. To da sygnał, że możemy poważnie rozmawiać o konstrukcji przepisów ustawy, która doprecyzuje wszystkie wątpliwości.</u>
+          <u xml:id="u-52.13" who="#PoselLukaszSchreiber">Tak, są to szerokie pojęcia. Podkreślali to państwo. Jest jednak szereg możliwości doprecyzowania tego w ustawie. Nie jesteśmy w stanie wszystkiego przewidzieć. Chodzi właśnie o to, że konstytucja z natury rzeczy prezentuje czasem trochę abstrakcyjne normy, aby można było dopasować je do rzeczywistości, a nie zamykać się w sztywnych ramach.</u>
+          <u xml:id="u-52.14" who="#PoselLukaszSchreiber">Dobrze, to tyle. Nie chcę przedłużać. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Odpowiadając na postulat pana ministra, zapewniam, że pewnie na kolejnym posiedzeniu przejdziemy już do procedowania poszczególnych zmian. Z tego też powodu prosiłem już o przygotowanie ewentualnych propozycji poprawek. Mam tu na myśli również najdalej idące poprawki, czyli propozycje wykreślenia z projektu danej zmiany. To też będzie propozycja poprawki. Rozumiem, że ze strony wnioskodawców projektu będzie otwartość na propozycje poprawek, które mogłyby redakcyjnie i merytorycznie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselLukaszSchreiber">Oczywiście, że tak, panie przewodniczący. O ile tylko jest w ogóle wola uchwalenia tego projektu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Oczywiście, dlatego też odbyliśmy już dzisiaj pogłębioną dyskusję. Tak jak powiedziałem, na kolejnym posiedzeniu będziemy się już koncentrować na poszczególnych propozycjach zmian w konstytucji.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeszcze pan poseł Arkadiusz Myrcha?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselArkadiuszMyrcha">Może po prostu przypiszmy dane posiedzenie jednej zmianie. Wtedy nie koncentrowalibyśmy się równolegle na dwóch, tylko zajęlibyśmy się na razie np. pierwszą zmianą i debatowalibyśmy nad nią.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Pani pośle, to zależy, jak będą przebiegały prace. Może nie będzie jakichś wielkich problemów i zastrzeżeń i prace pójdą szybko. Wtedy szkoda by było, gdybyśmy nie pracowali dalej. Tak jak mówię, jestem otwarty w tej kwestii.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję państwu bardzo za wszystkie głosy w dyskusji. Dziękuję naszym ekspertom.</u>
+          <u xml:id="u-57.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/obn4s/201923-sjm-obn4s-00007-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/obn4s/201923-sjm-obn4s-00007-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..f524b6e
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/obn4s/201923-sjm-obn4s-00007-01/header.xml
@@ -0,0 +1,46 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-obn4s-00007-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw społecznych w wojsku /nr 7/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw społecznych w wojsku /nr 7/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#OBN4S">7</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MON Wojciech Drobny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych Ministerstwa Obrony Narodowej Wojciech Drobny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAndrzejRozenek" role="speaker">
+        <persName>Poseł Andrzej Rozenek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Zbigniew Chmielowiec</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezes zarządu Stowarzyszenia Żołnierzy Zawodowych w Stanie Spoczynku i Rezerwy oraz ich Rodzin Leszek Szymański</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="OBN4S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw społecznych w wojsku</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/obn4s/201923-sjm-obn4s-00007-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/obn4s/201923-sjm-obn4s-00007-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..7c57189
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/obn4s/201923-sjm-obn4s-00007-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,235 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dzień dobry. Witam państwa bardzo serdecznie na kolejnym posiedzeniu podkomisji stałej do spraw społecznych w wojsku. Tematem dzisiejszego posiedzenia podkomisji jest informacja ministra obrony narodowej na temat funkcjonowania wojskowych biur emerytalnych i systemu zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Wśród zaproszonych gości witam pana Wojciecha Drobnego, dyrektora Departamentu Spraw Socjalnych w Ministerstwie Obrony Narodowej, oraz pana Leszka Szymańskiego, wiceprezesa zarządu Stowarzyszenia Żołnierzy Zawodowych w Stanie Spoczynku i Rezerwy oraz ich Rodzin. Witamy serdecznie. Witam serdecznie moich kolegów parlamentarzystów.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Ponieważ to posiedzenie Sejmu ma bardzo napięty harmonogram, więc od razu przechodzimy do dyskusji. Bardzo proszę pana dyrektora o przedstawienie informacji dotyczącej tematu dzisiejszego posiedzenia podkomisji. Po przedstawieniu informacji przejdziemy do dyskusji. Bardzo proszę, panie dyrektorze, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Panie przewodniczący, szanowni państwo, Wysoka Komisjo, mam zaszczyt i przyjemność przedstawić informację ministra obrony narodowej na temat funkcjonowania wojskowych biur emerytalnych i systemu zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy. Moje wystąpienie będzie miało strukturę dwuczęściową. W pierwszej części omówię kwestie funkcjonowania wojskowych organów emerytalnych, a w drugiej części aktualne zasady nabywania prawa do wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych. Pozwoliłem sobie przygotować prezentację, którą mogą państwo zobaczyć na wyświetlaczach.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Jeśli chodzi o kontekst prawny przedmiotowego zagadnienia, mamy tutaj przede wszystkim ustawę z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Jest to ustawa regulująca kwestie wypłaty tych świadczeń, które są realizowane przez 15 rejonowych wojskowych biur emerytalnych. Zasięg terytorialny poszczególnych biur określa rozporządzenie ministra obrony narodowej z 10 lutego 2012 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych oraz uprawnionych członków ich rodzin. Zgodnie z decyzją  nr 168/MON ministra obrony narodowej z 26 listopada 2021 r. w sprawie podporządkowania jednostek organizacyjnych osobom zajmującym kierownicze stanowiska Ministerstwa Obrony Narodowej wojskowe biura emerytalne są podporządkowane sekretarzowi stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej panu Wojciechowi Skurkiewiczowi za pośrednictwem dyrektora Departamentu Spraw Socjalnych MON.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Graficzne przedstawienie rozmieszczenia sieci i terytorialnego zasięgu działania wojskowych biur emerytalnych w poszczególnych województwach w Polsce potwierdza funkcjonującą ocenę, że ten system jest optymalny. Właściwość wojskowego organu emerytalnego ustala się według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych. W przypadku osób przebywających stale za granicą organem ustalającym prawo do świadczeń i wypłaty jest Wojskowe Biuro Emerytalne w Warszawie. Szczegółowy kontekst prawny tego systemu wyznacza wspomniana już ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych, która w niektórych obszarach odwołuje się również do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz do ustawy o obronie ojczyzny.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">W zakresie szczegółowego sposobu i trybu postępowania przy ustalaniu prawa do wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych zastosowanie znajdują również przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków podwyższania emerytur wojskowych oraz rozporządzenia ministra obrony narodowej dotyczące postępowania w sprawie trybu i właściwości organów, szczegółowych zasad dokonywania rozliczeń emerytur wojskowych i wojskowych rent inwalidzkich oraz sposobu ich zmniejszania, ustalania wykazu chorób oraz właściwości trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach. Powołane akty prawne stanowią podstawę prawną aktualnie funkcjonującego systemu emerytalno-rentowego. Do podstawowych zadań wojskowych biur emertytalnych należy ustalanie prawa do zaopatrzenia emerytalno-rentowego oraz wysokości i wypłaty tych świadczeń dla byłych żołnierzy zawodowych oraz członków ich rodzin, ustalanie prawa, wysokości i wypłaty świadczeń pieniężnych przysługujących przez okres roku po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej, wypłata uposażenia dla sędziów sądów wojskowych i prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury w stanie spoczynku oraz uposażeń rodzinnych członków ich rodzin, przyznawanie pomocy finansowej w ramach funduszu socjalnego emerytom i rencistom wojskowym, wypłata pomocy finansowej na naukę oraz zapomóg weteranom działań poza granicami państwa, a także zwrot kosztów jednorazowego przejazdu żołnierza i członków jego rodziny do obranego przez żołnierza miejsca zamieszkania w kraju oraz zwrot kosztów urządzenia domowego.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">To jest kontekst formalnoprawny, kontekst ustawowy. Teraz przejdę do świadczeń i do aktualnego stanu prawnego w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych. Na slajdzie przedstawiono podstawowe zasady nabywania uprawnień do emerytury wojskowej przez żołnierzy zawodowych przyjętych do służby przed 1 stycznia 1999 r. Podstawę wymiaru świadczeń tej grupy żołnierzy stanowi uposażenie przysługujące w ostatnim miesiącu pełnienia służby wraz z dodatkami stałymi oraz 1/12 dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Żołnierz zawodowy przyjęty do służby wojskowej przed 1 stycznia 1999 r. w celu nabycia uprawnień musi legitymować się posiadaniem stażu w służbie wojskowej wynoszącego przynajmniej 15 lat. W tym przypadku wysokość emerytury wojskowej wyniesie 40% podstawy wymiaru. Każdy kolejny rok służby wojskowej oznacza zwiększenie podstawy wymiaru o 2,6%. Maksymalny wymiar emerytury wojskowej dla tych żołnierzy wynosi 75% podstawy wymiaru – po 28 latach i 6 miesiącach służby wojskowej.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Emerytura wojskowa tych żołnierzy może ulec podwyższeniu z tytułu służby w szczególnych warunkach oraz z tytułu zatrudnienia przed służbą wojskową lub po zakończeniu służby wojskowej. Zwiększenie podstawy wymiaru powoduje, że niektórzy żołnierze – na przykład lotnicy, nurkowie, żołnierze sił specjalnych – bardzo szybko uzyskują pełną wysługę emerytalną, w dość młodym wieku. Należy podkreślić, że maksymalny wymiar emerytury wojskowej z tytułu służby, pracy wykonywanej w cywilu oraz zwiększeń z tytułu służby w szczególnych warunkach, a także z tytułu orzeczonego inwalidztwa nie może przekroczyć 75% podstawy wymiaru. To są zasady dotyczące emerytur wojskowych żołnierzy zawodowych przyjętych do służby przed 1 stycznia 1999 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Drugą kategorią osób uprawnionych są żołnierze przyjęci do służby w okresie  od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2012 r. W tym momencie te zasady zostały również wyświetlone na slajdzie. Dla tej grupy żołnierzy zasady nabywania uprawnień do emerytury wojskowej są analogiczne jak dla żołnierzy przyjętych do służby wojskowej przed 1 stycznia 1999 r. z tym wyjątkiem, że wysokość emerytury wojskowej zostanie ustalona wyłącznie za okres służby wojskowej. To oznacza, że żołnierze powołani do służby wojskowej po 1 stycznia 1999 r. mogą nabywać uprawnienia do dwóch świadczeń, czyli do emerytury wojskowej obliczonej wyłącznie z uwzględnieniem okresów pełnienia służby wojskowej lub do świadczenia z systemu powszechnego z tytułu opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres pracy przed służbą i po zwolnieniu ze służby wojskowej. Podstawą prawną do tego jest art. 15a wojskowej ustawy emerytalnej. W tym kontekście należy mieć na uwadze nowelizację ustawy emerytalnej z 2022 r., która umożliwiła żołnierzom przyjętym po raz pierwszy do zawodowej służby wojskowej od 1 stycznia 1999 r., ale przed 1 października 2003 r., możliwość doliczenia okresów zatrudnienia i opłacenia okresów składkowych przed zakończeniem i po zakończeniu służby wojskowej do wysługi emerytalnej, przy czym w celu skorzystania z tego przepisu niezbędne jest legitymowanie się przynajmniej dwudziestopięcioletnim stażem służby oraz złożenie stosownego oświadczenia o wyborze sposobu ustalenia emerytury na powyższych zasadach najpóźniej w dniu złożenia wniosku o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego. (To jest nowelizacja. W tym momencie to jest wyświetlone). Wysokość emerytury po powyższym doliczeniu nie może przekroczyć 75% podstawy wymiaru, tj. maksymalnej wysokości emerytury. W sytuacji niezłożenia wniosku o powyższe doliczenie żołnierzom będzie przysługiwało prawo do emerytury wojskowej tylko za okresy służby wojskowej oraz możliwość ubiegania się o świadczenie emerytalne w ramach powszechnego systemu emerytalnego za okres zatrudnienia i okresy składkowe. Podstawą prawną do tych świadczeń jest art. 15a wojskowej ustawy emerytalnej.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Trzecią grupą żołnierzy uprawnionych są ci żołnierze zawodowi, którzy zostali przyjęci do służby wojskowej po 31 grudnia 2012 r. W przeciwieństwie do żołnierzy przyjętych przed tą datą obowiązuje tutaj odmienna regulacja dotycząca ustalania podstawy wymiaru świadczenia. Jest to średnie uposażenie za okres 10 kolejnych lat wybranych przez żołnierza lub 10 lat poprzedzających rok zwolnienia ze służby wojskowej. Przedmiotowa grupa żołnierzy zawodowych, aby nabyć uprawnienia, musi legitymować się stażem w służbie wojskowej wynoszącym przynajmniej 25 lat. W ich przypadku wysokość emerytury wojskowej wyniesie 60% podstawy wymiaru, a każdy kolejny rok służby wojskowej oznacza zwiększenie podstawy wymiaru o 3%.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Maksymalny wymiar emerytury wojskowej dla tej grupy osób uprawnionych wynosi 75% podstawy po 30 latach służby. Za każdy rozpoczęty miesiąc pełnienia służby na froncie, w czasie wojny oraz w strefie działań wojennych przysługuje zwiększenie wynoszące 0,5% podstawy wymiaru przy zachowaniu zasady, że maksymalna wysokość emerytury wojskowej może wynieść 75% podstawy wymiaru. Powyższych żołnierzy dotyczy również taka zasada, że emerytura wojskowa jest ustalana wyłącznie za okresy służby wojskowej. Natomiast okresy opłacania składek z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego mogą skutkować nabyciem prawa do drugiej emerytury na zasadach powszechnych.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Tutaj jest kolejna nowelizacja, już z 2023 r. W ustawie z 26 stycznia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem świadczenia za długoletnią służbę wojskową przewiduje się przyznanie świadczenia za długoletnią służbę wojskową w wysokości od 5% do 15% należnego uposażenia zasadniczego w trakcie pełnienia zawodowej służby wojskowej. Ta nowelizacja wprowadza również możliwość uwzględnienia przedmiotowych świadczeń do podstawy wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej, przy czym warunkiem doliczenia powyższego świadczenia pieniężnego do podstawy wymiaru emerytury lub renty jest osiągnięcie 32 lat wysługi emerytalnej.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Kolejnym typem świadczenia jest wojskowa renta inwalidzka. Przysługuje ona żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej, który stał się inwalidą wskutek stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu w czasie pełnienia służby lub w ciągu trzech lat po zwolnieniu ze służby, jeżeli inwalidztwo jest następstwem urazów nabytych w czasie pełnienia służby lub chorób powstałych w tym czasie lub w ciągu trzech lat po zwolnieniu ze służby wojskowej, jeżeli inwalidztwo jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. Ze względu na stopień naruszenia sprawności organizmu oraz ewentualny wymóg opieki drugiej osoby rencistów wojskowych, którzy są niezdolni do zawodowej służby wojskowej, można podzielić na trzy grupy. Pierwsza grupa obejmuje żołnierzy całkowicie niezdolnych do pracy. Druga grupa obejmuje żołnierzy częściowo niezdolnych do pracy. Trzecia grupa obejmuje żołnierzy zdolnych do pracy. Wysokość świadczenia rentowego to 80% w przypadku pierwszej grupy, 70% w przypadku drugiej grupy  i 40% w przypadku trzeciej grupy, aczkolwiek istnieje możliwość zwiększenia tych świadczeń o 10% w przypadku, gdy do wypadku doszło w czasie wykonywania zadań służbowych.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Drugim typem renty jest wojskowa renta rodzinna. W razie śmierci albo zaginięcia żołnierza rentę rodzinną wymierza się od wysokości renty inwalidzkiej pierwszej grupy, która przysługiwałaby temu żołnierzowi w dniu śmierci albo zaginięcia, bez uwzględnienia dodatku pielęgnacyjnego. W przypadku śmierci albo zaginięcia żołnierza w czasie służby lub po zwolnieniu ze służby na skutek wypadku, chorób powstałych w trakcie wykonywania zadań służbowych poza granicami państwa w związku z realizacją celów, o których mowa w ustawie o zasadach użycia lub pobytu sił zbrojnych poza granicami państwa, rentę rodzinną wymierza się od uposażenia należnego w dniu śmierci. Natomiast rentę rodzinną po zmarłym emerycie lub renciście wymierza się od kwoty świadczenia, które przysługiwało zmarłemu, jednakże od kwoty nie niższej niż kwota renty inwalidzkiej drugiej grupy, która przysługiwałaby zmarłemu. Renta rodzinna przysługuje na zasadach i w wysokości określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Zgodnie z regulacjami obowiązującymi w systemie powszechnym renta rodzina dla jednej osoby wynosi 85%, dla dwóch osób – 90%, a dla trzech i więcej osób – 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Jeżeli chodzi o kryteria nabycia prawa do renty rodzinnej w przypadku wdowy czy wdowca, mają oni prawo do renty rodzinnej, jeżeli w chwili śmierci współmałżonka osiągnęli wiek 50 lat lub byli niezdolni do pracy albo wychowują dziecko po zmarłym współmałżonku w wieku do 16 lat, a jeżeli dziecko kształci się w szkole – do 18. roku życia, osiągnęli wiek 50 lat lub stali się niezdolni do pracy po śmierci męża, jednak nie później niż w ciągu pięciu lat od śmierci współmałżonka lub od zaprzestania wychowywania uczących się dzieci. W przypadku dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych osoby te mają prawo do renty rodzinnej do ukończenia przez nie 16 lat, do czasu ukończenia nauki w szkole, jeśli przekroczyły 16. rok życia, jednak nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat, albo bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym wcześniej mówiłem, czyli do osiągnięcia tego wieku. Jeżeli dziecko osiągnęło 25. rok życia, będąc na ostatnim roku studiów, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli ubezpieczony, emeryt lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania, spełniają odpowiednie warunki określone dla wdowy lub wdowca oraz spełniają kryteria wieku. O niezdolności do pracy, o stopniu niezdolności do pracy oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji uprawnionych członków rodziny orzeka lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Mamy wyjątki w zakresie prawa do renty rodzinnej dla wdów i wdowców. Wojskowa renta rodzinna jest wypłacana w wysokości uposażenia małżonkowi bez względu na wiek i stan zdrowia w razie śmieci albo zaginięcia żołnierza w czasie wykonywania zadań służbowych poza granicami państwa lub w razie śmierci żołnierza po zwolnieniu ze służby, jeżeli śmierć nastąpiła wskutek wypadku albo choroby powstałej w czasie wykonywania zadań służbowych poza granicami państwa. Renta rodzinna przysługuje małżonkowi bez względu na wiek i stan zdrowia oraz nie podlega zmniejszeniu lub zawieszeniu z tytułu osiągania dodatkowych przychodów w przypadku, gdy śmierć żołnierza nastąpiła w trakcie służby lub po zwolnienia ze służby i była następstwem czynu karalnego.</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">W wojskowym systemie emerytalnym świadczenia emerytalne i rentowe podlegają zmniejszeniu z tytułu osiągania dodatkowego przychodu. Od powyższej reguły istnieją wyjątki. W systemie wojskowym są to emeryci posiadający prawo do emerytury w maksymalnej wysokości, wynoszącej 75% podstawy wymiaru, oraz renciści pobierający rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą lub choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami bądź warunkami służby, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze. Powyższe zwolnienie dotyczy również wdów po żołnierzach, których śmierć była następstwem czynu karalnego lub nastąpiła w związku z wykonywaniem zadań poza granicami państwa.</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Kolejnym typem świadczeń są świadczenia socjalne. Osobom uprawnionym do zaopatrzenia emerytalnego oraz członkom ich rodzin przysługuje prawo do świadczeń socjalnych. Na ten cel tworzy się fundusz socjalny z corocznego odpisu w wysokości 0,6% rocznych środków planowanych na wypłaty emerytur i rent z przeznaczeniem na finansowanie świadczeń socjalnych. Środki funduszu niewykorzystane w danym roku kalendarzowym przechodzą na rok następny. Organem właściwym w sprawach tworzenia funduszu socjalnego oraz przyznawania świadczeń socjalnych jest wojskowy organ emerytalny. Świadczenia socjalne przysługują w przypadku zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych lub przewlekłej choroby osoby uprawnionej do zaopatrzenia emerytalnego albo członka jego rodziny oraz z innych przyczyn powodujących pogorszenie warunków materialnych oraz osobom spełniającym określone warunki dochodowe w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku lub w sytuacji utraty dochodu w miesiącu, w którym wniosek został złożony.</u>
+          <u xml:id="u-2.17" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">W przypadku gospodarstw jednoosobowych dochód nie może przekroczyć 95% kwoty stanowiącej trzykrotność najniższej emerytury – od 1 marca 2023 r. jest to kwota 4527 zł – natomiast w przypadku gospodarstw wieloosobowych 90% tej kwoty.  Od 1 marca 2023 r. jest to kwota 4289 zł na jednego członka rodziny. Jeżeli chodzi o rodzaje świadczeń socjalnych, możemy tutaj wskazać zapomogi pieniężne, zwrot kosztów opieki paliatywno-hospicyjnej, częściowy zwrot kosztów leczenia w sanatoriach, uzdrowiskach oraz zakładach rehabilitacyjnych, pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki dla dzieci. Zapomoga pieniężna nie może być przyznana częściej niż raz na kwartał. Łączna kwota przyznanych zapomóg pieniężnych i częściowego zwrotu kosztów leczenia w sanatoriach, uzdrowiskach oraz zakładach rehabilitacyjnych nie może przekroczyć w ciągu roku kalendarzowego kwoty stanowiącej dziesięciokrotność najniższej emerytury. Od 1 marca 2023 r. jest to kwota 15 884 zł. Zwrot poniesionych kosztów opieki paliatywno-hospicyjnej w ciągu roku kalendarzowego nie może przekroczyć kwoty stanowiącej dziewięciokrotność najniższej emerytury. To jest kwota 14 296 zł.</u>
+          <u xml:id="u-2.18" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki dla dzieci po ukończeniu 16. roku życia, jednak nie dłużej niż do ukończenia 25. roku życia, przyznaje się dwa razy w roku kalendarzowym w wysokości kwoty stanowiącej trzykrotność najniższej emerytury. Taka pomoc przysługuje dziecku pobierającemu rentę rodzinną po żołnierzu, którego śmierć nastąpiła w związku z wykonywaniem zadań służbowych. Jest to maksymalnie kwota 9531 zł. Częściowy zwrot kosztów pobytu i leczenia świadczeniobiorcy albo członków jego gospodarstwa domowego w sanatoriach, uzdrowiskach oraz zakładach rehabilitacyjnych przyznaje się w wysokości 10% kwoty stanowiącej trzykrotność najniższej emerytury.  Od 1 marca 2023 r. jest to kwota 476 zł, która jest przyznawana raz na dwa lata na podstawie rachunku lub faktury za jeden pobyt nie dłuższy niż 21 dni kalendarzowych.</u>
+          <u xml:id="u-2.19" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">Jeżeli chodzi o dane statystyczne dotyczące liczby świadczeniobiorców w latach 2020–2022, z tych danych wynika, że w tym okresie liczba świadczeniobiorców zmalała w zaokrągleniu ze 157 tys. do 155 tys. osób, tj. o ok. 2 tys. świadczeniobiorców. Stanowi to zmniejszenie liczby świadczeniobiorców o ok. 1,1% na przestrzeni trzech ostatnich lat. Jeżeli chodzi o nakłady finansowe na świadczenia emerytalno-rentowe, wynoszą one – także w latach 2020–2022… Nakłady te wzrosły z ogólnej kwoty 7300 mln zł do kwoty przeszło 8300 mln zł, tj. o 13,6%. Ostatnia informacja statystyczna to przeciętna wysokość świadczeń. Przedstawia się ona następująco. W tym okresie przeciętna emerytura wojskowa wynosi 4622 zł. Przeciętna wojskowa renta inwalidzka wynosi 3803 zł, a przeciętna wojskowa renta rodzinna 3576 zł.</u>
+          <u xml:id="u-2.20" who="#DyrektorDepartamentuSprawSocjalnychMinisterstwaObronyNarodowejWojciechDrobny">To chyba byłoby wszystko, panie przewodniczący, co chciałem przedstawić w tej wstępnej części. Jestem do dyspozycji w czasie dyskusji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Czy w związku z przedstawieniem nam tej informacji przez pana dyrektora ktoś z pań posłanek i panów posłów ma pytania do pana dyrektora? Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Poseł Paweł Szramka (niez.):</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Panie dyrektorze, dziękuję za informację. Chciałem zapytać o jedną kwestię. W 2015 r. minister obrony narodowej wydał upoważnienie panu Bartłomiejowi Grabskiemu – ówczesnemu sekretarzowi stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej – w pierwszym punkcie do wydawania decyzji, postanowień i zaświadczeń w sprawach wojskowego zaopatrzenia emerytalnego. Chciałem spytać i poproszę o odpowiedź, jeśli dysponuje pan taką wiedzą, a jeśli nie, to poproszę o odpowiedź w późniejszym terminie – czy to upoważnienie zostało później przez kolejnego ministra przerzucone, kolokwialnie mówiąc, na innego sekretarza stanu? Czy tego, co robił to pan Bartłomiej Grabski, teraz nikt nie ma w obowiązkach?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Panie przewodniczący, informacja odnośnie do tego upoważnienia nie jest mi dokładnie znana. Natomiast podległość całego systemu zaopatrzenia emerytalno-rentowego pod sekretarza stanu wynika z przepisów i z decyzji ministra obrony narodowej. Na wstępie wskazałem tę decyzję. To jest podstawa prawna generalna abstrakcyjna, a nie w formie indywidulanego upoważnienia. Czyli podstawa prawna działania pana ministra Skurkiewicza wynika z decyzji ministra obrony narodowej. Z formalnej decyzji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">W związku z tym, że w tej chwili nie ma pytań ze strony państwa posłów, poproszę pana Leszka Szymańskiego, wiceprezesa zarządu Stowarzyszenia Żołnierzy Zawodowych w Stanie Spoczynku i Rezerwy oraz ich Rodzin, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Chciałem zapytać pana doktora prawa, ponieważ wspomniał pan o specjalnościach wojskowych, które mają wpływ na wysokość emerytury. Natomiast w odpowiedzi na interpelację nr 26562 pan minister Skurkiewicz stwierdził, że przytoczone w interpelacji pojęcie korpusów osobowych, których dotyczyło zapytanie, według powołanego rozporządzenia MON – chodzi o rozporządzenie ministra obrony narodowej z 11 grudnia 2009 r. w sprawie korpusów osobowych, grup osobowych i specjalności wojskowych – nie ma wpływu na ustalenie uprawnień i wypłatę wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych. Który z panów się myli? Pan Skurkiewicz czy pan, panie dyrektorze? Ma wpływ czy nie ma? Średnie podane przez pana ministra Skurkiewicza – pomijam tutaj średnie dotyczące emerytur generalicji, starszych oficerów i młodszych oficerów, skupmy się na podoficerach, którzy są najniżej uposażeni – przeciętna emerytura wojskowa podoficera to 2883 zł. Jest to zupełnie przyzwoita emerytura. Natomiast w interpelacji było pytanie o te specjalności.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Ja sobie to rozporządzenie wyjąłem. Ono przewiduje 18 korpusów osobowych, ale rozwinięcie ich w załączniku jest na 33 stronach. Wyciągnąłem jedną stronę, ponieważ emeryt wojskowy musi oszczędzać na tuszu. Grupa osobowa lądowych działań specjalnych. Pomijam oficerów. Wymienię specjalności podoficerów: ogólna, operacje specjalne, operacje przeciwterrorystyczne, płetwonurek bojowy operacji specjalnych, snajper, sternik łodzi bojowej operacji specjalnych, obserwator. Ma to wpływ na wysokość emerytury czy nie? Jeżeli ma, to średnia podana przez pana ministra jest błędna. To są błędne dane przekazane posłom w przekonaniu, że ta emerytura jest zupełnie przyzwoita.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Chciałem nawiązać do jednej rzeczy. W 2008 r. żołnierz zawodowy – ten sprzed 1999 r. – któremu bezprawnie zmieniono sposób waloryzacji, dokonał samospalenia, ponieważ był schorowany. Wydawał pieniądze na leki, a na czynsz już nie starczyło. Chciałbym wiedzieć, jaką miał wysokość emerytury w dniu śmierci. Dane indentyfikacyjne pozwolą na ustalenie tego nieszczęśnika. To jest Janusz Kawecki, lat 55, rocznik 1953, zmarł 11 lipca 2008 r., ponieważ obszar oparzeń był taki, że zmarł. Chciałbym wiedzieć, ile miał rzeczywiście emerytury i czy starczyłoby mu na leki i czynsz, gdyby miał emeryturę waloryzowaną właściwie, zgodnie z tym, co mu państwo obiecało w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury. Bo jesteśmy okradani – 86 tys. żołnierzy jest okradanych. Zaraz podam dokładną liczbę, którą też wyciągnąłem z interpelacji – 86 987 żołnierzy i członków ich rodzin. Żołnierzy, którzy odeszli przed 1999 r.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Państwo powołują się na wyroki sądowe. To ja mam taki kwiatek, panie doktorze prawa, członku Polskiej Akademii Nauk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Proszę bez złośliwości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Będę z tego kpił, bo pan doktor w pismach się kompromituje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">To dobrze. Jeżeli pan będzie tak postępował, to odbiorę panu głos. Z przykrością.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dobrze. Postaram się to pominąć. Nie wiem, czy to będzie widać w kamerze. Mam tu cztery orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach emerytów wojskowych. Tekst oznaczony na czarno, który tu jest, dotyczy indywidualnych spraw wnioskodawców. Tekst oznaczony na czerwono to tekst wprowadzony metodą: kopiuj–wklej. Jeden w Sądzie Najwyższym napisze bzdurę, a reszta to powiela. To są takie teksty. Państwo powołują się na ten wyrok Sądu Najwyższego, który też jest tutaj wymieniony. Sztandarowy wyrok, w którym Sąd Najwyższy nie potrafił odpowiedzieć, co jest podstawą prawną tego zapisu. Mam jeszcze jeden kwiatek, ponieważ m.in. w pana pismach – panie dyrektorze – tłumaczy się wciąż, że art. 31 służy jako podstawa waloryzacyjna corocznych decyzji organu rentowego. Wyciągnąłem opinię prawną Biura Analiz Sejmowych pióra pani doktor Magdaleny Szczepańskiej, której też nie cenię za wywody na temat naszych emerytur. Otrzymała pytanie: „Jaki przepis wojskowej ustawy emerytalnej jest podstawą corocznej waloryzacji świadczeń byłych żołnierzy zawodowych? Czy jest nim art. 31 wojskowej ustawy emerytalnej, biorąc pod uwagę, że działanie organu rentowego jest uwarunkowane wnioskiem zainteresowanego, co wynika z ust. 3?”.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Odpowiedź. Oczywiście jest tu wstęp i cytowanie tego przepisu. Ostatnie zdanie z tej opinii brzmi następująco: „W związku z powyższym art. 31 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych nie znajduje zastosowania do decyzji waloryzacyjnych wydawanych przez wojskowy organ emerytalny z urzędu”. Co pan na to, panie dyrektorze? Cały czas w decyzjach podają państwo jako podstawę art. 31. A pani dyrektor Gorzała – dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Warszawie – już w ogóle pisze takie dziwolągi, że w głowie się nie mieści. Rozkłada art. 31 ust. 1 na dwie części, chociaż tam jest koniunkcja. Tam jest spójnik „i”. W art. 32 jest spójnik „albo”. Przepraszam. Spójnik „lub”. Jest trzykrotnie powtórzony. Wtedy można sobie wybierać czynność, a tutaj wybiera się to, co pasuje, żeby – niestety – ograbić emerytów wojskowych.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dziękuję. Będę jeszcze prosił o możliwość wystąpienia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Panie prezesie, dziękuję bardzo za inspirujące pytanie. Odpowiem po kolei na kwestie podniesione przez pana prezesa. Powtórzę, że przeciętna wysokość emerytury wojskowej po 2022 r. wynosi 4622 zł. Przeciętna wojskowa renta inwalidzka to 3803 zł, a przeciętna wojskowa renta rodzinna to 3576 zł. Jeżeli chodzi o sprawy indywidualne, to oczywiście nie będę się odnosił do kwestii, którą pan prezes wskazał, czyli do wspomnianej przez pana tragicznej sytuacji. Jeżeli chodzi o zagadnienia prawne, które pan prezes przywołał, to ta problematyka była przedmiotem sporów sądowych i rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Sprawa trafiła do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Jest opatrzona licznymi komentarzami i glosami. Opinie są tutaj różne. Natomiast przypomnę, że jeżeli pan prezes ma uwagi do funkcjonowania administracji publicznej, to istnieje coś takiego jak system kontroli administracji publicznej. Są sądy administracyjne i sądy powszechne. Oczywiście wszystkie nasze decyzje, jak i decyzje organów nam podległych, czyli decyzje wspomnianej pani dyrektor z Wojskowego Biura Emerytalnego w Warszawie Jolanty Gorzały, można kontrolować. Można odwoływać się od tych decyzji. Myślę, że to byłaby moja odpowiedź na te pytania.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Panie prezesie, jeżeli chce pan konkretne namiary tego orzeczenia, z przyjemnością prześlę je panu w formie korespondencyjnej. Proszę o taki sygnał i prześlę te wyroki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dobrze. Pan dyrektor prześle orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, o które pan pytał. Pan dyrektor zobowiązał się. Jeżeli pan będzie tym zainteresowany, pan dyrektor prześle panu to orzeczenie. Według mnie to wyczerpuje pana pytanie. Proszę mówić do mikrofonu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Przepraszam. Znam wyroki Trybunału Konstytucyjnego, które potwierdzają, że roszczeniowcy, czyli ci, którzy zostali bezprawnie pozbawieni waloryzacji stanowiskowej, mają rację. Cytowałem to już na poprzednim posiedzeniu – wyrok Trybunału Konstytucyjnego o więziennictwie. Natomiast państwo dopasowują do swojej tezy wyrok Trybunału Konstytucyjnego SK 29/12 dotyczący milicjantki. Niejednokrotnie państwo podawali, że tu jest analogia do wojska. Nie ma tutaj analogii, ponieważ w tym wyroku TK jest zapis, że emeryt mundurowy, przechodząc na emeryturę, staje się zwykłym emerytem. Ale nie emeryt wojskowy, bo jego związek z jednostką dalej trwa. Ponadto w ustawie o służbie zawodowej żołnierzy jest zapis mówiący o stosowaniu stopnia z dodatkiem „rezerwy” albo „w stanie spoczynku”, jeżeli przeszedł na emeryturę. Poza tym obowiązują go rygory dotyczące tajemnicy państwowej i służbowej, więc nie jest zwykłym emerytem. Powiem panu moje zdanie na temat tego wyroku – to wyrok na potrzeby polityczne.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">A państwo dopasowują go do naszej sytuacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Pan poseł Rozenek. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselAndrzejRozenek">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselAndrzejRozenek">Panie przewodniczący, panie dyrektorze, nie będę się wdawał w oceny wyroków jakichkolwiek sądów, bo sądy są niezawisłe, niezależne i trzeba się tej podstawy trzymać. Natomiast z niepokojem usłyszałem, a w zasadzie nie usłyszałem odpowiedzi na bardzo istotne pytanie dotyczące art. 31. Jeżeli mamy opinię Biura Analiz Sejmowych, że art. 31 nie jest w żadnym przypadku podstawą do naliczania emerytury, to na jakiej podstawie naliczają państwo emerytury? Chciałbym wiedzieć, dlaczego wpisują tam państwo art. 31. Może myli się Biuro Analiz Sejmowych. Jeśli tak, chciałbym to usłyszeć od pana dyrektora.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Proszę bardzo, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Panie pośle, jedno uszczegółowienie, ponieważ mam wrażenie, że pan prezes troszkę wprowadził w błąd Wysoką Komisję. Organem emerytalnym nie jest minister obrony narodowej i nie jest Departament Spraw Socjalnych, tylko wojskowe biura emerytalne. To wojskowe biura emerytalne wydają decyzje w przedmiocie, o którym dzisiaj mówimy. Te decyzje mają również podstawy prawne, o których pan prezes powiedział, ale również pouczenie, jak można tę decyzję kwestionować. Nie jest tak, że mamy jakąś powtarzającą się serię wyroków, które uchylałyby nasze decyzje. To jest ta rozbieżność. Czyli podawane przez nas podstawy prawne w większości przypadków są prawdziwe. Są rzeczywiste.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselAndrzejRozenek">Jestem kompletnie nieusatysfakcjonowany tą odpowiedzią. Jeżeli Biuro Analiz Sejmowych mówi, że art. 31 nie jest podstawą do naliczania emerytur, a wojskowe biura emerytalne naliczają emerytury na podstawie art. 31, to ktoś się musi mylić. Chciałbym, panie dyrektorze, żeby pan powiedział wprost, kto tutaj się myli. Ta odpowiedź absolutnie nie dotyczyła mojego pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Jak rozumiem, wskazana opinia Biura Analiz Sejmowych została wydana na etapie tworzenia tych przepisów, tak? To jest ten etap. My działamy nie na podstawie opinii i dokumentów wytwarzanych w ramach procesu legislacyjnego, tylko na podstawie przyjętego w sposób prawidłowy prawa. Na podstawie i w granicach tych przepisów prawnych. Opinia prawna, która była pewnie jedną z wielu, które zwykle są w takim procesie formułowane, być może jest opinią w tym obszarze jednostkową.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Mam pytanie. Z którego roku jest ta opinia Biura Analiz Sejmowych?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Z 19 września 2018 r. Sygnatura BAS-WAP 1976/18.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Chciałbym się jeszcze odnieść do tego, co pan dyrektor mówi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Organ emerytalny powinien działać w zakresie, do którego zobowiązał go statut, a w statucie nie ma waloryzacji. Jest jasno podana treść art. 31 wojskowej ustawy emerytalnej, który nie jest przepisem waloryzacyjnym. Organ emerytalny w postaci wojskowego biura emerytalnego ma za zadanie ustalić prawo do świadczenia, określić jego wysokość i wypłacać. To jest art. 31. To jest realizacja. A tutaj dopasowuje się waloryzację do tezy, że wojskowe biuro emerytalne ma waloryzować. Nieprawda. Statut nie przewiduje waloryzacji. Niech pan nie naciąga prawa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselAndrzejRozenek">Kto powinien waloryzować? To trzeba powiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Departament Spraw Socjalnych. To jest na szczeblu… Mówi o tym regulamin organizacyjny. Drugą instancją jest właśnie minister obrony narodowej – upoważniony pan wiceminister Skurkiewicz. Z takim upoważnieniem, jakie tu przytoczył pan poseł Szramka. Tak to jest. Druga instancja. A państwo na podstawie art. 31 odsyłają niezadowolonych do sądu. Teraz jest pytanie – dlaczego te dziadki wciąż się skarżą? Dlaczego wciąż chodzą do tego sądu, zamiast być zadowolonym z tego, że ministerstwo obrony rekompensuje ich trud? Zamiast siedzieć przed telewizorem i oglądać skoki narciarskie, oni ślęczą pod salami sądowymi. Wie pan co, panie dyrektorze? Byłem na kilku rozprawach naszych kolegów. Podpułkownik z medalami do pasa po wieloletniej służbie staje przed sędzią w wyniku waszego niewłaściwego ukierunkowania. Staje przed sędzią ponadtrzydziestoletnim, a ten obdziera go z godności i honoru. Taka jest opiekuńcza działalność Ministerstwa Obrony Narodowej nad zasłużonymi dla kraju obywatelami.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dobrze. Widzę, że pan sugeruje, że Ministerstwo Obrony Narodowej ukierunkowuje funkcjonowanie sądów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Nie. Przepraszam. Ukierunkowuje do odwołań do sądu. Art. 31 ust. 4 ukierunkowuje do sądu, ale to nie jest przepis waloryzacyjny. To ukierunkowanie jest niewłaściwe. To powinna być druga instancja w postaci ministra obrony narodowej – rozpatrująca odwołania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Panie dyrektorze, bardzo proszę o odpowiedź. Potem będę miał dla państwa propozycję i powoli byśmy… Wydaje mi się, że dzisiaj w takiej dyskusji nie załatwimy tej sprawy. Panie dyrektorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Może jeszcze raz to powtórzę, ponieważ pan prezes przedstawia swoją koncepcję czy swoje przemyślenia na temat tego, jak ta struktura organów administracji rządowej powinna funkcjonować. Jeszcze raz przypomnę, że organem działającym na podstawie i w granicach przepisów prawa – nie na podstawie prawa wewnętrznego i nie na podstawie statutu, tylko na podstawie ustawy – jest jedno z 15 biur emerytalnych. To jest organ w rozumieniu ustrojowego prawa administracyjnego, który wydaje decyzje administracyjne. Decyzje administracyjne są indywidualne. Rozstrzygają sprawę konkretnie, indywidualnie, w konkretnej sprawie. Z tego powodu mogą być zaskarżone instancyjnie. Mogą być skontrolowane sądownie. To, że pan prezes ma inny pogląd w tym obszarze – to jest fakt. Natomiast nie mam takiej informacji, żeby skala odwołań, o których pan prezes mówi, była zauważalna. To po pierwsze. Po drugie, jeżeli chodzi o kwestie… Faktycznie tak to zostało zarysowane, a przynajmniej ja to tak odebrałem, że ministerstwo nieadekwatnie dba o tę grupę żołnierzy, emerytów i rencistów. Wysokość środków finansowych, które przed momentem zaprezentowałem, ponad 8300 mln zł, zwiększająca się skala tego świadczenia i fundusze na świadczenia socjalne pokazują, że jednak te nakłady wzrastają. Wzrastają dynamicznie, więc nie można zgodzić się z zarzutem, że dochodzi tu do jakichś nieadekwatnych działań ze strony resortu. Chociażby dwie ostatnie nowelizacje, z 2022 r. i z 2023 r., pokazują, że ministerstwo czy ustawodawca po prostu reaguje na potrzeby tego środowiska, które jest równie ważne także dla ministra obrony narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Panie dyrektorze, dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">W związku z tym mam taką propozycję. Zwracam się do pana Leszka Szymańskiego. Panie prezesie, proszę wystąpić – to jest moja propozycja – do nas z pytaniami na piśmie. Prześlemy je do Ministerstwa Obrony Narodowej z prośbą o udzielenie informacji, bo dzisiaj tu do niczego innego nie dojdziemy. Wtedy po prostu zobaczymy, jaką informację dostaniemy od Ministerstwa Obrony Narodowej. Wtedy będziemy mogli się ewentualnie… Ustalilibyśmy, panie dyrektorze, czas. Czy dwa miesiące wam wystarczą? Oczywiście od czasu, kiedy wpłynie pismo od pana prezesa. Nie ulega wątpliwości… Zresztą wszyscy jesteśmy w Komisji Obrony Narodowej. Pamiętamy tę waloryzację. Ustawę z tego roku. Oczywiście zawsze, ile byśmy nie mówili, że podnosi się emerytury i renty, to bardzo często, w ogromnej większości są to postulaty słuszne. Ale budżet państwa ma swoje granice. Jest, jak jest. Na pewno te nakłady wzrastają z roku na rok. Tak że mam taką propozycję. Na tym byśmy zakończyli.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Przepraszam, jeszcze pan poseł Rozenek. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselAndrzejRozenek">Prosiłbym też, żeby pan dyrektor odpowiedział na piśmie na pytanie dotyczące kwestii naliczania waloryzacji, art. 31 i opinii BAS. Rozumiem, że to już się zapisało, która to jest opinia. Chciałbym po prostu wiedzieć, czy państwo negują tę opinię, czy uznają ją za prawidłową. Proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Myślę, panie pośle, a przynajmniej taka byłaby moja sugestia, żeby w ramach tych pytań, które pan będzie zadawał, poruszył pan – oczywiście, o ile jest to możliwe – kwestię  art. 31, żebyśmy w jednym piśmie mieli wiedzę i te informacje, które przekażemy do ministerstwa.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#DyrektordepartamentuMONWojciechDrobny">Panie pośle, oczywiście, odniesiemy się do tej opinii BAS, ale to była opinia, która została stworzona na etapie prac legislacyjnych. Z punktu widzenia administracji rządowej wiążący jest etap po uchwaleniu ustawy. Wiąże nas to, co zostało przyjęte przez parlament, a nie opinie, które były w ramach tego procesu formułowane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Panie dyrektorze, napiszecie to w tej odpowiedzi i już.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Panowie posłowie, chciałbym panom uświadomić jedną rzecz. To, że żołnierze sprzed 1999 r. – emeryci i renciści – mieli zapisane w decyzjach o ustaleniu prawa do świadczenia, po pierwsze, to prawo, po drugie, wysokość, a po trzecie, sposób waloryzacji. Tego nie wydał Jasio Kapusta z Pcimia, tylko organ państwowy. Pacta sunt servanda – co w odpowiedzi na interpelację podważał pan Skurkiewicz, mówiąc, że nie ma tutaj naruszenia. To jest naruszone, bo zostało bezprawnie odebrane – ten zapis o sposobie waloryzacji. Bezprawnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Przepraszam, czyli rozumiem, że od roku 2000… Jeżeli źle rozumiem, to proszę odpowiedzieć na to pytanie. Zrozumiałem, że od 2000 r. żołnierze mają źle naliczane… Nie chcę tu – broń Boże – wchodzić w jakąkolwiek politykę. Chciałbym, żebyśmy mieli tu przegląd… Prawda?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Pozwolę sobie to wyjaśnić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Panowie posłowie, w 1997 r. rząd Jerzego Buzka razem z Balcerowiczem wystąpił… Moment, moment, bo to historia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Zostawmy nazwiska. Dobrze? Zostawmy nazwiska na boku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Nie, nie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Ale wiemy, jakie rządy były.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Rząd jest sprawcą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">No, widzi pan. Nie pozwolę, żeby na posiedzeniu tej podkomisji obrażać rządy. Proszę napisać, że to był rząd w 1997 r. Wiemy, kto był premierem, kto był wicepremierem. Doskonale się orientujemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dobrze, ale oni wystąpili do Sejmu, a Sejm to uchwalił.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Ale bez nazwisk. Bardzo pana proszę, bez nazwisk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">To rząd wystąpił do Sejmu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">My wiemy, kto wtedy rządził.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dobrze. Aleksander Kwaśniewski zawetował ustawę uchwaloną przez Sejm. To, co się nie udało metodą legislacyjną, spowodowano metoda kapturową. Wprowadzono reformę emerytalną od 1 stycznia 1999 r. i bezprawnie – bo wbrew zapisom ustawowym art. 6 ust. 3 ustawy systemowej w pierwotnej wersji, panie dyrektorze, i art. 1 ust. 2 ustawy o FUS w pierwotnej wersji – spowodowano… Wbrew tym zapisom rozkazem urzędnika Ministerstwa Obrony Narodowej, dyrektora ekonomicznego pułkownika Chyrzyńskiego, została wprowadzona we wszystkich wojskowych biurach emerytalnych waloryzacja wszystkich świadczeń niezależnie od tego, kiedy ktoś przeszedł na emeryturę. W ogóle o tym nie wiedzieliśmy, że takie rozporządzenie poszło, że taki rozkaz został wydany.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">Dopiero kiedy mijały lata, a w emeryturach nie było odzwierciedlenia zmian na stanowiskach, które żołnierze opuścili… Ci, którzy odchodzili później z tych samych stanowisk, mieli wyższe uposażenia. Dopiero wtedy zapaliła się czerwona lampa. Było pytanie nieżyjącego już posła Dzięcioła do również nieżyjącej pani Jolanty Fedak, ministra pracy i polityki społecznej. Wtedy wszyscy się dowiedzieli, że są dwa systemy. Ten sprzed reformy i ten po reformie. Wszyscy się dowiedzieli, że państwo okrada emerytów sprzed 1999 r. poprzez zmianę waloryzacji, wprowadzonej tajnie i wbrew przepisom. To trwa do dzisiaj. Trzeba z tym skończyć, panie dyrektorze. Trzeba wreszcie skończyć ten chocholi taniec wokół emerytur.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Czyli to pytanie jest kierowane do pana dyrektora. Dobrze. Panie prezesie, dziękuję panu za to wyjaśnienie, bo przynajmniej mam tę świadomość, której nie miałem, co mówię uczciwie. Cały czas byłem przekonany, że to ostatnie trzy, cztery, pięć, a może sześć lat. Po prostu jest to sprawa tych według pana niesłusznie naliczanych emerytur. Trzeba odnieść się do początku 2000 r.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">W 1999 r. został wydany ten tajny rozkaz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Wie pan, o tym, czy to był tajny rozkaz, czy nie, nie nam rozstrzygać. Dobrze, panie prezesie. Tutaj chyba jest zgoda moich kolegów parlamentarzystów. W związku z powyższym proszę wystąpić z pytaniami na piśmie i przesłać je do Komisji Obrony Narodowej z uwzględnieniem tego, o co prosił pan poseł Rozenek, czyli art. 31. Wystąpimy do Ministerstwa Obrony Narodowej o odpowiedź. Będziemy czekali na odpowiedź w możliwie krótkim terminie. Dzisiaj – obojętnie czego nie chcielibyśmy zrobić – w takim gronie nie poprawimy tej ustawy, żeby nie wiem co się działo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#WiceprezeszarzaduStowarzyszeniaZolnierzyZawodowychwStanieSpoczynkuiRezerwyorazichRodzinLeszekSzymanski">W ramach stowarzyszenia przygotowujemy petycję w sprawie zmian legislacyjnych dotyczących uszczegółowienia, bo art. 6 wojskowej ustawy emerytalnej został opracowany przez Kancelarię Sejmu z naruszeniem zasad praktyki legislacyjnej. Czy dobrze mówię? Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dobrze. Tak że dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Na tym kończę posiedzenie podkomisji.</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Dziękuję wszystkim państwu parlamentarzystom i panu prezesowi. Jak uzgodniliśmy, prosimy o przesłanie tego pisma do sekretariatu Komisji. Będziemy występowali do ministerstwa o udzielenie odpowiedzi, bo problematyka jest złożona, wie pan. Nie chcę wnikać w sądy czy nie sądy. Cały czas uważam… Moje zdanie – sądy są niezależne i niezawisłe, bo pan używał… No, widzi pan. Pan się z tym nie zgadza, ale to jest pana decyzja. Nie będę już oceniał tych słów, bo siedzielibyśmy tu jeszcze z godzinę.</u>
+          <u xml:id="u-58.3" who="#PrzewodniczacyposelZbigniewChmielowiec">Wszystkiego dobrego. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/pet/201923-sjm-petxx-00138-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/pet/201923-sjm-petxx-00138-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..3a601cf
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/pet/201923-sjm-petxx-00138-01/header.xml
@@ -0,0 +1,70 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-petxx-00138-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Petycji /nr 138/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Petycji /nr 138/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#PET">138</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuLegislacyjnegoPrawaCywilnegoMinisterstwaSprawiedliwosciAndrzejVertun" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego Ministerstwa Sprawiedliwości Andrzej Vertun</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MS Andrzej Vertun</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorWojciechPaluch" role="speaker">
+        <persName>Legislator Wojciech Paluch</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorzBiuraLegislacyjnegoWojciechPaluch" role="speaker">
+        <persName>Legislator z Biura Legislacyjnego Wojciech Paluch</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="NaczelnikwydzialuDepartamentuWspolpracyzSamorzademTerytorialnymMinisterstwaEdukacjiiNaukiBeataPawlowska" role="speaker">
+        <persName>Naczelnik wydziału Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym  Ministerstwa Edukacji i Nauki Beata Pawłowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselGrzegorzWojciechowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Grzegorz Wojciechowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselUrszulaAugustyn" role="speaker">
+        <persName>Poseł Urszula Augustyn</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzedstawicielZwiazkuMiastPolskichAdamOstrowski" role="speaker">
+        <persName>Przedstawiciel Związku Miast Polskich Adam Ostrowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Sławomir Jan Piechota</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="StalydoradcaKomisjiKrzysztofPater" role="speaker">
+        <persName>Stały doradca Komisji Krzysztof Pater</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezydentmiastaLesznaPiotrJozwiak" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezydent miasta Leszna Piotr Jóźwiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiTomaszIwanski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Administracji Publicznej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Iwański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuNaukiMinisterstwaEdukacjiiNaukiTomaszPiotrowski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Nauki Ministerstwa Edukacji i Nauki Tomasz  Piotrowski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="PET" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Petycji</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/pet/201923-sjm-petxx-00138-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/pet/201923-sjm-petxx-00138-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..63dc037
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/pet/201923-sjm-petxx-00138-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,255 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Szanowni państwo, witam. Otwieram 138. posiedzenie Komisji do Spraw Petycji. Stwierdzam, iż mamy kworum wymagane regulaminem Sejmu. Projekt posiedzenia Sejmu został paniom i panom posłom przedstawiony. Czy są uwagi do porządku posiedzenia? Nie słyszę.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Jest prośba przedstawicieli ministra sprawiedliwości, by punkt szósty został rozpatrzony po punkcie drugim, bo wtedy będzie możliwy udział przedstawicieli ministra sprawiedliwości. Czy wobec takiej zmiany kolejności rozpatrywania są zastrzeżenia? Nie słyszę. Zatem stwierdzam, iż będzie to właśnie tak jak we wniosku, czyli po punkcie drugim punkt szósty.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Szanowni państwo, przystępujemy zatem do realizacji przyjętego porządku posiedzenia. Bardzo proszę przedstawiciela ministra spraw wewnętrznych i administracji o przedstawienie odpowiedzi na dezyderat nr 211 skierowany do prezesa Rady Ministrów w sprawie przepisów regulujących doręczenia elektroniczne. Kto z państwa? Pan, proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiTomaszIwanski">Dzień dobry. Tomasz Iwański, zastępca dyrektora Departamentu Administracji Publicznej MSWiA.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiTomaszIwanski">Szanowny panie przewodniczący, pani przewodnicząca, szanowni państwo, odpowiadając na dezyderat nr 211 Komisji, dotyczący doręczeń elektronicznych, pragnę zwrócić uwagę, że kwestie związane z doręczeniami, w tym doręczeniami elektronicznymi reguluje szczegółowo rozdz. VIII Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 39 § 1 kodeksu organ administracji publicznej doręcza pismo na adres elektroniczny strony postępowania, ewentualnie można go odebrać w siedzibie organu. Gdy nie ma takiej możliwości, wchodzi w grę art. 39 § 2, który stanowi o tym, że organ doręcza pisma za pośrednictwem operatora uprawnionego do usługi hybrydowej. Jest również możliwość doręczenia poprzez osobiste doręczenie przez pracownika lub upoważniony organ, lub inną osobę. Gdy nie ma takiej możliwości jak przewidziano w art. 39 § 1, § 2, istnieje również możliwość tradycyjnego doręczenia za pośrednictwem przesyłki rejestrowanej. Kodeks postępowania administracyjnego w kolejnych paragrafach w rozdz. VIII bardziej szczegółowo reguluje kwestie doręczeń, w tym doręczeń elektronicznych.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiTomaszIwanski">Dlatego też można powiedzieć, że w Kodeksie postępowania administracyjnego kwestie te zostały uregulowane bardzo szczegółowo, co potwierdza również orzecznictwo sądowo-administracyjne w tym zakresie. Zatem zdaniem ministra spraw wewnętrznych i administracji nie ma potrzeby aby dokonywać zmian w Kodeksie postępowania administracyjnego w zakresie doręczeń, w tym doręczeń elektronicznych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję panu dyrektorowi. Petycję referował pan poseł Grzegorz Wojciechowski. Bardzo proszę o pana stanowisko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, proponuję przyjąć odpowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Czy ktoś z państwa ma uwagi do przedstawionej odpowiedzi? Nie słyszę. Czy wobec rekomendacji by przyjąć odpowiedź ministra spraw wewnętrznych i administracji na dezyderat nr 211 są uwagi? Nie słyszę. Zatem stwierdzam, iż Komisja przyjęła odpowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękujemy panu dyrektorowi.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Przechodzimy do kolejnego punktu. Bardzo proszę przedstawiciela ministra sprawiedliwości o przedstawienie uzupełnionej odpowiedzi na dezyderat nr 235 skierowany do prezesa Rady Ministrów w sprawie zmiany ustawy z 11 września 2015 r. o uprawnieniach do mienia Funduszu Wczasów Pracowniczych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektorDepartamentuLegislacyjnegoPrawaCywilnegoMinisterstwaSprawiedliwosciAndrzejVertun">Dziękuję, panie przewodniczący. Andrzej Vertun, dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego Ministerstwa Sprawiedliwości.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#DyrektorDepartamentuLegislacyjnegoPrawaCywilnegoMinisterstwaSprawiedliwosciAndrzejVertun">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, podtrzymujemy uzupełnioną odpowiedź na dezyderat. Jak wynika z tej odpowiedzi były pewne wątpliwości co do tego, które ministerstwo powinno się ostatecznie zająć kwestią ochrony praw osób trzecich na tle ustawy regulującej losy mienia do zlikwidowanego Funduszu Wczasów Pracowniczych. Stoimy na stanowisku, że nie jest to nasza właściwość, jednakowoż dla dobra współpracy z Wysoką Komisją, z Sejmem, przygotowaliśmy ten wkład merytoryczny do prac Komisji. Pokrótce jeszcze raz referując losy tego mienia, jak wyglądała sytuacja w momencie wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W skrócie rzecz ujmując, art. 7 tej ustawy wprowadził swego rodzaju uwłaszczenie mienia Funduszu Wczasów Pracowniczych poprzez wniesienie tego mienia przedsiębiorstwa wchodzącego w skład Funduszu Wczasów Pracowniczych, w tym nieruchomości wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa do spółki powołanej przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Art. 7 ust. 1, 2 i 4 rozstrzygały kwestie losów tego mienia. Art. 7 ust. 3 ustawy przewidywał, że Fundusz Wczasów Pracowniczych ulegnie likwidacji.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#DyrektorDepartamentuLegislacyjnegoPrawaCywilnegoMinisterstwaSprawiedliwosciAndrzejVertun">OPZZ w wykonaniu norm ustawy zawiązał spółkę, wniósł aportem do tej spółki mienie, w tym nieruchomości po likwidowanym Funduszu Wczasów Pracowniczych. W 1998 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjne art. 7 ust. 1, 2 i 4 ustawy, czyli te przepisy, które właśnie przewidywały, że OPZZ utworzy spółkę, wniesie do niej aportem przedsiębiorstwo FWP i rozstrzygało o tym, jakie uprawnienia przysługują do udziału w spółce i do korzystania z mienia, które już weszło w skład spółki. Problem, który powstał na tle tej sytuacji prawnej polegał na tym, że w istocie z braku normy, która pozwalała na zawiązanie spółki, na wniesienie aportem mienia do niej w istocie, jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego i wypowiedzi, które przytoczyliśmy w odpowiedzi, czynności polegające na rozporządzaniu, znaczy czynność polegająca na wniesieniu przedsiębiorstwa FWP aportem do spółki była nieważna. W konsekwencji również przez 18 lat funkcjonowania tego tymczasowego stanu prawnego, w którym te przepisy nie zostały w żaden sposób poprawione, nie wprowadzono regulacji, która by zastępowała te normy, rozrządzenia dokonywane przez spółkę Fundusz Wczasów Pracowniczych Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz osób trzecich w istocie były rozrządzeniami podmiotu nieuprawnionego do rozporządzania tym mieniem.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#DyrektorDepartamentuLegislacyjnegoPrawaCywilnegoMinisterstwaSprawiedliwosciAndrzejVertun">Sytuacja, to 18-letnie zaniechanie legislacyjne, tak to można nazwać, zostało naprawione w 2015 r. ustawą, której tytułu nie będę już może przytaczał, ustawy z 2005 r. o regulowaniu mienia Funduszu Wczasów Pracowniczych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">O uprawnieniach do mienia Funduszu Wczasów Pracowniczych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Tak jest. Zastosowano tam taką dość szczególną konstrukcję prawną, która zakładała, że jeżeli chodzi o mienie Funduszu Wczasów Pracowniczych regulowane tą ustawą, to jest to mienie według stanu na 31 sierpnia 1997 r., czyli cofnięto się do momentu wejścia w życie ustawy z 1997 r. Mienie to w okresie 1997–2015 r. przyznano na współwłasność łączną reprezentatywnym organizacjom związkowym, które przetworzono w art. 4 na udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, tej spółce Fundusz Wczasów Pracowniczych Spółce z o.o., która stała się właścicielem tego zbioru składników majątkowych i niemajątkowych z dniem wejścia w życie ustawy w 2015 r., czyli w 2015 r., jednakowoż według stanu na 31 sierpnia 1997 r. W konsekwencji niejako ustawa zakłada, że te rozrządzenia, które zostały dokonane w okresie przejściowym 1997–2015 r.  nie zostały uwzględnione w przepisach ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Z punktu widzenia dogmatycznego – tak jak o tym już referowałem na poprzednim posiedzeniu – to jest prawidłowe rozwiązanie, bo te rozrządzenia między 1997 a 2015 r. były rozporządzeniami spółki, która nie była uprawniona, nie miała tytułu do rozporządzania nieruchomościami. Jednakowoż dokonała tych rozporządzeń. Zgodnie z raportem Najwyższej Izby Kontroli, takich umów rozporządzających zawarto 153 na łączną kwotę przekraczającą 99 mln zł. W tym miejscu powstaje pytanie, co z tymi osobami, które nabyły składniki mienia w tym okresie, powiedzmy, przejściowym?</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">W naszej ocenie zastosowanie tutaj mają przepisy o ochronie osób dokonujących czynności prawnej z nieuprawnionymi do rozporządzania mieniem w dobrej wierze. W związku z tym ogólne zasady Prawa cywilnego, w tym rękojmia dobrej wiary ksiąg wieczystych, jeżeli chodzi o nieruchomości, i ewentualnie art. 169 Kodeksu cywilnego, jeżeli chodzi o ruchomości wchodzi w grę. Dlatego poprawienie tego stanu rzeczy albo musiałoby polegać na tym, żeby wprowadzić do ustawy normę, zgodnie z którą waliduje się czynności dokonane w latach 1997–2015 albo w istocie do potwierdzenia tych ogólnych norm Prawa cywilnego, czyli do jakiejś takiej normy, zgodnie z którą ustawa nie narusza uprawnień osób, które nabyły, np. – tu improwizuję – nie naruszał prawnik, który nabył mienie działając w dobrej wierze, dokonując czynności prawnej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">W naszej ocenie tego typu norma byłaby zbędna. Dlatego ostateczny wydźwięk odpowiedzi jest taki, że Ministerstwo Sprawiedliwości nie rekomenduje podjęcia, czy też rekomenduje odstąpienie od podjęcia prac legislacyjnych w tym względzie. Trzeba pamiętać, że trzeba mieć wzgląd na rozkład interesów, które w przypadku tych 160, tych 153 rozporządzeń nastąpiło. Otóż zakładam i tak wynika z orzecznictwa sądów powszechnych, że wszystkie te osoby uzyskały wpis w księgach wieczystych na swoją rzecz, jeżeli chodzi o te nieruchomości.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Orzecznictwo i te przykłady, które przytoczyliśmy w odpowiedzi wskazują, że sądy wieczysto-księgowe, nawet jeżeli spółka Fundusz Wczasów Pracowniczych domaga się wpisu na swoją rzecz powołując się na art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy, swoich celów nie osiąga. Znaczy sądy wieczysto-księgowe te wnioski oddalają uznając, że albo ta niezgodność między stanem ujawnianym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym nie jest wykazana przed sądem wieczysto-księgowym w ten sposób, żeby mógł on samodzielnie podjąć decyzję o wykreśleniu osoby, która została wpisana po 1997 r. do księgi wieczystej. Czy też wręcz uznają, tu w przypadku akurat tego jednego postanowienia z Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, że w ogóle ten składnik mienia, którego dotyczył wniosek o wpis w księdze nie wchodził w skład mienia Funduszów Wczasów Pracowniczych w dniu 31 sierpnia 1997 r. Teraz jakby punkt ciężkości przesuwa się na działanie spółki, jeżeli spółka rzeczywiście będzie chciała kontynuować swoją windykację mienia, które sama, niejako swoim własnym działaniem przecież zbywając, dokonując czynności z nabywcami, doprowadziła do tego stanu rzeczy jaki jest, to musiałaby wnosić powództwa albo windykacyjne, albo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Tutaj już od decyzji sądu i od ustaleń poczynionych w postępowaniu należałaby ocena czy rzeczywiście ta rękojmia się ziściła, czy mamy do czynienia z taką sytuacją, w której nabywca dokonywał czynności mając pełną świadomość, że jednak ta umowa z Funduszem Wczasów Pracowniczych nie powinna być zawarta, bo Funduszowi Wczasów Pracowniczych spółce z o.o. nie przysługiwała w tym czasie własność nieruchomości, pomimo treści wpisu w księdze wieczystej. Jednak to już jest rozstrzygnięcie, które można chyba pozostawić sądom powszechnym, też biorąc pod uwagę skalę tego zjawiska – mówię 153 umowy. Rozumiem, że dla każdej z tych osób, która nabyła to mienie, jest to istotna sprawa, ale zapewne w sytuacji w której rękojmia by nie działała, byłyby to sytuacje szczególne i pojedyncze. Tak że rekomendujemy niepodejmowanie prac legislacyjnych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję panu dyrektorowi właśnie za takie pełne wyjaśnienie i nawiązanie do tej wcześniejszej odpowiedzi, czyli przedstawienie tego zawikłanego stanu, który też ma już wiele lat. Jest to wielkie ryzyko nowej ingerencji w tę sytuację, bo przez tyle lat ukształtowały się pewne prawa i teraz na ile te prawa należałoby weryfikować. Myślę, że jeżeli te zasady ogólne pozwalają w większości tych sytuacji dokonać jasnego rozstrzygnięcia, a nabywcy nabywali to w dobrej wierze, to ryzyko pokrzywdzenia tych nabywców działających w dobrej wierze, niezależnie od tego, że nieuprawnionym był zbywca, to pytanie, kto by miał dochodzić teraz tego odszkodowania, ale to jest chyba inny tryb.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Referowałem tę petycję, stąd też dzielę się tymi uwagami. Chcę też wyjaśnić, że państwa wyjaśnienia dotyczące niewłaściwości ministra sprawiedliwości, raczej należy kierować do premiera. Ponieważ to Komisja skierowała dezyderat do premiera i o uzupełnienie także, a premier decyduje, kto w imieniu rządu przedstawia tę odpowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Jeszcze chciałbym bardzo poprosić pana Krzysztofa Patera o uwagi do tej sprawy.  Nie tylko do tej odpowiedzi, ale generalnie do tej sprawy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#StalydoradcaKomisjiKrzysztofPater">Pan dyrektor wyprzedził już moje jedno pytanie. Zresztą spodziewałem się takiej odpowiedzi, czyli dwa możliwe scenariusze działania Komisji, gdyby Komisja decydowała się na jakąś inicjatywę legislacyjną.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#StalydoradcaKomisjiKrzysztofPater">Problem jest taki, że FWP dochodzi roszczeń, czy próbuje dochodzić roszczeń. W związku z tym patrząc z punktu widzenia tych nabywców, to mówimy tutaj jednak o obiektach służących w większości jakiejś działalności gospodarczej. Można przewidywać, bo majątek FWP służył jakiejś szeroko rozumianej działalności czy to wypoczynkowej, czy parauzdrowiskowej itd. Powoduje to duży stan niepewności, zwłaszcza że sprawa sądowa to nie jest temat miesiąca czy dwóch, ale w całej procedurze może to trwać kilka lat. Ponieważ ci, którzy nabyli, ci którzy w tej chwili tym zarządzają, stoją choćby przed dylematem czynić bieżące inwestycje ze świadomością, że jednak mogą to stracić, czy też wstrzymywać się z inwestycjami, wstrzymywać się z jakimiś większymi remontami itd. Jest oczywiście prawdopodobieństwo też jakieś tam, przynajmniej z ich punktu widzenia, że te korzyści, które uzyskują ktoś także będzie chciał kiedyś odzyskać.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#StalydoradcaKomisjiKrzysztofPater">Patrząc z punktu widzenia zarządu FWP, moim zdaniem, to on nie ma w tej chwili wyjścia, bo ma zapisy ustawowe, to znaczy gdyby nie wystąpił do sądu z tymi roszczeniami, to jest duże ryzyko osobistej odpowiedzialności członków zarządu. Ponieważ na pytanie, dlaczego nie wystąpiliśmy, to może jak przegrają 3/4 spraw do 0, czyli nic nie wygrają, to wtedy już będziemy mogli udowodnić, że nie ma sensu ponosić kosztów, opłat, bo prawdopodobieństwo przy podobieństwie spraw jest identyczne.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#StalydoradcaKomisjiKrzysztofPater">Proponowałbym rozważenie jednak jednego z tych dwóch scenariuszy. Jeden to jest taki, który mógłbym nazwać miękkim, który jest w odpowiedzi troszkę bardziej rozwinięty. Czyli wprowadzenie nowej normy, podkreślenie doniosłości prawnej rękojmi wady publicznej ksiąg wieczystych i ochrony nabywcy ruchomości dla czynności dokonanych w latach 2007–2015. Drugie, to jest po prostu jakby sztywne odkręcenie, czyli przyjęcie w pewnym sensie domniemania, że nabywcy działali w dobrej wierze. Być może zawężając, może skracając trochę ten okres, bo tak de facto na temat ustawy rozmowy prowadziły przede wszystkim centrale związkowe z rządem, to nie był temat, który był poddawany publicznym konsultacjom. Niewątpliwie te rozmowy trwały. Partnerzy społeczni znaleźli sposób, rząd się na to zgodził, ruszył proces legislacyjny. Dlatego być może tą datą graniczną nie powinien być rok 2015, tylko okres roku czy dwa wcześniej, ponieważ wtedy istnieje jakieś prawdopodobieństwo, że wiedząc już ku czemu zmierza ustawa potencjalni nabywcy mogli tak nie do końca działać w dobrej wierze, a raczej starać się zdążyć przed uchwaleniem ustawy. To tyle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Obawiałbym się jednak, przyznam, każdego z tych rozwiązań. Ponieważ zarówno potwierdzanie rękojmi ksiąg wieczystych, myślę, że jest ryzykowne, bo byśmy jednak stawiali tezę, że to wymaga potwierdzenia. Wydaje mi się, że rękojmia ksiąg wieczystych to działa, powinna działać twardo i w sposób niekwestionowany, niewzruszalny. Również bym się obawiał wariantu tego potwierdzania, bo jeżeli nie udowodni się komuś, że działał w złej wierze, to myślę, że bardzo ryzykowne jest jednak kwestionowanie nabycia przez niego. Ponieważ to w każdej sytuacji może się pojawiać, tu mogli wiedzieć, mogli nie wiedzieć, a nawet jak mogli wiedzieć, to pytanie, czy mieli podstawy, żeby wątpić, czy mieli w tym jakiś ukryty cel. Wydaje mi się, że to bardzo ryzykowne.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Panie dyrektorze, bardzo bym pana prosił o odniesienie się do tych uwag pana Krzysztofa Patera.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Są to bardzo celne uwagi, bo one rzeczywiście ujmują istotę problemu, tego dylematu. Zresztą, to co pan przewodniczący był łaskaw przedstawić, również podzielam ten pogląd, że wprowadzanie przepisu, który potwierdza ogólną regułę zawsze jest jakimś problemem, bo może budzić pytania, dlaczego akurat tu a nie w innych przepisach, co jest takiego szczególnego. Trzeba byłoby to po prostu dość szczegółowo wyjaśnić w uzasadnieniu projektu.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Natomiast jeżeli chodzi o opcję, nazwijmy ją walidacyjną, to oczywiście trzeba by się pogodzić… Nie wiem, czy akurat to o czym pan ekspert mówił, czy ta granica 2013 r. jest właściwa. Może 2010 r., a może wtedy, kiedy zaczęły się pojawiać już pierwsze wyroki Sądu Najwyższego, które wskazywały na to, jaka jest sytuacja prawna tego mienia w tym okresie po uchyleniu tych trzech ustępów art. 7. Krótko mówiąc, mogłoby dojść do tego, że z tej sytuacji skorzystałyby osoby, które oczywiście w złej wierze nabywały już te składniki mienia, wiedząc, że sytuacja zmierza do uregulowania i w istocie nie powinny tych nieruchomości nabywać. Krótko mówiąc, mogłoby to doprowadzić do sankcjonowania wyprowadzenia nieruchomości ze spółki, to jest ten dylemat. My się opowiadamy za tym, żeby jednak pozostawić rozstrzygnięcia sądom powszechnym. Tym bardziej,  jak mówię, to nie jest jednak tak duża grupa spraw potencjalnie w skali Polski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Myślę, że tak jak pan dyrektor powiedział, jeżeli to jest skala 150 kilku spraw, to wszędzie tam, gdzie jest zarzut, że ktoś działał bez przekonania, że miał prawo dokonać tej czynności, czyli bez tej dobrej woli, to myślę, że to w tych indywidualnych sprawach powinien być podnoszony zarzut. Tak jak pan dyrektor mówił, to ryzyko, że postawimy jakąś cezurę czasową, to możemy właśnie z jednej strony konwalidować czynności, które były wadliwe, a jednocześnie poddać w wątpliwość czynności, które były dokonywane w dobrej wierze.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dlatego rekomenduję przyjęcie tej odpowiedzi. Czy wobec rekomendacji przyjęcia uzupełnionej odpowiedzi na dezyderat nr 235 są zastrzeżenia? Nie słyszę. Zatem stwierdzam, iż Komisja przyjęła uzupełnioną odpowiedź ministra sprawiedliwości na dezyderat 235, kierowany przez Komisję do prezesa Rady Ministrów.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Szanowni państwo, przechodzimy do kolejnego punktu. Zgodnie ze zmienioną kolejnością, proszę pana posła Grzegorza Wojciechowskiego o przedstawienie petycji w sprawie zmiany ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego oraz Kodeksu postępowania cywilnego. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, wpłynęła petycja od Okręgowej Rady Radców Prawnych w Szczecinie. Wnoszący petycję sporządzili ją w formie zmian w przepisach poszczególnych ustaw i do tego dołączyli uzasadnienie.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Na wstępie chciałem powiedzieć, że petycja jest dosyć rozległa nie tylko w sensie objętości, ale również w kwestii spraw i rozwiązań, których dotyczy. Część z tych rozwiązań są to rozwiązania systemowe.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Pokrótce, pierwsza rzecz, to jest zmiana art. 61 i ust. 1: Podmiotami uprawnionymi do zawodowego wykonywania czynności, o których mowa w art. 6 ust. 1 są również spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, proste spółki, które spełniają określone wymogi. Tutaj m.in. z wymogów to jest taki wymóg np. żeby wszyscy członkowie nadzoru w tych spółkach byli radcami prawnymi czy też w radach nadzorczych również wszyscy członkowie rad nadzorczych byli radcami prawnymi.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Druga kwestia, to jest kwestia zachowania tajemnicy zawodowej, aby pracownicy zatrudnieni przez radców prawnych odpowiadali za naruszenie tajemnicy zawodowej nie na podstawie Kodeksu pracy, a na podstawie takich samych przepisów jak radcowie prawni. Oczywiście tutaj dalsze zmiany.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Kolejna kwestia, to zmiany, które są w związku z tym w kodeksach zarówno postępowania cywilnego, jak też postępowania karnego.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Następna rzecz, wynikająca z tej petycji, to jest zastępca radcy prawnego, który nie może wykonywać swojego zawodu, również tutaj jest kwestia doprecyzowana w zależności od poszczególnych sytuacji.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Kwestia odpowiedzialności, również ponoszenia kosztów za odpowiedzialność dyscyplinarną. Koszty postępowania w takim postępowaniu automatycznie ponosiłby radca prawny.</u>
+          <u xml:id="u-14.7" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Kolejna rzecz, to jest rozszerzenie możliwości zmiany pełnomocnika z urzędu, w sytuacji kiedy z jakichś powodów lub jakichś innych kwestii, które tutaj odgrywają rolę, nie może świadczyć tych usług. W tej chwili regulacje dotyczą w zasadzie wyłącznie sytuacji, kiedy to radca czy pełnomocnik w ogóle, bo to dotyczy również adwokatów, kiedy pełnomocnik złoży uzasadniony wniosek i to uzasadnienie uzyska akceptację przez sąd. Natomiast strony nie mają możliwości wystąpienia z takim wnioskiem i ten projekt ustawy także rozpatruje tę kwestię.</u>
+          <u xml:id="u-14.8" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Kolejną rzeczą są tzw. zakazy dowodowe, czyli kiedy można przesłuchać radcę prawnego – tutaj w zasadzie dotyczy to radcy prawnego – i uzyskać dowody z tego przesłuchania. Oczywiście tutaj jest też zmiana dostosowująca do tej nadrzędnej rzeczy nad tą petycją, która mówi o włączeniu tych spółek, a także powiedziałbym, że dotyczy również zrównania, czy zmniejszenia różnic, bo może nie zrównania, ale zmniejszenia różnic między zawodem radcy prawnego a zawodem adwokata. W przeszłości te różnice były zdecydowanie większe i były bardziej wyodrębnione, obecnie te różnice się zacierają. Również podnoszona jest jeszcze kwestia doręczeń.</u>
+          <u xml:id="u-14.9" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Reasumując całą petycję, jest ona dosyć rozległa i dyskusja nad każdym elementem, myślę, że trwałaby dosyć długo. Natomiast nie wiem, czy Komisja do Spraw Petycji jest uprawniona do zajmowania się sprawami, które są jednoznacznie wskazane dla komisji resortowych, które szczegółowo określają jakieś sprawy ustrojowe, a tutaj sprawy, które są podnoszone, są sprawami ustrojowymi.</u>
+          <u xml:id="u-14.10" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Z drugiej strony, panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, sprawy, które zostały podniesione są sprawami ważnymi. Warto byłoby, aby Komisja w tym wypadku wystąpiła z opinią do ministra sprawiedliwości. Być może kwestie, które są podnoszone w tej petycji może powinny się znaleźć w najbliższych rozwiązaniach, w najbliższych zmianach przepisów. To tyle z mojej strony, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję panu posłowi. Czy pan dyrektor zechciałby się właśnie odnieść do najistotniejszych kwestii?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, krótko w odniesieniu do przepisów regulujących Kodeks postępowania cywilnego, znaczy do postulatu zmian w Kodeksie postępowania cywilnego. Jednym z postulatów jest zmiana art. 139 Kodeksu postępowania cywilnego, tak żeby stronie podlegającej wpisowi do rejestru sądowego lub przedsiębiorcy wpisanemu do CEIDG, jeżeli nie można doręczyć w sposób przewidziany w artykule poprzedzającym ze względu na ujawnienie w rejestrze albo ewidencji zmiany adresu pismo to pozostawić w aktach sprawy. Czyli jakby wprowadzić fikcję doręczenia na adres ujawniony w CEIDG. Częściowo ten problem rozwiązuje ustawa o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, która w dniu dzisiejszym będzie przedmiotem obrad Komisji do spraw zmian w kodyfikacjach. Komisja będzie pracować nad uchwałą Senatu w przedmiocie wprowadzenia poprawek, więc wydaje się, że ten problem będzie rozwiązany przynajmniej częściowo na tyle, na ile jest to możliwe.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Jeżeli chodzi o zmiany w art. 259 Kodeksu postępowania cywilnego, czyli wprowadzenie takiego sztywnego zakazu przesłuchania adwokata lub radcy prawnego co do faktów, o których dowiedzieli się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę, to Ministerstwo Sprawiedliwości już udzielało odpowiedzi na podobne wystąpienia. W naszej ocenie, jeżeli chodzi o funkcję tajemnicy i funkcję właściwej ochrony tajemnicy zawodowej pełnią przepisy pozwalające uchylić się od odpowiedzi na pytanie dla pełnomocników.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">W naszej ocenie jest tak, że w sposób bardziej elastyczny pozwala to z jednej strony sądowi, z drugiej radcy prawnemu, adwokatowi oceniać, co jest rzeczywiście objęte tajemnicą, a co nie jest. Proszę państwa, wystarczy zważyć taką sytuację, w której sąd ma ocenić, jakie intencje towarzyszyły stronom przy zawieraniu umowy. Jeżeli był przy tej umowie prawnik, radca prawny czy adwokat, to pytanie, czy on będzie mógł składać zeznania co do tego jakie oświadczenia strony składały, czy jaki zamiar rzeczywisty wyrażały – ten, który został później np. niezbyt fortunnie przełożony na papier.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Natomiast, jeżeli chodzi o zmianę art. 118 Kodeksu postępowania cywilnego, naszym zdaniem ta regulacja, która pozostawia inicjatywę zmiany pełnomocnika radcy prawnemu czy adwokatowi jest wystarczająca do… Trzeba zważyć, że strona jednak, otrzymując uprawnienie do reprezentowania przez pełnomocnika z urzędu, ma prawo wypowiedzieć to pełnomocnictwo, to nie znaczy, że jest związana z adwokatem czy radcą prawnym.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Natomiast, jeżeli chodzi o konkluzję pana posła referenta, to oczywiście pozostawiam do uznania Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Czy ktoś z państwa? Bardzo proszę, pan poseł Wojciechowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, chciałem się odnieść do jednej rzeczy, kwestii tych doręczeń. Zauważyłem z własnej praktyki, że jest istotna różnica w skuteczności doręczeń, pomiędzy tym, kiedy one się odbywają na poziomie sądu a na poziomie już egzekucyjnym. Na poziomie egzekucyjnym ta skuteczność doręczeń jest znacznie wyższa niż podczas postępowań sądowych. Chciałem tutaj też na to zwrócić uwagę, bo sam miałem kilka takich spraw, że ktoś był za długi żony ścigany, przyszedł do mnie i pokazywał dowód osobisty, na którym było wpisane, że jest kawalerem i bycie kawalerem też nie chroni przed długami zrobionymi przez żonę. Oczywiście jest to tylko przykład, ale jest jakaś mniejsza presja na ustalenie tych adresów na poziomie postępowania sądowego, a później się okazuje, że w postępowaniu egzekucyjnym ten adres udaje się ustalić, a strona w tym wypadku, na której niekorzyść jest prowadzona egzekucja, nie wiedziała w ogóle o postępowaniu. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Szanowni państwo, zatem jest rekomendacja, by skierować opinię do ministra sprawiedliwości o rozważenie uwzględnienia w pracach legislacyjnych ministerstwa postulatów zawartych w petycji. Czy wobec takiej rekomendacji są uwagi? Nie słyszę. Zatem stwierdzam, iż Komisja podjęła taką decyzję.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Przechodzimy do kolejnego punktu. Proszę ponownie przedstawiciela ministra sprawiedliwości tym razem o przedstawienie odpowiedzi na dezyderat nr 288 w sprawie zmiany przepisów w zakresie zasad przeprowadzania rozpraw sądowych oraz doręczania pism w postępowaniach sądowych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, pozwolę sobie zabrać głos jeżeli chodzi o ogólny wydźwięk odpowiedzi na dezyderat oraz w zakresie postępowania cywilnego. Natomiast jeżeli będą pytania, jeżeli pozostaną do wyjaśnienia kwestie związane z postępowaniem przed sądami administracyjnymi czy postępowaniem karnym, to pozwolę sobie oddać głos kolegom.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Jeżeli chodzi ogólnie o odpowiedź na dezyderat, to wnoszę o to, by Wysoka Komisja raczyła go przyjąć w takim kształcie, w jakim odpowiedź została udzielona, bez podejmowania dalszych czynności.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Odnosząc się do poszczególnych kwestii właśnie związanych z postępowaniem cywilnym. Jeżeli chodzi o rozprawy online. Proszę państwa, sprawy online w sądach cywilnych funkcjonują na mocy specustawy covidowej art. 15zzs1, który przewiduje tę formę kontaktu stron i innych uczestników posiedzenia z sądem i jest ten kontakt realizowany. Jednocześnie Ministerstwo Sprawiedliwości, mając na względzie doświadczenia z funkcjonowania tego typu kontaktu z sądem, planuje wprowadzenie do Kodeksu postępowania cywilnego tej formy prowadzenia czynności na posiedzeniach jawnych.</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">W obecnej chwili mamy do czynienia z taką sytuacją, że w procesie cywilnym to posiedzenie zdalne jest realizowane w ten sposób, że strona – mówię teraz o regulacji kodeksowej, pomijam ustawę covidową – jeżeli chciałaby się połączyć zdalnie z sądem, to tak naprawdę musi przyjść do innego sądu, żeby zauczestniczyć w takim posiedzeniu. Planujemy przeniesienie do Kodeksu postępowania cywilnego tego postępowania zasadniczego z ustawy covidowej, czyli umożliwienia stronom, innym uczestnikom postępowania, aby łączyli z sądem z każdego miejsca pobytu. Czyli de facto z każdego miejsca, o ile oczywiście nie będzie to miejsce licować z powagą sądu. Ponieważ też zakładamy, że pewne sytuacje, nie wiem, już nie będę wymyślał w tej chwili, ale generalnie to miejsce, z którego strona się łączy, czy uczestnik posiedzenia się łączy, powinno licować z powagą czynności przeprowadzanych przed sądem. To tyle, jeżeli chodzi o plany.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Pytanie Wysokiej Komisji było takie, czy zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości zasadnym byłoby, aby w uzasadnionych przypadkach dopuścić do udziału w rozprawie niektóre osoby w sposób zdalny oraz określić takie zasady na trwałych przepisach obowiązującego prawa. Odpowiedź na to pytanie udzieliłem. Natomiast nie jest do końca dla mnie jasna intencja pytania, czy zaproponowane postulaty dotyczące uczestnictwa w rozprawach za pośrednictwem środków umożliwiających porozumowanie się na odległość byłoby właściwie w odniesieniu do udziału w nich osób starszych lub niepełnosprawnych. Rozumiem, że tu chodzi o to czy ta rozprawa zdalna, czy ta forma dostępu do sądu zdalnego nie doprowadziły do wykluczenia tego typu osób. Zakładamy, że jeżeli chodzi o regulację kodeksową i te plany nasze, że dostęp zdalny będzie uprawnieniem strony, a nie jej obowiązkiem. Jeżeli sąd wyznaczy rozprawę i powiadomi stronę o tym, że mogą się połączyć zdalnie z sądem, to strony nie będą musiały z tego skorzystać, będą mogły się udać do sądu. Znaczy, ich podstawowym prawem będzie uczestniczenie w rozprawie w miejscu, w budynku sądu, w sali posiedzeń, w której sąd będzie obradował. Natomiast możliwe będzie – przynajmniej na obecnym etapie tego projektu – rozwiązanie pośrednie, że na wniosek strony, która z jednej strony nie może się połączyć zdalnie, bo jest wykluczona cyfrowo, z drugiej strony nie może, z jakichś przyczyn ten dostęp do sądu prowadzącego postępowanie jest utrudniony, będzie mogła uczestniczyć w posiedzeniu zdalnym poprzez połączenie z siedziby innego sądu na terenie kraju. Czyli będzie to powielone rozwiązanie, które funkcjonuje obecnie w Kodeksie postępowania cywilnego.</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Jeżeli chodzi o doręczenia w postępowaniu cywilnym z wykorzystaniem skrzynki e-PUAP, to trzeba powiedzieć, że jeżeli o te formy doręczeń cyfrowych, to mamy pewną wielorakość regulacji. Mamy ustawę o doręczeniach elektronicznych, która przewiduje dla sądów obowiązek dokonywania doręczeń przesyłki w formie elektronicznego doręczenia przesyłki rejestrowanej – jednak ten obowiązek wejdzie w życie dopiero w 2029 r. Pomimo tego delegacje do rozporządzeń, które mają regulować ten sposób i tę formę doręczeń mają wejść w życie w terminie wcześniejszym. Tutaj wprowadzono do ustawy o doręczeniach elektronicznych zmianę w art. 155 ust. 10, która przewiduje, że minister cyfryzacji wyda komunikat, w którym określi termin wejścia w życie rozwiązań technicznych umożliwiających dokonywanie w ten sposób doręczeń i z tym dniem wejdą w życie przepisy delegujące do wykonania rozporządzeń. Termin ten, według obecnego stanu prawnego, nie może być późniejszy niż 1 stycznia 2024 r. Nie oznacza to jednak, że z tą datą system doręczeń określony w tej ustawie, jeżeli chodzi o sądy będzie funkcjonować, bo datą graniczną jest 2029 r.</u>
+          <u xml:id="u-20.6" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Mamy również na gruncie k.p.c. poszczególne rodzaje postępowań, jak elektroniczne postępowanie upominawcze, postępowanie wieczysto-księgowe, w których część doręczeń jest regulowana elektronicznie. Mamy wreszcie ustawę covidową, która również przewiduje doręczenia pełnomocnikom pism sądowych w formie tzw. doręczenia elektronicznego. Jest to udostępnienie treści tego pisma w portalu informacyjnym.</u>
+          <u xml:id="u-20.7" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Jednocześnie Ministerstwo Sprawiedliwości podejmuje prace zmierzające do ujednolicenia tych wszystkich regulacji. Mając jednakowoż na względzie, że kwestia doręczania już samych pism procesowych przez strony sądom i sądowi przez stronę jest tą najtrudniejszą, bo wymaga w istocie digitalizacji akt postępowań cywilnych i jest to wyzwaniem, nad którym ministerstwo musi się pochylić.</u>
+          <u xml:id="u-20.8" who="#DyrektordepartamentuMSAndrzejVertun">Jeżeli chodzi o postulat rozpoznawania spraw cywilnych na rozprawach wyznaczonych na kolejne dni, to jest on niejako zrealizowany art. 2061 k.p.c., który przewiduje taki obowiązek sądu cywilnego. Jeżeli są jakieś pytania, potrzeba uzupełnić wystąpienie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję, panie dyrektorze. Petycję referował pan poseł Grzegorz Wojciechowski. Bardzo proszę o pana stanowisko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, myślę, że odpowiedź jest wyczerpująca. Oczywiście problemy nadal są, jednak wskazuję, że jest pewien kierunek, jest pewna wizja rozwiązania. W związku z tym proponuję, aby ta odpowiedź została przyjęta przez Wysoką Komisję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Czy ktoś z państwa ma uwagi w sprawie przedstawionej odpowiedzi? Nie słyszę. Zatem stwierdzam, iż Komisja przyjęła odpowiedź ministra sprawiedliwości na dezyderat nr 288.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">W kolejnym punkcie bardzo proszę panią przewodniczącą Urszulę Augustyn o przedstawienie petycji w sprawie zmiany ustawy z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Dziękuję bardzo. Państwo przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni goście, otóż faktycznie ta petycja dotyczy zasad dokonywania kontroli pobierania dotacji oświatowych. Autorzy petycji – chodzi tutaj o samorządowców – wskazują, że obecne przepisy powodują nieprawidłowości w zakresie pobierania dotacji przez przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego, szkoły i placówki, w szczególności poprzez niezasadnie długi czas na przygotowanie dokumentów do kontroli oraz brak możliwości kontroli bieżącego roku budżetowego. Autorzy petycji zamieścili także treści odpowiednich przepisów, które ich zdaniem, powinny wejść w życie i usprawniłyby rozliczanie się organizacji czy też tych podmiotów z pobranych pieniędzy. Chodzi o pieniądze budżetowe, pieniądze budżetowe na oświatę, a więc pieniądze, które są bardzo przez każdy samorząd oglądane z każdej strony i chodzi o to, żeby one były wykorzystane jak najlepiej.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselUrszulaAugustyn">Jeżeli się nie mylę i jeżeli dobrze pamiętam, to właśnie nowelizacja ustawy w 2017 r. miała do tego prowadzić, żeby faktycznie te pieniądze mogły być lepiej wydawane. Wygląda na to, że chyba niezupełnie się udało, skoro samorządowcy raz jeszcze zwracają uwagę, że powinniśmy tę ustawę nowelizować, mimo że pięć lat dopiero upłynęło od jej wejścia w życie. Faktycznie tak dzisiaj jest, że organ dotujący może kontrolować prawidłowość pobierania i wykorzystania udzielonych dotacji, a osoby upoważnione do przeprowadzenia kontroli mają prawo wstępu do przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek oraz wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej itd. Jednak myślę, że nie tutaj leży problem. Bowiem jeżeli dobrze działa system informacji oświatowej, to każdego młodego człowieka można bardzo łatwo zobaczyć w systemie po numerze PESEL. Czyli jeżeli on się pojawia w tym systemie w dwóch czy w trzech miejscach, to bardzo łatwo jest to wychwycić. I to chyba nie tutaj jest kłopot. Kłopot polega raczej na tym, że trudniej jest prowadzić kontrole w tych placówkach, które prowadzą szkoły dla dorosłych. Doniesienia prasowe też mówią o tym, że takie wyłudzenia pojawiły się w różnych miejscach we Wrocławiu, Olsztynie, Warszawie, w kilku miejscach na Śląsku, a więc jest jakiś kłopot i jednak ta ustawa nienajlepiej funkcjonuje.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselUrszulaAugustyn">Na co zwracają uwagę samorządowcy, to także fakt, że kontrolę można prowadzić za okres ostatnich pięciu lat, nie licząc bieżącego roku. Czyli jak gdyby do tego, co się dzieje dzisiaj z przekazywanymi dotacjami dostępu już nie ma. Trochę to jest dziwne, albowiem dzisiaj po doświadczeniach z pandemii można by wnioskować, że nie ma żadnego kłopotu, żeby organ prowadzący taką placówkę mógł błyskawicznie przesłać informację o tym, czy też dowód na to, że w szkole prowadzona jest odpowiednia ilość osób – one to potwierdzają obecnością, podpisem na liście itd. Jednak jest jakiś kłopot, skoro samorządowcy po analizie dokumentów wskazują, że np. jedna ze szkół niepublicznych pobierała dotacje każdego miesiąca na około 100 uczniów, natomiast z dotacji za zdawalność wnioskowała tylko o trzech uczniów. Czyli albo pozostali uczniowie nie chodzili, albo nie przystąpili do tych egzaminów, albo jeszcze nie wiadomo co tam się wydarzyło. W związku z tym jest to jednak tak ogromna różnica, że naprawdę nie dziwię się samorządom, że chciałyby sprawdzić, czy przekazywane przez nich dotacje są dobrze wykorzystywane. Pięć lat, to nie wiem czy to jest dużo, czy to jest niedużo na działanie prawa. Wydaje się, że bardzo niewiele i że należałoby prawo tak konstruować, żeby ono było bardziej skuteczne i mniej zmienne. Niemniej jednak nowelizacja z 2017 r. najwyraźniej nie działa dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselUrszulaAugustyn">Jest jeszcze jeden kłopot, taki mianowicie, że nie powinno się prawa nowelizować punktowo, a więc to co wydarzy się w tej materii, jeżeli się wydarzy, powinno dobrze wpisywać się w cały system. System rozchwiany i zabałaganiony, ale to jakby zupełnie inna strona medalu. Natomiast zanim zajmiemy się faktycznie zmianami, po pierwsze, należałoby jeszcze raz zapytać w ogóle samorządy, a więc jakieś korporacje samorządowe, jak one widzą ten problem. Czy to jest kłopot taki, że to tylko jeden samorząd ma z tym problemy? Chociaż nie sądzę, bo nawet doniesienia medialne pokazują, że w wielu miejscach te pieniądze nie są dobrze wydawane. Po drugie, w moim pojęciu, należałoby zapytać ministra, czy ma nad tym kontrolę i jak ocenia nowelizację z 2017 r., czy ona jest wystarczająca, czy też nie? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Proszę bardzo, pan, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#WiceprezydentmiastaLesznaPiotrJozwiak">Dziękuję. Piotr Jóźwiak, wiceprezydent miasta Leszna. Dosłownie bardzo krótko, myślę że nie dłużej niż dwie minutki.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#WiceprezydentmiastaLesznaPiotrJozwiak">Pani przewodnicząca, pani poseł jest świetnym znawcą tematu, perfekcyjnie omówiła cały problem w tym zakresie. Tylko chciałem podkreślić, panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, że to już jest kolejna, trzecia petycja złożona przez miasto Leszno. Dotychczasowe spotykały się z pozytywną, praktycznie jednogłośną opinią Komisji do Spraw Petycji. Mając na względzie powyższe, liczymy, że tak będzie i tym razem, zwłaszcza biorąc pod uwagę pozytywną opinię Biura Analiz Sejmowych i to co pani przewodnicząca przed chwilą powiedziała. Pokazuje to też, że samorządy jeśli chcą, to mogą być ważnym uczestnikiem tworzenia dobrego prawa, o czym też pani przewodnicząca powiedziała.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#WiceprezydentmiastaLesznaPiotrJozwiak">Problem, który podnieśliśmy w naszej petycji, to nie jest tylko problem teoretyczny, ale problem praktyczny, tak jak właśnie pani przewodnicząca zaznaczyła. My się z tym zetknęliśmy i tylko dwa przykłady, ale będące reprezentatywną egzemplifikacją problemu. W jednej szkole dla dorosłych były wskazane babcia, mama, córka, które uczyły w tej szkole. Na każdą wnioskowano o dotację. One były razem w jednym, nazwijmy to, oddziale. Czy też nagminny problem polegający na tym, że po wszczęciu postępowań kontrolnych rozpoczynały się telefony do uczestników, którzy nie pojawiali się, tak przynajmniej możemy zakładać, na zajęciach, ale o to, by uzupełnili tę listę podpisów.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#WiceprezydentmiastaLesznaPiotrJozwiak">Kończąc, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, tutaj nie chodzi o ograniczanie praw placówek publicznych, ale naszym celem jest przeciwdziałanie nadużyciom. Jest to problem, tak jak pani przewodnicząca powiedziała, który dotyczy nie tylko Leszna, ale dotyczy praktycznie wszystkich samorządów, co pokazały te artykuły i teraz też, mogę powiedzieć, pokazują nasze bezpośrednie rozmowy.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#WiceprezydentmiastaLesznaPiotrJozwiak">Bardzo dziękuję, że Komisja zdecydowała się zająć tym problemem. Mam nadzieję, że ta tematyka będzie kontynuowana, bo przecież chyba wszystkim chodzi, trochę cytując, panią przewodniczącą, żeby prawo ius est ars boni et aequi (było tym co dobre i słuszne). Chodzi o płacenie słusznych dotacji, a nie wypłacanie z uwagi na liczbę osób będących, tak jak media często donoszą, często martwymi duszami. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję panu prezydentowi. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę. Zatem są takie rekomendacje, po pierwsze, żeby wystąpić z dezyderatem do ministra edukacji. Czy wobec takiej rekomendacji jest akceptacja? Nie słyszę uwag. Zatem stwierdzam, iż Komisja tak postanowiła. Ponadto, aby wystąpić z zapytaniem do samorządów. Tutaj na pewno mamy Związek Miast Polskich, jest Związek Powiatów i jest Związek Gmin Wiejskich, bo gminy prowadzą też szkoły. Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Tak, ale dla dorosłych to raczej powiaty.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Myślę, że wszystkie związki zapytajmy, bo jak będą mieli przekonanie, że chcą zająć stanowisko, to nam przedstawią. Jak nie, to żebyśmy jakby a priori nie wykluczali z takiej możliwości.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Czy wobec takiej rekomendacji byśmy wystąpili z zapytaniem o stanowiska w tej sprawie również do tych związków samorządowych są uwagi? Nie słyszę. Zatem stwierdzam iż Komisja podjęła taką decyzję.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Jeszcze ktoś? Pan, proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzedstawicielZwiazkuMiastPolskichAdamOstrowski">Dzień dobry państwu. Adam Ostrowski, Związek Miast Polskich. Ze swojej strony deklaruję, że oczywiście się odniesiemy, jak państwo przekażecie do nas, to stanowisko z naszej strony będzie na pewno. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Wystąpimy oficjalnie, ale petycja jest znana, więc można już pracować nad państwa stanowiskiem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzedstawicielZwiazkuMiastPolskichAdamOstrowski">Tak, oczywiście.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Państwo? Proszę bardzo, pani.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#NaczelnikwydzialuDepartamentuWspolpracyzSamorzademTerytorialnymMinisterstwaEdukacjiiNaukiBeataPawlowska">Jeżeli mogę. Beata Pawłowska, naczelnik w Departamencie Współpracy z Samorządem Terytorialnym Ministerstwa Edukacji i Nauki.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#NaczelnikwydzialuDepartamentuWspolpracyzSamorzademTerytorialnymMinisterstwaEdukacjiiNaukiBeataPawlowska">Szanowna pani przewodnicząca, szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, tylko tak króciutko, oczywiście kwestia, która została w petycji poruszona jest ważna. Bardzo celnie została zidentyfikowana grupa szkół niepublicznych, z którymi jest największy kłopot i jest najwięcej zastrzeżeń. Jednak też wydaje mi się, i to jest opinia ministerstwa, że sama zmiana w art. 36, o czym mówiła pani przewodnicząca, chyba jest zmianą niewystarczającą. W opinii ministerstwa potrzebna jest jeżeli już, to chyba większa zmiana i być może nie tylko w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych, być może również też w innych ustawach.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#NaczelnikwydzialuDepartamentuWspolpracyzSamorzademTerytorialnymMinisterstwaEdukacjiiNaukiBeataPawlowska">Postanowiłam zabrać głos, dlatego że państwo przywołaliście tutaj organizacje jednostek samorządu terytorialnego i chciałam powiedzieć, że temat zmiany w zakresie ustawowych zmian był tematem rozmów zespołu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, a więc również przedstawicieli korporacji jednostek samorządu terytorialnego. Powstawała taka inicjatywa, żeby stworzyć zespół roboczy, który zajmie się już konkretnymi przepisami, które zmieniłyby ustawę o finansowaniu zadań oświatowych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękujemy, pani naczelnik. Czyli zbiegają się te sygnały i myślę, że jest to właściwy moment, by te prace weszły w kolejny etap propozycji rozwiązań na przyszłość. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">W kolejnym punkcie proszę pana posła Grzegorza Wojciechowskiego o przedstawienie petycji w sprawie zmiany art. 30 ust. 5d i art. 71 ust. 2 pkt 4 i 5 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, petycja właśnie dotyczy zmiany Prawa budowlanego. W zasadzie są to takie krótkie zmiany dotyczące po pierwsze, w przypadku gdy następuje zmiana sposobu użytkowania, a więc żeby nie dostarczać zbędnych dokumentów. Zdaniem składającego petycję, chodzi o zaświadczenie lub kopię zaświadczenia wójta, burmistrza, prezydenta o zgodności zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego z ustaleniami obowiązującymi miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Chciałem zwrócić też uwagę na to, że organ nadzoru budowlanego dokonuje tej oceny zgodności. Natomiast tutaj jest jakby podwójne dokonywanie oceny tej zgodności, bo najpierw wynika ona z zaświadczenia, a organ i tak z urzędu musi tę sprawę zbadać.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Drugą kwestią, która została podniesiona, to jest kwestia ekspertyzy technicznej dotycząca zmiany, właśnie też zmiany sposobu użytkowania. Otóż część obiektów jest zwolnionych z pozwolenia na budowę, a więc również z pewnej części dokumentacji. Natomiast przy zmianie ta dokumentacja musi zostać sporządzona. W związku z tym zdaniem składającego petycję, zwłaszcza tych obiektów do 35 m2 powierzchni zabudowy pojawia się obowiązek wyższy niż ten obowiązek, który jest w przypadku budowy tego obiektu i dodatkowo jest to obowiązek dość kosztowny. Na co też zwraca uwagę składający petycję.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Kolejną rzeczą, która jest podnoszona w tej petycji, to jest sposób obliczania  tzw. milczącej zgody. Otóż w przypadku braków jakichś dokumentów uzupełnienia, obecnie jest to przerwanie biegu czyli termin liczy się od nowa. Składający petycję proponuje, aby w tym wypadku nastąpiło swoiste zatrzymanie terminu i do chwili uzupełnienia dokumentów, o które wnosi urząd, ten termin biegł od chwili jego zatrzymania, a nie od początku.</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Do petycji została dołączona opinia Biura Analiz Sejmowych, który szczegółowo opisuje wszystkie podniesione kwestie, moim zdaniem, jest zrobiona bardzo dobrze. Z opinii Biura Analiz Sejmowych wynika, że nie należy podejmować dalszych prac związanych z petycją.</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, mimo że oceniłem wysoko samą opinię, troszeczkę nieco inaczej odnoszę się do samej oceny tej petycji. Otóż w pkt 1, a więc kwestii tego zaświadczenia jest tutaj, moim zdaniem, pewna kolizja i być może ten dokument jest w obecnej sytuacji zbędny. Podobnie w przypadku, kiedy następuje zmiana sposobu użytkowania, czyli wnioskodawca wnosi o zmianę sposobu użytkowania, przepisy ulegały zmianie, sama część techniczna tej zmiany ulegała zmianie. Natomiast nie zawsze ta część, w której wymagane są konkretne dokumenty, była dostosowywana i to zarówno chodzi o zaświadczenie, jak i też chodzi o kwestie dokumentacji budowlanej.</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Oczywiście w tym zakresie na podstawie danych z petycji, ani na podstawie danych, które są zawarte w opinii Biura Analiz Sejmowych nie jesteśmy w stanie wywnioskować. W związku z tym proponuję, abyśmy wystąpili z dezyderatem do Ministerstwa Infrastruktury. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Ktoś z państwa chciałby w tej sprawie zabrać głos? Nie słyszę. Czy wobec rekomendacji, by Komisja wystąpiła w sprawie postulatu zawartego w petycji z dezyderatem do ministra infrastruktury, czy są uwagi? Nie słyszę. Zatem stwierdzam, iż Komisja podjęła taką decyzję. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">W kolejnym punkcie ponownie proszę pana posła Grzegorza Wojciechowskiego o przedstawienie petycji tym razem w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej prowadzącej do zapewnienia kierowcom, kontrolerom i rewizorom komunikacji miejskiej oraz kierownikom pociągów, konduktorom i rewizorom komunikacji kolejowej ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, petycja jest bardzo krótka. W zasadzie to jest dokładnie tyle co powiedział pan przewodniczący. Do petycji jest dołączona opinia Biura Analiz Sejmowych, która szczegółowo odnosi się do kwestii podnoszonych w tej petycji. Wydaje się, że jest to duży problem, panie przewodniczący. Kwestia bezpieczeństwa, bo kwestia podniesienia bezpieczeństwa tych osób jest istotna. Wiele doniesień medialnych było o różnych sytuacjach związanych z atakami na te osoby i nie tylko słownymi. W związku z tym petycja wydaje się w tym momencie zasadna.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Natomiast mam informację dotyczącą toczących się prac, które konsumują żądania, które są zawarte w petycji. Może w tym momencie przerwę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Pan legislator właśnie. Biuro Legislacyjne, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoWojciechPaluch">Szanowni państwo, panie przewodniczący, Wojciech Paluch, Biuro Legislacyjne. Chciałbym państwa poinformować, że dzisiaj odbyło się posiedzenie Komisji Infrastruktury, na którym odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, w którym projekt przewidywał właśnie, aby osoby wykonujące przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i właśnie w związku z kierowaniem nimi korzystała z ochrony, o której wspominał najpierw pan przewodniczący, a później pan poseł, czyli z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego w rozumieniu art. 222 § 1 Kodeksu karnego, jak i również gdyby doszło do czynnej napaści na tego funkcjonariusza czy znieważenia, to także art. 223 i 226. Prace zostały dzisiaj zakończone. Natomiast w trakcie prac została również zgłoszona poprawka, która została przyjęta i została już zawarta w sprawozdaniu Komisji, która rozszerzyła ten katalog osób, także o pracowników zatrudnionych na stanowiskach w transporcie kolejowym – mamy tutaj na myśli również maszynistów i członków obsady pociągu – tutaj mam na myśli kierowników, jak i też innych pracowników pracujących na kolei, również o tę kwestię ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Czyli de facto można powiedzieć, że ta petycja prawie w całości została skonsumowana, oprócz jednych podmiotów, których tutaj w projekcie poselskim i w sprawozdaniu nie ma, a w petycji zostali uwypukleni, chodzi o kontrolera i rewizora komunikacji miejskiej. Kwestia ta dzisiaj była też podnoszona, lecz nie zostały te osoby, czy te zawody ujęte akurat w sprawozdaniu Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoWojciechPaluch">Wspomnę, że ustawa została pozytywnie zaopiniowana przez stronę rządową, przez pana ministra Bittela. Ustawa wchodziłaby w życie w 14 dni od dnia ogłoszenia. De facto można powiedzieć, że toczą się prace, czyli jesteśmy jeszcze przed drugim czytaniem. Może już na następnym posiedzeniu ten projekt zostanie ujęty w porządku najbliższego posiedzenia Sejmu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Czy mógłby pan powiedzieć, jakie argumenty przemawiały za tym, żeby nie uwzględnić kontrolera i rewizora?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#LegislatorWojciechPaluch">Chodziło głównie o to, mówiąc potocznie, że osoby, które sprawdzają czy posiadamy stosowny dokument, bilet, który umożliwia nam poruszanie się komunikacją miejską czy kolejową, to można powiedzieć, że te osoby nie mieszczą się w tym katalogu zawartym. Głównie są to osoby nieraz ze spółek prywatnych, które kontrolują i mówiono, że te osoby jakoś w chwili obecnej nie potrzebują akurat tutaj, aby ich ujmowano i aby korzystały z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego z różnych względów, których już nie będę tutaj przytaczał.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Jasne. Czyli było to przeanalizowane, jakie są okoliczności wykonywania pracy przez te osoby, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#LegislatorWojciechPaluch">Oczywiście w trakcie dyskusji padły też pomysły, czy ta grupa nie jest enumeratywnie wyczerpana, ponieważ de facto może ona zostać zawsze rozszerzona. Ta kwestia również została podniesiona i też jest sygnalizacja, że w przypadku, kiedy w trakcie analizy posłowie dojdą do wniosku, że tę grupę należy poszerzyć, to w trakcie drugiego czytania taka poprawka zapewne może się pojawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję bardzo. Pan Grzegorz Wojciechowski, proszę o rekomendację.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, wynika z tego, że w zasadzie ta petycja została skonsumowana. Mam tylko jeden problem odnośnie właśnie tych rewizorów, bo jadąc pociągami czasami widzę konduktora, który ma taką plakietkę „rewizor”. Wydaje mi się, że to też są konduktorzy. Czy oni będą też objęci tymi przepisami, czy też nie? Oczywiście kontrolerzy w komunikacji miejskiej, to nie jest to samo co kontrolerzy komunikacji szynowej w pociągach. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Czy pan legislator ma…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselGrzegorzWojciechowski">Przepraszam jeszcze, panie przewodniczący. Ponieważ mamy informację, że ta sprawa była omawiana, którą przed momentem podniosłem, to chyba nie ma sensu, abyśmy w tej kwestii się dopytywali. Proponuję, żeby autorowi petycji podziękować za złożoną petycję, bo podniósł problem, który nawet został dostrzeżony przez posłów, przez resort. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję bardzo. Myślę, że generalnie postulaty są realizowane. Zostały szczegółowo przedyskutowane przy okazji tej nowelizacji, tak jak powiedział pan legislator. Generalnie te postulaty zostały uwzględnione, a w tym zakresie, w jakim jednak na tym etapie uznano, że nie należy objąć też tą ochroną dla funkcjonariuszy publicznych, to też są bardzo konkretne argumenty. Myślę, że tamte osoby kontrolujące jednak są w sytuacjach, w których są przygotowane na różne konflikty. Natomiast na pewno kierowca, motorniczy powinni mieć poczucie zwiększonej ochrony, żeby mieć poczucie bezpieczeństwa, nawet niezależnie jak częste są te przypadki, a na ile jednak też mamy pewne wrażenie, ze względu na media, ale te które się zdarzają, bywają niezwykle brutalne i pewnie budzą powszechne oburzenie, że dochodzi do tego typu napaści, jak niedawno na kierowcę autobusu we Wrocławiu. Zdecydowanie tym osobom wykonującym taką funkcję jednak publiczną w transporcie zbiorowym powinna być zapewniana maksymalna ochrona.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">W moim przekonaniu postulaty są zrealizowane i w tym sensie nie ma powodów, żeby Komisja kontynuowała prace nad tą petycją. Myślę, że zainteresowany może też zobaczyć transmisję z posiedzenia i to jest też dla niego pełna informacja, jak Komisja rozpatrywała i tutaj ta informacja przedstawiona przez pana legislatora też jest dla niego dostępna. Myślę, że w tej sytuacji kończymy prace nad petycją, albowiem postulaty zawarte w petycji zostały uwzględnione w pracach, które są już tak zaawansowane.</u>
+          <u xml:id="u-49.2" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Czy wobec tej propozycji, żeby uznać, że Komisja nie kontynuuje prac nad petycją są zastrzeżenia? Nie słyszę. Zatem uznaję, iż Komisja potwierdza i przyjęła takie stanowisko.</u>
+          <u xml:id="u-49.3" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Szanowni państwo, w punkcie ósmym proszę panią przewodniczącą Urszulę Augustyn o przedstawienie petycji w sprawie uchylenia lub zmiany art. 179 ust. 4 ustawy  z 3 lipca 2018 r. przepisy wprowadzające Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Dziękuję bardzo. Szanowni państwo, autor czyli osoba fizyczna prosi w swojej petycji, aby uchylić art. 179 ust. 4 ustawy z lipca 2018 r. albo żeby wydłużyć termin wskazany w tym przepisie do 31 grudnia 2024 r.</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselUrszulaAugustyn">W uzasadnieniu wnioskodawca stwierdza, że ww. przepis, w którym określono terminy, po upływie których umarza się postępowania doktorskie, habilitacyjne i profesorskie wszczęte i niezakończone przed wejściem w życie ustawy z 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, nasuwa istotne wątpliwości co zgodności tego przepisu z Konstytucją RP. W 2018 r. należało to rozstrzygnąć i nie zostawiać takiej sytuacji, ale tego nie zrobiono.</u>
+          <u xml:id="u-50.2" who="#PoselUrszulaAugustyn">Szczególnie chodzi o kontekst wynikającej z niego zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zdaniem wnioskodawcy, „składając skutecznie do końca kwietnia 2019 r. wnioski habilitacyjne na podstawie poprzednio obowiązujących zasad habilitanci, co do zasady nabyli prawo do wiążącego merytorycznego rozstrzygnięcia ich spraw. Z uwagi na dominujące stanowisko organów prowadzących tego rodzaju sprawy habilitanci mają ograniczone możliwości czynnego udziału w tych sprawach, tak długie postępowania habilitacyjne są wyrazem najczęściej działań i zaniechań organów je prowadzących, na które habilitanci nie mają często istotnego wpływu. Habilitanci nie powinni wpadać w swego rodzaju pułapkę tego, że czas prowadzonych przez poszczególne organy postępowań jest tak długi, a są to postępowania, które trwają już ponad trzy i pół roku. Obecnie, gdy po tak długim okresie czasu habilitanci oczekują zakończenia ich postępowania w sposób merytoryczny, okazuje się, że ich postępowania mają zostać umorzone”.</u>
+          <u xml:id="u-50.3" who="#PoselUrszulaAugustyn">Nie dziwię się więc, że są jedną z tych grup, które w tej sytuacji protestują. Otóż zgodnie z pierwotną wersją art. 179 ust. 4 tych przepisów wprowadzających czas na zakończenie tych wszystkich działań upływał 30 kwietnia 2019 r., a dla przewodów doktorskich 31 grudnia 2021 r. Jednak ze względów niestety niezależnych od nas wszystkich, czyli w wyniku pandemii zmieniono przepisy w maju 2020 r. Zmieniono je w taki sposób, że zmieniono ten termin na 31 grudnia 2022 r., a na wniosek Krajowej Reprezentacji Doktorantów dla doktorantów ten czas upływałby 31 grudnia 2023 r. Ministerstwo wydało w grudniu ub.r. wyjaśnienie, w którym odniosło się do aktualnego stanu prawnego. W tym wyjaśnieniu ministerstwo powiedziało, że obowiązek zamknięcia bądź umorzenia postępowań awansowych nie dotyczy postępowań, w przypadku których trwają postępowania odwoławcze i wyszczególniono trzy takie przypadki, w których ta sytuacja nie będzie dotknięta umorzeniem albo zakończeniem postępowania.</u>
+          <u xml:id="u-50.4" who="#PoselUrszulaAugustyn">Jednak mamy tutaj taki koszmarny bałagan prawny, bo przede wszystkim autor petycji zwraca nam uwagę na zasadę ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającego z Konstytucji. Oczywiście chodzi o to, że jeżeli prawo się zmienia, to ochrania się interesy w toku właśnie przez to, że każdy ma prawo dokończyć przedsięwzięcie podjęte w oparciu o wcześniejsze regulacje. Żeby tego nie było jeszcze dość, to mamy dodatkowo taką sytuację, że jesteśmy już w marcu 2023 r., a w związku z tym upłynął już termin przewidziany dla przepisów wprowadzających dotyczących postępowań habilitacyjnych i profesorskich, dla których ten termin upływał na koniec grudnia 2022 r. W związku z tym obowiązek ich umorzenia bądź zamknięcia się zaktualizował i to jest dodatkowy przyczynek do tego, że tkwimy naprawdę w koszmarnym bałaganie.</u>
+          <u xml:id="u-50.5" who="#PoselUrszulaAugustyn">Właściwie mamy jeszcze bardzo mało wiedzy do tego, jak zakończył się ten ubiegły rok. Czy te postępowania, które zostały, czy mogą być teraz umorzone i zamknięte zgodnie z przepisami na koniec ubiegłego roku, czy ich było dużo, czy ich było niewiele, tego w zasadzie nie wiemy. Taką wiedzę powinniśmy otrzymać od ministra edukacji i nauki. Ponieważ trudno nam powiedzieć, czy jeżeli dzisiaj zaczniemy zmieniać przepisy, to czy nie będziemy tworzyli takiej pustej normy. Być może się okaże, że wszyscy doktoranci i osoby zainteresowane zdążyli z wykonaniem swoich prac i jak gdyby nie ma tam żadnego dla nich niebezpieczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-50.6" who="#PoselUrszulaAugustyn">Trudno więc dzisiaj podejmować decyzję na temat tych przepisów, jeśli nie mamy aktualnej wiedzy. W związku z tym chciałabym państwa prosić o to, żebyśmy wystąpili z dezyderatem do ministra nauki i szkolnictwa wyższego, żeby był uprzejmy nas poinformować jaki jest stan obecny – chyba taką wiedzę ma – i ile osób jest jeszcze w trakcie trwania tych procedur. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Proszę bardzo, pan.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuNaukiMinisterstwaEdukacjiiNaukiTomaszPiotrowski">Dzień dobry państwu. Tomasz Piotrowski, zastępca dyrektora Departamentu Nauki Ministerstwa Edukacji i Nauki.</u>
+          <u xml:id="u-52.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuNaukiMinisterstwaEdukacjiiNaukiTomaszPiotrowski">Szanowna pani przewodnicząca, szanowny panie przewodniczący, jeżeli chodzi o przepis dotyczący habilitacji, to jak pani powiedziała, on już się dokonał. Też trzeba zwrócić uwagę, że zasadniczo postępowania habilitacyjne – one powinny co do zasady trwać krótko, tak około trzech miesięcy, zgodnie z przepisami, średnio to trwa około pół roku, ponieważ zawsze są jakieś opóźnienia. Tak że zakładając, że minęło od czasu, kiedy można było ostatni raz wszcząć postępowanie na starych zasadach habilitacyjnych minęły prawie cztery lata, to przypadki, kiedy jeszcze takie postępowania się nie zakończyły, to w ogóle nie powinno do nich dojść. Do nas, do ministerstwa zasadniczo nie napływały takie sygnały w ostatnich miesiącach, na pewno które by wskazywały na problemy tego rodzaju. W zeszłym roku zmieniliśmy właśnie ustawę w ten sposób, ponieważ faktycznie mogło dość do sytuacji, kiedy byśmy ograniczali prawa tych osób, które wszczęły postępowania habilitacyjne na starych zasadach, do dwuinstancyjności jakby postępowań. Zmieniliśmy przepisy w ten sposób, że tylko umorzeniu i zakończeniu podlegają te postępowania, które zostały wszczęte w I instancji. Czyli te wszystkie postępowania, jeżeli ktoś złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, toczą się przed sądami administracyjnymi one temu zakończeniu, umorzeniu nie podlegają. I to budziło największe wątpliwości. Po wydaniu wspólnego komunikatu razem z Radą Doskonałości Naukowej, która jest organem nadzorującym te postępowania… Znaczy, żadne pytania od strony osób, które na starych zasadach habilitację wszczęły, nie napływają. Wydaje się, że sytuacja jest obecnie jasna i klarowna.</u>
+          <u xml:id="u-52.2" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuNaukiMinisterstwaEdukacjiiNaukiTomaszPiotrowski">Tak tylko podam, że nie mamy informacji na temat umorzeń i zakończeń, ponieważ nie ma podstawy prawnej, żeby na starych zasadach w ogóle zbierać te informacje. Jednak może tak obrazowo, jeżeli chodzi w ogóle o nadanie stopnia doktora habilitowanego według tych starych zasad, to w zeszłym roku nadano 41 habilitacji w tym zakresie, w 2021 r. było to około 140, natomiast w 2020 r., gdzie faktycznie najwięcej tych postępowań się odbywało, to było prawie 2 tys. – to jeżeli chodzi o habilitację. Trzeba też wskazać, że to są też w większości… Nie mamy informacji czy to są w trybie odwoławczym, czy w I instancji, ale należy jednak przyjąć, że w większości przypadków są to już te decyzje, które zostały nadane w kolejnej instancji. Tak że obecnie nie napływają do nas sygnały w zakresie tych habilitacji zakończonych bądź umorzonych do końca zeszłego roku. Też trzeba wskazać, że nie napływają do nas informacje, bo są to szczególne postępowania administracyjne. W przypadku jeżeli organ – w tym przypadku są to uczelnie – swoich terminów nie dochowywał, habilitant mógł wnieść bezpośrednio do organu wyższego stopnia tylko ponaglenie, a takie sygnały do nas czy do RDN-u też w ostatnim czasie nie napływały.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Myślę, że dobrze byłoby, żebyście to państwo szczegółowo zweryfikowali, bo tak jak pan dyrektor mówi, średnio to jest sześć miesięcy, ale to jest ta średnia. Czy nie ma jednak spraw, które gdzieś z powodów niezawinionych przez tę osobę najbardziej zainteresowaną ugrzęzły, nie wiem, recenzenci, problemy z recenzjami, jakieś sytuacje, gdzie jak też rozumiem, właśnie te przypadki covidowe, inne. Czyli jakby nie ma zastrzeżeń, zarzutów tych merytorycznych. Natomiast jakieś tam okoliczności proceduralne powodują, że praca tych ludzi, często przecież wieloletnia mogłaby zostać w ten sposób zakwestionowana. Myślę, że dobrze będzie jeżeli wystosujemy dezyderat, a minister szczegółowo przeanalizuje. Pan mówi, że nie zna pan, żeby napływały, ale przeanalizować, zapytać tych, do których mogły takie wpłynąć. Również Rada Doskonałości Naukowej, żeby zajęła też stanowisko, na ile istnieje taka potrzeba, bo być może te terminy rzeczywiście były wystarczające, być może wszystkie te sytuacje mogły zostać rozstrzygnięte. Tak bym sugerował.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Pani przewodnicząca, proszę o rekomendację.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Jednak rekomenduję państwu, żebyśmy wystąpili z dezyderatem do ministra nauki i szkolnictwa wyższego, do ministra edukacji i nauki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Dziękuję. Czy wobec takiej rekomendacji są uwagi? Nie słyszę. Zatem stwierdzam,  iż Komisja podjęła taką decyzję.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirJanPiechota">Szanowni państwo, na tym wyczerpaliśmy porządek tego posiedzenia. Po kilkuminutowej przerwie technicznej rozpoczniemy kolejne posiedzenie, na które już państwa zapraszam. Dziękuję. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/rrw2s/201923-sjm-rrw2s-00010-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/rrw2s/201923-sjm-rrw2s-00010-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..179a128
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/rrw2s/201923-sjm-rrw2s-00010-01/header.xml
@@ -0,0 +1,97 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-rrw2s-00010-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw biogospodarki i innowacyjności w rolnictwie /nr 10/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw biogospodarki i innowacyjności w rolnictwie /nr 10/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RRW2S">10</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-15</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski" role="speaker">
+        <persName>Członek Polskiego Stowarzyszenia Producentów i Przetwórców Konopi Maciej Pawłowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DamianBadowski" role="speaker">
+        <persName>Damian Badowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia Dariusz Poznański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowego Instytutu Badawczego Rafał Spachacz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – PIB Rafał Spachacz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="FilipKwasnica" role="speaker">
+        <persName>Filip Kwaśnica</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba" role="speaker">
+        <persName>Naczelnik wydziału GIF Emilia Szuba</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwMZMaciejMilkowski" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w MZ Maciej Miłkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselFryderykKapinos" role="speaker">
+        <persName>Poseł Fryderyk Kapinos</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiJolantaRozycka" role="speaker">
+        <persName>Prezes Polskiego Stowarzyszenia Producentów i Przetwórców Konopi Jolanta Różycka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki" role="speaker">
+        <persName>Prezes Polskiej Izby Konopi Andrzej Dołecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz" role="speaker">
+        <persName>Prezes zarządu Labocanna SA Ernest Bednarowicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezeszarzaduPRIMECOSATomaszSek" role="speaker">
+        <persName>Prezes zarządu PRIMECO SA Tomasz Sęk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Krajowego Związku Producentów Przemysłu Konopnego Grzegorz Kobyłecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Jarosław Sachajko</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski" role="speaker">
+        <persName>Redaktor naczelny WeedNews Paweł Leśniański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz naukowy Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – Państwowego Instytutu Badawczego Marek Roszko</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPIBMarekRoszko" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz naukowy Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – PIB Marek Roszko</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Anna Gembicka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMRiRWAnnaGembicka" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MRiRW Anna Gembicka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SubstancjiKontrolowanychiSfalszowanychProduktowLeczniczychwDepartamencieNadzoruGlownegoInspektoratuFarmaceutycznegoEmiliaSzuba" role="speaker">
+        <persName>Substancji Kontrolowanych i Sfałszowanych Produktów Leczniczych w Departamencie Nadzoru Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego Emilia Szuba</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RRW2S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw biogospodarki i innowacyjności w rolnictwie</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/rrw2s/201923-sjm-rrw2s-00010-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/rrw2s/201923-sjm-rrw2s-00010-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..784f5d8
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/rrw2s/201923-sjm-rrw2s-00010-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,728 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Szanowni państwo, otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw biogospodarki i innowacyjności w rolnictwie.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Witam państwa posłów. Witam przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, panią minister Annę Gembicką wraz ze współpracownikami. Witam przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia z panem ministrem Maciejem Miłkowskim. Witam naczelnik wydziału w Departamencie Nadzoru Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, panią Emilię Szubę. Bardzo mi miło, że pani jest. Witam dyrektora Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowego Instytutu Badawczego, pana Rafała Spachacza, oraz dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, pana Ireneusza Drozdowskiego.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Nie wiem, jak to się zdarzyło, że mamy tak mało dyrektorów państwowych instytutów badawczych podległych pod Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jeszcze kilka miesięcy temu wiele instytutów chciało skorzystać z dobrodziejstw ustawy. Widać, że niestety na chęciach się skończyło. Oczywiście temat nie jest prosty, ale stanowi wielką szansę dla instytutów podległych resortowi rolnictwa, wielką szansę na zarobienie pieniędzy, a jednocześnie szansę dla pacjentów, że mieliby większy asortyment konopi medycznych dostępnych w aptekach. Za chwileczkę zobaczymy, kto jeszcze jest z przybyłych gości. Pani sekretarz kończy sprawdzanie tego.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został państwu dostarczony. Obejmuje rozpatrzenie informacji ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz ministra zdrowia na temat skutków przyjęcia ustawy o konopiach medycznych.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Przystępujemy zatem do realizacji porządku dziennego. Serdecznie proszę sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Annę Gembicką o zaprezentowanie materiału.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, tak jak już powiedział pan przewodniczący, zgodnie z przepisami ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, które w zeszłym roku weszły w życie, umożliwiono w Polsce uprawę konopi innych niż włókniste w celu uzyskania surowca farmaceutycznego. Uprawa może być prowadzona przez instytuty badawcze, nadzorowane przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, oczywiście po uzyskaniu zezwolenia głównego inspektora farmaceutycznego.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Jeżeli chodzi o działania w celu rozpoczęcia uprawy konopi innych niż włókniste, obecnie podjęło je pięć instytutów. Są to: Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Instytut Ogrodnictwa i Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego. Jeżeli chodzi o działania Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, to będziemy mieli prezentację pana dyrektora, który przekaże wszystkie informacje.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Jeżeli chodzi o Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, na ten moment podpisane jest porozumienie z Grupą Mularski, na bazie którego instytut wydzierżawia od grupy szklarnie o powierzchni jednego hektara. W szklarni będzie się odbywała uprawa konopi medycznych. Obecnie trwają prace mające na celu przystosowanie szklarni do uprawy konopi. Powinny się zakończyć do końca marca. Odmiany do uprawy zostaną na zasadzie licencji zakupione od partnera z Austrii. Oprócz tego są prowadzone uzgodnienia z policją odnośnie do warunków zabezpieczenia obiektu. Instytut niebawem wystąpi do głównego inspektora farmaceutycznego o wydanie pozwolenia na prowadzenie uprawy, żeby rozpocząć ją jeszcze w pierwszym półroczu 2023 roku. Jeżeli wszystko potoczy się zgodnie z planem, to w tym roku instytut planuje wyprodukować ok. 1 t suszu.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Jeżeli chodzi o Instytut Technologiczno-Przyrodniczy – Państwowy Instytut Badawczy w Falentach, prowadzi on obecnie wstępne rozmowy z przedsiębiorcami na temat możliwości przeprowadzania eksperymentalnych upraw konopi medycznych w warunkach laboratoryjnych.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Jeżeli chodzi Instytut Ogrodnictwa – Państwowy Instytut Badawczy, otrzymał on propozycję współpracy z przedsiębiorcami zewnętrznymi na zasadzie utworzenia spółek w celu rozpoczęcia uprawy konopi innych niż włókniste. Zwróciliśmy się do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o interpretację, czy jest to możliwe w takiej formule. Instytut podjął działania w celu wdrożenia akredytowanych procedur analitycznych, które umożliwią w przyszłości świadczenie usług badawczych z wykorzystaniem na rzecz podmiotów zajmujących się uprawą konopi.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiAnnaGembicka">Jeżeli chodzi o Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – Państwowy Instytut Badawczy, to w marcu lub kwietniu tego roku planuje on wystąpienie z wnioskiem do głównego inspektora farmaceutycznego o wydanie zezwolenia na uprawę konopi innych niż włókniste oraz zbiór ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste w celu wytwarzania surowca farmaceutycznego. Był też kontrolowany przez organy policji w zakresie zgodności wdrożonego systemu zabezpieczeń uprawy z przepisami ustawy. Kontrole te zakończyły się wynikiem pozytywnym. Posiada również uprawnienia do przetwarzania, przerabiania, stosowania w celu prowadzenia badań naukowych substancji psychotropowych oraz środków odurzających na podstawie zezwolenia jeszcze z 2019 r. wydanego przez głównego inspektora farmaceutycznego. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Serdecznie dziękuję. Bardzo proszę pana ministra Miłkowskiego o zaprezentowanie stanowiska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Ministerstwo Zdrowia oraz jednostki podległe współpracują z instytutami w zakresie przygotowania się do wydawania decyzji administracyjnych. Mieliśmy jeden wniosek złożony przez jeden z instytutów, ale postępowania aktualnie zostało zawieszone na wniosek strony. Odbyło się kilka spotkań przygotowawczych z głównym inspektorem farmaceutycznym. Wyjaśniane są uwagi, w szczególności zakres odpowiedzialności poszczególnych osób i poszczególnych stron, ponieważ wiele dziedzin jest w zakresie próby wykonywania podwykonawstwa, współpracy. Zakres kompetencji musi być jasno zrealizowany.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Kilka instytutów, tak jak powiedziała pani minister, jest mocno zainteresowanych, ale kolejnego wniosku jeszcze nie ma. Oczekujemy na rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji. Oczekujemy na wydanie rozporządzenia na podstawie delegacji ustawowej z art. 49a. Zwrócimy się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, żeby rozporządzenie zostało wydane jak najszybciej, żeby po wpłynięciu wniosku móc je procedować, żeby decyzja była wydawana jak najszybciej.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Są to główne elementy. Są z nami przedstawiciele głównego inspektoratu farmaceutycznego, którzy uczestniczą w rozmowach z producentami, z instytutami. W razie czego są do dyspozycji. Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Za chwileczkę oddam głos przedstawicielowi instytutu, ale z tego, co podała pani minister, z tego, co wiemy, poza jednym instytutem, wszystkie inne instytuty chcą współpracować z przedsiębiorcami.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Są dwie kwestie. W trakcie procedowania ustawy była mowa o tym, że będą to robiły tylko instytuty. W tej chwili widzimy, że instytuty, poza jednym, nie chcą tego robić, chcą to podzlecać przedsiębiorcom, a więc może ustawa jest źle napisana. Dlaczego od razu przedsiębiorcy nie mogą tego robić, tylko muszą to robić przez instytuty? Jeżeli mogą to robić przedsiębiorcy, to po co jest jakikolwiek pośrednik? Wiem, że komuś może się wydawać, że fajnie, jak państwo zarobi, tylko to oznacza, że do zarobku dopłacą konsumenci, ponieważ będzie drożej, jeżeli pójdzie to w tym kierunku. Zakładaliśmy, że instytuty miały to robić własnymi siłami od początku do końca, a nie być tylko pośrednikiem. Widzę, że pan minister chce się odnieść.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PodsekretarzstanuwMZMaciejMilkowski">Tak. Oczywiście rozmawialiśmy o tym.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PodsekretarzstanuwMZMaciejMilkowski">Nie jesteśmy w stanie jako Ministerstwo Zdrowia, jako rząd przejąć wszystkich prywatnych jednostek, które są zainteresowane, dlatego że musi to być instytucja nadzorowana, instytucja krajowa. W związku z tym takie rozwiązanie nie wchodziło w grę. Instytuty, które są nadzorowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, mogły być taką jednostką. Dlatego w tym zakresie została przygotowana ustawa. Innego rozwiązania nie możemy zrealizować zgodnie z zapisami konwencji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Tak, pamiętam konwencję oraz rozwiązania, tylko że dróg było kilka.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Można było zrobić tak, że mamy jedną państwową jednostkę, która to nadzoruje, i prywatne firmy poniżej. Zwyciężyła koncepcja, że robią to państwowe instytuty, a w tej chwili widzimy pewną hybrydę, która na rynku niekoniecznie może się dobrze sprawdzić. Mamy przedstawiciela instytutu, który jest chyba najbardziej zaawansowany w pracach.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Co do zaawansowania, przypomnę tylko panu dyrektorowi i naszym słuchaczom, że jak uchwalaliśmy ustawę, słyszeliśmy, że instytut do końca roku będzie miał już pierwsze zbiory, że pierwsza partia trafi do aptek w cenie 30 zł za gram. Nie wiem, co się stało, dlatego że mija już rok od dnia wejścia w życie ustawy, mamy marzec, za chwileczkę będziemy mieć rocznicę podpisania ustawy przez pana prezydenta. Chciałbym zapytać panią minister, dlaczego termin nie został dochowany, czy wcześniej był on zbyt optymistyczny, czy jednak po naszej stronie – mówiąc o naszej stronie, rozumiem, że po stronie instytutu – były jakieś niedociągnięcia?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWAnnaGembicka">Były to informacje, które do nas, do ministerstwa były przekazywane przez ówczesną panią dyrektor, która już tej funkcji nie pełni między innymi z tego powodu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Szanowny panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, pani minister, panie ministrze, szanowni państwo, chciałbym przedstawić postęp prac, których dokonał Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu, który posiada niemal 90-letnią tradycję pracy z konopiami włóknistymi.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Zagadnienie dotyczy konopi innych niż włókniste. W ramach résumé tego, co chcę rozszerzyć w prezentacji, powiem, że instytut powołał zespół specjalistów, którzy koncentrują się głównie wokół hodowli, usprawniania i wdrażania odmian konopi, którzy mają doświadczenie w tym zakresie. Zespół pod kierunkiem pana prof. dr hab. Ryszarda Słomskiego uzupełnia bazę fachowców, którzy zajmują się tym tematem. Dzięki wstawiennictwu pani minister została udzielona dotacja celowa na rozwój Zakładu Biotechnologii, który ma na celu usprawnienie procesu adaptacji, o którym powiem za chwilę, ale także wytworzenia narodowej odmiany konopi innych niż włókniste w oparciu o genetykę populacji.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Ponadto instytut zorganizował konferencję z udziałem przedstawicieli ministerstw, Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, Policji, prokuratury i organów nadzoru pt. „Konopie w medycynie”, która sfokusowała potrzeby i umożliwiła udział w dyskusji strony społecznej, o co wnosił też pan przewodniczący na poprzednim posiedzeniu podkomisji. Poza tym zostało wymienione z innymi instytutami badawczymi know-how prawne i organizacyjne w zakresie upraw. Z inicjatywy instytutu zostały podjęte panele dyskusyjne.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Złożono wniosek do głównego inspektora farmaceutycznego o wydanie zezwolenia z art. 35 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Główny inspektor farmaceutyczny przekazał zapytania do wniosku, wobec czego zostało to uzupełnione. Następnie przekazał wniosek do wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego w celu dalszego procedowania. W tym miejscu chciałbym także na ręce pani dyrektor złożyć podziękowania, dlatego że państwo pomogli nam w kwestii rozumienia, interpretacji, przygotowania wniosków z art. 35, art. 48 i art. 49, które są kompletne.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Przechodząc do prezentacji, podstawą prawną działania jest zmiana ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz art. 22 ustawy o instytutach badawczych. Wspomniana zmiana dopuściła prowadzenie w Polsce upraw i zbiorów ziela i żywicy oraz powierzenie możliwości takich czynności instytutom badawczym, natomiast art. 22 wskazuje, że do zadań państwowego instytutu badawczego należy wykonywanie zadań w zakresie poprawy jakości życia obywateli, w tym w aspekcie ochrony zdrowia i zdrowia publicznego, co jest zgodne z zapisami ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Jakie są cele instytutu? Jest to rozpoczęcie uprawy konopi innych niż włókniste na potrzeby naukowo-badawcze, które jest właśnie wdrażane. Procedowane jest zezwolenie z art. 35. Trzeba podkreślić, że wiedza instytutu jest wykorzystywana przez organy państwa i organy nadzoru, dlatego że na mocy postanowień prokuratury instytut jest instytucją opiniotwórczą na bieżące potrzeby organów sprawiedliwości. Dalej jest to utworzenie spółki celowej dla potrzeb wdrażania projektu wytwarzania i wprowadzenia surowca farmaceutycznego.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Teraz rozszerzę, a potem to uściślę.</u>
+          <u xml:id="u-10.7" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Dalej jest to rozpoczęcie upraw konopi innych włókniste na potrzeby wytwarzania surowca farmaceutycznego, a także wprowadzenie na rynek suszu konopi innych niż włókniste na potrzeby wytwarzania z niego surowca za pośrednictwem spółki celowej, oczywiście z udziałem instytutu. Poza tym jest to wyhodowanie nowej odmiany konopi innych niż włókniste jako praca równoległa, dlatego że pierwsze prace mające na celu wprowadzenie suszu operowały na doskonaleniu odmian z importu, natomiast jednocześnie pracuje zespół, wdrożył on prace.</u>
+          <u xml:id="u-10.8" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Wobec tego chciałbym na ręce pani minister podziękować za dotację celową na ten cel, jeżeli chodzi o doskonalenie odmian konopi także innych niż włókniste w kontekście Zakładu Biotechnologii, o czym powiem dalej.</u>
+          <u xml:id="u-10.9" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Kolejnym celem jest zarejestrowanie własnego surowca farmaceutycznego wytwarzanego z suszu lub żywicy konopi innych niż włókniste – tutaj mówimy docelowo o API – oraz rozpoczęcie wytwarzania i wprowadzania na rynek własnego surowca farmaceutycznego.</u>
+          <u xml:id="u-10.10" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Został powołany zespół fachowców. Dlaczego tyle to trwa? Dlatego że instytuty badawcze mają procedury, także jeżeli chodzi o rekrutację naukowców będących członkami zespołu naukowego. Procedury te wymagają czasu. Uzyskaliśmy, tak jak powiedziałem na wstępie, dotację na rozwój Zakładu Biotechnologii. Dzięki sprzętowi czynności już się toczą.</u>
+          <u xml:id="u-10.11" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Wystąpiliśmy do głównego inspektora farmaceutycznego z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wytwarzanie, przerabianie, przewóz, dystrybucję oraz obrót środkami odurzającymi lub prekursorami, zgodnie z art. 35 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Zrealizowaliśmy konferencję „Konopie w medycynie”, która skupiła w Poznaniu ponad 250 osób na co dzień pracujących w branży konopi. Dyskutowaliśmy w kontekście zdrowia publicznego, dostosowania do potrzeb populacji, a także znaczenia preparatów pochodzenia naturalnego, które byłyby produkowane w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-10.12" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Podjęto dalsze czynności badawcze dotyczące zastosowania konopi innych niż włókniste w kontekście wykorzystania potencjału i optymalizacji upraw, pozyskania zasobów genetycznych, opracowania i rozwinięcia, o czym powiem na końcu, w mapie drogowej metod biotechnologicznych namnażania konopi na cele medyczne. Będzie to projekt zupełnie narodowy dotyczący naszej odmiany, którą jako instytut zamierzamy opracować i zatwierdzić. Ponadto chodzi przede wszystkim o wdrożenia, które trwają, metod sekwencjonowania nowej generacji dla identyfikacji odmian konopi innych niż włókniste, która jest prowadzona. Jest to także wprowadzenie regulaminu udziału, jeżeli chodzi o inwestycje, w tym obiektów laboratoryjnego, produkcyjnego i magazynowego.</u>
+          <u xml:id="u-10.13" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Mamy również uzgodnione – jeszcze raz chciałbym się pokłonić i podziękować pani dyrektor Szubie – wnioski dotyczące udzielenia przez głównego inspektora farmaceutycznego zezwolenia na uprawę i zbiór konopi innych niż włókniste z art. 49 i art. 49a. Są one uzgodnione wraz z procedurami. Będą składane jako kolejne. Dalej mamy uzyskanie zezwolenia na rozpoczęcie upraw z art. 49, art. 49a i art. 36 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a także uprawy indoorowej konopi innych niż włókniste.</u>
+          <u xml:id="u-10.14" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Następnie będzie planowana sprzedaż plonów z upraw konopi innych niż włókniste oraz równoczasowo, do czego zostaliśmy zobligowani, a co jest w interesie dobra narodowego, wyprowadzenie nowej odmiany konopi innych niż włókniste z zastosowaniem metod mikropropagacji kultur in vitro, wdrożenie metod aklimatyzacji roślin do dalszych upraw, które pokażę dalej, jak również wdrożenie metod biotechnologicznych wraz ze standaryzacją do modyfikacji zawartości substancji psychoaktywnych wskazanych dla materiału farmaceutycznego.</u>
+          <u xml:id="u-10.15" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Co dadzą te wszystkie czynności, które są podejmowane, które są w trakcie, które dzieją się ustawicznie? To wszystko trwa, dlatego że trwają procedury, natomiast działania cały czas są prowadzone wielotorowo. Daje to możliwość uniezależnienia od zagranicznych materiałów wyjściowych, optymalizacji kosztów pozyskania materiału siewnego konopi innych niż włókniste, pozyskania odmiany bądź odmian konopi innych niż włókniste spełniających standardy surowca farmaceutycznego, a także stworzenia narodowej odmiany dla potrzeb, tak jak powiedziałem wcześniej, zgodnych z genetyką populacji i zapotrzebowaniem określanym przez środowisko klinicystów w kontekście zastosowania poszczególnych chemotypów konopi innych niż włókniste, zagwarantowania powtarzalności jakości pozyskiwanego surowca konopi innych niż włókniste w zakresie stabilizacji parametrów fizykochemicznych.</u>
+          <u xml:id="u-10.16" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Zarejestrowanie własnego surowca farmaceutycznego, do czego będzie dążył instytut, da możliwość kreowania nowych produktów medycznych opartych na surowcu farmaceutycznym wytwarzanym z plonu pochodzącego ze zbiorów suszu lub żywicy konopi innych niż włókniste odmian Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, ale także co podkreślił pan przewodniczący, będzie miało realny wpływ na kształtowanie ceny rynkowej leków recepturowych oraz zapewnienie pełnej dostępności leków.</u>
+          <u xml:id="u-10.17" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Jaka jest mapa drogowa, jeżeli chodzi o wytworzenie konopi zgodnie ze standardami? Chodzi o pozyskanie wyselekcjonowanego standaryzowanego polskiego surowca roślinnego, wytworzenie ekstraktu, zgodnie z procedurami farmaceutycznymi, oraz opracowanie formulacji projektu i wdrożenie. Chodzi o uzyskanie nowej wiedzy – toczą się prace, jeżeli chodzi o standaryzowanie metod badawczych do produkcji – a także otrzymanie nowych ulepszonych roślin, genotypów, form, odmian na bazie fenotypów dostarczanych do zrównoważonego rolnictwa, a w tym momencie do medycyny, oraz uzyskanie polskich zasobów genetycznych, układów genetycznych konopi innych niż włókniste na bazie przygotowania biobanku DNA konopi innych niż włókniste na bazie materiału eksportowanego i wyprowadzonego metodą inżynierii genetycznej.</u>
+          <u xml:id="u-10.18" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Trwają prace nad opracowaniem genetycznego profilu umożliwiającego identyfikację odmian konopi innych niż włókniste dla śledzenia procesu pochodzenia materiału genetycznego oraz tworzenia często odmian pożądanych i chemotypów mających zastosowanie w poszczególnych grupach chorób na podstawie określenia częstości występowania wybranych alleli, co ma związek z chemotypami konopi dedykowanych dla leczenia poszczególnych grup chorób – zgodnie z europejską farmakopeą są trzy chemotypy – a także na bazie badania poliformizmu wysp CpG dla sekwencji genów kodujących celem ulepszenia substancji.</u>
+          <u xml:id="u-10.19" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPanstwowegoInstytutuBadawczegoRafalSpachacz">Jest to także aklimatyzacja roślin wyprodukowanych w warunkach in vitro oraz metody biotechnologiczne, które cyklicznie są doskonalone w instytucie w nowych laboratoriach z wykorzystaniem nowego sprzętu dla uwzględnienia wymagań dla materiału farmaceutycznego celem produkcji, a następnie badań i uzyskiwania dalszych grantów na badania dotyczące oddziaływania substancji czynnych pochodzenia roślinnego, jeżeli chodzi o konopie inne niż włókniste. Chodzi nie tylko o kannabinoidy, terpeny, ale także wiele innych substancji, które mają przydatność w medycynie. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo, panie dyrektorze. W prezentacji nie zauważyłem odpowiedzi na dwa główne pytania, kiedy zobaczymy pierwsze odmiany w aptekach i za ile.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Od razu odpowiadam. Jeżeli chodzi o produkcję, zakładamy, że proces od uzyskania pierwszego zezwolenia z Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego do pierwszego produktu będzie trwał około ośmiu miesięcy, natomiast proces zamykający całą rejestrację, która oprze się o urząd rejestracji leków, zakładany jest w terminie maksymalnie dwóch lat, dlatego że tutaj mamy kwestię tylko tego, co uzgadniamy z urzędem, a mianowicie specyfikę metod przyspieszonego starzenia. Chodzi o czas wymagany na ocenę stabilności, która jest kluczowa. Urząd ma ocenić, ekstrapolować metody, które będzie przyjmował. Potrzebne jest na to przynajmniej pół roku do roku. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Dalej będę dopytywał, dlatego że dalej nie słyszymy o cenie. Czy pan dyrektor może też podać konkretny miesiąc, kiedy to będzie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Od uzyskania zgody głównego inspektora farmaceutycznego i rozpoczęcia prac pierwsza linia technologiczno-produkcyjna na bazie dotychczasowego doświadczenia szacowana jest na osiem miesięcy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pacjenta nie interesuje osiem miesięcy, sześć miesięcy, przyspieszona produkcja czy starzenie się i stabilizacja. Pacjenta interesuje, kiedy będzie miał to w aptece i za ile.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego złożyliśmy pierwszy z wniosków, o których powiedział pan minister Miłkowski. Na zapytania Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego odpowiadamy niezwłocznie tego samego dnia. Będziemy współpracowali, żeby jak najszybciej uzyskać pozwolenie. Ponieważ dzięki życzliwości wniosek mamy uzgodniony, myślę, że po wizytach Policji i wojewódzkiego inspektoratu farmaceutycznego będzie to stosunkowo szybko. Nie mogę wypowiadać się tutaj za wojewódzki inspektorat farmaceutyczny, dlatego że chcemy rzetelnie odpowiadać na pytania inspektoratu, żeby uzyskać pełne pozwolenie. Od tego czasu, zgodnie z doświadczeniem ekspertów, liczymy osiem miesięcy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jesteśmy szczęśliwi, że mamy panią dyrektor, naczelnik wydziału. Będzie mogła nam powiedzieć, na jakim etapie jest rozpatrywanie wniosku. Wygląda na to, że będzie to dopiero październik, listopad, grudzień tego roku. Jeszcze cena. Myślę, że jednak państwo są już na takim etapie, że będą potrafili oszacować, jakie to będą koszty.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Jeżeli chodzi o szacowane koszty, jeżeli chodzi o kalkulację, pozwolę sobie przesłać panu przewodniczącemu szczegółowe założenia instytutu w tym zakresie. Zobowiązuję się do tego po posiedzeniu podkomisji. Cena będzie dużo bardziej korzystna niż z materiału importowanego.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Pan przewodniczący mówił, że będzie to kwestia końca roku. Jeżeli wtedy byłyby pozwolenia, to takie mamy założenia, dlatego że jest ciąg technologiczny, którego w żaden sposób nie jesteśmy w stanie przyspieszyć, nawet gdybyśmy bardzo chcieli.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Widzę, że przekazał pan pytanie pani Emilii Szubie, naczelnik wydziału w Departamencie Nadzoru w Głównym Inspektoracie Farmaceutycznym. Czy rzeczywiście rzeczy, o których mówił pan dyrektor, są dobrze przygotowane? Czy państwo współpracują na tyle, że nie ma jakichś opóźnień po państwa stronie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SubstancjiKontrolowanychiSfalszowanychProduktowLeczniczychwDepartamencieNadzoruGlownegoInspektoratuFarmaceutycznegoEmiliaSzuba">Po naszej stronie aktualnie procedujemy wniosek o zezwolenie z art. 35, czyli na przetwarzanie konopi. W zeszłym tygodniu wystosowaliśmy wniosek do wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego, który jest właściwy do dokonania oceny pomieszczeń. Jest to wniosek z art. 35, natomiast uprawa jest na podstawie innego zezwolenia. Uprawa na potrzeby uzyskania surowca jest z art. 49. Postępowanie w tym zakresie będzie wszczęte dopiero wtedy, kiedy wpłynie do nas właściwy wniosek z właściwego artykułu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Kto z przybyłych gości chciałby zabrać głos, zadać pytania? Bardzo proszę, żeby państwo przedstawiali się, mówili, jaką instytucje – bądź siebie – reprezentują. Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pełnomocnik zarządu do spraw rozwoju grupy Węglokoks SA Krzysztof Sitarski:</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Szanowna pani minister, panie przewodniczący, szanowny panie ministrze, szanowni państwo, Krzysztof Sitarski, poseł VIII kadencji, obecnie pełnomocnik zarządu do spraw rozwoju grupy Węglokoks SA.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Wypowiem się troszeczkę pod innym kątem, pomimo tego, że kiedyś razem z panem przewodniczącym wspólnie uczestniczyliśmy w pewnych procesach związanych z tym tematem. Obecnie podchodzę do tematu z mojej strony jako Węglokoksu. Otóż potrzeba ograniczenia, obniżenia kosztów wytwarzania i produkcji wymaga innowacyjnych metod, wytwarzania zielonej energii, wytwarzania trigeneracji, czyli ciepła, chłodu i taniej energii do produkcji.</u>
+          <u xml:id="u-21.5" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Z tego, co wiem, na trzy hale produkcyjne – jeden instytut jest w pobliżu – potrzebny jest 1 MW mocy, żeby to zasilić. W związku z tym dzięki pewnym unijnym oraz polskim środkom pracuję nad rozwiązaniem, które spowoduje zagospodarowanie przestrzeni poprzemysłowych zdegradowanych środowiskowo, żeby stamtąd pozyskiwać tanią energię, tanie wytwarzanie ciepła i chłodu dla produkcji konopi. Oczywiście jak najbardziej służę pomocą, podpowiedzią. Jestem także doradcą specjalnego zespołu odnawialnych źródeł energii w Sejmie. Z tej strony chciałbym także prosić o kontakt instytuty, które byłyby zainteresowane współpracą z Węglokoksem. To jest jedna sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-21.6" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Druga sprawa, która mi się narzuciła. Dwanaście instytutów, które mamy, potrzebuje partnerów, najlepiej, żeby były to polskie przedsiębiorstwa, albo państwowe, albo prywatne, ale tylko i wyłącznie z kapitałem polskim, odpowiednio zabezpieczając produkcję. Chciałbym zaapelować do pani minister, żeby zwrócić uwagę na to, żeby przy instytutach otworzyć ścieżkę, żeby kilka podmiotów mogło współpracować z instytutem, żeby nie było wyłączenia się na jeden podmiot. Chodzi o to, że kiedy partner zewnętrzny, który będzie współuczestniczył w produkcji z instytutem, z takich czy innych przyczyn nie będzie mógł kontynuować współpracy, to żeby nie zahamować na pół roku czy dziesięć miesięcy możliwości rozwoju instytutu.</u>
+          <u xml:id="u-21.7" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Są to dwie uwagi z mojej strony, a z tematem jestem już zaznajomiony od 2015 roku. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-21.8" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę. Widziałem, że na końcu pan się zgłaszał.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#DamianBadowski">Witam, dzień dobry. Damian Badowski z firmy Cannabis Vera. Chciałbym państwa powitać.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#DamianBadowski">Chciałbym przytoczyć kilka cytatów z poprzedniej rozmowy: „na przełomie września i października będzie otrzymywany plon pomiędzy 500 a 1000 kilogramów”. Miał to być wrzesień, październik tego roku. Cytuję tutaj słowa pana dyrektora instytutu. Chciałbym też zaznaczyć, że dzisiaj instytut – wydaje mi się, że trochę nieprawidłowo – powiedział, że to są wyliczenia poprzedniej pani dyrektor instytutu, a przedstawiał nam je pan dyrektor, który jest z nami obecny. Chciałbym, żebyśmy odnosili się trochę do faktów. Mówię to tylko z jednego prostego względu, że na ostatnim posiedzeniu mówiłem, że są daty, które są nierealne, że tego się nie zrobi.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#DamianBadowski">Dzisiaj, na kolejnym posiedzeniu, powiem to samo. Nie zrobi się tego tak, jak mówi instytut. Droga ta była już pokonana. Robiliśmy to w Stanach, robiliśmy to w Szwajcarii. Są inne kraje. Chociażby my w tym momencie uprawiamy medyczną marihuanę w Tajlandii. Od ostatniego posiedzenia, o dziwo, w Polsce się nie udało, więc wyprowadziliśmy to do Tajlandii. W Tajlandii się udało. Niestety, nie ma możliwości robienia tego tak, jak widzi to instytut. Nie wiem, czemu wymyślamy koło na nowo. Jest to jedna z rzeczy, które chciałbym tutaj powiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#DamianBadowski">Mamy jeszcze kilka kolejnych kwestii. Już do nich wracam. Jest kwestia dotacji i rozwoju. Tak jak słusznie było wspomniane, bardzo cenimy sobie rozwój nowych genetyk, tylko że genetyki już są. Są ustabilizowane genetyki, chociażby z firmy z Austrii, która była wspomniana przez jedną z firm. Genetyki są ustabilizowane, wobec czego produkcję można by było zacząć dużo szybciej. Nie musimy, powtórzę jeszcze raz, wymyślać koła na nowo, możemy użyć genetyk, które są ustabilizowane, wiemy, czego oczekiwać.</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#DamianBadowski">Powiem więcej, nawet wiadomo, ile dokładnie będzie kosztowała uprawa grama, dlatego że są to genetyki, które są uprawiane na całym świecie. Po raz kolejny nie do końca wiem, jak to jest, że nie jesteśmy w stanie ustalić ceny produktu. Jak to nie jesteśmy w stanie? Są firmy za granicą, które udostępniają dane, więc gdzie jest problem? Osobiście go nie widzę. Możemy podać nasze dane. Mamy za sobą już dwie uprawy w Tajlandii, więc możemy powiedzieć, jakie mieliśmy koszty, nie ma problemu.</u>
+          <u xml:id="u-22.5" who="#DamianBadowski">Zresztą napisaliśmy maile do wszystkich instytutów w Polsce, z czego odzew mailowy był bodajże z czterech instytutów. Oczywiście mieliśmy kontakt z większą liczbą instytutów, ale mailowo nie uzyskaliśmy żadnych informacji z większości z nich, nie było żadnej chęci współpracy. Jest więc pytanie, czy dbamy o biznes, czy dbamy o naukę, czy dbamy o pacjenta. Na ten moment moim zdaniem instytuty idą w stronę grantów, dotacji, wymyślania nowych odmian, a nie korzystania z tego, co jest. W tym momencie jest kilka firm, kilka jednostek w Polsce, które mogłyby zacząć uprawiać tu i teraz i tak naprawdę dostarczyć surowiec pacjentowi realnie w ciągu roku, dwóch lat, korzystając z gotowych schematów. Jeżeli będziemy chcieli wymyślać schematy całkowicie od nowa, gwarantuję, że w ciągu roku, dwóch lat nie zrobimy tego.</u>
+          <u xml:id="u-22.6" who="#DamianBadowski">Na poprzednim posiedzeniu podkomisji, a przebieg posiedzeń jest zapisany, można dokładnie sprawdzić, co było mówione, co wtedy wspominałem, mówiłem, że nie uda się zebrać plonu. Teraz pokazuję tylko to, że tak naprawdę w tym momencie najprawdopodobniej nie mamy żadnego plonu, który by się nadawał, dlatego że nie jesteśmy w stanie dostarczyć żadnych danych. Nie robiąc tego na dużą skalę, nie jesteśmy w stanie podać wyliczeń na genetykach, które nie są opatentowane, które nie są już uprawiane, które nie są ściągnięte z innych krajów. De facto nie będziemy mieć danych do samego końca, dopóki nie poprowadzimy pierwszej, drugiej, trzeciej uprawy. Tak naprawdę dopiero w drugim, trzecim cyklu wyeliminujemy wszystkie błędy. Jak byśmy się nie starali, nigdy nie zapełnimy wszystkich luk. Tak naprawdę pacjenci dopiero po roku działania upraw dowiedzą się, jaka będzie ostateczna cena, dlatego że wszystko będzie się zmieniać w trakcie uprawy. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pozwolę sobie od razu pana dopytać. Z tego, co usłyszałem czy zrozumiałem, może błędnie zrozumiałem, ale pan dyrektor powiedział, że na początek będzie startował z odmianami austriackimi. To, że chcemy mieć swoją odmianę, to dla mnie jest jednak plus. Będziemy mieć własną genetykę, którą instytut będzie sprzedawał. Instytut bardzo dobrze żyje sobie z kontraktów na konopie siewne, dlatego że ma własną genetykę i sprzedaje ją. Dzięki temu polscy rolnicy mogą uprawiać konopie siewne, mogą podpisywać umowy z instytutem, mogą mieć dywersyfikację dochodów.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Tak samo jest z nowymi odmianami, które mam nadzieję, wkrótce powstaną – również będziemy z nich dobrze żyli. Nauka musi iść do przodu. Nauka po to jest. Również po to są instytuty. Powiedział pan, że uprawiają państwo konopie w Tajlandii, dlatego że w Polsce nie można. Rzeczywiście w Polsce nie można, ale jak długo u państwa trwało uzyskiwanie wszystkich pozwoleń, żeby w Tajlandii można było rozpocząć uprawy. Jakie to są koszty? Na jaką skalę państwo to robią i jakie są koszty uprawy konopi w Tajlandii? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#DamianBadowski">Odpowiadam od początku.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#DamianBadowski">Tajlandia zrobiła bardzo prostą rzecz, a mianowicie ściągnęła jeden do jednego ustawę z krajów, w których ona działa. Teraz gdy ustawa już jest i można tam uprawiać, ustawa jest modernizowana.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#DamianBadowski">Po to, żeby zakończyć temat, jeszcze tylko dodam, że bardzo jestem za tym, żebyśmy wymyślali własne odmiany. Mamy świetnych breederów, którzy działają na rynku międzynarodowym, mamy świetnych doktorantów, profesorów, którzy mogą to robić. A więc jestem jak najbardziej za.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#DamianBadowski">Wracając do tematu upraw w Tajlandii, ustawa była przygotowana. W Tajlandii do czerwca tamtego roku za uprawę marihuany groziło 25 lat więzienia. W czerwcu ustawa de facto nagle się zmieniła, dlatego że były bardzo krótkie prace nad ustawą. W lipcu były wydawane pierwsze pozwolenia. My otrzymaliśmy pozwolenie na przełomie lipca i sierpnia.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#DamianBadowski">Jesteśmy w trakcie drugiego zbioru. W tym momencie posiadamy jeden budynek, w którym uprawiamy 1100 roślin. Aktualnie otwieramy drugi taki sam, bliźniaczy, także na 1100 roślin. Zbiór, który w tym momencie osiągamy, wynosi około 20 kg. Jesteśmy już po jednym zbiorze. Teraz będzie kolejny zbiór. Jesteśmy w stanie to wyliczyć, chociaż nadal są to małe powierzchnie. Jeżeli chodzi o Tajlandię, koszt uzyskania pozwolenia na uprawę w Tajlandii wynosi 100 tys. dol. Jest to taka kwota, tylko że nie możemy porównywać bezpośrednio rynku do rynku, dlatego że tam przepisy, cała legislacja jest zupełnie inaczej zbudowana. Nie będzie zatem porównania.</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#DamianBadowski">Nie szedłbym też w tę stronę, żeby przedsiębiorcy mogli to robić na własną rękę. Byłbym za tym, żeby było to uregulowane, ale tak jak mówię, mamy przykład naszych niemieckich sąsiadów, mamy przykład tego, co teraz dzieje się w Czechach, mamy przykład Stanów. Jest bardzo dużo ustaw, są sprawdzone, działają wiele lat. Możemy sprawdzić, co się udało, a co się nie udało i zrobić to tak, żeby szło to możliwie jak najszybciej.</u>
+          <u xml:id="u-24.6" who="#DamianBadowski">Dzisiaj mamy słowa wypowiadane na poprzednim posiedzeniu podkomisji, że instytuty będą to robić same, a później w prezentacji mamy, że instytut poszukuje kluczowego partnera, nie zacytuję teraz, ale w każdym razie potrzebuje partnera do uprawy i do inwestycji. Pojawia się więc dysonans, czy instytuty będą uprawiać same, czy jednak będą uprawiać z przedsiębiorcami.</u>
+          <u xml:id="u-24.7" who="#DamianBadowski">Na ostatnim posiedzeniu podkomisji też wypowiadałem się w tej sprawie, że moim zdaniem bez przedsiębiorców będzie trwało to bardzo długo, ponieważ państwo nie posiada zasobów, żeby zacząć uprawę z dnia na dzień. Firmy prywatne przygotowują się już od kilku lat. De facto każda większa firma, która uprawia CBD, próbowała przygotować się do uprawy medycznej. W tym momencie firmy są odsunięte. Teraz część instytutów współpracuje z firmami, część instytutów utrzymuje, że jednak nie będzie współpracować albo możliwe, że będzie. A więc tak naprawdę w tym momencie, tak jak już mówiłem ostatnio, nie wiadomo, na co ustawa nam pozwala, co możemy robić, czego nie możemy robić.</u>
+          <u xml:id="u-24.8" who="#DamianBadowski">Chciałbym tylko zauważyć paradoks, że polskie firmy wyprowadzają się za granicę, uprawiają za granicą, dlatego że nie mogą się dogadać z instytutami we własnym kraju. To nie jest nawet tak, że nie możemy się dogadać. Większość instytutów po prostu nie jest zainteresowana współpracą. Wobec tego wydaje mi się, że nie do końca chodzi o dobro pacjenta, przynajmniej tak to widać. Bardzo chciałbym się mylić, mam nadzieję, że tak jest, że się mylę, że jednak chodzi tutaj o dobro pacjenta, że dostarczenie leków jak najszybciej jest najistotniejsze, ale póki co nie widzę tego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Skoro już pan przyjechał, dalej będziemy drążyć. Przynajmniej ja chciałbym się dowiedzieć, porządkując rozmowę. Pamiętam ostatnie posiedzenie podkomisji. Pan dyrektor –wówczas chyba był jeszcze pełniącym obowiązki – rzeczywiście opierał się na tym, co otrzymał od poprzedniej pani dyrektor. Jeszcze nie zdążył mieć nic innego, swojego. Jest to jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Druga rzecz. Rzeczywiście mamy pewien dysonans w stosunku do tego, co było w trakcie prac. W trakcie prac nad ustawą była mowa o tym, że tylko instytuty mogą to robić. Chyba jednak coś się rozszczelniło. Może to dobrze według pana słów, że instytuty będą mogły współpracować z przedsiębiorcami prywatnymi. Nie wiem, czy będę mogły, ale widać, że chcą. Teraz znowu, żeby uporządkować, jeden instytut – przed chwilą pan dyrektor o tym mówił – sam będzie to robił w oparciu o własne siły, a cztery instytuty próbują się jednak dogadać z przedsiębiorcami prywatnymi, niestety nie z państwem, ale to już...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#DamianBadowski">Wyjaśnię, że z nami. Z jednym z instytutów, który był wymieniany, wspólnie prowadzimy rozmowy, więc to nie jest tak, że nie z nami, ale generalnie w ramach owych spotkań my trochę bardziej kierujemy się nawet nie dobrem przedsiębiorstwa, tylko dobrem pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#DamianBadowski">To, czy będziemy uprawiać z tym instytutem, czy z innym... Po to mówię to też publicznie, żeby inne instytuty znały drogę, żeby może spojrzały, jak to wygląda za granicą. Nawet nie chodzi o to, żeby każdy instytut musiał się dogadać konkretnie z jedną firmą, tylko żeby każdy instytut zobaczył, że to już jest zrobione. Wiele firm za granicą już przeszło tę drogę. Można bezpośrednio z tego skorzystać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Widzę, że pan przekierował pytanie na panią minister, która może za chwilę powie nam, co się stało, że nie widzimy przedstawicieli innych instytutów i na jakim etapie jest dogadywanie się z instytutami.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jednak zanim oddam pani minister głos, chciałbym jeszcze pana zapytać. Powiedział pan, że koszt pozwolenia wynosi 100 tys. dolarów. Jest to jedna z części składowych kosztów uprawy. W kosztach, jakie będzie ponosił pacjent, oprócz marży apteki, dlatego że tam też może mogą być apteki, są koszty państwa pracowników, koszty ogrzewania, koszty wynajęcia czegoś. Po ileś państwo to sprzedadzą. W Polsce chyba nie mamy zaporowych kosztów uzyskania pozwoleń wynoszących 100 tys. dolarów. Mamy to dużo taniej, więc to też jest coś, co powinno nam ułatwić.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jeszcze jedno pytanie do pana. Jaka jest różnica w ustawach, o których pan mówił, niemieckiej, czeskiej, tajlandzkiej i w polskiej? Co w polskiej jest źle? Mówił pan, że jest zła i że to się nie uda, co mnie bardzo smuci. Dlatego proszę powiedzieć, co jest nie tak z naszą ustawą, że pana zdaniem to nie wyjdzie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#DamianBadowski">Zacznę, a potem przekieruję słowa do Filipa, który zajmuje się w naszej firmie tymi kwestiami. Tak naprawdę błędów widzę sporo.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#DamianBadowski">Główne problemy są takie, że w większości krajów uprawa sama w sobie jest kontrolowana, ale nie jest prowadzona przez instytuty. Po prostu jest główny państwowy odbiorca surowca. Przykład tego mamy chociażby w Niemczech. De facto nie przychodzi mi do głowy żaden kraj z krajów szybko rozwijających się, w którym to państwo uprawia medyczną marihuanę. Jedyny wyjątek jest w Australii, ale w Australii jest dosyć specyficzny rynek.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#DamianBadowski">W każdym razie na rynku europejskim wszystkie uprawy są prowadzone przez przedsiębiorstwa prywatne, kierowane głównie przez przedsiębiorstwa, które już mają doświadczenie w uprawie. Nie są to przypadkowe firmy, jest weryfikacja. Sprawdza się, jak dana firma działa, co robiła i czy może się pochwalić wynikami, żeby surowiec jak najszybciej trafił na rynek.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#DamianBadowski">Przekażę głos Filipowi. Myślę, że mógłby powiedzieć więcej w kwestii, czym tamte ustawy różnią się od naszej. Moim zdaniem jest to kluczowy punkt, który widzę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#FilipKwasnica">Dzień dobry. Witam serdecznie. Filip Kwaśnica, pełnię obowiązki dyrektora do spraw badań i rozwoju firmy Cannabis Vera.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#FilipKwasnica">Kontynuując słowa mojego przedmówcy, przede wszystkim podstawowa różnica jest w organie, który sprawuje kontrolę nad całymi prawami. W Niemczech istnieje agencja do spraw leków, która nadzoruje wszystkie firmy uprawiające medyczną marihuanę, która skupuje surowiec, kontroluje jego jakość i wprowadza na rynek. W Polsce takiego organu nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#FilipKwasnica">Moim zdaniem byłby konieczny do tego, żeby usystematyzować cały proces produkcji, wprowadzania na rynek i tym samym przekazania go w ręce prywatnych przedsiębiorstw, nie komplikując życia wszystkim dookoła, pozwalając na uprawę jedynie jednostkom państwowym, które, jak wiadomo, są przygotowane do tego słabiej niż firmy zajmujące się tym od wielu lat. Firmy mają zaplecze, infrastrukturę, specjalistów, którzy się na tym znają, robią to od wielu, wielu lat. W zasadzie jest to jedyna poważna różnica co do kształtu samych ustaw.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#FilipKwasnica">Nie wypowiem się, ponieważ nie jestem biegły w ustawie niemieckiej, natomiast w polskiej zmieniłbym to, co powiedziałem, oddając kontrolę jednej instytucji, która sprawowałaby nadzór nad całym procesem wprowadzania produkcji, wprowadzenia na rynek i kontroli jakości surowca farmaceutycznego. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Już oddaję głos.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Tak naprawdę są dwa modele. Rozmawialiśmy o tym na etapie budowy ustawy. Tak jak pan powiedział, może być jedna instytucja, która to skupuje. Jest to zgodne z prawem światowym w sprawie produkcji leków czy ochrony przed narkomanią. Nie wiem, jeżeli nasze instytuty byłyby, nie chcę użyć słowa mądre, ale sprawne, to model ten może być lepszy od niemieckiego pod tym względem, że mamy kilka instytutów, które mogą w różny sposób robić różne ścieżki. Może być bardziej optymalny, dlatego że jak jest jedna instytucja, która ma swój sposób wprowadzenia, nie znaczy, że ten jeden sposób może być lepszy.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dzięki dywersyfikacji tego, co jest u nas w Polsce, a jest kilka instytutów, które mogą różnie do tego podejść, może być tak, że wymyślimy coś mądrzejszego, tylko że rzeczywiście potrzebne są sprawne i chętne do współpracy z przedsiębiorcami instytuty, które będą to robiły. Chętny jest jeden instytut, a pozostałe cztery coś robią, tylko nie wiem co, ale pani minister powie nam to w swoim czasie. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#FilipKwasnica">Oczywiście zgadzam się, z tym że mając kilka różnych ścieżek, trudniej jest kontrolować cały proces. Wiadomo, że są to także nakłady ludzkie. Potrzeba też do tego procedur. Mając jedną ścieżkę, jeden zestaw procedur, można łatwo sprawdzać, jak on funkcjonuje i modyfikować go w czasie. Jest to rozwiązanie zdecydowanie prostsze i szybsze do wprowadzenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Ma pan rację, jest to prostsze, ale niekoniecznie szybsze. Jeżeli działamy wielowątkowo, tak jak już od dosyć dawna działają procesory, to od razu jest u nas pięć ścieżek, które się optymalizują. Któraś z nich będzie najlepsza. Dzięki temu możemy szybciej dojść do najlepszych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Powiedział pan jeszcze o tym, że do wprowadzenia leków potrzeba dwa lata, a jednocześnie mówią państwo, że mają już pierwszy zbiór.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#DamianBadowski">Tak, dlatego że w Tajlandii przepisy są zupełnie inne. W Tajlandii jest zestaw procedur, które trzeba spełnić. Jeżeli kontrole wyrywkowe potwierdzają, że procedury te są zachowane, że surowiec spełnia wymogi, to surowiec automatycznie staje się surowcem farmaceutycznym.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#DamianBadowski">Wygląda to zatem zupełnie inaczej. Po prostu w ustawie jest zaznaczone, co trzeba robić, jak trzeba robić, jakie wymogi trzeba spełniać. Przedsiębiorcy wiedzą, jak postępować, ponieważ mają odgórne wytyczne. De facto susz, który jest zebrany, jest surowcem farmaceutycznym. Wygląda to tam trochę inaczej. Zestawy procedur są zupełnie inne. Następnie są firmy, które jak mówię, odkupują surowiec od producentów, przetwarzają go i później nadają mu status surowca farmaceutycznego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Tutaj widziałem zgłoszenie. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Dzień dobry. Paweł Leśniański, redaktor naczelny portalu konopnego WeedNews oraz ekspert i doradca do spraw uprawy konopi w pomieszczeniach.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Już jakiś czas biorę udział w pracach nad przepisami dotyczącymi polskich upraw medycznej marihuany. Tak jak koledzy, również należę do frakcji, która od początku mówiła, że nie ma możliwości, żeby się udało w taki sposób, jak było to prezentowane wcześniej. Dzieje się dokładnie tak, jak to przewidzieliśmy. Wszystko zaczyna się na nowo.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Chciałbym zapytać pana dyrektora Rafała Spachacza z Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich à propos ośmiu miesięcy i dwóch lat. Jeżeli dobrze zrozumiałem, jest to osiem miesięcy na przygotowanie obiektu i dwa lata na wyprodukowanie i ustabilizowanie produktu. Jeżeli dobrze rozumiem, tak miałoby to wyglądać.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Tak naprawdę w mojej opinii jest to jedyna racjonalna opcja, najbliższa temu, co może się udać. Również uważam, że wymyślanie koła od nowa, czyli wprowadzanie, produkcja własnych odmian narodowych, jest fajne, ale jest to wymyślanie czegoś, co już jest. Jest tak szerokie spektrum, tak szeroki wachlarz odmian dostępnych na rynku, które można kupić na zasadzie licencji, że wprowadzenie jednej odmiany niewiele znaczy dla pacjenta. Jest to kupa roboty, a niewiele wnosi dla pacjentów, ponieważ każda odmiana ma jakieś swoje konkretne spektrum działania.</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Chciałbym także powiedzieć, że utworzenie urzędu do spraw konopi składającego się z ekspertów, jak to zaproponowali koledzy, to jest świetny pomysł. Coś takiego funkcjonuje właśnie w Niemczech. U nas bardzo tego brakuje, przez co brakuje głosu rozsądku wypracowanego przez ekspertów do spraw uprawy konopi w pomieszczeniach, pod lampami czy w szklarniach.</u>
+          <u xml:id="u-35.5" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Chciałbym zapytać o jeszcze jedną rzecz. Chciałbym zapytać, czy Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich czeka na pozwolenie, na uzyskanie pozwolenia na produkcję, żeby ruszyć w jakikolwiek sposób od strony sprzętowej, czyli postawienia i wyposażenia bądź też samego wyposażenia gotowego obiektu. Czy też wyposażanie i budowa hali produkcyjnej nastąpi dopiero po uzyskaniu pozwoleń? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Widziałem, że pan chciał zabrać głos, ale dopytam jeszcze w troszeczkę innym temacie.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Skoro mamy przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia, chciałbym zapytać o THC w produktach spożywczych. Jakiś czas temu rozmawialiśmy o tym. Przedsiębiorcy mają jakiś problem z kontrolami, które ich dotykają, ale po kolei. Pan chciał zabrać głos. Było też konkretne pytanie do instytutu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Marek Roszko, sekretarz naukowy Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Panie przewodniczący, pani minister, panie ministrze, szanowni państwo, w pierwszych słowach pragnę uspokoić pana przewodniczącego, że są przedstawiciele innych instytutów. Zajmujemy się sprawą. Tak jak mówiłem na poprzednim spotkaniu, podjęliśmy problem czy zagadnienie rozwoju produkcji konopi na cele medyczne w Polsce. Jak pan przewodniczący słusznie zauważył, problem jest dosyć skomplikowany, nie tyle nawet w kwestii legislacyjnej, co organizacyjnej całego przedsięwzięcia. Działania, które podjęliśmy do tej pory, pozwoliły nam zorganizować miejsce produkcji w rozumieniu zamkniętej produkcji indoorowej, opartej o fitotrony przy minimalnych nakładach inwestycyjnych, ponieważ nie mamy środków, które możemy asygnować na tego typu działania. Nie wykorzystamy też do tego środków budżetowych.</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Pozwoliłem sobie przygotować bardzo króciutką prezentację. Nie będę państwa zanudzał tym, co do tej pory zostało zrobione. Uzupełniliśmy wiedzę, braki w wiedzy, której nie mieliśmy, o niezbędny know-how, żeby prowadzić produkcję w fitotronach, produkcję indoorową. Na dzień dzisiejszy mamy przygotowane zaplecze laboratoryjne, w tym zabezpieczenia, niezbędną infrastrukturę do przeprowadzenia badań stabilności. W tej chwili prowadzimy procedury akredytacyjne dotyczące metod badawczych w Polskim Centrum Akredytacji. Opracowujemy również, czy na dzień dzisiejszy już wdrażamy, wszystkie niezbędne procedury dotyczące dobrych praktyk wytwarzania, o czym stanowią przepisy Prawa farmaceutycznego, zabezpieczenia miejsca upraw. Procedujemy przewidziane prawem zezwolenia, a w dalszym etapie będzie rejestracja surowca.</u>
+          <u xml:id="u-37.3" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Co zrobiliśmy do dnia dzisiejszego? Tak jak wcześniej powiedziała pani minister, posiadamy zezwolenie pozwalające na prowadzenie badań dotyczących konopi, kannabinoidów. W sierpniu 2022 r., wedle mojej najlepszej wiedzy, jako pierwsi złożyliśmy wniosek do głównego inspektora farmaceutycznego w sprawie wydania zezwolenia na uprawę konopi innych niż włókniste w celu wytwarzania surowca farmaceutycznego.</u>
+          <u xml:id="u-37.4" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Z obiektywnych przyczyn w styczniu tego roku wystąpiliśmy z wnioskiem o zawieszenie procedowania tamtego wniosku, troszeczkę ze względu na to, że musieliśmy zharmonizować dokumentację systemową, w tym dotyczącą dobrych praktyk wytwarzania i istniejących w instytucie systemów zarządzania jakością, ponieważ doszliśmy do wniosku, że może być zaburzone działanie podstawowych funkcji instytutu.</u>
+          <u xml:id="u-37.5" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Mamy wdrożone systemy ISO 17025, systemy zarządzania. Konsolidujemy to. Najpóźniej w marcu albo kwietniu tego roku wystąpimy z wnioskiem o ponowne rozpatrywanie wniosku albo ponownie wystąpimy z nowym wnioskiem o wydanie zezwolenia. W tym tygodniu przechodzimy nasz wewnętrzny audyt prowadzony przez ekspertów prowadzących działalność w zakresie EU GMP, którzy mają doświadczenie we wdrażaniu dobrych praktyk w farmacji, w tym w przedsiębiorstwach zajmujących się uprawą konopi na cele medyczne.</u>
+          <u xml:id="u-37.6" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Tak jak było to wspomniane, instytut, miejsce uprawy było kontrolowane przez organy Policji. Byłem przy kontroli. Organy kontrolujące nie miały zastrzeżeń.</u>
+          <u xml:id="u-37.7" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Powiem trochę o organizacji przedsięwzięcia. Nasz model działalności jest partnerstwem prywatno-publicznym, przynajmniej ma taki kształt, natomiast trzeba mieć jasność, że nie zlecamy produkcji innym podmiotom, innym przedsiębiorstwom. Robimy to my, natomiast korzystamy z outsourcingu środków, częściowo personelu, ale tak samo korzystamy z outsourcingu informatyków, realizując działalność instytutu. Działalność będzie prowadził instytut. Wytwórcą jest instytut. Nadzoruje on wszystkie etapy produkcji. Instytut ma doświadczenie we współpracy z przemysłem farmaceutycznym, posiada certyfikaty GMP, jest zarejestrowany jako wytwórca. Stąd mamy osoby wykwalifikowane, zatrudniamy osoby wykwalifikowane w rozumieniu przepisów Prawa farmaceutycznego.</u>
+          <u xml:id="u-37.8" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Natomiast oczywiście po to, żeby proces przebiegał szybko i jak rozumiem, zaspokoił oczekiwania strony społecznej, potrzebujemy życzliwego wsparcia organów administracji publicznej, głównego inspektora farmaceutycznego w celu doprecyzowania zapisów dokumentacji, procedur i tego typu rzeczy.</u>
+          <u xml:id="u-37.9" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Po licznych sugestiach – częściowo to też spowodowało to, że wstrzymaliśmy procedowanie wniosku – zdecydowaliśmy się na dwukierunkową drogę. Surowiec, który uda nam się wytworzyć i który będzie spełniał wymagania farmakopei, będzie wytwarzany jako susz. Natomiast przygotowujemy się do przetwarzania części, które nie będą ich spełniały bądź części odpadowych, do wytwarzania ekstraktów, które również mogą stanowić surowiec do wytwarzania leków recepturowych. Uwzględniamy to w naszym modelu działalności.</u>
+          <u xml:id="u-37.10" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Oprócz tego już w dniu dzisiejszym prowadzimy badania w zakresie stabilności kannabinoidów, terpenów, suszu. Analizujemy możliwości przetwarzania. Prowadzimy także badania w skali mikrotechnicznej dotyczące przetwarzania na nowe surowce, w dalszej perspektywie oczywiście o jakimś potencjale rynkowym i wdrożeniowym, jak również zastosowania na cele terapeutyczne. Prowadzimy badania w zakresie możliwości wykorzystania odpadów z produkcji konopi innych niż włókniste.</u>
+          <u xml:id="u-37.11" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPanstwowegoInstytutuBadawczegoMarekRoszko">Jeżeli chodzi o plany, jeżeli w kwietniu wznowimy postępowanie dotyczące wniosku i Główny Inspektorat Farmaceutyczny dosyć szybko wyda zezwolenie, możliwe jest wytworzenie suszu w czwartym kwartale tego roku w ilości 600 kg. Oczywiście dalszy etap to badania przechowalnicze, badania stabilności, procedura rejestracyjna w urzędzie rejestracji leków. W dalszej perspektywie będzie można mówić o uwalnianiu na rynek. Bardzo dziękuję. Tyle instytut był w stanie zrealizować w ostatnim okresie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo dziękuję, panie profesorze.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Nie miałem zaznaczone, że jest pan na liście obecności. Przepraszam. W takim razie oddajmy głos kolejnemu instytutowi, który przybył na nasze posiedzenie. Z tego, co widzę, z pięciu są tylko dwa instytuty, ale bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Czy państwo również mają jakiś kosztorys produktu finalnego? Widzę, że uda się państwu dosyć szybko, jak na możliwości zrobienia tego. W Tajlandii też słyszymy o okresie roku do dwóch lat. Z tego, co widać, państwo wyrobią się w dwa lata od wejścia ustawy w życie. Mówił pan jeszcze o życzliwym wsparciu głównego inspektora farmaceutycznego. Czy widzi pan mankamenty w życzliwości?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPIBMarekRoszko">Nie, nie, żeby była jasność, nie mam zastrzeżeń do pracy urzędu, natomiast oczywiście im szybciej będziemy rozpatrywać wnioski, im będzie następowała lepsza komunikacja między nami, tym na pewno szybciej sfinalizujemy proces dotyczący zezwolenia.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPIBMarekRoszko">Jeżeli chodzi o stronę kosztorysową, to tak jak przedstawiałem na poprzednim posiedzeniu podkomisji w tej sprawie, kluczową sprawą w produkcji są koszty energii elektrycznej, jeżeli chodzi o uprawę indoorową. Nasze szacunki wtedy opierały się o koszty produkcji rzędu 14–16 zł, natomiast niestety nie zagwarantuję, że rachunek ekonomiczny nie zmieni się, ponieważ ceny energii zmieniają się dosyć radykalnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję. Na szczęście udaje się, żeby spadały. Rzeczywiście nie wiemy, na jakim etapie się zatrzymają, ale fluktuują i spadają. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Dzień dobry. Maciej Pawłowski, Polskie Stowarzyszenie Producentów i Przetwórców Konopi.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Chciałbym na chwilę odejść od instytutów. Z racji tego, że mamy przedstawicieli Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, chciałbym poruszyć dwa, trzy problemy rynkowe, które nas dotykają.</u>
+          <u xml:id="u-41.2" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Pierwszym jest, tak jak pan przewodniczący wspomniał, obecność THC w produktach spożywczych i suplementach diety. Otóż dzisiaj THC jest lekiem. Każda obecność leku w produkcie spożywczym lub suplemencie diety jest przez urząd traktowana jako wprowadzenie leku do obrotu bez zezwolenia. Co to spowodowało?</u>
+          <u xml:id="u-41.3" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Spowodowały to dwie rzeczy. Producenci, którzy wytwarzają jedzenie bądź suplementy diety na bazie konopi, usuwają THC. Są różne sposoby usunięcia THC. Niestety odbija się to na działaniu innych kannabinoidów niepsychoaktywnych, ponieważ w konopiach nie występuje tylko THC i CBD, ale ponad 140 różnych kannabinoidów, z czego tylko jeden jest psychoaktywny. Produkty te są po prostu, mówiąc w najprostszy sposób, niszczone, ich skuteczność jest niszczona poprzez sztuczne wymuszanie usunięcia THC.</u>
+          <u xml:id="u-41.4" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Drugim problemem jest to, iż produkty te są rejestrowane jako pamiątki z wakacji, jako produkty nie do spożycia. Tak jest napisane na opakowaniu tychże produktów. Tym samym jest omijane prawo. Pytanie, czy matka dziecka chorego na epilepsję, poda produkt, na którym jest napisane „nie do spożycia”, ale to jest już sprawa drugorzędna.</u>
+          <u xml:id="u-41.5" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Chciałbym zwrócić uwagę inspektoratu na załącznik do ustawy, która wprowadzała konopie medyczne, iż tam podniesienie limitu THC przykładowo do 0,3%... Lek zaczyna się od 0,3% THC, a to, co zawiera poniżej śladowych ilości, które mamy w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, i np. to, co może być na polu u rolnika, mogłoby być akceptowalne w produktach spożywczych. Tym samym producenci, którzy opierają się na konopiach włóknistych, nie musieliby niszczyć produktu, mówiąc w prosty sposób, niszczyć jego skuteczności albo stosować głupie obejścia, jak np. że to jest pamiątka z wakacji albo coś nie do spożycia itd. Rodzi to kolejną patologię, którą znamy z dopalaczy. Były one sprzedawane jako substancje, np. jako zapachy do samochodu. Jest to jedna rzecz, na którą chcielibyśmy zwrócić uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-41.6" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Drugą rzeczą jest rejestrowanie w urzędzie rejestracji produktów leczniczych różnych szczepów konopi medycznych pod jedną rejestracją. Do tej pory było tak, że każda konkretna odmiana miała swoją rejestrację. Dzisiaj dzieje się tak, że pod jedną nazwą – ponieważ opakowanie konopi medycznych musi być za każdym razem takie samo, na opakowaniu może się zmieniać tylko numer partii – są rejestrowane różne odmiany, które zawierają różny profil terpenowy i różny profil kannabinoidowy, przez co dla pacjenta ze schizofrenią jedna odmiana będzie dobra, a druga odmiana będzie powodować wznowienie choroby.</u>
+          <u xml:id="u-41.7" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Dzisiaj firmy mają możliwość rejestrowania różnych szczepów pod jedną rejestracją. Pewnie odbywa się to z uwagi na to, że jest to obniżenie kosztów. Rejestracja kiedyś kosztowała 30 tys. zł. Nie wiem dokładnie, ile kosztuje teraz, ale pewnie jest to więcej pieniędzy. Zamiast wydawać x tysięcy, firmy rejestrują więc to pod jedną rejestracją. Mamy cztery odmiany konopi medycznych – nie będą nazywał firmy, która tak zrobiła – pod jedną nazwą. Lekarz przepisując konkretny lek, który ma x procent THC i x procent CBD, nie wie tak naprawdę, czy to jest, mówiąc kolokwialnie, Jack Herer czy jakaś inna odmiana. Pacjent też tego nie wie, gdyż musiałby dochodzić po dokumentacji.</u>
+          <u xml:id="u-41.8" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Dzisiaj tu widzę problem, dlatego że po prostu jest to zagrożenie dla pacjentów, którzy wiedzą, że dana odmiana z danym spektrum kannabinoidów i terpenów jest pomocna przy wielu dolegliwościach. Wie to pacjent, wie to lekarz, a potem przychodzi niby ten sam lek, który jest de facto z innej odmiany, która może zupełnie inaczej zadziałać na pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-41.9" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Trzecim problemem, który dostrzegamy w sprawie konopi medycznych, jest dostępność dla pacjentów. Unia Europejska nakłada na nasz kraj limity dotyczące substancji psychotropowych. Dla Polski zgłosiliśmy 3 t do końca tego roku. W tym momencie, zgodnie z naszymi szacunkami, zostało jeszcze 300 kg. Nowe firmy tyle mogą zarejestrować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Przywieźć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Tak, przywieźć na terytorium Rzeczypospolitej.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">W Polsce nie ma upraw, więc wiadomo, że 100% pochodzi z importu. Jeżeli powstanie nowa firma czy podmiot, który będzie chciał wprowadzić lek na rynek, w zasadzie nie ma takiej możliwości, ponieważ 300 kg zaraz będzie zużyte. Nasza propozycja jest taka, żeby zezwolenia wydawać czasowo.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Dzisiaj jest tak, że firma zgłasza: „Dzień dobry, my w 2023 r. potrzebujemy jedną 1 t”. Jest to dla niej rezerwowane. Nikt nie sprawdza, czy wykorzystała, rzeczywiście zaimportowała 1 t surowca farmaceutycznego, ale 1 t jest zarezerwowana, już jej nie ma. Chcielibyśmy zwrócić na to uwagę, poprosić firmy w połowie roku i zapytać, ile z tego wykorzystaliście. Jeżeli zamierzacie wykorzystać mniej, to oddajcie pulę, żeby inni mogli z tego skorzystać. Pula ta obejmuje także badania i rozwój. To nie są tylko firmy, które fizycznie chcą zaimportować surowiec, ale to też są firmy, które chcą prowadzić jakieś badania w tym zakresie. One też muszą sobie zarezerwować, ile substancji psychotropowej będą badać czy wykorzystywać.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Wracając do instytutów, tak jak pan przewodniczący pamięta, od początku uczestniczyłem w projektowaniu ustawy. To nie jest tak, że nie ma przepisów dotyczących uprawy medycznej na świecie. Jest standard GMP, jest standard G.A.P, który dana instytucja musi spełnić, żeby wprowadzić surowiec farmaceutyczny na rynek. Z naszego punktu widzenia, czy będzie to instytut badawczy, czy będzie to prywatna firma – nie ma żadnego znaczenia, a jak widzimy, pojawiają się koniunkcje, że instytut badawczy podzleca to firmie.</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Zatem dlaczego nie mogłaby tego robić prywatna polska firma, skoro i tak jest wszystko opisane, jest dokładnie zaznaczone, jak ma to wyglądać, jakie firma lub instytut musi spełnić standardy, gdyż nie ma to żadnego znaczenia z punktu widzenia uprawy, żeby wprowadzić surowiec na rynek? Dojdziemy do patologii, że firmy będą się zabijać o to, komu uda się dotrzeć do jakiego instytutu i jakiego dyrektora instytutu przekupić.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#CzlonekPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiMaciejPawlowski">Osobiście zrobiłem tour de Pologne po Polsce kiedy doszło do zmiany ustawy. Większość instytutów powiedziała: „Panie Maćku, ale my jesteśmy instytutem badawczym”. Co rolnictwo ma wspólnego z wprowadzaniem leku na rynek? Rolnictwo zostawmy rolnikom, a instytutom badawczym badania i rozwój, na przykład nad własną uprawą konopi medycznych w Polsce. I na Boga, udostępnijmy to firmom, które są przygotowane do tego, żeby wprowadzać surowiec farmaceutyczny na rynek, nie zamykając oczywiście drogi instytutom. Wszystko jest opisane w przepisach prawa. Czy przepisy te będzie spełniał instytut, czy firma z NIP-em, to z naszego punktu widzenia nie ma żadnego znaczenia. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Może od razu poprosimy ministerstwo i głównego inspektora farmaceutycznego o odpowiedzenie na trzy czy cztery zagadnienia, które pan wymienił.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Szanowni państwo, Dariusz Poznański, dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Wracając do postulatu czy pytania, dlaczego nie umożliwiono tego bezpośrednio przedsiębiorcom, pan minister wspominał, że dyskusję o tym prowadziliśmy przy pracach nad nowelizacją ustawy. Jednolita konwencja ONZ z 1961 roku wyraźnie wskazuje, że to organizacja krajowa musi sprawować nadzór, wydawać zezwolenia dla poszczególnych osób, jeżeli chodzi o wstępne uprawy, dokonać zakupu całego zbioru, fizycznie odebrać zbiór. W efekcie dyskusji została wdrożona taka zmiana przepisów, jaka obowiązuje w chwili obecnej.</u>
+          <u xml:id="u-45.2" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Bezpośrednio instytucją krajową czy instytucjami krajowymi są instytuty nadzorowane przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, żeby być tu w zgodzie z międzynarodowymi przepisami, do przestrzegania których się zobowiązaliśmy. Są tam wskazane poszczególne substancje odurzające czy psychotropowe, które są odzwierciedlone także u nas w przepisach karnych ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Musi być tu pełna zgodność. W innych państwach pewnie są różne podwarianty, natomiast zasada jest określona w konwencji. Jeżeli są to państwa należące do Organizacji Narodów Zjednoczonych, wymagania są tożsame.</u>
+          <u xml:id="u-45.3" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Padło pytanie odnośnie do THC w żywności, jakichś potencjalnych problemów z kontrolami. Na tak dużym poziomie ogólności trudno na to pytanie czy stwierdzenie odpowiedzieć jednoznacznie. THC w żywności jest traktowane jako zanieczyszczenie. Nie jest to świadomy składnik żywności, który powinien się tam pojawić. Jeżeli chodzi o zanieczyszczenia w żywności, progi zanieczyszczeń, faktycznie zastanawialiśmy się nad określeniem progu krajowego. W ubiegłym roku prowadziliśmy prace nad rozporządzeniem na podstawie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, natomiast z uwagi na to, że na początku tego roku weszły w życie przepisy rozporządzenia unijnego w tej sprawie, podejście zostało ujednolicone.</u>
+          <u xml:id="u-45.4" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Z tego, co wiem, przepisy mają obowiązywać od 2025 roku. Wydaje się, że bezpośrednio w chwili obecnej nic nie powinno się zmienić, jeżeli chodzi na przykład o praktykę sprawowania nadzoru przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Jeżeli tutaj jest jakiś konkretny problem w danym miejscu, prosimy o jakąś informację do Ministerstwa Zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-45.5" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Zastanawiając się nad dyskusją w sprawie tego, czy produkcja powinna być powierzona bezpośrednio firmom komercyjnym, czy też jednak nie być konsekwentnym i nie korzystać ze współpracy z instytutami nadzorowanymi przez ministra rolnictwa, oczywiście jest to bardziej po stronie naszego zaprzyjaźnionego resortu, ale wydaje nam się, że w tej konfiguracji dostępność surowca sparametryzowanego i w dostępnej cenie to jest jedna korzyść. Z drugiej strony są także korzyści, jeżeli chodzi o badania i rozwój, prowadzenie prac naukowych przez instytuty. Wydaje się więc, że pozytywnych efektów zewnętrznych jest więcej.</u>
+          <u xml:id="u-45.6" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Chyba tyle mam do powiedzenia. Nie wiem, czy Główny Inspektorat Farmaceutyczny chciałby jeszcze coś dopowiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Może jeszcze ja w kwestii limitów, które były poruszane.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Pojawiło się troszeczkę nieścisłości. Chciałabym sprostować, że są to limity określane na poziomie światowym również na podstawie jednolitej konwencji. Stanowi ona podstawę prawną. Jeżeli chodzi o nasz komunikat, udzielaliśmy odpowiedzi, nie wiem, czy akurat konkretnie panu, ale udzielaliśmy odpowiedzi na różne pytania. Komunikat wyszedł troszeczkę z wyprzedzeniem, aczkolwiek dostrzegamy bardzo dynamiczny wzrost. Konwencja i wynikające z niej nasze obowiązki sprowadzają się do tego, że mamy zarówno dostępność dla pacjentów, jak i przeciwdziałanie narkomanii.</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Nasze dane, które pozyskujemy, wynikają z prostego faktu, że surowiec farmaceutyczny ma swoje odzwierciedlenie w dokumentach realizacji recepty. Jest to tylko status Rpw – lek musi być wydawany na receptę. Mamy obiektywne dane, które wskazują, ile surowca rzeczywiście dochodzi do pacjentów. Są bardzo duże rozbieżności. Dlatego mocno monitorujemy, sprawdzamy tę sprawę. Jako państwo nie możemy wpuszczać go do kraju w nieograniczonej ilości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Czy mogę jeszcze zadać pani pytanie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Oczywiście. Jeszcze chwilę. Zaraz będziemy dalej zadawać pytania, jak już mamy przyjemność panią tutaj gościć.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pojawił się postulat, dlatego że rzeczywiście może dojść do patologii, że jedna firma powie na początku roku, że sprowadzi 3 t. Tym samym blokuje możliwość sprowadzania surowca przez pozostałe firmy. Powiedziała pani, iż wiedzą państwo, co jest chyba oczywiste, ile surowca koniec końców trafia do pacjentów, ponieważ są recepty. Czy posiada pani dane, ile surowca sprzedano w ubiegłym roku, a ile w tym roku? Czy jednak nie jest to rozsądny postulat, ten, który pan wypowiedział przed chwilą, żeby sprawdzać, czy firmy nie zaklepują sobie ograniczonej ilości, jak pani powiedziała, jaką możemy sprowadzić do Polski, żeby nie wprowadzić patologii do naszego systemu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Jak najbardziej zgadza się, że również dostrzegamy mankamenty naszych podstaw prawnych, które nie determinują tego, która firma wykorzystuje konkretny limit. Jest to spowodowane różnymi wymogami, np. w zakresie raportowania dotyczącego wytwórni farmaceutycznych czy hurtowni farmaceutycznych. Z tego to wynika. Jest to problem, który dostrzegamy i który chcielibyśmy również uregulować.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Po drugie, pytał pan o dane. Dane z 2020 r. wskazują na rząd wielkości. Do kraju wjechało 1,8 t w stosunku do 770 kg, które zostały wydane na receptę. A zatem ponad 1 t mamy gdzieś na stokach. Aktualnie główny inspektorat wydał pozwolenia na 3 t. Są to dokumenty, na podstawie których w przeciągu trzech miesięcy surowiec wjedzie do kraju.</u>
+          <u xml:id="u-49.2" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">W chwili obecnej w naszej ocenie z naszej perspektywy i z naszej strony nie ma ograniczeń. Na chwilę obecną sytuację monitorujemy na bieżąco. Będziemy elastycznie podchodzić do wszelkich obiektywnych danych, które będą do nas spływały i które będą potwierdzały rzeczywiste, realne zapotrzebowanie pacjentów. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Znowu chciałbym doprecyzować. Powiedziała pani, że chcą państwo to uregulować. Kiedy i jak? Według tego, co pani powiedziała, 3 t mamy już rozdysponowane, a mamy początek roku. Zastanawiająca jest różnica, o której pani powiedziała. W tamtym roku 770 kg przeszło przez apteki do pacjentów, a wjechało 1,8 t. Nie wiem, czy jest coś wiecznego. Możemy sobie wyobrazić, że np. gwoździe mogą długo poleżeć, a to jest lek, który nie jest wieczny. Czy wiedzą państwo, co się stało z 1 t substancji?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Aktualnie właśnie prowadzimy rozeznanie w tym zakresie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Do kiedy regulacja... Chodzi o to, żeby nie okazało się, że 3 t, które już są zarezerwowane, będą wirtualne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Na pewno będzie się to elastycznie zmieniać, ponieważ na razie są to, co podkreślam, nasze informacje z wyprzedzeniem. Są to dane, które dotyczą wydanych pozwoleń. Nasz limit dotyczy już stricte surowca, substancji, dlatego że jest to limit na substancję, która wjechała do kraju.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">W związku z tym, że pozwolenia są ważne przez trzy miesiące, przedsiębiorcy mają kolejne dwa tygodnie na zwrot potwierdzenia do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, czy dane pozwolenie zostało zrealizowane i w jakiej ilości. Wszelkie niezrealizowane lub częściowo zrealizowane pozwolenia automatycznie zwiększają dostępny limit. Wartość ta jest płynna. Podkreślam, że na bieżąco jest przez nas monitorowana.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Zgłasza się bardzo dużo osób, myślę, że do pani. Idźmy po kolei z mojej lewej strony.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Grzegorz Kobyłecki.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Mam pytanie odnośnie do limitów, o których pani wspomniała. Będę się posługiwał danymi, jakie funkcjonują oficjalnie na poziomie europejskich i polskich instytucji, które monitorują zjawisko narkomanii.</u>
+          <u xml:id="u-55.2" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">W tej chwili oficjalne dane mówią o tym, że w Polsce mniej więcej 800 tys. ludzi korzysta regularnie z suszu w formie, która jest do spalenia, czyli w formie papierosów.  800 tys. ludzi średnio wypala miesięcznie ok. 20 g. Na tej bazie można powiedzieć, że roczne zapotrzebowanie polskiego rynku wynosi 16 t. Teraz mówimy o limicie ustanowionym przez instytucje, przez konwencję, którą wypełniacie. O ile dobrze pamiętam, jest to spółka z o. o., ltd, która w pewnym momencie przejęła albo przyznała sobie prawo kontrolowania rynków światowych, jeżeli chodzi o limity przyznawane poszczególnym krajom.</u>
+          <u xml:id="u-55.3" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Abstrahując już od tego, moje pytanie dotyczy tego, skąd się bierze różnica? Inaczej skąd się bierze pozostałe 13 t na rynku polskim?</u>
+          <u xml:id="u-55.4" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Są dane, które mówią o tym, że w świetle narastających problemów psychicznych, zwłaszcza depresji, nawet to kupowane od dilerów THC nie jest w Polsce kupowane po to, żeby się lepiej bawić, tańczyć przy piwie w klubie, tylko po to, żeby łagodzić symptomy depresji i lęków społecznych, które pojawiły się w ostatnich dwóch latach. To, że depresja w tej chwili tak na dobrą sprawę jest uważana w Polsce za chorobę numer jeden, wszyscy wiemy.</u>
+          <u xml:id="u-55.5" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Teraz jest pytanie, czy wspomnianymi przez panią 3 t, rzeczywiście konieczność korzystania z konopi w celu łagodzenia symptomów zdrowia psychicznego, które pojawiają się w tej chwili na rynku... Czy jest to coś, czym chcecie zapełnić rynek i czy uważacie, że to jest to, czego rzeczywiście rynek potrzebuje? Czy przyjmujecie rzeczywistość, że w tej chwili w Polsce, jeżeli chodzi o całość rynku, wykorzystuje się do 2 t miesięcznie? Są miasta, gdzie w weekend 100 kg jest sprzedawanych przez dilerów. Są to dane, które posiadamy z instytucji, o których rozmawiamy, jak również dane procentowe. Dane o 800 tys. ludzi są to dane, które zostały ustalone, są podawane przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.</u>
+          <u xml:id="u-55.6" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Osobną historią są wszystkie procedury narzucane czy pokazywane przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny, dotyczące tzw. badań naukowych czy eksperymentów badawczo-medycznych. W regulacjach tych jest tak duża dziura, a właściwie regulacji tych w ogóle nie ma, że rozpoczęcie w tej chwili jakiegokolwiek sensownego badania w obszarze możliwości wykorzystania kannabinoidów do leczenia jest praktycznie niemożliwe, dlatego że, czego by człowiek nie zrobił, czego by firma nie zrobiła, czego by lekarz nie zrobił, to i tak będzie to niezgodne z przepisami, których nie ma. Przepisy są później interpretowane. Interpretacja ta najczęściej jest czymś, co blokuje, a wręcz uniemożliwia rozpoczęcia tego typu historii. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-56.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Przepraszam, zaraz oddam panu głos, ale jednak muszę się do tego odnieść, dlatego że jesteśmy na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w polskim Sejmie. Mówi pan o 2 t, które są wypalane nielegalnie, a nie legalnie. Każdy lekarz w Polsce może wypisać receptę, jest uprawniony do tego, żeby osobie wypisać lek. Jeżeli ktoś nie chce leku, tylko korzysta z narkotyków, gdyż jest to narkotyk, łamie prawo. Jeżeli ktoś ma depresję, oczywiście może się leczyć na własną rękę. Przez setki lat popularnym antydepresantem był alkohol, który jest legalnym narkotykiem. Teraz rozmawiamy o konopiach medycznych do celów medycznych. Jeżeli ktoś jest chory, nie ma problemu, żeby po konsultacji lekarz mu to wypisał. Widzimy, że w ubiegłym roku wjechało 1,8 t, a wykorzystano tylko 770 kg. Wobec tego mamy zapas. Jeżeli teraz oglądają nas ludzie chorzy z depresją... Jednak depresja jest bardzo ciężką, trudną do wyleczenia chorobą. Trzeba ją leczyć u lekarza.</u>
+          <u xml:id="u-56.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">W ubiegłej kadencji zrobiliśmy w Polsce procedury, co nie było łatwe. Jak państwo wiedzą, w gronie Komisji Zdrowia w ubiegłej kadencji była dosyć duża walka, żeby konopie pojawiły się w polskich aptekach, ale muszę powiedzieć, że dzięki współpracy Kukiz’15 z Prawem i Sprawiedliwością lekarze mogą wypisywać konopie medyczne. Są w Polsce dostępne, według tego, co pani przed chwilą powiedziała, z zapasem. Nie wiem więc, do czego pan dąży, jeżeli mówi pan o tym, że miesięcznie są wypalane 2 t. Są wypalane nielegalnie, dlatego że jako państwo zapewniliśmy wszystkim pacjentom, którzy chcą, dostęp do konopi medycznych w celach medycznych.</u>
+          <u xml:id="u-56.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Proszę, kolega.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Przy okazji odpowiem ci, Grzegorz. Jeżeli chodzi o narzucone nam limity, w ogóle nie ma tutaj tematu do dyskusji, ponieważ są narzucone przez jednolitą konwencję o środkach odurzających. Po prostu trzeba się tego trzymać.</u>
+          <u xml:id="u-57.2" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Natomiast sytuacja wygląda tak, że na chwilę obecną już brakuje suszu medycznego w aptekach. Mam wrażenie, że Główny Inspektorat Farmaceutyczny interpretuje przepisy tak, że pozwolenia wydano na 1,8 t, a faktycznie wjechało 800 kg – 1 t. W tym roku sytuacja wygląda tak, że pozwolenia już są na 3 t. Jestem w stałym kontakcie z farmaceutami, jak również z firmami, które sprowadzają do nas marihuanę. Zresztą zaraz po posiedzeniu podkomisji od razu jedziemy na uprawy do Aurory, na rozmowy na temat polskiego rynku, polskiego pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-57.3" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Przepis art. 21 konwencji stanowi, że całkowita ilość każdego środka odurzającego wyprodukowanego i przywiezionego przez kraj nie może przekroczyć sumy. Tutaj nie jest napisane, że całkowita liczba pozwoleń nie może przekroczyć sumy, tylko przywiezionego środka, który faktycznie wjechał do nas na terytorium kraju bądź u nas w kraju jest wyprodukowany. Na chwilę obecną wygląda to tak, że Aurora przywiozła w tym roku około 300 kg, które faktycznie trafiły do Polski. Cannabis cały czas ma problem, ponieważ ma delikatne przekroczenia. Powinien być urząd do spraw kolonii, który powinien to wpuścić, ponieważ 0,5% to nie jest żadne przekroczenie, tak naprawdę to nie ma wpływu na jakość leku. Tak naprawdę Cannabis plus East w tym roku faktycznie przywieźli do Polski może 600 kg, natomiast w dokumentach, jak pani sama mówi, są prawie 3 t.</u>
+          <u xml:id="u-57.4" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Jestem w stałym kontakcie z farmaceutami, z czołowymi farmaceutami konopnymi, którzy naprawdę zajmują się głównie tym. Wiem, że już są problemy z dostępnością w aptekach, ponieważ ludzie robią zapasy. Nie ma żadnej tony. Tona jest tylko na papierze. Nie ma tony zapasów z zeszłego roku. Mogę o tym zapewnić. Nie ma tego w żadnych hurtowniach – też jestem z nimi w stałym kontakcie – ani w aptekach. Farmaceuci dzwonią do mnie ostatnio, nawet w tym tygodniu, że robi się problem, że trzeba coś zrobić, porozmawiać z Głównym Inspektoratem Farmaceutycznym, dlatego że za chwilę fizycznie nie będzie suszu w aptekach, pomimo iż państwo będą mieli na papierze, że w sumie są 3 t, więc niby sporo.</u>
+          <u xml:id="u-57.5" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Za chwilę sytuacja dla pacjentów może być naprawdę dramatyczna, ponieważ będą musieli nagle zaprzestać terapii bądź korzystać z nielegalnej substancji. Bardzo prosimy o przyjrzenie się temu, żeby nie doszło do takiej sytuacji. Automatycznie zablokuje to także wydanie pozwoleń na polską produkcję, ponieważ art. 21 mówi zarówno o przywiezieniu, jak i wyprodukowaniu. A więc z automatu mamy zablokowaną produkcję na ten rok. Nie wolno wydać żadnego pozwolenia.</u>
+          <u xml:id="u-57.6" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Jeszcze raz chciałbym zapytać pana dyrektora Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich o kwestie sprzętowe, ponieważ nie uzyskałem odpowiedzi. Czy dobrze zrozumiałem, że będą to dwa lata łącznie z ośmioma miesiącami, a więc łącznie będą trzy lata na uzyskanie produktu? Brzmi to całkiem realnie. W końcu są to jakieś realne terminy. Czy są jakiekolwiek postępy, czy zostały rozpoczęte prace w kwestii sprzętowej, wyposażenia hali produkcyjnej, linii produkcyjnej medycznej marihuany? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Doprecyzuję może jednym zdaniem.</u>
+          <u xml:id="u-59.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Dane z zeszłego roku opierają się na już przywiezionych ilościach, nie na ilościach z wydanych pozwoleń, natomiast jak powiedziałam wcześniej, nasz komunikat wyszedł z wyprzedzeniem w oparciu o dane dotyczące ilości z wydanych pozwoleń. Są one na bieżąco aktualizowane w oparciu o przekazywane przez przedsiębiorców informacje w zakresie realizacji lub częściowej realizacji pozwoleń.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">A zatem później może to wrócić do puli.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Tak. Jeżeli pozwolenie jest wydane, ale nie zostało zrealizowane, informacja o tym dociera do nas. Wtedy limit automatycznie się obniża. Na chwilę obecną Główny Inspektorat Farmaceutyczny nie wstrzymał żadnego pozwolenia. Wszystkie wnioski, które mamy, są nadal procedowane. Ewentualny brak dostępności na pewno nie jest związany z naszymi działaniami. Komunikat był wydany informacyjnie dla państwa z wyprzedzeniem, co jeszcze raz podkreślam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-62.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Powiem państwu, że żona jest lekarzem paliatywnym, który wypisuje takie recepty. Problem jest także po drugiej stronie. Nie wiem, czy nie powinna być jakaś akcja informacyjna. Część pacjentów, nawet paliatywnych, nie chce kupować konopi medycznej, ponieważ boi się, że jest to narkotyk. Nawet w takim stanie nie chcą wykupywać recept. Myślę, że potrzebna jest większa akcja informacyjna. Dostępność jest rzeczywiście kluczowa, dlatego że przerwanie terapii powoduje, że trzeba ją zaczynać od początku, jak zwykle przy takich lekach.</u>
+          <u xml:id="u-62.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Widziałem, że pan w środkowym rzędzie chciał zabrać głos. Już przechodzimy do pana.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#DamianBadowski">Zostało to już sprostowane. Co do ilości – spala się 1,5 t konopi w weekend w samej Warszawie. Są to oficjalne dane z GUS-u. Spala się nie 100 kg, a 1,5 t.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#DamianBadowski">Tak jak było wspomniane, w naszej grupie firm jest klinika, jedna z największych w Polsce. W tym momencie dostępność leku to mit. Sprawdziliśmy przed chwilą, że dwa najsławniejsze leki, które są, w tym momencie w Polsce są nie do dostania w żadnej aptece. Można to sprawdzić na stronie gdziepolek.pl. Jest to strona, która ma wszystkie bazy danych aptek. Leki nie są dostępne nigdzie. Jest to też problem dla klinik, dla przedsiębiorców. Po raz kolejny trafiają do nas pacjenci, którym chcemy pomóc. De facto nie można im pomóc, ponieważ nie ma zamienników jeden do jednego. Jak ktoś stosuje terapię danym lekiem, to musi mieć właśnie ten lek. To tylko gwoli wyjaśnienia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Już oddaję głos kolejnym osobom, ale przypomniał mi pan, że mówił pan o tym, że w jednym opakowaniu mogą być trzy różne rośliny, które mają różne spektrum. Jest to problem ciągłości leczenia daną substancją, dlatego że jednak jest to roślina o różnym spektrum działania. Czy Główny Inspektorat Farmaceutyczny zwraca na to uwagę?</u>
+          <u xml:id="u-64.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Była jeszcze mowa o kosztach, że kiedyś pozwolenie kosztowało 30 tys. zł. Jak to wygląda teraz? Wiem, że państwo z czegoś musi żyć, musi pobierać opłaty od różnych czynności. Jak w tej chwili wygląda opłata i czy musi być taka wysoka? To pytanie do pani z Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. Teraz usłyszała pani również to, że zgodnie z tym, co pan przed chwilą sprawdził, w tej chwili brakuje leku. Wracam do pytania, które wcześniej pan zadał, mówiąc o tym, że w jednym opakowaniu mogą być trzy różne rośliny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Chciałbym wyjaśnić, z czego go wynika.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Problem rejestracji trzech odmian na jednej rejestracji wynika z tego, że w przypadku właśnie tego leku brana pod uwagę jest tylko substancja aktywna, czyli THC i CBD. Podaje się to w momencie rejestracji. Myślę, że istnieje około 100 odmian, 500 odmian, które będą miały 18% THC. Każdą z tych odmian można rejestrować na tej samej rejestracji, chociaż mogą one mieć zupełnie różne działanie. Nie jest to więc kwestia Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, tylko po prostu przepisów dotyczących rejestracji produktu.</u>
+          <u xml:id="u-67.1" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Uważam, że większym problemem jest to – mam takie informacje od jednego z producentów medycznej marihuany – że chce zarejestrować kolejne odmiany mające taką samą zawartość THC. Ma dwudziestkę i dwudziestkę dwójkę, a chce wprowadzić nową dwudziestkę i dwudziestkę dwójkę, dwie nowe odmiany na nowych rejestracjach, żeby to było oznaczone dla pacjenta na opakowaniu, ale Główny Inspektorat Farmaceutyczny mu na to nie pozwala. Chodzi o Aurorę. Mam oficjalne pismo od Aurory.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Przepraszam, troszeczkę mieszają się tu kompetencje. Pytania te, kwestie te pewnie są do urzędu rejestracji, ponieważ dotyczą ściśle rejestracji surowców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Dobrze. Przepraszam. OK, mój błąd.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Przepraszam, ale nie umiem odnieść się do problemów rejestracyjnych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Przepraszam, faktycznie chodzi o urząd rejestracji. Tak, tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Natomiast jeżeli chodzi o dostępność konkretnych stężeń, nie mogą one wynikać z jakichś naszych przyczyn z tego powodu, że u nas na chwilę obecną nie są wstrzymywane żadne wnioski, które dotarły. Czy w ogóle wnioski przywozowe na konkretne stężenia były złożone?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Ale w większości nigdy niezrealizowane. Na przykład mam informacje o kilku firmach, o trzech, dwóch firmach, które zamówiły po 500 kg i praktycznie w ogóle przestały funkcjonować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Ale Główny Inspektorat Farmaceutyczny wydał pozwolenie, to firma go nie zrealizowała już nie z naszej winy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Tak, ale jest to liczone do puli, chociaż tona nigdy nie wyjechała. Dwie firmy miały po 500 kg. To już jest tona, która...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Jeżeli dana ilość na danym pozwoleniu nie wjechała, automatycznie jest odejmowana od limitu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">W tym przypadku nie została odjęta, ponieważ właśnie kończy się limit 3 t. Do Polski wjechało tylko 500 kg.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Pozwolenia są ważne trzy miesiące. Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić potwierdzenie w ciągu kolejnych czternastu dni. Aktualnie mamy połowę marca.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">W kwietniu powinno się sporo powyjaśniać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Na to liczymy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">My również.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Aczkolwiek nie bierzemy na siebie kwestii ewentualnego braku dostępności konkretnych stężeń. Nie wynika to z naszych działań.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-83.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Proszę pana o skierowanie mailem tego pytania do urzędu rejestracji, żebyśmy również to wyjaśnili, ponieważ pacjent powinien wiedzieć, czym się dokładnie leczy, a nie tylko znać stężenia dwóch substancji.</u>
+          <u xml:id="u-83.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Kolejna osoba, która chciała zadać pytanie. Bardzo proszę, pan.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz">Dzień dobry. Ernest Bednarowicz. Reprezentuję Labocanna spółka akcyjna.</u>
+          <u xml:id="u-84.1" who="#PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz">Przysłuchując się rozmowie szanownego gremium, wyciągam kilka wniosków. Rzeczywiście jeżeli chodzi o dostępność Aurory w Polsce, jest jej brak. Nawet informacja z wczoraj jest taka, że w całej Łodzi nie było leku o konkretnym stężeniu. Teraz kiedy przysłuchuję się rozmowie, słyszę, że zgodnie z jakąś konwencją, mamy zgodę na 3 t, na wwiezienie tyle leku do Polski. Wwozimy, nie wwozimy.</u>
+          <u xml:id="u-84.2" who="#PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz">Generalnie problem jest taki, że nie zarabia polski przemysł, polskie państwo, zarabiają importerzy lub producenci. Producenci zatrudniają spoza Polski. Rozwiązanie jest bardzo proste, a mianowicie żeby rozważyć ewentualną liberalizację prawa w tym zakresie, żeby pod nadzorem, po spełnieniu pewnych, odpowiednich norm pozwolić polskim przedsiębiorcom na uprawę medycznej marihuany.</u>
+          <u xml:id="u-84.3" who="#PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz">Drugi problem, który zauważyłem i o którym też wspomniał pan przewodniczący, to świadomość. Chodzi o świadomość pacjentów, o której wspomniał pan przewodniczący, ale przede wszystkim o świadomość lekarzy w zakresie wypisywania recept. Chodzi o akcję promocyjną, akcję bardziej prospołeczną, która uświadomi wpływ medycznej marihuany na zdrowie społeczeństwa, akcję na szeroko zakrojoną skalę prowadzoną czy to przez instytuty, czy to przez Ministerstwo Zdrowia. Tutaj też ukłon do Ministerstwa Zdrowia, żeby pochyliło się nad kwestią ewentualnej refundacji leku, ponieważ dzisiaj zakup leku dla pacjenta to mniej więcej 800–900 zł miesięcznie.</u>
+          <u xml:id="u-84.4" who="#PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz">Po drugie, jest kwestia gramatury. Rozmawiałem wczoraj z pacjentem. Mówi do mnie, że potrzebował około 4–5 g, niestety apteka posiadała tylko 15-gramowe opakowania. Musiał zapłacić 58 zł za gram. Akurat wydał 870 zł na opakowanie 15-gramowe. W przypadku osób, o których wspomniał pan przewodniczący, osób paliatywnych są to duże środki wydawane na lek. Może warto pochylić się nad kwestią refundacji leku dla pacjentów wraz z akcją uświadamiającą społeczeństwu pozytywny wpływ.</u>
+          <u xml:id="u-84.5" who="#PrezeszarzaduLabocannaSAErnestBednarowicz">Dzisiaj lekarze, pacjenci dalej postrzegają marihuanę medyczną jak narkotyk. Jest to prawda. Jest tendencja ku zmianom w tym aspekcie, natomiast potrzeba szeroko zakrojonej akcji społecznej i pochylenia się nad refundacją tegoż leku. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-85.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Może odniosę się do tego. Pacjenci może dlatego boją się brać lek, że państwo nazywają to cały czas medyczną marihuaną zamiast konopiami medycznymi. Niestety, przez lata byliśmy straszeni marihuaną na tyle skutecznie, że do tej pory to działa. Zmieńmy to w ustawie – cały czas powtarzam – na konopie medyczne, mówmy o konopiach medycznych.</u>
+          <u xml:id="u-85.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pana proszę również o skierowanie pytania, prośby do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zapytanie urzędu rejestracji leków, żeby były mniejsze opakowania, dlatego że przynajmniej w leczeniu paliatywnym nie trzeba dużych ilości. To nie są takie koszty. Tam naprawdę używa się bardzo niewielkich ilości, a efekty w leczeniu paliatywnym są spektakularne. Wydaje mi się, że lekarze jednak są przeszkoleni i wiedzą, że mogą to robić. Problem jest, jak mówię to z doświadczeń mojej żony, po stronie pacjentów, którzy boją się używać marihuany. Dlatego mówmy o konopiach. Rzeczywiście powinny także być różne opakowania, ale zapytamy o to, dlaczego tak nie jest.</u>
+          <u xml:id="u-85.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Kto jeszcze chciałby zadać pytanie? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselFryderykKapinos">Szanowny panie przewodniczący, pani minister, szanowni państwo, słuchałem państwa wypowiedzi w sprawie 1 t, która została z tamtego roku. Pewnie 1 t powinna przejść na ten rok. Z 1,8 t w tamtym roku wykorzystano 800 kg, więc 1 t powinna zostać w firmach na ten rok. Tak to logicznie wygląda.</u>
+          <u xml:id="u-86.1" who="#PoselFryderykKapinos">Mam pytanie. Na ten rok są 3 t. Z czego wynika przydział na każdą firmę, która składa wniosek? Czy brane jest pod uwagę to, jakie ma zdolności przerobowe? Czy może ktoś składa jako pierwszy i od razu dostaje 1 t albo 1,5 t przydziału? Czy państwo bierzecie pod uwagę zdolności przerobowe danej firmy, która w ciągu roku może przerobić ileś tam materiału?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-87.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Może jeszcze dodam pytanie. Państwo wydają pozwolenia na trzy miesiące. Skoro widzimy, że jest problem, może trzeba to wydawać na krótsze okresy. Wtedy mielibyśmy szybszy obrót pozwoleń i informacji zwrotnej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Postulatem przedsiębiorców zawsze było jednak wydłużenie okresu, ponieważ wtedy mają większą elastyczność, jeżeli chodzi o wszelkie kwestie logistyczne.</u>
+          <u xml:id="u-88.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Jak już to podkreślałam wcześniej, kwestia ilości jest cały czas przez nas monitorowana. W zeszłym roku widzieliśmy bardzo dynamiczny wzrost pod koniec roku. Znacząca większość przywozów miała miejsce w końcówce roku. Oznacza to, że w chwili obecnej gdzieś jest to dostępne, jest przywiezione. Podnoszone 3 t to kwestia dalszych wydanych pozwoleń. Cały czas podkreślam, że nie zawsze są one realizowane, czasami są realizowane częściowo. Na podstawie tego, co fizycznie mamy potwierdzone, automatycznie aktualizujemy limit.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselFryderykKapinos">Mam pytanie, jeżeli jakaś firma od razu zamówi sobie 1,5 t, czy może w ten sposób...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Jest to kwestia szacowania limitów. Wytyczne są w zapisach jednolitej konwencji. Składanie zapotrzebowań dotyczy wytwórców farmaceutycznych, natomiast w chwili obecnej nie dotyczy hurtowni farmaceutycznych.</u>
+          <u xml:id="u-90.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Widzimy również mankament takiego rozwiązania. Składane zapotrzebowania są jednym z elementów, na podstawie których określane jest zapotrzebowanie krajowe, natomiast zapotrzebowanie co do zasady ma określać realne potrzeby pacjentów. W tym zakresie najbardziej twardą daną, nie jedyną, ale najbardziej twardą, jest liczba zrealizowanych i dynamika wzrostu. Są to główne elementy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselFryderykKapinos">Liczba zrealizowanych w poprzednim roku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Tak, plus dynamika wzrostu, która była również uwzględniana. To tak na marginesie, dlatego że jest to kwestia...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselFryderykKapinos">Czy firmy...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">To nie jest rzecz, która jest stała, niezmienna. Mamy możliwość wnioskowania o zwiększenie, które może być rozpatrzone pozytywnie lub nie, ale jako państwo musimy mieć dobry argument, którego jako GIF również poszukujemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jak mówił kolega i jak ja też mówiłem, oczywiście dla firm najlepiej jest zająć sobie jak najwięcej, tylko czy rzeczywiście z punktu widzenia pacjenta i dotychczasowej pragmatyki powinno być to utrzymywane? Czy widząc to, co się dzieje, nie należy skrócić okresu na razie do dwóch miesięcy albo półtora miesiąca, żeby nie było tak, jak w tej chwili tutaj pan sprawdził, że brakuje leku w aptekach?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Okres ten jest regulowany prawnie. Są to trzy miesiące.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Ale prawnie w Polsce czy prawnie na świecie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-98">
+          <u xml:id="u-98.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">W Polsce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-99">
+          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jak w Polsce, to jesteśmy w dobrym miejscu, gdzie możemy to zmienić, jeżeli państwo tylko będą to postulowali. Ma pani naprzeciwko fantastycznego mecenasa z Ministerstwa Zdrowia. Jeżeli państwo będą to postulowali, jest to bardzo proste do zmiany.</u>
+          <u xml:id="u-99.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Widziałem, że pan chciał zabrać głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-100">
+          <u xml:id="u-100.0" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Szanowny panie przewodniczący, drodzy państwo, dzień dobry. Andrzej Dołecki, Polska Izba Konopi, Stowarzyszenie Wolne Konopie.</u>
+          <u xml:id="u-100.1" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Termin ten, panie przewodniczący, bierze się stąd, że mniej więcej odpowiada wymogom całej papierologii na załatwienie formalności związanych ze sprowadzeniem surowca. Skrócenie terminu może przysporzyć problemów, że któryś z urzędów podległych Ministerstwu Zdrowia może się nie wyrobić.</u>
+          <u xml:id="u-100.2" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Niemniej moje pytanie jest następujące. Mam konkretne pytanie, czy do limitów, o których mówiliśmy, a które już są na wyczerpaniu, wliczyliśmy też... Dochodzą do nas sygnały, głosy, że w Polsce do wytwórstwa substancji, w tym surowca farmaceutycznego, zalicza się również przepakowanie i wysłanie towaru za granicę. Limit ten również obciąża limit naszego kraju. Czy Ministerstwo Zdrowia i podległe agendy śledzą również transfer? W tej sytuacji mamy tak, że część suszu, który mógłby trafić na polski rynek, trafia na rynki ościenne, ale obciąża limit naszego kraju. Czyż nie tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-101">
+          <u xml:id="u-101.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Zgadza się. Jest to tzw. reeksport, który również jest brany u nas pod uwagę. Również jest analizowany, czyli odejmowany, a więc nie jest brany pod uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-102">
+          <u xml:id="u-102.0" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Jest odejmowany?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-103">
+          <u xml:id="u-103.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-104">
+          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-105">
+          <u xml:id="u-105.0" who="#PrezeszarzaduPRIMECOSATomaszSek">Tomasz Sęk, spółka PRIMECO.</u>
+          <u xml:id="u-105.1" who="#PrezeszarzaduPRIMECOSATomaszSek">Mam zasadnicze pytanie do twórców ustawy, która weszła w życie prawie rok temu. Czy tworząc ustawę, konsultując ją również z instytutami, była przedyskutowana kwestia chęci uczestnictwa instytutów właśnie w projektach związanych z uprawą konopi? Czy instytuty deklarowały jakieś ilości, które będą wytwarzać, mając na uwadze dobro pacjenta?</u>
+          <u xml:id="u-105.2" who="#PrezeszarzaduPRIMECOSATomaszSek">Mamy kilkanaście instytutów, z czego kilka jest zainteresowanych, ale żaden jeszcze nie podjął działań stricte operacyjnych w sensie wprowadzenia produktów na rynek, a mija już rok. Czy rzeczywiście instytuty wypełnią część rynku, która jest potrzebna dla pacjenta? Czy tutaj nie powinno się spojrzeć na to troszeczkę szerzej, w kontekście chociażby tego, co panowie mówili, żeby również przedsiębiorcy mogli się włączać w tematy uprawowe czy ogólnie w tematy biznesowe związane z medyczną marihuaną czy konopiami medycznymi?</u>
+          <u xml:id="u-105.3" who="#PrezeszarzaduPRIMECOSATomaszSek">Moim zdaniem jest to bardzo istotna kwestia. Czy rzeczywiście instytuty podołają ilościom, które stawia rynek? Mamy informacje, że rynek medyczny potrzebuje kilkunastu ton w ciągu roku. Jest pytanie, czy rzeczywiście będzie taka możliwość? Czy instytut z Poznania ma takie moce przerobowe? Czy inne instytuty mają takie moce przerobowe i takie finanse, żeby temu podołać? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-106">
+          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-106.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Chyba trzeba sprostować, że nie kilkanaście ton, tylko kilka ton, a na razie widzimy 770 kg. Jest to jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-106.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Przepraszam, pani minister musiała nas opuścić, ma inne obowiązki. Czy jest jeszcze jakiś przedstawiciel ministerstwa? Panie są. Dobrze, dziękuję ślicznie.</u>
+          <u xml:id="u-106.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Zadawałem już to pytanie. Bardzo dziękuję, że pan ponownie je zadał. Może wcześniej trzeba powiedzieć, że są dwa modele funkcjonowania rynku konopi medycznych. Jeden, o którym mówiliśmy na samym początku, że jest jedna instytucja państwowa. Jakaś instytucja państwowa musi być zgodnie z konwencją. My przyjęliśmy drugi model, że mamy kilka instytutów, które będą za to odpowiadały. Będzie kilka instytutów, które za to odpowiadają, a nie jedna firma. Myślę, że kilka instytutów, czyli kilka różnych ścieżek, również jest dobrym rozwiązaniem.</u>
+          <u xml:id="u-106.4" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pytał pan, czy instytuty chcą spełniać rolę, którą powierzył im ustawodawca. Z tego, co dzisiaj już słyszeliśmy, jest pięć instytutów, które chcą to robić, chcą wejść w ten model. Jeden z instytutów, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, robi to w ten sposób, że sam potrafi to robić od początku do końca, będzie to robił łącznie z wyprodukowaniem czy wyhodowaniem naszej krajowej odmiany, którą później będzie sprzedawał. Pozostałe instytuty mają podejście publiczno-prywatne. Widział pan prezentację jednego z instytutów, niestety pozostałych trzech nie widzimy.</u>
+          <u xml:id="u-106.5" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Trzeba by było jednak zapytać w drugą stronę, które firmy przyszły do instytutu z jakimś biznesplanem, a instytut powiedział: „Nie, ja nie chcę, nie będę współpracował”. Jeżeli mają państwo takie sygnały, to trzeba je zgłaszać do ministerstwa albo bezpośrednio do mnie. Wtedy będziemy podejmowali jakieś konkretne działania. Wybraliśmy taki model. Wydaje się on dobrym modelem, chyba że instytuty będą działały na niekorzyść pacjentów i swoją. Jeżeli tak jest, proszę o takie informacje.</u>
+          <u xml:id="u-106.6" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">W tej chwili słyszymy, że pięć instytutów będzie produkowało tyle konopi, że nie będziemy musieli ich importować do Polski. Jeżeli jest potrzeba i są firmy, które są skłonne zainwestować swoje pieniądze, swoje know-how, to pod kontrolą instytutów mogą to robić. Zakładam, że mogą to robić. Jeżeli państwo mają inne doświadczenia, trzeba to zgłosić do ministerstwa i do mnie. Będziemy sprawdzać, dlaczego instytuty nie wypełniają roli, którą nałożył na nich ustawodawca. Może trzeba będzie zmienić model, który teraz funkcjonuje w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-106.7" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Na razie, szanowni państwo, rzeczywiście poprzednia pani dyrektor Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich podeszła do tego, że tak powiem, nieodpowiedzialnie. Pani minister wyciągnęła konsekwencje. Cały proces wprowadzenia nowego leku, jak słyszeliśmy, nawet w Tajlandii wynosi rok lub dwa lata. Na razie minął niecały rok. Zakładam, że instytuty, według tego, co mówią – mamy tutaj dwa – zmieszczą się w okresie dwuletnim.</u>
+          <u xml:id="u-106.8" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo proszę. Widzę kilka rąk w górze. Idźmy po kolei znowu od mojej prawej do lewej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-107">
+          <u xml:id="u-107.0" who="#DamianBadowski">Chciałbym tylko sprostować.</u>
+          <u xml:id="u-107.1" who="#DamianBadowski">Powiedziałem, że od roku do dwóch lat w Polsce. W Tajlandii już mamy. W Tajlandii trwało to dwa miesiące. Kiedy mówiłem, że przewiduję od roku do dwóch lat, to tyle przewiduję, że będzie to trwało w Polsce, jeżeli będzie się robić to na sprawdzonych sposobach, które sprawdziły się wszędzie, jeżeli robilibyśmy to od A do Z tylko na schematach, nie wymyślając koła na nowo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-108">
+          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Pytanie jest takie, czy w przypadku produkcji polskiej, która będzie w tej chwili realizowana przez instytuty, Główny Inspektorat Farmaceutyczny będzie również wprowadzał… Czy będzie obowiązywał limit 3 t w trakcie roku? Jeżeli tak, to czy w takim razie są przyznane limity dla poszczególnych instytutów, które się tym zajmują, ile wolno, a ile nie wolno im wyprodukować?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-109">
+          <u xml:id="u-109.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-110">
+          <u xml:id="u-110.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Można?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-111">
+          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-112">
+          <u xml:id="u-112.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Od razu odpowiadam na to pytanie. Zezwolenie, które będzie wydane w przyszłości, będzie zawierało informacje o ilości. Taki jest wymóg.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-113">
+          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Będzie roczny limit, który obowiązuje Polskę?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-114">
+          <u xml:id="u-114.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Tak, obejmuje to cały kraj. Limit jest przyznany na kraj, a konkretna ilość dla przedsiębiorstwa będzie określona w treści zezwolenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-115">
+          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">A zatem jeżeli w tej chwili Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich wyprodukuje 1 t, to z zagranicy będzie można sprowadzić 2 t, nie więcej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-116">
+          <u xml:id="u-116.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Jeżeli wyprodukuje i zaraportuje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-117">
+          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Jeżeli wyprodukuje 2 t, importer będzie miał prawo tylko do 1 t.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-118">
+          <u xml:id="u-118.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-119">
+          <u xml:id="u-119.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Ale tutaj nie mamy się co się martwić. Wolałbym, żebyśmy w Polsce produkowali całe 3 t konopi medycznych po 14 zł. Nawet niech to będzie po 15 zł, niech to będzie po 17 zł, a nie po 40 zł.</u>
+          <u xml:id="u-119.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jest jedna rzecz. Skoro już rozmawiamy o limitach, do Polski w tej chwili konopie sprowadzane są z innych państw. Czy inne państwa mają wyższe limity, że mogą je u siebie produkować i wysyłać do Polski? Czy może być również tak, że polskie instytuty wyprodukują 10 t i 7 t wyeksportują gdzieś na zewnątrz?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-120">
+          <u xml:id="u-120.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Dla przykładu Niemcy mają 26 t rocznie. Zaraz mogę panu pokazać generalną tabelę dla wszystkich krajów. Przykładowo Niemcy mają blisko 30 t, dokładnie 26,5 t.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-121">
+          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">No właśnie. Dziękuję za tę informację. Jak się mają do tego nasze 3 t? Dlaczego Niemcy dostali aż tak dużo? Czy my możemy wnioskować o więcej, jeżeli nasze instytuty w Polsce mogłyby produkować więcej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-122">
+          <u xml:id="u-122.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Mam wrażenie, że oni liczą to na zasadzie potrójnego zapotrzebowania. Rynek niemiecki w zeszłym roku ważył, z tego, co wiem, ok. 8 t, ponad 8 t. Z mnożnika razy trzy wychodziłoby akurat 26 t.</u>
+          <u xml:id="u-122.1" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Z moich informacji wynikało też, że polski rynek dla odmiany rok temu ważył 1 t, a teraz mamy 3 t. Kierując się logiką – patrzyłem, porównałem to w kilku innych krajach – wychodzi na to, że po prostu jest to trzykrotne zużycie z poprzedniego roku, ale jest to tylko moje... Tak to wygląda logicznie na podstawie danych z innych krajów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-123">
+          <u xml:id="u-123.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jednak trzeba postulować do lekarzy, a może do pacjentów, żeby nie próbowali kupować tego na czarnym rynku, tylko kupowali legalnie przez apteki. Wtedy będziemy mogli w Polsce produkować dużo więcej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-124">
+          <u xml:id="u-124.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Może się odniosę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-125">
+          <u xml:id="u-125.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Problem polega na tym, że bardzo dużo osób obawia się tego, że idąc do lekarza, płacąc średnio 250–300 zł za receptę, przy czym najczęściej jest tak, że lekarz pacjenta nie widzi... Słynna jest możliwość korzystania z tzw. receptomatów, które stoją w niektórych aptekach. Opłaca się 250 zł za wizytę lekarską, z automatu dostaje się kod recepty, idzie się do lady i otrzymuje się 10 g czy 20 g medycznej marihuany. Pozostałe osoby, które...</u>
+          <u xml:id="u-125.1" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Przepraszam, trzeba mieć PESEL, który wbija się do receptomatu. Każde tego typu działanie zostawia za sobą ślad, po którym można zidentyfikować pacjenta. Dla zdecydowanej większości osób, które zużywają chociażby 1,5 t w Warszawie, o których tutaj kolega wspomniał – mówiąc o 100 kg miałem na myśli troszeczkę mniejsze miasto, ale równie ambitne – wiąże się to z obawą, że ich dane osobowe trafiają do instytucji, poczynając od Policji, które mogą w stosunku do nich wcześniej czy później wyciągnąć konsekwencje.</u>
+          <u xml:id="u-125.2" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Liczba osób, które w tej chwili korzystają z recept, w porównaniu do miesięcznego realnego korzystania z suszu, to przepaść. Można udawać, że są to rzeczy, które nas nie dotyczą, że tego nie ma. Gdyby polskie instytuty w tej chwili wyprodukowały 2 t miesięcznie, to wszystko byłoby sprzedawane, jeżeli pacjent albo człowiek, który z tego korzysta, miałby pewność, że kupując to, nie będzie z tego tytułu ponosił żadnych konsekwencji, co na dobrą sprawę dzisiaj jest niemożliwe.</u>
+          <u xml:id="u-125.3" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">W związku z powyższym prawdopodobnie cała historia pozostanie taka sama. Będziemy akceptowali, że mamy 3 t (zdecydowanie, tak jak wspomniał pan przewodniczący, najlepiej byłoby, gdyby to były polskie 3 t, wyprodukowane w Polsce, a nie importowane) przy pełnej świadomości tego, że mamy kolejnych 13 t sprowadzanych do Polski nielegalnie. Można to akceptować, można się z tym zgodzić. W tej chwili tak się robi. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-126">
+          <u xml:id="u-126.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-126.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Myślę, że jednak rozmawiamy o dwóch różnych rzeczach. Jeżeli człowiek jest chory, to jest chory. Są różne choroby. Na razie nie widzimy, żeby gdzieś w domenie publicznej pojawiały się listy osób chorych na poszczególne choroby, żeby z tego powodu osoby te były stygmatyzowane. Jeżeli ktoś ma jakąś chorobę, a chorób, na które można używać konopi medycznych naprawdę jest bardzo dużo, nie widzę powodu, żeby miał się z tego względu wstydzić. Jednak bardziej obawiam się, że próbuje się używać konopi medycznych jako rekreacyjnych. W większości są to takie osoby. Na to nie mamy wpływu poza słabością państwa, które nie potrafi upilnować czarnego rynku, który według pana słów rozwija się w Polsce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-127">
+          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">W tej chwili w Polsce jest 50 tys. osób, które mają choroby, o których pan wspomniał, pamiętając o stwardnieniu rozsianym, gdzie używa się kropli czy też suszu do tego, żeby dać sobie radę ze spastyką; o chorobach onkologicznych, w niektórych przypadkach o niektórych rodzajach białaczek. Jest 50 tys. osób, które mają prawo do tego, żeby nie wstydzić się, że pójdą do apteki. Albo pójdzie ktoś z rodziny, gdy same już nie mogą chodzić, i kupi medyczną marihuanę.</u>
+          <u xml:id="u-127.1" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Jeżeli mówimy, że minimalna liczba osób korzystających w Polsce z marihuany wynosi 800 tys., to 800 tys. odjąć 50 tys. daje nam 750 tys. osób, które niekoniecznie korzystają rekreacyjnie. Są to takie osoby, który rekreację traktują jako sposób leczenia stanu lekkiej albo bardziej ciężkiej depresji, akurat robiąc to w barze, a nie gdzie indziej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-128">
+          <u xml:id="u-128.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Osoby chore nie mają się czego wstydzić. Nie rozwiążemy tego w taki sposób, żeby ktoś był anonimowy, kupując narkotyki, dlatego że jednak jest to narkotyk, który nie jest obojętny dla organizmu, szczególnie dla dzieci. Na to też są badania. Idźmy dalej przy leczeniu. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-129">
+          <u xml:id="u-129.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Wracając do meritum, do naszego głównego tematu, z powodu którego dzisiaj się spotkaliśmy, chciałbym ponowić pytanie do pana Spachacza, dyrektora Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, troszkę je teraz rozszerzając.</u>
+          <u xml:id="u-129.1" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Kosztorys, jak słyszeliśmy, zostanie przesłany do pana posła. Rozumiem, że będzie można o to wystąpić. Chciałbym zapytać, czy macie państwo chociaż ustaloną powierzchnię oraz czy mógłby pan zdradzić chociaż przybliżone widełki ostatecznej ceny? Macie kosztorys, macie pewne obliczenia. Chciałbym więc zapytać o mniej więcej ostateczną cenę, nawet o przybliżone widełki.</u>
+          <u xml:id="u-129.2" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Słyszeliśmy pana z innego instytutu, gdzie padła konkretna cena, tj. 14–16 zł. Druga sprawa to powierzchnia. Na jakiej powierzchni chcecie państwo uprawiać? Czy ma to być tylko pod oświetleniem? Czy będzie to hybryda, energia słoneczna plus doświetlenie? Czy macie państwo rozwiązanie, sposób, pomysł, co robić z odpadem? Jeżeli chodzi o produkcję medycznych konopi, to tylko część rośliny nadaje się, mieści się w standaryzacji. Załóżmy, że połowa tego, co jest wyprodukowane, jest traktowana jako odpad. Czy państwo macie jakiś pomysł, rozwiązanie, co zrobić z odpadem, czy ma to być np. na ekstrakt? Jak to państwo widzicie? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-130">
+          <u xml:id="u-130.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-131">
+          <u xml:id="u-131.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Dziękuję panu redaktorowi Leśniańskiemu za pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-131.1" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Na początku chciałbym się odnieść do tego, że było powiedziane, że na wrześniowym posiedzeniu podkomisji podałem dane. Na wrześniowym posiedzeniu podkomisji w ubiegłym roku przedstawiałem materiał, który był wcześniej przesłany, natomiast nie podawałem danych, tylko podkreślałem, że będę to weryfikował. To po pierwsze, gwoli wyjaśnienia.</u>
+          <u xml:id="u-131.2" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Odpowiadając na pierwsze pytanie pana redaktora Leśniańskiego, dwa lata będą zawarte w ośmiu miesiącach. Osiem miesięcy jest do wyprowadzenia materiału wyjściowego, suszu konopnego jako substancji roślinnej, uprawy, zbioru i wstępnego suszenia. Dalsze etapy to doprowadzenie do substancji czynnej, rozdrobnienie, pakowanie i produkcja surowca farmaceutycznego, czyli ziela, konfekcjonowanie jako API do opakowań. Jest to druga odpowiedź na pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-131.3" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Trzecia odpowiedź brzmi, że jest to na dzisiaj mniej niż 30 zł. Wariant będzie w zależności od tego, czy będzie to typ indoorowy, outdoorowy czy mieszany, tak jak pan mówi. Część jest przez nas, przez naszych agrotechników planowana jako model mieszany.</u>
+          <u xml:id="u-131.4" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Ostatnie pytanie, jakie pan zadał, dotyczyło tego, co będziemy robić z odpadami konopi innych niż włókniste. Ze względu na to, że Polsce nie funkcjonowały możliwości upraw, wobec czego technologie nie były dopracowane, przygotowaliśmy projekt do złożenia w ramach naboru Horyzont Europa, projekt badawczo-rozwojowy wykorzystania pozostałości z odmian roślin konopi innych niż włókniste.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-132">
+          <u xml:id="u-132.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-133">
+          <u xml:id="u-133.0" who="#PrezeszarzaduPRIMECOSATomaszSek">Przepraszam, jaką powierzchnię państwo przewidujecie na uprawy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-134">
+          <u xml:id="u-134.0" who="#DyrektorInstytutuWlokienNaturalnychiRoslinZielarskichPIBRafalSpachacz">Nie publikujemy teraz tej informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-135">
+          <u xml:id="u-135.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">OK. Kto chciałby zabrać jeszcze głos? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-136">
+          <u xml:id="u-136.0" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Szanowny panie pośle, spotykamy się w tym kręgu – to trochę głos podsumowania – już nie pierwszy rok. Nie pierwszy rok panuje nam miłościwie ustawa.</u>
+          <u xml:id="u-136.1" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Moje pytanie brzmi, czy w sytuacji, w której pozwalamy podmiotom prywatnym na wytwarzanie w kraju elementów broni i amunicji, pozwalamy w kraju wytwarzać silnie toksyczną substancję odurzającą, narkotyczną, jaką jest chociażby alkohol etylowy, i jeszcze w dodatku sankcjonujemy, opodatkowujemy i legalizujemy... Pytanie o legalizację zadamy może 3 czerwca na marszu wyzwolenia konopi pod Sejmem.</u>
+          <u xml:id="u-136.2" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Niemniej moje pytanie brzmi następująco. Skoro pozwalamy podmiotom medycznym produkować leki narkotyczne dużo bardziej toksyczne w użyciu od marihuany, czy jest wola ustawodawcy wreszcie pozwolić podmiotom prywatnym wejść na rynek, niekoniecznie w formule joint venture z instytutami, skoro widzimy, że od dłuższego czasu system, pomysł na to, żeby realizowały to instytucje państwowe, delikatnie mówiąc, kuleje? Czy jest wola ustawodawcy, żeby wreszcie zerknąć na tę ustawę i pozwolić wejść podmiotom prywatnym, tak jak pozwalamy im produkować inne substancje narkotyczne na użytek przemysłu farmaceutycznego?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-137">
+          <u xml:id="u-137.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Pytanie to było bezpośrednio do mnie i do kolegów posłów.</u>
+          <u xml:id="u-137.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Tak jak powiedziałem, są dwa modele, które są przyjęte na świecie. Zawsze w każdym państwie to państwo musi mieć nad tym nadzór. My skorzystaliśmy z pierwszego modelu, który jest w tej chwili, że są to instytuty podległe pod Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jeżeli instytuty nie sprawdzą się w tej roli, będę przekonywał koleżanki i kolegów posłów, żeby model ten zmienić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-138">
+          <u xml:id="u-138.0" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Może wprowadźmy dwie ścieżki równolegle. Przynajmniej wymusimy wewnętrzną konkurencję przy prywatnej przedsiębiorczości wraz z działalnością statutową instytutów. Czy model, w którym dwie ścieżki będą realizowane równolegle, jest możliwy? Czy jest w ogóle taka wola i zamysł polityczny?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-139">
+          <u xml:id="u-139.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">W tej chwili nie. W tej chwili są instytuty. Jeżeli instytuty się nie sprawdzą, wtedy będziemy to zmieniać. Z tego, co widać – mam nadzieję, że to się spełni – instytuty staną na wysokości zadania i wyrobią się w czasie.</u>
+          <u xml:id="u-139.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Zadawałem państwu pytanie, czy są firmy, które mają konkretne biznesplany, mają pieniądze, chcą zainwestować pieniądze z instytutami, a instytuty mówią, że nie chcą tego zrobić, gdyż to byłby przyczynek do tego, żeby albo wymusić na instytutach współpracę, albo zmienić ustawę. Ustawa nie jest sama dla siebie, ustawa jest dla pacjentów. Właśnie to nam przyświecało, kiedy konstruowaliśmy ustawę.</u>
+          <u xml:id="u-139.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Szanowni państwo, jest strach przed konopiami medycznymi. Jest ogromny strach wśród posłów. Wcale nie było prosto zrobić to, co już zrobiliśmy. Muszę podziękować posłom Prawa i Sprawiedliwości, dlatego że w ubiegłej kadencji dali się przekonać do tego, żeby było to w aptekach. Do tej pory żaden z poprzedników nie chciał tego zrobić. Dopiero teraz się nam to udało. Był to pierwszy krok. Teraz zrobiliśmy drugi krok.</u>
+          <u xml:id="u-139.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Nie ma pani minister, ale zapytam urzędników po państwa informacjach, że jakiś instytut nie chce, że państwo mają gotowy model współpracy i chcą współpracować z instytutem, a instytut mówi, że nie chce tego robić. Jeżeli są takie informacje z państwa strony, to ja będę interweniował, pani minister będzie interweniowała, dlatego że zależy nam na tym, żeby pacjenci mieli stały dostęp do produktów o odpowiedniej jakości i w odpowiedniej cenie. Zakładam, że jeżeli będzie to robione w Polsce, będzie tańsze, a nawet może dużo tańsze niż robione w Niemczech, we Francji czy gdziekolwiek indziej. Jeżeli model ten się nie sprawdzi, a powinien się sprawdzić, to będziemy to zmieniać, myślę, że nie w tej kadencji, dlatego że obecna kadencja już nam się kończy, a instytuty finiszują swoje prace, swój model. Sprawdźmy, jak to będzie działało.</u>
+          <u xml:id="u-139.4" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Od razu widzę zgłoszenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-140">
+          <u xml:id="u-140.0" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Odnośnie do ceny pan dyrektor wyszedł na moment, ale i tak zapytam.</u>
+          <u xml:id="u-140.1" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Wiemy, że w tej chwili koszty produkcji, np. w Kanadzie czy w krajach afrykańskich, które mają certyfikaty EU, oscylują pomiędzy 50 eurocentów a 1,50 euro. Widziałem oferty składane przez Kanadyjczyków, bardzo duże firmy, nie Aurorę, ale posiadające potężne, również certyfikowane plantacje, które zgłaszają możliwość biznesu polegającego na tym, że nic się nie płaci za sprowadzenie, natomiast partycypuje się w zyskach. To znaczy: daję ci susz, żebyś gdzieś tam go rozprowadził i dzielimy się pół na pół.</u>
+          <u xml:id="u-140.2" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Moje pytanie jest takie. W tej chwili koszty produkcji w Polsce można wycenić na 10–14 zł. Jeżeli w biznesplanie Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich czy innych instytucji założony jest koszt poniżej 30 zł, np. 27,50 zł, to jak poradzą sobie na rynku z sytuacją, o której wspomniałem? Sytuacja ta na pewno wystąpi, dlatego że jest bardzo duża nadpodaż suszu produkowanego zwłaszcza w Kanadzie, Ameryce, ale również w krajach afrykańskich, że oferta pod tytułem: „zrób z tym, co chcesz, podzielimy się na pół, na razie nie musisz nic płacić” zabije każdy biznes, który w tej chwili jest planowany na bazie instytutu. Co przyjdzie zrobić?</u>
+          <u xml:id="u-140.3" who="#PrzewodniczacyKrajowegoZwiazkuProducentowPrzemysluKonopnegoGrzegorzKobylecki">Pewnie przyjdzie zrobić tak. Zakładam, że tak też się stanie. Jeżeli polskie instytuty wyprodukują 2 t i sprzedadzą je za 27,50 zł, natomiast importer powie: „ale przecież ja mam za 10 zł”, to Głównemu Inspektoratowi Farmaceutycznemu albo komuś innemu, po to żeby chronić polski rynek, przyjdzie limitować import produktu o 100% tańszego, zagrażającego instytutom polskim. Czy takie działania w ogóle będą podjęte?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-141">
+          <u xml:id="u-141.0" who="#RedaktornaczelnyWeedNewsPawelLesnianski">Tylko dopowiem, ponieważ jest to słuszny argument. Obecnie biorę też udział w projektowaniu upraw marihuany z THC w Afryce. Tam faktycznie koszty są dużo, dużo niższe chociażby ze względu na naturalne oświetlenie słoneczne, które można bardzo dobrze wykorzystać. Jest to temat, który kompletnie wyleciał mi z głowy, a też miałem o to zapytać. Faktycznie kraje te są w stanie wprowadzić nam susz po 10 zł. Właśnie co wtedy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-142">
+          <u xml:id="u-142.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Troszeczkę rozmawiamy o rzeczach abstrakcyjnych. Powiedział pan o wprowadzaniu towarów poniżej kosztów produkcji. Ceny dumpingowe są zabronione właściwie w całej Unii Europejskiej. Tego nie wiemy. Będziemy to analizować.</u>
+          <u xml:id="u-142.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Oczywiście ceny energii w różnych państwach są różne. Rozmawialiśmy tutaj, że głównym kosztem przy uprawach indoorowych jest cena energii. Obecnie w Europie ceny energii wystrzeliły w kosmos, ale myślę, że w tej chwili już się stabilizują. Nie wiemy, jak dalej potoczy się wojna. Wszyscy liczymy na to, że Ukraina wygra i nastanie stabilizacja. Jestem przekonany, że państwo polskie stanie na wysokości zadania i nie pozwoli na ceny dumpingowe z innych państw, żeby niszczyć polski rynek. W tej chwili mamy taki problem z mlekiem, które podobno wjeżdża do Polski, problem z serami po cenach dumpingowych. To wszystko jest sprawdzane przez instytucje państwowe.</u>
+          <u xml:id="u-142.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos? Pan chciałby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-143">
+          <u xml:id="u-143.0" who="#DamianBadowski">Chciałbym jedynie wyjaśnić, że tak jak mówiłem, jest wola polskich firm, nie tylko naszej firmy. Wiem, że wiele firm się starało. Firm tych jest coraz mniej. Nie ma co tu ukrywać, że jeszcze rok temu firm, które chciały to robić, było w Polsce kilka. Dzisiaj została nas dosłownie naprawdę garstka. Myślę, że są nie więcej niż trzy, cztery firmy, które jeszcze się starają. Wydaje mi się, że warto także zauważyć, jaka jest rola instytutu. Na początku była mowa, że tylko instytut może uprawiać, potem, że instytut wraz z przedsiębiorcą. Teraz jest pytanie, dlaczego nie ma takiej woli.</u>
+          <u xml:id="u-143.1" who="#DamianBadowski">Może na przykład gdzieś jest taka sytuacja, że instytut staje się tylko pośrednikiem, a polskie firmy nie będą dzielić się zyskami tylko za to, że to instytut może wytwarzać. I tu zaczyna się problem. Realnie boję się, że będzie to wyglądało tak, że instytut będzie czerpał większość zysków tylko za to, że to on ma pozwolenia, a nie polski przedsiębiorca. Będzie się na tym kończyć. A więc jest też pytanie, jak to będzie wyglądać?</u>
+          <u xml:id="u-143.2" who="#DamianBadowski">Moim zdaniem temat ten nie jest poruszany. Gdzieś wolimy go omijać, a na ten moment wydaje mi się, że jest to główny problem, jak wygląda chęć współpracy ze strony instytutów. Mówię w swoim imieniu, dlatego że innych przedsiębiorców tutaj nie mamy. Jest kilku przedsiębiorców, ale nie zabierają głosu. Jest zatem pytanie, jak to wygląda. Boję się, że tak to będzie wyglądać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-144">
+          <u xml:id="u-144.0" who="#PoselFryderykKapinos">Szanowni państwo, ale pan przewodniczący już pytał, czy była jakakolwiek chęć współpracy, czy był jakiś biznesplan przedstawiony instytutowi, czy ktoś z państwa to przedstawił?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-145">
+          <u xml:id="u-145.0" who="#DamianBadowski">Tak, rozmawiamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-146">
+          <u xml:id="u-146.0" who="#PoselFryderykKapinos">Jeżeli nie przedstawiliście, to mówimy...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-147">
+          <u xml:id="u-147.0" who="#DamianBadowski">Przedstawiliśmy. Z kilkoma instytutami jesteśmy w stałym kontakcie. Z resztą mamy podpisane...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-148">
+          <u xml:id="u-148.0" who="#PoselFryderykKapinos">Ale przedstawiliście państwo jakiś biznesplan?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-149">
+          <u xml:id="u-149.0" who="#DamianBadowski">Tak. Z kilkoma instytutami mamy już podpisane listy intencyjne. Jesteśmy w trakcie realizacji. Chylę czoła, że instytuty w ogóle są, ale tak jak wspomnieliśmy, było ich dwanaście. Do wszystkich dwunastu napisaliśmy, że możemy bezpłatnie pomóc, powiedzieć itd., a tylko z czterech był odzew na maila.</u>
+          <u xml:id="u-149.1" who="#DamianBadowski">Tak jak mówię, z kilkoma jesteśmy w trakcie rozmów, z niektórymi mamy podpisane listy intencyjne, ale wydaje mi się, że pozostała część branży, pozostała część instytutów liczy po prostu na zysk. Jest pytanie, jakie jest ich zaangażowanie? I znowu pojawia się pytanie, czy chcą to robić. OK, mamy piątkę instytutów, które tak czy inaczej chcą to robić, chociaż tutaj jest spór, w jaki sposób. Pytanie, czy instytuty realnie są zainteresowane współpracą? Pytanie, czy są zainteresowane współpracą czy zyskami?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-150">
+          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Zakładam, że jednym i drugim. Nie wiem, nie chciałbym być pośrednikiem między państwem a instytutami. Może trzeba by było zrobić zamknięte posiedzenie podkomisji, dlatego że są tu pewne rzeczy dotyczące biznesplanów. Nie powinno to wychodzić na zewnątrz.</u>
+          <u xml:id="u-150.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jeżeli jest ileś firm, które mają problemy z kontaktem z instytutami, to mogę zorganizować posiedzenie zamknięte z udziałem ministerstw, instytutów, tylko tak jak powiedział przed chwilą pan poseł, to z państwa strony musi być konkretna chęć, a instytuty na pewno włożą swoją część wiedzy i kapitału.</u>
+          <u xml:id="u-150.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Ja też oczywiście nie wyrażam zgody na to, żeby instytut był tylko pośrednikiem i tylko brał pieniądze. Wtedy to nie ma sensu. Wtedy będzie to oznaczało, że ustawa preferuje instytuty jako tych, którzy czerpią nieuprawnione zyski, ale tak jak mówię, to z państwa strony, ze strony biznesu musi być konkretne zainteresowanie.</u>
+          <u xml:id="u-150.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Wiemy, ile tego potrzebujemy. Pani o tym mówiła. Na razie jest to 770 kg. Nasze wspólne dzieło powinno być takie, żeby po pierwsze, pacjenci nie ukrywali się, nie kupowali nie wiadomo czego na czarnym rynku, nie bali się, że wypłyną ich dane jako osób chorych. W Polsce jeszcze się to nie zdarzyło. Jestem przekonany, że nie zdarzy się coś takiego. Starajmy się jednak, żeby pieniądze zostały u nas, w Polsce, a nie były w Niemczech, Holandii czy w Kanadzie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-151">
+          <u xml:id="u-151.0" who="#PoselFryderykKapinos">Myślę, że wszyscy chcemy, żeby pieniądze zostawały tutaj, w Polsce, jak pan przewodniczący i wszyscy państwo mówicie, żebyśmy tutaj zarabiali, żebyśmy tutaj dostawali pieniądze, żeby producenci mieli możliwość produkowania. Myślę, że instytut ma wolę współpracy.</u>
+          <u xml:id="u-151.1" who="#PoselFryderykKapinos">Jak mówił pan przewodniczący, jest to młode dziecko, wszyscy się tego uczą. Może faktycznie propozycja pana przewodniczącego, żeby zrobić robocze spotkanie, na które zaprosilibyśmy najbardziej zainteresowane firmy, jak również instytuty i porozmawialibyśmy, jest bardzo dobra, żeby tak jak mówił pan przewodniczący, nie było to jawne dla całej społeczności, tylko było utajnione.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-152">
+          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-153">
+          <u xml:id="u-153.0" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Panie przewodniczący, mam prośbę. Odniosę się do wątku podniesionego przez pana posła.</u>
+          <u xml:id="u-153.1" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Jako pedagog wczesnodziecięcy chciałbym zapytać o to dziecko. Ono jest już w takim wieku, że powinno mówić i zacząć chodzić. Mam pytanie do pana posła, życząc mu oczywiście, żeby znalazł się w Sejmie w następnej kadencji. Chciałbym prosić w imieniu wszystkich zainteresowanych ustawą, zarówno pacjentów, jak i przedstawicieli firm, które zrzeszamy w izbie, czy możliwe jest podsumowanie tego jeszcze w tej kadencji i ewentualnie wybranie drogi na przyszłość, w tym też być może drogi ustawowej? Kiedy mówimy sobie „sprawdzam”? Czy w tej kadencji, czy jeszcze przed wyborami zdążymy, państwo zdążą zrobić ewaluację, która będzie niosła ze sobą jakieś wnioski i czyny? Moje pytanie brzmi, czy zdążymy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-154">
+          <u xml:id="u-154.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Tak jak powiedziałem, jeżeli będzie zainteresowanie firm, żeby na zamkniętym posiedzeniu spotkać się z instytutami, to jestem gotowy takie spotkanie zrobić jak najszybciej.</u>
+          <u xml:id="u-154.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Tak naprawdę dwa, trzy tygodnie wcześniej trzeba nam powiedzieć, że jesteście gotowi, taka firma z taką ofertą, taka firma z taką ofertą. Wtedy zaproszę na zamknięte spotkanie przedstawicieli i głównego inspektora farmaceutycznego, i Ministerstwa Zdrowia, i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak też wszystkie instytuty. Wtedy bez kamer będziemy grali w otwarte karty, jak to będzie wyglądało.</u>
+          <u xml:id="u-154.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jednocześnie proszę zauważyć, że dwa instytuty mówiły, że będą miały pierwsze zbiory, jak powiedział pan z instytutu, przy życzliwości, życzliwym spojrzeniu naszych instytucji, ale życzliwe spojrzenie jest, o czym mówił pan profesor. Zróbmy zamknięte spotkanie. Jestem gotowy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-155">
+          <u xml:id="u-155.0" who="#PrezesPolskiejIzbyKonopiAndrzejDolecki">Bardziej chodziło o to, czy jeżeli ze spotkania... Będzie spotkanie, będą z niego jakieś wnioski. Jeżeli do października instytut nie zbierze, nie wprowadzi surowca do hurtowni, w tym do aptek, jeżeli spotkanie się odbędzie i wyniki z niego będą mętne, czy możemy powiedzieć, że do października, jeżeli nie będzie jakiejś rewolucji na rynku, pan jako przewodniczący będzie chciał wnioskować o zmianę ustawy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-156">
+          <u xml:id="u-156.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Niestety, zmartwię pana. Patrząc na kalendarz wyborczy, w październiku będą już wybory. Nie zrobimy tego, ale nie znaczy to, że posłowie... Jeżeli chodzi o część posłów, będzie kontynuacja. Państwo polskie dalej będzie istniało. Nie przeskoczymy pewnych rzeczy. Mówimy o październiku, a w październiku są wybory.</u>
+          <u xml:id="u-156.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Przygotowanie ustawy to jest minimum około dwóch miesięcy. Udało mi się przygotować kilka ustaw, również przy dużej pomocy Ministerstwa Zdrowia, więc wiem, że nawet jeżeli wiemy, co chcielibyśmy zrobić, tyle to trwa. Jeżeli zrobimy spotkanie... W tej chwili interesowałoby mnie spotkanie z przedsiębiorcami i instytutami, żebyśmy wiedzieli, czy przedsiębiorcy rzeczywiście, tak jak pan mówi, chcą zainwestować i wiedzą, jak to zrobić, czy instytuty będą chciały z nimi współpracować.</u>
+          <u xml:id="u-156.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Nie widzę przeszkód, żeby Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich czy pan profesor nie podpisali umowy z kilkoma firmami i robili to bardzo szeroko, tylko że to nie może być tak, że przedsiębiorcy mówią, że chcą, tak naprawdę nie chcą, a z drugiej strony instytuty chętnie by to zrobiły, ale coś im przeszkadza. Trzeba się spotkać i przegadać cały proces. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-157">
+          <u xml:id="u-157.0" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">Chciałabym uściślić jedną rzecz. Wcześniej padło pytanie pana przewodniczącego.</u>
+          <u xml:id="u-157.1" who="#NaczelnikwydzialuGIFEmiliaSzuba">W sytuacji, kiedy instytuty byłyby gotowe, chciałyby produkować, wytwarzać, uprawiać konopie na inne rynki, informacja o konkretnej ilości jest zawarta również w treści zezwolenia. Jeżeli instytut chce uprawiać na inne rynki, taka informacja wraz z ilością jest również w treści zezwolenia. Ostateczne wydanie zezwolenia następuje po konsultacji z konkretnym organem kompetentnym dla danego rynku, dla danego państwa, czy wyraża to zgodę, czy to nie jest dla nich przeszkodą. Z naszej strony ilości te nie liczą się do naszej konsumpcji, dlatego że nie są do niej przeznaczone.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-158">
+          <u xml:id="u-158.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Świetnie. Wydaje mi się, że posunęliśmy się z wiedzą bardzo daleko. Mamy konkretne deklaracje. Brakuje trzech zainteresowanych instytutów, ale myślę, że wszystkie będą na spotkaniu, jeżeli do niego dojdzie.</u>
+          <u xml:id="u-158.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Trzeba pamiętać, o czym mówił przed chwilą pan sekretarz, że mamy dyskontynuację ustaw. Nawet jeżeli zaczęlibyśmy jakąś ustawę we wrześniu, i tak by nie przeszła. Koniec kadencji to jest koniec kadencji, ale tak jak mówię, Polska będzie istniała, posłowie będą dalej pracowali, więc tutaj się nie obawiajmy. Jeżeli będzie źle, na pewno będę pilnował tego, żeby zachodziły zmiany.</u>
+          <u xml:id="u-158.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Widziałem, że jeszcze pan profesor chciał zabrać głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-159">
+          <u xml:id="u-159.0" who="#SekretarznaukowyInstytutuBiotechnologiiPrzemysluRolnoSpozywczegoPIBMarekRoszko">Powiedziałem o terminie trzeciego kwartału na wyprodukowanie suszu, gdyż procedura rejestracyjna leku... Padło tu sformułowanie, że trafi to do aptek. Chciałem tylko to uściślić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-160">
+          <u xml:id="u-160.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Bardzo dziękuję. Pan jeszcze mówił, że państwo wyprodukowali lek w Tajlandii w dwa miesiące. Czy państwo na pewno wyprodukowali właśnie lek czy tylko susz?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-161">
+          <u xml:id="u-161.0" who="#DamianBadowski">Wyprodukowaliśmy susz.</u>
+          <u xml:id="u-161.1" who="#DamianBadowski">Tak jak wspomniałem, odbiór surowca od nas następuje do firm farmaceutycznych, które w odpowiednich standardach przepakowują go i wprowadzają na rynek, z tym że tam działa to zupełnie inaczej. Była tu podana Tajlandia, ale tak jak mówię, kraje te działają troszeczkę inaczej. Nie ma co porównać jeden do jednego. Produkujemy susz w standardach farmaceutycznych dla firm, które potem wprowadzają surowiec, już lek do obrotu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-162">
+          <u xml:id="u-162.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Dziękuję bardzo. Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-163">
+          <u xml:id="u-163.0" who="#PrezesPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiJolantaRozycka">Jolanta Różycka. Jestem prezesem Polskiego Stowarzyszenia Producentów i Przetwórców Konopi.</u>
+          <u xml:id="u-163.1" who="#PrezesPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiJolantaRozycka">Chciałabym jeszcze odnieść się do tego, co mówił również pan przewodniczący. Wydawałoby się, że lekarze, jak pan powiedział, są dobrze przeszkoleni, jeżeli chodzi o wydawanie recept, a co za tym idzie, są przeszkoleni na temat wiedzy, jak w ogóle działają konopie medyczne.</u>
+          <u xml:id="u-163.2" who="#PrezesPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiJolantaRozycka">Chciałbym bardzo mocno zwrócić uwagę, że absolutnie w tej chwili ani systemowa uniwersytecka edukacja medyczna nie jest na to przygotowana, ani lekarze nie są poinformowani, w jaki sposób to działa. Wiedzy jest bardzo mało. Lekarze mylą właściwości, ciągle kojarzą właśnie z marihuaną do celów relaksacyjnych. Myślę, że należałoby się zastanowić, w jaki sposób oddziaływać na izbę lekarską, jak należałoby upowszechniać wiedzę, chociażby z racji tego, co powiedział pan Grzegorz Kobyłecki odnośnie do obecnego stanu zachorowań w kraju na depresję. To, co pan tutaj powiedział o żonie specjalizującej się w leczeniu paliatywnym, jest cudownie dobrym przykładem, natomiast generalnie rzecz biorąc, jest zupełnie odwrotna sytuacja. Jako Polskie Stowarzyszenie Producentów i Przetwórców Konopi wśród swoich celów mamy także edukację. Jest to bardzo ważna sprawa, że możemy nawiązać takie kontakty.</u>
+          <u xml:id="u-163.3" who="#PrezesPolskiegoStowarzyszeniaProducentowiPrzetworcowKonopiJolantaRozycka">Następna sprawa. Uważam, że jest to nałożenie bardzo dużego obowiązku na państwowe instytuty badawcze, jest to nałożenie na nie obowiązku skądinąd produkcji rolniczej związanej właśnie z wyrobieniem na rynek polski norm produkcji konopi medycznych. Należałoby się jeszcze raz zastanowić. Słyszałam, że na ten moment nie chcą, że na posiedzeniu podkomisji są obecne tylko dwa instytuty zamiast pięciu. Należałoby zastanowić się nad tym, dlaczego ustawa obciążyła instytucje badawcze po prostu produkcją produktu rolniczego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-164">
+          <u xml:id="u-164.0" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Przepraszam, dwie rzeczy. Może jednak zacznę od pierwszej.</u>
+          <u xml:id="u-164.1" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Są państwo stowarzyszeniem. Tak jak pani powiedziała, mogą państwo szerzyć wiedzę. Jeżeli jest jakiś problem z kontaktem z izbą lekarską i z szerzeniem wiedzy, to proszę o tym mówić. Mamy Ministerstwo Zdrowia. Podejrzewam, że izba lekarska współpracuje z Ministerstwem Zdrowia. Jeżeli państwo mają jakieś utrudnienia, trzeba to zgłaszać. Jest to pierwsza rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-164.2" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Druga rzecz. Dlaczego instytuty zostały obciążone? Dlatego że instytuty chciały. Nie wiem, czy same instytuty chciały czy bardziej ministerstwo chciało w ten sposób to zrobić, ale takie uzgodnienia były pomiędzy Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwem Zdrowia a posłami, którzy koniec końców głosowali za ustawą, licząc na to, że instytuty będą chciały to robić. Jeszcze raz powtórzę, gdyż już trzeci raz składam taką deklarację: jeżeli okaże się, że instytuty nie spełnią roli, to będziemy zmieniali ustawę. Jest to oczywiste, że nie chcemy w żaden sposób utrudniać pacjentom dostępu do bardzo dobrego leku. Jeżeli ustawa nie będzie działała, to będziemy ją zmieniać. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-164.3" who="#PrzewodniczacyposelJaroslawSachajko">Jeżeli nie ma innych głosów, a takich nie widzę, zamykam posiedzenie podkomisji, ponieważ wyczerpaliśmy porządek dzienny. Dziękuję.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/rrw6s/201923-sjm-rrw6s-00004-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/rrw6s/201923-sjm-rrw6s-00004-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..11efe5b
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/rrw6s/201923-sjm-rrw6s-00004-01/header.xml
@@ -0,0 +1,64 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-rrw6s-00004-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw sprzedaży bezpośredniej oraz handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych /nr 4/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw sprzedaży bezpośredniej oraz handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych /nr 4/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RRW6S">4</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz" role="speaker">
+        <persName>Doradca ekonomiczny w departamencie NIK Anna Wisz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz" role="speaker">
+        <persName>Doradca ekonomiczny w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Najwyższej Izby Kontroli Anna Wisz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DoradcawKrajowejRadzieIzbRolniczychGrzegorzAnczewski" role="speaker">
+        <persName>Doradca w Krajowej Radzie Izb Rolniczych Grzegorz Anczewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelniacyobowiazkizastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaTomaszKusnierek" role="speaker">
+        <persName>Pełniący obowiązki zastępca prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Tomasz Kuśnierek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek" role="speaker">
+        <persName>Pełniący obowiązki zastępca prezesa ARiMR Tomasz Kuśnierek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselFryderykKapinos" role="speaker">
+        <persName>Poseł Fryderyk Kapinos</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKazimierzChoma" role="speaker">
+        <persName>Poseł Kazimierz Choma</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselTeresaPamula" role="speaker">
+        <persName>Poseł Teresa Pamuła</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekKwitek" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Kwitek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusz Kowalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MRiRW Janusz Kowalski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RRW6S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw sprzedaży bezpośredniej oraz handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/rrw6s/201923-sjm-rrw6s-00004-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/rrw6s/201923-sjm-rrw6s-00004-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..65d0897
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/rrw6s/201923-sjm-rrw6s-00004-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,217 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw sprzedaży bezpośredniej oraz handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Witam państwa posłów, przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z panem ministrem Januszem Kowalskim. Witam również pana prezesa, zastępcę prezesa ARiMR, pana Tomasza Kuśnierka oraz wszystkich zaproszonych gości.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Na podstawie listy obecności stwierdzam kworum. Dzisiejszy porządek posiedzenia został państwu przedstawiony i obejmuje jeden punkt – rozpatrzenie informacji ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat realizacji ustawy z dnia 29 października 2021 r. o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Przystępujemy zatem do realizacji punktu posiedzenia. O zabranie głosu proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Janusza Kowalskiego. Proszę o przedstawienie informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Dziękuję bardzo serdecznie, panie przewodniczący, za możliwość udzielenia mi głosu. Dziękuję za inicjatywę rozpatrzenia tego punktu i zwołania w tej sprawie posiedzenia podkomisji.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Przedstawię oficjalną informację Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącą przyjętej 29 października 2021 r. przez Sejm Rzeczypospolitej ustawy o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników. Ustawa ta wprowadziła rozwiązania, które są dzisiaj przedmiotem naszych obrad.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Ustawa była realizowana w ramach tzw. polskiego ładu dla polskiej wsi i jest jednocześnie spójna z założeniami „Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030 r.”. Od 1 stycznia 2022 r. rada gminy wyznacza miejsce do prowadzenia handlu w dwa dni w tygodniu, w piątki i soboty, przez rolników i ich domowników. Wyznaczone miejsca niekoniecznie muszą być na dotychczasowych targowiskach. Miejscem takim może być np. pas drogi albo parking przy siedzibie gminy. Ustawa przyjęta w październiku 2021 r. przewiduje również w piątek i w sobotę zwolnienie z opłaty targowej rolników i ich domowników prowadzących handel produktami rolnymi, spożywczymi oraz wyrobami rękodzieła.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Oczywiście celem tych przepisów było rozpowszechnianie sprzedaży bezpośredniej przez wprowadzenie przez władze gmin piątku i soboty jako dnia sprzedaży bezpośredniej dla rolników zbywających swoje produkty. Wprowadzone przepisy mają na celu sprzyjać skróceniu łańcuchów żywnościowych oraz ułatwieniu dostępu do produktów wytworzonych przez małych, lokalnych producentów rolnych poprzez oferowanie ich w specjalnie wyznaczonych do tego miejscach. Tworzenie rolnikom miejsc sprzedaży produktów rolnych i spożywczych naszym zdaniem ma przyczynić się do pogłębienia powiązań producentów z konsumentami.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Wiem, że Najwyższa Izba Kontroli badała tę kwestię, więc będziemy z szacunkiem otwarci na ewentualne sugestie czy wnioski de lege ferenda. Naszym zdaniem polscy konsumenci coraz częściej są zainteresowani możliwością zakupu świeżej żywności produkowanej w danym rejonie przez lokalnych rolników indywidualnych, gdzie nie ma dużych łańcuchów dostaw i pośredników, a zapewnione są bliskie relacje producentów z konsumentami.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Ponadto skupienie handlu w piątek i sobotę w jednym wyznaczonym w tym celu miejscu leży w interesie nie tylko rolników, ale ma także wymiar społeczny. Poprzez pogłębienie więzi lokalnych producentów z konsumentami przekłada się to generalnie na aktywizację społeczności lokalnej na obszarze gminy. Należy jednak zaznaczyć, iż zgodnie z przepisami ustawy wyznaczenie miejsca do handlu należy do zadań własnych gminy. Jest zadaniem obowiązkowym – pewnikiem to też było przedmiotem badania przez Najwyższą Izbę Kontroli realizacji tej ustawy. Wszakże ustawa nie przewiduje sankcji dla gminy w przypadku niewywiązania się z tego obowiązku. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie nadzoruje działalności gmin w zakresie przepisów ustawy. Ustawa nie zawiera również przepisów nakazujących organom gminy przekazywanie informacji o sposobie realizacji przepisów ww. ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Kilka liczb. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednak monitoruje realizację tego zadania przez samorządy. Od momentu wejścia w życie ustawy, to jest od 1 stycznia 2022 r., 1458 gmin i miast wyznaczyło miejsce do handlu w piątki i soboty dla rolników i ich domowników, co stanowi 58% wszystkich gmin, oczywiście według danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2021 r. W Polsce jest na ten rok 2477 gmin. Zatem wniosek, który nasuwa się w sposób, wydaje mi się, oczywisty dla wszystkich: przepisy tej ustawy zostały zaimplementowane w sposób bardzo pozytywny.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Jeżeli chodzi o liczbę podjętych uchwał, dane są następujące. W województwie dolnośląskim 89 gmin podjęło uchwałę, w kujawsko-pomorskim – 87, w lubelskim – 75, w lubuskim – 63, w łódzkim – 98, w małopolskim – 138, w mazowieckim – 164, w opolskim – 52, w podkarpackim – 103, w podlaskim – 86, w pomorskim – 58, w śląskim – 135, w świętokrzyskim – 56, w warmińsko-mazurskim – 55, w wielkopolskim – 143, w zachodniopomorskim – 56. Razem – 1458.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Przytaczam te liczby oczywiście z pewną intencją, że słuchają nas posłowie ze wszystkich województw z całej Polski. Zachęcam również wszystkich posłów do angażowania się, aby ten wskaźnik 58% był po prostu wyższy, a do więc rozmów z jednostkami samorządu terytorialnego, aby takie uchwały podejmować. Naszym zdaniem będzie to wprost realizowało zamysł ustawy dotyczący skrócenia łańcucha żywnościowego, a przede wszystkim lepszej relacji między producentem, rolnikiem indywidualnym a konsumentem szukającym zdrowej żywności.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Jesteśmy otwarci na dyskusję. Jeżeli państwo będą widzieć jakiś obszar do poprawienia czy do analizy, jesteśmy absolutnie do państwa dyspozycji. Dziękuję uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Z tego, co usłyszałem od pana ministra, jest również pani przedstawicielka Najwyższej Izby Kontroli. Rozumiem, że było to też przedmiotem badania, waszej analizy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Anna Wisz, doradca ekonomiczny w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Tak, panie przewodniczący, w IV kwartale 2022 r. Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi Najwyższej Izby Kontroli przeprowadził kontrolę doraźną „Realizacja przez gminy zadania z zakresu ułatwień w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników” w ośmiu urzędach gminy w województwie mazowieckim. Była to kontrola doraźna. Celem kontroli było zbadanie, czy gminy prawidłowo realizowały zadanie polegające na wyznaczeniu miejsca do prowadzenia handlu przez rolników i ich domowników zgodnie z przedmiotową ustawą. Kontrola wykazała, że w czterech na osiem skontrolowanych gmin wyznaczono takie miejsca do prowadzenia handlu przez rolników i ich domowników, w trzech urzędach gmin działania mające na celu wyznaczenia miejsca do handlu zostały podjęte dopiero na skutek kontroli NIK. Jedna gmina do dnia zakończenia naszej kontroli nie wyznaczyła takiego miejsca.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że działania mające na celu wyznaczenie miejsca do prowadzenia handlu przez rolników i ich domowników nie zostały podjęte niezwłocznie po wejściu w życie ustawy, a dopiero np. w dziewiątym czy w dziesiątym miesiącu jej funkcjonowania. Gminy, które nie wyznaczyły tych miejsc do handlu po dniu wejścia w życie ustawy, tylko np. w toku kontroli NIK, wyjaśniały, że nawet nie wiedziały o takim obowiązku. Wskazując przy tym, że w ustawie nie określono ram czasowych, do kiedy mają być wyznaczone takie miejsca do handlu.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">W kontrolowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli gminach, w których były wyznaczone miejsca do handlu, takie miejsca spełniały ustawowy wymóg dotyczący dogodnej komunikacji, bliskiej lokalizacji z centrum gminy. Natomiast kontrola wykazała, że wobec rolników stosowano również zwolnienia od opłaty targowej poprzez odbieranie oświadczeń o prowadzeniu działalności rolniczej czy też działalności producenckiej lub o posiadaniu statusu rolnika.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">NIK nie kwestionuje przyjętej praktyki odbierania od rolników oświadczeń, które miałyby uzasadniać zwolnienie od opłaty targowej, jednakże zauważa, że ustawodawca nie wyposażył gmin w narzędzia, które umożliwiałyby dokonywanie rzetelnej weryfikacji warunkującej takie zwolnienie. Ponadto treść wymaganych przez gminę oświadczeń też nie pozwalała na weryfikację, czy będący przedmiotem handlu produkt wytworzony został w danym gospodarstwie u rolnika, który dokonuje tej sprzedaży.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Nasunęły nam się w toku kontroli uwagi i w związku z tym też wątpliwości gmin, że ustawa nie przewiduje, jaka ma być powierzchnia tych miejsc, ile ma ich być; co w sytuacji, jeżeli będzie więcej chętnych rolników, a będzie mało tych miejsc; czy te miejsca mają być tylko do handlu naręcznego, czy można też sprzedawać z samochodów. Oczywiście ustawa mówi, że powinien być regulamin, natomiast w regulaminach nie wszystkie te kwestie były określone.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Ustawa ani regulamin nie określają, że sprzedaż artykułów rolno-spożywczych powinna odbywać się zgodnie z wymogami zawartymi w odrębnych przepisach, w szczególności zgodnie z przepisami sanitarnymi i weterynaryjnymi, dotyczącymi bezpieczeństwa żywności, jakości handlowej artykułów spożywczych. W większości skontrolowanych gmin regulaminy określające zasady prowadzenia handlu też tego nie określały, a przecież zgodnie z ustawą na takich wyznaczonych miejscach można sprzedawać np. mięso, żywe zwierzęta, podroby, dziczyznę, skorupiaki, jaja itp.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Najwyższa Izba Kontroli zwraca jeszcze uwagę, że w gminach, które wyznaczyły takie miejsca do prowadzenia handlu, oczywiście nie pobierano opłaty targowej, ale niektóre gminy zamiast takiej opłaty wprowadziły opłatę rezerwacyjną, która czasem była wyższa niż opłata targowa. Wówczas rolnik np. wolał skorzystać z innego targowiska i zapłacić opłatę targową, która była niewielka, znacznie niższa od opłaty rezerwacyjnej. Zaś ustawa zwalnia rolników tylko od opłaty targowej.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#DoradcaekonomicznywDepartamencieRolnictwaiRozwojuWsiNajwyzszejIzbyKontroliAnnaWisz">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Chciałem tylko jeszcze zapytać, czy regulaminy opracowują gminy na podstawie własnych doświadczeń, czy jest jakiś modelowy regulamin, co on powinien zawierać?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Nie ma takiego wzorca regulaminu. Gminy same opracowują te regulaminy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Jeszcze jedna wątpliwość, czy w tym regulaminie jest też podany czas funkcjonowania takiego targowiska?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Tak, są godziny otwarcia takiego targowiska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Dopytam o jeszcze jedno. Czy w ustawie nie ma zapisu o niezwłocznym przystąpieniu do wyznaczeniu tego miejsca? Zwracała pani uwagę, że niektórzy przedstawiciele gmin tłumaczyli się, że termin nie był określony.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Tak, ustawa weszła w życie 1 stycznia 2022 r. i już wtedy należało wyznaczyć te miejsca. Natomiast my kontrolując gminy w IV kwartale ubiegłego roku, widzieliśmy, że parę gmin nie wyznaczyło tych miejsc, dopiero podjęły działania. Niektóre gminy wyznaczyły w marcu, w maju, a w dziewiątym czy dziesiątym miesiącu funkcjonowania ustawy to nie jest niezwłocznie po dniu wejścia w życie ustawy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Otwieram dyskusję. Pan poseł Fryderyk Kapinos, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselFryderykKapinos">Szanowny panie ministrze, panie przewodniczący, szanowna pani, szanowni państwo, bardzo się cieszę, że handel detaliczny tak dobrze się rozwija. Chcemy, żeby rozwijał się jeszcze lepiej.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselFryderykKapinos">Dobrze, że te kontrole są, ponieważ wiem, że niektóre gminy niekoniecznie podchodzą w sposób właściwy do wykonania tej ustawy. Zwracano mi uwagę, że niektóre gminy robią to w takich miejscach, w których jest problem z dojazdem i z dostępem dla mieszkańców. Niby jest zrobiony ten punkt, ale w takim miejscu, że mieszkańcy oraz handlujący są z tych miejsc mocno niezadowoleni. Chodzi o to, żebyśmy mogli na to wpłynąć, żeby miejsca, które są, były miejscami dobrymi do handlowania i kupowania dla mieszkańców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselTeresaPamula">Jest to chyba w ustawie zapisane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselFryderykKapinos">Z tego, co wiem, to niekoniecznie są te miejsca, bo takie mam sygnały od niektórych handlujących. W związku z tym chodzi o to, żeby zwracać na to uwagę. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Pan minister? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Przede wszystkim zobowiązuję się do tego, również po informacjach z Najwyższej Izby Kontroli, że wyślemy do tych 42% polskich gmin uprzejmą prośbę o wprowadzenie czy implementowanie tej ustawy. Jeżeli rzeczywiście część samorządowców – nie będę tego komentował – tłumaczyła, że nie miała nawet wiedzy o tym, że jest taki obowiązek, to na wszelki wypadek wyślemy. Dla nas najistotniejszy jest interes polskiego rolnika i polskiego konsumenta. Im więcej będzie takich gmin, tym lepiej, a chcemy, żeby ten poziom wynosił po prostu 100%. Osobiście wyślemy w przyszłym tygodniu takie informacje do tych gmin.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Bardzo zaniepokoiła mnie informacja ze strony Najwyższej Izby Kontroli o tych praktykach. Jeżeli będę mógł prosić, to proszę o wskazanie gmin, których dotyczy tzw. opłata rezerwacyjna. Tak być nie powinno. Nie po to wprowadzamy ustawą zwolnienie z opłaty targowej, żeby wprowadzać tylnym wejściem jakiś element opłaty, który ma spowodować wpływy dla budżetu danej jednostki samorządu terytorialnego. Nie taka jest intencja. Intencją jest to, żeby Polacy mogli kupować bezpośrednio od rolników, indywidualnych producentów zdrową żywność.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Apeluję do wszystkich stowarzyszeń, związków, jednostek samorządu terytorialnego, ale też i do posłów, samorządowców o to, żeby takim społecznym monitoringiem objąć implementowanie tej ustawy, bo nie naszą oczywiście rolą jest to, żebyśmy w ustawie wskazywali regulamin czy bardzo precyzyjne przepisy. Zgodnie z zasadą subsydiarności jest to już jednak kwestia gminy. Również jako były samorządowiec zachęcam do tego, aby radni angażowali się również w kwestię rozstrzygnięcia. Poseł przed chwileczką powiedział, że pojawiają się takie informacje, że niektóre z tych miejsc wyznaczonych przez niektóre z gminy nie spełniają takich walorów łatwego dostępu dla mieszkańców i dla rolników – jednak społeczna presja powinna być tu większa.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Podsumowując, do 42% gmin, które jeszcze nie wyznaczyły miejsc do handlu w piątki i w soboty, wyślemy taką informację, również jako reakcję na informację Najwyższej Izby Kontroli, że jednym z powodów było to, że samorządy nie wiedziały o tym, że taka ustawa istnieje, że jest taki obowiązek. Jest to po pierwsze. Po drugie, będziemy otwarci na taką informację ze strony Najwyższej Izby Kontroli, gdzie ta opłata rezerwacyjna się pojawiła. Jest to ważne. Porozmawiamy z samorządowcami, myślę, że przekonamy ich merytorycznie do tego, że nie warto utrudniać rolnikom, producentom, że trzeba jednak działać w interesie konsumentów, Polaków, którzy chcą kupować zdrową żywność. Jeżeli pojawią się jakieś inne kwestie, jesteśmy do państwa dyspozycji.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Chcę jeszcze wrócić do wypowiedzi związanej z tymi oświadczeniami, że sprzedawane produkty pochodzą bezpośrednio z gospodarstwa. Czy tutaj też, panie ministrze, nie jesteśmy w stanie w jakiś sposób tego unormować? Jak się okazuje, takie zaświadczenia są też żądane. Mamy doskonały przegląd sytuacji, że często…</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Podam dla przykładu moje miasto Sandomierz, gdzie funkcjonuje giełda owocowo-warzywna i jest tzw. zielony rynek bezpośrednio w mieście. Bardzo często jest to przewożenie tylko z tej tzw. targowicy, kupowane są produkty po cenach hurtowych, a już na tym zielonym rynku jest to często dwa, trzy razy droższe. Są to pośrednicy, to są miejsca pracy, oni mają wykupione bezpośrednio stanowiska na miejskiej hali targowej. Rolnicy czy bezpośrednio producenci są prawie na samym chodniku itd., ponieważ nie ma już miejsc, bo są to miejsca wcześniej rezerwowane, a często ludzie przychodzą, kupują jakby to było bezpośrednio od producenta.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Wiemy, że trzeba mieć też jakąś gwarancję, że są to produkty, warzywa czy owoce, bezpośrednio pochodzące od producenta. Nie chciałbym jakiejś nadmiernej kontroli pod tym kątem, ale żeby była w jakiś sposób uczciwość w tym handlu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Panie przewodniczący, dziękuję za ten głos. Oczywiście przyjrzymy się temu zgodnie z tym, o czym pan mówił. Oczywiście są odpowiednie inspekcje. Co do kwestii zaświadczeń, to żadnych zaświadczeń nie wymagamy.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Natomiast to, co mogę zarekomendować, bo jest też z nami wiceprezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozumiem. Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaTomaszKusnierek">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Tak, to ewentualny kontakt z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa, też będę w tej kwestii rozmawiał.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Jednak wydaje mi się, że np. w ramach kampanii „produkt polski” dobrze by było stworzyć po prostu zwykłą bazę danych takich miejsc w Polsce. To jest akurat element pewnej pozytywnej myśli na tym ważnym posiedzeniu podkomisji. Chodzi o to, żeby każdy konsument, który przebywa na terenie danej gminy, w jednym miejscu mógł wpisać nazwę miejscowości czy nazwę gminy i od razu otrzymać adres, gdzie takie miejsce zostało wyznaczone, z godzinami jego funkcjonowania. Pamiętajmy, że są to często turyści zainteresowani zdrową żywnością, którzy są w ciągu weekendu, przejeżdżają.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Jest to w zasadzie bezkosztowa sprawa w ramach znakomicie prowadzonych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa działań, np. dotyczących polskiego produktu. Jestem przekonany, że to będzie pewna popularyzacja tej myśli. Jest to rzecz, którą, można powiedzieć, na gorąco wymyśliłem, a wydaje mi się, że może być dobrym pomysłem, elementem naszej dzisiejszej pozytywnej dyskusji nad wdrożeniem tej ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Jeżeli czegoś nie zrozumiałem odnośnie do kwestii dotyczących zaświadczeń, to też uprzejma prośba do szanownej pani o doprecyzowanie, żebyśmy czytali z jednej kartki. Jeżeli trzeba pewne rzeczy poprawić, to jesteśmy otwarci.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Za chwilę oddam głos panu wiceprezesowi, ale jeszcze chwilę. My często wprowadzamy ustawy i po jakimś czasie chcemy sprawdzić, jak one funkcjonują. Sama, powiedzmy, statystyka przedstawiona przez pana ministra jest ważna. Możemy się cieszyć, że mamy aż taki procent, ale jednak dlaczego nie jest 100%? Jakie są przyczyny? Pani zwracała uwagę na trochę nie zawsze racjonalne tłumaczenie, że ktoś nie wiedział, że taka ustawa weszła. Jest to dla mnie nie do przyjęcia.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Jeszcze na co pan poseł Fryderyk Kapinos zwracał uwagę – samorządy spełniając wymogi ustawy, gdzieś to miejsce wyznaczają, ale ile osób korzysta? Czy te miejsca cieszą się popularnością zarówno klientów, jak i tych, którzy chcą sprzedawać? Można coś zrobić, wymóg ustawowy jest spełniony, ale to nie do końca funkcjonuje. Czy jesteśmy w stanie poprzez nasze instytucje, czy np. ARiMR, w jakiś sposób bliżej to monitorować? Chyba zachłysnęliśmy się supermarketami. Wcześniej istniały takie właśnie małe ryneczki, potem gdzieś to siłą rzeczy nie wytrzymywało konkurencji. Teraz chyba jest jednak powrót w tym kierunku, bo rzeczywiście duże miasta, jak Warszawa, też takie miejsca wyznaczają.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Chodzi o to, żebyśmy mieli zawsze gwarancję, że kupujemy bezpośrednio od producenta. Oczywiście te produkty muszą też spełniać konkretne wymogi. Pewnie, że jeżeli ktoś raz kupi coś i to nie będzie dobre, to kolejny raz już na pewno nie kupi, bo tak w sposób naturalny reguluje się sytuację w handlu. Jednak żebyśmy mogli się pokusić… Czy rzeczywiście te miejsca cieszą się w jakiś sposób, nie wiem, popularnością? Dużo osób z tego korzysta? Co ewentualnie trzeba byłoby zrobić? Procent samorządów, które nie wprowadziły, też musi po prostu budzić niepokój.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo proszę, jeszcze pan wiceprezes.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowni państwo, z wypowiedzi pani z NIK zrozumiałem, że tam chodziło o oświadczenia, czy źle zrozumiałem? Czy też zaświadczenia?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Oświadczenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek">Oświadczenia. Rozumiem, że to było oświadczenie rolnika, który chciałby tam handlować?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek">To zmienia postać rzeczy, w zależności od tego, czy chodzi o oświadczenie, czy zaświadczenie.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek">Natomiast jeżeli chodzi o ewidencję, mamy rzeczywiście ewidencję osób, które prowadząc gospodarstwa rolne, ubiegają się o płatności bezpośrednie. Jeżeli byłoby to ewentualnie wskazówką do tego, czy to jest rzeczywiście rolnik, to możemy bez żadnego problemu potwierdzać fakt pobierania takich dopłat. Jeżeli byłoby to gwarancją, bo niekoniecznie musi się to z tym wiązać. Niemniej jednak jeżeliby to w jakiś sposób zabezpieczało to, że dana osoba prowadzi działalność stricte rolniczą i chciałaby w ten sposób handlować…</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek">Natomiast co do ewidencjonowania tego, to myślę, że to jest kwestia do rozpatrzenia, bo w tej chwili nie prowadzimy ewidencji osób, które zajmują się takim handlem bezpośrednim, jak też miejsc wyznaczonych przez gminy. Jednak jeżeli jakieś potrzeby i rozwiązania są, możemy oczywiście usiąść i wspólnie omówić, w jaki sposób to ewidencjonować. Jesteśmy do dyspozycji i jak najbardziej pomożemy. Jeżeli są już jakieś pomysły, to chętnie też się w to włączę, czyli agencja i odpowiednie nasze komórki.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PelniacyobowiazkizastepcaprezesaARiMRTomaszKusnierek">W tej chwili dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Chciałem jeszcze tylko zwrócić uwagę, żebyśmy mieli jasność i świadomość rozróżnienia handlu bezpośredniego, czyli nieprzetworzonymi produktami, i bezpośredniego rolniczego handlu detalicznego, a więc tutaj już jest ta rejestracja poczyniona. Trudno od rolnika, producenta wymagać, żeby się rejestrował, że on chce sprzedawać w takich wyznaczonych miejscach. Pani zwracała na to uwagę. Jeśli będziemy mówić tylko o tych produktach nieprzetworzonych, to wtedy działają inne przepisy, związane chociażby z inspektoratem sanitarnym czy z innymi.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Panie przewodniczący, pan poseł Marek Kwitek postawił bardzo ważną kwestię. Rzeczywiście to jest nie tylko kwestia implementacji ustawy i wprowadzenia poziomu 100% gmin, które wyznaczą takie miejsca. Interesuje nas oczywiście, żeby ta ustawa działała.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Już zmieniam swój wcześniejszy pomysł i zarekomenduję Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa przygotowanie czegoś, co w moim odczuciu – mam nadzieję, że mój sposób myślenia jest zgodny z celem – jest czymś ważnym z punktu widzenia konsumenta. Co tu jest bowiem najistotniejsze? Informacja, która doprowadzi do tego, że zidentyfikujemy możliwość, po pierwsze, zakupu od indywidualnego rolnika, lokalnego producenta. Po drugie, miejsce. Chodzi o stworzenie prostej aplikacji, to naprawdę nie są duże koszty, która może zawierać dwie kategorie lub nawet trzy kategorie informacji. Czy to będzie aplikacja o lokalnym rolniku, o lokalnym producencie czy po prostu polski produkt – tak czy inaczej będzie ona zawierała dokładnie wszystkie precyzyjnie określone miejsca w ramach tej ustawy. Czyli jestem np. w województwie zachodniopomorskim, czy na Lubelszczyźnie, włączam aplikację i wiem, że w piątek czy w sobotę w danym miejscu, w danej gminie mogę sobie kupić i lokalizacyjnie dostanę to miejsce. Z takich narzędzi dzisiaj wszyscy Polacy korzystają.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Druga rzecz do ewentualnego przemyślenia. Chodzi o to, aby w tej aplikacji była również taka zakładka, która umożliwiałaby danym lokalnym producentom z danej gminy po prostu zamieszczenie informacji o sobie. To też jest bowiem bardzo istotna informacja, czy możemy tam kupić miód, ziemniaki, czy innego rodzaju produkty, nalewki etc. Byłaby to też pewnego rodzaju platforma – to słowo się często źle kojarzy, ale akurat tu jest dobrze. Platforma, można powiedzieć, do komunikacji lokalnych producentów, która byłaby być może wykorzystywana przez innych, większych odbiorców z całej Polski do tego, żeby szukać informacji o lokalnych producentach, po to żeby skrócić łańcuchy dostaw.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Trzecia kategoria informacji, która jest dzisiaj idealnie realizowana przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, to kwestia dotycząca samego polskiego produktu, zdrowej żywności etc. Stworzenie takiego narzędzia jest naprawdę banalnie proste, zajęłoby miesiąc, półtora miesiąca. Jestem przekonany, że jeżeli będzie dobrze pomyślane, mogłoby być wykorzystywane przez polskich konsumentów. Oczywiście do tego odpowiednia promocja. Myślę, że tak jak polski produkt był promowany przez Polskie Koleje Państwowe, czy przez inne spółki Skarbu Państwa, czy przez pocztę – taka komunikacja będzie dobra.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Dlaczego to jest ważne? Każda złotówka zostawiona u polskiego rolnika, lokalnego producenta w danej miejscowości jest dobrze wydaną złotówką. Na pewno nie jest to rozstrzygający, ale ważny element budowy lokalnego, konsumenckiego patriotyzmu, jak również oczywiście element naszego pomysłu na przyciąganie konsumentów do zakupów zdrowej żywności, nie w zagranicznych hipermarketach, ale u polskich producentów. Z taką propozycją wystąpimy.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Przepraszam, mogę powiedzieć wprost, zostałem zainicjowany przez pana przewodniczącego i przez Wysoką Komisji, więc mam nadzieję, że to zostanie przyjęte z sympatią. Po prostu w taki żywiołowy sposób analizujemy państwa wypowiedzi i staramy się znaleźć od razu rozwiązania. Profesjonaliści z Krajowego Ośrodku Wsparcia Rolnictwa albo być może z innych instytucji na pewno znajdą prosty sposób na to, żeby jeszcze dać temu jakiegoś ducha. Ministerstwo Zdrowia może się do tego włączyć.</u>
+          <u xml:id="u-28.6" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Jeszcze wcześniej, przed panem przewodniczącym, pan poseł Kazimierz Choma prosił o głos. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselKazimierzChoma">Szanowny panie ministrze, Wysoka Komisjo, wydaje mi się, że tu mamy dwa aspekty.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselKazimierzChoma">Jeden aspekt to dotarcie do konsumentów. To dotarcie w jakiejś dość dużej mierze jest, jak mówił pan minister, przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Tam jest bardzo dużo aplikacji, np. „Polska smakuje”, jest bardzo dużo zarejestrowanych rolników, producentów.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PoselKazimierzChoma">Byłem dyrektorem oddziału w Lublinie. To było bardziej dotarcie do klientów, do konsumentów z informacją, że mogą nawet przez internet zamawiać niektóre produkty. Jest to jakaś dość dobrze zagospodarowana ścieżka.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PoselKazimierzChoma">Jest też druga strona medalu, czyli kwestia rolników. Myślę, że dotarcie do rolników byłoby bardzo istotne. Można byłoby to zrobić przez ośrodki na szczeblu powiatowym. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa to jest szczebel centralny, ewentualnie wojewódzki. Możliwe jest też dotarcie poprzez internet, poprzez stronę internetową, z której wiele osób korzysta. Myślę jednak, że gdybyśmy porównali tych 41% gmin, które stworzyły te miejsca, to liczba osób korzystających z aplikacji jest dużo niższa od poziomu 41%.</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#PoselKazimierzChoma">Mamy do dyspozycji ośrodki doradztwa rolniczego, z którymi rolnicy się kontaktują, mamy izby rolnicze na szczeblach powiatowych, gdzie w zasadzie 100% członków to są rolnicy, którzy czasami nawet nie korzystają bezpośrednio z internetu. A tam jest informacja dla nich o tym, że jest takie miejsce, gdzie mogą sprzedać żywność. Natomiast mam również w mieście bardzo wielu przyjaciół konsumentów, którzy chętnie by zjedli niepryskaną pewną marchewkę jako zdrowy produkt.</u>
+          <u xml:id="u-30.5" who="#PoselKazimierzChoma">Myślę, że bardzo istotne jest, żeby dotrzeć do rolnika na poziomie roboczym. Jeśli rolnik się pojawi, to rzeczywiście chodzi o to, żeby nie było tak, że wszystkie najbardziej atrakcyjne miejsca w soboty i niedziele na targowisku są zajęte przez pośredników, którzy również z tego żyją i trudno mieć do nich pretensje. Jeśli rolnik jest wyrzucony gdzieś poza, na jakimś małym obszarze – wiem, że i tam ludzie podchodzą, żeby kupować, jednak myślę, że naszą intencją jest, aby to było w centralnym, widocznym miejscu, gdzie konsument docierałby do dobrego produktu. Wtedy mamy osiągnięty cel, o który nam wszystkim chodzi –skrócony łańcuch.</u>
+          <u xml:id="u-30.6" who="#PoselKazimierzChoma">Chodzi o to, żeby ta ustawa, która jest dobrą ustawą, weszła w taki bezpośredni poziom realizacji, który byłby nie tylko zapisanym, ale rzeczywiście realizowanym. Jest to bardzo istotne z punktu widzenia nawet opinii, które docierają i mówią, że owszem, ustawa jest, ale jak podchodzimy do realizacji, to albo jesteśmy tam gdzieś z boku tego targowiska, albo w ogóle nie jest podjęta uchwała.</u>
+          <u xml:id="u-30.7" who="#PoselKazimierzChoma">Myślę, że poziom izb rolniczych, ODR-ów… ARiMR też ma te powiatowe jednostki, tylko wiem, że jest bardo dużo zadań ARiMR, takich bieżących spraw, dopłat i innych, tam obciążenie jest duże. Widzę natomiast potencjał w ODR-ach i w izbach rolniczych, które przecież kierują do nas jako posłów i do ministerstwa bardzo dużo pism. Taki sygnał – myślę, że przy dużym zaangażowaniu izb rolniczych w różne bieżące problemy… To jest bardzo bieżący i istotny problem, którym dobrze by było, żeby zajęli się wszyscy działacze w izbach rolniczych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Jeszcze pani poseł Teresa Pamuła.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselTeresaPamula">Panie ministrze, szanowna Komisjo, szanowni państwo, chciałam zwrócić uwagę, bo padło stwierdzenie od pana wiceprezesa, że ewentualnie ARiMR mógłby wydawać zaświadczenia.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselTeresaPamula">Jestem bardzo przeciwna wydawaniu tych zaświadczeń, bo to praca dodatkowa dla pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a mają bardzo dużo pracy do wykonania. Myślę, że jeżeli jakaś służba przyjdzie i ewentualnie rolnik napisze oświadczenie pod odpowiedzialnością karną, to jest wystarczający dowód na to, żeby stwierdzić, że to jest osoba uprawniona do korzystania z tych miejsc. Czyli byłabym bardzo, bardzo mocno temu przeciwna.</u>
+          <u xml:id="u-32.2" who="#PoselTeresaPamula">Musimy jednak zwrócić uwagę na kwestię, o której mówiliśmy jako posłowie przy procedowaniu tej ustawy, żeby to były takie miejsca, w których ten handel się odbywa, a nawet wyznaczone dodatkowo. Nie muszą być na placach handlowych, mogą być ustanowione w miejscach ogólnie dostępnych.</u>
+          <u xml:id="u-32.3" who="#PoselTeresaPamula">Znam miejsce w Nowym Jorku, na Manhattanie, przy Czternastej Ulicy. Pod magistratem urzęduje burmistrz, a na plac, gdzie wokół jest pełno studentów, bo to jest akurat ta część na dolnym Manhattanie, chyba co środę przyjeżdżają rolnicy z Pensylwanii i okolic, z odległych stanów, z Nowego Jorku, z okolicznego stanu Nowego Jorku. Rozkładają swoje produkty, które każdy przechodzień może kupić. Nic nikomu nie przeszkadza. Nie widziałam nikogo, komu by cokolwiek przeszkadzało, czy to Amerykanom, czy osobom przechodzącym po placu. Na drugi dzień jest wszystko posprzątane, czyściutko. Nie ma żadnych śmieci.</u>
+          <u xml:id="u-32.4" who="#PoselTeresaPamula">Na tym właśnie ma to polegać, taki był zamysł ustawy. Rolnik ma się znaleźć w centralnym miejscu i ma te swoje produkty wystawić. Nie chodzi tylko o rolnika, ale również tego, który jest zarejestrowany. Jeżeli on jest zarejestrowany, jak prowadzi rolniczy handel detaliczny, to w zależności od tego, jakie produkty sprzedaje, czy to jest sanepid, czy Inspekcja Weterynaryjna, on ma już odpowiednie do tego uprawnienie, żeby sprzedawać ten produkt. Myślę, że to był główny cel, miejsce, termin i obowiązek wyznaczenia tego miejsca. To wcale nie musi być na placu targowym, który jest 2 km za miastem.</u>
+          <u xml:id="u-32.5" who="#PoselTeresaPamula">Musimy o to zadbać i prosić naszych radnych – mówię o radnych Prawa i Sprawiedliwości – żeby oni szczególnie zadbali o rolników, nie tylko w małych miejscowościach, nie tylko we wioskach, ale w dużych aglomeracjach: Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku. Bardzo nam na tym zależy. Skoro jarmarki mogą się odbywać w centrum miasta, to czemu rolnik ma nie sprzedać swojego produktu w centrum miasta, żeby każdy mógł się zaopatrzyć w produkty regionalne?</u>
+          <u xml:id="u-32.6" who="#PoselTeresaPamula">Co do promocji, to zgadzam się z panem ministrem, że instytucje rządowe muszą pomóc w przygotowaniu tych aplikacji. Są już takie bazarki u nas na Podkarpaciu. Raz w miesiącu jest bazarek, bardzo wielu rolników z całego województwa przyjeżdża do ośrodka doradztwa rolniczego. Na placu wokół Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale jest bazarek i cieszy się bardzo dużą frekwencją mieszkańców Podkarpacia, ale też Rzeszowa.</u>
+          <u xml:id="u-32.7" who="#PoselTeresaPamula">Są to te dobre pomysły, które wychodzą przy współpracy samorządów i instytucji rolniczych, Za co im bardzo dziękujemy, bo to jest dodatkowy wysiłek. Nikt ich do tego nie zmuszał, a to jest właśnie dodatkowy wysiłek i ich inicjatywa, żeby przygotować ten plac, przygotować miejsce, żeby ci wystawcy mogli … Ośrodek doradztwa przygotowuje oczywiście miejsca do wystawienia, bo one tam na stałe nie stoją. Stragany, miejsca, zadaszone stoły z namiotami są przygotowane dla rolników i producentów zdrowej żywności.</u>
+          <u xml:id="u-32.8" who="#PoselTeresaPamula">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Pani poseł Teresa Pamuła wskazała znakomity kierunek myślenia, który już dzisiaj jest zrealizowany, chociażby przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, tak jak pan poseł Kazimierz Choma wskazał, z ośrodkami doradztwa rolniczego.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">W każdą środę w samym centrum Warszawy, na ul. Wspólnej 30, przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jest bazarek „Lokalny rolnik”. Zapraszamy wszystkich. To jest właśnie dobry przykład również dla tych samorządowców, którzy są z miast. To pokazuje, że rzeczywiście nie potrzeba jakiegoś wielkiego miejsca i specjalnego miejsca targowego, można to zrobić w samym centrum Warszawy, w samym centrum miasta Poznania, Opola, Lublina, każdego miasta, po to żeby budować więzi z lokalnymi rolnikami, producentami.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Zgadzam się i dziękuję serdecznie panu posłowi Kazimierzowi Chomie, który rzeczywiście wskazał, że wystarczy uzupełnić aplikację „Polska smakuje” o dane dotyczące miejsc, które są przeznaczone na piątkowo-sobotni handel, ewentualnie jeszcze o jakieś inne informacje, które będą rzeczywiście wspierały elementy komunikacji i promocji.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Zastanowimy się też, czy rzeczywiście jeszcze bardziej nie zachęcić innych samorządowców z większych miast – od miast, nazwijmy to, powiatowych – tym dobrym przykładem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi do tego, aby rzeczywiście w centrum miasta, w widocznym miejscu organizować co tydzień takie lokalne bazarki.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Bardzo proszę jeszcze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, szanowny panie ministrze, odpowiem na pytanie, jeśli chodzi o oświadczenia odbierane od rolników.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Ustawa o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty zwalnia rolników i ich domowników od opłaty targowej. W sytuacji gdy mamy wyznaczone miejsca na dotychczas funkcjonującym targowisku, gdzie mamy rolników i ich domowników, gdzie mamy inne osoby, które prowadzą handel, to taki inkasent, pobierając opłatę, musi zweryfikować taką osobę, czy zwolnić ją z tej opłaty taryfowej targowej, czy też nie.W związku z tym, tak jak wskazałam wcześniej, ustawa nie daje gminom narzędzia, w jaki sposób ma to weryfikować. Rady gminy w regulaminach ustanawiają odbieranie tych oświadczeń.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Jak wskazała pani poseł, najlepiej byłoby, żeby te oświadczenia były składane pod odpowiedzialnością karną. Nie zawsze tak jest. W ogóle problemem jest to, jak zweryfikować takiego domownika, bo taki rolnik może np. przedstawić zaświadczenie o płaceniu podatku rolnego, o decyzji podatku rolnego i to już jest jakaś weryfikacja.</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Panie przewodniczący, jeśli natomiast chodzi o wyznaczenie tego miejsca, tak jak mówię, przeprowadziliśmy kontrolę doraźną. Była to tylko próbka w województwie mazowieckim. Jeżeli będzie taka potrzeba, to rozważymy być może taką koordynowaną kontrolę w całej Polsce, zobaczymy jak funkcjonuje ta ustawa. Robiliśmy też oględziny takich miejsc. Jeśli chodzi o te miejsca, to stwierdziliśmy, że miejsca są wyznaczone zgodnie z ustawą, czyli są to miejsca w centrum danej gminy, z dogodną lokalizacją, czasem są to miejsca atrakcyjne turystycznie. Spełniają więc wymogi tej ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Natomiast to, co pan przewodniczący mówił, chodzi o zasadność wyznaczenia tego miejsca. Ludzie przeważnie przyzwyczaili się do targowisk, które funkcjonują od lat. Na tych targowiskach, które funkcjonują od lat, jeżeli gmina wyznaczy takie miejsca, one rzeczywiście bardzo dobrze funkcjonują, są tam konsumenci, przyjeżdżają rolnicy. Jeżeli są to nowe miejsca, to tak jak tutaj wspomniałam, czasami gminy nie wiedzą o funkcjonowaniu tej ustawy. Konsumenci także nie wiedzą, że takie miejsca są, że można kupić dobre produkty. Gminy, które wyznaczyły takie miejsca, informowały mieszkańców na stronach internetowych, w lokalnej prasie ukazywały się artykuły, że można kupić takie produkty. To było zachęceniem dla rolników i właśnie dla konsumentów.</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#DoradcaekonomicznywdepartamencieNIKAnnaWisz">Być może zbyt mała jest akcja informacyjna, co pan minister wskazał. Wtedy więcej osób dowiedziałoby się o takich miejscach, zwłaszcza że w obecnych czasach, kiedy żywność drożeje w zatrważającym tempie, takie miejsca są naprawdę bardzo popularne, atrakcyjne dla konsumentów i dla rolników, a celem tej ustawy było zwiększenie dochodów rolników. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Mówiłem to już wcześniej, ale w Polsce mamy pół miliona gospodarstw do 3 ha, czyli to jest właśnie m.in. propozycja dla tej formy. Jeśli możemy te surowce przetworzyć poprzez właśnie formułę rolniczego handlu detalicznego, to jest to jakaś konkretna oferta. Jednak to musi być cały system powiązań, bo to, że ja mam, że chcę sprzedać, to jest jeszcze za mało.</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Trzeba poszukać klienta, tu jest właśnie kwestia tej promocji, informacji. Coraz częściej taka sprzedaż funkcjonuje przez internet, ale jest jeszcze dużo rzeczy do zrobienia. Wszelkie instytucje, nasze agencje, które powinny się tym zajmować, bo często są prowadzone szkolenia…</u>
+          <u xml:id="u-37.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Pokusiłem się kiedyś w województwie świętokrzyskim zobaczyć, jak to wygląda. Często to polega na pewnego rodzaju statystykach, że jedna instytucja często nie wie o tym, co robi druga. Czasem można pewne rzeczy wspólnie robić, wspólnie łączyć, wspólnie działać, a tak, to ileś tam osób zostało przeszkolonych pod kątem chociażby rolniczego handlu detalicznego. Jak się pytamy, jakie są efekty tego szkolenia, czy potem producent przystąpił, czy coś zrobił? Często się już nie sprawdza efektów szkoleń. Tak samo jak tutaj mamy. Wprowadzamy dobrą ustawę, ale musimy cały czas monitorować, trzeba ją poprawiać, jeśli są pewne niedoskonałości. Wtedy po prostu to ma sens, bo jeśli z ustawy rzeczywiście korzysta dużo osób, to ma to sens.</u>
+          <u xml:id="u-37.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Tylko jeszcze powiem o ustawie o spółdzielniach rolniczych. Według tego to, co mogliśmy maksymalnie wprowadzać… Z tego, co wiem, to naprawdę z tej ustawy korzystają chyba pojedyncze osoby. Czyli znów powinniśmy do takich rzeczy wracać.</u>
+          <u xml:id="u-37.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Odpowiadając, bardzo serdecznie dziękuję pani z Najwyższej Izby Kontroli za tę uwagę. Wydaje nam się jednak, że na poziomie gminy, na poziomie regulaminów te kwestie powinny być jednak rozwiązywane zgodnie z zasadą subsydiarności.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Zachęcam oczywiście do tego, żeby rzeczywiście po posiedzeniu Komisji jako taki wniosek nasz, również jakby zainicjowany przez panią, przez te informacje Najwyższej Izby Kontroli… Przeprowadzimy jeszcze akcję informacyjną, postaramy się to jeszcze zdynamizować, jeśli chodzi o miejsca, w których nie zostało to wyznaczone.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">W tym sensie uprzejma prośba, żeby w ogóle przesunąć myślenie o kontroli do czasu zakończenia tych działań. Jestem przekonany, że również dzięki posiedzeniu tej podkomisji te działania będą bardziej skuteczne. Jestem również przekonany, że dzięki panu posłowi Kwitkowi, pani poseł Pamule czy panu posłowi Chomie będziemy starali się wykorzystać jeszcze bardziej ODR-y i KOWR do tego, aby rzeczywiście, tak jak pani mówiła, komunikacyjnie wspomóc realizację tego kierunku działań.</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">To jest moja uprzejma prośba. Myślę, że państwo za kilka miesięcy nas z tego rozliczycie. Jestem przekonany, że wskaźniki będą zdecydowanie lepsze. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję. Bardzo proszę. Proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#DoradcawKrajowejRadzieIzbRolniczychGrzegorzAnczewski">Grzegorz Anczewski, Krajowa Rada Izb Rolniczych.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#DoradcawKrajowejRadzieIzbRolniczychGrzegorzAnczewski">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowni państwo, wszystkie izby rolnicze mają wiedzę o tej ustawie i rozpowszechniają informację wśród rolników. Tym niemniej obiecuję, że skonsultuję tę sprawę z prezesem i być może zintensyfikujemy działania informacyjne, powiedzmy, żeby rozpowszechnić wśród rolników informację, jaką mają możliwość prowadzenia handlu detalicznego, sprzedaży bezpośredniej.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#DoradcawKrajowejRadzieIzbRolniczychGrzegorzAnczewski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekKwitek">Bardzo dziękuję za tę deklarację. Czy jeszcze głos w dyskusji? Nie ma. Bardzo dziękuję. Zamykam dyskusję. Zamykam posiedzenie podkomisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/rrw7s/201923-sjm-rrw7s-00007-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/rrw7s/201923-sjm-rrw7s-00007-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..4bf4826
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/rrw7s/201923-sjm-rrw7s-00007-01/header.xml
@@ -0,0 +1,67 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-rrw7s-00007-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw monitoringu zwalczania Afrykańskiego Pomoru Świń oraz innych chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich /nr 7/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw monitoringu zwalczania Afrykańskiego Pomoru Świń oraz innych chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich /nr 7/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RRW7S">7</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma" role="speaker">
+        <persName>Członek Polskiego Związku Niezależnych Producentów Świń Artur Zelma</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski" role="speaker">
+        <persName>Główny lekarz weterynarii Krzysztof Jażdżewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofSzulowski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Szulowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselZbigniewZiejewski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Zbigniew Ziejewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinBoguslawPralat" role="speaker">
+        <persName>Prezes Polskiego Związku Niezależnych Producentów Świń Bogusław Prałat</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelRobertTelus" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Robert Telus</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Związku Zawodowego Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „Regiony” Bolesław Borysiuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RolnikDariuszLukaszewski" role="speaker">
+        <persName>Rolnik Dariusz Łukaszewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Lech Kołakowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MRiRW Lech Kołakowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SkarbnikPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinMariaPietrzakMorusiewicz" role="speaker">
+        <persName>Skarbnik Polskiego Związku Niezależnych Producentów Świń Maria Pietrzak-Morusiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuBezpieczenstwaZywnosciiWeterynariiMRiRWMagdalenaBartosinska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii MRiRW Magdalena Bartosińska</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RRW7S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw monitoringu zwalczania Afrykańskiego Pomoru Świń oraz innych chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/rrw7s/201923-sjm-rrw7s-00007-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/rrw7s/201923-sjm-rrw7s-00007-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..c7555e8
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/rrw7s/201923-sjm-rrw7s-00007-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,286 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw monitoringu zwalczania Afrykańskiego Pomoru Świń oraz innych chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Witam państwa posłów. Witam przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z panem ministrem Lechem Kołakowskim na czele. Witam zastępcę głównego lekarza weterynarii, pana Krzysztofa Jażdżewskiego oraz pozostałych gości.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Zacznę od miłego obowiązku. Wszystkim paniom z okazji dzisiejszego święta życzę wszystkiego najlepszego, jak najwięcej radości, miłości i miłości od nas mężczyzn, jak też dumy z tego, że jesteście kobietami. Wszystkiego najlepszego, drogie panie.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został państwu dostarczony. Obejmuje rozpatrzenie informacji ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat aktualnego stanu zwalczania wirusa ASF w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Przystępujemy zatem do realizacji porządku dziennego. O zabranie głosu poproszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pana ministra Lecha Kołakowskiego. Bardzo proszę, panie ministrze. Jeżeli czegoś pan nie dopowie, później poprosimy jeszcze pana ministra Jażdżewskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, unijna strategia zwalczania ASF od wielu lat jest oparta na trzech filarach. Są nimi: bioasekuracja gospodarstw utrzymujących świnie oraz innych uczestników sektora wieprzowiny, w tym myśliwych, systematyczne usuwanie padłych dzików lub ich szczątków ze środowiska, redukcja populacji dzika i utrzymanie zredukowanej wielkości tej populacji na poziomie gwarantującym ograniczenie ryzyka szerzenia się ASF.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Polska postępuje zgodnie z tą strategią. Walka z ASF to zadanie multidyscyplinarne, wymagające zaangażowania wielu podmiotów na różnych szczeblach. Dzięki akcjom informacyjnym i zaangażowaniu rolników poziom bioasekuracji gospodarstw stale rośnie, co przekłada się na liczbę ognisk ASF w gospodarstwach utrzymujących świnie. W roku 2022 ognisk było zaledwie 14. Dla porównania w 2021 roku zanotowano  124 ogniska choroby. Stanowi to spadek o około 90%. Natomiast w tym roku nie odnotowano jeszcze ognisk ASF w gospodarstwach utrzymujących świnie. Należy dążyć do utrzymania tego trendu.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Odstrzał dzików jest zadaniem koniecznym dla utrzymania populacji na niskim poziomie. Mówimy tutaj jednak o trwałej redukcji i utrzymaniu trendu, a nie o depopulacji zwierząt tego gatunku. W celu uzupełnienia pozyskania dzika w ramach planowanej gospodarki łowieckiej z powodów epizodycznych na poziomie lokalnym, czyli powiatowym lub wojewódzkim zarządza się odstrzał sanitarny tego gatunku zwierząt. W 2022 roku w ramach odstrzałów sanitarnych pozyskano 78 184 dziki.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Konieczne jest także systematyczne usuwanie szczątków padłych dzików ze środowiska. Zbieranie padłych dzików odbywa się aktualnie zgodnie z przyjętą procedurą zorganizowania akcji przeszukiwań terenu w celu zbierania padłych dzików lub ich szczątków w ramach zespołów kryzysowych, w skład których wchodzą pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej oraz przedstawiciele organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów, których udział jest niezbędny w zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Wspomniana procedura ściśle określa, kto odpowiada za organizację działań, wskazuje sposób ich planowania, realizacji, a także finansowania i raportowania.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Budżet państwa gwarantuje wypłatę środków uprawnionym osobom za zgłoszenie znalezienia zwłok dzików padłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Kwota 200 zł jest przewidziana dla myśliwych, pracowników parków narodowych oraz pracowników Służby Leśnej.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Z kolei badania w kierunku ASF aktualnie są realizowane w dziesięciu lokalizacjach. Badania są wykonywane w ośmiu laboratoriach Zakładów Higieny Weterynaryjnej w Gdańsku, Poznaniu, Koninie, Siedlcach, Ostrołęce, Krośnie, Katowicach oraz Włocławku. Ponadto badania w kierunku ASF przeprowadzają krajowe laboratoria referencyjne do spraw ASF zlokalizowane w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach oraz jednostka zamiejscowa Państwowego Instytutu Weterynaryjnego zlokalizowana w Zakładzie Pryszczycy w Zduńskiej Woli. W 2022 roku badaniem laboratoryjnym w kierunku ASF poddano próbki pobrane od 441 073 świń oraz 138 292 dzików.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Prowadzone są także systematyczne działania zmierzające do ograniczania zasięgu obszarów objętych regionalizacją z powodu ASF. Na podstawie wniosków składanych przez Głównego Lekarza Weterynarii do Komisji Europejskiej z obszaru, na którym obowiązują większe restrykcje, do obszaru, na którym ograniczenia są mniej dotkliwe, w 2021 roku przeniesiono 252 gminy lub ich części, plus dwa miasta na prawach powiatu, następnie w 2022 roku 335 gmin lub ich części, w 2023 roku 101 gmin lub ich części. Jest to stan na dzień 2 marca bieżącego roku.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">W 2023 roku na działania związane ze zwalczaniem ASF, takie jak:</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">1) pobieranie, transport i badania laboratoryjne próbek pobranych od martwych i żywych świń, dzików, świniodzików w kierunku ASF na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">2) zwrot w postaci ryczałtu kosztów dzików pozyskiwanych w ramach odstrzału sanitarnego na terytorium RP,</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">3) zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików odstrzelonych w ramach polowania na terytorium RP, z wyjątkiem dorosłych samic dzików powyżej 24 miesiąca życia,</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">4) zwrot kosztów transportu i unieszkodliwiania padłych dzików pozyskanych w ramach zorganizowanych przeszukiwań terenów znajdujących się na obszarze objętym ograniczeniami 1–3, a także znalezionych na gruntach należących do osób fizycznych na terytorium RP,</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">5) finansowanie unieszkodliwiania pozyskanych w ramach polowań lub odstrzałów sanitarnych tusz dzików wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierści i skóry, które nie mogą zostać zagospodarowane przez myśliwych na terytorium RP,</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">6) wypłata środków uprawnionym osobom za zgłaszanie znalezienia zwłok dzików padłych na terytorium RP,</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">7) dofinansowanie odłowu dzików, a także ich uśmiercania oraz transportu, unieszkodliwiania zwłok odłowionych i uśmierconych dzików oraz obsługi i utrzymywania w dobrym stanie technicznym odłowni żywołownych na terenie objętym ograniczeniami 1–3,</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">8) finansowanie zbudowania i umieszczenia na terytorium RP odłowni żywołownych do odłowu dzików,</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">9) finansowanie usług pomocowych przy zwalczaniu ASF u dzików oraz świń, w tym wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych lub fotopułapek służących do ustalania miejsc bytowania dzików,</u>
+          <u xml:id="u-2.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">10) dofinansowanie organizowanych w ramach nakazów powiatowych lekarzy weterynarii oraz wojewody centrów zarządzania kryzysowego akcji poszukiwania padłych dzików,</u>
+          <u xml:id="u-2.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">11) prowadzenie przez Inspekcję Weterynaryjną kampanii informacyjnych dla podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz, rolników, myśliwych, władz samorządowych, straży, inspekcji i innych służb oraz społeczeństwa, jak też dla podmiotów świadczących usługi z zakresu przewozu osób, w tym operatorów portów lotniczych, portów morskich oraz dla operatorów biur podróży i podmiotów świadczących usługi pocztowe i kurierskie, mających na celu przekazanie wiedzy na temat ASF przewidziano łącznie kwotę 177 494 734,50 zł.</u>
+          <u xml:id="u-2.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Reasumując strategia zwalczania ASF opiera się na trzech filarach, z których każdy ma istotne znaczenie i charakter komplementarny. Żaden z elementów nie może być pominięty, gdyż tylko razem tworzą efekt synergii.</u>
+          <u xml:id="u-2.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiLechKolakowski">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chciałbym też z tego miejsca podziękować Inspekcji Weterynaryjnej wszystkich szczebli za jej profesjonalny wkład w walkę z ASF. W resorcie rolnictwa jest to jedyna instytucja, na której opieramy działania związane głównie z bioasekuracją. Praca ta przyniosła efekty, co przedstawiłem. Celem uzupełnienia bardzo proszę o wypowiedź pana ministra Krzysztofa Jażdżewskiego. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, w uzupełnieniu danych, które przedstawił pan minister, chciałbym powiedzieć, że w 2023 roku, do 6 marca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzano 676 ognisk u dzików w jedenastu województwach. Najwięcej ognisk u dzików stwierdzono w województwie dolnośląskim. Tak jak już było powiedziane, nie stwierdzono ognisk u świń.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Inspekcja Weterynaryjna działa w zakresie zwalczania afrykańskiego pomoru świń w oparciu o obowiązujące prawodawstwo krajowe. Oczywiście nie będę czytał wszystkich tytułów, ale chciałbym, żebyśmy mieli świadomość przepisów, które między innymi weszły w życie w zeszłym roku. Są to nowe przepisy dotyczące zwalczania chorób zakaźnych. Jest to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 429. Przepraszam, chodzi tu o kwiecień 2021 roku, wtedy weszło w życie. Są to: rozporządzenie delegowane  Komisji 2020/687, rozporządzenie wykonawcze Komisji 2021/605, ustawa z dnia  11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, ustawa z dnia 29 stycznia 2004 roku o Inspekcji Weterynaryjnej, rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 roku w sprawie środków podejmowanych w związku z występowaniem afrykańskiego pomoru świń, corocznie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wprowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie”. Pan minister przed chwilą określił podstawowe założenia rozporządzenia na rok 2023 oraz przewidywane środki, które będą przeznaczone na wdrożenie rozporządzenia.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Jeżeli chodzi o działania Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie zwalczania afrykańskiego pomoru świń, chciałbym uzupełnić, że Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór i prowadzi likwidację stwierdzonych ognisk afrykańskiego pomoru świń w gospodarstwach, w tym w zakresie konieczności uśmiercenia i utylizacji świń oraz przeprowadzania dezynfekcji w ogniskach choroby. Tak jak już było powiedziane, w 2022 roku potwierdzono 14 ognisk ASF u świń. Liczba świń we wszystkich ogniskach w gospodarstwach wynosiła 3064 sztuki, przy czym w gospodarstwach padło 212 sztuk,  a 2852 sztuki zostały poddane zabiciu. Zwłoki świń padłych i zabitych poddawano unieszkodliwieniu w zakładach sektora utylizacyjnego. Ponadto wdrożono prewencyjne uśmiercanie świń na obszarach objętych ograniczeniami lub w gospodarstwach kontaktowych. W ten sposób uśmiercono prewencyjnie 420 świń w pięciu gospodarstwach. Jeżeli chodzi o kwestie związanie z odszkodowaniami, wypłacono je związku ze stwierdzonymi ogniskami. Łączna liczba świń w gospodarstwach, w których dokonano ich zabicia zarówno w ogniskach, jak i w gospodarstwach kontaktowych oraz w ramach uboju prewencyjnego wynosiła 4252 sztuki. Kwota za zwierzęta w ramach odszkodowania wynosiła 2 066 416,93 zł.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Kolejną kwestią, jaką chciałbym uzupełnić w tym zakresie, są kontrole gospodarstw utrzymujących świnie w obszarze spełnienia wymagań bioasekuracji wynikających z rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. Ze sprawozdawczości otrzymanej z wojewódzkich inspektoratów weterynarii wynika, że w roku 2022 Inspekcja Weterynaryjna przeprowadziła 111 629 kontroli, w tym 99 881 kontroli planowanych, 9591 kontroli dodatkowych oraz 2153 kontrole doraźne. W przypadku 33 146 kontroli planowanych, 2348 kontroli dodatkowych i 564 kontroli doraźnych, zostały stwierdzone uchybienia w spełnieniu wymogów w gospodarstwach utrzymujących świnie. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami powiatowi lekarze weterynarii wydali 4429 decyzji administracyjnych w sprawie usunięcia uchybień, natomiast w przedmiocie nakazu zabicia lub uboju świń, czasowego zakazu ich utrzymywania powiatowi lekarze weterynarii wydali łącznie 593 decyzje administracyjne. W styczniu 2023 roku Inspekcja Weterynaryjna przeprowadziła 2978 kontroli, w tym 2716 kontroli planowych, 183 kontrole dodatkowe oraz 79 kontroli doraźnych. W przypadku 447 kontroli planowych, 24 kontroli dodatkowych i 11 kontroli doraźnych stwierdzone zostały uchybienia. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w styczniu 2023 roku właściwi powiatowi lekarze weterynarii wydali 79 decyzji administracyjnych w sprawie usunięcia uchybień, natomiast w przedmiocie nakazu zabicia lub uboju świń, czasowego zakazu ich utrzymywania właściwi powiatowi lekarze weterynarii wydali 19 decyzji administracyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Jeżeli chodzi, szanowni państwo, o prowadzenie kampanii informacyjnych w zakresie ASF poprzez zamieszczanie informacji i komunikatów prasowych, udzielanie wywiadów radiowych, telewizyjnych oraz prasowych, szkolenia dla lekarzy weterynarii, hodowców świń, myśliwych, pracowników Służby Leśnej, dystrybucję ulotek i materiałów informacyjnych w 2022 roku Inspekcja Weterynaryjna przeprowadziła 457 szkoleń dla lekarzy weterynarii wolnej praktyki, 845 szkoleń dla rolników, 1136 szkoleń dla myśliwych i leśników. Odbyło się 351 wywiadów w środkach masowego przekazu oraz spotkań lub konferencji o tematyce dotyczącej afrykańskiego pomoru świń. Na bieżąco odbywa się dystrybucja ulotek oraz materiałów informacyjnych na stronach internetowych Inspekcji Weterynaryjnej.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Jeżeli chodzi o rok 2023, w styczniu odbyło się 49 szkoleń dla lekarzy weterynarii, 105 szkoleń dla rolników, 113 szkoleń dla myśliwych i leśników, 13 szkoleń dla innych podmiotów, które uczestniczą w całym systemie obrotu i utrzymywania świń, 31 konferencji, w tym spotkania online, wywiady, programy telewizyjne i radiowe, 50 publikacji medialnych, w prasie, na stronach www, 4657 dystrybucji ulotek, a 2810 informacji przekazano w ramach kontroli gospodarstw.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Szanowni państwo, jeżeli chodzi o 2022 rok, chciałbym jeszcze dodać, że w ramach programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzanie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczania zakupiliśmy 312 kontenerów chłodniczych do przechowywania tusz odstrzelonych dzików. Jeżeli chodzi o dane dotyczące zakupu kontenerów, może przytoczę tylko kilka przykładów, żeby już nie zanudzać. W województwie dolnośląskim, gdzie w tej chwili mamy najwięcej ognisk ASF u dzików, zakupiliśmy ich 49, w Wielkopolsce 53, w województwie opolskim 45 i w zachodniopomorskim 28. Składają się one na 312 kontenerów, jeżeli chodzi o całą Polskę.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Dodatkowo tak jak już zostało wspomniane przez pana ministra, organizowane są poszukiwania padłych dzików. Jeżeli chodzi o rok 2023, do 6 marca przeprowadzono w Polsce łącznie 2115 zorganizowanych akcji poszukiwania dzików, w tym 101 akcji poszukiwań z udziałem psów tropiących, 15 akcji z udziałem dronów, 14 akcji z łącznym udziałem dronów i psów tropiących. Podczas zorganizowanych akcji we wskazanym okresie przeszukano około 1,6 miliona hektarów terenu. Znaleziono 191 padłych dzików, w tym w dużym stanie rozkładu. Trzy dziki spośród wszystkich znalezionych w tym okresie zostały zakopane w miejscach trudno dostępnych, natomiast pozostałe 188 przekazano do uprawnionych zakładów sektora utylizacyjnego w celu utylizacji. Kwota poniesiona przez inspekcję na pokrycie kosztów utylizacji dzików znalezionych i zebranych podczas akcji poszukiwań w przedmiotowym okresie wynosiła 26 tys. zł. Koszty poszukiwań związane z udziałem osób poszukujących to około 8 tys. zł. Koszty organizacji poszukiwań związane z wykorzystaniem psów tropiących to około 84 tys. zł. Jeżeli chodzi o poszukiwania związane z wykorzystaniem dronów, tutaj nie ponosiliśmy żadnych kosztów. Pozostałe koszty, typu zakupy różnego rodzaju środków dotyczących ochrony osobistej, to około 13 tys. zł.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Może na tym poprzestanę. Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Bardzo dziękuję. Otwieram dyskusję. Bardzo proszę, najpierw państwo posłowie. Kto z państwa posłów chciałby zabrać głos? Państwo posłowie, później nie chciałbym z powrotem wracać do tego etapu. Czy pan poseł Ziejewski chce zabrać głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Za chwilę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Nie. Dobrze. Jest grupa czterech. W tej chwili jest czas dla posłów. Poseł Szulowski, proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselKrzysztofSzulowski">Odnośnie do informacji, które dostaliśmy, chciałbym zapytać o jedną rzecz. Jeżeli chodzi o kontrole wykonywane przez Inspekcję Weterynaryjną, wynikiem wielu kontroli jest wskazanie uchybień i nakaz ich usunięcia, natomiast są też poważniejsze sprawy dotyczące konieczności wybicia zwierząt w danym gospodarstwie. Tutaj chciałbym zapytać, z czego wynikają decyzje o takim charakterze.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselKrzysztofSzulowski">Generalnie planowałem zabrać głos bardziej pod koniec, żeby zacząć zastanawiać się na temat tego, co nas czeka w przyszłości. Pamiętam swoją wypowiedź już kilka lat temu na sali sejmowej, gdzie powiedziałem, że musimy nauczyć się żyć z ASF. Generalnie tak jest. Potwierdzam tutaj, wyrażam swoją opinię, że olbrzymią rolę odegrała nasza Inspekcja Weterynaryjna i całe nasze państwo. Odbyło się to dużym wysiłkiem i rolników, i instytucji rządowych. Dzięki naszemu wysiłkowi na kilka lat znacznie spowolniliśmy szerzenie się ASF na zachód. Z naszych doświadczeń korzystają kraje zachodnie, a przecież my nie mieliśmy bariery obronnej, dlatego że na Białorusi czy na Ukrainie praktycznie rzecz biorąc, taka bariera nie powstała. Nikt się aż tak bardzo ASF nie przejmował.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PoselKrzysztofSzulowski">Dlaczego powiedziałem, że chciałem zabrać głos na koniec? Dlatego że chciałem nawiązać do wypowiedzi, która kilka miesięcy temu padła na forum Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, kiedy profesor Winiarczyk, który całe życie zajmuje się chorobami zakaźnymi w zasadzie, powiedział, że przełomu, jeżeli chodzi o zwalczanie ASF nie tylko w naszym kraju, ale w całej Europie, należy oczekiwać wtedy, kiedy powstanie szczepionka, dlatego że jest to podstawowy mechanizm w przypadku zdecydowanej większości chorób zakaźnych zwierząt. Radzimy sobie z nimi poprzez stosowanie szczepionki. Akurat ten drobnoustrój jest wyjątkowo perfidny. Dlaczego do tej pory nie ma szczepionki? Jest to kwestia już kilkudziesięciu, pięćdziesięciu, sześćdziesięciu lat są próby opracowania szczepionki. Z jednej strony drobnoustrój ma zdolności przystosowawcze tworzenia mechanizmów obrony przed siłami obronnymi organizmu zwierzęcia. Sam nawet ma zdolności namnażania się w komórkach obronnych organizmu. Z tego powodu rzeczywiście jest drobnoustrojem trudnym do opracowania szczepionki. Z drugiej strony są już jakieś doniesienia. Kilka lat temu mówiło się, że Amerykanie, Kanadyjczycy próbują opracować szczepionkę. W tej chwili mówi się o tym, że w Wietnamie już opracowano jakąś szczepionkę, zdaje się, przy pomocy Amerykanów, zrobiono już pierwsze próby terenowe. Być może Wietnam będzie poligonem doświadczalnym.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#PoselKrzysztofSzulowski">Z drugiej strony jeżeli chodzi o epidemiologię choroby i doświadczenia zdobyte do tej pory, myślę, że nikt nie odważy się powiedzieć, że w sposób naturalny w jakiejś perspektywie czasowej, pomimo podejmowanych przecież w każdym kraju akcji zwalczania choroby, mogłaby ona nabrać charakteru wygasającego, ponieważ są doświadczenia, które pokazują, że rzeczywiście w pewnych krajach tendencje były bardzo pozytywne, spadła liczba przypadków czy to u świń, czy to u dzików, ale jednak tendencje te potrafiły się odwrócić w kolejnych krajach. W tej chwili w Polsce mamy sytuację rzeczywiście w miarę dobrą, ale zważmy, że w całej Europie Środkowo-Wschodniej praktycznie rzecz biorąc, jest kupa przypadków w pasie północ-południe. Jest dużo przypadków u dzików oraz pojedyncze przypadki u świń w Niemczech. Co ciekawe, nawet doszło tam do sytuacji, że nie poprzez rozprzestrzenianie się u dzików, ale poprzez inne kanały wystąpiły przypadki pod granicą francuską i holenderską. Są kolejne przypadki we Włoszech. A więc jest to bardzo poważny problem w skali Europy.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#PoselKrzysztofSzulowski">Moje pytanie jest pewnie do doktora Jażdżewskiego. Czy na forum europejskim toczą się dyskusje o perspektywach wprowadzenia szczepionki? Dodam jeszcze, że szczepionkę, gdyby powstała, zastosujemy u świń, ale możemy sobie także wyobrazić, że zastosujemy właśnie u tych dzików, które stanowią wektor. A więc jakie są perspektywy opracowania i ewentualnie wprowadzenia szczepionki? Ogólnie jakie są poglądy na forum europejskim, co dalej z ASF? Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Pan poseł Ziejewski, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, panie ministrze, panie główny lekarzu, mam pytanie. W piątek, w poniedziałek dostałem instrukcję ekoschematów, które będą obowiązywały w najbliższym czasie. Jednym z ekoschematów jest ścielenie słomą. Wiemy, że zwożenie słomy, ścielenie słomą stanowi jeden z wektorów wnoszenia ASF do obiektów. Jak taki ekoschemat ma się do zwalczania ASF? Czy państwo zamierzacie się z tego wycofać czy dalej będziemy to wykonywać w tym ekoschemacie? Jeżeli mamy zwalczać, a w tym momencie w ekoschematach wprowadzamy ścielenie u tuczników, loch, to takiego ekoschematu po prostu nie rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselZbigniewZiejewski">Następna rzecz, o którą proszą rolnicy. Akurat jestem ze strefy, gdzie są powiaty nowomiejski, ostródzki, iławski, działdowski, gdzie bardzo mocno występują ogniska i dziesiątkują stada. Wybiliśmy wiele stad szczególnie we wsi Radomno, gdzie wielu rolników straciło dorobek swojego życia. Wybito stada zamknięte. Dzisiaj bardzo wiele mówiono na temat tego, czy produkować w tuczu nakładczym czy zamkniętym. Właśnie wybito stada, gdzie rolnicy produkowali maciory, prosięta, tuczniki. Teraz mam pytanie. Już kilka razy byliśmy u panów ministrów odpowiedzialnych za ASF w ministerstwie, byliśmy u pana ministra Kołakowskiego.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselZbigniewZiejewski">Chcielibyśmy dowiedzieć się, jak przepisy będą się miały do hodowców, którzy w tej chwili będą wznawiali produkcję, będą zwolnieni z reżimu bioasekuracji w stosunku do tego, że obok będzie duże gospodarstwo, towarowe gospodarstwo, które będzie hodowało albo maciory, albo tuczniki, albo prosięta i które będzie musiało spełniać wszystkie rygorystyczne wymogi. Czy w tej chwili główny lekarzy weterynarii, pan minister przewiduje, żeby jednak zabezpieczyć każde gospodarstwo, które produkuje trzodę, każde bez względu na to, czy produkuje pięć, dziesięć, sto, tysiąc czy jeszcze więcej sztuk? Jeżeli tego nie wprowadzimy, to wektory będą w małych gospodarstwach, tym bardziej kiedy rolnicy będą chodzili na polowania albo będą chodzili do lasu i będą wchodzili do swoich obiektów. Dla małego rolnika, który hoduje pięć, dziesięć sztuk, to nie jest wielka strata, ale dla rolnika, który produkuje pięćset, tysiąc sztuk, jest to dorobek całego życia. Z reguły ten, co produkuje pięć, dziesięć sztuk, jest dwuzawodowcem, dlatego że z pięciu, dziesięciu sztuk w dzisiejszych realiach nie utrzyma się. Dlatego pytam, jakie jest stanowisko rządu w tej sprawie.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselZbigniewZiejewski">Wiele razy mówiliśmy i nawet wspieraliśmy ustawy o rolniczym handlu detalicznym, że jest to nisza dla pewnej grupy rolników, mniejszych rolników, szczególnie w tych województwach, gdzie powierzchnia gospodarstw jest w granicach pięciu do ośmiu hektarów. Gospodarstwa te są dużo mniejsze i nie rozwiną takiej skali produkcji. Chodzi o to, żebyśmy stworzyli jednakowe warunki produkcji zarówno dla małych gospodarstw, jak i dla gospodarstw towarowych. Jeżeli dla małych poluzujemy, a tylko duzi będą spełniać wymogi, to jak powiedział mój przedmówca, będziemy walczyć z ASF jeszcze długie lata. Dlatego w tym temacie chciałbym poznać stanowisko zarówno pana ministra Kołakowskiego, jak i głównego lekarza weterynarii, pana Jażdżewskiego. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Teraz oddaję głos organizacjom. Bardzo proszę. Jeżeli któraś z organizacji rolników się zgłosi, prosimy o przedstawienie się do protokołu. Proszę bardzo, pan przewodniczący związku zawodowego „Regiony”.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk">Panie przewodniczący, panie ministrze, wysoka podkomisjo, bardzo się cieszę, że pierwszy dyskutant zaproponował głębszą refleksję nad tym trudnym okresem. Mija prawie dziewięć lat, jak borykamy się ze straszliwym problemem. Wnioski, jakie się z tego nasuwają, są daleko idące. Po pierwsze, trzeba powiedzieć, że Komisja Europejska nie doceniła skali zagrożenia. Zostawiono nas w osamotnieniu. Dzisiejsze sugestie dotyczące rozpatrywania problemu w kontekście obowiązków Komisji Europejskiej są jak najbardziej zasadne. Myślę, że nasze organizacje rolnicze skupione w ramach COPA COGECA, resort rolnictwa absolutnie mają powody, żeby formułować wobec Komisji daleko idące oczekiwania. Jest to pierwsza uwaga.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk">Druga uwaga. Moim zdaniem w wystąpieniu pana ministra Kołakowskiego słusznie padło słowo „strategia”. Propozycje, które znamy i które dzisiaj jeszcze raz zostały przypomniane, składają się na kompleksowe podejście do rozwiązywania problemu. Nie ulega to wątpliwości. Odbieram to, proszę państwa jako pożegnanie się ze straszliwymi pomysłami, które rodziły się i były przedstawiane również na forum naszej Komisji. Przypomnę propozycję rozwalenia Polskiego Związku Łowieckiego, tworzenia tzw. wojewódzkich WAŁ-ów – wojewódzkich agencji łowieckich. Gdyby do tego doszło, proszę państwa, dziesiątki lat nie poradzilibyśmy sobie z tym problem. Dzisiaj nie ulega wątpliwości, że wyrażamy słowa uznania dla naszych służb weterynaryjnych. Absolutnie tak. W imieniu mojego Związku Zawodowego Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „Regiony”, w imieniu rolników, zwłaszcza ze wschodniej Polski, dziękuję za waszą pracę i za coraz lepsze relacje na linii służby weterynaryjne – rolnik hodowca. Jak państwo wiecie, nie zawsze relacje te były dobre. Bardzo często mieliśmy do czynienia z decyzjami, które były tragiczne dla hodowców. Pan poseł zresztą o tym wspomniał. W tym kontekście rozumiem, że pożegnaliśmy się z wiarą w czary, że jakiś dobry pomysł rozwiąże sprawę. Nic nie zastąpi mozolnej pracy, która jest prowadzona na przestrzeni ostatnich kilku lat. Jest to moim zdaniem jedyny słuszny kierunek.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk">Proszę państwa, padła tutaj informacja, że w ubiegłym roku było 14 ognisk. Oczywiście jedni mówią, że minister Kowalczyk ma szczęście. Być może tak. Trzeba mieć szczęście. Jeżeli minister rolnictwa i rozwoju wsi ma szczęście, to dobrze. Niemniej jest uzasadnione pytanie do pana ministra Kołakowskiego, jak resort to ocenia. Czy jest to efekt tylko i wyłącznie naszego polskiego wysiłku? Jeżeli tak, to dobrze. Czy uzasadnione jest szersze pytanie, jak kształtuje się to na tle skali europejskiej? Kolega poseł podnosił tę kwestię. Jest to szalenie ważne, bowiem na tej podstawie możemy prognozować sytuację na bieżący rok. Jest to jedna kwestia, która jest interesująca do oceny.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk">Mam pytanie. W wystąpieniu pana zastępcy głównego inspektora znalazła się informacja, która cieszy, która oznacza, że kwestie te są pod bieżącą kontrolą. Zlikwidowano prawie 4300 sztuk trzody, wypłacono ponad 2,5 mln zł. Średnio na jedną sztukę przypada ponad 600 zł. Chciałbym powiedzieć, że także osobiście wielokrotnie podnosiłem kwestię pretensji rolników hodowców, szczególnie ze wschodnich rejonów Polski. Dotyczy to spraw już zaległych. Chodzi o spory, konflikty, które rodziły się w pierwszym okresie zwalczania ASF, kiedy rolnicy mieli pretensje o niedoszacowanie strat, jakie były ponoszone w wyniku likwidowania gospodarstw. Przynajmniej my jako związkowcy nie słyszymy o wielu takich przypadkach, ale są. Panie ministrze, byłbym bardzo zobowiązany za informację, ile jest takich spraw, przypadków, na jakim są etapie. Mówiąc krótko, wydaje się, że nasze państwo dzisiaj stać na honorowe rozwiązanie, zamknięcie tego problemu. Moim zdaniem to nie są wielkie pieniądze, a jest ból rolnika, jego pretensje. Nie chcę być adwokatem tylko i wyłącznie rolnika, trzeba rozumieć obie strony, ale są przypadki, kiedy rolnik nie umie udowodnić swojej racji. Są takie sytuacje. Zawsze trzeba stawać po stronie słabszego.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk">Na zakończenie jedna kwestia. Panie przewodniczący, zwracam się do pana jako szefa Komisji. Mianowicie dzisiaj mówimy o ASF jako głównej przyczynie potwornej redukcji stanu hodowli trzody w naszym kraju. W kontekście tego, kiedy mówimy o ASF, myślę, że od razu trzeba pokazywać bardzo ważną rzecz, na jakim etapie jesteśmy w odbudowie stanu trzody. Dlatego proszę pana ministra Kołakowskiego o odpowiedź. Pamiętam pana wystąpienia sprzed bodajże trzech miesięcy, kiedy przedstawiał pan swoje propozycje. Jak pan ocenia, na jakim etapie dzisiaj jesteśmy, w którym miejscu? Jakie są pozytywne elementy próby odbudowy? Co wychodzi, a co nie wychodzi? Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę. Kto jeszcze z państwa? Bardzo proszę się przedstawiać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrezesPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinBoguslawPralat">Dzień dobry. Prałat Bogusław. Polski Związek Niezależnych Producentów Świń.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrezesPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinBoguslawPralat">Chcielibyśmy odnieść się do propozycji ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie pozwolenia utrzymywania trzody na własny użytek. Naszym zdaniem jest to bardzo duży krok w tył, wręcz otwarcie się na wirusa. Przez kilka lat zmagamy się z wirusem, a teraz można powiedzieć, że znowu otwieramy mu szeroko ręce. Powiedzmy sobie szczerze, że od roku prosimy, proponujemy, żeby podjąć próbę rozdzielenia gospodarstw na gospodarstwa, które będą produkowały na własny użytek, przykładowo do kilku sztuk, ale takie gospodarstwa powinny nie być ujmowane, kiedy wykryje się w nim ognisko ASF. Wtedy nie powinny być brane pod uwagę. Jeżeli gospodarstwo nie produkuje na rynek, tylko na własne potrzeby, to nie powinno być brane pod uwagę i włączane do systemu, nie powinny być nakładane strefy. Podobno prawo unijne zakazuje tego, ale jeżeli robimy furtkę dla rolników, którzy chcą utrzymywać świnie na własny użytek, to powinniśmy się nad tym pochylić i praktycznie nie powinniśmy tego wprowadzać. Osobiście porównuję to do sytuacji, w której starsza osoba, która nie ma prawa jazdy, będzie miała pozwolenie, żeby raz w miesiącu jechać do miasta i kupić sobie leki. Skoro jest to na własne potrzeby, pozwólmy, ponieważ jest to dla jej dobra, tylko że jak ktoś zginie w wypadku samochodowym, to kto za to będzie odpowiadał? Można powiedzieć, że to śmieszne, ale nie dla nas hodowców.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrezesPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinBoguslawPralat">Reprezentujemy rolników z całego kraju, którzy są w strefach i wiedzą, jak dzisiaj to wygląda. Ministerstwo obiecało wyrównanie ceny do stref czerwonych, dlatego że dzisiaj to jest największy problem, ale nic takiego się nie zadziało. Ostatnio gdzieś w mediach społecznościowych przeczytaliśmy, że takiej pomocy nie będzie. Jeżeli takiej pomocy nie będzie, to walka z ASF to jest walka z rolnikami. Wpychamy ich albo w likwidację gospodarstwa, albo w tucze nakładcze. Rolnicy otrzymują od 20 do 50 groszy mniej za zdrowe zwierzęta. Ciekawe, co państwo byście powiedzieli, jakby bez powodu obniżono pensję państwu o 40% i powiedziano, że tylko dlatego, że państwo urodziliście się, nie wiem, w danym województwie, to będziecie mniej zarabiać. Na ten moment tak to wygląda. Rolnicy bezpodstawnie, dlatego że to nie jest nasza wina, że znajdujemy się na jakimś terenie... Od ponad półtora roku jestem w strefie czerwonej. Dla mojego gospodarstwa są to ogromne straty. Wypełniam całą bioasekurację. Robię, co mogę, ale jestem trędowaty. Świnie, które sprzedaję, muszą jechać 500 kilometrów na rzeź. Ciekawe, jaki to ma sens. Wkoło nie ma zakładów, które odbierają po w miarę przyzwoitych cenach. Są to i tak niższe ceny niż w innych strefach. Zwierzęta muszą jechać  500 kilometrów. Obiecano nam, że będzie pomoc dla rolników. To nie są już wielkie strefy. Miejmy nadzieję, że będzie ich coraz mniej, ale na ten moment nie zapowiada się, żeby strefy, które zostały, miały być zniesione.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PrezesPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinBoguslawPralat">Mam jeszcze pytanie, jak wygląda dzisiaj proces znoszenia stref. Kiedy będą następne znoszenia stref czerwonych? Jak wygląda ten mechanizm? Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Kto z państwa? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#RolnikDariuszLukaszewski">Dzień dobry. Nazywam się Dariusz Łukaszewski. Jestem z powiatu nowomiejskiego z województwa warmińsko-mazurskiego.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#RolnikDariuszLukaszewski">Witam pana przewodniczącego, państwa posłów, panów ministrów, wszystkich gości.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#RolnikDariuszLukaszewski">Przede wszystkim chciałbym rozpocząć od bioasekuracji. Przez ostatnie dwa lata była u nas strefa czerwona. Mozolną pracą rolników wraz ze służbami weterynaryjnymi jakoś się z tym uporaliśmy, uporządkowaliśmy ASF na tyle, że wirus nie wchodzi nam tak do chlewni. Jeżeli jednak zostanie dopuszczone, że każdy będzie mógł na swoje potrzeby zacząć chować u siebie przysłowiowe dziesięć sztuk, to na przykładzie naszego powiatu nowomiejskiego oraz powiatu iławskiego, w którym rocznie produkowane jest około  800 tys. tuczników, powiem, że świnie są sprzedawane w wadze 120 kilogramów. Jest różnica 60-80 groszy. Kiedy dwa lata temu wybuchł u nas ASF, świnie były kupowane po 1,50 zł, a więc różnica była nawet i 3 zł. Policzyłem sobie, jak będzie różnica tylko 1 zł. Jeżeli przez rok wszyscy znowu będą wrzuceni w czerwoną strefę, to przy  800 tys. tuczników jako rolnicy stracimy w naszych dwóch powiatach około 96 milionów dochodu przy różnicach pomiędzy białą, czerwoną, niebieską lub różową strefą. Każdy kilogram to 1 zł, więc mamy 96 milionów zł. Przykładowo jak ktoś zarabiałby 7 tys. zł brutto, to 96 milionów zł tylko w naszych dwóch powiatach starczy na zatrudnienie  1142 pracowników przez rok.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#RolnikDariuszLukaszewski">Czy naprawdę warto dopuścić chów bez bioasekuracji, bez zabezpieczeń, które były przez wiele lat? W ostatnich dwóch latach przy naprawdę dobrej współpracy z Inspekcją Weterynaryjną i rolnikami jakoś to wypracowaliśmy. Jest w miarę bezpiecznie, nic się nie dzieje. Teraz dla dziesięciu sztuk chcemy poświęcić nasze gospodarstwa produkcyjne, które żywią naszą ojczyznę w cyklu zamkniętym. Jeżeli tak, to od razu trzeba to jasno powiedzieć. Wtedy po prostu będziemy zamykali nasze chlewnie. Jeżeli po dwóch latach ciężkiej pracy teraz ma być to otwarte dla przysłowiowych dziesięciu tuczników w zagrodach domowych bez bioasekuracji, to jesteśmy pod ścianą, jesteśmy do likwidacji. To po co mamy inwestować? Być może lepiej od razu wszystko zamykać, importować z Danii, z Hiszpanii, z Zachodu. A u nas niech rośnie puszcza. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Kto jeszcze z państwa? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma">Dzień dobry, witam wszystkich. Artur Zelma. Członek Polskiego Związku Niezależnych Producentów Świń.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma">Chciałbym jeszcze dodać do tego, co koledzy mówili odnośnie do projektu rozporządzenia, które pozwoli utrzymywać rocznie dziesięć zakupionych sztuk, że uważam to za bardzo złą propozycję, złą decyzję. Na pewno umożliwi to rozpowszechnienie wirusa ASF w środowisku. Tak jak koledzy mówili, ryzykujemy praktycznie zamknięciem gospodarstw. Jestem w czerwonej strefie od grudnia 2020 roku. Do dzisiaj jestem w czerwonej strefie. Sprzedając tucznika rocznie ponoszę straty w wysokości około  250 tys. zł. Jeżeli rozporządzenie o zmniejszonej bioasekuracji, pozwalające na brak mat, brak wpisu, kto wchodzi do chlewni, brak spisu zwierząt, wejdzie w życie, podejrzewam, iż spowoduje ono, że w ogóle nie wyjdę z czerwonej strefy. Co prawda, są zwroty za bioasekurację, za płyny dezynfekujące, maty, itp., obecnie w 50%, kiedyś było to 80%, ale nie wierzę w to, żeby ci rolnicy w jakiś sposób pilnowali swoje gospodarstwa, żeby wirus nie wniósł się do chlewni. Uważam, że dziesięć sztuk w roku, jeżeli ktoś... Sam razem z rodzicami nie ubijam dziesięciu sztuk na własne potrzeby czy nawet dla znajomych. Jest to duża liczba sztuk. Jeżeli rolnik miałby dla rodziny kupić nawet dwa świniaki w roku, uważam, że to nie jest na tyle duży koszt, żeby ryzykować nasze gospodarstwa i doprowadzić, nie oszukujmy się, do skraju bankructwa. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma">Przepraszam, jeszcze chciałbym zapytać, czy w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej są takie durne rozporządzenia, dlatego że trzeba nazywać rzeczy po imieniu. Czy w innych krajach, we Francji, Dani, Holandii, Hiszpanii rolnicy mają możliwość utrzymywania do dziesięciu sztuk przy zmniejszonej bioasekuracji? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Proszę bardzo. Kto jeszcze z państwa? Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SkarbnikPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinMariaPietrzakMorusiewicz">Główny lekarz weterynarii ma podejmować systematyczne działania na rzecz zmniejszania zasięgu stref. Wydaje się nam, że strefy są nieco zasiedziałe, że w niektórych miejscach trwają i trwają. Podam przykład powiatu mińskiego. Otóż od marca 2020 roku nie było tam żadnego ogniska u dzików, a ostatnie ognisko u świń miało miejsce 16 lipca 2019 roku. Od tego czasu nie została zniesiona różowa strefa. Czy mogę wiedzieć, dlaczego? Przecież według przepisów wystarczy co najmniej 12 miesięcy. Czy nie jest tak, że w innych krajach Zachodniej Europy strefy znoszone są dużo szybciej? Proszę mi wyjaśnić, dlaczego tak jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Panie ministrze, pan pierwszy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Jedno zdanie w tym temacie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Panie ministrze, jak powiedziała pani z województwa kujawsko-pomorskiego, najgorszy jest moment, jeżeli odblokowuje się już strefę czerwoną. Jest wieś, z jednej i z drugiej strony są gospodarstwa. Z prawej strony wieś jest odblokowana ze strefy czerwonej, jest droga publiczna, droga wojewódzka albo krajowa, po drugiej stronie drogi dalej jest czerwona strefa. Przecież powinniśmy patrzeć przez pryzmat dobra rolników, a nie, że droga spełnia wymogi bioasekuracji. Jest to jakiś absurd. Mogę podać przykład z mojego terenu zamieszkania, gdzie jest gmina Lubawa, powiat iławski, wieś Tuszewo. We wsi Tuszewo budynki są z jednej i z drugiej strony. Budynek od budynku jest w odległości  50-100 metrów. Pół wsi z prawej strony drogi jest w lepszej Polsce, a pozostali żyją w gorszej Polsce. Przecież ci rolnicy sami na siebie nie mogą patrzeć, jakie jest prawo. Prawo i to, co robimy, jest niesprawiedliwe. Tutaj jest państwa rola, żebyście częściej pisali do Brukseli, żeby lekarze spotykali się częściej, kiedy już określacie granice.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselZbigniewZiejewski">Mówiłem już panu ministrowi Kołakowskiemu, że kiedyś absurdem było to, że jak ognisko ASF wybuchło w Iławie, to zrobiono strefę 40 kilometrów aż do Zalewa. Przepisy określają, że ma być 3–10 km. Na jakiej zasadzie to działa, że obszar strefy czerwonej wydłużono do 40 km? Panowie lekarze powinni na spotkaniach z lekarzami Unii Europejskiej... Rozumiem, że 27 lekarzy z każdego państwa decyduje o strefach. Powinniśmy walczyć o Polskę, polskich rolników, polskich hodowców trzody. Powiedział pan, że pan minister Kowalczyk ma szczęście. Nie wiem, czy on ma szczęście. Jak zaczynał, to było 250 tys. stad, a teraz pozostało 56 tys. stad. Wie pan, rachunek prawdopodobieństwa...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyZwiazkuZawodowegoRolnictwaiObszarowWiejskichRegionyBoleslawBorysiuk">Mówiłem o ogniskach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Rozumiem, wie pan, ale nie trafia się. Jeżeli w danej wsi jest jeden rolnik, który hoduje, a było ich 20, to trafienie jest jak w totolotka. Panie ministrze, mam prośbę do głównego lekarza weterynarii w sprawie dzielenia. Jak już wyłączacie, to niech wieś będzie wsią, niech będzie produkcja, a nie, że wieś się dzieli na połowę. Taki jest mój apel, dlatego że jest to absurdalny podział wsi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Panie przewodniczący, wysoka podkomisjo, chciałbym usystematyzować. Będziemy odpowiadać przekrojowo, natomiast odpowiadając bezpośrednio panu posłowi profesorowi Krzysztofowi Szulowskiemu, powiem, że niestety, nie możemy się nie zgodzić. Dziękuję za stanowisko pana profesora w kwestiach szczepionki. Tutaj będę prosił o odpowiedź pana ministra Krzysztofa Jażdżewskiego. W kwestii pytań pana posła Ziejewskiego odnośnie do ekoschematów Departament Płatności Bezpośrednich odpowie na piśmie.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Powraca także kwestia związana z proponowanym rozporządzeniem dotyczącym chowu do dziesięciu świń, podnoszona przez pana posła Ziejewskiego, jak również przedstawicieli organizacji rolników. Szanowni państwo, chciałbym powiedzieć, że intencją proponowanego rozporządzenia jest wyjście naprzeciw oczekiwaniom tysięcy rolników, którzy mając gospodarstwo, mając obiekt gospodarski chcą, żądają możliwości chowu na własny użytek. Został przygotowany projekt rozporządzenia. Zostało to wpisane. Padały różne liczby, sześciu, ośmiu, dziesięciu, dwunastu tuczników. Chów ma być ewentualnie tylko na własny użytek bez żadnego przemieszczania. Oczywiście będzie to zauważone w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w IRZ, dlatego że to także jest przemieszczenie. Byłaby tam ograniczona bioasekuracja.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Rozumiem uwagi, jakie zgłaszają hodowcy. Wszystkim nam zależy, żeby utrzymać polskie hodowle, natomiast patrząc na statystykę, tak, zmniejszyła się liczba gospodarstw hodujących świnie, ale według statystyk, które widziałem, utrzymuje się to na tym samym poziomie. Nawiązując do programu odbudowy trzody, chciałbym, żebyśmy wrócili do poziomu sprzed kilku dekad, żebyśmy hodowali 30 milionów tuczników. Są cykliczne spotkania zespołu. Bodajże za tydzień będzie kolejne spotkanie przedstawicieli hodowców, grup producentów. Odbędzie się ono w resorcie rolnictwa. Zbieramy uwagi, analizujemy je. Szanowni państwo, proszę o zrozumienie, nie chcemy za szybko przygotować dokumentu, nie chcemy popełnić jakiegokolwiek błędu. Wsłuchujemy się, korzystamy z wiedzy producentów, ale musimy mieć na uwadze obowiązujące w tym zakresie uregulowania prawne. Chcemy stworzyć dobry dokument, na podstawie którego odbudujemy to.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Patrząc na państwa Unii Europejskiej, widzimy, że jednak w wielu państwach unijnych, będących liderami chowu świń, spada liczba loch. Musimy także brać pod uwagę zabezpieczenie bezpieczeństwa żywnościowego w segmencie mięsa ze świni. Tutaj musimy brać pod uwagę to, że ewentualnie ograniczenie przemieszczeń zwierząt może też wpłynąć bezpośrednio na to, czy będziemy mieli importowane prosię z innego kraju. Wszystkie te elementy są brane pod uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Jeszcze raz pragnę zaapelować. Jeżeli jakiekolwiek środowiska producentów, organizacji, przetwórców mają wnioski, bardzo proszę o kontakt bezpośrednio ze mną bądź z departamentem. Naprawdę chcemy przygotować dokument, na podstawie którego odbudujemy trzodę. Jest to bezpieczeństwo żywnościowe Polski i Polaków. To odnośnie do odbudowy. Dziękuję także za uwagi.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Wrócę jeszcze do ograniczonej bioasekuracji. Tak jak powiedziałem, wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom tysięcy rolników, którzy chcą, żądają możliwości chowu na własny użytek. Stwarzamy taką możliwość. Jest przedstawiony projekt. Uzgodnienia będą trwać do 10 marca br. Do 10 marca br. oczekujemy na uwagi dotyczące dokumentu. Wszystkie będą przeanalizowane. Chcemy wyjść naprzeciw oczekiwaniom. Rozumiem wszelkie zastrzeżenia i postulaty zgłaszane przez hodowców świń. Bierzemy je pod uwagę. Kwestią do rozstrzygnięcia jest poziom bioasekuracji. W tej kwestii będą podejmowane decyzje. Chcemy pogodzić oczekiwania, jak również chcemy to zabezpieczyć, żeby strefy się nie rozszerzały, żeby nie było nowych ognisk. W ubiegłym roku z zerowym stanem ASF w obiektach inwentarskich, w chlewniach byliśmy praktycznie do pierwszych dni czerwca. Chciałbym, żebyśmy przez 12 miesięcy nie zanotowali żadnego ogniska. Wówczas automatycznie zeszlibyśmy ze stref. Państwo polskie, organy państwa polskiego muszą realizować, wykonywać obowiązujący stan prawny wynikający z przepisów unijnych. Są to dokumenty, które muszą być realizowane w związku z pojawieniem się ognisk, jak również ze znoszeniem stref.</u>
+          <u xml:id="u-28.6" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Szanowni państwo, to tak w skrócie, natomiast będę prosił pana ministra Krzysztofa Jażdżewskiego o uzupełnienie w kwestiach specjalistycznych związanych z ASF...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">... jak również panią dyrektor Magdalenę Bartosińską i panią dyrektor Gawlik-Pliszkę o uzupełnienie w zakresie pytań, które zostały przedstawione przekrojowo. Bardzo proszę. Może zaczniemy od pana ministra Krzysztofa Jażdżewskiego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Panie przewodniczący, Wysoka Podkomisjo, szanowni państwo, chciałbym odnieść się do pytań zadanych zarówno przez państwa posłów, jak i przez hodowców zgromadzonych z nami w dniu dzisiejszym. Jeżeli chodzi o dwa pytania pana posła Szulowskiego, na jedno odpowiem od razu. Drugie jest trochę szersze. Wobec tego tutaj chciałbym zostawić sobie czas na wypowiedź na końcu.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Jeszcze raz powtórzę, że w roku 2022 były 593 decyzje o zabiciu świń i czasowym wstrzymaniu hodowli, a w tym roku w miesiącu styczniu było ich 19. W porównaniu do liczby ponad 111 tys. kontroli, które przeprowadzamy, można sobie popatrzeć na skalę decyzji. Decyzje są zawsze wydawane w momencie, kiedy hodowca albo mówi, że w żaden sposób nie jest w stanie się dostosować i po prostu się nie dostosuje, albo nie wykonał wcześniejszej decyzji o konieczności dostosowania się do wymogów bioasekuracji. Dajemy czas, żeby hodowca się dostosował. Jeżeli po trzech czy czterech miesiącach nie jest w stanie dostosować się do wymagań bioasekuracji, wtedy rzeczywiście korzystamy z zapisów art. 48b ustawy o ochronie zdrowia zwierząt. Bardzo często jest to robione w ten sposób, że jeżeli w trakcie kontroli widzimy, że na miejscu są zwierzęta jeszcze niegotowe do uboju, też dajemy czas, żeby zwierzęta dorosły, żeby nie zabijać np. prosiąt. Jest możliwość uboju na użytek własny, jeżeli jest to małe gospodarstwo. Wydajemy decyzję o uboju na użytek własny. Rolnik może ubić sobie zwierzęta, żeby nie marnować mięsa. Wtedy wprowadzamy już zakaz utrzymywania świń, jeżeli nie spełnia wymagań bioasekuracji. Jesteśmy tutaj dosyć elastyczni. Są to naprawdę marginalne sytuacje w porównaniu do skali kontroli, w porównaniu do skali gospodarstw, w których stwierdzamy uchybienia.</u>
+          <u xml:id="u-32.2" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Tak odniosę się do pierwszego pytania w tym zakresie. Zdaje się, że nawet ostatnio mieliśmy interwencję, dlaczego tak długo pozwalamy utrzymywać świnie w gospodarstwach, które nie spełniają wymagań. Właśnie dlatego, żeby hodowca poniósł jak najmniejsze straty. Często są to mniejsze gospodarstwa albo średnie gospodarstwa, które nie są w stanie do końca wypełnić wymagań.</u>
+          <u xml:id="u-32.3" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Ziejewskiego, nie będę się odnosił do wspomnianego punktu ekoschematu i możliwości używania słomy w budynkach inwentarskich. Pamiętajmy jednak o dwóch kwestiach. Pierwsza kwestia to ta, że nie cała Polska jest objęta afrykańskim pomorem świń. Zapewne w tym momencie jest pewien wybór, czy stawiamy na to, że w ogóle eliminujemy słomę z chlewni, ale pamiętajmy, że połowa Polski to jest obszar, w którym afrykański pomór świń nie występuje. W takim razie tam też nie wolno by było korzystać z takiego sposobu utrzymania. Jest to jedna rzecz. Druga rzecz jest taka, że u nas w Polsce oczywiście nie ma zakazu utrzymywania świń na ściółce, nawet jeżeli ściółka pochodzi z obszarów, gdzie występuje afrykański pomór świń. Tutaj mamy jednak zastrzeżenie, że ściółka po zebraniu z pola przez 90 dni musi być zabezpieczona przed dzikami. A więc w sumie przepisy dotyczące tego nie zabraniają stosowania ściółki, chociaż przyznaję, że oczywiście zawsze jest ryzyko. Trzeba go wyważyć. Myślę, że gdyby wszyscy stosowali się do zasad bioasekuracji, np. utrzymywali ściółkę w izolacji przez 90 dni, gdyby zbiór ściółki też był odpowiednio przeprowadzony, to pewnie minimalizowalibyśmy ryzyko przeniesienia wirusa akurat przez ściółkę, ale tu ma pan rację, panie pośle, w biologii nie ma stuprocentowej pewności. Zawsze tak jest. Niemniej zawsze trzeba brać pod uwagę dwa aspekty, nawet jeżeli wiemy, że jest jakieś ryzyko.</u>
+          <u xml:id="u-32.4" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Kolejna kwestia dotyczy małych gospodarstw. Zdaję sobie sprawę, że jest tu pewna kontrowersja wśród hodowców. Chciałbym jednak przytoczyć państwu kilka danych. Myślę, że to też jest ważne. To nie są dane z wczoraj ani z dzisiaj, ale z ostatnich miesięcy. Gospodarstw utrzymujących od jednej do pięciu sztuk, według danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie sprzed roku czy dwóch, tylko z ostatnich tygodni, miesięcy, jest mniej więcej 10 tys. W Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa gospodarstw mających od jednej do pięciu sztuk nadal zarejestrowanych jest około 10 tys. Dla porządku, gospodarstw mających od sześciu do dziesięciu sztuk też jest około 10,5 tys. A więc w tej chwili na mniej więcej 59 tys. gospodarstw, które mamy zgodnie z bazą danych agencji, razem w tej grupie mamy około 20 tys. gospodarstw. Często są one komercyjne, ale małe do dziesięciu sztuk.</u>
+          <u xml:id="u-32.5" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Teraz po wprowadzeniu nowych regulacji możemy mieć następującą sytuację. Część z gospodarstw rzeczywiście w tej chwili nadal utrzymuje świnie nie tylko po to, żeby spożytkować je na własny użytek, ale także żeby z rzadka, ale jednak poddawać zwierzęta handlowi. Teraz będą musiały podjąć decyzję albo trzymają tylko na własny użytek, albo kończą działalność. A więc działa to w obie strony. Jest to jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-32.6" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Druga rzecz, szanowni państwo, rozumiejąc doskonale państwa obawy, gdyż każdy ma prawo je mieć w tym zakresie, może podam dane za rok 2022, kiedy mieliśmy  14 ognisk, a później podam dane za rok 2021, żebyśmy mieli skalę. Proszę zauważyć, że jeżeli chodzi o 14 ognisk szybko to pójdzie ­w jednym gospodarstwie było 2019 sztuk, w drugim gospodarstwie 88 sztuk, w trzecim gospodarstwie 2 sztuki, czyli w grupie, o której mówimy, w czwartym gospodarstwie 74 sztuki, w piątym 103, w szóstym  100, w siódmym 20, w ósmym 5, w dziewiątym 65, w dziesiątym 396, w jedenastym 110, w dwunastym 9, w trzynastym 58 i w czternastym 15. Proszę zauważyć,  że do 9 sztuk mieliśmy na, raz, dwa, trzy gospodarstwa. Skala wybuchu choroby w mniejszych gospodarstwach nie jest istotnie duża. Rozumiem, że na podstawie 14 przypadków nie należy wyciągać daleko idących wniosków. Musimy również pamiętać, że tak naprawdę, jeżeli chodzi o liczbę, zgoda, w gospodarstwach od jednej do 50 sztuk kiedyś sprawdzaliśmy takie dane w 2021 roku było 70% ognisk, ale 30% ognisk, szanowni państwo, było w gospodarstwach nawet do 20 tys. A więc w rezultacie jest też trochę tak, że patrząc globalnie, bardzo małe gospodarstwa stanowią mniej więcej tyle samo procent ryzyka, jeżeli chodzi o stwierdzanie tam ognisk, jak większe gospodarstwa, jak duże komercyjne gospodarstwa. Nie mówię o największych, tylko mówię o tych pomiędzy dziesięć a np. 200 czy 300 sztuk.</u>
+          <u xml:id="u-32.7" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Tutaj jest też kwestia, która powinna być brana pod uwagę przez ministra. Dobrze, ale w tej sytuacji często mamy niestety do czynienia z tym, że przechodzimy do podziemia. Chodzi o to, żeby nie było tyle podziemia, żeby ludzie ujawnili się, a musimy jeszcze jedną rzecz mieć tutaj na uwadze. Przepisy unijne, pierwsza edycja przewodnika unijnego, który w tej chwili jest obowiązujący, powstała w 2014 roku. Obecnie jest już dwunasta wersja. Przewiduje ona taką kategorię jak gospodarstwo niekomercyjne, utrzymujące na własny użytek ze zmniejszeniem wymagań bioasekuracyjnych. To samo jest w załączniku nr 2 do rozporządzenia wykonawczego Komisji 2021/605, czyli rozporządzenia obowiązującego obecnie również nas. W załączniku nr 2 jest wyraźne wskazanie i rozdział na gospodarstwa, które przemieszczają świnie. Teraz będzie nowelizacja rozporządzenia. Będzie tam w ogóle mowa o tym, że świnie wyprowadza się z gospodarstwa lub nie. Tam też są różnice w stawianych wymaganiach. A więc sama Komisja przewiduje, że taka kategoria gospodarstw również może istnieć. Taka decyzja została podjęta. W dwóch dokumentach komisyjnych czy unijnych mamy rozróżnienie. Zgadzam się, że nigdzie nie ma definicji, ile to ma być świń. Można nad tym popracować. Oczywiście jest kwestia wszystkich wymagań, czy rzeczywiście coś dołożyć, coś odjąć, ale sama kategoria takich gospodarstw istnieje również w przepisach unijnych. Takie gospodarstwa, szanowni państwo, na pewno są. Nawet wizytowaliśmy je w ramach naszych kontaktów. Na Litwie i na Łotwie są, funkcjonują takie gospodarstwa. Byliśmy tam i widzieliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-32.8" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">A więc nie przesądzając, jaki będzie ostateczny kształt rozporządzenia ministra w tej kwestii, jest to kwestia tzw. gospodarstw niekomercyjnych. Zasadniczą kwestią, jaką również przewidują zasady unijne w tym zakresie, jest to, że w takim gospodarstwie nie prowadzi się rozrodu. Wyłącznie zakupuje się warchlaki lub prosięta z gospodarstw spełniających wszystkie najwyższe standardy. Służą one wyłącznie do produkcji mięsa na własny użytek. Koniec, kropka. Ubój najczęściej odbywa się, a w zasadzie musi się odbywać w gospodarstwie, dlatego że świni w żywej postaci nie wolno wyprowadzić z gospodarstwa. Wobec tego musimy też pamiętać, że to nie jest prosta rzecz. Jest też tak, że tutaj stwierdzono....</u>
+          <u xml:id="u-32.9" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Po to, żebyśmy byli precyzyjni, dodam, że w projekcie rozporządzenie jest zapis, iż nie ma mat na wjeździe do gospodarstwa, ale nadal jest utrzymana konieczność utrzymywania mat na wejściu do budynków inwentarskich. Pamiętacie państwo, że dyskutowaliśmy już jakiś czas temu, czy mata na wjeździe do gospodarstwa jest najlepszym elementem zminimalizowania wtargnięcia wirusa. Stwierdzaliśmy, że jednak w przypadku gospodarstw lepszym rozwiązaniem są zadaszone niecki dezynfekcyjne lub urządzenia w postaci tzw. bramek dezynfekcyjnych, ale wtedy rzeczywiście małe gospodarstwa, umówmy się, kompletnie nie dadzą sobie z tym rady. Są to już nakłady, które są zupełnie ponad możliwości finansowe tych osób. Nie wiem, czy akurat w tej kwestii mógłbym już zakończyć wypowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-32.10" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Nie jestem w stanie powiedzieć, na jakim etapie i ile w tej chwili spraw dotyczących odszkodowań jest w sądach. Chciałbym tylko wyjaśnić bardzo istotną kwestię w tym zakresie. Szanowni państwo, w Inspekcji Weterynaryjnej, jeżeli chodzi o odszkodowanie, posługujemy się bardzo precyzyjnie skonstruowanymi w tym zakresie przepisami ustawy o ochronie zdrowia zwierząt. Jest to art. 49. Jest tam bardzo wyraźnie napisane, że mamy dwóch rzeczoznawców i jednego powiatowego lekarza weterynarii. Są trzy osoby, z czego tylko jedna jest z Inspekcji Weterynaryjnej. Wycena jest prowadzona przez trójkę osób, które na końcu wydają werdykt w zakresie kwoty. Oczywiście ustawa jest tak skonstruowana, że nie ma postępowania administracyjnego w przypadku decyzji o odmowie lub o przyznaniu odszkodowania, tylko jest powództwo do sądu powszechnego. W sądzie powszechnym rozstrzygana jest kwestia konkretnych kwot. Decyduje o tym niezależny sąd. Pamiętam, że nawet swego czasu mieliśmy pomysł, żeby może zmienić to na postępowanie administracyjne, jednak sami hodowcy mieli bardzo duże problemy z przyjęciem takiego rozwiązania. Znowu były dyskusje, że zajmą się tym sądy administracyjne, a sądy administracyjne nie będą już rozpatrywać kwestii w szerszym kontekście, czy brak odszkodowania lub kwota odszkodowania spowoduje jakieś problemy finansowe hodowcy, tylko sądy administracyjne będą rozpatrywały, czy czynności były wykonane dobrze, zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego. Wtedy też zapewne mielibyśmy problem, jeżeli mielibyśmy kłopoty z kwotą przyznaną jako odszkodowanie. Jedno jest pewne, że spraw w sądzie nie ma dużo.</u>
+          <u xml:id="u-32.11" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Z panem ministrem mieliśmy nawet niedawno wizytę u niezadowolonego hodowcy. Stwierdziliśmy, że patrząc na wszystkie dokumenty, lepiej, żeby to sąd rozstrzygnął, dlatego że ze wszystkich dokumentów, które dostaliśmy, wcale nie wynikało, że rzeczywiście hodowca był bardzo silnie skrzywdzony przez organa Inspekcji Weterynaryjnej. Sprawa była znacznie bardziej skomplikowana. Szanowni państwo, taką mam odpowiedź na to pytanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Teraz, jak rozumiem, kwestie związane ze strefami. Była to ostatnia grupa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Jeszcze szczepionki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Tak, ale o tym wypowiem się na koniec. Szanowni państwo, kwestia stref. Mamy najwięcej znoszonych stref w całej Unii Europejskiej. U nas ten ruch jest największy. Proszę porównać, szanowni państwo, liczbę stref ­za chwileczkę przejdę do tego którą, mieliśmy w roku 2021 i w roku 2022. Tak naprawdę, jeżeli chodzi o gminy, pod koniec 2021 roku mieliśmy ponad 200 gmin w strefie czerwonej, a dzisiaj mamy niecałe 70. To nie jest tak, że nic nie robimy. Co miesiąc są wysyłane prośby do Komisji Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Jeżeli chodzi o strefy czerwone, które nadal zostają, Komisja nie zgodziła się na dalsze procedowanie i znoszenie owych stref z uwagi na niespełnienie standardów dotyczących znoszenia stref. Jednym ze standardów jest np. sytuacja, w której dopuszcza się wcześniejsze zniesienie strefy, jeżeli ogniska wystąpiły w gospodarstwach niekomercyjnych w okresie 30 dni, czyli w krótkim czasie, a my w tej chwili nie mamy żadnej definicji gospodarstwa niekomercyjnego. Wobec tego nawet nie możemy skorzystać z tego przepisu.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Kolejna kwestia to sytuacja, w której mieliśmy jakieś ogniska w roku 2021. Gdybyśmy mieli kolejne ogniska na tym samym terenie w 2022 roku, ale po upływie 12 miesięcy, moglibyśmy wcześniej zdejmować strofy. Ponieważ ogniska zaczęły występować przed upływem 12 miesięcy, czyli np. po upływie 10 czy 11 miesięcy, wtedy okres oczekiwania na zdjęcie strefy wynosi 12 miesięcy od pojawienia się ostatniego ogniska. W przypadku województwa warmińsko-mazurskiego pan poseł i państwo muszą przyznać, że zdjęliśmy sporo stref. Strefy były spore. W tej chwili został tylko ten fragment, który możemy zdjąć dopiero bodajże w lipcu, dlatego że wtedy mija okres 12 miesięcy. Tłumaczę tylko zasady.</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Teraz kolejna sprawa, szanowni państwo, jeżeli chodzi o drogi. Przyznaję, panie pośle, że owszem jest to trudne, ale pamiętam nasze dyskusje. One przecież nie są nowe. Strefa musi mieć jakiś zasięg. Albo bierzemy całe gminy, albo bierzemy całe powiaty, albo trochę kombinujemy nawet z drogami, ponieważ ratujemy jakieś gospodarstwa, które w tym momencie... No bo tak, to bierzemy całe wsie, całe gminy, proszę bardzo, jest granica gminy, wtedy jest najłatwiej wytyczyć. Muszę przyznać, że dla lekarzy powiatowych też jest to łatwiejsze, mają granicę gminy i nie przejmują się, natomiast czasami jest trochę tak, że jest to nawet na prośbę hodowców. Przecież dzwonią i mówią: „ludzie, ja mam kontrakty, mam wszystko, jeżeli moją część wsi weźmiecie do strefy, to ja padam”. Gdzieś trzeba zrobić granicę, ale jeżeli uważacie państwo, że to nie jest do końca uczciwe, to możemy się zgodzić, że będziemy brali po prostu granice gminy, dlatego że na czymś musimy zrobić strefę. Po lesie nie da się zrobić strefy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Panie doktorze, chodzi o wieś, o całą wieś. Jeżeli podchodzimy po ludzku, jeżeli we wsi jest 100 rolników, a jest to duża wieś... Kiedyś była to wzorowa wieś w całym województwie warmińsko-mazurskim. Stanowiła przykład, przyjeżdżały tam wycieczki. Była tam hodowla zarodowa. Hodowcy ciągle byli na targach w Poznaniu, zdobywali czempionaty. Teraz jedna druga wsi, czempionatu jest po dobrej stronie mocy, a druga nie. I to ich denerwuje.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Panie pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Jeżeli podejmujemy takie decyzje, to jednak powinna być to cała wieś. Nie mówię, żeby w tym momencie było: „jak nie, panie pośle, to nie, to cała gmina”. Podchodźmy realnie do życia. Niech kilometry, zasięgi będą adekwatne do tego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dobrze. Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Wiadomo, że polemika mogłaby być tutaj dłuższa, więc pozostańmy z tym, że weźmiemy to pod uwagę, ale czasami wsiami nie za bardzo da się to zrobić. Nie napiszemy Komisji, że wieś jest granicą, dlaczego że co wtedy będzie granicą poza wsią? Teraz jest kolejna kwestia. Panie pośle, chciałbym także zwrócić uwagę, że czym innym są strefy  3 i 7 kilometra, słynne już obszary zapowietrzone i zagrożone, a czym innym jest regionalizacja, którą mamy w 605. Są to dwie różne strefy. Rozumiem, że do końca życia, dopóki obaj będziemy w dobrej kondycji, będziemy pamiętać, będzie mi pan wypominał strefę  41 kilometrów, a ja za każdym razem będę przypominał panu, panie pośle...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Ale jest to...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Panie pośle, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">..., że po ustanowieniu strefy, w skrajnej części, o której pan mówi, w zasięgu 41 kilometrów było w ogóle sześć gospodarstw. I tak nie miało to większego znaczenia z powodów handlowych. Dwa tygodnie po utworzeniu strefy skurczyła się ona do 25 kilometrów, dlatego że niestety, w tamtym regionie wybuchło ognisko. A więc w rezultacie to też nie było tak, że ktoś utworzył strefę bez sensu i później nic się nie stało. Akurat okazało się, że ogniska przesunęły się właśnie w tę stronę, gdzie była granica strefy. Bardzo szybko skurczyła się do 26 kilometrów.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Kolejna sprawa to Mińsk. To już było konkretne pytanie. Pamiętamy oczywiście, że jeżeli chodzi o Mińsk Mazowiecki, część już jest w tzw. strefie niebieskiej, czyli w obszarze objętym ograniczeniami nr 3. Tutaj oczywiście w zeszłym roku był wniosek. Pamiętamy, że czym innym jest strefa czerwona. Tutaj możemy zgłaszać to w miarę często. W przypadku strefy różowej, czyli dotyczącej dzików, mamy dwa okresy, kiedy w ogóle nie rozpatruje się wniosków. Pierwszy okres obejmuje grudzień, styczeń, luty, czyli tzw. wysoki sezon na rozprzestrzenianie się z ASF wśród dzików. Rzeczywiście tak jest, że zimą odkrywamy więcej nowych ognisk u dzików. Często wtedy zasięg się powiększa. Drugi okres obejmuje czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień, kiedy też nie rozpatruje się wniosków, ponieważ w tym czasie ogniska także bardzo często się pojawiają.</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Mieliśmy już takie sytuacje zarówno w województwie podlaskim, jak i w województwie pomorskim, gdzie po zdjęciu strefy różowej po dwóch tygodniach wracaliśmy do strefy, ponieważ odkrywaliśmy ogniska u dzików. Wtedy trochę tracimy na wiarygodności. Mówimy, że na pewno mamy tam zbadane, że nie ma ASF u dzików, a po dwóch czy trzech tygodniach wracamy z informacjami, że jednak go odkryliśmy. Różowe strefy jest trochę trudniej zmieniać.</u>
+          <u xml:id="u-44.3" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">W tej chwili ponieważ tak jak już mówiłem, zimowy okres, czyli grudzień styczeń luty minął, planujemy zgłosić po raz kolejny pozostałą część powiatu mińskiego do strefy pierwszej. Pamiętajmy jednak o jednej ważnej rzeczy. Często rozpatrujemy, analizujemy to właśnie obszarami administracyjnymi, czyli gminą, powiatem, a pamiętajmy, że w powiecie garwolińskim, całkiem niedaleko mimo wszystko mamy ognisko u dzika. Mówię tutaj o sąsiadującym powiecie. W powiecie wołomińskim też mamy niestety, ogniska u dzików. Nie jest to jakaś szczególnie wielka odległość. W każdej chwili znowu możemy mieć ogniska na terenie powiatu mińskiego. Stąd też to nie jest takie proste, ale tak, planujemy jeszcze przed okresem czerwcowym ­myślę, że będzie to albo marzec, albo kwiecień zgłosić powiat miński do uwolnienia.</u>
+          <u xml:id="u-44.4" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Teraz szczepionka. Rozumiem, że prace nad szczepionką prowadzone są w Instytucie Weterynaryjnym w Puławach. Rzeczywiście kiedyś były tam podjęte takie prace, natomiast jeśli chodzi o fora światowe, tutaj mówiąc krótko, na razie nikt niczego konkretnego nie wymyślił. Co roku ukazują się sensacyjne wiadomości o odkryciu szczepionki. Pamiętajmy, że jak mówimy o Amerykanach, Kanadyjczykach, bardzo często są to jakieś prywatne fundacje, niekoniecznie wiodące ośrodki naukowe. Ktoś zdobył jakieś granty, prowadzi jakieś doświadczenia. Ładnie brzmi, że Amerykanie, tylko że to niekoniecznie Amerykanie. Amerykanie współpracowali z Wietnamczykami nad powstaniem szczepionki. Średnio to wyszło, ponieważ szczepionka powodowała, że afrykański pomór świń rozprzestrzeniał się, ponieważ świnie chorowały, albo nie dawała w ogóle odporności. A więc w rezultacie jest bardzo trudno wynaleźć szczepionkę na afrykański pomór świń, dlatego że tak naprawdę jest to jedyny wirus w swoim rodzaju. Nie ma podobnego. W klasyfikacji, w taksonomii nie ma wirusów, które są w tej samej grupie, jest on jedyny. Póki co oczywiście na razie nie daje odporności komórkowej.</u>
+          <u xml:id="u-44.5" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">I teraz kolejną sprawę stanowią perspektywy. Pamiętajmy, że jeżeli chodzi o Unię Europejską – nie będziemy już szukać na świecie praktycznie poza Czechami, chociaż Czechy mają ognisko, ale powiedzmy, że poza Czechami i Belgią nie mamy przykładu całkowitego zwalczenia afrykańskiego pomoru świń u dzików. W Estonii już od kilku lat nie mają afrykańskiego pomoru świń w gospodarstwach, ale niestety, nadal mają u dzików.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">W Hiszpanii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Ale Hiszpania to był zupełnie inny czas. Moglibyśmy tu zrobić seminarium i wytłumaczyć, na czym polegało zwalczanie w Hiszpanii, jakie drastyczne metody przyjęto w Hiszpanii, metody, które spowodowały, że dzisiaj w zasadzie nie mają tam gospodarstw, które samodzielnie mogą funkcjonować, tylko wszystko jest gdzieś zintegrowane. Poza tym pamiętajmy, że w Hiszpanii przy roznoszeniu istotne znaczenie miały jeszcze kleszcze. Co ciekawe, jak zmieniła się między innymi technologia budowy chlewni, również ryzyko zostało zmniejszone, dlatego że z chlewni wyeliminowano drewno, a kleszcze bardzo często przebywały w drewnianych częściach chlewni stanowiąc rezerwuar wirusa. Hiszpania, Portugalia są o wiele bardziej skomplikowane, natomiast ja patrzę na to, co się dzieje teraz.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Praktycznie musimy przyznać, że u dzików poza Czechami i Belgami, gdzie mieli punktowo wprowadzone ogniska, nikomu nie udało się zwalczyć ASF. Mamy przykłady, gdzie po wielu latach ASF wraca na Łotwę czy Litwę. Popatrzmy także na Czechy i wschodnią część Polski. Myślę, że wirus i myśliwi razem wykończyli z 80% populacji. Po czterech, pięciu latach z uwagi na to, że nie mamy zim, mamy olbrzymią bazę pokarmową i bardzo plastyczny gatunek, jakim są dziki. Dziki są porównywane do gołębi czy do szczurów chociażby w zakresie możliwości rozrodu. ­ASF wraca na tereny, gdzie nie odnotowywaliśmy go już przez dwa, trzy lata. Stąd też naprawdę zwalczanie nie jest łatwe. W tej chwili ASF niestety, wyraźnie kieruje się w stronę Pomorza i Kujaw od strony północno-wschodniej oraz w stronę województwa śląskiego. W tej chwili presja wirusa z województw dolnośląskiego i opolskiego na Śląsk jest olbrzymia. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Pani dyrektor, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuBezpieczenstwaZywnosciiWeterynariiMRiRWMagdalenaBartosinska">Dziękuję bardzo. Szanowny panie ministrze, szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, chciałabym tylko przypomnieć, jakie obniżone wymagania bioasekuracyjne planowane są w rozporządzeniu o ośrodkach związanych ze zwalczaniem ASF. Jak wspominali już moi przedmówcy, mówimy o braku konieczności wykładania mat dezynfekcyjnych, ale nie na wejściach i wyjściach z budynku, tylko na wjazdach i wyjazdach z gospodarstwa. Proponowana jest również rezygnacja z prowadzenia rejestru wjeżdżających na teren gospodarstwa środków transportu do przewozu świń – raczej tego rodzaju zdarzenia będą się odbywały stosunkowo rzadko ­– paszy czy ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Rezygnacja dotyczy również konieczności sporządzania spisu posiadanych świń z podziałem na poszczególne grupy produkcyjne. W tym przypadku wydaje się to zbędnym obciążeniem dla małych gospodarstw.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuBezpieczenstwaZywnosciiWeterynariiMRiRWMagdalenaBartosinska">Przypominam również, że zgodnie z założeniami, które są dostępne teraz w przestrzeni publicznej, są poddawane konsultacjom, obniżone wymagania weterynaryjne mają dotyczyć produkcji wyłącznie na własne potrzeby, utrzymywania dziesięciu świń w roku kalendarzowym oraz wykluczenia obecności w takim gospodarstwie knurów i loch z przeznaczeniem do rozrodu. Konsultacje publiczne, tak jak już wspominał pan minister, kończą się 10 marca br. Czekamy na wszystkie państwa opinie. Po zebraniu wszystkich opinii najprawdopodobniej w przyszłym tygodniu odbędzie się dyskusja w szerszym gronie, w gronie kierownictwa resortu rolnictwa. Będą tam podejmowane ostateczne decyzje na ten temat. To tyle z mojej strony. Bardzo dziękuję. Przypominam o terminie 10 marca br. Liczę na państwa stanowiska i uwagi. Wszystkie stanowiska zostaną dokładnie zbadane i rozpatrzone. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Panie przewodniczący, chciałbym jeszcze odnieść się do wypowiedzi pana przewodniczącego, pana posła Bolesława Borysiuka, związanej ze współdziałaniem przedstawicieli jednostek resortu rolnictwa, w szczególności powiatowych, wojewódzkich lekarzy weterynarii z kołami łowieckimi przy współudziale wojewodów. Polski Związek Łowiecki jest naszym dobrym partnerem. Chciałbym też z tego miejsca podziękować kołom łowieckim, myśliwym za ich zaangażowanie właśnie w działania przeciwdziałające rozprzestrzenianiu się ASF. Dzisiaj ze strony rządowej jesteśmy w gronie resortu rolnictwa i rozwoju wsi, ale też trzeba powiedzieć o działaniach resortu klimatu i środowiska, o działaniach Polskiego Związku Łowieckiego.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Wiadomą rzeczą jest, że depopulacja dzika, stad dzika jest bardzo potrzebna, natomiast patrząc na dzisiejsze rolnictwo, widzimy, że w strukturze zasiewów coraz większą ilość stanowi kukurydza, a jest to znakomita ostoja, idealna ostoja dla dzika. Podejmowane są działania mające na celu wyprowadzenie dzika z kukurydzy, ale sami państwo widzicie, że pokazywane były filmy poglądowe. Przejeżdżające koszące kombajny kukurydziane powodują, że stada przemieszczają się, nawet dziesiątki dzików przemieszczają się do miejsca, gdzie nie ma kombajnu. Ostatni przejazd kombajnu pokazuje, że z pozostającej kępy kukurydzy wybiega kilkadziesiąt sztuk dzików. Widzicie państwo, jaką znakomitą ostoję stanowi kukurydza, natomiast rzeczą ważną jest, żeby po sprzątnięciu kukurydzy zebrać także pozostające kolby kukurydzy. Jeszcze raz z tego miejsca chciałbym podziękować weterynarii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Chciałbym podziękować myśliwym. Chciałbym państwu powiedzieć, że naszą rolą jest odbudowa pogłowia trzody chlewnej, redukcja wektorów dzika z pola, z lasu do obiektów inwentarskich. Działania te są czynione. Państwo polskie jest przygotowane na walkę z ASF.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Jeszcze pan chciałby zabrać głos. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma">Dziękuję. Chciałbym zwrócić uwagę, że pan minister Jażdżewski podał dane dotyczące liczby świń w występujących ogniskach. Uważam, że gospodarstwa, które miały, nie wiem, dziesięć, piętnaście sztuk, gdzie było małe ognisko, po prostu już zrezygnowały, ponieważ była bardzo słaba koniunktura. Gospodarstwa te po prostu same zakończyły produkcję lub też ze względu na to, że nie spełniały bioasekuracji, Inspekcja Weterynaryjna wydała zakaz prowadzenia w nich chowu świń.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma">Następnie chciałbym zapytać, dlatego że wspomniał pan, że zgodnie z przedstawioną propozycją, w przypadku chowu do dziesięciu sztuk świnie nie mogą opuścić gospodarstwa. A zatem gdzie będzie się odbywał ubój? W stodole? W jaki sposób? Przy okazji, gdzie tutaj są ekolodzy? Padły takie słowa, więc pytam.</u>
+          <u xml:id="u-53.2" who="#CzlonekPolskiegoZwiazkuNiezaleznychProducentowSwinArturZelma">Ponadto chciałbym jeszcze zapytać, ponowić pytanie, czy w którymś z krajów Unii Europejskiej wprowadzono mniejsze obostrzenia w zakresie bioasekuracji w gospodarstwach do dziesięciu sztuk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Panie ministrze, bardzo proszę już krótko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWLechKolakowski">Poproszę pana doktora, pana ministra Jażdżewskiego. Niemniej jeszcze raz państwu chciałbym powiedzieć, chociaż mówimy to już chyba po raz trzeci czy czwarty, że bardzo proszę o zgłaszanie wszelkich uwag do 10 marca br. Wszystkie uwagi będą rozpatrzone, natomiast wprowadzenie chowu na własny użytek do dziesięciu sztuk jest na wniosek tysięcy polskich rolników. Proszę to także zrozumieć, niemniej kwestie związane z bioasekuracją też muszą być przyjęte, żeby mieć na uwadze to, żeby wirus nie rozprzestrzeniał się. Poproszę jeszcze pana ministra o uzupełnienie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Panie ministrze, bardzo proszę już krótko. Dobrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#GlownylekarzweterynariiKrzysztofJazdzewski">Panie przewodniczący, wysoka podkomisjo, szanowni państwo, odpowiem krótko. Tak, potwierdzam, że to nie jest żadna nowość. Ubój w gospodarstwie na użytek własny to są przepisy liczące sobie dwadzieścia kilka lat. Ewoluują w zależności od sytuacji, ale ubój w gospodarstwie jest dopuszczony, łącznie z tym, że są nawet odpowiednie przepisy dotyczące ubojowców, którzy obsługują tzw. ubój gospodarczy w domu. A zatem tak. Ekolodzy nie mają tutaj nic do tego, dlatego że przepis ten istnieje dwadzieścia kilka lat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Bardzo proszę, ale krótko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Panie przewodniczący, w sprawach różnych bardzo ważny, króciutki, jednozdaniowy wątek. Województwo warmińsko-mazurskie graniczny z obwodem kaliningradzkim. W tej chwili minister Błaszczak zakłada przeszkody na wszystkich drogach. Wielu rolników, panie przewodniczący, jedyni żywiciele dostają powołania do wojska. Chciałbym, żeby spotkał się pan z ministrem Błaszczakiem i wyjaśnił to. Jeżeli rolnik jest sam, dwudziestosześcioletni rolnik ma 36 krów do dojenia i dostaje wcielenie...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Panie ministrze...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Może kiedyś.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Może kiedyś, daj Boże, ale z PiS-u, nie z PSL-u. Oczywiście jest to ważny temat, ale proszę pisać bezpośrednio do pana ministra. To nie jest przedmiot pracy podkomisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Rozumiem, ale są to sprawy rolnicze, dlatego zgłaszam taki wątek. Jest to bardzo istotne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Proszę pisać, monitować do pana ministra.</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#PrzewodniczacyposelRobertTelus">Dziękuję bardzo. Zamykam posiedzenie podkomisji. Bardzo państwu dziękuję.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/str/201923-sjm-strxx-00207-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/str/201923-sjm-strxx-00207-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..74ae415
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/str/201923-sjm-strxx-00207-01/header.xml
@@ -0,0 +1,73 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-strxx-00207-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej /nr 207/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej /nr 207/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#STR">207</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>Pełnomocnik zarządu Związku Miast Polskich Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAnnaMilczanowska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Anna Milczanowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselJacekProtas" role="speaker">
+        <persName>Poseł Jacek Protas</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMonikaFalej" role="speaker">
+        <persName>Poseł Monika Falej</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselZbigniewZiejewski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Zbigniew Ziejewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Tomasz Ławniczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyRadyPowiatowejWarminskoMazurskiejIzbyRolniczejwPowiecieElblaskimRomanPuchalski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Rady Powiatowej Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej w Powiecie Elbląskim Roman Puchalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprzewodniczacaRadyGminyGronowoElblaskieBogumilaStawska" role="speaker">
+        <persName>Wiceprzewodnicząca Rady Gminy Gronowo Elbląskie Bogumiła Stawska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WojciechSkowyrski" role="speaker">
+        <persName>Wojciech Skowyrski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak" role="speaker">
+        <persName>Wójt gminy Gronowo Elbląskie Marcin Ślęzak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WojtgminyMarkusyDorotaWasik" role="speaker">
+        <persName>Wójt gminy Markusy Dorota Wasik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca prezesa PGW Wody Polskie Wojciech Skowyrski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcawojtagminyElblagRomanPawlowski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca wójta gminy Elbląg Roman Pawłowski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="STR" role="committee">
+        <orgName>Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/str/201923-sjm-strxx-00207-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/str/201923-sjm-strxx-00207-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..e5255ce
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/str/201923-sjm-strxx-00207-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,202 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Szanowni państwo, otwieram 207. posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Witam panie i panów posłów. Witam także zaproszonych gości. W szczególności witam pana Wojciecha Skowyrskiego, zastępcę prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ds. ochrony przed powodzią i suszą. Witam także pana Przemysława Matysiaka, przedstawiciela Związku Powiatów Polskich. Witam pana Romana Puchalskiego, przewodniczącego powiatowej izby rolniczej. Witam wspólnie przedstawicieli samorządów terytorialnych pierwszego szczebla z gminy Markusy, z gminy Elbląg oraz gminy Gronowo Elbląskie. Proszę czuć się przywitanym razem, nie będę już tutaj wymieniał po kolei państwa funkcji oraz nazwisk.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Szanowni państwo, w związku z tym, że dzisiejsze posiedzenie zostało zwołane na wniosek pani poseł Moniki Falej i ona wpisała to do planu pracy, to za moment oddam głos.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Porządek dzisiejszego posiedzenia obejmuje informacje na temat ochrony przeciwpowodziowej gmin Żuław Wiślanych, zagrożenia powodziowego wynikającego ze złego stanu wałów przeciwpowodziowych, w szczególności w gminach Gronowo Elbląskie, Markusy, Dzierzgoń oraz w gminie wiejskiej Elbląg.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Zanim oddam głos panu Wojciechowi Skowyrskiemu z Wód Polskich, proszę o głos panią poseł Monikę Falej. Pani poseł, oddaję głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselMonikaFalej">Dziękuję panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselMonikaFalej">Dziękuję Wysokiej Komisji, że mogliśmy się spotkać dzisiaj na Komisji, która pracuje na rzecz samorządu terytorialnego i powinna rozwiązywać jego problemy. A problemem gmin Markusy, Gronowo Elbląskie, gminy wiejskiej elbląskiej oraz miasta gminy Dzierzgoń, właśnie gmin Żuław Wiślanych jest kwestia związana ze zniszczeniem urządzeń hydrotechnicznych i brakiem przede wszystkim środków na to, by te urządzenia były stale naprawiane, tak by gminy nie borykały się z niebezpieczeństwem, jakie to niesie dla mienia, dla zdrowia i życia mieszkanek i mieszkańców tychże samorządów. Dlatego, Wysoka Komisjo, chciałbym tutaj oddać głos przede wszystkim przedstawicielkom i przedstawicielom tych samorządów. Mam także prośbę do Wysokiej Komisji, aby jednak po wysłuchaniu informacji przedstawiciela Wód Polskich znaleźć rozwiązania i nad nimi dyskutować. Bo jak jest źle, to my już wiemy i też pewnie państwo tutaj przedstawią swoje zdanie i problemy, jak to wygląda oddolnie. Chciałabym prosić też Wody Polskie i Wysoką Komisję o szukanie rozwiązań i szukanie środków na te rozwiązania, bo oczywiście możemy tutaj wielokrotnie mówić jak jest, jakie to są problemy, ale te problemy należy rozwiązywać. To jest takie moje przesłanie i prośba do nas wszystkich, żebyśmy się skupiali na rozwiązaniach i na tym, żeby rzeczywiście takie programy dedykowane Żuławom Wiślanym działały, gdyż one gdzieś zostały swego czasu zaprezentowane, był pomysł na to, aby realizować specjalne działania na tym obszarze, jednak gdzieś powstały jakieś zaniechania i te problemy się nawarstwiają, a rozwiązań i działań nie widać. Tak że dziękuję pięknie i oddaję tutaj głos.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselMonikaFalej">Panie przewodniczący, jeżeli można, to bardzo prosiłabym o oddanie głosu przedstawicielkom i przedstawicielom samorządów goszczących dzisiaj na komisji samorządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Oczywiście. Jednak najpierw czy pan Wojciech Skowyrski, zastępca prezesa Wód Polskich, jest obecny na sali?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselMonikaFalej">Tak, pan jest tu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Tak, proszę bardzo. Panie prezesie, przepraszam, żebyśmy utrzymali procedurę elementarną – najpierw proponowałbym panu prezesowi, bo nie znamy się osobiście, oddać głos, a potem rozpoczynamy dyskusję i nie ma tutaj problemu. W związku z tym, że jest to dyskusja merytoryczna, to jeżeli państwo parlamentarzyści będziecie chcieli zabrać głos – oczywiście, natomiast w tym wypadku w związku z tym, że jest to temat taki monograficzny, dotyczący określonego rejonu, będziemy nie tylko dopuszczać do dyskusji stronę samorządową, ale będziemy ją prowadzić w sposób, że tak powiem, mieszany, bez oddzielania posłów od samorządowców.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Panie prezesie, oddaję głos. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#WojciechSkowyrski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#WojciechSkowyrski">Panie przewodniczący, państwo samorządowcy, wszyscy obecni posłowie, może tylko kilka słów wprowadzenia. Jeżeli chodzi o Żuławy, to jest to ok. 170 tys. ha i 28% tego terenu jest pod wodą, że tak powiem, poniżej poziomu wody morskiej średniej. Oczywiście są Żuławy Gdańskie, Żuławy Wielkie i Żuławy Elbląskie. Tak to nazywamy.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#WojciechSkowyrski">Jeżeli chodzi o te zagrożenia, to właśnie kilka słów powiem. Najbardziej zagrażające są opady nawalne i gwałtowne roztopy pokrywy śnieżnej, przepływy wielkich wód rzeki Wisły, rzeki Radunia, zatory lodowe na rzekach, sztormy, awarie sieci energetycznych. To są oczywiście bardzo ważne rzeczy. Może powiem kilka słów na temat tego, co jednak robimy, bo tutaj padło, że nie robimy. Ależ rzeczywiście staramy się zrobić wszystko, co w naszej mocy, żeby zabezpieczyć Żuławy, i zdajemy sobie sprawę z powagi sytuacji. Rzeczywiście te Żuławy wymagają naszej stałej troski i tą troską obejmujemy Żuławy.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#WojciechSkowyrski">Przede wszystkim, jeżeli chodzi o pracę utrzymania, to prowadzimy wykaszanie, regularne wykaszanie wałów i to jest, przypominam, 568 km wałów, więc to jest naprawdę duża ilość. W tym roku planujemy wydać 1 mln 300 tys. zł na wykaszanie. Też zabudowujemy te wyrwy bobrowe, o których pani poseł powiedziała. W tym roku przewidujemy, że będzie ich ok. 3 tys. To jest zatrważająca ilość w porównaniu z tym, ile było w poprzednich latach, to będzie za kwotę 1 mln 600 tys. Oczywiście prace konserwacyjne na kanałach, usuwanie krzewów, roślin, przeszkód naturalnych na długości około 800 km – przewidujemy na to kwotę 4,5 mln zł.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#WojciechSkowyrski">Bardzo ważna wiadomość, że w tej chwili wyszło zarządzenie regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Olsztynie, które pozwala reagować na działania niszczące bobrów. W tej chwili jest zgoda na to, żeby w okresie pięciu lat wykonać, zabić zwyczajnie ok. 200 osobników bobrów rocznie, niszczyć i usuwać te nory, które są, czyli około  2 tys. rocznie. To dotyczy tylko RDOŚ z Olsztyna. Niszczenie siedlisk będących obszarem ich rozrodu, czyli możliwe jest ich płoszenie i niepokojenie. W tej chwili taka decyzja została także wydana przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Gdańsku, która także zezwala na umyślne płoszenie, niszczenie, usuwanie nor bobra europejskiego. Z tym że rzeczywiście tutaj zostało wprowadzone ograniczenie co do terminów i można to wykonywać do 15 kwietnia i potem już musi być przerwa w tym roku, dopiero w sierpniu mogą być wykonywane następne prace, do 15 kwietnia 2024 r., a następnie od 1 sierpnia 2024 r. do 15 kwietnia 2025 r. Ale w tej chwili w RDOŚ w Gdańsku trwa procedura wydania decyzji odstępstwa na odstrzał bobra na terenie Żuław.  Tak że to chciałem powiedzieć jako taką ważną informację w kontekście bobrów.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#WojciechSkowyrski">Rzeczywiście w tej chwili staramy się prowadzić jak najwięcej prac utrzymaniowych. W sumie w rejonie Żuław to jest ok. 16 mln zł. Też w 2023 r. planujemy wykonać w państwa rejonie zabudowę uszkodzeń wałów przeciwpowodziowych na terenie nadzoru wodnego Elbląg, właśnie Gronowo Elbląskie, Stare Pole – wartość ok. 0,5 mln zł, konserwacja wałów, cieków na terenie zarządu zlewni w Elblągu, gmina Gronowo – 660 tys. zł, utrzymanie i obsługa oraz okresowe konserwacje urządzeń hydrotechnicznych, oczywiście są to głównie pompowanie, które są niezwykle ważne, żeby ta woda się nie podnosiła – to jest na poziomie 2,3 mln zł. Robimy także kontrole stanu technicznego, rocznie robimy ok. 700 kontroli stanu technicznego. W tym roku planujemy ok. 300 kontroli pięcioletnich, czyli takich pogłębionych.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#WojciechSkowyrski">Chciałbym powiedzieć, że zgadzam się, iż problem z bobrami jest w tej chwili najważniejszy, bo koszty usuwania szkód bobrowych drastycznie rosną z każdym rokiem i tak jak w 2020 r. to było 500 tys. zł, w 2021 r. też 500 tys. zł, ale w 2022 r. to już jest prawie 1 mln zł. Tak że to jest bardzo ważny element.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#WojciechSkowyrski">Jednocześnie chciałbym powiedzieć, że żeby całkowicie zabezpieczyć te wały przeciwpowodziowe przed bobrami, czyli przez umieszczanie chociażby ścianki szczelnej czy wykonanie konstrukcji zabezpieczającej w postaci siatki, to są już ogromne miliony. Na tych 500 km, prawie 600 km to byłoby prawie 300 mln zł. W tej chwili to są naprawdę duże sumy i musimy mieć to na uwadze, wykonując to.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#WojciechSkowyrski">Jeszcze chciałbym powiedzieć kilka zdań o tych sprawach inwestycyjnych, bo była na razie mowa o utrzymaniu, ale prowadzimy w tej chwili prace na terenie RZGW w Gdańsku, jest w sumie 16 zadań, które projektujemy, ale w tej chwili na tapecie mamy z państwa rejonu przebudowę wału czołowego Zalewu Wiślanego „Batorowo” od kilometra 0 do kilometra 5 oraz wału czołowego Zalewu Wiślanego „Nowotki” – to są w tej chwili dokumentacje, które wykonujemy. Również przebudowę wału przeciwpowodziowego rzeki Szkarpawy od kilometra 0 do kilometra 9, prawego i lewego. Mamy także przebudowę wału przeciwpowodziowego Zalewu Wiślanego „Przebrno” od kilometra 0 do kilometra 3. Czyli to są te zadania. Wykonujemy w tej chwili regulację Srebrnego Potoku w okolicach miasta Elbląg, gmina Milejewo. Robimy też, chciałbym się też pochwalić, że już zakończyliśmy bardzo ważną inwestycję – wrota szturmowe na rzece Tudze. To jest niezwykle ważny obiekt dla państwa i muszę powiedzieć, że sprawnie to przebiegło i uważamy, że to jest jedna z najważniejszych inwestycji, która została…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#Gloszsali">Te trzy ostatnie inwestycje…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselAnnaMilczanowska">Dajmy panu mówić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Ale rzeczywiście wrota na Tudze zabezpieczają Żuławy – chciałbym to powiedzieć, żeby to wybrzmiało. W sumie jest to bardzo ważna inwestycja. Jeżeli chodzi o kolejne rzeczy, które są bardzo ważne, na przykład regulacja Srebrnego Potoku, miasto Elbląg, gmina Milejewo, w ogóle to są inwestycje realizowane z dotacji budżetu państwa i z rezerwy za prawie 27 mln zł. Przebudowa wału czołowego Zalewu Wiślanego „Batorowo” – też w tej chwili właśnie przygotowujemy dokumentację. Już powiedziałem o Szkarpawie.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Natomiast oczywiście bardzo ważne jest to, że my w tej chwili zgłosiliśmy prace inwestycyjne z rejonu Żuław do programu FEnIKS i w tej chwili FEnIKS, jak wiecie państwo, został już ogłoszony i będziemy działać. W rejonie Żuław ta suma, którą będziemy wydatkować w okresie 2021–2027, w tej perspektywie, to będzie prawie 300 mln zł, dokładnie 285 mln zł. Tutaj będzie przede wszystkim przebudowa stacji pomp nr 10 Walewo, gmina Markusy, czyli to państwa rejon. To jest bardzo ważne, bo rzeczywiście bez tych pompowni, tak jak już wcześniej powiedziałem, bezpieczeństwo jest zagrożone. Na przebudowę wału przeciwpowodziowego Zalewu Wiślanego „Przebrno” przeznaczamy konkretne pieniądze. Przebudowa lewego i prawego wału rzeki Szkarpawy oraz przebudowa wału czołowego Zalewu Wiślanego „Batorowo” – wszystko to będzie wykonane do 2027 r. w ramach programu FEnIKS. Też są oczywiście środki RPO, z których będziemy korzystali, ale tutaj – to już to powiem – jest ok. 240 mln i to będą wybrane odcinki obwałowań budowli na Kanale Elbląskim, udrożnienie opasek brzegowych na odcinku Kanału Elbląskiego, remont kierownicy na jeziorze Drużno, odnowienie umocnienia miejsc cumowania na kanale, rozbiórka tymczasowego oraz budowa nowego nabrzeża na Bałdach (w sumie wartość inwestycji to 240 mln zł).</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Tak że to chciałem powiedzieć na wstępie i uważam, że bardzo to dobra wiadomość, że jednak RDOŚ w tej chwili wyraża zgodę na walkę – w cudzysłowie – z tymi bobrami. To chciałem powiedzieć na wstępie.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Zanim państwu oddam głos, zgłasza się pan poseł Jacek Protas. Panie pośle, proszę uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselJacekProtas">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselJacekProtas">Dziękuję panu dyrektorowi za tę informację. Natomiast trzeba powiedzieć bardzo wyraźnie – i pan dyrektor sobie na pewno zdaję z tego sprawę – że większość nawet tych inwestycji, które pan wymieniał, to są drobne inwestycje utrzymaniowe. A nie tego potrzebują, nie takich inwestycji i nie takich przedsięwzięć potrzebują Żuławy. Pan dyrektor również wie, jak wszyscy zainteresowani, że potrzeby inwestycyjne w rejonie Żuław, zarówno po stronie województwa pomorskiego, jak i warmińsko-mazurskiego, sięgają 600–800 mln zł. I podobna kwota, mianowicie 600 mln zł, była wydatkowana z programu „Infrastruktura i środowisko” w latach 2007–2013, a tak naprawdę  2007–2015, bo jeszcze ten okres realizacyjny był przedłużony. Natomiast w kolejnym okresie programowania, w tym, który dzisiaj zamykamy, poważnych środków na zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław, na odbudowę infrastruktury czy modernizację infrastruktury i wzmocnienie zabezpieczeń chociażby przed tzw. cofką pieniędzy w ogóle nie było. To zmarnowane lata. Dlatego mam nadzieję, że to, co pan dyrektor zapowiada, i te 300 mln z programu FEnIKS to nie tylko pana chęci czy zapowiedź, ale to środki, które na te przedsięwzięcia się znajdą. Jeżeli pan dyrektor mógłby bliżej coś powiedzieć na ten temat, czy to są środki uzgodnione z rządem, czy będziecie po prostu ubiegać się o te środki, czy w jakiejś procedurze konkursowej, bo tego pan nie powiedział i tego my nie wiemy. Wiadomo było, że ten program Żuławy to był program indykatywny, zapisany na sztywno w największym programie inwestycyjnym „Infrastruktura i środowisko”, i wiadomo było, że te środki na poszczególne inwestycje w poszczególnych latach będą zabezpieczone. Bardzo proszę o odpowiedź, jakie są założenia – chodzi mi o te  300 mln, które pan zapowiedział na kolejne lata.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Panie dyrektorze, proszę bardzo, może od razu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Tak, oczywiście, bardzo chętnie. Tutaj chciałbym państwa uspokoić, że jeżeli chodzi o program FEnIKS, na liście, którą zgłosiliśmy właśnie do instytucji zarządzającej, znalazło się prawie 300 mln i one już są zaakceptowane. To nie jest tak, że my będziemy startować w jakimś konkursie – to są środki, które zostały Wodom Polskim przyznane, czyli one już są w tej chwili absolutnie pewne. W tej chwili wykonujemy dokumentacje projektowe i jak tylko te dokumentacje będą gotowe – a myślę, że one będą gotowe w ciągu dwóch lat – my te inwestycje zrealizujemy i te środki są zagwarantowane. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę bardzo. Tak, proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Panie przewodniczący, szanowni państwo, zgodnie z precedencją – Marcin Ślęzak, wójt gminy Gronowo Elbląskie.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Po pierwsze, panie przewodniczący, bardzo dziękuję za zwołanie tej Komisji – bardzo dla nas ważnej.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Szanowni państwo, to, co przedstawił pan wiceprezes, jest oczywiście istotne, ale podzielam słowa pana posła Jacka Protasa, który powiedział, że to wynika po prostu z zadań obligatoryjnych, utrzymaniowych, wynikających z przepisów nadrzędnych, chociażby Prawa budowlanego, warunków technicznych itd., itd. My natomiast borykamy się – można powiedzieć, że z takim impetem od pięciu lat – z bardzo poważnym problemem, czyli ogromną ekspansją bobra, jakkolwiek zwierzęcia bardzo sympatycznego, ale u nas traktowanego już niestety jako szkodnik. Te wszystkie czynniki, o których pan wiceprezes powiedział, które są ważne do wykonania, muszą się zmierzyć z tym, co stało się w tym momencie i co funkcjonuje albo nie funkcjonuje na wałach przeciwpowodziowych. Słuszność jest w tym, co było powiedziane, że jesteśmy terenem poniżej poziomu morza. My reprezentujemy województwo warmińsko-mazurskie, część powiatu elbląskiego. Natomiast, proszę mi uwierzyć, absolutnie mam delegację do tego, by mówić w szerszym znaczeniu, a mianowicie także reprezentując gminy województwa pomorskiego, ponieważ Żuławy nie znają ani granic, ani struktur administracyjnych, są po prostu obszarem – a my to nazywamy nie obszarem, ale urządzeniem hydrotechnicznym. Proszę państwa, co się stało na wałach przeciwpowodziowych – wspomniana cofka powoduje, że napór wody i ciśnienie, które jest wywołane cofką, przyczynia się do tego, że wały po prostu pękają. Mieliśmy taką sytuację pierwszy raz w historii, że nie nastąpiło przerwanie wału, ale nastąpiło tąpnięcie. Jest to, proszę państwa, zarejestrowana sytuacja z 15 października, bardzo trudna sytuacja, która powinna wzbudzić bardzo ogromne obawy. Z tego względu, że nory bobrowe i siedliska są nie dość, że poniżej poziomu wody, to jeszcze poniżej poziomu terenu, który to teren jest poniżej poziomu wody. One są u podstawy wałów. Wały, można powiedzieć, są zawieszone w powietrzu.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Do tego dochodzi jeszcze przede wszystkim taki czynnik, o którym mówimy od pięciu lat, mianowicie brak drożności głównych cieków wodnych. Pan wiceprezes był łaskaw powiedzieć, że zabezpieczacie tutaj cieki wodne przeciw zatorom lodowym lub innego rodzaju zatorom, natomiast my jesteśmy w stanie merytorycznie udowodnić, że niestety te czynności nie są wykonywane, ponieważ mamy główne cieki wodne, jest ich pięć, po których można przejść po powierzchni, są tak zakrzaczone i zarośnięte. Jeżeli do tego dołożymy zator lodowy i cofkę, która jest zawsze w tym okresie wiosenno-zimowym lub jesienno-zimowym, to w tym momencie ta woda absolutnie nie ma swobodnego przepływu. Następuje albo wytwarza się napór ciśnieniowy na wały i dochodzi do tego, do czego doszło 15 października, bo jeszcze do tego się przyczynia poszatkowanie za sprawą nor bobrowych.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Proszę państwa, taki współczynnik cenowy, to jest absolutnie wykazane w kosztorysach. Zabezpieczenie 30 m wału na lewym wale rzeki Fiszewka, 30 m, zabicie ściankami szczelnymi Larsena po to, żeby osiągnąć warstwę nośną – na terenach Żuław Wiślanych ona jest osiągana na poziomie pięciu, sześciu, a nawet ośmiu metrów w głąb – kosztowało 600 tys. zł, 30 m. Pan był łaskaw powiedzieć, że macie przeznaczone  0,5 mln zł na doraźne zabezpieczenie wałów przeciwpowodziowych – samych cieków wodnych u nas, tych głównych, w ujęciu kanały i rowy, na terenie 89 km2 gminy Gronowo Elbląskie jest 1023 km. To jest, proszę państwa, realny problem. My w tym momencie nie mówimy o czymś, co stanowiłoby podstawę do napisania książki geograficznej, tylko mówimy o realnym problemie, z którym musimy się zmierzać. Prosimy państwa, wręcz błagamy o pomoc w podjęciu takich radykalnych kroków do stworzenia dedykowanego programu, który zapewniłby środki – w cudzysłowie – celowane.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Bo pan wiceprezes był łaskaw powiedzieć o kwocie z FEnIKS-a 300 mln, a także o tych poszczególnych kwotach, jednak, panie prezesie, tutaj pan jakby nie może zaprzeczyć, że te fundusze są wkładane do jednego worka. Wy administrujecie jako RZGW Gdańsk województwem pomorskim, warmińsko-mazurskim oraz kujawsko-pomorskim i nie ma konkretnej precyzji, gdzie te środki trafią. Z przedstawionych przez pana inwestycji wiele jest poczynionych w gminach, które z tym problemem żuławskim nie są związane, bo gmina Milejewo to wysoczyzna elbląska lub te inne gminy. Oczywiście pan przedstawia to i to jest słuszne, absolutnie temu nie przeczę. My znamy wykazy tych zadań inwestycyjnych z tego względu, że często je też opiniujemy i o to nas się prosi, za co dziękujemy, bo od trzech lat rzeczywiście możemy może nie tyle ingerować, co zapoznawać się z tymi zamierzeniami, czyli polderyzacja, zwłaszcza – jeżeli chodzi o Gronowo Elbląskie – polder 44 czy stacja pomp. Bardzo ważne i za to bardzo dziękujemy. Natomiast stacje pomp muszą współpracować z pozostałymi urządzeniami w postaci rowów melioracyjnych głównych, podstawowych, kanałów melioracyjnych oraz rzek i innych cieków towarzyszących temu ustrojowi wodnemu. To jest bardzo poważny problem. Dlatego, tak jak mówię, będę powtarzał z uporem maniaka, mówiąc kolokwialnie, jest jeszcze ogromne poszatkowanie za sprawą bobrów.</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Ad vocem tego, co pan powiedział, my też się cieszyliśmy – ale nie bez powodu mówię w czasie przeszłym – z opinii i potem konkretnych dokumentów regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Proszę państwa, bóbr ma to do siebie, że w chwilach, kiedy rzeczywiście stanowi zagrożenie, bardzo sprawnie się chowa, a w chwilach, kiedy nie stanowi żadnego zagrożenia, nic nie daje nam to, że możemy ingerować w tę populację. My powinniśmy mieć tę ingerencję albo zapewnioną, albo powinniśmy mieć pomoc w zapewnieniu tej ingerencji w populację bobra w sposób nieograniczony czasowo, całorocznie, bo tak jak powiedziałem, ekspansja tej populacji jest tak daleko idąca, że naprawdę dojdzie do potężnego zalania.</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Przepraszam, panie przewodniczący, za tę dygresję, ale to ad vocem z poprzedniej komisji. Muszę się tutaj do tego odnieść, ponieważ nie miałem możliwości. Być może to zadanie będzie niektórych zadowalało, bo tak było sfinalizowane poprzednie posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. My się oczywiście na to nie godzimy, bo tyle inwestycji, które zostały poczynione – gdybyśmy dzisiaj mieli to zalać, to byłoby światowe marnotrawstwo.</u>
+          <u xml:id="u-15.8" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Pan też wspominał tutaj o Kanale Ostródzko-Elbląskim i inwestycjach, które są tam czynione. One nie są związane z Żuławami. My dzisiaj mówimy u tej podstawy, ponieważ te wszystkie założenia wynikające z obligatoryjnych obowiązków są trafne i one są potrzebne. Natomiast my – i absolutnie nie ma tutaj żadnego przekłamania – ubieramy te wodery, bierzemy do ręki łopaty, kiedy jest przerwanie wałów, ze strażakami pracujemy nawet 24 godziny ciągiem i wiemy, jak to wygląda u podstawy wałów, która to podstawa praktycznie nie funkcjonuje. Dziś jedynym zabezpieczeniem w moim przekonaniu jest rzeczywiście szczelność w postaci zabijania, palowania, osiatkowania tych wałów, bo inaczej sobie po prostu nie poradzimy. Dojdzie naprawdę do katastrofy, takiej, jaka nie miała do tej pory miejsca. To już jest taki punkt końcowy tej wypowiedzi, taka prośba błagalna o to, abyśmy naprawdę mogli się nad tym wspólnie pochylić i merytorycznie porozmawiać.</u>
+          <u xml:id="u-15.9" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Panie przewodniczący, bardzo dziękuję za możliwość wypowiedzenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę uprzejmie, najpierw pani, potem pan. Proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#WojtgminyMarkusyDorotaWasik">Dorota Wasik, wójt gminy Markusy.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#WojtgminyMarkusyDorotaWasik">Panie przewodniczący, szanowni państwo, również, jak mój przedmówca, bardzo serdecznie dziękuję za to dzisiejsze posiedzenie, za możliwość zaakcentowania tego, o czym mówimy już od kilku lat – że od 2017 r., kiedy mieliśmy ostatnią taką poważną powódź, do 2023 r., do dzisiaj, tak naprawdę na naszych żuławskich terenach, terenach naszych wyjątkowych gmin, my nie możemy spać spokojnie, gdy wieją wiatry, które powodują cofkę. Ostatnie lata były takimi latami, które nas uśpiły, dlatego że były to lata suche, nie było dużego naporu wody, bo stan naszych rzek i naszych wałów jest taki, że nie przyjąłby dzisiaj tego naporu wody, a jeżeli przyjąłby tę wodę, to te dziury bobrowe po prostu nie pozwolą na to, żeby nasze wały to utrzymały. Stąd też już nie będę powtarzać tego, co powiedział przed chwilą mój sąsiad, bo to samo co w gminie Gronowo jest także na terenie gminy Markusy. Gmina Markusy jest odrobinę większa – 109 km2, jeszcze więcej rzek, typowo rolnicza gmina, cała poprzecinana rzekami i kanałami. Stąd też ta nasza obecność i nasza determinacja i to nasze błaganie właśnie o program dedykowany Żuławom Wiślanym, właśnie zadania do zrobienia rozpisane na poszczególne obszary.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#WojtgminyMarkusyDorotaWasik">Dziękujemy za to, co jest zrobione, bo oczywiście to widzimy, jesteśmy w tych gminach 24 godziny na dobę i faktycznie, gdy jest zagrożenie i cokolwiek się wydarzy – w styczniu też w tym uczestniczyłam – ubieramy się, jedziemy na wały ze strażakami, monitorujemy dzień i noc, żeby się nie powtórzyło to, co było w 2017 r., żeby te wały nam nie poprzeciekały. A w tej chwili zdarza się tak, że te dziury bobrowe są już faktycznie od nasady do korpusu i nawet niebezpieczne jest dzisiaj poruszanie się po tych naszych wałach. Mieszkańcom mówimy: jeśli nie musicie, to bardzo proszę nie wchodzić na wały. Stąd dzisiaj nasza prośba o to, żeby program… żebyśmy na tych Żuławach Wiślanych mogli czuć się bezpiecznie. Zawsze będę bronić tego naszego stanowiska, że Żuławy Wiślane są spichlerzem naszego kraju. Proszę, zapraszamy na Żuławy Wiślane, żeby zobaczyć, jak piękne i urodzajne gleby mamy na tych terenach.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#WojtgminyMarkusyDorotaWasik">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Bardzo dziękuję pani wójt.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę uprzejmie, proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyRadyPowiatowejWarminskoMazurskiejIzbyRolniczejwPowiecieElblaskimRomanPuchalski">Panie przewodniczący, Roman Puchalski, przewodniczący izby rolniczej w powiecie elbląskim.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyRadyPowiatowejWarminskoMazurskiejIzbyRolniczejwPowiecieElblaskimRomanPuchalski">Panie przewodniczący i szanowni państwo, przed chwilą otrzymaliście od pana prezesa Wód Polskich informację, jakie zadania będą wykonane na terenie Żuław Wiślanych. Były to tego rodzaju zadania, że to będzie przebudowa wałów, jednego czy drugiego – nie będziemy mówić, o które chodzi. Proszę państwa, chciałbym państwu uzmysłowić i chciałbym, żebyście państwo wystąpili do Wód Polskich o dokumentację, na czym polega przebudowa wałów przeciwpowodziowych. Otóż przez kilka ostatnich lat polegało to na tym, że obecnie istniejące wały powodziowe, zniszczone przez bobry, zostają posypane piaskiem lub ziemią, podwyższone o ok. 15 cm, zagładzone i jest posiana trawa. Nie jest wkładane w wały żadne zabezpieczenie przeciwko przerwaniu wałów. Tak jak w latach 70. tamtego stulecia, pamiętam, było wykonywane takie wkopywanie metrowych jakichś plastików lub jakichś płyt w tych miejscach, gdzie były największe uszkodzenia lub zaniżenia, które powodowały przerwanie wałów przez wodę.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacyRadyPowiatowejWarminskoMazurskiejIzbyRolniczejwPowiecieElblaskimRomanPuchalski">Poza tym chciałbym, żebyście państwo wystąpili i zapytali, czy Wody Polskie, mając informację, że jest zgoda regionalnej dyrekcji, wystąpiły z wnioskiem o zlikwidowanie lub likwidację bobrów, oraz jakie były roczne nakłady, powiedzmy, dziesięć czy piętnaście lat temu na konserwację i utrzymanie wałów, a jakie są na ten rok.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#PrzewodniczacyRadyPowiatowejWarminskoMazurskiejIzbyRolniczejwPowiecieElblaskimRomanPuchalski">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę bardzo. Najpierw pani, a potem pan. Proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#WiceprzewodniczacaRadyGminyGronowoElblaskieBogumilaStawska">Bogumiła Stawska, jestem wiceprzewodniczącą Rady Gminy Gronowo Elbląskie.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#WiceprzewodniczacaRadyGminyGronowoElblaskieBogumilaStawska">Od 40 lat mieszkam przy rzece, z okna widzę te dziury i po prostu przez te 40 lat pamiętam, że ze 30 lat temu, jak była rzeka czyszczona, to ten urobek był wybierany na wał i go automatycznie trochę podnosił, zamulał. Teraz jak przywiezie się parę wywrotek piasku, później ciężki sprzęt wjeżdża kosić wał, to są wielkie ciągniki, oczywiście one ten wał jeszcze bardziej wciskają. A dziury na wałach akurat widzę codziennie i tylko patrzę na całe wyrwy od rzeki do wałów pokopane. Tak że jak przyjdzie wyższa woda, to tylko patrzeć, jak to przecieknie.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#WiceprzewodniczacaRadyGminyGronowoElblaskieBogumilaStawska">Tutaj pan prezes mówi o straszeniu bobrów, ale kto będzie miał to robić? Chyba mieszkańcy tylko, bo to nic nie będzie kosztowało. Niestety myśliwi nie są zainteresowani odstrzałem. Nie znam myśliwego, który byłby zainteresowany odstrzałem bobra. Odstrzelić bobra jest naprawdę bardzo ciężko. Nawet jak były łatane dziury tutaj, na gminie Gronowo Elbląskie, to jak się jechało z Gronowa do Zwierzna i się zerknęło z mostu, to tylko było widać pasek przy paseczku – tyle było tych dziur, ale one są zasypane piaskiem, dla bobra to jest nic.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#WiceprzewodniczacaRadyGminyGronowoElblaskieBogumilaStawska">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę uprzejmie, proszę się przedstawić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#ZastepcawojtagminyElblagRomanPawlowski">Roman Pawłowski, zastępca wójta gminy Elbląg. Panie przewodniczący, szanowni państwo, mam to szczęście, że jestem mieszkańcem województwa pomorskiego, a pracuję w województwie warmińsko-mazurskim i doskonale znam Żuławy Gdańskie, Żuławy Nowodworskie i w tej chwili dobrze poznałem również Żuławy Elbląskie. To, co łączy te żuławy, to to – wspomniał o tym mój kolega – że one nie dadzą się podzielić administracyjnie. To jest po prostu jednolity organizm hydrotechniczny, stworzony generalnie przez naturę i przez człowieka. To, co zostało stworzone przez naturę, człowiek musi w tej chwili utrzymać, bo są to rzeczywiście najbardziej żyzne gleby w Polsce, które potrafią dawać doskonałe plony. Pracują tam ludzie, którzy się z tymi terenami związali, zaraz po 1945 r. opanowali te żuławy, bo to jest ważne, bo to jest jakby ludność napływowa, która poznała te żuławy. Żuławy też nie mają szczęścia jakby do całego procesu administracyjnego, bo to różne koleje rzeczy. One przechodziły od różnego stopnia organizacji i podziału itd. Czasami te podziały były dziwne. W tej chwili powstały Wody Polskie jako taki jednolity twór. Do dzisiaj nie są uregulowane stany prawne poszczególnych własności rowów. Mamy z tym ogromny galimatias na terenie gminy Elbląg. Myślę, że pozostali koledzy to samo. Nieuregulowany stan dróg poprzez podwyższanie wałów czy robienie nowych wałów, które były robione na innych terenach. Teraz się okazuje, że są gospodarstwa rolne na terenie naszej gminy, które nie mają dostępu komunikacyjnego w wyniku wykonania wałów przeciwpowodziowych i zgłaszają się z problemami do gminy, my się zgłaszamy do Wód Polskich – problem nierozwiązywalny.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#ZastepcawojtagminyElblagRomanPawlowski">To, co pan prezes wspomniał, to może jest taka dobra wiadomość o dokumentacji czynionej na ten wał czołowy, tutaj na polderze Batorowo. To rzeczywiście jest niezwykle istotne, bo słynna powódź, która zalała Wyspę Nowakowską – do dzisiaj mamy zdjęcia historyczne, że poziom wody się podniósł ponad 3 m. To jest po prostu dramat. Teraz w przypadku takiej cofki, dwa tygodnie temu mieliśmy taki przypadek w naszej gminie, gdzie powiedziałbym, przez niedbalstwo firmy Budimex, która wykonuje pogłębienie kanału żeglugowego, nastąpiło zalanie kilkudziesięciu hektarów upraw. Oczywiście Budimex też nie poczuwał się do winy, bo on robi inną inwestycję, obniżył te wały i teraz nie ma winnych, a mieszkańcy gminy Elbląg ze strażakami musieli ten problem usunąć w ciągu nocy. Tak że to może jest taka dobra wiadomość. Natomiast rzeczywiście ten program dla Żuław Wiślanych musiałby być dedykowany, bo oprócz tego, że mamy bobry, wodę itd., mamy najdroższe inwestycje drogowe w Polsce. Proszę państwa, u nas wykonanie kilometra drogi to jest prawie to samo, co byśmy normalnie musieli kopać tunele na Zakopiance. U nas nie ma materiałów budowlanych, u nas nośność tego gruntu wymaga albo wymiany gruntu, albo palowania. Przecież słynny odcinek siódemki między Wisłą a Elblągiem jest droższy niż tunel pod rzeką Wisłą, w marcu był robiony. To są problemy, również przyłączam się do tego apelu. Musiałby być stworzony taki program funkcjonalny dla Żuław Wiślanych dla uratowania tych Żuław Wiślanych, po prostu dla przyszłych pokoleń, bo inaczej się nie da. Jeśli człowiek nie pomoże, my nie wygramy sami jako gminy z całego obszaru Żuław Wiślanych z naturą, która robi swoje. Bobry zostały sprowadzone, cieszyliśmy się. Dzisiaj bóbr się żywi, proszę państwa, tym, co rolnik uprawia. Bo w tej chwili bóbr żuławski ma ok. 30 kg, bo ma buraka cukrowego, kukurydzę i różne inne – on się już nie żywi gałązkami. On się żywi tym, co ma na polu normalnie, to jest doskonałe i przetworzy to.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#ZastepcawojtagminyElblagRomanPawlowski">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę bardzo, panie wójcie. Jeszcze pan poseł. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Dosłownie na podsumowanie, proszę państwa. Panie przewodniczący, takie jedno zdanie w uszczegółowieniu tego, co mój kolega powiedział w kontekście kosztów inwestycji. Apelujemy bardzo o ten program, który by też warunkował właśnie samo wykonanie tych inwestycji. Proszę państwa, chociażby ostatni Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg – ale ten Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg musi się opierać na warunkach technicznych, jakim odpowiadają drogi w kontekście Prawa budowlanego. Jeżeli wszystkie wały… I teraz może odpowiem na to pytanie, dlaczego my o tych wałach mówimy. Na terenie gminy Gronowo Elbląskie, gminy Markusy, ogólnie gmin żuławskich wszystkie drogi są prowadzone na wałach przeciwpowodziowych albo na groblach, gdzie wzdłuż tych ciągów komunikacyjnych są albo kanały, albo rowy melioracyjne w ujęciu głównym, czyli administrowane przez Wody Polskie. My, mając ciągi komunikacyjne o konkretnej szerokości, nie jesteśmy w stanie sprostać warunkom technicznym, jakim powinny odpowiadać drogi, żeby dokonać inwestycji polegającej na przebudowie albo budowie drogi, bo nie spełniamy warunków. Nasze drogi mają 4,5 m, w życiu nie zmieścimy tam wymaganych prawem 5,5 m. Dlatego prosimy też… To jest jeden z ważniejszych aspektów, bo inaczej się nie mieścimy w kryteriach. Może ktoś mieć do nas zarzut, że nie korzystamy z dedykowanych programów inwestycyjnych w kontekście dróg. To jest taki program, który po prostu otworzył nam oczy i od roku nie śpimy, ponieważ walczymy z wydziałami budownictwa i architektury, które to wydziały też mają związane ręce. To jest tak jakby ad vocem tego, dlaczego mówimy o ważności tych wałów w kontekście właśnie dedykowanego programu.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Proszę państwa, można sobie zadać takie merytoryczne pytanie. Panie wiceprezesie, absolutnie nie przeczę temu, co jest wykazane w tych wszystkich zestawach inwestycyjnych. Natomiast są to zadania bieżące, które trzeba zgodnie z przepisami prawa utrzymywać. My w tym momencie potrzebujemy bardzo znaczących inwestycji. Koszty… Bo w tym momencie dokonujemy, można powiedzieć w ujęciu całości tego urządzenia hydrotechnicznego, tylko doraźnych, kosmetycznych napraw. Jeżeli nie podejmiemy radykalnych kroków inwestycyjnych, finansowych, to po prostu dojdzie do tragedii i to będzie koszt, jaki będziemy musieli ponieść. Co możemy w zamian państwu dać? Oczywiście to, co powiedziała moja koleżanka – jedne z najżyźniejszych, jeśli nie najżyźniejsze gleby, a tym samym obfite plony. Naprawdę gospodarka potrafi być rozwinięta. Rolnicy starają się rozwijać, mają coraz to doskonalszy sprzęt i naprawdę możemy być bardzo atrakcyjnym i ciekawym nawet pod względem turystycznym regionem. O to bardzo, panie przewodniczący, szanowni państwo, prosimy, apelujemy. W tym momencie zamanifestuję – już obiecuję po raz ostatni w tym zdaniu – dokonujemy kosmetyki, natomiast my potrzebujemy radykalnych ujęć, takich inwestycyjnych, i radykalnego finansowania. Jednak żeby nie było to w ujęciu kompleksowego worka finansowego, to musi to być program celowany, dedykowany. Przepraszam za to słowo „musi”, ale naprawdę, proszę wierzyć, przemawia przez nas determinacja i strach.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#WojtgminyGronowoElblaskieMarcinSlezak">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, proszę bardzo, a potem pani poseł Anna Milczanowska jeszcze prosiła o głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Panie przewodniczący, my w tej sprawie spotykamy się już drugi raz w tej samej sali, prawie w tym samym składzie. Od tamtego posiedzenia i z tego posiedzenia niewiele wynika. Chciałbym przede wszystkim, państwo wójtowie, gospodarze tego terenu, żebyście wystąpili o powołanie zespołu roboczego złożonego z parlamentarzystów, samorządowców, a przede wszystkim z kół łowieckich, bo my musimy zrobić po pierwsze inwentaryzację tego bobra i depopulację bobra. Gdyż cały czas walczymy z bobrem, bo to bóbr jest przeszkodą numer jeden. Jeżeli mieliśmy potężne zagrożenie ASF-em, to Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęła decyzję. Siedem powiatów, gdzie były największe ogniska – całkowita depopulacja dzika. To można zrobić. Jeżeli tutaj pan mówi, że RDOŚ wyraża wolę, to nie na 200 sztuk. Jeżeli bobry się mnożą w takiej ilości, w jakiej się mnożą, że jeżeli będziemy odstrzeliwali tylko 200 sztuk rocznie, to ta populacja będzie cały czas taka sama, a może nawet większa, czyli walczymy z wiatrakami.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PoselZbigniewZiejewski">Apeluję w tym momencie – bo jestem też w Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych i zrobiliśmy taki program dla Śląska, gdzie 100 mln zł każdego roku dajemy na infrastrukturę dodatkowo poza budżetem, 100 mln do 2031 r. Jeżeli samorządowcy proszą o taki program, to powinniśmy wziąć się za ten program. Z tego spotkania dzisiaj powinny wypaść konstruktywne wnioski, bo państwo przyjadą jeszcze raz, jeszcze raz będziemy narzekać, aż się te Żuławy Wiślane, w którymś momencie zaleją. Ja ten głos krytyczny w tamtym momencie słyszałem i obejrzałem się na tę panią posłankę, która powiedziała, że kraj stepowieje, to lepiej Żuławy Wiślane zalać. Można taką drogę też przyjąć, ale to jest spichlerz Polski. Po to budowaliśmy ten przekop, mierzeję, żeby barki wpływały do Elbląga i żeby to zboże ładować, żeby wykorzystać nadbrzeża. Tam jest pomysł, to ma być czwarty port w Polsce. Róbmy wszystko – panie przewodniczący, apeluję do pana – żeby pan dzisiaj takie konstruktywne wnioski z tej dyskusji przedłożył premierowi, bo tylko on może w tym kierunku coś zrobić, a my taki zespół parlamentarny powołamy, powołamy go, bo już byliśmy w gminie jednej i drugiej, byliśmy, spotkaliśmy się ze sztabem kryzysowym, rozmawialiśmy bardzo szczegółowo i róbmy krok do przodu. Następne spotkanie to zróbmy tak, że myśliwi mówią: tak, trzeba bobra odstrzelić. Teraz dla każdego koła, które w tamtym rejonie jest, wyznaczamy zadanie odstrzelenia tych bobrów. Pan wójt powiedział, że to nie są zwierzęta prawnie chronione, tylko to są szkodniki w tym rejonie i my musimy do tego tak podejść, że bobry na Żuławach Wiślanych są szkodnikami. Czy bobry mają wygrać z ludźmi? Dojdzie do tego, że one wygrają, zaleją, te 170 tys. ha, co pan z Wód Polskich powiedział, zostanie zalanych. O to nam chodzi? Chyba nie. Dlatego apeluję o taką rozsądną, konstruktywną dyskusję, powołanie takiego zespołu, zarówno ze strony rządowej – bo nie wiem, czy jest ktoś ze strony rządowej dzisiaj na sali, panie przewodniczący?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Nie, z rządu nie, ale…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselZbigniewZiejewski">Właśnie, czyli my w takim składzie, panie przewodniczący, możemy się spotykać jeszcze kilka razy. Dlatego apeluję do pana jako przewodniczącego Komisji, że na następne posiedzenie trzeba przygotować weryfikację, bo na poprzednim spotkaniu był pan łowczy z Elbląga. On mówił konkretnie o liczbach i trzeba zacząć te pierwsze rozmowy z myśliwymi i z RDOŚ ustalić, co robimy z bobrem. Depopulacja bobra to jest numer 1. Nie będzie dziur, nie będzie nowych… Jeżeli tutaj pan wójt mówił o takich kosztach – 500 tys. kosztuje jedna dziura. O takim metrze… Jeżeli następują prawie tąpnięcia górnicze. To idźmy w dobrym kierunku i postawmy sobie zadanie i cel. Dziś na tym spotkaniu wyjaśniliśmy sobie po raz drugi, bo po raz drugi wyjaśniamy te same problemy, i ruszmy z miejsca. Na takim następnym spotkaniu chciałbym, żeby była RDOŚ z Olsztyna, która decyduje o tych bobrach, o tych odstrzałach, żeby pani się gruntownie wypowiedziała i każdy, kto się wypowiada, niech bierze odpowiedzialność za swoje słowa. Bo to, że zredukujemy  200 bobrów, nie rozwiązuje w żaden sposób problemów Żuław Wiślanych.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PoselZbigniewZiejewski">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę bardzo, pani poseł Anna Milczanowska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselAnnaMilczanowska">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselAnnaMilczanowska">Dziękuję za obecność także państwu samorządowcom i za poruszanie tego problemu. Państwo zdajecie sobie sprawę z etapowości, jeżeli chodzi o rewitalizację Żuław Wiślanych. Ten pierwszy etap, o którym mówił pan poseł Jacek Protas, był zakończony w 2015 r. Ten drugi, to, co wspominał pan z Wód Polskich, zakończył się chyba w 2022 r. Ten trzeci proces, etap rewitalizacji, przewidziany do 2030 r. chyba z wykonaniem, o którym wspomniane zostało, że z tego programu FEnIKS jest już 300 mln zł. On ma kosztować, z tego co wiem, ok. 600 mln zł. Panie przewodniczący, oboje jesteśmy członkami Komisji Infrastruktury i gros tych rzeczy związanych właśnie z tego typu rewitalizacjami, inwestycjami również przeprowadza się na naszej Komisji Infrastruktury.</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#PoselAnnaMilczanowska">Tak że tu chciałabym nawiązać jeszcze do pana posła Smolińskiego. Żuławy są mi bardzo bliskie nie dlatego, że tam mieszkam, ale dlatego, że tam bywam, bo tam najlepiej wypoczywam – i dlatego znam ten problem. Z panem posłem się zgadzam, mówiąc o tym, że Żuławy są spichlerzem ziem polskich, kiedyś były nawet spichlerzem Europy. Tak, przecież nie na darmo ściągali tam inni i swoje majątki zakładali, więc warto to uszanować i trzeba koniecznie o to zadbać. Państwo wiecie, że poseł Kazimierz Smoliński jest zaangażowany w te prace. Myślę, że ta sugestia, żeby powstał taki – tutaj w stronę pani poseł Falej się zwracam – zespół, który może stworzyć taką koalicję dla Żuław Wiślanych… Że może i Wodom Polskim pewne rzeczy, które muszą zapadać też w rządzie, podczas obrad rządu Rzeczypospolitej Polskiej, łatwiej byłoby też przeprowadzić, żeby rzeczywiście to się tak odbyło konkretnie. Bo o czym my mówimy? Przecież ok. 70% tych ziem na Żuławach Wiślanych wymaga automatycznego przepompowania wody – bo inaczej nie ma ziemi. Bo ulega to całkowitej degradacji poprzez zalania. Więc tych inwestycji musi być tam cała masa. To taka moja sugestia, panie przewodniczący, rzeczywiście dzisiaj państwo przyjechaliście też z daleka – żebyście nie wyjeżdżali z niczym. Oczywiście też dobrze byłoby, gdyby czy wasz przedstawiciel, czy wszyscy państwo wójtowie i pani wiceprzewodnicząca, i pan z izby rolniczej – też bardzo dobrze, bo przecież pan reprezentuje gros rolników, którzy na tych ziemiach uprawiają albo starają się uprawiać… Aby to następne spotkanie już było takim bardziej konkretnym, choć to, co przytoczył pan z Wód Polskich, też posiadało wiele konkretów, ale nas interesuje teraz to, co na przyszłość i żeby to było w bardziej uporządkowanym harmonogramie.</u>
+          <u xml:id="u-31.3" who="#PoselAnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Pani Monika Falej. Proszę bardzo, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselMonikaFalej">Tak jak powiedziałam na wstępie, zależało mi na tym, żeby rzeczywiście mówić tutaj o tym, co może być robione, bo to, co jest, to widzimy, mamy prace bieżące, które się dzieją – i one się dzieją, bo muszą się dziać. Ale jest pytanie, jak można po prostu zrealizować te działania, jednak dofinansowanie i robiąc coś ponad to, co trzeba robić. Zatem tutaj pytanie też i do Wód Polskich. Czy jest w ogóle jakakolwiek szansa, żeby oprócz podstawowych działań, które są wykonywane – ale też, jak tutaj słyszę, nie zawsze jednak tak, jak powinny być – czy jest szansa na to, żeby rzeczywiście większe środki zostały teraz przeznaczone na działania? To jest pierwsza część pytania. A z drugiej strony rzeczywiście myślę, że akurat zespół parlamentarny powinien dalej rozmawiać w ten sam sposób jak na Komisji. Jednak pytanie, może do pana przewodniczącego – czy po prostu podkomisja nie powinna powstać, która będzie, tak jak tutaj kolega Ziejewski powiedział, rozwiązywać konkretny problem dla konkretnego obszaru. I może wtedy rzeczywiście 100 mln, 200 mln czy jeszcze więcej, bo tutaj rzeczywiście są zupełnie inne potrzeby, będzie można wygospodarować poza budżetem do realizacji tych działań, które tutaj są przedstawiane przez państwa z samorządów. To takie jakby dwie oddzielne kwestie. Czyli czy na tym etapie jest jakakolwiek szansa na zwiększenie środków i poprawienie działań, które powinny być realizowane. A druga kwestia to właśnie do pana przewodniczącego i do kolegów i koleżanek posłów – czy raczej zamiast zespołu parlamentarnego nie powinna być powołana podkomisja, bo to jest zupełnie inne umocowanie, inna ranga i inne możliwości.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselMonikaFalej">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Panie prezesie, proszę bardzo, jeżeli mógłbym prosić o głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Tak. Dziękuję za ten głos, pani poseł. Muszę powiedzieć, że ten rok dla Wód Polskich jest dosyć trudny, bo mamy bardzo napięty budżet z racji też sytuacji geopolitycznej i muszę uczciwie powiedzieć, że ogrom potrzeb jest w całej Polsce, więc mamy rzeczywiście bardzo trudną sytuację finansową, tego nie możemy ukrywać. Uważamy, że te 280 mln z FEnIKS-a to jest też dla nas duży sukces, bo już rozpoczynamy konkretną pracę, ale absolutnie się z państwem zgadzam – mówię też jako hydrotechnik – że jeżeli chodzi o Żuławy Wiślane, to jest to teren bardzo ważny, ale jednocześnie też hydrotechnicznie trudny i wymaga on specjalnego programu. Zatem jestem całym sercem za tym, żeby stworzyć w tym kierunku taki program rządowy. Mamy do tego narzędzia, bo przypominam, że jeżeli chodzi o sprawy nieuregulowanych spraw własności, to wszystko mogło być podciągnięte pod specustawę przeciwpowodziową, więc tutaj nie mielibyśmy żadnego problemu. Mamy też nowe narzędzia, chociażby na przykład georadary spektralne, które pozwalają nam na przykład zlokalizować bez kopania otworów geotechnicznych te miejsca, gdzie są te jamy – i od tego miejsca zacząć. Rzeczywiście tutaj są potrzebne naprawdę bardzo duże pieniądze. Biorąc pod uwagę to, jakie są potrzeby w całym kraju, bo przecież to, co my robimy, to jest ogrom, w tej chwili mamy inwestycje, które są na poziomie wielu dziesiątków miliardów złotych na terenie całego kraju. Jeżeli będziemy w stanie wyasygnować kolejne sumy z programu rządowego na wykonanie tych prac, to my wiemy, co mamy robić, my to zrobimy.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Też całkowicie się zgadzam, że powinno się te wały potraktować w sposób taki bardziej dokładny. Absolutnie nie zgadzam się, że my tutaj podsypujemy 30 cm – nie, jesteśmy też zdania, że trzeba zrobić tam przesłonę czy nawet przesłonę ze ścianki PCV, czy właśnie zrobić zabezpieczenie przeciwbobrowe również na przyszłość. Też uważamy, że ten rejon jest wyjątkowy dla bobrów. One tam nie powinny być, bo bobry w sposób naturalny są w rzece, ale te wały są odsunięte. Tutaj po prostu te wały są naturalnym brzegiem, więc nie można traktować tego w ten sposób, że bobry tutaj powinny być. Nie mam śmiałości powiedzieć, co z tymi osobnikami zrobić, bo sam czuję dyskomfort z tego powodu. Ale też absolutnie jestem zdania, że jeżeli będziemy bobry tam tolerować w taki sposób jak dotychczas, to zwyczajnie będziemy mieli problem zawsze i ten problem będzie tylko narastał. Jesteśmy całkowicie za tym, żeby te istniejące pompownie, bo oprócz wałów to trzeba jeszcze o ten system… Przypominam wszystkim, że większość tych pompowni jest z lat 30. ubiegłego stulecia, więc my jesteśmy pierwsi za tym, żeby to robić. Ponadto wiecie państwo, że są to pompownie, które są największe w Europie – po 20 m3 na sekundę. Przypominam, że na Wiśle pompownie są do 10 m3. Te największe na zawałach to są giganty. Jesteśmy absolutnie przekonani, że to trzeba zrobić. Natomiast poprosimy tutaj rzeczywiście państwa parlamentarzystów, posłów, żebyście państwo nas wspomogli w uzyskaniu tego finansowania, bo to są gigantyczne pieniądze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselMonikaFalej">Tylko koszty nierobienia tego mogą być naprawdę o wiele większe.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#ZastepcaprezesaPGWWodyPolskieWojciechSkowyrski">Oczywiście, przecież mamy analizy kosztów i korzyści wielu inwestycji. Powodzie dobitnie pokazują, że to są miliardy złotych, które trzeba potem wydać z powodu tych szkód czy strat, które się dzieją, już pomijając straty ludzkie, które są po prostu straszne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Szanowni państwo, proszę bardzo, Marek Wójcik, Związek Miast Polskich.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Panie przewodniczący, państwo posłowie, szanowni państwo, Marek Wójcik, Związek Miast Polskich.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Bardzo krótko chciałem powiedzieć o pewnym fakcie, który do tej pory nie pojawił się w dyskusji, i też prosić państwa, pana przewodniczącego i członków tej Komisji, o podjęcie inicjatywy w tym zakresie. Otóż w 2016 r. NIK przedstawił raport dotyczący ochrony przeciwpowodziowej na obszarze Żuław Wiślanych. Nie będę przytaczał wszystkich wniosków, które tam się pojawiły w związku z tą kontrolą. One wskazują właściwie na dokładnie te same problemy, które państwo teraz sygnalizują. Natomiast pojawiają się tam też konkretne propozycje dotyczące realizacji przede wszystkim ostróg. Tam się wymienia te działania w perspektywie do roku 2021. Chciałbym zapytać pana prezesa, czy państwo w tej sprawie analizowaliście, na ile udało się zalecenia NIK zrealizować. Tam też ten wątek finansowy pojawia się bardzo mocno. Natomiast tam są też konkrety dotyczące przepisów, które należałoby zmodyfikować, żeby takie obszary jak Żuławy Wiślane były chronione. Mam do państwa posłów propozycję, aby planując przedsięwzięcia dla NIK na kolejny okres, być może poprosić o to, aby NIK teraz, po tych już prawie siedmiu latach, raz jeszcze przyjrzał się, jak to wygląda. Wiadomo, że będzie to wówczas profesjonalna i kompleksowa ocena i będziemy w stanie powiedzieć na tej podstawie, czy udało się wykonać jakiś postęp, czy nie. Tak że wnioskuje o to, żeby państwo, kiedy co roku planujecie kontrole NIK – żeby zaplanować ją także w tym obszarze. Wiem, że jest po, ale będzie też szansa na to, żeby to zrobić. Nigdy nie jest za późno, aby o tym mówić. Jeżeli państwo zechcecie w tej sprawie wykonać ten krok, to warto podjąć taką inicjatywę, która nawet dla kolejnego parlamentu, za rok o tej porze, też może być dla tej Komisji w jakiś sposób wiążąca.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę państwa, kilka wniosków, oczywiście z tej dyskusji. Tak naprawdę kluczowa jest sprawa bobrów. Natomiast tak, zwrócę się do ministra rolnictwa i do pana premiera z pytaniami i przedstawieniem tego zagadnienia tutaj, na Komisji, i z bardzo ważnymi wnioskami dotyczącymi spraw finansowych i decyzji finansowych dotyczących obwałowania Żuław Wiślanych. To jest jedna sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Druga sprawa, też należałoby się zwrócić do ministra środowiska w sprawie depopulacji bobrów, zwłaszcza na terenach, gdzie występują w bardzo dużej ilości. Szanowni państwo, ja pochodzę z południowej Wielkopolski, u mnie też nawet na terenie, gdzie nie podejrzewa się, że bobry występują w dużej ilości, ale jest rzeka Prosna, dopływ Warty. I mniej więcej dziesięć lat temu taka wieś w powiecie ziemskim kaliskim, wieś Zamęty, na północ, na pograniczu właściwie powiatu kaliskiego i konińskiego, ale jeszcze na terenie powiatu kaliskiego, na południowym cyplu dawnej Puszczy Pyzdrskiej – bobry doprowadziły do dewastacji podstawy drogi kategorii powiatowej, tak ją podziurawiły, że miejscowość Zamęty właściwie została odcięta od świata i musieli zamiast kilometra do drogi krajowej objeżdżać w ogóle do drogi wojewódzkiej po to, żeby łączyć się potem z krajową po około pięciu, sześciu kilometrach. To są potężne problemy. Drogę właściwie trzeba było budować od nowa. A nie, to nie była kwestia, bo sama struktura podłoża została zupełnie zdewastowana.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Z drugiej strony bóbr jest pod ochroną. Naprawdę też jestem za tym, żeby chronić jak najwięcej zwierząt. Natomiast zupełnie inna jest sytuacja, jeżeli bóbr tuż po II wojnie światowej występował w Polsce w liczbie ok. 130 osobników. Potem i ten krajowy bóbr, i nawet sprowadzone kilkanaście rodzin z Woroneża w byłym Związku Sowieckim – to jest dzisiejsza Rosja – tak się zadomowiły i tak się rozpowszechniły, że jeszcze w epoce gierkowskiej było ok. 4–5 tys., a w tej chwili populacja bobra wynosi ponad 100 tys. Jest na całych terenach. To już nie jest zwierzę chronione. Robi i w rolnictwie, i w zakresie drogownictwa, i w zakresie ochrony środowiska potężne szkody. Tutaj nie chodzi o wytępienie bobra, tylko o jego depopulację, po to, żeby trzymać to pod kontrolą. Bo destabilizuje w różnych fragmentach kraju różne dziedziny życia społecznego i infrastrukturalnego oraz gospodarczego.</u>
+          <u xml:id="u-40.4" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Natomiast w związku z tym, że radziłbym jednak powołać zespół parlamentarny. Bo mamy cztery podkomisje, ale one są do różnorodnych obszarów merytorycznych, którymi zajmuje się nasza Komisja, a to do spraw finansów samorządowych, a to do spraw ustroju samorządowego itd. Natomiast ten problem ogniskuje w sobie z jednej strony samorząd terytorialny, z drugiej strony ochronę środowiska, z trzeciej strony rolnictwo – to jest taka interdyscyplinarna kwestia, którą należałoby rozstrzygnąć przez zespół parlamentarny.</u>
+          <u xml:id="u-40.5" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Natomiast na pewno wystąpię do ministra rolnictwa oraz do premiera – i oczywiście poinformuję o ewentualnych odpowiedziach, jeżeli je otrzymam. Myślę, że otrzymam, bo naprawdę sytuacja na Żuławach Wiślanych jest poważna i temu rejonowi ze względu na znaczenie, jakie odgrywa chociażby w polskim rolnictwie, należy dedykować też jakieś specjalne środki. Zdaję sobie w pełni sprawę, ile kosztuje budowa drogi, na przykład ekspresowej, przez Żuławy Wiślane. Przykładowo w południowej Wielkopolsce przepływa rzeka Barycz, która ma bifurkację o minimalnym naprawdę spływie i tam, nad rzeką Barycz, są bardzo duże rozlewiska. Zresztą Park Krajobrazowy Dolina Baryczy jest największym parkiem krajobrazowym w Polsce, to jest 87 tys. ha, i akurat na wschodnim skraju doliny Baryczy, ale tam, gdzie ma ta dolina Baryczy najwęższy… To torfowisko, które tam jest, liczy 1,7 km i na ten odcinek 1,7 km był potrzebny specjalny podwykonawca z Niemiec, bo jest niewiele firm w Europie, które się na tym znają, specjalna technologia – po to, żeby w ramach S11 południową obwodnicę, drugą obwodnicę Ostrowa na tym jedynie kawałku, a nie na innych budować. Zdaję sobie sprawę, to są ogromne koszty, zupełnie inna technologia itd. Jeżeli tam będą funkcjonowały bobry, to nawierzchnia może tego… wkrótce okaże się, że będzie po prostu się załamywać. Tyle z mojej strony, proszę państwa.</u>
+          <u xml:id="u-40.6" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Będziemy w kontakcie, jeśli idzie o odpowiedzi. Natomiast rekomenduję, aby został powołany zespół z różnych osób, zwłaszcza z tamtego regionu, ponadpolityczny, merytorycznie związany ze sprawami Żuław Wiślanych, tak po stronie warmińsko-mazurskiej, jak i po stronie kujawsko-pomorskiej.</u>
+          <u xml:id="u-40.7" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Zamykam posiedzenie.</u>
+          <u xml:id="u-40.8" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Proszę państwa, informuję, że protokół posiedzenia wraz z załączonym pełnym zapisem jego przebiegu będzie do wglądu w sekretariacie Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-40.9" who="#PrzewodniczacyposelTomaszLawniczak">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/str3s/201923-sjm-str3s-00006-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/str3s/201923-sjm-str3s-00006-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..2daf668
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/str3s/201923-sjm-str3s-00006-01/header.xml
@@ -0,0 +1,49 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-str3s-00006-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała polityki regionalnej /nr 6/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała polityki regionalnej /nr 6/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#STR3S">6</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MFiPR Rafał Sukiennik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuRozwojuCyfrowegoMinisterstwaFunduszyiPolitykiRegionalnejRafalSukiennik" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Rozwoju Cyfrowego Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej Rafał Sukiennik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselUrszulaNowogorska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Urszula Nowogórska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca poseł Anna Kwiecień</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoradepartamentuMFiPRMichalPtaszynski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora departamentu MFiPR Michał Ptaszyński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuRozwojuCyfrowegoMinisterstwaFunduszyiPolitykiRegionalnejMichalPtaszynski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Cyfrowego Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej Michał Ptaszyński</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="STR3S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała polityki regionalnej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/str3s/201923-sjm-str3s-00006-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/str3s/201923-sjm-str3s-00006-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..5e2f699
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/str3s/201923-sjm-str3s-00006-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,213 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Dzień dobry państwu. Serdecznie witam i bardzo dziękuję za przyjęcie zaproszenia na kolejne posiedzenie podkomisji do spraw polityki regionalnej.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Szanowni państwo, pozwólcie, że stwierdzę kworum. Witam członków podkomisji obecnych na sali obrad oraz tych na łączach internetowych. Przede wszystkim witam przedstawicieli Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, pana Rafała Sukiennika, dyrektora Departamentu Rozwoju Cyfrowego oraz wicedyrektora Michała Ptaszyńskiego. Bardzo serdecznie panów witamy. Witam przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli pana Mariusza Stolarza. Witam również wszystkich pozostałych uczestników posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Szanowni państwo, chciałabym i mam nadzieję, że państwo podzielają to moje chciejstwo, usłyszeć informację ministra funduszy i polityki regionalnej na temat realizacji Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa 2014–2020.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Mamy świadomość, że ta perspektywa skończyła się, ale zgodnie z przepisami unijnymi tę siedmiolatkę plus te trzy lata mamy podsumować. Mamy rok 2023 r. czyli definitywnie kończy nam się już na to czas. W związku z tym uprzejmie proszę o przedstawienie nam informacji w zakresie Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa 2014–2020. Oddaję głos panom z ministerstwa. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorDepartamentuRozwojuCyfrowegoMinisterstwaFunduszyiPolitykiRegionalnejRafalSukiennik">Dziękuję, pani przewodnicząca. Szanowni państwo posłowie, przede wszystkim dziękuję za zaproszenie i możliwość zaprezentowania na podkomisji stanu realizacji Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Chciałem zapytać jeszcze panią przewodniczącą, ile mniej więcej mamy czasu. Nie chciałbym państwa zanudzić szczegółami.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Chciałabym, aby to zagadnienie przedstawił pan syntetycznie. Chciałabym, żebyśmy mogli zamknąć ten temat maksymalnie w godzinę już wraz z pytaniami, więc jakby mógł pan to przedstawić w 15–20 minut.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">A to w porządku, nie potrafię tak długo mówić. Dobrze, to obiecuję, że zmieszczę się w tym czasie.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Tak jak pani przewodnicząca powiedziała, ta perspektywa w zasadzie już się kończy i mamy czas do końca roku, żeby wydatkować w projektach wszystkie środki, które są alokowane w umowach o dofinansowanie. Stan wdrażania programu, patrząc z lotu ptaka, jest bardzo zaawansowany i jesteśmy w końcówce jego realizacji finansowej oraz rzeczowej.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Na początek może przybliżę państwu posłom to, czego dotyczy ten program. Program dotyczy finansowania ze środków unijnych powszechnego dostępu do szybkiego Internetu. To są projekty polegające na budowaniu światłowodów, które mają zapewnić gospodarstwom domowym dostęp do bardzo szybkiego Internetu. To jest największa część programu, bo blisko połowa alokacji jest przeznaczona na finansowanie projektów telekomunikacyjnych. Druga oś dotyczy finansowania projektów IT w administracji. Są to także projekty dotyczące otwierania danych w obszarze kultury, administracji i w obszarze nauki. Te projekty polegają na digitalizacji danych i ich udostępnianiu w formie cyfrowej. To jest druga oś programu. Trzecia oś dotyczy kompetencji cyfrowych społeczeństwa. Są to projekty dotyczące zarówno podstawowych kompetencji cyfrowych, jak i kompetencji średnich. Finansujemy także kompetencje nauczycieli oraz uczniów. To jest bardzo ważne działanie, ponieważ na przestrzeni lat – patrząc od początku perspektywy – mimo mniejszej alokacji na tę oś widzimy, że bardzo duże znaczenie ma finansowanie tych kompetencji miękkich i stale rosną potrzeby w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Czwarta oś dotyczy pomocy technicznej. Dotyczy ona kosztów operacyjnych jednostek wdrażających. Dzisiaj nie będę się na niej w ogóle skupiał. Natomiast w wyniku uruchomienia po COVIDZIE instrumentu REACT-EU doszła oś piąta. Dotyczy ona przede wszystkim finansowania rozwoju cyfrowego jednostek samorządu terytorialnego. O tych projektach także dokładnie powiem, ale już w trakcie mojej wypowiedzi.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Alokacja na ten program wynosi blisko 11 mld zł środków europejskich. Do tej pory zrealizowaliśmy 76 naborów z alokacją 16,4 mld zł. W trakcie tych naborów złożono 1812 wniosków o dofinansowanie w sumie na kwotę 32,5 mld zł, więc to jest dwukrotnie tyle, ile wynosiła alokacja w tych naborach. Teraz powiem te istotne dane, czyli ile mamy umów. Umów mamy 628 podpisanych na kwotę 15 mld zł. W tym zawiera się 11,2 mld środków europejskich, więc jak widzimy, ponad 100% alokacji znajduje odzwierciedlenie w umowach. Dokładnie jest to 102,3% alokacji zawartych w umowach. Jest to możliwe dzięki temu, że z Ministerstwa Finansów uzyskaliśmy zgodę na nadkontraktację, tzn. Ministerstwo Finansów zgodziło się, żebyśmy zakontraktowali więcej środków, ponieważ w trakcie realizacji programu – nie tylko tego, ale wszystkich – dochodzi do oszczędności na projektach a beneficjenci niektórych projektów się wycofują. Dochodzi także do korekt finansowych, więc stąd jest ta nadkontraktacja. Jest ona po to, żebyśmy na koniec perspektywy nie mieli takiej sytuacji, że w wyniku rozwiązania umów czy zmniejszenia wartości umów musieli zwrócić środki do Komisji Europejskiej. Z tego powodu kilkukrotnie zastosowaliśmy ten zabieg.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Jeśli chodzi o postęp finansowy realizacji tych 628 umów, w zatwierdzonych wydatkach we wnioskach o płatność mamy kwotę 12,4 mld zł, co stanowi 83% alokacji. Natomiast do Komisji Europejskiej certyfikowaliśmy środki na poziomie 91% alokacji. Staramy się być skromni, ale jest to jeden z bardziej zaawansowanych programów, mimo że od początku perspektywy ten program raczej wyróżniał niski poziom realizacji finansowej. To wynika natomiast z takiej przyczyny, że projekty IT oraz projekty telekomunikacyjne cechują się tym, że możliwość rozliczania wydatków w tych projektach występuje tak naprawdę tylko w końcowym roku ich realizacji. Średnio taki projekt IT czy telekomunikacyjny trwa 3 lata, więc gros środków jest rozliczanie w 3 lub 4 roku. Już pod koniec perspektywy to się doskonale składa, bo – jak widać – to wydatkowanie i rozliczanie jest na wysokim poziomie. Jeśli chodzi o zakończone projekty, my tutaj – w naszej terminologii urzędniczej w dziedzinie funduszy europejskich – mówimy o zatwierdzonych wnioskach o płatność końcową. Na 628 umów we wszystkich osiach mamy rozliczone 434 umowy. Wartość tych 434 umów wynosi ogółem 5,5 mld zł. To wszystko, jeśli chodzi o spojrzenie bardzo syntetyczne na całość programu.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Natomiast państwu posłom chciałbym jeszcze przybliżyć sytuację w poszczególnych tych 4 osiach i powiedzieć o kilku projektach, które są najbardziej widoczne z punktu widzenia obywateli, a o których często nie zdajemy sobie sprawy, że są finansowane z tego programu. Jeśli chodzi o pierwszą oś, czyli powszechny dostęp do szybkiego Internetu i projekty telekomunikacyjne, to tutaj alokacja wynosi 5,5 mld zł. W tej osi, jeśli chodzi o certyfikację, mamy 93% alokacji. W tej osi mamy 275 umów. Natomiast rozliczonych projektów mamy aż 201. Od tej strony dynamika ogólna jest utrzymana. Jeśli natomiast chodzi o postęp rzeczowy, to w tym zakresie objętych szerokopasmowym Internetem w umowach jest 2 mln 160 tys. gospodarstw domowych. Wstępnie w pierwotnej treści programu w 2014 r. mieliśmy takie założenie, że będzie to 700 tys. gospodarstw. Natomiast to był wskaźnik minimum, jaki musieliśmy rozliczyć do Komisji Europejskiej. Natomiast w wyniku systemu aukcyjnego, jaki zastosowaliśmy wobec operatorów telekomunikacyjnych, ostatecznie jest to ponad 2 mln 160 tys. gospodarstw domowych. W tej chwili rozliczonych podłączeń, mówiąc wprost, gospodarstw domowych jest  617 tys. W Polsce jest 13 mln gospodarstw domowych. Naszym zdaniem 2 mln to jest duży udział w tych projektach. Natomiast jeszcze 2 mln gospodarstw domowych pozostanie do podłączenia. To są plany już na kolejną perspektywę.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Z punktu widzenia obywateli mamy takie sytuacje i skargi, że ktoś mówi, że u sąsiada podłączają. Ta sytuacja jest dosyć znana, że u sąsiada podłączają a u niego nie i on czuje się dyskryminowany. Są przez to wyrazy niezadowolenia. Powiem, z czego to wynika. Nie było tyle pieniędzy, żeby za tę kwotę 5,5 mld zł podłączyć wszystkie gospodarstwa, więc konstruując ten program i konkursy, założenie było takie, że Internet będzie doprowadzony do wszystkich szkół. To był warunek dla wszystkich operatorów telekomunikacyjnych i wszystkie szkoły zostały podłączone w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej do Internetu. Ogólnopolska Sieć Edukacyjna jest projektem w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Wracając natomiast do kwestii podłączenia i niepodłączenia niektórych gospodarstw domowych, to idea była taka, że dociągamy Internet. To dotyczyło przede wszystkim obszarów wiejskich i małych miejscowości, bo bodajże 70% tych podłączeń dotyczy miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców. Założenie więc było takie, że Internet dociągamy do centrum miejscowości, wsi, natomiast siłami rynku później będą podłączane kolejne gospodarstwa domowe. Natomiast COVID-19 pokazał, że znaczenie Internetu szerokopasmowego jest kluczowe i niezbędne do życia. Jeszcze parę lat temu raczej nie przywiązywano uwagi do tego, żeby mieć światłowód, bo były sieci naziemne czy radiowe, ale teraz przemiany społeczne powodują, że każdy oczekuje, że będzie miał światłowód i to jest zadanie dla nowego programu. Z tego programu chcemy już dofinansować Internet w tych gospodarstwach, które nie będą miały oferty ze strony operatorów czy nie uda się ich podłączyć z tych projektów, o których dzisiaj mówimy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Muszę panu powiedzieć, że z panem posłem mieliśmy taką sytuację, gdzie właśnie tego rodzaju uwagi padały ze strony mieszkańców, że tutaj do sąsiada podłączono a do mnie nie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Pani przewodnicząca, panie pośle, mamy takie sygnały, natomiast w skali tych 2160 tys. gospodarstw, to są nieuniknione sytuacje i staranność operatorów i ich wykonawców też jest różna. My reagujemy w takich sytuacjach i badamy nieprawidłowości. Ten system oparty jest o inwentaryzację gospodarstw domowych, tzn. które mają możliwość podłączenia, a które nie. Były takie sytuacje, że pojawiały się błędy w tej inwentaryzacji. W pewnym momencie dotyczyło to 2%, które kanalizowaliśmy. Tutaj także reagowaliśmy. Natomiast nie są to – w rozumieniu unijnym – nieprawidłowości i to niezadowolenie będzie mogło być złagodzone przez programy kolejnej perspektywy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że czy to są inwestycje drogowe, czy inwestycje w sieci, to zawsze znajdzie się jakiś procent osób z tych czy innych względów niezadowolonych. Jednak ogólnie rzecz biorąc, rzeczywiście zdecydowana większość cieszy się, że ma dostęp do szerokopasmowego Internetu. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Nie chcę wchodzić w poszczególne nabory, bo nie chcę państwa zanudzać, natomiast ważnym projektem jest projekt, o którym już mówiłem tj. Ogólnopolska Sieć Edukacyjna. Ze Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju na ten projekt składają się  3 projekty. Przede wszystkim zagwarantowaliśmy podłączenie wszystkich szkół, które nie miały podłączenia do szerokopasmowego Internetu. Były też takie szkoły, które miały już wcześniej światłowód. Ich to nie dotyczyło oczywiście. Natomiast wszystkie szkoły mają możliwość realizacji zmodernizowania czy też budowy infrastruktury telekomunikacyjnej wewnątrzszkolnej, czyli sieci LAN. Realizacja takich rozwiązań jest możliwa w ramach Programu Polska Cyfrowa.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Mamy dostęp, budowę sieci wewnątrzszkolnych i mamy jeszcze trzeci typ projektu. Jest nim dostarczenie zaawansowanych usług bezpieczeństwa chroniących uczniów i innych użytkowników w szkołach. Za realizację tych trzech projektów odpowiada Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, czyli NASK. Są to projekty o wartości  472 mln zł ze środków europejskich.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Kolejne takie sztandarowe projekty w tej osi, to dwa projekty, które nazywają się Zdalna Szkoła i Zdalna Szkoła +. To były projekty na prawie 370 mln zł. W ramach tych projektów w gminach zostało sfinansowane doposażenie jednostek oświatowych w sprzęt komputerowy. To działo się w pierwszych dniach lockdownu. W Polsce lockdown był  13 marca 2020 r. z tego, co pamiętam. Natomiast ten projekt wdrożyliśmy w czerwcu tego samego roku. To też dotyczy pierwszej osi priorytetowej.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Mamy tutaj jeszcze jeden projekt, który dotyczy rynku telekomunikacyjnego i operatorów. To był projekt dotyczący instrumentów finansowych i pożyczek udzielanych operatorom telekomunikacyjnych na realizację ich projektów. Wartość tego projektu wynosiła 756 mln zł. To były pieniądze na pożyczki. W zasadzie to są pieniądze na pożyczki, ponieważ teraz te pieniądze mają pracować…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Rozumiem, że to były pożyczki zwrotne. Były one może z jakąś opcją umorzenia? Trzeba było zwrócić 100%?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Tak, one były zwrotne. Nie było tutaj opcji umorzenia. Natomiast ich oprocentowanie było relatywnie atrakcyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuRozwojuCyfrowegoMinisterstwaFunduszyiPolitykiRegionalnejMichalPtaszynski">Jeżeli chodzi o to oprocentowanie, to ja mogę jedynie dodać, że rzeczywiście po części musiało być ono na zasadach komercyjnych, ale przede wszystkim one bazowały na stopie unijnej, więc one były na naprawdę niskim poziomie, ok. 2%. Jak zaczął się czas pandemii, to one były w 100% realizowane ze środków unijnych, bo w pierwszej fazie część środków było wykorzystane ze środków komercyjnych banków. To było połączenie środków unijnych z tymi bankowymi, które siłą wyższą były troszkę bardziej oprocentowanie. Później mieliśmy już tylko środki unijne i poziom oprocentowania był naprawdę bardzo niski. Te pożyczki były bardzo atrakcyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Rozumiem, że chętnie po nie sięgano.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Na początku nie sięgano po nie często. Obawialiśmy się o ten instrument, ale finalnie on zszedł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Czyli jednak stał się atrakcyjny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Tak. Drugą oś priorytetową stanowi administracja, otwarty rząd oraz otwieranie danych w nauce i kulturze. Tutaj alokacja wynosiła 3,3 mld zł ze środków unijnych. Umów mamy 159 o łącznej wartości 4,3 mld zł, w tym ze środków unijnych jest  3,5 mld zł. Zatwierdzone wydatki unijne to 2,8 mld zł. To jest 87% alokacji, natomiast cała certyfikacja stanowi 91%. Rozliczonych projektów, gdzie mamy projekty zamknięte,  ze 159 umów 93 umowy są rozliczone. Tutaj mieliśmy wskaźnik rzeczowy – uruchamianie usług publicznych online. Celem było 159 usług. W umowach mamy 232 usługi, natomiast zrealizowanych usług jest 150. Zostaje nam de facto 9 usług do zamknięcia, żeby spełnić cel minimalny, jaki mamy narzucony po negocjacjach z komisją w programie. Przykładowo takimi najbardziej widocznymi dla wszystkich efektami tego projektu jest e-recepta i e-skierowanie. To powstało z projektu Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych tzw. projekt P1. W programie kosztował on 234 mln zł ze środków europejskich. To jest finansowanie z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Powiedziałbym, że to jest najbardziej widoczny projekt e-usługowy. To było niesamowite zdarzenie, że udało się wdrożyć te usługi w 2019 r. To był bardzo dobry zbieg okoliczności, bo to bardzo ułatwiło funkcjonowanie służby zdrowia w tamtym czasie, jeśli chodzi o wydawanie recept.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Inny projekt, który mi osobiście się podoba, to digitalizacja zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. To jest projekt Hereditas. W tym miejscu polecam państwu poznanie efektów tego projektu na stronach Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie znajdują się zdigitalizowane zbiory. Można je oglądać w doskonałej jakości, zapoznać się z ich historią i pogłębiać swoją wiedzę. To są projekty ciekawe i stanowią duży potencjał zarówno gospodarczy, jak i naukowy. Warto doceniać te projekty digitalizacyjne, ponieważ to są projekty, które mają też walor ochronny tych dóbr, bo niezależnie od ich fizycznego stanu, one zostaną z nami już na zawsze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Może też być kiedyś obawa, nie daj Boże… Natomiast zdajemy sobie sprawę, że jak obecnie poszukujemy naszych zbiorów, które w pewnym momencie naszej historii zostały rozkradzione, to gdyby one potencjalnie kiedyś mogły być zdigitalizowane, to teraz łatwiej byłoby je odtworzyć albo nawet ustalić, gdzie mogą być.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Tak. Jeszcze np. Biblioteka Narodowa w Warszawie ma u nas bardzo duży projekt.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Kompetencje cyfrowe to jest trzecia oś. Warto tej osi to 744 mln zł ze środków unijnych. Tutaj mamy zawartych 191 umów, z czego 140 umów jest już rozliczonych. Jeśli chodzi o wartość rozliczonych wydatków do Komisji Europejskiej, to wynosi ona  545 mln zł, czyli 73% alokacji. W tym miejscu powiem o dwóch projektach, które w moim przekonaniu są bardzo ważne. Pierwszy projekt jest na 42 mln zł i nazywa się Lekcja:Enter. Jest on realizowany przez Fundację Orange i dotyczy podniesienia kompetencji cyfrowych nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Projekt trwa do grudnia tego roku i ma on objąć 75 tys. nauczycieli z chyba 480 tys. czynnych nauczycieli w polskiej oświacie. To jest projekt, który jest bardzo ważny, jeśli chodzi o edukację. Inny projekt z obszaru edukacji, jaki jeszcze jest realizowany do końca roku, to Centrum Mistrzostwa Informatycznego. Realizowany jest przez Politechnikę Łódzką na ponad  42 mln zł ze środków europejskich. Ma on przyczynić się do kompetencji dydaktycznych 1500 osób prowadzących koła informatyczne i 12 tys. uczniów, którzy są najbardziej uzdolnieni w dziedzinie informatyki. Ten projekt wziął się z tego, że jego autorzy chcieli wspierać to, co jest bardzo pozytywne w polskiej edukacji. To jest bardzo wysoki poziom nauczycieli matematyki i informatyki oraz uczniów odnoszących sukcesy na międzynarodowych olimpiadach w tej dziedzinie. To jest temat, który był adresowany w tym projekcie.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Ostatnią osią jest oś merytoryczna dotycząca cyfrowego JST. To są pieniądze, które zostały alokowane w ramach tzw. instrumentu REACT-EU w trakcie pandemii. Wartość alokacji na to działanie wynosi 1 mld 400 mln zł środków europejskich. Tu były zawarte tylko 3 umowy, natomiast to były projekty o charakterze grantowym. Gminom zostały przekazane granty i mogły one wykorzystywać to na różne cele. Oczywiście zawsze musiały być one związane z cyfryzacją lub informatyzacją. To były projekty dotyczyły cyfryzacji urzędów czy gmin poprzez przekazanie środków potrzebnych do nabycia niezbędnego oprogramowania czy sprzętu IT. Samorządy mogły również dokonywać diagnozy potrzeb pod kątem cyberbezpieczeństwa. Te projekty zachęcały także do wykorzystywania chmury obliczeniowej przez JST, która powstała centralnie. W ramach tego priorytetu było także finansowanie dzieci z rodzin dotkniętych skutkami likwidacji PGR-ów. To też było elementem tej osi. W tej chwili mamy rozliczone środki na blisko 90% tego działania. To chyba byłoby na tyle, jeśli chodzi o stan realizacji.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">W tej chwili naszym wyzwaniem jest zapewnienie, że wykorzystamy całość środków i że ewentualne oszczędności nie spowodują utraty środków na koniec perspektywy. Natomiast program jest już bardzo zaawansowany, aczkolwiek nie są to też łatwe projekty i programy. Tak jak powiedziałem, projekty dosyć późno przynoszą spodziewany efekt finansowy, który jest zadeklarowany na początku. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Rozumiem. Bardzo dziękuję. Czy panowie jeszcze chcą coś dodać do tego materiału? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Otwieram dyskusję. Czy pani poseł ma jakieś pytanie? Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Bardzo dziękuję. Pani przewodnicząca, szanowni państwo, z wielką uwagą przysłuchiwałam się informacji, którą pan przedstawiał. Zawsze interesują mnie sprawy związane z inwestycjami. Każdy ma jakiegoś swojego konika a mnie akurat ta strona interesuje najbardziej. Wspominał pan, że zostało zawartych ponad 600 umów a ponad 400 z nich już zamkniętych i rozliczonych. Z jakiego powodu jeszcze nie są rozliczone te umowy, które są w pakiecie umów zawartych? Z czego wynikają ewentualne opóźnienia? Czy istnieje ryzyko zagrożenia w rozliczeniu tych umów? To byłaby jedna strona moich pytań.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselUrszulaNowogorska">Słuchając informacji o 4 przestrzeniach, o których pan wspominał i w ramach których były realizowane projekty, to który profil przyczyniał się do największej ilości problemów związanych z realizacją wstępnie założonych inwestycji? Mam także inne pytanie. Słuchając pana wypowiedzi, zastanawiałam się, czy jeżeli zostaje wybudowana sieć światłowodowa – powiedzmy na terenie jakiejś gminy – to jaka jest trwałość realizacji tego projektu w ramach umów unijnych i kto po zakończeniu trwałości projektów staje się właścicielem tej sieci światłowodowej? Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Zacznę od ostatniego pytania. Jeśli chodzi o projekty światłowodowe, to ich beneficjentami są operatorzy telekomunikacyjni i oni przez 5 lat mają zapewnić trwałość projektów. Natomiast to, że dany operator jest beneficjentem danej sieci wybudowanej z programu Polska Cyfrowa, nie oznacza, że sieć jest zamknięta dla innych operatorów, ponieważ ci operatorzy mają obowiązek udostępniania tych sieci po określonych stawkach i zgodnie z określoną ofertą zatwierdzoną przez prezesa UKE. Nie prowadzi to do sytuacji zamykania się tych sieci przynajmniej przez 5 lat, natomiast nie zakładamy, że te sieci nie będą wykorzystywane po tym okresie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMFiPRMichalPtaszynski">W kwestii tej pasywnej infrastruktury – bo mamy pasywną i aktywną – to właściwie, dopóki firma nie upadnie, to mają taki obowiązek, więc muszą wystawić usługę hurtową. Oznacza to, że operator końcowy zawsze może przyjść i móc kooperować na danej sieci, więc ta gotowość musi być.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Znając realia dominantów w różnego rodzaju branżach, zazwyczaj bywa tak, że ten, który jest głównie decydującym o tej sieci światłowodowej, z czasem z różnych powodów stawia takie warunki, których inni operatorzy nie będą w stanie wypełnić. Czy państwo w jakiś sposób kontrolujecie warunki takich ewentualnych umów i czy ktoś w ogóle analizuje potem skuteczność czy też wyłączność korzystania z tych sieci światłowodowych przez wybranych operatorów?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Za tę część, o której pani poseł mówiła, odpowiada UKE i on zatwierdza te warunki. On także monitoruje warunki jej udostępniania. Mieliśmy już sytuacje związane z ukończonymi projektami, gdzie ta oferta dla innych operatorów była słabo widoczna na stronach operatorów, którzy są beneficjentami. To wywoływało reakcję ze strony UKE, czyli regulatora rynku w stosunku do tych operatorów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Mam jeszcze jedno pytanie. Proszę mi powiedzieć, czy dany operator, który wygrywał lub też był głównym realizującym jakiś określony projekt w dziedzinie budowy sieci światłowodowej, był zobowiązany do zapewnienia wszystkich wymagań związanych z bezpieczeństwem w cyberprzestrzeni? Wie pan, potencjalnie te sieci można wykorzystywać do różnych celów. Stąd wzięło się moje pytanie. Czy ktoś to monitoruje?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Jeżeli chodzi o warstwę końcową, to tutaj nie ma odpowiedzialności ciążącej na operatorach. Natomiast jeśli chodzi próbę podłączenia się czy jakiegoś włączenia do sieci innych operatorów w sposób nielegalny, to jest to wtedy zapewnione.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Nie wiem, pani poseł, czy nie jest to kwestia nadzoru związanego z instytucjami, które odpowiadają za cyberbezpieczeństwo państwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Jeśli chodzi o cyberbezpieczeństwo dla użytkowników końcowych, to przykładem zapewnienie takiego cyberbezpieczeństwa są projekty NASK-u. Szkoły, które korzystają z tej usługi – bo nie wszystkie muszą korzystać – mają zapewnione przez NASK filtrowanie treści. To dotoczy szkół.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">A co dzieje się z projektami, które obracają się wokół np. służby zdrowia i danych wrażliwych poszczególnych pacjentów? Wspominał pan, że był realizowany projekt P1.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Tak, ale to już nie jest problematyka projektów telekomunikacyjnych a e-usługowych. Cyberbezpieczeństwo jest immanentną częścią tych projektów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Czyli obowiązek zabezpieczenia spoczywa na potencjalnych jednostkach, które będą administratorami danych?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Tak, na administratorach danych. To zawsze było objęte w taki sposób. Przecież szpitale od lat posługują się – przepraszam, że się tak wtrącam do tej dyskusji – różnymi systemami informatycznymi, do których wprowadzane są wrażliwe dane pacjentów. Szpitale i inni administratorzy zawsze mieli obowiązek je zabezpieczyć. Natomiast tutaj w sytuacji e-zwolnienia i e-recepty to w momencie, kiedy to było wdrażane, to tak samo cały system był tak przygotowywany, żeby te dane, które są wprowadzane, nie wyciekły na zewnątrz i żeby nikt nie włamał się do systemu. Zdajemy sobie jednak sprawę…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">A ile projektów zostało zrealizowanych w ramach wzmocnienia infrastruktury cyberbezpieczeństwa? Były takie projekty?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Dedykowane projekty z obszaru cyberbezpieczeństwa będziemy mieli w nowym programie, który będzie kontynuatorem Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Będziemy mieć w nim dedykowane działanie w osi e-usługowej i tam mamy zarezerwowane minimum 200 mln euro na takie projekty, o których pani poseł myśli, czyli na projekty stricte poświęcone cyberbezpieczeństwu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">To będą projekty stricte dla jednostek samorządu czy to będą projekty w ramach działalności operatorów? W jakim zakresie będzie to realizowane?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Będą to projekty dla operatorów tzw. infrastruktury krytycznej, czyli np. energetyki. Będzie on jednak także dla jednostek samorządu terytorialnego. Więcej na ten mógłby powiedzieć pełnomocnik i jego służby ds. cyberbezpieczeństwa, ale z tego, co wiem, wszystkie gminy mają być objęte dedykowanymi projektami z obszaru cyberbezpieczeństwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Proszę mi jeszcze powiedzieć jedną rzecz. Jeżeli operatorzy realizują projekty polegające na budowie np. sieci światłowodowej, to w jakim systemie budowlanym to realizują? W systemie zaprojektuj i zbuduj? Powiem panu szczerze, że mi kiedyś włosy na głowie dęba stanęły, jak zobaczyłam mapy, którymi posługują się osoby, które idą w teren i potencjalnie projektują sieć światłowodową. Posługują się oni starymi nieaktualnymi mapami i stąd wynika moje pytanie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">W odróżnieniu od takich typowo publicznych inwestycji to są inwestycje prywatne i tutaj operatorzy posługują się wykonawcami i to chyba od ich kultury pracy zależy to, co widać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Jednak to ich nie zwalnia z tego, bo ich także obowiązuje prawo budowlane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Jeśli chodzi o to, jakie standardy z prawa budowlanego stosują wykonawcy, to tutaj my nic nie narzucamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Wie pan, tutaj nawet nie chodzi o standardy a o aktualność dokumentów, którymi oni się posługują. W końcu, jeżeli np. są nieaktualne mapy przestrzenne, to oni jak projektują sobie przejście kablem światłowodowym przez działkę, na której według ich dokumentów nie ma nic a jednak faktycznie w terenie istnieją zabudowania. To jest kłopot, prawda?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Bardzo przepraszam, pani poseł, ale ja myślę, że akurat panowie nie mają na to tak do końca przełożenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Pani przewodnicząca, ja te pytania zadaje nie dlatego, żebym jakieś czyniła panom wyrzuty, tylko ja staram wskazać się te sfery, które ewentualnie mogą być problematyczne nawet w przyszłej perspektywie finansowej, z której środków będziecie korzystać. Pytam bardziej pod kątem ewentualnych przestróg na przyszłość, bo – tak jak mówię – każdy z nas porusza się po jakimś obszarze i z różnymi problemami czy też z osobami, które te problemy zgłaszają, się spotykamy. To jest kwestia uregulowania pewnych rzeczy i państwa wymagań względem potencjalnych beneficjentów, którzy będą korzystać ze środków europejskich, bo to są naprawdę istotne kwestie. Potem istnieje przecież coś takiego jak kontrola tych projektów i gdyby się okazało, że są jakieś nieprawidłowości, to potencjalnie będzie to skutkowało podważeniem zasadności przyznawania albo wykorzystania środków. Bardziej pod tym kątem sugeruję uwagę, natomiast te sieci światłowodowe, które są w ramach działalności operatorów, dobrze byłoby kontrolować, aby nie były one na wyłączność określonych operatorów i żeby rzeczywiście – tak jak pan powiedział – szef UKE, który ewentualnie kontroluje zasadność czy zakres stawianych wymagań względem potencjalnych innych podnajemców sieci, nie odkrył, że to są warunki, których nikt nie będzie w stanie spełniać. Wtedy będzie się okazywać, że istnieje poważny kłopot, który będzie skutkował różnymi konsekwencjami.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Pani poseł, kwestia otwartości sieci na innych operatorów nie jest w żaden sposób podważana. Jak powiedziałem, gdzieś były uwagi co do tego, że te oferty są słabo widoczne w stosunku do operatorów. Nie dotyczyło to wszystkich, ale pewnej części operatorów. Na to regulator, czyli Urząd Komunikacji Elektronicznej, reagował. Chyba ten temat został mniej więcej rok temu przedyskutowany i wtedy były uwagi w stosunku do tych operatorów, co poskutkowało poprawą. Jesteśmy jednak ciągle w procesie i to jest monitorowane. Dodam też, że odbiory tych inwestycji są już na końcu ich realizacji i tutaj z programów finansujemy kontrolerów UKE, którzy sprawdzają jakość wykonania tych połączeń.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Jeszcze nie odpowiedziałem na wszystko. Pani poseł zadała pytanie, jakie były problemy w trakcie realizacji inwestycji. Na początku tej perspektywy wydawało nam się, że projekty telekomunikacyjne będą takim samograjem, który będą realizowane szybko, natomiast już na początku ich realizacji operatorzy zderzyli się z problemem zwiększenia kosztów wykonawczych. Usługi specjalistyczne od 2016/2017 r. drożały rok do roku o mniej więcej 20-kilka procent i to był problem zgłaszany przez operatorów. Nie było to jednak na tyle krytyczne, że te inwestycje jakoś mocno nam wylatywały. To był taki problem, który pojawił się w trakcie, ale nie był on na tyle poważny, żeby spowodować wypadnięcie dużej ilości projektów.</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Projekty administracyjne bardzo wolno rozpędzają się i tutaj z naszej strony wymagało to takiego ścisłego monitoringu, szczególnie tych większych projektów. Tutaj pojawiły się problemy na etapie przetargowym, ponieważ administracja w różnym stopniu jest gotowa na spotkanie się z rynkiem komercyjnym w obszarze zamówień IT. Wygląda to lepiej niż w poprzedniej perspektywie, kiedy był realizowany program Innowacyjna Gospodarka. To była wtedy siódma oś. Od tego czasu zostały odrobione pewne lekcje. Natomiast w przypadku niektórych beneficjentów był to jakiś problem. One miały różny charakter, ale faktycznie występowały.</u>
+          <u xml:id="u-44.3" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Pani poseł pyta, dlaczego zrealizowanych umów jest 400 a nie 600. Wynika to z tego, że mamy jeszcze mamy mniej więcej 9 miesięcy do końca perspektywy, ale już przyglądamy się tym 200 projektom, które zostały. Szczególnie przyglądamy się tym większym i sprawdzamy, czy one zdążą zrealizować się do końca tego roku, czyli czy zdążą wydatkować otrzymane środki. Problem dotyczy kilkunastu projektów z 200 a nie jakiejś dużej ich liczby. To jest naturalny proces i, tak jak powiedziałem, te projekty trwają od 1 do 4 lat. Na początku mieliśmy taki wymóg wobec projektów, że projekty IT w administracji powinny być zrealizowane w ciągu 36 miesięcy. To faktycznie stanowiło problem, żeby w 36 miesięcy zrealizować projekt IT, ale operatorzy telekomunikacyjni podobnie, mieli bardzo duże problemy, żeby zmieścić się w ciągu 3 lat, ponieważ takie projekty realizowane są mniej więcej w 4 lata, a nawet więcej. W tej chwili te projekty mamy pod lupą i widzimy zagrożenie tylko w kilkunastu projektach. Natomiast mamy nadkontraktację, więc staramy się zarządzać tym ryzykiem. To chyba wszystko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Mam ostatnie pytanie i kończymy nasze miłe spotkanie. Szanowni państwo, panie dyrektorze, chciałam spytać o tę czwartą oś. Powiedział pan, że tam są 3 umowy. Dotyczą one rozwoju jednostek samorządu terytorialnego. Chciałam dopytać, czy ta liczba 3 umów oznacza, że dotyczą one 3 jednostek samorządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Są to projekty, które de facto dotyczą wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Natomiast z formalnego punktu widzenia mamy 3 umowy, ponieważ są to duże umowy, które dotyczą udzielania przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa grantów. Mamy w sumie do czynienia z ok. 3 tys. małych projektów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Można powiedzieć, że one są zawarte w tych trzech umowach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Te granty są realizowane w 3 umowach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Właśnie o takie doprecyzowanie chciałam zapytać. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMFiPRMichalPtaszynski">Może jeszcze coś dodam. Kluczowym jest tutaj 1 duży projekt, z którego środki są dedykowane wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego i jest realizowany w formie grantowej. Oznacza to, że alokacja została poprzydzielana każdej jednostce samorządu terytorialnego, przy czym nie jesteśmy w stanie przekonać tzw. włodarza do tego, aby występował o te środki, tak że są również jednostki samorządu terytorialnego, które nie pokusiły się wystąpić o te środki. One są jednak w dużej mniejszości, ale nie przypomnę sobie, jaka jest ich liczba. Jest ich jednak naście niż kilkadziesiąt czy sto. W tej chwili mając na uwadze fakt, że część z tych gmin nie sięgnęła po środki, to mamy pewne oszczędności i realizujemy już ostatni komponent, bo po Cyfrowej Gminie mieliśmy Cyfrowy Powiat a teraz będziemy mieć Cyfrowe Województwo, gdzie będzie ok. 13 mln zł. Państwo już o tym wiecie, ale przyszli beneficjenci jeszcze nie wiedzą, że urzędy marszałkowskie również będą miały możliwość sięgnąć po te środki. Mamy więc 1 ogromny komponent a oprócz tego mamy jeszcze 2 projekty, ale ich sobie teraz nie przypomnę. Jeden z nich to chyba S46, czyli projekt, który był robiony przez MSWiA. Jest jeszcze drugi projekt związany z działaniem postpandemicznym i one są obok tego dużego projektu i posiadają dużo mniejszą alokację. W pierwszym projekcie jest ok. 30 mln zł a w drugim ok. 47 mln zł do wydatkowania. Natomiast prawie 1mld 400 mln zł to są środki dedykowane jednostkom samorządu terytorialnego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Rozumiem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselUrszulaNowogorska">Mam jeszcze jedno krótkie pytanie. Pytam teraz z ciekawości. Proszę mi powiedzieć, te projekty liniowe, czyli te polegające np. na budowie sieci światłowodowej, były finansowe przez UE w 100%? Jaki był mniej więcej udział beneficjentów?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Te projekty były realizowane na zasadzie aukcyjny. Oznacza to, że był wystawiony obszar kilku powiatów i operatorzy telekomunikacyjni licytowali się w dwóch parametrach. Pierwszy z nich dotyczy tego, że wyznaczyliśmy minimalną liczbę gospodarstw domowych, które mają zostać podłączone do światłowodu. Przykładowo było 45% wystawionych gospodarstw i operatorzy mogli zadeklarować, że podłączą np. nie 45% a 50%. To było punktowane. Druga punktacja dotyczyła wartości dofinansowania. Urząd Komunikacji Elektronicznej przygotował model kosztowo-przychodowy, tzn. zostały wyliczone wartości potrzebnego dofinansowania, jakie powinno zostać udzielone, żeby konkretne gospodarstwa zostały podłączone. Te wartości były różne, bo różna jest przychodowość konkretnych adresów. To wynika z ich położenia czy one są w większym mieście, czy w bogatszym regionie, czy gdzieś, gdzie jest większe rozproszenie i większe bezrobocie itd. W tym zakresie też była licytacja i operator mógł zadeklarować mniejszą kwotę dofinansowania. Pan Michał uzupełni informację dotyczącą poziomu dofinansowania i poziom udziału prywatnego operatorów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMFiPRMichalPtaszynski">Jeśli chodzi o to, co pan dyrektor powiedział, to były 2 czynniki, które decydowały o przyznaniu dofinansowania dla danego przedsiębiorcy. Z jednej strony mieliśmy zaproponowanie większej liczby punktów adresowych w zasięgu sieci, bo podkreślę, że my nie podłączamy gospodarstwa domowego w sensie dociągnięcia tego kabla do samego gospodarstwa a tylko pod tzw. płot, czyli do siatki, do skrzynki, do ściany budynku wielorodzinnego bądź ewentualnie na słupie zostawiana jest pewna ilość kabla. To jest obowiązek. Jak był realizowany projekt, a nie byłoby zostawianych takich zwitek kabla, to oznaczałoby, że dany operator źle wykonał tę usługę, bo powinien zostawić taką ilość kabla, która wystarczy na podłączenie do Internetu. Jak przeciętny odbiorca, czyli tzw. Kowalki, zażyczy sobie podłączenie do Internetu, to w ciągu 30 dni ten operator powinien go do niego podłączyć.</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMFiPRMichalPtaszynski">Wracając do pytania pani poseł, my w tej perspektywie mamy obowiązek finansowania wszystkich projektów z udziałem środków prywatnych, tzw. krajowych, czyli finansowanych ze środków prywatnych bądź z budżetu państwa. Dla minionej już perspektywy było to na poziomie niecałych 85%, czyli istniał obowiązek ok. 15% współfinansowania po stronie krajowej, czyli po stronie operatorów telekomunikacyjnych. Natomiast z racji tego, że mieliśmy tutaj swego rodzaju aukcje, to zachęcaliśmy operatorów, żeby wyłożyli jak najwięcej środków ze swojej strony. Mieliśmy na swojej stronie dźwignię finansową i udało nam się wygenerować, jak pan dyrektor wspominał, prawie 15 mld zł z 11 mld zł środków unijnych, czyli ich udział wynosi obecnie mniej więcej 70%. Udało nam się więc pozyskać 15% dodatkowego kapitału, który zapracował i spowodował, że wskaźniki dotyczące liczby gospodarstw objętych usługą znacząco przewyższyły planowany przez nas poziom. Na początku miało być 700 tys.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">A finalnie jest ich ponad 2 mln.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMFiPRMichalPtaszynski">Tak, jest ich 2 mln 116 tys. W czasie przeglądu tego przeglądu śródokresowego w 2018 r. już wiedzieliśmy, że jest na tyle dobra sytuacja, że uzgodniliśmy z komisją zmianę programu operacyjnego i zgodziliśmy się na 1800 tys. gospodarstw domowych, co miało być naszym celem na koniec 2023 r. Do tego zobowiązaliśmy się. Jak tego nie osiągniemy, to będzie korekta netto, ale już widzimy, że jesteśmy po tej bezpiecznej stronie i tego ryzyka nie ma.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Bardzo się cieszę. Jest naprawdę super. Otrzymaliśmy wiele takich szczegółowych informacji. Mamy sprawozdania na Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, ale to są ogólnikowe dane. Natomiast tutaj panowie niezwykle interesująco opowiedzieli nam o tych 4 osiach. Sami korzystamy z niektórych rozwiązań jak np. e-recepta i e-zwolnienie. Ja jestem wielkim fanem tych rozwiązań i uważam, że jest to też wielki sukces pana ministra Cieszyńskiego, ponieważ na Komisji Zdrowia przekonywał do wprowadzenia e-recepty i wiemy, jaki był wtedy wielki opór. Natomiast upłynęły 2 miesiące i okazało się to zbawienne dla systemu ochrony zdrowia. Również teleporady, e-zwolnienia, e-skierowania, to są rozwiązania, które naprawdę funkcjonują. Mogę jeszcze tylko dodać, że była w Polsce pani wiceminister zdrowia z Niemiec, która powiedziała, że oni takich rozwiązań doczekają się może za 10 lat. Z tego powodu wielkie ukłony dla panów pracy i pomysłowości. Przed nami kolejna perspektywa i z tego, co pan dyrektor powiedział, rozumiem, że też będą rozwijana sieć światłowodowa, ta oś będzie kontynuowana i kolejne gospodarstwa domowe zostaną podłączone. Cyberbezpieczeństwo to także kolejny komponent i pani poseł słusznie zwróciła na to uwagę. Myślę, że nam także zmieniły się pewne priorytety od momentu, od kiedy jest wojna i od kiedy zobaczyliśmy, czym jest wojna hybrydowa. Z tego powodu te elementy są istotne. A czy wiecie państwo, co jeszcze będzie istotne w tej nowe perspektywie i na co będziecie kłaść nacisk? Jakby pan dyrektor jednym zdaniem przedstawił, na co będziecie państwo kłaść nacisk.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Będziemy mieli 2 osie, natomiast zakres będzie podobny. Będzie jedna oś dotycząca projektów telekomunikacyjnych. Tutaj założenie jest takie, że w tej osi podłączymy kolejne 930 tys. gospodarstw domowych. Natomiast w KPO jest alokacja na projekty dotacyjne do budowy światłowodów i dla projektów telekomunikacyjnych. Tam będzie 1 mld 200 mln euro. To ma złożyć się na prawie całościowe pokrycie wszystkich gospodarstw domowych i wszystkich przedsiębiorców dostępem do szerokopasmowego Internetu. To są założenia co do projektów telekomunikacyjnych na nową perspektywę.</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Jeśli chodzi o kontynuatora samego projektu Polska Cyfrowa, to będzie nim druga oś. Ona nazywa się Usługi Cyfrowe i tam znajdą się projekty z obszaru e-administracji i digitalizacji, tak jak to było dotychczas. Będzie dedykowane działanie cyberbezpieczeństwu. Będzie również działanie dotyczące kompetencji cyfrowych, aczkolwiek źródłem finansowania kompetencji cyfrowych będzie przede wszystkim Europejski Fundusz Społeczny i program Fundusze Europejskie na Rozwój Społeczny. Tutaj z racji tego, że mieliśmy relatywnie mniejszą alokację z Europejskiego Funduszu Regionalnego, to działanie dotyczące kompetencji cyfrowych tak naprawdę zostało przerzucone do programu FERS i tam znajduje się 240 mln euro na rozwój tych kompetencji. Natomiast w kontynuatorze POPC-a, czyli w programie FERC, została przyznana alokacja w wysokości  100 mln euro. To mają być przede wszystkim projekty dotyczące kompetencji związanych z e-usługami, które były lub będą uruchamiane. Na przykład, jeśli będzie kontynuacja projektu P1, czyli tego e-zdrowotnego, to w ramach jego będzie możliwe finansowanie kompetencji cyfrowych lekarzy czy pielęgniarek w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#DyrektordepartamentuMFiPRRafalSukiennik">Będzie również niewielkie działanie dotyczące projektów pilotażowych, gdzie będzie możliwe pokazanie projektów, w których jest wykorzystywana technologia cyfrowa do rozwiązywania jakichś problemów społeczno-gospodarczych. To jest bardzo niewielkie działanie. Tutaj raczej myślimy o takich projektach, które będą przykładami do realizacji ich w innych programach unijnych czy z innych źródeł. Są to np. takie projekty, w których samorząd przy użyciu technologii cyfrowych będzie rozwiązywał jakiś problem związany z ochroną środowiska. Był chociażby taki projekt realizowany chyba przez KOWR – ja nie mówię, że taki konkretnie będzie realizowany – że przy pomocy czujników podłączonych do systemu teleinformatycznego jest badana wilgotność powietrza oraz jego zanieczyszczenie i na tej podstawie są udzielane porady rolnikom, czy mają nawozić dziś czy jeszcze nie. To są tego typu projekty. Są również możliwe projekty z obszaru gospodarki śmieciowej, w których stosuje się chociażby te czujniki czy technologię Internetu rzeczy. Są to takie działania. Natomiast wiemy, że samorządy wojewódzkie mają w regionalnych planach operacyjnych podobne projekty. To tak w skrócie. Ten program będzie miał wartość ok. 2 mld euro.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacaposelAnnaKwiecien">Super. Szanowni państwo, panowie dyrektorzy, bardzo serdecznie dziękuję niezwykle interesujące przedstawienie nam tego wszystkiego, co w ramach programu Polska Cyfrowa zostało zrobione. Zamykam dyskusję. Zamykam posiedzenie. Informuję, że pełny zapis przebiegu posiedzenia podkomisji będzie do wglądu w sekretariacie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Bardzo serdecznie dziękuję i do zobaczenia.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/str4s/201923-sjm-str4s-00004-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/str4s/201923-sjm-str4s-00004-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..04460e5
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/str4s/201923-sjm-str4s-00004-01/header.xml
@@ -0,0 +1,52 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-str4s-00004-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała ustroju samorządu terytorialnego /nr 4/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała ustroju samorządu terytorialnego /nr 4/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#STR4S">4</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="MariuszMarszal" role="speaker">
+        <persName>Mariusz Marszał</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelnomocnikzarzaduZMPMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>Pełnomocnik zarządu ZMP Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik" role="speaker">
+        <persName>Pełnomocnik zarządu Związku Miast Polskich Marek Wójcik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrystianKaminski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krystian Kamiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelAndrzejGawron" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Andrzej Gawron</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Administracji Publicznej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Szymon Wróbel</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoradepartamentuMSWiASzymonWrobel" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora departamentu MSWiA Szymon Wróbel</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="STR4S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała ustroju samorządu terytorialnego</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/str4s/201923-sjm-str4s-00004-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/str4s/201923-sjm-str4s-00004-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..9e402c3
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/str4s/201923-sjm-str4s-00004-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,105 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Szanowni państwo, rozpoczynamy.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Otwieram posiedzenie podkomisji stałej ustroju samorządu terytorialnego.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Witam serdecznie członków podkomisji. Witam przedstawiciela Związku Gmin Wiejskich pana Mariusza Marszała. Czekamy na przedstawiciela ministerstwa pana Szymona Wróbla. Myślę, że dotrze w trakcie trwania podkomisji.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dzisiejszy porządek dzienny przewiduje informację ministra spraw wewnętrznych i administracji na temat funkcjonowania przepisów dotyczących zmian granic w latach 2021–2022.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Mamy krótki materiał, z którym zapewne członkowie podkomisji już się zapoznali. Czekamy, tak jak powiedziałem, na zastępcę dyrektora Departamentu Administracji Publicznej w MSWiA. Zatem na początek prosiłbym o zabranie głosu w tym temacie przedstawiciela Związku Gmin Wiejskich, żeby nie tracić czasu, bo mamy następnie Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Wiemy, że w tych latach – trwa obecna kadencja – były takie tematy, które rzeczywiście i na naszej Komisji były omawiane. Chodzi o zmiany granic administracyjnych, szczególnie poszerzających się miast, które chcąc się dalej rozwijać, wnoszą takie propozycje zmian granic. W pewnym sensie jest to naturalny sposób, ale tworzący konflikt z tymi miejscowościami, które mają być wchłonięte przez te miasta. Na pewno są dwie strony tych działań. To jest miasto, w którego interesie jest dalszy rozwój, poszerzanie terytorialne, ale są też gminy ościenne, które w imię patriotyzmu lokalnego, w imię tradycji, w imię obawy o pewne utraty korzyści starają się ten proces opóźnić. Dlatego na pewno jest to bardzo istotna sprawa. Dzisiejsze spotkanie, tę podkomisję chcę potraktować na zasadzie takiej informacyjnej, a na pewno na dalszym etapie postaramy się znaleźć jakieś rozwiązania.</u>
+          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Zatem proszę pana Mariusza Marszała, przedstawiciela Związku Gmin Wiejskich, o wypowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#MariuszMarszal">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#MariuszMarszal">Oczywiście odniosę się, ale tak bardzo generalnie. Dzisiaj bardziej nastawialiśmy się na wysłuchanie stanowiska przedstawiciela MSWiA. Oczywiście kwestia zmiany granic albo właściwego uregulowania prawa dotyczącego procesu podziału granic między samorządami jest ważkim tematem i jednym z najważniejszych. W sumie bronimy jakby odrębności gmin, które znajdują się w bliskim sąsiedztwie. Przyglądając się aktualnemu procesowi i aktualnej sytuacji, nietrudno odnieść wrażenie, że coraz więcej jest takich sytuacji, które można nazwać tzw. wrogimi przejęciami, które nie mają nic wspólnego z właściwą regulacją granic administracyjnych oraz mało mają wspólnego z postępem sprzyjającym budowaniu więzi społeczno-gospodarczych i procesem rozwoju gospodarczego. Jak nietrudno zauważyć i pewnie wszyscy państwo doskonale o tym wiecie, coraz częściej takie sytuacje mają podłoże ekonomiczne i polityczne, tym bardziej że te procesy następują w wyniku decyzji prezesa Rady Ministrów i są pozbawione jakiejkolwiek kontroli administracyjno-sądowej oraz nie mają cech wywłaszczenia i są pozbawione odszkodowań.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#MariuszMarszal">Nasze stanowisko w kwestiach zasadniczych ma odzwierciedlenie w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że dokonywanie zmian w zasadniczym podziale terytorialnym kraju jest obszarem wywołującym wiele napięć i kontrowersji. Model wtórnego kształtowania tego podziału został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za nieefektywny, niespełniający pokładanych w nim oczekiwań i wymagający pilnej rewizji ustawodawczej.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#MariuszMarszal">Z mojej strony tyle. Bardzo dziękuję za udzielenie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Zgłaszał się pan Marek Wójcik.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Wysoka Komisja, szanowni państwo, dziękuję za podjęcie tego tematu, bo wydaje mi się, że ważne jest to, abyśmy podejmowali pewne przedsięwzięcia, które dotyczą ustroju samorządu, z odpowiednim wyprzedzeniem, na przykład z wyprzedzeniem kadencji. Dobrze, że ta dyskusja odbywa się teraz.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Natomiast muszę powiedzieć, że przy okazji podziału terytorialnego trzeba sobie powiedzieć, że podział terytorialny powinien być następstwem decyzji o tym, w jaki sposób państwo się ma rozwijać. To jest według mnie kluczowe. Jeżeli przyjmiemy zasadę taką, że ma się rozwijać w oparciu o silne ośrodki współpracujące z otoczeniem, obszary funkcjonalne, to trzeba stworzyć też instrumenty związane także z podziałem administracyjnym, które będą temu sprzyjały. Oczywiście to jest tylko jedna z możliwych dróg, bo z całą pewnością trzeba szukać zrównoważonego rozwoju i zauważać także tych, którzy z oczywistych powodów mają trochę inną sytuację, trudniejszą sytuację, jeżeli chodzi o kwestie rozwojowe. Jednak ten podział administracyjny jest wtórny. Natomiast mówię o tym dlatego, że po pierwsze dynamiczne zmiany demograficzne, które nas czekają, z całą pewnością spowodują, że będziemy musieli inaczej popatrzeć także na podział terytorialny. Kiedy przyglądam się demografii na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat, to zrobiłem kiedyś taką statystykę i wśród gmin wiejskich, które najwięcej tracą, w pierwszej dziesiątce jest osiem gmin z Podlasia – one tracą około jednej trzeciej. W ciągu jednego pokolenia tracą jedną trzecią mieszkańców. To jest w ogóle szokująca kwestia. Ale tutaj mówię o Podlasiu, bo to, że te gminy tracą, oznacza, że powiaty tracą i województwo traci. Tak więc moim zdaniem musimy przeprowadzić rozmowę na temat tego, jaki podział, jaki model będzie najbardziej efektywny, tym bardziej że czekają nas obciążenia podatkowe, sporo wyrzeczeń z tego tytułu, konflikty społeczne, ale przede wszystkim kwestia efektywności działalności administracji publicznej, rządowej, samorządowej będzie z całą pewnością punktem wyjścia, szukanie tej efektywności na przykład w dostępie do infrastruktury, możliwość realizacji pewnych usług publicznych. Dzisiaj mamy taką sytuację, że wszystkie samorządy realizują te same usługi, mają takie same obowiązki, ale mają różne możliwości. Teraz jedną z tych dróg jest stworzenie mechanizmów współpracy, premiowanie tych samorządów, które ze sobą potrafią współpracować w różnej formule – i na przestrzeni ostatnich lat mamy tych narzędzi coraz więcej. A drugą jest po prostu dokonanie zmian w podziale terytorialnym.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Chcę powiedzieć, że nie do końca zgadzam się z tą informacją, która jest w materiale, że różnimy się gdzieś w ramach korporacji w podejściu do tego tematu, bo mamy wspólne podejście. Zależy nam na tym, żeby to się odbywało uczciwie, przejrzyście, z uwzględnieniem interesu obu stron, także tego interesu ekonomicznego. I to moim zdaniem jest najprostsze. Ustalenie, w jaki sposób się rozliczamy przy podziale, jest najprostszą kwestią. Tak więc wydaje mi się, że powinniśmy to załatwić.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Teraz podam przykład, żeby państwa nie zagadać. Przykład dotyczący małych miast i otaczających ich gmin wiejskich. Na początku lat 90. z powodów niemerytorycznych albo dlatego, że ludzie się ze sobą spierali, ale przede wszystkim z powodów czysto ekonomicznych, w wyniku ustalenia subwencji oświatowej w taki sposób, że zdecydowanie premiowała obszary wiejskie, w sposób świadomy samorządy, pewne wspólnoty mieszkańców dzieliły się tylko po to, żeby per saldo uzyskać więcej środków publicznych na edukację. Dzisiaj mamy do czynienia z taką sytuacją, że są miasteczka 2–3 tys. i otaczające je dwudziestoparotysięczne gminy wiejskie, które korzystają z infrastruktury nawzajem, wykorzystują infrastrukturę tego małego miasteczka, ale podatki płacą w gminie wiejskiej. Te miasteczka są w trudnej sytuacji, ale na pewno jako człowiek nadzwyczaj elastyczny nie dam się przekonać, że to nie jest jedna wspólnota. To jest jedna wspólnota – sztucznie podzielona. Dlatego wydaje mi się, że warto byłoby też tu dokonywać pewnych korekt.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#PelnomocnikzarzaduZwiazkuMiastPolskichMarekWojcik">Natomiast chcę powiedzieć, że rozmawiamy o tym w naszym gronie długo i doszliśmy do pewnych uzgodnień, których nikt nie kwestionuje. Choćby to, że te zmiany powinny być dokonywane na przykład raz w ciągu kadencji, tak żeby nie było zagrożenia, że ten podział jest traktowany jako mechanizm w walce wyborczej, ale przede wszystkim po to, żeby nie destabilizować funkcjonowania administracji. Czyli aby ten postulat zmiany w podziale terytorialnym i to pewnego rodzaju zmiany… Bo pan dyrektor wie doskonale, że część z tych zmian w podziale terytorialnym wynika z błędów popełnianych kilkadziesiąt lat temu, chociażby w podziale geodezyjnym. U siebie na Sądecczyźnie mam taki przykład w gminie Rytro, gdybyście państwo kiedyś pojechali do Roztoki, na końcu świata w tym Rytrze jest jeden budynek, który jest w gminie Piwniczna, bo ciągnie się działka geodezyjna, która ma 6 km, od miejscowości Piwniczna przez las.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Przykłady może później, bo teraz…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PelnomocnikzarzaduZMPMarekWojcik">OK, już nie przeciągam. Opowiadam o tym, że takie perełki niestety wciąż istnieją, więc część tych zmian w podziale jest absolutnie uzasadniona. Dlatego…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dobrze, to może być wstęp, bo mamy mało czasu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PelnomocnikzarzaduZMPMarekWojcik">OK. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Widzę, że pan poseł Galla chciał się wypowiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Witam w tej chwili już obecnego Szymona Wróbla, zastępcę dyrektora departamentu. Panie dyrektorze, zaraz, tylko wypowie się krótko poseł Galla i pan przedstawi swoje stanowisko. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Poseł Ryszard Galla (niez.):</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Panie przewodniczący, szanowni państwo, muszę tutaj zgodzić się i nie zgodzić z moim przedmówcą, moim przyjacielem Markiem. Ponieważ Marek jakby podejmuje tematy – oczywiście słusznie – o charakterze, powiedziałbym, strategicznym. Natomiast wiemy, że nasze kolejne posiedzenie i wieloletnie rozmowy dotyczą praktycznie elementu, o którym Marku, wspomniałeś na samym końcu. Ten zapis, który jest w ustawie, mówiący o zmianie granic na wniosek, był wprowadzony chyba, jak dobrze pamiętam, w 2009 r. tylko po to, żeby realizować pewne korekty po obopólnym uzgodnieniu. Państwo wiecie, że przykład opolski sprzed kilku laty spowodował, że ktoś w sposób drastyczny wykorzystał zapisy ustawy i doprowadził do zmiany granic bez, powiedziałbym, udziału zgody partnerów. Co do zasady przyznaję, że pan dyrektor Wójcik ma rację. Rzeczywiście powinniśmy pracować nad tym, żeby spoglądać ustrojowo na zasadzie partnerstwa, wspólnie realizując pewne zadania. Mieszkam od zawsze w takiej gminie, gdzie czujemy się współmieszkańcami Opola, dużej aglomeracji. Nie może być tak, żeby stosować zapisy łamiące wszelkie zasady konstytucji, począwszy od doprowadzania skutecznie do zmiany tych granic. Już nie chciałbym teraz mówić o tej zmianie, bo tutaj mógłbym poświęcić dużo czasu.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Tak, wiemy, wybrzmiało to mocno, panie pośle.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Poseł Ryszard Galla (niez.):</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Natomiast powiem krótko, że musimy podejść do tego w sposób naprawdę konstruktywny i popracować nad takimi zapisami, które będą te kwestie regulowały. Nie mówię, że zabraniały, bo to jest dozwolone, tylko to ma być dozwolone prawem, a nie, kurczę, na zasadzie obłupienia. Tutaj bardzo wyraźnie chciałbym powiedzieć, zresztą pan przewodniczący Ławniczak może potwierdzić, że w poprzedniej kadencji praktycznie doprowadziłem do tego, że projekt ustawy (oczywiście on mógł być, na pewno był w jakimś tam stopniu ułomny), który miał nadany numer i praktycznie był o podobnym czasie, jak my dzisiaj rozmawiamy, było już pierwsze czytanie na posiedzeniu komisji i – spoglądam w kierunku przedstawiciela ministerstwa – wtedy umówiliśmy się, że oczywiście nie procedujemy, nie rozpoczynamy, czekamy na propozycje ministerstwa, czyli strony rządowej, jaka byłaby propozycja dokonania tych zapisów. Dziś praktycznie kończymy kadencję i wiem, bo też nad tym pracowałem, że w ramach zespołu parlamentarnego przygotowaliśmy projekt nowelizacji ustawy, który jest pewnego rodzaju elementem kompromisu pomiędzy korporacjami – i też nie wiemy, co się z nim w tej chwili dzieje. Czy jest szansa, żebyśmy mogli podejść do tematu naprawdę konstruktywnie i popracować nad pewnymi rozwiązaniami? Bo wiecie państwo… Zresztą chyba nawet na posiedzeniu zespołu gościliśmy przedstawicieli gmin, w szczególności z północnej części Polski, gdzie jest pandemia, jeśli chodzi o zmiany granic na tej podstawie – na co nie ma zgody.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję, panie pośle. Wybrzmiało to mocno.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Panie dyrektorze, prosimy o przedstawienie informacji, ale też w jakiś sposób ustosunkowanie się do tego, co powiedział poseł Galla, że miała być propozycja ministerstwa.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Bardzo przepraszam za swoje spóźnienie, miałem pewne problemy z przepustką, stąd moje późniejsze przyjście.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Przechodząc już do clou dzisiejszego posiedzenia podkomisji – wybrzmiały tu pewne bardzo istotne kwestie. To znaczy pierwszą istotną kwestią jest to, że granice i podział administracyjny nie są stałe. Podlegają pewnym procesom, które są niezależne od pewnych rozstrzygnięć administracyjnych. Była tu mowa m.in. o pewnym rozwoju miast, rozlewaniu się miast, tzw. suburbanizacji gmin wiejskich otaczających miasta. Te procesy następują i przybierają na sile. W czasie, kiedy była kształtowana aktualna siatka podziału terytorialnego naszego kraju, nie były one aż tak bardzo nasilone.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Kolejnym wyzwaniem, o którym mówił pan minister Wójcik, jest kwestia demograficzna, wyludnianie się niektórych gmin, w szczególności dotykać to będzie gmin wiejskich na peryferiach. Warto również pamiętać o tym, że dużym wyzwaniem w ogóle dla całego naszego kraju, jak i dla kontynentu są zmiany klimatu, które też będą powodowały w dłuższej perspektywie konieczność przyjrzenia się granicom, w szczególności w kontekście zasobów wody, które w tej chwili mamy dostępne. Natomiast w perspektywie kilkudziesięcioletniej może się okazać, że w niektórych regionach będzie z tym problem i na przykład będzie trudno mieszkańcom zapewnić te podstawowe potrzeby. To są wyzwania, to są procesy, które mogą wpływać na proces, na podział terytorialny naszego kraju.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejMinisterstwaSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Drugim istotnym czynnikiem, o którym świadczy dzisiejsza obecność na tym posiedzeniu przedstawicieli zarówno Związku Miast Polskich, jak i Związku Gmin Wiejskich, jest to, że w głównej mierze najbardziej kontrowersyjne zmiany dotyczą zmian granic pomiędzy miastami a gminami wiejskimi. Tutaj są oczywiście różne modele. Jest pewna propozycja wyjściowa, o której rozmawialiśmy z przedstawicielami ZMP i ZGW, Unii Metropolii Polskich, propozycja przygotowana przez ZGW. Cieszę się z tych deklaracji pana Marka Wójcika dotyczących otwarcia na jakieś konstruktywne rozwiązania. Rozumiem, że zasiądziemy w najbliższej przyszłości już do opracowywania bardziej konkretnych rozwiązań, gdyż jak pracowaliśmy, dyskutowaliśmy nad konkretami, to tych konkretów niestety zabrakło. Odpowiadając na pytanie pana posła Galli, rozstaliśmy się w takim momencie, że trudno było wypracować jakieś konkretne rozwiązania. Dlatego cieszę się z tej deklaracji, mam nadzieję, że zostaną one wypracowane.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMSWiASzymonWrobel">Chciałbym powiedzieć o jeszcze jednej rzeczy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMSWiASzymonWrobel">Mówimy tutaj o pewnych kwestiach, interesach samorządowych, interesach jednostek, mieszkańców itd. Nie możemy zapominać o tym, że zmiany w podziale terytorialnym państwa są kompetencją Rady Ministrów. One się mieszczą w takiej konstytucyjnej sferze kompetencyjnej, którą nazywa się polityką wewnętrzną państwa. W tym zakresie Rada Ministrów musi mieć pewną swobodę decyzyjną. Trudno, że tak powiem, zgodzić się z pewnymi propozycjami, które mają z tej procedury uczynić pewną procedurę administracyjną, a nie sferę decyzyjną rządu. To jest z punktu widzenia rządu dosyć istotna kwestia, bo tak jak wspomniałem wcześniej, często mamy do czynienia z interesami przeciwstawnymi i musi być jakiś podmiot, który po prostu podejmuje określone decyzje, niezależnie od tego, czy to będą decyzje punktowe, czy bardziej szerokie zmiany przygotowane w wyniku jakichś głębszych analiz.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMSWiASzymonWrobel">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję. Taka decyzja też może być obudowana pewnym procesem, który powinien towarzyszyć tej decyzji.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Czy jeszcze ktoś z członków podkomisji? Panie przewodniczący, może pan?</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Poseł Tomasz Ławniczak (PiS) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Ja tylko chcę dopowiedzieć. Problem jest zwłaszcza w miastach średniej i dużej wielkości oraz ich obwarzankach, które naprawdę dynamicznie się rozwijają. Te obwarzanki są niejednokrotnie bogatymi gminami. Znam to chociażby z zestawień, które Komisja robi razem z Politechniką Warszawską i w związku z tym nagradza gminy najlepiej rozwijające się w różnych kategoriach. Te dobrze rozwijające się gminy permanentnie są w zastraszeniu ze strony średnich i większych miast przed znaczną albo całkowitą likwidacją. Przykład Opola jest tylko jednym z tego rodzaju przykładów. Oczywiście każdą sytuację należy traktować indywidualnie. Natomiast pewnego rodzaju model powinien być wypracowany. On składa się z kilku warstw. Nie będę tego rozwijał, ale wydaje mi się, że w tym momencie to jest najważniejszy, tak jak ja przynajmniej obserwuję, problem konfliktów pomiędzy różnymi kategoriami samorządów terytorialnych w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Poseł Ryszard Galla (niez.):</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">W kwestii formalnej, żebyśmy dzisiejszego posiedzenia nie zamykali tematycznie. Mam prośbę, panie przewodniczący, abyśmy kontynuowali tę debatę na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Panie pośle, absolutnie będziemy kontynuować. Tylko powiem tak, chciałem, żeby dzisiejsze spotkanie było krótkie, żebyśmy mieli taki wstęp – i mamy ten wstęp. Myślę, że te zdania tutaj już wybrzmiały i ze strony ZGW, i ze strony ZMP, jest ministerstwo i posłowie. Myślę, że to jest taki mały wstęp, który powinien prowadzić do tego, żeby już formułować pewne tezy, które można by wprowadzać przy tych procesach. Zatem na pewno postaram się zorganizować następne spotkanie podkomisji. Wiem, że to planowane jest dopiero w kwietniu, więc może rzeczywiście uda nam się przygotować takie posiedzenie, gdzie już wybrzmiałyby pewne tezy dotyczące tego, co powinniśmy zmienić, jak to powinno wyglądać. Przygotowując się do podkomisji, też zerknąłem, że były takie zmiany granic, jeżeli chodzi o miasto Zielona Góra, i tam zrobiono to troszeczkę inaczej. Był kontrakt zielonogórski, było chyba referendum przeprowadzone.</u>
+          <u xml:id="u-15.8" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Nie wiem, czy pan poseł też chce się wypowiedzieć – proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselKrystianKaminski">Właśnie, bo ja jestem z Zielonej Góry, w związku z tym właśnie dlatego lepiej kojarzę sytuację. Tam to referendum było przeprowadzone, zgodzono się na włączenie gminy wiejskiej. Z dzisiejszej perspektywy patrząc, bo to już jednak osiem lat, nikt nie wyobraża sobie innej sytuacji. I ludzie mieszkający poza starą Zieloną Górą, jakkolwiek by to dzisiaj już nie brzmiało, nie mają w ogóle ciągoty powrotu do tego ,co było, tylko, po pierwsze, przyzwyczaili się, a po drugie, widzą dużo plusów tej sytuacji. W związku z tym to jest jedna z chyba bardziej udanych takich operacji, powiedzmy, na żywym organizmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Ale na co chciałem zwrócić uwagę…</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Poseł Ryszard Galla (niez.):</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Było porozumienie.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Właśnie, na to chciałem zwrócić uwagę, że było porozumienie, było referendum i rzeczywiście był jakiś proces, który doprowadził do tego stanu i który jest w tej chwili jakoś akceptowalny.</u>
+          <u xml:id="u-17.4" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Jeszcze raz bardzo serdecznie wszystkim obecnym dziękuję. Zamykam dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-17.5" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Zamykam posiedzenie.</u>
+          <u xml:id="u-17.6" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Informuję, że pełny zapis przebiegu posiedzenia będzie do wglądu w sekretariacie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Oczywiście deklaruję, że zorganizujemy następne spotkanie w tym temacie.</u>
+          <u xml:id="u-17.7" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejGawron">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00204-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00204-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..550111e
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00204-01/header.xml
@@ -0,0 +1,82 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-suexx-00204-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Unii Europejskiej /nr 204/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Unii Europejskiej /nr 204/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#SUE">204</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="PoselAndrzejGrzyb" role="speaker">
+        <persName>Poseł Andrzej Grzyb</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMarcinGwozdz" role="speaker">
+        <persName>Poseł Marcin Gwóźdź</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselSlawomirZawislak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Sławomir Zawiślak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzedstawicielKonfederacjiLewiatanEwaStarzyk" role="speaker">
+        <persName>Przedstawiciel Konfederacji Lewiatan Ewa Starzyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelKacperPlazynski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Kacper Płażyński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelPiotrPolak" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Piotr Polak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyradyPISiLMarekTarczynski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący rady PISiL Marek Tarczyński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyradyPolskiejIzbySpedycjiiLogistykiMarekTarczynski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący rady Polskiej Izby Spedycji i Logistyki Marek Tarczyński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RadcawDepartamencieMonitoringuSrodowiskaGlownegoInspektoratuOchronySrodowiskaHannaKasprowicz" role="speaker">
+        <persName>Radca w Departamencie Monitoringu Środowiska Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska Hanna Kasprowicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzradyPLSiLJuliuszSkurkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz rady PLSiL Juliusz Skurkiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MI Marek Gróbarczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarekGrobarczyk" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezes zarządu GPW Logistics SA Marcin Wolak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury Małgorzata Bogucka-Szymalska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora departamentu MI Małgorzata Bogucka-Szymalska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuOchronyKonkurencjiUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowMartaKruszka" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Konkurencji Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Marta Kruszka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoradepartamentuUOKiKMartaKruszka" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora departamentu UOKiK Marta Kruszka</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="SUE" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Unii Europejskiej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00204-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00204-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..b29e46d
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00204-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,213 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanowni państwo, otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Unii Europejskiej. Stwierdzam kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanowni państwo, dzisiaj trzy punkty w porządku. Jeżeli nie ma uwag co do porządku, to przechodzimy do jego realizacji. Zaczynamy od pkt I, czyli rozpatrzenia w trybie  art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu Wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2000/60/WE ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, dyrektywę 2006/118/WE w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu oraz dyrektywę 2008/105/WE w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej (COM(2022) 540 wersja ostateczna) i odnoszącego się do niego projektu stanowiska RP. Rząd reprezentuje pan minister Gróbarczyk. Bardzo proszę, panie ministrze, o stanowisko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarekGrobarczyk">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Szanowni państwo, w świetle dyrektywy dotyczącej spraw środowiskowych norm jakościowych w dziedzinie polityki wodnej oraz wód podziemnych i ochrony ich przed zanieczyszczeniami, realizując oczywiście zagadnienia, przygotowaliśmy nasze stanowisko, ale jeśli pan przewodniczący pozwoli, to oddam głos pani dyrektor, która dokładnie przedstawi założenia tej dyrektywy oraz ewentualny wpływ.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, jeżeli chodzi o ten punkt posiedzenia, czyli Wniosek PE i Rady w sprawie zmiany dyrektywy, trzech tak naprawdę dyrektyw, czyli ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy w zakresie wód podziemnych i dyrektywy w sprawie środowiskowych norm jakości, to głównym celem tego wniosku jest oczywiście dalsza ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska przed zanieczyszczeniami, zarówno tymi zanieczyszczeniami, które wiemy, że funkcjonują w środowisku, ale także nowymi, które zostały zidentyfikowane. Jeżeli chodzi o główny cel, który jest wskazany we wniosku PE i Rady, to oczywiście po pierwsze zwiększenie ochrony obywateli UE, ekosystemów naturalnych zgodnie z unijną strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 i planem działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, które uwzględniono w europejskim zielonym ładzie. Po drugie to jest zwiększenie skuteczności i zmniejszenie obciążeń administracyjnych wynikających z prawodawstwa unijnego i oczywiście tym samym umożliwienie szybszego reagowania na pojawiające się zagrożenia.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Cele główne mają oczywiście cele szczegółowe, między innymi to jest kwestia aktualizacji wykazów zanieczyszczeń, które są zarówno w wodach powierzchniowych, jaki podziemnych. Tutaj mówimy głównie o nowych substancjach czy też oczywiście o aktualizacji już obowiązujących norm dla substancji, które są już monitorowane. Kwestia następna to jest poprawa generalnie monitorowania zanieczyszczeń tych substancji chemicznych, aby uwzględnić również efekt sezonowości czy też zmiany stężeń substancji. Po trzecie to jest ujednolicenie w stosownych przypadkach sposobu eliminowania substancji zanieczyszczających w wodach powierzchniowych i podziemnych w całej UE. I oczywiście zapewnienie możliwości szybszego dostosowania ram prawnych do wyników badań naukowych, aby można było sprawnie reagować na pojawiające się zanieczyszczenia. Ostatni cel szczegółowy to jest poprawa dostępu do danych, przejrzystość oczywiście tych danych i wykorzystania ich bardziej skutecznego, aby można było sprawnie reagować, oczywiście też jednocześnie zmniejszać obciążenia administracyjne.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">W związku z tym Komisja Europejska zaproponowała zmiany właśnie w tych trzech dyrektywach. Pierwsza to jest właśnie zmiana w ramowej dyrektywie wodnej z 2000 r. Uzupełniono tutaj pojęcia takie jak: priorytetowe substancje niebezpieczne czy też substancje zanieczyszczające specyficzne dla dorzeczy, co oczywiście ułatwi też rozumienie tych pojęć. Następnie dodano obowiązek przekazywania raz do roku do publicznej wiadomości danych z poszczególnych punktów obserwacyjnych, czyli obowiązek powszechnego udostępniania informacji jest zaproponowany w tej dyrektywie.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Uchyla się artykuł mówiący o tym, że jest konieczność przekazywania trzyletnich okresowych sprawozdań z postępu w realizacji programów środków. Tutaj stwierdzono, że jest to zbyt duże obciążenie administracyjne, które jednocześnie też nie przynosi wymiernych korzyści. Jeżeli chodzi o zmianę w dyrektywie w zakresie wód podziemnych, to tutaj wprowadzono obowiązek stosowania tak zwanego mechanizmu listy obserwacyjnej dla jednolitych części wód podziemnych. Ten mechanizm już istniał w przypadku wód powierzchniowych, więc tak naprawdę tutaj będzie podobny system obowiązywał w wodach podziemnych. Oczywiście też wprowadza się obowiązek monitorowania nowych zanieczyszczeń i też oczywiście związane z nim normy jakości w odniesieniu do określonych substancji. Tutaj w szczególności mówimy o tych substancjach z grupy PFAS. Jest to też taki element wspólny z dyrektywą pitną, chociaż oczywiście tutaj to wymaga jeszcze dalszych dyskusji w zakresie uspójnienia tych wartości granicznych.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Jeżeli chodzi o kolejną zmianę, to jest wprowadzenie też zmian w odpowiednich załącznikach, oczywiście celem uwzględnienia nowej koncepcji wartości progowych ustalonych na poziomie UE. W przypadku dyrektywy dotyczącej środowiskowych norm jakości, to tutaj dąży się do uproszczenia obowiązku sprawozdawczego czy też oczywiście zmiany cyklu monitorowania i przeglądu mechanizmu listy obserwacyjnej. Tutaj akurat ten element bardziej korzystny, czyli zamiast dwuletniego okresu, Komisja proponuje okres trzyletni przekazywania informacji.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Ostatni element zmiany tej dyrektywy to jest nakładany na państwa członkowskie obowiązek ustalania środowiskowych norm jakości dla substancji zanieczyszczających specyficznych dla dorzeczy, które oczywiście są wymienione w tych załącznikach do dyrektywy. Celem tego przepisu jest również zapewnienie, by w przypadku ustanowienia ogólnounijnych środowiskowych norm jakości dla określonych substancji zanieczyszczających specyficznych dla dorzeczy miały one pierwszeństwo przed środowiskowymi normami jakości ustalonymi na poziomie krajowym.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Jeżeli chodzi o stanowisko polskie wobec proponowanych zmian, to oczywiście rząd popiera co do zasady kierunek proponowanych zmian. Pozytywnie należy ocenić kwestię chociażby prowadzenia definicji stanu chemicznego, która umożliwia przesunięcie zanieczyszczeń z grupy specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych do wskaźników wykorzystywanych do oceny stanu chemicznego, wynikające z niej zmiany w załączniku ramowej dyrektywy wodnej. Natomiast trzeba tu podkreślić, że na pozór pozytywna zmiana będzie się wiązała ze zwiększeniem ilości pobieranych próbek. Tutaj jest 12 rocznie, aktualnie są 4. To oczywiście będzie miało swoje skutki finansowe, w odniesieniu do kosztów wykonania monitoringu wód.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Jeżeli chodzi o kwestię zmiany w dyrektywie wód podziemnych, to jak najbardziej rząd zaznacza, że rozszerzenie zakresu monitorowania stanu chemicznego wód podziemnych poprzez objęcie badaniami monitoringowymi nowych wskaźników zanieczyszczeń jest uzasadnione i pożądane, niemniej jednak wprowadzenie takiego nowego badania nowych wskaźników, nowych parametrów zanieczyszczeń wymaga oczywiście odpowiedniego przygotowania organizacyjnego merytorycznego i też finansowego, ponieważ każda próbka wiąże się z odpowiednim kosztem. Natomiast tutaj samo wprowadzenie nowych parametrów jak najbardziej będzie powodowało zwiększenie kosztów monitoringu wód.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Poza tym, jeżeli chodzi o zmianę, w szczególności mówimy o załączniku pierwszym do dyrektywy, rząd postuluje o ustanowienie daty początkowej okresu przewidzianego na wdrożenie nowych norm jakości od cyklu planistycznego. Chcemy, aby nie był to okres typu za dwa lata od przyjęcia dyrektywy, natomiast żeby to było spójne z cyklem planistycznym, który obowiązuje w gospodarce wodnej. Oczywiście też uspójnienie listy substancji z grupy PFAS właśnie w szczególności z dyrektywą pitną, która już obowiązuje, która została dwa lata temu przyjęta. Te związki też tam są monitorowane.</u>
+          <u xml:id="u-4.9" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Oczywiście jest też kwestia norm jakości dla tych związków PFAS, trzeba ustalić wartość nominalną. Kolejna rzecz to jest ustalenie norm jakości dla innych niż znaczące metabolity pestycydów. Trzeba ustalić je na jednym poziomie.</u>
+          <u xml:id="u-4.10" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Szanowni państwo, wprowadzenie, tak jak powiedziałam, tych nowych substancji w wodach podziemnych znacznie zwiększy koszty monitoringu wód podziemnych. Komisja Europejska w ocenie skutków, naszym zdaniem, nie doszacowała tych kosztów. W związku z tym na pewno będzie tu potrzeba dalszych dyskusji z Komisją Europejską na temat źródeł finansowania tych nowych obowiązków.</u>
+          <u xml:id="u-4.11" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Jeżeli chodzi o ostatnią dyrektywę z tej grupy, to jest dyrektywa w sprawie środowiskowych norm jakości. Tutaj wskazujemy, że grupa substancji, chociażby takich jak dioksyny czy estrogeny i ich pochodne, mają do osiągnięcia granice, które są ustalone na poziomie bardzo niskim i osiągnięcie ich może być bardzo problematyczne. To są wartości rzędu dziesięciotysięcznych miligrama na litr. Tak że to dalej wymaga dyskusji. Oczywiście jest też kwestia czasu na rozpoczęcie monitorowania w kontekście opublikowania nowej listy substancji, tak aby był to odpowiedni czas na przygotowanie tego monitoringu. Oczywiście też to, na co trzeba zwrócić uwagę, to jest kwestia monitorowania azotanów i fosforanów i oczywiście uwzględnienia ich w odpowiedniej grupie, ponieważ przełożenie kwestii tych wskaźników do oceny stanu ekologicznego będzie skutkowało pomieszaniem stanu ekologicznego z chemicznym. Jest to bardzo ważny element w ocenie stanu wód.</u>
+          <u xml:id="u-4.12" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuGospodarkiWodnejiZeglugiSrodladowejwMinisterstwieInfrastrukturyMalgorzataBoguckaSzymalska">Podsumowując całość tych zmian, to co rząd też postuluje, to oczywiście kwestia wprowadzenia tych zmian, które są konieczne od nowego cyklu planistycznego, to jest od roku 2028, ponieważ w tym momencie do 2027 mamy cykl planistyczny, w którym obowiązują oczywiście plany gospodarowania wodami, w którym prowadzony jest też monitoring wód. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję pani dyrektor. Posłem sprawozdawcą jest pan poseł Andrzej Grzyb. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselAndrzejGrzyb">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, bardzo hermetyczny i specjalistyczny język jest związany z tą regulacją, a to wynika z faktu, że ten wniosek w sprawie dyrektywy kierowany do PE i Rady, czy mający być uchwalony przez PE i Radę, dotyczy zmiany trzech dyrektyw, które były tu wcześniej wymieniane. Ale z drugiej strony też wiele substancji, które są przedmiotem oceny przy zanieczyszczeniu wód powierzchniowych czy podziemnych, one są przedmiotem regulacji innych dyrektyw. Ale jednocześnie też te substancje są substancjami zanieczyszczającymi.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselAndrzejGrzyb">Myślę, że aby to jakoś bardziej zbeletryzować, to odniosę się do takiego interesującego przypadku, jakim było zanieczyszczenie Tamizy, która oczywiście po oczyszczeniu jej, stała się na powrót siedliskiem życia wielu gatunków, ale okazało się, że badania biologów, również tych, którzy zajmują się zachowaniem w środowisku naturalnym organizmu, pokazały, że niektóre z tych zachowań odbiegają od normy, w szczególności dotyczyło to węgorzy. Były nadreaktywne. Zaczęto się zastanawiać, dlaczego ta nedreaktywność, co jest powodem. bo to nie było naturalne zachowanie w naturalnym środowisku. Okazało się, że te podstawowe substancje zanieczyszczające w Tamizie zostały wyeliminowane, natomiast pojawiły się nowe. Te nowe to między innymi pochodne farmaceutyków czy nawet pochodne chociażby narkotyków, co oczywiście nie było przedmiotem ani monitoringu, ani oczyszczania. Przez ten przykład chciałem pokazać, jak komplikuje się wraz ze zmianami cywilizacyjnymi pojęcie czystości wód powierzchniowych i podziemnych, bowiem szereg substancji, których do tej pory nie zauważaliśmy jako potencjalne zagrożenie co do jakości wód powierzchniowych i podziemnych, w efekcie przy dłuższym okresie badania, okazuje się, że mają ogromne znaczenie. Przykład stosowania hormonów. Teoretycznie rzecz biorąc, ich stężenie w wodach powierzchniowych czy podziemnych może być wręcz śladowe, ale ze względu na specyfikę funkcjonowania tych substancji one mogą być bardzo szkodliwe z punktu widzenia funkcjonowania organizmów żywych, w tym również człowieka.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselAndrzejGrzyb">Drugim takim przykładem są antybiotyki, które coraz powszechniej są stosowane. Stąd między innymi jest w dyrektywach czy w nowym zielonym ładzie w części dotyczącej „Od pola do stołu” ten zamysł ograniczenia o połowę stosowania nawozów mineralnych oraz pestycydów, a w szczególności antybiotyków. Antybiotyki mają tu niestety ogromne znaczenie, w szczególności w zakresie bioodporności, która jest identyfikowana u ludzi i stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselAndrzejGrzyb">To taka dodatkowa dygresja związana z tym wnioskiem, jakkolwiek nie wprost jest to związane z tą regulacją. Chcę powiedzieć, że cele dyrektywy, które zostały tutaj wskazane, a więc wykazanie czyszczeń mających wpływ na wody powierzchniowe podziemne czy monitorowanie różnych mieszanin chemicznych oraz szacowana czy też obserwowana zmiana sezonowa ich zawartości w wodach powierzchniowych czy podziemnych, też ujednolicanie sposobu eliminacji różnych substancji zanieczyszczających na terenie całej UE. To jest oczywiście związane z celem dyrektywy czy też zapoznanie się z możliwością szybszego dostarczania ram prawnych czy dostosowania ram prawnych do wyników badań naukowych. Bo, tak jak powiedziałem, ta wiedza się poszerza i my niejako gonimy trochę w ustanawianiu norm dla wód powierzchniowych i podziemnych za pojawiającymi się nowymi wynikami naukowymi.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PoselAndrzejGrzyb">Te cele prowadzą oczywiście do propozycji szeregu zmian wymienionych w dyrektywach, a w szczególności, jeżeli chodzi o zachowanie ochrony i poprawy jakości środowiska czy też racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych czy promowania na poziomie międzynarodowym środków, które zmierzają do rozwiązywania tychże problemów w dziedzinie środowiska, w szczególności zaś tych, które związane są z wodami, z ich poborem i z ich wykorzystaniem do wielu celów.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PoselAndrzejGrzyb">Skutki zostały po części omówione przez państwa, ale ten najważniejszy skutek jest taki, że jeżeli rozszerzamy monitoring, rozszerzamy badania, to rosną nam koszty. Koszty jednostkowe, ale również globalne. Trudno jest oczywiście powiedzieć, gdzie jest granica racjonalnego wydawania tych środków, ale jeżeli patrzymy na finalne skutki obecności wielu substancji w wodach powierzchniowych i podziemnych, które mogą mieć wpływ i na stan środowiska, i na stan zdrowia obywateli, to częstokroć te ciągnione koszty są zdecydowanie wyższe niż same skutki monitorowania. Ale niewątpliwie one rosną. Jest pewnie taka próba poszukiwania balansu pomiędzy rosnącymi kosztami monitoringu, badań a ewentualnymi skutkami gospodarczymi, społecznymi.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PoselAndrzejGrzyb">Ale z drugiej strony, jeżeli mamy dobrze prowadzony monitoring, to obniżamy koszty ewentualnie uzdatniania wód, które są do wykorzystania gospodarczego oraz do wykorzystania jako wody pitne dla ludności. Z jednej więc strony mamy koszt, ale z drugiej obniżamy te koszty.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#PoselAndrzejGrzyb">Uważam, że te problemy i skutki zarówno prawne, jak i gospodarczo-ekonomiczne zostały dobrze zidentyfikowane przez rząd. Nie zamierzam tu proponować żadnych innych rozwiązań. Myślę, że zaproponowana przez państwa racjonalizacja pewnych zachowań i również pewnych terminów, a także wydłużenie okresu wejścia w życie tej dyrektywy, która zmienia trzy inne dyrektywy, wydaje mi się racjonalna. Popierałbym, wobec tego stanowisko rządu w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję, panie pośle. A w jaki sposób te antybiotyki czy też hormony dostają się do wód powierzchniowych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselAndrzejGrzyb">Poprzez ludzi. I zwierzęta również.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">A, po prostu, OK. Rozumiem. Otwieram dyskusję, szanowni państwo. Czy ktoś chciałby zabrać głos w dyskusji? Może pani z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska chciałaby coś dopowiedzieć? Bo rozumiem, że to ostatecznie państwa instytucja będzie powołana do tego, aby tę większą kontrole i analizę przeprowadzać. Dobrze rozumiem? Bliżej mikrofon, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#RadcawDepartamencieMonitoringuSrodowiskaGlownegoInspektoratuOchronySrodowiskaHannaKasprowicz">Tak. To co podkreśliła pani dyrektor Bogucka-Szymalska, zapewnialiśmy państwu wkład merytoryczny do tego stanowiska, dotyczący monitoringu. Musieliśmy wyważyć między tym, co popieramy; uzasadnione jest badanie, tym, co jesteśmy w stanie badać, w stanie ze względu głównie ze względu na możliwości analityczne, oczywiście także na koszty. Tu nasze stanowisko było takie, że zgadzamy się z koniecznością rozszerzenia zakresu badań, ale, żeby to było możliwe do realizacji, optujemy za rozłożeniem tego w czasie i ograniczeniem tego zakresu do takiego niezbędnego na ten moment minimum, czyli te substancje trzeba badać, bo emisja tych zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych, która dokonuje się głównie na drodze ścieków, między innymi, tak jak któryś z panów powiedział, ścieków komunalnych, więc wszystkie lekarstwa, które zażywamy, mówiąc wprost, w tym szczególnie hormony, środki przeciwbólowe, przeciwpadaczkowe, wprowadzane są w ten sposób ze ściekami do wód powierzchniowych. To jest ich główne źródło. W przypadku wód podziemnych droga dojścia tych zanieczyszczeń do wód podziemnych jest dłuższa, trudniejsza, a tu bardziej byłyby zanieczyszczenia rozproszone, pochodzące od zwierząt gospodarskich, które z rozpraszaniem osadów pościekowych, nawozów naturalnych, drogą infiltracji dostają się z powierzchni ziemi do poziomów wodonośnych. To trwa dłużej. Na tej drodze infiltracji te zanieczyszczenia są absorbowane częściowo i nie wszystkie docierają do wód podziemnych, dlatego wody podziemne są trochę innym medium.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#RadcawDepartamencieMonitoringuSrodowiskaGlownegoInspektoratuOchronySrodowiskaHannaKasprowicz">Proponując wartości dopuszczalne dla wód podziemnych, trzeba tu trochę brać pod uwagę ich specyfikę, że to jest troszeczkę inne medium, są inne warunki krążenia tych wód, dopływu, niż w wodach powierzchniowych. Tak że to głównym kierunkiem jest ograniczenie emisji. Bez ograniczenia emisji możemy badać i stwierdzać, że stężenia rosną coraz bardziej. Ograniczenie emisji, wprowadzenie działań, które mają na celu to zrobić, jest tu kluczowe. Samo monitorowanie nie wystarczy. Będziemy mieli tę wiedzę i pytanie, co z ta wiedzą zrobimy. Sama wiedza nam nie wystarczy. Po drugie, procesy uzdatniania wód, usunięcia tych związków, są bardzo trudne i kosztowne. Techniki nie dla wszystkich jeszcze są opracowane, tak że jest to bardzo, bardzo trudne, żeby je usunąć z wód. Będziemy więc mieli świadomość, że te zanieczyszczenia są, są często nieusuwalne lub ich stężenia są tak minimalne, że metodami analitycznymi nie potrafimy ich nawet wykryć albo wiemy, że są, ale nie potrafimy określić ich stężenia. Szczególnie dotyczy to wód podziemnych. Tak że chciałam państwu zwrócić uwagę, że muszą być działania. Monitoring sprawdza tylko ich efektywność. Powie nam, czy nasze działania są skuteczne i oczywiście musimy się liczyć naprawdę z ogromnym wzrostem kosztów prowadzenia tego monitoringu. Zakresy badań substancji bardzo wzrosły, szczególnie w wodach powierzchniowych. W wodach podziemnych jest to dopiero początek wprowadzania zakresu substancji, które do tej pory nie były badane. Te koszty będą bardzo duże. Niestety nie ma wyjścia, żeby mieć wiedzę, czy one występują u nas w wodach, co się z nimi dzieje, jakie są kierunki zmian, czy rosną, czy maleją te stężenia. Musimy te badania prowadzić. to tyle, co mogę na gorąco powiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję pani naczelnik. Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w dyskusji? Proszę, pan poseł Gwóźdź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselMarcinGwozdz">Dziękuję, panie przewodniczący. Ja tylko chciałbym dodać w tym temacie, że bardzo ważne są okresy przejściowe i dostosowawcze, bo rozszerzając w dobrej wierze zakres badań fizykochemicznych jeszcze pod kątem biologicznym tych wszystkich wód powierzchniowych, musimy uwzględnić czas dostosowania firm wodociągowych do ochrony wód do spożycia. Bo przecież jeżeli będziemy musieli te wody uzdatniać, rozszerzając zakres badań, naturalną konsekwencją będzie to, że będziemy wykrywać kolejne zanieczyszczenia w wodociągach, w wodach do spożycia. Musimy dać okres przejściowy firmom wodociągowym, aby miały czas dostosować się do ochrony tych wód. Oczywiście, pieniądze też, tu pani poseł podpowiada, ale muszą mieć czas, okres dostosowawczy, aby te wody przebadać wcześniej, przygotować się do uzdatnienia i zabezpieczenia tych wód. Jeżeli wprowadzimy zakres badań rozszerzony z dnia na dzień, to doprowadzi do dużych komplikacji na rynku zaopatrzenia w wodę i musimy mieć świadomość, że będzie się to wiązało z wyższymi taryfami zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców. To będą naprawdę duże koszty. Apeluję tu więc o rozsądek i o zabezpieczenie odpowiedniego okresu przygotowawczego, okresu przejściowego dla firm wodociągowych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję bardzo, panie pośle. Nie widzę więcej zgłoszeń, w związku z czym, szanowni państwo, proponuję przyjąć konkluzję, że Komisja rozpatrzyła w trybie art. 7  ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. dokument i sygnaturze COM(2022) 540 wersja ostateczna i odnoszący się do niego projekt stanowiska rządu. Komisja podzieliła stanowisko rządu. Czy jest sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przechodzimy do pkt II: rozpatrzenie w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu Wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (wersja przekształcona) (COM(2022) 541 wersja ostateczna) i odnoszącego się do niego projektu stanowiska RP. Rząd reprezentuje pan minister Gróbarczyk. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, szanowni państwo, przygotowane rozwiązania dotyczące zaostrzenia dyrektywy w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych idą w zgodzie z działaniami dotychczasowymi rządu, przede wszystkim pod kątem realizacji polityki wodno-ściekowej. Jest ona określona w dyrektywie wodnej i jest objęta okresem planistycznym w ramach krajowego programu oczyszczania ścieków przyjętym co cztery lata. Właśnie zakończył się ten proces.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Dokument ten pozwala na stwierdzenie koniecznych inwestycji oraz zakresu działań poprzez podniesienie parametrów oczyszczania ścieków, tak żeby zrzuty ładunków były odpowiadające bieżącym normom. Zaostrzenie tej dyrektywy spowoduje przede wszystkim podniesienie kosztów, ale też dodatkowe obciążenia dla samorządów, gdyż za politykę wodno-ściekową odpowiadają one w ramach realizacji swojej polityki. Jeśli pan przewodniczący pozwoli, to pani dyrektor dokładnie omówi te punkty.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Bardzo proszę panią dyrektor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Dziękuję bardzo. Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, to jest dyrektywa, która wprowadza obowiązek konkretnych działań w celu eliminacji zanieczyszczeń. W tym wypadku jest ta dyrektywa skierowana na ograniczanie zanieczyszczeń ze ścieków komunalnych.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Głównym celem tego wniosku Komisji Europejskiej zmieniającym i przekształcającym dyrektywę jest właśnie podniesienie ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego, stopniowa eliminacja emisji gazów cieplarnianych czy też poprawa bilansu energetycznego działań związanych ze zbieraniem i oczyszczaniem ścieków komunalnych. Ten wniosek PE i Rady wykracza poza zwykłe działania związane z oczyszczaniem ścieków komunalnych. Zwraca też uwagę na efektywność energetyczną, jeżeli chodzi o funkcjonowanie już samych oczyszczalni ścieków. Komisja Europejska sformułowała trzy główne cele zmiany w tej dyrektywie. To oczywiście jest kwestia poprawy jakości wody. Tutaj duży nacisk jest położony na wody opadowe czy też właśnie kwestie rozszerzenia aglomeracji, czyli konieczność wyznaczania mniejszych aglomeracji, które będą też miały obowiązek bardziej skutecznego oczyszczania ścieków komunalnych. Oczywiście kwestia powiązania z Europejskim Zielonym Ładem czy też kwestia poprawy zarządzania.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">W jaki sposób Komisja zaproponowała wprowadzenie tych zmian? To oczywiście jest kwestia wyznaczenia aglomeracji, które będą już miały wartość 1000 RLM. W tym momencie obowiązuje nas dyrektywa, w której wyznaczane są aglomeracje  od 2000 RLM. W związku z tym tutaj już będzie dużo więcej takich aglomeracji funkcjonowało w Polsce. Aktualnie mamy ich około 1500. Te aglomeracje od 1000 RLM będą miały obowiązek posiadania zbiorczego systemu zbierania ścieków komunalnych i posiadanie oczyszczalni ścieków, która będzie na odpowiednim poziomie te ścieki oczyszczała.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Tutaj, co też jest bardzo ważnym elementem, będzie też obowiązek sporządzania planów zintegrowanego gospodarowania ściekami komunalnymi dla wszystkich aglomeracji powyżej 100 000 RLM. Została tu wskazana data 2030 r. Jeżeli chodzi o tę dyrektywę, daty dojścia do wykonania odpowiednich zadań w ocenie rządu są zbyt krótkie.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Jeżeli chodzi o kolejny element, to właśnie do 2025 r. zaproponowano obowiązek sporządzenia wykazu aglomeracji o RLM od 10 000 do 100 0000, w których przelewy wód burzowych lub spływy komunalne stwarzają zagrożenie dla środowiska lub zdrowia publicznego i oczywiście ten wykaz ma być poddawany przeglądowi co pięć lat. Chciałabym zwrócić uwagę na to mocniej, ponieważ przelewy burzowe po raz pierwszy tak mocno są w tej dyrektywie regulowane, więc kwestia zagospodarowania wód opadowych, roztopowych w miastach nabiera nowego znaczenia.</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Kolejna kwestia to jest oczywiście trzeci stopień oczyszczania. To dotyczy w szczególności dużych aglomeracji, czyli powyżej 100 000 RLM. W ramach trzeciego stopnia oczyszczania podnoszone są dość znacząco wartości, do których te ścieki powinny zostać oczyszczone pod kątem oczywiście kwestii redukcji azotu i fosforu.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Ostatnia kwestia akurat też w tym obszarze, to oczywiście wyznaczenie obszarów wrażliwych na eutrofizację do 2025 r. Ten obszar też musi zostać dość mocno przedyskutowany z uwagi na to, że kwestia eutrofizacji obszarów wrażliwych na eutrofizację też jest podnoszona w ramach tak zwanej dyrektywy azotanowej.</u>
+          <u xml:id="u-16.7" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Jeżeli chodzi o ten projekt zmiany dyrektywy, to wprowadza się bardziej rygorystyczne wartości dopuszczalne w ściekach, jeżeli chodzi o azot i fosfor dla tych mniejszych aglomeracji, czyli pomiędzy 10 000 a 100 000 RLM. Kolejna zmiana zaproponowana przez Komisję, to jest wprowadzenie obowiązku stosowania dodatkowego oczyszczania, to tak zwany czwarty stopień oczyszczania ścieków. To jest zupełna nowość. Ten czwarty stopień oczyszczania ścieków dotyczy czy ma służyć wyeliminowaniu jak największej ilości mikrozanieczyszczeń. Mówimy tu przede wszystkim o nowych zanieczyszczeniach, chociażby mikroplastiki, farmaceutyki, zanieczyszczenia z grupy PFAS. To na dzień dzisiejszy jest proponowane dla tych oczyszczalni aglomeracji największych, czyli 100 000 RLM, z tym że dojście do zgodności z tymi wymaganiami byłoby do 2035 r.</u>
+          <u xml:id="u-16.8" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Kolejna bardzo ważna rzecz, bo te wszystkie zmiany wiążą się z koniecznością dostosowania oczyszczalni ścieków do nowych parametrów oczyszczania ścieków. To się wiąże oczywiście z kosztami. W związku z tym Komisja Europejska zaproponowała, aby koszty te zostały pokryte przez producenta. Tutaj nałożyła obowiązek czy też proponuje wprowadzić odpowiedzialność producenta, jeżeli chodzi o kwestie producentów związanych z branżą farmaceutyczną, z branżą kosmetyczną, aby ponosiły odpowiednie koszty za emisje tych zanieczyszczeń do wód. Tak że ten obszar w naszej ocenie też wymaga dalszej dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-16.9" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Kolejny obowiązek to jest wprowadzenie tak zwanego osiągnięcia neutralności energetycznej do 2040 r. na poziomie krajowym we wszystkich oczyszczalniach ścieków powyżej 10 000 RLM, czyli nie tylko kwestia odpowiedniego poziomu oczyszczania na oczyszczalniach ścieków jest brana pod uwagę, jest regulowana, ale także prowadzenie działań, które doprowadzą, że dana oczyszczalnia ścieków właśnie osiągnie tę neutralność energetyczną do 2040 r.</u>
+          <u xml:id="u-16.10" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">I ostatnia kwestia to jest usprawnienie monitoringu sprawozdawczości, czyli aby te informacje były bardziej przejrzyste i też w pewien sposób doprowadzenie do tego, aby było trochę mniej obciążeń administracyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-16.11" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Jakie jest stanowisko rządu? Oczywiście popieramy kwestię zmiany dyrektywy z uwagi na pojawienie się nowych zagrożeń środowiskowych, zidentyfikowania nowych substancji zanieczyszczających, które muszą być oczyszczane. Jest tu więc konieczne, aby tę dyrektywę zmienić. Natomiast rząd wskazuje na bardzo wysoki poziom ambicji i oczywiście czas na wdrożenie tych zmian, dlatego też konieczne są negocjacje z Komisją Europejską, aby wymagania dotyczące tej dyrektywy były bardziej realistyczne i możliwe do spełnienia. Ważne są kwestie finansowania, szczególnie tych nowych wymagań, które dotyczą konieczności modernizacji oczyszczalni ścieków pod kątem osiągnięcia czwartego poziomu oczyszczania czy też działań związanych z osiągnięciem neutralności energetycznej do 2040 r. Według rządu te ambicje powinny być możliwe finansowo dla sektora wodno-ściekowego, bo tutaj, tak jak wskazał pan minister, konieczność wprowadzenia zmian wynikających z dyrektywy będzie spoczywała na samorządach, które są odpowiedzialne za gospodarkę ściekową w danej gminie, konieczność realizacji inwestycji modernizujących oczyszczalnie ścieków czy też rozwój sieci kanalizacyjnej w aglomeracjach od 1000 RLM.</u>
+          <u xml:id="u-16.12" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">Zdaniem rządu ta dyrektywa wymaga też doprecyzowania i uzupełnienia w zakresie niektórych definicji, tak aby one nie budziły zastrzeżeń. W szczególności dyskusja powinna dotyczyć kwestii wykorzystania tak zwanych indywidualnych systemów oczyszczania, czy jest to możliwe do zastosowania w aglomeracjach od 1000 RLM, czy też tylko same systemy zbiorcze będą brane pod uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-16.13" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMIMalgorzataBoguckaSzymalska">I element kwestii terminu wejścia w życie, który według rządu RP jest bardzo ambitny. Pierwsze terminy to jest 2021 r., teraz mamy 2023, a za dwa lata już w ramach tej propozycji są pewne obowiązki do spełnienia, a trzeba pamiętać, że konieczny jest jeszcze czas na transpozycje nowych wymagań do prawodawstwa krajowego. W opinii rządu ważne jest, aby dyskutować dalej kwestie odpowiedzialności producentów, jeżeli chodzi o koszty, które będą ponoszone przez producentów w kontekście właśnie tych zmian. Z naszej strony to tyle. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Panie przewodniczący, szanowni państwo, podsumowując, w obecnym kształcie nie możemy się zgodzić na przyjęcie tej dyrektywy właśnie z tych powodów. Przede wszystkim ze względu na obciążenia samorządów. Po długich negocjacjach uzyskaliśmy konsensus, że do roku 2027 obecnie nastąpią inwestycje i zmiany w ramach poprawy jakości ścieków. Samorządy postulowały rok 2030. W świetle tej dyrektywy już za dwa lata miałyby nastąpić zmiany, więc jest to dla nas nie do przyjęcia, tym bardziej że obecnie już mamy naruszenie unijne i to naruszenie uda się w 90% usunąć właśnie w roku 2027, po inwestycjach, które zostaną zrealizowane, ale i tak bodajże ponad 40 aglomeracji pozostanie z naruszeniami, gdyż nie jest możliwa realizacja krajowego programu oczyszczania ścieków w tym zakresie. Ogromne wątpliwości budzi właśnie ilość RLM, bo to spowoduje lawinowy wzrost kosztów poniesionych przez abonentów w ramach polityki wodno-ściekowej, bo dla kilku domostw w zasadzie trzeba będzie budować oddzielną oczyszczalnię ścieków. Dzisiaj mamy takie przypadki. Tam koszt metra sześciennego wody i ścieków kosztuje około 50 zł. Jest to ogromny problem dla mieszkańców i dla gmin. To rozwiązanie spowoduje ogromny wzrost tych kosztów i przede wszystkim ceny zrzutów, ceny oddawania ścieków i poboru wody. W związku z tym założenia są jak najbardziej właściwe, ale aby mogły być przyjęte i zrealizowane w ramach terminów, to muszą to być terminy realistyczne, a poza tym musi tu być zapewniona odpowiednia liczba środków, gdyż w innym przypadku te koszty poniosą wszyscy korzystający.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję, panie ministrze. Posłem sprawozdawcą jest pan poseł Zawiślak. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselSlawomirZawislak">Szanowny panie przewodniczący, szanowni zgromadzeni posłowie, panie ministrze, pani dyrektor, szanowni goście; rozpatrzenie wniosku dotyczącego dyrektywy PE i Rady dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych rozpocznę od przeczytania fragmentów opinii BAS.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselSlawomirZawislak">Na początek w wymiarze oceny zgodności działań UE, o których mowa w tymże dokumencie, zgodności z zasadą pomocniczości. Dokument ten podlega ocenie co do zgodności z zasadą pomocniczości w trybie protokołu nr 2, ponieważ jest projektem aktu ustawodawczego UE przyjmowanym w dziedzinie środowiska naturalnego, czyli w dziedzinie należącej do kompetencji dzielonych między UE a państwami członkowskimi. Natomiast już w dalszej części możemy się dowiedzieć, że zaplanowane przez Unię działania łatwo jest wrzucić w taką ocenę, że ponieważ zakładane cele nie mogłyby zostać osiągnięte w wystarczający sposób poprzez indywidualne działania poszczególnych państw członkowskich UE, uzasadniona jest więc potrzeba uregulowania omawianych kwestii na poziomie UE. W związku z tym, mając to na uwadze, można stwierdzić, że dokument jest zgodny z zasadą pomocniczości. To ja nie wiem, po co my w ogóle dyskutujemy. Ja oczywiście jako poseł na Sejm te cele, które są zapisane w tej dyrektywie, zmiany dotyczące dyrektywy popieram z całego serca. Jako obywatelowi Polski, żyjącemu na terenie Europy, marzy mi się, żeby nasze środowisko było zdrowe i żeby działania zapisane w tych planach postępowały w tych dziedzinach. Ale widzę, że ten postęp jest robiony w taki oto sposób, że stawia się cele bardzo ambitne, ważne dla społeczeństwa, ale jednocześnie proponuje się, z dyskusji to wynikało, taki oto system wprowadzania tych celów zapisanych także w tej dyrektywie, że po prostu one są z wielu powodów – technicznych, finansowych, innych – po prostu nieracjonalne. Nieracjonalne szczególnie w kontekście takich krajów jak Polska, gdzie kwestia infrastruktury jest zupełnie inaczej funkcjonująca niż w Holandii czy w innych krajach Europy Zachodniej, gdzie jest gęstość zaludnienia zdecydowanie większa i takie systemy ściekowe jest łatwiej wdrożyć. W dużej części one już istnieją.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PoselSlawomirZawislak">W związku z tym cieszę się, że pan minister powiedział, że rząd polski nie może się zgodzić na taki kierunek rozmów w tym ważnym temacie, tym bardziej, że wyczytałem, że rząd potwierdza, że nowe dodatkowe zobowiązania nie to, że są ambitne, bo tylko ambitne cele widzimy, ale będą bardzo trudne lub wręcz niemożliwe do spełnienia w przewidzianym okresie. I jeżeli tak jest, że są trudne i wręcz niemożliwe do zrealizowania w tym okresie, to też się tak zastanawiam w kontekście zapisanych w tym akcie prawnym informacji o konieczności wdrożenia, przygotowania przez dane państwo systemu kar, które będą nakładane na przedsiębiorstwa, które zajmują się tą dziedziną. Będzie to oczywiście rzutowało na wspomniany już wzrost kosztów w ogóle wdrożenia tego projektu. Zastanawiam się, czy to nie będzie przyczynek do nakładania w przyszłości nowych kar na naszą ojczyznę w tym właśnie zakresie, szczególnie na terenie Polski, która dzięki wysiłkom, już od wielu lat, bardzo mocno realizuje rozbudowę modernizacji między innymi oczyszczalni ścieków czy w ogóle zajmuje się inwestycjami dotyczącymi gospodarki ściekowej. Jeżeli nie zrealizujemy tych założeń, to może będzie to przyczynek do tego, żebyśmy mieli nowy element wprowadzania kar finansowych, także względem państwa polskiego.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#PoselSlawomirZawislak">Jest poruszony przez nas mocno temat iluzji technicznej czy z innych powodów, finansowych, wprowadzenia tegoż projektu, natomiast rząd słusznie wskazuje na konieczność doprecyzowania przepisów dotyczących odstępstw od ustanowienia zbiorczych systemów zbierania, tak aby nie budziło wątpliwości, czy w świetle nowych przepisów dopuszczalne jest stosowanie, oprócz tak zwanych przydomowych oczyszczalni ścieków, również szczelnych zbiorników bezodpływowych. To jest najczęstsze w Polsce rozwiązanie na obszarach nieobjętych siecią kanalizacyjną. W związku z tym przewiduję, że mamy tutaj wiele elementów bardzo ogólnego przedstawienia zapisów, które też mogą dawać dowolność interpretacyjną pod kątem oceny samych skutków wdrażania zapisów nowelizowanej dyrektywy. Mam więc nadzieję, że rząd polski w tej dziedzinie będzie stanowczy i uzyska w odpowiedzi na swoje uwagi pozytywne stanowisko UE, zgodę na zastosowanie tych innych przepisów czy może rozciągnięcia systemu wdrażania projektowanych dobrych przepisów na zdecydowanie dłuższy okres, żeby one mogły być realnie na terenie UE wprowadzone. Bo Unia to nie jest fikcja ani jakieś ambicje, tylko Unia powinna funkcjonować na takiej zasadzie, że dobre rozwiązania powinny być dobrze przygotowane w sensie legislacyjnym, prawnym, technicznym, finansowym i powinny być wdrażane równomiernie we wszystkich krajach UE. Popieram stanowisko rządu. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dobrze. Dziękuję, panie pośle. Szanowni państwo, otwieram dyskusję. Kto chciałby zabrać głos w dyskusji? Bardzo proszę, pani z Konfederacji Lewiatan. Pani Blanka Chmurzyńska-Brown?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzedstawicielKonfederacjiLewiatanEwaStarzyk">Ewa Starzyk, Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego. Tak, ja rzeczywiście z ramienia Lewiatana, czyli strona społeczna przemysłu kosmetycznego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzedstawicielKonfederacjiLewiatanEwaStarzyk">Dziękuję bardzo. My oczywiście dziękujemy bardzo za włączenie do stanowiska rządu takiej potrzeby rewizji pewnych zapisów proponowanych przez Komisję Europejską. Mamy świadomość, że na tym etapie jest to stanowisko bardzo ogólne, ono takie musi być, ale też apelujemy jednocześnie o możliwie szybkie przystąpienie do wypracowywania stanowiska szczegółowego i chcielibyśmy zwrócić uwagę na następujące kwestie. Po pierwsze system rozszerzonej odpowiedzialności producenta, który Komisja wymyśliła, nakłada obciążenia finansowe tylko na dwie branże: na branżę farmaceutyczną i na branżę kosmetyczną, co oznacza, że tylko te dwie branże miałyby sfinansować cały system czwartorzędowego oczyszczania ścieków. Jest to praktycznie niemożliwe, zwłaszcza że te substancje, które są identyfikowane w ściekach jako mikrozanieczyszczenia chemiczne, pochodzą z różnych sektorów. Weźmy, dajmy na to, kofeinę, która oczywiście w jakichś tam, niewielkich bardzo ilościach jest stosowana w produktach kosmetycznych, ale jednak większość tej substancji w ściekach pochodzi z napojów, z kawy, którą każdego dnia pijemy. Druga kwestia jest taka, że Komisja Europejska, mając do dyspozycji bardzo dobre dokumenty, raport wspólnego centrum badawczego JRC, który bardzo jasno wskazuje, jakie substancje, jakie mikrozanieczyszczenia chemiczne są identyfikowane w ściekach, w ogóle nie wzięła tego raportu pod uwagę. W ostatniej chwili została podjęta taka decyzja polityczna, zgodna z ideą toxic free environment, żeby zidentyfikować te mikrozanieczyszczenia w definicji w tym projekcie, że to są wszystkie substancje chemiczne, które są klasyfikowane jako niebezpieczne. Tutaj dochodzimy do takiego absurdu, że zgodnie z bazą tak zwanych samoklasyfikacji w bazie Europejskiej Agencji Chemicznej nawet czysta woda klasyfikowana jest jako żrąca. Zgodnie więc z tym podejściem musielibyśmy monitorować w ściekach i oczyszczać ścieki z czystej wody. Więc ta propozycja Komisji jakby sama w sobie zawiera naprawdę bardzo poważne braki. My oczywiście stoimy na stanowisku, że aby pokryć koszty – oczywiście chcemy partycypować w tym systemie jako branża kosmetyczna – ale uważamy, że powinna tu być realizowana taka podstawowa zasada środowiskowa, występująca w regulacjach środowiskowych w UE i na całym świecie, jak zasada „zanieczyszczający płaci”, czyli wszyscy ci, którzy kontrybuują do zanieczyszczeń, powinni pokrywać koszty w takiej proporcji, w jakiej kontrybuują do tych zanieczyszczeń. Tak że nie wnosimy żadnych uwag do obecnego stanowiska rządu, ale też prosimy o to, żeby jak najszybciej zacząć pracować nad szczegółami, bo po prostu ten system w takim kształcie, jaki Komisja proponuje, będzie nieefektywny. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję pani za te uwagi. Na pewno ministerstwo weźmie je pod uwagę, ale zakładam, że dialog społeczny będzie dalej trwał w ministerstwie i w naszej Komisji. Czy są jeszcze jakieś uwagi ze strony państwa? Nie ma. Dobrze. To dziękuję i proponuję przyjąć następującą konkluzję: Stwierdzam, że Komisja rozpatrzyła w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu dokument o sygnaturze COM(2022) 541 wersja ostateczna i odnoszący się do niego projekt stanowiska RP. Komisja podzieliła stanowisko rządu. Czy jest sprzeciw? Sprzeciwu nie słyszę.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanowni państwo, przechodzimy do pkt III, ostatniego z naszego dzisiejszego porządku obrad, czyli rozpatrzenia informacji na temat problemów międzynarodowego transportu kontenerów ze szczególnym uwzględnieniem wyłączenia armatorów z ogólnych reguł konkurencji obowiązujących w Unii Europejskiej. Nazwa aktu prawnego: Consortia Block Exemption Regulation.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanowni państwo, jakiś czas temu zwróciła się do mnie branża spedycji i logistyki, w zasadzie państwo, którzy są tutaj obecni, z Polskiej Izby Spedycji i Logistyki, zauważając, że za chwilę, być może dojdzie do przedłużenia regulacji, która powstała na kanwie kryzysu finansowego z 2008 bądź 2009 roku, która to wyłączyła stosowanie części przepisów o konkurencji wobec armatorów morskich. Jest to o tyle istotne, że przede wszystkim zyskują na tym ci najwięksi armatorzy, którzy dzięki temu mogą w dużo bardziej dowolny sposób poziomo i pionowo koncentrować swój majątek w obszarach, gałęziach, które nie dotyczą bezpośrednio samego przewozu morskiego, ale są jakimiś działaniami rozgałęzionymi. Dzięki temu mogą tworzyć monopole na świadczone przez siebie usługi. Wydaje się, że dzisiaj taka sytuacja jest dość dyskusyjna, czy w dalszym ciągu to powinno być przedłużane. Pandemia już się skończyła. Dlatego doszedłem do wniosku, że jest to na tyle istotna materia, żebyśmy ją przedyskutowali tutaj, na poziomie Komisji do Spraw Unii Europejskiej. I właśnie to teraz zrobimy.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Cieszę się, że są ze mną panie z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Miło mi przywitać panią Martę Kruszkę, zastępcę dyrektora w Departamencie Ochrony Konkurencji i panią Magdalenę Fonfarę, naczelnik wydziału w Departamencie Ochrony Konkurencji. Poproszę panie o przedstawienie informacji na temat tej regulacji, o której będziemy w tej chwilę dyskutować, rozmawiać, a potem państwa z Polskiej Izby Spedycji i Logistyki, której towarzyszy również pan Marcin Wolak, wiceprezes zarządu Giełdy Papierów Wartościowych Logistics SA, o przedstawienie prezentacji państwa stanowiska w tej sprawie. Później zaczniemy dyskusję. Bardzo proszę, nie wiem, czy pani naczelnik, czy pani dyrektor? Pani dyrektor, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuOchronyKonkurencjiUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowMartaKruszka">Dzień dobry państwu. Dziękuję bardzo. Marta Kruszka, UOKiK.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuOchronyKonkurencjiUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowMartaKruszka">Szanowni państwo, prawo konkurencji zasadniczo zabrania przedsiębiorcom zawierania porozumień ograniczających konkurencję. Porozumienia można jednak uznać za zgodne z prawem, o ile przyczyniają się do polepszenia dystrybucji, produkcji towarów bądź do wspierania postępu technicznego lub gospodarczego, przy czym konsumenci powinni mieć słuszny udział wynikający z tych korzyści. W związku z tym Komisja przyjęła w 2009 r. rozporządzenie 906/2009 w sprawie wyłączeń grupowych dla konsorcjów, które zezwalają pod pewnymi warunkami, by przedsiębiorstwa kontenerowej żeglugi liniowej współpracowały w celu wspólnego świadczenia usług. To wyłączenie grupowe opiera się na stwierdzeniu, że umowy o wspólnych usługach zawieranych między przedsiębiorstwami żeglugi liniowej prawdopodobnie przyczynią się do bardziej efektywnego wykorzystywania zdolności połowowej statków, poprawy wydajności i wyższej jakości usług dla konsumentów. Chodzi tu również o wzmocnienie przewoźników z UE, którzy konkurują na rynku światowym i muszą osiągnąć efekt skali.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuOchronyKonkurencjiUrzeduOchronyKonkurencjiiKonsumentowMartaKruszka">Rozporządzenie to zezwala przewoźnikom morskim na zawieranie konsorcjów mających na celu między innymi prowadzenie wspólnych przewozów, koordynowanie harmonogramu rejsów, wspólnego korzystania z terminali portowych, dostosowywania ładowności do zmian podaży i popytu, i wymiany informacji w zakresie realizacji tych zadań. Przy czym nie bez znaczenia jest tutaj siła rynkowa przedsiębiorców. Takie wyłączenie spod zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję nie będzie możliwe, jeżeli przedsiębiorstwa te będą miały udział w rynku wyższy niż 30%. Konsorcja również w ramach tej współpracy…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Przepraszam; czy mogę prosić o prowadzenie rozmów telefonicznych poza salą i zamknięcie drzwi, jak państwo wychodzicie? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuUOKiKMartaKruszka">W ramach tej współpracy konsorcja nie mogą stosować tak zwanych klauzul czarnych, czyli nie mogą ustalać wspólnie cen, ograniczać sprzedaży lub doprowadzać do podziału rynku czy do podziału klientów. Nieuzasadnione bowiem ograniczenie ładowności i sprzedaży oraz wspólne ustalanie opłat bądź podział rynku nie przynoszą poprawy wydajności, dlatego też porozumienia o ustanowieniu konsorcjum zawierające tego typu ograniczenia, nie będą podlegały temu ograniczeniu, nie będą mogły skorzystać z tego przywileju wyłączenia.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuUOKiKMartaKruszka">Tak jak wspomniałam, rozporządzenie przyjęto w 2009 r., a jego obowiązywanie zostało dwa razy przedłużone: w 2014 i w 2020 r. Komisja podjęła decyzję o przedłużeniu w 2020 r. zasadniczo dlatego, że uznała, że w latach 2014–2019 nie doszło do pogorszenia parametrów konkurencji na rynku, w szczególności w zakresie stawek frachtowych, dostępności i niezawodności tych usług. Przedłużenie to zostało ograniczone do 4 lat, pomimo tego, że wcześniej przyjmowało tradycyjnie 5 lat obowiązywania, właśnie dlatego że Komisja chciała być w stanie szybciej zareagować na ewentualne nieprawidłowości na tym rynku. Rozporządzenie wygasa 25 kwietnia 2024 r. W okresie od sierpnia do października 2022 r. Komisja Europejska prowadziła konsultacje społeczne i wiemy również, że prowadzi w tym zakresie badanie rynku. Bezpośrednio skierowała ankiety do uczestników rynku, żeby poznać ich stanowisko odnośnie do zasadności przedłużenia obowiązywania tego rozporządzenia.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuUOKiKMartaKruszka">Kwestia przedłużenia rozporządzenia nie była jeszcze przez Komisję dyskutowana z krajowymi organami ochrony konkurencji, natomiast spodziewamy się, że nastąpi to wkrótce w ramach europejskiej sieci konkurencji. My ze swojej strony obserwujemy, monitorujemy sytuację na rynku i wsłuchujemy się w informacje płynące z sektora, bowiem wiemy, że niektóre opinie są negatywne, jeżeli chodzi o kwestie przedłużenia tego rozporządzenia w tym kształcie, jaki teraz obowiązuje. Niewątpliwie, zanim podjęta zostanie decyzja o dalszym przedłużeniu rozporządzenia, należy starannie przeanalizować sytuację rynkową, czy nie doszło do zbytniego umocnienia linii kontenerowych w łańcuchu dostaw towarów ze szkodą dla innych uczestników rynku i ze szkodą dla konsumentów. Naszym zdaniem rozporządzenie będzie mogło być przedłużone tylko i wyłącznie pod warunkiem uznania, że konsorcja nadal pomagają zwiększyć wydajność i jakość dostępnych usług żeglugi liniowej, a słuszna część zysku osiągniętego dzięki poprawie efektywności jest udziałem użytkowników transportu. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję pani dyrektor. Przepraszam, jeszcze pan minister Gróbarczyk. Co prawda otrzymaliśmy pismo, że ta regulacja to nie jest w tej chwili przedmiot zaangażowania rządu. UOKiK jest właściwym do brania udziału w tych rozmowach, w tych konsultacjach, ale jednak wydaje się, że jako całość gospodarki morskiej, która jest w MI, zakładam, że państwo też, bardziej lub mniej, ale jakoś się włączycie w te rozmowy, panie ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Zastanawia mnie, czy do tej pory jakaś korespondencja czy działania były w tej sprawie podejmowane, czy też planujecie państwo w tej sprawie podjąć jakieś działania lub macie wypracowane stanowisko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Dobrze. Dziękuję bardzo. W związku z tym, że polscy armatorzy nie realizują przewozów kontenerowych w tym zakresie, przede wszystkim nie uczestniczą w aliansach międzynarodowych, tylko i wyłącznie obsługujemy kontenery pod kątem terminali, a więc DCT, GCT, BCT itp., które są gotowe na przyjęcie, de facto nie dotyczy ich ta regulacja. W świetle międzynarodowym mówimy tutaj o kilku dużych serwisach międzynarodowych, a więc Maersk, MSC, CGM, CGS, COSCO plus oczywiście CCT i Evergreen, o którym było bardzo głośno w przypadku zablokowania Kanału Sueskiego. W związku z tym bardziej jest to skierowane pod kątem tych użytkowników rynku, którzy od dawna realizują przeładunki i przewóz kontenerowy.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Polscy armatorzy nie posiadają statków kontenerowych tego typu. Oczywiście realizujemy transport rurowy, który może być wykorzystany jako kontenerowy, ale tylko i wyłącznie na zasadzie fiderowej. Więc w tym zakresie polska żegluga i gospodarka morska nie wypowiada się i chyba nawet państwo nie kierowali do nas żadnych uwag, jeśli chodzi o Izbę, w tym zakresie. Jeśli takie pismo do nas trafi, to oczywiście pochylimy się nad nim, natomiast nie dotyczy to, jak gdyby podmiotów, które są związane z MI. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję, panie ministrze. Szanowni panowie, w czym tkwi problem? Gdzie jest ten diabeł ukryty? Bo z tych wypowiedzi, które teraz słyszeliśmy, czy ze strony pani dyrektor, czy pana ministra, one są mimo wszystko dość uspokajające, więc na czym panów zdaniem polega zagrożenie. Zapraszam do prezentacji i wyjaśnienia, o co państwu chodzi, o co branży chodzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak">Dziękuję, panie przewodniczący. Szanowna Komisjo, Marcin Wolak.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak">Chciałem tak tytułem wstępu jeszcze, zanim panom oddam głos, powiedzieć, że przedstawiamy stanowisko Polskiej Izby Logistyki przede wszystkim, ale jestem też po rozmowach chociażby z przedstawicielami Solidarności, sekcji pracowników portowych, która w imieniu Europejskiej Federacji Pracowników Portowych Transportu też wystosowywała stanowisko w kierunku Komisji Europejskiej w zakresie przedłużenia regulacji, o której dzisiaj rozmawiamy. I to stanowisko jest jak najbardziej zbieżne ze stroną społeczną pracodawców, można powiedzieć, bo tutaj argumentacja jest może trochę inna, bo Solidarność przede wszystkim zwraca uwagę na sytuację taką, że w momencie, kiedy konsorcja doprowadziły do tego, że rynek został bardzo mocno skoncentrowany w rękach dziesięciu, tak naprawdę, armatorów, w tej chwili jest 85% handlu morskiego kontenerowego i to spowodowało, że w tej chwili armatorzy mają bardzo duże możliwości wywierania wpływu, nacisków, na różne i poszczególne ogniwa w łańcuchu dostaw. W przypadku Solidarności to się odbija na tym, że chociażby dyktowanie albo wymuszanie skróconych czasów przeładunku statków, powoduje, że jest większe obłożenie pracowników portowych, jest większe obłożenie albo konieczność przeładowywania tych kontenerów, a to się przekłada też na kwestie bezpieczeństwa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy tychże pracowników. Stąd Europejska Federacja Pracowników Portowych i terminali skierowała tę opinię, która też negatywnie się odnosi do przedłużenia tych przepisów dotyczących wyłączenia armatorów i linii żeglugowych z łączenia się w konsorcja ze względu na to, że ma to wpływ na sytuację, z którą mamy dzisiaj do czynienia. Kilku armatorów urosło do tego stopnia, że ma bardzo duży wpływ na to, co się dzieje w portach, na to, co się dzieje w całych ogniwach w łańcuchu dostaw, i to też się przekłada na pracowników, którzy wykonują pracę fizycznie czy to w portach, czy w terminalach przeładunkowych.</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak">Ale teraz już oddam głos, bo to było tytułem wprowadzenia, że strona społeczna pracowników też odnosi się do tych przepisów bardzo jasno i wyraźnie. Ich opinia jest też oczywiście dostępna na stronach Komisji Europejskiej. Jeżeli państwo będą zainteresowani, to będziemy mogli też to państwu dostarczyć. W tej chwili oddam głos panu Markowi Tarczyńskiemu, przewodniczącemu Polskiej Izby Spedycji i Logistyki, i panu Juliuszowi Skurewiczowi, sekretarzowi rady PISiL. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyradyPolskiejIzbySpedycjiiLogistykiMarekTarczynski">Szanowny panie przewodniczący, panie ministrze, szanowni państwo, tak jak pan minister zauważył, może użyję słowa „niestety”, Polska nie posiada własnej floty kontenerowej i w tym dominującym obrocie międzynarodowym niestety nasze przedsiębiorstwa żeglugowe bezpośrednio nie uczestniczą. Niemniej wspomniane konsorcja, o których była mowa, ci armatorzy, którzy byli wymienieni, obsługują sto procent obrotu polskiego handlu zagranicznego. Również wszystkie kontenery, które przeładowywane są w naszych portach, pochodzą ze statków tychże armatorów, tych konsorcjów. Również kontenery te obsługuje w układzie portowym, spedycyjnym i celnym polska branża spedycyjna.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyradyPolskiejIzbySpedycjiiLogistykiMarekTarczynski">Krótko mówiąc, przy stuprocentowej obsłudze wymiany naszego handlu zagranicznego oraz produkcji przez te międzynarodowe konsorcja ta sytuacja, która się ukształtowała na rynku żeglugowym, ma bezpośredni wpływ na sytuację gospodarczą w naszym kraju i wysokie ceny frachtów, z którymi mieliśmy do czynienia. One wzrosły ponad dziesięciokrotnie w okresie Covidu i krótko po okresie rozpoczęcia działań wojennych na Ukrainie. Utrzymujący się nadal daleko idący stopień rozregulowania tego rynku ma negatywny wpływ na polski handel zagraniczny, a w efekcie za to płacą polscy konsumenci, bo ten towar, który jest sprowadzany z Dalekiego Wschodu czy z każdego innego kraju, trafia w końcu na naszą półkę sklepową i wszystkie te koszty i perturbacje, które są związane z jego obsługą, ponosi ostatecznie nasz przemysł, handel i konsumenci. Proszę kolegę o może kilka szczegółów na ten temat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#SekretarzradyPLSiLJuliuszSkurkiewicz">Panie przewodniczący, panie ministrze, szanowni państwo, chciałem przede wszystkim podziękować pani dyrektor za bardzo rzeczowe przedstawienie tych regulacji unijnych. Natomiast chciałem dodać do tego, że to przedłużenie, które nastąpiło w 2020 r., nastąpiło wbrew pisemnym opiniom dosłownie wszystkich uczestników międzynarodowego obrotu kontenerowego, z wyjątkiem oczywiście przewoźników.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#SekretarzradyPLSiLJuliuszSkurkiewicz">Zważywszy na fakt, tak jak powiedział pan przewodniczący, że 90% całego handlu światowego jest przewożone morzem i że 100% polskiego handlu zagranicznego jest przewożone morzem, to ta sytuacja ma olbrzymi wpływ na nas wszystkich jako konsumentów. Sytuacja na dzisiaj wygląda tak, że dziesięciu przewoźników morskich, kontenerowych, skupionych w trzech aliansach żeglugowych, przewozi ponad 80% całości światowego handlu kontenerowego. Mówiąc bardziej obrazowo, kilkaset osób – mam na myśli kierownictwo tych dziesięciu przewoźników – decyduje o losach całego światowego handlu, czyli inaczej mówiąc, o losach całej światowej gospodarki. Jest to klasyczny przykład oligopolu, który z definicji jest szkodliwy dla gospodarki. Dlatego właśnie ta sytuacja jest przedmiotem troski nie tylko nas jako PISiL, ale również światowego zrzeszenia spedytorów, również europejskiego zrzeszenia spedytorów, światowej rady załadowców, europejskiej rady załadowców i wszystkich możliwych, tak jak wspomniałem wcześniej, uczestników światowego rynku kontenerowego poza przewoźnikami. Poza tym armatorzy, przewoźnicy morscy od kilku lat, tak jak pan przewodniczący wspomniał, dążą do integracji pionowej. Inaczej mówiąc, wykupują z jednej strony terminale kontenerowe, z drugiej strony wykupują operatorów logistycznych. Skutek tej akcji będzie dokładnie taki sam, jak tego oligopolu, o którym wspomniałem, czyli skupienie w jednym ręku, w ręku przewoźników całości światowego handlu morskiego. Trudno chyba o bardziej niekomfortową sytuację dla wszystkich innych uczestników obrotu morskiego, łącznie z konsumentami, którymi – jeszcze raz podkreślam – jesteśmy my wszyscy. Dlatego właśnie naszym celem dzisiaj, i po to tutaj przyszliśmy, i dziękujemy panu przewodniczącemu za umożliwienie nam przedstawienia naszego stanowiska, jest zaapelowanie zarówno do organów administracji państwowej, czyli do MI, jak i do UOKiK o wywarcie nacisku na odpowiednie organy Komisji Europejskiej, aby te wyłączenia, o których tutaj mówimy, nie były przedłużane poza rok 2024, bo to jest po prostu szkodliwe dla całej gospodarki światowej. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyradyPISiLMarekTarczynski">Ja może jeszcze pozwolę sobie dodać, że przepisy zaostrzające kontrole rynku zostały podjęte przez władze amerykańskie, które w zeszłym roku wydały odpowiedni akt wzmacniający pozycje amerykańskiego urzędu kontrolującego Federal Maritime Commission w celu ochrony interesów przede wszystkim amerykańskich eksporterów i amerykańskiej branży logistycznej, tak że w Stanach Zjednoczonych tego typu decyzje już zostały podjęte i widać ich pierwsze pozytywne skutki. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję panom za przedstawienie tematu z państwa perspektywy. Przyznam jednak, że ja nadal nie jestem przekonany, w jaki sposób w takim razie to dotyczy… To znaczy, w tej chwili to państwa nie dotyczy, tak? Jak rozumiem. To jest problem, który się może pojawić w przyszłości?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Panie przewodniczący, jeśli można, dwa słowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Dotyczy to przede wszystkim kosztów frachtu kontenera. W związku z tym, że w zasadzie rok temu koszt ten oscylował w granicach 10 tys. dolarów w transporcie z Dalekiego Wschodu do Europy, gdzie normalnie ta cena kształtowała się w granicach 1000–1500 dolarów za kontener. To spowodowało ogromne wzrosty kosztów przede wszystkim funkcjonowania producentów: importerów i eksporterów. Poniekąd miało to swoje oddziaływanie poprzez sytuacje, która panowała na rynku, a więc Covid i zahamowanie przede wszystkim części funkcjonowania kontenerowców, a z drugiej strony pewnie było jakąś zmową rynku, gdzie wykorzystano tę sytuację. Czyli jest wiele wskaźników, które mają regulować tę cenę. Dla nas głównym wyznacznikiem jest BDI, czyli Baltic Dry Index, który w tym czasie kształtował się na poziomie 4 tys. jednostek, obecnie oscyluje na granicy 800–900.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">To wszystko więc odbywa się w oparciu jednak o oddziaływanie światowe. Obecnie, podejrzewam, jest duży spadek frachtu kontenerowego. Natomiast niewykluczone, że może się to odbywać również poprzez pewne umowy, które są niedopuszczalne w ramach polityki unijnej, światowej podejrzewam, że nie, w ramach kształtowania właśnie kosztów frachtowych. O tyle my jesteśmy w trudnej sytuacji, że cały czas walczymy o wzrost ilości przeładowywanych kontenerów. Obecnie suma przeładowanych za zeszły rok kontenerów osiąga 3 mln TEU, co jest dla nas bardzo dobrym wynikiem i w wyniku czego jesteśmy największym portem przeładowującym na Morzu Bałtyckim w ramach inwestycji, które są prowadzone w Gdańsku w postaci budowy terminali T3 i T5. Mamy szanse podnieść to do 5 mln TEU. Oczywiście wymaga to całkowicie innego rozwiązania logistycznego w tym zakresie, jak również rozwoju rynku. W związku z tym nasza sytuacja jest dość niewygodna, bo z jednej strony walczymy o jak największą ilość kontenerów, a z drugiej strony mielibyśmy hamować ten rozwój poprzez pewne regulacje, które nie są naszą domeną i w tym zakresie nie powinny nas dotyczyć. Jak najbardziej rozumiemy sytuację producentów i wydaje mi się, że to powinno być regulowane rynkiem wewnętrznym, nie DG Trans, podejrzewam.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Natomiast kwestie, które dotyczą przede wszystkim bezpieczeństwa oraz przeładunków w portach są jak najbardziej warte podniesienia, chociaż oddziaływanie nasze jest minimalne, ponieważ udziałowcy rynku przeładunku kontenerów to firmy zagraniczne, czyli ITECMA czy chociażby Singapur Port, czy Deutsche Bahn w tym zakresie, więc nasze oddziaływanie, jeśli chodzi o spółki skarbu państwa, niemożliwe w tym zakresie do jakiegokolwiek skutecznego działania. Oczywiście porty, jako właściciele tych terminali pod kątem gruntowym, nie pod kątem operatorskim oczywiście, bo to są prywatni operatorzy, mają duże oddziaływanie i wiem, że takie uwagi również napływały w niektórych przypadkach od portu. Natomiast bodajże od roku nie mieliśmy sygnału w tym zakresie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję, panie ministrze. Proszę, pan Marcin Wolak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak">Dziękuję. Ja bym chciał tylko zauważyć, że oczywiście wszyscy kibicujemy temu, żeby polskie porty się rozwijały, żeby tych kontenerów jak najwięcej było przeładowywane. To też jest rolą polskich spedytorów, żeby dbali o to, żeby ładunki, które przypływają do nas z Dalekiego Wschodu, do Europy – mówiąc „do nas”, mam na myśli Europę – żeby one były przeładowywane właśnie w polskich portach. Ale warto też zwrócić uwagę na taki punkt widzenia portów – nie ma tu, co prawda, z nami przedstawicieli, ale jestem pewien, że port na pewno bardziej czułby się przedstawicielem, czuliby się bardziej komfortowo, gdyby to wielu armatorów zabiegało i konkurowało między sobą o dostęp do miejsca w tym porcie, niż kiedy port jest…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Port nie ma na to wpływu, przepraszam bardzo, bo to tylko operatorzy zawiązują umowy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak">Operatorzy, tak. Ale to też byłaby inna sytuacja, gdyby było wielu armatorów, którzy mogą do danego portu zawinąć, niż kiedy ten port jest uzależniony wyłącznie od jednego aliansu czy od jednego dużego armatora, który tak naprawdę przeładowuje większość tych ładunków. To znaczy, jest przeładowywanych czy tak naprawdę dostarczanych do portu przez jednego czy kilku armatorów właśnie związanych aliansami, o których dzisiaj mówimy. Warto też jeszcze przypomnieć kwestię związaną z rolą spedytora, która jest na rynku dzisiaj może trochę zapominana, ale w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z tą integracją pionową i przejmowaniem przez armatorów, mówiąc kolokwialnie, trochę wchodzeniem na ląd ze swoimi usługami i przejmowaniem dużych operatorów logistycznych, gdzie też można przypuszczać, że Komisja Europejska na przykład przymyka oko, kiedy duży armator francuski przejmuje dużego operatora logistycznego operującego przede wszystkim na lądzie, gdzie być może należałoby zastosować jakieś środki zaradcze, podobnie jak to było w przypadku fuzji Orlenu i Lotosu na naszym polskim rynku. Przeszło to bez echa. Przejmowanie kolejnych takich operatorów, kolejnych spedytorów, będzie się przekładać na to, że małe i średnie firmy, czy to polskie, czy europejskie, czy generalnie eksportujące swoje towary poza Europę albo importujące jakieś podzespoły, będą uzależnione od tych operatorów, których będą wskazywać do współpracy, czy tych spedytorów, których będą wskazywać armatorzy, i nie będzie tu pozycji negocjacyjnej. Można to obrazowo tak przedstawić, że jeden spedytor współpracujący z kilkudziesięcioma podmiotami, dla których organizuje wysyłkę kontenerów, ma przełożenie, bo sumarycznie tych kontenerów może miesięcznie wysyłać kilkaset. A taki jeden producent, który wysyła kilka kontenerów, nie ma pozycji negocjacyjnej ze spedytorem, który jest w zasadzie w grupie kapitałowej z jednym armatorem czy przewoźnikiem, który będzie ten przewóz morski realizował. Więc ma to duże znaczenie na rynku konkurencyjności. Tak że to jest bardzo istotne z tego punktu widzenia.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#WiceprezeszarzaduGPWLogisticsSAMarcinWolak">Jeszcze jedna rzecz na koniec odnośnie do tych stawek. Stawki wzrosły. Dysponujemy badaniami i raportami, które pokazują jasno, że wzrost stawek kontenerowych bardzo mocno, co zauważaliśmy też przez ostatni rok, wpłynął na globalną inflację, z którą mamy do czynienia, i ceny dóbr konsumpcyjnych na samym końcu. Ale, co gorsza, to nie jest tak, że w momencie, kiedy te stawki są wysokie, to ceny rosną, tylko to się przekłada tak naprawdę na okres co najmniej dwunastu miesięcy, w czasie których następuje powolny i systematyczny wzrost cen produktów, które do nas docierają na różnym etapie produkcji, czy to podzespołów, czy produktów końcowych. Więc ten okres, od kiedy, jeżeli zakładamy, że te stawki jeszcze w zeszłym roku były rzędu, tak jak pan minister wspomniał, 10 tys. dolarów i ponad 10 tys. dolarów za jeden kontener, to do dzisiaj odczuwamy realnie w wysokości inflacji globalnej, nie tylko właśnie odczytywanej w naszym kraju, ale też w całej UE, bo to jest efekt, który ma wydłużony efekt działania. Nie jest to takie jednorazowe. Jeżeli te stawki spadną, to my też nie odczujemy tego spadku od razu, a to będzie okres dłuższy. A ze względu na to, że alianse rosną, istnieje zagrożenie, że kiedy spowolnienie gospodarcze przejdzie do historii, można powiedzieć, to te stawki znowu będą niekontrolowanie rosły. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyradyPISiLMarekTarczynski">Może tylko dodam, rozwiewając obawy, że odstąpienie od wyłączeń blogowych i wzrost konkurencji w naszej opinii przyczyni się do wzrostu obrotu kontenerowego, a nie do jego ograniczenia i te inwestycje, które prowadzone są w polskich portach, nie będą zagrożone, a więc pozycja przetargowa polskich terminali w relacji z armatorami, którzy już nie będą mogli działać w tego typu konsorcjach, będzie znacznie silniejsza z korzyścią i dla terminali, i dla obrotu portowego. Bo jednak mamy do czynienia z pewnymi niepokojącymi zjawiskami.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacyradyPISiLMarekTarczynski">Rzeczywiście polskie porty zamknęły zeszły rok rekordowymi wynikami, ale, prawdę mówiąc, dzięki przeładunkom węgla oraz zboża. W dziedzinie obrotów kontenerowych niestety cała branża odnotowała prawie 6-procentowy spadek, a największy z polskich terminali ma – mówię tu o Baltic Hubie, dawniej DCT – ma wynik odrobinę niższy w 2022 r. w porównaniu z 2021 r.. A wyniki pierwszych dwóch miesięcy tego roku są bardzo niepokojące, bo mówimy tu już o znacznie głębszych spadkach, czyli widzimy, że sytuacja w tej części obrotu kontenerowego się pogarsza, a za parę lat skończą się dostawy węgla, nie będzie już priorytetem, bo to jest kwestia okazjonalna, odejdą również dostawy zboża i innych ładunków z Ukrainy i ładunki kontenerowe, czyli tej wysoko przetworzonej drobnicy, będą kołem zamachowym w długiej perspektywie. Z tego też względu powinniśmy tak o to dbać. Chodzi nam nie tylko o to, że to jest zagrożenie dla branży spedycyjnej czy ograniczenie roli polskich spedytorów przez duże konsorcja, ale negatywnego wpływu na sytuację gospodarczą. Zależy nam więc na tym, żeby kiedy ten temat – mówiąc językiem sądowym – przedłużenia wyłączeń stanie na wokandzie, to polskie instytucje zajęły stanowisko, które w naszej opinii chroni interes polskich przedsiębiorców. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Dziękuję. Czy pan minister chciałby jeszcze zabrać głos w tej dyskusji?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Tytułem może podsumowania, jak najbardziej oprzemy się na państwa opinii, jeśli do nas wpłynie ten wniosek, jak również zapytamy terminale o ich opinię.</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#SekretarzstanuwMIMarekGrobarczyk">Ja tylko chciałbym państwu bardzo serdecznie podziękować za wsparcie naszego projektu Port Community System, który właśnie ruszył. To automatyczne odprawianie kontenerów. Przy państwa wsparciu udało się wdrożyć we wszystkich naszych portach to rozwiązanie. On zyskał akceptację w Krajowej Izbie Skarbowej, a więc odprawa kontenerów odbywa się automatycznie poprzez system komputerowy. W związku z tym, myślę, że w jakiś tam sposób ograniczamy koszty, a na pewno bezwzględnie przyspieszamy proces przeładunku kontenerów, bo system jest nawet lepszy niż ten stosowany w portach zachodnich, jak chociażby w Hamburgu. Natomiast ta kwestia jest cały czas otwarta i będziemy ją analizować. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Pani dyrektor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuUOKiKMartaKruszka">Ja również chciałam bardzo podziękować za to stanowisko i za uwagi. Na pewno weźmiemy je pod uwagę przy rozmowach z Komisją Europejską, tym bardziej, że jak państwo mówią, te wyłączenia mają w państwa ocenie negatywne skutki na terenie Polski. Na pewno weźmiemy to pod uwagę i zobaczymy, do jakich konkluzji, na razie wstępnie, Komisja dojdzie. Ona już w tym momencie jakby dostrzega konsolidację na tym rynku i integrację wertykalną. Bardzo dziękujemy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanowni państwo, ja też dziękuję za spotkanie. Państwu doradzam też w takim razie, aby nie tylko ograniczyć się do stenogramu z posiedzenia tej Komisji, ale żeby z uwagi na to, że do UOKiK i do ministerstwa, z tego co wiem, żaden oficjalny dokument z państwa organizacji nie dotarł, to sugerowałbym taki krok, żeby pisemnie poinformować o państwa niepokojach.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PrzewodniczacyposelKacperPlazynski">Szanowni państwo, panu ministrowi, pani dyrektor, pani naczelnik, państwu wszystkim, kolegom posłom, pani poseł, paniom z Biura Spraw Międzynarodowych dziękuję i zamykam posiedzenie Komisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00206-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00206-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..49eb051
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00206-01/header.xml
@@ -0,0 +1,67 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-suexx-00206-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja do Spraw Unii Europejskiej /nr 206/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja do Spraw Unii Europejskiej /nr 206/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#SUE">206</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-15</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuPodatkuodTowarowiUslugMinisterstwaFinansowPawelSelera" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Podatku od Towarów i Usług Ministerstwa Finansów Paweł Selera</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan" role="speaker">
+        <persName>Koordynator tematu e-podatki w Izbie Gospodarki Elektronicznej Marta Kasztelan</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w MF, zastępca szefa KAS Mariusz Gojny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowzastepcaszefaKrajowejAdministracjiSkarbowejMariuszGojny" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej Mariusz Gojny</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselAndrzejGrzyb" role="speaker">
+        <persName>Poseł Andrzej Grzyb</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrzysztofTruskolaski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krzysztof Truskolaski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselTomaszPiotrNowak" role="speaker">
+        <persName>Poseł Tomasz Piotr Nowak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzedstawicielkaKonfederacjiLewiatanAgnieszkaUrbaniak" role="speaker">
+        <persName>Przedstawicielka Konfederacji Lewiatan Agnieszka Urbaniak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelPiotrPolak" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Piotr Polak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusz Kowalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MKiŚ Małgorzata Golińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w MRiRW Janusz Kowalski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="SUE" role="committee">
+        <orgName>Komisja do Spraw Unii Europejskiej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00206-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00206-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..d2db7a3
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/sue/201923-sjm-suexx-00206-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,183 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dzień dobry. Witam wszystkich bardzo serdecznie. Otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Unii Europejskiej. Informuję, że posiedzenie będzie prowadzone z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość. Witam serdecznie wszystkich obecnych członków Komisji, posłów do Parlamentu Europejskiego i wszystkich zaproszonych gości. Szanowni państwo, przystąpimy teraz do sprawdzenia kworum. Przypominam uprzejmie, że posłowie obecni na sali obrad Komisji głosują przy użyciu urządzenia do głosowania za pomocą legitymacji poselskiej, a państwa posłów nieobecnych na sali proszę o naciśnięcie jakiegokolwiek przycisku w aplikacji na tablecie w celu potwierdzenia obecności na posiedzeniu. Chwilkę zaczekamy. Mamy? Mamy kworum. Tym samym stwierdzam prawomocność dzisiejszych obrad. Informuję państwa posłów, że chęć zabrania głosu zdalnego należy zgłaszać poprzez czat w aplikacji Whereby po zalogowaniu się do pokoju wideokonferencyjnego.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Szanowni państwo, ponieważ nie wpłynęła pisemna informacja stanowisku Rady Ministrów odnośnie do Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii, która miała być omawiana w pkt II dzisiejszego posiedzenia, dlatego proponuję zdjąć ten punkt z porządku obrad i zajmiemy się tym tematem na następnym posiedzeniu Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Czy są jakieś inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec mojej propozycji? Nie widzę, nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Przechodzimy do pkt I, czyli rozpatrzenia w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia  8 października 2010 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej Wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijne ramy certyfikacji usuwania dwutlenku węgla (COM(2022) 672 wersja ostateczna) i odnoszącego się do niego projektu stanowiska RP. Rząd reprezentuje pan minister Adam Guibourgé-Czetwertyński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Bardzo proszę pana ministra o przedstawienie stanowiska.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, jeżeli chodzi o propozycję Komisji, która dotyczy unijnych ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla, może w dwóch słowach, o co chodzi. Chodzi o to, żeby wprowadzać system certyfikacji dla różnych projektów pochłaniania, które mogłyby kontrybuować do osiągnięcia naszych celów redukcji emisji. Jaka jest tego potencjalna korzyść dla nas? To jest przede wszystkim wprowadzenie możliwości uwzględnienia tego wysiłku redukcyjnego, który realizują lasy poprzez pochłanianie, które odbywa się w lasach. To jest też potencjalnie stworzenie nowego dochodu dla tych projektów, które mogą być realizowane nie tylko przez właścicieli lasów, ale też przez rolników, którzy na swoich terenach mogliby podejmować takie działania i dzięki takim mechanizmom dostać dodatkowe wynagrodzenie. To jest system, który będzie miał też istotne znaczenie w kontekście następnej, przewidywanej w 2026 r., rewizji systemu ETS i być może umożliwi realizację części tego wysiłku redukcyjnego właśnie poprzez uwzględnienie tego typu projektów pochłaniania.</u>
+          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Największy problem w tej propozycji mamy w formie, którą proponuje Komisja, żeby przyjąć szczegóły dotyczące tego systemu certyfikacji. To między innymi metodologia certyfikacji. Uważamy, że to jest jednak istotny element tej legislacji i jako istotny element nie powinien być przyjęty w drodze aktów delegowanych. Dlatego będziemy postulować zmianę rozwiązania proponowanego przez Komisję, na przykład poprzez doprecyzowanie w samej treści dyrektywy, jak miałaby wyglądać ta metodologia. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu ministrowi za przedstawione stanowisko. Sprawozdawcą do tego dokumentu jest pan poseł Tomasz Piotr Nowak. Pan poseł zabierze glos zdalnie. Jest pan poseł? Jest. Bardzo proszę, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący, panie ministrze, Wysoka Komisjo, to ważny temat, bowiem to jest kolejna odsłona działań na rzecz ograniczenia emisji CO2 i dostrzeżenia tego, że pochłanianie CO2 może się odbyć zarówno właśnie poprzez rolnictwo, poprzez lasy, ale także uwzględniany jest tutaj system sekwestracji CO2 w systemie CCS, który, jak się wydaje, zaczyna raczkować. Raczkuje, ale może, jak czytamy, stać się systemem funkcjonującym na o wiele większą skalę. Póki co, bardzo interesujące jest to spojrzenie na rolnictwo, które rzeczywiście emituje dużo metanu, ale może pochłaniać CO2 i to może pochłaniać w ramach tak zwanego rolnictwa regeneratywnego. Ciekawe jest, że myślenie o tym pochłanianiu jest coraz bardziej powszechne i system pochłaniania CO2 przez rolnictwo działa już w Stanach Zjednoczonych, Australii, Finlandii, Belgii, Francji, w Polsce również zaczyna. Sam system jest na razie dobrowolny, ciekawe jak długo. I w Polsce już w tej chwili liczy się tak, że jeden kredyt węglowy – bo te certyfikaty potocznie nazywane są kredytami węglowymi – jeden kredyt węglowy to jest  1 tona CO2 i na przykład w Stanach Zjednoczonych w tej chwili cena tego jest 15 USD  za 1 tonę, a w Polsce, jak docierają do nas informacje, to 30 euro za 1 tonę. Ten rynek staje się coraz bardziej powszechny, aczkolwiek świadomość tego rynku nie jest jeszcze duża. W badaniach, które są przeprowadzane, widać, że większość rolników, dużych rolników, ma świadomość tego, że można będzie pozyskiwać te certyfikaty, ale nie jest to aż tak duża skala świadomości. To jest około 30%.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Teraz mamy oto taką historię, że system będzie działał w takich trzech segmentach. Po pierwsze, powstaną firmy, które mają się zająć certyfikacją kredytów węglowych.  Te firmy będą nadzorowane przez URE. Ale te firmy muszą mieć jeden zasadniczy walor – wiarygodność. Bowiem tak naprawdę przeprowadzenie audytu na wejściu i wyjściu, ażeby stwierdzić, czy doszło rzeczywiście do systemu, który pochłonie określone ilości jednostek kredytów węglowych, jest bardzo istotne.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Druga grupa to są firmy czy przedsiębiorstwa, które chcą, ale też i muszą zastosować te kredyty, kupić je po to, żeby ograniczyć ślad węglowy w swojej produkcji. Jak wiemy, ten ślad węglowy będzie za chwilę bardzo obciążający naszą gospodarkę, bowiem z tego będzie też wynikała cena produktu, który z tym śladem węglowym się sprzedaje, a więc i konkurencyjność gospodarki polskiej. Zatem i podatek będzie miał wpływ na cenę. Ale z drugiej strony na cenę będzie miał też wpływ certyfikat, który trzeba będzie zakupić.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Trzeci segment to są na przykład rolnicy albo leśnicy, albo inne grupy, które zajmą się takim pochłanianiem, i tutaj pojawia się możliwość dodatkowego zarobku, na przykład w rolnictwie. Z kolei teraz będzie taka walka pomiędzy chęcią zarobienia na tych kredytach węglowych a – tu pytanie do pana ministra – jak widzi, czy nie grozi to ograniczeniu produkcji żywności, bowiem może być tak, że te dwa sposoby uprawiania ziemi niekoniecznie muszą skutkować tym, że będzie to bardzo efektywne na przykład dla produkcji żywności. Czy tu nie ma zagrożenia?</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Drugie pytanie do pana ministra: kiedy się skończy dobrowolność? Bowiem na razie system jest dobrowolny, a nie wiem, jak długo. Wydaje się, że rynek sam się zmusi do tego, żeby te kredyty były kupowane z punktu widzenia tego, o którym mówiłem, że firmy, które sprzedają określone produkty, będą chciały zminimalizować swój ślad węglowy. Ale też pytanie do pana ministra, jak widzi możliwość nadużyć. Przeglądałem, jak to wygląda w Brazylii i tam chce się zastosować te kredyty węglowe dla Amazonii jako takiej, dla puszczy. A jak to będzie wyglądało u nas? Jak będzie wyglądał audyt? Jak będą wyglądały weryfikacje skuteczności tego całego systemu?</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PoselTomaszPiotrNowak">To jest dużo pytań, na które, w tym momencie zgadzam się z panem ministrem, powinniśmy dostać odpowiedź właśnie co do metodologii działania. Powinniśmy otrzymać tę odpowiedź w negocjowanym rozporządzeniu, chociaż uważam, że to w ogóle powinna być dyrektywa, żebyśmy zrobili implementację tej dyrektywy, ale jak już jest rozporządzenie, to ono musi być skutecznie negocjowane. I ta skuteczność negocjacji powinna doprowadzić do tego, że – i tu się zgadzam z rządem – powinniśmy stworzyć system prosty, elastyczny, system, w którym będzie widoczny język korzyści, system, który właśnie nie zachwieje bezpieczeństwem żywnościowym, system, który będzie też oparty na szeroko dostępnej informacji, tak abyśmy mieli świadomość, w co wchodzimy, kto wchodzi, jak wchodzi i za pomocą jakich narzędzi. Czyli pytanie o narzędzia i te narzędzia powinny być sformułowane w tym rozporządzeniu. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu posłowi za przedstawione sprawozdanie. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z państwa posłów chciałby się wypowiedzieć w tym temacie? Nie mamy zgłoszeń. Wobec tego chciałbym zaproponować następującą konkluzję: Stwierdzam, że… A, tak, były pytania. Przepraszam, bo poseł sprawozdawca zadał pytania. Rzeczywiście. Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Podsekretarz stanu w MKiŚ Adam Guibourgé-Czetwertyński:</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. W odpowiedzi na pytania pana posła sprawozdawcy, po pierwsze, w kwestii bezpieczeństwa żywnościowego, to jest rzeczywiście coś, na co zwróciliśmy uwagę w trakcie przygotowywania stanowiska rządu, analizując tę kwestię również w uzgodnieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Co jest dla nas kluczowe, to żeby to było spójne z polityką rolną, którą prowadzimy, i nie tworzyło takich zagrożeń. Ale z naszej oceny wydaje się, że to są cele, które są możliwe do pogodzenia. Jeżeli chodzi o kwestie dobrowolności, to co jest moim zdaniem największym potencjałem tego systemu w dłuższym horyzoncie czasowym, to jest to, o czym wspomniałem w kontekście rewizji unijnego systemu handlu emisjami, możliwość wykorzystania tych uprawnień przez przemysł i zaliczenie redukcji do swoich obowiązków rozliczeniowych istniejących w ETS.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Jeśli chodzi o kwestie możliwych nadużyć, systemy, które już istnieją dobrowolnie w Europie, są też dobrze pod tym kątem zabezpieczone. One są trochę inne niż te, które istnieją w Brazylii, ale to jest oczywiście temat, który jest także istotny do określenia. Naszym zdaniem, to, w jaki sposób będzie ten system kontrolowany, w większym stopniu powinno być uregulowane w samej treści aktu legislacyjnego, a nie w aktach delegowanych, jak to proponuje Komisja.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu ministrowi. Mamy jeszcze kogoś w dyskusji? Rozumiem, że nie ma więcej chętnych do zabrania głosu. Wobec tego chciałbym zaproponować konkluzję. Stwierdzam, że Komisja rozpatrzyła w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. dokument o sygnaturze COM(2022) 672 wersja ostateczna i odnoszący się do niego projekt stanowiska RP. Komisja podzieliła stanowisko rządu. Czy jest sprzeciw? Nie ma sprzeciwu. Na tym zamykam rozpatrywanie pkt I.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Przechodzimy do pkt III, czyli rozpatrzenia w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia  8 października 2010 r. Wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (wersja przekształcona) (COM(2022) 542 wersja ostateczna) i odnoszącego się do niego projektu stanowiska RP. Dziękujemy panu ministrowi oraz współpracownikowi, a teraz poproszę o zabranie głosu w imieniu rządu panią minister Małgorzatę Golińską, sekretarz stanu w MKiŚ. Pani minister zabierze głos zdalnie. Pani minister jest z nami? Jest. Witam serdecznie. Bardzo proszę panią minister o przedstawienie stanowiska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Dzień dobry. Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, dzisiaj zostało przyjęte przez Komitet do Spraw Unii Europejskiej stanowisko rządu do wniosku dotyczącego tej dyrektywy, którą cytował pan przewodniczący. Stanowisko rządu jest negatywne. Wniosek projektu dyrektywy PE i Rady w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy ma na celu zastąpienie obowiązującej dyrektywy, dyrektywy z 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych wodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu, a także dyrektywy z 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy. Ponadto wprowadza nowe wymagania dla obowiązującego aktualnie systemu oceny i zarządzania jakością powietrza, między innymi zaostrza obowiązujące normy jakości powietrza, w tym dla pyłu zawieszonego PM10, PM2,5, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki. Określa pośrednio wartości dopuszczalne dla pyłu zawieszonego PM10, PM2,5, dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, benzenu, dwutlenku węgla. Wprowadza nowe znacznie zaostrzone normy dla dwutlenku azotu poprzez określenie dla tej substancji wskaźnika średniego narażenia. Proponuje, aby wyegzekwować na państwach członkowskich przestrzeganie rekomendowanych przez WHO poziomów dla wybranych substancji w powietrzu. Znacząco rozbudowuje system oceny jakości powietrza, modelowania matematycznego rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza. Zwiększa rolę transgranicznego zanieczyszczenia powietrza w lokalnym zarządzaniu jakością powietrza. Uwzględnia obligatoryjne, nowe narzędzia prawne mające na celu przeciwdziałanie naruszeniom przepisów prawa, czyli kary i odszkodowania za szkody, także w procesach cywilnych, a także kwestie zapewnienia obligatoryjnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Wprowadza zasadę „zanieczyszczający płaci” w kontekście osoby fizycznej. W przypadku naszego kraju będzie to dotyczyło odpowiedzialności karnej dla osób fizycznych spalających nieodpowiednie paliwa w gospodarstwach domowych.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Projekt tej dyrektywy był przedmiotem konsultacji publicznych od 19 do 29 stycznia br. Uwagi zgłosiły urzędy marszałkowskie, które wskazały przede wszystkim na brak możliwości osiągnięcia norm jakości powietrza, które są zaproponowane w tym projekcie we wskazanych terminach. Jednocześnie urzędy marszałkowskie negują nowe zasady przygotowania programów ochrony powietrza. Uwagi zgłosiły również ekologiczne organizacje pozarządowe, które poparły ideę zaostrzenia wymagań.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">W naszym stanowisku rząd, odnosząc się negatywnie do projektu dyrektywy, wskazuje, że ten projekt powinien służyć dalszemu skutecznemu wzmacnianiu systemu oceny i zarządzania jakością powietrza, ale nie powinien tworzyć zbędnych wymagań i barier administracyjnych, a także takich rozwiązań, które mogą spowodować, że koszty dostosowania będą wyższe od osiąganych korzyści środowiskowych. Uważamy, że obowiązująca dzisiaj dyrektywa, która weszła w 2010 r. wciąż jest dużym wyzwaniem nie tylko dla Polski, ale dla wielu państw członkowskich UE, szczególnie w kontekście osiągnięcia norm jakości powietrza dla dwutlenku azotu i dla pyłu zawieszonego PM10. W związku z tym oczekiwalibyśmy, aby ta nowa dyrektywa uwzględniała raczej mechanizmy wsparcia państw członkowskich w realizacji dotychczasowych działań, dążąc do osiągnięcia tego celu, a nie nakładała nowe nierealne cele poprawy jakości powietrza. Oczywiście trudno wskazywać, że główny cel, czyli dążenie do poprawy jakości powietrza, jest niezasadny. Jest on ideowo absolutnie słuszny, natomiast czas na osiągnięcie tych celów powinien być realny. Dzisiaj szczególnie, wskutek kryzysu wywołanego napaścią Rosji na Ukrainę w 2022 r., zostały przerwane łańcuchy dostaw, mocno wzrosły koszty wielu surowców i poprzez ten konflikt również to działanie zostało praktycznie niemożliwe do osiągnięcia w terminach wskazanych przez Komisję Europejską.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Warto wskazać, że wprowadzenie nowych zaostrzonych standardów jakości powietrza będzie dotyczyło wszystkich sektorów gospodarczych. W związku z tym może się przyczynić do zahamowania rozwoju gospodarczego, a także likwidacji wielu podmiotów gospodarczych, zwłaszcza w sektorze ciepłownictwa. To się oczywiście będzie wiązało z utratą miejsc pracy. Jednocześnie warto wskazać, że takie wprowadzanie dodatkowych obowiązków powinno być poprzedzone szczegółową analizą kosztów skutków celów, a w tej sytuacji w projekcie takiej analizy nie dokonano. Wskazujemy również, że cele, które są określone w projekcie, a które dotyczą przede wszystkim ograniczania narażenia ludzi na stężenia pyłu zawieszonego, zarówno PM10, jak i PM2,5, a także benzopirenu, przekroczą możliwości ekonomiczne naszego kraju, dlatego że będą się wiązały z natychmiastowym, bezpośrednim, radykalnym odejściem od paliw stałych, wykorzystywanych w gospodarstwach domowych do celów grzewczych i zastąpienia ich ekologicznymi formami ogrzewania, w tym przede wszystkim pompami ciepła.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Sprzeciwiamy się również wprowadzeniu niejasnych zasad przygotowania programów ochrony powietrza, a także mechanizmów kontroli realizacji tych działań, które są określone w tych programach, w terminie możliwie najkrótszym, przy czym wskazano jednocześnie, że nie dłuższym niż trzy lata od końca roku kalendarzowego, w którym zgłoszono pierwsze przekroczenie. Przy obecnym brzmieniu tego przepisu w skrajnych przypadkach czas na przeprowadzenie działań naprawczych określony w programach wynosiłby rok. Jednocześnie wdrożenie przez samorządy terytorialne aktualnie obowiązujących programów ochrony powietrza będzie efektywne w odniesieniu do norm jakości powietrza określonych w obowiązującej dzisiaj dyrektywie, jednak ostrzejsze, nowe proponowane wartości norm jakości powietrza nie będą osiągane w wielu strefach w Polsce, zwłaszcza w zakresie pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Negatywnie odnosimy się do pozostawienia w obecnym brzmieniu proponowanych przepisów uwzględniających wprowadzenie obligatoryjnych nowych narzędzi prawnych mających na celu przeciwdziałanie naruszeniom obowiązków wynikających z przepisów dyrektywy. Wdrożenie tych obowiązków i ich stosowanie miałoby katastrofalne konsekwencje dla wszystkich zaangażowanych w działania na rzecz poprawy jakości powietrza mających wpływ na jej stan, czyli zarówno dla rządu RP, samorządów, jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli, dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, a także dla poszczególnych obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Oczywiście rząd polski od 2015 r. podjął szereg działań, które mają poprawić jakość powietrza w naszym kraju i będziemy te działania kontynuować. Myślę, że również w parlamencie wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że one musza ulegać kolejnym poprawom, tak żeby korzystanie z programów, które są dedykowane, jak „Czyste powietrze”, „Ciepłe mieszkanie”, „Stop smog” było jeszcze bardziej efektywne i jeszcze mocniej zachęcało obywateli do korzystania z tych działań. Wprowadziliśmy nowe wymagania zarówno dla kotłów, jak i dla paliw stałych, obniżyliśmy poziom alarmowania, informowania społeczeństwa, wdrożyliśmy szereg działań, które skutkują tym, że już dzisiaj widzimy, że ta ilość stref z przekroczeniami na terenie naszego kraju sukcesywnie się zmniejsza, natomiast wciąż jest to dla nas olbrzymie wyzwanie, aby prowadzić tę walkę o czystsze powietrze i skoncentrować się na realnych celach i realnym wsparciu dla obywateli, a nie realizować dzisiaj ambitne, niezweryfikowane przez Komisję Europejską co do potencjalnych skutków i ponoszonych kosztów finansowych nowych działań. Jesteśmy również przeciwni pozostawieniu przepisów, które uprawniają Komisję Europejską do przyjmowania aktów delegowanych zmieniających załączniki do dyrektywy. Co prawda, te załączniki nie będą mogły zmieniać wartości norm jakości powietrza czy terminów, ale mogą skutkować koniecznością zmiany systemu oceny jakości powietrza. Również zdecydowanie sprzeciwiamy się pozostawieniu w obecnym kształcie zaproponowanych przepisów dotyczących powszechnego niedotrzymywania standardów jakości powietrza, czyli tych przepisów szczegółowych, które będą mówiły o dostępie do wymiaru sprawiedliwości, odszkodowaniach i karach. Wdrożenie tych obowiązków, zgodnie z proponowanymi zapisami do polskiego prawa, oraz ich stosowanie, jak już mówiłam wcześniej, będzie uderzało w poszczególnych obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Jeśli chodzi o skutki społeczne, które przewidujemy po wdrożeniu tej dyrektywy, w takim kształcie, w jakim została dzisiaj zaproponowana, to zwracamy uwagę, że będzie się to mogło wiązać z tym, że doprowadzimy do wzrostu poziomu ubóstwa energetycznego wśród naszych obywateli, a na pewno poprzez podwyżki cen energii, na które zdecydowanie zapisy proponowane w tej dyrektywie się przełożą. Bezpośrednio dotkną one obywateli, obniżą poziom ich życia. Podniesienie cen energii będzie się również przenosiło na podwyżkę cen towarów i usług, co pośrednio ponownie odbije się na obywatelach naszego kraju, przełoży się również na utratę konkurencyjności polskich towarów, szczególnie na rynku pozaeuropejskim, a to z kolei może się przełożyć na obniżenie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, na spowolnienie gospodarcze, na zmniejszenie ilości miejsc pracy, wzrost bezrobocia.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Więc jeszcze raz podkreślam, że co do głównego celu walki o czystsze powietrze zdecydowanie tak, natomiast działania i narzędzia, które są zaproponowane w tym projekcie rząd ocenia jako negatywne, nierealistyczne i stąd negatywne stanowisko rządu. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję pani minister. Posłem sprawozdawcą do tego dokumentu jest pan poseł Andrzej Grzyb. Bardzo proszę, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselAndrzejGrzyb">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Trudność polega w koreferacie do tego dokumentu polega na tym, że stanowisko rządu otrzymaliśmy za dwadzieścia jedenasta, więc tuż przed pierwszym posiedzeniem Komisji, stąd też dogłębna analiza stanowiska rządu była nieco utrudniona, bo tak naprawdę mogłem tego dokonać tylko i wyłącznie w okresie trwania poprzedniej Komisji i również w okresie przerwy. Tym niemniej chcę powiedzieć, że ten projekt dyrektywy wynika między innymi z planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, który został przyjęty w maju 2021 r., a tak naprawdę wpisuje się w cały pakiet zmian formalno-prawnych i również różnych działań, które wynikają z przyjęcia nowej strategii gospodarczej, jaką jest Europejski Zielony Ład. No i oczywiście wprowadza się z jednej strony ten cel zeroemisyjności do roku 2050, a z drugiej strony również wprowadza się tutaj szereg celów, między cele pośrednie do roku 2030, gdzie proponuje się zmniejszenie o połowę skutków zdrowotnych wywołanych przez zanieczyszczenia powietrza. Właściwie z takim celem, żeby zmniejszyć skutki zdrowotne, to trudno się nie zgodzić. A wiemy, że zanieczyszczenie powietrza sprawia, że w Polsce mamy około 50 tys. zgonów – takie są szacunki instytutów zajmujących się zdrowiem publicznym – spowodowanych właśnie zanieczyszczeniem powietrza. Po drugie, cel pośredni ma zmierzać między innymi do zmniejszenia o jedną czwartą tych ekosystemów, w których zanieczyszczenie poważnie zagraża bioróżnorodności. Więc też znowu ten cel wydaje się atrakcyjny i ważny.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselAndrzejGrzyb">Ale są też wyliczenia, które, wydaje mi się, są trudne jednak do zweryfikowania, a szacunek pomiędzy dolną a górną granicą jest bardzo rozbieżny. Właściwie czterokrotnie wyższa jest górna granica niż dolna. Skutki zanieczyszczenia powietrza są szacowane – mówię o społecznych, zdrowotnych – na około 230 do 853 mld euro rocznie. To też sprawia, że w oparciu nie wiem o czyje badania szacuje się, że wprowadzenie jednak tych zmian, które przyczyniłyby się do uniknięcia skutków między innymi gospodarczych i zdrowotnych, kosztowałoby 0,1% PKB, ale to wymagałoby jakiejś szerszej dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselAndrzejGrzyb">Rząd generalnie sprzeciwia się przyjęciu dyrektywy w brzmieniu obecnego wniosku. Wynotowałem sobie 14 takich różnych okoliczności, które są dyskutowane i kwestionowane przez rząd, mianowicie brak jest zgody na nowe normy jakości powietrza oraz terminy ich osiągnięcia. Brak zgody jest również na wymagania dotyczące przygotowania programów ochrony powietrza oraz zasad ich aktualizacji. Brak zgody na nowe przepisy dotyczące chociażby sądowej kontroli wydanych decyzji zarówno w zakresie legalności, jak i również tej części materialnej. No i tutaj kontrola sądowa jest przedmiotem braku zgody ze strony polskiego rządu, bo w ślad za nią oczywiście idzie potencjalnie kwestia odszkodowań. Osoby poszkodowane mogłyby na przykład występować do podmiotów gospodarczych o odszkodowania, które byłyby proporcjonalne albo do obrotów, albo też do dochodów podmiotu, w zależności od formy prawnej.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselAndrzejGrzyb">Rząd postuluje, aby została zachowana równowaga pomiędzy wymaganiami środowiskowymi, a aspektami ekonomicznymi i społecznymi. Apel wydaje się słuszny, jakkolwiek w różny sposób jest rozumiany. Z punktu widzenia gospodarki całego kraju, to ta zasada zrównoważonego rozwoju pewnie przez nas wszystkich jest podzielana, natomiast w szczegółowych sprawach, jak chociażby sprawa dotycząca możliwości kontroli sądowej wydanych decyzji, wydaje się, że po stronie interesariuszy, jakim między innymi jest społeczeństwo, również organizacje pozarządowe, trudna do zakwestionowania, choć zdajemy sobie sprawę, że skutki decyzji sądowych mogłyby w sposób znaczący obciążać z jednej strony podmioty gospodarcze, ale również wydatki państwowe.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PoselAndrzejGrzyb">Powiem szczerze, że mam dużą trudność z komentowaniem takich kwantyfikatorów, które pojawiają się zarówno w projekcie, jak również w stanowisku rządu. Polski rząd uznaje bowiem, że cel zero polution do 2050 r. jest niedookreślony i trudny do osiągnięcia. Z drugiej strony, tak jak powiedziałem, projektodawca, czyli Komisja Europejska, ma w tej sprawie zupełnie inne zdanie. Pani minister też określiła te uwagi dotyczące możliwości redukcji zarówno pyłów PM2,5 oraz PM10, oraz benzopirenu, choć nikt nie kwestionuje tego, że to są kluczowe zanieczyszczenia, które pochodzą z różnych źródeł, ale między innymi z systemów grzewczych czy też z transportu, które chcielibyśmy, aby w szczególności w dużych miastach, w aglomeracjach, ale też i w małych miastach, ulegały redukcji. Myślę więc, że co do zasadności redukcji nie widziałem sprzeciwu rządu. Są natomiast ewidentne uwagi co do możliwości osiągnięcia poziomów, które są postulowane w przedłożeniu. Jest też przez rząd podnoszona kwestia wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w związku ze zmianami, z zagrożeniem w systemach grzewczych, ale też w sposób pośredni wydaje mi się, że to jest związane również z elektryfikacją transportu, a w tej sprawie decyzje już zapadły. Rok 2035 ma być rokiem granicznym, w którym ma się zaprzestać rejestracji nowych samochodów z napędem spalinowym.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PoselAndrzejGrzyb">Teraz mam taką zasadniczą uwagę do stanowiska rządu, która jest słuszna, że cele powinny być osiągalne i nie powodować dodatkowych kosztów. Ale pytanie, czy dla inwestycji w sektorze ciepła systemowego. Wydaje mi się, tak sądzę, i tak wszędzie w dokumentach jest umiejscowione, że chcemy osiągnąć również większą efektywność w zakresie tych źródeł ciepła systemowego, chociażby poprzez kogenerację. Z drugiej strony kogeneracja, według oświadczeń chociażby polskich ciepłowników, ma duży potencjał w systemach ciepłowniczych, ponieważ przy pewnym dofinansowaniu można by tu było uzyskać nawet między 7 a 10 tys. MW elastycznej energii elektrycznej, co by bardzo dobrze bilansowało odnawialne źródła energii, w szczególności wiatr oraz instalacje fotowoltaiczne.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PoselAndrzejGrzyb">Również sądzę, że pewne programy, jak chociażby REPowerEU, który dotyczy akurat tej części środków z Krajowego Planu Odbudowy, które z części pożyczkowej nie zostały zapreliminowane przez państwa członkowskie, już abstrahując od całego problemu KPO, jego zatwierdzenia do realizacji w relacjach między Polską a UE, to wydaje mi się, że to jest akurat dobry kierunek, tylko pytanie jest, czy polski rząd podziela ten kierunek, aby pieniądze, które miałyby pochodzić z pożyczek, a które w kwocie prawie 210 mld euro, w tym jest co najmniej 10% tej niewykorzystanej części przez Polskę, czy nie zapreliminowanej przez polski rząd, żeby zasiały cele związane z odbudową możliwości wytwórczych, jeżeli chodzi o energię elektryczną i cały proces transformacji w UE.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#PoselAndrzejGrzyb">Podzielając więc większą część zastrzeżeń ze strony rządu, jednak mam tu pewną – jak powiedziałem na wstępie – trudność w jednoznacznym poparciu stanowiska rządu ze względu na to, że ten dokument dostaliśmy tuż przed pierwszym posiedzeniem naszej Komisji. Jest trudność w weryfikacji tych stwierdzeń, które tu padły. Na przykład trudne jest do sprawdzenia, czy wprowadzenie tej dyrektywy w sposób ewidentny spowodowałoby podwyżki cen energii elektrycznej i ubóstwo energetyczne. Nie możemy w sposób odpowiedzialny powiedzieć, że istotnie to jest pewnik, że spowoduje to podwyżki cen energii elektrycznej. Myślę, że raczej inwestycje rozwojowe finansujące cały proces transformacji energetycznej to będzie główne źródło kosztów, a nie zadania związane z ochroną powietrza.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#PoselAndrzejGrzyb">Reasumując, powiem szczerze, że pozostawiłbym stanowisko rządu, nie kwestionowałbym go, zważywszy na tę ostatnią konkluzje ze strony państwa, pani minister, która powiedziała, że rząd nie sprzeciwia się celom, które przyświecają obniżeniu emisji do powietrza, tylko ma problem z przyjęciem czy sprzeciwia się przyjęciu zarówno nowych norm, jak i terminów ich osiągnięcia i w konsekwencji również braku realnej oceny, jakie będą ekonomiczne i społeczne skutki tego. Zważywszy zatem na te cztery elementy, które w tej konkluzji zawarłem, wydaje się, że należałoby rekomendować Komisji przyjęcie stanowiska rządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu posłowi za przedstawione sprawozdanie. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z państwa posłów chciałby się wypowiedzieć? Czy pani minister jeszcze zabierze głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Jeśli mogę, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Chciałam bardzo podziękować panu posłowi za ten koreferat i przeprosić za to, że ten dokument trafił dopiero dzisiaj. Pierwotnie państwa Komisja była planowana na 16, później na 15 marca, później przeniesiono na dzisiaj i dzisiaj też było wcześniej zwołane posiedzenie Komitetu do Spraw Europejskich, dopiero dzisiaj około godziny 10.00 to stanowisko zostało przyjęte, stąd tak późne przekazanie dokumentu, za co przepraszam. Ale jednocześnie dziękuję za tę analizę, której udało się dokonać w tak krótkim czasie. Wskazujemy jednocześnie, że to, o czym mówiłam, że widzimy już poprawę jakości powietrza obiektywnie w trakcie monitoringu, który jest prowadzony, i widzimy, że te działania, które są podejmowane, naprawdę przynoszą pozytywne skutki. Natomiast nie da się ukryć, że chcielibyśmy, aby to tempo było szybsze, i stąd działania usprawniające istniejące programy czy dofinansowywane z narodowego czy wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Ale pamiętajmy, że one były wprowadzone w 2018 r. Dzisiaj mamy 2023 i dopiero możemy mówić od roku czy dwóch o widocznej poprawie. Stąd te założenia i krótkie terminy wyznaczone w nowym projekcie dyrektywy. Czas jednego roku na wdrożenie realizacji działań jest w naszej ocenie zdecydowanie zbyt krótki.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Pan poseł mówił również o karach. Zwracam uwagę również na taką sytuację, że projekt przewiduje rozszerzenie dotychczasowych przepisów dotyczących kar nakładanych na obywateli, bo mówimy tu zarówno o osobach fizycznych, jak i o osobach prawnych, mówimy o tym, że te kary pieniężne miałyby być proporcjonalne do obrotu osoby prawnej lub do dochodu osoby fizycznej, ale jednocześnie ten projekt nie przewiduje czy w ogóle nie określa obowiązków, które by wprost tych wymienionych osób dotyczyły. Na to też zwracaliśmy uwagę w naszym stanowisku.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#SekretarzstanuwMKiSMalgorzataGolinska">Jedna rzecz, o której nie wspomniałam, myślę, że też warto ją zaznaczyć. Nowy projekt daje większa rolę w zakresie współpracy transgranicznej państwom – i tutaj mówimy o zarządzaniu jakością powietrza – to z kolei może skutkować ingerencją co najmniej władz lokalnych innych państw w proces przygotowania, uzgadniania programów jakości powietrza. To też może się przełożyć na wydłużenie, jeśli miałyby się odbywać takie konsultacje transgranicznie, realizacji czy nawet zatwierdzania nowych programów. Bardzo dziękuję za tę ostateczną konkluzję, że jednak pan poseł rekomenduje przychylenie się do stanowiska rządu. Mam nadzieję, że nasze wspólne działania przez kolejny czas będą skutkowały poprawą jakości powietrza w całym naszym kraju. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję pani minister. Ponieważ więcej zgłoszeń w dyskusji nie było, to zamykam dyskusję. Chciałbym zaproponować następującą konkluzję: Stwierdzam, że Komisja rozpatrzyła w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. dokument o sygnaturze COM(2022) 542 wersja ostateczna i odnoszące się do niego projekt stanowiska RP. Komisja podzieliła stanowisko rządu. Czy jest sprzeciw? Nie ma sprzeciwu. Na tym zamykam rozpatrywanie pkt III. Dziękuję jednocześnie pani minister Małgorzacie Golińskiej za udział w debacie i w dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Przechodzimy do pkt IV, czyli rozpatrzenia w trybie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia  8 października 2010 r. informacji o stanowisku, jakie Rada Ministrów ma zamiar zająć podczas rozpatrywania projektów aktów prawnych UE na posiedzeniu Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, które odbędzie się w dniach 20 i 21 marca 2023 r., w związku z zasięgnięciem opinii Komisji w tych sprawach. Rząd w tym punkcie reprezentuje pan minister Janusz Kowalski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Bardzo proszę pana ministra o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJanuszKowalski">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, stanowisko rządu w sprawie tego projektu rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych w zakresie spraw rolnych i leśnych jest jednoznacznie krytyczne. Naszym zdaniem ta ingerencja Komisji Europejskiej w polskie leśnictwo i w polskie rolnictwo jest, używając bardzo dyplomatycznych słów, za daleko idąca. Zdecydowanie za daleko idąca. Szczególnie boli nas art. 9. Mowa jest tutaj o MRiRW, a więc zachwianie tej, można powiedzieć, koncepcji współgrania ekosystemów z potrzebami polskiego rolnictwa, również w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego, w zakresie bezpieczeństwa energetycznego czy przede wszystkim w zakresie również produkcji żywności, ale również produkcji leśnej. Chcę tu wspomnieć, że eurokratów interesują między innymi takie rzeczy jak wskaźniki liczebności motyli na obszarach trawiastych. Boję się, że za chwilę będą nam liczyć ślimaki czy mrówki na metr kwadratowy, ale przede wszystkim pkt 4 z tego artykułu jest bardzo groźny, i tu jest zdecydowany sprzeciw MRiRW. Chodzi oczywiście o pomysł zalewania osuszonych torfowisk, które są przecież dzisiaj użytkowane rolniczo. 30% takich obszarów zdaniem eurokratów miałoby być zalane do 2030 r., a do roku 2050 – aż 70%. My tu zdecydowanie wspieramy stanowisko Ministerstwa Klimatu i Środowiska, stąd stanowisko Rady Ministrów w tej sprawie jest jednoznacznie krytyczne. Będziemy oczywiście dążyć do tego, aby te przepisy najzwyczajniej w świecie złagodzić i aby Komisja Europejska i eurokraci nie ingerowali w tak dramatyczny sposób w polskie rolnictwo. Oczywiście apelujemy o to, aby również opozycja na poziomie prac w PE wspierała interesy polskich rolników, interesy mieszkańców obszarów wiejskich. Dla nas, dla polskiego rządu, dzisiaj kwestia dotycząca zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, ale również wykorzystania w sposób racjonalny obszarów wiejskich do produkcji taniej energii i ciepła jest kluczowa. Stąd krytyczne stanowisko wobec tego rozporządzenia. Będziemy dążyć do – powiem kolokwialnie – wybicia zębów tym, naszym zdaniem, absurdalnym pomysłom. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu ministrowi. Otwieram dyskusję. Czy są chętni do zabrania głosu? Ktoś się zgłasza, ale nie wyświetla się nazwisko. Andrzej Grzyb. Przepraszam, już teraz widzimy. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselAndrzejGrzyb">Panie przewodniczący, panie ministrze, myślę, że jak chce się uzyskiwać kompromisowe efekty w trakcie posiedzeń Rady UE ds. Rolnictwa, to ja bym jednak odchodził od takiego kolokwialnego nazywania tych struktur, z którymi próbujemy dyskutować, eurokratami itd. To nie pomaga w uzyskiwaniu lepszych efektów.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselAndrzejGrzyb">Natomiast bardzo mnie zaintrygowała pańska dosyć krytyczna ocena, jeżeli chodzi o inicjatywę na rzecz owadów zapylających. Rozumiem, że to się wiąże czasami z obowiązkami, które, być może, są nierealne w punkcie startu tej inicjatywy, natomiast trudno jest mówić o rolnictwie, jeżeli nie będziemy mieli w przyrodzie zapylaczy, albo inaczej pollinatorów. I to nie tylko tych, które lubimy, bo produkują miód, ale wszystkich innych, które są w przyrodzie. Tak że myślę, że przez szacunek dla efektów gospodarczych, które uzyskujemy poprzez owady zapylające, nie powinniśmy z taką dezynwolturą się do tego odnosić, ponieważ są to małe owady, ale jednak odgrywają ogromną rolę. Dość powiedzieć, że szacowany dochód, który przynosi na przykład jedna rodzina pszczela – to jest raport z roku 2018 – to jest około 1500 euro pożytków dla działalności gospodarczej poza pożytkami takimi jakim jest miód czy inne pożytki pszczele. To pokazuje, że to jest ogromna praca. Chińczycy sprawdzili w jednej z prowincji, bodajże Syczuan, prawie wszystkie owady zapylające i potem próbowali to rozwiązać przy pomocy licznych ludzkich rąk. W ciągu jednego dnia jeden człowiek mógł zapylić w sadzie pędzelkiem 20 jabłoni. To pokazuje, jaką ogromną pracę wykonują owady zapylające. Sugerowałbym, żeby zweryfikować trochę to podejście. Rozumiem, że tam mogą się znaleźć – nie miałem okazji przeczytać tych wszystkich dokumentów – inicjatywy, które są wątpliwe co do efektywności i mogą nawet dezawuować pewne rozwiązania, natomiast generalnie z dużym szacunkiem proponowałbym odnosić się do tych regulacji, które chronią środowisko, w szczególności owadów zapylających, bez których rolnictwa po prostu nie ma. Możemy zrobić największe wysiłki i nie uzyskamy tego efektu bez pomocy tych, czasami drobnych, a jednocześnie efektywnych owadów, jakimi są owady zapylające.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselAndrzejGrzyb">Druga rzecz, która dotyczy sprawy torfowisk. Wydaje mi się, że poziom emisji – to jest do sprawdzenia. Ten temat nigdy nie był w Polsce jakoś szerzej dyskutowany. Ale kwestia obniżenia poziomu wód gruntowych, co jest efektem w ogóle zmian, które nastąpiły, jeżeli chodzi o poziomy wód gruntowych w Polsce, spowodowała, że mamy ogromne połacie obszarów wodonośnych. Już nie mówię o braku ochrony i szacunku dla obszarów wodonośnych w Polsce. To widać najlepiej w szczególności przy terenach podmiejskich, gdzie znajdują się jakiekolwiek łąki torfowe itd. Najczęściej są to torfy niskie. Torf jest eksploatowany, potem jest to zasypywane i te obszary wodonośne są po prostu niszczone. W moim przekonaniu to jest niestety temat w Polsce dotyczący ochrony tychże obszarów, które są obszarami wodonośnymi, ze względu na te kłopoty, które mamy z wodami podziemnymi. Też bym tu raczej inaczej formułował te zadania ze strony rządu. Zdaję sobie sprawę, że pomysł zalewania użytków rolnych, które są na pokładzie torfowym, to jest irracjonalne, natomiast myślę, że kwestia ochrony obszarów wodonośnych, do których należą między innymi torfowiska, jest poważną sprawą z punktu widzenia bilansu wodnego, z powodu którego między innymi również w Polsce cierpimy. Dziękuję bardzo. To takie dwie uwagi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu posłowi za uwagi, za przedstawione sprawozdanie. Nie, tu pan poseł nie przedstawiał sprawozdania. Za uwagi i za odniesienie się do tego dokumentu. Teraz poproszę pana ministra o ustosunkowanie się.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Bardzo serdecznie panu posłowi Grzybowi dziękuję za to stanowisko, przede wszystkim za ostatnie zdanie, które z perspektywy interesów polskiego rolnika jest najistotniejsze – dostrzeżenie zagrożenia pomysłów czcigodnych pracowników Komisji Europejskiej, w kontekście oczywiście zalewania naszych torfowisk i obszarów rolnych, które są wykorzystywane do produkcji rolnej. Bardzo serdecznie za to dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#SekretarzstanuwMRiRWJanuszKowalski">Oczywiście my z wielkim szacunkiem odnosimy się do wszystkich istot zapylających. Nikt tak nie wspiera pszczelarzy w ostatnich 20 latach jak rząd zjednoczonej prawicy. W tej sprawie oczywiście istnieje, myślę, ponadpolityczny konsensus. Natomiast z drugiej strony zapisy art. 9, które wprost mówią o pewnej tendencji wzrostowej, jeżeli chodzi o kwestie tych wymienionych owadów, a więc motyli na obszarach trawiastych. My chcemy chronić, my chcemy zabezpieczać, natomiast wpisywanie absolutnie niezweryfikowanych danych i celów jest oczywiście pokłosiem naszym zdaniem nie do końca przemyślanej polityki czcigodnych pracowników Komisji Europejskiej. Ale bardzo serdecznie jeszcze raz panu posłowi dziękuję za te kwestię dla nas najistotniejszą, pkt 4 z art. 9 jest w istocie zagrożeniem dla polskiego rolnictwa i korzystając z okazji, będę też uprzejmie pana posła prosił, również jako byłego posła do PE, o wsparcie Polskiego Stronnictwa Ludowego dla starań polskiego rządu, aby te absolutnie nie do zaakceptowania zapisy po prostu nie znalazły się w końcowym projekcie rozporządzenia. Dziękuję panu posłowi serdecznie jeszcze raz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu ministrowi. Mamy jeszcze jakieś zgłoszenia? Nie ma więcej zgłoszeń. W związku z tym chciałbym zaproponować następującą konkluzję: Stwierdzam, że Komisja przyjęła do wiadomości informację o stanowisku, jakie Rada Ministrów ma zamiar zająć podczas rozpatrywania projektów aktów prawnych UE na posiedzeniu Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w dniach 20 i 21 marca 2023 r., w związku z zasięgnięciem opinii Komisji w tych sprawach w trybie art. 11 ust. 1 ustawy. Czy jest sprzeciw? Nie ma sprzeciwu. Na tym zamykam rozpatrywanie pkt IV i dziękuję panu ministrowi Januszowi Kowalskiemu wraz ze współpracownikami za obecność i udział w posiedzeniu naszej Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Przechodzimy do pkt V, czyli rozpatrzenia w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. Wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących VAT w epoce cyfrowej (COM(2022) 701 wersja ostateczna) i odnoszącego się do niego projektu stanowiska RP. Rząd reprezentuje pan minister Mariusz Gojny, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Bardzo proszę, panie ministrze, o przedstawienie stanowiska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowzastepcaszefaKrajowejAdministracjiSkarbowejMariuszGojny">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, na początku chciałem zaproponować takie rozwiązanie, ponieważ pkt IV i pkt V są ze sobą ściśle związane, jest to tak zwany pakiet zmian pod nazwą VAT in the Digital Age. Jeżeli by pan przewodniczący wyraził zgodę, to zaprezentowałbym stanowisko dotyczące obydwu tych punktów, czyli punktu dotyczącego dyrektywy i rozporządzenia łącznie, i te punkty będą załatwione w jednym moim wystąpieniu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Bardzo proszę, panie ministrze. Tym bardziej, że posłem sprawozdawca w obu punktach jest pan poseł Krzysztof Truskolaski, więc pan poseł sprawozdawca też się odniesie do obydwu dokumentów jednocześnie. Tak proponuję panu posłowi, jeśli nas słyszy. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselKrzysztofTruskolaski">Tak, oczywiście, słyszę. Zgadzam się.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, mam zaszczyt przedstawić stanowisko rządu RP w sprawie wniosku dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących podatku VAT w epoce cyfrowej oraz rozporządzenie Rady zmieniające rozporządzenie UE nr 904/2010 w odniesieniu do ustaleń dotyczących współpracy administracyjnej w dziedzinie VAT, niezbędnych w epoce cyfrowej.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Przedstawiony przez Komisję Europejską projekt zmienionej dyrektywy VAT i rozporządzenia nr 904/2010 stanowi pakiet zmian pod nazwą VAT in the Digital Age, w skrócie VIDA. Celem tego pakietu VIDA jest walka z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania poprzez dostosowanie obowiązujących regulacji VAT do wyzwań epoki cyfrowej. Zmiany zaproponowane w ramach pakietu VIDA będą wchodzić w życie w latach 2024, 2025, 2026 i 2028.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Szanowni państwo, Polska od 2016 r. konsekwentnie wprowadza rozwiązania legislacyjne, technologiczne oraz organizacyjne, skutecznie redukujące lukę VAT. Zatem Polska kierunkowo popiera zwłaszcza wykorzystywanie najnowszych technologii w zwalczaniu oszustw podatkowych, w tym zaproponowaną ideę elektronicznego fakturowania w transakcjach wewnątrzwspólnotowych. Rząd RP kierunkowo popiera projekt zmian do dyrektywy VAT, jednakże z określonymi zastrzeżeniami ze względu na konieczność dążenia do wynegocjowania korzystnych dla Polski rozwiązań już na poziomie dyskusji w Radzie UE.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Projekt zmian rozporządzenia nr 904/2010 został oceniony również pozytywnie, bowiem pozwoli na skuteczniejsze zwalczanie oszustw w obszarze podatku VAT. Propozycja ta wymaga doprecyzowania i uzgodnienia szczegółów, jednak sam kierunek zmian zasługuje na poparcie. Projekt VIDA powinien mieć pozytywny wpływ zarówno na budżet państw członkowskich, budżet UE oraz pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie uczciwej konkurencji na wspólnym rynku.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Prezentowany pakiet w zakresie dyrektywy obejmuje zmiany w trzech obszarach. Pierwszy to są obowiązki sprawozdawcze w zakresie podatku VAT, w tym e-fakturowanie, ustrukturyzowanie transakcji wewnątrzwspólnotowych. W Polsce istnieje krajowy system e-faktur, w skrócie zwany KSeF, dla transakcji krajowych. Drugi obszar to opodatkowanie, pobór podatku VAT przy pomocy platform cyfrowych w sektorze zakwaterowania krótkoterminowego oraz transportu. Obszar trzeci to jednolita rejestracja podatku VAT w UE.</u>
+          <u xml:id="u-21.5" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Natomiast rozporządzenie nr 904/2010 obejmuje zmiany dotyczące współpracy administracji krajów UE w obszarze VAT, powiązane z wyżej wymienionymi zmianami dyrektywy o podatku VAT. W odniesieniu do obowiązków sprawozdawczych w zakresie VAT oraz e-fakturowania rząd RP pozytywnie ocenił plan wdrożenia raportowania cyfrowego w oparciu o ustrukturyzowane e-fakturowanie dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, jak KSeF w Polsce, jednak w trakcie prac na forum UE negocjacji wymagają kwestie swobody państw UE w kontekście e-fakturowania w transakcjach krajowych, zwłaszcza że Polska wdrożyła już taki system – system KSeF w naszym kraju.</u>
+          <u xml:id="u-21.6" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">W zakresie gospodarki platform rząd RP pozytywnie ocenia rozszerzenie obowiązku raportowania przez platformy internetowe oraz ustandaryzowany format danych raportowanych dla platformy. Negocjacji wymagają jednak zwłaszcza kwestie kwalifikacji tego typu usług, tak aby zmiany nie spowodowały negatywnych konsekwencji dla wspólnych z VAT tego typu usług dla Polski.</u>
+          <u xml:id="u-21.7" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">W odniesieniu do jednolitej rejestracji do celów VAT w UE rząd RP pozytywnie ocenia wszelkie zmiany upraszczające i unowocześniające rozliczenie podatku VAT. Dyskusji wymagają kwestie techniczne i zakres uproszczeń.</u>
+          <u xml:id="u-21.8" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">W zakresie współpracy administracyjnej w obszarze VAT chciałbym podkreślić, że najistotniejsze znaczenie ma budowa nowego centralnego systemu VIES. To rozwiązanie umożliwi administracjom podatkowym państw członkowskich dokonywanie analiz z wykorzystaniem obecnie dostępnych technologii cyfrowych. Dotychczasowe rozwiązania informatyczne VIES nie odpowiadają obecnemu poziomowi rozwoju usług IT. Propozycja ta umożliwi wymianę danych, transakcja po transakcji, poza danymi zagregowanymi kwartalnie, które są obecnie wymieniane.</u>
+          <u xml:id="u-21.9" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Na poparcie rządu RP zasługują również inne proponowane rozwiązania mające na celu: poprawę funkcjonowania systemów OSS oraz IOSS, które wpływają pozytywnie na zmniejszenie obciążenia podatników związanych z wielokrotną rejestracją na potrzeby VAT, a w przyszłości na możliwości lepszej weryfikacji transakcji w systemie CESOP. Wyposażenie administracji, ceny i narzędzia prawne do weryfikacji posiadaczy numerów VAT IOSS oraz ustandaryzowanie wymiany informacji w ewidencjach platform.</u>
+          <u xml:id="u-21.10" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Przedstawiając powyższe informacje zwracam się z uprzejmą prośbą do Wysokiej Komisji o przyjęcie wyżej wymienionego projektu stanowiska rządu. Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu ministrowi. Tak jak zapowiedziałem wcześniej, posłem sprawozdawcą do obu dokumentów jest pan poseł Krzysztof Truskolaski, który zabierze głos zdalnie. Bardzo proszę, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselKrzysztofTruskolaski">Dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo. Na początku odniosę się do wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących VAT w epoce cyfrowej COM(2022) 701. Głównymi celami projektowanych regulacji są: po pierwsze, usprawnienie poboru i kontroli podatku od wartości dodanej, po drugie, uproszczenie, modernizacja i doprecyzowanie niektórych przepisów dotyczących VAT. Celami szczegółowymi proponowanych przez Komisję Europejską zmian w dyrektywie VAT są: po pierwsze, poprawa wymogów sprawozdawczych, otwarcie możliwości wynikających z cyfryzacji, po drugie, propagowanie konwergencji i interoperacyjności systemów informatycznych, po trzecie, stworzenie równych warunków działania dla przedsiębiorstw niezależnie od ich modelu biznesowego, zmniejszenie obciążenia fragmentacji i związanych z nimi kosztów, minimalizacja konieczności rejestracji celu VAT w wielu państwach UE.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PoselKrzysztofTruskolaski">Zmiana w dyrektywie VAT obejmuje regulacje dotyczące platform cyfrowych, faktur, systemu sprawozdawczości cyfrowej dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, odpłatnych dostaw towarów i świadczenia usług na terytorium jednego państwa członkowskiego. Projektowane rozwiązania nie budzą wątpliwości co do zgodności z zasadą pomocniczości.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#PoselKrzysztofTruskolaski">Jeżeli chodzi o drugi dokument, jest to wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie nr 904/2010 w odniesieniu do ustaleń dotyczących współpracy administracyjnej w dziedzinie VAT niezbędnych w epoce cyfrowej COM(2022) 703. W projektowanym rozporządzeniu przewidziano zmianę rozporządzenia Rady w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej w odniesieniu do ustaleń dotyczących współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej niezbędnej w epoce cyfrowej. Celem projektowanej regulacji jest utworzenie centralnego, elektronicznego systemu informacji o VAT. Zmiany rozporządzenia obejmują trzy główne obszary: po pierwsze, wprowadzenie nowego centralnego systemu wymiany informacji o VAT, po drugie, regulacje dotyczące stopniowego wycofania dotychczasowego systemu, przy czym po wycofaniu tego systemu nadal będzie możliwa wymiana informacji pomiędzy państwami członkowskimi w trybie wymiany spontanicznej lub na wniosek z wykorzystaniem nieautomatycznych instrumentów współpracy administracyjnej i po trzecie, dostosowanie przepisów do wymiany informacji związanych z nową procedurą przemieszczeń własnych towarów. Projektowane rozporządzenie jest elementem zmian w systemie podatku od wartości dodanej, wprowadzanych w związku z dostosowywaniem tych regulacji do gospodarki cyfrowej. Projekt nie budzi wątpliwości co do zgodności z zasadą pomocniczości. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu posłowi za przedstawione sprawozdania do obu dokumentów. Otwieram dyskusję w tym temacie. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos? Nie mamy nikogo z posłów. Do głosu zgłasza się przedstawiciel Izby Gospodarki Elektronicznej, pani Marta Kasztelan. Bardzo proszę panią Martę Kasztelan o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, dziękuję za udzielenie mi głosu. Chciałabym przedstawić uwagi do projektu pakietu wniosku legislacyjnego VAT (…) VIDA, o którym mówili moi przedmówcy. Chciałabym się przede wszystkim skupić na kwestiach projektu pakietu VIDA, które dotyczą platform elektronicznych i rozszerzenie ich obowiązków, a także rozszerzenie obowiązków w zakresie usług (…) zakwaterowania transportu pasażerskiego i uproszczenia.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Nie chciałabym się skupiać na temacie faktur elektronicznych, ponieważ jak zauważyli moi przedmówcy, system funkcjonuje już w Polsce, został przyjęty przez rząd polski. Obecnie przedmiotem konsultacji społecznych są regulacje ustawy, która wprowadza obowiązkowy system obejmujący wszystkich podatników. Izba przedstawiła swoje stanowisko, przesyłając je dla uczestników posiedzenia na ręce MF.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Natomiast chciałam się przede wszystkim skupić na (…) platform cyfrowych i (...) elektronicznych, którzy są członkami IGE. Przede wszystkim co do zasady jako Izba bardzo pozytywnie oceniamy inicjatywę VAT in the Digital Age, która pozwoli na modernizację w procesie (…), a także cyfryzację tych procesów, co w dłuższej perspektywie na pewno przeciwdziała (…) z podatkiem VAT. Pozytywnie oceniamy w szczególności zmiany dotyczące ograniczenia obowiązku posiadania rejestracji dla celów VAT w różnych krajach UE (…) rejestrację czy rozszerzenie unijnej procedury OSS na dostawy usług na terenie UE realizowane przez podmioty spoza Unii na rzecz konsumentów. Korzystnie oceniamy również przepisy, które mają na celu doprecyzowanie wątpliwości co do zastosowania dla transakcji B2C w obszarze usług (…) nadawczych czy elektronicznych, czy kwestie zasad (…) w systemie OSS. Pozytywnie też oceniamy zastosowanie obligatoryjnie mechanizmu reverse charge, czyli obciążenia odwrotnego w dostawach do krajów UE z innego kraju rejestracji, co zwolni nabywców z obowiązku rejestracji dla celów VAT w kraju dostawy.</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Natomiast bardzo negatywnie oceniamy przepisy pakietu VIDA, które mają na celu zwiększenie i nałożenie nowych obowiązków w zakresie rozliczania (…) Przede wszystkim negatywnie oceniamy rozszerzenie systemu (…) czyli IOSS przez wprowadzenie oraz wykorzystanie procedury IOSS dla rozliczania transakcji (…), czyli sprzedaży towarów internetowych, który dotyczy tylko platform handlowych, ale z siedzibą w UE. Nie dotyczy natomiast platform, które maja siedzibę poza UE. Na przykład krajów azjatyckich czy amerykańskich.</u>
+          <u xml:id="u-25.4" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Negatywnie oceniamy zwiększenie roli platform handlowych przy dokonywaniu sprzedaży prowadzonej przez dostawców (…) poprzez rozszerzenie fikcji prawnej samego dostawy deemed supplier, czyli podmiotu, który mimo że faktycznie dokonuje dostawy, jest uznany na gruncie podatku VAT za dostawcę usług lub towarów i dotyczy to transakcji po pierwsze usług (…) zakwaterowania czy usług transportu pasażerskiego przez takie aplikacje jak Uber czy Wolt, wykonanych przez podmioty nierozliczające VAT. Także transakcji dotyczących dostawy towarów w UE niezależnie od siedziby sprzedawcy (…) także transakcji B2C i B2B, czy wreszcie przemieszczania towarów z (..) w ramach Unii (…) wykonywana przez sprzedawców. I to na przykład dotyczy transakcji zdeponowanych w ramach (…) Center na terenie Unii.</u>
+          <u xml:id="u-25.5" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Obawiamy się, że nałożenie kolejnych obowiązków na platformy cyfrowe krajów UE bardzo niekorzystnie wpłynie na warunki konkurencji dla innych podmiotów w stosunku do sprzedawców spoza Unii, tj. na przykład azjatyckich czy amerykańskich platform. Sprzedawcy i platformy cyfrowe z UE będą musiały wdrożyć (…) systemy, będą musiały dostosować swoje systemy informatyczne, księgowe, sprzedażowe i dostosować się do rozszerzonych obowiązków w okresie stosowania procedur IOSS, a także OSS. W przypadku rozszerzenia stosowania procedury OSS będzie to konieczne, związane z koniecznością rejestracji systemu OSS, a także ciągłego wnioskowania o zwrot nadpłaty podatku VAT. To w praktyce bardzo negatywnie wpłynie na działalność i płynność finansową sprzedawców. Obawiamy się, że przez nałożenie tak dużych obowiązków (…) sprzedawcy, tak że sprzedawcy unijni mogą po pierwsze ograniczyć swoje transakcje, ograniczyć wykonywane transakcje, tak żeby nie być objętym tym obowiązkiem, mogą też na przykład rozważyć zmianę siedziby lub miejsca prowadzenia działalności z Polski na inny kraj unijny, który przyjmie wersję bardziej łagodną dla podatników. Może także rozważyć – to jest bardzo prawdopodobne – zmianę siedziby i przeniesienie do krajów poza UE, które nie będą objęte tymi nadmiernymi obowiązkami. Obecnie, drodzy państwo, to unijne platformy cyfrowe, unijni sprzedawcy, unijni podatnicy są obciążeni wieloma obowiązkami wynikającymi z niedawno wprowadzonej dyrektywy OMNIBUS, która jeszcze do końca nie jest stosowana przez wszystkie podmioty, jest wiele niejasności, planowanego pakietu VAT in the Digital Age czy obowiązkowego systemu stosowania (…) planuje wprowadzić w 2024 r. czy kolejne dyrektywy (…), która też nakłada nowe obowiązki sprawozdawcze i raportujące na cyfrowe platformy z UE, w tym polskie. A z kolei rozporządzenia mają wejść prawdopodobnie w maju 2023 r. W związku z tym obawiamy się, że nałożenie tylu nowych obowiązków na unijnych sprzedawców, na unijne platformy handlowe, może bardzo negatywnie wpłynąć i na ich konkurencyjność, i na ich sposób funkcjonowania.</u>
+          <u xml:id="u-25.6" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Dlatego w imieniu Izby Gospodarki Elektronicznej postuluję przede wszystkim wprowadzenie rozwiązań, które byłyby bardziej przyjazne dla (…) Przede wszystkim uznajemy, że należy robić przepisy, które by objęły wszystkich uczestników transakcji cyfrowych, a nie tylko platformy handlowe z UE, z Polski, obowiązkiem rejestracji i rozliczania VAT w procedurze IOSS dla transakcji importowych lub zrezygnować z tego obowiązku również dla wszystkich transakcji. Postulujemy również nierozszerzanie zakresu fikcji prawnej uznawania za dostawcę, czyli deemed supplier, tylko na podmioty unijne lub ograniczanie takiego uznawania (…) transakcji wewnątrzwspólnotowej sprzedaży na odległość na rzecz konsumentów, dokonywanych za pośrednictwem platform cyfrowych.</u>
+          <u xml:id="u-25.7" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Oprócz tego postulujemy, żeby nowe rozwiązania pakietu VIDA przyczyniły się do rozwiązania problemów związanych z niewłaściwym nieuprawnionym wykorzystywaniem IOSS, które prowadzi do podwójnego opodatkowania transakcji. Wiadomo, że systemy informatyczne, stosowane procedury (...) są jeszcze niedoskonałe i wymagałoby to dostosowania na do przykład unijnego kodeksu celnego. System jest jeszcze niedostosowany do unijnego kodeksu celnego. Wnosimy też, by w projekcie ujednolicić zasady przeliczania walut obcych dla celów rozliczania podatku VAT, cła, przy weryfikacji progu 150 euro.</u>
+          <u xml:id="u-25.8" who="#KoordynatortematuepodatkiwIzbieGospodarkiElektronicznejMartaKasztelan">Przede wszystkim jednak chcielibyśmy, żeby rząd polski zastanowił się, czy, zgodnie z naszym stanowiskiem, wprowadzanie nadmiernych kolejnych obowiązków na unijne platformy cyfrowe, kiedy takie obowiązki nie będą nakładane na platformy spoza UE, jest dobrym rozwiązaniem w epoce kryzysu i w epoce, kiedy polskie firmy i unijne muszą walczyć o rynek unijny z podmiotami spoza UE. Przede wszystkim z platformami azjatyckimi, które mają dużo niższe koszty i mniejsze obowiązki sprawozdawcze. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję pani za zabranie głosu. Moja uwaga do pani wystąpienia – oczywiście za chwilę pan minister się odniesie – jest taka, żebyście państwo, jeśli macie tyle uwag czy jakichś swoich konkluzji w danym temacie, wcześniej w ramach konsultacji społecznych do projektów unijnych, które są procedowane na Komisji do Spraw Unii Europejskiej występowali na piśmie i w tych konsultacjach uczestniczyli. A takich konsultacji, takich uwag ze strony państwa podmiotu wcześniej nie było, jak rozumiem. Ale to już inna kwestia. Bardzo proszę pana ministra o odniesienie się, a na przyszłość proszę się zastosować do mojej propozycji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Panie przewodniczący, szanowni państwo, konsultacje w tej kwestii były prowadzone, państwo zbyt późno złożyliście uwagi. Tak że przychylam się do tego, co mówił pan przewodniczący. Jeżeli chodzi o kwestie merytoryczne, to proponowałbym oddać głos dyrektorowi Departamentu Podatku od Towarów i Usług, czyli podatku VAT, panu Pawłowi Selerze, który odniesie się do tych kwestii. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#DyrektorDepartamentuPodatkuodTowarowiUslugMinisterstwaFinansowPawelSelera">Dziękuję, panie ministrze, szanowni państwo, szanowny panie przewodniczący, dziękuję za uwagi zgłoszone przez Izbę. My oczywiście też podczas dyskusji nad tym projektem formułujemy wiele pytań dotyczących koncepcji uznania platformy za deemed supplier. W trakcie rozmów, bo projekt jest cały czas na wczesnym etapie procedowania, podnosimy wiele kwestii, które pani poruszała w swoim wystąpieniu. W tym momencie myślę, że mamy wiele wspólnych diagnoz problemów i wiele wspólnych pytań, stąd kwestia oczywiście zakresu i koncepcji deemed suppliera dla usług wymaga na pewno wyjaśnienia. Po drugie, kwestia usług zakwaterowania i definicji samej usługi zakwaterowania jest dla nas również bardzo istotna, jak i definicja miejsca świadczenia, tak żeby jednak wpływy podatkowe z zakresu tego typu transakcji były rozłożone sprawiedliwie i proporcjonalnie między państwami członkowskimi. To jest kolejny bardzo ważny aspekt tej propozycji. My też mamy wątpliwości i w dialogu z Komisją zadajemy także szereg pytań co do tej koncepcji. Tutaj też podzielamy państwa obawy w tej kwestii, zwłaszcza konkurencyjności platform unijnych z siedzibą w krajach trzecich. Myślę, że tu obawy, które pani sformułowała, my też diagnozujemy. Zresztą nie tylko Polska je diagnozuje. Prezentujemy je również na forum dyskusyjnym. Stąd rzeczywiście zwiększanie transparentności na pewno jest niezwykle potrzebne w tym sektorze, natomiast fundamentalne pytanie czy koncepcja deemed suppliera tutaj jest optymalnym rozwiązaniem, jest jeszcze kwestią dyskusyjną i otwartą, i wymaga wyjaśnień. Stąd nasze stanowisko w tym zakresie jest bardzo wstępne i ostrożne. Podzielamy też wiele wątpliwości, które państwo tu zaprezentowaliście w tym obszarze.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#DyrektorDepartamentuPodatkuodTowarowiUslugMinisterstwaFinansowPawelSelera">Co do kwestii uproszczeń, one są na pewno, jak pani zresztą też wskazała, cenną pozycją, ale ich zakres wymaga też dalszej analizy. My nie tak pozytywnie odnosimy się do kwestii odwrotnych obciążeń dla dostaw towarów dokonywanych przez podatników niemających siedziby w danym państwie członkowskim. Tutaj jednak mamy pewne zastrzeżenia do tej koncepcji, ponieważ odwrotne obciążenia, jeżeli chodzi o podatek VAT w Polsce nie sprawdził się w Polsce jako mechanizm uszczelniający. Co prawda w tym wariancie ma to uwolnić od rejestracji, to jest dla nas jasny cel, ale nad tą koncepcja się zastanawiamy i ją analizujemy, choć widzimy też jej zalety oczywiście odciążające od rejestracji w każdym państwie członkowskim. To dla nas też jest istotna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#DyrektorDepartamentuPodatkuodTowarowiUslugMinisterstwaFinansowPawelSelera">Kwestia obligatoryjnego IOSS pod kątem egzekwowalności tego obowiązku też budzi nasze pytania, które zadajemy służbom Komisji, więc tu też kwestia jest dalej dyskutowana. Na pewno wymaga ona wyjaśnień, bo w naszym przekonaniu, jeżeli wprowadzamy instytucje adresowane do podmiotów z krajów trzecich, to one muszą być egzekwowalne i skuteczne. To jest priorytet dla tego typu rozwiązań. Na ten moment w tych dyskusjach w naszym przekonaniu ta skuteczność jeszcze nie jest zagwarantowana, ale jest przedmiotem naszych dyskusji i rozmów.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#DyrektorDepartamentuPodatkuodTowarowiUslugMinisterstwaFinansowPawelSelera">Tak jak państwo wspominaliście, w zakresie fakturowania nasze poparcie jest istotne, chociaż jednak postrzegamy, o czym mówił pan minister, potrzebę zagwarantowania tego, gdzie państwa, które już wdrożyły to rozwiązanie dla transakcji krajowych, tu powinny mieć zachowaną dość dużą autonomię co do formy i zakresu raportowania tych transakcji. Natomiast kierunkowo w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych oczywiście jest nasze pełne poparcie, bo to jest bardzo cenna inicjatywa.</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#DyrektorDepartamentuPodatkuodTowarowiUslugMinisterstwaFinansowPawelSelera">Podsumowując krótko, w większości podzielamy państwa obawy związane z koncepcją uznanego dostawcy jako platformy. Nasze obawy artykułujemy na forum dyskusji dotyczącej tego rozwiązania. Część podzielamy, natomiast oczywiście dalej kwestią otwartą pozostaje, jak ten sektor powinien zapewnić uszczelnienie tego systemu, bo wiemy, że niestety są problemy z egzekucją i poborem podatku VAT, natomiast niezależnie od tego pytanie, które jeszcze jest dyskutowane, czy koncepcja w tej formule platform jako uznanych dostawców jest tą możliwą najlepszą opcją, która powinna być na stole. Więc też mamy te wątpliwości. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję panu dyrektorowi. Mam jeszcze zgłoszenie zdalne przedstawiciela Konfederacji Lewiatan. Bardzo proszę panią Agnieszkę Urbaniak o skondensowaną wypowiedź do pięciu minut. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzedstawicielkaKonfederacjiLewiatanAgnieszkaUrbaniak">Dzień dobry. Ja jak najbardziej postaram się krótko. My ze strony biznesowej jak najbardziej doceniamy plan uszczelnienia i uodpornienia VAT na oszustwa podatkowe, na nielegalne praktyki. W zakresie VIDA mamy jednak pewne obawy, że te zmiany mogą za sobą pociągnąć pewne negatywne i zapewne nieplanowane konsekwencje dla podatników. Chciałabym powiedzieć o dwóch głównych kwestiach, na nich się skoncentrować. Pierwsza to kwestia poruszona już dzisiaj, czyli obowiązkowy IOSS dla platform. W tym zakresie obawiamy się pogorszenia pozycji konkurencyjnej unijnych podmiotów, podmiotów mniejszych, podmiotów, które mają mniejszy w swoim portfolio zakres transakcji importowych, dla których wdrożenie tego systemu wiąże się z niewspółmiernie dużymi wydatkami, nakładami, co de facto może się skończyć tym, że te podmioty zostaną z tego rynku wyparte bądź same się wycofają, zrezygnują z obsługiwania tego typu transakcji. Ta sytuacja już częściowo się dzieje. Uważamy, że obowiązkowy IOSS mógłby być wprowadzony, jeśli już to całościowo dla wszystkich przesyłek B2C bądź też tak naprawdę rozwiązanie tego problemu wymaga systemowego podejścia holistycznego, musi być powiązany ze odpowiednimi zmianami w kodeksie celnym bądź usprawnieniami istniejących już procedur celnych. Wtedy system będzie domknięty, a obowiązkowy IOSS nie będzie tutaj, mówiąc kolokwialnie, lekiem na całe zło. Pamiętajmy, że są problemy właśnie też na przykład z towarami wysyłanymi w przesyłkach listowych. Są dziury, których tak naprawdę nie załata obowiązkowy IOSS dla platform, a może mieć negatywne konsekwencje głównie dla unijnych podmiotów.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzedstawicielkaKonfederacjiLewiatanAgnieszkaUrbaniak">Druga kwestia, która też już dzisiaj była poruszona, ale jest szczególnie ważna z perspektywy polskich podmiotów, to właśnie rozszerzenie obowiązku platform do rozliczenia VAT od transakcji zawieranych przez podmioty unijne, czyli mówimy tu o koncepcji ostrzeżenia uznanego dostawy deemed suppliera. Poza kosztami wdrożenia tego dla platform, należy w szczególności mieć też na myśli negatywne konsekwencje dla unijnych sprzedających. Dla nich rozliczanie VAT przez platformę, pobieranie należnego podatku, może oznaczać de facto, że nie poradzą sobie na rynku, ponieważ będzie to miało negatywny wpływ na ich działalność, na ich cash flow przede wszystkim, co w obecnej sytuacji ekonomicznej jest kwestią kluczową. Wprowadzenie tego reżimu może w praktyce oznaczać, że część podmiotów mniejszych, jednoosobowych działalności gospodarczych MŚP, które dzięki temu kanałowi sprzedaży, jakim są platformy, mają dostęp do szerszego rynku. Mogą się po prostu wycofać. To będzie miało też przełożenie na ich zakres działalności, na przedsiębiorczość. Dlatego już kończąc, uważamy że te zmiany, wdrażane VIDA, są konieczne, są ważne, niemniej jednak trzeba zachować dużą ostrożność przy ich implementacji i przemyśleć zakres tych zmian, w szczególności w tych dwóch punktach. Zwracamy też uwagę, że wdrożenie takich zmian, zrobienie IOSS obowiązkowym bądź też rozszerzenie konceptu uznanego dostawcy na dostawy unijne będzie wymagało bardzo ostrożnego wcześniejszego wdrożenia ustawy, objaśnień, tak żeby podatnicy mieli pewność co do zasad, które będą ich obowiązywać. Na pewno zwiększy to też poziom poprawnych rozliczeń dokonywanych przez polskie podmioty. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Dziękuję za głos w dyskusji. Czy jeszcze pan minister odniesie się krótko?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PodsekretarzstanuwMFzastepcaszefaKASMariuszGojny">Myślę, że pani pytanie, te dwie kwestie, które poruszyła pani z Lewiatana, były już wcześniej poruszone. Pan dyrektor Selera, myślę, że omówił tę kwestię, tak że nie widzę potrzeby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Pokryły się te głosy w dyskusji obu pań. Dobrze. Dziękuję panu ministrowi. Zamykam dyskusję w obu punktach. Szanowni państwo, ponieważ nie było więcej zgłoszeń do dyskusji, wobec tego chciałbym zaproponować następującą konkluzję w pkt IV: Stwierdzam, że Komisja rozpatrzyła w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. dokument o sygnaturze COM(2022) 701 wersja ostateczna i odnoszący się do niego projekt stanowiska RP. Komisja podzieliła stanowisko rządu. Czy jest sprzeciw? Nie ma sprzeciwu. Na tym zamykam rozpatrywanie pkt IV. W pkt V – one były rozpatrywane łącznie, ale musimy tę procedurę formalnie odczytać i zakończyć. W pkt V zajmowaliśmy się rozpatrzeniem w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. wnioskiem dotyczącym rozporządzenia Rady zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do ustaleń dotyczących współpracy administracyjnej w dziedzinie VAT niezbędnych w epoce cyfrowej (COM(2022) 703 wersja ostateczna) i odnoszącym się do niego projektem stanowiska RP. Po trwającej dyskusji chciałbym zaproponować następującą konkluzję: Stwierdzam, że Komisja rozpatrzyła w trybie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 8 października 2010 r. dokument o sygnaturze COM(2022) 703 wersja ostateczna i odnoszący się do niego projekt stanowiska RP. Komisja podzieliła stanowisko rządu. Czy jest sprzeciw? Nie ma sprzeciwu. Na tym zamykam rozpatrywanie pkt V.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Kończąc, bo wyczerpaliśmy porządek obrad, chciałbym jeszcze zapytać, czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos w innych sprawach? Nie mamy zgłoszeń.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Tym samym stwierdzam, że porządek dzienny został wyczerpany.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w sekretariacie Komisji w Kancelarii Sejmu.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Zamykam posiedzenie Komisji. Dziękuję wszystkim za udział, dziękuję panu ministrowi wraz z całą ekipą współpracowników. Dziękuję ślicznie.</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PrzewodniczacyposelPiotrPolak">Do zobaczenia po świętach. Może jeszcze nie. Tutaj mam głosy. Dziękuję za udział w dzisiejszym posiedzeniu.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/sza/201923-sjm-szaxx-00132-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/sza/201923-sjm-szaxx-00132-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..d3398b7
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/sza/201923-sjm-szaxx-00132-01/header.xml
@@ -0,0 +1,55 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-szaxx-00132-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Spraw Zagranicznych /nr 132/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Spraw Zagranicznych /nr 132/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#SZA">132</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrystianKaminski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krystian Kamiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMarekKrzakala" role="speaker">
+        <persName>Poseł Marek Krząkała</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMichalJach" role="speaker">
+        <persName>Poseł Michał Jach</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselSlawomirNitras" role="speaker">
+        <persName>Poseł Sławomir Nitras</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselWladyslawTeofilBartoszewski" role="speaker">
+        <persName>Poseł Władysław Teofil Bartoszewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Radosław Fogiel</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Arkadiusz Mularczyk</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="SZA" role="committee">
+        <orgName>Komisja Spraw Zagranicznych</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/sza/201923-sjm-szaxx-00132-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/sza/201923-sjm-szaxx-00132-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..4486b15
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/sza/201923-sjm-szaxx-00132-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,341 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Otwieram posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych. Witam panie i panów posłów. Paniom życzę wszystkiego najlepszego z okazji dzisiejszego Dnia Kobiet.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Witam pana ministra Arkadiusza Mularczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Witam również kandydatów na ambasadorów: pana ambasadora Andrzeja Papierza i pana prof. Macieja Chmielińskiego.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Witam również pozostałych gości uczestniczących w posiedzeniu, pana Patryka Błaszczaka, dyrektora Departamentu Polityki Europejskiej; panią Beatę Prądzyńską, zastępcę dyrektora Departamentu Polityki Europejskiej; panią Joannę Szubert, pierwszego radcę w Departamencie Polityki Europejskiej; panią Barbarę Szymanowską, dyrektor Departamentu Azji i Pacyfiku; panią Izabelę Szymańską, zastępcę dyrektora Biura Spraw Osobowych; i pana Tomasza Orłowskiego, zastępcę dyrektora Departamentu Wschodniego.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo serdecznie witam także stałych doradców naszej Komisji, pana dyrektora Jana Malickiego. Pana profesora widziałem wcześniej, ale w takim razie powitam go zaocznie.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Na podstawie listy obecności stwierdzam kworum. Porządek dzienny został państwu przekazany. Wygląda następująco: zaopiniowanie kandydatów na stanowisko ambasadora RP – pana Andrzeja Papierza oraz pana Macieja Chmielińskiego; informacja ministra spraw zagranicznych na temat sytuacji w regionie Morza Bałtyckiego w kontekście agresji Rosji na Ukrainę; sprawy bieżące.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam porządek dzienny za przyjęty. Jako że nie słyszę sprzeciwu, to przystępujemy do rozpatrzenia pierwszego punktu porządku dziennego. Pozwolę sobie tylko przypomnieć, że Komisja Spraw Zagranicznych opiniuje kandydatów na ambasadorów na mocy ustawy o służbie zagranicznej, zgodnie z zakresem przedmiotowym działania wyznaczonym jej w regulaminie Sejmu. Posiedzenie ma charakter jawny. Zapis posiedzenia jest dostępny na stronie internetowej Komisji. W internecie jest także dostępna transmisja wideo z naszego posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę pana ministra o przedstawienie kandydatury pana Andrzeja Papierza na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Czarnogórze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Dziękujemy za zaproszenie i my również chcemy złożyć na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych serdeczne życzenia dla wszystkich pań posłanek i nie tylko, ponieważ także dla przedstawicieli MSZ, z okazji święta kobiet.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, mamy dzisiaj przyjemność i zaszczyt zaprezentować dwóch kandydatów. Pierwszym z nich jest pan Andrzej Papierz.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, pan Andrzej Papierz ukończył Instytut Historii na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w 1999 r. Podczas studiów aktywnie brał udział w opozycji antykomunistycznej. Był członkiem władz uczelnianych i krajowych podziemnego Niezależnego Zrzeszenia Studentów. W 1990 r. został funkcjonariuszem pionu analitycznego w nowo powołanym Urzędzie Ochrony Państwa. Ze służby odszedł z końcem 1993 r. i powrócił do pracy dziennikarskiej. Był dziennikarzem „Tygodnika Solidarność”, Polskiego Radia, „Informacji” Telewizji Polsat, programu „Puls dnia” w TVP1 oraz dziennikarzem działu zagranicznego dziennika „Życie”.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Od połowy 1998 r. do jesieni 2001 r. pełnił funkcję wicedyrektora, a następnie dyrektora Centrum Informacyjnego Rządu w KPRM. Następnie objął funkcję dyrektora Instytutu Polskiego w Sofii i rozpoczął trwającą do dziś pracę w służbie zagranicznej, pełniąc najczęściej funkcje kierownicze w centrali i na placówkach. Od kwietnia do października 2018 r. pełnił funkcję podsekretarza stanu w MSZ, a następnie dyrektora generalnego Służby Zagranicznej – do kwietnia 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Obecnie zajmuje stanowisko ds. polityki regionalnej w Europie Południowo-Wschodniej w ramach Departamentu Polityki Europejskiej. Za swoją działalność opozycyjną i pracę w służbie zagranicznej wielokrotnie nagradzany był medalami i odznaczeniami państwowymi.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Mając na względzie powyższe, w imieniu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, rekomenduję pana Andrzeja Papierza na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Serdecznie dziękuję. Bardzo proszę pana kandydata o zaprezentowanie swojej koncepcji pracy na placówce.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Szanowni państwo, Czarnogóra pod względem powierzchni i ludności jest niewielkim państwem, jednak jej położenie ma istotne znaczenie w regionalnej geopolityce, zarówno w odniesieniu do Bałkanów, jak i Europy. O ile jeszcze przed dekadą nasze związki polityczne i gospodarcze były niezwykle płytkie, co było dosyć charakterystyczne dla naszej polityki zagranicznej w odniesieniu do tego regionu, tak od czasu ogłoszenia niepodległości w 2006 r. i przyjęcia politycznego kursu proeuropejskiego Czarnogóra stała się istotnym państwem w ramach architektury bezpieczeństwa europejskiego.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Polska mocno wspierała zarówno akcesję do NATO, zakończoną sukcesem w 2017 r., jak i nadal wspiera proeuropejskie działania na rzecz wstąpienia tego państwa do Unii Europejskiej. Rolą ambasadora RP w Podgoricy jest przede wszystkim realizowanie zadań wynikających z bieżącej agendy politycznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Obecnie jest nią utrzymanie prozachodniego kursu politycznego Czarnogóry poprzez wspieranie procesu akcesyjnego do Unii Europejskiej. Realizujemy to poprzez szereg formatów, od dwustronnych wizyt najwyższych przedstawicieli władz politycznych, poprzez formaty wielostronne jak Proces Berliński, projekty twinningowe, po aktywność w tzw. unijnej Grupie Tallińskiej.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Czarnogóra jest włączona do finansowania projektów rozwojowych z funduszu Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Skala tej pomocy systematycznie rośnie. O ile w 2021 r. dla całych Bałkanów Zachodnich zrealizowaliśmy kilka projektów za ok. 0,5 mln zł, to już w 2022 r. zrealizowaliśmy kilkadziesiąt projektów za ponad 3 mln zł. Poprzez placówkę w Podgoricy zrealizowaliśmy trzy projekty na łączną sumę ponad 55 tys. euro. Były to projekty wsparcia ochrony zdrowia oraz projekty edukacyjne. Wspomnę jeszcze, że w okresie pandemii Czarnogóra w darze od Polski otrzymała dużą liczbę szczepionek antycovidowych.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dla naszej polityki zagranicznej stabilna i prozachodnia Czarnogóra daje perspektywę bezpieczeństwa i rozwoju dla całych Bałkanów Zachodnich. Wszak jako suwerenny organizm państwowy Czarnogóra jest młodą demokracją i naszym celem jest wzmacnianie jej niepodległości i suwerenności. W tym miejscu przypomnę wyniki referendum niepodległościowego w 2006 r. przy bardzo dużej frekwencji, sięgającej 86%. Za było 55% głosujących, zaś przeciw aż 44%. W interesie Polski jest, aby Czarnogóra była silnym państwem i trwałym elementem Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-3.7" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Moją rolą będzie inspirowanie i inicjowanie wszelkich kontaktów dotyczących spraw politycznych, gospodarczych, bezpieczeństwa i kulturalnych. Czarnogóra od wielu lat jest poddana silnej presji ekonomicznej i politycznej ze strony państw niepodzielających wartości europejskich, nieszanujących procedur demokratycznych i próbujących zawrócić Czarnogórę z europejskiej i demokratycznej drogi.</u>
+          <u xml:id="u-3.8" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jak w każdym demokratycznym kraju występuje duża polaryzacja polityczna, przekładająca się na wysoką temperaturę sporów wewnętrznych. Nie inaczej jest w Republice Czarnogóry. Dodatkowo w najbliższych tygodniach będą miały miejsce wybory prezydenckie, których wynik – z racji systemu politycznego – będzie bardzo istotny co do dalszej polityki państwa.</u>
+          <u xml:id="u-3.9" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Rolą Polski i naszych partnerów z UE jest stabilizowanie i szukanie konsensusu między rywalizującymi o władzę ugrupowaniami politycznymi. Będziemy wspierać każdy ruch polityczny, który rzeczywiście widzi przyszłość Czarnogóry w europejskiej rodzinie, a nie na jej obrzeżach. Polska może odegrać istotną rolę przy przebudowaniu administracji, stymulowaniu procesów antykorupcyjnych i przy rozwijaniu edukacji poprzez większą liczbę czarnogórskiej młodzieży na polskich uczelniach. Część tych projektów zamierzam rozwijać i wdrażać w kraju mojego urzędowania. Warto utrzymać aktywną komunikację w dosłownym sensie, czyli w sensie połączenia lotniczego. Nasz narodowy przewoźnik lotniczy do momentu pandemii zbudował siatkę połączeń i wypadałoby podtrzymać ten trend.</u>
+          <u xml:id="u-3.10" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Tu dotykamy innego ważnego wątku w relacjach polsko-czarnogórskich, czyli turystyki i rosnącej atrakcyjności Czarnogóry dla naszych obywateli. Jak państwo wiecie, czarnogórskie PKB w blisko 30% opiera się na dochodach z turystyki. Rosyjska agresja na Ukrainę w znacznym stopniu obniżyła liczbę turystów z Europy Wschodniej, co jest poważnym problemem. W pewnym stopniu Polacy mogą pomóc w przezwyciężeniu tego kryzysu. Zwiększona liczba turystów to także większe zainteresowanie małymi inwestycjami, np. nieruchomościami, a to oznacza konieczność dobrej obsady konsularnej placówki.</u>
+          <u xml:id="u-3.11" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Ważne również będą osobiste kontakty szefa misji z przedstawicieli władz i administracji lokalnej. W tym kontekście zwrócę uwagę, że placówka będzie angażowała się w inspirowanie współpracy samorządów małych i średnich miast. Współpraca ta przynosi korzyści dla mieszkańców i lokalnego biznesu, a także jest ważnym elementem wzmacniającym stosunki dwustronne.</u>
+          <u xml:id="u-3.12" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Szanowni państwo, Polska i Polacy mają dobrą opinię w Czarnogórze. Jesteśmy postrzegani jako kraj, który wykorzystał swoje możliwości i zajął silną pozycję w polityce europejskiej i transatlantyckiej. Wobec Bałkanów Zachodnich i Czarnogóry prowadzimy politykę życzliwą i nieobarczoną historycznymi traumami. Jednocześnie jesteśmy wiarygodni w pokazywaniu, jak można prowadzić politykę pojednania z narodami, które historycznie wyrządziły nam olbrzymie szkody materialne i unicestwiły dużą część naszej populacji. W kontekście sporów, różnic i uprzedzeń narodowościowo-religijnych na Bałkanach Zachodnich polskie doświadczenia są bezcenne, a przede wszystkim wiarygodne.</u>
+          <u xml:id="u-3.13" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Ambasador będzie m.in. upowszechniać wiedzę o takich inicjatywach jak np. pomoc milionom ukraińskich uchodźców, która była prowadzona na każdym szczeblu administracji centralnej i samorządowej, przez organizacje pozarządowe, związki wyznaniowe, aż po dziesiątki tysięcy indywidualnych działań naszych obywateli, co mimo braku znaczącej pomocy ze strony Unii Europejskiej skutkowało włączeniem uchodźców w rytm życia naszego społeczeństwa bez zamykania ich w obozach. Moim zdaniem ten fenomen z 2022 r., trwający do dziś, jest olbrzymim pozytywnym kapitałem Polski i w pewnej mierze doświadczeniem, które warto – jako know-how – zaimplementować w Bałkanach.</u>
+          <u xml:id="u-3.14" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W odniesieniu do stosunków gospodarczych warto zwrócić uwagę, że potencjały naszych państw są bardzo nierówne. Wymiana handlowa jest nieznaczna. Czarnogóra jest na 105. czy 109. miejscu wśród partnerów handlowych Polski. Miejsce zależne jest od tego, czy mówimy o imporcie, czy eksporcie. Dodatkowo pandemia COVID-19 załamała rosnącą tendencję wymiany handlowej. Ważnym zadaniem ambasady jest inicjowanie i informowanie polskich podmiotów gospodarczych o możliwościach inwestowania w niektóre branże, zwłaszcza w dynamicznie rozwijający się przemysł obronny.</u>
+          <u xml:id="u-3.15" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Pozwolę sobie na małą dygresję. Otóż w 2010/2011 r. podczas mojej służby w Afganistanie miałem okazję spotkać czarnogórskich żołnierzy, którzy w ramach operacji Enduring Freedom osłaniali ważne bazy uczestników wspomnianej misji w Kabulu. Ten niewielki kontyngent wykazał się wielką odwagą i byli dobrymi sojusznikami.</u>
+          <u xml:id="u-3.16" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Na koniec kilka słów o polskiej diasporze. Mamy w Czarnogórze obywateli Polski, którzy zdecydowali się żyć w tym kraju. Od 2003 r. działa tam stowarzyszenie Polaków zamieszkałych w Czarnogórze. Ambasada od lat wspiera działalność stowarzyszenia. Realizujemy projekty promujące naukę języka polskiego i polskiej kultury. Liczę na wsparcie i pomoc naszych rodaków w lepszym poznaniu Czarnogóry i rozwijaniu naszych relacji.</u>
+          <u xml:id="u-3.17" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-3.18" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo serdecznie dziękuję, panie ambasadorze. Teraz jest czas na zadawanie pytań przez posłów. Pan poseł Kamiński zacznie. Pan poseł Krząkała jest następny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselKrystianKaminski">Dzień dobry, Wysoka Komisjo, panie ministrze, panie kandydacie, może zacznę od pytania do MSZ, bo każdy z nas dostał na swoją skrzynkę mailową pisma różnych osób odnoszących się do kandydata.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PoselKrystianKaminski">Na pewno nie można zarzucić mu braku doświadczenia, ale kwestia nieposzlakowanej opinii również powinna być istotna. Każdy z nas dostał na skrzynkę mailową pismo byłej dyrektor Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej, która oskarżyła swoich byłych przełożonych MSZ, w tym pana Papierza, o mobbing, nadużycie uprawnień, groźby i zniewagi. Sprawa jest w toku. Jak było napisane, następna rozprawa jest 7 kwietnia. Czy ministerstwo nie uważa, że wobec informacji, że taka sprawa się toczy – naturalnie nie przesądzając o końcowym wyniku – nie należałoby odłożyć nominacji do czasu, aż sprawa zostanie całkowicie wyjaśniona?</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PoselKrystianKaminski">Teraz pozwolę sobie zadać trzy pytania do pana Papierza. Pierwsze też odnosi się do pana nieposzlakowanej opinii. Zacytuję tutaj z książki Doroty Kani Cień tajnych służb SMS Grzegorza Michniewicza: „Panie ministrze, wieczorem skontaktował się ze mną Andrzej Papierz, polski ambasador w Bułgarii, który poinformował mnie, że cofnięto mu poświadczenie bezpieczeństwa”.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PoselKrystianKaminski">Cofnięto panu poświadczenie bezpieczeństwa. Jeśli można zapytać, z jakiego powodu i jak wyjaśniono to nieporozumienie? Inaczej chyba nie mógłbym tego nazwać. Przecież PiS by pana nie zgłosił, gdyby to nie było nieporozumienie, nieprawdaż?</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PoselKrystianKaminski">Kolejne pytanie odnosi się do pana przyszłej placówki, o ile do tego dojdzie. Czarnogóra jest już członkiem NATO i teoretycznie jest też państwem zdecydowanie zorientowanym na integrację europejską. Jakie korzyści Polska miałaby wynieść z integracji Podgoricy? Na jakich partnerów w ramach wspólnoty orientuje się ta stolica? Z jakimi państwami członkowskimi Czarnogóra priorytetowo traktuje relacje?</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#PoselKrystianKaminski">Ostanie pytanie odnosi się do spraw wewnętrznych. Wydaje mi się, że to, co pan powiedział, że będziemy wspierać każdy ruch polityczny, który będzie dążył do Europy, a nie prowadził na jej obrzeża, nie jest właściwe. Ja nie mówiłbym o tym, kogo w innym państwie będziemy wspierać, a kogo nie. Jest to poza naszymi kompetencjami, ale wiemy, że od prawie roku Czarnogóra pozostaje bez stabilnej większości w koalicji parlamentarnej. Jakie są perspektywy stabilizacji parlamentu i rządu tego państwa?</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#PoselKrystianKaminski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję bardzo. Może teraz pan poseł zabierze głos i później zbiorczo odpowie kandydat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselMarekKrzakala">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselMarekKrzakala">Pan Andrzej Papierz to osoba, która jest przede wszystkim kojarzona jako szara eminencja w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, odpowiedzialna za fatalną w skutkach politykę kadrową, zwłaszcza kiedy był dyrektorem generalnym służby zagranicznej. Za mobbing w ministerstwie, o czym była mowa wcześniej… Nie będę wspominał szeroko opisywanego w mediach incydentu w Japonii. Przede wszystkim jednak jest pan twórcą haniebnej ustawy o służbie zagranicznej, którą w imieniu klubu miał pan zaszczyt wprowadzić. Muszę powiedzieć, że właśnie ta ustawa doprowadziła do demontażu, osłabienia, a przede wszystkim do upolitycznienia służby dyplomatycznej. Pan jest inteligentnym człowiekiem. Pan miał świadomość tego, co pan robi i jakie szkody pan wyrządza służbie dyplomatycznej.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselMarekKrzakala">Chciałem zapytać pana ministra, ale również pana kandydata, czy jest państwu znany cytat: „Rasputin MSZ, zły duch resortu, który nabałaganił i niczego nie polepszył i nic nie wyczyścił, odchodzi z wpływowego stanowiska. Oby niedane mu było dalej niszczyć resortu”. Napisał to na Twitterze minister spraw zagranicznych, Witold Waszczykowski. Chciałem zapytać pana ministra, czy nie obawia się pan, że te słowa się sprawdzą? Jaka jest pewność, że to, co powiedział pan minister Waszczykowski, zostanie zrealizowane?</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselMarekKrzakala">Pytanie do pana kandydata. Czy po zmianie władzy w świetle ustawy, w której maczał pan palce, będzie pan reprezentował dalej poglądy rządu czy też poda się pan do dymisji i wróci z placówki? Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie. Może, żeby tak trójkami zadawać pytania, to ja dodam swoje pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Chciałem zapytać – oczywiście na tyle, na ile dalece możemy rozmawiać w formule Komisji – jak widzi pan i ocenia nie tyle swoją pracę na placówce, ale aktualną sytuację w Czarnogórze i perspektywy jej rozwoju, jeśli chodzi o rozwiązanie tego kryzysu, który ewidentnie tam istnieje? Jest to kraj, który niedawno przystąpił do NATO, a wpływy rosyjskie są tam wciąż bardzo duże. Jak ocenia pan tę sytuację?</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo proszę, jeżeli na razie nie ma więcej pytań, oddaję panu głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Szanowni państwo, Wysoka Komisjo, oczywiście wczoraj w godzinach późnopopołudniowych pan przewodniczący Fogiel przekazał mi pismo, które wpłynęło do Komisji. Poprosiłem właściwy departament MSZ o przygotowanie odpowiedzi, ponieważ wcześniej nie znałem tej problematyki.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Z informacji, którą uzyskałem z działu prawnego MSZ, Biura Prawnego i Zarządzania Zgodnością, wynika, że wobec pana Papierza nie zapadły żadne wyroki w sprawach karnych i cywilnych, więc toczące się postępowania nie mogą hamować rozwoju zawodowego czy też nominacji na tę funkcję, ponieważ ustawa o służbie zagranicznej nie przewiduje, żeby toczące się postępowania miały blokować możliwość nominacji jakiejkolwiek osoby na stanowisko ambasadora.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Co do szczegółów, to ewentualnie odsyłam do pana ambasadora, który w jakimś stopniu odniesie się do tego zakresu, który uzna za stosowny. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo proszę, panie ambasadorze.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Panie przewodniczący, panie ministrze, drodzy państwo, mam nadzieję, że wszystko sobie dobrze zanotowałem, bo zadaliście państwo pytania poprzedzone jakimiś opiniami czy informacjami, które otrzymaliście państwo bądź przeczytaliście. Czy one są wiarygodne i czy ja będę wiarygodny w tym, co państwu przedstawię, to sami państwo ocenicie.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeżeli chodzi o sprawę sprzed wielu, wielu lat, dotyczącą poświadczenia bezpieczeństwa, to, panie pośle, muszę powiedzieć, że ja nie wiem, z jakiego powodu to poświadczenie zostało zakwestionowane. Nie wiem tego, dlatego że procedura nie przewiduje, aby osoba, której cofnięto poświadczenie bezpieczeństwa, miała wgląd do akt tej sprawy. Natomiast jest procedura odwołania. Jeśli to poświadczenie zostało mi zakwestionowane, nieprzedłożone i nie zostało wydane nowe, to ta procedura zakłada możliwość odwołania się do prezesa Rady Ministrów. To było bodajże w 2008 r.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Odwołałem się i instancja odwoławcza uznała moje racje, więc to poświadczenie bezpieczeństwa ponownie uzyskałem. W związku z tym, w międzyczasie, ówczesne kierownictwo resortu z różnych powodów uznało, że należy mnie odwołać. Wróciłem do centrali i kilka miesięcy później otrzymałem certyfikat bezpieczeństwa. Dosłownie cztery miesiące później dostałem to poświadczenie bezpieczeństwa i wyjechałem na kolejną placówkę. Tak się sprawa ma. Szczegółów nie znam. Są to rzeczy utajnione i nie miałem na to wpływu.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Natomiast cała procedura, która była z tym związana, ewidentnie polegała na tym, żeby w jakiś sposób przerwać moją misję. Być może było to związane z moją wcześniejszą pracą na stanowisku dyrektora kadr MSZ. Wydaje mi się, że jestem osobą dosyć wyrazistą o bardzo jasnych poglądach i dużo wymagam od współpracowników, ale od siebie również, a to powoduje, że są również osoby, które mają inne poglądy i mogą nie zgadzać się z moim działaniem. Szanuję to, ale tak wygląda sytuacja.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Pana drugie pytanie: jakie są plusy wejścia Czarnogóry do Unii Europejskiej? Są one zasadnicze. Przede wszystkim od czasu konfliktu na Ukrainie, czyli przynajmniej od 2014 r. Bałkany… Zresztą do dzisiaj w porównaniu z Ukrainą Bałkany są terenem bardzo niestabilnym. To państwo doskonale wiecie. Wojny bałkańskie po rozpadzie Jugosławii, następstwa tych wojen, wzajemne animozje, blokowanie się nawzajem, konflikt wokół Kosowa itd. – to wszystko powoduje, że jednym z remedium, aby ten region znalazł jakąś perspektywę dla swojego rozwoju ekonomicznego i politycznego, jest wejście w struktury organizmu, jakim jest Unia Europejska, która pozwoli zaimplementować wartości i pozwoli uspokoić pewne polityczne animozje występujące pomiędzy tymi krajami. Doskonałym przykładem było przecież wejście do UE krajów, które też miały za sobą różnego typu konflikty.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Podkreślam, że Czarnogóra jest niewielkim krajem, ponieważ ma ok. 650 tys. obywateli. W pewien naturalny geopolityczny sposób zamyka Adriatyk jako morze wewnętrzne UE i NATO, co w tym wypadku jest bardzo istotne. To jest naprawdę w interesie stabilizacji bezpieczeństwa w Europie, żeby Czarnogóra znalazła się w UE. Nie jest to wielki koszt polityczny, a na pewno wpłynie to pozytywnie na rozwój tego kraju. Nie wiem, czy odpowiedziałem na to pytanie, czy ma pan może jakieś dodatkowe, pogłębione pytanie. Wydaje mi się, że dosyć jasno wyraziłem wszystko w moim wystąpieniu.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jak w każdym kraju, tak i w Czarnogórze, która jest krajem o bardzo silnych związkach z Serbią i która cały czas musi ugruntowywać swoją niepodległość, gdyż ten cały ruch proserbski… Ponad jedna trzecia obywateli etnicznie uważa się za Serbów. Do tego czarnogórska Cerkiew prawosławna jest silnie powiązana z serbską Cerkwią prawosławną. Pod tym względem jest to bardzo podzielone społeczeństwo, natomiast mimo wszystko, mimo tych silnych wpływów Serbii, Rosji, wpływów gospodarczych Chin i Turcji, to jednak kurs proeuropejski, zapoczątkowany przez partię Đukanovicia i obecnego prezydenta, nie jest kwestionowany przez żadne istotne ugrupowania, włącznie z prawicową opozycją, która jest obecnie. Tyle mam do powiedzenia w tej kwestii.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Krząkały, to, panie pośle, powiela pan tutaj informacje i insynuacje rozpowszechnione przez osoby, które według mnie nie powinny pełnić żadnych funkcji publicznych, a tym bardziej funkcji ambasadora. Jeżeli pan uważa, że na tym forum takie wystąpienie, w którym pan w jakiś sposób rzuca na mnie cień co do mojej wiarygodności na podstawie opinii osoby, która – powiedzmy sobie szczerze – nie zasługuje na to… A z którą w tej chwili mam wytoczony proces w obronie swoich dóbr. On się w tej chwili toczy, więc na pytanie, czy jeżeli nastąpiłaby zmiana rządu w Polsce, podam się do dymisji, odpowiem, że to nie jest moją rolą.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jestem członkiem służby zagranicznej, panie pośle, i realizuję politykę Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jeżeli minister właściwy ds. zagranicznych uzna, że moja misja jest skończona – ktokolwiek to będzie, czy to będzie osoba z Prawa i Sprawiedliwości, czy z opozycji, która byłaby u władzy – to takiej decyzji się podporządkuję i nie będę z tego powodu chodził obrażony, nie będę w żaden sposób podważał tej decyzji. Służba oznacza służbę. Na coś się zgodziłem ponad 20 lat temu i rozumiem sens tego słowa. Dziękuję za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-9.11" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Przepraszam, jest jeszcze pytanie pana przewodniczącego Fogla. Panie przewodniczący, jak już wspomniałem, społeczeństwo czarnogórskie jest niezwykle podzielone. Już pomijam fakt, że nawet identyfikacja z czarnogórskością jest różnie interpretowana przez poszczególne grupy, tak że wydaje mi się, że jednak ten kurs, który został rozpoczęty przez Milo Đukanovicia w 2006 r., a nawet wcześniej, i przez partię socjalistyczną, którą on reprezentuje, rzeczywiście teraz jest dużo słabszym elementem na scenie politycznej, niemniej jednak cały czas znaczącym.</u>
+          <u xml:id="u-9.12" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jak już mówiłem, widzę tutaj pewien optymizm w tym sensie, że nawet przy tak podzielonej scenie politycznej rząd, który jest w tej chwili w opozycji do prezydenta, mimo wszystko jednak poparł sankcje przeciwko Rosji. Popiera również inne działania wspierające Ukrainę. Ta agenda jest de facto taką, jaką ma Polska i jaką ma Unia Europejska. Wydaje mi się, że to jest jakiś prognostyk co do tego, że te aspiracje są nadal silne. Jeszcze raz z całą mocą podkreślę, bo ktoś tutaj zwrócił uwagę, że nierozsądnym jest popieranie… Co to znaczy popieranie? Oznacza to, że realizacja naszej polityki zagranicznej opiera się dokładnie na tych zasadach, o których mówiłem wcześniej. Jestem głęboko przekonany, że w naszym interesie jest to, żeby Czarnogóra była w UE i stała po stronie wartości demokratycznych i wolnościowych.</u>
+          <u xml:id="u-9.13" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-9.14" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie. Czy są jeszcze jakieś pytania do kandydata? Pan przewodniczący Bartoszewski, bardzo proszę. Najciemniej pod latarnią, dlatego nie zauważyłem. Proszę uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Szanowny panie przewodniczący, szanowny panie ministrze, z pewnym zdziwieniem zauważyłem, że na dzisiejszym posiedzeniu Komisji będziemy rozpatrywać kandydaturę pana Papierza na ambasadora. Nie zdziwiło mnie natomiast, że pana wystąpienie przedstawiające pana ambasadora było najkrótszym wystąpieniem ministra spraw zagranicznych przedstawiającego kandydata na to stanowisko. Doskonale rozumiem pana pozycję pod tym względem, niestety w związku z tym będę miał parę pytań raczej bardziej do pana ministra niż do kandydata.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Kandydat stwierdził, że jest osobą – może niedokładnie usłyszałem – wyrazistą. Ja bym powiedział, że to jest najbardziej kontrowersyjny pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jakiego dane nam było znać. Jest on skonfliktowany z całą masą pracowników, a w tej chwili również z byłymi pracownikami o randze ambasadorów. Posiada on opinię osoby nieprzyjemnej, ofensywnej, agresywnej i niekulturalnej, o czym mówią nie tylko dwie osoby, pan ambasador i pani ambasador, z którymi są sprawy w sądzie, ale również ci, z którymi takich spraw nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Pan Papierz jako dyrektor generalny służby zagranicznej był uważany za szarą eminencję, która de facto rządziła ministerstwem w sprawach personalnych, strukturalnych i finansowych za urzędowania pana ministra Waszczykowskiego i za urzędowania ministra Czaputowicza. Doskonale pamiętam, że jak ministrem spraw zagranicznych został pan Zbigniew Rau, to zapowiedział on w mediach publicznych, a dokładniej w gazecie – sam czytałem ten wywiad – że doprowadzi do zmiany na stanowisku dyrektora generalnego służby zagranicznej. Udało mu się to w mniej więcej pół roku, co nie udało się żadnemu innemu ministrowi.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Była wspomniana ustawa o służbie zagranicznej, którą krytycznie recenzowałem na sali sejmowej. Ta ustawa miała dwa cele. Jednym z nich była możliwość mianowania 100 ambasadorów o nie całkiem jasnych czy właściwych kwalifikacjach. Natomiast celem podstawowym, co trochę przeszło niezauważone, było to, żeby była możliwość usunięcia dyrektora generalnego służby zagranicznej. Miałem na ten temat wymianę zdań na sali sejmowej z panem ministrem Rauem, którego zapytałem, czy konieczne jest wprowadzanie takiej destrukcyjnej ustawy wyłącznie po to, żeby usunąć jednego pracownika. W tej sytuacji kandydatura pana Papierza na ambasadora jest cokolwiek zadziwiająca, bo ja nie bardzo widzę, jak pan minister Rau będzie współpracował z ambasadorem, którego tak mocno chciał odsunąć ze służby zagranicznej. Ewidentnie jest tutaj jakieś nieporozumienie natury nie tyle dyplomatycznej, ile politycznej. W tym zakresie jednak nie będę prowadził żadnych spekulacji.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Faktem jest, że liczba pracowników służby zagranicznej, która wypowiada się negatywnie o kandydacie, idzie w dziesiątki. Tak się składa, że z rozmaitych powodów personalno-rodzinnych znam całą masę pracowników służby dyplomatycznej i od lat słyszałem negatywne opinie na temat kandydata. W związku z tym nie widzę możliwości, żeby taką kandydaturę móc poprzeć. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję, panie przewodniczący. Ja tylko dla jasności zabiorę głos.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jako poseł sprawozdawca przy wspomnianej ustawie powiem jednak, że w moim przekonaniu miała ona daleko szerszy zakres celów. Pewnie pan minister odniesie się do tego szerzej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Panie pośle, panie przewodniczący, trudno komentować mi pana prywatne rozmowy z panem Zbigniewem Rauem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">One były na sali sejmowej w czasie obrad plenarnych. Był tam wtedy pan minister Jabłoński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Rozumiem. Akurat do mnie nie dotarły te rozmowy. Jestem w ministerstwie od października ubiegłego roku i niestety – stety lub niestety, nie wiem – nasze drogi z panem dyrektorem, panem ambasadorem się nie zeszły.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Natomiast ja takich opinii nie słyszałem, trudno mi je komentować. Przypadł mi zaszczyt prezentować tutaj dwóch kandydatów. Oczywiście naturalne jest, że toczy się dyskusja, są pytania i pan kandydat ma obowiązek na nie odpowiedzieć. Natomiast mnie przypadł obowiązek zaprezentowania tej kandydatury. Decyzja co do tego, że pan Papierz będzie kandydatem, zapadła znacznie wcześniej. Oczekuję, że te pytania będą pytaniami konkretnymi, ponieważ trudno mi odnosić się do plotek. Padło wiele informacji o tym, że mówi się coś, plotkuje się, że pracownicy mówią… Trudno jest odnosić się do tego, bo to jest bardzo nieprecyzyjne.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Na dzisiaj, jak wcześniej powiedziałem, według mojej wiedzy nie ma żadnych wyroków ani cywilnych, ani karnych. Przynajmniej takie informacje mam z działu prawnego MSZ-etu, więc nie ma obecnie żadnych formalnych przeszkód co do tego, aby pan Papierz pełnił funkcję ambasadora. Trudno jest mi natomiast odnosić się do kwestii jakichś plotek czy innych historii, bo ja ich po prostu nie znam. Panie pośle, w tym zakresie mogę skomentować pana wystąpienie. Jeżeli pan Papierz ma chęć, to bardzo proszę zabrać głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Tak, proszę pana kandydata, jeśli chce.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję za możliwość zabrania głosu i możliwość odniesienia się do tego, co przed chwilą mówił pan poseł. Pan poseł, o ile pamiętam, wiele lat temu też był pracownikiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Bardzo krótko tam pracowałem. Ministrem był wtedy Stefan Meller. Złożyłem rezygnację, kiedy tę funkcję przejęła pani Anna Fotyga.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Tak, pamiętam, bo wtedy byłem dyrektorem kadr. Można powiedzieć, że o każdym są jakieś opinie w MSZ-ecie. MSZ jest dosyć specyficzną instytucją. Ja w życiu z reguły nie kieruje się opiniami, a wykonuję zadania, które są przede mną postawione, i wykonuję je w taki sposób, jaki uznaję za sensowny.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Co do ustawy, to tak, byłem współautorem. Podkreślam, że byłem współautorem. Jak pan poseł doskonale wie, to nie jest tak, że jakiś dyrektor generalny czy nawet podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jest osobą tak władną, że może mieć wpływ na pewne rozwiązania. Ostatecznie to nie dyrektor generalny czy podsekretarz stanu przedkłada tę ustawę posłom itd. W związku z tym, nie uchylając się od odpowiedzialności, powiem, że jestem po części autorem wielu dobrych rozwiązań ustawy o służbie zagranicznej, np. takiego, że w sposób znaczący podniesione zostały wynagrodzenia, które były dosyć niskie w służbie zagranicznej. Zrobiłem to poprzez zniesienie opodatkowania dodatku zagranicznego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Przepraszam, panie ambasadorze. Apelowałbym do kolegów z tylnych rzędów, żeby mówili ciut ciszej, bo to się przebija.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Na swoim stanowisku zrobiłem również kilka rzeczy, które wcześniej nie były do ruszenia. Przypomnę, że to dzięki moim działaniom i moim decyzjom ruszyła budowa ambasady w Berlinie, która za pana czasów, kiedy pan pracował w MSZ-ecie i jeszcze wcześniej była… Po prostu przez 20 lat nikt nie był w stanie ruszyć tak kardynalnej rzeczy. Podobnie było z ambasadą w Mińsku itd.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Panie ambasadorze, jak ja pracowałem…</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Proszę mi nie przerywać. Ja panu nie przerywałem.</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Przepraszam pana, ale to pana tutaj słuchamy. Pan jest tutaj przesłuchiwany i pan mi nie wydaje poleceń. Nie wydaje pan poleceń prezydium Komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeśli mogę mieć prośbę, to za chwilę jeszcze oddam głos panu przewodniczącemu, ale nie zamieniajmy tego w bezpośrednią wymianę zdań, bo się pogubimy.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dobrze. Na zakończenie chciałem powiedzieć tylko tyle – nie da się dobrze zarządzać i podejmować decyzji, biorąc pod uwagę opinie różnych państwa z MSZ-etu i szacownych ambasadorów, takich czy owakich.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Podobnie doprowadziłem do ostatecznego rozwiązania kwestii moralnej i etycznej, czyli pozbyłem się z szeregów służby zagranicznej osób, które były uwikłane w donoszenie, które były konfidentami Służby Bezpieczeństwa i innych służb. Tak, ja za to odpowiadam i biorę za to odpowiedzialność. Dziękuję państwu bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-19.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję. Panie przewodniczący?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselWladyslawTeofilBartoszewski">Mam krótką uwagę. Sugestia, że ponieważ byłem w MSZ-ecie, przez krótki czas, kiedy decyzja dotycząca ambasady w Berlinie nie została podjęta, i w związku z tym mam z tym coś wspólnego, jest śmieszna. Tego typu uwagi są niepoważne i pana dyskwalifikują.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo proszę, pan poseł przewodniczący Michał Jach.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselMichalJach">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselMichalJach">Szanowni państwo, zawsze bardzo sobie szanuję opinię pana przewodniczącego Władysława Bartoszewskiego. Czasami się nie zgadzamy, ale bardzo cenię sobie jego opinię i często sobie rozmawiamy. Natomiast nie mogę się zgodzić ze stwierdzeniem, że wielu pracowników ministerstwa ma zastrzeżenia do pana kandydata na ambasadora czy wypowiada się o nim negatywnie.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselMichalJach">Wszyscy wiemy, że jeszcze kilka lat temu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych ogony pokomunistyczne były bardzo wpływowe. To, że akurat podlegli pracownicy mają negatywną czy nie najlepszą opinię o swoim przełożonym, jest jakby potwierdzeniem skuteczności działania w pewnych sprawach. Nie znam się jednak aż na tyle na działalności ministerstwa, bo krótko jestem w tej Komisji. Mimo wszystko te działania trudno traktować jako zarzut, bo jednak kadra resortu zmieniła się w dosyć znaczącym stopniu.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselMichalJach">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję. Bardzo proszę, zgłaszał się pan poseł Nitras.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselSlawomirNitras">Przyglądam się tej dyskusji i pierwotnie nie miałem zamiaru zabierać głosu, chociaż bardzo uważnie przysłuchiwałem się tej dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselSlawomirNitras">Pan poseł Krząkała zadał panu pytanie i prosił, żeby pan skonfrontował się z wypowiedzią pod pana adresem, która ocenia pana dorobek. Pewnie ta wypowiedź nie ocenia pana pełnego dorobku, ale jednak ocenia pewien dość ważny element tego pana dorobku, wynikający z pracy w MSZ-ecie. Tą opinią podzielił się z opinią publiczną minister Waszczykowski, który nie jest członkiem opozycji, tylko przedstawicielem formacji rządowej, a w przeszłości był naszym kolegą z Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselSlawomirNitras">Tak, dla takiego przeciętnego członka Komisji z pewnym doświadczeniem, który odbył wiele takich wysłuchań i wyraził wiele opinii, sytuacja jest dosyć oczywista. Pana dorobek chyba nie jest też najlepiej oceniany przez szefostwo partii rządzącej. W związku z tym dostał pan propozycję pójścia na nieco boczny tor, oczywiście również bardzo istotny – ja tego nie kwestionuję – ale jednak boczny w stosunku do stanowiska absolutnie kluczowego, które pan zajmował.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselSlawomirNitras">Jeśli pozwoli pan na taką delikatną opinię, to pana odpowiedź do pana wiceprzewodniczącego Komisji świadczy o tym, że jednak taki bezpośredni styl wypowiedzi w jakiś sposób pana charakteryzuje. Takie zaprezentowanie się przez kandydata na ambasadora na tej sali jest jednak dosyć rzadko spotykane. Mam nadzieję, że to jest styl, który zdarza się panu, a nie jest normą, bo mam nadzieję, że nasze relacje z Czarnogórą nie będą… Nie będzie pan testował tego sposobu rozmowy, jak zrobił to pan tutaj, na posiedzeniu Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselSlawomirNitras">Wydaje mi się, że tu nie chodzi o jakiś drobny spór między panem a panem ministrem Waszczykowskim, co do którego my też mamy swoje uwagi. Z tej wypowiedzi pana Waszczykowskiego i z tego konfliktu, który był znany, wnioskuję, że pan minister Waszczykowski po prostu głęboko nie zgadzał się z pewnym – nawet pewnie nie chodzi tylko i wyłącznie o same oceny poszczególnych kandydatów – sposobem prowadzenia i traktowania naszych ambasadorów i polskich dyplomatów.</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#PoselSlawomirNitras">Ustawa, o której było tutaj mówione, była tego przykładem, bo to była trochę taka próba złapania za gardło i pokazania, że wy jak w wojsku jesteście kapralami albo jakimiś podoficerami. A my mówimy o dyplomatach – pan to przed chwilą w swojej wypowiedzi podkreślał – o ludziach, którzy całą swoją karierę zawodową i swoje życie poświęcili na pracę dla Polski, na pracę w profesjonalnej służbie, która wprowadziła Polskę do Unii, wprowadziła Polskę do NATO i która doprowadziła do tego, że przyjeżdżają tutaj amerykańscy prezydenci i nazywają nas najwierniejszym sojusznikiem. To jest praca polskiej dyplomacji.</u>
+          <u xml:id="u-24.6" who="#PoselSlawomirNitras">Jako poseł pracujący w Komisji Spraw Zagranicznych, już nie pierwszą kadencję, mam poczucie, że polska dyplomacja to z jednej strony ciągłość, a z drugiej strony szacunek dla jej dorobku. Jedzie pan do kraju dawnej Jugosławii, która gdyby miała ten poziom dyplomacji i ten poziom odpowiedzialności politycznej, to dzisiaj, biorąc pod uwagę miejsce, z którego startowali w 1989 r., mogliby być dużo bezpieczniejsi i w lepszej sytuacji niż my. Natomiast to my jesteśmy w tym miejscu i to jest m.in. dorobek polskiej dyplomacji i polskich dyplomatów. Wydaje mi się, że głos pana wiceprzewodniczącego – tak go rozumiem – był głosem o pewien szacunek dla ludzi, z których dorobku czerpiemy i od których dostaliśmy tę pałeczkę, którą niesiemy dalej.</u>
+          <u xml:id="u-24.7" who="#PoselSlawomirNitras">Myślę, że w pewnym stopniu ocena pana ministra Waszczykowskiego i ocena części posłów tej Komisji, która ma wątpliwość – ja nie chcę tutaj wprowadzać jakiegoś emocjonalnego tonu – wynikała z faktu, że uważamy, że pana rządy w ministerstwie były tym okresem, kiedy tego respektu i szacunku zabrakło. Był natomiast taki troszeczkę jakobiński zapał. To chyba z tego wynika.</u>
+          <u xml:id="u-24.8" who="#PoselSlawomirNitras">Pytanie o to, w jakim charakterze odbywa się dzisiaj to przesłuchanie… Pan nie może mieć o to pretensji, bo my rozumiemy politykę i wiemy, jak to wygląda. Pana przesłuchanie jest do pewnego stopnia okazją również dla pana albo wręcz pewnym zobowiązaniem dla pana, żeby zmierzyć się z tym dorobkiem swojej pracy w MSZ-ecie. Nie możecie państwo mieć pretensji do opozycji. Myślę, że nikt nie przekracza granic, że my takiej oceny z pana strony, takiej refleksji co do tego dorobku, a szczególnie ustawy… Traktujemy tę ustawę, ten okres i tę całą debatę jako rzeczywiście jakobińską próbę zawrócenia polskiej dyplomacji z pewnego toru, i to bez szacunku, często depcząc ludzi, nazywając wszystkich gitowcami bez względu na to, czy oni nimi byli, czy nie byli. Odbieramy to po prostu bardzo źle.</u>
+          <u xml:id="u-24.9" who="#PoselSlawomirNitras">Jeżeli dzisiaj stać pana nie na jakieś złośliwości pod adresem jednego czy drugiego członka Komisji, tylko na taką uczciwą ocenę, nie będąc jakoś szczególnie w sposób agresywny atakowany… Wspominaliśmy sobie w Komisji Spraw Zagranicznych przesłuchania w czasie rządów Platformy Obywatelskiej, kto pamięta niektóre przesłuchania i działalność klubów „Gazety Polskiej” oraz działalność posła Macierewicza, który przychodził na przesłuchania Komisji. Ci, którzy mają wątpliwość, to niech sobie posłuchają, co tu się działo, jakie tu były cyrki. Tu nikt nie robi cyrków, po prostu rozmawiamy. Jeżeli ktoś wprowadził jakieś większe emocje, to tylko i wyłącznie pan.</u>
+          <u xml:id="u-24.10" who="#PoselSlawomirNitras">Kończąc już, moje pytanie na serio do pana: czy pan jest w stanie poważnie zmierzyć się z tym doświadczeniem? Nie na zasadzie, że pan walczył o wolną Polskę i tępił pan agentów – ja zresztą nie wiem jakich agentów – tylko czy pan ma jakieś refleksje w związku z tym? Myślę, że dla każdego z nas, a jak państwo za chwilę stracicie władzę, to myślę, że będziecie to bardziej doceniać, ciągłość w polskiej polityce zagranicznej jest dużą wartością. Brak odchylania od normy, brak jakiś nadmiernych, rewolucyjnych ruchów jest wielką wartością.</u>
+          <u xml:id="u-24.11" who="#PoselSlawomirNitras">Z tej perspektywy chciałbym pana zapytać o pana ocenę własnego dorobku. Jeżeli usłyszałbym, że na pewne rzeczy patrzy pan bardziej krytycznie, to z większym spokojem patrzyłbym na pana misję na Bałkanach. Jeżeli tego nie usłyszę, to będę obawiał się, że nie rozwiąże pan problemów kotła bałkańskiego, a nawet bardziej się pan do tej atmosfery dostosuje.</u>
+          <u xml:id="u-24.12" who="#PoselSlawomirNitras">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie. Zanim oddam głos, to powiem tylko jedną taką moją refleksję.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Nie odbierając w najmniejszym stopniu zasług polskiej dyplomacji i polskiej służbie zagranicznej, myślę, że trzeba również uznać dość istotną rolę prezydenta Rzeczypospolitej, premiera i ministra spraw zagranicznych w tym, jaką dzisiaj Polska zajmuje pozycję, czego egzemplifikacją są przywołane przez pana posła – za co jestem niezmiernie wdzięczny – słowa prezydenta Bidena.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo proszę, panie ambasadorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#Gloszsali">Którego prezydenta i premiera?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Którego kogo? Ja wiem, że u państwa czasami pojawiają się na ten temat wątpliwości, ale prezydentem RP jest pan Andrzej Duda, a premierem pan Mateusz Morawiecki.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Czarnogórze Andrzej Papierz:</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Szanowny panie pośle, powiem, że właściwie prawie w całości zgadzam się z pana wypowiedzią i mogę tylko podziękować za tę długą wypowiedź na ten temat. Natomiast jeżeli w pana pytaniu była zawarta informacja dotycząca tego, żeby ocenić pewne rzeczy i spojrzeć bardziej krytycznie na to, co działo się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych czy w dyplomacji w ostatnich latach… Panie pośle, zawsze jestem do dyspozycji, ale państwo doskonale wiecie, że nie jest to miejsce i forum do tego, aby publicznie dzielić się różnymi bardzo zniuansowanymi rzeczami.</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Nie otrzyma pan również ode mnie odpowiedzi w żaden sposób odnoszących się do – jak pan sam powiedział – państwa kolegi, ministra, posła Waszczykowskiego. Nie miałem okazji współpracować z ministrem Waszczykowskim, to podkreślam. Nie byłem wówczas na placówce. Natomiast co do jego opinii na temat moich działań, to powiem tyle, że pan poseł Waszczykowski jest politykiem, a ja jestem urzędnikiem. Z tego powodu nie będę publicznie odnosił się do jego, według mnie bardzo krzywdzących, ocen, które wynikają z przesłanek, które mogę znać, ale którymi się nie podzielę.</u>
+          <u xml:id="u-27.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-27.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-27.7" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Czy mają państwo jeszcze jakieś pytania? Nie słyszę więcej pytań. W takim razie zakończymy element punktu pierwszego.</u>
+          <u xml:id="u-27.8" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę pana ministra o przedstawienie kandydatury pana prof. Macieja Chmielińskiego na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Związku Australijskim oraz w krajach dodatkowych akredytacji: Niezależnym Państwie Papui-Nowej Gwinei, Republice Fidżi, Republice Nauru, Republice Vanuatu oraz na Wyspach Salomona.</u>
+          <u xml:id="u-27.9" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, pan Maciej Chmieliński urodził się w 1981 r. w Łodzi, w której ukończył studia prawnicze na wydziale Uniwersytetu Łódzkiego. Po ukończeniu studiów najpierw podjął pracę jako doktorant, następnie jako asystent, adiunkt i w końcu jako profesor uniwersytecki w Katedrze Doktryn Polityczno-Prawnych Wydziału Prawa i Administracji tego uniwersytetu. Poza macierzystą uczelnią pracował m.in. w Salezjańskiej Wyższej Szkole Ekonomii i Zarządzania w Łodzi, w Szkole Filmowej w Łodzi, Wyższej Szkole Menedżerskiej w Warszawie oraz w Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Warszawie.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Kandydat ma kilkudziesięcioletnie doświadczenie akademickie, zarówno jako pracownik naukowy, jak i jako wykładowca oraz organizator życia akademickiego. Pracę naukową rozpoczął od badań nad niemieckimi doktrynami polityczno-prawnymi liberalizmu i libertalizmu. Opublikował kilkadziesiąt artykułów w języku polskim, angielskim i niemieckim oraz dwie książki. Na macierzystej uczelni pan Maciej Chmieliński od lat pełni funkcje kierownicze. Jest kierownikiem Centrum Myśli Polityczno-Prawnej Uniwersytetu Łódzkiego, jak również grantów przyznawanych przez Narodowe Centrum Nauki. Był m.in. przewodniczącym Komisji Dyscyplinarnej ds. Nauczycieli Akademickich Uniwersytetu Łódzkiego, członkiem Komisji Egzaminacyjnej ds. aplikacji adwokackiej w Łodzi i ekspertem Narodowego Centrum Nauki. Jest laureatem Złotej Odznaki Uniwersytetu Łódzkiego.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Pan Maciej Chmieliński od dwóch lat jest też członkiem Rady Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Pan Maciej Chmieliński wykonuje jednocześnie zawód notariusza i czynnie uczestniczy w działalności na rzecz polskiego notariatu. Jest przewodniczącym Komisji Naukowej Polskiego Instytutu Notarialnego oraz członkiem Zespołu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu przy Krajowej Radzie Notarialnej. Podczas pracy w KRN brał udział w pracach legislacyjnych nad projektem ustawy dot. tej problematyki oraz współtworzył ogólnopolskie procedury notarialne w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Jest również współautorem szeregu praktycznych komentarzy na ten temat.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Maciej Chmieliński biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim,a w stopniu komunikatywnym językiem rosyjskim. Zna również podstawy łaciny.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Mając na względzie powyższe, z całym przekonaniem rekomenduję pana Macieja Chmielińskiego na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Związku Australijskim oraz w krajach dodatkowych akredytacji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo dziękuję, panie ministrze. Oddaję głos kandydatowi, aby zaprezentował swoją koncepcję pracy na placówce. Bardzo proszę, panie profesorze.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Związku Australijskim oraz w krajach dodatkowych akredytacji Maciej Chmieliński:</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Na wstępie chciałbym przyłączyć się do życzeń z okazji Dnia Kobiet dla wszystkich pań zgromadzonych na tej sali. Chciałbym również podziękować za tę możliwość wystąpienia przed państwem, co jest dla mnie ogromnym zaszczytem niezależnie od decyzji państwa w mojej sprawie.</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, moja decyzja o przyjęciu propozycji objęcia placówki w Związku Australijskim oraz w krajach dodatkowych akredytacji: Niezależnym Państwie Papui-Nowej Gwinei, Republice Fidżi, Republice Nauru, Republice Vanuatu oraz na Wyspach Salomona wynika z przekonania i nadziei, że moje dotychczasowe doświadczenie, choć niezwiązane z dyplomacją, może być pomocne w realizacji tej misji.</u>
+          <u xml:id="u-29.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Priorytety przyświecające realizacji tej misji obejmują kulturę i naukę, bezpieczeństwo oraz współpracę gospodarczą. Bez wątpienia sfera nauki i kultury jest najbliższa mojemu dotychczasowemu doświadczeniu. Należy pamiętać, że w Australii odbywa się wiele polonijnych imprez kulturalnych. We wszystkich stolicach australijskich stanów funkcjonują polskie zespoły taneczno-wokalne. Odbywają bądź odbywały się festiwale polskiej kultury, które stanowią naturalną formułę promocyjną dla naszej kultury. Działa tam również polskie harcerstwo, będące naturalnym promotorem polskiego dziedzictwa.</u>
+          <u xml:id="u-29.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jednocześnie zwraca się uwagę na regularne zmniejszanie się zainteresowania młodszego pokolenia australijskiej Polonii uczeniem się języka polskiego i polską kulturą. Wśród stale rosnącej Polonii australijskiej, bo liczącej już ponad 200 tys., chyba nawet ponad 210 tys., czynnie językiem polskim posługuje się jedynie ok. 45 tys. osób. Z tego powodu moim zdaniem jednym z najistotniejszych zadań ambasady jest wspieranie promocji polskiej kultury i inicjatyw dotyczących polskiej pamięci historycznej, literatury, muzyki czy sztuki oraz oczywiście polskiego dziedzictwa w Australii. Propagowanie szczególnie ciekawych z punktu widzenia młodych ludzi kart polskiej historii, zwracanie uwagi na dziedzictwo wieloetnicznej i wielonarodowej I Rzeczypospolitej oraz promowanie polskiej literatury powinno uwzględniać uwarunkowania związane z atrakcyjnością formy przekazu.</u>
+          <u xml:id="u-29.7" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeśli będzie mi dane objąć placówkę w Canberze, zamierzam zaktywizować działania w tym zakresie, m.in. poprzez zachęcanie do organizowania i współorganizacji spotkań z ważnymi dla polskiej kultury postaciami, promocję książek polskich autorów czy chociażby promocję polskich powieści graficznych – z punktu widzenia młodych ludzi bardzo często jest to bardziej interesujące – czy inicjowanie i współorganizowanie odczytów na temat historii i kultury Polski.</u>
+          <u xml:id="u-29.8" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Brak w Australii instytutu polskiego sprawia, że kwestie polonijne i te związane z kulturą polską powinny być szczególnie ważne z punktu widzenia ambasady. Warto również podkreślić, że Australia posiada 43 uniwersytety, które w międzynarodowych rankingach przeważnie zajmują miejsca w pierwszej setce. Australia wobec tego jest jednym z takich krajów, w których studiuje największa liczba cudzoziemców, przede wszystkim z Azji i Oceanii, ale nie tylko. Specyfiką tych uniwersytetów jest to, że prawie wszystkie są uniwersytetami stanowymi.</u>
+          <u xml:id="u-29.9" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dlaczego o tym mówię? Mówię o tym, ponieważ można powiedzieć, że są one uczelniami publicznymi, co zbliża tę strukturę do tej, z którą mamy do czynienia w Polsce. Ta wspólna cecha przodujących polskich uczelni – mamy oczywiście również bardzo dobre uczelnie prywatne – i australijskich sprawia, że moim zdaniem szersza współpraca z tymi uczelniami mogłaby być dla nas bardzo cenna. Mam przy tym na myśli nie tylko współpracę naukowo-badawczą, ponieważ ona już funkcjonuje za sprawą różnego rodzaju programów Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej czy Narodowego Centrum Nauki. Na poziomie wymiany studenckiej jest obecnie program Work &amp; Travel, który w Australii jest zwany Work &amp; Holiday.</u>
+          <u xml:id="u-29.10" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Chodzi mi również o możliwość wykorzystania australijskich doświadczeń przez polskie kadry uniwersyteckie zajmujące się nauką, a więc przez tych, którzy naukę na tych uniwersytetach polskich organizują, a nie tylko tworzą. Według mnie wizyty studyjne i kontakty między uniwersytetami polskimi a australijskimi w tej sferze mogłyby być dla nas bardzo pożyteczne, szczególnie że Australia jest krajem, w którym już przecież funkcjonują studia polskie. Polscy naukowcy rozmaitych dziedzin – to jest bardzo ważne – są naprawdę ważnymi insiderami australijskiego środowiska naukowego.</u>
+          <u xml:id="u-29.11" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Spójrzmy chociażby na prof. Lidię Morawską, która jest członkinią Australijskiej Akademii Nauk i wniosła ogromny wkład w badania nad covidem; czy prof. Seweryna Ozdowskiego, wieloletniego rzecznika praw człowieka w Australii i ucznia prof. Jerzego Zubrzyckiego. Oczywiście nie jestem w stanie wymienić państwu wszystkich polskich naukowców w Australii, ponieważ jest ich cała rzesza. To jest naprawdę bardzo wiele osób.</u>
+          <u xml:id="u-29.12" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, jako kierownik placówki będę starał się ożywiać te kontakty i wypracowywać jak najlepsze warunki do ich funkcjonowania i podtrzymywania. Myślę, że przy takim moim doświadczeniu akademickim to może być dość sensowne.</u>
+          <u xml:id="u-29.13" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W kontekście edukacji, ale rzecz jasna nie tylko, warto pamiętać także o krajach dodatkowej akredytacji, którym z kolei to Polska mogłaby przedstawić ciekawą ofertę. W przyszłości takie działania mogłyby zaprocentować wsparciem polskich kandydatur do ważnych forów międzynarodowych czy stanowiska Polski w ważnych dla nas sprawach, które pojawiają się na tych forach. Mając pełną świadomość naturalnych ograniczeń w tym zakresie, mam tu na myśli takie inicjatywy jak kontynuowanie dotychczasowego wsparcia dla działalności polskiego konsula honorowego w Papui-Nowej Gwinei ks. Jana Czuby, chociażby w postaci małych grantów na rzecz wspólnot lokalnych oraz w miarę możliwości rozszerzanie – moim zdaniem – podobnych bardzo cennych inicjatyw na pozostałe kraje dodatkowej akredytacji ambasady w Canberze.</u>
+          <u xml:id="u-29.14" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W moim przekonaniu pomoc również mogłaby bazować na organizowaniu i aktywizowaniu współpracy z polskimi firmami zainteresowanymi globalnym promowaniem własnej marki m.in. poprzez programy pomocowe. Nie jest to jakaś abstrakcja. Chciałbym zwrócić uwagę, że w Polsce mamy duże firmy, w ramach których takie programy już funkcjonują, chociażby dla Afryki. Jest to np. spółka TME z mojego rodzinnego miasta, z Łodzi, która rzeczywiście szeroko działania w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-29.15" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, polityczno-prawny kierunek mojego doświadczenia akademickiego i wykształcenia sprawia, że kwestie polityczne i geopolityczne, a zatem kwestie bezpieczeństwa międzynarodowego, stanowią niezwykle istotny przedmiot mojego zainteresowania. Na wstępie chciałbym przypomnieć państwu, że Australia jest jedną z najbardziej rozwiniętych demokracji liberalnych na świecie. Jest krajem, w którym od początku jego istnienia prawami wyborczymi cieszyli się zarówno mężczyźni, jak i kobiety, a po uchwaleniu australijskiej konstytucji i powstaniu federacji kobiety otrzymały pełne potwierdzenie tego prawa.</u>
+          <u xml:id="u-29.16" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Australijski eksperyment demokratyczny sprawił, że egalitarne społeczeństwa australijskie bez społecznych rewolucji uzyskały to, co w niektórych krajach okupione było potężną liczbą ofiar. Bez wątpienia społeczeństwo australijskie zrobiło dobry użytek z tego doświadczenia. Warto pamiętać, że to właśnie Australijczycy jako pierwsi wprowadzili zasadę tajnego głosowania. Eksport tego instrumentu, którym było tajne głosowanie, najpierw do Stanów Zjednoczonych, a potem do innych krajów, nie zakończył się na XX w. Australia również dzisiaj przykłada ogromną wagę do autentycznej równości jako fundamentu demokracji. Stosunkowo nieliczne przejawy politycznej korupcji w tym kraju są bardzo wyraźnie politycznie piętnowane i społecznie kontestowane. W ostatnich latach bardzo silny akcent w życiu publicznym Związku Australijskiego kładzie się również na prawa ludności aborygeńskiej i ludów Cieśniny Torresa.</u>
+          <u xml:id="u-29.17" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Nie rozwijając szerzej zagadnień historycznych, pragnę podkreślić, że uznanie wartości demokratycznych za naczelne zbliża Polskę i Australię, co również determinuje zbliżoną ocenę aktualnych zagrożeń dla architektury światowego bezpieczeństwa. Tak że pomimo ogromnej odległości pomiędzy naszymi krajami – powyżej 12 tys. km – jesteśmy lokowani w jednym bloku geopolitycznym. Przede wszystkim myślę o priorytetowym w tej chwili zagrożeniu dla bezpieczeństwa Polski wiążącym się z toczącą się wojną w Ukrainie. Szeroka, rzeczowa i finansowa pomoc dla Ukrainy, jaka dzisiaj płynie z Australii, wskazuje, że pamięć o Gallipoli, o obronie Tobruku czy lojalność wobec brytyjskiego Commonwealthu kształtują w Związku Australijskim silną tradycję uczestnictwa w antyautorytarnych sojuszach.</u>
+          <u xml:id="u-29.18" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Polska natomiast postrzegana jest jako jeden z krajów, które dysponują bardzo realistyczną ekspertyzą problematyki bezpieczeństwa w Europie Wschodniej w kontekście tego konfliktu, a także występuje jako kraj udzielający silnego wsparcia, zarówno politycznego, jak i humanitarnego.</u>
+          <u xml:id="u-29.19" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W kontekście bardzo niepewnej przyszłości za istotny priorytet polskiej ambasady w Canberze uważam przypominanie, zarówno partnerom politycznym, jak i społeczeństwu australijskiemu, że bezpieczeństwo w regionie Pacyfiku, tak ważne dla Australii, Stanów Zjednoczonych i całej Oceanii, w zglobalizowanym świecie silnie związane jest z bezpieczeństwem Europy Środkowej i Wschodniej. W tym kontekście za bardzo ważne uważam zarówno kompleksowe wyjaśnianie polskich racji dotyczących architektury światowego bezpieczeństwa, jak i podkreślanie ogromnego wysiłku polskiego państwa i społeczeństwa w związku z konfliktem w Ukrainie.</u>
+          <u xml:id="u-29.20" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Moim zdaniem niezwykle istotne jest uświadamianie wartości ludzkiego aspektu tej bezprecedensowej pomocy udzielanej ukraińskim uchodźcom przez Polaków, którzy przyjmują ich do swoich domów. Szczególnie było to widoczne w pierwszej fazie wojny, gdzie spontanicznie organizowali cały system wsparcia dla nich, i to, jak wiemy, pomimo skomplikowanej historii relacji pomiędzy oboma tymi narodami.</u>
+          <u xml:id="u-29.21" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Konieczne jest więc organizowanie wykładów i wystąpień na temat polskiej optyki bezpieczeństwa i polskiego wysiłku humanitarnego. Zamierzam realizować te zadania przez inicjowanie i współorganizowanie takich wystąpień, zarówno przed audytorium społecznym, jak i uniwersyteckim, które będą nieodłącznym elementem mojej bieżącej agendy podczas regularnych spotkań politycznych.</u>
+          <u xml:id="u-29.22" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W działalności ambasady polskiej w Canberze należy również pamiętać o nacisku, jaki w Australii oraz w krajach dodatkowej akredytacji kładzie się na kwestie związane ze zmianami klimatu i polityką ochrony środowiska. Z punktu widzenia takich państw jak Vanuatu czy Nauru walka z przyczynami podnoszenia się poziomu oceanów nie jest jakimś abstrakcyjnym problemem, tylko po prostu problemem egzystencjalnym. To zaś wiąże się nie tylko z bieżącą polityką i dość ograniczonymi bezpośrednimi relacjami z tymi krajami, lecz także z relacjami ze Związkiem Australijskim. W kontekście wyraźnej rywalizacji Australii i Chin w regionie Pacyfiku rząd w Canberze nie tylko ściśle wspiera państwa Pacyfiku, zabiegając o możliwie dobre relacje z nimi, ale także prowadzi aktywną politykę klimatyczną, co szczególnie dotyczy obecnego rządu. Polityka klimatyczna Australii staje się zatem jednym z czynników odgrywających ważną rolę zarówno w relacjach wewnętrznych, jak i w relacjach międzynarodowych. Jej waga nie powinna być niedoceniana.</u>
+          <u xml:id="u-29.23" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Wobec krajów dodatkowej akredytacji należy więc przede wszystkim działać ze świadomością tych zagrożeń egzystencjalnych i w miarę możliwości wspierać inicjatywy w tym zakresie. Z dotychczasowych doświadczeń Polski w Papui-Nowej Gwinei płynie wniosek, że nawet niewielkie inicjatywy są dobrze zapamiętywane oraz bardzo doceniane przez miejscowe władze i miejscową społeczność.</u>
+          <u xml:id="u-29.24" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, zagadnień kultury, nauki i bezpieczeństwa nie sposób oderwać od priorytetów gospodarczych. Należy pamiętać, że 2022 r. był pierwszym rokiem, w którym głównie ze względu na gospodarcze konsekwencje konfliktu w Ukrainie nie odnotowaliśmy nadwyżki handlowej w kontaktach gospodarczych z Australią. Podkreślić należy jednak, że struktura polskiej wymiany handlowej z Australią jest nadal bardzo korzystna dla Polski. Trzeba także pamiętać, że Australia jest jednym z nielicznych krajów, które od kilkudziesięciu lat nie odnotowały recesji. Posiada ona jedną z najsilniejszych i najbardziej stabilnych gospodarek na świecie.</u>
+          <u xml:id="u-29.25" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W tym miejscu nie będę zabierał państwu czasu przytaczaniem liczb, bo to można wyczytać w każdej informacji gospodarczej na temat australijskiej ekonomii. Natomiast z punktu widzenia naszych relacji wspomnę tylko o tym, co może mieć w najbliższych latach wpływ na relacje Polski z Australią. Jest tym planowane na ten lub następny rok zawarcie umowy o wolnym handlu pomiędzy Australią a Unią Europejską. W wyniku tej umowy wymiana handlowa pomiędzy Australią a Polską ma szansę dalej poprawiać się w jakiś sposób.</u>
+          <u xml:id="u-29.26" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, należy także podkreślić, że dominującą część australijskiego przemysłu stanowi przemysł wydobywczy, wobec czego Australia pozostaje liczącym się na świecie eksporterem surowców, w tym oczywiście interesujących nas ostatnio surowców energetycznych, takich jak chociażby węgiel, ale też rudy żelaza, rudy metali ziem rzadkich, które wykorzystywane są w branży IT. Gdy chodzi o wymianę gospodarczą pomiędzy Australią a Polską, z pewnością warto podkreślić, że brak jest przeszkód dla tej współpracy w sferze związanej ze swobodą obrotu. Dotyczy to nie tylko polskiego importu australijskich produktów przemysłu wydobywczego czy polskiego eksportu do Australii niektórych produktów spożywczych, kosmetyków, chemii czy osiągnięć polskiej branży IT, lecz także w zakresie przemysłu zbrojeniowego oraz technologii związanych z produkcją czystej energii.</u>
+          <u xml:id="u-29.27" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Moim zdaniem ograniczenia wynikające z dość sporej odległości pomiędzy naszymi krajami i z limitowanej przepustowości, o czym też trzeba pamiętać, australijskich portów, jak również wysokie koszty transportu ostatecznie mogą nie stanowić czynnika przesądzającego. Z jednej strony bowiem transport, a szczególnie fracht morski, w ostatnich latach jest coraz droższy – właściwie ceny frachtu ostatnio prawie się podwoiły, co znacząco zmieniło koszty transportu – z drugiej strony jednak za sprawą konfliktu w Ukrainie i zmieniającej się sytuacji geopolitycznej trudno jest dzisiaj przewidzieć konsekwencje ograniczenia lądowych możliwości transportowych z regionu Azji i Pacyfiku, zwłaszcza w kontekście związanym z ograniczeniem chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku oraz różnych istniejących i potencjalnych sankcji i ograniczeń w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-29.28" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Nie sposób także nie wspomnieć, że w 2018 r. w Sydney powstał oddział Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, którego zadaniem jest dawanie wsparcia polskim inwestorom z Australii. W ramach bliskiej współpracy z tym ośrodkiem zadaniem Ambasady RP w Canberze z pewnością jest wspieranie stosunków gospodarczych na poziomie wzajemnych inwestycji i handlu oraz zabieganie m.in. o organizowanie dwustronnych spotkań, targów, wizyt studyjnych i kontaktów gospodarczych między Australią a Polską.</u>
+          <u xml:id="u-29.29" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, na koniec pragnę podkreślić, że w tych wszystkich priorytetowych sferach, które wyszczególniłem, nie sposób przecenić niezwykle istotną rolę, jaką ma do odegrania australijska Polonia. Nie będę oryginalny, mówiąc, że to w istocie jej członkowie są najważniejszymi ambasadorami Polski w Australii. Wobec tego owocna współpraca z Polonią wiąże się nie tylko z satysfakcją płynącą z obecności polskich tradycji i polskiego dziedzictwa w odległej Australii, lecz też kulturową, polityczną i ekonomiczną koniecznością. Jest więc jasne, że australijska Polonia powinna być przedmiotem szczególnej opieki i troski polskiego ambasadora w Canberze. Z drugiej strony czynny udział przedstawicieli Polonii w aktywizowaniu współpracy akademickiej, gospodarczej i kulturalnej także jest absolutnie niezbędny. Kontakt z przedstawicielami polskich stowarzyszeń biznesowych, polskimi naukowcami i popularyzatorami kultury w moim przekonaniu jest konieczny dla owocnego wypełniania podstawowych zadań polskiej placówki w Canberze.</u>
+          <u xml:id="u-29.30" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję państwu za wysłuchanie mojego wystąpienia. Siłą rzeczy było ono skrótowe, w związku z tym zachęcam do zadawania pytań. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-29.31" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-29.32" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Otwieram listę mówców. Czy poza panem posłem Kamińskim są chętni do zadawania pytań? Jeśli nie, to bardzo proszę, panie pośle. Będę prosił pana profesora o odpowiedź i będziemy przechodzić do głosowania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselKrystianKaminski">Panie ministrze, Wysoka Komisjo, panie kandydacie, może najpierw znowu zadam pytanie do MSZ-etu.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselKrystianKaminski">Jak państwo doszli do tej kandydatury? Pan kandydat nie ma żadnego doświadczenia dyplomatycznego. Z notki biograficznej wynika, że nie ma dosłownie żadnego, nie wspominając o zainteresowaniu Australią. Główne projekty badawcze, które mamy wypisane, to m.in. „Niemiecka myśl polityczno-prawna indywidualistycznego anarchizmu i liberalizmu”, „Filozofia prawa Immanuela Kanta” czy „Modele prawa we współczesnych teoriach umowy społecznej versus modele prawa w koncepcjach komunitariańskich”.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PoselKrystianKaminski">Nie wskazują one raczej na kogoś, kto pretenduje do bycia polskim ambasadorem. Najbliżej tematu polityki zagranicznej kandydat wydaje się poprzez fakt bycia z tej samej uczelni i napisania kilku wspólnych książek z obecnym ministrem spraw zagranicznych, panem Rauem. Ciężko wytłumaczyć, jaka logika za tym przemawia. W związku z tym to jest pierwsze pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PoselKrystianKaminski">Teraz mam pytanie do pana Chmielińskiego. Tak jak przed chwilą przytoczyłem, nie ukrywajmy, że nie ma pan doświadczenia. Czy nie uważa pan, że ten brak doświadczenia stanie na przeszkodzie realizacji funkcji, do której pan aspiruje? Gdy przedstawiano panu temat objęcia funkcji ambasadora w Australii, to czy nie czuł pan pewnego dyskomfortu, że jednak nie jest pan wystarczająco przekonany i jednak nie powinien pan obejmować tej funkcji?</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#PoselKrystianKaminski">Teraz pytanie odnoszące się do polityki australijskiej. Pierwsze odnosi się do współpracy z Chinami, o której pan już wspominał. Wiemy, że ona pogarszała się od dłuższego czasu. Wydaje się, że w styczniu pod tym względem mogły nastąpić zmiany, ponieważ pierwszy raz w Chinach zamówiono australijski węgiel. Czy uważa pan, że takie rozprężenie nastąpi, czy raczej powinniśmy spodziewać się wzrostu konfrontacji i logiki polityki blokowej w tamtym regionie?</u>
+          <u xml:id="u-30.5" who="#PoselKrystianKaminski">Drugi temat dotyczy surowców. Mówił pan o różnych surowcach, ale chyba nie wspomniał pan albo nie słyszałem nic na temat gazu LNG. Wiadomo, że Polska przywiązuje dużą wagę do importu tego ostatniego. Czy może być to jakaś konkurencyjna oferta dla polskich odbiorców i jaki jest dotychczasowy stan kontaktów na tej płaszczyźnie?</u>
+          <u xml:id="u-30.6" who="#PoselKrystianKaminski">Współpraca polsko-australijska. Mówił pan o tym, że za pierwsze 10 miesięcy ubiegłego roku saldo było ujemne. Z czego to wynikało? Jakie były tego główne przyczyny?</u>
+          <u xml:id="u-30.7" who="#PoselKrystianKaminski">Temat inwestycji australijskich w Polsce. Ciąży kwestia inwestycji w budowę dwóch kopalń węgla w lubelskim i na Śląsku. Spółki oskarżają nasze władze o blokowanie tych inwestycji poprzez łamiące umowy opieszałość i faworyzowanie naszych spółek. Czy mógłby pan zwięźle przedstawić i uzasadnić stanowisko Polski w tej sprawie? Jaki może mieć to wpływ na relacje dwustronne?</u>
+          <u xml:id="u-30.8" who="#PoselKrystianKaminski">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, panie profesorze, o odpowiedź, chyba że pan minister chce zabrać głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Ja mogę tylko ogólnie powiedzieć, panie pośle, że doceniając pana troskę o polską dyplomację, myślę, że właśnie taki miks kandydatów – kandydatów ze środka MSZ-etu i kandydatów zewnętrznych posiadających przygotowanie akademickie oraz bogate kontakty międzynarodowe – jest chyba najlepszą formułą budowania wielowymiarowej polskiej dyplomacji, która musi opierać się na różnych fundamentach.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Myślę, że przygotowanie akademickie pana profesora i kontakty międzynarodowe dają gwarancję, że polityka będzie polityką bardzo wielowektorową oraz zwracającą uwagę na kwestie uniwersyteckie i współpracę w tym obszarze, jak i w obszarze gospodarczym. Na to liczymy. Portfolio i ścieżka naukowa pana profesora jest bardzo bogata i myślę, że daje gwarancję, że będzie bardzo dobrze reprezentował nasz kraj w Australii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Ja tylko mam taką prośbę z uwagi na to, że niektórzy posłowie sygnalizują, że za chwilę muszą iść na salę plenarną – mam nadzieję, że uda się w pełni odpowiedzieć na pytania, ale w kompaktowej formie, bez ujmy dla zawartości merytorycznej.</u>
+          <u xml:id="u-33.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Związku Australijskim oraz w krajach dodatkowych akredytacji Maciej Chmieliński:</u>
+          <u xml:id="u-33.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo dziękuję, postaram się.</u>
+          <u xml:id="u-33.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, dotyczące kwalifikacji, to z mojej oceny relacji australijsko-polskich, a przede wszystkim oceny wewnętrznej sytuacji wynika, że kultura i nauka jest dość istotnym czynnikiem, który w przyszłości może nam pomóc, jeśli chodzi o osiąganie innych celów. Stąd jest ten priorytet, o którym powiedziałem. Czy ja się nie boję? Ja rozumiem, że to jest takie pytanie – bardzo za nie dziękuję – wynikające z troski o polską dyplomację. Krótko mówiąc, czy ja się boję, że sobie nie poradzę?</u>
+          <u xml:id="u-33.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Panie pośle, naprawdę bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-33.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kandydat na ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego RP w Związku Australijskim oraz w krajach dodatkowych akredytacji Maciej Chmieliński:</u>
+          <u xml:id="u-33.7" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Panie pośle, oczywiście nasze osobiste lęki zawsze odgrywają jakąś rolę. Naprawdę dość długo zastanawiałem się nad tym, czy zdecydować się na tę propozycję. Ostatecznie po przemyśleniu zdecydowałem się na nią i wydaje mi się, że w tym zakresie mogę zrobić coś dla dobra polskiej dyplomacji. To taka szybka odpowiedź. Oczywiście polecam się na przyszłość, jeśli chodzi o dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-33.8" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Proszę państwa, jeśli chodzi o kolejne pytanie, dotyczące relacji pomiędzy Chinami a Australią, to te relacje są specyficzne. Nie chciałbym zbyt głęboko sięgać w historię, natomiast jest jasne, że Chiny są największym odbiorcą, jeśli chodzi o australijski przemysł, tak? Relacje między Chinami a Australią są więc bardzo silne. Oczywiście był pewien impas w tych relacjach, o którym wszyscy słyszeliśmy. W tej chwili od początku nowego rządu sytuacja zmierza ku pewnej stabilizacji. Natomiast wydaje się, że jeszcze nadal nie można ich określić jako bardzo dobrych.</u>
+          <u xml:id="u-33.9" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeśli chodzi o surowce takie jak gaz LNG, to oczywiście takie surowce też mogą być transportowane i być może będziemy zainteresowani takim zakupem, ale na razie kwestie dotyczyły raczej węgla. Jeżeli chodzi o ujemne saldo, to tak jak wcześniej podkreśliłem, ta struktura naszej wymiany – z tego, co się orientuję – nadal jest dosyć dobra, a ta kwestia wynika z importu przez nas surowców energetycznych. W dużej mierze jest to węgiel. Poza tym struktura handlowa jest niezła, są też polskie firmy, które funkcjonują w Australii.</u>
+          <u xml:id="u-33.10" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Na koniec jeszcze – przepraszam, bo wiem, że już czas nas goni – odniosę się do kwestii związanych z australijskimi firmami w Polsce. W Polsce tych firm jest ponad 300. Rzeczywiście jest jakiś problem, bo pan poseł zapewne miał na myśli firmę Prairie Mining i historię dotyczącą dwóch polskich kopalń. Z tego, co wiem, odbywa się tam arbitraż gospodarczy. Pewnie po wdrożeniu arbitrażu i zrealizowaniu tych instrumentów sytuacja ustabilizuje się i decyzje zostaną podjęte.</u>
+          <u xml:id="u-33.11" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję bardzo. Mam nadzieję, że odpowiedziałem na pytania pana posła.</u>
+          <u xml:id="u-33.12" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie. Jeśli nie ma więcej pytań, a nie widzę zgłoszeń, będziemy przystępować do głosowania. Kandydatów oraz przedstawicieli środków masowego przekazu proszę o opuszczenie sali na czas głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-33.13" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Rozpoczynamy pierwsze głosowanie. Poddaję pod głosowanie kandydaturę pana Andrzeja Papierza na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Czarnogórze.</u>
+          <u xml:id="u-33.14" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kto z państwa jest za pozytywnym zaopiniowaniem kandydatury? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Jeżeli wszyscy zagłosowali, to proszę o podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-33.15" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Głosowało 23 posłów. Za – 12, przeciw – 11, nikt się nie wstrzymał. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała kandydaturę pana Andrzeja Papierza.</u>
+          <u xml:id="u-33.16" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Rozpoczynamy kolejne głosowanie. Poddaję pod głosowanie kandydaturę pana Macieja Chmielińskiego na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Związku Australijskim oraz krajach dodatkowych akredytacji wymienionych wcześniej.</u>
+          <u xml:id="u-33.17" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Kto jest za pozytywnym zaopiniowaniem kandydatury? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Proszę o wyniki.</u>
+          <u xml:id="u-33.18" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Głosowało 23 posłów. Za – 13, przeciw – 9, wstrzymujących się – 1. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała kandydaturę pana Macieja Chmielińskiego. Proszę zaprosić kandydatów na salę a państwu posłom – tym, którzy mogą – przypominam, że przed nami jeszcze jeden punkt dotyczący bezpieczeństwa i sytuacji na Morzu Bałtyckim. Zrobimy chwilę przerwy technicznej.</u>
+          <u xml:id="u-33.19" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Serdecznie gratuluję obu panom kandydatów uzyskania pozytywnej rekomendacji Komisji Spraw Zagranicznych. Życzę wielu sukcesów na placówkach.</u>
+          <u xml:id="u-33.20" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Za chwilę przechodzimy do realizacji punktu drugiego, ale zarządzę pięć minut przerwy i za chwilę wrócimy do obrad.</u>
+          <u xml:id="u-33.21" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">[Po przerwie]:</u>
+          <u xml:id="u-33.22" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Szanowni państwo, wznawiam posiedzenie Komisji.</u>
+          <u xml:id="u-33.23" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Przechodzimy do realizacji punktu drugiego porządku dziennego. Bardzo proszę pana ministra Arkadiusza Mularczyka o przedstawienie informacji ministra spraw zagranicznych na temat sytuacji w regionie Morza Bałtyckiego w kontekście agresji Rosji na Ukrainę.</u>
+          <u xml:id="u-33.24" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chciałem przedstawić informację na temat sytuacji w regionie Morza Bałtyckiego w kontekście agresji Rosji na Ukrainę. Region Morza Bałtyckiego ma ogromne znaczenie dla polskiej polityki zagranicznej. To jest nasze najbliższe sąsiedztwo i troskę o jego rozwój oraz dobry stan dzielimy z wieloma ważnymi partnerami międzynarodowymi. Geostrategiczne znaczenie regionu Morza Bałtyckiego w ostatnich miesiącach nabrało szczególnego wymiaru ze względu na agresywne działania Rosji. Potrzeba aktywnej polityki regionalnej i umacniania powiązań z partnerami w regionie Morza Bałtyckiego wyrasta z położenia Polski i długofalowych tendencji w rozwoju sytuacji na kontynencie. Szczególnie obecnie, w obliczu wojny toczącej się przy naszych granicach, współpraca i jedność regionalna są niezbędne.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">W tym wszystkim nasze kraje łączy wspólne potępienie zbrodniczych działań Rosji wobec Ukrainy. Stanowisko to prezentujemy niezachwianie na forum Unii Europejskiej i na forach wszystkich innych organizacji międzynarodowych. Rozpoczęta w lutym wojna, dotycząca agresji Rosji na Ukrainę, stanowi dla Europy i dla świata, ale zwłaszcza dla regionu Morza Bałtyckiego, potrzebę przebudowy architektury współpracy w regionie, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Polska na bieżąco wyciąga wnioski i reaguje na zmiany. Nasze zaangażowanie w wielowymiarową pomoc Ukrainie powoduje, że jesteśmy punktem odniesienia się dla wielu toczących się procesów. Polska jest jednym z głównych rozgrywających, a nasza pozycja międzynarodowa uległa wzmocnieniu. Z partnerami bałtyckimi współpracujemy w zakresie sankcji na forum Unii Europejskiej. Koordynujemy także nasze inicjatywy i reakcje w kontekście wojny na Ukrainie w ramach ONZ i NATO.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Obszar Morza Bałtyckiego jest od dawna niezmiennie istotny z punktu widzenia polskich interesów w sferze bezpieczeństwa. Problematyka ta stale gości na agendzie rozmów na różnych szczeblach z naszymi najbliższymi partnerami bałtyckimi: Litwą, Łotwą, Estonią, a także bliskimi partnerami nordyckimi: Danią, Finlandią, Islandią, Norwegią i Szwecją. Tematykę bezpieczeństwa stale omawiamy również z Niemcami.</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Wojna Rosji na Ukrainie uruchomiła szereg istotnych procesów. Można gorzko powiedzieć, że dzięki Rosji udała się rzecz, na którą od dawna liczyliśmy, ale nie spodziewaliśmy się, że ona rzeczywiście nastąpi. Mianowicie chodzi o planowane członkostwo Finlandii i Szwecji w NATO. Wraz z wejściem Finlandii i Szwecji do NATO znacząco wzrośnie rola Morza Bałtyckiego w kontekście naszego bezpieczeństwa. Będzie to akwen, w którym dominować będą państwa Sojuszu. Stanowi to wielką szansę, ale również wyzwanie. Jesteśmy w pełni świadomi, że Rosja również jako państwo nadbałtyckie będzie wykorzystywała swój potencjał, aby wpływać destabilizująco na sytuację w całym naszym regionie. Musimy mieć świadomość, że obszar Morza Bałtyckiego jest również przedmiotem działań hybrydowych, które wymagają ścisłej współpracy między sojusznikami w regionie. Doświadczenie, jakie wynosimy z incydentów, który doprowadził do zniszczenia rurociągu Nord Stream 1 i Nord Stream 2, tylko utwierdza nas w tym przekonaniu.</u>
+          <u xml:id="u-34.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Z tego powodu stoimy na stanowisku, że szczyt NATO, który będzie w lipcu w Wilnie, powinien być tym, na którym Finlandia i Szwecja po raz pierwszy pojawią się jako pełnoprawni członkowie. Niezmiernie ważne jest, aby procesy ratyfikacji wniosków akcesyjnych tych państw zakończyły się jak najszybciej. Podejmujemy działania w kontaktach z naszymi sojusznikami, aby przy zachowaniu pełnego poszanowania dla strategicznych interesów bezpieczeństwa wszystkich członków NATO procedury ratyfikacyjne zostały jak najszybciej sfinalizowane.</u>
+          <u xml:id="u-34.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Wejście naszych nordyckich partnerów do NATO znacząco wzmocni potencjał defensywny Sojuszu, i to nie tylko w basenie Morza Bałtyckiego, ale także szerzej, wymieniając daleką północ i Arktykę, a zatem również i cały obszar euroatlantycki i wszystkie państwa sojusznicze.</u>
+          <u xml:id="u-34.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Dla Polski niezmiernie istotne jest utrzymanie bliskich relacji z Finlandią i Szwecją w sferze bezpieczeństwa. Chcemy je rozwijać i widzimy potencjał wysokiej współpracy w zakresie działań prowadzonych przez inne ośrodki władzy w Polsce. W tym miejscu należy szczególnie podkreślić rolę ośrodka prezydenckiego i BBN, który w 2018 r. zainicjował bardzo pożyteczny format współpracy ze Szwecją. Jest to okrągły stół, w którym biorą udział przedstawiciele administracji rządowych naszych państw wraz z ekspertami z think tanków. Format ten nabrał szczególnego znaczenia wraz ze wzrostem zagrożenia ze strony Rosji. Jesteśmy przekonani, że nadal będzie on odgrywał bardzo pożyteczną rolę, służąc wymianie opinii i umacnianiu współpracy dwóch państw natowskich.</u>
+          <u xml:id="u-34.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Bałtyk jako niemal całkowicie wewnętrzny akwen sojuszniczy będzie stanowił ważny ośrodek wzmacniania bezpieczeństwa narodowego RP. Regionalnie będzie w znaczącym stopniu kontrybuować do bezpieczeństwa umocnionego dzięki członkostwu ośmiu nadbałtyckich państw w NATO.</u>
+          <u xml:id="u-34.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Bezpieczeństwo kraju to również bezpieczeństwo energetyczne. Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie doprowadziła do daleko idących zmian na energetycznej mapie Europy i świata, co m.in. przejawia się wzrostem znaczenia dostaw realizowanych drogą morską kosztem połączeń lądowych. W przypadku Polski i krajów naszego regionu oznacza to radykalne zwiększenie roli Morza Bałtyckiego jako kluczowego szlaku z punktu widzenia zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Po zaprzestaniu w kwietniu 2022 r. dostaw rosyjskiego gazu przez gazociąg Jamalski obecnie praktycznie całość dostaw tego surowca do Polski realizowana jest przez Bałtyk w formie LNG do gazoportu w Świnoujściu (od 2016 r.), a także poprzez zainaugurowany jesienią 2022 r. gazociąg Baltic Pipe.</u>
+          <u xml:id="u-34.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Wsparcie naszego systemu importem gazu za pośrednictwem Litwy poprzez otwarty w 2022 r. interkonektor także wymaga oparcia się na dostawach prowadzonych drogą morską do terminalu FSRU w Kłajpedzie. Wraz z budową pływającego terminalu LNG w Zatoce Gdańskiej funkcjonowanie każdego kolejnego elementu, istotnego z punktu widzenia dostaw gazu do Polski, a także potencjalnie do Czech, na Słowację i ewentualnie do Ukrainy, będzie powiązane z możliwością zapewnienia bezpieczeństwa na Bałtyku.</u>
+          <u xml:id="u-34.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Analogiczna sytuacja dotyczy zaopatrzenia w ropę naftową, która obecnie trafia do polskiej rafinerii w 100% przez naftoport w Gdańsku. Zgodnie z założeniami polityki energetycznej Polski w perspektywie do 2040 r. na obszarze morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej RP powstaną farmy wiatrowe o łącznej zainstalowanej mocy wynoszącej ok. 11 GW, przy czym pierwsze instalacje będą produkować energię już w 2026/2027 r. Także inne państwa nadbałtyckie planują szeroko zakrojone inwestycje w morskie farmy wiatrowe na Bałtyku.</u>
+          <u xml:id="u-34.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Z Bałtykiem związana będzie także pierwsza polska elektrownia jądrowa mająca powstać w Lubiatowie-Kopalinie. Obiekt będzie znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie brzegu, natomiast system chłodzenia będzie wymagał dostępu do wody morskiej. Tak duże oparcie się na dostawach realizowanych przez Bałtyk, a w nieodległej przyszłości także na mocach wytwórczych zlokalizowanych na morzu lub w pobliżu wybrzeża wymaga od nas priorytetowego potraktowania kwestii bezpieczeństwa akwenu. Zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, zarówno instalacji gazowych, kabli wysokiego napięcia przebiegających po dnie, jak i farm wiatrowych oraz pozostałych elementów infrastruktury energetycznej, wymaga bliskiej współpracy z naszymi sojusznikami. Działania w tej sprawie już są podejmowane.</u>
+          <u xml:id="u-34.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Zapewnienie bezpieczeństwa obejmuje zarówno fizyczne zabezpieczenie przed zniszczeniem, jak i ochronę przed cyberatakami. Zniszczenie w 2022 r. w wyniku celowej eksplozji trzech spośród czterech nitek gazociągu Nord Stream pozwala dostrzec skalę zagrożeń i stojących przed nami wyzwań. Dzisiaj lepiej niż kiedykolwiek rozumiemy, jak istotna jest ścisła współpraca regionalna dla bezpieczeństwa naszego regionu. Z jednej strony istnieje ryzyko kolejnych prowokacji, w tym aktów terrorystycznych podobnych do uszkodzenia gazociągu Nord Stream, z drugiej strony Rosja jako państwo leżące nad Bałtykiem wciąż może próbować wykorzystywać drogę morską m.in. do omijania sankcji za pośrednictwem nielegalnych frachtów węglowodorów oraz skłaniania wybranych państw do rozwijania współpracy gospodarczej. Kwestie te wymagają naszej szczególnej uwagi.</u>
+          <u xml:id="u-34.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">W kwestii współpracy wielostronnej nieuprawniona i niesprowokowana agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę nie pozostała bez wpływu na współpracę wielostronną w regionie Morza Bałtyckiego, której Rosja była częścią. Wszystkie formaty regionalne – Rada Państw Morza Bałtyckiego, „Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego”, Wymiar Północny UE, a także Rada Arktyczna, Euro-Arktyczna Rada Morza Barentsa, Konferencja Parlamentarna Morza Bałtyckiego czy HELCOM-VASAB – zawiesiły współpracę z partnerami rosyjskimi.</u>
+          <u xml:id="u-34.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Rada Państw Morza Bałtyckiego, zamiast obchodzić jubileusz 30-lecia, doświadczyła w 2022 r. najgłębszego kryzysu od momentu jej powstania w wyniku agresji jednego z jej członków na państwo obserwatora, Ukrainę. Pozostali członkowie rady, państwa nordyckie, bałtyckie, Niemcy, Polska i Unia Europejska w dniu 3 marca 2022 r. podjęły decyzję o natychmiastowym zawieszeniu wszelkiej współpracy na wszystkich poziomach z Federacją Rosyjską. W odpowiedzi Rosja w maju 2022 r. zdecydowała się na opuszczenie organizacji.</u>
+          <u xml:id="u-34.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">W maju 2022 r. na zakończenie przewodnictwa Norwegii w RPMB ministrowie spraw zagranicznych i przedstawiciele Unii Europejskiej jasno zadeklarowali, że chcą kontynuować współpracę. Przyjęli oni deklarację, która odnotowuje decyzję Rosji o wyjściu z tej organizacji, deklaruje wparcie dla Kijowa, a także potwierdza wolę dalszego rozwoju i integracji regionu Morza Bałtyckiego.</u>
+          <u xml:id="u-34.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Współpraca regionalna stała się w niektórych obszarach, np. bezpieczeństwa cywilnego, wzmacniania odporności czy kultury, bardziej efektywna bez Rosji. Obecnie pod niemieckim przewodnictwem w RPMB trwa przegląd struktur, którego celem jest ochrona ich zasadności, mandatów oraz celów. Kolejne spotkanie ministrów spraw zagranicznych planowane jest w Wismarze na 1 lub 2 czerwca 2023 r. Również w ramach strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego oraz Wymiaru Północnego wstrzymanie współpracy z Rosją i projektów z udziałem rosyjskich partnerów jako główna strategia makroregionalna działa bez przeszkód, koncentrując się na współpracy państw członkowskich UE, Islandii i Norwegii. W ramach WP prowadzona jest analiza, które z partnerstw mogłyby kontynuować działalność. Wydaje się, że partnerstwo na rzecz kultury oraz partnerstwo na rzecz zdrowia i opieki społecznej mają odpowiedni potencjał do naszej aktywności.</u>
+          <u xml:id="u-34.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Członkowie wspólnoty regionalnej są zgodni, że skala i zakres licznych regionalnych powiązań pomiędzy partnerami z państw unijnych położonych wokół Bałtyku przemawia za tym, aby współpraca regionalna była kontynuowana. Region Morza Bałtyckiego jest na tle innych obszarów Europy dość spójny i rozwinięty. Jest on dobrze skomunikowany oraz zintegrowany. Nadal istnieje jednak szereg wyzwań o charakterze transgranicznym, z którymi nie poradzi sobie pojedyncze państwo lub partner instytucjonalny. Państwa regionu mają ambicję jego dalszego rozwoju oraz poprawy życia jego mieszkańców.</u>
+          <u xml:id="u-34.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Zaangażowanie Polski we współpracę regionalną nad Bałtykiem powinno być kontynuowane w nowych warunkach. Dopełni aktywność naszego kraju w takich organizacjach jak NATO, UE oraz OBWE. Spełnia również ważną funkcję na kierunku północnym, pomaga budować wizerunek Polski wśród partnerów ze Skandynawii, państw bałtyckich oraz Niemiec jako państwa odpowiedzialnego i otwartego na współpracę z partnerami z różnego szczebla, zarówno rządowego, jak i regionalnego, lokalnego, różnych instytucji, organizacji pozarządowych, uniwersytetów i biznesu. Pozwala to również na udział Polski w poszukiwaniu odpowiedzi na wspólne wyzwania, z jakimi mierzy się region.</u>
+          <u xml:id="u-34.21" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">W pracę w ramach RPMB oraz WP angażują się m.in. przedstawiciele MSZ, MKiDN, MZ, MKiŚ, MI, MSWiA oraz MRiPS. Przedstawiciele wielu resortów, instytucji centralnych, regionalnych i samorządowych biorą udział w pracach wszystkich obszarów tematycznych SUE RMB.</u>
+          <u xml:id="u-34.22" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Panie przewodniczący, to są podstawowe informacje. Jesteśmy gotowi na dyskusję i odpowiedzi na szczegółowe pytania ze strony parlamentarzystów. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję, panie ministrze. Chciałem zapytać, czy pan profesor jako doradca Komisji chciałby w tym miejscu zabrać głos?</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Stały doradca Komisji Spraw Zagranicznych Przemysław Żurawski vel Grajewski:</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo chętnie, tym bardziej że właśnie wróciłem z Estonii, gdzie odbyła się konferencja poświęcona bezpieczeństwu w regionie Morza Bałtyckiego – w bałtyckim kolegium wojskowym. Sądzę, że przy tej okazji można zwrócić uwagę na kilka bardzo istotnych kwestii.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Otóż po pierwsze z państwami bałtyckimi w tej chwili łączy nas wspólny pogląd na konieczność zmiany natury systemu odstraszania na wschodniej flance NATO. Jest to wniosek z wojny na Ukrainie i sposobu jej prowadzenia przez Rosję. Innymi słowy, jak państwo wiecie, mamy w tej chwili system wysuniętej obecności, który oparty jest na odstraszaniu przez ukaranie. Polega on rozmieszczeniu niewielkich kontyngentów wojskowych, ale wiodących mocarstw NATO, aby w razie inwazji na dany obszar najeźdźca zetknął się bojowo z kontyngentami amerykańskimi, brytyjskimi, kanadyjskimi czy np. niemieckim na Litwie. W tym sensie politycznym jest odstraszany. Te kontyngenty w sensie wojskowym naturalnie nie są dostatecznie duże, aby móc w sensie wojskowym powstrzymać inwazję.</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Natomiast doświadczenie z Ukrainy – zbrodni popełnionych na obszarach okupowanych – powoduje, że szczególnie owe niewielkie narody bałtyckie czują się zagrożone w swojej egzystencji, gdyż nawet kilkutygodniowa okupacja rosyjska może się skończyć eksterminacją czy deportacją, jeśli nie całości, to lwiej części społeczeństw. Przypomnę, że Estonia ma 1,2 mln mieszkańców, Łotwa – ok. 2 mln, a Litwa – ok. 2,9 mln.</u>
+          <u xml:id="u-35.5" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Zatem powstaje kwestia zamiany systemu odstraszania przez ukaranie na odstraszanie przez uniemożliwienie zajęcia terytorium, co oczywiście stawia wyzwanie ściśle polityczne. Myślę, że właśnie w kręgach parlamentarnych będzie to znacznie lepiej rozumiane niż w innych. Mianowicie budowa owego systemu wymaga uzyskania poparcia obywateli wyborców dla wysiłków tej skali w wiodących państwach członkowskich Sojuszu, co wydaje się mało prawdopodobne. Stąd, jak sądzę, rola Polski i Ukrainy w tym regionie jako tych krajów, które dysponują wszelkim potencjałem, bojowym, demograficznym i gospodarczym, w sytuacji doinwestowania przez wiodące mocarstwa zachodnie dla zbudowania dostatecznie twardego systemu wojskowej osłony wschodniej flanki NATO, aby nie był on tylko odstraszaniem przez perspektywę ukarania, ale także poprzez budowę takich sił zbrojnych w regionie, które mogłyby skutecznie powstrzymać ewentualną inwazję.</u>
+          <u xml:id="u-35.6" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Chciałbym tu też zwrócić uwagę na podniesiony już kontekst przystępowania Finlandii i Szwecji do NATO, szczególnie pamiętając o tym, jaki był charakter rosyjskiego ultimatum z połowy grudnia 2021 r., kiedy to Rosjanie domagali się także gwarancji dotyczących braku obecności wojsk amerykańskich na duńskim Bornholmie. Pokazuje nam to, jak głęboki jest zakres rosyjskich ambicji zarządzania tym obszarem. W sytuacji przystąpienia Finlandii do NATO i zważywszy na nasze doświadczenie sprzed paru lat, kiedy to w ramach wizyty i ćwiczeń wojskowych doszło do chwilowego rozmieszczenia dywizjonu polskiej artylerii rakietowej przeciwokrętowej na wybrzeżach Estonii, i na to, jak wtedy reagowali Rosjanie, teraz, kiedy oba wybrzeża Zatoki Fińskiej będą pod kontrolą NATO, i fińskie, i estońskie, trzeba pamiętać, że daje to możliwość zamknięcia tej części rosyjskiej floty bałtyckiej, która stacjonuje w okolicach Petersburga. Mówię o potencjalnym ogniowym zamknięciu wejścia do Zatoki Fińskiej.</u>
+          <u xml:id="u-35.7" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Mówię o tym nie w wymiarze operacyjno-wojskowym, a tylko dlatego, żeby podkreślić odbiór tej okoliczności przez estońskie kręgi polityczne. Mówiąc w skrócie, zważywszy na różnicę potencjałów między Polską a Estonią, Estończycy postrzegali wówczas tę wizytę tak, jak my postrzegalibyśmy obecność istotnych sił amerykańskich w Polsce. Innymi słowy, chciałbym prosić o to, aby jednak doceniać obraz sił Polski w państwach bałtyckich. To jest istotny element.</u>
+          <u xml:id="u-35.8" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Ostatnia uwaga dotyczy kwestii energetycznych czy komunikacyjnych oraz związków politycznych. Proszę pamiętać, że w tym regionie mamy w tej chwili świeżo utworzony, nazwijmy to, format ryski (polsko-litewsko-estońsko-łotewski) i oczywiście Trójkąt Lubelski z udziałem Ukrainy oraz Litwy wraz z istotnym zaangażowaniem brytyjskim. Obecność wojskowa Polski na Łotwie, brytyjska w Estonii i kanadyjska na Łotwie też stanowi podstawę do współpracy w regionie.</u>
+          <u xml:id="u-35.9" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Istnieje również kwestia wymiaru energetycznego, który był już podkreślany, a który z kolei oddziałuje na nasze relacje za Karpatami i za Sudetami. Innymi słowy, państwa, które nie mają dostępu do morza, w wyniku zamknięcia dostaw z Rosji, muszą polegać na dostawach drogą morską z zewnątrz. Mówię o Czechach i Słowacji, w innym wymiarze o Węgrzech. Polskie projekty Trójmorza wiodące do Bałtyku, oparte na współpracy czy to z Danią, czy z Norwegią, jeśli chodzi o gazociąg bałtycki, czy o dostawy LNG z innych źródeł, siłą rzeczy stają się atrakcyjne dla tych państw, które muszą poszukiwać okna na świat, czyli dostępu do morza. Ten wymiar także chciałbym podkreślić jako istotny w naszych relacjach z całym regionem.</u>
+          <u xml:id="u-35.10" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-35.11" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję serdecznie, panie profesorze.</u>
+          <u xml:id="u-35.12" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Jeśli chodzi o postrzeganie Polski w krajach bałtyckich, to w pełni się zgadzam. Mieliśmy podobne refleksje z przewodniczącym Jachem, gdy kilka dni temu byliśmy w Sztokholmie na konferencji na temat polityki bezpieczeństwa i polityki zagranicznej Unii Europejskiej. Nasza rola w regionie, bardzo wzmocniona liderstwem, jeśli chodzi o wsparcie dla Ukrainy, rzeczywiście wzrasta. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-35.13" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">W takim razie otwieram dyskusję. Kto z pań i panów posłów chciałby zabrać głos? Bardzo proszę, pan poseł Kamiński.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselKrystianKaminski">Chciałbym tylko zwrócić uwagę na jeden temat. Z rozmowy wyszło, jakby był załatwiony, ale mimo wszystko nie jest. Finlandia i Szwecja jeszcze nie zostały przyjęte. Ani Turcja, ani Węgrzy – Węgrzy chyba kolejny raz przełożyli posiedzenie w tej sprawie – nie wyraziły zgody i ten temat jeszcze będzie ciągnięty. Miejmy nadzieję, że w którymś momencie zakończy się to sukcesem, ale jeszcze nie jest to rzecz dokonana, jakby można było wnioskować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Dziękuję. Węgry przynajmniej rozpoczęły procedurę parlamentarną. Pierwsze dyskusje na ten temat już były i czekamy, licząc na pozytywne rozstrzygnięcia.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby zabrać głos? Jeśli nie, to czy pan minister chce coś dodać?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Nie, dziękuję bardzo. Dziękuję również za wywołanie tego tematu.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Oczywiście prowadzimy bardzo aktywną politykę w zakresie naszych kontaktów z państwami nordyckimi i krajami bałtyckimi. Odbyło się wiele licznych wizyt i spotkań, zarówno pana premiera, jak i ministra spraw zagranicznych oraz moich, tak że potwierdzam, że sytuacja geopolityczna Polski zmieniła się. Kraje nordyckie oraz bałtyckie widzą pole do otwarcia dużej współpracy z naszym krajem, przede wszystkim w zakresie bezpieczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychArkadiuszMularczyk">Natomiast jeśli chodzi o kwestię Turcji i Węgier, to chcę podkreślić, że my podczas wszystkich spotkań i formatów lobbujemy za tym tematem. Chcę zapewnić, że i pan premier, i pan prezydent, i MSZ podczas wszystkich spotkań bilateralnych, dwustronnych i multilateralnych podnoszą tę kwestię. Oddziałujemy zarówno na naszych partnerów węgierskich, jak i tureckich, żeby te kraje jak najszybciej rozstrzygnęły tę sprawę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Bardzo serdecznie dziękuję. W ten sposób wyczerpaliśmy punkt drugi.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#PrzewodniczacyposelRadoslawFogiel">Punkt trzeci, sprawy bieżące. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Jeśli nie, to mam przyjemność powiedzieć, że porządek obrad został na dzisiaj wyczerpany. Protokół dzisiejszego posiedzenia zostanie wyłożony do przejrzenia w sekretariacie Komisji. Zamykam posiedzenie Komisji. Serdecznie państwu dziękuję i do zobaczenia.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr1s/201923-sjm-zdr1s-00019-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr1s/201923-sjm-zdr1s-00019-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..d0586e2
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr1s/201923-sjm-zdr1s-00019-01/header.xml
@@ -0,0 +1,55 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-zdr1s-00019-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw organizacji ochrony zdrowia i innowacyjności w medycynie /nr 19/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw organizacji ochrony zdrowia i innowacyjności w medycynie /nr 19/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ZDR1S">19</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-09</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="AndrzejJanuszewicz" role="speaker">
+        <persName>Andrzej Januszewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekzarzaduFundacjiPKPOPiotrFonrobert" role="speaker">
+        <persName>Członek zarządu Fundacji PKPO Piotr Fonrobert</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekzarzaduFundacjiPolskaKoalicjaPacjentowOnkologicznychPiotrFonrobert" role="speaker">
+        <persName>Członek zarządu Fundacji Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych Piotr Fonrobert</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia Michał Dzięgielewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu w MZ Michał Dzięgielewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca poseł Wioletta Porowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzKomisjiJakubStefanski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Komisji Jakub Stefański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="TomaszHryniewiecki" role="speaker">
+        <persName>Tomasz Hryniewiecki</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ZDR1S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw organizacji ochrony zdrowia i innowacyjności w medycynie</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr1s/201923-sjm-zdr1s-00019-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr1s/201923-sjm-zdr1s-00019-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..bd0eb59
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr1s/201923-sjm-zdr1s-00019-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,90 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Dzień dobry, witam państwa bardzo serdecznie. Czy państwo mnie słyszycie? Dziękuję za możliwość hybrydowego poprowadzenia spotkania. Otwieram posiedzenie Podkomisji stałej do spraw organizacji ochrony zdrowia i innowacyjności w medycynie. Witam członków podkomisji i zaproszonych gości. Posiedzenie będzie prowadzone z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość. Bardzo proszę o podanie informacji, czy mamy kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Bardzo proszę, żeby państwo, którzy są zdalnie, poinformowali, zagłosowali, że są. Widzę, że na sali mamy członków, pozostałych państwa bardzo proszę o zagłosowanie. Proszę państwa posłów o zagłosowanie, bo nie mam informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#AndrzejJanuszewicz">Ja przepraszam, Andrzej Januszewicz, mam problem z zagłosowaniem, bo nie mogę wejść w tę opcję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Ale ja widzę na pulpicie, że pan jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#AndrzejJanuszewicz">Dziękuję serdecznie, ja się teraz wyłączę i będę cały czas obecny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Dziękuję bardzo, witam serdecznie, widzę państwa. Proszę państwa, stwierdzam kworum. Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje rozpatrzenie informacji na temat rozwoju pilotażowego programu Krajowej Sieci Kardiologicznej – przedstawia Minister Zdrowia. Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Informuję, że materiały w wersji elektronicznej zostały wysłane do posłów na pocztę e-mail.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Witam wszystkich państwa profesorów, których widzę, że się zgłosili – widzę państwa zdalnie. Pan prof. Marcin Grabowski, rzecznik Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, pan prof. Andrzej Januszewicz z Kliniki Nadciśnienia Tętniczego w Narodowym Instytucie Kardiologii – witam bardzo serdecznie. Witam panią Beatę Kasińską, kierownika Działu Świadczeń Kompleksowych i Pilotaży w Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia. Witam też pana prof. Roberta Gila, a na miejscu jest pan dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia Michał Dzięgielewski…</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Wszystkich państwa powitałam i poprosiłabym o zabranie głosu przedstawiciela MZ. Bardzo proszę, pan Michał Dzięgielewski, dyrektor Departamentu Lecznictwa w MZ.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Dziękuję bardzo, bo ten wątek przekazania mi głosu, pani przewodnicząca, umknął.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Szanowni państwo posłowie, szanowni goście, zasadniczo historia jest stosunkowo krótka, tzn. 26 maja 2021 r. weszło w życie rozporządzenie dotyczące pilotażu sieci kardiologicznej. Początkowo sieć miała trzy poziomy i jedno województwo, czyli było to województwo mazowieckie, sieć opierała się na regionalnym ośrodku koordynującym, którym był Instytut Kardiologii, oraz ośrodkach drugiego, pierwszego poziomu i ośrodkach współpracujących. Tak naprawdę sieć miała się zająć wybranymi, dość powszechnymi, ale trudnymi kardiologicznie schorzeniami, czyli nadciśnieniem wtórnym i nadciśnieniem samoistnym, które są osobnymi, trudnymi problemami z punktu widzenia samej diagnostyki i możliwości leczenia, komorowymi, nadkomorowymi zaburzeniami rytmu i przewodnictwa. Miała się zająć wadami serca i miała się zająć niewydolnością krążenia.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">I tak naprawdę istotą sieci kardiologicznej było sprawdzenie metody koordynacji współpracy pomiędzy poszczególnymi ośrodkami, począwszy od podstawowej opieki zdrowotnej, gdzie tacy pacjenci, którzy stwarzają problemy diagnostyczne i którzy nie mogą być do końca zdiagnozowani i nie mogą mieć ustalonego leczenia na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej, powinni być wychwyceni i przekazani do ośrodków kolejnego poziomu, czyli do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Tak naprawdę szczegółowe zasady współpracy pomiędzy wszystkimi ośrodkami wszystkich poziomów i co do kogo należy, regulują wytyczne, które były jedną z istotnych rzeczy związanych z pilotażem krajowej sieci. Jest to zbiór bardzo dokładnych wytycznych wraz z zaznaczeniem ścieżki pacjenta i wraz z określeniem, w którym momencie, przy jakich objawach i na jakim poziomie należą mu się świadczenia opieki zdrowotnej po to, żeby po pierwsze, nie przedłużać sztucznie jego drogi poprzez poszczególne poziomy systemu, bo jak państwo wiedzą, samo oczekiwanie na wykonanie badania, na poradę ambulatoryjną, na przyjęcie do szpitala zajmuje dużo czasu. Tutaj ścieżki były łatwiejsze, gdyż cały system pilotażu Krajowej Sieci Kardiologicznej posługiwał się jakby własnym wewnętrznym systemem kierowania pacjenta i jego przekazywania. Dość powiedzieć, że w tym czasie, który był poddany pilotażowi w województwie mazowieckim – to jest jedyne województwo, które w tej chwili jeszcze ma realne osiągnięcia i można pokazać realne dane – ci pacjenci nie czekali na przyjęcie na kolejnym poziomie, czyli ze skierowaniem do kardiologa bądź do szpitala dłużej niż 3 tygodnie. Jest to termin, póki co naprawdę szybki w tych warunkach, ale też trzeba przyznać, że ograniczamy się tu do pewnej populacji, która naprawdę tę poradę musi uzyskać. To nie jest proste nadciśnienie, gdzie jest kwestia ustawienia na tabletkach, czy choroba niedokrwienna. Nie jest to prosta sprawa dobrania tabletek, tylko sprawa pewnego rodzaju konieczności zasięgnięcia porady u specjalisty.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Nowością w KSK była także instytucja koordynatora, który pacjenta przeprowadzał przez ten cały system, oraz sposób zbierania danych, który umożliwi monitorowanie, umożliwi wyliczenie wskaźników efektywności dla poszczególnych ośrodków kardiologicznych. Jak państwo wiedzą, my zbieramy bardzo dużo danych, ale niekoniecznie zawsze są to te dane, które byłyby niezbędne czy które dawałyby nam informacje o jakości udzielanych świadczeń, o efektywności i przede wszystkim o tym, jaką korzyść dla pacjenta mają świadczenia na poszczególnych etapach. Jeżeli chodzi o podsumowanie tego pierwszego etapu, który do końca 2022 r. toczył się na Mazowszu, to początkowo dość długo trwał sam okres organizacyjny, bo trzeba było stworzyć odpowiednią aplikację internetową, podpisać umowy ze świadczeniodawcami i pomiędzy świadczeniodawcami, bo tutaj trzeba było podpisać porozumienia pomiędzy poszczególnymi ośrodkami. W każdym razie rok 2021 to było początkowo tylko 2 świadczeniodawców i zrealizowano tam 260 świadczeń na rzecz 79 pacjentów, natomiast rok 2022 to już było 29 świadczeniodawców, którzy w tym procesie uczestniczyli, i łącznie przez te placówki przeszło prawie 3 tys. pacjentów, którym zrealizowano 11 tys. świadczeń, także to się rozwija. Ale to był pierwszy etap tej całej sieci.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Drugi etap miał miejsce w listopadzie zeszłego roku tj., 2022 i wtedy włączono do sieci kardiologicznej kolejne województwa: wielkopolskie, małopolskie, śląskie, pomorskie, dolnośląskie i łódzkie. W tych województwach w tej chwili finalizuje się proces zarówno podpisywania umów, jak i podpisywania porozumień między poszczególnymi ośrodkami. Pierwotnie zakładaliśmy, że ponieważ te ścieżki już są przetarte i wiemy, jak powinny wyglądać umowy, wiemy już, na czym polegają porozumienia, mamy już pewne doświadczenia, to uda się to skończyć do końca lutego. Okazało się jednak, że ten czas jest zbyt krótki i wydaliśmy pod koniec lutego rozporządzenie, które ten czas wydłuża  do 31 marca, także myślę, że w ciągu 3–4 tygodni we wszystkich województwach będzie już cała sieć ośrodków, które będą działać na podobnej zasadzie, jak działały na Mazowszu.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Co jeszcze się zmieniło? Zmieniło się jeszcze to, że włączyliśmy niektóre placówki, czyli poradnie hipertensjologiczne oraz oddziały internistyczne do ośrodków, które mogą kierować do sieci kardiologicznej, bo same placówki POZ to było za mało. Podnieśliśmy troszkę stawkę w POZ, chociaż tu się zastanawiamy przez cały czas, jak zrekompensować pewnego rodzaju stratę, ponieważ pacjent, który został skierowany do kardiologa, jest pacjentem, za którego podstawowa opieka zdrowotna nie otrzymuje stawki związanej z pewnego rodzaju grupą dyspanseryjną czy jedną z czterech chorób przewlekłych. To jest mechanizm, nad którym w tej chwili pracujemy, aby zachęcić jeszcze bardziej POZ do tego, żeby mogły działać z korzyścią dla pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Rozwiązaliśmy jeszcze jeden problem, bo jak państwo wiedzą, w podstawowej opiece zdrowotnej pojawiło się coś takiego jak opieka koordynowana i jednym z elementów tej opieki koordynowanej jest zajęcie się podobnym przekrojem pacjentów, czyli zaplanowanie im całego postępowania rocznego, harmonogramu wizyt, porad edukacyjnych, leczenia, badań kontrolnych w przypadkach kardiologicznych. I tu też jest krótka ścieżka do kardiologa, ponieważ to POZ podpisuje z nim bezpośrednio umowę, czyli można by rzec, że pierwotnie byłyby to potencjalne obszary konkurencji. Jednak dzięki znakomitej współpracy naszych konsultantów krajowych, z jednej strony pani prof. Agnieszki Mastalerz-Migas, która jest konsultantem krajowym ds. medycyny rodzinnej, zaś z drugiej strony pana Tomasza Hryniewieckiego, który jest pełnomocnikiem ministra i konsultantem krajowym ds. kardiologii, spotkali się oni kilkakrotnie i tak ułożyli te ścieżki, żeby wiadomo było, gdzie one mają punkty wspólne, jak odbywa się przekazywanie i w jakiej sytuacji.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Proszę państwa, pora skończyć z tym, że specjalista jest od każdej choroby, która dotyka tego układu. Banalne nadciśnienie nie powinno być leczone u kardiologa. Do tego celu prowadzi zarówno to, co robimy w podstawowej opiece zdrowotnej, jak i to co robimy w Krajowej Sieci Kardiologicznej i wierzymy, że w ten sposób uda się wreszcie w jakiś sposób odetkać to wąskie gardło, czyli nasze pewnego rodzaju przyzwyczajenie, że do specjalisty chodzi się ze wszystkim. Tak kiedyś niestety działały ZOZ-y i o ile chwalę je pod każdym innym aspektem, to jednak przesunięcie ciężaru jakichkolwiek działań w stronę specjalistów było tam ewidentne, i tego niestety nauczyliśmy wszystkich ludzi.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Istotą Krajowej Sieci Kardiologicznej jest też wyłonienie pewnych specjalistycznych świadczeń do finansowania poza ryczałtem i bez limitu. W ramach tych świadczeń, jeżeli zostanie wykonanych więcej ablacji, wszczepienia defibrylatorów, rozruszników bądź wykonanych zabiegów przezcewnikowych lub z innego dostępu, wszczepienia sztucznych zastawek serca, są one finansowane u pacjentów, którzy podlegają sieci – raz jeszcze przypomnę – oddzielnie i poza limitem, czyli tak naprawdę czyni to te świadczenia nielimitowanymi. I trzeba pamiętać jeszcze, że do sieci kardiologicznej w jej pilotażu kwalifikują się pacjenci powyżej 18 roku życia, u których wstępnie stwierdzamy jedną z czterech chorób, o których mówimy na początku. Jednocześnie, ponieważ rozszerzyliśmy pilotaż na kolejne województwa i będzie on obejmował teraz ponad połowę populacji Polski, przedłużyliśmy czas trwania tego pilotażu do końca 2024 r., po to, żeby wyciągnąć wnioski nie tylko co do organizacji, nie tylko co do skuteczności wytycznych, ale także do tego, czy organizacyjnie jesteśmy w stanie powiązać te wszystkie ośrodki ze sobą. Bo jak państwo wiedzą, największym problemem pacjenta w tej chwili jest pewnego rodzaju rozdzielność i fragmentyzacja opieki zdrowotnej, tzn., że z każdego etapu pacjent wychodzi ze skierowaniem, z którym musi radzić sobie sam. Sieć jest pewnego rodzaju próbą odpowiedzi na to, próbą stworzenia kompleksowego systemu opieki, w którym pacjent będzie w skoordynowany sposób przechodził pomiędzy poszczególnymi współpracującymi ze sobą placówkami. Myślimy, że to będzie lekarstwo na pewne niedomogi i na to, że system wydaje nam się być nie do końca sprawny i ustawia pacjenta w długiej kolejce. Czyli po pierwsze, zadbać o to, żeby do specjalisty trafiali ci, którzy naprawdę tego potrzebują, ale po drugie, nie zostawiać pacjenta samemu sobie w momencie, kiedy do tego specjalisty czy na inne świadczenie zostanie skierowany. I taka jest mniej więcej idea sieci kardiologicznej.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">To może ja tyle tytułem wstępu. Tu są znakomici eksperci z nami, więc z całą pewnością uzupełnią albo poddadzą jakieś nowe pomysły co do sieci kardiologicznej. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Bardzo dziękuję, panie dyrektorze. Ja przed chwileczką wszystkich państwa przedstawiałam, ale być może było zerwane połączenie, więc jeszcze raz powiem, że witam wszystkich państwa bardzo serdecznie i już osobno nie będę witała, tylko będę prosiła o głos. Wiem, że swoją opinią chce się z nami podzielić pan prof. Tomasz Hryniewiecki, pełnomocnik ministra zdrowia ds. Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia, konsultant krajowy w dziedzinie kardiologii. Bardzo serdecznie proszę, panie profesorze, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#TomaszHryniewiecki">Witam serdecznie wszystkich państwa. Jako uzupełnienie tego, co powiedział pan dyrektor Dzięgielewski, jak widzę funkcjonowanie tej sieci. Formalnie 2 lata, ale rzeczywiste funkcjonowanie po ustaleniu ram organizacyjnych, po opracowaniu ścieżek pacjenta, po podpisaniu porozumień to rok. Ponad 3 tys. pacjentów, znacznie skrócona droga od podejrzenia rozpoznania, od postawienia podejrzenia rozpoznania do jego potwierdzenia i do leczenia, dobra ocena pacjentów, którzy czują się bezpieczniej, ponieważ cały czas są pod kontrolą, pod opieką asystenta, doświadczonej sekretarki, z którą mają kontakt i od razu wiedzą, gdzie odbędzie się kolejna wizyta, najczęściej ambulatoryjna, ale też hospitalizacja. Już na samym początku, kiedy są kierowani do sieci kardiologicznej przez lekarza rodzinnego, mają informację, gdzie i kiedy odbędzie się pierwsza wizyta kwalifikująca. To wszystko zwiększa bezpieczeństwo, zwiększa też poczucie pewności zarówno pacjentów, jak i lekarzy kierujących.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#TomaszHryniewiecki">W szpitalach, które uczestniczą w sieci, dzięki tym regulacjom formalnym możliwe jest wykonywanie wszystkich zabiegów, również tych bardzo skomplikowanych, o które kardiolodzy występowali od lat. Czyli tak jak mówił pan dyrektor, przezcewnikowe implantacje zastawki aortalnej czy plastyka zastawki mitralnej metodą „brzeg do brzegu”, czy zabiegi z zakresu elektrofizjologii są bezlimitowo wykonywane i lepiej finansowane. Na przykładzie Narodowego Instytutu Kardiologii, czyli mojej placówki, widzę, że tych zabiegów było w zeszłym roku dwa razy więcej niż w poprzednich latach, a więc efekt jest taki, jak oczekiwaliśmy. My chcemy, żeby wynikiem tej sieci była zmiana umiejscowienia kardiologa w systemie. Kardiolog powinien być konsultantem, natomiast stałą opiekę nad pacjentem z chorobami układu krążenia powinien sprawować lekarz rodzinny. Tylko wtedy możliwa jest poprawa sytuacji, jeśli chodzi o kolejki do poradni specjalistycznych. W momencie, kiedy lekarz rodzinny kieruje pacjenta do sieci kardiologicznej, od razu musi zadeklarować przyjęcie pacjenta z powrotem po zakończeniu procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Tutaj ten warunek jest absolutnie niezbędny, bo jeśli nie, to będzie tak jak dotychczas, czyli pomimo zdjęcia wszelkich limitów w poradniach specjalistycznych kolejki się nie zmniejszają, kardiolodzy zajmują się cały czas tymi pacjentami, którzy są stabilni i u których kontynuują wcześniej ustaloną terapię. A więc inne umiejscowienie specjalisty kardiologa w systemie – wydaje się, że to rozwiązanie jest kluczowe.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#TomaszHryniewiecki">Chciałem też wskazać inne rozwiązania, nowe, ale takie, które pozwolą na zmianę sytuacji pacjentów oczekujących na wizytę, na konsultację i na zabiegi. Szerokie wykorzystanie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, a zwłaszcza ambulatoryjnej opieki specjalistycznej przyszpitalnej. Założenie jest takie, że te poradnie, które są zlokalizowane przy szpitalach, mają dostęp do pełnej diagnostyki, dokładnie takiej samej jak w trakcie hospitalizacji, czyli do całego zaplecza szpitalnego, zwykle bardzo nowoczesnego, a nie w pełni wykorzystanego. Pacjent może z tego korzystać w sposób szybszy, bezpieczniejszy, bez narażenia na ryzyko chociażby infekcji wewnątrzszpitalnych i tańszy. I to szeroko w tym pilotażu proponujemy, i to się sprawdza, a pacjenci w większości absolutnej bardzo to chwalą, że nie muszą kłaść się do szpitala na tzw. hospitalizacje diagnostyczne, czasami wielodniowe, tylko wolą przyjść nawet parę razy na ambulatoryjną diagnostykę.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#TomaszHryniewiecki">Propozycja, która w tej chwili jest, te cztery ścieżki, które żeśmy wybrali, cztery ścieżki, czyli cztery grupy rozpoznań chorób kardiologicznych to jest początek i jeśli to się sprawdzi, to oczywiście mamy inne obszary bardzo istotne dla pacjentów z chorobami naczyniowymi. Tak samo jak tych 7 województw, a tak naprawdę w tej chwili dopiero dołączamy 6 nowych województw i tam ten pilotaż ruszy od 1 kwietnia. To też jest tylko początek, zakładamy, że w tym roku będą prowadzone prace nad przygotowaniem ustawy o Krajowej Sieci Kardiologicznej, tak żeby w przyszłym roku ta propozycja była dostępna dla wszystkich pacjentów w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#TomaszHryniewiecki">Chciałem też zwrócić uwagę, że Krajowa Sieć Kardiologiczna, pilotaż, to jest część dużych zmian w kardiologii czy też szerzej, w medycynie naczyniowej, które są zaplanowane na 10 lat i które są zawarte w Narodowym Programie Chorób Układu Krążenia. Narodowy Program Chorób Układu Krążenia został przyjęty przez Radę Ministrów w uchwale z 6 grudnia ubiegłego roku, prace nad tym programem trwały parę lat i elementem tego programu jest pilotaż Krajowej Sieci Kardiologicznej. On został uruchomiony wcześniej niż cały program z tego powodu, że uznaliśmy, że sytuacja w okresie postpandemicznym, jeżeli chodzi o pacjentów kardiologicznych, jest taka, że zmiany są konieczne już teraz, bez oczekiwania na cały duży program. Ale ten program to jest szansa na ogromne zmiany jeśli chodzi o organizację opieki, jeśli chodzi o wprowadzanie innowacyjnych terapii, farmakoterapii, terapii zabiegowych, poprawienie organizacji opieki nad pacjentem i przede wszystkim profilaktyki, prewencji, a więc zabiegów z obszaru zdrowia publicznego. To jest niesłychanie istotne, a dotychczas mieliśmy z tym kłopoty, nie najlepsze wyniki i za mało serca do tego, zarówno jeśli chodzi o pracowników opieki zdrowotnej, lekarzy, jak i pacjentów. Bez tych działań, i to jeszcze wieloletnich, konsekwentnych, nie uda nam się zmienić sytuacji polskich pacjentów, sytuacji Polski jako kraju w tej chwili o wysokim ryzyku sercowo-naczyniowym. My mamy jeszcze wiele rzeczy do zrobienia, żeby sytuacja była taka jak w Europie Zachodniej.</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#TomaszHryniewiecki">W Polsce choroby układu krążenia w dalszym ciągu są najważniejszą przyczyną zgonów, onkologia jest na drugim miejscu. Także ogromna praca przed nami, ale ta praca już się toczy i mam tu na myśli Krajową Sieć Kardiologiczną, ale również rozpoczynamy za chwilę badania epidemiologiczne, które ocenią sytuację populacji polskiej, jeśli chodzi o narażenie na choroby układu krążenia. Te badania ocenią zasoby systemu, jeśli chodzi o opiekę kardiologiczną, zarówno jeśli chodzi o pracowników, jak i… sprzęt… realizacji programu. Przed nami bardzo dużo pracy, zachęcam wszystkich do współpracy przy realizacji tego ogromnego, historycznego Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Dziękuję bardzo serdecznie, panie profesorze. Rzeczywiście to olbrzymi program, olbrzymi projekt i warto, żebyśmy wszyscy przy nim współpracowali. Przed sekundą pytaliśmy, czy ktoś z państwa chciałby wziąć udział w dyskusji, ale nie widzę takiej informacji, w związku z powyższym bardzo serdecznie państwu dziękuję za udział…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#SekretarzKomisjiJakubStefanski">Chwileczkę, pan Fonrobert się zgłasza.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Pan prof. Robert Gil? Bo nie widziałam informacji. Chciałby pan zabrać głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#SekretarzKomisjiJakubStefanski">Pan Piotr Fonrobert.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Pan Piotr Fonrobert, bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#CzlonekzarzaduFundacjiPolskaKoalicjaPacjentowOnkologicznychPiotrFonrobert">Piotr Fonrobert, Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych. Otóż w onkologii, jak państwo zapewne wiecie, pilotaż Krajowej Sieci Onkologicznej ma się już ku końcowi i teraz rozmawiamy na temat drugiego pilotażu. Chciałem panów profesorów spytać, co w przypadku, kiedy te dwa systemy się zazębiają, tzn. co będzie np. z koordynacją leczenia pacjenta onkologicznego, który wymaga terapii kardiologicznej, jak to zostanie rozwiązane, a być może już jest rozwiązane? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Ja spróbuję odpowiedzieć na to pytanie. Wprawdzie nie jestem profesorem, ale przynajmniej jestem na miejscu i trochę przy tej sieci kardiologicznej siedzę.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Chciałbym zwrócić uwagę, że jeżeli chodzi o Krajową Sieć Kardiologiczną, o jej pilotaż, to on zajmuje się tylko i wyłącznie wybranym, wycinkowym fragmentem schorzeń. Pacjenci onkologiczni wymagający pomocy kardiologicznej wykraczają poza ramy pilotażu, który ma być zjawiskiem powszechnym i ma dotyczyć dużych grup pacjentów, takich którzy odniosą istotne korzyści z tej synchronizacji. Oczywiście nie jest to problem podstawowej opieki zdrowotnej, nie jest to problem oddziałów kardiologicznych czy internistycznych, jest to problem raczej związany z dużymi ośrodkami onkologicznymi. Dość powszechne u pacjentów onkologicznych są problemy kardiologiczne, które są związane z toksycznością samej chemioterapii i leków cytostatycznych tam stosowanych, niemniej są to problemy, które wymagają odrębnego zaopiekowania i o ile dobrze pamiętam, jednym z fragmentów Narodowej Strategii Onkologii jest ustalenie zasad działania w przypadkach kardiologiczno-onkologicznych, tak je nazwijmy. To wymaga zupełnie odrębnego podejścia i z całą pewnością nie jest to w miarę powszechna sieć, to jednak powinny być mocno wyspecjalizowane ośrodki, bo i problem jest mocno specjalistyczny i złożony, tego się nie da zrobić w ramach powszechnego, adresowanego do wszystkich pacjentów systemu. To tak naprawdę są dwie zupełnie odrębne, póki co układanki, dwie odrębne – jeżeli mówimy o pacjentach z prostymi rzeczami jak nadciśnienie. W każdym razie nie są, póki co, przedmiotem regulacji Krajowej Sieci Kardiologicznej przypadki bardziej złożone.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#CzlonekzarzaduFundacjiPKPOPiotrFonrobert">Dziękuję serdecznie. Z tej wypowiedzi pana dyrektora wynikało, że może co prawda jeszcze nie, ale w przyszłości ten problem będzie widziany i będzie rozwiązywany. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Rozwiązywany będzie, natomiast nie mnóżmy bytów ponad konieczność, bo tak naprawdę nie ma co robić odrębnej sieci do tego, żeby zajmowała się pacjentami kardiologiczno-onkologicznymi. To jest zagadnienie, które wymaga zaadresowania, ale w samej onkologii wydaje się, bo to ona będzie głównym punktem uchwytu pacjenta i tym działaniem, które musi być podejmowane szybciej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Bardzo dziękuję za odpowiedź panu dyrektorowi. Widzę, że pan profesor zgłasza się do przedstawienia swojej perspektywy widzenia. Bardzo proszę, panie profesorze, o zabranie głosu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#TomaszHryniewiecki">Dziękuję bardzo. Pomimo tego, że te sieci mają bardzo podobne nazwy, to organizacja jest jednak zupełnie inna, specyfika tych specjalności jest zupełnie odmienna. Natomiast jeśli chodzi o pacjentów onkologicznych zarówno tych, którzy są w sieci onkologicznej, jak i poza siecią, wszyscy oni mogą skorzystać już w tej chwili z sieci kardiologicznej. Jeśli jest podejrzenie powikłań związanych z terapią onkologiczną, np. niewydolność serca, to oczywiście można skorzystać z odpowiedniej ścieżki Krajowej Sieci Kardiologicznej. To jedno drugiego nie będzie wykluczało, a wręcz jest dodatkowym ułatwieniem, żeby szybciej zapewnić odpowiednią konsultację z zakresu kardioonkologii. To rzeczywiście jest dyscyplina, która jest coraz większym problemem, bo dotyczy coraz większej grupy pacjentów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Bardzo dziękuję za to dopowiedzenie, panie profesorze. Czy są jeszcze jakieś osoby, które zgłaszają się do dyskusji? Nie widzę zgłoszeń. Proszę państwa, w związku z tym stwierdzam zakończenie omawiania informacji.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacaposelWiolettaPorowska">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia podkomisji, zamykam posiedzenie podkomisji, dziękuję wszystkim bardzo za udział, za przedstawienie tych ważnych informacji. Do widzenia.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr2s/201923-sjm-zdr2s-00022-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr2s/201923-sjm-zdr2s-00022-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..098ba99
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr2s/201923-sjm-zdr2s-00022-01/header.xml
@@ -0,0 +1,61 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-zdr2s-00022-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw zdrowia psychicznego /nr 22/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw zdrowia psychicznego /nr 22/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ZDR2S">22</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MZ Dariusz Poznański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia Dariusz Poznański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras" role="speaker">
+        <persName>Kierownik II Kliniki Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Tadeusz Pietras</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras" role="speaker">
+        <persName>Kierownik kliniki IPiN Tadeusz Pietras</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselElzbietaPlonka" role="speaker">
+        <persName>Poseł Elżbieta Płonka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselPatrykWicher" role="speaker">
+        <persName>Poseł Patryk Wicher</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska" role="speaker">
+        <persName>Prezes Polskiej Rady Psychoterapii Renata Mizerska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelPawelRychlik" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Paweł Rychlik</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoradepartamentuMRiPSJoannaJeleniewska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora departamentu MRiPS Joanna Jeleniewska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora Departamentu Polityki Senioralnej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej Joanna Jeleniewska</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ZDR2S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw zdrowia psychicznego</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr2s/201923-sjm-zdr2s-00022-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr2s/201923-sjm-zdr2s-00022-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..40192d4
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr2s/201923-sjm-zdr2s-00022-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,233 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dzień dobry państwu. Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw zdrowia psychicznego. Witam członków podkomisji i zaproszonych gości.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje rozpatrzenie informacji na temat zdrowia psychicznego seniorów. Informację tę zaprezentują przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Czy są uwagi do zaproponowanego porządku dziennego? Jeśli nie, to porządek dzienny uważam za przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Informuję, że wszystkie materiały zostały wysłane do państwa posłów na maile. Informuję, że wpłynęło upoważnienie do reprezentowania resortów dla pana Dariusza Poznańskiego, dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego w MZ, oraz dla pani Joanny Jeleniewskiej, zastępcy dyrektora Departamentu Polityki Senioralnej w MRiPS. Proszę przedstawicieli MZ oraz MRiPS o przedstawienie informacji.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Witam serdecznie zaproszonych i przybyłych gości. Witam pana profesora Janusza Heitzmana, pełnomocnika ministra zdrowia do spraw psychiatrii sądowej i wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Dobry wieczór, panie profesorze. Witam panią Joannę Jeleniewską, zastępcę dyrektora Departamentu Polityki Senioralnej w MRiPS. Dzień dobry. Witam panią Sylwię Kozarzewską, starszego specjalistę w Departamencie ds. Zdrowia Psychicznego, i pana Damiana Marciniaka, dyrektora tego departamentu w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Witam pana profesora Tadeusza Pietrasa, kierownika II Kliniki Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Dzień dobry, panie profesorze. Witam pana Dariusza Poznańskiego, dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego w MZ; pana profesora Tomasza Targowskiego, konsultanta krajowego w dziedzinie geriatrii z Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie, oraz pana Grzegorza Wronę, sekretarza Naczelnej Rady Lekarskiej.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Proszę przedstawicieli ministra zdrowia oraz ministra rodziny i polityki społecznej o przedstawienie informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Dariusz Poznański, dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w MZ.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo, pozwolę sobie podać trochę informacji, które posiadamy w resorcie, jeżeli chodzi o zagadnienie będące przedmiotem dzisiejszego posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeśli chodzi o zdrowie psychiczne osób w wieku podeszłym, jakkolwiek byśmy je definiowali, to wymiar psychologiczny zdrowia psychicznego jest niezwykle istotnym wymiarem życia tych osób. Jest on zarówno uwarunkowany aspektami biologicznymi, jak i w różnym stopniu warunkowany wymiarem społecznym, który oddziałuje na psychikę człowieka. Czynnikami, które wpływają na aspekt psychologiczny zdrowia, są funkcje poznawcze, ale też indywidualne predyspozycje danego człowieka.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Niestety z wiekiem funkcje poznawcze ulegają osłabieniu w zakresie przyswajania nowych informacji i uczenia. Zmniejsza się również podzielność uwagi i koncentracji. Następuje znaczne spowolnienie tempa wykonywanych zadań i rozwiązywania problemów. Niektóre funkcje mózgu ulegają osłabieniu. Zmniejszają się pamięć operacyjna oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa. Z częścią tych zmian osoby starsze są w stanie sobie poradzić za pomocą różnego rodzaju zapisków i organizatorów, dzięki którym ważne dla nich informacje pozostają zanotowane, co ułatwia planowanie i organizację codziennych spraw, ale może też prowadzić to u nich do wystąpienia uczucia lęku i zaniepokojenia, co znacząco wpływa na dobrostan psychiczny.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Polskie społeczeństwo się starzeje, na pewno każdy z państwa doskonale zdaje sobie z tego sprawę. Udział osób w wieku 65 plus w 2040 r. wyniesie niemal 13 mln osób, więc z tego punktu widzenia każdy aspekt zdrowia tej populacji będzie się jednoznacznie przekładał na obciążenie czy to systemu opieki zdrowotnej, czy to innych systemów opiekuńczych wspierających te osoby. Wydaje się, że mało prawdopodobne jest odwrócenie tych trendów demograficznych.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Szacuje się, że odsetek osób powyżej 65. roku życia będzie się nieustająco zwiększał, co z jednej strony jest oczywiście sytuacją korzystną, bo cieszymy się, że osoby żyją coraz dłużej, a bierze się to z poprawy warunków życia, poziomu wykształcenia, zmiany zachowań prozdrowotnych i właśnie zmniejszenia zachowań antyzdrowotnych, niemniej jednak będzie to po prostu coraz większym wyzwaniem dla szeroko rozumianej polityki publicznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Przedstawię państwu trochę informacji, które mamy z unikalnych w zasadzie badań, w których kompleksowo został zbadany stan zdrowia psychicznego społeczeństwa. Będzie to badanie wykonane już kilkanaście lat temu. Ponad 10 lat temu było przeprowadzone pierwsze badanie epidemiologii zaburzeń zdrowia psychicznego w populacji dorosłej o akronimie „Ezop I”. Dwa lata temu zakończyła się druga edycja tego badania, która zbadała stan zdrowia psychicznego w całej populacji. Były tam również osoby w wieku bardzo podeszłym, bo nawet 100-latkowie byli badani. Zgodnie z wynikami tego badania…</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Trzeba zwrócić uwagę na to, że zależnie od tego, na jakie źródło danych będziemy patrzyli, taki obraz będziemy widzieli. Jeżeli popatrzymy na dane rozliczeniowe Narodowego Funduszu Zdrowia, to będziemy widzieli, jakie świadczenia w ramach systemu publicznego zostały udzielone, ale nie jest to najpełniejsza informacja, dlatego że po pierwsze jest ona uwarunkowana formami wsparcia, ale też dostępnością opieki, która też jest zróżnicowana terytorialnie. Z punktu widzenia oceny sytuacji zdrowotnej badania epidemiologiczne, w których wyszkoleni ankieterzy według sparametryzowanego, jednolitego narzędzia badawczego po prostu badają pacjentów, przeprowadzają z nimi wywiady, robią testy psychologiczne, są w stanie zbadać tę sytuację w sposób powtarzalny i metodycznie poprawny.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Właśnie w ramach badania „Ezop” stwierdzono, że jeżeli chodzi o uogólnione zaburzenia lękowe, to one najczęściej występują wśród osób po 65 r.ż. Natomiast rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych łącznie zwiększa się z wiekiem aż do 65. r.ż. Rozpowszechnienie wśród seniorów różnych zaburzeń przypada na wiek 65–69 lat, a następnie obserwuje się spadek. Zwraca się uwagę na to, że jest to krytyczny okres wiekowy, związany ze stresem przejścia na emeryturę i pierwszymi latami życia na emeryturze.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o zaburzenia nerwicowe związane ze stresem, to szacuje się, że w ciągu całego życia około 1,16% dorosłych osób doświadczyło zaburzeń lękowych uogólnionych. Częściej występują one u kobiet. To rozpowszechnienie wykazuje u obu płci tendencję rosnącą z maksimum w grupie osób po 65 r.ż. Porównanie dwóch grup wiekowych osób młodszych w wieku produkcyjnym, czyli 18–64 lat, i starszych, czyli powyżej 65 r.ż., wykazuje, że zaburzenia lękowe uogólnione istotnie częściej występują u osób w wieku senioralnym – 2,04% niż w młodszym – 0,94%.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Z kolei napady lęku, które cechuje gwałtowne narastanie wielu przykrych doznań fizycznych i psychicznych, występują siedmiokrotnie częściej niż zaburzenia lękowe z napadami lęku. Tutaj też porównanie rozpowszechnienia w populacji osób młodszych, czyli poniżej 64 r.ż., do starszych populacji wykazuje, że te napady lęku istotnie statystycznie, bo niemal dwukrotnie częściej występują w populacji starszej niż w populacji młodszej. Z kolei tutaj też obserwuje się, że w ciągu całego życia napady lękowe występują dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jeżeli chodzi o lęk separacyjny, częściej występuje on w populacji osób starszych.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jednym z dużych problemów, jeżeli chodzi o zdrowie osób starszych, szczególnie zdrowie psychiczne, jest depresja. Oczywiście ona jest rozpowszechniona w całej populacji. Notuje się zwiększenie wykrywalności tej jednostki chorobowej. Niestety widzimy też, że rozpowszechnienie depresji kiedykolwiek w życiu, bo jest taka jednostka badawcza, w grupach wiekowych poniżej 65 lat i powyżej… Z tego badania wynika, że depresja występuje dwukrotnie częściej w grupie osób starszych niż w grupie osób młodszych. Jest ona istotna statystycznie zarówno w przypadku mężczyzn, jak i kobiet. Przedstawiając to w liczbach bezwzględnych, w grupie wiekowej młodych dorosłych 18–29 lat jest 118 tys. takich osób, natomiast w grupie najstarszej, powyżej 65 r.ż., to jest niemal  400 tys. osób. Takie są szacunki ekstrapolowane z wyników badań.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Informacje pochodzą też z porównywalnego w skali badania różnych aspektów zdrowia, rozpowszechnienia chorób i uwarunkowań zdrowia osób starszych „PolSenior 2”. To też jest takie badanie, które zostało wykonane w odstępie około 10 lat. Objawy depresji występują u prawie co czwartego seniora. Częstość występowania depresji wzrasta wraz z wiekiem. To się oczywiście nakłada na inne jednostki chorobowe charakterystyczne dla wieku podeszłego występujące częściej, jak cukrzyca, ból przewlekły, przebyty udar, deficyt funkcji poznawczych i ogólny niski poziom sprawności funkcjonalnej. Te problemy chorobowe nakładają się w efekcie negatywnej synergii.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli popatrzymy na przeżycia bliskie psychotycznym, typu schizofrenia i zaburzenia schizoafektywne, rozpowszechnienie tych chorób jest mniej więcej podobne, jeśli chodzi o obie płcie, bo jest to niemal 1% osób badanych. Natomiast jeżeli chodzi o populację osób starszych, to akurat tu rozpowszechnienie jest trochę niższe.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Związane z zaburzeniami depresyjnymi i psychotycznymi zachowania samobójcze w postaci zamachów i prób samobójczych wskazują, że pomiędzy płciami nie ma dużej różnicy istotnej statystycznie. Takie myśli deklaruje 1,4% seniorów. Ten odsetek w zasadzie nie zmienia się bardzo istotnie w starszych grupach wiekowych i pomiędzy płciami. Jak popatrzymy łącznie na udział zamachów samobójczych w tej grupie wiekowej, to jest to około 4% ogółu liczby zamachów samobójczych, przy czym jeżeli chodzi o próby samobójcze zakończone zgonem, to udział był na poziomie 7%. Występuje tutaj takie charakterystyczne zjawisko, że liczba zamachów samobójczych po 69 r.ż. z kolei znacząco spada. Jeżeli popatrzymy na przyczyny, to w większości nie udaje się w jednoznaczny sposób przypisać przyczyn zamachu, natomiast w tych przypadkach, kiedy było to możliwe, to jako powód były wskazane choroba, zaburzenie psychiczne, pogorszenie lub nagła utrata zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Przechodząc do zagadnienia istotnego z punktu widzenia wymiaru funkcjonowania psychologicznego i poznawczego, oczywiście mamy cały obszar chorób otępiennych, które wydają się coraz większym wyzwaniem zarówno po stronie systemu opieki zdrowotnej, ale też systemu wsparcia społecznego i wydolności opiekuńczej rodzin czy osób bliskich. Zależnie od źródeł danych szacuje się, że demencja może dotyczyć około 4% osób w wieku 60 plus.</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Natomiast przewiduje się, że z uwagi na to, że będą dożywały coraz starsze grupy populacji, to rozpowszechnienie może sięgać 6–7%, a jak patrzymy już na państwa rozwinięte Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), to może to wynosić nawet 8% populacji osób starszych. Jest to więc gigantyczna skala osób, które cierpią z powodu chorób otępiennych. Są różne dane, ale ten rząd wielkości oraz postępowanie rozpowszechnienia zaburzeń otępiennych i choroby Alzheimera są bardzo widoczne. Jest to zjawisko bardzo powszechne i dotykające bardzo dużej grupy pacjentów.</u>
+          <u xml:id="u-2.17" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Przechodząc z kolei do kwestii dostępności świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej dla osób od 65 r.ż., to tutaj oczywiście chodzi o dostęp do pomocy medycznej w różnych formach, czy to opieki ambulatoryjnej, czy to opieki środowiskowej, oddziałów dziennych, oddziałów stacjonarnych. Oczywiście są pełne uprawnienia dla tych osób na ogólnych zasadach. Nie ma żadnych szczególnych uwarunkowań.</u>
+          <u xml:id="u-2.18" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Z danych NFZ, jeżeli chodzi o korzystanie z systemu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wynika, że w zasadzie w ostatnich czterech latach jest to mniej więcej utrzymująca się na podobnym poziomie liczba pacjentów. To jest około 330 tys. unikalnych numerów PESEL, jak to mówi NFZ, czyli osób, które mają więcej niż 65 lat i skorzystały z jakiejś formy opieki psychiatrycznej lub leczenia uzależnień. Najczęściej były to formy ambulatoryjne, czyli poradnia zdrowia psychicznego, ale też osoby te korzystały z centrów zdrowia psychicznego i z leczenia środowiskowego, domowego. Niespełna 9 tys. pacjentów było hospitalizowanych. Jeżeli chodzi o kwestie uzależnień, to jest bardzo mała grupa pacjentów, która była z tego tytułu leczona, bo zaledwie 6,5 tys.</u>
+          <u xml:id="u-2.19" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Natomiast patrząc na rozpoznania, to przede wszystkim były to zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną, w następnej kolejności zaburzenia lękowe i zaburzenia depresyjne, schizofrenia, epizod depresyjny, reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne. To, jeśli chodzi o rozpoznania. W jednostkach opieki psychiatrycznej przyjmowana jest też część pacjentów z otępieniem w chorobie Alzheimera. Jest to 18 tys. osób, ale nie są leczone tylko i wyłącznie w poradniach zdrowia psychicznego, ale też w innych formach opieki, zależnie od stanu somatycznego i szczegółowego rozpoznania.</u>
+          <u xml:id="u-2.20" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o to, co robimy, to w zasadzie tak naprawdę nie ma swoistej prewencji zaburzeń psychicznych, szczególnie w tej populacji. Nie ma działań, które mogłyby być podejmowane, więc to, co możemy zapewniać w ramach działań rządowych, to jest oczywiście zapewnianie dostępu do opieki zdrowotnej i różnego rodzaju badań przesiewowych, jak też szkolenia dla opiekunów nieformalnych osób z zaburzeniami otępiennymi, bo dużo tych osób po prostu nie jest w jakiejś zinstytucjonalizowanej opiece. Opieka najczęściej jest zapewniana przez członków rodziny, przez dzieci.</u>
+          <u xml:id="u-2.21" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">W tym roku planujemy uruchomienie właśnie takiego wsparcia dla opiekunów nieformalnych. Opracowane jest narzędzie pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Mamy to przetłumaczone i w tym roku chcemy to uruchomić. Chcemy również uruchomić program wsparcia psychologicznego i profilaktyki w zakresie zdrowia psychofizycznego dla nieformalnych opiekunów osób starszych i testować te rodzaje wsparcia.</u>
+          <u xml:id="u-2.22" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o zachowania samobójcze, to oczywiście są działania dostępne z perspektywy całej populacji. Realizowane są kampanie społeczne pod hasłem „Zobacz człowieka”, żeby zauważyć osobę cierpiącą, a nie patrzeć tylko z perspektywy jednostki chorobowej. Kampania będzie realizowana przez najbliższe dwa lata.</u>
+          <u xml:id="u-2.23" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Od ubiegłego roku są szkolenia dla personelu i różnych grup zawodowych mających kontakt z pacjentem cierpiącym na zaburzenia psychiczne oraz jego rodziną. Na obszarze kraju są organizowane szkolenia w zakresie komunikacji z takimi osobami. Jest bardzo duże zainteresowanie, bo to nie tylko pracownicy medyczni, ale też i pracownicy niemedyczni zatrudnieni w podmiotach leczniczych, pracownicy zatrudnieni w systemie pomocy społecznej, w sądach i w Policji. Różnego rodzaju służby czy jednostki wsparcia też mają kontakt z osobami chorującymi psychicznie czy w kryzysie psychicznym.</u>
+          <u xml:id="u-2.24" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Funkcjonuje też całodobowa infolinia wsparcia pod numerem 800 702 222. Jest też możliwość wsparcia i mailowo, i przez czat, i przez wideorozmowę. Jest też strona internetowa centrumwsparcia.pl – tutaj jest informacja, gdzie można szukać szybciej pomocy telefonicznej, ale też i wykwalifikowanej pomocy specjalistycznej jak najbliżej miejsca zamieszkania; są grafiki dyżurowania specjalistów, psychiatry, prawnika, pracownika socjalnego, terapeuty uzależnień, asystenta zdrowienia czy seksuologa. To zadanie dla MZ realizuje Fundacja Itaka.</u>
+          <u xml:id="u-2.25" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Patrząc ogólnie na kwestię zmian w systemie ochrony zdrowia psychicznego, od 2017 r. intensywnie zmieniamy nasz system w kierunku takiej opieki środowiskowej, żeby pacjent mógł jak najdłużej pozostawać w miejscu zamieszkania, żeby nie musiał być objęty stacjonarnymi formami opieki. Te powinny być zarezerwowane w zasadzie dla opieki planowej oraz pacjentów będących w ostrym kryzysie psychicznym i wymagających krótkoterminowej interwencji. To jak najbardziej.</u>
+          <u xml:id="u-2.26" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Natomiast opieka psychologiczna, psychoterapeutyczna i psychiatryczna powinna być środowiskowa i realizowana jak najbliżej miejsca zamieszkania, z wykorzystaniem potencjału i zasobów pacjenta oraz jego rodziny, właśnie w sposób kompleksowy, także z wykorzystaniem potencjału innych form pomocy, takich jak pomoc społeczna czy różne inne zasoby, które są dostępne lokalnie.</u>
+          <u xml:id="u-2.27" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Bardzo dziękuję. W razie pytań jesteśmy do państwa dyspozycji. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję bardzo. Proszę teraz przedstawiciela MRiPS.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Joanna Jeleniewska, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Senioralnej w MRiPS.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Panie przewodniczący, szanowni państwo, przedstawię państwu informację dotyczącą zdrowia psychicznego seniorów w kontekście działań podejmowanych przez MRiPS, ale od razu zaznaczam, iż oczywiste jest, że ministerstwem wiodącym i dominującym, jeśli chodzi o temat zdrowia psychicznego, jest MZ. Wszystkie działania, które podejmujemy jako MRiPS, są natomiast niejako działaniami komplementarnymi do tego, co dzieje się po stronie systemu zdrowia. Trudno mówić o odpowiednim zabezpieczeniu osoby z zaburzeniami psychicznymi, odrywając te dwa systemy od siebie. Mam na myśli system ochrony zdrowia i system pomocy społecznej.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">W związku z tym, niejako uzupełniająco do wypowiedzi pana dyrektora, krótka informacja naszego ministerstwa. Na samym początku zaznaczę, iż w tych wszystkich działaniach, o których za chwilę będę mówić, nie traktujemy seniorów w kategorii osób z zaburzeniami psychicznymi jako grupy odrębnej. Dla nas to są po prostu osoby z zaburzeniami psychicznymi. Seniorzy są po prostu częścią tej grupy.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Oczywiście podstawowe regulacje prawne, z których wynikają wszystkie rozwiązania, o których będę za chwilę mówić, to przede wszystkim ustawa o pomocy społecznej, ale również ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Warto również wspomnieć o ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Pan dyrektor wspomniał przed chwilą o nowym kierunku, w którym idziemy. Chciałabym też zaznaczyć, iż w ubiegłym roku został przyjęty dokument strategiczny „Strategia rozwoju usług społecznych, polityka publiczna do roku 2030 (z perspektywą do 2035 r.)”, który bardzo dokładnie i jasno precyzuje nam, w jakim kierunku idziemy, również jeśli chodzi o zabezpieczenie zdrowia psychicznego osób z zaburzeniami psychicznymi. W dokumencie jasno określono kierunek, czyli odchodzimy od zinstytucjonalizowanych form opieki na rzecz wsparcia środowiskowego.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">O tym troszeczkę więcej w dalszej części mojej wypowiedzi, ale pozwolą państwo, iż zacznę od tych rozwiązań, które osobom z zaburzeniami psychicznymi proponuje się w ramach systemu pomocy społecznej. Chciałabym podkreślić i zacząć od tego, iż działania jednostek organizacyjnych systemu pomocy społecznej w zakresie tworzenia oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi wynikają wprost z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Konkretnie z art. 8, który zobowiązuje jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej na obszarze swojego działania do organizowania tego systemu wsparcia we współpracy z podmiotami leczniczymi, które udzielają wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Tak jak już wspomniałam, jeśli chodzi o system pomocy społecznej, możemy mówić o różnego rodzaju formach wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi – od wsparcia środowiskowego po wsparcie instytucjonalne. Pierwszą formą wsparcia środowiskowego są oczywiście specjalistyczne usługi opiekuńcze, za których organizację i świadczenie odpowiadają gminy. Robią to w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. To są usługi finansowane z budżetu państwa. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzajów zgłaszanych niepełnosprawności. Świadczone są przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Mam na myśli m.in. pracowników socjalnych, ale usługi specjalistyczne może również świadczyć psycholog, pedagog, logopeda, terapeuta zajęciowy, czyli każdy ze specjalistów, który praktycznie jest w stanie tę osobę wesprzeć.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Drodzy państwo, jeśli chodzi o dane statystyczne za poprzedni rok, to usługami specjalistycznymi w miejscu zamieszkania objętych było około 14 tys. osób. Z informacji, które mamy, wynika, iż 85% gmin w ogóle nie realizuje usług specjalistycznych. Nieco lepiej wyglądają te dane, jeśli mówimy o usługach opiekuńczych, bo wiadomo, że źródeł finansowania realizacji tych usług mamy kilka. Były one realizowane m.in. ze środków unijnych. Odsetek gmin, które nie realizują usługi opiekuńczej, czyli tej podstawowej usługi, jest około 10%. Dla zestawienia – usług specjalistycznych nie realizuje aż 85% gmin.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Kolejną formą wsparcia, którą możemy objąć osoby z zaburzeniami psychicznymi, są wszystkie dzienne i środowiskowe formy wsparcia. Mam na myśli środowiskowe domy samopomocy i kluby samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Jeśli chodzi o środowiskowe domy samopomocy, świadczą one usługi zarówno w ramach zajęć indywidualnych, jak i zajęć grupowych.</u>
+          <u xml:id="u-4.9" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Są to treningi samoobsługi i treningi umiejętności społecznych. W dużej mierze polegają one na nauce, ale również na rozwijaniu i podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym. Warto podkreślić, iż oprócz dziennego pobytu środowiskowe domy samopomocy mogą również oferować pobyt całodobowy, oczywiście przy wsparciu specjalistycznej kadry. Jeśli chodzi o dane, to są wstępne dane za 2022 r. W naszym kraju funkcjonowało 855 środowiskowych domów samopomocy z łączną liczbą 32 852 miejsc.</u>
+          <u xml:id="u-4.10" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Warto również wspomnieć o instytucjonalnych formach wsparcia osób z niepełnosprawnościami i z zaburzeniami psychicznymi. Na koniec 2022 r. funkcjonowały w Polsce 823 domy pomocy społecznej, w tym 174 domy profilowane dla osób za zaburzeniami psychicznymi. Niemniej jednak warto zwrócić uwagę na fakt, iż coraz częściej zaciera nam się profil klienta w poszczególnych domach. Trudno mówić o tym, że np. domu dla osób somatycznie chorych nie znajdzie się osoba z zaburzeniami psychicznymi. Z poziomu funkcjonowania domów pomocy społecznej bardzo często obserwujemy istotne zatarcia, jeśli chodzi o profile i o osoby, które są w nich umieszczane.</u>
+          <u xml:id="u-4.11" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Bardzo ważnym ogniwem na ścieżce osoby z zaburzeniami psychicznymi pomiędzy środowiskiem a instytucją, oprócz form dziennych, są wszelkiego rodzaju mieszkania chronione, treningowe i wspierane, gdzie osoby z zaburzeniami psychicznymi pod okiem wykwalifikowanej kadry specjalistów są przygotowywane do prowadzenia samodzielnego życia. Drodzy państwo, warto zwrócić uwagę na to, że rozmawiamy nie tylko o kierunku środowisko–instytucja, ale warto wspomnieć też o tym, iż strategia rozwoju usług mówi o kierunku odwrotnym, czyli o usamodzielnianiu i o umożliwieniu m.in. osobom z zaburzeniami psychicznymi opuszczenia instytucjonalnych form opieki i powrotu do środowiska zamieszkania. W tym procesie element, jakim są właśnie mieszkania wspomagane, jest bez wątpienia jednym z kluczowych elementów całego procesu usamodzielniania osób z zaburzeniami psychicznymi.</u>
+          <u xml:id="u-4.12" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Wspominałam o strategii rozwoju usług. Pozwolą państwo, że w kilku słowach streszczę jej założenia. Tam jest dosyć szczegółowo opisany plan działania na najbliższe lata, czyli do 2030 r. Pierwsza podstawowa i w naszej ocenie kluczowa rzecz to jest koordynacja usług, które już mamy. Mam na myśli nie tylko system pomocy społecznej, ale również służbę zdrowia i wszystkie usługi, które możemy skierować na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi. Bardzo mocno promowana jest idea powoływania lokalnych koordynatorów tych usług. Ma to działać na tej zasadzie, że po prostu jako osoba w potrzebie mam jedno miejsce, do którego się udaję i tam jestem kompleksowo obsłużona w zakresie wszystkich usług, z których mogłabym skorzystać.</u>
+          <u xml:id="u-4.13" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Bardzo dużo mówi się w strategii na temat profilaktyki i przeciwdziałania wszelkiego typu sytuacjom, które mogą skutkować w dalszej perspektywie koniecznością umieszczenia osoby, w tym osoby z zaburzeniami psychicznymi, w instytucjonalnych formach opieki. Bardzo duży nacisk kładzie się na współpracę zarówno z najbliższą rodziną i otoczeniem, jak i sąsiadami osób z zaburzeniami psychicznymi. To wszystko po to, żebyśmy po prostu powszechnie mieli wiedzę na temat tego, jak działać i jak sobie radzić z zaburzeniem psychicznym. Druga rzecz, drodzy państwo, którą strategia również przewiduje, to jest audyt instytucji opieki całodobowej właśnie w kontekście możliwości przeprowadzania procesu usamodzielnienia.</u>
+          <u xml:id="u-4.14" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Warto również wspomnieć o wszystkich programach realizowanych przez MRiPS, które w mojej ocenie należałoby tratować m.in. jako programy profilaktyczne, które zmierzają do polepszenia jakości funkcjonowania i zwiększenia aktywności osób starszych. Program „Senior plus” dedykowany jest jednostkom samorządu terytorialnego. W jego ramach tworzone są dzienne domy pobytu oraz kluby seniorów.</u>
+          <u xml:id="u-4.15" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejMinisterstwaRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Myślę, że drugiego programu nie trzeba nikomu przedstawiać. Program „Aktywni plus” to wszystkie działania, które podejmowane są przez organizacje pozarządowe, a których celem jest podnoszenie aktywności społecznej osób starszych. To wszystko. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję, pani dyrektor, panie dyrektorze.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Otwieram dyskusję. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Panie przewodniczący, szanowni państwo, przyznam szczerze, że w zasadzie nie wiem, od czego zacząć.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">System wsparcia seniorów, jeżeli chodzi o pomoc w ich trudnej sytuacji psychicznej, w ogóle nie działa. Zresztą zanotowałam sobie, jak to powiedział przedstawiciel MZ, że jeżeli chodzi o działania na rzecz zapewnienia wsparcia dla osób 65 plus, nie ma działań, jakie mogłyby być podejmowane. Nie działa.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Państwo mówią tutaj o jakichś liczbach, o statystykach, ale chciałabym przypomnieć, szanowni państwo, że osób starszych w Polsce obecnie jest ponad 9 mln. Jak to się ma do liczb, które państwo tutaj przedstawiają?</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Chciałam państwu powiedzieć, że jeżeli chodzi o napady lękowe, zaburzenia lękowe, depresje czy epizody depresyjne, to proszę mi uwierzyć, że każda z osób starszych, szczególnie w graniach 70 lat i powyżej, ma do czynienia z tego typu problemami i zaburzeniami. Skąd to wiem? A mianowicie stąd, że od wielu lat pracuję z seniorami w różnym wieku. Żaden z seniorów, z którymi miałam do czynienia, nie został przebadany pod kątem zaburzeń lękowych, zaburzeń psychicznych, depresji. Dotyczy to również mojej mamy, która ma w tej chwili 82 lata.</u>
+          <u xml:id="u-5.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Gdzie takie wsparcie ma znaleźć pacjent będący osobą starszą? W podstawowej opiece zdrowotnej (POZ), powiatowej czy gminnej, w szpitalu powiatowym, gdzie są ginekologia, położnictwo, chirurgia i interna? Mówią państwo o centrach. Przedstawiciel ministerstwa mówił tutaj dokładnie o centrach zdrowia psychicznego. Są 73 centra zdrowia psychicznego. Wiedzą państwo, ile przypada na jedno województwo? To 4,5 centrum zdrowia psychicznego na całe województwo. Kto ma do tego dostęp?</u>
+          <u xml:id="u-5.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Tak jak mówiłam, obszar jest bardzo szeroki, a zaniedbań co niemiara. Wymieniają państwo różnego rodzaju świadczenia psychiatryczne ambulatoryjne dla dorosłych. Przepraszam, co to jest za liczba 216 tys.? Kto ma do tego dostęp? Proszę mi pokazać, gdzie są te świadczenia psychiatryczne ambulatoryjne dla dorosłych, do których nie ma dostępu, a jeżeli w ogóle są, to trzeba na takie świadczenie czekać wieki? Świadczenia opieki zdrowotnej w centrum zdrowia psychicznego – 35 tys. To jest żart. Jak wygląda leczenie środowiskowe domowe? Przepraszam, bo nie spotkałam się z tym, żeby któryś z moich podopiecznych, a miałam ich trochę, miał dostęp do leczenia środowiskowego domowego. Nigdy się z czymś takim nie spotkałam.</u>
+          <u xml:id="u-5.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">To, co teraz czytam… Naprawdę mocno otwieram oczy. Jestem zdziwiona, że w ogóle jest coś takiego. Świadczenie psychiatryczne dla dorosłych? Terapia uzależnień i współuzależnień od alkoholu? Szanowni państwo, przecież te komisje w ogóle nie działają. Kto się interesuje zdrowiem psychicznym osób starszych? Nie ma się co dziwić, że potem dochodzi do tragedii, że oni popełniają samobójstwa, bo nie mają tego wsparcia. Nikt się tym tak naprawdę nie zajmuje.</u>
+          <u xml:id="u-5.10" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Przedstawiciel MRiPS mówi o tym, że podejmujecie szereg działań. Domy dziennego pobytu, kluby seniora – to pięknie brzmi, tylko że dostępność dla osób z naprawdę dużymi zaburzeniami jest bardzo ograniczona. Nie ma wykwalifikowanej kadry. W domach pomocy społecznej nie ma psychologów, a psychiatrzy są, owszem, ale w tych jednostkach, które zajmują się stricte psychicznie chorymi. Chciałam też zwrócić uwagę pani przedstawiciel MRiPS, że do placówek niecałodobowego pobytu i do domów pomocy społecznej dla psychicznie chorych są kolejki. Bardzo trudno się tam dostać, nie mówiąc już o odpłatności.</u>
+          <u xml:id="u-5.11" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Obserwując to, co się dzieje, szanowni państwo, powiem, że współpraca między MZ i MRiPS jest po prostu konieczna, wręcz nakazana, ponieważ to wsparcie, jeżeli chodzi o seniorów, musi iść w parze z jednym i z drugim ministerstwem. Mówią państwo o dostępności np. opieki środowiskowej, że taka opieka jest świadczona. Kto w domu opiekuje się osobą chorą psychicznie, z demencją, z alzheimerem? Rodzina, która choruje razem z pacjentem.</u>
+          <u xml:id="u-5.12" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Nie tak dawno, bo dwa tygodnie temu, byłam w domu dziennego pobytu. Podam państwu taki przykład. Opowiem państwu. Małżeństwo seniorów, obydwoje starsi już ludzie. Myślę, że około osiemdziesiątki. Pani choruje na alzheimera. Pan jest schorowany, niewielki, już skurczony, bardzo chory. Jedynym wsparciem dla niego jest właśnie pobyt w domu dziennego pobytu. Szanowni państwo, ale ten dom działa do godziny 14.00 i potem nie ma tej opieki. Potem musi sam zajmować się swoją żoną w domu, a widziałam, w jakim stanie jest już ta pani.</u>
+          <u xml:id="u-5.13" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Rozmawiałam z burmistrzem, że oni muszą mieć dodatkową opiekę. Opiekunowie z ośrodków pomocy społecznej, którzy przychodzą, szanowna pani z MRiPS, owszem przychodzą – do godziny 15.00. Nie wiem, czy pani wie, że te godziny są realizowane do godziny 15.00, a senior nie funkcjonuje tylko do godziny 15.00. On funkcjonuje całą dobę i choroba działa na niego przez całą dobę. Potrzebuje on opieki przez całą dobę, a nie tylko do godziny 15.00. Przy tak niskich emeryturach i rentach, jakie mają seniorzy, nie stać ich na to, żeby wynająć opiekunkę od godziny 15.00 do godziny 22.00, do momentu położenia się spać, a jeszcze nie wiadomo, co się wydarzy w nocy. Nie ma takiej możliwości.</u>
+          <u xml:id="u-5.14" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Państwo nie wspiera tego w żaden sposób. Nie pomaga, bo się tym w ogóle nie interesuje. Przepraszam, ale to, co państwo tutaj wypisali, nie ma nic wspólnego z faktami i z tym, co się dzieje w życiu. Absolutnie nic. Żałuję bardzo, że w związku ze starzejącym się społeczeństwem nie podejmują państwo żadnych działań, które rzeczywiście wspierałyby życie seniorów, szczególnie w trudnej sytuacji psychicznej, w środowisku.</u>
+          <u xml:id="u-5.15" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Chodzi przede wszystkim o to, żebyście wspierali i pomagali rodzinom, na które spada obowiązek opieki nad osobą bardzo ciężko chorą, a to jest praca 24 godziny na dobę. Bardzo często, tak jak w przypadku małżeństwa, o którym państwu mówiłam, chorymi z otępieniem, z alzheimerem opiekują się rodziny. Albo schorowani i w podeszłym wieku członkowie rodzin albo dzieci, które są aktywne zawodowo i w zasadzie nie wiedzą, jak mają zapewnić opiekę swoim rodzicom, swoim dziadkom. Jak mają realizować swoje marzenia o pracy, o karierze zawodowej? Przepraszam, że robię to może trochę nie w takim porządku, jak powinnam, ale mogłabym o tym mówić godzinami.</u>
+          <u xml:id="u-5.16" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Pani z MRiPS mówiła też o środowiskowych domach samopomocy. Czy pani czytała wszystkie te listy, które do nas napływały w ubiegłym roku i w tym roku, jeżeli chodzi o pomoc finansową dla tych środowiskowych domów? Cały karton tych listów wysłałam do państwa do ministerstwa, ponieważ jest niedofinansowanie tych jednostek. Jak one mają działać, skoro przy tak wysokiej inflacji muszą zapewnić wszystkie potrzeby uczestnikom tych jednostek? Nie wiem, może pani nie czytała, ale wysyłałam to do minister Maląg, więc proponowałabym naprawdę mocno się z tym zapoznać.</u>
+          <u xml:id="u-5.17" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Mówią państwo o strategii. Strategia strategią, a życie się toczy. Osoby starsze są i będzie ich coraz więcej, będą miały problemy psychiczne. O tę populację, najważniejszą w naszym społeczeństwie, najbardziej doświadczoną, trzeba zadbać. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-5.18" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
+          <u xml:id="u-5.19" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Myślę, że wszyscy stali członkowie podkomisji bardzo się cieszą, że swoim udziałem i wsadem merytorycznym wzbogaciła pani to nasze dzisiejsze posiedzenie. Jednakże muszę zaprotestować, ponieważ słowa o tym, że nic się nie dzieje, że nic się nie wydarzyło w kwestii psychiatrii osób starszych, są przede wszystkim niesprawiedliwe wobec zaproszonych gości, którzy są dzisiaj na tej sali. Już nie mówię o politykach, ale o osobach, które na co dzień otaczają troską osoby starsze, jak również o pracownikach socjalnych i pracownikach ministerstw, które te programy tworzą.</u>
+          <u xml:id="u-5.20" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Powiedziała pani o wielkich zaniedbaniach, tylko że te zaniedbania w kwestii psychiatrii sięgają dziesięcioleci, również rządów pani partii i przywódców. Naprawdę jest to bardzo skomplikowane, a przede wszystkim wynika z braków kadrowych, jeśli chodzi o psychiatrię. Taka jest przynajmniej moja opinia. Tak samo mówię o lekarzach psychiatrach i o psychologach. Oczywiście ma pani prawo wypowiadać swoje opinie. Po to mamy w podkomisji stałej pole do dyskusji, żeby rozmawiać na ten temat, ale prosiłbym po prostu o argumentowanie, o podawanie argumentów, bo takimi oględnymi hasłami, że nic się nie dzieje… To nie jest żaden argument.</u>
+          <u xml:id="u-5.21" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-5.22" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Mogę ad vocem?</u>
+          <u xml:id="u-5.23" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Myślę, że sporo uwag podała pani w stronę MRiPS, więc pozwólmy, że pani odpowie.</u>
+          <u xml:id="u-5.24" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-5.25" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Mogę tylko ad vocem? Dwa zdania, tak?</u>
+          <u xml:id="u-5.26" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Tak, tak. Proszę.</u>
+          <u xml:id="u-5.27" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-5.28" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-5.29" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Po pierwsze, panie przewodniczący, pracowałam w takich placówkach, więc mówiłam o tym, co wiem z praktyki. Jestem praktykiem. Nie czytam książek o seniorach, tylko jestem praktykiem i wiem, jak to wygląda faktycznie. Powiedziałam, że żaden z moich podopiecznych, a wielu ich miałam i mam nadal, bo mam z nimi kontakt, nie został przebadany pod kątem zdrowia psychicznego. Czy to nie jest konkret? Proszę mi nie mówić, że nie mówiłam o konkretach, bo mnie pan obraża. Mówiłam o konkretach. To jest jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-5.30" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">W jakikolwiek sposób pani nie obraziłem…</u>
+          <u xml:id="u-5.31" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-5.32" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Przepraszam. Zaraz skończę, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-5.33" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Po drugie, proszę nie zasłaniać się tym, że za czasów rządów mojej opcji było tak czy tak. Szanowni państwo, to nie jest ważne kiedy. Ważne, co się na teraz realizuje. Ważne, co się realizuje teraz. Czekamy na lekarzy psychiatrów. Czekamy na wyspecjalizowane pielęgniarki. Była szansa przez wiele lat. Nie będę mówiła tego, co pan mówi, ale przez wiele lat można było przygotować odpowiednią kadrę, ale tej kadrze, która opiekuje się takimi seniorami, należy też dobrze zapłacić. To, co pan powiedział. Można było przez kilka lat to zrobić, więc to jest tylko…</u>
+          <u xml:id="u-5.34" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Tak, lekarzy psychiatrów wykształcić w ciągu pięciu lat…</u>
+          <u xml:id="u-5.35" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-5.36" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Ostatnie moje zdanie. Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-5.37" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję. Pozwolę, dobrze, panie profesorze. Za momencik przejdziemy do dyskusji. Myślę, że w końcu merytorycznej.</u>
+          <u xml:id="u-5.38" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Natomiast chciałem zadać pytanie pani dyrektor odnośnie do tych właśnie programów dotyczących seniorów, czyli m.in. „Senior plus” czy różnych miękkich – można powiedzieć – projektów, które dotyczą spędzania czasu przez seniorów, jak i tworzenia takich miejsc przez samorządy. Mam również pytanie, czy w ramach środków, z których te programy mogą być finansowane, również w programie „Senior plus”, możliwa jest opieka psychiatryczna czy konsultacje osób starszych?</u>
+          <u xml:id="u-5.39" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Drugie pytanie do MZ, ponieważ właśnie jesteśmy w stanie tworzenia centrów zdrowia psychicznego, żeby ta opieka była jak najbliżej pacjenta. Nie właśnie w jakimś ośrodku, ale jak najbliżej jego. Pani poseł powiedziała, że teraz mamy 73 te ośrodki. Jaki w tym roku jest plan dalszego rozwoju tych ośrodków?</u>
+          <u xml:id="u-5.40" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Zgłaszał się pan poseł Wicher, ale to może teraz pozwólmy właśnie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#ZastepcadyrektoradepartamentuMRiPSJoannaJeleniewska">Panie przewodniczący, dzienne domy pobytu „Senior plus” to są generalnie domy, w których co do zasady przebywają osoby wymagające wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, jednak specyfiką środowiskowych domów samopomocy jest formuła wsparcia w zakresie zdrowia i tego funkcjonowania psychicznego. Oczywiście w dziennych domach, jeśli… Tak została skonstruowana oferta, bo przypominam, że to gminy wnioskują do nas. Może być przewidziane wsparcie psychologa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Szanowny panie przewodniczący, odpowiadając na to pytanie, jesteśmy po konsultacjach społecznych, publicznych rozporządzenia, które ma zwiększyć liczbę centrów zdrowia psychicznego.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Na ten rok zaplanowane jest takie rozszerzenie, żeby centra funkcjonowały dla połowy dorosłej populacji, więc jest to bardzo duże zwiększenie przewidziane na ten rok. Tak naprawdę barierą są nawet nie środki finansowe, tylko kwestia dostępności kadry i placówek. Po prostu jest część białych plam, gdzie tradycyjnie, na przykład w danym obszarze województwa, funkcjonował duży szpital psychiatryczny. Tej opieki środowiskowej i specjalistów, którzy mają doświadczenie w takiej pracy, po prostu jest mniej, ale pracujemy nad tymi problemami.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Patrząc na liczbę specjalistów, lekarzy psychiatrów dla osób dorosłych, to w 2014 r. tych lekarzy było 3,5 tys., natomiast teraz mamy ich niemal 4,8 tys. Każdego roku po prostu więcej absolwentów medycyny uzyskuje tę specjalizację. Jeżeli chodzi o finansowanie nakładów na opiekę psychiatryczną, to od 2013 r. nakłady zwiększyły się o ponad 100% – z 2,2 mld zł na 4,5 mld zł, więc tutaj też wzrost jest dość zauważalny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Panie przewodniczący, szanowni państwo, przypomnę, że jestem kierownikiem II Kliniki Psychiatrycznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii, która pod swoją opieką ma m.in. oddział psychogeriatryczny. Powiedziałbym, że najbardziej prestiżowy w Polsce. Ponadto pracuję w środowisku, w domu pomocy społecznej w Rąbieniu pod Łodzią, bo mieszkam w Łodzi i dojeżdżam do Warszawy, a także w Towarzystwie Przyjaciół Niepełnosprawnych, które jest organizacją trzeciego sektora.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Chcę nawiązać i jakby wesprzeć panią poseł… Od razu mówię, że nie mam żadnych uwarunkowań politycznych. Po pierwsze, jest bardzo dużo wydziałów medycznych. W tej chwili sprawdziłem. Na stronie ministerstwa jest czterdzieści kilka podmiotów, które kształcą lekarzy, natomiast miejsc rezydenckich na psychiatrii nie przybywa. Jest ograniczona pula miejsc rezydenckich psychiatrów, więc jeżeli rząd chce tworzyć centra zdrowia psychicznego, to najpierw trzeba tych psychiatrów wykształcić.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Ponadto jeżeli już wykształcę takiego psychiatrę, to nie chce on pracować ani w klinice, ani w centrum zdrowia psychicznego, ani w szpitalu, ponieważ w prywatnej służbie zdrowia zarobi dużo więcej. Jeśli pracownicy naukowi, na przykład uniwersytetów medycznych, szpitali czy instytutów, nie będą godziwie zarabiać, to przecież jestem bezbronny jako szef wobec argumentu: „Panie profesorze, mam żonę i dwoje dzieci. Muszę z czegoś żyć. Nie będę pracował w państwowej służbie zdrowia. Pójdę pracować prywatnie”. Chciałem na to zwrócić uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Ponadto przynajmniej świadczenia psychogeriatryczne są niedofinansowane. Ciągle jestem na dywaniku u dyrekcji szpitala, że psychogeriatria jest za droga, że za drogo leczymy. Na Boga, proszę państwa, my stosujemy podstawowe leki. Senior powinien być szczególnie zadbany, dlatego że to nie jest pacjent, który ma jedną chorobę, tylko to jest pacjent, który ma dziesięć chorób.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Ponadto wraz z seniorem choruje cała jego rodzina. To w psychiatrii nazywać się będzie sandwich generation. Choruje jakby cała rodzina, a najbardziej przeciążone są zazwyczaj córki, które opiekują się starzejącymi się rodzicami chorymi na alzheimera, a same pracują zawodowo i jeszcze mają dzieci, które mają różne problemy. To jest w ogóle grupa osób narażonych na depresję. Trzeba dać więcej pieniędzy na świadczenia geriatryczne i psychogeriatryczne.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Proszę państwa, jak byłem w Japonii, to widziałem, jak przywieziono starszą kobietę do szpitala. Wszyscy lekarze się zbiegli, bo ta kobieta pracowała na rzecz Japonii. Miała 95 lat. Patriotyzm jest tam więc rozumiany w ten sposób, że się właśnie szanuje ludzi starych, seniorów, bo to oni tworzyli dobrobyt.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Proszę państwa, chciałem poruszyć kolejną sprawę. Pracuję w domu pomocy społecznej jako zwykły lekarz, mimo że pełnię funkcję profesora w Instytucie Psychiatrii i Neurologii. Rzeczywiście, jeśli chodzi o domy pomocy społecznej, mieszkalnictwo jest w tragicznym stanie. To jest stary dom pomocy społecznej. Nie ma pieniędzy na jego remont. Ludzie nie chcą pracować, bo zarabiają najniższą krajową.</u>
+          <u xml:id="u-10.7" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Co do centrów zdrowia psychicznego, proszę państwa, reforma środowiskowa to jest wielkie osiągnięcie, ale jest dużo „ale”. Po pierwsze, proszę państwa, moim zdaniem powiat to jest za duży rejon. Jeżeli ma być opieka środowiskowa w środowisku pacjenta, to ona musi być w środowisku, a nie na powiat.</u>
+          <u xml:id="u-10.8" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Ponadto nie rozumiem pewnych procesów. Podam przykład powiatu zgierskiego. W powiecie zgierskim jest Towarzystwo Przyjaciół Niepełnosprawnych założone przez rodziny chorych pacjentów. Jest to bardzo sprawnie działająca organizacja i ona, mając pełne przygotowanie, nie dostała centrum zdrowia psychicznego, dlatego że powiedziano im wprost, że ma dostać szpital, który jest organem samorządowym. Oni byli dużo lepiej przygotowani, a szpital nie jest zainteresowany, więc to też nie jest tak, że te centra są tworzone chętnie i w sposób łatwy. Są różne uwarunkowania miejscowe, regionalne, polityczne, co, jak uważam, nie powinno mieć miejsca, powinny być argumenty merytoryczne.</u>
+          <u xml:id="u-10.9" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Tak że, proszę państwa, podsumowując wypowiedź, jest za mało rezydentów na psychiatrii, a psychiatrzy za mało zarabiają. Każdy państwu powie, że za mało zarabia, ale rzeczywiście mało zarabiają. Jeżeli u mnie lekarz zarabia kilka tysięcy i założy rodzinę, a pójdzie prywatnie pracować za 70 tys. zł, gdzie nie będzie musiał dyżurować, gdzie noc będzie mógł spędzić z dziećmi, z rodziną, to, proszę państwa, nie ma o czym mówić. Kariera akademicka czy kariera szpitalna dla tych ludzi nie jest karierą życiową, dlatego że jest stresująca, są liczne roszczenia, a pieniądze są za małe. Kolejna sprawa – nie ma przygotowanych kadr do pełnienia funkcji w centrach zdrowia psychicznego. Jest po prostu za mało psychiatrów, a ci, co są, wyciekają.</u>
+          <u xml:id="u-10.10" who="#KierownikIIKlinikiPsychiatrycznejInstytutuPsychiatriiiNeurologiiwWarszawieTadeuszPietras">Wreszcie, proszę państwa, kolejna sprawa. Cały system opieki społecznej i psychiatrii środowiskowej jest po prostu totalnie niedofinansowany, dlatego że po prostu ci ludzie żyją na pewnej granicy ubóstwa, nawet w domach pomocy społecznej, tylko że oni są przystosowani. To jest zespół pewnej adaptacji. Oni już po prostu tak żyją, ale, na Boga, tak nie powinno być. Jeżeli mamy zreformować psychiatrię, jeżeli mamy zreformować geriatrię, to najpierw trzeba włożyć duże środki w wykształcenie kadry, duże środki w promocję społeczną i duże środki w infrastrukturę. Jeśli się tego nie zrobi, to nic z tego niestety nie będzie. To będą działania pozorowane. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję, panie profesorze.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę, panie profesorze. Pan profesor Heitzman.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Pełnomocnik ministra zdrowia do spraw psychiatrii sądowej Janusz Heitzman:</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Panie przewodniczący, szanowni państwo, troszeczkę w uzupełnieniu do wypowiedzi wszystkich państwa chciałbym zwrócić uwagę na kilka obszarów, na które trzeba popatrzeć obiektywnie. Otóż poza centrami zdrowia psychicznego istnieje w Polsce około 700 poradni zdrowia psychicznego, które udzielają jednak pomocy psychiatrycznej osobom, które tego wymagają i są w podeszłym wieku. To nie budzi wątpliwości. Też pracuję w takiej poradni i przynajmniej 50% pacjentów jest powyżej 50 r.ż., a zdarzają się też osoby, które są powyżej 80 r.ż., i tę pomoc dostają.</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Natomiast zmieniło się coś takiego, co musimy sobie teraz uświadomić, że z jednej strony jest to kwestia leczenia zaburzeń psychicznych, a z drugiej strony udzielania wsparcia psychicznego. Te rzeczy należy rozdzielić. Wsparcie psychiczne osoby w wieku podeszłym nie jest tylko i wyłącznie obszarem służby zdrowia, ale jest obszarem nas wszystkich, obszarem całego państwa. To jest wykluczenie, choćby cyfrowe. To jest kwestia izolacji, osamotnienia. To jest często kwestia narażenia na dezinformację, która gdzieś jest. To jest wreszcie zaniedbanie leczenia chorób podstawowych.</u>
+          <u xml:id="u-11.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Pokazał nam to covid. Wtedy mieliśmy zgony nadmiarowe i równocześnie średnia długość życia naszych seniorów w stosunku do średniej życia w Europie spadła o blisko dwa lata. Jeżeli średnia życia mężczyzn w Polsce to 75 lat, a kobiet 80 lat, to na tle Europy widoczne jest obniżenie się długości życia.</u>
+          <u xml:id="u-11.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Przyczyna nie leży w zaburzeniach psychicznych, w złej opiece psychiatrycznej, ale przede wszystkim w zaniedbaniu identyfikowania i leczenia chorób podstawowych. Tutaj jest dla mnie ciężar wsparcia psychicznego i leczenia osoby w wieku podeszłym, jak również identyfikowania zaburzeń psychicznych, przede wszystkim w podstawowej opiece zdrowotnej. Jeżeli POZ będzie wykluczała jakieś osoby w wieku podeszłym, choćby komunikacyjnie, że nie mogą dojechać do lekarza, bo mieszkają 20 km dalej, to jest to problem. Faktycznie powinno się zrobić więcej na miarę możliwości państwa.</u>
+          <u xml:id="u-11.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Na pewno musi się zrobić więcej, bo z jednej strony wzrosły świadczenia socjalne dla osób w wieku podeszłym w ostatnich latach… Nie będę trywializował i mówił, o ile wzrosły itd., ale jest to przez te osoby zauważane. Mówią o tym wprost. Zapomnieliśmy też o tym, że są dostępne „Leki 75 plus”, prawda? Być może lista tych leków nie jest pełna. Trzeba to zwiększać. W tej chwili trzeba te leki znaleźć i zidentyfikować, żeby wśród nich znalazły się również leki o działaniu nasennym, przeciwlękowym itd.</u>
+          <u xml:id="u-11.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Kolejny obszar to są konsultacje internistyczne czy konsultacje w szpitalach osób, które trafiają tam przecież nie z powodu zaburzeń psychicznych, ale z powodu niewydolności krążenia, niewydolności oddechowej itd. W tej chwili jest wyraźna tendencja, czego nie można bagatelizować, że bardzo wielu lekarzy prosi o konsultację psychiatryczną prawie dla każdej takiej osoby, bo mamy faktycznie coś takiego, o czym mówił też pan profesor, że jednak coraz więcej osób cierpi na zaburzenia otępienne, depresję, zaburzenia świadomości. One są często pokłosiem chorób somatycznych.</u>
+          <u xml:id="u-11.10" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Lekarz zajmujący się pacjentem somatycznym faktycznie ma problem z konsultacją specjalistyczną. Nie ma pod ręką dostępu do psychologa. Nie ma często dostępu do psychiatry. Psychiatra jest gdzieś daleko, w poradni, w centrum. Faktycznie trudno jest się tam dostać z pacjentem w wieku podeszłym. On sam nie pojedzie, jego trzeba tam zawieźć. W związku z tym angażowanie pewnej liczby osób do tego, żeby wesprzeć, zbadać, zdiagnozować takiego pacjenta jest niezwykle istotne i wymagające wsparcia.</u>
+          <u xml:id="u-11.11" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Wreszcie kolejna sprawa – kryzys humanitarny. W czasie covid kryzys humanitarny najbardziej objawił nam się w domach pomocy społecznej (DPS), kiedy jeden dom za drugim był zamykany, kiedy masowo umierali tam seniorzy. To pokazało różnego rodzaju słabości tego systemu. Myślę, że to jest rzeczywiście obszar do naprawienia, ale tego się nie da zrobić od jednego dnia, bo nie ma kadr, bo nie ma środków, a te domy bardzo często są w opłakanym stanie, niedoinwestowane, rozlatujące się itd. Na to faktycznie trzeba znaleźć środki.</u>
+          <u xml:id="u-11.12" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Gdybyśmy jeszcze identyfikowali obszary tzw. kryzysu humanitarnego albo braku humanitarnych warunków do życia, to są dwa obszary, o których się tutaj nie mówi, a chciałbym o nich wspomnieć. Mianowicie są to osoby w wieku podeszłym, które znajdują się pod kreską, czyli poza pewną barierą. Są to zakłady karne i są to oddziały psychiatryczne realizujące środki zabezpieczające, jak również DPS dla osób z zaburzeniami psychicznymi, a często są to osoby z niepełnosprawnościami intelektualnymi, które nie mają tam humanitarnych warunków do życia. Tutaj jest ogromny obszar dla samorządów. Nie można wszystkiego zrzucić na MZ, bo ono się nie zajmie DPS. Samorządy i mieszkańcy muszą się też, nie wiem, opodatkować, żeby ich babcia czy mama mogły w godnych warunkach dożyć w DPS. Gdzieś tutaj jest problem.</u>
+          <u xml:id="u-11.13" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Natomiast jeżeli chodzi o zakłady karne czy oddziały o różnych stopniach zabezpieczenia dla chorujących psychicznie sprawców przestępstw, muszą być przekształcane. Taki program przekształcania systemu, żeby w Polsce stworzyć przynajmniej dwa tzw. ośrodki długoterminowej opieki sądowo-psychiatrycznej, w tej chwili jest opracowywany. Być może on zmieni też charakter pobytu takich osób w szpitalach na bazie humanitarnej i zgodnej z potrzebami. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-11.14" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję, panie profesorze. O głos prosił pan poseł Wicher.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselPatrykWicher">Panie przewodniczący, panowie profesorowie, szanowni państwo, część rzeczy została już wyartykułowana w międzyczasie w wypowiedzi pana profesora, ale generalnie rzecz ujmując, chciałbym zwrócić uwagę na pewien dysonans i rozdźwięk w niektórych wypowiedziach.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselPatrykWicher">Zgadzam się, że liczba centrów powinna być wzmocniona, niekoniecznie jeden na powiat, ale za chwilę się mówi, że nie mamy kadr. To jak możemy tworzyć te centra, jak w chwili obecnej nie mamy kadr? Tak więc spójność wypowiedzi też jest konieczna.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselPatrykWicher">W związku z tym oczywiście przypominam państwu, że w ciągu ostatnich 8 lat zwiększyliśmy liczbę miejsc na studiach medycznych praktycznie do blisko 10 tys., ale ci pierwsi studenci – przyjmijmy – sprzed 6 lat dopiero w tym, a tak naprawdę w przyszłym roku… Dokładnie w przyszłym roku dopiero będziemy mieć pierwszych absolwentów tzw. wzmożonej ilości, którzy zrealizują trudne studia medyczne. Żeby jednak wykształcić eksperta, specjalistę, jak państwo wiedzą, mówimy o okresie minimum  12 lat. Dopuszczenie go do samodzielnego wykonywania specjalizacji, choćby na przykład psychiatrii, wymaga jeszcze nabywania doświadczenia po odpowiednich stażach, praktykach i rozwoju kadrowego. W związku z tym tego nie zrobimy tego ot tak, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Generalnie rzecz biorąc – proces trwa.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PoselPatrykWicher">Znowu jednak jest też pewien rozdźwięk w środowisku profesorskim i uczelnianym, ponieważ kiedy zwiększamy liczbę miejsc, to z drugiej strony tworzy się pewien bunt: „Za dużo tych ośrodków zaczyna się robić”. Brakuje ok. 60–70 tys. lekarzy w skali kraju, podnosimy do 10 tys., więc powiedzmy, że osiągniemy 10,5 tys., jeśli wszystkie uczelnie, które złożyły aplikacje, osiągną zdolność kształcenia lekarzy, a już słyszę od rektorów, że rozbija się monopol uniwersytecki, że będzie słaba jakość kształcenia. A kto powiedział o obniżeniu rangi kształcenia? Wymogi są jednolite. Są procesy certyfikacji, określone wymogi kadrowe, efekty kształcenia, które trzeba osiągnąć. Czy się kształci na politechnice, czy na uniwersytecie, gdzie się prowadzi jeden kierunek, trzeba spełnić pewne oczekiwania. Później i tak jest krajowy egzamin, który musi być przez lekarza zdany. Później i tak idzie on na praktyki do szpitala. Tak naprawdę prawdziwej medycyny uczy się już w praktyce w czasie wykonywania swojego zawodu.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PoselPatrykWicher">Moi drodzy, to są więc takie rzeczy, na które musimy zwrócić uwagę, musi być jakaś jednolitość systemu i opinii też w środowisku profesorskim – przepraszam, że to powiem do czcigodnych panów profesorów. Z jednej strony mówimy, że nam brakuje kadr, że potrzebujemy szybkiego dokształcenia kadr, a z drugiej strony mówimy: „Ale hola, hola, za dużo, stop, bo predestynowanych jest tylko kilka ośrodków w kraju”. Jest złamany ten monopol. Oczywiście pokłosie czy żniwa z tego wszystkiego osiągniemy w pełni niestety dopiero za 5–8 lat. Wtedy będziemy mogli mówić o wzroście kadr.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#PoselPatrykWicher">Było powiedziane, że niedawno mieliśmy 3,5 tys. psychiatrów w kraju, a dzisiaj mamy 4,7 tys., czyli już widać, że zaczyna się wzrost dostępnych psychiatrów na rynku, co jest cieszącym nas faktem, ale nadal jest to za mało. Oczywiście mało jest też geriatrów, bo jeszcze dodajmy do tego, że patrzymy holistycznie na zajmowanie się seniorami. Powiedziałbym nawet, że w chwili obecnej chyba większy problem jest z geriatrami niż z psychiatrami. To jest paradoksalne, ale taka jest prawda. Generalnie, moi drodzy państwo, powinniśmy równocennie rozwijać wszystkie dyscypliny, które w przyszłości razem kształtują dobrostan naszego drogiego seniora, którym powinniśmy się opiekować.</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#PoselPatrykWicher">Natomiast druga uwaga, moi drodzy państwo, jest taka, że państwo ma rolę wspierającą wobec rodziny, z jednej strony w opiece nad dziećmi, a z drugiej strony nad seniorami, ale nie zastępującą. Centra mają więc wspierać, gdy ktoś chce być aktywny zawodowo, bo o to chodzi, żeby uratować rodziny, żeby one nie stały się współchore, tak jak tu było to określone. Tak naprawdę, jeśli w domu jest osoba chora, to choruje cała rodzina, jeżeli nie będzie odpowiedniego wsparcia. To jest zasadne. Zjawisko jest znane powszechnie.</u>
+          <u xml:id="u-12.7" who="#PoselPatrykWicher">Natomiast generalnie rzecz ujmując, moi drodzy państwo, trzeba właśnie doprowadzić do aktywności. Tak jak pan profesor mówił, najczęściej to córki opiekują się rodzicami. To też da się zauważyć. Jest to zjawisko, które widzimy na co dzień. Faktycznie członkowie rodziny chcą być aktywni zawodowo. Wiem to też po mojej mamie, która w pewnym momencie tak naprawdę poświęciła karierę zawodową na rzecz opieki nad rodzicami, którzy z biegiem lat stawali się coraz bardziej niedołężni.</u>
+          <u xml:id="u-12.8" who="#PoselPatrykWicher">W związku z tym, moi drodzy państwo, oczywiście centra, które są czynne od godziny 7.00 do 15.00–16.00, tak mniej więcej powinny pracować, bo to jest taki ideał, co właśnie pozwala wykonywać czynności zawodowe i zrobić jakieś zakupy, ale dalej wrócić z tym rodzicem seniorem do domu, ponieważ on też potrzebuje rodziny. On nie ma być wyrzutkiem, który jest niepotrzebny, bo najlepiej wrzucić go do jakichś centrów, do jakichś ośrodków zewnętrznych. On też ma poczucie osamotnienia, odseparowania się od rodziny, od bliskich, a więc nie mamy zastępować tego w 100%, tylko mamy wspierać wszystkimi możliwymi metodami.</u>
+          <u xml:id="u-12.9" who="#PoselPatrykWicher">Patrząc na ten punkt holistycznie, tak całościowo, moi drodzy państwo, ten system właśnie się rozwija, ale żeby się rozwijał, wszystkie elementy muszą rozwijać się ze sobą, równocennie, równomiernie. W związku z tym sformułowaniu, że nic się nie dzieje i wszystko stoi w miejscu, w kilku punktach już zadałem kłam, ponieważ – to, co było powiedziane – mamy większą liczbę nowych psychiatrów, mamy nowe kierunki, które rozwijamy, pojawiają się nowe centra wsparcia, pojawiają się też kluby seniora.</u>
+          <u xml:id="u-12.10" who="#PoselPatrykWicher">Moi drodzy państwo, to jest to, co pan profesor powiedział. Nie zawsze leczenie psychologiczne czy też psychiatryczne jest ważne, bo czasami jest tzw. wsparcie. Tych ludzi trzeba wyciągnąć z domu, zaktywizować, żeby oni wyszli z samotności, z depresji, bardzo często wynikającej po prostu z tego, że są zamknięci w czterech ścianach i nie wiedzą, co mają ze sobą zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-12.11" who="#PoselPatrykWicher">Dzisiaj kluby seniora robią fenomenalne zadania. Na przykład w Krakowie jest grupa Kolpinga i nie tylko. To właśnie decoupage, spacery, wyjścia do teatrów. To poczucie grupowości, otwartości, sensu życia, który wraca, bardzo czasu powoduje z biegiem czasu, że te osoby odkładają leki, antydepresanty i nie tylko, wracając do równowagi dzięki tej grupie. W naszych wypowiedziach w ogóle nie doceniamy tych grup wsparcia, klubów seniorów, innych centrów. Nie patrzmy więc na system wsparcia psychiatrycznego tylko i wyłącznie jak na jedyny punkt całego systemu. Patrzmy na człowieka, na jego psychikę, na kruchość tej psychiki i to, że tę psychikę da się odwrócić, tak? Przy odpowiednim leczeniu i wsparciu jesteśmy w stanie poprawić dobrostan psychiczny i fizyczny naszego seniora, który nie będzie młodniał, nie będzie zdrowszy, ale będzie dobrze zaopiekowany.</u>
+          <u xml:id="u-12.12" who="#PoselPatrykWicher">Jeśli w związku z tym popatrzymy na to w tym kontekście, moi drodzy państwo, to naprawdę w Polsce robimy krok za krokiem. Może te kroki nie są wielkie, ale idziemy do przodu. Naprawdę skupmy się na merytoryce, a nie na rozpatrywaniu, rozdrapywaniu, politykowaniu i patrzeniu wstecz, tylko patrzmy w przyszłość. Dziękuję panom profesorom za bardzo dobre głosy, z jednej strony częściowo krytyczne, bardzo merytoryczne, ale one pokazują kierunek działań.</u>
+          <u xml:id="u-12.13" who="#PoselPatrykWicher">Natomiast oczywiście co do wyboru, jaki podmiot ma być operatorem centrum, to my zostawiamy to merytoryce. Nie wyobrażam sobie, że jako polityk będę wpływał na to, kto będzie prowadził takie centrum. Na litość boską, będzie prowadził ten, który ma ekspertów, który ma specjalistów, który ma doświadczenie i który jak najbardziej holistycznie będzie mógł się tym zająć. Pan profesor ma oddział psychogeriatryczny, a więc generalnie to jest oddział idealny, ponieważ on się zajmuje takim pacjentem w szerokiej gamie. To bowiem zarówno kwestie chorób sprzężonych, tzw. wielochorobowości, jak i oczywiście kwestie psychologiczne i psychiatryczne tego wsparcia. Taki oddział jest predestynowany do prowadzenia przy nim np. centrów dodatkowych, ponieważ ma wszystkich specjalistów, możliwe są konsultacje, a więc może całościowo pochodzić do pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-12.14" who="#PoselPatrykWicher">Panie przewodniczący, bardzo przepraszam za przydługawą wypowiedź, ale myślę, że trzeba się po prostu łączyć, integrować i patrzeć w przód, a nie w tył. Bardzo dziękuję za merytoryczne uwagi państwa profesorstwa. Życzę wszystkiego dobrego. Przepraszam za przedłużenie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę, panie pośle. O głos prosiła pani poseł.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Poseł Iwona Maria Kozłowska (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Chciałabym stanąć w obronie domów pomocy społecznej, bo padło sporo negatywnych opinii na temat tych placówek i tego, co się tam dzieje. Jestem dyrektorem DPS. W tej chwili jestem na urlopie, ale przez wiele lat czynnie pracowałam w placówce, kierowałam nią. Proszę mi wierzyć, że naprawdę tam pracują ludzie, którzy są pełni poświęcenia. Dyrektorzy robią, co mogą, żeby ściągnąć środki na realizację dobrych zadań na rzecz osób, które tam przebywają, ale ściągają również środki na realizację różnego rodzaju inwestycji. W moim domu czy w tych domach, w których byłam, dyrektorzy są bardzo zaangażowani. Robią wszystko, co możliwe, aby standard był jak najlepszy dla seniorów, dla osób starszych czy dla osób z niepełnosprawnościami czy dla dzieci z głębokim upośledzeniem, bo w takich placówkach też byłam.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Proszę mi wierzyć, to nie jest tak, że… Owszem, organem prowadzącym jest oczywiście najczęściej powiat, samorząd, ale w przypadku chociażby mojego domu nasz organ nie dofinansowywał w ogóle naszej jednostki. Byliśmy w stanie utrzymać się z odpłatności za mieszkańców, jak również potrafiliśmy zrobić spore inwestycje z regionalnych środków, ze środków europejskich, które dały naprawdę świetne rezultaty. Z tych środków wybudowaliśmy m.in. mieszkania chronione, o czym państwo też mówią. Cieszę się, że zwróciliście na to uwagę. To dla seniorów, którzy są właśnie w trudnej sytuacji psychicznej. Mieliśmy seniora, który chciał popełnić samobójstwo. Przebywał u nas kilka miesięcy. Wrócił do swojego środowiska i w tej chwili bardzo fajnie funkcjonuje. Często się z nim spotykam.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Prosiłabym więc, żeby państwo jednak zastanowili się, kiedy mówią o DPS, bo naprawdę to nie jest najgorsze, co może spotkać seniora. Czasami to jest coś, co jest najlepsze. Zdarzają się takie sytuacje, że seniorzy są w tych placówkach szczęśliwi, bo wcześniej nie mieli wsparcia, nie mieli pomocy, byli sami, tak jak też państwo to podkreślali, że byli w czterech ścianach. W końcu mają towarzystwo. Jest terapia zajęciowa, jest rehabilitacja. W takich jednostkach naprawdę dużo dobrego się dzieje i bardzo się dba o te osoby.</u>
+          <u xml:id="u-13.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Natomiast problemem jest rzeczywiście kadra, ponieważ niskie wynagrodzenia powodują, że odchodzi wielu wspaniałych opiekunów, rehabilitantów, fizjoterapeutów, terapeutów. To jest ciężka praca, ale też są bardzo niskie wynagrodzenia. Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-13.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
+          <u xml:id="u-13.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Czy pan profesor też jeszcze? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-13.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Panie i panowie posłowie, zaproszeni goście, reprezentuję grupę zawodową, jaką są psychoterapeuci. Myślę, że jest to też bardzo ważny aspekt, szczególnie że, tak jak pan wspomniał, panie profesorze, niezwykle istotne jest nie tylko oddziaływanie dotyczące leczenia, ale również i wsparcie psychiczne. Ta część jest realizowana z pewnością przez psychoterapeutów, jak również przez kolegów i koleżanki psychologów.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Jeśli chodzi o osoby w wieku podeszłym, to chciałam się podzielić z państwem moim osobistym doświadczeniem z Narodowego Instytutu Onkologii, gdzie w ramach Poradni Psychoonkologii prowadziłam grupy psychoterapeutyczne. Co zauważyłam i co zauważyli moi koledzy i koleżanki oraz lekarze psychiatrzy?</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">W pewnym momencie zorientowałam się, że właściwie mam zapisane do grupy i prowadzę osoby w wieku podeszłym. Zaczęłam się zastanawiać, co się dzieje. Okazało się, że wszyscy, którzy wiedzieli o istnieniu tej grupy, doszli do wniosku, że to jest najlepszy pomysł, żeby te osoby skierować do takiej grupy. To byli pacjenci, z którymi trudno było sobie w inny sposób radzić lub którzy potrzebowali kontaktu ze względu na dużą samotność czy chociażby ze względu na cierpienie, jeśli chodzi o zaburzenia depresyjne, lękowe czy też związane ze stresem. W ten sposób właściwie stało się tak, że prowadziłam grupę psychoterapeutyczną dla osób w wieku podeszłym.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Myślę, że to jest taki problem, który przechodzi gdzieś niezauważony. Tej grupy już niestety nie prowadzę, ponieważ nie mogę sobie na to pozwolić, żeby prowadzić grupę przy tym poziomie wyceny świadczeń.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Jednocześnie też badania naukowe mówią, że psychoterapia jest skuteczna również w przypadku osób w wieku podeszłym. Psychoterapeuci oraz psycholodzy powinni być jednak kształceni w specjalistyczny sposób. Dlaczego? Dlatego że trzeba uwzględnić kontekst związany z wiekiem. Osoby, do których kierowana jest taka pomoc, mają inne wartości niż młodzi ludzie. Mają oni inne umiejętności niż młodzi ludzie. Mają również inne oczekiwania.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Jest jeszcze kolejny aspekt – gotowość na pracę w obszarze umierania i żałoby. To jest również rzecz, która wymaga specjalistycznego przygotowania. Na pewno państwo, którzy pracują w Narodowym Instytucie Geriatrii… Spartańska również robi świetną robotę, jak również oddział pana profesora, ale takich oddziałów jest za mało. Sądzę, że to, o czym moglibyśmy myśleć, jeśli chodzi o strategię, to wspólne programy doszkalające specjalistów z problematyki osób w wieku podeszłym, związane również z wielochorobowością, którą pan poseł wspomniał. Być może pomysłem jest również objęcie geriatrii jako specjalizacji deficytowej? Jeżeli stosowalibyśmy wskaźniki WHO, jeśli chodzi o osoby w wieku podeszłym, to dzisiaj mówimy o populacji 1,4 mln Polaków i Polek. Będzie więcej. W pewnym momencie każdy z nas będzie w wieku podeszłym. Myślę, że warto, żebyśmy już dzisiaj podjęli te działania.</u>
+          <u xml:id="u-14.7" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Jeszcze raz chciałam powiedzieć, że z pewnością jest to kwestia, w której potrzebne jest specjalistyczne przygotowanie nie tylko dla opiekunów, nie tylko dla pracowników specjalnych, ale również dla psychologów i psychoterapeutów. Istnieje bowiem specyfika pracy z osobami, które są w wieku podeszłym, a szczególnie z osobami, które doświadczają innych chorób.</u>
+          <u xml:id="u-14.8" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Wspominają państwo o chorobach związanych z otępieniem. Taką chorobą, o której się mówi, a dotyczy 1% populacji, w Polsce ok. 100 tys. osób, jest choroba Parkinsona. To jest choroba, która odbiera możliwość funkcjonowania fizycznego, jak również w długim okresie wpływa na funkcjonowanie psychiczne. Proszę państwa, mam osobiste doświadczenie towarzyszenia osobie z tą chorobą. Proszę mi wierzyć, że w Warszawie mamy tylko jeden ośrodek dziennego pobytu dla osób z chorobą Parkinsona. Ten ośrodek byłby zamknięty w tym roku, gdyby nie heroiczna walka pacjentów. Na całą Warszawę jest jeden taki ośrodek.</u>
+          <u xml:id="u-14.9" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">To jest bezcenna pomoc dla osób, które tego doświadczają. Sądzę, że myślenie o osobach w wieku podeszłym i o problematyce zdrowia psychicznego powinno i musi uwzględniać właśnie nałożenie się na siebie kilku czynników. Nie dość, że to jest międzyresortowe, to również i z uwzględnieniem samorządu.</u>
+          <u xml:id="u-14.10" who="#PrezesPolskiejRadyPsychoterapiiRenataMizerska">Proszę państwa, apelowałabym o to, żeby pomyśleć o jakichś programach kompleksowych, ponieważ chociażby większość osób z chorobą Parkinsona w Warszawie i w Polsce siedzi zamknięta bez opieki. Ci pacjenci są zamrożeni, oni się nawet nie ruszą z domu, nie będą mogli nawet poprosić o pomoc. Apelowałabym, żeby uwzględniać również inne choroby poza tymi, które zazwyczaj kojarzą nam się z zaburzeniami psychicznymi, dlatego że w wieku podeszłym doświadczenie depresji, lęku czy też przewlekłego stresu dotyczy również osób, które doświadczają innych chorób, a które są bardzo łatwo pomijane i wykluczane. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję uprzejmie. Czy są jeszcze jakieś głosy w dyskusji?</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselElzbietaPlonka">Dziękuję bardzo i przepraszam, że się spóźniłam. Podglądałam pracę w podkomisji na tablecie, bo byłam na spotkaniu.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselElzbietaPlonka">Poustawiałam to sobie jako lekarz rodzinny, który opiekuje się wszystkimi grupami w rodzinie – od dziecka do późnej starości. Najgorsze rozwiązanie dla osób starszych to jest opuszczenie własnego domu. Za nic w świecie nie chcą go opuścić i najlepiej czują się właśnie tam. Czyli nasza opieka, jak myślimy o tym, jak to rozwiązywać, bo jest coraz trudniej, dlatego że mamy dziurę demograficzną i przesunięcie wiekowe zaczyna nas przytłaczać… Dlatego konieczne jest działanie międzyresortowe. Przypominam sobie czasy, kiedy ministerstwa zdrowia i opieki społecznej były razem. Zostały rozdzielone. Zadania po jednej i po drugiej stronie są duże, ale rzeczywiście chyba trzeba zaprosić do tej pracy i współpracy samorządy.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselElzbietaPlonka">Powiedziałabym, że nie jest potrzebne ludziom starym tak dużo tej opieki lekarskiej. Nie jest to potrzebne, dlatego też te wszystkie dzienne oddziały czy nawet DPS… To jest konsultacja w razie potrzeby i raz na jakiś czas nadzorowanie tego leczenia czy zapisanie i sprawdzenie, co się dzieje z osobą starszą.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselElzbietaPlonka">Czytałam niedawno artykuł medyczny na ten temat. Czy geriatria, czy interna? Medycy zastanawiają się nad tym, jak rozwiązać problem opieki nad osobą starszą, bo to jest wielochorobowy organizm. Nie dość, że narządy się starzeją, to przychodzą też różne choroby i tu jest pole dla geriatrii, ale my nie wyszkolimy geriatrów. Musimy sobie zdać sprawę z tego, że tak jak nie uzyskamy psychiatrów w takiej liczbie, jak chcemy, tak i geriatrów też nie, bo nikogo nie zmusi się siłą, żeby się uczył.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselElzbietaPlonka">Proszę sobie wyobrazić, że młode pokolenie, naszych dzieci i naszych rosnących wnuków, zupełnie inaczej patrzy na problemy życia. Oni nie widzą aż takiej potrzeby zajmowania się prognozowaniem opieki w starszym wieku, dlatego też potrzebne są różnorodne formy. Naprawdę różnorodne formy są potrzebne, pod jednym warunkiem… Widzę na co dzień, że człowiek starszy, także schorowany, najbardziej sprawny jest we własnym miejscu, tam, gdzie dotychczas funkcjonował.</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselElzbietaPlonka">Znam też DPS. Oczywiście, że one funkcjonują fantastycznie i w tej chwili są drogie, bo cała instytucjonalna opieka jest droga. Nie stać na to gmin, nie stać samorządów, nie stać rodzin. To są drogie rzeczy, więc nie możemy iść dalej, proponując to samorządom. One nie chcą tego robić, nie chcą budować tego typu instytucji. W tym momencie to się po prostu nie opłaca.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#PoselElzbietaPlonka">Poza tym nie jesteśmy też tak zamożnym społeczeństwem. Odbiliśmy przez parę lat. Funkcjonujemy coraz lepiej dzięki programom rządowym, ale nie jesteśmy w stanie zapewnić wszystkiego osobom, których liczba nagle i systematycznie wzrasta. Nie wiem, jak tutaj państwo proponują… Oczywiście nie słyszałam każdej wypowiedzi. Faktycznie jednak jest to problem międzyresortowy z udziałem samorządów, bo one mają opiekę społeczną. Nie łudźmy się, że jesteśmy w stanie dobrze zorganizować to w następnych latach, bo musimy dobrze zorganizować opiekę medyczną, a już to jest bardzo dużym zadaniem. To jest bowiem od dziecka, przez osoby, które pracują, po wiek starszy. Sama opieka społeczna jest zadaniem wyodrębnionym, jak też trudnym.</u>
+          <u xml:id="u-16.7" who="#PoselElzbietaPlonka">Chciałam powiedzieć, ale mi uciekło, że młode pokolenie niechętnie patrzy na trudy wieku starszego i chce się tym zajmować. Każdy opiekun osoby przewlekle chorej i starszej oczywiście się wypala. Przy udziale wszystkich nas tutaj i lekarzy rodzinnych uczymy rodziny, jak mają się zachowywać, bo nie rozumieją swoich podopiecznych, starszych rodziców czy krewnych; nie wiedzą, na czym to polega.</u>
+          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselElzbietaPlonka">Trzeba by więc chyba pomyśleć w tym momencie o jakimś zespole międzyresortowym na ten czas, żeby pracować nad jakimiś projektami, które będą adresowane do samego dołu. Instytucjonalnie niewiele jesteśmy w stanie zrobić, oczywiście poza wyszkoleniem psychiatrów i podniesieniem stawek. Wiem, że na psychiatrii są one ciągle nie za wysokie. Ciągle absolutnie konkurencyjny jest rynek prywatny. Tak samo, jeśli chodzi o psychologów, jest mnóstwo rzeczy do zrobienia.</u>
+          <u xml:id="u-16.9" who="#PoselElzbietaPlonka">Tym, co na nas spada i spadnie na każdy następny układ polityczny, jaki będzie, jest właśnie zapewnienie bezpiecznej… Potrzebne są pieniądze i seniorzy dostają te pieniądze, bo potrzeba dużo leków, które są drogie. Jest projekt „Leki 75 plus”, są bezpłatne leki. Jako obecny układ polityczny zrobiliśmy mnóstwo rzeczy, żeby wiek starszy był bezpieczny. Natomiast jak do tego starszego wieku dochodzą już choroby, to sytuacja zaczyna się znacznie komplikować.</u>
+          <u xml:id="u-16.10" who="#PoselElzbietaPlonka">Tutaj są dwie jednostki. Otępienie różnego pochodzenia, bo to nie tylko alzheimer, zaburzenia pamięci plus niedołęstwo, upadki – to jest geriatria, której nie zdobędziemy nagle, więc musimy się oprzeć na każdej pomocy, na każdym rozwiązaniu. Tak proponuję. Tam, gdzie trzeba, wesprzeć finansowo. Tam, gdzie trzeba, zwiększamy szkolenie. Poruszamy wszystkie struny na tym trudnym instrumencie, jakim jest społeczeństwo. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Bardzo proszę, panie profesorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras">Dziękuję jeszcze raz za udzielenie mi możliwości wypowiedzenia się.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras">Chciałem poruszyć zupełnie inny problem, który tu nie padł, ale opowiedzieć też państwu o badaniach. Spotykamy się w Polsce z fenomenem ableizmu i fenomenem geriatryzmu, czyli dyskryminacji seniorów. To jest, proszę państwa, problem powszechny, natomiast mnie przeraża coś innego.</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras">Robiłem kiedyś ankietę wśród studentów medycyny i wśród studentów logopedii, co myślą o seniorach. Oczywiście znaczna część osób miała – nazwijmy to tak – właściwy stosunek, ale usłyszałem wypowiedzi, że zajmują miejsce młodym, że są wredni, że są krytycznie nastawieni, że chcieliby wszędzie wchodzić bez kolejki i wszędzie otrzymywać przywileje itd.</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras">Proszę państwa, jest to przerażające. Przerażający jest stopień geriatryzmu w polskim społeczeństwie, i to nawet wśród lekarzy, którzy powinni to rozumieć. Mówią: „Nie idź na internę, bo to jest sama geriatria” albo „Nie bądź lekarzem rodzinnym, bo będziesz się zajmował starszymi osobami”. Proszę państwa, to jest problem edukacji – edukacji pozytywistycznej u podstaw. Jeśli nie zmienimy podejścia społecznego, to my jako forpoczta, jako te osoby, które są elitą, która ma zmieniać rzeczywistość, niewiele zrobimy, jeśli nie będzie przyzwolenia społecznego.</u>
+          <u xml:id="u-18.4" who="#KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras">Podobno jesteśmy społeczeństwem bardzo moralnym, lojalnym i opartym na wartościach chrześcijańskich, niemniej nie widać tego jakoś w stosunku do seniorów. Problem ageizmu w Polsce jest problemem bardzo ważnym, dlatego że ta dyskryminacja jest zarówno autentycznie – nazwijmy to tak – fizycznie widoczna, ale ona jest też w sferze symbolicznej. Na przykład nie zatrudnia się ludzi starszych, jak chcą pracować, bo są już na emeryturze. Nie mogą poradzić sobie z pewnymi barierami architektonicznymi czy też, tak jak już tu powiedziała pani psycholog obecna na sali, osoby z chorobą Parkinsona nie wyjdą z domu.</u>
+          <u xml:id="u-18.5" who="#KierownikklinikiIPiNTadeuszPietras">Zatem oprócz działań z zakresu kompetencji stricte MZ i MRiPS ważne znaczenie ma edukacja, bo ci młodzi ludzie, którzy wypowiadają takie poglądy, też kiedyś będą starzy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Dziękuję, panie profesorze. Czy są jeszcze głosy w dyskusji?</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Myślę, że dzisiaj naprawdę wyczerpująco omówiliśmy ten temat, dlatego też bardzo serdecznie dziękuję za wszystkie głosy oraz za przybycie paniom i panom posłom, jak i zaproszonym gościom.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelRychlik">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia. Zamykam posiedzenie podkomisji. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr3s/201923-sjm-zdr3s-00020-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr3s/201923-sjm-zdr3s-00020-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..660e2d7
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr3s/201923-sjm-zdr3s-00020-01/header.xml
@@ -0,0 +1,61 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-zdr3s-00020-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw zdrowia publicznego /nr 20/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw zdrowia publicznego /nr 20/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ZDR3S">20</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu MZ Dariusz Poznański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia Dariusz Poznański</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski" role="speaker">
+        <persName>Ekspert Federacji Przedsiębiorców Polskich Wojciech Wiśniewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesIGFarmacjaPolskaIrenaRej" role="speaker">
+        <persName>Prezes IG „Farmacja Polska” Irena Rej</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej" role="speaker">
+        <persName>Prezes Izby Gospodarczej „Farmacja Polska” Irena Rej</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesOFODorotaKorycinska" role="speaker">
+        <persName>Prezes OFO Dorota Korycińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesOgolnopolskiejFederacjiOnkologicznejDorotaKorycinska" role="speaker">
+        <persName>Prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej Dorota Korycińska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyposelMarekHok" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący poseł Marek Hok</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon" role="speaker">
+        <persName>Radna powiatu mińskiego Alicja Cichoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RzecznikStowarzyszenianaRzeczWalkizChorobamiNowotworowymiSANITASAleksandraRudnicka" role="speaker">
+        <persName>Rzecznik Stowarzyszenia na Rzecz Walki z Chorobami Nowotworowymi SANITAS Aleksandra Rudnicka</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ZDR3S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw zdrowia publicznego</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr3s/201923-sjm-zdr3s-00020-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr3s/201923-sjm-zdr3s-00020-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..5e8416e
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr3s/201923-sjm-zdr3s-00020-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,216 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Szanowni państwo, pozwolę sobie już rozpocząć nasze dzisiejsze spotkanie. Otwieram posiedzenie podkomisji stałej do spraw zdrowia publicznego. Chciałbym przywitać członków podkomisji – koleżanki parlamentarzystki, panie posłanki i panów posłów. Stwierdzam kworum, tak więc możemy obradować.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje rozpatrzenie informacji na temat stanu wdrożenia oraz popularyzacji programu szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV. Będzie to przedstawione przez przedstawiciela ministra zdrowia. Oczywiście później będzie dyskusja.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Bardzo się cieszę, że terminowo zdążyliśmy z tym dzisiejszym posiedzeniem, ponieważ otrzymaliśmy informację, że z dniem 1 czerwca br. zaczną się te szczepienia powszechne, dobrowolne i darmowe dla polskich dzieci, dla dziewcząt i chłopców. Czekaliśmy na to wiele lat.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Krótko wprowadzając, chyba nie muszę nikomu mówić o tym, jaki jest problem, jeżeli chodzi o brodawczaka ludzkiego HPV, o raka szyjki macicy, i nie tylko raka szyjki, bo to są również choroby pochwy i sromu, choroby nowotworowe głowy i szyi, i odbytnicy. Tak więc jest to problem, o którym mówimy od wielu, wielu lat i czekaliśmy przez wiele lat na to, aby te szczepienia stały się dostępne, powszechne, na razie dobrowolne – mam nadzieję, że z dobrym efektem – a przede wszystkim darmowe.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Pierwsze szczepionki powstały i zostały zastosowane w Europie i Stanach Zjednoczonych, jak państwo doskonale wiecie, już w roku 2006 i świat zaczął szczepić w 2007/2008 r. Mamy też swój wkład w postaci szczepienia w 2007 r., jeżeli państwo pamiętacie, przez samorząd. Tak to się odbyło. W Polkowicach były pierwsze szczepienia dla dzieci z tej miejscowości.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">My od wielu lat czekaliśmy, aż będziemy przygotowani do tych szczepień. Czekaliśmy też długo na to, aby te szczepienia były w Narodowym Programie Szczepień. W roku 2020, jak pamiętamy, Narodowa Strategia Onkologiczna – program na lata 2020–2030  – już wtedy informowała nas wszystkich, że w roku 2021 będziemy szczepili dziewczęta, a po pięciu latach i chłopców. Mamy rok 2023 i 3 stycznia – jeśli dobrze pamiętam  – pan minister podał informację, że od pierwszego będziemy szczepili, z czego chyba wszyscy bardzo się cieszymy.</u>
+          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Jest to jednak problem olbrzymi i myślę, że jeżeli spotka się to z dobrym odzewem, a przede wszystkim z promocją tych szczepień, czego się obawiamy, to moglibyśmy dogonić trochę Europę i świat, bo jak wiemy, takie kraje jak Australia, Nowa Zelandia czy takie kraje europejskie jak Szwecja, Francja czy Wielka Brytania – po szczepieniu pierwsze, najwcześniejsze efekty są po 10 latach – mówią o spadku zachorowalności na raka szyjki macicy w graniach 80%–90%. To choroba, która chyba dla nas wszystkich jako lekarzy i organizatorów ochrony zdrowia jest takim trochę wyrzutem, że cały świat z tym się uporał, a my czekamy na te właśnie szczepienia, które powinny w zdecydowany sposób zmniejszyć liczbę zachorowań. A rocznie mamy od 2,5 do 3 tys. nowych zachorowań, dużo zgonów – chyba około 1,5 tys. Na świecie jest to 4 miejsce, jeżeli chodzi o liczbę występowania nowotworów, 5 w Europie, a w Polsce 6 i 7, przy bardzo dużej niestety śmiertelności, na co chyba też się składa nasza bardzo słaba prewencja pierwotna, czyli szczepienia, a przede wszystkim cytologia, która u nas jako badanie wykonywana jest w bardzo małym procencie zgłaszalności przez pacjentki, bo przy 30%–40%. Kraje europejskie już dawno mają poziom 80%–90%. Jednak jest iskierka nadziei i w związku z tym cieszę się, że możemy dzisiaj o tym mówić.</u>
+          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Chciałbym państwa serdecznie przywitać. Przepraszam, że nie będę wymieniał wszystkich państwa z nazwiska i funkcji, ale jest dużo zaproszonych gości i dlatego przy wystąpieniach będę prosił o przedstawienie się do mikrofonu. Jest to oczywiście potrzebne do protokołu.</u>
+          <u xml:id="u-1.8" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Chciałbym rozpocząć oczywiście od sprawozdania przygotowanego przez Ministerstwo Zdrowia. Jest pełnomocnictwo dla pana dyrektora Poznańskiego, który przedstawi państwu tę informację. Panie dyrektorze, od pana byśmy zaczęli. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Bardzo dziękuję. Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo posłowie, szanowni państwo, postaram się w miarę krótko i konkretnie, bo przychodzimy tutaj już z takimi rzeczami, które są ustalone. Tak jak pan przewodniczący wspomniał, 1 czerwca br. to jest ta data, kiedy program powinien ruszyć. Zgodnie ze znowelizowaną pod koniec ubiegłego roku ustawą o Funduszu Medycznym, finansowanie tych szczepionek będzie możliwe właśnie ze źródeł tego funduszu, żeby ten postulat bezpłatności zrealizować. Jak wiemy, te szczepionki nie są bardzo tanie, w związku z czym w chwili obecnej liczba osób w populacji, która jest zaszczepiona – ten poziom zaszczepienia – mimo wspierania różnymi programami samorządowymi nie jest absolutnie wystarczająca i w zasadzie nie przekracza 1%. Natomiast tutaj będziemy zabezpieczać taką liczbę szczepionek, która będzie niezbędna do odpowiedzenia na zapotrzebowanie w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o przepisy prawne, to całe otoczenie w zasadzie jest już przygotowane, czyli źródło finansowania jest wskazane w Funduszu Medycznym. Jest wydane obwieszczenie ministra zdrowia na podstawie tej ustawy, która wskazuje, że to objęcie finansowaniem ze środków Funduszu Medycznego rusza właśnie 1 czerwca br.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Przyjęliśmy takie założenie po dyskusjach z wieloma gremiami ekspertów, żeby mając na uwadze charakterystykę produktu leczniczego tych szczepionek, które są dostępne na polskim rynku, rozpocząć realizację szczepień w grupach wiekowych 12–13-letnich dziewcząt i chłopców do ukończenia 14 r.ż. Z uwagi na kwestię przyjmowania drugiej szczepionki, schemat będzie dwudawkowy. Te szczepienia będą wykonywane – tak jak inne szczepienia pediatryczne – w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Kwalifikacja do szczepienia będzie realizowana przez lekarza, a wykonanie podobnie, przez ten personel medyczny, który jest uprawniony obecnie do wykonania szczepienia u dzieci.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o logistykę dystrybucji szczepień, to z uwagi na to, że od bardzo dawna jest ułożony sposób działania Programu Szczepień Ochronnych, czyli zakup centralny szczepionek, dystrybucja do centralnej bazy rezerw z pośrednictwem różnych hurtowni farmaceutycznych, później wydanie do wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych a następnie wydawanie do podmiotów leczniczych zgodnie z zapotrzebowaniami, ten sposób działania też jest powielony, żeby nie komplikować tej sytuacji, żeby ten model dystrybucji był jak najprostszy i korzystał z tego, do czego wszyscy są przyzwyczajeni. Tak więc ta dystrybucja będzie absolutnie bezpłatna, z wykorzystaniem właśnie tych kanałów funkcjonujących obecnie. Wykonanie, samo zaszczepienie, koszt szczepionki, to będzie po stronie państwa. Tutaj oczywiście żadnej odpłatności ze strony pacjentów nie będzie.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">To, co teraz jest przed nami, to etap zakupu szczepionek. Jesteśmy na ostatnim etapie przygotowania procedury przetargowej i ogłoszenia zamówienia publicznego.  Z uwagi na to, że są tam informacje, które nie powinny być ujawnione przed ogłoszeniem tego postępowania, nie będę mógł państwu powiedzieć, jakie są nasze założenia.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o liczbę czy specyfikację warunków, to będzie publicznie dostępne w momencie opublikowania tego ogłoszenia, myślę, że w ciągu maksymalnie kilkunastu dni. Będzie to więc rozpoczęte, a doświadczenia, jeżeli chodzi o zakup tych szczepionek, mamy analogiczne jak w Programie Szczepień Ochronnych w zakresie pozostałych szczepionek pediatrycznych. Nie przewidujemy więc jakichś szczególnych komplikacji, mając na uwadze właśnie te wskazane terminy. Jeżeli więc chodzi o odstępność, to szczepionki będą dystrybuowane.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o wykonanie, to też nie trzeba będzie jakichś dodatkowych konkursów ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia na nowych świadczeniodawców. To po prostu gabinety podstawowej opieki zdrowotnej będą do tych szczepień kwalifikować i je wykonywać.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Niezwykle ważne jest też to, co będzie wpływało na poziom zaszczepienia. Liczymy na to, że będzie on jak najwyższy. Jeżeli padnie pytanie, ile zakładamy, to pozwolę sobie nie odpowiedzieć tak dokładnie, czy to będzie... Naszym poziomem marzeń byłoby na pewno 70%. Jest to taki wysoki poziom, który widzimy w niektórych państwach zachodnich. Będziemy zachęcać, będziemy liczyć też na współpracę ze środowiskiem podstawowej opieki zdrowotnej. Jesteśmy też oczywiście ramię w ramię z Państwową Inspekcją Sanitarną. Bardzo nam zależy na tym, żeby ten poziom zaszczepienia był jak najwyższy, bo tu kwestia jest wprost proporcjonalna – im wyższy poziom zaszczepienia, tym większa ochrona, tym mniej zachorowań na nowotwory i innych konsekwencji zdrowotnych.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jest też przygotowywana z naszej strony szeroka kampania informacyjna z wykorzystaniem oczywiście internetowych i tradycyjnych, wszelakich kanałów dotarcia. Przetarg też jest przygotowany. Mamy środki zaplanowane i myślę, że w ciągu kilku czy kilkunastu dni zamówienie publiczne na tę kampanię będzie ogłoszone.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Współpracujemy też z Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakładem Higieny, który prowadzi w ramach Narodowego Programu Zdrowia portal szczepienia.info. Też tutaj będzie wsparcie w takich działaniach edukacyjnych. Jeżeli ktoś będzie chciał zasięgnąć więcej informacji zweryfikowanych naukowo, napisanych przyjaznym językiem, to jak najbardziej na portalu szczepienia.info te informacje będą.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">Jestem przekonany, że również na naszej stronie internetowej będzie specjalna zakładka, którą będziemy uzupełniali, gdzie będą różne odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, czy to ze strony pacjentów czy świadczeniodawców. Zatem pełne wsparcie informacyjne w naszym zakresie będzie. Liczymy też na to, że te środowiska, które w swojej działalności statutowej mają działalność prozdrowotną, też włączą się i chęć do szczepienia będą promować.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#DyrektorDepartamentuZdrowiaPublicznegoMinisterstwaZdrowiaDariuszPoznanski">To tyle tytułem konkretnych informacji. Jeżeli są do nas jakieś pytania, to jesteśmy do dyspozycji. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo, panie dyrektorze. Oczywiście naszym celem i celem tego programu – tak jak wyczytałem – jest przynajmniej 50% zaszczepienia w tym roku, w którym będziemy to wprowadzali, a do 2028 r. nawet 60%.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Jest też taka informacja Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, że jeżeli te szczepienia będą szły nie najlepiej – tak było przynajmniej, jeżeli chodzi o szczepienia przeciw COVID-19 – rozważa się nawet zrobić to jako szczepienia obowiązkowe, co już chyba jest dużym problemem dla nas wszystkich. Boję się bowiem o dystrybucję i promocję tych szczepionek.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Przecież państwo doskonale wiecie, że jeżeli chodzi o zgłaszalność jest coraz gorzej i w roku 2021 ponad 63 tys. dzieci nie było szczepionych z obowiązkowego kalendarza szczepień. To jest 20 razy więcej niż w roku 2009. Widzimy więc, jaka jest skala tego problemu.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Jest więc olbrzymie zdanie, jeśli chodzi o promocję tych szczepień, o dotarcie do wszystkich, którzy powinni te szczepienia wykonywać, a opieramy się właściwie na POZ. Nie ma w szkołach gabinetów lekarskich, pielęgniarskich, gdzie kiedyś, lat temu wiele, wykonywano wszystkie szczepienia. Myślę jednak, że państwo do doskonale rozwiążecie, na co bardzo liczymy.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Otwieram dyskusję. Czy pani posłanka, pan poseł, ktoś z parlamentarzystów chce spytać? Jeżeli nie, to przechodzimy do dyskusji. Jeżeli jest z nami konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej, to chcielibyśmy usłyszeć ten głos. Jeżeli nie, to otwieram dyskusję. Proszę tylko się zgłaszać do mikrofonu z funkcji i nazwiska. To jest potrzebne do naszego raportowania. Bardzo proszę, pani Korycińska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrezesOgolnopolskiejFederacjiOnkologicznejDorotaKorycinska">Dzień dobry państwu. Dzień dobry, panie przewodniczący. Bardzo dziękuję za możliwość uczestniczenia w tym spotkaniu i za możliwość zadawania pytań. Mam pytania do pana dyrektora Poznańskiego. One są również w pewnym sensie kontynuacją, może uzupełnieniem a może własnymi refleksjami w odniesieniu do tego, co powiedział pan przewodniczący posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrezesOgolnopolskiejFederacjiOnkologicznejDorotaKorycinska">Panie dyrektorze, szczerze mówiąc, trochę śmiem wątpić, że te szczepienia tak dobrze się udadzą. Gratuluję optymizmu. Oczywiście to jest doskonała rzecz, że wreszcie są wprowadzone te szczepienia. Zdaje się, że w stosunku do tego, co jest zapiane w Narodowej Strategii Onkologicznej, o dwa lata za późno, ale powiedzmy, że lepiej późno niż wcale, więc dobrze, że one są. Natomiast bardzo mnie martwi to, że nie ma żadnej promocji i kampania informacyjna, o której pan dyrektor powiedział, w zupełności nie wystarczy biorąc pod uwagę właśnie te aspekty, o których mówił pan przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrezesOgolnopolskiejFederacjiOnkologicznejDorotaKorycinska">Nam jest potrzebna edukacja. Edukacja dzieci, ale przede wszystkim edukacja rodzicielska. To mają być szczepione dzieci. Chciałabym więc zapytać, czy Ministerstwo Zdrowia planuje wprowadzić edukację dla rodziców o tym, dlaczego warto zaszczepić dzieci, dlaczego chłopców, bo pamiętam jeszcze niedaną dyskusję na ten temat, kiedy był szok. Mamy tak niski poziom wiedzy zdrowotnej w Polsce, że bardzo duża część społeczeństwa nie rozumie, po co szczepienie przeciw HPV dla chłopców. W związku z tym chciałabym zapytać, czy państwo w ogóle planują jakąkolwiek kampanię edukacyjną, bo od edukacji musimy zacząć, poprzez informację. Biorąc więc pod uwagę to wszystko, co do tej pory miało miejsce, śmiem wątpić.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PrezesOgolnopolskiejFederacjiOnkologicznejDorotaKorycinska">Chciałabym też zapytać, jakie mniej więcej środki finansowe chcą państwo przeznaczyć na tę kampanię reklamową, promocyjną, edukacyjną czy informacyjną. I czy do tej pory w ministerstwie był jakiś zwyczaj dokonywania analizy skuteczności kampanii informacyjnych, promocyjnych, które się odbywają, jak to ma wyglądać. Przyznam bowiem szczerze, że te wszystkie kampanie – proszę wybaczyć – są siermiężne. One nikogo nie przekonają. One są schematyczne. Nie ma nic, co zachęciłoby ludzi do jakichkolwiek działań prozdrowotnych. Mało tego, jaką państwo planują zrobić grupę docelową odbiorców tej kampanii. Czy to ma być po prostu w mediach społecznościowych? Czyli, w których mediach? Do kogo ma to być kierowane? Do jakich grup wiekowych? Czy do rodziców, czy do młodzieży, czy do nauczycieli, czy do lekarzy POZ-u? Będę zobowiązana za uzyskanie odpowiedzi na te pytania.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PrezesOgolnopolskiejFederacjiOnkologicznejDorotaKorycinska">I jeszcze chciałabym zapytać, bo usłyszałam tutaj, że zaledwie 1% osób się zaszczepiło, natomiast można było uzyskać 50-procentową refundację, jeżeli dobrze pamiętam. Czy tak? Chciałabym się dowiedzieć, ile osób skorzystało z tej 50-procentowej refundacji i czy uzyskano jakieś informacje zwrotne na temat skuteczności informacji, której ja musiałam sama poszukać, żeby znaleźć, czy w ogóle jest promowana. Nawet ta możliwość z 50-procentową refundacją. Kiepsko to wyglądało. Niemniej jednak, ile kosztowało szerzenie tej informacji – trudno mi to uznać za reklamę. Będę zobowiązana za odpowiedź na pytanie, ile osób skorzystało z tej refundowanej szczepionki i ile kosztowała promocja tej szczepionki w ramach refundacji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Myślę – jeżeli dobrze zauważyłem – że do tego chciałby odnieść się pan profesor Marszałek. Czy tak? Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Konsultant krajowy w dziedzinie patomorfologii Andrzej Marszałek:</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Tak. Szanowni państwo, dziękuję za zaproszenie. Andrzej Marszałek, konsultant w dziedzinie patomorfologii. Jestem szczęśliwy słysząc, że szczepienie od razu startuje dla chłopców i dla dziewcząt, dlatego że swego czasu było takie przekonanie, że to ofiary roznosicieli męskich – że tak powiem – mają być szczepione, a tak naprawdę trzeba uderzyć w wektor, czyli w mężczyznę, który najczęściej jest roznosicielem tego wirusa.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Niemniej jednak jest jeszcze druga rzecz, o której zapominamy, że obojętnie od naszych przekonań pewne trendy są już widoczne na całym świecie i młodzi mężczyźni minus  40 zaczynają chorować na raka gardła środkowego. Dotyczy to również kobiet, ale trochę częściej mężczyzn, i to też ma związek z wirusem HPV. Jeżeli więc myślimy o działaniach populacyjnych, to myślę, że szczepienia trzeba prowadzić docelowo jako kalendarz szczepień obowiązkowych w obu grupach mężczyzn i kobiet, czyli dzieci – chłopców i dziewcząt.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Natomiast zwracam uwagę na jeszcze jedną rzecz, że jeżeli myślimy o wprowadzeniu szczepienia HPV jako elementu prewencji chorób HPV-zależnych w różnych lokalizacjach, nie tylko nowotworów, to trzeba również się zastanowić nad, za jakiś czas  – 5 lub 10 lat – zmianą schematu postępowania z profilaktyką raka szyjki macicy i z wykonywaniem testów w tym schemacie, który w tej chwili idzie, albo cytologii tradycyjnej, albo cytologii na podłożu płynnym, gdzie też wykonuje się test w kierunku HPV. To są kolejne działania za jakiś czas, długofalowe, niemniej jednak cieszę się, że początkowy pomysł szczepienia najpierw dziewcząt, a dopiero po jakimś czasie chłopców upadł i że obie grupy są w tej chwili szczepione, bo tak naprawdę grupą docelową jest całe społeczeństwo. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Rzeczywiście tam było zapisane, że chłopcy po czterech latach, ale dzięki tym dyskusjom udało się spowodować, że będziemy mieli te szczepienia dla dziewcząt i chłopców. I tak jak pan profesor mówił, mnie też się wydaje, że gdyby te szczepienia HPV były w przyszłość obowiązkowe, to byłyby może bardziej skuteczne niż te, które teraz będą dobrowolne, bezpłatne, powszechne, ale wiemy – co powiedziałem – jaka jest zgłaszalność na wszystkie szczepienia dobrowolne, jak one wyglądają. Pani...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#RzecznikStowarzyszenianaRzeczWalkizChorobamiNowotworowymiSANITASAleksandraRudnicka">Aleksandra Rudnicka, Rzecznik Stowarzyszenia SANITAS, które od dwóch lat działa bardzo skutecznie, myślę, na rzecz właśnie wprowadzenia szczepień. Wraz z państwem przechodziliśmy wszystkie etapy dotyczące trudności ze znalezieniem środków na płacenie i odpowiedzi na różne pytania dotyczące organizacji. Bardzo też cieszymy się z tego, że są szczepione dwa roczniki, chłopcy i dziewczęta, co – mam nadzieję – pozwoli wyrównać te dwa zaległe lata, kiedy szczepienia nie zostały wprowadzone.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#RzecznikStowarzyszenianaRzeczWalkizChorobamiNowotworowymiSANITASAleksandraRudnicka">Natomiast mam pytanie, bo koleżanka tutaj zadała bardzo szerokie pytanie dotyczące kampanii. My również będziemy prosić na posiedzeniu Rady Organizacji Pacjentów o przedstawienie nam, jak ta kampania będzie wyglądała. Natomiast ja mam pytanie dotyczące jakości tych szczepień, bo nie wiem, czy to jest nadal tajemnica, ale jest tajemnicą poliszynela, że będą dwie szczepionki – dwuwalentna i dziewięciowalenta. Chodzi mi o to, jaki wpływ będą mieli na wybór szczepionki rodzice, bo to nie dzieci, a rodzice będą decydowali, jaką szczepionką będą szczepione dzieci. Czy lekarz będzie miał dostarczone obie szczepionki i będzie przekazywał pełną informacje na temat ich wartości klinicznej? Jak państwo to planujecie? Ta jakość jest bardzo ważna, bo przy tym przetargu chodzi nie tylko o cenę, ale o wartość farmakoekonomiczną – o przyszłość, o perspektywiczność, o to, jak te szczepionki działają, jak szeroki mają zakres, żeby ta pełna informacja do rodziców docierała. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Jeszcze jedno pytanie. Bardzo proszę panią i później poproszę pana dyrektora, żeby nie pogubił się w tych pytaniach, bo jest ich sporo. Bardzo proszę. Tylko przedstawić się proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon">Dziękuję, panie przewodniczący. Alicja Cichoń. Jestem z Mińska Mazowieckiego i jestem zarówno przewodniczącą Komisji Zdrowia w Radzie Powiatu Mińskiego, jak i pracownikiem urzędu miasta i miałam tę przyjemność, że w 2015 r. pisałam pierwszy program samorządowy dla nas, młodych mieszkanek Mińska, odnośnie do szczepień przeciwko HPV. Zanim rozwinę swoją wypowiedź, chciałabym tylko zapytać, bo umknęło mi, czy była mowa o grupie wiekowej, do której kierowany będzie ten program... Jaka?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">11–12, jeżeli dobrze...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon">11–12...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Czyli 12–13-letnia młodzież.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon">Dobrze. Jeżeli chodzi o kampanię społeczną, o promocję – bardzo dobry głos pani przedmówczyni. Niezwykle mocny nacisk trzeba położyć na tę kampanię promocyjną, ponieważ, drodzy państwo, u nas wyszczepialność była rzędu 60%, co na tak rozwinięte miasto jak nasze było naprawdę wyszczepialnością niewielką. My spodziewaliśmy się większej.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon">Argumenty, które słyszeliśmy – i pozwolę sobie na ich przytoczenie – to chociażby to. W pewnych kręgach społecznych wmawiano rodzicom, że jeżeli dziewczynka zostanie zaszczepiona tą szczepionką, to będzie bardziej rozwiązła. Wręcz zrównywano to szczepienie z antykoncepcją zupełnie bzdurnie. Dlatego ta promocja to nie tyle do młodzieży, ile przede wszystkim do rodziców. Do młodzieży oczywiście również, ponieważ ta młodzież za chwilę będzie rodzicami i to na nich też spoczywa odpowiedzialność rozwinięcia swojej wiedzy i zadbania o siebie i następne pokolenia.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon">W kwestii szczepień to ja myślę, że to też jest duża praca nad inspekcjami sanitarnymi. Ponieważ my w radzie powiatu otrzymujemy raz do roku takie raporty zbiorcze za rok poprzedni, to kiedy kierowałam moje pytania o to, jak stacja sanitarno-epidemiologiczna reaguje na wzrost liczby dzieci, które nie są poddawane szczepieniom obowiązkowym, otrzymywałam odpowiedź, że nic z tym nie robią, bo nic nie mogą, co nie do końca jest prawdą. Natomiast mam wrażenie, że zbyt lekko w tej instytucji do tego się podchodzi. Nie mówię, że od razu trzeba nie wiadomo jak karać, ale to też jest kwestia edukacyjna – naprawdę mocniejszy nacisk położony na to, że dzieci powinniśmy szczepić.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#RadnapowiatuminskiegoAlicjaCichon">Nie wiem, ekspertem nie jestem, ale wydaje mi się, że w przypadku szczepień HPV i tego programu, który bardzo dobrze, że wejdzie, równolegle można by też położyć nacisk na promocję badań cytologicznych. Miałam tę przyjemność, że skorzystałam z tego dokładniejszego badania, bo samorząd województwa mazowieckiego wprowadził takie dofinansowanie, z którego mieszkanki Mazowsza mogły skorzystać. Skorzystałam i jestem spokojniejsza na najbliższe lata. Tak mi się wydaje, że być może te dwa tematy powinny gdzieś się zazębiać i razem iść. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Myślę, że pan dyrektor mógłby częściowo zacząć odpowiadać i dalej oczywiście będziemy pytali. Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Bardzo dziękuję. To może zacznę od tego, o czym myślimy, żeby podnieść poziom zaszczepienia i w jaki sposób przeciwdziałać powstawaniu i utrwalaniu się takich postaw czy to wahających czy wręcz antyszczepionkowych. Myślę, że mamy takie doświadczenia i przemyślenia, jeżeli chodzi o mamy, które przyjechały do nas z Ukrainy i urodziły dzieci w ostatnich 12 miesiącach. Szczepienia wykonywane w tej populacji są rejestrowane w postaci Elektronicznej Karty Szczepień, więc mamy tutaj bardzo szczegółowe informacje i na bieżąco, jeśli chodzi o ten poziom zaszczepienia. Wiemy to ze strony ukraińskiej, ale też z badań UNICEF-u – społeczeństwo ukraińskie jest nastawione najbardziej antyszczepionkowo na świecie.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Faktycznie mamy w Polsce kilkaset tysięcy dzieci z Ukrainy w wieku do 18 r.ż., które w zasadzie po trzech miesiącach powinny mieć uzupełniane obligatoryjnie kalendarz szczepień, natomiast widzimy bardzo dużą niechęć, jeżeli chodzi o korzystanie z tego uzupełniania kalendarza szczepień u dzieci, które mają kilka czy kilkanaście lat. Zainteresowanie czy też z różnych względów docieranie do gabinetów, żeby się zaszczepić, faktycznie jest na niskim poziomie. Widzimy natomiast, że bardzo skutecznie działa edukacja na oddziałach ginekologiczno-położniczych, bo sprawdzaliśmy – poziom zaczepienia po urodzeniu dziecka w Polsce, nie pamiętam, 2 czy 3 tysiące... No powiedzmy, kilka tysięcy... Tu mi koleżanka podpowiada, że ponad 4 tys. dzieci urodziło się w Polsce po rozpoczęciu wojny i gdy sprawdzaliśmy na tych oddziałach, to okazuje się, że poziom zaszczepienia w tej populacji w zasadzie nie odbiega od poziomu w populacji polskiej. Czyli udaje się te młode, świeżo upieczone mamy zachęcić do tego, żeby to szczepienie było wykonane. I zastanawiamy się nad tym. To jeszcze nie jest w jakiejś formule projektowej czy rzeczy, która została już postanowiona i będzie wdrażana, ale jesteśmy przekonani, że właśnie ten moment na taką edukację wspierającą postawy proszczepienne w tych pierwszych dwóch dobach – bo szczepienie przeciwko gruźlicy i WZW  typu B jest wykonywane w pierwszej i drugiej dobie... Widzimy, że tutaj ta edukacja działa.  No i im to jest później, tym ta możliwość przekonywania rodziców wydaje się coraz bardziej ograniczona.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Oczywiście kampania też będzie... Koleżanka nie bardzo chce mi pozwolić, żebym powiedział, ile środków jest przewidzianych na przetarg, ale ta informacja w ciągu tygodnia czy dwóch pewnie się pojawi. Nie jest to mała kampania. Oczywiście nie jest to też kampania za 500 mln, bo na to nas jeszcze nie stać. Niemniej jednak nie będzie tak, że to będzie jedna kampania, która zadziała miesiąc–dwa i skończymy, tylko te działania po naszej stronie i naszych instytucji wspierających – Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – będą cały czas realizowane.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Edukacja dla rodziców. Obecnie mamy na to nowy pomysł. Jestem przekonany, patrząc właśnie na te doświadczenia z ostatnich trudnych miesięcy, że jest jakiś asumpt do założenia, że taka edukacja w tym otoczeniu może mieć dużą efektywność.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Odpowiadając na pytania pani prezes Doroty Korycińskiej, to odnośnie do pomiaru efektywności kampanii, jeżeli chodzi o takie działania wpływające na zachowania prozdrowotne czy antyzdrowotne, to w zasadzie najłatwiej jest przyjąć taki pomiar wskaźników docierania, czyli zasięgi. Natomiast w takim ujęciu jednostkowym czy populacyjnym, to jest już znacznie trudniej odpowiedzieć na pytanie, na przykład, o ile mniej czy więcej nowotworów z tytułu tej kampanii w Polsce zostało wykrytych, bo tutaj też jest tak jak przy każdym badaniu przesiewowym. Jeżeli wdraża się jakieś nowe badanie przesiewowe, to oczywiście jest ten efekt, że tych zachorowań jest więcej, więc tutaj czasem taka informacja może być nieintuicyjna, tylko właśnie działająca w drugą stronę.</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">No i też jest kwestia tego, jeśli chodzi o taki pomiar, że pewnie budżet na ten pomiar musielibyśmy przewidzieć w dużym... To by też dużo kosztowało – sprawdzenie tej efektywności kampanii i dotarcie do osób, które były nią objęte. To byłby bardzo duży koszt, więc oprócz kampanii, które są niezwykle potrzebne – działania informacyjne, edukacyjne, promujące – musimy w bardzo dużym stopniu postawić na tę bezpośrednią interakcję personelu medycznego z rodzicami. No i tutaj grupą docelową przede wszystkim będą osoby dorosłe w wieku 35–50 lat, bo to są właśnie ci rodzice dzieci, które urodziły się w 2010 czy w 2011 r., które będą objęte szczepieniami.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Ten 1%, o którym mówiłem, ta niewielka liczba, to właśnie jest informacja z refundacji. Prawdopodobnie tych szczepień w Polsce jest wykonanych więcej w ramach programów samorządowych, miejskich, powiatowych czy wojewódzkich. Tutaj jest trochę tych programów, natomiast wykonanie tego szczepienia jakby nie wiąże się z koniecznością zaraportowania tego do Narodowego Funduszu Zdrowia czy gdziekolwiek. Chcemy też tę sytuację zmienić, żeby mieć pełny obraz tego, co jest realizowane w Polsce. I chcielibyśmy, jeśli chodzi o te Elektroniczne Karty Szczepień, o których mówiłem, żeby może w ciągu roku to nam się udało. Jest to w założeniach jednego z projektów ustaw, który jest procedowany, żeby skończyć z papierową dokumentacją, jeżeli chodzi o szczepienia i przejść po prostu wyłącznie na Elektroniczne Karty Szczepień, żebyśmy na bieżąco wiedzieli, jak wygląda poziom zaszczepienia.</u>
+          <u xml:id="u-14.7" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Odnosząc się też do tej liczby, że 60 tys. rodziców uchyla się od szczepienia, to znaczy, w tej grupie być może jest jakaś część rodziców, którzy nie mają dziecka zapisanego do podstawowej opieki zdrowotnej, ale wykonali to szczepienie prywatnie szczepionką więcej walentą niż jest u nas dostępna w ramach programu szczepień ochronnych, bo taka możliwość jest. Jednak w sytuacji dysponowania informacjami z Elektronicznej Karty Szczepień będziemy na bieżąco wiedzieli, jeżeli chodzi o każde dziecko, czy w danym roku ten obowiązek szczepienia został zrealizowany czy nie.</u>
+          <u xml:id="u-14.8" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Tutaj pani przewodnicząca Alicja Cichoń wspominała, że ze strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej była taka informacja, że niewiele może zrobić. To pan minister Merkisz, zastępca głównego inspektora sanitarnego, który siedzi po mojej lewej stronie, na pewno... Nie wiem, czy będzie chciał się odnieść, ale pozwolę sobie jakby w imieniu inspekcji sanitarnej wypowiedzieć się, że to jest tak, że inspekcja bardzo wiele działań realizuje zanim sięgnie po tę ostateczność, czyli właśnie ten egzekucyjny nakaz szczepienia, działanie na drodze egzekucji administracyjnej. Bardzo wiele stacji ma naprawdę świetne efekty, jeśli chodzi o zachęcanie rodziców, bez wchodzenia na drogę już administracyjnego przymusu. Zatem tutaj inspekcja na pewno bardzo wspiera.</u>
+          <u xml:id="u-14.9" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Czy jeszcze coś? Edukacja dla rodziców...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Panie dyrektorze, będą jeszcze kolejne pytania, to ja może poproszę...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Tak. To może na tyle na razie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">A teraz, jeżeli pan minister... Chwileczkę. Jeżeli pan, bardzo proszę...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Panie przewodniczący, to jeszcze uzupełnienie. Jeżeli chodzi o to, czy dwójka, trójka czy dziewiątka – w skrócie – czyli jaka szczepionka będzie, to wolałbym też nie odpowiadać przed rozstrzygnięciem, a na pewno przed publikacją przetargu, bo to są informacje, których jeszcze nie udostępnimy. Jest to jednak kwestia niedługiego czasu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Jeżeli pan minister Merkisz powie nam, że są tak doskonałe metody, które będą namawiały rodziców do szczepień, to dlaczego tak dużo rodzin rezygnuje z tych szczepień i rośnie ich liczba. Może pan minister będzie uprzejmy nam to wyjaśnić. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Zastępca głównego inspektora sanitarnego Maciej Merkisz:</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dzień dobry panie przewodniczący. Dzień dobry państwo posłowie. Dzień dobry wszystkim osobom zaproszonym.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Chciałbym powiedzieć tak. Całkowicie się zgadzam i tak jest, jak mówił pan dyrektor. Karanie to jest ostateczność. Staramy się prowadzić różnego rodzaju akcje edukacyjne, przekonywanie. Mogę powiedzieć – też nawiążę do tego, o czym mówił pan dyrektor – jestem lekarzem neonatologiem i wiem, ile kosztuje przekonywanie kobiet po porodzie do tego, żeby były zaszczepione. Ale też mogę powiedzieć na podstawie mojego doświadczenia zawodowego – a kilkanaście lat przepracowałem w wydziale noworodkowym – że bardzo mało osób w końcu rezygnowało ze szczepienia. Naprawdę. To może jest pewnego rodzaju slogan, ale tak jest.</u>
+          <u xml:id="u-19.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">To właśnie jest to, o czym państwo mówicie – ta akcja promocyjna, akcja profilaktyczna, przekonywanie. Czasami było bardzo trudno, bo nie zawsze sprawa dotyczyła wyłącznie matki dziecka. Bardzo często to właśnie ojciec dziecka stał bardzo mocno na stanowisku, żeby dziecka nie szczepić. Tak więc ja całkowicie zgadzam się z tym, że szeroka akcja informacyjna ma niezwykle ważną rolę. I tak jak pan dyrektor podkreślił, liczymy na to, że bardzo nam w tym pomoże personel medyczny z tego względu, że jest najbliżej pacjenta i może, i na pewno zrobi tutaj bardzo dużo dobrego.</u>
+          <u xml:id="u-19.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Jako inspekcja też włączymy się – o czym tutaj była mowa – do wszelkiej akcji informacyjnej. Będziemy wykorzystywać różne nasze kanały, które mamy. Także te zawarte w oświacie zdrowotnej, którą mamy w swoim zakresie działania. Będziemy informować zarówno grupę dzieci czy młodzieży, bo prowadzimy także tę edukację w szkołach, jak i rodziców na wszystkich możliwych frontach – że tak to określę – zarówno w mediach społecznościowych, jak i na naszych stronach internetowych, które są bardzo często odwiedzane przez społeczeństwo w środkach masowego przekazu, w różnych innych formach. Oczywiście wiele akcji będziemy robili wspólnie z Ministerstwem Zdrowa, z różnymi innymi organizacjami, które będą zainteresowane tym, żeby w tych akcjach uczestniczyć. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-19.6" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Panie ministrze, myślę, że mamy takie oczekiwania i chyba wielkie szczęście, że jeżeli chodzi o finansowanie tego zadania powinniśmy być w komfortowej sytuacji, ponieważ korzystamy z Funduszu Medycznego – 6 mld zł. Myślę, że nie powinno być kłopotem finansowanie promocji i zakupu szczepionek, szczepienie i tego typu zadania, tym bardziej, że czekaliśmy na nowelizację ustawy o Funduszu Medycznym – dopiero w grudniu ona zafunkcjonowała – która pozwala kupować. Do tej pory nie mogliśmy kupować – my jako państwo – ponieważ były to szczepienia zalecane, a nie obowiązkowe i nie można było tego refundować. Jednak teraz mamy pełną możliwość,  6 mld czeka i myślę, że nie będzie problemów. I tym optymistycznym akcentem chciałbym zaprosić do dalszej dyskusji... Chwileczkę. Pan poseł Rajmund Miller.</u>
+          <u xml:id="u-19.7" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Poseł Rajmund Miller (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-19.8" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Chciałbym powiedzieć tak, że... Moje słowa – nareszcie. Dlaczego tak mówię? Proszę państwa, jestem posłem trzecią kadencję i nareszcie zmieniło się stanowisko Ministerstwa Zdrowia. Pod koniec zeszłej kadencji jeden z wiceministrów na podobnym posiedzeniu powiedział nam rzecz kuriozalną. Na pytanie o konieczności i potrzebie szczepień HPV powiedział, że te szczepienia są nieskuteczne, bo Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nie wydała korzystnej opinii. Czy wyobrażacie to sobie państwo? Wtedy było większe grono profesorów zajmujących się onkologią, ginekologią. I wtedy, kiedy przekonywaliśmy, że na całym świecie – w Australii, Szwecji i gdzieś indziej – zachorowalność na raka szyjki macicy spadła o ponad 90%, uzyskaliśmy takie stanowisko, ale dobrze, że dzisiaj to stanowisko się zmieniło.</u>
+          <u xml:id="u-19.9" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dzisiaj jednak, panie dyrektorze, chciałbym uzyskać od państwa konkretne informacje, bo nawet w tym sprawozdaniu Ministerstwa Zdrowia widzę sprzeczne informacje. Piszecie państwo – może ja nie rozumiem – że od czerwca chcecie objąć te szczepienia finansowaniem, a dalej piszecie, że wszczęcia postępowania zakupu zostało zawieszone z uwagi na konieczność aktualizacji rekomendacji właśnie Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Będą więc te rekomendacje, czy nie będą. Czy państwo nam powiecie...? Ale ja tylko skończę. Dobrze? Taką informację mam, dlatego państwa pytam. Dalej pokazujecie całą drogę dojścia do tego.</u>
+          <u xml:id="u-19.10" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Znając życie i będąc tyle lat tutaj mam wątpliwości odnośnie do tego, czy nie znajdą się po drodze przeszkody, że nam powiedzą – nie, proszę państwa, nie uzyskaliśmy takiej zgody, nie uzyskaliśmy innej zgody i tych szczepień nie będzie. W związku z tym oczekuję od państwa określenia, od kiedy te szczepienia państwo wprowadzicie. To po pierwsze.</u>
+          <u xml:id="u-19.11" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dzisiaj nie mamy wakcynologów, ale chciałbym zapytać państwa, jakie będą przesłanki do wyboru szczepionek. Jeżeli bowiem szczepionka więcej walenta – ośmiowalentna czy szeciowalenta – będzie bardziej skuteczna od dwuwalentnej, to po co wydawać pieniądze na szczepienie, które nie będzie gwarantowało zabezpieczenia dla całej populacji, którą państwo zamierzacie wyszczepić. Jak państwo słyszeli, Fundusz Medyczny to jest dzisiaj między 6 mld zł a 8 mld zł, które leżą na koncie Banku Gospodarstwa Krajowego, które są niewykorzystane. W związku z tym chcemy dokładnie wiedzieć – bo tego też tutaj nie mamy – jakie środki zamierzają państwo do końca roku wydać na zakup tych szczepionek, bo rozumiem, że te szczepionki będą miały też różną cenę.</u>
+          <u xml:id="u-19.12" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">A jeżeli chodzi o to, o czym mówił pan reprezentujący sanepid, to proszę państwa, ja już nie chcę słuchać, bo ostatnio mieliśmy spotkanie zespołu do spraw otyłości i też usłyszeliśmy, że jest przecież wiele przekazów dostępnych w Internecie, można sobie zajrzeć itd. Proszę państwa, napiszcie konkretny plan. Napiszcie plan, nie taki, że docieramy do szkół, tylko ile wydawnictw i do wszystkich szkół w Polsce. Nie do tysiąca szkół, bo szkół jest kilka tysięcy czy więcej, tylko w jaki sposób państwo tę informację chcecie przekazać nauczycielom w szkołach itd., w innych instytucjach, ile zamierzacie państwo wydać na reklamę czy zachęcanie do tego szczepienia na formach publicznych. Doceniam fora internetowe, ale – jak państwo wiecie – na forach internetowych mamy równie aktywnych antyszczepionkowców. Współczuję państwu, bo dzisiaj ci ludzie faktycznie to torpedują.</u>
+          <u xml:id="u-19.13" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">W związku z tym zawracam się do państwa z apelem o to – bo te zamierzenia są bardzo dobre – żebyście przedstawili do tego bardzo dokładny plan realizacji, bo wreszcie zaczynamy robić coś dobrego, ale zrealizujmy to do końca. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-19.14" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Mogę tylko dodać, żebyśmy rzeczywiście zdążyli od czerwca do końca roku objąć tymi szczepieniami tę grupę kilkuset tysięcy dziewcząt i chłopców. Jednak, jak mówię, ja jestem optymistą. Mamy 6 mld zł w Funduszu Medycznym – jestem lekko złośliwy – pokonamy wszystkie przeszkody, nie ma problemu.</u>
+          <u xml:id="u-19.15" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Chciała zabrać głos pani Irena Rej. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Dziękuję bardzo. Witam wszystkich. Irena Rej, Izba Gospodarcza „Farmacja Polska”. Mam kilka konkretnych pytań do pana dyrektora.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Mianowicie, jak duża jest populacja w roczniku 2010/2011, która będzie podlegała szczepieniom. To pierwsze pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Drugie. Pan dyrektor wspomniał, że będzie dwukrotne szczepienie. Czy państwo przewidujecie, że przy pierwszym szczepieniu dziecko, wychodząc z tego szczepienia, będzie miało dany już drugi, dokładny termin, w którym ma się zgłosić, żeby matka to zaplanowała i żeby to szczepienie po prostu było wykonane, bo jedno szczepienie oczywiście nie zamyka sprawy, a wręcz przeciwnie, jakby nie było szczepienia?</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Trzecia rzecz. Jak państwo wiecie, od niedawna farmaceuci dostali przywilej wspomagania w szczepieniach. Dzisiaj pan dyrektor stwierdził, że będą szczepiły wyłącznie placówki POZ, podczas gdy ta duża grupa farmaceutów przeszkolonych, mało tego, mobilnych... Myślę bowiem, że ta grupa jest w stanie nie tylko przyjmować w tych gabinetach, które do tego celu zostały specjalnie przystosowane, ale też może być wyjazdową grupą, która może szczepić. I tutaj chciałabym przejść do następnego punktu.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">A mianowicie, czy państwo rozważali rzecz, którą my wszyscy, starsi znamy z dzieciństwa. My wszyscy szczepiliśmy się w szkołach. Były dwie zalety szczepienia w szkołach. Po pierwsze, nawet jeżeli nie było pielęgniarki w szkole, nawet gdy nie było lekarza w szkole, przyjeżdżała do szkoły ekipa, która po umówieniu się z dyrekcją szkoły szczepiła te dzieci. Drugi element był taki, że dziecko czuło się lepiej w grupie szczepionej niż gdy chodzi z matką do gabinetu.</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Problem uzyskania zgody rodziców na szczepienie dziecka dla szkoły nie jest żadnym problemem, bo dzisiaj jest Librus – dzienniki elektroniczne – gdzie to wszystko można załatwić. Rozmawiałam z dwoma prezesami dużych organizacji, które skupiają szkoły. To szkoły prywatne, między innymi w organizacji STO, gdzie prezes powiedział mi, że chętnie wesprą taką akcję. Chętnie się włączą, chętnie będą namawiali do tych akcji i nie widzą problemu, żeby na przykład komitety rodzicielskie mogły sfinansować przyjście pielęgniarki, która by takie szczepienia wykonała.</u>
+          <u xml:id="u-20.6" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Może zaczekam, aż rozmowa się skończy, bo nie wiem, czy... Tak? No nie wiem, bo potem może coś umknąć.</u>
+          <u xml:id="u-20.7" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Następne moje pytanie. Czy państwo przewidują, że w takich akcjach można korzystać również z tak zwanych wolontariuszy? Mam na myśli studentów V roku? Mówię to z doświadczeń, ponieważ my parę lat temu przeprowadziliśmy na terenie Rzeszowszczyzny taką akcję dotyczącą cukrzycy. Tam właśnie ogromną pomoc udało się uzyskać od studentów V roku. Myślę, że jest to możliwe do rozpropagowania również tutaj i na pewno na taką społeczną pomoc możemy liczyć.</u>
+          <u xml:id="u-20.8" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Pan dyrektor powiedział, że nie wiadomo, jaka będzie szczepionka, że to jest chyba – nie wiem – tajemnica, jeżeli chodzi o przetarg. Myślę, że przetarg jest na to, co państwo wybiorą – za jaką cenę i jaka ilość będzie pertraktowana, natomiast, jakie to mają być szczepionki, to ta dyskusja się toczy.</u>
+          <u xml:id="u-20.9" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Odnośnie do tego, co mówił tutaj pan poseł o opinii HTA, to HTA głównie opierało się na cenie, że ta szczepionka jest tańsza. Porównywano, że jest równie skuteczna ta dwuwalentna jak dziewięciowalentna i tego nikt nie kwestionuje, natomiast 2 a 9 to jest różnica siedmiu patogenów, które tam się znajdują.</u>
+          <u xml:id="u-20.10" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">I to, co mówił tutaj pan profesor – my musimy szczepić również tymi patogenami, które dzisiaj... Nie mówi się o tym, bo to nie jest tylko sprawa dotycząca jednego schorzenia. To jest schorzenie, które dzisiaj – i za kilka lat wyjdzie – dotyczy również gardła i innych części ciała. To nie tylko to, że będziemy mieli na jedno czy dwa wskazania. Ta szczepionka obejmuje więcej wskazań.</u>
+          <u xml:id="u-20.11" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Każda firma, która rejestruje – a wiadomo, że szczepionka jest testowana przez EMA – musi przedstawić dokładnie, jakie patogeny ma odkryte i jakimi patogenami się posługuje. Czyli odnośnie do jakości tego nie możemy dyskutować, bo inaczej EMA nigdy by takiej szczepionki do obrotu na terenie Europy nie dopuściła, a jak wiemy, szczepionką dziewięciowalentną szczepi większość krajów europejskich. Powiem więcej. Szczepionka dwuwalentna – tak jak wyczytaliśmy to – dzisiaj jest wycofywana w kraju producenta, czyli we Francji. Francja przechodzi na szczepionkę dziewięciowalentną, ponieważ chce szerzej podejść do bezpieczeństwa swoich obywateli.</u>
+          <u xml:id="u-20.12" who="#PrezesIzbyGospodarczejFarmacjaPolskaIrenaRej">Wracając jeszcze do tej akcji profilaktycznej, chcę powiedzieć, że nasze środowisko jest bardzo chętne do współpracy w tym zakresie, w zakresie profilaktyki i propagandy. Dzisiaj w Dniu Kobiet odbył się Kongres Zdrowia Kobiet, na którym mówiliśmy również między innymi o zapobieganiu, o profilaktyce i mówiliśmy bardzo dużo o tym, żeby właśnie zaczynać te rozmowy, tę profilaktykę od szkół. Myślę, że to, co będziemy robić – a dzisiaj też mogę powiedzieć w imieniu koalicji „wspólnie dla zdrowia kobiet”, że my mamy już przygotowany plan jakby rekomendacyjnych działań, ale we współpracy ze szkołami. Chętnie służymy naszymi propozycjami i konkretami, które do tej pory zdołaliśmy wypracować jakby antycypując to, że szczepienia wejdą. My już wiemy, jak byśmy chcieli tę dystrybucję robić w zakresie szczepień. Zgłaszamy więc nasz akces do współpracy. Proszę nas nie pomijać. Proszę też pamiętać, że farmaceuci będą tutaj dużą pomocą. Myślę, że to na razie tyle pytań, ile chciałam zadać, a to i tak jest 7 pytań.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Dużo bardzo ważnych pytań. Nie wiem, czy pan dyrektor zdążył je wszystkie zanotować, ale na pewno odpowie. Zanim jednak do tego dojdzie, jeszcze pan Wojciech Wiśniewski, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Uprzejmie dziękuję, panie przewodniczący. Wojciech Wiśniewski, Federacja Przedsiębiorców Polskich.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Na wstępie chciałbym zadeklarować z naszej strony jako największej organizacji pracodawców w Polsce wszelką pomoc w dystrybucji wiedzy, informacji do naszych członków, a za ich pośrednictwem do ich pracowników, bo w końcu to na rodzicach będzie spoczywał szczególny obowiązek w tym kontekście. Proszę więc uznać moją deklarację za niewygasającą, trwałą i wieloletnią, bo jednak wydaje się, że ten wysiłek będzie rozciągnięty na wiele lat.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Przechodząc od tej deklaracji do konkretów, zacznę od uwagi ogólnej. Chciałbym przekonać państwa, że w kontekście komunikacji i marketingu w tym przypadku możemy spokojnie odejść od rozmawiania na ten temat w oderwaniu od liczb. To znaczy, jesteśmy w stanie wyznaczać sobie bardzo konkretne cele, możemy analizować grupy docelowe, możemy audytować skuteczność kampanii komunikacyjnych. Jeżeli Ministerstwo Zdrowia ma jakieś wątpliwości czy nigdy tego nie robiło, z tego co wiem, każdy klub parlamentarny w Sejmie takie badania prowadzi, więc zakładam, że wiedzy na ten temat nie zabraknie i że kilku specjalistów będzie służyć pomocą. Naprawdę warto będzie regularnie audytować działania komunikacyjne, dlatego że najzwyczajniej w świecie jest pewne, że do jednej grupy dotrze się łatwiej, a do innej mniej skutecznie.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Nie ukrywam, że jeżeli chodzi o pytania, będę bazował też na tym, co usłyszałem od pana dyrektora Michała Dzięgielewskiego na posiedzeniu podzespołu ds. ochrony zdrowia Rady Dialogu Społecznego. Chciałbym zapytać o konkretne sprawy dotyczące realizacji szczepień.</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Mianowicie, według relacji dyrektora Dzięgielewskiego ze spotkania sprzed dwóch tygodni, placówki POZ będą otrzymywać wynagrodzenie za realizację szczepień. Chciałbym zapytać, w jakiej wysokości i w jaki sposób ta taryfa za szczepienie zostanie opracowana. Czy to będzie jeszcze decyzja Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, czy też już wiadomo, jaka ta taryfa miałaby być?</u>
+          <u xml:id="u-22.5" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Pan dyrektor Dzięgielewski był też łaskaw powiedzieć, że po pierwszym okresie, kiedy placówki POZ będą otrzymywać płatności za realizację poszczególnych szczepień, zostanie wprowadzony system współczynników korygujących za osiąganie pewnych poziomów wyszczepialności, co zresztą jest chyba niezłym pomysłem. Chciałbym więc zapytać, czy wiadomo, jakie będą te współczynniki korygujące, czyli w jaki sposób będą określone i kiedy zostaną wprowadzone.</u>
+          <u xml:id="u-22.6" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Trzecia rzecz, też z tym związana. Nic nie działa tak dobrze motywująco na świadczeniodawców – i wydaje się, że Narodowy Fundusz Zdrowia uruchamiając portal Zdrowe Dane dokładnie to miał namyśli – jak publikacja informacji o tym, jak radzą sobie poszczególni świadczeniodawcy. Chciałbym więc zapytać, czy biorąc pod uwagę, że nie przekracza to możliwości analitycznych Narodowego Funduszu Zdrowia czy instytucji kreujących politykę zdrowotną zamierzacie państwo opublikować informację o poziomie wyszczepienia albo liczbie zrealizowanych szczepień na poziomie POZ-u. Proszę mi wierzyć, wytworzy się duża konkurencja i jednocześnie może pojawić się oddolne oczekiwanie od świadczeniodawców realizacji tych szczepień. Nie widzę bowiem powodu, dla którego populacja, która jest przypisana do jednej placówki POZ-u, miałaby osiągać gorsze wyniki aniżeli populacja przypisana do innej, a to nic nie kosztuje.</u>
+          <u xml:id="u-22.7" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">I ostatnia rzecz. Biorąc pod uwagę, że w ostatnim czasie rozwijane są kanały komunikacji wiele lat temu jeszcze nieznane – wydaje mi się, że w ubiegłym tygodniu widziałem na portalu twitterowym Ministerstwa Zdrowia informację o rosnącej liczbie Internetowych Kont Pacjenta, ich liczba przekracza chyba kilkanaście milionów w tej chwili – chciałbym zapytać, czy jest pomysł wykorzystania na przykład IKP jako kanału komunikacji, pamiętając, że niektórzy są z niego wykluczeni. Czy IKP byłoby dobrym kanałem do komunikacji chociażby tych informacji czy zachęcania do szczepień, czy być może takie rozwiązania jak Librus czy te narzędzia, które są w ręku szkół, też są rozważane do wykorzystania?</u>
+          <u xml:id="u-22.8" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">I trzecie. Być może to kontrowersyjne, ale alerty RCB były wykorzystywane do komunikacji doniosłych wydarzeń dla życia publicznego w Polsce. Pytanie, czy nie byłoby dobrym pomysłem, aby wykorzystać... Wiem, że to inny resort, więc wiążąca odpowiedź może być trudna, ale pytanie, czy nie możemy wykorzystać do tego tych wszystkich, powszechnych narzędzi o wielomilionowym zasięgu, które pozostają w dyspozycji instytucji publicznych. Chodzi o to, aby informacje albo informacje o źródłach większych zasobów informacji przekazywać właśnie z wykorzystaniem tych narzędzi, które są po stronie instytucji publicznych.</u>
+          <u xml:id="u-22.9" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichWojciechWisniewski">Na koniec – pan dyrektor był łaskaw powiedzieć o Elektronicznej Karcie Szczepień i że ustawa mogłaby pojawić się za rok. Biorąc pod uwagę, że wiem, jak wygląda kalendarz polityczny tego roku, chciałbym zapytać, w której to ustawie i czy ona zostanie skierowana do Sejmu w tej kadencji czy, z racji ryzyka dyskontynuacji, mówimy już o kolejnej. Pięknie dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Panie dyrektorze, wszystkie środowiska chcą pomagać, wspierać ten projekt i udzielić swojego doświadczenia i wiedzy. Myślę, że grzechem byłoby, gdybyśmy nie wykorzystali tego pełnego entuzjazmu – mówię już zupełnie poważnie – do wsparcia i pomocy. Jednak na razie chciałbym prosić pana dyrektora, żeby odpowiedział na to bardzo trudne i skomplikowane pytanie, jeżeli pan może. Jeżeli nie, to oczywiście będziemy oczekiwali na odpowiedź na piśmie i tak dosyć sprawnie. Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Bardzo dziękuję. To po kolei postaram się odpowiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Pan przewodniczący Miller wskazywał tutaj na to, co opisaliśmy w piśmie na posiedzenie podkomisji, jeżeli chodzi o kwestię przetargów, opinię AOTMiT-u. To powstało jakiś czas temu. Tutaj sytuacja była dość dynamiczna przez pewien moment, bo właśnie korespondowaliśmy i też cały czas współpracujemy z Zakładem Zamówień Publicznych, jeżeli chodzi o ustalenie przetargu. Natomiast na dzisiaj nie widzimy żadnych przeszkód formalnych, żeby procedować dalej, a ten termin objęcia finansowaniem oznacza, że w tym momencie możemy zacząć refundować czy płacić za realizację tego programu. Taka konstrukcja objęcia finansowaniem wynika po prostu z konstrukcji ustawy o Funduszu Medycznym. Takie sformułowanie tam zostało ujęte, więc na obecnym etapie nie widzimy żadnych przeszkód.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Odnośnie do procedury przetargowej i tych pytań czy wątpliwości, które tutaj się pojawiały, jeżeli chodzi o różną cenę w przetargu, ocenę Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, kwestię tego, czy dwójka, czwórka czy dziewiątka, to w chwili obecnej mamy taką dostępność rynkową. Sytuacja pewnie będzie dynamiczna. Mamy informację, że trwają też prace nad innymi szczepionkami ukierunkowanymi przeciw HPV, więc będziemy obserwowali to, co będzie się działo. Tak jak mówiłem, z racji tego, że przetarg jeszcze nie jest publiczny, to nie możemy dzisiaj odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób on będzie skonstruowany, żeby nie robić żadnej ewentualnej przewagi konkurencyjnej i nie przekazywać takich informacji.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Odpowiadając na pytanie pani prezes Ireny Rej, to roczniki 2010 to 413 tys. dzieci, a 2011 – 396 tys. Jeżeli chodzi o umówienie terminu drugiej dawki, to jak najbardziej będzie taka możliwość, żeby się umówić, przy czym wydaje się, że nie ma powodu, żeby nakłaniać do tego, żeby ta druga dawka była wykonana w tym samym miejscu. Zastanawiamy się też nad pewnymi ułatwieniami, ale to jeszcze chyba za wcześnie, żeby o tym mówić.</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Realizacja. Na chwilę obecną – potwierdzam – będzie tak samo jak w całym Programie Szczepień Ochronnych – te szczepienia pediatryczne – czyli przez lekarza w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli chodzi o skonstruowanie równoległego systemu, który funkcjonowałby czy to w aptekach, czy w szkołach, to na tę chwilę taka decyzja nie zapadała. Opieramy się na głosach eksperckich, które mówią, że kwalifikacja do szczepienia jednak powinna być przeprowadzona przez lekarza i nawet w COVID-zie nie było takiej zmiany.</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Szczepienia w szkołach. Oczywiście padał ten postulat współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki. My na pewno będziemy próbowali, dyskutowali i zastanawiali się, czy przy pomocy jakichś kanałów komunikacyjnych, czy spotkań z rodzicami i przekazywania jakichś materiałów, które my będziemy opracowywali... Na pewno z ministerstwem edukacji będziemy współpracować. Dzisiaj jeszcze tego nie zaczynamy, bo to musi być w bliskiej odległości czasowej do możliwości faktycznego skorzystania ze szczepienia, bo jeżeli teraz zaczęlibyśmy coś robić a ktoś chciałby się zaszczepić, to oczywiście powstałby pewien dysonans. Jest to więc kwestia bliżej czerwca br.</u>
+          <u xml:id="u-24.6" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o wykorzystanie wolontariuszy, studentów V roku, jakiejś społecznej pomocy, to dziękujemy za inspirację. Przemyślimy to jak najbardziej.</u>
+          <u xml:id="u-24.7" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Pan przewodniczący Wiśniewski – dziękujemy za deklarację współpracy i zaangażowania. Tak jak chyba wszyscy, zdajemy sobie sprawę z tego, że to musi być jak najbardziej tak ramię w ramię.</u>
+          <u xml:id="u-24.8" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o pomiar kampanii, to po mojej prawej stronie z kolei siedzi dyrektor naszego Biura Komunikacji, pani Monika Latoszek, która na pewno śledzi te metody pomiaru kampanii. Różne refleksje mamy po naszej stronie, ale za ten głos dziękujemy.</u>
+          <u xml:id="u-24.9" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Odnosząc się do tego wynagrodzenia podstawowej opieki zdrowotnej za wykonanie szczepienia, to w chwili obecnej jest tak, że wykonanie tego szczepienia mieści się w stawce kapitacyjnej. Natomiast trwa dyskusja, w jaki sposób, w jakiej ewentualnie wysokości, czy też jak zbudować taki system motywacyjny, żeby motywacja była nie tylko po stronie rodziców, ale i podmiotów leczniczych, lekarzy, żeby takie mechanizmy wynagradzania finansowego wprowadzać. To już funkcjonuje. Na przykład, jeżeli chodzi o promocję programu 40 Plus, to POZ dostaje 2200 zł premii za każdych 100 pacjentów, którzy skorzystali z programu 40 Plus. Tak więc takie rozwiązania są już wdrażane w systemie i to jakby też mamy na uwadze, tylko pewne decyzje w ciągu kilkunastu tygodni będą się jeszcze klarować i będą komunikowane.</u>
+          <u xml:id="u-24.10" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Ten postulat takiego publicznego benchmarkingu i prezentacji informacji, jak wygląda poziom zaszczepienia w różnych placówkach POZ, jest to ciekawy pomysł. Dziękujemy za taką propozycję. Przemyślimy, jak najbardziej.</u>
+          <u xml:id="u-24.11" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Jeżeli chodzi o Internetowe Konto Pacjenta i przekazywanie tych informacji, to też będzie rozważane. Mamy już takie doświadczenia, jeżeli chodzi o promocję na przykład programu 40 Plus. Mamy też takie techniczne możliwości, nie tylko za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta, bo tu pewnie mało osób zagląda regularnie, jeżeli nie ma wyraźnej potrzeby. Jednak osoby, które mają zainstalowaną aplikację Moje Internetowe Konto Pacjenta i wyraziły zgodę na otrzymywanie powiadomień PUSH, które pojawiają się na ekranie smartfona, to takie informacje mogą otrzymać.</u>
+          <u xml:id="u-24.12" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">My już dwukrotnie zrealizowaliśmy właśnie taką wysyłkę tych powiadomień PUSH za pośrednictwem tej aplikacji Moje Internetowe Konto Pacjenta, do której instalacji jak najbardziej zachęcamy i też do jej promowania. Ona będzie cały czas rozwijana o różne treści prozdrowotne, funkcjonalności. To jest taki produkt, który żyje i będziemy go coraz bardziej rozwijać.</u>
+          <u xml:id="u-24.13" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">I ostatnie pytanie, jakie mam zanotowane, to Elektroniczna Karta Szczepień. To jest w projekcie zmiany ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, która była przyjęta bodajże w ubiegłym roku przez Komitet Stały Rady Ministrów. W tym roku będziemy prowadzić dalsze prace legislacyjne. Tutaj była wymagana korekta wpisu do wykazu prac legislacyjnych, ale jak najbardziej chcemy to w tej kadencji zrealizować, żeby ten wymóg wypełniania Elektronicznych Kart Szczepień... Zobaczymy – to zależnie od decyzji o terminie wejścia w życie poszczególnych przepisów – czy to byłoby od 1 stycznia czy 1 lipca, ale to jak najbardziej jest jeszcze do zrealizowania w tej kadencji Sejmu, w naszej ocenie. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Akurat, panie dyrektorze, promocja tych badań profilaktycznych  40 Plus chyba nie jest dobrym przykładem, bo to miało być dawno zakończone, a według mojej orientacji to jest chyba około miliona zgłoszonych pacjentów na dwadzieścia parę, które mogłyby być wykorzystane. Jednak, jak mówię, dobrze, że to kontynuujemy, bo był chyba taki program. On miał się skończyć w ciągu roku a został przedłużony. I bardzo dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">A odnośnie do tego, co pan dyrektor powiedział, że na razie zapłata za te szczepienia dla lekarzy POZ-u wchodzi w projekt kapitacyjny, to taka motywacja chyba też nie będzie zbyt dobra, żeby oni to wykonywali w większej ilości. Myślę jednak – co pan dyrektor powiedział – że o tych gratyfikacjach państwo myślicie i że są one do przygotowania. Proszę bardzo, pani Korycińska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrezesOFODorotaKorycinska">Dzień dobry. Jeszcze raz Dorota Korycińska, Ogólnopolska Federacja Onkologiczna. Przepraszam, że jeszcze raz zabieram głos, ale w toku dyskusji jeszcze coś mi przyszło do głowy.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrezesOFODorotaKorycinska">Chciałabym zapytać, panie dyrektorze, czy jeżeli nie będzie wystarczającej czy oczekiwanej liczby osób zgłaszających się na szczepienia, czyli rodziców zgłaszających swoje dzieci, będzie możliwość doszczepienia z innych roczników. Wydaje mi się, że warto by było to rozważyć.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrezesOFODorotaKorycinska">Chciałabym też dołączyć do apelu pana Wiśniewskiego. To znaczy, chciałabym zadeklarować współpracę organizacji pacjentów zrzeszonych w Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PrezesOFODorotaKorycinska">Chciałabym tylko przypomnieć, że warto wykorzystać organizacje, ponieważ one mają, po pierwsze, bardzo dobry dostęp do dużych społeczności. Po drugie, same są doświadczone, a po trzecie, nasze organizacje offowe robią rewelacyjne programy promocyjne. Warto skorzystać z pomysłów organizacji onkologicznych, bo naprawdę wiedzą, jak docierać do ludzi ze swoimi pomysłami. Tak więc dziękuję bardzo i będę wdzięczna za odpowiedź na to pytanie, czy można będzie doszczepić inne roczniki.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#PrezesOFODorotaKorycinska">Życzę oczywiście powodzenia, żeby ta wyszczepialność była jak najwyższa, ale biorąc pod uwagę fakt, że mamy połowę marca, szczepienia mają ruszyć w czerwcu br., dopiero zostały rozpisane konkursy i jeszcze nie wiadomo kto, co i jak będzie realizować, nie wiadomo, jak będzie wyglądać ta kampania informacyjna, twierdzę, że poziom wyszczepialności będzie zależał od całej kampanii, która będzie temu towarzyszyć. Ministerstwo Zdrowia stoi przed bardzo dużym, trudnym zadaniem. Biorąc pod uwagę to, co się stało podczas COVID-u, to jest jedna z bardziej kolosalnych w tej chwili rzeczy – przełamać ten opór społeczny na przykładzie tych szczepień, które nas czekają.</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#PrezesOFODorotaKorycinska">Deklaruję również pomoc i będę zobowiązana za odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo, ale jestem przekonany, że Ministerstwo Zdrowia i pan dyrektor są tak otwarci na współpracę z organizacjami pacjenckimi, pozarządowymi, że chyba z tej współpracy będą same dobre wyniki. A teraz już na poważnie, panie dyrektorze. Martwię się, że od 1 czerwca – wakacje dwa miesiące, dzieci wracają we wrześniu do szkoły. Ciężko będzie zrealizować w tym roku ten program. Dlatego ta współpraca z ministerstwem edukacji i w ogóle ta promocja projektu powinna być już, nawet jeszcze przed rozstrzygnięciem przetargu i konkursu. Żeby o tym informować, uczyć i szkolić, bo naprawdę zostanie parę miesięcy po wakacjach i jest chyba mało prawdopodobne, żebyśmy zdążyli z tak dużą liczbą dzieci – około 800 tys. – choć bardzo byśmy chcieli. Jeżeli więc pan dyrektor mógłby jeszcze odpowiedzieć na pytanie pani, to bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Tak. Jeśli chodzi o kampanię, to faktycznie traktujemy to w kategorii dużego wyzwania, nie da się ukryć, bo te postawy wobec szczepień i też te dane, które my mamy, jeżeli chodzi o poszukiwanie informacji o szczepieniach, kwestie oceny ich wiarygodności, my cały czas analizujemy, czy analizowaliśmy w kontekście szczepień covidowych, ale też nieustająco, jeżeli chodzi o Program Szczepień Ochronnych. Zatem cały czas ten plan gry, jeżeli chodzi o sekwencję zdarzeń związanych z edukacją, informowaniem i promocją, układamy sobie w głowach i za wszelkie inspiracje i dobre przykłady z góry dziękujemy. Jesteśmy jak najbardziej otwarci w kontakcie z organizacjami pacjenckimi.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#DyrektordepartamentuMZDariuszPoznanski">Odpowiadając na pytanie o to, czy jeżeli będzie niski poziom wyszczepialności 12–13-latek będziemy wyszczepiali inne roczniki, to oczywiście gdzieś taka dyskusja jest i to w tyle głowy zawsze mamy. Natomiast na obecną chwilę taka decyzja nie zapadła – może odpowiem w ten sposób.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Jeszcze pani prezes Rej. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrezesIGFarmacjaPolskaIrenaRej">Panie dyrektorze, chciałabym powiedzieć z przykrego doświadczenia ze szczepionkami na grypę – to, że zamówiona była duża liczba, bo liczyliśmy na to, że kampania ruszy, że będziemy mogli więcej wyszczepić niż dwa lata temu, zaskutkowało sprowadzeniem większej liczby szczepionek. Niestety, do utylizacji idą setki tysięcy opakowań szczepionek, ponieważ kampania nie zadziałała. Nie zrobiliśmy czegoś, co można było zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrezesIGFarmacjaPolskaIrenaRej">Pamiętam w dawnych czasach, że my namawialiśmy zakłady pracy, żeby przyjeżdżać tam i szczepić na terenie zakładów pracy. Były wtenczas świetne wyniki. W szkołach to robiliśmy. Po prostu nie możecie państwo oprzeć się wyłącznie na placówkach POZ-u. Oni mają swoich pacjentów, swoje dzieci, które muszą leczyć. Proszę pamiętać, że to wszystko niestety wymaga... Matka musi pójść z dzieckiem do tej placówki POZ, musi się zapisać, często musi się zwolnić z pracy itd. Szkoła jest lepszym miejscem. Kluby sportowe – przecież dzieci 11–12-letnich jest bardzo dużo w klubach sportowych.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrezesIGFarmacjaPolskaIrenaRej">Znajdźmy wszystkie możliwe środowiska, gdzie udałoby się te szczepienia przeprowadzić. Jak je zrobić? Czy lekarz będzie kwalifikował do tego? Dowiedzmy się od wakcynologów, jakie warunki musi spełnić dziecko, które będzie poddane szczepieniom. To jest istotne.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PrezesIGFarmacjaPolskaIrenaRej">Jeżeli szczepiliśmy na COVID – sama byłam szczepiona 3 razy – wiemy, jak wyglądała ta kwalifikacja. Po prostu przychodziliśmy, było mierzenie temperatury i na tym się kończyło, bo był tłum ludzi, których trzeba było zaszczepić. My to wszystko rozumiemy, ale musimy patrzeć na cel. Celem jest naprawdę... Wykorzystajmy to, że są pieniądze, że są dobre szczepionki, które dają pełną ochronę na wiele patogentów, że jest pomoc społeczna. Pokażmy po prostu, że potrafimy zrobić coś fajnego wspólnymi siłami.</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#PrezesIGFarmacjaPolskaIrenaRej">Naprawdę gorąco zachęcam – patrzmy na wszystkich, którzy chcą pomóc w szczepieniach. Nieważne, czy one będą na terenie szkoły, na terenie klubu sportowego czy w POZ-cie. Ważne, żeby dziecko było zaszczepione. To taki mój apel. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Oczywiście powinniśmy dotrzeć do wszystkich środowisk ze wszystkimi możliwościami. Tutaj kolega poseł Rajmund Miller też mi powiedział, że to jest smutne, że utylizujemy tysiące czy setki tysięcy szczepionek na przykład przeciwko grypie, a tymczasem aptekarze mogliby szczepić, jednak nie mogą wystawić recepty refundowanej tylko pełnopłatną... Bez skierowania. To jest właśnie problem. A w tym czasie utylizujemy takie ilości leków.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby...? Pan poseł Miller chciałby jeszcze zabrać głos. Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Poseł Rajmund Miller (KO) – spoza składu podkomisji:</u>
+          <u xml:id="u-31.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Ja mam do pana dyrektora taki apel, żeby pan to przekazał wyżej, bo mamy takie paradoksy. Z jednej strony – co mówił też pan przewodniczący – słyszmy o tym, że setki tysięcy szczepionek ulega utylizacji, a wczoraj jesteśmy w trakcie procedowania ustawy, w której wprowadzono niby dobry zapis w celu popularyzacji szczepionki przeciwko grypie, że szczepionka może być sprzedawana w aptekach w ramach recepty farmaceutycznej. Jednak, panie dyrektorze, nikt nie kupi tych szczepionek, jeżeli farmaceuta nie będzie miał takiego samego prawa prowadzenia refundacyjnej zasady tych szczepionek. Przecież emeryt czy człowiek w pewnym wieku nie kupi szczepionki za 100%. Przypominam, że recepta farmaceutyczna poniżej pewnego wieku to jest recepta na 100%. Zatem z jednej strony jako państwo wyrzucamy miliony złotych utylizując te szczepionki, a z drugiej strony, nie pozwalamy, nie otwieramy drogi dla kupna tych szczepionek na zasadzie takiej, jak je może przepisywać lekarz.</u>
+          <u xml:id="u-31.4" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Zwracam się więc z apelem do pana dyrektora. Zdaję sobie sprawę z tego, że nie wszystko zależy pod pana dyrektora, ale to są naprawdę dobre rozwiązania ponad podziałami politycznymi. Takie, które pozwolą nam zabezpieczyć dużą część społeczeństwa przed zachorowaniami, a jednocześnie nie będą dodatkowym kosztem dla budżetu państwa.</u>
+          <u xml:id="u-31.5" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Dziękuję bardzo. Powolutku będziemy zbliżali się do końca. Chciałbym państwu serdecznie podziękować za dzisiejsze spotkanie, rzeczywiście bardzo potrzebne i momentami chyba optymistyczne, mimo naszych różnych zastrzeżeń odnośnie do możliwości realizacji w takim krótkim czasie. Oczywiście dużo pytań zostało bez odpowiedzi. Mam nadzieję, panie dyrektorze, że uzyskamy je na piśmie i że przede wszystkim państwo wykorzystają tę aktywność wszystkich środowisk, które chcą wesprzeć i pomagać, a pomysły, które dzisiaj tu powstały, powinny być wykorzystane przez resort zdrowia. Bardzo więc proszę pana dyrektora i państwa reprezentujących resort zdrowia, aby państwo przekazali te nasze uwagi i żebyśmy do tego razem podeszli w sposób, który, jak tutaj nasze oczekiwania, mógłby być sukcesem, że mogliśmy coś dobrego zrobić, jeżeli chodzi o szczepienia. I spowodować to, żeby jednak wrócić do tego poziomu, kiedy jeszcze parę lat temu byliśmy chyba wzorem dla całej Europy i świata, jeżeli chodzi o kalendarz szczepień obowiązkowych. Wtedy mieliśmy szczepienia na poziomie dziewięćdziesięciu – dziewięćdziesięciu kilku procent właściwie w każdej chorobie, a dzisiaj zaczynamy się bardzo mocno może nie staczać, ale cofać. To jest chyba powód do wielkiej zadumy i niepokoju.</u>
+          <u xml:id="u-31.6" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Tak więc bardzo państwu dziękuję za spotkanie. Stwierdzam zakończenie omawiania informacji. Na tym wyczerpaliśmy prządek dzisiejszego posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-31.7" who="#PrzewodniczacyposelMarekHok">Zamykam posiedzenie podkomisji.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr4s/201923-sjm-zdr4s-00019-01/header.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr4s/201923-sjm-zdr4s-00019-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..b52371e
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr4s/201923-sjm-zdr4s-00019-01/header.xml
@@ -0,0 +1,70 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-sjm-zdr4s-00019-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Podkomisja stała do spraw onkologii /nr 19/</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Podkomisja stała do spraw onkologii /nr 19/</title>
+        <publisher>Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Sejm</note>
+        <note type="termNo">9</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ZDR4S">19</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia Michał Dzięgielewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor departamentu w MZ Michał Dzięgielewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNarodowymInstytucieOnkologiiPanstwowymInstytucieBadawczymwWarszawieMariuszBidzinski" role="speaker">
+        <persName>Konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej, kierownik Kliniki Ginekologii Onkologicznej w Narodowym Instytucie Onkologii – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie Mariusz Bidziński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNIOPIBwWarszawieMariuszBidzinski" role="speaker">
+        <persName>Konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej, kierownik Kliniki Ginekologii Onkologicznej w NIO – PIB w Warszawie Mariusz Bidziński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder" role="speaker">
+        <persName>Prezes Polskiej Unii Onkologii Janusz Meder</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesZarzaduSCAElzbietaMarkowska" role="speaker">
+        <persName>Prezes Zarządu SCA Elżbieta Markowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesZarzaduStowarzyszeniaCzestochowskieAmazonkiElzbietaMarkowska" role="speaker">
+        <persName>Prezes Zarządu Stowarzyszenia Częstochowskie Amazonki Elżbieta Markowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca poseł Barbara Dziuk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="RzecznikStowarzyszenianaRzeczWalkizChorobamiNowotworowymiSANITASAleksandraRudnicka" role="speaker">
+        <persName>Rzecznik Stowarzyszenia na Rzecz Walki z Chorobami Nowotworowymi SANITAS Aleksandra Rudnicka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WicedyrektorFundacjiOnkologicznejALIVIAJoannaFratczakKazana" role="speaker">
+        <persName>Wicedyrektor Fundacji Onkologicznej ALIVIA Joanna Frątczak-Kazana</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezes Zarządu Centrum Medyczno-Diagnostycznego w Siedlcach, członek Zarządu Stowarzyszenia IFIC Polska Artur Prusarczyk</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZalozycielkaFundacjiSOSZycieLucjaBielec" role="speaker">
+        <persName>Założycielka Fundacji SOS Życie Łucja Bielec</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski" role="speaker">
+        <persName>Zastępca dyrektora w Departamencie Wychowania i Edukacji Włączającej Ministerstwa Edukacji i Nauki Wawrzyniec Kowalski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ZDR4S" role="committee">
+        <orgName>Podkomisja stała do spraw onkologii</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/sejm/komisje/zdr4s/201923-sjm-zdr4s-00019-01/text_structure.xml b/2019-2023/sejm/komisje/zdr4s/201923-sjm-zdr4s-00019-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..880d4ef
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/sejm/komisje/zdr4s/201923-sjm-zdr4s-00019-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,201 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Witam państwa na kolejnym posiedzeniu podkomisji stałej do spraw onkologii. Przepraszam za kilkuminutowe opóźnienie, ale miałyśmy dzisiaj w Sejmie dzień z organizacjami pacjenckimi. Bardzo ważny dzień, kiedy ustaliliśmy wspólną deklarację współpracy, systemowego poukładania w dziedzinie profilaktyki, w dziedzinie działań związanych z Ministerstwem Zdrowa – to, co mamy refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Tak więc jest to dzień bardzo ważny dla organizacji pacjenckich, ale myślę też, że dla Ministerstwa Zdrowia, ponieważ jest to preludium do usystematyzowania działań związanych z edukacją prozdrowotną od przedszkola do seniora. Jest to więc bardzo ważny kierunek. Ministerstwo również jest bardzo chętne do współpracy, tylko chcąc jakby przyspieszyć działania, my jako organizacje pacjenckie – bo ja też poczuwam się jako osoba w organizacjach pacjenckich – musimy wypracować założenia. Myślę, że wspólnie z państwem to wypracujemy. Taką mam nadzieję.</u>
+          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo serdecznie witam zaproszonych gości. Jest z nami pan dyrektor Dzięgielewski z Departamentu Lecznictwa, który jest osobą mającą tak naprawdę niesamowite kompetencje i wiedzę z zakresu w ogóle zdrowia i finansowania NFZ-u i wszystkiego co dobre, związane ze zdrowiem. Tak więc bardzo serdecznie witamy, panie dyrektorze, bo to też jest nasze wsparcie dla parlamentarzystów, że pan dyrektor mocno stąpa po ziemi i potrafi wypracować dobre kierunki dla pacjentów.</u>
+          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Tak jak powiedziałam, otwieram posiedzenie podkomisji stałej. Jest lista obecności. Mamy kworum.</u>
+          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje rozpatrzenie informacji na temat nowotworów kobiecych – programy profilaktyczne i badania przesiewowe zalecane przez Ministerstwo Zdrowia, funkcjonowanie ośrodków kompetencji diagnostyki i leczenia oraz programy edukacyjne. Mamy na posiedzeniu przedstawicieli zarówno Ministerstwa Zdrowia, jak i Ministerstwa Edukacji i Nauki.</u>
+          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Informuję, że materiały w wersji elektronicznej zostały wysłane do posłów drogą e-mailową. Na początek bym poprosiła o wystąpienie przedstawiciela Ministerstwa Edukacji i Nauki i przedstawienie informacji na temat działań edukacyjnych w zakresie profilaktyki. Bardzo bym prosiła.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Dziękuję bardzo. Szanowna pani przewodnicząca, szanowni państwo, posłanki, posłowie, informacja ministra edukacji i nauki dla podkomisji stałej została przesłana państwu, tak jak tu pani przewodnicząca podkreśliła, natomiast w tej chwili trochę skrótowo odniosę się jednak do programów edukacyjnych dotyczących onkologii czy profilaktyki nowotworów kobiecych.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Trzeba jednoznacznie stwierdzić, że działania profilaktyczne, które podejmowane są w szkołach, nie są sensu stricto fokusowane na poszczególne zagrożenia zdrowotne. Jedynym chyba takim programem wprost sfokusowanym jest program „zrób pierwszy krok”. Jest to program profilaktyki zakażeń HPV, czyli brodawczaka ludzkiego, który w większości odpowiedzialny jest, jak wiemy, za rozwój później raka szyjki macicy. Natomiast nie znaczy to, że szkoła nie podejmuje działań edukacyjnych, które obejmują swoim zasięgiem, swoimi treściami zapobieganie chorobom nowotworowym. Mianowicie w podstawie programowej kształcenia ogólnego na wszystkich etapach edukacyjnych, z wychowaniem przedszkolnym włącznie, uczniowie zdobywają wiadomości i umiejętności przygotowujące do prowadzenia zdrowego trybu życia i dbałości o zdrowie.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Te treści występują nie tylko na przedmiotach takich jak przyroda w klasach I–IV czy biologia na dalszych etapach, ale również na innych zajęciach, włącznie z zajęciami z edukacji przyrodniczej, wychowania do życia w rodzinie czy edukacji dla bezpieczeństwa, również wychowania fizycznego, co jest bardzo istotne – elementy edukacji prozdrowotnej. Jednakże przede wszystkim w podstawie programowej kształcenia ogólnego występuje to w przedmiocie biologia zarówno w szkołach podstawowych, jak i w szkołach ponadpodstawowych, gdzie następuje pogłębianie znajomości uczniów w zakresie uwarunkowań zdrowia człowieka, i to w każdym typie szkoły ponadpodstawowej, czyli i w branżowych szkołach I stopnia. Chociażby w ramach działu „Rozmnażanie i rozwój” uczeń przedstawia wybrane choroby układu rozrodczego, jak rak szyjki macicy, rak jądra, rak jajnika, przerost gruczołu krokowego oraz znaczenie ich wczesnej diagnostyki.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Treści nauczania dotyczące chorób nowotworowych są również uwzględnione w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole II stopnia, w ramach przedmiotu biologia zarówno w zakresie podstawowym, jak i rozszerzonym. Założenia ogólne, jak i warunki, i sposób realizacji zajęć określone w podstawie programowej wskazują, że duży nacisk należy położyć na edukację prozdrowotną, kształtowanie u młodego człowieka świadomości konieczności dbania o zdrowie.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Należy zwrócić uwagę na rozwijanie podstaw sprzyjających zdrowiu, to jest racjonalne żywienie, odpowiednią aktywność fizyczną, dbałość o higienę, poddawanie się okresowym badaniom stanu zdrowia. Zatem w ramach obowiązkowych zajęć, również wychowania fizycznego, jest realizowany blok tematyczny dotyczący edukacji zdrowotnej, gdzie uczniowie wyjaśniają, na czym polega samobadanie, samokontrola zdrowia oraz dlaczego należy poddawać się badaniom profilaktycznym w okresie całego życia.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Reasumując, szeroko rozumiane zdrowie jest niezwykle istotnym aspektem nauczania między innymi biologii, wychowania fizycznego. Na każdym etapie edukacyjnym są uwzględnione w podstawie programowej kształcenia ogólnego, której realizacja jest obowiązkiem każdej szkoły. Jednak te zagadnienia są i powinny być omawiane również podczas zajęć z wychowawcą. Oczywiście o tym, jakie szczegółowe tematy z zakresu problemów zdrowotnych będą omawiane na tych zajęciach, decyduje wychowawca w ramach realizacji zadań określonych zarówno w programie wychowawczo-profilaktycznym danej szkoły, jak i mając na uwadze potrzeby konkretnej grupy uczniów, a także problemy sygnalizowane przez dyrektora szkoły, nauczycieli, rodziców czy wynikające z aktualnej sytuacji społeczno-zdrowotno-ekonomicznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Warunkiem skutecznej realizacji edukacji zdrowotnej jest integrowanie treści z innymi przedmiotami. Tutaj przede wszystkim biologia, wychowanie do życia w rodzinie, edukacja dla bezpieczeństwa. To wymaga współdziałania nauczycieli różnych przedmiotów, również współpracy z pielęgniarką środowiska wychowania i nauczania albo higienistką szkolną oraz oczywiście z rodzicami.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">W zakresie tematu dzisiejszego posiedzenia Komisji należy też odnieść się do zadań określonych w Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030, w której to minister edukacji i nauki, we współpracy z ministrem zdrowia, realizuje następujące działania. Dostosowanie struktury kadry medycznej do lepszego zaspokojenia potrzeb pacjentów w obszarze onkologii przez zwiększenie zasobów kadrowych oraz jakości kształcenia. Jeśli chodzi o ten zakres, to aktualnie dokonywane są zmiany obowiązujących wymagań w standardzie kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodów lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej w zakresie efektów uczenia się, z zakresu profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Prace nad projektem rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającym rozporządzenie w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonania zawodów lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki i położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego. Katalog efektów uczenia się z zakresu onkologii został znacząco rozbudowany w grupie zajęć E – to są nauki kliniczne i niezabiegowe w zakresie wiedzy. Tutaj w sposób szczególny profilaktykę jednego z najczęstszych nowotworów kobiety ujęto w pkt 10, a mianowicie – absolwent będzie znał, rozumiał zagadnienia z zakresu onkologii, w tym zasady przeprowadzania ukierunkowanych badań fizykalnych dorosłego w zakresie piersi i gruczołu krokowego.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">11 stycznia br. zakończył się etap uzgodnień. Obecnie standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty będą miały zastosowanie do kształcenia na studiach, począwszy od cyklu kształcenia rozpoczynającego się od roku akademickiego 2023/2024. Równocześnie prowadzone są prace w zakresie standardów kształcenia, przygotowującego do wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej, które rozszerzają wiedzę z zakresu onkologii. Kompleksowa realizacja całego zadania nastąpi planowo do końca 2023 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Kolejnym działaniem w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej jest poprawa świadomości dzieci i młodzieży w zakresie wpływu postaw prozdrowotnych na choroby nowotworowe. W ramach tego działania, w październiku 2020 r. dostarczyliśmy do szkół podstawowych grę edukacyjną „Piramida Zdrowia”. Przygotowane są także scenariusze zajęć do klas I–III szkoły podstawowej, a aktualnie, wspólnie z Ministerstwem Zdrowia, realizowane jest zamówienie publiczne na przygotowanie materiałów dla uczniów i nauczycieli klas IV–VIII szkół podstawowych, uczniów i nauczycieli klas I–III szkół ponadpodstawowych, na przeprowadzenie pilotażu w ramach działań edukacyjnych na rzecz profilaktyki nowotworowej, kształtowania postaw prozdrowotnych w zakresie szkolenie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowego stylu życia.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Dodatkowe działania upowszechniające profilaktykę zdrowotną prowadzone przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, to jest choćby rozwijana od 30 lat sieć – program „Przedszkole i Szkoła Promujące Zdrowie”. Polska jest tutaj partnerem Europejskiej Sieci Szkół dla Zdrowia w Europie. W ramach upowszechniania tego programu stworzono strukturę zapewniającą rozwój sieci w każdym województwie, a minister wspiera rozwój tych szkół poprzez nadawanie krajowych certyfikatów Szkoła Promująca Zdrowie (SzPZ) czy Przedszkole Promujące Zdrowie (PPZ).</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Kolejny, to program dla szkół ustanowiony przez Komisję Europejską, gdzie jest współpraca z koordynatorem programu, mianowicie ministrem rolnictwa i rozwoju wsi i Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa. W ramach tego programu, oprócz tego komponentu warzywno-owocowego i mlecznego, są również prowadzone obowiązkowe działania edukacyjne, których celem jest kształtowanie wśród uczniów nawyków żywieniowych. Także w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025 minister realizuje pewne działania corocznie przeznaczając na to 125 tys. Między innymi w ramach tych działań są standardy działań w zakresie promocji zdrowia oraz profilaktyki.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Ponadto – już kończę – realizujemy wspólnie ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego program „Junior – Edu – Żywienie” (JEŻ), który ma na celu przede wszystkim badania z zakresu nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży i programu edukacji żywieniowej uczniów przede wszystkim klas I–VI szkoły podstawowej. Jest też realizowany od powrotu, czyli od 2021 r., program „WF z AWF – Aktywny powrót uczniów do szkoły”, gdzie położony jest nacisk na aktywność fizyczną i zdrowy styl życia.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#ZastepcadyrektorawDepartamencieWychowaniaiEdukacjiWlaczajacejMinisterstwaEdukacjiiNaukiWawrzyniecKowalski">Dyrektorom i nauczycielom zapewniono również możliwość korzystania z materiałów edukacyjnych opracowanych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w zakresie kształtowania właściwych postaw prozdrowotnych. Na stronie internetowej ośrodka utworzono Bank Dobrych Praktyk, w którym zamieszczane są doświadczenia szkół w zakresie promocji zdrowia upowszechniające różne strategie w zakresie promowania zdrowego żywienia i aktywności fizycznej w szkołach. To chyba tyle z naszych działań. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję, panie dyrektorze. Teraz proszę o wypowiedź pana dyrektora Dzięgielewskiego – Ministerstwo Zdrowia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Pani przewodnicząca, szanowni państwo, spróbuję w telegraficznym skrócie, bo temat omawialiśmy kilkakrotnie, ale oczywiście dzisiaj jest wspaniała okazja, żeby porozmawiać o profilaktyce nowotworów kobiecych, a i myślę, że znalazłem coś, co mógłbym dodać do tego, co omawialiśmy do tej pory.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Proszę państwa, oczywiście nie jesteśmy zachwyceni, jeżeli chodzi o wyniki profilaktyki w warunkach naszego kraju. Jest to odsetek pacjentek poddających się badaniom profilaktycznym cytologicznym rzędu kilkunastu procent i około 30%, jeżeli chodzi o mammografię. Niemniej jednak, jeżeli zagłębimy się w te statystyki i to, co pokazują fachowcy, to profilaktyczne badanie w przypadku raka szyjki macicy to jest tylko  1/3 lub 1/4 zrealizowanych badań. Tak naprawdę w pozostałej przestrzeni realizuje się tych badań znacznie więcej, i to nawet w przestrzeni publicznej w ramach kontraktów na położnictwo i ginekologię jako świadczenia towarzyszące normalnym poradom ginekologa, nie mówiąc już o poradach, które nam umykają i dzieją się w przestrzeni prywatnej, czyli tam, gdzie pacjentki przychodzą prywatnie do lekarza ginekologa – a tak z szacunku można by powiedzieć, że mniej więcej połowa pacjentek leczy się prywatnie – i wtedy nie mówimy o badaniach profilaktycznych, które pojawią się w ramach platformy SIMP. W związku z tym nasze statystyki, jeżeli poddać je takiej ewaluacji – a ja nie podejmuję się, bo był jeden profesor, który pokazywał takie statystyki – wcale nie wychodzimy tak źle, jeżeli chodzi o profilaktykę raka szyjki macicy.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Oczywiście efekty są zupełnie inne, późniejsze – Polska jest tym krajem, w którym studiuje się zaawansowane przypadki raka szyjki macicy – i tutaj już wielka rola, po pierwsze, edukacji, a po drugie, jednak szczepień, które wprowadzamy już od 1 czerwca lub od 1 lipca br. Będą to szczepienia przeciwko HPV. Jesteśmy jednym z ostatnich krajów, który to wprowadza, ale dzięki temu mogliśmy się też nauczyć, zobaczyć, jak to robić, i miejmy nadzieję, że od tej pory będziemy mówić też o eliminacji raka szyjki macicy, jak to się dzieje w większości krajów europejskich. Do tego kończy się w tej chwili w Narodowym Instytucie Onkologii pilotaż rozwiązania, które polega na badaniach genomowych, kierujących i selekcjonujących populację, którą powinno się takim badaniom poddać.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Kolejne kroki, które robimy w związku z tą profilaktyką, którą bardzo chcemy promować, polegają na powiązaniu lekarza POZ-u z własną populacją i z odsetkiem objętym badaniami profilaktycznymi. Czyli pewnego rodzaju środki finansowe, które będą gratyfikacją dla tych lekarzy POZ-u, których populacja jest karna, chodzi na badania, które przysługują i się bada.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">Używam słowa „karna”. Oczywiście ono nie powinno być używane, ale proszę państwa bardzo dużo wiążemy z Ministerstwem Zdrowia, natomiast wśród zaproszonych gości jest dr Prusaczyk, którego znam od lat 9 i który zaraz powie, że w tej rzeczywistości, w której pracują wszystkie placówki POZ, można osiągnąć zupełnie inne wskaźniki tylko wtedy, kiedy POZ wykazuje się pewną aktywnością, czyli w mówiąc w skrócie lekarzowi się chce nie dlatego, że coś za to dostaje, tylko dlatego, że czuje się odpowiedzialny za swoich pacjentów. Oczywiście od kiedy Fenicjanie narobili to, co narobili, wiemy, że istnieją inne motywatory niż tylko to, żeby przemawiać do sumienia człowieka albo do jego empatii czy temu podobnych kawałków, więc będziemy próbowali sięgać do wszystkich wskaźników. W związku z tym mamy pewien problem, bo jak motywować tych, którzy nic nie mieli, więc bardzo łatwo im podnieść i jak motywować dra Prusaczyka, który w swojej populacji ma chyba 75% pacjentek już przebadanych. Na szczęście wymyśliliśmy tak, żeby wilk był syty i owca cała.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">To by było, jeżeli chodzi o badania profilaktyczne, i wierzę, że dopiero wprowadzenie budżetu powierzonego i próba jednak rewolucyjnych – nie waham się użyć tego słowa – zmian na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej, da nam określone rezultaty. Czyli w tym momencie będziemy patrzyli na efekt i będziemy próbowali tak kształtować naszą politykę względem placówek POZ, żeby uzyskać także ich zainteresowanie całą populacją, objęcie tej populacji prawdziwą opieką. To znaczy, część placówek POZ – jak państwo wiedzą – jest placówkami responsywnymi. To znaczy, kto przyjdzie, dostanie opiekę, natomiast nie wychodzą naprzeciwko. Chodzi o takie kształtowanie warunków, żeby pacjent był podmiotem, nie tylko przedmiotem zainteresowania w tych momentach. To są te kawałki, o których zazwyczaj mówiliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#DyrektorDepartamentuLecznictwawMinisterstwieZdrowiaMichalDziegielewski">To, co w tej chwili jeszcze planujemy. Zgodnie z tym, co od dawna było dyskutowane i o czym było mówione – bardzo mi przykro, że nie ma jednej bardzo wpływowej Krystyny Wechmann z organizacji pacjenckich, bo ona zawsze pyta o jedno...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Ale jest z nami, panie dyrektorze – przepraszam – pani Elżbieta, która ją reprezentuje, bo pani Krystyna ma urlop akurat.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Tak, bo pani Krystyna zawsze przychodzi i o jedno pyta, to znaczy, kiedy rozszerzymy granicę wieku. W tym momencie już szykujemy do konsultacji zewnętrznych rozporządzenie, które będzie rozszerzało granice wiekowe odnośnie do dwóch badań profilaktycznych, bo zarówno w raku szyjki macicy, jak i w mammografii jest to na końcu obróbki. Powinno wyjść lada chwila do konsultacji zewnętrznych.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Nie sądzę, żeby to był akt, do którego będzie wiele uwag albo wiele propozycji zmian. Myślę więc, że przeprocedujemy szybko przez konsultacje zewnętrzne i nareszcie w okolicach Dnia Kobiet będzie można to powiedzieć. Natomiast, proszę państwa, jeżeli mówimy o... Wiem, jutro jest Dzień Kobiet. Nie wiem, czy na jutro zdążę. Umówiłem się ze swoim pracownikiem, ale może się okazać, że tego nie wypuścimy. Nie jestem pewien, proszę państwa, bo ostatnio nie bywam w firmie. Siedzę... Nie, nie, nie. Na Dzień Matki to już wszystko musi być gotowe. Natomiast ostatnio rzadko kiedy bywam na Miodowej, ponieważ to jest okres wzmożonej aktywności i biegam między komisjami różnego rodzaju, i nawet nie mam kiedy przypilnować tego wszystkiego na miejscu.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Jedna rzecz, o której nigdy nie mówiliśmy, a która jest w pewnym sensie interesująca, jeżeli chodzi o profilaktykę nowotworową. My, proszę państwa, zawsze skupiamy się na takich tematach jak profilaktyka raka szyjki macicy, która jest oczywistym programem, profilaktyka w postaci mammografii, czyli raka piersi. Do tego możemy dołożyć jelito grube. Do tego możemy dołożyć pewne programy, które mówią o profilaktyce raka płuca, natomiast mamy jeszcze jeden program, którego finansowanie zostało przeniesione z programów zdrowotnych i w tej chwili realizuje je fundusz. To jest opieka nad osobami z grup ryzyka zwiększonego zachorowania na raka jajnika, raka piersi, raka jelita grubego. To są te nowotwory. To jest pewien program, który ma już dość długie tradycje, bo przez 10 lat był realizowany w ramach środków Ministerstwa Zdrowia. W tej chwili został przeniesiony jako konkretny produkt koszykowy do Narodowego Funduszu Zdrowia i NFZ ten program kontynuuje.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Jak państwo wiedzą, jest to istotne dlatego, że bardzo silna jest komponenta genetyczna, jeżeli chodzi o te właśnie nowotwory. W związku z tym objęcie badaniami genetycznymi rodzin osób, u których takie nowotwory stwierdzono, jest bardzo istotne. Zresztą ten program rozszerzyliśmy w momencie przeniesienia do Narodowego Funduszu Zdrowia, ponieważ zostały tam jeszcze włączone new generation sequencing, czyli najnowsza generacja badań genetycznych, które sprowadzają się tak naprawdę do tego, że jeżeli szukamy, szukamy i nie znajdujemy, to na końcu tej ścieżki oznaczamy cały genom po to, żeby wykryć przypadki ryzyka. Jest to więc jeszcze jedno badanie profilaktyczne, o którym zazwyczaj tutaj nie mówiliśmy, a które jest skierowane między innymi do pań, bo nie tylko do pań, mężczyźni także są objęci.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">I ostatnia rzecz w ramach profilaktyki chorób nowotworowych. Proszę państwa, do koszyka świadczeń gwarantowanych zostały włączone profilaktyczne usunięcia piersi i jajnika w przypadku bardzo dużego ryzyka.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Jak państwo wiecie, są takie genomy, które wiążą się z dużym ryzykiem. Temat został bardzo ładnie wyeksponowany poprzez celebrytów współczesnej sceny i to niekoniecznie polskiej a zagranicznej. Tak więc ten temat jest nośny i donośny, natomiast w naszych warunkach rozwija się to bardzo ładnie i rzeczywiście widzimy z roku na rok dynamiczny przyrost tego. W roku 2022 wykonano bodajże 6 tys. profilaktycznych operacji z tytułu wyłącznie wysokiego ryzyka zagrożenia chorobą nowotworową. Tak więc to jest melodia przyszłości, podobnie jak melodią przyszłości jest silne zaangażowanie POZ-u w tamte badania profilaktyczne. Miejmy nadzieję, że kolejną rewolucją będzie to, co dzieje się w tej chwili w genetyce, bo już jesteśmy na końcu ścieżki razem z panią profesor Latos-Bieleńską, która układa bardzo ścisłe wytyczne, jeżeli chodzi o samą genetykę w onkologii, więc tutaj też sukces. To tyle z rzeczy medycznych, starych i nowych, czyli tych, o których mówiliśmy i o których nie mówiliśmy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Panie dyrektorze, bardzo dziękuję za informację. Chciałabym też podziękować za taką otwartość, bo nie ukrywam, że w tych refundacjach NFZ-u dotyczących zarówno nowotworów kobiecych, jak i męskich, to ja bardzo ściśle z organizacjami pacjenckimi współpracuję i udało się wypracować... Tak więc, jeżeli ma się cel, jeżeli ma się ideę, to osiąga się sukces, a myślę, że naszym wspólnym sukcesem będzie to, abyśmy opanowali rozwój chorób cywilizacyjnych. I to zapobieganie, czyli ta profilaktyka, ta prewencja pierwotna i wtórna, są takim filarem poprawy zdrowotności zarówno Polek, jak i Polaków. Tak więc tutaj przed nami jest wielkie wyzwanie, ale dzisiejsze duże zainteresowanie tym posiedzeniem podkomisji stałej zarówno ze strony eksperckiej, jak i pacjenckiej, to jest moim zdaniem bardzo dobry impuls do tego, żebyśmy połączyli siły, aby zrealizować cel, jakim jest wsparcie Ministerstwa Zdrowia w podejmowaniu dobrych decyzji dla pacjentów. Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Strasznie przepraszam, nakłamałem państwu z rozpędu, czyli pomyliłem się o rząd wielkości. To może przeczytam dokładne liczby tych zabiegów profilaktycznych, żeby w świat nie poszło, że zrobiliśmy ich aż 6 tys., bo to jest trochę za dużo. Zrobiliśmy ich 825. Pomyliłem się o rząd wielkości, bo takie liczby zapamiętywałem, ale sam siebie zadziwiłem w tym momencie i postanowiłem sprawdzić i w razie czego zdementować.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Jeżeli chodzi o duże zabiegi górnej części układu rozrodczego, to było ich 340 w 2022 r. i prawie 500 zabiegów odjęcia piersi z użyciem ekspandera. Tak więc to jest ten rząd wielkości, ale liczby to 118 w 2019 r., 246 w 2020 r., 680 w 2021 r., 825 w 2022 r. Tak więc ten kierunek, ta tendencja, tylko przepraszam za ten rząd w wielkości – zawyżyłem nasze osiągnięcia i oczekiwania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję. Poproszę teraz profesora Bidzińskiego, który ma przygotowaną prezentację, z tego, co mi wiadomo. Zresztą jest tu dwóch wspaniałych profesorów, którzy naprawdę służą swoją kompetencją i wiedzą, abyśmy właśnie te dobre cele osiągali. Panie profesorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNarodowymInstytucieOnkologiiPanstwowymInstytucieBadawczymwWarszawieMariuszBidzinski">Dziękuję pani przewodnicząca i dziękuję państwu. Nie ukrywam, że pracujemy w systemie wspólnym, że tak powiem, czyli krótko mówiąc, jest kilku współautorów. Nie ukrywam, że pan dr Prusaczyk, który jest rzeczywiście takim energetycznym źródłem tych wszystkich pomysłów, i oddam mu głos, jeżeli pani przewodnicząca pozwoli...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNIOPIBwWarszawieMariuszBidzinski">...przedstawi tę naszą prezentację. Natomiast uzupełnieniem, mam nadzieję, że będę w stanie podzielić się z państwem na koniec tej prezentacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Dziękuję serdecznie za zaproszenie. Prezentację przygotowaliśmy pod kierownictwem pana profesora Bidzińskiego wraz z koleżanką Sabiną Karczmarz. To jest nasze wspólne stanowisko oparte na pracy wielu stowarzyszeń. Mamy akceptację od pani dyrektor Renaty Budy z Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej, profesora Mądrego, więc tym milej, że jest to stanowisko uzgodnione środowiskowo.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Pierwsza sprawa, to przede wszystkim musi być jedno rozwiązanie, którego my wszyscy chcemy, no i muszą być liderzy. Liderką naturalną jest pani poseł Barbara Dziuk i nie można się cofnąć, nie można już tego zmienić, natomiast musi mieć dwie osoby, dwóch profesorów, którzy merytorycznie są do tego doskonale przygotowani, czyli pana profesora Bidzińskiego i pana profesora Nowakowskiego, który od lat inicjował, działał i nawoływał do szczepień, przepilotował rozwiązanie porównywalne a może nawet nieco lepsze już na podstawie doświadczeń światowych. No i kluczowa sprawa, że cała ta wypowiedź dotyczy zmian organizacyjnych, ponieważ one mają prymat nad finansowymi.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">W ogóle nie poruszam w tej chwili tego, ile co ma kosztować. To zresztą nie ma znaczenia, bo można zacząć zawsze, tylko trzeba chcieć to robić. Natomiast oczywiście działania finansowe muszą wspierać, ale nie mogą być wydzielane w postaci stawek kapitacyjnych, bo gdy kiedyś pani prezes Agnieszka Pachciaż skontrolowała, co robią położne w zakresie patronaży, to okazało się, że one tego po prostu... Były różne wyniki, ale generalnie dużo było do poprawki. Jednak, gdy zaczęło to być kontrolowane, to działa. A w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy to nie jest kontrolowane i to jest jednym z powodów tego, że to nie działa. Po prostu brak kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Kolejna sprawa to synchronizacja zmian z NSO i KSO. To jest sprawa, która... To naturalnie musi pasować, bo inaczej nie może być. Musi być korekta zarządzenia. Przygotowaliśmy takie rozwiązanie – wyślemy je wieczorem do pani poseł i pana dyrektora Dzięgielewskiego – dotyczące korekty zarządzenia 111, bo tu nie trzeba robić żadnej rewolucji, tylko szybką i bardzo konsekwentną ewolucję. Natomiast, co jest ważne, musi być plan wdrożeniowy, tak jak w opiece koordynowanej i podstawowej opiece zdrowotnej, gdzie powstał zespół wdrożeniowy i wspiera dalsze działanie, ponieważ fundusz zajmuje się tylko finansowaniem a nie wdrażaniem i takiej organizacji w Polsce brakuje. U nas było to możliwe, dlatego że my sami zajęliśmy się tym wdrażaniem. To zajęło 25 lat, ale z panem dyrektorem Dzięgielewskim i wieloma innymi osobami poznaliśmy się na tej ścieżce. Tu wyrazy podziękowania, w szczególności dla profesora Bidzińskiego, który jest moim mistrzem i namówił mnie na specjalizację – dziękuję. Natomiast to wymagało wielu lat pracy, tylko już nie trzeba tego powtarzać, a wykorzystać.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Ważna sprawa to RODO. Musi powstać jasny komunikat specjalny z trzema wykrzyknikami, że w zakresie profilaktyki nie ma ograniczeń wynikających z RODO, ponieważ to jest szczególny interes publiczny. Musi to być powtarzane dotąd, aż zostanie to zrozumiane i zaakceptowane przez społeczeństwo.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Plan wdrożeniowy jest podzielony na poszczególne odcinki. Oczywiście nie będziemy tego omawiali, ale model organizacyjny jest przetestowany u nas i warto z tego skorzystać. Oczywiście można wziąć inny, ale nie znam nikogo, kto miałby lepsze wyniki niż my. Jest to nieskromne, ale rzeczywiste.</u>
+          <u xml:id="u-13.6" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Jest pilotaż HIPPO, który przeprowadził pan profesor Nowakowski, i on jest porównywalny z najlepszymi programami światowymi. Nic, tylko robić. Jest to wszystko przetestowane, tylko że przed nami kolejnych 7 etapów, bo my wyszliśmy dopiero z etapu zero i teraz musimy wejść w koncepcję. Tu pan dyrektor Dzięgielewski, a jego ludzka moc... On jest człowiekiem, on jest wąskim gardłem, bo dopóki on tego nie przetrawi, to nic dalej się nie zadzieje. Muszą pojawić się pewne specjalne grupy robocze w Narodowym Funduszu Zdrowia i w ministerstwie. To wszystko musi być cały czas nagłaśniane przez wszystkie stowarzyszenia – PTGO, PTO, Naczelne Izby – Lekarską, Aptekarską, Pielęgniarek i Położnych itd.</u>
+          <u xml:id="u-13.7" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Na początku do wdrożenia muszą przystąpić organizacje przygotowane. Jest ich wiele. To w szczególności te jednostki, które uczestniczyły w pilotażu POZ PLUS. Myślę, że takich jednostek w ciągu tygodnia można powiązać na poziomie nawet kilku milionów populacji polskiej. To można bardzo szybko zrobić, tylko trzeba jeszcze pewne inne wymagania spełnić. No i później wykorzystanie, żebyśmy doszli przynajmniej do tego 65 centyla w ciągu 2–3, maksymalnie 5 lat. Tutaj propozycja, żeby dojść do 2026 r. Podam przykład szczepień przeciwko COVID, że osiągnęliśmy wynik wyszczepienia 62% populacji praktycznie w ciągu niecałego roku. To jest możliwe, tylko to musi być priorytetem, a to dotychczas nie było priorytetem.</u>
+          <u xml:id="u-13.8" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Pierwsza sprawa. Żeby to było w jakiś sposób możliwe do wdrożenia, to trzeba zrozumieć – co tu już było wielokrotnie powiedziane – że program profilaktyki raka szyjki macicy to nie tylko świadczenia finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Temu powininna służyć ProfiBaza Państwowego Instytutu Higieny, miejsce, gdzie powinna być taka akumulacja danych. Te dane trzeba po prostu zbierać analogicznie jak w COVID-zie. Czy ja chciałem wyjechać zagranicę, pójść do szpitala czy zrobić sobie, bo byłem niepewny swojego wyniku, to wszystko było w tej bazie. To jest żaden problem. Dla kilku informatyków to jest praca rzędu tygodnia, żeby tę bazę przebudować.</u>
+          <u xml:id="u-13.9" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Po drugie, aplikacja SIMP musi się integrować z programami gabinetowymi, HIS-owymi i aptecznymi. Programy apteczne są bardzo istotne, bo w tej chwili wchodzi opieka farmaceutyczna. Farmaceuci również są grupą zawodową, która w dużej mierze jest już gotowa do pracy, oczywiście w różnym stopniu różni ludzie, natomiast bardzo szybko uzyskamy efekty.</u>
+          <u xml:id="u-13.10" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Ważne jest wykorzystanie e-Rejestracji. To jest pilotaż, który był przez CEZ przetestowany, również w naszej skromnej jednostce na wschodnim Mazowszu. To działa, to można wdrożyć. W zakresie profilaktyki jest to doskonałe narzędzie, żeby to wykorzystać, bo to nie chodzi tylko o to, żeby zidentyfikować czy pacjentowi to się należy, czy propagować, tylko trzeba go umówić. Natomiast jak można weryfikować, jeżeli farmaceuci czy położne nie mają dostępu do SIMP-a. Trzeba bezzwłocznie upowszechnić dostęp do SIMP-a. Te informacje powinny również trafiać na P-jedynkę, na Internetowe Konto Pacjenta. Pacjenci mają dostać analogicznie jak w COVID-zie... Proszę państwa, dla informatyków CEZ-u to jest tydzień, może dwa tygodnie. To musi być priorytetem.</u>
+          <u xml:id="u-13.11" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">No i kwestia corocznej ewaluacji przez wojewódzkie i Centralny Ośrodek Koordynacyjny, w porozumieniu z organizacją wykonawczą. Proponuję, żeby powiązać to w postaci konsorcjów regionalnych centrów profilaktyki, które powinny obsługiwać od 100 do 500 tys. ludzi – oczywiście można to zbudować inaczej – które dotrą do wszystkich pacjentów, w szczególności out-of-care, czyli ludzi pozbawionych opieki i non compliance, którzy w jakiś sposób zostali pominięci, niedogadani, niedograni, zapomniani itd. Liderem w konsorcjum musi być ten, kto umie organizować a nie ten, kto prowadzi szpital taki czy inny, natomiast narzędzia jakościowe i narzędzia do tych wymagań muszą być w rękach WOK-ów. Zaś pacjentami z grup ryzyka powinni zająć się koordynatorzy, położne, no i oczywiście poradnie specjalistyczne i szpitalne.</u>
+          <u xml:id="u-13.12" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Jak to rozwiązać systemowo? Przede wszystkim trzeba wyznaczyć cele zarządowi Narodowego Funduszu Zdrowia. Dzisiaj takiego celu nie ma. Jest tylko dobra wola, taka koncepcja, że to ludzie dobrych serc działają itd. I to dlatego nie mamy tego wykonania, że nie ma takiego celu. No i oczywiście ten cel musi być gratyfikowany, jeżeli jest spełniony, i motywatory ujemne, jeżeli nie jest spełniony. Natomiast dziś go nie ma i to jest problem jeden z podstawowych.</u>
+          <u xml:id="u-13.13" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Następnie w dół – zespoły oddziałów wojewódzkich i samorządy, które mają od 1994 r. to wpisane, tylko nie wiedzą, co z tym zrobić. Powołanie pionu organizacji wdrożenia i ewaluacji w NFZ-ie – analogicznie, jak w przypadku koordynacji opieki w podstawowej opiece zdrowotnej.</u>
+          <u xml:id="u-13.14" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Odpowiedzialność merytoryczna za jakość Centralnego i wojewódzkich ośrodków koordynacyjnych. One nie mogą zajmować wykonywaniem, bo od wykonywania są grupy robocze, które mają to robić zgodnie z zarządzeniem prezesa funduszu i finansowaniem, które określiło NFZ z AOTMiT-em. Natomiast muszą zająć się szkoleniami, celami, ewaluacją, wdrożeniem innowacji. Te podmioty nie potrafią i nie będą potrafiły budować innowacji. Musi zająć się tym Centralny Ośrodek Koordynacyjny.</u>
+          <u xml:id="u-13.15" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Obligatoryjność umów profilaktycznych. W tej chwili tylko 1%–2% podmiotów ma te umowy. To jest niemożliwe. Jeżeli aneks na temat profilaktyki ma 1% podmiotów, to kto ma robić. To jest obligatoryjne i powinno być wymagane. Powinno również wchodzić w skład, modyfikować ryczałt. Czyli, jeżeli dany szpital nie dba o to, czy też poradnia specjalistyczna, to musi mieć tak zwaną motywację negatywną. Musi więc być jakieś pasmo oczekiwań, że nie mniej niż, no a jeśli ktoś zrobi więcej, to oczywiście musi być pozytywne.</u>
+          <u xml:id="u-13.16" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Potwierdzam tu, że w podstawowej opiece zdrowotnej udało się to wdrożyć, ale zauważam, że fundusz buduje tylko za skok przerostowy. Czyli jeśli ktoś chciałby utrzymać wynik przerostowy, to już nie jest motywowany. To jest oczywiście błąd, ponieważ w żadnym zjawisku ekonomicznym tak się nie robi. Musi być motywacja za wzrost i motywacja za utrzymanie, bo tylko wtedy ma to sens.</u>
+          <u xml:id="u-13.17" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Natomiast jeżeli chodzi o kwestię wymagań, ustaw, rekomendacji, to jest to kwestia obligatoryjności. Dotychczas była dobrowolność. Po prostu położne czy lekarze ginekolodzy mówili, że oni nie chcą, że im się nie opłaca. Dyrektorzy oddziałów różnego typu szpitali opowiadali, że to się nie kalkuluje. To jest w ogóle dyskusja nie na temat. Natomiast współpraca z medycyną pracy, z medycyną rodzinną, bo tylko wtedy dotrzemy do wszystkich ubezpieczonych, no i dołączenie do tego KRUS-u i opieki farmaceutycznej. Około 8% ludzi wszędzie na świecie – i w Katalonii, i w Kraju Basków też nie chodzi do lekarza, bo nie chce tego, ale chodzą do apteki, bo muszą gdzieś te leki kupić i wtedy mogą być tam „odłowieni”, namówieni, przekonani. Tak więc, oni mają szansę.</u>
+          <u xml:id="u-13.18" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Możliwość zawierania umów z podwykonawcami prywatnymi. Przecież to żaden problem, żeby takie konsorcjum zawarło umowę z gabinetami i testy na HPV czy cytologię fazy płynnej... Analogicznie jak w szczepieniach przeciw COVID. Analogicznie. Nie ma żadnej innej... Były szczepienia na festynach, jakichś jarmarkach i innych drive-through, a tutaj można to zrobić w gabinetach medycyny rodzinnej.</u>
+          <u xml:id="u-13.19" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Motywacja była już omówiona. Nie tylko progresja, ale i akumulacja, no i ulga podatkowa dla tych, którzy te badania wykonują prywatnie. To jest naturalne. Tak jest w Szwecji. Są dwie metody. Można płacić do limitu albo, tak jak w Szwecji, że pierwszy tysiąc czy dwa tysiące koron jest bez limitu, a później wszystko ponad limit jest odliczane. Jednak dla naszego społeczeństwa łatwiejsza jest ta metoda pierwsza, czyli do limitu można odliczyć badania wykonane, pod warunkiem przekazania informacji do krajowej bazy. Jeśli ktoś robi tak dla siebie, to nie ma problemu.</u>
+          <u xml:id="u-13.20" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Struktura organizacji takiego konsorcjum. To można zrobić tak, że liderem będzie szpital, i tak, że liderem będzie jakiś inny podmiot. No i oczywiście to musi być pod nadzorem onkologicznych ośrodków referencyjnych, i tych – w niższych szpitalach wojewódzkich – tak zwanych ośrodków kompetencji, i tych ośrodków doskonałości, jak Narodowy Instytut Onkologii czy Wojskowy Instytut Medyczny. Natomiast te podjednostki to tak samo jak plutony, bataliony, drużyny. Tak jak w wojsku, to musi być wszystko zorganizowane w sposób ustrukturyzowany, a nie, że każdy robi, co chce.</u>
+          <u xml:id="u-13.21" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Kto to ma zrobić? No, pielęgniarki i położne, i koordynatorzy, którzy tych pacjentów umówią. To nie może być samoumawianie i nie może być ograniczane tylko do położnych, bo one nie mają dobrych kompetencji komunikacyjnych. To co pan dyrektor mówił tutaj na temat edukacji – tak, to prawda, że one są szkolone do pobierania, ale nikt nie monitoruje, czy one to robią. Poza tym w tej chwili, jeśli chodzi o cytologię, trzeba skończyć dodatkowy, specjalny kurs, jakby to wszystko, czego ta pielęgniarka czy położna nauczyły się podczas studiów było nieważne. To w ogóle są jakieś... To tylko my jako Polacy możemy tak wymyślić. To musi być tak – skoro skończyłem, mam takie uprawnienia, to mogę to robić. Oczywiście, jeśli będę robił źle, to mam swojego nadzorującego i ten nadzorujący mnie koryguje. To musi być jasno napisane w prawie.</u>
+          <u xml:id="u-13.22" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Produktywność musi być mierzona. To nie może być położna, która w rejonie nie realizuje profilaktyki, a dzisiaj to jest prawda – 90% podmiotów nie realizuje, poza tym, że tylko 1% ma zawarte umowy. To jest w ogóle niemożliwe do wymyślenia.</u>
+          <u xml:id="u-13.23" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Każdy fragment łańcucha musi być zrobiony i rozliczony osobno lub łącznie. A jeśli ktoś jest kompleksowy, comprehensive, to nie ma problemu, to jest wspaniale i jeszcze powinna być nagroda. A jeżeli nie jest comprehensive, uczestniczy na jakimś małym etapiku, to nie ma problemu. To dostaje część środków. To musi być rozdzielane, bo tak działa ekonomia. Cały łańcuch wartości musi być widoczny w tym systemie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, bo tylko wtedy będzie można ocenić całość. Tak robią Szwecja, Dania, Finlandia, Norwegia, wszystkie kraje, do których my chcielibyśmy dojść.</u>
+          <u xml:id="u-13.24" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Wyniki raportuje diagnostyka. Nie mogą raportować lekarze POZ-u czy nawet ginekolodzy, bo oni o tym zapominają. To powinny być dane centrum, tak jak w COVID-zie. Sam fakt pobrania raportowali pielęgniarka, lekarz czy ratownik, natomiast o wyniku raportowało dane laboratorium. I nic innego, tylko tak samo. Nic nie trzeba wymyślać, tylko to wdrożyć.</u>
+          <u xml:id="u-13.25" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Edukacja i systematyczne kontrole. To jest zadanie przede wszystkim WOK-ów, natomiast kontrole muszą być non-stop. W Finlandii, Szwecji i Danii tak robiono, że przez 350 lat tego, kto nie chciał być grzeczny, w jakiś sposób dyscyplinowano. Trudno ludzi karać, ale można kontrolować i można wypowiedzieć kontrakty. Po co płacić miliard złotych na położne, które nie realizują zadań?</u>
+          <u xml:id="u-13.26" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">No i nadzór nad jakością i poprawnością procesu, czyli ten etap, kiedy już mamy zakumulowane dane. To jest to zdanie WOK-u, COK-u – ciągłość, kompleksowość, kompletność, follow-up itd. To jest bardzo dużo pracy. No i powołanie tego wykonawczego – regionalnych centrów profilaktyki. Czyli tak jak się buduje autostrady – „zaprojektuj i wykonaj albo odstąp od umowy”. Nie chcesz wykonać, nie ma problemu, wypowiadamy umowę, robią to następni.</u>
+          <u xml:id="u-13.27" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Dzięki uprzejmości pana profesora Bidzińskiego – to jest materiał z jego aktualnej pracy, który pokazuje w kolorze zielonym dojrzałość naszego systemu. C 53 – ten pierwszy obrazek po prawej – to jest rak szyjki macicy. W kolorze żółtym, to jest ocena na przykład naszej jednostki, która wykonuje na wschodnim Mazowszu. Czyli też mamy jeszcze dużo do zrobienia, ale jest znacznie więcej niż obejmuje obszar tego pajączka zielonego. Kolorem czarnym jest zaznaczona dojrzałość docelowa, którą możemy uzyskać w naprawdę dosyć krótkim czasie.</u>
+          <u xml:id="u-13.28" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">To jest zrobione według metody Scirocco. Jest to metoda oceny dojrzałości danego obszaru ochrony zdrowia do koordynacji, do integracji, do budowania wartości. Jest to metoda przetłumaczona przez Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce, bo NFZ był partnerem. Można z tego skorzystać. Na razie nikt nie skorzystał, tylko pan profesor Bidziński, ale jeżeliby ktoś w funduszu widział taką możliwość, to jak najbardziej skorzystać, zwłaszcza że jest to zrobione i dostępne.</u>
+          <u xml:id="u-13.29" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Z doświadczeń CMD. Trzeba pamiętać o takiej rzeczy, że na początku naturalnie pojawia się entuzjazm, ale on musi być szybko ostudzony poprzez plan wykonalności. Musi być studium wykonalności. Później pojawia się opór. To naturalne. Opór materii. Ale działaniem na to jest upór, czyli nie można ustępować. Muszą być wytrwałość, pracowitość i konsekwencja.</u>
+          <u xml:id="u-13.30" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Następna sprawa, to jest moment pewnego przeciążenia. Wynik systemowy jeszcze nie będzie się pojawiał. Tu na dole widzimy, że to będzie ze 3 lata, a to będzie bardzo mały progres i wtedy będzie frustracja. Tu trzeba bardzo dużo zaangażować we wsparcie psychologiczne – szkolenia, coaching, trenerstwo, tutoring itd. itd., mnóstwo różnych rzeczy. Są specjaliści w Polsce. Kiedyś nikt nie wiedział, że można zbudować autostrady, telefonię, bankowość. Wszystko jest, tylko skorzystać. Tylko przenieść tych specjalistów, doszkolić ich. Po pewnym czasie ten wynik się pojawia. On później będzie naturalnie... Po kilku latach – czterech, pięciu – będzie naprawdę niesamowity skok jakościowy i wszyscy będą z tego tytułu bardzo zadowoleni. Natomiast pojawia się wtedy rutyna. No i tutaj COK, WOK, kontrole, szkolenia i wdrożenie kolejnych innowacji. Tak jak w każdym procesie cybernetycznym, trzeba minimum 3 cykle przejść, żeby zobaczyć ten wynik i 6 cykli, żeby zobaczyć pełny wynik.</u>
+          <u xml:id="u-13.31" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Na zakończenie i podsumowanie, trzech największych bohaterów, których przykład powinien nam przyświecać. Pan profesor Koszarowski, który tak sobie to wyobrażał. Od pana profesora Bidzińskiego i innych profesorów w Narodowym Instytucie Onkologii słyszałem, że to jest człowiek, który, tak myślę, że tak to sobie wyobrażał.</u>
+          <u xml:id="u-13.32" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">Jest również pan Kazimierz Górski, słynny trener, który doprowadził naszą drużynę do bardzo wysokich osiągnięć, chociaż wcześniej innych nie było. I pan profesor Pieniążek, słynny sadownik ze Skierniewic, który, pomimo że Polska przez całe lata nie miała sadownictwa, nie miała ogrodnictwa, doprowadził to do takiego poziomu, że Polska stała się imperium sadowniczym na całym świecie. Przecież jeśli ktoś pamięta jego wypowiedzi z lat 70., to on zawsze w niedzielę rano nawoływał, jak do tego się przygotować. To zajęło troszkę czasu, ale dzisiaj mamy tego efekty.</u>
+          <u xml:id="u-13.33" who="#WiceprezesZarzaduCentrumMedycznoDiagnostycznegowSiedlcachczlonekZarzaduStowarzyszeniaIFICPolskaArturPrusarczyk">No i przywrócenie pracy organicznej – ewolucja a nie rewolucja. Presja i nadzór. Podkreślam wyraz „presja”, bo to samo się nie dzieje. Tu nie ma samostworzenia. To musi być rzeczywisty priorytet zdrowia publicznego, nie taki omawiany czy obmawiany, tylko rzeczywisty, tak jak COVID. Żadnych innych przykładów – tak jak COVID. I profilaktyka wymaga planu, cierpliwości i pracowitości. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNIOPIBwWarszawieMariuszBidzinski">To ja sobie pozwolę, jeśli pani przewodnicząca pozwoli, na kilka słów komentarza...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Jak najbardziej. Tylko, szanowni państwo, będę musiała prosić kolegę posła Bolesława Piechę – jeżeli mogę prosić – o poprowadzenie posiedzenia podkomisji, bo muszę udać się... No właśnie, to jest problem, bo ja za chwilkę muszę na posiedzeniu Sejmu zrelacjonować ustawę o odpadach, bo pracuję też w Komisji Ochrony Środowiska. Tak więc, panie profesorze, bardzo proszę. Najwyżej zrobilibyśmy przerwę...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNIOPIBwWarszawieMariuszBidzinski">Dwa słowa. Myślę, patrząc dzisiaj na ten system, który przedstawił pan doktor Prusaczyk, że on jest dosyć skomplikowany i nie ukrywam, że dzisiaj rzeczywiście bardzo zagmatwaliśmy tę dyskusję. Postaram się więc streścić to w dwóch słowach.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNIOPIBwWarszawieMariuszBidzinski">Pierwsza rzecz, to jest konsekwencja w działaniu. Naturalną jest rzeczą, że pan doktor Prusaczyk pokazał swoją konsekwencją w wieloletnim działaniu na terenie – jak powtarza – wschodniego Mazowsza, czyli regionu, który nie zawsze był regionem wiodącym w ochronie zdrowia, że można to stworzyć. Zatem, krótko mówiąc, wydaje się, że to pokazuje, że na tle Polski my możemy mieć rzeczywiście zielone wyspy, które będą działały, ale pod warunkiem konsekwencji i dobrego planu działania. W każdym razie, jeżeli dzisiaj możemy powiedzieć, że system wymaga rekonstrukcji, to tak, on wymaga rekonstrukcji. Krajowa Sieć Onkologiczna, Narodowa Strategia Onkologiczna opisują pewne założenia i myślę, że te założenia są bardzo istotne. Być może w pewnym momencie realizacji trzeba będzie poprawić pewne rzeczy, w jakiś sposób zrekonstruować, ale zacznijmy działać. My dzisiaj mówimy o pewnych rzeczach, ale nie wprowadzamy tego w życie, a wydaje się, że czas nas pędzi.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#KonsultantkrajowywdziedzinieginekologiionkologicznejkierownikKlinikiGinekologiiOnkologicznejwNIOPIBwWarszawieMariuszBidzinski">Narzędzia, które pokazał pan doktor Prusaczyk, zostały wykorzystane w dobie pandemii. Ona nas bardzo wielu rzeczy nauczyła i upraktyczniła nasza działania, w zakresie choćby systemów elektronicznych, co jest bardzo ważne, systemów jakości, systemów nadzoru. Zatem, krótko mówiąc, wydaje mi się, że mamy dobry przykład i możemy z niego rzeczywiście czerpać. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję, panie profesorze. Teraz bardzo bym prosiła o dyskusję. Mam jeszcze trochę czasu. Jestem na łączach z salą plenarną. Bardzo proszę o dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Założenia, jeżeli chodzi o prezentację i w ogóle dostrzeżenie takiego celu, jakim jest właśnie osiągnięcie tej właściwej edukacji profilaktycznej, co w konsekwencji prowadzi do uświadomienia społeczeństwa z zakresu działań, badań, to jest naprawdę bardzo ważny kierunek. Panowie profesorowie, chciałabym bardzo podziękować, bo jeśli chodzi o takie spojrzenie kompleksowe na leczenie, profilaktykę wtórną, z takim spojrzeniem na profilaktykę pierwotną, to jest naprawdę bardzo dobre usystematyzowanie tych działań, w przypadku których naprawdę możemy osiągnąć sukces. Jednak tak naprawdę zależy to od nas wszystkich.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Otwieram dyskusję. Bardzo proszę. Proszę się przedstawiać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#ZalozycielkaFundacjiSOSZycieLucjaBielec">Łucja Bielec, Podkarpacie. Fundacja SOS Życie, Ośrodek Profilaktyki Raka Piersi i Raka Szyjki Macicy. Bardzo dziękuję mojemu koledze Arturowi, panu profesorowi Bidzińskiemu, widzę pana doktora Janusza Medera. To są tuzy polskiej profilaktyki, wczesnego wykrywania nowotworów u kobiet. Bardzo się cieszę, że dzisiaj znalazłam się w takim gronie i muszę powiedzieć, że podoba mi się podejście, że nie ma innej drogi niż dobrze, w sposób należyty mobilizacja wszystkich kobiet do badań cytologicznych, do badań profilaktycznych. Jak widzę, pan dyrektor też pokazał, że będzie ścieżka genetyczna. To jest przyszłość, w której możemy być przekonani, że jeżeli będziemy chcieli być zdrowi, to będziemy zdrowi. To wszystko też będzie zależeć od nas.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#ZalozycielkaFundacjiSOSZycieLucjaBielec">Podnoszę tutaj jeszcze taki temat, który – jak mi się wydaje – mógłby pójść na pierwszy ogień. Mianowicie, we wszystkich powiatowych szpitalach nie ma prawie w ogóle pobierania cytologii od wszystkich pacjentek, które zgłoszą się do tych szpitali. Kiedyś, dawno temu, pamiętam, że tak było. Teraz tego nie ma. Jest to jakaś ścieżka, na której można ratować życie kobiet.</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#ZalozycielkaFundacjiSOSZycieLucjaBielec">Ponadto, dopóki nie zorganizujemy tych wojewódzkich koordynacji to może oparlibyśmy się na doświadczonych realizatorach. Muszę powiedzieć, że my – nasz ośrodek Fundacji SOS Życie – mamy wykrytych ponad 1000 nowotworów u kobiet potencjalnie zdrowych. Mamy ośrodek wielospecjalistyczny od A do Z, czyli profilaktykę w pełnym zakresie i do tego mamy cytomammobus, który jeździ po wszystkich miejscowościach Podkarpacia. Myślę, że to jest jeden z kluczy, którym można znaleźć rozwiązanie, i jak najbardziej wojewódzkie koordynacje są tu absolutnie nieodzowne. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję. To jest bardzo cenny głos w dyskusji. Myślę, że bardzo dobrym elementem do współpracy z Ministerstwem Zdrowia będzie to, aby wszystkie organizacje pacjenckie, które dzisiaj są obecne, napisały o tych dobrych praktykach związanych zarówno z edukacją profilaktyczną, jak i z tymi działaniami, o których pani Łucja mówiła przed chwilą, żeby te dobre modele jakby skopiować do innych regionów Polski. Jeżeli bowiem coś już jest wypracowane i przynosi efekt, jest to przebadane, to dlaczego tego inne regiony w Polsce nie mogą u siebie zastosować. Miałabym więc wielką prośbę do organizacji pacjenckich, aby w formie opisowej najlepiej przesłać to do Komisji. Wtedy takie kompendium wiedzy przygotowalibyśmy dla pana dyrektora, żeby był ten fundament do budowania właściwej strategii dotyczącej profilaktyki. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#WicedyrektorFundacjiOnkologicznejALIVIAJoannaFratczakKazana">Dzień dobry państwu. Joanna Frątczak-Kazana, Fundacja Onkologiczna ALIVIA.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#WicedyrektorFundacjiOnkologicznejALIVIAJoannaFratczakKazana">Pani przewodnicząca, szanowni państwo, chciałabym zadać takie pytanie z uporem maniaka. Odnosimy się do zadań wskazanych w Narodowej Strategii Onkologicznej i do terminów ich realizacji.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#WicedyrektorFundacjiOnkologicznejALIVIAJoannaFratczakKazana">W ramach obszaru 3 – inwestycje w pacjenta, prewencja wtórna, celem jest zwiększenie zgłaszalności na badania przesiewowe oraz poprawa jakości badań. Jednym z zadań w ramach tego obszaru było przeprowadzenie pilotażu metod zwiększania udziału w badaniach profilaktycznych mammograficznych i cytologicznych. „Docelowe rozwiązania zostaną wprowadzone w 2021 r.” – tak czytamy w Narodowej Strategii Onkologicznej. Następnie w raporcie z realizacji zadań narodowej strategii czytamy, że zadanie zostało przeniesione na lata 2022–2023.</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#WicedyrektorFundacjiOnkologicznejALIVIAJoannaFratczakKazana">Jesteśmy już w 2023 r., chciałbym więc zapytać, jakie są dotychczasowe wyniki tego pilotażu, kiedy poznamy wyniki. Może są już znane wyniki cząstkowe, na przykład, którymi ministerstwo mogłoby się z nami podzielić. Z chęcią chciałabym się tego dowiedzieć, bo dobrze byłoby, żebyśmy wprowadzali takie działania, które są sprawdzone i mają dobre efekty w ramach pilotażu, z czym nie zawsze mamy do czynienia. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Panie dyrektorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Spróbuję na gorąco. To znaczy, Narodowa Strategia Onkologii nie jest jedynym obszarem, który zajmuje się profilaktyką. Tak naprawdę na pochyłe drzewo każda koza skacze i teraz bardzo modny temat odmieniany przez wszystkie przypadki. Pomijając kwestie związane z badaniami profilaktycznymi i z ewentualnym pilotażem rozwiązań, konkretne rozwiązania zostały wskazane w ustawie o Funduszu Medycznym, gdzie zaproponowano konkretnie dofinansowanie współczynników korygujących dla lekarzy POZ-u, jeżeli chodzi o badania profilaktyczne realizowane przez tych lekarzy, a w kolejnej zmianie także na te, nad którymi mają nadzór. Czyli tak naprawdę mamy koegzystencję dwóch różnych celów wskazanych w dwóch różnych ustawach. Jak wiadomo, każdy z aktów jest aktem dominującym. W ustawie o Funduszu Medycznym nie ma już mowy o pilotażu, tylko o konkretnych, wdrażanych do POZ-u rozwiązaniach, które zaczęliśmy robić, jeżeli chodzi o profilaktykę, 40 plus i o profilaktykę chorób układu krążenia. To są te współczynniki, o których mówiłem, kiedy omawiałem problemy związane z chorobami profilaktycznymi, ale takie współczynniki mają być też do wszystkich programów profilaktycznych, jeżeli chodzi o nowotwory kobiece. Zatem w tym momencie, kiedy pojawiają się konkretne fundusze, konkretne wskaźniki, konkretne cele, to trudno nam mówić jednocześnie o pilotowaniu rozwiązań, jeżeli to rozwiązanie jest wskazane wprost w ustawie o Funduszu Medycznym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję, ale prosiłabym o już zwięzłe wypowiedzi, bo naprawdę czas mnie bardzo goni. Przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#WicedyrektorFundacjiOnkologicznejALIVIAJoannaFratczakKazana">Bardzo zwięźle. Chciałabym tylko odnieść się do tych rozwiązań, które będą wdrażane. Rozumiem, że one nie przeszły żadnego pilotażu wcześniejszego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#DyrektordepartamentuwMZMichalDziegielewski">Nie, nie przeszły pilotażu. Jak wiemy, w tamtych czasach akurat, jeżeli chodzi o zgłaszalność na różnego rodzaju badania, była ona obniżona. Nie wynikało to tylko z niechęci, ale także z tego, że sami wstrzymywaliśmy badania profilaktyczne. Narodowa Strategia Onkologii była planowana bez wiedzy o tym, że zaraz wybuchnie bomba zupełnie inna. Jak państwo wiedzą, wtedy zupełnie unikaliśmy jakichkolwiek kontaktów. Badania profilaktyczne wtedy rzeczywiście tąpnęły. Trudno byłoby wyciągać wnioski z okresu COVID-owego, ale – tak jak mówię – Fundusz Medyczny wskazał konkretne rozwiązania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję. Panie profesorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Dzień dobry państwu. Myślę, że przyszedł moment, w którym nie trzeba już wracać do przeszłości i rozpatrywać tego, co było, bo my już z tym nic nie zrobimy, więc szkoda na to energii i czasu. Natomiast myślę, że dzisiejsza prezentacja jest clou wszystkiego i jeżeli mamy pokazanych liderów – a pani poseł jest tutaj na pierwszym miejscu, bo rzeczywiście pani zaangażowanie dotychczasowe i pomoc w tych wszystkich dyskusjach, które do tej pory odbyły się w naszej podkomisji, są gwarantem tego, że nie może się nam nie udać. Tak przynajmniej przyjmuję.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Również niezbyt głośno wspomnianym liderem jest pan dyrektor z Ministerstwa Zdrowia, który jest taką cichą, szarą eminencją – przepraszam, że pozwalam sobie tak powiedzieć – ale to jest drugi filar tego, co chcemy zrobić jako podstawę dla naszych działań. Pierwszy raz na naszym zebraniu – też z tego bardzo się cieszę – jest przedstawiciel ministerstwa edukacji, dlatego że to jest podstawa w ogóle, bo jeżeli nie wyedukujemy społeczeństwa, które będzie chciało się troszczyć o swoje zdrowie, to nigdy nie rozwiążemy problemów. Żebyśmy nie wiem ile pieniędzy przeznaczali na ochronę zdrowia, to nie zrobimy tego, jeżeli ludzie nie będą świadomi tego, że to od nich zależy, bo 50% nowotworów można by uniknąć, gdyby ludzie zmienili swój styl życia i stosowali zasady zapisane w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Moja prośba jest tylko taka, żeby była bardzo dobra koordynacja pomiędzy resortami. Tutaj podwaliny to przede wszystkim Ministerstwo Zdrowia, ministerstwo edukacji i ministerstwo sportu. To wszystko razem może stworzyć znakomitą platformę do wyedukowania nowej generacji polskiego społeczeństwa, które będzie mniej kosztowało w przyszłości, jeśli chodzi o umorzenie pieniędzy na zdrowie, i ta inwestycja zwróci się wielokrotnie więcej niż zainwestujemy, tylko musi być jeszcze ciągłość.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Wspomnieli to w swojej prezentacji zarówno jeden, jak i drugi panowie profesorowie, że jednym z tych elementów jest ciągłość. Bylibyśmy dzisiaj w zupełnie innym miejscu, gdyby przy poprzednim Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych było to, co dzisiaj dostaliśmy, między innymi paradoksalnie dzięki pandemii, bo cyfryzacja medycyny, która przebiegła w tak dynamiczny sposób, pomogła stanąć nam w zupełnie innym miejscu. Zatem właściwie bazując na tych doświadczeniach poprzednich, a jednocześnie budując nową jakość, po prostu jesteśmy w przededniu uzyskania znakomitych podwalin do stworzenia sytuacji.</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Przecież nie ma tutaj naszych spotkań, proszę państwa, żebym ja nie wymienił – a pani chętnie to podchwyciła, to znaczy, pani też o tym doskonale mówi – żeby to, co zostało pokazane przez mojego kolegę Artura w prezentacji... Właściwie nie ma takiego posiedzenia, na którym bym nie wymienił jego nazwiska, dlatego że to jest gotowy wzorzec do naśladowania, tylko teraz trzeba stworzyć odpowiednią bazę i infrastrukturę do tego, żeby to poszło w całą Polskę, żebyśmy już nie pokazywali na te światłe przykłady, tylko żeby więcej było chętnych do współdziałania.</u>
+          <u xml:id="u-27.5" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Mam nadzieję, że również edukacja w szkołach – tak jak pan świetnie powiedział będąc przedstawicielem ministra edukacji – od przedszkola, poprzez poszczególne etapy – to też zawsze tu podkreślamy – to jednak będzie to, co zostało zapisane w Narodowej Strategii Onkologicznej, żeby to była oddzielna godzina wychowania w zdrowiu raz w tygodniu. Rozumiem, że na każdym przedmiocie można coś na ten temat powiedzieć, ale to jest tak, jakbyśmy robili reorganizację onkologii. Wtedy mówiło się, że mieliśmy pretensje do uczelni medycznych, dlaczego nie ma przedmiotu onkologii, dlaczego nie przykłada się do tego wielkiej wagi. Odpowiedź była taka, że w każdej dziedzinie medycyny mówi się na temat onkologii. No, niestety, tak nie jest.</u>
+          <u xml:id="u-27.6" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">To musi być oddzielny przedmiot i trzeba zrobić wszelkie starania wykorzystując absolwentów wydziału zdrowia publicznego, wykorzystując innych edukatorów, którzy już się sprawdzili. Myślę, że ministerstwo edukacji jest w stanie temu sprostać i dołożyć wszelkich starań, żeby to był odrębny przedmiot, który byłby systematycznie w szkołach przeprowadzany. Wiedza musi być dozowana oczywiście stosownie do grupy wiekowej, ale przecież Ministerstwo Zdrowa ma takie programy, które aż się prosi, żeby je zrealizować wspólnie z ministerstwem edukacji. I tu jest moja gorąca prośba, żeby szczególnie, przede wszystkim postawić na to.</u>
+          <u xml:id="u-27.7" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Natomiast to, co powiedziała przed chwilą pani Łucja, moja wielka przyjaciółka od lat – bo też zawsze daję ją jako przykład działalności w Polsce południowo-wschodniej i nie tylko zresztą – żeby wrócić do tego, co już było. Ta kontynuacja została niestety przerwana. Dlaczego kobieta, która trafia do szpitala, nie ma automatycznie zrobionej cytologii, jeszcze szczególnie w tym nowym wydaniu, jeśli w tej chwili widzimy, że jest taka możliwość? Profesor Nowakowski pokazał, robiąc tego typu działania, że to jest właściwa, dalsza droga do szybszego i bardziej dokładnego rozpoznawania nowotworów.</u>
+          <u xml:id="u-27.8" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Tutaj został wspomniany jeszcze jeden filar. To jest instytucja lekarza medycyny pracy. To absolutnie w pełnym zakresie musi być partner do tego, żeby uzyskać cele, jakie sobie stawiamy.</u>
+          <u xml:id="u-27.9" who="#PrezesPolskiejUniiOnkologiiJanuszMeder">Zatem wiele rzeczy zostało w znakomity sposób w tej prezentacji przedstawionych. Cieszę się, że doszliśmy do tego momentu, w którym już możemy powiedzieć, że mamy znakomitą platformę do wdrożenia działań w skali ogólnopolskiej. I po prostu chciałbym na koniec podziękować pani poseł za to, że doszliśmy do tego momentu, w którym właśnie teraz tutaj siedzimy i możemy patrzeć z naprawdę dużym optymizmem w przyszłość. Mam nadzieję, że zapominając już o pandemii, idziemy do przodu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Idziemy do przodu. Szanowni państwo, niestety, legislacja już się o mnie upomina. Jeszcze dwie panie się wypowiedzą, ale dosłownie po zdaniu, bardzo proszę, bo nie wiem, jak długo będę na sali plenarnej. Przepraszam najmocniej. Pani Markowska była pierwsza. Sekundkę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrezesZarzaduStowarzyszeniaCzestochowskieAmazonkiElzbietaMarkowska">Elżbieta Markowska, prezes Stowarzyszenia Częstochowskich Amazonek i wiceprezes Federacji Stowarzyszeń „Amazonek”. Chciałabym bardzo panu dyrektorowi podziękować w imieniu Krysi Wechmann i wszystkich amazonek za tę wspaniałą informację na Dzień Kobiet. Dziękujemy bardzo za to, co usłyszałyśmy. To jest dla nas bardzo ważne i istotne.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrezesZarzaduStowarzyszeniaCzestochowskieAmazonkiElzbietaMarkowska">Mam też prośbę do pana z ministerstwa edukacji. Ponieważ my uczestniczyłyśmy w takim programie pilotażowym, który był skierowany do 11 województw i 110 szkół, „MAM SUPER MOC – DBAM O ZDROWIE”. Amazonki w tym projekcie były edukatorami i była to edukacja w klasach I–III w szkołach podstawowych. Muszę powiedzieć na podstawie własnego doświadczenia, że było mi dane uczestniczyć w tym projekcie w siedmiu szkołach w całym województwie śląskim. Było to olbrzymie doświadczenie. Pokazało ono, że faktycznie tę edukację zdrowotną powinniśmy przeprowadzać już u tych młodych. Nie mówiłyśmy o nowotworach, ale byłyśmy jako edukatorki. Czyli jako kobiety, które przeszły chorobę, byłyśmy przykładem. Chodziło o to, żeby przekazać dzieciom, jak warto zadbać o siebie, zadbać o zdrowie. Jest to naprawdę wspaniałe. Myślę, że byłoby to dla nas bardzo budujące, gdyby...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Była kontynuacja tego programu. Czy tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrezesZarzaduSCAElzbietaMarkowska">To było w 11 województwach. Śląsk zakończył, a do końca marca br. ma skończyć reszta województw...</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Dlatego proszę wszystkie organizacje pacjenckie, żeby po prostu dały założenia w formie pisemnej do biura Komisji Zdrowia. Dlatego to podkreślam.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Jeszcze ostatni głos. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#RzecznikStowarzyszenianaRzeczWalkizChorobamiNowotworowymiSANITASAleksandraRudnicka">Aleksandra Rudnicka, rzecznik Stowarzyszenia SANITAS. Chciałabym powiedzieć, że jutro mamy Dzień Kobiet i mamy nadzieję, że na jutrzejszym spotkaniu o godz. 15.00 usłyszymy dobrą wiadomość na temat szczepień HPV, że z dwuletnim opóźnieniem, ale one zostaną wdrożone, że nadgonimy i że będą szczepieni i chłopcy, i dziewczęta, i że będą to dwa roczniki. Nie wiem, jaką szczepionką. Wolelibyśmy, żeby tą 9-walentną – to jest też bardzo ważne.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#RzecznikStowarzyszenianaRzeczWalkizChorobamiNowotworowymiSANITASAleksandraRudnicka">Natomiast chciałabym podkreślić jeszcze jedną ważną rzecz, o której powiedział nasz kolega Artur. Bo nasz kolega Artur jest, okazuje się, kolegą nas wszystkich i dobrze by było, żebyśmy brali przykład z Artura, jeśli chodzi o profilaktykę. Tak więc nasz kolega Artur powiedział ważną rzecz, o której ja dzisiaj też się dowiedziałam, że w Polsce jest bardzo dużo położnych i że to jest niewykorzystana grupa w medycynie. Naprawdę położne robią wspaniałe rzeczy, jeśli chodzi o edukację i na pewno przy edukacji HPV odegrają ogromną rolę. To jest rzeczywiście środowisko do wykorzystania i zawód do wykorzystania, jeżeli chodzi o profilaktykę. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Bardzo dziękuję. Szanowni państwo, dzisiaj w tak w ekspresowym tempie, za co bardzo przepraszam, bo temat jest tak ważny, ale przygotowana prezentacja jakby wypełnia kompendium założeń, wiedzy na temat działań w profilaktyce. Chciałabym więc panom profesorom bardzo, bardzo podziękować, bo tak naprawdę to wy mnie mocno inspirujecie do moich działań. Cieszę się, że SMS-ami i prezentacjami nie dajecie mi czasami chwili odetchnąć...</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Pan profesor się śmieje, ale tak jest. Wiecie państwo, jak już naprawdę nie wytrzymuję, to jeszcze takie spojrzenie, jeszcze taka informacja i jeszcze to, i to pobudza mnie do tego, aby się motywować i działać. Za to chciałabym panom profesorom, wszystkim podziękować – Medycznej Racji Stanu, która też jest moim bardzo ważnym ogniwem w tych działaniach na rzecz pacjentów, w tych wszystkich sprawach.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">W tych decyzjach podejmowanych przez Ministerstwo Zdrowia przede wszystkim jedno musimy mieć na uwadze – pacjent w centrum uwagi. To jest podstawa. To jest filar naszej działalności, finansowania, ale też empatii oraz społecznego działania na rzecz pacjentów. Za to chciałabym wszystkim państwu dzisiaj podziękować i przeprosić, że czasem mam taki ton bardzo rygorystyczny, ale jestem Ślązaczką, lubię porządek i lubię, gdy wszystko chodzi jak w szwajcarskim zegarku. Mam nadzieję, że profilaktyka też będzie chodzić jak w szwajcarskim zegarku. A pan dyrektor pomoże mi w tym wszystkim, żeby to zrealizować. Szanowni państwo, bardzo, bardzo dziękuję i zapraszam na następne posiedzenie.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PrzewodniczacaposelBarbaraDziuk">Zamykam posiedzenie.</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/ksp/201923-snt-kspxx-00075-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/ksp/201923-snt-kspxx-00075-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..efe6d11
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/ksp/201923-snt-kspxx-00075-01/header.xml
@@ -0,0 +1,73 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-kspxx-00075-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Kultury i Środków Przekazu (75.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Kultury i Środków Przekazu (75.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#KSP">75</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="AmbasadorNadzwyczajnyiPelnomocnyRepublikiPortugalskiejwRzeczypospolitejPolskiejLuisManuelRibeiroCabaco" role="speaker">
+        <persName>Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Portugalskiej w Rzeczypospolitej Polskiej Luís Manuel Ribeiro Cabaço</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="CzlonekKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiTadeuszKowalski" role="speaker">
+        <persName>Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Tadeusz Kowalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski" role="speaker">
+        <persName>Pełniący Obowiązki Wicedyrektor Departamentu Strategii w Najwyższej Izbie Kontroli Filip Byczkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski" role="speaker">
+        <persName>Pracownik Ośrodka Badań nad Europejskimi Pograniczami im. Sofíi Casanovy na Wydziale „Artes Liberales” na Uniwersytecie Warszawskim Jan Stanisław Ciechanowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca Barbara Zdrojewska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Maciej Świrski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBarbaraBorysDamiecka" role="speaker">
+        <persName>Senator Barbara Borys-Damięcka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBogdanBorusewicz" role="speaker">
+        <persName>Senator Bogdan Borusewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJanMariaJackowski" role="speaker">
+        <persName>Senator Jan Maria Jackowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJerzyFedorowicz" role="speaker">
+        <persName>Senator Jerzy Fedorowicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="StarszySpecjalistawDzialeKoordynacjiPracSenackichwBiurzePracSenackichwKancelariiSenatuKatarzynaLubas" role="speaker">
+        <persName>Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WicedyrektorBiuraAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Wicedyrektor Biura Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Danuta Antoszkiewicz</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="KSP" role="committee">
+        <orgName>Komisja Kultury i Środków Przekazu</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/ksp/201923-snt-kspxx-00075-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/ksp/201923-snt-kspxx-00075-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..3c7848b
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/ksp/201923-snt-kspxx-00075-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,322 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 00</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodnicząca Barbara Zdrojewska</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Witam bardzo serdecznie. Witam wszystkich uczestniczących w posiedzeniu osobiście oraz tych, którzy są z nami zdalnie.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Dzisiaj mamy 2 punkty w porządku obrad. Pierwszy punkt: opinia komisji w sprawie wniosku Jego Ekscelencji Ambasadora Portugalii w Polsce Pana Luísa Cabaço o zorganizowanie w Senacie wystawy na temat stulecia stosunków dyplomatycznych między Portugalią i Polską. I drugi punkt: omówienie wyników kontroli Najwyższej Izby Kontroli w Krajowym Instytucie Mediów.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Chciałabym serdecznie przywitać Jego Ekscelencję Luísa Cabaço, ambasadora Portugalii. Witam panią Renatę Maj z ambasady Portugalii. Witam serdecznie pana prof. Stanisława Ciechanowskiego, kuratora i autora wystawy, o której będziemy za chwilę mówić. Witam serdecznie pana Adama Niemczewskiego, ministra, szefa Kancelarii Senatu. Witam serdecznie panią dyrektor… Ale nie widzę pani dyrektor Sokołowskiej. Nie będzie?</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#Gloszsali">Jest zastępstwo.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Jest zastępstwo. Jest z nami pani Danuta Antoszkiewicz – serdecznie witam – z Biura Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Senatu, wicedyrektor. Nie ma jeszcze pana Macieja Świrskiego, szefa krajowej rady radiofonii, i pozostałych członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Tak że pozwolę sobie przywitać naszych gości z Najwyższej Izby Kontroli. Witam pana Filipa Byczkowskiego, wicedyrektora Departamentu Strategii, panią Janinę Bielak, doradcę ekonomicznego, pana Arkadiusza Siwka, doradcę prawnego NIK, Michała Hackiewicza, głównego specjalistę Najwyższej Izby Kontroli. Witam państwa serdecznie. Pozostałych gości, którzy dotrą do nas w międzyczasie, powitam później. Witam serdecznie wszystkich senatorów, pana wicemarszałka Bogdana Borusewicza i wszystkich członków naszej komisji.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Ponieważ mamy mało czasu, od razu przystępujemy do pracy.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Zaczniemy od punktu pierwszego. Na początku oddamy głos panu ambasadorowi, a później, jak się domyślam, panu profesorowi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#AmbasadorNadzwyczajnyiPelnomocnyRepublikiPortugalskiejwRzeczypospolitejPolskiejLuisManuelRibeiroCabaco">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#AmbasadorNadzwyczajnyiPelnomocnyRepublikiPortugalskiejwRzeczypospolitejPolskiejLuisManuelRibeiroCabaco">Chciałbym serdecznie podziękować za możliwość spotkania z państwem. Jest to dla mnie wielki zaszczyt, że mogę stanąć przed komisją w celu przedstawienia wniosku o zainaugurowanie w Senacie wystawy nawiązującej do stulecia stosunków dyplomatycznych między Polską i Portugalią, przygotowanej przez obecnego tutaj pana prof. Jana Stanisława Ciechanowskiego, któremu bardzo dziękuję za kuratorstwo nad tą wystawą.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#AmbasadorNadzwyczajnyiPelnomocnyRepublikiPortugalskiejwRzeczypospolitejPolskiejLuisManuelRibeiroCabaco">Portugalia uznała odzyskaną – wówczas niedawno – niepodległość Polski 21 czerwca 1918 r., ale dopiero 13 maja 1922 r. Ksawery Orłowski złożył na ręce prezydenta António José de Almeidy listy uwierzytelniające, stając się tym samym ambasadorem Rzeczypospolitej Polskiej w Lizbonie. Nieco ponad rok później, 5 lipca 1923 r. Vasco Francisco Caetano de Quevedo wręczył prezydentowi Stanisławowi Wojciechowskiemu swoje listy uwierzytelniające, stając się tym samym ambasadorem Portugalii w Warszawie.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#AmbasadorNadzwyczajnyiPelnomocnyRepublikiPortugalskiejwRzeczypospolitejPolskiejLuisManuelRibeiroCabaco">Portugalia i Polska mają wspólne wartości i interesy. Oprócz stosunków dwustronnych, w których wyróżniają się łączące nas więzi kulturowe i gospodarcze, jesteśmy razem w Unii Europejskiej i w NATO, gdzie realizujemy te same cele. Stulecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Portugalią i Polską przypada w decydującym dla przyszłości Europy momencie, w momencie, z którym oba kraje mierzą się wspólnie i z taką samą determinacją. Świadomy bliskości, jaka jest między naszymi narodami, jestem pewien, że w najbliższej przyszłości relacje te będą się nadal pogłębiać. Wystawa, którą prof. Ciechanowski przygotował w tym bardzo dobrym momencie, będzie kolejnym kluczowym krokiem do wzajemnego poznania się i pogłębienia naszej wielowiekowej przyjaźni.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#AmbasadorNadzwyczajnyiPelnomocnyRepublikiPortugalskiejwRzeczypospolitejPolskiejLuisManuelRibeiroCabaco">Za państwa pozwoleniem chciałbym oddać głos panu prof. Ciechanowskiemu w celu krótkiego przedstawienia wystawy. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski">Pani Przewodnicząca! Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Ambasadorze! Państwo Senatorowie! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski">To zawsze wielki honor i zaszczyt móc brać udział w posiedzeniach komisji senackich. Bardzo dziękuję za zaproszenie.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski">Ja reprezentuję Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego i z inicjatywy i na zlecenie pana ambasadora Republiki Portugalskiej w Polsce, Jego Ekscelencji Pana Luísa Cabaço, mam zaszczyt być współorganizatorem wystawy poświęconej stuleciu naszych stosunków, stosunków dyplomatycznych między Polską i Portugalią. To właściwie 2 lata… Bo w roku 1922, jak mówił pan ambasador, polski poseł złożył listy uwierzytelniające, a Portugalczyk uczynił to w Warszawie rok później, w 1923 r. Tak że właściwie od tego momentu, od lipca 1923 r. możemy mówić o takich rzeczywiście pełnych dwustronnych relacjach. Niedługo wyjdzie zresztą moja książka na ten temat, taka typowo naukowa. Niewielu jest nas w Polsce, którzy się historią Portugalii czy naszych wzajemnych relacji zajmują.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski">To nie jest pierwszy raz, kiedy reprezentowany przeze mnie wydział ma możliwość współorganizowania wystawy poświęconej obu krajom. W 2019 r. na zamówienie Ambasady RP w Lizbonie przygotowaliśmy wystawę zatytułowaną: „Gdy Portugalia panowała na morzach. Złoty Wiek historii Polski”. To była opowieść o I Rzeczypospolitej w czasie jej apogeum, skierowana oczywiście do portugalskiego odbiorcy. Byłem autorem tej wystawy razem z moim szefem, prof. Janem Kieniewiczem, który należy do grona pierwszych ambasadorów Rzeczypospolitej Polskiej po upadku komunizmu w Polsce. Co najważniejsze, tę ustawę zainaugurowano w Zgromadzeniu Republiki Portugalskiej w Lizbonie.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski">Obecna ekspozycja jest już gotowa, nigdzie do tej pory nie była pokazywana. Przedstawia ona ostatnie 100 lat naszych relacji, ale też odwołuje się do wielowiekowych tradycji wzajemnych stosunków, które przed wiekiem XX nie były częste, ale zawsze były pełne życzliwości, co się rzadko zdarza, szczerze mówiąc. Ale tak w tym przypadku było. Później, kiedy te relacje się zintensyfikowały, w XX w., ta wzajemna życzliwość, serdeczność się wzmogła, i to znacznie. Wystawa skupia się na wydarzeniach związanych z XX w., ale przede wszystkim na II wojnie światowej. 12 tysięcy polskich uchodźców – zarówno wojskowych, jak i cywilnych – przeszło przez Portugalię, znalazło tam schronienie. To byli również polscy Żydzi uciekający przed niemieckim narodowym socjalizmem, przede wszystkim z Francji. W 2015 r. organizowaliśmy z tej okazji w Warszawie uroczystości z udziałem wiceminister obrony narodowej Portugalii.</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#PracownikOsrodkaBadannadEuropejskimiPograniczamiimSofiiCasanovynaWydzialeArtesLiberalesnaUniwersytecieWarszawskimJanStanislawCiechanowski">Chciałbym tę moją krótką wypowiedź, jeżeli państwo pozwolą, jeżeli Wysoka Komisja pozwoli, zakończyć taką konstatacją. Jeżeli Wysoki Senat wyraziłby zgodę na zaprezentowanie tej ekspozycji w polskim parlamencie, to byłoby to także świadectwo czegoś, no, niezwykle ważnego. Otóż tylko wtedy, kiedy w obu krajach istnieją wolne i demokratyczne parlamenty, tylko wtedy te relacje mogą się normalnie i pozytywnie rozwijać, tak jak jest to w tej chwili. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Ekscelencjo, Szanowny Panie Ambasadorze, bardzo dziękuję za tę wypowiedź. Ze swojej strony chciałabym zapewnić, że jest dla nas zaszczytem, że ta wystawa będzie właśnie u nas w Senacie. Myślę, że przy okazji otwarcia tej wystawy będziemy jeszcze mieli okazję spotkać się i porozmawiać. Dzisiaj dokonamy formalnej oceny i akceptacji tej wystawy, natomiast przy okazji otwarcia wystawy będziemy się już tylko cieszyć.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Panie Profesorze, dziękuję za przygotowanie… Bardzo się cieszymy. Myślę, że dzięki tej wystawie bardzo wzbogaci się wiedza nie tylko o naszych stosunkach dyplomatycznych – to jest piękna rocznica – ale też o samej Portugalii. Bardzo jesteśmy z tego powodu szczęśliwi.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oddaję teraz głos pani dyrektor z prośbą o opinię biura senackiego.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#WicedyrektorBiuraAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Witam państwa serdecznie. Danuta Antoszkiewicz, jestem wicedyrektorem Biura Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#WicedyrektorBiuraAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Biuro po zapoznaniu się ze zgłoszonym wnioskiem pozytywnie opiniuje możliwość zorganizowania wystawy w Senacie. Zaproponowany termin otwarcia wystawy – 12 lipca – jest możliwy do realizacji. Proponujemy, aby był to hol na pierwszym piętrze, przed salą posiedzeń, korytarz przed gabinetem pana marszałka Senatu. Wszystkie inne okoliczności… Ze strony biura deklaruję gotowość podjęcia się realizacji tego zadania. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję, Pani Dyrektor.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Czy ktoś z pań i panów senatorów – obecnych i zdalnych – chciałby zadać pytanie albo wypowiedzieć się w tej sprawie?</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Widzę, że chyba nie ma żadnych wątpliwości. Tak że możemy przystąpić do głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Kto z pań i panów senatorów jest za pozytywną opinią komisji w sprawie organizacji wystawy z okazji stulecia stosunków dyplomatycznych między Polską i Portugalią?</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">8 głosów za, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Możemy zamknąć ten punkt.</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Jeszcze raz bardzo serdecznie dziękuję panu ambasadorowi za osobistą obecność. Dziękujemy także panu profesorowi.</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Niestety nie będę mogła pana odprowadzić… Ale jest z nami pan minister, który będzie panu towarzyszył. Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-7.9" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Szanowni Państwo, mamy teraz… Szybko zrealizowaliśmy pierwszy punkt i mamy teraz chwilę… Poczekamy na resztę gości. Część już do nas przyszła, część dołączy za chwilę. Tak że zrobimy w tej chwili krótką techniczną przerwę. Jeszcze kilka minutek…</u>
+          <u xml:id="u-7.10" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-7.11" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">A na ile jest przewidziana ta prezentacja?</u>
+          <u xml:id="u-7.12" who="#Gloszsali">5 minut…</u>
+          <u xml:id="u-7.13" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">To myślę, że spokojnie…</u>
+          <u xml:id="u-7.14" who="#komentarz">Przerwa w obradach</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Szanowni Państwo, wznawiam posiedzenie komisji po technicznej przerwie.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Przystępujemy do realizacji punktu drugiego: omówienie wyników kontroli Najwyższej Izby Kontroli w Krajowym Instytucie Mediów.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Miałam już przyjemność przywitać państwa kontrolerów, szanownych państwa z Najwyższej Izby Kontroli. Jeszcze raz dziękuję za obecność. A teraz witam serdecznie naszych gości z Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Witam pana przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Macieja Świrskiego. Witam pana prof. Tadeusza Kowalskiego, członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Witam też gości uczestniczących zdalnie, jeśli już są… Są wszyscy? Jeszcze nie ma… Ale może odczytam nazwiska, później ich tylko poinformujemy, że byli przywitani. Dobrze mówiłam, żeby chwilę jeszcze poczekać… Będą z nami – zdalnie – członkowie Zarządu Organizacji Firm Badania Opinii i Rynku OBFOR, tj. Agnieszka Gosiewska i Tomasz Woźniczka, oraz kierownik biura zarządu Elżbieta Szczypiń. Chcielibyśmy, żeby ta organizacja miała możliwość wypowiedzenia się. To jest podmiot, który protestował, zabierał wcześniej głos w sprawie w ogóle organizacji, a później w sprawie nieprawidłowości, które się zadziały…</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Szanowni Państwo, przypomnę, że pracując nad sprawozdaniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, spotkaliśmy się z przedstawicielami instytutu mediów i umówiliśmy się wtedy na to, że ocenimy pracę tego instytutu na jednym z najbliższych posiedzeń, poświęciwszy tej tematyce odpowiednio dużo czasu nie w ramach sprawozdania czy innych sprawozdań, ale osobno. Tak się stało, że w międzyczasie został odwołany dyrektor i ukazały się wyniki tej kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Tak że pewne rzeczy się w międzyczasie zadziały. Dzisiaj będziemy mogli porozmawiać nie tylko o tym, co się działo, ale także… Mam nadzieję, że od pana przewodniczącego Świrskiego dowiemy się czegoś o przyszłości tego instytutu.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oddaję głos Najwyższej Izbie Kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę, Panie Dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowna Pani Przewodnicząca! Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie! Drodzy Goście!</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Dziękuję bardzo serdecznie za zaproszenie przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli na posiedzenie senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu. W imieniu Najwyżej Izby Kontroli mam zaszczyt przedstawić wszystkim państwu wyniki kontroli poświęconej działalności Krajowego Instytutu Mediów.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Najwyższa Izba Kontroli w ubiegłym roku podjęła z własnej inicjatywy kontrolę poświęconą funkcjonowaniu wybranych jednostek sektora finansów publicznych wykonujących zadania analityczne, doradcze, eksperckie i badawcze. Tak jak mówiłem, była to kontrola podjęta przez NIK z własnej inicjatywy, kontrola doraźna, którą podjęliśmy, biorąc pod uwagę analizę ryzyk poszczególnych aspektów działalności państwa i dostrzegając funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych wykonujących bardziej miękkie, mniej mierzalne zadania o charakterze publicznym. Jedną z kilku kontrolowanych jednostek w ramach tejże kontroli był właśnie Krajowy Instytut Mediów.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Został on utworzony w dniu 4 grudnia 2020 r. przez przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jako tzw. instytucja gospodarki budżetowej, czyli jednostka sektora finansów publicznych. Organem sprawującym nadzór od początku funkcjonowania KIM, również w dniu dzisiejszym, jest przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Kontrola objęła okres od momentu utworzenia tej jednostki do dnia 30 czerwca 2022 r., czyli półtoraroczny okres początkowy tej działalności, kluczowy, jeśli chodzi o organizację, zadaniowanie i wypracowanie założeń co do dalszego funkcjonowania.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Kontrola skupiła się na 4 zasadniczych aspektach funkcjonowania tejże jednostki, czyli na utworzeniu i organizacji Krajowego Instytutu Mediów jako jednostki sektora finansów publicznych, planowaniu działalności tegoż instytutu w gospodarce majątkowo-finansowej, stronie przychodowej i kosztowej działalności tej jednostki oraz na wykonywaniu zadań, źródłach ich finansowania oraz efektach ich realizacji. Antycypując ocenę ogólną kontrolowanej działalności, którą państwu senatorom zaraz przedstawię, pragnę zwrócić uwagę, że Najwyższa Izba Kontroli nie odnosiła się i nie ocenia zasadności i celowości utworzenia KIM przez szefa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jako odrębnego od nich organu konstytucyjnego. A zatem nasza ocena działalności dotycząca KIM nie odnosi się do takiego, a nie innego sposobu przyjęcia przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji wykonywania zadań publicznych. Koncentrujemy się na organizacji KIM, stronie przychodowej, stronie kosztowej, udzielaniu zamówień i tym wszystkim, co było niezbędne do dokonania kompleksowej oceny działalności tej jednostki w wyniku przeprowadzonej kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, w wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych Najwyższa Izba Kontroli oceniła negatywnie działalność Krajowego Instytutu Mediów we wszystkich zbadanych obszarach wcześniej przeze mnie wymienionych. Nie często zdarza się, że Najwyższa Izba Kontroli dokonuje tak jednoznacznie krytycznej i negatywnej oceny działalności któregokolwiek ze skontrolowanych podmiotów we wszystkich zbadanych obszarach. Niestety, mówimy to z przykrością, dokonane ustalenia, stwierdzone nieprawidłowości, także wymiar finansowy stwierdzonych nieprawidłowości i ich skala dały w ocenie izby jednoznacznie umotywowane podstawy do dokonania takiej właśnie oceny. W trakcie dzisiejszego wystąpienia, raz jeszcze dziękując państwu senatorom za zaproszenie na posiedzenie komisji Senatu, przedstawimy zasadnicze, kluczowe ustalenia i nieprawidłowości, jakie ustalono w ramach czynności kontrolnych. Oczywiście serdecznie zachęcamy do zapoznania się z całością wystąpienia pokontrolnego, które prezentuje ogół ustaleń faktycznych i stwierdzonych nieprawidłowości.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Przechodząc do pierwszego wątku, związanego z organizacją jednostki, związanego z polityką kadrową, zatrudnianiem pracowników oraz zawieraniem umów cywilnoprawnych, pragniemy zwrócić uwagę, że w Krajowym Instytucie Mediów pomimo upływu blisko półtora roku od utworzenia tej jednostki do zakończenia kontroli nie została określona jego docelowa struktura organizacyjna, a także nie został określony podział obowiązków i kompetencji poszczególnych komórek organizacyjnych instytutu. M.in. z tych względów, m.in. z tych powodów instytut mediów nie posiadał planu zatrudnienia, w którym nastąpiłoby oszacowanie zasobu chłonności i pracochłonności poszczególnych przyjętych do realizacji zadań publicznych. W połączeniu z de facto nieokreśloną strukturą organizacyjną uniemożliwiało to także ocenę tego, czy liczba zatrudnionych i zatrudnianych pracowników była adekwatna do realizowanych przez instytut zadań. Kwestie kadrowe w tym zakresie, co chcemy zaakcentować, komplikował także fakt, że w instytucie mediów nie opracowano zasad naboru i rekrutacji pracowników. W związku z tym w znakomitej większości przypadków, przede wszystkim dotyczących stanowisk specjalistycznych, a więc analitycznych i kierowniczych, co ważne, nie prowadzono otwartych i konkurencyjnych naborów oraz nie dokumentowano procesu rekrutacyjnego. Pragniemy zwrócić uwagę, że dyrektor KIM, ówczesny dyrektor KIM w toku czynności kontrolnych wyjaśniał, że proces naborów odbywał się, cytuję, w trybie bezpośrednich rozmów oraz negocjacji wynikających ze znajomości rynku badawczego. Najwyższa Izba Kontroli, biorąc pod uwagę ogół sformułowanych ustaleń, wyraziła w swojej ocenie, że nieopracowanie przez KIM zasad naboru i rekrutacji pracowników stanowiło działanie nierzetelne, a brak prowadzenia otwartych i konkurencyjnych naborów na wolne stanowiska nie sprzyjał możliwości znalezienia najlepszych kandydatów. Co więcej, brak dokumentacji rekrutacyjnej tych pracowników, których zatrudniano, nie sprzyjał także weryfikacji prawidłowości zatrudnienia osób na konkretnych, danych stanowiskach. Nieformalny sposób poszukiwania kandydatów, bo tak de facto on w znaczącej mierze wyglądał, powodował również możliwość wpływania na procesy kadrowe określonych osób, szczególnie że brakowało w KIM dokumentów wskazujących, kto i w jaki sposób rekomendował do zatrudnienia poszczególne osoby. Ze względu na to wskazać należy – i wyraziliśmy to w naszej ocenie – że brak planów zatrudnienia i zmienna, bardzo zmienna struktura organizacyjna pozwalały zatrudniać de facto dowolną osobę na dowolnie stworzone czy możliwe do stworzenia stanowisko w strukturze organizacyjnej. Przykładem sytuacji, jaka wystąpiła w polityce kadrowej, jest sytuacja, w której dyrektor KIM zatrudnił na stanowisku na szczeblu dyrektorskim osobę, która wbrew wymogom regulaminu przyjętego przez sam Krajowy Instytut Mediów nie posiadała wymaganego wykształcenia wyższego magisterskiego. Tłumaczone było to przez dyrektora KIM kontrolerom posiadaniem przez daną osobę dużego doświadczenia na rynku prywatnym w obszarze konsumpcji mediów. Jednocześnie kontrolerzy nie uzyskali jednak jakichkolwiek dokumentów, nie znaleźli żadnych dokumentów, które byłyby w posiadaniu KIM i które by wskazywały na rzeczywiste wysokie kwalifikacje tak zatrudnionej osoby. Zilustrować tę sytuację można faktem, że osoba zatrudniona na tym stanowisku po miesiącu zrezygnowała z zatrudnienia w Krajowym Instytucie Mediów, co też wskazywało na zmienność w zakresie polityki zatrudniania pracowników.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo Senatorowie, podobnie jak w przypadku nawiązywania stosunków pracy, w KIM nie opracowano także zasad zawierania umów cywilnoprawnych, których przez rok – mówimy o roku 2021 – zawarto ponad 120, w tym wielokrotnie, w wielu przypadkach z tymi samymi osobami. Instytut nie dokumentował, jak wynika z ustaleń Najwyższej Izby Kontroli, informacji o wykształceniu, doświadczeniu zawodowym i umiejętnościach osób, z którymi zawierano umowy, co uniemożliwiło weryfikację i nie gwarantowało wyboru najlepszego kandydata do realizacji danych, powierzanych w tym cywilnoprawnym trybie, zadań. Pragnę tu zwrócić uwagę w szczególności na wyjaśnienia, które dyrektor KIM, ówczesny dyrektor KIM złożył w trakcie czynności kontrolnych. W wyjaśnieniach tych wskazał, że w procesie zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych wykształcenie nie stanowiło najistotniejszego kryterium, a doświadczenie zawodowe było potwierdzane wcześniejszą, często wieloletnią współpracą z dyrekcją KIM. W ocenie NIK… Biorąc pod uwagę również treść złożonych wyjaśnień przez ówczesnego dyrektora KIM, oceniliśmy, że dyrektor KIM ograniczył w ten sposób grupę potencjalnych zleceniobiorców i wykonawców usług na rzecz instytutu do osób, podmiotów sobie znanych, co nie było działaniem rzetelnym – było działaniem nierzetelnym – ale także mogło naruszać zasady celowego, oszczędnego, efektywnego wydatkowania środków publicznych określone w ustawie o finansach publicznych.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, przechodząc do kolejnego segmentu kontroli, kolejnego segmentu dokonanych ustaleń, pragnę zwrócić uwagę na kwestie związane z planowaniem działalności oraz realizacją gospodarki finansowej instytutu. Biorąc pod uwagę rok 2021, czyli pierwszy pełny rok funkcjonowania instytutu i ostatni pełny rok, który mógł być objęty naszą kontrolą, oceniliśmy, że planowanie działalności instytutu odbywało się w sposób nierealistyczny i niespójny, przez co należy wskazać, że brakowało dostatecznego powiązania zadań z posiadanymi lub możliwymi do pozyskania w dającej się przewidzieć perspektywie zasobami, a także brak było planowania działalności gospodarki finansowej w zakresie powiązania z otoczeniem zewnętrznym, co było działaniem nierzetelnym. Co więcej, kontrolerzy stwierdzili, że instytut nie prowadził również w sposób systemowy monitoringu realizacji zadań w układzie finansowym. Plany i kolejne zmiany tych planów finansowych nie uwzględniały rosnących ryzyk w zakresie rzeczowego i finansowego wykonania zadań, co prowadziło do rosnących rozbieżności pomiędzy planami a spodziewanym wykonaniem.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Żeby nie być, Szanowni Państwo, gołosłownym w tych sformułowaniach, pragnę, odsyłając oczywiście do całości ustaleń kontroli, zwrócić uwagę na 2 przykłady, które dowodzą nierzetelności i nierealistyczności w zakresie planowania finansowego. Przykładowym dowodem wskazującym na błędy w tym zakresie było wykazywanie niespójnych danych w strategii KIM na lata 2021–2024 oraz w wieloletnim planie finansowym, czyli kluczowym dokumencie, jeśli chodzi planowanie finansowe. W obu tych dokumentach planistycznych zaplanowano koszty ogółem w kwotach różnych o blisko 40 milionów zł, czyli o ponad 19%, i to w sytuacji, kiedy dokumenty te opracowywane były mniej więcej w tym samym momencie czasowym, co wskazuje, że dane wejściowe do obu tych dokumentów były zbliżone albo wręcz identyczne. A mimo to rezultatem tych działań planistycznych były tak rozbieżne kwoty w poszczególnych tychże dokumentach. Innym przykładem nierzetelnego planowania działalności było nieskorygowanie niemożliwych do realizacji założeń dotyczących badania założycielskiego. Tu pragnę zwrócić uwagę, że w planie finansowym instytutu w układzie zadaniowym na lata 2021–2023 zaplanowano przeprowadzenie w roku 2021 i w każdym kolejnym roku działalności badania założycielskiego na próbie 30 tysięcy gospodarstw domowych. Wobec takich założeń planistycznych – podkreślam: 30 tysięcy gospodarstw domowych – Krajowy Instytut Mediów zawarł z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji umowę na wykonanie do dnia 31 grudnia 2021 r. badań założycielskich na próbie 10 tysięcy respondentów, co odpowiada ok. 5 tysiącom gospodarstw domowych. Pomimo tak istotnej rozbieżności planowanej skali badania założycielskiego i tego, co wynikało z zawartej umowy z Krajową Radą, nie skorygowano planu finansowego w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-9.11" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo Senatorowie, skutkiem nierealistycznego i niespójnego planowania działalności instytutu oraz braku monitoringu realizacji zadań w układzie finansowym był brak bieżących danych do potrzeb zarządczych. To w połączeniu z pozostałymi nieprawidłowościami w zakresie organizacji instytutu i prowadzenia gospodarki finansowej niestety doprowadziło do wygenerowania przez KIM już w pierwszym roku jego funkcjonowania, czyli w roku 2021, straty na działalności operacyjnej w wysokości ponad 4 milionów zł. Co więcej, doprowadziło to także do niezrealizowania w roku 2021 spośród 4 zaplanowanych zadań jednego w całości, a drugiego w ok. 85%. Co więcej, w roku 2021 doszło także do zagrożenia płynności finansowej Krajowego Instytutu Mediów.</u>
+          <u xml:id="u-9.12" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, z ustaleń kontroli Najwyższej Izby Kontroli wynika również, że sposób prowadzenia gospodarki finansowej przez KIM obarczony był szeregiem ryzyk, szeregiem ryzyk także na przyszłość, jeśli chodzi o przydatność wykonywanej przez instytut działalności i znalezienia pokrycia finansowego tejże działalności. Jak ustalili kontrolerzy, w okresie objętym kontrolą instytut realizował zadania, nie posiadając zabezpieczenia w postaci promes, gwarancji, listów intencyjnych czy umów przedwstępnych. Poprzez zabezpieczenia rozumiemy jako izba sytuację, że koszty ponoszone przez KIM na opracowanie produktów przyniosą w przyszłości przychody, które pozwalałyby chociaż na pokrycie tych kosztów, które zostaną w międzyczasie poniesione na wytworzenie określonych produktów i usług, które następnie będą mogły być zbywane czy to na rzecz Krajowej Rady, czy na rzecz uczestników rynku medialnego. Tym samym brak zabezpieczenia, brak zaplanowania czy uprawdopodobnienia przychodów, które będą pozwalały w przyszłości na pokrycie kosztów ponoszonych przez KIM, narusza wymogi art. 23 ust. 1 pkt 2 oraz art. 24 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, które wskazują na sposób prowadzenia gospodarki budżetowej przez instytucję gospodarki budżetowej jako jednostkę sektora finansów publicznych.</u>
+          <u xml:id="u-9.13" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, spojrzeliśmy również na stronę pozyskiwania środków na działalność przez Krajowy Instytut Mediów. W tym zakresie chciałbym zwrócić uwagę państwa senatorów w szczególności na jeden z aspektów, w którym to stwierdziliśmy nieprawidłowość. W zakresie gospodarki finansowej Krajowego Instytutu Mediów stwierdzono istotną nieprawidłowość, która polegała na uzyskaniu przez instytut obligacji Skarbu Państwa o wartości ponad 11,2 miliona zł wyższej aniżeli koszt netto zadania, które miało podlegać finansowaniu ze środków pochodzących z ich zbycia. Prześledziliśmy jako izba cały proces wnioskowania o przyznanie tych skarbowych papierów wartościowych, proces decyzyjny i spojrzeliśmy na to, w jaki sposób instytut wydatkował te środki. W tym zakresie proszę pozwolić mi wskazać, że z ustaleń kontroli wynika, że w dniu 29 października 2021 r. dyrektor KIM zwrócił się do prezesa Rady Ministrów z prośbą o zgodę na przekazanie instytutowi za pośrednictwem ministra finansów skarbowych papierów wartościowych o wartości 60 milionów zł. W uzasadnieniu tegoż wniosku wskazano na przeznaczenie wydatkowania środków uzyskanych ze sprzedaży tych obligacji, po ich ewentualnym przekazaniu, na planowane do realizacji i sfinansowania tymi środkami zadania, które dotyczyć miały badań oglądalności stacji telewizyjnych i słuchalności stacji radiowych. We wniosku wskazano także planowany koszt realizacji tych zadań. Na podstawie omawianego wniosku, który został pozytywnie zaopiniowany przez przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, prezes Rady Ministrów polecił ministrowi finansów przekazanie instytutowi obligacji Skarbu Państwa o łącznej wartości nominalnej 59 milionów 986 tysięcy zł. Ostateczne przekazanie tych obligacji instytutowi nastąpiło w ostatnim dniu roku 2021, czyli 31 grudnia tegoż roku. Szanowni Państwo, z ustaleń kontroli wynika, że Krajowy Instytut Mediów w przedmiotowym wniosku wykazał planowany koszt brutto realizacji zadań, czyli koszt łącznie z podatkiem VAT naliczonym, pomimo tego, że na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług tenże instytut był uprawniony do odliczenia całości tego podatku od podatku należnego. Tym samym dyrektor KIM zawyżył wartość obligacji, o które wnioskował i które ostatecznie uzyskał, o kwotę odpowiadającą podatkowi VAT naliczonemu, tj. o kwotę wcześniej przeze mnie wymienioną, kwotę 11,2 miliona zł. Dyrektor KIM, którego poprosiliśmy o wyjaśnienia w toku kontroli, wyjaśnia takie postępowanie m.in. koniecznością zapewnienia instytutowi płynności finansowej w sytuacji, gdy proces uiszczenia i zwrotu podatku VAT jest odroczony, rozłożony w czasie, co jasne. Najwyższa Izba Kontroli nie podzieliła przedstawionych wyjaśnień, wskazała także, że przeznaczenie środków z obligacji na zapewnienie płynności finansowej instytutu nie było przewidziane w katalogu celów określonych we wniosku skierowanym do prezesa Rady Ministrów o przekazanie skarbowych papierów wartościowych. To po stronie dyrektora instytutu jako kierującego jednostką sektora finansów publicznych należało zapewnienie środków obrotowych i płynności finansowej, przede wszystkim z dotacji na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe czy przychodów i zysków wynikających z wypracowywanych zysków na działalności. Co więcej, Szanowni Państwo Senatorowie, w kontekście tejże argumentacji, która była przedstawiona w toku kontroli, podkreślenia wymaga, że w żadnym dokumencie, który był kierowany przez KIM do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, dotyczącym przekazania obligacji, instytut nie wykazywał kwoty obligacji, które planowałby przeznaczyć na zwiększenie środków obrotowych dla potrzeb zachowania płynności finansowej. W konsekwencji omawianej nieprawidłowości, w konsekwencji wnioskowania o zawyżoną kwotę, zawyżoną wartość nominalną obligacji, które instytut chciał otrzymać, Skarb Państwa nie tylko będzie zobligowany do wykupu większej puli obligacji niż uzasadniona ich liczba – uzasadniona zadaniem, które ma być finansowane środkami uzyskiwanymi ze zbywania tych obligacji – ale także poniesie koszty, których nie poniósłby w sytuacji przekazania instytutowi obligacji o wartości odpowiadającej kosztom netto zadań planowanych do sfinansowania w zamian za środki pochodzące z ich zbycia. To jest istota tejże nieprawidłowości, która niestety będzie rzutowała także na stronę wydatkową budżetu państwa w przyszłości, w zakresie kosztów obsługi długu.</u>
+          <u xml:id="u-9.14" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, Najwyższa Izba Kontroli, prowadząc czynności kontrolne, nie tylko patrząc na sferę organizacyjno-kadrową, nie tylko patrząc na stronę przychodowo-kosztową, zwróciła również uwagę na wyłanianie przez KIM wykonawców zamówień publicznych w kluczowych dla KIM projektach. W badanym okresie było realizowanych szereg zamówień. Jedna z najważniejszych, także w kontekście wolumenu angażowanych środków, stwierdzonych przez izbę nieprawidłowości dotyczyła właśnie tego aspektu. Związana była ona z wyborem wykonawcy i zawarciem umowy na – tu zacytuję, jeśli państwo pozwolicie – „Realizację badania ciągłego (tzw. trackingu) dotyczącego konsumpcji mediów techniką wywiadu telefonicznego z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego i systemu do realizacji wywiadów telefonicznych (CATI)”. W wyniku kontroli NIK ustaliła, że Krajowy Instytut Mediów dokonał wyboru wykonawcy zamówienia na powyższe badanie ciągłe, dotyczące konsumpcji mediów, w trybie niekonkurencyjnym i zawarł w dniu 28 stycznia 2022 r. na jego realizację umowę o maksymalnej wartości 28,6 miliona zł brutto w okolicznościach faktycznych i prawnych, które nie uzasadniały zastosowanego trybu wyboru wykonawcy, przez co naruszono dyspozycję art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych. Należy zaakcentować, że ustawodawca w powyższej regulacji ustawowej w sposób bardzo limitatywny, bardzo precyzyjny, wąsko określił dopuszczalność udzielania zamówień publicznych w tzw. trybie z wolnej ręki, które to okoliczności w żadnym razie w omawianym przypadku nie wystąpiły.</u>
+          <u xml:id="u-9.15" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo Senatorowie, pragnę w tym miejscu zwrócić uwagę, że ta nieprawidłowość nie może być odczytywana li tylko w takim formalnym, jurydycznym charakterze. Izba zwróciła uwagę nie tylko na kwestię samego naruszenia prawa zamówień publicznych, ale także na całokształt okoliczności poprzedzających udzielenie powyższego zamówienia. Zważyć trzeba, że zawarcie powyższej umowy – mówimy o dniu 28 stycznia 2022 r. – nastąpiło bowiem już w dniu następnym po unieważnieniu w dniu 27 stycznia 2022 r. uprzednio prowadzonego postępowania w trybie negocjacji bez ogłoszenia i skierowania w tym samym dniu zaproszenia do negocjacji do oznaczonej spółki prawa handlowego, którą ostatecznie wybrano. Najwyższa Izba Kontroli poddała w wątpliwość możliwość przygotowania oferty w tak krótkim czasie, 1 dnia, zwłaszcza że powyższy podmiot, z którym ostatecznie zawarto umowę, nie brał udziału w uprzednio prowadzonym postępowaniu w trybie negocjacji bez ogłoszenia. Najwyższa Izba Kontroli zwróciła także uwagę, Szanowni Państwo, na sekwencję okoliczności. Proszę uwzględnić fakt, że 4 dni przed końcem uprzednio prowadzonego postępowania w trybie negocjacji bez ogłoszenia, tj. w dniu 21 stycznia 2022 r., rozszerzono przedmiot tego postępowania. Po zmianie przedmiotu zamówienia wzrosła także wartość szacunkowa tegoż zamówienia – z kwoty 6,5 miliona zł do kwoty wówczas nieco ponad 30 milionów zł. W ocenie izby takie działanie, czyli zmiana zakresu i zmiana szacunkowej wartości przedmiotu zamówienia na 4 dni przed zakończeniem postępowania, nie dawało podmiotom, które brały udział w tym postępowaniu, czasu niezbędnego do przygotowania de facto nowych ofert, które mogłyby być rozpatrywane przez zamawiającego. Niestety potwierdzeniem tego zapatrywania był fakt, że wykonawcy, ci potencjalni wykonawcy uczestniczący w negocjacjach, wystąpili do KIM o przedłużenie terminu składania ofert. Przedłużono tymże uczestnikom negocjacji termin na złożenie nowych ofert, jednakże zaledwie o 2 dni. Ostatecznie żaden z 3 podmiotów, które uczestniczyły w tymże postępowaniu, nie złożył ofert, co z kolei dało instytutowi mediów formalnoprawną podstawę do unieważnienia tego postępowania prowadzonego w trybie konkurencyjnym. Wybór nowego wykonawcy nastąpił już w trybie z wolnej ręki, w oparciu o art. 214 ust. 1 pkt 5 p.z.p., a zaledwie w dniu następnym po unieważnieniu powyższego postępowania została zawarta umowa, która została podpisana właśnie w dniu 28 stycznia 2022 r.</u>
+          <u xml:id="u-9.16" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Kontrolerzy w toku czynności kontrolnych weryfikowali, próbowali uzyskać informacje, jakie to powody skutkowały koniecznością zawarcia umowy już następnego dnia po unieważnieniu uprzednio prowadzonego postępowania w trybie konkurencyjnym. Tutaj, Szanowni Państwo, pragnę wskazać, że KIM uzasadniał wybór w trybie niekonkurencyjnym oferty wykonawcy właśnie okolicznością unieważnienia poprzedniego postępowania i pilną potrzebą, pilną potrzebą, która jest jedną z przesłanek, uregulowaną w p.z.p., korzystania z tego szczególnego trybu. Najwyższa Izba Kontroli, analizując całokształt okoliczności faktycznych, analizując uwarunkowania prawne w tym zakresie, jednoznacznie zakwestionowała istnienie takiej pilnej potrzeby, która uprawniałaby KIM do odstąpienia od wymogów prawa zamówień publicznych. Pragnę, Szanowni Państwo Senatorowie, w tym aspekcie zwrócić uwagę w szczególności na to, że mówimy o umowie na kwotę blisko 30 milionów zł, która miała być i następnie była finansowana w roku 2022 ze środków pochodzących ze zbywania przez KIM skarbowych papierów wartościowych, przekazanych przez ministra finansów, tych, o których mówiłem przed kilkoma minutami. A zatem nie ulega wątpliwości, że źródłem finansowania powyższej umowy zawartej z danym podmiotem były jednoznacznie środki publiczne, których sposób pozyskania dodatkowo będzie wpływał na wzrost obciążeń związanych z obsługą długu publicznego. Żeby zobrazować, Szanowni Państwo, fakt wydatkowania środków pozyskanych w wyniku zbywania obligacji skarbowych, mogę wskazać, że w okresie od dnia 11 lutego 2022 r. do dnia 13 kwietnia 2022 r. instytut sprzedał na rynku w 7 transakcjach 18 tysięcy 800 obligacji, tj. 31,3% otrzymanych od ministra finansów, uzyskując z ich sprzedaży nieco ponad 16,7 miliona zł. Z tej kwoty w omawianym okresie na finansowanie zawartej umowy, właśnie tej z wykonawcą wyłonionym w trybie niekonkurencyjnym, wydatkowano efektywnie 13,4 miliona zł.</u>
+          <u xml:id="u-9.17" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, nadmienić trzeba również w kontekście tej nieprawidłowości i zawarcia umowy z tymże wykonawcą, że zarówno w chwili podpisywania tejże umowy, jak również w dniu zakończenia kontroli, czyli 30 czerwca 2022 r., nie było podstaw do określenia, czy, kiedy i w jakiej wielkości przychody uzyska Krajowy Instytut Mediów z wykorzystania efektów umowy zawartej z powyższą spółką. A zatem instytut mediów ponosił koszty związane z nabywaniem określonych usług, które były przedmiotem tejże umowy, a nie było uprawdopodobnionych podstaw, czy usługi nabywane przez instytut mediów w przyszłości znajdą takie zapotrzebowanie, które pozwoli na uzyskanie przychodów co najmniej równoważących ponoszone koszty w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-9.18" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Najwyższa Izba Kontroli w związku z tak ustalonym stanem faktycznym sformułowała ryzyko w wystąpieniu pokontrolnym, że środki przeznaczone na realizację tej umowy mogą być wydatkowane niegospodarnie. Na ten moment, na moment zakończenia kontroli nie można było przesądzić, jaki był stan. Umowa była w toku, natomiast brak zabezpieczenia zbycia produktów powstających w ramach wykonania tej umowy niewątpliwie powodował takie ryzyko. W związku z tym zamówieniem, Szanowni Państwo, niezależnie od samego naruszenia p.z.p., niezależnie od samych ryzyk dla gospodarki finansowej instytutu, co w tym świetle może jest elementem już tylko formalnym, trzeba zwrócić uwagę, że doszło do jednoczesnego naruszenia regulacji ustawy o finansach publicznych. Dyrektor KIM nie uzyskał bowiem, wbrew jednoznacznej dyspozycji art. 28 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, zgody przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na zaciągnięcie zobowiązania w postaci podpisania umowy z wybraną spółką, której to wartość przekraczała 30% zaplanowanych na 2022 r. przychodów instytutu. Zgodnie z przepisami, Szanowni Państwo, ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych zaciąganie zobowiązań z naruszeniem przepisów tego dotyczących wypełnia znamiona czynu… określone jest w art. 15 ust. 1 tej ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-9.19" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo, prezentując bardzo syntetycznie ustalenia kontroli Najwyższej Izby Kontroli, stwierdzone nieprawidłowości, a także ryzyka na przyszłość… Najwyższa Izba Kontroli, wykonując swój obowiązek ustawowy i formułując wystąpienie pokontrolne, które było skierowane do dyrektora Krajowego Instytutu Mediów, sformułowała 8 wniosków pokontrolnych. Sygnalnie, syntetycznie są one przedstawione państwu senatorom w prezentacji. Dotyczą one poszczególnych, zróżnicowanych aspektów działania tejże jednostki, czyli kwestii organizacyjno-kadrowych, kwestii planowania i monitorowania wykonania zadań, w szczególności w aspekcie rzeczowo-finansowym, a także weryfikacji i zapewnienia zgodności z prawem już zawartych umów, ponieważ stwierdziliśmy także pewne niedostatki zapisów umownych w poszczególnych zawieranych umowach dotyczących działalności merytorycznej instytutu. Szczegółowo opisaliśmy to w wystąpieniu pokontrolnym. Zwróciliśmy uwagę także na potrzebę rozstrzygnięcia, we współpracy z Krajową Radą, a także ministrem finansów, postępowania w związku z otrzymaniem przez instytut obligacji skarbowych w wartości zawyżonej w stosunku do kosztu netto zadań.</u>
+          <u xml:id="u-9.20" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Nadmienić trzeba, że w stosunku do sformułowanych wniosków pokontrolnych, po uprawomocnieniu się wystąpienia pokontrolnego, w dniu 15 grudnia 2022 r. dyrektor KIM wykonał swój obowiązek ustawowy z art. 62 ustawy o NIK i poinformował izbę, że podjęto działania w odniesieniu do wszystkich wniosków NIK. Jak wskazał, były one w trakcie realizacji. Tym samym instytut zadeklarował realizację wniosków sformułowanych przez izbę.</u>
+          <u xml:id="u-9.21" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowni Państwo Senatorowie, z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości Najwyższa Izba Kontroli nie zakończyła czynności związanych z postępowaniem kontrolnym na tym etapie. Dokonaliśmy także analizy, czy stwierdzone stany nie wypełniają znamion czynów zabronionych. W rezultacie, w wyniku ustaleń kontroli oraz dokonanych analiz Najwyższa Izba Kontroli w dniu 4 stycznia 2023 r. skierowała do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa dotyczącego udzielenia w dniu 28 stycznia 2022 r. opisanego zamówienia publicznego z naruszeniem dyspozycji art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo zamówień publicznych. Tego samego dnia Najwyższa Izba Kontroli skierowała także do rzecznika dyscypliny finansów publicznych, właściwego w sprawach rozpoznawanych przez wspólną komisję orzekającą, zawiadomienie o stwierdzonych faktach wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych polegające właśnie na zaciągnięciu zobowiązania przekraczającego 30% rocznych przychodów bez uzyskania wymaganej zgody organu wykonującego funkcję organu założycielskiego instytucji gospodarki budżetowej. Zgodnie z naszymi obowiązkami w dniu następnym, czyli w dniu 5 stycznia 2023 r., Najwyższa Izba Kontroli powiadomiła przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o skierowaniu powyższych zawiadomień do prokuratury i rzecznika dyscypliny finansów publicznych.</u>
+          <u xml:id="u-9.22" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Niezależnie od powyższego, niezależnie od skierowania powyższych zawiadomień i poinformowania przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o powyższych działaniach, co wynika z obowiązku z art. 63 ust. 1 ustawy o NIK, Najwyższa Izba Kontroli z uwagi na istotność ustaleń kontroli oraz wagę stwierdzonych nieprawidłowości skorzystała ze szczególnego trybu przewidzianego w art. 62 ust. 1 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli i w dniu 11 stycznia 2023 r. skierowała pismo do przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, powiadamiając o kluczowych ustaleniach, kluczowych kwestiach wynikających z ustaleń, ocen i wniosków dotyczących kontrolowanej działalności w przypadku Krajowego Instytutu Mediów. W powyższym piśmie syntetycznie przedstawiającym wielość ustaleń kontroli izba zaakcentowała, że ustalenia kontroli wskazują na zasadność sprawowania szczególnego nadzoru nad działalnością KIM zarówno w aspekcie merytorycznym, jak i w zakresie realizacji postawionych przed tą jednostką zadań. Wskazaliśmy również uwagę na konieczność zwrócenia uwagi na aspekt stricte organizacyjno-finansowy, w którym to obszarze stwierdziliśmy daleko idące nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli poddała także Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji pod rozwagę potrzebę szczególnie starannej ewaluacji efektów działalności KIM oraz powstania wartości dodanej z angażowania w nią znaczących środków publicznych – tak dotąd, jak i w przyszłości z uwagi na plany czynione wobec tej jednostki.</u>
+          <u xml:id="u-9.23" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">W dniu 30 stycznia 2023 r. przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, wykonując swój obowiązek ustawowy z art. 62a ust. 2 ustawy o NIK, poinformował NIK o podjętych działaniach, które mają w ocenie tego organu zapewnić efektywne i zgodne z przepisami funkcjonowanie Krajowego Instytutu Mediów. Następnie, 2 lutego 2023 r., jeśli dobrze pamiętam, Najwyższa Izba Kontroli podała wyniki powyższej kontroli do publicznej wiadomości.</u>
+          <u xml:id="u-9.24" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Dziękuję państwu senatorom za uwagę i zainteresowanie wynikami tej kontroli, co dla nas jest również szczególnie istotne. Oczywiście wraz ze współpracownikami pozostaję do państwa dyspozycji, jeśli chodzi o ewentualne pytania. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Rozumiem, że prokuratura ma obowiązek zawiadomienia w momencie wszczęcia postępowania. Jeszcze nie było takiego zawiadomienia, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Do dnia dzisiejszego czy do dnia wczorajszego… Wedle stanu na dzień wczorajszy Najwyższa Izba Kontroli nie została zawiadomiona o wszczęciu czy odmowie wszczęcia postępowania z zawiadomienia NIK.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">To samo pytanie zadam – i poproszę o odpowiedź – panu przewodniczącemu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Czy miał pan jakieś sygnały ze strony prokuratury o wszczęciu postępowania?</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Chciałabym bardzo podziękować, prosząc państwa o pozostanie z nami, bo być może ktoś z państwa chciałby coś dodać… Nie. W takim razie dziękujemy za bardzo zwięzłą prezentację, która, wydaje mi się, dobrze streszcza dokumenty, które dostaliśmy. Senatorowie oczywiście się z nimi zapoznali.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Panie Marszałku, Państwo Senatorowie, jeśli pozwolicie, to oddam teraz głos panu przewodniczącemu i Krajowej Radzie, a na końcu będziemy zadawać pytania. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#StarszySpecjalistawDzialeKoordynacjiPracSenackichwBiurzePracSenackichwKancelariiSenatuKatarzynaLubas">Pani senator Borys-Damięcka się zgłasza.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Pani senator Borys-Damięcka… Serdecznie panią senator pozdrawiamy. I proszę o chwileczkę cierpliwości. Oddam głos gościom, a później oddam głos państwu senatorom.</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Chciałabym zapytać, a właściwie wyrazić ubolewanie… Swoją obecność dzisiaj potwierdzała pełniąca obowiązki dyrektor Krajowego Instytutu Mediów, pani Katarzyna Kosakowska, ale nie zjawiła się jak do tej pory, co muszę stwierdzić z ubolewaniem. Mam nadzieję, że pan przewodniczący będzie mógł powiedzieć, dlaczego pani dyrektor jest nieobecna, dlaczego nie możemy z nikim z instytutu dzisiaj porozmawiać. No, to jest rozmowa bez obecności osób, które bezpośrednio odpowiadają za to, co się dzieje w tej chwili w instytucie. Myślę, że tę odpowiedź uzyskam.</u>
+          <u xml:id="u-12.7" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oddaję głos przewodniczącemu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, dziękując panu za obecność.</u>
+          <u xml:id="u-12.8" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Dziękuję bardzo, Pani Przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Wszyscy Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Dziękuję za możliwość wystąpienia tutaj. Jeżeli chodzi o pytanie o obecność pani Kosakowskiej, to ona jest pełniącym obowiązki, więc… Uznałem, że ja jako nadzorujący tę instytucję najlepiej państwu opowiem o tym. Pani Kosakowska wykonuje działania operacyjne związane z procesem naprawczym po kontroli NIK, dotyczące tych spraw, które tutaj były przedstawiane. Sądzę, że ja jako osoba nadzorująca bezpośrednio i jako przewodniczący Krajowej Rady, organ założycielski w stosunku do Krajowego Instytutu Mediów, udzielę państwu najszerszej informacji.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli chodzi o sprawę Krajowego Instytutu Mediów, która jest w tej chwili omawiana… Oczywiście jest to instytucja gospodarki budżetowej w rozumieniu art. 23 i następnych ustawy o finansach publicznych. Instytut został powołany przede wszystkim w celu dostarczenia na zlecenie Krajowej Rady danych populacyjnych w zakresie konsumpcji mediów. KIM prowadzi badania rynku mediów elektronicznych, w tym zwłaszcza rynku konsumentów usług audiowizualnych, a ponadto opracowuje i wdraża nowe metodologie takich badań. To jest bardzo istotny element, nowe metodologie. O tym dalej. Organem założycielskim KIM jest przewodniczący Krajowej Rady, przy czym jego kompetencje w odniesieniu do KIM wytycza przytaczana już ustawa o finansach publicznych oraz statut KIM. Należy do nich nadawanie statutu, powoływanie i odwoływanie dyrektora oraz zatwierdzenie planu rzeczowo-finansowego. Zasadniczo jednak zgodnie z art. 28 ustawy o finansach publicznych instytucja gospodarki budżetowej samodzielnie gospodaruje mieniem, kierując się zasadą efektywności jego wykorzystania. Z tego powodu kompetencje organu założycielskiego są istotnie okrojone i sprowadzają się w zasadzie do kontroli następczej.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Odnosząc się do przyczyny, dla której zostałem tutaj przez państwa zaproszony, uprzejmie informuję, że kontrola NIK w Krajowym Instytucie Mediów dotyczyła okresu, jak tu już powiedziano, od 4 grudnia 2020 r., czyli od początku działania KIM, do dnia 30 czerwca 2022 r. Tak jak tu powiedziano, zakresem przedmiotowym kontroli objęte były następujące sprawy: utworzenie i organizacja jednostki, planowanie działalności jednostki, gospodarka majątkowo-finansowa jednostki, przychody i koszty jej funkcjonowania, wykonywanie zadań, źródła ich finansowania oraz efekty ich realizacji.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Przed chwilą państwo z NIK wyświetlili tutaj katalog zaleceń, który jest efektem tej kontroli. NIK, tak jak wiemy, negatywnie ocenił wszystkie zbadane obszary działalności. W wystąpieniu pokontrolnym NIK wskazał następujące wnioski, które przytoczę jeszcze raz, mimo że były wyświetlane na ekranie. Po pierwsze, opracowanie i przyjęcie do stosowania docelowej struktury organizacyjnej instytutu. Do tej pory opracowano, przyjęto i wdrożono docelową strukturę organizacyjną instytutu – od momentu, kiedy został wdrożony proces naprawczy, czyli od mniej więcej połowy grudnia 2022 r. Na podstawie tej struktury organizacyjnej opracowywane są obecnie procedury zarządcze i kontrolne. To, co tutaj zostało wymienione przed chwilą, jest wdrażane. Proces ten zaczął się na przełomie listopada i grudnia, obecnie zaś jest na ukończeniu.</u>
+          <u xml:id="u-13.6" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Punkt drugi zaleceń pokontrolnych: podjęcie działań w celu uaktualnienia i formalnego przyjęcia strategii KIM na lata 2021–2024. Strategia na lata 2023–2024 jest obecnie uaktualniania, co się wiąże także ze zmianami rynkowymi i technologicznymi, które zachodzą w branży mediów. Przy czym szczególnie istotne jest uwzględnienie w nowej strategii zadań, które Krajowa Rada powierzyła do wykonania KIM w zakresie statystyki publicznej.</u>
+          <u xml:id="u-13.7" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Punkt trzeci zaleceń NIK: dokonanie ewaluacji kompetencji zatrudnionych pracowników do wykonywania zadań na zajmowanych stanowiskach pracy oraz wprowadzenie przejrzystych i konkurencyjnych zasad zatrudniania pracowników oraz wyłaniania podmiotów współdziałających na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym w szczególności w obszarze usług doradczych, eksperckich i konsultingowych. Dokonano kompleksowej ewaluacji kompetencji zatrudnionych pracowników, przeprowadzono reorganizację zatrudnienia, unikając jednak zwolnień. Struktura zatrudnienia została dostosowana do nowej struktury organizacyjnej KIM, łącznie z całym zasobem, nazwijmy to, biurokratycznym, o którym tutaj była mowa, że były niedostatki w tej materii.</u>
+          <u xml:id="u-13.8" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Czwarty punkt zaleceń pokontrolnych: opracowanie i wdrożenie systemu planowania i monitorowania realizowanych przez KIM zadań, szczególnie pod kątem realizacji zakresu rzeczowego i osiąganych wyników finansowych. Podjęto czynności zmierzające do wprowadzenia systemu kontroli zarządczej w rozumieniu art. 68 ustawy o finansach publicznych. Prace w tym obszarze prowadzi Wydział do spraw Audytu i Kontroli, wyodrębniony w KIM, wraz z pełniącą obowiązki dyrektora KIM. Planowany termin zakończenia prac to połowa kwietnia 2023 r.</u>
+          <u xml:id="u-13.9" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Punkt piąty zaleceń NIK: podjęcie działań w celu zapewnienia zgodności z prawem umowy nr 40/2021 pomiędzy KIM a Krajową Radą w zakresie praw autorskich w kontekście zapisów umowy z dnia 29 lipca 2021 r. pomiędzy KIM a WAT. Tu chodzi o pewnego rodzaju technologię, która ma być wprowadzona w Krajowym Instytucie Mediów. Działania zostały podjęte. Obecnie KIM uzgadnia projekt nowych rozwiązań umownych proponowanych przez WAT. Z uwagi jednak na sytuację związaną z wojną na Ukrainie umowa z KIM nie jest dla WAT priorytetem. Spodziewamy się, że zadowalające rozwiązanie uda się wypracować z końcem maja bieżącego roku…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Przepraszam. Czy mógłby pan przewodniczący sprecyzować, jaki związek ma z tym wojna na Ukrainie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Wojskowa Akademia Techniczna jest wykonawcą rozwiązania badawczego, które ma być w KIM zaimplementowane, ale wraz z wybuchem wojny, a tu mamy do czynienia z technologiami informatycznymi… WAT nie podjął działań i jakby zatrzymał rozmowy na temat działań planowanych e na rzecz KIM. Od tego momentu sprawa się zatrzymała, dlatego że WAT prawdopodobnie ma inne rzeczy do zrobienia w momencie, kiedy jest wojna.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">…jesteśmy uczestnikami tej wojny, tak, zgadzam się.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">No, nie jesteśmy, ale jak wiemy, Polska bardzo wydajnie wspiera Ukrainę i być może z tego powodu został wstrzymany przez WAT ten projekt.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Teraz punkt piąty… Już powiedziałem o WAT.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Punkt szósty: podjęcie działań we współpracy z organem założycielskim w celu uzgodnienia z ministrem finansów postępowania w związku z otrzymaniem przez instytut obligacji o wartości przewyższającej o kwotę podatku VAT szacowaną wartość zadań mających podlegać finansowaniu ze środków pochodzących z ich zbycia. To jest to, o czym panowie przed chwilą opowiedzieli ze szczegółami. Jakie działania podjęliśmy? W porozumieniu z innymi instytucjami gospodarki budżetowej KIM skierował do Ministerstwa Finansów zapytanie o stanowisko w tej sprawie. Trwają uzgodnienia w obrębie tego stanowiska.</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Punkt siódmy: zweryfikowanie przekazanych KIM utworów pod nazwą „Metodologie i rozwiązania mierzenia efektywności działań marketingowych (ROI)” oraz „Kluczowe teorie i założenia dotyczące marketing mix w dobie mediów cyfrowych” pod kątem zgodności z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Obecnie trwa weryfikacja tej sprawy.</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Punkt ósmy: dokumentowanie zaleceń, ustaleń i uzgodnień dokonywanych z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji. Wszelkie zalecenia, ustalenia i uzgodnienia są na bieżąco dokumentowane. Takie działania zostały podjęte, jeżeli chodzi o proces naprawczy, który został podjęty po kontroli NIK. Mogę tylko powiedzieć, że jeżeli chodzi o działania merytoryczne, czyli badania prowadzone przez Krajowy Instytut Mediów, to one trwają. Równolegle trwają działania w zakresie badawczo-rozwojowym. Chodzi o tę nową technologię zbierania danych telemetrycznych. Tu także pojawiają się nowe, nazwijmy to, wyzwania rynkowe, ale KIM jest też na etapie budowania tej technologii czy badań nad tą technologią. Mogę też powiedzieć, że w nie za długim czasie pojawią się nowe wyniki badania założycielskiego, które jest prowadzone sukcesywnie w KIM, a o których była mowa przed chwilą, i one będą podane do wiadomości publicznej.</u>
+          <u xml:id="u-15.8" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli chodzi o samą kontrolę NIK, to tutaj muszę także powiedzieć – dowiedziałem się o tym pewnym ze zdziwieniem, a nie brałem udziału w tym całym procesie kontrolnym, ponieważ to było jeszcze przed tym, kiedy zostałem powołany do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji – że okazało się, że podczas kontroli i w tym procesie pokontrolnym NIK nie udostępnił nagrania, które było tworzone na potrzeby tego przesłuchania, nie udostępnił KIM-owi tego nagrania, które było rejestrowane podczas przesłuchania czy wyjaśnień składanych przez dyrekcję Krajowego Instytutu Mediów. Potem otrzymano informację, że nagranie zostało zgubione. Tu jest moje zdziwienie, jeżeli chodzi o tę procedurę kontrolną. Nie wiem, co się stało, ale gwoli porządku przytaczam państwu tę informację.</u>
+          <u xml:id="u-15.9" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Podsumowując, powiem tak. Proces naprawczy trwa. On jeszcze trochę potrwa ze względu na to, że mamy do czynienia z działaniem w biegu, to znaczy nie można zamknąć instytucji, przeprowadzić działań naprawczych, a potem tę instytucję uruchomić. To wszystko trwa równolegle. Ale ponieważ ja mam dosyć spore doświadczenie zarządcze i znam się na restrukturyzacji, to mogę państwa zapewnić, że przeprowadzimy restrukturyzację instytutu bez uszczerbku na jego zadaniach badawczych. A to, że jest potrzebny, wynika z głosów rynkowych. Na przykład radia bardzo czekają na wyniki dotyczące słuchalności i badania audiotrackingu. Generalnie wygląda na to, że Krajowy Instytut Mediów będzie miał sukces także rynkowy, tylko oczywiście jak każde przedsięwzięcie musi na tym rynku najpierw zaistnieć, potem mieć swego rodzaju kampanię promocyjną. To jest osobny temat, niedotyczący tej sprawy. Ale trzeba także pamiętać, że w momencie tworzenia Krajowego Instytutu Mediów powstał pewnego rodzaju bojkot tej instytucji, ponieważ to jest nowy konkurent dla już istniejącego, dosyć utrwalonego rynku badań. Dlatego był bojkot zarówno, jeżeli chodzi o korzystanie z produktów, jak i zatrudnienie pracowników. Tutaj należy się odnieść także do artykułu w Press, który się pojawił jakiś czas temu, a w którym opisano na przykład, że środowisko badawcze nie zna metodologii, którą się posługuje Krajowy Instytut Mediów i że w ogóle nie wiadomo, co tam się dzieje. Tymczasem ludzie, którzy byli cytowani w tym artykule Press, w tym takim bardzo krytycznym artykule na temat Krajowego Instytutu Mediów, ludzie, którzy wyrażali takie niepochlebne opinie dotyczące braku wiedzy, środowiska, metodologii, byli zapraszani sukcesywnie przez Krajowy Instytut Mediów na konferencje, w czasie których informowano o tym, co się dzieje, co się robi, jak się to wszystko odbywa, brali w tym udział i zabierali głos. To pokazuje m.in. stosunek tego środowiska do tego nowego, konkurencyjnego dla niektórych poważnych graczy na tym rynku konkurenta. Krajowy Instytut Mediów jest po prostu konkurentem dla poważnych graczy na rynku badań medialnych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Teraz głos oddam członkowi Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, panu prof. Kowalskiemu. Ale jeszcze zadam panu pytania, bo nie usłyszeliśmy o tych tematach i może pan w imieniu Krajowej Rady będzie w stanie odpowiedzieć. To są pytania, na które z pewnością pan odpowie.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Pierwsze pytanie jest takie. Czy Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zajęła się już, miała posiedzenie na temat tej kontroli, jej wyników, tego programu naprawczego itd.? Chciałabym też zapytać, zwłaszcza dlatego, że nie ma dzisiaj z nami pani p.o. wicedyrektor, która, jak rozumiem, obecnie przeprowadza, wdraża jakiś program naprawczy, jak zapewnił nas pan przewodniczący… Nie ma jej dzisiaj i nie możemy się dowiedzieć, na czym to polega. Ja nie wątpię w pana doświadczenie, ale sam pan powiedział, że ani statut, ani też… że nie ma pan takich kompetencji, żeby samemu ten program naprawczy w instytucie wdrażać. Przynajmniej tak zrozumiałam, Panie Przewodniczący, z tej pańskiej wypowiedzi. Chciałabym, żeby pan prof. Kowalski też się do tego odniósł.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli mogę, Pani Przewodnicząca…</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oczywiście, tak. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli mogę się odnieść do pani słów o mojej mocy sprawczej w tej materii, to powiem, że oczywiście jako przewodniczący krajowej rady prowadzę, tak jak zresztą zostało powiedziane NIK-owi, bieżący nadzór nad tym, co się tam dzieje. Oczywiście są pewne formalizmy, ale z drugiej strony jest moje głębokie zainteresowanie tym, żeby jednostka mi podległa weszła na właściwe tory i żeby nie było nieprawidłowości. I to jest cała odpowiedź na pani pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli mogę prosić panią przewodniczącą o informację, jak długo jeszcze będzie trwało posiedzenie, ponieważ ja mam o 16.30 następne spotkanie, którego niestety nie mogę odwołać…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Rozumiem. Umawialiśmy się do 17.00, informowaliśmy o tym. Jak pan przewodniczący wie, wobec nieobecności – jak rozumiem, uzgodnionej – pani wicedyrektor, zostawi nas pan do porozmawiania we własnym gronie. Nie zdąży pan też usłyszeć opinii organizacji pozarządowej, która zdalnie uczestniczy w posiedzeniu.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Może jednak senatorowie będą mieli okazję zabrać głos? Dobrze?</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Do mikrofonu, Panie Marszałku.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ja przyszedłem nie tylko po to, żeby wysłuchać informacji, ale także żeby zapytać i uzyskać informację.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Panie Marszałku, ja pytałam o to, czy…</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ja się zgłaszałem…</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak, jest pan, Panie Marszałku zapisany. Później będzie pani Barbara Borys-Damięcka…</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ja mam pytania do pana przewodniczącego.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Ale jeszcze oddajmy głos… Ja przedstawiłam sposób procedowania, Panie Marszałku. Oddajmy głos panu prof. Kowalskiemu, prosząc o zwięzłość ze względu na to, że pan przewodniczący się bardzo śpieszy. Ale ja liczę na to, że pan pozostanie. Inaczej, nie wiem, zrobimy przerwę i będziemy się umawiali na kolejny termin.</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę, Panie Profesorze…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorBarbaraBorysDamiecka">Ale pan marszałek Borusewicz ma rację. Ja się też nie zgadzam z tym, że senatorowie są odsunięci do zadawania pytań na koniec, bo chcemy zadawać pytania bezpośrednio po wypowiedzi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Dobrze, ale ja o to pytałam. Trzeba było to zgłaszać w momencie, kiedy zaproponowałam taki sposób procedowania.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#SenatorBarbaraBorysDamiecka">Bardzo przepraszam, ale takiej propozycji nie było. Ja nie słyszałam.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę, pan prof. Kowalski. A później przekażę głos senatorom.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#CzlonekKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiTadeuszKowalski">Ja chciałbym bardzo podziękować za zaproszenie, ponieważ to jest jedyna okazja, żeby się dowiedzieć czegokolwiek o KIM, gdyż pan przewodniczący konsekwentnie odmawia krajowej radzie jako gremium udzielania jakichkolwiek informacji na ten temat. Sprawa KIM nigdy nie była przedmiotem prac rady jako gremium. Jest traktowana przez przewodniczącego jako jego wyłączna domena. A zatem tu jest jedyna okazja, żeby dowiedzieć się… Oczywiście przeczytałem wcześniej raport Najwyższej Izby Kontroli, który zresztą musiałem ściągnąć ze strony NIK, ponieważ nawet do tego odmówiono mi dostępu.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#CzlonekKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiTadeuszKowalski">Zwracam uwagę, że w 30-letniej historii Krajowej Rady wielokrotnie były próby utworzenia takiego gospodarstwa pomocniczego. Ustawa przewiduje również to, że rada będzie organizowała badania. Jednak przyznam szczerze, że podstawowy problem, z jakim tu mamy do czynienia, jest taki, że ta instytucja działa w sposób absolutnie nietransparentny. Ani opinia publiczna, ani członkowie Krajowej Rady nie są informowani ani o formach, ani o sposobie działania, ani o metodologii. Powiedziałbym tak. Nie ma żadnej konkurencji na rynku, jeżeli rynek czegoś nie kupi. Rynek kupi, jeżeli będzie zweryfikowana, wiarygodna metodologia. Rynek musi mieć przekonanie, że dane, które otrzymuje, to są dane, które są mu potrzebne w celach komercyjnych – wiemy, jak funkcjonuje rynek mediów. Tu taka sytuacja nie zachodzi. Ja mam sygnały od uczestników rynku, od Międzynarodowego Stowarzyszenia Reklamy, że konsekwentnie odmawiano rozmów z przedstawicielami tej ważnej, międzynarodowej organizacji, która, tu zwracam uwagę, skupia marketerów, czyli ludzi, którzy de facto decydują o pieniądzach. Marketerzy to są ci, którzy mają budżety reklamowe i mówią, w jaki sposób rozmieszczać je w mediach. Ale oni opierają się w tym zakresie na badaniach. Jeżeli im się oferuje nie wiadomo co, oparte na nie wiadomo jakiej metodologii… Chciałbym powiedzieć, że wspomniana tu umowa CATI to nie jest żadna rewelacja, taką umowę stosuje się już od kilkudziesięciu lat. Nie rozumiem też pewnej niespójności, kiedy z jednej strony mówi się, że WAT prowadzi rozwiązania badawcze, ale nie jest to teraz priorytetem, więc być może ich nie prowadzi, a jednocześnie mówi się, że buduje się nową technologię. No to w oparciu o jakie założenia badawcze, chciałbym zapytać. Są pewne metody badania radia. Jest metoda day after recall, która jest obecnie stosowana, i są metody pasywne, które też nie są wiarygodne. Dlatego metodologia jest kwestią absolutnie fundamentalną.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#CzlonekKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiTadeuszKowalski">Przyznam, że jeśli spojrzeć na to, że blisko 100 milionów zł zostało zainwestowanych w ten instytut, to widać, że efekty są godne pożałowania. Ten efekt, ten rodzaj wiedzy można było osiągnąć wielokrotnie mniejszymi środkami, powiedziałbym, że nawet dziesięciokrotnie mniejszymi środkami. Ale być może trzeba tej instytucji dać szansę. Rozwiązania, które przyjęto uważam za wadliwe w tym sensie, że Krajowa Rada jako organ gremialny powinna być zapoznawana z działalnością. Dyrektor KIM powinien pojawiać się, wezwany czy zaproszony, na posiedzeniu rady, wyjaśniać wszelkie okoliczności związane z badaniami, z postępem prac. No ale tu jest sytuacja, że przewodniczący uznaje, że to jest wyłącznie jego domena, w związku z tym nie dzieli się tą wiedzą ani z nami, ani z opinią publiczna. Przyznam, że wysłuchałem tu szeregu informacji, które są po prostu niepokojące. Uważam, że tutaj brakuje troski o fundusze publiczne. No ale cóż my możemy w tej sytuacji zrobić? Powiedziałbym, że ten brak przejrzystości w kontaktach z rynkiem jest właściwie podstawową wadą tej instytucji. Nie będzie to w ogóle skuteczne, będziemy wytwarzali wiedzę samą w sobie, która nikomu nie będzie do niczego przydatna.</u>
+          <u xml:id="u-23.3" who="#CzlonekKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiTadeuszKowalski">Proszono o zwięzłość, więc inne wątki pominę. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję. Może będą jakieś pytania.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oddaję głos pani senator Barbarze Borys-Damięckiej.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorBarbaraBorysDamiecka">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#SenatorBarbaraBorysDamiecka">Zwracam się do przedstawiciela NIK. Czy może pan cokolwiek dobrego o tym KIM-ie powiedzieć? Bo z miarę dokładnego sprawozdania, jakie przygotował NIK, wynika, że nie można powiedzieć nic dobrego. Ja się całkowicie zgadzam z ostatnim zdaniem członka rady radiofonii i telewizji, że być może ta instytucja w ogóle nie ma racji bytu i powinna zaprzestać działania i szkoda pieniędzy na jakiekolwiek naprawy. Bo z tego sprawozdania wynika, że był powtarzany błąd za błędem, począwszy od angażowania ludzi, którzy nie są fachowcami i w ogóle nie wiedzą, w cudzysłowie mówiąc, w czym będą robić, poprzez działania KIM, poprzez marnotrawienie pieniędzy publicznych, sprawę tych obligacji, która włosy stawia dęba.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#SenatorBarbaraBorysDamiecka">Chciałabym, żeby jeszcze padła odpowiedź, czy sprawa skierowana do prokuratury ma jakiś ciąg dalszy. Czy prokuratura zareagowała na te doniesienia? Czy coś państwo wiedzą?</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#SenatorBarbaraBorysDamiecka">I następne pytanie. Czy to wyjaśnienie, które pan Świrski złożył w swoim wystąpieniu, że p.o. dyrektora jest zajęta naprawą, dotarły już do NIK? I czy NIK się z nimi zapoznał? Czy też na naszym zebraniu jest premiera wyjaśnień? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Na jedno z pytań pani senator była już odpowiedź, bo ja o to pytałam, ale poproszę jeszcze o odpowiedź pana dyrektora.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowna Pani Przewodnicząca! Szanowna Pani Senator! Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">W kontekście ostatniego pytania pani senator, odpowiem, że, tak jak powiedziałem, izba skierowała 2 zawiadomienia, w tym jedno do prokuratury. Według stanu na wczoraj izba nie została powiadomiona o wszczęciu czy odmowie wszczęcia postępowania w tym zakresie, a więc oczekujemy na jakikolwiek akt procesowy właściwej prokuratury, do której skierowaliśmy zawiadomienia.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Jeśli chodzi o złożoność kontrolowanej działalności, efekty merytoryczne także działalności, to, co KIM zrobił, a czego nie zrobił w kontekście planów, to ja serdecznie chciałbym podkreślić to wszystko, co opisaliśmy w wystąpieniu pokontrolnym. My bardzo starannie zwróciliśmy uwagę na te stany prawidłowe i stany nieprawidłowe. Oczywiście były pewne elementy działań jednostki, które faktycznie realizowały powzięte założenia. W tym zakresie mogę szanownych państwa odesłać choćby do zapisów, które są w szczególności na stronie 31 wystąpienia pokontrolnego. Rzeczywiście jest tak, że izba zauważyła, że wykonywane przez KIM zadania przyniosły, no, pozytywne, ale bardzo ograniczone efekty merytoryczne w odniesieniu do celów powołania tej jednostki, a więc prowadzenia jednoźródłowego pomiaru konsumpcji mediów. Przygotowano narzędzia IT, rozpoczęto badania populacyjne, rozpoczęto także prace badawczo-rozwojowe nad nowymi technikami pomiaru. Rozpoczęto także rekrutację panelistów. Niemniej jednak do dnia zakończenia kontroli, czyli do dnia 30 czerwca 2022 r., do tej pory realizacja omawianych zadań nie przyniosła pożądanego efektu finansowego, czego powodów NIK upatrywała właśnie w licznych nieprawidłowościach zidentyfikowanych w zasadzie we wszystkich obszarach funkcjonowania instytutu. Oczywiście również czas wskazuje na to, że nie wszystkie z tych efektów mogły być osiągnięte, niemniej jednak użyję takiego sformułowania, że predykcja przyszłości opiera się na dokonaniach przeszłości. Niestety te dokonania przeszłości, które stwierdziliśmy w ciągu półtora roku, stwarzają i obrazują bardzo wysokie ryzyka na przyszłość. Stąd też niezależnie od wystąpienia pokontrolnego zdecydowaliśmy się na użycie tych szczególnych środków w postaci skierowania do pana przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji pisma sygnalizacyjnego w trybie art. 62a ust. 1, tak ażeby organ nadzorczy w ramach swojej działalności sprawował szczególny nadzór nie tylko nad aspektami gospodarnościowymi, nie tylko aspektami formalno-rachunkowymi, ale także nad działalnością merytoryczną. My zwracamy szczególną uwagę na to, że w sytuacji, kiedy angażujemy bardzo znaczące środki publiczne w daną działalność, to musimy konsekwentnie, za każdym razem, ustawicznie weryfikować, czy z angażowania tych środków publicznych powstaje wartość dodana. Stąd też to nasze wystąpienie w tym zakresie skierowane w dniu 11 stycznia na ręce pana przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Chciałbym też zaakcentować, że Najwyższa Izba Kontroli, tak jak mówiłem na wstępie, nie odnosi się do celowości czy zasadności istnienia takiej jednostki. Rzeczywiście to Krajowa Rada jako organ konstytucyjny ma swobodę, która nie podlega ocenie izby, w zakresie takiego, a nie innego sposobu przyjmowania instrumentów do wykonywania celów konstytucyjnych czy ustawowych. My pokazujemy tylko – tylko albo aż – to, co wynikało z tej działalności KIM, w stosunku do założeń, które zostały dla tego podmiotu określone.</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Jeśli chodzi, Szanowna Pani Senator, o to, czy to dzisiaj jest pierwsze spotkanie, kiedy mierzymy się z tymi wynikami i odpowiedzią, to, tak jak powiedziałem, oczywiście izba, stosownie do swoich procedur, przedstawiała bezpośrednio w wystąpieniu pokontrolnym instytutowi mediów te wnioski pokontrolne. Uchwała zespołu orzekającego komisji rozstrzygającej, która rozpatrywała zastrzeżenia instytutu… Te zastrzeżenia zostały w całości oddalone na posiedzeniu jawnym. Posiedzenie miało miejsce w dniu 17 października 2022 r., również przedstawiciele Krajowego Instytutu Mediów uczestniczyli w tym jawnym posiedzeniu. Uchwała została powzięta w dniu 21 listopada 2022 r., Z dniem doręczenia tej uchwały to wystąpienie pokontrolne się uprawomocniło i od tej daty doręczenia uchwały zespołu orzekającego Krajowy Instytut Mediów był w posiadaniu i był w znajomości treści prawomocnych wniosków pokontrolnych, w stosunku do których mógł podjąć działania. Tu podkreślam, że regulacje ustawy o NIK nie dają nam możliwości wiążącego polecenia jednostce kontrolowanej wykonania wniosków. Jednostka kontrolowana ma swobodę decyzyjną, czy wnioski będzie realizować, czy nie. Tak jak mówiłem, Krajowy Instytut Mediów w piśmie z grudnia, daty dziennej teraz nie powtórzę, powiadomił, że przyjął omawiane wnioski do realizacji. No, jest marzec 2023 r., czyli należy wnosić, że te wnioski od co najmniej 4 miesięcy są czy mogą być realizowane. Tak jak powiedziałem, 11 stycznia br. również pana przewodniczącego powiadomiliśmy o kluczowych ustaleniach dotyczących kontrolowanej działalności, wskazując także na te aspekty szersze, systemowe, jeśli chodzi o kwestie nadzoru nad tą jednostką. Pan przewodniczący w końcówce stycznia był uprzejmy nas poinformować o takich działaniach, które w jego ocenie są możliwe do podjęcia wobec tej jednostki. Tak więc nie jest to pierwsza okazja, żeby o tym dyskutować.</u>
+          <u xml:id="u-27.5" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Nie będę przedłużać. Mam nadzieję, że syntetycznie odpowiedziałem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję. Bardzo panu dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oddaję głos panu marszałkowi Borusewiczowi.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę, Panie Marszałku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">No, z takim wynikiem kontroli to ja się nie spotkałem. W zasadzie wszędzie są zastrzeżenia, we wszystkich aspektach. Czytałem wiele wyników kontroli, ale takiego to nie czytałem. Ten instytut był powoływany jako konkurencja dla istniejących instytucji badania słuchalności itd. Pan Jacek Kurski wielokrotnie narzekał na to, że telewizja publiczna jest sekowana przez ośrodki badawcze. Ja rozumiem, że ten instytut został powołany po to, żeby przeprowadzić właściwe i rzetelne badania. No i to zakończyło się kompromitacją, ten wynik pokazuje, że powołanie tego instytutu, Panie Przewodniczący, zakończyło się wielką kompromitacją. W związku z tym ja mam do pana pytania. NIK skierował wniosek do prokuratury ponad 2 miesiące temu, w styczniu. Mam do pana pytanie: czy zwróci się pan do prokuratury o przyspieszenie działania? Bo o ile za to, co było, odpowiada poprzedni przewodniczący, o tyle za to, co jest, i za to, co będzie, odpowiada pan i pan powinien być zainteresowany, tak mi się wydaje, tym, żeby ustalić, czy doszło do popełnienia przestępstwa, czy nie doszło. No, jak dla mnie przesłanki są niestety niedobre: zamówienie na olbrzymią sumę, na dużą sumę po uważaniu, z wolnej ręki, zatrudnienie po uważaniu, czyli zatrudnienie znajomych czy znajomych znajomych. Podejrzewam, że także ta umowa o sieci badawczej itd. może być realizowana na takiej zasadzie. A więc NIK zakończył i tutaj już nikt nie ma… Można powiedzieć, że będzie sprawdzał, jak będą realizowane wnioski pokontrolne, ale w zasadzie wiele pracy już nie ma. Teraz to jest niewątpliwie praca dla prokuratury, stąd moje pytanie do pana przewodniczącego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Rozumiem, że to pytanie do pana przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli chodzi o odpowiedź dla pana marszałka, to niestety nie dostaliśmy od NIK informacji, do której prokuratury zostało złożone zawiadomienie, w związku z czym trudno mi się odnieść w tej chwili do tego pytania.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Teraz pan senator Fedorowicz…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…Możecie powiedzieć, do której prokuratury złożyliście wniosek?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Szanowny Panie Senatorze! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#PelniacyObowiazkiWicedyrektorDepartamentuStrategiiwNajwyzszejIzbieKontroliFilipByczkowski">Złożyliśmy zawiadomienie do właściwej miejscowo i rzeczowo prokuratury. Sama informacja w tym zakresie może być podana w tym miejscu – to prokuratura rejonowa właściwa dla dzielnicy Mokotów.</u>
+          <u xml:id="u-33.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak że już pan wie i może się odnieść.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Oddaję głos panu senatorowi Fedorowiczowi, prosząc o zwięzłość, żeby przewodniczący mógł odpowiedzieć i żebyśmy jeszcze oddali głos… Później do głosu zapisał się pan senator Jan Maria Jackowski.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#SenatorJanMariaJackowski">Tak, jestem zapisany.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Jesteś zapisany, tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#SenatorJerzyFedorowicz">Będę mówił krócej, niż było w prośbie o zwięzłość. Będę mówił krótko. Marszałek Borusewicz powiedział, że od 18 lat odbieramy, Panie Przewodniczący, te pokontrolne sprawozdania NIK i czegoś takiego jeszcze nie słyszeliśmy. Ale ja mam pytanie, bo mi to uciekło… Oczywiście z tą prokuraturą to pan zażartował, do której… Ale może nie powinien pan żartować. No, jesteśmy w Senacie, umówmy się…</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Mówiłem najzupełniej poważnie, Panie Senatorze. Nie dostaliśmy…</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#SenatorJerzyFedorowicz">Tak, ja panu wierzę, ja wierzę w to, że poważnie, ale pan potrafi tak zrobić, że… Wiadomo. No, ja bym panu powiedział, do której prokuratury. Ale moje pytanie jest krótkie. To mi umknęło. Kiedy został zwolniony albo odszedł dyrektor? Po ukazaniu się pokontrolnych badań, tego sprawozdania czy przed? To jest dla mnie istotne. I czy został zwolniony, czy odszedł, czy został wyrzucony z pracy, czy dyscyplinarnie, czy poszedł na chorobowe? Bo jeżeli prokurator weźmie to w swoje ręce, to będzie to, że tak powiem, główny uczestnik tego procesu, śledztwa prokuratorskiego.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">A może do Orlenu poszedł?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#SenatorJerzyFedorowicz">Ale pan przewodniczący może mi odpowiedzieć…</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak, dziękuję. Skończył pan?</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#SenatorJerzyFedorowicz">Ja skończyłem.</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Ja jeszcze powtórzę pytanie o to, co z nowym dyrektorem. Czy już został rozpisany konkurs na nowego dyrektora? Mamy nadzieję, że teraz będzie to przebiegać w drodze konkursu, a nie w drodze uznania, zwłaszcza po tych wynikach kontrolnych.</u>
+          <u xml:id="u-36.6" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Panie Przewodniczący, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli chodzi o byłego dyrektora, to on złożył rezygnację. Jeżeli pan pyta o termin, to było to dokładnie dzień po tym, gdy otrzymałem informację o wszczęciu postępowania… to znaczy o tym zawiadomieniu prokuratury, nie o wszczęciu postępowania, tylko o zawiadomieniu prokuratury i złożeniu wniosku do rzecznika dyscypliny finansów publicznych.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#SenatorJerzyFedorowicz">A czy to pan go zwolnił, czy to on poprosił o…</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Złożył wniosek o zwolnienie z obowiązków.</u>
+          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagarnia</u>
+          <u xml:id="u-37.4" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli chodzi o nowego dyrektora, to nie ma jeszcze decyzji o zatrudnieniu nowego dyrektora ani nawet nie ma kandydata. Najpierw musi być przeprowadzony proces naprawczy, a potem będę podejmował decyzję co do formy i osoby, jeżeli taka się znajdzie oczywiście. Tyle.</u>
+          <u xml:id="u-37.5" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli mogę, to poproszę państwa o wyrozumiałość, ale niestety muszę się oddalić ze względów, no, nazwijmy to… Nie mogę przełożyć tego, co mam do zrobienia za moment.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Szanowny Panie Przewodniczący, uważam, że wypada powiadomić… My mamy znakomity sekretariat, który… Jesteśmy przecież w kontakcie od wielu, wielu lat. I mam pytanie…</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Właśnie…</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Wniosek formalny, Pani Przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Wniosek formalny o przerwanie tego posiedzenia komisji…</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#SenatorJanMariaJackowski">Ja też… Ja byłem zapisany do głosu, Jan Maria Jackowski.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…i wyznaczenie w najbliższym czasie następnego terminu, bo sprawa jest…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Jest wniosek formalny.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Teraz…</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#SenatorJanMariaJackowski">Ja się zapisałem…</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Janie, poczekaj chwilę. Udzielam ci głosu, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#SenatorJanMariaJackowski">Ja też chciałem zadać kilka pytań panu przewodniczącemu. Skoro musi on opuścić posiedzenie, to ja przyłączam się do wniosku pana marszałka, bo nie będę na próżno zadawał tych pytań. Uważam, że jest to lekceważenie komisji, skoro pani przewodnicząca zakreśliła termin do godziny 17.00. A więc jeszcze pół godziny i prawdopodobnie moglibyśmy zakończyć serię pytań do pana przewodniczącego, a w ten sposób musimy… Oczywiście poprę w głosowaniu wniosek o kontynuowanie tego w innym terminie, kiedy pan przewodniczący zaszczyci nas swoją obecnością.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyKrajowejRadyRadiofoniiiTelewizjiMaciejSwirski">Jeżeli mogę wyjaśnić… Nie chciałem państwa wprowadzać w moje prywatne sprawy. Po prostu mam wizytę lekarską i z tego powodu muszę zdążyć. Wydawało mi się, że to spotkanie wcześniej się skończy, że zdążę dojechać, no ale widzę, że nie. Po prostu udzielę wszystkich odpowiedzi na piśmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Nie, nie, nie. Przepraszam Panie Przewodniczący, ale nie zgadzam się na taką formę, bo my możemy do pana napisać, jak mamy pytania, a forma bezpośrednia, rozmowy na posiedzeniu komisji jest przewidziana po to, żeby można było dopytać, jak to dzisiaj czynili senatorowie, itd., itd. Czyli będę obstawała przy tym wniosku.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Chciałabym poprosić o zagłosowanie nad wnioskiem pana senatora Borusewicza i pana senatora Jackowskiego o przerwanie posiedzenia komisji i umówienie ponownego spotkania.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Kto z pań i panów senatorów jest za tym wnioskiem? Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">6 głosów za, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-43.6" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Panie Przewodniczący, sam pan widzi, że taka jest wola komisji, i prosimy o uszanowanie tego. Zwracam się tutaj z przeprosinami, ale spotkamy się po prostu jeszcze raz, ponownie, w tym samym bądź też rozszerzonym gronie tych wszystkich, którzy będą zmuszeni spotkać się z komisją. Jeszcze raz bardzo za to przepraszam.</u>
+          <u xml:id="u-43.7" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Mam jeszcze jedną sprawę.</u>
+          <u xml:id="u-43.8" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ja bym wnosił o to, żeby pan przewodniczący przyszedł z tą osobą pełniącą obowiązki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak, ja też bym nalegała na to, żeby zjawił się jakikolwiek przedstawiciel instytutu, bo rozmawiamy tutaj o samodzielnej instytucji, o samodzielnej jednostce. Nie może tylko pan wypowiadać się w imieniu tej instytucji, chociaż bardzo doceniamy pana obecność jako szefa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ważne, żeby to był ktoś, Pani Przewodnicząca, kto był w tej instytucji. Był i widział, jak ona funkcjonuje od wewnątrz.</u>
+          <u xml:id="u-45.2" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Tak. Tak że wyślemy państwu jeszcze raz zaproszenie. Odkładam… Jak to jest formalnie?</u>
+          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-45.4" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Przerywam posiedzenie komisji do następnego spotkania…</u>
+          <u xml:id="u-45.5" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-45.6" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Termin zostanie uzgodniony.</u>
+          <u xml:id="u-45.7" who="#PrzewodniczacaBarbaraZdrojewska">Dziękuję państwu za obecność.</u>
+          <u xml:id="u-45.8" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 34</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/on/201923-snt-onxxx-00044-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/on/201923-snt-onxxx-00044-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..ad10db4
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/on/201923-snt-onxxx-00044-01/header.xml
@@ -0,0 +1,55 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-onxxx-00044-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Obrony Narodowej (44.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Obrony Narodowej (44.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#ON">44</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz" role="speaker">
+        <persName>Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej Maciej Klisz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyJaroslawRusiecki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Jarosław Rusiecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Wojciech Skurkiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorDorotaCzudowska" role="speaker">
+        <persName>Senator Dorota Czudowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJerzyCzerwinski" role="speaker">
+        <persName>Senator Jerzy Czerwiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorRafalSlusarz" role="speaker">
+        <persName>Senator Rafał Ślusarz</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="ON" role="committee">
+        <orgName>Komisja Obrony Narodowej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/on/201923-snt-onxxx-00044-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/on/201923-snt-onxxx-00044-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..5652b47
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/on/201923-snt-onxxx-00044-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,240 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 14 minut 00</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jarosław Rusiecki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo mi miło rozpocząć kolejne posiedzenie senackiej Komisji Obrony Narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Obradujemy na sali obrad komisji, jak również zdalnie.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Witam wszystkich państwa senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Tematem dzisiejszego posiedzenia jest informacja ministra obrony narodowej o rozwoju formacji Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo serdecznie witam na dzisiejszym posiedzeniu sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, pana ministra Wojciecha Skurkiewicza. Bardzo serdecznie witam przedstawiciela zwierzchnika Sił Zbrojnych, pana kadm. Jarosława Wypijewskiego, dyrektora Departamentu Zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Szanowni Państwo, równo 4 tygodnie temu, miesiąc temu pan prezydent Andrzej Duda jako zwierzchnik Sił Zbrojnych powołał na dowódcę Wojsk Obrony Terytorialnej pana gen. bryg. Macieja Klisza. Witam, Panie Generale, na posiedzeniu komisji. Gratuluję jeszcze raz. Miałem zaszczyt uczestniczyć w tym wydarzeniu. Już teraz w imieniu komisji chcę przekazać najlepsze życzenia dla pana generała i słowa wsparcia, które będzie niezbędne do tego, aby, tak jak zostało to ujęte w temacie dzisiejszego posiedzenia komisji, następował dalszy rozwój Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę o słowo wprowadzenia przez pana ministra.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę. Pan minister Wojciech Skurkiewicz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Bardzo dziękuję za tę tematykę dzisiejszego posiedzenia, bo rzeczywiście Wojska Obrony Terytorialnej to jest piąty rodzaj Sił Zbrojnych, o którym, szczególnie w ostatnich latach, jest bardzo głośno. WOT został powołany do życia 1 stycznia 2017 r. i od tamtej pory my wielokrotnie… Wtedy byłem jeszcze posłem, wiceprzewodniczącym sejmowej Komisji Obrony Narodowej, a później wiceministrem obrony narodowej. …Wielokrotnie powtarzaliśmy, że Wojska Obrony Terytorialnej są elementem, który przede wszystkim ma wspierać obszar pozamilitarny, obszar cywilny. I zawsze powtarzaliśmy, że po czynach ich poznamy. To jest wielka radość i duma. Kiedy w momencie utworzenia pierwszych brygad Wojsk Obry Terytorialnej i takiego współdziałania z obszarem cywilnym docierały do nas informacje… Kiedy mieliśmy wichury na Lubelszczyźnie, kiedy mieliśmy podtopienia i powodzie na południu Polski czy w południowowschodniej Polsce, to wtedy rzeczywiście Wojska Obrony Terytorialnej ręka w rękę ze strażakami ochotnikami pomagały ludności cywilnej w usuwaniu skutków klęsk żywiołowych. Wtedy zarysowała się taka chęć pomocy, ale i chęć szybkiego zaangażowania. Nie wiem, czy pan gen. Klisz to pamięta, ale wtedy porównywaliśmy stawiennictwo żołnierzy terytorialnej służby wojskowej po otrzymaniu informacji, że są potrzebni i żeby stawili się w jednostkach, ze stawiennictwem żołnierzy operacyjnych. I wtedy, Szanowni Państwo, to było bodajże na poziomie 96% – stawiennictwo żołnierzy terytorialnej służby wojskowej w macierzystej jednostce celem rozpoczęcia zadań, przystąpienia do realizacji określonych zadań. To było coś fenomenalnego, trudno było się spodziewać takich wskaźników.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, dzisiaj obserwujemy Wojska Obrony Terytorialnej z punktu widzenia ich zaangażowania chociażby w przeciwdziałanie pandemii koronawirusa. To zaangażowanie bardzo mocne. Przypomnę, bo przy tej okazji należy to podkreślać, że bardzo często żołnierze WOT byli niestety jedynymi, którzy ewakuowali domy pomocy społecznej, m.in. na terenie województwa łódzkiego, gdzie chorzy, zakażeni, ale również zdrowi pensjonariusze, opuszczeni przez stałych opiekunów, którzy albo byli chorzy, albo po prostu nie pojawili się w pracy… Wtedy Wojska Obrony Terytorialny przejmowały zadania z jednej strony opieki, ale z drugiej strony ewakuacji. Takich przykładów w skali całego kraju mamy absolutnie wiele. Mamy setki przykładów takiego zaangażowania. Zresztą podziękowania, które później płynęły z różnych organizacji pozarządowych, stowarzyszeń środowiskowych, ale przede wszystkim od lokalnych samorządów… To była taka płaszczyzna zadzierzgnięcia bardzo bliskiej, daleko idącej współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, oczywiście kolejny obszar to wsparcie wojsk operacyjnych w działaniach na granicy i wsparcie Straży Granicznej. Zresztą żołnierze terytorialnej służby wojskowej, Wojsk Obrony Terytorialnej po dziś dzień są obecni i zaangażowani w działania na polsko-białoruskiej granicy. Jeszcze pewnie trochę wody w Bugu upłynie, zanim zejdą z tych posterunków, do których są dziś przydzieleni, i zakończą zadania, które dzisiaj realizują.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Jak wspomniałem na początku mojej wypowiedzi, funkcjonowanie Wojsk Obrony Terytorialnej jako piątego rodzaju Sił Zbrojnych sankcjonują przepisy ustawy o obronie Ojczyzny, która została przyjęta 11 marca 2022 r. i weszła w życie 23 kwietnia ub.r. Dzisiaj możemy śmiało powiedzieć – mamy tu przedstawiciela Biura Bezpieczeństwa Narodowego – że Wojska Obrony Terytorialnej wyśmienicie wpisują się w Strategię Bezpieczeństwa Narodowego RP, która została przyjęta, zaakceptowana przez prezydenta i ogłoszona w roku 2020.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP przewiduje szereg zadań i elementów, jeżeli chodzi o rozwój Wojsk Obrony Terytorialnej, również z ujęciem tzw. obrony totalnej czy obrony powszechnej. To są kluczowe elementy, gdzie również Wojska Obrony Terytorialnej mają określone zadania. Ja wciąż namawiam pana przewodniczącego do tego, aby w Senacie można było przeanalizować, przedyskutować, być może w formie konferencji lub jakiegoś szerszego spotkania w gronie ekspertów, również dowodzących, ale przede wszystkim ekspertów i senatorów, temat obrony totalnej, obrony powszechnej, o której tak wiele się mówi, szczególnie w ostatnich latach, na kanwie pewnego rodzaju doświadczeń płynących z wojny na Ukrainie.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, kwestie dotyczące rozwoju Wojsk Obrony Terytorialnej zostały opisane w planie rozwoju WOT na lata 2021–2035. Przypomnę, że ten dokument jest przygotowany na podstawie Programu Rozwoju Sił Zbrojnych na lata 2021–2035. Plan tworzenia Wojsk Obrony Terytorialnej składa się z 4 etapów. Tutaj również kluczową kwestią jest zdobywanie doświadczeń i zdolności operacyjnych poszczególnych brygad, w pierwszej kolejności oczywiście tych, które były tworzone jako pierwsze, czyli 1, 2 i 3 brygady. Kolejny etap to m.in. 2 brygady mazowieckie itd., itd.</u>
+          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Dziś, jeżeli chodzi o Wojska Obrony Terytorialnej, to funkcjonuje 18 brygad Wojsk Obrony Terytorialnej. Warto zwrócić uwagę, że pan premier Mariusz Błaszczak podjął decyzję o uzupełnieniu stanu, szczególnie na Mazowszu, w województwie podkarpackim i w województwie lubelskim, bo zgodnie z pierwotną koncepcją na Mazowszu miały być 2 brygady, na Lubelszczyźnie 1 brygada, na Podkarpaciu również 1 brygada. Nie powiem, że zainteresowanie służbą w Wojskach Obrony Terytorialnej, zainteresowanie terytorialną służbą wojskową przeszło nasze najśmielsze oczekiwania, ale wyznania, potrzeby, jak również oczekiwania społeczne są takie, że pan premier podjął decyzję o sformułowaniu 3 kolejnych brygad, czyli drugiej na Podkarpaciu, drugiej na Lubelszczyźnie i trzeciej w województwie mazowieckim. My określamy tę 18 brygadę jako brygadę stołeczną, która swoim zasięgiem terytorialnym obejmuje miasto stołeczne Warszawa i powiaty okołowarszawskie.</u>
+          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, jeżeli chodzi o bataliony piechoty lekkiej, to dziś – to są dane na dzień 7 marca – funkcjonuje 58 batalionów piechoty lekkiej. Ponadto w strukturach Wojsk Obrony Terytorialnej znajdują się jednostki zwiększające efektywność doskonalenia i zarządzania rodzajem Sił Zbrojnych. Są to Centrum Szkolenia WOT z ośrodkiem szkolenia, Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki ze Szkołą Podoficerską SONDA, Zespół Działań Niekonwencjonalnych, Zespół Działań Cyberprzestrzennych, a także Batalion Dowodzenia Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Jeśli pan przewodniczący pozwoli, to szczegółowe rozwinięcie tej tematyki, to, co się dzieje, a także plany, bo dowódca, pan gen. Klisz, ma plany, które ma zamiar realizować w najbliższym czasie, przedstawi dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę, Panie Generale.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Panie Przewodniczący! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Pan minister powiedział o najważniejszych przedsięwzięciach związanych z budową nowego rodzaju Sił Zbrojnych i przedstawił najważniejsze fakty. Ja postaram się do faktów przedstawionych przez pana ministra dodać szczegółowe informacje, tak żeby pan przewodniczący i państwo otrzymali pełne informacje na temat tego, jak wygląda w tej chwili rozwój formacji, na jakim jest etapie i jakie są główne kierunki dalszego rozwoju formacji.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Oczywiście posiedzenie jest w trybie jawnym, w związku z czym ja będę posługiwał się pewnymi sformułowaniami, których mogę w tym trybie używać.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Funkcjonowanie Wojsk Obrony Terytorialnej jako piątego rodzaju Sił Zbrojnych ma swoje źródło w ustawie o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. Zapisy w ustawie o obronie Ojczyzny są de facto rozwinięciem zapisów, które znajdowały się w ustawie o powszechnym obowiązku obrony zastąpionej ustawą o obronie Ojczyzny. Jest to dokument, który jest najważniejszym dokumentem opisującym rolę Wojsk Obrony Terytorialnej, jak również dokumentem opisującym zadania dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej i pokazującym zakres jego odpowiedzialności.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Drugim dokumentem w kolejności, którym ja jako dowódca się posługuję, jest dokument, o którym wspomniał pan minister, czyli Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP podpisana przez pana prezydenta w maju 2020 r. Jako dowódca WOT mam to szczęście, że w §3.13 WOT został literalnie wspomniany. Pan prezydent określił Wojskom Obrony Terytorialnej szczególną rolę w tym, co pan minister nazwał obroną totalną, obroną powszechną. Pan prezydent nazywa ten obszar działań Sił Zbrojnych, a także, powiedziałbym, przygotowania społeczeństwa, rozbudową powszechnej gotowości obronnej. I tutaj bardzo wyraźnie widzę wskazania pana prezydenta. Moje działania również są ukierunkowane na to, aby tę powszechną gotowość obronną państwa wzmacniać. O szczegółach będę mówił w dalszej części tego posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Dokumentem, który nie bezpośrednio, ale pośrednio wpływa na funkcjonowanie WOT na poziomie pana ministra i państwa senatorów, jest Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w którym to dokumencie rozwój Wojsk Obrony Terytorialnej został zapisany jako jeden z projektów strategicznych naszego państwa. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju ma horyzont czasowy do 2030 r., który w zdecydowanej większości pokrywa się z horyzontem kolejnego dokumentu – to jest już niestety dokument niejawny – o którym wspomniał pan minister, czyli programu rozwoju Wojsk Obrony Terytorialnej w latach 2021–2035, będącego de facto wyciągiem ze znacznie większego dokumentu, czyli planu rozwoju Sił Zbrojnych na lata 2021–2035.</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Tyle, jeżeli chodzi o dokumenty. Oczywiście WOT posiada również dokumenty typowo operacyjne i taktyczne. Jak definiuję dokument operacyjny? Jest to doktryna użycia Wojsk Obrony Terytorialnej, doktryna DD-3.40. To jest dokument pokazujący, jakie miejsce mają Wojska Obrony Terytorialnej w prowadzonej operacji. Oczywiście dokument taktyczny, czyli dokument-doktryna, odpowiada na pytanie, co mają robić wojska w operacji, a dokumenty taktyczne, czyli podręczniki użycia, to są dokumenty, które odpowiadają na pytanie, jak mamy to robić. Czyli dokument-doktryna definiuje moją rolę jako dowódcy, a dokumenty taktyczne, szczebla taktycznego definiują rolę dowódców brygad, batalionów i kompanii, czyli to, w jaki sposób mają oni wykonywać zadania wynikające z dokumentów znacznie wyższego szczebla.</u>
+          <u xml:id="u-5.7" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Pan minister scharakteryzował obecny stan rozwoju WOT. Pierwsze brygady WOT zostały utworzone jeszcze w lecie 2016 r. Wtedy te brygady były formowane przez dowódcę generalnego rodzajów Sił Zbrojnych. To była 1 Podlaska Brygada OT, 2 Lubelska Brygada OT i 3 Podkarpacka Brygada OT. Wówczas nastąpił moment, o którym również wspominał pan minister. 1 stycznia 2017 r. to był moment formalnego powstania, utworzenia Wojsk Obrony Terytorialnej na podstawie wspomnianej przeze mnie ustawy o powszechnym obowiązku obrony. W marcu 2017 r. nastąpiło przejęcie dowodzenia przez dowództwo nad 3 brygadami. To był istotny moment z punktu widzenia tworzenia się formacji oraz istotny moment z punktu widzenia rozwoju samej formacji. W maju 2017 r. zostały utworzone 3 kolejne brygady, 2 mazowieckie, piąta i szósta, oraz 4 Warmińsko-Mazurska Brygada OT.</u>
+          <u xml:id="u-5.8" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">W kolejnym roku, 2018 realizowaliśmy trzeci etap z czterech, o których wspomniał pan minister. W trzecim etapie zostało utworzonych 7 brygad obrony terytorialnej, przede wszystkim na terenie Polski centralnej. 7 Pomorska Brygada, 13 Śląska Brygada i 11 Małopolska Brygada to są właśnie brygady z tego okresu, czyli z 2018 r.</u>
+          <u xml:id="u-5.9" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">I ostatni z założonych etapów, czwarty, rozpoczęty w 2019 r. to utworzenie 16 Dolnośląskiej Brygady i 14 Zachodniopomorskiej Brygady. Na tym etapie rozwój WOT został… W związku z tym, że sytuacja w zakresie bezpieczeństwa – to był rok 2020 – zaczęła się mocno pogarszać, rozwój formacji został na tym etapie zastopowany. Już w roku 2021 został zmodyfikowany etap czwarty i zostały utworzone 3 brygady, o których wspomniał pan minister, tj. 18 Stołeczna Brygada, 19 Nadbużańska Brygada na terenie województwa lubelskiego oraz 20 Przemyska Brygada na terenie województwa podkarpackiego.</u>
+          <u xml:id="u-5.10" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Podsumowując te 4 etapy rozwoju, powiem, że w tej chwili w strukturach WOT mam podległych 18 dowódców brygad obrony terytorialnej. Pan minister wspomniał też o jednostkach, które zapewniają rozwój oraz kontrolę dowodzenia siłami. Jest to przede wszystkim, najważniejsze dla mnie, Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej w Toruniu wraz z ośrodkiem szkolenia w Grudziądzu, jak również Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki. Proszę zauważyć, że obydwa centra, zarówno centrum w Toruniu, jak i centrum w Zegrzu, Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki, wykonują zadania na rzecz Sił Zbrojnych, a nie tylko Wojsk Obrony Terytorialnej. To nie są jedynie elementy WOT, to są elementy Sił Zbrojnych, które zdecydowanie zwiększają potencjał szkoleniowy Sił Zbrojnych. Ale oczywiście znajdują się one w moim podporządkowaniu. Do tego dochodzą mniejsze elementy, np. Zespół Działań Cyberprzestrzennych, Zespół Działań Niekonwencjonalnych, batalion dowodzenia i przede wszystkim, na co chciałbym zwrócić państwa uwagę, Szkoła Podoficerska SONDA.</u>
+          <u xml:id="u-5.11" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Pan minister wspomniał o doświadczeniach z Ukrainy. Doświadczenia z Ukrainy pokazują, że kośćcem armii, szkieletem armii, podstawą armii – na posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej nie powinno to nikogo dziwić – jest podoficer, w związku z czym doświadczenia związane z utworzeniem Szkoły Podoficerskiej SONDA i przejęcie pewnych tradycji Armii Krajowej w sposobie tworzenia, szkolenia, doskonalenia podoficerów… To właśnie ten element. I to byłyby główne elementy, które mam w swoich zasobach.</u>
+          <u xml:id="u-5.12" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, oczywiście mówiłem o jednostkach, mówiłem o pewnej strukturze, ale głównym elementem i głównym zasobem Wojsk Obrony Terytorialnej są ludzie. W ramach wewnętrznej komunikacji wprowadziłem pojęcie „kapitał ludzki”, żeby nadać temu wymiarowi właśnie ludzką twarz. I powiem teraz kilka słów na temat kapitału ludzkiego.</u>
+          <u xml:id="u-5.13" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Największym wyzwaniem dla WOT jest zapewnienie stałego napływu ochotników. To, co powiedział pan minister, to jest prawda. Nie ukrywam, że sytuacja na Ukrainie, agresja rosyjska na Ukrainę spowodowała znaczące zwiększenie napływu ochotników do Wojsk Obrony Terytorialnej. Nie jest to nic dziwnego. Jestem po spotkaniu z moimi odpowiednikami w formacjach na terenie państw bałtyckich, czyli Łotwy, Litwy, Estonii, jak również po spotkaniach z dowódcą szwedzkiej gwardii narodowej czy duńskiej gwardii narodowej. Oni również zauważają bardzo podobne trendy, dotyczące znacznie zwiększonej liczby ochotników, osób, które chcą pozyskać nawet to podstawowe przeszkolenie wojskowe. Jesteśmy tutaj jednym z państw regionu Europy Wschodniej i Europy Północnej. To są normalne elementy, normalne zachowania.</u>
+          <u xml:id="u-5.14" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Jak się to przekłada na liczby, Szanowni Państwo? Dzisiaj w WOT służy w sumie ponad 35,5 tysiąca żołnierzy – ok. 4 tysięcy 200 żołnierzy zawodowych i ponad 31 tysięcy żołnierzy obrony terytorialnej. Do tego, dzięki ustawie o obronie Ojczyzny, mam również osoby w nowej kategorii, czyli żołnierzy tzw. aktywnej rezerwy. Bardzo aktywnie prowadzę nabór do aktywnej rezerwy. Uważam, że potencjał żołnierza odchodzącego do rezerwy wojskowej powinien zostać wykorzystany, w związku z czym pewne komórki wręcz opieram na żołnierzach aktywnej rezerwy, te, które nie muszą posiadać na co dzień tak dużej liczebności. Są jednak sytuacje, gdy musi być tam więcej ludzi, i opieram to właśnie na aktywnej rezerwie. Dzięki tej formie mogę zaproponować służbę w WOT również byłym żołnierzom zawodowym czy żołnierzom, powiedziałbym, rezerwy, bo tak trzeba by to określać, w ramach tzw. aktywnej rezerwy.</u>
+          <u xml:id="u-5.15" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, tak jak powiedziałem, kośćcem każdych sił zbrojnych i kośćcem WOT jest szkoła, są podoficerowie. W ramach istnienia formacji Szkoła Podoficerska SONDA… To jest naprawdę niewielki element mojego potencjału WOT. W tej chwili mam już przeszkolonych ponad 1 tysiąc 600 swoich własnych podoficerów. Podobny program został stworzony na potrzeby rozwoju oficerów obrony terytorialnej, czyli żołnierzy ochotników, którzy chcą posiadać stopień oficerski. Jest również specjalny program szkolenia, tzw. program Agrykola, który został stworzony do tego, aby doprowadzać żołnierzy i podoficerów z obrony terytorialnej, czyli tych żołnierzy ochotników, do oficerskich gwiazdek i aby mogli oni służyć w WOT na stanowiskach podporuczników. To są stanowiska dowódców plutonów. Tak duża formacja ochotnicza jak Wojska Obrony Terytorialnej musi się opierać w znaczącej części na podoficerach i oficerach obrony terytorialnej, czyli żołnierzach terytorialnej służby wojskowej.</u>
+          <u xml:id="u-5.16" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Niestety stosunek żołnierzy zawodowych do żołnierzy OT to jest w tej chwili 1:8. On pewnie będzie się zwiększał. Docelowo ten współczynnik to będzie ok. 1:10. Oczywiście na każdym szczeblu ten współczynnik jest inny. Na szczeblu dowództwa WOT są oczywiście głównie żołnierze zawodowi. Na szczeblu brygady również są jeszcze żołnierze zawodowi, ale na szczeblu batalionu, kompanii, plutonu i sekcji są już w większości żołnierze terytorialnej służby wojskowej. Pewne działania, które prowadzone są w tej chwili i o których będę mówił, są prowadzone w znaczącej większości przez żołnierzy terytorialnej służby wojskowej. To nie są żołnierze zawodowi. Tam są naprawdę śladowe ilości. Jest kilku żołnierzy zawodowych, m.in. we wspomnianej przez pana ministra operacji na granicy. To są głównie żołnierze ochotnicy terytorialnej służby wojskowej.</u>
+          <u xml:id="u-5.17" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, przechodzę teraz do obszaru szkolenia. Szkolenie jest podstawowym elementem i podstawowym obszarem zainteresowania każdego dowódcy, zarówno mojego, jako dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej, jak i każdego dowódcy brygady, batalionu, kompanii czy plutonu. W tej chwili w ramach istnienia formacji został przygotowany program szkolenia formacji. Początkowo ten program szkolenia określał czas szkolenia na 3 lata. W tej chwili jesteśmy już w szóstym roku istnienia formacji i widzimy, że potrzebujemy programu szkolenia, który będzie określał również poziom szkolenia po tych 3 latach podstawowego szkolenia. Mamy taki program i go realizujemy. Czy z sukcesem? Proszę państwa o ocenę. W czasie tych 6 lat istnienia Wojsk Obrony Terytorialnej… Proszę pamiętać, że to istnienie, powiedziałbym, narastało. Na początku były to tylko 3 brygady, potem było 6 brygad, potem było 13, a teraz jest 18. Mamy ponad 1 tysiąc szkoleń podstawowych i wyrównawczych, ponad 2 tysiące szkoleń rotacyjnych i 200 szkoleń zintegrowanych. Żeby dać państwu obraz tego, czym jest szkolenie zintegrowane… To szkolenie batalionu. Jest ok. 200 szkoleń szczebla batalionu. Mamy ok. 2 tysiące 600 szkoleń rotacyjnych. To również są szkolenia poziomu batalion, kompanii. I jest ok. 1 tysiąca szkoleń podstawowych, tzw. szesnastek. To określenie istnieje w przestrzeni medialnej, tak określa się szkolenie podstawowe WOT – 16 dni zakończone przysięgą. To są te szesnastki. Ponad 1 tysiąc tego typu szkoleń się odbyło.</u>
+          <u xml:id="u-5.18" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Do tego, tak jak tu wspomniałem, mam bardzo dużą grupę żołnierzy, którzy uzyskali uprawnienia instruktora. Mamy dosyć szczegółowe programy określające, kto może zostać instruktorem i poziomy zaawansowania instruktorów. Ponieważ, tak jak powiedziałem, żołnierze zawodowi nie są w stanie prowadzić tak dużej formacji, musimy się opierać na żołnierzach obrony terytorialnej. I mogę państwu powiedzieć, że mam w formacji ponad 2,5 tysiąca instruktorów do szkolenia specjalistycznego, określanego bardzo szeroko, czyli szkolenia saperskiego, snajperskiego, szkolenia ogniowego, szkolenia w każdym innym obszarze specjalistycznym, i ponad 2 tysiące 200 instruktorów do szkolenia, powiedziałbym, ogólnowojskowego, czyli w zakresie ogólnowojskowej taktyki, ogólnowojskowego przygotowania żołnierzy.</u>
+          <u xml:id="u-5.19" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Tutaj muszę powiedzieć o dużych zasługach elementu, który został stworzony na początku działania formacji. Są to tzw. mobilne zespoły szkoleniowe. To był element, w którym wykorzystaliśmy potencjał, tak jak powiedziałem, byłych żołnierzy Sił Zbrojnych, którzy jako pracownicy cywilni zostali pogrupowani w tzw. mobilne zespoły szkoleniowe i zajęli się bardzo poważnym obszarem, czyli standaryzacją procesu szkolenia i określeniem metodyki tego szkolenia. Oni nie szkolili żołnierzy bezpośrednio. Ich zadaniem było przygotowanie instruktorów i dowódców każdego szczebla do szkolenia metodycznego, oni instruowali, w jaki sposób szkolić. Czyli oni nie szkolili, tylko pokazywali naszym żołnierzom, naszym instruktorom, jak dobrze szkolić. To było clou ich działania i tutaj rzeczywiście mobilne zespoły szkoleniowe spełniły swoją rolę.</u>
+          <u xml:id="u-5.20" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">W tym obszarze w kolejnych latach będę skupiał się przede wszystkim na dużych ćwiczeniach z wielkim rozmachem, ćwiczeniach szczebla operacyjnego. Na tym etapie rozwoju Wojsk Obrony Terytorialnej, w mojej ocenie, brygady są gotowe do tego, aby brać udział w ćwiczeniach typu Anakonda, typu Dragon, o których państwo senatorowie pewnie słyszycie na innych posiedzeniach Komisji Obrony Narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-5.21" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, pan minister wspomniał również o ponad 3-letnim zaangażowaniu Wojsk Obrony Terytorialnej w działalność operacyjną. Chciałbym tylko wspomnieć, że w 2017 r. było utworzenie WOT. Pierwszy przypadek koronawirusa w Polsce to początek marca, 4 marca 2020 r. Już 6 marca, 48 godzin po pierwszym potwierdzonym przypadku COVID w Polsce formacja przeszła z trybu szkoleniowego na tryb przeciwkryzysowy, przeciwepidemiczny. I tak naprawdę nazwaliśmy tę operację wtedy, w marcu 2020 r… Byliśmy wtedy bardzo optymistyczni, wiedzieliśmy, że rzeczywiście jest epidemia, jest problem, że rzeczywiście coś się dzieje na świecie. Nazwaliśmy tę operację… Mówiliśmy tak: to będzie operacja o dużym rozmachu, nazwijmy tę operację „Odporna wiosna”. Niestety, przeszła wiosna, przyszedł pierwszy dzień lata i stanęliśmy wtedy przed faktem… Mówiliśmy: operacja się toczy, pierwsza fala się jeszcze nie skończyła, a my już mamy koniec operacji, bo ta „Odporna wiosna” nam się nie udała. I błyskawicznie zmieniliśmy nazwę operacji na „Trwała odporność”, myśląc, że ta „Trwała odporność”… Myśleliśmy, że maksymalnie do końca roku 2020 uda nam się wdrożyć procedury wsparcia samorządów, organizacji rządowych, pozarządowych, DPS, całej ochrony zdrowia, ale również… Żołnierze WOT byli obecni na lotniskach. Żołnierze byli obecni w punktach… Pewnie już państwo o tym nie pamiętacie, ale były takie słynne punkty drive trhu czy test and go, gdzie żołnierze WOT pobierali, mam nadzieję, w sposób delikatny, wymazy i określali stan zdrowia…</u>
+          <u xml:id="u-5.22" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Pierwszy taki punkt my utworzyliśmy, tzn. Wojska Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-5.23" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, żołnierze WOT byli… To też była wielka nowość. Weszliśmy do szpitali w ramach tzw. systemu ELC. To był system elektronicznego zarządzania łóżkami. Okazało się, że rzeczywiście byliśmy w stanie poprawić działalność tego systemu. To nie było, nie wiem, jakieś know how WOT. Po prostu ludzie byli na stanowiskach po 24 godziny i byliśmy w stanie na bieżąco monitorować dostępność łóżek. Operacja „Trwała odporność” de facto skończyła się po… Ona została formalnie zawieszona decyzją pana premiera Mariusza Błaszczaka 13 marca 2022 r., czyli właściwie po 2 latach, a formalnie zamknięta dopiero na jesień 2022 r.</u>
+          <u xml:id="u-5.24" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, gdy myśleliśmy już, że operacja „Trwała odporność”… Ona się toczyła. Myśleliśmy, że możemy zacząć się spokojnie szkolić. Niestety, nastąpiło znaczące pogorszenie sytuacji bezpieczeństwa na granicy polsko-białoruskiej. Znacznie zwiększyła się liczba nielegalnych prób przejścia granicy i postanowieniem pana prezydenta, jeżeli się nie mylę, chyba z 2 września 2021 r., został wprowadzony stan wyjątkowy na określonym terenie, na terenie 183 powiatów.</u>
+          <u xml:id="u-5.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">A wcześniej, 9 lipca, też postanowieniem pana prezydenta, Siły Zbrojne zostały włączone do operacji pomocy Straży Granicznej na granicach.</u>
+          <u xml:id="u-5.26" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Tak, oczywiście. Tak. Nie było to dla WOT jakieś zaskoczenie, ponieważ wiedzieliśmy, że już od lipca, od lata coś się dzieje, i byliśmy na to przygotowani. W związku z tym mogliśmy błyskawicznie wejść do operacji. Tym sposobem, decyzją pana premiera Błaszczaka, decyzją nr 78, rozpoczęła się dla WOT kolejna operacja, operacja „Silne wsparcie”. Ona trwa od września 2021 r. do dzisiaj. Nastąpiła zmiana w podporządkowaniu. Obecnie jest to operacja prowadzona przez pana gen. Piotrowskiego, dowódcę operacyjnego rodzajów Sił Zbrojnych. WOT w tej chwili utrzymuje na granicy każdego dnia ok. 750 żołnierzy. W tej chwili są to takie liczby.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Warto w tym momencie zwrócić uwagę, że podejmując działania na granicy, przygotowaliśmy 2 zgrupowania zadaniowe, „Czarna” i „Biała”. Za jedno z tych zgrupowań na terenie województwa podlaskiego odpowiadały wojska operacyjne, ale na odcinku południowym, czyli województwa lubelskiego, na całym odcinku rzeki Bug, była prowadzona operacja, za którą w pełni odpowiedzialne były Wojska Obrony Terytorialnej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Dziękuję, dziękuję, Panie Premierze.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Nie…</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Panie Ministrze, przepraszam.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">W czasie wsparcia Straży Granicznej…</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Przepraszam bardzo…</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#Gloszsali">Poszło.</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Chyba poszło w eter, tak że przepraszam, Panie Ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">W ramach wsparcia Straży Granicznej w terenie i w ramach operacji… W ramach operacji wsparcia Straży Granicznej oczywiście wykorzystano kapitał ludzki, żołnierzy WOT. Bardzo mocno przetestowaliśmy i zbudowaliśmy swoje kompetencje do używania całej techniki, która jest w posiadaniu Wojsk Obrony Terytorialnej. Mówię tutaj m.in. o bezpilotowych statkach powietrznych typu FlyEye. Mamy doskonałe rezultaty, i to nie tylko jeżeli chodzi o wykorzystanie, czyli nalot naszych operatorów. W tej chwili operatorzy WOT to są żołnierze z jednym z największych nalotów w Polsce, jeżeli chodzi o tego typu statki powietrzne. Doskonaliliśmy również sposób wykorzystania danych pozyskanych przez te statki powietrzne, sposób gromadzenia i przesyłania danych, sposób komunikowania się, ale również, powiedziałbym, rotację na granicy, ponieważ statki powietrzne i cały sprzęt wojskowy muszą podlegać naprawom, modernizacjom, przeglądom, resursom. To pozwoliło nam przetestować cały ten system.</u>
+          <u xml:id="u-7.9" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Chciałbym również zwrócić państwa uwagę na to, że zaangażowaliśmy łodzie patrolowe do patrolowania rzeki Bug, łodzie, które mają bardzo dużą efektywność. Jeżeli tylko stan wody rzeki Bug pozwala na wykorzystanie łodzi… One bardzo skutecznie odstraszają i uniemożliwiają wszelkie próby forsowania Bugu. Bug jest niestety rzeką, która ma dosyć duże wahania wysokości lustra wody. W okresach letnich Bug nie pozwala na to… Wtedy woda jest najcieplejsza i najpłytsza. No, niestety tego typu… Z geografią nie wygramy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Ale nadrobiliśmy. Jeśli po raz kolejny mogę wejść w słowo, powiem, że nadrobiliśmy to odtwarzaniem czy budowaniem kolejnych kompetencji patrolowych. Mówię m.in. o patrolach konnych. To jest coś, co się pojawiło właśnie w działaniach na terenach nadbużańskich i co wyśmienicie się sprawdziło, również w tych bezpośrednich działaniach związanych ze wsparciem Straży Granicznej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Dziękuję, Panie Ministrze, raz jeszcze.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Rzeczywiście patrole konne to była nasza odpowiedź na ocenę sytuacji, która jest na granicy. Niestety granica polsko-białoruska jest terenem bardzo trudno dostępnym. Są miejsca, w których nawet quad czy żołnierz… Są miejsca, do których nawet żołnierz nie jest w stanie dojść na piechotę. A żołnierz na koniu jest w stanie tam dojechać i coś sprawdzić.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, my myśleliśmy wtedy, że wszystko, co najgorsze mogło nas spotkać… To był właściwie drugi rok zaangażowania WOT w operację, raz, przeciwcovidową, dwa, na granicy. Ale przyszedł 24 lutego i rozpoczęła się agresja rosyjska na Ukrainę. Tu również pojawiły się bardzo szybkie działania Wojsk Obrony Terytorialnej. Wykorzystano to, co jest chyba, wydaje się, głównym zasobem, czyli główną zaletą, WOT, tj. dostępność żołnierzy na miejscu. My nie musimy ich transportować z drugiej części kraju. W związku z tym natychmiast została podniesiona gotowość tych 2 brygad – 3 podkarpackiej i 2 lubelskiej. Te brygady wydzieliły coś, co wtedy nazywaliśmy… To były grupy wsparcia relokacji uchodźców, czyli specjalne elementy składające się z żołnierzy posiadających przede wszystkim umiejętności miękkie, jeżeli mogę tak to określić. To byli psychologowie, psychoprofilaktycy, pedagodzy, nauczyciele. Chodziło o to, aby pomóc fali uchodźców z Ukrainy. Państwo to pamiętacie, to były pierwsze dni wojny, to były wręcz fale, to były pociągi przyjeżdżające na dworce w naszym kraju. I zdolności WOT zostały natychmiast przeniesione na teren całego kraju, ponieważ znacznie poprawiła się obsługa tych transportów. Pojawiły się nawet transporty pociągów na tzw. szerokim torze. One pojawiały się na terenie województwa małopolskiego czy województwa śląskiego. I tam wszyscy uchodźcy byli witani przez żołnierzy WOT właśnie w ramach grup wsparcia relokacji uchodźców.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Chciałbym państwu powiedzieć, że w szczytowym okresie byliśmy obecni w 35 punktach recepcyjnych, w największych punktach recepcyjnych, takich jak w Przemyślu, ale również w punktach recepcyjnych na terenie województwa mazowieckiego, czyli w Hali Expo czy na Torwarze. Byliśmy tam obecni, nie pozwalając na to, aby te miejsca zamieniły się w obozy dla uchodźców. Tak? To było przede wszystkim celem – błyskawiczne przyjęcie uchodźców, udzielenie im pomocy i znalezienie im miejsca stałego pobytu.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Aby przedstawić państwu obraz, jak to wyglądało, powiem, że od początku operacji „Niezawodna pomoc” przez ręce żołnierzy WOT przeszło ponad 2 miliony 200 tysięcy uchodźców z Ukrainy. Oni byli w jakiś sposób zaopatrzeni, część z nich tylko i wyłącznie na zasadzie wskazania miejsca pobytu. Jednak znacząca część została przyjęta, obsłużona przez żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, chciałbym zwrócić uwagę na to – to był bardzo ciekawy element – że szybkość i sprawność wejścia w operację Wojsk Obrony Terytorialnej zauważyły specjalne jednostki sił zbrojnych Kanady. Nie chodzi o siły specjalne, tylko specjalne jednostki reagowania kryzysowego z Kanady. Siły zbrojne Kanady zostały wprowadzone do operacji pomocy uchodźcom na terenie województwa mazowieckiego. To jest jedna z takich, powiedziałbym, rzeczy, które nie odbiły się szerokim echem. Nie chodziło nam tutaj o zdobycie jakiegoś szerokiego medialnego rozgłosu. Była to bardzo, bardzo cenna współpraca ze względu na doświadczenia, które mogliśmy pozyskać od naprawdę profesjonalnie przeszkolonych w tego typu sytuacjach żołnierzy kanadyjskich, żołnierzy z ekspedycyjnej jednostki kryzysowej.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, te działania były skoncentrowane przede wszystkim w Warszawie i w Nadarzynie, w tych 2 centrach, gdzie utworzyliśmy wspólnie z siłami zbrojnymi Kanady i dyplomacją kanadyjską tzw. tymczasowy punkt wydawania wiz, Visa Application Center. To było również bardzo wysoko oceniane przez naszych sojuszników z Kanady. Bardzo ciepłe listy popłynęły zarówno do pana premiera, do pana ministra obrony narodowej, jak i do pana gen. Kukuły, wtedy dowódcy WOT.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, powoli podsumuję zarządzanie kryzysowe. Ten obszar chyba rzeczywiście uległ największej zmianie, jeżeli mówimy o ustawie o obronie Ojczyzny. W ustawie o obronie Ojczyzny zostały zdefiniowane zadania dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej. Te zadania zostały potem dookreślone w decyzjach szczegółowych pana premiera, ministra obrony narodowej, pana Mariusza Błaszczaka, w sprawie systemu zarządzania kryzysowego i podziału odpowiedzialności. W tej chwili jako dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej pełnię obowiązki szefa CZK MON, szefa Centrum Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej. Zastępca dowódcy WOT ma jednocześnie uprawnienia zastępcy szefa Centrum Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, to nie pozwala mi używać dowolnie Sił Zbrojnych. Mówię to, żeby państwa tutaj uspokoić. Ja jako szef CZK MON mam tylko i wyłącznie prawo do aktywacji sił określonych i zatwierdzonych przez pana ministra Mariusza Błaszczaka w tzw. planie zarządzania kryzysowego resortu. To są sytuacje, o których mogliście państwo ostatnio słyszeć, czyli śnięte ryby na Odrze, powodzie, podtopienia, lokalne wichury, ale również operacja, która była ostatnio… Nie chcieliśmy, żeby ona się przebiła do mediów. To była kwestia kolejnego odkrycia broni chemicznej w Bolimowie pod Łodzią. Znaleźliśmy mocno skażone, wysokoenergetyczne… To były pojemniki z gazem bojowym. To zostało wykonane przez Centrum Zarządzania Kryzysowego MON z pomocą elementów pochodzących z całych Sił Zbrojnych. To nie były tylko elementy WOT. Mówię to, żeby dać państwu tutaj dobre rozumienie tej sytuacji.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Jako szef CZK MON mogę wykorzystywać siły zdefiniowane przez pana premiera w planie zarządzania kryzysowego resortu. Jeżeli takich sił nie ma, a potrzebne są siły specjalistyczne, to wykorzystujemy odpowiednią ścieżkę, bardzo szybką ścieżkę zarówno w dół, do panów wojewodów, jak i w górę, do pana premiera czy osoby pełniącej jego obowiązki w czasie nieobecności pana premiera, ministra w Polsce. To pozwala błyskawicznie aktywować siły do tego typu operacji.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, bardzo mocno wspieramy… Wykorzystując te uprawnienia, bardzo mocno wspieramy siły wojewodów w poszczególnych województwach. Procedury zostały bardzo mocno przećwiczone od marca 2022 r. po to, aby maksymalnie skrócić czas reakcji. Tutaj została uszczegółowiona bardzo ważna rola dowódców brygad obrony terytorialnej. To dowódca brygady obrony terytorialnej jest czy powinien być partnerem dla pana wojewody czy pani wojewody na poziomie województwa w związku z tym, że dowódca brygady obrony terytorialnej posiada wyciąg z planu, który ja posiadam jako dowódca WOT dla terenu całej Polski. Dowódca brygady obrony terytorialnej posiada wyciąg z tego planu obejmujący siły na terenie województwa, w związku z czym może wojewodzie błyskawicznie odpowiedzieć, jakie siły są gotowe, ile sił będzie gotowych na poszczególnych etapach i jak można je aktywować. Tu jest bardzo znacząca różnica i znaczące przyśpieszenie działania, jak również zrozumienie roli Sił Zbrojnych, które powinny wchodzić do działania tylko i wyłącznie wtedy, kiedy kończą się zasoby cywilne, zasoby będące w posiadaniu wojewodów.</u>
+          <u xml:id="u-9.11" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Utrzymuję w tej chwili… Chcę to państwu pokazać. Utrzymuję w tej chwili kilka elementów mających przyśpieszyć moje działanie jako dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej. To są tzw. ZOW, zespoły oceny wsparcia. To są elementy, które są aktywowane błyskawicznie przez dowódców brygad, którzy wykorzystują zespoły oceny wsparcia, udają się na miejsce, o którym wspomina pan wojewoda, tam, gdzie mamy sytuację kryzysową. Oceniają, patrzą i błyskawicznie przygotowują meldunek, który pozwala nam aktywować siły. Wtedy wiemy, jakie siły aktywować i czego możemy się spodziewać. Utrzymuję te siły, one są niewielkie, ograniczone do kilku oficerów, kilku podoficerów. Elementem do działania są tak zwane… W tej chwili utrzymuję tzw. MZ, czyli moduły zadaniowe. To są elementy liczące od 150 do 450 żołnierzy. W każdej brygadzie utrzymuję również tzw. zespoły wsparcia odbudowy. To są elementy, które wchodzą na kolejnym etapie ewentualnego wsparcia.</u>
+          <u xml:id="u-9.12" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Tym, co bardzo mnie cieszy jako dowódcę Wojsk Obrony Terytorialnej, jest to, że zauważyłem, że wojewodowie korzystają w tej chwili z zasobów Wojsk Obrony Terytorialnej czy zasobów Sił Zbrojnych nie tylko do fizycznego usuwania skutków zdarzeń czy fizycznego działania na terenie miejsca kryzysowego. Mówię np. o podtopieniach czy skutkach wichur. Oni wykorzystują również zdolności planistyczne oficerów WOT i oficerów Sił Zbrojnych do tego, aby wspomóc działania swoich komórek zarządzania kryzysowego. To bardzo cieszy. Tak rozumiem realizację zapisów Strategii Bezpieczeństwa Narodowego o rosnącej powszechnej gotowości obronnej. Żołnierz, funkcjonariusz i osoba cywilna z centrum zarządzania kryzysowego mają wreszcie ten sam obraz sytuacji i porozumiewają się tym samym językiem.</u>
+          <u xml:id="u-9.13" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, żeby mieli państwo świadomość… To jest kolejny element. W tej chwili WOT utrzymuje na terenie całego kraju tzw. naziemne zespoły poszukiwawczo-ratownicze. To są elementy będące częścią znacznie większego systemu, systemu powietrznego ratownictwa i poszukiwania, tzw. air search and rescue. Te elementy są aktywowane w przypadku, gdy statek powietrzny znajdujący się w polskiej przestrzeni powietrznej zaginie bądź… Oczywiście nie są one aktywowane w pierwszej kolejności. W pierwszej kolejności aktywowane są siły części cywilnej. My w każdym województwie utrzymujemy w gotowości tzw. NZPR, naziemne zespoły poszukiwawczo-ratownicze. Gotowość tych zespołów to od 2 do 4 godzin do wyjazdu.</u>
+          <u xml:id="u-9.14" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, ważną częścią rozwoju Wojsk Obrony Terytorialnej była i jest współpraca międzynarodowa. Naszymi głównymi partnerami we współpracy międzynarodowej są przede wszystkim państwa, które posiadają tego typu formacje. To są przede wszystkim państwa bałtyckie. Mówię tutaj o Litwie, Łotwie i Estonii. Mimo tego, że każde z tych… Przepraszam. Państwa bałtyckie i państwa nordyckie. To przede wszystkim Szwecja, Finlandia, Dania i Norwegia. Oczywiście wspominam też tutaj o naszym głównym partnerze, czyli Stanach Zjednoczonych i Gwardii Narodowej Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza ze stanu Illinois, często określanego polskim stanem. To wynika z dokumentów podpisanych na szczeblu rządowym już w 1993 r. w ramach tzw. programu współpracy na szczeblu rządowym.</u>
+          <u xml:id="u-9.15" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, do krajów, z którymi również naprawdę blisko współpracujemy, należą Wielka Brytania, Gruzja, Niemcy, Węgry i Czechy, mimo tego – chciałbym to powiedzieć – że na terenie każdego z tych państw formacje ochotnicze bądź formacje terytorialne mają trochę inne zadania i trochę inną rolę. To wynika przede wszystkim z geografii, z położenia tych państwa. To wynika również z historii tych państw i z tego, w jaki sposób podchodzą do swoich problemów z zakresu obronności. To doskonale widać na przykładzie państw bałtyckich. W takiej, powiedziałbym, miniskali można zobaczyć makroproblemy albo makrowyzwania. Estonia opiera swoją obronę głównie o terytorialną formację ochotniczą, Estonian Defence League. Litwa mimo tego, że przywróciła powszechny obowiązek służby wojskowej, nadal opiera swoją obronę o wojsko zawodowe, o formacje zawodowe. W Łotwie jest mieszanka, hybryda tych 2 podejść. Bardzo ładnie widać to we wszystkich tych państwach.</u>
+          <u xml:id="u-9.16" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Współpraca międzynarodowa opiera się… Ona ma bardzo szeroki kontekst, od elementów bardzo, bardzo poważnych, takich jak np. działania ze Stanami Zjednoczonymi i Gwardią Narodową Stanów Zjednoczonych, gdzie wspólnie szkolimy operatorów przeciwpancernych pocisków kierowanych Javelin, podnosimy nasze zdolności snajperskie czy wreszcie szkolimy naszych ratowników, ratowników medycznych, czyli combat medics… To jest najwyższy stopień wtajemniczenia medycznego, jaki może być. Do tego, Szanowni Państwo… Z takimi krajami jak Gruzja… Udzielamy im bardzo wyraźnego wsparcia, zwłaszcza w obszarze zarządzania kryzysowego, tego, w jaki sposób używać żołnierzy tego typu formacji do zarządzania kryzysowego. Dodatkowo, Szanowni Państwo, szkolimy językowo żołnierzy, oficerów gruzińskiej Gwardii Narodowej. W Polsce, w Zegrzu mam w tej chwili pierwszą grupę takich oficerów z Gruzji. To jest testowe rozwiązanie. Mam nadzieję, że oficerowie gruzińscy szkolący się w Polsce z języka angielskiego będą mieli sukcesy. Czekam na egzamin w czerwcu. Wtedy podejdą do pierwszego egzaminu.</u>
+          <u xml:id="u-9.17" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, podsumowanie. Co jeszcze zostało? Co stoi przede mną? Szanowni Państwo, przede mną stoi przede wszystkim realizacja planu rozwoju formacji. Co będzie się jeszcze działo? Do sformowania pozostały 2 brygady, a tak naprawdę 2 dowództwa brygad, ponieważ Wojska Obrony Terytorialnej w województwie opolskim i w województwie lubuskim są obecne. Do tego zakładam sformowanie w kolejnych latach, czyli latach 2023–2024, jeszcze 12 batalionów lekkiej piechoty. To pozwoli osiągnąć docelową strukturę Wojsk Obrony Terytorialnej na poziomie 20 brygad OT i ok. 70 batalionów lekkiej piechoty z zakładaną liczebnością 50 tysięcy żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej plus komponent zawodowy, który znajduje się w formacji.</u>
+          <u xml:id="u-9.18" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Chciałbym tutaj państwa zapewnić, że rozwój formacji wymagał funduszy, wymagał finansów. Żeby dać państwu obraz, jak to wygląda, powiem, że formacja, którą utworzono w 2017 r… Maksymalny limit wykorzystania budżetu Sił Zbrojnych RP, czyli budżetu na obronę narodową… W 2019 r. 3,36% budżetu poszło na Wojska Obrony Terytorialnej. To był ten moment, kiedy kupowaliśmy zasoby dla…</u>
+          <u xml:id="u-9.19" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">…Bezpieczeństwa.</u>
+          <u xml:id="u-9.20" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Tak, tak. Dokładnie. To był ten moment, kiedy kupowaliśmy najwięcej sprzętu, dla całej formacji. Wtedy były podpisywane największe umowy, dotyczące całej formacji. To pozwoliło nam kupować sprzęt w ramach umów wieloletnich i pozyskiwać sprzęt w ramach tych umów, np. karabinek Grot.</u>
+          <u xml:id="u-9.21" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, w 2022 r. liczebność WOT to, tak jak powiedziałem, ok. 36 tysięcy żołnierzy, co stanowi ok. 22% całości liczebności Sił Zbrojnych. Wykorzystano na ten cel 2,46% budżetu obrony narodowej. Tak przedstawiają się liczby.</u>
+          <u xml:id="u-9.22" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">W 2023 r. budżet na Wojska Obrony Terytorialnej szacuję na kwotę ok. 1 miliarda 460 milionów zł. Do tego oczywiście, Szanowni Państwo, mam pieniądze, które są na tzw. CPR, czyli centralne plany rzeczowe. Tutaj dla Wojsk Obrony Terytorialnej przewidziano ok. 1 miliarda 100 milionów, z czego ok. 800 milionów zaplanowano na plan modernizacji technicznej, 200 milionów na zakup środków materiałowych, a ok. 100 milionów na plany inwestycji budowlanych.</u>
+          <u xml:id="u-9.23" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Szanowni Państwo, głównymi kierunkami rozwoju WOT, w mojej ocenie jako dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej, będzie dalsze doskonalenie zdolności operacyjnych, czyli przede wszystkim szkolenie. To jest kierunek, o którym państwu powiedziałem. Wiąże się z tym oczywiście dalsze zwiększanie potencjału osobowego. Dalej będę prowadził bardzo agresywną rekrutację do formacji, dzięki czemu formacja będzie mogła rozwijać swoje zdolności. Będzie prowadzona współpraca z wojskami operacyjnymi w ramach 2 głównych zadań określonych przez pana ministra obrony narodowej, czyli obrony oraz odstraszania. To są te 2 główne obszary zadań, które realizuję jako dowódca WOT w ramach Sił Zbrojnych RP.</u>
+          <u xml:id="u-9.24" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Tak jak powiedziałem, kolejny cel to dalsze doskonalenie gotowości obronnej społeczeństwa, m.in. w ramach narodowego programu przysposobienia wojskowego. Mogą państwo również obserwować szkolenie Służby Więziennej, doskonalenie zdolności Straży Granicznej, pracowników Lasów Państwowych, pracowników PKP, pracowników Poczty Polskiej, pracowników kluczowych spółek Skarbu Państwa, tych, które mają wpływ na bezpieczeństwo naszego kraju, np. w sektorze energetycznym, w sektorze petrochemicznym czy w sektorze chemicznym. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję, Panie Generale, za to, jeśli mogę tak powiedzieć, exposé przed komisją co do planowanego rozwoju Wojsk Obrony Terytorialnej. W wielu elementach mieliśmy już orientację. Jeśli chodzi o informacje o zespołach, modułach, które działają w WOT, to powiem, że jest to rzecz niezwykle istotna i ważna, tak jak to podsumowanie i określenie, jakie są plany pana generała co do rozwoju.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Ja jeszcze chciałbym jedną rzecz zauważyć, dopowiedzieć. Chciałbym, żebyśmy nie przeszli obojętnie wobec faktu ogromnego wysiłku, jaki był nie tylko po 24 lutego, jaki był w ramach ochrony granic, w czasie pandemii. Na samym początku, podczas tworzenia się Wojsk Obrony Terytorialnej, szczególnie w Małopolsce, na Podkarpaciu, na Lubelszczyźnie, na ziemi świętokrzyskiej, na południowym Mazowszu, Polska doświadczyła powodzi. I ogromne zaangażowanie Wojsk Obrony Terytorialnej… Sam widziałem w Zawichoście i w Sandomierzu, jakie było poświęcenie żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej. To wstawiennictwo było na bardzo wysokim poziomie. Chodziło o to, aby nieść pomoc swoim sąsiadom tak naprawdę i w gospodarstwach – tam gdzie wielu z nich mieszkało, żyło, pracowało. Za to najwyższe słowa uznania. To był też taki trening współpracy z wojewodami przede wszystkim. I wystawianie zmian posterunków do ratowania dobytku… Za to również dziękuję. To był też początek tworzenia się wojsk – z całym szacunkiem. I chcę oddać honor panu gen. Kukule, obecnemu dowódcy generalnemu, który w tamtym czasie nie miał łatwo i z otoczeniem cywilnym przez te problemy, ale i z otoczeniem wojskowym, które różnie patrzyło na powstającą, nową formację. Tak że chcę też zaznaczyć wielki wysiłek pana generała i całego zespołu, który realizował zadanie, wyznaczone przez pana prezydenta i przez pana ministra obrony narodowej, tworzenia Wojsk Obrony Terytorialnej. Za to bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Państwo Senatorowie, otwieram dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Kto z państwa senatorów chciałby zabrać głos czy zadać pytanie?</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#Gloszsali">Senator Dorota Czudowska.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Pani senator Dorota Czudowska – zdalnie.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Pani Senator, dziękuję za wczorajszą obecność w Poznaniu na naszym wyjeździe studyjnym.</u>
+          <u xml:id="u-10.7" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-10.8" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
+          <u xml:id="u-10.9" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Pani Senator, prosimy o wypowiedź. Może trzeba włączyć mikrofon bądź jest jakaś inna…</u>
+          <u xml:id="u-10.10" who="#SenatorDorotaCzudowska">A teraz?</u>
+          <u xml:id="u-10.11" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">O, teraz jest bardzo dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-10.12" who="#SenatorDorotaCzudowska">A przedtem nic nie było słychać?</u>
+          <u xml:id="u-10.13" who="#Gloszsali">Nic.</u>
+          <u xml:id="u-10.14" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Nic nie było słychać.</u>
+          <u xml:id="u-10.15" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Prosimy…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#SenatorDorotaCzudowska">To powtórzę.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#SenatorDorotaCzudowska">Panie Ministrze! Panie Przewodniczący! Panie Ministrze! Panie Generale!</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#SenatorDorotaCzudowska">Dzień dobry wszystkim obecnym na posiedzeniu komisji.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#SenatorDorotaCzudowska">Czy mnie słychać?</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Tak, słychać. Prosimy…</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#SenatorDorotaCzudowska">Słychać.</u>
+          <u xml:id="u-11.6" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">…o wypowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-11.7" who="#SenatorDorotaCzudowska">Dziękuję za te informacje, które usłyszeliśmy od pana ministra i od pana generała.</u>
+          <u xml:id="u-11.8" who="#SenatorDorotaCzudowska">W rozmowach przekonujących wątpiących w wartość i konieczność idei istnienia Wojsk Obrony Terytorialnej będę podkreślać te ostatnie dane, o których mówił pan generał, dane o tym, jak procentowo małe środki wydawane są na tak już dużą formację, jaką tworzą żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-11.9" who="#SenatorDorotaCzudowska">Ale chciałabym tu dołożyć taki element dodający kolorytu całej idei. W ubiegłym tygodniu uczestniczyłam w kolejnej przysiędze Wojsk Obrony Terytorialnej – 16. dolnośląskiej brygady pod dowództwem pana płka Artura Barańskiego. To zawsze jest wydarzenie dla miejscowości. W Dzierżoniowie nigdy nie było wojsk i nigdy nie było takiej uroczystości – poprzedzonej mszą świętą, wypełnioną przez żołnierzy, ale także przez ich rodziny i sympatyków Wojska Polskiego. Potem na uroczystości na placu…</u>
+          <u xml:id="u-11.10" who="#SenatorDorotaCzudowska">Ale chciałabym również zwrócić uwagę na pewną fantazję naszych dowódców. Otóż w Dzierżoniowie składał przysięgę także znany raper z Krakowa Roman Lachowolski. Na koniec dał minikoncert, mimo że padał śnieg. Zaśpiewał piosenkę o terytorialsach, ale tak się świetnie przygotowali, że gdy on mówił frazę „zawsze gotowi”, to mur żołnierzy po drugiej stronie odpowiadał „zawsze blisko”. Było to tak wspaniałe brzmienie, takie wydarzenie, że po prostu chciałam się tym podzielić z komisją.</u>
+          <u xml:id="u-11.11" who="#SenatorDorotaCzudowska">Ale chciałam także powiedzieć panu generałowi o tym, jak barwne, jak piękne i jak ważne są przysięgi Wojsk Obrony Terytorialnej na Dolnym Śląsku, bo tam w nich często uczestniczę. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Rzeczywiście przysięga wojskowa to jest święto nie tylko dla żołnierzy, ale i dla lokalnej społeczności.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę, Panie Generale.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Dziękuję bardzo, Pani Senator, za te słowa.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Pan raper Bosski – tak jest określany w mediach…</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#SenatorDorotaCzudowska">Tak, tak.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Zajęła nam ponad 2 lata jego rekrutacja. I udało nam się. Jeżeli państwo prześledzicie jego kanał w serwisie YouTube, to widać, że jeden z jego najczęściej oglądanych klipów… To właśnie wtedy powstała muzyka i słowa do piosenki, do utworu o terytorialsach. Wtedy jeszcze nie był żołnierzem. Teraz już rapował jako żołnierz w Dzierżoniowie, z czego się bardzo cieszę. Mam nadzieję, że jego służba wojskowa to będzie również taki sygnał dla ludzi młodych, którzy zobaczą, że można pogodzić służbę wojskową z wykonywaniem aż tak, jak pani to senator określiła, fantazyjnych zawodów, jak bycie raperem.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Dziękuję, Pani Senator, raz jeszcze za te słowa. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Dziękuję bardzo, Panie Generale.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Pan senator Jerzy Czerwiński.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#SenatorJerzyCzerwinski">Panowie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Zaproszeni Goście!</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#SenatorJerzyCzerwinski">Mam 3 pytania – 2 ogólne i 1 szczegółowe. I zrobimy to hurtem.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#SenatorJerzyCzerwinski">Pierwsze pytanie, ogólne. Jak były tworzone, najpierw koncepcja, a potem pierwsze brygady wojsk terytorialnych, to, nazwijmy to wprost, był duży opór – nie tutaj, nie w tym gronie, ale były takie środowiska polityczne, które podważały w ogóle sensowność powstania tych wojsk. Widzimy, że to jest sensowne.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#SenatorJerzyCzerwinski">A pytanie jest takie: czy panowie dostrzegają w dalszym ciągu próby takiego oporu? Czym one są motywowane? Jakie są ich źródła?</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#SenatorJerzyCzerwinski">Pytanie drugie, szczegółowe. Ja mieszkam w województwie opolskim. To jest jedno z najmniejszych województw, w którym miało nie być, jak rozumiem, brygady, miały być tylko bataliony. Ale chyba wróciliśmy do koncepcji pełnej brygady. A dlaczego mówię o województwie opolskim, że należy je traktować troszeczkę szczególnie? To znaczy ono jest chyba najbezpieczniejsze w Polsce, bo jest daleko od okręgu królewieckiego i od wschodniej granicy, ale ma pewną specyfikę. Mianowicie duża część ludności przyznaje się do mniejszości niemieckiej. I tam, w województwie opolskim, gdy jeszcze był pobór, czyli obowiązkowa służba zasadnicza, to był najmniejszy procent ludzi, którzy w tym poborze uczestniczyli, młodych ludzi. A wojsko terytorialne to także kształtowanie postaw patriotycznych. To nie jest tylko wojsko jako wojsko, ale też, co powiedziała pani senator przed chwilą, połączenie ze środowiskiem lokalnym, chyba najściślejsze jeśli chodzi o wojsko, a jednocześnie oddziaływanie wzajemne tego środowiska i wojsk terytorialnych. I dlatego na tego typu fakt chciałem zwrócić uwagę. Dobrze, że ta brygada wróciła. Nie wiem, ile będzie batalionów. W tej chwili są 2: w Brzegu i w Opolu. Tu też bym prosił o wyjaśnienie.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#SenatorJerzyCzerwinski">I trzecie pytanie. Nawet nie wiem, czy je do panów skierować, ale trzeba to zasygnalizować. Otóż w ustawie o powszechnym obowiązku obrony był cały dział związany z obroną cywilną. Wtedy kiedy uchwalaliśmy nową ustawę, o obronie Ojczyzny – i słusznie, że ją uchwaliliśmy – uchyliliśmy tamtą poprzednio obowiązującą, ale nie ma nic w nowej ustawie na temat obrony cywilnej. Pytanie… I my już wtedy na to zwracaliśmy uwagę, nawet na sali podczas dyskusji. A to się wiąże właśnie z tą obroną totalną, która jest w tej chwili także podnoszona w wielu dokumentach, nazwałbym to, bardziej planistycznych.</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#SenatorJerzyCzerwinski">Czy będzie nowa ustawa o obronie cywilnej, czy może, nie wiem, o obronie totalnej? Nazwa ma tutaj drugorzędne znaczenie. Wiadomo, że chodzi o sens. I kto ją będzie, nazwałbym to, promował czy też prowadził? Czy zespół wyłoniony z państwa ministerstwa, czy z MSWiA? Bo tu możliwe są 2 sposoby realizacji. A to, że ona jest konieczna według mnie… No raczej tak. I dobrze by było ją jeszcze przed końcem kadencji skończyć. Nie wiem, czy to jest w ogóle możliwe.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Pan minister…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Ja odpowiem panu senatorowi na pytania pierwsze i trzecie.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Jeżeli chodzi o trzecie pytanie, to jest – cały czas podtrzymujemy to, co mówiłem i na posiedzeniu plenarnym, jak również na posiedzeniu senackiej Komisji Obrony Narodowej – świadomy zabieg komitetu do spraw bezpieczeństwa, rozdzielenie obszaru wojskowego i obszaru cywilnego. Ustawa o obronie Ojczyzny skupia się wyłącznie na obszarze wojskowym i tego obszaru dotyka. Obrona cywilna, zgodnie z decyzją również polityczną, bo przecież o to też chodzi, jest w obszarze kompetencyjnym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. I to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało ustawę. Ta ustawa jest gotowa. Podejrzewam, że trwają ostatnie uzgodnienia, które są związane również z wypowiedzeniem się przez poszczególne resorty. Myślę, że ta ustawa zostanie wkrótce zaprezentowana. Ona musi przejść procedurę legislacyjną na poziomie rządowym i trafi do parlamentu. My też oczekujemy, że ta ustawa do końca kadencji wejdzie w życie i zostanie przeprocedowana przez parlament.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">I w tym aspekcie nic absolutnie się nie zmieniło. Ale też nie chciałbym, żeby pozostało takie wrażenie, że skoro przyjęta została ustawa o obronie Ojczyzny, która zastąpiła kilkanaście innych aktów prawnych, tych wojskowych czy okołowojskowych, to teraz nie mamy aktów prawnych związanych z obroną cywilną. Absolutnie nie. Nadal jest komendant główny Państwowej Straży Pożarnej jako szef obrony cywilnej na poziomie krajowym. I tutaj absolutnie nic się nie zmieniło, bo obowiązują akty prawne niższego rzędu. To jest jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Druga: jeżeli chodzi o kwestie dotyczące w ogóle powstania Wojsk Obrony Terytorialnej… Panie Senatorze, Szanowni Państwo, ja powiedziałem na początku, że były środowiska jednoznacznie okazujące swoistą awersję do tego rodzaju wojsk, które były tworzone, które powstały w roku 2016, a formalnie 1 stycznia 2017 r. Oczywiście ja zawsze powtarzałem „po czynach ich poznacie”, występując na posiedzeniach sejmowej Komisji Obrony Narodowej czy senackiej Komisji Obrony Narodowej i zderzając się również z nieprzychylnymi opiniami. I rzeczywiście życie zweryfikowało poglądy wielu polityków. Choć nie ukrywam, że wciąż zdarzają się osoby mówiące o Wojskach Obrony Terytorialnej jako o wojsku weekendowym czy nawet nazywające tak żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej. Ale już nie ma czegoś takiego, jak było w roku 2016, że tworzymy PiS-owskie wojsko, które będzie używane do pacyfikowania protestów opozycji na polskich ulicach. Dziś żołnierze terytorialnej służby wojskowej absolutnie sprawdzili się w tych działaniach, które zostały im wyznaczone, zostały im przydzielone. Dziś żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej naprawdę rosną w siłę. Cieszy fakt, że – stąd tutaj moje zastanowienie, bo chciałem powiedzieć „młodzi ludzie” – osoby w różnym wieku garną się do wojska, do tego, aby zostać żołnierzami terytorialnej służby wojskowej i łączyć swoją pasję wojskową z życiem zawodowym.</u>
+          <u xml:id="u-17.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, my naprawdę wśród żołnierzy terytorialnej służby wojskowej mamy profesorów, doktorów habilitowanych, doktorów, wykładowców akademickich. Mamy lekarzy. Mamy farmaceutów. Mamy całe spektrum, cały przekrój zawodowy Rzeczypospolitej. My również wykorzystujemy zdolności naszych żołnierzy – chociażby np. programistów i informatyków, tworząc ten komponent Cyber, który jest tworzony w Wojskach Obrony Terytorialnej. Bo często ci bardzo dobrzy programiści i informatycy, w tym absolwenci cybernetyki na Wojskowej Akademii Technicznej, studiów cywilnych, nie są do końca zainteresowani łączeniem czy wiązaniem swojej zawodowej przyszłości z Siłami Zbrojnymi. My zdajemy sobie sprawę, że Siły Zbrojne, szczególnie w tym obszarze, nie są w stanie w 100% spełnić oczekiwań finansowych. Ale oni bardzo chętnie współpracują z nami w ramach terytorialnej służby wojskowej i w ramach tych grup, tych działań, które są podejmowane przez dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-17.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">Oczywiście, Panie Senatorze, tych głosów krytyki jest o wiele, wiele, wiele mniej niż chociażby w roku 2016 czy 2017, ale dzisiaj chyba nikt z obywateli Rzeczypospolitej nie wyobraża sobie, że nie ma żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej. Dziś, paradoksalnie, postrzeganie Wojsk Obrony Terytorialnej wśród społeczeństwa jest realizowane poprzez postrzeganie żołnierza Wojsk Obrony Terytorialnej. I to pokazała pandemia, szczególnie ten okres pandemii, kiedy w każdym szpitalu był żołnierz WOT w mundurze, który mierzył temperaturę przed wejściem do szpitala, który pomagał osobom starszym… Taka bezinteresowna pomoc dla osób potrzebujących wsparcia i pomocy. To żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej przez długie miesiące wspierali naszych weteranów i kombatantów, szczególnie żołnierzy Armii Krajowej, którzy w czasie pandemii praktycznie zostali uwięzieni w swoich domach. To my dostarczaliśmy im posiłki, robiliśmy zakupy, a często też po prostu przychodziliśmy – mówię „my” jako żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej – żeby porozmawiać, żeby też dodać otuchy tym osobom starszym w czasie pandemii. Tak więc tutaj naprawdę wydaje się – ja jestem co do tego przekonany, ale z punktu widzenia opozycji, która bardzo często krytykuje… – że Wojska Obrony Terytorialnej stanęły na wysokości zadania i spełniły swoją rolę, jaka została im wyznaczona w roku 2016, kiedy to była przyjmowana ustawa i kiedy to odbywała się ta taka bardzo głośna dyskusja w parlamencie.</u>
+          <u xml:id="u-17.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejWojciechSkurkiewicz">I jeszcze jedna uwaga, Szanowni Państwo. Ja mówiłem o tym spektrum zawodowym, że praktycznie wszystkie zawody są obecne w WOT, ale proszę zobaczyć, co stało się, jeżeli chodzi np. o udział kobiet w Wojskach Obrony Terytorialnej. My dzisiaj praktycznie – to chyba nie będzie przekłamanie, jeżeli tak powiem – zbliżamy się do 20%, jeżeli chodzi o udział kobiet w Wojskach Obrony Terytorialnej. To jest naprawdę coś niesamowitego. A wydawało się, że te 12%, o których mówiliśmy kilka lat temu, w porównaniu do tych 6% kobiet, które mieliśmy w Wojskach Obrony Terytorialnej – bo teraz już mamy sporo więcej… A więc to też pokazuje, że nie tylko mężczyźni chcą bronić ojczyzny, chcą bronić Rzeczypospolitej, ale również niewiasty. I to jest bardzo budujące, bardzo dobre i bardzo potrzebne. Bo z własnych doświadczeń wiem – a panowie zapewne macie podobne doświadczenia, uczestnicząc w różnego rodzaju przedsięwzięciach związanych z WOT – że bardzo często żołnierzami terytorialnej służby wojskowej są całe rodziny. Całe rodziny – bo to jest i ojciec, i matka, i córka, i zięć. I to są naprawdę fantastyczne spotkania, kiedy podczas przysięgi widzimy osoby, które są blisko siebie, które się wspierają, które są rodziną, i wszyscy występują w mundurach. I…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Panie Generale, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Panie Senatorze, dziękuję za to pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Dziękuję też panu ministrowi za, powiedziałbym, wyjaśnienie pewnej kwestii politycznej.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">A ja bym chciał powiedzieć tak: raport CBOS, Centrum Badań Opinii Społecznej – to jest raport, który pan senator oczywiście może znaleźć – nr 79 z czerwca 2022 r. to jest nowy raport „O bezpieczeństwie państwa i kwestiach związanych z obronnością”. On bardzo dobitnie pokazuje… Ja tu teraz będę cytował: „W porównaniu z lutym 2017 r., kiedy pierwszy raz zapytaliśmy Polaków o ich stosunek do tworzonego wtedy nowego rodzaju wojsk zwanych potocznie «obroną terytorialną», nastąpił bardzo duży wzrost poparcia”… „Obecnie ponad dwie trzecie (67%) dorosłych Polaków to ich zwolennicy, przy czym dwie piąte (40%) deklaruje zdecydowane poparcie”. Łącznie poparcie wzrosło od 2017 r. – od pierwszego badania, które również mam tutaj ze sobą – o 18 punktów procentowych. A więc to pokazuje… Myślę, że to chyba jest najlepsza odpowiedź na pytanie pana senatora. I, co ciekawe, Panie Senatorze, w porównaniu z poprzednimi badaniami, które prowadzone były w czasie tych 5 lat, ubyło, o 16 punktów procentowych, przeciwników istnienia WOT, a w szczególności, bo o 12 punktów, grupa zdecydowanie przeciwstawiająca się istnieniu wojska. Ale cały czas istnieje grupa – i tu praktycznie odsetek się nie zmienił – badanych deklarujących obojętność lub niemających w tej kwestii zdania. To jest odpowiednio 15% i 8%. A więc, Panie Senatorze, tak odpowiedziałbym na to pytanie – cytując raport, powiedziałbym, chyba najbardziej obiektywnego medium, jakim jest CBOS. To była odpowiedź na pierwsze pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Pytanie drugie, Panie Senatorze, o Opole. W tej chwili Opole, tak jak pan powiedział, to są 2 bataliony – sto siedemdziesiąty pierwszy i sto siedemdziesiąty drugi, Opole i Brzeg. W tej chwili czekamy na decyzję o utworzeniu dowództwa brygady. Ale nie planuję w tej chwili dalszego rozwoju czy większej liczby batalionów w województwie opolskim. To wynika tylko i wyłącznie z jednego: z potencjału demograficznego województwa. Ja w tej chwili dysponuję bardzo wnikliwymi analizami aż do szczebla powiatu. Dokładnie wiem, z którego powiatu mam najwięcej żołnierzy. I to pokazuje, że z województwa opolskiego nie wycisnę – przepraszam za takie słowo – więcej niż 2 bataliony. Przepraszam za taki kolokwializm, ale tak to działa. Po prostu wiemy dokładnie, ile możemy i gdzie jest ta granica. A więc bardzo wyraźnie to widzę. Mam to zwymiarowane do poziomu powiatu w tej chwili…</u>
+          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-19.5" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">I ostatnie pytanie, Panie Senatorze. Również bardzo dziękuję za to pytanie. To bardzo ważne pytanie. W związku z tym, że zwłaszcza okres pandemii pokazał, że żołnierze WOT mogą pełnić rolę obrony cywilnej, to trzeba powiedzieć bardzo otwarcie, że w przypadku pełnoskalowego konfliktu, jaki toczy się w tej chwili na Ukrainie, żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej nie są obroną cywilną i nie będą pełnić roli obrony cywilnej. Żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej będą realizować to zadanie, które określił pan premier Mariusz Błaszczak, czyli obronę ojczyzny. To wynika z konstytucyjnego obowiązku, ale również z zadań Wojsk Obrony Terytorialnej i mojego zadania jako dowódcy. W związku z tym nie będzie zasobów terytorialsów do ewentualnej pomocy.</u>
+          <u xml:id="u-19.6" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">I tutaj dziękuję panu ministrowi za komentarz dotyczący ustawy o ochronie ludności i zadań, które tam powinny zostać zdefiniowane – ale nie tylko zadań, bo również wykonawców tych zadań. Dotyczy to zwłaszcza tego obszaru, o którym pan senator powiedział, a który zniknął z rozdziału 60 bodajże, jeżeli się nie mylę, ustawy o powszechnym obowiązku obrony, czyli obrony cywilnej. Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
+          <u xml:id="u-19.7" who="#DowodcaWojskObronyTerytorialnejMaciejKlisz">Czy odpowiedziałem na pytania pana senatora? Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Ja tylko chciałbym się odnieść do tego, co pan minister powiedział o kobietach w WOT. Myślę, że to też był taki trend prekursorski po uchwaleniu ustawy o obronie Ojczyzny i wprowadzeniu dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Bo w tej chwili widzimy na przysięgach całe plutony, które są złożone z kobiet. A więc to przetarcie szlaku dla kobiet i otwartość na możliwość służby wojskowej kobiet…</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">…dzięki temu, że kobiety zaangażowały się w terytorialną służbę wojskową, jest też, myślę, interesujące i ważne.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Pan przewodniczący Rafał Ślusarz.</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorRafalSlusarz">Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#SenatorRafalSlusarz">To już kolejne posiedzenie komisji, na którym słuchamy sprawozdania o tym, jak się rozwija WOT, jak działa i jak działał w pandemii, bo przecież od 2017 r. już jakiś czas upłynął. Jedyną osobą, która była niezadowolona – przynajmniej przez jakiś czas – z tych relacji, byłem ja, ponieważ zapadła decyzja, że w moim okręgu, na Dolnym Śląsku, brygada WOT powstanie najpóźniej. Dopiero 23 lutego 2020 r. była pierwsza przysięga w ostatniej tworzonej brygadzie – ostatniej geograficznie.</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#SenatorRafalSlusarz">Do tej pasji, z jaką pan generał opowiadał – bo tej pasji nie można udawać, tak że to na pewno jest budujące – ja jeszcze dodam taką opowieść, że właśnie 23 lutego 2020 r. była jakby domykana ostatnia brygada, a 20 marca 2020 r. było ogłoszenie pandemii, prawda? A więc po prostu trafiono w moment.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#SenatorRafalSlusarz">I ten wątek, który poruszył pan senator Czerwiński i na który odpowiadał pan minister, troszkę mnie uspokajając, o nastawieniu sił politycznych do Wojsk Obrony Terytorialnej. Ja jednak odczuwam niepokój choćby w kontekście wyborów, bo ja, prawdę mówiąc, po takiej wypowiedzi: „Przed kim mogą obronić Polskę Wojska Obrony Terytorialnej? Przed nikim. To jest karykatura. Żal mi ludzi, którzy za dobrą monetę to biorą i się zgłaszają.” pana ministra Siemoniaka nie usłyszałem słowa „przepraszam”. Ja nie znam wypowiedzi polityków opozycji, którzy by tę decyzję… A w kontekście tego, o czym mówiliśmy, widzimy, jak potrzebne były te Wojska Obrony Terytorialnej w czasie pandemii, do ochrony granicy, do przyjmowania uchodźców. Jeżeli nie ma refleksji z tamtej strony, to mamy po drugiej stronie jakby ludzi niebezpiecznych… I to jest problem, bo ja jednak od odpowiedzialnych polityków oczekiwałbym w tej chwili refleksji i przeproszenia za tamte słowa w kontekście tego, co rzeczywistość udowodniła i co do czego cały czas byliśmy przekonani.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#SenatorRafalSlusarz">To jest pytanie retoryczne. Ja nie oczekuję odpowiedzi, ale mamy pewien problem – takie odnoszę wrażenie w odniesieniu do tego wspaniałego zjawiska, jakim są Wojska Obrony Terytorialnej. To jest coś, z czego jestem dumny, że nam się to udało zrobić, a rzeczywistość to każdego dnia potwierdza.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję za to retoryczne stwierdzenie. Wszakże mamy wszyscy świadomość, pracując w Komisji Obrony Narodowej i w tej kadencji, i w poprzedniej, jak wielkim przedsięwzięciem, jak wielkim wyzwaniem dla bezpieczeństwa Polski było sformułowanie idei programowej powstania Wojsk Obrony Terytorialnej.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Ja do tego, co powiedział pan przewodniczący Ślusarz, mogę dodać to, że wtedy, kiedy mówiono te słowa krytyki, mówiono też, że najlepiej byłoby te pieniądze skierować do wojsk operacyjnych, a wspomniany polityk mówił, że, jak czegoś już nie ma, to nie ma. Prawda? I też likwidowano wojska operacyjne, likwidowano jednostki wojskowe. I myślę, że warte zapamiętania jest to, jaki był prawdziwy stosunek tych pseudoobrońców.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Czy jeszcze jakieś pytania państwo macie? Jeśli… Czy zdalnie? Nie. Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Chciałbym bardzo serdecznie podziękować panu ministrowi, panu generałowi Kliszowi i również panu generałowi za obecność. Bez pieczy nad Siłami Zbrojnymi pana prezydenta wielu rzeczy nie udałoby się zrobić. I dziękujemy za bardzo dobrą współpracę i za troskę o żołnierza.</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Jako pewną formę rekompensaty ze strony komisji za to, że ostatnia została sformułowana brygada dolnośląska… Chcę poinformować i przypomnieć państwu, że w naszym planie działania mamy wyjazd studyjny na Dolny Śląsk do 16. dolnośląskiej brygady. I wtedy…</u>
+          <u xml:id="u-22.5" who="#Gloszsali">…zadośćuczynimy.</u>
+          <u xml:id="u-22.6" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">…zadośćuczynimy.</u>
+          <u xml:id="u-22.7" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Ale myślę, że to, co świętokrzyskie ma najlepszego… Trudne odcinki daje pan generał… przepraszam, pan pułkownik Artur Barański. Myślę, że podejmie nas w brygadzie bardzo dobrze. I wtedy pan przewodniczący Ślusarz będzie miał satysfakcję.</u>
+          <u xml:id="u-22.8" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo, bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-22.9" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-22.10" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Myślę, że…</u>
+          <u xml:id="u-22.11" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-22.12" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Myślę, że będą wyzwania, bo mamy w planie zaległą wizytę w Akademii Wojsk Lądowych. A więc będzie okazja do połączenia tych…</u>
+          <u xml:id="u-22.13" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-22.14" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Tak że jeszcze raz serdecznie dziękuję panu ministrowi i panom generałom za obecność.</u>
+          <u xml:id="u-22.15" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Panu generałowi Kliszowi życzymy, aby plany związane z rozwojem Wojsk Obrony Terytorialnej udało się zrealizować. My jako Komisja Obrony Narodowej w Senacie deklarujemy pomoc i wsparcie, i zainteresowanie, i troskę.</u>
+          <u xml:id="u-22.16" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-22.17" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-22.18" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Zamykam posiedzenie Komisji Obrony Narodowej.</u>
+          <u xml:id="u-22.19" who="#PrzewodniczacyJaroslawRusiecki">Bardzo dziękuję państwu.</u>
+          <u xml:id="u-22.20" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 31</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00240-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00240-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..add7d06
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00240-01/header.xml
@@ -0,0 +1,100 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-pcppx-00240-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (240.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (240.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#PCPP">240</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Zespołu do spraw Przestępczości Wobec Dzieci w Biurze Rzecznika Praw Dziecka Piotr Bogacki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Gabriela Kopania</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Joanna Leśniarek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Maciej Kowalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Marzena Krysiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Robert Stawicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Zespole Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Agnieszka Jarzębska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska" role="speaker">
+        <persName>Koordynator Działu Prawnego w Centrum Pomocy Dzieciom w Warszawie w Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” Justyna Podlewska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak" role="speaker">
+        <persName>Naczelnik Wydziału Rozliczeń Krajowych II w Departamencie Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów Paweł Rejniak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelnomocnikdosprawwdrazaniapostanowienKonwencjiONZoprawachosobzniepelnosprawnosciamiwBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichMonikaWiszynskaRakowska" role="speaker">
+        <persName>Pełnomocnik do spraw wdrażania postanowień Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Monika Wiszyńska-Rakowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PracownikOsrodkaBadanStudiowiLegislacjiKrajowejRadyRadcowPrawnychPiotrOlszewski" role="speaker">
+        <persName>Pracownik Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych Piotr Olszewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyAleksanderPociej" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Aleksander Pociej</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBogdanZdrojewski" role="speaker">
+        <persName>Senator Bogdan Zdrojewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorEwaMatecka" role="speaker">
+        <persName>Senator Ewa Matecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorHalinaBieda" role="speaker">
+        <persName>Senator Halina Bieda</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJoannaSekula" role="speaker">
+        <persName>Senator Joanna Sekuła</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorMichalSewerynski" role="speaker">
+        <persName>Senator Michał Seweryński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorRobertMamatow" role="speaker">
+        <persName>Senator Robert Mamątow</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Arkadiusz Waszkiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaDyrektoraDepartamentuGospodarkiNieruchomosciamiwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiEdytaLubaszewska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarki Nieruchomościami w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Edyta Lubaszewska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaDyrektoraDepartamentuTransportuDrogowegowMinisterstwieInfrastrukturyAnnaKowalczyk" role="speaker">
+        <persName>Zastępca Dyrektora Departamentu Transportu Drogowego w Ministerstwie Infrastruktury Anna Kowalczyk</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="PCPP" role="committee">
+        <orgName>Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00240-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00240-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..be0f705
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00240-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,502 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 12 minut 34</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Witam wszystkich państwa na kolejnym posiedzeniu naszej komisji.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dzisiaj mamy petycje.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa będzie omawiał pierwszą petycję?</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Joanna Leśniarek, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jest to petycja indywidulana osoby fizycznej. Autorka wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy o podatku od towarów i usług w celu zwolnienia osób wykonujących wolne zawody z podatku VAT od sprzedaży dokonywanej w ramach działalności gospodarczej w przypadku, gdy wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym łącznie kwoty 200 tysięcy zł. Autorka w uzasadnieniu petycji podniosła, że prawo powinno być równe dla wszystkich i nie jest ważne, czy jest to adwokat, czy radca prawny, czy ktoś wykonujący inny zawód. Zdaniem wnoszącej petycję niezrozumiałe jest, dlaczego jedna osoba musi płacić VAT, choć zarobi niewiele, czasem mniej niż osoba na etacie, a w dodatku musi zapłacić inne podatki oraz składkę do ZUS, inna zaś osoba nie płaci tego podatku. W ocenie autorki petycji jest to dyskryminujące.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Odnosząc się do wniosku petycyjnego, należy zauważyć, że zwolnienia w przypadku VAT były wprowadzone z różnych powodów. Pewne czynności zwolnione z podatku VAT mieszczą się w działalności prowadzonej dla dobra ogółu, w interesie publicznym, wtedy, gdy sektor pozarządowy wyręcza państwo w zakresie jego działalności. Nie bez znaczenia są też względy etyczno-moralne, z uwagi na które państwo nie powinno osiągać wpływów budżetowych z obrotu pewnymi dobrami, w przypadku których wolna konkurencja jest wyłączona.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jeśli zaś chodzi o poruszoną przez autorkę petycji kwestię równości wobec prawa, to w piśmiennictwie podnoszone jest, że dość rzadko zasada równości jest wyłączną, jedyną podstawą oceny wprowadzonych zróżnicowań. Większość regulacji prawnych dotyczy także szczegółowych wolności i praw, a wiadomo, że ich ranga, stopień kategoryczności i zakres ochrony nie są jednakowe. Zakaz dyskryminacji wynikający z art. 32 ust. 2 konstytucji nie jest tożsamy z zakazem różnicowania sytuacji podmiotów prawa. Jest to zakaz nieuzasadnionego różnego kształtowania sytuacji podobnych podmiotów prawa w procesie stanowienia oraz stosowania prawa. Dyskryminacja oznacza zatem niedające się zaakceptować tworzenie różnych norm prawnych dla podmiotów prawa, które powinny być zaliczone do tej samej klasy lub kategorii, albo nierówne traktowanie podobnych podmiotów prawa w indywidulanych przypadkach, gdy zróżnicowanie nie znajduje podstaw w normach prawnych. Tak więc dla oceny danej sytuacji jako dyskryminującej albo nie istotne jest określenie kryterium zróżnicowania, a także ocena zasadności jego wprowadzenia. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeżeli się nie mylę, to do tej petycji jest, obecny zdalnie, przedstawiciel Ministerstwa Finansów.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Dzień dobry państwu. Nie wiem, czy mnie słychać, czy mogę mówić…</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dzień dobry. Słychać.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę o przedstawienie się i słuchamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Paweł Rejniak, Departament Podatku od Towarów i Usług, Ministerstwo Finansów.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Może na początek wskażę, że zwolnienia przewidziane w ustawie o podatku od towarów i usług, czyli… że art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi implementację szczególnej procedury dla małych przedsiębiorców w zakresie zwolnienia lub stopniowego obniżenia podatku. To jest przewidziane dyrektywą VAT-owską, to jest dyrektywa 2006/112/WE, w skrócie ona często jest nazywana dyrektywą VAT. Rozwiązania, które są przyjęte w tej dyrektywie, odpowiadają oczywiście zapisom poprzedniej dyrektywy, tj. szóstej dyrektywy, dotyczącej właśnie procedury dla małych przedsiębiorców. Tak naprawdę te rozwiązania dotyczące zwolnienia są taką szczególną procedurą przewidzianą dla przedsiębiorców, określaną potocznie jako zwolnienie podmiotowe, i ta procedura stanowi dla państw członkowskich opcję możliwą do wprowadzenia. Zatem państwo członkowskie może z takiej opcji skorzystać, jednak nie ma takiego obowiązku.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Dodatkowo warto tu wskazać, że ta opcja związana ze zwolnieniem z VAT do określonego limitu dla usług prawniczych była już wcześniej przyjęta przez Polskę, czyli to wyłączenie funkcjonowało od roku 1993. W momencie, kiedy Polska weszła do Unii Europejskiej… Na podstawie preambuły państwa członkowskie, które wchodziły w tamtym czasie do Unii Europejskiej, miały możliwość zachowania wcześniejszych zasad, które funkcjonowały jeszcze przed 1 maja 2004 r., tak żeby w pewien sposób zachować możliwości korzystania ze zwolnienia oraz wyłączeń ze zwolnienia, które funkcjonowały przed tą datą. Polska, tak jak państwo pewnie zauważyli, skorzystała z możliwości zachowania tego prawa, w związku z czym po roku 2004, czyli od 1 maja 2004 r., w dalszym ciągu korzystamy z wyłączenia dla tego rodzaju usług.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Jeżeli chodzi o zgodność takich rozwiązań z Konstytucją RP, to Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku co do całkowitej zgodności takiego rozwiązania z konstytucją. Zwracamy tu uwagę na m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego o sygnaturze K 42/05, w którym Trybunał Konstytucyjny potwierdził, że zasada równości oznacza, że wszystkie podmioty charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą, tzn. istotną, relewantną, powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Ale równość oznacza też, że dopuszczalne jest odmienne traktowanie przez prawo różnych podmiotów adresatów norm prawnych, które owej cechy wspólnej nie mają. W petycji jest powołanie się na możliwość stosowania zwolnienia w odniesieniu do innych grup zawodów, co tak naprawdę wskazuje pewne zróżnicowanie cechowe tych konkretnych grup. W związku z tym uznajemy, że zasada równego traktowania w tym przypadku, jako że podmioty będące prawnikami, adwokatami są traktowane w tym przypadku w identyczny sposób, nie jest naruszona, gdyż te zwolnienia przysługujące podmiotom dotyczą innych zawodów, innych grup, wykonujących inne zawody.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Warto też zwrócić uwagę na art. 84 Konstytucji RP, z którego wynika powszechny obowiązek płacenia podatków przy uwzględnieniu zdolności płatniczej podatnika. Trybunał Konstytucyjny również wielokrotnie wypowiadał się w kwestii uprawnień władzy ustawodawczej w dziedzinie nakładania obowiązków daninowych na obywateli. Np. jest taki wyrok K 26/97 Trybunału Konstytucyjnego, który wskazuje swobodę przysługującą ustawodawcy, i rysuje się to jeszcze wyraźniej w odniesieniu do kształtowania ulg i zwolnień podatkowych, zwłaszcza gdy chodzi o ich znoszenie lub ograniczenie. To orzeczenie Trybunału wskazuje szeroką swobodę ustawodawcy w kształtowaniu preferencji podatkowych, w tym wyłączeń.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">W skrócie warto też wskazać, że do Ministerstwa Finansów były już kierowane podobnego rodzaju postulaty dotyczące usunięcia wyłączenia, możliwości korzystania ze zwolnienia przez pewne grupy podmiotów, w tym m.in. przez grupy świadczące usługi prawnicze. Stanowisko Ministerstwa Finansów w tym zakresie pozostaje jednolite i aktualne, co potwierdzają m.in. odpowiedzi na petycje, które są opublikowane w BIP MF, bądź odpowiedzi na pytania panów posłów, m.in. na interpelacje poselskie. Wskazujemy tam również ewentualne skutki budżetowe, które niosłoby rozwiązanie polegające na wyłączeniu stosowania zastrzeżeń ze zwolnienia podmiotowego. To jest też ważne w obliczu inflacji, z która walka jest priorytetowa, jeżeli chodzi o działania rządu, działania Ministerstwa Finansów. Działania związane z pomocą Ukrainie, jeżeli chodzi o walkę z agresorem, to też jest taka kolejna kwestia, na którą warto zwrócić uwagę w związku z tymi priorytetami realizowanymi przez rząd oraz przez Ministerstwo Finansów. Dodatkowo trzeba by było też wskazać, że szereg tych wyłączeń ze zwolnienia podmiotowego ma charakter profilaktyczny, jeśli chodzi o ewentualne nadużycia, które są lokalizowane przez organy Krajowej Administracji Skarbowej. Te wyłączenia ze zwolnień podmiotowych w art. 113 właśnie są szeroko, jeżeli chodzi… Bo to oczywiście dotyczy nie tylko usług prawniczych, ale też wielu innych czynności, i to jest podyktowane diagnozowanymi przez KAS nadużyciami.</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">Kolejny argument związany z zachowaniem tego wyłączenia jest taki, że w sytuacji, gdy dany podmiot jest czynnym podatnikiem podatku VAT, to dodatkowo przysługuje mu prawo do odliczenia. Tak więc z jednej strony jest rzeczywiście obowiązek naliczenia VAT od świadczonych czynności, ale z drugiej strony taki podatnik ma prawo odliczenia go od zakupów, dokonywanych nabyć. W związku z tym tak czy inaczej ciężar podatku VAT jest ostatecznie i tak przenoszony na konsumpcję, czyli na ten ostateczny podmiot, który nabywa usługę.</u>
+          <u xml:id="u-5.7" who="#NaczelnikWydzialuRozliczenKrajowychIIwDepartamenciePodatkuodTowarowiUslugwMinisterstwieFinansowPawelRejniak">To są te podstawowe informacje, które chcielibyśmy państwu przekazać. Dlatego też uznajemy ten postulat wyrażony w petycji za niezasadny. Rozwiązania są zgodne z konstytucją, nie naruszają zasad konstytucyjnych. Obecnie nie planujemy zmian w tym zakresie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">To wszystko, co pan powiedział, jest spójne, logiczne oprócz jednego. Przy takim rozdawnictwie, jakie w tej chwili uprawia rząd, dosyć trudno posługiwać się argumentem, że jest ciężka sytuacja budżetowa, ponieważ wszyscy codziennie jesteśmy bulwersowani tym, co się wydaje, komu się wydaje i w jakim zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">A po drugie, wydaje mi się – bo mówimy tutaj o podmiotach, a właściwie przedstawicielach wolnego zawodu, przedsiębiorcach, którzy prowadzą te swoje przedsiębiorstwa w bardzo małej skali – że problem polega głównie na tym, że rozliczanie VAT powoduje, że przedsiębiorca, który nie korzysta w jakimś większym zakresie… nie ma pieniędzy na to, żeby mieć swojego księgowego, musi tego typu działania opłacać z własnej kieszeni, żeby to wszystko porozliczać. To jest skierowane do adwokatów, radców prawnych, którzy nie są jakimiś dużymi firmami, bo są to ludzie, którzy pracują prawie wyłącznie na własny koszt.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">To powiedziawszy, zapytam, czy ktoś z państwa senatorów ma jakieś uwagi dotyczące tej petycji. Obawiam się, że skoro nie mamy do końca rozeznania, jak poważne będą skutki dla budżetu, nie mamy wystarczających instrumentów, żeby coś takiego wprowadzić. Nie wiemy, jakie będą skutki, nie są one wyliczone. Nie usłyszeliśmy dokładnie, o jakich skutkach moglibyśmy mówić. Rozumiem, że przedstawiciel Ministerstwa Finansów jednak mówił o kwotach dosyć poważnych. Nie sądzę, żebyśmy mogli wziąć na barki tego typu zmianę, nie będąc wyspecjalizowaną jednostką w kwestiach podatkowych.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W związku z tym złożę wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją. No chyba, że są jakieś inne wnioski.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Najpierw pan marszałek Seweryński, a potem pan senator Zdrojewski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorMichalSewerynski">Ja sobie wyobrażam taki wniosek – jeszcze go nie zgłaszam, ale wyobrażam sobie, że mógłby być również taki wniosek – żeby zasięgnąć opinii ministra finansów i zastanowić się pod tym kątem nad tym, czy dalej prowadzić prace nad tą petycją, czy nie. Nie decydujemy, że je prowadzimy, chodzi o to, żeby zapytać i więcej wiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">No, usłyszeliśmy, może bez dokładnego wyliczenia, ale usłyszeliśmy, zdanie ministerstwa i było ono negatywne. Zresztą, co było podkreślane, to nie jest pierwsza akcja, bo dosyć często tego typu zapytania, prośby do ministerstwa są kierowane.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pan senator Zdrojewski. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Ja właściwie kontynuuję to, o czym powiedział pan profesor, tylko w troszeczkę innym wymiarze. Z jednej strony chcę poprzeć wniosek pana przewodniczącego, aby nie kontynuować prac, ale z drugiej strony zaproponować, aby nie tracić czasu i zobowiązać Ministerstwo Finansów do takich szacunków, symulacji, ile przy pewnych progach wynosiłyby koszty państwa. Jestem generalnie zwolennikiem upraszczania systemów podatkowych. Upraszczanie systemów podatkowych bardzo często sprowadza się do zwalniania określnych grup z podatków, wtedy, kiedy te dochody są bardzo niskie, gdyż często koszty są wyższe niż pobór tego podatku. W każdym razie taka symulacja dla nas, też dla senackiej komisji finansów, byłaby pomocna przy rozpatrywaniu innych bardzo zbliżonych projektów, a podejrzewam, że będą zbliżone projekty, zbliżone wnioski, zbliżone petycje. Tak że taka symulacja, jak wyglądałyby koszty państwa przy określonych progach zwolnień, byłaby celowa, aby krótko mówiąc, nie tracić czasu i w jakimś sensie pozytywnie zareagować na sam wniosek.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W takim razie, Panie Senatorze, bo jest taka ścieżka, od dawna ją wykorzystujemy, po wysłuchaniu obydwu wypowiedzi ja bym się przychylił do tego, żebyśmy na razie zawiesili prace, zadali pytanie, tak jak zresztą to zaproponował pan senator Seweryński, i wrócili do tej petycji za jakiś czas, jak dostaniemy odpowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W związku z tym nie musimy głosować, zgodnie z naszym regulaminem. Zawieszamy prace, będzie zapytanie do ministerstwa i wrócimy do tej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, petycja druga.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Dzień dobry, Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jest to petycja indywidualna złożona przez osobę fizyczną. Jej przedmiotem jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych w celu wprowadzenia możliwości pobierania świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna sprawującego opiekę nad krewnym niezdolnym do samodzielnej egzystencji do trzeciego stopnia pokrewieństwa. Autor petycji wskazał, że od 3 lat opiekuje się całodobowo niepełnosprawnym, całkowicie ubezwłasnowolnionym, wujem, który nie ma żony, dzieci ani innych osób zobowiązanych do alimentacji. Wskazał, że osoby spokrewnione w pierwszym stopniu otrzymują świadczenie pielęgnacyjne, które obecnie wynosi 2 tysiące 458 zł, a pozostałe osoby, takie jak petytor, mogą liczyć na ok. 650 zł miesięcznie bez opłacania składek ZUS.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jeżeli chodzi o stan prawny, to art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych określa, komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Są to: matka lub ojciec, opiekun faktyczny dziecka, osoba będąca rodziną zastępczą, inne osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jednak tylko wtedy, gdy niepełnosprawność osoby powstała nie później niż do ukończenia przez nią osiemnastego roku życia lub do dwudziestego piątego roku życia, jeżeli ta niepełnosprawność powstała w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej. Świadczenie pielęgnacyjne podlega corocznej waloryzacji od 1 stycznia.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">W lutym 2022 r. rzecznik praw obywatelskich zwrócił się do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie ograniczenia dostępu do świadczenia pielęgnacyjnego osób innych niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki sprawujących faktycznie opiekę nad osobą z niepełnosprawnością. W opinii rzecznika przepisy, które regulują dostęp do świadczenia, zbyt rygorystycznie warunkują możliwość ustalenia prawa do świadczenia osób innych niż spokrewnione w pierwszym stopniu. Rzecznik podkreślił, że nie do pogodzenia z elementarnym poczuciem sprawiedliwości jest sytuacja, w której opiekun mimo sprawowania opieki nad bliskim z niepełnosprawnością pozostaje poza wsparciem państwa.</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Pani Barbara Socha, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, w odpowiedzi wskazała, że realizacja systemowego wsparcia dla opiekunów niesamodzielnych osób niepełnosprawnych wymaga zmian w systemie orzecznictwa o niepełnosprawności, dzięki którym możliwe będzie wyodrębnienie spośród osób niepełnosprawnych osób faktycznie niesamodzielnych, których funkcjonowanie bezwzględnie wymaga pomocy opiekuna uprawnionego do odpowiednich świadczeń opiekuńczych. Wskazała wówczas, że aktualnie trwają intensywne prace koncepcyjno-analityczne nad reformą systemu orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności.</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">W lutym ubiegłego roku grupa posłów wystosowała interpelację poselską do ministra rodziny i polityki społecznej również w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego. Zdaniem posłów świadczenie pielęgnacyjne powinno przysługiwać każdej osobie pielęgnującej niepełnosprawnego. Również Barbara Socha w odpowiedzi na interpelację wskazała, że osobami uprawnionymi do świadczenia są osoby zobowiązane do alimentacji na podstawie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które są spokrewnione z osobą niepełnosprawną w linii prostej, oraz rodzeństwo. Katalog osób uprawnionych do otrzymywania świadczenia nie jest wynikiem swobody ustawodawcy, ale jest wynikiem realizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, w których to orzeczeniach Trybunał stwierdził, że o świadczenie z tytułu rezygnacji z aktywności zawodowej z powodu konieczności sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny poza rodzicem lub opiekunem faktycznym niepełnosprawnego dziecka mają prawo ubiegać się także inni członkowie rodziny, na których zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego ciąży obowiązek alimentacyjny. Nie są prowadzone prace nad rozszerzeniem katalogu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego o osoby, na których nie ciąży obowiązek alimentacyjny.</u>
+          <u xml:id="u-11.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jest liczne orzecznictwo w omawianym zakresie. Warto przytoczyć treść wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z września 2020 r., w którym to wyroku sąd orzekł, że osoba nieobciążona obowiązkiem alimentacyjnym nie może skutecznie ubiegać się o świadczenie z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku z opieką nad osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, i to bez względu na to, czy opiekę tę faktycznie sprawuje, czy nie.</u>
+          <u xml:id="u-11.7" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Należy również podkreślić, że przepisy stanowiące podstawę przyznania świadczenia były przedmiotem rozważeń Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał nigdy nie zakwestionował jako niekonstytucyjnego wymogu istnienia obowiązku alimentacyjnego między osobą sprawującą opiekę i podopiecznym. Wręcz przeciwnie, wyraził pogląd, że z woli ustawodawcy nie sam fakt opieki nad osoba niepełnosprawną czy też rezygnacja dla jej sprawowania z zatrudnienia, lecz szczególna więź prawna pomiędzy osobą opiekuna a osobą niepełnosprawną wyróżnia grupę uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego.</u>
+          <u xml:id="u-11.8" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jeszcze tylko nadmienię, że kwota 650 zł, o której mówi petytor, jest to kwota wynagrodzenia za sprawowanie opieki, która została przyznana na mocy wyroku sądowego i na podstawie ustawy o pomocy społecznej, a nie ustawy o świadczeniach rodzinnych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeżeli się nie mylę, to w tym punkcie prosił o głos przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Obywatelskich… przepraszam bardzo, przedstawicielki prosiły.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tam taka główka jest namalowana… O, już mikrofon jest włączony.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę o przedstawienie się i słuchamy panią.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">Agnieszka Jarzębska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">Materia będąca przedmiotem petycji często jest również przedmiotem skarg kierowanych do rzecznika praw obywatelskich. Rzecznik wielokrotnie na przestrzeni lat zwracał się do ministra rodziny i polityki społecznej oraz sejmowej komisji rodziny w wystąpieniach generalnych, w których wskazywał potrzebę podjęcia działań na rzecz modyfikacji kręgu osób uprawnionych do uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, tak aby zakresem przedmiotowym ustawy o świadczeniach rodzinnych objąć wszystkich faktycznych opiekunów osób z niepełnosprawnościami. W ocenie rzecznika praw obywatelskich zasadne jest umożliwienie uzyskania prawa do świadczenia przez osobę nie tylko nieobciążoną obowiązkiem alimentacyjnym, ale również osobę niespokrewnioną, której opieka i wsparcie udzielane osobie z niepełnosprawnością byłyby najodpowiedniejsze z punktu widzenia tej osoby wymagającej wsparcia. Takie rozwiązanie znajduje uzasadnienie w Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. W ocenie rzecznika nie do zaakceptowania jest sytuacja, gdy z powodu braku osób zobowiązanych do alimentacji bądź też osób w ogóle spokrewnionych z osobą z niepełnosprawnością osoba ta pozostaje poza systemem koniecznego wsparcia pozainstytucjonalnego, a opiekun faktycznie świadczący wsparcie nie jest uprawniony do uzyskania stosownej pomocy finansowej. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PelnomocnikdosprawwdrazaniapostanowienKonwencjiONZoprawachosobzniepelnosprawnosciamiwBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichMonikaWiszynskaRakowska">Jeśli państwo pozwolicie, ja jeszcze uzupełnię.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PelnomocnikdosprawwdrazaniapostanowienKonwencjiONZoprawachosobzniepelnosprawnosciamiwBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichMonikaWiszynskaRakowska">Monika Wiszyńska-Rakowska, pełnomocniczka rzecznika praw obywatelskich do spraw praw osób z niepełnosprawnościami.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PelnomocnikdosprawwdrazaniapostanowienKonwencjiONZoprawachosobzniepelnosprawnosciamiwBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichMonikaWiszynskaRakowska">Ja chciałabym jeszcze bardzo mocno podkreślić, że w art. 28 Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami jest nałożony na państwo obowiązek podjęcia wszelkich działań, aby zapewnić tym osobom odpowiedni byt i utrzymanie. I to jest bardzo szeroko rozumiane, tam nie jest wskazane, że to jest wyłącznie obowiązek prawny. Należy do tego podejść całościowo i nie zapominać, że te obowiązki to są obowiązki nałożone na państwo, które powinny być uwzględniane w ramach przyjętego ustawodawstwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Niestety, nie ma, mimo że zapraszaliśmy przedstawiciela ministerstwa rodziny.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">To prawda, niemniej wolałbym jakąś dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, pan senator Mamątow.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#SenatorRobertMamatow">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#SenatorRobertMamatow">Szanowni Państwo, podejrzewam, że rozmawiamy o problemie, który dotyczy niewielkiej grupy tych opiekunów, ale nawet gdy jest to niewielka grupa, to po to właśnie są petycje, żebyśmy takie sprawy załatwiali. Jestem zdecydowany poprzeć tę petycję, żebyśmy podjęli pracę mimo braku opinii ministerstwa pracy. Będą mieli okazję później się wypowiadać, a dzisiaj jestem za tym, żebyśmy podjęli pracę nad tą petycją. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#SenatorHalinaBieda">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#SenatorHalinaBieda">Ja też taki wniosek chciałabym zgłosić, dlatego że moim zdaniem, jeśli ktoś np. nie ma krewnych, jest bezdzietny, a jednak znajdzie się np. sąsiad, ktoś młodszy… Ja sama jako harcerka też się opiekowałam takimi osobami. Uważam, że jeśli ktoś chce pełnić taką rolę, takie ma powołanie, to lepiej, żeby było tak, niż żeby ta osoba została sama bądź musiała szukać miejsca w jakimś domu opieki. Uważam, że jeśli w naturalnym środowisku znajdzie się taka osoba, to we wszelki sposób należy ją wspierać. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Panie Senatorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Ja trochę inaczej. Poparłbym tę petycję, gdyby nie głos rzecznika, bo ten głos wskazuje, iż mamy do czynienia z szerszym problemem, a tu zajmujemy się jednym z elementów, jednym z detali. Notabene w opinii samego ministerstwa zauważyłem też poważną sprzeczność. Bo można powiedzieć, że tego typu osoby wymienione w petycji mają szansę otrzymać wsparcie, ale nie z ustawy o zasiłkach i pomocy tylko w ramach innego mechanizmu, który jest mechanizmem dużo trudniejszym. Ja uważam, że generalnie rzecz biorąc, mówienie o trzecim stopniu pokrewieństwa, gdy w 100% jest rozwiązany jedynie problem pierwszego stopnia pokrewieństwa, w przypadku drugiego jest to trochę bardziej skomplikowane… Wydaje mi się, że lepiej byłoby, gdybyśmy poparli kierunek myślenia, który został zaprezentowany przez panie reprezentujące rzecznika praw obywatelskich, bo jest to rozwiązanie, które byłoby rozwiązaniem całościowym, po prostu rozwiązaniem problemu. Dodawanie tylko, jak w tym wypadku, stryja czy wuja jest rozwiązaniem szczegółowym i nie jest to rozwiązanie tego problemu, który został w samej petycji zgłoszony i na który zwracał uwagę rzecznik.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani senator Bieda, potem…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#SenatorHalinaBieda">Ja, rozumiejąc, że będziemy kontynuować, dopuszczałam nawet możliwość stworzenia inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do tego, aby osoby niespokrewnione, które w jakiś sposób wyrażą wolę opieki – musielibyśmy to odpowiednio zapisać – mogły z takiego zasiłku korzystać. Ja sobie tu zapisałam: opiekun prawny… no, ktokolwiek, kto taką wolę zgłosi, i wtedy to, co pan senator mówi… Ja rozumiem, że chcemy kontynuować, a to, w jakiej formule, czy tylko dopisując, czy idąc szerzej, moglibyśmy, jak sądzę, doprecyzować w dalszych pracach. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Senator Mamątow.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#SenatorRobertMamatow">Macie państwo senatorowie rację, tylko że to jest już poza zakresem petycji i boję się tego… Doświadczenie – już tyle lat pracuję w tej komisji – nauczyło mnie, że jeśli wychodzimy poza jakąś petycję, to później najczęściej jest to bardzo długo rozpatrywane. Uważam, że jeśli chcemy pomóc tym opiekunom, to dzisiaj powinniśmy skoncentrować się na tej petycji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani senator Sekuła. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#SenatorJoannaSekula">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#SenatorJoannaSekula">Chcę powiedzieć w kontekście treści petycji o projekcie ustawy – wszyscy pamiętamy druk nr 273 – dotyczącej co prawda szerszego kontekstu, bo dotyczącej opiekunów osób z niepełnosprawnościami… Pamiętajmy o tym, że przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wyłącza jednocześnie możliwość pracy zarobkowej. Dlatego też według mojej opinii zasadne byłoby włączanie tematu tej petycji do procedowanego druku nr 273, a nie otwieranie jak gdyby nowego obszaru, który jest bezpośrednio w tym, co w tej chwili procedujemy. A więc chodzi o to, aby treść tej petycji potraktować ewentualnie jako rozszerzenie zakresu istniejącego już druku. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Oj, mamy taką sytuację, jakiej dawno nie było, że, jak widzę, wszyscy chcą, tylko każdy chce inaczej. I to jest pewien kłopot.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby się…</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Generalnie mamy wspólny mianownik, więc poprzyjmy wniosek zawarty w petycji, a na ile da się go rozszerzyć albo wykorzystać do tego, żeby rozwiązać przynajmniej pewien problem, jak pan senator powiedział, po prostu zobaczymy w czasie prac.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#Gloszsali">Odkładamy…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Nie, nie odkładamy. Jest twardy wniosek o to, żebyśmy rozpoczęli pracę nad tą petycją, z tymi wszystkimi rozwinięciami, nawet nie zastrzeżeniami, tylko rozwinięciami, o których była mowa.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ja poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, kto jest za rozpoczęciem prac nad tą petycją?</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zamykamy głosowanie i doliczamy głosy zdalne.</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">8 głosów za, wszyscy byli za rozpoczęciem prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-30.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy coś jeszcze powinniśmy zrobić? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-30.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-30.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">To przejdźmy do następnej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-30.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Dzień dobry. Marzena Krysiak, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Prezentowana petycja jest petycją indywidualną i została wniesiona przez osobę fizyczną. Jej autor proponuje zmianę ustawy o gospodarce nieruchomościami celem ograniczenia wysokości prowizji pobieranej przez pośredników, agentów i agencje obrotu nieruchomościami. Autor petycji przede wszystkim zwraca uwagę na narastający w ostatnich latach problem zamieszkiwania we wspólnym gospodarstwie domowym z rodzicami przez osoby w wieku 30–35 lat. W jego opinii do powstania takiej sytuacji na polskim rynku mieszkaniowym przyczynił się także fakt pobierania przez pośredników oraz agencje obrotu nieruchomościami prowizji, które sięgały nawet 10%, znajdowały się w przedziale 5–10% wartości proponowanego mienia, podczas gdy za granicą jest to 1–2%. Wnoszący petycję wskazuje problem, że agencje obrotu nieruchomościami potrafią pobierać prowizję nie tylko od kupującego nieruchomość, ale również od strony sprzedającej.</u>
+          <u xml:id="u-31.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Autor petycji proponuje wprowadzenie do przedmiotowej ustawy limitów prowizji pobieranych przez pośredników, agentów i agencje obrotu nieruchomościami. Propozycja jest następująca: dla wartości nieruchomości do 500 tysięcy zł prowizja byłaby nie większa niż 0,5%, a w przypadku nieruchomości o wartości do 1 miliona zł – nie większa niż 1%. Ograniczenie to dotyczyłoby każdej umowy sumarycznie. Autor petycji proponuje również, aby monitorowane były przez państwo zakresy oraz limity opłat i prowizji w obrocie nieruchomościami służącymi zamieszkaniu, w tym dobór tych opłat względem poszczególnych regionów w kraju w celu zrównoważenia mieszkalnictwa.</u>
+          <u xml:id="u-31.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">W uzasadnieniu wnoszący petycję podkreśla, że „warunki tzw. przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą z zakresu pośrednictwa w obrocie nieruchomościami powinny się skupiać na wnoszeniu wartości w tak wrażliwy obszar, jakim są prawa konstytucyjne w zakresie potrzeb mieszkaniowych”. Zdaniem wnoszącego petycję nie stracą na wprowadzeniu proponowanej zmiany deweloperzy, jeśli będą samodzielnie organizować sprzedaż nieruchomości. Dowolność prowizji i możliwości jej kreowania dotyczyłaby tylko klasy bogatej, której przysługiwałaby możliwość negocjowania takich stawek.</u>
+          <u xml:id="u-31.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Trzeba tutaj powiedzieć, że w tym samym czasie autor petycji wniósł petycję do Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Na stronie ministerstwa jest zamieszczona odpowiedź autorowi petycji, jest to odpowiedź z 25 stycznia tego roku. W niej przedstawione jest stanowisko ministerstwa w tej sprawie. Przede wszystkim resort wyjaśnia, że rząd podejmuje szereg działań, których celem jest zwiększenie dostępu do mieszkań, zwłaszcza wśród osób o niskich i przeciętnych dochodach. I tu wskazuje rozwiązania wynikające z Narodowego Programu Mieszkaniowego. Jednak w odniesieniu do konkretnych kwestii, a mówimy o zakresach oraz limitach opłat i prowizji za pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, które mają służyć zamieszkaniu, wskazuje, że w obowiązującym stanie prawnym prowadzenie działalności w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami odbywa się, zgodnie z zamysłem ustawodawcy, na zasadach wolnorynkowych, przy czym korzystanie z usług pośrednika w obrocie nieruchomościami jest dobrowolne. Ministerstwo wyjaśnia także, że zakres czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami określa umowa pośrednictwa, która wymaga formy pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności. W treści umowy pośrednictwa powinna być zawarta informacja, jakie czynności pośrednictwa wykona przedsiębiorca na rzecz zamawiającego oraz jakie z tytułu tego otrzyma wynagrodzenie. Strony umowy samodzielnie, w drodze negocjacji, określają warunki zawarcia umowy pośrednictwa, w tym wysokość i sposób zapłaty wynagrodzenia. W kontekście dotychczasowych działań ustawodawcy nie ma uzasadnienia podejmowanie działań legislacyjnych, które zmierzałyby do pozbawienia stron umowy pośrednictwa uprawnienia do swobodnego ustalenia zakresu usług oraz wysokości wynagrodzenia z tego tytułu. Charakter usługi pośrednictwa, jak resort zwraca uwagę, jest zróżnicowany i zależy od zamierzeń zamawiającego usługę, a także stanu prawnego i faktycznego nieruchomości, dlatego też może się wiązać z koniecznością podjęcia różnorodnych czynności, których zakres trudno byłoby przewidzieć i wyczerpująco opisać w ramach regulacji ustawowej. Ponadto zdaniem ministerstwa wprowadzenie ustawowej normy w zakresie wynagradzania pośrednika w obrocie nieruchomościami stanowiłoby odejście od przyjętej w gospodarce wolnorynkowej zasady swobody kształtowania umów sformułowanej w kodeksie cywilnym. Wprowadzanie przepisami prawa górnej granicy prowizji dla pośrednika w obrocie nieruchomościami mogłoby również spowodować naruszenie fundamentalnej w polskim porządku prawnym zasady wolności gospodarczej wyrażonej w art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Resort rozwoju i technologii aktualnie nie planuje podjęcia działań legislacyjnych w celu uregulowania wysokości wynagrodzenia pośrednika w obrocie nieruchomościami, a ewentualne przyszłe podjęcie działań i analiz w tej kwestii będzie uwarunkowane zaobserwowaniem znaczącej skali przypadków nadmiernego wynagradzania pośredników w sposób rażąco naruszający zasady współżycia społecznego. Zdaniem ministerstwa w chwili obecnej zgłoszone postulaty dotyczące działalności pośredników w obrocie nieruchomościami nie mogą zostać uwzględnione. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Mamy do tej petycji… Ja mam przynajmniej zaznaczone, że głos chciałby zabrać przedstawiciel ministra finansów.</u>
+          <u xml:id="u-32.2" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-32.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">A Ministerstwo Rozwoju i Technologii?</u>
+          <u xml:id="u-32.4" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuGospodarkiNieruchomosciamiwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiEdytaLubaszewska">Dzień dobry państwu. Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Edyta Lubaszewska, zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Nieruchomościami.</u>
+          <u xml:id="u-32.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-32.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ale ponieważ było omówione państwa stanowisko, bardzo bym prosił, żeby powiedzieć bardziej konkluzywnie. Dobrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuGospodarkiNieruchomosciamiwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiEdytaLubaszewska">Tak. Właśnie chciałam podziękować państwu za przedstawienie naszego stanowiska. Zgłosiliśmy się na posiedzenie, bo chcieliśmy państwa powiadomić, że już tę petycję rozpatrzyliśmy, ale pani przedstawiła główną naszą argumentację, która przemawiała za nieuwzględnieniem tej petycji rozpatrywanej w styczniu. Argumentacja pozostaje aktualna, potwierdzam to.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuGospodarkiNieruchomosciamiwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiEdytaLubaszewska">W ramach uzupełnienia powiem, że w tym okresie od stycznia do marca nie wpływały do nas podobne sygnały świadczące o pobieraniu nadmiernych prowizji przez pośredników. Owszem, co jakiś czas pojawiają się takie głosy, ale nie są to głosy, które by przemawiały za podjęciem interwencji legislacyjnej tak daleko ingerującej w swobodę działalności gospodarczej, w swobodę tych umów. Tym bardziej że 1 stycznia 2014 r. ustawodawca zdecydował o deregulacji zawodu pośrednika i od 2014 r. pośrednicy nie podlegają nadzorowi ministra rozwoju i technologii, nie są nadawane licencje przez ministra, zawód jest po prostu uwolniony. I jeżeli są jakieś wątpliwości danej strony co do działalności pośrednika, to minister nie może reagować, nie ma komisji odpowiedzialności zawodowej, tak jak jest np. w przypadku rzeczoznawców, ponieważ zawód jest wolny, jest swoboda działalności. Jeżeli zdarzają się sytuacje, gdy ta prowizja jest nadmierna, to są również regulacje ogólne, które wskazaliśmy w odpowiedzi na petycję, jak np. w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów, ewentualnie możliwe jest zgłoszenie sprawy do sądu, bo umową jest regulowany stosunek między pośrednikiem a stroną. No i ewentualnie pewne wątpliwości i zastrzeżenia można też zgłaszać do inspekcji handlowej. Dziękuję państwu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękujmy bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Najpierw pani senator Sekuła, potem pan senator Zdrojewski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#SenatorJoannaSekula">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#SenatorJoannaSekula">Ponieważ ja długi czas pracowałam na rynku nieruchomości, sama zawierałam umowy i pośrednictwa, i zarządzania, dla mnie oczywiste jest, że stawki na rynku są kształtowane przez rynek. Dlatego też ustawowe określenie maksymalnych wymiarów tych stawek dla żadnej ze stron na tym rynku nie jest zjawiskiem korzystnym. Standardowe stawki na rynku nie przekraczały nigdy 2%. Tak więc to, o czym mówi autor petycji, to rzeczywiście… To muszą być jakieś bardzo atrakcyjne nieruchomości, które wszyscy chcieli kupić, bo wtedy rzeczywiście te prawa rynkowe mogą w taki sposób zadziałać. Jednak regulowanie czegoś, co zostało zderegulowane, jest kompletnie niczym nieuzasadnione. Nie możemy tworzyć takiego prawa w sytuacji, gdy prawo uwolniło zarówno pośredników, jak i zarządców.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#SenatorJoannaSekula">Dlatego ja będę wnosiła o niekontynuowanie pracy nad tą petycją, tym bardziej że cały rynek pośredników potwierdził to, że stawki na rynku nie przekraczają 3%. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Panie Senatorze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Ja bardzo krótko rozszerzę to, co koleżanka powiedziała. Chciałbym zgłosić wniosek o niekontynuowanie prac, i to z jeszcze kilku innych powodów. Ja sprawdziłem, jak funkcjonują te biura. Ich jest w miastach od kilku do kilkunastu, w niektórych wypadkach kilkadziesiąt, a więc, można powiedzieć, jest w tej materii duża konkurencja. Nie spotkałem żadnego biura, które stawki podnosi powyżej 3%. To muszą być jakieś naprawdę rzadkie przypadki, że jest to troszkę więcej. Czasami wiąże się to z bardzo dużym skomplikowaniem, kosztem postępowania i przygotowania takich operacji. Przypomnę także, że stawki tych biur są negocjowalne i można, krótko mówiąc, je negocjować. Nie zdarzyło się w historii kilku biur, z którymi rozmawiałem, aby stawki były takie jak wymienione w petycji. Wydaje mi się, że albo to jest jakiś przypadek nadzwyczajny, szczególny, albo uwarunkowane to jest jakimś nadzwyczajnie skomplikowanymi okolicznościami. Jesteśmy zwolennikami tego, aby w tej materii dominowała jednak konkurencja. Ta konkurencja doprowadza do takiej sytuacji, że ceny są niższe, a nie wyższe. W obrocie nieruchomościami to, co jest najważniejsze, to rzetelność, zwłaszcza rzetelność prawna, a za nią idą także pewne koszty. Nie regulowałbym tego rynku, który według mojej oceny działa w większości wypadków, w 90%, krótko mówiąc, prawidłowo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Są 2 wnioski o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zarządzam głosowanie.</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za niekontynuowaniem prac nad tą petycją?</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy senatorowie na sali, w liczbie 6, są za tym wnioskiem.</u>
+          <u xml:id="u-38.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zamykamy głosowanie.</u>
+          <u xml:id="u-38.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Cała komisja, czyli 7 senatorów, zagłosowała za nieprowadzeniem pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-38.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, następna petycja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Ponownie Joanna Leśniarek, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jest to petycja zbiorowa złożona przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Szczecinie. Autorzy wnoszą o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy o radcach prawnych, kodeksu postępowania karnego oraz kodeksu postępowania cywilnego w celu wprowadzenia nowego sposobu wykonywania zawodu radcy prawnego. Autorzy petycji podnieśli m.in., że aktualnie radcowie prawni nie mogą wykonywać zawodu w formie spółek kapitałowych. Przy tym brak ten nie znajduje uzasadnienia w sytuacji prawnej zawodu. Stan istniejący prowadzi do rozbieżności i dyskryminowania radców prawnych w stosunku do innych uczestników obrotu gospodarczego.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">W zakresie tajemnicy radcowskiej wskazano, że w kancelariach radców prawnych zatrudnione są osoby niebędące radcami prawnymi, a brak objęcia tych osób ustawowym obowiązkiem zachowania tajemnicy radcowskiej stanowi poważany problem. Autorzy petycji wskazali też potrzebę zmiany przepisów kodeksu postępowania karnego w zakresie zakazów dowodowych. Jak podniesiono, obecnie dopuszczalne jest przesłuchanie radcy prawnego na okoliczności, o których dowiedział się w ramach udzielania porady prawnej, nie będąc obrońcą lub nie działając w trybie art. 245 §1 k.p.k.</u>
+          <u xml:id="u-39.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Zmiany wnioskowane w kodeksie postępowania cywilnego w ocenie autorów petycji mają doprecyzować przepisy o zmianie pełnomocnika z urzędu. Obecnie procedura cywilna reguluje tylko jeden przypadek zmiany pełnomocnika z urzędu, co nastąpić może na wniosek samego pełnomocnika uzasadniony ważnymi okolicznościami. Praktyka dowodzi, że większość wniosków o zmianę pełnomocnika składana jest przez same strony postępowania. Stąd propozycja uregulowania prawa stron do wnioskowania o zmianę osoby pełnomocnika z urzędu oraz ustalenie, że to sąd, zwalniając dotychczasowego radcę prawnego od pełnienia funkcji, zwraca się o wyznaczenie nowego.</u>
+          <u xml:id="u-39.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Nadto zdaniem wnoszących petycję w przepisach o doręczeniach brakuje uzasadnienia dla utrzymującego się w prawie rozróżnia powagi adresów dla doręczeń wskazanych w ewidencjach dotyczących form prowadzenia działalności gospodarczej.</u>
+          <u xml:id="u-39.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Autorzy petycji przygotowali szczegółowy projekt ustawy wraz z uzasadnieniem. Petycja została skierowana także do Sejmu, sprawę zaopiniowało Biuro Analiz Sejmowych i wnioski w tej opinii są następujące. Problemy przedstawione w petycji dotyczą istotnych zagadnień. O ile jednak propozycje te zmierzają w trafnym kierunku i zasadniczo zasługują na uwzględnienie, o tyle szczegóły wymagają dopracowania. Zaproponowane w petycji zmiany nie mają charakteru punktowego i rzutują na dotychczas przyjęte konstrukcje prawne. Wprowadzenie postulowanych zmian wymagałoby nowelizacji różnych aktów prawnych, także tych rangi kodeksowej. Tymczasem Komisja do Spraw Petycji wielokrotnie wskazywała, że podejmowane przez nią inicjatywy ustawodawcze mają charakter uzupełniający w stosunku do inicjatywy poselskiej czy inicjatywy komisji resortowych, co do zasady dotyczą drobnych spraw, pojedynczych przepisów czy też nie mają charakteru zmian systemowych. Z całą pewnością zagadnienia ujednolicenia formy wykonywania zawodu czy też tajemnicy zawodowej nie można uznać za sprawy drobne, gdyż dotyczą fundamentalnych kwestii związanych z wykonywaniem zawodu zaufania publicznego. Na dzisiaj na godzinę 12.00 wyznaczono termin posiedzenia sejmowej Komisji do Spraw Petycji, na którym będzie rozpatrywana omawiana petycja.</u>
+          <u xml:id="u-39.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">W sprawie złożyła swoje stanowisko Krajowa Rada Radców Prawnych, ale ze względu na obecność gościa może nie będę tego dalej prezentowała. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zaraz przekażę głos, ale chciałbym przekazać państwu senatorom, że nie jest to aprobujące stanowisko Krajowej Rady Radców Prawnych, delikatnie rzecz ujmując.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#PracownikOsrodkaBadanStudiowiLegislacjiKrajowejRadyRadcowPrawnychPiotrOlszewski">Radca prawny Piotr Olszewski, Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych. Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#PracownikOsrodkaBadanStudiowiLegislacjiKrajowejRadyRadcowPrawnychPiotrOlszewski">Tak jak pan senator wskazał, musimy zauważyć, że przedstawionej petycji nie należy postrzegać jako głosu samorządu radców prawnych jako całości, który może być, zgodnie z ustawą o radcach prawnych, prezentowany właśnie przez Krajową Radę Radców Prawnych na mocy kompetencji, które ta ustawa Krajowej Radzie powierza. Jest to stanowisko wyrażone przez radę Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie. Tak jak pan senator wskazał, nawet w tym zakresie Krajowa Rada Radców Prawnych jeszcze w grudniu ubiegłego roku podjęła takie stanowisko, w którym wyraziła swoje niejako zaniepokojenie, stwierdziła, że taki krok Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie należałoby uznać za nieuprawniony w kontekście regulacji ustawowych. Tak jak powiedziałem, ta rola należy do Krajowej Rady Radców Prawnych i to Krajowa Rada Radców Prawnych jako organ niejako zajmujący się samorządem, jego problemami, te problemy najbardziej zna, zna je w sposób kompleksowy, dokonuje wszelkich analiz w tym zakresie. Praca nad ustawą, nad jej kształtem jako całością w systemie prawnym, który przecież od lat funkcjonuje w takim kształcie… Tego rodzaju badania Krajowa Rada prowadzi, prace nad taką ustawą. O ile w pewnym zakresie sprawa wykonywania zawodu radcy prawnego w innej formie, niż to jest dzisiaj określone, rzeczywiście wymaga naszej uwagi, o tyle musi to być wykonane jakby kompleksowo. Tak jak tutaj mieliśmy informację, dotyczy to również przepisów rangi kodeksowej, dotyczy to tak naprawdę całego systemu prawnego, dotyczy to także deontologii zawodu i w tym zakresie przedstawiona petycja i ten projekt ustawy są niedoskonałe. Bez wdawania się w szczegóły, powiem, że regulacje zaproponowane w petycji są również zdaniem Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji niezgodne z prawem unijnym. Tak więc kontynuowanie pracy nad taką petycją i takim projektem w tym kształcie naszym zdaniem obecnie nie powinno mieć miejsca, te prace nie powinny być kontynuowane. Krajowa Rada Radców Prawnych takie prace, tak ja mówiłem, prowadzi. Jeżeli pojawi się możliwość prac parlamentarnych nad takim projektem, Krajowa Rada na pewno, szczególnie w kontekście kwestii wykonywania zawodu radcy prawnego, członków samorządu, weźmie w nich udział. Ale tak jak mówię, nie powinniśmy kontynuować prac nad projektem w zaproponowanym kształcie. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Mam też zanotowane, że jest z nami pani mecenas Dorota Kulińska…</u>
+          <u xml:id="u-42.2" who="#Gloszsali">Nie, nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-42.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-42.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">…Z Naczelnej Rady Adwokackiej.</u>
+          <u xml:id="u-42.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Już przekazuję głos.</u>
+          <u xml:id="u-42.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dodatkową informacją byłoby to, że to są tego typu zmiany, że one również pomiędzy dwoma największymi organizacjami skupiającymi radców prawnych i adwokatów powinny być przenegocjowane.</u>
+          <u xml:id="u-42.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Zacznę od króciutkiego wstępu. To, że inicjatywa jest szczecińska, a nie ogólnopolska, nie może być mocnym argumentem za tym, żeby ją odrzucać, bo nie powinniśmy ubezwłasnowolniać nawet pojedynczych radców prawnych w kwestii podejmowania takich inicjatyw. Powinniśmy jednak zwrócić uwagę na samą merytorykę. Chcę podkreślić, że zaniepokoiły mnie pierwsze wnioski, które znalazły się w tym projekcie. Bo według mojej oceny – podobnie pan przewodniczący czy reprezentant radców prawnych stwierdzili – one są niezgodne z prawem unijnym. Po drugie, naruszają one zasadę prowadzenia zawodu, tak jak on został skonstruowany, jeżeli chodzi o rynek gospodarczy. Trzeci element jest interesujący, ja się z tym spotkałem. Chodzi o wyznaczanie i odwoływanie pełnomocnictwa. Sam mechanizm wymaga, krótko mówiąc, pewnego udoskonalenia, bo mamy do czynienia z sytuacjami, które od czasu do czasu są trudne. Ale uważam, że akurat w tej petycji ten element, znajdujący się na samym końcu, został na tyle słabo wyróżniony, że generalnie rzecz biorąc, nie powinniśmy kontynuować pracy nad tą petycją. Wydaje się, że można to rozwiązać w sposób prosty. Liczę tutaj na ogólnopolską reprezentację radców prawnych, bo akurat problem pełnomocnictw, zaznaczony w tej petycji, bardzo rzadko, ale czasami się pojawia. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#SenatorRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#SenatorRobertMamatow">W pełni popieram kolegę senatora co do tej pierwszej części: my nie możemy nikomu zabronić występowania z petycjami i ten argument w ogóle jest nietrafiony. A jeśli chodzi o samą merytorykę, to jest dużo kwestii do zastanowienia. Chciałbym jednak, żebyśmy zawsze pamiętali też o tym, że komisja petycji jest dla każdego obywatela i to, czy to jest część Krajowej Rady Radców Prawnych, czy to jest część spółdzielni mieszkaniowych, nie ma żadnego znaczenia. Każdy ma prawo wystąpienia z petycją. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ale rozumiem, że nie wiedzie to pana senatora do sformułowania innego wniosku niż…</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#SenatorRobertMamatow">Nie, nie.</u>
+          <u xml:id="u-46.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Króciutko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PracownikOsrodkaBadanStudiowiLegislacjiKrajowejRadyRadcowPrawnychPiotrOlszewski">Oczywiście, Szanowni Państwo, nie taki ma być przekaz, że ktoś nie ma mieć prawa do tego, aby wystąpić z petycją. Chodzi bardziej o nasze wewnętrzne, środowiskowe spojrzenie na problem, które naszym zdaniem powinno być kompleksowe i powinno uwzględniać głos całego samorządu, a on akurat jest ustrukturyzowany w taki sposób, że są okręgowe izby radców prawnych i jest ich 19. Tak więc powinien być to wspólny głos, w tym zakresie o tym mówimy. Absolutnie nie negujemy tego, że każdy podmiot ma prawo wystąpić z taką petycją. Chodzi mi bardziej o to, że w sytuacji, kiedy zrobimy to wspólnie, kiedy będzie to na szczeblu krajowym, wystąpimy z odpowiednim projektem merytorycznym, o co tak naprawdę wszystkim nam chodzi, w którym będzie to tak skonstruowane, jak być powinno. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak też przynajmniej ja odebrałem pański głos, tak że… Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Głosujemy nad wnioskiem o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
+          <u xml:id="u-48.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy senatorowie na sali, w liczbie 6, są za niekontynuowaniem prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-48.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie – było 7 głosów za – komisja zdecydowała, że nie będziemy nad nią dalej pracować.</u>
+          <u xml:id="u-48.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-48.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, następna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Arkadiusz Waszkiewicz, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-49.2" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Rozpatrywana petycja jest petycją zbiorową wniesioną przez Stowarzyszenie „Polskie Euro 2012” i dotyczy wprowadzenia w konstytucji zakazu jednoczesnego sprawowania mandatu posła lub senatora oraz funkcji członka Rady Ministrów lub sekretarza stanu.</u>
+          <u xml:id="u-49.3" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Autorzy petycji podnoszą, że obecnie funkcjonujące rozwiązanie, które umożliwia taką połączalność, stanowi naruszenie zasady trójpodziału władzy, a jednocześnie powoduje nieefektywność sprawowania mandatu i pełnienia funkcji rządowej z uwagi na czas pracy i niejako zazębianie się obowiązków w czasie i przestrzeni. Ustrojo- i ustawodawca w 3 aktach prawnych wprowadził regulacje dotyczące połączalności sprawowania mandatu posła i senatora ze sprawowaniem innych funkcji. Jest to art. 103 konstytucji, który enumeratywnie wylicza, jakie funkcje można łączyć…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo przepraszam, że panu przerwę. Daremne jest wykazywanie, że zrobił pan bardzo dużą pracę, ale… No, my sobie powiedzieliśmy, że nasza komisja nie ma możliwości zmiany konstytucji. Po prostu jest bezprzedmiotowe, żebyśmy się nad tym zastanawiali. Bardzo też państwa proszę, żeby na następnych posiedzeniach komisji… Oczywiście nakreślenie…</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-50.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak. No, po prostu wiemy, że nic nie możemy z tym zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-50.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W związku z tym stawiam wniosek o niepodejmowanie prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-50.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
+          <u xml:id="u-50.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy na sali są za.</u>
+          <u xml:id="u-50.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-50.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-50.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Doliczamy głosy zdalne…</u>
+          <u xml:id="u-50.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośna – 7 głosów za – decyzja, wszyscy są za niekontynuowaniem pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-50.10" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-50.11" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Dzień dobry państwu. Robert Michał Stawicki, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Szanowna Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-51.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Jest to petycja indywidulana, pana Krzysztofa Śnioszka, który wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu objęcia zawodów kierowcy komunikacji miejskiej, kontrolera i rewizora komunikacji miejskiej, kierownika pociągu, konduktora i rewizora komunikacji kolejowej przepisami zapewniającymi ochronę prawną, jaką przewiduje kodeks karny dla funkcjonariuszy publicznych. W opinii autora petycji zapewnienie ochrony prawnokarnej osobom wykonującym odpowiedzialną pracę w sferze usług o charakterze publicznym jest uzasadnione z uwagi na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa własnego, szczególnie w sytuacji obserwowanego wzrostu przejawów agresji i przemocy ze strony pasażerów.</u>
+          <u xml:id="u-51.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">W obecnym stanie prawnym, zgodnie z art. 115 §13 kodeksu karnego funkcjonariuszem publicznym są: prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator, radny, poseł do Parlamentu Europejskiego, sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy oraz m.in. funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej. Definicja legalna pojęcia „funkcjonariusz publiczny” stanowi katalog zamknięty. Jednak w praktyce różnych rozstrzygnięć często pojawiają się wątpliwości, czy za funkcjonariusza publicznego można uznać także inne podmioty, które nie zostały wprost wymienione w kodeksie karnym. Warto w tym miejscu przytoczyć fragment uzasadnienia Sądu Najwyższego do postanowienia z września 2013 r., w którym stwierdzono, że osoba uprawniona na podstawie art. 33a ustawy z 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe do dokonywania kontroli dokumentów przewozu i bagażu w pojazdach publicznego transportu zbiorowego nie jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 §13 pkt 4 kodeksu karnego. Zdaniem Sądu Najwyższego kontrolerzy Zarządu Transportu Miejskiego są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w spółce samorządowej, a ich stanowiska pracy należą do stanowisk pomocniczych, co oznacza, że pełnią oni wyłącznie czynności usługowe, więc nie może ich obejmować ochrona przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych opisanych we wymienionym już artykule kodeksu karnego. Ponadto celem przepisu określającego krąg funkcjonariuszy publicznych jest szczególna ochrona osób pełniących ważne z punktu widzenia państwa funkcje społeczne. I tutaj konieczną przesłanką jest bowiem wykonywanie funkcji o charakterze decyzyjnym. Zatem zdaniem sądu nie wydaje się zasadne przyznanie kontrolerom w środkach komunikacji publicznej statusu funkcjonariusza publicznego.</u>
+          <u xml:id="u-51.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Szanowni Państwo, jak wcześniej powiedziano, ochroną prawnokarną objęci są funkcjonariusze publiczni, których krąg uznaje się za zamknięty. Jednak podobną ochronę mogą mieć także inne osoby, o ile przyznaje im to ustawa. Osoby korzystające z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym to np.: lekarze, pielęgniarki, położne, sołtysi, strażnicy łowieccy, pracownicy Poczty Polskiej, ratownicy medyczni oraz pracownicy socjalni. Taką ochroną objęci są oni jedynie wtedy, kiedy wykonują obowiązki zawodowe.</u>
+          <u xml:id="u-51.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Na koniec chciałbym państwa poinformować, że 8 listopada 2020 r. z inicjatywą ustawodawczą podobną do wniosku zawartego w petycji wystąpiła grupa posłów lewicy, składając projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. W tym projekcie zaproponowano dodanie nowego art. 49a o treści: „osoba wykonująca przewóz w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego na zasadach określonych w ustawie – Kodeks karny”. Przywołany projekt 11 stycznia bieżącego roku został skierowany do pierwszego czytania do sejmowej Komisji Infrastruktury, lecz, jak się zorientowałem, do tej pory nie został rozpatrzony. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-52.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zanim przekażę głos naszym gościom, chciałbym przypomnieć państwu senatorom, i to już padło, że w trakcie procedowania jest, bo nie zdecydowaliśmy jeszcze, co zrobimy z tą petycją, prawie że identyczna petycja dotycząca sędziów piłkarskich. Przypominam, że mieliśmy bardzo długą dyskusję na ten temat i chciałbym, żebyśmy mieli to w pamięci.</u>
+          <u xml:id="u-52.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę. Proszę się przedstawić i słuchamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuTransportuDrogowegowMinisterstwieInfrastrukturyAnnaKowalczyk">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuTransportuDrogowegowMinisterstwieInfrastrukturyAnnaKowalczyk">Anna Kowalczyk, zastępca dyrektora Departamentu Transportu Drogowego.</u>
+          <u xml:id="u-53.2" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuTransportuDrogowegowMinisterstwieInfrastrukturyAnnaKowalczyk">Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-53.3" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuTransportuDrogowegowMinisterstwieInfrastrukturyAnnaKowalczyk">Ministerstwo Infrastruktury dostrzega trudną i odpowiedzialną pracę w sektorze usług o charakterze publicznym. Widzimy oczywiście potrzebę zwiększenia bezpieczeństwa osób wykonujących przewozy osób i inne czynności związane z tymi przewozami. Jednak chciałabym zwrócić uwagę, że dzisiaj o 10.30 ten projekt, o którym wspomniał pan mecenas, podlegał pierwszemu czytaniu i został jednogłośnie przyjęty, będzie podlegał dalszym pracom. W związku z tym wydaje się zasadne rozważenie kontynuowania prac w zakresie przedmiotowej materii w ramach projektu poselskiego, który dzisiaj był po raz pierwszy czytany w Sejmie, i niekontynuowanie prac…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">To wszystko wyjaśnia.</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuTransportuDrogowegowMinisterstwieInfrastrukturyAnnaKowalczyk">Dziękuję serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-54.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękujemy serdecznie za przekazanie nam tej informacji.</u>
+          <u xml:id="u-54.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Oczywiście prześlemy dokumenty dotyczące tej petycji. Czy się przydadzą, czy nie, to zobaczymy.</u>
+          <u xml:id="u-54.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Z automatu zaś stawiam wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-54.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa jest za?</u>
+          <u xml:id="u-54.6" who="#komentarz">9</u>
+          <u xml:id="u-54.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-54.8" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-54.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-54.10" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-54.11" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy na sali są za tym wnioskiem.</u>
+          <u xml:id="u-54.12" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie komisja podjęła decyzję o niekontynuowaniu pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-54.13" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, następna petycja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-55.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Jest to petycja zbiorowa wniesiona przez Fundację „Dajemy Dzieciom Siłę” oraz Stowarzyszenie „Polska Misja Medyczna”.</u>
+          <u xml:id="u-55.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">W opinii wnoszących petycję tylko niektóre dzieci będące świadkami przestępstw lub pokrzywdzone przestępstwem mogą być przesłuchiwane w bezpieczny i przyjazny sposób, tj. na podstawie art. 185 kodeksu postępowania karnego. Przepis ten stanowi, że dzieci w wieku do piętnastego roku życia mają prawo do jednokrotnego przesłuchania w przyjaznym pokoju przesłuchań przez sędziego i w obecności psychologa. Autorzy petycji uważają, że przepis art. 185 kodeksu postępowania karnego jest zbyt rozbudowany, wewnętrznie sprzeczny, a ponadto prawo do ochrony dzieci uzależnione jest w nim od wieku dziecka, czyli przepis wskazuje, które dzieci na takie przyjazne przesłuchanie zasługują, a które nie. Wobec tego wnoszący petycję proponują zmienić ten zapis, to znaczy zezwolić na przyjazne przesłuchanie dzieci, które w chwili przesłuchania nie ukończyły 18 lat. Wnioskodawcy argumentują to tym, iż małoletnie dzieci narażone są na konieczność ponownego odtwarzania wspomnień związanych z doznaną krzywdą. Jest to jeden z czynników wtórnej wiktymizacji. W uzasadnieniu petycji podkreśla się również to, że od 2003 r., kiedy wprowadzono przepis dotyczący przyjaznego przesłuchania, minęło 20 lat, lecz nadal nie jest zapewniona ochrona dzieci pokrzywdzonych, świadków powyżej piętnastego roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-55.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Wnoszący petycję w uzasadnieniu podają, że ich postulaty poparło 26 instytucji i organizacji pozarządowych. Ponadto wraz z petycją zostały przesłane propozycje rozwiązań ustawowych.</u>
+          <u xml:id="u-55.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Jeżeli chodzi o obecny stan prawny, to należy podkreślić, że zarówno Konwencja Praw Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, jak i dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw wsparcia i ochrony ofiar przestępstw określa dziecko jako każdą osobę poniżej osiemnastego roku życia. Jeżeli chodzi o kodeks postępowania karnego, to co do zasady stanowi on, że jeżeli osoba przesłuchiwana nie ukończyła 15 lat, to czynność z jej udziałem powinna być przeprowadzona w obecności przedstawiciela ustawowego lub faktycznego opiekuna.</u>
+          <u xml:id="u-55.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Tutaj chciałbym też dodać, że przepisy kodeksu postępowania karnego zezwalają na przyjazne przesłuchanie małoletniego powyżej piętnastego roku życia. Niemniej jednak kodeks karny wprowadza tu ograniczenia. Jeżeli chodzi o przesłuchanie pokrzywdzonego małoletniego, który ukończył 15 lat, to przesłuchuje się go tylko wtedy, gdy takie przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny. A jeżeli chodzi o małoletniego świadka przestępstwa, który ukończył 15 lat, to przesłuchuje się go zdalnie tylko wtedy, gdy zachodzi obawa, że bezpośrednia obecność oskarżonego przy przesłuchaniu mogłaby oddziaływać krępująco na zeznania świadka lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny. Niemniej jednak fundacja i stowarzyszenie uważają, że jest to zbyt małe zapewnienie ochrony dzieciom pokrzywdzonym właśnie powyżej piętnastego roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-55.7" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Dodam tylko, że do petycji została przesłana opinia Naczelnej Rady Adwokackiej. Jest to opinia z 30 listopada 2022 r. i jest to stanowisko Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych Naczelnej Rady Adwokackiej dotyczące właśnie tej petycji. Zgodnie z tą opinią Naczelna Rada Adwokacka w pełni popiera petycję Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę”.</u>
+          <u xml:id="u-55.8" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">To tyle. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-56.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Mamy gości.</u>
+          <u xml:id="u-56.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Biuro Rzecznika Praw Dziecka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Piotr Bogacki, dyrektor Zespołu do spraw Przestępczości Wobec Dzieci z Biura Rzecznika Praw Dziecka.</u>
+          <u xml:id="u-57.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-57.3" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-57.4" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Proszę mi pozwolić przedstawić stanowisko rzecznika praw dziecka odnośnie do przedmiotowej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-57.5" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Sprawiedliwe traktowanie dziecka, traktowanie z troską, wrażliwością i szacunkiem podczas każdego postępowania, każdej sprawy jest oczywistością, te zasady po prostu muszą przyświecać każdemu prawnikowi, każdemu policjantowi, prokuratorowi czy sędziemu. Dziecko ma bowiem niezbywalne prawa do ochrony integralności fizycznej, psychicznej. Każdy z nas, dorosły, niezależnie od pełnionej funkcji powinien tych praw przestrzegać.</u>
+          <u xml:id="u-57.6" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Jak słusznie zauważono w przedmiotowej petycji, Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie wskazał, że przepisy regulujące przesłuchiwanie małoletnich pokrzywdzonych mają służyć przede wszystkim ochronie ich psychiki, zapobieganiu ich wtórnemu krzywdzeniu przez instytucje. Przesłuchanie przed instytucjami wymiaru sprawiedliwości w oczywisty sposób naraża pokrzywdzone dziecko na konieczność odtworzenia traumatycznych wspomnień związanych z krzywdzeniem. O tym, jak niebezpieczne mogą być konsekwencje wtórnej wiktymizacji, nie trzeba nikogo przekonywać.</u>
+          <u xml:id="u-57.7" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Dlatego rzecznik praw dziecka popiera zawarte w petycji propozycje zmian przepisów kodeksu postępowania karnego dotyczące zasad przeprowadzania przesłuchania w przyjaznym trybie, w szczególności polegające na zwiększeniu limitu wieku do lat 18.</u>
+          <u xml:id="u-57.8" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Rzecznik zwraca przy tym uwagę komisji na szerszy aspekt problemu ochrony psychiki pokrzywdzonych dzieci. Dzieci doznających traumatycznych przeżyć wymagają wsparcia specjalistów z zakresu psychologii czy psychiatrii, a nie zawsze udzielenie pomocy szybko jest możliwe w publicznych placówkach medycznych. Takim prewencyjnym całodobowym wsparciem służy poradnia pierwszego kontaktu, jaką jest Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka, nr telefonu 800 12 12 12. Często opiekunowie korzystają z pomocy prywatnych gabinetów albo osób zatrudnionych w różnego rodzaju organizacjach pozarządowych, w tym w fundacjach. Zapewne także w tych, które podpisały się pod omawianą dzisiaj petycją.</u>
+          <u xml:id="u-57.9" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Z racji sprawowanej funkcji i ustawowego obowiązku chronienia praw dziecka rzecznik kontroluje działalność instytucji i organizacji mających kontakt z dziećmi. Jednym z narzędzi kontroli jest sprawdzanie takich placówek, czy spełniają obowiązek weryfikacji swoich pracowników w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym. Rzecznik przypomina, że od 1 października 2017 r. osoby, które mają być zatrudnione na podstawie stosunku pracy lub wykonywać inną działalność związaną z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub opieką nad nimi, muszą być zweryfikowane w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, który uruchomiło Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
+          <u xml:id="u-57.10" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym weryfikacja w rejestrze musi nastąpić przed nawiązaniem z daną osobą stosunku pracy lub przed jej dopuszczeniem do takiej działalności. Kto tego obowiązku nie wypełnia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywnie nie niższej niż 1 tysiąc zł.</u>
+          <u xml:id="u-57.11" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Kontrola organizacji, które podpisały się pod omawianą dzisiaj petycją, wskazała, że niestety 8 z nich nawet nie założyło obowiązkowych kont w rejestrze. Pozostałe mają konta, choć nie wszystkie, i dokonują regularnych weryfikacji swoich pracowników czy współpracowników. Rzecznik przedstawił Szanownej Komisji wyniki tej kontroli, podkreślając, że projekt petycji jest godny poparcia i realizuje szeroką ochronę praw dziecka.</u>
+          <u xml:id="u-57.12" who="#DyrektorZespoludosprawPrzestepczosciWobecDzieciwBiurzeRzecznikaPrawDzieckaPiotrBogacki">Szanowna Komisjo, dzisiaj, kiedy rozpoczynało się niniejsze spotkanie, wyniki kontroli przesłane były do państwa, do Szanownej Komisji, przez ePUAP i bodajże również na adres mailowy w celu zapoznania się z nimi. Dziękuję serdeczne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">I teraz, również zdalnie, autorzy petycji, czyli Fundacja „Dajemy Dzieciom Siłę”.</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-59.1" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Szanowni Państwo Senatorowie! Szanowni Goście!</u>
+          <u xml:id="u-59.2" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Bardzo się cieszę, że rzecznik praw dziecka popiera przedmiotową petycję, a przede wszystkim popiera prawa dziecka.</u>
+          <u xml:id="u-59.3" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Fundacja wnosi o przyjęcie petycji i podjęcie przez Senat inicjatywy ustawodawczej w jej przedmiocie, aby zapewnić pełną ochronę dzieciom świadkom i pokrzywdzonym w wieku do osiemnastego roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-59.4" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Zwrócono tu już uwagę, że przepisy zostały wprowadzone w 2003 r. W 2005 r., w 2014 r., w 2015 r. i w 2019 r. przepisy te były nowelizowane i ta ochrona była za każdym razem o stopień podnoszona. Niemniej jednak ustawa nadal różnicuje pozycję świadka, różnicuje pozycję pokrzywdzonego, różnicuje dziecko do piętnastego roku życia, po piętnastym roku życia, a przede wszystkim różnicuje to, że tylko dzieci pokrzywdzone i świadkowie określonych przestępstw mają prawo do przyjaznego przesłuchania. Przypominam, że to przyjazne przesłuchanie polega na przesłuchaniu nie tylko w przyjaznych warunkach, ale przede wszystkim tylko jeden raz w ciągu całego postępowania, w obecności sędziego i psychologa. I przesłuchanie jest utrwalane. Przy czym na rozprawie to przesłuchanie jest odtwarzane, z zachowaniem zasady bezpośredniości dowodów i prawa oskarżonego do obrony. Oszczędza to dziecku kilkakrotnych przesłuchań. Jednak dzieciom między piętnastym a osiemnastym rokiem życia kilkakrotnego przesłuchania nie oszczędzamy.</u>
+          <u xml:id="u-59.5" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Jeśli przeanalizujemy przepisy art. 185a, b i c, to zobaczymy, że jawi nam się następująca sytuacja: dzieci do piętnastego roku życia mają prawo do takiego przesłuchania, dorośli pokrzywdzeni przestępstwami seksualnymi, w tym przestępstwem zgwałcenia, mają prawo do takiego przesłuchania, bezwarunkowo w obu przypadkach. Jednak dzieci między piętnastym a osiemnastym rokiem życia takiego prawa nie mają, jest ono warunkowane i ten warunek powoduje nierówność wobec prawa, a ponadto powoduje nierówność w dostępie do ochrony przed wtórną wiktymizacją. Jeśli chodzi o duże ośrodki miejskie i być może prężnie działające tam organizacje pozarządowe, to tam można uzyskać informację o tym warunku, ale jeśli chodzi o małe ośrodki, o rodziców dzieci pokrzywdzonych, to wiedza o tym warunku jest praktycznie żadna. Jednak jeśli chodzi o organy wymiaru sprawiedliwości, to zarówno prokurator, jak i Policja w ostatnich 2 latach na etapie przygotowawczym nie stosują tego przepisu i automatycznie przesłuchują dzieci powyżej piętnastego roku życia. Najpierw przesłuchuje Policja, następnie prokuratura, a następnie takie przesłuchanie jest powtarzane przed składem sędziowskim. Nie ma powodu, aby tak różnicować tę konkretną kategorię małoletnich pokrzywdzonych i małoletnich świadków, zwłaszcza, że wiek 15, 18 lat to jest okres, jak pokazują badania, wielu trudności psychologicznych, wielu problemów, z którymi młodzi ludzie się mierzą. I dołożenie do tego jeszcze faktu bycia ofiarą przestępstwa i wtórnej wiktymizacji może spowodować dramatyczne skutki dla tych pokrzywdzonych.</u>
+          <u xml:id="u-59.6" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Dodam tu, że ta petycja nie spowoduje żadnych nakładów finansowych czy nie będzie generowała kosztów, ponieważ w Polsce obecnie jest 470 przyjaznych pokojów przesłuchań, w tym duża część w sądach, bardzo duża część w komisariatach Policji. W związku z tym instytucje są przygotowane do poszerzenia tego przepisu o bezwarunkowe prawo do takiego przesłuchania dla tej kategorii wiekowej. Powstają kolejne… Również sędziowie są oswojeni z czynnością przesłuchania, bo od 2003 r. wykonują tę czynność, szkolą się w tym zakresie, uznają ją za zasadną. Ja dodam, że również Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych w Polsce popiera naszą petycję, złożyło podpis pod wspomnianą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-59.7" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Na koniec chcę dodać, że również przepisy międzynarodowe, wytyczne Komitetu Ministrów w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dziecku podkreślają prawa dziecka do ochrony podczas postępowania karnego w jego trakcie i zapewnienie mu przyjaznego przesłuchania oraz składania zeznań tylko raz w toku postępowania. Jednak żadne przepisy, ani naszej konstytucji, ani Konwencji o prawach dziecka, ani przywołane tu przepisy prawa międzynarodowego nie różnicują definicji dziecka. Dziecko to osoba do osiemnastego roku życia, i nie ma powodu, aby prawną ochronę dziecka w ten sposób różnicować. Dodam jeszcze, że wszystkie organy rozpatrujące sprawy dotyczące dziecka mają obowiązek rozpatrywać je przez pryzmat dobra dziecka, przy czym w przypadku postępowania karnego dobro dziecka w żaden sposób nie kłóci się z celami postępowania karnego. Jak pokazują badania, w tym badania amerykańskich sędziów przesłuchujących dzieci w przyjaznych warunkach, dzieci przesłuchiwane w przyjaznym pokoju przesłuchań składają o 60% obszerniejsze, pełniejsze i bardziej służące w postępowaniu dowodowym zeznania. Taki bowiem efekt otrzymywany jest poprzez obniżenie stresu u dziecka, w wyniku przygotowania dziecka do tej czynności i przeprowadzenia jej w odpowiedni sposób.</u>
+          <u xml:id="u-59.8" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">W związku z tym bardzo prosimy szanownych państwa senatorów, Wysoką Komisję o to, aby przez podjęcie inicjatywy ustawodawczej nadała bieg tej zmianie prawnej, bo nie naszej petycji, tylko tej zmianie prawnej, która służy ochronie pokrzywdzonych i świadków w wieku do osiemnastego roku życia. To też uprości pracę prawników, ponieważ przepis jest co prawda dodatkowo nowelizowany w dużej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, która wejdzie w życie w sierpniu 2023 r., ale nie ma tam zmiany dotyczącej tej pełnej ochrony. Są zmiany dotyczące dzieci ze specjalnymi potrzebami, dzieci z niepełnosprawnością, ale nadal co do ochrony pozostaje ta niczym nieuzasadniona granica wiekowa. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-60.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zanim państwu senatorom przekażę głos, chciałbym…</u>
+          <u xml:id="u-60.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy my wyczerpaliśmy już wystąpienia wszystkich gości, jeżeli chodzi o ten punkt? Znaczy, czy wszyscy nasi goście zabrali głos w tym punkcie?</u>
+          <u xml:id="u-60.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-61.1" who="#SenatorEwaMatecka">Po wysłuchaniu uzasadnienia złożonej petycji i stanowiska przedstawicieli rzecznika praw dziecka widzę głębokie uzasadnienie przygotowania naszej inicjatywy ustawodawczej, przygotowania projektu ustawy w tym zakresie i objęcia ochroną również dzieci do osiemnastego roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-61.2" who="#SenatorEwaMatecka">W związku z tym składam wniosek, Panie Przewodniczący, o kontynuowanie prac, które ma się przejawić przygotowaniem inicjatywy ustawodawczej w zakresie omawianej petycji. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-62.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pan senator Seweryński, później pan senator Mamątow.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#SenatorMichalSewerynski">Sprawy są, jak by to powiedzieć, bardzo grubego kalibru i trudne do rozstrzygnięcia, w którą stronę należy pójść. Kiedy mówimy tak ogólnie o potrzebie zapewnienia dzieciom przyjaznych warunków przesłuchania w sądzie, może nie tylko w sądzie, także w prokuraturze czy na Policji, to pierwsza reakcja jest taka, że to jest słuszne, że dzieci trzeba traktować inaczej, nie powinny być nadmiernie stygmatyzowane samym udziałem w procesie sądowym itd. Można by tu jeszcze dodać różne inne argumenty, niektóre zostały przedstawione, słyszeliśmy. To jest jakieś bardzo humanitarne podejście do dzieci, ludzie takie mają, normalne rodziny takie mają i nie jest to nic gorszącego ani dziwnego. Ale proszę państwa, po przyjrzeniu się z bliska tym propozycjom, zwłaszcza tej, że można dziecko przesłuchiwać… że trzeba je przesłuchiwać w przyjaznych okolicznościach i warunkach, żeby jego trauma nie była taka duża i nie odnawiana, i że tylko raz w całym procesie karnym, np. karnym, bo przecież może wchodzić w grę także cywilny, musi nasuwać się następujące pytanie: a co, jeżeli dziecko przypomni sobie za 2 tygodnie, że widziało coś więcej niż to, o czym powiedziało w sądzie, i to ma istotne znaczenie dla sprawy, zdaniem dorosłych, którym to mówi, np. rodzicom? To w imię ochrony tej delikatności, wrażliwości dziecka mamy zrezygnować z ustalenia prawdy i pozwolić na to, żeby np. zabójca, którego dziecko widziało, kiedy zadawał ciosy śmiertelne, uszedł bezkarnie? Bo nie ma świadka, było jedno dziecko, widziało wieczorem przed domem, że była bójka, w której ten i ten zadał ciosy śmiertelne komu innemu. To jest bardzo delikatna sprawa, jak powiedziałem. Sędziowie o tym wiedzą. I trzeba, żebyśmy się tutaj naprawdę trochę dłużej zastanowili i przekonywali nawzajem, jakie ograniczenia wprowadzać, a jakich nie. Bo samo przesłuchiwanie w sposób przyjazny, w okolicznościach przyjaznych, to my to znamy ze studiów prawniczych, kto studiował… Są przeróżne argumenty za tym rozwiązaniem. Ale to, żeby raz tylko można było dziecko przesłuchać… No, to wymaga przede wszystkim niezwykłego mistrzostwa ze strony tego przesłuchującego, żeby skłonić dziecko do powiedzenia całej prawdy. Im większa trauma u dziecka, wynikająca stąd, że widziało coś strasznego, co się w pojęciu tego dziecka nie mieści, no, tym bardziej może być ta postawa, o której powiedziałem, zajmowana przez dziecko, a mianowicie taka, żeby wszystkiego nie mówić. Może zresztą jakimiś groźbami było zastraszone. Po pierwszym przesłuchaniu w sądzie oskarżony poczuł się tak bardzo zagrożony tym, co dziecko powiedziało, że może sobie sformułować – możemy sobie to wyobrazić – jakieś groźby wobec tego dziecka. I potrafi to nawet przekazać.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#SenatorMichalSewerynski">No więc kłóci się tutaj, moim zdaniem w sposób oczywisty, nasze dążenie do zachowania, do poszanowania praw dziecka, żeby nie było wtórnie traumatyzowane, zwłaszcza jeżeli samo jest pokrzywdzone, z potrzebą wykrycia sprawców, wykrycia prawdy i słusznego ukarania tego sprawcy, którego dziecko widziało, a może samo z jego rąk poniosło straszną krzywdę. Ja muszę powiedzieć, że cytuję z zamierzchłej przeszłości argumenty podnoszone na różnych seminariach, które tę sprawę omawiają, poruszają. To jest never-ending story, o tej sprawie można dyskutować co 10 lat i co 10 dni, a i tak moim zdaniem nigdy nie dojdziemy do zadowalającego rozstrzygnięcia, bo musielibyśmy zgodzić się na to, że w pewnym momencie stawiamy tamę w wykorzystywaniu możliwości do ustalenia prawdy, która jest przedmiotem procesu, przedmiotem dochodzenia. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ja chciałbym, zanim przejdziemy do dalszej części tej dyskusji, prosić o potwierdzenie, czy ja dobrze rozumiem. Jeśli tak, to stan prawny na dzisiaj jest taki, że to jednokrotne przesłuchanie, o którym mówił pan profesor, no, ono i tak już jest.</u>
+          <u xml:id="u-64.2" who="#Gloszsali">Do piętnastego roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-64.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tyle, że do piętnastego roku życia. Czyli my samej procedury tutaj nie zmieniamy, tylko przesuwamy wiek…</u>
+          <u xml:id="u-64.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Przepraszam, pan senator Mamątow.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#SenatorRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-65.1" who="#SenatorRobertMamatow">A ja bym apelował do państwa senatorów, żebyśmy dzisiaj może jeszcze nie podejmowali decyzji, tylko wystąpili o pisemną informację od ministra sprawiedliwości. Wiem, że na pewno byli zaproszeni, ale wiemy, że nie mają za bardzo chęci do nas przychodzić. Niemiej gdybyśmy oficjalnie wystąpili, to byłaby dla nas, że tak powiem, jakaś wskazówka, co czynić dalej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani Senator?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-67.1" who="#SenatorEwaMatecka">Co do liczby przesłuchań, to rzeczywiście zgodnie z systemem prawnym na dzisiaj jest tak, że jest jednokrotne przesłuchanie. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego – mamy to w materiałach – mówi o tym, żeby: „liczba przesłuchań była jak najbardziej ograniczona i by były one przeprowadzane tylko w tych przypadkach, gdy jest to absolutnie niezbędne do celów postępowania przygotowawczego lub sądowego”. A zatem my odnosimy się tylko jak gdyby do poszerzenia tej grupy dzieci, granicy wieku, o dzieci do osiemnastego roku życia, i o tym tylko mówimy. Jednak niewykluczone, że w trakcie procedowania naszego projektu ustawy, w drodze konsultacji, pozyskiwania różnego rodzaju opinii może będzie możliwa również taka zmiana, w tym zakresie. Zmiana, co do której w tym momencie nie jestem pewna, bo na ten temat będą musieli się wypowiedzieć eksperci. Jestem jednak pewna, że podniesienie tej granicy wieku do osiemnastego roku życia z pewnością jest uzasadnione i w pełni podzielam argumentację przytoczoną w tej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-67.2" who="#SenatorEwaMatecka">Ta sprawa, poza tymi wątpliwościami, o których mówił pan senator Seweryński, wydaje się być oczywista. Tak że ja tu specjalnie wątpliwości nie mam. Jednak, no, nie wiem, jakie nowe światło mogłoby rzucić Ministerstwo Sprawiedliwości w tym zakresie, skoro…</u>
+          <u xml:id="u-67.3" who="#SenatorRobertMamatow">Ministerstwo Sprawiedliwości będzie realizować…</u>
+          <u xml:id="u-67.4" who="#komentarz">Zakłócenia w trakcie wypowiedzi</u>
+          <u xml:id="u-67.5" who="#Gloszsali">Czy można?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę… Przepraszam bardzo, bo chciała dwa słowa, i rzeczywiście bardzo bym prosił, żeby to było bardzo krótko…</u>
+          <u xml:id="u-68.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, przedstawiciel wnioskodawców.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Tak, to będą dwa słowa.</u>
+          <u xml:id="u-69.1" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Ja odniosę się do słów szanownego pana senatora. Ja z nimi zgodzić się nie mogę, ponieważ jeśli państwo przeanalizują przepisy art. 185a, to zobaczą, że wątpliwości pana senatora są rozwiane, gdyż przepis zakłada jednokrotne przesłuchanie jako zasadę. Bowiem zgodnie z tym, do czego odniosła się pani senator i o czym mówią przepisy międzynarodowe, dążymy do minimalizacji. Jednak prawo podejrzanego do obrony i prawo do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy jest bezsporne. Więc jeśli pojawiają się nowe okoliczności, to jest to wyjątek, który zakłada ponowne przesłuchanie dziecka. Również jeśli oskarżony czy podejrzany, który przy pierwszym przesłuchaniu nie miał swojego obrońcy, zawnioskuje o to, to wtedy również przesłuchanie jest powtarzane.</u>
+          <u xml:id="u-69.2" who="#KoordynatorDzialuPrawnegowCentrumPomocyDzieciomwWarszawiewFundacjiDajemyDzieciomSileJustynaPodlewska">Również nie mogę zgodzić się z tym, że dzieci, które są przesłuchiwane na Policji, w warunkach często skandalicznych, w obecności wielu innych dorosłych, które mówią o wykorzystaniu seksualnym, prędzej ujawnią informację przed policjantem, przed prokuratorem, a następnie przed sędzią, dopytywane wielokrotnie, niż w bezpiecznych i przyjaznych warunkach, w obecności sędziego – przypominam, od 2003 r. sędziowie przesłuchują tak dzieci – i w obecności psychologa, który dziecku towarzyszy. Przytaczałam badania, które pokazują, że narracja dzieci, szczegółowość zeznań, pełność ich zwiększa się w odniesieniu do zabezpieczenia im warunków nawet o 60–80%. W tej chwili mówimy o tym, że pewna grupa dzieci ma określone przyjazne warunki, a pewna grupa ich nie ma albo nie może ich dostać, ponieważ o tym nie wie, nie wiedzą o tym ich rodzice, a organy wymiaru sprawiedliwości nie wzięły na siebie tego obowiązku, żeby o to zadbać. Czyli teoretycznie mają dostęp do jakiegoś prawa, które nie jest realizowane. I mówimy tylko o podniesieniu granicy wiekowej. Ministerstwo Sprawiedliwości samo wniosło 4 ze wszystkich nowelizacji tego przepisu, od początku nie odnosząc się do jego konstrukcji, czyli do jednokrotności przesłuchania, i warunków, o których powiedziałam. W związku z tym sądzę, że nadal będzie miało podobne zdanie, zwłaszcza że minister Romanowski podkreślał, że Ministerstwo Sprawiedliwości dąży do zapewniania dzieciom pełnej ochrony i przygotowuje pakiet zmian prawnych, które wprost odwrotnie będą tę ochronę poszerzały. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-70.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pan senator Zdrojewski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Tak, ja bardzo króciutko, już nieco konkluzywnie.</u>
+          <u xml:id="u-71.1" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Generalnie rzecz biorąc, jestem zwolennikiem tego, abyśmy uruchomili aktywność związaną z tą petycją. Jednak nie lekceważyłbym tych słów i tych obaw, które wynikają z doświadczenia pana prof. Seweryńskiego.</u>
+          <u xml:id="u-71.2" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Ja różnicuję dzieci, które mają 6 lat i które mają 17 lat, i uważam, że w procesach karnych te różnice też są bardzo mocne. One występują także w przypadku popełnienia rozmaitych przestępstw. Inaczej jest traktowane popełniające morderstwo dziecko 10-letnie, a inaczej 17-latek. Ale generalnie rzecz biorąc, po prostu chciałbym odnotowywać postęp… Tu oczywiście są pokrzywdzone… Uważam, że powinniśmy w tej materii jednak odnotowywać postęp i uważam, że objęcie dzieci starszych, czyli mających 16 i 17 lat, tymi lepszymi warunkami do przesłuchań jest kierunkowo właściwe, jednak już tym jednokrotnym przesłuchaniem – być może nie. Wolałbym, aby w tej materii rzeczywiście wypowiadali się eksperci, specjaliści, i mówię tu nie o Ministerstwie Sprawiedliwości, tylko o psychologach z jednej strony, a z drugiej strony o ekspertach, którzy zajmują się, krótko mówiąc, ściganiem wśród przestępczości młodocianych, bo wiedzą, jak to wygląda.</u>
+          <u xml:id="u-71.3" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Więc jestem zwolennikiem, aby otworzyć pracę, aby poprawić warunki w tej materii dzieciom pomiędzy piętnastym a osiemnastym rokiem życia. Czy to uczynić detalicznie, dokładnie tak, jak jest to zaproponowane w petycji – pozostawiam tę kwestię otwartą. Ale generalnie rzecz biorąc, nie lekceważyłbym interesu dziecka, bez względu na to, czy jest ono dzieckiem starszym. Podkreślam jeszcze raz, z mojego punktu widzenia dziecko 6-letnie i 17-letnie to nie jest to samo dziecko. I z pewnością nie jest identycznie traktowane nigdzie, ani w szkole, ani w domu, ani na podwórku, ani tym bardziej…</u>
+          <u xml:id="u-71.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ani przez prawo.</u>
+          <u xml:id="u-71.5" who="#SenatorBogdanZdrojewski">…przez prawo. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani Senator?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#SenatorHalinaBieda">Ja tylko chciałabym się upewnić: czy ja dobrze rozumiem, że w petycji tak naprawdę chodzi tylko o to, żeby wydłużyć wiek z 15 do 18 lat, i że ten tryb jednokrotnego przesłuchania obecnie w ustawie funkcjonuje? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zalecenie już istnieje, natomiast rozpoczynając ewentualnie…</u>
+          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-74.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Nie, przepraszam panią bardzo, chwileczkę.</u>
+          <u xml:id="u-74.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Gdybyśmy mieli rozpocząć prace nad tą petycją, to ja bym jednak zastanowił się również… Bo usłyszeliśmy tutaj, że to jest nie tylko kwestia ewentualnego objęcia tych starszych dzieci, ale że jest problem w związku z tym, że te zalecenia nie są stosowane za każdym razem do tych młodszych. Rozumiem, że… bardzo możliwe, że również tu jest pies pogrzebany. Więc pracując nad tym, na pewno należałoby się również nad tą kwestią zastanowić.</u>
+          <u xml:id="u-74.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani Senator, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#SenatorHalinaBieda">To w uzupełnieniu tego, o czym pan przewodniczący powiedział. Czy my moglibyśmy się zwrócić, jak gdyby w ramach kontynuowania prac, do ministerstwa o dane – czy do fundacji, jeśli takowe ma – dotyczące tego, w jakim stopniu te zasady są przestrzegane? Uważam, że dla nas to byłoby cenne, bo nie sztuka wprowadzić w prawo…</u>
+          <u xml:id="u-75.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeżeli już istniejące nie jest respektowane.</u>
+          <u xml:id="u-75.2" who="#SenatorHalinaBieda">Nie działa.</u>
+          <u xml:id="u-75.3" who="#SenatorHalinaBieda">Pytanie jest takie, co zrobić, żeby polepszyć przestrzeganie tych zasad.</u>
+          <u xml:id="u-75.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Przepraszam, ja tylko…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Takie zdanie… Fundacja „Dajemy Dzieciom Siłę” przesłała też takiego skrótowca, i tutaj jest napisane, że w 2021 r. 42 tysiące 360 dzieci zostało pokrzywdzonych różnymi rodzajami przestępstw, a tylko 8 tysięcy 979 z nich zostało przesłuchanych w trybie przyjaznym.</u>
+          <u xml:id="u-77.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak, to ja właśnie… Tak, dokładnie.</u>
+          <u xml:id="u-77.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Chciałbym też dodać, że nawet dziś istnieją przepisy, które zezwalają przesłuchać dzieci w wieku pomiędzy piętnastym a osiemnastym rokiem życia, tylko są pewne ograniczenia, o czym mówiłem, referując petycję. Jednak, jak mówię, fundacja uważa, że ochrona dzieci jest jednak stanowczo za mała.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jasne, to zrozumieliśmy, tak.</u>
+          <u xml:id="u-78.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wniosek został sformułowany, będziemy nad nim głosować.</u>
+          <u xml:id="u-78.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeśli rozpoczniemy prace, to na pewno wszystkie uwagi państwa senatorów uwzględnimy, bo na pewno będziemy potrzebowali bardzo szerokiej ekspertyzy na ten temat i również wysłuchania opinii Ministerstwa Sprawiedliwości, zwłaszcza w tym kontekście, że ministerstwo, jak usłyszeliśmy, ostatnio również w tym kierunku działało. No więc zależałoby nam na tym głosie.</u>
+          <u xml:id="u-78.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, kto z państwa senatorów jest za rozpoczęciem pracy nad tą petycją?</u>
+          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">8</u>
+          <u xml:id="u-78.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-78.6" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-78.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-78.8" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-78.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie komisja podjęła decyzję o kontynuowaniu pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-78.10" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">I w tej chwili ostatnia petycja.</u>
+          <u xml:id="u-78.11" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-79.1" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Autor petycji indywidualnej jest zdania, że obecne regulacje na gruncie kodeksu postępowania karnego w sposób niewystarczający chronią obowiązek utrzymania tajemnicy zawodowej tudzież służbowej. Dlatego zasadne byłoby wprowadzenie w art. 180 §1 zdania w brzmieniu: „wniesienie zażalenia wstrzymuje wykonanie postanowienia o zwolnieniu z tajemnicy”. Należy zaznaczyć, że art. 180 przewiduje możliwość zwolnienia strony postępowania karnego przez sąd lub prokuratora z klauzuli tajności, klauzuli „zastrzeżone”, „poufne”, tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji w sytuacji, kiedy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości. W §2 jest uregulowana możliwość zwolnienia z tajemnicy adwokackiej, radcowskiej, notarialnej, doradcy podatkowego, lekarskiej, dziennikarskiej, statystycznej i Prokuratorii Generalnej w sytuacji, kiedy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. Przepisy wprowadzają możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie o przesłuchaniach, co do informacji objętych klauzulą. Zdaniem autora petycji problem jest w tym, że wniesienie zażalenia nie ma charakteru suspensywnego, przez co może dojść do naruszenia tychże tajemnic wymienionych w przepisach, w sytuacji kiedy do czasu rozpatrzenia zażalenia dana osoba zostałaby co do nich przesłuchana.</u>
+          <u xml:id="u-79.2" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">I to w zasadzie tyle na ten temat.</u>
+          <u xml:id="u-79.3" who="#SenatorHalinaBieda">A kto jest autorem petycji? Bo nie usłyszeliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-79.4" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Osoba fizyczna.</u>
+          <u xml:id="u-79.5" who="#Gloszsali">Aha, okej.</u>
+          <u xml:id="u-79.6" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-80.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy mamy do tego punktu jakichś gości? Nie mamy już gości.</u>
+          <u xml:id="u-80.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Szanowni Państwo, ja bym zaproponował… Nie mamy znowu stanowiska Ministerstwa Sprawiedliwości, mieli też zabrać głos przedstawiciele Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych. Kwestia jest ważna, ona może wydawać się czysto techniczna, ale to wstrzymanie wykonalności do momentu rozpoznania zażalenia wydaje mi się ważką sprawą.</u>
+          <u xml:id="u-80.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W związku z tym zaproponowałbym, żebyśmy zawiesili nasze działania, zwrócili się o opinię w tej sprawie do Ministerstwa Sprawiedliwości i do NRA oraz do Krajowej Rady Radców Prawnych. Dobrze?</u>
+          <u xml:id="u-80.4" who="#SenatorHalinaBieda">Ale pan tam wymieniał chyba więcej tych podmiotów, więc ja bym się zwróciła…</u>
+          <u xml:id="u-80.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-80.6" who="#SenatorHalinaBieda">Nie? Nie do wszystkich… Aha, dobrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#SpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuArkadiuszWaszkiewicz">Znaczy §2 brzmi: „osoby obowiązane do zachowania tajemnicy notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarskiej, dziennikarskiej lub statystycznej oraz tajemnicy Prokuratorii Generalnej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych”… itd., itd. Tak że tych podmiotów jest więcej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zgoda, to w takim razie oczywiście do wszystkich tych podmiotów. Tak, oczywiście, jasne.</u>
+          <u xml:id="u-82.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dobrze, wyczerpaliśmy porządek posiedzenia naszej komisji.</u>
+          <u xml:id="u-82.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszystkim serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-82.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zapraszam jutro na godzinę 8.30.</u>
+          <u xml:id="u-82.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo i do zobaczenia.</u>
+          <u xml:id="u-82.5" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 17</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00241-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00241-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..79939d7
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00241-01/header.xml
@@ -0,0 +1,106 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-pcppx-00241-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (241.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (241.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#PCPP">241</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="AutorPetycjiZbigniewCichon" role="speaker">
+        <persName>Autor Petycji Zbigniew Cichoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Dialogu Społecznego w Ministerstwie Zdrowia Jakub Bydłoń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Ubezpieczeń i Składek w Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Ewa Kosowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Glosyzsali" role="speaker">
+        <persName>Głosy z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownyEkspertwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMarekJarentowski" role="speaker">
+        <persName>Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Marek Jarentowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawBiurzeSwiadczenwCentraliKasyRolniczegoUbezpieczeniaSpolecznegoMalgorzataDabrowska" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Biurze Świadczeń w Centrali Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Małgorzata Dąbrowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Gabriela Kopania</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Joanna Leśniarek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Maciej Kowalski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Marzena Krysiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Robert Stawicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Zespole Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Agnieszka Jarzębska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KoordynatordosprawLegislacjiorazInicjowaniaRozwiazanPrawnychwObszarzeSwiadczenDlugoterminowychwDepartamencieSwiadczenEmerytalnoRentowychwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychDariuszNoszczak" role="speaker">
+        <persName>Koordynator do spraw Legislacji oraz Inicjowania Rozwiązań Prawnych w Obszarze Świadczeń Długoterminowych w Departamencie Świadczeń Emerytalno-Rentowych w Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Dariusz Noszczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak" role="speaker">
+        <persName>Naczelnik Wydziału Zabezpieczenia Społecznego w Departamencie Oświaty i Polityki Społecznej w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Katarzyna Witczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselKrystynaSkowronska" role="speaker">
+        <persName>Poseł Krystyna Skowrońska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PoselMarekRzasa" role="speaker">
+        <persName>Poseł Marek Rząsa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesKrajowegoStowarzyszeniaSoltysowIreneuszNiewiarowski" role="speaker">
+        <persName>Prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów Ireneusz Niewiarowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyAleksanderPociej" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Aleksander Pociej</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBogdanZdrojewski" role="speaker">
+        <persName>Senator Bogdan Zdrojewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorEwaMatecka" role="speaker">
+        <persName>Senator Ewa Matecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorGabrielaMorawskaStanecka" role="speaker">
+        <persName>Senator Gabriela Morawska-Stanecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorHalinaBieda" role="speaker">
+        <persName>Senator Halina Bieda</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorRobertMamatow" role="speaker">
+        <persName>Senator Robert Mamątow</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="PCPP" role="committee">
+        <orgName>Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00241-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00241-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..3f875cd
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/pcpp/201923-snt-pcppx-00241-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,422 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 33</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Szanowni Państwo, otwieram dwieście czterdzieste pierwsze posiedzenie naszej komisji.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Chciałbym, ponieważ nasza komisja, jako komisja praw człowieka, realizuje wszystkie możliwe parytety, a może nawet mamy najsilniejszą reprezentację kobiet, życzyć paniom wszystkiego najlepszego. To jest pierwsza sprawa.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Chciałbym również przejść do naszego porządku.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">A w naszym porządku punkt pierwszy to wybór wiceprzewodniczącego.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Chciałbym państwu zaproponować, zarekomendować osobę bardzo doświadczonego parlamentarzysty, który pracował i w Sejmie, i w Senacie, i w Parlamencie Europejskim. Był jednym z najbardziej znanych samorządowców, jako prezydent Wrocławia, a wreszcie był ministrem kultury. Moja propozycja jest taka, żeby propozycja objęcia tej funkcji poszła do pana senatora Bogdana Zdrojewskiego.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Chciałbym zapytać, czy pan senator wyraża zgodę. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W ten sposób również oficjalnie witamy pana w naszej komisji. Co prawda wczoraj był ten pierwszy raz, ale dzisiaj w jakimś stopniu to posiedzenie jest poświęcone panu.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">To powiedziawszy, dziękuję bardzo i proszę, abyśmy przeszli do pierwszej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa będzie…</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#Glosyzsali">Głosowanie, głosowanie…</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">A, przepraszam bardzo. Myślałem, że przez aklamację, nie słysząc głosu sprzeciwu… Jeżeli musimy głosować, to w takim razie głosujemy.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa jest za wyborem na wiceprzewodniczącego pana Bogdana Zdrojewskiego?</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">7</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Nikt na sali nie jest przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zamykam głosowanie zdalne.</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie za.</u>
+          <u xml:id="u-2.17" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Gratuluję panu senatorowi wyboru.</u>
+          <u xml:id="u-2.18" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W tej chwili możemy przejść do pierwszej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-2.19" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Joanna Leśniarek, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jest to petycja indywidualna złożona przez pana Gustawa Brzyszcza reprezentowanego przez adwokata Grzegorza Rudnickiego. Autor wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany kodeksu cywilnego oraz kodeksu karnego w celu wprowadzenia przepisów regulujących odpowiedzialność karną i odszkodowawczą posła i senatora za szkody wywołane głosowaniem na przepisy, które następnie zostały uchylone przez Trybunał Konstytucyjny. Autor petycji wskazał, że aktualnie obowiązujące przepisy prawa nie przewidują odpowiedzialności cywilnej oraz karnej posłów i senatorów za szkody wywołane ustawą uchyloną wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z powodu jej sprzeczności z ustawą zasadniczą. Zdaniem autora petycji możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej oraz cywilnej posłów i senatorów głosujących za ustawą sprzeczną z konstytucją oraz skutkującą powstaniem szkody w rozumieniu prawa cywilnego jest rozwiązaniem społecznie pożądanym. Wnioskowana zmiana wpłynie pozytywnie na jakość przyjmowanych projektów i uchwał, i ustaw, które mają wpływ na życie Polaków, gdyż każdy poseł i senator z większą rozwagą będzie uczestniczył w procesie legislacyjnym.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jeśli chodzi o aktualne przepisy, to za naruszenie prawa poseł i senator odpowiada z tytułu deliktu konstytucyjnego przed Trybunałem Stanu oraz przed izbą parlamentu, której jest członkiem; w tym przypadku mówimy o odpowiedzialności dyscyplinarnej, w tym sankcjach finansowych. Koncepcja mandatu wolnego chroni posła i senatora od odpowiedzialności prawnej przed własnymi wyborcami, co uwidacznia się w niemożliwości odwołania go. Nie pozbawia ona jednak wyborców gwarancji egzekwowania odpowiedzialności politycznej w formie niewybierania danego parlamentarzysty do Sejmu czy Senatu kolejnej kadencji. Egzekwowanie przestrzegania zasad etyki poselskiej i senatorskiej poddane jest określonemu trybowi postępowania. Za ich naruszenie poseł ponosi odpowiedzialność przed Komisją Etyki Poselskiej, a senator przed Komisją Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy do tego punktu są jacyś zgłoszeni goście?</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, zgłosił się pan senator Mamątow.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#SenatorRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#SenatorRobertMamatow">Panie Przewodniczący, zgłaszam wniosek o niepodejmowanie prac nad tą petycją. Jest to ograniczenie woli posłów i senatorów. W każdym momencie mają wolny wybór, jeśli chodzi o głosowanie. Muszą mieć wolny wybór, jeśli chodzi o głosowania, nie można ich ograniczać żadnymi przepisami. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ja będę zgłaszał podobny wniosek, jednak motywując go niestety zupełnie inaczej. Wydaje mi się, że do tej pory, niestety, gorsety partyjne bardziej wpływają na pewien sposób głosowania niż ta samoświadomość. Oczywiście absurdalne jest, żeby a posteriori móc karać kogoś za to, że nie mógł w żaden sposób wejść w meandry myśli pani Przyłębskiej, nie wiedząc, jak skończy się…</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#SenatorRobertMamatow">Albo pana Rzeplińskiego…</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">…próba zrozumienia, na czym polega konstytucja. W związku z tym ten pomysł, niestety albo może na szczęście, nie jest w żaden sposób do zrealizowania, ponieważ byłoby to zaprzeczenie w ogóle całej idei odpowiedzialności.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Ja tylko krótko tytułem uzupełnienia.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Po pierwsze, przyjęcie takiego wniosku oznaczałoby także częściowy paraliż, wydłużenie procesu decyzyjnego i częściowe ubezwłasnowolnienie parlamentarzystów. Chcę na to zwrócić uwagę. Uważam, że ten argument też powinien paść.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#SenatorBogdanZdrojewski">I druga kwestia bardzo istotna, ona także powinna się znaleźć w naszej debacie. Politycy ponoszą odpowiedzialność za swoje decyzje na różne sposoby. Ta odpowiedzialność jest nie tylko polityczna, ale w niektórych wypadkach bywa także przedmiotem rozmaitych zaskarżeń. Zatem nie można powiedzieć, że posłowie czy senatorowie nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za podejmowane decyzje, w tym także udział w debatach publicznych, które finalizują się określonymi projektami ustaw.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeszcze zgłaszała się, i właśnie udzielam głosu, pani marszałek Gabriela Morawska-Stanecka.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Ja chciałabym uzupełnić to o podstawowy argument. Podstawowy argument to jest art. 105 konstytucji, który wyraźnie stanowi, że poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu. I to jest podstawowe ograniczenie konstytucyjne. Z istoty działalności parlamentarnej wynika to, że parlamentarzysta za swoje prace, głosowania nie może być pociągnięty do odpowiedzialności.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak jest. Dziękuję za to przypomnienie. Ten argument jest dosyć mocno wybity w materiałach, które otrzymaliśmy z biura analiz.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Poddaję pod głosowanie wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">11</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">8 senatorów w sali głosowało za tym wnioskiem, nikt nie głosował przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zamykam głosowanie zdalne.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy senatorowie byli za tym wnioskiem. Nie będziemy kontynuować prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-10.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, następna petycja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Dzień dobry. Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jest to petycja zbiorowa wniesiona przez Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów oraz Stowarzyszenie Sołtysów Województwa Podkarpackiego. Jej celem jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Celem petycji jest również wprowadzenie do obrotu prawnego ustawy o dodatku do emerytury lub renty dla osób, które pełniły funkcję sołtysa. Autorzy petycji wnioskują o przyznanie dodatku do emerytury lub renty osobom, które pełniły funkcję sołtysa. Ten dodatek miałby wynosić 2,5% minimalnego wynagrodzenia za każdy pełny okres kadencji, ale nie więcej niż 10% minimalnego wynagrodzenia. Petytorzy wskazali, że kwestia gratyfikacji sołtysów za zrealizowane zadania i obowiązki wymagające znacznych nakładów czasu i kosztów nie została unormowana przez ustawodawcę. Samorządy mogą ustalać takie zasady, ale nie muszą tego robić. Stowarzyszenia uznają, że wprowadzenie dodatku byłoby nie tylko dowartościowaniem ich ciężkiej pracy, która często jest również niewdzięczna, ale także rekompensatą za poświęcony czas i poniesione wydatki. Autorzy petycji podkreślili także, że z uwagi na brak obowiązujących rozwiązań, które proponują, coraz częściej po prostu nie ma osób chętnych do objęcia funkcji sołtysa, a sołtys zostaje wybrany nie w ramach konkurencji wyborczej, ale z przypadku. Petytorzy wnioskują również o zmianę art. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej poprzez wprowadzenie przepisu, który gwarantowałby sołtysom przyznanie podstawowych świadczeń zdrowotnych.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Ustawa o samorządzie gminnym w art. 37b wskazuje, że rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. W tym miejscu chciałabym również zwrócić uwagę na art. 7 ust. 2 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, który wskazuje, że status przedstawicieli wybieranych do władz lokalnych powinien zapewnić wyrównanie finansowe odpowiednio do kosztów poniesionych w związku z wykonywaniem mandatu oraz w razie potrzeby wyrównanie finansowe za utracone zyski lub też wynagrodzenie za wykonaną pracę, jak również odpowiednie ubezpieczenie społeczne.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jeżeli chodzi o status prawny sołtysa, to art. 36 ustawy o samorządzie gminnym wskazuje, że jest on organem wykonawczym w sołectwie. Sołtys korzysta z ochrony prawnej, która przysługuje funkcjonariuszom publicznym. Może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, ale bez prawa udziału w głosowaniu. Rada gminy może ustanowić zasady wynagradzania sołtysa, ale nieustalenie takich zasad nie będzie naruszeniem art. 37b ustawy o samorządzie gminnym. Obowiązki sołtysa to m.in.: uczestnictwo w posiedzeniach rady sołeckiej, przewodniczenie posiedzeniom rady, zwoływanie zebrania wiejskiego, przygotowywanie projektów uchwał i opinii zebrania wiejskiego. W praktyce sołtys często pełni również rolę inkasenta w poborze podatku rolnego oraz innych podatków lokalnych. Co ważne, sołtys pełni swoją funkcję społecznie. W Polsce funkcję sołtysa pełni ponad 40 tysięcy osób.</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Istnieje szerokie orzecznictwo dotyczące wynagrodzenia sołtysów. Przytoczę może jeden z wyroków. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 czerwca 2014 r. wskazał, że z zasady samodzielności organów nie wynika dowolność ustaleń co do przyznawania diet oraz kosztów podróży. Zasady określane w uchwale rady gminy powinny w sposób pełny i zgodny z prawem określać przyznanie diet i kosztów podróży, respektując m.in. zapis art. 7 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. W wyrokach jest jednak podkreślone, że nieprzyznanie diety sołtysom nie spowoduje naruszenia art. 37b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Do Sejmu w marcu 2021 r. wpłynął poselski projekt ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz zmianie niektórych innych ustaw – jest to druk sejmowy nr 1095 – który dotyczy zasad wynagradzania sołtysów i członków rad sołeckich. 19 marca 2021 r. skierowano projekt do organizacji samorządowych w celu zaopiniowania, a 14 kwietnia został przekazany do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Do tej pory Sejm nie podjął dalszych prac nad projektem. Przypomnę jeszcze tylko, że do Sejmu VIII kadencji również wpłynął projekt ustawy o sołtysach i radach sołeckich, który zakładał m.in., że niezależnie od diet i zwrotu kosztów podróży sołtysom przysługiwałoby zryczałtowane wynagrodzenie związane z pełnioną funkcją wynoszące w skali miesiąca połowę minimalnego wynagrodzenia określonego na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Ustawa ta została przez Sejm odrzucona. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Taki ciekawy zbieg okoliczności, ponieważ jest to petycja do ustawy z dnia 8 marca 1998 r., czyli mamy bardzo okrągłą rocznicę procedowania nad tą ustawą.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Są goście do tego punktu.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, pan senator Niewiarowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrezesKrajowegoStowarzyszeniaSoltysowIreneuszNiewiarowski">Dziękuję pięknie. Dziękuję, Panie Przewodniczący, za tak chyba szybkie procedowanie tej naszej petycji i również za to opracowanie kancelarii, biura analiz i dokumentacji. Chcę też podkreślić, że inicjatywa złożenia petycji narodziła się w województwie podkarpackim, w Stowarzyszeniu Sołtysów Województwa Podkarpackiego, a rada krajowa Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów to zaakceptowała. Dzisiaj reprezentuję obie te organizacje.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#PrezesKrajowegoStowarzyszeniaSoltysowIreneuszNiewiarowski">Petycja jest jak gdyby wielowątkowa. Jeśli chodzi o ustawę z 8 marca 1998 r. o samorządzie gminnym, to chcemy zamienić fakultatywność na obligo, czyli po usunięciu słowa „może” zapis by mówił, że rada gminy ustanawia. To jest sprawa nienowa. Jest taka ustawa kompleksowa, którą popieramy, bo te wymieniane przez panią mecenas były jak gdyby poza nami, i która – to jest druk nr 343 obecnie – kompleksowo reguluje sprawy sołectw, sołtysów, ale m.in. wprowadza również to obligo. I bardzo byśmy prosili, żeby zdecydować się na ten ruch.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrezesKrajowegoStowarzyszeniaSoltysowIreneuszNiewiarowski">Petycja dotyczy również kwestii ubezpieczeń i świadczeń zdrowotnych, czyli ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Chodzi tu szczególnie o takie sytuacje, gdy sołtys nie może otrzymać odszkodowania czy też nie podlega ubezpieczeniu, bo to nie dzieje się w gospodarstwie rolnym – tu mówię o KRUS – czy też jako pracownik podlegający ubezpieczeniu w ZUS… No, podczas tej jego pracy to się nie dzieje czy w drodze do pracy. Mówię o różnych działaniach, które sołtys organizuje, którym przewodzi. To mogą być jakieś zawody sportowe, to może być sprzątanie wsi. W ich trakcie ulega jakiemuś wypadkowi, łamie rękę, nogę i bywają z tego powodu kłopoty. Tu przez analogię chciałbym się odwołać do rozwiązania, które dotyczy wolontariuszy. W ustawie o działalności pożytku publicznego są odpowiednie zapisy i wolontariusz – pod odpowiednimi warunkami – podlega takiemu ubezpieczeniu i świadczeniom. Jest też taka działalność dość powszechna, która dotyczy sołtysów, tj. rozwożenie nakazów płatniczych. To jest powszechna działalność. No i zdarza się, że sołtys ulega wypadkowi, wpada pod samochód itd. Tu też były różne problemy, w związku z czym postulujemy, żeby w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej dokonać tego zapisu, że sołtysowi przysługuje podstawowe świadczenie zdrowotne ze środków publicznych.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#PrezesKrajowegoStowarzyszeniaSoltysowIreneuszNiewiarowski">I kwestia trzecia, bardzo głośna, śmiem powiedzieć, od 20 lat. Nie chcę wchodzić w intencję pierwszych pomysłodawców, ale można się domyślać, że była to kwestia zdobycia dodatkowych punktów, jeśli chodzi o zbliżające się wybory. Zostało to zgłoszone, nie podjęto procedowania, jednak postulat bardzo chwycił w środowisku. Ja wielokrotnie na różnego rodzaju spotkaniach, jakikolwiek by był temat tych spotkań, otrzymuję pytanie, czy to będzie, kiedy będzie itd. Po iluś latach pytania trochę osłabły, choć cały czas żywy był ten postulat. No i stosunkowo niedawno strażacy, którzy właśnie od nas, jeśli tak mogę powiedzieć, od środowiska sołeckiego ten postulat przejęli, otrzymali takie zapisy. Strażacy mają taki dodatek. W związku z tym ten postulat bardzo ożył w naszym środowisku i jest mocno stawiany. My proponujemy, aby za każdą kadencję, oczywiście po osiągnięciu wieku emerytalnego, sołtysowi należał się dodatek w wysokości 2,5% minimalnego wynagrodzenia, ale nie większy niż 10%, czyli 4 kadencje by mogły być uwzględnione. Może ktoś podnieść kwestię kosztów. W naszej ocenie nie są to takie duże koszty. Oczywiście nie ma dokładnych statystyk, ale jeśli się przyjmie, że w populacji żyje taki, a nie inny procent sołtysów, ludzi na emeryturze, to jak wyliczyliśmy, takich sołtysów w tej chwili mogłoby być 12–13 tysięcy, a nie jest powiedziane, że wszyscy o to wystąpią. W związku z tym te koszty wcale nie byłyby takie duże.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#PrezesKrajowegoStowarzyszeniaSoltysowIreneuszNiewiarowski">To jest w zasadzie postulat bardzo żywy, jeszcze raz to chcę podkreślić. Takie rozwiązania są oczekiwane w środowisku. Proszę komisję o uwzględnienie tych kwestii i poddanie procedowaniu, czyli zgłoszenie inicjatywy legislacyjnej. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Oczywiście chętnie, jako przewodniczący komisji, wziąłbym do siebie te dobre słowa pana senatora, że tak szybko procedujemy, ale chciałbym zapewnić, że nigdy nie ingerujemy w to, z jaką prędkością procujemy – tzn. tylko tak ingerujemy, że możemy przepracować albo więcej petycji, albo mniej – i ta petycja weszła pod obrady w 100% zgodnie z planem. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani poseł Skowrońska. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselKrystynaSkowronska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselKrystynaSkowronska">Ja przyszłam, Panie Przewodniczący, na dzisiejsze posiedzenie komisji petycji w Senacie i jestem pod dużym wrażeniem, że zgodnie z tym, jak wpływają określone petycje, państwo je rozpatrujecie. Taka sama petycja została skierowana do komisji petycji w Sejmie i ona jeszcze nie była rozpatrywana. Cieszę się, że państwo ten temat dzisiaj macie na posiedzeniu komisji.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PoselKrystynaSkowronska">Teraz o ratio legis takiego przedłożenia i prośba w imieniu stowarzyszenia sołtysów, z którymi, jak myślę, na pewno parlamentarzyści, posłowie i senatorowie, się spotykają, tj. o rozmawianie o tym, jak grupa społeczników pracująca na rzecz społeczności lokalnej, w tym przypadku grupa sołtysów… czy też że wsparcie ich w wykonywaniu obowiązków na rzecz społeczności lokalnej zależy od dobrowolności postanowienia samorządu gminnego. Myślę, że w tym zakresie pan senator Niewiarowski wskazał, iż w przypadku projektów, które przeszły przez Sejm, są obowiązującym źródłem prawa, mieliśmy do czynienia w przeszłości z bardzo długą dyskusją, m.in. projektów w sprawie dodatków za udział druhów ochotników ochotniczych straży pożarnych w akcjach ratowniczo-gaśniczych, tego, aby ekwiwalent za udział w tych akcjach mógł być realizowany czy wypłacany strażakom. Po drugie, w tym zakresie pan senator Niewiarowski wskazał również kolejne rozwiązania dotyczące wsparcia czy przysługujących praw, które są dzisiaj prawami dla druhów z ochotniczych straży pożarnych, tj. rozwiązania odnoszące się do ubezpieczenia, o które w tej petycji samorząd sołtysów wnosi, a także dodatków emerytalnych za udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PoselKrystynaSkowronska">Dobrze byłoby o tym rozmawiać w dalszym ciągu. Ja wierzę, że w Senacie takie zrozumienie to przedłożenie znajdzie, dlatego że chcielibyśmy, aby to wszystko było uregulowane prawnie, a nie zależało od dobrej woli poszczególnego samorządu. O roli sołtysa w pracach w środowisku… Po pierwsze, wskazaliśmy, że jest organizatorem szeregu przedsięwzięć, w tym m.in. opiniowania tzw. funduszu sołeckiego, który zrobiono w przeszłości i jest to wsparcie finansowe dla społeczności lokalnej na rzecz realizacji określonych przedsięwzięć. Po drugie, bardzo wiele rzeczy w społeczności zależy od aktywności rad sołeckich, którymi kierują sołtysi. Sądzę, że gdyby projekt i kontynuowanie prac nad tą petycją znalazły uznanie państwa senatorów, stowarzyszenie byłoby wdzięczne. Ja przyszłam dzisiaj na posiedzenie komisji senackiej, będę również na posiedzeniu sejmowej komisji petycji, tak aby ten projekt, pomimo że… To znaczy projekt jest słuszny, wykazane przez wnioskodawców ratio legis w tym zakresie na pewno jest czymś, co można uznać za przesłankę obiektywną.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#PoselKrystynaSkowronska">Panie Przewodniczący, Panie i Panowie Senatorowie, do waszych serc kieruję apel o kontynuowanie prac nad tą przedłożoną petycją.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani Poseł, bardzo dziękujemy za wkład w posiedzenie naszej komisji i na pewno będziemy na ten temat…</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Przepraszam bardzo, jest jeszcze przedstawiciel ministerstwa i za chwilę będę przekazywał… Przepraszam.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę o zabranie głosu w tej chwili przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Szanowni Państwo, witam państwa serdecznie. Nazywam się Katarzyna Witczak…</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak, teraz słychać.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Słychać mnie? Jesteśmy…</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ale prosimy mówić trochę głośniej, bo słychać, ale słabo.</u>
+          <u xml:id="u-17.4" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Dobrze, postaram się bliżej…</u>
+          <u xml:id="u-17.5" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Nazywam się Katarzyna Witczak. Reprezentuję ministerstwo rolnictwa.</u>
+          <u xml:id="u-17.6" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Bardzo dziękuję za to, że mogę dzisiaj z państwem pochylić się nad tematem tak bardzo ważnym jak kwestia dodatków dla sołtysów. Pozwolę sobie przedstawić ten temat z punktu widzenia systemu ubezpieczeń społecznych. Należy zauważyć, że system ubezpieczeń społecznych, w tym przede wszystkim powszechny system emerytalny, opiera się na zasadzie ekwiwalentności odprowadzonych składek i należnego świadczenia. Emerytury wypłacane z systemu powszechnego mają charakter indywidualny, a ich wysokość jest ustalana na postawie wkładu wniesionego w postaci składek. Tak więc im bardziej jako ubezpieczeni tworzymy dochody funduszu ubezpieczeń, w tym większym stopniu mamy prawo z nich korzystać w formie emerytury bądź też renty. Funkcjonujące w przeszłości w powszechnym systemie emerytalnym tzw. dodatki branżowe do emerytur i rent z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a przyznawane do 15 listopada 1991 r., były po tej dacie zniesione. Zniesienie prawa do tych dodatków wiązało się ze stopniowym przywracaniem systemowi emerytalnemu jego ubezpieczeniowego charakteru, o którym ostatecznie przesądziła w 1999 r. reforma systemu ubezpieczeń społecznych. Zatem w nowym systemie emerytalnym, określonym przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, źródłem finansowania świadczeń emerytalnych jest fundusz tworzony ze składek pracowników i pracodawców. Z systemu tego usunięto zaś większość elementów nieubezpieczeniowych i socjalnych, tak by powiązać wysokość przyszłego świadczenia z sumą składek odprowadzanych od przychodu ubezpieczonego w całym okresie jego aktywności. Zatem obecnie na gruncie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak również ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników są wypłacane jedynie 2 dodatki: dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek dla sierot zupełnych. Oba dodatki są świadczeniami o charakterze ubezpieczeniowym związanymi z ryzykami ubezpieczeniowymi w postaci niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji oraz utraty żywiciela. Wypłata tych dodatków ma miejsce w sytuacji spełnienia się wskazanych ryzyk oraz wiąże się z obowiązkiem opłacania składki ubezpieczeniowej.</u>
+          <u xml:id="u-17.7" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Pełnienie funkcji sołtysa nie mieści się w przewidzianych przez system ubezpieczeń społecznych kategoriach ryzyk ubezpieczeniowych, które obejmują przede wszystkim utratę możliwości osiągnięcia dochodów z pracy wskutek starości lub niezdolności do pracy spowodowanej stanem zdrowia. Zatem nie ma tu miejsca dla preferencji wysokości świadczeń dla wybranych grup ubezpieczeniowych, a przyznawanie nowych dodatków do emerytury doprowadziłoby do naruszenia reguły nietworzenia nowych uprawnień nieznajdujących pokrycia w składce na ubezpieczenie emerytalne. To nie znaczy, że nie jest możliwe ewentualnie wypracowanie, oczywiście w ramach możliwości budżetowych itd., optymalnych rozwiązań pozwalających na dodatkowe docenienie trudu akurat tej grupy społecznej, o której dzisiaj rozmawiamy, z tym że wydaje mi się, że te rozwiązania nie powinny się znajdować w systemie emerytalnym, ale raczej w regułach i pragmatykach zawodowych.</u>
+          <u xml:id="u-17.8" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">Podniesiony był też tutaj temat dodatków dla druhów ochotniczych straży pożarnych, ale proszę zwrócić uwagę na to, że prawo do tego świadczenia przysługuje mężczyźnie po sześćdziesiątym piątym, a kobiecie po sześćdziesiątym roku życia, lecz świadczenie wypłaca Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA, tak że to jest troszeczkę inaczej uregulowane.</u>
+          <u xml:id="u-17.9" who="#NaczelnikWydzialuZabezpieczeniaSpolecznegowDepartamencieOswiatyiPolitykiSpolecznejwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiKatarzynaWitczak">To z mojej strony kilka takich sugestii i uwag, które proponuję również uwzględnić w dalszych pracach nad tym zagadnieniem. Dziękuję serdecznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Teraz pan poseł Rząsa. Bardzo proszę, Panie Pośle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselMarekRzasa">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselMarekRzasa">Na początku chciałbym dołączyć do pana przewodniczącego i wszystkim paniom złożyć najserdeczniejsze życzenia z okazji dzisiejszego święta. Świat jest kobietą, jest dzięki temu piękny, radosny, ma piękniejszą twarz, powab, grację, klasę i za to paniom serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PoselMarekRzasa">Jestem posłem z Podkarpacia i na co dzień obserwuję pracę, czasami heroiczną, sołtysów. Oni są primum inter pares w społeczności wiejskiej, wykonują bardzo ciężką pracę. Mój pobyt dzisiaj tutaj w zasadzie ma tylko jeden cel: chcę prosić wysoki, dostojny Senat, aby nad tą petycją się pochylił i żebyśmy wspólnie spróbowali pomóc tym ludziom i przyjąć odpowiednie rozwiązania prawne. Chyba wszyscy jesteśmy świadomi tego, że czas nie pracuje na naszą korzyść, czasu mamy już niewiele, ale gdybyśmy połączyli siły senacko-sejmowe, to – jestem o tym przekonany – dla tej naprawdę niewielkiej grupy osób, ale o bardzo znaczącej roli pod względem społecznym, kulturowym, dla polskiej wsi, bylibyśmy w stanie rozwiązanie znaleźć. I o to bardzo serdecznie państwa proszę, o to apeluję. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję, Panie Pośle.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Po pańskim wystąpieniu widzę, że muszę popracować nad życzeniami dla kobiet.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy przedstawiciel KRUS chciałby zabrać głos? Mam bowiem wskazane, że jest gość z KRUS.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#GlownySpecjalistawBiurzeSwiadczenwCentraliKasyRolniczegoUbezpieczeniaSpolecznegoMalgorzataDabrowska">Dzień dobry. Małgorzata Dąbrowska. Nie, nie będziemy zabierać głosu.</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Rozumiem. Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-20.6" who="#GlownySpecjalistawBiurzeSwiadczenwCentraliKasyRolniczegoUbezpieczeniaSpolecznegoMalgorzataDabrowska">Dziękujemy.</u>
+          <u xml:id="u-20.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-20.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Mam zgłoszenie od pani senator Haliny Biedy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorHalinaBieda">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#SenatorHalinaBieda">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#SenatorHalinaBieda">Ja bym chciała postawić wniosek – ponieważ myślę, że wszystko już w tej kwestii zostało powiedziane, a to, co nie zostało powiedziane, to jak sądzę, podczas kontynuowania naszych prac uzupełnimy i się tego dowiemy – byśmy podjęli prace, pracowali nad tą petycją, wystąpili o opinie, jeśli nam takie będą potrzebne, i ewentualnie później przygotowali tę inicjatywę ustawodawczą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są jeszcze inne…</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, pan senator Zdrojewski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Skoro pan przewodniczący mnie przedstawiał jako samorządowca, to powinienem jako samorządowiec, ten były, także zabrać głos. Ja uważam, że inicjatywa rzeczywiście jest i cenna, i ważna. Ona nie jest żadną nowością. Muszę powiedzieć, że w jej przypadku minęło sporo czasu, a przede wszystkim mamy sporo rozmaitych dobrych doświadczeń, zwłaszcza co do tej grupy, o której w chwili obecnej mówimy. Ja bardzo doceniam to zaangażowanie, które jest oddolne. Ono jest najszybciej weryfikowalne, najszybciej sprawdzalne, ma najwyższą wrażliwość, także opiniotwórczą. Z tego też powodu uważam, że powinniśmy nad tym projektem pracować. O tym, jakie rozwiązania szczegółowe zapadłyby finalnie, nie możemy w tym momencie przesądzać, ale wydaje mi się, że kierunek w tej petycji jest właściwie określony. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów…</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ja w kontekście tego, co pan senator Zdrojewski powiedział… Pojawił się znak zapytania w wystąpieniu przedstawiciela ministerstwa rolnictwa, no ale to nie zamyka w żaden sposób drogi, ponieważ możemy kształtować rozwiązania dotyczące tej petycji w korelacji z tymi uwagami i na pewno w sprawie takiej pogłębionej analizy do ministerstwa się zgłosimy.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Padł wniosek.</u>
+          <u xml:id="u-24.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za rozpoczęciem prac nad tą petycją…</u>
+          <u xml:id="u-24.4" who="#SenatorRobertMamatow">Czyj to jest wniosek?</u>
+          <u xml:id="u-24.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pani senator Biedy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorRobertMamatow">Ale pani powiedziała, że najpierw chce o opinię…</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#Glosyzsali">Nie, nie.</u>
+          <u xml:id="u-25.2" who="#SenatorRobertMamatow">Ja tak słyszałem.</u>
+          <u xml:id="u-25.3" who="#Gloszsali">Nie, że chce rozpocząć prace i wystąpić…</u>
+          <u xml:id="u-25.4" who="#SenatorRobertMamatow">Okej.</u>
+          <u xml:id="u-25.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Żeby nie było…</u>
+          <u xml:id="u-25.6" who="#SenatorRobertMamatow">Jak rozpoczynamy pracę, to to jest jednoznaczne…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Żeby nie było wątpliwości, proszę, Pani Senator, o…</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Mikrofon nie działa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#SenatorHalinaBieda">Coś nie zadziałało. Powtórzę: składam wniosek o kontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#Gloszsali">O rozpoczęcie.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#SenatorHalinaBieda">Tak, o rozpoczęcie. Przepraszam.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jest wniosek.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są jakieś inne wnioski? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za rozpoczęciem prac nad tą petycją?</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#komentarz">11</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">8 senatorów na sali jest za, nikt nie jest przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Chciałbym państwu przekazać, iż komisja jednogłośnie zdecydowała o rozpoczęciu prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-28.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję wszystkim gościom…</u>
+          <u xml:id="u-28.7" who="#PoselKrystynaSkowronska">Dziękujemy. I dziękujemy za miłe przyjęcie na posiedzeniu komisji.</u>
+          <u xml:id="u-28.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję wszystkim gościom za wkład w dyskusję dotyczącą tej petycji.</u>
+          <u xml:id="u-28.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">I bardzo proszę, petycja trzecia w naszym dzisiejszym porządku obrad.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Dzień dobry. Marzena Krysiak, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Prezentowana petycja jest petycją indywidualną. Została wniesiona przez pana Sebastiana Adamowicza. Autor petycji proponuje zmianę ust. 2 w art. 29 Regulaminu Senatu. Przypomnę, że art. 29 Regulaminu Senatu stanowi, że pierwsze w kadencji posiedzenie Senatu zwołuje Prezydium w terminie określonym w konstytucji… przepraszam, zwołuje prezydent w terminie… Nie… Przepraszam, jeszcze raz: „Pierwsze w kadencji posiedzenie Senatu zwołuje prezydent w terminie określonym w konstytucji. Kancelaria Senatu zawiadamia senatorów o zarządzeniu prezydenta w tej sprawie”. Autor petycji proponuje, aby wyraz „zarządzeniu” zastąpić wyrazem „postanowieniu” i nadać przepisowi następujące brzmienie: „Kancelaria Senatu zawiadamia senatorów o postanowieniu prezydenta w tej sprawie”. W uzasadnieniu wnoszący petycję podnosi, że prezydent zwołuje pierwsze w kadencji posiedzenie nowo wybranych Sejmu i Senatu, wydając akt postanowienia. Zaproponowana zmiana ma na celu uporządkowanie systemu prawa.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMarzenaKrysiak">Analizując przedstawiony w petycji postulat, należy podkreślić, że zgodnie z art. 142 ust. 2 ustawy zasadniczej głowa państwa wydaje postanowienia w zakresie realizacji swoich pozostałych kompetencji i są to władcze rozstrzygnięcia o charakterze jednostkowym regulujące daną sprawę w sposób ostateczny. W tym miejscu trzeba wskazać kilka postanowień głowy państwa w sprawach np. zmiany składu Rady Ministrów czy też wydania zgody na pobyt komponentu sił zbrojnych różnych państw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także zwołania pierwszego posiedzenia Senatu w kolejnych kadencjach. Istotne jest, że w doktrynie podnosi się, że samo użycie w konstytucji lub w ustawie upoważniającej sformułowań „prezydent zarządza”, tak jak jest to w art. 98 ust. 2 ustawy zasadniczej czy w art. 136 ustawy zasadniczej, lub „prezydent ma prawo zarządzić”, jak stanowi art. 125 ust. 2 konstytucji, nie oznacza, że odpowiedni akt urzędowy głowy państwa musi mieć formę zarządzenia. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Teraz, ponieważ jest do tego punktu przedstawiciel Biura Legislacyjnego…</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#GlownyEkspertwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMarekJarentowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#GlownyEkspertwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMarekJarentowski">My, podobnie jak w poprzednio przedstawionej konkluzji, uważamy, że to określenie „zarządza” jest użyte w rozumieniu czasownikowym, czynnościowym. W wielu uchwałach czy we wszystkich uchwałach Rady Ministrów lub rozporządzeniach Rady Ministrów na początku jest napisane: Rada Ministrów zarządza, co następuje, niemniej akt ten nosi właściwą nazwę rozporządzenia czy uchwały. I tak samo jest w tym przypadku. Prezydent – nie ma wątpliwości – wydaje w tej sprawie postanowienia, a więc ten przepis nie budzi wątpliwości. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są zgłoszeni jacyś goście do tej petycji? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zgłaszała się pani senator Bieda… przepraszam bardzo, pani senator Matecka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#SenatorEwaMatecka">W związku z argumentacją, jaka padła ze strony zarówno Biura Legislacyjnego, jak i biura analiz, proponuję, abyśmy przekazali tę inicjatywę do senackiej komisji regulaminowej i na tym zakończyli pracę nad tą petycją.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czyli, inaczej mówiąc, wniosek jest następujący: nie podejmujemy pracy nad tą petycją, a te wnioski przekazujemy do rozważenia komisji do spraw regulaminowych.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są jakieś inne wnioski w tej sprawie? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zarządzam głosowanie nad wnioskiem pani senator.</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#komentarz">10</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">8 senatorów na sali jest za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-34.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękujemy, Panie Mecenasie.</u>
+          <u xml:id="u-34.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie zapadła pozytywna decyzja dotycząca wniosku pani senator.</u>
+          <u xml:id="u-34.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-34.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W takim razie proszę, następna petycja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Raz jeszcze Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jest to petycja indywidualna osoby fizycznej. Jej celem jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w celu uchylenia wszystkich warunków przyznania emerytury za pracę w szkodliwych warunkach oprócz wymogu przepracowania minimum 15 lat w tych warunkach. Autor petycji wskazał, że przepracował ponad 20 lat w warunkach szkodliwych na stanowisku zalewacza form. W tym czasie zakład pracy, dla którego świadczył pracę, wpłacał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiednio zwiększone składki. W momencie rozpoczęcia pracy przez petytora przepisy umożliwiały przejście na wcześniejszą emeryturę po przepracowaniu 15 lat w warunkach szkodliwych. Obecnie, po przepracowaniu 20 lat w tych warunkach, autor petycji nie może przejść na wcześniejszą emeryturę, ponieważ teraz powinien mieć minimum 25-letni ogólny staż pracy i praca powinna trwać po 2008 r.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jeżeli chodzi o stan prawny, to ustawa o emeryturach pomostowych w art. 4 wskazuje, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: urodził się po 31 grudnia 1948 r.; ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat; osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn; ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn; przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i po 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jeżeli chodzi o omawiany temat, to orzecznictwo sądów również jest dość obszerne. Np. Sąd Najwyższy w wyroku z 14 października 2020 r. wskazał, że osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową, która nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy szczególnej według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do tej emerytury, ale tylko wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu obecnie obowiązujących przepisów. Ustawa emerytalna z 1998 r. przewiduje tak naprawdę tylko jeden rodzaj wieku emerytalnego, tj. powszechny wiek emerytalny. To prawo do emerytury w niższym wieku zachowano dla pracowników urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W odniesieniu do osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. przepis nie ma już zastosowania. Mężczyźni urodzeni w 1948 r. mogli przechodzić na emeryturę w niższym wieku emerytalnym do końca 2013 r., a kobiety – do 2008 r. Wymogi zawarte w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych istnieją od momentu wejścia w życie tej ustawy. Pani dr Magdalena Szczepańska w opinii zleconej przez Biuro Analiz Sejmowych dotyczącej rządowego projektu ustawy o emeryturach pomostowych – to był druk sejmowy nr 1070 z 2008 r. – wskazała, że wprowadzenie instytucji emerytur pomostowych to element reformy systemu emerytalnego wprowadzonej w 1999 r., która zakładała stopniową likwidację możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Temu założeniu przyświecał cel odciążenia systemu emerytalnego i w konsekwencji zmniejszenia niepłaconych kosztów pracy, ponieważ nieopłacanie dodatkowych składek za wcześniejsze uprawnienia emerytalne zwiększało dług systemu emerytalnego. Ustawodawca przewidział, że emerytury pomostowe będą miały charakter przejściowy i wygasający.</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">W raporcie Rady i Komisji Europejskiej pod nazwą „W kierunku zwiększenia partycypacji w rynku pracy i promocji aktywnego starzenia się” z marca 2001 r. zalecono, aby kraje członkowskie Unii Europejskiej promowały politykę mającą na celu: zniesienie programu wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, ustalania bardziej elastycznych godzin pracy oraz zwiększenia dostępu do szkolenia ustawicznego.</u>
+          <u xml:id="u-35.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Na koniec chciałabym wskazać, że w kwietniu 2022 r. zmieniły się zasady przyznawania emerytury pomostowej z korzyścią dla wielu osób. Przed tą datą wcześniejsza emerytura przysługiwała jedynie po rozwiązaniu stosunku pracy. Obecnie istnieje możliwość ubiegania się o wcześniejszą emeryturę również wtedy, gdy osoba nie rozwiązała stosunku pracy przed złożeniem wniosku. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jest przedstawiciel ZUS. Czy przedstawiciel ZUS chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#KoordynatordosprawLegislacjiorazInicjowaniaRozwiazanPrawnychwObszarzeSwiadczenDlugoterminowychwDepartamencieSwiadczenEmerytalnoRentowychwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychDariuszNoszczak">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie! Dariusz Noszczak, Zakład Ubezpieczeń Społecznych…</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dzień dobry. Mam prośbę. Ponieważ mieliśmy dosyć wyczerpującą opinię podczas przedstawiania tej petycji, również pod kątem pewnych uwarunkowań, o których ZUS też pewnie będzie mówił, bardzo bym prosił o krótką wypowiedź, a później rekomendację dla komisji. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#KoordynatordosprawLegislacjiorazInicjowaniaRozwiazanPrawnychwObszarzeSwiadczenDlugoterminowychwDepartamencieSwiadczenEmerytalnoRentowychwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychDariuszNoszczak">Jako przedstawiciel Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie będę zajmował stanowiska w zakresie zasadności bądź niezasadności tej petycji. Chciałbym tylko zauważyć, że ustanowienie w systemie emerytalnym możliwości przechodzenia na wcześniejsza emeryturę, jak również na emeryturę pomostową, jest wyjątkiem od zasady przechodzenia na emeryturę w wieku powszechnym. Ustawodawca ustanowił w określonych regulacjach warunki przejścia na te świadczenia, które są ściśle określone i w pewnym zakresie mają charakter wygaszający. W związku z tym poprzestanie na warunku wyłącznie stażu pracy w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze bez pozostałych warunków przejścia na tę emeryturę, czyli posiadania np. ogólnego stażu pracy czy pracy w szczególnych warunkach przed określoną datą lub po określonej dacie, stanowiłoby złamanie tej zasady wyjątkowości.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#KoordynatordosprawLegislacjiorazInicjowaniaRozwiazanPrawnychwObszarzeSwiadczenDlugoterminowychwDepartamencieSwiadczenEmerytalnoRentowychwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychDariuszNoszczak">Tylko tyle chciałem dodać. Oczywiście jeśli chodzi o ocenę zasadności, zakład nie będzie zajmował stanowiska. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo. Niemniej pana wywód jest dosyć jasny dla nas.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos?</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, pan senator Zdrojewski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Trwa w chwili obecnej dosyć ożywiona dyskusja dotycząca systemu emerytalnego, jego niewydolności perspektywicznej, jak również zakłócenia rozmaitymi decyzjami, decyzjami obocznymi samego systemu. Wydaje mi się, że osoba zwracająca się do nas z propozycją podjęcia tematu pracowała w szczególnych warunkach, bo pracowała w szczególnie trudnych, uciążliwych, jak rozumiem, okolicznościach. Jednak tego typu inicjatywa niestety zmierza do złamania zasady poprzez uczynienie nowego wyjątku, który miałby być wyjątkiem systemowym. Wydaje mi się, że w tej materii nie powinniśmy podejmować tej inicjatywy, dlatego że, generalnie rzecz biorąc, nowelizacje ustaw, które związane są z całym systemem emerytalnym, muszą mieć charakter kompleksowy. Im więcej wyjątków, które naruszają pewną logikę tego systemu, tym ten system będzie bardziej wadliwy, mniej szczelny, mniej logiczny. Jednak jedno chciałbym na koniec powiedzieć: tego typu osoby powinny być w jakimś sensie wyróżniane, ale w sposób systemowy, a nie szczególny. Dlatego też uważam, że nie powinniśmy podejmować inicjatywy w tej materii, choć jednocześnie oddać pewien honor osobom, które rzeczywiście przepracowały sporo lat w warunkach niezwykle uciążliwych. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są jeszcze jakieś inne głosy?</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Skoro nie, to w świetle tego, co usłyszeliśmy, stawiam wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
+          <u xml:id="u-40.4" who="#komentarz">11</u>
+          <u xml:id="u-40.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy na sali wypowiedzieli się za wnioskiem, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-40.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę o zamknięcie głosowania zdalnego.</u>
+          <u xml:id="u-40.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie komisja zdecydowała o niekontynuowaniu prac nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-40.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę, następna petycja.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Robert Michał Stawicki, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji. Dzień dobry państwu. Przede wszystkim wszystkiego dobrego dla pań.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#Glosyzsali">Dziękujemy.</u>
+          <u xml:id="u-41.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-41.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Jest to petycja indywidualna pana Eugeniusza Szymali, który wnosi o zmianę ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez dodanie nowego art. 74a, w którym będzie zobowiązanie organu rentowego do informowania osób uprawnionych do renty lub emerytury o posiadanym przez zmarłego subkoncie – II filar – oraz o możliwości wypłaty osobom uprawnionym środków w trybie określonym przez ustawę o funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. W opinii wnoszącego petycję organy ZUS jak do tej pory nie mają obowiązku uprzedniego informowania osoby otrzymującej emeryturę lub rentę, a w przypadku jej śmierci także osób będących jej spadkobiercami, o środkach finansowych zgromadzonych na subkoncie tej osoby w ZUS oraz o możliwości wypłat zgromadzonych przez zmarłego środków pieniężnych. Zdaniem autora petycji taki stan stwarza sytuację, w której nie wszystkie te osoby z różnych powodów są świadome, że istnieje takie konto i że pieniądze tam zgromadzone należą do osoby uprawnionej oraz że po jej śmierci będą należeć do spadkobierców tej osoby. Dlatego w opinii autora petycji wnioskowana zmiana ustawy przyczyni się do pełnej transparentności w relacjach ZUS – obywatel oraz tym samym do wzmocnienia państwa prawa.</u>
+          <u xml:id="u-41.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Subkonta ZUS funkcjonują od maja 2011 r. Powstały one w konsekwencji obniżenia składki przekazywanej do OFE. Prowadzone są dla osób, które były członkami otwartych funduszy emerytalnych, OFE, a także osób, które po 31 stycznia 2014 r. nie zdecydowały się na zawarcie umowy z OFE. Procedura pozyskania środków finansowych z subkonta zmarłej osoby przez osoby do tego uprawnione jest następująca. Po śmierci osoby ZUS automatycznie nie zwraca tych środków osobom uprawnionym czy też spadkobiercom tej osoby. Inicjatywa w sprawie podjęcia środków z subkonta ZUS należy do spadkobierców. Jeśli nie podejmą oni żadnych działań, część środków zalega na kontach ZUS i nie jest w ogóle wypłacana. ZUS, choć posiada informację o śmierci ubezpieczonego, nie dokonuje takiej wypłaty z urzędu, jeśli spadkobierca nie złoży odpowiedniego wniosku. Osoba uprawniona powinna zgłosić się do swojej placówki ZUS, by ustalić, czy osoba zmarła miała subkonto.</u>
+          <u xml:id="u-41.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Ważna jest jeszcze taka informacja, że wypłata środków zgromadzonych na subkoncie ZUS podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych w wysokości 19%. Do jego pobrania obowiązany jest jako płatnik ZUS, który potrąca go od przekazywanych środków, a na konto osoby uprawnionej wpływa kwota pomniejszona o ten podatek.</u>
+          <u xml:id="u-41.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuRobertStawicki">Kwestię środków należałoby uregulować, podobnie, jak proponuje się w omawianej petycji, poprzez ustawowe zobowiązanie ZUS do informowania osób uprawnionych o możliwości odebrania środków zgromadzonych na subkoncie tej osoby. Ponadto ZUS, aby wypełnić to zobowiązanie, musiałby ustalić krąg osób uprawnionych, spadkobierców, np. mając dostęp do danych Rejestru Spadkowego. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy przedstawiciel ZUS chciałby zabrać głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Witam.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Ewa Kosowska, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń i Składek.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Ja tak króciutko, jeśli pan przewodniczący i Wysoka Komisja pozwolą. Przy podziale i wypłacie środków z subkonta są takie 2 filary: do momentu nabycia praw emerytalnych i po nabyciu praw emerytalnych. Przed nabyciem praw emerytalnych fakt wypłaty środków z subkonta po zgonie osoby ubezpieczonej determinują tak naprawdę 2 okoliczności. W przypadku członków OFE, czyli osób, które mają rachunki w otwartych funduszach emerytalnych, do zakładu wpływa odpowiednie zawiadomienie o podziale środków z subkonta. Musimy pamiętać o tym, że członek OFE może na podstawie przepisów o funduszach emerytalnych złożyć w odpowiednim OFE oświadczenie, w którym wskaże osoby uprawnione do wypłaty środków po jego śmierci. Zatem jeżeli chodzi o członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym, proces rozpoczyna się właśnie tam. Jeżeli dana osoba posiada tylko subkonto i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, to wówczas proces wypłaty odbywa się już tylko w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. A więc jeżeli mamy do czynienia z członkostwem w otwartym funduszu emerytalnym, wniosek o wypłatę środków musi wpłynąć do otwartego funduszu emerytalnego, który następnie przekazuje do nas informację, komu i w jakich częściach należy wypłacić środki z subkonta. Gdy mamy do czynienia z osobami posiadającymi tylko członkostwo w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, gdy nie mają one rachunków w otwartym funduszu emerytalnym, Szanowni Państwo, wypłata z subkonta dokonywana jest na podstawie wniosku złożonego do ZUS przez uprawnioną osobę. Zakład jest zobowiązany wysłać do danej osoby, właściciela subkonta, prośbę o to, aby wskazała ona osoby uprawnione do wypłaty w razie swojej śmierci. Właściciel powinien także przesłać nam informację o tym, czy pozostaje w stosunku małżeńskim, czy też nie. Szanowni Państwo, chcę tutaj z całą mocą podkreślić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, pomimo faktu, iż przepisy ustawy nie nakładają na nas takiego obowiązku, informuje osoby ubezpieczone o kwestii otrzymania środków zgromadzonych na subkoncie. Mówię oczywiście o tych osobach, które wskazane są właśnie w oświadczeniu osoby, która jest właścicielem subkonta.</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Drugi filar, o którym mówiłam, dotyczy osoby, która już ma uprawnienia do emerytury docelowej. W tym przypadku mówimy o wypłacie gwarantowanej. Szanowni Państwo, osoba, która posiada już uprawnienia do emerytury docelowej, jest przez nas informowana, że może wskazać osoby upoważnione do wypłaty środków z subkonta po swojej śmierci, jeżeli ta śmierć zaistnieje w ciągu 36 miesięcy od momentu pobrania pierwszego świadczenia. Jeżeli ten zgon nastąpił właśnie w tym czasie, w ciągu 3 lat określonych przez ustawę, a właściciel złożył taką dyspozycję w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, u nas systemowo generowane jest pismo do takiej osoby, w którym mówimy: złóż wniosek, należą ci się środki. Chcę też powiedzieć, Szanowni Państwo, że na naszej stronie są stosowne informacje. W zakładce „Baza wiedzy” informujemy szczegółowo o dziedziczeniu, pokazujemy, jakie formularze należy złożyć. No, musimy znać numer rachunku czy też adres, na jaki powinniśmy to wysłać.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Chcę też zaznaczyć, że… Bo w prasie dosyć dużo pisano o tym, że nie prowadzimy kampanii informacyjnych. Nic bardziej mylnego. Bardzo często korzystamy z kampanii informacyjnych w mediach, w mediach szeroko dostępnych, i informujemy o dziedziczeniu, właśnie o tym, że nie trzeba korzystać z usług firm, pośredników, że wystarczy przyjść i złożyć wniosek, że komunikacja z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych przebiega płynnie.</u>
+          <u xml:id="u-43.6" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Na zakończenie chcę jeszcze raz podkreślić, że jeżeli chodzi o strumienie wypłat, to są 2 takie strumienie. Pierwszym jest organ rentowy, zakład – w okresie przed nabyciem prawa do świadczenia emerytalnego czy też wypłaty gwarantowanej – ale strumień wypłaty generują też otwarte fundusze emerytalne. A więc nie chodzi tylko o organ rentowy.</u>
+          <u xml:id="u-43.7" who="#DyrektorDepartamentuUbezpieczeniSkladekwCentraliZakladuUbezpieczenSpolecznychEwaKosowska">Szanowny Panie Przewodniczący, bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję za te wyjaśnienia.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy ktoś z gości chciałby zabrać głos na ten temat? Nie, nikt z państwa się nie zgłasza.</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ale zgłaszał się pan senator Zdrojewski. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Tak, bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Ja nie lekceważyłbym tego głosu, tej petycji, przede wszystkim dlatego, że jednak w działalności ZUS pojawiają się pewne luki, luki o charakterze informacyjnym. Ale chcę też podkreślić to, co ZUS zrobił w ciągu ostatnich kilkunastu lat, jeżeli chodzi o system informacji na swojej stronie. On rzeczywiście jest bardzo zaawansowany, dość dobry. Każdy, kto się w miarę sprawnie porusza się po systemach informacyjnych, z pewnością sobie z nim poradzi. Generalnie rzecz biorąc, możemy powiedzieć, że strona ubezpieczonego zawiera bardzo, bardzo wiele elementów. To wystarczy, o ile ubezpieczony sam czegoś nie zaniedba.</u>
+          <u xml:id="u-45.2" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Pani dyrektor Ewa Kosowska słusznie zwróciła uwagę, że jeżeli chodzi o OFE, nie mamy tego problemu, bo w samym dokumencie wskazuje się ewentualnie osobę do dziedziczenia. W tej materii występuje automatyzm. Ale jeżeli chodzi o petycję, to ona ma troszkę inny charakter, bo zwraca uwagę na pewną lukę, która w tej materii bez wątpienia występuje. Zdarzają się przypadki, że ktoś, krótko mówiąc, umiera, a ta informacja nie dociera do tego, kto jest ewentualnym spadkobiercą.</u>
+          <u xml:id="u-45.3" who="#SenatorBogdanZdrojewski">Z tego też powodu ja nie podejmowałbym dzisiaj decyzji o zamknięciu tej sprawy lub jej otwarciu, czyli rozpoczęciu pracy, ale skierowałbym samą petycję do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy do pani minister, przede wszystkim po to, aby odniesiono się do tego szczegółowego problemu, który w tej petycji został nieco zamazany przez ogólniejszą uwagę. Dopiero wówczas moglibyśmy zadecydować, czy należy podjąć inicjatywę w tej drobnej sprawie, czy też, krótko mówiąc, zakończyć jej bieg. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Inaczej mówiąc, wniosek brzmi tak: zawieszamy w tej chwili prace nad tą petycją i kierujemy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pismo w tym zakresie, tak jak zostało to sformułowane przez pana senatora. Chodzi o mechanizm dotyczący tych szczególnych przypadków, o których mówiliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-46.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są jakieś inne wnioski w tym zakresie? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-46.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Nad tym nie musimy głosować. W związku z tym będziemy dalej postępować zgodnie z tym, co powiedzieliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-46.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Przechodzimy do następnego punktu. Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-47.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Jest to petycja indywidualna, wniesiona przez osobę fizyczną. Ma ona na celu podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, w celu rozszerzenia uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego na osoby niepełnosprawne z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, bez ograniczeń ze względu na wiek powstania niepełnosprawności.</u>
+          <u xml:id="u-47.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Autorka petycji uważa, że obowiązujący art. 16 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest krzywdzący dla osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym, gdyż dzieli osoby niepełnosprawne ze względu na wiek powstania niepełnosprawności. Obywatele powinni być traktowani równo i sprawiedliwie, o czym stanowi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
+          <u xml:id="u-47.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych stanowi, że zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej szesnastego roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, i osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje również osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej szesnastego roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność ta powstała do ukończenia dwudziestego pierwszego roku życia. Obecnie zasiłek przysługuje w wysokości ponad 215 zł miesięcznie.</u>
+          <u xml:id="u-47.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">W 2020 r., według danych z 2020 r., zasiłki pielęgnacyjne wypłacano średnio dla 906 tysięcy osób. W strukturze zasiłków pielęgnacyjnych najwyższy udział, bo prawie 74%, miały zasiłki wypłacane niepełnosprawnym w wieku od 16 do 74 lat. Z kolei zasiłki dla niepełnosprawnych dzieci w wieku poniżej 16 lat stanowiły 24%, a dla osób, które ukończyły 75 lat – nieco ponad 2%.</u>
+          <u xml:id="u-47.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">W omawianym zakresie istnieje również szeroko zakrojone orzecznictwo. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 14 grudnia 2021 r. wskazał wprost, że użyty przez ustawodawcę zwrot „zasiłek przysługuje” świadczy bezspornie, że decyzje administracyjne podejmowane na podstawie art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych mają charakter związany, a co za tym idzie, przyznanie regulowanego w nim zasiłku pielęgnacyjnego jest możliwe wyłącznie po spełnieniu przez stronę ubiegającą się o to świadczenie warunków określonych ustawą. W obecnym stanie prawnym zasiłek pielęgnacyjny przysługuje osobie w wieku powyżej szesnastego roku życia, legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 lat, o czym przypomniał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 18 stycznia 2018 r.</u>
+          <u xml:id="u-47.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuGabrielaKopania">Tak jak wspomniałam, zasiłek pielęgnacyjny wynosi obecnie 215 zł 84 gr, jego wartość nie zmieniła się od 2019 r. Co 3 lata kwota zasiłku podlega weryfikacji, co nie oznacza, że musi on zostać podniesiony. Prognozuje się, że najbliższe podwyższenie tego zasiłku nastąpi w 2024 r. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy w przypadku tego punktu są goście, którzy chcieliby zabrać głos?</u>
+          <u xml:id="u-48.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">Agnieszka Jarzębska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.</u>
+          <u xml:id="u-49.2" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">Materia będąca przedmiotem petycji jest też często przedmiotem skarg i petycji kierowanych do rzecznika praw obywatelskich. Uzależnienie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego osób dysponujących orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności od powstania niepełnosprawności w wieku do ukończenia dwudziestego pierwszego roku życia jest postrzegane jako krzywdzące. Wnioskodawcy podnoszą zarzut nierównego traktowania w obrębie tej samej grupy ze względu na datę powstania niepełnosprawności.</u>
+          <u xml:id="u-49.3" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">W ocenie rzecznika kierunek postulowanych w petycji zmian w ustawie o świadczeniach rodzinnych nie budzi wątpliwości z punktu widzenia ochrony praw osób z niepełnosprawnościami. Rzecznik dostrzega jednak niewystarczający zakres postulowanych zmian. Petycja dotyczy bowiem rozszerzenia uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego o grupę osób z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności powstałej po dwudziestym pierwszym roku życia w sytuacji, gdy orzeczenie wydano na stałe i wskazano na konieczność wsparcia środowiskowego. Nie obejmuje więc swym zakresem wszystkich osób dysponujących orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, których niepełnosprawność powstała przed dwudziestym pierwszym rokiem życia, co sprawia, że sygnalizowany rzecznikowi systemowy problem dostępu tej grupy osób do zasiłku pielęgnacyjnego, tj. problem różnicowania ze względu na datę powstania niepełnosprawności, nie byłby w pełni wyeliminowany. Treść ustawy o świadczeniach rodzinnych w opinii rzecznika nie daje odpowiedzi na pytanie, jakimi racjonalnymi przesłankami kierował się ustawodawca, wprowadzając omawiane zróżnicowanie w dostępie do zasiłku pielęgnacyjnego osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w konsekwencji wyłączając w całości prawo do tego zasiłku dla osób z orzeczeniem o stopniu umiarkowanym, których niepełnosprawność powstała po dwudziestym pierwszym roku życia.</u>
+          <u xml:id="u-49.4" who="#GlownySpecjalistawZespolePrawaPracyiZabezpieczeniaSpolecznegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAgnieszkaJarzebska">Dodatkowo chcę przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 21 października 2014 r. w sprawie K 38/13, dotyczącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego określonego w art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, rozstrzygnął, iż zróżnicowanie prawa do tego świadczenia ze względu na datę powstania niepełnosprawności jest niezgodne z przepisami konstytucji. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-50.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Nie ma tutaj niestety – a zapraszaliśmy – przedstawicieli ministerstwa rodziny. Wydaje mi się, że aby tutaj cokolwiek zrobić, aby ruszyć dalej, powinniśmy mieć ich opinię, więc ja szybko zaproponuję państwu senatorom, żebyśmy zawiesili prace do czasu uzyskania odpowiedzi z ministerstwa rodziny.</u>
+          <u xml:id="u-50.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy jest zgoda? Dziękuję serdecznie, w ten sposób postąpimy.</u>
+          <u xml:id="u-50.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">I przechodzimy do rozpatrzenia petycji, która jest w punkcie następnym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
+          <u xml:id="u-51.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Jest to petycja wniesiona przez pana senatora Zbigniewa Cichonia. W zasadzie są to 2 petycje, ale dotyczą one 1 przepisu, 1 artykułu z kodeksu postępowania cywilnego, więc zostaną rozpatrzone łącznie. Petycja dotyczy właśnie zmiany ustawy – Kodeks postępowania cywilnego poprzez zmianę art. 394 §1 i 2 oraz uchylenie art. 394¹a. Ma to na celu usprawnienie procedury cywilnej oraz zapewnienie efektywnej realizacji prawa stron do rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy.</u>
+          <u xml:id="u-51.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">W pierwszym postulacie, a w zasadzie w pierwszej petycji, autor podnosi, że nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która dokonała się 7 listopada 2019 r., zmieniła art. 394 §2. W tym zakresie zmieniono procedurę zaskarżeń postanowień wydanych przez sąd. Zmiana ta, zamiast usprawnić proces cywilny, stanowczo go wydłużyła. I na czym ta zmiana polegała? Dla strony składającej zażalenie wprowadzono obowiązek dokonania 2 czynności zamiast 1, jak było właśnie w poprzednim stanie prawnym. Obecnie należy złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia postanowienia, a dopiero potem, właśnie po jego otrzymaniu, należy złożyć zażalenie. Przed 7 listopada 2019 r., w poprzednim stanie prawnym, wystarczyło tylko złożyć zażalenie, nie trzeba było składać wniosku o uzasadnienie. Pan senator proponuje tutaj, właśnie w §2, powrót do poprzedniego stanu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-51.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Jeżeli chodzi o drugi postulat, to dotyczy on zmiany art. 394 §1 oraz usunięcia art. 394¹a. Podobnie jak w przypadku pierwszej proponowanej zmiany, przepisy te zostały znowelizowane ustawą z 7 listopada 2019 r. No, w zasadzie art. 394 §1 został znowelizowany, a ten drugi przepis został dodany jako nowy. Nowelizacja ta sprowadzała się do tego, że zmieniony został zakres właściwości rzeczowej sądu rozpoznającego niektóre zażalenia. Są to właśnie zażalenia na postanowienia o odmowie zwolnienia z kosztów sądowych, na cofnięcie takiego zwolnienia czy też na ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Dokładniej rzecz ujmując, nowelizacja wprowadziła tzw. instytucję zażalenia poziomego, tzn. zażalenia rozpatrywanego przez ten sam sąd, tylko w innym składzie. Ta zmiana również miała na celu usprawnienie i przyspieszenie pracy sądów w sprawach wypadkowych, tak aby nie przekazywać właśnie… Miało to na celu nietracenie czasu. Chodziło o to, aby nie przekazywać sprawy do drugiej instancji, nie czekać na rozpatrzenie jej przez sąd drugiej instancji.</u>
+          <u xml:id="u-51.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Pan senator jednak podnosi, że sprawy, które mieszczą się w zakresie właśnie tych zażaleń, to sprawy niezwykle ważne, mające wielką wagę dla stron postępowania. Właśnie ze względu na tę wagę przekazanie zażalenia do rozpoznania przez ten sam sąd nie stanowi środka, który efektywnie chroniłby stronę. Tu potrzebne jest realne rozpoznanie sprawy przez drugą instancję. Taki obowiązek wynika właśnie z przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz europejskiej konwencji praw człowieka.</u>
+          <u xml:id="u-51.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">Więcej powie może pan senator. Wiem, że jest obecny zdalnie. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-51.7" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuMaciejKowalski">(Autor Petycji Zbigniew Cichoń: Dzień dobry.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-52.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Chętnie wysłuchamy pana senatora, zwłaszcza że w latach 2015–2019, jeśli dobrze pamiętam, był jeszcze z nami. Bardzo prosimy, Panie Senatorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#AutorPetycjiZbigniewCichon">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#AutorPetycjiZbigniewCichon">Dziękuję bardzo za zaproszenie i udzielenie głosu. Zacznę od tego, że chciałbym wszystkim paniom złożyć najlepsze życzenia. Życzę, ażeby czuły się szczęśliwe.</u>
+          <u xml:id="u-53.2" who="#AutorPetycjiZbigniewCichon">Proszę państwa, ja ten wniosek oczywiście popieram. On wynika z praktyki, to praktyka doprowadziła mnie do sformułowania go. Rzeczywiście niefortunne były te zmiany, mimo że zamiar był bardzo szlachetny. Miało to przyspieszyć postępowania, natomiast w rzeczywistości w tym pierwszym przypadku – chodzi o te systemy składania zażaleń – postępowania się wydłużyły. Proszę zważyć, że adwokat zamiast 1 czynności, tak jak to było przez dziesiątki lat w poprzednich systemach procedury cywilnej… My, ja i pan mecenas, pan przewodniczący, pamiętamy te czasy, kiedy kodeks z 1964 r. obowiązywał. Pamiętamy, że do 2015 r. był taki system, że adwokat czy ktokolwiek inny składał zażalenie, no i to była jedyna czynność, jaka była potrzebna, żeby to zażalenie było rozpoznane. A w tej chwili jest wymóg, żeby najpierw złożyć wniosek o doręczenie uzasadnienia i opłacić go, a opłata wynosi 100 zł. Nie wiem zresztą, czy cel fiskalny nie był brany pod uwagę przy wprowadzaniu tego niefortunnego nowego rozwiązania, które krytykuję. Dopiero jak sąd otrzyma ten wniosek, sporządza się uzasadnienie, a to też troszeczkę trwa. Od tego momentu, w którym otrzyma je osoba, która żądała owego uzasadnienia, ma ona tydzień na złożenie zażalenia. Tak że cała procedura bardzo znacząco się wydłuża. Poprzednio odbywało się to bardzo szybko. Zresztą bardzo często prowadziło to do tego, że… Nawiasem mówiąc, w tej chwili też jest jeszcze taka możliwość. Otóż sąd, który się zorientował, że popełnił pomyłkę, mógł we własnym zakresie swoje postanowienie uchylić i to był koniec zabiegów wokół tego niefortunnego postanowienia, które zostało zaskarżone. To jest pierwsza kwestia.</u>
+          <u xml:id="u-53.3" who="#AutorPetycjiZbigniewCichon">Z kolei druga kwestia, dotycząca owych spraw związanych… W tej chwili, przepraszam, nie pamiętam dokładnie, bo ja wiele tych wniosków składałem. Ten drugi wniosek dotyczył kwestii… aha, właśnie tychże składów sędziowskich. Proszę państwa, wprowadzenie tzw. poziomego rozstrzygania środków odwoławczych, czyli rozstrzygania ich przez sąd tej samej instancji, tyle że w innym składzie, też jest niefortunne. Proszę sobie wyobrazić taką sytuację, że postanowienie wydał sędzia, który jest przewodniczącym wydziału. To postanowienie zostało zaskarżone, ale zamiast trafić, tak jak było do tej pory, do sądu drugiej instancji, który jednak składa się z sędziów – przynajmniej tak zakładamy – bardziej doświadczonych, mających lepsze rozeznanie, bardzo często mających za sobą dłuższe orzekanie, trafia do sędziów tego samego sądu, bardzo często sędziów zwyczajnych, szeregowych. I jeżeli taki sędzia otrzyma do rozpoznania zażalenie na postanowienie, które wydał przewodniczący czy przewodnicząca… No, zdajemy sobie sprawę z tego, w jak niezręcznej będzie on sytuacji, choćby pod względem psychologicznym. Nie mówię już o tym, że dla stron nie jest to sąd niezawisły i bezstronny w rozumieniu art. 6 europejskiej konwencji praw człowieka. Chociażby nawet po to, żeby uniknąć tego typu zarzutów przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu – bo one wcześniej czy później się pojawią – my tę instytucję tzw. poziomego środka odwoławczego czy poziomego rozpoznawania środka odwoławczego powinniśmy jednak zlikwidować. Powinniśmy przywrócić poprzedni system, który, jak powiadam, obowiązywał dziesiątki lat, i to zarówno przed przełomem 1989 r., jak i po przełomie 1989 r. Celowo to podkreślam, żeby mi ktoś nie zarzucił, że ja chcę wrócić do jakichś rozwiązań, które pochodziły z poprzedniego, krytykowanego systemu. Tak że bardzo serdecznie proszę o pochylenie się nad tą propozycją. Jeżeli będą jakieś pytania, to chętnie odpowiem. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Niestety nie ma tutaj przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości. No, tam zapewne poparcia nie znajdziemy. Tak jest, jak biorą się za pewne rzeczy teoretycy, a nie praktycy, co zresztą pan senator podkreślił w swojej wypowiedzi.</u>
+          <u xml:id="u-54.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ale wydaje mi się, że powinniśmy mieć w tym zakresie opinię Naczelnej Rady Adwokackiej. Chciałbym, żeby ten głos pana mecenasa nie był głosem indywidualnym, tylko głosem szerszego spektrum prawników. Tak że jeżeli państwo senatorowie się zgodzicie, to ja poproszę o opinię ministerstwo, Naczelną Radę Adwokacką oraz… Chociaż oni może … No nie, przepraszam bardzo, Krajową Radę Radców Prawnych również poproszę o opinię w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-54.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-54.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Ministerstwo, tak, oczywiście. Wszystkie 3 ośrodki będę prosił o opinię na piśmie.</u>
+          <u xml:id="u-54.5" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeżeli jest zgoda…</u>
+          <u xml:id="u-54.6" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-54.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jest zgoda. Dziękuję serdecznie. Tak będziemy postępować.</u>
+          <u xml:id="u-54.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję panu senatorowi.</u>
+          <u xml:id="u-54.9" who="#AutorPetycjiZbigniewCichon">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-54.10" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Będziemy nad tym procedować. Chciałbym, abyśmy w tej chwili przeszli do punktu…</u>
+          <u xml:id="u-54.11" who="#AutorPetycjiZbigniewCichon">Dziękuję serdecznie i pozdrawiam państwa. Do widzenia.</u>
+          <u xml:id="u-54.12" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Pozdrawiamy, pozdrawiamy.</u>
+          <u xml:id="u-54.13" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kolejny punkt porządku. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Ponownie Joanna Leśniarek, biuro analiz.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jest to petycja indywidualna, złożona przez pana Krzysztofa Śnioszka. Autor wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 57 ustawy o izbach lekarskich, w celu umożliwienia małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu, powinowatemu w tej samej linii lub stopniu, osobie pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonkowi, a także osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, występowania w roli pełnomocnika pokrzywdzonego w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy.</u>
+          <u xml:id="u-55.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Autor petycji podnosi, że ustawa o izbach lekarskich umożliwia ustanowienie przez pokrzywdzonego nie więcej niż 2 pełnomocników spośród lekarzy, adwokatów lub radców prawnych. Zdaniem autora petycji w polskich realiach ustanowienie dla pokrzywdzonego pełnomocnika w osobie lekarza jest praktycznie niemożliwe z uwagi na występującą w tym środowisku specyficznie pojętą solidarność zawodową. Jeżeli zatem osobom bliskim pokrzywdzonemu, wymienionym w art. 57 ust. 3 ustawy o izbach lekarskich, przyznano w razie śmierci pokrzywdzonego możliwość wykonywania jego praw w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, to postulat zawarty w petycji jest uzasadniony.</u>
+          <u xml:id="u-55.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Jeśli chodzi o aktualny stan prawny, to ustawa o izbach lekarskich w art. 57 stanowi, że pokrzywdzonym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przewinienie zawodowe. Pokrzywdzony może ustanowić nie więcej niż 2 pełnomocników spośród lekarzy, adwokatów lub radców prawnych. W razie śmierci pokrzywdzonego jego prawa w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, w tym prawo dostępu do informacji medycznej oraz dokumentacji medycznej, mogą wykonywać małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.</u>
+          <u xml:id="u-55.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Petycja została złożona także do Sejmu. W dniu 23 stycznia br. skierowano ją do rozpatrzenia przez sejmową Komisję do Spraw Petycji.</u>
+          <u xml:id="u-55.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">Panie Przewodniczący, w materiale dołączonym do petycji szeroko omówiona jest rola pełnomocnika w poszczególnych rodzajach postępowania. Na koniec chciałabym tylko przypomnieć, że jeśli chodzi o postępowanie cywilne, to zgodnie z art. 87 k.p.c. pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności intelektualnej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, wstępni lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Muszę jeszcze zaznaczyć, że występują przypadki obowiązku adwokacko-radcowskiego.</u>
+          <u xml:id="u-55.6" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeAnalizDokumentacjiiKorespondencjiwKancelariiSenatuJoannaLesniarek">A jeśli chodzi o postępowanie administracyjne, to kodeks postępowania administracyjnego nie ogranicza kręgu osób, które mogą być pełnomocnikami stron, ani też nie określa rodzaju spraw, w których pełnomocnikiem mogą być określone podmioty, jak czyni to art. 87 k.p.c. Oczywiście jest jeszcze postępowanie karne, to jest osobny rodzaj postępowania. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-56.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeżeli się nie mylę, to w przypadku tego punktu gościmy przedstawiciela Ministerstwa Zdrowia. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-56.2" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-56.3" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak. Przepraszam bardzo, myślałem, że jest pan online, ponieważ wielu gości jest online.</u>
+          <u xml:id="u-56.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Jeżeli chodzi o tę petycję, to chcielibyśmy zauważyć, że…</u>
+          <u xml:id="u-57.2" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Gdyby pan był łaskaw przedstawić się do protokołu… Dobrze?</u>
+          <u xml:id="u-57.3" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Jakub Bydłoń, dyrektor Departamentu Dialogu Społecznego.</u>
+          <u xml:id="u-57.4" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Jeżeli chodzi o treść tej petycji, to należy zwrócić uwagę, że rozwiązanie, które jest przyjęte w art. 57 ustawy o izbach lekarskich, to takie rozwiązanie, które jest analogiczne do innych rozwiązań zawartych w ustawach korporacyjnych, zarówno tych medycznych, jak i niemedycznych. Co do zasady według tych przepisów pokrzywdzony może ustanowić pełnomocnika spośród osób, którzy należą do danej korporacji, oraz adwokatów i radców prawnych. Należy również wskazać, że takie rozwiązanie kierunkowe, które my traktujemy… Chodzi o art. 87 §1 kodeksu postępowania karnego. Pamiętajmy o tym, że w przypadku postępowań w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej w zakresie nieuregulowanym stosuje się k.p.k. Również w tym przepisie mówi się, że pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a nie osoba, która jest powiązana rodzinnie lub też pozostaje we wspólnym pożyciu z osobą pokrzywdzoną. Dlatego też wydaje nam się, że na chwilę obecną to rozwiązanie, które jest zawarte w ustawie, jest rozwiązaniem w wystarczający sposób zabezpieczającym uprawnienia osób pokrzywdzonych.</u>
+          <u xml:id="u-57.5" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Jednak żeby zająć takie ostateczne stanowisko… Z uwagi na to, że do nas nie wpływały do tej pory żadne wnioski czy też skargi w zakresie ustanawiania tego pełnomocnictwa, proponowalibyśmy, żeby tę kwestię omówić w Radzie Organizacji Pacjentów, która działa przy ministrze zdrowia od tego roku. Tam jest dość szeroka reprezentacja organizacji pacjentów. Współpracujemy również dość często z Naczelną Radą Lekarską, której ta kwestia też bez wątpienia dotyczy. Na ostatnim posiedzeniu był pan prezes Jankowski, wtedy można było te kwestie omówić. Być może z punktu widzenia samorządu jest to bardziej widoczne, chociaż w tej sprawie żadnych wniosków do nas nie było. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Dziękujemy za to wystąpienie i dziękujemy za tę sugestię. Patrząc tutaj na koleżanki i kolegów, myślę, że to jest bardzo dobry pomysł.</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">W związku z tym postawię wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją. Zamiast tego przekażemy elementy tej petycji właśnie do tej rady…</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#Gloszsali">Do ministerstwa.</u>
+          <u xml:id="u-58.3" who="#DyrektorDepartamentuDialoguSpolecznegowMinisterstwieZdrowiaJakubBydlon">Do Rady Organizacji Pacjentów.</u>
+          <u xml:id="u-58.4" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">…do Rady Organizacji Pacjentów przy ministrze zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-58.6" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Tak? No, to będziemy teraz głosować. Zamykamy już prace nad tą petycją.</u>
+          <u xml:id="u-58.7" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Czy są jakieś inne głosy w tym zakresie? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-58.8" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Może ja tylko dodam, że te elementy możemy również… Poproszę, aby przesłano je do naszej Komisji Zdrowia, do Senatu.</u>
+          <u xml:id="u-58.9" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Głosujemy nad wnioskiem o niekontynuowanie prac nad tą petycją oraz jednoczesne przekazanie tej petycji we wskazane 2 miejsca.</u>
+          <u xml:id="u-58.10" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
+          <u xml:id="u-58.11" who="#komentarz">7</u>
+          <u xml:id="u-58.12" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Wszyscy senatorowie na sali byli za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-58.13" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jednogłośnie przyjęto ten wniosek.</u>
+          <u xml:id="u-58.14" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Jeszcze raz bardzo dziękuję za dzisiejszą pracę.</u>
+          <u xml:id="u-58.15" who="#PrzewodniczacyAleksanderPociej">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-58.16" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 10 minut 06</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/ress/201923-snt-ressx-00050-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/ress/201923-snt-ressx-00050-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..772856f
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/ress/201923-snt-ressx-00050-01/header.xml
@@ -0,0 +1,46 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-ressx-00050-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich (50.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich (50.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RESS">50</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Biura Spraw Senatorskich w Kancelarii Senatu Anna Maria Białkowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacySlawomirRybicki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Sławomir Rybicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorMarekBorowski" role="speaker">
+        <persName>Senator Marek Borowski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RESS" role="committee">
+        <orgName>Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/ress/201923-snt-ressx-00050-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/ress/201923-snt-ressx-00050-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..3072e2c
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/ress/201923-snt-ressx-00050-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,113 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 59</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Sławomir Rybicki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Otwieram pięćdziesiąte posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Witam wszystkich państwa, którzy przybyli na posiedzenie komisji. Witam panią dyrektor Annę Białkowską. Witam wszystkich senatorów, którzy są z nami zdalnie.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Chciałbym zapytać, czy wszystkie osoby, które chciały się zalogować zdalnie, są podłączone i czy w związku z tym mamy kworum.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#Gloszsali">Tak, mamy.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Szanowni Państwo, w porządku posiedzenia jest jeden punkt: analiza oświadczeń senatorów X kadencji o stanie majątkowym złożonych według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Czy są uwagi do tego porządku? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">A więc uznaję, że porządek posiedzenia został przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Proszę państwa, komisja regulaminowa zgodnie ze swoimi kompetencjami co roku analizuje oświadczenia majątkowe złożone przez senatorów do dnia 31 kwietnia kolejnego roku zgodnie ze stanem na 31 grudnia roku, który jest przedmiotem analizy.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Myślę, że, tak jak co roku, oddamy głos pani Annie Białkowskiej, dyrektor Biura Spraw Senatorskich, aby przedstawiła analizę oświadczeń majątkowych senatorów, którą biuro przygotowało we współpracy z przewodniczącym.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Pani Dyrektor, proszę o informację.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Dzień dobry, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Dziękuję za udzielenie głosu.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora nakłada na parlamentarzystów obowiązek składania oświadczeń majątkowych, które dotyczą majątku odrębnego oraz objętego małżeńską wspólnością majątkową. Składanie takich oświadczeń jest elementem polityki antykorupcyjnej. Należy również nadmienić, iż oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej. Na podstawie art. 233 §1 za podanie nieprawdy grozi kara pozbawienia wolności.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Urzędy skarbowe w roku 2022 zgłosiły uwagi do oświadczeń o stanie majątkowym złożonych według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. – i tutaj statystyka powtarza się od kilku lat – 42 senatorów. A zatem, tak jak powiedziałam, w tym roku powtarza się proporcja oświadczeń majątkowych, co do których urzędy skarbowe zgłosiły uwagi i zastrzeżenia… Do 58 oświadczeń majątkowych złożonych przez senatorów urzędy skarbowe nie przekazały uwag. Otrzymaliśmy odpowiedzi ze wszystkich urzędów skarbowych. Wszyscy senatorowie złożyli oświadczenia w terminie, co jest bardzo istotne.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Oświadczenia przesłane przez urzędy skarbowe zostały poddane analizie przez właściwe jednostki, które tradycyjnie zgłaszają mniej lub bardziej szczegółowe uwagi dotyczące kwestii w zasadzie drugorzędnych. Urzędy skarbowe są w stanie dokonać kompleksowej analizy majątkowej poprzez kontrolę krzyżową z innymi dokumentami składanymi przez senatorów. Niektóre urzędy skarbowe właśnie w ten sposób, czyli bardzo szczegółowo, analizują oświadczenia majątkowe parlamentarzystów.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Ale zapis w ustawie w art. 35 ust. 6 brzmi następująco: „Analizy danych zawartych w oświadczeniach o stanie majątkowym dokonują właściwe komisje powołane odpowiednio przez Sejm albo Senat w trybie określonym w regulaminach odpowiednio Sejmu albo Senatu oraz właściwe urzędy skarbowe. Podmiot dokonujący analizy danych zawartych w oświadczeniu jest uprawniony do porównania treści analizowanego oświadczenia z treścią uprzednio złożonych oświadczeń oraz z dołączoną kopią rocznego zeznania podatkowego (PIT). Wyniki analizy przedstawia się odpowiednio Prezydium Sejmu albo Prezydium Senatu”. Tym samym należy przyjąć, że ustawodawca udzielił urzędom skarbowym upoważnienia do analizowania oświadczenia majątkowego tylko w tym zakresie, czyli jedynie na podstawie porównania z wcześniej składanymi oświadczeniami i zeznaniami rocznymi. Oznacza to, że urząd skarbowy nie ma kompetencji do korzystania z innych metod i środków oceniania oświadczeń posłów i senatorów, poza porównaniem ich z już wcześniej złożonymi oświadczeniami. Pogląd taki został również wyrażony w opracowaniu, które przekazała nam KAS, dotyczącym wytycznych w zakresie postępowania z oświadczeniami o stanie majątkowym podlegającymi analizie przez urzędy skarbowe. Jednak, tak jak już wspomniałam, niektóre urzędy skarbowe nie stosują się do wytycznych KAS.</u>
+          <u xml:id="u-3.7" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Państwo senatorowie na bieżąco są informowani przez Biuro Spraw Senatorskich o uwagach spływających z urzędów skarbowych, a zdecydowana większość państwa senatorów, którzy takie uwagi otrzymali, składa korekty do oświadczeń majątkowych. Są one zamieszczane na stronie internetowej. Powiem tylko, że większość państwa senatorów złożyła takie korekty, a 3 senatorów nie złożyło, ponieważ te uwagi były dość lakoniczne, jeśli tak mogę to ująć.</u>
+          <u xml:id="u-3.8" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Najczęściej zgłaszanymi przez urzędy skarbowe zastrzeżeniami dotyczącymi oświadczeń majątkowych składanych na dzień 31 grudnia 2021 r. są, podobnie jak w roku ubiegłym, niewykazanie dochodu z działalności wykonywanej osobiście oraz brak określenia przynależności majątkowej środków pieniężnych, samochodu, kredytu do majątku odrębnego lub majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Ponadto urzędy skarbowe sygnalizowały następujące nieprawidłowości: podanie nieprawidłowego dochodu uzyskanego w 2021 r., tj. dochodu w innej wysokości niż w zeznaniu podatkowym; błędne wskazanie powierzchni posiadanej nieruchomości, to znaczy inne niż w akcie notarialnym – i chociażby tutaj mamy przykład tego, że urzędy skarbowe sprawdzały inne dokumenty niż tylko oświadczenie z poprzedniego roku – niewskazanie, w jakiej wysokości zaciągnięto zobowiązanie pieniężne bądź ile pozostało do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r.; brak wskazania, wobec kogo zaciągnięto zobowiązanie pieniężne i na jaki cel; brak wskazania roku produkcji samochodu osobowego; wskazanie innego adresu zamieszkania niż w zeznaniu podatkowym; niewskazanie rodzaju posiadanych papierów wartościowych; brak wskazania waluty posiadanych oszczędności; niewskazanie tytułu prawnego własności do nieruchomości, domu, działki oraz nieokreślenie wartości działki.</u>
+          <u xml:id="u-3.9" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Spośród zgłoszonych uwag kontrowersje może wzbudzać uwaga zgłoszona przez urząd skarbowy w Warszawie, dotycząca wskazania wartości nieruchomości w cenie zakupu, a nie w cenie rynkowej na dzień 31 grudnia 2021 r. Inna dotyczy braku zaparafowania stron oświadczenia majątkowego. Ponadto jeden z urzędów skarbowych uznał za niewłaściwe nieumieszczenie informacji na temat majątku ruchomego, podczas gdy został on zbyty przed końcem 2021 r. Za nieprawidłowe uznano też niewskazanie samochodu, podczas gdy jego wartość nie przekraczała 10 tysięcy zł. Za błędne uznano także przekazanie kserokopii oświadczenia majątkowego z parafkami na każdej stronie oraz z oryginalnym podpisem na stronie odwrotnej.</u>
+          <u xml:id="u-3.10" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Zgłoszone przez urzędy skarbowe uwagi dają świadectwo, iż uchybienia mają zwykle charakter porządkowy i są konsekwencją anachroniczności formularza do składania oświadczenia majątkowego.</u>
+          <u xml:id="u-3.11" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Może jako ciekawostkę podam, że Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych zajęła się 5 kwietnia 2022 r. właśnie sprawą druku oświadczenia majątkowego. Państwo posłowie również widzą anachroniczność tego druku. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-3.12" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Jeśli są, Panie Przewodniczący, jakieś pytania, to bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dziękuję, Pani Dyrektor, za obszerne wyjaśnienia i informacje.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Chciałbym zapytać państwa senatorów obradujących zdalnie i senatora obecnego na sali, czy mają pytania do pani dyrektor.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Pytań nie ma. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Szanowni Państwo, z tej informacji i analizy wynika, że powtarzają się rutynowe błędy przy wypełnianiu oświadczeń majątkowych, ale nie mają one charakteru jakichś intencjonalnych prób wprowadzenia urzędów skarbowych w błąd, tylko wynikają być może z niewłaściwej interpretacji wszystkich dyspozycji, które są zawarte w oświadczeniu majątkowym. Przypomnę, że ono jest załącznikiem do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Ta ustawa jest z 1997 r., o ile dobrze pamiętam…</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-4.5" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">1996 r. nawet. No i to oświadczenie nie spełnia już wymogów, które powinno spełniać. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym czy też rozwojem różnego rodzaju instrumentów finansowych powinno ono ulec zmianie. Niestety ustawodawca – myślę tutaj przede wszystkim o większości sejmowej – nie doprowadza do zmian ustawowych i, co za tym idzie, zmiany treści oświadczenia majątkowego.</u>
+          <u xml:id="u-4.6" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">I te uwagi, które się pojawiają… Zresztą, tak jak pani dyrektor mówiła, uwagi urzędów skarbowych nie są jednorodne, nie są tożsame, urzędy skarbowe bardzo różnie podchodzą do poszczególnych zagadnień. Przykładem jest uwaga urzędu skarbowego w Warszawie – jedyna taka wśród wszystkich uwag urzędów skarbowych – dotycząca wyceny nieruchomości, mieszkania w Warszawie. Ale mam wrażenie, że dopóki nie zmienimy ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, dopóty będą się pojawiać uwagi urzędów i kłopoty interpretacyjne senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-4.7" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Szanowni Państwo, przed posiedzeniem komisji otrzymali państwo projekt stanowiska Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, która zgodnie ze swoimi kompetencjami co roku powinna taką opinię przedstawić prezydium i marszałkowi Senatu.</u>
+          <u xml:id="u-4.8" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Chciałbym zapytać państwa senatorów, czy w tej części posiedzenia chcieliby państwo zabrać głos.</u>
+          <u xml:id="u-4.9" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Tym samym otwieram dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-4.10" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w sprawie przedmiotu obrad…</u>
+          <u xml:id="u-4.11" who="#SenatorMarekBorowski">Czy można?</u>
+          <u xml:id="u-4.12" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">…jakim jest rozpatrzenie oświadczeń majątkowych senatorów?</u>
+          <u xml:id="u-4.13" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Bardzo proszę. Zgłasza się pan senator Marek Borowski.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#SenatorMarekBorowski">Tak, zgłaszam się w tej sprawie, o której pan przewodniczący mówił. Mianowicie w kwestii uwag, akurat tylko warszawskiego urzędu skarbowego, dotyczących wyceny mieszkania. Ja poruszyłem ten temat na poprzednim posiedzeniu.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#SenatorMarekBorowski">Czy nie byłoby wskazane, po to aby tego rodzaju uwagi się nie powtarzały, przyjęcie przez komisję w tej sprawie jakiegoś stanowiska, które by temuż urzędowi zostało przekazane? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">W projekcie opinii, którą przesłałem wszystkim członkom komisji, jest nawiązanie do tej kwestii. Mianowicie w tej opinii komisja uznaje, że podanie wartości nieruchomości w cenie jej zakupu nie jest nieprawidłowe.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Jeżeli ten zapis byłby do przyjęcia, to, myślę, wychodziłby on naprzeciw oczekiwaniom pana marszałka, ale też byłby usankcjonowaniem pewnego stanu faktycznego, ponieważ nie ma dyspozycji czy metody, według której należy wycenić nieruchomość w oświadczeniu majątkowym… Ani metody, ani obowiązku takiej wyceny. Tak więc senatorowie bardzo często podają wartość nieruchomości, która wynika z ceny zakupu, udokumentowanej przecież. I często urzędy skarbowe są w posiadaniu tych dokumentów bądź mają do nich dostęp.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">A więc to jest kazus, który warto poruszyć, bo on dotyczy nie tylko senatora Marka Borowskiego, ale bardzo wielu innych senatorów, którzy podają po prostu wartość nieruchomości z aktu notarialnego, czyli cenę zakupu.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Jeżeli uznajecie państwo, że to jest stanowisko, które podzielacie, to pozwólcie, że odczytam projekt opinii uwzględniającej to stanowisko.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">„Opinia Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich na temat oświadczeń majątkowych złożonych przez senatorów X kadencji według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Na posiedzeniu w dniu 8 marca 2023 r. Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich, w oparciu o uwagi urzędów skarbowych, dokonała analizy oświadczeń majątkowych złożonych przez senatorów X kadencji, według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Komisja poddała oświadczenia majątkowe analizie pod względem ich zgodności z ustawą o wykonywaniu mandatu posła i senatora m.in. oceniając, czy spełnione zostało kryterium zupełności i staranności ich wypełnienia. Komisja, dokonując analizy, opierała się w znacznej mierze na opiniach urzędów skarbowych. Urzędy skarbowe dysponują pełną dokumentacją podatkową odnoszącą się do aktywności gospodarczej i zawodowej osób składających oświadczenia majątkowe, łącznie z deklaracjami podatkowymi dotyczącymi nieruchomości i transakcji cywilnoprawnych. Z tego względu Komisja w swojej opinii odnosi się do stanowisk przedstawionych przez urzędy skarbowe do przesłanych im oświadczeń. Chociaż należy w tym miejscu zaznaczyć, że ustawodawca udzielił urzędom skarbowym upoważnienia do analizowania oświadczeń majątkowych parlamentarzystów jedynie poprzez dokonanie porównania treści analizowanego oświadczenia z treścią uprzednio złożonych oświadczeń oraz dołączoną kopią rocznego zeznania podatkowego (PIT).</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Komisja pragnie poinformować Prezydium Senatu, iż wszyscy zobowiązani senatorowie złożyli oświadczenia majątkowe w ustawowym terminie. Urzędy skarbowe zgłosiły uwagi do oświadczeń 42 senatorów. Analiza opinii urzędów skarbowych wskazuje, że nie sygnalizowały one wystąpienia podejrzeń działań o charakterze nielegalnym oraz nie podnosiły zarzutów pozwalających podejrzewać nierzetelność przy sporządzaniu oświadczeń majątkowych senatorów. Dokonując analizy poszczególnych oświadczeń o stanie majątkowym urzędy skarbowe stwierdzały szereg drugorzędnych, mocno zróżnicowanych w formie oraz treści uchybień. Najczęściej zgłaszanym przez urzędy skarbowe zastrzeżeniem był m.in. brak określenia przynależności majątkowej środków pieniężnych, ruchomości, zobowiązań do majątku odrębnego lub majątku objętego małżeńską wspólnotą majątkową. Ponadto, urzędy sygnalizowały…”.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-6.10" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Słucham?</u>
+          <u xml:id="u-6.11" who="#Gloszsali">Wspólnością.</u>
+          <u xml:id="u-6.12" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Na końcu będą uwagi do treści.</u>
+          <u xml:id="u-6.13" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">„Ponadto, urzędy sygnalizowały nieprawidłowości dotyczące braku wskazania waluty posiadanych oszczędności i rodzaju papierów wartościowych, brak wskazania roku produkcji posiadanego samochodu, rozbieżności między adresem zamieszkania podanym w oświadczeniu majątkowym i adresem zgłoszonym do urzędu skarbowego, rozbieżności w wysokości kwoty dochodów wynikających z zeznania podatkowego i wskazanych w oświadczeniu majątkowym, brak wskazania tytułów prawnych do posiadanych nieruchomości, błędne podanie powierzchni posiadanej nieruchomości, nieokreślenie wartości działki, czy brak wskazania wobec kogo zaciągnięto zobowiązanie pieniężne, w jakiej wysokości, na jaki cel i ile pozostało do spłaty na dzień 31 grudnia 2021 r. Spośród zgłoszonych uwag przez urzędy skarbowe kontrowersję Komisji wzbudziła uwaga urzędu w Warszawie, która dotyczy wartości wskazanej nieruchomości w cenie zakupu, a nie w cenie rynkowej na dzień 31 grudnia 2021 r. Komisja po dyskusji uznała, że podawanie wartości danej nieruchomości w cenie jej zakupu nie jest nieprawidłowe.</u>
+          <u xml:id="u-6.14" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Zgodnie z decyzją Przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich uwagi nadsyłane przez urzędy skarbowe przekazywano zainteresowanym senatorom. Na podstawie otrzymanych uwag senatorowie, zgodnie z przyjętym parlamentarnym obyczajem, przedłożyli Marszałkowi Senatu korekty i wyjaśnienia do oświadczeń majątkowych.</u>
+          <u xml:id="u-6.15" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">W wyniku przeprowadzonej analizy złożonych oświadczeń majątkowych Komisja stwierdziła ich poprawność co do wymogów zasadniczych, określonych w ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Uwagi wnoszone przez urzędy skarbowe dają świadectwo temu, iż uchybienia mają zwykle charakter porządkowy i są konsekwencją anachroniczności formularza do składania oświadczeń majątkowych. W związku z tym, od lat powtarzana jest opinia, zgłaszana przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich, na temat potrzeby dokonania zmian w formularzu oświadczeń o stanie majątkowym.</u>
+          <u xml:id="u-6.16" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">W załączeniu przekazuję przegląd uwag urzędów skarbowych w kolejności alfabetycznej.”.</u>
+          <u xml:id="u-6.17" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Szanowni Państwo, czy są uwagi do opinii, którą przed chwilą państwu zaprezentowałem?</u>
+          <u xml:id="u-6.18" who="#Gloszsali">Nikt się nie zgłasza.</u>
+          <u xml:id="u-6.19" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Nikt się nie zgłasza, więc uznaję, że tych uwag nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-6.20" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Wobec tego przegłosujmy opinię.</u>
+          <u xml:id="u-6.21" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem opinii w brzmieniu, które mają państwo załączone do materiałów i które przed chwilą odczytałem?</u>
+          <u xml:id="u-6.22" who="#komentarz">8</u>
+          <u xml:id="u-6.23" who="#Gloszsali">Panie Senatorze, pan też?</u>
+          <u xml:id="u-6.24" who="#Gloszsali">Ja tak.</u>
+          <u xml:id="u-6.25" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-6.26" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-6.27" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-6.28" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-6.29" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Senatorów zdalnych proszę o zakończenie głosowania i przesłanie ankiety.</u>
+          <u xml:id="u-6.30" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Informuję, że komisja jednogłośnie przyjęła projekt opinii Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich na temat oświadczeń majątkowych złożonych przez senatorów X kadencji według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-6.31" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dziękuję państwu.</u>
+          <u xml:id="u-6.32" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Zamykam posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich…</u>
+          <u xml:id="u-6.33" who="#Gloszsali">Czy mogę jeszcze?</u>
+          <u xml:id="u-6.34" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">W temacie?</u>
+          <u xml:id="u-6.35" who="#Gloszsali">Tak, oczywiście.</u>
+          <u xml:id="u-6.36" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Szanowni Państwo! Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#DyrektorBiuraSprawSenatorskichwKancelariiSenatuAnnaMariaBialkowska">Biuro Spraw Senatorskich pozwoliło sobie, ponieważ zbliża się 30 kwietnia i termin składania nowych oświadczeń majątkowych, przygotować informację, która być może ułatwi wypełnienie tych oświadczeń majątkowych chociaż w pewnym zakresie. I na stronie Senatu w zakładce „Wykonywanie mandatu senatora” jest pod drukiem oświadczeń majątkowych, aktualnym drukiem oświadczeń majątkowych, zamieszczona informacja dotycząca wypełniania formularza oświadczenia o stanie majątkowym. Być może to państwu ułatwi wypełnienie tychże oświadczeń majątkowych. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dziękuję, Pani Dyrektor. To jest działalność rutynowa. Informacja, którą pani dyrektor przekazała, jest informacją, którą co roku senatorowie otrzymują – i słusznie. Ta instrukcja oczywiście ułatwi wypełnianie oświadczeń majątkowych.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Dziękuję bardzo. Do widzenia.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacySlawomirRybicki">Zamykam posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 9 minut 23</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00151-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00151-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..a4b28e9
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00151-01/header.xml
@@ -0,0 +1,76 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-rpssx-00151-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (151.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (151.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RPSS">151</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka" role="speaker">
+        <persName>Członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu Kinga Dotka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorBiuraPelnomocnikaRzadudoSprawOsobNiepelnosprawnychKrzysztofKosinski" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Krzysztof Kosiński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Glosyzsali" role="speaker">
+        <persName>Głosy z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska" role="speaker">
+        <persName>Kierownik Zakładu Protetyki Słuchu w Katedrze Biofizyki na Wydziale Medycznym na Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Dorota Hojan-Jezierska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PanJerzyZarnecki" role="speaker">
+        <persName>Pan Jerzy Żarnecki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann" role="speaker">
+        <persName>Pracownik Katedry Akustyki na Wydziale Fizyki na Uniwersytecie Adama Mickiewicza Anna Furmann</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesZarzaduGlownegoPolskiegoZwiazkuGluchychKrzysztofKotyniewicz" role="speaker">
+        <persName>Prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Głuchych Krzysztof Kotyniewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol" role="speaker">
+        <persName>Prezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu Iwona Król</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski" role="speaker">
+        <persName>Prezes Zarządu Polskiej Fundacji Osób Słabosłyszących Grzegorz Kozłowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrezesZarzaduPolskiejFundacjipomocyDzieciomNiedoslyszacymEchoAleksandraWlodawskavelGlowacka" role="speaker">
+        <persName>Prezes Zarządu Polskiej Fundacji pomocy Dzieciom Niedosłyszącym „Echo” Aleksandra Włodawska vel Głowacka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyJanFilipLibicki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Jan Filip Libicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Naukowy Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu Krzysztof Kochanek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBeataMaleckaLibera" role="speaker">
+        <persName>Senator Beata Małecka-Libera</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu Halina Paliwoda</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RPSS" role="committee">
+        <orgName>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00151-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00151-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..0cce81a
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00151-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,352 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 05</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jan Filip Libicki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę państwa, myślę, że już pora, żebyśmy przystąpili do naszego posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie oficjalnie otwieram posiedzenie senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Na początek witam wszystkich państwa. Najpierw witam państwa senatorów. Chciałbym przywitać przede wszystkim pana marszałka Bogdana Borusewicza, który z tyłu w kąciku usiadł, ale dziękujemy, że pan marszałek znalazł czas, żeby wziąć udział w naszym posiedzeniu.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">Oklaski</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Witam przewodniczącą senackiej Komisji Zdrowia, panią senator Beatę Małecką-Liberę.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">Oklaski</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Teraz przechodzę do powitania poszczególnych gości. Gdybym kogoś pominął, to stanie się tak przez nieuwagę albo przez, że tak powiem, zaaferowanie ogólne, więc proszę nie czuć się specjalnie urażonym, nie będzie to brak powitania wynikający ze złych intencji.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Chciałbym przywitać panią Iwonę Król, prezes Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu, oraz panią Halinę Paliwodę, która jest wiceprezesem tego stowarzyszenia. Chciałbym powiedzieć, że to posiedzenie tematyczne Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej odbywa się właśnie z inicjatywny pani Haliny Paliwody, która, że tak powiem, natchnęła mnie tym pomysłem, choć jest też tak, że takie posiedzenie jest po raz drugi, bo parę lat temu, 2–3 lata temu takie posiedzenie komisji, bodajże w 2019 r. bądź 2020 r., też się odbywało. Witam panią prof. Dorotę Hojan-Jezierską z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">Oklaski</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Witam pana prof. Krzysztofa Kochanka z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach – dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">Oklaski</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Witam serdecznie wszystkich dzisiejszych prelegentów, przedstawicieli władz samorządowych i przedstawicieli środowiska akademickiego oraz lekarzy i przedstawicieli organizacji pozarządowych, na czele z panem prezesem Kotyniewiczem, z którym mamy okazję wielokrotnie się spotykać.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">Oklaski</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę państwa, kilka uwag natury technicznej. Ponieważ mamy na to nasze spotkanie 1,5–2 godzin, wszystkich prelegentów proszę o maksymalnie zwięzłe i esencjonalne wypowiedzi. Ja za chwilę pozwolę sobie na parę słów wprowadzenia. Potem oddam głos w celu powiedzenia dosłownie paru słów pani senator Beacie Małeckiej-Liberze, a następnie przejdziemy do realizowania porządku naszego dzisiejszego posiedzenia.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tytułem wprowadzenia, które przypadło mi w udziale jako przewodniczącemu komisji, chcę powiedzieć , że senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej z inicjatywy jeszcze mojego poprzednika na tym stanowisku, pana senatora Mieczysława Augustyna, który zajmował się w sposób szczególny polityką senioralną… Do nazwy komisji zostało wprowadzone to słowo „senioralnej”. Oczywiście to nie jest tak, że problematyka słuchu i niedosłuchu dotyczy wyłącznie seniorów, gdyż dotyczy ona bardzo wielu osób niezależnie od wieku. Jednak nie ma co ukrywać… Skoro już zaczęliśmy od tego, że pani Halina Paliwoda jest tutaj spiritus movens tego naszego spotkania, to powiem, że ja właśnie na gruncie polityki senioralnej z panią Haliną się spotkałem, próbując rozwiązać problem niedosłuchu mojego ojca. To jest dla mnie najlepszy dowód, że to jest kwestia także polityki senioralnej i że z tego powodu nasza komisja ma szczególne prawo i obowiązek tą kwestią się zajmować, choć jestem przekonany o tym, że to właśnie dotyczy także szerszego grona.</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Myślę, że ważnym elementem jest też to… Postrzegam funkcjonowanie tej komisji także jako płaszczyzny, na której mogą się spotkać wszystkie podmioty czy też te podmioty, które wyrażą taką chęć, a zajmują się tą problematyką. I cieszę się, że tak się stało, bo jest środowisko medyczne i jest środowisko reprezentowane przez organizacje pozarządowe oraz pana Kontyniewicza. Chcę powiedzieć, że ja jestem bardzo przywiązany do tego, żeby traktować tę komisję, realizującą swoje merytoryczne zadania, także właśnie jako płaszczyznę takich spotkań. Często jest tak, że te środowiska nie mają okazji do tego, żeby się tak spotkać. Jeśli zatem będzie taka potrzeba, to tak jak dzisiaj służymy tym forum i tymi możliwościami organizacyjnymi w zakresie przeprowadzania takich spotkań. Jestem przekonany, że często w ich wyniku może się rodzić coś, co w dalszej perspektywie przyjmie formę rozwiązań legislacyjnych. Tyle z mojej strony.</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Jeśli pani senator Beata Małecka-Libera chciałaby uzupełnić, to bardzo będziemy zobowiązani.</u>
+          <u xml:id="u-2.17" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Ja tylko uzupełnię w dwóch słowach.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Po pierwsze, bardzo dziękuję za możliwość spotkania się z państwem. Dla mnie to jest szczególnie miłe z tego względu, że z zawodu jestem lekarzem laryngologiem. Obecnie niestety nie praktykuję, ale te tematy są mi bardzo, bardzo bliskie, dlatego też dzisiaj jestem obecna na posiedzeniu państwa komisji, na tym spotkaniu.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Tak jak powiedział pan przewodniczący, również Komisja Zdrowia jest otwarta na wszelkie tematy, które tutaj państwo będziecie dyskutować i które może przybiorą formę wniosków czy rekomendacji, być może jakichś potrzeb legislacyjnych. Absolutnie jesteśmy otwarci na to, żeby o tym porozmawiać.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Tak, ochrona słuchu jest wyzwaniem XXI wieku, bo żyjemy coraz dłużej, i dobrze, ale także chcemy żyć w dobrostanie. Dzieci od małego narażone są na uszkodzenia słuchu ze względu na otaczające nas środowisko i hałas. Dlatego też myślę, że jest to jedno z ważniejszych wyzwań zdrowia publicznego. Tematy, o których będziecie państwo dzisiaj tutaj rozmawiać, na pewno są ważne zarówno dla osób senioralnych, jak i dla wszystkich przyszłych seniorów. Bo słuch, jak wiemy, można utracić, można stracić, mając kilka lat, miesięcy, można z taką wadą się urodzić. Medycyna zrobiła wiele dobrego, mam nadzieję, że także protetyka równie mocno pomaga społeczeństwu.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#SenatorBeataMaleckaLibera">Życzę owocnych obrad. Jesteśmy do dyspozycji także jako Komisja Zdrowia. Wszystkiego dobrego, dobrych rekomendacji i wniosków.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przechodzimy w takim razie do realizacji porządku naszego dzisiejszego posiedzenia. Chciałbym powiedzieć, że będę egzekwował limity czasowe. Na każde wystąpienie jest ok. 15 minut, więc będę starał się tego przestrzegać.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o pierwsze wystąpienie panią Iwonę Król, prezeskę Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu. Temat wystąpienia: „Ochrona słuchu dla wszystkich – raport WHO na temat słuchu na świecie”.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Nazywam się Iwona Król i jestem czynnym protetykiem słuchu od 28 lat. Zajmuję się poprawą słyszenia u pacjentów, którzy noszą aparaty słuchowe. Po prostu pomagam im wrócić do dobrego słyszenia.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Temat mojego wystąpienia to: ochrona słuchu dla wszystkich – raport Światowej Organizacji Zdrowia na temat słuchu na świecie. Poproszę o prezentację.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Szanowni Państwo, Światowa Organizacja Zdrowia w dniu 3 marca 2021 r. wydała raport na temat słuchu ludzi na naszym globie. Raport ten przedstawia skalę problemu, ale oferuje również rozwiązania w postaci wskazówek czy wytycznych, zachęcając wszystkie kraje do włączenia tychże rozwiązań do swoich systemów opieki zdrowotnej.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Nasza zdolność słyszenia jest cenna, słuch pozwala nam komunikować się z innymi ludźmi, budować więzi z bliskimi. Zmysł ten dostarcza nam informacje o otaczającym nas świecie, co pozwala nam uniknąć niebezpieczeństwa. To dzięki słuchowi możemy zrelaksować się, słuchając muzyki czy dźwięków natury. Nieleczony ubytek słuchu może mieć druzgocący wpływ na zdolność komunikowania się, nauki czy zarabiania. Może również wpływać na zdrowie psychiczne ludzi i ich zdolność do utrzymywania relacji.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Światowa Organizacja Zdrowia… Oj, chyba się nie przełączyło…</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Ja bym w takim razie poprosił sekretariat o jakąś pomoc…</u>
+          <u xml:id="u-5.7" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+          <u xml:id="u-5.8" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, jak ważna w społeczeństwie jest potrzeba promowania ochrony układu słuchowego, diagnostyki i rehabilitacji. Dotyczy ona każdego z nas bez względu na płeć, wiek, narodowość czy stan słuchu. Obecnie na całym świecie 1 osoba na 5 żyje z pewnym stopniem ubytku słuchu. W 2050 r. będzie to 1 osoba na 4. Tak więc, proszę państwa, 1,5 miliarda osób ma pewien stopień upośledzenia słuchu. Spośród z nich ok. 430 milionów ma ubytek słuchu w stopniu zaawansowanym. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowi aż 42% osób z niedosłuchem znajduje się w kategorii wiekowej 60+. Globalnie wzrasta częstość występowania ubytku słuchu wraz z wiekiem. Jest to blisko 15,5% osób w wieku do 60 lat i 58% osób w wieku do 90 lat.</u>
+          <u xml:id="u-5.9" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Na kondycję naszego słuchu wpływają różne czynniki: genetyczne, biologiczne, psychospołeczne czy środowiskowe. Mogą one prowadzić do utraty słuchu, ale również przed nią chronić. Wiele chorób uszu, takich jak zapalanie ucha środkowego, jest uleczalnych, czyli odwracalnych. Duże znaczenie dla naszego słuchu ma odżywianie, higiena naszych uszu czy przeciwdziałanie hałasowi.</u>
+          <u xml:id="u-5.10" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Czynniki genetyczne, o których wcześniej wspomniałam, obejmują 11 zespołów obecnie identyfikowanych jako związane z ubytkiem słuchu, a wśród nich zespół Ushera, zespół Alporta czy zespół Pendreda.</u>
+          <u xml:id="u-5.11" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">W przypadku czynników biologicznych mówimy o zakażeniach wewnątrzmacicznych czy infekcjach przebytych przez matkę w czasie ciąży, które mogą prowadzić do utraty słuchu. Należą do nich patogeny wirusowe, grzybicze czy bakteryjne.</u>
+          <u xml:id="u-5.12" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Na każdym etapie naszego życia możemy doświadczyć problemów, które w konsekwencji mogą prowadzić do utraty słuchu. Mówimy tu o wieku płodowym, okresie dzieciństwa, lat młodzieńczych, okresie dojrzałości czy wieku senioralnym.</u>
+          <u xml:id="u-5.13" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">W przypadku okresu okołoporodowego mówimy o wrodzonych infekcjach często związanych z utratą słuchu. To toksoplazmoza, różyczka, wirus cytomegalii, wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2, ludzki wirus niedoboru odporności, wirus Zika czy kiła. Niska masa urodzeniowa również nie jest bez znaczenia. Masa urodzeniowa poniżej 1 tysiąca 500 g w połączeniu z wieloma czynnikami ryzyka, takimi jak leki ototoksyczne czy niedotlenienie, również może wpływać na słuch. To także utrata słuchu podczas przedwczesnego porodu czy wskutek niedożywienia matki.</u>
+          <u xml:id="u-5.14" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">W okresie dzieciństwa i lat młodzieńczych powszechnie spotykamy ropne i nieropne zapalenie ucha środkowego, zapalenia meningokokowe czy powszechne w dzieciństwie infekcje takie jak odra, świnka czy zapalenie opon mózgowych również mogą wpływać na słuch. A okres dojrzałości i wiek senioralny to przede wszystkim choroby przewlekłe, powszechnie spotykane schorzenia jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy otyłość centralna, otoskleroza, jako nieprawidłowy rozrost kości w uchu, palenie papierosów, które może wpływać na przekaźnictwo nerwowe bodźców słuchowych, czy zmiany zwyrodnieniowe struktur w obrębie ucha związane w wiekiem.</u>
+          <u xml:id="u-5.15" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Szanowni Państwo, ponad 65% dorosłych powyżej sześćdziesiątego roku życia doświadczy utraty słuchu. Jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, co najmniej 700 milionów osób będzie wymagało dostępu do specjalistów laryngologów i będzie wymagało zastosowania aparatów słuchowych czy skorzystania z innych usług rehabilitacyjnych. Jakie więc środki zapobiegawcze, według Światowej Organizacji Zdrowia, powinny być podjęte?</u>
+          <u xml:id="u-5.16" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Jeśli chodzi o okres okołoporodowy, noworodkowy czy dzieciństwo, to WHO zwraca uwagę na to, że prawie 60% przypadków utraty słuchu u dzieci można zapobiec dzięki takim środkom, jak: sczepienia przeciw różyczce i zapaleniu opon mózgowych, lepsza opieka nad matką i dzieckiem, badania przesiewowe i wczesne leczenie chorób zapalnych ucha środkowego. Te działania mogą znacznie zniwelować przyczyny powstawania niedosłuchu.</u>
+          <u xml:id="u-5.17" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">W przypadku wieku dojrzałego, Szanowni Państwo, to przede wszystkim profilaktyka, dbanie o profilaktykę, częste wykonywanie badań słuchu, kontrolowanie hałasu otoczenia. I nie mówimy tu tylko o hałasie zawodowym, mówimy również o hałasie środowiskowym czy dźwiękach rekreacyjnych. Ważny jest również nadzór nad lekami ototoksyczynymi, no i dbanie o higienę ucha.</u>
+          <u xml:id="u-5.18" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">W przypadku zdiagnozowania choroby warto na jej wczesnym etapie zadbać o odpowiednią opiekę lekarską, a w przypadku, kiedy niedosłuch jest trwały, wczesna rehabilitacja słuchowa dobrze dopasowanymi aparatami słuchowymi pozwala spowolnić proces degeneracyjny narządu słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-5.19" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Jak podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia, w 2019 r. 1,5 miliarda ludzi miało problemy ze słuchem. Należy jak najszybciej ułatwić dostęp do opieki lekarskiej i opieki protetyka słuchu. Jak państwo widzicie na załączonym slajdzie, w 2050 r. będzie aż 2,5 miliarda ludzi, którzy będą borykali się z wadą słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-5.20" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Szacuje się, że obecnie 430 milionów osób na świecie potrzebuje rehabilitacji słuchu. Szacuje się również, że ta liczba wzrośnie do 700 milionów w roku 2050. Ten wzrost związany jest przede wszystkim ze zmianami demograficznymi oraz wzrostem ekspozycji na hałas. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że ponad 1 miliard młodych ludzi jest zagrożonych utratą słuchu spowodowaną słuchaniem głośnej muzyki, a 200 milionów, głównie dzieci, straci słuch z powodu infekcji ucha. Znaczna liczba tych osób, bo aż 80%, to ludzie mieszkający w krajach o niskim i średnim poziomie dochodów, w których dostęp do profesjonalnej opieki lekarskiej czy protetycznej jest ograniczony.</u>
+          <u xml:id="u-5.21" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Od czego wiec zacząć? WHO twierdzi, że od skutecznej interwencji, która rozpoczyna się przede wszystkim od przesiewowych badań słuchu, przesiewowych badań słuchu dla wszystkich: noworodków, niemowląt, dzieci w wieku przedszkolnym czy szkolnym, dla ludzi pracujących w hałasie czy narażonych na chemikalia oraz dla seniorów i ludzi dojrzałych.</u>
+          <u xml:id="u-5.22" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Niestety, brak świadomości populacji na temat niedosłuchu prowadzi do zaniedbań związanych z pierwszymi objawami pogorszenia się narządu słuchu. Wiele osób nie zgłasza się po pomoc nawet wtedy, gdy w dużym stopniu utrata słuchu zmniejsza ich komfort życia. O tym, że dobre słyszenie i komunikacja są ważne w naszym życiu, nie trzeba nikogo przekonywać. Po zdiagnozowaniu kluczowa jest wczesna interwencja: leczenie medyczne, chirurgiczne może wyleczyć większość chorób uszu, potencjalnie odwracając związaną z tym utratę słuchu. Jednak gdy wada jest nieodwracalna, rehabilitacja może zapewnić poszkodowanym uniknięcie negatywnych konsekwencji utraty słuchu. Dostępnych jest wiele opcji. Technologie słuchowe, takie jak aparaty słuchowe czy implanty ślimakowe, w połączeniu z odpowiednim wsparciem i terapią rehabilitacyjną są skuteczne, opłacalne oraz mogą przynieść korzyści zarówno dzieciom, jak i dorosłym.</u>
+          <u xml:id="u-5.23" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">W raporcie zauważono również, że używanie języka migowego i innych środków zastępowania zmysłów, takich jak czytanie mowy, jest ważna opcją dla wielu osób niesłyszących. Technologie i usługi wspomagające słyszenie, takiej jak napisy i tłumaczenie na język migowy, mogą jeszcze bardziej poprawić dostęp do komunikacji i edukacji dla osób z ubytkiem słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-5.24" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Niestety, brak świadomości i odpowiedniej edukacji prowadzi do licznych zaniedbań w sprawie chorób uszu oraz zaburzeń słuchu. Nawet wśród pracowników służby zdrowia często brakuje wiedzy na temat profilaktyki, wczesnego rozpoznawania i leczenia zaburzeń słuchu oraz wszelkich chorób związanych z uszami, co w konsekwencji prowadzi do utrudnień związanych z odpowiednią opieką. Jeśli chodzi o kraje o niskich dochodach, to ok. 80% państw posiada mniej niż 1 specjalistę laryngologa na 1 milion mieszkańców. Ok. 90% państw ma mniej niż 1 protetyka słuchu na 1 milion mieszkańców. Tylko 17% państw ma 1 lub więcej logopedę na 1 milion mieszkańców, a 50% państw ma 1 lub więcej nauczyciela specjalizującego się w pracy z osobami głuchoniemymi.</u>
+          <u xml:id="u-5.25" who="#PrezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuIwonaKrol">Światowa Organizacja Zdrowia proponuje pakiet interwencji Hearing. Najważniejsze to to, aby sformułować zalecenia, wyznaczyć cele działania na rzecz lepszego dostępu do diagnostyki słuchu i opieki nad pacjentem z problemami słuchowymi. Pakiet Hearing to badania przesiewowe, profilaktyka i leczenie uszu, dostęp do technologii, rehabilitacja, udoskonalona komunikacja, redukcja szumów i większe zaangażowanie społeczne. Raport podkreśla potrzebę szybkiego zintensyfikowania wysiłków na rzecz zapobiegania utracie słuchu i rozwiązywania problemu jego utraty poprzez inwestowanie w nowe technologie, rozszerzanie dostępu do lekarzy laryngologów i usług protetyka słuchu. Dobrze dobrane aparaty słuchowe wraz z prawidłowo poprowadzonym treningiem słuchowym pozwalają pacjentom cieszyć się życiem na nowo, ułatwiają im komunikację i poprawiają relacje międzyludzkie. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-5.26" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję za interesującą prezentację i za zmieszczenie się w limicie czasu.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie przechodzimy do drugiej prezentacji: „Zawód protetyka słuchu – kształcenie i ważna rola w procesie diagnostycznym i rehabilitacyjnym”.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zapraszam Dorotę Hojan-Jezierską, panią profesor z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie! Zaproszeni Goście!</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Mam niezwykłą przyjemność znaleźć się w tym gronie osób, które wspomagają kształcenie protetyków słuchu, tak jak pani prezes przed chwilą powiedziała, osób, które… Mam nadzieję, że jesteśmy i ciągle będziemy bardzo ważnym ogniwem w procesie protezowania i rehabilitacji, ogniwem w wysokospecjalistycznym łańcuchu lekarskim.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Bardzo proszę o prezentację.</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Pani prezes krótko przedstawiła dane statystyczne WHO, więc nie będę ich powtarzać. Ja może tylko dodam, że tak jak słusznie pan przewodniczący zaznaczył, problem niedosłuchu to nie tylko problem osób w wieku senioralnym. Ostatnie dane donoszą, że już 10–20% osób młodych, niestety, też ma problemy z niedosłuchem, które są przyczyną problemów komunikacyjnych. Myślę, że warto pamiętać, że ubytki słuchu to jedne z najważniejszych powikłań covidowych. Niestety, wręcz jest takie pojęcie, które pojawiło się w ostatnich 3 latach, jak „ucho covidowe” i z takimi pacjentami coraz częściej pracujemy.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">W takim razie czym zajmuje się protetyk słuchu, co należy do naszych kompetencji? Najogólniej można powiedzieć, że zajmujemy się diagnostyką układu słuchowego, doborami aparatów słuchowych lub innych pomocy słuchowych, współpracujemy z naszym pacjentem – tak jak państwo widzicie na slajdzie, nie dotyczy to tylko osób dorosłych, osób w wieku senioralnym, ale również dzieci – i co jest niezwykle istotne i co będę w dzisiejszej prezentacji podkreślać, zajmujemy się dalszą opieką nad naszym pacjentem. Bo sama diagnostyka i zaprotezowanie pacjenta to tak naprawdę połowa, a nawet 1/3 sukcesu. Praca, trening słuchowy, opieka nad pacjentem – to jest ten system pracy i obowiązki protetyka słuchu, które być powinny.</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Gdzie możemy pracować? Od wielu lat jest tendencja, powiedziałabym, rosnąca w zakresie oczekiwań społecznych co do profesjonalnej obsługi osób niedosłyszących. Możemy pracować jako protetycy słuchu w różnych jednostkach: punktach protetycznych, punktach badań kontrolnych, punktach medycyny pracy, jednostkach specjalistycznych, pracowniach otoplastycznych, pracowniach audiologicznych. Ale pracujemy również w firmach produkujących aparaty słuchowe i zajmujemy się również stroną techniczną problemu.</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Parę słów na temat kształcenia protetyków słuchu w Europie. Specjalnie przedstawiam państwu te informacje, ponieważ pokazuje to, że w całej Europie, włącznie z Wielką Brytanią, która już z Unii Europejskiej wyszła, temat kształcenia jest tematem niezwykle ważnym. Przeważnie kształcimy 2-stopniowo. Za chwileczkę powiem parę zdań na temat historii zawodu protetyka słuchu w Polsce. Wzorowaliśmy się na systemie niemieckim i ten system jest systemem 2-stopniowym: 2 lata – czeladnik, odpowiednik u nas to są studia licencjackie, a następnie, jeżeli ktoś chce się rozwijać, zdaje egzamin na mistrza, u nas są to studia magisterskie. Widzicie państwo, że tych szkól jest wiele. Hiszpania tych szkół – nawet nie wymieniałam wszystkich z nazwy – ma 11. Cały czas rozwój postępuje. W 2019 r. na rynku niemieckim było zarejestrowanych 6 tysięcy 600 punktów protetycznych, było 15 tysięcy pracujących aktywnie protetyków słuchu. Cały czas jest potrzeba tego zawodu. Ostatnie dane ze światowej bazy analiz kariery i rynku pracy pokazują, że do roku 2030 zapotrzebowanie na zawód protetyka słuchu wzrośnie aż o 15%. To w porównaniu z innymi zawodami naprawdę bardzo duży i wyraźny skok.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Chciałabym również przytoczyć informacje z obwieszczenia ministra edukacji i nauki ze stycznia zeszłego roku, które prognozuje zapotrzebowanie na protetyków słuchu, branżowych, wykształconych, na terenie Polski we wszystkich województwach. Rok temu braki w tym zawodzie, osób wykonujących ten zawód to było 40–50 osób. To pokazuje kierunek, w którym musimy podążać.</u>
+          <u xml:id="u-7.9" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Historia zawodu protetyka słuchu w Polsce. W 1947 r., w poprzednim wieku jednostkę naukową, która specjalizowała się tylko w akustyce, wydzielił prof. Marek Kwiek, było to jeszcze na Uniwersytecie Poznańskim. Ale chciałabym wymienić 3 postaci, w środowisku mówimy, że to są ojcowie protetyki słuchu. W latach 1987–1996 kierownikiem, właściwie formalnie dyrektorem Instytutu Akustyki przy Uniwersytecie Adama Mickiewicza był prof. Edward Hojan. Jego zainteresowania to głównie elektroakustyka. On bardzo aktywnie współpracował z wieloma ośrodkami uniwersyteckimi w całej Europie. Ponieważ tak jak powiedziałam na wstępie, protetyk słuchu to ważne ogniwo, prawa ręka lekarza laryngologa, otolaryngologa, audiologa, pan profesor bardzo szeroko współpracował z ówczesnym rektorem Akademii Medycznej, a obecnie Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, prof. Pruszewiczem i ówczesnym dziekanem, prof. Andrzejem Obrębowskim. I to ci panowie zadecydowali, że jest potrzeba kształcenia w tym zawodzie. Pan prof. Edward Hojan zadecydował, że powstanie studium zawodowe z akustyki, specjalność: protetyka słuchu, było to studium 3-letnie.</u>
+          <u xml:id="u-7.10" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Kształcenie w Polsce przechodziło wiele etapów. W tej chwili, jeżeli chodzi o uczelnie wyższe, kształcimy na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu na Wydziale Fizyki, jeśli chodzi o, zgodnie z Polską Ramą Kwalifikacji, studia I stopnia, kierunek: akustyka, specjalność: protetyka słuchu i ochrona przed hałasem. Uniwersytet Medyczny – studia II stopnia. Od tego kierunku rozpoczęliśmy 8 lat temu. Ponieważ jestem przedstawicielem tego uniwersytetu, więc specjalnie pokazuję, że od tego roku rozpoczynamy również studia I stopnia, bo wymusił na nas to, bardzo kolokwialnie mówiąc, rynek. Jest tak duże zainteresowanie tym zawodem, że stwierdziliśmy, że warto by było, żeby na Uniwersytecie Medycznym była możliwość pełnego szkolenia i pełnego kształcenie. I oczywiście Warszawski Uniwersytet Medyczny, Wydział Medyczny – studia I stopnia, kierunek: audiofonologia z protetyką słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-7.11" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Jest również inna forma kształcenia, czyli szkoły policealne. Ja tu wymieniałem kilkanaście szkół, ale chciałabym dopowiedzieć, że część tych szkół ma również filie. Policzyłam, ile jednostkowo jest takich ośrodków w Polsce, i okazało się, że jest ponad 70 jednostek, które kształcą protetyków słuchu. Kończąc ten kierunek, mamy dyplom protetyka słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-7.12" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Co jest niezwykle ważne w procesie kształcenia, jeżeli chodzi o protetyków i o czym bym chciała powiedzieć, to przede wszystkim aspekt praktyczny. Bo my oczywiście zarówno w szkołach policealnych, jak i na uczelniach kształcimy teoretycznie, przygotowujemy naszych adeptów do zawodu, ale kształcimy też praktycznie. I ten aspekt praktyczny jest bardzo ważny, bo potem nasi uczniowie, studenci mają kontakt z pacjentami.</u>
+          <u xml:id="u-7.13" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Pokazuję zdjęcia z mojego uniwersytetu, bo do nich mam prawa autorskie, więc myślę, że państwo to rozumiecie. Ale chcę zwrócić uwagę na interdyscyplinarność zajęć, jakie mamy, nie tylko my, bo mają to Uniwersytet Adama Mickiewicza, Warszawski Uniwersytet Medyczny i szkoły policealne. Staramy się, żeby studenci czy przyszli protetycy byli przygotowani na to, że mogą pracować w każdym warunkach i z każdym pacjentem. Bo teraz bardzo często jest to pacjent nie tylko niedosłyszący, ale też pacjent z innymi dysfunkcjami: z dysfunkcją wzroku, z dysfunkcją ruchową, z problemami neurologicznymi. Zupełnie osobną grupę stanowią dzieci, często np. z wadami w obrębie twarzoczaszki. Nasi adepci, oczywiście adepci in spe, powinni być do tego przygotowani.</u>
+          <u xml:id="u-7.14" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">W kontekście ustawy o zawodach medycznych, która w tej chwili jest już bardzo zaawansowana, powinniśmy powiedzieć o tym, że będziemy kształcić się ustawicznie, bo tak jak wymaga tego zawód lekarza, tak samo wymaga tego zawód protetyka słuchu. Powinniśmy się kształcić ustawicznie, więc musimy wykształcić tę chęć kształcenia u naszych podopiecznych. Robimy to, zabierając ich na różnego typu warsztaty, konferencje naukowe, staramy się być razem. Ja pozwolę sobie… Bo to są też pobyty na kongresach PSPS i znowu dotyczy to nie tylko Uniwersytetu Medycznego, ale również pozostałych uczelni.</u>
+          <u xml:id="u-7.15" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Bardzo jestem sentymentalnie związana z tym zdjęciem po prawej stronie, bo to są moi studenci, to są moi absolwenci, to są moi nauczyciele, z którymi pracuję. To jest niezwykle ważne połączenie.</u>
+          <u xml:id="u-7.16" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Protetyk słuchu jest specyficznym zawodem, nie każdy może być protetykiem słuchu. Protetyk słuchu musi mieć odpowiednie cechy charakteru. Uważam, że te cechy, które są niezwykle ważne, to chęć niesienia pomocy, empatia, zaangażowanie w pracę z pacjentem. W związku z tym działamy charytatywnie i społecznie już na etapie kształcenia, potem działamy dalej. Bo chcę podkreślić, że ta akcja „Protetyk słuchu w Afryce”, którą organizuje akurat mój uniwersytet z Fundacją Pomocy Humanitarnej, trwa 4 lata. Byliśmy w Kamerunie, w Gambii, jedziemy na Madagaskar, ale to wszystko przygotowują nasi studenci. Niezwykle ważny jest aspekt współpracy z aktywnymi zawodowo, już pracującymi protetykami słuchu, z firmami producenckimi, które nas wspomagają. Wszystkie osoby kształcące to widzą, widzą, że jesteśmy związani zawodowo. I uważam, że to jest bardzo, bardzo ważny element: protetycy słuchu zawsze razem, ci uczący się i ci, którzy naukę już dawno skończyli, ale którzy zapraszają nas do siebie, zapraszają nas na kongresy stowarzyszenia. Studenci, uczniowie mogą być członkami stowarzyszenia, oczywiście na innych zasadach, bez prawa głosu, ale czują się potrzebni, są już w tej grupie zawodowej i bardzo dużo z takich spotkań wynoszą.</u>
+          <u xml:id="u-7.17" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Jaka jest rola protetyka słuchu w procesie diagnostycznym i rehabilitacyjnym? Myślę, że po wystąpieniu pani prezes macie państwo przekonanie, że nasza rola jest bardzo ważna. Oczywiście będzie to zależało od tego, jak my do tego podejdziemy i jak będziemy w tym zawodzie chcieli się kształtować.</u>
+          <u xml:id="u-7.18" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Postanowiłam przedstawić kilka zasadniczych elementów pokazujących, że ta nasza rola jest niezwykle ważna z tego powodu, że bardzo często pierwszy kontakt osoby niedosłyszącej to właśnie kontakt z protetykiem słuchu. W związku z tym musimy zebrać…</u>
+          <u xml:id="u-7.19" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Będę prosił o konkluzję.</u>
+          <u xml:id="u-7.20" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Już, już, dobrze. Przepraszam, wiedziałam, że tak to się skończy, bo niestety…</u>
+          <u xml:id="u-7.21" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Robimy wywiad, współpracujemy z pacjentem, przeprowadzamy niezbędne badania słuchu, konsultacje, dobieramy, dopasowujemy aparat słuchowy i monitorujemy ten proces. To ta nasza rola inicjująca dalszą diagnostykę w wysokospecjalistycznych ośrodkach i, co chciałam pokazać, to praca w wielospecjalistycznych zespołach: audiolog, laryngolog, surdologopeda, neurolog, inżynier kliniczny – musimy być wszyscy razem, żeby osiągnąć pełen sukces.</u>
+          <u xml:id="u-7.22" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Dziękuję państwu bardzo i przepraszam, że się nie zmieściłam w czasie.</u>
+          <u xml:id="u-7.23" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie, wszystko dobrze. Dziękuję bardzo, Pani Profesor, za wystąpienie.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę państwa, ja zamierzam korzystać z uprawnień przewodniczącego, więc pytanie, które teraz zadam, proszę traktować jako pytania sondujące, a ja podejmę decyzję w zależności od tego, jaki będzie oddźwięk. Po tym następnym wystąpieniu, wystąpieniu pani Kingi Dotki jest przewidziana przerwa. Ale możemy też zrobić tak, że pójdziemy z programem dalej i wtedy będzie więcej czasu na dyskusję. Co państwo na to?</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#Glosyzsali">Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze? To w takim razie ten pomysł wprowadzimy w życie. Dziękuję, decyzja została podjęta.</u>
+          <u xml:id="u-8.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przechodzimy do kolejnego wystąpienia, pani Kingi Dotki, członka Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu. Nie przywitałem pani na początku, więc witam panią teraz.</u>
+          <u xml:id="u-8.5" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-8.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Wystąpienie jest zatytułowane: „Działania edukacyjno-informacyjne Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu – kampania społeczna «Usłyszeć świat»”.</u>
+          <u xml:id="u-8.7" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Dziękuję bardzo za możliwość przedstawienia w tym dniu naszego stowarzyszenia i naszych działań.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Stowarzyszenie powstało w 1996 r. z inicjatywy pana prof. Edwarda Hojana, wspomnianego wcześniej przez panią profesor. Chciał stworzyć… to znaczy stworzył ciało, w którym spotykają się protetycy, mogą się dokształcić, stworzony został również kodeks etyki zawodowej. Pierwszym prezesem był pan prof. Edward Hojan. Obecny zarząd jest obecny na sali, tak że możecie państwo z nami się spotkać. Zarząd jest jeszcze wspierany przez Radę Konsultacyjną. Rada Konsultacyjna składa się z lekarzy, z protetyków, z profesorów z Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Medycznego. Jest to dla nas bardzo cenne źródło wiedzy, np. ostatnio wsparła nas w działaniach w kwestii naszej ustawy zawodowej. Stowarzyszenie składa się z członków obserwatorów – są to właśnie uczniowie, studenci kierunku: protetyka słuchu – z członków honorowych, czyli byłych prezesów, osób, które zasłużyły się dla stowarzyszenia, członków wspierających, czyli firm produkujących aparaty słuchowe, oraz członków zwyczajnych, czyli protetyków słuchu. Zatem stowarzyszenie to jedyne ciało, które zrzesza i producentów, i protetyków, i osoby, które zainteresowane są naszym środowiskiem, bo są tam również lekarze.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Nasze cele są zawarte w statucie. Najważniejsze to właśnie wyrażanie opinii w zakresie kształcenia w naszym zawodzie, specjalizacji zawodowej, organizowanie szkoleń, prowadzenie działalności informacyjnej, wydawniczej oraz organizowanie kongresów integrujących nasze środowisko.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Działania, które do tej pory były wykonane – jest ich bardzo dużo ze względu na czas istnienia tego stowarzyszenia – takie, które wyróżniły się, to na pewno opiniowanie projektu ustawy zawodowej, spotkanie z podkomisjami sejmowymi w kwestii dofinansowań do aparatów słuchowych, w sprawie dofinansowania obustronnego protezowania, ponieważ wcześniej tego nie było, dopiero od niedawna protezujemy obustronnie pacjentów, tzn. chodzi o tych, którzy są ubezpieczeni, bez względu na to, czy pracują, czy nie, czy to są dzieci, czy osoby dorosłe, a seniorzy też dopiero od niedawna to protezowanie obustronne mają zapewnione. Ustawa o wyrobach medycznych – przygotowaliśmy jako stowarzyszenie normę, przetłumaczyliśmy normę europejską co do świadczenia usług w zakresie protetyki słuchu. Braliśmy udział w spotkaniach z ministerstwem edukacji, kiedy były tworzone szkoły policealne, chodziło właśnie o program, ujednolicenie programu nauczania. Stowarzyszenie organizuje różnego rodzaju szkolenia, m.in. z szumów usznych, czy też kongresy, które są organizowane od 1997 r. Jedynie w roku, kiedy była pandemia, nie udało się zorganizować kongresu. Prowadzimy swoją stronę internetową. Na tej stornie bardzo cenną informacją jest mapka, tj. informacja dla pacjenta, gdzie może znaleźć protetyka słuchu, który należy do stowarzyszenia. Jako stowarzyszenie wydajemy czasopismo, które jest przeznaczone dla protetyków słuchu. Są tam cenne dla nich informacje o najnowszych metodach protezowania.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Prowadzimy również kampanię „Usłyszeć świat”, o której właśnie teraz powiem troszkę więcej. Jest to kampania skierowana do pacjentów. I w ramach tej kampanii… Mamy osobną stronę internetową slyszymy.pl. Tam są zamieszczane teksty na temat problemów, z którymi pacjent się spotyka, na temat niedosłuchów, na temat protezowania tych niedosłuchów. Kampania jest prowadzona już ok. 20 lat. Obecny zarząd, czyli to są ostatnie 2 lata, tę kampanię prowadzi sam z pomocą członków należących do stowarzyszenia. Wydajemy gazetę „Usłyszeć Świat”. W holu głównym tę gazetę, ostanie wydanie państwo możecie zobaczyć. Gościem głównym był pan Grzegorz Płonka, który jest dzisiaj obecny również w tej sali, tak że dziękujemy za obecność. Pan Grzegorz Płonka był także naszym gościem na ostatnim kongresie organizowanym jesienią.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Naszą obecność zauważycie państwo również w mediach społecznościowych. Tak wygląda nasza strona, to jest aktualny zrzut ekranu. Znajdziecie nas na Facebooku, na Twitterze, na Instagramie. Każdy na pewno ma dostęp do któregoś z tych mediów społecznościowych i bez problemu te wszystkie blogi czy odnośniki do naszej strony tam będzie mógł znaleźć.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Obecny zarząd stworzył również kanał na YouTubie. Jest to początkujący kanał, tak że mamy 6 filmików dotyczących zaaparatowania pacjenta, pokazujących, jak krok po kroku taka wizyta powinna wyglądać.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">O gazecie już wspomniałam wcześniej. Jest ona również dostępna w formacie PDF na naszej stronie slyszymy.pl.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Naszym celem są spotkania z pacjentami, z seniorami, więc my do nich wychodzimy poprzez np. udział w targach senioralnych. Jesteśmy po to, aby można było nam zadać te nurtujące ludzi pytania: czym różni się aparat od wzmacniacza, czy muszę nosić aparat, skoro mój sąsiad nie nosi, czy to ma jakiś sens? Po to przychodzą do nas pacjenci i mają taką możliwość, bo my bardzo chętnie uczestniczymy we wszelkiego rodzaju targach, spotkaniach na uniwersytetach trzeciego wieku czy w domach seniora.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Na ostatnim kongresie również przedstawiciele kampanii mieli swój wkład, ponieważ na stoisku można było usłyszeć różnicę między tym, jak w hałasie słyszy pacjent z prawidłowym słuchem oraz ten z niedosłuchem. Były to dźwięki nagrane przez studentów Uniwersytetu Adama Mickiewicza i można to było odsłuchać na miejscu.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Proszę państwa, kampania jest wspierana przez małe firmy, to są czasami pojedyncze gabinety. W tym roku tych gabinetów jest ok. 100. Tak że działamy małymi środkami, ale, jak mi się wydaje, robimy bardzo wiele.</u>
+          <u xml:id="u-9.11" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuKingaDotka">Tak że serdecznie państwa zapraszam na naszą stronę slyszymy.pl. Tam oczywiście są również warunki przystąpienia do kampanii. Ona dopiero ruszyła w tym roku, tak że zbieramy nowe firmy, nowych chętnych. Ona się rozrasta, jest naprawdę coraz więcej wsparcia. Tak że dziękuję za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-9.12" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję pani Kindze Dotce. Mamy w ten sposób drobną oszczędność czasową. W takim razie pomijam przerwę i przechodzę do następnego wystąpienia.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zapraszam pana prof. Krzysztofa Kochanka z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach: „Wczesna diagnostyka słuchu – rodzaje badań audiologicznych”.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Ja w tym krótkim wystąpieniu chciałbym przybliżyć państwu tematykę wczesnego wykrywania zaburzeń słuchu, ale przede wszystkim skoncentrować się na możliwości wczesnego diagnozowania zaburzeń słuchu. W tych poprzednich prezentacjach zostało przedstawionych wiele ważnych informacji dotyczących potrzeby wczesnego wykrywania zaburzeń słuchu i protezowania. Padła również kwestia wczesnej diagnostyki. I ja o tym temacie chciałbym państwu króciuteńko powiedzieć.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Zanim przejdę do meritum sprawy, chciałbym pokazać państwu króciuteńki film – za chwileczkę poproszę o jego uruchomienie – który pokaże, co to znaczy optymalne, wczesne wykrywanie zaburzeń słuchu, wczesna diagnostyka i wczesna rehabilitacja. To jest film przedstawiający 2 dziewczynki w wieku 3 lat, które są zaopatrzone w implanty ślimakowe, i one prowadzą między sobą konwersację. Ten film pokazuje w sposób jednoznaczny, że jeżeli poprowadzimy, zrealizujemy w sposób optymalny te wszystkie ogniwa wczesnej interwencji słuchowej, to mamy taki sukces, który przedstawię na tym filmie.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Bardzo proszę o uruchomienie tego filmu.</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">Projekcja filmu</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-11.6" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Myślę, że każdy z państwa zobaczył w namacalny sposób, co to znaczy dobra wczesna interwencja słuchowa i realizacja takiego programu.</u>
+          <u xml:id="u-11.7" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Chcę powiedzieć już na wstępie, że w Polsce pod tym względem mamy sytuację, można powiedzieć… no, może nie znakomitą, ale bardzo dobrą i w tej chwili jesteśmy absolutnie w czołówce światowej, w czołówce tych krajów, które bardzo efektywnie realizują programy wczesnej interwencji słuchowej. Sytuację mamy dzisiaj taką, że praktycznie każde dziecko, u którego bardzo wcześnie wykryjemy zaburzenie słuchu, może dostać implant prawie natychmiast, jeżeli tylko spełnia pewne kryteria. Tak więc na mapie świata Polska pod względem i wczesnego wykrywania, i wczesnej diagnozy, i terapii rzeczywiście bardzo mocno się wyróżnia.</u>
+          <u xml:id="u-11.8" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Co to znaczy wczesna diagnostyka? Oczywiście pojęcie wczesnej diagnostyki dotyczy każdego wieku. Była mowa o tym, że częstość zaburzeń słuchu rośnie bardzo mocno wraz z wiekiem. Ale mając na myśli wczesną diagnostykę, my odnosimy to przede wszystkim do zaburzeń wrodzonych, do małych dzieci. Żeby zobaczyć, jak małych, to proszę spojrzeć na ten slajd. Jest tutaj pokazany wiek dzieci, które możemy diagnozować. Tak naprawdę już w 2 tygodniu życia, korzystając z tych metod, które państwu krótko przedstawię, możemy bardzo efektywnie zdiagnozować zaburzenia słuchu i przystąpić do rehabilitacji, korzystając chociażby z tych protez słuchowych, o których już była mowa. Częstość – to już panie powiedziały we wcześniejszych referatach – zaburzeń słuchu rośnie z wiekiem. W związku z tym te metody muszą być bardzo efektywne, ale przede wszystkim w odniesieniu właśnie do małych dzieci. Bo małe dzieci nie współpracują z nami, a chcemy, korzystając z pewnych metod, o których za chwileczkę państwu wspomnę, w pełni zdiagnozować zaburzenia słuchu i natychmiast przystąpić do jakiejś określonej terapii.</u>
+          <u xml:id="u-11.9" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Tak jak powiedziałem, w Polsce mamy dobrze rozwinięty pogram badań przesiewowych słuchu, który objął już ponad 7 milinów dzieci. Chcę przy tej okazji powiedzieć, że mija właśnie 30 lat od momentu, kiedy utworzono w Warszawie – prof. Skarżyński go otworzył – ośrodek „Cochlear Center” który rozpoczął w Polsce realizację właśnie tych programów wczesnej interwencji słuchowej. Połącznie tych 2 systemów, tych 2 programów: wczesnego wykrywania oraz wczesnej implantacji, spowodowało to, co państwo widzieli na tym filmie. Mamy rzeczywiście bardzo efektywny system wczesnej interwencji słuchowej w odniesieniu do wrodzonych zaburzeń słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-11.10" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Niezależnie od wieku mamy 2 cele wczesnej diagnostyki zaburzeń słuchu: wyznaczenie wielkości ubytku słuchu – w przypadku małego dziecka rodzicie chcą wiedzieć błyskawicznie, czy dziecko słyszy, na jakim poziomie słyszy, i my to oferujemy – oraz określenie rodzaju zaburzenia słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-11.11" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">We wczesnej diagnostyce zaburzeń słuchu małych dzieci są 3 zasady, których musimy się trzymać. Przede wszystkim jest to zasada crosscheck, czyli sprawdzania wyników uzyskanych dzięki jednej metodzie wynikami uzyskanymi dzięki innej metodzie, żeby potwierdzić, w spójny obraz ułożyć wyniki badań i na tej podstawie postawić diagnozę. Ten proces diagnozowania małego dziecka musi nie tylko oznaczyć wielkość ubytku słuchu, ale prowadzić do rozpoznania rodzaju zaburzenia słuchu. I konieczne jest stosowanie nie tylko metod obiektywnych, o których państwu za chwileczkę opowiem, ale również metod behawioralnych. Dopiero komplementarne połączenie tych 2 metod daje gwarancję tego, że stawiamy właściwe rozpoznanie.</u>
+          <u xml:id="u-11.12" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">To, co jest w tej chwili bogactwem audiologii i laryngologii, to różnorodność metod, które mamy do dyspozycji. To nie są tylko metody audiologiczne, które znamy od wielu lat, czyli np. metody audiometryczne, metody akumetryczne, próby stroikowe, audiometria tonalna i słowna, ale również metody obiektywne, które nazywane są metodami elektrofizjologicznymi i które są desygnowane przede wszystkim do diagnostyki słuchu małych dzieci. Ale ważną rolę pełnią również metody obrazowe i w ostatnich latach również metody molekularne. My chcemy wiedzieć, jeżeli mamy wrodzone zaburzenia słuchu, jaka jest przyczyna, czy rzeczywiście w genach odpowiedzialnych za słuch jest jakaś zmiana. I w tej chwili taką ofertę mamy.</u>
+          <u xml:id="u-11.13" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Te obiektywne badania słuchu, które są domeną diagnostyki zaburzeń słuchu małych dzieci, pozwalają przejść przez całą drogę słuchową i pokazać, jak funkcjonują poszczególne odcinki drogi słuchowej. Mamy do dyspozycji zasadniczo 3 metody. Pierwsza metoda to audiometria impedancyjna, badanie, które jest najbardziej rozpowszechnione w Polsce, praktycznie w każdym gabinecie audiologicznym, oprócz audiometrii, jest również audiometr impedancyjny. Ta metoda pozwala w sposób obiektywny, nieinwazyjny – zresztą te wszystkie 3 metody są nieinwazyjne – zajrzeć do ucha środkowego, i nie tylko, i powiedzieć, jak ten aparat przewodzący ucha funkcjonuje. Kolejna metoda, która również zagląda w sposób nieinwazyjny do układu słuchowego, to metoda emisji akustycznych. Wystarczy do przewodu słuchowego zewnętrznego włożyć sondę i w ciągu 20 sekund zarejestrować sygnał, który generuje ślimak lub nie, jeżeli jest niesprawny. Na tej podstawie możemy powiedzieć, czy ucho wewnętrzne pracuje prawidłowo. Niewątpliwie największą rolę we wczesnej diagnostyce zaburzeń słuchu przede wszystkim u małych dzieci mają do odegrania metody, które są oparte na rejestracji niewielkich sygnałów bioelektrycznych powstających w drodze słuchowej po podaniu bodźca akustycznego – to są metody elektrofizjologiczne – metody słuchowych potencjałów wywołanych. Jest cała gama tych potencjałów i możemy prześledzić całą drogę słuchową, począwszy tak naprawdę od ślimaka poprzez nerw słuchowy, pień mózgu aż po ośrodki podkorowe i korowe. I to jest niezwykle cenna, że tak powiem, zaleta tych metod, bo w sposób nieinwazyjny, w sposób obiektywny, we współpracy z pacjentem, z małym dzieckiem możemy to zbadać i powiedzieć, gdzie doszło do uszkodzenia, w którym miejscu drogi słuchowej doszło do uszkodzenia.</u>
+          <u xml:id="u-11.14" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Tak jak powiedziałem, metody obiektywne, i nie tylko, mają 2 główne cele: ocena progu słyszenia i rozpoznanie rodzaju ubytku słuchu, ale również stosowane są we wczesnym wykrywaniu zaburzeń słuchu – o tym za chwileczkę powiem – i we wstępnym doborze parametrów i stymulacji implantu ślimakowego. Bo trudno byłoby sobie wyobrazić, żeby dziecko, dla którego dobieramy aparat słuchowy, w wieku 6 czy 7 miesięcy odpowiedziało nam, że dobrze słyszy, że jest za głośno czy za cicho. Tutaj również te metody są pomocne.</u>
+          <u xml:id="u-11.15" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Pierwsza z tych metod, tak jak powiedziałem… Wystarczy włożyć do przewodu słuchowego zewnętrznego sondę. To badanie jest niezwykle szybkie, w ciągu 2 sekund wiemy, czy ucho środkowe jest sprawne. To jest ogromna zaleta w przypadku badania małych dzieci. To badanie, jak państwo widzą, służy nie tylko do diagnostyki tych schorzeń w obrębie ucha środkowego, ale dzięki niemu możemy również pośrednio odpowiedzieć sobie na pytanie, czy mamy w tym konkretnym przypadku objaw wyrównania głośności, możemy diagnozować ubytki ślimakowe, pozaślimakowe, sprawdzić, czy nerw twarzowy jest sprawny. To jest niezwykle skuteczne badanie i niezwykle efektywne. To są przykłady tympanogramów, podstawowego wyniku tego badania, który otrzymujemy, tak jak napisałem, w ciągu 2 sekund. Widzą państwo, że one tak różnią się między sobą, że nie ma możliwości, żeby pomylić te poszczególne patologie, które mają miejsce w obrębie ucha środkowego, w wyniku takiego badania.</u>
+          <u xml:id="u-11.16" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">To badanie emisji, o którym już wspomniałem, jest niezwykle proste, stanowi tak naprawdę w praktyce podstawę programów screeningowych. Widzą państwo, że rejestracja tego sygnału to 20–40 sekund. I na podstawie tak krótkiego badania, nieinwazyjnego badania, wiemy, czy ucho wewnętrzne pracuje prawidłowo. To badanie nie służy tylko screeningowi noworodków, ale również, jak państwo widzą, stosowane jest we wczesnej diagnostyce zaburzeń słuchu. Przede wszystkim jest to bardzo dobre narzędzie do diagnostyki neuropatii słuchowej.</u>
+          <u xml:id="u-11.17" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Ale tak jak powiedziałem kilka minut temu, największą rolę w diagnostyce słuchu małego dziecka, we wczesnej diagnostyce odgrywają metody oparte na słuchowych potencjałach wywołanych pnia mózgu. Dzięki tym metodom możemy prześledzić funkcjonowanie całej drogi słuchowej w sposób nieinwazyjny, w sposób obiektywny. Metodą kluczową, którą my stosujemy u małych dzieci w diagnostyce, jest metoda potencjałów pnia mózgu. U góry mają państwo przykład zapisu tych potencjałów. Niezwykle ważną cechą tej metody jest to, że zapis tych potencjałów, cechy tego potencjału zmieniają się w zależności od tego, jak głęboki mamy niedosłuch. Te cechy zapisu zależą również od tego, w jakim miejscu doszło do uszkodzenia drogi słuchowej. Inaczej ten zapis wygląda, gdy mamy zaburzenie przewodzeniowe, zaburzenie ślimakowe i pozaślimakowe.</u>
+          <u xml:id="u-11.18" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Tu państwo mają przykład tego, jak oznacza się próg słyszenia na podstawie tej metody. To jest badanie niezwykle efektywne. W ciągu tak naprawdę… Jeżeli małe dziecko śpi, a małe dzieci dużo śpią w ciągu dnia, jeżeli badamy dziecko 2-tygodniowe, 3-tygodniowe czy miesięczne, po nakarmieniu takiego dziecka mamy sytuację komfortową w takim badaniu, to możemy w ciągu pół godziny odpowiedzieć na pytanie, jak głęboki jest niedosłuch i gdzie jest uszkodzona droga słuchowa. To jest przykład takiego badania, ono w mniej więcej takim czasie się odbywa, przynajmniej dla jednego bodźca. Najniższe natężenie bodźca, przy którym jeszcze widzimy zapis odpowiedzi, stanowi próg odpowiedzi, ale jednocześnie próg słyszenia wyznaczony tą metodą obiektywną.</u>
+          <u xml:id="u-11.19" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Jeżeli zastosujemy chociażby te 3 bodźce, które tutaj państwu pokazałem, bodźce tonalne o częstotliwościach 500 Hz, 1 tysiąca Hz i trzask – to jest bodziec, który pobudza szerokopasmowo całą błonę podstawną ślimaka – to mamy… Jako zielone pole na audiogramie przedstawiłem ten zakres ubytku słuchu, który możemy diagnozować efektywnie za pomocą tej metody. To absolutnie wystarcza do tego, żeby podjąć decyzję o tym, co z tym dzieckiem robić: czy aparatować, czy też poddawać implantacji. To jest przykład, który pokazuje, jak ta metoda jest niezwykle efektywna nawet w rekonstrukcji ubytków słuchu tak nietypowych, jak tutaj państwu przedstawiłem na tym przykładzie.</u>
+          <u xml:id="u-11.20" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Na zakończenie, kończąc tę swoją prezentację, chciałbym pokazać państwu przykłady zapisów w przypadku dziecka z normlanym słuchem – po lewej stronie widzą państwo tutaj… Nie wiem, czy ten wskaźnik będzie widać na ekranie. No, słabo, nie widać. W każdym razie widzą państwo, że próg słyszenia tego dziecka wynosi 20 dB, i widać w tym zapisie, w tych 3 górnych zapisach po lewej stronie, że jest piąta fala, na dole, i nie ma w ogóle odpowiedzi – bo taka linia pozioma oznacza, że nie ma odpowiedzi. A po prawej stronie, niezależnie od natężenia bodźca, nie ma odpowiedzi nawet dla wysokich poziomów, dla 100, 90, 80 dB, i to oznacza że ten ślimak jest… no, to ucho jest głuche.</u>
+          <u xml:id="u-11.21" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Na koniec jeszcze jeden przykład, namacalny dowód na to, jak wcześnie możemy diagnozować zaburzenia słuchu, korzystając z tych metod. Tu jest pokazany przykład badania dziecka, które ma 2 tygodnie. Jeszcze kilka lat temu, 10 lat temu, takie badanie było nie do pomyślenia, a w tej chwili to jest praktyka dnia codziennego, tak wcześnie możemy diagnozować dzieci. W tej chwili z tych badań korzystają 2 grupy dzieci, tj. albo jest to właśnie tak wcześnie i są to dzieci w wieku 2, 3 tygodni czy miesiąca życia, te, które nie przejdą przez sito badań przesiewowych, albo dzieci w wieku 3, 4 lat, u których nie rozwija się mowa.</u>
+          <u xml:id="u-11.22" who="#SekretarzNaukowyInstytutuFizjologiiiPatologiiSluchuKrzysztofKochanek">Te metody obiektywne są wciąż atrakcyjne, dlatego że dostarczają, tak jak państwu powiedziałem, wielu ważnych klinicznie informacji, są bardzo powtarzalne, proces badania jest silnie zautomatyzowany. A więc badania te mogą być stosowane bez ograniczeń wiekowych i są powszechnie dostępne. Bardzo dziękuję państwu za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-11.23" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję panu profesorowi.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">I znowu mamy małą oszczędność czasową. W takim razie, żeby ją utrzymać, szybko przechodzę do następnego punktu.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pani Halina Paliwoda, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu: „Nie lecz słuchu na bazarze – o niebezpiecznych wzmacniaczach słuchu”.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Ja chciałabym jeszcze odnieść się do początku pana wystąpienia i chciałabym powiedzieć, że nie musiałam pana długo namawiać – wystarczył jeden telefon i pan powiedział: Pani Halino, oczywiście działamy. Tak że bardzo dziękuję, Panie Senatorze, za tę możliwość.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">I tym sposobem jeszcze raz witam wszystkich państwa bardzo serdecznie w tym miejscu. Cieszę się, że mogliśmy to spotkanie zorganizować.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Tematem mojego wystąpienia jest taki temat, który – i chciałabym, żeby to właśnie w tym miejscu wybrzmiało – wynika z mojej codziennej praktyki, już dwudziestotrzyletniej praktyki w zawodzie protetyka słuchu, tzn. „Nie lecz słuchu na bazarze”, tak go nazwałam. Co to oznacza? Proszę państwa w piątek, w Światowym Dniu Słuchu, weszłam do kiosku z gazetami – bo chciałam się przygotować do tego wystąpienia i pokazać państwu, że mówię o sprawach ciągle aktualnych – i tam kupiłam prasę, w której są artykuły dla osób niedosłyszących. I te artykuły… O czym one mówią, co one przedstawiają? Co taki właśnie rynek oferuje? Tak go tu podzieliłam: reklama w prasie. I co z tej prasówki wynika?</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Proszę państwa, otóż taki rynek oferuje np. „cudowną formułę makromolekularną w formie olejku”. Następne przełomowe odkrycie to są „Biomedyczne plastry – naklej i odbuduj komórki rzęsate”. I tu są pokazane zdjęcia takich uszkodzonych komórek pod mikroskopem i komórek zregenerowanych po tych plasterkach. Trzeci temat, który tu znalazłam, to cudowne uzdrowienie przez mnicha, i tu też są plasterki… To znaczy nie plasterki, przepraszam, ale olejki. Nie ma żadnej nazwy tego olejku, ale są one podobno wzbogacone o witaminy i mikroelementy. Jakie witaminy, jakie mikroelementy? To jest, proszę państwa, tajemnica producenta, nie dowiedziałam się tego. Potem jeszcze kolejna gazetka i tu jest: „Rozdajemy miniaparaty słuchowe” – z dopiskiem „To nie jest błąd drukarski”. I tutaj jest napisane, że 4 minuty wystarczą, żeby cofnąć niedosłuch i szumy uszne.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Proszę państwa, idąc dalej… Kolejna grupa to są już urządzenia elektroniczne, wzmacniacze słuchu, aparaty do wzmacniania dźwięku na zasadzie: usłysz więcej i lepiej.</u>
+          <u xml:id="u-13.6" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Chciałabym wrócić jeszcze do tej reklamy. Tak w piątek patrzę, przygotowując się do tego wystąpienia… W 2019 r. miałam wystąpienie dla seniorów na Targach „Viva Seniorzy!” w Poznaniu. Proszę państwa, w lewym górnym rogu jest taka reklama ze zdjęciem… Wtedy na tym zdjęciu w dzienniku występował pan Józef ze swoją matką Teresą. A tutaj, po 4 latach, okazuje się, że pan Józef jest już „profesorem Kosińskim ze swoją matką Teresą”. Mamy dokładnie to samo zdjęcie, ale podpis pod tym zdjęciem jest już zupełnie inny. A więc już widać, że coś nam się tutaj nie zgadza.</u>
+          <u xml:id="u-13.7" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Teraz tak: proszę państwa, co ja zrobiłam? Nie byłabym sobą, gdybym nie zadzwoniła dla państwa pod jeden z tych podanych tu numerów do takich specjalistów i nie dowiedziała się, co taki olejek oferuje. Zadzwoniłam tam, odebrała bardzo miła pani konsultantka, starszy konsultant specjalista – ale oczywiście nie mogła mi podać swojego imienia i nazwiska. No, myślę sobie: szkoda, bo ja podaję moim pacjentom swoje imię i nazwisko, a pani nie. I pani przekonuje mnie, że kropelki są cudowne, że wystarczy tydzień kuracji i że moja mama na pewno po tym tygodniu usłyszy. Co jeszcze, proszę państwa? Tutaj było podane, że 100 pierwszych osób dostanie ten olejek za darmo. No, chcę dostać ten olejek dla mamy, oczywiście za darmo. Pani mówi: no niestety, spóźniła się pani, już 100 osób zadzwoniło, ale mogę pani zaoferować tę kurację za 900 zł na 3 miesiące. Ja sobie myślę: no, miało być za darmo, a za 900 zł to nie ma mowy. Więc mówię do pani: nie, ja nie chcę za 900 zł, bo tutaj macie podane, że 317 zł… A ona: no tak, tak, tak, ale wie pani co, możemy to zrobić w ten sposób… Proszę państwa, proszę to zapamiętać. Otóż możemy zrobić to w ten sposób, że ja mogę się zapisać do takiego klubu członkowskiego, a wtedy ten olejek dla mamy, ten specyfik, dostanę za darmo. Czyli ja nie kupuję tego produktu, tylko – i to jest bardzo ważne, co teraz mówię – zapisuję się do klubu członkowskiego… Czyli mogę zapisać się wszędzie i wydawać moje pieniądze, gdzie chcę, i wtedy produkt – o którym nie wiem nic – dostaję za darmo.</u>
+          <u xml:id="u-13.8" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Teraz chciałabym tutaj przejść – o wzmacniaczach powiem później – do metod działania, które sobie z tych gazet wyczytałam.</u>
+          <u xml:id="u-13.9" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Otóż, proszę państwa, reklamy „cudownych” specyfików zamieszczane są, jak wynika z mojej wieloletniej praktyki, właśnie w takiej kolorowej prasie, zawsze bez konkretnej nazwy produktów. W tych wszystkich artykułach jest zawsze powoływanie się na autorytet, który, niestety, proszę państwa, nie istnieje. Czyli nie ma takiego profesora – sprawdziłam, on nie istnieje w bazie. Mało tego, niedawno mieliśmy też taki przykład, że jeden z naszych profesorów, znany w Polsce, był na zdjęciu, a podpis pod tym zdjęciem mówił o kimś zupełnie innym, czyli o nieistniejącym profesorze. Tak, mieliśmy też takie przypadki. W opisach tych reklam dla osób niedosłyszących te „cudowne” produkty są opisane językiem, który nazwałam pseudonaukowym bełkotem, czyli dla laika są to trudne sformułowania –nam nic one nie mówią – które mają świadczyć o randze tego artykułu. Ale jednocześnie mamy też określenia „naturalny”, „bezpieczny”, „łatwy w obsłudze”, tak żeby uspokoić czytelnika i sprawić, że pomyśli on sobie: aha, muszę tego spróbować, sięgnąć po to, może faktycznie mi pomoże. I te produkty zawsze, proszę państwa, kuszą atrakcyjną ceną, zawsze podlegają wymyślonym refundacjom, refundacjom producenta. Bo tu też ważne jest słowo „refundacja”. W naszej dziedzinie refundacja dotyczy dofinansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia do aparatów słuchowych czy różnych innych przedmiotów. Ale tu słowo „refundacja” też zostaje wykorzystane. Co jeszcze? Jest straszenie szkodliwością certyfikowanych aparatów słuchowych, np. jest napisane: „Koniec ery urządzeń słuchowych”, „Przełomowe odkrycie naukowców, aparaty lądują w koszu”. Takie są te hasła. A w zamian oczywiście jest rekomendacja „cudownych” specyfików – tak?</u>
+          <u xml:id="u-13.10" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Co jeszcze? Ta reklama, proszę państwa – i to jest bardzo smutne z mojego punktu widzenia – jest kierowana przede wszystkim do osób starszych. Może o tym świadczyć np. takie hasło: „Słuch jak w młodości!” – czyli wiadomo, do kogo to kierujemy. I to oczywiście jest zasadne, dlatego że w tej grupie wiekowej, jak już powiedziała pani prezes, mamy największą populację osób z niedosłuchem, a więc zawsze znajdzie się ktoś, kto będzie chętny po te specyfiki sięgnąć. A proszę sobie do tego uświadomić, że to trwa nie rok, nie 2 lata, tylko to są ciągłe reklamy, ja je obserwuję od co najmniej 10 lat. I one ciągle są. W związku z tym musi być popyt na te specyfiki. A poza tym one zawsze są w takich bardzo poczytnych i, z reklamowego punktu widzenia, drogich miejscach, czyli na takich stronach jak przód, tył, środek, czyli jak przeglądamy książkę czy gazetę, to zawsze coś tam znajdujemy w tych gazetach, właśnie tę reklamę.</u>
+          <u xml:id="u-13.11" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">I ważne są hasła, które są tam stosowane: „Nie musisz dostarczać żadnych zaświadczeń medycznych”. Tu mamy taką informację: „Akcja refundacja!”, „100% bezpieczeństwa”, „Dla osób z każdą wadą słuchu”.</u>
+          <u xml:id="u-13.12" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">To jest tylko to, co wypisałam z tych 8 gazetek. Tego jest na pewno więcej, bo ja już nie śledziłam… Wystarczyło mi 6–8 minut w takim kiosku.</u>
+          <u xml:id="u-13.13" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Co dalej? Proszę państwa, główny inspektor sanitarny jest w zasadzie bezsilny w tej kwestii tego, żeby cokolwiek zrobić, żeby np. nałożyć jakąś karę, jakąś sankcję. Dlaczego? Dlatego że taki specyfik, proszę państwa, nie jest zarejestrowany jako produkt leczniczy, czyli nie jest podana żadna nazwa tego produktu. Pani konsultant też nie podała mi tej nazwy. A zatem, proszę państwa, z punktu widzenia ustawy o produktach leczniczych nie są tu naruszane żadne zasady, żadne zasady reklamy. Kupujący płaci nie za produkt, ale, tak jak powiedziałam na początku, np. za członkostwo w klubie. No i w związku z tym sankcje są jeszcze mniejsze. Czyli w zasadzie nie możemy nic zrobić, bo ja się zapisałam świadomie, zapłaciłam 87 zł… No i co z tego? A mam produkt, którego nie chcę i który nie jest przetestowany. To są metody proszę państwa działania, jeśli chodzi o te specyfiki.</u>
+          <u xml:id="u-13.14" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Teraz kolejna grupa: wzmacniacze słuchu, wzmacniacze dźwięku. I tu też mam przykład z 3 marca: na takiej aukcji znalazłam taki oto wzmacniacz. No i są dane techniczne. Ja, proszę państwa, ukończyłam studia na Uniwersytecie Adama Mickiewicza, jestem też fizykiem z wykształcenia, więc dla mnie parametry techniczne są bardzo ważne. Dla laika to, że tam jest napisane „wzmocnienie wyjściowe 126 dB”… No, ja nie chciałabym mieć takiego wzmocnienia na uchu. Ja teraz mówię na poziomie 65 dB, a gdy dochodzi plus 126 dB, to możecie sobie państwo wyobrazić, co się dzieje – natychmiast jest uszkodzenie słuchu, bo to jest po prostu jak taka armata przy uchu. To jest to. Tutaj oczywiście są parametry techniczne, jest też pięknie opisane: „Nowa seria”, „Uniwersalny”, „Możliwość stosowania w prawym i lewym uchu”.</u>
+          <u xml:id="u-13.15" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Kolejny przykład, też z gazetki, bo w jednej z sieci sprzedaży te wzmacniacze też się pojawiają. I tu też proszę, żeby państwo zwrócili uwagę, że w tej reklamie w gazetce jest napis „Wyrób medyczny”. A przecież mamy ustawę o wyrobach medycznych… No, pozostawiam to na razie bez odpowiedzi. Czyli jest ten wzmacniacz słuchu. Ja oczywiście ten wzmacniacz też dla państwa kupiłam i przywiozłam go tutaj ze sobą. W gazecie jest napisane „Wzmacniacz słuchu”, opis: pomoc dla słabo słyszących. Ale jak sobie poczytałam instrukcję, to okazało się, że tam to już jest aparat słuchowy. Aparat słuchowy w koszu w Lidlu!</u>
+          <u xml:id="u-13.16" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Proszę państwa, to są przykłady nie tylko wynikające z tego, że ja to sobie wyszukałam, ale i z tego, że trafiają do nas pacjenci, do każdego gabinetu w Polsce codziennie trafia ktoś, kto coś takiego kupił. Rodziny kupują to dla babci, mamy, taty, ale przecież nie dlatego, żeby im zrobić na złość, tylko dlatego, że widzą, że są takie produkty w Lidlu, myślą sobie: no, mama nie chce nigdzie iść, więc kupię, niech zobaczy, niech sprawdzi. No i jest napisane „wyrób medyczny” – prawda? Dobrze, mamy to.</u>
+          <u xml:id="u-13.17" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Na czym właściwie to pozorne podobieństwo, jeśli chodzi o te wzmacniacze, polega dla laika? My, specjaliści, wiemy, że to nie jest wyrób medyczny, że to nie jest profesjonalny sprzęt, który może pomóc. Wiemy, ale taki zwykły człowiek, pacjent, który to kupuje, czy jego rodzina, widzi, że jest podobny kształt, że jest zasilanie, że jest mowa o umiejscowieniu przy prawym albo lewym uchu, że kolor tego jest podobny jak kolor aparatów słuchowych, że są też dane techniczne… No, wydaje się to całkiem profesjonalne. Tak że to jest zachęta do tego, żeby kupić taki wzmacniacz. Ja sobie tak to opisałam: wzmacniacz to jest urządzenie elektroniczne, które – tak to wygląda z mojego punktu widzenia i wynika to z doświadczenia w naszej branży – nie podlega żadnym regulacjom prawnym, nie posiada żadnej kontroli bezpieczeństwa i nie jest, proszę państwa, przeznaczone dla osób z niedosłuchem. Ale głównie jest przez te właśnie osoby z niedosłuchem wykorzystywane. No bo kto kupuje sobie taki wzmacniacz? No, wiadomo, że osoba z niedosłuchem. Nie ma co się tu czarować i ukrywać. Kupi to sobie ktoś po to, żeby wzmacniać sobie, nie wiem, np. szept, jeżeli ma prawidłowy słuch? Na pewno nie.</u>
+          <u xml:id="u-13.18" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">W porównaniu do aparatów słuchowych… Tu jest taki długi opis. Aparaty słuchowe są wyrobami medycznymi, są zarejestrowane w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Środków Biobójczych, są przeznaczone dla osób niedosłyszących i służą do kompensowania ubytku słuchu – tego zaś w takim wzmacniaczu absolutnie nie ma, jeszcze później o tym powiem. Żeby taki aparat słuchowy mógł wejść w ogóle na rynek, żebyśmy mogli dopasowywać go do ubytku słuchu, żebyśmy mogli pomagać pacjentom z użyciem aparatów słuchowych, one muszą spełnić wiele standardów bezpieczeństwa, m.in. certyfikat jakości producenta, certyfikat ISO w kwestii wyrobów medycznych. Dalej: taki aparat słuchowy, proszę państwa, jest znany pod konkretną marką, producent przedstawia odpowiednie certyfikaty i jest on kontrolowany przez instytucje międzynarodowe, jest kontrolowany też w Polsce. Wszystko to w celu utrzymania wysokiej jakości tego produktu i eliminacji jakiegokolwiek ryzyka, zagrożenia, czyli chodzi o to, żeby ten sprzęt stosowany przez osoby niedosłyszące – począwszy od małych dzieci po starszych – był bezpieczny, żeby sprostał on różnym wymaganiom prawnym, a przede wszystkim oczekiwaniom pacjenta. Dla małych dzieci on musi być bezpieczny z innego powodu, dla osób dorosłych też z innego powodu.</u>
+          <u xml:id="u-13.19" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">My w stowarzyszeniu już kilka lat temu, w ramach dobrej praktyki dotyczącej dopasowania aparatu słuchowego, opisaliśmy 9 kroków: wywiad medyczny, otoskopia – to są kroki, które służą dopasowaniu aparatu słuchowego – diagnostyka słuchu, rozmowa z pacjentem… W ten sposób każdy z nas, protetyków słuchu, pracuje w gabinetach, które mamy i w których pracujemy. Dalej: dopasowanie aparatów, ocena zysku z tego aparatu i, co ważne, wykonanie indywidualnej wkładki usznej czy obudowy. Dopiero wtedy następuje zakup tego aparatu, a połączony on jest z dokładną instrukcją użytkowania dla pacjenta. Dalsze kroki to wizyty kontrolne i rehabilitacja. A w przypadku wzmacniaczy, proszę państwa, jest to, co nazywam 3 krokami do złego słyszenia: zakup wzmacniacza np. w takiej sieci…</u>
+          <u xml:id="u-13.20" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Będę prosił o konkludowanie.</u>
+          <u xml:id="u-13.21" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">…założenie go na ucho i uraz akustyczny.</u>
+          <u xml:id="u-13.22" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Ja wykorzystam ten pozostały czas, Panie Senatorze, bo to są ważne informacje. Koleżanka się zmieściła…</u>
+          <u xml:id="u-13.23" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie, nie, ten czas zachowujemy na dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-13.24" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Chcę tylko jeszcze powiedzieć… To są bardzo ważne wnioski. Aparaty słuchowe dopasowujemy do ubytku słuchu, a wzmacniaczy w ogóle nie dopasowujemy. I tu mamy pokazane przykłady pięknie dopasowanych aparatów słuchowych, a tu – przykłady tych wzmacniaczy na uchu pacjenta.</u>
+          <u xml:id="u-13.25" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Co jest jeszcze ważne? Mamy badania tych wzmacniaczy. Proszę sprawdzić: maksymalny poziom wyjściowy, czyli to, co maksymalnie może taki wzmacniacz z tego kosza w Lidlu… Tu jest to 129 dB, a w przypadku drugiego, który tutaj mamy, to jest 136 dB. A więc i tak mamy szczęście, jeśli trafimy na ten, który ma mniejszy poziom, bo może będzie mniejsze ryzyko uszkodzenia. Ale jak to będzie 136 dB, to będzie to taki odrzutowiec – trzaśnięcie drzwiami wystarczy, żeby uszkodzić, rozerwać łańcuch kosteczek.</u>
+          <u xml:id="u-13.26" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Moje wnioski na koniec. Tutaj przejdę, bo o tym mówiłam. Proszę państwa, przytaczane przykłady tych „cudownych” specyfików wymagają pilnych regulacji prawnych, chociażby w zakresie reklamy. Jeżeli pacjent to kupuje, to niech ma taką samą informację jak na wyrobach tytoniowych: kupujesz na własne ryzyko. W przypadku reklamy niech nie będzie tak, żebym ja musiała czytać napisane małym druczkiem, że to jest reklama, tylko niech to będzie wyraźnie napisane, a pacjent oczywiście sam zadecyduje, czy to zamówić, czy nie. Bo teraz te informacje wprowadzają konsumentów, w tym przypadku, proszę państwa, osoby niedosłyszące, w błąd, bazując na ich niepełnosprawności.</u>
+          <u xml:id="u-13.27" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Co jeszcze chciałabym tutaj powiedzieć? To jest najważniejsze. Osoba niedosłysząca, która kupiła taki „cudowny” specyfik czy wzmacniacz, czuje się oszukana i zostaje, proszę państwa, pozostawiona sama sobie. Traci wiarę w sprawdzone metody i, co ważne, odkłada wizyty u specjalistów na długi czas, nie chce podjąć próby zastosowania np. przetestowanych aparatów słuchowych. Mało tego, nawet nie chce podjąć próby pójścia do specjalistów. I to, o czym mówię, mówię z całym przekonaniem, bo widzę konkretne osoby, moich pacjentów, mam ich przed oczyma, wiem, co się dzieje: pogłębia się wycofanie, bardzo często idzie to w parze z depresją.</u>
+          <u xml:id="u-13.28" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Ochrona słuchu dla wszystkich. Jak w tym haśle: uczyńmy to rzeczywistością. Dziękuję za uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-13.29" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przechodzimy do następnego, ostatniego wystąpienia. Pani dr Anna Furmann, Uniwersytet Adama Mickiewicza: „Neuroplastyczność mózgu – trening słuchowy”.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo. I witam panią, bo nie powitałem no początku, więc teraz witam. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Witam państwa.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Mam przyjemność powiedzieć państwu troszeczkę na temat mózgu. I to będzie łączyć to, co do tej podpory było powiedziane. Bo pewnie państwo wiecie, że my nie uszami słyszymy, nie oczami widzimy, ale wszystko to robimy mózgiem. I to, jak interpretujemy świat, który widzimy i słyszymy, wiąże się z tym, jak funkcjonuje mózg. I w drugą stronę: to, jak funkcjonuje mózg, wiąże się z tym, jak funkcjonują nasze zmysły – jeżeli one funkcjonują źle, to i nasz mózg troszeczkę inaczej będzie funkcjonował.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Poproszę o prezentację.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Nigdy nie wygłaszałam żadnego wykładu na siedząco, więc przepraszam…</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">To nie szkodzi, da się zabierać publicznie głos na siedząco.</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">No tak, widzę.</u>
+          <u xml:id="u-15.8" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Proszę państwa, jak widzimy, tytuł prezentacji to „Neuroplastyczność mózgu a trening słuchowy”. I tu powiążę to, co mieliśmy zaprezentowane do tej pory.</u>
+          <u xml:id="u-15.9" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Proszę państwa, neuroplastyczność mózgu to jest zdolność do tworzenia nowych połączeń wewnątrz mózgu. Jeszcze w ubiegłym wieku, w latach osiemdziesiątych, uważano, że mózgu nie jesteśmy w stanie przeorganizować, czyli że tak jak został stworzony na początku, po naszym urodzeniu, tak funkcjonuje cały czas, chyba że jest uszkodzony. Ale już w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku zaprzeczyły temu badania, wykazując, że jednak mózg zmienia się przez całe nasze życie, a zmiany te wiążą się z tym, w jakich warunkach my funkcjonujemy, jakie doświadczenia zdobywamy, no i jakie schorzenia mamy. To powoduje, że nasz mózg przez cały czas się zmienia, nie tylko u dzieci, ale też u dorosłych. A plastyczność centralnego układu umożliwia, proszę państwa, przystosowanie się do zmiennych warunków otoczenia. Dzisiejszy przykład: przyszłyśmy tutaj – namówiłam dziewczyny, żeby z dworca kolejowego, z Dworca Centralnego, przyjść tu, nie przyjechać, a przyjść. No, miałyśmy problem, ale jakoś udało się – wykorzystałyśmy GPS i doszłyśmy. Jak widać, dostosowałyśmy się, można powiedzieć, na bieżąco. Kolejna właściwość: adaptacja. Proszę państwa, my się przystosowujemy, nasz mózg przystosowuje się do warunków zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych – mówiąc o wewnętrznych, mam na myśli to, że gdy zmienia się słuch, nasz mózg też się reorganizuje. Musi się reorganizować, żeby wiele rzeczy do nas dochodziło. Dalej, proszę państwa, jest aktywacja procesów kompensacyjnych w przypadku schorzeń neurologicznych, naprawa uszkodzeń. Wiemy, teraz już wiadomo, że jeżeli po różnego rodzaju wylewach bardzo szybko zostanie wprowadzona rehabilitacja, to wówczas uszkodzenie, można powiedzieć, zostanie zlikwidowane i wszystko wraca do normy. Ostatnia właściwość to jest zapamiętywanie i uczenie się. No, to daje nam… Jeżeli się uczymy czegoś, to wiąże się to z reorganizacją naszego mózgu.</u>
+          <u xml:id="u-15.10" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">I teraz, proszę państwa, krótko. Gdy państwo zobaczycie te rysunki, to się przerazicie, ale to nie jest takie tragiczne.</u>
+          <u xml:id="u-15.11" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Układ nerwowy składa się z komórek nerwowych, które inaczej nazywa się neuronami. Neuron to taka fantastyczna komórka, która pozwala nam odbierać impulsy od innych neuronów i wysyłać te impulsy do innych neuronów. Przy czym, proszę państwa, do jednego neuronu mogą być przysłane informacje nawet z 15 tysięcy innych neuronów. A ten jeden neuron może wysłać je tylko do kolejnego jednego neuronu. To jest tak jak w różnych układach internetowych: dostajemy masę informacji, my może też czasami wysyłamy ich sporo, ale nie zawsze, czasami więcej dostajemy, niż wysyłamy. To, co łączy jeden neuron z drugim neuronem, to jest synapsa. W synapsie występuje neurotransmisyjna polegająca na tym, że impuls elektryczny, sygnał elektryczny zamieniany jest na sygnał chemiczny, a dalej znowu na sygnał elektryczny, i tak to idzie do następnego neuronu. Na tej zasadzie, proszę państwa, tworzy się sieć neuronowa, która nam pokazuje, że informacja np. z ucha musi iść tędy, tędy, tędy, żebyśmy my odpowiednio coś zinterpretowali.</u>
+          <u xml:id="u-15.12" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">I tutaj akurat mamy małe… Jak widzę, mamy tu opisane dendryty, te, którymi odbieramy sygnały, one są bardzo krótkie. A aksony, te, którymi wysyłamy informacje z neuronu do neuronu, mogą sięgać nawet kilku metrów. Tak że to one się po naszej czaszce rozprzestrzeniają.</u>
+          <u xml:id="u-15.13" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Proszę państwa, dwa słowa na temat rozwoju układu nerwowego, bo jest to istotne z punktu widzenia tego, jak nasz mózg będzie działał. Okazuje się, że układ nerwowy tworzony jest już w okresie płodowym, w ósmym tygodniu ciąży. W ósmym tygodniu ciąży, proszę państwa, powstaje 200 tysięcy neuronów na minutę. Po urodzeniu się dziecko ma 86 miliardów neuronów, ale nie ma jeszcze połączeń między nimi. Dopiero po narodzinach zaczynają się tworzyć połączenia. I w efekcie tego, proszę państwa, występuje między neuronami 200 tysięcy połączeń na sekundę. Można powiedzieć, że w sposób genetyczny my mamy ustalone, że dany neuron powinien się połączyć z tym i tym neuronem. Ale okazuje się, że na początku właściwie prawie wszystkie neurony łączą się ze wszystkimi – i w ten sposób powstaje prawie 100 bilionów połączeń. Ale zostaną tylko te, które wykorzystujemy. Te, których nie wykorzystujemy, zostaną odcięte – albo później będą wykorzystane, ale na początku zostaną odcięte. Dorosły człowiek ma więc o połowę mniej takich połączeń niż 2-, 3-letnie dziecko, które ma ich maksymalną ilość. To jest bardzo istotne.</u>
+          <u xml:id="u-15.14" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">I teraz, proszę państwa, żeby mógł nastąpić rozwój układu nerwowego, muszą być spełnione następujące warunki. Po pierwsze, neurony muszą się różnicować. I tak oto mamy neurony, które będą wrażliwe na impulsy słuchowe, na impulsy wzrokowe czy też czuciowe. Ponadto neurony muszą dotrzeć w odpowiednie miejsce w naszym mózgu i muszą połączyć się z innymi. No i muszą ustanowić odpowiednie związki między sobą.</u>
+          <u xml:id="u-15.15" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Teraz popatrzmy na nasz mózg. Okazuje się, że w naszym mózgu są odpowiednie miejsca, które są odpowiedzialne za odbiór odpowiednich sygnałów. I tak: w korze skroniowej mamy tzw. korę słuchową, gdzie znajdują się neurony wrażliwe na sygnał słuchowy; w korze wzrokowej, potylicznej, mamy neurony, które są wrażliwe na odbiór bodźców wzrokowych; w korze czuciowej czy, jak mamy tutaj pokazane, ciemieniowej, mamy odbiór wrażeń czuciowych. Kora czołowa jest odpowiedzialna za ruch, ale też za podejmowanie decyzji. Okazuje się też, że kora czołowa najpóźniej się rozwija, bo dopiero w dwudziestym piątym roku życia, dlatego dopiero wtedy jesteśmy zdolni do podejmowania odpowiednich decyzji – i dlatego wcześniej nie możemy zostać senatorami.</u>
+          <u xml:id="u-15.16" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-15.17" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
+          <u xml:id="u-15.18" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Proszę państwa, oprócz tego że mamy takie podstawowe miejsca, do których dochodzą te sygnały, o których mówiliśmy, to mamy… W kontekście słuchu istotne są takie obszary, które będą decydowały o tym, że będziemy rozumieć mowę – to jest to pomarańczowe pole na rysunku, przy tym czerwonym. Tam, gdzie jest czerwone, dochodzą impulsy słuchowe, ale jest też takie pole, pole Wernickego, które decyduje o rozumieniu mowy. Inne istotne pole jest w okolicach potylicy – tam się znajduje pole, które decyduje o tym, że potrafimy czytać, zamieniamy tekst na słowa. I kolejny obszar – w korze czołowej mamy tzw. pole Broki, które decyduje o tym, że możemy mówić. Ale to wszystko, proszę państwa, będzie działało wtedy, kiedy sygnał akustyczny dojdzie z narządu słuchu do odpowiedniego miejsca, tzn. do kory słuchowej, i dalej będzie się rozprzestrzeniał. Dalej: są też takie miejsca, które będą decydowały o pamięci słuchowej, o uwadze słuchowej, o tym, jak nasz język się rozwija. Jak widzimy, to nie jest tak, że chodzi o tylko jedno miejsce, bo wiele takich miejsc jest tu decydujących.</u>
+          <u xml:id="u-15.19" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">I teraz: co wpływa na połączenia międzyneuronalne? Po pierwsze, proszę państwa, uwarunkowania genetyczne. Okazuje się, że nasz kod genetyczny jest tak sformułowany, że on naszemu organizmowi mówi: dokładnie tam powinny być te neurony i one powinny się połączyć z tymi i tymi. Tak że mamy pewien kod genetyczny, który nam takie rzeczy opisuje. Kolejna sprawa, o której już mówiłam, to są bodźce zewnętrzne. Jeżeli nie będą dochodziły bodźce zewnętrzne, to wiele tych pól, które są uzależnione od tego, co do nich dochodzi z sygnału np. akustycznego, się nie rozwinie. A jak one się nie rozwiną, to dziecko nie będzie umiało mówić, dziecko nie będzie rozumiało mowy, dziecko nie będzie umiało pisać itd. A uczenie się to jest aktywowanie określonych połączeń w mózgu. Im częściej czegoś się uczymy, tym takie połączenia robią się silniejsze, trwalsze i są wtedy lepiej wykorzystywane.</u>
+          <u xml:id="u-15.20" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Mapa połączeń neuronów w mózgu. Jest ona pierwotna, wrodzona, uwarunkowana genetycznie; jest też wtórna, wynikająca z choroby lub leczenia; i jest trzecia, uwarunkowana, wynikająca z nauki – w tym przypadku z treningu słuchowego.</u>
+          <u xml:id="u-15.21" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">I teraz chciałabym, żebyście państwo popatrzyli na wykres, który pokazuje nam, jak się zmienia wydolność funkcjonalna człowieka w zależności od wieku i w zależności od tego, w którym momencie zostanie uszkodzony słuch. Na razie mamy taką piękną krzywą, która pokazuje nam, że wszystko z wiekiem pięknie rośnie, rozwija się, kiedy słuch jest prawidłowy. A teraz popatrzmy: gdy słuch jest uszkodzony, ta wydolność – to jest ta zielona krzywa – jak widzimy, zdecydowanie maleje. I proszę zobaczyć, to zaczyna się jeszcze przed urodzeniem, to znaczy tu wystąpiło jakieś schorzenie, został uszkodzony ślimak. Jeżelibyśmy nie ingerowali w żaden sposób w losy tego dziecka, to jego wydolność byłaby zdecydowanie gorsza niż u dzieci prawidłowo słyszących – i tutaj jest problem. Teraz kolejna krzywa, choć może trochę słabo widoczna, ale pokazująca, że jeżeli przed szóstym miesiącem życia takie dziecko zostanie zaprotezowane, to ma szansę się rozwijać, choć proszę zobaczyć, że ono nie uzyska takiej samej skuteczności jak osoba prawidłowo słysząca. A jeżeli zaczniemy reagować dopiero po czternastym roku życia, po fazie rozwoju mowy, po okresie rozwoju mowy, to właściwie nie będzie w ogóle różnicy między tym, czy dziecko jest zaprotezowane, czy nie. I to pokazuje taka króciutka krzywa. A teraz, proszę państwa, popatrzmy, co się dzieje, kiedy dziecko utraci słuch w okresie okołoporodowym. Można powiedzieć, że wygląda to już lepiej niż w przypadku, kiedy utraci słuch w okresie prenatalnym, bo ślimak zaczyna funkcjonować w dwudziestym tygodniu ciąży. Tak że jeżeli ślimak zostanie uszkodzony przed tym okresem, to wtedy te konsekwencje są największe. I teraz popatrzmy: jeżeli utrata słuchu jest w okresie okołoporodowym, ale zaprotezowanie nastąpi przed szóstym miesiącem życia, to dziecko rozwija się prawie idealnie – pokazuje to znowu taka cienka krzywa – tzn. prawie tak samo jak osoba prawidłowo słysząca. A jeśli zaprotezowanie będzie później, to znowu jest gorzej. A teraz popatrzmy, co się dzieje, kiedy już jesteśmy starsi i słuch się nam uszkodzi – wtedy znowu nasz potencjał funkcjonalny nie będzie pełny i znowu będziemy mieli problemy z kontaktami z ludźmi, nie zawsze będziemy ich rozumieli. I wtedy protezowanie powinno nam pomóc.</u>
+          <u xml:id="u-15.22" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Jeżeli popatrzymy na te wszystkie wykresy, to zobaczymy, że im wcześniejszy jest ubytek słuchu, tym większe są jego konsekwencje, ponadto im później zaproteztujemy dziecko, tym większe będą konsekwencje uszkodzenia słuchu.</u>
+          <u xml:id="u-15.23" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Teraz, proszę państwa, trening słuchowy, który ma poprawić nasze funkcjonowanie. Z punktu widzenia neurologicznego celem treningu słuchowego jest wytworzenie nowych sieci synaptycznych, nowych połączeń neuronowych w miejsce tych, które zostały uszkodzone lub też które przestały funkcjonować. Ten trening jest działaniem, którego celem jest poprawa przetwarzania odbieranych bodźców słuchowych, zaktywizowanie uwagi i koncentracji słuchowej, polepszenie funkcjonowania układu nerwowego. Okazuje się, proszę państwa, że jeżeli… A, przepraszam, jeszcze cofnę slajd. Trening słuchowy może być stosowany w przypadku osób z niedosłuchem, z wadami mowy, osób z centralnymi zaburzeniami przetwarzania sygnału akustycznego. My powiemy tylko kilka słów na temat osób z niedosłuchem. Otóż jeżeli zaaparatujemy…</u>
+          <u xml:id="u-15.24" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Będę wdzięczny za konkludowanie.</u>
+          <u xml:id="u-15.25" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Już kończę, tak.</u>
+          <u xml:id="u-15.26" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Jeżeli zaaparatujemy osobę, to ta osoba przez kilka tygodni aklimatyzuje się, mózg przystosowuje się do aparatu słuchowego. Ale to jest za mało. Musimy wytrenować teraz ten mózg, żeby mógł on prawidłowo funkcjonować. No i mamy ćwiczenia, które umożliwiają nam naukę różnicowania głośności, wysokości dźwięku, rozróżniania źródeł dźwięku i rozpoznawania sygnałów mowy. Jest szereg testów, treningów słuchowych, które oferują takie możliwości. Stosuje się je w niektórych punktach protetycznych.</u>
+          <u xml:id="u-15.27" who="#PracownikKatedryAkustykinaWydzialeFizykinaUniwersytecieAdamaMickiewiczaAnnaFurmann">Wnioski, proszę państwa. Otóż drogę słuchową można reorganizować przez całe życie, ale trzeba odpowiednio do tego podejść. Drogę słuchową możemy formułować też przez odpowiedni trening słuchowy. Osoby, które utraciły słuch, powinny być zawsze poddane protezowaniu i treningowi słuchowemu. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-15.28" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję, Pani Doktor.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Mamy w ten sposób ok. 20 minut na dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak jest, bardzo sprawnie nam to poszło. W związku z tym jeśli ktoś z państwa, że tak powiem… Ponieważ nie ma żadnego takiego, że tak powiem, bardziej wyspecyfikowanego tematu dyskusji, to rozumiem, że do wszystkich wystąpień… Jeśli państwo macie do nich jakieś uwagi albo tak w ogóle, ogólnie do tematu dzisiejszego spotkania, to można je formułować w formie wystąpień. Zapraszam. Proszę tylko osoby zabierające głos, po pierwsze, o podnoszenie ręki, żebym mógł udzielać głosu, po drugie, o przedstawianie się do mikrofonu – bo są osoby biorące udział zdalnie i też muszą słyszeć to, co tutaj pada.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Widzę pana po prawej stronie – przepraszam, że tak go opiszę – z siwą brodą, który podnosi rękę. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Ja nazywam się Grzegorz Kozłowski, jestem prezesem Polskiej Fundacji Osób Słabosłyszących i sam jestem osobą głucho-niewidomą, to znaczy mam bardzo, bardzo głęboki niedosłuch i bardzo słabo widzę.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Na początku chciałbym oczywiście bardzo podziękować za to spotkanie, za możliwości wysłuchania ciekawych wystąpień. Dziękuję Polskiemu Stowarzyszeniu Protetyków Słuchu, dziękuję panu senatorowi za otwartość.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Ja chciałbym zwrócić uwagę na jedną bardzo ważną rzecz, której chyba nie usłyszałem, bo… to znaczy nie usłyszałem, żeby była na ten temat mowa – ale nie wszystkie wystąpienia do mnie do końca dotarły. To, co jest rzeczywiście bardzo ważne, to wyposażenie osób słabosłyszących w aparaty słuchowe, w implanty słuchowe, trening słuchowy – o tym była w ostatnim wystąpieniu mowa – i szeroko pojęta rehabilitacja. To wszystko to jest niesłychanie ważny fundament, podstawa, która od strony medycznej, rehabilitacyjnej, pozwala nam, słabosłyszącym, uzyskać – odzyskać czy uzyskać – pewne możliwości komunikacji głosowej. Ale przyznam, że ja w swoim życiu w pewnym momencie zderzyłem się z taką rzeczywistością: od kilkudziesięciu lat korzystam z aparatów słuchowych – akurat nie przechodziłem nigdy rehabilitacji, ale zawdzięczam tu bardzo wiele genialnej postawie moich rodziców, jednak nie o tym chcę mówić – ale zderzyłem się z rzeczywistością braku dostępności przestrzeni publicznej, w której przyszło mi funkcjonować. Ja miałem to szczęście, że przez niemal całe życie funkcjonowałem i komunikowałem się dzięki indywidualnemu systemowi FM, on pomagał mi w różnych sytuacjach w szkole średniej, na studiach, w pracy zawodowej, ale wiem, że to była bardzo wyjątkowa sytuacja, bo przez wiele, wiele lat praktycznie nie istniały żadne narzędzia czy też nie były stosowane żadne narzędzia, które pozwoliłyby osobie słabo słyszącej – takiej, która już ukończyła edukację, studia, i ma, powiedzmy, wspaniały aparat słuchowy, jest wytrenowana – swobodnie komunikować w urzędzie, swobodnie uczestniczyć w spotkaniach, w edukacji, w kościele, w każdej sytuacji publicznej. Żeby nie zaprzepaścić owoców, tego wszystkiego, o czym państwo tutaj mówiliście, kluczowe jest podjęcie wysiłku, aby ta przestrzeń była dla nas dostępna, aby w przestrzeni istniały, były zamontowane, były powszechnie stosowane dobrze skalibrowane, dobrze ustawione pętle indukcyjne. Ja dzięki temu, że wypożyczony został mi sprzęt ze stowarzyszenia, częściowo mogłem z tego korzystać. Ale ideałem byłoby… No, byłoby super, aby Senat, Sejm, idąc w ślady nawet małych gmin, samorządów, które w ramach Programu Dostępność Plus i konkretnych programów finansowania, wyposażania instytucji w sprzęt umożliwiający nam aktywność…</u>
+          <u xml:id="u-17.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Prosiłbym o konkludowanie, bo pewnie inne osoby też chciałyby zabrać głos.</u>
+          <u xml:id="u-17.5" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">…Żeby można było przyjść do Senatu na każde spotkanie i bez problemu, bez dodatkowych urządzeń, poza tą pętlą indukcyjną, z tego korzystać.</u>
+          <u xml:id="u-17.6" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">I druga rzecz. Bardzo ważne jest dla nas, dla wielu osób słabosłyszących, dla których przekaz słowny, mowa, nie wystarczy, stosowanie napisów. To staje się z wolna standardem. I jest ogromnym pragnieniem, postulatem, dążeniem środowiska, aby takie narzędzia dostępnościowe były też tu wdrażane, stosowane, tak aby najwyższe organy, jednostki naszego państwa świeciły przekładem, a nie podążały gdzieś w peletonie czy na końcu. A więc ogromny apel o to, aby kwestie dostępności były mocno stawiane.</u>
+          <u xml:id="u-17.7" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Ja powiem na koniec o takim jednym porównaniu. Porównujemy często aparat słuchowy i te wszystkie inne pomoce do wózka inwalidzkiego. Ale gdyby nie było podjazdów, wind i odpowiednio zaprojektowanej architektury, to ten wózek niewiele by pomógł. Analogicznie jest z pomocami dla osób słabosłyszących – owszem, dostają one nieraz bardzo drogie implanty słuchowe, refundowane przez państwo, dostają aparaty słuchowe, do których niestety same często muszą dużo dopłacać, no ale niestety tu tego „podjazdu”, tej „windy” często w przestrzeni nie ma. A więc ogromny apel, aby jak najwięcej w tym temacie się działo.</u>
+          <u xml:id="u-17.8" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Bardzo się cieszymy, że jest Program Dostępność Plus, że są pewne…</u>
+          <u xml:id="u-17.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję…</u>
+          <u xml:id="u-17.10" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjiOsobSlaboslyszacychGrzegorzKozlowski">Bardzo, bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę pana prezesa Kotyniewicza o zabranie głosu. Proszę też o dbałość o czas, o dyscyplinę czasową. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrezesZarzaduGlownegoPolskiegoZwiazkuGluchychKrzysztofKotyniewicz">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Dziękuję za zaproszenie na to dzisiejsze spotkanie.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrezesZarzaduGlownegoPolskiegoZwiazkuGluchychKrzysztofKotyniewicz">Krzysztof Kotyniewicz, prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Głuchych.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PrezesZarzaduGlownegoPolskiegoZwiazkuGluchychKrzysztofKotyniewicz">Z wielką uwagą przysłuchiwałem się wypowiedziom wszystkich panelistów, ale zabrakło mi tutaj jednej kwestii. Ja wiem, że dzisiaj spotykamy się – oj, może wyłączę swoją pętlę indukcyjną – z okazji Światowego Dnia Ochrony Słuchu, ale zabrakło mi tu kompleksowego podejścia. Wiemy, że dążymy do zaaparatowania osób, u których jest to możliwe, do zaimplantowania tych, u których jest to możliwe, ale pamiętajmy też, że są osoby głuche, które nie chcą się implantować i nie chcą korzystać z aparatów słuchowych. Ale tutaj w wypowiedziach zabrakło mi też kompleksowej informacji dotyczącej dostępu do polskiego języka migowego – bo mówimy też o komunikacji w polskim języku migowym.</u>
+          <u xml:id="u-19.3" who="#PrezesZarzaduGlownegoPolskiegoZwiazkuGluchychKrzysztofKotyniewicz">Mam też prośbę i uwagę. Jeżeli tutaj, w gronie specjalistów, mówimy o tych sprawach, to korzystajmy z fachowej terminologii – używajmy określenia „osoby głuche”, a nie „osoby głuchonieme”. To taka moja prośba.</u>
+          <u xml:id="u-19.4" who="#PrezesZarzaduGlownegoPolskiegoZwiazkuGluchychKrzysztofKotyniewicz">I kolejna kwestia: kampania. Bardzo słusznie tutaj pani Paliwoda… Cieszę się, że poruszyła pani ten temat, bo jest to rzeczywiście bardzo duży problem. Ale mam też prośbę do nas wszystkich, jak tutaj siedzimy: sami uważajmy z kampaniami, które prowadzimy, i prowadźmy je w sposób rzetelny. Ostatnio spotkałem się z kampanią, w której w ten sam sposób próbuje się namawiać osoby na implanty ślimakowe. Też nie przekazuje się tam pełnej informacji, za to promuje się implanty ślimakowe dla osób starszych jako jedne z dobrych czy najlepszych rozwiązań. Ja ze swojej strony zgłosiłem tę sprawę do odpowiednich służb, które, mam nadzieję, w odpowiedni sposób to zbadają. Niemniej jednak prosiłbym nas wszystkich, którzy tutaj jesteśmy, o rzetelne informacje, bo nam wszystkim, jak myślę, zależy na tym, żeby pacjent był dobrze zaopiekowany i otrzymał taką pomoc, jakiej oczekuje. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o następne zgłoszenia. Czy są jakieś zgłoszenia?</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, pan siedzący za panem Sławomirem Legatem, sekretarzem komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PanJerzyZarnecki">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PanJerzyZarnecki">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo! Szanowni Prezesi! Szanowni Państwo Profesorowie, Naukowcy!</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PanJerzyZarnecki">Witam państwa serdecznie. Nazywam się Jerzy Żarnecki i jestem aparatowaną osobą.</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PanJerzyZarnecki">Dyskutujemy tu na temat „Ochrona słuchu dla wszystkich – uczyńmy to rzeczywistością”. No tak, uważam, że powinniśmy zwrócić uwagę na rolę, jaką pełnią protetycy słuchu. Są oni ważnym elementem łańcuszka, ostatnim ogniwem dla pacjenta w procesie między głuchotą a słuchem. Rola, jaką odgrywa protetyk, jest ważna, istotna. To on dobiera nam aparaty słuchowe, ustawia głośność, barwę dźwięku i przystosowuje je do potrzeb pacjenta. Wszystkie problemy, jakie wynikają z aparatowania pacjenta, omawia protetyk. Rola protetyka jest jednym z ważniejszych elementów w kwestii komfortu słuchu. Na obecną chwilę terminy do gabinetów laryngologicznych czy otolaryngologicznych są takie, że wymagają 1,5 roku do 2 lat oczekiwania. W obecnej sytuacji protetycy są więc niezastąpieni. Uważam, że zawód protetyka słuchowego powinien być uregulowany. Pacjent udający się do protetyka powinien mieć komfort i czuć, że idzie do kompetentnej osoby. Protetyk słuchu przeprowadza diagnostykę, która umożliwi wystawianie wniosku na aparat słuchowy. Wystawianie wniosku przez protetyka znacznie zminimalizuje czas do otrzymania aparatu słuchowego przez pacjenta. Zadaniem protetyka słuchu już po odbiorze aparatu słuchowego jest np. regulacja aparatu, badanie słuchu, serwis aparatu i rozwiązywanie wszystkich problemów wynikających z noszenia aparatu. I tu protetyk pełni bardzo istotną, ważną rolę. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy są kolejne zgłoszenia?</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, pani po lewej stronie. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjipomocyDzieciomNiedoslyszacymEchoAleksandraWlodawskavelGlowacka">Witam serdecznie szanownego przewodniczącego i wszystkich państwa.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjipomocyDzieciomNiedoslyszacymEchoAleksandraWlodawskavelGlowacka">Aleksandra Włodarska vel Głowacka, Polska Fundacja Pomocy Dzieciom Niedosłyszącym „Echo”.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjipomocyDzieciomNiedoslyszacymEchoAleksandraWlodawskavelGlowacka">Bardzo dziękuję za zaproszenie. Cieszę się, że możemy się spotkać w tak dużym gronie i rozmawiać o sprawach, które dotyczą nas i naszych podopiecznych. Fundacja „Echo” ma 1 tysiąc 500 podopiecznych, 400 osób w ciągłej rehabilitacji.</u>
+          <u xml:id="u-23.3" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjipomocyDzieciomNiedoslyszacymEchoAleksandraWlodawskavelGlowacka">Chciałabym poruszyć kilka kwestii. Po pierwsze, cieszę się z możliwości tej właśnie wspominanej wczesnej diagnozy. I chcę powiedzieć, że dzisiaj przyjmę, że jak powiem, najwcześniejsze dziecko, jakie dotąd przyjęliśmy, bo było to, kiedy mama była w ciąży. Ponieważ jest to późna ciąża, mama zrobiła badania i dowiedziała się, że prawdopodobnie będą problemy ze słuchem. Dziecko urodziło się w styczniu i dzisiaj właśnie przychodzi do fundacji – ale mama, już będąc w ciąży, była u nas razem z tatą, zobaczyli, jak to wygląda, mogliśmy przekazać wszystkie informacje na temat i protezowania, i implantowania, i rehabilitacji. I dzisiaj właśnie mam z nimi spotkanie. Tak że ta wczesna diagnoza jest, teraz nawet bardzo wczesna, i to jest świetne.</u>
+          <u xml:id="u-23.4" who="#PrezesZarzaduPolskiejFundacjipomocyDzieciomNiedoslyszacymEchoAleksandraWlodawskavelGlowacka">Ale chciałabym też poruszyć to – przychylając się do głosu pana prezesa Kotyniewicza – że nie było tu czy było troszeczkę za mało tematu języka migowego. Szczególnie teraz – przynajmniej z naszej perspektywy tak to wygląda – rodzice głusi, niesłyszący, ci którzy porozumiewają się językiem migowym, aparatują, implantują dzieci, rehabilitują je, ale ważne jest też to, żeby protetycy słuchu, którzy są tak bardzo ważni w tej całej rehabilitacji, w życiu osób niesłyszących, także znali język migowy i żeby potrafili pomóc… Zresztą niektórzy go znają i to robią, ale moim zdaniem ten temat jakby za mało był tutaj poruszany. Niedosłyszący, niesłyszący, głusi to jest strasznie szeroki temat, jest tu ogromna różnorodność kwestii, każda z tych grup ma troszeczkę inne wymagania, inne potrzeby. Jest bardzo duża rzesza osób, które właśnie migają, ale i potrzebują wsparcia, inni potrzebują napisów, jeszcze inni – urządzeń wspomagających. Tak że dobrze by było, żebyśmy się przychylili do wszystkich tych próśb i ten temat polskiego języka migowego rozwijali, a także żeby protetycy mogli się go uczyć. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pani profesor. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#KierownikZakladuProtetykiSluchuwKatedrzeBiofizykinaWydzialeMedycznymnaUniwersytecieMedycznymimKarolaMarcinkowskiegowPoznaniuDorotaHojanJezierska">Bardzo się cieszę, że pani prezes poruszyła ten temat, i czuję się wywołana do odpowiedzi, dlatego że my tak właśnie kształcimy protetyków – na Uniwersytecie Medycznym na drugim stopniu mają oni polski język migowy w bardzo dużej liczbie godzin, a teraz będziemy uruchamiać pierwszy stopień, 3-letni, który będzie się kończył certyfikatem z polskiego języka migowego, dlatego że zatrudniamy specjalistów w tej dziedzinie. Tak że pamiętamy o tym, widzimy tę potrzebę. W Poznaniu dosłownie w piątek uruchomiono pierwszy punkt diagnostyczny, w którym cała obsługa komunikuje się z pacjentami w polskim języku migowym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy ktoś jeszcze? Nie widzę zgłoszeń.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie, skoro nie widzę zgłoszeń, pozwolę sobie na słowo zamykające nasze dzisiejsze spotkanie.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję za to, że wszyscy państwo postanowiliście wziąć udział w dzisiejszym posiedzeniu tematycznym senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej. Jeszcze raz dziękuję pani Halinie Paliwodzie za inspirację w tej sprawie.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Myślę sobie tak: to są na pewno kwestie, które są niezwykle istotne, zwłaszcza jeśli brać pod uwagę z jednej strony tę wczesną diagnostykę, o której rozmawialiśmy, a z drugiej strony cały kompleks zagadnień dotyczących polityki senioralnej. Ja, przysłuchując się temu naszemu dzisiejszemu spotkaniu, które, jak myślę… Bo stało się już elementem pewnej tradycji i myślę że byłoby rzeczą dobrą… Oczywiście ten rok dla parlamentarzystów jest taki, że ja nie mogę się podjąć zobowiązania, że ja… Myślę, że to raczej sekretariat mógłby podjąć się czy zobowiązać do tego, że w przyszłym roku moglibyśmy takie wydarzenie powtórzyć – bo sekretariat ma to do siebie, że trwa, w przeciwieństwie do przewodniczących. Ale jeśliby się tak stało, że po zakończeniu tego roku ja nadal tutaj będę, to oczywiście jestem otwarty na to, abyśmy to powtórzyli. I myślę, że jak na razie nie pojawiły się…</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie odczytałem w tej dyskusji takich głosów, które byłyby sugestiami konkretnych zmian legislacyjnych. Ale być może jest tak dlatego, że w tej skali…</u>
+          <u xml:id="u-26.6" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Ja przepraszam, ale…</u>
+          <u xml:id="u-26.7" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Sekundkę, bo ja już zamykam. Ja tu jestem, że tak powiem, brutalny w egzekwowaniu uprawnień przewodniczącego. Ale można przenieść to na dyskusję poza naszym spotkaniem, tym bardziej że ma pani możliwość prowadzenia ze mną takiej dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-26.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie usłyszałem w tej chwili żadnego głosu, który skłaniałby do zmian legislacyjnych – poza pewnymi wcześniejszymi sugestiami, że warto byłoby się zastanowić, na jakim etapie są prace nad wpisaniem zawodu protetyka słuchu do zawodów medycznych. To rzeczywiście jest element niewynikający z dzisiejszego spotkania, ale wynikający z wcześniejszych naszych rozmów.</u>
+          <u xml:id="u-26.10" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">A pani wyraźnie nadużywa swojej pozycji, którą pani przyznałem.</u>
+          <u xml:id="u-26.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W związku z tym myślę, że to jest – dla mnie przynajmniej – w tym wymiarze legislacyjnym jedna sprawa, którą rzeczywiście warto byłoby jakby pchnąć do przodu.</u>
+          <u xml:id="u-26.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">I myślę, że jest sprawa druga – to, czego mi tutaj zabrakło. A zabrakło przedstawiciela z jednej strony Ministerstwa Zdrowia – bo jest tu kwestia, że tak powiem, refundacji, o której była tutaj mowa… I myślę, że jeślibyśmy mieli to w przyszłym roku powtarzać, to o ten element trzeba by program uzupełnić – i tu proszę sekretariat o pilnowanie tej sprawy. Myślę też, że drugi element – bo tu krzyżują się trochę obszary 2 resortów – to jest pan Paweł Wdówik, pełnomocnik rządu do spraw osób z niepełnosprawnościami…</u>
+          <u xml:id="u-26.14" who="#DyrektorBiuraPelnomocnikaRzadudoSprawOsobNiepelnosprawnychKrzysztofKosinski">Panie Przewodniczący…</u>
+          <u xml:id="u-26.15" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.16" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">A gdzie jest pan dyrektor? A, pan jest teraz dyrektorem jego biura?</u>
+          <u xml:id="u-26.17" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
+          <u xml:id="u-26.18" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">To ja bym powiedział tak: jak będę liczył, co pan dyrektor robił już w życiu, to powoli wyjdzie mi, że tych zmian zatrudnienia było tyle, ile u mnie zmian partii politycznych.</u>
+          <u xml:id="u-26.19" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
+          <u xml:id="u-26.20" who="#DyrektorBiuraPelnomocnikaRzadudoSprawOsobNiepelnosprawnychKrzysztofKosinski">Ale od początku przysłuchuję się państwa dyskusji…</u>
+          <u xml:id="u-26.21" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-26.22" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">A ile to… Przepraszam, a która to już zmiana, Panie Dyrektorze? Bo ja jestem w ósmej partii. A pan?</u>
+          <u xml:id="u-26.23" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.24" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Słucham?</u>
+          <u xml:id="u-26.25" who="#DyrektorBiuraPelnomocnikaRzadudoSprawOsobNiepelnosprawnychKrzysztofKosinski">Dyrektorem jestem po raz drugi…</u>
+          <u xml:id="u-26.26" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">No nie… Ale dyrektorem w tej instytucji po raz drugi?</u>
+          <u xml:id="u-26.27" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.28" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak, ale jeszcze wcześniej był pan w POPON, jeszcze wcześniej w komisji sejmowej, i jeszcze wcześniej, no, w różnych innych miejscach…</u>
+          <u xml:id="u-26.29" who="#DyrektorBiuraPelnomocnikaRzadudoSprawOsobNiepelnosprawnychKrzysztofKosinski">Wiele doświadczeń mam…</u>
+          <u xml:id="u-26.30" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-26.31" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">A nie, to przepraszam, nie wyłapałem tej zmiany ostatniej. Bardzo przepraszam, nie jestem jednak biegły… Ale dobrze w takim razie, że jest reprezentowane biuro pełnomocnika rządu, bardzo mnie to cieszy – choć jest tu w formule takiej, bym powiedział, dyskretnej, bo musiałem, że tak powiem, wywołać nazwę, żeby okazało się, że z biura pełnomocnika też ktoś jest.</u>
+          <u xml:id="u-26.32" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze, myślę, że o to możemy uzupełnić…</u>
+          <u xml:id="u-26.33" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W trybie absolutnie ekstraordynaryjnym, nie dopuszczając już do żadnej dalszej dyskusji – nie dopuszczę do niej, oświadczam to – pani Halina Paliwoda ma prawo do dwóch zdań. A następnie zamykamy spotkanie.</u>
+          <u xml:id="u-26.34" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.35" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kłaniam się.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">Chciałabym coś powiedzieć w kwestii sprostowania. Zawód protetyka słuchu jest zawodem medycznym, tylko wymaga regulacji prawnej. To dla pacjenta oznacza, że wiedziałby, do kogo trafia, czy do protetyka słuchu, czy do osoby, która tego wykształcenia nie ma. Dlatego my dążymy – ja przynajmniej od do 23 lat dążę – do regulacji naszego zawodu jako zawodu medycznego.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoStowarzyszeniaProtetykowSluchuHalinaPaliwoda">A druga sprawa, najważniejsza – zapomniałam o tym powiedzieć na początku. Panie Sławomirze, chciałabym bardzo podziękować za kontakt i za to, że to spotkanie doszło do skutku. Pan Sławomir skrupulatnie odbierał telefony – oczywiście taka jest jego rola, ja wiem – i jak pytałam, co, jak, dlaczego, to 125 razy cierpliwie tłumaczył. Tak że bardzo dziękuję również panu Sławomirowi Legatowi.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">Oklaski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">My również dziękujemy panu Sławomirowi Legatowi. Być może traktował te rozliczne telefony w kategoriach – mogę tak powiedzieć, bo o tyle się znamy – wielkopostnego umartwienia. Jest to możliwe.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję wszystkim za przybycie. I do następnego spotkania.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zmykam posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 13 minut 04</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00152-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00152-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..b3e7fcc
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00152-01/header.xml
@@ -0,0 +1,64 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-rpssx-00152-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (152.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (152.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RPSS">152</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz" role="speaker">
+        <persName>Członek Rady do spraw Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny i Polityki SpołecznejJózefina Hrynkiewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak" role="speaker">
+        <persName>Ekspert w Dziale Monitoringu Prawnego i Ekspertyz w Związku Powiatów Polskich Przemysław Matysiak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska" role="speaker">
+        <persName>Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska" role="speaker">
+        <persName>Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyJanFilipLibicki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Jan Filip Libicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorArturDunin" role="speaker">
+        <persName>Senator Artur Dunin</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorRyszardMajer" role="speaker">
+        <persName>Senator Ryszard Majer</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel" role="speaker">
+        <persName>Zastępca Dyrektora Departamentu Administracji Publicznej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Szymon Wróbel</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaDyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska" role="speaker">
+        <persName>Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Joanna Jeleniewska</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RPSS" role="committee">
+        <orgName>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00152-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00152-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..37d788b
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00152-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,308 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 14 minut 02</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jan Filip Libicki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Otwieram sto pięćdziesiąte drugie posiedzenie senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Witam wszystkich państwa. Witam panie i panów senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Na sali jestem jedynym senatorem, ale, jak rozumiem, jeśli chodzi o senatorów pracujących zdalnie, mamy kworum, tak? Mamy?</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#Gloszsali">Tak, mamy.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. No, to skoro mamy kworum, to sprawa jest załatwiona.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Oprócz senatorów, o których mówiłem, witam Biuro Legislacyjne, witam pana Szymona Wróbla z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, witam panią dyrektor Jeleniewską z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, witam pana Przemysława Matysiaka ze Związku Powiatów Polskich, witam panią poseł prof. Józefinę Hrynkiewicz, która reprezentuje tutaj radę przy ministerstwie rodziny…</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Radę senioralną.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Radę senioralną przy ministerstwie rodziny. Bardzo mi miło, bo dane mi było spotykać panią profesor jako posłankę. Tak więc miło, że się widzimy. Witam sekretariat, Biuro Legislacyjne już przywitałem… I panią Martę, która nas obsługuje fotograficznie, też witam.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze, proszę państwa. W porządku obrad jest rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie wojewódzkim; druk senacki nr 924, druki sejmowe nr 243, 2919, 2961.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy do tak przedstawionego porządku obrad państwo senatorowie wnoszą jakieś uwagi? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Ta ustawa jest, jak rozumiem, połączeniem 2 projektów poselskich, które pojawiły się w Sejmie.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie ma przedstawicieli posłów, którzy mogliby tę kwestię zreferować.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy w takim razie ktoś z państwa reprezentujących stosowne ministerstwa byłby łaskaw zaprezentować nam tę ustawę? Czy pan dyrektor, czy pani dyrektor? Pan dyrektor, tak?</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, Panie Dyrektorze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Z racji tego, że ustawa dotyczy zmian w samorządowych ustawach ustrojowych, pozwolę sobie krótko zreferować jej treść.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">W ustawie uchwalonej przez Sejm 8 lutego znalazły się przepisy, których celem jest z jednej strony danie podstaw prawnych do tworzenia rad seniorów na poziomie powiatowym i wojewódzkim, a z drugiej strony uzupełnienie przepisów, które obecnie funkcjonują na gruncie ustawy o samorządzie gminnym w zakresie rad seniorów, o bardziej szczegółowe rozwiązania dotyczące trybu tworzenia rad seniorów, finansowania wydatków ponoszonych w związku z finansowaniem rad seniorów i uchwalaniem statutów rad seniorów. W ustawie zawarto również przepisy przejściowe, regulujące sytuację funkcjonujących obecnie w powiatach i województwach rad seniorów, które były tworzone na ogólnych podstawach prawnych, nie były do tej pory zakorzenione w ustawie. I w związku z tymi przepisami przejściowymi wspomniane rady, tworzone głównie przez organy wykonawcze, stają się radami seniorów w rozumieniu niniejszej ustawy. Ustawa nakłada również obowiązek dostosowania statutów tych rad seniorów do obowiązującego prawa. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze, dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy pani dyrektor Jeleniecka chciałaby coś dodać? Nie.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie proszę… Myślę, że będziemy zabierać głos w takiej kolejności: senatorom pozwolę sobie oddać głos na końcu, najpierw Biuro Legislacyjne, potem ewentualnie pani profesor, potem Związek Powiatów Polskich, potem ewentualne organizacje społeczne, które się łączą z nami zdalnie, ale nie wiem, kto się konkretnie łączy. I dopiero potem oddam głos państwu senatorom, jeśli państwo pozwolicie.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Biuro Legislacyjne chciałoby odnieść się do kilku zagadnień, które w naszej ocenie należy koniecznie państwu tutaj wskazać jako ewentualny kierunek korekt legislacyjnych w tej ustawie.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Pierwsza uwaga dotyczy art. 5c ust. 2d, art. 3f ust. 6 i art. 10c ust. 6, odpowiednio, ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie województwa. W przepisach tych stworzono normę prawną, zgodnie z którą w przypadku odrzucenia wniosku o utworzenie, odpowiednio, gminnej, powiatowej albo wojewódzkiej rady seniorów złożenie ponownego wniosku przez ten sam podmiot jest możliwe nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia jego złożenia. Ustawa posługuje się tutaj pojęciem podmiotu, a w celu takiego doprecyzowania, o jaki podmiot chodzi, odsyła do odpowiednich norm ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym i województwa. Przy czym należy zauważyć, że w tych przepisach, do których odsyła, nie ma pojęcia podmiotu, mowa jest tam o zainteresowanych środowiskach, które są uprawnione do występowania z wnioskiem o utworzenie rady seniorów. W związku z tym pojawia się pewna wątpliwość, czy to pojęcie podmiotu jest tożsame z pojęciem zainteresowanego środowiska. I tę kwestię legislacyjną należałoby ewentualnie rozstrzygnąć poprzez doprecyzowanie, co to jest za podmiot.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">I tutaj chciałabym jednocześnie zwrócić uwagę na podobną regulację, która dotyczy tworzenia młodzieżowych rad w gminach, powiatach i województwach. W przypadku tych rad młodzieżowych ustawodawca wyraźnie określił, jakie przedmioty są uprawnione do złożenia takiego wniosku o ich utworzenie, stwarzając przy tym otwarty katalog tych podmiotów. Przykładowo w ustawie o samorządzie gminnym mowa jest o tym, że uprawnionymi do złożenia wniosku o utworzenie młodzieżowej rady gminy są podmioty reprezentujące zainteresowane środowiska, w szczególności: organizacje pozarządowe, podmioty określone w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie działające na terenie gminy, samorząd uczniowski oraz samorząd studencki z terenu danej gminy.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Jednocześnie, odwołując się do tej regulacji dotyczącej młodzieżowych rad, chciałabym zwrócić uwagę na jeszcze jedną różnicę. Mianowicie w przypadku młodzieżowych rad podmiotem inicjującym ich utworzenie jest taki podmiot, który działa na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku rad seniorów z takiej regulacji zrezygnowano. Czyli zasadniczo każdy podmiot, niekoniecznie działający na terenie danego środowiska, na terenie danej jednostki samorządu, może wnioskować o utworzenie takiej rady w innej gminie czy w ogóle w innym powiecie, w innym województwie. Nie ma tutaj tej adekwatnej regulacji, jaka jest w przypadku młodzieżowej rady gminy. To jest oczywiście decyzja merytoryczna ustawodawcy, niemniej jednak zwracam na to uwagę w kontekście ewentualnego doprecyzowania tej regulacji.</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">I tutaj w celu uzyskania, moim zdaniem, pewnej spójności tych rozwiązań, tzn. głównie ze względu na konieczność doprecyzowania wspomnianego pojęcia podmiotu, który może wystąpić o utworzenie rady seniorów, sugerowałabym tutaj dodanie przepisu, który by w sposób analogiczny, jak to jest w przypadku rad młodzieżowych, wskazywał przykładowe podmioty, które są uprawnione do utworzenia takich rad. I odpowiednie propozycje poprawek zostały zawarte pod uwagą w pkcie 1. One są sformułowane dość szeroko, obejmują również ten drugi aspekt, o którym powiedziałam, czyli to, że działalność danego podmiotu musi być powiązana z daną jednostką samorządu terytorialnego, w której ta rada ma powstać. Niemniej jednak w zależności od tego, jaki kształt państwo zechcecie, aby te poprawki przyjęły, można po prostu treść tych poprawek zmodyfikować, w takim kierunku, jak będzie to przez państwa oczekiwane.</u>
+          <u xml:id="u-5.7" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">I druga uwaga dotyczy również kwestii podmiotu, ale w nieco innym kontekście. Otóż w ustawie uchwalonej przez Sejm pojęcie podmiotu zostało użyte także w odniesieniu do grupy mieszkańców, którzy wystąpili z wnioskiem o utworzenie, odpowiednio, gminnej, powiatowej albo wojewódzkiej rady seniorów. Jest to nowe rozwiązanie, które jest wprowadzane, możliwość właśnie zainicjowania utworzenia takiej rady przez samych mieszkańców. Przy czym tutaj też chciałabym zwrócić uwagę, że w odniesieniu do tej grupy mieszkańców posłużono się pojęciem podmiotu, co nie jest ścisłe, co nie jest w mojej ocenie prawidłowe. Dlatego też sugerowałabym odpowiednie przeredagowanie tych przepisów, tak aby była w nich mowa o podmiotach, które są uprawnione do zainicjowania utworzenia rady i, odpowiednio, o grupie mieszkańców, która również z taką inicjatywą może wystąpić. I tutaj pojawia się jeszcze jeden aspekt, mianowicie… To wymagałoby też wyjaśnienia z autorami inicjatywy, ponieważ nie jest jasne, czy intencją autorów przedłożenia było stworzenie możliwości opiniowania statutu rady seniorów tylko przez ten podmiot, ewentualnie tę grupę mieszkańców, które skutecznie zainicjowały utworzenie rady, czy też to, aby każdy podmiot, który jest uprawniony do złożenia wniosków w tej sprawie, mógł również zaopiniować statut przyszłej rady seniorów. I w zależności od tego, jaka tutaj byłaby odpowiedź, mamy w opinii Biura Legislacyjnego 2 wersje proponowanych poprawek. Jedna taka, która ma charakter szerzej doprecyzowujący… Czyli w pierwszej wersji poprawek doprecyzowano zarówno terminologię, pojęcie podmiotu, a właściwie wskazano po prostu tę grupę mieszkańców jako wnioskodawców, którzy mogą utworzyć radę, wnioskować o utworzenie rady seniorów, oraz przyjęto, że opiniowanie statutu przysługuje tylko temu podmiotowi, który skutecznie złożył wniosek o jej utworzenie, albo grupie mieszkańców, jeżeli rada seniorów powstała na ich wniosek. A druga wersja odnosi się tylko i wyłącznie do tego uściślenia kwestii podmiotu.</u>
+          <u xml:id="u-5.8" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">I kolejna uwaga. Z ustawy wynika, że zarówno gminna rada seniorów, jak i powiatowa oraz wojewódzka rada seniorów są organami konsultacyjnymi, doradczymi i inicjatywnymi. Są to rozwiązania tożsame dla wszystkich rad seniorów na każdym szczeblu samorządu terytorialnego. Z kolei w zakresie kompetencji inicjatywnych uszczegółowieniem tej normy w odniesieniu do gminnej rady seniorów jest prawo tego organu do wnioskowania o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej do uprawnionych podmiotów w trybie określonym w statucie gminy. Analogiczne rozwiązanie nie zostało jednak przyjęte i wprowadzone w odniesieniu do powiatowych rad seniorów oraz wojewódzkich rad seniorów. Jeżeli intencją autorów przedłożenia jest stworzenie tutaj jednolitych zasad działania rad seniorów na każdym szczeblu samorządu, no, to należałoby odzwierciedlić tę normę, która jest w ustawie o samorządzie gminnym, również w ustawie o samorządzie powiatowym i w ustawie o samorządzie województwa. Ewentualnie, jeżeli ten zakres uprawnień ma być różny, to wydaje się, że nieuprawnione jest użycie wyrazu „inicjatywny” w odniesieniu do rady seniorów w powiecie i w województwie. Tak więc tu sugerowałabym ewentualnie rozważenie tej kwestii i albo jej doprecyzowanie w takim kierunku, jak to jest w ustawie o samorządzie gminnym, albo zrezygnowanie ze słowa „inicjatywny” w odniesieniu do ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie województwa.</u>
+          <u xml:id="u-5.9" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Kolejna kwestia dotyczy zwrotu kosztów udziału członka rady seniorów w posiedzeniach tej rady oraz w zorganizowanych wydarzeniach. Odpowiednie przepisy ustaw samorządowych zostały sformułowane w taki sposób, że decyzja o tym, czy taki zwrot kosztów nastąpi, czy nie, została pozostawiona w gestii danego samorządu. Czyli rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa podejmują decyzję, czy taki wzrost kosztów następuje, czy też nie. I skoro ta kwestia została poddana woli odpowiedniego organu samorządowego, to, jak się wydaje, racjonalną konsekwencją tego rozwiązania jest ustalenie, że statut będzie określał zwrot kosztów, zasady zwrotu kosztów tylko wtedy, jeżeli, odpowiednio, rada powiatu lub województwa podejmą decyzję, że te koszty zwracają. Dlatego też ten element statutu, który dotyczy zasad zwrotu kosztów, powinien mieć charakter fakultatywny, a nie obligatoryjny. I odpowiednie propozycje poprawek zostały zawarte pod uwagą w pkcie 4.</u>
+          <u xml:id="u-5.10" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">I jest jeszcze kwestia, Szanowni Państwo, przepisów przejściowych. Otóż zgodnie z dotychczas obowiązującym stanem prawnym jedynie samorząd gminy mógł tworzyć gminne rady seniorów. Działo się tak w związku z podstawą prawną, którą wprowadziła ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym z 11 października 2013 r. W związku z tym, przyznam szczerze, niezrozumiała jest ta część regulacji, która odnosi się do powiatowych rad seniorów i wojewódzkich rad seniorów, z tego powodu, że one dotychczas nie miały prawnej podstawy działania. Niemniej jednak na mocy przepisów przejściowych tutaj uznaje się je za, odpowiednio, powiatowe lub wojewódzkie rady działające na podstawie tej ustawy. Być może była jakaś inna podstawa ich tworzenia. Ale ponieważ nie mam wiedzy w tym zakresie, nie byłam też w stanie sformułować państwu tutaj odpowiednich propozycji poprawek. Chciałabym też tylko zauważyć, że na etapie prac sejmowych, w sprawozdaniu sejmowym te przepisy przejściowe były sformułowane właśnie tak, że odnosiły się jedynie do gminnych rad seniorów, jako tych, które dotychczas działały, mogły działać, a nie mówiono o powiatowych i wojewódzkich radach seniorów. Z jakiegoś powodu w trakcie drugiego czytania te przepisy zostały zmienione. Ale, tak jak zaznaczyłam na początku, nie wiem, jakie jest ratio legis, uzasadnienie dla tego rodzaju zmiany, tak więc nie jestem w stanie zaproponować państwu w tym akurat aspekcie żadnych poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poproszę stronę rządową o ustosunkowanie się do opinii Biura Legislacyjnego. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Jeżeli chodzi o poprawki proponowane przez Biuro Legislacyjne, to sformułowana w pkt 1 propozycja zmian przepisów ustawy o samorządzie gminnym i pozostałych ustaw ustrojowych w mojej ocenie nie ma wyłącznie charakteru doprecyzowującego i legislacyjnego, wkracza już na taki obszar poprawek merytorycznych. W ustawie, która trafiła do Senatu z Sejmu, zaproponowano takie rozwiązanie, że rady seniorów będą tworzone na wniosek mieszkańców. W zależności od liczby mieszkańców w danej jednostce samorządu terytorialnego zostały przyjęte progi dla seniorów, na których wniosek organy stanowiące tych jednostek były zobowiązane do tworzenia rad seniorów. Dla przykładu w gminie do 20 tysięcy mieszkańców rada byłaby zobowiązana do utworzenia gminnej rady seniorów na wniosek co najmniej 50 mieszkańców, a w gminie powyżej 20 tysięcy mieszkańców – na wniosek co najmniej 100 mieszkańców. Propozycja Biura Legislacyjnego wprowadza dodatkowe kategorie podmiotów, które mogłyby wnioskować o utworzenie rady seniorów. Z tym że, jak warto zauważyć, ust. 2a, który przed chwilą przytoczyłem, nakłada na organy stanowiące, czyli na radę gminy, radę powiatu albo sejmik województwa, obowiązek dotyczący utworzenia rady seniorów. Tymczasem w przypadku przyjęcia propozycji Biura Legislacyjnego mielibyśmy kategorię tych dodatkowych podmiotów, które będą uprawnione do złożenia wniosku, ale ustawa milczałaby w zakresie skutków takiego wniosku. Czyli de facto mielibyśmy 2 kategorie podmiotów: te podmioty, które zostały zaproponowane przez Biuro Legislacyjne, czyli organizacje pozarządowe lub podmioty określone w ustawie o działalności pożytku publicznego, także podmioty prowadzące uniwersytety trzeciego wieku… One mogłyby wnioskować o utworzenie rad seniorów. I ust. 2a oraz odpowiednie ustępy w ustawach ustrojowych, które mówią o tym, że to mieszkańcy mogą wnioskować i organy są zobowiązane do tworzenia rad seniorów. W mojej opinii ten kształt przepisów, który byłby nadany po przyjęciu wspomnianych proponowanych poprawek, uczyniłyby te przepisy mniej klarownymi. To jest moja subiektywna opinia w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Jeśli chodzi o pozostałe uwagi Biura Legislacyjnego, w zakresie opiniowania statutu… W tej chwili możliwość opiniowania statutu, w wersji ustawy przyjętej przez Sejm i przekazanej do Senatu, jest skierowana do bliżej niesprecyzowanej grupy podmiotów, czyli w zasadzie do otwartego katalogu środowisk zainteresowanych utworzeniem gminnych rad seniorów. Umożliwia to, moim zdaniem, szersze konsultacje danego projektu statutu niż skierowanie tego przepisu tylko do podmiotu, który wnioskuje o utworzenie danej rady seniorów. Ponieważ jeżeli zawęzimy to tylko do tego podmiotu, to wykluczymy de facto pozostałe podmioty, które mogłyby być zainteresowane utworzeniem gminnej rady seniorów.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Co do kompetencji inicjatywnych, faktem jest to, co zauważa Biuro Legislacyjne, że przepisy zawarte w ustawie o samorządzie powiatowym oraz w ustawie o samorządzie województwa nie zawierają przepisów dotyczących inicjatywy legislacyjnej. Co nie znaczy, że należałoby ograniczać charakter rad seniorów tylko i wyłącznie do charakteru konsultacyjnego. W tym zakresie brak tych przepisów w zasadzie nie precyzuje dalszego trybu postępowania, jednak wydaje się, że rady seniorów na poziomie powiatowym i wojewódzkim powinny mieć możliwość, przynajmniej w sposób odformalizowany, składania wniosków, które są pewnego rodzaju inicjatywami. Bo różnica pomiędzy gminnymi radami seniorów a radami seniorów w powiecie i w województwie będzie taka, że na poziomie gminnym to statut będzie określał tryb postępowania w przypadku inicjatywy uchwałodawczej i wszelkie konieczne wymogi, a na poziomie powiatowym i wojewódzkim nie będzie to sformalizowane, co nie powinno jednak wykluczać możliwości składania przez taką radę seniorów wniosków do organów powiatu i organów województwa.</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Co do kwestii przepisów przejściowych… A, przepraszam, jeszcze zwrot kosztów członkom rady seniorów. Tutaj te przepisy, które zostały uchwalone przez Sejm, są fakultatywne w tym rozumieniu… To znaczy jest tam mowa o tym, że koszty poniesione przez członka rady seniorów mogą być zwracane, ale ta możliwość jest związana ze złożeniem wniosku. Tzn. jeżeli zostanie złożony wniosek, to wówczas koszty mogą zostać zwrócone. Jak mi się wydaje, z tego powodu ustawodawca przyjął sformułowanie o możliwości zwrotu, jeżeli się taki wniosek pojawi. Bo jeżeli takiego wniosku nie będzie, no, to te koszty nie zostaną zwrócone. A zasady zwrotu kosztów w sytuacji, kiedy taki wniosek się pojawi, powinny być jednak jakoś określone w takim statucie, czyli w akcie prawnym, tak żeby te zasady były po prostu znane członkom rad seniorów, no, i urzędom, które obsługują te rady seniorów.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Jeśli chodzi o przepisy przejściowe dotyczące istniejących rad seniorów w powiatach i województwach, no, to faktycznie jest tak, że nie ma obecnie ustawowych podstaw prawnych do tworzenia tych rad, co nie oznacza, że te rady nie funkcjonują. One są tworzone na tzw. ogólnych podstawach prawnych, z reguły są to rozstrzygnięcia albo zarządów, albo starostów, albo marszałków, na zasadzie aktów wewnętrznych, jako pewnego rodzaju ciała konsultacyjne. Według danych, które posiadamy, pomimo braku podstaw prawnych w województwach funkcjonuje 13 wojewódzkich rad seniorów. Tak więc warto, uchwalając tę ustawę, pamiętać o tym, że tego typu podmioty, pomimo braku podstaw prawnych, jednak funkcjonują. I należałoby przesądzić o tym, jaki one mają charakter prawny i co się z nimi powinno stać po uchwaleniu ustawy. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy pani mecenas chce jeszcze coś dodać? Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Ja od razu chciałabym odnieść się do tego, o czym pan dyrektor powiedział. Mianowicie jeżeli chodzi o tę pierwszą grupę poprawek, to chciałabym zauważyć, że obecnie gminne rady seniorów mogą być tworzone przez zainteresowane środowiska, o czym stanowi art. 5c ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Tak ten przepis brzmi. Ja może go od razu dokładnie przeczytam: „Rada gminy, z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk, może utworzyć gminną radę seniorów”. Tymczasem w dalszych przepisach wspomnianej ustawy jest mowa o podmiocie. Tak więc podstawową przyczyną, dla której sugerowałabym doprecyzowanie tego przepisu, czyli ust. 2 w art. 5c, jest to, że on nie posługuje się pojęciem „podmiot”. W kształcie najmniej ingerującym w treść obecnej ustawy o samorządzie gminnym można by było zaproponować poprawkę, która ograniczałaby się tylko do pierwszej części tego ust. 2. Tutaj, w zaproponowanych poprawkach… A więc przepis brzmiałby tak: „Rada gminy może utworzyć gminną radę seniorów z własnej inicjatywy lub na wniosek podmiotów reprezentujących zainteresowane środowiska”. I tyle, bez konieczności określania przykładowego katalogu. Bo zgodzi się pan ze mną, Panie Dyrektorze, że zaproponowanie otwartego katalogu podmiotów, które mogą tworzyć gminną radę seniorów, nie zamyka drogi do utworzenia tych gminnych rad seniorów przez inne podmioty, niewskazane wprost w tym przepisie. Jest to otwarty katalog. I tylko takiemu doprecyzowaniu propozycje poprawek Biura Legislacyjnego w tym zakresie miały służyć.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Dodatkowym elementem merytorycznym, o którym mówiłam, jest kwestia zakresu terytorialnego działania tych podmiotów, które mają uprawnienie do zainicjowania utworzenia gminnej rady seniorów. Ale to jest już oczywiście decyzja merytoryczna państwa senatorów i ustawodawcy, wyraźnie o tym powiedziałam.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Jeżeli chodzi o uwagę w pkcie 2… Jak rozumiem, pan dyrektor jest przeciwny tej pierwszej wersji poprawek, a więc zawężeniu zakresu opiniowania projektu statutu jedynie do tego podmiotu, który skutecznie zainicjował utworzenie rady seniorów. Nie zmienia to jednak faktu, że w odniesieniu do kwestii tego, że przepis ten powinien dotyczyć nie tylko podmiotów, lecz także grupy mieszkańców… Tutaj pan dyrektor nie jest w tej kwestii przeciw.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Jeżeli chodzi o kwestię inicjatywy, czyli uprawnienia inicjatywne… No, problem polega właśnie dokładnie na tym, że w przypadku braku przepisu, który by doprecyzowywał, w jaki sposób powiatowa tudzież wojewódzka rada seniorów miałaby wykonywać działania inicjatywne, nie będzie jasne, w jaki sposób ona ma działać. W samorządzie gminnym wprost określono, w jaki sposób te kompetencje inicjatywne mogą być realizowane. Niedoprecyzowanie tej kwestii będzie, moim zdaniem, służyć tylko i wyłącznie utrudnieniu w realizacji tego przepisu ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Jeżeli chodzi o kwestię zwrotu kosztów, przyznam, że nie zgadzam się z taką interpretacją dodawanych przepisów, która wskazywałaby na obowiązek zwrotu kosztów w sytuacji, gdy zostanie złożony wniosek. Jest wręcz odwrotnie. Moim zdaniem złożenie wniosku jedynie zmusza właściwy organ do tego, żeby do tego wniosku się odnieść, ale nie zmusza do tego, aby wypłacić te koszty. Wyraźnie jest napisane, że… Przepraszam, pozwolę sobie to tutaj odnaleźć… „Członkowi gminnej rady seniorów biorącemu udział w posiedzeniach gminnej rady seniorów lub w zorganizowanym wydarzeniu, na którym reprezentuje on gminną radę seniorów, mogą być zwracane, na jego wniosek, poniesione koszty”. Tak więc ustawodawca nie przesądził tutaj o obowiązku zwrotu kosztów w sytuacji, gdy taki wniosek zostanie złożony. A skoro tak, to należałoby przyznać gminie, tudzież powiatowi i województwu, również swobodę w takim ukształtowaniu statutu, aby był on adekwatny do podjętych decyzji w tym zakresie. I tylko na tę kwestię, moim zdaniem, natury legislacyjnej chciałabym zwrócić uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Jeżeli chodzi o przepisy przejściowe, przyjmuję do wiadomości, że działają powiatowe i wojewódzkie rady seniorów. Nie wiem, w jakim kształcie one działają i czy te przepisy… Zakładam, że te przepisy przejściowe, które zostały tutaj sformułowane, są adekwatne do stanu faktycznego i umożliwią prawidłowe działanie tych podmiotów. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie zostali nam pani prof. Hrynkiewicz i przedstawiciel Związku Powiatów Polskich. Najpierw pani profesor, jeśli chce zabrać głos.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Bardzo dziękuję za zaproszenie na dzisiejsze posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Uważam omawianą ustawę za bardzo ważną i bardzo potrzebną. Ona powinna regulować to, co już wytworzyło się w ramach aktywności społecznej. Bo rzeczywiście, działa bardzo dużo rad seniorów w gminach, w powiatach, także w województwach. Jak myślę, te rady seniorów w niektórych przypadkach są niezwykle aktywne, w innych przypadkach mniej aktywne, w innych przypadkach słabo działają. I w związku z tym, jeśli uregulujemy ustawowo ten problem, to one rzeczywiście będą mogły tutaj podejmować różne działania.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Jedną z najważniejszych funkcji, jaką mają do spełnienia, jest moim zdaniem, oczywiście poza konsultacjami, doradztwem czy opiniowaniem, sprawa inicjatywy. My musimy pamiętać, że obecnie już ponad 22% naszego społeczeństwa ukończyło sześćdziesiąty rok życia. Tak więc więcej niż co czwarta osoba to jest osoba w wieku 60 lat i więcej. W samej Warszawie… A to samo dotyczy osób w jeszcze starszych grupach wiekowych, do czego jeszcze przejdę. Tak więc, jak myślę, ta działalność inicjatywna jest tutaj bardzo ważna, nie tylko na poziomie gminy, lecz także na poziomie powiatu, jako że właściwie powiat decyduje o bardzo wielu inicjatywach dotyczących inwestycji, które są ważne dla seniorów, choćby domów opieki, utrzymywania itd. To jest jedna sprawa. No, a wreszcie województwo, region jest tutaj tym bardziej ważny, żeby te inicjatywy były podejmowane zgodnie z potrzebami.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Czasami gmina tego nie jest w stanie rozwiązać. My mamy już coraz więcej gmin, gdzie 30% mieszkańców skończyło 60 lat. To nie są gminy, które mają po 20 tysięcy, ale one często mają po 2 tysiące, po 4 tysiące… A jak ma już 6 tysięcy, to mówimy, że to jest typowa gmina wiejska, szczególnie na terenach rolniczych. Tak więc tutaj to uprawnienie inicjatywne jest bardzo ważne, ono właściwie do niczego nie zobowiązuje, tylko do tego, że gmina, powiat czy władze samorządowe na poziomie województwa mogą taki wniosek, inicjatywę przyjąć, mogą ten wniosek rozpatrzyć, mogą ten wniosek odrzucić, mogą wreszcie go zrealizować. Bardzo różne jest podejście. Ale samo uprawnienie do tego, żeby była tutaj ta podkreślona ta funkcja inicjatywna, jest niezwykle ważne. Np. rada senioralna, która działa od 2016 r. w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, opracowała z własnej inicjatywy program strategiczny do roku 2030. I ten program został opracowany w zespołach eksperckich i został przyjęty jako program rządowy do 2030 r. Tak więc także tutaj, jak myślę, jak się orientuję po tych konferencjach, które zrobiliśmy we wszystkich województwach, także w niektórych gminach i powiatach, przy okazji III Kongresu Demograficznego… Muszę powiedzieć, że takie programy na poziomie gmin, powiatów, a szczególnie województw, eksperckie programy, mogą być spokojnie wykonywane. I mogą być dostosowane do tych warunków, jakie istnieją w poszczególnych gminach i powiatach.</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">My musimy pamiętać o tym, że w Polsce mamy do czynienia z bardzo dynamicznie zmieniającą się strukturą demograficzną na poziomie gmin i powiatów. I stąd ta dynamicznie zmieniająca się… To nie jest tylko takie hasło, ale po prostu przybywa ludzi starych, w coraz bardziej zaawansowanym wieku. Stąd inicjatywa, aby rozwiązywać te problemy na miejscu, dostosowując się do warunków miejscowych. To jest, moim zdaniem, bardzo, bardzo ważne. I prosiłabym, żeby ta sprawa była jakoś uwzględniona. To może tyle.</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Niemniej jednak chcę tutaj podkreślić, że działalność takich podmiotów, jeśli ona zostanie dobrze zaprojektowana i dobrze umocowana także w statutach, może być naprawdę bardzo ważną częścią polityki społecznej na rzecz osób w starszym, coraz starszym wieku.</u>
+          <u xml:id="u-11.6" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Jeszcze jedna sprawa, na którą przy okazji chcę zwrócić państwa uwagę. Mianowicie my przyjmujemy, że senior to jest osoba, która skończyła 60 lat. Ale każdy z nas żyje w społeczeństwie i dobrze wie, że osoba, która ma 60 lat, to nie jest taka sama osoba, o identycznych potrzebach jak osoba, które ma ponad 80 lat czy 90 lat. W samej tylko Warszawie mamy 100 tysięcy osób, które ukończyły osiemdziesiąty rok życia. I tak jakby Warszawa rozwija się tak, jakby tych ludzi w ogóle tam nie było, jakby po prostu w ogóle starych ludzi, którzy są niesamodzielni, którzy nie mają możliwości poruszania się, którzy mają zupełnie inne potrzeby niż osoby 60-letnie, nie było. Ja myślę, że to jakby uregulowanie spraw działania seniorów być może przypomni, że my mamy bardzo różne grupy seniorów, które mają bardzo odmienne potrzeby. I tutaj chwilę temu wymieniliśmy z panem senatorem uwagi na ten temat, że zmiana wieku powoduje jednak bardzo poważną zmianę potrzeb, a także zmiany zobowiązań, nie tylko rodziny, lecz także społeczeństwa, samorządu, państwa i społeczności lokalnej wobec tych osób, które stają się, szczególnie w zaawansowanej starości, osobami niesamodzielnymi. Dlatego bardzo dobrze, że ta ustawa powstała.</u>
+          <u xml:id="u-11.7" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">Mam nadzieję, że pomyślimy o tym, w jaki sposób wystąpić do gmin… Jak w gminach zachęcać do powoływania tych rad seniorów. Oczywiście przychylam się do tego, żeby te rady seniorów były powoływane przez grupy mieszkańców, ponieważ niedobrze byłoby, gdyby to były jakieś wyznaczone organizacje, które powoływałyby te grupy, gdyby te grupy już od razu były w zamkniętych… Bo przecież chodzi nam tutaj o to, żeby jak najwięcej osób zaktywizować, zachęcić do współdziałania, zachęcić do podejmowania inicjatywy, też do brania odpowiedzialności za to, co dzieje się w naszym środowisku, w naszej małej ojczyźnie. To też jest bardzo ważne. Tak więc, jak myślę, poza ustawą bardzo ważna będzie jeszcze – teraz używa się takiego słowa – narracja na temat rad seniorów i na temat ich zakresu działania, ich funkcji ich…</u>
+          <u xml:id="u-11.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję, Pani Profesor. Jeżeli mogę… Bo…</u>
+          <u xml:id="u-11.9" who="#CzlonekRadydosprawPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJozefinaHrynkiewicz">…znaczenia dla polityki senioralnej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo. Bardzo dziękuję za zabranie głosu.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę przedstawiciela Związku Powiatów Polskich. Nie wiem czemu, skojarzyło mi się… chciałem powiedzieć „Związku Banków Polskich”. Ale to jest całkiem inna dziedzina.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Dziękuję pięknie.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Z bankiem kilku uwag tutaj do państwa dzisiaj przyszedłem. Ale nie Związek Banków Polskich, tylko Związek Powiatów Polskich, Przemysław Matysiak z tej strony. Dziękuję pięknie za możliwość zabrania głosu.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, my do tej ustawy zgłaszaliśmy zarówno swoje uwagi, jak i propozycje poprawek. No, i te nasze uwagi na piśmie, te zmaterializowane, zostały załączone w zakładce „Proces legislacyjny” na stronie senackiej. Tak więc one są zmaterializowane i dostępne dla państwa senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Ja pozwolę sobie tak pokrótce przekazać, tak, żeby wybrzmiało, o co nam chodziło. My, co do zasady, pozytywnie oceniamy tę ustawę, bo jest to pozytywne i pożądane rozwiązanie. Bo w końcu będzie podstawa prawna dla ustanawiania takich gremiów jak rady seniorów na poziomie powiatowym i na poziomie wojewódzkim. Kwestie wydatków też w końcu zostaną uregulowane. Do tej pory nie było zarówno przepisów, które pozwalałyby na poziomie powiatowym czy wojewódzkim powoływać tego typu gremia, jak i przepisów, które pozwalałyby rozstrzygać kwestie związane z finansowaniem uczestnictwa poszczególnych członków w pracach tego typu gremiów.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Jednak wątpliwości, które nam się rzucały w oczy, to przede wszystkim obligatoryjność, a więc w praktyce przymus powołania rad seniorów w przypadku zebrania – powiedzmy uczciwie – bardzo małej liczby podpisów.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">I druga sprawa, która jest dla nas, z naszego punktu widzenia istotna to przyznanie radom seniorów kompetencji do kierowania wiążących do odpowiedzi wystąpień do organów wykonawczych, czy do starosty, czy do zarządu powiatu, zarządu województwa, marszałka.</u>
+          <u xml:id="u-13.6" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">I co do tej obligatoryjności, to naszym zdaniem wystarczające będzie uregulowanie, które po prostu by pozwoliło powoływać rady seniorów radom powiatów, sejmikom województw. Propozycja, która znalazła się w ustawie, czyli ten cenzus, jeżeli chodzi o liczbę podpisów, powoduje w praktyce, że tak naprawdę bardzo mała liczba podpisów wystarczy, żeby – proszę mnie teraz dobrze zrozumieć – nawet wymusić powołanie takiej rady seniorów. I jednorazowa zbiórka takich podpisów odpowiednio zmotywowanej grupy mieszkańców danej społeczności może nie odzwierciedlać zainteresowania w praktyce. A sama idea tworzenia takiego organu doradczego jak rada seniorów, wybrana według jakiegoś kryterium, jest słuszna, ale tylko wtedy, gdy wspólnota widzi taką potrzebę sama z siebie. Dlatego Związek Powiatów Polskich zaproponował brzmienie poprawki, ona jest zawarta w piśmie. My zaproponowaliśmy zwiększenie liczby tych, że tak powiem, mieszkańców inicjatywnych.</u>
+          <u xml:id="u-13.7" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">I co jeszcze z naszej strony? Dostrzegliśmy także wagę zbiórek podpisów w sprawie inicjatywy powołania rady seniorów, ale, wziąwszy pod uwagę skalę terytorium i specyfikę funkcjonowania danych jednostek, zaproponowaliśmy podniesienie liczby wymaganych podpisów, która obligowałaby do zajęcia się tematem przez organy stanowiące, odpowiednio, samorządu powiatu i samorządu województwa.</u>
+          <u xml:id="u-13.8" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Co do przepisu polegającego na tym, że rada seniorów może kierować zapytania lub wnioski w formie uchwały, no, to naszym zdaniem to jest takie twarde upoważnienie ustawowe do kierowania wystąpień, na które odpowiedź musi paść, musi zostać udzielona w konkretnym terminie. A to już by powodowało, że taka rada seniorów, jako organ doradczy, przekształciłby się… uzyskałaby takie uprawnienia jak gdyby quasi-kontrolne wobec organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego. Tymczasem organem stanowiącym i kontrolującym wójta, burmistrza, zarząd powiatu czy zarząd województwa jest z mocy prawa rada, czy to gminy, czy to powiatu, czy sejmik województwa. Rady seniorów, jako ciała doradcze i konsultacyjne, a nawet inicjatywne, oczywiście, powinny mieć prawo do kierowania wystąpień w imieniu swoim i grupy, którą mają reprezentować, niemniej jednak w naszej ocenie sformułowanie ogólne o charakterze rady wystarczy do zapewnienia jej odpowiedniej roli w strukturze powiatu lub województwa. Niezasadne naszym zdaniem wydaje się, aby rady seniorów stały się ciałami dublującymi zadania podstawowych instytucji samorządowych, czyli, odpowiednio, rad powiatów i sejmików województw. Naszym zdaniem może to być również wykorzystywane potencjalnie do walki politycznej. Proszę mieć na uwadze, że poszczególni członkowie rad seniorów będą i tak posiadali pełnię praw, która będzie się wyrażała w…</u>
+          <u xml:id="u-13.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo bym prosił o takie esencjonalne…</u>
+          <u xml:id="u-13.10" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Już, już. Już końcowe myśli.</u>
+          <u xml:id="u-13.11" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Każdy z członków rad seniorów i tak będzie miał zapewnione prawo do składania wniosków o udzielenie informacji publicznej, czy też uprawnienie do składania skarg, wniosków i petycji.</u>
+          <u xml:id="u-13.12" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Problematyczna w zaproponowanej ustawie jest też ustalona i wymagana forma wystąpień. Jest to uchwała. To może spowodować nadmierne zbiurokratyzowanie tego ciała doradczego.</u>
+          <u xml:id="u-13.13" who="#EkspertwDzialeMonitoringuPrawnegoiEkspertyzwZwiazkuPowiatowPolskichPrzemyslawMatysiak">Dlatego, jak już na wstępie powiedziałem, my tę zaproponowaną ustawę, co do zasady, oceniamy pozytywnie, z tym że z naszej strony prosilibyśmy o to, aby państwo senatorowie przyjęli zaproponowane przez nas poprawki i w miarę możliwości zgłosili jako własne. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bardzo dziękuję przedstawicielowi Związku Powiatów Polskich.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Otwieram dyskusję państwa senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa senatorów chciałby zabrać głos?</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pan senator Artur Dunin. Proszę bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o następne zgłoszenia ze strony państwa senatorów. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#SenatorArturDunin">Bardzo serdecznie dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#SenatorArturDunin">Ja też się cieszę, że ta ustawa wreszcie ma swój kształt. Ja tylko przypomnę, że koleżanki i koledzy z Sejmu już 3 lata temu zgłaszali projekt ustawy do laski marszałkowskiej, do pani marszałek Witek, ale nie było odzewu. Zdaje się, że projekt dalej leży w „zamrażarce”. Ale zostawmy to, bo najważniejsze jest to, że wreszcie ustawa jest.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#SenatorArturDunin">Ja bardzo się cieszę, że rozszerzacie państwo właśnie na powiaty i województwa, czyli rady powiatów i sejmiki województw, działalność rad seniorów. Jestem całkowicie za. Niemniej jednak ja bym się przychylił do uwag pani mecenas odnośnie do uszczegółowienia wspomnianych kwestii. Dlatego że faktycznie, jeżeli mamy tworzyć podobne rzeczy i spójne prawo, to przydałoby się te propozycje poprawek pani mecenas uznać za słuszne.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#SenatorArturDunin">Trudno mi… Bo przepraszam, ale nie zapoznałem się wcześniej z uwagami Związku Powiatów Polskich. Ja mam nadzieję… Bo, jak rozumiem, komisja samorządu terytorialnego jeszcze się nie pochyliła nad tą…</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#Gloszsali">Pochyliła się.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#SenatorArturDunin">Już się pochyliła, tak?</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">I co tam miało miejsce?</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#SenatorArturDunin">No, właśnie, bo to jest…</u>
+          <u xml:id="u-15.8" who="#Gloszsali">Bez poprawek.</u>
+          <u xml:id="u-15.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Bez poprawek było, tak?</u>
+          <u xml:id="u-15.10" who="#SenatorArturDunin">Bez poprawek.</u>
+          <u xml:id="u-15.11" who="#SenatorArturDunin">Niemniej jednak ja bardzo chętnie… Bo uważam, że te uwagi… I przyjąłbym, jeżeli pani mecenas jeszcze raz by powiedziała… Bo mamy 2 warianty odnośnie do ujednolicenia. I ja tutaj, gdyby pani mecenas mogła jeszcze raz powtórzyć… Bo wydaje mi się, że ten pierwszy wariant byłby słuszniejszy dla mnie, jakby w odbiorze, w wersji… Ja bym przejął te poprawki. Aczkolwiek wiem, że koleżanki i koledzy będą pracować nad poprawkami, zdaje się, przygotowanymi przez samorządowców. Tak więc pod tym względem nie będę jakby wchodził w drogę kolegom i koleżankom senatorkom i senatorom z komisji samorządu terytorialnego. Niemniej jednak te proponowane poprawki związane z ujednoliceniem co do wszystkich szczebli samorządu, na tym samym poziomie, bym przejął.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy pani mecenas wie w takim razie, które poprawki przejmuje pan senator Dunin?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Zakładam, że wszystkie te, które nie są wariantowe. A co do wariantowych, to już spieszę wyjaśnić. Chodzi w pierwszej kolejności o uwagę w pkcie 2, prawda?</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Ta pierwsza grupa proponowanych poprawek ma charakter szerszy. Tzn. ona nie tylko doprecyzowuje, że uprawnionym do zaopiniowania projektu statutu rady seniorów jest podmiot, który złożył wniosek o utworzenie, ewentualnie jest to grupa mieszkańców, która wystąpiła ze stosownym wnioskiem, ale jeszcze dodatkowo zawęża tę grupę podmiotów wyłącznie do tych, które wystąpiły ze skutecznym wnioskiem, czyli tym wnioskiem, który przesądził o tym, że dana rada powstała. Z kolei druga wersja… I rzeczywiście, tu jest ten aspekt merytoryczny, dodatkowo. Tymczasem ta druga grupa ma charakter wyłącznie językowy, doprecyzowujący. Bo chodzi o podmioty, które są uprawnione do utworzenia rady seniorów, jak również właśnie grupę mieszkańców. Tak więc druga wersja jest, powiedziałabym, ściśle legislacyjna. Pierwsza ma ten aspekt merytoryczny.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Niemniej jednak są też jeszcze te 2 warianty pod uwagą trzecią. One się wiążą z tym, o czym rozmawialiśmy: że jeżeli powiat i województwo, rady seniorów w tych jednostkach mają mieć prawo podejmowania działań o charakterze inicjatywnym, no, to warto by było albo doprecyzować, na wzór tego, co jest w ustawie o samorządzie gminnym, jak te uprawnienia mają wyglądać, albo ewentualnie skreślić wyraz „inicjatywny”, jako taki, który nie ma dalszych konsekwencji merytorycznych. I stąd też znowu te 2 warianty pod uwagą w pkcie 3.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, pan senator Dunin.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Ja tylko chciałbym zwrócić uwagę, że musimy, że tak powiem, zagęścić ruchy, bo tutaj o 15.00 jest następne posiedzenie, a ja myślałem, że o 15.30, i dlatego tak może mało dynamicznie prowadziłem do tej pory.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Ja przepraszam, ja jeszcze tylko jedną rzecz dopowiem, jeżeli chodzi o pracę komisji samorządu terytorialnego. Komisja przewidziała na tę ustawę pół godziny, w związku z czym nie zdążyła na tyle gruntownie wniknąć w całą materię, jeszcze w związku z tym, że były również uwagi Związku Powiatów Polskich… I pan przewodniczący zobowiązał się, że poprawki będą zgłoszone na posiedzeniu plenarnym.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pan przewodniczący komisji samorządu, tak?</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, pan senator Dunin.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorArturDunin">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#SenatorArturDunin">To ja mam taką propozycję: przejmuję ten pierwszy zestaw poprawek, a ten drugi, wariantowy pozostawię jakby do dyskusji na sali plenarnej. Bo tutaj nie chciałbym jakby wchodzić jeszcze w kompetencje…</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze…</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#SenatorArturDunin">I tę trzecią wariantowość, tę trzecią propozycję też bym zostawił do rozstrzygnięcia w dyskusji na sali plenarnej.</u>
+          <u xml:id="u-21.4" who="#SenatorArturDunin">I jeszcze, przepraszam, Pani Mecenas, jeszcze jedno pytanie: czy ministerstwo przewiduje jakieś środki z budżetu państwa dla samorządów w tym zakresie, na wszystkie szczeble?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Momencik, to ja bym proponował, że zrobimy tak. Pani mecenas wie w tej chwili, jakie…</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Sekundkę. Ja bym proponował tak: ustalimy w tej chwili, jakie poprawki pan senator Dunin zgłasza, następnie oddam głos panu senatorowi Majerowi, ministerstwo na końcu i przejdziemy do głosowania. W takim trybie będziemy procedowali.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo, Pani Mecenas.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Panie Przewodniczący, jeszcze tylko jedno słowo wyjaśnienia odnośnie do tej pierwszej grupy proponowanych poprawek, czyli tych pod uwagą pierwszą. Bo tutaj można przyjąć 3 różne możliwości. Pierwszy wariant: ograniczyć treść tych poprawek… Znowu, tylko i wyłącznie legislacyjnie. Czyli w art. 5c ustawy o samorządzie gminnym ust. 2 brzmiałby tak: „Rada gminy może utworzyć gminną radę seniorów z własnej inicjatywy lub na wniosek podmiotów reprezentujących zainteresowane środowiska”. Bez wyszczególniania tychże podmiotów, które mogą z takim wnioskiem wystąpić. Analogicznie byłoby w powiecie i w województwie, w ustawach o samorządzie powiatu i o samorządzie województwa. Drugi wariant byłby taki, że wskazywalibyśmy jednak przykładowo te podmioty, wzorem tego, jak jest to uczynione w odniesieniu do młodzieżowych rad. A trzecia rzecz to jest kwestia właściwości, to, co tutaj w tych proponowanych poprawkach jest zapisane kursywą. To już jest kwestia merytoryczna. Tak więc jeżeli państwo nie chcecie w to zagadnienie wchodzić, to po prostu te poprawki w zakresie, w jakim dodawane są wyrazy kursywą, byłyby usunięte. Tak że są 3 możliwości. Tak że prosiłabym, żeby pan senator podjął decyzję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorArturDunin">Jeżeli pani mecenas i państwo pozwolicie, to ja bym zaproponował, żeby, skoro już coś funkcjonuje, i to funkcjonuje dobrze, jeśli chodzi o rady młodzieżowe… Ja bym próbował to jakby ujednolicić. I w tym zakresie przygotować te poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. Czyli wariant drugi poprawek, jak rozumiem, tak?</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. Czyli tu wiemy… Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pan senator Ryszard Majer.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#SenatorRyszardMajer">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#SenatorRyszardMajer">Bardzo interesująca dyskusja się toczy na forum komisji. Ja bym nazwał tę ustawę taką ustawą, która tak naprawdę stwarza pewne możliwości. Bo trudno tutaj mówić o jakichś takich bardzo twardych i realnych skutkach, które ona przyniesie. Chociaż w tych gminach, gdzie już funkcjonują gminne rady seniorów… Rzeczywiście, są jednostki… Mamy w tej chwili w graniach 2,5 tysiąca gmin, a te gminne rady funkcjonują w jakichś 350 do 400 jednostek, jeśli wziąć pod uwagę liczbę tworzących się, w trakcie… Tak więc to jeszcze nie jest taki bardzo duży odsetek tych gminnych rad. Ale tam, gdzie te gminne rady funkcjonują, są bacznymi obserwatorami życia gminnego, życia lokalnego. I mam takie przekonanie, że to rozszerzenie, wyjście w środowisko powiatowe, środowisko wojewódzkie… W przypadku tych gminnych rad seniorów też jak gdyby stwarza nam to takie poszerzenie możliwości. Oczywiście, twardych skutków, Drodzy Państwo, jakichś takich bardzo wyraźnych, kategorycznych nie będzie. Będzie to, o czym powiedziała pani prof. Hrynkiewicz: zwiększamy pole partycypacji, zwiększamy pole możliwości, aktywizujemy osoby, które w tej formie mogą znaleźć aktywność. Stają się one bardziej widoczne. Niemniej jednak proszę pamiętać, że w systemie samorządowym… On jest tak naprawdę takim systemem prezydenckim, największe znaczenie w polskim samorządzie ma ten jednoosobowy organ, jakim jest wójt, burmistrz czy prezydent. Jeżeli chodzi o zarząd powiatowy, zarząd wojewódzki, to ta rozległość jest troszkę większa. No, ale jednak największą rolę w kształtowaniu tej lokalnej polityki społecznej mają, niestety, urzędnicy. I to jakby od ich wrażliwości, od wrażliwości decydentów zależy, na ile ta polityka senioralna będzie realizowana. Dlatego bardzo cennym przedsięwzięciem – chociaż wiem, że samorządy się przed tym bronią – byłoby obligatoryjne wprowadzenie np. rocznych programów wsparcia seniorów w każdym powiecie, województwie. Każdy samorząd musiałby zadeklarować – organ wykonawczy, czyli wójt, burmistrz, prezydent, marszałek, starosta – co w danym roku będzie realizował w zakresie opieki, w zakresie aktywizacji, w zakresie partycypacji, w zależności od możliwości środowiska.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#SenatorRyszardMajer">Ta ustawa rozszerza parę wspomnianych możliwości z poziomu gminnego na poziom powiatowy i wojewódzki. W związku z tym, jak uważam, jest ustawą dobrą. Ona, że tak powiem, stwarza wspomniane pole. I ja bym, Drodzy Państwo, ponieważ to jest jakby początek drogi ustawowej, przyjął ją tak naprawdę bez poprawek, w takiej wersji, w jakiej ona w tej chwili wyszła z Sejmu. Śladem komisji samorządu terytorialnego nie wprowadzałbym tych poprawek. To prawdopodobnie wyjdzie w praktyce, jak zaczną działać te powiatowe i wojewódzkie rady senioralne, czy im czegoś brakuje. Będziemy, jako komisja i administracja rządowa – mam takie przekonanie – to monitorowali. I wtedy będzie możliwość wprowadzenia poprawek.</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#SenatorRyszardMajer">Tak że ja, Drodzy Państwo, dziękuję za głos i rekomenduję Wysokiej Komisji przyjęcie ustawy bez poprawek. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo za głos i wniosek.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Jak rozumiem, nikt więcej z państwa senatorów nie zgłosił się do głosu. Nie słyszę i nie widzę takich zgłoszeń.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie najpierw poproszę panią mecenas o uszczegółowienie jeszcze raz, jakie poprawki… Bo wiemy, że mamy wniosek pana senatora Majera o przyjęcie ustawy bez poprawek, oraz mamy poprawki, które przejął pan senator Dunin, niektóre z tych zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne. Tak więc proszę powiedzieć w skrócie, ile ich mamy, i dosłownie pół zdania, czego dotyczą.</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Słucham, Panie Senatorze. Ale musimy już kończyć.</u>
+          <u xml:id="u-28.6" who="#SenatorArturDunin">Ja wiem, ja tylko zadałem jedno pytanie stronie rządowej.</u>
+          <u xml:id="u-28.7" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak, zaraz. Jak pani mecenas uszczegółowi, jakie są poprawki, to ja wtedy oddam głos stronie rządowej, i strona rządowa udzieli wtedy także odpowiedzi na pytanie pana senatora.</u>
+          <u xml:id="u-28.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Panie Przewodniczący, to są 3 poprawki pod uwagą pierwszą, w takim wariancie, w jakim one są zapisane. Dotyczą one doprecyzowania tego, jaki podmiot może wystąpić z wnioskiem, z inicjatywą o utworzenie gminnej, powiatowej czy wojewódzkiej rady seniorów. I to są również poprawki pod uwagą czwartą, również 3, które dotyczą kwestii fakultatywnego umieszczania w statucie zasad zwrotu w sytuacji, gdy gmina, powiat czy województwo podejmą taką decyzję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czyli w sumie jest 6 poprawek dotyczących 2 bloków tematycznych. Dobrze mówię? Dobrze. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie proszę stronę rządową o ustosunkowanie się do tych poprawek i o odpowiedź na pytanie pana senatora Dunina. I będziemy przechodzić do głosowania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Jeśli chodzi o finansowanie rad seniorów, no, to to jest zadanie własne samorządu. Tak więc po prostu gminy, powiaty i województwa będą musiały znaleźć na to pieniądze.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">A jeśli chodzi o pytanie, czy będą jakieś dodatkowe środki rządowe, to pani dyrektor…</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę bardzo. Proszę o uwagi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuPolitykiSenioralnejwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejJoannaJeleniewska">Uzupełniająco do tego, co powiedział przed chwilą pan dyrektor: na chwilę obecną nie ma planów uruchamiania dodatkowych środków. Zapisy ustawy dają możliwość sfinansowania, co nie jest jednoznaczne z tym, że finansowanie będzie obligatoryjne. W gestii samorządu będzie decyzja o tym, czy samorząd na tych poszczególnych szczeblach zamierza zabezpieczyć środki, z których będzie finansowana działalność rady, czy też nie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. Przepraszam państwa… Poproszę o stosunek do poprawek, które przejmuje senator Dunin.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Jak rozumiem, pan senator przejmuje poprawki zawarte w uwadze nr 1, dotyczące uszczegółowienia podmiotów, które mogą występować z wnioskiem o tworzenie rady seniorów, to są zmiany dotyczące ust. 2 w poszczególnych artykułach ustaw ustrojowych, tak?</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Tak jak wspominałem, moim zdaniem te poprawki spowodują mniejszą czytelność tych regulacji, ponieważ…</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czyli, jak rozumiem, stanowisko negatywne, tak?</u>
+          <u xml:id="u-35.5" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-35.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. A druga grupa poprawek?</u>
+          <u xml:id="u-35.7" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Druga grupa poprawek, jak rozumiem, dotyczy… To jest wersja pierwsza poprawek w pkcie 2, czy…</u>
+          <u xml:id="u-35.8" who="#Gloszsali">Nie, w pkcie 4.</u>
+          <u xml:id="u-35.9" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">W pkcie 4, tak?</u>
+          <u xml:id="u-35.10" who="#Gloszsali">Musimy kończyć, 15 minut…</u>
+          <u xml:id="u-35.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie, nie, spokojnie, nich pan senator się nie niepokoi.</u>
+          <u xml:id="u-35.12" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">To chodzi o zwrot kosztów, wydatków poniesionych przez członków rady seniorów. Te poprawki wprowadzają możliwość określenia tych zasad. W obecnej ustawie jest oblig dla rad sejmików, żeby te zasady zostały określone. Tak jak wspominałem wcześniej, jeżeli zostanie złożony przez seniora wniosek dotyczący zwrotu kosztów podróży…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Rozumiem. Czyli też macie państwo stanowisko negatywne, krótko mówiąc.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuAdministracjiPublicznejwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiSzymonWrobel">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. Czyli mamy tutaj jasność…</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie, za 5 minut.</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Mamy wniosek pana senatora Majera o przyjęcie ustawy bez poprawek oraz 2 grupy poprawek pana senatora Dunina, które, jak rozumiem, rozstrzygamy w 2 głosowaniach, jeśliby było tak, że wniosek pana senatora Majera nie uzyska większości.</u>
+          <u xml:id="u-36.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poddaję pod głosowanie wniosek pana senatora Majera o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
+          <u xml:id="u-36.7" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za?</u>
+          <u xml:id="u-36.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-36.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-36.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyników zbiorczych.</u>
+          <u xml:id="u-36.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy pan senator Dunin zgodzi się być sprawozdawcą?</u>
+          <u xml:id="u-36.12" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-36.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zgodzi się. Znakomicie.</u>
+          <u xml:id="u-36.14" who="#Gloszsali">1 senator nie głosuje. Mamy wyłączyć?</u>
+          <u xml:id="u-36.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">1 senator nie zagłosował. Proszę o oddanie głosu.</u>
+          <u xml:id="u-36.16" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kończymy. Dobrze. Proszę bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-36.17" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">3 głosy za, 4 głosy przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-36.18" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Wniosek nie uzyskał większości.</u>
+          <u xml:id="u-36.19" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">A więc głosujemy nad grupą wniosków.</u>
+          <u xml:id="u-36.20" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">3 poprawki pana senatora Dunina, przejęte od Biura Legislacyjnego, dotyczące kwestii uszczegółowienia podmiotów, które mogą składać wniosek o utworzenie rady seniorów w poszczególnych, że tak powiem, formach samorządu.</u>
+          <u xml:id="u-36.21" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-36.22" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak, na poszczególnych szczeblach.</u>
+          <u xml:id="u-36.23" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za przyjęciem tych wniosków?</u>
+          <u xml:id="u-36.24" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-36.25" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-36.26" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-36.27" who="#Gloszsali">Teraz 2 senatorów nie głosuje.</u>
+          <u xml:id="u-36.28" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę dwójkę z państwa senatorów o oddanie głosu.</u>
+          <u xml:id="u-36.29" who="#Gloszsali">Zamykamy?</u>
+          <u xml:id="u-36.30" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zamykamy w takim razie, skoro nie oddali głosu.</u>
+          <u xml:id="u-36.31" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">4 głosy za, 2 przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-36.32" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poprawki uzyskały większość.</u>
+          <u xml:id="u-36.33" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">I kolejny wniosek, dotyczący… Pani Mecenas, proszę przypomnieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Uwagi w pkcie 4, chodzi o kwestię fakultatywnego umieszczania w statucie danych dotyczących zasad zwrotu kosztów.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za poprawkami Biura Legislacyjnego przejętymi przez pana senatora Dunina?</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-38.5" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zanim ten wynik zostanie ogłoszony, chciałbym zapytać, czy jest sprzeciw, aby to pan senator Dunin był sprawozdawcą z dzisiejszych naszych obrad.</u>
+          <u xml:id="u-38.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Nie ma sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-38.7" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Będziemy jeszcze głosowali nad ustawą w całości, ale uznaję, że wniosek co do osoby sprawozdawcy został przyjęty.</u>
+          <u xml:id="u-38.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o wynik głosowania nad poprawkami.</u>
+          <u xml:id="u-38.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">5 senatorów za, 2 senatorów przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Wniosek uzyskał większość.</u>
+          <u xml:id="u-38.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Głosujemy nad ustawą w całości z poprawkami.</u>
+          <u xml:id="u-38.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za przyjęciem ustawą w całości z poprawkami?</u>
+          <u xml:id="u-38.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-38.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-38.14" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-38.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">7 głosów za, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-38.16" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-38.17" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Wcześniej ustaliliśmy, że sprawozdawcą będzie pan senator Artur Dunin.</u>
+          <u xml:id="u-38.18" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję przedstawicielom ministerstwa, państwu senatorom.</u>
+          <u xml:id="u-38.19" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-38.20" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 10</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00153-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00153-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..66a381e
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00153-01/header.xml
@@ -0,0 +1,56 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-rpssx-00153-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (153.), Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (220.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (153.), Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (220.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RPSS">153</note>
+        <note type="sessionNo" target="#STAP">220</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska" role="speaker">
+        <persName>Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyJanFilipLibicki" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Jan Filip Libicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorArturDunin" role="speaker">
+        <persName>Senator Artur Dunin</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJanuszGromek" role="speaker">
+        <persName>Senator Janusz Gromek</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RPSS" role="committee">
+        <orgName>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej</orgName>
+      </org>
+      <org xml:id="STAP" role="committee">
+        <orgName>Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00153-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00153-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..8229ae2
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00153-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,183 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 17</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej Jan Filip Libicki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przedmiotem naszych dzisiejszych obrad są poprawki do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Mamy do przegłosowania w sumie 14 poprawek, ale niektóre z nich możemy przegłosować łącznie. Najpierw przegłosujemy wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, przechodząc do kolejnych poprawek, będę prosił panią legislator o ich krótkie omówienie.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak więc najpierw poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za przyjęciem ustawy bez poprawek?</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">3 głosy na sali.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">8 senatorów na sali.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">6 głosów za, 8 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Wniosek nie uzyskał większości.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Wobec tego przechodzimy do głosowania nad poprawkami.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W pierwszej kolejności będziemy głosować nad poprawką nr 1. Uwaga: nad poprawkami nr 1, 5 i 10 należy głosować łącznie. Poprawka nr 1 jest to poprawka Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy pani mecenas… Tak dwa zdania.</u>
+          <u xml:id="u-2.16" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Jeśli państwo sobie życzycie…</u>
+          <u xml:id="u-2.17" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">To są poprawki, Szanowni Państwo, które zmierzają do tego, aby dookreślić podmioty, które są uprawnione do inicjowania procedury zmierzającej do utworzenia rad seniorów na poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego. Poprawki te wprowadzają zasadę powiązania podmiotu uprawnionego do wystąpienia z wnioskiem o utworzenie rady seniorów z obszarem, na którym prowadzi on działalność. Są one identyczne na wszystkich szczeblach samorządów, więc wprowadzane są 3 poprawki, jedna do ustawy o samorządzie gminnym, jedna do ustawy o samorządzie powiatowym, a ostatnia do ustawy o samorządzie województwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Opinia rządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Opinia rządu wobec tych poprawek jest negatywna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Opinia rządu negatywna.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#Gloszsali">9 senatorów na sali.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#Gloszsali">4 senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#Gloszsali">9 głosów za, 7 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-6.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">9 głosów za, 7 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-6.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poprawki uzyskały większość.</u>
+          <u xml:id="u-6.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przechodzimy do głosowania nad następnymi poprawkami. Uwaga: nad poprawkami nr 2, 7 i 12 należy głosować łącznie. Przyjęcie tych poprawek wyklucza głosowanie nad poprawkami nr 3, 8 i 13.</u>
+          <u xml:id="u-6.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę panią mecenas.</u>
+          <u xml:id="u-6.14" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-6.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Tak? Pan senator?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorArturDunin">Chciałbym wytłumaczyć…</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze, proszę bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#SenatorArturDunin">To ja byłem osobą, która zgłaszała te poprawki na posiedzeniu komisji, ale po rozmowach i po analizie… Nie mogę ich wycofać, bo są to już poprawki komisyjne, ale – pani mecenas na pewno to wyjaśni – razem z senatorem Frankiewiczem zgłosiliśmy poprawki, które wydają się być lepszymi poprawkami w swoich rozwiązaniach, stąd…</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy to są poprawki nr 3, 8 i 13? To są te, tak?</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#SenatorArturDunin">Tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pani Mecenas, w takim razie proszę o przedstawienie poprawek.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Szanowni Państwo, poprawki nr 2, 7 i 12, czyli te komisyjne, to są poprawki, które uchylają obowiązek obligatoryjnego uregulowania w statucie nadawanym radzie seniorów zasad zwrotu kosztów poniesionych przez członka rady z tytułu udziałów w posiedzeniu tej rady albo w jakimś zorganizowanym wydarzeniu. Z kolei poprawki nr 3, 8 i 13, które również dotyczą tej kwestii, zmierzają do tego, aby powiązać kwestię uregulowania w statucie rady zasad zwrotu kosztów z decyzją, jaką podjął organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w tej sprawie. To znaczy w sytuacji, gdy organ stanowiący podjął decyzję o tym, żeby zwracać koszty, wtedy obligatoryjnie w statucie umieszcza się…</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">…reguluje się kwestie zasad zwrotu kosztów. Jeżeli podjął inną decyzję, to wtedy tych zmian w statucie nie ma.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Opinia rządu w tej sprawie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Jeśli chodzi o poprawkę nr 2 i…</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poprawki nr 2, 7 i 12.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Tutaj opinia jest negatywna.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">A poprawki nr 3, 8 i 13?</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Wydaje się, że jest to dosyć logiczne, tak że moglibyśmy…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. To ja mam pytanie, w jaki sposób teraz głosujemy. Czy mamy poddać pod głosowanie najpierw poprawki nr 2, 7 i 12?</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poddaję w takim razie pod głosowanie poprawki nr 2, 7 i 12.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za?</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#Gloszsali">Nikt na sali.</u>
+          <u xml:id="u-12.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-12.7" who="#Gloszsali">13 senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-12.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-12.9" who="#Gloszsali">Nikt na sali.</u>
+          <u xml:id="u-12.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-12.11" who="#Gloszsali">1 głos za, 15 – przeciw.</u>
+          <u xml:id="u-12.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">1 głos za, 15 – przeciw.</u>
+          <u xml:id="u-12.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poprawki nie uzyskały większości.</u>
+          <u xml:id="u-12.14" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Rozumiem, że teraz głosujemy nad poprawkami nr 3, 8 i 13.</u>
+          <u xml:id="u-12.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poddaję pod głosowanie poprawki nr 3, 8 i 13.</u>
+          <u xml:id="u-12.16" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za?</u>
+          <u xml:id="u-12.17" who="#Gloszsali">14 głosów na sali za, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-12.18" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">14 głosów za na sali, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-12.19" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-12.20" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
+          <u xml:id="u-12.21" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-12.22" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
+          <u xml:id="u-12.23" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-12.24" who="#Gloszsali">17 głosów za, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-12.25" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">17 głosów za, jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-12.26" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-12.27" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">To teraz przechodzimy do głosowania nad poprawkami senatorów Frankiewicza i Dunina. To są poprawki nr 4, 9 i 14.</u>
+          <u xml:id="u-12.28" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Pani Legislator, gdyby mogła pani przybliżyć treść tych poprawek…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">To są, Szanowni Państwo, poprawki, które zmierzają do uściślenia kręgu podmiotów uprawnionych do opiniowania projektu statutu nadawanego radzie seniorów. W myśl tych poprawek prawo opiniowania będzie przysługiwało zarówno podmiotom, które reprezentują środowiska zainteresowane działalnością seniorów, jak i grupie obywateli, jeżeli złożyła ona wniosek o utworzenie rady seniorów w danej jednostce samorządu terytorialnego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Opinia rządu w tej sprawie?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Opinia rządu jest negatywna.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poddaję w takim razie pod łączne głosowanie poprawki nr 4, 9 i 14.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za?</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#Gloszsali">10 głosów na sali.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#Gloszsali">4 senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-16.7" who="#Gloszsali">Nikt na sali.</u>
+          <u xml:id="u-16.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-16.9" who="#Gloszsali">10 głosów za, 7 – przeciw.</u>
+          <u xml:id="u-16.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">10 głosów za, 7 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-16.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poprawki uzyskały większość.</u>
+          <u xml:id="u-16.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przechodzimy w takim razie do głosowania nad poprawkami nr 6 i 11. Są to poprawki panów senatorów Frankiewicza i Dunina.</u>
+          <u xml:id="u-16.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czy pani mecenas…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">To są poprawki, Szanowni Państwo, które zmierzają do tego, aby utworzenie powiatowej rady seniorów oraz wojewódzkiej rady seniorów nie było obowiązkowe w razie złożenia wniosku przez ustawowo wymaganą…</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Przepraszam, proszę o ciszę, bo pani mecenas nie może się wypowiedzieć. Proszę bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuRenataBronowska">To są poprawki, które zmierzają do tego, aby utworzenie powiatowej rady seniorów oraz wojewódzkiej rady seniorów nie było obowiązkowe w sytuacji, gdy wniosek taki złoży grupa mieszkańców. Jednocześnie w konsekwencji dodano także normę prawną, zgodnie z którą w razie odrzucenia takiego wniosku grupa mieszkańców może wystąpić z kolejnym wnioskiem po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia wniosku. Jest to rozwiązanie analogiczne do tego, które dotyczy wniosku składanego przez podmioty reprezentujące zainteresowane środowiska.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Opinia rządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Negatywna.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Poddaję pod głosowanie poprawki nr 6 i 11, panów senatorów Frankiewicza i Dunina.</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto z państwa jest za?</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#Gloszsali">10 głosów na sali.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-20.5" who="#Gloszsali">4 senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-20.6" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-20.7" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
+          <u xml:id="u-20.8" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Proszę o dodanie głosów senatorów obradujących zdalnie i podanie wyniku.</u>
+          <u xml:id="u-20.9" who="#Gloszsali">10 głosów za, 7 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-20.10" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">10 głosów za, 7 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-20.11" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Wydaje się, że wszystkie poprawki zostały przegłosowane. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-20.12" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Czyli pozostaje nam jeszcze wyznaczenie sprawozdawcy.</u>
+          <u xml:id="u-20.13" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Rozumiem, że… Pan senator Dunin czy pan senator Gromek?</u>
+          <u xml:id="u-20.14" who="#SenatorJanuszGromek">Poprawki wprowadził, to niech ma.</u>
+          <u xml:id="u-20.15" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-20.16" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">W takim razie z nominacji pana senatora Gromka…</u>
+          <u xml:id="u-20.17" who="#SenatorJanuszGromek">Tak jest.</u>
+          <u xml:id="u-20.18" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">…sprawozdawcą będzie pan senator Artur Dunin. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-20.19" who="#PrzewodniczacyJanFilipLibicki">Zamykam posiedzenie połączonych komisji.</u>
+          <u xml:id="u-20.20" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 27</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00154-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00154-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..7097a7d
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00154-01/header.xml
@@ -0,0 +1,62 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-rpssx-00154-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (154.), Komisja Ustawodawcza (309.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (154.), Komisja Ustawodawcza (309.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#RPSS">154</note>
+        <note type="sessionNo" target="#U">309</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-08</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec" role="speaker">
+        <persName>Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Maciej Telec</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorAdamSzejnfeld" role="speaker">
+        <persName>Senator Adam Szejnfeld</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBogdanBorusewicz" role="speaker">
+        <persName>Senator Bogdan Borusewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJanFilipLibicki" role="speaker">
+        <persName>Senator Jan Filip Libicki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorMagdalenaKochan" role="speaker">
+        <persName>Senator Magdalena Kochan</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="RPSS" role="committee">
+        <orgName>Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej</orgName>
+      </org>
+      <org xml:id="U" role="committee">
+        <orgName>Komisja Ustawodawcza</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00154-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00154-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..50373cf
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/rpss/201923-snt-rpssx-00154-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,554 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 33</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, otwieram posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz, w imieniu pana przewodniczącego Libickiego, Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Zajmujemy się wnioskami zgłoszonymi do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Witam stronę rządową. Jest z nami niezawodny partner komisji, pan minister Stanisław Szwed, wraz ze swoimi… nie powiem współpracownikami, bo z paniami współpracownicami. Widzę, że delegacja na 8 marca wyjątkowo godnie się prezentuje.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Oddaję głos panu mecenasowi, który poinformuje nas, w jakiej kolejności będziemy głosować nad poprawkami. Jest ich sporo, więc jeśli jest szansa… Przy każdej poprawce będziemy oczywiście pytać stronę rządową i jeżeli będzie zgoda, żebyśmy głosowali choćby część blokiem, zarówno tu, jak i na posiedzeniu plenarnym, gdyby się tak udało, to będziemy bardzo zobowiązani.</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawek jest 47. Są 2 grupy poprawek zblokowanych, które dotyczą tych samych materii. Wolałbym innych bloków nie wprowadzać. No, można by głosować łącznie nad poprawkami, które zostały przyjęte przez obydwie komisje, ale nie wiem, czy państwo senatorowie się zgodzą.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Ale takiej samej treści?</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Tak, bo to były połączone komisje.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Z wyjątkiem jednej poprawki, bo jedna z tych poprawek komisyjnych wyklucza się z poprawkami państwa senatorów Gawędy i Martynowskiego. No więc tę poprawkę bym wyłączył, a nad pozostałymi można by głosować łącznie. Jeżeli państwo i pan minister się zgodzą.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pytanie do pana ministra, bo nawet jeśli jesteście przeciwni, to też moglibyśmy…</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Ministrze, bo część osób uczestniczy zdalnie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">O ile dobrze pamiętam, to była poprawka pana senatora Libickiego, którą byśmy wyłączyli z tego bloku – tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Nie, w tej chwili wyłączyłem poprawkę, która tylko formalnie…</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#SenatorJanFilipLibicki">To wyłączmy ją, żeby była jasność.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">To myśmy tej poprawki nie popierali, o ile pamiętam.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#Gloszsali">Tak, tak, nie popieracie.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Bo chcieliśmy ją zmodyfikować, ale rozumiem że pan senator…</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#SenatorJanFilipLibicki">Ja ją podtrzymuję…</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">…podtrzymuje ją w tej wersji. To ja mam stanowisko negatywne do tej poprawki. Czyli, jeżeli bez tych 2 poprawek, to oczywiście zgoda, bo były przegłosowane na plus.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Bardzo serdecznie panu ministrowi dziękujemy.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie, oddajemy panu głos, żeby nas pan informował po kolei w związku z tym, które poprawki i w jakiej kolejności, i oczywiście choćby krótko podał zakres przedmiotowej poprawki.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">O ile będę w stanie, bo my te poprawki bardzo szybko tworzyliśmy.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Zacznę może od tych poprawek, które państwo znacie, czyli od poprawek przyjętych przez obydwie komisje, z wyjątkiem tych 2 poprawek, o których mówiłem i o których mówił pan minister.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">No więc te poprawki, które moim zdaniem można przyjąć łącznie, to jest poprawka nr 5, 19, 20…</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Jeszcze nr 18 – tu słyszę podpowiedź.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Nie, poprawka nr 18 to jest poprawka zgłoszona dzisiaj…</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Okej, dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Mówimy tylko o komisyjnych.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Dalej: nr 20, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 35, 38, 39, 40…</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#Gloszsali">Nr 42…</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Nie, nr 42 – nie.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">I to wszystko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Gdyby się okazało, że pan minister je popiera, to ja nawet bym nie prosił o podanie ich uzasadnienia, bo autorytet pana ministra…</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">W pełni zgoda.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, co do wyczytanych przez pana mecenasa poprawek mamy zgodę i poparcie pana ministra. Nie widzę głosu sprzeciwu, żeby głosować nad nimi łącznie. W związku z tym poddaję pod głosowanie ten zestaw poprawek. Przypominam, są one popierane także przez stronę rządową.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za ich przyjęciem?</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">23 osoby za, wszystkie osoby głosujące na sali.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Oczywiście osoby uczestniczące zdalnie wybierają opcję głosowania zgodnie z własnymi poglądami. A teraz już proszę o zakończenie głosowania i podanie wyników.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">33 głosy za.</u>
+          <u xml:id="u-10.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Przyjęliśmy ten zestaw poprawek jednogłośnie.</u>
+          <u xml:id="u-10.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Oddaję ponownie głos panu mecenasowi.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Teraz poprawka nr 1.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Gdyby pan mecenas dwa zdania powiedział, no bo tu już będą…</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Ona zmierza do tego, żeby za członka rodziny, w związku z potrzebą udzielania urlopu opiekuńczego, uważać również rodzeństwo pracownika.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wnioskodawcą jest pani senator Kochan.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Rząd odnosi się negatywnie do poprawki.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nie widzę zgłoszeń.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za jej przyjęciem?</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 osób na sali – za tą poprawką.</u>
+          <u xml:id="u-14.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-14.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów na sali przeciwnych.</u>
+          <u xml:id="u-14.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-14.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Na sali żaden senator nie wstrzymał się od głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-14.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-14.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">20 – za, 13 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-14.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-14.11" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 2 polega na tym, żeby uprawnienia analogiczne do tych, które posiadają rodzice dziecka posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w ustawie „Za Życiem”, posiadali również rodzicie dziecka, u którego stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wnioskodawcą jest pani senator Magdalena Kochan.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko rządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko rządu negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 osób na sali za.</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-18.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 osób na sali przeciwnych.</u>
+          <u xml:id="u-18.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-18.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt na sali się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-18.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-18.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">20 – za, 13 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-18.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-18.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 3 ma przyznać pracownikowi, który samotnie wychowuje dziecko, prawo do urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wnioskodawcą jest pani senator Magdalena Kochan.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-22.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-22.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nie ma takich głosów.</u>
+          <u xml:id="u-22.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-22.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">20 głosów za, 14 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-22.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-22.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 4 wydłuża granicę, do której udziela się urlopu rodzicielskiego, wydłuża się ją do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło siódmy rok życia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wnioskodawcą była pani senator Magdalena Kochan.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-26.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">7 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-26.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-26.7" who="#Gloszsali">Ale zaraz…</u>
+          <u xml:id="u-26.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Sekundę, jeszcze raz proszę o podniesienie rąk.</u>
+          <u xml:id="u-26.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-26.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-26.11" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-26.12" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-26.13" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego…</u>
+          <u xml:id="u-26.14" who="#Gloszsali">Ze zdalnymi czy bez?</u>
+          <u xml:id="u-26.15" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Bez, tam doszedł 1 głos.</u>
+          <u xml:id="u-26.16" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">…I podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-26.17" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">20 głosów za, 14 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-26.18" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-26.19" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie, szósta.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Tak, tu jest grupa poprawek. To są poprawki nr 6… Ja to odczytam. Poprawki nr 6, 9, 10, 12, 14, 16, 21, 23, 25, 30 i 36. To są poprawki, które wprowadzają zasadę, że za okres urlopu opiekuńczego przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wnioskodawcą jest pani senator Magdalena Kochan.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-30.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-30.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-30.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-30.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-30.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">22 głosy za, 14 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-30.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-30.11" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 7 to jest poprawka, która podnosi granicę wieku dziecka, tak, żeby wychowujący to dziecko pracownik mógł złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Ale to dotyczy dzieci…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wnioskodawczyni uzupełnia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">To dotyczy dzieci, które mają orzeczoną niepełnosprawność w stopniu znacznym. Przesuwamy tę granicę, aby rodzic mógł skorzystać z wyjątkowych warunków, w których opiekuje się tym dzieckiem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Dziękuję, Pani Senator.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko strony rządowej jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
+          <u xml:id="u-36.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-36.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-36.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-36.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-36.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-36.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-36.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">20 głosów za, 14 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-36.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-36.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 8 pozwala na złożenie wniosku o elastyczną organizację pracy również pracownikowi udzielającemu wsparcia lub sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny albo inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, również wówczas, gdy niepełnosprawność powstała po ukończeniu osiemnastego roku życia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Stanowisko negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko rządu jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-40.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-40.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-40.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-40.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-40.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">20 głosów za, 13 głosów sprzeciwu, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-40.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-40.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+          <u xml:id="u-40.11" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Już, już…</u>
+          <u xml:id="u-40.12" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Jedenasta teraz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Tak, teraz grupa poprawek. To są poprawki nr 11, 13, 15, 17, 22, 24, 26, 34 i 37 i to są poprawki wprowadzające zasadę, zgodnie z którą miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.</u>
+          <u xml:id="u-41.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Panie Ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Stanowisko negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko rządu jest negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem tej grupy poprawek? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">8 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-43.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-43.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-43.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">22 głosy za, 14 głosów sprzeciwu, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-43.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Grupa poprawek została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-43.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 18 teraz.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Tak jest, uwaga, poprawka nr 18. Jaki jest zakres, Panie Mecenasie?</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">To jest zasadniczo poprawka doprecyzowująca. Doprecyzowuje ona to, że do wniosku w sprawie przyznania i wypłaty zasiłku macierzystego dla ubezpieczonego rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie z ustawy „Za Życiem” dołącza się oświadczenie tego ubezpieczonego o posiadanie przez dziecko takiego zaświadczenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Stanowisko pozytywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Uwaga, stanowisko rządu jest pozytywne.</u>
+          <u xml:id="u-47.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pani senator chce zabrać głos.</u>
+          <u xml:id="u-47.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-47.3" who="#Gloszsali">Która to jest poprawka?</u>
+          <u xml:id="u-47.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Osiemnasta.</u>
+          <u xml:id="u-47.5" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Już myślałam, że znowu Pegasus działa.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Moje pytanie brzmi tak: dlaczego dołącza się oświadczenie? Po co taka dodatkowa papierologia? Najzwyczajniej w świecie: po co?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pytanie do pana ministra wynikające z troski, czy nie nadmiernie biurokratyczną regułę wprowadzamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Poprawka, którą zaproponowano, powstała na wniosek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który potrzebuje takiego dokumentu potwierdzającego objęcie ustawą „Za Życiem”. Z tego tytułu ta poprawka została zgłoszona.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">To w takim razie pytanie: czy będzie można składać to oświadczenie także w formie elektronicznej, czy tylko papierowej? Czy wiemy już o tym?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">W formie elektronicznej, tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, można też składać dokument w formie elektronicznej.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za poparciem tej poprawki?</u>
+          <u xml:id="u-53.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">7 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-53.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-53.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nie ma głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-53.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-53.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">14 senatorów się wstrzymało.</u>
+          <u xml:id="u-53.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-53.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">13 głosów za, 1 – przeciw, 17 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-53.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-53.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Teraz poprawka nr 41, nad którą moim zdaniem…</u>
+          <u xml:id="u-54.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Uwaga, poprawka nr 41.</u>
+          <u xml:id="u-54.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">…można głosować łącznie z poprawkami nr 43 i 45. Chodzi o to, żeby przepisami ustawy objąć osoby, które uzyskałyby prawo do wydłużonego urlopu rodzicielskiego, gdyby ustawa weszła w życie, jak stanowi dyrektywa, czyli 2 sierpnia. Te zmiany nadają moc wsteczną korzystnym przepisom.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Korzystne dla osób, które będą korzystać z nowo wprowadzanych regulacji.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Dokładnie tak. Popieramy tę poprawkę.</u>
+          <u xml:id="u-56.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Chodzi o to, że te osoby, które są też w programie „Za Życiem” i korzystają z wydłużonego urlopu, jeżeli 2 sierpnia ub.r. miały takie prawo, to teraz również z tej możliwości skorzystają. Czyli z tego dodatkowego, 9-tygodniowego… dłuższego nawet, bo to będą 24 tygodnie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pani Senator, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Panie Ministrze, czy to znaczy, że skorzystają tylko rodzice korzystający czy objęci ustawą „Za Życiem”, czy też wszyscy rodzice?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Wszyscy rodzice. Ściślej: 9 tygodni będą mieć wszyscy, a rodzice objęci ustawą „Za Życiem” – 24 tygodnie dodatkowo.</u>
+          <u xml:id="u-59.1" who="#Gloszsali">Nie, nie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Nie, nie. To jeszcze raz, jeśli można. Uporządkujmy.</u>
+          <u xml:id="u-60.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Chodzi o sytuację rodziców, którzy 2 sierpnia 2022 r., czyli od momentu, kiedy powinniśmy mieć wdrożone dyrektywy, korzystali z urlopu rodzicielskiego, macierzyńskiego, w takiej formie, w jakiej był przewidziany w poprzednim stanie prawnym. Dzisiaj rozszerzamy te możliwości i rozumiem, że wszyscy ci rodzice otrzymują, zgodnie z miejscem, w którym są, dzisiejsze warunki – tak? Czyli rodzice dzieci objętych ustawą „Za Życiem” – urlop dłuższy, rodzice dzieci zdrowych – krótszy, ale jednak dłuższy niż obecnie. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-60.2" who="#Gloszsali">Dokładnie.</u>
+          <u xml:id="u-60.3" who="#SenatorMagdalenaKochan">Okej, dobrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Tak, potwierdzam, dokładnie tak.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pan minister potwierdza.</u>
+          <u xml:id="u-62.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Zwracam państwu uwagę, że poprawka, powiedziałbym, rozszerza temporalny zakres pozytywów dla beneficjentów tych zapisów.</u>
+          <u xml:id="u-62.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów…</u>
+          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-62.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Tak, to są poprawki nr 41, 43, 45, popierane przez rząd.</u>
+          <u xml:id="u-62.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">22 głosy za.</u>
+          <u xml:id="u-62.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto głosuje przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-62.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nie ma takich głosów.</u>
+          <u xml:id="u-62.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-62.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał na sali.</u>
+          <u xml:id="u-62.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-62.11" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">33 głosy za, bez głosów sprzeciwu, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-62.12" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Te 3 poprawki wykluczyły głosowanie nad poprawką nr 42.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Teraz poprawka nr 44. Ta poprawka od dnia wejścia w życie ustawy wydłuża z 14 do 21 dni termin na złożenie wniosku o zasiłek macierzyński w celu wypłaty tego zasiłku w nowej wysokości.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czyli też jest to korzystne z punktu widzenia tych, którzy będą chcieli skorzystać z tego nowego, wyższego zasiłku.</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko rządu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Stanowisko pozytywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-66.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów popiera tę poprawkę? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-66.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">22 głosy za. Na sali wszyscy są za przyjęciem poprawki.</u>
+          <u xml:id="u-66.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-66.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">32 głosy za, bez głosów sprzeciwu, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-66.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
+          <u xml:id="u-66.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Teraz 2 ostatnie poprawki, które dotyczą przepisu o wejściu w życie ustawy, one są oczywiście rozłączne.</u>
+          <u xml:id="u-67.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Poprawka nr 46 wydłuża termin wejścia w życie ustawy: z 21 dni do 4 miesięcy od dnia ogłoszenia.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Tylko ja dopytam panią senator, bo filozofia tej poprawki jest trochę inna niż filozofia dotychczasowych poprawek, z punktu widzenia tych, którzy mają skorzystać z zapisów. Tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">To prawda.</u>
+          <u xml:id="u-71.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">I myślę, że w sytuacji, w której zgłoszono poprawkę pana senatora Szejnfelda… Pan senator część przepisów proponuje szybciej wprowadzić w życie, co byłoby korzystne dla osób, które właśnie na ten urlop rodzicielski i macierzyński czekają, ale nie byłoby korzystne dla przedsiębiorców, którzy prosili o dłuższe vacatio legis. W związku z tym, ponieważ to jest moja… Nie wiem, czy jest pan senator Szejnfeld, mam nadzieję, że jest…</u>
+          <u xml:id="u-71.2" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Drugi wnioskodawca musiałby…</u>
+          <u xml:id="u-71.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wycofanie przez jednego nie będzie skuteczne.</u>
+          <u xml:id="u-71.4" who="#SenatorMagdalenaKochan">Wtedy ja poprawkę nr 46 wycofałabym, a zostawilibyśmy tylko poprawkę nr 47, która rozdziela te dwie…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pani senator Magdalena Kochan wycofała się ze zgłoszenia poprawki nr 46, ale jest tylko współwnioskodawcą.</u>
+          <u xml:id="u-72.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">W związku z tym pytanie do pana senatora Szejnfelda, czy również wycofuje zgłoszenie tej poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Powiem szczerze, że nie bardzo rozumiem to wycofanie się. Czy pani senator Kochan może to bliżej wyjaśnić? Rozmawialiśmy przed posiedzeniem komisji i ustalaliśmy jak gdyby zgodność co do tej poprawki. W poprawce nr 46 chodzi o to, żeby ustawa w całości wchodziła w życie z wydłużonym vacatio legis, tak żeby wszyscy adresaci, w tym przedsiębiorcy, którzy non stop są zaskakiwani zmianami prawa, także prawa pracy, mogli się do tego dostosować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pan senator Szejnfeld, o ile dobrze zrozumiałem jego wypowiedź, nie wycofuje się ze zgłoszenia poprawki, ale pyta pierwotnie współwnioskodawczynię, czy ona nie chce zrewidować swojego poglądu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Zdecydowanie wycofuję swoją poprawkę nr 46.</u>
+          <u xml:id="u-75.1" who="#Gloszsali">Ale może pani…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka formalnie pozostaje, bo wycofał się tylko jeden ze współwnioskodawców.</u>
+          <u xml:id="u-76.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pan senator Dunin…</u>
+          <u xml:id="u-76.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ale pan senator Szejnfeld prosi o wyjaśnienie, Pani Senator…</u>
+          <u xml:id="u-76.3" who="#Gloszsali">Nie zadeklarował, że pozostaje, tylko prosił…</u>
+          <u xml:id="u-76.4" who="#SenatorMagdalenaKochan">Proszę państwa, przepraszam. Tak.</u>
+          <u xml:id="u-76.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czy po tych wyjaśnieniach w formie, w jakiej je przedstawiła pani senator, czy pan senator Szejnfeld chce…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Przepraszam bardzo, jeśli pan przewodniczący pozwoli.</u>
+          <u xml:id="u-77.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Rzeczywiście w zgłaszanych poprawkach ja proponuję, żeby ustawa w całości weszła w życie po 4 miesiącach, na prośbę zdecydowanej większości przedsiębiorców, którzy o to prosili, bo było za szybko… Jednak jest też grupa osób… I uzgodniliśmy z panem senatorem Szejnfeldem, że te 4 miesiące i jego, i mnie zadowalają. Jednak potem pan senator Szejnfeld wniósł swoją poprawkę, która mnie także zaskakuje. I teraz muszę sprawdzić, co jest w art. 1 w pktach 18 i 19.</u>
+          <u xml:id="u-77.2" who="#SenatorMagdalenaKochan">Jeśli pan to wyjaśni, to mnie też będzie łatwiej podjąć decyzję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czy pan senator Szejnfeld mógłby wytłumaczyć istotę swojej poprawki, która jest opatrzona w zestawieniu nrem 47, a odnosi się do art. 1 pkt 18 i 19?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Tak jest. Na pewno pan legislator będzie mógł tu pomóc.</u>
+          <u xml:id="u-79.1" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Przypominam, że to nie jest żadna nowa poprawka. Mianowicie ja tę poprawkę złożyłem już na posiedzeniu komisji, nie dzisiaj na posiedzeniu plenarnym Senatu, tylko na posiedzeniu komisji. Tylko ta pierwotna poprawka na posiedzeniu komisji miała o tyle błędny zapis, że odnosiła się do wejścia w życie ustawy w ciągu 21 dni od dnia ogłoszenia. Ale, ponieważ ustaliliśmy z panią senator Kochan, w związku z tym, że większość zainteresowanych podmiotów społecznych zwracała się do nas, że 21 dni to jest za krótko, żeby oni się do tego przystosowali… Do tej poprawki po prostu zostało włożone to, co jest w poprawce nr 46, czyli chodzi o 4 miesiące. Z tych 4 miesięcy są wyłączone tylko 2 punkty: art. 1 pkt 18 i 19. O tym też mówiłem i na posiedzeniu komisji, i mówiłem pani senator dzisiaj. To przesunięcie wejścia w życie dotyczy tylko kwestii obejmujących te dodatkowe dni, które wprowadza ta ustawa, a więc np. dodatkowe przerwy w pracy, te 15 minut, czy te 2 dni lub 16 godzin w roku. Wszystko po to, żeby przedsiębiorcy mogli do tego się dostosować. Inaczej mówiąc, były propozycje, żeby vacatio legis dla całej ustawy było od 1 stycznia 2024 r. Jednak ja rozumiejąc zainteresowanych, nie zgodziłem się na to, żeby prawie aż o rok to przesuwać, więc cała ustawa…</u>
+          <u xml:id="u-79.2" who="#SenatorMagdalenaKochan">Panie Senatorze, już rozumiem. Rzeczywiście.</u>
+          <u xml:id="u-79.3" who="#SenatorAdamSzejnfeld">No więc cała ustawa ma wejść w życie w ciągu 4 miesięcy, a tylko te 2 punkty obejmujące przerwy 15-minutowe i dodatkowe dni – od 1 stycznia 2024 r. Teraz się rozumiemy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Rozumiem.</u>
+          <u xml:id="u-80.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Nie wycofuję swojej poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-81">
+          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">To ja muszę jeszcze od strony formalnej to uporządkować.</u>
+          <u xml:id="u-81.1" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Nie rozumiem teraz, o co chodzi.</u>
+          <u xml:id="u-81.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czyli pani senator nie wycofuje swojego podpisu pod poprawką, która jest w zestawieniu oznaczona nrem 46. Czy dobrze zrozumiałem?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-82">
+          <u xml:id="u-82.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-82.1" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Okej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-83">
+          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czy pan mecenas jeszcze coś tutaj uzupełni?</u>
+          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-83.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Strona rządowa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-84">
+          <u xml:id="u-84.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 46, to o ile my ją rozumiemy, państwo chcecie w tej chwili wydłużyć wejście w życie ustawy o 4 miesiące. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-84.1" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Tak jest.</u>
+          <u xml:id="u-84.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">No, to jest kompletnie nielogiczne w związku z tymi rozwiązaniami, które wcześniej przyjmowaliśmy. Wróciliśmy do terminu 2 sierpnia, idąc na rękę rodzicom, bo rodzice obecnie oczekują na te urlopy. A państwo chcą to przesunąć o 4 miejące.</u>
+          <u xml:id="u-84.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">No, jesteśmy zdecydowanie przeciwni tej poprawce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-85">
+          <u xml:id="u-85.0" who="#SenatorAdamSzejnfeld">Ale to nie wyłącza przecież… Dłuższe vacatio legis nie wyłącza wszystkich przepisów, które przed chwilą przegłosowaliśmy, one będą miały zastosowanie tak samo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-86">
+          <u xml:id="u-86.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, tak, nie wyłącza, ale wchodzą one w życie po 4 miesiącach.</u>
+          <u xml:id="u-86.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Panie Przewodniczący, ja wnioskuję… Przepraszam…</u>
+          <u xml:id="u-86.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Zakładam, że wszyscy państwo…</u>
+          <u xml:id="u-86.3" who="#SenatorMagdalenaKochan">W kwestii formalnej…</u>
+          <u xml:id="u-86.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Pani Senator, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-87">
+          <u xml:id="u-87.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">W kwestii formalnej: wnioskuję o 10 minut przerwy.</u>
+          <u xml:id="u-87.1" who="#komentarz">Poruszenie na sali</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-88">
+          <u xml:id="u-88.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, mamy komfort, bo szło nam bardzo sprawnie.</u>
+          <u xml:id="u-88.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Ogłaszam 10 minut przerwy. Ogłaszamy z panem przewodniczącym.</u>
+          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">Przerwa w obradach</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-89">
+          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, wznawiam obrady.</u>
+          <u xml:id="u-89.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Chciałbym o jednej rzeczy powiedzieć. Trwały rozmowy w przerwie… Zapewne będzie grupa senatorów, którzy nie poprą poprawki nr 46, ale poprą poprawkę nr 47, co będzie pewną formą kompromisu.</u>
+          <u xml:id="u-89.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wracamy do poprawki nr 46.</u>
+          <u xml:id="u-89.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czy ktoś chce, aby przypomnieć jej zakres? Nie ma takiej potrzeby.</u>
+          <u xml:id="u-89.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko pana ministra jeszcze raz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-90">
+          <u xml:id="u-90.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Negatywne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-91">
+          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Negatywne do poprawki nr 46.</u>
+          <u xml:id="u-91.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czy Pani Senator…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-92">
+          <u xml:id="u-92.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Wycofuję też swoje nazwisko spod tej poprawki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-93">
+          <u xml:id="u-93.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Tak jest. Jest to poprawka wyłącznie pana senatora Szejnfelda.</u>
+          <u xml:id="u-93.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, czy mogę ją poddać pod głosowanie? Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
+          <u xml:id="u-93.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto z pań, panów senatorów jest za przyjęciem poprawki nr 46? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-93.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Na sali takich osób nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-93.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-93.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">17 osób jest przeciwnych.</u>
+          <u xml:id="u-93.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-93.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">1 osoba.</u>
+          <u xml:id="u-93.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-93.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">1 głos za, 21 głosów sprzeciwu, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-93.10" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Ta poprawka nie uzyskała poparcia.</u>
+          <u xml:id="u-93.11" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">I teraz druga poprawka, nr 47. Oddam głos panu mecenasowi, który wytłumaczy… Zgodnie z tą poprawką będą zdjęte pewne obowiązki z przedsiębiorców, ale nie będzie to uderzać w sposób nadmierny w pracowników.</u>
+          <u xml:id="u-93.12" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Panie Mecenasie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-94">
+          <u xml:id="u-94.0" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-94.1" who="#GlownyLegislatorwBiurzeLegislacyjnymwKancelariiSenatuMaciejTelec">Ta poprawka również modyfikuje przepis o wejściu w życie ustawy, ale w ten sposób, że zachowana zostaje zasada, zgodnie z którą ustawa wchodzi w życie po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia. Jednak z dniem 1 stycznia 2024 r. wchodzą w życie art. 1 pkt 18 i 19. Chodzi o te przepisy w kodeksie pracy, które dotyczą dodatkowego obowiązku informacyjnego dla pracodawcy: pracodawca będzie obowiązany informować pracowników, podając większą ilość informacji. Pkt 19 mówi o szkoleniu pracowników przez pracodawcę i ten przepis przesądza, ogólnie rzecz mówiąc, o tym, że takie szkolenia będą się odbywać na koszt pracodawcy oraz w godzinach pracy pracownika, a czas szkolenia poza normalnymi godzinami pracy będzie mu się wliczał do czasu pracy. To są te 2 elementy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-95">
+          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, czyli pewne biurokratyczne obowiązki zostaną nałożone na pracodawcę w okresie późniejszym.</u>
+          <u xml:id="u-95.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Stanowisko pana ministra?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-96">
+          <u xml:id="u-96.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">Ze względu na to, że czekamy na przyjęcie ustawy, z uwagi na dyrektywę – negatywne. Ale, tak jak pan przewodniczący powiedział…</u>
+          <u xml:id="u-96.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Ale takie nieostentacyjnie negatywne.</u>
+          <u xml:id="u-96.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejStanislawSzwed">…nie jest to tego typu sprawa, która była poruszona w poprzedniej poprawce.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-97">
+          <u xml:id="u-97.0" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo, kto z pań, panów senatorów popiera poprawkę nr 47? Proszę o podniesienie ręki.</u>
+          <u xml:id="u-97.1" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">15 głosów za.</u>
+          <u xml:id="u-97.2" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto jest przeciwny?</u>
+          <u xml:id="u-97.3" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">5 głosów sprzeciwu.</u>
+          <u xml:id="u-97.4" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-97.5" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Nikt się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-97.6" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Proszę o zakończenie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-97.7" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">19 osób za, 6 głosów sprzeciwu, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
+          <u xml:id="u-97.8" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Poprawka uzyskała poparcie.</u>
+          <u xml:id="u-97.9" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Czy pani senator Magdalena Kochan zgodzi się pełnić dalej obowiązki senatora sprawozdawcy tym razem połączonych komisji?</u>
+          <u xml:id="u-97.10" who="#SenatorMagdalenaKochan">Tak, zgadzam się.</u>
+          <u xml:id="u-97.11" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-97.12" who="#PrzewodniczacyKrzysztofKwiatkowski">Wraz z panem przewodniczącym Libickim zamykam posiedzenie obu komisji.</u>
+          <u xml:id="u-97.13" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 11</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/s/201923-snt-sxxxx-00102-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/s/201923-snt-sxxxx-00102-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..79902aa
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/s/201923-snt-sxxxx-00102-01/header.xml
@@ -0,0 +1,64 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-sxxxx-00102-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Środowiska (102.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Środowiska (102.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#S">102</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska" role="speaker">
+        <persName>Doradca Techniczny w Departamencie Środowiska w Najwyższej Izbie Kontroli Małgorzata Szymborska</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Kontroli Odpadów w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska Justyna Adamirowicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Transgranicznego Przemieszczania Odpadów w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska Edyta Kozłowska-Kurek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="EkspertKomisjiSrodowiskaMarekGromiec" role="speaker">
+        <persName>Ekspert Komisji Środowiska Marek Gromiec</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelniacyObowiazkiDyrektorDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel" role="speaker">
+        <persName>Pełniący Obowiązki Dyrektor Departamentu Środowiska w Najwyższej Izbie Kontroli Tomasz Gaweł</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel" role="speaker">
+        <persName>Pełniący Obowiązki Dyrektora Departamentu Środowiska w Najwyższej Izbie Kontroli Tomasz Gaweł</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyZdzislawPupa" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Zdzisław Pupa</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJanuszGromek" role="speaker">
+        <persName>Senator Janusz Gromek</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorJanuszPecherz" role="speaker">
+        <persName>Senator Janusz Pęcherz</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="S" role="committee">
+        <orgName>Komisja Środowiska</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/s/201923-snt-sxxxx-00102-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/s/201923-snt-sxxxx-00102-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..f1ec6b1
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/s/201923-snt-sxxxx-00102-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,283 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 12</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Zdzisław Pupa</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Szanowni Państwo, pozwolicie, że otworzę posiedzenie senackiej Komisji Środowiska.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Tematem dzisiejszego posiedzenia jest informacja Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi i poużytkowymi oraz transgraniczne przemieszczanie odpadów”.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Na dzisiejszym posiedzeniu komisji gościmy pana Tomasza Gawła z Najwyższej Izby Kontroli, dyrektora Departamentu Środowiska. Witamy szanownego pana dyrektora. Jest z nami również pan dyrektor Dariusz Bojanowski, wicedyrektor Departamentu Środowiska. Witamy pana dyrektora. Jest z nami pani Małgorzata Szymborska z Najwyższej Izby Kontroli. Witamy szanowną panią, która jest doradcą technicznym. Tak się ta funkcja nazywa. Jest z nami pani Justyna Adamirowicz z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Witamy szanowną panią dyrektor Departamentu Kontroli Odpadów. Jest z nami pani Edyta Kozłowska-Kurek z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, dyrektor Departamentu Transgranicznego Przemieszczania Odpadów. Obie panie są tu z upoważnienia pana ministra, reprezentują Ministerstwo Klimatu i Środowiska pod nieobecność pana ministra. Jest z nami pani Małgorzata Kajak z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, naczelnik wydziału w Departamencie Gospodarki Odpadami. Witamy panią. Jest z nami pan Łukasz Turowski z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, naczelnik wydziału w Departamencie Gospodarki Odpadami. Jest też z nami pani Dominika Tocka z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, kierownik zespołu w Departamencie Gospodarki Odpadami. Oczywiście są również inne zainteresowane osoby, które do nas dotarły. Jest też z nami ekspert naszej komisji, pan Marek Gromiec, pan profesor. Witam szanownych państwa. Witam państwa senatorów i sekretariat naszej komisji.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę Najwyższą Izbę Kontroli o zabranie głosu i udzielenie informacji na temat kontroli „Funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi i poużytkowymi oraz transgraniczne przemieszczanie odpadów”, przeprowadzonej właśnie przez Najwyższą Izbę Kontroli. Proszę uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Ja może przedstawię wyniki kontroli. Kontrola była dosyć obszerna, w związku z tym…</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Prosilibyśmy bliżej mikrofonu, żeby było lepiej słychać, żeby każdy mógł…</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">…tego będzie sporo. Na początek chciałbym powiedzieć, dlaczego podjęliśmy tę kontrolę. Tak więc zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej, które transponowano do prawa krajowego, wprowadzający produkty lub produkty w opakowaniach zobowiązani są do osiągania określonych poziomów odzysku, recyklingu czy zbierania. Wyniki wcześniejszych kontroli NIK i informacje w mediach wskazywały na liczne nieprawidłowości w realizacji obowiązków wynikających z przepisów. Konsekwencją tych nieprawidłowości jest rozwój szarej strefy. Według wyliczeń ekspertów rocznie kosztuje ona państwo ponad 750 milionów zł z tytułu utraconych podatków VAT, CIT i PIT. To była jedna z przyczyn. Drugą taką przyczyną były dane statystyczne. Według GUS do Polski sprowadzono w celu przetworzenia znacznie więcej odpadów, niż wywieziono. W 2019 r. było ich, według GUS, ponadpięciokrotnie więcej. Trzecia przyczyna dotyczy wyzwania, z jakim będziemy mieć do czynienia w gospodarce odpadami przez najbliższe lata. Tym wyzwaniem jest przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Dotychczasowe analizy i wyniki kontroli NIK wskazują, że zagrożone są cele, jakie mamy obowiązek osiągnąć w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Jeszcze króciutko powiem, że tę kontrolę – no, informacja jest dosyć obszerna – koordynowały wspólnie 3 jednostki kontrolne NIK: Departament Środowiska, który ujednolicał wyniki tej kontroli, Delegatura NIK w Kielcach i Delegatura NIK w Olsztynie. Tak jak powiedziałem, kontrola była obszerna, kompleksowa i obejmowała 3 duże zagadnienia. Dosyć długotrwała była procedura odwoławcza, podobnie jak prace nad ujednoliceniem informacji.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Jaki był główny cel naszej kontroli? A więc głównym celem naszej kontroli była odpowiedź na pytanie, czy system gospodarki odpadami komunalnymi, poużytkowymi oraz transgraniczne przemieszczanie odpadów funkcjonowały prawidłowo. Żeby ten cel osiągnąć, zbadaliśmy 5 obszarów szczegółowych. Chcieliśmy odpowiedzieć na następujące pytanie: czy utworzenie i funkcjonowanie bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami umożliwiło właściwym organom administracji publicznej prawidłowe i skuteczne sprawowanie nadzoru nad rynkiem odpadów? Drugim pytaniem szczegółowym było pytanie, czy właściwe organy administracji publicznej prawidłowo i skutecznie sprawowały nadzór nad podmiotami wprowadzającymi na rynek krajowy produkty i produkty w opakowaniach oraz gospodarującymi odpadami poużytkowymi i odpadami opakowaniowymi. Kolejne pytanie było takie: czy zapewniono właściwy odbiór i zagospodarowanie wytwarzanych odpadów komunalnych? Kolejne: czy zapewniono prawidłowy i skuteczny nadzór nad transgranicznym przemieszczaniem i przetwarzaniem przywożonych odpadów? Wreszcie ostatnim z celów szczegółowych była odpowiedź na pytanie: czy działania podejmowane w ramach kampanii informacyjnych i edukacyjnych w zakresie właściwego postępowania z odpadami były rzetelne?</u>
+          <u xml:id="u-3.7" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kogo objęliśmy kontrolą? A więc kontrolą objęliśmy 2 ministerstwa, Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Infrastruktury, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 8 urzędów marszałkowskich, 8 wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, 24 urzędy gmin oraz 2 związki międzygminne, 15 spółek komunalnych i 16 jednostek straży miejskiej. Okres objęty kontrolą to okres od 1 stycznia 2016 r. do 26 stycznia 2021 r.</u>
+          <u xml:id="u-3.8" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">I teraz powiem, jaka była nasza ocena, jakie były najważniejsze wyniki kontroli. A więc system gospodarki odpadami poużytkowymi, opakowaniowymi i komunalnymi oraz transgraniczne przemieszczanie odpadów nie funkcjonowały prawidłowo. Nie stworzono niezbędnych warunków do monitorowania rynku odpadów i właściwego nimi zarządzania. Polska nie transponowała w pełni przyjętego w Unii Europejskiej pakietu odpadowego, mimo że termin na to upłynął 5 lipca 2020 r., co ogranicza szanse na przygotowanie infrastruktury niezbędnej do osiągnięcia celów i naraża nasz kraj na kary finansowe nakładane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-3.9" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Nie przyjęto w pełni zasad rozszerzonej odpowiedzialności producenta, poza art. 22 ustawy zmieniającej ustawę o odpadach. Nadal trwają prace nad projektami ustaw, które wdrażają rozszerzoną odpowiedzialność producenta. Ponadto w Ministerstwie Klimatu i Środowiska w ograniczonym stopniu realizowano program pilotażowy w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym, który opracowano w 2016 r. i do którego przystąpiły 3 gminy z 5 zaplanowanych.</u>
+          <u xml:id="u-3.10" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Nie stworzono skutecznych narzędzi monitorowania rynku odpadów oraz nie sprawowano nad nim właściwego nadzoru. Otóż 24 stycznia 2018 r. – to termin utworzenia BDO, czyli bazy danych o odpadach – uruchomiono jedynie 1 z 4 planowanych elementów BDO, który funkcjonował jako jedyny przez 3 lata. Rejestr nie był kompletny do kwietnia 2018 r. Finansowanie BDO wydłużono o 11 lat. Żeby wydłużyć to finansowanie, minister do spraw klimatu zaciągnął zobowiązania finansowe w wysokości 480 tysięcy zł, z naruszeniem art. 44 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych. W rejestrze gromadzono dokumenty z zakresu ewidencji odpadów prowadzonej na bieżąco przez poszczególne podmioty gospodarujące odpadami, jednak do 31 grudnia 2020 r. dopuszczono możliwość prowadzenia ewidencji w formie papierowej, co oznaczało, że tylko część dokumentów ewidencji znajdowała się w BDO. Ograniczało to możliwość oceny, czy wszystkie podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji wywiązują się z tego obowiązku. Z kolei urzędy marszałkowskie nie miały możliwości weryfikacji składanych sprawozdań o odpadach z wykorzystaniem BDO. W GIOŚ nie było możliwości wygenerowania danych do sporządzenia raportów dotyczących zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz baterii i akumulatorów, a także ustalenia liczby podmiotów wprowadzających pojazdy zobowiązanych do ponoszenia opłaty w przypadku braku zorganizowania sieci zbierania pojazdów. Również gminy zgłaszały problemy z korzystaniem z danych i informacji zawartych w BDO.</u>
+          <u xml:id="u-3.11" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">W Ministerstwie Klimatu i Środowiska nie prowadzono analiz dotyczących możliwości przetwarzania w procesach recyklingu na terenie kraju poszczególnych rodzajów odpadów poużytkowych i opakowaniowych. W urzędach marszałkowskich nie korzystano z uprawnień kontrolnych. Aż 62% skontrolowanych przez nas urzędów marszałkowskich nie wywiązało się z obowiązku kontroli podmiotów prowadzących recykling lub inny rodzaj odzysku odpadów opakowaniowych. W urzędach marszałkowskich nierzetelnie prowadzono w BIP wykazy miejsc odbioru zbierających zużyte baterie i akumulatory oraz prowadzących stacje demontażu, a także punkty zbierania pojazdów.</u>
+          <u xml:id="u-3.12" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Aż w 37% wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska wystąpiły przypadki niewywiązywania się z obowiązku przeprowadzania co najmniej raz w roku kontroli w zakładach przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz w zakładach przetwarzania zużytych baterii lub akumulatorów. W działalności Inspekcji Ochrony Środowiska w ograniczonym zakresie wykorzystywano mechanizm kontroli krzyżowych oraz kontroli o zasięgu lub znaczeniu ponadwojewódzkim. Przeprowadzona została tylko jedna taka kontrola, a to jest jeden ze szczególnie istotnych instrumentów w zakresie walki z szarą strefą w gospodarowaniu odpadami.</u>
+          <u xml:id="u-3.13" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że podmioty gospodarujące odpadami nieprawidłowo klasyfikowały odpady, a także prowadziły ewidencję i sprawozdawczość o odpadach niezgodnie ze stanem faktycznym. Aż 50% skontrolowanych gmin składało nierzetelne sprawozdania o odpadach komunalnych.</u>
+          <u xml:id="u-3.14" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym ustaleniem było to, że organy administracji publicznej nierzetelnie weryfikowały przekazywane im sprawozdania, nie dysponowały więc wiarygodnymi informacjami o stanie faktycznym. W urzędach marszałkowskich nie podejmowano działań w sytuacji niewywiązania się lub nieterminowego wywiązania się z obowiązków sprawozdawczych. W 38% skontrolowanych urzędów nie podjęto działań w związku z nieprzekazaniem lub nieterminowym przekazaniem sprawozdania z przeprowadzenia rocznego audytu zewnętrznego, zgodnie z ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, do prowadzenia którego zostały zobowiązane organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz prowadzący zakłady przetwarzania zużytego sprzętu. Kontrola wykazała niejednolite podejście urzędów marszałkowskich do egzekwowania obowiązku przekazywania marszałkowi województwa przez zbierających zużyte baterie lub zużyte akumulatory zaświadczenia o zebranych zużytych bateriach przenośnych lub zużytych akumulatorach. Z kolei w urzędach gmin nie weryfikowano danych w sprawozdaniach, nie egzekwowano złożenia czy terminowego złożenia sprawozdań przez podmioty do tego zobowiązane.</u>
+          <u xml:id="u-3.15" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym ustaleniem naszej kontroli jest to, że nadal funkcjonuje szara strefa, o czym świadczy zidentyfikowanie w trakcie kontroli ok. 10 milionów tzw. martwych dusz w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, tj. pojazdów, w odniesieniu do których nie jest opłacane obowiązkowe OC, oraz przypadków zużytego sprzętu elektronicznego i elektronicznego w punktach skupu złomu. W Ministerstwie Infrastruktury nie zidentyfikowano potrzeby wprowadzenia regulacji prawnych określających stan techniczny pojazdu kwalifikujących go jako odpad, mimo że 10 milionów pojazdów zarejestrowanych było bez polisy OC. Kontrola NIK potwierdziła, że w systemie centralnej ewidencji pojazdów brakowało rzetelnych informacji o pojazdach, które nie posiadają opłaconego ubezpieczenia OC. W kontrolowanych ministerstwach nie przeprowadzono analiz, czy wprowadzenie 1 stycznia 2020 r. kar za nieterminowe wyrejestrowanie pojazdu stało się skutecznym narzędziem powodującym zmniejszenie w centralnej ewidencji pojazdów liczby pojazdów bez ważnego ubezpieczenia OC.</u>
+          <u xml:id="u-3.16" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że nie identyfikowano zagrożeń dla realizacji celów określonych w „Krajowym planie gospodarki odpadami 2022”, m.in. w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, a także celów dla odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Jak ustalono w trakcie kontroli, selektywne zbieranie odpadów, mimo że nastąpił tutaj wzrost, nadal pozostawało na niskim poziomie w stosunku do odbieranych odpadów komunalnych i zmieszanych. Ponadto kontrola wykazała stały wzrost opłat ponoszonych przez mieszkańców oraz to, że w żadnej ze skontrolowanych gmin nie został utworzony punkt napraw i ponownego użycia odpadów. Tylko 4 z 24 skontrolowanych gmin skorzystały z możliwości zbadania składu morfologicznego odpadów. Nie można więc zgodzić się ze stanowiskiem ministerstwa, o którym za chwilę powiem, że cele określone w „Krajowym planie gospodarki odpadami 2022” są niezagrożone.</u>
+          <u xml:id="u-3.17" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że gospodarujący odpadami nie dotrzymywali decyzji o gospodarowaniu odpadami, a także przetwarzano odpady bez wymaganych decyzji. Odpady magazynowano i przetwarzano niezgodnie z przepisami. W przypadku 69% skontrolowanych spółek komunalnych prowadzących punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych stwierdzono nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu, przy czym w przypadku 50% z nich nieprawidłowości dotyczyły odbioru odpadów. Odmawiano m.in. przyjęcia takich odpadów, jak eternit, papa, wełna mineralna i styropian zanieczyszczony zaprawami, a także odpady biodegradowalne. Niezgodnie z przepisami magazynowano odpady, w tym odpady niebezpieczne. Nie prowadzono wizyjnego monitoringu miejsc magazynowania odpadów i niewłaściwie znakowano pojemniki na poszczególne rodzaje odpadów. Nieprawidłowości dotyczyły również niewłaściwego zabezpieczenia miejsc magazynowania selektywnie zebranych odpadów przed działaniem czynników atmosferycznych, częstotliwości mycia pojazdów odbierających odpady komunalne, nieoznakowania tych pojazdów, braku wyposażenia pojazdów w system monitoringu, braku wyposażenia bazy magazynowo-transportowej w zabezpieczenia przed emisją zanieczyszczeń do gruntu, braku legalizowanej wagi samochodowej. Odbierano i zbierano także odpady nieobjęte wpisem do rejestru oraz decyzją. Stwierdziliśmy, że w 2 instalacjach prowadzono działalność bez prawomocnych pozwoleń zintegrowanych. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły przekroczenia określonych w decyzjach limitów wytwarzanych odpadów, takich jak stabilizat, paliwo alternatywne, pozostałości z mechanicznego przetwarzania. Jedna ze spółek, która nie posiadała instalacji przetwarzającej odpady, w latach 2016–2018 prowadziła bez zezwolenia odzysk poza instalacjami i urządzeniami odpadów betonu oraz gruzu w ilości prawie 270 Mg. Ponadto przekraczano dopuszczalne terminy magazynowania odpadów, m.in. odpadów opakowaniowych, pozostałości sortowania, zużytych baterii i akumulatorów, zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych, przeterminowanych leków. W przypadku 4 podmiotów prowadzących instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych stwierdzono naruszenia w zakresie prowadzenia wizyjnego systemu monitoringu miejsc magazynowania lub składowania odpadów. U zarządzających składowiskami odpadów nieprawidłowości dotyczyły braku kart charakterystyki odpadów kierowanych do składowania i nieprzechowywania próbek odpadów dostarczanych na składowisko, co uniemożliwiało ustalenie, czy przekazywane do składowania odpady spełniają wymagania kryterialne.</u>
+          <u xml:id="u-3.18" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że ograniczone możliwości przetworzenia odpadów komunalnych przyczyniły się u większości podmiotów odbierających odpady do wzrostu kosztów, nawet o 256%. Wzrastał koszt zagospodarowania odpadów, m.in. pozostałości po mechanicznej obróbce, a także odpadów zmieszanych i wielkogabarytowych. Do wzrostu kosztów przyczynił się również spadek popytu na odpady surowcowe: papier, plastik, szkło, metal. W związku z tym prowadzący ich przetwarzanie zaczęli pobierać opłaty za ich przyjęcie do instalacji.</u>
+          <u xml:id="u-3.19" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że poziom selektywnego zbierania odpadów był niski: od 25,8% w 2016 r. do 29,4% w 2018 r. Tak więc wykazywane przez gminy osiągnięte poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów sięgające 217% były nierealne. Przy niskim poziomie selektywnego zbierania odpadów wydają się zagrożone cele w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu: do 2025 r. minimum 55%, do 2030 r. minimum 60%, do 2035 r. minimum 65%. Również do 2035 r. ma nastąpić zmniejszenie ilości składowanych odpadów komunalnych do nie więcej niż 10% całkowitej ilości według masy wytwarzanych odpadów komunalnych.</u>
+          <u xml:id="u-3.20" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że opłaty za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych ponoszone przez właścicieli nieruchomości w latach 2016–2019 znacząco wzrosły. W porównaniu do 2016 r. w 2020 r. najniższa stawka ustalanej od mieszkańca opłaty za odpady segregowane wzrosła o prawie 54%, a w przypadku odpadów niesegregowanych była wyższa o prawie 37%. Wzrost kosztów związany był m.in. ze zmianą systemu selektywnej zbiórki odpadów i wymagań technicznych dotyczących systemu monitoringu pojazdów oraz ich wyposażenia, a także z rosnącymi kosztami transportu – po likwidacji regionów niektóre odpady wożone były do odległych instalacji – oraz kosztami osobowymi. Wzrastał również koszt zagospodarowania odpadów, m.in. pozostałości po mechanicznej obróbce, a także odpadów zmieszanych i wielkogabarytowych. Do wzrostu kosztów przyczynił się również spadek popytu na odpady surowcowe: papier, plastik, szkło, metal. W związku z tym prowadzący ich przetwarzanie zaczęli pobierać opłaty za ich przyjęcie do instalacji.</u>
+          <u xml:id="u-3.21" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że żadna ze skontrolowanych gmin nie skorzystała z możliwości sprzedaży surowców wtórnych i nie uzyskała z tego tytułu dochodów, mimo że taką możliwość dopuszczono w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Mogłoby to przyczynić się do obniżenia opłaty ponoszonej przez mieszkańców. Odpady surowcowe najczęściej przekazywano pośrednikom zbierającym odpady. W prawie 83% gmin wydatki przewyższały dochody gmin z tytułu opłat pobieranych od właścicieli nieruchomości, od 5,5% w 2016 r. do 66,6% w 2019 r.</u>
+          <u xml:id="u-3.22" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Jeżeli chodzi o nadzór właściwych organów, ustaliliśmy, że nadzór tych organów nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów praktycznie nie obejmował transportu odpadów, bowiem inspektorzy WIOŚ uczestniczyli jedynie w kontrolach prowadzonych przez inne służby i inspekcje. Postępowania dotyczące zawiadomień o stwierdzonych przypadkach nielegalnego przemieszczania odpadów były długie, trwały nawet do 2 lat. Ponadto główny inspektor ochrony środowiska sprawował niepełny nadzór nad przywozem odpadów na teren kraju. Odnotowano przypadki, w których główny inspektor nie posiadał wiedzy o terminie rozpoczęcia przewozu odpadów objętych zezwoleniami. Sprawował on także niepełny nadzór w zakresie tranzytu odpadów przez teren kraju. W GIOŚ nie monitorowano bowiem na bieżąco wpływających dokumentów od zgłaszających lub odbiorców odpadów przewożonych przez teren kraju na podstawie zezwoleń, jak również nie weryfikowano zawartych w nich informacji.</u>
+          <u xml:id="u-3.23" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym ustaleniem było to, że inspektorzy WIOŚ udzielali głównemu inspektorowi ochrony środowiska rzetelnych informacji dotyczących przestrzegania przepisów ochrony środowiska przez podmioty wnioskujące o udzielenie zezwoleń na międzynarodowe przemieszczanie odpadów, jednakże prawie 27% analizowanych informacji przekazano do GIOŚ z opóźnieniem w stosunku do ustawowego terminu.</u>
+          <u xml:id="u-3.24" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Również postępowania dotyczące wymierzania kar pieniężnych z tego tytułu prowadzono długotrwale i z niską skutecznością egzekwowania tych kar. Okres od stwierdzenia nieprawidłowości do wszczęcia postępowania administracyjnego wynosił od ponad 6 miesięcy do nawet 49 miesięcy, tj. ponad 4 lata. Decyzje naliczające wymienione kary pieniężne były wydawane nawet po upływie 2 lat od wszczęcia postępowania administracyjnego.</u>
+          <u xml:id="u-3.25" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Podczas czynności kontrolnych nie korzystano ze specjalistycznego sprzętu oraz z dostępnych informacji z Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych. Kontrolowane WIOŚ w 67% przypadków nie przekazywały do GIOŚ zawiadomień o stwierdzeniu nieprawidłowości wskazujących na nielegalne międzynarodowe przemieszczanie odpadów.</u>
+          <u xml:id="u-3.26" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">W ramach naszej kontroli zleciliśmy kontrolę głównemu inspektorowi w trybie art. 12 pkt 3 ustawy o NIK. Zleciliśmy przeprowadzenie przez jednostki Inspekcji Ochrony Środowiska kontroli doraźnych w zakładach przetwarzania zużytego sprzętu oraz baterii i akumulatorów, w punktach skupu złomu, a także w organizacjach odzysku sprzętu i organizacjach odzysku opakowań. Stwierdzone przez inspekcję nieprawidłowości w organizacji odzysku dotyczyły m.in. braku zgodności wpisów w rejestrze ze stanem faktycznym, niezawarcia pomimo takiego obowiązku pisemnych umów z podmiotami, w imieniu których organizacja realizowała obowiązki w zakresie zagospodarowania odpadów, niezgodnych ze stanem faktycznym danych w sprawozdaniach dotyczących zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych, niesporządzenia kalkulacji kosztów zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów oraz nieposiadania na rachunkach bankowych wymaganej kwoty minimalnej określonej w ustawie o opakowaniach; w zakładach przetwarzania zużytego sprzętu oraz zakładach przetwarzania zużytych baterii oraz zużytych akumulatorów – prowadzonej ewidencji odpadów; w punktach skupu złomu – nieprowadzenia ewidencji odpadów lub prowadzenia jej niezgodnie ze stanem faktycznym, braku kwitów wagowych, co uniemożliwiało weryfikację faktycznie przyjmowanych i przekazywanych do dalszego przetworzenia odpadów, nierzetelnego wypełniania formularzy przyjęcia złomu od osób fizycznych, kwalifikowania zbieranych odpadów niezgodnie z katalogiem odpadów, zbierania i magazynowania odpadów niezgodnie z postanowieniami decyzji, zbierania rodzajów odpadów nieuwzględnionych w decyzji. Stwierdzono, że w odpadach złomu znajdował się zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, a w jednym przypadku także pojazd wycofany z eksploatacji, mimo że przyjmowanie ich przez punkty skupu złomu jest nieuprawnione. W połowie skontrolowanych skupów złomu ujawniono także nieprawidłowości dotyczące wizyjnego systemu monitoringu, który instalowano po terminie określonym przepisami ustawy o odpadach lub w ogóle nie instalowano.</u>
+          <u xml:id="u-3.27" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">I teraz parę słów, jeżeli chodzi o rezultaty kontroli. A więc finansowe rezultaty kontroli, jakie stwierdziliśmy, to… Na podstawie stwierdzonych przez nas nieprawidłowości z tytułu niewłaściwego nadzoru organów administracji publicznej nad podmiotami działającymi niezgodnie z prawem czy braku egzekucji nałożonych kar ustalono finansowe rezultaty w łącznej kwocie 639 milionów 338 tysięcy 806 zł, przy czym należy zaznaczyć, że 98,3% stwierdzono w wyniku kontroli Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy – 628 milionów 415 tysięcy 898 zł.</u>
+          <u xml:id="u-3.28" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Najwyższa Izba Kontroli skierowała zawiadomienia do rzecznika dyscypliny finansów publicznych, ponieważ w trakcie kontroli w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy ustalono czyny mogące stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych, które polegały na nieustaleniu i niedochodzeniu należności z tytułu kar pieniężnych nakładanych na podmioty odbierające odpady. Łączna wysokość nałożonych kar wyniosła co najmniej 55 tysięcy zł. Drugi czyn to rozłożenie na raty Miejskiemu Przedsiębiorstwu Oczyszczania w Warszawie należności z tytułu kar umownych za nieosiągnięcie przez spółkę w latach 2016–2018 poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia frakcji odpadów komunalnych. Łączna wysokość tych kar to 9 milionów 972 tysiące 280 zł. Ponadto Najwyższa Izba Kontroli złożyła 3 zawiadomienia do Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście-Północ o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 231 §1 kodeksu karnego, tj. niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariusza publicznego w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy.</u>
+          <u xml:id="u-3.29" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Jeżeli chodzi o wnioski pokontrolne, jakie sformułowaliśmy w wyniku naszej kontroli, to do ministra klimatu i środowiska wnioskowaliśmy o podjęcie działań w celu wprowadzenia do ustawy o bateriach i akumulatorach przepisów dookreślających termin, w jakim zbierający zużyte baterie lub zużyte akumulatory, tj. podmiot pośredniczący, oraz prowadzący zakłady przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów powinni przekazywać marszałkom województw egzemplarz zaświadczenia o zebranych zużytych bateriach przenośnych lub zużytych akumulatorach przenośnych – to jest obowiązek wynikający z art. 59a ust. 2 ustawy o bateriach i akumulatorach – oraz o przetworzonych zużytych bateriach lub zużytych akumulatorach. To jest obowiązek wynikający z art. 64a ust. 2 ustawy o bateriach i akumulatorach.</u>
+          <u xml:id="u-3.30" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Drugim z naszych wniosków był wniosek o podjęcie działań w celu wprowadzenia w ustawie o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym przepisu zobowiązującego marszałka województwa do poinformowania właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o nieprzekazaniu lub nieterminowym przekazaniu przez organizację odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz prowadzącego zakład przetwarzania uwierzytelnionej kopii sprawozdania z przeprowadzonego audytu, tj. o niedopełnieniu obowiązku określonego w art. 70 ust. 2 tej ustawy.</u>
+          <u xml:id="u-3.31" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Trzecim naszym wnioskiem był wniosek o zapewnienie w BDO kompletności danych oraz wdrożenie w niej funkcjonalności umożliwiających ustalenie i monitorowanie, po pierwsze, listy podmiotów realizujących swoje ustawowe obowiązki za pośrednictwem organizacji odzysku, po drugie, liczby poszczególnych rodzajów sprawozdań złożonych właściwemu marszałkowi, po trzecie, liczby poszczególnych rodzajów działalności w odniesieniu do liczby złożonych sprawozdań – oddzielnie dla wytwarzania, zbierania czy przetwarzania – i po czwarte, liczby podmiotów prowadzących działalność z zakresu gospodarki odpadami, z podziałem na poszczególne kategorie.</u>
+          <u xml:id="u-3.32" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym wnioskiem do ministra była wniosek o rzetelną analizę rynku odpadów komunalnych w celu zidentyfikowania problemów z zagospodarowaniem poszczególnych frakcji materiałowych odpadów i podjęcie stosownych działań legislacyjnych i organizacyjnych na rzecz ich rozwiązania.</u>
+          <u xml:id="u-3.33" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym naszym wnioskiem był wniosek o zintensyfikowanie działań zapewniających pełną transpozycję pakietu odpadowego.</u>
+          <u xml:id="u-3.34" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejnym z wniosków był wniosek o podjęcie działań w celu zmiany przepisów umożliwiających wstrzymanie biegu terminu wydania informacji w trybie art. 5 ust. 1 oraz art. 14 ust. 3 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów w przypadku konieczności podjęcia kontroli podmiotu w zakresie objętym informacją.</u>
+          <u xml:id="u-3.35" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">I wreszcie ostatni z naszych wniosków do ministra to wniosek o podjęcie działań we współpracy z ministrem cyfryzacji oraz ministrem infrastruktury w celu urealnienia danych w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców dotyczących pojazdów, za które nie jest opłacane OC, i precyzyjnego określenia warunków, po spełnieniu których pojazd przestaje być pojazdem w rozumieniu ustawy – Prawo o ruchu drogowym, a staje się pojazdem wycofanym z eksploatacji, tj. odpadem w rozumieniu ustawy o odpadach.</u>
+          <u xml:id="u-3.36" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Jeżeli chodzi o wniosek do głównego inspektora ochrony środowiska, był to wniosek o opracowanie i wdrożenie zasad dotyczących obejmowania nadzorem transportu lub tranzytu odpadów. Zasady te powinny określać odpowiedzialność i udział pracowników Inspekcji Ochrony Środowiska w kontrolach dotyczących przemieszczania odpadów, a także ich rolę we wspólnych kontrolach realizowanych z innymi służbami. Powinny także określać sposób informowania organów Inspekcji Ochrony Środowiska o terminach przejazdu lub przyjazdu poszczególnych transportów odpadów, o rodzaju odpadów oraz o dokonywaniu pomiarów wagowych poszczególnych transportów.</u>
+          <u xml:id="u-3.37" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Jeżeli chodzi o wnioski skierowane do wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska i organów samorządu terytorialnego, czyli do marszałków województw, wójtów, prezydentów miast i burmistrzów, to były to następujące wnioski. Do wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska wnioskowaliśmy w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych oraz odpadów powstałych po procesie ich przetworzenia o planowanie i podejmowanie kontroli podmiotów odbierających odpady komunalne oraz o pobieranie w ramach prowadzonych kontroli próbek odpadów do badań, szczególnie odpadów deponowanych na składowiskach odpadów. Do marszałków województw skierowaliśmy wniosek o dokonywanie w obszarze monitorowania rynku odpadów komunalnych analiz rynku odpadów komunalnych, m.in. w celu identyfikowania problemów dotyczących sposobów zagospodarowania poszczególnych frakcji materiałowych. Z kolei do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wnioskowaliśmy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi o sprawowanie nadzoru nad podmiotami odbierającymi i gospodarującymi odpadami komunalnymi, o badanie morfologii odpadów wytwarzanych na terenie gminy oraz wykorzystanie wyników tych badań przy sporządzaniu analiz stanu gospodarki odpadami w gminie i obliczaniu osiąganych celów, a także o rzetelną weryfikację sprawozdań w zakresie odpadów komunalnych na podstawie dokumentów źródłowych.</u>
+          <u xml:id="u-3.38" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">W skrócie takie są wyniki naszej kontroli. Ja może jeszcze dodatkowo podam… Otóż minister przedstawił stanowisko dotyczące informacji o wynikach naszej kontroli, w którym to stanowisku zauważył, że informacja o wynikach kontroli była oparta na ustaleniach do stycznia 2021 r., podczas gdy od tego czasu system ewoluuje, jest rozwijany i modyfikowany. W ocenie ministra klimatu i środowiska utworzenie i funkcjonowanie BDO było prawidłowe, a BDO jest narzędziem umożliwiającym dostarczenie i gromadzenie istotnych danych na temat produktów i opakowań oraz gospodarowania odpadami. Realizacja obowiązków przez podmioty gospodarujące odpadami w zakresie prowadzenia w BDO umożliwia skuteczną kontrolę rynku.</u>
+          <u xml:id="u-3.39" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Ponadto minister klimatu odniósł się do kwestii ustalenia terminu przekazywania marszałkowi województwa przez zbierających i przetwarzających zużyte baterie i akumulatory zaświadczenia o zebranych i zużytych bateriach przenośnych lub zużytych akumulatorach przenośnych oraz o przetworzonych zużytych bateriach i akumulatorach. W ocenie ministra ze względu na prowadzone w Unii Europejskiej prace nad projektem rozporządzenia w sprawie baterii i akumulatorów należy poczekać na rozwiązania, jakie zostaną w nim przyjęte.</u>
+          <u xml:id="u-3.40" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kwestią, do której również odniósł się minister, była kwestia analizy rynku odpadów komunalnych w celu zidentyfikowania problemów z zagospodarowaniem poszczególnych frakcji materiałowych i podjęcia stosownych działań w celu ich rozwiązania. Stosowne analizy zostały, zgodnie z informacją ministra, przeprowadzone.</u>
+          <u xml:id="u-3.41" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kolejną kwestią, do której odniósł się minister, była kwestia zintensyfikowania działań zapewniających pełną transpozycję przepisów 2 dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady – to są dyrektywy 2018/852 i 2018/851 – tzw. pakietu odpadowego. Minister poinformował, że pełna transpozycja została zakończona ustawą z dnia 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw.</u>
+          <u xml:id="u-3.42" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Minister odniósł się również do nieprowadzenia w okresie objętym kontrolą analiz dotyczących możliwości przetwarzania odpadów opakowaniowych i poużytkowych w procesach recyklingu. Poinformował, że zlecił analizę dotyczącą możliwości zagospodarowania tworzyw sztucznych, a w aktualizacji „Krajowego planu gospodarki odpadami 2022” ocenił luki inwestycyjne w przedmiotowym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-3.43" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Prezes Najwyższej Izby Kontroli w opinii dotyczącej stanowiska ministra, przyjmując uwagę dotyczącą terminu zakończenia czynności kontrolnych, zauważył, że pomimo ewolucji, rozwoju systemu gospodarki odpadami komunalnymi i poużytkowymi dokonane przez NIK ustalenia nadal pozostają aktualne, mogą stanowić dla organów administracji publicznej źródło wiedzy o faktycznym stanie rynku odpadów i zainspirować do podjęcia analiz i działań naprawczych.</u>
+          <u xml:id="u-3.44" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Kontrole NIK, w tym kontrole wykonania budżetu państwa, wykazały, że BDO – poza rejestrem, który funkcjonował wadliwie – nie została utworzona w terminie, tj. do 24 stycznia 2018 r., a uprawnione do korzystania z niej organy miały do niej ograniczony dostęp. Potwierdziła to kontrola NIK przeprowadzona w urzędach marszałkowskich, w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska i w gminach.</u>
+          <u xml:id="u-3.45" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Odnośnie do stanowiska ministra w sprawie ustalenia terminu składania zaświadczeń o zebranych i przetworzonych zużytych bateriach i akumulatorach prezes NIK zwrócił uwagę, że data ewentualnego wejścia w życie rozporządzenia Unii Europejskiej nie jest znana, a planowane w projekcie rozwiązania były zbieżne z wnioskiem NIK.</u>
+          <u xml:id="u-3.46" who="#PelniacyObowiazkiDyrektoraDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Prezes NIK nie podzielił stanowiska ministra odnośnie do pełnej transpozycji pakietu odpadowego. W ocenie NIK nadal, pomimo wprowadzenia art. 22a, w znowelizowanej ustawie o odpadach nie transponowano w pełni zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję panu dyrektorowi za szczegółowe przedstawienie kontroli dotyczącej funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi i poużytkowymi oraz transgranicznego przemieszczania odpadów.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Widzę, że kontrola była dosyć kompleksowa i szczegółowa. Ona rzeczywiście pokazuje realne problemy w gospodarce odpadami. Myślę, że ta kontrola będzie pożyteczna, a wnioski, które państwo sformułowali, jak również uwagi, przyczynią się do tego, że zaczniemy… Myślę, że ministerstwo i samorządy podejmą stosowne działania, które przyczynią się do zniwelowania problemów, które zostały zauważone, że nastąpi poprawa prawa, że będzie to rzeczywiście służyło naszemu krajowi i obywatelom, że doprowadzi to do lepszego funkcjonowania systemu gospodarki odpadami.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Tak że mam prośbę do pań dyrektor z Ministerstwa Klimatu Środowiska o ustosunkowanie się do tej kontroli. No, myślę, że takie upoważnienie panie mają. Proszę w tej chwili panie dyrektor o zabranie głosu. Nie wiem, która z pań jako pierwsza zabierze głos. Proszę się ustosunkować do tego, do tych uwag, wniosków. Ja myślę, że te propozycje, które padły, te dotyczące zmiany prawa, poprawy prawa, są istotne, ważne. Chcielibyśmy wspólnie podjąć ten wysiłek, aby jak najszybciej te problemy zniwelować. No, chyba że ministerstwo ma inne zdanie. Proszę uprzejmie.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Pana ministra nie ma, więc macie panie trudniej. Do mikrofonu proszę mówić.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Dobrze, okej.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Dziękuję za oddanie głosu.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę się nie obawiać…</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#Gloszsali">Bliżej mikrofonu…</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Bliżej?</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#Gloszsali">Głośniej!</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Okej, postaram się głośniej.</u>
+          <u xml:id="u-5.7" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">A więc tak: chciałabym na wstępie zaznaczyć, że jeżeli chodzi o gospodarkę odpadami komunalnymi, to gospodarka odpadami komunalnymi jest objęta przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska szczególnym nadzorem. Od 2013 r. do 2021 r. był prowadzony co roku cykl kontrolny dotyczący przestrzegania przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, tak żeby po prostu na bieżąco weryfikować, jak wygląda poziom odzysku i recyklingu, jeżeli chodzi o odpady komunalne, które są selektywnie zbierane. Kontrolowaliśmy, na jakim poziomie to jest. Stosowano tutaj sankcje w postaci kar, żeby uzyskać odpowiednie poziomy recyklingu i odzysku w gminie.</u>
+          <u xml:id="u-5.8" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Ale widzimy, że są pewne niedoskonałości. Od mieszkańców, od społeczności też dostawaliśmy takie komunikaty. To dotyczy zarówno Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, jak i Ministerstwa Klimatu i Środowiska. W związku z tym został wprowadzony nowy cykl kontrolny GIOŚ. Jest to 3-letni cykl kontrolny, który obejmuje funkcjonowanie wszystkich instalacji komunalnych, tzn. składowisk odpadów komunalnych, które funkcjonują na terenie Polski. Pierwsze takie kontrole zostały przeprowadzone już w poprzednim roku. Dotyczyły one 2 województw, województwa dolnośląskiego i zachodniopomorskiego. W stosunku do poprzednich kontroli, które były realizowane, ich odmienność polegała na tym, że w tych czynnościach kontrolnych uczestniczyli pracownik GIOŚ oraz pracownik WIOŚ. Specyfika tych kontroli polegała na tym, że kontrole były przeprowadzone przez pracowników WIOŚ spoza terenu danego województwa. Chodziło o to, żeby te kontrole były jak najbardziej rzetelne, jak najbardziej obiektywne, żeby po prostu wykazać, jakie nieprawidłowości są na terenie poszczególnych składowisk, które funkcjonują na terenie kraju. W przypadku tych województw zostało skontrolowanych 16 składowisk odpadów komunalnych. Tak naprawdę tylko w przypadku 1 instalacji nie stwierdzono nieprawidłowości. Teraz ten cykl będzie realizowany w latach 2023–2025, w tym okresie mają być skontrolowane wszystkie składowiska odpadów. W tym roku rozpoczęliśmy kolejną turę tych kontroli. Jest to robione po to, żeby egzekwować przepisy, żeby zapewnić przestrzeganie przepisów prawa.</u>
+          <u xml:id="u-5.9" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Odnosząc się do innych spraw poruszanych w zakresie odpadów opakowaniowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego czy baterii, chciałabym przekazać informację, że nasze aktualne dane na temat tego, jak wygląda sytuacja w zakresie tego rynku, są już bardziej optymistyczne. Tu została np. podana informacja, że 50% sprawozdań składanych przez gminy jest nierzetelnych. Nasza ostatnia zweryfikowana przez marszałka informacja jest taka, że nierzetelne sprawozdania są na poziomie 20%, tak że w tym zakresie już nastąpiła poprawa. Jeżeli chodzi o przeprowadzanie kontroli zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, to co roku wszystkie zakłady muszą być kontrolowane. A więc widzimy, że są pewne niedociągnięcia, są obszary, w których po prostu musimy zwiększyć efektywność naszych działań. No, podejmujemy odpowiednie kroki. Tak samo jak nie były realizowane te… Jeżeli chodzi o baterie oraz zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, to też po prostu nadrabiamy zaległości w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-5.10" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Jeżeli chodzi o badania odpadów na składowiskach odpadów, to chciałabym przekazać informację, że w ramach tego właśnie cyklu kontrolnego GIOŚ przeprowadzane są badania zarówno odpadów, jak i wód podziemnych w piezometrach. A więc część tych zadań realizujemy.</u>
+          <u xml:id="u-5.11" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">A teraz chciałabym oddać głos… A, jeszcze jedną informację chciałabym przekazać, właśnie à propos pojazdów nienadających się do użytkowania. W ramach projektów pilotażowych były przeprowadzane kontrole z Krajową Administracją Skarbową i WIOŚ, tak żeby po prostu eliminować tutaj szarą strefę. I takie działania wciąż będą realizowane.</u>
+          <u xml:id="u-5.12" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">A teraz chciałabym oddać głos pani dyrektor Departamentu Transgranicznego Przemieszczania Odpadów, która wypowie się w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję uprzejmie.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo. Pani Dyrektor, prosimy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Słychać mnie?</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Jeszcze troszkę bliżej i będzie super.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Ja chciałabym się odnieść do ustaleń z kontroli w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów. Bardzo dziękujemy za cenne uwagi w raporcie Najwyższej Izby Kontroli. Może tak pokrótce powiem. W raporcie, informacji Najwyższej Izby Kontroli zasugerowano, że tak naprawdę nadzór nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów nie działał prawidłowo, nie funkcjonował prawidłowo. Jako jeden z argumentów przytoczony został brak kontroli transportów przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska. Ja chciałabym tylko nadmienić, że ten cały proces transgranicznego przemieszczania odpadów to nie tylko sam fizyczny transport odpadów przez granicę. To jest pewien proces obejmujący wytworzenie tych odpadów, wysłanie ich do innego kraju, a następnie ich zagospodarowanie.</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Tak naprawdę za nadzór nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów, owszem, w dużej mierze odpowiada Inspekcja Ochrony Środowiska – główny inspektor ochrony środowiska jest właściwym organem w przypadku akurat tego obszaru tematycznego – ale nie tylko Inspekcja Ochrony Środowiska. Odpowiadają za to również inne służby, powołane innymi ustawami. Są to przede wszystkim Krajowa Administracja Skarbowa, Straż Graniczna, Inspekcja Transportu Drogowego, no i oczywiście organy ścigania, organy przeznaczone do ścigania przestępstw, również z zakresu ochrony środowiska. Tak że ten nadzór jest, powiedziałabym, kompleksowy. Zajmuje się nim nie tylko Inspekcja Ochrony Środowiska, tak jak już powiedziałam. A wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska w głównej mierze kontrolują właśnie instalacje.</u>
+          <u xml:id="u-7.7" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">No, przytoczę może trochę danych. Chociażby w 2021 r. wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska skontrolowali ponad 140 instalacji, które były zaangażowane w transgraniczne przemieszczanie odpadów. Inspekcja Ochrony Środowiska bardzo ściśle współpracuje z innymi organami powołanymi do kontroli przemieszczania odpadów. Mamy podpisane porozumienia zarówno z Krajową Administracją Skarbową, Strażą Graniczną, jak i z Inspekcją Transportu Drogowego. Te porozumienia od lat funkcjonują bardzo dobrze. Mamy świetnie wypracowaną współpracę z tymi służbami. No, może jeszcze parę liczb podam. W 2021 r. służby te przeprowadziły ponad 27 tysięcy kontroli drogowych transgranicznego przemieszczania odpadów. Stwierdzono prawie 180 przypadków nielegalnego przemieszczania odpadów i 201 naruszeń przepisów w tym zakresie. Musimy też pamiętać, że inne służby delegowane do kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów współpracują ściśle z Inspekcją Ochrony Środowiska. Inspekcja Ochrony Środowiska na wniosek tych służb dokonuje oceny towaru. Tak że my współdziałamy na naprawdę świetnym poziomie. Sama kontrola transportu dokonywana przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska… No, nadzór na pewno jest prowadzony również przez Inspekcję Ochrony Środowiska.</u>
+          <u xml:id="u-7.8" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Korzystając z okazji, chciałabym też przedstawić kroki, jakie zostały podjęte na polu międzynarodowego przemieszczania odpadów od czasu zakończenia kontroli. Pamiętajmy, że w lutym 2022 r. wszedł SENT… No, nie wszedł, bo to już funkcjonuje od dawna, ale odpady zostały objęte systemem SENT w ruchu transgranicznym. Każdy transport w ramach przywozu odpadów do Polski i przewozu przez terytorium Polski musi być zgłaszany w tym systemie, tak że to jest naprawdę świetne narzędzie nadzoru nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów.</u>
+          <u xml:id="u-7.9" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Ponadto tym, co na pewno zadziała pozytywnie, zwiększy nadzór nad międzynarodowym obrotem odpadami, jest to, że w 2021 r. Komisja Europejska opracowała projekt rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów. Jest to zupełnie nowe rozporządzenie, inne niż to, które obowiązuje aktualnie. W ramach ciekawostki powiem, że to rozporządzenie zakłada obowiązek zgłaszania każdego transportu odpadów w elektronicznym systemie notyfikacji. Jak wiemy, teraz przedsiębiorcy mają obowiązek zgłaszania transportu na 3 dni robocze przed realizacją transportu, a projekt rozporządzenia zakłada, że każdy transport, również odpadów z zielonej listy – czy to złomu, czy to tworzyw sztucznych, czyli odpadów innych niż niebezpieczne – będzie zgłaszany w tym systemie. To też na pewno da nam lepszą kontrolę nad całym procesem.</u>
+          <u xml:id="u-7.10" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Co oprócz tego? Jakie jeszcze działania zostały podjęte w tym obszarze, aby zwiększyć nadzór? No, na pewno rozpoczęliśmy też proces nowelizacji ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów. I tutaj odniosę się do tych zaległości i długotrwałego prowadzenia postępowań w zakresie nielegalnego przemieszczania odpadów. Na pewno nasz projekt ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, który na razie jest… On został opracowany, został uzgodniony wewnątrzresortowo. Ten projekt zakłada skrócenie procedury w przypadku nielegalnego przemieszczania odpadów. Wyeliminujemy tam… Już nie wchodzę w szczegóły, ale tak naprawdę o połowę skrócimy proces administracyjny. To też na pewno pozytywnie wpłynie na czas rozpatrywania tych spraw.</u>
+          <u xml:id="u-7.11" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Co jeszcze? W 2022 r. odbyła się dość duża reorganizacja Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W kwietniu zmienił się statut Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, a w czerwcu powstał nowy departament, właśnie mój. No, mam przyjemność kierować Departamentem Transgranicznego Przemieszczania Odpadów. Wydzieliliśmy to w naszej strukturze, bo zdajemy sobie sprawę, że jest to temat bardzo ważny, istotny, wymagający szczególnego nadzoru.</u>
+          <u xml:id="u-7.12" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Oprócz tego wychodząc naprzeciw potrzebie zwiększenia nadzoru nad międzynarodowym przemieszczaniem odpadów, w 2022 r. na polecenie głównego inspektora ochrony środowiska wszystkie wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska przeprowadziły cykl kontrolny transgranicznego przemieszczania odpadów. Naszym głównym zaleceniem – mówię to z ramienia Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – było to, aby skontrolować instalacje, które przyjmowały odpady z zielonej listy, czyli w tej procedurze uproszczonej, nie na podstawie zezwoleń głównego inspektora ochrony środowiska. No, tutaj każdy transport jest zgłaszany, więc mamy pełne informacje. My skupiliśmy się na kontroli instalacji, które przyjmują odpady z zielonej listy, te niewymagające zezwolenia. Do połowy lutego wojewódzcy inspektorzy mieli czas na składanie sprawozdań. Teraz akurat trwa analiza tych sprawozdań, ale już na pierwszy rzut oka widać, że sporo nieprawidłowości zostało stwierdzonych.</u>
+          <u xml:id="u-7.13" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">To tyle z mojej strony. Przepraszam, że było tak długo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dobrze. Dziękuję serdecznie pani dyrektor za udzielenie informacji i odpowiedzi na, można powiedzieć, przedstawione przez Najwyższą Izbę Kontroli wnioski, uwagi.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Otwieram dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Pan senator Janusz Gromek. Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#SenatorJanuszGromek">Ja bym chciał na początku podziękować Najwyższej Izbie Kontroli za takie opracowanie. Dużą wiedzę tu posiedliśmy. Ja już nawet wysłałem tę informację swojemu asystentowi, żeby rozesłał ją do włodarzy gmin wiejskich i miejskich. Niech poczytają tę informację, którą tu przedstawiono.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#SenatorJanuszGromek">Pytanie do pani: czy może pani odpowiedzieć, ile śmieci wywozimy poza granice Polski, a ile jest przywożonych? Tak procentowo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Tak, mam dane, ale… Rzetelne dane, za które…</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#SenatorJanuszGromek">W jednym zdaniu.</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">…odpowiadam, to te dane na podstawie zezwoleń wydanych przez głównego inspektora ochrony środowiska. Prawda?</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#SenatorJanuszGromek">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-10.4" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">My je zbieramy, my je nadzorujemy i wprowadzamy do naszego rejestru. No, podam np. dane za 2022 r.</u>
+          <u xml:id="u-10.5" who="#SenatorJanuszGromek">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-10.6" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Przywieziono do Polski nieco ponad 313 tysięcy ton…</u>
+          <u xml:id="u-10.7" who="#SenatorJanuszGromek">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-10.8" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">…a wywieziono 359 tysięcy. Tak że w tym roku wywóz przewyższał przywóz. Trendy się zmieniają, to muszę przyznać.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#SenatorJanuszGromek">Dobrze, dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#SenatorJanuszGromek">Tak, ale ja patrzę na to, co kraje unijne, w tym Polska, muszą osiągnąć w odpowiednich okresach, latach. To niestety nie przedstawia się różowo. No, np. w gospodarce wodno-ściekowej polskie samorządy i polskie firmy komunalne zdecydowanie lepiej sobie radzą, ale w przypadku odpadów niestety nie wygląda to tak różowo. Ja bym chciał uwierzyć w te słowa, które zostały tutaj napisane. Minister środowiska i klimatu wypowiedział się, że w ostatnim okresie ta sytuacja została poprawiona, że się poprawia. My walczymy, kłócimy się, dyskutujemy, zmieniamy ustawy dotyczące ochrony środowiska, żeby prądu i ogrzewania nie uzyskiwać z węgla brunatnego czy kamiennego, ponieważ są zatrucia, w Polsce ok. 40–50 tysięcy ludzi umiera z tego powodu. No, z tymi śmieciami też nie jest tak dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#SenatorJanuszGromek">I jak można podejść do tej sprawy? Taki artykuł chwyciłem w dniu wczorajszym. Jest taki pan Arkadiusz B. – już nie będę mówił, z jakiej rodziny pochodzi – który zajmuje się nielegalnymi śmieciami, wywożeniem ich. Jego sprawa była analizowana przez prokuraturę, prokuratura przekazała tę sprawę do Policji, a Policja praktycznie zaniechała sprawdzenia tych faktów. I z tej sprawy nic nie wynika. Czy wy, mając takie sygnały, dajecie komuś zlecenie czy polecenie, żeby sprawdzono, co tam się naprawdę dzieje?</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-11.5" who="#SenatorJanuszGromek">Bo jeśli Policja nie może sobie poradzić, prokuratura nie może sobie poradzić… Mamy rząd, mamy Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Czy wy działacie w takich sprawach?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">No, przede wszystkim w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska funkcjonuje od pewnego czasu Departament Zwalczania Przestępczości Środowiskowej, który posiada odpowiednie narzędzia i sprzęt, który współpracuje również z prokuraturą. Inspekcja Ochrony Środowiska stale się rozwija, posiada również narzędzia do przeciwdziałania temu, do zwalczania takich przestępstw. Nie wiem, czy to wystarczająca odpowiedź na to pytanie. No, pan akurat przytacza jakiś przykład…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#SenatorJanuszGromek">Bo jestem pewien, że takich sytuacji w Polsce jest bardzo wiele. Jest duża szara strefa. Niektórzy naginają prawo, żeby zarobić jak najwięcej pieniędzy, tzw. lewiznę robią. I my wszyscy powinniśmy reagować na to, a niestety jeszcze nie jest tak dobrze, jak powinno być. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Na pewno wszystko przed nami. Stale są podejmowane działania, są zaostrzane kary z kodeksu karnego, rozrasta się też cały system zwalczania przestępczości środowiskowej. My też wydzieliliśmy ten Departament Transgranicznego Przemieszczania Odpadów, odpowiadając na potrzeby zmieniającego się rynku. No, bardzo często to międzynarodowe przemieszczanie odpadów jest nielegalne, jest na granicy przestępczości. A więc tutaj wszystko przed nami.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Koleżanka chciałaby coś dodać, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Ja tylko dopytam, kontynuując to, co pan senator Gromek mówił. Czy wiemy, jaki jest obraz sytuacji, jak wygląda tzw. szara strefa, czyli nielegalny obrót odpadami? Mamy taki ogląd? Czy organy ścigania wyłapywały tego typu sytuacje? Czy panowie z NIK wiedzą o tym? A panie z ministerstwa? Czy jest coś takiego, czy tego nie ma? Bo to jest istotne, ważne. Mnie się wydaje, że o to chodziło panu senatorowi. Chcemy posiąść takie informacje, taką wiedzę.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo, Pani Dyrektor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Chciałabym dodać, że w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska mamy taką opcję „Zgłoś interwencję”. Tam są zgłaszane wszystkie nieprawidłowości, które obywatele zauważają. W aplikacji mObywatel też jest taka możliwość. Wszystkie zgłoszenia są weryfikowane. Jeżeli jest taka potrzeba, podejmujemy współpracę z Policją, podejmujemy współpracę z prokuratorem. Chociażby na naszej stronie jest dużo takich informacji, że po prostu odkryliśmy jakieś nielegalne postępowanie z odpadami. WIOŚ też z nami współpracują. Coraz więcej takich spraw wykrywamy dzięki temu, że mieszkańcy nas o tych sprawach informują. Coraz więcej spraw trafia do prokuratury i te wnioski, że tak powiem, nie są oddalane, stawiane są jakieś zarzuty konkretnym osobom. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo, Pani Dyrektor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Ja bym chciała tylko dodać, że jeżeli chodzi o transgraniczne przemieszczanie odpadów, to nielegalne przemieszczanie odpadów jest przestępstwem, każdy rodzaj nielegalnego przemieszczania odpadów jest przestępstwem. Główny inspektor ochrony środowiska jest organem właściwym w przypadku transgranicznego przemieszczania odpadów. Każda sprawa nielegalnego przemieszczania odpadów trafia do głównego inspektora ochrony środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony środowiska, który ujawni nielegalne przemieszczanie odpadów, ma obowiązek złożenia zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Tak więc jeżeli chodzi o statystyki, to jak najbardziej można do nas kierować takie zapytania. To tyle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo, pan senator.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SenatorJanuszPecherz">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#SenatorJanuszPecherz">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#SenatorJanuszPecherz">Mam określony problem i chciałbym się tutaj wypowiedzieć. Przedstawione sprawozdanie NIK było bardzo szczegółowe. Ja mu się przysłuchiwałem i pomyślałem, że zadam pytanie. No, myślałem, że może coś dobrego tutaj usłyszę na temat tej gospodarki odpadowej. Zakończyło się to na roku 2021, a panie nam tutaj mówią, że w porównaniu do roku 2021 jest już znacznie lepiej. I nie wiem, jak jest – tak mogę powiedzieć. Tu jest bardzo źle, tu jest dużo lepiej, a za chwilę będzie jeszcze lepiej.</u>
+          <u xml:id="u-20.3" who="#SenatorJanuszPecherz">Ale może inaczej powiem. Tak się składa, że ja byłem przez 12 lat, przez 3 kadencje prezydentem miasta i przewodniczącym Związku Komunalnego Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina”, do którego należą w tej chwili – bo 2 gminy doszły – chyba 23 gminy. Związek prowadzi tak naprawdę od roku 2006… No, pierwszą instalację wybudowano w części za pieniądze z ISPA i za środki unijne. Chyba po roku 2018, kiedy zostałem przewodniczącym… To jeszcze rady miasta… No, szefem tegoż związku byłem przez rok, bo później były wybory i teraz jestem tu. Ale przez ten rok zdążyłem się zapoznać dosyć dokładnie z całym systemem, z inwestycjami, które tam były. W ciągu tego roku, w którym byłem szefem, ogłosiliśmy przetarg. No, jest wybudowana druga instalacja, trzecia inwestycja chyba się już skończyła albo za chwilę się skończy. Tu chodzi o przetwarzanie odpadów bio, nie odpadów komunalnych, z całego związku „Czyste Miasto, Czysta Gmina”. I ja myślałem na podstawie tego, co się tam dzieje, że to w miarę dobrze funkcjonuje.</u>
+          <u xml:id="u-20.4" who="#SenatorJanuszPecherz">Ale z drugiej strony jest to, co się dzieje z odpadami niebezpiecznymi, które są składowane, gdzie się da, podrzucane na zasadzie zezwolenia na składanie odpadów. A później to zostaje, bo firma-krzak ucieka i nie wiadomo gdzie jest. Nie znajduje jej Policja, nie znajduje jej prokuratura. Po iluś latach, nawet jeśli znajdzie się tego, kto sprowadził te niebezpieczne odpady, to gmina ma obowiązek uporządkowania tego niebezpiecznego procederu. No, nie wiem, ile ostatecznie Kalisz zapłacił za usunięcie niebezpiecznych odpadów. Myślę, że 20 milionów co najmniej. A takich historii w Polsce jest bardzo dużo. Mówiąc o obrocie transgranicznym, powiedzmy też o… No, pytanie byłoby takie… Ja mówię teraz o obrocie legalnym. Co do nielegalnego, to wiemy, że jest to przestępstwo, tylko nie potrafimy sobie z tym dobrze radzić. Ja mówię o tym legalnym. Co my wysyłamy, a co my przywozimy? Bo to jest ważne, same tony to jest… Powiedzmy, że tona tonie nierówna. My wysyłamy 350 ton, a z zagranicy płynie 310, jak wynika z tego, co pani dyrektor powiedziała. Ale co my wysyłamy za granicę, a co dostajemy? Bo mogę tam wysłać bardzo dobry materiał do przerobienia, a dostać coś, z czym sobie nie poradzę. To tyle na początek. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo, jeżeli ktoś z państwa może odpowiedzieć…</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Dobrze, oczywiście odniosę się.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Może wychodząc w ogóle… Bo wcześniej padło też pytanie, jak to procentowo wygląda. A więc może, zanim udzielę tutaj odpowiedzi na temat strumieni odpadów, powiem, że procentowo przywóz odpadów do Polski to jest 0,3% masy odpadów wytwarzanych w Polsce. To jest naprawdę niewielki procent masy odpadów. Na tym…</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Chodzi oczywiście o zezwolenia. Takimi danymi mogę operować, jako że je zbieramy. A jeżeli chodzi o strumienie odpadów, to przy wywozie… Szanowni Państwo, wywozimy w ostatnim czasie również podkłady kolejowe; głównym kierunkiem są tu Niemcy. Wywozimy paliwo alternatywne, czyli to paliwo wytworzone z odpadów komunalnych, odpady o kodzie 19 12 12, które może mają gorsze parametry niż paliwo alternatywne. Tak że to nie jest tak, że my się pozbywamy cennych surowców. Jeżeli mamy wniosek o wydanie zezwolenia na wywóz cennych surowców, to on jest bardzo, bardzo dokładnie analizowany przez głównego inspektora ochrony środowiska. To nie jest tak, że dajemy zezwolenia na wszystko, wszystko jest tu brane pod uwagę. A jeżeli chodzi o przywóz, to dużo jest przywożonych akumulatorów kwasowo-ołowiowych, które są cennym źródłem surowców. Przywożone są też inne surowce, które są źródłem metali, jak np. pyły gazów odlotowych. Tak że to nie jest tak, że my się zasypujemy tym i że wydajemy zezwolenia na przywóz takich przykładowych śmieci. Tak naprawdę od 2018 r. jest zakaz przywozu do Polski odpadów pochodzenia komunalnego, komunalnych, czyli tych, które wytwarzamy wszyscy w gospodarstwach domowych. Ponadto obowiązuje zakaz przywozu odpadów do unieszkodliwienia. Tak że główny inspektor ochrony środowiska na pewno nie wydaje żadnych zezwoleń na, po pierwsze, przywóz odpadów komunalnych, a po drugie – na kierowanie tych odpadów na składowiska. Tak że w dużej mierze to są surowce, które nasi… No, są wyspecjalizowane firmy, które posiadają zezwolenia na przetwarzanie odpadów. I tyle. Tak że…</u>
+          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-22.5" who="#Gloszsali">A gdzie są śmieci?</u>
+          <u xml:id="u-22.6" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">A ja zapytam…</u>
+          <u xml:id="u-22.7" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">No, jest to biznes, jest to rozwój gospodarczy… Są to surowce, wiadomo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dopytam, Pani Dyrektor: jak jest z olejami przepracowanymi? Bo parę razy tutaj, w komisji wypłynął temat olejów przepracowanych. Wiem, że to ma duży, można powiedzieć, potencjał, nie tylko energetyczny, ale praktycznie i finansowy, bo są instalacje do olejów przepracowanych. I tych olejów przepracowanych dotyczą skargi, ludzie skarżą się, że one wyjeżdżają za granicę, a to jest dobry materiał do odzysku wielu surowców, cennych surowców. Jak wygląda sytuacja, jeśli chodzi właśnie o te oleje przepracowane?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">To znaczy… No, skarżą się na wywóz, ale pamiętajmy, że jesteśmy w Unii Europejskiej i obowiązuje nas rozporządzenie unijne. Jeżeli nie ma przeciwskazań, jakby podstaw do postawienia sprzeciwu na wywóz tych odpadów, to niestety główny inspektor…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Ale wydajecie zezwolenia na wywóz olejów przepracowanych, tak? Ministerstwo wydaje zgodę na wywóz poza granice kraju olejów przepracowanych? Jak to wygląda? Bo na przywóz wydajecie zezwolenia, tak?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">No tak, tak, jeżeli…</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">A na wywóz?</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Wtedy też, jeżeli firma spełnia…</u>
+          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-26.4" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Jeżeli wniosek jest kompletny i jest to zgodne z przepisami… No tak, tylko że główny inspektor ochrony środowiska nie jest regulatorem rynku, więc nie może odgórnie wprowadzić zakazu. Jesteśmy zobowiązani przepisami rozporządzenia, które obowiązuje nas wprost.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Ja rozumiem. Ale ma pani jakąś informację, jaka jest skala wywożenia tych olejów przepracowanych?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#DyrektorDepartamentuTransgranicznegoPrzemieszczaniaOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaEdytaKozlowskaKurek">Nie mam teraz dostępu do rejestru, a nie znam danych na pamięć. Gdybym wiedziała, tobym się przygotowała. Jeżeli będzie taka potrzeba, to możemy oczywiście uzupełnić odpowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Jeszcze senator Janusz Pęcherz.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#SenatorJanuszPecherz">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#SenatorJanuszPecherz">Ja do pana dyrektora z NIK. Tych przepisów jest tak dużo – są ustawy, są rozporządzenia – że Najwyższa Izba Kontroli, jak rozumiem, bierze to i studiuje, ocenia: to niewykonane, to mieli wykonać do tego roku, to do tego miesiąca w danym roku… itd., itd. Czy nie sądzicie państwo, że my powinniśmy w końcu zrobić jedną ustawę, w której każdy będzie w stanie jakoś się poruszać? Bo tak naprawdę człowiek, który działa w gospodarce odpadowej… Chodzi o to, żeby on tak na poważnie wiedział, co, w jakim miesiącu i który przedsiębiorca ma co zrobić, a tak naprawdę nie wie. A w takiej małej gminie, gdzie jest jeden przedsiębiorca zajmujący się gospodarką odpadową plus jeszcze różnymi innymi historiami, to on już w ogóle nie wie. I stąd być może również te wyniki, które tutaj mamy. Nie mamy fachowców – to po pierwsze, ale mamy też skomplikowane prawo. Trzeba by było w końcu usiąść i napisać ustawę, może nawet jedną, dotyczącą gospodarowania odpadami komunalnymi i odpadami w ogóle albo, jak trzeba, to napisać dwie, ale krótkie, sensowne, z których coś będzie wynikać. No i może jeszcze dodatkowo te terminy… Chodzi o to, żeby u każdego urzędnika, na różnych szczeblach, wisiały informacje o terminach, w których coś należałoby zrobić; może wtedy byśmy trochę to uporządkowali. Bo ja widzę, że inaczej wszelkie nasze działania będą i tak prowadziły do sytuacji, w której nie damy sobie rady, a Najwyższa Izba Kontroli do końca życia będzie miała co robić z gospodarką odpadami.</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PelniacyObowiazkiDyrektorDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">Ja może powiem tak, że ze wszystkich dziedzin, którymi się zajmuje Departament Środowiska, właśnie dziedzina dotycząca odpadów jest najbardziej uregulowana i najwięcej jest tu przepisów, bo tu wchodzą jeszcze w grę – oprócz naszych, których i tak jest dużo – jeszcze przepisy unijne. Bardzo często jest nowelizowana ustawa o odpadach, tak samo jak ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach… No, zgadzamy się tutaj, że nam też byłoby łatwiej kontrolować, gdyby był np. jeden kodeks odpadowy i wszystko by tam było, ale to od posłów zależy, jak to wszystko będzie regulowane, więc tutaj…</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Gospodarka odpadami, Panie Senatorze, rzeczywiście ma dosyć szeroki zakres. Mamy tu naszego eksperta, pana profesora, który za chwilę powie nam o gospodarce ściekowej, bo on akurat jest fachowcem od tych spraw. No, tematów jest tu naprawdę dużo, więc myślę, że ujęcie tego, takie generalne, w jednej ustawie…</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Panie Profesorze, czy zechce pan profesor… Nie wiem, co pan profesor na to powie, ale myślę, że poprosilibyśmy o zabranie głosu, bo ten głos będzie na pewno istotny również dla nas.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#EkspertKomisjiSrodowiskaMarekGromiec">Panie Przewodniczący, dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#EkspertKomisjiSrodowiskaMarekGromiec">Szanowni Państwo, jest niewątpliwe, że gospodarce wodno-ściekowej, jeżeli chodzi o ochronę wód, też jest potrzebna jedna ustawa, która by po prostu ogarniała to wszystko. Ja jestem przekonany, że…</u>
+          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">Sygnał telefonu komórkowego</u>
+          <u xml:id="u-33.3" who="#EkspertKomisjiSrodowiskaMarekGromiec">Przepraszam najmocniej.</u>
+          <u xml:id="u-33.4" who="#EkspertKomisjiSrodowiskaMarekGromiec">…Nie ogarniamy wszystkiego w gospodarce wodno-ściekowej. Jeżeli chodzi o odpady ściekowe i to, co powiedział pan senator, to absolutnie popieram. Ja uważam, że powinniśmy dążyć do tego, żeby coś było w końcu konkretnie zrobione. W gospodarce wodno-ściekowej – odnoszę się do tego, co było powiedziane przed chwilą – uważam, że została zrobiona gigantyczna praca, mimo że jeszcze nie wszystko zrobiliśmy. A jak patrzę na rozwiązania w odpadach… No, muszę powiedzieć, że ogrom pracy jest tu przed nami. To znaczy, nie chcę powiedzieć, że nic nie zostało zrobione od strony technicznej, technologicznej, wykorzystania tego wszystkiego, tylko po prostu jest spychologia, urzędy spychają wszystko jedne na drugie. W związku z tym tu nigdy nie będzie takiego postępu, jaki nastąpił w gospodarce wodno-ściekowej. Dziękuję uprzejmie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Czy są jeszcze głosy w dyskusji?</u>
+          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-34.3" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo… Nie widzę w tej chwili zgłoszeń do dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-34.4" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Trzeba powiedzieć jedno – rzeczywiście Najwyższa Izba Kontroli nie tylko od senatorów, ale również od dyrekcji ministerstwa środowiska uzyskała w jakiś sposób uznanie i wdzięczność za tę informację, którą przedłożyliście. Tematów nie brakuje, problemów do rozwiązania, jak widać, jest bardzo dużo. Każda kontrola na pewno nie jest jakąś złośliwą kontrolą, tylko ma na celu właśnie pokazanie problemu, który jest, i tego, co należałoby zrobić, aby dostosować rozwiązania, które są, często może nawet ułomne – co kontrola często wykazuje, choćby nawet w tym przypadku – i aby pewne rzeczy poprawić, zmienić i abyśmy praktycznie wszyscy mogli być zadowoleni z działań w ramach gospodarki odpadami. Ona miałaby przebiegać i powinna przebiegać we właściwym rytmie, ale również w odniesieniu do właściwych przepisów, odpowiednich przepisów…</u>
+          <u xml:id="u-34.5" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Były wnioski kierowane do ministerstwa środowiska, do samorządów. Myślę, że te wnioski, które kierowane były do ministerstwa środowiska, poprzez nadzór nad GIOŚ, poprzez nadzór również nad działaniami urzędów marszałkowskich czy samorządów, czy składowisk odpadów, powinny się rzeczywiście przyczynić do tego, że ten wymiar właściwego gospodarowania odpadami… no, że będzie to przebiegało pozytywnie. Wszyscy chcielibyśmy żyć w kraju czystym i zadbanym tak, żeby praktycznie nie mieć tutaj problemów, w tym z odorami. Nie mówiliśmy tu o odorach, a często mamy również takie problemy i spotykamy się w komisji z tymi tematami. Chodzi o to, żeby to wszystko było ujęte we właściwe ramy i żeby przepisy rzeczywiście były stosowane, bo w wielu przypadkach przepisy są dobre, chociaż czasami niespójne, chaotyczne. No, ale po to jesteśmy, żeby to precyzować i uściślać. Chodzi o to, abyśmy mogli tutaj wszyscy razem być zadowoleni z tego, że zostawiamy społeczeństwu środowisko w jak najlepszym porządku. I dlatego dziękuję Najwyższej Izbie Kontroli, dziękuję ministerstwu i zachęcam do współpracy.</u>
+          <u xml:id="u-34.6" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Jeśli są jeszcze jakieś uwagi dodatkowe, to proszę bardzo o głos na zakończenie…</u>
+          <u xml:id="u-34.7" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo, pan dyrektor chce jeszcze coś powiedzieć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#PelniacyObowiazkiDyrektorDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">To znaczy, ja może poproszę koordynatora tej kontroli…</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#PelniacyObowiazkiDyrektorDepartamentuSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliTomaszGawel">…panią Małgorzatę Szymborską, o takie krótkie odniesienie się do tego, co ministerstwo powiedziało w odpowiedzi na nasze wyniki kontroli. Dobrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Bardzo dobrze.</u>
+          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska">Szanowni Państwo, my nie kwestionujemy absolutnie informacji, które dzisiaj otrzymaliśmy ze strony Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – a są to bardzo optymistyczne informacje – chcieliśmy tylko zwrócić uwagę na pewne drobne kwestie. Panie się odnosiły do faktu kontroli. Oczywiście kontrole są prowadzone i kontrola NIK nie kwestionowała faktu, że Inspekcja Ochrony Środowiska prowadzi kontrole m.in. podmiotów gospodarujących odpadami komunalnymi. Myśmy zwrócili uwagę na to, że inspekcja nie kontrolowała praktycznie podmiotów odbierających odpady komunalne, co uznaliśmy za pewien problem czy za taką niepełną kontrolę czy nadzór inspekcji nad rynkiem odpadów komunalnych, nie pobierano próbek, praktycznie w dużej części badano dokumenty; to był tzw. kontrole dokumentowe, jak nam tłumaczono. Tak więc na to tylko… Myśmy zwrócili uwagę tylko na określone kwestie, ale absolutnie nie kwestionowaliśmy faktu prowadzenia kontroli przez inspekcję.</u>
+          <u xml:id="u-37.2" who="#DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska">Jeśli chodzi o odpady poużytkowe, to pragnę podkreślić, że praktycznie poza systemem, poza wiedzą organów inspekcji, na co zwróciliśmy uwagę w wynikach kontroli, była duża liczba podmiotów gospodarujących odpadami, bo wiedza ta była zebrana tylko na podstawie złożonych przez podmioty sprawozdań, natomiast nie było wiedzy o podmiotach, które tych sprawozdań nie złożyły, a jednocześnie prowadziły taką czy inną działalność. Myśmy to bardzo szczegółowo wykazali w wynikach kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-37.3" who="#DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska">Zwróciliśmy też w toku kontroli uwagę na to, że główny inspektor nie do końca miał wiedzę na temat sporządzenia raportów. On chyba praktycznie nie sporządzał już później raportów z zakresu zużytego sprzętu czy zużytych baterii, zużytych akumulatorów, bo po prostu nie miał danych, nie miał dostępu do danych. Zmieniły się bazy, od rozpoczęcia… Od utworzenia bazy danych główny inspektor praktycznie już nie miał swoich baz na temat dotyczących gospodarowania bateriami czy zużytym sprzętem i na to zwróciliśmy uwagę.</u>
+          <u xml:id="u-37.4" who="#DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska">Nie kwestionowaliśmy również kontroli prowadzonych przez inspekcję w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów, ale zwróciliśmy uwagę na fakt, że inspekcja nie brała udziału w kontrolach transportu. To znaczy inspekcja brała udział w kontrolach, ale nie planowała tych kontroli, nie ujmowała ich w planach. Nie zwracano się też do organów KAS czy służb granicznych itd. o objęcie szczególnym nadzorem transportu odpadów objętych zezwoleniami. No i istotne jest też to, że skontrolowane WIOŚ w 67% praktycznie nie informowały głównego inspektora o stwierdzonych naruszeniach, o stwierdzonych przypadkach nielegalnego przemieszczania odpadów. Jest taka kwestia, że pomiędzy organami… Kontrola wykazała – ona była zbyt obszerna, żeby pan dyrektor mógł szczegółowo o wszystkim powiedzieć – że pomiędzy organami nie ma współpracy; organy nie informowały się o zaistniałych i stwierdzonych nieprawidłowościach czy o wynikach kontroli. I to chyba najistotniejsze kwestie.</u>
+          <u xml:id="u-37.5" who="#DoradcaTechnicznywDepartamencieSrodowiskawNajwyzszejIzbieKontroliMalgorzataSzymborska">Zwrócę się jeszcze do pana senatora, bo chciałabym uzupełnić… Rzeczywiście czas objęty kontrolą to był okres do 2021 r. Przedstawiciele resortu środowiska mówili tutaj o postępach, ale ja chciałabym zwrócić uwagę, że myśmy patrzyli na niektóre rzeczy pod troszeczkę innym kątem czy na co innego zwróciliśmy uwagę. Wydaje nam się… No, następne kontrole być może wykażą, w jaki sposób jest to faktycznie realizowane, jakie są postępy. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję serdecznie za pełną informację, za te uwagi.</u>
+          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Państwo z ministerstwa już nie chcą się odnosić, tak?</u>
+          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
+          <u xml:id="u-38.3" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Chcecie jeszcze słówko powiedzieć, tak?</u>
+          <u xml:id="u-38.4" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Proszę bardzo, Pani Dyrektor.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Na wstępie to chciałabym się odnieść… Chciałabym może coś sprostować odnośnie do tych raportów. Informowałam o tym, że 4 raporty zostały pod koniec zeszłego roku sporządzone, a jeden, podpisany przez głównego inspektora ochrony środowiska, został przekazany do ministerstwa klimatu. Czekamy teraz jeszcze na akceptację ostatniego i będziemy mieć już załatwione wszystkie raporty w zakresie baterii i akumulatorów oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Jeżeli chodzi o to, że nie mieliśmy tutaj kontaktu z wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska, to powiem, że są raporty na temat zdarzeń i każde nielegalne transgraniczne przemieszczanie odpadów jest tam ujęte. To wszystko jest nam przesyłane. Teraz dodatkowo zostały wprowadzone raporty doraźne, które spływają do GIOŚ, na temat różnych zdarzeń, m.in. obejmujących nielegalne transgraniczne przemieszczanie odpadów, a oprócz tego mamy raporty dobowe, więc tutaj chyba już nie da się poprawić współpracy.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#Gloszsali">Spływają z wojewódzkich…</u>
+          <u xml:id="u-39.3" who="#DyrektorDepartamentuKontroliOdpadowwGlownymInspektoracieOchronySrodowiskaJustynaAdamirowicz">Z wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska takie informacje spływają. Tak więc tyle miałabym do dodania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">To już kwestia doszczegółowienia, ewentualnie wyjaśnienia sobie tego później między NIK a ministerstwem środowiska.</u>
+          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Dziękuję serdecznie za uwagę, za przedstawienie raportu, informacji, za odpowiedź. Myślę, że jako senacka Komisja Środowiska jesteśmy zainteresowani gospodarowaniem i odpadami komunalnymi, i innymi, i ściekami po to, żeby to środowisko było przyjazne… To znaczy, żeby te kontrole były przyjazne środowisku, przyjazne ludziom i żebyśmy mogli funkcjonować w naszym kraju bez jakichś, powiedzmy, zacięć, bez uwag, bez problemów. Dlatego serdecznie dziękuję za przedłożoną informację.</u>
+          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczacyZdzislawPupa">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 30</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/szue/201923-snt-szuex-00134-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/szue/201923-snt-szuex-00134-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..190a87f
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/szue/201923-snt-szuex-00134-01/header.xml
@@ -0,0 +1,76 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-szuex-00134-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (134.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (134.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#SZUE">134</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="CzlonekZarzaduPolskiegoTowarzystwaPrawaAntydyskryminacyjnegoAnnaMazurczak" role="speaker">
+        <persName>Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego Anna Mazurczak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Mediów i Sektorów Kreatywnych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Karol Zgódka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba" role="speaker">
+        <persName>Główny Specjalista w Zespole do spraw Równego Traktowania w Wydziale Prawa Antydyskryminacyjnego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Aleksandra Szczerba</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski" role="speaker">
+        <persName>Naczelnik Wydziału do Spraw Równego Traktowania i Praw Człowieka w Biurze Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Paweł Kosmulski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyBogdanKlich" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Bogdan Klich</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Szymon Giżyński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt" role="speaker">
+        <persName>Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Anna Schmidt</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorBogdanBorusewicz" role="speaker">
+        <persName>Senator Bogdan Borusewicz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorDanutaJazlowiecka" role="speaker">
+        <persName>Senator Danuta Jazłowiecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorKazimierzKleina" role="speaker">
+        <persName>Senator Kazimierz Kleina</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorMarcinBosacki" role="speaker">
+        <persName>Senator Marcin Bosacki</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki" role="speaker">
+        <persName>Zastępca Przewodniczącego Marcin Bosacki</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="SZUE" role="committee">
+        <orgName>Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/szue/201923-snt-szuex-00134-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/szue/201923-snt-szuex-00134-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..7acb8ed
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/szue/201923-snt-szuex-00134-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,498 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 16 minut 02</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczą przewodniczący Bogdan Klich oraz zastępca przewodniczącego Marcin Bosacki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dzień dobry. Witam państwa serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Mamy dzisiaj sporo pracy do wykonania, w związku z tym otwieram kolejne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dzisiaj będziemy zajmować się legislacją unijną. Mamy kworum – to chcę powiedzieć na początku. Mamy też przedstawiony, zaproponowany przez prezydium porządek obrad. Proszę państwa, mamy też prośbę, aby ten porządek obrad nieco zmodyfikować.</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Witam serdecznie wszystkich panów senatorów i panie senatorki na posiedzeniu naszej komisji, zarówno obecnych na sali, jak i obradujących zdalnie. Witam serdecznie przedstawicieli rządu. Jest z nami pan Marcin Romanowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, wraz z zespołem. Jest z nami pan Szymon Giżyński, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wraz z zespołem. Kancelarię Prezesa Rady Ministrów reprezentuje pani Sylwia Żyrek, dyrektor Departamentu Prawa Unii Europejskiej, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – pani Anna Schmidt, sekretarz stanu, wraz z zespołem, a Ministerstwo Finansów – pan minister Artur Soboń, sekretarz stanu… Nie wiem, czy dotarł…</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#Gloszsali">Nie, jeszcze nie dotarł.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Jeszcze go nie ma, ale zespół już jest. Witam serdecznie zespół z Ministerstwa Finansów. Zdalnie są z nami obecni: pan Grzegorz Ziomek w imieniu ministra spraw wewnętrznych i administracji, pani Aleksandra Szczerba z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zaproszeni goście. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego oraz Stowarzyszenie „Miłość Nie Wyklucza” reprezentuje pani mecenas Anna Mazurczak. Spośród naszych ekspertów, ekspertów Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej jest z nami pan prof. Zbigniew Czachór.</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę państwa, tak jak zapowiedziałem, obradujemy według porządku obrad, który chciałbym na prośbę Ministerstwa Finansów nieco zmodyfikować. Chodzi o dawne punkty siódmy, ósmy i dziewiąty. Wniosek dotyczący dyrektywy zmieniającej dyrektywę w sprawie współpracy administracyjnej w sprawie opodatkowania, punkt dotyczący ograniczenia nadmiernych ekspozycji wobec kontrahentów centralnych z państw trzecich oraz zwiększenia efektywności unijnych rynków usług rozliczeniowych i punkt dotyczący sposobu traktowania ryzyka koncentracji z tytułu ekspozycji wobec kontrahentów centralnych i ryzyka kontrahenta w przypadku rozliczanych centralnie transakcji na instrumentach pochodnych, a więc – raz jeszcze – dawny punkt siódmy, ósmy i dziewiąty, proponuję przenieść i rozpatrzyć zaraz po punkcie pierwszym, dotyczącym usług medialnych i jednego z najważniejszych aktów w czasie tej kadencji komisji w sprawie wolności mediów. Od niego rozpoczniemy.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Chciałbym zapytać Wysoką Komisję, czy jest zgoda na taką zmianę zaprezentowanego porządku obrad.</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo. Usłyszałem „tak”, nie usłyszałem głosów sprzeciwu, w związku z tym będziemy obradować według tak zmienionego porządku obrad.</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Rozpoczynamy od wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym, czyli „europejski akt o wolności mediów”, i zmieniającego dyrektywę 2010/13 Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo proszę Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego o zaprezentowanie tego projektu aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Myślę, że takim punktem wyjścia, informacyjnie nam wszystkim potrzebnym, pokazującym drogę, ale również skracającym ją, bo nie ma potrzeby wracać tutaj do założeń, dlatego że te założenia są już, że tak powiem, funkcjonalne w kontekście dyskusji, którą pilnie obserwuję i w której uczestniczę na bardzo ważnych pozycjach, ponieważ de facto broni polskiego interesu i przedstawia na bieżąco stanowisko rządu obecny tutaj ze mną pan dyrektor Karol Zgódka, który od kilku miesięcy co najmniej co 2 tygodnie jeździ do Brukseli… To świadczy o intensywności prac i o niemałej kontrowersji, o czym pan dyrektor powie państwu zaraz po tym, co ja powiem. To są informacje istotne i całkowicie merytoryczne, a w związku z tym o dużym znaczeniu.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Rząd zdecydował się w toku dyskusji na podjęcie własnego stanowiska i zaprezentowanie go ze świadomością, że dyskusje trwają i są coraz bardziej precyzyjne. Przybywa państw, które wypowiadają się oficjalnie na forach unijnych, i nie są to wypowiedzi zmierzające do szybkiego finału. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej podjął decyzję o zaprezentowaniu swojego stanowiska, ale jest ono warunkowe – warunkowe w tym sensie, że Polska popiera projekt jedynie w tym zakresie, w jakim nie będzie wątpliwości co do kompetencji Unii Europejskiej i zgodności z proponowaną przez Komisję Europejską podstawą prawną, tj. art. 114, co powinno zostać potwierdzone przez służby prawne Rady Unii Europejskiej, a co do tej pory nie miało miejsca. Służby prawne nie opublikowały jeszcze rzeczowego stanowiska, w związku z tym sytuacja może nie jest patowa – tutaj zostawiłbym ocenę sytuacji panu dyrektorowi Zgódce – ale na pewno nie zbliża się do szybkiego finału. Prezydująca Unii Europejskiej w tej chwili Szwecja zachowuje pewien dystans do sytuacji, czyli pozwala na przypływ kolejnych argumentów po obu stronach, obiektywizujących za każdym razem zaistniałą sytuację.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">W naszej opinii gwarancje wolności i niezależności mediów stanowią, co oczywiste, istotny fundament demokratycznego państwa, państwa prawnego. Duża część regulacji proponowanych przez rozporządzenie znajduje się już w polskich ustawach regulujących sektor mediów i prasy. Tutaj merytorycznie najważniejszym punktem, jeśli chodzi o kontrowersje i dochodzenie do konsensusu, jest zagadnienie, czy Unia Europejska może w sposób, jaki tutaj przed chwilą pokrótce opisałem, swoimi ustawami regulującymi objąć również rynek mediów i prasy. Do tej pory były to, z grubsza mówiąc, usługi audiowizualne, telewizja i radio, które mają również krajowych regulatorów. Rząd polski nie widzi potrzeby, żeby ktokolwiek z wyższych pozycji regulował to, co reguluje w Polsce np. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Podobnie jest w innych państwach, gdzie regulatorzy krajowi dobrze sobie z tym radzą.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Rynek prasy jest tak zróżnicowany, że jakakolwiek ingerencja oznaczałaby tutaj całkowite przekroczenie kontekstu krajowego. Prasa lokalna, telewizje lokalne, radia lokalne znakomicie czują się w formatach regionalnych, lokalnych, czyli całkowicie krajowych, wewnątrz regulacji krajowych. W związku z tym poszerzanie tutaj sfery regulacji, i to aż z Brukseli, budzi wątpliwości, czy to ma jakikolwiek sens poza rozrostem i nabraniem pewności siebie przez biurokrację.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Będziemy bronić takiej postawy, postawy subsydiarności. Inni nazywają to zasadą pomocniczości. Chodzi o to, że coś, co sprawdza się na poziomie lokalnym i wystarcza nie tyle samo sobie, ile społeczności, którą reprezentuje i na rzecz której działa, należy zostawić w spokoju. Rząd polski tak uważa, nasze stanowisko jest konsekwentnie przedstawiane. Nie naruszamy tutaj intencji. Intencję podzielamy. Prezentujemy stanowiska, w naszej ocenie, racjonalne. A ponieważ regulacyjnie i funkcjonalnie ten model się sprawdza i u nas, i we wszystkich innych państwach członkowskich, które mają regulacje na krajowym poziomie, nie widzimy tutaj żadnego powodu, żeby to zmieniać. Nie godzimy się, podobnie jak cały szereg innych państw dyskutujących o tej kwestii, na to, żeby rozszerzać kompetencje Komisji Europejskiej do kontrolowania wszelkich działań państw czy rynków krajowych i przekazywać te kompetencje na rzecz Komisji Europejskiej. Komisja Europejska – to też jest ważną konstatacją polskiego rządu – powinna w dalszym ciągu mieć wyłączne prawo do oceny regulacji krajowych pod kątem ich zgodności z prawem unijnym. To jest rzecz oczywista. Możemy toczyć na ten temat dyskusję, ale Komisja nie powinna przejmować bezpośredniej kontroli.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">To, Panie Przewodniczący, tyle. Bardzo bym prosił, żeby pan i państwo zechcieli wysłuchać teraz pewnych uwag bieżących z pierwszej ręki, od pana dyrektora Karola Zgódki, który wprowadzi nas w klimat tej dyskusji i powie o sprawach – myślę, że także z dziennikarskiego, politycznego punktu widzenia –najistotniejszych, bo absolutnie bieżących. Pan dyrektor parę dni temu wrócił z Brukseli z całodniowych dyskusji, a za parę dni wybiera się na następną turę. Z naszego punktu widzenia posiadanie takich informacji, bardzo świeżych jest dość istotne i pożyteczne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Oczywiście jest zasadą w tej komisji, że upoważniony przez pana ministra dyrektor rozszerza informacje na temat danego aktu prawnego. Myślę, że przy okazji skorzystamy z pańskiej kolejnej wizyty czy kolejnych wizyt w Brukseli, żeby przedstawił pan stanowisko, które zostanie przyjęte przez komisję.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Dyrektorze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">W uzupełnieniu informacji, które przedstawił pan minister, powiem, że w ramach toczących się prac bardzo duża grupa państw członkowskich już na samym początku, we wrześniu ubiegłego roku, kiedy zaczęły się dyskusje na poziomie roboczym, wyraziła wątpliwości co do zakresu przedmiotowego projektowanego rozporządzenia, jego zgodności z kompetencjami Unii Europejskiej oraz zgodności z proponowaną przez Komisję Europejską podstawą prawną, która dotyczy prawidłowego funkcjonowania jednolitego rynku.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Podstawowe wątpliwości dużej grupy państw członkowskich budzi objęcie regulacją europejską sektora prasowego. Do tej pory regulacje europejskie obejmowały tylko i wyłącznie rynek usług audiowizualnych, ponieważ te usługi siłą rzeczy, z racji swego charakteru konkurują i działają na jednolitym rynku europejskim, podczas gdy prasa co do zasady funkcjonuje na rynkach krajowych, żeby nie powiedzieć lokalnych. Ten głos, zarówno nasz, jak i bardzo dużej grupy państw członkowskich, jest popierany przez europejskie stowarzyszenia prasowe, przez polskich wydawców prasy, w tym Izbę Wydawców Prasy, które nie dostrzegają konieczności doregulowywania działalności prasy, w szczególności drukowanej, na poziomie Unii Europejskiej, wskazując, że regulacje krajowe, takie jak obowiązujące w Polsce prawo prasowe, zawierają tak naprawdę daleko idącą samoregulację rynku prasy i nie wprowadzają szczegółowych obowiązków dla wydawców prasy.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Problematyczne z punktu widzenia sektora prasy jest utworzenie tzw. rady usług medialnych, która byłaby grupą opiniodawczo-doradczą Komisji Europejskiej, składającą się z przedstawicieli krajowych regulatorów rynków medialnych. W naszym przypadku byłaby to Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, która miałaby również pewne kompetencje w zakresie sektora prasy. Państwa członkowskie – w dużej części, oczywiście nie wszystkie – uważają, że rynek prasy niekoniecznie potrzebuje regulatora na poziomie krajowym czy na poziomie Unii Europejskiej. Ja też chciałbym przypomnieć, że w przypadku Polski Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie ma kompetencji w stosunku do rynku prasy. W Polsce póki co nie ma regulatora rynku prasy. W przypadku wejścia w życie tego rozporządzenia pewne kompetencje dotyczące właśnie rynku prasy należałoby powierzyć Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji.</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Pojawił się wniosek do służb prawnych Rady o przeprowadzenie bardzo szerokiej analizy pod kątem zgodności projektowanego rozporządzenia z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. To rozporządzenie, ta opinia prawna jest ciągle w przygotowaniu. Pierwotnie miała być gotowa w styczniu, w tej chwili słyszymy, że możemy się tej opinii spodziewać na koniec marca. Od tej opinii będzie tak naprawdę zależało stanowisko Polski i, jak myślę, znaczącej grupy państw członkowskich co do tego aktu. Oczywiście dyskusje trwają i wymiana poglądów cały czas jest prowadzona. Cały czas państwa podnoszą bardzo dużo uwag, wątpliwości, dążąc do tego, żeby nie przeregulowywać rynku medialnego, nie nakładać nadmiernych obciążeń na przedsiębiorców działających na tym rynku, jak również nie wprowadzać ingerencji w niezależność organów krajowych regulujących w tej chwili rynek audiowizualny. Ważne jest również to, żeby utworzona ewentualnie rada usług medialnych, która, tak jak mówiłem, zgodnie z projektem miałaby być organem opiniodawczym Komisji Europejskiej, zachowała pełną niezależność zarówno od państw członkowskich, jak i od Komisji Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Prace się toczą i, tak jak wspomniał pan minister, są bardzo intensywne. Myślę, że Polska w swoim stanowisku nie jest odosobniona, jesteśmy w dość dużej grupie państw, które mają podobne spojrzenie na ten projekt. Tak jak mówię, państwa co do zasady oczekują na wyniki analiz prawnych, które tak naprawdę powinny przesądzić, co jest zgodne z traktatem, a co nie jest zgodne z traktatem. Jednocześnie państwa członkowskie cały czas spotykają się z licznymi komentarzami ze strony rynkowej, która tak naprawdę chciałaby, żeby ta regulacja, jeśli miałaby dojść do skutku, była bardziej racjonalna, żeby mniej regulowała obowiązki prasy, a bardziej prawa wydawców różnego rodzaju mediów.</u>
+          <u xml:id="u-5.6" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">To z mojej strony tyle, Panie Przewodniczący. Jeśli będą jakieś pytania, to oczywiście służę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Zanim będziemy pytać, pozwolę sobie przedstawić projekt opinii naszej komisji. Potem przeprowadzimy dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Otóż w ocenie naszych prawników projekt jest zgodny z zasadą pomocniczości – tu jest rozbieżność pomiędzy oceną rządu a oceną naszych ekspertów z komisji – przede wszystkim ze względu na to, że problemy współczesnego rynku medialnego przekraczają granice państw. Ten rynek staje się coraz bardziej rynkiem transgranicznym, w związku z tym regulacje winny dotyczyć nie tylko pojedynczych państw, ale także całej zbiorowości, całej rodziny Unii Europejskiej.</u>
+          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Jeżeli chodzi o walory tego rozporządzenia, to trzeba wspomnieć o 6, może 7. Pierwszy jest taki, że projekt gwarantuje ochronę niezależności czy wzmacnia ochronę niezależności redakcyjnej. To jest problem, z którym redakcje borykają się od samego początku demokracji w Polsce. Te problemy, ze względu na rozmaite naciski polityczne, nasiliły się w szczególności w ciągu ostatnich lat. Projekt mówi przede wszystkim o tym, że będzie wzmocniona ochrona źródeł dziennikarskich. Dla wszystkich, którzy kiedykolwiek zajmowali się pracą redakcyjną czy dziennikarską, ma to kluczowe znaczenie.</u>
+          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Oczywiście w ślad za ostatnimi doniesieniami, które także są analizowane u nas, w Senacie, ważny jest zakaz stosowania oprogramowania szpiegującego przeciwko mediom i przeciwko dziennikarzom. Nieprzypadkowo komisja do spraw Pegasusa funkcjonuje właśnie w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej i nieprzypadkowo zajmuje się rozmaitymi przypadkami zastosowania tego oprogramowania w stosunku do osób zajmujących ważne funkcje polityczne.</u>
+          <u xml:id="u-6.5" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Projekt wzmacnia również niezależność mediów publicznych poprzez większą przejrzystość powoływania szefa i zarządów poszczególnych mediów, ale także poprzez wskazanie, że treści powinny być bezstronne i zgodne z misją służby publicznej. No, powiedzmy sobie szczerze, że zachowanie telewizji publicznej, która de facto jest w Polsce telewizją rządową, przeczy tej zasadzie.</u>
+          <u xml:id="u-6.6" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dodatkowo jest w nim mowa o testach pluralizmu mediów. Osobiście mam tutaj pewne wątpliwości, czy testy wykonywane poprzez państwa, na terenie których znajdują się media, rzeczywiście gwarantują skuteczność, ale takie zasady testu pluralizmu mediów są tutaj wprowadzane. Bardzo ważne są przejrzystość oraz zasady alokacji środków pochodzących z reklam państwowych, bo, jak widzimy gołym okiem, nie tylko w Polsce są media preferowane pod tym względem i media, które pod tym względem nie są dla rządów interesujące.</u>
+          <u xml:id="u-6.7" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Projekt bazuje wreszcie na akcie o usługach cyfrowych. Myśmy zajmowali się aktem o usługach cyfrowych na forum tej komisji, traktując akt o usługach cyfrowych i akt o rynku cyfrowym jako 2 fundamentalne akty, które wzmacniają demokrację. Zresztą jako takie były one prezentowane przez Komisję Europejską. Tu także jest mowa o zabezpieczeniu przed nieuzasadnionym usuwaniem treści medialnych wyprodukowanych zgodnie ze standardami w mediach cyfrowych.</u>
+          <u xml:id="u-6.8" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">No i wreszcie coś, co jest chyba najbardziej aktualne, a co dotyczy procedowanego lex pilot, czyli kwestia umożliwienia użytkownikom zmiany domyślnych ustawień zgodnie z własnymi preferencjami, jeżeli chodzi o urządzenia i interfejsy.</u>
+          <u xml:id="u-6.9" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Chciałbym zaproponować Wysokiej Komisji przyjęcie tego aktu prawnego zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej. Pierwszy raz się zdarza, że jako przewodniczący i prowadzący obrady zabieram głos także jako sprawozdawca. Państwo wybaczą, ale nie było nikogo innego, kto mógłby to poprowadzić.</u>
+          <u xml:id="u-6.10" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Otwieram w tej chwili dyskusję na ten temat. Myślę, że wszystkie pytania i wątpliwości zostaną teraz przedstawione. Bardzo proszę państwa senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-6.11" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Kleina się zgłasza.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Ja myślę, że to bardzo dobrze, że przewodniczący jest sprawozdawcą. Oby tak było częściej, tak sobie myślę.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#SenatorKazimierzKleina">Wracając do tej kwestii, powiem, że wydaje mi się, że te wszystkie sprawy, które wskazał tutaj pan przewodniczący, są słuszne i nie budzą wątpliwości. Nie ulega wątpliwości, że takie media byśmy sobie wyobrażali. I myślę sobie, że krytyczna ocena czy problem wynika tu z tego, że przyglądamy się temu, jak dzisiaj funkcjonują media w Polsce. I to jest problem. I teraz pytanie jest takie, chyba do nas… Ja co do zasady, generalnie bym uważał, że ten rynek, szczególnie rynek prasowy, powinien być regulowany na poziomie krajowym, że tu nie ma potrzeby regulacji europejskich, ale nasz problem, że tak powiem, ten dzisiejszy, gdzie widzimy słabość mediów, szczególnie tych publicznych, pokazuje, że krajowy prawodawca nie radzi sobie z całym tym systemem w Polsce, że nie potrafi wyegzekwować wszystkich dobrych cech mediów. Mam nadzieję, że to jest tylko epizod w dziejach współczesnej Polski i że normalny rynek to taki, który reguluje się samodzielnie, bez potrzeby regulacji wyższego szczebla. I mam w związku z tym kłopot, jak podejść do tego dokumentu. Ja bym wolał, żeby takiego dokumentu w ogóle nie było, żeby to, co my jesteśmy w stanie zrobić w kraju… My powinniśmy dać sobie z tym radę, szczególnie z tymi mediami papierowymi. Powinniśmy sobie w kraju z tym poradzić, ale doświadczenie dnia dzisiejszego nie jest w tej materii najlepsze.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#SenatorKazimierzKleina">Ja mam w związku z tym pytanie do pana dyrektora czy do pana ministra o kwestię mediów drukowanych, czasopism, różnego rodzaju gazet. Ten dokument przewiduje pewne regulacje związane z tym rynkiem. Wspomniał pan także, że jeżeli ten dokument zostałby przyjęty w Unii Europejskiej, to pewne zadania musiałyby być narzucone Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Jakie zadania byłby tymi nowymi zadaniami Krajowej Rady, które byłyby związane z regulowaniem rynku prasy? Jakie generalnie zmiany nastąpiłyby po przyjęciu tego dokumentu w zakresie krajowego rynku prasy?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Bardzo proszę. Będzie szczegółowo i z pierwszej ręki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Jeśli chodzi o rynek prasy, to rzeczywiście projektowane rozporządzenie zawiera szereg gwarancji niezależności dla rynku prasy, ale są to tak naprawdę gwarancje, które są już w tej chwili wyrażone w konstytucji polskiej, w ustawie – Prawo prasowe, w ustawie o radiofonii i telewizji. Poza tym, że są tu pewne prawa, są tu też nakładane pewne obowiązki dotyczące przejrzystości działalności wewnętrznej prasy, jak również sposobu kształtowania linii redakcyjnej w ramach danego tytułu prasowego. Przykład: wydawca jest zobowiązany do uzgadniania linii redakcyjnej z całym zespołem redakcyjnym. To są rozwiązania daleko idące, ingerujące w wewnętrzną strukturę wszystkich wydawców prasowych. O ile wydawcy prasowi, zarówno nasi, krajowi, jak i europejscy, bardzo sobie chwalą gwarancję niezależności, o tyle mówią, że tak daleko idące wejście regulacją europejską w działalność wewnętrzną redakcji prasowej jest ruchem o kilka kroków za daleko. Zgadzamy się, tak jak pan minister wspomniał, z celem i z założeniami podstawowymi tego rozporządzenia, ale uważamy, że pewne mechanizmy idą zbyt daleko.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Jest pewien spór interpretacyjny pomiędzy państwami a Komisją Europejską co do tego, jak to będzie nadzorowane. Komisja Europejska uznaje, że na podstawie tych przepisów nie ma możliwości podjęcia jakichkolwiek działań mających zobligować wydawcę do stosowania regulacji, o których mówiłem, dotyczących wewnętrznej struktury działalności wydawcy prasowego przez narodowych regulatorów, czyli takie organy jak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Ale rozporządzenie zawiera również mechanizmy współpracy między regulatorami, w ramach których każdy regulator miałby prawo wskazać np. jakiegoś wydawcę prasowego w innym państwie, który, jego zdaniem, funkcjonuje źle. Wtedy regulatorzy pochylaliby się nad tym i zastanawialiby się, jak rozwiązać problem. W takiej sytuacji istniałoby ryzyko, że regulatorzy dojdą do wniosku, że trzeba zaingerować w wewnętrzne funkcjonowanie danego wydawcy prasowego, co jest chyba elementem niepożądanym.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Nie chcąc na razie odnosić się do wszystkich kwestii, które pan przewodniczący podniósł, powiem, że w zakresie bardzo wielu celów to rozporządzenie jest rzeczywiście słuszne, tak jak mówiłem, ale szczegółowe rozwiązania czasami przeczą tym stawianym celom, tak jak to jest w przypadku przeregulowania w zakresie obowiązków wydawców prasowych.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Ktoś z państwa, pań i panów senatorów?</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#SenatorKazimierzKleina">Ja jeszcze.</u>
+          <u xml:id="u-10.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Przepraszam, że tak pytam, ale ja po prostu obawiam się każdego przeregulowania. To jest zawsze pewne ryzyko działania. Jak to może wyglądać w praktyce? Jakaś redakcja w Polsce pisze źle o jakimś innym państwie lub o jakichś działaniach w innym państwie, które tej redakcji się nie podobają. Czy to oznacza, że osoby z tamtego kraju, które byłyby poddany krytyce, będą występowały, w świetle przygotowanych przepisów, do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w Polsce i wskazywały, że ci dziennikarze i ta redakcja źle pracują i źle o nich mówią? Na czym to ma polegać w praktyce?</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Ja myślę, Panie Senatorze, że to nie będzie tak, że ktoś o kimś źle mówi czy źle pisze…</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#SenatorKazimierzKleina">Wiadomo. Ja to po prostu jakoś upraszczam. Na czym będzie polegała ingerencja innego regulatora czy redakcji z innego państwa, która zgłosi problem dotyczący jakiejś redakcji w Polsce? A może jakaś redakcja w Polsce zgłosi jakiś problem? Nie chcę mówić w jakim kraju, bo… Obojętnie, w którymś z krajów Unii.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Panie Senatorze, problem, jak myślę, polega na tym, że jakikolwiek regulator, czy to nasz krajowy, czy zagraniczny, ma prawo oceniać to, co się dzieje w danym wydawnictwie prasowym. W tej chwili, zgodnie z polskim prawem prasowym, wydawca samodzielnie decyduje o funkcjonowaniu prowadzonego przez siebie tytułu prasowego. Nie ma żadnego regulatora, który mógłby wydawać opinię w zakresie działalności danego wydawcy. Wydaje się, że już nawet samo wydawanie opinii przez jakiegoś regulatora stanowi ingerencję w działalność wydawcy prasowego, która to ingerencja nie powinna mieć miejsca. W tej chwili rynek prasowy w Polsce jest tak mocno zderegulowany, że nie ma żadnego organu, który wydaje jakiekolwiek opinie w stosunku do działalności tytułu prasowego. Jest jedynie kontrola sądu, który ocenia, czy dany tytuł można wpisać do rejestru prasy, czy nie. Wydaje się, że… Nawet jeśli to rozporządzenie nie przewiduje żadnych władczych mechanizmów względem wydawców prasowych, to same opinie są czymś, czego nasz system prawny nie przewiduje. Cały czas powtarzam: nasz rynek prasy nie podlega w chwili obecnej żadnym regulacjom, tylko samej regulacji rynkowej.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#SenatorKazimierzKleina">Jeszcze jedno pytanie, takie kończące. Już więcej nie będę pytał.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę bardzo, senator Kleina.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Które z krajów najbardziej krytycznie odnoszą się do tego projektu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">To jest bardzo trudne pytanie, Panie Senatorze. Obecnie aktywnie uczestniczy w dyskusji ok. 1/3 państw członkowskich, inne jeszcze pracują nad stanowiskami rządów. W zakresie podziału kompetencji i wątpliwości co do podziału kompetencji między państwami członkowskimi a Unią… Tutaj jest dosyć duża grupa państw, począwszy od dużych państw, takich jak Polska, Niemcy, Hiszpania, Włochy, po średnie państwa, typu Austria, Holandia. Te same państwa mają również wątpliwości w zakresie regulowania na tym poziomie prasy jako całości. W tym zakresie tak wygląda ten podział, ta grupa państw wygląda w ten sposób. W przypadku innych tematów, pomniejszych, koalicje, jak wiadomo, różnie się kształtują.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Trzeba dopowiedzieć, Panie Senatorze, że te mniej więcej 2/3, o których pan dyrektor powiedział, to 21 z 37 parlamentów, które się… Dlaczego z 37? …Które wypowiadały się w tej sprawie…</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Mnie się cały czas wydaje, że z 27.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#Gloszsali">Z 27.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#DyrektorDepartamentuMediowiSektorowKreatywnychwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoKarolZgodka">Tutaj są dwuizbowe, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#SenatorKazimierzKleina">Bo są izby.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">A tu mam napisane „parlamentów”. Tak?</u>
+          <u xml:id="u-16.7" who="#Gloszsali">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-16.8" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">No dobrze. Przyjmujemy, że 37 izb poszczególnych parlamentów. Wątpliwości, które państwo zgłosili, tzn. zgłosił rząd, dotyczące zasady niezgodności projektu rozporządzenia z zasadą pomocniczości, wyraziły tylko 4, tj. jednoizbowy parlament węgierski, Bundesrat, Senat Republiki Francuskiej i parlament duński.</u>
+          <u xml:id="u-16.9" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Bosacki. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#SenatorMarcinBosacki">Ja filozoficznie zgadzam się z uwagami pana senator Kleiny. Jeśli chodzi o regulacje, a także – szerzej – prawa, przekazujmy na szczebel wyższy tyle, ile jest konieczne, i zostawiajmy stanowienie prawa, zwłaszcza regulacje tak delikatnej i kluczowej dla życia społecznego sfery jak media, na poziomie możliwie jak najbliższym obywatelowi. Jest tu jednak „ale”. Panie Senatorze, mamy do czynienia z ofensywą wrogów wolności i to nie jest ofensywa ograniczająca się do Polski i Węgier. Mnie również rażą niektóre sformułowania i propozycje z tego aktu. Powiem szczerze, że gdybym mógł, najchętniej wyrzuciłbym z niego test pluralizmu, bo chodzi o to, żeby cały rynek mediów był pluralistyczny, a nie o to, żeby robić test pluralizmu poszczególnym mediom. To jest, moim zdaniem, idące za daleko. Ale, tak jak powiedział senator sprawozdawca i senator przewodniczący Bogdan Klich, celów, które ten akt prawny potencjalnie może osiągnąć, celów pozytywnych, jest więcej. Jeśli nie jesteśmy w stanie, a nie byliśmy w stanie, powstrzymać rządzącej Polską partii przed stworzeniem czebola, który nie tylko monopolizuje rynek energii w Polsce, ale również niemal monopolizuje prasę, jeśli nie lokalną, to regionalną, ale w dużej mierze też lokalną, to ktoś musi móc w naszej sferze cywilizacyjnej, która nazywa się Europą czy Zachodem, a instytucjonalnie Unią Europejską, to zrobić. Dlatego mimo zastrzeżeń co do poszczególnych przepisów tego aktu, kilku, przychylam się do rekomendacji pana przewodniczącego Bogdana Klicha.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie i Panowie Senatorowie, czy są jakieś głosy w dyskusji?</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Najpierw zamknę dyskusję, ponieważ nie ma…</u>
+          <u xml:id="u-18.4" who="#SenatorKazimierzKleina">To jeszcze ja.</u>
+          <u xml:id="u-18.5" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Kleina. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Może by do naszego stanowiska dopisać, że ta kwestia wolności jest kwestią zasadniczą i że generalnie, co do zasady pewne sprawy powinny być regulowane na poziomie krajowym, a jeżeli nawet… Najlepiej, żeby te dotyczące wolności prasy nie były regulowane, ale… Tę część, którą przedstawił tutaj pan przewodniczący, także można do tego dołożyć, żeby po prostu kwestia wolności i nieprzeregulowania sektora mediów była takim ważnym punktem. Tak mi się wydaje. Nie jestem specjalistą od tego, ale zawsze boję się sytuacji, w których różne urzędy wchodzą w sprawy mediów.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#SenatorKazimierzKleina">Pan marszałek jeszcze tutaj…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Marszałku, bardzo proszę. Pan senator Borusewicz.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Uważam, że oprócz filozofii ogólnej pana senatora Kleiny, z którą się zgadzam… Trzeba jednak pamiętać, w jakim jesteśmy miejscu i co się dzieje w naszych mediach. W związku z tym chciałbym, aby wolność, niezależność mediów była zabezpieczona także na szczeblu ponadnarodowym. I tyle.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Czy ktoś z spośród pań i panów senatorów chciałby jeszcze zabrać głosy w dyskusji?</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Skoro nie, to zamykam dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-22.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan minister chciał jeszcze zabrać głos. Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Dziękuję uprzejmie.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Wypowiem się w zasadzie tylko jako dyskutujący. Państwo już postanowili o stanowisku, co ułatwia mi pewne odniesienie.</u>
+          <u xml:id="u-23.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Myślę, że… Pan przewodniczący powiedział na samym początku dyskusji, że akt o wolności mediów w swojej literalnej, całkowicie przecież jawnej, ostentacyjnej wymowie jest zgodny z zasadą pomocniczości. Ja bardzo dziękuję za wykładnię zasady pomocniczości w wydaniu senackiej komisji. To oznacza, że uczestniczę w czymś zupełnie fenomenalnym, niezwykłym i przypadającym może raz na epokę. To jest absolutna rewelacja w obszarze nauk społecznych, skoro akt o wolności mediów możemy nazwać realizacją zasady pomocniczości. Przecież jest zupełnie odwrotnie. Ten akt jest całkowicie sprzeczny z zasadą pomocniczości i jego autorzy wcale tego nie ukrywają. Oni są bardzo dumni, że mogą rzucić wyzwanie pewnej formacji ideowo-społecznej, pewnej tradycji rozumienia fundamentalnej zasady nauki społecznej, zasady pomocniczości, głoszącej to, o czym wszyscy wiemy – tego, co da się zrobić poprawnie na poziomie niższym, nie wolno przenosić na poziom wyższy poprzez sztuczne lokowanie tam kompetencji czy mechanizmów kontroli. Jestem absolutnie przekonany, że autorzy tego aktu o wolności mediów robią to w sposób ostentacyjny, w sposób znakomicie przygotowany, w poczuciu misji dziejowej. I kiedy zastanawiałem się, jak określić przeciwnika tych panów i tej formacji, to tutaj, na tej sali otrzymałem gotową odpowiedź i za to panu senatorowi, który zabierał głos, bardzo dziękuję. Otóż cały akt o wolności mediów i jego protektorzy zostali usytuowani na pozycjach i na tropie poszukiwania wrogów wolności. Przecież to jest mechanizm poszukiwania wrogów wolności, co panowie tutaj przyznali, sami to określili, sami to przed chwilą zdefiniowali. Za te historyczne chwile bardzo serdecznie panu przewodniczącemu dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Ministrze, wiele ton papieru zapisano, opisując zjawiska, które mają miejsce w niektórych krajach europejskich i pozaeuropejskich. Nazwano to ześlizgiwaniem się demokracji. Elementem ześlizgiwania się demokracji, czyli odejścia od standardów demokratycznych w kierunku standardów niedemokratycznych, jest m.in. ograniczenie wolności mediów. Wolność mediów, jak pan doskonale wie, Panie Ministrze, została zapisana zarówno w art. 2 traktatu lizbońskiego, jak i w preambule traktatu waszyngtońskiego, czyli w dokumentach obu instytucji międzynarodowych, do których Polska z dumą należy. Ta wolność legła także u podstaw naszego nowoczesnego, demokratycznego państwa, powołanego w wyniku udanej transformacji ustrojowej po 1989 r. I niestety, w tych publikacjach, na tych tonach papieru pisze się także o Polsce. Autorzy piszą o tym, co widać gołym okiem, mianowicie o ograniczaniu wolności mediów w Polsce. Nie trzeba sięgać daleko, wystarczy sięgnąć do zamachu na niezależność jednej z komercyjnych sieci telewizyjnych, który miał miejsce w końcu poprzedniego roku, czy na to, co jest procedowane w tej chwili w Sejmie, czyli na słynne lex pilot. To jest ograniczanie dostępu obywateli do swobodnego wykorzystywania informacji, a zatem ograniczanie swobody słowa. To jest niestety element tego ześlizgiwania się demokracji i to, zdaje się… Nie chcę wypowiadać się w imieniu pana senatora Bosackiego, bo pewnie sam zaraz coś powie, ale mam takie wrażenie, że to nas akurat łączy po tej stronie stołu.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Zasada pomocniczości polega na tym – to też nie jest czas na żadne wykłady – żeby to, co jest niemożliwe do osiągnięcia na szczeblu niższym, rozwiązywać na szczeblu wyższym. Otóż, po pierwsze, kapitał medialny przekracza w tej chwili granice państwowe, po drugie, problemy, które mają miejsce w jednych krajach, dotyczą także innych krajów. Dystrybucja treści medialnych nie zna granic, w związku z tym problemy, które są wspólne dla krajów Unii Europejskiej, winny być rozwiązywane w ograniczonym zakresie na poziomie Unii Europejskiej. I tylko dlatego nasi prawnicy – zaznaczam, nasi eksperci – uznali, że ten akt prawny jest zgodny z zasadą pomocniczości.</u>
+          <u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Bosacki.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorMarcinBosacki">Szanowni Państwo, dlaczego z zastrzeżeniami, o których mówiłem, popieram ten akt prawny? Bo nie chcę żyć dłużej w kraju, w którym 29 grudnia o 6.30 media – nie jedno medium, media, różne – mają przykaz polityczny ujawniać dane ofiary pedofila. Po prostu. Jeśli z powodu porwania państwa przez jedną opcję nie możemy ograniczyć tego wewnątrz państwa, to należy sięgać po inne środki, do których ja bym nie sięgał, gdyby sytuacja była normalna. Ale sytuacja normalna nie jest. Jeśli ktoś broni sytuacji, w której nie tylko powoływany jest państwowy… Ja dałem przykład czeboli koreańskich, ale czebole koreańskie tym się różnią od czeblu polskiego o nazwie Orlen, że są prywatne i powiązane z państwem, a tutaj mamy państwowy, kierowany przez nominatów politycznych partii rządzącej, całkowicie dominujący na rynku paliw i w dużej mierze gospodarczo podmiot, który jednocześnie ma pod swoją kontrolą dominującą część prasy regionalnej i dużą część prasy lokalnej w Polsce. Czyli de facto… I oczywiście po tych 2 latach widać nie tylko to, w jaki sposób zmienia się profil redakcyjny tych dziesiątek i setek mediów, ale także to, jak one tracą, od 30% do 50%, udział w rynku. To pozbawia ludzi na szczeblu lokalnym i regionalnym prawa do rzetelnej informacji. I jeśli ktoś powie, że to jest naturalny proces, bo ludzie przestają kupować gazety, to odpowiem, że nie. To jest dwa razy szybszy proces, proces odchodzenia od zmonopolizowanej przez jedną opcję sieci gazet. I to jest szybsze niż strata całego rynku. A więc jeśli ktoś mówi, że rynek gazet reguluje się sam, jak tutaj słyszeliśmy, to odpowiadam, że jest niestety, jak mawia klasyk, w mylnym błędzie, ponieważ w kraju, w którym dominującą rolę posiada państwo, a tak naprawdę partia rządząca, rynek prasy nie reguluje się sam.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#SenatorMarcinBosacki">Panu senatorowi Kleinie, chcąc go przekonać do poparcia propozycji senatora Klicha, powiem, że tu nie chodzi tylko o takie patologiczne sytuacje, jakie mają w tej chwili miejsce w Polsce czy na Węgrzech, gdzie już w ogóle nie ma niekontrolowanych przez partię rządzącą ogólnowęgierskich stacji telewizyjnych czy radiowych. To dotyczy również innych krajów, w których rządy poprzez reklamy – i to jest dobra regulacja tego aktu prawnego – wpływają na media. Wymuszanie przez rządy linii redakcyjnej na mediach reklamami albo ich brakiem to nie jest zagrożenie dotyczące tylko tak dalece spatologizowanych rynków medialnych jak polski czy węgierski. Jak wiemy, w Polsce to się działo, niektóre media ugięły się pod tym szantażem: „Jak zmienicie program redakcyjny, to dostaniecie warte setki milionów reklamy od spółek Skarbu Państwa, a jak go nie zmienicie, to nie dostaniecie tych reklam”. To jest coś, co działa również w dużo lepiej funkcjonujących demokracjach niż polska czy węgierska. Regulacja w tym zakresie, czyli taka, że organy państwa nie mogą od linii redakcyjnej, przychylnej lub nieprzychylnej rządowi, uzależniać dawania w tych mediach reklam, to jest akurat bardzo dobra regulacja. Jeszcze raz popieram stanowisko senatora Klicha.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">To były repliki w stosunku do tego, co powiedział pan minister.</u>
+          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Czy pan senator Kleina także z repliką?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Nie wiem, czy z repliką. Myślę, że jednak jest to dość ważna sprawa, i mam wątpliwości. Nie wiem, co z tym zrobić. My pracujemy nad przepisami, które mają być przepisami uniwersalnymi i idącymi daleko w przód, a ciąży nad tym ta patologiczna sytuacja, jaka jest dzisiaj w Polsce, nad tą całą naszą dyskusją. I to jest ten główny problem. Bo gdybyśmy nie mieli problemu z dzisiejszymi mediami publicznymi i tymi, które są pod kontrolą Orlenu czy jakichś innych spółek Skarbu Państwa, to ta dyskusja wyglądałaby pewnie całkowicie inaczej. I to jest nasz kłopot. Prawda? I teraz pytanie. Ja uważam, że to, co jest dzisiaj w Polsce, to jest epizod, że to po porostu minie i że będziemy normalnie żyli w normalnym kraju, że będą normalne media i wszystko będzie normalnie funkcjonowało. Ja jestem o tym przekonany i dlatego mam taką wątpliwość…</u>
+          <u xml:id="u-27.1" who="#SenatorMarcinBosacki">Samo nie minie, Senatorze Kleina, trzeba by się przyłożyć.</u>
+          <u xml:id="u-27.2" who="#SenatorKazimierzKleina">Przykładamy się wszyscy. Nawet ci, którzy rządzą, przykładają się do tego, żeby minęło to, co jest w tej chwili. Prawda? Myślę, że to dobrze, nich tak działa…</u>
+          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-27.4" who="#SenatorKazimierzKleina">Po prostu zawsze boję się takich regulacji, które są przyjmowane pod… One de facto mają obowiązywać później, w przyszłości. To przecież będzie działało dopiero za jakiś czas. I nie wiem, co z tym fantem zrobić.</u>
+          <u xml:id="u-27.5" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Szanujemy opinię pana senatora Kleiny.</u>
+          <u xml:id="u-27.6" who="#SenatorKazimierzKleina">Po prostu w tej chwili jest patologia i ona jest dla nas wyznacznikiem do tego, jak działać. I to jest najgorsze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Szanujemy stanowisko pana senatora Kleiny.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Zamykam… Już zamknąłem dyskusję. To były repliki do tego, co powiedział pan minister.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Przechodzimy do…</u>
+          <u xml:id="u-28.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Czy ja mogę jeszcze prosić o możliwość wyjaśnienia?</u>
+          <u xml:id="u-28.4" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Już pan wyjaśniał, Panie Ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-28.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">To jest dobrym zwyczajem parlamentarnym.</u>
+          <u xml:id="u-28.6" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-28.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Bardzo proszę, ja nie chcę…</u>
+          <u xml:id="u-28.8" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę bardzo, Panie Ministrze. Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-28.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Po zakończeniu pana wywodu.</u>
+          <u xml:id="u-28.10" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Nie. Bardzo proszę, bo chcę przejść do głosowania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Aha. To jeżeli miejsce na moje krótkie wyjaśnienie jest przed głosowaniem, to serdecznie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Ja myślę, że jeżeli chodzi o tragedię szczecińską, to jest to sytuacja, która nie wymaga komentarza w postaci jakiegokolwiek sporu politycznego, ideologicznego czy nawet ideowego. Wobec powagi śmierci jakiekolwiek argumenty po prostu milkną. Tutaj sytuacja jest całkowicie oczywista i bezwyjątkowa.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Tytułem nie polemiki, tylko przypomnienia informacji powiem, że prokuratura prowadzi śledztwo w tej sprawie i będzie, myślę, nieubłagana. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji również kończy procedurę ukarania redaktora, redakcji za tę fatalną, inkryminowaną audycję…</u>
+          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-29.4" who="#SenatorKazimierzKleina">To, co się zadziało w Szczecinie, jest po prostu kompletnie niedopuszczalne. Mówię o tym w tej chwili, bo trzeba by było…</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Senatorze, pan minister ma głos.</u>
+          <u xml:id="u-30.1" who="#SenatorKazimierzKleina">No tak, tylko że…</u>
+          <u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Będzie pan mógł replikować po wypowiedzi pana ministra.</u>
+          <u xml:id="u-30.3" who="#SenatorKazimierzKleina">…reakcja była potrzebna wtedy, kiedy w mediach publicznych mówiono na ten temat i…</u>
+          <u xml:id="u-30.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-30.5" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Senatorze, pan minister ma głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Jeżeli to miało taki kontekst, o jakim panowie mówią, szerszy, to to są wszystko wnioski i informacje dla prokuratury. Ja powiedziałem przed chwilą o sprawie największej dla mnie wagi i myślę, że dla państwa tutaj również. To sprawa sumienia…</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-32">
+          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan marszałek…</u>
+          <u xml:id="u-32.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">I jeszcze…</u>
+          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-33">
+          <u xml:id="u-33.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Przepraszam uprzejmie. Dość głośno mówię, ale taka jest oczywistość, że trzeba włączyć.</u>
+          <u xml:id="u-33.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Tu się działy dzisiaj bardzo ważne sprawy, które będą miały eksplorację i ekstrapolację znacznie szerzej, bo mówiliśmy to w pełnym przekonaniu i bardzo precyzyjnie. I zarysował się taki bardzo istotny podział, ontologiczny, epistemologiczny. Łatwo powiedzieć, że kiedy my czegoś bronimy, to jest ograniczanie wolności, a kiedy jest odwrotnie, no to jest odwrotnie. Prawda? Kiedy jesteśmy atakowani, bo coś ograniczamy, to uważamy, że czegoś bronimy. To jest dokładnie tak, jakby patrzeć, kto po jakiej stronie jest spozycjonowany. Ten mechanizm działa dokładnie sprawiedliwie, czyli beznamiętnie, obiektywnie, w obie strony. I tutaj się nic innego nie stanie ponadto, że będziemy spełniać swoje powinności ideowe, programowe. Reszta jest w rękach Pana Boga i tzw. polityki oraz wyborców. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-34">
+          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Borusewicz chciałby się odnieść do uwagi pana ministra.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-35">
+          <u xml:id="u-35.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-35.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Ministrze, mówi pan, że wszystko jest w rękach Pana Boga. Nie, telewizja publiczna jest w rękach ludzi, i to z pańskiej formacji. I to, co robi, to, w jaki sposób atakuje…</u>
+          <u xml:id="u-35.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Tak jak…</u>
+          <u xml:id="u-35.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…w jaki sposób…</u>
+          <u xml:id="u-35.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-35.5" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ale może mi pan powiedzieć…</u>
+          <u xml:id="u-35.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Bo pan mówi takie rzeczy, że…</u>
+          <u xml:id="u-35.7" who="#SenatorBogdanBorusewicz">No, mówię takie rzeczy, bo ja znam PRL, może lepiej niż pan. I dlatego mam prawo mówić takie rzeczy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-36">
+          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Senator Borusewicz ma głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-37">
+          <u xml:id="u-37.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Na koniec. Wyraża pan żal z powodu tego, co się działo w Szczecinie. Otóż stało się… Wszyscy jesteśmy wstrząśnięci. Ja pytam pana, przedstawiciela formacji rządzącej, która kontroluje prokuraturę, a także media, bo o mediach rozmawiamy: czy ci ludzie, którzy zrobili taką rzecz, w radio i w telewizji w Szczecinie nadal pracują, czy nie? To jest istotne, a nie pana wyznanie żalu. To jest istotne: czy nadal pracują?</u>
+          <u xml:id="u-37.1" who="#SenatorKazimierzKleina">Są na zwolnieniach lekarskich.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-38">
+          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Ministrze?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-39">
+          <u xml:id="u-39.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Ja odpowiedziałem tu w kategoriach całkowicie osobistych i chciałem te osobiste odczucia, uczucia dzielić z państwem. O to tylko prosiłem, żebyście mnie dobrze zrozumieli.</u>
+          <u xml:id="u-39.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ja też odpowiedziałem panu bardzo osobiście.</u>
+          <u xml:id="u-39.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoSzymonGizynski">Ale w zupełnie innym tonie i na zupełnie inny temat. Na pytanie o temat, który mi pan tutaj podarował, którego intencję zrozumiałem, odpowiadam, że głęboko wierzę i jestem przekonany, że nikt nie odważy się wychodzić poza oczywistą, uczciwą praktykę w znalezieniu orzeczenia zarówno prokuratury, jak i postępowania, które jest już na ukończeniu, postępowania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, która zmierza do jasnego osądu z wnioskami o ukaranie. Przecież wniosek o ukaranie można… Ja przecież nie znam tej formuły, ale znam intencję i wiem z rozmowy z panem przewodniczącym Krajowej Rady, że tutaj jest to nieuchronne, oczywiste i zgodnie z procedurami, także terminami prowadzone.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-40">
+          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Bosacki jeszcze chce się odnieść do tego, o czym pan minister mówił.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-41">
+          <u xml:id="u-41.0" who="#SenatorMarcinBosacki">Sprawa jest, powiedziałbym, najbardziej poważna z możliwych. Ja chciałem podziękować panu ministrowi za kilka przyzwoitych i słusznych słów. Panie Ministrze, jeśli pan się teraz od nas dowiaduje, że to nie było jedno medium, tylko więcej, to trzeba było wtedy, kiedy media kontrolowane przez pana formację na guzik robiły tę kampanię, wykazać więcej empatii. Odsyłam pana do pisma z 5 stycznia, niecały tydzień po tym wydarzeniu, Krzysztofa Lufta do szefa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, który wskazywał, że nie chodzi tylko o jednego dziennikarza czy nawet szefa Radia Szczecin, tylko o to, że jak Radio Szczecin to podało 29 grudnia o 6.30 – przecież wszyscy wiemy, że to było de facto ujawnienie danych ofiary pedofila – to telewizja państwowa, wam najbliższa, TVP Info, podała to o 6.28, powołując się na Radio Szczecin. Nie ma wyraźniejszych dowodów na to, że to była kręcona akcja polityczna po to, żeby zaszkodzić matce z powodów politycznych. Naprawdę, nie róbmy na tym polityki, ale zobaczcie, jaki system zbudowaliście.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-42">
+          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-42.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę państwa, drugi raz zamykam dyskusję, bo ona się niejako samodzielnie otwarła.</u>
+          <u xml:id="u-42.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Po zamknięciu dyskusji chciałem przejść do głosowania. Mamy oczywiście całe spektrum możliwości, o których członkowie Wysokiej Komisji wiedzą. Ja proponuję, żeby z tych czterech możliwości wybrać pierwszą, tzn. że komisja popiera projekt tego aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-42.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Kto z państwa jest za przyjęciem takiego stanowiska?</u>
+          <u xml:id="u-42.4" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-42.5" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-42.6" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Zdalni…</u>
+          <u xml:id="u-42.7" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę o podanie zbiorczych wyników.</u>
+          <u xml:id="u-42.8" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">4 głosy za, 1 głos przeciw, nikt z senatorów się nie wstrzymał.</u>
+          <u xml:id="u-42.9" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Komisja uznała, że popiera ten projekt aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-42.10" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Dziękuję panu dyrektorowi.</u>
+          <u xml:id="u-42.11" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Przechodzimy do kolejnych punktów.</u>
+          <u xml:id="u-42.12" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę państwa, przed nami 3 punkty, które będzie przedstawiało Ministerstwo Finansów. Jako pierwszy wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania. Od niego zaczynamy.</u>
+          <u xml:id="u-42.13" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo proszę, pan minister Artur Soboń, który przybył w międzyczasie na posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-42.14" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Ministrze, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-43">
+          <u xml:id="u-43.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-43.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Jestem, przysłuchuję się tutaj z uwagą.</u>
+          <u xml:id="u-43.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Mam przyjemność przedstawić Wysokiej Komisji projekt stanowiska rządu w sprawie dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania.</u>
+          <u xml:id="u-43.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Celem tego projektu jest zapewnienie sprawiedliwości podatkowej przez zapobieganie oszustwom podatkowym, uchylaniu się od opodatkowania oraz unikaniu opodatkowania poprzez bardziej ścisłą współpracę administracji i poprawy wymiany informacji w kwestiach podatkowych. Obszar, w którym transparentność podatkowa dzięki współpracy i wymianie informacji ma być rozciągnięta w tej dyrektywie, to jest obszar kryptoaktywów. Pozwoli to na dostarczenie organom podatkowym informacji o przychodach uzyskiwanych z wykorzystaniem kryptoaktywów, a w konsekwencji na ich skuteczne opodatkowania. Wśród celów należy również wymienić dążenie do tego, aby potencjał tej wymiany informacji został osiągnięty poprzez m.in. zapewnienie, że państwa Unii Europejskiej wprowadzą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje stosowane w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych zgodnie z dyrektywą, przy czym określono również minimalny poziom tych sankcji, objęcie wymianą informacji interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym wydanych dla tych osób fizycznych.</u>
+          <u xml:id="u-43.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Projekt został opublikowany 8 grudnia ub. r. i jest przedmiotem grupy roboczej skupiającej państwa członkowskie. Ta dyrektywa jest oczywiście dyrektywą uwzględniającą również ramy, które wypracowuje OECD, w zakresie spójnego systemu wymiany informacji dotyczących kryptoaktywów, co ma oczywiście wymiar szerszy niż sama Unia Europejska. Jednocześnie ma to minimalizować sprzeczności i luki wynikające z różnic pomiędzy ramami obowiązującymi w Unii Europejskiej a ramami obowiązującymi w pozostałych państwach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.</u>
+          <u xml:id="u-43.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Odnosząc się do proponowanej dyrektywy, rząd co do zasady popiera projektowane regulacje jako ukierunkowane zwalczanie praktyk unikania i uchylania się od opodatkowania, co jest oczywiście istotnym celem prowadzonej przez nas polityki uszczelniania systemu podatkowego. Stąd też zwracam się do Wysokiej Komisji z prośbą o przyjęcie stanowiska rządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-44">
+          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-44.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Pan senator Kleina jest naszym senatorem sprawozdawcą.</u>
+          <u xml:id="u-44.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Senatorze, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-45">
+          <u xml:id="u-45.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-45.1" who="#SenatorKazimierzKleina">Po przeanalizowaniu projektu i dokumentów, także opinii przygotowanych przez rząd, Kancelarię Senatu – poczytałem trochę na ten temat – rekomendowałbym przyjęcie tego dokumentu wraz z uwagami rządu. Prace nad tym dokumentem są jeszcze na tym etapie, że tutaj pewne zmiany powinny jeszcze nastąpić.</u>
+          <u xml:id="u-45.2" who="#SenatorKazimierzKleina">Jeżeli można, ja chciałbym w tym momencie dopytać pana ministra o pewną kwestię. Ta regulacja przewiduje także dochody dla budżetów. Czy to będą dochody w poszczególnych krajach? Czy szacowaliście państwo, jaki to byłby poziom dochodów dla budżetu państwa polskiego? I jakie będą ewentualne koszty wprowadzenia tego rozwiązania? Dokument zakłada także wprowadzenie rozwiązań administracyjnych, które będą generowały koszty, które są niemałe w skali Unii Europejskiej. Jakie przewidujecie skutki finansowe, także dla Polski, w związku z wprowadzeniem tych przepisów?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-46">
+          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Ministrze, bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-47">
+          <u xml:id="u-47.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Oczywiście na to jest za wcześnie. Pan senator jako doświadczony parlamentarzysta sam sobie odpowiedział, że jest za wcześnie na określenie globalnych kosztów, zagregowanych dla całej Unii, a w szczególności dla poszczególnych państw, bo to wszystko będzie oczywiście zależało od przyjętych finalnie regulacji. Natomiast zgodnie z szacunkami Komisji koszty jednorazowe wprowadzenia obowiązku raportowania tych informacji o kryptoaktywach szacowane są w przedziale pomiędzy 233 miliony euro a 284 miliony euro. Jest założenie, że obejmują one ok. 168 podmiotów, tak to Komisja przyjęła według tych kryteriów, ale, tak jak powiedziałem, dopóki te kryteria nie będą doprecyzowane, to jest to oczywiście szacunek. Podobnie jest, jeśli chodzi o stawkę. Jeśli stawka będzie 15%, 25%, 35%, to oczywiście inne będą z tego tytułu wpływy podatkowe w Unii Europejskiej, ale można powiedzieć, że one się kształtują na poziomie od 1 miliarda do 2,5 miliarda euro.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-48">
+          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-49">
+          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Potwierdzam, że jeśli chodzi o punkt czwarty naszego porządku obrad, wniosek dotyczący dyrektywy Rady w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania, komisja jednogłośnie poparła projekt tego aktu prawnego wraz z uwagami rządu.</u>
+          <u xml:id="u-49.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Przechodzimy do kolejnego punktu. Punkt piąty, dawny punkt ósmy: wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego odpowiednie rozporządzenia w zakresie środków mających na celu ograniczenie nadmiernych ekspozycji wobec kontrahentów centralnych z państw trzecich oraz zwiększenia efektywności unijnych rynków usług rozliczeniowych.</u>
+          <u xml:id="u-49.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo proszę, również pan minister Soboń ma głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-50">
+          <u xml:id="u-50.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Panie Przewodniczący, jeśli pan przewodniczący oraz Wysoka Komisja pozwolą, to omówilibyśmy te punkty łącznie, tj. punkt drugi i trzeci… siódmy i ósmy czy ósmy i dziewiąty. Już nie wiem.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-51">
+          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">To ja muszę to zapowiedzieć, że na wniosek Ministerstwa Finansów rozpatrujemy łącznie dawny punkt ósmy i punkt dziewiąty porządku obrad.</u>
+          <u xml:id="u-51.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">One dotyczą tego samego obszaru.</u>
+          <u xml:id="u-51.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dawny punkt ósmy przeczytałem. Punkt szósty, dawny dziewiąty: wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy, odpowiednie dyrektywy, w odniesieniu do sposobu traktowania ryzyka koncentracji z tytułu ekspozycji wobec kontrahentów centralnych i ryzyka kontrahenta w przypadku rozliczanych centralnie transakcji na instrumentach pochodnych.</u>
+          <u xml:id="u-51.3" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-52">
+          <u xml:id="u-52.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
+          <u xml:id="u-52.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Stanowisko rządu w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego kilka rozporządzeń EMIR, CRR i MMF w zakresie środków mających na celu ograniczenie nadmiernych ekspozycji wobec kontrahentów centralnych z państw trzecich oraz zwiększenia efektywności unijnych rynków usług rozliczeniowych. Temu dokumentowi towarzyszy także wniosek dotyczący zmiany dyrektyw obejmujący UCITS, CRD i IFD, pod tymi nazwami kryją się fundusze, banki i domy maklerskie, w zakresie traktowania ryzyka koncentracji z tytułu ekspozycji wobec kontrahentów centralnych i ryzyka kontrahenta w przypadku rozliczanych centralnie transakcji na instrumentach pochodnych.</u>
+          <u xml:id="u-52.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Najważniejszym celem tych wniosków jest zwiększenie stabilności unijnego systemu rozliczeniowego, w szczególności w wyniku ograniczania nadmiernej zależności uczestników rynku unijnego, wobec kontrahentów centralnych z państw trzecich. Nie muszę tutaj Wysokiej Komisji jakoś specjalnie tego wyjaśniać, że chodzi przede wszystkim o Wielką Brytanię i oczywiście ten pomysł na wprowadzenie tych rozwiązań jest w dużym stopniu wynikiem opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię. Wśród wielu przewidzianych projektami zmian o różnej wadze i znaczeniu z punktu widzenia zakładanych celów najważniejsze są: wzmocnienie unijnych zasad nadzoru nad kontrahentami centralnymi przy jednoczesnym ich uelastycznieniu umożliwiającym kontrahentom centralnym szybsze i łatwiejsze rozszerzanie zakresu świadczonych usług, wprowadzanie wymogu utrzymywania przez wszystkich uczestników rynku dokonujących rozliczeń aktywnych rachunków prowadzonych przez kontrahenta centralnego z Unii Europejskiej dla celów rozliczenia instrumentów, które są uznane za instrumenty o istotnym znaczeniu systemowym dla stabilności finansowej, a także wprowadzenie rozwiązań w odniesieniu do energetycznych instrumentów pochodnych ograniczających ryzyka związane z ewentualnym powtórzeniem się wydarzeń ostatnich miesięcy, tj. problemów płynnościowych szeregu przedsiębiorstw energetycznych wynikających ze zmienności oraz wysokich cen.</u>
+          <u xml:id="u-52.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Rząd Rzeczypospolitej co do zasady popiera projektowane regulacje. Najmniej chętnie odnosimy się do projektu przepisów zmierzających do centralizacji nadzoru na kontrahentami centralnymi polegającej na rozszerzeniu uprawnień ESMA kosztem uprawnień organów krajowych, czyli w naszym przypadku KNF. W naszej opinii organy krajowe posiadają lepszą znajomość nie tylko specyfiki działalności nadzorowanych kontrahentów centralnych, ale także lokalnych rynków, uczestników tych rynków oraz krajowego otoczenie regulacyjnego. W opinii rządu jednak oczywiście słuszne jest dążenie do skracania i upraszczania procedur licencyjnych prowadzących do rozszerzenia zakresu działalności prowadzonej lub produktów oferowanych przez kontrahentów centralnych. Niezależnie od tego ograniczony administracyjnie zbyt krótki czas przeznaczony na analizę dokumentów przez organy nadzoru może skutkować pogorszeniem jakości nadzoru.</u>
+          <u xml:id="u-52.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Z zadowoleniem przyjęliśmy pomysł wprowadzenia instytucji aktywnych rachunków prowadzonych przez kontrahentów centralnych w siedzibie Unii wraz z wymogiem rozliczania części transakcji instrumentami pochodnymi z wykorzystaniem tych rachunków, a nie przez kontrahentów centralnych z państw trzecich. Niemniej osiąganie zakładanych celów wymaga wprowadzenia do projektowanych przepisów pewnych zmian. Zakładamy przy tym, że wykorzystanie aktywnych rachunków nie tylko może doprowadzić do ograniczenia rozliczenia transakcji podmiotów unijnych przez kontrahentów centralnych spoza Unii – wracamy tutaj do Wielkiej Brytanii – ale przede wszystkim stwarza warunki sprzyjające przeniesieniu przynajmniej części takich rozliczeń do lokalnych kontrahentów centralnych. W polskich warunkach ta infrastruktura jest przede wszystkim oczywiście w rękach kontrolowanej przez Giełdę Papierów Wartościowych KDPW_CCP.</u>
+          <u xml:id="u-52.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Rząd Rzeczypospolitej Polskiej uznaje projektowane zmiany za słuszne i leżące w długoterminowym interesie całego sektora finansowego, także realnej gospodarki. W ostatecznym zakresie zmiany te będą skutkować zwiększeniem odporności unijnego systemu rozliczeniowego, stymulując jego rozwój, także oczywiście rozwój całej gospodarki poprzez zapewnienie właśnie przez tę infrastrukturę bezpieczeństwa wykorzystania instrumentów pochodnych jako narzędzie ograniczania ryzyka. W związku z tym zwracam się do Wysokiej Komisji o przyjęcie stanowiska rządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-53">
+          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">To już znamy stanowisko rządu.</u>
+          <u xml:id="u-53.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Teraz pan senator Kleina w tych dwóch sprawach, jak rozumiem, będzie proponował nasze stanowisko.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-54">
+          <u xml:id="u-54.0" who="#SenatorKazimierzKleina">Tak. W tych dwóch sprawach proponuję jedno stanowisko, w którym popieram ten dokument przygotowany przez instytucje unijne. Uwagi, które tutaj zostały przez rząd wskazane, nie budzą wątpliwości, także dlatego, że to jest pewien etap negocjacji, więc to są kwestie, które oczywiście będą w dalszym ciągu negocjowane. Moje wątpliwości – rząd akurat uważa, że to jest dobre rozwiązanie – budzi pewne centralizowanie tych spraw, tworzenie nowych organów nadzorczych w ramach Unii Europejskiej. To budzi moje wątpliwości, bo to jest kolejna struktura, kolejne etaty i kolejne mechanizmy. I tak dość dużą strukturą jest Komisja Europejska i organizacje jej towarzyszące. Ale to pewnie dopiero na dalszym etapie prac będzie można to uzgodnić. Jak wiadomo, tego typu dokumenty dotyczą całej Unii Europejskiej. W polskich warunkach pewne sprawy są prostsze, bo to jest duży kraj, jest bank centralny, Narodowy Bank Polski, i wydaje się, że on… Ale są kraje małe, gdzie te struktury, te instytucje są słabe i wtedy takie rozwiązania bardziej europejskie, wynikające ze współpracy europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego – to dotyczy całej strefy euro – są bardziej uzasadnione. Ja myślę, że ten dokument powinniśmy zaakceptować i go przyjąć.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-55">
+          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Ja rozumiem, że pan senator proponuje, aby komisja poparła ten projekt aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-55.1" who="#SenatorKazimierzKleina">Tak.</u>
+          <u xml:id="u-55.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze o coś zapytać, ma jakieś uwagi do tego aktu prawnego, do stanowiska rządu? Nie widzę. Nie słyszę…</u>
+          <u xml:id="u-55.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">Jeśli pan przewodniczący pozwoli, tylko jednym zdaniem…</u>
+          <u xml:id="u-55.4" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Panie Ministrze, proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-56">
+          <u xml:id="u-56.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansowArturSobon">…Odniosę się do wypowiedzi pana przewodniczącego Kleiny. Całkowicie zgadzam się co do kierunków i ryzyka, które pan senator wskazał. Zwracam uwagę, że finalnie, jeśli np. doszłoby do tego, że te rozliczenia dla KDPW_CCP mogłyby być także w złotych, to oczywiście dawałoby to szansę na wykorzystanie naszej infrastruktury także do tego rodzaju rozliczeń. Tak że my jako rząd jesteśmy oczywiście gotowi nad tym projektem dyrektywy pracować.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-57">
+          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Doskonale.</u>
+          <u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę państwa, zarządzam głosowanie w sprawie dawnego punktu ósmego i punktu dziewiątego odpowiednio przedstawionych, z propozycją, aby komisja poparła projekt aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-57.2" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Chciałem państwa zapytać: kto jest za takim stanowiskiem? Pani senator Jazłowiecka: za czy przeciw? Za.</u>
+          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">5</u>
+          <u xml:id="u-57.4" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Kto jest przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-57.5" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-57.6" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-57.7" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-57.8" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Proszę o dodanie głosów zdalnych.</u>
+          <u xml:id="u-57.9" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Jednogłośnie Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej uznała, że dawny punkty ósmy oraz dziewiąty powinny być poparte, tak jak zostały zaprezentowane przez wnioskodawców.</u>
+          <u xml:id="u-57.10" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-57.11" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Przekazuję prowadzenie panu senatorowi i wiceprzewodniczącemu Bosackiemu.</u>
+          <u xml:id="u-57.12" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Powracamy do realizacji punktu drugiego i trzeciego, które będą rozpatrywane łącznie.</u>
+          <u xml:id="u-57.13" who="#PrzewodniczacyBogdanKlich">Dziękuję państwu.</u>
+          <u xml:id="u-57.14" who="#komentarz">Przewodnictwo obrad obejmuje zastępca przewodniczącego Marcin Bosacki</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-58">
+          <u xml:id="u-58.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-58.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Mam nadzieję, że zgodnie z naszą umową za pół godziny będę mógł z powrotem przekazać prowadzenie komisji, bo o godzinie osiemnastej ja z kolei mam inne obowiązki.</u>
+          <u xml:id="u-58.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Szanowni Państwo, przechodzimy do rozpatrywania punktu drugiego i trzeciego porządku obrad łącznie: wniosek dotyczący dyrektywy Rady dotyczącej norm funkcjonowania organów ds. równości w obszarze równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, równego traktowania osób w dziedzinie zatrudnienia i pracy bez względu na wyznawaną religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego oraz w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług, oraz uchylająca art. 13 dyrektywy 2000/43/WE i art. 12 dyrektywy 2004/113/WE, czyli dokument o sygnaturze COM(2022) 689 oraz wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie norm dotyczących organów ds. równości w dziedzinie równego traktowania i równości szans kobiet i mężczyzn w zakresie zatrudnienia i pracy oraz uchylająca art. 20 dyrektywy 2006/54/WE i art. 11 dyrektywy 2010/41/UE, dokument o sygnaturze COM(2022) 688.</u>
+          <u xml:id="u-58.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Projekty stanowisk Rzeczypospolitej Polskiej otrzymaliśmy na podstawie art. 7 ustawy kooperacyjnej. Komisja może wyrazić opinię o projektach aktów ustawodawczych.</u>
+          <u xml:id="u-58.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Proszę przedstawiciela Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, panią sekretarz stanu Annę Schmidt, o przedstawienie projektu rządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-59">
+          <u xml:id="u-59.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-59.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
+          <u xml:id="u-59.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Jeśli państwo pozwolicie państwo, ja omówię główne założenia projektu stanowiska rządu, natomiast bardziej szczegółowe regulacje i kwestie dotyczące regulacji prawnych uzupełni pan Paweł Kosmulski, naczelnik Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania.</u>
+          <u xml:id="u-59.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Rzeczywiście, Szanowni Państwo, są to 2 tożsame projekty, chociaż różniące się zakresem, ponieważ pierwszy projekt dyrektywy reguluje kwestię równości w kwestiach rynku pracy i zatrudnienia, a drugi w oparciu o szereg innych przesłanek, które już pan senator tutaj był życzliwy wymienić. Chciałabym powiedzieć, że projekt oczywiście został poddany konsultacjom. W toku konsultacji wewnętrznych i zewnętrznych uwagi zgłosił Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Te uwagi zostały uwzględnione w projekcie stanowiska rządu. Konsultowaliśmy też projekt z rzecznikiem praw obywatelskich, ponieważ w sposób naturalny materia projektów obejmuje też kwestie pozostające pod jurysdykcją i całokształt funkcjonowania też urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich.</u>
+          <u xml:id="u-59.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Chcę wskazać, jeśli chodzi o stanowisko rządu, niestety szereg wątpliwości prawnych i merytorycznych, które skłaniają nas do negatywnego stanowiska rządu wobec tych projektów. Pierwsza kwestia to brak szczegółowego doprecyzowania pewnych kwestii, które dają naszym zdaniem zbyt duże pole do wolności interpretacji pewnych przepisów, a co za tym idzie tworzenia w tym obszarze, który dotyczy tylko i wyłącznie jurysdykcji państw członkowskich, różnych przepisów związanych z występowaniem organów równościowych. Rzecznik praw obywatelskich podzielił opinię rządu, w której wskazał na ryzyko w przypadku dalszego procedowania tych projektów utworzenia kolejnego, czyli de facto już trzeciego urzędu w Polsce zajmującego się kwestiami równościowymi. Ja chciałabym zwrócić uwagę państwa senatorów na to, że urząd Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania, który ja mam zaszczyt pełnić, jest stanowiskiem unijnym, a więc stanowiskiem wytyczonym przez organy unijne, i zadania z nim związane są realizowane przez wszystkie kraje członkowskie. I druga kwestia związana jest z urzędem Rzecznika Praw Obywatelskich. Jeśli mówimy tutaj o niezależności, to przypominam, że rzecznika powołuje i odwołuje parlament. Jest to organ całkowicie niezależny od rządu, więc przy szerokich prerogatywach, bardzo dużym budżecie i dużym, co za tym idzie – bo warto też wspominać o kwestiach finansowych – stanie kadr, które obsługują urząd pełnomocnika, a także dużym zakresie obowiązków oczywiście, który jest znacząco szerszy i, podkreślam, niezależny od rządu, w przeciwieństwie do mojego stanowiska, uważamy, że ryzyko utworzenia kolejnego organu w ślad za wątpliwościami, które wyraża Komisja Europejska w trakcie prac grupy roboczej, bo jesteśmy na etapie pracy grupy roboczej… jest naszym zdaniem niezasadne.</u>
+          <u xml:id="u-59.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Przede wszystkim warto też wskazać na tryb procedowania. Jeśli chodzi o zapisy dotyczące urzędu pełnomocnika i generalnie kwestie związane z równym traktowaniem i z kompetencjami organu, który zajmuje się kwestią niedyskryminacji i równego traktowania, opisane w sposób tożsamy w obydwu dyrektywach, naszą wątpliwość budzi przede wszystkim tryb procedowania tych dokumentów, ponieważ jedna dyrektywa miałaby być głosowana na zasadzie jednomyślności, druga dyrektywa na zasadzie większości kwalifikowanej. Zatem sądzimy, że to może przy rozjechaniu się, mówiąc kolokwialnie, zapisów i trybu procedowania obydwu projektów doprowadzić do uchwalenia 2 różnych kwestii prawnych dotyczących urzędu związanego z równym traktowaniem, z organami dotyczącymi równego traktowania w 2 różnych dokumentach, biorąc pod uwagę tryb procedowania i zapisy, które mogą się znaleźć w obydwu dyrektywach. To może spowodować niebezpieczny proceder dotyczący przepisów, które mogą się nawzajem wykluczać. Ewentualnie ich niedoprecyzowanie może budzić spory kompetencyjne i spory między tymi organami, bo przecież 2 organy równościowe, a więc rzecznik i mój urząd, już w Polsce funkcjonują. Gdyby doszło do utworzenia trzeciego organu, moglibyśmy mieć spory kompetencyjne, niepotrzebne wydatki z budżetu państwa.</u>
+          <u xml:id="u-59.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Jak podkreślam, zadziwia ocena Komisji Europejskiej związana z tym, że potrzebna jest zmiana przepisów związanych z organami równościowymi w krajach unijnych, ponieważ przepisy funkcjonują od 2018 r., przez 2 lata mieliśmy COVID, w 2020 r. i w 2021 r., i naszym zdaniem – i to kolejna wątpliwość, którą wyrażamy w stanowisku rządu – zbyt krótki okres transpozycji tych przepisów i funkcjonowania w krajach członkowskich oraz nierzetelne badania… Tutaj chcę zwrócić uwagę na to, że w uzasadnieniu Komisja Europejska powołuje się, po pierwsze, na badania internetowe przeprowadzone na bardzo znikomej grupie respondentów, więc całkowicie niereprezentatywne, po drugie, co wydaje się już całkowicie kuriozalne, w badaniu wzięły udział kraje, które w ogóle nie są członkami Unii Europejskiej. Stanowienie o kwestiach dotyczących organów równościowych funkcjonujących w ramach państw unijnych i w ramach instytucji, jaką jest Unia Europejska, w ogóle dyskusja i wypowiadanie opinii przez kraje niezrzeszone w Unii Europejskiej wydaje się cokolwiek zadziwiające. Jak powiedziałam, jak już zwróciłam uwagę państwa senatorów, zakres badań był niereprezentatywny, ponieważ na bardzo znikomej próbie respondentów, i był zbyt krótki czas transpozycji przepisów, aby można było stanowić o tym, czy organy funkcjonują właściwie, czy też niewłaściwie. Ponadto niedookreślenie pewnych przepisów w obydwu projektach, używanie ogólnych sformułowań typu „określenie dokładnych zasad”, „zapewnienie przejrzystych przepisów”, używanie sformułowań „w miarę możliwości” – to wszystko jest tak niejasne z prawnego punktu widzenia, że może budzić wątpliwości, i zresztą budzi wątpliwości. Ja pragnę zwrócić uwagę państwa senatorów, że wątpliwości dotyczące małej przejrzystości formułowanych przepisów, jak również różnego trybu procedowania i różnych procedur przyjętych przy procedowaniu i głosowaniu nad tymi dyrektywami, to są wątpliwości zgłaszane nie tylko w toku prac przez polski rząd, ale także przez szereg krajów.</u>
+          <u xml:id="u-59.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Uważamy zatem, że ogólność przepisów, odrębne tryby procedowania, nierzetelne badania, zbyt mała próba oraz w naszej ocenie, w ocenie rządu trochę falandyzowanie wniosków, które płyną z tych badań – bo, jak mówię, kraje, które pozostają poza Unią Europejską nie powinny być kompetentne, nie są w naszej ocenie kompetentne do tego, żeby stanowić o prawie tworzonym wewnątrz Unii – to wszystko każe nam sformułować wniosek, że niestety stanowisko rządu wobec tych projektów powinno być negatywne. Tutaj oczywiście poproszę jeszcze pana dyrektora o doprecyzowanie niektórych kwestii.</u>
+          <u xml:id="u-59.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Co też ważne i na co pragnę zwrócić uwagę państwa senatorów, to brak konsekwencji w opiniowaniu dotychczasowych organów. Z jednej strony Komisja Europejska w uzasadnieniu wskazuje na to – i to jest jakby podwaliną wniosku o zmianę obu dyrektyw – że funkcjonowanie dotychczasowych organów w państwach członkowskich niedostatecznie realizuje ideę równego traktowania w obszarach wymienionych w tych dokumentach. Z drugiej strony jednak wskazuje się, że wiele państw, w tym również Polska, ma przepisy, które daleko bardziej wykraczają, realizują większość tych przepisów, a nawet daleko bardziej wykraczają, idą do przodu z kwestiami dotyczącymi spraw związanych z równym traktowaniem. Tak więc brakuje tutaj spójności w uzasadnieniu tego projektu. I te wszystkie kwestie… Również naruszenie wolności związków zawodowych, na co też wskazywał w swojej opinii NSZZ „Solidarność”, bo mówimy tutaj o tym, że organy równościowe mają wydawać wiążące wskazówki związkom zawodowym, to w naszej ocenie narusza polskie prawo dotyczące niezależności w funkcjonowaniu związków zawodowych. Te wszystkie przepisy, niespójność prawna, brak konsekwencji formalnoprawnej w uzasadnieniu tych dyrektyw, niespójny i wątpliwy z prawnego punktu widzenia tryb procedowania dokumentów o tożsamych przepisach niestety zmusza nas do wyrażenia negatywnego stanowiska wobec tych 2 projektów.</u>
+          <u xml:id="u-59.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">I na tym chciałabym zakończyć swoją wypowiedź. Jeśli państwo senatorowie pozwolą, prosiłabym o oddanie głosu panu dyrektorowi, który jeszcze uściśli i doprecyzuje moją wypowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-60">
+          <u xml:id="u-60.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-60.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Oczywiście udzielimy głosu, chociaż wypowiedź pani minister nie była ani zdawkowa, ani mało konkretna.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-61">
+          <u xml:id="u-61.0" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
+          <u xml:id="u-61.1" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Szanowni Państwo Senatorowie! Goście Komisji!</u>
+          <u xml:id="u-61.2" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Jeżeli chodzi o rozwinięcie tego, o czym mówiła pani minister, to organy do spraw równości, dawniej pełnomocnik rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, no i w polskich warunkach oczywiście zasłużona instytucja rzecznika praw obywatelskich, już mająca 3 dekady historii i zasług dla demokracji w Polsce, funkcjonują znacznie dłużej. W 2018 r. zostało wydane zalecenie Komisji nr 2018/951 wskazujące, w jaki sposób powinny być wdrażane poszczególne przepisy dotyczące funkcjonowania organów do spraw równości zawarte już w dyrektywach nr 2000/43, 2000/78, 2004/113, 2006/54 i 2010/41 dotyczące poszczególnych aspektów czy równego traktowania mężczyzn i kobiet na rynku pracy, czy też równego traktowania i niedyskryminacji ze względu na poszczególne przesłanki pochodzenia rasowego, etnicznego, niepełnosprawność, wiek itd.</u>
+          <u xml:id="u-61.3" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">To, co stanowi główną bolączkę strony rządowej, jeżeli chodzi o te projekty, to jest zbyt mała ambicja i zbyt mała precyzja dokumentów. Rozumiemy, że chodzi o ustanowienie norm minimalnych dla wszystkich państw Unii Europejskiej, wspólnych, i że ambicją prezydencji szwedzkiej, czyli ojczyzny ombudsmana, ombudsperson, jak się teraz częściej nazywa to stanowisko, jest to, żeby organy do spraw równości zaistniały we wszystkich 27 państwach członkowskich, natomiast w Polsce przede wszystkim rzecznik praw obywatelskich, ale także stojący na straży choćby rządowego procesu legislacyjnego i realnego wprowadzania w życie polityki równego traktowania pełnomocnik rządu do spraw równego traktowania, wyposażeni są już na podstawie przepisów polskich oraz wdrożenia wcześniejszych dyrektyw unijnych w kompetencje o wiele dalej idące niż te zapisy, które znajdują się w projekcie dyrektyw.</u>
+          <u xml:id="u-61.4" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Komisja otwarcie wskazuje, że nie wyobraża sobie sytuacji takie, aby do projektów wprowadzone zostały poprawki o rozbieżnej treści, czym de facto stwierdza, że tak naprawdę te dokumenty powinny spotkać się z konsensusem państw i treść tych przepisów będzie musiała być możliwa do przyjęcia w procedurze jednomyślności w Radzie Unii Europejskiej, natomiast druga dyrektywa procedowana w trybie większości kwalifikowanej nie będzie mogła odbiegać treścią od tej dyrektywy, dla której przewidziano jednomyślność. To budzi duży sprzeciw strony rządowej, ponieważ jeśli są to materie częściowo rozbieżne, no to nie powinno się czynić takich zastrzeżeń, że nie jest dopuszczalne demokratyczne kształtowanie treści tych odmiennych przepisów prawnych.</u>
+          <u xml:id="u-61.5" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">To, o czym wspominała pani minister, czyli istnienie mnogości organów do spraw równości, którą już w Polsce mamy, jest podnoszone w toku negocjacji przez wiele państw członkowskich. Bardzo duże wątpliwości wzbudza też kryterium niezależności organów przewidziane w art. 3 obu projektów. Na ostatnim posiedzeniu Grupy Roboczej do Spraw Społecznych 2 marca aż 14 delegacji wyrażało swoje wątpliwości, zastrzeżenia do tego, jak naprawdę należy interpretować tę niezależność, czy organy, które, tak jak w Polsce rzecznik praw obywatelskich, powoływane są przez Sejm za zgodą Senatu, a więc przez polityków aktywnych, będą mogły twierdzić, że mają mandat niezależności, czy też funkcję organu do spraw równości należałoby powołać jakiejś fundacji, stowarzyszeniu, które później miałoby z kolei problem z wytłumaczeniem się z niezależności dalej w przepisach przewidzianej, w kwestiach finansowych przepływów oraz powoływania personelu. Z uwagi na to, że w Polsce ta kwestia jest już szczegółowo uregulowana, uważamy, że projekty nie wprowadzają dużej wartości dodanej, a wręcz przeciwnie, w wielu wypadkach wykazują się małą ambitnością, jeśli chodzi np. o formułowanie kompetencji sądowych organów do spraw równości, jeśli chodzi o obowiązek sprawozdawania jedynie raz na 4 lata, a także w zakresie proponowanego ograniczenia możliwości przyjmowania skarg od formalnej procedury najpierw wstępnego badania, wydawania decyzji być może w formie niezaskarżalnej o przyjęciu skargi do rozpoznania, później przyjmowania tego i stwierdzania, czy doszło do dyskryminacji czy też nie. Dalsze spory kompetencyjne mogą się pojawić w przypadkach, kiedy taki, załóżmy, trzeci organ do spraw równości w Polsce wchodziłby w kompetencje instytucji, takich jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Państwowa Inspekcja Pracy czy choćby sądownictwo.</u>
+          <u xml:id="u-61.6" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Z tych względów przepisy, które bądź stawiają bardzo nisko poprzeczkę, bądź pozostawiają do doprecyzowania w późniejszym toku na etapie implementacji przez państwa członkowskie lub, jak mamy do czynienia w przypadku art. 9, do późniejszej decyzji przez Komisję Europejską kryteriów oceny funkcjonowania organów do spraw równości, nie będą służyły głównemu celowi wyrażonemu w uzasadnieniu tych projektów, czyli ujednoliceniu w funkcjonowaniu organów do spraw równości w całej Unii Europejskiej. Istnieje ryzyko bardzo dużej rozbieżności i dowolności tego, jak przepisy nieprecyzyjne, blankietowe delegacje będą w praktyce wdrażane. Dziękuję za głos, Panie Przewodniczący.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-62">
+          <u xml:id="u-62.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-62.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Zanim oddam głos senatorowi sprawozdawcy, pani senator Danucie Jazłowieckiej, chciałbym zapytać przedstawicielkę Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, panią dr hab. Aleksandrę Szczerbę, czy chciałaby zdalnie zabrać głos w tej sprawie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-63">
+          <u xml:id="u-63.0" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Dzień dobry. Witam państwa bardzo serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-63.1" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Dziękuję w imieniu rzecznika praw obywatelskich za możliwość zabrania głosu.</u>
+          <u xml:id="u-63.2" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Króciutko jedynie podsumuję stanowisko rzecznika praw obywatelskich wyrażone w korespondencji do pani minister Schmidt, pełnomocnika rządu do spraw równego traktowania. Rzecznik praw obywatelskich kierunkowo popiera proponowane projekty dyrektyw, uznając za pożądany kierunek wprowadzanych zmian, tzn. wzmocnienie organów do spraw równego traktowania w celu wzmocnienia poziomu ochrony przed dyskryminacją w Unii Europejskiej. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-64">
+          <u xml:id="u-64.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękujemy. To było konkretne, chociaż dość zdawkowe. Chętnie bym poznał uzasadnienie…</u>
+          <u xml:id="u-64.1" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Pozostaję oczywiście do państwa dyspozycji.</u>
+          <u xml:id="u-64.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">…ale absolutnie uznajemy państwa prawo do wyrażenia tylko wnioskowej opinii.</u>
+          <u xml:id="u-64.3" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Oczywiście pozostaję do państwa dyspozycji.</u>
+          <u xml:id="u-64.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dobrze. Być może będą pytania do pani doktor. Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-64.5" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-64.6" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo proszę senator sprawozdawcę, panią Danutę Jazłowiecką, o przedstawienie projektu komisji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-65">
+          <u xml:id="u-65.0" who="#SenatorDanutaJazlowiecka">Ja chciałam rekomendować komisji przyjęcie projektu aktu prawnego. Ale oczywiście mam pytania.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-66">
+          <u xml:id="u-66.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-66.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Otwieram dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-66.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Czy ktoś z pań lub panów senatorów, także zdalnych, chciałby zabrać głos w dyskusji lub zadać pytanie?</u>
+          <u xml:id="u-66.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo proszę, pani senator Jazłowiecka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-67">
+          <u xml:id="u-67.0" who="#SenatorDanutaJazlowiecka">Ja przede wszystkim cieszę się ogromnie, że nasze ministerstwo jest zaniepokojone stawianiem nisko poprzeczki przez Unię Europejską. Najwyższy czas, żebyście państwo docenili wysoko stawiane poprzeczki przez Unię Europejską. Natomiast absolutnie nie zgadzam się państwa opinią, że te akty prawne powinny być jednocześnie dyskutowane. Proszę mi odpowiedzieć na pytanie: czy akt dotyczący równouprawnienia kobiet i mężczyzn nie powinien stanowić wewnętrznego, być może rozszerzonego aktu dotyczącego równości w obszarze równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne? Wydaje mi się, że to jest właśnie podstawą… może nie to jest podstawą, ale to jest jedna z konsekwencji tego, że te 2 akty są osobno traktowane, bo tą podstawową jest właśnie głosowanie wynikające z aktów prawnych Unii Europejskiej, jeśli chodzi o decyzje o tym, w jaki sposób te 2 dokumenty będą procedowane.</u>
+          <u xml:id="u-67.1" who="#SenatorDanutaJazlowiecka">Chciałam przy okazji zapytać: dlaczego państwo macie problemy z oceną rzecznika praw obywatelskich jako jednostki niezależnej i czemu tak bardzo potrzebujecie jakiejś specjalistycznej definicji z Komisji Europejskiej odnośnie do takiej definicji? Uważamy – i jestem przekonana, że tak jest nie tylko na poziomie naszym krajowym – że rzecznik praw obywatelskich jest jednostką zupełnie niezależną i fakt finansowania tej jednostki z budżetu państwa nie świadczy o tym, że jest w jakikolwiek sposób jednostką zależną. Nie bardzo rozumiem, dlaczego nie dostrzegacie państwo możliwości rozszerzenia uprawnień czy rozszerzenia zadań narzuconych tą dyrektywą i rozszerzenia tych zadań właśnie na rzecznika praw obywatelskich, tym bardziej że usłyszeliśmy opinię rzecznika, że uważa, że takie zmiany powinny nastąpić. W związku z tym proszę o wyjaśnienie moich wątpliwości co do państwa oceny.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-68">
+          <u xml:id="u-68.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
+          <u xml:id="u-68.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Nie widzę więcej zgłoszeń ze strony senatorów.</u>
+          <u xml:id="u-68.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Będzie odpowiadał pan dyrektor.</u>
+          <u xml:id="u-68.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo bym prosił stronę rządową o odpowiedź.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-69">
+          <u xml:id="u-69.0" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Dziękuję, Pani Przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-69.1" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Jeżeli chodzi o równość kobiet i mężczyzn w zakresie zatrudnienia, ona została wyrażona w art. 157 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i jest to polityka, która podlega harmonizacji, dlatego też poprzednie dyrektywy, które w tym obszarze były przyjmowane przez Unię Europejską, jeszcze przed Traktatem z Lizbony, procedowane były w procedurze niewymagającej jednomyślności państw członkowskich. Wyraźnie i wielokrotnie powtarzane przez Komisję Europejską zastrzeżenie, że projekty te muszą zostać uchwalone w tym samym brzmieniu, implikuje sytuację taką, że powinno się zastosować tryb bardziej wymagający, podobnie jak dzieje się to w trakcie prac parlamentarnych, tj. dalej idąca propozycja jest głosowana w pierwszej kolejności w procedurze bardziej wymagającej.</u>
+          <u xml:id="u-69.2" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Jako Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania my uznajemy jak najbardziej niezależność rzecznika praw obywatelskich oraz to, że np. on jest instytucją reprezentującą Polskę w sieci Equinet. Nie do końca zgadzamy się z uzasadnieniem projektów dyrektyw, że sieć ta nie spełniła pokładanych w niej nadziei i nie służy szerzeniu wiedzy o równym traktowaniu, przeciwdziałaniu dyskryminacji w Unii Europejskiej. W dokumentach towarzyszących projektom wskazane jest, że te organy powinny być jednoznacznie niezależne, wolne od jakichkolwiek wpływów politycznych, żeby osoby, które piastują to stanowisko także w swojej biografii, nie miały na pewno żadnych elementów, które mogłyby wzbudzić wątpliwość, co do ich bezstronności. Kwestia bezstronności i niezależności też na kolejnych posiedzeniach grupy roboczej jest szeroko dyskutowana, czy są to w języku angielskim, który jest językiem negocjacji, pojęcia synonimiczne. Większość państw członkowskich uważa, że nie i w tym zakresie nie zgadza się z Komisją Europejską. Uważa, że są sytuacje, w której instytucja może nie wykazywać się bezstronnością, mieć np. własny interes w obronie swojej niezależności, no i tę niezależność utrzymać, nie będąc bezstronną, będąc nawet sędzią we własnej sprawie. Tak więc nie jest to wątpliwość strony rządowej co do bezstronności rzecznika przewidzianej w polskiej konstytucji i w ustawie z 1987 r., tylko to, jak pojęcie bezstronności i niezależności będzie interpretowane, kiedy te przepisy zostaną kiedyś uchwalone. I każde z państw członkowskich, łącznie z tymi, które nie posiadają obecnie instytucji ombudsperson, będą miały taki organ powołać, wybrać jeden z funkcjonujących czy to na szczeblu centralnym, czy w krajach o strukturze federalnej, np. w każdym z krajów związkowych czy w dwóch częściach Belgii, organów do spraw równości bądź powołać nową instytucję.</u>
+          <u xml:id="u-69.3" who="#NaczelnikWydzialudoSprawRownegoTraktowaniaiPrawCzlowiekawBiurzePelnomocnikaRzadudoSprawRownegoTraktowaniawMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejPawelKosmulski">Rozszerzenie zadań raczej nie jest przewidziane w tych projektach dyrektyw, ponieważ – o tym pani przewodnicząca wspomniała, o niskiej poprzeczce stawianej przez ten projekt – rzecznik praw obywatelskich może znacznie więcej, niż jest przewidziane w tych projektach. Boimy się, że tak sformułowane nieprecyzyjnie, niekonkretnie przepisy mogą zniechęcić niektóre państwa do powołania instytucji rzeczywiście niezależnej, która by odpowiadała swoimi kompetencjami polskiemu rzecznikowi i pełnomocnikowi, bądź też kraje, które będą zobowiązane do transpozycji dyrektywy do swojego prawa, nagle stwierdzą, że Unia Europejska wcale nie wymaga od nich sprawozdawczości co roku, nie wymaga tego, żeby organy te miały daleko idące kompetencje, jeśli chodzi o przyjmowanie skarg, informowanie o swojej działalności, tylko ograniczą się do minimum i w efekcie unijnych dokumentów, które zamierzają rozszerzenie kompetencji organów do spraw równości, te kompetencje zostaną ograniczone do minimum wymaganego tylko w tych projektach. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-69.4" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoTowarzystwaPrawaAntydyskryminacyjnegoAnnaMazurczak">Przepraszam. Czy ja też mogłabym zabrać głos?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-70">
+          <u xml:id="u-70.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-71">
+          <u xml:id="u-71.0" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoTowarzystwaPrawaAntydyskryminacyjnegoAnnaMazurczak">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-71.1" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoTowarzystwaPrawaAntydyskryminacyjnegoAnnaMazurczak">Adwokatka Anna Mazurczak, jestem przedstawicielką Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego.</u>
+          <u xml:id="u-71.2" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoTowarzystwaPrawaAntydyskryminacyjnegoAnnaMazurczak">Ja tylko w dwóch zdaniach chciałabym się odnieść do tej dyskusji. Chciałabym zachęcić państwa senatorów jednak do poparcia tych projektów, dlatego że, po pierwsze – była już o tym teraz mowa – dyrektywy zwykle przewidują ten standard minimum i nie martwiłabym się tak bardzo o inne państwa członkowskie, gdyż dotychczasowe dyrektywy unijne, które dotyczyły dyskryminacji, były w taki sposób transponowane w innych państwach członkowskich, że raczej rozszerzały zakres ochrony przed dyskryminacją w przeciwieństwie do Polski. Już nie mówiąc o tym, że jeżeli w ocenie pełnomocniczki rządu do spraw równego traktowania my spełniamy te standardy minimum, no to tym lepiej dla nas, tzn. nie musimy się wobec tego martwić o to, że implementacja tych dyrektyw zasadniczo wpłynie na ten system wybudowany w Polsce. Ale nie jest też tak, że ta dyrektywa wymusza na nas powołanie trzeciego organu. Przede wszystkim sam fakt powołania kolejnego organu, którego zadaniem jest jednak chronienie osób mieszkających w Polsce przed dyskryminacją, to nie jest, wydaje mi się, nic bardzo złego, ale można po prostu też zreformować ten system, który jest zbudowany do tej pory. Dwa organy równościowe to oczywiście dużo, ale wyobrażam sobie, że może zostanie powołany trzeci, który spowoduje, że te dwa pozostałe nie będą tej funkcji pełnić. Wbrew temu, co państwo mówicie, są zastrzeżenia także do rzecznika praw obywatelskich jako organu równościowego, który chociażby – i nie da się tego zmienić – nie ma kompetencji do ingerowania w sprawach, gdzie dyskryminacja zaszła pomiędzy podmiotami prywatnymi. Tak więc nie jest też tak, że ten system, który mamy już zbudowany w Polsce, jest aż tak doskonały.</u>
+          <u xml:id="u-71.3" who="#CzlonekZarzaduPolskiegoTowarzystwaPrawaAntydyskryminacyjnegoAnnaMazurczak">Dlatego zasadniczo raczej zachęcałabym państwa do tego, żeby ten projekt poprzeć po prostu dlatego, że nawet jeżeli będą jakieś wątpliwości, tak jak państwo mówicie, dotyczące procedowania tego projektu i głosowania nad tym projektem… Ja rozumiem, że państwa obawa związana jest z tym, że zostaną wyznaczone standardy minimum w odniesieniu wyłącznie do organu równościowego w sprawie jednej z tych dyrektyw, a nie obu, ale to wtedy po prostu organ równościowy się dostosuje oczywiście do tego wyższego standardu. Nie martwiłabym się tym, że jeden projekt będzie procedowany w głosowaniu większościowym, a drugi będzie wymagał jednomyślności. Być może przejdzie tylko ten jeden, a my i tak po prostu dostosujemy się do tych wymogów. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-72">
+          <u xml:id="u-72.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję bardzo za pani cenny komentarz.</u>
+          <u xml:id="u-72.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Pani senator Jazłowiecka jeszcze chciała zabrać głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-73">
+          <u xml:id="u-73.0" who="#SenatorDanutaJazlowiecka">Jeżeli mogę, poprosiłabym jeszcze o uwagi ze strony rzecznika praw obywatelskich. Czy państwo macie jakieś uwagi? Tutaj powiedziano nam, że dyrektywa nie rozszerza praw i obowiązków. Otóż pan się myli, ponieważ projekt dyrektywy rozszerza prawa i obowiązki organów do spraw równości. Tutaj przede wszystkim chodzi o zobowiązanie przygotowywania raportów raz na 4 lata, zobowiązanie do przyjęcia strategii na rzecz zwiększania świadomości ogółu społeczeństwa na ich terytorium ze szczególnym uwzględnieniem osób i grup zagrożonych dyskryminacją, również nadaje nowe uprawnienia organom – już nie będę ich wymieniała – więc nie bardzo rozumiem, dlaczego pan przekazał nam taką informację, że nie narzuca żadnych obowiązków. Chciałabym zapytać panią reprezentującą rzecznika praw obywatelskich, czy jeśli chodzi o obowiązki i prawa, które dyrektywa proponuje, państwo jesteście w stanie je przyjąć i wypełniać zgodnie z regułą prawa.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-74">
+          <u xml:id="u-74.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Pani doktor Szczerba. Czy pani jeszcze jest na linii?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-75">
+          <u xml:id="u-75.0" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Tak, oczywiście, jestem.</u>
+          <u xml:id="u-75.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo proszę.</u>
+          <u xml:id="u-75.2" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Mam nadzieję, że mnie słychać.</u>
+          <u xml:id="u-75.3" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Serdecznie dziękuję za to pytanie. Rzecznik praw obywatelskich przeprowadził wstępną analizę najbardziej newralgicznych kwestii wynikających z projektów dyrektyw dla pozycji ustrojowej czy w perspektywie przepisów regulujących pozycję ustrojową tego organu. Nie budzi ona naszego większego niepokoju. Uwaga generalna, która była już formułowana przez rzecznika w latach ubiegłych, m.in. w przygotowywanych przez niego raportach, dotyczy tego, o czym wspomniała moi przedmówczyni, pani mecenas Mazurczak, mianowicie braku kompetencji do ingerowania czy rozwiązywania sporów horyzontalnych, czyli sporów między podmiotami prywatnymi. I to jest podstawowa kwestia, na którą także w wystąpieniu do pani minister Schmidt podkreślał rzecznik praw obywatelskich.</u>
+          <u xml:id="u-75.4" who="#GlownySpecjalistawZespoledosprawRownegoTraktowaniawWydzialePrawaAntydyskryminacyjnegowBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichAleksandraSzczerba">Pozostałe rozwiązania, powiedziałabym natury szczegółowej, wymagałyby oczywiście uzupełnienia podstaw prawnych działania rzecznika, jak chociażby umożliwienie mu, jeżeli oczywiście państwo polskie zdecydowałoby się na takie rozwiązanie, które ma charakter fakultatywny w dyrektywie, możliwości rozwiązywania czy mediowania w sprawach o dyskryminację. Taką kompetencję, jak powiedziałam, na zasadzie fakultatywności przewidują projekty dyrektyw. Tak więc jeśli chodzi o najważniejsze kwestie związane z kompetencjami i ze sposobem funkcjonowania rzecznika praw obywatelskich w świetle projektów Komisji Europejskich, które dzisiaj są przedmiotem obrad Wysokiej Komisji, to byłoby tyle. Dziękuję serdecznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-76">
+          <u xml:id="u-76.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-76.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Pani senator Jazłowiecka.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-77">
+          <u xml:id="u-77.0" who="#SenatorDanutaJazlowiecka">Ja przyznam, że ja bardziej niż państwo reprezentujący rząd, pani minister i osoba jej towarzysząca, zaniepokojona jestem bardzo nisko postawioną sobie poprzeczką dotyczącą argumentacji negacji tej dyrektywy i tym bardziej rekomenduję komisji przyjęcie projektu aktu prawnego.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-78">
+          <u xml:id="u-78.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-78.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Zamykam dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-78.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Chciałem przeprowadzić głosowanie…</u>
+          <u xml:id="u-78.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Czy ja mogę jedno słowo ad vocem, Panie Przewodniczący?</u>
+          <u xml:id="u-78.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Bardzo proszę, aczkolwiek prosiłbym o zwięzłość…</u>
+          <u xml:id="u-78.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Tak, dwa zdania, krótko.</u>
+          <u xml:id="u-78.6" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">…bo za chwilę grozi nam utrata kworum.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-79">
+          <u xml:id="u-79.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Dwie kwestie. Po pierwsze, odniosę się do tego, co pani mecenas powiedziała. Pani Mecenas, ja nie wychodzę… Ja tutaj w tej sprawie reprezentuję rząd i nie wychodzimy z założenia, że im więcej, tym lepiej, ponieważ chyba zależy nam jednak na jakości, a nie na ilości. Tworzenie bytów ponad istniejące, zgodnie z tym, co pani powiedziała, że im więcej organów do spraw równości, tym lepiej, wydaje mi się kuriozalnym i nieco dziecinnym założeniem. Natomiast jeśli chodzi o pani…</u>
+          <u xml:id="u-79.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Prosiłbym o używanie języka parlamentarnego.</u>
+          <u xml:id="u-79.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Jest to język parlamentarny, Panie Senatorze, również jestem posłem.</u>
+          <u xml:id="u-79.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Zarzucanie komuś dziecinności… Nie, nie w izbie wyższej.</u>
+          <u xml:id="u-79.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpolecznejAnnaSchmidt">Jeśli chodzi o wypowiedź pani senator, to też apeluję o to, żeby… Naszym argumentem jest to, że oczywiście organy zajmujące się tematyką równego traktowania i niedyskryminacji co do zasady oczywiście powinny funkcjonować w każdym kraju. I tutaj pozostałe kraje członkowskie mają wiele do nadrobienia, jeśli chodzi o Polskę. Nikt tutaj nie kwestionuje… Ja chcę wrócić do tego, co powiedziałam na początku swojego wystąpienia. Rzecznik praw obywatelskich ma szerokie prerogatywy, szerokie kompetencje, ogromny budżet i ogromną ilość pracowników. Mój urząd z kolei jest urzędem powołanym w ramach wymogów unijnych, więc też nie jestem jakimś niezależnym bytem, który funkcjonuje w ramach jednego czy drugiego rządu, ale organem poniekąd unijnym funkcjonującym w ramach rządów krajowych. I wydaje mi się, że jeśli dokument – to, co powiedziałam na początku, kończąc moją wypowiedź – budzi wątpliwości prawne, i to nie tylko Polski, ale również wielu krajów, to wydaje mi się, że nie można i nie należy popierać bezkrytycznie wszystkich projektów tylko dlatego, że są procedowane na poziomie unijnym, na poziomie Unii, której Polska jest członkiem, bo nie wszystko, co jest proponowane przez Komisję Europejską, przez organy unijne, jest dobre dla zasady, tylko po prostu twórzmy, współtwórzmy zarówno na poziomie krajowym, jak i na poziomie międzynarodowym dobre przepisy i nie twórzmy bytów ponad istniejące. Oczywiście podtrzymuję negatywne stanowisko rządu.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-80">
+          <u xml:id="u-80.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-80.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Gdyby pani minister była łaskawa przyglądać się częściej pracom naszej komisji, to zobaczyłaby pani, że jest wiele projektów unijnych, których nie popieramy.</u>
+          <u xml:id="u-80.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Jeszcze jeden komentarz do pani słów. Dwóch kolejnych rzeczników praw obywatelskich nie zgadzało się ze stwierdzeniem, że ich budżet jest nie tylko ogromny, jak pani raczyła stwierdzić, ale nawet wystarczający, i wnosiło o jego zwiększenie, co wysoki Senat w poprawkach budżetowych przez kolejne 4 lata robił, a Wysoki Sejm regularnie odrzucał.</u>
+          <u xml:id="u-80.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Zamykam dyskusję.</u>
+          <u xml:id="u-80.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Szanowni Państwo, przechodzimy do głosowania.</u>
+          <u xml:id="u-80.5" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Chciałem poddać pod głosowanie wniosek pani senator sprawozdawcy, aby komisja poparła projekt aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-80.6" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Kto za?</u>
+          <u xml:id="u-80.7" who="#komentarz">3</u>
+          <u xml:id="u-80.8" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Kto przeciw?</u>
+          <u xml:id="u-80.9" who="#komentarz">1</u>
+          <u xml:id="u-80.10" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Kto się wstrzymał?</u>
+          <u xml:id="u-80.11" who="#komentarz">0</u>
+          <u xml:id="u-80.12" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Proszę doliczyć głosy zdalne.</u>
+          <u xml:id="u-80.13" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-80.14" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Stwierdzam, że komisja poparła projekt aktu prawnego.</u>
+          <u xml:id="u-80.15" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Szanowni Państwo, w tym momencie, przepraszając bardzo przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, jestem zmuszony zakończyć posiedzenie komisji. Punkty, który nie zostały rozpatrzone, będą rozpatrzone na najbliższym posiedzeniu. Niestety za chwilkę nie będziemy już mieli kworum zdolnego do przegłosowania. Bardzo przepraszam pana ministra.</u>
+          <u xml:id="u-80.16" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Dziękuję wszystkim państwu.</u>
+          <u xml:id="u-80.17" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoMarcinBosacki">Zamykam posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-80.18" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 02</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/z/201923-snt-zxxxx-00116-01/header.xml b/2019-2023/senat/komisje/z/201923-snt-zxxxx-00116-01/header.xml
new file mode 100644
index 0000000..f007a4f
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/z/201923-snt-zxxxx-00116-01/header.xml
@@ -0,0 +1,64 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiHeader xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="PPC-201923-snt-zxxxx-00116-01">
+  <fileDesc>
+    <titleStmt>
+      <title>Komisja Zdrowia (116.)</title>
+    </titleStmt>
+    <publicationStmt>
+      <p>Prosimy o zapoznanie się z nagłówkiem korpusu (PPC_header.xml).</p>
+    </publicationStmt>
+    <sourceDesc>
+      <bibl>
+        <title>Komisja Zdrowia (116.)</title>
+        <publisher>Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej</publisher>
+        <note type="system">III RP</note>
+        <note type="house">Senat</note>
+        <note type="termNo">10</note>
+        <note type="type">Komisja</note>
+        <note type="sessionNo" target="#Z">116</note>
+        <note type="part">1</note>
+        <date>2023-03-07</date>
+      </bibl>
+    </sourceDesc>
+  </fileDesc>
+  <profileDesc>
+    <particDesc>
+      <person xml:id="DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak" role="speaker">
+        <persName>Dyrektor Departamentu Gospodarki Lekami w Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia Iwona Kasprzak</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski" role="speaker">
+        <persName>Ekspert Federacji Przedsiębiorców Polskich do spraw Ochrony Zdrowia Grzegorz Byszewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski" role="speaker">
+        <persName>Ekspert Federacji Przedsiębiorców Polskich do spraw Ochrony Zdrowia Wojciech Wiśniewski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="Gloszsali" role="speaker">
+        <persName>Głos z sali</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="komentarz" role="commentator">
+        <persName>Komentarz</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski" role="speaker">
+        <persName>Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera" role="speaker">
+        <persName>Przewodnicząca Beata Małecka-Libera</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski" role="speaker">
+        <persName>Przewodniczący Komitetu Farmaceutycznego Amerykańskiej Izby Handlowej Jacek Graliński</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="SenatorEwaMatecka" role="speaker">
+        <persName>Senator Ewa Matecka</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WicedyrektorAliviiFundacjiOnkologicznejJoannaFratczakKazana" role="speaker">
+        <persName>Wicedyrektor Alivii – Fundacji Onkologicznej Joanna Frątczak-Kazana</persName>
+      </person>
+      <person xml:id="WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski" role="speaker">
+        <persName>Wiceprezes Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego „Krajowi Producenci Leków” Grzegorz Rychwalski</persName>
+      </person>
+      <org xml:id="Z" role="committee">
+        <orgName>Komisja Zdrowia</orgName>
+      </org>
+    </particDesc>
+  </profileDesc>
+</teiHeader>
diff --git a/2019-2023/senat/komisje/z/201923-snt-zxxxx-00116-01/text_structure.xml b/2019-2023/senat/komisje/z/201923-snt-zxxxx-00116-01/text_structure.xml
new file mode 100644
index 0000000..18bf675
--- /dev/null
+++ b/2019-2023/senat/komisje/z/201923-snt-zxxxx-00116-01/text_structure.xml
@@ -0,0 +1,231 @@
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
+<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
+  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
+  <TEI>
+    <xi:include href="header.xml"/>
+    <text>
+      <body>
+        <div xml:id="div-1">
+          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 33</u>
+          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodnicząca Beata Małecka-Libera</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-2">
+          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Możemy rozpocząć posiedzenie komisji.</u>
+          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Może się państwo troszeczkę przysuniecie do mnie, bo się czuję jakoś tak wyalienowana.</u>
+          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Szanowni Państwo, dzisiejsze posiedzenie…</u>
+          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
+          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Tak, będzie raźniej i cieplej.</u>
+          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
+          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Senatorowie są dzisiaj zdalnie.</u>
+          <u xml:id="u-2.7" who="#Gloszsali">Mogę tutaj?</u>
+          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Jasne.</u>
+          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dzisiaj mamy posiedzenie Komisji Zdrowia na temat informacyjny, nie ustawowy – nie będziemy dywagować na temat ustaw – ze względu na to, że docierały do mnie prośby o porozmawianie na posiedzeniu Komisji Zdrowia na temat zabezpieczenia lekowego i dostępności leków na rynku. Pewnie będzie także poruszona kwestia ustawy refundacyjnej, zresztą wielokrotnie zapowiadanej, która miała być nowelizowana. I pewnie minister będzie miał tutaj parę słów do powiedzenia. Ale przede wszystkim chodziłoby nam o porozmawianie na temat zabezpieczenia pacjentów, jeśli chodzi o dostępność programów lekowych, a właściwie całego procesu, ponieważ docierają do mnie głosy, że ten proces jest znacznie wydłużony, że jest kilka barier. Jest to posiedzenie komisji, na którym chcielibyśmy te tematy poruszyć, a także wysłuchać pana ministra. To znaczy czy widzi te bariery i jakie ewentualnie są możliwości, jeśli chodzi o przyspieszenie dostępności tych leków, które są refundowane, ale które w całym procesie programu lekowego jednak pacjenci otrzymują stosunkowo późno.</u>
+          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Witam wszystkie osoby, które są na dzisiejszym posiedzeniu komisji, a którym ten temat jest szczególnie bliski. Witam państwa senatorów, którzy są zdalnie. Witam pana ministra Miłkowskiego, który odpowiada za kwestie lekowe – a więc tym bardziej jest nam miło, że właśnie pan minister będzie mógł tutaj merytorycznie zabrać głos – jak również stronę społeczną, która też jest, nie ukrywam, inicjatorem tego spotkania. Bo wielokrotnie zwracały się do mnie osoby z prośbą o zrobienie tego typu spotkania.</u>
+          <u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Panie Ministrze, oddam panu głos jako pierwszemu, pewnie tylko tytułem wprowadzenia, bo rozumiem, że dyskusja będzie dosyć żywa i że strona społeczna również będzie chciała powiedzieć kilka rzeczy. A więc myślę, że głos pana ministra będzie równie ważny po tej drugiej części, czyli po zadaniu pytań.</u>
+          <u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Może przejdźmy w takim razie do krótkiego wprowadzenia, a później strona społeczna przedstawi to wszystko ze swojego punktu widzenia.</u>
+          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-3">
+          <u xml:id="u-3.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Dziękuję bardzo serdecznie pani przewodniczącej za to informacyjne posiedzenie komisji na temat tego, jak wygląda sytuacja w zakresie dostępności lekowej – w szczególności dostępności lekowej w programach lekowych – i taki ogólny rzut oka na to, co się dzieje.</u>
+          <u xml:id="u-3.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Jeśli przeanalizujemy sytuację finansową w ostatnich latach w zakresie wydatków na leki, to widać, że te wydatki cały czas wzrastają. Całkowity budżet wynosił prawie 11 miliardów w 2012 r. i w każdym kolejnym roku był większy, a refundacja apteczna wzrosła z 8 miliardów w 2012 r. do 10 miliardów w tym roku. Przy tym refundacja apteczna rośnie najmniej, bo, jak wiemy, ustawa refundacyjna zmniejszyła wydatki na system apteczny – to było całkowicie nowe podejście do systemu refundacji – ale od tego czasu systematycznie wzrasta. A główny zakres zmian dotyczy tego, o czym dzisiaj mówimy, to jest leków przeznaczonych do programów lekowych. I przede wszystkim na tym się skupimy.</u>
+          <u xml:id="u-3.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Jeszcze tylko powiem o lekach w chemioterapii, ponieważ jak w 2012 r. były na nie 773 miliony zł, tak teraz mamy budżet 660 milionów. Widać, że leki w zakresie chemioterapii bardzo istotnie tanieją, a liczba nowych leków w tym zakresie istotnie się nie zwiększa, chociaż ostatnio przesunęliśmy trochę leków z programów lekowych do tego katalogu. Ale ten katalog co do zasady nie rośnie.</u>
+          <u xml:id="u-3.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Głównym elementem naszej troski są leki dla pacjentów w konkretnych grupach wskazań medycznych, leki innowacyjne, leki drogie, w przypadku których istnieje konieczność dobrego ustalenia wskazań refundacyjnych, monitorowania tych wskazań, jak również monitorowania procesu przyjmowania leków i wykluczenia pacjentów z kontynuacji, bo jeśli nie ma efektów klinicznych, to nie powinni oni dalej przyjmować tych leków. Ta wartość od tamtego okresu wzrosła z 2 miliardów do 8,5 miliarda w aktualnym planie, a w ubiegłym roku mieliśmy prawie 7 miliardów w ostatecznym planie. Tak że widać dokładnie, że rozwija się to głównie w zakresie ilościowym, wartościowym i w zakresie liczby pacjentów, którzy zostali tym objęci.</u>
+          <u xml:id="u-3.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">W ostatnich latach były bardzo duże wzrosty, w szczególności w roku ubiegłym był taki bardzo duży wzrost w tym zakresie – 115 terapii, głównie wskazania nieonkologiczne. A ten rok, po 2 listach refundacyjnych z 6, też mamy bardzo dobry – to są 42 wskazania – i na pewno przebijemy rok 2021. Wynik z ubiegłego roku zapewne będzie niedościgniony, najwyższy. Mamy jeszcze duże plany refundacyjne w zakresie programów lekowych, jak również planujemy duże porządki w zakresie refundacji aptecznej.</u>
+          <u xml:id="u-3.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Liczba pacjentów, którzy są w programach lekowych, cały czas wzrasta. I widzimy, że już ta unikalna liczba pacjentów… W ubiegłym roku to było 211 tysięcy, a w 2012 r. – 150 tysięcy. Czyli było 150, 170 i 211 tysięcy. To dotyczy głównie pacjentów nieonkologicznych – wzrost ze 116 tysięcy do 156 tysięcy w ubiegłym roku – i 55 tysięcy pacjentów onkologicznych. Leczenie onkologiczne jest często droższe. Jeżeli chodzi duże liczby w programach nieonkologicznych, to w programie leczenia schorzeń siatkówki jest duża liczba pacjentów – bardzo dobrze prowadzonych, co przekłada się na wydłużenie o kilka lat dobrego widzenia u tych pacjentów. Kolejny jest program leczenia stwardnienia rozsianego. A pozostałe bardzo istotne programy, które się rozwijają, to oczywiście: onkologiczny program leczenia raka piersi, program leczenia raka gruczołu krokowego, program leczenia pacjentów z rakiem płuca. Właściwie coraz więcej tych programów jest realizowanych. Staramy się, żeby programy były jednolite i na jedno wskazanie, które obejmuje wszystkie linie leczenia, jak również wszystkie pokrewne jednostki chorobowe, pokrewne podtypy leczenia w danym wskazaniu refundacyjnym. Staramy się te zakresy łączyć. I stąd czasami były jakieś zmniejszenia dotyczące liczby programów lekowych, w szczególności w hematoonkologii, gdzie w ostatnim okresie łączyliśmy programy leczenia szpiczaka czy inne.</u>
+          <u xml:id="u-3.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">No i jest też trend w ostatnich latach, jak już powiedziałem, przenoszenia leków z programów lekowych, które już zakończyły okres wyłączności, do kategorii chemioterapii. Tak się stało w hematoonkologii z rituximabem, gefitinibem, bevacizumabem czy ostatnio z lenalidomidem. Czasami jest tak, że później w tych programach są poszerzane wskazania refundacyjne, czasami poszerzane również off-label. Ostatnio, bo od marca przenieśliśmy do tego katalogu 2 niezwykle istotne cząsteczki – trastuzumab w postaci dożylnej, jak również octan abirateronu stosowany w leczeniu raku gruczołu krokowego. To są rzeczy w zakresie refundacyjnym. Tutaj Narodowy Fundusz Zdrowia cały czas systematycznie płaci na bieżąco.</u>
+          <u xml:id="u-3.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Przychodząc do Narodowego Funduszu Zdrowia i pełniąc funkcję wiceprezesa, starałem się podejść do tej sytuacji, ponieważ każda umowa Narodowego Funduszu Zdrowia musi zawierać określone wartości, czyli liczbę pacjentów i cenę. One są później aneksowane. Starałem się zawsze, żeby w zakresie leków, jeśli pacjent ma bezwzględne wskazania… A to znaczy, że za to trzeba zapłacić w 100%, ponieważ tu są koszty poniesione przez szpitale w 100%. W przypadku niektórych innych zakresów było tak, że ta płatność była zredukowana.</u>
+          <u xml:id="u-3.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Jeśli chodzi o pytanie, które było, o nowelizację ustawy refundacyjnej, to w tym zakresie też jest kilka istotnych elementów, dotyczących: dostępności leków, prób zwiększenia ich produkcji w Polsce czy szybszych zmian w programach lekowych, zmian, które są zgodne z wytycznymi towarzystw naukowych. Towarzystwa często publikują nowe wytyczne co 2 czy 3 lata. Żeby te zmiany były stosowane, wprowadza je ta ustawa.</u>
+          <u xml:id="u-3.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Ostatnio mieliśmy bardzo duże spotkanie informacyjne z branżą farmaceutyczną, jak również branżami, których to dotyczy, czyli z polskimi i zagranicznymi producentami leków, z hurtowniami farmaceutycznymi oraz z farmaceutami i aptekarzami, którzy prowadzą apteki. To spotkanie było bardzo dobre. Uzgodniliśmy jakieś punkty, które powinny zostać zmienione na dalszym etapie tego procesu, jak również ustaliliśmy, gdzie się różnimy, i strony w większości przyjęły to do wiadomości. Wydaje nam się, że w miarę jesteśmy co do tego umówieni i że kierunek zmian jest sensowny, możemy się różnić w drobnych rzeczach. Mamy nadzieję, że w najbliższym czasie ta ustawa trafi na posiedzenie Rady Ministrów, być może już z autopoprawkami. A część poprawek będziemy, tak jak zawsze, dyskutowali w Sejmie, ponieważ Sejm jest tym miejscem, gdzie prowadzone są najlepsze dyskusje. Oczywiście później będzie również w Senacie. Tak że mam nadzieję, że to pójdzie sprawnie.</u>
+          <u xml:id="u-3.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">To taki wstęp.</u>
+          <u xml:id="u-3.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Oczywiście są z nami przedstawiciele całej naszej administracji publicznej – Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, jak również inspekcji farmaceutycznej – ale myślę, że oddałbym głos przedstawicielom pacjentów i producentów. My wszystkich znamy, z wszystkimi się widujemy, nierzadko zgłaszają nam oni uwagi. Tak że dziękuję bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-4">
+          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Tak się stało, że ja jestem dzisiaj tylko łącznikiem na posiedzeniu komisji. Myślę, że absolutnie Senat jest tym miejscem, gdzie możemy rozmawiać o różnych wątpliwościach.</u>
+          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Wiem, że środowisko podnosiło 2 kwestie w przypadku programów lekowych, bo o tym w tej chwili mówimy. Pierwsza to kwestia wydłużonego czasu i opóźnień, jakie spotykają pacjenci od momentu decyzji refundacyjnej, aż po otrzymanie leku. Wskazują również drugi ważny aspekt czy barierę. A mianowicie nierówności w dostępie.</u>
+          <u xml:id="u-4.3" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Ja w tej chwili, myślę, oddam głos osobom, które bezpośrednio będą referowały, w czym jest problem. I chciałabym, żeby później pan minister również się do tego odniósł.</u>
+          <u xml:id="u-4.4" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo o państwa głosy. Proszę się przedstawiać do mikrofonu, bo wszystko nagrywamy.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-5">
+          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">Jacek Graliński, przewodniczący Komitetu Farmaceutycznego Amerykańskiej Izby Handlowej zrzeszającej 16 dużych firm.</u>
+          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">Faktycznie na ten temat, na który pani senator, pani przewodnicząca zwróciła uwagę, warto chwileczkę porozmawiać, bowiem od chwili, kiedy pojawia się decyzja administracyjna, a w ślad za nią obwieszczenie refundacyjne, do momentu, kiedy lek faktycznie jest ordynowany pacjentowi, w niektórych przypadkach, szczególnie jeżeli chodzi o programy lekowe, mija długi czas. Oczywiście wynika to z pewnej sekwencyjności aktywności, która jest niezbędna – choćby przygotowanie systemu informatycznego, podpisanie umowy, wydanie zarządzenia. Mówię, jak to jest po kolei. I są to zdarzenia, które powinny mieć miejsce.</u>
+          <u xml:id="u-5.3" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">W związku z tym zasadnicze pytanie byłoby takie: czy nie można tego procesu skrócić, robiąc pewne czynności albo odpowiednio wcześniej, albo równolegle z tym etapem, który jest w kompetencjach ministra zdrowia? A nadzieję w tym oczekiwaniu daje kilka przykładów pokazujących, że faktycznie ten czas można bardzo skrócić, wręcz do dni czy tygodni – żeby być precyzyjnym. Czy w związku z tym nie można by było tego działania upowszechnić?</u>
+          <u xml:id="u-5.4" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">Kończąc wypowiedź, chcę się oprzeć na takim przekonaniu, że ten problem dostrzega też Narodowy Fundusz Zdrowia, bowiem w planie na 2023 r. jest wpisane skrócenie tego czasu do 90 dni. I to jest bardzo dobry kierunek.</u>
+          <u xml:id="u-5.5" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">A pytanie z naszej strony byłoby takie: czy faktycznie tego czasu nie można skrócić niemal do zera od chwili, kiedy decyzja administracyjna stanie się faktem i pacjent, ergo obywatel, ma świadomość dostępu do świadczenia gwarantowanego? Czy to świadczenie nie może być faktycznie dostępne z tym dniem? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-6">
+          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-7">
+          <u xml:id="u-7.0" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-7.1" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">Grzegorz Byszewski, Federacja Przedsiębiorców Polskich.</u>
+          <u xml:id="u-7.2" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">Serdecznie dziękujemy za możliwość wzięcia udziału w tej dyskusji. Dziękujemy Senatowi, pani senator za udostępnienie tej platformy do, myślę, bardzo merytorycznej i rzeczowej dyskusji.</u>
+          <u xml:id="u-7.3" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">Panie Ministrze!</u>
+          <u xml:id="u-7.4" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">W pełni się zgadzamy. Serdecznie gratulujemy przede wszystkim tych sukcesów, które pan wymienił. Myślę, że to zostało docenione. My widzieliśmy w zeszłym tygodniu „Listę Stu 2022: system ochrony zdrowia” i to, w jaki sposób pana dokonania są oceniane. W kapitule są eksperci, są pacjenci, więc myślę, że ci najważniejsi, którzy są beneficjentami pana decyzji, w pełni to doceniają.</u>
+          <u xml:id="u-7.5" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">Tutaj podkreślę to, co powiedział mój przedmówca. Chcielibyśmy zapytać o kolejny etap, bo podjęcie przez pana ministra decyzji nie powoduje, że lek jest dostępny dla pacjentów, potem musi się zadziać szereg różnych rzeczy. Mamy przykłady, że pan minister wpisał lek na listę od listopada, a Narodowy Fundusz Zdrowia tak przeprowadził konkursy, że on będzie dostępny dopiero od maja tego roku. Czyli mamy okres ponad 6 miesięcy, kiedy pacjenci wiedzą, że ten lek jest na liście leków, ale nie jest on fizycznie dostępny albo kiedy mogą jechać do województwa, gdzie ogłoszono konkurs i ten lek udostępniono pacjentom wcześniej, np. od 1 lutego czy od 1 marca… Bo zwykle występuje 3-miesięczne opóźnienie. A są pacjenci, nieszczęśni, w niektórych województwach, którzy muszą czekać jeszcze kilka miesięcy dłużej. Tak więc tu mówimy o tej nierówności. To jest jedna rzecz.</u>
+          <u xml:id="u-7.6" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaGrzegorzByszewski">A druga rzecz to właśnie czas oczekiwania. W jaki sposób można to usprawnić tak, żeby pacjenci mogli jak najszybciej korzystać decyzji z pana ministra? Chociażby taka sytuacja ze stycznia… Z tego, co pamiętam, finalna wersja zarządzenia prezesa NFZ, które wprowadzało i regulowało kwestię listy styczniowej, została wydana w połowie lutego. Tak więc minęło 1,5 miesiąca nim zostało to wprowadzone. Oczywiście jeżeli leki są dołączane do istniejących programów lekowych, to te bariery są mniejsze, ale tam, gdzie pan minister otwiera nowy obszar i powstaje nowy program lekowy, tam ta procedura jest bardzo, bardzo wydłużona. Były nawet takie pojedyncze sytuacje, że pierwszy pacjent czekał ponad 9 miesięcy na otrzymanie leku. Dziękuję serdecznie.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-8">
+          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Czy ktoś jeszcze chce zabrać głos?</u>
+          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-9">
+          <u xml:id="u-9.0" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-9.1" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Wojciech Wiśniewski, FPP.</u>
+          <u xml:id="u-9.2" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Żal byłoby nie skorzystać z takiej okazji.</u>
+          <u xml:id="u-9.3" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Chciałbym zwrócić uwagę – bo to chyba nie będzie żadną tajemnicą – że programy lekowe nie są ani dla Narodowego Funduszu Zdrowia, ani dla resortu, lecz dla pacjentów. A dyskusja, którą tutaj prowadzimy, jest niemalże tak samo stara, jak te programy lekowe, wymyślone 10 lat temu.</u>
+          <u xml:id="u-9.4" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Ale chciałbym zwrócić uwagę na inny aspekt, podejrzewam, tego samego problemu. Mianowicie nie ulega chyba wątpliwości – ja spędziłem 3 lata w organizacji wspierającej pacjentów onkologicznych – że co do zasady bardzo wiele terapii powinno być dostępnych blisko miejsca zamieszkania chorego. Chodzi o to, aby on podróżował wyłącznie w przypadku tej części, gdzie z powodu koncentracji pewnego rodzaju świadczeń uzyskuje się korzyść kliniczną, A więc np. w przypadku chirurgii. I chyba nie ulega wątpliwości od momentu zawarcia konsensusu w siedzibie Najwyższej Izby Kontroli w lutym 2018 r., że leczenie uzupełniające powinno być jak najbliżej chorych. Być może jest to pogląd wymagający dalszej weryfikacji, ale niestety to, co dostrzegamy z naszej perspektywy – są tutaj przedstawiciele organizacji pacjentów i jestem ciekaw, czy z ich perspektywy wygląda to tak samo – to to, że ta obietnica leczenia blisko miejsca zamieszkania chorego, jeżeli chodzi o leczenie systemowe, nie została spełniona. A finansowanie czy przekazywanie strumieni finansowania nie załatwi wszystkich problemów.</u>
+          <u xml:id="u-9.5" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Chciałbym tylko zwrócić uwagę na kilka niepokojących zjawisk, które sprawiają, że być może liczba świadczeniodawców udzielających tego rodzaju świadczeń będzie w najbliższym czasie się zmniejszać.</u>
+          <u xml:id="u-9.6" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Przede wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na finansowanie świadczenia podania leków w ramach programów lekowych. Tutaj wycena jest niższa niż w przypadku ich podawania np. w terapii onkologicznej w ramach katalogu chemioterapii. Ta różnica jest jeszcze większa, jeżeli mówimy o ośrodkach, które dostają 18-procentową premię od Narodowego Funduszu Zdrowia za kompleksowość. Czyli mamy do czynienia z taką sytuacją, że programy lekowe realizowane w dużych ośrodkach są lepiej opłacane, aniżeli świadczenia, które są finansowane na dole, bliżej miejsca zamieszkania chorego. I to może powodować, że niektórzy świadczeniodawcy – w szczególności ci mali, którzy nie mają zbyt wielu pacjentów – niestety będą z tego rezygnować. A to będzie pogłębiać ten proces.</u>
+          <u xml:id="u-9.7" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Kolejne 2 rzeczy.</u>
+          <u xml:id="u-9.8" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Po pierwsze, straty technologiczne. Podejrzewam, że argumenty Naczelnej Rady Aptekarskiej trafiają do Ministerstwa Zdrowia i do Narodowego Funduszu Zdrowia, bo jednak środowisko farmaceutów szpitalnych od dawna zwraca uwagę, że należałoby znaleźć rozwiązanie problemu strat technologicznych. Czyli po prostu tego, że niestety część leków się wylewa. To jest pewnego rodzaju zjawisko, z którym trzeba sobie poradzić. Tylko trzeba zwrócić uwagę, że to zjawisko dotyczy – znowu w nierówny sposób – świadczeniodawców różnej wielkości. Dlatego że w przypadku dużej skali istnieje możliwość optymalizacji tych procesów w taki sposób, że straty, których koszty ponoszą ośrodki, są mniejsze w dużych ośrodkach, a większe w małych. I znowu: mniej świadczeniodawców będzie zainteresowanych podaniem tych terapii blisko miejsca zamieszkania chorego.</u>
+          <u xml:id="u-9.9" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Po drugie, rzecz, niestety znowu bardzo negatywnie wpływająca na sytuację mniejszych świadczeniodawców, to jest de facto to, że oni, zresztą podobnie jak więksi świadczeniodawcy, zajmują się kredytowaniem programów lekowych. Nie muszę mówić, że wiele ośrodków w Polsce ma pewnego rodzaju kłopoty z bieżącym finansowaniem swojej działalności. Nie chcę się rozwodzić nad tym, dlaczego tak się dzieje – podejrzewam, że nie jest to miejsce i czas – ale należy zwrócić uwagę, że koszt kredytowania czy wysiłek finansowy niezbędny do realizacji akurat tego rodzaju świadczeń jest bardzo duży i, niestety, małe ośrodki mogą sobie nie móc na niego pozwolić.</u>
+          <u xml:id="u-9.10" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Z tego powodu chciałbym zapytać przedstawicieli resortu zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, czy są rozważane prace zmierzające do weryfikacji taryf, jeżeli chodzi o katalog chemioterapii i programy lekowe. Czy Narodowy Fundusz Zdrowia zamierza modyfikować współczynniki korygujące lub pewne premie, które mogą pogłębiać różnice w finansowaniu tego rodzaju świadczeń? Czy rozważacie państwo zmiany dotyczące rozliczania strat technologicznych albo tego po prostu, aby straty te w mniejszym stopniu dotykały ośrodków mniejszych? Bo wydaje się, że na końcu to będzie bardzo wpływać na sytuację chorych.</u>
+          <u xml:id="u-9.11" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">I chociaż bardzo dużo mnie kosztuje powstrzymanie się od komentowania obecnych zmian systemu opieki onkologicznej, to śmiem twierdzić, że ustawa o Krajowej Sieci Onkologicznej przyspieszy proces migracji pacjentów z programów lekowych do ośrodków w miastach wojewódzkich, a w mojej ocenie, która jest poparta 3-letnim doświadczeniem w pracy w organizacji pozarządowej, nie wszyscy chorzy będą mogli sobie na to pozwolić. Pięknie dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-10">
+          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Czy jeszcze ktoś z państwa?</u>
+          <u xml:id="u-10.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-11">
+          <u xml:id="u-11.0" who="#WicedyrektorAliviiFundacjiOnkologicznejJoannaFratczakKazana">Dzień dobry państwu.</u>
+          <u xml:id="u-11.1" who="#WicedyrektorAliviiFundacjiOnkologicznejJoannaFratczakKazana">Joanna Frątczak-Kazana, Alivia – Fundacja Onkologiczna. Reprezentuję również Ogólnopolską Federację Onkologiczną.</u>
+          <u xml:id="u-11.2" who="#WicedyrektorAliviiFundacjiOnkologicznejJoannaFratczakKazana">Chciałabym dodać kilka słów do tego, co powiedzieli moi przedmówcy.</u>
+          <u xml:id="u-11.3" who="#WicedyrektorAliviiFundacjiOnkologicznejJoannaFratczakKazana">A mianowicie chodzi o kwestię nierówności w dostępie do programów lekowych w kontekście Krajowej Sieci Onkologicznej. Ta ustawa jest w tej chwili procedowana. Zgodnie z Narodową Strategią Onkologiczną i założeniami Krajowej Sieci Onkologicznej świadczenia typu chemioterapia, podania czy programy lekowe powinny być dostępne najbliżej miejsca zamieszkania pacjenta. Żywimy taką obawę, że, niestety, właśnie ten proces będzie wyglądał odwrotnie. Tak jak powiedział mój przedmówca, leczenie będzie koncentrowało się właśnie w ośrodkach wojewódzkich i w tych dużych ośrodkach, a ten cel, który dotyczy leczenia pacjenta, podania chemioterapii czy leków z programu lekowego najbliżej miejsca zamieszkania, nie będzie realizowany.</u>
+          <u xml:id="u-11.4" who="#WicedyrektorAliviiFundacjiOnkologicznejJoannaFratczakKazana">I moje pytanie: czy ten temat w ramach prac nad Krajową Siecią Onkologiczną, ale również innych prac jest przedmiotem jakichkolwiek badań i ewentualnie decyzji? Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-12">
+          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Tak, Panie Ministrze, rzeczywiście wiele rzeczy, które pan zrobił, zostaje docenionych, także przez środowisko pacjenckie.</u>
+          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">A te kwestie, które dzisiaj są podnoszone, są bardzo merytoryczne i też bardzo ważne dla pacjenta. Przede wszystkim ta dostępność blisko pacjenta. W przypadku wejścia w życie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej – jak wiemy, będzie ona teraz procedowana w Sejmie i zapadnie ostateczna decyzja… Ta obawa o dostępność i o opiekę na dole cały czas była podnoszona w trakcie procedowania. Czy aby na pewno ośrodki, które zostaną zbudowane w Krajowej Sieci Onkologicznej, nie spowodują zmiany trendu? Z jednej strony cały czas mówiliśmy, że najważniejszy jest ten dostęp właśnie blisko pacjenta. Chodzi o to, aby on nie musiał jeździć, dojeżdżać na diagnostykę czy na porady. A z drugiej strony jednak centralizacja powoduje to, że ośrodki będą się kumulować i usztywniać. Tak więc temat związany z liczbą świadczeniodawców blisko pacjenta rzeczywiście będzie w mojej ocenie dosyć dużym problemem.</u>
+          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Jeszcze pan? Proszę bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-12.4" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">A potem oddamy głos panu ministrowi.</u>
+          <u xml:id="u-12.5" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-13">
+          <u xml:id="u-13.0" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Bardzo dziękuję, Pani Przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-13.1" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Grzegorz Rychwalski, „Krajowi Producenci Leków”.</u>
+          <u xml:id="u-13.2" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Szanowna Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo!</u>
+          <u xml:id="u-13.3" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Na wstępie dołączam się do podziękowań za zmiany i przenoszenie leków biologicznych tam, gdzie jest taka możliwość, do katalogu chemioterapii. Bo faktycznie każde działanie zmierzające do zwiększenia dostępu do leczenia biologicznego w Polsce jest bardzo istotne. Raporty pokazują, że dostępność leczenia biologicznego w Polsce daleko odbiega od średniej europejskiej. Każde działanie, które zmierza do tego, żeby była większa, zasługuje na podziękowanie. I bardzo za to dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-13.4" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Niemniej jednak kwestia bezpieczeństwa lekowego – mówię z perspektywy programów lekowych i 211 tysięcy pacjentów, ale warto również ją umiejscowić w szerszej perspektywie, o której mówił pan minister we wstępie i pani przewodnicząca… To także są miliony pacjentów, którzy przyjmują leki nie w programach lekowych, a w kategorii aptecznej. I tutaj jest kwestia ustawy refundacyjnej i partnera bezpieczeństwa lekowego. Tak że należy podziękować za to, że takie zmiany zostały zaprojektowane.</u>
+          <u xml:id="u-13.5" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Jakkolwiek „Krajowi Producenci Leków” mają inną perspektywę, to jesteśmy tutaj w szerokim dialogu z Ministerstwem Zdrowia. Niemniej jednak jakakolwiek perspektywa zostanie na końcu wynegocjowana, to warto, aby została ona później poddana ocenie. A więc jakaś taka OSR ex post. Chodzi o to, aby faktycznie wdrażać w perspektywie kilkuletniej najlepsze rozwiązania, które się przysłużą rozwojowi substancji czynnych w Polsce, wytwarzaniu leków w Polsce. A to wszystko służy temu, o czym prezes Wojciech powiedział, czyli służy pacjentom. Chodzi o to, żeby był zagwarantowany dostęp dla pacjentów w czasie kryzysu i w czasie zamykania granic, ale i o to po prostu, żebyśmy w normalnym czasie nie byli zależni od dostaw z innych rejonów świata.</u>
+          <u xml:id="u-13.6" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">A mówiąc o bezpieczeństwie lekowym należy także wspomnieć, że to nie jest tylko kwestia ustawy refundacyjnej. W tym miejscu chciałbym podziękować za to spotkanie 3 marca, w ostatni piątek, które było bardzo długie, ciężkie, często bardzo emocjonalne. Wierzymy, że wypracowane ustalenia przełożą się na rzeczywistość i naprawdę ten projekt ustawy o refundacji będzie dobry dla strony administracyjnej, dla pacjentów, a także dla przemysłu. I dlatego za to spotkanie 3 marca dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-13.7" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Ale bezpieczeństwo lekowe to także zapewnienie przemysłowi farmaceutycznemu możliwości funkcjonowania w gospodarce. Dzisiaj przemysł farmaceutyczny w Polsce nie jest objęty ochroną przed wyłączeniem czy ograniczeniem dostaw energii. Należy też zwrócić uwagę na to, że taki przemysł, jak krajowy przemysł farmaceutyczny – nieważne, skąd pochodzi – jeżeli wytwarza w Polsce leki czy substancje czynne, to powinien taką ochroną być objęty. Chodzi o to, aby nie powodować i nie generować kolejnych braków na rynku. Poza tym chociażby wyjątki z powszechnej mobilizacji…</u>
+          <u xml:id="u-13.8" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoZwiazkuPracodawcowPrzemysluFarmaceutycznegoKrajowiProducenciLekowGrzegorzRychwalski">Także chciałbym zwrócić uwagę, że dobrze, że wzrastają koszty i wydatki na programy zdrowotne – w nich jest 211 tysięcy pacjentów i nie będzie więcej – ale pozostaje jeszcze kategoria apteczna, w której są miliony. Na to tutaj też warto wskazać. Bardzo dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-14">
+          <u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-14.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Panie Ministrze, ma pan głos.</u>
+          <u xml:id="u-14.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Właściwie przewijały się 2 pytania – a mianowicie o skrócenie czasu dostępności dla pacjenta w programach lekowych i o nierówność.</u>
+          <u xml:id="u-14.3" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-15">
+          <u xml:id="u-15.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
+          <u xml:id="u-15.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">W mojej wcześniejszej wypowiedzi wskazałem, że właściwie do większości dużych populacji zostały już zaadresowane programy lekowe. Teraz programów lekowych, które są nowe, których nie da się ze względów merytorycznych podciągnąć pod istniejące programy – te niewymagające już kontraktowania w żadnym zakresie, niewymagające tego czasu od momentu publikacji listy, czyli od wejścia w życie listy tych leków… Tych programów jest niezwykle mało i dotyczą chorych na choroby rzadkie bądź ultrarzadkie. Oczywiście jeśli chodzi o rzadkie choroby, to w ostatnim roku była to mukowiscydoza. I faktycznie od 1 marca – poza szpitalami, które już miały ten program lekowy zakontraktowany – to dotyczyło bardzo małej populacji. Miało być 10 pacjentów, a chyba w końcu było tylko 5 pacjentów z tą wyjątkową mutacją. I te szpitale od razu mogły to rozliczać, a pozostałe musiały zakontraktować i zrobić postępowanie przetargowe na zakup leków.</u>
+          <u xml:id="u-15.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">I tu też, czyli dla tych nowych programów dotyczących chorób ultrarzadkich, znowu jest pytanie o dostępność, pytanie, czy ta dostępność jest w Polsce.</u>
+          <u xml:id="u-15.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">My teraz cały czas procedujemy i realizujemy program na rzecz chorób rzadkich. Wskazujemy europejskie jednostki referencyjne, które w Polsce do tych sieci należą, a później kolejne. I te jednostki powinny realizować programy lekowe dotyczące tych schorzeń. Nie ma takiej sytuacji, że dla chorób ultrarzadkich potrzebujemy 16 szpitali czy więcej w Polsce. Często to są 2 czy 3 szpitale. W przypadku ostatniego programu onkologicznego, który został uruchomiony, eksperci na dzień dzisiejszy uzgodnili, że ten program lekowy powinien być w 3 ośrodkach w Polsce. Tylko że to są bardzo, bardzo rzadkie przypadki, że pacjenci mogą być zakwalifikowani do ostatniej linii leczenia wielu schorzeń. I tak się dzieje, że nie we wszystkich oddziałach jest chęć zakontraktowania, bo głównym elementem nie jest tylko lek czy możliwość wydania leku, ale zdiagnozowanie pacjentów – to w tych ośrodkach właśnie ci pacjenci są wcześniej prowadzeni – prowadzenie ich i ta wiedza… W związku z tym kierunek często nie jest taki, żeby to było we wszystkich programach… Oczywiście w przypadku dużych staramy się, żeby była pełna dostępność. Tak jest w przypadku mukowiscydozy, tu chyba wszystkie województwa są zabezpieczone.</u>
+          <u xml:id="u-15.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">I też rozmawialiśmy tu wcześniej o tym, że staramy się jak najszybciej to robić, kontraktować przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Oczywiście nie jesteśmy w stanie zmienić procedury unijnej w zakresie zakupów w przetargach publicznych. Tam są jasno określone terminy. Bo bardzo często to są wartości, które wymagają już przetargów unijnych. Nawet jak jest 1 pacjent czy 2 pacjentów, to wartość jest już tak duża. A w związku z tym są problemy po 2 stronach. Przede wszystkim Narodowy Fundusz Zdrowia musi dać obwieszczenie o nowym programie lekowym, żeby dokonać konsultacji. Te konsultacje są wymagane. Chodzi o to, żeby one się faktycznie odbyły, żeby jeszcze jakieś błędy… A później następuje proces kontraktowania. I tu też jest tak, że to kontraktowanie nie może być, że tak powiem, spod palca.</u>
+          <u xml:id="u-15.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Jest z nami pani dyrektor, która właśnie za to odpowiada, jednak mieliśmy problemy techniczne i pani dyrektor nie została zgłoszona – najważniejsza osoba, która jest tutaj potrzebna… Ale ja jeszcze będę kontynuował, zanim pani dyrektor się nie rozezna…</u>
+          <u xml:id="u-15.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Tak że tu jest kolejny element.</u>
+          <u xml:id="u-15.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">A następny element jest taki, że ci pacjenci muszą zostać zdiagnozowani. Często jest tak, że my mamy programy lekowe i mamy rok czasu, ale nie mamy żadnego pacjenta, bo trudno jest tego pacjenta znaleźć. Nawet mieliśmy takie programy lekowe, że firmy się zgłaszały, a my nie mieliśmy ekspertów w tym zakresie, którzy by nam zaopiniowali program lekowy. Mieliśmy też takie programy lekowe, że gdy eksperci pytali ośrodki, te mówiły, że nie potrzebują takiej terapii, ponieważ takiego pacjenta jeszcze u nich nie zdiagnozowano.</u>
+          <u xml:id="u-15.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Program jest i wiem, że się rozwija. Jest niewielu pacjentów, ale mówimy o chorobach ultrarzadkich, o pacjentach z poszczególnymi genami. A w związku z tym tak to wygląda.</u>
+          <u xml:id="u-15.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Kiedyś proponowaliśmy takie rozwiązanie, żeby ewentualnie ogłaszać decyzje co do tych nowych jednostek chorobowych, żeby NFZ mógł się przygotować, szpitale. Czyli np. teraz ogłaszać listę na 1 maja z mocą obowiązującą od 1 listopada, żeby dać czas, żeby dać wszystkim możliwość zakontraktowania. Ale tu też w większości przypadków nie było chęci, żeby tak wydłużać okres możliwości przyjęcia. Bo być może niektóre ośrodki czy niektóre oddziały są w stanie szybciej to zadekretować.</u>
+          <u xml:id="u-15.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Oczywiście będziemy rozmawiali na posiedzeniu komisji sejmowej w sprawie ustawy i ewentualnie możemy przyjąć też taką propozycję, że obwieszczamy to z mocą na dzień za pół roku. I wtedy będziemy mieli szybszą decyzję i krótszy czas obowiązywania o pół roku. Bo jak teraz mamy pierwszą decyzję sprzed 2 lat, to wówczas ta decyzja byłaby skrócona realnie do półtora roku.</u>
+          <u xml:id="u-15.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Pytanie pana Wojciecha à propos różnych cen świadczeń, np. podania leku, w katalogu chemioterapii i w programach lekowych. W tym zakresie chcieliśmy zrobić porządki – pani dyrektor słucha – od 1 lipca, w ramach zmian związanych z ustawą o minimalnym wynagrodzeniu, żeby ujednolicić ceny. To znaczy w ubiegłym roku staraliśmy się ujednolicać ceny wszystkich produktów – tam szósty decyl był brany pod uwagę. Teraz też rozmawialiśmy o tym, żeby w zakresie programów lekowych i chemioterapii ten katalog świadczeń został jeszcze raz przeanalizowany, bo część świadczeń była też w ryczałcie – została jak gdyby automatycznie dołączona – i tam były określone ceny. Później, przez te 4 lata, wiele szpitali przystąpiło do nowych programów, bo one weszły i były już kontraktowane jako dodatkowe zakresy. Tak więc gwarantuję, że to najpóźniej 1 lipca zostanie uchwalone.</u>
+          <u xml:id="u-15.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">I chemioterapia… Staramy się, żeby chemioterapia była jak najbliżej, żeby jak najwięcej… Katalog chemioterapii jest inaczej kontraktowany. Tu właściwie wszystkie szpitale, które potrzebują, mają… Mamy oczywiście jeden duży problem. I też najprawdopodobniej będzie jeszcze jakaś poprawka w zakresie rozszerzenia katalogu chemioterapii jako katalogu nazwanego w inny sposób – katalogu świadczeń produktów leczniczych wydawanych pacjentowi czy podawanych pacjentowi, bo one czasami są podawane w szpitalu, a czasami są wydawane.</u>
+          <u xml:id="u-15.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">I oczywiście też będziemy się starali cały czas. Tak jak państwo wiedzą, gdy nam eksperci z onkologii wspomnieli, że właściwie widzą, że w przypadku jednego czy może 2 programów lekowych jest wymagane podanie w warunkach szpitalnych – załóżmy, właśnie w SMA nie ma możliwości innego podania, bo to jest poważny zabieg w trybie ambulatoryjnym – to właściwie zdecydowana większość programów lekowych i chemioterapii może być rozliczona w trybie ambulatoryjnym. I oczywiście ten tryb staramy się i będziemy się starali wzmacniać po to, żeby nie trzeba było ponosić zbyt dużych kosztów na przygotowanie dokumentacji medycznej pacjenta, żeby koszt po stronie szpitala był jak najmniejszy, żeby na tych świadczeniach podmioty mogły zarobić. Bardzo często oczywiście ten tryb ambulatoryjny jest powiązany z tym, że to są poradnie przyszpitalne. Tam pacjenta można zakwalifikować, można pacjenta prowadzić w trybie szpitalnym – czasami czy to operację, czy kontynuację leczenia… W związku z tym poradnie przyszpitalne są przez nas bardzo mocno wykorzystywane w programach lekowych.</u>
+          <u xml:id="u-15.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">I też chcieliśmy często, żeby tych ośrodków nie było za wiele, bo jest wymagane doświadczenie. Mieliśmy ostatnio taki przypadek migreny przewlekłej… Nie chcieliśmy, żeby każdy gabinet kosmetyczny kontraktował program lekowy. Tam wstrzykuje się toksynę botulinową, ale to nie jest ten cel i ten zamiar. Chcieliśmy, żeby to były ośrodki, które już mają doświadczenie w tym zakresie.</u>
+          <u xml:id="u-15.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Jest pani dyrektor, więc może jej jeszcze oddałbym głos, bo były pytania o wydłużający się czas do kontraktowania i o nierówności w dostępie. To się przewijało w większości wypowiedzi. Ja próbowałem odpowiedzieć, ale pani dyrektor na pewno jest lepsza.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-16">
+          <u xml:id="u-16.0" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Dzień dobry.</u>
+          <u xml:id="u-16.1" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Bardzo przepraszam za spóźnienie, ale, niestety, był jakiś problem z dostępem w biurze przepustek.</u>
+          <u xml:id="u-16.2" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Tak, oczywiście. Jeśli chodzi o dostęp do nowych programów lekowych, to Narodowy Fundusz Zdrowia rzeczywiście monitoruje sytuację i też ma informacje o tym, że kontraktowanie tych programów lekowych w poszczególnych oddziałach wojewódzkich przebiega według różnego harmonogramu. Mamy sygnały ze strony pacjentów, jak też ze strony ośrodków, że przez poszczególne oddziały wojewódzkie umowy zawierane są w różnym terminie i że ten dostęp pomiędzy poszczególnymi regionami Polski się różni. Bardzo baczymy na tę sytuację i w tym roku, 2023 r. przyjęliśmy takie założenie, że jest to jeden z celów naszego planu pracy. Na bieżąco analizujemy sytuację i staramy się maksymalnie skrócić czas od momentu, kiedy jest możliwość przeprowadzenia postępowania konkursowego, do momentu zawarcia umowy, czyli takiego już rzeczywistego dostępu pacjentów do danej terapii. Prawdopodobnie te kłopoty, o których teraz mówię, w zeszłym roku np. były spowodowane ograniczeniem środków finansowych w niektórych oddziałach wojewódzkich, ale, tak jak mówię, po zgłoszeniach ten problem jest w centrum naszego zainteresowania. Staramy się doprowadzić do takiej sytuacji, żeby te umowy zawierane były w jak najkrótszym możliwym czasie, ponieważ wiąże się to, jak wiadomo, z migracjami pacjentów po różnych województwach. Próbują oni dostępu do nowoczesnego leczenia w innych ośrodkach niż te najbliższe ich miejsca zamieszkania.</u>
+          <u xml:id="u-16.3" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Tak że, tak jak powiedziałam, na pewno korzystną sytuacją jest rozbudowanie dotychczasowych programów lekowych o nowe cząsteczki. Bo tutaj zasadniczo dostęp pacjentów do leczenia jest właściwie od dnia obowiązywania decyzji o objęciu refundacją, czyli od dnia wejścia w życie obwieszczenia ministra zdrowia. Czasem tu też pojawiają się wątpliwości, czy aby na pewno szpital może już taki przetarg ogłosić i zastosować to leczenie, jeśli np. pewne techniczne rozwiązania jeszcze nie zostały zastosowane czy nie weszła w życie umowa z Narodowym Funduszem Zdrowia, która pozwala zaktualizować te produkty rozliczeniowe w danej jednostce. Ale tutaj staramy się współpracować z jednostkami i wyjaśniać im na bieżąco, że modyfikacja tych czynników technicznych jest wtórna i że pacjenci np. od 1 listopada czy od 1 stycznia mogą już spokojnie z terapii, które zostały dodane do już istniejących programów lekowych, korzystać bez żadnych przeszkód. Szpital może nawet nieco wcześniej ogłosić postępowanie przetargowe, ponieważ leki, jak wiadomo, na obwieszczeniu są ogłaszane tydzień czy półtora tygodnia przed terminem wejścia w życie obwieszczenia ministra zdrowia. A więc te działania mogą być już nieco wcześniej podejmowane przez jednostki. To jest jeszcze taki sygnał, który też kierujemy do ośrodków, że właściwie już mogą od dnia, kiedy decyzja zaczyna obowiązywać, kwalifikować pacjentów do tej terapii.</u>
+          <u xml:id="u-16.4" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Z tymi nierównościami w dostępie i z pewnymi problemami pacjentów, jeśli chodzi o włączanie ich do terapii, to, powiem szczerze, jest tak, że to są sytuacje, które też diagnozujemy. Nie zawsze to są sytuacje związane z finansami, jakie jednostki mają zapisane w umowach. Czasami to są sytuacje związane po prostu z organizacją udzielania świadczeń w danej jednostce i z pewnego rodzaju konkurencją pomiędzy zakresami świadczeń, które dany szpital realizuje. Dla przykładu podałabym neurologię, bo tutaj mamy z taką sytuacją do czynienia, że liczba tych specjalistów, którzy realizują świadczenia neurologiczne, jest jednak ograniczona, więc program lekowy jest często realizowany w miejscu, gdzie prowadzi się też innego rodzaju leczenie, gdzie są realizowane innego rodzaju zabiegi. I czasami on konkuruje w pewnym sensie z innymi świadczeniami. To też wpływa czasem na przesunięcie tego pacjenta w kolejce w pewnym sensie, jeśli chodzi o włączenie do danej terapii, tak? Mamy też takie sygnały od pacjentów, że pomimo spełnienia kryteriów i zakwalifikowania do leczenia termin pierwszej wizyty jest nieco przesuwany w czasie i wyznaczany z jakimś tam opóźnieniem. Na takie sygnały też staramy się na bieżąco reagować i wyjaśniać je z ośrodkami. Niestety, czasami otrzymujemy odpowiedź z ośrodka, że to jest decyzja lekarska, że termin został z pacjentem uzgodniony, że pacjent został poinformowany. I szpital jakby ignoruje nasze sygnały w tym zakresie, że jednak pacjent mógłby być włączony np., nie wiem, miesiąc wcześniej do leczenia – dla przykładu podam taką sytuację.</u>
+          <u xml:id="u-16.5" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Mówił pan minister – ja to słyszałam, więc prawdopodobnie takie pytanie też padło – o niejednolitości wyceny świadczeń podstawowych w chemioterapii i w programach lekowych. Tutaj chciałabym zwrócić uwagę na to, że świadczenia w zakresie chemioterapii były taryfikowane przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji jakiś czas temu. Te wyceny zostały ustalone przez agencję. Jeśli chodzi o programy lekowe, to one nie były poddawane takiej taryfikacji. Z tego, co tutaj pan minister deklarował przed chwilą, jak słyszałam, wynika, że prawdopodobnie takie prace będą podjęte i te programy będą taryfikowane. A więc pewnie będzie już można mówić o tym, żeby te koszty rzeczywiście były urealnione i miały taki poziom, który spowoduje, że świadczeniodawcy nie będą narzekali na swoją sytuację finansową z tytułu tych produktów, bo one są w ich ocenie niedoszacowane. Czyli w tym zakresie, mam nadzieję, w najbliższym czasie jakieś działania będą podjęte. Bo my w tej chwili w swoich kompetencjach nie mamy taryfikowania tych świadczeń w inny sposób, niż ten, który jest obecnie. Były wdrożone pewne mechanizmy, które wprowadziły wskaźniki, i ta wycena punktu została zwiększona, co rzeczywiście przełożyło się na zwiększenie finansowania, aczkolwiek co do samych taryf to fundusz nie ma kompetencji do tego, żeby ustalać ich wysokość.</u>
+          <u xml:id="u-16.6" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiLekamiwCentraliNarodowegoFunduszuZdrowiaIwonaKasprzak">Czy ja jeszcze o czymś… Nie wiem, czy coś jeszcze ewentualnie z pytań… Jeśli się pojawią, to ja bardzo chętnie spróbuję odpowiedzieć. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-17">
+          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Jest jeszcze jedno pytanie.</u>
+          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Ale z tego, co tutaj słyszę, rozumiem, że zarówno Ministerstwo Zdrowia, jak i Narodowy Fundusz Zdrowia monitorują to i mają świadomość ewentualnej poprawy.</u>
+          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">I tak naprawdę mój wniosek na podstawie tego, co tutaj pan minister i pani dyrektor powiedzieli, jest taki, że za pół roku czy za rok, kiedy wrócimy do tego tematu, jak rozumiem, sytuacja będzie zupełnie inna. Okres do momentu otrzymania leku powinien ulec skróceniu – przynajmniej takie mamy nadzieje po tej wypowiedzi, że będziecie państwo robić wszystko, żeby to monitorować i ten proces skracać.</u>
+          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Tam jest jedno pytanie i jest pytanie pani senator. To może najpierw pani senator, dobrze?</u>
+          <u xml:id="u-17.4" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-18">
+          <u xml:id="u-18.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję bardzo, Pani Przewodnicząca.</u>
+          <u xml:id="u-18.1" who="#SenatorEwaMatecka">Panie Ministrze!</u>
+          <u xml:id="u-18.2" who="#SenatorEwaMatecka">Powiedział pan o tym, że spadają nakłady na chemioterapię i że to jest wynik taniejących leków onkologicznych i terapii onkologicznych. Ja tego tak nie odczytuję. To nie jest dobra wiadomość dla osób chorych na nowotwory. I nie powiedział pan, co w zamian. Czy wobec tego, jeżeli dostajecie tańsze leki do terapii nowotworowych, w szczególności do chemioterapii, to w ślad za tym idzie przekazywanie środków na inne, innowacyjne terapie? I to w takim stopniu, żeby kolejka osób oczekujących na chemioterapię w różnych ośrodkach, które świadczą tego typu usługi, była mniejsza.</u>
+          <u xml:id="u-18.3" who="#SenatorEwaMatecka">Nikt nie jest sobie w stanie wyobrazić sytuacji osoby chorej na nowotwór, czekającej na korytarzu szpitala, aż zwolni się łóżko innej osoby, która właśnie jest po podaniu chemii, aby móc zająć to łóżko.</u>
+          <u xml:id="u-18.4" who="#SenatorEwaMatecka">Tak więc to chyba nie jest dobra wiadomość dla osób chorych na nowotwory, bo skoro są przeznaczone pewne pieniądze w budżecie na chemioterapię, a okazuje się, że można ich przeznaczyć mniej, to wobec tego okej, ale trzeba zwiększyć liczbę świadczeń – jeżeli jesteśmy w stanie oszczędzić wskutek mniejszych kosztów leków podawanych w kroplówkach w chemioterapii. Tak więc to nie jest dobra wiadomość dla chorych, bo w ślad za tym nie idzie zwiększenie dostępu dla osób chorych na nowotwory do tych świadczeń, mało tego, wcale nie spada umieralność chorych na nowotwory.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-19">
+          <u xml:id="u-19.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-19.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">To o tym mówiłem wcześniej, czyli że faktycznie w katalogu chemioterapii wartość nie wzrasta. A to dlatego że mamy coraz nowocześniejsze leki, które są w programach lekowych. Standardowe leczenie w chemioterapii już teraz nie jest podstawą leczenia, głównie są nowsze terapie, które są wykorzystywane w programach lekowych.</u>
+          <u xml:id="u-19.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">I też mówiłem wcześniej o tym, że w zakresie czy chemioterapii, czy programów lekowych Narodowy Fundusz Zdrowia nie limituje, nie kolejkuje pacjentów. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy są nowe, duże programy lekowe. Wtedy kolejkują pacjentów podmioty lecznicze, które nie mogą w jednym miesiącu przyjąć pacjentów i sobie rozkładają to na 6 czy 9 miesięcy. Ale to dotyczy terapii przewlekłych. Jak wiadomo, nie dotyczy to onkologii czy hematoonkologii, bo tam pacjenci dostają zgodnie z zapotrzebowaniem. I akurat w programach lekowych nie ma miejsca taka sytuacja, że są 9- czy 12-miesięczne kolejki oczekujących na rozpoczęcie leczenia, nie wiem, raka płuca, bo wtedy nie miałoby to sensu. Tak że tak nie jest.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-20">
+          <u xml:id="u-20.0" who="#SenatorEwaMatecka">Ja mam inne obserwacje, Panie Ministrze.</u>
+          <u xml:id="u-20.1" who="#SenatorEwaMatecka">Ale proszę mi powiedzieć, czy macie państwo opracowaną skalę potrzeb pacjentów, którzy chorują na nowotwory, mają postawioną diagnozę i wobec nich ma być zastosowana terapia – chemioterapia czy inna terapia innowacyjna. Jak to się ma do skali rzeczywistych potrzeb?</u>
+          <u xml:id="u-20.2" who="#SenatorEwaMatecka">Nie odpowiedział mi pan też na pytanie, czy w ślad za obniżającymi się nakładami na chemioterapię, są znacznie podnoszone nakłady na inne terapie, innowacyjne terapie onkologiczne.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-21">
+          <u xml:id="u-21.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Ja wcześniej powiedziałem, że nastąpił wzrost z 2 miliardów do 8,5 miliarda, to jest ponad 4-krotnie. To jest bardzo dużo przy dużym budżecie, tym samym budżecie w wysokości 700 milionów na chemioterapię. I to jest odpowiedź: te środki są przeznaczane. I to oczywiście jeszcze więcej środków, ponieważ budżet Narodowego Funduszu Zdrowia wzrasta.</u>
+          <u xml:id="u-21.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">A drugie pytanie…</u>
+          <u xml:id="u-21.2" who="#SenatorEwaMatecka">Pytanie dotyczyło tego, czy jest opracowana taka mapa potrzeb i w jakim stopniu ta skala środków w budżecie na chemioterapię i terapie innowacyjne jest wystarczająca?</u>
+          <u xml:id="u-21.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Na to pytanie powiem, że procedura udostępniania nowych leków zawiera w sobie całą technologię szacowania budżetu na daną terapię. Ona jest uzgadniana pomiędzy firmą… To znaczy firma składa wniosek, w którym szacuje, w jakim zakresie ilu pacjentów będzie potrzebowało tej terapii, a Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji to w swojej analizie weryfikacyjnej sprawdza. I w dokumentach, które są publikowane, w opinii prezesa na temat danych technologii zawsze jest podawane, jakiej populacji pacjentów to dotyczy, w pierwszym, w drugim, w trzecim roku… Jak widzimy, w zależności od typu terapii, dochodzenie do docelowej liczby pacjentów w Polsce często następuje w czasie do 4 lat. Czyli lekarze się uczą, lekarze wprowadzają te terapie. I to jest tak, że często okres kontynuacji tych leków jest właśnie 4- czy 5-letni. Dlatego liczba pacjentów leczonych daną terapią narasta, ale w pewnym momencie ona już pozostaje stała. Różnica jest tylko taka, jak szybko docelowa liczba pacjentów w Polsce jest tym objęta. I za każdym razem… Nikt nigdy nie trafił co do sztuki. Widzimy, że czasami jest to szybciej… Przy mukowiscydozie np. widzieliśmy, że początek był zdecydowanie wolniejszy, ale na koniec pierwszego roku przekroczono założenia firmy i ten wzrost w drugiej połowie roku był szybszy, niż został zaplanowany.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-22">
+          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Jeszcze pan Jacek Graliński prosił o głos.</u>
+          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-23">
+          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">Bardzo dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyKomitetuFarmaceutycznegoAmerykanskiejIzbyHandlowejJacekGralinski">Ja chciałbym doprecyzować jedną rzecz. Pan minister był łaskaw powiedzieć o tym, że rozwiązaniem kwestii opóźnienia dostępu do programów lekowych po decyzji administracyjnej byłoby przedłużenie, takie vacatio legis. Wydaje się, że to jednak nie jest dobre rozwiązanie – co chciałbym tu mocno podkreślić – z tego względu, że jednak dostępność świadczenia jest gwarantowana. To oznacza, że z chwilą obwieszczenia to świadczenie jest gwarantowane. Apelowalibyśmy o poszukiwanie rozwiązań, które jednak skracają ten czas. Tutaj optymizmem napawa to, co powiedziała pani dyrektor. Ja chciałbym tylko przypomnieć, że jest sekwencja zdarzeń, które po sobie następują, to jest: zarządzenie dyrektora, przygotowanie słowników, przygotowanie SMPT, rozpoczęcie kontraktowania i cały proces, który wiąże się z zakupem leku przez szpital. I tutaj jest apel o to, żeby albo podjąć takie działania, w wyniku których tego rodzaju etapy będą prowadzone równolegle, albo poszukać rozwiązań, które będą zgodne z prawem, ale też np. dadzą szpitalowi możliwość stosowania terapii z chwilą obwieszczenia. Dziękuję.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-24">
+          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Proszę bardzo, jeszcze jeden głos.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-25">
+          <u xml:id="u-25.0" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Pięknie dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-25.1" who="#EkspertFederacjiPrzedsiebiorcowPolskichdosprawOchronyZdrowiaWojciechWisniewski">Chciałbym tylko dopytać, czy w takim razie zmiana wycen tych kategorii świadczeń, o których był uprzejmy powiedzieć pan minister, jest elementem zlecenia dla Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, związanego z retaryfikacją świadczeń na dzień 1 lipca. Czy to jest zawarte w tym dokumencie przesłanym do agencji?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-26">
+          <u xml:id="u-26.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Tak, jako inne rzeczy, które są niezbędne do wykonania. Tam jak gdyby jest otwarty katalog takich rzeczy najbardziej pilnych, potrzebnych do tego, żeby od 1 lipca właśnie ujednolicić taryfy. Bo, jak mówię, to na 2 lata sobie założyliśmy, nie udało się wszystkiego zrobić w ubiegłym roku.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-27">
+          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Czy pan minister odniesie się jeszcze do poprzedniego głosu, czy zostawiamy go w zawieszeniu?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-28">
+          <u xml:id="u-28.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Jeśli zostanie zgłoszona propozycja, to ją przeanalizujemy. Teraz mamy na tapecie ustawę refundacyjną.</u>
+          <u xml:id="u-28.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Poza tym oczywiście, jak mówię, rozwiązanie jest proste – vacatio legis i za pół roku jest to świadczenie gwarantowane. I myślę, że to adresuje bardzo dobrze… Chodzi o to, żeby wszyscy mieli równy dostęp do każdego miejsca w Polsce. Wtedy NFZ spokojnie zakontraktuje świadczenia, bo szpital realizuje świadczenia na podstawie umowy.</u>
+          <u xml:id="u-28.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">My nie możemy zmienić tego, że każdy szpital w Polsce czy każdy podmiot leczniczy, czy każda indywidualna praktyka pielęgniarska mogą realizować świadczenia w nowych programach lekowych, które jeszcze nie zostały zakontraktowane, mając nadzieję, że spełnią kryteria, chociaż jeszcze ich nie znają.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-29">
+          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Czy są jakieś pytania? Nie ma.</u>
+          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Panie Ministrze, ja mam, nieco inne pytanie, ale chciałabym skorzystać z okazji, że pan jest, i je zadać.</u>
+          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Kiedy usłyszymy jakąkolwiek informację na temat kolejnej dawki szczepień przeciw COVID i w ogóle jak wygląda sytuacja? Nie chcę oczywiście, żeby pan mówił tutaj wiele na ten temat, bo zapewne nie jest pan przygotowany – i ja to rozumiem. Ale czy kwestia doszczepienia jest tematem rozmów w ministerstwie? I kiedy społeczeństwo cokolwiek o tym będzie wiedziało?</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-30">
+          <u xml:id="u-30.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMilkowski">Europejska Agencja Leków nie dała jasnych wytycznych, a w związku z tym na dzień dzisiejszy takich informacji nie ma i my na dzień dzisiejszy nie przedstawiamy takich informacji.</u>
+        </div>
+        <div xml:id="div-31">
+          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję.</u>
+          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
+          <u xml:id="u-31.2" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję bardzo.</u>
+          <u xml:id="u-31.3" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Dziękuję państwu za obecność.</u>
+          <u xml:id="u-31.4" who="#PrzewodniczacaBeataMaleckaLibera">Zamykam posiedzenie Komisji Zdrowia.</u>
+          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 35</u>
+        </div>
+      </body>
+    </text>
+  </TEI>
+</teiCorpus>